Uitgave van Slim.nl
berichten
Software voor lerend Nederland
Nummer 1
November 2014
Zo maak je zelf digitale presentaties! Leren wordt leuk met e-learning Certificeer je in Office-vaardigheden
Inhoud 4 Zelf digitale leercontent maken
Steeds meer docenten ontwerpen zelf lesmateriaal. Van een eenvoudig instructiefilmpje tot datagestuurd onderwijs, het kan allemaal. Welke software gebruiken docenten graag en waarom?
8 Presenteren doe je zo
Met TipTile kun je snel en eenvoudig presentaties maken. Binnen een handomdraai worden foto’s, tekst en geluid aan elkaar gekoppeld en getoond in een mozaïek aan tegels. Zo maak je heel eenvoudig een superleuke presentatie.
10 Wat kunnen leerlingen zelf? 4
Eerst een script schrijven, dus vantevoren bedenken wat je wil gaan filmen. Korte shots maken met logische overgangen. Hoe maak je een goede inhoud en hoe verbeeld je dat?
12 Op weg naar datagestuurd onderwijs
E-learning, dat is leren waar en wanneer je wilt, met de telefoon, tablet, laptop of computer. Docent en leerlingen communiceren met elkaar via de elektronische leeromgeving. E-learning is de verzamelnaam voor álle leersituaties waarbij ICT wordt gebruikt.
16 Van tekst naar spraak
8
18 Certificeer je in Office-vaardigheden
Laat weten wat je van Slimberichten vindt. Doe mee aan de lezers enquête en maak kans op een softwarepakket. Zie slim.nl/ slimberichten.
Lezen is vaak het grootste probleem voor dyslectische leerlingen. Met ClaroRead kunnen leerlingen een tekst lezen en tegelijkertijd luisteren naar een computerstem. De leerling krijgt zowel auditief als visueel informatie binnen, dat ondersteunt elkaar.
Wie het Office-pakket in de vingers heeft, kan aanzienlijk betere werkstukken maken, sterkere presentaties geven en tegelijkertijd veel tijd besparen.
Op slim.nl/slimberichten vind je alle producten die in het magazine staan beschreven. Kijk snel!
Colofon Slim.nlberichten is een uitgave van Slim.nl. Software voor lerend Nederland. Uitgever: Slim.nl Redactieadres: Slim.nl, Denise Kenter, Vierwindenstraat 149, 1013 LA Amsterdam, e-mail: info@slim.nl Redactie: Denise Kenter, Nancy Schneider (Slim.nl), Marjolein Houweling (U-Cap) Vormgeving: Cynthia Schalkwijk (U-Cap) Foto’s: Cynthia Schalkwijk (U-Cap). Wil je meer exemplaren ontvangen van Slim.nlberichten dan kun je een e-mail sturen naar info@slim.nl. Je kunt Slim.nlberichten ook bekijken en downloaden via www.slim.nl. Typefouten en prijswijzigingen voorbehouden.
2 Slim.nlberichten
Redactioneel Leer van je collega’s! Als medewerker van je school kunnen jij en je leerlingen al jaren tegen zeer lage kosten gebruikmaken van de nieuwste software via Slim.nl. Het is bijna gewoon geworden en al veel docenten kennen Slim.nl. Wat veel docenten nog niet weten, is dat Slim.nl het zusje is van SLBdiensten. Zoals Slim.nl tegen lage kosten docenten en leerlingen van software voorziet, zo doet SLBdiensten dit al meer dan twintig jaar voor je school. De laatste jaren hebben we naast het aanbod waar je ons het beste van kent, zoals Microsoft Office en Norton virusscanners, steeds meer afspraken weten te maken met leveranciers van software die meer met het lesgeven zelf heeft te maken. Deze editie van Slimberichten staat vol met uit de praktijk gegrepen voorbeelden over hoe je met deze software kunt werken. Centraal daarbij staat de vraag hoe deze software een bijdrage levert aan het primaire proces in de school: het onderwijs! Wij vinden het belangrijk, maar ook gewoon leuk om je hierover te vertellen aan de hand van de inspirerende voorbeelden van je collega’s.
In veel gevallen kun je via je eigen account bij Slim.nl de producten, die in dit magazine staan beschreven, aanschaffen. Daarnaast kan het relevant zijn om je leerlingen of hun ouders op de mogelijkheden en het productaanbod van Slim.nl in het magazine te wijzen. Vaak zijn producten ook met een schoollicentie beschikbaar via SLBdiensten. Gaat je interesse hier naar uit, stap dan bij de ICTafdeling van je onderwijsinstelling naar binnen. Zij weten hoe schoollicenties bij SLBdiensten besteld kunnen worden. Dit doen zij tenslotte al jaren, waarmee zij je school veel geld besparen. We zijn erg benieuwd wat je van Slimberichten vindt. Laat het ons weten middels de lezersenquête. Je vindt deze op slim.nl/slimberichten. Onder de respondenten verloten wij een softwarepakket uit het magazine. Veel leesplezier! Jeroen Borgsteede Directeur SLBdiensten en Slim.nl
Rekendocenten & ICT’ers opgelet! Donderdag 11 december organiseren wij een gratis informatiesessie ‘Rekenen & ICT’ bij Slim.nl voor rekendocenten of docenten die rekenen geven. Drie software leveranciers van digitale rekenmethodes stellen zich aan je voor en laten zien welke producten jou kunnen ondersteunen bij jouw lessen: Stimmit, Muiswerk en Studyflow. Iedereen die bij de bijeenkomst aanwezig is, krijgt de mogelijkheid om deze producten enkele weken tot maanden op een aantal pc’s binnen de school gratis uit te proberen. Meld je aan via de agenda op www.slbdiensten.nl. Waar en wanneer? Datum: donderdag 11 december Tijd: 12.00 - 16.00 uur Locatie: kantoor van Slim.nl te Amsterdam Slim.nlberichten 3
Leren van elkaar Tussen content en techniek
Zelf digitale leercontent maken Steeds meer docenten ontwerpen zelf lesmateriaal. Van een eenvoudig instructiefilmpje tot datagestuurd onderwijs, het kan allemaal. Welke software gebruiken docenten graag en waarom?
Onder invloed van flipping the classroom (instructie thuis, opdrachten maken op school) heeft het zelf maken van lesmateriaal een grote vlucht genomen. Er komt het nodige bij kijken om zelf lesmateriaal te maken, dat aantrekkelijk is en de leerlingen aanspreekt. De combinatie van media en didactiek stelt eisen aan het organiseren van de content. En hoe wil een docent dat de leerlingen ermee werken? Naast deze didactische aspecten, moet een docent zich ook verdiepen in de technologische mogelijkheden. De ene docent werkt bij voorkeur met de meest professionele software, de ander houdt het basaal. Joost van Oort is docent Geschiedenis in de bovenbouw havo en vwo op het Sint Joriscollege in Eindhoven. ‘Niet pretentieus, toegankelijk en aantrekkelijk’, zo omschrijft hij de filmpjes die
4 Slim.nlberichten
hij maakt voor zijn leerlingen. ‘Eigenlijk zet ik gewoon mijn aantekeningen in een PowerPoint, die neem ik op en bewerk het in Camtasia. De leerlingen kunnen de filmpjes vooraf bekijken, zodat we in de klas met elkaar een stap verder kunnen maken.’ Joost plaatst de filmpjes op zijn YouTube-kanaal (zie kader), en die publieke toegankelijkheid heeft ertoe geleid dat leerlingen, maar ook volwassenen, uit heel het land naar de filmpjes kijken. ‘Dat had ik niet verwacht’, geeft hij toe. ‘Ik krijg veel reacties op YouTube. De filmpjes spreken mensen aan. Dat hoor ik graag, maar het gaat me vooral om de inhoudelijke vragen.’
Joost van Ort: ‘Ze halen gemakkelijker hun examen dankzij de filmpjes.’ Over hoe ‘leuk’ zijn eigen leerlingen het vinden, maakt hij zich geen illusies. ‘Het is en blijft huiswerk’, lacht hij. ‘In het begin sloofde ik me nog wel eens uit met een vrolijke intro, maar die werd massaal doorgespoeld door de leerlingen. “Meneer, we gaan die filmpjes echt niet zitten te bekijken omdat we het zo leuk vinden”, zeiden ze. “Zeg maar wat we moeten weten.” Dat was het eerste wat ik echt leerde over educatieve multimedia.’ Wat niet betekent dat Joost gortdroge presentaties maakt, integendeel. Hij haalde zelfs het tv-programma De Wereld Draait Door met zijn visuele presentaties. ‘Als docent moet je creatief zijn om goed te bedenken hoe je de lesstof aan leerlingen aanbiedt. De ene leerling is heel visueel ingesteld, een andere auditief en de volgende leest liever een tekst. Ik probeer zoveel mogelijk tegemoet te komen aan die verschillende leerstijlen. Ik gebruik in de films zowel tekst als afbeeldingen om de informatie over te brengen.’
Joost begon in 2011 met de filmpjes. ‘In het begin kostte het me wel wat tijd, maar met mijn aanpak heb je er absoluut geen technische achtergrond of opleiding voor nodig. Het is gewoon een kwestie van uitproberen.’
Spelvormen Jouke Raymakers, docent Duits, bovenbouw vwo 4, 5 en 6 aan het Zwijsen College in Veghel, Noord-Brabant werkt bij voorkeur met Adobe Captivate. ‘Als je het maximale uit e-learning wilt halen, is Captivate de top’, stelt hij vol enthousiasme. ‘Het is met voorsprong het meest uitgebreide e-learningprogramma.’ Sommige docenten zijn wat terughoudend om met Adobeproducten te werken, maar Jouke niet. ‘Ik kan het me wel voorstellen dat docenten soms enige schroom voelen, want het zijn heel
Tips van Joost
Wees creatief!
Stel een afgewogen mix samen van beeld, geluid en tekst
Wees niet (te) pretentieus, het gaat om de content
Slim.nlberichten 5
Leren van elkaar
professionele producten’, zegt hij. Maar als je het eenmaal onder de knie hebt, is het geweldig om mee te werken.’ Drie jaar geleden begon hij met zijn zogenaamde webclasses, een eerste vorm van flipping the classroom. ‘Het zijn ELO-lessen, waarin ik een bepaald onderwerp uitleg door middel van een filmpje of een PowerPoint.’ Hij ontdekte toen via Slim.nl Captivate 5 en was meteen verkocht. Al heeft het hem de nodige inspanning gekost. ‘Ik was hier op school de enige docent die er mee werkte en ik had nauwelijks support (zie kader). Nu werk ik met een nieuwere versie van Captivate daar is gelukkig ook een Duitstalige module van.’ Dat biedt Jouke dubbel voordeel.
Tips van Jouke
Zorg voor controlevragen
Zoek naar interactie
Wees kritisch voor jezelf: sla niet door in de technische mogelijkheden
6 Slim.nlberichten
Jouke Raymakers: ‘Het gaat om de inhoud, niet om de techniek.’ Als docent Duits kan hij beter uit de voeten met die taal dan met Engels en de feedback aan de leerlingen kan in een moeite door ook in het Duits. ‘Captivate kan worden toegepast binnen de elektronische leeromgeving waarin je de resultaten van de leerlingen kunt controleren. Hoe goed een leerling een opdracht maakt, hoeveel procent van de opdrachten hij goed of fout maakt, hoe lang hij er mee bezig is geweest’, somt hij op. ‘En je kunt er controlevragen in aanbrengen. Dat is heel belangrijk op een middelbare school, omdat je anders geen enkele garantie hebt of ze daadwerkelijk naar de uitleg geluisterd hebben.’ De mogelijkheid tot interactie met de leerlingen en de diverse opties voor gamification (spelvormen toepassen) zijn voor hem een extra toegevoegde waarde. Tegelijkertijd onderkent hij dat er ook een valkuil zit als er tal van technische opties zijn. ‘Soms staat er geen limiet meer op de mogelijkheden. Dan wordt het
heel professioneel en eigenlijk bijna verslavend. Als álles kan, moet je jezelf afremmen.’ Bij zijn leerlingen heeft hij dezelfde neiging tot perfectie ontdekt: ‘Dan maken ze voor een opdracht een semi-professionele film. Dat is de bedoeling niet. Het gaat om de inhoud, niet om de techniek.’
Camtasia Met Camtasia Studio maak je op een heel eenvoudige manier filmpjes van je beeldscherm. Je kunt je PowerPoint presentatie opnemen en voorzien van gesproken tekst.
Captivate Met Adobe Captivate maak je fantastisch lesmateriaal en simulaties. Zo maak je e-learning die geschikt is voor alle denkbare devices. Adobe biedt veel ondersteuning en support voor de gebruikers van de software, op alle niveau’s. Met een keur aan voorbeeldfilmpjes, tal van FAQ’s en verschillende fora en discussiegroepen op het internet kan zowel de beginner als een professional alle benodigde informatie vinden: https://edex.adobe.com.
Alle producten uit het magazine zijn te vinden op slim.nl/slimberichten.
Dat principe houdt hij consequent voor ogen. ‘Voor taalonderwijs is de sociale context van klassikaal onderricht onontbeerlijk. ICT is geen vervanging, maar een aanvulling. Met standaardkennis als content. Zoals grammatica, schrijfvaardigheid en luistervaardig heid. De uitleg in de les kan zo tot een minimum beperkt worden. Korte uitleg in de les en daarna is in de computerruimte of thuis ruimte voor verdieping op eigen niveau en tempo. Captivate kan prima voor gedifferentieerd onderwijs gebruikt worden. Ik heb een speciale klas Duits, die het tweejarig traject van vwo 5 en vwo 6 in één jaar doet. Voor deze differentiatie binnen klassenverband is Captivate onmisbaar.’ Wat misschien nog het belangrijkste is: de leerlingen vinden het leuk. ‘Dankzij ICT ben ik in staat om maatwerk te leveren en zo ervaren de leerlingen het ook. Het leren wordt dankzij de computer juist menselijker. Ze krijgen maximaal een uur per week les in de computerruimte, maar daar kijken ze ook echt naar uit.’ Dat laatste kan ook Joost van Oort beamen. ‘De reacties verschillen natuurlijk van leerling tot leerling, maar ze vinden de afwisseling heel fijn. Ze halen gemakkelijker hun examen dankzij de filmpjes.’
Meer weten? Joost van Oort, j.vanoort@sghetplein.nl www.youtube.com/user/JORTgeschiedenis Jouke Raymakers, jraymakers@zwijsencollege.nl
Slim.nlberichten 7
Leverancier vertelt Een caleidoscoop aan content
Eenvoudig presentaties maken Met TipTile kun je snel en eenvoudig presentaties maken. Binnen een handomdraai worden foto’s, tekst en geluid aan elkaar gekoppeld en getoond in een mozaïek aan tegels. Zo maak je heel eenvoudig een superleuke presentatie.
Wat er allemaal mogelijk is met TipTile, is goed te zien op TipTile online. ‘Een caleidoscoop aan content’, zegt Edith Zuiderent niet zonder trots. Samen met Remco de Korte stond zij aan de wieg van Onwijs multitouch specialists, het bedrijf dat TipTile ontwikkelde. TipTile werd in korte tijd zo populair, dat ze een online community hebben gemaakt, waar docenten en leerlingen hun eigen presentatie kunnen zetten. Over slakken, bijvoorbeeld. Of planeten, het oude Egypte, elektriciteit en de Slag om Arnhem. En wil je meer weten over de wondere wereld van loombandjes? Ook daar zijn TipTiles van. ‘Wie zijn werk wil delen met anderen, kan dat doen op de webpagina’s van de online community’, zegt Edith. ‘Maar je kunt er ook een eigen domein aanmaken, specifiek voor de klas of groep.’
8 Slim.nlberichten
Ruud de Vries: ‘De leerlingen zelf kunnen er ook prima mee uit de voeten.’ TipTile begon als een presentatievorm voor op multitouch-tables, maar is nu ook beschikbaar voor digiborden en dus voor het onder wijs. Een ideaal instrument voor docenten, maar ook leerlingen. Het programma is laagdrempelig en heel gebruikersvriendelijk. ‘TipTile is een instrument’, zegt Edith. ‘De content bepaalt de kwaliteit van
de presentatie. Docenten zijn kundig op hun vakgebied en die kennis kunnen ze heel gemakkelijk kwijt op TipTile, zonder dat ze een ingewikkeld programma hoeven te leren.’
Zo gebruik ik TipTile
Het oogt ontzettend leuk Speciale aanbieding Via Tiptileonline.nl kan je gratis één TipTile maken. De gemaakte TipTile wordt vervolgens gedeeld in de community. Via Slim.nl kun je nu met extra korting een licentie aanschaffen voor eigen gebruik. Je krijgt dan dertig TipTiles, die vervolgens ook uit de community te verwijderen zijn. Voor scholen zijn er ook licenties voor onbeperkt gebruik en deze TipTiles kunnen in een gesloten groep gedeeld worden. Wil je het ook op school gebruiken? Ga hiervoor naar de ICT-afdeling op school. Zij weten hoe een schoollicentie voor TipTile besteld kan worden bij SLBdiensten bij SLBdiensten, het ‘zusje’ van Slim.nl voor school-brede softwarelicenties.
Ruud de Vries is docent Nederlands op het Walburg College in Zwijndrecht. ‘TipTile is ideaal om korte presentaties mee te maken. Een presentatie ter ondersteuning van een groter verhaal, of voor boek besprekingen met name. De leerlingen zelf kunnen er ook prima mee uit de voeten. Ik geef zogenaamde Journaalbeurten, dan houdt een leerling een week lang de actualiteit bij en geeft dan een presentatie over het nieuws van de afgelopen week. Daarvoor is TipTile heel geschikt. Op het digibord hoef je maar een tegel aan te tikken om het beeld te vergroten of te verkleinen. Het oogt ontzettend leuk.’
Alle producten uit het magazine zijn te vinden op slim.nl/slimberichten. Zie verder: www.slbdiensten.nl www.tiptileonline.com www.dehistorischecanon.nl www.facebook.com/tiptileonline
Om aan te geven wat er allemaal mogelijk is met het programma, maakten Edith en Remco een TipTile-presentatie van de Historische Canon van Nederland. ‘Daarvan wordt gretig gebruik gemaakt door docenten’, zegt Edith. De content van de TipTiles kan gratis worden gebruikt. De Historische Canon is in licentiemodel verkrijgbaar bij SLBdiensten.
Slim.nlberichten 9
Doe het zelf Wat kunnen leerlingen zelf?
Maak er maar een filmpje van! ‘Een film maken is een goede vervanging van een werkstuk maken’, zegt Aad van der Drift, docent Aardrijkskunde en ICT op het Zernike College in Groningen. ‘Als leerlingen in een filmpje van drie minuten kort en krachtig kunnen laten zien dat zij kennis hebben verworven, is dat fantastisch.’
De reden is duidelijk, stelt hij: ‘Een filmpje maken is eigenlijk veel ingewikkelder dan een werkstuk produceren. Je moet eerst de inhoud bepalen, dan een samenvatting maken en dan dat weer in een logisch geheel gieten om het duidelijk aan anderen uit te leggen. Ik ben ervan overtuigd dat je door het maken van filmpjes kunt leren. En voor de leerlingen zelf is het ook leuker om te doen. Daarom zeg ik bij heel veel opdrachten: “Maak er maar een filmpje van”.’ En dus gaan de leerlingen van Aad regelmatig met multimedia aan de slag. ‘Ik leer ze natuurlijk wel eerst hoe ze het moeten aanpakken’, zegt hij. ‘Ze zijn geneigd om pas iets te bedenken tijdens het filmen. Maar ze moeten eerst een script schrijven, dus vantevoren bedenken wat ze willen gaan filmen. Ze moeten korte shots maken met logische overgangen. Hoe maak je een goede inhoud en hoe verbeeld je dat? Het gaat om filmpjes van twee, drie minuten, maar dat is alles bij elkaar al behoorlijk moeilijk.’ Op de set blijkt dat goed samenwerken best lastig is. ‘Ze leren om samen te werken op basis van competenties. Wie kan er goed schrijven, wie kan de camera vasthouden? Dat is wat anders dan samenwerken omdat je elkaar aardig vindt.’ Aad is zelf ook enthousiast producent van educatieve multimediapresentaties. Hij werkt met verschillende software voor het monteren en bewerken van het beeldmateriaal. Van Adobe Premiere en Cyberlink PowerDirector tot Moviemaker en Magix Video deluxe. ‘Voor de leerlingen moet een programma niet al te ingewikkeld zijn’, zegt hij. ‘Het is goed genoeg als ze 10 Slim.nlberichten
Aad van der Drift: ‘Als leerlingen in een filmpje laten zien dat zij kennis hebben verworven, is dat fantastisch.’ een filmpje van een fatsoenlijk gehalte kunnen maken. Ze werken bij voorkeur met PowerDirector van Cyberlink.’ De leerlingen van Nienke Lurvink, docent Multimedia op het Zernike College, zijn heel de dag bezig met websites, presentaties en filmpjes maken en monteren. De leerlingen van deze studierichting leren, naast andere media vaardigheden zoals websites bouwen, om scripts te schrijven, een synopsis en een storyboard te maken, te filmen, monteren en presenteren. Het vak Multimedia heeft een grote aantrekkingskracht op de kinderen van 12, 13 jaar op het VMBO. ‘Tot ze erachter komen dat het net zo’n vak is als Nederlands of Engels, waarvoor je moet leren voor een examen’, lacht Nienke. ‘Ze moeten ook gewoon theorie leren en toetsen maken.’ Het valt haar op dat de huidige generatie leerlingen beter overweg kan met multimedia dan de voorgaande. ‘Ze werken
Nienke Lurvink: ‘Leerlingen werken heel intuïtief. Ze gaan aan de slag en ontdekken wat er kan.’
Tips
heel intuïtief. Ze gaan aan de slag en ontdekken wat er kan en wat niet.’ Nienke werkt met Magix Video deluxe, omdat dit montageprogramma heel toegankelijk is en tegelijkertijd van een voldoende professioneel niveau. ‘We werken met de
Cyberlink PowerDirector Cyberlink PowerDirector Ultra is een snel, krachtig en inventief pakket voor video-editing, waarmee je je creativiteit optimaal kunt benutten. Het biedt een set aan tools voor het monteren van video, verbeteren van kleuren en het toevoegen van hoge kwaliteit audio aan je films.
Magix Video deluxe Zet met Video deluxe je opnames om in echte films: met meer dan 1000 sjablonen met indrukwekkende special effects, interactieve menu’s en passende achtergrond muziek maken zelfs beginners zonder kennis vooraf onderhoudende video’s.
Alle producten uit het magazine zijn te vinden op slim.nl/slimberichten.
Schrijf vooraf een script, scenario en storyboard
Met eenvoudige, werkbare software kunnen leerlingen mooie dingen maken
Nederlandstalige versie, dat is al een voordeel. Ik hoef niet veel instructie te geven, het monteren gaat heel gemakkelijk, ze hebben er totaal geen moeite mee.’ Nienke kan zich daardoor concentreren op de inhoudelijke kant van het monteren. ‘Hoe laat je scènes goed op elkaar aansluiten, hoe kun je muziek monteren. Dat is les geven, ik ben niet bezig met het uitleggen van het softwareprogramma.’ Ook op het eindexamen moeten ze, met aangeleverde bestanden, een film monteren met Magix Video deluxe. ‘Als ze door willen leren in deze richting, kunnen ze leren om met nog nauwkeuriger en complexere software te werken’, zegt Nienke. ‘Maar ze komen hiermee ook tot heel mooie dingen. Magix is zo eenvoudig dat het ook kan worden gebruikt in het basisonderwijs. En ik hoorde laatst dat het zelfs ook op de kunstacademie wordt gebruikt.’
Meer weten? Nienke Lurvink, lurvi09@hotmail.com Aad van der Drift, aad@vddrift.it
Slim.nlberichten 11
E-learning bij Slim.nl Op weg naar datagestuurd onderwijs
E-learning ontwikkelt zich razendsnel E-learning, dat is leren waar en wanneer je wilt, met de telefoon, tablet, laptop of PC. Docent en leerlingen communiceren met elkaar via de elektronische leeromgeving. E-learning is de verzamelnaam voor álle leersituaties waarbij ICT wordt gebruikt. Van dyslexiesoftware tot rekenen en een taal leren.
Pieter Oosterhof is Licentiemanager bij SLBdiensten het ‘zusje’ van Slim.nl voor school-brede softwarelicenties. ‘De opkomst van de cloud, virtualisatie en BYOD heeft e-learning een nieuwe impuls gegeven’, vertelt hij. ‘Docenten en leerlingen maken graag gebruik van de mogelijkheid om filmpjes, foto’s en audiobestanden te verzamelen en te bewerken. En om het digitale werk via sociale media, zoals Facebook, Twitter en een (eigen) kanaal op YouTube, te delen.’ Het portfolio van Slim.nl heeft een ontwikkeling doorgemaakt als het gaat om e-learningsoftware. Eén van de eerste e-learningproducten die Slim.nl aanbood was dyslexiesoftware, waarmee het leren op de computer toegankelijk(er) werd gemaakt voor leerlingen met dyslexie. Vervolgens kwam mindmappingsoftware beschikbaar, het maken van een diagram
12 Slim.nlberichten
om informatie te ordenen. Omdat de computer bij uitstek geschikt bleek om te repeteren, ging Slim.nl oefensoftware verkopen. ‘Om bijvoorbeeld een taal te leren, is het belangrijk om de geleerde woordenschat regelmatig te herhalen’, zegt Pieter. ‘Maar als het geleerde niet actief onderhouden wordt, vergeten mensen 80 tot 90 procent van de lesstof weer snel. Software van bijvoorbeeld Drillster (zie kader) zorgt ervoor dat gebruikers op een efficiënte manier de woordenschat van een taal kunnen leren en dat ze de kennis over een lange periode op peil houden.’ Een volgende aanvulling op het e-learningportfolio van Slim.nl was remediërende software. Remediëren is problemen verhelpen met gerichte hulp. Pieter: ‘De standaardlesmethoden voorzien maar tot op zekere hoogte in de mogelijkheid om het lesmateriaal aan te passen aan leerlingen die meer of juist iets minder aankunnen. Remediërende software biedt daar de oplossing voor.’ Toen volgde digitaal adaptief leermateriaal. ‘Hiermee kan de docent een leerling lesmateriaal aanbieden om een leercurve te bewerkstelligen naar zijn of haar capaciteiten.’
Een greep uit de e-learning producten van Slim.nl Drillster Drillster is een vernieuwend e-learningprogramma waarmee je op een efficiënte manier kennis opdoet, vasthoudt en test. Met Drillster leer je sneller en onthoudt je langer.
Muiswerk (Juffrouw Blom) Juffrouw Blom is de thuisgebruik-variant van Muiswerk en biedt extra hulp bij het leren, vanwege een taalachter stand, dyslexie, dyscalculatie of andere leerproblemen.
Slimleren Met Slimleren.nl oefen je online je wiskunde lesstof, waar en wanneer jij wilt. Tijdens het oefenen krijg je direct heldere uitleg na het geven van een antwoord, zodat je meteen van je fouten leert. Zo leer je sneller en haal je hogere cijfers.
Donderdagmiddag 11 december organiseert Slim.nl (Amsterdam) een gratis informatiesessie voor rekendocenten over ‘Rekenen & ICT’. Komt allen en probeer diverse oplossingen weken gratis uit! Meer info op pagina 3.
Studyflow Studyflow is een volledig digitale en adaptieve methode voor rekenen.
Snellezen Elke dag wordt van je verwacht dat je informatie in je opneemt, analyseert en dit ook kunt reproduceren. Dit leerproces gaat niet altijd vlekkeloos. Met een cursus Snellezen leer je technieken om effectiever en efficiënter te lezen en onthouden.
Alle producten uit het magazine zijn te vinden op slim.nl/slimberichten.
Vaak wordt gedacht dat online leren alleen individueel kan, maar e-learning kan ook in een groep. Pieter noemt de e-learning cursus Snellezen van MTcompany (zie kader) als voorbeeld daarvan: ‘Met de rapportmodule van Snellezen heeft een docent inzicht in de voortgang en de resultaten van iedere leerling: de leerlingen werken individueel maar zijn als groep te volgen.’
Jonge ondernemers In het prille begin van e-learning waren het vaak docenten zelf die digitale leercontent ontwikkelden. Muiswerk is het bekendste voorbeeld. Pieter: ‘De oprichters hebben een lange geschiedenis in het onderwijs en het bedrijf geldt als één van de innovators
Slim.nlberichten 13
E-learning bij Slim.nl
op dit gebied.’ Frappant genoeg zijn het tegenwoordig vooral de voormalig studenten die e-learningprogramma’s ontwikkelen. ‘De oprichters van Slimleren.nl bijvoorbeeld, en de mensen achter Studyflow (zie kader) zijn jonge ondernemers’, vertelt hij. Studyflow is een online leeromgeving voor rekenen en wiskunde waaraan gaming-elementen en sociale netwerken zijn toegevoegd. Leerlingen loggen in op de website waar ze kunnen oefenen. Ze krijgen een eindcijfer en een analyse van hun sterke en zwakke punten. Daarna kan er vervolgens specifiek per onderwerp worden doorgeoefend. De leerlingen kunnen op hun eigen tempo en niveau hun rekenvaardigheden ontwikkelen en onderhouden. Docenten zien op hun eigen dashboard in één oogopslag in hoeverre het gewenste
Ook voor gebruik op school Een docent kan leerlingen en hun ouders enthousiasmeren voor bepaalde software en hen attenderen op de mogelijk heden van Slim.nl. De e-learningproducten van Slim.nl zijn ook vaak via een schoollicentie beschikbaar via SLBdiensten. Gaat je interesse hier naar uit, neem dan contact op met de ICT-afdeling van de school. Zij weten hoe school licenties bij SLBdiensten, het ‘zusje’ van Slim.nl voor schoolbrede softwarelicenties, besteld kunnen worden. Of neem contact op met servicedesk@slbdiensten.nl.
14 Slim.nlberichten
referentieniveau wordt beheerst en voor welke onderwerpen een leerling extra hulp nodig heeft. ‘Onze missie is om de meest motiverende en persoonlijke leer omgeving ter wereld te bouwen’, zegt oprichter en directeur van Studyflow Edo van Royen vol enthousiasme. Hij begon het bedrijf, zoals hij zegt: ‘Uit frustratie over het achterblijven van technologie in het klaslokaal. Wanneer je oefenstof digitaal gaat aanbieden, is er ontzettend veel mogelijk. Als de les altijd in jouw tempo gaat en op jouw kennisniveau is afgestemd, dan loop je niet vast en is er geen frustratie. Leerlingen haken af omdat ze het leren saai vinden. Niet om het leren zelf, want dat is waanzinnig leuk, maar omdat ze vast komen te zitten. Dat probleem lossen wij met e-learning op.’ Een logisch vervolg op de ontwikkelingen in het e-learningportfolio van Slim.nl, is learning analytics, software waarmee de juiste analyse van leerprocessen kan worden gemaakt. Pieter: ‘Alle e-learning programma’s van SLBdiensten en Slim.nl bieden learning analytics: het meten, verzamelen, analyseren en rapporteren van de data, om leerresultaten inzichtelijk te maken. Als een leerling steeds hetzelfde type fout maakt, kan dat patroon met data-analyse worden herkend. Dat is met recht datagestuurd onderwijs.’
Meer weten? Pieter Oosterhof, pieter.oosterhof@slbdiensten.nl
Zo gebruik ik Studyflow
Differentiëren is het toverwoord Raymond Spruijt is vakcoördinator Techniek Bovenbouw, docent rekenen en wiskunde op SG Pantha Rei in Amstelveen. School voor VMBO-BB, KB, GL en mavo. Hij is een enthousiaste gebruiker van Studyflow. Waarom, dat kan hij snel uitleggen. ‘Via het dashboard heb ik in één oogopslag het overzicht. Die helikopterview is onmisbaar voor goed (gedifferentieerd) onderwijs. Ik kan, zonder veel inspanning, meteen de vinger op de zere plek leggen. Als een leerling bijvoorbeeld binnen het domein verhoudingen iets niet beheerst, dan kan ik zien wat hij niet snapt: breuken optellen of breuken delen. Deze diepgang is belangrijk voor een docent om echt te kunnen differentiëren.’ ‘Het sterke van Studyflow vind ik dat de relatie tussen “besteedde tijd” versus “voortgang” zichtbaar is. Denk maar aan een matrix met op de verticale as “tijd” en op de horizontale as “voortgang”. Een leerling links onderin de matrix heeft geen tijd aan de lesstof besteed en geen voortgang geboekt. Dat is begrijpelijk, hij heeft er niets aan gedaan. Wanneer een leerling veel tijd heeft besteed aan de lesstof maar weinig voortgang heeft gemaakt, dan heeft hij veel struikelblokken. Zo’n leerling zet zich echt in en heeft hulp nodig. En dan zijn er nog de leerlingen die weinig tijd hebben gespendeerd en toch veel voortgang boeken. Ik kan met behulp van deze differentiatie de leerling die het onderdeel beheerst, koppelen aan een leerling die het niet beheerst zodat ze van elkaar kunnen leren. De zwakke rekenaars neem ik zelf even apart en bespreek met hen een gezamenlijk onderwerp. Onder tussen kan de rest van de klas in eigen tempo doorgaan.’
Raymond Spruijt: ‘Studyflow toont aan of iemand wel of niet de stof beheerst.’ ‘Daarnaast wordt de leerling met behulp van e-learning gecorrigeerd op het moment dat hij het fout doet. Als je de leerlingen sommen laat maken uit een boek, moet je het werk nakijken. Dat kost allemaal veel tijd, laat staan dat je de resultaten kunt analyseren om vervolgens te kunnen differentiëren. Nog belangrijker is dat je de leerling moet afleren wat hij verkeerd aangeleerd heeft en moet aanleren hoe het wel moet. Met Studyflow kan een leerling niet verder als het fout gaat. Hij wordt op zijn fout gewezen en kan binnen Studyflow om uitleg vragen. Komt de leerling er dan nog niet uit, dan zie ik dat op het dashboard als een blokkade en neem ik de leerling de volgende les apart om het onderwerp te bespreken. Studyflow houdt ook bij hoe vaak de leerling op de uitlegknop heeft gedrukt. Ook dat levert interessante data op. Wie snel werkt en niet op de uitlegknop heeft gedrukt, snapt het dus heel goed. Wie er langer over heeft gedaan en drie keer om uitleg heeft gevraagd, is op de goede weg. Studyflow toont dus aan of iemand wel of niet de stof beheerst, in elk geval voor de meting op dat moment.’
Slim.nlberichten 15
Leverancier vertelt Van tekst naar spraak
Xander, Claire en Audrey lezen voor Kinderen met dyslexie hebben moeite met lezen, schrijven en spellen. Leren wordt dan lastig. Opdidakt Supplies is producent en leverancier van dyslexiehulpmiddelen voor het onderwijs, waaronder het programma ClaroRead. Deze software helpt bij het lezen, bekijken, controleren, corrigeren en opmaken van tekst.
Lezen is vaak het grootste probleem voor dyslectische leerlingen. Met ClaroRead kunnen leerlingen een tekst lezen en tegelijkertijd luisteren naar een computerstem. Daardoor gaat het lezen
Speciale aanbieding! Vaak schaffen leerlingen het programma ook aan voor thuis via Slim.nl. Dat kan met behulp van een speciale usb-stick. Nu met extra korting verkrijgbaar! Daarmee hoeft het programma dus niet geïnstalleerd te worden, de usb-stick kan in iedere pc geplugd worden.
Alle producten uit het magazine zijn te vinden op slim.nl/slimberichten. Wil je het ook op school gebruiken? Ga hiervoor naar de ICT-afdeling op school. Zij weten hoe een schoollicentie voor ClaroRead besteld kan worden bij SLBdiensten.
16 Slim.nlberichten
gemakkelijker. De leerling krijgt zowel auditief als visueel informatie binnen en dat ondersteunt elkaar. ClaroRead leest voor in verschillende talen en de getypte woorden en zinnen worden direct en met een natuurlijke stem uitgesproken – door Xander of Claire voor Nederlands of Audrey voor Frans en Daniel voor Engels. Uniek is de integratie met elk programma dat op de computer geïnstalleerd is. Zo kan bijna alle tekst op de computer voorgelezen worden. Er zijn meerdere tools, zoals een spellingscorrector, de mogelijkheid om teksten te laten samenvatten, de tekst te vergroten, het lettertype aan te passen en om verschillende achtergrondkleuren toe te passen. Leerlingen krijgen vaak hoofdpijn van de inspanning die het kost om te lezen. Blauwe letters op een crêmekleurige-achtergrond bijvoorbeeld leest meestal prettiger dan het traditionele wit en zwart.
Meer weten? servicedesk@slbdiensten Mari-Anne van der Poel, m.a.vander.poel@maaslandcollege.nl
Zo gebruik ik ClaroRead
Heel gebruiksvriendelijk Mari-Anne van der Poel is docent Engels op het Maasland College in Oss. ‘Elk jaar zijn er bij ons op school ongeveer 170 leerlingen met dyslexie. Het merendeel van hen kiest voor ClaroRead. Het programma staat bij ons op elke computer, we hebben een schoollicentie. We zijn daartoe overgegaan omdat de groep ClaroRead-gebruikers elk jaar groeit. De meeste kinderen willen pas in de bovenbouw leren met ClaroRead en voorleesboeken. Brugklassers willen liever nog niet opvallen met een eigen laptop.’ Ieder kind kan snel leren werken met ClaroRead, stelt Mari-Anne. ‘Het is heel gebruiksvriendelijk. Je start het op en de menubalk spreekt voor zich. De leerling hoeft geen dik cursusboek door te worstelen.’ ClaroRead biedt cursussen aan om goed met het programma te leren werken. ‘Ik heb zelf ook de cursus gedaan, je leert bijvoorbeeld hoe je moet inscannen. Maar uiteindelijk is alles heel duidelijk.’
Mari-Anne van der Poel: ‘Je start het op en de menubalk spreekt voor zich.’ Op het Maasland College moet een kind minimaal een half jaar met het programma gewerkt hebben, voordat hij er examen mee kan doen. Mari-Anne: ‘Dat is ook een exameneis. Er kan namelijk altijd een systeemfout optreden, bijvoorbeeld dat een tekst niet goed wordt ingelezen. Dan raakt een kind vaak in paniek. Maar als je dat al een keertje hebt meegemaakt, weet je wat je dan moet doen. Er moet even geoefend worden, dat is voor alle zekerheid, want het gaat niet vaak fout.’
Slim.nlberichten 17
Leren & Certificeren Je kunt alleen maar winnen
Certificeer je in Office-vaardigheden Wie het Office-pakket in de vingers heeft, kan aanzienlijk betere werkstukken maken, sterkere presentaties geven en tegelijkertijd veel tijd besparen. De benodigde vaardigheden kunnen worden geleerd op de IT Academy, de online leeromgeving van Microsoft. De Academy is toegankelijk voor leerlingen én docenten.
Ilonka van der Knaap is docent IT Academy op het Anna van Rijn College in Nieuwegein. Ze mag vaak haar opwachting maken als het gaat om te vertellen over haar ervaringen met leren aan de IT Academy en de Microsoft Office Specialist-examens. Niet verbazingwekkend, want ze kan met veel enthousiasme én kennis praten over deze vorm van e-learning. ‘In het voortgezet onderwijs is in de regel weinig aandacht voor ICT’, zegt Ilonka. ‘Een gemiste kans, want in het vervolgonderwijs en elk bedrijf wordt met ICT gewerkt. ICT is de toekomst.’ Het Anna van Rijn College biedt de leerlingen leren op maat. ICT speelt daarin een voorname rol. Twee jaar geleden introduceerde men laptops op school. Tegelijkertijd onderkende de directie dat ICT in het onderwijs invoeren in de eerste plaats betekent dat de docenten over de nodige ICT-vaardigheden moeten beschikken. ‘Ik ben sportlerares’, vertelt Ilonka. ‘Maar ik heb veel belangstelling voor ICT. Toen er docenten werden gezocht om zich specifiek bezig te houden met de IT Academy op school, greep ik mijn kans.’ Nadat ze zich eerst zelf schoolde in Office 2010 (en later 2013), kon ze met de opgedane kennis docenten van haar school begeleiden die ook een cursus aan de IT Academy wilden doen. Weer een jaar later konden de eerste leerlingen zich inschrijven en opgaan voor het examen Microsoft Office Specialist om een certificaat Word, Excel, Outlook of PowerPoint te behalen.
Pittig examen IT Academy maakt deel uit van het zogenaamde Talent programma op het college. ‘De kinderen kiezen voor een 18 Slim.nlberichten
Ilonka van der Knaap: ‘Hoe voeg je een bitmappatroon toe? Hoe voer je een staafgrafiek in? En dat alles zo snel mogelijk!’ opleiding aan de IT Academy’, vertelt Ilonka. ‘Het is niet verplicht. Ze doen het naast hun gewone schoolwerk. Dat zegt meteen veel over hun motivatie.’ Een leerling kan zich inschrijven en les krijgen op zijn of haar eigen niveau. Ze kunnen ook thuis oefenen met hun laptop of computer. ‘In de klas zitten leerlingen van alle verschillende niveau’s. Iedereen kan zelfstandig en op zijn eigen niveau oefenen.’ Ilonka adviseert de leerlingen om te beginnen met PowerPoint. ‘Veel leerlingen kunnen al wat in PowerPoint en het is leuk om te leren werken met beeld, animaties en muziek. Dan is de kans op succes het grootst.’ Inschrijven voor de IT Academy is niet vrijblijvend. ‘Je moet in elk geval één keer examen doen’, zegt Ilonka. ‘En dat examen is behoorlijk pittig.’ Om te zorgen dat iedereen die opgaat voor een certificaat goed beslagen ten ijs komt, heeft ze een uitgebreide lijst samengesteld van vragen die je op het examen kunt verwachten.
‘Hoe voeg je een bitmappatroon toe, hoe voer je een staafkolom in’, somt ze enkele vragen op. ‘En dat alles zo snel mogelijk, want snelheid is ook belangrijk bij het examen.’ De leerlingen nemen de certificering uiterst serieus. ‘Ze worden erdoor gegrepen’, vertelt Ilonka. ‘Als ze een examen hebben gehaald, willen ze door voor meer certificaten. De oudere leerlingen weten dat ze in een vervolgstudie vrijstelling kunnen krijgen dankzij de al behaalde certificering en realiseren zich ook dat certificaten niet meer mogen ontbreken op hun cv. Maar ook de leerlingen van twaalf jaar zijn gebrand op een goed resultaat. Ze zijn echt heel blij als ze hun examen hebben gehaald.’ Leerlingen kunnen zelf het moment kiezen waarop ze examen willen doen. ‘We hebben een officieel lokaal, volgens de richtlijnen van Certiport, het bedrijf dat namens Microsoft de examens afneemt. We hebben een aantal keer per jaar examen en daar kunnen ze op intekenen.’ Het zijn heel spannende tien seconden, na het afsluiten van het examen en het wachten op de uitslag die op het computer scherm verschijnt. ‘Wie het gehaald heeft, begint te juichen’, lacht ze. ‘Dat is het leuke van dit examen, je kunt alleen maar winnen. Want voor wie het niet gehaald heeft, is niets verloren. Gewoon nog wat extra oefenen en het dan opnieuw proberen.’ Het examen is ook een benchmark, een moment van toetsing om te weten wat je kunt en wat nog niet. ‘Kinderen zijn daarin meer onbevangen dan docenten. Docenten willen toch graag
Kort en helder Leren voor het Microsoft Office Specialist (MOS)examen voor het MOS-certificaat kan op de IT Academy, de online leeromgeving van Microsoft, maar ook door zelfstudie met behulp van de MOS-boeken van Van Buurt ICT. Deze boeken leren studenten werken met de drie meest gebruikte Office-programma’s, Word, Excel en PowerPoint. De uitleg is kort en helder en wordt ondersteund door veel praktische opdrachten en duidelijke illustraties. Via de Microsoft-school overeenkomst heeft elke VO- en MBO-instelling en dus ook de leerlingen en docenten gratis toegang tot het lesmateriaal in de Microsoft IT Academy.
Het MOS-boek van Van Buurt ICT bestellen? Kijk op slim.nl/slimberichten.
Tip Laat de leerlingen beginnen met PowerPoint. Het is leuk om te werken met beeld, animaties en muziek. De kans op succes is dan het grootst.
alles in één keer goed doen.’ Dat verschil speelt ook tussen jongens en meisjes. ‘De meisjes leren iets grondiger dan de jongens. Ze vinden het even leuk, maar hebben een andere aanpak, wat degelijker. Jongens gaan gewoon eens examen doen om te kijken wat ze kunnen. Het is een verschil, maar het werkt alle twee.’ Leerlingen kunnen geheel zelfstandig aan de IT Academy studeren, maar dat blijkt in de praktijk lastig vol te houden. Ilonka: ‘In een klas kun je elkaar steunen en houd je elkaar gemotiveerd. Als de één het haalt, wil de ander het ook kunnen.’ Docenten daarentegen studeren wel meer zelfstandig, maar kunnen ook enkele klassikale lessen volgen. ‘Binnenkort starten we met een opleiding voor Excel 2013. Daar is nu al veel belangstelling voor. Er kan ontzettend veel met Office-producten. Een brief opstellen aan heel de klas, met ieders eigen naam erboven. Een animatie toevoegen aan een andere animatie, muziek opnemen of je eigen stem, en bewegend beeld presenteren. Al menig docent hier op school heeft de IT-vaardigheden op een dusdanig niveau dat hij zijn lessen op video kan zetten en online in de elektronische leeromgeving kan plaatsen, zodat de leerlingen thuis de les nog eens tot zich kunnen nemen.’
Doe mee! Wil je de Microsoft Office Specialist-examens of IT Academy aanbieden aan je studenten, neem dan contact op met Ymke Manders, Product Manager Leren & Certificeren via ymke.manders@slbdiensten.nl.
Meer weten? Ilonka van der Knaap, I.vanderKnaap@annavanrijn.nl
Slim.nlberichten 19
Leren & Certificeren Zorg ervoor dat uw studenten alles uit Office halen én dat ze zich certificeren!
Waarom certificeren? Goede ICT-vaardigheden zijn steeds belangrijker voor studenten en docenten. Studenten onderscheiden zich middels internationaal erkende Microsoft Office-certifice ringen in Word, Excel en PowerPoint van hun studiegenoten. Voor docenten is het een prachtige t oevoeging op het CV.
Meer weten over Microsoft-certificering? Binnen SLBdiensten besteden we veel aandacht aan het belang van Microsoft-certificeringen en alle onder steunende materialen (zoals het cursusmateriaal uit de Microsoft IT Academy) die helpen om studenten voor te bereiden op het examen. Onder de noemer Leren & Certificeren voorzien wij u graag van informatie over alle leermogelijkheden die we aanbieden, inclusief internationaal erkende examens.
Aanspreekpunt Ymke Manders is als Product Manager Leren & Certificeren uw aanspreekpunt binnen SLBdiensten. U kunt haar voor al uw vragen over IT Academy en certificeren bereiken via servicedesk@slbdiensten.nl en telefoonnummer 020-4201396.
Nieuwsbrief Maandelijks brengen wij een exclusieve nieuwsbrief uit over Leren & Certificeren. Wilt u deze ontvangen, stuur dan een e-mail naar servicedesk@slbdiensten.nl met als onderwerp ‘leren’ en wij melden u aan.
Trainingen en evenementen SLBdiensten organiseert regelmatig trainingen en evenementen over IT Academy en certificeren. Dat doen wij op diverse locaties. Bekijkt u voor het actuele overzicht de agenda op slbdiensten.nl.
Partners Wij helpen u ook graag op weg eventueel met behulp van trainings- en supportpartners.