1993 08

~ gazeliini " Moda Iran Caddesi No: 2 1/

Art ık Markaclır "

ı . 06700 Kanını

Ankara Te l :

(lı) lı671ı2 )6 Fax: (lı) 167 6)

21

Here is a practical guide to finding money in Turkey.

Your own money of course!

Paınukbank ' s

are

ATM 's

connecıed ı o

~ V/SA

~

the

international ATM

..

)

neıworks

of VISA 1

MasterCard 1 Plus 1 Cirrus 1 EuroCheque 1 Presıige.

This is the most practical way

to keep in your

accoun ı

You can

-

)

ı ouc h wiıh

insıanı

back home.

wiıhdraw

cash, 24 hoursaday

at over -fOO

•

AlliIt..

"''lffPLUS

m

l ocaıions

in Turkey.

PAMUKBANK ~

B

ugün dünyamn dört bi' yanmda işadamı

milyonlarca Norstar'ın

tercih

bu kadar

edilmesi

rastlantı

Norstar,

geniş

çapta

elbette . bir

degil, bilinçli bir seçim. haberleşme dünyasının

Northern

Telecom'un

ileri

ürünü ... Çok yetenekli bir cı...

!ş

kullanıyor. ..

Norstar

dünyas ının

Norstar bir

devlerinden

teknolojisinin

yardım-

megastarı .

işadam ının çalışma

düzenine hemen uyum saglar. Esnek yapısı tuşlara

istenilen

verilmesini

mümkün

işievin kılar.

Dilediginiz tuşa dilediginiz görevi verebilir, kendi

alışkanlıklarınızı

le ş m e

sisteminden en üst düzeyde verim

sürdürerek haber-

alabilirsiniz.

Norstar teorik degil pratik bir yardımcıdır.

mesajlar

Sıvı

iş lem l eri

yönlendirir.

ekranında

kristal

yaparken sizi

Kullanım

adım adım

kılavuzunu

ezberle-

kendini

ge liştirir.

menize gerek kalmaz.

Norstar Gelecege

açık

sürekli bir

ya pıya

sahip

oldugundan

yalnızca

kartu şunun

degi ştirilm esiyle

özellikler kazanabilir.

yazılım

çok

yeni

kuruluşla

Norstar küçük büyük her ça lış ır.

Farklı

ayrı

kapasitelerde üç bulunm a ktadır :

3

dış

Modü ler ise esnek

Norstar Mini

8 iç, Compact 6 ya pıs ı

modeli

dış

ile 8

dış

16 iç,

120 iç h atta

kadar hizmet verir.

Norstar; duvara monte edilebilen ana ünitesi ve 4

ayrı

fa rklı kull a nım

telefon setiyle

mükemmel bir seri

özelliklerine sahip

ça lış ma

dünyası

h abe rleşme

için

siste midir. •

Norstar'la istendiginde; sesli mesaj ve işl emle ri ,

otomatik

operatör

numarayı

isim ile arama,

çagrı

kaydı,

açık

lSD 'e

yapıs ı

aynı

ile tişimi ya pıl abilmektedir.

Norstar... Telekomünikasyon bugüne kadar

ul aşıla n

lojiye sa hip. en leşme

harici

detaylı

sayesinde tek hat üzerinden anda ses ve veri

4400

en ileri tekno-

kulla nışlı

lş

sistemi...

megasta rı ...

Ne t aş

Türkiye'de. Ve sizinle

a lanında

seri haberdünyas ının

güvencesiyle

ça lışma k

istiyor. <

Netas-

iletişimin

"

1:::ı

gü cü

Istan bul (1) 274 34 74 Aakara (4) 417 9S 00 h.aa l r (SI) 89 B 33 Aalalya (31) 48 SO SO • St rı Habtrlısmt Sıs l tmi. Sayısal Oztl Ttltfon Sllnlralı IPABX ı• t Sayısal Ştf-

u• rtltr Sısltm öztllı il t rın ı n tümünü içt rtn gtli1mi1 bır hbtrltlmt sisltmldlr .

YIL 1 Year 11

SAYI /Number 124

YÖNETIM

54

Yönetim Kurulu Başkanı/ Cbafmıan of the Board ERMAN YERDELEN

HEZARFEN ILE CEVHERI

Türk Hava Yollan A.O. Adına Sahibi 1Publisher Genel MUd Ur

Winged Turks

By T A H A T ORO S

T EZCAN M. YARAMANCI

60

YAYlN

ARA GÜLER

Genel Yayın Yönetmeni Edftor-ln-Cble/

Visual Chronicler of Our Age

MUSTAFA SÖNMEZ Yazı Işleri

Müdürü/Managing Editor

ENGIN ÖKTEM ER Danışmanı/Design Consultant DEN IZ ŞAHINBAŞ

Kapak fotografı 1 Cover Photo ATEŞ EVI RGEN

Sanat

Koordinatör 1 Coordinator

HAŞMET BABAO~LU Yayın

Kurulu/Publlshlng Board NERGIS ÇAKIROOLU MUSTAFA SOKMEN OOLU FERDI PIŞK I N English Edltorlal MARY IŞI N

Sanat Yönetmenleri 1 Art Directors LALEHAN UYSAL YÜCEL ALP IŞME N Foıograllar

1 Pbotos

MANUEL ÇIT AK (Edltor) ERDALAL OK

Reklam 1 Advertlsfng DUYGU T A MER YURDAG ÜL ALTI N OZ Tel: 574 73 00 (Ext) 1184/1185

Reklam Koordinatörül Coordlnator

Adverılsfng

NURHAYAT KASABALI

Teh 574 73 00 (Ext) 1174 Dagıtım

1 Distribution KEREMILT ER Tel: 574 73 00 (Ext) 1189 Adres 1 Address Türk Hava Yollan Genel Yönetim

Atatürk Hava

ESKIPASAPORTLAR

THY'DEN HABERLER

By R O N A A Y BA Y

11

78

AGENDA

VIYANA'DA EFES MÜZESI

Passpons of the Past

Yapım

Limanı

1 Prodıu:tiorı

jg~~~JANsı Osmanlı Sok. 19 Taksim !ST. Tel: 251 74 84 (16 hat) Baskı

1 Prinllng

HOrriyet Ofset

34625 Sefaköy IST. Tel: 698 58 58

Renk Ayrımı 1 Co/our Separation ATLAS GRAFIK Croıjl6ld Sludlolink slstttmf 1/eyopı/mJIIır.

Kagıı

1 Paper

L.EYKAM MÖRZTAU::R MAGNOMAT

=)k:"m:'/'~::i'i:H::u':ıeden tam 6zet ııe

12 BATI KARADENIZ'DE MAVI VE YEŞIL

aiınh yapılamaz.

SKYIJFB. THY tarafltıdan ayda bir yayımlanır.

Skylife ts publtsbod. m<mtbly by 1HY.

Ephesus Museum in Vienna

By BARLAS Y URTS EVER

83

Vistas of Blue and Green

A postcard:

By H A L UK ŞA H IN

KÖPRÜLERIN ÖYKÜSÜ

22 AVRUPA TÜRKLERI The "European Turks"

By F A R UK

Ş EN

By N ECDET SA KAO ~ LU

84 Book Review:

ANADOLU EVLERI

By NURAY T E KIN

28 TARIH TÜNELINDE YOLCULUK Delving Back in Time

By ASLI KAYA BAL

Bınası

34836 Istanbul

70

7

AHMET DEMIRE L

Editör 1 Editar

By FÜSUN ÖZ B ILG EN

36 MAVI SULARDA DÜŞLERE DALMAK Discover Diving in Turkey

By AT E Ş E VIRG EN

86 DUTY FREE ON BOARD

92 THY UÇUŞ BILGILERI Flight Information

104

42

OYUNLAR

PATLICAN ZIYAFET!

111

Feasting on Aubergines

By SELIM S AYDAM

so SÜLÜN

Puzzles

VIDEO Movies on TI-!Y Flights

112

The Copper Pheasant of Anatolia

A Cartoon From

By ESAT KORKMAZ

MUHS IN OMURC A

evgili Yolcularımız Türk Hava Yolları'nı sizlere daha iyi hizmet veren bir kuruluş haline getirmek için sarfettiğimiz çabalar, maalesef bizim dışımızdaki bazı sebeplerden dolayı etkinliğini kaybediyor.

Bundan önceki yazılarımda Türkiye'deki havaalanlarının altyapı eksikliklerinin sebep olduğu ve Türk Hava Yolları'nın dışındaki

ear passengers, Our efforts to ensure that Turkish Airlines provides you, its passengers, with better service are unfortunately being eroded by circumstances beyand our control.

In previous issues I drew attention to the problems arising from inadequate infrastructure at Turkey's airports, and for which kuruluşların sorumluluğu altındaki organisations other than Turkish sorunlara değinmiş, bu konuda Airlines were responsible, and sizlerin yardımlarınızı rica etmiştim . Aynı durum hala asked for your assistance in resoluing them. Ibe same devam ediyor. situation obtains today. Amidst endeavours to Havaalanlarından doğan aksaklıkların ortaya çıkardığı overcome the dif.ficulties and inadequacies caused by menfi durumları ve sebep oldukları açıkları kapamaya setbacks at the airports, a new problem has now çabalarken, bir yenisi daha ortaya çıktı. Yugoslavya, arisen. Yugoslavian air corridors have been enlirely uçuş koridorlarını tamamen kapadı. closed to tra.ffic.

Bugüne kadar üzerinde hassasiyetle durduğumuz ve One of the issues to which we have always paid close birinci dereceele önem verdiğimiz konulardan biri de attention and attached primary importance is that of Türk Hava Yolları ' nı rötarsız uçan bir havayolu eliminating delays on Turkish Airlinesjlights as fat· as durumuna getirmekti. possible. We have achieved considerable success in this Nitekim bunda da başarılı olunmuş ve Türk Hava respect, so that Turkish Air#nes had become an airline Yolları ' nı, diğer havayolları ile kıyaslanclığıncla rötar with a comparatively low percentage of delays. yüzelesi düşük kuruluşlardan biri haline getirmiştik.

However, with the closure of Yugoslavian air space, Yugoslavya'nın hava sahasını uçuşlara kapatmasından three air corridors remained available for our jlights: sonra, uçaklarımız için üç hava koridoru kalıyordu: Bulgaria, Greece and Romania. Since all airlines Bulgaristan, Yunanistan ve Romanya. Yugoslavya ' nın operating east-bound jlights out of Europe and back hava sahasını kapatması üzerine Avrupa'dan , Doğu ' ya again prefer the relatively short corridors over Bulgaria ve aksi yönde uçan uçaklar, diğerlerine nazaran kısa and Greece, severe congestion has arisen. To ease this olan Bulgaristan ve Yunanistan koridorunu tercih congestion, Bulgaria and Greece have imposed limits edince, büyük yığılmalara sebep oldular. Bunun üzerine, on aircrajf using their air space. Only one unlimited bu yığılınaları önlemek için Bulgaristan ve Yunanistan, air corridor is now /efi: that over Romania. kendi hava sahalarını kullanan uçaklara tahdit koydu.

Use of the relatively long Romanian air corridor began Artık tahditsiz bir uçuş koridoru kalıyordu: Romanya. to cause serious probletns for Turkish Airlines in terms Uzun olan Romanya hava koridorunu kullanınaınız ise of both time lost and increased costs. 1bis blackage hem zaman, hem ele maliyet bakımından Türk Hava could have paralysed our jlight schedules completely.

Yolları'nı zor duruma sokmaya başladı. Bu blokaj, However, by determined effort we have managed to tarifeleriınizin tamamen felç olma'sına yol açabilircli. keep chain delays to a minimum.

Ancak büyük gayretlerle , zincirleme rötarları sınırlı Ybis situation has obliged us to amend our domestic tutabilclik. .flight schedule to take into account the ejfects of Neticede ta rife değişikliklerine gitmek zarureti has ıl restrictions on our international jlights. You can find oldu. Dış tahdillerin etkisiyle iç hatlarda gerekli olan details of these changes in this issue. However, the tarife değişikliği ni diğer sayfalarıınızda sizlere constant possibility offurther surprises in Europeanair sunuyoruz. Ancak Avrupa hava sahalarında her an space means that the new schedule may not always be yaşanan sürprizler bu yeni tarifeyi ele güvenli kılınıyor. enlirely reliable. We therefore hope that our passengers Elimizde olmayan sebeplerle zaman will show understanding in the case of TEZCAN M. YARAMANCI zaman doğacak rötarların, Yugoslavya occasional delays over which we have krizi bitmeden sona erıneyeceğinin Genel Müdür 1 Presidentand CEO no control, mı'ndlfıul oifthefiact that thl>'l' _J bilincinde, siz yolcularıınızdan anlayış are likely to continue until the erisis in bekleınekteyiz.

Yugoslavia is resolved.

S

- ·

,.,./

,.,....

.._ ,

D

"BiLGi RENAULT MA IS' i

e

arod ı ğı n ı zda ,

•

konuşan

bi lg isayarlar s i z ö ğrenm ek

ı

i s tediğiniz

•

•

•

•

bi lgiye yönlendirec:el< . . • S i z, sadece

konuşan

•

• • • telefonunuzun • ar na * basarak • girecek ve çok • • bir i gi • • • • • • • • • • • b i 1g i sayar 1cır ı n bel irtt i ği

tuş 1

rakamı

ı

kısa

zam anda_ b

1

ye

ulaşacaksınız .

1t

ANTALYA' DAKI

RENAULT• MAIS

SERVISLERIN I öti.RENMEK

ISTIYORUM ...

• •

• •

6li~~::::; )~ : e e

TUŞA

BAS lNlZ

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

u••

T

R

K

l"üRK OTOMOTiV SEKTÖRÜ'NÜN ÖNCÜSÜ RENRULT-MRiS , BÜYÜK MARKA OLMANlN, ULUSLARAR ASI MARKA OLMANIN SORUMLULUÖUYLA TÜM

OTOMOTiV

i

·sEKTÖRÜNDE

BAŞLAT 1 YOR . B i LG i YE

MERKEZ i, B i LG i

~ it

ULAŞ 1M

DOÖRUDAN

RENAULT21

MANAGER'IN TEKNIK ÖZELLIKLERINI ~RENMEK

I STIYOR UM ...

RENAULT- MA i S .

E:N iLERi OTOMOBi L TEKNOL OJiLERiNi

""'

BİLGİ ÇAGI

BA

i NSFIN 1N H i ZMET i NE SUIIRij REtiAUL T , Ş i MD i DE BiLGi RENAULT-MAi S iLE iLETiŞiM TEKNOLOJ iSi NiN EN SON OLANAKLAR INI , KONUŞAN BiLGiSAYARLARI

7

Hi ZMET iNiZE

ş

LA D I •

'"'""~:~~ ~ )

BASlNlZ

SUtiUYOR .

B 1LG ı

•

REIIAUL T

MODELLER i tl DEN ÖZE LL i KLER i NE , RENAULT -MA 1S

AKLlNlZA GELEBiLECEK HER TÜRLÜ B I LGIYE 24

SAA T , KESiNTiSiZ ,

TEK TELEFONLA ULAŞABiLE C EKSiNiZ .

ISTANBUL'DAKI

ÖÖREN11EK i STED i Ö i N i Z B i L G i D i LERSEN iZ AN 1NDA GÖNDER i LE CEK

TIYATROLARDA

FAX ' 1N 1ZA

HANGI

. ÜSTEL iK TÜM

OYUNLAR

i STEKLER i N iZ KONUŞAN B i LG i SAYARLAR

OLDVCVNUVE

TARAF 1NDAN MÜTHi Ş B iR HIZLA VE HATAS IZ OLARAK

•

RENAULT-MAIS (1) 293 26 26

--

"""" "'GGAMM RESMIÜYESI

r"-" -:i'

DOGRUDAN ULAŞIM MERKEZI "

KAAŞ

MARKAS 1

SAATLERINI

1LflljACAK .

ÜToMoB iL i N iz OL SUN

MRENEBILIR

oLMAsı N ,

YA

DA

MIYIM l

MODEL i NE OLURSA OLSUN , BiLGi

REIIAULT-MAIS HIZtiETINIZCtE BiLGi TELEFONUNUZUN

:

e

ı LE

RENAULT - tiR i s

• • • • • • • • • • • • •

~­

SERVi SLER 1NDEN YETKi L i SAT 1C 1LAR IllA KADAR

• • • • • "BILGIYE • •i • ~ • • •

LK ADlMI YiNE ÖNCÜ RENAULT-MAi S

AT 1YOO, OTOtlOT i V SEKTÖRÜ'iOE " B 1LO 1 ÇAÖ 1"N 1

• • • • • • • • •

• •

OTOMOB ILSEVERLERE BiR BÜYÜK

YE N i L iK OAHA SUNUYOR .

• • •

• • •

• • • • •

•

iSTEDiÖiiiiZ

I..O.HJA, DiLERSENiZ

FAX' INIZD'I .. . Ff'.AYIN ; BiLGiYE DOÖRUDAN ULAŞIN, " BILO I

ÇAÖI"NIN

OLANAKL ARINDAN

YARARLAN 1N

@

INANlLMAZ

OTOMOBILLER

• • • • •

• • • • •

~ ÇOK Y::~N:) ~ : : ~INIZ

~­ e • • •

• •

RENAULT YASANACAK

• • • •• • • •

• BILGI RENAULT -twıiS ' t.n

•e

~~~~~~:~. : ~~~ c i hazının • tonlu

ol1ıo0s ı

g.,-•k. . kl•dlr

e

STATE-OF-THE-ART A-340S ..JOIN THE THY FLEET

TEKNOLOJi HARİKASI , A-340'LAR THY FİLOS UNDA İleri

..._ 1

teknolojinin son ürünlerinde n biri olan Airbus 340'lar filo muza katılmaya başl adı.

Türk Hava Yo ll arı, filosunu yenile me ça lış ma l arı­ nın bir sonucu olarak, da ha ö nce kira lanan B737'lerde n sonra, A-340 ' l a rın da ka tılmas ıyl a dünyanın en genç fil o la rın cla n birine sahip olacak.

Temmuz ay ında filomuza k a tıl a n ilk A-340 u çag ı­ mızı , Agustos 1993, Mayıs 1994, Nisan 1996 ve Nisan 1997'de gelecek olan 4 adet uça k takip edecek.

31.200 librelik itiş gücü olan dö rt moto ru ile 890 km/saat seyir hı zı ola n bu uçaklar, 41.000 fee t yükseklige kadar ç ıkab ili yo r.

Yüz to n ya kıt alabile n A-340'lar hiç iniş yapmadan 11.952 kilometre uçabiliyorlar. Yeni u ça kl a rı ­ mızın herbiri 288 koltuklu ve 41 to n kargo kapasitesine sahip .

A- 34 0 ' l a rı yönetecek pil o tl a rımı z ile ba kıml a rını yapacak te knisyenlerimiz de, Fransa'da eğitiml e­ rine devam ediyorlar. A-340'larla ilk o larak dire kt To kyo Sefe rle rine b aşl anaca k ve bugünkü ro ta geregi 13 saat 45 dakikada yapıla n u ç uşl ar 3 saat daha kısa l aca k Tokyo'yu Bangko k ve New York seferleri takip edecek.

•

A irbus 340s, the latest product of advanced aviation technology, have begun to join the Turkish Airlines jleet. Updating of the jleet began with the leasing of B- 737s, and with the addition of A-340s is set to become one of the youngest air jleets in the world.

7HY took delivery of its first A-340 in july, and the remaining four will follo'w in August 1993, May 1994, April 1996 and April 199 7.

With a engine thrust of 31,200 pounds provided by f our engines, and a normal cruising speed of 890 km/hour, these aircraft can fly ata height of 41,000 f eet.

The fu etting capacity of one bandred tons, means that the A-340s can fly for 11,952 kilometres without landing. Each of these new aircraft has 288 passenger seats anda freight capacity of 41 tons.

1be pilots who will captain the A-340s and the technicians who will be responsible for servicing them are currently attending training courses in France.

1be A-340s will go into service first on 7HY's Tokyo jlights, which will be shortened by 3 hours from the present 13 hours 45 minutes. Non-stop flights will be launched next on lliY's Bangkok and New York services.

•

+ 7

SK V LI FE

A~USTOS

A UGU ST

1993

TÜRK HAVA YOLLARI'NDAN DUYURU TURKISH AIRLINES ANNOUNCEMENT TO PASSENGERS Sayın yolcularımız,

Eski Yugoslavya'daki uçuş koridorlarının son haftalarda tamamen kapanmasına ilaveten, bazı komşu ül kelerin de yogu n l aşan trafik sebebi ile uygulamaya başladık l arı uçuş sınırlama l arının, ülkemiz ile Avrupa şehirleri arasındaki seferlerde gecikmelere yol açtıgı daha önce duyurulmuştu.

Geçen sürede daha da artan ve kalıcı oldugu anlaşılan bu olumsuz gelişmelerin zincirleme etkisiyle baglantılı seferlerin de aksaması karşısında, bazı tarife degişikliklerine gerek duyulmuştur.

Elimizde olmayan bu nedenlerle, 30 Temmuz 1993 Cuma gününden itibaren 29 Ekim 1993 tarihine kadar aşagıda belirtilen seferlerde yeni tarife uygulayacagımızı sayın yolcularımızın bilgilerine sunarız .

Sayg ılanmızla.

In addition to the complete closure ofjlight corridors over ex- Yugoslavia a few weeks ago, same neighbouring countries have begun to restrict jlights in their air zones due to the increasingly heavy traffıc.

As a result, we have recently been obliged to announce delays in scheduled jlights between Turkey and European destinations.

7be situation has now deteriorated stil/ further, with no prospect of a return to normal in the near future . 7berefore it has become necessary to reschedu/e so me domestic connecting jlights to make allowances for these continuing delays, · which are beyand our control.

Please note the new times ofjlights which have been aflected, as given in the tab/e below. 7bese changes wi/1 remain validfrom Friday 30]uly 1993 unti/29 October 1993.

Hergün Daily

5.

7.

1.2.3.4.6.

5.

Antalya - İstanbul llergün

18.30

20.00

19.10 19.10 20.00 22.25

20.30 20.10 21.00 23.25

Hergün

20.25

21.25

Dai/y

21.30

22.30

5.6.

Ankara - İzmir

22.15

23.15

1~:2 34.5.7

19.45 19.20

20.45 20.45

19.00 20.00

20.30 20.30

17.00

18.30

17.45

19.00

19.00

20.00

21.30

22.30

1945 21.30

21.00 22.30

18.10 20.30

19.30 21.30

2040

22.00

Daily

llergün

Dai/y

20.35

22.05

İzmir - Ankara

7.

5.

21.15 22.05

22.15 23.35

1!:2.3.5.6.7.

19 00

20.00

İstanbul

- Dalaman

7.

Hergün

İstanbul - İzmir

Daily

1945

20.45

5.

5

20.05 21.35

21.05 22.35 22.05

23.40

00.40

5.

Daily

Hergün Dai~y

1lergün

Dalaman - İstanbul 21.05 7.

Hergün 22.00 Dai/y

1 2.34.5.6. ı !ergün

23.00

Daily İzmir - İstanbul

1~:2.4.5 6.7.

İstanbul - Ankara

İstanbul-

Hergün

16.7.

1.2.5.6.7.

Dai/y

Hergün Daily

Hergün

17.30

18.30

18.30

19.30

Adana

Adana - İstanbul 167

19.40

20. 40

Dai/y

20.15

21.15

• Tablonun günler sütununda, kolaylık amacıyl a , günler günü 1 olmak üzere numaralandınlarak verilmiştir.

1.2.3.5.6.7.

1.2.3.4.6.

21.00 22.00

22.00 23.00

• For ease of mfemnce, the days of the week on which each flight depaı1s have been numbemd, Manday being 1.

Daily

Hergün

Pazaıtesi

-

TEB mıii§teırıİ.sıİ. olmanın anlamı paıranın ötesıi.nJeJıi.ır.

"Dünyanın

halıları

Marco Polo Seyahatnamesi'nde en güzel Konya'da yapılıyor" diye yazıyor. Günlüğüne bu notu düşmeden önce Selçuklu kızlarının Gördes düğümüyle dokudukları, kenarları KOfi desenli bu şaheseri gördü mü bilemeyiz.

Ama

şunu

serilen bu

biliyoruz: 1200'lü

eşsiz halı , değerini

yıllarda

bilen

Konya Alaaddin Camii'ne

kişilerin

elinde büyük bir itina ile

korunduğu

için 700 yıl varlığını muhafaza ettiği gibi paha biçilmez ölçüde değer de kazandı.

Müşterilerimiz arasında

Onlar,

eski eser

meraklılarİnın olması rastlantı değil.

kişisel varlıklarının muhafazası

ve

değerlendirilmesi

konusunda

bir bankadan da aynı itinayı görmek isterler.

Türk Ekonomi Bankası 'nın bunun için en doğru seçenek olduğunu bilirler. Bu nedenle TEB Özel Bankacılık Bölümü'nün müşterisi olmayı tercih etmişlerdir.

- -@)r----KİŞİSEL YATIRIM YÖNETİMİ

V

AGUSTOS

1993

A UGUST AGENDA

1

AST Tiyatrosu, "Sakıncalı Piyade", Rumelihisan'nda.

AST Theatre Company's "Sakıncalı Piyade", Rumeli Fonress.

fıirkiye Satranç ~ampiyonası finali, Cemal Reıit Rey

Salonu'nda.

Turkish Che ss Championship final, Cemal Reıit Rey Concen Hall.

Finals of the International ladies Satallite Tennis

Konservatuan Yaz Tiyatrosu, "Hüzikallere Selam", Yönetmen: Haldun Dormen, Enka Sadi Gülçelik Tesisleri'nde, 21.15'de.

Istanbul University State Conservatory Summer Theatre, "Hüzikallere Selam" directed

by Haldun Dormen, Enka Sadi Gülçelik Sponı Centre, 21.15.

Toumamen~

Tarabya TED Club, 12.00.

Ye}il Bisiklet Grubu'yla bisiklet turu: Riva-Polonezköy.

Bicyde tour wiıh the Green Cyding Group to Riva-Polonezköy.

(Buluıma yeri) Heeıing at Lalezar Cad. No: 4, Selamiçeıme, istanbul, 09.00. Tel: 363 58 36.

22 Nilüfer'le "Yeniden", Rumel ih isarı'nda.

Nilüfer's "Yeniden" Rumeli Fonress.

conce~

.__ J.

"Unforgiven", Clint Easıwood, Enka'da, Saat 21.15.

"Unforgiven" wiıh Clinı Easıwood, Enka. 21.15.

Futbolda sezonun ilk kupası sahibini buluyor. TSYD Kupas ı finali.

Firıı cup of the season finds its holder, TSYD Cup final. ~---

ürkiye kendisini yeniden keşfedi­ yor. Ege ve Akdeniz'in "inci"leri oldukça kısa bir süre içinde s ıra sıra yazlıkl a r ve ta til köyleriyle dolunca , İstanbul ve Ankara'nın kalabalıgından kaçmak isteyenlerin gözleri Kuzey'e, Karadeniz'e dö ndü . Ama daha çok Dog u Karad e niz 'e: Sa msun'dan Batum'a uzanan kıyı ve yayialar

T

j ;:ı

şeridine...

~

i

Peki, Batı Karadeniz 'in ne eksigi var?

Doga mı , deniz mi , tarih mi, yoksa başka bir şey mi?

Haziran ayında Bartın, Amasra ve Safranbolu'ya yaptıg ımı z bir gezi bu açılardan Batı Karadeniz'in fazlası olup eksigi olmadıgını ortaya koydu.

Dogaysa doga, deniz- ~ se deniz, tarihse ta- !!i rih... ~ Aslında "ye niden ~ keşif'' deyimi Batı Ka- ~ _.....__ _ _ _...,.._ _...__ _.

Safranbolu yalnızca bir kasaba değil, bir müze. Burada mimari açıdan korunmu~ birkaç ev ya da bir sokak değil, tüm çevresiyle korunmu~ bir kasaba bulacaksınız. 1 Safranbolu is no ordinary town but an openair museum. lnstead of just a few selected houses or sıreets, the entire architecıural ıexture of the old quarıer has been conserved here. sonl arında, 50'li yıl­ ların başlarında Ankara lı bürokrat ailelerinin yazın pansiyonlara, çadıriara geldikleri yer. İç turizm dalgası, ikisi Karadeniz biri Marmara kıyısında ü ç merkez ya ratıyor: Amasra, Abana, Erdek. Buralara İstanbullu­ l arın pek ragbet ettigi söylenemez: Çünkü o tarihlerde İsta nbul he m kışlık hem de yazlık bir kent. Plajları koli basili degil insan kaynıyor.

Amasra ve Aba na' nın özellikle Ankaralılar için çekiciligi 1960'ların sonuna kadar devam ediyor. Sonra, karayolları baglantıları­ nın kurulmasıyla , orta s ınıfımız Güney'i keşfediyor. Özellikle Bodrum bir efsanedir artık. Marmaris, Fethiye, Kaş ve Antalya diger gözdelerdir.

1990 ' lı yıllarda Batı Karadeniz yeni bir yükseliş yaşayacaga benziyor. Gözler hep güneye çevrili oldugu için çogu kişi farkında bile degil: Batı Karadeniz'in turistik yöreleri o kadar yakın ki. Ankara ile Bartın ' ın arası yalnı'zca 293 kilomet re, İ s t a nbul ­ Bartın ise 358 kilometre çekiyor. Yani gü- ~ neybe y'adpılanA ykolcu~uklarıdn yarısı ~adar. İ s- ~ tan u 1 an n ara ya g ı e n ye nı otoyo u kullanırsanız beş-altı saatte kendinizi Kara- ~

.radeniz'e çok uyuyor.

Türkiye 'de iç turizmin başladıgı ye r Amasra. 1940 'lı yılların

1

-

urkey is rediscovering itself. As the Aegean and Mediterranean coasts lill with the /rappings of lourism, those in search of new horizons are turning !heir eyes northwards to the Black Sea. However, the eastern stretch of coast from Samsun to Batuın, with its hinterIand of forested mountains and alpine pastures, seems to be aliraciing the most visitors.

Why is the western Black Sea region stili being ignored? Does il taek in beautiful scenery, sea or history?

My journey in june to Bartın, Aınasra and Safranbolu showed that in all these respects the western Black Sea has more mther than · less to offer. Tbere is scenery, sea and history in abundance.

In fact the concept of "rediscovery" is more applicable to the western than to the eastern Black Sea, since Aınasra is the place where domestic towism in Turkey first started. In the Iate 1940s, middle-class families from Ankar·a began to spend !heir summer holidays in pensions and ten ts here. Of the first ~ three resorts to gain populari~y among the ~ ~~F==~tt~~ ~t:ı seaside holiday-goers, Amasra and Abana ~ were on the Black Sea and Erdek on the Marmara Sea. The inhabitants of Istanbul ~ rarely numbered among this early wave of holidaymakers since Istanbul was stili a seaside resort in its own right. That was the time before sea potlution drove bathers away from the city's beaches.

The people of landbound Ankara contin~ ued to flock to Amasra ~ andAbana every sum;:; ~ mer un/il the end of the 1960s, when new roads opened up the south to bolidaymakers. Tbe legendary Bodruın was discovered, followed by Marmaris, Fethiye, Kaş and Antalya.

Now in the 7990s, the western Black Sea seems set for a revival of its former popularity. Tbe southern resorls ınight continue to dazzle, hut people are beginning to appreciale the attractioııs of the norlh coast, not least its convenient proximity. Tbe journey from Ankara to Bartın is just 293 ki/ome/res, andfrom Istanbul jus/ 358 kilometres.

T

deniz'in ılık sularına bırakabilirsi­ niz. Yöreye haftasonu gezilerine gitmek mümkün.

Batı Karadeniz 'in özellikle yaz aylarında güneye üstünlüğü yeşil­ liğinde. Kocaman ağaçların gölgeleriyle ser ini emiş orman l arın içinden geçerek ilediyorsunuz saatler boyu . Bu ağaçlar birçok yerde denize kadar iniyor.

Neredeyse dallarını tramplen olarak kullanabilirsiniz. Hele Bartın'dan Amasra 'ya inerken karşı­ nıza çıkan manzara gerçekten soluk kesici: Yapraklar arasından görünen uçsuz bucaksız denizin pırıltısı göz alryor. Bölgeyi Osmanlı topraklarına katan Fatih Sultan Mehmet'in bu tepelerden birisinden aşağıya baktığında "Lala lala, Çeşm-i Cihan bu mu ola?" diye sormasına şaşmamak gerekiyor.

Amasra deniz ve tarihin içiçe geçtiği şirin bir kasaba. Cenevizlilerden kalma kalenin duvarları kimi yerde ev duvarlarıyla birleşmiş, Cenevizliler bir ticaret üssü olarak kullanmışlar burayı. 9. yüzyıl­ dan kalma iki kilise kalıntısı göze

çarpıyor.

-

i

Kasaba küçük bir yarımada üzeri- !§ ~ ne kurulmuş. tki koyu ve iki ada- ~ sı var. Bu koylardan biri kasaba- ~ nın ana plajı olarak kullanılıyor.

Amasra küçük bir yarımada üzerine kurulmuj. iki koyu ve iki adası var. Bu koylardan biri ana plaj Dolayiarda başka koy ve plajlar olarak kullanılıyor. 1 Seı on a smail peninsula, Amasra overlooks two bays and ıwo islands offshore. The ıown's main beach lies on one of the bays. da ye r almakta. Özellikle Çakraz'dan övgüyle söz ediliyor.

Via the new Ankara-lstanbul motorway, you can be swimming in the warm waters of the Black Sea just five BARTIN: Amasra ' nın bağlı olduğu Bartın'dan da tato six hours after setting outfrom !stanbul. That makes rihte bir liman kenti olarak söz edilege lmi ş. Oysa even weekend trips a feasible alternative.

Bartın denizden epey içeride. Ama Bartın ırmağı teknelerin kente kadar gelmesine izin verirmiş yaUn/ike the south, the western Black Sea region :S luxuriant greenery does not fade in bigb summer. You drive kın tarihlere kadar. Irmağın temizlenip kentin yeniden liman haline getirilmesi, üzerinde çalış ıl an profor hours through rich shady forest, wbicb at many points plunges right down to the sea . You could almost jeler arasında. Şimdi de, Bartın Bağazı ' ndan kalkan teknelerle Karadeniz 'e açılmak büyük bir keyif. use tbeir brancbes as a diving board. The scenery as you approacb Amasrafrom Bartın is breatbtaking. The Ağaçlar arasından ilerleyen ırmak neredeyse apans ız Karadeniz'e kavuşuyor. Irmağın ağz ı büyük geshimmering blue sea can be seen between the leaves miler için liman olarak kullanılıyor. Karabük'te işle­ stretcbing into the distance. When the region was connen demirin bir kısrm buraya gelirmiş. quered by the Ottomans it is not surprising that Sultan Geniş bir vadide yer alan Bartın ' ın köklü bir geçMehmet looked down from one of tbese bil/s and said to mişi olduğuna kuşku yok. Büyük ozan Homeros tlhis old tutor, "Lala, could this be the fountain of the yada destanında, Truva kentini işgalcilere karşı koworld?" rumaya gelen Anadolu'lu cangaverler arasında PartAmasra is a picturesque seaside town whose east/e henios ırmağının su l adığı ülkeden gelen yiğitlerin dates from when it was a Genoese trading base. There de yer a ldığını yazmış. Kent, Hitit, Pers, Helen, Roare the ruins of two nintb century cburcbes bere.

16

5 KYLIFE ACiUSTOS

+

AUGUST

1 ~o ~:;

ma, Bizans ve Osmanlı (1460) dönemlerinden sonra günümüze ulaşmış. e yazık ki, tarihi hazineleri arasında sayılabilecek olan eski Türk evleri iyi korunamamış . Koruma altına alınmış 200 kadar ev, beton apartmanların egemenliğinde hüzün içinde pinekliyor. Gene de Bartın, sıcak insanları, ilginç pazarları ve geniş lnkumu plajıyla ziyaretç ilerini bekliyor.

SAFRANBOLU: Daha içerilerde, Bartın 'a bir saat kadar uzaklıkta ise evleriyle ünlü Safranbolu yer alı­ yor. Safranbolu yalnızca bir kasaba değil, bir müze.

Burada mimari aç ıdan korunmuş birkaç ev ya da bir sokak değil, tüm çevresiyle bir kasaba bulacak-

Set on a smail peninsula, Amasra overlooks two bays and two islands offsbore. The town 's main beacb lies on one of the bays, and tbere are other beaches in the vicinity, that at Çakraz being reckoned the best.

BAR77N Until recently Bartın was a river port 1O kilometres in/and, altbough now the river has silted up.

Tbere are plans underway to dredge the waterway so that shipping can reacb the town again. Meanwbile, enjoyable boat trips on the Black Sea can be taken from downstream. The river runs between trees until spilling witb start/ing suddenness into the sea. At the moutb of the river is a barbour used by large tonnage sbips, many of wbicb bring iron are to the Karabük steel works.

Set in a broad valley, Bartın has a venerable pası going back to the age of Homer. In his Iliad, Homer wrote that beros from the tand watered by the river Partbenios were among the Anato/ian warriors who came to defend Troy against attack.

Inbabited successively by the Hittites, Persians, Hellenes, Romans, and Byzantines, Bartın was taken by the Ottomans in 1460. The attractive traditional arcbitecture of the town has largely falten victim to concrete development, and taday just a couple of bundred timber framed bouses, now under conservation order, can be seen scattered amidst tbeir concrete high-rise Bartın'da kadınların, ürünlerini satmak üzere kurdukları pazar yöreye gelenlerin ilgisini çeker. 1 In Bartın, the neigbbours. Un/ike most parts of women seli their produce in ıh eir own market, which has become one of the town's to u risı aııractions.

Turkey, in Bartın the market stalls are kept by women, and sbopping for fresb local produce on market days is part of the fun of holidaying bere. The friendly local people and the famous lnkumu beacb are other attractions of Bartın.

SAFRANBOLU: An hour's drive intand from Bartın is Safranbolu, famous for its traditional houses. Safranbolu is no ordinary town, but an openair museum. Instead of just a few selected bouses or streets, the entire arcbitectural texture of the old quarter has been conserved bere, so that fooking down from one of the billtops tbere is an unspoilt vista of restored and Amasra deniz ve tarihin içiçe geçtiği bir kasaba. Tarihi kalesi, Cenevizliler döneminden bugüne ul~mı.ı . newly painted timber-frame Amaıra is a picturesque seaside ıown whose casıle dates from when it was a Genoese trading base.

17

SKYLIFE AGUSTOS

+

AUGUST

1993

sınız .

Es ki

kasabayı

houses. These are not smail cottages with earth roofs, bul spacious three andfour storey houses, designedfor the extended patriarchal families of the past. Each one is in harmony with its natural surroundings, and wilhin are fountains, omamental poo/s in the upper .floor living rooms, and ornate~y decorated ceilings. The t oıvn 's shopping cent re, hamam (Turkish baths) and hans (traditional commercial buildings) complete the picture, so that no stretch of imagination is needed to envisage the Safranbolu of a centuty ago. Q( ho w many towns in Turkey taday can the same can be said?

The conseruation programme at Safranbolu has been in the dedicated hands of Professor Metin Sözen siltce 19 75. Considerable progress has heen made, and although much alsa remains to be done, there is no doubt that Safranbolu has been saved for posterity. In time Safranbolu will become the haunt not only of Turkish architecture and restaration students, but of eueryone interested in enuironmental and cultural conseruation.

Even the close proximity of Karabük, the cent re of Turkey 's sleel industry, has not had the disas/rous e.ffects of industrial development on so many other towns and cities. There are a number of good hotels in hoth Bartın and Safranbolu , white araund Amasra there are numerous pensions. So long as you do not expect uety luxurious accommodation, you are not likely to be dissatisfied.

Local people say proudly that the region is beautiful all year raund. june through to September the ıveather is suitable for swimming, although the Black Sea is tenı­ peramental and can be !ike a mirror one day and produce crashing breakers the next. Erigbt ıuith floıuers in sp ring, autumn is equally if not mo re beautiful according to same, when the foresis turn a mass of russet red and go/d foliage. The ıuinters are usually mi/d. Our early summer holiday in the western Black Sea region ouet; we departeel reluctaııtly for home, promising our newfoundfriends to be back at the .flrst opportunity. •

göre n tepelerelen birisinelen boyanmı ş Türk evlerinin görkemi sizi etkileyecek. Küçük, topra k damlı yoksul köylü evleri değil bunlar: Üç d ö rt katlı , koca man konaklar. Büyük pederşahi aile ge l e n eğinin gereklerine göre inşa edi lmiş malikaneler. Her biri çevreyle, doğayla tam bir uyum içinde.

Içlerindeki çeşme l e r, ikinci kat havuzları, tavan işl e­ me le ri bu uyumu tamamlıyor. Kentin çarşıs ı , hamarn ı ve hanları da atmosferi tamamlıyo r. " İşte yüz y ıl önce burası böyleydi' " diyebiliyorsunuz. Bunu söyl eyeb il cceğ ini z kaç yer kaldı Türkiye'de' Safranbolu'nun korunmasına ili şk in çalışma l a r 1975 yı lı ndan beri Profesör Metin Sözen'in önc ülü ğü nd e devam ed iyor . Çok yol a lınmı ş, yap ıla ­ cak çok şey var .

Ama ş unu ra hatlık­ la söyleyeb iliri z: Safranbolu kurtulmu ş. Zama nl a sadece Türk mimarisi ve restorasyon öğ­ rencilerinin değil , çevre ve kültür bilinci o lan herkesin uğrak ye rl erincl<.:n birisi o lacak.

Yerini merak eelenIe re not: Safranbolu Türkiye çe lik e ndü st risinin merkezi Karabük'ün he men yan ı başın­ da. Batı Karaeleniz bö lgesine karayoluyla ula şma nın san ıl clığınclan kolay aşağ ıya baktığınızda korunmuş, ye nil e nmiş,

o l du ğ unu y uk arıda

belirttim . Vardıktan sonra da s ıkıntı çeki lmez. Bartın ve Safranbolu 'da o lduk ça iyi o tell er var. Amasra dolaylarında ise pansiyoncu luk yap ılı yor. Beklentileriniz çok yüksek o lmazsa rahat etmemeniz için bir neden yok.

Yörenin in sanları en çok '"dört mevsimi ele cloya doya yaşamak"la övünüyorlar. Deniz mevsimi yaz ay l arı ve Ey lü l'den oluşuyor , ancak Karadeniz'in da l ga lı o labil eceğini unutmamak gerekiyor. Çevreeleki bitki örtüsü özellikle sonbaharın çok güze l o ldu ğuna i şaret ediyor. Kış l arı cia fazla sert geçmiyormuş. tıkba h arının çok güzel o l duğu da belli.

Biz, yaz b aş ınd a yapt ı ğımız geziden çok h oşn ut kaldık . Eelin di ğim i z clostlara '·gene ge l eceği z," diyerek ay rıldık.

• ıs

SKYLIFE AGUSTOS

+

AUGUST

1993

İSTANBUL'DA YENİ BİRHOLIDAY

INN

VE YENİ BİR ÇAG AÇILIYOR! İkisini

de

yaşamak

için birine rezervasyon yeterli. mimarisi ile yapılmış , • teknolojisi ile donatılmış , İstanbul'daki ikinci Holiday Inn, Crowne Plaza Ataköy'de aç ılıyor.

21

Yüzyı l 'ın

Çevresi yoğun trafik deği l , 10.000 m 2 'lik yeşil alan ... Manza rası gri binalar değ il , masmavi Marmara Denizi ... Havası toz ve duman deği l , yosun kokusu .. .

Crowne Plaza'ya adımınızı attığınız andan itibaren , ye ni bir çağ ı yaşamaya baş l ayaca ks ını z .. . Tam donanımlı 264 standart ve 32 suit odasının yanısıra , özürlü ler için hazırlanmış 2 özel odas ı var. 250 kişilik fuayesi, 800 kişilik balo solo nu , 50- 125 kişi kapasiteli top l ant ı sa l onları , restaurant ve barları, pastanesi , aç ık ve kapalı yüzme havuzları , tenis kortları kısacası herşey dünyaca ünlü geleneksel Holiday Inn servisi ile birlikte sunu lu yor.

27

katlı

Holiday Inn Crowne Plaza kentin ö nemli merkezlerine, otoyol gi ri ş l erin e ve özellikle de havalimanına çok ya kın .

Odanızdan check-out yaptıktan 10 dakika sonra , uçağımza check-in yapt ırabi lirs ini z .

Crowne Plaza'da rezervasyonunuzu yaptırın. Yepyeni bir çağı yaşayacaksınız.

~ *~~\'U'\.

CROWNE PLAZA"

STAY W ITH SOM EON E YOU KNOW. Sahil l 'oiii 347 10Atukü ı • - ISTANBUL

Tel: 0 1/ 56081 OOphx

Fax. 0 1156081 55

Türk Sanat Müziği, Türk Edebiyatı İncelemeleri, Avrupa Toplulukları ve Türkiye-AT İlişkileri konularında ...

••

••

BUYUK ODUL ••

Bilim ve sanat

dünyamız­

da bir gelenek var... İş Bankası Büyük Ödül geleneği ...

Yıllardır,

en iyiler için!

••

Nasıl katılacaksınız?

'93

Edebiyat'ta, Sanat'ta, Toplum

..,.. Büyük Ödül'e önerilecek Dalı

eserler Sanat

15 Ekim Cuma, Edebiyat

Dalı

için en geç

için 1 Kasım

ve İnsan Bilimleri 'nde özgün eserler jüri

Pazartesi, Toplum ve İnsan Bilimleri

önüne çıkıyor. Ve her yıl Büyük Ödül'e

Dalı

değer

bitimine kadar, "Türkiye İş Bankası,

bulunan üç büyük eser destekle-

niyor. .. kitlelere

ulaşıyor.

1993 Yılı Büyük Ödülleri... ... Türk Sanat Edebiyatı

ları

Müziği

besteleri, Türk

incelemeleri, Avrupa Topluluk-

ve Türkiye-AT ilişkileri konularında

Kasım

için 19

Genel

Müdürlük,

Cuma günü

Atatürk

Kavaklıdere,

06684 Ankara" adresine

büyük eserleriyle Büyük

Ödül 'e çağırıyor.

191,

..,. Büyük Ödül Yönetmeliği 'ni ve her

müzü de

adamlarımızı,

Bulvarı

teslim edilecektir.

lira, İş Bankası Büyük Ödül Simgesi ve

İş Bankası, sanatçılarımızı ve bilim

saati

Müdürlüğü,

dalın katılma koşullarını

oluşuyor.

iş

Halkla İlişkiler

verilecek. Ödüller her dal için 30 milyon

Onur Belgesi 'nden

-

..,.

aynı

içeren

adresten edinebilirsiniz.

Kişisel başvuruların dışında,

ilgili kurum, uzmanlar ve bilirler.

broşürü­

kuruluş,

o dalla -'

yayınevleri

eleştirmenler

ile

de eser önere-

SANAT Türk Sanat

Müziği

(Beste)

Seçici Kurul Prof. Dr. Alaeddin YA VA,ŞÇA (Başkan) Devlet Sanatçısı. ITU.Türk Musikisi Devlet Konservaıuvarı Oğreıim Uyesi, Bestekar Memduh EKŞİ Türkiye Iş Bankas.ı AŞ Yönetim Kurulu Uyesi H. Özgen GÜRDÜZ (Raportör) TRT Türk Sanat Müziği Müdürü

Kutlu PAY ASLI Ege Üniversitesi Türk M.usikisi Devlet Konservaıuvarı Oğretim Görevlisi, Bestekar Ferit SIDAL Bestekar, Koro

Şefi

Necdet VAROL !TÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Öğretim Üyesi, Bestekar Yılmaz YÜKSEL

Bestekar, Koro

Şefi

EDEBiYAT

Türk Edebiyatı İncelemeleri S eçici Kurul Cahil KÜLEBİ (Başkan) Şair, Eğitimci

Prof. Dr. İnci ENGİNÜN Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umay GÜNA Y Haceıte~ Unive~~iıesi Oğreıim Uyesi

Edebiyat Fakültesi

Cezmi KARTAY Türkiye Iş Bankası AŞ Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Zeynep KERMAN Mimar Sinan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr, İsmail PARLATIR (Raportör) Ankara Universilesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi HilmiYAVUZ Şair, Yazar

TOPLUM VE İNSAN BiLiMLERİ

Avrupa Toplulukları veTürkiye-AT İlişkileri S eçici Kurul Prof. Dr. Orhan OGUZ (Başkan) Marmara Üniversitesi Kurucu Rektörü, Avrupa Topluluğu Enstitüsü Yüksek !stişare Konseyi Başkanı, Milli Eğitim Eski Bakanı Prof. Dr. Füsun ARSA VA (Raportör) Ankara Universilesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekan Yardımcısı Nejat EREN Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı AT Koordinasyon Genel Müdürü

••

•

TURKIVE

•

Prof. Dr. Haluk GÜNUGUR Gazi Üniversitesi Uluslararası Ilişkiler Bölümü Uluslararası Ilişkiler Ana Bilim Dalı Başkanı Dr. İsmail HERAL Türkiye Iş Bankası AŞ Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Haluk KABAALİOGLU Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Nahit TÖRE Ankara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı

IŞ

BANKASI

Avrupa Türkle ri nitelemesi kısa zamanda dilimize yerleşti. Bu adlandırm a nın bu kadar k ıs a za manda benimse nmesinin ba ş lı ca nedeni gözle görülür bir gerçegi iyi bir şe kild e yansıt­ m ası nd a ndır : Bu g ün Avrupa'da 2 milyon 420 bin Türkiye Cumhuri yeti vatandaşı yaşıyor.

Bir başka türlü söyler1~) ' FARUK ŞEN * sek; Türkiye nüfusunun yüzde 4'ü Avrupa Top lulu ğ u sın ırl arı içinele yaşa ma ktadır.

Bu nüfusun ülkelere göre dağılımı şöy l edir: Federal Alma nya'da 1 milyon 856 bin , Fransa 'da 240 bin , Hollanda 'da 210 bin , geri kalanı ise eliğer Avrupa ülke le rinde . Burada veri len rakamlar hiç ele küçümse·necek rakamlar değil. Avrupa 'daki Türk nüfusun bazı Avrupa Topluluğu ülkeleri ile nüfus hakımından karş ıla ştırılması da bu konuda iyi bir fikir verebilir: Avrupa'daki Türk nüfus , Danimarka nüfusunun ya rı ­ sına eşittir, Lüksembu rg nüfusundan altı misli fazla , Irianda nüfusunun üçte ikisi ve Portekiz nüfusunun dörtte biri kada rdır.

Avrupa Türkleri , aynı zamanda , Avrupa 'da Avrupa Topluluğu dı ş ınd an gelen yaba n c ılar arasında d a

Th e ter nı .. F.11 ro pea ll Turks .. has recelltly heconıe a part of 011 r l'Ocah uhuy alld the nıai11 reasoll ./(1r ils rapid acceptallce is that it rejlec/s a COilSpİC t/ 0 1/ S (a c i: Today !h ere are 2. 420.000 Turkish cilize lls li ui11p, ili th e Eu ropea11 Conınııo ıity, or 4 perce/ll of Turkey 's total popu/at ioıı.

Photos MEHMET ÜNAL Disfn'hıttiolı of this popula tioll /~ı· co u1ıl1)' is as follows: 1,420,000 i11 Gern ıa11y.

240,000 in Fra11ce, 2 70,000 i11 the Netherla11ds, alld the remai11der ili other EC C0 /111/ries. The sip, 11(j'ica 11 ce of these fip,u res ca1 ı be heller appreciated l~v mea11s of comparison u·ith the populatio11s r!f' sonıe Europea n C0/111 Iries. 1l1e Turkish popu!atio11 İli Europe is equivale111 to halfthe population ofDenmark. six times the populatioll of Luxenıhourg , tım thirds of the populatioll of !re/and, cmd O lle qtt(ll1er of the population of P01111p,al.

A mollp, foreip,ll seliters in the European Conınııoıity, the Turks lead al 24.4 percent r!f' the total. Tbey arefollou•ed hy Algeria11s at 103 percenl, and the Portup,uese (now memhers of the Commı 111ily) at 9. 7 percent.

MIGRA 770N Tbirty-ttm years have passed s i1ı ce the .flrst wave of Turkish mip,rant workers hega11 lo put roots

THE "EUROPEAN TURKS"

AVRUPA

TÜRKLERİ

22

SKY LIFE ACU ST OS

+

AUGUST

1993

yüzde 24,4'1ük oranla birinci sırayı alıyor. Türklerden doıl'l1 in Westem Europe. Most of them ca me from rura/ sonra Cezayirliler. yüzde 10,3 ile ikinci sırada. villages in search of ti'Ork in Europe's modem factories, Şimeli Topluluk üyesi olan Portekiziiierin oranı ise and the process of adapting to ve1y differen t societies and cultures has hrought ahout considerable changes in yüzde 9,7.

GÖÇ SÜRECI: Avrupa'da yaşayan Türkler, Avrupa ülthese "guest workers " over the decades. They worked in kelerinde yaşamaya, yerleşmeye, kök salınaya başla­ ve1y varied branches of indust1y at j/rst, and so me set up yalı yaklaşık 32 yıllık bir süre geçti. 13u geçen süre, businesses ca tering for the needs of !heir oum communiAvrupalı Türklerin yalnız sayısal olarak artmalarına ty. As time went on, Tu rks gained the canfide/lee to işaret etmiyor, aynı zamanda göç eden Türklerde nihranch out i11to larger scale business, and began to join teli ksel değişiklik l ere de işaret ediyor. Ağ ı rlıklı o larak the ranks of local employers.

Türkiye 'nin büyük şehirlerinelen değil , kırsal kesi 71.?e Turkish Research Centre, which is run by Turks and minden , köylük yerlerinden Avrupa'ya gelen Türkler, has a desemed~J' high reputation in Germm1y, esiimates burada büyük ve hızlı bir that !here is a total of 44,500 değişik içine girdiler.

Turkish businessmen in the EC Başlangıçta Avrupa ' nın sataday, of which 35,000 are i11 nayileşmiş ülkelerinin fabri Germany, 3 500 in the United ka l arına işgücü olarak geKingdom . 3000 in France, len, acilarına "misafir iş çi" 2500 in the Netherlands and denen yurttaşlarımız, bu 500 in Belgium . geçen süre iç inele 52 deIn 7992 the total capital of ğişik dalcia iş tuttular. Önce Turkish -o wııed businesses in kendi iç pazarlarını yaratan Germany was 7,200 million Türkler giderek bulundukdeutschmarks , aııd !heir l arı ü lke lerin insan i arına da anılll al tumover was 28,000 hizmet veren işyerl e ri açmillion deutschmarks. The maya. bulundukları ülke lesame year, th ese companies rin iş çevrelerinin iç ine girprovided employment f or meye başladı l ar.

125,000 people.

Federal Almanya 'da haklı The Turkish com 1111111 ily i 11 b ir saygınlığı olan ve TürkEurope also came rapid~y to appreciate the value of educalerin yönetiminde ça lışma ­ Paris'te ya}ayan karikatürcümüz Selçuk Demi rel, Maastricht Referandumu tion, and taday !here are siglarını sürdüren Türkiye sırasında ~oğaltılıp, be~ yüz bin adet dağıtılan bu desenini "Türkiye'yi nificant numbers of Turkish Araştırmalar Merkezi ' nin dü~ünerek' yaptığını söylüyor. 1 Selçuk Demırel, the Turkısh carıcaturısı students at many European verilerine göre bugün Avwho lıves in Paris, sayı that his design for a Maastricht Referendum poster was inspired by Turkey. Five hundred ıhousand copıes of the rupa Topluluğu sınırları ımiversities. Wbat is more, it is poster were distribuıed. not young people from Turkey içinde 35 bini Federal Alınanya 'da , 3 bin 500'ü lngiltere'cle. 3 bini Fransa 'da, who make up the bu/k ofthese, bu.t children of "Eu ropea n Turkish "fa m i/ies.

2 bin 500'ü Hollancla 'cla , 500'ü Be lçika 'da o lmak üzere toplam 44 bin 500 c ivarında Türk işadamı var.

The student body of EC institu tions of secondmy and Federal Almanya 'da Türklerin kurdukları işletmel e rin higher educalian includes 622,000 young members of Turkish fami/ies resident in those couııtries, which kurul u ş sermayeleri toplamı 1992 yı l ında 7 milyar means that they accoımtfor 26 percent of all Turkish cit200 milyon Alman markını buluyordu. Yıllık ciro l arı izens in the EC From this we can deduce ise 28 milyar Alman Markı idi. Federal Almanya 'daki thatthe Europeau Türk iş l etmeleri 1992 yılı verilerine göre 125 bin kişi ­ ye istihdam o l anağı sağladılar .

Avrupa 'da yaşayan Türkler yalnızca bağımsız iş kurma konusunda bir atılım yapmakla kalmadılar , aynı zamanda eğitim ve öğretimin değeri konusunda da h ı z l ı bir uyanış içine girdiler. Bugün Avrupa üniversitelerinin pek çoğ unda küçüınsenmeyecek oranlarda Türk öğrenci var. Üstelik bu genç yurttaşlarımızın ağ ı rlı klı kesimini Türkiye'den Avrupa 'ya okumaya giden gençler oluşturmuyor. Tanı tersine bu gençler Avrupalı Türklerin çocuklarıdırlar. Işte bu gençlerle ilgili rakamlar: Avrupalı Türklerin 622 binlik bir genç kuşağı Avrupa Topluluğu ülkelerinde orta öğretim kurumlarında ve

•

üniversitelerde okuyor. Demek ki, Avrupa Toplulugu Turks have adapted successfully to their new envimnsınırları içinde yaşayan yurttaşlarımızın yüzde 26'sı ment, despite their rural origins. Taday, in 1993, there okul ve üniversite çagındaki gençlerden oluşuyor. are araund 13,000 Turkish students in German universities, the majority of whom are second generatian Bu da kırsal kesimlerden Avrupa'ya geçen ve bu neTurkish residents. Large numbers of these young people denle de çok hızlı bir degişimin içine giren Avrupalı have therejore been able to obtain the highest secondary Türklerin bu hızlı degişime gerektigi gibi ayak uydurabildiklerini gösteriyor. Federal Alman üniversiteleschool qualification in Germany, the Abitur. Many rinde okuyan Türk ögrenci sayısı 1993 yılında 13 bin young Turkish university graduates have embarked on dolayındadır. Artık Almanya'da ço k sayıda ikinci careers in theirfields, and rejerences in the newspapers kuşaktan Türk, önemli bir egitim aşaması olan abittır to Turkish lawyers and Turkish judges are frequent. (lise bitirme) aşamasını geride bıraktılar. Çok sayıda Turkish communities in EC countries have began to Türk genci degişik üniversitelerden mezun oldular press for franchise and for the right to stand for election, ve kendi dallarında çalışmaya başladılar. Artık yavaş for equal rights in vocational education and career yavaş gazetelerde, Türk avukatlardan, Türk hakimopportunities, for equal employment rights in governlerden söz edilmeye başlanıyor. Avrupalı Türkler bument organisations, and for legal recognition of their lundukları ülkelerin yasalarının kapılarını, seçme ve minority status. seçilme hakkı için, meslek egitiminde ve meslek mE TURKS ARE HERE TO STAY· All these developments edinmede eşit haklar için, devlet kuare a thorn in the side for EC govemrumlarında eşit haklı olarak ve somen ts, and conservative parties in rumlu konumlarda görev alabilmek particular. Undoubtedly they have no için, azınlık statülerinin yasal olarak magic formula to solve the issue to tanınması için çalışmaya başladılar. everyone's satisjaction. Turks resident TÜRKLER KALICI: Bütün bu geliş­ in the EC are now Europeans, and it meler, Avrupa Toplulugu ülkelerindoes not seem possible to send them de yönetimde bulunan hükümetlere backhome.

Topluluğu ve partilere, hele bu partiler muhaWhat is more, the European Turks fazakar egilimli partilerse, önemli ölhave developed a distinct cultural çüde sıkıntı veriyor. Kuşkusuz onları structure oj their own, injluenced by bu sıkıntıdan kurtaracak sihirli bir the cultures of the countries where they öğretim formüle de sahip degiller. Avrupalı live. Tbeir own traditional culture and Türkler artık Avrupalıdırlar ve onları kurumlarında the values oj modern Europe are eleülkelerine geri göndermek pek menis oj this synthesis. mümkün görünmüyor. Kaldı ki, AvNo tonger do the European Turks work rupalı Türkler artık farklı bir kültürel only in the factories or do the heavy, yapının insanları oldular. Kendileridirty jobs as they used to. As increasne özgü kültürleri gelişti. Bulunduking numbers pursue their educalian to ları ülkelerin kültürlerinden etkilenhigher levels, they are turning from diler, kendi geleneksel kültür ögeleunskilled jobs to professional occuparini modern Avrupa ' nın kimi deger tions, and playing an increasing role yargılarıyla bütünleştirdiler . in intellectuallife.

Avrupalı Türkler artık bulundukları ülkelerin yalnız­ FREE MOVEMENT: The doors to free mavement within ca fabrikalarında ya da geçmişte söylendigi gibi agır the Community are not yet open to the Turkish commuve pis işlerinde ça lışmıyorlar. nity. Tbe Maastricht Treaty prejerred to ignore the exisTürkler arasında yüksek ögrenime verilen önem gittence of the European Turks, white the Schengen tikçe artıyor. Türkler gittikçe artan oranlarda düz Agreement was inclined to set the door slightly ajar, even fabrika işçiliginden çağdaş modern mesleklere egilim though not recognising as many rights as to foreigners göstermeye başlıyorlar. Aynı zamanda Avrupalı from other Community countries. However, at the last Türkler entellektüel faaliyetlerde de kendilerini gösmoment the countries which set their signatures to this termeye başladılar. treaty prevented it going into force in response to objecSERBEST DOLAŞlM: Avrupalı Türklere Avrupa Toptions to those clauses which would allow free mavement luluğu içinde serbest dolaşımın kapıları henüz açıl­ to non-EC nationals. madı. Maastricht Anlaşması Avrupalı Türkleri görYet few would disagree that this type ofpostpanement or mezlikten gelmeyi tercih etmişti. Schengen Anlaşma­ resistance cannot have a longstanding e.ffect. Tbere are sı ise kapıyı Topluluk ülkelerinden gelen yabancılara differences of opinion and practice between the EC tanınan haklar kadar olmasa da, bir parça aralama countries where attitudes to migrants are concerned. egilimindeydi. Ne var ki , anlaşmaya imza koyan ülSame EC countries, Denmark for instance, even give keler, son anda ve büyük bir olasılıkla Topluluk non-EC migrants the right to vote in local elections.

622 bin genç Türk Avrupa ülkelerinde orta

ve üniversitelerde okuyor.

24

SKYLIFE ACUSTO S

+

AUGUST

1 993

-

-·

Avrupa Türkleri bir yandan bulunduklan ülkelerin kültürlerinden etkilenirken, bir yandan da kendi geleneksel kültür ögelerini modern yargılanyla bütünlejtirdiler. 1 The Turkısh communıry ın Europe have developed a distinn cultural structure, a synthem of their own of the countries where they live.

Avrupa'nın bazı değer culıure and the values

-

Avrupa Türkleri, Avrupa'da, Avrupa Topluluğu dıjından gelen group of non-EC residents in Europe. at 25 °/o of the total

yabancılar arasında

dörtte birlik payla birinci

üyesi o lmayan ülkeler(h:n gelen y aban c ılara serbest dola~ım olanağı sağlayacak ınaddt:­ lere olan itirazları nedeniyle. anla~manın yürürlüğe girmesini ertelediler.

Yine de nesnel durum , bu gibi eı1elemelerin ya da direni~lerin sürgit etki li olamayacağı yolund aki kanıları deği~tirmeye yetmiyor.

AT ülkeleri arasında göçmenlere kar~ı takı­ nılacak tutum konusunda görü~ ve uygulama farklılıkları var. Kimi AT ülkelerinde, AT dı~ından gelen göçmenlerin yerel seçimlere katılma hakkı hile var: Örneğin Danimarka 'da.

Kısacası Avrupalı Türkler, Avrupa Topluluğ u 'nu n bayrağındaki görünmez yıldız olmaya ~ imdid e n adaylar.

Avrupalı Türklerin , anayurtları tarafından unutulmaları ya da yalnızca yabancı dü~ınanlarının can alan saldırıları sözkonusu olduğunda hatırlanmaları pek de doğru bir tutum olmaz.

Avrupalı Türkler Avrupa lıdırlar , ama anayurt ları ile bağları kopmu~ değildir . Jöntürkler Fransız devriminin, libera l dü~üncenin. iizgürlüğün Türkiye'ye ta~ı­ yıcısı o lmu ~lardı. Avrupalı Türkler ise Avrupa ile Türkiye arasında canlı bir köprü i~levine sahiptirler.

Hem Avrupa hem de Türkiye bu küprünün değerini bilmelidir.

• (*)

Türkiye

Ara~tırmaları

The European Turks are the largest

!11 short the Europea11 Turks are a lreac~) ' ca11didates to heconıe the i11uisihle st ar 011 the flag of the EC couııtries . lt wou/d he wro11g for the European Turks to he jiırgotte11 hy !heir home/and, or Oll~JI rememhered whe11 they are the uictims r~l racia/ hatred. The Europea11 Turks are Huropean, hut !heir ties u•ith their honıela11d have 1101 been seuered. The Young Turkç introduced the principles of the French Revolutioıı , liberal thought a11dji-eedmn to Turkey. The Europea11 Turks playasimi/ar role as u hrid!!,e hetween Europe and Turkey, hoth ofwhich should appı-eciate its impm1unce.

•

Merkezi Direktürü (Essen)

(•) Dil-ector of the Turkish Studies Ce1111-e.

26

S KYLIFE A GUST OS

sırayı alıyor./

+

AUGU S T

1993

f-~çse/1

DELVING BACK IN TIME

By ASLI KAYABAL Photos NEZIH BAŞGELEN

ANADOLU'NUN 33 YÖRESİNDE TÜRK VE YABANCI ARKEOLOGLAR 74 KAZI GERÇEKLEŞTİRİYORLAR.

Torbalı'daki Metropolis kazılarında bulunmu} bir hydria.

A hydria discovered during the exeavation of Metropolis at To rbal ı.

TURKISH AND FOH.EIGN ARCHAEOLOGISTS ARE ENGAGED IN 74 EXCAYATIONS IN 33 REGIONS OF ANATOLIA. ürkiye'de arkeolojinin uzun bir öyküsü var. Tam 150 yıllık bir öykü ... Çok daha eskiye uzanırsak, Türkiye toprakları üzerinde, çeşitli uygarlıklara ait kalıntılar, 16. yüzyıldan itibaren gezginlerin dikkatini çekmiş. 1764 yılında, "Society of Dilettanti"nin parasal desteğiyle, eski Yunan ve Roma uygarlık­ larını saptamak amacıyla araştırma gezileri düzen-

he history of archaeology in Turkey goes back a long way, no less than 150 years.

Indeed, the remains of ancient civilisations in the country were being remarked by travellers as far back as the 16th century, although not until 1764 did, the Society of Dilettanti spansor the first study visits to ancient Greek and Roman sites in Turkey.

The first true archaeological research began in the 19th century. In 1827, the German scholar Schulz made a study of stone inscriptions in eastern Anatolia, and the Hittite capital of Hattuşaş at Boğazköy was discovered by Charles Texier in 1834.

The pre-Hittite mound of Alacahöyük nearby was

T

T

lenmiş.

Ancak gerçek anlamda arkeolajik araştırmalar 19. yüzyılda başlıyor. 1827'de Alman bilgini Schulz, Doğu Anadolu'daki yazıdan incelemek için bölgede bir araştırma yapmış. Bititierin başkenti Boğaz­ köy'ü (Hattuşaş), 1834'de Charles Texier keşfet­ miş. W. Hamilton, 1835'te Alacahöyük'te önemli 28

SKYLIFE AGUSTOS

+

AUGUST

1993

V

./.

Arkeologfann gün l}lğını pkanlığı ~}itli uygırtıkları ait kalınnlar yoğun ilgi çekiJor. diverse civilisaıions by archaeologists public interest.

bir yerleşme olduğuna dikkat çekmiş. C. T. Newton , Badrum Mausoleumu'ndaki kazılara 1857'de başlamış. H. Schliemann ' ın Priamos'un hazinesini bulmak amacıyla kolları sıvadıgı Truva kazıları aralıklarla 1870-1893 arası sürmüş . Priene, Efes, Bergama, Milet, Didyma gibi antik kentlerde ilk kazı çalışmalan 19. yüzyılda başlatılmış . Bu yüzyıl boyunca Doğu Anadolu ve Orta Anadolu 'nun önemli merkezlerinde de kazılar yapılmış: Van Toprakkale, Tilkitepe, Kargamış , Zincirli, Gordion, Boğazköy ve Sard ...

Cumhuriyet dönemiyle birlikte Türkiye arkeolojisi gerçek bir atılım gösteriyor.

Günümüzde Türk ve yabancı bilim adamlarının katkılarıyla gerçekleştirilen çalışmalar, yoğun bir

first . noted by W Ha milton in 1835, and excavations at the Mausoleum in Badrum by C. T. Newton began in 1857. Schliemann 's excavations at Troy to find the treasure of Priam continued sporadically from 1870 to 1893, and excavations of Ephesus, Pergamum, Miletos, Didyma and other ancient cities alsa commenced in the 19th century. During the 20th century excavations have been extended to include major settlements and buria/ mounds in eastern and central Anatolia, such as Toprakkale, Tilkitepe, Kargamış, Zincir/i, Gordion, Boğazköy and Sardis.

With the establishment of the Republic, Turkish archaeology developed rapidly, and taday both Turkish and foreign excavations are underway at 29

SKYLIFE AGUSTOS

+

AUGUST

1993

.

':,oo O · o

~eki lde sürüyor. Türkiye'de·

many si/es. Un til the Iate 19th century , archaeological exeava tion in Turkey was carried o /lt cı /m ost en tire~v by foreigners seek i1ıg materia/ for museums back home. The Turkish scholar, Osma11 Harndi Bey, who hecanze director c~( lstallhul Archaeologica / Museum in 1881 , instigated th e first regu!ations toprevent whofesale e.l.jJortatioll qf cı ncieni sta/u({ly , carving and other j/11ds ji'om Turkey. ({ltd played a major role in the det •elopment qj"Turkish archaeo/ogy.

Subsequent(v these regulations were rep!aced by a new aci q{ parliament regulaling archaeo!op,ical research , accordi11g to which the state was the owner of all finds. The first foreigll archaeolup,ical illsfitutes u ıere estahlished during this period prior

150 yıllık bir geçm i ~e sahip arkeoloji bilimi, döıt ayrı dönem içinde incelenebiliyor.

Birinci dönem, ba;ılangıcından , Osman Hameli Bey'in 1stmbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü o ldu ğu 1881 y ılın a kadar sürüyor. Yabancıların hakim o ldu ğu bu ilk dönemde arkeolojinin ana ilkesi Avrupa müzeleri için göstermelik nitelikte eser toplamakla e~a nl anılı. İkin c i dönem , Osman lı Hameli Bey'den , Cumhuriyet d önemine dek sürüyor. Bu dönemde Asar-ı Atika Nizamnamesi yürürlükten kaldırılıyor , arkeolojik ça lı şma l arı düzenleyen yeni bir yasa hazırla­ nıyor. Yeni düzenlemede , arkeolojik belgelerin 30

S KYLIFE AG U S T OS

+

A UGUST

1993

KAZI ÇALIŞMALARININ SÜRDÜGÜ BAŞLlCA YERLER PRINCIPAL EXCAVATION SITES

1

--~ö.". ;r.·~~ ~ . "'

- - -- -

- -------

mülkiyetinin yalnızca devlete ait olabileceği belirtiliyor. Türkiye 'de ileride faaliyette bulunacak yabancı ülkelerin arkeoloji enstitüleri de ilk kez bu dönemele kuruluyorlar. Üçüncü dönem , Cumhuriyet 'in kuruluşundan, 1950'li yılların sonlarına kadar devanı ediyor. Çağ­ daş ülke arkcolojisi de bu dönemde şekilleniyor.

Türk arkeologlarının ülke arkeolojisine olan katkı­ ları bu dönemde yoğunlaşıyor. Türk arkeolojisinin ustaları Şevket Aziz Kansu , Hamid Zübeyr Koşay , Kılıç Kökten , Arif Müfid Mansel ilk çalışmalarına bu dönemde başlıyorlar.

Dördüncü dönem ise 1950'li yıllarda başlıyor ve günümüze kadar uzanıyor. Bu son dönemde art ık tek kişilik hafriyatların yerin i arkeoglardan oluşan

to the establishment of the Republic in 1923.

By the 7950s, Turkish archaeology had made considerable headway, with the individua/ work of such prominenl scho/ars as Şevket Aziz Kansu , Hamid Zübeyr Koşay, Kılıç Kökten , and Arif fl!fl"(/id Mansel. From the 1950s onwards, th e achieuements q/ individuals made way for excauations by teams q/ archaeologists, and in the ear~y 1980s, the Turkish Science and Technology Research Council founded an Archaeomelry Unit, in which archaeologists and natural scientists work handin hand. Through the 1970s numerous rescıte excauations were conducted at sites which would be flooded by the Keban and Karakaya dams in southeastern Turkey. This summer 3ı

S KYLIFE

A GU STOS

+

AUGUST

199 3

iznik'te Roma dönemi tiyatrosundaki kazı çalıjmaları bu yıl da sürdürülüyor.

Excavatıons of the Roman theatre at lznik are contınuıng thıs year.

-

....... ·...

, • -;.. t' ··:~ . _ ..... . ~,.ı;; .......... .. ~

Anadolu'da, önceki yıllarda kazı çalıjmalarının yürütüldüğü prehistorik bir yerlejme olan Çayönü'nde, arkeologlar çalıjma sırasında .. ./ Archaeological excavatıons at Çayönü, a prehistoric settlement ın southeastern Anatolia.

1980'li

. p

.

~

~-- .

· ı:-

·:· ·' _ ...:..-

·.c;~ ~

italyan kazı ekibinin yürüttüğü Hierapolis (Pamukkale) kazısı. Roma devrine ait tiyatro yapısı yeniden düzenlendi. 1 Excavations at Hierapolis (Pamukkale) are being conducted by a team of ltalian archaeologists.

Güneydoğu

kazılar alıyor.

...

• ... . : .,:.,. ":- ··.r ::-:.~ · ....... ~ ,.:, ~. - ,. .. .. .. ~ .. - ....

· ···· · :.- ~-":"'~.

ekiplerin yürüttükleri

___

yıll arı n

archaeologists will be excavating numerous sites in 33 oj Turkey's 71 provinces, from Kırklareli to Kars and Samsun to Anta~ya. Turkish archaeologists will he working at 42 d[fferent sites and foreign archaeologists at 32 sites. The former consist of eight in Antalya, five in !zmir, three each in Çanakka le, Muğla and Van, and one each in Aydın, Bursa , Bitlis, Gaziantep, !çel, Kars, Kayseri, Kırklareli, Samsun, Urfa and Çorum .

In Antalya, Prof Dr. Oluş Arık is leading excavations at Alanya Citadel, Prof Dr. Işın Yalçınkaya at Karain Cave, Prof Dr. Haluk Abbasoğlu at Perge, Prof Dr. Cevdet Bayhurtluoğ!u at Arykanda, Ülkü lzmirligil at Side theatre, Prof Dr. Fahri Işık at Patara, and Prof Dr. Yıldız Ötüken at the church of St. Nicholas. In the !zmir region, Ord. Pr~l Dr. Ekrem Akurga! is excavating at Bayrak/ı, Prof Dr. Güven Bakır at Kfazomenai, Prof Dr. Armağan Erkanal at Panaztepe, Assoc. Prof Dr. Ömer Özyiğit at Phokaia, and Prof Dr. Hayat Erkenal at Limantepe.

American and German teams are conducting seven excauations each, Fren ch teams .fiue, !ta/ian

başında, TÜBİTAK ' ın desteğiyle arkeologlarla, doğa

bilimcilerini ortak bir çalı~mada biraraya getirecek "Arkcometri Ünitesi" kuruluyor. Ayrıca 1970'li y ıllar boyunca, Doğu Anadolu'da Keban ve Karakaya baraj göllerinin su ları a ltınd a kalan ve insanlı ğın ortak kültürel varlığını yansıtan değerleri kurtarmak amacıyla çeşitli merkezlerde kurtarma kazıları gerçekleştiriliyor.

Arkeologlar yeni bir kazı sezonuna merhaba derken, Kırklareli'den Kars 'a, Sanısun'dan Antalya'ya uzanan hatta, 1993 y ılı arkeolojik kazı çalışma l arı­ nı başlatıyor. Bu yı l 33 il merkezi ve çevresi nde, Türk arkeologlarından o lu şan ekiple r 42, yaba ncı arkeologlardan olu~an ekipl er 32 arkeolajik kazı gerçekle~tirecek. Türk kazı ek ipl eri yaz ayları boyunca Antalya 'da 8, İzmir'de 5, Çanakkale, Muğla ve Van 'da üçer, Aydın, Bursa , Bitlis, Gaziantep, İçel, Kars, Kayseri, Kırklareli, Samsun, Urfa ve Çorum'da birer arkeolajik kazı yapacak. Türk ekiplerin yürüttüğü araştırmaların, Antalya cephesinde, Prof. Dr. Oluş Arık, Alanya Kalesi'ni; Prof.

Dr. Işın Yalçınkaya, Karain Mağarası ' nı; Prof. Dr. 32 SKYLIFE AGUSTOS +

AUGUST

1993

bulu~tuğu noktada yer alan Datça'daki Knıdos at Datça, where the Aegean meets

Ege Denizi ile Akdeniz'in çalı~malan.

1 Ancıent

Knidos the

Mediterranean.

Haluk

Abbasoğlu ,

Bergama Trajan Tapınağı'nda Alman arkeologların restorasyon çalı~maları devam ediyor. 1 Restoraııon of the Temple of Traıan at Pergamum by German archaeologısts ıs underway.

Pe rge'yi; Prof. Dr. Cevdet Bay-

burtlu oğ lu A ıyka nd a 'yı ; Ülkü İzınirligil , Side Tiya trosu ' mı ;

Prof. Dr. Fahri

I ş ık , Patara 'yı;

Prof. Dr.

Yıldız Ötüken, St. Nikolaos'u kazıyorlar.

Arkeolaj ik k az ıl a rın yoğu nlu ğ u a ç ı sından Antalya 'yı ikinci s ı rada izleyen İzmir ili ve çevresinde Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal, Bayrak lı ' da ; Prof.

Dr. Güven Bakır , Klazomenai 'de; Prof. Dr. Armağa n Erkanal , Panaztepe'de ; Doç. Dr. Ömer Özyiğit, Phokaia'da; Prof. Dr. Hayat Erkenal, Limantepe'de tarihi aydın l armaya ça lı şac aklar.

Türkiye'de arke olajik kazı ge rçek l eşt iren yabanc ı e kipl e r iç ind e Amerikalı ve Alman ekip ler 7, Fransız ek ipl er 5, İtalyan arkeoglar 4, İngiliz , Avusturyalı, Belçikalı ekipler 2, Hallandalı ve Japon arkeologlar birer kazı yap ı yor.

Alman arkeologlarla birlikte yabancı ekipler içinde e n çok kazıyı gerçekleştiren ABD 'li arkeoglar ça lı ş m a larını Aydın ' da Afrocl isi as 'da , Yozgat'ta Alişar Höyük 'te , Ankara'da Gordion'da, Niğde'de Gölköy 'cle, Antalya 'da su a ltı kazısı şeklinde Kaş' ta , Manisa 'da Sardes'te ve yine Antalya 'da Semayük 'te yürütüyorlar.

•

Yakında Dicle'nin suları altında kalacak olan Hasankeyfte kazı çalı~maları sürüyor. 1 Hasankeyf wıll soon be submerged under the waters of the Tigrıs, and archaeologists are excavatıng the sııe before ıt disappears for ever.

teams four, British, Austrian and Belgian teams two each, and Dutch and japanese teams on e each. The US teams are excauating at Aphrodias in Aydın, Alişar Höyiik in Yozgat , Gordion in Ankara, Gölköy in Niğde, Sardes in Man isa, cl!ld Semayük in Anta~ya, and conducting urtderwater excauations at Kaş in Antalya.

• 34

SKY LI FE ACUSTOS

+

AUGUST

1993

V

Sermayesi en büyük 3 bankayı tahmin edin.

,....._,

ÖDENMİŞ SERMAYE 2.000.000.000.000 TL.

Garanti, ödenmiş sermayesini 2 trilyona çıkardı. Bu sermaye ile Türk bankacılığında 3. sıraya yerleşti. Bankacılıktan kazandığını

yine bankacılığa ilke edinmiş bir banka olarak, bu sonucun gururunu müşterilerimiz ve henüz Garanti'yi yatırmayı

tanımayanlada paylaşmak

isteriz.

Anadolu 'nun, yüzyıl­ lar boyu üz erinde medeniyet kurınuş olan degişik kültürleri kadar, onu çevreleyen denizleri ve kı­ yıları da, günümü zde dünya ülke leri insanlarının ilgisini çeker.

Uzun kıyı şeridi ve son derece çeşit l ilik Dalıjı bir aktivite olarak ele alırsak, bunun gerektirdiği standartiara Akdeniz ve Ege'de rahatlıkla ulajılır. 1 As a sport, diving gösteren coğrafi yaalong Mediterranean and Aegean coasıs fully meeıs all expecıaıions. These waters are the cleanesı ın the Medııerranean. pısı, Türkiye denizlerinin, ayrıca lıklı bir yer edinmesine neden olmu ştur.

Tüm dünya dalıcılarının , dalmayı hayal ettikleri bazı denizler vard ır. Bunlar Kızıldeniz , Karaibler, Maldiv Adaları gibi genellikle Pasifik , Atlantik, Hint Okyanusu 'nun tropik kuşa ­ ğ ı içinde kalmış ve sualtı fauna ve tlorası bakımından gerçekten doğa harikası olan denizlerdir. Bu de nizler özellikle sualtı fotoğraf­ ç ıları için büyük bir şanstır.

Akdeniz ve onun uzantısı olan Ege Denizi , sualtı yaşam ı açısından bu denizlerle boy ölçüşemez . Ama madalyonun bir ele öteki yüzü vardır ki, bu da Anadolu denizlerini tüm dalı­ cılar için cazip kılar.

Dalışı bir aktivite o larak ele alırsak, bunun gere ktirdi ğ i standartiara Akdeniz ve Ege'de rahatlıkla ul aş ılır. Akdeniz'in e n temiz, en mavi suları Türk iye kıyılarındadır. Masmavi bir suyun iç inde uçma hissini radarak den izin derinliklerine cialabilmek günümüz dünyasın­ d a ve mevcut çevre koşullarında bir ayrıcalık­ tır.

Türkiye denizlerinin en tipik özelliği içinde barındırdığı kültüre l degerlerdir. Eski ç ağların en gelişmiş medeniyetleri hiç kuşku yok ki , Akdeniz özellikle de Ege Denizi kıyılarında kurulmu şt ur. Bu nedenle Anadolu , as ırl ar boyu yoğun bir kültürel ve ticari yaşama sahne alımış ve o nun kalıntılarını günümüze dek ta ş ımı ş tır. Türkiye denizleri , derinliklerinde yatan yüzlerce batık ile dünyanın en zengin sualtı kültürel değerlerine sahiptir. Ege ve Akdeniz kıyılarında yapılan hemen hemen her dalışta bu batıklardan bir kalıntı, bir anfora parçası alışılagelmiş görüntüler aras ın dadır.

Bu sualtı batıkların korunmasını ve daha sonraki yıllardaki s u a ltı kazılarının yap ıl abilmesi­ ni sağlayabilmek için Türkiye kıyılarının bir bölümü sportif amaçlı aletli (scuba) dalışiarı­ na kapatılmıştır. Türkiye kıyılarında clalışa kapalı olan bölgeler 19.8.1989 tarih 20257 num ara lı Resmi Gazete'de belirlenmiştir. Bcliı1i-

Türkiye denizleri,

dünyanın

feature of Turkey's se as

ıs

en zengin kültürel the

remaıns

of

değerlerine

sahiptir. 1 The most

pası cıvılısatıons waıtıng

outstandıng

to be discovered here.

Quite apa11 from the remai11s of many civilisations which have sprung up in A natolia over the millenia, visitors to Turkey taday are attracted by the four seas which surraund the coıuıtry and its beautiful coastline. The immense variety of scenery preseııted by Turkey 's Mediterraneaıı , Aegeaıı, Marmara and Black Sea littoral can he matched nowhere else.

7bere are same seas which divers all over the world dream ofgetting the chaııce to explore.

7be Red Sea, the Carihhea11, the sea araund the Ma ldives. and other tropical waters of th e Pac!fic, the Atlantic and the Indian Ocean are true llaturalwonders iı ı tenns of marine fauna and .flora. lı ı the exotic underwor/d landscape of these seas, u nderwater photography comes info its own.

Although the Mediterranean and its o!fshoot, the Aegean, cannot compare with the tropical kaleidoscope of these, the seas araund Anatolia are certain~v 1ıot taeking in their own attractionsfor diuers.

As a spor!. diuing along Turkey 's Mediterranean and Aegean coasts ful~y meets all expectations. 7bese waters are stilithe c/eanes! and hluest of any in the Mediterraneaıı , a11d the sensatian of.flying through them info the depths is an exceptional experience in the wortd:ç current enuiroıımen tal conditions.

1he most outstandingfeature of1ilrkey's seas is the remains ofpast civilisations wailing to he discouered there. Anatolia was home to same of the most fascinating ancieııt civi!isations, cmd a huh of cu /tu re and commerce. 1-Iımdreds of wrecks 011 the seahed nıake Turkey 's seas the richest cultura/treasure house in the world.

Diuiııg anywhere along the Aegean and Mediterranean coasts here is likely to revea/ the remains of a wreck or the shards of an amphora. 7be need to preserve these wrecks and their canten ts so that they can he correct~y examined a nd recorded by archaeologists has (unfortunate~)' for divers) made it necessaıy lo tighteıı up scuha diving regulations and han it en lirely in certaiıı areas. 7bese a reas are liste d in Officia/ Gazette number 20257 dated 79 August 1989. White sc uha diving in all oth er areas is permitted, il is subject to regula-

•

1 istanbul Sedef Adası (Tamamen) ' istanbul B. Çekmece Güzelce ile Değirmenburnu ar.ısı >·

Maltepe Burnu ile Foça Burnu arası 11 İzmir Körfezi Urla Ilmanı 12 Çeşme Burnu ile Sığacık Körfezi Doğanbey Burnu arası 1 ; Didim Tekağaç Burnu ile Boclrum Akyarlar Kocaburun Adası 1 ı Gökova Karaburun ile Akbük Burnu arası 1<;. Gökova Çamlimanı ile Gökova Koyu Burnu arası 1r, Körmen Ilmanı ile ince Burun arası ı- Gökova Mersinlik Ilmanı ile Datça inceburun arası ve Datça Kasabası çevresi ı li· Hisarönü Körfezi Bencik Körfezi girişi ile Marmaris Kadırgaburnu arası 1'>· Marmaris Tumalıburnu ile Köyceğiz Eşekburnu

Kapıdağ Yanmadası -

ile Osmanlı Burnu ar.ısı Akça Ada çevresi 'i Kapıdağ Erdek ar.ısı 1>· Marmara Adası Domol Burnu ile Aba Burnu arası ve Hayırsız Ada batısı ~ Çanakkale Boğazı çıkışı Kumkale Burnu ile Baba Burnu arası H Sivrice ve Kadııga Burunlan arası 'l· Ayvalık Küçük Maden Adası ı ı ı Çandarlı Körfezi, Gündoğdu Limanı doğusu ı

If!• '.J \If> 1lll 1"

1\lll·

Mıxla

C1d. No: 48/2 Istanbul Tel: ( 1) 3461624 (2) "\ll\ ı l.\1 i' ll J(l\J·./1

Boclruın-Muğla

•ll Til 1ıi\J\ı, 1 1'\'ilJ(

m. 1t:ıı PK2

Zambak Sok. No: 25 TaksimIstanbul. Tel: OJ 2'iHHOI

Tel: (614) 63'i22

ll ll< , •. ı IJ 1 ı \l 1 ı l\['1 ll'

\1 \\

ı

914 Sok. No: 10 !zmir Tel (51) 833693 1ll\\·\ Iili l\1,

ı

1

·ı

HI

.._AHit.FH\11 (, \HDF\

Neyzen Tevfik Cad. No: 80 Ilodrunı-Muğla

ır

(lı

~1\

JJI((I ll

\ı, ı

1

AL1türk Cad.

ı1oııı.

Tl

Dalaman-Muğla

11

Tel: (6145) 3913

\lA\ 1·\ JJ.\11'- \ll.HI\F/1

'H Uğur lşlı.

Aknır Daıça-Muğla

o: 2)

Bodrum- Muğla

Tel: (6145) 3483 ·IIH\'1'1 lı·\J.I'-, H\1 '-,J'< JltLAHI \II:RI\I.ZI

Tel: ( l%4) 1455

·rırr 11<.r 1\ "''ı ı IJI\ 1 U l((f

ll ll~ 11\1 ll\ \rJ ili~

Neyzen Tevfik Cad. I74/C

Kordon Cad. 1lukuk Sit. No: 20, Fethiye-Muğla Tel: (615) 44842

Moıel

Kumliman

Eecabaı-Çanakkale

Paşa Tarh~ı

Cacl. No: 3

Boclruın-Muğla

Boclruın-Mu~la

Tel: (614) 60737

1 1 IIIPI'I.I·

'''".~u ı ı• ıuııw 1 rr.r

Gökçebel Köyü BoclrumMugla, Tel: (6144) 3092 1 il• ·ll

Jl\ l\1 1 i'· 1'11(

eyzen Tevfık Cad. No: 122/B llodrunı-Muğla

ll\ lll( 11·1\\il ,,

Cafer

Paşa

Cad. No: I21A

"'

PVII il H lli\N., Cl

i' RI Jll

Nrı\

\TEl~

If IJI\ 1\1,

Kumbahçe Mah. tınren Sak. No: 6 Boclrum-Muııta

Kenıer.ılıı Malı. Talatpaşa

\IAJ'fl\ \ l

Konaklı Mevkü Alanya-Antalya Tel: (323) 3ı296

Sok.

40

+

crrn

\\AI.rFR SU IMilll 1' ll 'Cil BA.'iiS

SI\.\:' 1 lJ \1.1') .\ll:ltl\1:/.l

SKYLIFE AC'iUSTOS

~Ql 'ARI'-

Alan Tur Alanya-Antalya

HOilJ'i'-,(J\ CL111 1.11\1\

AUGUST

1993

rorn

ıl KY.\ ı

Kaş-Antalya

PARI\

Fedıiye-Muğla

fl:IJ(:\1\l'll:l KI')

Lavilla Hotel PK 55 Kaş-Anıalya Tel: (3226) 1210

A\IFOit.-1 IJAI.I'i \ IEHI\I:ZI

ı CLL B

Köyü Fethiye-Mugla

Göynük-Antalya Tel: (3185) 1480

Hükümet Cacl. No: 46 AlanyaAntalya Tel: (323) 34985

llF\CII IIOTI:ı Belelibi-Antalya Tel: (3ı8) 54032 (8)

FIYI"-:1, IJI\I'i(, '-,(JJI)OJ. Ovacık

mn

ll'\ TFKIR0\'.1

Cad. Tütün Sok. No: 11/109 Fethiye-Muğla Tel: (615) 45407

Gümüşlük Köyü 48970 Boclruın-Muğla Faks: (614) 73'i89

ın 'Nç

Konaklı Mevkii Alanya-Antalya Tel: (323) 3ı296

Çarşı

1ı ..ı

r -28- Tüm Karadeniz kıyısında ve Alanya'dan Suriye Sırurma kadar uzanan kıyıda sualtı yasak dal ış alanlannın tesbit işlemleri tamamlanıncaya kadar ÖREN YERLERİ sahillerinde aletli dalış yapdaınaz.

C! .lll

Tel: (614) 6330'i

Kum

Çiftliği arası

Turunç Köyü Mam1aıis-Mugla Tel: (612) 67024 (7)

i(

Dat~-a-Mugla

20- Dalaman Akçaburun ile Göcek Bal Burnu arası 21- Fethi ye İblis Burnu ile Fethiye Belceğiz Körfezi Burnu arası ve Yediburunlar çevresi 22- Kalkan çevresi inceburun Bozburun arası 23- Kaş Inceburun ile Kekova Gökkaya Ilmanı çıkışı 2· ı - Finike ile inceburun arası 25· Antik Side şehri çevresi 26- Manavgat Alanya arası Karaburun ile Kargı

No: 7 Marmaris-Muğla Tel: (612) 27643

Tel: (614) 63764 Fax: 64986

Tel: (614) WJ/9

arası

Sl!TAN SAJ(:\) 1ı \ll~ \Jr:RKF/.1

UJ'B

Tel: (322) 61270

~AI.l\IA

\1\Sl

1}\Lf~ M!RK!i'l

Kemer-Antalya lllrH01H J-..JHb 1\ <)!(Ll ı

Kemer-Antalya Tel: (321) 43300 (8) ROBINSON CU B ÇAMYl \ 1 Kemer-Antalya Tel: (321) 46384 (8) SE.-1 GUü

ll.\1.1~

\IEHI\F/1

Hotel Phaselis Pıincess Tekirava-Antalya Tel: (3ı8) 54070 SllFY.\IA1\ Al\ \1 \ili 1'.\1,\l.\ HIV:\ TAl Cl 1 CE:\TFH

PK ısı Tekirav-a-Antalya Tel: (318) 54004

!en bölgelerin dışında kalan bölgeler clalışa açıktır.

Ancak hangi bölgeele olursa olsun aletli dalışlar, Türkiye Sualtı Federasyonu tarafından hazırlanan ve 3.3.1990 tarihli 20450 numaralı Resmi Gazete'de yayımlanan "Türk kara sularında sportif amaçlarla yapı­ lacak aletli dalışiara ilişkin yönetmelik" kapsamında yapılmaktadır. Söz konusu yönetmelikle genel dalış şartları, gerekli dalış belge ve sorumlulukları, dalış limitleri, malzeme standartları tüm detayları ile belirlenmiştir. Burada ilgi çekici nokta yerli ve yabancı dalıcıların degişik statülerde degerlendirilmesidir. Türk uyruklu dalıcılar açık olan bölgelerde yönetmelikte belirlenen yetkili makamlara sadece bilgi vermek sureti ile dalış yapabilirken, yabancı uyrukluların, dalış­ larını, Türk rehber balıkadam refaketinde yapmaları zorunludur. Söz konusu dalış rehberlerİ , dalış sırasın­ da, kültür ve tabiat varlıklarının korunmasıyla, dalıcı­ l arın mal ve can güvenliginin kanınınasın­ dan sorumludurlar. Ya_,

tions drawn up by the Turkish Underwater Federation, which were published in Of!icial Gazette number 20450 dated 3 March 1990. These regulations lay down general conditions and specify details of the required diving permit, diving limits, and standards relating to equipment. Divers should note that the regulations d!ffer for Turks and foreigners in certain respects. Tud~ish scuba divers may dive in pennitted areas so long as they inform the relevant authorities, but foreign divers must be accompanied by a Turkish diving guide, who is responsible for ensuring that archaeological finds and underwater life are not interfered with, as well as for the safety of the divers themselves and their property. Foreigners must alsa ho/d a scuba diving certificate issued by an authorised international or national organisation. Those without such a certificate, however, may attend Iraining courses at any diving school certified by the Underwater Fedebancı uyrukluların ration. Diving instructors accredited with sportif amaçlı dalış yapabilmeleri için ulusal either the local Turkish kuruluşlar veya ülkelefederation, or with such rinin yetkili kurum ve international organisakuruluşlarınca düzentions as PADI, CMAS lenen bir sertifikaya saand DIWA, initiate hip olma ları gereklearner diuers into the mektedir. Bu tür sertiblue underwater world. fikaya sahip olmayan Courses of all standards bir yabancı, sualtı feare available at these derasyonu tarafından schools, from beginner yetkili kılınan dalış to advanced rescue. merkezlerince diledigi Not only ancient Tüm hazırlıklar tamamlandıktan sonra, Türkiye denizlerinin mavi derinliklerinde yeni egitim standardı ile dawrecks, but those daı­ bir kejif baılarken ... 1 Setting out to explore the blue depths... lış sporuna ilk adımı ing from the more atabilir. Yerli federasyontın yanısıra, PADI, CMAS, DIrecent world wars are among the attractions of WA gibi uluslararası kuruluşların egitmenleri de dalıcı Turkey's seas for both amaleur and professional adaylarının mavi dünyaya ilk adımlarını atmalarını divers. The Gallipoli campaign, which saw same of the saglayabilir. Türkiye denizleri, antik batıkların yanın­ fiercest fighting of human history, !efi many wrecks in da, son dünya savaşiarına ait batıklarıyla da amatör the straits of Çanakkale (Dardanelles) and araund ve profesyonel düzeydeki dalıcıların ilgisini çeker. İn­ the Gallipoli peninsula as witness to this tragic sanlık tarihinin en kanlı çarpışmaianna sahne olan episode. Diuing to these wrecks is an unforgettable

"Çanakkale Savaşları " na ait batıklar, Çanakkale Boğa­ ve Gelibolu Yarımadası çevresinde savaşın anılarını hala taze tutmaktadırlar. Bu batıkiara dalmak özellikle sualtı fotografçıları için bulunmaz fırsatlardır. Bunların dışında , tkinci Dünya Savaşı sırasında Türk kıyı sularında düşürülmüş birçok uçak batıgı vardır.

An1atör ve görsel amaçlı oldugu kadar, özellikle magara dalıcılıgı açısından Türkiye suları profesyonel seviyede dalış potansiyeli olan bir bölgedir. Türkiye'nin özellikle Akdeniz kıyı şeridinde, ılıman iklim sayesinde yı lın her mevsimi dalış yapılabilmektedir. Yine de en uygun mevsim Nisan-Ekim ayları arasındaki yedi aylık dönemdir.

•

experience, and provides fascinating material for

zı

underwater photographers.

Although Turkey remained neutral during the Second World War, fighting grazed close by, and there are numerous wrecks of aircraft shot down in Turkish terrifarial waters. Apart from amateur diving and underwater photography, Turkey 's waters have considerable potential for cave diving, and other specialist aspects of the sport. The temperate elimale along the Mediten-anean and southern Aegean coast makes diving possible all year raund, although the seven months between April and October are reckoned to be ideal. just take the plunge!

• 41

SKYLIFE AC;USTOS

+

AUGUST

1993

42

SKYLIFE AGUSTOS

+

AUGUST

1993

FEASTING O N A U BERGINES

Patlıcan

Ziyafeti

Yaz yemeklerinin başında gelen karnıyarık, imambayıldı, hünkar beğendi, musakka ile sofralar şenleniyor. .. / lubergines are tbe

ln~f!,hlight

c4'sumnzer meals in Turkey. f eaturing in o zl'ide uarie(J' c!f' dishes.

By SELIM SAYDAM Photos A RTÜR BÜYÜKTAŞÇ I YA N

Yaz sebzelerinin baş isimlerinden pat l ıcanın as ıl yurdu Hindistan ' dır. Çiçekleri mor veya beyaz olur.

Yetiştirilmesi kolaydır, fakat fazla sıcaklık ister. Şubat-mart aylarında sıcak yastıklara , nisanda da sebze bahçelerine dikilir. Temmuzdan itibaren ürün alınmaya başlanır. Başlıca çeşitleri şunlardır: İstan­

bul kemer pathcanı (boyu 20-25, kalınlıgı 5-7 cm; kabuğu parlak siyahımsı mor; çok verimli); İzmir Halkapınar pathcanı (boyu 20-25, kalınlığı 6-8 cm; uç tarafı sap tarafına göre daha dolgun ; rengi koyu mor; son turfandaya elverişli) ; bostan pathcanı (İz­ miı·'de tapan, Bursa'da tophane patlıcanı denir).

Patlıcanın 100 gramında; 92,7 gram su, 4,6 gram nişasta , 0,2 gram yağ , ı gram protein, 0,9 gram selüloz, ı5 miligram kalsiyum, 0,4 miligram demir, 300 , ı miligram (A) ve 3 miligram (B) vitamini bulunur. Patlıcan 20 kalari değerine sahiptir. Ülkemizele çok yetişen ve sevilen patlıcanın, özellikle yaz günlerinde Türk mutfağıncla önemli yeri vardır .

Her tür

p i şirme

yöntemine "uyar. " Kebabı, oturtmatürlüsü, suflesi, sotesi, ız­

sı, kızaı1ması, karnıyarığı,

garası , etli ve zeytinyağlı dalmaları vardır. Pilavlı yemeklerde ve salatalarda kullanılır.

Işte size en çok yapılan patlıcan yemeklerinden bazı tarifler: KARNIYARIK: Malzemesi, ı kg. patlı can (orta boy) 250 gr. kıyma, 2 çorba kaşığı yağ, 2 baş soğan, 3 adet domates. 1/2 demet maydanoz , 1 bardak su ,

A ubergines, one of the most versatile of summer veg-

etables, is a native of India. Tbe planı is easy to grow, so long as the elimat e is h ot enough. Planı ed on

hotbeds in February and March, or in the open in April, the aubergine's jlowers are purple or white. Tbe aubergines are ready to harvest from july onwards.

Tbere are three main varieties in Turkey, the prolific !stanbul "kemer" aubergine (20-25 cm long, 5-7 cm thick, with a shiny black-purple skin), the !zmir Halkapınar aubergine (slightly Ibieker at 6-8 cm, the tip is more bulbous than the top; has a dark purple skin; ripens lawards the end of the season), and the spberical "bostan " aubergine (known as the "topa n " in !zmir and the "tophane" in Bursa).

Every 100 grams of aubergine contains 92. 7 grams of water, 4.6 grams of starch, 0.2 grams of oil, 1 gram of protein, 0.9 grams of cellulose, 15 milligrams of ca/cium, 0.4 milligrams of iron, 300.1 milligrams of vitamin A and 3 milligrams of vitamin B. Tbe energy value of one aubergine is just 20 calories.

Tbe aubergine is one of Turkey's most popular vegetables and is widely Kamıyank cultiva/-

fea turing iı1 a vast variety of dishes in the Turkish summer cuisiııe . ll le11ds ilself lo virtual(v evety cookkestikten sonra sap kısmını koni gibi soyun. Daha sonra yıkayıp kurulayın. İyi ing method, appearing in the form of kebabs, "o/urtcins bir kızartma yağıncla , bütün olarak yakmadan ma ·· (with a miııc ed meat and tomato fondu eJ, "karnıyarık " (sp/it and filled with a minced meat saranneaya kadar kızartın.

Bir tencereye bir çorba ka~ığı yağ ve ince kıyılmış mixture), "türlü .. (mixed vegetable stew), sou:fjle. fried soğanlan koyarak biraz öldürdükten sonra kıymayı and garnished with yoghurt, au gratin with cheese, ekleyip 3-4 dakika kavurun. Domatesterin kabuklasauteed, grilled, or stujj'ed. It can be cooked with varirını soyarak fındık gibi cloğrayın. Yarım bardak su, ous pilajs, or asa puree in salads. tuz ve biber koyduktan sonra suyunu çekineeye Here are recipes for same of Turkey 's most popu/ar kadar pi~irin. Daha sonra ocaktan alarak ince kıyılmış maydanoz karı~tırın.

Patl~h Oturtma Kızartılmış patlıcanların bir tarafını boyuna olacak şekilele metal bir kaşıkla çizip, hafifçe bastırarak ova! bir çukur yapın.

Patlıcanları , clibi düz, yayvan bir kaba düzgünce yerle~tirerek , çukur kısımlarına kıy­ malı harç koyun. Sonra üzerlerine kabukları soyularak enine yuvarlak , ya da yarım daire biçiminele cloğranmı~ domatesleri yerleşti­ rin. Biraz tuz serpin. Yarım bardak sıcak su ilave eelerek ağır ateşte yarım saat kadar pişirin . Sıcak olarak servis yapın.

HÜNKAR BEGENDİ: Malzemesi , 1,5 kg. patlıcan, 1 kg. koyun budundan hazırlan­ mış kuşbaşı et, 1 baş soğan, 2 adet domates, 2 çorba kaşığı yağ, 2 çorba kaşığı un, 1,5 çorba kaşığı renclelenmi~ kaşarpeyniri, 1,5 su bardağı süt, 1 limon, tuz, kara biber.

Kuşbaşı etleri yıkayarak orta ısıcia ocağa koyun ve suyunu çekineeye kadar pişirin.

Tencereye ince kıyılmış soğan ve 1 kaşık yağı koyup etlerle birlikte birkaç defa çevirerek çok hafif kavurun . Kabuklarını soyarak küçük küçük doğradığınız domatesleri ilave edip birkaç dakika daha pişirin. Sonra üzerini örtecek kadar su koyup tuz atın ve tencerenin kapağını kapatarak etin suyu azalana kadar pişirin. Öte yanda patlıcanları yıkayıp kurulayın ve içieri yumuşayıncaya kadar közleyerek pişi­ rin. (Ocak üstüne kanacak bir teneke üzerinde ele közlenebilir.)

Bir kap içine 3-4 bardak soğuk su, 1 tatlı kaşığı tuz ve bir Jimonun suyunu koyup karıştırın. aubergine dishes: Közlediğiniz patlıcanları sol elinizle saplarından tuKARNIYARIK: Ingredients: 1 kg aubergines (medium tarak sağ elinizle de kabuklarını yukarıdan aşağı sized), 250 g minced meat, 2 tablespoons bu/ter, 2 doğru çekerek soyun ve kararmaması için hemen onions, 3 tomatoes, 1/2 bunch parsley, 1 cup water, limonlu tuzlu suya atın. salt and pepper.

Bir tencerede yağı eritin, un serpi~tirip karı~tırarak Remove the stalks and peel the end in/o a conical hafifçe kavurun ve tencereyi ateşten alın. shape. Wash and dry, then fry white to a golden Limonlu suda beklettiğiniz patlıcanları avucunuzda brown in good quality frying oil. Me/ı a tablespoon of sıkarak yağ ve undan yaptığınız ıniyane ile karıştı­ bulter in a saucepan, add the finely chopped onions nn. Tuz koyduktan sonra sütü sicim gibi akıtıp kaand cook until just sofl. Add the minced meat and fry

tuz, karabiber.

Patlıcanların saplarını

44

SKYUFE AGU S T OS

+

AUGU S T

1993

-

)

' ,/'

rıştırı n

koyup 5-6 dakika kaynatın . püres ini n beyaz renkte ve yumu şa k olmasına d ikkat edin. Üzerine karabiber serpin.

Isı tı l mı ş olan yuvarlak, ya da kayık biçim indeki dave tekrar

ateşe

Haz ı rl a dı ğ ını z pat l ıca n

ğ ıt ı m ta b ağının ortasın ı boş b ı rakarak kena rl a rı na

pa tlı can

püresini yerleştirin. Ortasına p i şirdiğiniz koyduktan sonra patlıcan püresinin üzerine çok ince re nde l e nm i ş kaşarpeyniri serp iştiri n. Çok s ı cak o larak servis yapın. lMAMBAYILDI: Malzemesi, 1 kg. patlıcan (5-6 adet kebab ı

1

kü çük boy), 1 bardak zeytinyağı, 4 baş soğan, 4 2-3 adet domates , 1 demet maydanoz, 1 ta tlı k aş ı ğı toz şeke r , 1 çorba kaşığ ı limon suyu, tuz.

Pat lı ca nl arın yeşil k ı sımlarını soyup saplarını kesmeyin. Dilersen iz sap ve uç k ı smına yakın, şekilli o larak kabuk bırakın. D iğer kısımlarını alacalı soyu p y ı kayın ve kuru l ayın. Bütün olarak hafifçe kı­ baş sa rm ısak,

zart ın.

Soğa n l arı

soyup

ya rı m

da ire biçiminde ince ince

for 3-4 minutes. Add two peeled and diced tomatoes, half a cup of wate1; salt and pepper, and cook until the juice has evaporated. Remove from the heat and stir in the finely chopped parsley.

Make a deep incision down the length qf each auhergine and press open with a metal spoon to make an ova! hollow. Arrange the aubergines i1ı a hroad, shallow pan andfill the ho/lows with the minced meat mixture. Place as/ice oj tomato on top of each aubergine, sprinkle with a liflle salt. Add ha(/ cı cup of hot water, cover and cook gent~)' for ha(( 011 hour.

Serve hat.

HÜNKAR BEGENDl: lngredients: 1. 5 kg aubergines, 1 kg leg of lam b cılf in to walmlfsized pieces, 1 onion, 2 tomatoes. 2 tab/espoons butter, 2 tahlespoons jlour, 1.5 tahlespoons grated ·'kaşar " cheese (cheddar or any hard yellaw cheese wi/1 do as a suhstitute), 1.5 cups m ilk, 1 le mo n, salt, black pepper.

Rinse the meat, place ina saucepan and cook untilthe juice has evaporated. Add the fine~v chopped onion and 1 tab/espoo1ı of hutter and cook gently, stirring occasional~v. Add the peeled and diced tomatoes and cookfor a few minules more. 7ben add water to couer and salt, cover, and simmer until alitt/e juice remains. Meanwhile wash a1ıd d1y th e auhergines, and place u ıhole in a naked gas jlame or over a charcoalfire ıllıtil the skin is Çöp Kebabı charred and begins to }lake (this cm ı alsa he done on a sheet of metal ploced ouer the naked .flame on a gas stoue). ibe n holding the auhergines by their sta/ks, pare auJC~)' the charred skin with a shatp knife. ji'JI(t!~v cut off the stalks, and immerse the jlesh ina howl containing 3-4 cups of co/d water. 1 tempoon of salt and the juice of 1 lemo11 (lo preuent the jlesh discolouring). Melt the butter in a saucepan. add the .flour and st ir ouer a genlle heat. Remove from the heat and squeez ing the water out ofeach auhergine, heat i1ıto the .flour mixture (Ibe auhergines should he slljjlciently well cooked to disintegrate iııto a puree) . Add salt, and slow~y stir i11 the nıilk, then retımı to the heat and simnıerfor 5-6 minutes.

7be puree should be pa/e in colour (Wd soji. ~prinkle with black pepper. Spread the aubergine p u ree araund the edges of a beated serviııg dish. mıd pour the cooked meat info the cent re. Sprink/e )Ine~)' grated kasar cheese over the puree and serve verv hat. iMAM BAY/LDl: 1ngredients: 1 kg auhe;gines (5 or 6 smail sized), 7 cup olive oil, 4 onions, 4 clol'es garlic, 2-3 tomatoes, 1 bu nch par;;tey, 1 teaspoon sugar. 7 table~poon lernon juice, salt.

46

SKYLIFE AGUSTOS

+

AUGUST

1993

-

V

No Borders

lt

is

with

manufacture

this

philosophy

fabrics

that

we

of wide color and

an area of over 140.000 sqm. A team based

management

sees

to

it

that

design. That's probably why ,

production technologies are

our

constantly

fabrics

have

been

in

updated

and

demand for some forty years .

service remains as much of

Berdan Fabrics are manufactured

a priority as product quallty.

using the latest technology,

Berdan Textiles : Perfection has

in modern facilities coverlng

no borders.

Headquarter : Adana Aslaltı üzeri 7.km . 33401 TARSUS Tel : (761) 338 30 (121ines) Fax : (761) 339 81 Telex : 63846 Sert tı . 63853 Eken Ir. istanbul OHice : Aşiretendi Cad. Faal Han Ka. 5 Sullanhamam ISTANBUL Tel : (1 ) 520 75 46 Fax : (1 ) 620 75 47 Telex : 22540 Ahme tr.

Ankara Office: Atatürk Bulvan, Batıhan No. 151/601 Bakanlıklar ANKARA Tel : (4) 425 80 34 Fax: (4) 425 80 35

doğrayın. Sa rmı sakları soyun. Maydanaziarı ayıklayıp yıkadıktan sonra incecik kıyın. Damatesierin kabuklarını soyup bir tanesini dilimleyin ,

Patlıcan

Without removing the stalks of the aubergines, pare away the sepals pişirme and alterna/e lengthwise strips of peel, leaving the peel entire at both 11 diğerlerini fındık büyüklüğünde 'J extremities. Wash and dry, and shaldoğrayın. Soğanları biraz zeytinyaKebabı, oturtması, low fry who/e over a genlle heat. ğında sarartmadan öldürüp, ateşten Peel and cut the onions into thin alın ve küçük doğranmış domatesızartması, slices, peel the garlic and finely chop leri , diş sarmısakları, kıyılmış maykarnıyarığı, the parsley. Peel the tomatoes, slice danozu ilave edin . Bir fiske şeker one of them and coarsely dice the ve tuz atın. others. Cook the onions gently in a KızarttığıniZ patlıcanları bir tepsiye ızgarası, little olive oi/ unti/ soft bul not dizere k, ortalarını kaşıkla boydan browned. Remove from the heat and boya çizin ve kaşığın d ibi ile ova! zeytinyağlı add the finely diced tomatoes, garlic, bir çukur yapın. Soğanlı harcı pathdoZmaları vardır. parsley, sugar and salt. Arrange the can oyuklarına yerleştirin. Üzerleriaubergines in a large shallow oven ni domates dilimleriyle kapatıp biPilav/ı dish, make a lengthwise incision raz tuz serpip, patlıcanların yarısına with a spoon and press down the 1' gelecek şeki lde ı bardak sıcak su sides to make an ova! hollow. Fill koyup fırında pişirin. kullanılır. this with the onion mixture, place a Aynı kapta soğutup hafifçe limon slice of tomato on each, sprinkle with suyu gezdirin. Düz bir dağıtım tabağına yerleştirip salt, and add 1 cup of hot water. servis yapın.

Bake in the oven un til most of the juice has evaporatPATLICAN MUSAKKA: Malzemesi , ı kg. patlıcan , ed and leave to cool. Sprinkle leman juice over. Serve 250 gr. orta yağlı kıyma , ı , 5 bardak kızartma yağı, ı ona large shallow dish. çorba kaşığı yağ, 1 baş soğan, 3-4 adet yeşil sivri biAUBJ<.J?GINE MUSAKKA: Ingredients: 1 kg aubergines, ber, 2 adet domates , 1/ 2 demet maydanoz, tuz, ka250 g mediumjat minced meat, 1.5 cups oil.forftyrabiber. ing, 1 tablespoon butter, 1 onion, 3-4 tapered green Patlıcanların sap ve uç kısımlarından birer parmak peppers, 2 tomatoes, 1/2 bunch parsley, salt, black kesip, sert kısımlarını attıktan sonra alacalı soyup bipepper. rer parmak kalınlığında yuvarlak dilinıleyin. Üzerine Cut away a 1 cm slice from either end of the bir kaşık tuzu serpiştirip, yarım saat kadar bekleyin. aubergines, pare alternafe /engthwise strips ofpeel, İyice yıkayıp süzün ve kurula yın. Derin bir kapta kıand cut info finger-thick slices. Sprinkle a tablespoon zartma yağını kızdırıp , patlıcanların iki yüzünü de of salt over, leave for half an hour, rinse well, drain birer dakika kızartıp kağıt yayılm ış bir tabağa çıkarand dry. tıp yağını giderin. İnce doğranmış soğan ve kıyma yı Heat the oil in a saucepan and fry the aubergine yağla birlikte 5 dakika kavurun. Yeşil biberleri inceslices for a minute on either side. Drain on kitchen cik kıyarak kıyma ya ilave edin ve ağır ateşte 2-3 dapaper. Fry the .finely chopped onion and minced meat kika karıştırarak pişirin. Daha sonra kabukları soyuin the bulter for 5 minutes. Add the .finely chopped larak fındık gibi doğranmış donıatesleri, yarım barpeppers, and cook over a gerıtte heat for 2-3 minutes. dak su, tuz ve karabiber katarak biraz kaynatın. PatAdd the peeled and diced tomatoes, half a cup of lıcan dilimlerini tek tek , düz ve ateşe dayanıklı canı, water, salt and black pepper and simmer for a few porselen ya da servise elverişli bir tepsiye dizip orminutes. Arrange half the fried aubergine slices in a tasına kıymalı harç döktükten sonra tekrar patlıcan shallow heat-resistant dish or shallow pan, pour the döşeyin. Patlıcanların üzerlerine kabukları soyularak minced meat mixture over, and arrange the remainenine dilinılenmiş domatesleri ve ince Pathcanlı Köfıe ing slices over the top. Garnish with slices of kıyılmış maydanozu koyup bir peeled tomato and finely su bardağı sıcak su eklechopped parsley, and add yin. Kapağını kapata1 cup of hot water. rak hafif ateşte ( Cover and cook yarım saat kaover a genlle dar pişirip sı/ heat for half cak servis yaan hour. pm.

• ) Seroe bol.

•

her tür yöntemine uU arn. k

tÜrlÜSÜ, SU.flesi, SOtesi, etli ve yemeklerde ve salatala,.da

J

-

BiR DÜŞ KURDUK ... VE GERÇEKLEŞTi RiYORUZ:

ahces . hirlilerin - ankas1 haz1r.

Emlak Bankası Değişik

Bahçeşehir Şubesi açıldı.

mimarisi, modern iç tasanmı ile özel

Görüyorsunuz, !anıyor...

Bahçeşehir hızla

Ve çok yakında

tamam-

yaşamaya başlaya-

Bahçeşehir'i

bir ortamda Bahçeşehirlilere hizmet vermeye

cak. Siz de bir an önce gelin,

bugünden hazır.

görün, evinizi seçip Bahçeşehirli olun. İster

Garden Club'a yemeğe, tenis oynamaya ya da yüzmeye

geldiğinizde,

sunduğu

bankacılık

zin

tüm

yararlanabilirsiniz.

dilerseniz şubeni-

hizmetlerinden de

peşin

ödeyin, ister Emlak Bankası Yuva Kredi-

si'nden yararlanın. Yuva Kredisi; size uygun ödeme koşullan,

aylık

%3,5 faiz ve 10 yıla

kadar vade gibi benzersiz avantajiara sahip.

EMLAK SANKAS DESTfK PROGRAMI - RESMI UYESI

...:-,.•,

f •

\.~i

TANlTlM, BILGI VE SATIŞ IÇIN : Emlak Pazarlama, Proje Yönetimi ve Servis AŞ Barbaros Bulvarı , No: 121 Kat: 5 Balmumcu 80700 Istanbul Tel : (1) 288 76 18 Emlak Bankası Genel Müdürlüğü •Istanbul Pazarlama MüdüriUğ ü Tel: ( 1) 276 58 34,276 56 48 • Ankara Pazarlama Müdürlüğü Tel : (4) 427 58 50,426 04 06 •lzmir Pazarlama MüdüriUğü Tel: (51) 62 52 72, 36 50 44, 36 07 54 Emlak Bankası Ataköy Turizm Merkezi Şubesi Gallerla/Ataköy Tel: (1) 559 32 54, 559 32 58 Ve tüm Emlak Bankası şubeleri hizmetinizdedir.

EMLAK PAZARLAMA. PROJ YÖNETIMI VE SERVIS A . Ş .

BAHÇESEHiR •..... ;,;.do .....

Sülün (phaslanus), tavuksular (galliformes) takımının, A member of the family Galliformes and subgroup sülüngiller (phaspanidae) familyasından , 15 tür ve 42 phaspanidae, the pheasant (Phasianus) is reprealttürle temsil edilen bir kuş cinsidir. Ergin bir sülünün sented by 15 species and 42 sub-species. A mature uzunlug-u 80-90 cm kadardır ; kuyruk telekieri bir kama pheasant measures 80-90 cm in length, the tail biçiminde arkaya dogru uzanır ; kuyrukta , ortadan baş­ feath ers extending in a sharp point. A black band layarak enlemesine uzanan ve 12 te legi kapsayan extends across all 12 tail feathers, and the grey legs siyah bir bant yer alır; gri re nkli olan bacaklarının üzehave irregular epidermal protuberances. The eyes rinde, çeşitli büyüklüklerde epidermis çıkınttia rı vardır. see extremely well, not only forwards but alsa backBaş ının yan ta raflarında bulunan gözleriyle ileriyi, wards and upwards. The pheasant is sharp of heargeriyi ve yukarıyı çok iyi ing, its outer ear covered görür; gevşek tüylerle kaplı by tufts of feathers . Th e kulak d e likleri, üstün bir ma/e, with its metaltic The flesh of the pheasant is of duyma olanagı saglar. Renk sheened colourful plumirresistible flavour, which is why bakımından erkek ve dişi age and long tail is far birbirinde n ço k farklıdır ; more showy than the man nurnbers among the dişi , kahverengi tüylü ve brown short-tailed female. predators which hunt down kısa kuyruklu ; erkek ise, The weight varies from madensel parıltılı , uzun species to species, the averthis game bird. kuyruklu ve çeşitli renk age being 1.25-1 . 75 kg for tüylüdür. the ma/e and 0.9-1.2 kg THE COPPER PHEASANT for the female.

Agırlıgı türe ve alttüre göre degişmekle birlikte, ortalaThe pheasant 's · natural ma , erkegi 1,25 -1 ,75 kg , distribution extends from dişisi 0,9-1 ,2 kg gelir. the shores of the Black Sea ANATOLlA Sü lünün dogal yayılım to ]apan and Formosa , a l anı, Karadeniz kıyılarınincluding the Gaspian dan başlayarak Hazar Sea, the Aral and Balkaş Denizi , Aral ve Balkaş göllakes, Mongolia, China, Korea and Manchuria. In leri , Mogolista n, Çin, Kore ve Mançurya'dan, j a ponya the course of thousands of ve Formaza'ya degin uzayears numerous species and subspecies have nan geniş bir bölgeyi kapevolved over this wide sar. Bu geniş alan üzerinde region. One of the known binlerce yıl içinde, yüksek birey sayılarıyla belirgin 42 subspecies, Phasianus

By ESAT KORKMAZ By HÜSEYIN ALSANCAK türler, alttürler ve ekolojik colchicus colchicus or the copper pheasant (a ls a ırklar oluştu. Bilinen 42 altSülünün eti "dayanılmaz " türünden biri olan ve known as the bohemia bohe myasülünü , asilsülün, pheasant, noble pheasant, lezzettedir; bu nedenle sülünün black-coilared pheasant, s i yahyakalısüli.in ya da etine ulaşabilmek için kimi yaban or black-necked pheasant) siyahboyunlusülün adlarıy­ is native to the eastern la da anılan bakırsülün hayvanlarının giriştiği yarışa (phasianus colchicus colcBlack Sea and Caucasia, insanlar da katılır. hicus), Dogu Karadeniz ve yet taday it is an endangered species in these Kafkasya kökenlidir. Ancak ne var ki , bakırsüli.in, anaregions.

According to a study by Prof Savni Huş, the copper vatan ı olan bu bölgelerde yok olmak üzeredir. Prof. pheasant was introduced to Greece by the Dr. Savni Hu ş' un a ra şt ırmalarına gö re bakırsi.ilün, Argonauts from the region of Colchis on the 5outhArgonautlar'ca Karadeniz'in güneydogu kıyısındaki eastern shore of the Black Sea. By the time of Colcies bölgesinden Yunanistan'a götürüldü; Perikles Perle/es the pheasant had become a popu/ar gameöncesi, bilinen ve sevilen bir ku ş durumuna geldi. bird. From here the pheasant was taken to Italy, Daha sonra İtalya 'ya götürü ldü ; Romalılar, çitle çevrili where the Romans farmed the birds in pens for use küçük alanlarda korudukları bu kuşu çok sevd ile r; in go u rmet d is hes for the tab/es of the wealthy. etinden yapılan "dege rli " yemekleri so fralarından Palladius ( 4th century) gives a detailed account of eksik etmediler; yazar Paltadius (IV. yy) si.i lüni.in , the breeding of the pheasant in captivity using tavuklar yardımıy l a yapay yoldan i.irctildigini uzun

of

''

51

SKYLIFE A(;;USTO,S

+

AUGUST

1 993

Yeryüzünde, bakı rsül ünün ırk saflığını koruyabilen üyeleri, yalnızca ülkemizde Doğu Karadeniz pheasanı lives in the eastern Black Sea region of Turkey. uzun anlatır; bu nedenle Romalılar, sülün yetiştirmede ilk ve gerçek usta olarak tanındılar.

Izleyen dönemlerde İtalya ' dan Almanya, Ingiltere ve Kuzey Afrika ülkelerine ihraç edildi; XVI. yüzyıla degin, Anadolu kökenli bakırsülün, ırk arılıgı korunarak tüm Avrupa ülkelerinde üretildi. Ancak sonraları, Uzakdogu ülkeleriyle ticari ilişkilerin gelişmesi sonucu Çin'den ha l kalı ya da kolyelisülün (phasianus colchicus torquatus), Japonya 'dan alacasülün (phasianus colchicus veriscolar) ve Moğolistan ' dan moğolsülünü (phasianus colchicus mongolicus) dışa l ım yoluyla getirilerek melezler yaratıldı.

Kendiliğinden oluşan ya da yapay Dişi yoldan geliştirilen melezierin yaygın­ laşmasıyla bakırsülünün ırk saflığı da yok oldu. Yeryüzünde, bu alttürlin ırk saflıgını koruyabilen üyeleri, yalnızca Doğu Karadeniz kıyılarımızda kalmış durumdadır; bu nedenle, avcıların kurşunlarından kurtulabiimiş az sayı­ daki bakırsülünün korumaya alınması ve birey sayısının arttırılması, yaban hayatı turizmi açısından özel bir önem taşımaktadır; çünkü ülkemizde yapay yoldan üretilen ve avsülünü adıyla bilinen sülünler, bakırsülün, çinsülünü ve mogolsülünü karı.~ı-

kı yılan n da

domestic hens as males, and the Romans are acknowledged as the first experts on pheasant fa rming.

7be copper pheasant subsequently made its way to Cermany, Britain and North Africa, and remained a pure-bred form in Europe until the 16th century.

As trade wilh the Far East increased, however, the Chinese riııged or necklace pheasaııt (Phasianus colchicıts torquatus), the japanese variegated pheasant (Phasianus colchicus veriscolar), and the Mangolian Pheasant ( Phasianus colchicus mangolicu s) were imported and interbred with the copper pheasant.

Taday the only pure-bred copper pheasants in existence are those on the eastern coast of the Black Sea. It kısa is essential that the survivors of this dwindliııg species be protected from hunters if they are not to become extinct altogether. Not only for na tu re conservation for i ts own parıltılı, sake, but in view of the increasing importance of wild life as a tourisi attractioıı it is in everyone's interesis that hımting of them be banned.

The pheasants found elsewhere in Turkey are a mixed breed of the

sülün kahverengi tüylü ve kuyruklu; erkek sülün ise, madensel rengarenk tüylü ve uzun kuyrukludur.

52

SKYLIFE AGUSTOS

ya}ar. 1 The only surviving pure strain of the copper

+

AUGUST

1993

mıdır. Mart ayı sonlarına dogru erkek sülünlerin durum ve davranışlarında , kimi degişilikler gözlenir; kanat telekieri ve kulaklarının kenarlarındaki tüyler kabarır; ötüşleri degişir, gog-gog sesini sürekli yinelemeye başlar; kurumlu agır adımlarla yürüyerek saga, sola ve arkaya keskin dönü şl er yaparlar. Daha sonra bir çiftleşme alanı seçip ses ve kanat ç ırpmalarıyla dişileri çagırırlar; her erkek sülünün yanına yaklaşık 10 kadar dişi sülün toplanır. Bu s ırada çogu kez çiftleşme alanı üzerindeki erkekler arasında kıyasıya bir mikadele başlar; gagaların ve mahmuzların kullanıldıgı bu kavgada kimi kez ölümle sonuçlanan yaralanmalar olur. Çevreyle o denli ilişkilerini keserler ki ç ıkardıkla­ rı ses ve gürültüden tilki , sansar, kakım ya da bir atmacaya yem olurlar. Yenilen ve dişilere yaklaşma umudunu yitiren erkek sülünler, sinirli sinirli çevrede dolaşırlar ve önlerine çıkan "üstesinden gelebilecegi" her kanatlı hayvanla çiftleşirler; bunun farkına varan Romalılar , tavuk kullanarak tarihte ilk kez yapay yoldan sülün üretti! er. Çiftleşme yaklaşık haziran sonuna degin sürer.

native copper pheasant with the Chinese and Mangolian pheasants. Towards the end of March the male pheasant undergoes certain changes in appearance and behaviour in preparation for mating. Their wing feathers and ear coverts become fluf(ed out, their usual cal! is replaced by a constant "kok-kok " sound, and they begin to strut to right and lefl, swinging araund in sharp turns. Having selected an appropriate mating area, the birds cal! and flap their wings to cal! the females.

Approximately ten females gather to the cal/ of each ma/e pheasant, at which the males commence a fight - often to the death -for the command oj the mating area. Viciously stabbing one anather with beaks and spurs, they inflict serious wounds. So absorbed in the struggle do they become, that they are unaware of their surroundings, and foxes, martens, stoats, hawks and other predators attracted by the noise find them easy prey. The dejeated males who have lost their chance of mating with the gathered females stride araund indignantly, and are willing to mate with any female bird of any species which happens to be available. It was this characteristic which was noticed by the Romans, enabling artificial propagation of the pheasant by providing hensfor the jrustrated males to mate with.

Mating goes on until mid-April or so, afler which the females seek out a suitable spot to nest. By a combination of instinct and experience they nest near roads, where the traffic frightens natural predators away.

Between mid-April and mid-May the females lay their eggs, and they hatch in the first two weeks of june. They are born with feathers and eyes open, and are able to nm after their mothers.

The meat of the pheasant is irresistible in flavour, so that man numbers among the predators which hunt this game-bird. Among the pheasant's natural predators are the fox, badger, marten, otter, stoat, wild cat, hawk and the peregrine falcon . Yet of all it is man who is the pheasant's arch-enemy, employing nooses, nets, traps, and fermented bait which leaves its victim writhing in pain, so as to satisfy his gastronomic tastes. Although the pheasant is a native of Anato/ia, out-of-season hunting has brought the species to the verge of extinction.

•

Çiftleşmenin ardından dişiler , yuvalarını

kurabilecekleri uygun bir yer ararlar; içgüdü ve deneyimlerinin yönlendirmesiyle yuvalarını, taşıt trafiginin oldugu yolların

yakınında

kurarlar; böylece, dogal düşmanlarının saldırı­ sından

kendilerini koruolurlar. Yumurtalama mevsimi, nisan ortalarından mayısın ikinci yarısına degin sürer; yumurtaların çatiayarak civcivlerin çıkması, haziranın ilk yarısına rastlar; tüylü ve gözleri açık olan yavrular, annelerini izieyebilecek yetenektedir.

Sülünün eti "dayanılmaz " lezzettedir; insanlar kadar diger iki ya da dört ayaklı etçil yırtıcılar da bu hayvanı ele geçirmek için yarışırlar. Sülünün dogal düşmanları arasında tilki , porsuk, sansar, susamuru , kakım ve yabankedisiyle, yırtıcı kuşlardan atmaca ve aldogan başı çeker. Yapay dü ş man durumundaki insan ise tüm sülün dü şmanları arasında en kıyıcı alanıdır; ilmik, ag, kapan vb tuzaklar kullanmak, kimi kez alkollenmiş yemler vererek zehirledikleri acılar içinde kıvranan hayvanları toplamak insana özgüdür.

Yerli bir kuşumuz olmasına karşın sülünün, kaçak avianma nedeniyle soy varlıgı tükenmek üzeredir.

Doga tarihi ve turizm açılarından büyük önemi bulunan sülünün, soyunu korumak ve sayısını a rtırma k için zaman yitirmeden gerekli düzenlemelere gidilme• lidir. muş

53

SKYLIFE A<:';USTOS

+

AUGUST

1993

'

çma düşüncesi ilk defa Türk zekalarında belirdi. Her ne kadar, Endülüs'te -bir şair olan- Ebülkasım' ın kuşlardan esinlenerek, deneyimde bulunduğu söylenirse de, toplumun huzurunda, konuyu gerçekleştiren­ ler iki Türk bilginidir.

Bunlardan ilki, Türkistan ' ın Farap şehrinde doğan İsmail Cevheri'dir. Derin bilgisini daha da zenginleştirrnek için, ülkesi dışında da, yıllarca etütler yapmış olan Cevheri, eşine rastlanmayan, büyük bir lugat kitabı hazırlamıştır . Bu değerli eser Türkçe 'ye, "Vankulu" adıyla çevrilmiş ve Türk matbaacılığının babası olan İbrahim Müteferrika tarafın­ dan yayınlanmıştır.

Cevheri -bin yıl kadar önce- bütün

u man beings might have dreamed ofjlying since time immemorial, but the first people to put the idea into practice were Turks. Although it is said that the poet Ebu/kasım experimented with jlying in Moorish Spain, the first people to jly in public were two Turkish scholars.

Tbe first of these was /smail Cevheri, a linguist born in the city of Farap in Turkestan in the 1Oth century. /smail Cevheri travelled widely in the pursuit of his studies, and among other things was the author of an Arabic dictionary, famous in Turkish translation as the Vankulu Dictionary.

Having closely kuş l arın uçuşlarını studied the jlight of incelemiş, bunları birds, Cevheri taklit ederek, yaptığı made himself two iki büyük kanadı large wings, which vücuduna bağlamış he strapped to his ve Nişabur'daki cabody, and elimbed minin üzerine çıka­ up to the roof of a rak, olayı heyecanla mosque in Nishaizleyen topluluğa, bur. şöyle seslenmiştir: As he prepared to "Ey müslümanlar! !au nch himself info Şimdiye kadar, yerthe air, he cried yüzünde , hayli eser out to the expectant bıraktım. Bugün de crowds below, "0, insan zekasının neMuslims! I have lere muktedir oldu- Hezarfen'in uçujunu seyreden Sultan IV. Murat, bu uçujundan dolayı onu kutlayarak bir created many ğunu göstermek kese altın verrnij, ama yeteneğinden de kujkulanarak Cezayir'e sürrnüj ... works in this world.

Sultan Murat IV watched the flight of Hezarfen across the Bosphorus and rewarded him için, gökyüzünde, Taday, to demonwith a purse of gold. Suspicious of his ability, however, he later exiled him to Algeria. benden evvel hiç strate what the kimsenin yapmadığı bir işe başlıyorum". human intelligence is capable of, I will attempt Bu kısa konuşmasından sonra havalanan Cevhea feat in the sky that no man has ever accomri, bir müddet kanatlarıyla sürdürdüğü başarılı plished before." uçuşunu -aniden çıkan şiddetli rüzgarın etkisiyleThereupon Cevheri threw himself into space tamamlayamadan, yere düşerek parçalanmıştır. and for a sh ort white the experiment seemed to Uçmayı deneyen diğer bir Türk ise Hezarfen Ahbe going well. Tben a gust of strong wind upset met Çelebi'dir. Bin çeşit bilgiyi simgeleyen Hehis glide, he came tumb/ing to the ground, and zarfen sıfatı verilen Ahmet Çelebi, Galata Kulewas killed instantaneously. si'nden Üsküdar'a uçuşunu başarıyla tamamlamış Anather Turk to attempt jlight was Hezarfen ve tüm İstanbul halkını heyecanlandırmıştır. Ne Ahmet Çelebi, also a scholar whose cognomen var ki , bu uçuşu seyreden Padişahı da çok korHezarfen means "a thousand sciences". Luckier kutmuştur. than Cevheri, Hezarfen Ahmet Çelebi completed Dönemin padişahı IV. Murad'tır. ı ı yaşında Pa dihis jlight from the summit of Galata Tower to şah olan IV. Murad'ın saltanatının ilk yıllarında, Üsküdar on the opposite side of the Bosphorus

U

H

56

SKYLIFE AC;USTOS

+

AUGUST

1993

ülkeyi, Osmanlı Sarayı'nın etkin kadınlarından olan, annesi Kösem Sultan yönetmiştir.

Sultan Murad ' ın hükümdarlık dönemi , içte ve dışta karmaşık olaylar ve savaşlada doludur. Kardeşini bile idam ettiren bu Padişah , çok hareketli kişiliği ve şairliği yanında, eğlenceye ve içkiye düşkünlüğü yüzünden 28 yaş ında ölmü ştür.

Bu padişahın gözü önünde ve ahalinin topluca izlediği bir ortamda, Hezarfen Ahmet Çelebi'nin yaptığı uçuş çok başarılı olmuştur. Ünlü Türk seyyahı Evliya Çelebi, Hezarfen Ahmet Çelebi hakkında, "Seyahatname"sinde (Cilt I, s.

670) -sadeleştirilmiş olarak- şunları yaz-

/

/

successjully i1ı the presence oj excited crowds and the sultan himself.

Murad IV had acceded to the throne at the age of 7 7, and died prematurely ajter a life oj excessiue drink and dehauchery at the age oj 28. The reign ~! Murad IV was marked by war and ciuil strife, and he had his own hrother executed. This strong-willed sultan was a lso a poet.

Although he admired Hezarfen Ahmet Çelebi, he was ajraid that his ahility would win him excessive power, as the 1 7th century writer Evliya Çelebi reports in his Travels (Vol Ip . 670). maktadır: ''Hezarfen Ahmet ,• Hezarfen Ahmet ÇeÇelebi first experilebi, önce, Okmeydamented eight or nine nı'nın tepesincle, rüztimes with eagle 's garın şiddetinelen yawings, in the strong rarlanarak , karta! kawinds on Okmey natlarıy l a, sekiz dodanı hill. Then he kuz kere havada uçjlew from the top oj ma denemesi yapmış­ Galata Tower in a tır. Daha sonra , Sulsouthwesterly, as tan Murad, SarayburSultan Murad IV nu'nda, Sinan Paşa watched from Sinan Köşkü ' nden temaşa Paşa Köşk !pavilion] eelerken Galata Kulein the palace si'nin tepesinden, logrounds. Then he dos rüzgarıyla uçalanded in Daganrak, Üsküclar'da Docılar Square in ğancılar Meyclanı ' na Üsküdar. inmiştir. Sultan MuSultan Murad gave rad kendisine bir kehim a purse of go/d se altın vermiş ve: and declared: 'This Galata Kulesi'nin 1794 tarihinde, yangından önce yapılmıı bir gravürü.

"Bu adam, çok korman is one to he An engravıng of Galata Tower ın 1794, before the tower was damaged by fire. kulacak bir adamdır. feared. He can do Her istediğini yapabianything he wishes. lir. Böyle kimselerin bekası caiz değildir! " demiş The presence of such men is not auspicious. ' ve Cezayir'e sürgün etmiştir . Ahmet Çelebi, Then he exiled him to Algeria, where Ahmet Çelebi died hearthroken . ,. üzüntüsünden, orada ölmü ştür.

Apparent(y Hezarjen Ahmet Çelebi made the Hezarfen Ahmet Çelebi'nin hasırdan yaptığı kaactual jlight over the Bosphorus wearing rushnatlarla , Galata Kulesi 'nden yaptığı u ç uşun tarihi work wings. tam olarak bilinmemektedir. Bu uçuş tarihine Turkish records of the jlight disagree on the ilişkin eski kayıtlar birbirini tutmamaktadır. Bu date, white western sources give it as 1626. başarılı uçuşun tarihini , Batı kaynakları 1626 ola(George Allene, The Birth of Flight, London, rak göstermektedir. (George Allene, The Birth of Union Ltd. p.29.).

• Flight, London, Union Ltd. s. 29).

•

...

57

S KYLIFE AG U S TOS

+

AUGUST

1993

B AŞARININ TADlNI Toyota, tüm dünyada

ABS

tanınır.

Bu çizgi,

yaratıcı

başanya

ve öncü çizgisiyle

ne

istediğini

ve isteklerinden ödün vermeyerek

çizgisidir. Corona,

işte

bilerek

ulaşanların

bu özel kitlenin beklentilerine seslenir.

2.0 lt. lik, enjeksiyonlu ve I 6

süpaplı

motoru ile

güç ve yüksek performans sunan Corona,

olağanüstü

aynı

bir

zamanda,

kategorisindeki en düşük yakıt tüketimini gerçekleştirir. İç şaşırtıcı

kabin

bir

genişliğe ulaştırılırken,

kat sayı s ı

ile aerodinamik

Toyota

0.3 1 gibi son derece

mühendisliği

düşük

indirgenir. Benzersiz bir ivmelenmeye sahip olan güvenliğinizi

ABS fren sistemi ile zarif

olduğu

kişilikli

kadar

bir

bir rakama Corona'nız,

garanti eder. Tüm bunlara,

dış

görünüm

eklendiğinde,

Corona estetiği ortaya çıkar. Ödün vermeyen; işlevi konfora, konforu

dı ş

görünüme

feda etmeyen gerçek estetik.

Otomobilleri ile yaşadıkları

her günü,

kat ettikleri her kilometreyi

farklı

bir

deneyi me dönüştürmek isteyenler, onu gördüklerinde hemen

tanırlar.

~

TOYOTA ·SA HANCI

OT0~10TiV

SANA Yi VE TiCARET

A.~.

TOYOTA~· Gul"ı~u ~~"''"· ""'·"·' "'l.ılıı Sl540 1'" ,,, K.ırıal-~lalıepe ISTA~Bl'L T el

>99 15

"s il ı lı.ıtll-. ı•'

ro 1'1 .n

Tu rkı yc'dc TOYOTA 'lar TOYOTAOO giivc n cc~i nJcd ır. Tüııı Toyolasa Yetkili Satıc ıl arı 'nda 'atı~. 'crvi' ve ycJck parça hitıııctlcri bir .ırada 'unulın .ıkt .ıd BALKAROOLU- ADANA (7 1) 57 98 30 TOYAN- ÇAN KAYA, ANKARA (4) 440 92 48 / 49 TOYOTA PLAZA DÖRTNAL · ANKARA (4) 342 10 95 5 HAT GCKSOYLAR- ANTALYA (3 1) 22 30 34 135 ALTAN- BALIKESiR (66 ) 45 95 99 / 43 24 71 41 36 40

AKKOYUNLU • BURSA (24) 22 46 44 1 22 36 44 MERT - BURSA (24) 54 56 06 54 56 08 TOYOTA PLAZA OZKANLAR- DENiZLi (62) 68 47 48 3 HAT INTER - ERZURUM (011 ) 83 929 42 447 SARAR- ESKiŞEHiR (22) 30 90 30 / 30 90 40

MUHITIINOOLU · GAZiANTEP (85) 21 55 51 / 4 HAT BiNBAYLAR- iSKENDERUN , HATAY (881 ) 74 198 73 668 OZYILDIRIM - MERSIN, iÇ EL (74) 25 13 03 25 97 84 26 19 75 TOYOTA PLAZA GCKKUŞA(lı • ALTUNlZADE, iSTANBUL (1) 310 49 90 / 5 h ~T TOYOTA PLAZA KOLTAŞ- DOLAPDERE. iSTANBUL (1) 253 47 00 / 5 HAT

CORONA İLE ÇIKARIN.

®TOYOTA )RTAK• l Y · ULUS , ISTANBUL (1) 257 79 70 / 3 HAT "DYO- , PLAZA DUMANKAYA. PENDiK, iSTANBUL (1) 379 09 22 / 379 01 80 / 379 18 68 lA T A~ SELAMiÇEŞME , iSTANBUL (1) 363 29 65 / 360 62 58 )TOM: TiV · TDP KAPI , iSTANBUL (1) 544 80 95 / 544 80 96 / 567 47 23 :AMKFAN· ALSANCAK, iıMiR (51)635555 / 220320 / 220178

TAYOTO · KAYSERi (35) 26 30 75176 KOCAELIKAYA · iıMIT, KOCAELi (21) 25 91 40 16 HAT OTOJEN · KONYA (33) 33 5014/33 33 64 PULMAK · MANiSA (55)31 31 81 / 31 90 86 YA·TU· MUGLA (611) 46984

TUZCUO(;LU · ADAPAZARI, SAKARYA (26) 77 32 47 / 71 20 30 TOYOTA PLAZA DERINDEAELER · SAMSUN (36) 36 94 00 / 4 HAT SEÇIL· TRABZON ( 03) 25 20 70 / 25 71 25 / 26 TOYOTA PLAZA TÜYLÜOOLU · KARADENiZ EREGLiSi (388) 62 242 / 68 305 NECATI Y0AÜK · VAN (061) 68 585 / 61 687 / 42 376

VISUAL CHRONICLER OF OUR AGE

••

ARA GULER ÇAGIMIZIN GÖRSEL TARİHÇİSİ Gerçeğin peşinde koşan sanatçı

Ara Güler dünyanın maceralı ve ulaşılması zor köşelerinde çalışmayı seviyor. Gazeteci Füsun Özbilgen sanatçı ile Skylife için söyleşti.

Ara Gt'iler\ .'>ectrchj(Jr reoli~ı· send'; him in fJIU:\·uit qffacts in some q/the renzotest cunwJ:\· (!/the ll 'c)}id. .fuunwlist Füsun Özbilgen interl'iezl'ed ls/{IIZimr-; ce!e/Jroted pbotop,rapherfor Skyl(/e.

Yaratı c ı fotoğrafçılığın

uluslaraa landa ün kazanmı ş en önemli temsilcilerinden olan Ara Gü ler, fotoğrafçılığı "Sanattan daha önemli bir uğraş , y a ş adığı devrin görsel tarihini yaznıaktır" diye tanımlıyor.

Ara Güler il e Skylife için Galatasaray'daki stüdyosunda söy l eşiyoruz. Duvarlarda dünyanın en ünlü isimlerinin Ara Güler tarafından çekilmiş ve kendisine inızalanmış portreleri.

Picasso, Salvador Dali, lsınet İnönü ... Bir başka d_uvarda Picasso'nun ç izip Ara Güler'e hediye ettiği bir desenin tıpkıba­ sıını.. -Aslını başka yerde saklıyorum , çok çok değerli , hemen binlerce dolar teklif ettiler satın almak için diye an latı yor.

Stüdyonun bir bölümünde karanlık oda olarak da kullandığı arşivi yeralıyor. Binlerce film ve kontaktiarı kutularda arşivlenıniş. Kuruların üstündeki ülke ve bölge isimleri Ara Güler'in yaşamı boyunca dünyanın en ula ~ ılmaz kö~eleri­ ni karı~ karış dola~tığını belgeliyor. İran, Ke nya.

Kazakistan , Yeni Gine , Afganistan. Pakistan.

O ne of the faremost figures of

rası

international creative photography, Ara Güler, declaı'es that photography is more important than art,' and defines it as "the visual chronicling of contemporary history ".

1 went to see th e photographer Ara Güler at his studio in Galatasaray. On the ıvalls were portrr;ıit photos by Ara Güler of same of the most famous names in the world, bearing the signatures of subjec/s who include Picasso, Salvador Dali and lsmet Jnönü. On anather ıua/1 was a facsimile print of a drawing givell to Ara Güler by Picasso. "! keep the original e/sewbere, " he explained. "It is extreme~y valuable, I have heen offered thousands of dallarsfor it."

Ara GI'iler:-; arehive in the seetion of the studio he uses as a darkroom contains thousands of negalit•es and tramparencies in boxes. C/ass!f'ied accordi11p, lo counl!y, region and suhjecl, the lahe/s test(fi• to a life spent travelliııg the world: Iran . Kenya , Kazakistan , New Guin ea, A.l~hanislan, Pakistan, India , and Borneo, to

+

60

S KYLI FE AC U S T OS

AUGUST

1993

-

name but a few. One box bears the tanta/ising label "Head Hunters ", and many others record journeys into regions which remain remote and inaccessible even today. Stili other boxes belong to jamous statesmen and artists from all around the world, and there is an exhaustive collection covering virtually every region, monument and palace of Turkey. Each box contains hundreds of frames bearing witness to events and life.

How many negatives and transparencies are there altogether in the archive, I wondered? "I reckon around eight hundred thousand, but it is impossible to count them all, " explained Güler.

Then there are the photographs he has sent to publications he works for, such as Time, Life, Paris Match , and Stern, not to mention those distributed around the world by Magnum Agency.

Güler cannot keep track of which magazines have published which photographs. "I cannot remember whether a magasine in Brazil whose name I have never heard of has used my photograph, for instance. It is impossible. " Ara Güler was born in Istanbul in 1928. His father owned a pharmacy on Istiklal Caddesi and his wide circle offriends from the art world of the period included Muhsin Ertuğrul, founder oj modern theatre in Turkey, as well as budding business tycoons such as Vehbi Koç, whose office was just down the road.

His early acquaintance with Istanbul 's art world motivated Ara Güler to embark on a career in cinema.

At first he worked in film studios and attended Muhsin Ertuğrul's drama courses. Before long, however, he abandoned cinema in favour of journalism, joining the staff of Yeni Istanbul newspaper in 1950, and later transferring to the jamous Hayat magasine.

In 1958 he did his first overseas commissions for Paris Match and Stern, and in 1961 was listed among the world's seven best photographers in the Photography Annual published in Britain.

Since then he has received countless awards, his work has been the subject of exhibitions and special supplements, and the world's most famous publishers have Jeatured his photographs.

In 1968 his photographs were shown at the

Hindistan, Borneo, Afrika gibi isiınierin yanısıra Kafatası Avcıları gibi konu isimleri, vahşi kabile isimleri, dünyanın en önemli devlet adamla rının isimleri dünyanın en ünlü sanatçı l arının isimleri, Türkiye'nin hemen her bölgesi, sanat eserleri, sarayları bu kutuların üstünde yazılı. Her bir kutunun içinde ise yüzlerce yaşam tanıklığının kareleri.

Acaba ne kadar fotoğraf diası saklıyor bu kutular?

-800 bin kadar tahmin ediyorum.. diyor. Ama tabii saymak mümkün değil.

Bir de ça lıştığı Time , Life, Paris Match, Stern gibi dergilere gönderdikleri ve Magnum Ajans aracılığı ile dünyanın pek çok ülkesindeki dergi ve yayın l ara dağılan fotoğraf kareleri ...

Hangi dergide ne fotoğrafı yayınl anmış izleyemiyor.

-Ne bileyim mesela Brezilya'da çıka n bir dergi fotoğrafımı kull anmışsa derginin adını bile duymamışımdır, takip etmeme olanak var mı?

1928 yılında İstanbul'da doğan Ara Güler' in babası İstiklal Caddesinde herkesin uğrak yeri olan bir eczane sahibi. Eczacı babanın sanatçı dostları arasın­

One of the foretnost figures of international creative photography, Ara Güler declares that photography is tnore itnportant than art, and defines it as ((the visual chronicling of contemporaty history".

da Türkiye'de tiyatronun kurucusu Muhsin Ertuğrul da var.

Yine Türkiye'nin en büyük işa­ damı Vehbi Koç'un işyeri eczane nin birkaç bina ötesinde. O yılların İstanbul'unda böyle bir çevre il e içiçe büyüyen Ara Güler film stüdyol arında sinemacı olarak ça lışmaya başlıyor.

Bir yandan da Muhsi n Ertuğrul'un açtığı tiyatro kurslarına devam ediyor. Sonra gazetec ili ğe hevesleniyor. 1950 yı lın­ da Yeni İstanbul gazetesinde başladığı gazetecilik yaşamı zamanın ünlü dergisi Hayat mecmuası ile sürüyor. 1958'de Paris Match ve Stern dergileri ile uluslararası çalışmaları başlıyor.

1961 yılında İngiltere'de Photography Annual antolojisinde "Dünyanın en iyi yedi fotoğrafçı­ sından biri" ilan edildiği günden bu yana ödülleri, sergileri, hakkında yapıla n özel ekler, dünyanın en ünlü yayınevlerinin kullandığı fotoğ­ rafları ile sürüyor yaşamı. 1968 yı lın da New York Modern Sanatlar Sergisi'nde yer alıyor Ara Güler. 1975 yılında Yavuz Z ı rhlısı'nın sökülmesini konu alan "Kahramanın Sonu" adında 16.

62 SKYLIFE A()USTOS+

AUGUST

1993

ARA GÜLER'İN OB.JEKTİ FİNDEN DÜNYANIN UZAK .. LKELERI

63 SKYLIFE AGUSTOS +

AUGUST

1993

DEN INSAN 覺\IA TZARALARI

AHA CClLEH'iN OBJEKTiF!

64

S KYLIFE AGUSTOS

+

AUGUST

1993

Modern Art Exbibition in New York, and in 1975 he made a brief return to cinema witb a surrealistic 16 mm film entitled "End of a Hero ", about the dismantling of the "Yavuz" warship.

His pbotographs have illustrated over twenty "Muhteşem Süleyman'ın Mimarı Sinan'ı "(Sinan, books, including "Ara Güler's Creative Architect of Süleyman The Magnificient) Americans", "Ara Güler, Pbotograpbs", "Ara "Türkiye'de Yaşam " (Living in Turkey) Güler 's Film Makers", "Sinan, Arebiteel of Ara Güler'in çalışmalarını içeren 20'den fazla Süleyman the Magnificent ", and "Living in kitaptan bazıları .

Turkey ".

Ara Güler ile fotoğraf üzerine derinleştiriyoruz The conversation then turned to the photograph konuşmamızı. Son zamanlarda bilgisayar ile itself, and I asked him for his views on effects fotoğraf üzerinde yapılan oyunlar veya karanlık produced by computers, and images obtained by odada birkaç fotoğrafı üst üste basarak elde devetoping several films one on top of the other. edilen imajlar hakkında ne düşünüyor acaba?

Güler was dismissive. "These are tecbnical -Bunlar teknik oyunlardır. Ben bunları fotoğraf devices. I do not regard them as photograpbs. saymıyorum. Fotoğraf gerçektir. Fotoğraf hayaPbotograpby is real. Photograpby tımızın içinde yakalanan bir captures a facet from our lives, kesittir ama öyle bir kesittir ki, and a good photograpb must o fotoğraf birşey de söylemelihave sometbing to say. When a dir. Bir duyguyu, bir düşünceyi pbotograpb conveys an emotion, de aktardığı zaman fotoğraf a tbougbt, then it is a real photoolur.. Peki ya sanat ile fotoğraf keşfedeceksin. grapb. " arasındaki ilişki? Fotoğraf nasıl So wbat about the relationsbip bir sanattır söz buraya geliyor. between art and photography?

Yanıt oldukça ilginç: Wbat kind of an art is photogra-Fotoğraf sanat değildir. phy?

Sanattan daha önemlidir. Biz Ara Güler has a controversial fotoğrafçılar yaşadığımız devrio answer: "Pbotography is not an görsel tarihini yazan birer tarihart. It is more important than art. çiyizdir. 19. asrın fotoğrafiarına bulmalı We photograpbers are cbroniclers bakın. O fotoğraflardan, o asrı who record the visual history of en doğru şekliyle tanırsınız. our age. Look at 19th century Tarihçiler tarih yazarken bir yaşamalı. photograpbs. They give us the miktar duygu ve imajinasyonlakeşfetme/i truest glimpse of that century. rını da katarlar yazılarına.

Historians are bound to incorpoFotoğraf ise gerçeği gösterir. rate a degree of emotion and Onun ıçın sanattan daha imagination into tbeir writing, büyüktür. Fotoğraf canlı tarihtir. but pbotograpbs show the trutb.

Sanat gerçek değildir, yalandır , That is why they are greater than uydurmadır. HamJet her gece art. Pbotograpbs are living history. Art is not tiyatro sahnesinde ölür. Neden? Çünkü tiyatro real, it is contrived, fictitious. Ham/et dies on the yalandır. Fotoğraf ise gerçektir. HamJet öldü ise stage every night. Why? Because theatre is fictiben onu ancak bir kere öldüğü anda çekebilitious. Photography is the truth. If Hamfet dies I rim. Tiyatroda ise her gece HamJet ölür. can only photograph him at the moment of Karanlık oda oyunlarında yokum. Dört tane deatb . Darkroom tricks are not for me. I could resim alır istediğim kadar kolajlı oyunlar yapatake.four pictures and play araund witb tbem as bilirim ama o zaman oyun oluyor fotoğrafın mucb as I liked, creating collages. But tben the gerçeğini yansıtmıyor. Fotoğraf herşeyden önce results would not have anything to do witb realigerçektir. ty. Pbotograpby is reality above all else. " Bu sözler üzerine "Fotoğraf sanatçısı" tanımla­ So wbat does Ara Güler tb ink of the phrase, "pbomasını nasıl karşıladığını soruyoruz Ara Güler'e. tograpbic artist"?

-Fotoğrafçıdan sanatçı olur mu? Fotoğrafçı, ger"How can a photograpber be an artist? The phoçeğin peşinde koşan adamdır. isa man in pursuit of the truth." tograpber Sonra peşinde koştuğu gerçekleri konuşmaya mm.lik gerçeküstü bir film yapıyor.

"Ara Güler'in Yaratıcı Arnerikalıları" ..

"Ara Güler, Fotoğraflar".

"Ara Güler'in Sinemacıları"

Gezip görüp kendin

Gazetecinin birinci hedefi budur. Yani bugünün Kristof Kolomb 'u olmak.

Gitme/i, onlarla beraber Kendini ve onlarla birlikte hissetme/i.

65

SKYLIFE Ai'iUSTOS

+

AUGUST

1 993

At that cue we began to discuss the truth which Ara Güler has gone in pursuit of His fascinating anecdotes often beat any adventure film for excitement: how his car was surrounded by 24 lions on the way to photograph the Masai, one of Africa 's most warlike tribes; his journey through virgin forest to find the head hunters of Borneo, starting in jour-wheel drive vehicles and continuing by canoe when the track ran out; a story of armed guards, crocodiles, snakes, and his two rusty but precious Leica camers.

At this point I interrupted him to ask how many cameras he had got altogether. "Forty or fortyone, " Ara Güler replied. "Tbat is not so many, if you reckon I have been taking photographs f or forty years. One a year.

Some oj the m are designed specially for particu/ar functions, such as underwater photography, or capturing th e fine uydur~na yalandır, detail of histarical documents karanlık odanın duva rlarında in museums." Same of them ilk baş ladığı yıll a rdan kalma fotoğraf are old models, and on th e kocaman bir tencere kapağı wall of the darkroom hang the büyüklüğündeki fl aş l a r da huge j1ash lig hts as big as yer alıyor.

Dünyanın Pasifik taraflarını saucepan lids which he used to use in the early years. daha çok seviyor Ara Güler. öldüğü Ara Güler's ja vou rite part of Batı dünyasını ve batılı insanı h esa plı ve dün yadaki the world is th e Pac~(ic . He b/ames the western world for o lumsuz lukl a rda n sorumlu buluyor. Uzak Doğu'lu l a rı all the afllictions of the world taday, and deseribes the people ise "canda n insanlar" olarak değerle ndiriyor. Türk ins a nı ­ oj the Far East as "warmheartFotoğrafyaşayan ed". Of Turkey, his home, Ara nı da seviyor.

-Biz iyi memleketiz, insanlaGüler comments ja vourably, hayatunızın too: "We are a good country. rımız ağlamas ını bilir.. diyor.

Our people know how to cry."

Peki ya Yeni Gine'den What is it that sends Ara Güler Borneo 'ya, Afrika'dan Orta Asya'ya uzanan ve fırsat bulin search oj adven ture and even danger, to Africa and dukça kendini en güç koşullara , i çeceğ i bir bardak suyun sıtma hasta lığına Central Asia, and to the remotest comers oj New dönü şe c eği , yaban hayvanlarla dolu orm a nl a rın Guinea and Borneo? Places where attack from de rinliklerine a tılmaya yöneiten dürtü ne? Şöyl e wild animals, malaria, and other n·sks are ever present. yanıtlıyor Ara Güler: -Ke ndimi explorer (kaş i f) gibi hissediyorum.

"I jeel !ike an explorer. You must discover these places for yourself. Tb at is the first objective of the Gezip görüp kendin k eşfedece ks in . Gazetecinin birin ci he d efi budur. Yani bugünün Kristof journalist, to be today's Christopher Columbus. I Kolomb'u olmak. Bence gerçek gazeteci-yazar think that the true journalisi is the reporter, who değil , röportaj c ıdır. Gitme li , bulm a lı o nl arl a goes and finds the people he writes about and berabe r yaşama lı . Kendini k eş fe tıne li ve o nlarla lives with them . He has to discover them f or himbirlikte hissetmeli. Ben bu tür gazetecilik yap ıse((, and share their experiences. Tbat is the kind yorum .. ofj ournalism which I do ."

• •

ba şlıyoruz.

TV'de macera filmi izler gibi heyecanla dinlediğimiz nice anı. Afrika'da en vahş i kabilelerden biri olarak bi lin e n Masai' le rl e görü şmeye giderken arabala rının etrafını çeviren 24 adet aslan ..

Borneo'da kuru kafa avcıları röp o rtajla rını gerçekleştirmek için landrover tipi araçlarla va hşi ormanla r iç inde yolcu luk , sonra yol bitince n ehirde ka no ile ile rle meye ça lı şma k, si l a hlı koruyucular, timsahlar, y ıl a nl a r pasianan kı y­ metli Leica iki adet fotoğra f makinesi ..

Kaç tan e foto ğ ra f ma kines i sa hibi o ldu ğunu soruyoruz bu kez.

-40-4 1 tane var. As lınd a çok değil 40 y ıld ır fotoğraf çekti ğime göre her seneye bir tane say ..

Bu kameralar arasında su a ltı çekimler için veya müzelerdeki belgelerin ince detaylarını çe kece k biçimd e çeş it çeş it i ş l ev l e ri olan l arı va r. yalandır.

Eski kameralarının ya nı s ıra

Hamlet her gece sahnede ölür.

Neden? Çünkü tiyatro Sanat ve gerçektir.

Ha1nlet öldü ise ben onu ancak bir kez anda çekebiliri1n. Tiyatroda ise her gece Ha1nlet yeniden ölür. içinden yakalanan bir kesittir.

66

SKY LIFE A<::;USTOS

+

AUGUST

1993

~ :\

ARA GÜLER'İN OBJEKT1F1 DE

'

"

. •f i

··' ,-. ~ · -:. .

·'· '

Ll.,J

'

·~·

.

ANKARA 1970, EDİRNE 1956, İSTANBUL 1957.

67

SKY LIFE AGUSTOS

+

AUGUST

1993

FIAT UNO... FARKLI.

aRATICI. AKlLCI. Fiat Uno, üstünlükleriyle bir bütün olarak olağanüstü tasarımındadır.

Konfor ile tasarrufu, güzel ile

farklıdır. Farkı,

faydalıyı, yaratıcılıkla bağdaştır­

masıdır.

"Az'\ "fazla"ya dönüş­

türmeyi

başarmasındadır.

Bakın nasıl ...

Fiat Uno' nun

...

Daha az

... ...

Daha az Daha az

azları ...

dış

Fazlaları •..

...

boyut

yakıt

tüketimi

fiyat

... ...

...

Daha Daha Daha Daha

fazla iç hacim fazla park kolaylığı fazla tasarruf fazla otomobil

Fiat Uno, güçlü ve seri motoruyla, kentiçi trafiğinde daima çevik. Park güçlüklerinde daima avantajlı. Otomobili gündelik hayatın ayrıl­ maz parçası edinmiş sizler için.

Fiat Uno, Tofaş'ın kilometre servis ve Opar'ın bol,

sınırı olmaksızın

1 yıl, paslanmaya ve çürümeye

karşı

3

yıl

garantisine,

yaygın

hesaplı, orijinal yedek parça güvencesine sahiptir.

KlYASLAYlN •1 BilDB

PASSPORTS ofTHE PAST

Eski

Pasaportlar

By RONA AYBAY

TBMM Hükümeti'nin kurulduğu sıralarda,

yurt dışına giden görevlilere verilen pasaportlar, 1920'lerin

Ankarasının kıt olanaklarını

yansıtıyordu .

latin harflerine geçilmeden önce verilmi} bir pasaport.

A passport issued prior to the introduction of the latin script in Turkey.

pasaport, kişinin uluslararası yolve yabancı ülkelere giriş-çıkış l arda yetkililere ibraz etmesi zorunlu bir belgedir. Ülkeye giriş-çıkışları kontrol etmeye yarayan bir araç olarak pasaponun 16. yüzyılda ortaya ç ıktıgı nı görüyoruz.

Fransa'da 16. ve 17. yüzyıllar boyunca pasaport yaygın biçimde kullanılmıştır. Bu dönemde uygulanan genel pasaport zorunlulugunun yanı sıra, dilenciler, zanaatkarlar gibi bazı belirli gruplara giren insanların seyahatlerinin denetlenmesi için özel pasaportlar da çıkarıl mıştır.

1789 Frans ı z Devrimi sı rasında, pasaport, seyahat özgürlügünü k ı s ıtl ayan bir baskı aracı olarak nitelenmiş ve yurt dı ş ın a ç ık ı ş l arın denetlenmesi bir despotluk sayı lmı ştır.

Ama, çok kı sa süren bu anlayış , yerini belki de eskisinden daha s ıkı bir pasaport uygulama s ına b ı rakmıştır. Böylece, zorunlu pasaport sistemi, Kara Avrupası ülkelerinde yeniden yaygın bir hale gelmiştir.

ABD Yüksek Mahkemesi 1835 tarihinde verdigi bir kararda (Urtetiqui V. D'Arbel), pasaponun yabancı ülkelerin yetkililerine hitap eden ve hamiline serbest ve emin geçi ş saglanmas ı dilegini içeren bir belge oldugunu belirtmiştir. Bu

Günümüzdeki

a n l amıyla

The modern passport, required when travelling from one country to another, is a document which can be traced back to the 16th century, and was widely used in France in the 16th and 17th centuries. As well as ordinary passports, there were similar documents issued to beggars, craftsmen and other specific groups to control their movements from place to place.

During the French Revolution of 1 789, the passport was condemned asa restriction on liberty, and the control ojjoreign travel as tyranny. However, before long the passport was back with, if anything, even tighter controls on their issue than before. As an authorisation for the bolder to leave his own country, and proof of identity and nationality abroad, th e passport was soon in common use again throughout continental Europe.

A US Supreme Court ruling of 1835 (•) defined the passport as a document designed for presentation to the authorities of foreign countries, expressing a request for free and safe conduct by the holder. For

c uluklarını kol aylaşt ıran

70

S KYLIFE AGUSTOS

The passports issued to government o.fficials during the 1920s rejlected the severe shortages jacing the young Turkish Republic.

+

AUGUST

1 993

oeLtCATION M~ KIJU.liiEASWılltı

unouu

Lııu,.nncı , le

22 Je.nvie r

1P2:l

DE TURQUIE ALA CON!"eRENCE De LA PAIX

\J 5

uır~ ·- .. ~

~

·<.··.A..ssaporl /

/

J.hı:ıed ~~ohıır.l

ı

~" 'ouo ll

1

·.:1ı,

Cho•ki

Bo y , d[ovn~<.

do s on d6!unl pOr o if;ho"

e L r o Lour no r a nouiLd i. l.&us

a: ..:ı o nfC r e n ae de la Jıu L o riL ds ci v ilıJs

s-.:r&

ı.lu

vo ı.f1blr

i'aiı , p r h

eL ıoililairu

ı..ıttn

l ll':

'

aocornırr

a cc o ın ro. rna r

ııo h a Q

la

h

ConoLnnLino -

6l ~ırlL i on Lıır-qu

,r Li ou l Hro ,on L bs a ~ L n l R ~u ' i l ~rover-

iou'tos )e!'l taa 'r")i'tfH

p a s si b les · Pou r / lo P r lıdılö L l"' ln 1Jil! pati on turque Le .leo r 6t.ai r e G6 n 6ral ı.\

\$"''.,. ..

,..~

• J.

(,'ı ~J o ).)~ '~

_)~J '.1v~ ',:;,. , J~ :t.ft,/ 1 iı ı . ~~ ... ,•

'"'r <l"

,.-J ..••

- ' ~ -:

.;;f

;

~i;:7.. 'ı""--;

t' \. i

;.,w~

j . ~-.-.~ .:.::~=·

.:. f

lozan Banş Görüşmelerine danışman olarak katılan Deniz Yarbayı Ahmet Şevki (Doruker) Bey'in, daktiloyla, 4 sayfa olarak düzenlenmiş diplomatik pasaportu.

The four-page passport issued to lieutenant Colonel Ahmet Kemal Şevki (Doruker) Bey, who attended the lausanne peace talks as an advisor. ~"'ii•ha To=.~(}"''

VISA DIPLONATI QU3 vı sı t;u•ııHı 1

Vu h la L'gat1on do Turqui e Bon pour ee ·r endr e h Oone tanU nople at r e t our on Suio eo.

t

.•

Denı.,.

~

G"

h ·

w

... .

rA

••

~ 4....

/( · l<ıt;ç;1 () " ; . •

'•.1 ..

•

1,

•

·\)

0.

•

~ ~

~ ~ i

~

1

Q_ .

CJIOZ..tılJ

l 'e

-------

- -·•

~ ~ l!~!!~Q~~!!I!.!Q~L!!!!~!:_:- _r.~A!~Q..:.­

"l

"' '

VISTO l.

&JoniJ

1'

,,

-'

a...cLc;) ~

;.-- "Jt...Lo ~"'"'"·' , Ci.ın.tt.. '" ~ :::..ıı."i"Of'L

~n. REG!C 4f

~(f~~

tı:ıusiltlne

le

•

2~

J'u.nv .ı.er

Le Pl4nlpotont t.a t re gr ec h. ın. conrıbaenci! .

+

7 1

SKYLI FE AGUSTOS

AUGUST

1993

1 92,

[r

' JJ '

•

~ 1

..

1

S El

~ ·~ ·.·ı "' •,. ' "

'

kararda belirtilen bir başka nokta da O dönemde, ABD'de pasaportların hangi makam tarafından verilecegini düzenleyen bir yasa yoktu.

Pasaportların Eyalet Valileri, Belediye Başkanları hatta noterlerce verildigi görülüyordu. Bu pasaponlara güvenerek, yabancı ülkelere seyahat edenler, gittikleri ülkelerde güç durumda kalabiliyordu. ABD'de bu karışıklıga son vermek için 1856 yılında bir yasa çıka­ rılmış ve ABD pasaportu verıne yetkisi sadece Dışişleri Bakanlıgına ve dış ülkelerdeki diplomatik ve konsüler görevlilere tanınmıştı.

1867 yılında yayınlanan Pasaport Odası izamnamesi, Osmanlı Düstürların­ da pasaport konusuyla ilgili en eski düzenlemedir. Osmanlı ülkesine giriş çıkışları pasaport zorunluluguna baglayan bu yasa, Osmanlı uyruklarının ülke dışına seyahatlerine iliş­ kin bir hüküm içermiyordu. Amaç, Osmanlı ülkesine gelecek yabancı­ ların , girişlerini ve ülke içindeki seyahatlerini düzenlemekti.

Daha önceki dönemlerde yabancıların Osmanlı ülkesinele yolcuşuydu:

-.

•

.

--~ <).;.<~ tJ.-}

- :

~ ~ JJ.,.~ ...,-?~- - - · "':'":i ~ - ..-::· .. -

~<...·

-~ ---- · · · ·

'

u

\

~<- <.. - ~-­

. -~ _ .,. ____:: . :.. .

. ....... .--

-

luklarını kolaylaştırmak amacıyla

Vezir-i Azam hatta Paclişah tarafından belgeler verilcligi olmuş­ tur. Örnegin, Avusturya Elçiliginele görevli olarak 1573-1578 yıl­ ları arasında Osmanlı ülkesinde kalmış olan Rahip Geriadı'ın yazdıgına göre, Osmanlı ülkesinde seyahat etmek isteyen yabancılara pasaport verilmekteymiş . Yine Avusturya Elçisinin özel hekimi olarak 1612 yılında lstanbul'a gelen Aınmann , Küdüs'e gitmek için Padişahtan pasaport (Freiheits-Brief) aldıgını yazmış­ tır.

... ... w.ı.,.• ,..._ ___ __;,.JJ..J ~-ı:..J

/

---- - - -- - - - ---- -- - -- - - ~"!.. ----- ...... , --·~---~-, --::-·, - ~~- ----- - -Y~V ------ -- -- ___ ____ __ :::..... . l. __ __ __ _

---~- ~~:

,~

('

'

.-- -- ·"'-:...! . _ _y-;.y-

Pasaport konusundaki ilk Osmanlı yasası olan 1867 Pasaport Odası Nizamnamesi 17 yıl kadar yürürlükte kaldıktan sonra 1884 yılında yeni bir Pasaport Nizanına­ nıesi yapılmıştır. Bu yeni Nizamname, Osmanlı uyruklannın ülke dışına çıkışla­ rını kesin olarak pasaport alma koşuluna bağlamış ve pasaport verilmesi usullerini sıkı biçimele düzenlemiştir. Pasaport almak için başvuranlar, nüfus teskerderiyle birlikte bir de "ilmühaber" ibraz etmek zorundayclılar. Bu ilmühaber, "hamilinin meımıriyet ve san'atını" vb. gösterecektir.

Devlet memurları bu ilmühaber'i amirlerinclen , Müslüman uyruklar Imam ve Muhtardan, gayrı müslim uyruklar da Pat-

p&;;;;___ . . ~~--f,Jl:k.:t}"l::j a long time there was no single office authorised to issue passports. Governors, mayors and even notary publics were free to issue passports, and those who carried them risked finding that they cut little ice with foreign authorities. This confusion was resolved in 1856, when an acı was passed allowing only the State Department and overseas diplomatic and cansular missions to issue passp01ts.

Ybe Passport Office Regulations of 1867 marked the beginning of the modern passport in Ottomctn Turkey. This legislation made passports obligatory for foreign nationals entering and leaving the country, but did not make any reference to their use for Ottoman subjects.

In earlier centuries, foreign ıraveliers in Turk""" had been .....J issued with passports signed either by the sultan himseif or the grand vizier. According to Gerlach, a priest attached to the Austrian Embassy in 1573-1 578, foreigners wishing to ıravet within the Ottoman Empire were issued with passports, or safe-conducts. Anather Austrian.

Ammann, who arrived in istanbul in 7612 as private physician to lhe Austrian

Babasının ısmı

l

Doğduğu

' tı Sana Pnsapor1u

a..;- .

~ /{~

:-i\·

1\ e/'a.tW.J

yer

ıı

1

,..

-

tU-t ( . (.,,_

.\ldıaı yordcki \1

ikiinuıtııibı 1\ ' G'd • . '\ 1 ı ecegı yer \ Seyyahat sebebi

·~·

.

~

/7Y

"

lı..l.t!~· /(,aa

ı-

',: Saç

. . .,

.... \\

' M>< :

,i

, SokRI

',1

.'

Bunın

''BıY)k

>

,· Sabit &!Amcti

*

1

'.

!: Çehre

' Ronk : Göz :

N<? l qJllt

"

EŞKALI

i Soy

ı

•

;:/J ·< <:'.;:, t<~ . ':-: .

fn;ikiı : -

'-....,

-

:~U U

r,•::~~~~~~~~~~;~~:;~=====~--ı--;-ı~ : U.ınunır N<J_/1 1./-~ 1

= :;

Husıısı M. ~ !ı

~~:'~

Sf'.e.· ·-~.Iebeaslndan ~

.§-.11 ~L.::G.?,;

'C>

...'

t.iiff.-u · ~-Odesadan.;

o ı tmek 0 ze r e p Ccillmtstır Od~ı;a

•

.. ..~-•._ı= ll ~ ap o "'/ o rtu v ı ze ""' EF

=

.,:ı; 1~ 4 .

Is bu Vı~'':'Ş;;r.:..&f.4~<r.ı.._ l 9Ji2.

cır ı

ı:

_; _ ı,!

na Ql rmek O r 'JI~tPJ • • l~ > 1 arı h Ine k adazere ., Tarıte b e n d ll'lt(t e berdlr, E Harcı :....:::..L -;:;

G_dosa KonsoJosu.

o~

--

ll.,

N9

h:e:lr----~~~~~~:=.-..k..~,;~..::.:;~~~~~--

ambassador, recorded that obtained a passport from the sultan when he wished to visit jerusalem (--) .

_,

The Passport Office Regulations remained in fareefor 17 yearsuntil 1884, when a new set of regulations were drawn up requiring Ottoman subjects to bear passports when traveliing abroad, and laying dow n the procedures for obtaining them.

Applicants had to present one certificate of identity from the registry office and anather stating their occupation and other information issued by their department heads in the case of civil servants, by the local imam and muhtar (district officia/) in the case of Muslims, and by the patriarchate, the rabbinate, metropolitan office, or office of the /oc al despot ( a ra nk in the Greek

Meşruhat Mahalli

Slyt!

l«j;S'

if'tıt.l pw.porl it.ıneıc

Içi n lf. tlrK

~4'.::-,.. d tebaasın d~ n

...ı./tfbU::. e14fz ~

Efen:lly ı

...i.: 2 - figtarlhl.ndu verilmiştir T ,·B. I

MosKova

Harcı •..2f' )..., /!

N<?

T.C. Moskova Konsolosluğu'nun, The passport issued to Mehmet Galip

ı::ı'1 . ··'d.

ffl:ı.lıy.,tlıe:;;füı ki sh

*

Galip Bey'e 1930'da verdi~ pasaport Consulate in Moscow in 1930.

Orthodox Church) in the case of Christians and rikhane, Hahamhane, Metropolit ve Despothanelerinden j ews. alacaklardı. Pasaportlar, Türkçe ve Frans ı zca olarak hazır­ The passports were drawn up in Turkish and lanacak, pasaport süresi en çok bir yıl olabilecekti. PasaFrench, and valid for no more than one year. They port veri lmiş kişinin uyruklugu, dogum yeri ve yaş ı gibi bore such details as the religious or ethnic commubilgilerin yanı sıra, " karısı ve çocukları veya erke k ve kanity to which the bolder belonged and his date of dın hizmetçileri" ile birlikte seyahat edecekler için bu kimbirth. if the bolder was to be accompanied by wife, selerle ilgili bilgiler de pasaportuna i şl e n ecekti. Bu izamchildren or servants, their particulars were written name, yoksullukların ı belgeleyenlere ücretsiz pasaport vein the passport, too. rilmesini de öngörüyorclu.

Apartfrom sonıe minor amendments in 1894, these 1894'cle yeni bir Pasaport Nizamnamesi yapılmışsa da , eski izamnamenin hükümle rine sadece birkaç küçük degi ş ik­ regulations remained in force until the Young Turk revolution of 1908 brought about a surprising lik getirmi ştir.

Il. Meşrutiyet'in ilanı ile açılan yeni ve özgürlükçü dönem, change. In reaction to the very tight controls on passport issues which had nıade leaving the country pasaport konusunda çok ilginç bir gelişmeye yol açmı ştır.

Il. Meşrutiyetin ilanından önce ülke dışına ç ıkı ş l a rı çok extremely difficult during the reign of Sultan zorlaştıran uygulamalara bir tepki Abdülhamit, the fibertarian ideo larak, zorunlu pasaport usulünün ology - renıiniscent of that durkald ı rılması ve Fransız Devrimini ing the French Revolution anımsatan biçimde, isteyen herkewhich swept the country after his deposal /ed to demands to abolsin pasaportsuz olarak ve serbestçe ülke dışına çıkabi lm esi gerektigi ish the need for passports alto ileri sürü lmü ştür. Meclis-i Mebugelher for everyone. Fierce san'da ve Meclis-i Ayan'da, zorunlu debates ensued, in both the pasaport usulünün devamındı:n yaSenate and Chamber of na olanlarla, bu zorunlulugun kalDeputies, between those in dırı lmasını isteyen üyeler arasında favour of abolishing passports çok ateşli tartışmalar yapılmıştır. and those against.

Sonunda, ülke dışı yolculuk yapaFinally it was decided that Ottoman subjects ıraveliing cak Osmanlı uyruklarının , isterlerse pasaport alacak ları , istemezlerse alabroad were free to /eave the mayabilecek le ri kabul e dilmi şt ir. country without passports, but Kabul edilen bu görüşe göre, pasasince passpor/s were documents port, seyahati kolaylaştıran bir belwhich faci/itated foreign ıravet gedir ama ülke dı ş ına ç ıkaca k ki ş i they could obtain them if they istemezse, pasaport almaya zorlanwished. maması gerekir.

This legis/ation, passed in 1911 1911 yılında kabul eelilen ve pasain a p eriod of political upheaval, port almayı zorunlu clegil "ihtiyari'' remained in force only briejly, hale getiren bu kanun çok ça lkantı­ passpor/s beconıing obligatory Eski harflerle hazırlanmıj bir pasaportun kapağı. 1 (over lı bir dönemde, kısa bir süre yürüronce more in 1915. A further of a passport ın the Onoman Turkish script. lükte kalmış, 1915 yılında yapılan Passport Act, inearparating same Pasaport Kanun-u Muvakkati ile zorunlu pasaport usulüne minor anı e ndnıents to the 1915 regulations and dönülmüştür. Birinci Dünya Savaşı ' nın sona e rmesinde n passed in 1918 at the end of the First World War, was the last Ottoman legislation on the subject. This sonra 1918 yılında yapılmış Pasaport Kanunu , konu ile ilgil i son Osmanlı düzenlemesiclir. Bu kanun , 1915 y ılında acı renıained in force until 1938, fifteen years after yapılmı ş "Kanun-u Muvakkat"i -birkaç sözcük dı ş ında- aythe establishment of the Turkish Republic in 1923. ne n yinelemiştir. Bu kanun, Osmanlı döne minden CumhuThe only change was that the phrase "in the name of His Majesty the Sultan " was replaced with, "in the riyet Dönemine intikal etmiş ve 1938 yılına kadar yürürname of the Governnıent of the Turkish Grand lükte kalmıştır. Ancak, T.B.M.M. lcra Vekilieri Heyeti 1922 yılında , pasaportlardaki " P a cli şa h Hazretleri ad ına " ibaresi National Assembly. " yerine "T.B.M.M. Hükümeti adına " ibaresinin konulmasına The passports issued to government officials attending conferences or appointed to dip/omatic missions karar vermiştir.

T.B.M.M . Hükümetinin kurulclugu sıralarda , konferansiara ahroad during those early years rejlect the severe katılmak ve diplomatik te maslarda bulunmak için yurt shortages Turkey the n faced. dı şına giden görevlilere verilen pasaportlar, o dönem AnThese documents consisted of one or a few pages of karasının kıt olanaklarını yansıtmaktadır. T.B.M.M. Hüküp oor-quality paper, on which the writing was not metini temsil eden görevlilerin pasaportları, kalitesi pek de printed but typed. iyi olmayan bir kagıda , sıradan bir claktilo maki nas ı y l a ya(•) Urtetiqui u. D'Arbe/9 Pet . 692 (U.S. 7835). zılmış bir veya birkaç sayfadan ibaretti.

• (••) Freiheits-Brief • 74

SKY LIFE AGUSTOS

+

AUGUST

1993

Pl RPI R

KEMAL MOLU

••

E.C.A,SEREL,ODOKSAN "~.

.

·~

~.

•

· ~,

~·

·~· •·

Armatürde E.C.A ...

Seramikte, vitrifiyede SEREL. ..

Küvette ODÖKSAN ...

Banyo ve mutfaklan elele vererek baştanbaşa donatan;' kalite ve güzellikte birbiriyle

yanşan

bu üç büyük isim

E.C.A

GÜVENCESiYLE EVLERlMlZE ULAŞlYOR.

-kALiTE, KONFOR VE ESTETiK DÜNYASlNlN ı

/ 1

•

.~.,

\i

E.C.A. :!

GEt-. ELDAÖITIM:

ELI-'OR lESISAT MAlZEMEsi T1CARfT A.Ş. ==~ll ıa.iııir·ISwu

Tıl11)2l1 100616Hııl)

r.kl1)2499091

lliGı ıııııWuıl N«J1A Adı~Waı ~lfj.

199-Aır.tltt.13

llM\ı

GoziırCııd.

--~Mırlıııi Nıı:QIIiio:106

AlliNA

5.IMli.N

r;.ı.ız-11n

100.YIW...

eMirCal

ı:.tltt.1l

lahıJio,lır Nıı:lı!10....tııı.

USA NIWIA c.dii*Gııl ~Cad. llııaıglı.tNıı:l/1 ilnıı.t

W:17A1731361·

ı:..lıldoo · - . . lıl:1711l2Slll/l6 Tıi!411210ııatıHııl) Tıll511ll91 9li2Hııll r.ı.ııııs1 aısr

Tılil61339757· lDl'In ııo1 89 r.ı.ıııııoı.l2

r.ı.ı.1210111

ı.lı:il61310189

ı.lı:(l1)llllll

tt.IID:l

Tıll31)12771l · mı

-

IlMI

rAıW111

Nıı:I/A

ıaobc.d.Nıı:l!S Ciııııılıc.d.Nıı: 1/A c..ııı1ıııôıolıı.,dın

S111M W:l1lll112l0

W:~1671ll03

llM

Tıl:!l1)21&'61

n

-......

111lYIWr

O...ı.tNıı:261

W:13613101 89

r.kP1).Qn1l

5AJI! SONRASI SERVIS A.Ş. Mflm ~ Koyı~ Cad. Poyıoı Salı. No: 4Kd: 1810AO ~ . Kodılöy/ISTANBll TıU48 86 34 14 Hall Faks: 3.j8 56 69 N«A<IA IÖlGf: TR: 426 67 08 · A26 55 00 1zM1R IIÔI.Gf TR: 88 16 42

EMAR

.GAIIIiıi ISwu

ELMOR

A.S. bır ElG1NKAN TOPlUlUGU kuru1usudur.

EPHESUS MUSEUM IN VIENNA

ViYANA'DA EFES MÜZESi Avrupa 'nın

bir başkentinde eski Efes'i görmek için aradaki üç bin kilometreye aldırış etmeyin. Geçen üç bin yıla ısınmaya çalışın .

Discooer ancient Ephesus ina European capital, and prepare for a three thousand yearjourney back in time.

By BARLAS YURTSEVER

Avusturya-Macaristan imparatorluğu'nun yönetim merl<ezi olan Hofburg Sarayı'nın salonları 1978 Aralık ayından beri Efes Müzesi için ayrılmı}.

Ephesus Museum has occupied the sıate-rooms of the Hofburg Palace, from which once the Austro-Hungarian Empire was ruled, since December 1978.

78

SKYLI FE ACiUSTOS

+

AUGUST

1993

olunuz Viyana'ya düştü gü nde, sizi Schwechat Havaa la nı ' nda Antonius diye biri karşılayacak.

Kibarca elinizi s ıkaca k. Yanında atietik vücudu , taş ı sıksa suyunu ç ıkaracak izlenimi veren biri daha olacak . Üç bin yıl önce topragına ka rıştık­ l arı Anadolu 'dan birisini görmek onl a rı her zamanki gibi duygulandıracak. Kolunuza girdiklerinde, gözlerindeki nemi büyük ihtimalle saklamayacaklar. Topraga karıştıkta n 3 bin y ıl sonra, Viyana'n ın göbegindeki ikametgahiarına dave t edecekler. Sizi k a rş ıl aya nl a rın hoşuna gidecek bir şey yapmak istiyorsa nız , itaat edin.

Davete icabet ettiniz ve Viyana'da Efes Müzesi'ni gezmek size de kı s m e t oldu. Aradaki 3 bin kilometreye bakmayın , aradaki 3 bin y ıl a ı s ınm aya ça lı ş ın . 1978 yı lı ­ nın Aralık ay ından be ri bu mü ze burada . Yanında antik silahlar ve müzik aletleri müzeleri de var. Kentin en güzide binasındas ınız.

Avusturya-Macaristan İmparatorlugu ' nun yönetim merkezi olan Hofburg Sa rayı'nın, Efes Müzesi için düzen85 kilometre güneydogusundaki antik kentten getirilen ve herbiri eşs iz degere sahip bu antik parçalar sergileniyor. Sagını zda solunuzda antik Efes'in yerlileri size rehberlik ederken, 3 bin y ıllık bir tarihi soluyorsunuz.

Milattan bin yı l önce 12 antik fyon kentinden biri olarak kunılan Efes'in yerlileri, slaytlar eşli g inde size kendilerini anlatacaklar. Viyana 'ya n as ıl "d ü ştüklerinin " öyküsünü onlardan dinleyin. Şehir büyüdü , büyüdükçe yer degiştirdi. Kentin kültü-

hen you next pass by Vienna, you will be met at Schwechat Airport by sameone na med A ntonius, who will shake your hand politely. With him will be an athletically built man who looks as if he could squeeze water from a stone. They will be moved as always to see a Jellaw Anato/ian from the /and where their ashes mingled with the dust 3000 years ago. Quite pmbably they will not try to hide their tears as they take your arm and invite you to their home in central Vienna . Go w ith them, you will not regret it ...

So you accept the invitation and find yourself in Vienna 's Ephesus Museum. Forget about the 3 000 mi/es between here and the ancient city, instead prepare yourself for a 3000-year journey back in time.

This museum has been heresince December 1978, sharing the most elegant building in the city with two other museums, oj antique weapons and musical instruments. This is the Hofburg Palace, jmm where the great Austro-Hungarian Empire was governed, and you are in the ha/ls oj the Ephesus Museum . The matchless works oj art amund you were bmught here from ancient Ephesus, 85 kilometres southeast oj !zmir on Turkey 's Aegean coast. The very air here is steeped in history.

The Ephesians, whose city was Jounded 1000 years bejare Christ and became one of the 12 cities of the fonian Confederation, will tell you about themselves, illustrating their account with slides. So how did they

Celsus Kitaplığı'n dan Medusa (HS.II7)./ Hedusa. The Celsus Library (AD 117).

Artemis Tapınağı kabartmalanndan Amazon (HÖ 4.yy'ın 2. yansı).

An Amazon in the reliefs of the Temple of Artemis (Iate 4th century BC).

W

Y

lenmiş salonları nı adımlıyorsunuz . Etrafını zda , İzmir' in

79

SKY LIFE Ai:;USTOS

+

AUGUST

1993

re!, politik, ekonomik ve dinsel ö nemi o kadar arttı ki ...

Bir yanda Artemis, bir yanda Heraklit, Lidya kralları , Pers kralları ve Büyük İskende r. .. İsa 'dan 3000 yıl önceydi ... Şehrin ilk tiyatrosu ve stad ı ile birlikte 12 kilometrelik surlar in şa edildi. Bir Roma başkentiyken, 300 bin nüfusa sahipti. Evler, hamamlar, kütüphane ve ibadethaneleri vardı.

Kral Augustus zamanında yaşanan 200 yıllık savaşs ı z dönemde şehir, Asya içlerine kadar uzanan 3000 kilometrelik ticaret yolunun başlangı ç nokta sı oldu. İşin içine ticaret girince, Efes Antik Çağ ' da Asya ' nın finans merkezi haline geldi.

Günümüzde Hıri stiya n dünyasının kutsal ziyaret merkezlerinden biri olacak kadar Hıristiya n uyg a rlığına be ş iklik ettikten sonra ö nce Anadolu Selçuklul arı, sonra da Osmanlıl ar bu mira sa sa hip oldular. 3000 yıl lı k Antik Şehir Efes, 19. ve 20. yüzyıllard a ki arkeolajik kazı ça lış malarından sonra beyaz pelerinini s ıyırarak , gün ışığ ı ­ na tekrar kavuştu . İngiliz J. T. Wood, 1869 yı lın­ d a, 7 yı llık bir a ramadan sonra Artemis tapınağını ortaya çıkardı. Ardınd an 1895 yılında Avusturyalı arkeolog-

find themselves in Vienna? Let us stm1 from the beginning. Ephesus grew steadily into a city of major cultural, political, economic and religious importance, under the protective eye of its patran goddess Artemis.

Heraclitus, the Lydian kings, the Persians and Alexander the Great came and went. Ibe city's first amphitheatre, stadium and 12-kilometre walls were constructed 300 years bejare Christ. When Ephesus became Rome's capital in Asia Minor ithada population of 300,000, whose sophisticated urban Jacilities included baths, a library and numerous temples.

Under the Emperor Augustus and his successors Ephesus enjoyed 200 years of uninterrupted peace, during w h ich trade jlourished.

Ibe city became the starting point of the trade road which wended its way into the heart of Asia, and thanks to this commerce became the ancient financial centre of the region.

Having played a major role in the spread of Christianity, Ephesus became one of the holy shrines visited by Christian pilgrims. In the 12th century the Byzantines were succeeded by the Seljuk Turks, and they in turn by the Ottomans.

Excavations of ancient l arın kazı çalışmaları baş l ad ı.

Yaklaşık 100 yıldır süren bu Ephesus commenced in the 19th century, and gradually kazı çalışmaları sadece İkinci the city has been brought to Dünya Savaşı yıllarında kesinlight once again . Ibe Ternp/e tiye uğradı. Arkeoloji dünyasında Avusturya ' nın en büyük of Artemis was discovered in " itibarı " ve " referansı" sayı l an 1869 by the English archaeologist]. T. Wood after a search bu kazılar günümüzde de lasting seven years. sürüyor. Şu anda , Selçuk'un 3 kilometre batı s ınd ak i Efes'i In 1895 an Austrian team commenced excavations ziyaret ederseniz, su kanallawhich have continued ever rı , mermer hamamlar, sportif Afrodit MS 170'ler. 1 Aphrodiıe (circa AD 170). since, the only interruption okul ve alanlar, 24 bin ki ş ilik being the years of the Second tiyatro , kütüph ane, konut World War. Ibe Ephesus excavations, which are the a l anları ile dinsel ve yönetsel binaların kalıntıl a rıyla pride of Austrian archaeology, will soan complete karşılaşacaks ını z. Yerinde yeller esen bazı parça ve their centenary. kalıntılarla ise ka rşıl aşa m ayacaksınız . İ şte, Viyana 'da Taday visit01-s to Ephesus three kilometres west of the havaalanında n itibaren sizi bekleye n "tatlı sürpriz" , town of Selçuk can see the city's water channels, maryerinde yeller esen bu parçaların sadece bir kısmı olub/e baths, gymnasiums, amphitheatre seating 24,000 yor. people, library, vi/tas, ternp/es and public buildings.

Avusturya ma k am l a rının iddiasına göre, Avusturya lı What they can not see, however, are the pieces which arkeologlar, 1896-1906 yı lları arasında dönemin resmi Osmanlı makaml arının izniyle, eşsiz sanatsal ve tarihi have been removed to Vienna. Moreover, only same of değere sahip baz ı parçaları Efes'ten Viyana'ya taşıdılar . these are now on display at the Ephesus halis of the Hojburg Palace.

Aslında bugünkü Kültür Bakanlığı kadrolarının , o Ibe Austrian authorities daim that the Ottoman govdönemde Efes'in kendi tarihinde altıncı kez yer değişti­ rerek Viyana'ya taşınmasına "izin verildiğinden" fazlaca ernment gave permission for removal of these pieces şüpheleri yok. Üstelik 100 yı ldı r, Efes uygarlığını gün between 1896 and 1906, and that only these were ış ığ ın a ç ıkarmak için karş ılıksız uğraş veren Avust u ryalı carried from Ephesus to Vienna . Officials at the 80

SKYLIFE

A~USTOS

+

AUGUST

1993

Turkish Ministry of Culture are inclined to grant that arkeologların saygın bir yeri var Türkiye'de. Üstelik probably permission was given. Not only are the Avusturya , tarihi eser kaçakçılıgının ve borsasının oluş­ Austrian archaeologists who have been labouring to madıgı bir ülke olarak da olumlu puan topluyor. bring to light the civilisation at Ephesus for nearly a 1896 yılından itibaren yaklaşık 10 yıl süreyle Viyana'ya century well thought of in Turkey, but Austria has a taşınan bu eserler, 80 yıl kadar izbe badrum katlan ve reputation as a country which has not allawed antiqdepolarda saklandıktan sonra, 1972 yılında tarihi uities smugglers to gain a foothold nor turned a blind Hofburg Sarayı'nın bir bölümünde sergilenrnek üzere eye to trading in antiquities. karar alındı ve hazırlıklara başlandı.

Hofburg Sarayı'nın bir bölümünü Efes Müzesi haline The countless works of art from Ephesus carried to Vienna over a decade at the turn of the century getirebilmek için sadece binanın statik ça lı şma lan 8 yıl a ldı. En agın, tek başına 5 ton gelen , Efes uygarlıgına remained out of sight in dark basements for 80 years. ait bu sayısız eseri izlerken, kendi kendinize sormadan Only in 1972 was it decided to put them on public display in the Hojburg Palace, and it then took eight edemeyeceksiniz: "Hem yükte, hem de geniş anlamda years of preparations to ensure that the structure degerde bu kadar agır, bunca tarih i eser bu kadar uzun yolu nası l geldi?" would be able to bear the Avusturyalılar bu merakınız vast load. The h eaviest için e lbette size hak verepiece weighs five tons, and cekler.

Bu eserleri you might well ask how Viyana'ya getirdikten ve 80 they managed to transport yıl "kör kuyularda" bekletso many colossal pieces of stone to Vienna in the first tikten sonra, ş u gezdiginiz Efes Müzesi 'ne kadar taşı­ place. The Austrians will mak için ne zahmet çektiforgive your curiosity. Not ler. Taşıma işlemi bugünün only was it a hugely diffipa ra s ıyla yaklaşık 2 milyar cult task, but expensive as well, easting the equivalent liraya maloldu. of nearly 2 million dollars Efes bir anlamda yeniden taday. Ephesus has been in şa edildi. Orijinal parçalar, bütün içinde farkedilevirtua lly reconstructed cek biçimde bırakılarak, here, and the original eserin ta m a mı aslına uygun pieces placed so that they are immediately distino la rak kopya edi ldi. Bu mü ze nin ge r çe kl eşti rilm e­ guishable from their surraund. Having brought the si nde ana düşünce şu ydu: Antik Şehir Efes 'i igneyle ancient city to light over a kuyu kazar gibi gün ı şıg ına cen tury of painstaking ç ık a rm a k iç in yüzyıldır work, /ike digging a well emek vere n Avusturyalılar with a needle, the Viyana'ya taşıdıklan parçaAıtstrians were not content for the pieces brought to l a rı badrum k a ra nlıki a nna terketmeye raz ı o lm ad ıl ar.

Vienna to remain hidden away any Jonger.

Restorasyon ve rekonstrükApolion bil}ı. Hellenistik orijinalin Roma dönem kopyası (MÖ 4.yy.)/ Head of Apollo. Roman period copy of the Hellene original (4th century BC).

Ephesus Museum at last siyon ça lı şma l an günümüzde de devam ede n Efes opened its doors to the genMüzesi böylelikle 15 yı ldır , yüz binlerce ziyaretçiye eralpublic on ll December 1978, at an inaugurakapılarını aç tı. Takvimler l l Aralık 1978'i gösterirken, tion ceremony attended by then President Dr. R. Kirchschlaeger and an assembly of distinguished h az ırlıkl a r tamamlandı , dönemin Avusturya Cumhurbaşkanı Dr. R. Kirchschlaeger ve seçkin davetguests. Fifteen years have gone by, yet the restaration liler huzurunda Efes Müzesi aç ıldı. and reconstruction work is stili underway.

Anadolu 'nun bu e n esk i "gurbetç il eri" Viyana ' nın These ancient "emigres " meet you at Vienna 's Schwechat Havaalanında sizi karşılar ve ellerinizi nezaSchwechat Ailport and shake your hands politely.

They had he/d their meeting in Vienna long since, ketle s ık a r .

Onlar, Viyana'da ne zaman yapt ıkl arı bilinmeyen bir and came to meet their visitors from Anatolia, the t op lantıda karar a lmı ş l a r , üç bin yı l önce topragına tand where they had turned to ashes three thousand ka rı ştık l arı Anadolu'dan gelen ko nukl a rını karşılamaya y ears earlier.

Do not /et the glint of a tear in their eyes grieve you. gelmişlerdi. Gurbetlikle, hasredikle gözleri bir miktar nem le ndi yse, siz o na a ldırm ay ın . Viya na 'da Efes ]ust enjoy your chance to see Vienna 's Ephesus Müzesi gezmek size de kı smetm i ş .

• Museum.

• 81

SKYLIFE ACUSTOS

+

AUGUST

1 993

IGH TECH~OLOGY AND INTERNATIONAL STANDARDS'-' SET THE QUALITY OF SERVICE IN TEXTILES

~~ DEBA

DEHizı.i BASMA VE BOYA SANAYii A.Ş. • D001.J PRIHTlNG AND DYEING IND.INC. TAŞGEÇ I T

MEVK I ! PK

73 20 00 ' DEN I Z LI

T U RKEY

PHONE 162166025918 UNESi 660850 13 LiNESi FAX !621660823 TLX 5952' DESA TR

With its modern and wide range of equipment such as printing , ptain dyeing , batique , finishing , sanforizing and sueding machinery, DEBA is capable of treating every sart of cloth (viscose , cotton , knitted , polyester, javanaise, a.o.) to finished fabrics to the market.

With 20 years of success in the field of grey fabric , treating , finished fabrics and readywear, DEBA is in close connection with its business centers in Istanbul and Mersin Free Trade Zone.

~ Geçmiş Zaman Olur Id/ ONCl UPON A TIMl

By NECDET S AKAOG LU

pon' dt! G \l't'

-·

S TORY Haliç'in iki

yakası arasında

ulaşımı yüzyıllar

muş "

oj the GALATA

boyu "dol-

F or centuries caiques known as "dolmuş" (/it erally 'filled ") ferried people over th e Golden Horn, setiing out as soan as all th e places were taken , much /ike the dolmuş taxis of Turkey taday. Only in the 19th century did the need for a bn'dge become pressing. and the first ıvaaden bn'dge between Azapkapısı and Unkapanı known as the Hayratiyye was opened on 3 September 1836. The Galata Bn'dge, with so many nostalgic associations. wasfirst built in 1845 and rebuilt in 1863. A to// was charged for crossing both these timher bridges.

Constru ction of a new bridge began in 1870, and wasfinally ope11ed in 1877. Thirty-five years later; in 7912. the fourth Galata Bn'dge which we all remember so well was constntcted by the M.A.N. engineen'ng firm asa symbol of Ottoman-German amity.

The Galata Bn'dge not only figured large~y in Turkish literature, but gave its name to the card game. bn'dge, which was p!ayed by Turkish soldiers here. This eightton pontoon bridge. with its fish restaurants, beer houses and snackbars on the lower deck, ıvas a focal point of Istanbullife until destroyed by fire in 1992.

This postcard shoıvs the lively scene on the bn'dge of 1877.

•

K Ç1]ll> ırüıle ır ıi n Üy lküısüı

denen kiralık kayıklar Fakat 19. yüzyıl ortal a rına dogru bu baglantı yetersiz kalınca köprüler düşü­ nü ldü.

Azapkapısı il e Unkapan ı arasındaki ilk ahşap köprü 3 Eylül 1836'da Hayratiyye adı ile ulaşıma aç ıldı. Buradan geç i ş l er 1845'e degin ücretsizdi. Istanbul yaşamında çok özel bir konumu, kültürel ve nostaljik değeri o lan, Orhan Yetilerin, Sait Faikterin edeb i yatım ı ­ za da malettikleri Galata Köprüsü'ne gelince; ilkin adlarını sıralayalım: Valide Köprüsü , Cisr-i Ced id , Ateş sagladı.

BR IDGES

Mehmed Paşa Köprüsü, 1-ladid Köprü , Yeni Köprü,

Karaköy Köprüsü, Galata Köprüsü ... Burada ilk köprü 1845'te yap ıldı. Bu ve 1863'te inşa edilen ikincisi ahşap­ tı. Köprüden, müruriye denen bir ücret ödenerek geçiliyordu . Üçü ncü köpri.inün yapımına 1870'te başlandı.

Fakat bir dizi şanssızlık sonucu yerine konması 1877'ye değ i n gecikti. 1912'de ise hepimizin aşinası olduğu köprü, Osman lı-Alınan dostluğunun bir simgesi o larak M.A.N. firmasınca yap ıldı. Haliç köprülerinin en uzun ömürlüsi.i o lan bu 8 bin tonluk eser, 1992'de yanıncaya dek lstanbu ll ulara ve o nu gönı1ekten ayrı bir mutluluk duyan yerli-yabanc ı turistlere, altındaki balık lokantaları, birahaneler ve bi.ifelerle hizmet verdi. Resimele 1877 • Köprüsü olanca canlılığı ile görülüyor.

83

SKYLIFE A(;USTOS

+

AUGUST

1993

ı

BOOK REVIEW

ANATOLIAN VERNACULAR HOUSES

•

Anadolu 'da Ev ve Insan İçinde yaşadıgımız evlerin atala-

I f you have ever wondered about the bouses in wbicb the people of Anatolia lived over the millenia, and bow the vernacu/ar dwelling evolved from caves to the present day, tben bereisa bookfor you .

This lavishly illustrated book by Prof.Dr.Me t in Sözen and Dr. Cengiz Ernzun is arranged according to region. It is publisbed by Emlak Bankası and prepared for publication by Creative Yayıncılık.

Part I on "The House in Histarical Perspective " takes us from the Neolithic Age, through the yıncılık üstlenmiş .

Heltenistic period, the ostenta"Tarihsel Süreç İçinde Ev" adını tious and monumental Roman taşıyan 1. bölümde, Neolitik çaga, oradan Hellenistik döneme, architecture, and on to the ANADOLU'DA EV VE İNSAN irregular urban texture of gösterişli ve anıtsal Roma'ya ve Metin Sözen ve Cengiz Eruzun, Byzantium. During this jourHıristiyan kültürünün etkisiyle 1992. İstanbul, Emla k Bankası: düzensiz bir kent dokusunun göney, we discover how the design Creative Yayıncılık. of bouses in ancient Anatolia rüldügü Bizans'a dogru bir yolcontinued in uninterrnpted succul uga çıkıyoruz. Bu yolculuguHOUSES AND PEOPLE IN cession through the Hittite perimuzda eski çaglarda Orta ANATOLlA od, leading to the unique Anadolu'da görülen yerleşme düMetin Sözen a nd Cengiz Ernzun, zeninin hiç kesintiye ugramadan dwelling plans of Alacahöyük 1992. /stanbul, Emlak Bankası: Eski Hitit çagına kadar uzandıgını daıing from the Great Hittite Creative Yayınc ılık . ve Büyük Hitit Krallıgı döneminKingdom. de Alaca höyük örnegindeki gibi We see bow ancient Anatatian architectıtre survived the Hel/enistic and Roman özgün çözümlere yöneldigini ögreniyoruz. Ayrıca göperiods to emerge little altered during the Byzanrüyoruz ki, eski Anadolu mimarlıgı Hel lenistik ve Roma dönemlerinden pek etkilenmeyerek Bizans'a, tine and Anatolian Seljuk periods, injluencing the Anadolu Selçukluianna ve belli ölçülerde Osmanlı l a­ later Ottomans in the form of an arcbitectural and ra kadar ulaşarak Türklerin mimarlık ve şehireilik anurhan syntbesis with Turkish concepts from Central Asia. l ayış l arıyl a bütünleşmiş.

Bir Çatalhöyük evinde geleneksel Anadolu evindek i Could you have guessed that the seating arrangesediri hatırlatan bir oturma düzeni bulunabilecegini ment in a house at Çatalböyük or Hacılar in 5400 BC might he simi/ar both in the use of materials tahmin edebilir miydin iz? Burada ve M.Ö . 5400 tarihli Hacılar evlerinde kullanılan malzeme ve mekan anlaand in the spatial organisation to a Iate 20tb cenyışının 20. yüzyı l son l arındaki Iç Anadolu evlerine tury house in Central Anatolia, proof indeed of benzemesine, kü ltürel sürekliligin varlıgını kanıtl ama­ cultural continuity. s ı aç ı sından dikkat çekilmiş.

In the seetion "Factors in the Development of the "Evlerin O l uşumunu Belirleyen Ortamlar"ın anlatıldıgı Vernacular House ", climate and terrain, and local bölümde "İk li m ve Arazi Yapısı" ile "Yerel Yapı Malbuilding materials are cited as .fundamental faczemesi ve Strüktür", evlerin oluşumunu belirleyen tetors in the evalutian of the house. In the chapters rımız ı b a rın dıra n

magaralardan itibaren nasıl ve hangi aşamalar­ dan geçerek bugünkü hallerine ulaşt ı klarını ve üzerinde yaşadı­ gım ı z topraklarda insan l arın eski çaglardan bugüne nası l evlerde yaşamış oldugunu merak ediyorsan ı z işte kapsamlı bir çalışma.

Prof. Dr. Metin Sözen ile Doç.

Dr. Cen giz Eruzun tarafından bölgeler ve özellikle yerleşim yerleri dikkate a l ınarak görsel ag ı rlıklı olarak hazırlanan bu kitap, b ir Emlak Bankas ı yayın ı.

Kitabın yapımın ı ise Creative Ya-

84

SKYLIFE

A~USTOS

+

AUGUST

1993

ı

l ll' NURAY TEKIN

"7be House and its Units " and "Evolution of Anato/ian House Plans ': the fascinating variations on the juxtaposition of rooms and connecting areas in the Turkish house are discussed.

7be second part of the book takes us on a fascinating tour of the bouses in the different regions of Anatolia, starting witb the 17th and 18tb centuries when the Turkish house settled into its mature form . We visit Nortbern Anatolia, Marmara and 7brace, Western Anatolia, Central Anatolia, Eastem and Soutbeastern Anatolia.

Nortbern A natolia is dea lt witb in three different regions, Eastern Black Sea, Western Black Sea and Iniand Black Sea . As well as the famous bouses of Safranbolu, we discover tesser known dwellings in villages and towns araund this mountainous region. 7be large number ofphotograpbs enable us to feel as if we were watking down the streets of Safranbolu. In Marmara and 7brace we discover the bouses of Bursa, Edirne and !stanbul, the three cities wbicb in turn were capital of the Ottoman Empire. Regrettably mucb of the anginal urban texture of tbese cities has been lost, and in addition to those that have managed to survive the authors teli us about those that no langer exist anywbere but in engravings and pbotograpbs.

7bis journey araund the bouses of Kütahya, Mug la and Antalya in Western Anatolia, Konya in Central Anatolia and Erzurum in Eastern Anatolia fills us witb a mixture of deligbt in this beritage, and sorrow at so mucb wbicb has been destroyed.

Our journey ends in Mardin and Urfa, wbose typical Soutbeastern Anato/ian bouses are built enlirely of stone apart from the windows, doors and roofs. As ProfMetin Sözen explains, "We have taken bouses as our starting point as a means of iltustrating how, within the diversity of Anatolia, a powerful integrity was acbieved, " and in the bope of encouraging efforts to conserve this beritage.

7be values wbicb have evolved out of same of the greatest cultures of the world over tbousands of years, and the houses wbicb have formed out of reinterpretations wbicb have enricbened the dimensions of our lives, have been discarded as if they bad left no trace on our lives.

We will miss the bouses wbicb reflected so many trutbs when we come to seek our identity, because "culture demands continuity".

•

me! etkenler olarak sayılıyor. Daha sonra sırasıyla "Ev ve Birimleri" ve "Ev Tiplerinin Gelişimi" ele alına­ rak Türk evini biçimlendiren ögeler olarak odalar, sofalar, hizmet mekanları ile sofasız, dış sofalı , iç sofalı, orta sofalı ev tipleri anlatılıyor.

"Evlerin Bölgesel Özellikleri"nin anlatıldıgı 2. bölümde ise Türk evinin temel özelliklerine ulaşiıgı 17. ve 18. yüzyıllardan başlayarak Kuzey Anadolu, Marmara ve Trakya, Batı Anadolu , Iç Anadolu ile Dogu ve Güneydogu Anadolu'da renkli bir yolculuga çıkıyoruz .

Kuzey Anadolu, Dogu Karadeniz, Batı Karadeniz ve lç Karadeniz olmak üzere üç bölgeye ayrılarak her bölge, plan tipleri ve yapı sistemleri açısından tek tek ele alınmış. Yolumuz Kuzey Anadolu'ya düşer de Safranbolu'ya ugramamak olur mu? Kimligini belirleyen en önemli varlıgı tipik evleri olan bu küçük yerleşim yerine tabii ki geniş yer verilmiş . Çok sayıdaki fotograf sayesinde ise adeta Safranbolu sokaklarında dolaşmak mümkün. Bu renkli yolculugumuzun Marmara ve Trakya bölgesindeki bölümünde ise Bursa, Edirne , !stanbul gibi Osmanlı lmparatorlugu'na başkent l ik etmiş üç önemli kente düşüyor yolumuz. Ne yazık ki eski kentsel dokularını büyük ölçüde yitirmiş olan ve Türk evinin klasik tiplerinin artık kalmadıgı bu üç kenti yakınlarındaki kasaba ölçeginde olan yerleşmeler de dahil olmak üzere ayrı ayrı geziyoruz.

Sarayları, tek tek yitirmeye başladıgı konakları , yalıla­ rıyla Istanbul, elbette ki en uzun duragımız.

Eski çaglardan başlattıgımız bu güzel ama bir o kadar da buruk yolculuk , Batı Anadolu'da Kütahya , Mugla ve Antalya, lç Anadolu'da Konya, Dogu Anadolu'da Erzurum'la devam ediyor.

Yolculugumuzun son durakları ise pencere, kapı ve dam dışında tümüyle taş malzeme kullanılarak yapıl­ mış tipik Güneydogu evlerini barındıran Mardin ve Urfa. Yüzlerce fotografla desteklenmiş bu çalışma ile Prof. Dr. Metin Sözen'in deyişiyle evierden yola çıkı­ larak Anadolu'nun çeşitlilik içinde nasıl güçlü bir bütünlüge ulaştıgı somutlanıyor.

Binlerce yıl dünyanın büyük kültürlerinden gelişerek gelen degerleri, bunların yeniden yorumlanması sonucunda oluşmuş evlerimizi köklü bir hesaplaşmaya girmeden yok eden ve sanki yaşamımııda hiç iz bı­ rakmaınışlar gibi gözden çıkaran bizler, kimligimizi açıklamak, kimligimizi, varlıgımızı oluşturan ögeleri ve bu ögeler arasındaki ilişkileri bulmak zorunda kaldıgımızda evlerimizi arar olacagız. Çünkü "kültür süreklilik ister".

• -

85

SKYLIFE AGUSTOS

+

,o · 1GUST 1993

DUTY FREE

On

BOARD

TÜRK HAVA YOLLARI TURKISH AIRLINES

DUTY

FREE ....

PERFUMES

-

PARFÜMLER

FAHRENHEIT Eaıı

de Toilette Spray 50 mil AS 100ml.

50 DM - 50 DM DUNE Eau de Toilette Nat. Spray 50 ml.

60DM POtSON Eau de Toilette Sp ray 50ml.

68 DM

:HRISTIAN DIOR Make-Up Palette 60DM CHANEL NO 5 >au de Toflette Spray 50 ml.

63 DM

'

\

..._,..

DUTY FREE

On

BOARD

OPl UM Eau de Toilette Spray 30ml.

58 DM PARIS Eau de Toilette Spray 50ml.

55 DM KOUROS Eau de Toilette Spray 50ml.

45 DM

JAZZ Eau de Toilette Spray 50ml.

43 DM

KNOWING Eaıt

de Parfum Spmy 30 ml.

68 DM BEAUTIFUL Eaıt

de Parfum Spmy 30 ml.

64DM

TÜRK HAVA YOLLARI TURKISH AIRLINES

DUTY

FREE ACCESORY AKSESUAR

TÜRK HAVA YOLLARI TURKISH AIRLINES

DUTY

FREE

VAKKO Eşarp

120 DM

DUTY FREE

On

BOARD

SPIRITS IÇKILER

GRANT'S Wbisky 20DM BALLANTlN ES Wbisky 20 DM

J .B .

Wbisky 20DM

YENI RAKI 7DM

TÜRK HAVA YOLLARI TURKISH AIRLINES

DUTY

FREE CIGARETTES SIGARALAR

CARTIER 20DM LORD EXTRA 20DM

EXTRA

DUTY FREE On

BOARD

CAM EL Filters JOO's

20 DM

CAM EL Filters Box

20 DM

HB 20DM

ROTHMANS 20DM

SAMSUN EXPORT 15 DM

DUTY FREE

On

MARLBORO 100's 20 DM

BOARD

DANIŞMA VE REZERVASYON /

DIŞ BÜROLAR

BOMBAY

ABU DHABI (GSA)

Su han Bin Yousuf and Sons Harib Tower 1 Ground Floor Inıeısection Elecır.ı Road 1 Airport P.O. Box 698 Tel: Rez: 3:l8845 llS: ıiiJ94

ADI~;~i~:a~~~~~sAı?ole Airport 1sıııı

ALMAATA

Tel: SM: (7) (3272) 50 62 19 Rez: (7) (3272) SO 6ı 20 AMMA N

Jabal Arnman Third Circle A Riyadh Centre 8ıh floor Tel: SM1 Rez (962-6) 659 10ı- 659 I1 ı AMSTII!:RDAM

Sıadhoudeıskade 2, 1054 ES Anısıerclam Tel: SM 1 Rez C020) 6853801 (4 1ines - hat)

19, Filellinon Sır. 105 57 Aıhens Tel: SM : (Ol) 3245975 Rez: W l) 3222569 · 32ı 1035 :!220561 - 3246024

BAHRAIN ·BAHREYN

BRUSSELS·BR0KSEL

51 Canıersıeen, 1000 Bruxelles Tel: SM: (3 ı ) (ı) 5126781 - 8ı Rez: (32) (ı) 5117676

Manama Tr•vel Company W.L.L.

GENEVA·CENII!:VRE

Rue de Chantepoulet No. 1-3 1201 Geneva Tel: (Oı2) 73 1 6 1 20-73161ı9-7312194

TAROM. Ul, Rcpublic 16 Tel: (09) 147 m CAl RO· KAHIRE Moustafa K:ımd Sq. No. 3 Tel: Rez: 39Qil<)60 61 (GSA) lmperial Travel Cenıcr 26 Mahınoud Basiouny Sır.

Tel: (ıO)

(ı)

HAMBURG Adcnauerallee

10 2000 Hamburg I

Td: (49) (040) 24 1472 (4 lines/hat)

761769 - 758939

HANNOVER

Langa-Laube No. 19 30159 Ha nrıover Tel:SM / Rez(41)(5 JJ) 1 ı40 60

COLOGNE·KÖLN

Bahnhofsvorplaız 1-5000 Cologne I Tel: SM: C02ıl) 13-1443 Rez: (0221) 13407I nı BS: (0221) 131073

HELSIN KI

48 B 306 00100 Helsinki Tel: SM: (358) (O) 628173 Rez: (358) (O) 628199 Aleksa nıcrin ka ıu

Ved Vesıerport 6 1612 Copcnhagcn Td: SM: (33) 14405) Rez: (33) 144499

Alnıınr:ın Coınplex Cenıre

1'.0. Box: 7.19 Alkholxır 3 1 95ı Tel: (66) (3) 8950044-8954904-8947917

BANGKOK

Gulf Express Tr•nsport Ageney Cl'. Tower 3rd Floor 313 Silom Road 10500 Bangkok Tiıa i1an d Tel: SM: (2) 2310308 Rez/llS: (2) 23 10300-07 (8 lin es- ha ı) BAKU

Husı Hacıyev Cad. II Baku, Tel: SM: (2ı) 65III9 BS: (22) 94 1 943 / 94ıSOS

Azerlxıijan

BARCELONA· BARSELONA

Paseo de Grasia No: 49-1 Tel: (3-ı3) 4875349 BEJJING·PEKIN (GSA )

CAAC BeijinK Sales Office 117 Dongsi Wesı Stre<1 Tel: (665) 5;8861 - 551031 BEIRUT·BEYRUT

Mazda Building 5ıh. floor.

Auı ostrJde }al-El Dı b Tel: (961XJ) 408096-407236 (GSA) Pan Asiaıi c Gefınor Cenıre Rue Clemence-• u P.O. Box 11 3 - 5486 Tel: 8674ı5-361 ı30-3 1

BELGRADE·BELGRAD

8/4

11000 Belgrade Tel: SM: 0 1) 333ı77 Rez: (II) 33ı56 I (GSA) }AT Yugosl•vian Airlines Ho Si Minova 16 IJ070 Novi Beogr:ıd Tel: Rez: (l l) 22ıııı3

HONG KONG (GSA)

lk'St Holidays lld.

RMS 1603-4 Fleet House 38 Gloucester Rd. Tel: (85ı) 86113ll

DHAHRAN·DAHRAN (GSA) ABC TrJ\'el Ageney Kıng AlxJulaziz ~tr.

Tel: (973) 211896 Fax: 1973) 211638

JEDDAH·CIDDE Ciıy

Center Bldg. 12/13 Medine Road. P.O. Box. 11563 Tel: (966) (2) 66oo 1 ı7 (4 lines/haı) (GSA) ABC Tr.ıvel Ageney Medine Road Alquitluni Bldg.

P.O. Box. 11679 Tel: (966) (ı) 6518300-6519440

DHAKA·DAKKA (GSA)

Bengal Airlift lld.

54 Moıijheel C.A. Dhaka 1000 llangladc'Sh Tel: 243059 DAMASCUS·ŞAM

Alfardos Str. Ibn. Zeydoun Bldg.

3rd noor Tel: SM: (ll) 227266 Rez: (Il ) 228284-ı39770-ı321 90 (lO lines- lıaı) (GSA) Al Far:ıdet.'S Tmvel and Tourism Ageney Dar cl Moul ıandesecn Bldg.

Mayı;oloun Sır. P.O. Box: 8339 Tel: (I I) ıı7266-239770-23ı190 (10 linc'S-haı)

JOHANNII!:SBURG(GSA)

South Afric-•n Airwa}'> P.O. Box. 7778 Tel: (713) ı206 KARACHI•KARAÇ)

A\·enue Cenıre Sirachen Road Tel: SM: (9221) 5684139 Rez: <9ı21) 5685766-5685487 (GSA) 1'-•ktürk Travel Agendes ı ı Avenue Cenıre Sıraclıen Road Tel: SM: (9ı21) 56859ıı

DOHA·KATAR (GSA )

KUWAIT·KUVEYT

Al-Ray-•n Travel Ageney P.O. Box: 363 Tel: SM: (974) 32 9963 Rez: (974) 41291l-12

Pahad Al-Salem Sır. Dowliah Complex P.O. Box ı3959 13100 Safaı- Kuwait Tel: (965) 24538ı0-21 ı422889 LEFKOŞA

DU BAl

5ı

Mehmet Aklf Cad. No 54 Tel: (520) 7!061 -7 1 38ı-771ı4

Almaktoum Sıreeı 63 B Shaikh Rashid llldg.

P.O. Box: 1200 \d: (971) (4) 226o38-ı 15970 (GSA) Sweedan TrJding Co. (Sa me address/aynı adres)

LISBON·LIZBON (GSA)

TAP- Edifıco ı5 , Aeroport üsboa 5 Portugal Tel: (3511) 8991ı1 LONDON·LONDRA

Hannover Sır. ll- 1ı London W. I R 9HF Tel: SM: Rez: (071) 4994499 (5 lines-haı)

DUBLIN ( GSA)

Aer üngus Dublin Airport Tel: (3531) 370011

BENGHAZI·BINGAZI

Tripoli Office Tel: (061) 9ıı0111 1 2/ 1 3 BERLIN

Mannheim

Tel: (06ıl) 10980

BUCHAREST·80KREŞ

P.O. Box 828 Manaına · Balnain

E OKel"ı

Haseler Str. 35 - 37 6000 Frankfurt Main I Tel: SM: (069) ı7300716/17 Rez: (069) 273 00720/2!/22/ı3 1-(GSA) Necıni ÖC. S 1-5, 6800

COPENHAGEN·KOPENHAG

ATHII!:NS ·ATINA

TRG Marl<sa I

I'RANKI'URT

Maker Chambeıs 305 rd. Floor No. 3055 Neriman Poinı Bombay 400021 Tel: SM: (22) 2040744-587 56 57 Rez: (2ı) 2043605

INTERNATIONAL OFFICES

P.O Box: 1755 Tel: (ı5) (1)

Information and Reseroation

LYON

DUSSELDORF

Budapester Str.ısse 8 1000 Beriin 30 Tel: (030) ı6ı4033 SM: (030) ı6ı4035 Rez: (030) 26ı4033/34

91 Rue Bugeaud 69006 Lyon Tel: (33) 78ı4 ı 3ı4

Gr•f Adolf Sır. No. ı ı 402 1ı Dusseldo ıf Tel: (49) (Oı ii ) 37306ı (6 linc'S-hat)

MADRID Plazı~

de Espana 18 Torre de

7n 28008 Madrid Tel. (34) (I) 54 16426-5416849

TURKISH

MANCHESTER

Michael Howcll Havia Tr•vel lld.

Salford Manchester MB 6PY (061) 740 50 95 GSA: Sam Tr:ıvel Premier House Suite 229 ıı Deansga ıe Manchester M3 IPH Tel: (061) 832 1 ı28

BUSINESS CLASS AIRLINES 92

S KY LI FE

A~USTOS

+

A UGUST 1993

MANILLA·MANILA (GSA)

Deks Air Ine. 7701 Golden Rock Bldg.

168 Salcedo Sır.

Legaspi Viiiage Makati Metro - Manilla Tel: (ı) 8Iı14558 I ı14Sı-8123865

MILAN·MILANO

Via P. da Cannobio 3720 1 2ı Milano Tel: SM: (02) 866350 Rez: (Oı) 8056ı33-8053976

MOSCOW ·MOSKOVA

Kuzneısky Most 1/8 Tel: (7) (095) 2924345

29251ı1-2921667

Fax:

200ıı45

(GSA) Aerofloı Dobrynınskaya

UL. 7 Tel: (1) (095) 2388113 MUNICH ·MONIH

Bayeıstrasse 43 8000 MOnchen ı Tel: SM: (49) (89) 51410920121 Rez: (49) (89) 514109ı2 (GSA) Kont Reisen Markplatz ı 8870 Günzbung Tel: (osıın 6036- 6037

MUSCAT·MASKAT (GSA)

AZD Tr:ıvel and Tourism Agendes U.C, P.O. Box. 5490 Ruwi, Musca ı Tel: (968) 707303-707310 NEWYORK 8ı 1

U.N. Plaza 4th Floor N.Y. 10017 U.S.A Tel: SM: (!) (ı i 2) 86789ı5 Rez: (1) (ı 1 ı) 9865050 NICE (GSA)

Sultan Tourisme 28 Rue Masena 06ooo Tel: (93) 877ı07 NURNBII!:RG Am Plarer 8-8500

Numberg80 Tel: (49) (911)

265301/0ı

PARIS

2 Rue de L'Echelle 75001 Paris Tel: (!) 4ı60ı80842605675 PRAGUII!:·PRAG

Ceskoslaverıske Aerloll"" Revoyochil, 160 15 Pr:ı que ı

Tel: (4 ıı)

ı1 46

RIYADH·RIYAD

Khalidiya Bldg.

Olaya Main Str. P.O. Box. 25 194 Riyadh 11466 Tel: SM/Rez: (966) (I) 46316004632807 (GSA) ABC Tr.ıvel Ageney (Same address-ayru adres) Tel: (966) (!) ı202ı6241ı5 ROME·ROMA

Plaza Della Republica 55 00 185 Rome Tel: SM: (039) (06) 4873368 Re>: (039) (06) 4819535-4827149 (GSA) Arrigo Group lld. ı48 Tower Road Sliena Maha Tel: (4) 80426 ROTTERDAM

Weena - Zuid 140 3012 NC Tel: SM 1 Rez: (!O) 4332177 -433ı465

Türkiye'nin en çok satdan split klimas1

•

Iklim ProgramclSI

·-"

• 7100 BTU/h'den 108.500

O; yaratıcı , keyifli, verimli ve ideal

BTU/h'ye kadar 38 çeşit

ortamlar yaratmak

split klima • Tavan, asma tavan,

için var.

duvar, yer, salon, multi

O, MITSUBISHI KLIMA. Yazın serinliğin

ve kanal

sahibi. ..

bağlantılı

tipleriyle her mekan için

Heat Pump sistemi,

farklı

seçenekler

programlama ve • Mikro kompüter uzaktan kumanda kontrollü fonksiyonlar kış

özellikleriyle yaz ve

• Nem alma özelliği

sessiz kontorun sahibi.

• Yurtçapında yaygın Ileri teknoloji ürünü, servis 1993 model Mitsubishı

Klimalar

TEMSA güvencesi ulaşıyor

size ...

lşyerinizde,

/

ıle

diledi~iniz

evinizde

iklimi

yaşamanız . ola~anüstü

bir atmosferle buluşmanız

için ...

~TANOUI. 2000

DESllK PIOGUMI

tfSMi UYISI

®e

TE M

ELEKTRONIK

iSTANBU L

~~~:RA ADANA

Tel: 325 57 60 Tel: 230 38 94 · 230 03 40 Tel: 22 49 60- 63 68 23 Tel: 59 31 09- 59 31 26

Fax: 325 57 79 Fax: 230 03 39 Fax: 21 82 02 Fax: 59 31 21

6 MITSUBISHI

; . . ~C:::So c:::ı:~=ı~::E~

DANIŞMA VE REZERVASYON

SEOUL·SEUL (GSA)

KAL Building 4 1·3 Seasomun Dong jung-gu Republic of Korea Tel: (822) 7517·115 SINGAPORE·SINGAPUR

545 On:hard Rood 02-18121 Far East Shopping Center Singapore 0923 Tel: (65) 7324556 SOFIA· SOFYA Al Sıamboliski ll A

Tel: SM/Rez: 883596-a74220 (GSA) Sofıa Airpon Tel: (2) 661690 STOCKHOLM·STOKHOLM Vasagaıan

7 P.O. Box. 73 10121 Stockholm Tel: (08) 218534/35 STRASBUORG·STRASBURG

2 Allee de La Robensau 67000 Strasbuıg Tel: (33) (88) 250017/ 52 14 13 (3 hat) STUTTGART

Lautenschlager Str. 20 7000 Sıuııgan ı Tel: SM: (071 1) 221444 Rez: (0711) 221445 • 2268085 SYDNEY·SIDNEY

American Express Tower 1602 388 George Street NSW 2000 Sydney Tel: SM: (02) 2332105 Rez: (02) 2211711 TAIPEI ( GSA)

Golden Foundation Tours Corp.

8F, 134 See. 4, Chung Hsiao Rd. Lung Men Bldg.

Tel: (02) n~3266 TEHRAN·TAHRAN üsıad Mooıhari

Ave.

No: 239 Tel: SM: (21) 627464 Rez: (21) 646926 TELAVIV

Bayarkon Str. 78 Tel.:tviv

Tel: (03)

517233~34-35

TOKYO

Toronom Rappon Blgd 4. fl . 1-16-1 Toronom Minaıi-ku Tokyo lOS Tel: (Hl) 13) 52SII511 ·S2511SSI

TRIPOLI • TRABLUS

Mohammt..-d Megarif Sır.

Algeria Sq. Tel: (21821) 48798-38236 TUNISIA· TUNUS

Cornplex El Meduel Boulevard Oulet Ha1Tou7.

Eı:age

3 Tu nis

Tel: SM: (!) 78647Y7!170.l3 VI EN NA· VIYANA

A 1010 Wien

Opcmgasse 3 Tel: (ııı) S86ıoı4 (5 lines-hat) ZURICH·ZORIH

Tal Strasse 58 8001 Zurich Tel: SM:(!) 211IOO!l-2 111047 Rez: (1 ) 21 11 070nı -ı ll 8567

tç

1 Information and Reservation

BOROLAR

ERZURUM

100. Y~ Cad. SSK Ranı Tesisleri No. ı4 Tel: (O l l) 11904-13409-18530

DOMESTIC OFFICES

Chaner Rez: (51)

Cid Turizm SeyJhat Tıc San ve Lıd. Şti.

FETHIVE ( GSA), MUÖLA ADANA

Stadyum Cad. No. 1 Tel: SM: (71) 541545 Rez: (71) 537247-543 14~543538-5423 BS: (71) 530867 AFYONKARAHISAR (GSA )

Gold Turizm ve Sey•haı Acentası Merkez: Otogar girişi No.1 Emirdag-Afyon Tel: (4981) 1194-1044 Şube: Emek Otel girişi Tel: (491) 188 AKSARAY ( GSA )

1-AksarJy Turizm ve S..y.ıhaı Acenıas ka~ısı Kütüphane Sok. Ko: d/ı Tel: (481) ıı3 32 2-Aksar.ıy Seyahat Acentası Zafer Mah. Devlet Ha.ıanesi Ka~ısı No: ı Onaköy Tel: (146ı) 3471 Lise

ANKARA

Hipodrom Cad. Gar yanı Tel: (4) 31 ı4900 SM: (4) 3104745 Rez:: (4) 3090400 (lO lines-haı) BS: (4)'3 tı4900/43 Inf./ Danışma: (4) 31ı4910-31ı4900-/3 Bakanlıklar Satış llürosu (Sales Oflke) Atatürk Bulvan 167/A Tel: (4) 4176499 (GSA) Çavuşoglu Turizm ve Sey•haı Acenıası . Atatürk Cad. Adalıla Sok. No: 16 Şereflikoçhisar/Ankara Tel: (4541) ı353 ANTALYA Cumhuriye~

Cad. özel Idare

lşhanı a ltı

Tel: SM: 13 lJ 128)22- 1IOSSB Rc7.: (ll) 112830- ll'i2.lll· 123432-

(GSA) Arı Turi7J11

\ 'C Seyahat Accn ı~ı Cad. no: 16 Alanya

Sahabiye Mah. Yıldınm Cad. No. 1 Tel: (35) 311001-313947

KIRŞEHIR (GSA )

Çavuşo&lu Turizm ve Seyahat Acenta>ı Atatürk Bulvan Ankar.ı Cad. Tüc-c:ırlar lşhanı Kat 3, No: 316 Tel: (487) 21172

HATAY(GSA)

An·Tur, Antakya Turizm ve Seyahat Acentası lnönü Cad. No. 37 Tel: (891) 1 589~ 17282

KONYA

AlaadcUn Cad. No. ı2 Kat 1/ 106 Tel: (33) 51ı000-51203ı-5ı4676 l.(GSA) Vatan Seyahat Acenıası Ankar.ı Cad. Ayvaz Pasajı No.41 Cihanbeyli-Konya Tel: (34ıl) 1367 ı.(GSA) Othangazi Yıldız Sey. Acenıası Atatürk Cad. No. 10/ A

ISTANBUL

lsunbul Rez: (l) 574 82 00 (ı5 lines-hat) Cumhuriyet Cad. No. 199-ıoı Kat 3 Harbiye Tel: (1) 2464017· 2471338-ı4üı3 t6 SM: (l) ı30 t 817 Promosyon/Promoıion: 248 90 ı6 Satış Bürolan • Sales Offices

Kulu-Konya

Tel: (3424) 1710-1350

ı. Kadıköy

Bahariye Cad. Oper. lşhanı Kat ı Tel: (l) 3371876-3371891 ı. Harbiye Cumhuriyet Cad. 199/201 Tel: (1) 2ı50556 (6 Uneslhaı) Taksim Gezi Dükkanlan No: l OTaksim Tel: (l) 2521106 (6 Uneslhat) AksarJy Satış MOdOrlügO Mustafa Kemal Paşa Cad. Tel: SM: (l) 588ı538-5881221 llS: ( ll S86779~S867SI4-

KUŞADASI

Td: 1323) 1119-1- 11821

AtatOrk Bulvan Yat

Tel: (636) 14205 Kanalboyu Cad. No. 10 Orduevi Tel: (8ıl) 11920- 16489 Rez: (82 l) ı ı 9ı2- ı 4053

TourJipin Tmvel Ageney

Atatürk Cad. No. 30/ll Tel: SM/Rez: t612l 2.l7SI )2/53

MERSIN ı,ııklal

G.ır K:.ırşısı,

Dogubank

I ş 1lanı altı.

Kat: 1

13027ı - l .l0 1 00

528~801l--S228HM-S2R4261

Bek·dıyc 1\al)ı:-.ı

Tel: tOSıl 30591-92·93 SAKARY A ( GSA ) ~ık.ırya

IZMIR

(51) 141220fiS-76 SM: (51) 140802 Re7.: (51) ı58280 (5 lines/hat) BINIŞ

KARn

TEKIRDA~ (GSA)

Atatürk Bulvan No. 68 Tel: (1861) 8438/39 TRABZON

KemerkayJ Malı .

Meydan Parkı karşısı Tel: SM: (031) 22ı19 BS: (031) 13446-1 t68o

ÇavuşoAlu

Turizm ve Seyahat An-ntas Yeniyol Malı . Kulaksız Sok. No: 4/ A

43928

lJçUf No 1RIQhl No TIC Güı/Dole

DA LA MAN , MU ~ LA

UŞAK

Tel: Rc7.: (61 19) 5291

( GSA )

Vatan

DEN I ZLI

lstiklal Cad. No: 27/ B 20100 Denizli Tel: (62) 648651 64866 ı -64867 ı

Cad. No.8S Kat 2 Tel: (64 1l) ı033 VAN

BINI Ş KARn

BOARDING PASS

Yer No 1 Seol No

Kültür SarJyı Sok. No. ı) Tel: llS: (83ıl 40428·H366

Uçuı

Rez: (H32) 22.\14-26143

TIC

No / Fig/>1 No

Sc..y.ıhat Acenıası

Isıncıpaşa

TURKISH AIRLINES ,.~ TURK HAVA YOLLARI CJ

DI Y ARBAKlR

Enver Perihanoglu I ş Merkezi Cumhuriyet Cad. No. ı 96 Tel: SM: (061) 11768 BS: (061) 11241

YOZGAT ( GSA ) Ç;nruşoglu

Turizm ve Sey-Jhat Acenta~ı !.ise Cad. Sayarlar lşhanı No. 13

ELAZ I ~ Şdıil

Ithanlar Cad. No: 26. D Tel: llS (8 11) H3730 Re7.: (8 1l) H1576-82300

Tel: BS: (473) 19193 SM: ('113) 13946

ER Z INC AN ( G S A )

Polat Turizm ve Seyahat Arentası

Cumhuriyet Meydaru Belediye Sitesi No. ı Tel: 1023) ııı4

TUR KISH AIRLINESIY\ TURK HAVA YOllARI 'CJ

REZ: Rezervasyon/Rescrv·.nion SM : Satış MüdOrü/Salcs Manager GSA: Genel Satış Accnıası GencrJ l Salcs Ageney BS :

94

SKYLI FE AGUSTOS

l~hanı Kat: 3

Kazınıpaşa Cad. No. 11/A Tel: SM: (36) 118260-115065 Rez: (36) l l5065- 1223ı3

BOAROING PASS

ÇORUM ( GSA )

(4(>9)

\'l' SL·y~ıhaı Accnıası

TrJkya Turizm ve SeyJhaı Acenıası

No: 16/B lluı·sa Tel: C24) ııt866 Rez: (24) 21 1167-212838

Td:

Turizm

Kudüs Cad. Hirlik Td: (26) 74% 8H SAMSUN

135tıı

Temiz Cad.

Cad. 27 '<ık.

Çelebi l ~lıanı ~o.6 ..U060 ı\lcrsın Tel: t 7· ı) 11)2Jl- 111T8-

lnf.ID:ınışma :

BURSA

K.1rşısı

MARMARIS

Efes Oteli altı Tel: (51) 141220 (61ines·l•ıt)·

Yenı1-arş ı 6. Sok. No: 6 Tel: (614) 63 325 • 68 733

A.Ş.

Umanı karşısı

MALATYA

llıiyük

BODRUM ( GSA ) , MU~LA

( GSA) , AYDIN

Osman Turi>.m Tican.~

R I ZE

Sirkt."<.·i

Tel: Cl)

Karaman

Tel: (343) 14859/ 2068o KAYSERI

Atatürk Bulvan No. 38/C Tel: SM: (9185) 1 01 56~ Rez: (9185) 10156>-66

ı.

126!.72

Çakırhamam

karşlSı,

588122ı

llS: (.ll) ı 27862 BoMarKı Pınar

KonyJ Cad. No. 55 Onnan Işletmesi

FeturTuriZm ve SeyJhat Acenıas ı AtatOrk Cad. Tel: Rez: (6151) 2034-2443 GAZIANTEP

141ı20/35

KARAMAN (GSA)

+

AUGUST

1993

Bilel

Satış/

Ticket Salcs

RTl

MARTI HOLIDAY VILLAGE & LA PERLA HOTEL

Fitness Center, swimming pools, Indoor swimming pool, Ceasar's casino, Mini Club, Open-buffet Restaurants, Bars & snack Bars, Shops, Couiffure, All water sports, Tennis, Animations, Concierge Services.

MARMARiS MARTI OTEL iŞLETMELERi A.Ş.

Headoffice: Koşuyolu Aksu Cad. No: 3 Bakırköy 34370 Istanbul -TURKEY Tel: (1) 543 60 so Fax: (1) 572 09 16

MARTI: iÇMELER. MARMARIS - TURKEY Tel: (612) 53440 Fax: ı6 12 1 53448

LA PERLA: iÇMELER, MARMARiS - TIJRKEY Tel: 1612) 53388 Fax: (6121 53394

!€if

~

覺

0

fFI

r'Ht" 1 ;;:hi

..1..

o..

mrn覺nr

1: 6500000

/JKarp; hos -o-D

'L覺ndos

(

?lNm

B

L

{

A

K

c A

R

K

A

Sevastopol'~au"u

D

,(

4

ot:

1: N /

s c

C E' R N

Novorossijsk

-

4?

-9

1:

1\i覺liat

UÇUŞ BILGILERI Flight Information

MESAFELER FLIGHT DISTANCES

istanbul'dan /From Istanbul ALMAATAALA AMMAN AMM

Km

M il

3927

2534

Km LEFKOŞA

ECN

Mtl

767

• 1680

754

LONDRA/LONDON LHR

2512

1552

ABU DABI/ABU DHABI AUH

3429

1869

LYON LYS

1994

1233

AMSTERDAM AMS

2209

1373

MADRID MAD

2713

1687

566

345

MILANO/MILAN MXP

1701

1038

2587

1607

MOSKOVAIMOSCOW MOW

1779

1091

ATINAIAT HENS ATH BAHRAIN BAH BAK Ü BAK

2147

1108

MÜNIHIMUNICH MUC

1567

975

CD-

BANGKOK BKK

7478

4647

NEWYORK NYC

8051

5009

c~ cc

BARGELONA BCN

2230

1387

NICE NCE

2037

1117

BASEL BSL

1839

1144

NURNBERG NUE

1674

1042

812

507

PARIS/ORLY ORY

2240

1392

RIYAD/RıYADH

2456

1527

Ol-

f'.IO

C-ı:

<~ Z<

u iii D..

BELGRA D/BELGRADE BEG

<ı­

o

BERLIN SXF

1716

1076

<<

iii

BEYRUT/BEIRUT BEY

1054

614

ez

z

RUH

ROMA(ROME/

BINGAZI/SENGHAZI BEN

1247

BOMBAY BOM

4820

2995

BRÜKS E UBRUSSELS BRU

2166

1347

SOFYAISOFıA SOF

CENEVRE/GENEVA GVA

1911

1189

STOKHOLM/

CIDDEIJEDDAH .JED

2377

1477

DUBAIDXB

3007

1868

DÜSSELDORF DUS

2038

1267

FRANKFURT FRA

1862

1158

ŞAM/ DAMASCUS

1082

672

HAMBURG HAM

1986

1236

TAHRAN/TEHRAN THR

2043

1270

HANNOVER HA.J

1927

1205

2118

HELSINKI HEL

2166

KAHIREICAIRO CAl

1229

764

KARAÇI/KARACHI KHI

3957

2459

FIUMICINO FCO

KOPENHAG/

1384

852

SINGAPURISINGAPORE SIN 8662

5381

488

304

STOCKHOLM ARN

2050

1364

STRASBOURG SXB

1863

1159

STUTTGART STR

1760

1095

DAM

TAŞKENTTAS

3360

TELAVIVTLV

1136

701

TRABLUS/TRIPOLI Tl P

1669

1037

TOKYO NRT

8999

5755

TUNUS/TUNUSIA TUN

1667

1038

COPENHAGEN CPH

2009

1249

VIYANAIVIENNA YlE

1252

779

KÖLN/COLOGNE CGN

1992

1240

ZÜRIH/ZURICH ZRH

1762

1096

KUVEYT KWI

2171

1349

THYUÇAK TIPLERI VE ÖZELLIKLERI

TYPE AND CONFIGURATION OF THY AIRCRAFT DC9·32

8727·2F2

48 989

86 408

8737·400

8737·500

68038

60702

A 310.304 A 310.203 A 34o-311

8AE·ATP

AZAMI KALKIŞ A~IRLI~I Max Talıe OifWeıiJbl 0(8)

(/) ıı.ı

u

z ~ (f) ö ı­

I

cı

:J

107

YAKIT KAPASITESI FUel Copaclty 0(8)

11 200

164

24500

150

117

16 140

16140

2X23500 L8

2X20000

153 000

142 000

257 000

22 930

210

225

288

64

48872

44000

108 365

5080

2X52000 L8

2X48000

4X31200 LB

2X2300 HP

MOTORGÜCÜ 2X 14500 3X 15500 LB LB

E"//lııt 7brust

L8

LB

AZAMI MENZIL Maximum IIIJ"'I" (Km)

AZAMI UÇUŞ TAVANI Maximum AUUude (m

2 500

3 450

3 350

3865

8100

6480

11 952

3500

35 000

42 000

37 000

37000

41000

41100

41000

25000

AZAMISÜRAT

lı..

Maximum Speı.>d (Kmlbr)

870

900

856

856

900

900

945

475

lt

NORMAL SEYIR SORATI Nonnal Cm~ Speed (Km/br)

796

862

698

698

860

860

890

450

6088

7710

7500

4460

18650

25000

41409

16

2

7

7

2

.....

lıl ..ı lıl

cı:

KARGO KAPASITESI 0.'80 Capacily 0(8)

:E

UÇAKADEDI Number of Plones

1&.

1

KOLTUK ADEDI Seoli"/1 Capacily

uı lıl

9

7 97

SKYLIFE

A~USTOS

+

AUGUST 1993

4

MALDIVES ISL!>NDS

-.

• "C:'

o

c

f.

SEA

OF

OKH O TSK

40

3(

p

c

F

A

o.trob

~

ı

o

c

OiinoTori(.hp.J

NORTHERN p H 1 L 1 PP 1 N E

N

A

E

...... .

,._, . ...

~

MARlANA ISLANDS

S E A

-

i;.,._,

•~oSiıf#J , s.~n .;: Rat•

......

'"' ;

n

s.

e

(USA.J

A

A

j

N

Adminhy/8.

N

"' '"

1

c::::• •Newlrtibnc:>

1000

100 _21__ CL'CnLun•-ıı.n.

Cocos i.: (!Witt.l

1500

K ıkımttt rt IOOO M ıle s

Chri$trn. . l

C9

IA4/S11 /

1\,("'\ A l l c;;:

G ri'ı ni a nd (DBnml rk}

Kaleal/tt

Nunaat

B A R E N

• .ı

..._

A

Aç~'

fUKJ

(.,) (tfMJeh

r

("""' "".:

.. ._

AljnOUA AMDLUIUDA DOiııUNICA

ALGERIA

·•

s

TıetııcııiC..

-t-

H

A

l•

ı-

l1 '.

/{1~ ,

~

R

1 )'_)

Nl ,GER

CAP! VEADE

<::

l, <t.

t

GULF OF GUINEA

t ZIMBABWE

PACIFIC

OCEAN

l --+-

-

---+-

ı

.

o

A

,.

,

,~

Novsja Z em lj11

../-

ı·

'ı

.J;.- ~-· ı p

c

A

l' . .

o

- ~

1

c

c

F

E

N

A

<

ARASIAN

S

E A

j

·~

PHILIPPINE

~

SEA

FEDERATED STATES OF MICRONESIA

D

N

SEYCifELUS

o

c

A E

A

N

l

DAGASCAR

....,..,., -ı-

. .. l'ıııi..L!ıııil

r

N

Rlunion (Fr)

ı

1

ı +

ı

-.(ı. "-

Tasmanla

l

+

SKYllFE@ ,...

Kapalı

yer

kor!(uıu

Bir burç

lııım

adı

dtp

lımket

' Amavuduk parısı

Tirsi

balığı

Tarla

sının

Bir boya maddesi

Yumuıak deri

Bir ıüı taıı

J~içkisi

Çözümle r 110 c...

104

S ı < YLIFE

A<:öUSTOS

+

AUGU ST

ı99 :1

SEPTEMBER 6 tb to 12 th, 1993

INTERNATICNAL

~~~~

POKER CHAMPIONSHIP

$ 30.000 ADDED MONEY PRIZE

If you think you are the best Poker Player in town, apply for the tournament and beat the best American and European . POKER CHAMPS

e,t.ll.to ::·.·· . ~.·........' .. .

,,, ' ' ' :iıiiiii!__!iiiiiij~·········

LALELi m~

RAMADR

~

~

A.----------HOTEL ISTANBUL----------

sat

r an ç

c H

s s

E

Crosswords •••••••••••••••••••••••

36.

Erıg raue

wilh

acid DOWN

1. Organisation ofpublic adırıirıistrators

2.

3.

4.

5.

6.

7. ll.

Mükemmel bir oyun sonu etüdü . Yapımcısı Eugene B. Cook (1830-1915). Beyaz oynar ve beraberligi saglar. Çözümü buldugunuzda büyük zevk a lacagınızdan eminiz.

A brilliant end-game study composed by Eugene B . Cook (1830-1915). White to play and draw. The study has the added quality ofhumour. Çözümler Solullons (~ ııo

~

• briç

••

13.

15.

Medilerranearı

holiday des/ination Curb Teleuision equipmenl Canveyance of goods or peop le Largesi city of Nebraska Mirror Americanlndiaıı ten!

Treatise Choral compositioıı

1 7. One who ACROS S 1. En tanglenıerıl

8. Large countıy resiclence 9. Where Dauy Crockett elieel 10. Austere 12. Tretileel hicle 14. Kiss noisily 15. Argue logically 16. Spanish courtyard 18. Partic ipaıe

AKlLLl '

20. Reach 21. Fattypan qj'milk 23. Extensiue uiew 25. Surroundings 28. Parisian underground 29. Abyss 30. Bob em iarı dane e 31. London station 3 4. Potter's ouen 35. Go across

clomestricates anima/s 19.

22.

24.

26.

27.

Sysıematic

aualysis of language To the rear of vessel Break uiolerıtly Subject Aretic d welling Solutions ııoCı..

KUŞLAR

w-ise Birds

~R 643

Şe kilde ki

" D7 5

bayku şta n

+ 6 + V7642 ~09 72

K

" R 10 4 • 0 732 +RIO

B

D G

birbirlerinin tamamen ay nı s ı ~ V8

olan ikisini

" 9

bulabilecek

+ R 10854

misiniz?

+ A D 953

~

A 10 5 " AV8632 + AV9 + 8

Güney 4 köre o ynamaktad ı r.

Batı pik ikilisini ç ık a r.

Nas ıl devam edersiniz?

12

Wb ich two of these twelve owls are perfectly identical? Çözümler Sollafons (~

Çözümler,_

11 0

ıı O l-

106

SKYLIFE A GU S TOS

+

AUGUST

1993

Da i k i n k at k l i masıy l a, ik li m i er , mevsim le r e li ni zi n Uzaktan kuma n da l ı! Daikin, klimaların klimas ı , ikl imierin imparatoru.

al tınd a . .

Hava s ı Deği ş enlerden Bazıları : • Cumhurbaşkanl ı ğı Konutu • Başbakanlık Konutu • Antalya

Dalkin'la

Adiiye Sarayı (Bayındırlık Bakanlığı ) • Simena Tatil Köyü • Sıue Cennet Otel • Club Hotel Sera • Alanya Öğretmenevi • Anadolu Otoyolu Gişc Kabinleri • Garo Mafyan • Coşkun Sabah

Bu

f a rkl ı üs t ü nl üğün,

aç ı k

bi r nedeni var: Da ik i n i m zas ın ı, kat klimas ı dış ı nda hiç bir yerde göremezs i niz .. e çamaşır makinesi , ne televizyon , ne de otomob il.

Japonya' n ı n güçlü m arkası Daikin , bir k lima u zma nı d ı r.

--..../ Bu g ün , Tü rki ye'nin e n seçkin mekan l a rı nda terci h ed ili yor o l uşu , bunun en iyi kanıtı.

Teba' n ın

çok

ve danışmanl ı ğ ı ndaki k an ıtl a n m ı ş u zman lı ğ ı ile sizi h emen etkisi a ltın a a lacak bu cömert imparatorla tan ı şmak için , bizi aray ı n. k lima

mühendisliği

• Sabah - Satcl TV • imaj TV • Üsküdar Te lefon llaşmüdür l üi\lı • Yeni Karamürse l Şiş l i Magazası • Akçimcnto • Enka

• Diyarbakır Pirinçlik Radar Üssü (A . B . D . ) • T .C . Ka r ayolları Gn .

Müdür Odası • Erzincan Valiliği Vali Odası • Toprakbank - Fatıh / Bak ır köy / lleşiktaş / İzmir/ Ankara Şubeleri • T .C. Ziraat Bankaso Dış Muamele leri Md . • İçişleri Bakanlığı Bakan Odası ve Top .

Odas ı

Odası

• O rman

l3akan l ıgı

Uakan

Odası

•

Yenişehir

• Petrokent Tatil Köyü • Ziraat l3ankası Genel Müdürlüğü • T .C. ll ava Kuvvetleri Komutanlığı !lv . Loj . K . • Emlakbank

Mer ter/ Ga la ta / Çapa Şubeleri • Aydın Va li Konağı • Şekerbank Gümüşsuyu / İstanbul • Kilim Otel • Ilcme ra O tel • Koru Otel

• Mistur Otel • Club Otel Flo ra • Scrvus Bilgisayar

DAlKIN'dan s izi fe rahlatacak çöz ümle r: Tck bir dış ün it eye içeride S ünite baglayabilir, bu ünitelere birb irinden bagımsız ısıtma veya sogutma komutu verebilirsiniz. Serpanün ler korozyona karşı korunmuştur. Yapılabilecek en uzun baglantıya ıeknik tole ransı yalnızca DAlKIN gösterir. Dışarısı -!0°'de , +46°'de olsa içeride DAl KIN'la hava n ız her zaman hoş. Nem giderme p r og ra m ı ve uzak tan kumanda ise DAlKIN ra h atlıgınm ufak detay l arı ... Bu sayfayı çevirirken çıkartacagınız gürültü de , DAlKI N'dan daha yüksek sesli olabilir!

EPAR ENDÜSTRI VE TES)SAT PAZARLAMA A . Ş .

Cumhurı y et Buıvarı Çırpıcı lşhanı No : 77 Kal 4/ 401 35210 IZ M IR Toı : ( 5 1) 25 78 07 · 41 56 96 Fax: (51) 41 53 70 ANKARA BÖLGE MÜOÜRLÜQÜ Tel(.() 428 20 821 3 hal Fax (4) 428 20 82 ANTA LYA BÖLGE MÜDÜRLÜQÜ Tel (31) 4 2 07 13 - 47 27 91 Fu (31) 47 27 91 ADANA BÖLGE MÜOÜRLÜQÜ Tel (71) 53 46 85 - 53 28 58 Fu: (71) 53 28 58 !ZMIR BÖLGE MÜDÜRLÜQÜ Tel (51) 25 78 07 - 41 56 96 Fax (51) 41 53 70 I STAN BU L BÖLGE MÜDÜRLÜQ Ü Tel (1) 274 78 22 . 275 73 75 Fax (1 ) 2~4 45 75

EPAR

B ır faJ::ı.a kuruluşudur .

Palas

Oteli • Salj lı k Bakanl ı gı Dinlenme Tesis le r i • Aqua Park Otel • Tütav Türkevi Otelleri • Club llotel Soli • San Club

iKLiMLER

iMPARATORU

KAYiP ' E:ŞYALAR Lalehan hanım bu ay Üsküdar'dan işantaş ı ' na taşındı. Yeni evine geldiginde eşyalarını taşıyanların , eşyalarından yeni evine geti rın ed i ğini, birine ise taşıma sırasında zarar verdiğ i ni görünce çok üzüldü. Kaybolan altı eşya ile, zarar gören bir eşyan ın neler olduğunu bu lahilecek misin iz?

altısın ı

'--

This month, Ms Lalehc/11 11/0l'ed./irmı Üskiidar to Nişantaşı. When she moved to the newJlat, she regre/led when she discouered thatthe remoualme11 badmis/aidsome of her posessions- six to be exact- and had damaged one other.

Which are missing, and which has been damaged.

Çözümler

Solıttions (. .

110

-

108

SK YLIF E A(';USTOS

+

AUGUST

1 993

•

Evet, Osmanlı Bankası'nın kapısı size açık. Burada işinizi geliştirmek için ihtiyaç duyduğunuz sağlam destekiere kavuşacaksınız. Osmanlı Bankası , her şeyden önce en yakın dostunuzdur . Sizin , hedeflerinize güvenle ulaşmanızı sağlar. Çünkü Osmanlı Bankası, çözümleri görüp, hızla karar verir, hızla harekete geçer. Çünkü Osmanlı Bankası , müşterisine verdiği önemi ayrıntılarda da gösterir. Hemen bugün , size açılan bu kapıdan girerek Osmanlı Bankası'na ilk adımı atın . Sonraki adımları birlikte atalım .

~ OSMANLI

BANKASI

ORMAN KAMPLAR I / FORESTRY CAMPS

ÇÖZÜMLER /

ISPA RTA Gölcük

CROSSWOR DS

!ÇEL Erdemli S. Ça mlt g ı Erdemli Tel: (7585) 3073 Kazlar Türbesi Gü lnar Pullu Anamur Tel: (757) 44105

ADANA Ka rataş- Kumluk

AMASYA Borabay Taşova

ANKARA Çamkoru Çarnitdere ANTALYA Incekum Alanya Tel: (323) 71057 Kmdıl çeş me

ACROSS: 1 Co mplication8 Vi/la 9A iamo lOStem 12 Leather 14 Smack 16 Patio 18 Engage 20 Alla in 21 Cream 23 Vista 25 Seliing 28 Metro 29 Chasm 3 0 Po/ka 31 Chaıı'ng Cross.

DOWN: 1 Ci vi/ Seıvice 2 Malta 3 Leash 4 Ca me nı 5 Transil 6 Om aha 7 Looking-glass 11 Tepee 13 Tract 15 Motet 1 7 Tamer 19 Grammar 22 Asterrı 24 Smash 26 Topic 27 lg loo.

Satranç 1 CH ESS

!ZMIR Aslanburnu Foça Gümüldür Beyaz Gümüldür Tel: (5463) 1997 Kalemlik Özdere/ Izmi r Tel: (51) 233281 Tanay Iltca-Çeşme Tel: (549) 33576 Teas-Ekme ksiz Seferihisar/ lzmir Tel: (51) 814140

I şte

bu ilginç etüclü n çözümü: ı. Ad3+ Şf5 2. Ac3+ Şc6 3. Af4+ Şd6 4. Af5+ Şc5 5. Ae6+ Şc4 6. Acl6+ Şcl3 7. Ac5+ Şc3 8. Ac4+ Şf4

9. Acl3+ ..... tekrar başlangıç noktasına geldini z! Iki atla bu clansta iki tur daha anıgını zda hamle tckran nedeniyle beraberlige ulaşmış ol acaksınız!

1be composer na med the so/Wion "7be Circus". Ilere is the full solution. 1. Nd3+ K/5 2. Ne3+ Ke6 3 . Nf4+ Kd6 4. N/5+ Kc5 5. Ne6+ Kc4 6. Nd6+ Kd3 7. Nc5+ Ke3 8. Nc4+ Kf4 9. Nd3+ .. ... and this is where you ca me in! Draw by repetition wi/1 take place after another two rounds of th is camical dance by the two knightsl

yapılan

briç Kozdan bir löve verebilecegini kabul edersek Güney'in sadece sekiz eli va rdır; beş kör, iki pik ve bir karo. Akla gelen il k plan yere iki karo çaktırınaktır. Ancak dekiaran pik çıkışın ı elden asla a lır , karo ası nı çeker ve yere bir karo çakt ırırsa başı derele girer. Kör asıyla ele dönüp ikinci karoya kör damıyla çakarsa iki koz verir. En dogru yol ilk piki yerden almak, karo asını çektikten sonra yere bir karo çaktırmak ve pik asıyl a ele geçerek ikinci bir karoya yerden küçük çakmaktır. Ondan sonra kör damını oynayan dekiaran ruaya empas yapar ve to plam bir kör, bir trefl ve bir pik vererek kontratını yapar.

KOCAELI Kuzu! Yayla !zmit

Kemer Tel: (321) 51465 MANISA AYDIN

Ata l a nı

Tavşa nburnu

Manisa Tel: (551) 23639 (2)

Söke Te l: (6355) 7072 MU C LA BALIKESIR

Aş ı iske les i

Çaınltk

Orta ca Çubucak Marmaris Tel: (612) 23544 Gökova Gökova Tel: (6117) 5035 Gemiler Ko yu Fethiye lnbükü Marmaris Tel: (612) 21008 Ka tranc ıkoyu Fethiye Tel: (615) 41086

Sarımsak lt/ Ayvaltk

Tel: (663) 41052 Küçük Faflima Erde k BL:J{l) UR Sanda Gölü Yeş il ova/ Burdur

Tel: (325) 81659 Bl' RSA Çobankaya Uludag Tel: (24) 545218 San Alan Uludag Tel: (24) 545218 ÇANAKKALE Kabatepe Eceabat/Çanak kale Tel: 096) 41025

AKlLLl

3 ve 8

KuşLAR '

numaralı kuşlar.

KAYlP

EŞYALAR 1 Lost

Kayıp eşya l ar: yastık,

Kı d rak

Ö lüclen iz-Fethiyc Tel: (615) 41086 Kü çük Ka rgı Fethiye Tel: (615) 41086 Oyu ktepe Fethi ye ORDU Ç ına rsu yu

Ünye/ Ordu Tel: (373) 31088

Keşan-Edirne

Tel: (184) 41036 Gökçetepe

SINOP Gazi Tel: (3761) 2683

Keşan-Edirne

TEK IImA (;

Tel: (184) 41036

Ça mlıkoy

Sö~ütlük

Vizc/Ted ircla~

Edirne

Tel: (187) 8 1084

110

SKY LIFE AC'>USTOS

in tbe Transit

akvaryum, oyuncak bebek, gemi maketi, saat ve raf. Zarar gören eşya: Teli kopan gitar.

7be missing items are: the cushiorı, the goldfish bowl, the doll, the model ship, the clock cmd the shelf The damaged item is the guita r, which has a broken string.

EDIRNE Danişmenı

Wise Birds

Nos. 3 and 8 .

+

AUGUST

ı 993

SNEAKERS

AMOS AND ANDREW

OYUNCUlAR 1 CAST

OYUNCUlAR / CAST

Robert Redford, Dan Aykroyd, Be n Kingsley, Mary McDonnell.

Nicho las Cage, Samuel L. jackı;on YÖNETMEN 1 DürnCTOR

YÖNETMEN/DllrnCTOR

E. Max Frye

Phil Alden Robinson Bilgisayar fareleri o lan Bishop ve ark adaş ları . firma sahipleri tarafından kiral a na rak, güven lik sistem lerinin e mniyetini denetle mektedir. Teknolojinin, tehlikeli bir araç o ldugu dünyada gizli bir operasyona katılırlar. ..

Tom must spend tbe summer with his Au nt Sunny and her babyina smail Ca l((ornia beach town. Leaving all hisfriends andfamif:y, Tom arrives to jlnd a boring life. But he meets Fin. and from the mimtfe they got together. there is adventure, sıofing, anda murder. Tom and Fin must run for their lives and outwit the killer bejare he cafehes them .

New Eng l and ' ın bir adas ınd a güzel bir yazlık alan Andrew, eve gidi p eş­ yalarını boşa ltm aya başlaclıgında ,

evin eski sahiplerin in evi sattıgın d an haberi olmayan komşuları tarafından polise şikayet edilir. Olaya müdahale eden komiser To lliver, yan ıldı gın ı an l ayınca , siyasi emellerinin tehlikeye girdigini farkeder.

STOP! OR MY MOM WILL SHOOT OYUNCUlAR 1 CAST ------Estalla Getty, Sylveste r Sta llone

Bishop and his friends are computer pranksters. and they are hired to penetrate systenıs and test their security.

When two govermeni agents threaten to expose thenı unless they participate in a covert operation, the "Sneakers .. enter a high-stakes world where technology has become a brilliant but dangerous too/.

YÖNETMEN 1 DllrnCTOR

Roger Spottiswoode Los Angeles'te oturan polis müfettişi j oe Bomowski, rabatı ve ba gıms ı z lıg ı , annesinden üç bin mil ötede bu lmu ş­ tur. Annesi Tutti bir cinayete tanık o lur ve kendisini tehlikeli bir polis soruşt urm ası içinde bulur. j oe, ister istemez devreye girer. ..

AN AMERICAN SUMMER

AlRBUS MÜZIK YAYlNLARI

OYUNCUlAR 1 CAST

Müzik Türü

Michael Landes, Brian Astin Green, Amber Susa YÖNETMEN/ DürnCTOR

j ames Slocum

-

Yaz tatilini Califo rnia'da oturan Sunny teyzesiyle geçirme k zorunda kala n To m , ailesi ve arkadaşlarından ayrı l arak yola çık a r.

Fin ile t a nı ş ın ca , degişik bir yaşam tarzı o lan teyzesi ve hiç susmayan çocuguyla geçen zor günlerden ku rtul ur. Tanışl ı kl a n andan itibaren iyi g id e n şa n s l ar ı, bir cinayete tanık o lunca d eg i ş ir .

Kati l o nl ar ı yaka lamadan, on l arın katili ya k a l ar m as ı gerek ir.

Andrew has just bought himself a beautijitl summer house on an exclusive New England is/and. On th e evening of maving day, bis neighbors, unaware that /ast summer ·s tenants have so/d the house. infann the po/ice. When Chief Tolliver discovers that he has made a mistake, he realizes that his politica/ ambitions are now in jeopardy.

Mo m is New Jersey-based Ttiili Bomowski, a taving and feisty ıvaman who knows what is best for her only son - both personally and professionally. I-ler son is Los Angeles palice sergeeıni Joe who bas found conıfort in his independent and somewhat sloppy lifesiyle 3.000 mi/es from his mother. When Tutti becomes the key witn ess in a drive-by murder, she jlnds her-self embroiled in a dangerous po/ice investigation andJoe umuillingly ends up with a new ''partner". lll

SKYLIFE ACUSTOS

+

AUGUST

1993

Film Klasik Müzik Türk Sanat Müzigi Pop Müzik Türk Müzigi (Enstrümantal) Türk llafif Müzigi Rock

Kanal 2

3 4 '5

6 7 R

MUSIC ON BOARD AlRBUSES Entertainment Selection Film Classical Musıc Turkish C/assical Musıc PopMusic 7itrkish Musıc ( lnstumenta/) 7iirkish Pop Music RockMusic

Channel 2

3 4

5 6 7 8

MUHSIN OMURCA'dan ----------,

" ŞANS"I TANIMLAYABİLECEGİNİZ KAVRAMLAR DEGİŞEBİLİR ..

AMA YAKALAYABİLECEGİNİZ ~

ADRES AsLA!

??~

swissôteiC

Peugeot'dan uygun fiyatla otomotiv seminerleri

306 Konforunuz yerinde ve performansınız tatminkar olabilir.

Ama sizin ve ailenizin emniyeti yeterince sağlanmamışsa, kulland ığınız otomobil teknolojiden sınıfta kalır. Otomobil teknolojisinde "aktif ve pasif emniyet" kavramı hakkında bilgi almak isterseniz bir Peugeot Bayiine uğrayın deriz.

Uğrayın, yeni Peugeot 306'da konfor ve performansa ek olarak sağlam bir "emniyet" uygulamasına yakından tanık olun. Mükemmelliğine, inanamayacaksınız.

Peugeot 306 X R, 1360 cc, 75 ch(DJN), 165 km/h Peugeot 306 XT, 176 1 cc, 97 ch(D JN), 182 km/h Virajda tam emniyet için öne uyumlu hareket ed en arka tekerlekler, kaza anında 5 cm geri çeken aya rlanabilir emniyet kem erleri, rezi s ta ns lı arka ca md a su püskürtm eli silecek, yüksekli k aya rlı direksiyon, renkli camlar ...

PEUGEOT . r

E

u

G

O

T

K

A

L

c

G

u

z

L

L

K

,_