1992 05 by Skylife Magazine

AlALIN ES

Mayıs

1992 May

TÜRK HAVA YOLLARI 59 YAŞlNDA 1 TURKISH AIRL/NES' 59th ANNIVERSARY TÜRKiYE'NiN MARiNALARI 1 TURKEYS MARINA S

HOLIDAYINN A WORLD FAMOUS HOTEL IN ISTANBUL. Away from the nuise of downıown , trafik

llo liday Inn w ith 170 spacious rooms, all with

congestions and air pollution.

halconies overlooking the sea of Marmara, offerir

It is located within eas\· reach from thl' airport, as

min ibars, sarel lite TV, safe deposit boxes and

wdl as business and t< ıuristic centers of Istanbul , in

queen size beds in the rooms has become

pl'acdul surroundings ufAtakiiy ı\larina .

l'Vervone 's choice.

Shouldn 't it be vours ' ··

STAY WITH SOMEONE YOU KNOW.

Sahil Yolu 34"' J() Ataköy-ISTANBUL

Phune: Ol 1 560 4 1 10

Fax: Ol 1 559 49 05

T/x: 20030 Hum tr.

e rasarruflarınıza imkanlarını

en yüksek gelir sağlayan güçlü yapı

e vurdun her köşesinde en süratli hizmeti sunabilan on-line sistem bankacılık ve geniş muhabir ağı e rüm bankacılık işlemlerini yüksek teknoloji kullanımı ile çözümleyen dinamik bir organizasyon e Ferdi krediden, kredi kartına kadar tüm bireysel bankacılık hizmetlerini alabileceğiniz çağdaş anlayış

e ve sizi, evinizdeki

rahatlığınııda ağırlayan,

sorunlarınıza

güleryüzlü çözümler getiren uzman personel

m BANK, çağdaş bankacıliğın bu 5 önemli noktasını Türkiye çapında 5 önemli noktada sunuyor. riiRtciYE TURIZM YAnRIM ve DIŞ TICARET BANKASI A.Ş.

e m IANK Haıblyw: Cum huriyet Cad. 301 Haıbiye/iSTANBUL TEL: 134 51 60 (10 hat) 131 50 27 e m IANK Nu..-manlye: Nuruosmantye Ca d. 94 Ca\')alo{jlu/ iSTAAeUL TEL: 512 86 44-46 em IANK Ankara: Cinnch Cad . Görerne Sk. Nazmi Bey iş Meı1<ıızl1 /2 Kavakildere/ ANKARA TEL: 127 28 7CJ.72 e m IANK Antalya: Cumhuriyet Ca d . 70/ AANTALVA TEL: 18 75 38 (4 hat) e m IANK lımir: Cumhuriyet Bul\'00 87/A Aisanccık/iZMiR TEL: 13 53 54

Üçüncü katta

neler oluyor?

Ne ler o lmu yor ki 1 Bi r te le fo n ka pa nı yor. ula~ ıyor.

Sesle r, sözler

ba~ka

Tekli fkr iletiliyor.

tıkır tıkır i ~ li yor

katınd a ki

~ irket ,

he r

~ey.

kılmak,

ülke lere,

Bi r

iste nile n yere

ö nem li. Ço k ö ne mli.

l3 ilg i

Türk

bir te lefon

ba~ka

bağl ant ıl a rı

her g ün yeni

ll e ti ~ im çağ ınd ay ı z .

aç ıl ıyor,

kent lere

ya pılıyor.

merkezinin üçüncü

a nınd a ul a~ ma k

ve düzen li

her :;;irke t için

sektörünün önderi Neta

her büyüklükte ve her alandaki tüm şirketler: iletişim sorunlarına, kalıcı

ba~a rı lara ko~ u yor.

a kı ~ın ı h ı zlı

haberleşme

ihtiyaçlanı

çözümler getiriyor.

Diginet

sayısal santral a ilesi.

büyü klü~

için ideal haberleşme sağlıyor. Meridian

haherleş1

sistemleri.

geniş

2 hattan 2.000 ha

kullanm1 kapasitesiyle her

uzanabilen i~yeıi

zamanla değişen

ınodü l er ya pıla rı yl a,

anan persone l

sayıs ı

- 1\ıETA~ -

i!§!

ve büyüyen kolaylıkla

iş

Netaş'ın

hacmine paralel olarak, kapasitelerini

30 hattan 10.000 hatta çıkarabiliyor. Üst düzey yöneticiler, küçük ve orta

şefsekreter

yetkili servis güvencesiyle

sisten-ileri ve şefsekreterleriyle tanışın. Rekabette bir adım önde olun.

Netas-

sistemi

Norstar ise 8 aboneden

iletişimin

120 abaneye kadar hizmet verebiliyor.

yaygın

sunduğu esnek kap~isiteli sayısa l santralları, haberleşme

büyüklükteki işyerieti için ideal

yurda

Istanbul <ll rı _'\ ı ~ , .\ 'f!lal

D~uu1ma

Ankara lll ı l- 9~ 00

St!rr•l.sl: 9 xno 11 999

güc u

lzmlr (~JI 1') '\'\~.ı,

Antalya (_.ı, ı ı I K ı:.o 'i!•

fTurkı\~· nın h~·r \ı.:nn~kn \l{r~· ' "" ol.ır .ı k

. ı r.ı \.ıhılır..,ınıt ı

iNDEKiLER 1 CONTENTS

slP MAYIS 1992 MAY 1O Sayı/Number 109

YıLlYear

s/p 68

THY'DEN HABERLER/ NEWS

THY 59 Yaşında 1 Turkish Airlines Ce/ebrates 59th Anniversary • THY"Avrupa'nın En İyilerinden Biri" Olma Yolunda • İsviçreli Turizmciler Ülkemizde • THY Strasbourg Seferlerine Başladı • Içimizden Biri

BtR KENT / A SPECIAL CITY

Adana

YAŞAM /UFE

Rak ı The Favored Alcoholic Drink ofTurks

ZANAAT 1 CRAFT

Son Keçe Ustalan

The Last of the Felt Makers UÇUŞ

NOKTASI IDEST/NA TION

Roma

Rom e SERÜVEN / ADVENTURE THY

Ziıvede

Heyecan

Ice Diving at the Kaçkar Summit

59Yaşında

Turkish Airli•ts Ctlebralts 59th Arıttiversary

TARtH / HISTORY

Hititlerin Altın

Çağı

The Golden Age of the Hittites YEMEK / FOOD

Unutu lm u ş Sofra Öyküleri

Tales of Forgotten Tab/es TURtZM / TOUR/SM

Türkiye'nin Marinalan

A Skylife Cu ide to Turkish Marinas SERGt / E.XHIBITION

Işığın Peşinde

Yolculuk

110

The Passionate Pursuit of Light Dergı m ızde yayınlanan yazılardan

kaynak belirtmeksızın tam veya özet alı ntı yap ı lamaz

4 SKYLIFE 5 1992

DUTY FREE

ll S

THY BtLGtLERt /THY INFORMATION

THY'DEN HABERLER

Türk Hava Yollar• 59 ya11ndal

S9 senelik çalışma, tecrübe ve siz sayın yolculanmızın 59

yıldır

THY'ye

gösterdiğiniz

yolumuzu bugünkü konumuna Yolları

bugün

uluslararası

önemli

adımlar atmış,

güven ulusal hava-

kavuşturdu.

Türk Hava

bir havayolu olma yolunda

kayda

değer

mesafeler

kaydetmiş

durumda. Türl< Hava Yollan A.O.

Sanat Yönetmenı

adına sahıbı/ Publısher

Art.

Te:ıı:can

Dıreaor

Kemal Öktem

Türk Hava

Yolları

yönetimi önümüzdeki günlerde de

Yaramancı

Reklam 1 Advertısıng Genel Koordınatör

Generol

Coordınoıor

Çetın Ö:ıı:bey

Duygu Tamer Yurdagül Altınö:ıı: Tel: 574 73 00 (Ext)ll84/1185

sizlere en üstün hizmeti sunma gayreti içinde olacak, bunu yaparken de en büyük manevi

desteği yolculannın

Genel Yayın Yönetmenı Edıtor-ın-Chıe(

Dag~ım

Lale Apa Tel: 264 64 20

Mustafa Sökmenotlu

Yazı işlen Müdürü 1 Edıtor

Tel: 574 73 00 (Ext) 1186

1 Dıstnbutıon

gösterdiği

güvenden alacaktır.

59 yılını gururla kutlayan Türk Hava Yolları, gelecek

Ayte Oçok l11eyen Tel: 264 64 20

Adres 1 Address

Yayın

Türk Hava Yolları Genel Yönetim

Kurulu

Publıshıng

Board

Engin Öktemer Turgay Tekin Ergun Ergur

Binası

Atatürk

günlerde de her düzeydeki bütün sizlerin de

çalışanlannın çabası

desteğiyle "Avrupa'nın

en iyilerinden birisi"

Havalimanı

Ye1llköy J48JO Istanbul

olma hedefine ulaşacağına inanıyor.

Englısh Edıtonal

ACC Ltd GümÜJSUYU Istanbul Tel: 245 19 60

Tasanm. yapım, baskı Desıgn. produqıon. pnntıng

Fotograflar 1 Photographs

Apa Ofset

Bünyad Dlnç Refik Ongan Erdal Alok

Levent, Istanbul

Basımevi

Tel. 264 64 20

S 1992 SKYLIFE S

NEWS FROM THY

HABERLER

THY Turkish Airlines Celebrates 59th Anniversary

ifty-nine years of operating

experıence

and the

canfidence shown by our passengers since our establishment in 1933 have made Turkey' s national flag the airline it is today. The achievements of the last few years have been instrumental in tuming Turkish Airlines into an international airline of note. In the days ahead, the efforts of Turkish Airlines management will be directed toward providing you with a

Dünyanın 2. büyük Airbus A-310 filosu 4.4 yaş ortalamasıyla dünyanın ikinci büyük Airbus A-310 fılosuna sahip olan Türk Hava Yolları'nın 6060 koltuk kapasiteli, 36 yolcu uçağı bulunuyor. THY'nin gelecek 10 yıllık süredeki ihtiyacını karşılamaya yönelik filo genişletme planına göre, 1993 yılından itibaren teslim alınmak üzere 5 adet uzun menzilli 4 motorlu A-340-300 tipi uçağın satın alma anlaşması ile 5 adet için de opsiyon anlaşması imzalanmış durumda. Avrupa, Ortadoğu ve Afrika hatlarında kullanılmak üzere 1995 yılına kadar fıloya katılması planlanan 10 adet orta menzil ve orta kapasiteli B-737-400 tipi uçağın iki adedi bu yıl içinde teslim alındı.

superior level of service. In accomplishing this, we derive our geratest encouragement from the support of our passengers. Turkish Airlines celebrates its 59th year with pride. In the days ahead, through the efforts of employees at every level and the continuing support of our passengers, we intend to be one of the best airlines in Euro pe.

6 SKYUFE 5 1992

62 noktaya uçuş Türk Hava Yolları 49'u dış , 13'ü iç olmak üzere toplam 62 noktaya uçuyor. 1990 sonu itibariyle, THY'nin yaptığı 44.257 seferle 4.6 milyon yolcu, 52.573 ton kargo ve posta, 239 kargo seferiyle 2924 ton kargo taşındı. Körfez Krizi'nin olumsuz etkilerine rağmen, arzedilen koltuk/km olarak kapasitede yüzde 12.8 artış kaydedildi, ücretli yolcu/km olarak üretim yüzde 14.7 oranında arttı ve yüzde 64.5 oranında kapasite kullanımı gerçekleştirildi.

1991 yılında yaşanan kriz, savaş ve grevin de etkisiyle yıl sonunda 3.4 milyon civarında yolcu, 38 bin ton kargo ve posta taşıması gerçekleştirildi. 1992 yılında ise olumsuz etkenierin ortadan kalkarak, hizmet kalitesinin artırılması ve yeni hizmetlerin sunulmasıyla daha iyi sonuçlar bekleniyor. Bu arada Türk Hava Yollan 59. kuruluş yıldönümünde 49. uçu ş noktasını da hizmete soktu. Fransa'daki üçüncü uçuş

'Avrupa'nln en iyilerinden biri'' olma yolunda noktası

olan Strazburg'a ilk uçuş 12 Nisan 1992 günü yapıldı. Haziran ayında da Fransa'daki dördüncü uçuş noktası olan Nice hattı hizmete açılacak. Yeni hatların hizmete sokulması 1992 senesinde devam edecek. Manchester İngiltere'de, Barselona ise İspanya'da ikinci uçuş noktası olarak hizmete girecek.

veriler, 1992 sonuçlarının geçmiş senelerin üzerinde olacağını göstermekte ... İnsanın hizmetteki en önemli unsuru oluşturduğunun bilincinde olarak THY'de personel eğitimi ve hizmet standartlannın geliştirilmesine de büyük önem veriliyor. Bu doğrultuda hizmet kalite ve standartlarını geliştirme çalışmaları 1992 yılında da ağırlıklı olarak sürdürülüyor.

"Zamanında kalkış"

Avrupa'nın

ilk beşi

konusunda

arasında

kalite ve standartlarını geliştirmek, Türk Hava Yolları'nın öncelikli hedeflerini oluşturuyor. · Son senelerdeki en büyük gelişmelerden biri, !ehirlerin azaltılması oldu. Türk Hava Yolları'nın zamanında kalkış oranı, yurtiçi uçuşlarda yüzde 87, toplam uçuşlarda ise yüzde 78'e ulaştı. 1991 yılında, bu oran iç hatlarda yüzde 91, dış hatlarda yüzde 69 olarak gerçekleşti. Bu oranlar AEA değerlerine göre iç hatlarda ortalamanın üzerinde, toplam hatlarda ise ortalamaya çok yakındır. Türk Hava Yolları 1990 ve 1991 döneminde Avrupa Havayolları Birliği'ndeki (AEA) 22 havayolu arasında iç hat ve uzun menzilli hatlarda zamanında kalkışta ilk üç içerisinde, toplam tarifeli hatlarda ise ilk beş havayolu arasında yer alıyor. 1992 sonuçlannın daha iyi olmasını sağlamak için gerekli önlemler alınarak bu yönde çalışmalar sürdürülüyor. İlk Hizmet

Yeni hizmetler: Business Class, Company Club Türk Hava Yolları, First Class yerine uygulamaya koyduğu yeni Business Class hizmetiyle yolcularına uluslararası bir konfor sunuyor. 30 Mayıs 1991 tarihinde Adana ve Dalaman hatlarında başlatılan bu hizmet, 23 Temmuz 1991 tarihinden itibaren tarifeli dış hat uçuşlarında, bazı İstanbul, İzmir ve Ankara seferlerinde ve Istanbul'dan Trabzon ve Gaziantep'e yapılan direkt iç hat seferlerinde de uygulanmaya başlandı. Işadamları için 2 yıl önce başlatılan "Frequent Flyer" Özel Yolcu Programı büyük ilgi görüyor ve üye sayısı her geçen gün artıyor. Eylül 1991 sonu itibariyle üye sayısı 119 Altın, 826 Gümüş ve 1891 Kırmızı Kart olmak üzere 2836'ya ulaşmış durumdadır. Yurtdışında

sürekli

tasarruf sağlayan bu program yolcularına uçuş öncesi ve uçuş sırasında çeşitli avantajlar tanıyor.

"Discover Turkey"-Türkiye'yi Keşfedin

Türk Hava Yolları'nın bir yandan yurtiçi promosyon ve reklam faaliyetlerini sürdürürken, bir yandan da uluslararası basında "Discover Turkey" başlığı altında başlattığı büyük reklam kampanyası bütün dünyada yoğun bir ilgi gördü. Bu sayede hem Türk turizmi hem de Türk Hava Yolları'nın yaygın bir tanıtımı yapıldı. İçinde bulunduğumuz yılda da bu programın THY'nin imajını daha aktif vurgulayacak şekilde devamı için çalışmalar sürdürülüyor. Uluslararası

kompüterize

rezervasyon Avrupa'da iki büyük rezervasyon sisteminden biri olan GALILEO sistemine ortaklık statüsünde üye olan Türk Hava Yolları böylece, Amerika'da Sabre, Apollo,

iş ilişkisi

eleman larını sık sık iş

olan, seyahatlerine yönelik özel

gönderen şirketlere "Company Club" Şirket Uçuşlan Programı da 1 Temmuz 1991'de yürürlüğe girdi. Şirketlerin giderlerinde önemli ölçüde

5 1992·SKYLIFE 7

iNDEKiLER I CONTENTS

Worldspan ve System One; Uzakdoğu'da Abacus, Japonya'da Infıni, özellikle Doğu bloku ülkeleri ve Afrika'da yaygınlaşma eğilimi gösteren Gets gibi dünya çapında çeşitli rezervasyon sistemleri içinde yerini aldı. Bu sayede THY şimdi 5 kıtada etkili olan kompüterize rezervasyon şebekesi içinde bulunuyor. 1989 ve 1990 yıllarında Türk Hava Yolları tüm iç ve uluslararası bilet satış bürolarını on-line kompüter sistemine bağlama işlemini tamamladı. Sistem kapsamında 73 seyahat acentesi faaliyet gösteriyor. Türk Hava Yolları acentelerinin kompüterize edilme çalışmaları bu yıl da ağırlıklı olarak sürdürülüyor. Türk Hava Yollan, Türkiye'nin ulusal havayolu Coğrafi açıdan Doğu ile Batı arasında bir köprü oluşturan Türk Hava Yolları, bu köprünün birçok ülkeyle bağlantısını gerçekleştirerek Türk turizminin gelişmesinde önemli bir rol oynuyor. 1993 yılından itibaren Avrupa'da uygulanacak olan serbest rekabeti dikkate alarak gerekli hazırlıklarını yapmakta olan THY, uluslararası ilişkilerine de ayrı bir önem veriyor . Bu nedenle Alman Havayolları Lufthansa ile birlikte, Avrupa ve Güney Türkiye arasında yolcu taşımacılığı yapmak üze r e "SUNEXPRESS" adı altında ortak bir charter şirketi kuruldu. THY'nin yüzde 50 hissesine sahip oduğu KTHY ile yüzde 64 hissesine sahip olduğu THT (Türk Hava Taşımacılığı) da Ortaklığın en önemli iştirakleri arasında yer alıyor . 8 SKYLIFE S 1992

HABERLER

isviçreli turizmciler ülkemizde vrupa'da başlatılan. Türkiye'ye turist göndermeme kampanyasına karşı faaliyete geçen Türk Hava Yolları, İsviçre'nin en büyük turizm acentelerinden olan Imholz & Jelmoli'nin yetkililerini Türkiye'ye davet etti. Antalya'da ağırlanan ınİsafirlerin İstanbul'daki ara konaklamaları sırasında da kendilerine Genel Yönetim Binası'nda bir kokteyl verildi. Kokteylde bir konuşma

THY Genel Müdürü Tezcan M. Yaramancı ve Zürih Müdürü Uçal Dalgıç isviçreli acente yetkilileriyle (üstte). THY konuk/ara Türkiye'yi tanıtıcı broşürler ve Türk lokumu hediye etti (sağda).

1O SKYLIFE 5 1992

yapan THY Genel Müdürü Tezcan Yaramancı Türk Hava Yolları'nın İsviçre'ye yaptığı seferlere ilaveten başlattığı Strazburg uçuşları hakkında bilgi verdi. Acenteleri Türkiye'ye turist kanalize etmeleri için teşvik eden Yaramancı, Türk Hava Yolları'nın kendilerine tanıyacağı kolaylıkları dile getirdi. THY yetkilileri ayrıca konuklara Türkiye'de bir iç savaş yaşanmadığı ve

deprem beklentisinin gerçek dışı olduğu konusunda açıklamalar yaptılar. Acente yetkilileri de durumu gözleriyle gördüklerini ve ülkelerine döndüklerinde Türkiye'ye turist gönderme konusundaki ça lı şmaların ı gönül rahatlığıyla sürdüreceklerini ifade ettiler. İsviçre'de faaliyet gösteren 1000 acente ile işbirliği içinde olan Imholz & jelmoli acentesinin bu ülkedeki değişik kentlerde 44 şubesi var. 685 personeli olan acente bir milyon adet hastırdığı tanıtım broşürünün 25 sayfasını Türkiye'nin tanıtımına ayırmış bulunuyor. Türk Hava Yolları yetkilileri, ülkemiz turizmini olumlu yönde etkileyecek olan bu tür promosyona yönelik faaliyetlerin ileride de sürdürüleceğini belirttiler. •

ÜNE OF THE GREAT DESIGNS OF THIS CENTURY AND PROBABLY THE NEXT.

'!Jıe Rul'al ( Jak. ha nd madc and IIJdil ·ulual~r numheretl. all/fJnuıtic mw ·eml'lll

u. ll lı central rutor 111 .! 1 u1rat ~u/d. water·rt!Slslant to 5 atm

The Royal OaK is instantly recognized by its unique octagonal s ha pe. A dassic design, totally original in concept, with that extraordinary perfection of finish which is the hallmark of the master watchmakers, Audemars Piguet.

Decisive, individual, ageless. One of akin d, lik e the person who wears it. Like the champion golfer, Nick Faldo. He unhesitatingly chose the Royal Oal{ as his watch. One leader, it seems, will immediately recognize another. Nick Fa/do , twice wimıer of the Masters and the Open Golf Cha mpio nship.

AUDEMARS PIGUET® The master u•atchmakers . Audemars Piguet & Cie S.A., 1348 Le Brassus, Switzerland

HABERLER

Türk Hava Yollari Strazburg seferlerine başlad i 49'uncu dış hat hizmete soktu. Fransa'daki üçüncü uçuş noktası olan Strazburg'a yapılan ilk seferde 50'ye yakın yolcu seyahat etti. Strasbourgİstanbul seferiyle de ülkemize 150 yolcu geldi. Ulusal havayolumuzun uçuş ağına 1992 yılında üç nokta daha katılacak ve böylece dış hat uçuş noktalarının adedi 52'ye yükselecek. Nice, THY'nin Fransa'daki dördüncü uçuş noktası olacak. Nice hattının gelecek ay açı l ması planlanıyor. Daha sonraki aylarda ise Manchester ve Barselona Ingiltere ve İspanya'daki ikinci uçuş noktalan olarak hizmete girecek. •

ürk Hava

Yolları

uçuş noktasını

ll SKYLI FE 5 1992

MÜKEMMELI ARAYAN ERKEKLER , " ERMENEGILDO ZEG N A " DER ... MILANO . LONDRA , PARIS ,

TOKYO , NEW YORK VE ISTANBUL ' DA .. . AYNI ANDA I

DUNYANIN TUM SlK E RK EKLER I AYNI AYRICALlGI YASARLAR ERMENEGILDO ZEGNA SEÇKINLIGI

YUNUN. IPEG I N. PAMUGUN EN KALITELISININ

YANSlYAN

O . ÖZENDIR

DEK ERKEK SlKLlGlNI

SEÇ I MIYLE BA5LAYAN

KLASIK KOSTUMDEN

BIÇIMLENDIREN

BI R ÖZENDIR IPL IGINDE .

SPOR GIYIME. GÖMLEKTEN

VE GURURLA ATillR

BOYASINDA . DESENINDE .

KRAVATA . MAYOLARA. PLAJ

ERMENEGILDO ZEGNA IMZASI

ÇIZ I MINDE. KESIMINDE

HAVLULARINA VE IÇGIY I ME

ERKEK SlKLlGlNA

0 Ermenegildo Zegna MILAN LONDON PARIS TOKYO NEW YORK

ISTANBUL Rumrlı

Caddri! \l o 9

"'rlı$anla$ı

Yalnızca

bilgisayar

sattığınıızı

düşünenler yanılıyor. Artık IBM~in

yepyeni ve benzersiz bir hiznıeti var. pı-ojt>yt> haşla

Yalmz('a

Zaman Vt' bütçe

damşmanlık,

Dt>v bir ya('aksımz. smıdı.

Tüm

kaynakları

verimli

biçimıle

t'n

kezi

kullanmak

yaç

gc'n'kiyoı·. Uluslanırası ı·t"ka lwı ortaınında ı;alışınak zoı·un ılasuuz.

PRO ..' t:SYOI\t-:1. VE TEKI\iK lliz:m•:TI.t:R

hatta tiim

pı·ojPyi

Tabii bu

tin rutin

işlt>ı·i

Artık

araıla şiı·ke

de yürüyPet"k.

size

yanlım

ede-

bilt'ct>k, yol göstt'rebiiPcek,

üstlPnPbilt>('ek

biı·i vaı·:

IBM.

yapımı,

yiint'tiıni

prnJt'

konusunda

sistt>nı tasanmı,

ei;ritim,

anahtar·

duyduğunuz ht"ı·

tPsliıni

konuda birikimini sizinle pay-

laşınaya hazır. Zamanı,

parayı

Vt' güeü en

kullanmak, ileriyt> fHiniik nızda

güçlü bir doslun

seniz, IBM'e gelin. Sizt> f'n

Vt' IBM, ıla

Pı·ofesyonel

yPpyPni

lıiı·

ise , bir·

adım

ve Teknik Hizmetler

hizmetlPr dizisi sunuyor·.

adı

altm-

biçimde

hissetmek

gelişmiş

aı·ka isteı·

bilgisayar tPk-

nolojisini sunmanın yanı sıra, en kapsamlı hizmt'ti vermeye de

daha ileri gidiyor

vPriınli

adımlar a t aı·ken

dt>steğini

hazırız.

sistPmlt>rin yan ürünlerini sundu size, bu konuda vpı·di. Şimdi

bilgisayar mer-

çözümler ... IBM, ihti-

lBM, bugüne dek hep bilgi sistemleri ve bu dt>stt'k

değil;

----- ---------- ---------·-

iÇiMiZDEN BiRi

Türk Hava Yollari'nda "y1ld1z" sahibi bir yönetici: Gülay A§ÇI uçuş

tarifesini satranç oynamaya benziyor. Oyunda ne kadar ustaysanız, şirketiniz de o kadar karlı ve prestij sahibi oluyor." Bu sözlerin sahibi, Türk Hava Yolları Tarife Müdürü Gülay Aşçı'ya ait. Gülay Aşçı, Ortaklıklığın başarılı birçok kadın yöneticisinden biri. Bu sene, Türk Hava Yollan'na girişinin 20. yılını kutluyor. Gülay Aşçı Notre Dame De Sion mezunu . Istanbul Üniversitesi Iktisat Fakültesi 'ni bitirdikten sonra I ş l e tm e lkt i sadı Enstitüsü'nde master yapmış. Master'ını tamamladığı sıralarda Türk Hava Yollan'nın "İktisat mezunu eleman" aradığını duyarak başvurmuş. Işte o gün bu gündür THY için gecesini gündüzüne katarak çalışıyor. Dış Tedarik memurl uğundan uzman lı k, şeflik gibi bütün kademeleri geçerek müdürlük koltuğuna

H ''

avayolunun

hazır l amak

oturm u ş.

Gülay Aşçı sekiz yıldır Tarife Müdürgörevini yürütüyor. Tarifeler, havayollarının en iyi hizmet ve maksimum gelir amacıyla hazırladığı uçuş programlan olarak tanımlanıyor. Ancak tarife deyip geçmemeli. Çünkü tarife hazırlamak, Gülay Aşçı 'nın deyişiyle "satranç oynamak gibi bir şey" . Bir değil, iki değil, öyle çok unsurun dikkate alınması gerekiyor ki! lüğü

Tarifelerin ana hatlan

hazırlanmasında

izlenen yolun Filodaki uçakların bakım programları göz önüne alınıyor. Değişen pazar şartları inceleniyor. İstatistikler, ikili anlaşmalar, sefer yapılacak meydan kısıtlamalan gibi koşullar dikkate alınarak fr e nkans ve kapasite tahsisi yapılıyor. Bunu izleyen aşama, tarifenin hazırlık ve koordinasyonunun tamamlanıp Ortaklığın Yönetim Kurulu'na sunulması. Yönetim Kurulu onayladıktan sonra tarifenin Sivil Havacılık ve üst geçiş müsaadeleri alınıyor. Artık iş bu tarifenin hem yurtiçinde h em de yurtdışında duyurulmasına kalıyor. Tarifeler yılda iki kez hazırlanıyor, yaz ve kış tariteleri olarak ... Bir de beş yıllık tarifeler var ki bunlar da Ortaklığın uzun vadeli planiarına göre şöyle:

hazırlanıyor. Gülay Aşçı'nın girişkenliği, çalışkanlığı,

iyi ilişkileri onun havayolu şirTHY Tarife Müdürü Gü/ay Aşçı'nın (üstte) Samanyolu'ndaki bir yıldıza adının verildiğini gösteren belge (solda).

ketlerinin en önemli örgütü olan IATA'nın icra komitesinde daimi üye olarak seçilmesini sağlamış. Tarifeli ve charter 250 havayo lu şirketinin üye olduğu IATA'nın yönetimine, ancak bölgesini temsil edebilecek güçte olan , alanında uzmanlaşmış, dünyanın belli başlı havayolla rı ndan tems ilciler seçiliyor. Şirketlerin tarife lerinin b irbiriyle koordinasyonunu sağl ayan bu komitede temsilcisini bulundurmak bütün havayolu şirketleri için büyük önem taşıyor. THY Tarife Müdürü Gü lay Aşçı'nın pek çoğumuzun sahip olmadığı bir de ayrıca lı ğı bulunuyor: Onun kendi adını taşıyan bir yıldızı var. Bu yıldız gökyüzünde, çok uzaklarda bulunuyor: Samanyolu'nda .. . Gülay Aşçı'nın ismi International Star Registry ad lı kuru l uş tarafından bir yıldıza verilmiş. Ayrıca yıldız ı n koord i natları ve adının yazı lı olduğu bir belge kuruluşun İsviçre'deki kasalarında. Bu isim "Evrendeki Yeriniz" adlı astronomi yıllığında da yayınlanarak tesd il enmiş vaziyette. Aşçı isminin bir yıldıza verildiğini belirten belgeler eline ulaşt ı ğ ın da çok şaşı r mış, ancak daha sonra bu olayın kendisinin !ATA ve THY gibi hava ile ilgili kurul u şlarda çal ı masından kaynaklandığına karar vermiş ve bir yıld ız sahibi olmak fikri çok hoşuna gitmiş.

== ~W.W.O ~

~\IN.u '""m{ '"" hcnı~ıo

..wtarlw11.b .ıM ~~

.. ,...

•.stl M

~;1::;~~~~~'5~ -"'r<Uıy

~SU\1\11'"

16 SKYLIFE 5 1992

Gül ay ediyor.

1\(NI•.\Ih

tl\tl

lhı: 'Jiıto:tı\"'''\IJ 'i'i-11' '~fı!ıy d:ıtf1 ~~~ o

~ ~ıbı:Tı{f~~Lr:-Yo~f~ii~;7·Ud33~ '

f<lıow ~ Lnhô~ ıh.u u-.ı, hr ~<'Wl 1\ııwf.ıııh N wıı." ty ııu.,, ı\Vtıt • 'tlıu ıUill( ı.ı ı~rm.m(ıtıly 1ılat 111 't'lw ·~~If)'" \tıtıh ın •

SwıtrcrL,ıı.J ·"ı,J

u,ytı,sht

olfict

NO:«oltJ

Ml "\ıoo;o(

..iuıh .,..,11 W t\'~rt.t.ırı W

o( ıh;: •l!r1ıı(J ..,ı.tıu

.,{ .~'ıcrtC<'I

• •

Aşçı işi gereği

çok seyahat Avrupa Havayo ll arı Birlği'nin ve tarife koordinasyon top l antılarında da hazır bulunuyor. Şu sıralarda da 1993 yılında İstanbu l 'da toplanacak IATA konferansının organizasyonu ile uğraşıyor. • IATA'nın

yanı

sıra

g ll

Hizmet Verilen Konular Tekstil Hijyeni Profesyonel yıkama , ağartma, yardımcı yıkama

maddeleri ve leke

ilaçları.

Mutfak Hijyeni Bulaşık ve mutlak temizlik ve dezenfeksiyon maddei9Li. Genel Hijyen Genel temizlik ve bakım maddeleri, yer cilaları halı temizleme maddeleri, temizlik makine ve gereçleri. Gıda

Sanayii Hijyeni Temizlik ve dezenfeksiyon maddeleri.

Hizmet Verilen Kurumlar Henkel Kurumsal' dan size, • Uluslararası bilgi ve deneyim birikimi • Araştırma ve geliştirme • Teknik bilgi, danışmanlık ve eğitim • Kaliteli ve geniş ürün paleti • Temizlik ve hijyen sistemleri • Etkin ve sürekli servis ile

ECOIAB

Henkel Kurumsal Temizleme Sistemleri

A.Ş .

Henkel Kurumsal'ın Telefonları: Merkez : 275 07 68·69 Tatil Köyleri, Oteller, Restaurantlar, 275 10 55/275 13 37 Hastahaneler, Fabrikalar, Okullar, Askeri Fax : 275 09 99 Tesisler, Çamaşırhaneler , Temizlik izmir : 63 70 57·58·59·61 Firmaları , iş Yerleri, Misafirhaneler, Fax: 63 70 62 Devlet Daireleri, Süt Sanayii, Sira Ankara : 287 36 77 1286 06 72 Sanayii, Et işletme Tesisleri, Meşrubat Fax : 286 06 35 Tesisleri, Gıda işleme Tesisleri, Meyve Adana : 22 31 58 (Fax ve Telefon) ve Sebze işleme Tesisleri, Tarım Antalya : 13 17 89·90 Sektörü alanlarında hizmet Fax : 13 17 91 sunulmaktadır .

Toros Room: Renovated, ]anuary 1992

TURKISH HOSPIT ALITY EUROPEAN S TYLE, RIGHT IN THE CENTER OF ISTANBUL ... For afew daysor afew hours , when you are a guest of the Hotel The Marmara Istanbul, you witness a unique facet of five-star comfort: "Turkish hospitality "flavoured with a European understanding of service .. . You can live this uniqueness right in the center of Istanbul, a city built on the riches of different cultures ... At an independent Istanbul Hotel managed by dedicated professionals you willlisten to the heartbeat of Istanbul ...

- - - T H E -- -

MARMARA ISTANBUL Proudly Owned & Operated by Istanbul Tourism and Hotels Ine. Taksim Square 80090-Istanbul Tel.: (1) 251 46 96 Fax : (1 ) 244 OS 09 Telex : 24 137 marm tr I.T.O . A . Ĺ&#x17E;.

THE PALMCORDER W ITH ADIGITAL DI FFERINCE lightest Polmcorder yet. And the first to incorporote

digito覺

technology extensively for o wide orroy of cutting-edge features. !ncluding o l2x

digito覺

zoom to bring the world c覺oser. An originol Digitol /~

1'Jl4i

Image Stobilizer to ensure rocksteady imoges by compansating for shaky shooting hands. And digitol Al auto focus to pinpoint your subject from Ocm to infinity in the blink of an eye. Plus special effects functions like Digitol Mirror Recording and Digitol Snapshot & Stili Recording. The NV-S500.

See the difference.

~ PAL

Worldwide Sponsor 1992 Olympic Games

Panasonic

0 '{_,0

OSMANLI BANKASI BİREVSEL BANKAClLIK HİZMETLERİNDEN

KONUT KREDİSİ

TAŞlT KREDİSİ

MESLEK KREDİSİ

ÖZEL DESTEK KREDİSİ

Ülkemiz bankacılık geleneğinin deneyimli ismi Osmanlı Bankası, siz seçkin müşterilerine zengin çeşitlilikte ve uygun koşullarla bireysel kredi alternatifleri sunuyor. Bireysel Bankacılıkta da Osmanlı Bankası Farklılığından Yararianın

OSMANLI BANKASI Voyvoda Cad. 35-37 Karaköy, 80000/lstanbul. Tel: 152 30 00 (30 Hat) 11x: 25383 diro tr. Fax: 144 64 71, Reuter: Obit

Cl u b Hotel Sera Lara -Antalya Tel.: (9.31) 191181 - 191440 Fax.: (9.31) 233577- 191290

Club Casino Sera

A~ LaM覺覺?ead

BiR KENT 1 A SPECIAL CITY

WARM HOSPITALITY AND HOT PEPPERS

S1cak ve konuksever bir kent The lush southern city ofAdana has changed in the space of two decades from a tranquil county seat of landed gentry to an economic powerhouse. Carol Yürür traces the development and mystic of the city . Today Adana is the largest city in Southem Anatolia (right). Turkish Aırlines Pies between Istanbul and Adana cveryday (le(t).

Adana, bugün Güney Anadolu bölgesinin en gelişmiş kentlerinden biridir (sağda). THY'nın istanbul ile Adana arasmda hergün uçuşu var (solda).

n Turkey the visiter is no stranger for long, for he may be a visiter from God and must be made welcome. The people of Adana have applied this comman belief with such fervor that their hospitality is said to know no bounds. If you're ever lost in Adana, it' s a golden chance to test this reputation. They say that if you ask a native for directions he will not only po int the way but escort you all the .way to.the qoor - and sametimes through his'own doorl · This sprawling and prosperous city of the south is situated in the fertile plain of Çukurova between the great Seyhan and Ceyhan rivers. Some say Adana was named after A donis, the god of beauty. More probably its name comes from the tıibe of Dan that populated the region

22 SKYUFE S 1992

centuries ago. In the 1950s this rather sleepy market town transformed itself into Turkey' s leading agro-industrial center of over a half-million population, making it the nation's fourth largest city. Cotton and rice used to dominate the economy in this subtropical climate. These cash crops had formed the primary manufacturing and trade commodities since ancient times. To this day. Turkey's huge textile industry relie·s heavily on the cotton production of the vast Çukurova plain .. Adana had been a feudal society in which the genteel landowning class reigned supreme. Trade w as conducted via ra il to points north or via the nearby Mediterranean seaport, today's Mersin.

No highways connected the region to the north and west. Annual flooding .....

1'-'

Güneyin en zengin kentlerinden biri olan Adana, daha yirmi y11 öncesine kadar ta1raya özgü sakin bir yer1e1imdi. Oysa art1k, ülke ekonomisinin ağ1r toplarindan biri haline geldi. Carol Yürür kentin gelilimini ve mistik atmosferini tan1t1yor. ürkiye'de konuk, hiçbir yerde uzun zaman yabancılık çekmez; çünkü Tanrı ınİsafiri olarak kabul görtir ve ağırlarıır. Adana halkı bu ortak anlayışı öyle bir şevkle benimsemiştir ki, konukseverliğinin sınır tanımadığı söylenir hep. Eğer günün birinde Adana'da yolunuzu kaybedecek olursanız, kentin böyle bir şöh reti gerçekten hak edip etmediğini anlamak için altın bir fırsat yakaladınız demektir. Anlatılanlara göre, bir Adanalıya yolu sorarsanız, sadece tarif etmekle kalmaz, ta gideceğiniz yerin kapısına kadar size eşlik eder -hatta bir de bakarsınız, sizi kendi kapısından içeri alıvermiş i Güneyin bu giderek büyüyen mtireffeh kenti, bereketli Çukurova dtizl tiğtinde, Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin arasında yer edinmiş kendine. Kimilerine göre, adı nı güzellik tannsı Adarus'ten almış . Ama daha büyük olasılıkla bu adın asıl kaynağı, yüzlerce yıl önce yörede yaşamış o1an Dan aşireti . Roma ve Bizans döneminde önemli bir ticaret merkezi olan Adana daha sonra yüzyıllar boyunca adeta uyukluyan bir pazar kenti gibiydi. Ama 1950'lerde ciddi bir dönüştim geçirerek, tarım sanayiinin öncüsü haline geldi. Bugün, bir milyona yakın ntifusuyla, ülkenin en büyük dördüncü kenti. Akdeniz iklimine sahip bölgenin ekonomisinde pamuk ve pirinç üretimi, yakın zamima degin başrolü oynamaktaydı. Bu değerli ürünler, ta eski çağdan beri imalat sanayii ve ticaretin en önemli malları olagelmiş. Bugün de Türkiye'nin dev tekstil sanayii, en çok, geniş Çukurova dtizltiğtindeki pamuk tiretimine dayanıyor.

S 1992 SKYLIFE 1J

put great uncertainty into agricultural production and vast areas were left uncultivated. In the 19 SO s, two developments changed the destiny of the region: construction of the massive Seyhan Dam and extension of the E-5 highway over the T aurus Mountains to Adana. The Seyhan dam changed the character- and the climate - of Adana. enabling widespread irrigation, which in tum led to great diversifıcation of <ıgriculture and animal husbandry. Today Adana is known to produce superb meat. and the area is abundant in groves of lemons, oranges and tangerines. The

14 SKYLIFE S 1992

opening of the highway over the mountains ended the isolation of the city. Al most the day after the new road was opened, trucks began rolling at top speed between Adana and the urban centers of the north and. eventually, south to Syria, Iraq and Egypt. Booming commerce changed the face of the city. By the m id- 1970s, multistory apartment blocks had replaced the lush gardens and pleasant houses of the older city and cars have became more numerous than phaetons. The cool mountain highlands of Narlıköyü, famed for its healing hot and cold springs, and Namrun and Pozantı, which date from

Roman times, were the traditional summer retreat of Adana families escaping the oppressive summer heat of the Adana plain. Until 1970 these hamlets were reached by a slow and dusty trip over dirt roads and people weathered the summer heat there without electricity and running water. Now these on ce remote summer settlements are suburban communities favored by well-to-do commuters to Adana and Tarsus.

SOME THINGS DON 'T CHANGE Even in january. travelers are amazed to fınd warm, sunny days in Adana. The cl ean air and green and fertile plain fılled

BIR KENT 1A SPECIAL CllY

The Mısıs bridge spans the Ceyhan river (left). Fıshermen (rom Yumurtalık repaır

theır

nets (right) .

Adana'da Ceyhan nehrinin üzerindeki Misis Köprüsü (solda). Kentin, deniz kıyısındaki Yumurtalık ilçesinde yaşamlarını

denizden kazanan balıkçılar ağlarını

onarıyor (sağda).

with fruit-laden trees are sure to delight the winter-weary northemer. Stately groves of fragrant eucalyptus trees. as well as acacia and cypress. line the roadways. The signal is clear. it' s time to settle down to a slower. southem pace. to savor the oranges just plucked fresh from the branch. Y es. innovation s have brought big changes to Adana, but some things don't change mu ch - especially the spicy lam b sh ish kebaps, or what the locals call kıyma . T hey' re enough to warm any visitor and are expertly prepared whether ıt's in a humble lokanta in the butchers' ..... market or in a top-class restaurant

Eski den Adana bölgesind e toplum feodal bir karakter taşıyordu . Ticaret bir yandan demiryo llarıyla kuzeye doğru, bir yandan da yakındaki bir Akdeniz limanı üzerinde n, bugünkü adıyla Mersin'den yürütülüyordu. Kenti kuzeye ve banya bağlayan karayolları henüz yapıl mamışb . Her yıl tekrarlayan sel baskınları istikrarlı bir tarım sal üretime izin vermiyor, gen i ş toprak parçaları i ş l e nın e d e n yapıs ı

bırakılıyordu .

1950'lerde iki geli ş me, bölgenin kaderini d eğiştirdi: Büyük Seyhan Baraj ı 'nın in ş ası ve E-5 karayolunun Toros Dağla n 'nı aşarak Adana'ya bağlanması. Seyhan Barajı , hem Adana'nın kent olarak karakterini h em de yörenin iklimini değiştirdi; yaygın bir sulama yapılmasına imkan sağl adı , bu da tarım ve hayvancı lıkta büyük bir ürün çeşit l eo m es inin yolunu açtı. Bugün Adana, et hayvancı lığında er i şt i ğ i yüksek kaliteyl e de

ta nınıyar amk. Bütün bölge limon, portakal, mandalina bahçeleriyle dolu. Dağları geçen karayolunun açılmas ı ise, kentin yalnı zlığına son vermiş. Karayolunun neredeyse daha ilk açıldığı gün kamyonlar, kuzeydeki kentlerle Adana arasında tam hızla gidip gelmeye başlamışlardı. Adana üzerinden güneye, Suriye, Irak ve Mı sır'a da bağlantı sağlanıyor. Ticaretteki patlama, kentin gö rünü şün ü alab ildiğin e d eği ş tirdi. 1970'lerin ortalarında, eski kentin bereketli bahçeleri ve zarif evlerinin ye rini yüks ek apartman bl okları almıştı amk. Otomobillerin sayısı da taytonları geçmişti çoktan . Eskiden Adanalı aileler yaz aylarında bo ğ u cu

s ıcaklardan kaçmak için yükseklere, serin yayialardaki yerle şimiere çıkarlardı. Şifalı sıcak ve soğuk kaplıcalarıyla ünlü Narlı köyü ve Roma devrinden kalma Namrun ile Pozantı , bu geleneksel sayfiyelerin başın da geliyordu. 1970'e kadar, daha çok birer köy görünümündeki bu yerlere varmak için, toprak yollarda uzun ve tozlu bir yolculuğu göze almaktan başka çare yoktu. Yayiaya ç ıkmanın bir başka bedeli de, elektrik ve çeş m e suyu olmadan bir yaz geçirmeye razı olmakn. Oysa şim di , bir zama nların bu u zak sayfiye le ri , neredeyse Adana'nın banliyöleri gibi; hali vakti yerinde i ş sahipleri hergün Adana ve Tarsus'a gidip gelebiliyor buralardan.

Bazı Şeyler Dewşmez

Adana'ya ocak ayında gidip yaz günle rini hatırlatan sıcacık bir havayla kar ş ıl aşırsanız, hiç ş a ş ırmayın . Berrak havanın, meyve ağaçlanyl a dolu veri mli,

yemyeşi l ovanın

sert

kış l ardan b ez mi ş

keyif, bamba ş Yollar boyunca görkemli okaliptüs koruları, akasya ve servi s ıral arı uzanır. Karşı konulması zor bir davettir bu: amk güneyin o daha yavaş, sakin tempoşu n a karışmanın ve dalından taze taze lroparılmı ş portakallardan tatman ın zamanı kuzey

insanına vereceği

kadır.

gelm i ştir.

Evet, ilerlemenin ve yeniliklerio Adana'ya büyük d eğişiklikler geti rdiği doğru; ama bazı şeyle r fazla değiş me den kalıyor yine de. Özellikle kuzu etinden bol baharatla yapılan ş i ş kebap ve yöre halkmın "kıyma" d e d iği bir et yemeği. İkisi de en soğu k kış günlerinde bile konukları ı s ıtS 1992 SKYLIFE

near the hotels. The saying goes that half of Adana bums the fire for making kebap and the other half eats the fire. Even if you're not ready for the very hot stuff, it' s o. k. to ask for it less hot and stili enjoy a tasty meal. Before the kebap comes, order lahmacun as an appetizer, a very thin crispy. pizza with fınely chopped meat and peppers. Hot pide, a flat yeast bread, ·is served with the meal, and always.there's· an incredibly fresh salad - plus that very healthy drink found at every comer sandwich bar, şalgam suyu, or tum ip juice. This drink. or the altemative favorite all over Turkey,

16 SKYLIFE S 1992

cool fresh ayran (salted yogurt drink), accompany any Adana luncheon and help to cool the fıres. O nce fortifıed, the visitor will welcome a ride in a horse - drawn phaeton to Atatürk Park or perhaps a leisurely stroll over the TaşköprÜ, the stone bridge over the Seyhan built by Roman Emperor Hadrian and renovated by Byzantine · Emperor justinian. Nea:r the bridge is the · city's line archaeolögical museum .which houses locally excavated remains streching from the Hittite, Assyrian and Babylonian civilizations to the Hellenistic, Roman and Byzantine periods.

28 CENTURIES BACK There a number of excursions that can be made from Adana. About 30 km to the west is Tarsus, home town of St. Paul. The town is also famous for an arch where Antony and Cleopatra staged one of their romantic rendezvous. A two hour drive to the east is Antakya, ancient Antioch, a fascinating town with the best collection of Roman mosaics in the world. To the west is Silifke, a charmirig seaside village, boasting the ruins of a Roman temple and citadel .. Another excellent full-day outing takes the traveler on a scenic drive all the way

BIR KENT 1A SPECIAL C/1Y

Gastabala, located in the Osmaniye district o( Adana, was once an important Hittite and Assyrian city (le(t). Carpet peddlers room the streets o( Adana (right). Adana'nın

Osmaniye ilçesinde bulunan Gastabala, Hititler ve Asurlulardan kalma eski bir yerleşim birimidir (solda). Adana sokaklarmda resimli halı sarıoları (sağda).

back to 8th cent ury B.C. H ittite times. Taking t he E-5 highway east, one passes interesti ng castles and other ruins en route to t he we ll - preserved summer palace of King A sitaw ada. T oday an important archaeological site perched high above t he winding Ceylan D am lake, this cool and breezy summer retreat was indeed frt for a ki ng. The area's name, Aslantaş (lion stone) comes from the · stone lions that aaom t he palace and its monument al gates. Why don't you include a dose of Turkey's sout hem hospitality in your travels t his spring? •

maya, hatta biraz da yakmaya yeter de artar bile. Yörenin bu spesiyaliteleri kasaplar çarşısındaki salaş lokantalardan en lüks restoraniara kadar, her yerde bir uzman titizliğiyle hazırlanıyor. Anlatıldığına göre, kebap yapılırken Adana'nın yarısı ateş yakar, diğer yarısı da bu ateşi afiyetle yermiş. Ama eğer bu kadar acılı yemeye alışık değilseniz, onun da çaresi var: Söylersiniz, size az baharatlısı nı yaparlar, Adana kebabınız lezzetinden bir şey kaybetmez. En iyisi, kebap gelene kadar giriş olarak bir de lahmacun söyleyin. İnce ve gevrek pişirilmiş lahmacun, iyi bir başlangıç olacaktır. Yemekle birlikte sıcak pide de servis edilir. Şaşırtıcı derecede taze olan salata da sofradan hiç eksik edilmez. Bir başka sofra " demirbaşı" da, her sandviç büfesinde mutlaka bulunan sağlık dolu şalgam suyudur. Adana'da şöyle lahmacunu ve

kebabıyla hafif bir öğle yemeğine ya şal gam suyu ya da tüm Türkiye'nin gözde içeceği olan serin, taze ayran eşlik ederek, yangın ı söndürmeye yardımcı olur. Böylece gerekli eneıjiyi depolamış olan ziyaretçi, faytonla Atatürk Parkı 'nı gezmeye ya da Seyhan üzerindeki Roma İmpara toru Hadrian tarafından yaptırılmış ; Bizans İmparatoriı Jüstinyen zamaninda . onarılmış olan Taşköprü'de keyfince gezinmeye hazırdır artık. Kentin zengin· arkeoloji müzesi de Taşköprü'nün hemen yakınındadır. Bölgedeki kazılardan elde edilmiş Hitit, Asur ve Babil uygarlıklarına, Hellenistik çağa, Roma ve Bizans dönem-

lerine ait çeşitli buluntularla dolu müze, gerçekten görülmeye değer.

2800 Yıl Önce Adana'dan çeşitli günlük geziler yapmak da mümkün . Örneğin, Aziz Paulus'un doğum yeri olan Tarsus, sadece 39 km batıda. Antonius ve Kleopatra'nın romantik buluşmalarından birine sahne olmuş ünlü bir kemer süslüyor bu kenti. Doğuya doğru iki saatlik bir yolculuk sonunda Antakya'ya, antik çağın Antiochia'sına vanrsınız. Bu büyüleyici kentte dünyanın en büyük Roma mozaikleri koleksiyonu bulunmakta. Bir de, batı yönünde şirin bir kıyı yerleşimi olan Silifke var. Bütün bir güne yayılacak ideal bir geıi programı da, sizi alıp çok güzel marızaralı yollardan geçirerek M.Ö. 8. yüzyıla, Hitit çağına geri götürecektir. Önce E-5 kara-

yolundan doğuya doğru gidilir. Yol boyunca ilginç kalelere ve başka kalın blara rastlarsınız . Yolun sonundaysa, Kral Asitawada'nın yazlık sarayı bekler sizi. Kalıntılar oldukça iyi korunmuş. Ceyhan Barajı gölünün yanıbaşında yükselen serin ve havadar tepe, gerçekten krallara layık bir sayfiye yeri. Bugün artık önemli bir arkeolajik kazı alanı durumunda. Sarayın duvarlarını ve özellikle görkemli girişleri süsleyen taş aslaiılar nedeniyle, Aslantaş adıyla anılıyor.

Bu bahar, Türkiye'nin güneye has bir tatmaya ne dersiniz? •

konukseverliğinden

5 1992 SKYLIFE 17

RENAULT

' ''

13azı

anlar

vardır ...

Yaşa mı s ınırlayan he rşey i ardını zda bırakıp ,sadece ... ama

Renau lt 21 Co ncorc.lc. Re na ult 21 Manager ve Rena ult 2 1 sizi başka hiçbir otomob ilin ve re ın eye

sadece duygu ceğ i o la ğa nü s tü duyguları yaşamaya l a rın egemen oldu ğu bir yön e li ş in davet ediyor ... Rena ult yetkili peş ind e ye ni serüve niere doğru satıcı i anna ge lin, hu o l ağanüstü kaçıp gitmek istediğiniz anlar.. duygulan siz ek yaşayın . Özgür o lmak ... Hızın , k onfon ın , gücü n ta dına varmak .. Özlemleri , tutkuları aşmak .. Aydınlık , fera h bir dünyada RENAULT yaşamak ... Yarolduğunu hiss e tnı e k ... YA ŞA \"ACAK __::_______ Size bu ol ağanüstü duyguları yaşa OT0\10BİLLER taca k oto mobill e ri Renault sunuyor ...

Renault 21 'lerin

sunduğu

D ışarıdaki ısı,

o rtalama

ortalama

hız

zenginlikler yak ıt

gibi bilgileri

tüketimi göstereı

7 fonksiyonlu bilgisayar, elektronik enjeksi yon sistemi, hidrolik ve yükseklik ayar! direksiyon, otomatik ön ve arka klima , içerden otomatik aynaları ,

benzersiz

Renault 21'i konforda

ca mlaı

ayarlı

rahatlıkt a

diki.

koltukta

erişi lm ez kılmaktadıı

Günümüz Dünyasında Kontrolü Elden Kaçırmamak İçin U fak Bir Mucizenin Yardımı Gerekir inik bir hesap hatası. Kaçıtılmış bir fırsat. Önemsiz bir ayak sürçmesi işinizde yükselmenizi engelleyebilir. Oysa OAG Uçuş Rehberine abone olmak öylesine kolaydır ki, bu rehber sayesinde son derece önemli bir iş prensibini anında uygulamaya koyabilirsiniz: Doğru Zamanda Doğru Yerde Olmak. OAG Uçuş Rehberi, Avrupa, Afrika ve Ortadoğu arasında ve/veya buralardan dünyanın bütün diğer noktalarına gerçekleştirilen uçuşlar ile ilgili tüm bilgileri

kapsamaktadır.

OAG

Uçuş

Rehberi ile tüm elinizin altında

opsiyonlarınız anında

olacaktır: Uçuş Numaraları, Uçuş Sıklığı,

her havaalanı ıçin gerekli olan azami bağlantı süreleri, havayolları rezervasyon telefonları, hatta havaalanı ve şehir merkezleri arası mesafelerin uzunluğu . . . Kısaca seyahat programında kontrolü elden bırakmamanız için gerekli her türlü bilgi OAG 'de mevcuttur. Bu konu ile ilgili daha fazla bilgi ve ücretsiz olarak bir örnek görmek isterseniz, aşağıdaki telefon numarasını arayabilir veya isteğinizi fakslayabilirsiniz: Official Airline Guides Dereyolu Sokak 13-Z4 Muson 1 Apt., Cengiz Topel-Etiler Istanbul-Türkiye Tel: 1-263 0008 Fax: 1-263 00023

Y AŞAM SiY AH·BEY AZ REN KLERDEN

CASINO R E N K L i

iBARET

D E G 1L D i R .••

EMPERYAL

DÜNYALAR

SUNAR

HOTEL SEYHAN

HOTEL FAYORI

AIIIIES HOTEL

TEL. : 9 (71) 14 66 55

TEL. : 9 (31) 84 61 14

TEL. : 9 (61) 53 11 07

TEL. : 9 (1) 525 42 41

ADANA

K E M E R

FETHiVE

iSTANBUL

CASINO EMPERYAL

Türk Milletinin ve Kurumlannın 1991 yılında Ziraat' e emanet ettiği mevduat miktan 31.6 trilyona ulaştı. Ziraat de taplam kredilerini 27.1 trilyona yükseltti. Bu kredilerin 22.5 trilyonu tarım sektörüne verildi. Sonuçta, krediler ve diğer Bankacılık işlemlerinden

2 trilyona yakın kör elde edildi. Ziraatl99l yılında 3.27ltrilyona ulaşan özkaynakları ve l. 95ltrilyonluk 1991 yılı kôrı ile iç kaynaklarını

daha da güçlendirdi. Ziraat'in güçlenen iç kaynakları Sirilyonu aşarak yeni ve daha fazla kredi imkanı

yaratmaya devam edecek.

Bunun anlamı, Türkiye'ye daha iyi hizmet· tir. Bunun anlamı, hepimiz için daha gü· venli bir gelecektir. Zlraat'ln, 1990 yılında

• 1

ki bilanço ve kar rekorunu da kıran bu yeni bllanço; dünya bankaları içinde ilk lOG'de bulunmayı hedefleyen Ziraat'indir.

Türk Milleti ne, Türk Çiftçisine hayırlı olsun.

TC. ZİRAAT BANKASI GUCUNE

ERISilMEZ

Situated in the oldest part of town,Ramada Hotel İstanbul, a renovated masterpiece of architecture from the roaring twenties, lets you discover all the treasures of the past within walking distance... Nestled in a wonderful mountain scenery with a private beach directly on the Turkish Riviera, the Ramada Renaissance Resort Hotel Antalya offers the charm of many surrounding andent cultures as well as full watersport facilities. Conveniently located in the dty centre, within close reach to the business district as well as many histoncal attractions, Ramada Hotel Mersin, the tallest highrise between Frankfurt and Singapore conceived with its own shopping complex, overlooks the entire dty with a stunning view of the harbour side and seafront. Each Hotel with its own style and atınosphere, for you to enjoy the hospitality of the East with the coınfort and luxury of the West... İSTANBUL • ANTALYA • MERSİ N

e HOTELS OF THE NEW WAVE. ~

RAMADA HOTELISTANBUL t Ordu Caddesi 226, Laleli • Tel.:+ 90. 1 51 3 93 00 • Fax: +90.1. 512 63 90 t Telex: 30222 RAMII TR RAMADA RENAISSANCE RESORT HOTEL ANTALYA • Beldibi, P.O. Box 654 Antalya. Tel.: {90+321 4) 3255 & 3257 • Fax: (90+3184) 8130 t Telex: 56552 RRAV TR RAMADA ll OTEL MERSİN t Kuvay·ı Milliye Caddesi. No. 165 • Tel.: {90+74) 16 10 10 (20 lines) • Fax: (90+74) 16 10 30 tTelex: 67620 USTV TR FOR RESERVATIO'NS, CONTACT YOUR PROFESSIO NAL TRAVEL AGENT OR ANY OF TIIE RAMADA RESERVATION OFFICES LOCATED IN AUSTRAliA t CAN AD A t FR ANC E • GE RM .Hi Y • II O~G KO~ G t ITALY t }APA N t NETIIERLANDS t SWEDE N • U.K. t I.&.

YAŞAM

LIFE

"Aslan sütü" yani rak1, Türkiye'deki toplum yaşaminda ayr1 bir yeri ve kendine has kültürü olan bir içki. Adrian Higgs Türkiye'de yayg1n olarak tüketilen rak1n1n tarihçesini ve geleneğini araşt1rd1.

ürkiy e'yi ilk kez ziyaret ede n bir Ba tılı içi n r a kı y ı !a tmak , ilgin~· bir eleney olur genr llikle . Çünkü ra kı ge rek tadı. ge rek beraberind e ye nil en yiyecekler ve de en ön e m lis i s ohb e ti y le ba ş lıba ş ın a bir gelenek o ldu ğ unu hemen belli ediverir. Rakı. Türkiye'de en çok tüketilen içkilerin b aş ınd a geliyo r. An aso ni a kokulandırıl a n ra kının y ıllık tüketimi 61 milyon litreele n fa zla; di ğe r tüm içkilerin toplamına eş it bir miktar bu.

ıppıng a tali. naıı-ow glass of frosty rakı. partaking of a tab le !aden wıth delectable appet ı zers. and :;harıng the waım glow of friendshıp and talk is one of the tradıtional pleasures of Turkey and certaınly one of the most appeal ing to

foreıgn vısıtors.

Alcohol. in varıous foıms. has been drunk ın the Mıddle East and Central Asıa for mıllennıa. Under the Ottomans. alcohol became an ı m portant source of tax reve nue. By the 17th centuıy. arak. an anı se flavoı·ed spırıt. was wıdely dn..ınk. Accordıng to Sönmez Özyürek. marketıng manager for the state alcohol producer. Tekel. 100 dıstıllerıes were operatıng ı n Istanbul at that tıme. employing 300 people. In 1877. the cash-strapped Ottomans ıncreased productıon and raised the tax on rakı to 15%. Then. ın 1933. the Republıcan government creat~d Tekel and began to move alcohol productıon out of the private and into the publıc sector. T oday. mo re than 61 mıllıon lıtres of thıs anı se flavored spirit ıs consumed annually equal to the combıned consumpt ı on of all otheı· spınts.

J6 SKYLIFE S 1992

What is Rakı? The re are many dıffeı·ent kinds of rakı go ı ng by d ı fferent names ın vanous countnes arak of Palestıne and ouzo of Greece. to name two. However. Turkish rakı ı s strıctly defıned by the European Council of Spırits and is manufactured solely by Tekel. a st ate monopoly. lt ı s a dıstılled of raısins redıstılled wıth anıseed. There a ı·e three brands: Alt ınbaş. Kulüp and Yenı Rakı. The supenor qualıty Altınbaş and Kulüp both contaın 50% alcohol by volume. though Altınbaş contaıns slıghtly moı·e anıseed. Yenı

Rakı ıs the most popular brand at 45% alcohol and a quarter less anıseed than Altınbaş. Unlıke the superior brands. Ye nı Rakı contaıns some molasses alcohol. Rakı turns whıte when water ıs added (hence ıts nıckname 'lıon's milk') and the whiter the mıxture. the more aniseed it contaıns and the better ıts qual ıty. Accordıng to one frıend. a good rakı is produced by a good factoıy manager. Fügen Basmacı. T ekel's qualıty control manager. qualıfıes thıs by saying that mınor vanatıons ın qualıty depend on the expertıse of the dıstillery operater llıı-

The pleasure of a tali glass of ra k ı and a tab /e of appeuzers at sun se t ı s on e of the most memorable Turkısh custom s

(p rece dıng

page). Rakı ıs aged ın wooden casks (le ft) and bo ttled (ng hı) ın p re p a ratıorı

(or

pre s e ntat ı on

at a

tab/e crowded wı ı h delectable snacks. Rakı

sevenler için,

gürıbatımında

kurulan

rakı

sofrasının ayrı bir keyfi vardır (önceki

sayfa). Fıçılarda bekletilen rakı (solda) şişe/eniyor (sağda) ve mezelerle donatılmış sofra/ara konuk

olmaya geliyor.

hazır

hale

Rakı

nedir? Birçok çeşidi olan rakı ülkeden ülkeye fark lı adlarla anılır -örneğin Filistin'de "arak", Yunanistan'da "uzo" ismiyle bilinir. Ama Türk rakı sı , Avrupa Alkollü İçe cekler Konseyi tarafından kesin şekilde tanımlanm ı ştı r ve sadece, bir devlet monopolü olan Tekel kurulu şunca üretilir. Kuru üzümden damıtılarak elde ed ilen alkol, anasonia birlikte yeniden damıtılır. Bu şek ild e üretilen rak ı , bugün Türkiye'de üç ayrı markayla piyasaya sürülmekte: Altınbaş , Kulüp ve Yeni Rakı . Yüksek kaliteli Altınbaş ve Kulüp rakılannda alko lü n h acme oranı yüzde 50'dir. Aralarındaki fark, Altınbaş'ta anasonun biraz daha fazla olmas ıdır. En yaygın marka olan Yeni Rakı'nın alkol o ranıysa yüzde 45, içerdiği anason da Altınbaş'ın dörtte üçü kadar. Ayrıca Yeni Rakı, daha yüksek kaliteli olan diğer iki markanın tersine, biraz melas alkolü de içeriyor. Su katılınca, rakının rengi beyazlaşır ("Aslan sütü" diye a nılması bu yüzdendir). Ne kadar beyazlaşırsa, anasonu o kadar fazla, kalitesi de o kadar yüksek demektir. Bir do stum , iyi r a kının iyi bir fabrika müdürüne bağlı olduğuna inanıyor . Tekel Kalite Kontrol Müdürü Fügen Basmacı'nın açıklamaları da bunu doğrular nitelikte . Basınacı'ya göre küçük kalite

farkları, u stabaşı l arın

deneyimlerinden ve yerel ürün lerin kalitesinden doğuyor. Türkiye'de en çok aranan rakıysa, Tekel'in Tekirdağ fabrikasında üretileni. Trakya bölgesine yaptık ları seyahatlerinde meraklıları Tekel'in sat ı ş mağazasına u ğrayı p mutlaka birkaç ş i şe satın alıyorlar. Ayrıca büyük şehirlerd e de bazı bakkal ve mezecilerde Tekirdağ rakısına rastlayabiliyorsunuz. kullan ıl an

Rakının

yeri ayn bugün Türk toplum ha yat ınd a benzeri pek bulunmayan, önemli bir yere sahip. Hafifçe ça kırk ey if ge nç bir reklamcı, bana rakıyı dostlukla, Ege ve Akde niz kültürlerinin bütünlüğüyle ve Artemis'in ruhuyla bir tuttuğunu söylemişti bir keresinde. Rakı kadehlerini hiç boş b ı rakmadan, lezzetli yemeklerle birlikte geceni n geç saatle rin e kadar söy l eşmek, Türkler için hoşça zaman geçirmenin en yaygın yollarından biri. Sohbet, rakı ve yemek bir araya geldi mi, bütün o sevgi ve içtenlik dolu atmosferiyle "rakı muhabbeti" başlayıveriyor. Bana rakı içmenin inceliklerini tanıtan Rakı

kabarık sayıdaki "öğretmen"lerimden

birinin dediği gibi, rakı muhabbetinde sansüre yer yok; h erkes dostluk havası içinde, içinden geçenleri ortaya dökebi-

liyor. Geleneksel olarak rakı muhabbeti, erkekler arasınd a yaşanan bir olaydı; ama kadınlar, erkek dünyas ının bu kıtasını da fethetmeye çoktan başladılar bile. Rakı nasıl içilmeli Amaç muhabbet, rakı içmek bahane. Ama yine de usulüne göre içmeli rakıyı. Yani ince, uzun bardaklarda ve üçte iki oranında suyla karıştırarak. İşin keyfini çıkarmayı sevenler önce bir yudum rakı, a rdından da bir yudum su alırlar ağ ı z larına. 19. y üzyıl yazarlarından Ahmet Rasim, ilk kadehi hızlı içmekten yanaydı ; böylece kafayı hoş kıl mak, yani "se rho ş olmak" sağl anacak, daha sonra da bu duyguyu sürdü rm ek için diğ e r kadehler yavaş yavaş içilecekti. Bu ince düşünce lerin altında yatan amaç, kafayı bulmak değil, rabatlamak ve masa arkad aşlığının

tadını çıkarmak.

Yemek bile, o kadar sevilip vazgeçilmez halde, rakıyla sohbetin yanında az önemlidir. Pek hoş bir rakı akşamında dostlarımdan biri, "Konuşmak rakının en iyi mezesidir" demi ş, sonra da şarabın yenen yemeğe göre b elirl e ndi ğini, oysa eğer rakı içilecekse, yemekierin buna gö re seç ildiğini ek l emişti. Rakı içerken çeşitli mezelerden yemek, geleneksel bir alışkanlıktır. Mezelerin masaya baştan sayı ldı ğı

5 1992 SKYLIFE

YA~AM

LIFE

and the quality of local ingredients. Many people recommend rakı from Tekel's Tekirdağ distillery. Affection and friendly conversation T oday rakı occuples an important and unique place in Turkish social life. One slightly mellow young advertising executive told me that he associates rakı with friendship. the unity of Aegean and Mediterranean c.ultures and the spirit of Artemis. Conversing Iate into the night over a steady stream of rakı and delicious food is a major Turkish pastime and these three elements- conversation. rakı and food- join together in the rakı muhabbeti (usually. translated as 'rakı conversation', though muhabbet encompasses affection and friendly conversation ). One of many guides to the liner art of rakı drinking said that there is no censorship of rakı conversation- it provides an occasion for speaking one's mi nd in a spirit of friendship. lndeed. rakı muhabbeti is traditionally a male bonding JS SKYLIFE 5 1992

activity. though women are increasingly breaking into this male preserve. How to drink rakı : Conversation is the end and rakı is the means. but it has to be drunk in the right way. lt is served in tali. slim glasses and diluted with about two-thirds water. Afıcionados take a draught fırst from the rakı gl ass then a sip of water. Ahmet Rasim, a 19th century poet, suggested that the fırst glass of rakı be drunk quickly to establish a sarhoş (pleasant head). Further glasses should be drunk slowly to maintain the feeling. The idea is not to get drunk, but to relax and enjoy the company. Even the food. essential though it is. is secondary to the rakı and a conversation. T alking is the best meze for rakı a friend remarked during a particularly pleasant rakı evening, adding that according to convention. food deterrnines the wine one drinks, while rakı deterrnines the food. T raditionally, choosing rakı entails eating a selection of meze (hors-

d'ouevre) dishes which, seductively crammed on to the table, make up the rakı sofrası (rakı table). Rakı Sofrası :

At its simplest, a rakı sofrası consists of just beyaz peynir (white cheese) and kavun (sugar melon). But enter any meyhane (tavem), ocakbaşı (charcoal grill) or lokanta (restaurant) and you will be offered a wide range of soğuk (cold) and sıcak (hot) meze. Soğuk meze delicacies to look for include: tarama salata (fısh-eggs), fasulye pilakisi (cold white bean stew in olive oil). midye dolması (stuffed mussels). karides salata (shrimp salad) . lakerda (slices of raw pickled fısh), ezme (a spicy dish of tomato. onion. red pepper and parsley), haydari (strained yoğurt. with mint, cress and olive oil), humus, patlıcan salata (mashed aubergine), semizotu (purslane weed), arnavut ciğeri (fried liver, sametimes served hot), beyin salatası (cold sheep brain), imam bayıldı (the priest has fainted- a superb

Vısıtors

Kumkapı

savor the

çıkarıc ı

bir

görünü ş te

sofrası kurulmuş

dizilmesiyle.

rakı

olur.

a((ectıonaıe

ta /k and wonder(ul (ood whıch accompany o batıle o( ra kı. Son yıllarda istanbul'un turistik merkezierinden biri haline gelen Kumkapı'da, samimi bir atmosfer içinde, taze deniz ürünleriyle rakı içi/ebilecek çok sayıda lokanta bulunmaktadır.

Rakı sofrası

En basit şekliyle bir rakı sofrası, sadece beyaz peynir ve kavundan oluşur. Ama hangi meyhane, ocakbaşı ya da lokantaya gitseniz, çok çeşitli soğuk ve sıcak mezeleri hazır bulursunuz. İşte en sevilen soğuk meze çeşitlerind en bazılan: tarama salata , fasulye pilakisi, midye dolması, karides salata, lakerda, ezme (domates, soğan, kırmızı biber ve maydanozdan yapılan acılı bir meze), haydari, hum us, patlıcan salata, semizotu, arnavut ciğeri (bazen sıcak servis edilir) , beyin salata, imambayıldı, dolma, ttılum peyniri, pide, beyaz peynir ve mevsim salatası. Tadına bakmadan ed e meyec eğ iniz sıcak mezeler arasındaysa, benim özellikle sevdiğim içli köfte, sigara böreği, kalamar, yanında tarator sosuyla midye tava ve karides güveç (toprak tencerede pi ş irilmi ş, üzerind e e rimi ş peynirl e) bulunur. Bir rakı akşamına -örneğin saat sekizde başlarsanız- ana yemeğin gelmesi bazen on biri bulabilir ve ak şamın artık sona yakla ştığının i ş are ti sayılır. Ana yemek restorana ve mevsime göre deği ş se de , gen e llikle ya ettir ya da balık . Bir balık r e storanına

giderseniz, kalkan, barbunya ya da lüferi deneyebilirsiniz. Ocakbaşındaysa et çeşitleri alabildiğine boldur: köfte, şiş kebap, pirzola ve daha nice leri. Akşamın kapanışı hemen her zaman basit bir tatlı olan ballı-muzlu-kaymak ve şekerli, orta, az ya da sade olarak içeebileceğiniz Türk kahvesiyle yapılır. Eğer henüz bir rakı akşamına katılmadıysanız ama katılmak istiyorsanız. bazı kutlama sözcüklerini öğrenmeniz uygun olur. Belki "cam cama değil, can cana" sözünü duymamışsınızdır. Asıl önemli olanm kadeh tokuşturmak değil, ruhları kaynaştırmak olduğu anlamına

gelir bu söz ve iyi bir özünü ortaya koyar.

rakı

muhabbetinin

A cara(e o( rakı

one to an o( ıasty (ood and ınvııes

evenıng

satıs(yıng conversatıon.

Bir bardak

rakı,

/ezzet/i meze/er/e donatılmış

sofro

başında

aubergine,t omato. onion and olıve oıl dish). dolma (vıne or cabbage leaves stuffed with rice). tulum peyniri (a crumbly w hite chese). pide (slightly leavened bread) and a fresh green salad. lnresistible sıcak meze dishes include my particular favorite. içi i köfte (mincemeat capsu les stuffed with walnuts and onion). sigara böreği (tu bes of flaky pastry filled with white cheese and parsley). kalamar (fried squid) and karides güveç (smail shrimp casserole. topped with melted cheese.) Th ough a rakı evening may start at eight. you might not reach the maın course unt il eleven- marking the beginning of the end of the evening. Maın courses differ according to the type of restaurant and the season though. broadly. it will either be fish or meat. At a fish restaurant. look out for kalkan (turbot) barbunya (red mullet) or lüfer (blue fish). At an ocakbaşı you may be tempted by köfte (meat balls). shish kebab. lamb chops and many other meat dishes.

T ypically the evening is rounded off with a simple sweet of ballı-muzlu-kaymak (banana topped with honey and clotted cre am) and Turkish coffee. sweetened to your taste. F ı na ll y. if you have not tried a rakı evening and are tempted to do so. you wıll need some salutations. You probably know şerefe (to honor) even if you have been in Istanbul only a few days. You may not know cam cama değil, can cana (not glass to gl ass. but soul to soul) which sums up the essen cE' of a good rakı muhabbetı.

geçirilecek hoş sohbet/i bir geceye davet eder insanı.

Semiramis Uluslararası Tatil Değişim Sistemi size Euro Disney'in kapılarını açıyor! Çocukların olduğu

kadar büyükterin de düşlerini süsleyen, mutlaka görülmeye değer bir dünya Disneyland. Ve şimdi size herkesten daha yakın ... Euro Disney Paris 'te. Gelin . Euro Disney 'e komşu olun! Otel odalarında

••

kalmadan, gereksiz Beş yıldızlı

eviniz

ayrıntıtarla uğraşmadar.

otellerden daha da lüks kent4

hazır.

Dilediğiniz

zaman gidip, dilediğiniz kadar kalabilirsiniz; konaklama ücreti ödemeden. Bu fırsatı

Semiramis Club,

dünyanın

en büyük tatil organizasyonu RCI ile birlikte sunuya Biliyorsunuz, Semiramis'ten alacağınız bir deV1

iilkle sadece Paris'te değil, dünyanın 75 ülkesinde OO'denfazla eviniz olacak. Haydi! Yeni komşulannız Miki, Mini, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Vak Vak Kardeşler, Pinokyo, Goofy... sizinle ve çocuklarınızla tanışmak için can atıyor. Uluslararası niramis dünyasına katılın. Eğlenceye, özgürlüğe, ro Disney 'e, adımınızı atın.

E M

Istanbul Bürosu : Karanfil Sok . ~~~ - -ı l Iç l.e1enı X06.l 0 bıaııhul Tt·! ı-x ın 6l. ı-x l9 -~ · • - ı-x 19 9 -ı . ı-x th ·•2 Foık~ : ı-x _ '\-) 21 Semiramis NRT AG: \aıural Re,ourn•, Tradin R Ili X-ı _;- Zur~a rh - ISI IÇRE

til

ola11ağı.

Semirami s Güllük: I'.K. !O liiilliik

-ıx6-o

.l l ila>- Mu*la Tel :

ıı. ı _;-ı tl - ıli fa~' - ıııı _;-ı ı ı-'I

ZANAAT 1 CRAFT

THE LAST OF THE FELT MAKERS Son keรงe ustalari Warm, waterproof and strong, felt has, for centuries, protected nomadic peoples from harsh winters. Chris Hellier reveals the process of its manufacture and its uses.

41 SKYLIFE 5 1992

uge felt cloaks, known as kepen ek, wom by viiiage goatherds and seminomadic shepherds are one of the most curious and engaging sights of rural Turkey. These stiff capes protect the wearer from the rain and cold of the Anatelian plateau and double as primitive, but very effective, sleeping bags. Synthetic and cotton garments have begun to replace the traditional kepenek but it remains one of the few products stili made by viiiage felt-makers according to a centuries old tradition. One of the oldest fabrics known to man, felt developed as an important

element in the nomadic lifestyle of Central Asia, in an area which the Chinese once referred to as the "land of felt." From the ninth century onwards, as T urkic tribes began to head west, they brought with them their felt-making traditions. Felt-making grew up alongside the domestication of sheep, goats and camels and predates the invention of spinning and weaving. Early T urco-Mongolian tribes used felt as a hardy tent covering, for shoes, saddie blankets and bags. Then. as now. it was also made into warm cloaks, hats, gaiters and rugs. Although clearly on the wane,

traditional felt-maki ng centers and markets can stili be fou nd in rural towns. In Afyon, 250 kilometers southwest of Ankara, a whole street in the old market area is occupied by felt-makers' workshops. O ne of the ateliers is run by Cemalettin Özçalışan, a sad-eyed man in his Iate sixties. "My father and grandfather were felt-makers," he explained, "but my sons have left Afyon for jobs in the cities." The last in a line of family craftsmen, Özçalışan continues to make felt in the traditional man ner. After shearing the sheep in Iate spring and again in high summer, the wool is cleaned and sorted by color and quality. The woolen llJıııı>

Felt developed as an important element in the nomadıc lifestyle of Central Asia and 1s stiff used as a padding in sadd/es (left). Felt-makers' workshop m Afyon (nght). Eyerleri takviye için bugün de keçe kullamiJYOr (solda). Afyon'da bütün bir sokak keçe imalathaneleriyle kaplid1r (sağda).

insan• s1cak tutmas1, su geçirmemesi ve keçe yü:zy1llar boyunca göçerleri sert hava kofullar•na kar11 korudu. Chris Hellier keçenin yapilifini ve kullanim biçimlerini anlat1yor. sağlamllğ1yla

öyle rd e otura n ya da y arı göçebe keçi ve koyun çobanlarının g iy di ğ i , keçeden yapılmı ş kocaman bir pele rin olan kepenek, Türkiye'de kırsal alanların en hoş , en ilginç görüntülerinden biridir. Bu sert manto, giyeni yağmurdan ve Anadolu yayias ının s ağuğundan korur; ilkel ama çok etkili bir uyku tutumu gibidir. Gele ne ksel kepe nek a rtık yerini y ava ş yavaş sentetik ve pamuklu dokumalara terkediyor, ama yine de köylerdeki keçe u sta larının yüzle rce y ıllık yö nte mle re b ağlı kalarak imalatını sürdürdükleri birkaç üründen biri. Biline n e n eski dokum a türle rind en olan keçe, Orta Asya'ya özgü göçebe yaşam b içiminin önemli bir ö ğes i olarak

ge li şt i.

Hatta Çinliler bu bölgeye "keçe Dokuzuncu y ü zyıld a n itibare n batıya yönele n Türk kabileleri, keçecilik geleneğini de birlikte getirdiler. Anadolu ve İran yayialarını içine alarak batıda Balkanlardan Moğoli s tan ' ın do ğ u sınırlarına kadar binle rc e kilometre yayılan bir alanda hala bu zanaatın izlerine rastlıyoruz . Keçecilik ve ke penek imalatı , koyun, keçi ve devenin evcill eştirilm esiyl e birlikte gelişmiş , eğirme ve dokumadan daha eski bir teknik. Eski Türk-Moğol kabileleri keçeden dayanıklı bir çadır örtüsü olarak yararlanıyor, çarık ve heybe yapı mında ya da semer battaniyesi şe klind e kullanıyorlardı. Bugün olduğu gibi o günlerde de keçeden sıcak pelerinler, serpu şdiyarı " adın ı takmı ş lardı.

5 1992 SKYLIFE 43

ZANAAT / CRAFT

fibers are then separated, or carded, traditionally with a special carding bow or wooden sticks, or, as is more usual today, by machine. When fully carded, a process which may be repeated several times, the fluffy wool is spread, 30-40 centimeters thick, onto a woven reed mat. The soft layer is then sprinkled with water, rolled up in the reed mat and tied very tightly. The "hardening" process then begins. For half an hour, two or three men ro ll the wool!reed tube up and down the workshop applying pressure with their feet and hands to knit the woolen fibres together. A second layer may be added to the fırst. and the whole, rolled back

into the mat, is hardened a second time. After hardening, the material looks sim ilar to the fınal fe lt product but stili lacks strength. A further process known as fulling, which shrinks and tightens the felt, is needed to produce a tough, waterrepellent fabric. Water and soap are splashed on the felt which again is given a heavy beat ı ng. Over the last 30 years the felt-maker's task has been eased by the introduction of fulling machines, but manual fulling is stili canried out in some Turkish baths where the humidity and high temperatures help to produce top quality felt. Fewer and fewer people are using fe lt

and felt products today. Large amounts of the material were once required for covering the traditional namadie tents known as yurts; 190 fleeces were needed for one tent alone. In Anatolia such tents have disappeared, replaced by woven goat-hair or white canvas tents among the semi-nomadic yörük tribes. Felt rugs, while stili produced, have lost their popularity. For those without their own sheep, felt rugs can be as expensive as factory-made ones. lt is often only wealthy wool merchants who can afford to place orders. Other felt products are now rare curiosities. Until the 1950s knee-length .... A young sheperd weors o kepenek clook angino/Iy mode (or hıs (other (le{t). Nomes and desıgns can be imprinted in the kepenek in canırasting colors o( wool (nght). Kepeneğinin

içinde korunan genç bir çoban (solda). Afyon'un keçeciler çarşısında satılan keçe kepenekler (sağda). soğuktan

44 SKYLIFE 5 1992

lar, tozluklar, yaygılar yapmaktaydılar. Geleneksel keçe imalathaneleri ve çarşı ları hızla azalmaktaysa da, taşra kasabalarında bunlara rastlamak hala mümkün. Ankara'nın 250 kilometre güneybatısındaki Afyon'un eski çarşı mahallesinde bütün bir sokak, keçe imalathaneleriyle dolu. Bunlardan birinin ahibi de Cemalettin Özçalışan: Altmışlı yaş Iann son larına yaklaşmış, mahzun bakışlı bir keçe ustası. "Babam da, dedem de keçe yaparlardı," diye anlatıyor, "ama oğul larım, büyük kentlerde i ş bulmak için Afyon'dan ayrıldılar . " Zanaatçı bir ailenin son üyesi olan Özçalışan, geleneksel tarzda keçe üretimini sürdürüyor: Güz sonunda, bir de yaz ortasında koyunlar kırpılıyor, yün temizlenip rengine ve kalitesine göre ayrılıyor. Sonra sıra yün liflerinin taranarak birbirinden ayrılmasına geliyor; bunun için de geleneksel olarak özel bir tarama yayı ya da tahta taraklar kullan ılıyor. Bugün artık tarama işlemi, çoğu kez makineyle yapıl makta. Tarama genellikle birkaç kez yinelenen bir işlem. Sonunda yün, tüy gibi yumuşayıp kabanr. 3040 santimetrelik bir kalınlık oluşturacak şekilde bez tezgahın daki gücünün üstüne serilir. Sonra bu yumuşak tabakanın üzerine su serpilir, yuvarlanıp gücünün içinde toplanır ve s ıkı sıkıya bağlanır.

Bunu izleyen işlem, "sertleştirme"dir. saat boyunca iki ya da üç kişi ruloyu imalathanede yuvarlayıp dururlar, bir yandan da ayaklan ve elleriyle sürekli bastırarak yün liflerinin iyice birbirine yapış masını sağlarlar. Buna ikinci bir tabaka daha eklenebilir. Bu durumda, gücüde yuvarlama ve sertleştirme işlemlerini de yinelemek gerekecektir. Sertleştirme sonunda elde edilen malzeme, görünüş olarak kepeneğin son durumuna benzer, ama henüz yeterince sağ l amlaşmamıştır. Dayanıklı, su geçirmez bir kumaş oluşturmak için keçeyi iyice gerip sertle şti ren bir işlem daha gereklidir; buna da "dövme" denir. Üzerine sabunlu su dökülen keçe, bir kez daha çok sert bir şekilde dövülür. Son otuz yıldır kullanılmakta olan dövme makineleri, kepenek imalatçılarının işlerini epeyce kolaylaştırmış; ama yine de bazı Türk hamamlarında elle dövme yöntemi sürdürülüyor, çünkü en iyi kalite keçe ancak bu yolla elde edile biliyor. Günümüzde keçe ve keçe ürünlerini kullananların sayısı giderek azalmakta. Bir zamanlar, yurt denilen geleneksel göçer çadırlarını örtrnek için büyük miktarlarda keçeye ihtiyaç duyuluyordu; tek Yarım

S 1992 SKYLIFE 4S

ZANAAT I CRAFT

fe lt boots were wom by Turkish so Idiers for walking on snow. Recently. however. the output of at least one fe lt product, the fez. has increased in response to a growing demand from tourists. In 1836 the English writer Julia Pardoe noted that "no traveller should leave Constantinople without a visit to the Fez Manufactory of Eyoub. where all the caps for the Sultan's anmies are now made." The factory no langer exists. and fezes are a symbol of the Ottoman rule. One felt-maker in

46 SKYLIFE 5 1992

Konya. however. stili produces a tali conical fez for the whirling dervishes. Although orders are sametimes placed for such things as protective gaiters in the aluminium industry or for coarse felt as insulation material. the felt makers' chief products remain rugs and kepenek cloaks. The thick ganment remains popular among herdsmen; their names can be imprinted in the cloak by fonming letters in contrasting colors of wool. Until a generatian ago traveling felt-

makers were comman in remote areas. Loading their basic equipment onto donkeys. the itinerant workers traveled from viiiage to viiiage during the summer months touting for business on market days. They had the advantage of serving isolated communities too smail to support a felt-maker and of cutting the cost of transporting huge loads of wool to the nearest manufacturing base. Si nce the 1950s many of the smaller felt-making centers have closed while

individual workshops have ceased working in the larger rural towns. This is partly due to decreasing demand but also because of the arrival of carding and pressing machines which tripled output ovemight. squeezing unmechanized neighbors out of the market. Further decline of this age-old craft seems inevitable. Even the most traditional villagers believe that the kepenek will soon be replaced by the "coats of the townspeople." •

bir çadır için 190 koyun postunu işlernek gerekliydi. Anadolu'da artık böyle çadırlar kalmadı, bunların yerini yarı-göçebe yörüklerin keçi kılından dokunmuş veya beyaz çadır bezinden yapılmış olanlar. Keçe yaygıların üretimi sürse de, eskisi kadar rağbet gördüğü söylenemez. Koyun sahi bi olmayanlar için bu yayg ıların maliyeti, fabrika işi yaygılarından daha az değil. Artık ancak zengin yün tüccarları keçe yaygı siparişi verebiliyor. Diğer keçe ürünleriyse, sadece

!ın

keçe pelerin, çobanlar

arasında

hala

yaygın. Üstelik farklı renklerde yün ku11a-

narak, çobanın adını kepeneğe yazmak da mümkün . Ne var ki, geleneksel köylü yaşamındaki değişim, kepeneğin günlerinin de sayılı olduğunu gösteriyor. Bir ku şak öncesine kadar, gezgin keçe imalatçıianna uzak köylerde sıkça rastlanırdı. Bunlar önemli gereçlerini eşek Iere yükleyip köy köy dolaşır , pazar yerlerinde satış yapar, sipariş alırlardı. Müşteri sinin, kendi içinden bir keçeciyi besle-

lncreasing mechanization o( the (elt ındustry IS threatenıng the cx1stence o( smal/er local otel1ers. A saddlemaker ın Tokat (/efi.). The process begıns once the sheep are sheared (nght).

To katli usta nm e/ emeğiyle yapt1ğı

eyer

(solda) daha sonra yine e/ yapımi olan keçe bananiyenin

üzerine yerleştirilecek.

Keçe

yap1mmm ilk aşaması koyunları

kırpıp

yün e/de etmektir (sağda).

m era klı s ının

aradığı nadir eşya lar durumunda . 1950'lere kadar Türk askerleri, karda yürürken, dizlerine kadar ç ıkan keçe batlar giyerierdi oysa. Ama son zamanlarda, hi ç değils e bir keçe ürünün üretiminde artış oldu: Bu ürün; turistlerin giderek artan bir ilgi gösterdiği fe s . İngiliz yazar Julia Pardoe 1836'da "İstanbul'a gelen hiçbir gezgin, Sultan'ın orduları için başlık üreten Eyüp'teki Fes Fabrikası'nı ziyaret etmeden kentten ayrılmamalıdır" diy e yazıyor du . Artık böyle bir fabrika yok, fes de Osmanlı yönetiminin bir sembolü sadece. Ama muhafazakar Konya kentinde bir keçe usta s ı , Mevlevi d e rvi ş l e ri için yüksek, koni k fesler üretmeyi hala sürdürüyor. Gerçi arada bir alüminyum sanayii için koruyucu tozluk ya da yalıtım malzemesi olarak kaba keçe siparişi verildiği oluyor, ama keçe ustalarının bugünkü belli başlı üretimleri, yaygı ve kepenekle sınırlı. Ka-

yemeyecek kadar küçük ve yalıtık bir topluluk olması, gezgin "işadamı" için önemli bir avantajdı, üstelik böylece , büyük miktarlarda yünü en yakın imalathaneye kadar taşıma gereği de ortadan kalkıyor, nakliye masrafından tasarruf ediliyordu. 1950'lerden bu yana küçük keçe üretim merkezlerinden birçoğu kapandı , tek tek imalathane ler de görece büyük taşra kentlerindeki faaliyetlerine son verdiler. Bunun bir nedeni talebin azalmasıydı; ama aynı zamanda, bir anda üretimi üç katına ç ıkarıp komşu imalathaneleri sektörden ayrılmaya zorlayan tarama ve presleme makineleri de bu süreci hız landırdı. Bu çok eski zanaatın daha da gerileyip çökmesi kaçınılmaz görünüyor. Geleneklerine en bağlı köylüler bile, çok geçmeden k ep eneğin yerini "şehirlile rin giydiği paltolar"ın alacağından eminler artık. • 5 1992 SKYLIFE

WHILE PACKING, LEAVE AMPLE ROOM FOR YOUR DREAMS

A PERCEPTION OF STYLE UNIQUE TO CONRAD

OPE NING MAY 1992 AN EXCEPTIONAL SETTING ... A DI STI NC TIVE WORLD e CENTRALL Y LOCA TED YET Q IETL Y SECL UDED. ADJACE 'T TO YILDIZ IMPER IAL GAR DENS e MAJESTICALLY OYERLOOK I G THE MEETI G POI T OF EUROPA AND ASlA . BOSPHOR S AND SEA OF MARMA RA e 614 ROOMS AN D SU lTES e EXECU TI YE FLOORS e ROOMS WITH PRIVATE TERRA CES e SHOP PI NG ARCADE e CASINO e SA TELLITE TV e A 400-CA R-PARK FOR BUS INESS AND PLEASURE THERE IS NO PLA CE BETTER e COMPRE HENS IY E BUS INESS. MEETING AN D CONFE RENC E FACILITIES e STATE OF THE ART BUSINESS EQU IPM ENT e LARGE BALLROOM UN INTERR UPTED BY CO LUMNS e BARS e RESTAURANTS e NIGHT CLUB e INDOOR · OUTDOOR SWIMMING POOLS e TE NIS COURTS ADDRESS: YILDI Z CADDESI. P.K. 203

BEŞIKTAŞ

80700 lST ANB L /TURK EY TEL: 1901 (1) 227 30 00 FAX: 1901 (1) 259 66 67

ABD'nin En Büyük Tıp Merkezlerinden

Indiana Methodist Hospital en ileri medikal teknoloji, en üst düzeyde tıbbi ve cerrahi hizmetlerin yanı sıra hastanenin Türk koordinatörünün denetiminde özel sosyal ve beşeri hizmet programıyla da hizmetinizde.

• ABD'de, kalp nakli ameliyatını gerçekleştiren ilk özel hastane. • Ses terapisi, kbb rekonstrüksiyonu , ortopedi ve baş/boyun cerrahisi, kanser tedavisi , organ ve doku nakli dallarında öncü tedavi te kniklerinin dünya çapında tanınmış uygulayı c ısı.

• 1000'in üzerinde uzman doktoru , 6000'e yakın personeli ve 1120 yatağıyl : tıbbın tüm dallarında eksiksiz hizmet. • Türk koordinatör denetiminde , üst düzeyde karşılama, ul aşım , tercümanlık, konaklama ve refakatçi hizmetleri.

Türkiye - Teşvikiye Laboratuvarı Tel: (1) 246 70 51 Faks: (1) 246 70 52 ABD - International Medical Specialists Tel: (1-317) 927 0828 Faks: (1 -31 7) 927 0829

HV-MG330 • Multi Digital Canverter System (PAL ... NTSC) • Multi System Compatible-recording and playback (PAUMESECAM/NTSC 3.58/NTSC 4.43) • Digital Effect-Digital stil i and Flash motion • Digital Auto Tracking • Auto Voltage (90V - 260V usable)

Today, incompatibility is on the way out. lncompatible systems? lncompatible power supplies? To you, these problems are history. Your AIWA HV-MG330 video deck adjusts automatically to all voltage standards. lt plays videos recorded in every major broadcast format, and its Digital Canverter lets you convert from PAL to NTSC or from NTSC to PAL. Now it's easy to exchange videos with tartlung family or freinds. lt all adds up to a borderless world of viewing pleasure.

HV-EI02

HV-E505Mkll

Our Best Seller VCP !ncluding a Shuttle Remote Controller and Auto Voltage Compatibility at a Reasonable Price

Employing Shuttle Remote Control, Linerecording and Auto Voltage System to Extend

-------------------

VX- TIOOOMklll TV and VCR Packeel into One Unit with 3-System Compatibility Enhances Easy Operation

ul<>

---

•-

User Convenience

HV-G70 lncorporating a Wide Variety of Popular Features; AutoVoltage and Full Automatic Functioning

81111Cl REGIONAL DISTRIBUTION CENTERIMIDOLE EAST & AFRICA: AIWA GULF CO. P.O. BOX 16774 JEBEL AU. DURAI ·U.A.E. 084 56013 FAX 084 56135 TLX 49130 AIWA CO EM DISTRIBUTED BY: Al SAYEGH BROTHERS TRADING (U.A.E.) TEL 04 285956 AHMED AB DUL WAHED AB DULLAN TRADING EST (SA UDI ARABIA) JEODAH HEAD OFFICE TEL 642533316425777 RIYADH BRANCH TEL 403120 1/4031368. AL KHOBAA BRANCH TEL 8986935 HUSSAIN FAHAD AL·OMAR EST. (KUWAin TEL 4742480. ALMOAYYED ELECTRONICS (BAHRAIN) TEL 2534351275347 OHI ELECTRONICS (SULTANATE OF OMAN) TEL 706010/793608 SATUAN ELEKTRONICK SAN VE TIC LTD STI (TURKEY) TEL Ot 1357624 VIDEO HOME & ELECTRONIC CENTER W.L.L. (OATAR) TEL 42862QM 45314 A.ri[R $.A.tfS SfRVIC"' S A.R[ AL SO A\IA.II.ABlf IN '><1 l..R()Vf 0

:N'P•I S AN.

1 ~ ~A~

I"MOS'.!..N 1\

1\l c;vp•

PerfClrma:n._s

Nis s a n 200 S X Dev Nissan teknolojisinin

yarattığı

harika ,

Nissan 200 SX. • Üstün güç: 16 valf, intercooler üniteli,

turbo -c harge ' lı,

1800 cc., 4

sıra

dört tekerlekte disk fren s i s t emi. Virajda ve fr e nd e d e ng ey i koruy a n süspansiyon sis t e mi . • Lüks:

Kullanılmadığı

zaman ka -

silindirl i, üstten çift eksantrik 171 HP motor.

portaya gömülen f a r , güçlü

Nissan direkt enjeksiyon s istemi ve elektronik

s i s temi, ferah ve konforlu iç m e k a n .

motor kontro l sistemi. • Paslanmaya karşı

Gelişmiş

karşı dayanıklı

ve çarpmalara

takviyeli gövde, aerodinamik ve estetik

uyum. • Güven: 225 km. 'yi kısa

estetik:

mesafede kaymadan

aşan hızda

bile,

dı.ırabilmeyi sağlayan

ı s ıtm a-soğ utm a

Ayrıntılı bilgi için, lütfen a rayın : !zmir Show- Room: Ankara Asfa ltı No: 64 Bornova 35100 Tel: 61 08 50 Istanbul Show- Room: Akabe Ticaret Merkezi Büyükdere Cad. 78-80/ 2 Mecidiyeküy 80450 Ista nbul Tel: 267 48 08

ll]]M ·1h'e"1~ ı t-1--n1 .~ • Türkiye'de

yaygın ...

dünyada

saygın ...

Fascinating beauty. lmperishable material. A sure feel for the aesthetically perfect, a personal style and a purposeful differentness : these are the characteristics of people who wear the La Coupole 'C谋~ ram i que' . A watch whose true nature you experience when you put it on forthe firsttime: soft as velvet, supple, incomparable. And imperishably beautiful, thanks to the slightly curved sapphire crystal and the scratchproof high-tech ceramics bracelet. Rada La Coupole 'Ceramique ' - a beautiful watch that stays beautiful - a watch that fits as though moulded to your wrist.

-ll dtff!.reur world

La Coupole 'Ceramique' . Scratchproof high-tech ceramtcs bracelet. In three sizes.

fRADO "路 .;

~ado

Watch Co. Ltd ., 2543 Lengnau, Switzerland (Tel. 065 519 519)

Switzerland

UÇUŞ

NOKTASI I DEST/NATION

iovanni, her sabah Pantheon'un tam karş ı sındaki hamburgecinin iskemlelerinden birini çekiyor ve güneşlen meye koyuluyor. Aklına eserse yanından geçerken para veren hanımiann elini öpüyor ya da yere dü şüp bayılana dek içiyor. Giovanni Pantheon'un evsahipliğini yapan üç evsizden biri. İki büklüm gezen 70 yaşlarındaki Maria ise gül satınay ı yeğl iyor. Bir bohçanın içinde taşı dığı eş yalarını yanından hiç ayırmıyor ve elinde sabahları halden aldığı bir demet goncayla geziyor. Goncalar, daha açmadan soluyorlar. 2000 yıllık Pantheon 'un sütunl arının arasında bir de Türk do l aşıyor. "Tüm Tanrıların Tapınağı" diye anılan bu mabedi kendine mekan seçen evsizlere yakın zamanlarda katıld ığı anlaşı lıyor.

Pantheon evsizlerin cenneti değil sadece. Mükemmel kubbesiyle Roma sanatının şaheseri sayılan mabet ve önündeki yaklaşık 700 metrekarelik meydan Roma'da turistlerin, r e ssamların , seyyar şarkıcıların, eteklerine rüzgar dolan ve kanal lı beyaz şapkal arı nı saliaya saliaya gezinen rahibelerin, gençlerin en sevdiği bulu şma yerini oluşturuyor. Bir meydandan çok, salonu andıran al anın tam ortasında dikilitaşlı bir çeşme duruyor. Navona, Minerva, İspanyol Merdivenleri, Popolo, San Pietro ve Parlamento'nun bulunduğu Colonna meydanı gibi Roma'nın en görkemli meydan l arına Mı sır' dan getirdikleri dikili taşları diken eski Romahiann bir güç ve "phallic" sembolü olarak gördükleri bu yapıttan çok hoş landıkları anlaşılıyor. Her dikilitaşın etrafında da sonradan çe ş itli papalar tarafından ekle nen birer barok çeşme göze çarpıyor. Pantheon'daki dikilitaş da bu kurala uyuyor ve taşın etrafındaki çeşme siyasi gösterilere, seçim söylevlerine ve sokak konserlerine sahne oluyor. Rehberleri etrafında toplaşıp, arada bir mola veren turistler çoğu kez burada uzun uzun durup Pantheon'u inceliyorlar. M e ydanı çevreleyen pembe, şeftali, sarı, bej, çömlek renkli bitişik düzen evlerde yaşayanlar dünyanın en pahalı metrekarelerini paylaşıyorlar. 1500'lerden kalma evle rin çoğunda asansör bulunmuyor ve duvarları kemiren rutubete karşı sürekli bir mücadele vermek gerekiyor. Ama tarihle içiçe yaşamaktan özel bir tat alan Romalılar küçük palıniy e ağaçlan, ortancalar, sardunyalarla gerçek bir bahçeye çevrile n teras katiarına metrekaresi 70 milyon TL verın eyi çok görmüyorlar. Özellikle politikacı ve ünlü gazetecilerin yaşadığı bu evlerin önünde üç büyük teras kahvesi göze çarpıyor. Kıyasıya rekab ete rağmen her zaman dolu olan kahveler, yalnız yağınurlu ~ Pantheon Meydanı (önceki sayfa). Piazza Na vona'nın tam ortasın da Bemini tarafından yapılan ve son derece etkileyici olan çeşme yer alır (solda ve sağda). The square ın (ront o( the Pantheon, one o( Rame 's most popu/ar (prevıous page). Bemını's baroque rnasterpıece stands ın the center o( Prn??n Nnvona (le{t and right).

Nilgün Cerrahoğlu takes us from the Pantheon to Piazza Navona to Campo dei Fiori, portraying the life of this beautiful, heady city. Turkish Airlines flies to Rome everyday.

erched on a stool facing the Pantheon, Giovanni basks in the sun, and if one of the women passing by should give him a few coi ns, he either kisses her hand or falls to the ground in rapture.

Gıovann ı ıs one of three street people who have made the Pantheon their home. Drifting among the columns of the marvelously restored 2nd century BC Roman temple. 70-year- old Maria offers rosebuds which she has bought from the fiower marl<et ın the momıng to passersby. The tightly furled buds never open and fade quickly. The Pantheon is not only a haven for the homeless. With its ımposing dome. it ranks among the masterpieces of Roman art, and the large square in front of the temple is a favorıte meeting po ı nt for Romans. The center of the square. like many others in Rame. ıs delineated by an obelisk surrounded by a baroque fountain. The area araund the fountain is a magnet for political demonstrators. election speeches. street musicıans. tourists and courtıng couples. The nan-ow streets encırclıng the piazza are lined wıth rows of histoıic houses.

co lored ın soft shades of russet and ocher. Although the houses lack elevators and are susceptible to the damp. they are among the most costly in the city. for Romans savor the pleasure of living am ı dst history and gladly pay more than $1 0.000 per square meter for an apartment with a terrace full of smail palm trees. hydrangeas and geranıums. The edges of the square are crowded with the tables and umbrellas of three popu lar cafes. The tables are taken inside only when ıt rains. because in Rome's mild climate. it ıs possible to sit outside even in the m ıd die of February. The walls of the venerable Bar d ella Rotanda display yellawing photographs of a tıme when the tramway passed through the pıazza. Over the door an ınteresting inscriptıon carved ı n stone stnkes the eye: "The City of Buenos Aires, to prevent the etemal sleep of the royal famıly from be ing disturbed, has sent wood from the forests of Argentina to cover the piazza. 1857." The

ınscrıptıon refers to the crypt of the ltalıan monarchy in the Pantheon. The famous painter Raphael is also buried there. Romans. who at one time hesıtated to disturb the etemal sleep of the kings with the sound of footsteps. now are not at all bothered by the incessant no ise of motorscooters. On weekends and summer evenings. the discotheques and bars in the vicinity draw an unbelievable volume of motorscooter traffic. tuming the edges of the square into a vast motorscooter parl<ing lot. The square ıtself is ciased to traffic, but the streets leadıng to the square are full of motorcyclists going at top speed while kissing the ir sweethearts and making rude gestures to drivers who annoy them. Ladıes dressed in Chanel suits dismount to buy ice cream cones and chat with their friends as if they were attendıng a cocktail party. The contrast between old and new that characterizes so mu ch of Rame is aptly

5 1992 SKYLIFE

UÇUŞ

NOKT A SI 1 DESTlNAT/ON

günlerde masalannı içeri alıyorlar. Çünkü İzmir gibi yumu şak bir iklime sahip olan Roma'da, şubat ortasında bile paltoyla dı şa rıda yemek yenebiliyor. 1913 yılından beri hizmet veren "Bar della Rotonda" kahv esinin duvarlarınd a asılı duran sararmış siyah-beyaz fotoğraflar bir zamanlar tramvayların geçtiği meydanın nostaljik yükünü yansıtıyor. Dışarda ise kapının üzerinde taşa kazı l m ı ş ilginç bir yazı göze çarpıyor . "Buenos Aires Belediyesi" diyor bu yazı ve ekliyor "Kraliyet ailesinin derin uykusunu bozmamak içi n m ey danın yerleri ni Arjantin ormanlarından gelen tahtayla kaplatmı ş tır . Yıl 1857". Kraliy e l ailesinin "uykusu" il e Panth eo n'da yatan İtalyan kra ll arı kas-

Roma'nın he r k öşes ind e olduğu gibi eskiyle yeninin yan yana, içiçe yaşad ı ğı meydanın en özgün örn eklerinden birini de Giuseppe Petrella oluşturuyor. 70 yaş ındaki Giuse ppe, meydana açı l an "Via della Rosetta" so kağ ında, so kağın adını taşıyan kentin en pahalı balık lokantasının yanıbaşında 6-7 m e trekare lik mini c ik dükkanın içind e ayakkabı tamircili ğ i yapıyor. Sarımtrak, !oş bir ampulün aydınlattığı tezga hın üzerinde hiç makine bulundurmuyor Giuseppe, çünkü 1941'de amcasından d evraldığı dükkanda yal nız el e meği kullanıyor . Bir zamanlar Gina Lollobrigida gi bi artistieri n ısınarlama pabuçlarını yapan taınirci Giuseppe, hala eski günlerin anılarıyla yaşıyor ve bu eski

tediliyor. Ünlü ressam Rafael de burada krallarla birlikte yat ı yo r. Bir za manlar e bed i ist irah a tgahlarındaki kralları ayak sesleriyle rahatsız et mek te n çek in e n R o malıl a r. y üz yı lın ba ş ında asfalt döşenen ıneyclanda g üçlü motosiklet ve "Vespa"ları n çıkardığ ı gürültüden artık hiç rahat sı z olmuyorlar. Meydanı çepeçevre çeviren ke ntin ünlü diskotek (Casanova) ve barları (Pantarei. Hemingway, Cornacchie) hafta so nu ve yaz gecelerinde buraya görülmemiş bir motosiklet trafiği çekiyo r. Motosikletlerin üstünde tam gaz giderke n bile sevgilileriyle öpüşmeyi başaran, kızdıkları şo fö re el kol hareketleriyle ana avrat küfreden ve bazen Chanel tayyörlü hanım ların bile i şe giderken kullandıkları ''Vespa"lan park eden motor tutkunları. t rafi ğe kapalı m ey danın etrafınd a bir "Honda" ve "Kawasaki" sergisine dönüşen m otorların arasıncia e ll e rind e clonclurma. kokteyl parti havasında sohbet ediyorlar.

yap ıtlarını

S 8 SKYLIFE 5 1992

vitrinde sergiliyor. '50'li,

'60' lı

İtalyan neorealizm i filmlerinin karele-

rinden ç ıkmı ş gi bi dur a n Pet re lla, Pantheon'un eski süku netini mumla arı yor. "Ama" eliyor, "İ ta l yan mucizesi buraya da ul aş tı. Çok değil '50'le rin so nuna dek bu meydancia her sabah gündelikçi i şç il e r emeklerini pazarlarlarcl ı. Sabahl arı kazmalan ve kürekleriyle meydana dolan işçilerle işveren a r as ınd a o lay bir e l s ıkı şmasıyl a bağlanırdı. O zaman öyle i ş kontratı falan yoktu ki ... " Diğe r batı başkentlerinelen farklı olarak hala küçük artizanlann , t aınircil erin , pantoloncuların, kemercilerin, düğm ec il e rin cenneti olarak kalan Roma'da Petre ll a 'nın örnekle rin e s ık s ık rastlanıyor. Pantheon'la Navona M eydanı a rasınd a kalan "Via S. Eustachio" sokağında hala kaçık naylon ço rap l a rı çeken Musevi h a nım Si nyora Giuliana bunlardan biri. Bir Neron tapına ğ ınd an kalma şi i r dolu iki sütunun ya nı b aşı nd ak i küçük dükkanında h e r ....

Na vona Meydanı'nı çevreleyen kahve/er, kentin ılıman ikliminin keyfini çıka ro nlarla doludu r (solda). San Pietro katedrali günün her saati ziyaretçiler/e dolup taşa r (sağda üstte). Roma 'nın tarihi apartman/arı pembe, şeftali, sarı ve bej renkleriyle kente ayrı bir hava katar (sağda altta). Paırons o( the ca(es 1n P1azza Navona take advantage o( the oty"s mdd clıma te (le(t). St Peter's attract mlil1ons o( v1s1tors (rom araund the world (upper nght). Rome ·s h1stonc bwld1ngs. colored 1n so(t shadcs o( russet and ochre. lcnd the wy great chann (lower nght).

demonstrated by 70-yeal--old G1useppe Petrella. who has a m1n1scule shoe repaır shop on Vıa della Rosetta. adJacent to the cıty's most expensıve fısh 1·estaurant. Not a s1ngle machıne ıs to be found on the counter lıt by a d1m. yellowısh bulb. because Gıuseppe . who 1nhented the shop from h ıs uncle ın 194 1, woli<.s only wıth h1s hands. At one t1me. he made shoes to order f01· film stars l1ke Gına Lollobngıda. N ow he lıves on hıs memones and d1splays h1s old creatıons 1n the wındow. Smail shops of a1iısans and repa11men. tadors. beit makers and button seliers are stıll comman ın Rame. Take Sıgnora G1uilana ın the V1a S. Eustachıo between the Pantheon and P1azza Navona. a seamsu-ess who mends old stockıngs and clothes whıle chatt1ng wıth a frıend who drops by 1n the aftemoons wıth he1· poodle. A few st eps away. the bıttu. entıCing

scent of coffee wafts out from the Cafe Sant'Eustach io, one of the most famous coffeehouses ı n the cıty. Romans ar·e crazy for smail cups of espr-es so and come here from all over the cıty. Watking thro ugh the naıTow thoroughfares. past mor-e smail shops. cafes and fortunetellers srttrng at low tables. sudden Iy the vast oval space of the Piazza Navona greet s you. Easrly the most bewitc hıng comer of the cıty. the P.azza Navona reaches the summıt or bamque. The ancıent hıppodrome. whrch has been used for centu ries as the settıng for great publıc fest ı vals. ıs graced ın the center by Bemıni 's breathtakıng foun t aın symbolızıng

the four rivers of t he world the Ganges. Danube, Rıo de la Plata and the Nile. In good we atheı·. t he pıazza bustles w ith artists seli ıng theır· paıntıngs and joyous young coupies.Cmwds of Romans and touıı sts v ı sıt T r·e Scalrnr for· a taste of the murderously nch tar1ufo rce cream. 5 1':192 SKYL.FE

UÇU Ş

NO KTASI 1 DESTINA TION

öğleden

so nra

kani ş köp eğ i

ile gelen en ile sohbet ederek çalı şan Giuliana, sökük dikiyor ve eski giysilerin modellerini değiştiriyor. llerde kö şe de , aynı adı taş ıyan bir diğer meydana bakan "Sant' Eustachio" kahvesi ise, İtalyan baş kentinde kahvenin tapınağı olarak tanını yor. Kapı sında bir tiyatro temsilinden fır larnış gibi duran kırmızı pelerinli, fiyakalı jandarmalann bekl ediği Senato binasının az ötesindeki kahvenin önünde n geçerken in sanın bumu na buram burarn kahve kokuları geliyor. Koyu birer "espresso" tiryakisi olan Romalılar, kentin dört bir yanınd an bu kokuyu duymak için buraya koşuyorlar. Turistler sokaklara taşan uzun kahve kuyruğunun ardından yudumlanan bir "espresso"dan sonra buradan "Piazza Navona" (Navona Meydanı'na yollanıyorlar. Navona' nın sürprizini, meydana açı l an tüm sokaklarda karşıla ş ılan dramatik görünümlü falcıl ar olu şturuyo r. Alçak ve küçük kare masalann üzerinde da im a yanar bir mum bulundura n yakın arkadaşı

falcılar, baroğun zi rvesi ne ulaştığı bu meydana çık m adan önce karşı l aşılacak olan tılsımlı atmosferin haber c ili ğini yapıyorlar. Ke ntin en büyülü kö şesi bu olduğu için "büyü" konusunu kendine meslek edinen ki ş ile r kendilerine mekan olarak geçm i ş yüzyıllarda da tüm panayırl a rın yapıldığı bu meydanı seçiyorlar. 18. yü zyıl da su ile doldurulduktan sonra at arabalarının koşturulduğu hipodrom şe klind eki meydanın tam ortasında g izli spotla rın ustaca aydınlattı ğ ı Bemini'nin nefes kesen çeşmesi duruyor. Dünyanın dört bir yanından akan dört nehri simgeleyen heykelle rin altınd a n sürekli sular fışkırıyor. Ganj, Tuna, Rio de la Plata ve Nil'i temsil ediyor. Bemini'li yıllarda kaynağ ının nerede olduğu bilinmeyen Nil'i gözleri ve başı kapalı bir heykel betimliyor. Ama rehberler bu heykele farklı bir yorum da getiriyorlar. Bemini ile gene dönemin ünlü mimari Borramin i'nin hi ç geçinemediğine dikkati çekerek, Nil'in gözlerinin çeşm enin karşı sı nd a duran Borra mini 'nin ki li s e s in e

60 SKYLIFE 5 1992

bakmamak içi n kapalı olduğunu anlatı yorlar. Bu çeşmenin ke narınd a özellikle yaz ay l arında Roma gecele rinin bedava zevklerinin doyumunu yaşayan gençler öpüşüyor. Tam karşıda kentin en seçkin kahvelerinden biri olan ''Tro Scalini"nin restoran bölümünde ise hep parası bol, kültürü kıt ze ng in Amerikalı turistl er yemek yiyor. Oysa kentin en Fellini-vari "tratto ria" sı , Roma'n ın en folklorik, en pagan meydanı olarak bilinen "Campo dei Fiori"de bulunuyor. 392 yı l önce yakı lan keşiş Giordano Bruno'nun heykelinin karşısında ilkbahar güneşi nin keyfini çıkaran çevre esnafı ve meteliğe kur ş un atan turistler bir ana-oğlun i ş l ettiğ i "Hosteria Rom enesca"ya gidiyorlar. Anne mutfakta e ri şte ve lasagnalann hamurunu bizzat açarken, masaların arasına s ığmaya n şi şman, aksi oğlu da servis yapıyor. Roma'nın en canlı, en gürültülü, en renkli p azarı burada kurulduğu için her zama n mevsimlik taze sebze ve m eyval arı da müşteri lere sunuyor bu restoran. Hafta içi g ünl e rd e kurulan pazarın tezgah larınd a akla gelebilecek her türlü egzotik meyva, Akdeniz'in en lezzetli zeytinleri, kuruyemişleri ve çiçekler bulunuyor. Zaten biraz bizim Çiçek Pasajı'nın havasın ı taşıyan pazardan adını alan meydanının ad ı da "Çiçek Tarlası" anlamına geli yor. Ka sap dükkanından, fırıncıya, eski genelevlere, '50'lerden kalma eski bir sinemaya dek h erşey biraraya geliyor burada . "Campo dei Fiori" R oma'nın "mikro-kozmos"unu simgeliyor. Roma'da kilisesi olmayan tek meydan diye t an ın a n ve komünist partinin güçlü o ldu ğ u yı ll arda "ayk ırılı ğın" , "başka l

dırının" merkezine dönüşen meydan, Giordano Bruno ile Galileo Galilei'yi yargılayan engizisyon binasının yanıbaşında bulunuyor. Kilise reformunu destekleyen reformculara, büyücülere ve cad ılara karş ı engizisyon mahkemelerini n öfkesini kusan kilisenin 1566'da 6000 dukaya satın aldığı bina hala gizemli bir görünüm arz ediyor. Kop ernik k u ramını kabul e tti ğ i için meydanın tam o rta sında heykelinin durduğu yerde, dili bağlanarak cayır cayır yakılan Giordano Bruno ile so n anda nedamet getirerek ateşten kurtulan -Galileo Galilei'in anıs ı , Rönesans mimarisi nin en özgün örneklerinden biri olan h aşmetli binaya garip bir kasvet katıyor . H oşgörüye abide olsun diy e dikil e n keşiş Bruno'nun heykeline Romalılar hala çiçek ve çelenk b ır ak ı yorlar. Giordano Bruno'nun Vat ikan'a çevrili yüzü ve omuzların ı g üv e rc inler hi ç ya lnı z b ı

m~~~

•

italyanlarm çok severek içtiği iki kahve çeşidinden biri cappuccino'dur (solda). Kent merkezindeki ispanyol Merdivenleri'nin basamakları günün her saati gençler/e cıvı/ cıvı/dır (sağda üstte). Bir fıncan

kahve, yanmda çörek; gelip geçenleri seyretmek ve sohbet, Romalılarm günlük yaşamlarının bir parçasıdır (sağda

altta). ltalıans

are

partıcularly (and o( cappuccıno (le(t). The Spanısh

Steps are o

magnet for young

people (above nght). Sıpping coffee at o sıdewalk cafe whıle watchıng the world go by ıs o (avorıte Roman pastıme

(tower nght).

But for a good local meal. the familyrun Hosteria Romenesca in the atmospheric Campo dei Fiori is hard to beat. While the mother rolls out dough for pasta and lasagna. her peevish, heavy son serves the tables, although he can barely squeeze between them. Thıs Felliniesque restaurant. set in middle of the cıty's liveliest. noisiest and most colorful open-air food market. always serves the fı-eshest fruit and vegetables. From early moming to midday. housewives and restauranteurs throng the market to pick the best from the colorful se leetion of fruits. vegetables. mushrooms. cheeses. olives. dried nuts and fiowers. From butcher shops to bakeries. from old

brothels to a movie house left over from the 1950s. everything is here. Campo dei Fiori (the field of flowers) symbolizes the microcosm that is Rome. At the head of the square, which is the only one in Rome without a church. stands the building where Giordano Bruno and Galileo Galilei were arrested during the lnquisition and in the center of the square, a statue marks the spot where the monk Giordano Bruno was bu med at the stake nearly four centuries ago. Erected as a monument to tolerance, Romans stili leave flowers and wreaths on the monk Bruno's statue. and pigeons perch on his face and shoulders. tumed imploringly towards the Vatican. • 5 1992 SKYLIFE 61

"BÜYÜK BANKACILIK"TA BÜYÜ K S ERMAYE

• Ga ranti'nin "Büyük

Bankacılık" anlayışı.

hizmeti hedefliyor. \'e ödenmiş

daha

yaygın. dalıa

etkin

trilyon 100 milyara yükselen

sermayesiyle, Garanti ülkemizin en büyük dört

bankasından

biri. Daha etkin hizmetin. daha büyük

sizin için de çok önemli yıl dızlar arasındaki

olduğunu

biliyoruz. Sizi

Garanıi·yc.

yerinizi almaya, bekli yo ruz .

Ha GARANTi BANKASI ··Her

müşteri

bir

842 41. 9~ 867 4 63

yıldızdır'

gü\cııilirliğiıı

Kısa

Vade

Alacağınız

bilgisayar en

gelişmiş ayrıntıların doğru

ve uyumlu bütünü olmalı. Hız, verim, kapasite ve ergonomisiyle hemen işe yaramal ı.

Orta Vade

Uzun Vade

Diğer

Gelecekte ortaya çıkacak teknolojik gelişmelerle gelişebilmeli. Otomasyon ve bilgisayar ağı içinde güçlü bir birim olarak yer alacak üstünlüklere sahip olmalı.

bilgisayarlar ve iletişim sistemleri ile tam uyumlu olmalı. Tüm işletim sistemleri ve yazılım paketlerinin en uç noktalarında çalışabilmeli.

lST bilgisayar teknolojisini ülkemize doğru çözümler üretmek için yorumluyor. Teknolojideki tüm yenilikleri dünya ile aynı anda uygulayarak hemen, sonra ve daha sonra beklentileri tam karşılayacak bilgisayarlar sunuyor. Ve uzman teknik kadrosu, eksiksiz yedek parça stoklarıyla bilgisayarlarının hiç durmaksızın yüksek verimle çalışmasını sağlıyor. Bilgisayara geçmek için ince hesap yapın. lST bilgisayarlarını mutlaka inceleyin. Üstünlüklerini göreceksiniz!

lST Bilgisayar Sanayi ve Tic. A.Ş. Merkez: Rorya iş Merkezi Beşyol , Londra Asfaltı Sefaköy 34630 istanbul Tel. 599 30 62 (4hat) Faks. 598 53 5 Ankara Bölge Müdürlüğü : Balıkçıoğlu iş Merkezi, Necatibey C. 4/92-93 Sıhhiye 06430 An.kara Tel. 229 14 95 - 230 55 08 Faks. 230 68 5

IsTANBUL: Kompumak 251 91 50 • GTK 241 !Yı 19 • SI'Jrt 231 30 56 • Bilkur 573 4213 • Entegre 241 48 52 • Yönsis 345 04 69 • UnMırsal 342 54 84 • Unisec 249 9815 • Çesesa 267 49 46 • Sispa 232 06 • Jüpiler 329 47 00 • Binek 249 85 45 • Usp 288 ı7 83 • Destek 254 23 18 • Güreli 280 71 00 • Netkom 582 45 25 ANKARA: Asist 140 62 14 • Eprem 230 81 03 • Bayem 125 75 ' Modem 231 11 34 • Asbimsan 127 28 16 • Asal 125 Tl 45 • ·Yat;r.j 418 34 81 • Tekstır 213 30 00 MARMARMIURSA: Monitor Digitıl Teknik 21 73 37 • BALIKEslR: Gökbil 25 9! ADAPAZARI: Digital1 3 794 ÇUKUROVA/ADANA: Aftıim 15 74 47 AKilENlZ /ANTALYA: Bilişim 1714 21 KARAOENiıt.iAMSUN : Perspektif 14 Tl 22 OROU: Perspektif 13 023 EGEJ1ZMIR: TeknotJim 12 33 3 OENIZlJ: Dos-Bil51 353 AYOIN: Aybim 18 908 MOOLA: Tire Bilgisayar14 388 KONYA : OEM 12 67 51 ÇORUM: M2 Büro25 734 ELAZiil: ŞerefoQiu 17 799 DIYARBAKlR: lrem 25 725

Şimdi yağm1z1 değiştirmenin tam zamam SHELL

Otomobilinizin bakımlı, motorunun da ilk günkü gibi güçlü olması sizin elinizde. Aracınızı yıllara , yıpranmalara karşı korumak ve motorunuzun verimini artırmak için gelişen teknolojiye ayak uyduran, yeni bir benzinli motoryağı seçmelisiniz. Bu yağ üstün katki maddeleriyle güçlendirilmiş formülüyle Yeni Shell Helix'tir. Evet, Yeni Shell Helix'i seçmelisiniz, çünkü;

MMf,),)ji, Yen/ Shell Hel/ı uluslararası Shell yağ teknolojisinin ürünüdür. IU,f.),)iii •-IM..ıiıl.ıılıi.iılı.i6.iil-fıiıj-• Yeni Shell Hel/ı Mercedes, BMW, Renault, Rat gıbı· ·dunyanın Yu/ Shell Hel/ı d ü nyanın en ileri laboratuvarlarından biri olan Thornton Merkezi'nde geliştirilmiş ve zor koşullarda denenerek performansı

Araştırma

kanıtlanmıştır.

Yeni Shell Hel/ı d ünyanın en üst benzinli motoryağı servis 1 'i"Jıl'].:CJ sınıfı olan SG'nin yurdumuzdakl öncüsüdür. Yen/ Shell Hel/ı bileşimindeki dete~an-dispersant katıklan sayesinde; yanma sonucu motorda oluşan birikintilerin motora zarar vermesini önler. Tam yağlama sağlayarak, motorun ömrünü uzatır, verimini artırır. Yakıt

önde gelen otomobil üreticileri tarafindan önerilmektedir. D

!..

*U·i·1·1ifl •-ıM ..ıiıl.ıılıi.iılı.iılı.iil_ _._.

Yen/ Shell Hel/ı yüksek motor ısısında ve soğuk havada akışkanlığını korur. Bu üstünlük, teknik bir deyişle 'viskozite indeksinin' en yüksek seviyede olmasından kaynaklanmaktadır. Aşın sıcaklık farklarından minimum oranda VIIKOZlTI ( 100

DIIICI

YiiKOZ.TI INDIKil

SANTIOlATTA J

,..,.,..

saıfiyatını aza~ır.

,...::=

1 1

... etkilenen Yeni Shell

Hel/ı, kullanım

süresince bu

özelliğ i ni

kaybetmez.

IU,f,],)jOj Yen/ Shell Hel/ı etkili emüls~on kontrolü sağlayan P-305 -··· •• · - katkı maddesi ile güçlendi rilmiştir.

IU,f,),)jij

-··· • • · - - Yu/ Shell Hel/ı 'in uçuculuk (eksilme) oranı , SG servis sınıfı spesifikasyonlarını

fazlasıyla

UCUCULUK liKllLMil !IITI

..,.. ... Bunun da ötesinde Yen/ Shell Hel/ı piyasadaki •• rakiplerine kıyasla en az eksiiten ;:: ,.::::. karşılamaktadır.

motoryağ ıdır.

( NOACK

TIJT

)

ı-=

c '-

.... c..,...,._.,_,.._ ......... _,........._

20W/50 YÜKSEK PERFORMANSU

MOTOR YAGI

3 LiTRE

YENi SHELL HELIX ULUSLARARASI SHEU TEKNOLOJiSiNiN GÜÇLÜ FORMÜLÜ

·~uı ~

MO~~~PI@K

MOmen.

BÜYÜKDERE C. 49 ÜÇYOL MEVKi i, MASLAK 80670 ISTANBUL-TURKEY TEL : (90-1 ) 285 09 00 FAX : (90-1) 285 09 51-52TELEX : 27740MPIS

SERÜVEN 1ADVENTURE

•

Z RVEDE HEYECAN Ice Diving at the Kaçkar Summit 68 SKYLIFE 5 1992

Karadeniz'deki Kaçkar Dağı, zirvesindeki Deniz Gölü'nde Avrupa rekoru kırmak üzere dal ış yapmaya gelen bir grup gencin heyecanlı serüvenine tanık oldu. Ekipten Aydın Kandemir anlatıyor. 5 1992 SKYLIFE 69

SERÜVEN 1ADVENTURE

ağa çıkarken yanınıza çantanızı,

laptop

bond

bilgisayarı

nızı alır mı sınız? Ya mayanuzia paletlerinizi? Biz öyle yaptık ve Kaçkar Dağı'nın eteklerindeki Olgunlar köyüne geldiğimizde, önümüzdeki sekiz saatlik zorlu tırmanış boyunca taşınacak bir tona yakın mal ze m e miz vardı. Dağcılar hafif olduğu için kaz tüyü anoraklar, suyu alınmış yiyecekler kullanır ken biz çelik tüpler, kurşun ağırlık kemerleri taşımak zo rundaydık . Çünkü zirvenin hemen güneyinde 3412 metre yükseklikteki buzlakaplı Deniz Gölü'ne Avrupa rekoru olacak dalışlar yapmaya, dalış fızyolojisi ile ilgili bilimsel veri toplamaya ve bir de belgesel film çekmeye gidiyorduk. Ekibimiz Boğaziçi Üniversitesi Sualtı Sporları Kulübü'nden dokuz dalgıç ve İ stanbu l Tıp Fakültesi Su alt ı Hekimliği'nd e n iki doktordan meydana geliyordu. Olgun lar 'da malzememizi katırlara yükledik ve yirmi katır, onların sahipleri ve bizim on bir kişilik ekibimizden oluşan ilginç bir kervan halinde yola koyulduk. Dar ve derin bir vadiyi izleyerek be ş saatlik bir yürüyüşle dimdik bir yamaca bitişik küçük bir düzlüğe; Dilher Düzü'ne geldik. Artık irtifa kendini hissettirmeye

Fotagra~ar B Ü Sual~ Sporlan Ku/übi;

ba şlamıştı. Nabz ımı z hızlı, soluğumuz

kesik kesikti ve çabucak yo ruluyo rduk. Buradan sonra tırmanış gittikçe güçleşi yordu. Grupta kopmalar başladı. lrtifaya alışkın katırcılar en önde ilerliyordu, bizim ise sık sık durup soluklanmamız gerekiyordu. Bir süre sonra katırlar da ilerleyemez oldu . Göle ulaşmak için önümüzde sadece dik bir kayalık ve sonra uzun bir kar kulvan vardı. Malzemelerimizi bu son engelin üstünden katırcıların da yardımı ile iki seferde geçirdik Göl çanak şeklinde bir çukurda yer alı yordu. Yamaçlar ve gölün üstü kar ve buz kaplıydı. Gölün kenarındaki dar bir düzl üğe zorlukla çadı rlanmızı kurduk. Çadır ların birine yer kalmayınca, kayalık bir tepeciğin ard ın a kuruldu ve " sayfıye" adını aldı.

Gece birden bastırdı ve sıcaklık -5° C'ye Nefesimiz ça dırın tavan ınd a buz kristall eri yapıyordu. Uzun ve soğuk bir geceden sonra isteksizce uyandık. Parçalar halinde getirilen kompresörün birleş tirilip tüplerin doldurulma sı, dalış ve tedavi donanımının kontrol edilmesi ve günlük fizyolojik testler gibi dalıştan önce yapılma sı gereke n işler vardı. Yükseklik yüzü nd en oksijenin azalması bütün grubun p e rforman s ını düşürmüştü. Tüpleri kompre sörden dalış ye rine ta ş ımak Jıııııı. dü şt ü .

70 SKYLIFE 5 1992

Recently a group of Turkish scuba divers broke the European record for high altitude diving. Ayd1n Kandemir reports on their chilling adventuresin the Black sea region's Kaçkar Mountains.

hen preparing for a mountaineering expedition you usually leave your briefcase and laptop com puter at home and don't think of taking fins or swim trunks. W e had all this. and an additicnal ton of equipment when we an-ived at the O lgunlar viiiage in the foothills of the Kaçkar Mountains. In lieu of the traditional backpacker"s goosedown jacket and freeze-dried food we canried steel tanks and lead weights for eight hours to our base : the icecovered D eniz Lake located to the south of the 34 12 meter summit of the Kaçkar range. W e planned to break the European record for high alt itude diving.

Kaçkar Dağı'nın zirvesindeki Deniz Gölü (önceki sayfa). Bir tona yakın malzemeyi katır/ara yükleyen ekip, önce dar ve derin bir vadiyi (solda ve sağda üstte), sonra da karlı kayalıkları aşarak (solda altta) zirveye (sağda altta) u/aştı.

Denız Lake at summıt o( the

the

Kaçkar Mountams ((ront page). Carryıng cfose to one ton o( equıpment. we hıked through a narrow vol/ey (left and above nght) and up snowcovered slopes (below left) to the summ1 t (below nght).

collect data on diving physiology. and make a documentary about our expedition. Our group consisted of n ine divers from Boğaziçi University' s U nderwater Sports Cl ub and two doctors from the Underwater Medicine department of Istanbul University. In the smail viiiage of Olgunlar we fonmed a caravan of 20 pack m ules. the mu le drivers and our group of 1 1. After a five-hour walk through a narrow and deep valley we reached the plateau. Dilber Düzü. The high altitude began to affect us; our pulse and breathrng rates increased and we were easily exhausted. The elim b got progressrvely harder and the group began to split up. The mule 5 1992 SKYLIFE

Da lış/ar boyunca bütün hesaplar bilgisayarla yapıldı (solda üstte). Deney süresince dalgıçlar devamlı doktor kontrolu altındaydı (solda altta). Dalgıçlar 90 cm. kalınfığmda bir buz

tabakasıyla kaplı

göle defalarca daldı (sağda üstte ve altta). All data wos recorded on our computer (obove le(t). The dıvers' physıcol condıtıons

were manıtored by our two doctors (below left). Dıvıng under o sheet o( ıce 90 cm. thıck was quıte nerve-wrackmg.

gibi kolay bir i şi bile hı zlı yapınca ba ş ımı z dönüyordu. Birkaç gün sonra kanımı zd aki alyuvar sayısı artınca bunlar geçecek ama bu sefer de vurgun riski artacaktı. Dalışlar bu olmadan bile yeterince riskliydi. Yükseklerde ortam basıncının azalm as ı ned eniyle, d alı ş sırasında ve sonrasındak i basınçla nn oranını yü kselir. Bu diğer bir takım fizyo lojik d eği şiklikle r ile birlikte vurgun olayına belirsizlik getirir. Deniz seviyesinde güvenli bir dalışın derinlik ve süresinin h esaplanm asına yarayan tablolar geçersiz olur. 3000 metre yüksekliğe kadar az çok d en enmi ş tablolar vardır, daha sonra ise h e rşey tahminlere kalır. Biz grubumuzdan Murat Egi'nin farklı prensipIere göre hesaplad ığı üç ayrı tabioyu kullanacak ve her d alışta sınırlara biraz daha yaklaşarak güvenilirliklerini s ına ya caktık

İlk dalış ı Sertaç ile Umur yaptılar ve gölü berrak, derin ve çok soğuk buldular. Çoğumu z daha önce buz altına dalmıştık ama soğuk yüksekte daha etkili oluyordu. Soğuk su için özel olarak tasarlanmı ş kuru tip donanım kull anmamı za rağm e n suya ilk g iri şte yaşananlar, çok m antık lı dü72 SKYLIFE S 1992

şü nm ey i zo rlaş tırı yo r,

tepki leri yavaşla Yüzeyde oksijen yete rsi zliği nedeni yle güçsüz ve nefes nefeseydik. Hızlı hareketlerden a l ab ildi ğ in ce kaçınmaya tıyordu .

ça lı ş ı yord uk. Dalıp, alıştığımız bas ın ca geldiğ imi zde rahatlıyorduk .

Dip çok ince çamurdan dik bir yamaçtı. Dikkatsiz bir palet hareketi çamurun aşağı doğru kaymasına ve bir kı sm ının da yükselerek suyu buland ırmasına yol açıyordu. Üstümüzde kırılması ol anaksı z 90 cm. kalınlığında bir buz tabakası old u ğunu bilmek gerginlik yaratıyordu . Acil çıkış ın o l anaksız olmas ı ve soğ uk , basit sorun ların birden büyüyerek kontrolden çıkmasına neden olabilirdi. Yön bulmak için kılavuz ipe bağımlı olmak bile rahatsızlık veriyordu. Regülatörlerin donarak takılınası ya da elbisenin su alması gibi tehlikelerde h erşey dalış arkadaşınızın hızlı tepkisine b ağlıyd ı. Böyle durumlard a n as ıl davranacağımızı daha önce çalı şmı ştık Gerçekten de donanım ve kişisel hatalar yüzünden birkaç acil durum yaşandı. Bütün bunl arda ya rdım laşma planl an dı ğı gibi yürüdü. H e rşey o kadar düzenli yürüyordu ki bir keresinde dalgı ç lardan biri aş ırı hava dolmuş ....

-----

dnvers. accustomed to the high altitude. for us as we stopped periodically to catch our breath. After a while. even the mules began to slow down. At thıs point there was only a steep rock bed and long path of snow between us and our intended base at the edge of the lake. The lake is located in a bowlshaped basin; at that time of year the surraunding slopes and surface were stili covered with ice and snow. We ımmedıately set up our camp. Because we were short of space. one of the tents had to be set up at some distance from the rest. behind a hill so we called it our "country-house". The sun set quickly and the temperature immedıately dropped to -SC. Our breath formed ice crystals on the ceiling of the tent. Following a long and cold night we woke up sornewhat reluctantly. Several minor details had to be attended to: assembling the compressor. filling the scuba tanks. checking the regulators and medical equıpment. recording the daily waıted patıently

physiologıcal

condition of the divers. The decreased oxygen !eve! at this high altıtude negatively affected our perfoımance. Even the simplest tasksmaving tanks from the compressor to the lake- made us lightheaded if we proceeded too quickly. In a couple of days the red blood cells in our bodies would increase and these symptoms would diminish but then we would be faced with a greater risk of acqu ı ring nitragen narcosis or "the bends". As it was. the dıves were risky. In these high altitudes. the low pressure experienced in diving and its aftereffects increase the amount of pressure within the body. This and other physiological changes make all the decompression charts for safe sealevel diving obselete. Some decompression statistics had been worked out for 3000 meters. but above this altitude no calculations had ever been tried. We were planning to use three different decompression charts that had been calculated by a member of our dive team. Murat Ege. We hoped to test the limıts ofthese charts with each dive. S 1992 SKYLIFE

SERÜVEN 1ADVENTURE

yüzünden yukarı fırlayan ederken üçüncü dalgıç düşen video kamerayı aldı ve olayı görüntüledi. Kaınera yüz eyl e bağlantılı olduğu için yukardakiler de monitörd en herşeyi izlediler. Asıl azap bizi yüzeye çıkınca bekliyordu. Sudan çıkınca deniz seviyesi basın cında n birden dağa tırmanmış gibi oluyorduk. Üstüınüzde ki ağırlık 40 kg.'dan fazlaydı ve ellerimiz üşümüş olduğundan e ldiven l eriınizi bile ancak yardımla ç ık a rabiliyorduk. Tüpü ve ağırlıkl an çıkarınca mutfak çadırına koşturuyorduk. Burada doktorlarımız Salih Aydın ve Şamil Aktaş, Ultrason Doppler ile vurgun ba ş langıcı arıyorlardı. Bu işlem çoğunlukla titrediğimiz için uzun sürüyor ve aletin seslerini dinleyip doktorların ciddi yüzlerini incelemek ve tedavi için yeniden suya gimıeyi düşünm e k daha da üşüıneıniz e yol elbisesi

arkadaşına yardım

açıyordu . Tabloların

denenın e si, 28 me tr e 17 dakikalık bir dalı ş tan sonra Uınur Özkul ve Murat Aydın'da vurgun başlangıcı bulunana kadar sürdü. Bu sı rada su çok soğuk olduğu için suiçi tedavi yapılamayacağına karar verilmişti. Arkadaşlarımız kortizon ve oksijen solunumu ile tedavi edildiler. Şartları daha fazla zorlamamaya karar verdik ve önceden planladığımız 60 metre dalışından vazgeçtik Dağda geçirdiğimiz beş günün sonunda Avrupa irtifa dalış rekorunu kırınış. tablolarımızdan birinin gel ece k vaad e ttiğini görmü ş , fiz yoloji verilerini ve video çekimlerini tamamlamış ve böyl e c e bu çalı ş ına y ı h e r a ç ıdan des te kl eye n kuruluşların inancını boşa ç ık armamış olarak dönüş hazırlıklarına ba şladık. •

derinliğe

Sertaç and Umur made the first dive and reported that the lake was cleaı-. deep and very cold. Most of us have made rce dives befoı-e but the cold temperature at thrs high altitude was especially penetrating. We were using equrpment specrally desrgned for cold water divrng; stili our reflexes slowed down and we became slightly disoriented when we entered the water. Outside. we felt weak and sh ort of breath and we tned to avoid raprd movements because of the lack of oxygen. Once we descended into the lake and reached a level where pressure could equalize we felt more comfortable. But we were constantly tense knowing that, above our heads. there was a 90 cm. sheet of ice too thick to break through in an emergency. In such a case everythıng 74 SKY' ll E )

199~

3412 metre yüksekliğindeki

Deniz Gölü'nde (sağda) 28 metreye dalış yapan dalgıçlar (solda üstte ve altta) Avrupa irtifa rekorunu kırmayı başardı/ar.

Our dıve down to 28 meters ot the 341 2 meter hıgh Denız Lake (nght) broke the European hıgh oltıtude divıng

record (obove le(t. below).

The arduous part of the dive was surfacing. lt felt as if you were flying from sea-level to the top of a mountain in a few seconds. would depend on how well your dive partner reacted if your regulator froze or your wetsuit started leaking. But our " buddy system" worked so efficiently that when one of the divers started to float too quickly to the surface because of excess air in his wetsuit, his partner dropped the video camera he was holding to help him while a third diver caught the camera and recorded everything on film. The most arduous part of the dıve was surfacing. lt fe lt as if you were flying from sea-level to the top of a mountain ı n a

few seconds. We were each weıghted down wıth over 40 kı los of gear and even taking off ouı· gloves was a difficult task. Once we took off our tanks we had to rush to the tent where the doctors. Salih Aydın and Şami l Aktaç. searched foı· init ı al symptoms of nitragen narcosis wıth Ultrasound Doppler equipment. The dıagnostıc proceduı·es took a long tıme because we were shaking from the co ld. The sound of the machıne. the seıious faces of the doctors. and the prospect of ı·etuming to the water for treatment

m ade us shiver even more. We expenmented with our decompression charts until Umur Özkul and Murat Aydın retumed from a 17 minute dıve to a depth of 28 meters with ın ıtial symptoms of nitragen narcosıs. They were immediately treated with cortisone and oxygen inhalation. We decıded not to push the lim ıts of the charts any fuı1her and abandoned our initial plan of divı ng to 60 meters. But overall, the trıp was a success. During our five days ı n the Kaçkar Mountaıns we determined that one of o ur decompression charts was relıable. amassed important data related to h ı gh altıtude dıvıng. and made a film of our expeditıon. We fulfilled the expectations of our spansors and we broke the European high a lt ıtude diving recordl • 5 1992 SKYLI FE 75

HOTEL

- - - -ffierit - - - ALTINEL Establishment of NET GROUP OF COMPANfES

Tel: 231 77 60 Fax: 230 23 30 Telex: 44419 eb ot tr Cable : Merit-Aibnel 065 70

Tandoğan-Ankara

... Lütfen dikkat. .. Attention please ... Bitte Achtung ... Attention s'il vous plait. .. AKTiF BANKACillK

Yapı

Kredi 'nin "24 saat bankacılık " anlayışının ürünü olan Telebankalar, havaalanlarında da günün 24 saati hizmetinizdedir.

Only Yapı Kredi ATMs (Automated ı'eller Machines) are at your service in 'urkish airports. Furthermore only 'apı Kredi ATMs are connected to 'ISA, MasterCard/Eurocard and Plus lystem international ATM network.

Kredi 'nin. Türkiye'nin 6 büyük havaalanında sunduğu bu "özel hizmet"ten tüm Telecard, Genç Telecard ve Yapı Kredi kredi kartı sahipleri yararlanabilir . Yalnızca Yapı

You may obtain instant cash from 'ap ı Kredi ATMs located in he arrival halis of istanbul •tatürk. Ankara Esenboğa. ~ mir Adnan Menderes. )alar;nan. Antalya and Adana irports.

istanbul Atatürk. Ankara Esenboğa. izmir Adnan Menderes. Dalaman. Antalya ve Adana havaalanlarının iç Hatlar Geliş Terminalleri 'nde, Türkiye'nin dört bir yanında ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bulunan 400 Telebanka 'dan dilediğiniz an para çekebilir. para ya da çek yatırabilir. hava le yapabilirsiniz.

Yapı

Kredi ATMs are also available 4 hours a day. at 400 convenient )Cations in Turkey and the Turkish :epublic of Northern Cyprus. Have a nice flight.

iyi uçuşları

" Yapı

Dünyası " nda VAPJ ~ KREDı• ı ''"" 'lt "hizmette Sınır yoktur"

Siz de Kredi imkanlar y a a m a y a b a 1 a y n . Telebanka rahatlığını yaşayın!

ANKARA 路 ISTANBUL路 ANTALYA

FOR RESERVATIONS PHONE ANKARA !901 !-l l 468 5-154 . ISTANBUL (901 Ol 231 2121. ANTALYA 190) Dil 182 182

ITT Sheraton THE NAT~ RAI. CHII!l'F

COMPACT DISC PLAYER'IN YARATIC I S I N D ·A N

PHILIP S CDCHANGER ,.

5 'li CD Play· er CD CHANGER. TÜRKİYE'NİN İLK VE TEK 5'Lİ COMPACT

DISC

YARATICISI

PHILIPS'TEN ... 5

ÇALABİLME

ARKAYA

YENİLİKLERİN

PLA YER'I.

DISC'İ ARKA

SAHİP,

ÖZELLiGiNE

SÜPER BİR CD PLAYER.

.---~~

F 330 UZAKTAN KUMANDAU MÜZİK SETi e Çok fonksiyonlu uzaktan kumanda e 30 hafızalı digital PM stereo/MW/LW radyo e Timer e Auto - reverse çift kaset çalar e Dolby B/C e 2x140 Watt e 2x7 band elektronik ve 10 hafızalı ekalayzer e 3 yollu, bas refleksli hoparlörler e Surraund Sound ve Loudness Control e lsteııe balılı carnlı kabin .

TÜRKİYE'DE İLK

,+- ;·

CDC 345 COMPACI' DISC CHANGER

5 disc'i arka arkaya çalabilme e Bir disc'i dinlerken,

. diğerlerini

değiştirebilme

5 disc'ten

50 parçaya kadar programlama eRepeat

karışık

olarak

Shuffie

Introscan

e İleri/geri bölüm ve parça arama.

Ayrıntılı

bilgi için lütfen Pbi/ips Tüketici

Danışma

Merkezi'ni

arayınız.

Tel: 900 16 40 36

PHILIPS

WITH

~ Koรง

IlliBil

he ancient Hittite civilization which once covered large areas of central and southern Turkey has a special place ın the consciousness of the modem republıc. Atatürk. founding father of t he Turkish nation. urged artists and writers to look to the Hittites. as well as other early Anatolian civilizations, for ınspıration. Taday. a striking Hittite sun fıgure is the symbol of the Turkish M inistry of T ourism. and a huge reproductıon of a bronze stag. popularized in Hitt ıte art. stands ın the center of one of Ankara' s busiest traffıc intersections. Same archeologısts have bui lt their academic careers on uncovenng Turkey' s H ittite pa st and each year the country's scattered Hıttıte sites contınue to produce a regular crop of new fınds. The Hittites were an lndo-European people who occupıed a large area of Anatolia during the second millennıum BC. Araund 1650 BC they establıshed their capital at Hattusas. now Boğaz köy. in central Turkey, gradually emergıng as a great power in the Middle East. particularly after the capture of Babylon in 1595 BC. Little. however. was known about Hittite histoıy untıl excavatıons began in Boğazköy ın 1906. These produced notable a ı1works. many of w hich are now on display ın Ankara's Museum of Anatolıan Cıvılızatıons. More im portant though. for the reconstructıon of Hittite history was the discoveıy of state archives inscribed ın cuneıfomn -writing in wedge - shaped characters ---on thousands of clay tablets. Other early records are stili being uncoveı·ed. cleaned and deciphered. sheddıng new lı ght on the ancient H ıttıte kingdom. Several years ago a Gemnan Hittitol ogist. Peter Neve. who has been excavating at Boğazköy since the m ıd 1950s. unearthed ı mportant fı ds whıch relate to the Emperor Suppılulıumas the First who pursued an energetıc expansionıst policy in the region. One of the two tablets uncovered contains a long ep itap h; the other a relıef of the emperor probably carved after the king' s sı nce he ıs portrayed as a deity. The reıgn of Suppiluliumas the First was a golden era for the Hıttıte empire. Boğaz köy w as foı1ifıed and Hittıte amnies embarked on successful military campaigns. annexing northem Syria and captunng lands west of the Euphrates. Even Egypt nearly came under Hittite control wıth the planned marrıage of T utankhamun's wıdow to one of Suppiluliumas' sons. Unfortunately ~

Femole demes and o double-heoded &ogle. Yaziiıkoya (left). Hıwte sculpwres now on dısploy ın the Museunı o( Anatolıon cıvılızatıons ın

Ankara were probobly nıode (or o sacred sprıng. Enotun Pınar. neor Beyşehtr (rıght). Yazılıkaya 'da

tanrıçalar ve çift başlı kartalın resmedildiği

kabartma (sa/da). Ankara'daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenen bu Hitit heykelleri, muhtemelen Beyşehir

yakınlarında, bugünkü adı

Efiotun olan kutsal su kaynağı için Pınar

yapılmışiardı (sağda).

Dünyanin kayda geçmi~ ilk bar1ş antla~mas1, kraliyet ailesine ait bir evlilik sözleşmesi, çok say1da ana tanr1ça heykelciği ••• Hititlerden günümüze kalan sanat eserleri ve çivi yaz111 levhalardan sadece baz11ar1 bunlar. Uygarliğin erken· dönemlerdeki geli~imi hakkinda önemli bir bilgi kaynaği sağl1yorlar. Chris Hellier Anadolu'daki ilk büyük imparatorluğun tarihiyle ilgili ara~t1rma v e bulgulari anlatiyor. ski çağın Hitit uygarlığ ı. bir zamanlar orta ve güney Türkiye'de geniş alanlara yayı lmı ştı. Bu uygarlık, modern Türkiye'nin bilincinde de özel bir yere sahip. Cumhuriyetin kurucusu, genç ulusun öneleri Atatürk, sa natçı ve yazarları esin k ay nağ ı olarak Hititleri ve diğer eski Anadolu u ygarlık larını incelemeye yö n e ltmi ş ti. Bugün Hititlere ait çok güzel bir gün eş kursu. Turizm Bakanlığı'nın sembolü durumunda; Hitit sanatının en sevilen figürlerinel en erkek geyik heyke linin bronzd an dev bir reproclüksiyonu ise. Ankara'nın gö b eğin de , e n işl e k iki cadelenin k es i şt iği bir kavşağı süslüyor; akad emik kariyerini ta-

ınamiyle

Anadolu tarihinin Hitit dönemini sayısı da az değil. Ülkenin çeşitli köşelerin e dağılmı ş eski Hitit ye rle ş iml e ri . her yıl mutlaka yeni yeni ke şiflere sahne olmayı sürdürüyor. Bir Hint-Avrupa h a lkı olıin Hititl e r, M.Ö. 2. binyılda Anadolu'nun büyük bir bölümünd e hüküm s ürüyorlardı. M.Ö. 1650 dolaylarında Orta Anadolu'da, bugünkü a dı Boğazköy olan Hattuşaş 'ı ba ş· kent yaptılar ve g iderek güçlendiler; özellikle M.Ö. 1595'te Babil'i aldıktan sonra, Orta Doğu'nun süper güçlerinden biri oldular. Ancak, 1906'da başl atı l an Boğazköy kazılarına kadar Hitit tarihi hakkında pek aydın latmaya hasre tmiş arkeologların

5 1992 SKYLIFE 83

TARI H /HISTORY

for the emperor, hı s son was murdered on t he way to Egypt ending t he proposed alliance. Suppiluliumas, too, met an inglorious end. H e died in 1346 BC of plague brought back from the campaign in Syria by some of his soldıers. Some sixty or so years after Suppiluliumas' death a H ittite- Egyptian w edding fı n ally took place. This is recorded in t he one of the most important H ittite fınds yet discovered -t he Kadesh T reaty. probably the world's fırst recorded peace agreement -uncovered by Peter Neve and hıs colleagues. The accord was signed by King Rameses and Hattusilis the Third and incorporates a marriage contract between H attusilis's daughter and the Egyptian king. T oday, summer di gs occur on many Hittite sites but Boğazköy continues to be the focus of attention. The site. located near Çorum, daminates a low hill with extensive views over the barren steppeland of north central Anatolia. In Hittite times Hattusas citızens would have enjoyed a markedly different landscape. The Hittite homeland was a rich source

of timber and much of today's undulating hillsides were thickly forested. While the ancient forests now have to be ımagıned. archaeologısts aı-e giving visitors a helping hand at mentally reconstructıng the Hıttıte city by uncovering the city's foundatıons. Outlines of the on ce h uge temples are slowly beıng revealed although the work is complicated by the remains of later constructıons . During the la st phase of the Hittite Empire. towards the end of the thirteenth century BC. most of the temples were replaced by ordınary houses and workshops. The essential structure of the capıtal is nevertheless clear. More than two dozen sanctuaries. a dominated cıtadel - the site of the royal palace - and several ancillary forts are all enclosed within a massive wall over fıve kilometı·es long. The city wall is punctured by nine gateways: of which the 'Lion Gate' and 'Kıng's Gate' are the most impressive today. The curious 'Sphinx Gate' was reserved for pedestrians who enter·ed the cıty through a remarkable well-preserved tunnel. 83 metres long. Laı·ge fıgures. either liJıırı-

H1tvte storage posts m the lower oty at Hattusas. the H1Wte cap1tal. now Boğazköy (lower le{t). H1wte ·sold1er-Gods' at Yazll1kaya near Boğazköy Yazll1kaya was an 1mportanı relig1ous sonctuary composed o( natural rock outcrops and temple o( worsh1p (right). Hitit/erin

başkenti

Hattuşaş 'ta

(bugünkü

Boğazköy), aşağ1

kentte bulunan ve zamanmda depo görevi yapan küpler (solda). Boğazköy yakmlarında, işlenmiş doğal

kayalario bir

tapınaktan oluşan

Yaz1i1kaya'da bir kabartma: Hitit/erin "Asker Tan rı/arı " bulunmuş

(sağda) .

az şey biliniyo rdu. Bu kaz ıl ard a bulunan d ikka te d e ğ e r sa nat e se rl e rinin çoğ u , bug ün An kara'daki Anadolu Mede niyetleri Müzesi'nde sergileniyor. Ama Hitit tarihine ı şık tutan daha da önemli bir geli>?me, odun cu k a m as ın a benzeyen harfl erden olu şan çivi yazı s ı yl a d o ldu rulmu ş binlerce kil l ev h a nın yer a ldığı devlet a rş i v lerinin bulunm as ı oldu . Böyle ço k e ski be lg ele ri n ye ni örn e kle rin e rastl a nı yor , bunlar temizlenip okundukça, Hitit tarihi giderek daha çok gün ı şığın a ç ıkıyo r. 1950 'l e rin o rt a l a rınd a n be ri B oğa z köy'deki k azıl a rı sürdüren Alman Hititolog Peter Neve , birkaç y ıl önce , bir zamanlar bölgede enerjik bir yay ılm a p o litika s ı gütınü ş olan imparator 1. Şu pp ilulium a'y l a ilgili önemli baz ı belgeleri ortaya ç ıkarttı. Bulunan iki levhadan birinele uzun bir mezar yaz ıtı yer a lm aktaycl ı ; diğe ri n eyse Şu p pilulium a ' nın bir kabartın as ı i şl e n mi şti ve kralı bir tanrı olarak gö sterd iğ in e b a kılır sa. ancak ölümünele n sonra yap ılmı ş olması gerekiyordu. 1. Şu pp iluli u m a' nın sal8 4 SKYLIFE S 1992

tanatı Hitit İmparatorluğu'nun a ltın ça-

taşlan

ğıydı.

imzalarını taşıyan antlaşmada, Mısır

Bu dönemde Boğazköy'ün savunması sağlam duvarlarla güçlendirilmiş, Hitit orduları ba şarılı seferlere ç ıkmı şlar, Suriye'nin kuzeyini ele geçirip Fırat'ın batısında toprak kazanmışlardı. Hatta neredeyse Mısır bile Hitit denetimine girecekti. Bu amaçla Tutankhamon'un dul eşiyle Şuppi lulium a'nın oğullarından

birinin evlendirilmesi düşünülmüştü. Ne ki imparatorun oğlu Mısır'a giderken yolda öldürüldü ve planlanan ittifak gerçekleşemedi. Şuppiluliuma'nın sonu da pek ho ş olmadı: M.Ö. 1346'da Suriye seferine katılan bazı askerlerinin taşıdığı veba salgını, onu da alıp götürdü. Şuppiluliuma'nın ölümünden altmış yıl kadar sonra, Mısır ve Hitit krallığı arasın da bir düğün sonunda gerçekl eşti. Bu olayın kayıtları, günümüze kalan Hitit belgelerinin en önemlilerinden biridir ve aynı zamanda belki dünyanın ilk yazılı barış yazık

antlaşmasıdır. Kadeş Antiaşması adıyla

bilinen bu belgeyi Peter Neve ve meslek-

buldular. Ramses ve 3.

kralının Hattuşili'nin kızıyla

Hattuşili'nin

evlenmesi de

kararlaştınlınıştı.

Günümüzde, yaz aylan boyunca birçok Hitit yerleşiminde kazı çalışmalan sürdürülüyor; ama bunların içinde en çok dikkat çekeni, hala Boğazköy. Orta Anadolu'nun kuzeyinde, Çorum yakınlannda yer alan kalıntılar alçak bir tepeden, geniş, kıraç bozkırlara bakıyor.

Oysa Hitit

Krallığı zamanında

Hattumanzara oldukça farklı ydı. Hititlerin yurdu zengin bir kerestecilik ülkesiydi, bugünkü çıplak yamaçlar sık ormanlada kaplıydı. O zamanki ormanları gözümüzde canlandırabilmek, tamamiyle düş gücümüze kalmış bir şey . Ama kentin görünüşünü tasarlamaya s ıra geldiğinde, biraz daha şanslı say ılırız; çünkü arkeologları n titizlikle sürdürdükleri kazılarla açığa çıkan yapı temelleri, bu konuda iyi birer yardımcı. Büyük tapınakların anahatları yaşaşlılann seyrettiği

vaş yavaş

belirmeye başladı bile. An1a ayalanlara sonradan inşa ed ilmi ş yapılar, çalışmaları epeyce zorlaştırıyor. Hitit İm paratorluğu'nun son döneminde, M.Ö. 13. nı

yüzyı lın sonlarına doğru, çoğu tapınağın

yerini sıradan ev!er ve işlikler almıştı. Yine de, Hitit başkentinin yapı sı genel hatlarıyla belirgin: İki düzineden fazla tapınak, krallık saray ının da yer aldığı, yüksek, çevreye egemen iç kale ve bunu destekleyen diğer küçük kaleler, uzunluğu beş kilometreyi aşan kalın bir duvarla çevrilmiş. Bu duvarlarda açılmış dokuz girişi var kentin. En etkileyici olanları "Aslan lı Kapı" ve "Kral Kapısı". "Sfenksli Kapı" ise çok ilginç bir yapıya sahip; yayaların kullandığı 83 metrelik tünelinin bugün hala ne kadar sağ lam durumda olduğunu görüp de şaşmamak elde d eğil. Kentin bu önemli gir i şlerinde taşiara oyulan büyük insan ve hayvan figürleri, her türlü kötülüğü kentten uzak tutmak amacıyla yapılmıştı. Hattu şaş'ın

e n büyük

tapınağı, aşağı

5 1992 SKYLIFE BS

TARIH 1 HISTORY

human or an imal. were carved on principal portals to keep evil infiuences at bay; rather like the blue glass beads whıch. some believe. protect against the Evıl Eye. By far the largest temple. once fronted by a granite colonnade. lies ın the lower city. Almost square, each side measured 275 metres. and within were shrines containing life-sized sculptures of Hıttıte gods adomed with semi-precious metals. The Hittites worshipped deıties related to the power of nature. Of prıncipal importance. the leading lady ın the Hittite pantheon.was the 'Mother Goddess·. a well-endowed mother figure often portrayed in a seated posıtıon. Other gods included Arinna. the 'Sun-Goddess', and Hatti. the 'Weather-God' who were worshipped through ritual washıngs. libations and sacrifices. While archaelogists continue to un cover new Hittite artefacts. the Turkish govemment has had considerable success ın recovering Hittite antiquıtıes from abroad. Several years ago 10.400 tablets. originally sent to Geımany for deaning ın 19 17. were eventually retumed. The tablets form part of the earliest lots to be

found by German archaelogists at Boğazköy between 1906 and 19 12. They were subsequently sent to Germany with the permıssıon of the Ottoman state for cleaning. When restcration was completed in 1924 some were retumed. Others. however. caught up in the political tuımoil of the time. remained in Germany ending up ın the foımer East Berlin Museum after the Second World W ar. In 1980 Turkey asked for the tablets to be retumed. ınıtially to no avail. But wıth the support of UNESCO these unıque archives were finally ı-etumed to Anatolian soil. The up per half of another Hittite tablet. taken out of Turkey earlıer thıs century. was also purchased at a London auction by the Turkish Mınıstıy of Culture soo n after the return of the Berlin consignment. The tablet. a Jetter from Naptera. wife of Rameses the Second. to the Hittite Queen Rudhapa. ındicates the close relatıonshıp that exısted between the Hittites and the ancıent Egyptians. lt is now reunıted wıth ıts loweı- half. unearthed in 1956. in the Ankara Museum.

•

The 'Lıon Gate' at Bogazköy. one o( nıne gateways ınto the oty (tower le (ı). A group o( aerobats (rom Alaca Höyük. The (igure to the /eft ıs a swordswallower: the one to the nght

ıs clımbıng

an unsupported ladder (nght). The 'Kıng's

Gate' at

Bogazköy. Carved (igures were belıeved to word off evıl spınts (tower nght). Boğazköy 'de kentin dokuz girişinden biri olan "Aslan/ı Kapı" (solda) . Alaca Höyük'ten bir akrobatlar grubu. Solda, kılıç yutan adam; sağda, boşlukta duran merdivene tırmanan bir cambaz (sağda üstte). Boğazköy'deki "Kral Kapısı". Taşiara işlenen figürlerin kötü

ruhları uzaklaştırdığına inanılırdı (sağda

altta).

ke ntt e ye r alıyor. Bir zamanlar önünde g ranit bir sütun dizis i bulunan tapınak. içlerinde Hitit tanrılarının gerçek insan boy und a ki h e yk e ll e rinin ye r aldı ğ ı, y arı d eğe rli ın e taJl e rl e süslü mab eti eri barın dırıyordu. Hititlerin taptığı tanrılar, doğa g üçle rini d e n e tl e di ğ in e inanılan varlık lardı. Hitit panteonunun ba ş ki şi si, dolgun b e de niyl e çoğunlukla· oturur durumda i ş l e n e n "Ana Tanrıça"ydı. Di ğe r tanrılar ara sında "Gün eş Tanrıça sı " Arinna ve "Hava Tanrı s ı " Hatti bulunuyordu. Bu tannlara tapınılırke n heykeJleri törenle yıkanır. toprağa veya kaplara içkiler dökülür. kurbanlar kesilirciL Arkeologlar Hititleri ke şfe tm eyi sürdürürken, Türk hükümetleri de y urtdı şında ki Hitit ese rl erini ge ri alına konu sunda önemli başarılar elde etmekte . 191T el e temizlenm e k üze re O s manlı devl etinin izniyle Alınanya'ya gönderilen 10.400 levha. birkaç y ıl önce nihayet iade edildi. Bunlar Alman ark e olo g ların 1906-191 2 ara s ında 86 SKYLIFE S 1992

Boğazköy'de buldukları

ilk levhalardandı. 1924'te restorasyon çalışması tamam l andı ğında, b azıları geri gönderildi. Ama diğer leri o dönemin siyasal karışılıklarına takıldı ve Il. Dünya Savaşı'nın sonunda Doğu Berlin Müzesi'nde kaldı. Türkiye 1980'de levhalann iadesini istediğinde, önceleri bir sonuç elde edenıemişti. Ama UNESCO'nun da desteğiyle bu benzersiz arşivler, sonunda Anadolu toprağına geri döndü. Bundan kısa bir süre sonra da, yüzyılın başl arında Türkiye'den çıkarılm ı ş olan bir ba şka Hitit l evhasının üst yarıs ı , Londra'daki bir müzayedede Kültür Bakanlığı tarafından sat ın alındı. Il. Ranıses'in eşi aptera'dan Hitit Kraliçesi Rudhapa'ya yazılmış bir mektuptu bu levha ve Hititlerle eski Mısırlılar arasındaki yakın ilişkiyi ortaya koyuyordu. Ankara Müzesi'ndeki alt yarıs ı 1956'da bulunmuştu. Böylece iki parça birleşti, mektup yeniden bir bütün haline geldi. • S 1992 SKYLIFE

YEMEK / FOOD

UNUTULMUŞ ••

••

SOFRA OYKULER

Malzeme:

•

Tales of forgotten tables mutfağındaki yemekterin ve kullanılan malzemenin çeşitliliği, bir zamanlar üç kıtaya yayılmış bir

Türk

imparatorluğun zenginliğini yansıtır. Kutlu Özgüler Türk

mutfağının gelişimine

m izah dolu bir bakışla yaklaşarak

mükemmel bir İmambayı/dı yapmanın sırlarını açıklıyor. ir zam a nlar , h e nü z Yü ce Lahmacun Sultanlığı ve Ulu Hamburger Krallı ğı 1stanbul'u ikinci ve üçüncü kez fe th e tm e mi ş k e n , hakiki bir İ s tanbul mutfağ ı yaş armı ş. Bu kendine has yeme k pişirm e üs lubu, Orta Asya 'dan gelen büyük Türk göçü s ıra s ında , bir atın terkisinde doğm u ş, ilk Türk hane-

danlarının ç adırlarınd a bü y ütülmü ş.

Asya, Afrika ve Avrupa'da uçsuz bucaksız topraklar feth e dildiğind e , o da artık e rge nlik dön e mind e ymi ş. Ol g unluk çağ ınay s a, birçok ulus ve etnik grubu bünyesinde barındıran imparatorluğ un sarayl arında, büyük kon akların ve hatta sıradan evlerin mutlaklannda ulaşmı ş. İ s tanbul mutfak ge l e n eğ ind e, ertesi g ün mönüde neler olacağ ı , çok büyük bir önem taşırdı. Konu aile reisine danı ş ı lır , aile e fradı arasında da tartı ş ılırdı. (Tabii o zamanlar evin birden çok hanımı, birden çok ann esi olabiliyo rdu.) Sonunda kararı , ya evin s adık bir hizm e tkfuı. , ya da "sofra u zmanı " verirdi. lstanbul'a has yemek pi ş irm e üslubunda, daima e n taze yiyecekle re ye r vermek esa stı . Sabah erkenden çarşının yolunu tutm ak ge r e ki yo rdu . Ke nt civarındaki bahçe ve bostanlardan gelen taptaze otlar, sebze ve meyveler k apı şı lırdı adeta. Ege ve Akdeniz bölgesinin balığı, ze ytinyağ ı ve domates ağ ırlıklı yem ekle rind en Anadolu yay ialarının tahılı, tereyağı ve etine kadar, geleneksel Türk mutlağ ında yararlanıl a n malzeme, inanılması güç bir çeşitliliğe sahipti. Üç 92 SKYLIFE S 1992

a y rı kıtadan

kay naklanan bö yle bir bolluğa ancak büyük bir imparatorluğun pazarlannda rastlamak mümkündü. Ister ünlü bir aşçı olsun, ister sıradan bir ev kadını, ye m eği h azırlayan ki ş i, en basit malzemeden bir şah eser yaratacak du y arlılık ve sezgiye sahipti . Ku sursuz bir lezzet ve gö rünü ş yaratmak için gereken zamanı ve dikkati harcamaktan asla geri dunn azdı. Son zamanlarda nostalji yine moda oldu, ben de havaya girdim. Ağ ır ağır , büyük bir dikkatle ha z ırlanan, tadına iyice varabiirnek için yavaş yavaş yenilen ve tabii s indirilm es i iç in de zaman ayırmak gereken bir yemeği tanıtacağım size. İMAMBAYILDI

Türk mutfa ğ ının e n lezzetli klasiklerinde n birid ir lm amb ay ıldı. Peki am a, ne de n b ay ılmı ş im am ? A şç ılık ta rihinin iki d eğiş ik a kımın a me nsup uzmanlar, bu konuda fikir ayrılığı içinde. Her iki gö rü ş de oldukça güçlü ve inandırı c ı. Bir gruba gö re, imarnın kendinde n geç mesin e karı s ı ne de n o lmu ş , çünkü ye m eğ i h az ırl a rk e n zeytin y ağını aş ırı m ikta rd a kull a nmı ş, öyle ki , patlı c anl a r y a ğ d a y ü z ü yo rmu ş . Di ğe r

aç ıkl a m aya

gö re imam , k o m ş u s unun ziyafette, lmambayıldı ' yı fa zla kaçınn ca yerinden bile kalkam amı ş , masanın başınd a yığılıp kalmı ş. Bu giri şten sonra, artık en iyisi 1m ambayıldı'nın tari fi ne geçelim.

v e rdi ği

6 orta boy patl ıcan Su, tuz ve limon suyuna yatırılmı ş 5 büyük soğan (ı /2 kg), soyulmu ş, ortadan ikiye bölünüp ince ince diliml e nmi ş

4 büyük, olgun domates (1/2 kg), soyulmu ş, 3'ü zar şeklind e kes ilmi ş, l'i dilimlenmi ş ı demet ince kıyılmış

maydanoz 1/ 2 demet taze nan e ya da 1 çorba kaşığı kurunane 12 di ş iri sarım sak , dövülmü ş ı çay kaşığı yeni bahar ı çay kaşığı karabiber ı çay kaşığı tuz 1/2 çay kaşığı tarç ın 1 çay kaşığı toz şeker 2 bardak tavuk suyu, kö püğü alınmı ş ı ı 12 bardak iyi kalite zeytinyağı Hazırlanışı:

Patlıcanların s apları ç ık a rılır, 1-2 cm'lik şe ritl e r halinde yol yol soyulur. Dilimle r iki uçta ı ·e r cm bırakılarak ortadan kesilir. ı5-2 0 dakika hafif tuzlu su ve limon suyu karı şımında bekletilir. Bu arada ı /2 bardak zeytinyağı büyük bir tavada kı z dırılır , ince kı y ılmı ş soğanlar eklenerek ıo dakika ya da soğan lar yumu ş ayıp s a y damla ş ana kad a r hafifçe kı z artılır. Dilinmi ş domatesler, s arım sak, maydanoz (1 çorba ka ş ı ğ ı , tabağ ı süslemek için saklan ır), n ane, şeker, baharat ve tu z eklenir. İyice karı ş tırılıp a t eş t e n alınır , ü stü ör tülüp bekletilir. Başka bir tavada geri kalan zeytinyağı kı zdırılır , suyunu çe kmi ş, s ıkılıp kurutulmu ş patlı ca nlar hafifçe kı z artılır. Birçok kez çevrilerek soyulmu ş kı sım lar altın rengi alana ve etli kı sıml a r yumu şaya n a kadar kızardıkta n sonra, şe killerinin bo zulmamasına dikkat edilerek tavadan alınan patlıcanlar, yank yüzleri yuk arı bakacak şe kild e fırına uygun bir tepsiye yanyana dizilir. Y a rık kı s ım hafifçe a ç ıl a ra k s o ğa n domates karı ş ımı doldurulur . Karı ş ırndan artan olursa, patlı c anların aras ına yayılır. Patlıc anların üstü domates dilimleriyle örtülür, tavuk suyu ve artan y ağ te ps iye katılır. Öncede n ı s ı t ılmı ş fırınd a 150° C sı caklıkta bir saat pişirilir. Yem eğ in çok kuru o lmam ası için gerekirse sı cak tavuk suyu veya su eklenir. Fırından ç ıkarıl a n ye mek soğ umaya bırakılır. Kıyılmı ş maydanozla süslenir. Altı ki ş i ye ya da bir im a ma se rvis edilir. •

a meal from the house of an imam". After such a philosophical introduction. at last the recipe: ıngredients :

Kutlu Özgüler takes a humorous look at the evolution of Turkish cooking and reveals the secrets of making a perfect lmambay1ld1. nce upon a time, not long before the second and third conquest of Istanbul by the High Emirate of Lahmacun and the Mighty Kıngdom of Hamburger, there existed a true Istanbul cuisine. Bom in the saddie during the great Turkish migratian from Central Asia, this distinctive style of cooking was raised in the tents of the early Turkish dynasties. reached adolescence with the conquest of large chunks of Asia, Africa and Europe, and matured in the kitchens of imperial palaces, great mansions and ordinary houses in the days of a multinational, multiethnic empire. lt was a style of cooking in which the next day' s menu was a matter of grave importance. refenred to the head of the family. discussed among the family members (including multiple w ives and mothers) and decided by the family gourmet. Dependent on the freshest ingredients. it was a cuisine which required early moming forays to the markets supplied daily with fresh herbs, vegetables and fruits from the gardens of the city. With foods ranging from the fısh, olive oil. tomato-based cooking of the Aegean and Med itenranean to the wheat. butter and meat cuisine of the Anatelian plains. traditional Turkish cooking utilized a startling variety of ingredients from three continents that only an empire could

afford to supply in abundance. The person who prepared the meal. whether a renowned chefor a modest housewife, passessed the sensitivity and feeling to create a masterpiece out of the simplest ingred ı ents. taking the time and care necessary to produce the perfect blend of flavors and textures. Nowadays, nostalgia is back in fashion, so feeling myself in the mood, 1 give here the story of a dish which is prepared slowly with great care, eaten slowly for maximum taste and, of course. digested slowly.

IMAMBAYILDI

Translated. the name means " The imam (Muslim prayer leader) has fainted".

lt ıs one of the most delicious classics of Turkish cooking. Why the d id imam faint1 There are two strong opinions from two different schools of kitchen critics. One group claims that the imam collapsed because his wife had used expensive olive oil so l av ı shly that the eggplants were floating in the oil. Others insist that during a feast at a neighbors he ate so m uc h of the di sh that he could not move and collapsed at the side of the tabi e. However both schools agree that the main reason is stinginess on the part of the imam. Accord ing to a Turkish proverb "you can't expect tears from the eyes of the dead or

6 medium-long eggplants (about 1 kg) water, salt and leman juice to soak 5 large onions ( 1/2 kilo or 1 Ib ), peeled, cut in half lengthwise and fınely sliced 4 large ri pe tomatoes ( 1 /2 kilo or 1 Ib), blanched and peeled, (3 of them diced and 1 sliced) 1 bunch fınely chopped. parsley 1/2 bu nch fresh m int or 1 tbs dried m int 12 fat cloves of garlic. slivered 1 tsp allspice ı tsp black pepper 1 tsp salt ı /2 tsp cinnaman ı tsp granulated sugar 2 cups chicken broth, skimmed 1 1/2 cups good quality olive oil Pr eparat ion:

Remove stalks of eggplants and peel in one to two cm. wide strips. leaving a striped pattem. Make a slit lengthwise down the middle, leaving 1 cm at both ends. Place eggplants in lightly salted water with leman juice for 15-20 minutes. Meanwhile, heat 1 /2 cup oıive o il in a large skillet and add finely sliced onions and saute gently for 1 O minutes or until the onions are soft and transparent. Add the sliced tomatoes, garlic and parsley (leaving 1 tbs for decoration) mint, sugar spices and salt. Stir well, remove from the heat. cover and set aside. In anather frying pan, heat the remaining olive oil and gently fry the drained, squeezed and dried eggplants, tuming several times until the peeled parts are golden and the flesh soft. Remove eggpıants. taking care to not spoil the shape. Place side by side in an ovenproof di sh, with the slit sides facing up. Gently open the slits and fill with onion and tomato mixture. spreading any remaining mixture between the eggplants. Cover the tops with tomato slices, adding the chicken broth and remaining oil to the pan . Bake in a pre-heated oven of 1 C for one hour. If necessary, add a little more hat broth or water so that the dish will not be too dry, Remove from the oven and let cool. Decorate with chopped parsley. Can be served to six ord inary people or one imam. •

soo

5 1992 SKYLIFE 93

1991

RMENODULU 1 1

yıh

içinde Aktif çalışmalarıyla B{)rsa üyeleri arasında İşlem hacminde 1..ci Sözleşme adedinde 2. ci sırada yer alan . ÇABŞI MENKUL DEGERLE'R A.Ş.'YE 1991

başarılannın devamı dileğiyle

İ.M.K.B . .

BAŞKANLI GI

e 3 Trilyon 700 Milyar TL. işlem hacmi, ll O Aracı l<urum ve 60 Banka arasında birinciyiz.

ÇARMEN ~&[gi~~ [M{J~[N}~lVJ[L [Q)~~~[gi[L~[gi &a~o 11

Konusunda bir numara 11

ÇARMEN BiNASI inönü Cad. No: 66 Gümüşsuyu-Taksim/ i stanbul Tel: 1/252 76 50 (9 Hat) Fax: 1/245 34 87- 1/251 96 65 KADlKÖY /ANKARA/ izMiR / SAMSUN Şubeleriyle Hizmetinizdeyiz.

R M

s ...

The place where the green pin e forests, the deep blue sea and the villages each opening onto anather embrace human beings. Marmaris which offers the same beauty to its guests who com e to visit every year and which ta kes pleasure in welcoming them again and again. One of the last corners in our old world that hasn't been spoiled or dirtied. Here is our nature. First hospitality, later five-star comfort offered with the experience of years. An atmosphere of peaceful relaxation, frequent business meetings or even madness, an entertaining holiday ... No matter what you are searching for, you will find it in our nature.

***** Pamucak Mevki ı. 48700 Marmaris · Mug la 1 Turkey Phane· (9 -6 ı 25 ) 2200 pbx . 1 (9 -6 ı 2 ) ı 36 ı 7· 3 lines Fax : (9 -6 ı 2 ) ı ı 2 ı 4 Telex: 5060ı mayn Ir · 50589 alyu Ir

BiR ARCELiK MiKRODALGA FIRINLA " HAYATINIZ DEGiSSiN .,iii'

Arçelik Mikrodalga Fmnların beğeneceğiniz ve birini mutlaka kendiniz için uygun göreceğiniz üç değiş ik modeli mevcut: ARMD-560 , ARMD-51 0, ARMD-580 . Uçü de birb iri nden şı k , birb irinden modern ve üstün teknoloj iye sahip.

Bir Arçelik Mikrodalga Fırınla, mutlak yaşamınııda köklü bır devrim yapın. Bundan böyle oilenize, kendinize ve sevdiklerinize, kısacası yaşoma daha fazla zaman

oylfm. Çünkü

bir Arçelik Mikrodalga Fmnlo yemek pişirmek, donmuş yiyecekleri çözmek, yemek ısılmak

dakikolario değil soniyeler/el Haydi şimdi, durmayın! Gelin bir Arçelik Yelki/i Salicısı 'na bir Arçelik Mikrodalga Fınn olm. Hoyolmız değişsin!

MiKRODALGA iLE PiŞiRMEK Mikrodolgo; elektrik enerjisinin elektromonyetik dolgoloro çevri/erek

lcullonılmosıdlf. Fmnı n çalış m ası strosındo

besinierin

içinden geçen mikrodalgalar besindeki su moleküllerinin hız/o titre mesine ve sürtünme yoluyla besinin hızla ıs ın masına

neden olur/or.

Doloyısıylo

bir Mikrodalga

Fırmlo pişirme

süre-

ci minimuma indirgenerelc zamandan 'le enerjiden çok büyük

tasarruf soglonmış olur. Arçelik Mikrodo/go Fırınlar/o yalnızca

"YAŞAMA~ AYRILAN ~

zAMA N

ARÇELIK.

birkoç dakika içinde dilediginiz yeme{;ji don muş

yiyecekleri çözeb ilir, hatta

pişirebilir, koskatı çıtlf

çıtlf

ızgoro

yapabilirsiniz. Mutfak

yaşamınızda

Mikrodo/go

kökten bir devrim yarotocak olon Arçelik.

F~rınlonn,

begenece{;jiniz ve birini mutlaka kendi-

niz için uygun göreceginiz üç de{jişilc modeli mevcuffur.

Mitsubishi Klima ortam sıcaklığını istenilen derecede tutan "Heat Pump" sistemiyle size istediğiniz iklimi yaşatsın .

Önceden programlayın

• 7100 BTU 'dan 108.500 BTU'ya kadar 38 çeşit split klima • Tavan , a sma tavan , duvar, yer , salon, multi ve kanal bağlantılı tipleriyle her mekan için farklı seçenekler • Mikro kompüter kontrollü fonksiyonla r • Kısa süreli elektrik kesintileri ve hatalı

l lllllll lll Illiilli

kulla n ımda n doğacak aksakl ı klar

veya dokunun uzaktan kumanda düğmesine Hawaii'yi odanıza .. . iş yerinize .. evinize taşısın . Olağanüstü sessiz ... ekonomik ve yüksek verimli Mitsubishi Klima 'lar size konforu yaşatsın .. .

için "3 dakika zaman röleli" koruma mekanizması

• Nem a lma fonksiyonu • Stoktan hemen teslim • Y u rtçapı n da ya y g ın servis güvencesi

TEM ~ ELEKTRONIK iSTANBUL BÖ LG E (MER KEZ) : Tel: 325 57 60 (4 Hat) Fax: 325 57 79 ADANA BÖLGE : Tel: 19 31 09 (3 Hat)· 19 31 26 (4 Hat) Fax: 1931 2 1 ANKARA BÖ LG E :Tel: 230 38 94 - 230 03 40 Fax: 230 03 39 :Tel: 22 49 60 - 63 68 23 Fax: 21 82 02 izMi R BÖLGE

TEM OO bir Hacı Ömer

00 BANCI Holding kuruluşudur .

6 MITSUBISHI

. . . ~t___st::ı~~

TuRizM h6uMM

lOOO'Ii y1llar1n

e~iğinde

Akdeniz'de dikkati çeken ülkelerden biri Türkiye. Son y111arda marina alaninda yapt1ğ1 ciddi yat1r1mlarla Akdeniz'in gözde ülkelerinden biri olma yolunda önemli adimlar atan Türkiye, denizcilik ve yat turizmi aç1s1ndan çok çekici imkanlara sahip. Engin denizleri ve kristal sular1yla ülkemiz Akdeniz'in halen en bakir ve çekici bölgesi olma özelliğini koruyor. Geçen y1llarda k1y1lar1nda birçok marina in~a edilen Türkiye, bunlarin i~letmesinde de ba~ar1 kazanarak ülke k1y1lar1n1 yatç1lar için bir kabe haline getirdi. Bu zarif marinalarin fiyat bak1m1ndan da çekici olmasi, Avrupa'nin pek çok k1y1s1ndan yatç1lar1 gerek kl~lamak gerekse yaz gezilerini yap~ak için Türkiye'deki marinalara çekeceğe benziyor. Kadir K1r bize marinalari gezdiriyor. With its open seas and crystal clear waters, Turkey remains the most attractive and unspoiled country in the Mediterranean. During the past decade the Turkish coastline has been the focus of major maritime investment and it's new marinas are attracting the attention of yachtsmen and seafarers in this region. Providing modern fac ilities, the well-managed marinas offer reasonable prices and are welcoming European y achtsmen througout the year. Kadir K1r takes a look at the new Turkish marinas. 100 SKYLIFE 5 1992

istanbul, Anadolu ve Avrupa yakasında büyük ölçekli iki marinaya sahip. Atatürk Havalimanı 'na yakınlığı yatçılara

nedeniyle önemli bir

avantaj sağlayan Ataköy Marinası (üstte) ve istanbul'un en güzel koylarından biri olan Kalamı~'taki Kalamı~ Marinası

(altta). On the European and Asıon shores of Istanbul. the Ataköy Morina (obove), mınutes from lstonbul's Atatürk Aırport. and the lıvely Kolomış Morina (below). provıde excellent

servıce

reosonoble pnces.

İstanbul vrup a ya k as ınd a bulun an Ataköy Marin as ı , ya nı ndaki dev a lı şve ri ş merkezi ve otelleriyle dev bi r yat ı rım . Ayn ca hemen birkaç kilometre ötesindeki İstanbul Atatürk Havali manı da yatçılar ve deni zcilere büyük bir ko l aylık sağlı yor. Marina, b eş yıld ı zlı servisi ve tüm çekek hi zmetlerinin ya n ı sıra dev yatla rı da b ann d ırab ilecek her türlü imkana sahip. Kentin Anadolu yakas ınd ak i Kal a mı ş

Marmara Marinas

he Ataköy Marina is located on the European s ide of Istanbul just minutes from the Atatürk International Airport and seaside hotels. The marina has a number of bars and restaurants, boutiques, sportswear stores and a hardware store which caters to the yachtsman's needs. Nearby is the large shopping mali, Galleria. with its year-round skating ri nk. fast -foo d restaurants and chic department stores. The marina provides fıve star service. drydock facilities, has berths for large yachts. O n the Anatelian side of Istanbul the Kalamış Marina is a large complex situated in one of the prettiest bays of the Marmara Sea. The marina is close to the Fenerbahçe Park which has been renovated recently and is a lively spot with cafes. restaurants and outdoor concerts during the summer months. Aegean Marinas

Marinas ı ise şu s ıralarda biraz bakım s ız da olsa çok büyük bir kompleks. İstan bul'un e n güzel ko y larından biri olan Kalamı ş Koyu'nda kurulmu ş olan marinanın çok yakınında geçtiğimiz yıllard a ye nide n düze nl enen Fe ne rbah çe Parkı bulunuyor. Kimi açıkhavada hizmet veren birçok kahve ve lokantaya sahip o lan parkta zaman zaman konser ve gösteriler dü zenl e niyor. Ay rıca Kalamı ş Marinası 'nın çevresi de son zamanlarda aç ılan irili ufaklı lokanta ve barlarla çok canlı bir atmosfere kavu şmu ş durumda.

Ege

kıyılan

Çeşme Marinası küçük ama çok sevimli bir tesis. Dev boyutlu motor yatlann hem barındığı hem de b eş y ıldızlı bir servis aldığı marina, Ege'nin ineisi gibi. T ürkiye'nin en eski ve e n büyük marina s ı olan Ku ş adası Marinası'na ula ştı ğı nda insan önce transatlantikleri görüyor ve ilçenin ülke mizin en öne mli turistik me rkezle rind e n biri oldu ğ unu bir ke z daha hatırlıyor. Turizm Bakanlığı 'na bağlı bu büyük marinayı yıllardır idare eden .....

The Çeşme Marina is a pearl on the Aegean coast. lt is a relatively smail but well-run marina where large mote r yachts can fınd superb accomodations and receive fıve-star service. The marina at Kuşadası is the largest and oldest in Turkey and the many transatlantic ocean liners that dock in these waters attest to the im portance of this town for Turkey' s tourism. International marina connoisseurs agree that the success of the Kuşadası marina is largely due to the organizational talents of Mehmet Gürlek who has been managing this Ministry of Tourism facility for several years. The Bodrum Marina is crowned by the dramatic medieval castle once belonging to the Knights of St. john. The manager of the marina, Ali Bezirgan, is himself a true chevalier and knows every tour operator and yachtsman in the area. He can teli you, in French or English. where to fınd the best of everything in and around Bodrum. The prices at the marina are very reasonable; breakfast amidst the bougainvilleas costs approximately two dollars. O nce the extension of the present marina is completed. Bodrum will be able to service 300-400 yachts. Now it is the most popular starting po int for the "blue joumey", an odyssey that takes you into the nooks and crannies of the otherwise inaccessible Turkish coastline. The majority of the boats at the Bodrum Marina are S 1992 SKYLIFE

ıOı

TURIZM ITOURISM

Mehmet Gürlek usta bir yönetici. Uluslararası yat yazarlan bu seçkin yöneticinin gösterdiği gayretle yı llardır Kuşadası'nı önemli bir bölge olarak ayakta tutttuğu konusunda hemfikir. Bodrum Marinası'nın yöneticisi Ali Bezirgan ise tam bir Bodrum şövalyesi ... Bezirgan'ın Bodrum'a gelen yatçı ve turizm yat:ınmcılan arasında tanımadığı yok gibi. Marina yöneticisi aynı zamanda iyi bir rehber: Bodrum ve çevresinde en iyi otelin, restoranın, en güzel koyun ve en iyi hizmetin nerede bulunabileceği konusunda isteyenlere İngi li zce ve Fransızca olarak gerekli bilgiyi bir çırpıda söyleyiveriyor. Marina hizmetlerinin son derece makul fiyatlarla verildiğini de belirtmek gerekir. Marinanın begonvillerle çevrelenmiş restoranında mükemmel bir

1Ol SKYLIFE 5 1992

sabah kahvaltısı 2 dolar civanndadır. Büyütülme çalışmaları tamamlandı ğında Bodrum Marinası 300-400 tekne alabilecek kapasiteye sahip olacak. Teknik hizmetlerin sınırlı olarak verildiği marinada en hoş manzara ise geceleri ışılışıl aydınlatılan Bodrum Kalesi'nin kıyısında denizin üstünde süzülen tekneler. .. Bodrum-Marmaris arası yapılan Mavi Yolculukların da başlangı ç noktası olan marinada genellikle özel tekne ve bare boat'lar bulunuyor. Marmaris, Türkiye'nin özel işletıneli ilk marinasına sahip. Netsel Marina, hem ulaşım, hem de yerleşim bakımından harika olanaklar sunuyor yatçılara. Marinayı gezdiğinizde, kuruluşun yöneticilerinden Süleyman Sazak'ın da söylediği gibi yatınmlann başanlı olabilmesi için mutla-

ka insan unsuruyla desteklenmesi gerektiği gerçeğini bir kez daha gözlerinizle göre biliyorsunuz. Netsel Marina, temizlik açısından Türkiye'deki marinalann başın da geliyor. Marinanın bir başka özelliği de çevreci yanı. Her türlü antma tesisine sahip olan marinada atık mazot ve petrol üıiinleri toplanıyor ve başka katkılarla sivrisinek ilacı olarak belediyenin hizmetine sunuluyor. Marmaris'in bir alt ayağı olan Göcek, son zamanlarda Avrupa'nın en popüler bölgelerinden biri haline geldi. Doğal bir marina olan Göcek'te yüzlerce yat:ı banndıracak çok sayıda koy ve ada bulunuyor.

Akdeniz bölgesi Antalya, Türkiye'nin en nitelikli ve üs-

tün servis veren ve dünyada isminden en çok bahsedilen marinasına sahip: Kemer Marinası. Arazi yapısına uygun şekilde inşa edilmiş bu tesis, Akdeniz'in en iyi marinası olarak kabul ediliyor. Öyle ki, İngiliz yat yazarı James Boyd, "Kemer Marinası için bütün övücü kelime leri sıralayın, sonra da bunu ikiyle çarpın" demekte. Bu arada Antalya Serbest Bölgesi'nde yapılan ve Türkiye'nin en büyük marinası olan dev ölçekli te sisin Kemer'e rakip çıkacağını da haber verelim. Kıbn s ve Akdeniz gezintileri için ideal bir ba ş langıç noktası olan Antalya Marinası, megayatlar için her türlü teknik imkana sahip. Büyük ölçekli gemiler ve Cannes'daki dev tekneler yakın zamanda Antalya Marinası'nda boy göstermeye başlayacak... • Antalya'da, Kemer ve Serbest Bölge'de kurulan marinanın yanı sıra bir de şehrin içinde yer alan küçük yat limanı var. Bu liman motor gezilerinin başlangıç noktası

oluyor (solda) . Göcek, yüzlerce koyuyla doğal bir marina (sağda üstte). Badrum Marinası genişletildiği

zaman 300-400 tekne barındırabi/ecek (sağda altta).

Antalya has o smail but channmg manna JUSt below the walls o( the old cıcy (/efe). The Göcek Manna ıs located ın o beautı(ul cove. surrounded by pine trees and exotıc archıtecture (above nght). Once the extentıon o( the Badrum Manna ıs completed ıt wı// ho/d 300-400 yachts (below nght).

privately owned or rented as "bare-boat" charters. The technical services at the manna are stili rather limited but the romantic view of the yachts plying the illuminated waters surrounding the castle make thıs manna a favorite among captains and crew. South of Bodrum is the Netsel Marmaris Marina. the fırst privately managed marina in T url<ey. The accomodations for visitor and vessel are excellent as is the transportatıon system w ithin the marina. Süleyman Sazak has brought professıonal management to Netsel and it is now the cleanest and most environmentally-conscious facility in T url<ey. The Göcek Bay has recently become one of the most popular yachting destination for Europeans. The smail. privately-owned and managed marina across the bay from the town of Göcek is set ın a peaceful cove surrounded by pine forests. The marina buildings have been decorated wıth a varıety of ıntriguing

antıque

facades and house a very good restaurant. Nearby there are hundreds of smail bays and islands perfect for day trips or an ovemight cruise. Mediterranean Marinas The intemationally famous Kemer Manna. located west of Antalya. is a favonte of European yachtsmen. The British yacht joumalist. james Boyd says "Make a list of all the positive points in a marina, double it. and you come close to descnbıng the Kemer Manna. " Antalya will soon become the site of the largest marina in Turl<ey which is now under construction in the Antalya Free Trade Zone. This will be an ideal disembarl<ation point for trips to Cyp rus and other Mediterranean destinations. The new Antalya marina will have the most advanced marine facilitıes in the regıon and wıll soon become a mecca for the mega-yachts that now dock at Cannes. • 5 1992 SKYLIFE

1OJ

Mesela 10 milyar

---:_/

liralıl<

hisse senediniz var.*

( *)Yapı

Kredi Yatmm'm Hisse Senedi Kredisi'nde alt smır SO milyon TL 'dir. Üst smır yoktur.

Yapı Kredi Menkul Değerler Merkezleri

Yapı

Kredi

şimdi

Yatırım,

1O milyarlık

hisse senedi daha veriyor! Hisse

senedi kredisi

ile.

Portföy hacminiz ister 100 milyon olsun. ister 100 milyar ya da daha fazla. Hisse senedi kredisi ile iki katına çıkarabilirsiniz. Yapı Kredi Yatırım'ın Hisse Senedi Kredisi'nden yararlanın. Daha fazla kazanın.

YAPI

•

KREDI

YATIRIM

HISSE SENEDI KREDISI • Elin izdeki hisse senetlerinin bir katına kadar hisse senedi. • Elinizdeki paranın iki katı değerinde hisse senedi . • Elinizdeki hisse senetlerinin değerin i n yarısı kadar nakit. Kredi alt sm m 50 milyon TL 'dir. Ost sı mr yoktur. Kuruluşlara ve gerçek kişilere verilir. Ipotek. Yapı

kefalet aranmaz. Krediye esas olacak hisse senetlerinin

geçmesi gereklidir. Kredi talepleri özel bir

hızla

Kredi Ya tm m 'm onaymdan

sonuçlandmilL

Hisse Senedi Kredisi bütün Yapı Kredi

üzü ikiye katl1yor. 2 62 00 ( 15 hat} Ankara: (4} 431 98 16

433 89 18

şubelerinde.

YAPI'\rKREDi YATIRIM

432 07 70 lzm ir: (5 1} 19 63 43

19 63 44

19 92 05 Ada na : (71 } 18 20 02 (3 hat}

OPEL ASTRA

BU OTOMOBİL EMNiYET KEMERi TAKIYOR.

Opel Astra'nın emniyet donanıını o kadar ileri düzeydedir ki, kendi emniyet kemeri bile vardır. Ön ve arka kapılar boyunca uzanan çift sıra çelik bar, yan darbelerin etkisini, tek noktada yogunlaşmadan geniş bir alana yayarak, en aza indirir. Opel Astra'da, takılınası yasal bir zorunluluk o lan standart emniyet kemeri de geliştirilmiş bir tasanma sahiptir. Şimdiye kadar sadece lüks otomobiliere özgü olan

( ~'l ·L ELJR( l ··12

i!!J OH 'ICIAI.\l 'ON~~{ _, ,-4~

"çarpma anında darbeye dayanıklı" Opel Astra emniyet kemeri, kritik anlarda 22 milisaniyede kilitli duruma geçerek sürücü ve yolcularını savrulma ve ça rpmalardan korur. Çelik korumalı kabinini ve özel emniyet kemerini tanıyınca, Opel Astra'nın kendi kategorisindeki diger tüm otomobillerin ötesinde oldugunu bir kez daha anlayacaksın ız.

Daha iyi bir otomobil. Daha iyi bir seçim.

o-rd~~~! .......-

OPEL-8-

XEROX

Dünyada fotokopinin

ve faksın adı neden Xerox? İş dünyasına ilk fotokopi makinesini ve ilk faks cihazını Xerox sundu.*

Yıliardır ayrıntıdan bütüne belgeişlem teknolojisinde kaliteyi Xerox belirledi. Hız, verim, çıkış kalitesi ve hizmet anlayışında gelişmeleri Xerox yönlendirdi. Ve iş dünyası fotokopiyi, faksı Xerox olarak adlandırdı. •nk fotokopi makinesi 1949, ilk faks 1964' de Xerox tarafından hizmete sunulmuştur.

XEROX OFFERS 3 YEAR WARRANTY ON ALL COPIERS

Xerox Büro Araçlan Tic. ve Servis A.Ş. Ka sap Solcak No:12/5 Konak Aı.er lşharu

Esentepe 80280 lST ANB UL Tcl :274 93 54 Faks:267 09 04 Atatürk Bulvan No:138/ABC Kaval<lıdere 06640 ANKARA Tcl:427 31 55 (4 hat) Faks:427 31 59

•

,... Danışmanlık

Mamul ve Ekipman

•

Kuruluşunuzun temizlik sorununun çözümü içi n Lever Endüstriyel ile temiz bir anlaşma yapın. Danışmanlık, mamul ve ekipman, eğitim, servis konularında profesyonel bir kuruluşu yanınıza alın .

Eğitim

; - 4 Servis

-lll!:: -~-~~

Lever Endüstriyel MERKEZ Tel: (1)279 35 64 ISTANBUL Tel: (1)584 12 87 - 584 16 04 KADlKÖY Tel: (1 ) 372 2 1 01 BURSA Tel: (24)11 06 91 ANKARA Tel: (4)286 75 59 - 286 64 86 SAMSUN Tel: (36)18 28 67 IZMIR Tel: (51) 16 18 93 ANTALYA Tel: (3 1)34 31 80 - 81 ADANA Tel : (71)18 22 14

THE PASSIONATE PURSUIT OF LIGHT lflğln

pefinde yolculuk

A loving survivor of the Impressionistic vision, American artist W. joe In nis will exhibit his paintings o/Turkey and Northern Cyprus at the Alay Köşkü at Topkapı Palace from May 15th to 29th.

rresting colors counterpointing lights and darks. Classic themes of women, young girls. soft landscapes and cool interiors. Scenes of Istanbul, Antalya. Side and Gime. A smail boat caught adrift at sundown in Bebek. The impressionist's fixation on light and its effects on color. Widely acclaimed American impressionist W. Joe lnnis, who will be exhibiting his paintings at the Alay Köşkü at Topkapı Palace in the second half of May under the auspices of Turkey' s Fine Art and Cultural Foundation, spent last year living in Turkey. absorbing its culture and observing the changing quality of its light.

ı ıO

SKYLIFE 5 1992

The SS-year-old native of Chicago made his mark on the art world with a retrospective exhibition in T okyo's famed Isetan Gallery in 1984. Successful exhibitions in Tokyo. Seoul, Buenos Aires and New York followed. lnnis has eamed international credentials by living and working in these cities as well as in Mexico and France. lnnis added Turkey to this list of widely disparate countries last spring. He moved here to prepare for an exhibition with Şark Sigorta in the fal!, spending the summer in a studio in Side overlocking the Med iterranean before moving to Gime. where he lives in a home just behind the picturesque harbor. "Gime won out over Istanbul as a place

to live," he recalls, "but only just barely. have always been tom between the vitality of a city and the quiet of a smail town. An artist needs to be near both, but living here and showing in Istanbul is the best of both worlds; the quiet of a smail town within an hour's plane ride to a bustling, exciting city." The Alay Köşkü, a large polygonal gazebo set opposite the Sublime Porte on the outer walls of Topkapı Palace, provides a wonderful venue for the In ni s exhibition. In former days the Sublime Porte led to the palace and offices of the Grand Vizier, where most of the business of the Ottoman Empire was transacted. Hence it came to stand for the Ottoman govemment itself. The latticed ....

SERGi / E.XH/8/T/ON

Amerikali ressam W. Joe Inn is, 15-19 May1s tarihlerinde, KÜSA V tarafindan restore edilen Alay Köşkü'nde bir sergi aç1yor. Tan1nm1ş

lnnis' superb compositions capture the changing Mediterranean light and its magical effect upon his various subjects. The artist's bold brush strokes and assured use of color reveal the influence of the Post-lmpressionist master Cez:anne. koyulu gözalıcı renkler. genç kızlar, manzaralar ve sakin iç mekanlar. İstanbul, Ankara, Side ve Girne'den görüntüler. Bebek'te günbatı mında deniz üstünde süzülen bir kayık. Bir empresyonistin ı şık ve onun renkler üzerindeki etkisine olan tutkusu. Mayıs ayının ikinci yarısında eserlerini Alay Köşkü ve Topkapı Sarayı'nda sergileyecek olan tanınmış Amerikan empresyonist ressamı W. Joe Innis , geçen yılını Türkiye'de geçirdi. Innis bu bir yıl boyunca Türk kültürünü inceledi ve ışığın değişen özelliklerini gözlemledi. 55 yaşındaki Chicagolu ressam sanat dünyasındaki ilk çıkış ını 1984 yılında Tokyo'nun tanınmış Isetan Galerisi'nde açtığı retrospektif sergisiyle yaptı. Bunu, Tokyo, Seul, Buenos Aires ve New York'taki başarılı sergiler izledi. Innis uluslararası ününü bu şehirlerin yanı sıra Meksiko ve Fransa'da hem yaşayıp hem de çalışmasıyla kazandı. Innis geçen baharda bu birbirine hiç

çıklı

Kadınlar,

S 1992 SKYLIFE

ı ı ı

SERGi I EXHIBITION

inşasindaki

incelik ve beklenmedik

değişiklikler gösteren barok niteliği, Alay Köşkü'nü Boğaz'daki diğer saray ve köşklerden ay1ran en önemli özelliği ... Goodwin, Alay Köşkü'nün, adeta çadirda

gibi, iç ve diŞ mekan arasinda neredeyse hiç ay1r1m yapmayan Osmanli yaşam biçimini temsil ettiğini belirtiyor.

yaş1yormuş

b e nz e m e ye n farklı ülk e le r li s tes in e Türkiye'yi de ekle di. Şark Sigorta için sonbaharda bir sergi açmak üzere buraya yerleşen sanatç ı bütün bir yaz mevsimini Side'de Akdeniz'e bakan stüdyosunda geçirdi. Daha sonra da Girne'ye, !imanın hemen arkasındaki evine taşındı. Inni s, "Girn e yaşanacak yer olarak İ stanbul'dan baskın çıktı" diyor ve devam ediyor: "Ama çok az farkla. Ben her zaman için kalabalık bir şehrin canlılığı ile küçük bir kasabanın sessizli ğ i arasında seçim yapamamı şımdır. Bir sa n atçı ikisine de yakın olmak istiyor. Ama burada yaşayıp, çalı ş malarımı İstanbul'da sergilemek galiba en iyi çözüm oldu. Bir saatlik bir uçak yolculuğuyla küçük kasabanın sükuneti nden büyük şe hrin karg aşas ın a ul aş ı veri yorum." Topkapı Sarayı'n ı çe vir e n surların içinde, Gülhane Parkı'nın hemen girişin de padişahların geçit alaylarını izlemesi için yaptınlm ı ş olan Alay Kö şkü , Innis sergi si için çok uygun bir mekan. Kö şk, O smanlı Imparatorluğu zamanında sadraza mlık binası

olarak kullanılan Babtali'nin karşı bulunuyor. Alay Kö şkü, 16. yüzyı lın sonlarında, padi şahın, ordu savaşa ç ıkmad an önce ya da sünnet düğünü gibi sa rayın önemli g ünlerini kutlamak için !stanbul esnaf loncalarının ya ptı ğ ı geçit törenlerini izl eyebilmeleri için in şa e dilmi ş ti. Yüzlerce lancanın üyeleri hükümdarlarını selamlamak isterdi. Padi şah da orada olmak zorundaydı. 4. Murat sa ray duvarlarının köşesindeki kuleyi seyir için seç mi ş ama gö rü ş açısının darlı ğı neden iyle kuleyi y ıktırıp yerine ufak bir kö şk yaptırını ştı. Ondan sonra gelen padi şahların kimi yeni bir k öş k y aptırdı , kimiy se ye nid e n yaptırı yornı u gibi köşkü onarttı. Köşkün sında

windows of the Alay Köşkü, or Parade Pavilion, offered the sultan a perfect vantage point for observing the comings and goings at the palace of his Grand Vizier. From here, the Sultan reviewed the extravagant processions and great parades which embellished the life of the co urt. The present building dates to 1819, when it was rebuilt by Sultan Mahmut ll, but there had been a Review Pavilion at this po int from much earlier times. Typical of the Ottoman love of vantage points, the piano nobile projects beyond the

lower storeys and theır windows are supported on piers. A smail baroque marble fountain inserted at ground level ıs elegant enough to punctuate the architecture with poetry. The baroque quality of the kıosk, wıth its unexpected changes of spatial emphasis and the lightness of ıts constructıon, distinguishes the pavilion from the pomp of other 19th century palaces and mosques. English architectural histonan Godfrey Goodwin, who has studied the building extensively, observes that "the Alay Köşkü represents the Ottoman way of life .....

5 1992 SKYLIFE

ı ı

SERGI I EXHIBITION

The Alay Köşkü represents the Ottoman way of life which made little distinction between indoors and outdoors, any more than does life in a tent. Nor was there any formal frontier between reality and make·believe... The most striking feature of the kiosk is the splendid onion dome which culminates in three graceful knots at the crown. In one sense the kiosk is the ultimate tent of the Ottoman dynasty.

which made little distinction between indoors and outdoors. any more than does life in a tent. N or was there any fonmal frontier between reality and makebelieve ... "The decor is light-hearted. Shades of grey create a three-dimensional flow of ums awash with delicate foliage. Elsewhere wreaths are united by an idiosyncratic key pattem and plants shaped like lyres are crested with plumes. The simple ceilings latticed like plain

halma boards contrast wıth the liveliness of that of the viewing chamber where the shallow dome springs from 16 omamental points to fonm elegant centrasting segments. "For the passer-by ...the most strikıng feature of the kiosk is the splendid o nion dome wıth 24 ribs tied into three graceful knots at the crown as ıf they were drawıng the dome from the sea like a net... in one sense. the kıosk ıs the ultimate tent of the Ottoman dynasty... ".

en çok dikkati çeken bölümü cumbalı ve çok kenarlı seyir odası. Seyir odasının alt katlardan ve onlann pencerelerinden daha ileri uzanması ve payandalar üzerind e durması Osmanlılann seyir yerlerine olan merakının bir göstergesi gibi. Köşkün zemin katında sadece bir musluk ve yalaktan oluşan ama çok zarif mermerden yapılmış bir çeşme bulunuyor. Inşas ı ndaki incelik ve b e kl e nmedik değişiklikler gösteren barok niteliği, Alay Kö ş kü ' nü Boğaz'daki diğer sa ray ve köşklerd e n ayıran en önemli özelliği ... Köşk hakkında derin ara ştırmalar yapan İngiliz mimari tarihçi s i Geo ffr ey Goodwin, Alay Köşkü 'nün, adeta çadırda yaşıyormuş gibi, iç ve dış mekan arasında neredeyse hiç ayının yapmayan Osmanlı yaşam biçimini temsil ettiğini belirtmekte. Goodwin kö şke ilişkin gözlemlerini şöyl e anlauyor: "Dekor sevimli ve canlıdır. Gri tonlarındaki üç boyutlu vazolar, zarif çiçeklerle süslüdür. Geri kalan duvarlarda ana motifle birbirine bağlanan çiçek çelenkleri, tüylerle süslü ve !ir biçiminde sıralanm ı ş bitkiler vardır. Kafes i ş i basit tavanlar, birbirinden fa rklı on altı dilimden oluşan basık kubbeli seyir odasının canlı bezeın es iyle kontrast halindedir. Sokaktaki insan için Alay Köşkü 'nün en ça rpıcı yanı, pencerelerdeki yaldızlı kafesler d eğil , 24 kiri şli, soğan kubbedir. Tepede üç zarif düğüınde birl eşe n kiri ş l e r , kubb eye, denizden çekilen bir ağ görüntüsü verirler. ... Kö ş k, bir anlamda O s manlı hanedanının son otağıdır. " • 5 1992 SKYLIFE

ı ı

OTOMOBiLiN YARINI ÜZERiNE ... 2

GECELER 3 KAT DAHA AYDlNLlK! Bundan 20 olarak üzerinde

yıl

önce BMW'nin güvenlikle ilgili

çalıştığı

bırakarak

anında,.

o dönemde otomobilseverlere birer

yinden far

yağ

arızasına

basıncına,

yağı

rak

düze-

gileri veren Multi Information Di splay.. .

durmayı

ABS Fren Sistemi ... Çarpma

saniyenin %3'ünde otomatik ola-

şişen,

direksiyondaki hava

yastığı

(airbag) ... Ön ve arka tamponlardaki

buzlanmadan

kadar güvenlikle ilgili bil-

zeminlerde bile güvenle

sağlayan

pek çok konu,

hayal gibi geliyordu: Motor

ıslak

ilk kez bir otomobile uygulanan xenon farları, üç kat fazla ı~ık , be~ kat fazla ampul ömrü sağlıyor.

Otomobilin fren diskini saniyede 5-12 kez tutup

darbe emici elemanlar ... Ya da bir darbeyle karşılaştığında

olabilen gövde .. .

kontrollu olarak deforme

BMW sahipleri bugün , bu üstünlüklerle gelen güvenliği yaşıyor. gerçekleşecek :

Ve çok

Xenon

yakında

bir hayal daha

farları.

farları,

ışıklan

xenon ampullerini, ilk kez bir oto-

mobilde kullanabilecek boyutta üretmeyi Xenon

rinde çalıştığı bir diğer konu ise, Münih Teknik Üniversitesi ile birlikte yürütülen Companion Güvenlik Projesi.

BMW mühendisleri, özellikle stadyum dırmada kullanılan

BMW mühendislerinin güvenlikle ilgili olarak üze-

başardılar .

halojen farlardan üç kat fazla

ışık ,

Bu proje, otomobiliere aracılığıyla

Çok

BMW'lerde olacak .

yakında

xenon

farları

tüm

koşulları,

kaza

durumları

liğiyle

ilgili konularda, sürücünün

anında

bilgilendirilmesini

beş kat fazla ampul ömrü sağlıyor . Üstelik göz kamaştırmıyor.

yol

yerleştirilen

bilgisayarlar

gibi trafik güven-

amaçlıyor.

Otomobilin tarihinde "ilk"lerin yaratıcısı yarınında

BıttW

Türki

BMW'dir. Otomobilin da BMW ı e Geli~

imzası

IJ-IiiiiU! ssi/1

olacak .

Sizi geleceğe ulaştiracak

Borusali Olo Serl'i., re

Tıcoret

ÇEVRE ENVIRONM NT

urkey's flora ıs at ıts most spectacular ın the spnng when the landscape is transformed into sheets of color. In the mountaıns glıstenıng snowdrops. crocuses and dnfts of blue grape hyacinth emerge from beneath the retreatıng snows. Ancıent archaeologıcal ruins come alıve with golden henbane. garlıc mustard and blue alkanet. Cornfields and roadside verges are covered wıth poppies. flowenng thıstles and gladıolı; the hillsıdes carpeted wıth fntıllaries, wıld tulıps and inses. Olıve groves lıe deep ın the scent of naples garlıc. Pınewoods are dotted wıth helleborine and. where the oveıiıead cover ıs not too dense. a glonous array of brightly colored orchıds. lndeed. T urlkey passesses one of the nchest and most dıverse flora of any country ın the world. With ıts broad ran ge of habıtats. from the shoı·es of the Medıterranean to the mountaınous central Anatolıan plateau and the lush forests of the Black Sea coast. T urlkey has al most as many specıes of wıld flowers as the rest of Europe combıned. Over 8.500 specıes of wıldflowers have been registered as native to T urlkey. Over 30 percent of them can be found nowhere else on earth.

Th e Language of Flowers

The richness of the local floı·a has pervaded al most every aspect of T urlkısh culture. Wıld flowers are recurrent themes ın poems. folk storıes and placenames. In Ottoman tımes flora desıgns embellished everythıng from fabrıcs to glassware. bookbındıngs to woodworlk. In theır worlkshops at Izni k craftsmen decorated the famous local tiles wıth beautıful depıctıons of roses. tulıps. poppıes. hyacınths and honeysuckle. Floral motıfs appeared on carpets and kılıms. Regıonal vaııatıons ın color and desıgn often reflect dıfferences ın local flora and the different floweı"S used to make the dyes. Flowers were valued for the ır fragrance and healıng propeıtıes. In local spıce maıi<ets one can stıll fınd a wıde selectıon of perfumes and cosmetıcs. oıntments and medıcınes made from the essence of wıld flowers. Honey ıs stıll graded accordıng to the vaııety of flower from whıch the bees have collected the pollen. In the IBth century a flower gave ıts name to an entire era. Under the Sultan Ahmet lll the ımpenal couıt became obsessed wıth the cultıvatıon of tulıps. The sultan and hıs ecurtıers planted .... 110 SKYLIFE 5 1992

Baharda yap1lan yolculuklarda, Türkiye'nin bol s:e,itli, benzersiz bitki örtüsü tüm görkemiyle gözler önüne serilir. Gareth Jenkins, s:is:eklerin Türk kültüründeki yerini inceliyor ve bu :zengin doğal kaynaği tükenme tehlikesinden korumak is;in son :zamanlarda giri,ilen s;abalar1 anlat1yor.

ürkiye'de bitki örtüsünün en güzel zamanı, her yerin renkl e ndi ği bahar aylarıdır. Dağ larda, eriyen karların altından parıldayan kardelenler, ç i ğdem l er ve salkımlı sümbüllerin masmavi öbekleri çıkar ortaya. Altın renkli banotu, sarmısak otu ve mavi öküzdili, antik arkeolojik kalıntılara hayat verir. Mısır tarlalarını ve yol kenarlarını çeşitli gelincikler, devedik e nl e ri. kılıç çiçekleri kaplar; zamhaklar, yaban Jaleleri ve irisler yamaçlara yayılır. Zeytinliklerin gölgesine keskin sarmısak kokuları sinmiştir. Çam korularında benek benek helleborlar ve ağaçların çok sık olmadığı yerlerde

gözalıcı renkleriyle orkide dizileri görülür. Türkiye gerçekten de dünyanın en zengin ve en çeşitli bitki örtüsüne sahip ülkelerinden biri. Akdeniz kıyılarından dağlı k orta Anadolu yayiası na ve Karadeniz'in gür ormaniarına kadar birçok farklı doğal çevreyi barındıran Türkiye'deki yabanıl çiçek türlerinin sayısı, neredeyse diğer Avrupa ülkelerinin toplamı kadar. Türkiye'de yaşadığı saptanmış bulunan yaban çiçeği türleri 8 .500'den fazla. Bunların yüzde 30'u aşan bir kısmınaysa. dünyanın başka hiçbir yerinde rastlamak mümkün değil.

Çiçeklerin Dili

Bölgesel bitki türlerinde görülen bu zenginlik. Türk kültürünün he men her boyutuna yansımıştır. Yaban çiçekleri, şiirlerde. halk öykülerinde ve ye~ adlarında sık s ık anılır. Osmanlı döneminde kumaştan cam eşyaya. kitap cildinden ahşap eseriere kadar her şey, çiçek. desenleriyle süslenirdi. lznikli ustalar ünlü çinilerini birbirinden güzel gül. Jale. gelincik, sümbül ve hanımeli tasvirleriyle donatıyorlardı.

Çiçe k motifleri halı ve kilimierde de görülür. Bölgeler arasındaki renk ve de. sen farklılıkları genellikle çiçeklerin ve boya elde etmede kullanılan bitkilerin yö5 1992 SKYL.FE

lll

ÇEVRE 1 ENVIRONMENT

huge gardens with the graceful flower and fortunes were spent on acquiring rare varieties. Ahmet's reign became known as the T ulip Period and introduced a new word to the language, Tulipomania. There was even a "language" of flowers. In a more secluded time when the sexes were not allowed to mix freely, courting couples communicated by sending flowers. Each variety canried its own message. a floral code that covered the w hole range of romantic expressian from entreaty and acceptance to rejection and unrequited love. Endangered Beauty But in recent years T urkey's flora has come u nder serious threat. Uncontrolled collection of bul bs has depleted wild populations. Orchid populations have been decimated by collection for use in sal ep, a m ıl ky winter d ri nk made from orchid tubers. The Loose-Fiowered Orchid which was once abundant enough in wetland areas to color whole meadows purple is becoming an increasingly rare sight. Other, much less common, species are also dısappearing for the same reason. Another threat has come from collection for export to the large gardening markets ofWestem Europe. During the 1980s. the volume of bulbs exported reached over 60 million per year. including several endangered species of cyclamen. Steps are now being taken to limıt the damage. The Turkish authorities have introduced legislation to restrict the export of wild bul bs, including annual quotas and a complete ban on the export of endangered species. In 199 1 the Turkish Society for the Protection of Nature (DHKD) launched the lndigenous Propagation Project in cooperation with the London based Fauna and Flora Preservatıon Socıety (FFPS). At present most of the collection of wild bul bs is done by vıllagers who seli them to an exporter. lt ıs backbreaking and often very dangerous work. Under the lndigenous Propagatı on Project cultivation areas will be established in the villages, where the villagers will grow the same species that they cunrently collect from the wild. Not only wıll the villagers benefit but the wild bulb populatıon wıll be saved from further depredatıon. Eventually ıt is hoped that cultivation wi ll completely replace collection. and that Turkey's rich heritage o wild flowers w ill be preserved for future generations to enjoy. • l l l SKYLI FE S 1992

re de n yöreye değişmesinin bir so nu cudur. Çiçeklerin güzel kokmasına ve ş ifalı etkil e ri ne ço k önem verilirdi. Bugün de yerel baharat çarş ılarında yaban çiçeklerinin özsuyundan yapılmış çok çeşit li parfüm, kozm e tik madd e, me rh e m ve ilaçlara rastlanabiliyor. Balın kalitesi de hala arıların pole n topladığı çiçeklerin çeşitliliğine göre ölçülmekte. Güzel çiçeklere duyulan sevgi ve ilgi , oldukça yaygındı. 17. yüzyılda yaşamış Türk gezgini Evliya Çelebi, sadece Istanbul'da 80 çiçekçi dükkanı ve 300 çiçek yeti ştiricisi olduğunu yazm ı ştı. Bugün de kentin her semtinde çiçekçiler var: çinge-

nelerin çiçek tezgahlan da, önemli cadde ve meydanları şe nlendiren bire r re nk cümbüşü. 18. yüzyılda

bir çiçek, bütün bir döneSultan III. Ahmet zamanında saray çevresi, bir tutku halinde kendini Iate yetişlinneye ve rmi şti. Sultan ve adamları, bu zarif çiçek için muazzam bahçeler yaptırdı l ar: ender Jale çeşitlerini elde edebilmek için servetler harcandı. Hatta çiçeklerin bir "dili" bile vardı. Karşı cinsten kişile rin serbestçe biraraya ge l em ediği daha kapalı bir dönemd e, Oört eden çiftler birbirlerine çiçek göndererek haberleşiyorlardı. Her ç içeğin taşıdığı belli bir mesaj vardı: bu çiçek diliyle ilan-ı me

adını ve rmi şti.

aşktan

kabul edişe, reddedişten karşılık sevgiye kadar her türlü romantik duygu dile getirilebiliyordu. sız

Tehlikedeki Güzellik Yazık ki son yıllarda Türkiye'nin çiçekleri ciddi bir tehlikeyle karşı karşıya kaldı. Çiçek soğanlarının denetimsizce toplanması, bazı yabanıl türleri tüketmeye baş ladı.

ürkide yumrulanndan elde edilip kışın sütle içilen salep için, bazı orkide türleri yok edilircesine toplandı. Örneğin, ayrık çiçekli orkide bir zamanlar sulak çayırları mora boyard ı ; oysa şimdi, ender rastlanan bir çiçek. Çok daha az yaygın sıcak

olan diğer türler de, ayn ı nedenle yok olmakta. Başka bir önemli tehlike de, Batı Avrupa'nın büyük bahçecilik sanayiine yönelik ihracattan doğdu. 1980'lerde yıllık çiçek soğanı ihracatı 60 milyon adedi aştı. Buna, varlığı tehlikeye düşmüş çeşitli siklamen türleri de dahildi. Ama artık. verilen bu zararlan durdurmak için adımlar da atılmakta. Yetkililer, yaban çiçeği soğanı ihracatını sınırlayan yasal düzenlemeler getirdiler; y ıllık kotalar kondu, tehlikeye düşmüş türlerin ihracıysa tamamen yasaklandı. 1991'de Doğal Hayatı Koruma Derneği (DHKD), Londra'daki Hayvan ve Bitki Yaşamını Koruma Derneği'yle (FFPS) iş-

birliği yaparak Yöresel Çiçek Üretme Projesi'ni başlattı. Şimdilik, yabanıl soğan lar daha çok köylüler tarafından toplanıp ihracatçtiara satılıyor. Çok yorucu ve tehlikeli bir iş bu. Yöresel Çiçek Üretme Projesi uygulandığında, köylerde üretim alanları oluşturulacak. Burada köylüler, her zaman doğadan topladıkları aynı tür çiçekleri yetiştirebilecekler. Böylece hem üreticiler daha kazançlı ç ıkacak, hem de yabanıl soğan türleri daha fazla yok edilmekten kurtulmuş olacak. Sonunda, çiçek toplamanın yerini tümüyle yetişti rilen çiçeklerin alması hedefleniyor. Umarız, Türkiye'nin bu zengin mirası, gelecek kuşaklan da mutlu edebilsin . •

5 1992 SKYLIFE

lll

u! sağl1kl1

t:ier harekette tek bir havlu sağlayan

~lınırken diger. yaprakların

alınmasını

"multifold" katlama

yalnız

Özel dis enseri ile Marathan Havlul< şık ,

deko atif. Elektrikli kurutma

Marathan Havlularda var. Başkaların-

lerinin b

ca el sürülmemlş, tertemiz havlulara

yıkama ,

ulaşmanın

sağl ı klı

pratik

kım, onarım;

tekstil

makinı

havlula rı

a artma sorunları ortadan

kal kıyc

yolu .

Havlu ya daMarat on Havlu! n yararlandığı bu kolaylıktan siz de yararlanın .. . işyerini e ekonomik, sağlıklı , pratik ·n Girişim Pazarlama Kurumlar Müdürlüğü , (1} 274 27 00 . aramanız yeterli olacaktır. 'ı....

•

DUTY FREE ON BOARD -~-~- .

Dune Eau de Toilette Nat. Spray SO rnl SBDM

TÜRK HAVA YOLLARI TURKISH AIRLINES

DUTY

FREE Fahrenhelt Eau de Toiletfe Sp ray 50 rnl 49DM

Fahrenhelt AS 100 rnl 46DM

Potson Eau de Toilette Sp ray SO rnl 6BDM

Yakko Kravat Tek: 65 DM

Mendilli: 95 DM Vakko /16 DM

Eşarp

.... .

DUTY FREE ON BOARD

- - - - - - - -- - - - -- - --

Paris Eau de Toilett~ Spray SO m) 55_DM

Oplum Eau de -

...Toilette Spray .~O-ml 5BDM

Jazz Eau de_ . Toilette 5"_graLSO nil .. '." ,.. 43 . DM .... ·. l(ouros~.Eau-de

=Toilette Spray 50 ml '45 DM

Cha,_el No s Eau de Toilette

Sp(ay So mr 63DM

. BeautHul Eau de -~ farfum Spray 30 ml ·.,. 64DM

Knowing Eau.de Parfurp 5pray 30 ml

6BDM

" Sami$ara Eau de Parf&me s-prey so mı 68DM .

' :.-Davldciff Eau de ·

.• '

t=Y...

lt_\'.•

tl>.,_

...<\~";·

~~·

\ , ı~: ~ \

.... · .

DUTY FREE ON BOARD

Marlboro 100'" 20DM

Marlboro

l覺 gh t>

100'' 20DM

YeniRaka ' 7 DM '<

johnnie - Walk-er,Whısıw_ ··20DM

GordQn's ·. i")ıy Gırı

, l_p 0fv1

THY ViDEO PROGRAMI /VIDEO PROGRAM

Oscar Oyuncular/Cast

Sylvester Swllone. Yvonne DeCarlo, Don Ameche. Ma nsa Tomeı. OmellaMutı

eşh ur

kaçakçısı

M Provolone'un (Sylvester içki

Angelo

Stallone) ölüm dö şeğind e bulunan babas ı Papa Eduardo son nefesini veııne d e n önce oğlundan bir istekte bulunur. Onun ya şadığı bu kanunsuz hayatı terk ederek aile erelini gözeten. namuslu bir in sap o lma sını ister. Papazın (Dö n Ameche) ve Rosa teyzenin (Yvonne DeCarlo) yanında söy l e diği bu son arzusunu , Angelo istemeyerek kabul eder.

to his dyıng father's bedsıde. he's prepared for the worst. In the presence of Aunt Rosa (Yvonne DeCarlo) and the famıly pııest. Father Clemente (D on Ameche). the ailıng patııarch begs his son to give up hıs dıshonest lıfe and restore the famıly name to honor. In a moment of remorse. Snaps reluctantly agrees to obey hıs papa's plea. But the t mabout from hood to good ıs more dıffıcult and bewılderıng than Snaps ever ımagıned. Surrounded by a madhouse of peculıar characters and relatıves. ıt's no wonder that Snaps' new goody-two-shoes ımage ıs too fantastıc for eıther the cops or hıs new banker friends to belıeve . And ın a day full of surpııses. the bıggest of all ıs Snaps' realızatıon that nothıng ıs more crooked than the straıght and naıı-ow.

Class Action Bu dönü ş on un tahminind en de zordur. Etrafı garip karakt erler ve aile üyeleriyle ç evrilmi ş olan Angelo'nun yeni portresi ne polisleri , ne de banka soyguncusu arkadaşlarını in andıracaktır . Sürprizlerle dolu bu çı l gın komediel e Angel o, namuslu bir hayat sürdürmenin hiç de kolay o lm ad ı ğını görür. hen notorıous gangster Angelo "Snaps" Provolone (Sylvester Stallone) ıs summoned

W 1 31 SKYLIFE 5 1992

Oyuncular/Cast Gene Hockman. Mary Elızabeth Mastrontonıo

San Fransisco'nun ta nınmı ş bir hukuk şirke tinin ortağı olabi lmi ştir. Baba-kızın ara larınd aki

bağlardan

olan

ortak biri de, birbirleriyle

zıtlaşmadır. Şimdi karşı

karş ı ya

geldikleri bu zor dava, ya daha da yakınlaştıracak, ya da aileyi parçalayacaktır. on l arı

or the plaınt iff: Jedediah Tu eker W ard. the legendary cıvil lıbertıes lawyer and a brilliant. chaıısmatıc man who has dedıcated his life to defendıng underdogs against corporatıons and the state. For the defense: Margaret W ard. equally bııllıant and dııven. A woman whose legal skılls have made her the next partner at San Francısco's most prestıgious corporate law fırrn. A father and daughter whose only common bond ıs the dısdaın they have for each other. Now they wıll battle ın a hıghly charged class action lawsuit that wıll either bnng them together or tear the ir family apart forever.

Hot Shots

avcı:

jedediah Tucker Ward, ünlü bir insan h akları savunucusu. Zeki ve kendini i ine adamı bir savc ı olan Ward güçlüye karşı güçsüzü savunmay ı kendine amaç edin mi ştir. Savunma makamı: Margaret Ward. aynı ölçüde zeki ve hırslı . Mesleki kabiliyetle rind en dolayı ,

Oyuncular/ Cast Charlıe Sheen. Cary Elwes. Va/ena Go/ıno. )on Cryer, Kevın Dunn. Bı// /rwın.

Uoyd Bndges.

11ahraman ve batı ! ~ nançlarından arınmış bir pilot olan "Topper" (Charlie

ohnny Utah (Kenau Reeves) ıs a mgue. a rebel. Always lockıng for the edge. always lıvıng on ıt. When ınJurıes kill a promısıng pro football career. he JOıns the FBI. and the Bureau appoınts hım to Los Angeles. Assıgned to ınvestıgate a near-perfect stnng of bank robbenes. specıal agent Utah takes a lead from hıs partner (Gary Busey) and goes undereover among the maverıck fnnge who su rf off Southem Calıfomıa coast. There he meets hıs match ın a mystıcal mastermınd. Bodhı (Patnck Swayze). a dangerous teacher who shows the FBI agent a whole

Sheen)

tanınmı ş

bir pilot olan kötü ününün gölgesi altında yaşamaktadır . Seçkin pilotlar grubuna atanan Topper, Kent Gregory (Cary Elwes), Pete Thompson (William O'Leary) ve j im Pfaffenbach Oon Cryer) ile birlikte görevlendirilir. Birçok savaşa katılmı ş olan amiral Ben son'ın (Lloyd Bridges) emrinde hizmet veren Topper. üste önemli bir göreve sahip psikiyatrist Ramada'nın (Valeria Golino) kalbini kazanmak için çok bilmi ş Gregory ile yan ş içindedir. babasının

ean 'T opper" Harley (Charlıe Sheen) ısa renegade pılot wıth heroıc potentıal. as he struggles to live down hıs pilot father's legendary dısgrace . Assıgned to an elıte corps of flyers. "T opper" flıes alongsıde Kent Gregory (Cary Elwes). Pete Thompson (Wıll ıam O 'Leary) and Jım Pfaffenbach Uon Cryer). Servıng u nder the comman d of Admiral Benson (Lioyd Bndges) a multıwar veteran. "Toppers" adventures ın the skıes are matched on the ground by a competıtıon with fellow hot shot Gregory for the heart of the sultry Ramada (Valena Golıno ). the base

Point Break O yuncular/Cast Potnck Swoyze. Keonu Reeves. Gory Busey. Lon Petty.

AIRBUS UÇAKLARlNDA Y APlLAN MÜZiK YAYlNLARI Müzik Türü Fılm

6 7

Rock

öğretir.

Her an patlayan çatışmalar. Utah'a çok önemli bir ders verir: Sonsuza dek heyecan arzulayan. bunun fiyatını sonsuza dek ödemeye hazırlanmalıdır.

MUSIC ON BO ARD AIRBUSES Entertainment Se leetion Mov.e Clossıcal Musıc Clossıcal

2 3

Klasik Müzık Türk Sanat Müzı~ı Pop Türk Müzı~ı (Enstrümental) Türk Hafif Müzı~ı

Turkish

2 3

TU'kısh M us re 4

Pop

ohnny Utah (Keanu Reeves) isyankar ve güvenilmez bir in sa ndır. Her zaman kenardan sıynlmaya bakar. Aldığı yaralar, onun profesyonel spor hayatını söndürünce. FBI'a katılır ve Los Angeles'e atanır. Bir dizi banka soygununu takiple görevlendirilir. Arkadaşı Gary Busey'den gerekli ipuç lannı alır ve Güney California sahillerinde sö rf yapan bir gruba katılır. Burada kendi dengi ruhi lider Bodhi (Patrick Swayze) ile tanışır. O tehlikeli bir öğretmendir. FBI ajanına dünyay ı ve kendisini nasıl algılayacağını

Kanal

5 Musıc

(lnstıumenwl)

Turkısh Pop Mu sı c Rock

5 1992 SKYLIFE

1 :U

new way of lockıng at the world and hımself. in an escalatıng serıes of explosıve encounters. he wıll leam Bodhı's most ı m portant lesson: If you want the ultımate thnll. you have to be prepared to pay the ultımate pnce.

psychıatnst.

Nisan 19 •

1nans

•

yas

Ve Kültürü.

hizmet vermek üzere ·

faaliyetlerine b ad1. BANK~KSPRES Genel Müdürlük: Kore Şehitleri Caddesi, 43 80300 Zincirlikuyu,lstanbul Tel: (1) 288 38 38 Faks: (1) 288 38 67 Merkez Şube: Büyükdere Caddesi, Beytem Han 80220 Şişli, Istanbul Tel: (1) 224 66 66 Faks: (1) 22416 50

•

"YENI" ÇINAR, "YINE" ÇINAR ' insa na Hizmet' an layışı ile alt yapısından

Ancak.

üst yapısına kadar köklü bir değişim içine giren

konumundan kaynaklanan üstünlükleri ile

Çı nar

Otel "yeni' lenmeye devam ediyor.

" Yeni ' liklerle 'Yine" liklerin

eşsiz

yılların verdiği otur mu şluk

sıcak havasını

b ir uyumla

"yine" sürdürüyor.

b ütünleştiği Çı n ar

Otel' de

buluşalım .

Kazan dairesinden başlayan yenilikler zinciri ayrıntıları da kapsayarak, tüm odalarda klima . minibar. saç kurutma makinesi , ışık geçirmez perdeler. sigara içmeyenler için özel kat, 2 restaurant. 2 bar, toplantı ve bala salonu, sağlıklı yaşam klübü ve arıtılmış deniz suyu ile çalışan yüzme havuzu Çınar Otel' in çağdaş bütünlüğü içinde yer almaktadır.

C INARHOTEL i STANBUL

Fener Mevkli 34800 Yeşilköy- istanbul- Türkiye Tel: (1) 573 29 lO- 573 35 00 Telefax: (1) 573 57 Ol Telex: 28 861 c ın tr

MÜRACAAT VE REZERVASYON / INFORMATION AND RESERVAT/ON

DIŞ BÜROLARI INTERNATIONAL OFFICES

BUCHAREST-BÜKRE~ ;GSAi

TAROM. Ul. Republıc 16 Tel (C9' 474ıı

PO Box69S Tel RezıJSS4S BS 2 194 Aırpo ....

Bore

Rez 'll i 44499

Tel SM Rez(96261659102 659 2 AMSTERDAM

Stadhouderskade 2. 1054 ES Amsterdam Teı SM Rez (0201 6S5JSQI,41ıoes·hat; ATHENS-ATiNA 19 Fıeıı non Str

ıs 57 At"'ens Teı S« (0 1; 3245975 Rez (01 ı222569.J22 OJS 322056 3246024

E)(press Transpor-: Agenc~

CP To . . . e.- )rd

Fıoor

3 3

Sılom Road 10500 Bangkok Thaıland

Tel SM 121 23 1030S Rez.BS- 2,2310300-07{8

ınes-ha:ı

BAKU

Lenın Avenue 11 BAKU. Teı (S9221 9S5ı 4

Azerba11an USSR

BEIJING-PEKIN (GSAı CAAC Beııng Sa:es Office

PO. Be' 739 A <.hoba• ı 952 Teı (66) ı S950044 S95490' 89479 7

Teı S67425·36123Q.Jı

3rd floor Teı.Si"' 1

1 227266 2282S4 2ı97"0 2321 ''l

( Ql.res-hat~ tGSA ı A Faradee~ Tr;:ı.e: a'1c T oun<,m Ageney Dar el f"':l)uhandeseen Bldg ~avsoloun Str 3oı.;

S590

HELSINKI ,A.e~<.santennk.atu 48

B ı06 OOIOG (ı5SI (01 62SI73 rıss (0162SI99

Rez Best

8319 227.266·2J9770.2ı2ı9c,

Hı

davs Ltd R'1S · 603 ..; Fleet He JSe 38 Gıoucester Rd ı

MANILA-MANiLA 1GSA

JEDDAH-CIDDE

2.1 3

C:tr Center Bidg "'1edıne Road

ınes.ııat~

ıGSA1 ABC Tra ... eı ıv:edıne Road Alqu1thmı

Ageney

Bldg

POBo' 1 679 Tel 19661 '2: 65ıSı00.65ı944Q JOHANNESBURG

ıGSAi

South Afnean Aırwat.

POBo< 777S Teı

7 ],

2206

KARACHI-KARAÇi

A-Ra.an Tra .. el Agen.r_,

PO Bo, 36ı Teı SM ı97" 1 ı29963 Rez 974 4129 2

Avenue Centre Strachen Road

Te sv •922,, 525922-525766 Rez 1922 ) 5 ısJ7.5254S7 ;GSA; Paktürı-; Travei Agencıes 2 Avenue Centre Road -e, sw '922 5' 1837

Yugosia.-ıan Aıriınes

63 B

PO Bo' 200 Te ı 197' ı4 22603S 21 5970 <GSA ~ .·.eeca-ı Trac "g C rSa,......e c:Gdr-ess.a,n ~dre<,'

Aer ıngus Dublın Aırpor-,

Tnooı

Te ı

J5ı

LEFKO~A Osmanpaşa

Tel 1520; 7

ı700 ı

DUSSELDORF Graf Ad( If Str No 4 4000 Du~ ;eldorf

Budapester Strase 8

Beri ın 30

Teı

Teı 1oıoı 262"0ıJ

3S2.7106ı.7JI24

GSA1 Geç:Qe Te. 5D --.7 i

TAP-Edı[lco 25. Aerooort l•sboa 5 Pr ı'1ugal Teı

BERLIN

Cad_ No 32

LISBON-LIZBON (GSA)

DUBLIN :GSAJ

BENGHAZI-BiNGAZI

Rez .49 (02 1 ı740SO/S9

ıs

899·2

LONDON-LONDRA Hanrıover Str 1 - 1 2 London W R 9HF

Tel SM Rez (07, 4994499

(Oıoı 26240ıs

FRANKFURT

ıoıo: 26240ıı:l4

ınes-hat)

Baseler Str_ 35-37 6CXXl Frankfurt Maın Teı

BOMBAY Makcr C..,amber> ~OS rd ~loor N· 10'' Nerıman Poın: Bomba. 4()('

c:.

Te' Si" 2212040744 Rez 22 204ı605

St-' (0691 27300716/17 Rez C69 273 00720/21122/23

GSAJ Neemı Öc S 1-5. 6800 Mann-he•m

Tel (062

1 109SO Reısebüro

2-(GSAJ Aslan Hınte•· B'e•eher 57 6500 Maınz

BRUSSELS-BRÜKSEL

Te' 1061 ı') 690ı250·690ı92ı ' GSA • De~a Reısen GMBH

Cırıtersteen

1OCO Bn.r-.elles

Tel SM 1ı21 (2. 512678ı S2 Rez ı2 <2 51 7676

Bör'Senstrasse 17 6CXXl Frankfuct-Meın Teı

De": Arlıı1 770 Golden RocK Bldg 68 Sa eedo Str Legasp• V llage Mal•:..n' Metro - Manıla

Te! L•S 21455·SI2

452·S'2ıS65

MILAN-MiLANO Vıa Teı

Rez

P da Cannobıo 37 20122 Milana

SM (021 S66350 :oıı S0562ıı.so5ı976

MOSCOW-MOSKOVA Kuznetsky Most

Tel SM1Rez (711095 292 667 2922 (GSA; AEROFLOT .

MUNICH-MÜNIH Ba,.ei'St"asse ·-!3 80CO

Münelıer>

Te sv ••9 rS9 5ı4 092012 Rez•"9 S95ı" 0922 {GSAı <ont Re:sen Mari<platı 2 8870 Günıbung 60ı6 603"

Teı IOS22

'069 129•066167

LYON 9 Rue Bugeaud

59006Lton Ter ll; 7S241324

Ruwı Musea~

968) 70"303-"07:' v

NEW YORK 82 UN Plaza 4th Flo:>r

NY 10017 U.SA Te:Sı<

2!2S678925 , L, 9S6505ı)

Rez

NURNBERG Am Plarer 8-8500 N;_;rTiberg SC Tel .:q·, Q 265301

PARiS 2 Rue de L'Eehelle 75C0 P.ıns

'2602S0S·"L605671

PRAGUE-PRAG (GSA1

MADRID pıaza

MUSCAT-MASKAT ıG5Aı AlD Tra .. e. and T-.uns...., AgenCies LLC. PO_ Bo-: 5490

de Espana

S Torre de Madndm 2SOOS Madnd Tel 1ı41 (1' 54 6426·5416S49

Cesk os 1 .ıvenske Aerol ne Re"n)·• en 60 5 Praque

Te 422 • "6 RIYADH-RIYAD Kha 1 ıdıya

Bldg. Olaya Main Str

PO Bo> 25194 R.aor Teı:

466

SM Rez '9661 1

•6ı

600

46ı2807

{GSAJ ABC Travet Ageney 1Same address-aynı acres)

TURKISH

'966ı

BUSINESS CLASS AIRLINES

2202262' 25

ROME-ROMA Plaza De: .ı

1 l 6 SKYLIFE 5 1992

sı

Ler.ngradsk'y Prospe<! -. 7 Tei 7, 195) 555494

Aıma.::,ıurr S:--eet Shaı...:h R.:ısnıd B dg

H('! Sı r-"·nrı~a 16 1 .Q70No. Beograa Te Rez 2222ı li

TURKISH AIALINES fi\ TÜRK HAVA YOLLARI ~

(GSAı

HONG KONG

PO Box ı '56ı Tei (966ı '21 6600127

DAMASCUS-~AM Aıfardos Str lbr Zeydnun Bıdg

Rez

ıGSAı

Benga 1 Aırl '' L~C )4 Mrıt•ınee CA 0hak.a (X)() Bang•adesh

DUBAI

TRG Marksa ı Engeısa S ' 1000 Beıgrade Te• SM. 1 1) 3JJ277 Rez 1 'ıı2561

urga-uube No 9 Te S" Rez 49, (05ı 1 J iS599

Strae~">en

BELGRADE-BELGRAD

Office Ter (06 92201

HANNOVER

Teı ıS52:

DHAKA-DAKKA

DOHA-KATAR (GSA)

QO Pan Asıatıc Gefınor Centre Rue Clemenceau P.O Box 3-5486

ABC Tra.el Agenı y Kıng Abdulaz,z Sır Aınımran Compleıo; Centre

Te! ı O 'C' hatJ

BEIRUT-BEYRUT

St-' Rez

CIPLOUNGE

ıneS-·ha~

Heısın.c

DHAHRAN-DAHRAN (GSA)

Dongsı West Street (66S· 55SS61 551031

ı OCO

Adenauerallee

1O 2000 Hambucg .•9 10401 2' 472

Teı

Tel 2431159

BANGKOK

JAT

Te S" (022 ı•44 ı Rez roJ2i ı407 '72 ss (022 ı"07l COPENHAGEN-KOPENHAG Ved Vesterpor: 6 · 6 ı 2 Copenhagen Teı S"' )J, 440SS

A Rıyadh Centre 8th floor

GSAı

-5000 Coıogne

Bahnrofsvorpıatz

:GSAı

jabal Arnman Thırd Cırc•e

Te' 201 21 76' 769· 75S9ı9

HAMBURG

AMMA N

Teı

ı90S960/61

(GSA: lmpenal Travel Center 26 Mahmoud Basıouny Str

COLOGNE-KÖLN

P.O Box 755 Tel '25)(') ıs2222

Guıf

-3

Moustafa Kamei Sq No. 3

Tel Rez

Hanb Tower Ground Floor lntersectıon E:ecıra Road 1 Aırpon

Ethıopıan A.ırlınes

Rue de Chantepoulet No 201 Geneva

Tel (0221 7ı~6ı20· 73!612973 2194

CAIRO-KAHIRE ABU DHABI (GSA) Sultan Bın Yousuf and Sons

ADIS-ABABA

GENEVA-CENEVRE

Republıo

55 OOIS5 Rome Tei SM. (039) i06i4S73368 Rez 1039) (061 •s 95:5 4S27'49 (G5Aı Arngo G'OuD :d 248 To:.er Road Slıena ~a'~J

Tel: i4iS042 6

ELAZIC'i Şeh1t llhanlar Cad No 24 ll 100 TelSM/Rez 12300-11576

ERZINCAN (GSA) Polat Tunzm ve Seyahat Acentası Cumhunyet Meydanı Beiedıye Srtesı No.2 Tel: (Oll) 2214

KARAMAN Cıcı Tunzm Seyahat Tıc. ~- ve Ltd Konya Cad_ No.SS Onnan lşletmesı kaf1ısı Karaman Te (3431) 4859 KAYSERI Sahabıye

Tel (35) ERZURUM ıoo_ Y· Cad SSK Rant Tesısıen No. 24 Tel (Ol 1) 1,904-13409-18530

Republıc

ADANA Stadyum Cad No Tel: SM. (7) 141545 Rez (71) 37247-14]14]- 4JSJ8 42393 BS (71) 130867

HATAY (GSA) An-Tur. Antakya Tunzm ve Seyahat Aeentası lnönü Cad No 37 Tel ;891) 15893-17282

AFYONKARAHISAR (GSA) Gold Tunzrı ve Seyahat Acentası

ISTANBUL Istanbul Rez ( 1) 57• 82 00 (25 1oes-hat) Cumhunyet Cad No. 199-201 Kat J Hartı~e Te' (i) 2464017-247 338-2402316 SM, (1) 2301817

of Korea

Tel (822) 7SI7-IIS SINGAPORE·SINGAPUR 54S On:hard Road02-21 and 02-18 Far East Shoppıng Center 0923 Al Stambolıskı ll A Tel: SM 1 Rez (6S) 7324S561S7

Meri<:ez Otogar &·"$' No Emırdag-Afyon

Tel (4981 11941044 SDFIA·SOFYA Al Stambohskı ll A Tel SM Rez 883596-874220 (GSA) Sofia A1rport Tel (2)661690 STOCKHOLM-STDKHOLM Vasagatan 7

PO Box. 73 10 21 Stockholm Tel: (08) 218534135

TAIPEI (GSA) Golden Foundatıon Tour; Corp

SF 1]4 See. 4. Chung Hs~o Rd

~~~g(6i);~idh66 TEHRAN ·TAHRAN Ostad Metahan Ave No 239 Tel SM (21) 627464 ReL (21) 669026-627383 TELAVIV Hayarkon Str Telavıv

ıs

TOKYO Toronom Rapport Blgd

Çavuşoglu Tunzm ve Seyahat Atatllrl< Buktan Ankara Cad Tüccarlar i ~ hanı Kat J No: 316 Tel: (487) 21172

Tokyo 1OS

Tel: (81 (l) 52SIISII · S25115SI TRIPOLI • TRABLUS Mohammed Meganf Str

Algena Sq Tel (21821) 48798-38236 TUNISIA· TUNUS Complex El Mechtel Boulevard Oulet Haffouz Etage 3 Tunıs

Tel SM 1 Rez (1) 786473-7870]] VIENNA ·VIYANA A

IOIOWıen

Opemgasse 3 Tel (222) 5862024 (5

Aeentası

KONYA Alaadd1n Cad No. 22 Kat 111 06 Tel (ll) 112000-112032 1 (GSA) Vatan Seyahat Acentası Ankara Cad Ayvaı Pasaı1 No. 4 ı

Promosyon!Promotıon: 48ı63 ı Satış Bürolan - Sales Offiees

8836

AKSARAY (GSA) ı -Aksaray Tunzm "'e Seyahat Acentas lıse kaf1•S• Kütüphane Sok. No d/2 Te (48 ı ll 32 2 Aharay Seyahat Acentası Hastanesı Karşısı

Hlpodrom Cad. Gar yanı

Tel (4) J 124900 SM ,4) ]104745 Rez. (4) 3090400 (10 lınes-hat) BS: (4. J 24900•43 Inf• Danışma (4) J 24910-3124900-/JJ Bakanlıklar Satış Bürosu {Sales Office): Atatllrl< Bulvan 67/A (GSA) Çavuşogıu Tunzm ve Seyahat Acentası Adalılar Soo<. $e~fl·o:oçhısar 1 Ankara

ınes-hat)

ZURICH·ZORIH Tal Strasse SS 8001 Zunch Tel SM. (1) 21 1008-2111047 Rez (1)2111070nl-21 8567

ı ~GSA) Ortıangazı YIIdız Sey Acentası Atatürl< Cad No 1OlA Kulu -Konya Te; (3424) 1710- 1350

, A YDlN Osman Tunzm Tıcaret AŞ Atatürk Bulvan Yat Lıman1 kaf1ıSı Tel (636) 142 05

MALATYA Kanalboyu Cad No 1OOrduevı Tel (82') 11920-16489 Rez (821) 11922-14053

Tel (4S4 ) 2383 ANTALYA Cumhunyet Cad Özel idare işhanı alt. Tel SM (J,; 28522-110558 Rez (ll) ı ıl8JO- IS238-123432-126272 BS (liJ 127862 !GSAJ An Tı..nzm ve Seyahat Acentası Boruncı P nar Cad no: 6 Alanya Te 1l2l; 194 .82 BODRUM (GSAı , MUC'iLA Touralpın Travel Ageney Nevzen TevfC< Cad No l! 8 Tel (6141) 3325 786 Çakırtıamam Temz Cad No: ~ 6iB Bu()(l Te' (24) 221866 Rez (2•) 2 67-212838

ÇORUM (GSA1 Çavuşe>giu Tunzm ve Seyahat Acentası Yenıyol Mah. Kulaksız Sok. No 4 'A Tel 1469) 43928 DALAMAN, MU C'i LA Tel Rez (61 19) 1291

2 Harbıye Cumhunyet Cad 199120 1 Tel ( 2]16120-21-22 J ş,şhane Tel (ı) 2454208109-2454238-2440296 No: 10 Taksım Tel 245 24 54-82 Aksaray Satış Müdürlügü Mustafa Kema· Paşa Cad Tel SM ( 1) 588lSJ8-588122 BS (1) 5867793 · 5867514-5881222 S·rke<ı

Gar kaf1ıSı Dogubank işhanı alt. Kat 1 Te, ( 528 48 08-5228888-S284l6 IZMIR

MARMARiS Ata!Url< Cad No 30/B Tel SM/Rez(6'2) 1375115l/5l MERSIN

lstı~al Cad 27 Sok Çelebı işhan1 No: 6 33060 MerJın Tel (051) 15232-l1278-l0274-]0100

RIZE Be!edıye kaf1ısı

Tel (054) 11007-15513 SAKARYA (GSA Sakarya Tunzm v~ Seyahat Aeentası Kudus Cad Bırl,k Işilanı Kat ı Te,(91)5l2l SAMSUN

Bı.iyi.ı..::

Efes Otel attı 41220(6 'n"'-'hat)-135121 lnflOan,şma (51) 141220175-76 SM 5 140802 Rt:';: 5 258280 (5 "~es.lha~

KAzımpaşa Cad. No 1IlA Tel SM (36) 118260-1 15065 Rez (36)1 IS065-122Jll

Tel ;S

•.

P,~·

TEKIRDAC'i (GSA) Trakya Tunzm ve Seyahat Acentası Atatı.irl<. Bulvan No. 68 Tel (1861) 8438139 TRABZON Kemerkaya Mah. Meydan TeL SM: (031) 22219 BS (031) 13446-11680

hım / ~

Parkı

<af1tSI

U(ut No 1 flıtıfıt No.

UŞAK

(GSA) Vatan Seyahat Acentasr ısmetpaşa Cad. No 85 Kat.2 Tel (6• 1) 2033

TK Cun / D.ı~

TURKISH AIAL I NES (i'\ TURK HAVA YOLLARI ~

VAN

Ul"'- 1 ~ l.ARTI / BOMW/ , ( , "-"'"~

'frı

Uçuı

/ SNı No

Enver Penhanoglu iş Merkezı Cumhunyet Cad No 196 Tel SM (061) 1 768 BS(061) 11241

YOZGAT (GSA) Çavuşog1u Tunzm ve Seyahat Aeentası Lıse Cad Sayarlar lşhanı No: ı 3 Tel. BS· (473) 1919] SM (473) 13946

No 1 flııht No

DENiZLI

Rez : Rezervasyon 1 Reservatıon

istık.lal Cad. No ı Zeytıncı Apt. altı Tel (62 ) 48 661 48671 GSA.Köseogıu Tunzm ve Seyahat Aeentası Enver Paşa Cad No 91 Tel (621) 13746-S0705

DIYARBAKlR Kü:tür Sarayı So<. No. S Tel SM (831 40428 4]366 BSRez(8l) 2]14-26143

karı·sı

Kadıköy

Bahanye Cad Opera lşhan1 Kat 2 Tel (1) 3371876-3371891

Taksım Gezı Dükkanlan

ANKARA

Atatürk Cad

Tel (3421) 1367

KUŞADASI (GSAı

BURSA

4 fl. ı-16-1 Toronem Mınatı-ku

Tel 49

Ote. gınşı

Tel: (14621 347

SYDNEY·SIDNEY Amencan Express Tower 602 388 George Stree.t NSW 20CJJ Sydney Tel: SM (02) 2ll21 OS Rez (02) 221 '7 ı

Tel (Ol) S172lll-l4

"Şube. Emeı<

Zafer Mah. Dev:et No ı Ortaköy

STUTTGART LautenS<hlager Str. 20 70CJJ Stungart ı Tel SM. (0711) 221444 Rez (0711) 22144S- 2268085

Cad. No. ı

Cıhanbeyh-Konya

SEOUL·SEUL (GSAJ KAL Bwldıng 41-J Seasomun Dong Jung-gu

DOMESTIC OFFICES

GAZIANTEP Atatllrl< Bulvan No 38/C Tel SM. (918S) IOIS6J-64 Rez (9 ı 85) ı O1565-66

iÇ BÜROLARI

Yddınm ııooı

Mah.

KIRŞEHIR (GSA)

FETHIVE (GSA) , MUC'iLA FETUR Tunzm ve Seyahat Aeentası Atatu<'< Cad Tel Rez (61 51) 2034 · 244] ROTTERDAM Weena . Zuıd 140 3012 NC Tel SM ReL( 0)4332177-4]]2465

Ştı

GSA : TURKISH AlALIN ES TÜRK HAVA YOlLARI

(i'\ \C)

Sat•Ş

Müdürü 1 Saies Manager

Gene~ Satış Acentası

General Sales Ageney

S 1992 SKYUFE

1 17

Tl' IN ÖZEL PAZARLAR MÜDÜRÜ. ANKARA ÜNIVERSI TESI DTCF TIYATRO BÖLÜ -

GERÇEK LEŞ -

FREQUENT FLYER

THT UÇ U ŞLARI 1 THT FLIGHTS

ADANA ADA ANKARA ESB ANTALYA AYT BATMAN BAL

"' DALAMAN DLM ~ DENIZLi DNZ

...

-< r

""'7'>

AKDENIZ

714 366 4B4 1108 476 409

ERZURUM ERZ GAZiANTEP GZT iZMiR ADB MALATYA MLX TRABZON TZX VAN VAN

MESAFELER 1 THY FL/GHT 0/STANCES Istanbul'dan (km) 1From Istanbul (km)

THY U Ç U ŞLARI 1 THY FL/GHTS

w c

B z

BULGARisTAN

871 332 B41 920 1270

1050

Samsun•

SURIYE

ANTALYA AYT BURSA BTZ DALAMAN DLM DiYARBAKIR D lY ELAZIG EZS ERZiNCAN ERC ISTANBUL lST iZMiR ADB KARS KYS MALATYA MLX ŞANLIURFA SFQ

396 394 297 662 580 635 366 576 795 491 700

Ankara'dan (km) 1From Ankara (km)

BURSA BTZ KAYSERi ASR SAMSUN SSX

139 648 702

İ stan b ul'da n (kın) 1From İstanbul (km)

MESAFELER 1 THT FLIGHT DISTANCES

KIBRIS

KARADENIZ

ADANA ADA

783

İzm ir'den (kın) 1From İzmir (km)

RUSYA FEDERAIIYOIIU

vı

r--

:::!

vı

~ m

:zı

-ı

,..

::ı:

-· -n

DIŞ

HATLAR i lNTERNATlONAL LINES

KUZEY DENIZi ATLAS OKYANUSU

iRLANDA

•

Du b lin

BÜYÜK BRITANYA

HOLLANDA

New York

• FRANSA

ANDORRA

•

NewYork Lizbon

•

Madrid

.t:l ~

iSPANYA

Cezayir

•

Ra bat

•

FAS

140 SKYLI FE 5 1992

CEZAYIR

ESTONVA

BALTlK DENIZI RUSVA FEDERASYONU

LETONYA

BEYAZ RUSYA ~arşova

POLONYA

ROMANYA

Bükreş

•

KARADENiZ GÜRCisTAN

Girit IRAK .Bağdat

S 1992 SKYLIFE

141

DIŞ

HATLAR 1 INTERNA Tl ONAL LINES

RUSYA FEDERASYONU

KAZAKISTAN

ZBEKISTAN KlRGlZlSTAN TÜRKMENISTAN TACIKISTAN

çiN

AFRIKA

HINT OKYANUSU

142 SKYLIFE 5 1992

UÇUŞ BiLGiLERi 1 FLIGHT INFOR!v1A TION

MESAFELER 1 FL/GHT DISTANCES Istanbul'dan (km) 1From Istanbul (km) 2SI2

AMMANA MM

1680

LONDRA 1 LONDON LHR

AMSTERDAM AMS

2209

LYON LYS

1994

MADRiD MAD

2713

ATiNA 1ATHENS A TH

S66

BAKÜ BAK

2147

MiLANO 1 MILAN MXP

1701

BANGKOK BKK

7478

MOSKOVA 1 MOSCOW MOW

1779

BASEL BSL

1839

MÜNiH 1 MUNICH MUC

NEW YORK /NYC

80SI 2037

812

BELGRAD 1 BELGRADE BEG

S67

BERLiN SXF

1716

NICE NCE

BEYRUT 1 BEIRUT BEY

IOS4 1247

NURNBERG NUE

1674

PARiS / Orly ORY

2240

BOMBAY BOM

4820

RiYAD 1 RIYADH RUH

24S6

BRÜKSEL 1 BRUSSELS BRU CENEVRE 1 GENEVA GVA

2166 1911

CiDDE 1JEODAH JED DUBAi DXB

2377

ROMA 1 ROME 1 Flumıcıno FCO SiNGAPUR 1 SINGAPüRE SIN SOFYA 1SOFIA SOF

8662 488

3007

STOKHOLM 1 STOCKHOLM ARN

20SO

DÜSSELDORF DUS

2038

STRASBOURG SXB

1863

FRANKFURT FRA

1862

STUTIGART STR

1760

BiNGAZi 1 SENGHAZI BEN

1384

HAMBURG HAM

1986

ŞAM

HANNOVER HAJ

1927

TAHRAN 1TEHRAN THR

2043

HELSiNKI HEL

2166

TELAViV TLV

1136

KAHiRE 1 CAIRO CAl

1229

TRABLUS 1TRIPOU TIP

1669

KARAÇi 1 KARACHI KHI

39S7

TOKYO NRT

8999

KOPENHAG 1COPENHAGEN CPH KÖLN 1 COLOGNE CGN

2009 1992

TUNUS 1TUNUSIA TUN ViYANA 1VIENNA YlE

1667

LEFKOŞA

ECN

767

1 DAMASCUS DAM

1082

1252 1762

ZÜRiH 1ZURICH ZRH

SARIDENiz

BOYOK OKYANUS

THY-THT UÇAK TiPLERi VE ÖZELLiKLERi TYPE AND CONFIGURA TION OF AIRCRAFT THT DC 9-32

Azami Kalkış Ağırlığı Max Take Of! Weıght 48 989 kg

B 727-2F2 B 737-'100

A 310-304 A 310-203

BAe-ATP

86 408 kg

68 038 kg

IS3 000 kg 142 000 kg 22 930 kg

164

ıso

210

225

16 140 kg

48 872 kg

44 000 kg

s 080 kg

Koltuk Adedi Seatıng Capac~y

107

Yakıt Kapasitesı

Fuel Capamy

FILIPINLER

Motor Gücü Thrust

Engıne

Azami

ll 200 kg

soo kg

2x 14 SOO Ib 3x IS SOO Ib 2x23 SOO Ib

2xSS 000 Ib 2xSO 000 Ib 2x2 300 hp

Menzıt

2 40S km

3 42S km

3 889 km

8 100 km

6 480 km

3 soo km

3S 000 ft

42 000 ft

37 000 ft

41 OOOft

41 IOOft

2S000ft

Azami Sürat Maxımum Speed

870 kmihr

900 km/hr 8S6 kmlhr

900 km/hr

900 km/hr 47S km/hr

Normal Seyir Süratl Normal Cruıse Speed

796 km/hr

862 km/hr 648 km/hr

860 kmihr

860 km/hr 4SO km/hr

18 6SO kg

2S 000 kg

Maxımum

Azami

Range

Uçuş Tavanı

Maxımum Alt~ude

Kargo Kapasitesi Cargo Capacıty

6 088 kg

7710 kg

7 soo kg

Uçak Adedi Number Of Planes

S 1992 SKYLIFE

14 J

BULMACA

ı23456789

ı ı

SOLDAN SAGA 1- "Ka r a ma zof K a rd eş l e r ", "Kı zgı n Da md a ki Ke di" , "Lord Jim", "Büyük Vurg un", "Profesyoneller" g ibi filmleriyle tan ın a n ve g e çti ğ imi z aylard a 80 yaş ın dayk e n öle n ünlü Am e r i kalı s in e m a yönetmeni - Ağı r, sert ve siyah renkli bir tahta 2- Karı şık renkli - Bilinç - Bitkilere yeş il r e nkle ri n i ve r e n madd e - Be rilyumun simgesi 3- Otlak - Bir şeye sahip olan - Sö z l eş m e - Bir bili m ya da san at d alın d a kullanı la n özel anl a mlı sözcük 4Köpek - Süs için yapı l m ı ş g iysi kıvrımı Ç ayın etkin madd esi - Vladimi r Nabokov'un, filme de aktarıl a n ve büyük yank ıl ar uy a n dıra n ünlü romanı 5- Ş ii r i mi z deki ''Yedi M eşale" topluluğun u n en ünlü ad l arında n b ir i olup "Sebil ve Güve rcinler", "Geçen Zaman", "Nefes Almak", "M es ut İn san l ar Foto ğ rafh a n es i " g ibi ya pıtl arıyl a ta nın m ı ş şa ir ve y a za rımı z Yüz metrekare tut a rı n d a yüzey ölçüsü birim i - D ü ş ü n c e 6- Hicri takvimd e 22 ara lıkta n 31 ocağa kadar süren 40 günlük kı ş dönemi - Boğa notundan ç ık a rı l an ve h ek imlikte k ull an ı lan ze hirli m add e Rütbe s iz aske r 7- Üze rind e made n d övülen demirci aracı - İran 'ın plaka işareti Köpek ve ineklere yediril mek için un ve ke pe kle ha z ı rl a nan yiyecek - Eğ im l e ri ölç m e ye yarar ayg ı t 8- U kray n a' nın b aşke nti - Asya'da bir ülke - Bir oyun ya da film de dinlenme süresi - Pirinci kabuğund an ay ı rm ak ya da bulgur d övmek için k ull an ıl an d ib ek 9- Bir orman ağac ı Büyük k entle rd e se rbes t meslekl e rd e ç a lı ş a n la rın oda ya da daire tutup çalı ş tıkları birkaç katlı yapı - 1876'da telefonu icat e de n İn g ili z a s ıllı mucit ve fi zikçi Ciltç ilik te kitap y a pra kl a rı n ı dü zg ün tu tmaya yarayan ince ö rü l mü ş şer it l OBinek h ayva nla nnın sırtın a konan oturma 144 SKYLI FE S 1992

yeri - İnc e pide halinde ekmek - İ span ya'da Bask bölgesinin b ağ ım s ı zlı ğ ı için savaşım veren gizli örgüt - İlaç - Bir göste rm e sı fatı ll - İl ave - Kalın bükülmü ş sicim - Evrensel alıcı olan kan grubu - İri taneli bezelye - Eskilere göre, dünya atmosferinin ötesindeki b oşlukl an dolduran çok uçucu akı şkan 12- Satrançta bir taş Ses - Sergilerde çeş itli fi rmalara ayrı lmı ş yerlerin her biri - Uzun tütün ç ub ukları

İınkan - Bir renk - Peygamberleri Hud'u dinlemedikleri için Tanrı ta rafınd an yok edilen kavim 12- Bir kömür cinsi - Güney Afrika'ya ye rl eşe n H all andalı sömürgecilere ve rilen ad 13- Eski adı Seylan olan ülke - Lezzet 14- Yapı sına gird iği sözcüğe "ke ndi ke ndine" anlamı ka tan ya bancı önek - Vilayet - G ü l dürın ek ve eğl e ndir

ku ll a nıldı ğ ı çağ l ar d a o danın or tas ın a

Bağışlaına

ye rl eştirilen

kül çanağı.

YUKARIDAN AŞAGIYA 1- "Tombul Teyze" ve "Çömez" tiplerinin ya ratı c ı sı olan , 1900-1952 y ıll a rı aras ınd a yaşamı ş ünlü Türk karikatürcüsü 2Mesaj - Uy m a, b oy un eğ m e 3- Kim i ye rl e rd e k a dın l a rın boydan boya örtündükl e ri ça r şaf - Gaziant e p il ind e Hitit dönemine ait ünlü aç ıkhava heykel atölyesi 4- Bir tiyatro oyuncusunun seyircilerin duyacağ ı biçimde, ama sanki diğe r oyuncular du ymuyo rmu ş gibi dü şünmesi ya da ko nu ş ma s ı 5- Yemek - Kimi ç ık a r g rup l a rının te ms ilc il e rind e n o lu şa n topluluk - Küçük ın ağara 6- 1948 Londra O l impi ya t l a rı 'n d a üç a d ı m a tl a ın a d a üçüncü gelerek ülkemize atl e tizın d alında tek olimpiyat ın a d alyası kazand ı rmı ş olan ünlü atlet 7- Tanrı 'yayalvarma-Bir notaHücre yap ı s ında bulunan ve proteinlerin o luşturulmasınd a önemli rol oynayan asit g rubunun k ı sa yazılı ş ı 8- Avrupa ' nın batı kı y ı s ı aç ıkl a rı nd aki ada t o plulu ğ u Saniyede bir jullük i ş yapan bir motorun g üç birim i 9- Bud i z ın' i n, Buda'yla tek vücut ol mayı amaçlayan kolu - 1922-1977 yı ll arı a ras ınd a yay ı m l anan , Türkiye'nin en uzun süreli mizah dergisi 10- Yahya Kemal B eyatlı 'nın hece ölçüsüyle yazdığı tek ş i iri - U l aş tırm a - Hayat arkada şı ll-

ıne k am ac ıyl a k a r ş ı s ınd akini kırm a d a n

yapı l a n

hareket ya da söylenen söz 15- Kendi dönemine d eğin gelen O s m anlı şa irle rini a nl a ttığ ı tezkiresiyle ünlü yazar ve şair - Bir renk 16- "Çok h oş" a n l a mınd a kull a nı l a n argo sözcük - Bir nota 17- Bir el i şini gerçekleştim1 ek için özel olarak yapılmı ş araç - Pi şm anlık lSİtalya Radyo ve T elevizyon Ku rumu 'nun simgesi - İnce ve keskin ses - Kenar süsü 19- Asya'da bir ırmak - D erli toplu, düzenli 20- Kapıl a ra t a kıl a n yay lı k a pam a d üze n eği - Sınır ni şa nı.

BULMACANIN ÇÖZÜMÜ ıun- }j;u;ı qıu;ız-oı }j!S;ı w ;ıa

ns- Z!.L - NH - Nin ı;ııue p ;ıN - ı ;ı ıv-L ı V- ;ıN - lU!l!l!8-91 w - Y!ll?'J- N~ 1 E}jES - lı oı o-t 1 ıe.ı - e}juııı !lS-n ı ;ıp;ıog- }jO)I-1:1 PV - lV - :ııeue1 o- n N- s~ - 1es ı - :ıı0-o 1 eqeqw - u;ız- N-6 ll!A- l!AUeJ!l8-8 S- !!UN - !W - ena -L d1eues !411N-9 uı - H - !qoı- sv~ ().- N - A ıectv - H-t :ıı;ııu;ıs;ı;,. - ıe:)-f: ı;ıA:e QJ - !ı;ıu-ı v;)J:ljR9 Z]Wl!N-1 =VAIOVSv NVQrnv>lfU. ıqo-6 1

e:ıınıe:ııe.ı

- pueı s - un - ıv-1: 1 ı1 s~ - e )jeıv- qv - dJ - }j~-ll ns - ·iu~ - eı~ - Sı!Al?'J - ı;ıA:~-Q1 ;ızeJ!S - ıı ;ı g - ueH - uıe )-6 }jU!Q - :ı - eıv - }jl!JI A;l!)l-8 ;)lj ;l tU!J:lj~ - l l!Jı. -lj - Sl Q-L 1~- U!l]UO)jV - u1eqı~ - 9-9 ;ıp ı - ıv - eqes ue ıus o eA:!z~ 8 - l!l!I01 - U];).l- !Id - ıı-t uıp;ı_ı- l!W - Z!l!H - eı;ı w-E ;ı g - m oı o rn - ınns - e 1v-ı zoueqv - sııoo ıg pı e ı.ı:ım - 1 :vovs NVQ'10S