Fokus Moderne Stad by Smart Media Agency

D I T D O S SI ER WO R DT G EP U BL I C EER D D O O R S M AR T M ED I A EN VALT N I E T O N D ER D E V ER AN T WO O R D EL I J K H EI D VAN D E R ED A C T I E VAN K N A C K

MODERNE STAD DE TOEKOMST VAN METROPOLEN

MEI 2017

JEF LEMBRECHTS Leefbaarheid cruciaal voor toekomst van de stad

TOM ROELANTS Vlot, veilig en duurzaam naar de stad

STADSONTWIKKELING Groen wonen, werken en leven

Smart city

Steden vol gegevens

Energie Allemaal naar de BEN

JOHAN VANDE LANOTTE

Recycleren Kringloopnoodzaak

'Een moderne stad is pas succesvol als van diversiteit een gemeenschappelijkheid gemaakt is en die behouden kan worden.’ LEES MEER OP FOKUS-ONLINE.BE

Juridische consultancy • Preventieadvies • Veiligheidsopleidingen • Logistieke opleidingen • VCA (BASIS-VOL-VIL) opleidingen • VCA (BASIS-VOL-VIL) examens in 9 talen waaronder Turks en Arabisch • EHBO opleidingen • Opleiding “preventieadviseur niveau 3” • Opleiding “Kleine blusmiddelen”

#FOKUSMODERNESTAD

Professionals in Safety, Legal, and HR

www.furbo.be

EDITORIAL JEF LEMBRECHTS

FOKUS-ONLINE.BE Veel leesplezier Jeroen Vranken

Leefbaarheid cruciaal voor toekomst van de stad

Project Manager

De stad zal enkel aantrekkelijk zijn voor iedereen als zij ook voor iedereen leefbaar zal zijn. Anders dreigt de stad een negatieve keuze te worden: voor vluchtelingen, weinig bemiddelde jongeren en ouderen die niet meer willen verhuizen.

COLOFON

TEKST JEF LEMBRECHTS, VOORZITTER VLAAMSE CONFEDERATIE BOUW

e leefbaarheid van onze steden is in gevaar. Zij worden geconfronteerd met een te hoge graad aan fijn stof. Klimatologen waarschuwen voor het hitte-eilandeffect, waarbij stedelingen meer kans hebben op vochttekort, zonnesteek en zelfs beroertes, ook wel hittestress genaamd. Te veel verharde oppervlakte en te weinig wind zijn daarvan oorzaken. Slim verdichten is de boodschap. WIJ WAARSCHUWEN DAARBIJ voor te drastische overheidsmaatregelen. In 2015 werd per dag nog maar 2 hectare ruimte extra ingenomen door wonen, in de jaren 90 meer dan dubbel zo veel. Om dat te reduceren tot nul

hectare per dag tegen 2040 is geen revolutie nodig. Projectontwikkelaars en aannemers zijn de weg naar compacter bouwen al ingeslagen. OOK DE OVERHEDEN moeten volgen. Waarom willen zij met woningtypetoetsen energieverspillende rijwoningen behouden? Waarom verzetten zij zich nog vaak tegen extra bouwlagen? In de moderne stad moet een creatieve mix van hoge en lage gebouwen mogelijk zijn. En het groen tussen de gebouwen zal wellicht vaker collectief dan individueel zijn, waardoor het ruimtegevoel erbij zal winnen. Ook op het vlak van energiebesparing en hernieuwbare energie zien we steeds vaker een collectieve aanpak. De kostprijs van hernieuwbare energie kan de helft lager liggen. VERWEVING IS, naast leefbaarheid,

een ander kernwoord voor de moderne stad. Er staan nog heel wat voormalige ateliers en pakhuizen te verkommeren. Om die te herontwikkelen pleiten we

voor multifunctioneel hergebruik. De overheid moet hierbij open staan voor niet-economische functies zoals wonen en recreatie, zorg en onderwijs. DIE VERWEVING VAN functies is

In de moderne stad moet een creatieve mix van hogere en lagere gebouwen mogelijk zijn goed voor de binnenstedelijke verdichting en de leefbaarheid. Parkeergarages komen onder winkels, waarboven woningen kunnen worden gebouwd. De ruimte die daardoor vrijkomt, kan benut worden voor natuur. Daarbij zien we steeds meer groene daken en zelfs groene gevels, wat de biodiversiteit ten goede komt.

LEES MEER...

DANKZIJ NIEUWE ICT-TOEPASSINGEN,

sensoren en big data zullen steeds meer omgevingsfactoren in real time meetbaar zijn, zoals verkeersstromen en fijn stof concentratie. Inwoners zullen steeds meer keuzes maken op basis van die data, om bijvoorbeeld zich te verplaatsen of thuis te blijven. Daardoor worden gebouwen en infrastructuren efficiënter benut. De stad van de toekomst is slim. WAAR MOGEN STEDEN zich nog verder

ontwikkelen? Voor ons mogen dorpskernen binnen de 16,5 procent die in Vlaanderen voor wonen is bestemd, er meer gaan uitzien als een stad en stedelijke gebieden er meer gaan uitzien als een dorp. Maar het is verkeerd nu al gemeenten uit te sluiten omdat zij bijvoorbeeld niet aan een spoorwegstation zijn gelegen. Niemand mag vergeten worden bij deze infrastructuurontwikkeling, zodat onze steden opnieuw leefbaar worden.

05 In een slimme stad gaan zelfs de vuilbakken spreken 06 Recycleren tot in de eeuwigheid

Smart Media is een topspeler op het gebied van content marketing en native advertising. Onze campagnes worden zowel digitaal als in belanghebbende kranten verspreid. Onze basisgedachte is een sterke focus op het onderwerp. Door creatieve media-oplossingen helpen we u uw merk versterken en creëren we waarde voor uw doelgroep. Door kwalitatief hoge content zorgen wij ervoor dat uw klanten, onze lezers, actie ondernemen.

Bouwen en verbouwen begint op bouwpunt.be

08 Profielinterview: Johan Vande Lanotte Haal meer energie uit je huis

12 Leven, wonen en werken 14

DIT IS SMART MEDIA

PREMIUM PARTNER

04 Duurzaam bouwen en wonen: nu aan de slag

 FOKUS-ONLINE.BE PROJECT MANAGER: jeroen.vranken@smartmediaagency.be PRODUCTIELEIDER: Ruben Lancksweerdt HOOFDREDACTIE: Elke Ramsdonck TEKST: Hermien Vanoost Bert Verbeke COVERBEELD: Nico Van Dam VORMGEVING: Baïdy Ly DRUKKERIJ: Roularta SMART MEDIA AGENCY BE Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40 meerinfo@smartmediaagency.be redactie@smartmediaagency.be

Vlot, veilig en duurzaam naar de stad

Of bezoek één van onze 27 familiale vestigingen.

VG.1312/BC | W.INT.010

Nieuw

Vanaf vandaag zitten alle diensten van Accent Construct onder één dak!

CHOOSE THE JOB YOU LOVE

Accent Construct telt vanaf heden volgende niches:

Technische bedienden Bouwarbeiders

Buitenlandse bouwarbeiders

Payroll oplossingen op maat

www.accentconstruct.be/bedrijven

Bouwarbeiders & technische bedienden nationaal #FollowUs

ADVERTORIAL

Creëer een unieke buurtbeleving met de slimme oplossingen van Joyn. “De ambitie van Joyn: slimme oplossingen formuleren waardoor inwoners beloond worden met leuke voordelen als ze dichtbij winkelen en daardoor de lokale handel en steden vooruit helpen”, zegt Maarten Decramer, CEO van Joyn Urban, “want een stad vol beleving en beloning, daar wint iedereen bij.” Joyn is een fusie van de voormalige bedrĳven CityLife, Qustomer en Het Opzet. “Samen vormen we het grootste retail marketing platform van België met 1,4 miljoen gebruikers en bijna 5.000 handelaars”, vertelt Maarten Decramer. “Met Joyn Retail geven we handelaars meer inzicht in hun klantgedrag en met de digitale klantenkaart sparen gebruikers voor beloningen van een gratis koffie tot een persoonlijke shoppingavond. De handelaar kiest zijn beloningen volledig zelf. Dit digitaal getrouwheidsprogramma breiden we verder uit met het Urban Platform.”

gaan. De Urban-toepassingen zijn legio. Via het intranet communiceert de stad of gemeente informatie naar handelaars, zoals lokale wegenwerken, maar de handelaars kunnen er ook hun feedback kwijt. Op de stadswebsite en de Joyn Urban-app vinden inwoners informatie over diensten, handelszaken, dichtstbijzijnde parkeergelegenheden en evenementen. Steden als Tienen, Poperinge en Tongeren zweren al jaren bĳ deze aanpak, ook centrumstad Kortrĳk start binnenkort. “Het is de ambitie om tegen 2018 samen te werken met 100 steden en 50 partners. Op dat moment verbinden we via Joyn 20.000 handelaars met 3 miljoen gebruikers”, besluit Maarten Decramer. Meer informatie vind je op www.joyn.be.

Joyn Urban Services brengt het gemeentebestuur, handelaars, inwoners en toeristen samen en helpt steden en gemeenten om de teloorgang van de lokale handel tegen te

Wie is het? Dat zóu u moeten weten.* Weten wie waar en wanneer is. Weten wat ze komen doen. Heras Smart Access is het meest eenvoudige systeem voor toegangscontrole én tijdsregistratie van werfpersoneel. Vanaf elke plek, één draadloze cloudoplossing, plug and play. Met Construbadge-koppeling. * Deze uitzendkracht werkt op de bouwplaats in opdracht van een onderaannemer.

www.heras-mobile.be/smartaccess

ACTUEEL STEDELIJKE RUIMTE

FOKUS-ONLINE.BE

Duurzaam bouwen en wonen: nu aan de slag

Wat betreft duurzaam bouwen en wonen, zijn we in Vlaanderen nog niet thuis. Decennialang hebben we ingezet op verspreide bebouwing, grote woningen, slechte energieprestaties. Hoe we dat gaan corrigeren, is nog niet uitgeklaard. Toch liggen er oplossingen voor de hand. TEKST BERT VERBEKE

raten over duurzaam bouwen en wonen, vraagt om een totaalbenadering. Duurzaamheid is geïntegreerd of ze is niet. Je kunt in een passiefhuis wonen op het platteland en met twee auto’s uit werken gaan en toch meer energie verbruiken dan een koppel dat in een slecht geïsoleerd huis in de stad woont, maar de fiets neemt naar het werk. Hoe goed je bedoelingen dan ook zijn, er is meer nodig.

geld, kennis, macht, ideeën, ziekten, ervaring… “Uitwisseling geldt ook voor de ruimte”, vertelt Tomas Ooms, senior architect bij CONIX RDBM Architects. “We hebben het dan over de binnen- en buitenruimte, tussenruimtes, maar ook commerciële ruimtes, twijfelruimte, wachtruimte, open ruimte, private, collectieve en publieke ruimte. Om uitwisseling mogelijk te maken, moet er een zekere vorm van overlapping zijn.”

“OM VOLLEDIG DUURZAAM te zijn,

moeten we naar een systeem met 100 procent hernieuwbare energie en een 100 procent circulaire economie”, zegt Han Vandevyvere, project manager bij Energyville. “Dat betekent echter niet dat woningen hun energie volledig zelf moeten opwekken. Zeker in de stad zal duurzame energie meestal van buitenaf aangevoerd moeten worden. Dat kan groene stroom zijn, maar ook groene warmte via een warmtenet of biogas door een pijpleiding.” Daarnaast zouden gebouwen ingeschreven moeten worden in een gesloten materiaalkringloop. Dat vergt een andere manier van ontwerpen en een nieuwe logistiek, waardoor bouwmaterialen vlot te demonteren zijn, maar tegelijk traceerbaar blijven naar hun samenstelling. CENTRAAL IN HET begrijpen van de moderne stad staat namelijk de idee van uitwisseling. Van goederen,

Gebouwde ruimte die niet gebruikt wordt, is verspilling van energie en investeringen - FREDERIK JACOBS

GEBOUWEN DIE ECHT verkeerd gelokaliseerd zijn of weinig intrinsieke kwaliteiten hebben, worden op termijn best ‘uitgedoofd’ en teruggeven aan natuurfuncties. Die zogenaamde kernversterking is niet alleen van toepassing in een stad, maar kan net zo goed in een dorp. Vandevyvere: “In combinatie met een slimme verdichting valt er alleen maar winst te rapen, zoals minder autoverkeer, congestie en luchtvervuiling, minder verspilling van waardevolle en groene ruimte,

minder ruimtelijke conflicten, meer leefkwaliteit, meer ruimtelijke kwaliteit en meer kwalitatieve publieke ruimte.” “BETERE KWALITEIT STAAT dan ook voor iedereen voorop en dus moeten we de ruimtelijke omstandigheden maximaliseren”, meent Frederik Jacobs, CEO van CONIX RDBM Architects. De grenzen tussen werken woonruimte vervagen. Meer en meer wordt ruimte geconditioneerd om kwaliteit in werk, wonen en leven te ondersteunen. Dat betekent ook dat in relatie tot financiële en ecologische parameters de oppervlakte vaak kleiner wordt. Daarom moet de kwaliteit groter zijn en dus wint de nood om zaken te delen aan belang. “Co-werken, co-wonen en dus goed samenleven, vergt dus een beter ontwerp, betere constructie, onderhoud, beheer en beheersing van gebouwen en ruimten.” WANT DE OPLOSSINGEN van gisteren én de ruimtelijke structuren die ze ons nu nalaten, doen het niet meer volgens Vandevyvere: “Daar zullen we hoe dan ook structureel moeten ingrijpen. Dat betekent dat de uitdagingen op het stadsniveau nog groter zijn dan die van het individueel gebouw.” De maatschappelijke winst kan uiteindelijk ook groot zijn, waardoor iedereen er op één of andere manier beter van wordt. Dat helpt om de schop diep in de grond te steken.

De uitdagingen op het niveau van een stad zullen nog groter zijn dan die van een individueel gebouw - HAN VANDEVYVERE

ADVERTORIAL

Het site van de paters Redemptoristen in Gent was te groot geworden en kreeg daarom een herbestemming. In 2015 gingen de werken van dit multifunctioneel uitbreidingsproject van start. Siniat speelde een beduidende rol in de totstandkoming van dit mooie maar uitdagende project. De complete wandopbouw is het resultaat van samenspraak tussen Siniat, Arch & teco, Cordeel en MBS. Voor de gevel werd gekozen voor geprefabriceerde houtskelet-elementen. De eindafwerking is een mix van sierpleister en houten gevelbekleding. Als beplating voor de lichte binnenwanden, werd geopteerd voor de stootvaste gipskartonplaten LaDura Premium.

SPECIFICATIE Een constructie in beton vormt de dragende structuur. Daarrond kwam een isolatieschil van 7.500m² aan gevelelementen in houtskeletbouw. “Er kwam heel wat denkwerk bij te pas. Enerzijds moesten we voldoen aan de hoge akoestische en thermische eisen, anderzijds wilden we een stijlvol en functioneel studentencomplex opleveren. Zowel qua gevelelementen als binnenplaten, werden oorspronkelijk voorgeschreven oplossingen omgebogen naar Siniat. Hoge stootvastheid, verwerkbaarheid van de producten en vertrouwen in de fabrikant waren elementen die hier een rol speelden. INSTALLATIE FASE De keuze voor prefab was belangrijk om alles tijdig af te krijgen. Dat

de brand- en akoestische eisen in België zo streng zijn, maakte alles complexer. Binnen Siniat waren de goede samenwerking tussen het specificatie-team, de salesmensen en techniek cruciaal om dit project tot een succes te maken. RESULTATEN EN IMPACT De transformatie gebeurde met respect voor de oorsprong en de historiek van de omgeving. Daarnaast werd een complex opgetrokken van 540 studentenkoten, iets waaraan in een studentenstad als Gent zeker nood was. www.siniat.be

Beleef elke zonsondergang in stijl Een appartement met panoramisch uitzicht over Hasselt … Droom of toekomstvisioen? Zuidzicht zet nog één keer de zon op je woondromen. Na het succes van Zuidzicht I, II en III is Zuidzicht IV het slotstuk van de Zuidzicht-saga. Ontdek de charmante wandelkades en het ’s avonds sfeervol verlichte Scheepvaartplein weldra in alle rust vanop je eigen terras. De wereld ziet er nu eenmaal anders uit van langs het water of vanuit de lucht. Eén ding is zeker: zo’n zicht op de zonsondergang is goud waard! Meer info op www.zuidzicht.be

Havermarkt 45 • 3500 Hasselt T 011 21 11 52 • www.kolmont.com

FOCUS KRINGLOOPECONOMIE

3 VRAGEN AAN...

FOKUS-ONLINE.BE

Recycleren tot in de eeuwigheid In een circulaire stad leggen we al onze daken vol met zonnepanelen, delen we onze wagen met de hele straat en zijn we kind aan huis bij de herstelbibliotheek. Geen spek voor jouw bek? Wen er dan maar aan, want de revolutie is dichterbij dan je denkt. TEKST HERMIEN VANOOST

FLORENCE LECOCQ,

PERSVERANTWOORDELIJKE PRO VELO Welke moeilijkheden komen fietsers tegen in de stad? “Veel mensen zijn bang om zich in het verkeer te begeven. Ze hebben een groot aantal vooroordelen en gebruiken bijvoorbeeld het excuus van het slechte weer. Terwijl het in realiteit maar 7 procent van de tijd regent. Andere mensen die we hebben ondervraagd klagen ook over het gebrek aan degelijke infrastructuur.” Wat raadt je mensen aan die de fiets op willen? “Het kan handig zijn om je route uit te stippelen, zodat je banen kunt vermijden waar ook auto’s rijden. Dat biedt een optimaal gevoel van veiligheid. Het initiatief Bikeexperience.brussels is bijvoorbeeld een gratis campagne om mensen in het zadel te helpen. Daarbij begeleiden coaches de beginnende fietsers op hun dagelijkse trajecten.” Hoe zie je de toekomst van de fiets in de stad? “We hebben in 2016 een toename van 30 procent opgemerkt van het aantal fietsers in Brussel. Onze steden zijn volop in verandering: urban cycling is aan het boomen. Wat dit concreet betekent, kun je ervaren tijdens BIKE BRUSSELS, de fietsbeurs in september waarbij Pro Velo het inhoudelijke luik verzorgt.

cholen, bedrijven en overheden in Amsterdam leggen vandaag massaal zonnepanelen op hun dak, soms met wel duizenden tegelijk. Voor de ‘Zoncoalitie’ sloeg het bestuur de handen in elkaar met installateurs, leveranciers en energiebedrijven, met als gezamenlijk doel: één miljoen panelen én een stad, die duurzamer en zelfvoorzienend is. Bijzonder aan het project is dat bewoners niet per se zelf over een geschikt dak moeten beschikken. Ze kunnen via het dak van een ander investeren en in de winst en de energie delen. Dat het idee aanslaat, bewijzen de cijfers. In een half jaar tijd kwam er een kwart miljoen exemplaren bij. Tegen 2040 zouden 450.000 huishoudens op zonne-energie moeten draaien.

huurder zijn immers gebaat bij verlichting die lang meegaat en weinig onderhoud vraagt. DAT OVERHEDEN EN BEDRIJVEN weg moeten van het lineair economische denken – ontginnen, maken, consumeren, dumpen – is voor collega Jiska Verhulst overduidelijk. “Op termijn raken alle grondstoffen uitgeput. De manier waarop onze consumptie-economie vandaag werkt, is niet vol te houden.” Als transitiemanager bij Vlaanderen Circulair probeert ze, samen met de OVAM, maatschappelijke spelers van die noodzaak te overtuigen. De steden zijn voor haar het brandpunt van de omwente-

ling. “Zij genereren het gros van de economische productie, vormen de uitvalsbasis van het merendeel van de mensen en hebben een enorme impact op het gebied rondom.” Ze doet alvast enkele voorstellen om de kringlopen te sluiten: gebruik koffiegruis van koffiebars om zwammen te kweken en verwarm huizen met de restwarmte van bedrijven uit de buurt. HOE INGRIJPEND DIE transitie voor

onze steden is, zal een casestudy in Antwerpen uitwijzen. De stad ging daarvoor een samenwerking aan met het Team Vlaams Bouwmeester, Ruimte Vlaanderen en OVAM. Pro-

DE AMBITIE VAN de steden in eigen land

gaat dezelfde richting uit. Zo streven zowel Antwerpen als Gent ernaar om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Kringlopen willen ze zoveel mogelijk sluiten. Een klein maar fijn proefproject daarrond vinden we in de bibliotheek van Kortrijk. In plaats van zelf duizenden euro’s neer te tellen voor nieuwe ledverlichting, besloot de stad om licht te huren. “De producent staat in voor de installatie en het onderhoud van de lampen. De stad betaalt enkel een vaste vergoeding voor de ‘lux’ die ze afneemt”, vertelt Jan Verheyen, woordvoerder van de OVAM, dat het project subsidieert en begeleidt. Op termijn zou dit moeten leiden tot minder materiaalgebruik en economische winst voor beide partijen. Zowel de fabrikant als de

Op termijn raken onze grondstoffen uitgeput. De circulaire economie is een noodzaak - JISKA VERHULST

jectverantwoordelijke Julie Mabilde van het Team Vlaams Bouwmeester denkt dat we de stad vooral op een andere manier zullen gebruiken, door meer ruimte en diensten met elkaar te delen. Auto's en energie bijvoorbeeld. Ze verwijst ook naar de manier waarop we gebouwen zullen ontwerpen. “Nieuwe gebouwen laten verrijzen, vraagt veel energie, transport en materiaal. Spijtig dus om ze al na dertig jaar te moeten afbreken. Willen we circulair opereren, dan zetten we alleen nog maar gebouwen neer die generaties lang een rol kunnen spelen. Zonder veel extra kosten kun je ze aan nieuwe functies, noden en gezinsvormen aanpassen.” Net daarom vindt ze architecturale kwaliteit essentieel: gebouwen die slim bedacht zijn, de publieke ruimte verbeteren en door gebruikers en bewoners gewaardeerd worden, vormen de factor duurzamer. HET GROTE PUBLIEK loopt voorlopig nog niet zo warm voor circulariteit. Initiatieven voor samenhuizen, korte keten-voeding of autodelen spreken maar een selecte groep aan. Dé ommezwaai zal er wellicht pas komen als op de consumentenmarkt meer circulaire producten verschijnen. Denk maar aan een wasmachine die je huurt in plaats van koopt. In Nederland kan dat vandaag al via Bundles, een start-up die van circulair zijn handelsmerk heeft gemaakt. 600 Nederlanders maakten vorig jaar gebruik van de dienst en de ambitie is om dat aantal dit jaar te verdubbelen. Afwachten maar of daarmee de trend gezet is.

35 %

RK O

85 APPARTEMENTEN EN 7 COMMERCIËLE RUIMTES EN KANTOREN UNIEKE ZUID- OF OOSTGERICHTE TERRASSEN STRATEGISCHE LIGGING INDIVIDUELE STIJLVOLLE AFWERKING ENERGIEZUINIG WONEN (A-LABEL)

+32 9 278 78 78

+32 2 344 44 22

+32 2 772 15 30

+32 2 223 23 23

+32 2 346 33 55

WWW.LESBALCONS.BE I INFO@LESBALCONS.BE

ADVERTORIAL

“ We moeten niet bang zijn voor het water, maar het verwelkomen.”

Omgaan met de klimaatverandering Hemelwaterplannen geven ruimte aan water De klimaatverandering zorgt voor een verschuiving in de neerslagpatronen. Voor Vlaanderen betekent dat meer regen in de winter, met als gevolg hogere waterstanden in beken en rivieren. In de zomer zal er minder neerslag vallen, waardoor de bodem verder verdroogt. De buien die zich in dat seizoen voordoen, zullen intenser worden, wat we nu al beginnen te merken. In combinatie met het grote percentage verharde oppervlakte in Vlaanderen, stijgt daardoor het risico op overstromingen, aangezien het water onvoldoende kan infiltreren in de bodem. De belangrijkste maatregel om wateroverlast te vermijden, blijft ruimte geven aan water. Steden en gemeenten worden daarom aangemoedigd om hun steentje bij te dragen en werk te maken van een hemelwaterbeleid. Volgens Danny Baeten, directeur Marketing & ICT bij Aquafin, is een combinatie van een theoretische en praktische benadering van de problematiek, essentieel om een realistische visie op de aanpak van regenwater op middellange en lange termijn te kunnen formuleren. “Voor de opmaak van een hemelwaterplan combineren we bijvoorbeeld digitale terreinmapping om de bovengrondse afstroming van verharde oppervlakten te visualiseren met een rioolmodel dat de ondergrondse afvoercapaciteit in kaart brengt, om zo tot een ruimtelijk voorstel voor de aanpak van hemelwater te komen. Dat vullen we aan met de resultaten van ons veldwerk, zoals het bevragen van de brandweer of de inwoners van probleemlocaties.” “We moeten niet bang zijn voor het water, maar het verwelkomen en terug integreren in onze omgeving. Veel besturen hebben die klik al gemaakt,

denk maar aan Leuven, Diest, Mechelen, Overijse of Gent, allemaal steden die het water terug een prominente plek geven in de openbare ruimte. Anders gaan denken over hemelwater en om ons heen kijken naar mogelijkheden om het bij te houden in plaats het zo snel mogelijk kwijt te geraken, is de basis voor een nieuwe harmonie tussen mens en water.

de afvoer van hemelwater naar het rioleringssysteem. Op termijn leiden deze maatregelen tot een verminderde belasting van het systeem. Op het openbaar domein wordt de meest voor de hand liggende maatregel vaak over het hoofd gezien: een vermindering van de hoeveelheid verharde oppervlakte.

Waterdoorlatende verharding Een leidraad voor de toekomst Het hemelwaterplan dat Aquafin opstelt, biedt de gemeente een waaier aan keuzes, die elk inpasbaar zijn in een achterliggende visie om ruimte te geven aan water. Verschillende maatregelen kunnen elk hetzelfde doel bereiken. Welke ruimtelijke invulling de gemeente verkiest, hangt af van de prioriteiten van het bestuur. Financieel en maatschappelijk is het vaak niet haalbaar om op korte termijn op veel plaatsten tegelijk werken uit te voeren. Doordat de hemelwaterplannen van Aquafin bestand zijn tegen de tijd, kunnen investeringen gepland en gespreid worden en keuzes mee evolueren met accentverschuivingen bij het bestuur.

Concrete maatregelen weerspiegelen langetermijnvisie Een hemelwaterplan bevat naast de logische plaatsgebonden maatregelen, ook een aantal generieke maatregelen die geïntegreerd kunnen worden in een beleid dat de langetermijnvisie omtrent de aanpak van hemelwater kan ondersteunen. Deze maatregelen hebben betrekking op zowel het openbaar domein als private terreinen. Op privéterreinen verminderen maatregelen zoals groendaken, hergebruik en infiltratie substantieel

Danny Baeten: “Het principe dat infiltreren, bufferen en afvoeren in die volgorde moeten worden verkozen, blijft ons uitgangspunt. Waterdoorlatende verharding is een mooi voorbeeld van hoe we deze visie kunnen realiseren, zonder in te moeten boeten aan functionaliteit. Waar mogelijk doen we voorstellen in die richting, maar we vermelden ook duidelijk wanneer een afweging tussen kosten en baten een andere voorkeur oplevert.”

Extra belevingswaarde Door slim te ontwerpen, kan je in het openbaar domein verschillende functies perfect combineren en extra belevingswaarde creëren. Dankzij de verbeterde waterkwaliteit krijgen onze rivieren terug een prominente plek in het stadsbeeld en zijn ze ideaal om de neerslag van op de verharde oppervlakte te bufferen. Bovendien is het heerlijk om langs het water te kuieren, een terrasje te doen of je vaardigheden in streetfishing te testen. Je hoeft echter geen rivier te hebben om water te bufferen: speelpleinen die tijdens een hevige bui onder water komen te staan en na de bui weer opdrogen, of water zelf als vorm van recreatie, de mogelijkheden zijn onbeperkt, zolang we het water maar verwelkomen en de ruimte geven die het nodig heeft.

“Innovatieve oplossingen creëren ruimte voor water” aquafin.be

PROFIELINTERVIEW JOHAN VANDE LANOTTE

FOKUS-ONLINE.BE

‘De moderne stad heeft nood aan een permanente democratie’ Als burgemeester van Oostende heeft Johan Vande Lanotte uitgesproken ideeën over hoe een moderne stad er moet uitzien en op welke manier een smart city vorm kan krijgen. “Permanente democratie is een basisvoorwaarde.” TEKST BERT VERBEKE

e dag voor ons interview kreeg Oostende er een trekpleister bij: na twee jaar renovatie keerde de driemaster Mercator terug naar zijn vaste ligplaats in de jachthaven ter hoogte van het stadhuis. En burgemeester Vande Lanotte is er fier op: “Dankzij de restauratie zal het zeilschip weer schitteren en kunnen we het verder uitbouwen als een toeristische attractie.” Daarnaast heeft hij ook uitgesproken ideeën over hoe een moderne stad er moet uitzien en op welke manier een smart city vorm kan krijgen. Hoe definieert u een smart city, want het is een ‘containerbegrip’ dat vele ladingen dekt? “Wel, ik ben voorstander van een goed afgelijnde definitie. Te veel zaken worden onder de noemer smart city gezet die er niet thuishoren. Een smart city heeft te maken met het verzamelen van gegevens op een digitale manier, via een systeem dat die gegevens autonoom kan bewerken en dan instructies geven. Bijvoorbeeld het digitaal verzamelen van parkeergegevens, het systeem dat autonoom die gegevens verwerkt en dan continue parkeerinstructies geeft aan de binnenkomende auto’s in de stad.” Kunt u een aantal voorbeelden geven van de manier waarop een smart city zich kan profileren? “De meest typische voorbeelden hebben te maken met mobiliteit en parkeren. Een concrete toepassing

van een smart city is, zoals aangehaald, de informatie die een automobilist krijgt wanneer hij de stad binnenrijdt: waar kan hij parkeren? In Oostende worden we wel meteen geconfronteerd met een administratief probleem. Langs de autosnelwegen mogen dergelijke borden met informatie niet worden geplaatst. Een tweede toepassing is informatie over de verkeersstromen, zodat bij werken alternatieve routes worden aangereikt. Een andere toepassing heeft te maken met energiebesteding en -gebruik.” Denkt u nog aan andere voorbeelden die van toepassing zijn op een smart city? “Afvalophaling is zeker nog een opportuniteit, hoewel nog niet alles technisch op punt staat. We evolueren steeds meer naar ondergrondse afvalcontainers met sensoren, waar bewoners zelf hun afval in deponeren. De gegevens hieruit zouden de stereotype ophaalrondes kunnen doorbreken. Ze tonen wanneer een afvalcontainer vol is en wanneer ze dus geleegd moet worden. Op die manier kun je de dienstverlening efficiënter organiseren, wat uiteindelijk één van de doelstellingen is van een smart city.” Van een smart city naar een moderne stad lijkt een kleine overstap? “Voor alle duidelijkheid: een moderne stad is niet hetzelfde als een smart city. De filosofie die ik hanteer rond een moderne stad heeft te maken met diversiteit. Diversiteit, zowel op het vlak van ideeën, talenten,

FOTO NICO VAN DAM

creativiteit, als op het vlak van sociale achtergrond, demografie… Een moderne stad is pas succesvol als van die diversiteit een gemeenschappelijkheid gemaakt is en die behouden kan worden. Op dat vlak is Nederland een voorbeeld hoe er niet in is geslaagd om een gemeenschappelijk gevoel te creëren. Onze noorderburen zijn statistisch het zesde gelukkigste land ter wereld en ze behoren bovendien tot de rijkste landen in de wereld. De kansenge-

Te veel zaken worden onder de noemer smart city gezet lijkheid is er groot, maar toch zie je bij verkiezingen dat zowat iedereen ontevreden is. Een moderne stad en maatschappij moet die negatieve gevoelens ombuigen in een positieve gemeenschappelijkheid.” Op welke manieren kunnen we een positieve gemeenschappelijkheid creëeren? “Dat moet gebeuren op verschillende niveaus. In de eerste plaats op het niveau van het individu. Iedereen moet de gelegenheid hebben om te participeren in sport, cultuur, werkgelegenheid… Ieder individu moet kansen krijgen. Het gaat ook over gemeenschappelijkheid op straat- en wijkniveau. Wij hebben bijvoorbeeld een subsidiereglement om straatfeesten te organiseren,

maar daar wordt nog te weinig gebruik van gemaakt. Door positieve acties en projecten trachten wij de mensen erbij te betrekken. De moderne stad heeft nood aan een permanente democratie.” Hoe organiseert Oostende dat? “Als stad overleggen we voortdurend met onze burgers en zorgen we voor de nodige inspraak. Wij hebben een enquête gehouden waaraan 13.000 mensen deelnamen en hieruit distilleerden we een 15-tal beleids- en actiepunten. Het gaat er niet om projecten of een hype te lanceren. Iedereen erbij betrekken, dat is de uitdaging van de moderne stad.” Voor de begeleiding van de stadsontwikkeling is in Oostende sinds 2015 het Stadsatelier actief. Wat doet het precies? “Het Stadsatelier bestaat uit onafhankelijke experten die de architecturale en stedenbouwkundige kwaliteit van de stad bewaken en stimuleren. Er wordt gewerkt aan een Globaal Strategisch Ontwikkelingsplan op lange termijn. Voorts verzorgt het Stadsatelier de omkadering van een aantal innoverende woonprojecten en begeleidt en adviseert het verschillende bouwprojecten voor de stad. Het Stadsatelier wil vooral ook mee de voorwaareden creëren om ambities mogelijk te maken. Oostende heeft er nood aan om af en toe eens out of the box te denken.” Hoe ziet u duurzame wijken? “Duurzame wijken ontwikkelen, is niet altijd evident. Je moet vooral

veel realiteitszin aan de dag leggen. Woonontwikkeling Zilverlaan – met 65 woningen – is hier een uitstekend voorbeeld van. Om de open ruimte te behouden, zetten we in op ondergronds parkeren en een publiek toegankelijk park van 1 hectare. Daarnaast hebben de woningen een eigen tuin en geven ze uit op een ruime speelstraat die plaats biedt voor allerlei activiteiten. We hebben een ontwikkelingsvisie uitgewerkt in samenwerking met een aantal partners. Die visie overschrijdt zowel de perceelgrenzen als de klassieke opdeling in huisvestingssectoren, zoals sociaal en marktconform wonen en wonen met zorg. We zien dat dit winsten oplevert voor de bewoners én voor de buurt.” Lukt het om voor alle nieuwe woonprojecten een dergelijke visie te ontwikkelen? “We proberen altijd op deze manier te werk te gaan, maar, eerlijk gezegd, slagen we daar niet altijd in. In een stedelijke omgeving met al zijn noden stuiten we regelmatig op onze realiteitsgrenzen. In het project Mispelplein hadden we voorzien om woningen met drie verdiepingen te realiseren, gecombineerd met een aantal gemeenschapsvoorzieningen. De huidige bewoners zagen deze hoogbouw niet zitten en daarom kozen we voor een compromis van gebouwen met twee verdiepingen. In de realiteit moeten ‘de grote principes’ dus telkens getoetst worden.”

Een groots idee. 100% elektrisch.

www.smart.com

>> Ontdek de smart electric drive. Vanaf nu is je favoriete stadswagen verkrijgbaar als elektrische auto. Met zijn 0% CO2-uitstoot luidt de smart electric drive een revolutie aan in het hedendaagse stadsverkeer. Daardoor ga je elke urban uitdaging met respect voor het milieu aan. Klaar voor een nieuwe manier van rijden?

Vanaf eind juni in je smart center. Nu reeds bestelbaar.

smart electric drive: 0 L/100KM - 0 G CO2/KM • 12,9-13,1 kWh/100KM Milieu-informatie KB 19/03/2004: www.smart.com - Geef voorrang aan veiligheid. 170586_smart_dos_ad_ED_aanvraag_FokusModerneStad_255x180.indd 1

ADVERTORIAL

28/04/17 11:08

Groene longen laten de stad ademen Steden die aangename openbare groene ruimten integreren voor hun burgers, kunnen zonder twijfel ook smart cities genoemd worden. Zulke plaatsen zijn namelijk essentieel voor een gezonde samenleving. Tegenwoordig kunnen we steden bijna niet voorstellen zonder ‘groene longen’, waaronder we naast parken ook de steeds populairdere daken muurtuinen en de talrijke volkstuintjes verstaan. Niet alleen zijn ze goed voor de gezondheid, maar ook sociale relaties worden bevorderd. Buitenshuis ontspannen is kinderspel. Ga met je kinderen naar de speeltuin, laat je hond uit, spreek af met vrienden voor picknick, ga sporten of kweek je eigen lekkere groenten. Bovendien eist de Europese wetgeving dat stadsbewoners een groene ruimte ter beschikking moeten hebben op maximum 300 meter van hun woning. Zo creëren steden een goed evenwicht tussen het grijze beton en groene sites. Denk bijvoorbeeld aan seizoensbloemen op ronde punten die een scherp contrast vormen met het asfalt of aan grote lanen met bomen. Uit cijfers blijkt ook dat 7 op 10 Fransen een woonplaats op basis van de aanwezigheid van groen kiezen en 1 op 2 een minimum percentage groen eisen bij woon- en commerciële projecten. En ongetwijfeld is dat voor ons, Belgen, niet anders.

Maatschappelijke zetel | Auguste Reyerslaan 80 | B-1030 Brussel | T. +32 02 425 31 77 | info@krinkels.be

www.krinkels.be

10 ACTUEEL DUURZAAMHEID

FOKUS-ONLINE.BE

Haal meer energie uit je huis

Ook al is bijna-energieneutraal bouwen pas vanaf 2021 verplicht, je portefeuille en het milieu varen er nu al wel bij als je verstandig met energie omgaat. Dirk Verbeeck, duurzaam bouwen-adviseur bij Kamp C in Westerlo, doet enkele slimme suggesties.

TEKST HERMIEN VANOOST

VENTILEER ÉN VERWARM TEGELIJKERTIJD

“Nieuwbouwhuizen zijn tegenwoordig zo goed geïsoleerd en luchtdicht gemaakt dat er van natuurlijke verluchting geen sprake is. Investeren in een ventilatiesysteem is dus een must. Bovendien kun je, als je kiest voor balansventilatie met warmterecuperatie, het zogenaamde D-systeem, je uitgaande lucht gebruiken om de binnenkomende lucht te verwarmen. Het resultaat is 70 tot 90 procent minder energieverlies.”

AAN DE SLAG MET REGENWATER

DOUCHEWARMTE TEGEN EEN KOUDE DOUCHE

POMP ENERGIE UIT DE BODEM

SCHAKEL DE ZON IN

“Bij nieuwbouw verplicht de wetgever je om een regenwaterput van minstens 5.000 liter te steken. Terecht, want voor veel klusjes in huis kun je net zo goed gratis regenwater in plaats van drinkwater gebruiken. Je kunt er je toiletten en je kraantjes in de garage op aansluiten, en – als het water voldoende zuiver is – zelfs je wasmachine. Sommige huiseigenaars recupereren trouwens niet alleen regenwater, maar ook hun gebruikt douchewater.”

UITGAANDE LUCHT VOOR WARM WATER

“Omdat je een dubbel kanalennet nodig hebt, is een ventilatiesysteem D – met warmtewisselaar – in een bestaande woning niet vanzelfsprekend. Gelukkig zijn er nog andere systemen om de warmte uit de uitgaande luchtstroom te recupereren. Een elektrische warmtepompboiler bijvoorbeeld haalt de warmte uit de ventilatielucht om sanitair water mee op temperatuur te krijgen. Voor 1 kW elektriciteit krijg je 3 à 4 kW warmte terug. Als dat geen energiewinst is.”

“Wat velen niet weten, is dat je ook de aarde als warmtebron kunt inzetten, via een zogenaamde geothermische warmtepomp. Je pompt dan letterlijk de energie uit de bodem. Uit 1 kW elektriciteit haal je 4 à 5 kW (of meer) warmte. Om de cirkel helemaal rond te maken, kun je ervoor kiezen om de elektrische energie die je voor je warmtepomp nodig hebt, geheel of gedeeltelijk, via fotovoltaïsche panelen te laten aanmaken.”

“Met een douchewarmtewisselaar kun je ook de warmte uit je douchewater terugwinnen. De aanvoerbuis met het koude water zit in dat geval rond de afvoerbuis met het warme (afval)water. Weet wel dat zo’n douchewarmtewisselaar pas interessant is als je langer dan drie minuten doucht. Het systeem heeft immers tijd nodig om op te warmen. Het werkt ook alleen bij douches en niet bij baden omdat je afvoer van en vraag naar warm water gelijktijdig nodig hebt.”

“Ten slotte kun je ook de zonnewarmte gebruiken om je water op temperatuur te krijgen. Met een zonneboiler - geen zonnepanelen – kun je in ons land aan de helft van je jaarlijkse warmwaterbehoefte voldoen. Een bijkomende verwarmingsinstallatie is dus nodig, maar je energiekosten zullen dankzij je zonneboiler sowieso lager uitvallen. Bekijk eerst goed welke toestellen je op je boiler kunt aansluiten, zodat je energiewinst maximaal is.”

ADVERTORIAL

Hernieuwbaar verwarmen en niet inboeten op uw comfort of uw budget, hoe doe je dat? Alle condensatieketels op aardgas hebben ondertussen een energielabel A gekregen waarmee deze verwarmingstechniek nog steeds een van de meest performante blijft. Aardgas is een natuurlijk product en een primaire energie die sinds jaar en dag de energiebron bij uitstek is voor verwarming en productie van sanitair warm water. Hoe komt dat? Aardgas is in de eerste plaats altijd beschikbaar, net zoals het kraantjeswater komt aardgas zonder vervuilend transport in uw woning, men ondervindt geen geur- of lawaaihinder en de uitstoot van schadelijke stoffen is minimaal. Maar aardgas heeft nog andere troeven. Wil je overstappen naar hernieuwbare energie en blijven genieten van het comfort dat aardgas biedt dan doe je er goed aan om volgende energie-efficiĂŤnte en economisch voordeligere, hernieuwbare toestellen mee te nemen in uw duurzaam project. Condenserende ketel combineren met thermische zonnepanelen. De zonnewarmte geeft u gratis sanitair warm water wanneer er voldoende zon is, de aardgasketel zorgt voor de continuĂŻteit en voor de verwarming. Deze combinatie met hernieuwbare zonne-energie verhoogt de energieklasse van uw installatie trouwens van A naar A+. De hybride warmtepomp is een combinatie van een kleine elektrische warmtepomp en een condenserende aardgasketel. De warmtepomp levert het grootste gedeelte van de warmte, de condenserende ketel springt enkel bij wanneer het nodig is en zorgt voor blijvend comfort bij lage buitentemperaturen. Fabrikanten zetten hoog in op dit type toestel waardoor je al vaak een combi-toestel vindt die de warmtepomp en condensatieketel in 1 toestel aanbiedt. Dit systeem kan zelfs A++ zijn. Er bestaan ook aardgaswarmtepompen voor uw woning. De werking van deze toestellen is vergelijkbaar met deze van elektrische warmtepompen maar het grootste verschil is de elektrische compressor die is vervangen door bijvoorbeeld een kleine gasmotor. Deze warmtepompen behouden steeds een hoog vermogen, ook bij zeer lage temperaturen. Door het grote aandeel hernieuwbare energie uit de omgevingswarmte zijn aardgaswarmtepompen terug te vinden onder energieklasse A++. Aardgas laat u ook toe om op een efficiĂŤnte manier zowel warmte als elektriciteit te produceren. Dit kan ondermeer door het installeren van een brandstofcel die zich door haar hoog elektrisch en thermisch rendement bij uitstek leent bij nieuwbouwprojecten. Dit laat u toe om lokaal en op een ecologische manier elektriciteit te produceren aan een zeer lage kost. Voor nieuwbouw-, renovatieprojecten of vervanging is de condensatieketel of de warmtepomp op aardgas economisch het meest voordelig, terwijl deze toepassingen ook qua CO2 emissie even interessant of zelfs beter zijn dan andere verwarmingstoestellen. Kiezen voor een performante aardgastoepassing gecombineerd met hernieuwbare energie is kiezen voor een oplossing die bijdraagt tot de strijd tegen het broeikaseffect zonder in te boeten op uw comfort of budget.

12 EXPERTENPANEL METROPOOL

FOKUS-ONLINE.BE

Leven, wonen en werken

Het vermengen van stedelijke functies, intelligent hergebruik van het bestaande patrimonium, investeringen in publieke voorzieningen en alternatieve transportmodi: dat zijn de thema’s die een cruciale rol zullen spelen in de stad van de toekomst. TEKST BERT VERBEKE

BART TRITSMANS

Hoofd tentoonstellingen, Vlaams architectuurinstituut

HELMER ROOZE

Transitiemanager Slim Wonen en Leven

MARC LAMBOTTE CEO Agoria

Hoe ziet de moderne stad eruit in de toekomst?

“Steeds meer mensen wonen in verstedelijkte gebieden. Hoewel steden transformaties doormaakten, zoeken mensen er nog steeds hetzelfde: een sociaal netwerk, vrijheid, diversiteit, nabijheid, werk en ontspanning. Dat is de uitdaging waarvoor we staan. De stad van de toekomst tot een leefbare omgeving maken. Steden moeten in de toekomst functioneren op mensenmaat. Met kleinschalige initiatieven, korte ketens, kwalitatieve en kindvriendelijke publieke ruimtes en verbindingen, circulaire afvalstromen. Leefbaarheid impliceert een band tussen de stad en de stedeling. We moeten weer inzetten op sociale samenhang, op het activeren van stadsbewoners om hun stad mee vorm te geven.”

“We zullen in 2050 met 478.000 huishoudens meer zijn, we moeten de klimaatverandering tegengaan, onze mobiliteit verbeteren, onze overblijvende ruimte slim benutten, inspelen op de vergrijzing… De moderne stad moet daarop anticiperen. De Vlaamse Regering maakt daar vandaag al werk van met haar Visie 2050, met het project Slim Wonen en Leven. We moeten Vlamingen ervan overtuigen dat een woning in de stad of kern een grotere levenskwaliteit kan bieden. Er zijn de evidente voordelen, zoals de nabijheid van winkels en voorzieningen, van openbaar vervoer… Maar voor veel Vlamingen wegen deze voordelen momenteel nog niet op tegen de nadelen, zoals gebrek aan privacy.”

“De moderne stad van de toekomst zal een plaats zijn waar heel veel mensen zullen wonen. We zullen dus op een andere manier moeten omgaan met tijd en ruimte om de leefbaarheid te bewaren. Wat ruimte betreft, zal er geen leegstand meer zijn. Grote woningen zullen omgevormd worden tot meergezinswoningen. Gemeenschappelijke woningen zullen nog meer gedeeld worden met andere organisaties. In de moderne stad zullen we ook steeds minder parkeerruimte voorzien. Om die reden zal er ook anders met mobiliteit worden omgegaan en de economie zal zich hier op moeten afstemmen. Op termijn zullen we veel meer gebruik maken van elektrische auto's maar ook drones zullen veel vaker ingezet worden.”

Als meer mensen naar de stad trekken, moeten bedrijven zich dan ook in de stad vestigen?

“Gemengde functies in de verschillende stedelijke wijken brengen, is een belangrijke uitdaging om de stad aantrekkelijk en duurzaam te maken voor de toekomst. Het is cruciaal om de mogelijkheden van de circulaire economie te verkennen en om de maakindustrie terug naar de stad te brengen. Vakmanschap, dat historisch in steden groeide, moet opnieuw een plaats krijgen in het stedelijke weefsel. Zo biedt vakmanschap in de bouwsector mogelijkheden om laaggeschoolde jongeren via ambacht te integreren in de stedelijke arbeidsmarkt. Bovendien zorgt het vermengen van de functies wonen, werken, ontspannen voor een optimaal gebruik van de stedelijke ruimte.”

“Steden zijn altijd al een motor geweest voor vernieuwing en een broedplaats voor creatieve ondernemers, en zullen dus altijd wel een grote economische bedrijvigheid kennen. In steden is er de nabijheid van onderwijs- en onderzoeksinstellingen, culturele infrastructuur, bundeling van kennis en knowhow… De nabijheid van woningen op die strategische (collectieve) plaatsen hebben ook voor bedrijven voordelen. Verweving van functies, zoals het integreren van bedrijven in de woonkern, gebeurt vanuit de gedachte dat functies elkaar versterken.”

“Er zullen nieuwe bedrijven ontstaan rond lokale economie. Denk bijvoorbeeld aan de opkomst van repair cafés. Er zal ook veel meer van thuis gewerkt worden. We gaan naar een combinatie van werken en wonen die plaatsvindt in eenzelfde gebouw. Dankzij de digitalisering zullen heel wat zaken op afstand kunnen gebeuren. Gezondheidszorg is hiervan een voorbeeld, slechts in uitzonderlijke gevallen is een bezoek aan een dokter nog nodig. Bedrijven gaan ook meer lokale hubs opzetten in plaats van één centrale vestiging. Waar er toch nog verplaatsingen nodig zijn, zullen bedrijven in gespecialiseerd vervoer voorzien. Alle bedrijven naar de stad is geen optie, we zullen bij de vestiging van een bedrijf slimmer moeten zijn, vooral op het vlak van bereikbaarheid.”

Hoe kun je duurzame wijken integreren op ecologische, sociale en economische aspecten?

“De wijken opladen met diverse functies, het realiseren van centraliteit en het tot stand brengen van duurzame verbindingen met de binnenstad zijn uitdagingen voor de nabije toekomst. Steden verbergen vaak sites die kunnen bijdragen tot de stedelijke diversiteit. Zo werkten BC Architects and Studies een ontwerp uit voor de herontwikkeling van de site van het bedrijf Inter-Beton in de Brusselse kanaalzone, waar een mix van stedelijke functies wordt gerealiseerd. Op de Antwerpse slachthuissite ontwierpen De Smet Vermeulen architecten een plan waarbij de in onbruik geraakte hangars bewaard blijven en plaats zullen bieden aan een nieuwe wijk waar woningen, bedrijven en publieke ruimte een plaats krijgen.”

“In 2050 is de buurt een knooppunt met duurzame woningen, winkels, scholen, parken, ruimte voor ontspanning, werkgelegenheid. Door dit efficiënt te organiseren, verplaatsen we ons te voet, met de fiets en het openbaar vervoer. Iedereen moet in deze buurten kunnen wonen en leven, en wil dit ook zelf. Het aantal huishoudens groeit en is diverser. Daarop moeten we ons woonaanbod afstemmen: compacter bouwen, functievermenging, meer flexibele woonformules. Voor wie het aanbod op de markt onbereikbaar is, zal de overheid – zoals dat vandaag reeds gebeurt – moeten blijven tussenkomen, bijvoorbeeld via sociale woningen.”

“De stad van de toekomst zal voor haar gebouwen in grote mate in haar eigen energie voorzien. Gebouwen zijn verantwoordelijk voor 40 procent van het totale energieverbruik, openbare en private gebouwen zullen energie-efficiënt gerealiseerd moeten worden. Het betekent ook dat we heel wat energieverslindende gebouwen zullen moeten afbreken. Connecteren wordt het sleutelwoord: gebouwen zullen vanop afstand worden gemanaged, zowel wat betreft energie als comfort, de luchtkwaliteit, de vochtigheidsgraad en de aanwezigheidsgraad. Op die manier kunnen we beginnen spreken van duurzame wijken. Ook restwarmte uit de industrie en warmtenetten zullen deel uitmaken van de moderne stad.”

ADVERTORIAL

Sweco bouwt samen met haar klanten en de betrokken stakeholders mee aan de duurzame stedelijke leefen werkomgevingen van morgen. Wij zijn Europa’s toonaangevend ingenieurs-, advies- en ontwerpbureau. Onder de noemer Urban.Habitat bieden we, in samenwerking met onze Scandinavische experten, diensten en een engagement aan met de focus op het ontwerp van ideale omgevingen, zodat mensen wonen, werken, zich verplaatsen en ontspannen in de stad en het landschap van morgen.

Toonaangevende opdrachten in Sint-Niklaas

Vindingrijke ingrepen voor Stockholm

Door de jaren heen werkte Sweco aan diverse stedelijke projecten in de stad Sint-Niklaas. Ze illustreren samen essentiële basiscomponenten voor een duurzame stedelijke samenleving.

Norra Djurgårdsstaden is een gloednieuw stadsdeel in Stockholm dat volledig klimaatneutraal zal zijn. Deze wijk is één van Europa’s meest uitgebreide stedelijke ontwikkelingsgebieden, met geplande voorzieningen voor 12.000 nieuwe wooneenheden en 35.000 nieuwe werkplaatsen. Op voormalige industriegronden wordt een aantrekkelijke en klimaatneutrale woonwijk ingericht. Sweco ontwerpt hiervoor de openbare ruimte in opdracht van de stad Stockholm.

Sweco heeft ook aan deze projecten meegewerkt: duurzaam wonen op de nieuwe Paterssite, de transformatie van het verouderde Industriepark Noord en het ‘piloot’ groenplan voor Sint-Niklaas.

Door parkeergarages aan de rand te voorzien en door het verkeer van wagens en openbaar vervoer tot bepaalde hoofdstraten te beperken, ontstaat er een moderne straatomgeving. We creëren levendige buurten waar voetgangers en fietsers voorrang krijgen en waar ruimte is voor plantvakken die het regenwater filteren. Volg onze laatste realisaties op www.swecobelgium.be

Met de Clementwijk realiseerde Sweco een duurzame groene woonwijk. De wijk zal plaats bieden aan 700 woningen: een mix van verschillende woningtypes bestemd voor diverse bewonersgroepen. Een aantrekkelijke publieke ruimte, een groot stadspark en een inrichting die vertrekt vanuit het natuurlijke waternetwerk en karakteristieke landschapselementen geven de wijk een hoge woonkwaliteit. De nieuwe Stationsstraat van Sint-Niklaas is dan weer het symbool en de ruggengraat van de herwaardering van het stedelijk weefsel en een gewijzigde mobiliteit. De Stationsstraat is ontworpen als een groene stedelijke promenade en versterkt de commerciële aantrekkelijkheid van de binnenstad.

De toekomst is aan de stad. De kwaliteitsvolle en leefbare stedelijke ontwikkeling is de grootste uitdaging voor onze samenleving. De mate waarin we in Vlaanderen, Brussel en Wallonië hiervoor goede oplossingen bieden, bepaalt de aantrekkelijkheid van de stad en de duurzaamheid van onze samenleving. Het vernieuwen van de stad neemt een druk weg op de open ruimte en vrijwaart karakteristieke landschappen en bossen, gronden voor voedselproductie, watersystemen en natuurgebieden.

Sweco Belgium geeft vorm aan de steden en gemeenschappen van morgen

14 CHRONICLE TOM ROELANTS

FOKUS-ONLINE.BE

Vlot, veilig en duurzaam naar de stad Vlaanderen groeit, onze steden groeien. En meer mensen betekent meer verplaatsingen. 53 procent van die verplaatsingen doen we als autobestuurder. Zes procent meer dan tien jaar geleden. Een zorgelijke tendens of niet? TEKST TOM ROELANTS, ADMINISTRATEUR-GENERAAL, AGENTSCHAP WEGEN EN VERKEER

VERSTEDELIJKT EN KONING AUTO heerst.

Het laatste onderzoek over ons verplaatsingsgedrag, van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, toont namelijk aan dat de modal shift nog niet is ingezet. We fietsen minder, we gaan minder te voet en minder met de bus. Zelfs verplaatsingen van meer dan 600 meter doen we voornamelijk met de wagen. MIJN AUTO, MIJN VRIJHEID. Het blijft dus een ingebakken concept bij de Vlaming, ook in de stad. Toch zetten onze steden zich hard in om de zogenaamde ‘zachte mobiliteit’ aantrekkelijk te maken. Autoluwe stadscentra, ruimte voor voetgangers en fietsers en een aantrekkelijk openbaar vervoeraanbod. OOK ZIEN WE dat de visie van de stadsbewoner op mobiliteit toch stilaan aan het veranderen is. Waar vroeger het individuele autobezit een statussymbool was, gaan we nu veel losser om met mobiliteit. Waarom nog investeren in een dure auto die het merendeel van de tijd

op je oprit staat? Net doordat onze steden de laatste jaren fors geïnvesteerd hebben in fietsverbindingen en goed openbaar vervoer, is de auto niet het meest efficiënte vervoermiddel in een stad. Autodeelgroepen schieten als paddenstoelen uit de grond en het bezit van een bakfiets is geen rariteit meer.

Doordat steden fors hebben geïnvesteerd in veilige voetpaden, fietsverbindingen en goed openbaar vervoer, is de wagen niet altijd het meest efficiënte vervoersmiddel

BOVENDIEN WORDEN ONZE mobili-

teitssystemen slimmer, veiliger en autonomer. De technologie evolueert ontzettend snel. Systemen zoals Uber zorgen ervoor dat je in Brussel met één klik op de knop vervoer op maat kunt regelen. Over enkele jaren stappen we misschien in een zelfrijdende wagen die ons van Deinze naar de rand van Antwerpen brengt, waar een deelfiets staat te wachten om de laatste drie kilometer te overbruggen. DOOR DEZE VERSCHUIVINGEN vervagen de grenzen tussen de stedelijke mobiliteit en die tussen verschillende steden. Het is dan ook de taak van de Vlaamse overheid om deze verschuivingen naar een hoger niveau te tillen. Ongetwijfeld betekent dit dat het Agentschap Wegen en Verkeer niet langer zijn gekende rol zal spelen, en er ook de functie van facilitator van de verkeerssystemen zal moeten bijnemen. Spelregels vastleggen voor iedereen die zijn diensten zal aanbieden op het wegennet wordt een van de nieuwe taken van de Vlaamse overheid. Zo kunnen we nog beter de missie ‘vlotte, veilige en duurzame mobiliteit’ realiseren.

©BAÏDY LY

olgens de Studiedienst van de Vlaamse Regering (SVR) zal de bevolking de komende tien jaar in de meeste Vlaamse steden en gemeenten blijven groeien. Hierdoor zullen de grenzen tussen ‘stad’ en ‘buitengebied’ vervagen. De verstedelijkte omgeving wordt groter, wat al te zien is in de Vlaamse ruit (grootstedelijk gebied rond Antwerpen, Leuven, Brussel en Gent, red.).

ADVERTORIAL

SALON - BEURS

BI KE BRUSSELS VÉLO & MOBILITÉ ACTIVE FIETS & ACTIEVE MOBILITEIT

2 017

15 > 18 SEPT

TOUR & TAXIS

150 E XPOSANTS SUR 10.0 0 0 M 2 150 E XPOSANTE N OP NIE T M INDE R DAN 10.0 0 0 M 2 INFOR M ATIONS , CONSE ILS , ANIM ATIONS INFOR M ATIE , RAADGEVING, ANIM ATIE S E SSAIS SUR PARCOUR S INDOOR E T OUTDOOR INDOOR & OUTDOOR PROE FPISTE

ENTRÉE GRATUITE SUR VRIJE TOEGANG OP

WWW.BIKE-BRUSSELS.BE

Fiets verzekering

Je kent het wel...

Gelukkig beschermt de VAB-Fietsverzekering je fiets tegen diefstal, schade en pech. Je kent het wel. Je bent even weg en je fiets is voor altijd weg. Daarom heeft VAB nu de fietsverzekering. Een omniumverzekering die je fiets beschermt tegen diefstal en schade. En ook bij pech helpen we je zo weer op weg.

Ontdek er alles over op vabfietsverzekering.be

BESPAREN OP GROENE ENERGIE? Samen zijn we slimmer en sterker.

Hebt u ook het idee dat u nog steeds te veel betaalt voor uw energie? Mag uw buurt nog wat duurzamer worden? Dan is de groepsaankoop gas en groene stroom van SamenSterker zeker iets voor u. 71.000 gezinnen gingen u voor en stapten de voorbije jaren via SamenSterker over naar een voordelig energiecontract. En het afgelopen jaar bespaarden ze gemiddeld liefst â&#x201A;Ź200. Hoe groter de groep deelnemers, hoe sterker de onderhandelingspositie tijdens de veiling. Teken voor 9 mei vrijblijvend in op www.samensterker.be . Uiterlijk op 26 mei krijgt u van SamenSterker uw persoonlijk voorstel en u ontdekt meteen hoeveel u kan besparen.

De groepsaankopen van SamenSterker besparen u geld, tijd en energie.

www.samensterker.be SS_advertentie_2017.indd 1

26/04/2017 15:54