2009-09 by Skylife Magazine

SAYI / NUMBER 322

EYLÜL 2009 / SEPTEMBER 2009

ALABİLİRSİNİZ / YOUR COMPLIMENTARY COPY

Sürprizleri Bol Kuzeyli GÖTEBORG The Surprising Northerner GOTHENBURG Göklere Yazı Yazma Sanatı MAHYA The Art of Writing for The Sky MAHYA

09/09

Bilinmeyen AYASOFYA HAGIA SOPHIA The Unkonwn Şimdi YAYLA Zamanı Time for HIGHLANDS OSMANLI Paralarının Peşinde Search for The Ottoman Banknots

UYGARLIĞIN KAHRAMAN KENTİ

MARAS

HEROIC CITY OF CIVILIZATION

VINN’lıyor.fh11 19/8/09 10:05 AM Page 8 C

Composite

CY CMY

09 CITYSCOPE

EYLÜL SEPTEMBER

Kırmızı İpliğin Ucu, İstanbul Bienali Istanbul BIennIal; The TIp Of The Red Thread

Bienali Aratmayan Sergiler ExhIbItIons JUST LIKE BIennIaL

Hem Dahi, Hem Şizofren, Hem Piyanist GenIus, SchIzophrenIc And PIanIst

Cohen’den Bir Tur Daha Another Tour By Cohen

Orhan Pamuk Harvard’da Orhan Pamuk At Harvard

Venedik Film Festivali’nde 23 Film Yarışıyor 23 MOVIES CompetIng In VenIce FIlm FestIval

İstanbul’un Yüzleri Metronun Duvarlarında Faces from Istanbul On The Metro Walls

Destinasyona Göre Kitap Book By DestInatIon

42 Eylül AjandaSI

September Agenda

Zuhal Olcay’ın İzmir’i Zuhal Olcay On IzmIr

Bir Gün Üç Öneri For A Day TrIp

4 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

UYGARLIĞIN KAHRAMAN KENTİ MARAŞ

HeroIc cIty of cIvIlIzatIon: MARAŞ

Maraş, where traces of civilization date back to the 16th millennium B.C., is one of the most important pieces in the Anatolian cultural mosaic. You will enjoy touring Maraş, a perennially attractive destination in every period of its history. Kapak Fotoğrafı: AHMET Bilal Arslan

EYLÜL SEPTEMBER 60

Sürprizi Bol Kuzeyli Göteborg The SurprIsIng Northerner Gothenburg

Göklere Yazı Yazma Sanatı Mahya MahyA ;The Art Of WrItIng For The Sky

Devrim Erbil, 50. Sanat Yılında Nar Bereketi Devrim Erbil, StIll GoIng Strong After 50 Years

104

Bilinmeyen Ayasofya HagIa SophIa The Unknown

114

132

Şimdi Yayla Zamanı TIme For HIghlands

09 09

126

Osmanlı Paralarının Peşinde Search For The Ottoman Banknotes

132

Anadolu Pazarları AnatolIaN Bazaars

142

138

Mobil İletişimde 3G Hızı 3G Speed In MobIle CommunIcatIons

142

Suyla Dans:Kano Gezisi CanoeIng: Dance WIth Water

104

148

Kuş Gözlemi BIrd WatchIng

154

Bereket Üçgeninde Mutfak Etkileşimleri CulInary Influences In The FertIle TrIangle

158

THY HABER TURKISH AIRLINES NEWS

163 İNFO 164 Sizin için seçtiklerimiz/Upfront, 168 Filmler/Movies, 170 Müzikler/Music, 172 Yemekler/Meal, 174 Online Check in 175 Self Check in, 177 Web sitesi/Web site, 180 Uçuş Bilgileri/Flight info, 184 Bagajınız/Baggage. 6 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

YÖNETİM MANAGEMENT Yönetim Kurulu Başkanı Candan Karlıtekin Chairman of the Board Türk Hava Yolları Adına Sahibi | Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyesi Temel Kotil Publisher on behalf of Turkish Airlines | CEO and Member of the Board Kurumsal iletişim Başkanı Zeki Çukur Senior Vice President Corporate Communication Halkla İlişkiler Müdürü | Public Relations Manager Mehmet Dinler Aysun Ulusu aulusu@thy.com Ahmet M. Müftüoğlu ahmetm@thy.com Gökçen Ata gokcenata@thy.com İletişim Danışmanı | Communications Consultant Serdar Özer Öztürk

Türk Hava Yolları Genel Yönetim Binası Atatürk Hava Limanı 34149 iSTANBUL Tel: +90 212 463 63 63 / 1164 YAYIN Yönetim

PUBLICATION

MANAGEMENT

Yayın Grubu Başkanı | President

Serkan Ünal

Grup Koordinatörü | Coordinator

Mehmet Mücahid Demir

Finans Koordinatörü | Finance Coordinator YAPIM Yayın Koordinatörü (Sorumlu) | Editorial Coordinator Editörler | Editors

Selim Kara ProductIon Serdar Turan serdar.turan@infomag.com.tr Jülide Karahan julide.karahan@infomag.com.tr Mert Kaya mert.kaya@infomag.com.tr Oktay Tutuş oktay.tutus@infomag.com.tr Melih Uslu melih.uslu@infomag.com.tr

Suavi Yazgıç suavi.yazgic@infomag.com.tr Virginia Taylor Saçlıoğlu Nejat Emrah Yörük emrah.yoruk@infomag.com.tr Eray Makal eray.makal@infomag.com.tr Ahmet Bilal Arslan ahmet.bilal@infomag.com.tr Halil Öter | Yavuz Aydın | Bertuğ Yasavullar Custom Projects

Koordinatör | Coordinator

Baha Yılmaz

Müşteri Direktörü | Account Director

Çisem Kartal

Editör | Editor Art Direktör | Art Director Reklam

Aynur Şenol Altun Özkan Oral AdvertIsIng

Reklam Satış Müdürü | Advertising Sales Manager

Sema Teker Eğilmez sema.teker@infomag.com.tr

Reklam Satış Yöneticileri | Advertising Sales Executives

Abidin Karabulut abidin.karabulut@infomag.com.tr Ömer Arıcı omer.arici@infomag.com.tr

Marka Müdürü | Brand Manager Üretim Müdürü | Production Manager Reklam Rezervasyon | Ad Reservation Muhasebe | Accounting

Emin Görgün emin.gorgun@infomag.com.tr Gökhan Gönüldaş gokhan.gonuldas@infomag.com.tr İlknur Eruzun ilknur.eruzun@infomag.com.tr Gürsel San gursel.san@infomag.com.tr

Skylife dergisine internette, www.thy.com üzerinden SKYLIFE ikonuna tıklayarak ulaşabilirsiniz. Access SKYLIFE magazine on the internet by clicking the SKYLIFE icon in www.thy.com

İnfomag Yayıncılık, Bilişim,Tanıtım ve OrganizasyonHizmetleri LTD. ŞTİ. Akatlar Mahallesi, Ebulula Mardin Cad. 4. Gazeteciler Sitesi A8/1 1. Levent / İSTANBUL Tel: +90 212 324 55 15 • Faks: +90 212 324 55 05 skylife@infomag.com.tr • www.infomagyayincilik.com.tr Baskı-Cilt | Printing-Binding Promat Basım Yayın San.ve Tic. A.Ş. Tel: +90 212 622 63 63 • http://www.promat.com.tr

10 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Skylife dergisi ile ilgili öneri ve şikayetleriniz için customer@thy.com adresine mail gönderebilirsiniz. Any suggestions or complaints about Skylife magazine are welcomed and should be addressed to customer@thy.com. Dergimizde yayımlanan yazı ve fotoğraflardan yayıncının izni alınmadan, kaynak belirtilmeden tam veya özet alıntı yapılamaz. Neither, text nor photographs from this publication may be reproduced either in full or summary without acknowleding the source and without prior permission from the publisher. Skylife, THY tarafından ayda bir yayımlanır. Skylife is published monthly by Turkish Airlines.

HOŞGELDİNİZ WELCOME ABOARD Sayın Konuklarımız,

Dear Guests,

Türk Hava Yolları olarak 425 milyar doları aşan dev bir endüstrinin önemli bir parçasıyız. Bu öyle bir endüstri ki sürekli rekabetin arttığı, dengelerin değiştiği ve çıtayı her geçen gün daha üst seviyelere çıkarmayı gerektiren bir yapıya sahip. Türkiye’nin bayrak taşıyıcısı olarak bu alanda ilerlemenin ve sürekli gelişmenin gurur verici sonuçlarını yaşıyoruz. Türk Hava Yolları olarak son 6 yıl içerisinde gösterdiğimiz gelişme ile global havacılık endüstrisinden yüzde 1 pay alır noktaya eriştik. 2008 yılında taşıdığımız yaklaşık 23 milyon yolcu ile Avrupa havacılık pazarındaki payımızı yüzde 8’lere çıkardık ve yıl sonunda yaklaşık 27 milyon yolcu ile pazardaki payımızı yüzde 10’a çıkarmayı planlamaktayız. Sizlerin desteği ve güveni ile bu hedefleri başarıyla gerçekleştireceğimize kurum olarak inancımız tamdır.

Turkish Airlines is a significant player in a huge sector globally worth over $ 425 billion. As Turkey’s flag carrier, we are proud of our accomplishments and our track record of steady growth in this steeply competitive industry where change is the one constant, and continuously moving the benchmark higher is a way of life. Our relentless work in the last six years has culminated in securing Turkish Airlines a full 1 % market share in the global aviation industry. We achieved 8 % share in the European market with 23 million passengers in 2008, and expect to reach the 10 % line with nearly 27 million passengers by year’s end. This is one more target we are confident of meeting on the strength of our customers’ reliable support and trust in Turkish Airlines.

Türk Hava Yolları’nın kalite yolculuğunda geçtiğimiz ay içerisinde önemli bir dönemeci daha başarıyla geçmenin mutluluğunu yaşıyoruz. Avrupa’nın önde gelen teknik destek ve bakım hizmetleri sağlayıcılarından biri olan THY Teknik AŞ, Türkiye’de EN/AS9100 Havacılık Serileri ve ISO9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi belgelerini almaya hak kazandı. Bu belgeler, Türk Hava Yolları’nın ve Teknik AŞ’nin uçuş emniyetini en önemli önceliklerinden biri olarak alıp bakım ve mühendislik hizmet kalitesini en üst düzeyde tuttuğu ve bunu sürdürülebilir kıldığının kanıtıdır. Türk Hava Yolları’nın yeni dış hat uçuş noktası Güneydoğu Asya’nın en önemli ülkelerinden Endonezya’nın başkenti Cakarta. Seferlerimiz şimdilik haftanın beş günü yapılıyor. İçinde bulunduğumuz kutsal Ramazan ayında siz değerli yolcularımızın uçuş deneyimini zenginleştirmek ve sizleri yeni fırsatlarla kucaklamak için çalışmalarımızı hız kesmeden sürdürüyoruz. Ramazan’ın sonuna dek iç hat uçuşlarımızda vergiler dâhil 79 TL’den başlayan özel fiyatlarla uçmanız mümkün. Ramazan’ın özünde bulunan birlik ve buluşma duygusunu en üst seviyede yaşamanıza imkân vereceğini düşündüğümüz bu uygulamamızdan memnuniyet duyacağınıza inanıyorum. Bu ay itibariyle Skylife dergimizin içerik ve tasarım konseptinde de önemli değişiklikler gerçekleştirdik. Dergimizin içerik yapısını çeşitlendirirken seyahat, kültür ve sanat eksenlerinde yoğunlaşan konular ve modern bir tasarım tarzıyla sizlerin keyifle okuyacağı bir yayın ortaya koymaya çalıştık. Bu aydan itibaren yeni Skylife’ı beğeninize sunuyoruz. Eylül ayı ile birlikte yeni eğitim ve öğretim yılı başlıyor, bütün öğrencilerimize sağlıklı ve başarılı bir eğitim yılı diliyorum. Bu vesile ile siz değerli yolcularımızın ve iş ortaklarımızın mübarek Ramazan Bayramı’nı kutluyorum. Yolculuklarınızda Türk Hava Yolları’nı tercih ettiğiniz için teşekkür ediyor, iyi uçuşlar diliyorum.

Sevgi ve saygılarımla, Doç. Dr. Temel Kotil, Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyesi

Last month we passed yet another milestone in our quest for quality excellence as THY Teknik A.Ş., one of Europe’s leading technical support and maintenance service providers, was awarded the Turkish EN/AS9100 Aviation Series as well as the ISO9001:2008 Quality Management System certificates. Turkish Airlines and Teknik A.Ş. give the utmost priority to flight safety, and we are happy to receive these important certificates as further testimony to the uncompromising quality of our maintenance and engineering services on a sustained basis. Jakarta, the capital city of Southeastern Asia’s powerhouse Indonesia, is the latest addition to Turkish Airlines’ international destinations. We have launched this important new route with five flights a week to start with. We continue to work as diligently as ever in the holy month of Ramazan, striving to offer an enhanced flight experience along with exciting new opportunities to our esteemed passengers. These opportunities include internal flights at tax included prices beginning from 79 TL throughout the Ramazan. I believe this campaign will allow our passengers to fully share in the Ramazan spirit of unity and joyful reunion. As of this month, our flight magazine Skylife has been redesigned with a richer content. We hope you will enjoy the contemporary new look and new composition of Skylife featuring articles centered around travel, culture and the arts. Allow me to wish a succesful schoolyear to all students as schools reopen in September. I would also like to extend my felicitations to our passengers and business partners on the occasion of the holy month of Ramazan. I thank you for choosing Turkish Airlines and wish you a pleasant flight. Sincerely yours, Temel Kotil, Ph.D. CEO and Member of the Board

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 13

KATKIDA BULUNANLAR CONTRIBUTORS

Doç. Dr. Haluk Dursun ‘Ayasofya’nın Bilinmeyenleri’ni SKYLIFE için 2006’dan beri Ayasofya Müze Başkanlığı’nı yapan Doç. Dr. Haluk Dursun kaleme aldı. İstanbul’da Yaşama Sanatı, Nil’den Tuna’ya Osmanlı Yazıları, Tuna Güzellemesi, Osmanlı Coğrafyasına Yolculuk gibi kitaplara da imza atan Dursun’u hem İstanbul içinde hem de Balkan coğrafyasında düzenlediği kültür gezilerine katılanlar daha yakından tanıyorlar. Değişik gazetelere imza atan, televizyonlarda programlar hazırlayan Dursun’u TRT 2 de yayınlanan ‘Tarih Mekan’ programından da hatırlayacaksınız. Hâlen Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünde Osmanlı Kurumları ve Medeniyet Tarihi Doçenti. Ayasofya Museum’s president and Associate Prof. Haluk Dursun wrote ‘Hagia Sophia Unknown’ article for SKYLIFE. Dursun, who is the author of books ‘The Art of Living in Istanbul’, ‘Ottoman Texts from Nile to Danube’, ‘Danube Praise and A Journey to Ottoman Geography’, is well known by the participants of his culture tours within Istanbul and Balkan areas. Dursun writes for different newspapers and hosts tv shows like ‘Historical Location’ on TRT 2. He is still working as an associate professor in Marmara University Science and Literature Faculty, researching and teaching ‘Ottoman Institutions’ and ‘Civilization History’.

14 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

SAFFET EMRE TONGUÇ

VEDAT BAŞARAN

Osmanlı mutfak kültürünü uzun yıllardır araştıran Vedat Başaran, Mutfak Dostları Derneği ve Skal İnternational İstanbul üyesi. Başaran, Bereket Üçgeninde Mutfak Etkileşimleri’ni SKYLIFE için kaleme aldı. Vedat Başaran, a member of both Istanbul Kitchen Gourmets Association and Skal International, has been researching Ottoman food culture for long years. Başaran wrote “Culinary Influences in the Fertile Triangle” piece for SKYLIFE

BARIŞ HASAN BEDİR

Ulusal fotoğraf yarışmalarında pek çok ödüle layık görülen 20’den fazla yerli ve yabancı dergiye gezi fotoğrafları çeken Bedir, SKYLIFE için kano fotoğrafları çekti. Bedir, who has won many prizes in national photography competitions, is working for over 20 national and foreign magazines as a travel photographer. Bedir took canoe photographs for SKYLIFE.

ÖMER FARUK ŞERİFOĞLU

Hem editör hem de yazar olarak kültür hayatımıza damgasını vuran eserlere imza atan Şerifoğlu, SKYLIFE için Ramazan ayının sembolü mahyaları anlattı. Şerifoğlu, who is both an editor and an author of great talent, wrote the “Art of Sky Writing:Mahya” piece for SKYLIFE.

Türkiye’nin en iyi profesyonel rehberi, yılın gezi yazarı, Türkiye’nin en çok seyahat eden rehberi, yılın en iyi gezi kitabı yazarı… 108 ülkeye giden Tonguç’un Göteborg izlenimlerini okurken, size özel bir rehberin ayrıcalığını hissedeceksiniz. Best professional guide in Turkey, best travel writer of the year, author of the best travel book of the year. Reading the story based on Saffet Emre Tonguç’s impressions at Gothenburg will make you feel the privilege of an exceptional guide.

ERSİN DEMİREL

Türkiye’de adım adım dolaştı, bisikletle pedal basmadığı yer kalmadı. 15 yıldır çeşitli dergilere gezi ve arkeoloji konuları hazırlayan Ersin Demirel, Doğu Karadeniz Yaylaları’nı SKYLIFE için fotoğrafladı. Ersin Demirel traveled all along Turkey by bicycle, leaving no land left to explore. Demirel, who has been writing about travel and archeology for various magazines, took photographs of East Black Sea Highlands for SKYLIFE.

SERHAN OKSAY

SKYLIFE okurlarıyla kuş gözlemciliğiyle ilgili yazısını paylaşan Serhan Oksay, 1977’den beri kuş gözlemciliği yapıyor. Kadir Has Üniversitesi’nde öğretim görevlisi. Serhan Aksoy, who has been a bird watcher since 1977, shared this experience with SKYLIFE readers with his piece on bird watching. Aksoy is on the teaches at Kadir Has University.

KEREM UZEL

Fotoğraf eğitimini NESOP, MA da alan Kerem Uzel, Eddie Adams Workshop’una katılan Uzel, halen ulusal ve uluslararası yayınlar için iş üretmekte ve kişisel projelerine devam etmekte. Kerem Uzel, SKYLIFE’a Göteborg fotoğraflarıyla katkıda bulundu. Kerem Uzel, who has studied photography in NESOP and participated in Eddie Adams Workshop, continues to produce work for national and international publications as well as doing his own projects. Kerem Uzel contributed SKYLIFE with his Gothenberg photographs.

CITYSCOPE Avrupa festivallerinde Türk izi The Turkish footprint at Eylül bitmeden the European yapmanız festivals gerekenler...

42 24

Eylül’de mutlaka görmeniz gereken etkinlikler Eylül;see dünya Must eventsiçin film festivalleri in Septembervakti...

Eylül’de Prag’a gitmak için 5 neden

5 reasons to get to Prag in September Santralitanbul’da Yüksel Arslan retrospektifi

Kırmızı ipliğin ucu, İstanbul Bienali Istanbul Biennial; the tip of the red thread

Danica Dakić, “Isola Bella”, 2007-2008. HD video, 19’07’’Sanatçının izniyle Danica Dakić, “Isola Bella”, 2007-2008. HD video, 19’07’’Courtesy of the artist

• JÜLİDE KARAHAN

Dünyalı sanatseverleri bir kez daha İstanbul’da buluşturacak 11. Uluslararası İstanbul Bienali başlıyor. Bienalin küratörlüğünü, çalışmalarını Hırvatistan’ın Zagreb kentinde sürdüren küratör kolektifi WHW / What, How & for Whom (Ne, Nasıl ve Kimin İçin) üstleniyor.

The 11th International İstanbul Biennial will gather art enthusiasts from all around the world one more time in İstanbul. The Biennial is curated by WHW/ What, How & for Whom curatorial collective based in the city of Zagreb, Croatia.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 17

ETKİNLİK EVENT

Bienal mekânları

WHW annonced the title of Biennial by performing ‘Threepeny Opera’.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından Koç Holding sponsorluğunda gerçekleşen Bienal, kapılarını 12 Eylül’de açıyor. 1,5 yıl önce Berlin’de gerçekleşen ‘Kırmızı İplik’ isimli sergi bienalin ne menem bir şey olacağının ipuçlarını da vermişti. Şimdi ipliğin ucu göründü: Bienal; daha çok Orta Doğu, Orta Asya ve Doğu Avrupa gibi coğrafi bölgelere odaklı. Yine de ipliğin esneyip çatallanabileceği gerçeği her daim saklı tutulmalı. İnsan Neyle Yaşar? 11. Uluslararası İstanbul Bienali, başlığını Bertolt Brecht’in Elisabeth Hauptmann ve Kurt Weill ile birlikte 1928’de yazdığı ‘Üç Kuruşluk Opera’ adlı oyunun Türkçe’ye ‘İnsan Neyle Yaşar?’ olarak çevrilen ‘Denn wovon lebt der Mensch?’ adlı şarkısından alıyor. WHW bu kavramsal çerçevenin Brecht’e, yeniden keşfedilmesi ve yeni kuşaklara gösterilmesi gereken bir klasik olarak bakılması niyetiyle belirlenmediğini tekrar tekrar vurguluyor. Niyetleri; kendi deyişleriyle “Geçmişin şimdide saklanan yönlerini düşünmek ve sanatın, toplumsal angajman ve estetik jest arasındaki ilişkilerini değerlendirip yeni ilişkiler kurabilme olasılıklarını araştırmak…”

Keşke öğrenci olsak! Wish we were students! Öğrenciler, Bienali, öğrenci kimliklerini göstererek ücret ödemeden gezebilecek. Students will be able to visit Biennial venues free of charge by producing their student ID.

18 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Organized by Istanbul Foundation for Culture and Arts under the sponsorship of Koç Holding, the Biennial opens on 12 September. The Red Thread exhibition which was organized in Berlin one and a half years ago gave us the clues of the general outline of the Biennial. Now the tip of the thread is visible: The Biennial focuses mainly on geographical locations such as the Middle East, Central Asia and Eastern Europe. Nevertheless one should always bear in mind that the thread may bulge and bifurcate. What Keeps Mankind Alive? The 11th International Istanbul Biennial takes its title from the song “Denn wovon lebt der Mensch?” which is translated into English as “What Keeps Mankind Alive?” The song was written by Berthold Brecht for his “Threepenny Opera” in 1928 in collaboration with Elisabeth Hauptmann and Kurt Weill. However WHW underlines time and does not aim to rediscover Brecht and refer him as a classic that should be introduced to coming generations. In their own words, their aim is “to think about the aspects of the past which are hidden in the contemporary and to evaluate the relationship of art with social engagement and aesthetic gesture to look for possibilities of founding new ones...”

Biennial locations: The 11th International İstanbul Biennial will take place in three main locations. The first one is the Antrepo No:3 of İstanbul Maritime Lines in Fındıklı, which has been hosting a number of biennials to date. The second one is the Tobacco Warehouse in Tophane which was discovered during the 9th Biennial. And the last one is the Feriköy Greek School in Şişli. The school was opened in 1875 at Feriköt Avukat Street and was moved to Abide-i Hürriyet Boulevard in 1900. It was closed since 2003 due to lack of students.

• İKSV

WHW Bienalin temasını ‘Üç Kuruşluk Opera‘yı canlandırarak açıkladı.

11. Uluslararası İstanbul Bienali’nin üç mekânı var. Biri, pek çok Bienali ağırlayan Fındıklı’daki İstanbul Denizcilik İşletmeleri’ne ait 3 numaralı Antrepo. Diğeri, 9. Bienalle keşfedilen Tophane’deki Tütün Deposu. Sonuncusu ise Şişli’deki Feriköy Rum Okulu. 1875’te Feriköy Avukat Caddesi’nde açılan ama sonra 1900’de Abide-i Hürriyet Caddesi’ne taşınan okul, 2003 yılından bu yana öğrencisi olmadığı için hizmet vermiyordu.

ETKİNLİK EVENT İzleyiciyi İstanbul’da nelerin beklediğine gelince; en genel ifadeyle dünya güncel sanat çevrelerinde tanınan ya da yeni keşfedilen 70 sanatçı ve sanatçı grubunun 120 projesi. Nesiller arası denge ve çeşitlilik WHW’nin özellikle önemsediği bir mesele. 1960’lı yılların sanatçıları ile günümüz sanatçılarını buluşturmaya çalışmaları da zaten bu sebeple. 11. Uluslararası İstanbul Bienali’ni görmek için son tarih 8 Kasım. Yine de WHW’nin sürprizlerine hazırlıklı olmakta fayda var. As to what awaits the audience in Istanbul, we can generalize as 120 projects of 70 well known and upcoming artists or artist collectives of the world contemporary art scene. WHW puts a great emphasis on balance between generations and diversity. This is why they try to bring together contemporary artists with the artists of 1960s. The Biennial closes on 8 November Nevertheless it’s advisable to be prepared for WHW’s surprises.

WHW’den Yüksel Arslan’a özel

A special tribute to Yüksel Arslan from WHW:

“Yüksel Arslan’ın çalışmalarını sergide sunabildiğimiz için çok mutluyuz. Onun sanata dair araştırmalarının sık sık edebiyata, tarihe ve felsefeye referanslar içermesi; Arslan’a çok önemli ve eşsiz bir varoluş sağlıyor. Bizce, onun sanatçı duyarlılığı özellikle merak uyandırıcı ve ilgi çekici. Bienal’de Yücel Arslan’ın, Karl Marx’ın Capital’ini temel alan karışık medya dizisi ‘Capital’den kapsamlı bir seçki yer alıyor. Aslında 1970’lerde üretilen bu dizi, kapitalist toplumun paradoksları üzerindeki keskin ve aﬀetmeyici anlayışını halen koruyor.”

“We are very happy to be able to exhibit the works of Yüksel Arslan. The fact that his various researches on art oﬅen include references to literature, history and philosophy makes his existence extremely valuable and unique. We believe that, especially his sensitivity as an artist is evocative and interesting. An elaborate compilation of his mixed media series entitled “Capital” based on Karl Marx’s Capital will be on exhibit. Produced in 1970s, the series still preserve a sharp and intolerant vision on the paradoxes of the capitalist society.”

20 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Bienalde Biennial will feature

sanatçı ve sanatçı grubunun artists and artist collectives

120

projesi yer alıyor projects

ETKİNLİK EVENT Bienali aratmayan sergiler

More than just a Biennial

Istanbul’s art scene heats up this September. But this year it’s not just 11th International Istanbul Biennial that’s putting the city on the cultural map. To begin with Sarkis’ exhibition entitled ‘Site’ which opens at the Istanbul Modern on 10 September until 10 January features examples from every stage of his 50 years as an artist. Another noteworthy exhibition is the retrospective of Yüksel Arslan, one of the most exceptional artists of the 20th century at Santralistanbul from 13 September until 21 March. Curated by Levent Yılmaz, the exhibition includes more than 500 paintings, accompanying texts and photographs gathered from various collections in Turkey and from around the world.

İstanbul sanat ortamı Eylül’le birlikte hareketleniyor. 11. Uluslararası İstanbul Bienali’nin yanı sıra şehrin dört bir yanında açılacak sergiler bienali aratmayacak türden. İstanbul Modern’in yıllardır dillendirdiği Sarkis sergisi 10 Eylül’de açılıyor. Sanatçının 50 yıllık sanat yaşamının tüm evrelerine ışık tutacak ve 10 Ocak’a dek izlenebilecek serginin başlığı ‘Site’. Bir diğer önemli sergi de 20. yüzyılın yetiştirdiği dünyanın istisnai sanatçılarından Yüksel Arslan’ın retrospektifi. 13 Eylül’den 21 Mart’a kadar sürecek serginin mekânı Santralistanbul. Levent Yılmaz küratörlüğünde hazırlanan sergi, Dünya ve Türkiye’deki koleksiyonlardan derlenen 500’den fazla resim, yardımcı metin ve fotoğraf içeriyor. Gül Ilgaz 2009 sergisinden bir eser. A piece from Gül Ilgaz 2009 exhibition.

Galeri Nev, 8 Eylül’den itibaren politik ve psikolojik göndermeleriyle tanınan Hale Tenger’i ağırlıyor. Sanatçı, galeri mekânını tümüyle kaplayan ‘Garip Meyve’ (Strange Fruit) isimli sergisiyle izleyiciyi iki dünya

Gallery Nev will begin to host Hale Tenger, renowned for her political and psychological references, on 8 September. The artist places her viewers in between two worlds with her exhibition titled ‘Strange Fruit’.

Sanatçı Ghada Amer, Türkiye’deki ilk kişisel sergisi ‘Failing Shahrazad’ ile 25 Ekim’e kadar Dirimart’ta. Tuval üzerine dikiş tekniği ile çalışan Amer, Tel Aviv Modern Sanat Müzesi’nde kişisel sergi açan ilk Arap sanatçı olarak biliniyor.

Artist Ghada Amer will be in Dirimart till 25 October with her personal exhibition, titled ‘Failing Shahrazad.’ Amer using the technique of sewing on canvas is also known as the ﬁrst Arabic artist who opens a personal exhibition in the Tel Aviv Modern Art Museum.

22 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

‘viatico: Yolluk’ isimli sergi 12 Eylül - 15 Kasım tarihleri arasında Siemens Sanat’ta.

The exhibition titled ‘viatico: Yolluk’, is on view from 12 September until 15 November at Siemens Art.

Galerist, eylül ayı süresince sanatçıları Leyla Gediz, Yeşim Akdeniz Graf, Haluk Akakçe, Michael Craig Martin ve Güçlü Öztekin’in kişisel sergilerini Galerist ana mekânları yanı sıra şehrin pek çok farklı noktasında sanatseverle buluşturuyor.

Galerist will take the exhibitions of its featured artists -including Leyla Gediz, Yeşim Akdeniz Graf, Haluk Akakçe, Michael Graig Martin and Güçlü Öztekin- to art lovers around the city using a veriety of locations as well as its main gallery this September.

Gül Ilgaz, ilk kişisel sergisi ‘Parçalı Bulutlu’ ile 8 Eylül - 3 Ekim tarihlerinde Milli Reasürans Sanat Galerisi’nde. Sanatçı, çalışmalarında kendi yaşanmışlıkları ve duygu durumlarından yola çıkıyor.

Inspired by her life and feelings, ‘Parçalı Bulutlu’ is the ﬁrst personal exhibition of Gül Ilgaz, which will be on view at Milli Reasurans Art Gallery from 8 September until 3 October.

ETKİNLİK EVENT Hem dahi, hem şizofren, hem piyanist Geoffrey Rush’a en iyi erkek oyuncu Oscar’ını kazandıran Shine filminde; ruh sağlığı pek de yerinde olmayan müzik aşığı bir babanın ulaşamadığı müzisyen kimliğini oğluna yüklemesi anlatılıyordu. Filmde hayat hikâyesi anlatılan Piyanist David Helfgott, bir konseri sırasında girdiği bunalımla 12 yıl akıl hastanesinde yattı. Ama yine de Helfgott, yaşama dönerek gelmiş geçmiş en önemli piyanistlerden biri olmayı başardı. Böylesi bir hayatı olan sanatçıyı, 12 Eylül akşamı Aya İrini Müzesi’nde vereceği konserde İstanbulluların da dinlemesi mümkün olacak.

Genius, schizophrenic and pianist Shine’, the film that won Geoffrey Rush the Oscar for best actor, is the story of a musicloving father with mental health problems who loaded his son with the musician identity he was never able to achieve himself. Pianist David Helfgott, whose life the film chronicles, spent twelve years in a mental institution following a breakdown he suffered during a concert. Helfgott nevertheless succeeded in returning to life and becoming one of the most illustrious pianists of all time. Now, on the evening of 12 September, he will be giving a concert at the Aya Irini Museum.

Şubat ayı itibariyle Maslak’taki yeni yerine taşınan Proje4L/Elgiz Çağdaş Sanat Müzesi, 12 Eylül Cumartesi günü özel bir açılış yapacak. Yeni mekânın ilk seçkisi, Elgiz koleksiyonuna son zamanlarda katılan işlerin de bulunduğu ‘NOW NEW:Yeni İşler Yeni Mekân’ ismini taşıyor.

24 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

After moving to its new location on Maslak in February, Proje4/Elgiz Modern Art Museum is holding a special opening on Saturday, 12 September. The first offering at the new venue is ‘NOW NEW: New Works New Location’, featuring recent additions to the Elgiz collection.

• ELGİZ MÜZESİ

Elgiz’de Surprise sürpriz açılış opening at Elgiz

DÜNYADAN AROUND THE WORLD

COHEN’DEN BİR TUR DAHA Another TOUR by Cohen

28 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

One of the philosophers of the music world, Canadian poet, novelist and singersongwriter Leonard Cohen is back on stage after 15 years. The first concert in Europe on Cohen’s ‘2009 World Tour’, which he launched in Canada on 26 April, was held in the German city of Cologne on 1 July. The artist, who gave two concerts at Istanbul’s Cemil Topuzlu Open Air Theater on 5-6 August, sang such Cohen classics as ‘Dance Me To The End Of Love’, ‘Famous Blue Raincoat’, ‘Suzanne’, ‘Hallelujah’, ‘So Long Marianne’, ‘I’m Your Man’ and ‘First We Take Manhattan’. Performing in Istanbul for the first time in his career spanning more than forty years, Cohen is continuing his 2009 World Tour with concerts in Spain, France, Austria, Slovakia, the Czech Republic, Hungary, Serbia, Rumania and again Spain, culminating in Barcelona on 21 September where he will celebrate his 75th birthday. The 74-year-old Cohen is going to set a record by giving 40 concerts in more than 34 cities in 16 different European countries.

Cohen ve daha fazlası / Cohen and more 1934 doğumlu Leonard Cohen, 13 yaşındayken bir kızı etkilemek için gitarı eline almıştı. Cohen’in ilk şiir kitabı ‘Let Us Compare Mythologies’ti. Born in 1934, Leonard Cohen first took up the guitar at age 13 to impress a girl. His first book of poetry was ‘Let Us Compare Mythologies’ (1956). 1961’de yayınladığı ikinci şiir kitabı ‘The Spice Box of Earth’ ile hem uluslararası başarı, hem de 2000 dolarlık burs kazanan Cohen, bu parayla Yunan adası Hydra’da bir kulübe satın alarak inzivaya çekildi. Earning international acclaim and a 2000 dollar scholarship with his second book of poems, ‘The Spice Box of Earth’, published in 1961, Cohen bought a cottage on the Greek island of Hydra and went into seclusion. Müziğe el atmaya karar verdiğinde 32 yaşında olan sanatçı, şarkılarını plak şirketlerine götürdüğünde ‘Bu iş için biraz yaşlısın’ tepkisini aldı. Deciding to go into music at the age of 32, the artist took his songs to a recording company and was told, ‘You’re a little old for this business!’

• İKSV

Müzik âleminin filozoflarından Kanadalı şair, söz yazarı, romancı ve şarkıcı Leonard Cohen; 15 yıl sonra tekrar sahnede. Cohen’in 26 Nisan’da Kanada’da başladığı ‘2009 Dünya Turnesi’nin Avrupa’daki ilk konseri 1 Temmuz’da Almanya’nın Köln şehrinde gerçekleşti. 5–6 Ağustos’ta İstanbul Cemil Topuzlu Açıkhava Sahnesi’nde iki konser veren sanatçı, ‘Dance Me To The End Of Love’, ‘Famous Blue Raincoat’, ‘Suzanne’, ‘Hallelujah’, ‘So Long Marianne’, ‘I’m Your Man’ ve ‘First We Take Manhattan’ gibi klasikleşmiş şarkılarını seslendirdi. 40 yılı aşkın müzik kariyerinde ilk kez İstanbul’da sahne alan Cohen’in 2009 Dünya Turnesi, İstanbul’un ardından İspanya, Fransa, Avusturya, Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Sırbistan, Romanya ve İspanya konserleriyle devam edecek ve 75. doğum gününü kutlayacağı 21 Eylül’de Barselona konseriyle noktalanacak. 74 yaşındaki Cohen, turne kapsamında Avrupa’nın 16 ülkesinde 34 farklı şehirde 40 konser vererek bir rekora da imza atacak.

DÜNYADAN AROUND THE WORLD

Orhan Pamuk Harvard’da

Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk, Harvard Üniversitesi’nde 2009–2010 dönemi boyunca Charles Eliot Norton Konferansları verecek. Sanders Theatre’da 22 Eylül’de başlayacak roman sanatı konulu konferanslar ‘Naif ve Duygusal Romancı’ başlığını taşıyor. Pamuk, merakla beklenen ‘romanın gizli odağı’ konusunu edebi karakterler, zaman ve tema, görmek ve nesneler ile müze ve politika perspektiflerinden anlatacak.

Orhan Pamuk at Harvard

Writer and Nobel laureate Orhan Pamuk will deliver the Charles Eliot Norton Lectures at Harvard University for the 2009-2010 academic year. Commencing at the Sanders Theatre, 22 September, the lectures, entitled ‘The Naive and the Sentimental Novelist’, will explore the hidden center of a novel from the perspective of literary characters, time and plot, seeing and objects, museums and politics.

Paris’te ‘Ramazan Gecesi’

14.’sü Üsküp’te düzenlenen Avrupalı ve Akdenizli Genç Sanatçılar Bienali 3 Eylül’de başlıyor. 12 Eylül’e kadar sürecek etkinliğe 46 ülkeden 700’e yakın genç sanatçı katılıyor. 14. Avrupalı ve Akdenizli Genç Sanatçılar Bienali’ne Türkiye’den Merve Ertufan, Nihal Martlı, Melisa, Sümer Sayın ve Damla Tamer katılıyor. Bienalin teması Üsküp efsanesinden esinle ‘Yedi Kapı’. Avrupalı ve Akdenizli Genç Sanatçılar Bienali, 1985’te Barselona’da başladı ve bugüne dek pek çok şehri dolaştı.

Paris’in ünlü Châtelet Tiyatrosu, 2009 sezon açılışını 19 Eylül akşamında ‘Ramazan Gecesi’ etkinlikleriyle yapıyor. İslam Kültürleri Enstitüsü ve Paris Belediyesi’nin işbirliğiyle düzenlenen gecede; Baba Zula ve Wonderland gibi Türk ve Fransız sanatçılar bir araya geliyor. Victoria Caddesi’nde 3.500 kişiye iftar yemeğinin verileceği gece, bugüne kadar Paris’te gerçekleşen en büyük Ramazan etkinliği olacak.

Held in Skopje, the 14th European and Mediterranean Young Artists Biennale starts on 3 September. Up to 700 young artists from 46 countries are participating the event, which runs till 12 September. Participants from Turkey include Merve Ertufan, Nihal Martlı, Melisa, Sümer Sayın and Damla Tamer. Inspired by the Skopje legend, the theme of the biennale is ‘seven gates’. The European and Mediterranean Young Artists Biennale started out in Barcelona in 1985 and has since toured a number of cities. 30 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Nihal Martlı

Young people gather in Skopje

‘Ramazan Night’ in Paris Paris’s famous Châtelet Theatre is kicking off its 2009 season with a ‘Ramazan Night’ on the evening of 19 September. Turkish and French artists such as Baba Zula and Wonderland will come together at the event, which is being organized jointly by the Institute of Islamic Cultures and the Paris Municipality. The evening, which will start with a fastbreaking dinner for 3,500 people on the Avenue Victoria, is tipped to be to Paris’s biggest Ramazan event to date.

•İKSV, Jerry Bauer, Renato Guerra

Gençler Üsküp’te toplanıyor

DÜNYADAN AROUND THE WORLD Venedik Film Festivali’nde 23 ﬁlms competing in 23 ﬁlm yarışıyor venice Film Festival

66. Venedik Film Festivali, ‘Nuovo Cinema Paradiso’nun yönetmeni Giuseppe Tornatore’nin son filmi ‘Baaria’ ile açılıyor. 2–12 Eylül tarihleri arasında yapılacak festivalin jüri başkanı, Altın Aslan ödülünü 2005’te ‘Brokeback Mountain’, 2007’de ise ‘Lust, Caution’ filmiyle alan Tayvanlı yönetmen Ang Lee. Festivalin yarışma bölümünde İtalya, Fransa, Avusturya, İsrail, Mısır, Çin, Sri Lanka, Almanya, ABD ve Japonya gibi ülkelerden 23 film bulunuyor.

The 66th Venice Film Festival, that will take place between 2-12 September, is opening with ‘Nuovo Cinema Paradiso’ director Giuseppe Tornatore’s latest film, ‘Baaria’. Chairman of the festival jury is the Taiwanese director Ang Lee, whose ‘Brokeback Mountain’ in 2005 and ‘Lust, Caution’ in 2007 both took the coveted Golden Lion award. Twenty-three films from countries such as France, Italy, Austria, Israel, Egypt, China, Sri Lanka, Germany, Japan and the U.S. are competing in the festival. 66. Venedik Film Festivali’nde izlenecek ﬁlmlerden biri de Mr. Nobody. You may watch Mr. Nobody, The movie, at 66th venice Film Festival

‘Köprüdekiler’ Toronto Film Festivali’nde İstanbul ve Adana film festivallerinde en iyi film seçilen Aslı Özge’nin yönettiği ‘Köprüdekiler’, dünya prömiyerini 7 Ağustos’ta İsviçre’de düzenlenen 62. Locarno Film Festivali’nde yaptı. Film, 34. Toronto Film Festivali’nin ardından Londra ve Montpellier film festivallerine gidecek.

Montreal Film Festivali başladı

Bu yıl 33.sü gerçekleşen Montreal Film Festivali 27 Ağustos’ta başladı. 7 Eylül’e kadar sürecek festivalde ‘Dünya Sineması’na Bakış’ bölümünde dünyanın dört bir yanından pek çok önemli yönetmenin filmi yer alıyor. Kültürel çeşitlilik ve ülkeler arası diyaloğu sağlamak için bir araya gelen filmler arasında Atıl İnaç’ın ikinci uzun metraj filmi ‘Büyük Oyun’ ve Çağan Irmak’ın son filmi ‘Karanlıktakiler’ bulunuyor.

32 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Montreal Film Festival begins The 33rd Montreal Film Festival got under way on 27 August. The festival, which runs through 7 September, features films by a number of leading directors from all over the world in the category, ‘A Look at World Cinema’. Among the films that are coming together to create cultural diversity and a dialogue between countries are: Atıl İnaç’s second featurelength film, ‘Büyük Oyun’, and Çağan Irmak’s latest film, ‘Karanlıktakiler’.

‘Köprüdekiler’ at the Toronto Film Festival Chosen best film at the Istanbul and Adana film festivals, Aslı Özges’ ‘The Men on the Bridge’ had its world premiere on 7 August at Switzerland’s 62nd Locarno Film Festival. The film will be shown at the 34th Toronto Film Festival, just before London and Montpelier film festivals.

Eylül ﬁlm festivalleri…

Telluride Film Festivali (4-7 Eylül), DC Shorts Film Festivali (10-17 Eylül), San Sebastian Film Festivali (17-27 Eylül), Atlantic Film Festivali (17-26 Eylül), Reykjavik Uluslararası Film Festivali (17-27 Eylül), Big Bear Lake Uluslararası Film Festivali (18-20 Eylül), Manhattan Kısa Film Festivali (20-27 Eylül), San Diego Film Festivali (23-27 Eylül), Port Townsend Film Festivali (24-27) ve Rio Uluslararası Film Festivali (25 Eylül-9 Ekim).

Film festivals in September

Telluride Film Festival (4-7 September), DC Shorts Film Festival (10-17 September), San Sebastian Film Festival (17-27 September), Atlantic Film Festival (17-26 September), Reykjavik International Film Festival (17-27 September), Big Bear Lake International Film Festival (18-20 September), Manhattan Short Film Festival (20-27 September), San Diego Film Festival (23-27 September), Port Townsend Film Festival (24-27 September) and Rio International Film Festival (25 September - 9 October).

FOTOĞRAF PHOTOGRAPH Doğru yer ve doğru zamanda bir ‘foto muhabir’ Türkiye’de ‘fotoğraf’ dendiğinde akla gelen ilk isimdir ‘Ara Güler’. Her fırsatta, o sevimli ve huysuz üslubuyla “Ben foto muhabiriyim, fotoğrafçı değilim; kati surette sanatçı da değilim. Ben gördüğümü çekerim. Sanat yapmam. Çok doğal olarak, gördüğümü insanlara iletirim. Bunun adı foto muhabirliğidir.” der durur. Ama kendisi durmaz. Geçtiğimiz günlerde, hatta tam da 81 yaşına girdiği 15 Ağustos gününde ustanın yeni bir kitabı yayınlandı: ‘Foto Muhabiri’. Nezih Tavlaş’ın; Ara Güler’in tanık olduğu olayları kronolojik bir sırayla anlattığı 343 sayfalık kitabı, Fotoğrafevi etiketiyle raflarda.

A ‘photojournalist’ at the right place at the right time In Turkey, Ara Güler is the very first person to come to mind when the subject matter is ‘photography’. With his characteristically sympathetic, somewhat cranky manner, he always remarks “I’m a photojournalist, not a photographer; I’m not definitely an artist. I shoot what I see. I don’t do arts. I deliver the things that I see to other people. This is what we call photojournalism.” Despite the years that have passed by, he is always productive. His latest book ‘Photo Journalist’ was published on 15 August on his 81st birthday. Nezih Tavlaş has written a 343-paged chronologic narration about incidents Ara Güler witnessed throughout his decades-spanning life and career.

İstanbul’un yüzleri metronun duvarlarında

Istanbul faces on the metro walls

New York’ lu fotoğraf sanatçısı Alexander Berg’in ‘One Shot Istanbul’ sergisi, 17 Eylül’de Taksim metrosunda açılıyor. Sanatçının New York’ta başlayan projesi; sokaktan geçen insanları, ücret vermeden, profesyonel fotoğraf makinesiyle fotoğraflama üzerine kurulu. Projenin farkı, her bir fotoğrafın tek bir kerede polaroid film kullanılarak çekilmesi. Projenin İstanbul ayağında 400’e yakın kişinin portresi mevcut. Berg’in portresini çektiği İstanbullular arasında Cemil İpekçi, Sinan Çetin, Nurgül Yeşilçay ve Okan Bayülgen gibi ünlü isimler var. Sergi için son tarih ise 25 Ekim.

New York photographer Alexander Berg’s exhibition ‘One Shot Istanbul’ opening 17 September in the Taksim Metro is a continuation of a series that began in Times Square NYC. The exhibition features one-frame polaroids taken with a professional camera. Berg photographed almost 400 people in Istanbul. Cemil İpekçi, Sinan Çetin, Nurgül Yeşilçay, Okan Bayülgen are among those photographed by him. ‘One Shot Istanbul’ will be on view until 25 October.

KİTAP BOOK

DESTİNASYONA GÖRE KİTAP BOOK BY THE DESTINATION Kimi zaman romanın tam ortasındayken iniş anonsunu duyarsınız. Kimi zaman da kitap biter yolculuk bitmek bilmez...

Yakın Yakın Near

Sometimes you hear the landing announcement in the middle of an absorbing book. Other times, you turn to the last page and you are not even the half way through your journey...

Orta Middle

Gerçekten kötü bir yıl mıydı?

Ya gerçek olsaydı… Bir an için dünya üzerindeki bütün suların tek bir kuyudan çıktığını düşünün. Onu korumak için neler yapabiliriz? ‘Tek Kuyu’, dünya üzerindeki suyun şaşırtıcı ve öğretici öyküsünü anlatırken bu önemli soruyu da cevaplıyor. Rochelle Strauss’un yazdığı, Rosemary Woods’un çizdiği kitap eyleme geçmeye hazır olanlar için…

Kitabın kahramanı yetmiş iki yaşındaki ünlü yazardan ‘Çarpıcı Fikirler’ adlı bir kitaba katkıda bulunması istenir. O da bunu fırsat bilir; Makyavelizm’den Anarşizm’e sorgulamadık konu bırakmaz. 2003 Nobel Ödülü sahibi Coetzee, ‘Kötü Bir Yılın Güncesi’nde ilginç bir biçim denemesi gerçekleştiriyor. Değişik yazım biçimlerini sevenlere…

What if it was true… For a second, imagine that all the water in the world comes springs from a single well. What can we do to protect it? ‘One Well’answers that important question while telling the striking and educational story of water on earth. Written by Rochelle Strauss and illustrated by Rosemary Woods, ‘One Well’ will make you ready for environmental action.

Was it really a bad year?

Atlantis, belki bu defa… Efsanevi Atlantis, tarih boyunca birçok insanın keşfetmek için uğraştığı yerlerden biri. Bunu, arkeolog Nina Wilde’dan daha iyi kimse bilemez. Yıllar süren çalışmalarının ardından Atlantis’in yerini keşfettiğine inanan Nina, iddiasını kanıtlamak üzere kendisini bir maceranın, tuzaklarla dolu bir kovalamacanın içine atar. Andy McDermott’un kitabı heyecan sevenler için bire bir.

Atlantis, maybe this time… Legendary Atlantis is one of the places that many people have attempted to discover throughout the history. Nobody knows this better than archeologist Nina Wilde. After years of research, Nina believes that she has discovered Atlantis and to prove her claim, she embarks on a journey full of traps and adventures. Andy McDermot’s book, ‘The hunt for Atlantis’ is the remedy for adventure lovers.

38 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Uzak Far

The protagonist of the book, a seventy two year old author, is asked to contribute to a book called ‘Strong Opinions’. Using this opportunity, Señor C explores everything from Machiavellianism to Anarchism. 2003 Nobel Prize winner Coetzee tries out a new literal form in ‘Diary of a Bad Year’. For those who enjoy alternative forms of writing…

AJANDA AGENDA EYLÜL/SEPTEMBER 09

Sami Yusuf, ‘Ramazan Özel Konseri’yle İstanbul’da. Cemil Topuzlu Açıkhava Sahnesi’ndeki konser, saat 22.00’de başlıyor.

Yapı Kredi Nedim Tör Museum hosts a new exhibition with 180 coins in various states from Middle Ages. Yapı Kredi holds the world third largest coin collection with 55000 pieces. The exhibition is titled ‘Symbolism of Coins’.

Sami Yusuf’s ‘Special Ramazan Concert’ will be held in the Cemil Topuzlu Open-Air Theatre at 10 PM.

Piyanist David Helfgott’ın konseri 12 Eylül akşamı saat 21.00’den Aya İrini Müzesi’nde. Pianist David Helfgott will give a concert on 12 September at Aya Irini Museum. The concert will start at 9 PM.

İstanbul güncel sanat ortamının yeni galerisi NON’un ilk sergisi ‘Geçersiz sebep -Yeterli neden’, 7 Ekim’e kadar görülebilir. Sergiye Gökçen Cabadan, Aslı Çavuşoğlu, Gökçe Çelikel, Mert Öztekin, Tayfun Serttaş ve Güneş Terkol katılıyor.

Istanbul has a brand new contemporary art gallery, NON. Its opening exhibition ‘Unsound reason/adequate cause’ can be seen until 7 October.The exhibition artists are Gökçen Cabadan, Aslı Çavuşoğlu, Gökçe Çelikel, Mert Öztekin, Tayfun Serttaş, Güneş Terkol.

Sezen Aksu saat 21.00’den itibaren Kuruçeşme Arena’da. Sezen Aksu performs at Kuruçeşme Arena at 9 PM.

42 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

........................... ........................... ........................... Michael Craig ........................... ........................... ........................... ........................... Martin’in ‘İstanbul ........................... ........................... ........................... İstanbul’ başlıklı ........................... ........................... ........................... ........................... sergisi saat ........................... ........................... ........................... ........................... 18.30’da Galerist/ ........................... ........................... ........................... Galatasaray’da ........................... ........................... ........................... ........................... açılıyor. ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... Michael Craig ........................... ........................... ........................... ........................... Martin’s exhibition, ........................... ........................... ........................... ........................... ‘Istanbul Istanbul’ ........................... ........................... ........................... will open its doors at ........................... ........................... ........................... ........................... 6.30 PM at Galerist/ ........................... ........................... ........................... ........................... Galatasaray. ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ...........................

Haluk Akakçe’nin son dönem çalışmalarının yer aldığı ‘Reenkarnasyon’ başlıklı sergisi 9 Eylül - 10 Ekim tarihleri arasında Tepebaşı’ndaki Passage Petits Champs binasında görülebilir.

Leyla Gediz’in ‘Noa Noa’ başlıklı sergisi 8 Eylül’de Galerist/Tophane’de açılıyor.

Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi’nin yeni sergisi Ortaçağ’da basılmış çeşitli devletlere ait 180 orijinal sikkenin sembolik betimlerini bir araya getiriyor. Yapı Kredi’nin sahip olduğu 55 bin parçalık dünyanın üçüncü sikke koleksiyonundan seçilerek oluşturulan serginin adı “Sikkelerde Sembolizm”.

Haluk Akakçe’s new exhibition titled ‘Reencarnation’ can be seen between 9 September and 10 October in Passage Petits Champs building at Tepebaşı.

Noa Noa, Leyla Gediz’s new exhibition debuts 8 September at Galerist/ Tophane.

Yeşim Akdeniz Graf’ın ‘Yalan Dünya’ isimli sergisi 8 Eylül akşamı saat 19.00’da açılıyor. 13 Eylül’e dek görülebilecek serginin mekânı Galatasaray’daki Polonya Apartmanı. Yeşim Akdeniz Graf’s exhibition called ‘Yalan Dünya’ is opening at 7 PM on 8 September. The exhibition can be visited till 13 September in Polonya Apartment at Galatasaray.

BİR ŞEHİR BİR ÜNLÜ ONE CITY ONE CELEBRITY

ZUHAL OLCAY’IN İZMİR’İ ZUHAL OLCAY ON IZMIR

Sanat hayatı İzmir’de başlayan Zuhal Olcay’la İzmir’i andık. An interview with Zuhal Olcay on Izmir

İzmir’e ilk seyahatinizi hatırlıyor musunuz? Şehrin üzerinizdeki ilk tesiri nasıldı? İzmir’e ilk olarak tiyatro için gitmiştim ama senesini hatırlayamıyorum. 1979 yılında 2. eşim işadamı Zafer Olcay’la tanıştım ve İzmir’e yerleştim. İzmir Devlet Tiyatrosu’nda oyunculuk yapmaya başladım. İzmir, hayatımda İstanbul’dan sonra yaşayacağım şehirlerin başında geliyor. İlk profesyonel temsilleriniz İzmir Devlet Tiyatrosu’nda gerçekleşti. İzmir, sanat hayatınızın neresinde? Profesyonel sanat hayatım İzmir’de başladı. Aslında İzmir, benim için bir anlamda dönüm noktasıydı. Oradaki dostluğu, sahnedeki paylaşımı ve İzmir seyircisinin koşulsuz desteğini unutmam mümkün değil. Özlüyorum hatta. Neyse ki belirli dönemlerde konser ve tiyatro temsili için gidiyorum. Orada yaşadığınız yıllarda en çok neyi severdiniz? Çeşme’ye gitmeyi... İzmir’e en son ne zaman gittiniz? En son geçtiğimiz Haziran’da Karşıyaka ve İzmir Açıkhava’da konserlerim oldu. Gayet başarılı geçti. İzmir seyircisinin desteği her zamanki gibi benimleydi. Bize zaman ayırdığınız için teşekkür ederiz. Bana İzmir’i hatırlattığınız için asıl ben teşekkür ederim.

Do you remember your first visit to Izmir? What was the first impression of the city on you? I traveled to Izmir for a play for the first time, but I don’t remember the exact year. In 1979, I have met my second husband, Zafer Olcay, in Izmir and moved there. I started to act at the Izmir State Theater. Izmir is my second favorite city to live in after Istanbul. Your first professional plays happened in Izmir State Theater. Where does Izmir stand in your art career? My professional career began in Izmir. Actually, Izmir was a turning point in my life. I will never forget the friendships, the communication on stage and the unconditional support of Izmir audience. In fact, I miss it. Fortunately I go there for plays or concerts from time to time. What was your favorite thing to do while you were living there? Trips to Çeşme… When was the last time you were there? Last time was when I had concerts in Karşıyaka and Izmir Açıkhava in June. It was a blast. The Izmir audience supported me as always. Thanks you very much for your time. I thank you, for reminding me of Izmir.

TRT AVAZ YAYIN HAYATINDA / TRT AVAZ ON AIR TRT’nin Balkanlardan Orta Asya’ya, Kafkaslardan Orta Doğu’ya kültür coğrafyamız içindeki halklara yönelik olarak bölge dillerinde 24 saat kesintisiz yayın yapan televizyon kanalı olan TRT AVAZ yayın hayatına başladı.

44 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

TRT AVAZ, a tv station that covers the wide geography from Central Asia to Caucasus and Middle East is on air. TRT AVAZ broadcasts 24 hours a day in local languages.

SEYAHAT TRAVEL

BİR GÜN ÜÇ ÖNERİ THREE PLACES FOR A DAY TRIP If you don’t have the time for long journeys, we have three special suggestions that oﬀers sea-lake-history triangle for a one-day-trip vacation fun. Really, what is your choice?

İğNEADA’DA BALIK

SEAFOOD IN IğNEADA

Karadeniz’in kuzeybatı ucunda bir sahil yerleşimi olan İğneada, İstanbul’a karayoluyla yaklaşık 3 saat uzaklıkta. 20 kilometreyi aşan uzunluğuyla Türkiye’nin en büyük kumsallarından birine ev sahipliği yapan İğneada’da, eylül ayıyla birlikte balık akını başlıyor. Muhteşem günbatımlarını izlemek için en iyi yer, Limanköy’de bulunan tarihi deniz feneri ve çevresi. Longoz Ormanı ise denizle orman havasını aynı anda teneffüs edip enerji depolamak için ideal.

Iğneada is a coast town in the Northwest Black Sea region 3 hours drive from Istanbul. This town has one of the longest seashores of Turkey exceeding 20 kilometers and receives a huge influx of fresh fish with the coming of September. The shed-like restaurants along the coast offer all kinds of seasonal Blacksea fish. The best place to watch the amazing sunset is the historical lighthouse in Limanköy, 8 kilometers west of the town. Restore your energy in Longoz Forest, an ideal place to breathe clear sea and forest air.

ANILAR EVİ: GÖYNÜK

A TOWN OF MEMORIES

Kültür turlarına meraklı gezginlerin olmazsa olmaz duraklarından Göynük, İstanbul’a sadece 2,5 saat mesafede. Eski bir Osmanlı köyü olan Göynük, sarp bir yamaç üzerinde yükselen tarihi saat kulesiyle karşılıyor konuklarını. İlçeye asıl ününü kazandıran asırlık Osmanlı konakları, ağırlıklı olarak vadi manzaralı sokaklara serpilmiş. Turizmin hızlı gelişimine karşın Göynük, kimliğini ve ruhunu korumayı başarmış bir yer. Üstelik bunu günübirlik bir ziyarette bile hissettirebilecek kadar...

Göynük, a town just 2.5 hours drive from Istanbul, is one of the must-see towns for travellers who seek cultural destinations. Göynük is an Ottoman town greeting visitors with a historical clock tower built on a steep hillside. The century-old Ottoman mansions, for which the town is reputed are mostly located on the streets overlooking the valley. Despite the rapidly growing tourism, Göynük has managed to preserve its cultural identity and spirit so well that even a oneday trip is enough for the visitors to experience its distictive feel.

46 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

NASIL GİDILİR?/ HOW TO GO THERE GÖYNÜK

Bolu’ya 98 km uzaklıktaki Göynük’e, Geyve, Akyazı ya da Mudurnu üzerinden ulaşmak mümkün. İstanbul Esenler Otogarı’ndan Göynük’e seferler mevcut. Göynük, 98 kilometers from Bolu, is accesible via Geyve, Akyazı or Mudurnu roads. Buses to Göynük leave from Istanbul Esenler Bus Terminal.

İğNEADA

İstanbul ve Kırklareli Otogarları’ndan otobüs var. There are regular buses to Iğneada from Istanbul and Kırklareli bus terminals.

GÖLYAZI Bursa - Karacabey yolundan tabelaları izleyerek Gölyazı’ya ulaşılabilir. Bursa Otogarı’ndan direkt gidiliyor. You can reach Gölyazı by following the signs on the Bursa-Karacabey road. Also, there are regular buses departing from the Bursa bus terminal.

GÖLE YAZGILI: GÖLYAZI Uluabat Gölü’ne uzanan yeşil bir yarımada üzerine kurulmuş balıkçı kadınlarıyla ünlü Gölyazı, antik kalıntıları, tarihi evleri ve kuş türleriyle sıra dışı bir göl köyü. Toprağı eşelesen tarihin fışkırdığı köyde, hayatın kaderini gölün dingin ve puslu suları çiziyor. Doğanın alabildiğine cömert davrandığı Gölyazı’da, gözün gördüğü tüm açılara rengârenk sandallar yerleştirilmiş. Ağ onarmak, sandal boyamak, olta hazırlamak, balık almak ya da satmak günlük yaşamın olağan bir parçası. Gölün kuzey kıyılarındaki minik adacıkları ve üzerlerindeki antik harabeleri sandal gezisiyle keşfetmek ise başlı başına bir keyif. İster göl keyfi için gelmiş olun ister doğa ve tarih için, Gölyazı’nın konuksever halkıyla kuracağınız sıcak dostlukların unutamayacaksınız.

GÖLYAZI: WRITTEN ON A LAKE Established on a green peninsula extending into Uluabat Lake, Gölyazı is an extraordinary town famous for its fisherwomen, ancient ruins, historical houses and various bird species. In this town, history is prominent everywhere while the lake’s still and misty waters dominate life. Gölyazı is blessed by nature and colored by the painted rowboats seen along the shores. Fixing the nets, painting the boats, preparing the fishhooks and trading fish is the daily routine. Visiting the tiny islands on the north part of the lake on a rowboat tour and then exploring the ruins on those islands is a trip well worth taking. Wheter you take a trip to Gölyazı for the lake, nature or history and you will never forget the close friendships that you make with the hospitable locals.

• Barış Hasan Bedir, şenay Vatansever, Hakan Avcu

Uzun seyahatler için olanağınız yoksa deniz - göl - tarih üçgenini günübirlik tatil keyfiyle buluşturan üç özel önerimiz var. Sahi, sizin tercihiniz hangisi?

SEYAHAT TRAVEL

Doğanın Doğu’daki Harikası

HAKKÂRİ Nature’s marvel In the East:

Hakkâri is a city which has become the definition of ‘distant’. Here are some reasons to visit Hakkâri.

bucaksız bu yalçın dağlar bir an için kaybolmuşluk, bir başka dünyada unutulmuşluk hissini uyandırır yüreğinizde. Ama hiç merak etmeyin, zorlu coğrafyanın yol açtığı bu tedirginlik, yöre insanının sıcaklığı ve geleneksel konukseverliği eşliğinde içilen bir bardak çayda eriyip gidecek.

Muhteşem Dağlar ve Yaylalar

Hakkâri muhteşem dağların ve yaylaların kenti. Türkiye’nin en yüksek ikinci zirvesi olan Uludoruk (4,136 m) Hakkâri’dedir. Bu zirve, yine Türkiye’nin en uzun buzulu olan (4 km) Uludoruk Buzulu üzerinde yükselir bulutlara. Sarp dağlar yaylaları saklar koyunlarında. Yemyeşil çimenler ve sayısız türde çiçekleriyle binlerce metre yükseklikte bir gelin gibi süslenen yaylalar çağırır sizi.

Meçhul Steller

Uzmanlar stellerin büyük olasılıkla M.Ö. 15. yy ile 11.yüzyıllarda bölgede yaşamış olan bir uygarlığa ait olabileceğini belirtiyorlar. Düzleştirilmiş büyükçe 48 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

PEOPLE OF THE LAND OF THE MOUNTAINS The craggy and steep mountains of Hakkâri evoke an uneasy feeling of reverence at first sight. Shouldering one another, these vast dramatic peaks might make you tremble as if you were lost and forgotten in another world. But don’t worry… The feeling of uneasiness evoked by this tough landscape will melt away with a cup of tea offered by the warm and traditionally welcoming people of the region.

Magnificent Mountains and Plateaus Hakkâri is the city of magnificent mountains and plateaus. Uludoruk (4136m), the second highest peak of Turkey is in Hakkâri. It reaches out to the clouds over Uludoruk Glacier (4 km), again, the longest glacier in Turkey. The mountains hide wonderful plateaus within their bosom. Adorned like a bride with all sorts of flowers and fresh green grass, it is impossible to resist the call of this landscape.

Mysterious Steles Experts claim that these steles belong to a civilization that lived in the region probably sometime between 15th and 11th century A.C. There are figures carved on

• Yüksekova Haber Ajansı

‘Uzaklığın’ tarifi olmuş bir kent Dağlarla Dost Diyarın İnsanları Hakkâri’nin yalçın ve yüksek dağları ilk görüşte tedirgin Hakkâri. İşte size Hakkâri’ye bir hayranlık uyandırır. Birbiri üstüne sıralanan uçsuz gitmek için birkaç neden…

Tarihi, doğası ve geleneksel düğünleriyle Hakkâri doğa ve kültür tutkunları için gidilip yerinde okunması gereken bir kitap adeta. With its history, natural beauty and traditional wedding feasts, Hakkâri is almost like a book that should be seen and read on-site.

taşlara oyma tekniğiyle yapılan betimlemelerin iki tanesinde kadın, on bir tanesinde ise erkek betimlemeleri bulunmakta.

Kayalara İşlenen Tarih

Muhteşem manzaralarının ötesinde Gevaruk Yaylası, binlerce yılın tarihini saklamakta. Kayalara çizilen bu resimlerde insanın doğayla ilişkisinin, av sahnelerinin, bitki ve hayvan figürlerinin betimlendiğini göreceksiniz.

Hakkâri’de Doğanın Asil Hediyesi: Bal Hakkâri Şemdinli’nin çiçek balı bir başkadır. Yaylaların bol mineralli topraklarında açan zengin çiçek florasıdır bu balın sırrı. Çiçek denizi sadece gözlere ziyafet çekmekle kalmaz, bala dönüşür Hakkâri’de.

Rengârenk Düğünler

Doğu Anadolu’nun en güzel düğünleri Hakkâri’de olur. Ne yapıp edin bir düğüne katılacak zamanı bulun. Davetiye beklemenize hiç gerek yok. Çünkü misafir olmanız düğünün en önemli konuğu sayılmanız için yeterli. Hakkârililerin düğünlerinde gelenekler hâlâ canlı. 50 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

these giant flat stones; eleven of them have male figures whereas two of them portray females. Archeologists still working to uncover the mystery of these puzzling steles.

History Carved on Rocks Along with its amazing scenery the Gevaruk Plateau hides the remnants of thousands of years’ history. These paintings on the rocks depict the relationship between man and nature, hunt scenes, various plants and animals.

The Noble Gift of Nature: Honey The blossom honey of Şemdinli town of Hakkâri is very delicious. The secret of its taste is the opulent flora growing on the mineral rich soil. The sea of flowers in Hakkâri is not only a feast to the eye but it also delights with the tastiest of honeys.

Colorful Weddings The merriest of all wedding ceremonies in the East Anatolia region are celebrated in Hakkâri. Don’t miss any chance to attend one, when you are in this city. You don’t have to wait for an invitation; being a visitor in the city is enough to be treated as the most important guest of the wedding. Ceremonies in Hakkâri are still reflect the traditional values.

Hakkâri’de bulunan steller hâlâ gizemini koruyor. The steles in Hâkkari are still mysterious.

SEYAHAT TRAVEL

Güneşi Yakalayan Bilgelik: TİLLO TILLO :The WIsdom That Catches the Sun Her sene 23 eylüle ve 21 marta denk düşen ekinoksta yüksek ruhların mekanı Tillo’da kurulu astronomik düzenek akla gelir.

The exinoxs that takes place every 23 September and 21 March, reminds the astronomic setup in Tillo, the land of the high spirits.

• MERT KAYA

52 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Aydınlar is a district of Siirt in Southeast Anatolia… “Tillo”, the renowed ancient name of Aydınlar, means “high place / high souls” in the Semitic languages. Since 2000 BC, Assyrian, Babylonian, Persian, Greek, Roman, Byzantine, Arabic and Turkish civilizations have all left their marks on this land. Additionally, best views of the Botan River can be enjoyed in Tillo, which is also famous for its oxygen rich hills for paragliding, grapes, pistachios, traditional architecture and hospitality. Even though many towns in Anatolia have similar qualities and beauties of their own, Tillo transcends them. I mention this place where I spent summer holidays in my childhood, alternating between Tillo’s hot, sunny streets, which were my playground, and the peaceful shade of Tillo’s historical stone buildings. Another compelling reason is the science of astronomy that flourished here during 17th and 18th Centuries. The fact that the September equinox approaches also gives me the opportunity to recount the astronomical tale of Tillo, a place where I grew up with the words of the famous philosopher and scientist İsmail Fakirullah, my great grandfather from 10 generations earlier who said, saying “If understood, far becomes close; if not understood, close becomes far.” The protagonists of the tale are two important names: Ismail Fakirullah and his best student Erzurumlu İbrahim Hakkı. The subject of the tale is a threepart mechanism

• Güney Bozan

Güneydoğu Anadolu’da Siirt’e bağlı bir ilçe Aydınlar... Aydınlar’ın kadim ve meşhur adı ise semitik dillerde ‘Yüksek yer / yüksek ruhlar’ anlamını taşıyan ‘Tillo’. M.Ö. 2000’lerden bugüne bölgede Asur, Babil, Pers, Yunan, Roma, Bizans, Arap ve Türk uygarlıkları iz bırakmış. Botan Irmağı manzaralarının en güzelinin izlendiği Tillo, yamaç paraşütü yapılan bol oksijenli tepeleriyle, üzümü, fıstığı, geleneksel mimarisi ve konukseverliği ile tanınır. Anadolu’nun hemen her yerinin böyle güzellikleri bulunsa da Tillo’da durum bunun ötesine geçmekte. Burayı anmamın özel nedeni çocukluğumda, okul tatillerimde her yaz oyun mekânım olan Tillo sokaklarının yakıcı yaz güneşinden yine Tillo’nun tarihi yapıları ve taş evlerinin huzur dolu gölgelerine sığınışım olsa gerek. Genel nedeni ise burada 17.ve 18. yüzyıllarda doğup, gelişen astronomi bilimi. Eylül’de ekinoks zamanının gelişi, 11. kuşaktan torunu olduğum ünlü düşünür ve bilim adamı İsmail Fakirullah’ın “Anlarsa uzağım yakınım, anlamazsa yakınım uzağımdır’’ sözünü işiterek büyüdüğüm Tillo’nun astronomi ile ilgili ilginç bir öyküsünü ‘uzaklara’ anlatmak için iyi bir fırsat doğrusu. Öykünün kahramanları iki önemli isim: İsmail Fakirullah ve onun önde gelen öğrencisi Erzurumlu İbrahim Hakkı. Konusu, astronomi şaheseri bir ışık oyununu oluşturan üçlü düzenek.

İSMAİL FAKİRULLAH -

Zamanı ise her sene içinde bulunduğumuz eylül ayının 23’ünde gerçekleşen, gün ve gece sürelerinin eşitlendiği ekinoks. 17. yüzyılın ikinci yarısı ve 18. yüzyıl başlarında İsmail Fakirullah Tillo’da hem teoloji ve hem de pozitif bilimlerde önemli çalışmalar yapılan bir üniversite kurar. Medrese yerine üniversite dememin nedeni burada teolojinin ötesinde, astronomi, kimya, kozmoğrafya, tıp ve matematik alanlarında, yani disiplinler arası çalışmalar yapılmış olması. Üstadı İsmail Fakirullah’ın gözetiminde özellikle astronomi – gök bilimleri alanında önemli çalışmalar yapan ve tüm çalışmalarını ‘Marifetname’ adlı dört ciltlik bir eserde toplayan İbrahim Hakkı, devrin Osmanlı padişahı I.Mahmut tarafından saraya davet edilmiş ve saray kütüphanesinde bulunan eserleri inceleme fırsatı da bulmuştur.

BİR DEMET vEFA ıŞını Başarılı bir astronom olan İbrahim Hakkı, hocası İsmail Fakirullah’a vefasını optik bir düzenek kurarak gösterir. Bu amaçla ilk olarak üstadının ebedi uykusu için hazırladığı yapının yakınına, üstünde camdan bir prizma bulunan, sekiz köşeli ve on metre yüksekliğinde bir de kule inşa eder. Düzeneğin üçüncü parçası ise kulenin yaklaşık 4 km doğusunda, her sabah güneşin yükseldiği tepenin zirvesine harçsız, yığma taşla örülen ve ortasında 40x50 cm’lik bir pencere boşluğu olan bir duvarla tamamlanır. İbrahim Hakkı artık dehasını kanıtlamaya hazırdır. Uzun uğraşlar sonucu yaptığı hassas hesaplar sonunda meyvesini verir ve ekinoksun gerçekleştiği 23 Eylül günü, Tillo’ya doğan güneşin ilk ışıkları tepedeki duvarın boşluğundan blok halinde süzülerek kuledeki prizmada odaklanır. Cam prizmanın kırdığı ışın demeti türbenin penceresinden girerek üstadını sabahın taze ışıklarıyla buluşturup aydınlatır. İbrahim Hakkı hocasına olan saygısını bir sonraki ekinoks zamanı olan 21 martta yine gösterecektir. 54 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

that creates a astronomical wonder throough the play of light. The time of the tale is the equinox that happens every 23 September, when the duration of day and night are equalized. Towards the end of the 17th and the beginning of the 18th Century, İsmail Fakirrullah established a university in Tillo which conducted important research into both theology and positive sciences. The reason why I call this establishment a university rather than a madrasa (Muslim thelogical school) is the fact that, beyond theology, this school had a multi-disciplinary curriculum of astronomy, chemistry, cosmography, medicine and mathematics. Ibrahim Hakkı, who studied astronomy with his mentor Ismail Fakirrullah, created important works in this field which he assembled in four volume book called “Marifetname”. The sultan of the period, Mahmut I invited him to the palace, where he was given the opportunity to study the books in the palace library. A BEAM OF LIGHT FOR LOYALTY Ibrahim Hakkı, as a successful astronomer, decided to repay his respect and loyalty to his mentor Ismail Fakirullah by creating an optical mechanism and memorial. First he built an 8 cornered 10 meter high tower with a glass prism on top, near the mausoleum, which he had also built for the eternal sleep of his mentor. The third component of this mechanism was an unmortared, piled stone wall with a 40x50 cm window in it, placed atop the hill where the sun rises, 4 kilometers from the tower. After the mechanism was constructed, Ibrahim Hakkı was ready to prove his genius. The delicate calculations of his long and hard work paid off: On 23 September, on the equinox, the first beams of light captured from the sun rising behind the hill penetrate the window on the wall and reach the prism on the top of the tower as a block, which the prism then refracts and shines of the grave of Ibrahim Hakkı’s mentor. Hakkı’s light show of respect also repeats itself on the second equinox of the year, on 21 March.

.......................................... .......................................... İBRAHİM HAKKI .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... İbrahim Hakkı, Tillo’yu sıfır .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... noktası kabul ederek enlem ve .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... boylamları hesaplamıştır. .......................................... .......................................... .......................................... Kendi yaptığı dünya küresinde .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... kutupları basık göstererek, .......................................... .......................................... .......................................... dünyanın tam yuvarlak değil, .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... eliptik bir şekilde olduğunu .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... göstermiştir. .......................................... .......................................... .......................................... Kendi yaptığı gökküre .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... modelinde takım yıldızlarının .......................................... .......................................... .......................................... yerlerini belirtmiştir. .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... Atomun yapısı, yerçekimi, .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... atmosfer ve hidrosfer İbrahim .......................................... .......................................... .......................................... Hakkı’nın araştırma konuları .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... arasında. .......................................... .......................................... .......................................... İbrahim Hakkı’nın astronomi .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... çalışmalarında kullandığı .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... usturlablar, sekstant ve rubu .......................................... .......................................... .......................................... tahtası gibi aletler Tillo’daki .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... müzede sergilenmekte. .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... Ibrahim Hakkı calculated the .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... longitudes and latitudes by taking .......................................... .......................................... .......................................... Tillo as ground zero. .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... He built a globe with slightly .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... ﬂattened poles, showing that the .......................................... .......................................... .......................................... Earth’s shape is not round but .......................................... .......................................... .................... ..................... .......................................... geoidic. .......................................... .......................................... .......................................... He located constellations with his .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... self-built celestial sphere model. .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... Ibrahim Hakkı also conducted .......................................... .......................................... .......................................... research into subjects like the .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... structure of the atom, gravity, as .......................................... .......................................... .......................................... well as the Earth’s atmosphere .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... and hydrosphere. .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... Scientiﬁc tools like ‘astrolabe’ (an .......................................... .......................................... .......................................... antiquated compass), sextants, .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... ‘rubu wood’ (a quadrant-shaped .......................................... .......................................... .......................................... tool to measure distance, height .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... and angles of the stars from .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... Earth) that İbrahim Hakkı used .......................................... .......................................... .......................................... in his astronomical research are .......................................... .......................................... .......................................... .......................................... exhibited in the Tillo Museum. .......................................... .......................................... .......................................... ..........................................

SEYAHAT TRAVEL

BİR BOHEMYA RÜYASI: PRAG PRAGUE: A BOHEMIAN DREAM Dev bir oyuncak maketi andıran Prag’ın taş parke sokakları, eylül ayında her zamankinden daha masalsı. İşte Prag’da mutlaka görmeniz gereken 5 yer: •

Resembling a giant toy maquette of a city, the cobbled streets of Praque seem more tale-like than ever in September. Here are the 5 must see places in Prague:

• MELİH USLU

Karluv Köprüsü

Charles Bridge

1342 yılından beri Vlatava Nehri’ni bir gerdanlık gibi süsleyen Karluv Köprüsü’nde günbatımını karşılayın ve kentin yavaş yavaş gece mavisine bürünmesini seyredin. Hediyelik eşya tezgâhları, sokak müzisyenleri ve köprü boyunca sıralanmış aziz heykelleriyle bu tarihi köprü, turistlerin vakit geçirmeyi sevdiği bir yerlerin başında geliyor.

Since 1342 Charles Brıdge has adorned the Vlata River like a necklace and been a perfect vantage to watch the sun dissapear slowly as the city slowly wrap herself in dark blue. Lined with souvenir tables, street musicians and statues of saints this historical bridge is one of the city’s main attractions.

56 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Yeni Şehir

The new Town

1348 yılında kurulan ama 19. yüzyılın sonlarından itibaren bütünüyle yeniden yapılanan Yeni Şehir (Nove Mesto)’de görülecek yerlerin başında Vaclav Meydanı geliyor. Aslında burası bir meydandan çok geniş, düz bir bulvar. Ortaçağda bir at pazarıymış, giderek gündelik hayatın merkezi yerlerinden biri haline gelmiş. Meydana yukarıdan bakan Ulusal Müze, Art Nouveau tarzı mimarisiyle Opera Sarayı, meydanın ilk elden görülmesi gereken yerleri arasında.

Buit in 1348 but heavily reconstructed at the end of the 19th century, Vaclav Square is one of the New Town’s (Nove Mesto) primary attractions. More a wide and straight boulevard rather than a square, it was a horse market in medieval times but gradually became a focal point in the city’s daily life. The National Museum overlooking the square and the Opera Hall built in Art Nouveau style are two of the town’s most important landmarks.

5 4

Altın Yol

The Golden Lane

Dünyanın en büyük antik kalesi olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na giren Prag Kalesi içindeki Altın Yol’da (Zlata Ulicka) yürüyün. Aziz George Manastırı, Lobkowicz Sarayı, ürpertici Dalibor Kulesi ve resim galerilerine ev sahipliği yapan kalenin içindeki Altın Yol’un sürprizi çok: Daracık bir sokak boyunca, tarihi surlara sırtını yaslamış rengârenk evler, küçük kitapçılar, Bohemya kristalleri ve hediyelik eşya satan turistik dükkânlar görülebilir.

Walk on the Golden Lane (Zlata Ulicka) located within the Prague Castle, which, according to the Guinness World Records, is the largest antique castle in the world, hosting Saint George’s Convent, Lobkowicz Palace, the creepy Dalibor Tower and art galleries. The Golden Lane is full of surprises: along the narrow street you can see colorful houses leaning on historical ramparts, small book stores and touristic shops selling Bohemian crystals and souvenirs.

Astronomi Saat Kulesi

The Astronomical Clock

Ortaçağ’da önemli bir pazaryeri olan Eski Şehir Meydanı tarihi binalarıyla ilgi çekiyor: Eski Belediye Binası, Tyn Kilisesi ve 15. yüzyılda inşa edilen Saat Kulesi, Prag’ın olmazsa olmazları. Ön yüzünde iç içe geçmiş eksenlerden oluşan astronomik bir saat bulunan kulenin tepesindeki seyir terasına mutlaka tırmanmalısınız.

An important marketplace in the medieval times the Old Town Square draws a lot of attention with its historical buildings. The Old Town City Hall, Tyn Cathedral and the 15th century Clock Tower are all essential stops. Don’t forget to climb to the panoramic terrace atop of the tower with its astronomical clock featuring intertwined spindles on its façade.

Kafka Müzesi

Kafka Museum

Dünya edebiyatının önemli isimlerinden Franz Kafka’nın hayatını anlatan müze, kronolojik olarak dizilmiş özel ışıklandırma sistemiyle kentin ruhuna inmeyi başaran bir mekân. Kalenin altındaki Mala Strana Mahallesi’nin Cihelna Sokağı üzerinde bulunan müzede Kafka’yla ilgili hediyelik eşyalar alabileceğiniz küçük bir dükkân da bulunuyor. Her gün 10.00–18.00 arası açık.

Devoted to the life of Franz Kafka, one of the most important names in the history of world literature, the museum captures the mood of the city very successfully with its chronologically aligned special lighting system. Located on Cihelna Street at Mala Strana District just below the Castle it also has a small gift shop where you can buy souvenirs to commemorate Kafka. The museum can be visited daily from 10 am to 6 pm.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 57

60 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

SÜRPRİZİ BOL KUZEYLİ

GOTEBORG THE SURPRISING NORTHERNER

GOTHENBURG • SAFFET EMRE TONGUÇ • KEREM UZEL

•

İsveç’in beyaz geceleriyle ünlü kenti Göteborg, içinde sakladığı sürprizlerle duyguları alt üst ediyor. Gothenburg, a Swedish city famous with its white nights, causes an emotional blast with its hidden surprises. 2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 61

öteborg’a ilk gittiğimde aylardan temmuzdu. Beyaz gecelerin karanlığa pek şans tanımadığı bir dönem olduğundan gecenin geç saatlerinde dolaştığım şehrin merkezi cıvıl cıvıldı. Güneş şehrin tepesinde karargâh kurmuş, gece gündüz gülümsüyor, birkaç saatliğine istirahate çekiliyor, ardından geri dönüyordu. Göteborg deyince endüstrinin ön plana çıktığı, büyük limanlı bir fabrikalar şehri bekliyordum. Buna karşılık tarihi binaların çağdaş yapılarla uyum içinde olduğu, kanalların köprülerle süslendiği, yeşilin her tarafa yayıldığı, caddelerin küçük dükkânlarla dolu ara sokaklara açıldığı, başkent Stockholm’le yarışacak bir kültürel hayatın olduğu bir şehirle karşılaşınca çok şaşırdım.

I first went to Gothenburg in July. Since it was the season for the white nights, the city’s streets were abuzz with activity into the wee hours. The sun had set up its headquarters in the sky over Gothenburg and shone night and day, resting for just a few hours only to come out again shortly. I had expected Gothenburg to be an industrial city with a big harbor and lots of factories. I was therefore surprised to find a city adorned with canals and bridges where historic buildings stand harmoniously side by side with modern structures, a city covered in greenery where broad avenues open onto narrow streets lined with tiny shops, a city with a cultural life to vie with that of the capital Stockholm.

PARKLAR ŞEHRI

Gothenburg is Sweden’s second largest city, noteworthy for its parks, museums, theaters and wide boulevards. Perhaps because it is overshadowed by Stockholm, it hosts only around three million tourists a year. The Vikings are known to have once lived in this region, but the development of Gothenburg occurred after King Gustav Adolf II founded a city here in 1621. The Dutch who were invited to the city also made a contribution by fitting it out attractively with canals like Amsterdam. Known as ‘Little London’, Gothenburg hosts a jazz festival in August. Don’t miss it if you happen to be there.

Parkları, müzeleri, tiyatroları ve geniş bulvarlarıyla dikkat çeken Göteborg, İsveç’in, ikinci büyük şehri. Biraz Stockholm’un gölgesinde kalmış olsa da senede yaklaşık olarak üç milyon turisti ağırlıyor. Geçmişte Vikinglerin bu bölgede yaşadıkları biliniyor ama Göteborg’un gelişmesi, Kral II.Gustav Adolf’un 1621’de şehri burada kurmasından sonra olmuş. Şehre davet edilen Hollandalılar da katkıda bulunup Amsterdam’daki gibi kanallarla renklendirmişler Göteborg’u. Küçük Londra olarak

62 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

CITY OF PARKS Yemyeşil ve dev bir parkı andıran Göteborg Üniversitesi’nin ağaçlar ve heykellerle süslü yolları, gençler ve öğrencilerin yanı sıra turistler için de çok cazip. Gothenburg University, which resembles a great green park, has roads with trees and statutes that are interesting not only for students and youth but also for tourists.

geçen Göteborg’a yolunuz ağustosta düşerse caz festivalini kaçırmayın.

Known for the manufacture of cars, cameras and ball bearings, Gothenburg is at the same time the telecommunications capital of Sweden. The city’s harbor is Scandinavia’s largest, and the area where ships dock is close to 20 kilometers long. Built primarily for commercial purposes, the harbor has a passenger terminal as well.

Otomotiv, rulman ve fotoğraf makinesi endüstrilerinin üretim yeri olan Göteborg aynı zamanda İsveç’in telekomünikasyon merkezi olarak geçiyor. İskandinavya’nın en büyük limanı olan Göteborg Limanı’nın gemiler tarafından kullanılan bölümü yaklaşık olarak 20 kilometre uzunluğunda. Ticari amaçlar için inşa edilen limanda yolcu terminali de bulunuyor.

Gothenburg straddles the Göta River, which is also spanned by Sweden’s longest suspension bridge, the Alvsborgsbron. There are two main squares in Gothenburg, which you can easily discover on foot: the Götaplatsen, the city’s cultural center, and Gustav Adolfs Torg, which is surrounded by commercial and government buildings. The avenue that unites them is the Kungsportsavenyn, known for short as the Avenyn, or ‘the Avenue’. The heartbeat of the city, the Avenyn is a fashionable, tree-lined thoroughfare with numerous cafes, restaurants, galleries and boutiques.

Şehrin kıyısına kurulduğu Göta Nehri’nin üzerinde İsveç’in en uzun asma köprülerinden Alvsborgsbron yer alıyor. Yürüyerek keşfedebileceğiniz Göteborg’da iki ana meydan var. Kültürel merkez olan Götaplatsen ile resmi ve ticari binaların çevrelediği Gustav Adolfs Torg. Bu ikisini birleştiren caddeye Kungsportsavenyn, ya da kısaca bulvar anlamına gelen ‘Avenyn’ diyorlar. Avenyn ağaçlarla bezenmiş şık bir bulvar ve şehrin kalbinin attığı yer. Üzerinde restoranlar, kafeler, galeriler ve butikler bulunuyor.

ART AT EVERY STEP

ADIM BAŞI SANAT Ünlü heykeltıraş Carl Milles’in eseri olan Poseidon Çeşmesi Götaplatsen’a ayrı bir hava katıyor ve tüm güzelliğiyle gelenleri selamlıyor. Bu meydanda ayrıca Göteborg Senfoni Orkestrası’na ev sahipliği yapan Konser Salonu ile Sanat Müzesi bulunuyor. Heykelleriyle göz dolduran müzede ünlü İsveçli sanatçılar dışında Monet, Rembrandt, Renoir, Matisse, Gauguin, Van Gogh ve Picasso gibi büyük ustaların eserleri yer alıyor. Belediye Tiyatrosu ve kütüphane de Götaplatsen’ın görkemine katkıda bulunuyorlar. Göteborg’daki Liseber Lunaparkı İsveç’in en fazla turist çeken yerlerinden biri ve insana Kopenhag’daki Tivoli Bahçeleri’ni hatırlatıyor. Özellikle çocukları ile seyahat eden aileler

64 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Renkli insan manzaralarıyla şenlenen sokak kafeleri, yıl boyu hareketli sanat galerileri ve özgün mimarisiyle Göteborg, Kuzey Avrupa’nın farklı bir renginin temsilcisi. With its street cafes full of colorful people, year-long active art exhibitions and distinctive architecture; Gothenburg is an original town in North Europe.

A creation of the famous sculptor Carl Milles, Poseidon Fountain graces the Götaplatsen, greeting visitors in all its splendor. Also on this square are the Concert Hall, home of the Gothenburg Symphony Orchestra, and the Art Museum. Besides famous Swedish artists, this museum with its eye-dazzling sculptures also houses paintings by such great masters as Rembrandt, Renoir, Monet, Matisse, Gauguin, Van Gogh and Picasso. The Municipal Theater and Library add further splendor to Götaplatsen. Liseber Lunapark, meanwhile, which is reminiscent of Copenhagen’s Tivoli Gardens, is one of Sweden’s biggest tourist attractions. Vacationing families with children especially can enjoy many delightful hours at this funfair, the largest in Scandinavia. Offering a spectacular view from on high, the 83-meter-high tower known as the Spaceport will also please the adrenaline

İskandinavya’nın bu en büyük lunaparkında çok güzel vakit geçiriyorlar. 83 metrelik Spaceport isimli kule adrenalin düşkünlerini mutlu ederken, yukarıdan da güzel bir manzarayı gözler önüne seriyor. İçinde restoranların, buz pateni pistinin ve şık ahşap binaların olduğu park, Götaplatsen’ın yakınında bulunuyor. Gustav Adolfs Torg Meydanı’nda Adalet Sarayı, belediye ve borsa binaları yer alıyor. 13 tarihi geminin bulunduğu Göteborg Denizcilik Merkezi kendi alanında dünyanın en büyüğü olma iddiasında. Nordkaparen denizaltısı ile bir fırkateyn her gün açık olan bu yüzer müzeyi daha da ilginç hale getiriyor. Londra’daki Kristal Saray’ın benzeri olarak 1878’de yapılan Palmiye Evi, Göteborg’da göreceğiniz diğer önemli yerlerin arasında bulunuyor. 66 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

addicts. And not far from the Götaplatsen is a park chock full of restaurants, an ice skating rink and stylish wooden buildings. The Palace of Justice, the Stock Market and municipal buildings are located on Gustav Adolfs Torg. Housing a total of thirteen historic vessels, the Gothenburg Maritime Museum claims to be the largest of its kind in the world. A submarine, the Nordkaparen, and a frigate make this floating museum, which is open every day of the week, even more fascinating. A counterpart to London’s Crystal Palace, the cast iron and glass Palmhuset, or Palm House, built in 1878, is among the other important sights you will see in Gothenburg. Although it looks quite ordinary from the outside, the

Düzenli şehir planlamasıyla dikkat çeken kentte çocuklar parkların, gençlerse kafe ve gece kulüplerinin müdavimi. The kids are regulars of the parks and the youth is always in the cafes and night clubs in Gothenburg, where the urban planning is outstanding.

1802’de yapılan Domkyrkan isimli katedral dışarıdan bakıldığında sıradan görülse de içine girenleri etkiliyor. Eski East India Company binası günümüzde şehir müzesi olarak kullanılıyor ve İsveç’in en büyük müzesi olma özelliğine sahip. Göteborg’un tarihi ile bilgi sahibi olabileceğiniz şehir müzesinde İsveç’in yegâne Viking gemisi de sergileniyor. Feske Körkan ‘balık kilisesi’ anlamını taşısa da aslında bir balık pazarı. Kiliseye benzeyen bu yapı sabahın erken saatlerinde tuttukları taze balıkları şehre getiren balıkçıları ağırlıyor. Masthuggskyrkan ise ahşap tavanı bir Viking gemisini andıran ilginç bir kilise. Alışverişe meraklıysanız, tren istasyonunun karşısındaki Nordstan adeta bir şehir gibi ve İskandinavya’nın en büyüklerinden biri. Yakınlardaki Kronhusbodarna’da 20. yüzyılda inşa edilmiş binalar hoş bir şekilde restore edilmiş ve butik ile hediyelik eşya dükkanı olarak kullanılıyorlar. Cam, porselen eserler ve tekstil ürünleri burada bulacaklarınızın arasında.

cathedral known as the Domkyrkan, built in 1802, impresses visitors upon entering. Used as the City Museum today, the old East India Company building has the distinction of being Sweden’s largest museum. You will learn the city’s history at this museum, where Sweden’s only Viking ship is on display. Feske Körkan meanwhile, although it means ‘Fish Church’, is actually a fish market. Resembling a church, this building is home to the fishermen who set out in the early morning hours to supply the city with fresh fish. Masthuggskyrkan, on the other hand, is a real church whose wooden ceiling resembles that of a Viking ship. If it’s shopping that interests you, Nordstan opposite the train station is a virtual city in its own right, and Scandinavia’s largest shopping center. The 20th century buildings on the nearby Kronhusbodarna have been attractively restored and are used as boutiques and gift shops. Among the products you will find here are porcelain and glass wares as well as textiles.

İSVEÇ’IN EN GÜZEL BAHÇESI

SWEDEN’S MOST BEAUTIFUL GARDEN

Ahşap mimarinin ve taş işçiliğinin güzel örnekleri ile dolu olan Haga Nygatan Bölgesi’nde sanat galerileri ve kitapçıları gezebilirsiniz. Yorulduğunuzda, restore edilmiş şık binalarda bulunan kafelerde vakit geçirebilirsiniz. Göteborg geçmişte en iyi korunan

You can also tour the art galleries and bookshops in the Haga Nygatan district, which is bursting with lovely examples of wood-frame architecture and stone masonry. And when you weary, you can spend some time at the cafes in the fashionable, restored buildings.

68 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

.............................. .............................. .............................. .............................. BEYAZ GECELER .............................. .............................. .............................. .............................. THE WHITE NIGHTS .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. Beyaz Geceler denilen .............................. .............................. .............................. .............................. dönemde Avrupa’nın .............................. .............................. .............................. kuzeyinde günler .............................. .............................. .............................. .............................. daha uzun, dolayısıyla .............................. .............................. .............................. geceler kısa oluyor. .............................. .............................. .............................. .............................. Bunu görebileceğiniz .............................. .............................. .............................. .............................. yerlerden biri olan .............................. .............................. .............................. Göteborg’da, yaz .............................. .............................. .............................. .............................. aylarında gecelerin .............................. .............................. .............................. keyfini daha fazla .............................. .............................. .............................. .............................. çıkarabilirsiniz. Beyaz .............................. .............................. .............................. .............................. Geceler 25 Mayıs’da .............................. .............................. .............................. başlıyor ve 16 Temmuz’a .............................. .............................. .............................. .............................. kadar yaklaşık 50 .............................. .............................. .............................. gün boyunca devam .............................. .............................. .............................. .............................. ediyor. 22 Haziran’da .............................. .............................. .............................. .............................. gün neredeyse 19 saat .............................. .............................. .............................. sürüyor. Vücut düzeniniz .............................. .............................. .............................. .............................. şaşıyor, yatmak .............................. .............................. .............................. istiyorsunuz ama dışarısı .............................. .............................. .............................. .............................. aydınlık. Kışınsa bunun .............................. .............................. .............................. .............................. tam tersi söz konusu. 22 .............................. .............................. .............................. Aralık’ta gün sadece 6 .............................. .............................. .............................. .............................. saat sürüyor. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. .............................. During the time of year .............................. .............................. .............................. .............................. known as the White .............................. .............................. .............................. Nights, the days are .............................. .............................. .............................. .............................. very long in northern .............................. .............................. .............................. Europe and the nights .............................. .............................. .............................. .............................. correspondingly short. .............................. .............................. .............................. .............................. You will really enjoy .............................. .............................. .............................. the summer nights in .............................. .............................. .............................. .............................. Gothenburg, one of the .............................. .............................. .............................. places where you can .............................. .............................. .............................. .............................. see this best. The White .............................. .............................. .............................. .......................... Nights begin on 25 May ... .............................. .............................. .............................. and continue for about 50 .............................. .............................. .............................. .............................. days up to 16 July. On 22 .............................. .............................. .............................. June the day is almost .............................. .............................. .............................. .............................. 19 hours long. Your body .............................. .............................. .............................. .............................. will rebel, and you’ll want .............................. .............................. .............................. to sleep, but outside it’s .............................. .............................. .............................. .............................. as light as day. In winter .............................. .............................. .............................. of course exactly the .............................. .............................. .............................. .............................. opposite occurs, and on 22 .............................. .............................. .............................. .............................. December there are only 6 .............................. .............................. .............................. hours of daylight. .............................. .............................. ..............................

şehirlerden biriymiş. Skansen Kronan’a çıkıp, güzel bir manzaranın tadını çıkarmak Göteborg’daki alternatifler arasında. Haga Bölgesi’nde bulunan bu kale, özellikle Danimarkalılara karşı şehri savunmak için 1697’de yapılmış ve içinde bir de askeri müze bulunuyor. Tepeden şehrin ve limanın hoş bir görüntüsü var. Elfsborg Kalesi de 17. yüzyıldan kalma bir eser, yazın limandan kalkan teknelerle kaleye gidebilirsiniz. Vasa bölgesi ise küçük dükkânlar ve kafelerle dolu.

Gothenburg in the past was one of the best preserved cities. To appreciate that, another alternative is to go up the Skansen Kronan and take in the beautiful view. This castle in the Haga district, which was built in 1697 to defend the city against the Danes in particular, also houses the military museum. A pleasant view of the city and harbor is available from its roof. Elfsborg Castle, another 17th century structure, which you can reach by tourboats leaving from the harbor in summer. The Vasa district meanwhile is brimming with cafes and small shops.

Göteborg’un adeta akciğerleri gibi olan botanik bahçelerine giderseniz, dünyanın değişik köşelerinden getirilen 16 bin çeşit bitki görebilirsiniz. Avrupa’nın kendi alanında en büyüğü kabul edilen bahçeler 175 hektarlık bir alana yayılmış. Seralarında bulunan orkide çeşidi 1,500’ün üzerinde. 2003’de İsveç’in en güzel bahçesi seçilmiş.

If you go to the botanical gardens, the ‘lungs’ of Gothenburg’s, you will see 16,000 plant species brought here from all over the world. Acknowledged to be the largest of their kind in Europe, these gardens are spread over a 175-hectare-area. Their greenhouses boast upwards of 1,500 species of orchids. The gardens were chosen Sweden’s most beautiful in 2003.

KANALLAR VE ADALAR

Göteborg spor düşkünlerine de ilginç gelebilecek bir şehir. Önemli stadyumlardan biri olan Ullevi sıradışı mimarisiyle dikkati çekiyor. Stadın üstü, 70 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

CANALS AND ISLANDS Gothenburg appeals to sports enthusiasts as well. One of its major stadiums, the Ullevi, is noteworthy for its extraordinary architecture. The top of the stadium

........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ Gündüzleri Kungsportsavenyn ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ üzerindeki kafelerin tadını çıkarırken, ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ geceleri kent ışıklarının suya ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ yansıdığı kanalların çevresinde ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ gezinebilirsiniz. ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ During the day, you can enjoy the cafes ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ over Kungsportsavenyn and take a ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ walk around the canals to watch the ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ city lights reflecting from the water ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ at nights. ........................................................................ ........................................................................ .......................... ............................................. ........................................................................ ........................................................................ NASIL GİDİLİR ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ .............................................................. HOW TO GET THERE elektrik üretmesi için 680 metrekarelik güneş is covered with 680 square meters of .............................................................. solar panels .............................................................. .............................................................. .............................................................. panelleriyle kaplanmış. Avrupa’nın en büyük for generating electricity. And the 14,000-capacity.............................................................. THY, İstanbul’dan .............................................................. .............................................................. sports arenas, was kapalı spor salonlarından olan 14 bin kişi kapasiteli Scandinavium, one of Europe’s largest.............................................................. Göteborg’a pazartesi, .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. çarşamba ve cuma built to commemorate the 350th anniversary of the city’s Scandinavium ise şehrin 350. kuruluş yıldönümü .............................................................. .............................................................. .............................................................. günleri karşılıklı .............................................................. founding. için yapılmış. .............................................................. .............................................................. .............................................................. seferler gerçekleştiriyor. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. İstanbul’dan One of the most enjoyable ways to discover Gothenburg Mevsim yazsa, Göteborg’u en keyifli keşfetme .............................................................. .............................................................. .............................................................. hareket saati 10.10, .............................................................. in summer is to tour the city on the open-top tram, or yollarından biri üstü açık tramvayla şehri .............................................................. .............................................................. .............................................................. Göteborg’tan kalkış .............................................................. take a boat tour on the Göta River and.............................................................. the canals. When dolaşmak, ya da bir tekneyle Göta Nehri üzerinde .............................................................. 13.30. Uçuş süresi, 2 .............................................................. you venture outside this city, whose streets are swept .............................................................. ve kanallarda gezinmek. Okyanustan gelen .............................................................. .............................................................. saat 15 dakika (Tarife .............................................................. by ocean breezes, wild nature will embrace you with rüzgârların sokaklarında dolaştığı şehrin dışına .............................................................. .............................................................. .............................................................. 18 Eylül 2009’dan sonra .............................................................. peninsulas, azure lakes and verdant forests. If the beach çıkınca takımadalar, masmavi göller, yemyeşil .............................................................. .............................................................. değişiklik gösterebilir). .............................................................. is your priority, visit the islands known.............................................................. as Gothenburgs ormanlar ve vahşi bir doğa insanı kucaklıyor. .............................................................. .............................................................. Tel: 0212 444 0 849 .............................................................. .............................................................. Skargard in Kattegat Bay. Önceliğiniz plajlarsa, Kattegat Körfezi’nde yer .............................................................. www.thy.com .............................................................. .............................................................. alan ve Göteborgs Skargard diye geçen adalara .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. Among them, Brannö, Styrsö and Vargö are the best. gidin. Brannö, Styrsö ile Vargö en iyiler arasında. .............................................................. .............................................................. Turkish Airlines flies round .............................................................. .............................................................. Varborg meanwhile is a resort town between Gothenburg Göteborg ve Helsingborg arasında da kalesiyle .............................................................. trip to Gothenberg every .............................................................. .............................................................. and Helsingborg known for its castle. .............................................................. Dubbed the Swedish bilinen Varberg isimli bir sayfiye kasabası var. .............................................................. Mondays, Wednesdays .............................................................. .............................................................. .............................................................. Riviera, the coastal strip between Malmö and Gothenburg Malmö ile Göteborg arasındaki sahil şeridi ülkenin and Fridays. Departure .............................................................. .............................................................. travels happen to en güzel kıyılarına sahip. Yolunuz düşerse Göteborg has the country’s best beaches. If your.............................................................. .............................................................. time from İstanbul is .............................................................. .............................................................. .............................................................. take you there, Gothenburg is a city that will treat you well. size sürprizlerini bonkörce sunacak bir şehir. .............................................................. 10.10 am. .............................................................. .............................................................. .............................................................. on your list right İskandinavya’nın mutevazı güzelini listenize koyun, So put this modest Scandinavian beauty .............................................................. .............................................................. .............................................................. now. You won’t be sorry. pişman olmayacaksınız. 2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 71

UYGARLIĞIN KAHRAMAN KENTİ

MARAS HEROIC CITY OF CIVILIZATION • MERT KAYA

• AHMET BİLAL ARSLAN

M.Ö. 16 binlere uzanan uygarlık izlerine sahip Maraş, Anadolu kültür mozaiğinin en önemli parçalarından biri. Tarihin her döneminde cazibeli bir merkez olan Maraş’ı gezmekten keyif alacaksınız. Maraş, where traces of civilization date back to the 16th millennium B.C., is one of the most important pieces in the Anatolian cultural mosaic. You will enjoy touring Maraş, a perennially attractive destination in every period of its history.

araş, binlerce yıllık uygarlık geçmişinin birikiminden oluşan zengin Anadolu kültür mozaiğinin en önemli parçalarından biri. Gelenekleri, yemek kültürü ve tek başına bir çok Avrupa ülkesinden daha zengin fauna ve florasının yanı sıra, Dünyanın en önemli su havzalarından biri olan Maraş’ta uygarlığın izleri M.Ö. 16 binlere dayanıyor. Domuztepe Höyük yerleşimi ve Yukarı Döngel Obası Mağara Yerleşimleri’nde tarih öncesi dönemlere ışık tutan kazı çalışmalarında hemen her gün heyecan verici gelişmeler yaşanıyor. Yukarı Döngel Obası Mağara Yerleşimi’nde, insanoğlunun toprağı pişirip şekillendirdiği en erken örnek olma olasılığı yüksek bir toprak figür birkaç ay önce Maraş’ta bulundu. M.Ö 13 bin ile 16 bin yıllarına ait olduğu tahmin edilen objenin kesin yaşı, karbon testleri tamamlandıktan sonra belirlenecek. Maraş’ın bilinen tarihi M.Ö. 2 binli yıllara uzanır. Kaynaklar Maraş adının Hitit Generali Maraj’ın adından geldiğini nakleder. Antik Mısır’la birlikte dönemin süper gücü olan Hititlere bir dönem başkentlik de yapan Maraş, Asur egemenliğine girdiğinde Markasi adını aldı. Meyve veren ağaç taşlanır misali, bereketli toprakları, savunmaya elverişli coğrafi yapısı tarihin her döneminde Maraş’ı yeni fatihlerin cazibeli hedefi yaptı. Medler, Persler, Büyük İskender ve Selevkos Krallığı Maraş’ta hüküm sürdü. Sahip olduğu güzellikleri insanlara her zaman cömertçe sunan bir doğaya sahip olan kent

Bezemeleri ile dikkat çeken Kahramanmaraş mozaikleri, arkeolojik ve müzecilik çalışmalarının tamamlanmasının ardından sergilenmeye başlanacak. The Kahramanmaraş mosaics, which stand out with their decorations and aesthetical beauty, will be exhibited once the archeological and museum studies are done.

000 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesi zengin bir Hitit eserleri koleksiyonuna sahip Kahramanmaraş Archeology Museum has a rich collection of Hittite creations. 2009 yaz sezonu kazılarında bulunan ana tanrıça figürini. The goddess figurine found during 2009 summer excavations

With a civilized past going back thousands of years, Maraş in southeastern Turkey is one of the most important pieces in Anatolia’s rich cultural mosaic. Besides its traditions, its culinary culture and its flora and fauna, which are richer than those of many an entire European country, it is also one of the world’s major water basins. Traces of civilization in Maraş date back to the 16th millennium B.C., and exciting developments are occurring almost by the day in the excavations being carried out at Domuztepe Höyük and the Yukarı Döngel Obası cave settlement, shedding light on the area’s pre-historic periods. Only a few months ago a clay figure, very probably the earliest example of man’s shaping and baking clay, was found at the cave settlement near the city. The exact age of the finds, estimated to date to the period between the 16th and the 13th millennia B.C., will be determined following carbon dating. Maraş’s known history goes back to the second millennium B.C. The sources relate that the name Maraş comes from that of a Hittite general, Maraj. Capital city of the Hittites when they shared super-power status with ancient Egypt, Maraş took the name Markasi when it came under Assyrian rule. Its fertile soil and highly defensible geographical situation made Maraş an attractive target of new conquerors in every period of history. The Medes, the Persians, Alexander the Great and the Seleucan Kingdom all ruled here. Possessed of beneficent natural beauty, the city was added to the lands of the Roman Empire, one of the greatest in history,

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000

Zaman içinde Roma’dan Bizans’a kalan Maraş, Arap fetihlerinin Anadolu’daki en önemli hedefi haline geldi. Bizans – Emevi – Abbasi hanedanları bu kente her zaman özel bir önem verdi. Maraş’ın Türklerle buluşması 11.yüzyılda Selçuklular ile gerçekleşti. Ama Maraş’ın seveni, isteyeni hiç bitmedi ve şehir, haçlıların, Kilikya Krallığı’nın, Memlûkler’in saldırılarına uğradı. Selçuklu’nun parçalanmasının ardından da yaklaşık 200 yıl boyunca Dulkadiroğulları Beyliği’nin hâkimiyetinde kaldı. Özellikle Dulkadiroğulları Maraş’ta günümüze kadar gelen önemli izler bıraktılar. Özgün mimarisiyle Maraş’ın simgelerinden biri olan Ulu Cami, kente Dulkadiroğlu Alaüddevle Bey’in armağanı. Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katılan Maraş uzun bir dönem eyalet, daha sonra ise Sancak merkezi olarak kaldı. Genç Türkiye Cumhuriyeti, Anadolu’nun yiğit ve asil çocuklarına ev sahipliği yapan kente verdiği değeri bir ‘İstiklal Madalyası’ verip adının başına da ‘Kahraman’ unvanı ekleyerek gösterdi.

Kapalıçarşı ve etrafındaki hanlarda yöreye ait her türlü baharatın yanı sıra bıçakçılık, kuyumculuk, bakırcılık gibi zanaat ürünlerini de bulabilirsiniz. You can find different local spices as well as goods of crafts like cutlery, jewelry and coppersmithing, both in Kapalıçarşı and bazaars around it. Dulkadiroğulları Beyliği döneminde inşa edilen edilen Ulu Cami minaresi ve taş işçiliği ile bölgenin mimari özelliklerini yansıtan önemli bir eser. Ulu Camii, which was built during Dulkadiroğulları Principality period, is the most important building that reflects regions’ architectural features, especially with its minaret and stone workmanship.

in the 1st century B.C. Such a source of pride and happiness for Rome did Maraş become that it it acquired a new name, Germanicia, from the term ‘Germanicus’ (conqueror of Germany), one of the titles of the Emperor Caligula. Passing in time from Rome to Byzantium, Maraş became the Arab conquerors’ most sought-after target in Anatolia. The Byzantine, Umayyad and Abbasid dynasties all placed special importance on the city. Maraş’s first encounter with the Turks was with the Seljuks in the 11th century. But there was no end to those who adored and coveted Maraş: The Crusaders, the Cilician Kingdom, the Mamluks, and finally the Dulkadiroğlu Principality, which dominated the city for around 200 years. The Dulkarids in particular left behind monuments in Maraş that have survived to our day. The Ulu Cami, or Great Mosque, an icon of the city’s distinctive architecture, was a gift to the city of the Dulkarid ruler, Alaüddevle Bey. Added to the Ottoman lands by Sultan Selim I, Maraş was a provincial capital for a long time before becoming a ‘sanjak’ or sub-provincial capital. The city was given a Turkish Medal of Independence by the young Republic for its role in the War of Independence, and the epithet ‘Kahraman’ (Hero) was added in front of its name.

Mehmet Kırmızıkaya, Zahid Enes Arslan

M.Ö.1 yüzyılda tarihin en büyük imparatorluklarından bir olan Roma İmparatorluğu’nun topraklarına katıldı. Maraş, Roma için o kadar gurur ve mutluluk verici bir kent oldu ki imparator Kaligula’nın unvanlarından biri olan Germanikus (Almanya Fatihi) sözcüğünden gelen Germenikea kentin yeni adı oldu.

76 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

tanajans

www.teleset.com.tr

tanajans.com.tr

GEÇMIŞIN GÖRKEMI GÜNYÜZÜNE ÇIKIYOR!

Roma İmparatoru Caligula’ya atfen M.S. 1.yüzyıl başlarında kurulan antik Germenikea kentinin muhteşem taban mozaiklerinin bulunması kentin kültür ve sanat tarihi açısından önemini daha da arttırdı. Yörede Karamaraş adıyla bilinen Dulkadir ve Bağlarbaşı mahalleleri ilk bakışta çoğunluğu tek katlı evlerden mütevazı bir görüntü sergilemekte. Ama bu sade görünüm altında görkemli Roma sanatının en güzel örneklerinden oluşan tarihi Roma yamaç evlerinin taban mozaiklerinin bulunduğu muhteşem bir kültür hazinesi yatmakta.

magnificent cultural treasure in the form of the floor mosaics of the historic Roman terrace houses, some of the finest examples of Roman art.

Doğal afetlerin yıkıcı etkilerine karşın günümüze kalmayı başarmış geleneksel Maraş evlerinden güzel bir örnek.

A SPLENDOR TO RIVAL ZEUGMA

One beautiful example from traditional Maraş houses that has survived the time and destructive forces of nature.

The Maraş mosaics, which adorned like fine lace the floors of the villas of prominent Romans of the period are such as to vie aesthetically with those of Ephesus and Zeugma. A stroke of luck for Kahramanmaraş in terms of their cultural tourism potential, Germanikeia floor mosaics have so far been encountered in four houses in the region. According to archaeologists, these mosaics constitute only a very small portion of those still under the ground. Following studies, a total of around a hundred Romans villas, as well as the agora and a temple of ancient Germanikeia, are thought to exist in

Ceyhan Köprüsü çeşitli zamanlarda yapılan onarımlara rağmen özgün mimari dokusunu koruyabilmiş. Ceyhan Bridge, has managed to preserve its original architectural structure despite several restorations throughout time.

78 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000

Biber üretimi Kahramanmaraş ekonomisinin önemli unsurlarından. Producing red pepper is one of the significant economic factors of Kahramanmaraş.

gelecekte tamamlanmasının ardından Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesi köklü Anadolu sanatının en güzel mozaik örneklerinden oluşan geniş bir koleksiyonla kültür ve sanat tutkunlarının en önemli cazibe merkezleri arasında yer alacak.

KARTAL YUVASI KALELER

Kahramanmaraş dondurmasının ünü tüm dünyaya yayılmış durumda. Kahramanmaraş is worldfamous with its ice cream.

Kahramanmaraş onlarca kale barındıran, kale zengini bir Yapımı ve görünümü tamamen buraya özgü olan tarhana, kent. Kentin tarih boyunca taşıdığı önemin kanıtı olan Kahramanmaraş’ta çok sevilip bu kaleler Hitit döneminden başlayıp, Osmanlılara kadar tüketilen bir yiyecek. uzanan bir medeniyetler yelpazesinin mirası niteliğinde. Kaleler arasında en büyüğü kent merkezindeki Maraş Tarhana, a local food that has an Kalesi. Bugün içerisinde kafeler bulunan Maraş Kalesi’nin original look and production style native to Kahramanmaraş, is very üzerine kurulduğu yığma tepe aslında büyük bir Hitit popular. höyüğü. Kale, özellikle akşamüstü sürü halinde kent üzerinde uçan güvercinlerle kentin kuş bakışı manzarasını izlemek için en ideal yer. Kahramanmaraş’a bağlı Andırın ilçesi de kalelerin yoğunluğuyla dikkat çeken bir bölge. Sert rüzgârlara ve son derece engebeli bir coğrafyaya sahip Andırın’da kaleler aynı zamanda birbirlerini görerek haberleşme imkânı sağlayacak şekilde inşa edilmiş. Kaleler ortaçağın ticaret filoları olan kervanları ve bu kervanların konakladığı kervansarayları da koruma amacıyla yüzyıllar boyunca aktif olarak kullanılagelmiş. Haştırın, Geben, Azgıt ve Afşin Hurman kaleleri etkileyici görünümleriyle tarihin derinliklerine sürüklüyor görenleri. Çetin ve sarp kayalıklara “nasıl bu kadar özenli inşa ettiler” sorusunun cevabını Anadolu mimarlığının sırlarında aramak gerek. .....................................................................................................

the region where the floor mosaics were found. When the archaeological excavations are completed in the near future, Kahramanmaraş Archaeological Museum is going to take its place among the most important drawing points for art and culture buffs, with an extensive collection of some of the finest examples of the traditional Anatolian art of the mosaic.

EAGLE’S EYRIE CASTLES A city rich in castles, Kahramanmaraş harbors literally dozens of them. These castles are the legacy of a long line of civilizations from the Hittites to the Ottomans. Among them, the biggest is Maraş Castle in the city center. Filled with cafes today, Maraş Castle actually stands atop a large Hittite ‘höyük’ or mound. It is an excellent place for a bird’s-eye view of the city at evening when pigeons fly over in flocks. The township of Andırın, administratively attached to Maraş, is another area noteworthy for its large number of castles. The castles at Andırın with its harsh winds and extremely undulating terrain were at the same time built in view of each other for communications purposes. Over the centuries they have seen active use in protecting the caravans which were the commercial fleets of the Middle Ages as well as the caravanserais where those caravans alighted. With their impressive appearances, the Haştırın, Geben, Azgıt and Afşin Hurman castles transport visitors into the depths of history. And the secret of their meticulous construction on the sheer rocky slopes must be sought in the mysteries of Anatolian architecture.

Over 40 countries in 5 continents, prefer Burotime quality...

GÖKLERE YAZI YAZMA SANATI

MAHYA THE ART OF WRITING FOR THE SKY • ÖMER FARUK ŞERİFOĞLU • AHMET BİLAL ARSLAN

Dört yüz yıla yakın bir süredir Ramazan ayında gökyüzünü süsleyen mahyalar, bugün çok az sayıda zanaatkârın elinde şekilleniyor. Strung between the minarets of mosques, images and inscriptions in lights have brightened the nights of Ramazan in Turkey for close to 400 years. But few craftsmen still practice the art today.

Vefik Paşa, Lehçe-i Osmanî’de mahyayı ‘Çifte minareli camilerde ramazan ayında avizan olan resimli kandil’ diye tarif ediyor. Mahya kurmak; bir caminin iki minaresi arasına gerilen bir halattan küçük kandiller sarkıtarak gece karanlığına şekiller çizip manidar sözler yazmak… Bu geleneğin gerisindeki düşünce; ramazanın getirdiği sevinç, bolluk ve ferahlık nedeniyle Yaratıcı’ya duyulan şükranı vurgulamak, çocuklara ramazanı sevdirmek ve halkı iyiliğe yöneltmek.

000 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Ramazan aylarında mahya kurulması 17. yüzyıldan bu yana sürdürülen bir gelenek. Setting up mahyas (lighted up texts on roof ridges) in Ramazan is a tradition dated back to 17th Century.

The 400-year-old tradition of stringing lights between minarets, which developed in the Islamic world as a practice unique to the Turks, and especially to Istanbul, is a dying art. Rife with music and literature, with feasts and entertainments and visual spectacles, the Ramazans of old Istanbul were characterized by a magnificent festival atmosphere in which the imperial culture was displayed. The iconic symbols of this vibrant world were the ‘mahya’ strung between the minarets of the city’s major mosques against the night sky. It was only natural that these lights and the oil lamps that went with them would illuminate the nights of Ramazan in a city whose everyday life was already enriched with wonders such as moonlight cruises, nocturnal illuminations and other spectacles. In his Dictionary of the Ottoman Dialect, the lexicographer Vefik Pasha defines the term ‘mahya’ as ‘a picture in light hung between the two minarets of double-minareted mosques during the month of Ramazan.’ Creating a mahya means inscribing words and images against the dark of night by stringing tiny oil lamps from a rope stretched between the two minarets of a mosque. The idea behind the tradition is to express the gratitude felt to the Creator of the Universe for the joy, plenty and contentment Ramazan brings, to make the holiday more appealing to children, and to inspire the people to perform good deeds.

Şahin Aslan, Mustafa Yılmaz, Alp Kaya,

slam dünyasında Türklere, özellikle de İstanbul’da yaşayanlara özgü bir sanat olarak gelişen mahyacılığın kaybolmaya yüz tutmuş dört yüz yıllık bir geleneği var. Eski İstanbul ramazanları, halkın müzik ve edebiyatla, ziyafet, eğlence ve gösteri sanatlarıyla kaynaştığı; imparatorluk kültürünün bütün inceliğiyle gözler önüne serildiği görkemli bir atmosferde yaşanıyordu. Bu coşkulu âlemi, kalplerdeki heyecandan gökyüzüne dek genişleten sembol ise mahyalardı. Gündelik yaşamını; şehrayin, donanma geceleri ve mehtap gezintileri gibi güzelliklerle zenginleştiren bir kentin ramazan gecelerini de mahyalar ve kandillerle renklendirmesi doğaldı.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000

İstanbul’un silüetine eşsiz bir armağan olan mahyalar hem gecenin karanlığını hem de gönülleri aydınlatıyor. Mahyas are a unique touch to Istanbul’s silhouette, bringing light upon the night and people’s hearts.

MAHYA YAZILARI MAHYA WRITTINGS Merhaba Ya Şehr-i Ramazan Oruç Tut Sıhhat Bul Hoşgeldin Ya Şehr-i Ramazan On Bir Ayın Sultanı Zekât Malı Artırır Şefaat Ya Rasulallah La İlahe İllallah Elveda Ya Şehr-i Ramazan Greetings Oh Month of Ramazan Fast and Be Healthy Welcome Oh Month of Ramazan Sultan of the Eleven Months Alms Enhance Wealth Intercede Oh Prophet of God There is no God but Allah Farewell Oh Month of Ramazan 86 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

İLK MAHYA

Rivayete göre, 1614 yılında Fatih Camii müezzinlerinden Hattat Hafız Ahmet Kefevi, iki minare arasına ortası yazılı çok sanatkârane bir resim işler ve resmi zamanın padişahı Sultan I. Ahmed’e hediye eder. Padişah, çok hoşuna giden bu hediyeden ilhamla ve dini hükümlere uygun olması şartıyla ramazan gecelerinde minareler arasına resimdeki gibi mahyalar kurulmasını irade buyurur. İlk defa 1617 Ramazan’ında yeni tamamlanan Sultanahmet Camii’nde tatbik edilen bu yenilik, sonraki yıllarda sanatsal bir gelenek hâlini alır. 1723 Ramazan’ında bütün selâtin camilerinde mahya kurulması için irade çıkmış; hatta minare boyu kısa olan Eyüp Camii’ne yeniden iki şerefeli iki minare yapılması ferman buyrulmuştur. Vakıf kayıtlarında 18. asra kadar mahya kurmak suretiyle minarelerin tezyini hakkında herhangi bir düzenlemeye rastlanmaz. İlk kez 1724’te Sultan III. Ahmed tarafından Topkapı Sarayı’nda yaptırılan kütüphanenin vakfında, 9 bin akçe tahsisiyle Ayasofya’da mahya tesisine dair emr-i şerif kaydı görülür.

USTADAN ÇIRAĞA Mahyacılığı ıslah eden ve ona sanatkârane bir eda kazandıran; Süleymaniye’nin minareleri arasına üç halat çekerek kurduğu ve sağa-sola hareket ettirdiği gezici mahyası ile meşhur Süleymaniye baş mahyacısı Abdüllatif Efendi’dir. 1877’de vefat eden Abdüllatif Efendi’nin yerini yanında çalışan oğulları alır ve mahyacılık ustaçırak düzeni içinde babadan oğula geçerek devam eder. Eski İstanbul yaşamını anlatan yazarlardan

THE FIRST ‘MAHYA’ Rumor has it that in 1614 the calligrapher Hafız Ahmet Kefevi, one of the muezzins (prayer callers) of the Mosque of Mehmed the Conqueror, installed an elaborate artistic design with calligraphy at the center between the mosque’s two minarets and presented it to the reigning Sultan Ahmed I. And the sultan in turn, inspired by this gift that pleased him so much, ordered the stringing of mahya’s between the minarets of mosques on Ramazan nights, provided of course that they conformed with the injunctions of Islam. Implemented for the first time at the newly completed Sultanahmet (‘Blue’) Mosque in the Ramazan of 1617, this innovation would become an artistic tradition in the years that followed. In 1723 an order was given for the installation of mahya’s at all the imperial mosques during Ramazan, and a decree was even issued for the construction of two new, two-balconied minarets at the Mosque of Eyüp, whose existing minarets were too short for the purpose. While Vakıf (Pious Foundation) records up to the 18th century reveal no evidence of any sort regarding the decoration of mosques with mahya during Ramazan, the foundation records of the library that Sultan Ahmed III had built at Topkapı Palace include an imperial edict of 1724, for the installation of a mahya on the Hagia Sophia.

FROM MASTER TO APPRENTICE It was the famous chief mahyacı (mahya maker) Abdüllatif Efendi of Süleymaniye Mosque who enhanced the art of the mahya and endowed it with artistic style by stretching three ropes between the mosque’s minarets together with a free-hanging mahya that swayed from side to side in the wind. When Abdüllatif Efendi died in 1877, his sons took his place, and the art of the mahya continued to pass from father to son in the master-apprentice tradition.

Balıkhane Nazırı Ali Bey, Ahmed Rasim, Musahipzade Celâl, Sermet Muhtar Alus, Halit Fahri Ozansoy, Ercümend Ekrem Talu ve Burhan Felek mahya konusuna değinmeden geçmemişlerdir. Sermet Muhtar, Akşam gazetesinde yayınlanan ‘Mahyalar ve Sahurlar’ başlıklı yazısında İstanbul çocuklarının ramazanın 15’ini nasıl sabırsızlıkla beklediklerini ve akşamları ‘yandan çarklı’, ‘çifte kayık’ ve ‘kule’ gibi betimlemeleri sonsuz bir zevkle nasıl seyrettiklerini anlatır. Halide Edip Adıvar çocukluk hatıralarını da anlattığı ‘Mor Salkımlı Ev’de sütbabasının omzunda teravih namazını kılmak için Süleymaniye Camii’ne giderken gördüklerini tasvir eder: “Minareden minareye havada uzanan ışıktan yazılar, mavi kubbede ne garip ve tabiatüstü bir nur tecellisi idi. Ramazan’ı karşılayan bu nurdan yazılar, beni belki Belşazaar’ın duvarda gördüğü yazılar kadar şaşırttı. Karanlık ve esrarlı dar sokakların içinde sallanarak hareket eden o ışıkları kalabalığın en boylu adamının omzundan seyrediyordum.”

Eyüp Sultan Camii’nin ışıl ışıl avlusundan görülen bir mahya örneği (altta). Sultanahmet Meydanı’ndaki etkileyici panoramanın tamamlayıcısı, Ramazan mahyası (altta, sağda). An example to mahyas from the radiant garden of Eyüp Sultan Mosque (below). Ramazan Mahya is complementary to the impressive panorama of Sultanahmet Avenue (below, right)

Among the writers who have described life in old Istanbul are many who touch on the subject of mahya, among them Balıkhane Nazırı Ali Bey, Ahmed Rasım, Musahipzade Celâl, Sermet Muhtar Alus, Halit Fahri Ozansoy, Ercümend Ekrem Talu and Burhan Felek. In an article entitled ‘Mahyalar ve Sahurlar’ (‘sahur’ being the meal eaten before dawn during Ramazan), which appeared in the daily Akşam, Sermet Muhtar describes how the children of Istanbul used to wait impatiently for the 15th of Ramazan and how they took endless delight in seeing paddle steamers, rowboats and towers fashioned out of lights. Halide Edip Adıvar, too, in her novel ‘Mor Salkımlı Ev’ (The House with Purple Wistaria), describes what a source of joy the lamps and mahya’s that illuminated the dark nights of Ramazan were for the children. The streets would fill with hundreds of lanterns, all moving in the direction of the mosque like a caravan of fireflies. Adıvar saw her first mahya that night: “What an eerie and surreal display of brilliance the inscriptions in lights stretching through the air between the minarets made in the blue dome of the sky. These writings in light to welcome Ramazan were probably as astonishing to me as the figures on the wall were to Belshazzar.”

MAHYA KİTABI BOOK OF MAHYA Avrupa Birliği kararıyla Avrupa Kültür Başkenti ilan edilen İstanbul’u 2010’a hazırlayan İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı, dünden bugüne mahyaları anlatan kapsamlı bir kitap hazırladı. Bugüne kadar yazılan kayda değer metinler ve yeni araştırmaları içeren kitapta, geçmişten günümüze yüzü aşkın mahya görüntüsü yer alıyor. The İstanbul 2010 European Capital of Culture Agency, who has been preparing İstanbul for 2010 European Capital of Culture project, has undertaken to complete the first comprehensive study on the subject of ‘mahya’. The book, consisting of all the major texts written on ‘mahya’, also includes over a hundred examples of ‘mahya’ from past to present.

000 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

GÖKYÜZÜNDE MESAJLAR

MESSAGES IN THE SKY

Günümüzde mahyalara dini muhtevanın dışında bazen sosyal konularla ilgili, bazen de propaganda amacıyla yazılar yazıldığı da olmakta. Örneğin her yıl 29 mayısta ‘Yüce Fatih Ruhun Şad Olsun’ mahyası kuruluyor. İstanbul Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından yaşatılmaya çalışılan mahyacılık, Mahya Yapım Atölyesi öncülüğünde varlığını sürdürüyor. Mahya kurulan camiler arasında Fatih, Eyüp, Sultanahmet ve Süleymaniye’nin yanı sıra Üsküdar Valide, Edirne Selimiye, Eskişehir Reşadiye, Bursa Ulu Camii bulunuyor.

Preparations for installing mahya at mosques commence fifteen days before the first of Ramazan. In the first half of the month, they consist of inscriptions; in the second half pictorial representations are added, such as the Virgin’s Tower, the star and crescent, flowers, rowboats and mosques. Expressions such as ‘Greetings Oh Ramazan’, ‘Fast and Be Healthy’, ‘Welcome to Ramazan’, ‘Sultan of the Eleven Months’ and ‘Alms Enhance Wealth’ at the start of the month give way to others like, ‘Intercede Oh Prophet of God’, ‘There is no God but Allah’ and ‘Farewell Oh Month of Ramazan’ towards the end.Messages of a social and political nature also began to be used in mahya’s starting from the period of the Second Constitution in 1908 when politics became part and parcel of everyday life. Some of these are: ‘Long Live Freedom’, ‘Assistance to Orphans’, ‘Remember the Red Crescent’, ‘Remember the Airplane’, ‘Buy Turkish’, ‘Long Live the National Pact’ and ‘Long Live Independence’. Today, inscriptions on social topics, sometimes even with propaganda purposes, are seen alongside those which are religious in content. Every year on the 29th of May, for example, a mahya is hung saying ‘May the Soul of the Great Conqueror Rest in Peace’, commemorating the conquest of the city on that date in 1453. Mahya’s continue to be used today at the Valide Mosque in Istanbul’s Üsküdar district, at Edirne’s Selimiye, Eskişehir’s Reşadiye and at Bursa’s Ulu Cami or Great Mosque.

Camilerde mahya kurma hazırlığı ramazandan on beş gün önce başlar. Ramazanın ilk yarısında yazılı; daha sonra kız kulesi, ay-yıldız, çiçek, kayık ve cami resimli mahyalar kurulur. Ramazan başında ‘Merhaba Ya Şehr-i Ramazan’, ‘Oruç Tut Sıhhat Bul’, ‘Hoşgeldin Ya Şehr-i Ramazan’, ‘On Bir Ayın Sultanı’ ve ‘Zekât Malı Artırır’ yazılı mahyaların yerini ay sonuna doğru ‘Şefaat Ya Rasulallah’, ‘La İlahe İllallah’ ve ‘Elveda Ya Şehr-i Ramazan’ gibi mahyalar almaya başlar. 1908’de II. Meşrutiyet’ten itibaren politikanın gündelik hayatın bir parçası olmasıyla beraber ‘Yaşasın Hürriyet’, ‘Eytama (yetimlere) Yardım’, ‘Hilal-i Aher’i (Kızılay) Unutma’, ‘Tayyareyi Unutma’, ‘Yerli Malı Al’, ‘Yaşasın Misak-ı Milli’ ve ‘Yaşasın İstiklâliyet’ gibi politik ve sosyal mesajlar için de mecra olarak mahyalar kullanılır.

MAHYANIN YAPILIŞI THE PREPARATION OF MAHYA İki minare arasına gerilen birkaç sıra ip tertibatı üzerine işlenecek yazı ve resim, önce kâğıt üzerinde planlanır. Karelerin kesiştiği noktalara işaret konularak yazı ve resim oluşturulur. İpler, kareli kâğıttaki yatay çizgiler şeklinde tasavvur edilerek, işaret konulmuş noktalar ip üzerinde tespit edilir. Her birine bir ilmik konulan bu noktalara daha sonra bir çengelle kandiller yerleştirildiğinde yazı veya resim teşekkül eder. Kandil yerine elektrik ampulleri kullanılmaya başlandıktan sonra mahyalar büyük ölçüde elektrik teknisyenleri tarafından kurulur oldu. The inscriptions and the images implemented on the string stretched between two minarets is first sketched on paper. The inscription and the image is formed by marking the intersection points of the squares. The strings are treated like the lines on the paper and the marked points are located on the string. These points are used to make loops and as the oil lamps are attached to these loops the inscription and the image appears. After using electric bulbs instead of oil lamps, modern mahyas are mostly prepared by technicians.

90 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Mahyalarda verilen mesajlar sadece dini anlamlar değil, insanları iyiliğe teşvik edecek toplumsal ifadeler de taşıyor. The writings on mahyas are not only religious, but also social messages that encourage goodness in people.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 91

•JÜLİDE KARAHAN •GENCER YURTTAŞ

50. SANAT YILINDA NAR BEREKETI STILL GOING STRONG AFTER 50 YEARS

Sanat hayatının hiçbir döneminde böylesine bir bereket görmediğinden dem vuran sanatçı, “Eğer Akademi’yi bitirdiğimde bunların olabileceğini düşünseydim daha çok resim yapardım.” diyor. “If I’d known when I graduated from the Academy that all these things were going to happen, I’d have made a lot more paintings”, says Erbil, pointing out that never in his career as an artist has he been as productive as he is today.

on yıllarda neredeyse her köşe başında Devrim Erbil ‘çizgi’si çıkıyor karşımıza. Bir yanda Bozcaada’daki baskı resim sergisi, öte yanda Slovakya’da görücüye çıkan eserleri; diğer bir tarafta ise Christie’s’in Dubai’deki müzayedesinde 50 bin doların üzerinde satılan tuvalleri… Sanat hayatının 50. basamağına ulaşan 72 yaşındaki ressamın yaşadığı, tam bir nar bereketi. Şu günlerde bir yandan Viyana, bir yandan Diyarbakır sergisine hazırlanıyor sanatçı. Telaşının asıl sebebi ise Mimar Sinan Güzel Sanatlar Akademisi’nde 28 Eylül’de açılacak ‘50. Yıl Sergisi’... Oscar Wilde’ın “Ruh bedende ihtiyar olarak doğar, beden ruhu gençleştirmek için ihtiyarlar.” cümlesi onun için söylenmiş sanki. Çünkü 50 yıllık sanat yaşamına 200’den fazla kişisel sergi sığdıran sanatçı, güzel ayakkabılı hanımların eksik olmadığı atölye evinde şövalesinin başında genelde. Ritüeli şöyle: Mermer sehpanın üzerine boyaları sıkıp, klasik müzik çalan bir radyo frekansı ayarlayıp, eline fırçayı almak… Sonrası malum; yorulup usanmadan çizmek, çizmek, çizmek…

Devrim Erbil has been popping up all over the place in recent years. First there was his exhibition of prints on Bozcaada, and the works he showed in Slovakia. And then the canvases that sold for over fifty thousand dollars at a Christie’s auction in Dubai... This 72-year-old painter who is celebrating his 50th year as an artist is experiencing a virtual boom in productivity. These days the artist is getting ready for an exhibition in Vienna to be followed by another in Diyarbakır. But the real cause of excitement is the ‘50th Year Exhibition’ to open on 28 September at the Mimar Sinan Academy of the Fine Arts. It’s as if Oscar Wilde’s saying, ‘The soul is born old but grows young’, was intended expressly for Erbil. For this artist, who has crammed over 200 solo shows into his 50-year career as an artist, is almost always at the easel in his home-cum-studio where women in nice shoes are never wanting. The ritual goes like this: he turns the radio dial to a classical music station, squeezes the pigments onto a marble tabletop, takes brush in hand, and the rest is obvious. Drawing and drawing, without surcease, indefatigably.

000 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

TR_090

10000 * Avro veya daha fazlasıyla seyahat mi ediyorsunuz? Sorun değil – ancak, AB’ye girerken veya AB’den ayrılırken bu meblağı gümrüğe beyan etmelisiniz AB kuralları, AB’ye girerken veya AB’den ayrılırken yüklü miktarlarda nakit veya paraya çevrilebilir diğer varlıklarla seyahat eden kişilerin gümrük beyanında bulunmasını gerektirmektedir. Bu kurallar, yasadışı fon hareketlerini durdurmayı amaçlamakta ve AB’nin organize suç, terör ve karapara aklamayla mücadelesinde önemli rol oynamaktadır. Kimler beyanda bulunmalıdır? Nakit olarak 10000 Avro veya başka bir para birimi, seyahat çeki, bono veya hisse senedi cinsinden dengini veya daha fazlasını taşıyan herkes AB’ye girerken veya AB’yi terk ederken bu parayı gümrüğe beyan etmekle yasal olarak yükümlüdür. Bu kurallar, AB vatandaşı olmayanlar dâhil herkese uygulanır.

Beyanda bulunmazsam veya yalan beyanda bulunursam ne olur? Gümrüğün seyahat edenleri ve bavullarını arama hakkı vardır. Beyanda bulunulmaması, yalan veya gerçek dışı beyanda bulunulması, cezalandırmaya neden olabilir. Bu durum, para cezası ödenmesi, nakde el konulması veya nakdin alıkonulması, hatta para aklama, terörizm finansmanı veya organize suç mevzubahis ise hapis cezası anlamına gelebilir. 10000 Avro’dan daha azını taşıyan kimselerin beyanda bulunmasına gerek yoktur.

Nereye beyanda bulunmam gerekiyor? 10000 Avro veya üstünü taşıyan herkes, bunu Avrupa’ya girdiği veya Avrupa’yı terk ettiği yerde gümrüğe beyan etmek zorundadır. Bu durumda bir beyan formu doldurmanız gerekmektedir. Bu işlem yalnızca birkaç dakikanızı alacaktır ve yaptığınız bütün beyanlar gizli tutulacaktır.

http://ec.europa.eu/eucashcontrols Avrupa Komisyonu Vergilendirme ve Gümrük Birliği 2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000

* veya diğer para birimleri veya varlıklar cinsinden dengi TR_090812_TAX_advertorial_215x275_pq.indd 1

12.08.2009 11:37:59 Uhr

Where is this painting going? I’m going to put white lights on the mosque dome now. The blues over there have not gone into the painting yet. Here they have mixed together and begun to be a painting, more precisely to become my painting, but there’s still time.

Nasıl gidiyor resim? Caminin kubbesine beyaz ışıklar konduracağım şimdi. Şuralardaki maviler resmin içine girmedi daha. Burada birbirlerine karışıp resim olmaya, daha doğrusu benim resmim olmaya başladılar ama vakit var daha.

Bitmiyor olmalı ki; 50 yıl sonra bile şövalenin başından kalkamıyorsunuz. Evet, 50 yıldır, yani Akademi’yi 59’da bitirip icazet aldığımdan beri bu böyle. Hep tuvalin başındaydım. Hâlâ, bu yaşımda, günde 12 saat çalışıyorum. İade-i itibar kuvvetli ama. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (Akademi), 28 Eylül’deki dönem açılışını sizin serginizle yapacak. Alışılagelmiş bir şey değil bu. Nasıl oldu? 1954’te Akademi’ye öğrenci olarak girdim; 2004’te Akademi’den profesör olarak çıktım. 2 yıllık askerlik görevim dışında tam 50 yıl Akademi’deydim. Bu serginin hikâyesine gelince; bundan üç yıl önce Ege Üniversitesi, açılış programına sergimi dâhil etti. Bu 96 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Drawing for hours on end, in a style that demands the meticulousness of a miniature painter. What is the most difficult part of it? The most difficult part is knowing when a painting is finished. It’s a momentous decision. Sometimes the excitement, sometimes time, sometimes the pigment, sometimes even life ends, but the painting goes on...

Çocukluğundan itibaren resimle haşır neşir olan Devrim Erbil, üslubunu çok genç yaşta buldu. ‘Balıkesir Panayır Kapısı’ (yukarıda), onun 16 yaşındayken yaptığı çalışmalardan biri. Devrim Erbil, engaged in drawing since his childhood, found his own style at a very early age. “Balıkesir Panayır Kapısı” (above) is one of his paintings from age 16.

It must not have finished yet, because you’re unable to tear yourself away from the easel even after fifty years. Fifty years, yes, ever since I got my diploma from the Academy in 1959 in other words. I am always standing in front of a canvas. Even now, at this age, I work twelve hours a day.

Devrim Erbil’in 28 Eylül’de Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde açılacak sergisinde, 1959 tarihli ‘Meyve Toplayanlar, (yukarıda) da olacak. “Meyve Toplayanlar” (“Fruit Gatherers”, above), dated 1959 from his graduation, will be among the works on display in his exhibition at Mimar Sinan Fine Arts University, as of 28 September.

But your reputation is solid. Mimar Sinan University (Academy) of the Fine Arts is opening its season with your exhibition on 28 September. This is something out of the ordinary. How did it come about? I entered the Academy in 1954 as a student. In 2004 I emerged as a professor. Apart from my two years of military service, I’ve been at the Academy for exactly fifty years. As for the story of this exhibition, three years ago an exhibition of

weonthego

Nakkaş titizliği isteyen bir üslupla saatlerce çizmek… En zor tarafı ne? En zoru resmin bittiği anı belirlemek. Büyük bir karar o. Bazen heyecan, bazen zaman, bazen boya, bazen de ömür bitiyor ama resim...

Düşlediğiniz herşey MASKO’da.

weonthego

Yüzlerce çeşit mağaza, binlerce çeşit mobilya düşleriniz ve sizin için Türkiye’nin en büyük mobilya kenti, Masko Mobilya Kenti’nde

Atatürk Olimpiyat Parkı Yolu, E6 Gişeler Yanı,MASKO Mobilyacılar Kenti, İkitelli / İstanbul

www.masko.com.tr 2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000

beni çok duygulandırdı. Bunu Akademi’de rektör dâhil herkesle paylaştım. Akademi, önerimi çok sıcak karşıladı ve ilk sergiyi 50. sanat yılım olması sebebiyle bana ayırdı. Nasıl bir sergi bekliyor izleyiciyi? 50 yıllık sanat yaşamıma ışık tutan 50 resimlik bir sergi. Öğrencilik çalışmalarım, mezuniyet resmim Meyve Toplayanlar, koleksiyonlardan seçmeler... Eskiyle yeni bir arada. Retrospektif tadında. Değişik tekniklerdeki uygulamalarım da olacak. Sergi 15 Ekim’de bitecek.

Askerliğini 60’ların başında yedek subay olarak Ankara’da yapan Devrim Erbil, Anadolu çeşitlemeleri ile ağaç güzellemelerini 60 ve 70’lerde yaptı. Devrim Erbil, who fulfilled his military service as a reserve officer in Ankara at the beginning of the 60s, created his Anatolia and tree variations during the 60s and the 70s.

Sonra? Sonra Aralık’ta Contemporary İstanbul var. Bir de 2004’ten beri faaliyette olan Balıkesir Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi’nde bir sergi... Şubat’ta ise Dubai’de epey büyük bir sergim olacak. Sergi açmaktan hiç çekinmiyorum ben. Zaten kimseye ‘Hayır’ diyemiyorum, hele bir de talep Anadolu’dan geliyorsa… Anadolu’ya verdiğiniz özel önemin sebebi ne? Sanatı her yere ulaştırma isteğinin mi, yoksa her yerde görünür olma isteğinin mi bir parçası bu? İkisi de elbette ama ben kendime şöyle bir sorumluluk yükledim. Sanatın seveni çoğalmalı. Yani sanat sadece seçkin bir topluluğa hizmet etmekle kalmamalı. Çoğu sanatçı fildişi kulesinde yaşıyor. Ben 98 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

mine was included in the opening program of the University of the Aegean in Izmir. I was very touched. I shared this with everybody, including the university president. They welcomed my proposal and reserved the first exhibition to coincide with my fiftieth year. What kind of exhibition is in store? An exhibition of fifty paintings that throw light on my fifty-year career as an artist. Paintings culled from my student projects, my graduation painting, ‘Fruit Pickers’, from collections and from my own archive. Old and new together, in the manner of a retrospective. There will also be works in different techniques. The exhibition runs through 15 October. And then? Then there’s ‘Contemporary Istanbul’ in December. And an exhibition at the Devrim Erbil Modern Arts Museum in Balıkesir. In February, I’m going to have a very big exhibition in Dubai. The negotiations are currently under way. I have no inhibitions about holding an exhibition. I never say ‘no’ to anybody, especially if the request comes from Anatolia.

50 yıllık sanat yaşamına 200’den fazla kişisel sergi sığdıran Erbil, paleti kurumayan ressamlardan. Sanatçı, kimi zaman günde 12 saat çalışıyor. Devrim Erbil, who has held over 200 exhibitions during his 50-years art career, is a painter whose palette never goes dry. He sometimes works over 12 hours a day.

What is the reason for the special importance you give to Anatolia? Is it your belief that art should reach every place, or a part of your desire to be seen everywhere? It’s both of course, but I have undertaken a certain responsibility, namely, that art lovers should proliferate. In other words, art should not just serve an elite community. Most artists live in an ivory

CY CMY

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000

öyle değilim. Sanatın, Anadolu’nun her noktasına ulaşmasını önemsiyorum. Ayrıca Anadolu’dan çok şey öğreniyorum. Ben sanatı oralara götürdüğümü sandıkça oralardan topluyorum da… Mesela? Van’a gittim, Akdamar Kilisesi’ni gördüm, şaşırdım kaldım. O kilisenin rölyeflerini yapan kişi Floransa’da dünyaya gelmiş olsaydı bir Mikelanj’dı. Bunu bir kişinin yeteneği olarak düşünmemek lazım. Orada bir kültür var. Heykelin geçirdiği bir süreç, bir gelenek var. Arkasında kocaman bir Anadolu uygarlığı var. Ani de öyle... O kentleşme, o mimari... İnanılır gibi değil. Anadolu kültürünü sanatına bu denli yansıtan ender sanatçılardan birisiniz. Bunda Bedri Rahmi geleneğinden gelmenizin etkisi var mı? Elbette. Anadolu kültür ve minyatürünü, Afrika ve Uzak Doğu sanatının ayrıcalıklarını keşfettik. Minyatür, halı, kilim, çini ve hat sanatının farkındaydık. Velasquez resmini de Nakkaş Osman Paşa’nın ‘El Fetihname’sini de bilirdik. Bunlar hep Bedri Rahmi sayesinde… Türk sanatçıların yoğun olarak Paris’e gittiği dönemin sonlarına yetişmiş bir ressam olarak; akranlarınız bambaşka eğilimler içindeyken siz nasıl oldu da eserlerinizde Anadolu 100 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

tower. I’m not like that. It is important to me that art reach every part of Anatolia. What’s more, I learn a lot from Anatolia. The art I take there I bring back from there in truckloads... For example? I went to Van. I saw the Akdamar Church and was bowled over. If the person who made the reliefs at that church had been born in Florence, he would have been a Michelangelo. This should not be thought of as the talent of one person. There is a whole culture there. A tradition, a process through which a piece of sculpture passes. There’s a huge Anatolian civilization behind it. Ani is the same. That architecture, that urban texture. It’s incredible.

“Sanat seçkin bir topluluğa hizmet etmekle kalmamalı.” diyen Devrim Erbil; sergi, konferans ve eğitimlerle Anadolu’nun her köşesini dolaşıyor. Devrim Erbil believes that “art should not be made for only an elite group”; therefore, he travels all around Anatolia with his exhibitions, conferences and workshops.

Akademi yıllarında minyatür, halı, kilim, çini ve hat sanatının inceliklerini özümseyen Erbil, resminde Anadolu kültürünün izlerini sürdü. During his academia years, Erbil studied the delicate craft of carpeting, rug, ceramic and calligraphy arts as well as carrying on the legacy of Anatolian culture on his paintings.

You are one of the rare artists that reflects Anatolian culture to such an extent in his art. Is the influence of your coming from the Bedri Rahmi Eyüboğlu tradition at work here? Of course. We discovered Anatolian culture and the miniature and the fine points of African and Far Eastern art. We were aware of arts such as the miniature, the carpet, the kilim, the tile and calligraphy. We knew miniaturist Osman Paşa’s ‘El Fetihname’ as well as the paintings of Velazquez. All that was due to Bedri Rahmi. As a painter who was trained towards the end of the period when Turkish painters were flocking to Paris, how is it that you have remained so closely bound to Anatolian culture in your works when your contemporaries were

İyi yolculuklar

gözünüz arkada kalmasın... Kaliteli Beton’la inşa edilmiş binalarda, sevdikleriniz her zaman güvende.

“

Türkiye Hazır Beton Birliği üyeleri ” kriterlerine göre üretim yapıyor.

Deprem kuşağında bulunan ülkemizde güvenli yapıların inşa edilmesi temel misyonumuz. Standartlara uygun hazır beton üretimi ve tekniğine uygun, doğru beton uygulamalarının yaygınlaşması için 20 yılı aşkın süredir kararlılıkla çalışıyoruz.

www.thbb.org

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000 “Kaliteli Betonun Simgesi” ©

kültürüne bu kadar bağlı kaldınız? Yurt dışına bir hesaplaşma, bir de kabullenme gözlüğüyle gidersiniz. Ben körü körüne kabullenmedim. Elbette Mikelanj’ın Sistine Şapeli’ndeki eserlerine şaşırdım, Musa Heykeli’ne çıldırdım ama kendi zenginliklerimizin de farkındaydım. Bizden önceki kuşak Batı’ya hayranlıkla gitti. Paris’ten uzaklaştıkça resim yapılamaz sandılar. Benim sanatımda ise Anadolu kültürü her zaman belirleyici oldu. Şimdi; 50 yılı geride bırakmış ve ‘İstanbul’ resimleriyle parlamış tuzu kuru bir sanatçı olarak denediğiniz yeni şeyler var mı? Yoksa sizden bu kadar mı? Olur mu? Denemeye devam elbette. Çeşitli malzemeler denedim, biliyorsunuz. Ama şimdi bambaşka bir şey var gündemimde. Kızım Renk Erbil’le ses, ışık ve renk bağlamında yeni görsel boyutları olan çalışmalar yapıyoruz. Kasım’da Londra’ya gideceğim ve bir ses mühendisiyle çalışacağız. Ses ve renk bağlantılarından hareketle üçlü bir sergi açmayı planlıyoruz. Bir Akademi hocasından güncel sanat mı? Akademi hocası akademik bilgileri verir ama kendisi akademik resim yapmak zorunda değildir. Tuval resminin dışına çıkmak, teknolojiye de bulaşmak istiyorum. 102 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Çiğdem, Renk, Evrim ve Barış isimli dört çocuk babası Devrim Erbil’in hayattaki en büyük destekçisi annesi rahmetli Nadide Hanım’dı. Erbil, who is the father of four, (Çiğdem, Renk, Evrem and Barış) has always been encouraged by his mother, Nadide Hanım.

DEVRİM ERBİL Devrim Erbil, 1937’nin 16 Eylül’ünde Salihli’de dünyaya gelir. Devrim Erbil was born in Salihli on 16 September 1937. Aslen Uşak’lıdır ama hayat, tüm aile için, Balıkesir’de başlar. His family was originally from Uşak, but life for the whole family began in Balıkesir. Sanatçı, ilk sergisini henüz lise üçteyken iki sınıf arkadaşıyla birlikte Balıkesir’de açar. The artist held his first exhibitionin in Balıkesir with two classmates when he was still a junior in high school. 1954’te İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’ne giren sanatçı, 1959’da Bedri Rahmi Eyüboğlu Atölyesi’nden mezun olur. Entering the Painting Department of the Istanbul State Academy of the Fine Arts in 1954, he graduated in 1959 from the studio of the Bedri Rahmi Eyüboğlu. 1981’de profesör olan Devrim Erbil, 2004 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nden emekli olur ama Doğuş ve Kültür Üniversiteleri’nde ders vermeye devam eder. Erbil, who became a professor in 1981, retired from the Mimar Sinan University School of Fine Arts in 2004 but continues to teach at Istanbul’s Doğuş and Kültür Universities.

caught up in completely different trends? You go abroad both for the challenge and with resignation. I did not go there blindly. Of course I was overwhelmed by Michelangelo’s paintings in the Sistine Chapel. Of course I went crazy over his Moses. But I was also aware that we had riches of our own. The generation that preceded us went West in awe. They believed that the farther you got from Paris the less you could paint. In my art on the other hand Anatolian culture was always the determining factor. Now, as an established artist who has left behind 50 years and numerous Istanbul paintings, are you experimenting with any new things? Or it this it for you? Are you kidding? I continue to experiment of course. I have experimented with various materials, as you know. But I’ve got something completely different up my sleeve now. My daughter Renk Erbil and I are working on new visual projects using sound, light and color. In November I’m going to London to work with a sound engineer. We are planning to open a three-way exhibition that takes the relationship between sound and color as its jumping off point. So, contemporary art from an Academy teacher? An Academy teacher imparts academic knowledge, but he is not duty-bound to produce academic paintings. I want to get away from painting on canvas and get involved in technology.

Ressam, Profesör ve Devlet Sanatçısı Devrim Erbil, 50. sanat yılını açtığı sergilerle kutluyor. Artist and academician Devrim Erbil is celebrating his 50th year in art with a series of exhibitions .

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000

AYASOFYA HAGIA SOPHIA THE UNKNOWN

BİLİNMEYEN

• A. HALUK DURSUN Ayasofya Müze Başkanı

• AHMET BİLAL ARSLAN

stanbul’daki Ayasofya Müzesi dünyada en çok ziyaret edilen müzelerden birisi. Doğu Roma döneminin 537 tarihinde İmparator Justinianus tarafından Anadolu’lu iki mimara yaptırılan bu büyük mabed, Kudüs’teki Süleyman tapınağından sonra bütün dünya mimarları tarafından hayranlıkla ve kıskançlıkla rekabet konusu edilmiştir. Ayasofya sadece mimari tasarım olarak değil, dışında ve içerisindeki birçok özelliği bakımından da merakla ve ilgi ile her zaman gündemde kalmakta. Buna rağmen Ayasofya hakkında hâlâ tam olarak bilinmeyen birçok nokta bulunmakta. Istanbul’s Ayasofya (Hagia Sophia) Museum is one of the most visited in the world. Its construction was commissioned to two architects from Anatolia by the Emperor Justinian in 537 during the period of the Eastern Roman Empire. More than any other building after the Temple of Solomon in Jerusalem, it has engendered competition among architects all over the world who tried to imitate it out of awe and envy. In terms not merely of its architectural design but also of many features on its interior and exterior, it has always remained a focus of interest and curiosity. Nevertheless, there remain many aspects of the Hagia Sophia that are still not well known.

7 Günümüzdeki Ayasofya aynı yerde yapılan üçüncü Ayasofya’dır. İlk ikisi yapıldıktan sonra bu “Büyük Kilise” (Mega Ekklesia) yapılmıştır ve ilk adı Ayasofya değil, Büyük Kilise’dir. Uzun süre bu şekilde anılmıştır. 7The present-day Hagia Sophia is actually the third church to be built on the same site. This Mega Ekklesia, or ‘Great Church’, was built after the first two, and its name was not Hagia Sophia (Holy Wisdom) but Mega Ekklesia and remained so for a long time.

7 Ayasofya Doğu Roma Patrikhane Kilisesi’dir. St. Sinod Meclisi Ayasofya’nın güney cephesindeki koridorda yer alan odalarda toplanırdı. 7The Hagia Sophia was the Church of the Eastern Roman Patriarchate. The Church’s Holy Synod used to convene in chambers along the corridor on its south facade..

7 İkinci Ayasofya’nın batı duvarı temelleri, bugün ayakta ve havarileri sembolize eden kuzularıyla gelenleri karşılar. 7The foundations of the west wall of the second Hagia Sophia are still standing and greet visitors with lambs symbolizing the twelve Apostles.

7 Ayasofya’nın içinde sadece Doğu Roma dönemi değil, Batı Roma döneminden, hatta Pagan dönemden kalma Anadolu uygarlıklarının ve Ortadoğu medeniyetlerinin değişik bölgelerinden getirilen eserler bulunmakta. Tarsus’tan İ.Ö. II. yüzyıla ait Güzel Kapı ve Helenistik döneme ait mermer küpler sadece birkaçı. 7 Inside the Hagia Sophia are works of art not only from the Eastern Roman period but even some from the pagan period of civilization in Anatolia, and from the various civilizations of the Middle East, namely, the 2nd century B.C. ‘Beautiful Door’ from Tarsus, countless Hellenistic period marbles, columns and water vessels from Pergamum, and other similar pieces. 106 SKYLIFE EYLÜL | SEPTEMBER 2009

7 Ayasofya’nın ana binasından başka vaftizhanesi olduğu tahmin edilen iki bina daha var. Bunların şu andaki Ayasofya’dan daha eski yapılar olduğu öngörülür. Bunlardan birisi hazine binası olarak geçer ve kuzeydoğuda bulunur, diğer vaftizhane ise güneybatıda yer alır. 7Apart from the main building, the Hagia Sophia has two other buildings, one of which is thought to be the baptismal. Estimated to be older than the present-day Hagia Sophia, one of them served as the treasury building and was on the northeast; the other was the baptismal on the southwest.

7 Ayasofya’nın saha zemini, eski binaların yıkıntılarıyla yükseltilmiş ve meydan birkaç kat medeniyet izleriyle yüksek bir kota ulaşmıştır. 7The level of the ground on which the Hagia Sophia stands has risen due to construction rubble and the ruins of older buildings, and the square harbors traces of several layers of civilization.. 7 Ayasofya sadece kilise papazlarını, patrikhane yöneticilerini ve rahipleri barındırmaz, avlusunda çok sayıda rahibenin yaşadığı bir de manastır bulunurdu. 7 Not only did the Hagia Sophia lodge monks, priests and the officials of the Patriarchate, but there was also a convent in its courtyard where a large number of nuns lived

7Ayasofya’nın’nın avlusunda Osmanlı döneminde, bir sıbyan mektebi, bir muvakkithane, iki sebil, bir üç yüzlü çeşme, devasa orta şadırvanın yanında küçük duvar şadırvanı, bir büyük imaret, bir medrese, iki güneş saati inşa edildi. 7Besides a primary school, an

7 Ayasofya’nın bahçesinde, üç büyük, bir küçük türbe bulunmakta. Aynı avlu içinde beş Osmanlı padişahı yatıyor. Bunların üçü ana kilise binasına, ikisi vaftizhane binasına kondu. Söz konusu padişahlar tahttan indirildiği için ayrı türbe yapılması düşünülmüş. Bir vaftizhanenin padişah türbesine dönüştürülmesi Ayasofya’dan başka yerde örneği görülmeyen bir olay. 7There are three large mausoleums and one small mausoleum in the garden of the Hagia Sophia. Five Ottoman sultans also rest in the same courtyard, three of them in the main church building, the other two in the baptismal building. Individual mausoleums were not built because the sultans in question were all deposed. The conversion of a baptismal into a sultan’s mausoleum is without example elsewhere.

7Ayasofya Osmanlılar dönemindeki en büyük, en önemli ve en kıdemli camiydi. Devlet protokolünde, merasimlerde bir numara olma özelliğini sürdürdü. 7The Hagia Sophia was the oldest, largest and most important mosque of the Ottoman period and number one in state ceremonies and protocol.

7Ayasofya Bizans imparatorlarının taç giyme mekânıydı. İmparator, Patrik tarafından orada karşılanıp, kilise naosundaki özel işaretli yerde taç giydirilirdi. 7The Hagia Sophia is where the Byzantine emperors were crowned. The emperor would be received here by the Patriarch and crowned at a specially marked spot in the nave of the church.

108 SKYLIFE EYLÜL | SEPTEMBER 2009

7 Ayasofya’nın içindeki bazı parçalar değişik dönemlerde yerinden alınarak Türkiye dışına çıkarıldı. Bunlar bugün Avrupa’daki bazı müzelerde sergilenmekte. 7 In different periods, various items in the Hagia Sophia were removed and smuggled outside of Turkey, where they are exhibited today in certain European museums.

observatory, two public fountains, a large triangular fountain, and a gigantic central pool, other structures erected in the courtyard of the Hagia Sophia during the Ottoman period include a small wall fountain, a large soup kitchen, a medrese or religious college, and two sun dials.

7Ayasofya’daki bütün mozaikler, insan figürleri içeren panolar, hepsi M.S. 842’den sonraki döneme ait. Daha önceki dönemlerdeki bütün eserler tasvir kırıcılık, yani ikonoklastik hareketle tamamen ortadan kaldırıldı. 7 Ayasofya’daki bütün mozaikler, insan figürleri içeren panolar, hepsi M.S. 842’den sonraki döneme ait. Daha önceki dönemlerdeki bütün eserler tasvir kırıcılık, yani ikonoklastik hareketle tamamen ortadan kaldırıldı.

7Ayasofya’ya en büyük statik katkıyı, yıkılmasına mani olmak ve daha uzun süreli yaşatmak amacıyla büyük usta Mimar Sinan, payandalar inşa ederek sağladı. 7The greatest contribution to the stability of the Hagia Sophia was made by the great Ottoman master architect Mimar Sinan by erecting great buttresses to prevent the church from collapsing and to prolong its life.

7Avluda Osmanlı mimarisinde en büyük boyutta yapılan şadırvan bulunuyor. 7The largest ‘şadırvan’

or pool-cum-fountain in Ottoman architecture is in the courtyard .

7İstanbul’un en büyük boyuttaki binek taşı, yani protokol için hazırlanmış ata binme taşı, Ayasofya’nın önündedir. 7Istanbul’s largest

7 İstanbul’daki en güzel çini örneklerinin görülebileceği yerlerdendir Ayasofya. Hünkar mihrabından kütüphaneye, türbe dışlarından içerilere kadar 16. ve 17. yüzyıl İznik Çinileri Ayasofya’yı süsler. 7 The Hagia Sophia is one of the places where the

mounting stone, used ceremonially by the sultan and high-ranking officials to mount their horses, stands in front of the Hagia Sophia.

finest examples of ceramic tiles in Istanbul can be seen. Sixteenth and seventeenth Iznik tiles adorn the Hagia Sophia from the imperial mihrab to the library and the interiors and exteriors of the mausoleums.

7 İstanbul’daki bir cami içinde yer alan en büyük boyuttaki hat levhalar Ayasofya’dadır. Kazasker Mustafa İzzet Efendi’nin 7,5 m çapında sekiz tablosu ilgi çeker. Osmanlı padişahlarının en büyük ve en çok sayıda hat levhası yazarak hediye ettikleri cami Ayasofya’dır. (II.Mustafa, III.Ahmet ve II.Mahmut) 7 The largest calligraphic panels found in any mosque in Istanbul are in the Hagia Sophia. At 7.5 meters in diameter, Kazasker Mustafa İzzet Efendi’s eight compositions are particularly noteworthy. The Hagia Sophia was the mosque for which the Ottoman sultans inscribed the largest and the most calligraphic panels, which they then gifted to it. (Mustafa II, Ahmet III and Mahmut II.

7Eski bir Osmanlı ve İstanbul geleneği olarak sebillerinden su, şerbet, salep gibi içeceklerin ikram edilme özelliği süren tarihi sebili olan tek müze burasıdır. 7 It is the only museum with a historic public fountain which preserves the old Ottoman and Istanbul tradition of distributing beverages like water, fruit syrup and sahlep free of charge.

7Ayasofya, bir Osmanlı Padişahı’nın (Sultan Abdülmecit) mozaik malzemeden yapılma tuğrasının bulunduğu ve asıldığı tek yerdir 7The Hagia Sophia is the only place boasting a mosaic ‘tuğra’ (stylized signature in Arabic characters) of an Ottoman sultan (Sultan Abdulmejid). 110 SKYLIFE EYLÜL | SEPTEMBER 2009

7 Ayasofya’nın zemininin altında dehlizler, galeriler, küçük odalar bulunmakta ve insanların çok ilgisini çekmekte. 7 Below the floor of the Hagia Sophia are cloisters, galleries and small chambers left from the period of the second Hagia Sophia, which interest visitors as much as the areas above the floor.

7Mimar Sinan’ın en güzel ve en büyük boyuttaki türbe örneklerinden bir tanesi, Sultan II. Selim için yaptırılan türbe, Ayasofya avlusunda bulunuyor. Avludaki bu bölüme, padişah yakınlarından başka kimse gömülmedi. Toplam 120 naaşın hepsi türbe içindedir. 7 One of the largest and most beautiful of Mimar Sinan’s mausoleums is that built for Sultan Selim II in the courtyard of the Hagia Sophia. There is a total of 120 bodies inside the mausoleum in this section of the courtyard where only those close to the sultan were interred; in other words, there is no graveyard as such.

7 Ayasofya’da son dönemde yapılan restorasyonlar sırasında 2009 yılı temmuz ayı itibariyle, mozaikten bir melek yüzü ortaya çıkarılarak bilim dünyasına ve müze ziyaretçilerine sunuldu.. 7 The mosaic face of an angel was uncovered here in July 2009 and presented to museumgoers as well as the world of scholarship.

7Fatih tarafından alındıktan sonra, fethin işareti olmak üzere, “açma ve elinde bulundurma” anlamı taşıyan “Ya Fettah”lı musanna, maden dökümden kapı tokmakları sadece burada bulunur.. 7The beautifully crafted doorknockers, made of cast iron and bearing the words ‘Ya Fettah’ (one of the hundred names of Allah meaning ‘Opener of All Ways’) after the church was taken by Mehmet the Conqueror and signifying the Conquest, are found only here.

7 Yekpare mermerden oyulan su küpleri antikçağlardan kalma. Küpleri, Bergama’dan buraya III. Murat getirtmiş. 7Massive water vessels carved from antique marble were brought to the Hagia Sophia from Pergamum by Sultan Murat III.

7 Mimar Sinan’ın II. Selim için yaptırdığı türbeden sonra Hassa Başmimarı Davut Ağa III. Murat türbesini tasarladı. Türbenin kapısı ağaç işçiliğinin en seçkin örneklerinden olup aynı zamanda İstanbul’daki en güzel türbe kapılarından biridir. 7Following the mausoleum commissioned to Mimar Sinan for Selim II, Chief Imperial Architect Davut Ağa designed a mausoleum for Murat III. The door of the mausoleum is one of the finest examples of wood workmanship and one of the loveliest mausoleum doors in Istanbul.

112 SKYLIFE EYLÜL | SEPTEMBER 2009

7 Ayasofya’nın kubbesinde Allah’ın yerlerin ve gökyüzünün nuru olduğunu belirten Kur’an’dan Nur Suresi ayet 35 yer almaktadır. Bu, bütün camiler içerisinde zeminden en yüksek noktada bulunan kubbeye yazılan bir ayettir. 7 A Koranic verse which reads that Allah is the light of earth and sky adorns the dome of the Hagia Sophia. Inscribed at the apex of the dome, it is the highest of all mosque inscriptions. (The Light Sura, verse 35)

7 Halkın cami derslerine devam ederek kendini yetiştirmesi, kitapsever ve araştırmacıların faydalanması için bir padişahın binlerce cilt kitaplarını bağışlayarak ana bina içinde kütüphane yaptırdığı camidir. 7 It is a mosque where a library was erected inside the main building and thousands of bound volumes were donated by a sultan for the benefit of researchers and bibliophiles and for the common people to educate themselves by attending the mosque lessons.

7Osmanlı döneminde genel eğitimin bir örneği olan cami derslerinin uygulandığı, ondan fazla sınıfıyla bağımsız maksureler halinde toplu ders yapılan, ilk defa seçmeli dersin okutulduğu ve açık öğretimin gerçekleştirildiği mekândır. 7 In a form of Ottoman mass education, lessons were given at the mosque. More than ten classes were taught in separate rooms, elective courses were offered for the first time and the first ‘open education’ was provided.

ŞİMDİ YAYLA ZAMANI TIME FOR HIGHLANDS • MELİH USLU • ERSİN DEMİREL

Zamanın, çoğu kez aniden bastıran sisle ya da bir atmaca çığlığıyla bölündüğü Doğu Karadeniz Yaylaları’nı eylülde keşfetmek, doğanın en güzel yüzüyle tanışmaktır. Discover the Black Sea highlands in September when time is suddenly rent by a blanket of fog or the cry of a vulture, and make the acquaintance of nature in its most beautiful aspect.

Doğu Karadeniz’in geleneksel enstrümanı tulum (altta). Yaylalar çocukların oyun alanı (altta, sağda). Sarp zirvelere doğru yürüyüş (en altta). Tulum, the local music instrument of Black Sea Region (below). Plateaus are the playground of kids (below, right) Hiking towards the steep hills. (at the bottom).

116 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

oğu Karadeniz Yaylaları’na giriş kapımız, Trabzon’un yemyeşil ormanlarla çevrili ilçesi Maçka. Yaylalardan gizemli ortaçağ manastırlarına, geleneksel lezzetlerden renkli festivallere her adımda yeni bir sürpriz sunan ilçeyi ikiye ayıran Coşandere’nin suları, Sumela Manastırı’nı işaret ediyor. Zigana Vadisi’ne doğru gittikçe güzelleşip dağların içine sokulan yol üzerindeki Hamsiköy’ün sütlacı meşhur. Uzungöl, Şolma, Lişer, Sera Golü, Mavura, Kiraz, Lapazan, Çakırgöl, Çatma Oba, Düzköy, Karadağ, Hıdırnebi, Kuruçam ve Sis Dağı; çevreye zümrüt taneleri gibi dağılmış Maçka Yaylaları. Doğu Karadeniz’in keşfedilmemiş hazinelerine açılan Torul - Gümüşhane - Yayladere rotasında Salmankeş Geçidi’ni aşarak ulaşılan Yağmurdere Vadisi ise yörenin yüksek noktası. Yanbolu Çayı’nın kıyısında yer alan Dumanlı Kasabası bir zamanlar Santa adıyla kurulmuş 7 Rum köyünün merkeziymiş. Mısır çorbası, mıhlama, kuymak, hamsili kaygana, turşu kavurması, lahana sarması, minci peyniri, ‘fikoki’ denilen böğürtlen şurubu ve güveçte köy sütlacı gibi geleneksel lezzetler size yöreyi sevdirecek. Trabzon’un kapı komşusu Giresun’un doğa harikası yaylalarına uzanarak gezinize farklı bir renk katmak da elinizde. Kentin en gözde yaylası olan Kümbet. Dereli ilçesi yakınlarındaki Karagöl Yaylası, dört küçük dağ gölüyle ünlü. Melikli Obası ve Kulakkaya Yaylaları ise kent merkezine 50 kilometre mesafede.

Our gateway to the Black Sea highlands is Maçka, Trabzon province’s emerald forested township. Bisected by the waters of the Coşandere, which point to the Sumela Monastery, this township offers a surprise at every step, from the highlands themselves with their mysterious medieval monasteries to rousing folk festivals and traditional local dishes. The road into the mountains becomes more and more beautiful as one approaches the Zigana Valley; on it is the village of Hamsiköy, famous for its rice pudding. Scattered like emeralds throughout the Maçka Highlands are mountains and lakes with names like Uzungöl, Şolma, Lişer, Lake Sera, Mavura, Kiraz, Lapazan, Çakırgöl, Çatma Oba, Düzköy, Karadağ, Hıdırnebi, Kuruçam and Sis Dağı. The route through Torul, Gümüşhane and Yayladere leads to the Black Sea’s hidden treasures. Along it, the valley of the Yağmurdere, reached via Salmankeş Pass, is the area’s highest point. The town of Dumanlı on the banks of the Yanbolu River was once the center of seven ‘Rum’ (Anatolian Greek) villages by the name of Santa. Traditional specialties such as corn soup, ‘kuymak’ or ‘mıhlama’ (a dish made with cheese, butter and corn flour), ‘kaygana’ omelette with anchovies, sauteed pickles, stuffed cabbage leaves, ‘minci’ cheese, and the blackberry syrup known as ‘fikoki’ will endear the region to you and your stomach! And you can add an extra dimension to your tour by extending it to Trabzon’s next-door neighbor Giresun with its natural-wonder highlands, the most popular

YOLA ÇIKMADAN ÖNCE BEFORE SETTING OUT Doğu Karadeniz Yaylaları gezisinde uzun yürüyüşler yapabileceğinizi göz önüne alarak, burkulmalara karşı ayağınızı koruyabilecek, su geçirmeyen botlar, yağmurluk ve rahat giyisiler edinmenizde fayda var. Yürüyüşlere profesyonel yerel rehber eşliğinde çıkmanız güvenlik açısından çok önemli bir durum. Küçük yaralanmalara, soğuk algınlıklarına ve mide rahatsızlıklarına karşı önlem almayı unutmayın. Be prepared for extensive hiking on an Eastern Black Sea tour. Considering that you’ll be taking long walks through the countryside, your best bet is a poncho, a comfortable pair of pants and a pair of waterproof boots that will also protect your ankles against sprains. For your own safety, it is very important that you are accompanied by either a professional guide or someone who knows the area well. It’s also a good idea to take along some cold, stomach upset and cut and wound remedies, as well as a first aid kit.

118 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

ÇAY, PEŞTAMAL, RAHLE

Doğu Karadeniz Yaylaları’na asıl ününü kazandıran Rize’ye uzanıyor yolumuz. İyidere sahilinden başlayan yol, uçsuz bucaksız çay ve mısır bahçeleri arasından İkizdere Vadisi’ne uzanıyor. Yol üzerindeki Güneyce, 150 yıllık ahşap camileri, kestane ağacının dantel gibi oyulmasıyla yapılmış. Vadiye adını veren İkizdere, Köhçer ve Cimil Dereleri’nin kesiştiği yerde çağlıyor. Manle Şelaleleri ve Vane Kaplıcası dışında; renkli bir çarşısı var ilçenin. Yöre kadınlarının başına bağladığı ‘keşan’ denilen bordo desenli el dokuması, kök boyama peştamal, yün çorap, köy peynirleri, çay, ahşap yayık ve rahleler çarşının gözde ürünleri. İlçenin güneyindeki Dereköy ise İkizdere Yaylaları’na giden bir uğrak noktası. Balıyla ünlü Anzer Yaylası’nın yanı sıra; Çamlık, Puşula, Gölyayla, Cimil, Çiçekli, Mahura, Yatak, Buzluğan, Kaban ve Vaşa Yaylaları da burada. Bölgeyi gezmek için konaklama, yemek ve rehberlik hizmetlerinin sunulduğu Çamlık Yaylası’nı merkez almak iyi fikir. 2 bin 600 metre ile Türkiye’nin en yüksek rakımlı iki dağ geçidinden biri olan Ovit Zirvesi, Aygır Gölü denilen bir buzul gölü ile taçlanmış.

of which is Kümbet. Meanwhile the Karagöl Highland in the township of Dereli is known for its four tiny mountain lakes. And Melikli ‘Oba’ (a nomadic campground) and the Kulakkaya Highland are only 50 kilometers from the city center.

TEA, TURKISH TOWELS AND CARVED WOODEN LECTERNS Our road stretches now to Rize, the city for which the Black Sea highlands are known. Starting from the banks of the İyidere, it runs through endless corn fields and tea plantations to the valley of the İkizdere. Along it the town of Güneyce boasts 150-year-old wooden mosques carved like fine lace out of the wood of the chestnut tree. İkizdere, which gives it name to the valley, burbles merrily at the confluence of the Köhçer and Cimil rivers. Besides Manle Waterfall and Vane Thermal Springs, this township also has a thriving market. Hand-woven ‘keşan’ textiles decorated with claret-red patterns that the women tie around their heads, natural-dyed Turkish towels, thick woolen socks, country cheeses, tea, and wooden lecterns and butter churns are among its most popular wares. Besides Anzer Highland, famous for its honey, other highlands here include Çamlık, Puşula, Gölyayla, Cimil, Çiçekli, Mahura, Yatak, Buzluğan, Kaban and Vaşa. It’s a good idea to make Çamlık Highland, which of-

Çay bahçesiyle çevrili tipik bir Karadeniz evi (en üstte, solda). Civarda sıkça görülen taş köprülerden biri (en üstte, sağda). Rize bezleri satılan bir yayla pazarı (üstte). A traditional Blacksea house, surrounded by a tea garden (at the top, left) One of the many stone bridges that can be found in the area (at the top, right) A plateau marketplace where Rize’s local fabric is sold (above).

Çamlıhemşin’in asıl sürprizi, Karadeniz’in en gösterişli evlerinin bir araya geldiği Makrevis (Konaklar) Mahallesi. Ormanlar ve sislerle kaplı dik bir dağın yamacına inşa edilmiş 20 kadar konağın en yenisi, 130 yıllık. Kesme taş ve ahşabın kusursuz sentezini sunan yapıların antikalar, çini sobalar ve nadide cam işleriyle bezeli iç mekânları, vadi sahiplerinin zevkini yansıtıyor. Bulutların üzerindeki yolculuğun devamı, Çatköy Verçenik rotası. Kemerli taş köprüleri, kır lokantaları, esrarengiz manastırları ve evlere erzak taşıyan minik teleferikleriyle bu yemyeşil vadi, Kaçkarlar’ın kalbindeki yaylalara tırmanıyor.

fers accommodation, food and guide services, your headquarters for a tour of the region. The summit known as Ovit, one of Turkey’s two highest mountain passes at 2,600 meters, is crowned with a glacier lake known as Aygır.

ON THE ROAD TO MAKREVIS The road to Çamlıhemşin winds through some spectacular vegetation. Formed by the Fırtına River, Hemşin Basin is one of the places on the Black Sea where you can best get a sense of the steep terrain incised by river valleys. Encircled by the highest Black Sea peaks, the basin is home to some fifty highlands and more than seventy mountain villages. The region’s pattern of settlement is one of isolated villages scattered on steep, misty slopes, with some villages consisting of only a handful of dwellings. But the real surprise at Çamlıhemşin is the quarter known as Makrevis (Mansions), which boasts some of the Black Sea’s most ostentatious houses. The newest of some twenty such structures, built on a sheer mountain slope blanketed by forest and fog, is 130 years old. Adorned with ceramic stoves, rare glasswares and antiques, the interiors of these houses present a flawless synthesis of cut stone and wood, reflecting the

......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ‘DOĞU KARADENİZ’İN EN İYİ MEVSIMİ EYLÜL’ ‘SEPTEMBER IS THE BLACK SEA’S BEST SEASON’ ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... (Bülent Saraloğlu, Profesyonel rehber / professional guide) ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... As one who has led tours professionally in the area for over 20 years, I can say 20 yılı aşkın süredir Doğu Karadeniz’de profesyonel rehberlik yapıyorum. ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... Havanın daha sakin olduğu, doğadaki tüm renklerin doygunlaştığı ve yaz that September is the best season for the Black Sea highlands. The region is ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... kalabalıklarının görülmediği eylül ayında yaylalar bir başka güzel. Rize’nin something else in September, when all the colors of nature deepen and it’s quieter ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... yeşil cennetleri İkizdere ve Hemşin Vadileri, sayısız gezi parkuruna sahip. after the summer crowds have dissipated. The valleys of the İkizdere and the ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................... ............................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... Özgün yayla yaşamı, taş ve ahşap evleri, zengin florası, dağ gölleri ve coşkun Hemşin, Rize’s green paradises, boast innumerable trails. One should definitely ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... dereleriyle bölgenin karakterini yansıtan Hazindağ, Hevek, Pokut, Samistal, see one or more of the Hazindağ, Hevek, Pokut, Samistal, Kotençur, Hacıvanak ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... Kotençur, Hacıvanak, ve Kito Yaylaları mutlaka görülmeli. Yürüyüş için en iyi üç and Kito highlands. For trekking enthusiasts, I can recommend Hazindağ-Pokut, ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... rota, Hazindağ - Pokut, Sal - Samistal ve Zilkale - Kito. Rize’nin keşfedilmemiş Sal-Samistal and Zilkale-Kito as the three best routes. Those in condition can ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... cennetleri Kavron, Çaymakçur, Polakçur ve Huser Yaylaları lisenizde bulunsun. pay a visit to the Kavron, Çaymakçur, Polakçur and Huser highlands, Rize’s as yet ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... Kaçkar Dağları’nın Artvin bölümünde kalan İspir yakınlarındaki Çamlıkaya’da, undiscovered glories. Çamlıkaya near İspir in the Artvin section of the Kaçkars ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... yöreye özgü taş işçiliğinin en güzel örneklerini görebilirsiniz. boasts some of the finest examples of the area’s unique stone masonry. ......................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... .......................................................................... 120 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Yüksel Altıntop

MAKREVIS YOLLARINDA

Çamlıhemşin Yolu, göz alıcı bir yeşilliğin içinde ilerliyor. Fırtına Deresi’nin oluşturduğu Hemşin Havzası, Karadeniz’in vadilerle bölünmüş sarp doğasını en iyi hissedebileceğiniz yerlerden biri. Doğu Karadeniz’in en yüksek dağlarıyla çevrelenen havza, 50 kadar yayla ve 70’ten fazla dağ köyünün sahibi. Bölgenin yerleşim düzeni, dik ve sisli yamaçlara dağılarak izole olmuş, kimi zaman sadece birkaç evden oluşan mahallelerden ibaret.

YILDIZLARA EN YAKIN

Fırtına Vadisi’nin derinliklerinde, vahşi bir kanyonun ortasında yükselen Zilkale, esrarlı ve romantik bir görünüme sahip. Burası, aynı zamanda Kaçkar Dağları Milli Parkı’nın giriş kapısı. 51 bin 550 hektarlık alana yayılan doğa parkı; 230’dan fazla kuş türü, 550’si endemik olmak üzere 2 bin 300 civarında canlı türüyle başlı başına bir gezi cenneti. Kaçkarlar’a doğru gittikçe sarpalaşan dağ yolunun yüksek kesimleri, geniş çayırlar ve yayla çiçeklerine bırakıyor yerini. Dilek Dağı’nın eteklerindeki Çatköy’de ikiye ayrılan yolun devamı; Elevit, Trovit, Palovit, Amlakit, Kavron, Hazindağ, Samistal Yaylaları’na; sağa ayrılan yol ise Hisarcık, Çiçekli, Orta, Baş ve Hacıvanak Yaylaları’na uzanıyor. Çatköy’ün yamaçlarından Fırtına Vadisi’ni kuşbakışı izleyen Kito Yaylası yörenin en güzel sırlarından. Balıklı Gölü, onlarca pınarı ve güzel gözlü ceylanlarıyla Kito’da, yeni yapılaşma hiç yok. Bulutların, pamuk şekerine benzeyen kucağında yatan bu vahşi yayla, bir başka dünyaya götürecek sizi... 122 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Kaçkarların yüksek kesimlerinde pek çok dağ gölü var (üstte, solda). Dar bir vadi içinde yükselen Zilkale (üstte, sağda). Yaylada günlük yaşamdan bir kesit (en üstte, sağda). There are many mountain lakes on the high parts of Kaçkar Mountains (above, left). Zilkale, rising up in a narrow valley (above, right). A picture from daily life on the plateaus. (at the top, right).

taste of the valley dwellers. Continuing our journey through the clouds, our route takes us to Çatköy and Verçenik. With its arched stone bridges, rustic restaurants, mysterious monasteries and tiny telefriques ferrying food to the residents, this verdant valley climbs into the heart of the Kaçkars. NEAREST THE STARS

Rising out of a wild canyon in the depths of the Fırtına valley, Zilkale presents a romantic and mysterious image. At the same time it is the gateway to Kaçkar Mountain National Park. Spread over 51,550 hectares, this nature park is a touristic haven in its own right with around 2,300 living species, including some 550 endemic species and over 230 species of birds. The upper reaches of the mountain road, which gets gradually steeper towards the Kaçkars, give way to dense pine forests, broad meadows and wild flowers. Forking at Çatköy in the foothills of Mount Tatos (Dilek), it continues on to the Elevit, Trovit, Palovit, Amlakit, Kavron, Hazindağ and Samistal highlands, while the right fork extends to the Hisarcık. Çiçekli, Orta, Baş and Hacıvanak

highlands. With its bird’s-eye view of the Fırtına Valley from the slopes of Çatköy, Kito Highland is one of the area’s best-kept secrets. Lake Balıklı at Kito, with its dozens of natural springs and velvet-eyed gazelles, has no new construction apart from the traditional mountain dwellings. This wild highland, nestled in cotton candy clouds, will transport you to another world...

UNDER A GREEN UMBRELLA

YEŞIL ŞEMSIYE ALTINDA

Artvin’in dahil edilmediği bir Doğu Karadeniz Yaylaları turu eksik kalır. Kaçkar Dağları’nın el değmemiş doğasına sığınan Artvin; yayla festivalleri, Gürcü kiliseleri ve doğa sporları olanaklarıyla, Doğu Karadeniz’in en uzak ve sürprizli köşesi. ‘Yeşil şemsiye’ olarak adlandırılan Kafkasör Yaylası, boğa güreşleriyle tanınıyor. Kafkasör’ün sırtını yasladığı Genya Dağı’nın yamaçları, uçurumların kenarında ilerleyen adrenalin düzeyi yüksek dağ yollarıyla, off-road tutkunları için bulunmaz parkurlar saklıyor. Dağın batısındaki Hatila Vadisi, Artvin’in en geniş milli parkına sahip. Dağcılık, kaya tırmanışı, trekking ve cip safari için zengin olanaklar vaat eden yörede, Çoruh Nehri’nin Yusufeli ile İspir arasında kalan bölümü, dünyanın en iyi rafting parkurları arasında gösteriliyor. Doğu Karadeniz Yaylaları’nda akşamüstü saatlerde başlayan tatlı esinti, her zaman olduğu gibi coşkulu horon seslerini de getiriyor beraberinde. Ve dağlara sevdalı yayla insanının elinde müzikal bir şölene dönüşen tulum ve kemençe tınıları, tüm gezginleri Karadeniz’e çağırıyor.

000 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Any Eastern Black Sea tour that omits Artvin is not worth its weight in salt. Snuggled in the pristine natural setting of the Kaçkar Mountains, Artvin is the Eastern Black Sea’s most remote and surprise-filled corner with its folk festivals, Georgian churches and opportunities for nature sports. Dubbed the ‘green umbrella’, the Kafkasör highland is famous for its bull fighting. Resting on the back of Kafkasör, the slopes of Mount Genya harbor mountain roads with unsurpassed trails for off-road buffs where your adrenal level will peak as you proceed along the precipices. To the east of the mountain, Hatila valley boasts Artvin’s largest national park. And the section of the Çoruh River between Yusufeli and İspir, an an area promising rich opportunities for mountaineering, rock climbing, trekking and jeep safaris, is regarded as one of the world’s finest rafting courses. The gentle breeze that blows up at evening in the Eastern Black Sea highlands brings with it, as always, the ardent melodies of the local folk dance known as the ‘horon’. Calling all travelers to the Black Sea, the strains of fiddle and drum turn into a musical feast in the hands of the passionate highlanders.

Pencere önü insan manzaralarının her biri bir fotoğraf karesi (solda). Tulum ezgileri yayla yaşamının vazgeçilmez parçası (altta). Every picture of a person looking from the window is a photograph frame (left). The tulum melodies are an indispensable part of the life on plateaus. (below).

Doğu Karadeniz Yaylaları’ndan özgün görüntüler: Sisli dağlar, taş evler, coşkun dereler ve alabildiğine yeşil... Unique scenes of the East Black Sea highlands: Foggy mountains, stone houses, burbling rivers and green fields...

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000

Osmanlı Paralarının Peşinde “Çoğu kişi tablo, hat, seramik, pul gibi popüler objeler toplarken; ben, o objeleri edinmeye yarayan paranın kendisini toplamayı düşündüm” diyor Mehmet Gacıroğlu.

Search for the Ottoman Banknotes “Collectors in Turkey generally prefer to collect things that they can exhibit, such as paintings, calligraphy or vases but I prefer to collect money” says Mehmet Gacıroğlu.

• MERT KAYA • AHMET BİLAL ARSLAN

Osmanlı kâğıt para koleksiyonculuğuna nasıl başladınız? Açıkçası başlarken geleceğe dönük büyük planlar düşünmemiş, koleksiyonculuğa amatör bir ruhla başlamıştım. Zaman ilerledikçe sanırım biraz sabırlı olmamın, biraz da şansımın iyi gitmesi sonucu koleksiyon bugünkü noktaya gelmiş oldu. Tabii üst düzey bir koleksiyon için sadece sabır ve şansın yetmediğini de biliyorum. Bu iş için ekonomik şartların yanı sıra büyük bir tutkuya da sahip olmanız gerekir. Osmanlı kâğıt paraları toplama fikri nasıl oluştu? Biraz komik ama her şey dedemin çekmecesinde bulduğum Sultan Mehmet Reşat döneminden kalma 1 liralık banknotla başladı. Ülkemizde genellikle görsel olarak rahat teşhir edilebilen tablo, hat, vazo ve benzeri objeler toplanırken, ben, bu eserleri almayı da sağlayan paranın koleksiyonunu yaptım. Paralar görece olarak ufak eserler, ancak temsil ettikleri anlam bence çok büyük.

TARİHİMİZİN TAPUSU Bu anlamı biraz daha açar mısınız? İtalyanlar 1911 yılında Trablusgarp ve Bingazi’ye asker çıkardıklarında, aralarında o dönem kurmay binbaşı olan Mustafa Kemal ve Kurmay Binbaşı Enver Bey’in de aralarında olduğu bir grup Osmanlı subayı Mısır ve Tunus yoluyla cepheye gider. Savaş esnasında ödeneği tükenen askerlerin acil ihtiyaçlarını karşılayabilmek için Kurmay Binbaşı Enver Bey kendi eliyle geçici kâğıt paralar hazırlar. Enver Bey bu paralardan İstanbul’daki ailesine de hatıra amacıyla birer adet gönderir. Bugün koleksiyonumda yer alan paralardan ikisi Enver Paşa’nın ailesine gönderdikleridir -ki bu paralar- para olmanın çok ötesinde, tarihimizin tapusu niteliğindeki belgelerdir. Koleksiyonunuza kattığınız eserleri nasıl temin ediyorsunuz? Ağırlıklı olarak yurtdışında düzenlenen müzayede ve fuarlardan temin ediyorum. Bazen tek bir banknot için binlerce kilometre yolculuk yapıp, alamadan döndüğüm oluyor. Kimi zaman tek bir eksiğimi elde etmek için bütün bir koleksiyon da aldığım olmuştur. 128 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Osmanlıda ilk para, beyliğin kurucusu Osman Gazi tarafından basıldı. Sürekli genişleyen Osmanlı devletinde, bir müddet sonra karmaşık birimlerden oluşan bir para sistemi meydana çıktı. 17. yüzyıldan itibaren uzun ve yıpratıcı savaşlara girilmesi, devletin gelirlerinde büyük bir düşüşe neden oldu. Bu da finansal darboğazı beraberinde getirdi. 19. yüzyıla gelindiğinde had safhaya ulaşan bu sıkıntı, devletin Avrupa ülkelerinden ve büyük bankerlerden borç almasına yol açtı. İşte böyle bir dönemde, ilk kâğıt para Sultan Abdülmecit’in ilk saltanat yıllarında (1840) piyasaya sürüldü. Kaime adını alan ve elle yazılan bu paralar, kâğıt paraya alışık olmayan halkın kabullenmesini kolaylaştırmak için faizli olarak piyasaya sürülmüştü. Kaimenin faiz vadesi gelince, ödeme

Mehmet Gacıroğlu is a businessman with investments in various sectors. His greatest passion is his collection of Ottoman banknotes, which he started 20 years ago in his childhood. It began with a banknote he found in one drawer of his grandfather, and his venture eventually turned into the greatest Ottoman banknote collection in the world, with a lot of patience and effort. Mehmet Gacıroğlu tells the story of the Ottoman banknotes to SkyLife. How did you start collecting Ottoman banknotes? To tell you the truth, at the beginning I didn’t have big expectations; I started collecting with an amateur spirit. I think because I’m patient and have been lucky, it grew in time and has attained its current position. Of course, being patient and lucky alone is not enough for a high end collection. One needs financial resources as well as a passion for it. How did the idea of collecting Ottoman banknotes first come to your mind? It’s a little bit funny but everything started with a 1 Lira banknote from Sultan Mehmet Reşat’s era that I found in one of my grandfather’s drawers. Collectors in Turkey generally prefer to collect things that they can exhibit, such as paintings, calligraphy or vases but I preferred to collect money, something which enables people to buy such things. Although small in size, the meaning they represent is very important to me.

DEEDS OF OUR HISTORY

Can you explain this meaning a little more? When Italians landed their troops in Tripoli and Benghazi in 1911, a group of Ottoman officers, including Mustafa Kemal and Enver Bey, who were staff commanders at the time, went to the front via Egypt and Tunisia. In order to provide for the urgent needs of the soldiers who ran out of supplies during combat, staff commander Enver Bey prepared provisional banknotes with his own hands. He sent a few banknotes to his family in Istanbul as relics. Two of the banknotes in my collection today are those sent by Enver Pasha to his family. More than merely currency, these banknotes are records of our history. How do you obtain the pieces in your collection? Most of the time I buy them from auctions or fairs abroad. Sometimes I travel thousands of kilometers just to get one single banknote but return empty-handed. There were times that I bought a whole collection just to be able to get one single missing piece.

Şahin Aslan

ehmet Gacıroğlu çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren bir işadamı. Çocukluk yıllarında başladığı ve yirmi yıldır devam ettiği Osmanlı kâğıt para koleksiyonu onun için büyük bir tutku. Dedesinin çekmecesinde bulduğu bir kâğıt parayla başlayan bu serüven, büyük bir sabır ve gayretle bugün dünyanın en büyük Osmanlı kâğıt paraları koleksiyonuna dönüştü. SkyLife Mehmet Gacıroğlu ile Osmanlı’da kâğıt paranın öyküsünü görüştü.

KÂĞIT PARA İCAD OLDU… SOFT CASH IN THE OTTOMAN EMPIRE

Sultan Abdülaziz döneminde Osmanlı Bankası tarafından 1875 yılında basılan 1 Osmanlı Lirası. 1 Ottoman Lira which was printed by Ottoman Bank in the period of Sultan Abdülaziz. Para biriminin Türkçe, Arapça, Fransızca, Rumca ve Ermenice olmak üzere, toplam 5 dilde belirtildiği bu banknot, Osmanlı İmparatorluğu’nun kültür coğrafyasının genişliğine dair çarpıcı bir örnek. In consequence of its currency unit was written in 5 different languages, it could clearly be said that this banknote shows remarkably the wealth of cultural geography of the Ottoman Empire. Sultan Reşat dönemi 1000 Lira specimen, bilinen tek örnek 1000 Lira from Sultan Reşat’s era, unique specimen 500 ve 1000 Liralık kupürler geçerli oldukları dönemde çok yüksek alım gücüne sahip oldukları için halk arasında kullanılmaz, daha çok tüccarlar arasında adeta devlet garantili tahviller gibi işlem görürdü. Sahteciliğin önüne geçmek için büyük tüccarlar bu banknotların arkalarına kendi kaşelerini basardı. As the purchasing power of coupons of 500 and 1000 lira were very high at the time they were in circulation, they were dealt among merchants as the state guaranteed exchange bonds and were not used by ordinary people. In order to prevent any forgery, merchants used to stamp their own seals on the back of these coupons.

Sultan II. Abdülhamit dönemi 100 Kuruşluk yatay kaime Horizontal kaime of 100 kuruş from the era of Abdülhmit II. Bu kaimeler 93 Harbi olarak da bilinen 1877-78 Osmanlı Rus Savaşı’nın finansmanını sağlamak için basılmıştı These kaimes were issued in order to finance the RussoOttoman war of 1877-78, also known as the 93 War.

Menemen Müdafaa-i Milliye Cemiyeti 1 Kuruş (National Defense Association of Menemen) 1 Kuruş

Şahin Aslan

Belediye paralarının Kurtuluş Savaşı sırasında hâlâ basılmakta olduklarını gösteren ilginç bir örnek. Lokal olarak kullanıldıkları için elde etmesi çok zor olan belediye paraları koleksiyonerler tarafından en çok aranan parçalar arasında yer alır. An interesting example showing that municipal banknotes were still issued during the War of Independence. Municipal banknotes are among the collectors’ most desired pieces as it is very difficult to obtain them because of their local use.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 129

İngiltere tarafından hazırlanan 120 Kuruşluk işgal parası. Occupation money of 120 Kuruş, issued by Britain İngilizler Çanakkale Savaşı’nı kazanacaklarına o kadar emindiler ki 10 Shilling ve 1 Pound değerindeki paralarının üzerine Osmanlıca sürşarj yaparak işgal edecekleri topraklarda kullanmak üzere hazırladılar. Fakat bu paraları kullanmaları Türk askerinin kahramanca savunması sayesinde mümkün olmadı. The British were so confident that they were going to win the Gallipoli Campaign, they overprinted banknotes of 10 Shillings and 1 Pound in Ottoman, to be used in the lands they were planning to invade. But thanks to the heroic defense of the Turkic army, they did not have the chance to use them.

Osmanlı Bankası 200 Kuruş çelik filigran kalıbı. 200 kuruş steel watermak pattern Osmanlı Bankası 200 Kuruş çelik filigran kalıbı. Paralarda sahteciliği önlemek amacıyla kullanılan filigranlar, Osmanlı kâğıt paralarında en önemli güvenlik önlemlerinden biriydi. Watermarks were used to prevent forgery and were one of the main measures to protect Ottoman banknotes.

Abdülmecid dönemi 1850 tarihli 6. Emisyon 250 kuruşluk kaime. 6th emission kaime of 250 kuruş dated 1850 from Abdülmecid era. Bu paralar halk tarafından kabullenilmelerini kolaylaştırmak için faizli olarak basılmıştı ve faiz oranı yüzde 6 idi. Maliye Nazırı Mehmet Halit Bey’in mührünü de taşıyan bu paranın arka yüzünde yapılmış olan faiz ödemelerini belgeleyen mühürler görülmektedir. Resimdeki para bilinen iki örnekten biridir. These banknotes were issued with an interest rate in order to convince the public to use them. The interest rate was 6%. This banknote carries the seal of Minister of Finance Mehmet Halit Bey. Seals to document the interest payments can be seen on the back side. The banknote shown in the picture is one of the two known specimens. Sultan Reşat dönemi 1 ve 2.5 kuruşluk banknotların denemeleri 1 and 2.5 kurush trial banknotes of Sultan Mehmet Reşat period Sultan Reşat döneminde İngiliz Thomas De La Rue firması tarafından hazırlanmış 1 ve 2,5 kuruşluk paraların gravürleri. Ne yazık ki bu güzel paralar sadece tasarım aşamasında kalmış, tedavüle verilmemiştir. Tedavüle verilen paralarda farklı resimler ve daha sade renkler tercih edilmiştir. Gravures of 1 and 2.5 kurush trial banknotes of the Sultan Mehmet Reşat period were prepared by Thomas De La Rue Company which was located in Britain. Such beautiful banknotes sadly, were not put into circulation and more simplified banknotes were preferred.

130 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Kâğıt paraların tasarımı ve basımı nerede gerçekleşiyordu? Paraların basımı çoğunlukla İngiltere ve Almanya’da yapılıyor. Büyük bir özenle çizimi yapılan banknot örnekleri İstanbul’a iletiliyor, buradan alınan onay ve talepler doğrultusunda basım gerçekleştiriliyordu. Koleksiyonda bulunan eserleri nasıl koruyorsunuz? Özellikle kâğıt paralar son derece hassas ve büyük özen gerektiriyor. Her türlü olumsuz etkilere karşı korumalı bir yerde bulundurmak gerekiyor. Ayrıca koleksiyonda bulunan her banknot özel olarak üretilmiş asit içermeyen föylerde tutuluyor. Koleksiyonun bulunduğu ortamda ısı ve nem denetimi de yapılıyor.

ÜLKEME MÜZE KAZANDIRMAK Koleksiyonunuzun nihai amacı nedir? Öncelikli amacım imkânsıza yakın da olsa, koleksiyonu bitirmek. Ancak nihai hedefim ülkeme bu konuda geniş çaplı bir müze kazandırabilmek. 2008 yılında Vedat Nedim Tör Sergi Salonu’nda bir sergimiz oldu. Orada ilgili ve öğrenmeye hevesli bir ziyaretçi akını gözlemledik. Sonuçta bu eserler ait olduğumuz kültürün birer temsilcileri ve tarihimize tanıklık eden belgeleri. Bu nedenle fikrim, hangi alanda olursa olsun özel koleksiyonların belirli bir olgunluğa ulaştığında halkla paylaşılması gerektiği yönünde. Koleksiyonculuğun sosyal sorumluluk açısından varabileceği en güzel nokta budur. Özellikle İstanbul’un 2010 Kültür Başkenti olması belki de bu noktada gerekli adımları atmanın zamanının geldiğini düşündürüyor bana. Kısa vadede kişisel gayretlerimle açacağım ufak çaplı bir sergi yerine, güçlü bir sponsorla daha etkili bir sergi 2010 Kültür Başkenti çalışmaları kapsamında açılabilir. Osmanlı paralarına özellikle Ortadoğu ve Avrupa’dan çok ciddi bir talep varken, bizlerin koleksiyonculuk adına daha yoğun çabalar içinde olmamız gerektiğini düşünüyorum. Son olarak şunu sormak istiyorum: Osmanlı kâğıt para koleksiyonuna yeni başlayacaklar için kaynak yayın sıkıntısı var mı? Konuyla ilgili geniş kapsamlı ve uzun soluklu yayınların olduğu söylenemez. Tıpkı koleksiyonculuk gibi, yayıncılık da bireysel çabalarla ilerliyor. Yine de son dönemde yayın sayısında bir artış ve kalite gözlemlemek mümkün. Ayrıca internetin hızlı bir şekilde günlük hayatımıza girmesi birçok sektörü olduğu gibi, nümismatik dünyasını da olumlu etkiledi. Bilgi paylaşımının kolay hale gelmesi hem koleksiyoncu sayısındaki artışı tetikledi hem de koleksiyoncuların doğru bilgiye daha çabuk ulaşmasına zemin hazırladı. Ben de yakın bir gelecekte www.gaciroglu.com isimli sitemde sanal bir müze oluşturmayı planlıyorum. Burada hem koleksiyonumu sergilemek, hem de bu işe yeni başlayan koleksiyonerlerle tecrübelerimi paylaşmak en büyük hedeflerimden biri.

esnasında mühürlenen paraya delik açılır ve son vade esnasında kâğıt para devlette kalarak yok edilirdi. Bu yok etme nedeniyle, faizli kaimelerin günümüzde ele geçmesi son derece zordur.

KÂĞIT PARA

The first Ottoman currency was issued by Osman Gazi, the founder of the sultanate. But over the course of time the ever-expanding Ottoman State had to develop a very complicated currency system composed of various units. Starting from 17th century on, the long and wearing wars that the state had engaged in resulted in a considerable decrease in incomes, bringing along a severe financial bottleneck. The crisis reached its peak during the 19th century and forced the state to borrow from European countries and from large scale bankers. The first soft currency was issued under such circumstances, during the initial yeas of the reign of Sultan Abdülmecit (1840). These handwritten banknotes were called “kaime” and were introduced to the market with an interest rate in order to convince the public which was not accustomed to paper currency. On the interest due date of the kaime, the sealed banknotes were perforated and at the last payment, the banknotes were returned to the state and destroyed. Because of the destruction practice, today it is extremely difficult to obtain one of these kaimes with interest.

Where were these banknotes designed and printed? The banknotes were printed often in England or Germany. The samples were drawn meticulously and were sent to Istanbul. They were printed in accordance with demanded changes, if any, after Istanbul’s approval. How do you preserve the pieces in your collection? Banknotes are especially delicate and require a lot of attention. They need to be kept in a secure place, away from all kinds of degradation. Also, each banknote in the collection is put in specially produced non-acidic leaves. The temperature and the humidity of the room where the collection is preserved must be controlled. MAKING A MUSEUM FOR MY COUNTRY What is the final purpose of your collection? Although it is almost impossible, my primary aim is to complete the collection. But my ultimate goal is to be able to establish a wide scale, comprehensive museum for my country. We had an exhibition at Vedat Nedim Tör Exhibition Hall in 2008 where we observed an enthusiastic and curious audience. After all, these pieces are representations of our culture, they are documents that witness our history. Therefore I believe that, regardless of their field, all private collections should be shared with the public after they achieve a certain maturity. This is the climax of being a collector in terms of social responsibility. Especially the fact that Istanbul is chosen as the European Capital of Culture in 2010 makes me think that it’s about time to take the necessary steps in that direction. Instead of a small scale exhibition that will be possible in the short run with my personal efforts, a massive exhibition within the framework of Istanbul 2010 European Capital of Culture is conceivable with the support of a powerful sponsor, considering the serious demand for Ottoman banknotes especially in the Middle East and Europe, I believe we should concentrate more on efforts regarding collections. As a last question I want to ask if there are enough resources or publications for those who want to start collecting Ottoman banknotes? It is not possible to say that there are comprehensive and long term publications on the subject. Just like the collections themselves, the publications are also made possible with individual efforts. Nevertheless there is an increase in the number and the quality of publications lately. Moreover, the fact that the internet becomes a part of our daily lives, had a positive impact on the numismatics world along with countless other fields. Easier exchange of information has triggered the increase in the number of collectors as well as laid the ground for collectors faster access to accurate information. I am planning to develop a virtual museum soon at www.gaciroglu.com. With this site I will not only exhibit my collection but also aim to share my experiences with new-coming collectors. 2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 131

Anadolu Pazarları Bereketli, mistik, iştahlı Yerel lezzetleri, bereketli çarşıları, tarihi hanları ve esnaf gelenekleriyle Anadolu pazarları, her adımı başka bir sürprize açılan rengârenk bir dünya.

Anatolian Bazaars Bustling, mystical and appetizing With their local flavors, bustling markets, historic hans and guild traditions, Anatolian bazaars are a vibrant world bursting with surprises at every step. • MELİH USLU • ŞAHİN ASLAN

arih boyunca farklı kültürlerin zengin birikimiyle yoğrulan Anadolu’nun bereket yüklü pazarları, bu topraklara değer katan renklerden sadece biri. Tarihi İpek Yolu’nun dillere destan pazarlarını buluşturan Anadolu topraklarının her köşesi, başka bir alışveriş ayrıcalığı vaat ediyor. Binbir çeşit yiyecek, renk renk dokumalar, ahşap ve bakır işleri, kaybolmaya yüz tutmuş el zanaatlarıyla konuklarına gerçek bir Halil İbrahim bereketi sunan Anadolu pazarlarına iştahlı bir bakış atmaya ne dersiniz?

Steeped in a rich tradition of diverse cultures, Anatolia’s bustling bazaars are just one of the many dazzling treasures that enhance the value of these lands. Every corner of Anatolia, whose legendary markets were linked on the historic Silk Road, promises a different kind of shopping pleasure. We take a look at those bazaars which offer visitors the riches of Abraham with their thousandand-one varieties of food, their colorful textiles, their wood and copper wares, and their slowly dying handicrafts.

EGE ÇEŞITLEMELERI

“Dear God, save me from cheating and being cheated.” The prayer resounded through the streets from the town loudspeakers. The market of Tire opens with this prayer in the early morning hours. It covers a large area, including most of the town’s streets, and on the day it is set up Yıldız Square and its environs are closed to vehicular traffic. The fruit and vegetable market set up on Fridays is far more modest. Just about everything is sold at this market, set up by people from the neighboring mountain and lowland villages! Everything from live animals and the area’s thousand and one varieties of aromatic Aegean herbs to antiques and fine lace. And the fresh eggs, cheeses, fresh walnuts, dried figs and fruits and vegetables straight from the vine that are sold by the village women cost far less than in big cities. Besides traditional handicrafts like clogs, saddles, felt and quilts, which are slowly dying out in the 600-year-old markets of this historic town 80 kilometers from Izmir, you can also watch a ‘kabak

“Beni aldatmaktan ve aldatılmaktan koru Allah’ım” diye biten bir dua yayılıyor belediye hoparlöründen sokaklara… Salı günleri kurulan Tire Pazarı, sabahın erken saatlerinde yapılan bu duayla açılıyor. İlçe merkezini içine alacak kadar geniş bir alana yayılan Tire Pazarı kurulduğu gün, Yıldız Meydanı ve çevresi trafiğe kapatılıyor. Civardaki dağ ve ova köylerinden gelenlerin kurduğu pazarda, yörenin mis kokulu Ege otlarından iğne oyalarına, canlı hayvanlardan antika eşyalara kadar neler yok ki! Köylü kadınların sattığı günlük yumurtalar, peynirler, taze cevizler, kuru incirler, dalından yeni kopmuş çiçeği burnunda sebzeler, meyveler ve büyük şehirlerin çok altında fiyatlar... İzmir’e 80 kilometre uzaklıktaki tarihi ilçenin 600 yıllık çarşılarında kaybolmakta olan nalıncılık, semercilik, keçecilik ve yorgancılık gibi el zanaatlarının

134 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

AEGEAN VARIATIONS

Pazar alanına tepeden bakış (sol üstte). Esnafın pazar hatırası (sağda). Renk renk basmalar pazarların süsü (üstte). A view of the bazaar from above (at the top). A bazaar memory from the tradesman (right). The colorful cotton prints are the bazaar’s decorations (above).

Tire Pazarı’nın dualarla açılması eski bir gelenek (sağda). Cumalıkızık’ta turşu ve reçeller (altta, sağda). Antep’te bir yemeni dükkanı (altta, solda). To pray before work in Tire Bazaar is an old tradition (right). Pickles and jams in Cumalıkızık (below, right). A yemeni store in Antep (below left).

BRAD PITT’İN YEMENİCİSİ: ORHAN USTA ORHAN USTA: SUPPLIER OF SLIPPERS TO BRAD PITT!

Barış Hasan Bedir, Ege Zilci

yanı sıra kabak kemane yapımına tanıklık edebilirsiniz. Büyüklüğü ve çeşitliliğiyle çevre il ve ilçelerin de ilgisini çeken pazara yaz aylarında ziyarete gelen turist grupları için Tire Belediyesi tarafından İngilizce ve Almanca rehberlik hizmeti veriliyor. Tire’den sonra, Uludağ’ın eteklerinde Osmanlı’nın sırlarını saklayan Cumalıkızık’a düşüyor yolumuz. Asırlarca Bursa’nın ahududu bahçesi olarak anılan tarihi köyde ahududu yetiştiriciliği hâlâ sürdürülen bir gelenek. Köye ilkbaharda yolunuz düşerse ahududunun tazesini, diğer mevsimlerde ise reçelini bulabilirsiniz. Pastel tonlardaki asırlık evlerin önüne hafta sonları kurulan mini köy pazarında kestane çiçeği, ıhlamur, erişte, mantı, ısırganlı tarhana, patates ekmeği ve köy peynirleri gibi yöresel lezzetler satılıyor.

kemane’ (a bowed Turkish folk instrument) being made. Guide services in English and German are provided by the Tire Municipality for groups of tourists who come in summer to visit the market, which also attracts the interest of the neighboring towns with its size and variety. After Tire, we head for Cumalıkızık, a village harboring Ottoman secrets in the foothills of Mount Uludağ. Growing raspberries is an ongoing tradition in this historic village which was known for centuries as Bursa’s raspberry patch. If you happen to come here in spring you can find fresh raspberries; if not, raspberry jam is available year-round. Meanwhile local specialties such as chestnut flowers, linden, homemade noodles, ‘tarhana’ with nettles, potato bread and country cheeses are sold at the tiny village market set up in front of the centuries-old pastelpainted houses on weekends.

BEYPAZAR, ÇARŞI - PAZAR

BEYPAZAR MARKET

Başkentin arka bahçesi Beypazarı, 1570’li yıllardan bu yana pazarıyla nam salmış. Osmanlı döneminde bugünkü Beytepe Mahallesi’nde kurulmaya başlayan pazar Cumhuriyet’in ilk yıllarında Ankara’nın tiftik pazarına dönüşmüş. Bugün hâlâ damızlık teke üretimi yapılan yöre, günümüzde Orta Anadolu’nun en renkli pazarlarından biri. 1884’deki büyük yangında kül olan çarşı, ızgara planlı olarak ve taş binalarıyla yeniden inşa edilmiş. İpekböcekçiliği ise 10 yıl öncesine kadar önemli sayılacak bir geçim kaynağıymış Beypazarı’nda. Eskiden dokumacılar çarşısında 50’den fazla tezgâh varmış. Şimdiyse sadece bir-iki tane kalmış geriye. Çarşamba günleri kurulan pazarı dolaşırken gözleriniz

The backyard of the nation’s capital, Beypazarı has been famous for its markets since 1570. The market, which began to be set up in the present-day quarter of Beytepe in the Ottoman period, was transformed in the early years of the Republic into Ankara’s mohair and angora wool market. This area, where production of male goats for breeding is carried out today, boasts one of Central Anatolia’s most colorful bazaars. Gutted by fire in 1884, the market buildings were rebuilt in stone on a grid plan. The raising of silk worms was a major source of income in Beypazarı until just ten years ago. In the old days there were more than fifty looms in the weavers’ market. Now only a handful remain. As you stroll through the market,

“Yemeni işini, 200 yıllık Mecidiye Hanı’ndaki 10 metrekarelik küçük bir dükkanda sürdürüyoruz. Büyükdedem Abu Usta’nın, 1870 yılında başladığı yemeniciliğin dördüncü kuşak temsilcisiyim. 30 küsur yıldır bu işi yapıyorum. Klasik renklerimiz kırmızı ve siyah başta olmak üzere, 14 değişik renkte, 60 farklı türde yemeni üretimi yapıyoruz. Yemenilerimizi Türkiye’den önce dünya sineması keşfetti. Troya filmi için bin 500 çift yemeni ürettik. Brad Pitt, yemenilerimizi çok beğenmiş, teşekkür etmek için imzalı fotoğrafını gönderdi. Fotoğrafı dükkâna asınca adım, Brad Pitt’in yemenicisine çıktı.” “We are keeping the craft of ‘yemeni’ making alive in a tiny 10-square-meter shop in the 200-year-old Mecidiye Han. I represent the fourth generation of the craft, which was started by my great-grandfather Abu Usta in 1870. I have been doing this work for thirty some years. We produce sixty kinds of slippers in 14 different colors, mainly the classic red and black. The brighter colors like pink and purple are preferred more by women whereas the men go for the darker shades. World cinema discovered the slippers I make before Turkey did. We got an order for the film, ‘Troy’, and produced and delivered 500 pairs in three months. Brad Pitt really liked our ‘yemeni’ and sent me a signed photograph in gratitude. The minute I hung it in my shop, I was dubbed ‘supplier of slippers to Brad Pitt!” 2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 135

Aktarlar pazarların rengi (en üstte, solda). Antep’te Bakırcılar Çarşısı (en üstte, sağda). Beypazarı’nda pazar vakti (üstte). Amasra’da bir balık tezgâhı (altta). The herbalists bring the color to bazaars (top, left). The Coppersmith Bazaar in Antep (top, right). Bazaar time in Beypazarı (above). A fish stand in Amasra (below).

mutlaka berberlere takılacak. Burada her Beypazarlıya en az bir berber dükkânı düşer herhalde. Fırın ve pastanelerde sıkça rastlayacağınız, yöreye özgü, peksimete benzer bir tür ekmek olan ‘kuru’, gezginler için lezzetli bir atıştırmalık. Semerci, dokumacı, kalaycı, yorgancı, güğümcü ve bakırcı gibi yöreye özgü zanaatların yaşatıldığı ilçenin bir başka zenginliği ise havucu. Türkiye’deki havuç üretiminin önemli bir miktarını karşılayan Beypazarı havucunun dondurması, suyu, lokumu, sabunu, keşkülü ve hatta sucuğu bile yapılıyor. Beypazarı’nın tarih yüklü sokaklarından sonra Karadeniz sahiline yöneliyoruz. Yeşil bir yarımadanın üzerine kurulmuş küçük bir sahil kasabası olan Amasra, en güzel Karadeniz pazarlarından birine sahip. Çekiciler Çarşısı ise Amasra’nın en renkli sokaklarından. Ahşap işçiliğinin değişik örneklerinin bulunduğu çarşıya girince hangi tezgâha bakacağını, ne alacağını şaşırıyor insan. El emeği göz nuru ile işlenmiş rengârenk biblolar, kâseler, tahta kaşıklar, küçük Karadeniz takaları, mutfak eşyaları ve daha neler neler… Salı ve cuma günleri Küçük Liman üzerinde kurulan Kadınlar Pazarı yörede ‘Gadınla Pazarı’ diye anılıyor. Karadeniz’in sofra bereketini tezgâhlara taşıyan pazarda yöresel lezzetlerin yanında, Amasralı hanımların el emeği, göz nuru kanaviçe, tel kırma, dantel ve oya gibi el işleri de satılıyor.

which is set up on Wednesdays, be sure to stop at one of the many barber shops. There must be one for every resident of the town! A kind of bread known as ‘kuru’ (dry) and resembling a brittle round of dough known as a ‘peksimet’ is unique to the region; you’ll encounter it often in Beypazarı’s bakeries and pastry shops. Another product of this township which is famous for its therapeutic mineral springs is carrot, and carrot juice, ice cream, soap, pudding, lokum and even sausage are made in Beypazarı, which supplies the major part of Turkey’s carrot production.

AKDENIZ’IN TADI

From Amasra we branch out into southern Anatolia. Adana is a southern city with a vibrant market tradition that blends the cultures of east and west and, above all, a decided taste for kebab. There is a rooted market tradition in the city, which is enriched by kebab-makers, itinerant fruit vendors, stalls selling dark red turnip juice, confectioners, vendors of pickled fruits and vegetables, and working class restaurants. Each one of the streets around the 32-meter Great Clock Tower, one of the city’s loveliest Ottoman structures, opens onto a bustling market. One of the most colorful aspects of the giant, Adana-style market labyrinth

Amasra’dan sonra Anadolu’nun güneyine uzanıyoruz. Doğu ile batı kültürlerinin harmanlandığı rengârenk bir pazar geleneğine sahip olan Adana, damak tadına düşkün bir kent her şeyden önce. Kebapçıların, seyyar manavların, şalgam büfelerinin; tatlıcı, turşucu ve esnaf lokantalarının zenginleştirdiği köklü bir pazar geleneği var kentin. Kentteki en güzel Osmanlı yapılarından biri olan 32 metre yüksekliğindeki Büyük Saat Kulesi’nin çevresine yayılan sokakların her biri, kalabalık çarşılara açılıyor. Sokak satıcıları, pazarcı 136 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

A small coastal town on historic peninsula, Amasra has one of the loveliest markets on the Black Sea. The Hammersmiths’ Market is on one of Amasra’s most colorful and congested streets. When you enter this market with its vast array of wood-carved items, you won’t know where to look or what to buy. Knickknacks, bowls, wooden spoons, kitchen accessories, tiny model Black Sea sailboats are all crafted in a labor of love. Meanwhile the Women’s Market, set up at the Small Harbor on Tuesdays and Fridays, not only offers the blessings of Black Sea cuisine with a host of local dishes but also sells handwork made by the ladies of Amasra in the form of lace, crocheting and embroidery in a variety of techniques.

A TASTE OF THE MEDITERRANEAN

Antap’te bir halıcı (en solda). Anadolu pazarlarından tipik bir görünüm (altta). A carpet shop in Antep (leftmost). A typical sight of Anatolian bazaars (below).

Barış Hasan Bedir

tezgâhları, tarihi çarşılar ile nostaljik dükkânlar ve lüks alışveriş merkezlerinin oluşturduğu Adana usulü dev pazar labirentinin en renkli parçalarından biri de Kazancılar Çarşısı. Kent merkezinde, Sarı Yakup Mahallesi’ndeki tarihi çarşı, eskiden kazan ve tencere satılan dükkanlardan oluşurmuş. Bugünse darbuka, klarnet, saz ve kemandan oluşan yerel orkestraların şenlendirdiği lokantaların, şalgamcı ve sokak kebapçılarının sıralandığı bir lezzet pazarı.

created by street vendors, market stalls, historic bazaars and nostalgic shops on the one hand and luxurious modern shopping centers on the other is the Kazancılar or Cauldronmakers’ Market. This historic market in the quarter of Sarı Yakup in the city center consists of shops where cauldrons and kettles were once sold. Today it is a ‘taste’ market whose restaurants and kebab and turnip juice stalls ring with the strains of local band consisting of clarinet, fiddle, saz and drum.

ATALARDAN YADIGÂR

A MEMENTO OF OUR FOREFATHERS

Akdeniz, Anadolu ve Ortadoğu alışveriş geleneklerinin olağanüstü bir sentezini sunan Antep pazarlarına uğruyoruz bu kez de. Birbirinden zevkli dükkânların çevrelediği meydanları, semt pazarları, şık giyimli kadınlı erkekli grupların gezindiği çarşılarıyla Gaziantep’te alışveriş ve yemek bir yaşam biçimi sanki. İstasyon Caddesi’nin her iki yanı, baklavacı ve pastanelerle dolu. Antep’te pazar gezmelerinin en önemli tamamlayıcısı elbette kebapçılar. Antepfıstıklı, vişneli, sarımsaklı, mürdüm erikli... Söylenenlere bakılırsa, 80 çeşit kebap yapılıyor Antep’te. Kentin en eski alışveriş merkezi olan asırlık kebapçılarıyla ünlü Uzun Çarşı ise tam bir renkler, sesler ve kokular ambarı. Bin bir çeşit baharattan dövme bakır eşyalara, sedef kakma ağaç işlerinden kurutulmuş sebze ve meyvelere yörenin bereketini yansıtan çarşının bir başka sürprizi ise kutnu ve yemeni. Padişah kaftanlarından tanıdığımız, ipeksi dokusu ve parlak renkleriyle ünlü kutnu kumaşı ile deriden yapılmış geleneksel bir pabuç olan yemeniler, Antep Çarşısı’ndaki ustaların elinde zamana direniyor. Aslında sadece Antep değil, Anadolu’nun tamamı dev bir pazar yeri gibi. Ona elinizi uzatın, bereketini ve renklerini sizden esirgemeyecek.

We are stopping this time at the markets of Antep, which offers an extraordinary synthesis of Mediterranean, Anatolian and Middle Eastern shopping traditions. At Gaziantep with its local bazaars, its squares lined with alluring shops, and its markets thronged with groups of well-dressed men and women, shopping and dining appear to be a way of life. Both sides of İstasyon Caddesi are jammed with shops selling baklava and other pastries. But the high point of any market tour in Antep is, of course, kebab, made with garlic, damson plums, sour cherries or the local pistachios... Rumor has it that 80 varieties of kebab are made in Antep. And the Uzun Çarşı, the city’s oldest shopping center, famous for its century-old kebab shops, is a virtual repository of sounds, colors and aromas. Another surprise of this market, which reflects the region’s richness from a dizzying variety of spices and dried fruits and vegetables to mother-of-pearl inlaid woodwork and burnished copper wares, are ‘kutnu’ and ‘yemeni’. ‘Kutnu’, with its vibrant colors and shiny satin texture, we know from the kaftans of the sultans, and ‘yemeni’ are the traditional flat-heeled leather slippers. Both continue to resist time in the hands of the Antep Bazaar master-craftsmen. Anatolia likes a big bazaar. You will too.

NASIL GIDILIR? HOW TO GET THERE? Anadolu’nun bereket pazarlarında konu edilen İzmir (Tire), Ankara (Beypazarı), Adana, Gaziantep ve Van’a İstanbul, Ankara ve İzmir’den her gün yapılan seferlerle seyahat edebilirsiniz. Tel: 0212 444 0 849 www.thy.com.tr Turkish Airlines flies daily from Istanbul and Ankara to the cities of Izmir (Tire), Ankara (Beypazarı), Adana, Gaziantep and Van whose markets are featured here. Tel: +90 212 444 0 849 www.thy.com.tr

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 137

000 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

MOBİL İLETİŞİMDE 3G HIZI

3G, mobil iletişimde üçüncü dönemi temsil eden yeni neslin kısaltılmış ismi. Bu isim mobil teknolojinin bir sonraki dönemine kadar hem bireysel hayata hem de iş hayatına önemli katkılar sağlayacak. 3G (Third Generation) is the abbreviated name of the new generation of technology representing the third period in mobile communications. 3G is going to make important contributions to both personal and business life until the next generation of mobile technology comes along.

0 • AHMET USTA

3G SPEED IN MOBILE COMMUNICATIONS

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000

undan yaklaşık 18 yıl önce ilk kez kullanılmaya başlanan mobil iletişim teknolojisinin en temel amacı insanları mekândan bağımsız olarak bir birileri ile konuşturabilmekti. 1991 yılında Finlandiya’da hayata geçen GSM altyapısı, bugün 200’den fazla ülkede 2 milyardan fazla insana hizmet vermekte. Aradan geçen bu 18 yıl zarfında GPRS, EDGE gibi iletişim standartları, atalarından devraldıkları bayrağı daha yüksek hızlar ve kalite ile kullanıcıların hizmetine sundular. Bugün dünyanın pek çok ülkesinde kullanılmakta olan 3G teknolojisi, bu standardı destekleyen cep telefonları ve mobil cihazlardan 3-25 Mbit arasında değişen hızlar ile Internet erişimini mümkün kılmakta. Bir sonraki nesil olan ve 4G veya LTE (Long Term Evolution) olarak isimlendirilen standartlar ise şu anda test aşamasındalar ve uygulamaya alındıklarında yüzlerce Mbit hıza varan süratler ile mobil aygıtlardan internet dünyasına erişim doğal hale gelecek.

NİÇİN 3G?

3G’yi bu kadar önemli kılan en büyük etkenlerden birisi şüphesiz ki artık bir bilgi denizi haline dönüşen internet. Öyle bir denizden bahsediyoruz ki içerisindeki her bir damlacık bir biri ile irtibat halinde ve gelişmiş arama teknikleri sayesinde tüm damlacıklara ulaşmanız mümkün kılınmış. İnterneti bu denli önemli kılan unsurların başında servisler ve uygulamalar gelmekte. Basit bir hava tahmini sayesinde o gün ne giyeceğinize hızlıca karar verebilirsiniz.

The generations follow each other in rapid succession, and every generation passes along its experience to the next. How this happens is a mystery and one of the most important foundation stones in the development of the concept man calls technology. The basic purpose of the communications technology that first began to be used about eighteen years ago was to be able to talk with people independently of location. The GSM infrastructure created in Finland in 1991 serves over two billion people in more than 200 countries today. During this process, communications standards like GPRS and EDGE took over the baton from their predecessors, offering users service at higher speeds and quality. Used in many countries of the world today, 3G technology makes it possible to access the internet at speeds of 3-25 Mbits from telephones and mobile devices that support the standard. The next-generation standards, known as 4G or LTE (Long Term Evolution), meanwhile are currently in the testing stage. When they come into use, access to the world of the internet from mobile devices at speeds of up to hundreds of Mbits will become the norm.

WHY 3G?

Without a doubt, one of the major factors making 3G so important is the internet, which has become a virtual sea of knowledge. Such a sea are we talking about that every drop in it is now in contact with every other drop,

Yerel trafik durumuna göre belki de aracınızı kullanıp kullanmamaya karar verebilir, trafikte en akıcı yolları yine sesli yönlendirme ile cep telefonunuz üzerinden dinleyebilirsiniz. Daha önce hiç gitmediğiniz ve yabancısı olduğunuz bir adresi aramaktasınız. Yapmanız gereken tek şey cep telefonunuz ile bir global harita servisine bağlanmak ve gideceğiniz adresi yazmak. Artık sizi gideceğiniz adrese adım adım yönlendirecek bir rehberi elinizde tutuyorsunuz. Karnınız mı acıktı? Hiç problem değil. Mobil telefonunuz sizin için zevklerinize en uygun restoranlara giden en kısa yolları size sunuyor olacak. Dilediğiniz zaman uçak ve otel rezervasyonlarınızı, araç kiralama hizmetlerinin tamamını cep telefonunuz üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Uçağa geç mi kaldınız? Derhal biletleme işlemlerinizi yoldayken gerçekleştirebilir ve sıra beklemeden uçağınıza yetişebilirsiniz. Her tür finansal bilgiyi, güncel haberleri, sosyal ağları, mesaj ve e-postalarınızı zamandan ve mekândan bağımsız olarak takip edebilirsiniz. Canınız mı sıkılıyor? İster mobil TV, sinema veya müzik hizmetlerine erişip eğlenceli dakikalar geçirebilir, sevdikleriniz ve arkadaşlarınızı arayarak görüntülü bir sohbet 140 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

3G teknolojisi sadece iş hayatında değil, günlük hayata da pek çok yenilik getiriyor. 3G technology brings many improvements, not only in business life but also for daily life.

yapabilirsiniz. Fotoğraf ve videolarınızı anında sosyal ağlardaki hesabınıza yükleyebilir, dilerseniz video ve resim paylaşım sitelerinde yayınlayabilirsiniz.

İLETİŞİME YENİ BOYUT

Eğer bir 3G modeminiz varsa veya kullandığınız diz üstü bilgisayar bu teknolojiyi dâhili olarak destekliyorsa ofiste, evde, gemide, trende veya herhangi bir kayak merkezinde olmanız hiç fark etmeyecektir. Her zaman ve her yerde gündelik işlerinizi takip edebilir ve dünya ile iletişim halinde olabilirsiniz. 3G teknolojisi aynı zamanda sağlık, güvenlik ve eğitim gibi alanlarda da önemli avantajları beraberinde getirmekte. 3G iş dünyasına da birçok kolaylık getiriyor. Müşteri ilişkileri yönetimi, uzaktan araç takibi, satış otomasyon uygulamaları, görüntülü çağrı merkezleri, mobil internet paylaşımı gibi açılımlar daha az zamanda daha çok iş yapmayı mümkün kılıyor. İlk resmi bir taşın üstüne kazıyan insanın amacı şüphesiz ki bir başka insana mesaj iletme kaygısı taşıyordu. Taş duvarlara kazınan resimlerden ve tabletlere işlenen hiyerogliflerden bu yana yaşanan gelişmeler, neredeyse tüm dünyayı tek bir parmağımızla erişilebilir kılmayı başardı. Teknolojinin günün birinde bedenlerimizi ışık hızında taşımayacağından ne kadar emin olabilir ki…

and thanks to mobile devices you, too, have access to all the drops. There is no doubt either that these services and applications are what make the internet so important. Thanks to a simple weather forecast you can quickly decide what to wear that day; You can then decide whether or not to use your own car depending on local traffic conditions and listen over your mobile phone to a voice directing you to the fastest routes. Imagine you’re looking for an address that is unfamiliar or where you’ve never gone before. All you need to do is connect to a global map service over your mobile and key in the address you want to go to. You are now holding in your hand a guide that will direct you step by step to the address you seek. You’re hungry, you say? No problem. Your mobile phone will offer you the shortest routes to the restaurant most in sync with your taste. Whenever you want you can make plane and hotel reservations, or even rent a car, all over your mobile phone. Are you late catching your plane? You can immediately complete your ticketing and check-in while you’re still on the road and make your flight without having to wait in any lines. You can access financial data of all kinds, get the latest news, access social networking sites and send e-mail and messages to your friends in real time and independently of location. You’re bored? You can access mobile TV, cinema and music services and spend enjoyable minutes. If you like, you can also ring up your friends and loved ones and video chat. You can instantly upload any photographs or videos you take onto your social networking account; if you like you can even publish them on video and photo sharing websites.

A NEW DIMENSION IN COMMUNICATIONS

3G, neredeyse tüm dünyayı tek bir parmağımızla erişilebilir hale getiren bir yenilik. 3G is an innovation that makes whole world accessible with one finger.

If you have a 3G modem or if the laptop computer you use supports this technology, it doesn’t matter where you are. Whether you’re at home, in the office, on a ship or a train or even at a ski center, it makes no difference. You can follow your daily business anywhere and any time and be in constant communication with the world. At the same time, 3G technology brings with it significant advantages in areas such as health, security and education. 3G is bringing a number of conveniences to the world of business. Initiatives such as customer relations management, remote vehicle tracking systems, sales automation software, video call centers, and mobile internet sharing make it possible to do more work in less time. The developments that have taken place from the pictures incised on stone walls and the hieroglyphics inscribed on tablets up to the present-day have made accessibility to whole world possible at your fingertips and then put it in your pocket. Don’t be so sure that technology isn’t going to enable your body to travel at the speed of light one day! 2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 141

SUYLA DANS

KANO GEZISI CANOEING DANCE WITH WATER • MELİH USLU • BARIŞ HASAN BEDİR

Serin sularda dinginliğin tadını çıkarırken en ulaşılmaz yerleri keşfetmenizi sağlayacak olan kano gezisinde, parkurların çoğu birer doğa harikası. İyisi mi siz asılın küreklere! On a canoe tour you can discover the most inaccessible places while savoring the silence in cool waters. And most of the trails you’ll take are natural wonders in themselves!

Kano gezisi sayesinde, kürek çektiğiniz kıyılardaki kayalıkların arasına, tek kişilik kumsallara, el değmemiş koylara ve keşfedilmemiş antik harabelere rahatlıkla girebiliyorsunuz. On a canoe tour, you can easily maneuver between the rocks and gain access to one-man beaches, pristine coves and undiscovered ancient ruins.

HEYAMOLA, TRAMOLA!

Peki, gezi amaçlı kano turunu kimler yapabilir? Hemen söyleyelim. Yürüyüş yapabilecek kadar kondisyonu olan herkes. Tek, çift ve üç kişilik çeşitleri bulunan kanolar, suyun her debisinde gidebilen ve hiçbir deneyimi olmayanların bile rahatlıkla kullanabileceği bir dizayna sahip. Elbette tüm güvenlik önlemlerini almak şartıyla. Her şeyden önce kanoların devrilme ihtimaline karşı can yeleği giymek gerekli. Kanonun içine oturduktan sonra su almasını engelleyen etekleri belinize geçirip, askılarla omuzlarınıza asıyorsunuz. Deniz kanosu kırılmadığı sürece kesinlikle batmıyor. Tek risk, kanoyla birlikte ters dönmek. Son derece az rastlanan böylesi bir durumda yapılacak iki şey var: Soğukkanlı olmak ve vücudunuzu kanodan ayırıp su yüzüne çıktıktan sonra yeniden kanonuza dönüp uygun şekilde pozisyon almak. Eğer ilk kez kano 144 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Masmavi sularda salınan rengârenk kâğıt gemilere benzeyen kanoları dengelemeyi öğrenmek için birkaç saatlik deneyim yeterli oluyor Canoes are like colorful paper ships swaying in the azure waters, and usually just a few hours’ practice are all that’s needed to learn to balance one against the current.

Yep, I was finally sure of it. Making the acquaintance of the canoe had enriched my life. In fact, I was a typical nature walk enthusiast. Over time I had begun to be curious about the coastlines, reed beds, rocky coves and sea caves I couldn’t reach by walking. It was that curiosity, I think, that drove me to the canoe. Later I found out that canoeing is one of the oldest boating sports with a history going back to pre-historic periods. The boats that were made by carving out tree trunks in antiquity began later to be fashioned out of beech bark by Native Americans. Used by them in the rushing ‘white’ waters, these primitive craft were transformed in time into what we know today as canoes. Thanks to these paddles, you can easily maneuver between the rocks and gain access to one-man beaches, pristine coves and undiscovered ancient ruins.

HEAVE HO AND OFF WE GO! Okay, so who can make a canoe tour? Let me tell you right away: anybody who is in condition to hike. One, two and three-person canoes are designed in such a way that even an amateur with no experience can use one. On condition of course that he follows all the requisite safety precautions and takes all the fine points into account. Above all else, a life jacket is essential against the possibility of the canoe capsizing. After taking your seat in the canoe, fasten the your life jacket using the chest and waist straps. A sea canoe will absolutely not sink as long as it isn’t cracked or broken. The only risk is tipping over in the canoe. There are two things to do in this situation, which fortunately happens extremely rarely: First, keep your cool. Second, get out of the canoe and swim to the surface of the water, go back to the canoe and take up an appropriate position. Once you’ve arranged your provisions and other gear, stowed in waterproof bags, in the spaces front and back,

Ege Zilci

rtık kesinlikle emindim. Kanoyla tanışmak hayatımı zenginleştirdi. Aslında ben bir doğa yürüyüşleri tutkunuydum. Zamanla yürüyerek ulaşamadığım sahil kıyılarını, sazlıkları ve deniz mağaralarını merak etmeye başladım. Bu merak beni kanoyla tanıştırdı. Sonra öğrendim ki, kayıkla ilgili sporların en eskisi olan kanonun geçmişi tarih öncesi çağlara kadar iniyormuş. İlk çağlarda ağaç kütüklerinin oyulmasıyla elde edilen tekneler, sonraları Kızılderililer tarafından kayın kabuklarından yapılmaya başlanmış. Hızlı ve çalkantılı sulara dayanıklı bu ilkel tekneler, zaman içinde modernize edilerek su sporları tutkunlarının hizmetine sunulmuş. Bu alet sayesinde, kürek çektiğiniz kıyılardaki kayalıkların arasına, tek kişilik kumsallara, el değmemiş koylara ve keşfedilmemiş antik harabelere rahatlıkla girebiliyorsunuz.

gezisine çıkacaksanız, rehber eşliğinde deneyim kazanmanızda fayda var. Masmavi sularda salınan rengârenk kâğıt gemilere benzeyen kanoları dengelemeyi öğrenmek için birkaç saatlik deneyim yeterli oluyor genelde. Kürek çekerken suyun huzur dolu sesini, sazlıkların hışırtısını, kuşların şarkısını dinlemek bulunmaz bir keyif. İşte kano keyfi yapabileceğiniz üç özel öneri:

BAFA GÖLÜ Söke - Bodrum karayolu üzerindeki zeytin ağaçları arasında masmavi ve dev bir lolipop şekeri gibi beliren Bafa Gölü’nün gizemli kıyıları kano gezisi için ilginç bir seçim olabilir. Milas yakınlarında bulunan, Ege bölgesinin bu en büyük golünde, kayalık kıyıları ve adacıkların çevresini kapsayan yaklaşık 5 kilometrelik bir kano parkuru mevcut. Yakıcı Ege güneşinin etkisinin görülmediği ilkbahar aylarının yanı sıra, eylül - ekim dönemi kano turları için ideal. Gölün karakteristik özelliği olan durgun su ve hafif rüzgâr nedeniyle kanoseverler, en az 3 saat yorulmadan rahatlıkla kürek çekebilirler. Karia ülkesinin görkemli kenti Herakleia’nın, sular altında kalmış antik liman kalıntıları üzerinde gezinmek gerçekten eşsiz bir deneyim. Göl üzerindeki irili ufaklı adacıkları keşfedebilme şansı, kano gezisini cazip kılıyor. Gölün kuzeyindeki İkiz Adalar’ın üzerindeki esrarengiz Meryem Ana Manastırı, Bizans döneminden kalma. Mitolojide ay tanrıçası Selene’nin aşık olduğu yer olarak anılan Bafa Gölü’ndeki adacıkların diğeri olan Menet Adası, nadir görülen kuş türlerinin yuvası. Gölün güney kıyısındaki Kahvehisar Adası ise garip bir şekilde hayalet ve peri kızları söylentileriyle anılıyor yörede.

............................... ............................... ............................... you’re ready to embark on your adventure. If you are ............................... LATMOS’UN ............................... ............................... ............................... setting out on a canoe tour for the first time, it is useful ............................... DANSÇILARI ............................... ............................... ............................... to gain experience with a group accompanied by a guide. THE DANCERS ............................... ............................... ............................... ............................... Canoes are like colorful paper ships swaying in the azure OF LATMOS ............................... ............................... ............................... waters, and usually just a few hours’ practice are all that’s ............................... ............................... ............................... ............................... needed to learn to balance one against the current. Listenİlginç kaya yapılarıyla ............................... ............................... ............................... ............................... ing to the peaceful splashing of the water, the rustling of başka bir gezegeni ............................... ............................... ............................... andıran Beşparmak ............................... the reeds and the song of the birds as you paddle along ............................... ............................... ............................... (Latmos) Dağları’ndaki is a pleasure without match in the world. Here are three ............................... ............................... ............................... ............................... mağaralarda, Anadolu’nun special suggestions for canoeing: ............................... ............................... ............................... en eski kaya resimlerinin ............................... ............................... ............................... ............................... olduğunu biliyormuydunuz? LAKE BAFA ............................... ............................... ............................... Zeytin ağaçlarıyla kaplı ............................... ............................... The mysterious shores of Lake Bafa, which sticks out like ............................... ............................... kayalık bir arazideki ............................... a big blue lollipop between the olive trees on the Söke............................... ............................... ............................... mağaraları süsleyen 9 bin ............................... Bodrum highway, can be an interesting choice for a canoe ............................... ............................... yıllık duvar resimleri, dans ............................... ............................... tour. On this, the largest lake of the Aegean region not ............................... ............................... eden mutlu aile bireylerini ............................... ............................... from from Milas, there is a canoe route about 5 kilometers ............................... ............................... tasvir ediyor. ............................... long encompassing the lake’s rocky shores and numer............................... ............................... ............................... ............................... ous small islands. In addition to the September-October ............................... ............................... Did you know that the ............................... ............................... period is also ideal for canoe tours. Due to the gentle ............................... oldest rock paintings in ............................... ............................... ............................... breezes and tranquil waters characteristic of this lake, ............................... Anatolia are found in caves ............................... ............................... ............................... canoeing buffs can paddle for at least 3 hours without ............................... in the Beşparmak (Latmos) ............................... ............................... getting tired. And skimming over the underwater ruins of ............................... Mountains, whose rock ............................... ............................... ............................... the magnificent ancient Carian port city of Herakleia is a ............................... formations are reminiscent ............................... ............................... ............................... unique experience. Not only that but the chance to discover of an alien planet? Rather ............................... ............................... ............................... ............................... the many islands large and small on the north shore of than scenes of war and the ............................... ............................... ............................... the lake makes a canoe tour even more attractive. The ............................... hunt, these nine-thousand............................... ............................... ............................... year-old wall paintings in enigmatic Monastery of the Virgin Mary on the İkiz Islands ............................... ............................... ............................... ............................... a large rock cove with a in the north of the lake harks back to the Byzantine period. ............................... ............................... ............................... narrow entrance hidden in ............................... Another of these tiny islands in Lake Bafa, known in ............................... ............................... ............................... a rocky terrain surrounded ............................... mythology as the place where the moon goddess Selene ............................... ............................... ............................... by olive trees depict the fell in love, is Menet Island, a sanctuary for rare birds. ............................... ............................... ............................... members of a happy family ............................... Meanwhile Kahvehisar Adası on the lake’s southern shore ............................... ............................... ............................... dancing. ............................... ............................... is known for its strange legends of ghosts and fairies. 2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 145

................................................................... KEMALIYE EVLERI HOUSES OF KEMALİYE ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... Taş ve ahşaptan yapılmış geleneksel Kemaliye evleri; Hitit, ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... Selçuklu ve Osmanlı’dan gelen mimari çizgiler taşıyor. ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... Evlerin dış duvarlarında bereketi simgeleyen Ana Tanrıça ................................................................... ................................................................... ................................................................... Kibele figürlerine rastlanabiliyor. Yörenin karakteristik ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... dokusunu yansıtan köyler arasında Apçağa, Ocak, Bahçe, ................................................................... ................................................................... ................................................................... Akçalı, Ergü, Yeşilyamaç ve Sırakonaklar’ın adı sayılabilir. ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... The traditional wood and stone-built Kemaliye houses exhibit ................................................................... ................................................................... ................................................................... the architectural styles of the Sumerians, Assyrians, Hittites, ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... Seljuks and Ottomans. Figures of the Mother Goddess Cybele ................................................................... ................................................................... ................................................................... symbolizing fertility can even be encountered on the exterior ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... walls and wooden decorations of some of the houses. Among the ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... twenty some villages attached to Kemaliye, which reflects the ................................................................... ................................................................... ................................................................... area’s characteristic texture, are Apçağa, Ocak, Bahçe, Akçalı, Ergü, ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... Yeşilyamaç and Sırakonaklar. ................................................................... ...................................................................

146 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

KEMALIYE VADISI

KEMALIYE VALLEY

Erzincan’ın güney ilçesi Kemaliye, benzersiz coğrafi ve iklim özellikleriyle kano ve diğer doğa sporları için ideal bir yer. Fırat Nehri’nin iki kolundan biri olan Karasu’nun içinden aktığı Kemaliye Vadisi, kısa mesafede yüksek irtifa gösterdiğinden zengin bir habitat ve iklim çeşitliliğine sahip. Yüksekliği bin metreyi aşan dağ steplerinde Alpin ekolojisi, vadi boylarında ise Akdeniz iklimi görülüyor. İpek Yolu üzerindeki konumuyla zengin bir kültürel birikime ev sahipliği yapan ilçe, nadir görülen yaban hayatıyla da kano tutkunlarını cezbediyor. Sarp kaya duvarlarıyla vahşi bir görünüme sahip olan Karanlık Kanyon’un derinlikleri, yaklaşık 10 kilometrelik kano parkurunun en heyecan verici bölümünü oluşturuyor.

A southern township of Erzincan province, Kemaliye with its unmatched landscape and climate is eminently suitable for all water sports as well as canoe tours. The Karasu, one of the two branches of the Euphrates, Kemaliye Valley boasts a rich diversity of habitat and climate thanks to a sharp rise in altitude over a short distance. An Alpine ecology is observed here on mountain steppes over a thousand meters in elevation, while a Mediterranean climate reigns along the length of the valley. The Silk Road, which joined Anatolia to Central Asia, also attracts canoeing enthusiasts for its rare wildlife. The depths of Karanlık Canyon, which makes an extremely wild appearance with its sheer rock walls, is the most exciting of the approximately 10-km long canoe route.

KEKOVA

Kaş’a bağlı küçük bir Akdeniz köyü olan Kekova’daki Türkiye’nin ilk sualtı milli parkında kürek çekerek Likya Uygarlığı’nın izini sürebilirsiniz. Üçağız Koyu’nda başlayan 60 kilometrelik parkurda sırasıyla Karaloz Koyu, Tersane Koyu, Sıçak Burnu, Kekova Adası çevresi ve Kaleköy (Simena) kıyılarında kürek çekilip tekrar başlangıç noktasına dönülüyor. Üçağız - Kekova - Simena rotasını kano ile tamamlamak için en az iki gün ayırmak ve günde ortalama dört saat kürek çekmek gerekli. Civarda bulunan doğal sığınak şeklindeki koylarda kamp kurmak ya da pansiyon veya otellerden birini tercih etmek size kalmış. Kekova çevresindeki koy içleri genellikle dalgasız ve korunaklı. Açık deniz geçişi için en iyi yer, Kekova Adası’nın kuzeydoğu ucu olan Geyikova Feneri ile Kişneli ve Aşarlı Adaları arasındaki bölüm. Batık Şehir’in yanı sıra, Kekova Adası’nın batı kıyısındaki Tersane Koyu ve bir kısmı sular altında kalmış olan Likya mezarları, parkurun en heyecan verici durakları arasında.

KEKOVA You can follow the traces of the Lycian civilization by paddling through Turkey’s first underwater national park at Kekova in Kaş province. Paddling in turn along the shores of Karaloz Cove, Tersane Cove, Sıcak Burnu, Kekova Island and its environs, and Kaleköy (Simena) on the 60km trail that starts from Uçağız Cove, one returns eventually to the starting point. It is necessary to set aside at least two days and to paddle an average of four hours a day to complete the ÜçağızKekova-Simena route by canoe. Whether you prefer to camp out in one of the naturally secluded coves or stay in one of the local hotels or bed and breakfasts is up to you. The coves around Kekova are generally sheltered and calm, but the area around Kekova Island may be quite rough at times. Besides the Sunken City, Tersane Cove on the western shore of Kekova Island and the Lycian graves, a portion of which are under water, are some of the most exciting stops on this trail.

................................................................. ................................................................. TÜRKİYE’NİN KANO ROTALARI: ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. Türkiye, kano tutkunları için tam bir cennet. İşte Türkiye ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. genelinde kano yapılabilecek alternatif yerler: Durusu ................................................................. ................................................................. ................................................................. Gölü (İstanbul), Sapanca Gölü (Adapazarı), Köprüçay, Eşen ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. Çayı (Antalya), Göksu Nehri (Mersin), Çoruh Nehri (Artvin), ................................................................. ................................................................. ................................................................. Dalyan (Muğla), Fırtına Vadisi (Rize), Salda Gölü (Burdur), ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. Karine Lagünü (Aydın), Beyşehir Gölü (Konya). ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. CANOE ROUTES IN TURKEY: ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. Turkey is a perfect paradise for canoeing enthusiasts with ten ................................................................. ................................................................. ................................................................. different places around the country where you can enjoy the ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. sport: Lake Sapanca (Adapazarı), the Eşen River (Muğla................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. Antalya), Ölüdeniz, Köprüçay, the Demre River (Antalya), the ................................................................. ................................................................. ................................................................. Göksu River (Mersin), the Çoruh River (Artvin), Dalyan (Mersin), ................................................................. ................................................................. ................................................................. ................................................................. Lake Salda (Burdur), and Karine Lagoon (Aydın) ................................................................. .................................................................

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 147

Kus gรถzlemi

watching

s Doğaya Kanat Açan Hobi Spread your wings into nature •

SERHAN OKSAY

uş gözlemi bireyi dinlendiren ve bilgi dağarcığını genişleten benzersiz bir etkinliktir. Kuş gözlemi, salt kuşları gözleyip onların yaşam ve davranış biçimleri hakkında daha çok bilgi sahibi olmayı kapsayabileceği gibi bu bilgileri düzenli kayıt altına almak, çizimlerini yapmak, fotoğraflarını çekmek, seslerini kaydetmek gibi farklı hobilere yönelmenizi sağlayabilir. Ülkemiz kuşların kitleler halinde gözlenmesi, yani kuş göçlerinin izlenmesi açısından Cebelitarık ile birlikte eski dünyanın en önemli noktasında yer almaktadır. Mevsimlere bağlı olarak binlerce kuş, özellikle İstanbul ve Çanakkale boğazlarını kullanarak göç eder. Göçü izlemek için dünyanın dört bir yanından kuş gözlemcileri Çamlıca ve Sarıyer sırtlarında buluşur. Ayrıca kuşlar kuzeydoğuda Arhavi-Borçka ve güneyde Hatay-Belen geçitlerini kullanarak Avrupa ve Asya’dan Afrika’ya yol alır. Sonbahar küçük orman kartalı, kara çaylak ve yaz atmacası gibi yırtıcı kuşların da göçe başladığı bir dönemdir.

Bird watching is an activity like no other which is relaxing but at the same time expands a person’s knowledge. Bird watching, which doesn’t mean merely observing birds but learning more about their ways of life and behavior, can also point us in the direction of other hobbies such as keeping records of the observations we make, making drawings, taking photographs and even recording the songs of birds. Together with Gibralter, Turkey is situated at one of the most important points in the Old World for observing birds en masse, in other words, monitoring their migrations. Dependent on seasonal cycles, thousands of birds use Istanbul and the Dardanelles Straits in particular when they migrate. Birders from around the world come together on the Çamlıca hills and the ridges of Sarıyer to monitor the migrations. Not only that but birds from Europe and Asia head for Africa using the Arhavi-Borçka and HatayBelen passes in Turkey’s northeast and south respectively. The current

Kuş gözlemine başlamak için en uygun noktalar öncelikle yaşadığımız yerlerin yakınında bulunan park ve bahçeler daha sonra orman ve koruluklar, deniz kıyıları, kayalıklar ve haliçler, göller, göletler ve akarsulardır. Kuş gözlemini bilinçli bir biçimde yapmaya başladığımızda etrafımızda serçe ve güvercinden çok fazla türün bulunduğunu keşfedebiliriz. Bu türlerden biri, herhangi bir yeşil alanda hatta apartmanınızın bahçesinde keşfedebileceğiniz kızıl gerdandır. Bir bankta oturup etrafa ekmek kırıntıları attığınızda güvercin ve serçelerin yanı sıra yanınıza gelebilecek bir başka kuş büyük olasılıkla kumrudur. Kumru ‘gu-guk-cuk’ biçiminde öter, bu ötüşünden dolayı bazı yörelerde bu kuş “yusufçuk” olarak da isimlendirilmiştir. Kumrular genellikle çift olarak gezerken görülürler. ‘Kumrular gibi’ deyişi de kuşların bu özelliklerinden dolayı dilimize girmiştir. Yine sık olarak gözleyebileceğiniz kent kuşları kargalardır. Bu ailenin de çeşitli bireyleri bulunur. Saksağan, leş kargası, küçük karga gibi. Daha büyükçe ve sık ağaç örtüsü bulunan bir alana gittiğinizde ise artık yeni kuşlarla tanışmaya hazırsınız demektir. Bu tür bir habitatta karşılaşacağınız kuşların başında ispinoz ve baştankaralar gelir. Baştankaralar ağaçların dalları arasında sık sık yer değiştirir, sürekli daldan dala atlarken kimi zaman baş aşağı dururlar. Park alanında sizi karşılayacak veya uğurlayacak kuşların başında cak-cak-cak şeklinde öterek telaşla bir çalının dibinden diğerine uçan karatavuk gelir.

Söğüt serçesi, akarsu ve sazlıkları seven bir tür (üstte). Karabaş martıya bataklık ve göllerde rastlanıyor (üstte, sağda). Yusufçuk olarak da anılan kumru (altta). Spanish sparrow is a bird species that likes rivers and reed beds (above). Black-headed gull can be found in lakes and swamps (above, right). Eurasian collared dove, which is also named as “Yusufçuk” (below).

season is a period when predatory species such as the Lesser Spotted Eagle, Black Kite and Levant Sparrowhawk have already started their migrations, which can be easily observed from the hills above Sarıyer.

‘NEIGHBORHOOD RESIDENTS’ Some of the best spots for starting to bird watch are the parks and gardens near where you live. Later you can branch out into woods and forests, seacoasts, rocky areas and estuaries, as well as lakes, dam reservoirs and rivers (wetlands). When we start observing birds in earnest, we discover that contrary to what we may think many more species than mere sparrows and pigeons are found around us. One of these species is the robin. Another bird almost certain to come to you if you sit on a bench and scatter some bread crumbs is the dove, which is known in some areas as ‘Yusufçuk’ (turtledove) for its soft cooing call. Doves usually travel in pairs, which explains the origin of the Turkish expression, ‘like doves’. Other urban birds you will frequently come across are crows, a family that includes diverse subspecies such as the magpie, the carrion crow and the jackdaw. When you to go a larger area with denser tree cover, you will finally meet up with some new birds. Heading the list of species you are likely to encounter in such a habitat are the finch and the tit. Constantly flitting from branch to branch, tits often perch upside-down. Foremost among the birds you will encounter in parks meanwhile is the blackbird, which darts from bush to bush making a cackling sound. Coots, ducks and herons appear in habitats like lakes and riverbanks, where you may observe such species as the Grey Heron, Little Egret, Night Heron, Squacco Heron, Purple Heron and Cattle Egret either at rest or hunting. During the migration season, coastal birds such as the Greenshank, Marsh Sandpiper, Green Sandpiper, Wood Sandpiper and Common Sandpiper may be observed. If you look at the tops of trees, poles, pontoons and buoys, or on breakwaters especially, you will see cormorants lined up like soldiers drying their feathers. While not as varied as the

150 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Ahmet Ebcim, Ekrem Yanık, Ümit Özgür

NEREDEN VE HANGI TÜRLERDEN BAŞLAYABILIRSINIZ?

Göl ve dere kenarı gibi habitatlarda sakarmekeler, ördekler ve balıkçıllarla karşılaşırsınız. Gri balıkçıl, Küçük akbalıkçıl, gece balıkçılı, alacabalıkçıl, Erguvani balıkçıl, Sığır balıkçılı gibi türleri dinlenirken veya avlanırken gözleyebilirsiniz. Göç mevsiminde bu tür sucul ekosistemlerde kıyı kuşlarından yeşilbacak, bataklık düdükçünü, yeşil düdükçün, orman ve dere düdükçünü görülebilir. Deniz kıyısına doğru yönelecek olursak ise, orada martıları göreceğiz, bu irili ufaklı martıların değişik türleri olduğunu ve mevsimlere göre değişik tüylere büründüklerini unutmayın. Şamandıraların, dubaların, direklerin, ağaçların üzerine veya özellikle mendireklere bakarsanız askerler gibi dizilmiş karabatakların tüylerini kurutmakta olduğunu göreceksiniz. Şu uzakta boğazın üzerinde uçan kuşlar mı? Onlar yelkovanlardır.

seagulls, there are nevertheless several different species of cormorant. Another bird you will see on the Bosphorus is the shearwater.

WHICH AREAS TO VISIT When you’ve developed your birding skills, you will want to visit Turkey’s Important Bird Areas (IBA). IBA’s provide refuge to a significant number of bird populations and to bird species that are under threat of extinction on a world scale. There are 184 recognized IBA’s in Turkey, covering 14% of the country’s surface area. A UK charity called the RSPB holds title deeds to all of Britain’s IBA’s, which goes to show how effectively organized bird watching is in the west. The following are Turkey’s important bird areas where you will be able to observe a large number of species: The Meriç Delta, and Lakes Manyas and Uluabat in the Marmara;

Kamuflaj kuşları ürkütmemek için gerekli (üstte, solda). Bir gözlem anı (üstte, sağda). Yalıçapkını göz alıcı renklere sahip bir kuş türü (altta). Camouflage is necessary to avoid frightening the birds (above, left) A bird-watching moment (above, right). Kingfisher is a bird with outstanding colors (below).

Sığır bacaklı balıkçılın gözlemlendiği alanlar su kenarları ve küçük adacıklar (üstte). This type of heron, Bubulcus ibis, can be observed in the areas near water and on small islands (above).

Türkiye kuş gözlemciliği açısından çok zengin bir coğrafya (üstte, sağda). Baştankara, kızılgerdan, karaakbaba (karşı sayfada, sağ baştan). Turkey is a very rich country for bird watchers (above, right). Titmouse, redbreast, Rüppell’s griffon-vulture (next page, right to left). 152 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

HANGI ALANLARI ZIYARET ETMELI?

Kuş gözlemciliğinde kendinizi geliştirdiğinizde Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları’nı (ÖKA) ziyaret etmek isteyeceksiniz. ÖKA’lar nesli dünya ölçeğinde tehlike altında bulunan kuş türlerini ve önemli sayıda kuş popülasyonlarını barındırır. Ülkemizde tanımlanmış 184 adet ÖKA var ve bunlar Türkiye’nin yüzölçümünün yüzde14’ünü kapsar. İngiltere’de bulunan RSPB adlı sivil toplum örgütünün İngiliz ÖKA’larının çoğunun tapulu sahibi olduğu anımsanırsa batı ülkelerinde kuş gözlemcilerinin ne denli örgütlü olduğu anlaşılır. Marmara’da Meriç Deltası, Manyas ve Uluabat Gölleri; Orta ve Batı Karadeniz’de Kızılırmak Deltası, Kelkit Vadisi, Kızılcahamam Ormanları; Doğu Karadeniz’de Doğu Karadeniz ve Karçal Dağları; Ege Bölgesi’nde Gediz Deltası, Büyük Menderes Deltası, Dilek Yarımadası, Maramara ve Bafa Gölleri; Akdeniz’de Göksu, Syhan ve Ceyhan Deltaları; Amanos, Bolkar ve Beydağları; İç Anadolu Bölgesi’nde Tuz Gölü, Akşehir, Eber, Kulu ve Seyfe Gölleri, Sultansazlığı; Doğu Anadolu’da Munzur Dağları, Bulanık ve Malazgirt ovaları, Arın ve Erçek gölleri, Ardahan Ormanı; Günaydoğu Anadolu’da ise Karkamış, Güney Fırat Vadisi ve Birecik Bozkırları değişik türde kuşları gözlemleyebileceğimiz alanlardandır. Doğal yaşama beğeniyle bakmaktan öteye geçerek, görüp, farkında olmak isteyen herkesin kuş gözlemine başlaması yepyeni bir dünyaya adım atmakla eşdeğerdir.

the Kızılırmak Delta, Kelkit Valley, and the Kızılcahamam Forests in the Western and Central Black Sea region; the Eastern Black Sea and Karçal Mountains in the Eastern Black Sea; the Gediz Delta, the Büyük Menderes Delta, Dilek peninsula, and Lakes Maramara and Bafa in the Aegean; the Göksu, Seyhan and Ceyhan Deltas in the Mediterranean region; the Amanos, Bolkar and Beydağları Mountains in the south; Tuz Gölü (Salt Lake), and Lakes Akşehir, Eber, Kulu and Seyfe, and the Sultansazlığı wetland in Central Anatolia; the Munzur Mountains, Bulanık and Malazgırt plains, Lakes Arın and Erçek, and Ardahan Forest in Eastern Anatolia; and Karkamış, the valley of the southern Euphrates, and the Birecik Steppes in Southeastern Anatolia. When a person who wants to go beyond merely admiring natural life and actually see it and be aware of it takes up bird watching, this is tantamount to stepping into a brand new world.

GEREKEN ARAÇ VE GEREÇLER REQUIRED GEAR AND EQUIPMENT DÜRBÜN: Kuş gözlemcisinin olmazsa olmaz aracı dürbündür. Uzun yürüyüşler yaparken, kayalık alanlarda tırmanırken veya sulak alanlarda ilerlerken hareket yeteneğinizi sınırlamayacak ve sizi yormayacak hafif ancak magnifikasyon (büyütme-yakınlaştırma) değeri yüksek ve fazla ağır olmayan bir dürbün seçmekte yarar vardır. Piyasada değişik özelliklere sahip dürbünlerin çokluğu seçim yapmanızı zorlaştırabilir. Doğru karar vermenize yardımcı olmak üzere dürbünleri niteleyen değerleri nasıl anlamak gerektiğini bir örnekle görelim: (10x42) değerinde bir dürbündeki ilk değer:10x, büyütme - yakınlaşma değeridir. 10x bir dürbünle çıplak gözle gördüğünüzü 10 kez yakınlaşmış biçimde görmek mümkündür. İkinci değer ise (42) dürbünün ön yüzündeki lensin çapını mm cinsinden ifade eder. Bu değerin büyümesi dürbünün ışık toplama yeteneğini artırır ve renk ayırımlarının daha kolay yapılmasına olanak verir. Her iki değer büyüdükçe gözlenen objedeki detay artar. SAHA TELESKOBU: Kuş gözleminde ilerleyenler giderek

daha fazla sayıda tür görmek için değişik kuş alanlarını ziyaret ederler. Kuşlara yaklaşılması nispeten zor olan alanlarda daha güçlü araçlar olan teleskoplar kullanılır. Teleskoplarda gözün yaslandığı kısıma oküler adı verilir ve bu aparat 40x ve 60x yakınlaştırmayı sağlar. Oküler seçerken 20-60x aralığında ve zoomlama niteliği olanları tercih etmekte yarar vardır. Teleskop kullanmayı tercih edenlerin bunu oturtmak için rüzgardan etkilenmeyecek bir sehpa (üçayak) almaları da gerekmektedir.

NOT DEFTERI: İyi bir gözlemci olmanın önkoşulu iyi not tutmaktır. Her gözlem için öncelikle yer vermeniz gereken bilgiler şunlardır: Gözlemin tarihi ve saati, bulunulan bölgenin adı varsa GPS koordinatları, yaşam alanının özellikleri, hava durumu (ısı,bulutlu/açık/yağmurlu, rüzgâr). Tanıdığınız türleri hemen sayarak, kaç adet gözlediğinizi yazmanız gerekir. Tanımlayamadığınız veya şüpheli bir tür gördüğünüzde yapılması gereken ilk şey hemen önemli özelliklerini yanınızda bulundurduğunuz deftere not etmektir. Daha sonra aldığınız bu arazi notlarından faydalanarak rehber kitabınızdan doğru türün hangisi olduğunu bulabilirsiniz.

BINOCULARS: These are the sine qua non of bird watching. When taking long bird walks, climbing in rocky terrain or trudging through wetlands, it is useful to choose a pair of light-weight but high-magnification binoculars that will not obstruct your movement. The plethora of binoculars with different features on the market today may make your choice difficult. To make it easier, let us see through an example what binocular values mean: In a pair of 10x42 binoculars, the first value is 10. This value indicates the magnifying power. A pair of 10x binoculars enables you to see the object 10 times closer than with the naked eye. The second value, 42, is the diameter in millimeters of the lens at the front of the binoculars. The higher this value the more light the binoculars will gather, thereby making it possible to distinguish colors more easily. Detail in the object being observed increases as both these values get bigger. FIELD TELESCOPE: Those who advance in the art of bird watching will want to visit different wetlands to see even more species. More powerful than binoculars, telescopes can be used in areas where it is relatively difficult to get close to the birds. The ‘ocular’ or eyepiece of the telescope is a lens that brings things 40 to 60 times closer. When choosing an ocular, it’s a good idea to choose one with 20-60x magnification and with a zoom. Those who prefer to use a telescope will have to get a stable tripod on which to mount it to minimize the effect of the wind. NOTEBOOK: Taking good notes is essential to being a good birder. The following data must be included for every observation: the date and time of the observation, the name of the area and, if possible, its GSP coordinates, the characteristics of the habitat, and the weather (temperature, cloudy/clear/rainy/windy). You need to count the number of species you recognize and record how many of each you observed. In case of a species you cannot identify or are unsure about, the first thing you need to do is immediately note its important characteristics in the notebook you carry with you. Later you can use these field notes to figure out which species is the correct one from your guidebook.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 153

BEREKET ÜÇGENİNDE

MUTFAK ETKİLEŞİMLERİ Besin ürünlerinin, önemli bir çoğunluğu bereket üçgeni olarak anılan Akdeniz, Orta Asya ve Hindistan’ın doğusuna kadar uzanan bölgelerde yer alıyor. • VEDAT BAŞARAN • AHMET BİLAL ARSLAN

zellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonraki 50 – 60 yıllık sürecin sonunda insanların sofralarında tükettiği yiyeceklerin çeşitliliği müthiş bir zenginliğe ulaştı. Gelişen gıda teknolojilerinin yeniden şekillendirdiği üretim yöntemleri sayesinde, doğal yiyeceklere benzeyen farklı gıdaların üretilmesi ve tüketilmesi dönemindeyiz. Gıdaların kaynağında beslenme sisteminden, gıdanın kaynağından uzakta beslenme süreci aşağı yukarı 150 yıl önce başladı. Bu sürecin getirdiği beslenme sisteminde özellikle yeni kuşaklar, ömürleri boyunca tüketecekleri tonlarca gıda ürününün doğanın hangi mucizelerinden sonra ortaya çıktığından haberdar olmayacaktır. Dünyadaki besin kaynaklarının kökeni ile ilgili birkaç yüzyıldır çeşitli araştırmalar yapılmakta. Dünya haritasında Batı Akdeniz’den başlayan Çin’in ve Hindistan’ın doğusuna, Afrika Sahrası ile Ekvator arası, Latin Amerika’da Meksika’dan başlayan Peru’yu içine alan ve Kolombiya Andları’na kadar uzanan bölgeler dünyada yetişen başlıca bitkisel besinlerin anavatanı olarak tespit edildi. Fakat uzmanların belirttiğine göre sofralarımızda yer alan gıdalardan sürdürülebilir olanların önemli bir çoğunluğunun bereket üçgeni olarak anılan Akdeniz, Orta Asya ve Hindistan’ın doğusuna kadar uzanan bölgelerde üretildiği vurgulanıyor. Bu bölgeler bitkisel besin kaynaklarının yanında ilk hayvan evcilleştirilmesinin başlatıldığı bölgelerdir aynı zamanda. Doğal olarak insanlar besin kaynaklarının bulunduğu bölgelere doğru yöneldiler. 000 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Mesele yemek pişirme veya beslenme sistemlerine geldiğinde, bereket üçgeni içinde gelişen mutfak kültürleri, günümüz mutfak modellerini hâlâ etkilemekte. Binlerce yıl öncesinde bu bölgelerde oluşan pişirme teknikleri dünyanın en önemli şefleri tarafından sınırsızca yorumlanıyor. Bereket üçgeninde yer alan mutfaklarda birçok temel gıda modelleri ve pişirme teknikleri söz konusu. Türkler, tarih boyunca bereket üçgeninin kuzeyinden güneyine, doğusundan batısına uzanan tüm alanlarda çeşitli zaman aralıklarında yerleşimlerde bulunmuş ender topluluklardan.

SOFRALARDA DOĞU BATI SENTEZİ Osmanlı dönemlerinde bereket üçgeninin batısına yerleşen Türkler doğudaki birikimlerini batı ile birleştirerek zengin Osmanlı Mutfağı’nı oluşturdu. Orta Asya ve Uzakdoğu mutfaklarındaki ince hamur açma tekniklerini batıya getiren Türkler, günümüzde yapımı en zor olan baklava gibi ince bir damak keyfini ürettiler. Baklavanın içinde kullanılan malzemelere göz attığımızda bunların tamamı doğu kaynaklıdır. Şekerli veya tatlı gıdalar geçmişte misafirlere sunulacak en kıymetli gıda olarak değerlendirildiğinden baklava tekniği günümüzde hâlâ tatlı olarak tüketiliyor. Belki de artık baklava tekniğinin tuzlu yemeklerde değişik uygulamalarla kullanılması mutfak kültürümüzde yeni ufuklar açacaktır.

ZEYTİNYAĞLI YEMEKLER KİMİN? Yıllardır ülkemizde zeytinyağlı yemeklerin kime ait olduğu tartışılıyor. Özellikle zeytinyağlı dolmaların içinde kullanılan pirinç ve baharatlar doğu kökenlidir.

CULINARY INFLUENCES IN THE

FERTILE TRIANGLE A large majority of the world’s food crops are found in a region stretching from the Mediterranean through Central Asia and India, known as the Fertile Triangle.

When it comes to nutritional systems and the cooking of food, the cuisines that grew up inside the fertile triangle still influence culinary models today. The world’s leading chefs are continuously reinterpreting the cooking techniques that developed in this region, whose cuisines are characterized by a number of basic foodstuffs and methods of preparation. The Turks are among the rare peoples who in different periods of history have settled in all the areas inside this fertile triangle, from north to south and east to west. Especially in the 50-60 years following the Second World War there was an enormous increase in the diversity of food people put on their tables. Thanks to new production methods that reshaped developing food technologies, we now produce and consume foodstuffs that are very different from natural foods. The process of transition from consuming food at the source to consuming food far from the source got under some 150 years ago. In the nutritional system brought about by this process, future generations in particular are going to be unaware of the wonders of nature that lie behind the tons of foodstuffs they consume throughout their lives. For a few centuries now research has been being done on the origin of the world’s sources of nutrition. On the world map, the region from the western Mediterranean to eastern India and China, between the African Sahara and the equator, and from Mexico to Peru and the Colombian Andes in Latin America have been identified as the home of the main food crops grown in the world. But as experts point out, the majority of sustainable foodstuffs on our tables are produced across a large swath of land that extends from the Mediterranean through Central Asia to India, known as the fertile triangle. These are the regions where not only the growing of crops but also the domestication of animals began. Human beings naturally moved into these regions where sources of food were readily available.

AN EAST-WEST SYNTHESIS Settling in the west of the fertile triangle in the Ottoman period, the Turks combined their eastern culinary traditions with those of the west to create the eminently rich Ottoman cuisine. Bringing the technique of rolling paper-thin dough characteristic of Central Asian and Far Eastern cuisines to the west, the Turks produced such a delicate palatal pleasure as baklava, which remains one of the most difficult things to make even today. A close look at the ingredients used in baklava reveals that literally all of them come from natural sources. Sweets or dishes with sugar were once regarded as the most valuable food one could serve a guest, and as such baklava is still consumed today. Perhaps the adaptation of the baklava technique to savory dishes is even going to open up new horizons in our cuisine.

Zaten pirinçle ilgili pişirme teknikleri ve yemekleri doğu halklarının beslenmesinin temelini oluşturur. Bunun yanında da kullanılan zeytinyağı bir Akdeniz kültürüdür. İstanbul’a has olan zeytinyağlı dolmalar, Orta Asya’nın etli dolmalarından etkilenerek üretilmiştir. Unutmamak gerekir ki; uzun zamanlar İstanbul tarihte incelmiş zevkleri üreten toplumların yaşadığı bir dünya merkeziydi.

Mantı, Asya çıkışından sonra uğradığı tüm topraklarda ismi aynı kalmasına rağmen farklı yorumlarla tüketilmeye devam ediyor.

MANTODAN MANTIYA

Balkanlara gelince aynı malzemeler kullanılmasına rağmen, fırında pişirilen börek hâlini aldı. Mantı, Asya çıkışından sonra uğradığı tüm topraklarda ismi aynı kalmasına rağmen farklı yorumlarla tüketilmeye devam ediyor. Çin’den Anadolu’ya ulaşan patlıcan, kısa sürede sofralardaki yerini bulduğu gibi birçok yemek türüne eşlik eden lezzet ortağı konumuna geldi. Bugün patlıcanlı yemek tariflerinin ulaştığı sayı ülkemizde övünç kaynağı iken Çin mutfağında çok yoğun kullanılmıyor. Batı mutfaklarında ise patlıcana en fazla bir Akdeniz kültürü mutfağına sahip olan İtalyanlar yer veriyor. Ülkemizde özellikle Osmanlı Dönemi’nde uzun yıllar bir arada yaşayan farklı topluluklar yaratıcılıklarını kullanarak sayısız patlıcanlı yemek ürettiler. Bu topraklara özgü lezzetlerden biri olan zeytinyağlı ‘imambayıldı’, dünya mutfak literatüründe yerini çoktan aldı.

Ülkemizde en çok sevilen yemeklerden biride mantı. Mantının anavatanı Orta Asya. Oradaki adı ise manto. Asya’da çok yaygın olan buharda pişirme tekniği ile pişirilen ‘manto’ mantının 10 katı büyüklüğünde. Aşağı yukarı ülkemizin her tarafında birçok farklı yöntem ve şekilde yapılan mantı, ‘manto’dan türetilerek, manto gibi buharda veya haşlanarak ve bazı türleri de kızartılarak pişirilip sarımsaklı yoğurt ile tüketilir genellikle. Anadolu’da değişime uğrayan mantı

Gastronomi, dünyanın her tarafında birçok değişikliklere uğrayarak gelişimini sürdürüyor günümüzde. Her ne kadar günümüzde, mutfaklarda Batı tarzı akımlar metropol toplulukların mutfaklarını etkisi altına alsa dahi, unutmamak gerekir ki mutfak kültürleri güçlerini iklimsel ve coğrafi etkiler nedeniyle tarımsal zenginliklerin ilk ortaya çıktığı merkezlerden alacaktır.

Hiç kuşkusuz Orta Asya’dan dünyaya yayılan en önemli gıdalardan biride yoğurttur. Orta Asya, Ortadoğu ve Doğu Akdeniz mutfaklarının temel gıdası yoğurt, günlük besin kaynaklarının başında gelir. Mutfakta pişirme tekniklerinin birçoğunda yer alan yoğurt son 30 yıldır batı dünyasında gerçek yerini arıyor.

Boşnak Mantısı “Mantı pita” diye adlandırılan Boşnak mantısı özellikle ülkemizde sadece Boşnak göçmenler tarafından yapılmaktadır. Bosnian Mantı Also known as ‘ Pita Mantı’, the Bosnian mantı is often cooked by the Bosnians in Turkey.

Kandilli Mantı

Edirne’ye ait olan kandilli mantı ciğerli iç pilavı harcı ile doldurulur. Fırında bir börek gibi pişirilir. Haşlanmış tavuk eti ve suyu ilave edilerek pişirilmeye devam edilir.

Kandilli Mantı

Originated from Edirne, this mantı is stuffed with rice and liver and cooked in owen. Chicken meat and broth is added during cooking.

WHO INVENTED OLIVE OIL DISHES? The question of who invented olive oil dishes has been a subject of debate in Turkey for years. The use in particular of rice and spices in stuffed vegetables cooked in olive oil is eastern in origin. Cooking techniques and dishes using rice constitute the foundation of nutrition among the peoples of the East in any case. The olive oil used, on the other hand, is a product of Mediterranean culture. The ‘dolma’s or stuffed vegetables cooked in olive oil that are unique to Istanbul were originally influenced by the meat-stuffed dolma of Central Asia. It should be remembered that Istanbul for a long time was a world capital inhabited by people of highly refined tastes.

FROM ‘MANTO’ TO ‘MANTI’ One of the best-loved dishes in Turkey is a kind of meat ravioli known as ‘mantı’. Its homeland is Central Asia, where it is known as ‘manto’. About ten times the size of its Turkish counterpart, ‘manto’ is cooked by the widespread Asian technique of steaming. Made in a variety of shapes and by a variety of methods in Turkey, ‘mantı’ like ‘manto’ is either boiled or steamed - some varieties are even fried - and usually served with garlic-flavored yoghurt. Having already undergone a transformation in Anatolia, when mantı came to the Balkans, it took the form of ‘börek’ (savory pastry) baked in the oven despite using the same ingredients.

Although its name has remained fundamentally the same in all the lands to which it spread after leaving Asia, mantı continues to be consumed in different forms. Another foodstuff of Asian origin is eggplant, which came to Anatolia from China and quickly found a place on the table in a number of different dishes. Yet while the staggering number of recipes for eggplant is a source of pride in Turkey, it is not widely used in China at all. In western cuisines meanwhile it is the Italians who make the most use of eggplant in their Mediterranean cuisine. In Turkey, the diverse communities that lived together for many years under the Ottoman Empire especially used their ingenuity to create numerous eggplant dishes. An eggplant dish cooked in olive oil whose history is associated especially with Istanbul, ‘İmam bayıldı’ (often translated as ‘The Imam fainted’, meaning that he liked the dish so much he swooned), has long since taken its place in world culinary literature. Gastronomy is continuing to evolve, undergoing various changes at every step in the world. Regardless of the degree to which western-style trends have come to dominate the cuisines of metropolitan communities today, it must not be forgotten that due to influences of climate and geography cuisines are always going to derive their strength from the areas where farming first yielded up its riches.

Although its name has remained fundamentally the same in all the lands to which it spread after leaving Asia, mantı continues to be consumed in different forms.

Bohça Mantı

Ülkemizde en yaygın hazırlanan mantıdır. Tüm Türkiye’de farklı şekillerde hazırlanan bohça mantısının en meşhur olanı Kayseri yöresine aittir.

Bundled Mantı

Bundled mantı is the most common type of mantı in Turkey. The most renowned bundled mantı comes from Kayseri.

İmam Bayıldı

Kösem Sultan’ın icadı olduğu söylenen imambayıldı eski zamanlarda tencereye kat kat yerleştirilerek pişirilmekteydi.

İmam Bayıldı

Believed to be first cooked by Kösem Sultan, imam bayıldı was used to be cooked by setting up different layers in the pot.

THY HABER TURKISH AIRLINES NEWS

IZMIR-ATHENS FLIGHTS GET UNDER WAY İZMIR-ATİNA SEFERLERİ BAŞLADI

Türk Hava Yolları’nın 28 Ağustos 2009 tarihinde başlayan İzmir-Atina seferleri, Pazartesi, Çarşamba, Perşembe, Cumartesi günleri 06.00–07.00, Atina-İzmir seferleri ise Salı, Çarşamba, Cuma, Pazar günleri 23.20–00.20 saatleri arasında gerçekleştiriliyor. Ayrıntılı bilgilere 444 0 849 numaralı çağrı merkezinden, www.thy.com adresinden veya satış ofislerinden ulaşılabilir.

THY’YE KKTC’DEN ÖDÜL

THY ile KKTC Ekonomi ve Turizm Bakanlığı arasında protokol imzalandı. Protokole göre 2009 yaz tarifesinde daha kısa süreli bağlantılar sağlamak amacı ile haftada 5 yeni frekans uçuş başlatarak İstanbul Ercan (Lefkoşa) frekansını 19’a çıkardı ayrıca 2008 Eylül ayında alt markası olan AnadoluJet ile Hatay-Ercan-Hatay seferlerini başlattı. Kuzey Kıbrıs Türk Otelciler Birliği (KITOB) 29.07.2009’de 5.sini düzenlenen “Green Olive” Özel Turizm Ödülleri’nde Ulaşım dalında KKTC’nin hava ulaşımına sağladığı büyük katkı sebebiyle Türk Hava Yolları ve Anadolujet Kıbrıs Müdürü Mustafa Uğurlu’ya Ulaşım dalında ödül verildi.

158 SKYLIFE EYLÜL | SEPTEMBER 2009

TURKISH AIRLINES RECIEVES AWARD FROM TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS A protocol has been signed between Turkish Airlines and the Ministry of Economy and Tourism of the Turkish Republic of Northern Cyprus. Under the protocol, five new flights a week have been launched on the 2009 summer to ensure faster connections, thus bringing the frequency of the Istanbul-Ercan (Lefkoşe) flights to 19 weekly. In September 2008, AnadoluJet, a Turkish Airlines subsidiary, also launched Hatay-Ercan-Hatay flights. At the ‘Green Olive’ Special Tourism Awards, held for the 5th time on 29 July by the Northern Cyprus Hoteliers Association (KITOB),Turkish Airlines, has been awarded in Transportation category and Turkish Airlines and AnadoluJet’s Cyprus Director Mustafa Uğurlu recieved the award .

Turkish Airlines Izmir-Athens flights began on 28 August. Flight times are: Izmir-Athens Mondays, Wednesdays, Thursdays and Saturdays 6 a.m. - 7 a.m., and AthensIzmir Tuesdays, Wednesdays, Fridays and Sundays 11:20 p.m. - 0:20 a.m. For details please refer to Call Center at +90 212 444 0 849, www.thy.com, or any sales office.

TÜRK HAVA YOLLARI’NDAN RAMAZAN KAMPANYASI

Türk Hava Yolları, Ramazan ayına özel bir kampanya düzenledi. 21 Ağustos 2009 tarihinden itibaren yapılan biletlemelerde iç hat uçuşlarına özel tek yön 79 TL’den (tüm vergi ve harçlar dâhil) başlayan fiyatlarla seyahat etme imkânı sunulacak. Kampanya, Hopa ve Ercan haricinde tüm iç hat uçuşlarında uygulanacak olup yolcularımız, 17 Eylül 2009 tarihine kadar yapılan biletlemelerde kampanyadan faydalanabilecek. Türk Hava Yolları internet sitesi www.thy.com aracılığıyla yapılacak biletlemelerde ayrıca biletleme servis bedeli promosyonlu olup tüm vergi ve harçlar dâhil tek yön 74 TL’den başlayan fiyatlarla seyahat edilebilecek. Kampanyayla ilgili ayrıntılı bilgilere 444 0 849 numaralı Çağrı Merkezi’nden, www.thy.com adresinden veya satış ofislerinden ulaşılabilir.

RAMAZAN CAMPAIGN BY TURKISH AIRLINES

Turkish Airlines has launched a special campaign for Ramazan. Special one-way fares starting from TL 79 (all taxes and fees included) on domestic flights will be available on tickets booked from 21 August. The campaign applies to all domestic flights with the exception of those to Hopa or to Ercan in Northern Cyprus. Passengers may take advantage of the campaign on all tickets purchased through 17 September. Passengers who book their tickets over the Turkish Airlines website at www.thy.com may also benefit from a ticketing service charge promotion and fly at one-way fares starting from 74 TL (all taxes and fees included). Further details regarding the campaign, which does not cover codeshare flights on AnadoluJet and SunExpress, are available from the Call Center at +90 212 444 0 849, over the website at www.thy.com, or at any sales office.

RAMAZAN’A ÖZEL BİR KAMPANYA DAHA

ANOTHER SPECIAL RAMAZAN CAMPAIGN BY TURKISH AIRLINES

Türk Hava Yolları, Miles&Smiles üyeleri Ramazan ayına özel bir kampanya ile 9500 milden başlayan değerlerle iç hat ödül bilet düzenletebilecek. 20 Ağustos–17 Eylül 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilecek olan iç hat uçuşlarda limitli yer kapasiteli iç hat ödül bilet mil değeri 9.500 mil, business sınıf mil değeri 14.500 mil, yer garantili iç hat ekonomi sınıf mil değeri 19.000 mil ve business sınıf mil değeri 39.000 mil olarak uygulanacak. Miles&Smiles üyeleri ayrıca bu promosyonla 5.700 mil karşılığında tek yön limitli yer kapasiteli iç hat ödül bilet düzenletebilecekler. Kampanyayla ilgili ayrıntılı bilgilere www.thy.com/smiles adresinden, 444 0 849 numaralı Çağrı Merkezi’nden veya satış ofislerinden ulaşılabilir.

In a special campaign for Miles&Smiles members during the month of Ramazan, Turkish Airlines is offering domestic route award tickets starting from 9,500 miles. Limited capacity award tickets on domestic flights made between 20 August and 17 September will be available in return for 9,500 miles in economy class and 14,500 miles in business class. Guaranteed seat award tickets on domestic flights meanwhile will be available in return for 19,000 miles in economy class and 39,000 miles in business class. Through the promotion, Miles&Smiles members may also book one-way award tickets on limited capacity domestic flights for 5,700 miles. Further details regarding the campaign are available from the Call Center at 444 0 849, over the website at www.thy.com, and at any sales office.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 159

THY HABER TURKISH AIRLINES NEWS TÜRK HAVA YOLLARI TÜRK DÜNYASI’NI CHICAGO’YA TAŞIDI

Dünyanın tek ‘Türk Dünyası Festivali’ olma özelliğini taşıyan ‘Chicago Türk Dünyası Festivali’ Türk Hava Yolları’nın ulaşım sponsorluğunda Amerika’da yaşayan farklı kültürlerden binlerce insanı Türk Dünyası çatısı altında 15–16 Ağustos 2009’da, Chicago Navy Pier’da bir araya getirdi. Türkiye’nin dışında Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan’ın katıldığı ve temsil edildiği festivalde kardeş milletlerden Bosna ve Makedonya da kültürlerini sergiledi. Festival Chicago’da yaşayan Türklerin öncülüğüyle açılmış olan Chicago Türk Amerikan Toplumu (TASC), Niagara Vakfı ve Chicago Türk Amerikan Ticaret Odası (CTACC) işbirliğiyle düzenleniyor.

TURKISH AIRLINES FLIES THE TURKISH WORLD TO CHICAGO Turkish Airlines proudly sponsored the one and only ‘Turkish World Festival’, held at Chicago’s beautiful Navy Pier on 15-16 August, 2009. Once again, the Chicago Turkish World Festival brought together thousands of people from various cultural backgrounds under the Turkish World umbrella. In addition to Turkey, Azerbaijan, Kyrgyzstan, Kazakhstan, Uzbekistan and Turkmenistan, along with sister nations Bosnia and Macedonia, showcased their cultural gems. The festival was organized by the Turkish-American Society of Chicago, the Niagara Foundation, and the Chicago Turkish-American Chamber of Commerce, all of which were founded by Turks living in the city.

YARIM MİLYON KİŞİ SHOP&MILES’I TERCİH ETTİ...

Türk Hava Yolları’nın tek resmi, Türkiye’nin ilk ve gerçek uçuş mili programlı kredi kartı Shop&Miles’ı hizmete sunan Garanti Ödeme Sistemleri’nin Genel Müdürü Mehmet Sezgin ile Türk Hava Yolları Genel Müdürü Doç. Dr. Temel Kotil, iki kurumun ortaklığıyla 9 yıldan beri çıkartılan ve kısa bir süre önce yenilenen Shop&Miles kredi kartı hakkında bilgi vermek amacıyla bir basın toplantısı düzenledi. Toplantıda, sık uçan yarım milyona yakın kart sahibine, alışverişlerde, Türk Hava Yolları, Star Alliance üyesi 24 havayolu ve Jet Airways’le yapılan uçuşlarda ve Miles&Smiles program ortaklarında mil kazandıran tek kredi kartı Shop&Miles’ın; bugüne kadar 30 milyar mil kazandırdığı belirtildi.

160 SKYLIFE EYLÜL | SEPTEMBER 2009

HALF A MILLION FREQUENT FLYERS CHOOSE SHOP&MILES’ REAL MILES PROGRAM

Turkish Airlines President Temel Kotil, Ph.D. and Mehmet Sezgin, President of Garanti Payment Systems, which offers Shop&Miles, Turkey’s first, and only official, real flight miles programmed credit card, held a press conference to introduce the recently revamped Shop&Miles credit card, which the two companies have been issuing jointly for 9 years. At the briefing it was announced that Shop&Miles, the only credit card that earns miles from shopping, from flights made on Turkish Airlines, Jet Airways and 24 other Star Alliance members and from Miles&Smiles program partners, has earned close to half a million frequent flyer card holders some 30 billion miles to date.

YEPYENİ BİR BAŞLANGIÇ

1 Haziran 2009 tarihi itibariyle yurtdışında bulunan ve sahip olunan varlıklar ile yurt içinde bulunan ancak işletmenin özkaynakları içinde yer almayan varlıkların 30 Eylül 2009 tarihine kadar beyan edilmesine imkân sağlandı. Kanun kapsamında para, döviz, altın, menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar yer alıyor. Bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle 1 Ocak 2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin hiçbir surette vergi incelemesi ve tahriyatı yapılmayacak. Bu amaçla taşınmazlar dışındaki yurt dışı varlıkların bildirim ve beyan tarihinden itibaren bir ay içinde Türkiye’deki bir banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba yatırılması gerekmekte.

A BRAND NEW BEGINNING

As of 1 June 2009 an opprotunity is provided to disclose and declare the assets possesed by individuals and legal entities abroad and the assets located in Turkey but not included in the equities of enterprises until 30 September 2009. The assets which are to be declared within the scope of the Law No.5811 consist of Money, foreign currency, gold, securities and other capital market instruments, and immovables. By the reason of the assets disclosed or declared, tax examination and tax assessment for the periods before 1 January 2008 will under no circumstances be made. The assets abroad, other than immovables must be brought into Turkey or transferred to a bank account or a brokerage house in Turkey within one month from the date of disclosure or declaration.

PAKİSTAN’DAN İKİ ÖDÜL

Pakistan’da National Council of Culture and Arts THY’ye 2 ödül verildi. En iyi dergi ödülü SKYLIFE dergisinin oldu. Ayrıca THY’nin 2009 yılı içersinde Pakistan’daki faaliyetleri de Kurumsal Kimlik ödülüne layık görüldü.

TWO AWARDS FROM PAKISTAN

The National Council of Culture and Arts of Pakistan awarded Turkish Airlines in two categories. SKYLIFE received the best inflight magazine award and Turkish Airlines received Corporate Identity award regarding its activities in Pakistan in 2009. 2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 161

168

INFO Smithsonian Müzesi’ni ziyarete ne dersiniz? What about a visit to the Smithsonian Museum?

Eylül ayında sizi hangi fırsatlar bekliyor?

169

Türkiye çok zengin kaynaklara sahip. Ama… Devamı ‘Vali’ filminde.

175

Turkey has rich reserves but ... the story continues in the movie ‘Vali’ .

Self Check-in hakkında bilmek istediğiniz herşey... Everything you want to know about Self Check-in

LEZİZ UCUS DELICIOUS FLIgHT

173

sayfa 165

Find out the special oﬀers of September? page 165

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 163

ÖNE ÇIKANLAR UP FRONT

Uçuşlarımızda son dönem filmlerden sevilen müziklere, yolculuğunuzu keyiﬂi hale getirecek pek çok alternatif mevcut.

BU YILLArI Bİr YErDEn HATIrLIYOrUZ

WE REMEMBER ThE AGE WE’RE IN

Yıllar önce günümüz teknolojisi henüz yokken bu yılları görmüştük. Evet, ‘Star Trek’lerde… Atılgan genç ve cesur mürettebatıyla yine yollarda. Ve yine insanoğlunu uzayın daha önce hiç gidilmedik noktalarına taşıyor… 150 milyon dolar bütçeli 11. Star Trek, Mayıs 2009’da tüm dünya sinemalarında aynı anda gösterime girdi. Filmin yönetmenliğini Lost dizisinin yapımcısı J. J. Abrams yapıyor. ABD’li aktör Chris Pine’ın Kaptan Kirk’i, Heroes dizisinin yıldızı Zachary Quinto’nun Mr Spock’u canlandırdığı filmde İngiliz oyuncu Simon Pegg de mühendis Scotty’yi oynuyor. Star Trek’in 12. filmi ise meraklılarını fazla bekletmeden 2011’de gösterime girecek.

Years ago we saw the age we’re now in, when today’s technology was out of question. Yeah, we saw it in the ‘Star Trek’ series. Starship Enterprise is on the way again with its young and brave crew. And it is again shipping around territories totally unknown to humanity. The Eleventh Star Trek series, filmed for 150 million dollars, had its world-wide release in May 2009. The movie is directed by J.J. Abrams, producer of the series Lost. We see American Chris Pine acting as Captain Kirk, Zachary Quinto (star of the series Heroes) as Mr. Spock, and British Simon Pegg as engineer Scotty. The twelfth series won’t keep Star Trek fans waiting long: it is to be released in 2011.

İPUCU: HAVALAnInDA ZAMAn KAZAnMAK İşte size havaalanında zaman kazanmak için pratik bir öneri: Online check-in. www.thy.com.tr adresinden, biletlenmiş uçuşunuza 24 saat kala başlayıp 90 dakika kalıncaya kadar koltuğunuzu seçebilir, check-ininizi yapabilirsiniz. Üstelik bagajınız yoksa uçuş kartınızı evinizde basarak havaalanında doğrudan uçuş kapısına gidebilirsiniz. Online check-in ile ilgili detaylı bilgi için sayfa 174’e bakınız.

TİP: TO SAVE TIME AT THE AIRPORT © Kathy Wynn

Save time at the airport with online check-in. You will be able to check-in online for all ticketed reservations. Online check in service is available 24 hours before and 90 minutes up to departure time of the flight. For further information about online check-in please refer to page 174.

164 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Check in işlemlerinizi internetten yapmak havaalanında size zaman kazandıracak. Save time by checking in online via internet.

In our flights there are lots of alternatives for you such as the blockbuster movies, and the latest music hits.

SİZİn İÇİn SEÇTİK: YILDIZLAR GEÇİDİ Yolcularımızın seyahatleri esnasında geçirdikleri vakitleri hem keyifli hem de dolu dolu yaşamaları için sunduğumuz hizmetlerden biri de müzik kanallarımız. Hemen her tür müzikten en güncel, en popüler müzisyenlere ve eserlere bu kanallardan ulaşmanız mümkün. Çok zengin müzik kanallarımız hakkında fikir vermek için size kısa bir tercih listesi hazırladık.

WE HAVE SELECTED FOR YOU: STAR PARADE Another service we offer our passengers, for them to enjoy their time to the fullest during their journey, are the music channels. With them you have access to almost any popular singer or track of any kind of music. In order to be able to give you an idea about our well-stocked music channels, we have prepared a selection for you. TÜrK POP TUrKISH POP

CAZ | JAZZ

Lily Allen The Fear

Nil Karaibrahimgil Seviyorum Sevmiyorum

Louis Armstrong What A Wonderful World

Beyonce halo

Nalan Demode

Kenny G Silhouette

Jennifer Hudson Spotlight

Zuhal Olcay Yine Aşk Var

Lady Gaga Poker Face

Badem Geceyedir Küsmelerim

Byron Woods Fly Away

Madcon Liar

Zeynep Dizdar Boşver

Diana Krall Lets Fall in Love

POP | HITLInE

Uçuşlarımız hakkında en güncel bilgilere ulaşacağınız, o an bulunduğunuz rota, zaman dilimi gibi bilgilere de AVOD sisteminden ulaşabilirsiniz. Dünya haberleri saat başı güncellenerek sunulmaktadır.

GET ThE LATEST NEWS You can reach all the flight information details from the AVOD system. World news is updated hourly.

OUTSTANDING EXAMPLES OF TURKISH CUISINE

Yolcularımıza her zevke ve ihtiyaca hitap eden zengin bir mönü seçkisi sunmaktayız. Bunun içinde Türk mutfağının seçkin örnekleri de elbette özel bir yer tutuyor. Mutfağımızı ulaştığımız her noktaya taşıyor olmak bizi ayrıca mutlu ediyor.

We offer our passengers rich menus appealing to all tastes and needs. Among these menus, outstanding examples of Turkish cuisine take, of course, a prominent place. We are very happy to be carrying turkish cuisine to all our destinations.

Türk Havayolları’ndaki özel yemek seçenekleri için sayfa 172’e bakınız

For more details about the special courses please refer to page 172.

Stanley Clarke Quiet Afternoon

Detaylı bilgi: sayfa 170 More info: page 170

HABErSİZ KALMAYIn

TÜrK MUTFAĞInIn En SEÇKİn YEMEKLErİ

EYLÜL AYI FIrSATLArI SEPTEMBER OFFERS Dönem Period

nereden From

nereye To

01-07 Eylül / September

İstanbul

Casablanca, Tel Aviv, Abu Dhabi

08-14 Eylül / September

İstanbul

Amman, Nice, Berlin

15-21 Eylül / September

İstanbul

Beirut, Stockholm, Frankfurt

22-30 Eylül / September

İstanbul

Chisinau, Gothenburg, Hannover

01-07 Eylül / September

İstanbul

Lagos

08-14 Eylül / September

İstanbul

Singapore / Jakarta

15-21 Eylül / September

İstanbul

Bangkok

22-30 Eylül / September

İstanbul

New York

Özel fiyatlarımızı öğrenmek için lütfen 444 0 849 no’lu Çağrı Merkezimizi arayınız. To learn about our promotion offers please contact call center +90 212 444 0 849.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 165

ÖNE ÇIKANLAR UP FRONT

BİR İZMİRLİ KIZ / A GIRL FROM İZMİR:

NAZAN ÖNCEL

Müzikseverlerin 90’lı yıllarda tanıdığı Nazan Öncel; söz yazan, beste yapan ve şarkı söyleyen bir İzmirli kız hâlâ. Yılın ilk günlerinde yayınladığı ‘Hatırına Sustum’ albümü, dik başlılıktan yeterince nasiplenmese de bu böyle. Sözleri bilinç akışı yöntemiyle yazılan parçalardan ‘Seni Bugün Görmem Lazım’, ‘Hatırına Sustum’, ‘Ankaralı Sevgilim’, ‘Manzaralı Oda’, ‘Çiçekçi Geldi’ ve ‘Ali’ müzikseverin favorileri arasında. Özellikle ‘Ali’; söz konusu Ali, Sabahattin Ali olduğundan ve şarkının sözlerinde Filiz Ali’nin katkısı bulunduğundan ayrıca kıymetli. Music lovers met her in the 1990s. She is still the same rebellious girl from Izmir writing lyrics, composing music and singing her songs. Even if ‘Hatırına Sustum,’ launched in the first days of 2009 is calmer than her previous work, it is still rebellious to us. Among the album’s songs, which were all written through her stream of consciousness technique, music lovers’ favorites are ‘Seni Bugün Görmem Lazım’, ‘Hatırına Sustum’, ‘Ankaralı Sevgilim’, ‘Manzaralı Oda’, ‘Çiçekçi Geldi’ and, especially, ‘Ali.’ This song is of great significance because ‘Ali’ is dedicated to Sabahattin Ali, one of the best Turkish writers ever, and the song’s lyrics were co-written by Filiz Ali, his daughter.

AVOD nedİr?

What is AVOD?

Uzun menzilli uçaklarımızda, kabin içi eğlenceye yönelik AVOD (Audio Video On Demand) dijital sistemi kullanılmaktadır. AVOD sisteminde yer alan programlar üç ana başlık altındadır:

The digital AVOD (Audio Video On Demand) in-cabin entertainment system is in use on long haul routes served by our extended range aircrafts. Programs of the AVOD system fall into three categories:

BİLGİ Filo • Kargo • Türk HavaYolları Özel Yolcu Programı • Destinasyon Rehberi • Türkiye Bilgi Rehberi • Havaalanı Haritası • Uçuş Haritası • Uydu, Küre, Gündüz|gece, Gece, Uçuş Rotası, Pilot Görüşü, Zaman Dilimi, Uçuş Bilgisi gibi farklı seçeneklerle görüntülemeyi sağlayan dünya haritası • Uçuş Kamerası: Uçağın önünde ve altındaki iki kamera ile tüm yolcularımız iniş ve kalkışı izleyebilmektedir. • Bağlantılı Seferler Kanalı: Yolcularımız şimdilik sadece İstanbul istasyonundan devam edecekleri bağlantılı seferlerine ilişkin kapı, sefer saati, rötar vs bilgilerini bu kanaldan öğrenebileceklerdir.

EĞLENCE Film kanalı • Kısa program kanalı (dizi, belgesel, çizgi film) • Müzik (250 CD’lik albüm + radyo kanalları) • Oyun Kanalı (Bireysel ya da çoklu oyunculu) • Çocuk Kanalı • Sesli Kitap Kanalı

İLETİŞİM Kısa mesaj|elektronik posta gönderme|alma • Her bir kısa mesaj ve|veya elektronik posta 1.60 USD ile ücretlendirilir. • Geçerli olan bir kredi kartınızı telefonun yan yüzünden geçirip okutarak kısa mesaj|elektronik posta gönderebilir ya da alabilirsiniz. • İniş esnasında teknik sebepler nedeniyle gönderilemeyen mesaj için ücret alınmayacaktır. • Kısa mesajınızı veya Elektronik postanızı gönderilen adrese ulaştırma garantisi verilememektedir. • On Line Haber Yayını • Ekonomi, Magazin, finans, hava durumu vs. içerikli dünya haberleri text halinde yolcularımıza sunulur. • Hava durumu haberleri 4 saatte bir, diğer haberler saat başı yenilenir.

166 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

INFORMATION Fleet • Cargo • Turkish Airlines’ Frequent Flyer Program v Destinations Guide • Informative Guide to Turkey • Map • Flight Map • Advanced Ixplore: World Map can be followed in Globe, Satellite, Day|Night, Night, Fllow Plane, Pilot’s view, Time Zone, Flight Info view alternatives. All maps can be zoomed. • Flight Camera: All passengers can watch take off and landing on two cameras mounted in the front and back of the plane. • Connecting to Gate: Passengers can follow their connecting flights’ time, gate number, delay info etc. from this channel, at the moment just from Istanbul Airport.

ENTERTAINMENT Film channel • Short films channel (series, documentaries and cartoons) • Music (a 250CD album + radio stations) • Game Channel (for single or multiple players) • Children’s Channel • Audio Books

COMMUNICATION Send and receive SMS|email • Each SMS and|or E-mail fee is 1.60 USD • All our passengers are able to send and receive SMS and E-mail by swiping a valid credit card to the system and approve charging amount of 1.60 USD both for to send and receive. • You will not be charged for unsent messages. • We cannot guarantee delivery of email and sms messages. • Live Text News • World news such as Economy, Financial, Magazine, Weather etc. are presented in Live Text News Channel • Weather news are renewed in every 4 hours, the other news are renewed every hour.

FİLMMOVIE

GİDİŞ OUTBOUND

SICAK

Oyuncular | Cast Ebru Akel, hazım Körmükçü, Cem Özer Yönetmen | Director: Abdullah Oğuz Yusuf batmış gemi enkazlarını yüzeye çıkartıp satan bir firmada çalışmaktadır. Öğretmenlik yapan güzel eşi iki aylık hamiledir. Çift, batık bir gemiye yapacakları kısa gezinin bir kâbusa dönüşeceğinden habersizdir. Yusuf works for a company that resurfaces sunken ship wrecks and sells them. His beautiful wife is a teacher and two months pregnant. The couple are unaware that this short trip for the ship wreck project is about to turn into a nightmare.

THE SECrET OF MOOnACrE

Oyuncular | Cast Ioan Gruﬀudd, Dakota Blue Richards, Tim Curry Yönetmen | Director: Gabor Csupo Maria Merryweather’ın babası öldüğünde, Londra’daki yaşamını terkedip tuhaf amcasının yanına gitmek zorunda kalır. Kısa zamanda son Ay Prensesi olduğunu keşfeden Maria’nın, dolunay olmadan büyülü incileri bulması gerekmektedir. When Maria Merryweather’s father dies, she is forced to leave her London life and go to live with an eccentric uncle. Maria soon discovers that she is the last Moon Princess and it is up to her to find the magic pearls before the next full moon.

17 AGAIn

Oyuncular | Cast: Zac Efron, Matthew Perry, Michelle Trachtenberg Yönetmen | Director: Burr Steers Mike O’Donell’in hayatı istediği gibi geçmemiştir, liseye geri dönüp her şeye baştan başlama hayalleri kurmaktadır. Bir gün uyandığında kendisini 17 yaşında bulur, nihayet hayatını baştan yazma imkanına sahiptir. Mike O’Donell’s life didn’t quite turn out how he wanted it to and he wishes he could go back to high school and change it. When he wakes up one day and is seventeen again, he finally gets the chance to rewrite his life!

GOLMAAL rETUrnS

Oyuncular | Cast: Devgan, Kareena Kapoor, Arshad Warsi, Tusshar Kapoor Yönetmen | Director: Rohit Shety

Bir cinayet davasının başlıca şüphelisi olan Gopal, masum olduğunu kanıtlamasına yardımcı olacak esrarengiz kişiyi aramaktadır. Bunun yerine, dostu olma numarası yapan başka birini, Anthony Gonzales’i bulur. Gopal is the prime suspect of a murder case. Although innocent, Gopal is struggling to find his mysterious alibi. Instead, he finds someone who pretends to be his friend and alibi, Anthony Gonzales.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 167

FİLMMOVIE

DÖnÜŞ INBOUND

SOrrY BHAI

Oyuncular | Cast: Sharman Joshi, Chitrangda Singh, Boman Irani, Shabana Azmi. Yönetmen | Director: Onir

Siddharth, kardeşi Harsh’ın düğünü için anne-babasıyla birlikte Mauritius’a gider. Harsh işleriyle meşgul olduğundan, ailesiyle nişanlısı Aaliyah ilgilenir. Aaliyah ile Siddharth arasında yakınlaşma başlayınca, işler çığırından çıkar!

Siddharth travels to Mauritius with his parents for his brother Harsh’s wedding. Harsh is pre-occupied with work, so his fiancé, Aaliyah, shows his family around. When Aaliyah and Siddharth become drawn to each other, all hell breaks loose!

nIGHT AT THE MUSEUM 2

Oyuncular | Cast Ben Stiller, Owen Wilson, Robin Williams Yönetmen | Director: Shawn Levy Washington’daki Smithsonian Müze’sinde gece vakti inanılmaz bir şeyler harekete geçmiştir. Eski gece bekçisi Larry Daley, kendini büyük ve hayal gücünü zorlayan bir maceranın içinde bulur. Night has fallen upon the Smithsonian Institution in Washington, yet something incredible is stirring as former night guard Larry Daley finds himself lured into his biggest, most imaginationboggling adventure yet.

Bİr DAKİKA, BU SES DE nE? HEY, WHAT IS THIS SOUND? Müzede Bir Gece filmi; oldukça düşük bir bütçeyle çekilmesine rağmen beklenenin üzerinde ilgi görünce, yapımcılar serinin ikinci filmini çekmek için fazla beklemedi. Despite its limited budget, Night At The Museum 1 was a big hit. This success encouraged the producers to shoot the second part of the movie.

Oyuncular | Cast Ferhan Şensoy, Ekin Türkmen, Kaan Urgancıoğlu, Durul Bazan Yönetmen | Director: Iraz Okumuş, Mustafa Uğur Yağcıoğlu Eğitmen Saffet kariyerine devam etmek için Türkiye’ye yeni dönmüştür. Üniversitede ders veren Saffet’in değişik kişiliğini öğrenciler kısa zamanda farkeder. Saffet ile bir öğrencinin hayatları ilginç bir şekilde kesişir. The lecturer, Saffet, has just returned to Turkey to continue his career. He teaches at a university, where soon the students notice that he has an unusual personality. The lives of a student and Saffet intersect in an interesting way. Okyanus aşırı ve Avrupa seferlerimizde yolcularımıza sunulan Video Gösterim programlarımız uçak tipine ve uçuş süresine bağlı olarak değişmektedir. The video programs available to passengers on our European and trans-atlantic flights vary with the type of aircraft and length of the flight.

168 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

HAYATTAn KOrKMA

Oyuncular | Cast: Zeki Alasya, Tarık Pabuççuoğlu, Suzan Aksoy, Zeynep Eronat Yönetmen | Director: Berrin Dağçınar Talat mandıracılık yapmakta, Bedrettin tavuk yetiştirmekte, Rıfkı da fırında ekmek üretmektedir. Üç arkadaş hep aynı kasabada yaşamıştır. Her birinin kendi ailesi vardır ama Talat’ın çocuğu hastalanınca tüm hayatları değişir. Talat is a dairy farmer, Bedrettin raises poultry and Rıfkı makes bread in a bakery. They are three friends that have lived in the same town all their lives. They each have their own families but when Talat’s child is ill their whole lives change.

STAr TrEK XI Oyuncular | Cast: Chris Pine, Zachary Quinto, Eric Bana Yönetmen | Director: J. J. Abrams Star Trek XI, James T. Kirk ile USS Enterprise mürettebatının ilk dönemini, Yıldız Filosu Akademisi günlerini ele alıyor. Bir Federasyon yıldız gemisine saldırı düzenlendiğinde, zamanda yolculuk devreye giriyor. Star Trek XI chronicles the early days of James T. Kirk and his fellow USS Enterprise crew members during their time at Star Fleet Academy. Star Trek’s time travel plot is set in motion when a Federation starship is attacked.

CAMILLE

VALİ

Oyuncular | Cast: Sienna Miller, James Franco, David Carradine Yönetmen | Director: Gregory Mackenzie

Oyuncular | Cast: Erdal Beşikçioğlu, Uğur Polat, İsmail hacıoğlu, Şebnem Dönmez Yönetmen | Director: Çağatay Tosun

Camille, eski bir hükümlü olan Silas Parker’a delice aşık olmuştur. Aşk, evlilik ve balayı sayesinde Silas’ın bencil alışkanlıklarının değişeceğini ummaktadır. Ama ikili balayına çıktığında beklenmedik bir şey olur

Maden Tetkik Arama’dan bir mühendis takımının uranyum yatakları bulduğu Denizli’nin valisi Faruk Yazıcı’dır. Faruk Yazıcı, enerji kaynaklarının yabancılara verilmesini isteyen bürokrat Ceyda Aydın’a karşı verilen savaşa katılır. Faruk Yazıcı is the governor of the Aegean city of Denizli, where a team of engineers from the Turkish Mining Exploration Institute have discovered reserves of uranium. Faruk joins forces in a fight against bureaucrat Ceyda Aydın.

Camille is unconditionally in love with an ex-con, Silas Parker, and believes that love, marriage and their honeymoon will make him change his selfish ways. But when the two embark on their fantasy honeymoon, something unexpected happens.

X-MEn OrIGInS: WOLVErInE Oyuncular | Cast: hugh Jackman, Liev Schreiber, Ryan Reynolds Yönetmen | Director: Gavin hood X-Men destanının bu heyecan dolu geçmişi ile Weapon X programı anlatılıyor. Zaman içerisinde Wolverine pek çok mutant ve X-Men evreninin bazı efsaneleri ile karşılaşıyor. This first chapter in the X-Men saga tells the story of Wolverine’s violent and romantic past and the Weapon X programme. Along the way, Wolverine encounters many mutants, with appearances from several legends of the XMen universe.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 169

New Age, 1960’larda elektronik müziğin mistik düşünceyle buluşmasından doğdu. ‘Tangerine Dream’ önderliğinde gelişen New Age, pek çok kimse için Enya ve Sarah Brightman şarkıları demek…

MÜZİK MUSİC KLASİK MÜZİK CLASSICAL MUSIC

POP HITLINE

Tchaikovsky Sleeping Beauty Op. 66 (The Waltz) • Wolfgang Amadeus Mozart Clarinet Concerto In A Major K622 Adagio • Johann Sebastian Bach Orchestral Suite No 2 In B Minor Badinerie • Rossini Ouverture: William Tell • Puccini Madame Butterfly (Un Bel Di) • Georges Bizet • L’Arlesienne, Suite No2 Frandola • Mussorgsky Pictures at an Exhibition Promenade • Alexander Borodin Prince Igor / Polovietzkian Dances • Offenbach Orpheus In The Underworld CanCan • Tchaikovsky Ouverture: The Nutcracker • Giuseppe Verdi La Traviata Brindisi Drinking Song Georg • Friedrich Händel Largo from the opera “Xerxes” • Georges Bizet Carmen Suite 2 Danze Boheme • Mendelssohn Midsummer Nights Dream Op21 • Rossini Ouverture: The Barber of Seville • Antonio Vivaldi Concerto For Mandolin In C Major RV425 Allegro Johann Sebastian Bach Double Violin Concerto In D Minor Wolfgang Amadeus Mozart Laudate Dominium • Johann Strauss Annen-Polka •

Ludwig Van Beethoven Ave Maria • Wolfgang Amadeus Mozart Concerto for Flute and Harp Albinoni Adagio In G Minor • Frédéric Chopin n Polonaise No6 A

170 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

CAZ JAZZ Kirk Whalum Any Love • Bonnie Raitt I Cant Make You Love Me • Dave Koz You Make Me Smile Ledisi My Sensitivity (Gets in the Way) • Diana Krall Temptation • Earl Klugh Canadian Sunset • Crystal Gayle Dont It Make My Brown Eyes Blue • Peter White & Christopher Cross She’s In Love • Astrud Gilberto Girl From Ipanema • Boney James Wait For Love • Dinah Washington Mad About The Boy • Kenny G Songbird • Melody Gardot Quiet Fire • Paul Hardcastle Marimba • De Phazz Garbo Goodbye • Eric Marienthal Easy Street • Eva Cassidy Wade in the Water • Quincy Jones Soul Bossa Nova (Austin Powers Theme) The Sax Pack Goin Home Julie London Go Slow • Noel Elmowy El Bobo • Alma Cogan Somebody Loves Me

Flo-Rida feat. Kesha Right Round • Pitbull Calle Ocho • Lady GaGa Poker Face • Kelly Clarkson My Life Would Suck Without You • The Fray You Found Me • Akon Beautiful ft. Colby O’Donis and Kardinal Offishall • Beyonce Knowles Halo • Lily Allen The Fear • Katy Perry I Kissed A Girl • Flo Rida Sugar • Carrie Underwood Home Sweet Home • Lifehouse Broken • Britney Spears If U Seek Amy • Madcon Liar • Ne-Yo Mad • Taylor Swift You’re Not Sorry • David Archuleta A Little Too Not Over You • Katy Perry Thinking Of You • Pussycat Dolls ft. A.R. Rahman Jai Ho (You Are My Destiny) • Thriving Ivory Angels On the Moon • Whizzkids ft Inusa Dawuda Rumours (Digi Digi) • Miley Cyrus The Climb Jennifer Hudson • Spotlight

California Üniversitesi uzmanlarına göre Mozart gibi klasik müzik bestecilerinin eserlerini dinlemek zihinde imaj canlandırmaya yardımcı oluyor. According to experts from UCLA, listening to the works of classical music composers, like Mozart, helps to create images in your mind.

HAFİF MÜZİK EASY LISTENING Soul Asylum Runaway Train Shania Twain Got a Hold on Me Savage Garden I Knew I Loved You Dido Life For Rent Simply Red Sunrise Cyndi Lauper Time After Time Def Leppard Two Steps Behind Diana Ross When You Tell Me That You Love Me Elton John The One Lisa Stansfield Never Gonna Give You Up Don Henley Boys of Summer Brazilian Girls Lazy Lover Peabo Bryson & Roberta Flack Tonight I Celebrate My Love Kenny Rogers & Dolly Parton Islands In The Stream Rem Drive Spandau Ballet True Ricky Martin She’s All I Ever Had Dexy’s Midnight Runners Come On Eileen Moby In This World Europe Carrie Kim Carnes Bette Davis Eyes

UÇAĞA GİRİŞ MÜZİĞİ BOARDING MUSIC A. Akaçça, Ç. Erçağ, B.Canözer • Hasret Mercan Dede • Napas • Hüsnü Şenlendirici Çiğ • Kayahan Masal Yüzlüm • Mercan Dede Halitus • Furtuna Keyif • Ayhan Günyıl Gitti Gideli • Folkestra Dut Ağacı - Yaralı Ceylan • Best of Ethnic Music Serap • Doğan Canku Sultan-ı Yegah • Sirto Shahin & Sepehr The Last Goodbye • İncesaz & Macar Radyo Senfoni Ork. Güneş Yolu Göç Yolu, Kral Yolu, Baharat Yolu, İpek Yolu

NEW AGE Pandana Imagination Enya Stars And Midnight Blue

Friedemann Aquamarine Loreena McKennitt Seeds of Love Midori Seraphim (The Spirits Of Love) Blackmore’s Night 25 Years Rick Wakeman Dewy Morn Blank & Jones Angel (With Sarah McLachlan) Amethystium Autmn Interlude Grégorian Once In A Life Time BTribe Hablando Secret Garden Nocturne (New Version) Enigma Almost Full Moon Balligomingo Purify Vangelis Ask The Mountains Chambao n Volando Voy Kailash Anu Karunesh Beyond Heaven (Remix

İncesaz’ın Türk Hava Yolları’nın 75. kuruluş yıldönümü için hazırladığı ‘Yollar’ albümünde, saz solistlerine Laszlo Kovacs tarafından yönetilen Macar Radyo Senfoni Orkestrası eşlik ediyor. In the album ‘Yollar,‘ which was made to commemorate the 75th year of Turkish Airlines, the soloists are accompanied by the Hungarian Radio Symphony Orchestra conducted by Laszlo Kovacs.

Müzik programları okyanus aşırı seferlerimiz ile uçuş süresine bağlı olarak Avrupa seferlerimizde müzik sistemine sahip uçak tiplerinde dinlenebilmektedir. Music programmes can be listened on long distance flights and Europe flights depending on the flight duration with the aircrafts equipped with music system.

New Age was born with the convergence of electronic music and mystical thinking in the 1960s. Though developed by ‘Tangerine Dream’ but to most people associate it with the songs of Enya and Sarah Brightman.

UÇAK TİPİnE GÖrE MÜZİK KAnALLArI MUSIC CHANNELS BY CRAFT TYPE A340

AYIn TÜrK SAnATÇISI nAZAn ÖnCEL FEATURED TURKISH ARTIST A330

A320|21

B737-800

Caz Jazz Hafif Müzik Easy Listening

Direkten Döndüm• El Kızı Sokak Kızı / Ben Sokak Kızıyım• Erkekler de Yanar Yan Yana Fotoğraf Çektirelim / Beni Hatırla • Hay Hay• Hokka• Beyoğlu • Nereye Böyle• Gül Pansiyon • Ukala Dümbeleği • Küçük Gemiler Ben Böyle Aşk Görmedim / Bunu Bir Ben Bilirim Bir Allah • Geceler Kara Tren Bir Hadise Var / Ağla Erkeğim Ağla• Aynı Nakarat• Gitme Kal Bu Şehirde

Pop hitline Klasik Classical New Age Türkçe Pop Turkish Pop Ayın Sanatçısı Featured Artist (Tr) Türk Halk + Sanat Traditional + Classical Turkish Uçağa giriş Boarding

TÜrK SAnAT MÜZİĞİ+HALK MÜZİĞİ TRADITIONAL + CLASSICAL TURKISH Hakan Aysev şarkılar Söylüyorsan • Ekrem Düzgünoğlu & Gaye Aksu Çamlığın Başında Tüter Tütün • Ali Altay İnce Memet • Volkan Konak Kıranda Aşan Aydır • Hakan Aysev Kalbin Aşkla Çarpıyorsa • Birgitay Aktaş Bir Daracık Pencere • recep Ergül Ayrılık da Sevdadandır • Zara Ulus Değmen Benim Gamlı Yaslı Gönlüme • Özgür Akdemir Urfaya Paşa Geldi Onur Akın Bekle Bizi İstanbul Emel Sayın O Beni Bir Bahar Akşamı • Hülya Sözer Hüsran • Muazzez Ersoy Deli Gibi Sevdim • Hüner Coşkuner & Erol Büyükburç Dudaklarımda Şarkısın • Zeki Müren Gücüme Gidiyor Böyle Yaşamak • Funda Arar Ben Küskünüm Feleğe • Mediha Demirkıran Seninle Düştüm Dile • Seçil Heper Boş Mektup • Muazzez Ersoy Güz Gülleri • Tahir Engin Boz Ah şu Gönlümüz • Hülya Sözer Gönlümün içindedir

Hatırına Sustum / Hatırına Sustum• Seni Bugün Görmem Lazım 7’n Bitirdin / Aşkım Baksana Bana• Omzumda Ağla•

rEnKLErİ BİrBİrİnE UYDUrMUŞ Bİr nİL TÜrK POP MÜZİĞİ TURKISH POP nil Karaibrahimgil Seviyorum Sevmiyorum • Yusuf Güney Heder Oldum Aşkına • Funda Arar Senden Öğrendim • Aslı Güngör Son Öpücük • Atiye Muamma • Badem Geceyedir Küsmelerim • Sıla Sevişmeden Uyumayalım • Zuhal Olcay Yine Aşk Var • rafet El roman Aşkından Haber Ver • Öykü & Berk Seni Ben Unutmak İstemedim ki • Mustafa Ceceli Karanfil • Özgün Biz Ayrıldık • nalan Aramadın • Gülben Ergen Giden Günlerim Oldu • Umut Kaya Mevsimler Geçerken • Pinhani Ne Güzel Güldün • nazan Öncel Seni Bugün Görmem Lazım • Zeynep Dizdar Boşver • Duman Senden Daha Güzel • Berksan Zaaf • nalan Demode • Gökhan Türkmen Büyük İnsan

En az görüntüsü kadar renkli bir kişiliği de olan ve bu rengi elini attığı işlere enikonu bulaştıran Nil Karaibrahimgil, son albümü ‘Nil Kıyısında’da hayatın farkına varmış biri olarak karşımızda. Pop, alaturka, rock, hatta triphop severlere bile aynı anda hitap edebilen albümün ‘İlla’ isimli parçasına Mazhar Alanson eşlik ediyor. Müzisyen Suavi Karaibrahimgil’in kızı olan Nil, 12 yaşında ‘Bulutları görüyorum, yağmur geliyor...’ adlı ilk bestesini yaptığından bu yana müziğin içinde aslında. Bir yandan da reklam metni yazan sanatçının ‘Nil Dünyası’ (2002), ‘Nilfm’ (2004), ve ‘Tek taşımı kendim aldım’ (2006) üç albümü daha bulunuyor.

NIL, MATCHING THE COLORS With her joyful personality, and colorful energy to everything she does, Nil Karaibrahimgil salutes us with her latest album, ‘Nil Kıyısında’, as the one who becomes more aware of life. She has a duet with Mazhar Alanson in ‘Illa’, one of the greatest songs of the album drawing the attention of Pop, Turkish style, Rock and even Trip-Hop lovers. Nil, daughter of musician Suavi Karaibrahimgil, has been involved in music since she was 12 years-old, when she composed her first song, ‘Bulutları Görüyorum, yağmur geliyor…’ Nil also works as an advertising copywriter and has made three previous albums; ‘Nil Dünyası’ (2002), ‘Nilfm’ (2004) and ‘Tek Taşımı Kendim Aldım’ (2006).

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 000

Uluslararası uçuşlarımızda 21 farklı yemek çeşidimizden dilediğinizi seçebilirsiniz

YEMEK FOOD ÖZEL YEMEK SERVİSİ

UNUTMAYIN!

Yapılan araştırmalar, özel yemek ihtiyacının ve servisinin yolcularımızın bireysel ihtiyaçlarını karşılaması anlamında son derece önemli olduğunu kanıtlamaktadır. Türk Hava Yolları yüksek kalite standartlarında üretilen özel yemek sunumu ile yolcularımızın uçaklarımızda özel misafir konumunda olduklarını hissettirmenin yanı sıra, yolculuklarının uzun süre hatırlanabilecek güzel hatıralarla dolu olmasını da amaçlamaktadır.

• Özel yemek talepleri

uçuş rezervasyonunuz sırasında veya uçuştan en az 24 saat öncesinde yapılmalıdır. • Gıdalara karşı herhangi bir alerjik durumunuz varsa, lütfen doktor raporunuz ile birlikte bu konuyu iletiniz. • İç hat seferlerimizde özel yemek servisimiz yoktur. AVML

(Vegetarian Hindu MeaL)

Hint tipi, baharatlı vejetaryen yemek. BBML (Baby Meal) Kavanoz hazır bebek mamaları istek üzerine verilebilir. Ailelerin yanlarında mamalarını getirmeleri halinde uçuş ekibimiz hazırlanması konusunda yardımcı olacaktır. BLML (Bland Meal) Bu yemek tipi sindirim sistemi ve bağırsak düzensizlikleri yaşayan ve çiğneme problemi olan yolcularımız içindir. CHML (Child meal) Eğlenceli bir tabak sunumu ile servis edilir. 2-12 yaş arası çocuklar için önerilmektedir. DBML (Diabetic Meal) Kan şekerini düzenli tutmak zorunda olanlar içindir.

DBML (Diabetic Meal)

172 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

GFML (Gluten Free Meal)

GFML (Gluten Intolerant Meal) Buğday ya da buğday unu, arpa, yulaf ve çavdar, ekmek, kekler, hamur işleri, sosis ya da un ana malzemeli yiyecekler kesinlikle kullanılmaz.

PRML (Low Purine Meal) Ürik asite duyarlılığı olan kişiler için hazırlanmış yemeklerdir.

HNML (Hindu Meal Sığır ve dana eti içermez.

SFML (Seafood Meal) Sadece deniz ürünleri içermektedir.

KSML (Kosher Meal) Bu yemekler tamamıyla Musevi beslenme ve inanış kurallarına göre hazırlanır. LCML (Low Calorie Meal) Düşük yağlı, yüksek proteinli ve şeker içeriği bakımından düşük seviyede olan yiyecekler ile hazırlanır. LFML (Low Fat Meal) Hayvansal yağlar bakımından zayıf, kızartma ve yumurta içermeyen yemekleri kapsar. LSML (Low Salt | Sodium Meal) Minimum sodyum ve çok az tuz kullanılan yemek. MOML (Muslim meal)

İçeriğinde domuz ve domuz ürünleri bulunmaz, yemeğin hiçbir aşamasında alkol kullanılmaz. NLML (LOW Lactose Meal) Süt proteinine alerjisi olan yolcularımız tarafından tercih edilen bu özel yemekte, süt ve süt ürünleri kullanılmaz.

CHML (Child meal)

RVML (Raw Meal) Çiğ sebze ve meyvelerden oluşan yemek çeşididir.

SPML (Special Occasion Cake) Doğum günü, yıldönümü gibi özel günler için kutlama pastasıdır. VGML (Vegetarian Meal) Günlük üretimler ve bitkilerden elde edilen yiyecekleri kapsar. Yumurta, et, domuz eti, balık, kabuklu deniz mahsulleri ve bunlara ait ürünler kullanılmaz. VJML (Vegetarian Jain MeaL) “Jain” alışkanlıklarına göre hazırlanan Vejataryen Hindu yemeği. VLML (Vegetarian Lacto Ovo Meal) Et, balık, deniz ürünleri içermemektedir. İçeriğinde süt, tereyağı, peynir vs. bulunan günlük üretimler kullanılabilir. VOML (Vegetarian Oriental Meal) Sebze ve meyveler ile hazırlanan Vejetaryen yemek.

In our international flights you may select one of our 21 different special meals

Special Meal Service

Recent polls carried out, have shown that meeting special meal requirements is of utmost importance for customer satisfaction. By presenting special meals with the highest degree of quality and consistency, Turkish Airlines aims not only to make you feel like you are a special guest on our airplanes, but also wishes to make your travelling experience with us a memorable one.

DON’T FORGET!

GFML (Gluten Intolerant Meal)

to be done during your reservation to a flight or at least 24 hours in advance of your flight. • Please advise if you have any allergies, like nut allergy etc., with a doctor report. • Special meal requests can not be taken in domestic flights.

Does not contain wheat or wheat flour, barley oats and rye bread cakes (unless wheat free) pastry, sausages or any flour based products.

• Special meal requests have

AVML (Vegetarian Hindu MeaL)

These meals use only a limited amount of Dairy Products. BBML (Baby Meal)

Tinned baby food will be available on request. Parents are advised to bring their usual powdered milk which can be prepared and heated in the aircraft by our cabin crew. BLML (Bland Meal) For those with digestive tract, gut disorders or chewing problems. CHML (Child Meal)

Contains a combination of familiar fun foods. For children aged 2-12 years. DBML (Diabetic Meal)

For those who need to manage blood sugar level.

HNML&JNML (Hindu MealJain Meal)

Does not contain beef or veal. KSML (Kosher Meal)

These meals are prepared to comply with Jewish dietary laws. LCML (Low Calorie Meal)

A low calorie diet should not contain excessive protein portions and should be low in fat and sugar. LFML (Low Fat Meal)

SFML (Seafood Meal)

Contains a selection of seafood for those restricted to eating seafood only. SPML (SpecIal OccasIon Cake)

Cake for your birthday, anniversary etc. VJML (Vegetarian Jain MeaL) Hindu Meal Vegetarian food prepared in Indian style, based on Jain customs VLML (VegetarIan Lacto Ovo Meal)

High fibre meal with reduced amounts of fat. Does not contain egg, fried products in fat.

Does not contains meat, fish or seafood. May contain dairy products such as milk, butter, cheese etc.

LSML (Low Salt | Sodium Meal)

VGML (VegetarIan Meal)

Low sodium meal; prepared with ingredients that are low in salt and sodium content. MOML (MuslIm Meal)

Does not contain pork, byproducts of pork or foodstuffs containing alcohol. NLML (LOW Meal)

Does not contain cheese dairy products and their derivatives and lactose or milk products.

Contains dairy products and all plant derived foods but no eggs, meat, poultry, fish or shellfish or products derived from them. VOML (Vegetarian Oriental Meal) Vegetarian Oriental Meal Vegetarian food along with fruits and vegetables.

PRML (Low PurIne Meal)

CHML (Child meal)

SFML (Seafood Meal)

tendency to form uric acid. RVML (VegetarIan Raw Meal) Contains only raw vegetables or fruits.

For those who have a VGML (VegetarIan Meal)

HNML&JNML (Hindu Meal- Jain Meal)

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 173

Online Check-in işlemlerinizi uçuşunuzun kalkış saatinden 24 saat öncesinden başlayıp uçuşunuza 90 dakika kalıncaya dek gerçekleştirebilirsiniz.

ONLINE CHECK IN

Online check-in is available from

24 hours to 90 minutes before the departure time of your flight.

NASIL YAPILIR? HOW TO DO ONLINE CHECK IN?

1 2 3

• www.thy.com adresinde bulunan

‘Online İşlemler’ bölümünde işleminizi isim ve soyadı bilgilerinizin yanı sıra, elektronik bilet numaranızı ya da rezervasyon numaranızı (PNR) yazarak başlatabilirsiniz. • By using the ‘Online Services’ link from www.thy.com you can initiate your check-in online. Besides your name, you need to enter your Electronic Ticket number or Reservation Code (PNR). •Rezervasyon kaydınızdan check-in yapmak istediğiniz yolcuları seçerek oturmak istediğiniz koltukları belirleyebilirsiniz. Bu aşamada bağlantılı tüm uçuşlara check-in yapabilirsiniz. • You can select the passengers that you want to check-in online from your reservation record and then you can select your seats. You can also check in online for connected flights.

•E-posta veya cep telefonu bilginizi

girerek check-in işleminizin son durumu hakkında bilgi talep edebilirsiniz. •You can ask for information about the status of your check-in by entering your e-mail address or mobile phone number.

• Uygulamanın geçerli olduğu

istasyonlardan başlayan uçuşlarınız için biniş kartı bastıktan sonra doğrudan biniş kapısına gidebilirsiniz. • At the airport, get your boarding cards printed out at Departures where this application is in use and then you can proceed directly to the boarding gate.

AVANTAJLARI NEDİR? WHAT ARE THE ADVANTAGES?

• Tüm uçuşlara ait koltukları seçebilir, • Miles&Smiles kart bilginizin sisteme • You can select your own seats for all flights. işlenmesini sağlayabilirsiniz. • You can enter your Miles&Smiles card • ‘Koltuk değiştirme’ imkânından information if it has not been recorded faydalanabilir,

• You can also use the seat change facility.

174 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

in your reservation.

• Eğer bavulunuz yok ise uçuş kartınızı

bastırıp doğrudan uçuş kapısına gidebilirsiniz. Bavulunuz var ise size özel Online Check-in kontuarından bagaj işlemlerinizi yaptırabilirsiniz. • If you do not have any baggage you can proceed directly to the boarding gate after printing out your boarding card. If you have baggage you can complete your baggage operation from online check-in desks at the airport.

SELF CHECK IN NASIL YAPILIR? HOW TO DO SELF CHECK IN?

• Havalimanına ulaştığınızda Self Check-

• Tercihinize göre Miles&Smiles veya

• Uçuş bilgilerinize ulaştıktan sonra

• Biniş kartınızı bastırabilir ve doğrudan

in cihazlarının ekranına dokunarak uygulamayı başlatabilirsiniz. • At the airport you can easily initiate your check-in by using our Self-Check-in kiosks.

herhangi bir banka kartınızı kullanarak ya da ad, soyad yanı sıra Rezervasyon kodu (PNR) veya Elektronik Bilet numaranızı girerek bir sonraki adıma ilerleyebilirsiniz. (Biletini internet üzerinden kredi kartı ile alan yolcularımızın check-in yapabilmeleri için ödemeyi yaptıkları kredi kartını kullanmaları gerekmektedir.) • Based on your preference you can either use your Miles&Smiles or any credit/debit card or enter your name and surname and your Reservation Code (PNR) or Electronic Ticket number to proceed the next step. (Passengers who have purchased their tickets via the internet using a credit card need to use the same card to be able to check-in.)

listeden kendinizi ve|veya beraberinizde check-in yapmak istediğiniz yolcuları seçerek oturmak istediğiniz koltukları belirleyebilirsiniz. • After viewing your flight information, you can select your name and/or those of any accompanying passengers that you want to check-in, and then you can choose your seats.

uçuş kapısına gidebilirsiniz.

• You can then print your boarding cards and proceed directly to the boarding gate.

BAGAJINIZ VARSA... IF YOU HAVE BAGGAGE... Bagaj işlemlerinizi check-in bankolarından ya da ‘Bagaj Teslim Bankosu’ndan tamamlayabilirsiniz. You can check-in your baggage from check-in desks or from the ‘Baggage Drop Off’ points. 2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 175

thy.com 34 dilde yayında thy.com is online in 34 languages

OnLİnE OrTAMDA SEYAHATİnİZİ PLAnLAYIn

Gideceğiniz destinasyondaki otel rezervasyonlarını yapabilirsiniz.

PLAN YOUR TRIP ONLINE You may book the hotel reservations for your destinations.

ÇEVRİMİÇİ ONLINE OnLInE İŞLEMLEr İLE ZAMAn KAZAnIn Online biletten check-in’e birçok işlemi thy.com’dan yapabilirsiniz.

SAVE TIME WITH THE ONLINE SERVICES You may buy your online ticket & check-in via thy. com.

BİLGİ EDİnİn

Türk Hava Yolları ile ilgili merak ettiğiniz her şey burada.

GET INFO Everything you want to know about Turkish Airlines is here.

SKYLIFE DErGİSİnİ OKUYUn Skylife dergisinin tüm içeriğine online ulaşabilirsiniz.

READ SKYLIFE MAGAZINE You can access the whole content of Skylife magazine.

MİLLErİnİZİ YÖnETİn Shop&Miles üyeleri milleriyle ilgili her türlü işlemi online yapabilir.

MANAGE YOUR MILES Shop&Miles members can easily manage their accounts online.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 177

MİSAFİRLERİMİZ OUR gUESTS BEBEKLEr İÇİn

• Bebek maması,

uçuşlarımızda “özel yemek” kapsamındadır. Rezervasyon sırasında ve tarifeli kalkış saatinden en az 24 saat önce; özel yemek (BBML - Bebek Maması) talebi yapmalısınız. • Cam kavanozda verilen mamalarda meyveli ve sebzeli iki seçenek bulunur . • Özel yemek talebi yapmayanlar için IST ve ESB çıkışlı iç hat ve tüm dış hat uçuşlarımızda, uçaklarımızda kısıtlı miktarda ekstra bebek maması bulundurulur. Yoğun talepten tükenmişse, lütfen kabin ekibimizle temasa geçiniz. • Yer numaranızı alırken, bebeğinizin olduğunu ve önde oturmanız gerektiğini hatırlatmalısınız. Kabin girişinde, sağ, sol veya orta sıra koltukların önündeki pusetleri kullanabilirsiniz. • Bebeğinizin altını değiştirmek için, kabindeki koltuklar yerine, bu işlemi kolaylaştıran özel modifikasyonlu tuvaletleri denemenizi tavsiye ediyoruz.

INFANT PASSENGGERS

• Since baby food falls into the

category of ‘special food’ on our flights, special food (Baby Food) request must be made either when making a reservation, or at least 24 hours before scheduled takeoff. • Two types of baby food, fruit and vegetable, are available in jars. • In case of failure to request in advance, a limited amount of extra baby food is available on flights originating from Istanbul and Ankara airports. Due to high demand, however, we may run out of baby food. Please contact our cabin crew for your request. • You must specify that you have an infant with you at check-in so that you can be placed in the front row of seats. You can use the cribs, which can be hung on the walls at the entrance to the cabin in front of the right, left and central rows of seats, • To change your baby’s nappy, you may use the specially modified lavatories rather than the cabin seats.

HASTA VE BEBEK BEKLEYEn YOLCULAr İÇİn

• Hasta yolcu için bilet

alınırken ‘Hasta Yolcu Formu’ düzenlenerek bilete iliştirilidir. Hasta yolcunun uçması için hastalık türünü belirten ve hastalığın yolculuğa engel olmayacağına dair son 10 gün içinde alınmış doktor raporu gereklidir. • Bakıma muhtaç olan yolcu, refakatçi ile kabul edilir. • Tek bebek bekleyen yolcular, 28 haftadan- 36 haftaya kadar doktorundan aldığı “Uçakla Seyahatinde Herhangi Bir Sakınca Yoktur” rapor ile uçuşa kabul edilebilir. 36 haftadan sonra ise doktor raporu olsa dahi kabul edilmez. • İki veya daha fazla bebek bekleyen yolcular, 28 haftadan- 32 haftaya kadar doktorundan aldığı “Uçakla Seyahatinde Herhangi Bir Sakınca Yoktur” raporu (son 7 gün içinde alınmış) ile uçuşa kabul edilebilir. 32 haftadan sonra ise doktor raporu olsa dahi kabul edilmez.

taşıyabilmeniz için rezervasyon yaptırmalısınız. • Evcil hayvan, yolcu tarafından getirilen uygun özel bir kafes, kutu ya da çanta içerisinde kabine alınır. Standartlara uymayan muhafazalar kabul edilmez. Yolcu, evcil hayvanın geçerli bir sağlık belgesi, kimlik cüzdanı, aşı kağıdını yanında bulundurmalıdır. • Evcil hayvanlar kabinde oldukları süre içinde bulundukları muhafazalarından çıkartılamaz ve muhafazalar sahiplerinin oturdukları

178 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

• While purchasing the ticket a

Sick Passenger Form, must be filled and attached to the cover of the ticket. A medical clearance is obligatory and it must be dated max 10 days prior to the flight date. • Passenger whose illness is severe enough to require care cannot fly unaccompanied. • If the mother is pregnant with one baby; she is permitted to travel between 28-36 weeks of the pregnancy with the medical clearance which states “Fit to travel by air carriage” by the doctor. It is not permitted to travel after 36 weeks pregnancy even with a medical clearance. • If the mother is expecting twins or more; it is permitted to travel between 28-32 weeks of the pregnancy with the medical clearance which states “Fit to travel by air carriage” by the doctor. It is not permitted to travel after 32 weeks pregnancy even with a medical clearance. Medical clearance must be dated max 7 days prior to the flight.

PETS

EVCİL HAYVAnLAr İÇİn

• Uçak kabininde evcil hayvan

SICK PASSENGERS AND EXPECTANT MOTHERS

koltukların önünde kabin içindeki gidiş ve gelişe engel olmayacak şekilde yerleştirilir. • Yolcu kabininde taşınması mümkün olmayan evcil hayvanlar ise, yolcu tarafından sağlanan ve gerekli şartlara uygun muhafazaların içinde, kargo kompartmanında taşınır. • Check-in sırasında sadece kedi ve köpek (amerikan pitbull terrier, amerikan staﬀordshire terrier, bull terrier, staﬀordshire bull terrier, japanese tosa, dogo argentino, doberman, rottweiller gibi tehlike arz eden köpekler hariç) kabul edilir.

• Reservations are required for pets. • Only cats and dogs (except American • Passengers may carry pets in the cabin pitbull terrier, American Staffordshire only if they are in cages which meet airline specifications. Domestic animals flying in the passenger cabin must possess a valid and up-to-date record of health and vaccination. •While on the aircraft, pets are not allowed out of their containers, which must be placed in front of the owner’s seat so as not to obstruct movement within the cabin. •Pets, which cannot be carried in the cabin, can be carried in the hold in appropriate containers supplied by their owners.

terrier, bull terrier, Staffordshire bull terrier, Japanese tosa, dogo argentino, doberman, rottweiller etc type of fighting dogs) are allowed on Turkish Airlines flights.

GÖÇMEN YÖNETMELİĞİ IMMIgRaTION REgULaTIONS ABD’ye uçakla giden bütün yolcuların (ya da her aileyi temsilen yalnızca bir kişinin) Gümrük Deklare Formu doldurması gerekmektedir. ABD vatandaşları, yeşil kart sahipleri, Kanada vatandaşları ya da yeni göçmenlerin dışında, geçerli bir ABD vizesine sahip ve son varış noktası ABD ya da ABD’nin dışındaki bir ülkeye transit olan yolcuların beyaz renkli I-94 formunu doldurması zorunludur. Aşağıda adı geçen ülkelerden birine ait bir pasaportla giriş yapıyorsanız ya da ABD vizesi olmadan (vize muafiyet programı altında) transit yolcu gibi konaklıyorsanız yeşil renkli I-94W formunu doldurulmanız gerekmektedir. Ülkeler: Andorra, Avustralya, Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Almanya, Büyük Britanya, İzlanda, İtalya, Japonya, Liechtenstein, Lüksemburg, Monako, Hollanda, Yeni Zelanda,Norveç, San Marino, İspanya, İsveç ve İsviçre.

If you are flying to the United States, please note that all passengers (or one passenger per family) must complete a Customs Declaration Form. Apart from US citizens, greencard holders, Canadian citizens and new immigrants, all passengers travelling to the United States, whether as their final destination or in transit to another country, are obliged to fill out the white I-94 form. The green I-94W form must be completed if you hold a passport from one of the countries below or if you are making an intermediate stop in U.S as a transit passenger without a U.S. visa under the visa waiver program. Countries: Andorra, Australia, Austria, Belgium, Denmark, Finland, France, Germany, Great Britain, Iceland, Italy, Japan, Liechtestein, Luxembourg, Monaco, Netherlands, New Zealand, Norway, San Marino, Spain, Sweden or Switzerland.

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 179 N

B 777-300 ER Uçak adedi • Number of aircraft: 3 Azami kalkış ağırlığı Maximum take off weight: 351.534 kg Kanat açıklığı • Wing span: 64.80 m Gövde uzunluğu • Length: 73.90 m Yerden yüksekliği • Height: 18.60 m Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 900 km|h

Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 312 Koltuk aralığı • Seat pitch (inch): 33, 34 (EC); 54 (BC) Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude: 43.100 ft Azami menzil • Maximum passenger range: 14.685 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 57.784 kg|201.6 m3

A 340-311|313 Uçak adedi • Number of aircraft: 9 Azami kalkış ağırlığı • Maximum take off weight: 257.000 kg (A 340-311), 262.000 kg (A340-313) Kanat açıklığı • Wing span: 60.30 m Gövde uzunluğu • Length: 63.69 m Yerden yüksekliği • Height: 16.85 m Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 890 km|h

A 330-203

Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 271 Koltuk aralığı • Seat pitch (inch): 33, 34 (EC); 54 (BC) Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude: 41.100 ft Azami menzil • Maximum passenger range: 11.952 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 44.836 kg|152.80 m3

Uçak adedi • Number of aircraft: 7 Azami kalkış ağırlığı • Maximum take off weight: 233.000 kg Kanat açıklığı • Wing span: 60.30 m Gövde uzunluğu • Length: 58.80 m Yerden yüksekliği • Height: 17.40 m Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 890 km|h

Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 250 Koltuk aralığı • Seat pitch (inch): 33 (EC); 61 (BC) Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude: 41.100 ft Azami menzil • Maximum passenger range:10.371 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 37.528 kg|105.95 m3

A 321-111|231|211

Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 155|181|186|195|202 Koltuk aralığı • Seat pitch (inch): 30, 31, 32, 33 (EC); 33, 34, 36 (BC) Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude: 39.000|39.800 ft (TC-JMG) Azami menzil • Maximum passenger range: 2.250|3.200 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 12.837-11.548 kg|58-46.49 m3

Uçak adedi • Number of aircraft: 20 Azami kalkış ağırlığı • Maximum take off weight: 83.000|89.000 kg Kanat açıklığı • Wing span: 34.09 m Gövde uzunluğu • Length: 44.51 m Yerden yüksekliği • Height: 11.76 m Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 835|844 km|h

B 737-800 Uçak adedi • Number of aircraft: 48 Azami kalkış ağırlığı • Maximum take off weight: 79.015 kg Kanat açıklığı • Wing span: 34.31 m|35.78 m Gövde uzunluğu • Length: 39.47 m Yerden yüksekliği • Height: 12.55 m Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 858 km|h

Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 165 Koltuk aralığı • Seat pitch (inch): 30 (EC); 31 (EC); 35 (BC) Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude: 41.000 ft Azami menzil • Maximum passenger range: 4.755 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 8.408 kg|45.05 m

A 320-214|232

Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 150|156|159|167|168 Koltuk aralığı • Seat pitch (inch): 30, 31 (EC); 32, 33 (BC) Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude: 39.000|39.800 ft Azami menzil • Maximum passenger range: 2.963|3.350 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 9.435 kg|37.06 m3

Uçak adedi • Number of aircraft:: 22 Azami kalkış ağırlığı • Maximum take off weight: 73.500|75.500|77.000 kg Kanat açıklığı • Wing span: 33.91 m|34.09 m Gövde uzunluğu • Length: 37.57 m Yerden yüksekliği • Height: 11. 91 m|11.76 m Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 858 km|h

B 737-400 Uçak adedi • Number of aircraft: 4 Azami kalkış ağırlığı • Maximum take off weight 68.038| 65.090|64.637 kg Kanat açıklığı • Wing span: 28.90 m Gövde uzunluğu • Length: 36.40 m Yerden yüksekliği • Height: 1.125 m Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 797 km|h

Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 148|150|152 Koltuk aralığı • Seat pitch (inch): 29, 30, 31, 32 (EC); 34, 38 (BC) Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude: 37.000 ft Azami menzil • Maximum passenger range: 3.350 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 7.491 kg|39.22 m3

A 319-132 Uçak adedi • Number of aircraft: 4 Azami kalkış ağırlığı • Maximum take off weight 70.000 kg Kanat açıklığı • Wing span: 34.10 m Gövde uzunluğu • Length: 33.84 m Yerden yüksekliği • Height: 11.75 m Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 844 km|h

180 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 126 Koltuk aralığı • Seat pitch (inch): 33 (EC); 37 (BC) Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude: 39.800 ft Azami menzil • Maximum passenger range: 3.704 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 6.786 kg

Dergimizin bu sayfasında yayımlanan km ve mil (deniz mili) değerleri, uçağın uçtuğu irtifada takip ettiği rotanın yer üzerindeki iz düşümünün ölçülen mesafesidir.

Km 3246 3935 4145 1528 2356 3902 2636 580 1890 2787 1845 7819 2278 1963 1122 893 1858 1046 2750 1395 4047 2228 1189 576 9185 1952 2471 2584 5480 1009 3122 1150 3274 3033 3587 2182 3035 1909 2389 993 2180 2061 2963 2292 9078 7920 1293 4210 3469 2252 2109 724 1109 2146 2632 4852 837 3484 2580 1337 1149 2174 2821 2785

N. Miles 1753 2125 2238 825 1272 2107 1423 313 1021 1505 996 4222 1230 1060 606 482 1003 565 1485 753 2185 1203 642 311 4959 1054 1334 1395 2959 545 1686 621 1768 1638 1937 1178 1639 1031 1290 536 1177 1113 1600 1238 4902 4276 698 2273 1873 1216 1139 391 599 1159 1421 2620 452 1881 1393 722 620 1174 152 1504

The distance in kilometres and nautical miles in the table on this page is the projected distance on the ground for the route flown by the aircraft.

Uçaklarımızın içindeki monitörlerde görülen rakam ise, uçağın havada katettiği mesafedir.

Km 2399 2806 1735 1561 1932 5014 3531 1637 8575 4884 1983 1733 663 10536 2734 2358 7690 1613 860 1866 2602 1489 1379 3550 10905 1461 8708 659 9172 574 2253 2408 1830 1193 8566 9204 2165 3517 1552 1261 1439 872 10149 8597 1941 1796 2619 704 1446 1510 1356 4841 1198 1830

N. Miles 1295 1515 937 843 1043 2707 1907 884 4630 2637 1071 936 358 5689 1476 1273 4152 871 464 1008 1405 804 745 1917 5888 789 4702 356 4953 310 1217 1300 988 644 4625 4970 1169 1899 838 681 777 471 5480 4642 1048 970 1414 380 781 815 732 2614 647 988

The figure shown on the cabin monitors give the actual distance flown by the aircraft through the air, including adjustments of direction to compensate for wind, and other weather conditions.

Km N. Miles 2702 1459 2590 1398 2495 1347 2299 1241 2210 1193 1764 952 1699 917 Km N. Miles

182 NM

1699

İstanbul’dan | From Istanbul (Atatürk Airport) ADANA ADIYAMAN ADF ANKARA ESB ANTALYA AYT BATMAN BAL BODRUM | MİLAS BJV ÇANAKKALE CKZ DALAMAN DLM DENİZLİ DNZ DİYARBAKIR DIY ELAZIĞ EZS ERZİNCAN ERC ERZURUM ERZ ESKİŞEHİR AOE GAZİANTEP GZT HATAY HTY İZMİR ADB KAHRAMANMARAŞ KCM KARS KSY KAYSERİ ASR KONYA KYA MALATYA MLX MARDİN MQM MERZİFON MZH MUŞ MSR NEVŞEHİR NAV SAMSUN SZF SİNOP SIC SİVAS VAS ŞANLIURFA GNY TRABZON TZX VAN VAN Ankara’dan | From Ankara (Esenboğa Airport) İSTANBUL İST SABİHA GÖKÇEN SAW İstanbul’dan | From Istanbul (Sabiha Gökçen Airport) ANKARA ESB ANTALYA AYT BODRUM BJV DALAMAN DLM İZMİR ADB

Türk Hava Yolları Özel Yolcu Programı Miles&Smiles’da uygulanan mil değerleri ise, Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı’nın (IATA) yayımlamış olduğu rakamlar olup yukarıda yazılan mil değerlerinden farklıdır.

917 Km 824 955 419 535 1144 526 267 648 461 1087 961 987 1091 305 983 959 419 874 1265 696 530 861 1140 610 1168 635 698 543 734 1072 974 1304 Km 467 402 Km 393 489 555 565 431

The miles used by Turkish Airline’s Frequent Flyer Programme Miles&Smiles are those published by the International Air Transport Association (IATA) and therefore they are different from the distances in miles noted above.

* Gümrük uygulaması olan istasyonlarımız; İstanbul (IST), Ankara (ESB), İzmir (ADB), Antalya (AYT), Adana (ADA), Trabzon (TZX), Gaziantep (GZT), Dalaman (DLM), Bodrum (BJV), Samsun (SZF), Konya (KYA), Kayseri (ASR), Denizli (DNZ), Nevşehir (NAV), Malatya (MLX) ‘dır. * Customs; Istanbul (IST), Ankara (ESB), Izmir (ADB), Antalya (AYT), Adana (ADA), Trabzon (TZX), Gaziantep (GZT), Dalaman (DLM), Bodrum (BJV), Samsun (SZF), Konya (KYA), Kayseri (ASR), Denizli (DNZ), Nevşehir (NAV), Malatya (MLX).

AnadoluJet Fİlo Bİlgİlerİ AnadoluJet Fleet Info

Daha ekonomİk!

Anadolu’da uçmak hiç olmadığı kadar kolay. AnadoluJet’in ekonomik uçuş fırsatlarıyla uçmak lüks olmaktan çıkıyor, herkesin bütçesine uygun fiyat politikamızla Anadolu insanı için yolculuk demek uçmak demek oluyor. Çünkü AnadoluJet’in kısa uçuşlarında ekstra masraflardan kaçınılyor. Rahat, pratik ve ekonomik uçuşlar var.

THY desteğİ İle çok daha güçlü!

AnadoluJet, gökyüzüne THY’den aldığı güç ve güvenle yükseliyor. Uluslararası standartlardan ve güvenlikten taviz vermeden çok daha ekonomik uçuyor. THY’nin 75 yıllık birikimi, teknik bakım kalitesi, güvenilir marka desteği ve daha birçok özelliği ile AnadoluJet size sadece ekonomik değil, güvenli ve rahat uçuş imkânı da sağlıyor.

Daha çok seçenek, Daha çok nokta!

İzmir, Erzurum, Adana, Trabzon... Türkiye’nin dört bir yanı AnadoluJet’in Ankara merkezli uçuşlarıyla birbirine bağlanıyor. AnadoluJet Ankara’dan yirmi dört noktaya, yirmi dört noktadan Ankara’ya uçuyor. Anadolu insanı birbirine daha da yaklaşıyor. Aktarmalı seferlerimizde 24 saat içerisinde Ankara üzerinden Türkiye’nin yirmi üç noktasına alacağınız ikinci bilet sadece 45 TL.

More economical! Flying across Anatolia is easier than ever before. Flying is no longer a luxury at AnadoluJet’s economical fares. With our policy of fares to fit every budget, traveling now means flying for the people of Anatolia for there are no unnecessary extra frills and no extra costs on AnadoluJet’s short flights, which are comfortable, practical and economical.

Stronger THE SUPPORT OF Turkish Airlines AnadoluJet is ascending to the skies with the strength and confidence it gets from Turkish Airlines. It can fly far more economically without compromising international standards or safety. With Turkish Airlines’ 75 years of experience, technical maintenance quality, trusted brand name and many other advantages, AnadoluJet offers you not only economy but also safety and comfort in flying.

More alternatives, more destinations! Izmir, Erzurum, Adana, Trabzon... AnadoluJet’s Ankara-based flights connect the four corners of Turkey. AnadoluJet flies from Ankara to 24 destinations and back, bringing the people of Anatolia closer to one another. In connected flights, the second ticket you will buy for 23 destinations in Turkey via Ankara within 24 hours is only 45 TL.

B 737 - 800 Uçak adedi • Quantity:3 Azami kalkış ağırlığı • Maximum take off weight: 70.987 kg Kanat açıklığı • Wing span: 35.79 m Gövde uzunluğu • Length: 39.47 m Yerden yüksekliği • Height: 12.55 m

Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 858 km|h Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 189 Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude:41.100 ft Azami menzil • Maximum passenger range: 3.700 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 8.408 kg|45.05 m3

B 737 - 700 Uçak adedi • Quantity: 4 Azami kalkış ağırlığı • Maximum take off weight: 68.038 kg Kanat açıklığı • Wing span: 28.88 m Gövde uzunluğu • Length: 36.449 m Yerden yüksekliği • Height: 11.125 m

Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 797 km|h Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 166 Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude: 37.000 ft Azami menzil • Maximum passenger range: 3.350 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 7.491 kg|39.22 m3

B 737 - 400 Uçak adedi • Quantity: 1 Azami kalkış ağırlığı • Maximum take off weight: 61.998 kg Kanat açıklığı • Wing span: 35.80 m Gövde uzunluğu • Length: 33.60 m Yerden yüksekliği • Height:12.50 m

Yatay uçuş sürati: • Cruise speed: 828 km|h Yolcu kapasitesi • Passenger capacity: 149 Azami yatay uçuş yüksekliği • Maximum cruising altitude: 37.000 ft Azami menzil • Maximum passenger range:6.230 km Azami kargo kapasitesi • Maximum cargo capacity: 4178 kg|27.30 m3

Türk Hava Yolları’nda kabin içine alabileceğiniz el bagajları standart boyut ve ağırlığı 23x40x55 cm ve 8 kg’dır. Turkish Airlines allows one piece of cabin baggage measuring 23x40x55 cm and weighting a maximum of 8 kg.

BAGAJ luggage • Seyahat ettiğiniz

havayolu şirketinden bagajınızı nereye kadar etiketleyeceğini ve kaç kiloya kadar taşıma hakkınız olduğunu öğrenip biletinizden kontrol ediniz..

• Please check destination to

which your baggage should be labelled and the weight limit marked on your ticket.

• THY’nda kabine

alabileceğiniz el bagajları standart boyut ve ağırlığı 23x40x55 cm ve 8 kg’dır. Değerli eşyalarınızı lütfen el bagajınızda taşıyınız.

• Turkish Airlines allows one

piece of cabin baggage measuring 23x40x55 cm and weighting a maximum of 8 kg.

• Every piece of your baggage

should be labelled with your name, telephone number and destination adress. Tags are available from our check-in desks.

• Bagajlarınızın teslim

işlemini adınıza yaptırınız ve etiketlerinizi kontrol ediniz. Bagajınızı başka yolcu adına kaydettirirseniz, kayıp veya hasarda tarafınıza tazminat ödenmesi mümkün olmaz.

• Present your baggage in your own name, and check the information on the baggage receipts given to you. If your baggage is registered your in the name of another passenger, you will not be able to claim for lost or damaged baggage.

• Serbest bagaj taşıma hakkı • Uçağa binmeden bagaj uçuş ve bilete göre değişir ve ücrete tabidir. Economy Class yolcularında bu 20 kg’dır. Amerika ve Kanada uçuşlarında en fazla iki parça (bir adet 23 kg) bagaj olması ve iki parçanın üç boyutu toplamının 273 cm’yi geçmemesi gerekmektedir.

• Free Baggage Allowance

differs according to flights and ticket. Passengers must pay excess baggage fee. For Economy Class passengers Free Baggage Allowance is 20 kg. For USA and Canada flights the baggage should be two pieces max. (each piece 23 kg) and sum of the three dimensions of two pieces should be 273 cm max.

• Bagajınıza kişisel

bilgilerinizi içeren etiketi mutlaka takınız. Etiketleri bankolarımızdan temin edebilirsiniz.

184 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

gösterme uygulaması varsa bagajınızı görevlilere gösteriniz.

• You may be required to

identify your baggage before boarding. Please point out each piece of your baggage to the staff member on duty.

• 32 kg’ı aşan bagajlar

check-in işlemine kabul edilmemekte. Bagajınızın taşıma esnasında fazla doluluktan zarar görmemesi için genişlik sınırlarını ve ağırlık taşıma kapasitesini zorlamayınız. Taşıma hakkınızı aştığınızda bagaj ücreti ödemeniz gerektiğini unutmayınız.

• Baggage exceeding 32 kg.

will not be accepted in THY FLIGHTS .Do not overfill your suitcases and bags beyond their weight or volume capacity. This can lead to the handle breaking and other damage to your baggage. If

your baggage exceeds the weight allowance, remember that you will be liable to pay additional charges..

• Kesici, delici ve patlayıcı

eşyaların kabinde bulunması güvenlik açısından sakıncalıdır, lütfen yanınızda bulundurmayınız

• Knives, penknives, nail

scissors, cigarette lighters and other cutting, piercing and explosive items are not allowed in the cabin for security reasons.

Bagajınız kaybolursa | hasar görürse… If your baggage is lost | damaged… • Varışınızda teslim alamadığınız

bagajınız ve anında fark edebileceğiniz türden hasarlarınız için, havalimanını terk etmeden önce Kayıp ve Bulunan Eşya Ofisine yapacağınız başvuruda biletinizi, bagaj etiketinizi, kimliğinizi ibraz ediniz.

• Anında fark edemediğiniz hasar

ve eksiklikler içinse 7 günde ilgili havayoluna müracaat ediniz.

•Bagajınız 5 gün içinde bulunamadığı

takdirde bagaj talep formunuz, orijinal biletiniz, bagaj etiket(leriniz, -varsa- fazla bagaj biletiniz ve hüviyetiniz ile birlikte en yakın THY ofisine veya Bagaj Aksaklıkları Takip Merkezi Müdürlüğü’ne müracaat ediniz.

• In the case of luggage that does not arrive

at your destination, or that arrives with immediately apparent damage, present your your ticket, baggage claim check and ID to the Lost and Found Office before leaving the airport.

• With damage that only becomes apparent

later, contact the airline in question within seven days of your travel date.

• Should your baggage not be traced within

5 days, please apply to the nearest Turkish Airlines office or Baggage Tracing Center with your Property Irregularity Report, original ticket, original baggage receipt(s), excess baggage receipt (if any) and a valid identification document.

İrtibat Bilgileri: Contact Information: Tlf: +90 212 444 0 849 Faks: +90 212 465 23 87 Email: bat@thy.com Web: www.thy.com

Sabiha Gökçen havalimanı’ndan, iç hat noktalarına haftanın her günü minimum kargo taşımaları gerçekleştirilmektedir. Minimum cargo transport service is given daily to domestic destinations from Istanbul Sabiha Gökçen Airport.

KARGO CaRgO THY KArGO nE TAŞIr?

THY KArGOYA nASIL ULAŞILIr?

Tekstil ürünleri, yedek parça, makine aksamı, hi-tech ürünler, çiçek, canlı hayvan, deri, yaş sebze, meyve, veya değerli eşyalarınız...

24 saat | 7 gün internet üzerinden, www.TKCargo. com adresinden kargolarınızı sürekli takip edebilir, iç hat kargo ücret ve tarife bilgilerimize ulaşabilirsiniz.

THY KArGO nErEYE TAŞIr? Uzakdoğu’dan Amerika’ya, Avrupa’dan Ortadoğu ve Afrika’ya kargo taşıdığımızı biliyor musunuz?

Alo Kargo Servisimiz vasıtasıyla 24 saat telefonunuzun tuşlarını kullanarak, konşimento numaranız ile kargonuz hakkında her türlü bilgiyi öğrenebilirsiniz.

Yolcu uçaklarının kargo kompartımanlarının yanı sıra 36 ton kapasiteli A310-304 kargo uçakları ile de kargo hizmeti sunan ThY Kargo, tarifeli kargo seferleri düzenlediği Frankfurt, Maastricht, Londra, Tel Aviv, Şam, Almaata, Delhi, Paris, Zürih, Köln, Tiflis, Dubai, Cezayir, Milano, Amman, Casablanca, Madrid, Priştine, Kahire ve Beyrut noktalarına sizlerden gelen talepler doğrultusunda yenilerini ekleyecektir.

Türkiye’den yurtdışına kargo göndermek istediğinizde, size gümrük işlemleri, konşimento kesimi, ücretlendirme, paketleme vs. konularında yardımcı olacak IATA (Uluslararası hava Taşımacıları Birliği) üyesi kargo acentelerimize başvurmalısınız. IATA üyesi kargo acentelerimizin erişim bilgilerine, (+90) 212 463 63 63 | 5815-5841 no’lu telefonlardan ulaşabilirsiniz.

BİLİYOr MUSUnUZ ? DID YOU KNOW? Kargonuzu, tarifeli yolcu ve kargo uçak seferlerimizin yanı sıra, özel kira (charter) seferlerimiz ile istediğiniz gün ve saatte, istediğiniz yere taşımamız mümkün.

If you want to send your cargo not on one of our scheduled passenger or cargo flights but on a special charter flight, we can transport it any time to any place you wish.

Kargo Erişim Cargo Service Access

(+90) 212 465 25 25 7 hat | lines

Sabiha Gökçen havaalanı

(+90) 216 588 02 09 (+90) 216 585 59 34 (+90) 216 585 59 35 Yurtdışından Türkiye’ye kargo göndermek istediğinizde ilgili ülkedeki satış ofisimizle bağlantı kurmanız gerekecektir. If you want to send cargo to Turkey from abroad, you will need to contact our sales offices in the country from which you are sending.

WhAT DOES ThY CARGO TRANSPORT? Textile products, automobile and machinery spare parts, hi-tech products, fresh flowers, live animals, leather, fresh fruits and vegetables and your valuable goods…

WhERE DOES ThY CARGO TRANSPORT TO? Did you know that we are transporting cargo from the Far East, the Middle East and Europe to America and Africa on the same plane as you? In addition to the cargo compartments of its passenger aircrafts, Turkish Airlines Cargo also offers cargo services with its 36 tons capacity A310-304 cargo aircrafts which are scheduled to fly from Istanbul to Frankfurt, Maastricht, London, Tel Aviv, Damascus, Almaty, Delhi, Paris, Zurich, Cologne, Tbilisi, Dubai, Algiers, Milan, Amman, Casablanca, Madrid, Pristina, Cairo and Beirut. In line with demands coming from you, its customers, it is now going to add new destinations to those.

hOW TO REACh ThY CARGO You may track your cargo once you have sent it over the Internet any time 24|7 www. TKCargo.com. You may also call our Alo Cargo Service 24 hours a day for information by punching in your airwaybill number on your touch-tone phone. If you want to send cargo abroad from Turkey, you may consult our cargo agents. As members of IATA (International Air Transporters Association), they will assist you with customs formalities, airwaybill issuance, rates, packaging and other questions. You may reach our IATA-member cargo agents by telephone at (+90) 212 463 63 63 | 5815-5841.

THY Kargo Özel Kira Seferlerine nasıl Ulaşılır? (+90) 212 465 24 67 (+90) 212 463 63 63 | 5311 | 5807 no’lu telefonları arayarak (+90) 212 465 24 74’e faks çekerek, cargocharter@thy.com adresine mail göndererek ulaşabilirsiniz.

how Can You Reach Special Charter Service? For your special charter requests by call (+90) 212 465 24 67 (+90) 463 63 63 | 5311 | 5807 , by sending a fax to (+90) 212 465 24 74 by sending e-mail to cargocharter@thy.com

2009 SEPTEMBER | EYLÜL | SKYLIFE 185

TERMİNAL TERMINAL ESENBOĞA HAVAALANI ESENBOĞA AIRPORT

Dış Hatlar Internatıonal Otopark Parking Metro Subway Yiyecek & içecek Food & Beverage

Havalimanı Oteli Airport Hotel

Giriş Entrance

Pasaport Kontrol Passport Control

CIP SALONU CIP LOUNGE

Bagaj Alımı Baggage Claim

Self Chek-in

Danışma Info

Servis Shuttle THY Bilet Satış THY Ticket Sales

190 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

İç Hatlar Domestic

ATATÜRK HAVAALANI ATATÜRK AIRPORT DIŞ HATLAR GİDİŞ INTERNATIONAL DEPARTURE

Çıkış Exit

Kırmızı Otopark

Çıkış Exit

Mavi Otopark

Sarı Otopark

İç Hatlar Domestic

DIŞ HATLAR GELİŞ INTERNATIONAL ARRIVAL

Çıkış Exit

Kırmızı Otopark

Çıkış Exit

Mavi Otopark

Sarı Otopark

İç Hatlar Domestic

GÜVENLİK SECURITY ÜZErİnİZDE VEYA EL BAGAJInDA TAŞIMAYInIZ!

LÜTFEn KAPALI TUTUnUZ!

Uçak içerisinde, inişte, kalkışta ve tüm uçuş boyunca kullanılması, ayrıca açık bırakılması yasak cihazlar.

Çakı, bıçak, tornavida, iğne, jilet gibi tüm kesici aletler yasaktır.

PLEASE TURN OFF!

DON’T CARRY IN YOUR CABIN BAGGAGE

Equipment which it is forbidden to use or turn on during take off or landing, and throughout the flight.

All kinds of cutting equipments such as jack-knife, knife, screwdriver, needle and razor are forbidden.

BAVULUnUZDA | EL BAGAJInIZDA rİSK TAŞIMAYIn!

ABD SEFErLErİnDE Çakmak, kibrit vb. tutuşturucuları üzerinizde, el bagajınızda ve bavulunuzda taşımanız kesinlikle yasaktır.

Parfüm gibi alkollu sıvılar, boya ve tiner gibi yanıcı her türlü maddeyi yanınıza almayınız.

FOR U.S. FLIGhTS

DON’T TAKE ANY RISK WITh YOU

It’s forbidden to carry lighters and matches on your person, in your cabin and checked baggage.

Don’t take any kind off flammables materials such as parfumes, paint and thinner

• Tüm uçuş boyunca

• The operation of the

• Uçuş emniyeti için

•Using the following items

kullanılması sakıncalı ve yasak olan cihazlar: Radyo ve telsiz vericileri, Uzaktan kumandalı oyuncaklar, Elektromanyetik dalga yayan tüm aletler inişte, kalkışta ve kemer ikaz ışıkları yanarken kullanılması sakıncalı ve yasak olan cihazlar: Mp3 çalar, elektronik oyunlar, taşınabilir bilgisayar, disk çalar, radyo ve televizyon alıcıları, taşınabilir video aletleri, DVD, VCD ve benzeri batarya ile çalışan elektronik ve elektrikli aletler

following items is forbidden during the entire flight: Radio and TV transmitter, Walky talkies, Remote controlled toys, any other electronic equipment transmitting is forbidden during take off, landing and when the seat belt sign is on: Mp3 players, electronic games, portable computers, compact disc players, radio and TV receivers, portable video equipment, DVD, VCD or similar battery powered electrical and electronic equipment.

• Uçuş aletlerini olumsuz

yönde etkilediği ve uçuş emniyetini tehdit ettiği için lütfen cep telefonlarınızı uçuş boyunca kapalı tuttuğunuza emin olunuz.

•Since Mobile phones

interfere with the flight instruments and compromise flight safety, pease make sure that yours is switched off during your flight.

•Duty-free mağazalarından •All tax-free liquid items veya uçuş esnasında satın alınan sıvı maddelerin kapalı, özel poşetlerin içerisinde faturası ile birlikte taşınması gerekmektedir. Lütfen seyahatinizin son noktasına kadar kapalı poşetleri açmayınız. Aksi takdirde güvenlik kontrol noktalarında poşetin içeriğine el konulabilir.

purchased at the airport Duty-Free Shops or on board must be in sealed, special plastic bag with the receipt. Please do not open the sealed bag until the final destination. Otherwise the content of bag maybe seized at security check point.

Eğer AB ülkelerinde ya da Amerika’da aktarmalı bir uçuşunuz var ise önceden satın alınmış olan duty-free ürünlerinin (100ml’yi aşan) kilitli poşetlerin içerisinde dahi olsa el bagajı olarak taşınmasına izin verilmemektedir. If you have any flight transfer in EU countries or in United States, all dutyfree liquid items (over 100 ml) which have already purchased in sealed bags are not allowed to carry as hand luggage.

Tüm uçuş boyunca, lütfen sigara, pipo, puro vb. tütün mamullerini içmeyiniz. Please refrain from smoking cigarettes, pipes and cigars during the flight.

192 SKYLIFE | EYLÜL | SEPTEMBER 2009

sen sky ilan.fh11 8/20/09 6:51 PM Page 1 C

Composite

CY CMY