Fokus Moderne Industrie

D I T D O S SI ER WO R DT G EP U BL I C EER D D O O R S M AR T M ED I A EN VALT N I E T O N D ER D E V ER AN T WO O R D EL I J K H EI D VAN D E R ED A C T I E VAN G A Z E T VAN AN T WER PEN

MODERNE INDUSTRIE BOUWEN AAN DE TOEKOMST

MAART 2017

WOUTER DE GEEST Slim samenwerken houdt Antwerpen op voorplan

CLAIRE TILLEKAERTS Werk blijven maken van onze logistieke troeven

CHEMISCHE INDUSTRIE Een cruciale steunpilaar

Innovatie Kringloopeconomie

Industrie 4.0 Veel meer dan een marketingterm

Afval

Ermee leren omgaan

FERNAND HUTS

‘We hebben uitstekend geschoolde mensen, dat is een grote troef. Voor wie wil ondernemen, zijn er volgens mij in Vlaanderen dus nog opportuniteiten met hopen.’

Lees meer op fokus-online.be

#moderneindustrie

Direct inzetbare techniekers met ervaring! info@yontec.be -

ð&#x;“žð&#x;“ž+32(0)11-87.09.74 - www.yontec.be

2

FOKUS-ONLINE.BE

EDITORIAL WOUTER DE GEEST

Slim samenwerken houdt Antwerpen op voorplan Antwerpen heeft de ambitie om de slimste digitale stad van Europa te worden. Wouter De Geest, gedelegeerd bestuurder van BASF Antwerpen, vindt dat de metropool alle troeven in huis heeft om dat doel te bereiken.

TEKST WOUTER DE GEEST, GEDELEGEERD BESTUURDER BASF

Veel leesplezier

Arash Tavakoli, Project Manager arash.tavakoli@smartmediaagency.be

COLOFON  FOKUS-ONLINE.BE

verbruik slechts met 40 procent is toegenomen. We beperken afval, omdat we nevenstromen en overtollige energie elders in het productieproces nuttig hergebruiken. Geen enkele industrie doet ons dat voor. Digitale technologieën zullen ons helpen om in polepositie te blijven. hebben we de nodige troeven om op het voorplan te treden. Havenstad Antwerpen heeft een stevige reputatie te verdedigen.

We mogen geen kansen laten liggen.

Vóór de Googles of Apples zich op onze logistieke en maritieme businessmodellen storten, moeten we zelf digitaal ondernemerschap tonen en oplossingen uitwerken. Projecten als NxtPort – een project waarvoor verschillende bedrijven in de Antwerpse haven de krachten bundelen – bewijzen dat dat mogelijk is. Door uitwisseling en een slim gebruik van data kunnen we een snellere logistieke afhandeling garanderen.

OOK ALS REGIO

I

n januari nam Antwerpen de eerste slimme verkeersborden in gebruik. Dat soort nieuws stemt mij hoopvol. Een concreet mobiliteitsprobleem in de stad krijgt een oplossing op maat, dankzij technologische innovatie. Dat is de weg die we moeten inslaan.

industrie trekt volop de kaart van digitalisering. Willen we het verschil blijven maken op wereldvlak, dan moet onze productie nóg energie-efficiënter, betrouwbaarder en duurzamer. Op vele vlakken zijn we al koploper. Sinds 1990 is de totale productie van de sector verdrievoudigd, terwijl het energieOOK DE CHEMISCHE

samenwerking.

Voor haar slimme verkeersborden werkt de stad samen met Rombit,

HET SLEUTELWOORD IS

een jong technologiebedrijf uit het Antwerpse. Dat illustreert dat de digitale revolutie waarde kan creëren voor grote en kleine ondernemingen.

Grote ondernemingen zijn constant op zoek naar inzichten om processen nóg te verbeteren en competitief te blijven. Start-ups op hun beurt kijken

Breng grote bedrijven en start-ups samen en de chemie doet zijn werk uit naar markten om hun creativiteit en technologische knowhow in de praktijk om te zetten. Breng de twee samen en de chemie doet zijn werk.

Maakcampussen geven co-creatie een duwtje in de rug. Op hotspots als BlueGate Antwerp steken starters, kmo’s, grote bedrijven en kennisinstituten de koppen bij elkaar

en leggen we vandaag de fundamenten voor morgen. Bijvoorbeeld via BlueChem, de incubator voor duurzame chemie op de terreinen van BlueGate Antwerp. Via onderzoek en innovatie zal de chemie blijven zoeken naar oplossingen, die een antwoord bieden op de maatschappelijke uitdagingen van vandaag: klimaat, mobiliteit...

PRODUCTIELEIDER:

onderwijs zie ik een rol weggelegd. Willen we de digitale revolutie waarmaken, hebben we daar de juiste mensen voor nodig. In vele huidige en toekomstige jobs is technologische kennis een basisvereiste. Creativiteit, initiatief en flexibiliteit worden alsmaar belangrijker.

Onderwijs, overheid en bedrijfsleven moeten samen nadenken hoe ze talent opleiden en duurzaam inzetten gedurende een hele loopbaan.

COVERBEELD:

OOK VOOR HET

Ruben Lancksweerdt HOOFDREDACTIE: Elke Ramsdonck TEKST: Frederic Petitjean Niels Rouvrois Thijs Roelen Thomas Schurmans VORMGEVING: Baïdy Ly DRUKKERIJ: Corelio SMART MEDIA AGENCY BE Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40 meerinfo@smartmediaagency.be

troeven in huis: een stevige traditie als economische topregio, beloftevolle start-ups en een beleid dat ondernemerschap ondersteunt. Zeker als havenstad, zou het zonde zijn om de boot te missen.

WE HEBBEN ALLE

LEES MEER...

redactie@smartmediaagency.be

DIT IS SMART MEDIA Smart Media is een topspeler op het gebied van content marketing en native advertising. Onze campagnes worden zowel

04 Digitale innovatie en circulaire economie

digitaal als in belanghebbende kranten

05 Na één, twee en drie nu Industrie 4.0

verspreid. Onze basisgedachte is een sterke

06 De ‘chemical attraction’ tussen België en de chemie

focus op het onderwerp. Door creatieve

08 Profielinterview: Fernand Huts 10

Afval wordt grondstof

11

Alles voor de veiligheid

04

05

Futuristisch bouwen

14

Werk blijven maken van onze logistieke troeven

versterken en creëren we waarde voor uw doelgroep. Door kwalitatief hoge content

12 Industrie versus mens en milieu 13

media-oplossingen helpen we u uw merk

zorgen wij ervoor dat uw klanten, onze

06

10

lezers, actie ondernemen.

Creating a life-changing impact through partnerships μS/cm

m

fact

mm

°C

m3/h bar

Continuous detection of process and product properties in the plant Process instrumentation – technology driven by KROHNE • Complete product portfolio, solutions and services for all industries, worldwide • Pressure, temperature, flow, level measurement and process analysis • Optimal integration into processes through deep application knowledge

products

Kaneka realizes dreams through science.

Kaneka Belgium nv maakt deel uit van Kaneka Corporation, een technologiegedreven bedrijf, met hoofdzetel in Japan. Wij zijn actief in een breed spectrum van markten, van scheikundige grondstoffen, functionele en geschuimde kunststoffen, voedingsproducten en life sciences tot elektrische materialen en synthetische vezels.

Providing global solutions and partnerships.

Als internationale productieorganisatie bieden we het antwoord op de uitdagingen van deze tijd. In al onze activiteiten staan innovatie, veiligheid en milieubewust denken voorop. We engageren ons ten volle om toekomstgerichte oplossingen aan te reiken en geloven hierbij oprecht in sterke partnerships.

Voor onze vestiging in Westerlo-Oevel zijn wij op zoek naar nieuwe medewerkers om onze organisatie te versterken!

Bezoek onze website en ontdek de ‘partnerships’ die wij je te bieden hebben.

solutions services KROHNE Belgium NV Noordkustlaan 17, 1702 Groot-Bijfgaarden, krohnebelgium@krohne.com, www.krohne.be

www.kaneka.be/careers

ADVERTORIAL

ADVERTORIAL

Krachtige oplossingen voor uw tijdelijke energiebehoeften Voor al uw tijdelijke projecten biedt Power Solutions u diesel aangedreven generatoren voorzien van de meest recente technologie en nodige randapparatuur.

De generatoren van Power Solutions zijn speciaal ontworpen en gebouwd om ingezet te worden bij tijdelijke projecten. Ze zijn voorzien van een robuuste omkasting, makkelijk transporteerbaar en ook zodanig ontworpen dat ze voor verschillende doeleinden het gewenste elektrische vermogen kunnen leveren.

Wat betekenen onze stroomgeneratoren voor u?

- Tijdelijk of extra stroom, hoe en waar u het wilt - Een “sleutel op de deur” oplossing voor elk project - Altijd een antwoord van een expert - Interventies 24/7 - Onuitputtelijk huurvloot tot meer dan 200MW Bovendien is Power Solutions een grote speler geworden in de internationale power markt.

Ons team heeft jarenlang ervaring in verschillende sectoren waaronder : industrie, nutsbedrijven, mijnbouw, scheepvaart, constructie, evenementen, ...

fike corporation Het fike profiel fike corporation, gestart in 1945 en met hoofdkantoor in Missouri, Verenigde Staten, is een wereldwijd erkende leverancier van technische hoogwaardige, met precisie ontworpen, producten voor toonaangevende bedrijven en ondernemingen in de hele wereld. fike europe bedient de europese markt sinds 1984 vanuit Herentals. fike heeft naast zijn productievestigingen in de Verenigde Staten, België, Wales, canada en india, ook verkoop- en servicekantoren doorheen noordamerika, europa, azië en het Midden-oosten. fike is uitgegroeid tot een internationale organisatie die technische oplossingen biedt voor de beveiliging van installaties en productieprocessen. in het bijzonder produceren wij producten gaande van overdruk- en explosiebeveiliging tot brandblussing en brandalarmsystemen, alsook producten voor de olie- en gasindustrie ter ondersteuning bij het boren naar en afwerken van boorputten. fike maakt producten die helpen bij de verbetering op vlak van operationele procesveiligheid, gaande van het beschermen van mensen en kritische bedrijfsmiddelen tegen schade, tot het verhogen van de efficiëntie in de olieen gasindustrie.

Met ons hoogopgeleid personeel, meer dan 1000 mensen wereldwijd, gecombineerd met een persoonlijk dienstverlening, zorgen wij ervoor dat onze klanten zich geen zorgen moeten maken over eventuele serieuze financiële verliezen of de gevolgen van een verwoestende ramp.

Power Solutions N.V. - Blikstraat 2 - 2110 Wijnegem - T. +32 3 325 88 00 info@powersolutions.eu - www.powersolutions.eu

fike europe toekomstlaan 52 2200 Herentals t.: 014/210031 f.: 014/210743 fike-europe@fike.com www.fike.com

4

FOKUS-ONLINE.BE

UITGELICHT INNOVATIE

Digitale innovatie en circulaire economie De Antwerpse economie staat sterk. Naast de traditionele stuwmotoren zoals de haven en de diamantsector, blaast er sinds enkele jaren ook een stevige innovatieve wind door de stad. “Inzetten op digitale innovatie en circulaire economie is de boodschap”, klinkt het.

TEKST NIELS ROUVROIS

D

e Antwerpse economie staat anno 2016 stevig in haar schoenen. De haven, de retailsector, de chemische industrie en de diamantsector vervullen met succes hun voortrekkersrol.

Sinds enkele jaren trekt Antwerpen ook met volle overtuiging de kaart van innovatie. En dat is een weldoordachte keuze. Een studie naar de groeiclusters in de economie bracht begin vorig jaar twee cruciale pijlers aan het licht: digitale innovatie en circulaire economie, ook wel kringloopeconomie genoemd. “Antwerpen is de economische motor van Vlaanderen”, aldus Guido Muelenaer, manager strategie en innovatie aan het departement business & innovation van de stad Antwerpen. “Maar in de economie mag je nooit op je lauweren rusten. Wat is er nieuw?

Hoe kunnen we de sterkhouders ook sterk houden? We mogen absoluut niet achterop geraken. Daarom zetten we nu al jaren sterk in op digitale innovatie en circulaire economie.” gestuwd door de razendsnelle technologische evolutie, de laatste jaren sterk aan belang gewonnen. “Digitale innovatie gaat veel verder dan een paar applicaties op een smartphone”, vertelt Muelenaer. Het Internet of Things speelt in het bedrijfsleven en de industrie een steeds grotere rol. Apparaten en machines worden met elkaar en met het internet verbonden en worden zo ‘slimme’ apparaten die met elkaar kunnen communiceren en werken.

Muelenaer: “Een aantal jaren gele-

den stonden we in de achterhoede op dat vlak. Brussel en Gent waren de koplopers voor digitale start-ups. Wij hebben die koppositie wat de startups betreft, nu overgenomen.”

inzetten op de binnenvaart, die een groot ecologisch voordeel biedt.”

Digitale innovatie gaat veel verder dan een paar applicaties op een smartphone

een goed voorbeeld van de ecologische weg die Antwerpen is ingeslagen, maar daar blijft het niet bij. De warmtekrachtcentrales die we steeds meer in de Antwerpse industrie zien, wekken op een efficiënte manier tegelijk warmte en elektriciteit op. Onder andere BASF en Total maken gebruik van de ecologisch zeer gewaardeerde centrales. “Er staan nog enkele grote installaties in de Antwerpse chemie in en rond de haven opgesteld”, aldus Daan Curvers, directeur van COGEN Vlaanderen. “Milieu is één van de belangrijke drivers achter energie-efficiëntie. De CO2-besparing die gepaard gaat met warmtekrachtinstallaties, is aanzienlijk. Je verbrandt veel minder aardgas om dezelfde processen draaiende te houden.”

- Guido Muelenaer

DE VOORDELEN VAN

zijn ook ecologie en duurzaamheid onlosmakelijk verbonden met het begrip innovatie.

En dan steekt circulaire economie gewillig haar vingertje op. Een per-

NAAST (DIGITALE) TECHNOLOGIE

DIGITALE INNOVATIE HEEFT,

fect voorbeeld daarvan is Blue Gate Antwerp, een eco-effectief bedrijventerrein op amper drie kilometer van de Grote Markt. Muelenaer: “Het vervuilde bedrijventerrein Petroleum Zuid pakken we samen met de steun van Vlaanderen aan. En we spelen volop in op die groeiclusters.

Duurzaamheid en innovatie zijn dan ook cruciale voorwaarden om op de site actief te zijn. Net zoals watergebondenheid. Blue Gate Antwerp ligt aan de Schelde en we zullen sterk

BLUE GATE IS

sites zoals Blue Gate Antwerp zullen ongetwijfeld een positief effect hebben op de Antwerpse economie. “Het is belangrijk dat we een site hebben die een bepaalde aantrekkingskracht heeft”, vertelt Muelenaer. “Onze stuwmotoren moeten we blijven stimuleren, maar we hebben ook innoverende en duurzame plekken nodig. Uitzonderlijke sites zoals Blue Gate Antwerp bieden een toegevoegde waarde. En het slaat aan. Bedrijven beseffen dat ze bepaalde normen moeten halen en moeten bijgevolg steeds minder overtuigd worden van het belang.”

De CO2-besparing die gepaard gaat met de warmtekrachtinstallaties, is aanzienlijk - Daan Curvers

#MODERNEINDUSTRIE

INDUSTRIE TOEKOMST

Na één, twee en drie nu Industrie 4.0 Industrie 4.0, een term die in Duitsland een paar jaar geleden voor het eerst opdook, is veel meer dan een holle marketingterm. Het is de toekomst en in sommige gevallen al realiteit, waar industriële bedrijven zich naar moeten aanpassen en herinrichten. “In sommige sectoren kan het zijn dat het volledige businessmodel op de schop moet.”

TEKST THIJS ROELEN

E

r bestaat geen eenduidige, universele definitie van industrie 4.0.

Op welke website je ook kijkt, met welke ondernemer of wetenschapper je ook spreekt, iedereen zal zijn eigen, licht aangepaste versie geven van wat industrie 4.0 volgens hen is of moet worden. “De vaste kern van het begrip is wel de invloed van de digitale evolutie op de industrie”, legt Leo van de Loock uit, directeur van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen.

het IoT zijn bijvoorbeeld koelkasten, wasmachines of auto’s die zelf aangeven wanneer zij verslijten of wanneer bepaalde onderdelen stuk gaan. Doordat zij via internet in contact staan met de fabriek waar zij vandaan komen, kunnen er automatisch reservestukken of kan er een vervangtoestel besteld worden. Alles zonder tussenkomst van de eigenaar.

en met de wereld verbonden waardoor allerlei nieuwe functionaliteiten ontstaan”, weet Dirk Torfs, algemeen directeur van Flanders Make. Zijn organisatie is als Vlaams, industriegedreven technologisch en innovatief onderzoekscentrum volop bezig met de veranderingen die het IoT voor de industrie teweegbrengt en andersom.

“Producten en diensten vallen bijvoorbeeld samen. Dat is nu al het geval, zelfs zonder industrie 4.0 of IoT. Kijk bijvoorbeeld naar carsharing.

Je betaalt voor een dienst en maakt gebruik van een auto wanneer je wilt, in plaats van zelf een auto te kopen.”

Ook bij printers zie je al vaak dat de printer zelf bijna gratis is, maar dat je vooral betaalt voor de inkt die telkens moet worden bijgevuld.

“PRODUCTEN WORDEN MET elkaar

volgens Torfs in sommige sectoren het hele verdienmodel veranderen. “Er zullen nieuwe businessmodellen ontstaan. Maar daarvoor moet nog een hele weg worden afgelegd. Wij ondersteunen bedrijven via toepassingsgericht onderzoek in die transitie.” In de industrie kan wel dankzij die transitie naar Industrie DIE OMSLAG KAN

Industrie 4.0 is eigenlijk het Internet of Things voor bedrijven - Leo van de Loock

DE DIGITALE EVOLUTIE zorgt er onder meer voor dat er veel meer data beschikbaar zijn door allerlei nieuwe sensoren. Die data zijn dankzij de cloud ook op meerdere plaatsen beschikbaar en krachtigere computers zorgen ervoor dat data gemakkelijker verwerkt kunnen worden.

“De industrie moet en kan wat met al die nieuwe mogelijkheden”, aldus Van de Loock.

4.0 meer geautomatiseerd worden, doordat machines met elkaar en rechtstreeks met klanten communiceren. Dat heeft waarschijnlijk een verschuiving op de arbeidsmarkt tot gevolg, maar niet per se een negatieve. Torfs: “Sommige mensen zullen zich moeten omscholen, ja. Er zal afbouw zijn door automatisering, maar ook opbouw.”

HOE DIE OPBOUW er dan precies uitziet?

“Ik verwacht dat lagergeschoolden het werk van middengeschoolden kunnen overnemen”, legt Torfs uit. “Middengeschoolden dat van hooggeschoolden, waardoor de hooggeschoolden zich meer kunnen toeleggen op creatieve innovatie.”

Wanneer de transitie bovendien goed wordt aangepakt, zou dat ook effecten kunnen hebben op de productie.

“Productie die nu naar het Oosten is verhuisd, zouden we dankzij die transitie terughalen. Wanneer wij efficiënter kunnen produceren dan zij, zijn we immers weer interessant als productieland.”

dus nog een hele weg te gaan. Het potentieel van industrie 4.0 is volgens de directeur van Flanders Make nog lang niet benut.

“Het is vooral belangrijk dat we tot meer samenwerking tussen bedrijven onderling, maar ook met onderzoekscentra en universiteiten komen om het potentieel te benutten en om in te zetten op economische groei en werkgelegenheid.” Daarnaast moet er volgens Torfs meer digitale kennis van zaken buiten de traditionele kennis binnen bedrijven komen.

“Een derde punt waar nog werk aan is, is de privacy en de vraag wie de rechten over bepaalde data heeft.

Klanten zijn nu nog niet zo snel bereid die data zomaar vrij te geven.”

Wordt vervolgd dus.

‘VLAAMSE ZEEWIERINDUSTRIE’ Zeewier zou de energiebron van de toekomst kunnen zijn. Volgens het consortium SeaConomy kan je in de textielsector zeewier als grondstof gebruiken. In België gebruiken bedrijven zeewier, afkomstig van wilde oogsten uit het buitenland, op kleine schaal. SeaConomy werkt het komende jaar aan een concreet plan van aanpak om een Vlaamse zeewierindustrie te ontwikkelen. Het lokaal kweken en verwerken van zeewier biedt heel wat mogelijkheden.

MAAR, ER IS

VAN DE LOOCK vergelijkt industrie 4.0 voornamelijk met het Internet of Things (IoT), wat inhoudt dat allerlei machines en apparaten met elkaar communiceren via internet.

“Industrie 4.0 is eigenlijk het Internet of Things voor bedrijven”, zegt Van de Loock. Concrete toepassingen van

SEW introduceert Industrie 4.0 in motorreductorfabriek in Graben

CONCRETE ACTIELIJNEN VOOR INDUSTRIE 4.0 Industrie 4.0 heeft een grote impact op bedrijven. Om jou goed voor te bereiden en te ondersteunen heeft de Vlaamse Regering vijf actielijnen uitgewerkt. De regering wil aan de kennisopbouw van Industrie 4.0 werken, het onderzoek en de ontwikkeling van Industrie 4.0 versterken, de concrete toepassing van industrie 4.0 in jouw bedrijf versnellen en versterken, bijdragen tot goede omgevingsvoorwaarden en de internationale samenwerking ondersteunen.

ADVERTORIAL

L O G I S T I E K E A S S I S T E N T H E L P T ‘ É É N - S T U K- S E R I E ’ - A S S E M B L A G E

Tegenwoordig willen bedrijven een motorreductor niet langer als serieproduct aankopen, maar willen ze gepersonaliseerde versies. Maar ze willen geen extra’s betalen voor de opties en slechts de prijs van een serieproduct betalen. Dat heeft SEW opgelost in zijn assemblagefabriek voor permanent evoluerende motorreductoren in Graben-Neudorf door er de recentste Industrie 4.0-technieken toe te passen.

Vaste assemblagelijnen versus flexibele assemblagecellen Om op een economisch verstandige manier te kunnen voldoen aan de klantvraag, heeft men

SEW-EURODRIVE.BE

flexibele assemblagelijnen nodig waarbij het mogelijk moet zijn om klantspecifieke componenten te integreren in klantspecifieke versies.

Ook in motorreductorassemblagefabrieken is dat vandaag mogelijk. Je hebt er grote assemblagecellen opgedeeld in achter elkaar staande ‘werkposten’, waar een medewerker ‘zijn’ onderdelen monteert. Het werkstuk wordt daarna van de ene werkpost naar de andere ‘doorgeschoven’, via een transportsysteem met vaste doorschuiftijden. Deze kan ervoor zorgen dat sommige medewerkers overladen worden met werk, terwijl anderen geen werk hebben.

Flexibele manuele assemblagecellen met automatische assistent-platformen De R&D van SEW heeft deze situatie herbekeken. Startend vanuit de principes van Industrie 4.0 werd een nieuwe werkwijze van assemblagecel opgezet en werden tools ontwikkeld. De ‘basis’ van deze tools op de vloer zijn ‘mobile assistants’: zelfrijdende ergonomische assemblageplatformen. De ‘mobile assistant’ rijdt rond langs de rekken en communiceert onderweg met de oplagesystemen, waardoor monteurs de juiste onderdelen kunnen nemen en monteren. Naast deze basisversie kunnen

er ook andere ‘mobile assistants’ ingeschakeld worden zoals mobiel hulpgereedschap.

Ervaring delen met klanten Met deze nieuwe productiefilosofie en de bijhorende mobiele platformen heeft de SEW fabriek in Graben een belangrijke, door Industrie 4.0 gewenste efficiëntiesprong gemaakt en een flexibel logistiek productieplatform ontwikkeld. Daarmee is SEW klaar om iedere Industrie 4.0 uitdaging samen met zijn klanten te realiseren.

5

6

FOKUS-ONLINE.BE

FOCUS CHEMIE

België is een van de beste landen ter wereld voor fase 1-tests met je geneesmiddel

ANTWERPEN HEEFT ROTTERDAM IN HET VIZIER De haven van Antwerpen is bezig om Rotterdam in te halen als grootste containerhaven ter wereld, schrijft De Morgen. In Rotterdam werden in 2016 12,4 miljoen containers verscheept, een stijging van 1,2 procent. Antwerpen tikt af op ruim tien miljoen, een stijging van 4 procent. Ook de totale haventrafiek in Antwerpen steeg met 3,4 procent, terwijl Rotterdam daar licht achteruit ging. De centrale ligging en de uitdieping van de Schelde zijn debet aan de goede cijfers, net als de gestegen trafiek naar het Verre Oosten.

- Tim Van Hauwermeiren

De ‘chemical attraction’ tussen België en de chemie

De chemische industrie en, bij uitbreiding de farmaceutische en life science-sector, is een cruciale steunpilaar van het Belgisch economische weefsel.

Wat is het belang van deze bedrijven voor ons land, wat heeft België hen te bieden en hoe kunnen we ze in de toekomst hier houden?

TEKST FREDERIC PETITJEAN

BOUW EENS EEN FLES VAN SUIKER Het Nederlandse chemiebedrijf Avantium en BASF gaan drankflessen produceren die uit fructosesiroop gemaakt zijn. Die siroop wordt uit mais, tarwe en bieten gehaald. De bedrijven hopen daarmee drankenproducenten een alternatief te bieden voor plastic flessen. De flessen zullen in Antwerpen geproduceerd worden in een nieuwe fabriek op de BASF-site. Ze moeten vanaf 2021 op de markt komen. Er wordt begonnen met een jaarproductie van vier miljard flessen.

TE WEINIG INNOVATIEVE GENEESMIDDELEN De laatste jaren komen er te weinig baanbrekende geneesmiddelen op de markt en zet de farmaceutische industrie vooral in op ‘dubbels’, kopieën van bestaande middelen voor vaak voorkomende aandoeningen, maar die nauwelijks het verschil maken met wat al bestond. Dat zegt het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie, zo meldt De Standaard. Zo is het al jaren wachten op nieuwe, baanbrekende antibiotica, klaagt het BCFI.

V

an BASF over Bayer en Evonik, van GSK over Thrombogenics tot Janssen Pharmaceutica. Ondanks onze bescheiden afmetingen, is België altijd al oververtegenwoordigd geweest als het over (bio)chemie en pharmaceuticals gaat. De tien grootste farmabedrijven ter wereld hebben allemaal een vestiging in ons land. Van de vijftien grootste chemieconcerns hebben er twaalf hier een productiesite. Daarrond zwermt dan ook nog een heel netwerk van kleinere kmo’s, toeleveranciers en gespecialiseerde bedrijfjes.

(VIB) of het Agentschap Innoveren en Ondernemen zijn er niet overal.

Tel daarbij een zeer goed uitgebouwde subsidiepolitiek en maatregelen als het R&D-krediet, waarbij deels geen sociale zekerheid betaald moet worden voor onderzoekspersoneel, en je begrijpt waarom biofarmabedrijven graag naar België komen.”

NIET ALLEEN IS België goed voor de chemische sector, omgekeerd is dat ook zo. De economische impact kan nauwelijks overschat worden. “Naar omzet per inwoner is België nummer één in de wereld voor chemie en

kunststoffen”, zegt Verreth. “Chemie en farma zijn goed voor een derde van de totale Belgische export. Naar een belangrijke handelspartner als de VS is dat ruim de helft.” De Belgische farma-branche is, na de Duitse, ook de tweede grootste exporteur van de EU, waarbij bijna de helft van de producten bestemd zijn voor buiten Europa. Alles samen biedt de sector bovendien werk aan zo’n 90.000 mensen.

AL BIJ AL doen

de eerste positie in Europa en tweede in de wereld het aantal klinische

DAARNAAST BEKLEDEN WE

DAT BELGIË EN de (bio)chemische en farmasector elkaar zo goed gevonden hebben, heeft te maken met enkele factoren. “Eerst is er onze ligging”, zegt Gert Verreth, communicatieadviseur van Essenscia, de federatie van chemie en life sciences, “zowel geografisch als politiek zitten we in het hart van Europa. Ook de Antwerpse haven en de luchthavens van Zaventem en Luik, die zeer goed uitgerust zijn om farmaceutische producten te verschepen, zijn een belangrijke troef.” Een tweede factor is het hoge kennisniveau van de bevolking. Ongeveer de helft van de mensen in de chemie en life sciences heeft minstens een bachelor-diploma. “Zeker in de R&D, zowat de motor van alles, is het levensbelangrijk om hoogopgeleide mensen aan te trekken.”

EEN ANDER BELANGRIJK pluspunt van België: onze overheid. Volgens Tim Van Hauwermeiren, managing director van het biofarmaceutische bedrijf argenX uit Zwijnaarde worden onze instituten benijd door het buitenland.

“Instituten als het Agentschap voor Wetenschap en Technologie (IWT), het Vlaams Instituut Biotechnologie

De chemie is een strategische sector om de klimaatuitdaging aan te pakken - Gert Verreth

studies per inwoner. Daardoor is ons land ook koploper in klinische testen, de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen.

“Dat komt onder meer door de goede en snelle werking van de farma-regulator in België”, zegt Van Hauwermeiren. “Daardoor is België een van de beste landen ter wereld om fase 1-tests te doen met je kandidaatgeneesmiddel.” onze chemische industrie en life sciences het dus behoorlijk goed. Dat wil echter niet zeggen dat er geen aandachtspunten zijn voor de toekomst. Van Hauwermeiren: “De concurrentie is mondiaal en iedereen kan kennis verwerven.

Dat betekent dat innovatie en creativiteit almaar belangrijker zullen worden, daar ligt dus een belangrijke taak voor het onderwijs.” Ten tweede noemt hij het zeer versnipperde financieringslandschap met veel kleine fondsen. “Het zou goed zijn als er meer coherentie komt, met kapitaalkrachtigere Belgische fondsen, die een bedrijf echt in een volgend stadium kunnen duwen.”

UITDAGINGEN ZIJN VOOR Verreth eerder ‘opportuniteiten’: “Zo is de chemie een strategische sector om de klimaatuitdaging aan te pakken”, zegt hij. “Efficiëntere batterijen, betere zonnecellen, krachtigere windturbines, slimme materialen die het energieverbruik doen dalen… Ze doen allemaal een beroep op chemische componenten. Daarnaast zie ik ook een voortrekkersrol in de digitalisering en robotica, met efficiëntere productie-installaties en big data die ingezet worden voor wetenschappelijk onderzoek.” De toekomst zal dus nog een tijdje aan de chemie zijn.

Wie is het?

Dat zóu u moeten weten.* Weten wie waar en wanneer is. Weten wat ze komen doen. Heras Smart Access is het meest eenvoudige systeem voor toegangscontrole én tijdsregistratie van werfpersoneel. Vanaf elke plek, één draadloze cloudoplossing, plug and play. Met Construbadge-koppeling. * Deze uitzendkracht werkt op de bouwplaats in opdracht van een onderaannemer.

www.heras-mobile.be/smartaccess

DAKWERKEN BETONRENOVATIE GEVEL- EN TERRASRENOVATIE VLOERSYSTEMEN SCHILDERWERKEN EN COATINGS WATERDICHTINGSSYSTEMEN INDUSTRIËLE RENOVATIE

Renoveren en beschermen voor de toekomst Group Suerickx bekleedt een unieke positie in België als betrouwbare, gespecialiseerde en flexibele partner voor het bieden van hoogkwalitatieve diensten op maat bij renovatie en bescherming van gebouwen en installaties. Als geïntegreerde medespeler nemen wij uw renovatie- en onderhoudszorgen over.

360° Onderhoud en renovatie van uw industriële site

360° Coördinator van werken voor appartementsgebouwen

Bij Suerickx Industrial kan u terecht voor totaalprojecten van onderhoud en renovatie van uw industriële sites en gebouwen.

De continuïteit van uw processen wordt gegarandeerd door een efficiënte planning en een bewezen track record van werken tijdens shutdowns.

Suerickx Condominium zorgt ervoor dat uw appartementsgebouw of domein in mede-eigendom altijd in perfecte conditie is. Schakel ons in voor onderhouds- en herstellingswerken of voor een totaalrenovatie.

In elke industriële sector respecteren wij de normen, wetgeving en specificaties en hanteren we een aanpak op maat. Door strenge veiligheidsnormen te hanteren, aandacht te hebben voor de gezondheid van uw en onze medewerkers en met een open communicatiebeleid voert Suerickx Industrial succesvolle projecten uit. www.suerickx-industrial.be

Group Suerickx HQ - Toekomstlaan 6A - 2200 Herentals Vestiging Haven Antwerpen - Vosseschijnstraat - 2030 Antwerpen

Suerickx Condominium begrijpt hoe de relatie tussen de medeeigenaars, de bewoners en de syndicus van een gebouw werkt.

Consensus, communicatie, kwaliteit, snelheid en minimale overlast zijn de belangrijkste elementen waarover wij moeten waken als aannemer voor appartementsgebouwen. Daarom passen wij ons hele proces hierop aan. www.suerickx-condominium.be

RENOVATIEMANAGEMENT

www.groupsuerickx.be - info@groupsuerickx.be T 014 24 88 24 - F 014 24 88 25

8

PROFIELINTERVIEW FERNAND HUTS

FOKUS-ONLINE.BE

‘Tonnen zijn blijkbaar sexy’

Selfmade man, notoir tegenstander van de wet-Major, kunstverzamelaar en mecenas. Maar toch vooral: de topman van de logistieke reus Katoen Natie. Weinig mensen die de veranderingen in de industrie zo van nabij meemaken als Fernand Huts. “Voor ondernemers zijn er hier nog hopen opportuniteiten.”

TEKST FREDERIC PETITJEAN FOTO THOMAS SCHURMANS

W

e ontmoeten Fernand Huts, die eigenlijk in GrootBrittannië woont, in z’n Belgische pied-à-terre in Sint-GillisWaas, niet zo ver van de Antwerpse haven. Het uitzicht op de tuin is idyllisch. In de woonkamer staat, naast indrukwekkend antiek en een prachtige vleugelpiano, ook een berg kinderspeelgoed. Weinig laat hier vermoeden dat Huts een industriële groep bestuurt die in bijna dertig landen actief is en zo’n 12.000 werknemers telt.

Alle kenners en specialisten hebben tegenwoordig de mond vol over ‘Industrie 4.0’ waarin alles geconnecteerd wordt en waarin sensoren en robots de hoofdrol gaan spelen.

Ziet u dat al in de praktijk?

“Ja, dat is zeker bezig. Maar de realiteit is dat er altijd een voortdurende technologische vernieuwing speelt.

Dat is niet iets van vandaag, die beweging is al eeuwen aan de gang.

Het succes van Brabant en Vlaanderen in de 14de en 15de eeuw was te danken aan technologische vooruitgang, aan innovatie, nieuwe instrumenten, nieuwe kaarten, nieuwe scheepstypen. Het is van alle tijden.

Als je de machines vergelijkt die wij vandaag kopen, met de machines van nauwelijks vier of vijf jaar geleden, dat is allemaal compleet anders: beter, sneller, efficiënter, goedkoper… noem maar op.”

Een revolutie zou u het dus niet noemen?

“De industrie is permanent in

beweging, de mens ook, al van toen we dat we uit onze holen kropen in de oertijd (lacht). Er is op elk moment wel altijd iemand ter wereld bezig met een machine of een fabriek te verbeteren.”

Heeft de maakindustrie nog een toekomst in Vlaanderen?

“Volgens mij een groeiende toekomst. Kijk, als een fabriek vertrekt, zijn daar meestal goede redenen voor: te dure grond, te dure energie, te dure belastingen, te dure arbeiders… Meestal is er iets dat te duur is (lacht). Toch denk ik dat er hier ruimte is om nieuwe diensten te ontwikkelen en nieuwe fabrieken te zetten. Zolang het voor ondernemers attractief wordt gemaakt om hier te investeren.”

De industriële revolutie is eigenlijk al bezig sinds de oertijd En daar wringt het schoentje?

“Er moet natuurlijk een beleid gevoerd worden in functie van wat mensen willen. Je kunt krampachtig proberen vast te houden aan oude technologieën en die tegen elke mogelijke prijs hier houden. Meestal draait dat uit op puur tijdverlies.

Of je kunt proberen om nieuwe, innovatieve producten naar hier te halen. Het grote voordeel dat we daar in de schaal kunnen werpen, is zonder twijfel de knowhow waarover we beschikken. We hebben uitstekend geschoolde mensen die heel veel kennis hebben. Dat is een grote troef. Voor wie wil ondernemen, zijn er volgens mij in Vlaanderen nog opportuniteiten met hopen.”

Is er ook nog plaats om zaken met de handen in mekaar te schroeven?

“Tuurlijk, waarom niet? Neem pakweg Barco: die toestellen moeten nog altijd door mensen in mekaar gezet worden. Er zijn ook zaken die je ook gewoonweg niet in het buitenland kunt doen. De hele voedingsindustrie: dat kun je niet naar China verplaatsen, het vervoer is dan veel te duur.”

Welke toekomst ziet u voor de Antwerpse haven?

“De haven heeft in het verleden de industrie veel te veel verwaarloosd.

Het probleem is een beetje dat er altijd maar over ‘tonnen’ wordt gesproken. Het is een recordjaar, want er zijn zoveel tonnen verscheept.

Tonnen zijn blijkbaar sexy (lacht).

De realiteit is dat de Nationale Bank opmerkt dat er geen enkele vooruitgang is in de creatie van meerwaarde. Eigenlijk zijn we op dat vlak ook niet zo goed bezig als al die hoera-berichten laten uitschijnen.

Die tonnen leveren geen extra werk op. We zouden onze havengebieden beter gebruiken voor de uitbouw van

F ASTMATCHI NG Youhavet hec ont ai ner s ,wehave t heappr opr i at et r ans por ts ol ut i on.

T r i modal ,f l exi bl e,punc t ual .

www. c ont ar go. net·Fr eec al l00800CONTARGO

‘In de haven wordt er altijd gesproken over ‘tonnen’ die verscheept

#MODERNEINDUSTRIE

FERNAND HUTS PROFIELINTERVIEW

Of je hem nu apprecieert of niet, Donald Trump is de baas. hij zegt: we doen het zo. Dat hebben we niet in Europa, iedereen doet maar wat UK OVERLEEFT BREXIT ZONDER KLEERSCHEUREN overslag, industrie en logistiek. Dat is arbeidsintensief en je creëert een enorme toegevoegde waarde. Toch wordt dat compleet verwaarloosd.

Nu ligt die focus altijd maar op ‘tonnen”, en dat klopt volgens mij niet.”

Kunt u daar een concreet voorbeeld van geven?

“Wel, neem de aanvoer van olie en liquide goederen. Dat is jaren geleden naar Rotterdam gegaan omdat die schepen te groot waren voor Antwerpen. We hadden miljarden kunnen investeren om ze toch binnen te halen, maar wat had dat opgeleverd? Niks. Zo’n schip komt hier aan, koppelt zijn pijpleiding aan, pompt z’n goederen over en vertrekt weer. Trouwens, onze petrochemische industrie haalt nu al z’n grondstoffen gewoon via pijpleidingen uit Rotterdam. We zijn nu beter af. Maar dat scheelt wel wat tonnen natuurlijk (lacht).”

Nog even over logistiek en e-commerce, ook in uw branche. U noemt dat ‘twee verwaarloosde kindjes’.

t zijn, maar die brengen economisch niks op.’

“God ja, als je als ondernemer moet werken in een kader dat daar helemaal niet voor geschikt is en waar geen rechtszekerheid is, met ministers die vinden dat alleen havenarbeiders zo’n werk mogen doen… dan stopt het, nietwaar?

Waarom denkt u dat al die spelers naar Nederland vertrekken? Ik moet er geen tekening bij maken.”

Iets anders: de Brexit. U woont in Groot-Brittannië, hoe schat u de gevolgen van die Brexit in?

“Het enige wat ik weet is: niemand weet het. En de Britten weten het misschien nog het minste van allemaal. Geen enkel bedrijf weet het, geen enkele politicus weet het, de voorstanders weten het niet en de tegenstanders weten het niet.

En die onzekerheid zal leiden tot instabiliteit. Welke optie je ook neemt, er zijn voor- en nadelen aan voor beide partijen, het V. K. en Europa. Maar die gevolgen zijn nu nog lang niet duidelijk.”

Bent u een voorstander van een sterke EU? “Ik was een voorstander van Europa, maar ik zie Europa alsmaar verzwakken. Het is een beetje een samenraapsel geworden. De as Frankrijk-Duitsland bestaat niet meer en er is geen visie. Op heel veel vlakken: energie, migratie, havens… het werkt steeds minder goed. Weet u wie baas is in Europa?

Ik ook niet. Weet u wie baas is in Amerika? Donald Trump. Of je hem nu apprecieert of niet, hij is de baas. Hij zegt: we doen het zo.

Dat hebben we niet in Europa en daarom doet iedereen maar wat.”

SMART FACT Als Fernand Huts geen CEO was geworden, dan was hij…

“Boer, hoogstwaarschijnlijk.

Geen kunstenaar, nee… Ik vrees dat mijn poëtisch-chaotische ingesteldheid daarvoor niet groot genoeg is (lacht).”

Het V. K. zal de Brexit zonder al te veel nadelige gevolgen doorkomen.

Dat voorspelt Apple-CEO Tim Cook.

De topman denkt dat er best wel enkele ‘hobbels op de weg’ zullen zijn, maar dat het land het er uiteindelijk goed zal van af brengen.

Cook deed zijn uitspraken na een ontmoeting met premier May en burgemeester Khan van Londen.

Apple staat op het punt zijn Brits hoofdkwartier te verhuizen naar de legendarische oude Batterseaelektriciteitsfabriek.

BELGISCHE E-COMMERCE GROEIT ALS KOOL In geen enkel land in Europa is de e-commerce in 2016 zo gegroeid als in België, zo blijkt uit cijfers van BeCommerce. Ten opzichte van 2015 was er een omzetstijging van ruim 13 procent tot meer dan 9 miljard euro. Daarmee laten we landen als Frankrijk (+9,4%), Duitsland (+10,5%), Nederland (+11,8%) en zelfs het V. K. (+10,1%) achter ons. Een reden van de sterke groei is wel dat België lange tijd achter die landen bengelde en nu verloren terrein inhaalt.

LEES NOG MEER OP

“

FOKUS-ONLINE.BE #MODERNEINDUSTRIE

Eurodal... de degelijkste keuze

2280 Grobbendonk l Tel +32 (0)14 50 05 91 l www.eurodal.be

MODERNE INDUSTRIE

9

FOKUS-ONLINE.BE

10 VERDIEPING AFVAL

Afval wordt grondstof

Bij ongeveer elke industriële activiteit komt er op een of andere manier wel afval vrij, daar valt moeilijk aan te ontsnappen. Gelukkig is de manier waarop bedrijven met dat afval omgaan wel helemaal anders dan vroeger. “Grondstoffen zijn eindig, we kunnen er dus maar beter zorgzaam mee omspringen.”

TEKST FREDERIC PETITJEAN

E

xact 13,9 miljoen ton industrieel afval werd in 2014 geproduceerd in Vlaanderen, zo blijkt uit de laatste cijfers van OVAM, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij.

“Dat lijkt heel veel en dat is het ook wel, maar het is wel 800.000 ton minder dan in 2012”, zegt OVAMwoordvoerder Jan Verheyen. “Die hoeveelheid is al verschillende jaren aan het dalen. In 2005 zaten we nog aan twintig miljoen ton.”

drie grootste afvalstromen was de daling het sterkst. “Dat zijn slib, bouw- en sloopafval en vervuilde grond”, zegt Verheyen. “Opvallend is ook dat de recyclagegraad van het Vlaamse bedrijfsafval in 2014 op zevenenzeventig procent aftikte.

Dat is twee procent meer dan in 2012.” Meer dan driekwart van het afval krijgt dus een tweede leven via materiaalrecyclage. Daarmee ZEKER BIJ DE

steekt het bedrijfsafval zelfs het huishoudelijk afval voorbij, want daar staat het cijfer op ongeveer zeventig procent.

DAT DIE DALING echt wel het gevolg is van een mentaliteitswijziging, bewijst Verheyen met een opmerkelijke vaststelling. “Er is de laatste jaren een ontkoppeling tussen economische groei en bedrijfsafval”, zegt hij. “Het Bruto Binnenlands Product en de economische activiteit nemen toe, maar de hoeveelheid afval stijgt niet mee. Integendeel, er is zelfs een daling en dat is goed nieuws.”

RECYCLEREN OP ZICH is sowieso al goed voor onze economie. Vlaanderen is niet van geweldig veel grondstoffen voorzien en zonder verregaande recyclage zou er een nog groter deel uit het buitenland moeten komen.

“Bovendien zijn grondstoffen niet

eindig, ooit raken ze uitgeput. We kunnen er dus maar beter zorgzaam mee omspringen.” Bovendien is de milieu-impact van recycleren meestal veel kleiner dan nieuwe grondstoffen

Recyclage van aluminium stoot een pak minder CO2 uit dan ontginning - Jan Verheyen opdelven. “Neem bijvoorbeeld aluminium”, geeft Verheyen als voorbeeld. “Bij het recycleren van aluminium komt een pak minder

CO2 vrij dan bij de ontginning.

Ook het milieu vaart er dus wel bij.”

EÉN VAN DE sectoren waar het afvalprobleem behoorlijk sterk speelt, is de bouw. Bij het neerzetten van gebouwen en huizen komt er namelijk best veel afval vrij. Afval van een heel divers pluimage. “Wij doen een selectieve inzameling van vijf verschillende afvalstromen”, zegt directeur Jan Van der Beke van bouwbedrijf Stessens uit Geel. “Dat zijn hout-, steen-, metaal-, isolatieen plasticafval. Vroeger werd dat allemaal op een hoop gegooid en gestort of verbrand, maar die tijden zijn al lang voorbij.”

NIET ALLEEN ZIJN de belastingen en taksen op ongesorteerd afval veel hoger geworden, het ingezamelde materiaal wordt ook grotendeels hergebruikt.

“Al het metaalafval wordt bijvoor-

beeld gerecycleerd”, aldus Van der Beke. “Steengruis wordt dan weer gebruikt om bitumen van te maken, een grondstof voor asfalt.” Goed voor het milieu en ook voor de portemonnee van de bedrijven. Een container gesorteerd, recycleerbaar afval laten afvoeren, is immers stukken goedkoper dan met een container ongesorteerd afval naar het stort of de verbrandingsoven te rijden. in op de hele mentaliteitswijziging. Ze passen hun productie aan en houden zelfs al bij het ontwerpen van hun producten rekening met de latere recyclage. Verheyen: “We zien ook steeds vaker symbioseprojecten: bedrijf A dat zijn afval rechtstreeks levert aan bedrijf B, waar het als grondstof wordt gebruikt.”

Een plus voor beide bedrijven en voor het milieu.

BEDRIJVEN SPELEN OOK

#MODERNEINDUSTRIE

VEILIGHEID UITGELICHT

11

De grootste gevaren in de haven hebben te maken met het kruisend verkeer tussen mens en machine. Met vaak ernstige letsels tot gevolg - Dries Elsen

Alles voor de veiligheid

Nieuwe technologieën, grotere machines en meer automatisering. De technologische evolutie staat geen seconde stil en het veiligheidsbeleid moet volgen.

“De veiligheidscultuur mee laten evolueren, dat is de grote uitdaging.”

TEKST NIELS ROUVROIS

D

e cijfers spreken voor zich. Het aantal arbeidsongevallen in België kent al jaren een duidelijke daling. Dat blijkt uit het statistisch jaarverslag van het Fonds voor Arbeidsongevallen. In 2015 werden 157.242 aangiften genoteerd. Een daling van 6,5 procent ten opzichte van 2014, toen er 161.829 aangiften werden geregistreerd, en een groot verschil met 2010 (197.883 aangiften). “Eigenlijk is die daling al in de jaren zestig ingezet”, verduidelijkt Alexandra De Backer van het Fonds voor Arbeidsongevallen. “Eén van de belangrijkste oorzaken is dat er nu minder arbeiders zijn die heel gevaarlijk werk doen dan vroeger. De sluiting van de mijnen is daar een voorbeeld van.”

ALS WE NAAR het

aantal ongevallen in de verschillende sectoren kijken, blijft de industrie wel een van de risicosectoren. Zorgt het aantal toenemende machines voor meer ongevallen in de industrie? De Backer: “Machines zijn een stuk veiliger geworden dan pakweg tien jaar geleden. En ook de veiligheidscultuur om bijvoorbeeld veiligheden op machines niet langer te omzeilen, is toegenomen. We kunnen echter niet toetsen of er een causaal verband is tussen meer machines en het dalend aantal ongevallen. Uit cijfers van 2010-2015 blijkt in ieder

geval dat het aandeel van ongevallen waarbij een machine is betrokken, zeker niet is toegenomen” van Antwerpen speelt de relatie tussen mens en machine alvast een significante rol in het aantal en type ongevallen. “De grootste gevaren in de haven hebben te maken met het kruisend verkeer tussen mens en machine. Met vaak ernstige letsels tot gevolg”, verduidelijkt Dries Elsen

IN DE HAVEN

Machines zijn een stuk veiliger geworden dan pakweg tien jaar geleden - Alexandra De Backer

van Cepa, de private werkgeversorganisatie die onder andere de veiligheid in de haven coördineert. Ook volgens Cepa staan meer machines niet meteen gelijk aan meer ongevallen. Elsen: “Je moet rekening houden met verschillende factoren: werken de werknemers op veilige afstand van de machines? Komen ze in contact met de machines? In iedere situatie moet de veiligheid zo goed mogelijk gegarandeerd worden.”

NIEUWE MACHINES EN technologieën

impliceren daarbij automatisch nieuwe of aangepaste veiligheidsmaatregelen. “We spelen zo kort mogelijk op de bal”, vertelt Elsen.

Nieuwe apparatuur en technologieën worden onderzocht, getest, geëvalueerd en in werking gesteld.

“Op basis van risico-onderzoek wordt gezocht en gestreefd naar de meest veilige werkomstandigheden.

Nog meer veilige zones en een nog

betere scheiding tussen mens en machine is de boodschap. De veiligheidscultuur mee laten evolueren, dat is de grote uitdaging.”

DE ANTWERPSE HAVENBEDRIJVEN en Cepa gaan die uitdaging aan met de borst vooruit. Hoewel op het gebied van veiligheid de haven sinds 2006 een sterke vooruitgang kent en het aantal arbeidsongevallen al met 40 procent is gedaald, rijkt de ambitie verder: “Geen dodelijke ongevallen meer én tegen 2020 een halvering van het aantal arbeidsongevallen”, klinkt het. Om die doelstellingen te bereiken wil Cepa verdergaan op de reeds ingeslagen weg. “De continue daling die we al realiseerden is hoofdzakelijk te wijten aan het feit dat wij de veiligheidsdialoog op elk niveau activeren”, aldus Elsen.

“Voorheen was veiligheid vooral een verhaal van de preventieadviseur.

VANDAAG WORDT DIE dialoog opengetrokken doorheen de volledige operationele ketting, van CEO tot havenarbeider.” Er zijn standaard instructies en procedures, maar veel hangt af van de aanwezige veiligheidscultuur en de ingesteldheid van de persoon zelf. Want hoe goed of streng de voorschriften ook zijn, iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen veiligheid én die van zijn collega’s.

FOKUS-ONLINE.BE

12 EXPERTPANEL INDUSTRIËLE SECTOR

Industrie versus mens en milieu

De industriële sector in ons land staat aan de vooravond van een fikse transitie. De automatiserings- en roboticagolf woedt in volle hevigheid want de globale concurrentie verplicht ons elke potentiële efficiëntiewinst uit te buiten. Tegelijk rijzen steeds meer vragen over hoe de industrie en de zorg voor het milieu kunnen samengaan. Welke impact zal dit op ons industrieel weefsel van morgen hebben?

TEKST FREDERIC PETITJEAN

PIETER TIMMERMANS GEDELEGEERD BESTUURDER VERBOND BELGISCHE ONDERNEMINGEN

PAUL RENSON CEO RENSON VENTILATIE EN ZONNEWERING

STIJN DECOCK HOOFDECONOOM VOKA, VLAAMS NETWERK VAN ONDERNEMINGEN

Hoe zal de industrie van morgen er uitzien?

“De industrie van morgen zal innovatief zijn of zal niet zijn. En succesvolle innovatie ontstaat meer en meer uit projecten over grenzen heen: grenzen tussen bedrijven, tussen sectoren, tussen landen of tussen taalgemeenschappen. Die grenzen moeten we overstijgen en ik ben ervan overtuigd dat dit in onze industriële sector zal gebeuren. Zo zal er een nauwere samenwerking zijn tussen (universitaire) onderzoekscentra en de industrie. De rol van ICT zal morgen nog belangrijker worden. Het wordt een gigantische uitdaging om hier als samenleving, overheid of eender welke andere actor mee om te gaan. Tegelijkertijd zal het ongekende mogelijkheden bieden om nog betere goederen en diensten te maken op een nog efficiëntere wijze. En dat is uiteindelijk de basis van alle welvaartscreatie.”

“Renson is het mooiste bewijs dat er nog plaats is voor een maakindustrie in België. Hoewel we momenteel wereldwijd actief zijn, worden al onze producten in Waregem geproduceerd. Enkel zo kunnen we de kwaliteit garanderen. Als we in de toekomst buiten Europa gaan produceren, is dat enkel om een betere service en kortere levertijden te kunnen bieden. Dat neemt niet weg dat we door de jaren heen wel geëvolueerd zijn van een puur aluminiumverwerkend bedrijf naar een kennisbedrijf. We proberen de toekomst steeds een stapje voor te zijn door sterk te investeren in eigen R&D om op alle nieuwe noden uit de markt te kunnen inspelen. Zo zijn op R&D 80 mensen aan de slag, goed voor 10 procent van het totaal.”

“Er is zeker nog plaats voor de industrie in ons land.

Zuid-Engeland, Nederland, België, Noord-Frankrijk, het Ruhrgebied en Noord-Italië – de ‘banaan’ – is de meest gediversifieerde industriële regio ter wereld en zal dat nog lang zal blijven. Neem Duitsland, dat land heeft ongeveer hetzelfde welvaartsprofiel als wij en ook daar blijft het industriële weefsel zeer belangrijk.

De industrie wordt ook steeds geavanceerder, eenvoudige arbeid wordt minder gevraagd, de bedrijven willen vooral kennis. Daardoor wordt de loonkloof met pakweg China uitgevlakt: een ingenieur in China kost niet meer zo geweldig veel minder dan in Europa. Ik denk ook dat de industriële spelers zich gaan verenigen in clusters, samen met leveranciers en kennisinstellingen. En het goede nieuws is dat we die kennisinstellingen hebben.”

Hoe zal de werkgelegenheid in de industrie evolueren?

“Het spreekt voor zich dat digitalisering en robotisering een zekere impact zullen hebben op onze industrie. Machines zullen steeds meer kunnen. Hun mogelijkheden zullen de manier waarop werkgevers en werknemers hun arbeid organiseren, sterk veranderen. Of dit jobs zal kosten, durf ik te betwijfelen. De voorbije decennia heeft technologie alleen maar meer invloed gehad op onze arbeidsorganisatie en de jobcreatie is in het algemeen alleen maar gestegen. Industriële innovatie hoeft niet ten koste van werkgelegenheid te gaan. Het kan ook gericht zijn op duurzaamheid en kan energie- en grondstoffenbesparend zijn.”

“De industrie heeft nood aan steeds hoger geschoold personeel. Wie kennis in huis wil halen, moet ook op zoek naar gediplomeerde medewerkers en dat wordt er niet makkelijker op. Ondanks heel wat initiatieven is het – met onze productie exclusief in België – voor Renson ook niet eenvoudig om gedreven productiemedewerkers te blijven aantrekken om de groei van het bedrijf te kunnen volgen. Zeker met het vele maatwerk waarmee we geconfronteerd worden, blijven heel wat mensenhanden nodig om al onze bestellingen tijdig en conform de hoge eisen te kunnen blijven afleveren.”

“Natuurlijk is er een automatiseringsgolf bezig die handwerk vervangt, maar die zit al bijna aan haar maximum. Zoveel kan er niet meer geschrapt worden. Bovendien zijn er nog altijd heel veel processen die nog steeds manueel moeten gebeuren, zelfs in bijvoorbeeld de auto-industrie. Er is dus een impact op de jobs, maar die brengt vooral mee dat jobs zullen veranderen. De totale vraag naar arbeidsplaatsen is nog altijd aan het stijgen. Dat zie je ook in de meest hoogtechnologische landen als Japan, Israël of de V.S.. Daar is de algemene werkloosheid laag.

Bovendien zie je ook een verschuiving naar nieuwe diensten, diensten die je moeilijk kunt automatiseren, maar die door ons toegenomen welvaartspeil succesvol worden. Neem bijvoorbeeld personal trainers of luxe hamburgers. Dat bestond vroeger niet.”

Welke rol neemt de industrie in het milieudebat?

“Door innovatie – het steeds vernieuwen en verbeteren van industriële processen en machines – is onze industrie reeds milieuvriendelijker. En wij geloven dat deze evolutie niet ten einde is. Voor het VBO staan vijf elementen centraal in de energietransitie die ons land zo hard nodig heeft: bevoorradingszekerheid, de kostprijs, de economische bedrijvigheid, sociale en maatschappelijke maatregelen en uiteindelijk ook onze milieuverbintenissen. Dit energiebeleid – met een grote aandacht voor de industriële sector – moet wel passen in een Europees kader, dat een echte afstemming van de beleidsopties en integratie van energiemarkten mogelijk maakt. Daar zijn we vandaag helemaal nog niet.

“De industrie is uiteraard niet weg te denken in het milieudebat. De meeste grote bedrijven zijn zich meer dan ooit bewust van hun ecologische voetafdruk en stellen alles in het werk om die zo klein mogelijk te houden. In alles wat wij aan oplossingen voor ventilatie, zonwering en terrasoverkappingen afleveren, staat duurzaamheid en energiezuinigheid voorop. Het spreekt dan ook voor zich dat we die lijn doortrekken in onze bedrijfsmissie. Ons hoofdkantoor in Waregem is bijvoorbeeld voorzien van zonnepanelen en waterrecuperatiesystemen en volledig gebouwd volgens ons healthy building concept. Het dankt zijn comfortabele binnenklimaat aan de combinatie van zonwering en het ventilerend koelingssysteem. Zo is airco overbodig.”

“Het is duidelijk dat we in de industrie meer en meer naar een circulaire kringloop evolueren. Al van bij het ontwerpen van producten wordt rekening gehouden met een eventueel hergebruik met recyclage en dat is een trend die zich nog veel meer zal doorzetten in de toekomst. Ook de technologie maakt het steeds meer mogelijk om grondstoffen te hergebruiken. Ook daar is nog mooie vooruitgang te verwachten. Zo zal het afval van het ene bedrijf meer en meer en steeds vaker een grondstof worden voor een ander bedrijf.

Verder verwacht ik ook dat de switch van producten naar diensten zal zorgen voor contracten, waarin meteen ook onderhoud en terugname voorzien is. Ook dit zal de afvalberg mee doen verdwijnen.”

BOUWEN FOCUS 13

Futuristisch bouwen

Vroeger een kleine bakstenenarbeiderswoning met de hand gebouwd, nu een villa met allerlei kranen en duurzame materialen.

De manier waarop gebouwen tegenwoordig worden opgetrokken heeft nog weinig uitstaans met de manier waarop pakweg twintig jaar geleden gebeurde. “De eisen van de bouwheren zijn altijd maar strenger geworden.”

TEKST FREDERIC PETITJEAN

W

aar vroeger zes maanden werd gebouwd aan één woning, is het tegenwoordig bijna mogelijk om in die tijdspanne een hele wijk neer te poten. Hoe sterk de bouwtijd precies is gedaald is moeilijk te zeggen, maar dat het stukken sneller gaat, staat volgens hem buiten kijf: “Het is lastig te vergelijken”, zegt Dries Van Haut van Sigma, de federatie van vertegenwoordigers van bouwmateriaal. “Omdat ook de eisen van de bouwheren altijd maar strenger zijn geworden, maar graafbakken zijn groter geworden, de gewichten die kranen kunnen torsen zijn groter geworden en zowat alle machines doen hun werk nu veel sneller dan vroeger.”

dat vind je bijna niet meer, dat zijn exemplaren van twaalf à zestien ton geworden.” Hoe sneller de kranen hun lading omhoog halen, hoe populairder. En de betonmixer hoeft niet meer te wachten op de kraan, want het is meestal andersom. zit uiteraard een logische, economische redenering. Vereecke: “Hoe sneller een gebouw klaar is, hoe beter voor de aannemer. Ultramoderne, snelle machines zijn zelden het goedkoopst, maar die meerkost verdien je op ter-

mijn terug door wat je uitspaart aan uurlonen.” Tegelijk met de gestegen performantie, werd het onderhoud een stuk ingewikkelder. “De mechanicien met een overall vol olie is een relikwie van het verleden”, zegt Van Haut. “Het eerste wat die nu doet, is zijn laptop openen.”

ACHTER DIE SNELHEIDSDRANG

nes gesignaleerd. Telkens als de arm van de bak naar beneden gaat, wordt die energie gerecupereerd, ongeveer net zoals een hybride wagen remenergie kan recupereren. Die energie wordt dan gebruikt om de machine te laten zwenken.

al bij de voorbereiding.

Waar terreinanalyses vroeger door landmeters met de hand werden gedaan, gebeurt dat nu steeds vaker met drones. Die kunnen een heel het terrein in een keer opmeten.

“Prefabbeton heeft daarnaast ook een enorme evolutie ondergaan”, volgens Van Haut. “Vroeger ging het over heel simpele vormen die op voorhand werden gegoten. Nu worden er uiterst complexe structuren gemaakt die als een meccano in mekaar schuiven. Dat verkort de bouwtijd natuurlijk flink.”

DAT ALLES BEGINT

steeds snellere uitvoeringstijden neemt toe. Commercieel directeur Rudi Vereecke van de Oostendse bouwgroep Verhelst heeft dat al lang in het oog. “Voor ongeveer alle bouwheren is snelle oplevering tegenwoordig heel belangrijk”, zegt hij. “Kranen van zes à acht ton,

DE VRAAG NAAR

Kranen van zes à acht ton, dat vind je bijna niet meer, dat zijn exemplaren van twaalf à zestien ton geworden - Rudi Vereecke

zich verder op allerlei terreinen. Vereecke ziet al regelmatig bouwwerven waar zonnepanelen liggen om stroom te voorzien. “Er zijn ook al stroomgroepen die draaien op aardgas in plaats van diesel”, zegt hij. “Nog een voorbeeld is de trend van de battery packs.

Een stroomgroep verbruikt altijd energie, ook op de momenten dat de kraan geen stroom vraagt. Wel, zo’n battery pack is in staat om die ‘verloren’ energie op te slaan om later te gebruiken. Je kan die dan bijvoorbeeld inzetten voor de verlichting van de werf ’s nachts, of voor camerabewaking.”

DIE TREND ZET

was vroeger totaal geen issue bij kopers, maar is tegenwoordig een groot aandachtspunt”, aldus Van Haut. “De fabrikanten van de machines moeten nu aan zware emissienormen voldoen.

Daardoor is ook de uitstof van fijn

“HET BRANDSTOFVERBRUIK,

Krachtigere en slimmere machines, zoveel is duidelijk. Maar net zoals in veel andere sectoren, is ook in de bouw het milieubewustzijn er met reuzensprongen op vooruit gegaan.

Zo zijn de eerste hybride graafmachi-

stof en stikstofoxiden sterk gedaald.”

Alternatieve brandstoffen, zoals gas en waterstof, verschijnen stilaan ook op het toneel. “Dat staat nog in de kinderschoenen, maar het staat er ongetwijfeld aan te komen.”

EN HOEWEL DE machines misschien groter en sterker zijn geworden, mogen ze niet als oncomfortabel worden bestempeld. Twintig jaar geleden werd nauwelijks over ergonomie en comfort gesproken, maar die tijden zijn voorbij. Van Haut: “Zo’n machinist zit de hele dag in zijn machine, dat moet met enig comfort gepaard gaan. Vaak krijgt de bestuurder van de machine ook inspraak in wat er wordt aangekocht. Dus zien we nu mp3spelers opduiken, ruimte voor de koelbox, geveerde stoelen… Voor de baas is dat trouwens ook goed, want wie comfortabel kan werken, zal beter werken en productiever zijn.”

FOKUS-ONLINE.BE

14 CHRONICLE CLAIRE TILLEKAERTS

Werk blijven maken van onze logistieke troeven Een centrale ligging in het hart van de Europese koopkracht. Zo luidt vaak het antwoord op de vraag naar de logistieke troeven van Vlaanderen. Maar naast die strategische locatie kan Vlaanderen bogen op nog tal van andere sterktes voor de industrie.

TEKST CLAIRE TILLEKAERTS, CEO FLANDERS INVESTMENT & TRADE (FIT)

7 op 10 chemiereuzen hebben al een thuis gevonden in Antwerpen

D

e cijfers liegen er niet om: logistiek is een bruisende sector in Vlaanderen. Zo bevinden zich in onze regio 800 Europese distributiecentra – maar liefst 5 per 100 km2. Ons wegennet is de nummer 1 ter wereld qua densiteit. En ook ons spoornetwerk behoort tot de wereldtop. Dat tal van multinationals Europa vanuit Vlaanderen bedienen, hoeft dus niet te verbazen.

7 op 10 chemiereuzen al een thuis gevonden in Antwerpen.

DE LOGISTICS PERFORMANCE INDEX 2016

van de Wereldbank zet de kroon op het werk. Volgens dat globale onderzoek heeft België in zijn geheel één van de efficiëntste internationale toeleveringsketens. Een uitstekend resultaat. En daar zitten de Vlaamse havens – vorig jaar 4de beste wereldwijd volgens het WEF – zeker voor iets tussen.

ANTWERPEN SPEELT,

ZO IS HET DE HAVEN van Antwerpen – de op één na grootste van Europa, vooral bekend voor haar petrochemische cluster – die soortgelijke clusters in Europa allemaal het nakijken geeft. Kijken we bijvoorbeeld naar de grootste spelers uit de chemische industrie, dan hebben

ONZE VLAAMSE HAVENS functioneren als geconnecteerde en intelligente hubs in een complex netwerk van zeer volatiele logistieke ketens, die Flanders Investment en Trade ten volle promoot in het buitenland.

Buitenlandse investeerders kijken dan ook terecht naar Vlaanderen als Europese vestigingslocatie voor logistieke activiteiten.

als ‘Feel the Chemistry’ weet Antwerpen die sterkte duidelijk in de verf te zetten. Maar als inlandse haven biedt ze nog andere troeven voor industriële spelers.

Zo bevindt ze zich dichter bij de eindmarkten op het Europese vasteland en ondervindt ze minder last van het wegverkeer.

MET EEN ACTIE

samen met de andere Vlaamse havens, een cruciale rol in het aantrekken van nieuwe logistieke activiteiten met een hoge toegevoegde waarde.

De Vlaamse havens zijn cruciale schakels in Europese en overzeese productienetwerken.

Joris Ide, The Steel Future De Joris de Group is één van de grootste onafhankelijke producenten van dak- en gevelsystemen in Europa met een sterke focus op de toekomst.

De Joris Ide Group is tegenwoordig een begrip als fabrikant van hoogwaardige gebouwbekleding voor alle sectoren. Door de aanwezigheid in de volledige bouwkolom, met daarbij passende producten, presenteert JI Group zich als totaalleverancier. De veelzijdigheid van de groep laat zich zien in de activiteiten, die variëren van de agrarische sector tot de industriebouw.

Evolutie van de markt De industriebouw past een groot aantal verschillende producten toe, o.a. koud gewalste profielen, steenwolpanelen en sandwichpanelen in hardschuim voor dak- en wandtoepassingen.

Tegenwoordig zijn ook de esthetische eisen een niet weg te denken onderdeel van de markt. Opdrachtgevers willen zich met elk project onderscheiden en een unieke uitstraling nastreven. Met het assortiment van Joris Ide Façade streven we naar technologische oplossingen met unieke vormgeving op maat op vlak van kleuren, design en ontwerp. Door de innovatieve oplossingen op maat kan elke unieke inbreng verwezenlijkt worden binnen een project.

JI Façade biedt unieke profileringen met wel 80 kleurvariaties, zowel toe te passen in nieuwbouw en renovatie van bestaande gevels. Het gamma bestaat uit 35 producten in twee verschillende categorieën: architectonische profielen en cassetten.

Kortom, een uniek, duurzaam en volledig productassortiment.

Joris Ide nv/sa • Hille 174 • 8750 Zwevezele • België T +32 (0)51 61 07 77 • F +32 (0)51 61 07 79 • info@joriside.be • www.joriside.com

LIKEAVIRGIN.BE

AANDRIJFKOPPELINGEN - VRIJLOOPKOPPELINGEN - VEILIGHEIDSKOPPELINGEN KLEMBUSSEN - COMPONENTEN VOOR HYDRAULISCHE AGGREGATEN

Meer dan 20000 stuks in stock!

L. TAS & Co. BVBA Moerbroek 20 2270 HERENTHOUT BELGIUM

T +32 (0)14 28 58 20 F +32 (0)14 28 58 29 info@tas.be www.tas.be

ADVERTORIAL