Fokus Optimale Zorg by Smart Media Agency

D I T D O SS I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D AC T I E VA N D E STA N D A A R D

OKT ‘18

OPTIMALE ZORG Lieven Annemans Optimale zorg voor iedereen: een utopie?

Genome Editing Knippen en plakken met DNA

Dirk Ramaekers Transparantie over kwaliteit is de norm

DIDIER ONGENA

”Zorgverleners zullen in de toekomst vooral bezig zijn met datgene wat computers niet kunnen: empathie tonen.”

ONDANT / ✹ p.F

verhoogde behoeften

1000 800 400 600 2000

G-tablet / ✹ TIN

✹

1 Lu t

fti

1 SM

V o o r lk e lee e

tablette / sch

für je des

-tablet / ✹ ELT

1000 800 400 600

0 - 12 j. 12 - 60 j. 60+ j.

met de zonne-vitamine ! Bij uw apotheker

800 400 600

Klaar voor de winter

600

400 600

Lees meer op Fokus-online.be. #fokusoptimalezorg

om te starten bij groot tekort

EDITORIAL LIEVEN ANNEMANS

FOKUS-ONLINE.BE

Optimale zorg voor iedereen: een utopie? W

Als we een kwaliteitsvolle en voor iedereen toegankelijke en betaalbare zorg willen blijven nastreven dan moeten we alvast twee vragen stellen. Een: hoe kunnen we de werkelijk innovatieve technologieën tot bij iedereen krijgen? En twee: hoe kunnen we de processen en de manier van werken innoveren opdat álle mensen met de nodige kwaliteit, met overleg, en met respect worden bejegend?

avondje uit?

Budgetvriendelijk renoveren in de zorg

06 Knippen en plakken met DNA 08

Profielinterview: Didier Ongena

Dementie voorkomen door mentale en fysieke fitness

12 Gezondheidszorg: het kan altijd (nog) beter 14

Dirk Ramaekers: Transparantie over kwaliteit is de norm

COLOFON.

De tweede uitdaging, de manier van werken innoveren, is ook economisch getint. Een flink aantal zorgverleners wordt hoofdzakelijk vergoed op basis van het aantal geleverde prestaties: meer prestaties betekent meer verdienen. Maar dat leidt niet alleen soms tot overgebruik (zoals onder andere overbodige onderzoeken), het staat ook samenwerking in de weg. Want samenwerken vraagt tijd, en die tijd wordt niet vergoed. En dan heb ik het nog niet over de toegenomen administratieve last. Ik pleit allang voor een hervorming van de manier van betalen van zorgverleners. Een behoorlijk totaalpakket, met een vergoeding van de tijd die er aan samenwerken en onderlinge communicatie wordt besteed, met kwaliteitsbonussen voor zorgteams, en met een kleiner resterend gedeelte ‘per prestatie’. Werkpunten genoeg: het innoveren van de manier waarop we met innovaties omgaan, én het innoveren van onze dagelijkse omgeving, met zo min mogelijk administratie dankzij perfecte informatisering. Een utopie? Een utopie is niet iets onbereikbaars, maar iets wat we nog niet hebben bereikt.

De eerste vraag alludeert op de prijs van innovaties. We moeten hier als maatschappij een duidelijk signaal geven: ‘Beste innoverende industrie, we hebben jullie innovaties nodig, maar niet aan gelijk welke prijs’. We kunnen nu eenmaal niet al het geld van de wereld aan zorg en zorginnovatie besteden. We moeten een onderscheid maken tussen echte innovatie enerzijds en ‘gadgets’ anderzijds, én we

08 04 Zorgen voor morgen

moeten duidelijke grenzen opstellen die aangeven hoeveel we als maatschappij bereid zijn te betalen voor het winnen van kwaliteitsvolle levensverwachting.

Een utopie is niet iets onbereikbaars, maar iets wat we nog niet hebben bereikt.

LEES MEER...

De zorgsector is een vat vol tegenstellingen. Aan de oppervlakte ervan zien we de meest beloftevolle innovaties verschijnen. Maar dieper in dat vat zien we echter een nood aan kwaliteitsvolle zorg.

e kunnen al genetische defecten herstellen; we kunnen mensen digitaal en via app vanop afstand volgen en daardoor bij problemen sneller op de bal spelen; regeneratieve technieken kunnen falende organen herstellen of vervangen, en dies meer…. Wat een weelde! Wanneer we in de diepte gaan, tussen de 4 muren van spreek-, ziekenhuis- en andere kamers, zien we nog steeds situaties waarbij de kwaliteit van de zorg te wensen overlaat. Een doorn in het oog van al die zorgverleners – gelukkig nog de meerderheid – die zich elke dag vol overgave ten dienste van de mensen stellen.

PRODUCTIELEIDER: Christian Nikuna Pemba HOOFDREDACTIE: Astrid Goossens TEKST: Hilde Van Raemdonck Hermien Vanoost COVERBEELD: Thomas Schurmans VORMGEVING: Baïdy Ly DRUKKERIJ: Corelio

SMART MEDIA AGENCY SMART STUDIO Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40 redactie@smartmediaagency.be studio@smartmediaagency.be

Veel leesplezier Rik Geets

TEKST LIEVEN ANNEMANS, AUTEUR VAN GEZONDHEIDSECONOMIE VOOR NIETECONOMEN (PELCKMANS, 2018)

Project Manager

DISCRETE ALARMKNOP VOOR IEDEREEN, IN ALLE SITUATIES

hartstilstand?

verkeersongeval?

op weg naar een patiënt?

op weg van school? GENIET OVERAL VAN EEN VEILIG GEVOEL

werkongeval?

www.amicimi.com

ALARM MET ÉÉN DRUK OP DE KNOP

VERWITTIG JE FAMILIE, VRIENDEN & SECURITAS

LAAT WETEN WAAR JE BENT

MEELUISTEREN IN REALTIME

beschikbaar in elke appstore

ADVERTORIAL

Op naar een betere toekomst voor diabetici 425 miljoen volwassenen wereldwijd lijden aan diabetes. Hen een zo goed mogelijke toekomst geven, is al bijna honderd jaar de missie van farmabedrijf Novo Nordisk. Dankzij intensieve samenwerkingen met patiënten(verenigingen), zorgverleners en overheden lukt dat alsmaar beter.

Die extra’s gaan dan bijvoorbeeld over preventie en educatie. Want ook al heeft dit land een van de beste gezondheidssystemen ter wereld, het duurt vaak toch enkele jaren voor diabetici de juiste diagnose krijgen. “Kostbare tijd gaat zo verloren”, stelt Axel De Muyt. “Samen met artsen- en apothekersverenigingen werken wij programma’s uit en stellen we tools ter beschikking om daar verandering in te brengen. Iets gelijkaardigs plannen we trouwens met andere zorgverstrekkers, zoals bv. diëtisten en kinesisten. De juiste voeding en veel bewegen kan immers de risico’s en de ernst van de ziekte verminderen bij type 2 diabetes. Net zoals type 2 diabetes wordt obesitas een toenemend probleem voor de maatschappij. Wij zijn er ons van bewust dat we beide aandoeningen moeten aanpakken. Het is door de handen in elkaar te slaan dat we de beste zorg kunnen garanderen.”

Ook in ons land is diabetes nog altijd aan een opmars bezig. De Internationale Diabetes Federatie gaat ervan uit dat tegen 2030 één op de tien volwassenen in België met suikerziekte af te rekenen krijgt. Voor sommigen onder hen zal behandeling met insuline essentieel zijn om een gewoon leven te leiden. Pionier op dat terrein is het Deense Novo Nordisk, in zijn eentje goed voor zowat de helft van de wereldwijde insulineproductie. Elke dag nog zijn enkele duizenden medewerkers van het bedrijf bezig om de behandeling van diabetici verder te verbeteren.

Wielerploeg met diabetici

Méér dan geneesmiddelen

Ook bij het grote publiek ziet Axel De Muyt nog een grote nood aan informatie en bewustwording over de ziekte. “Veel mensen denken bijvoorbeeld dat je met diabetes de deur niet meer uit kunt komen. Dat klopt natuurlijk niet. Om dat te bewijzen, zijn we in 2006 gestart met een professioneel wielerteam, met daarin allemaal patiënten met diabetes type 1. Met dergelijke initiatieven willen we mensen inspireren en motiveren. Want ja, ook met diabetes mag je dromen van een mooie toekomst.”

Bovendien is dat nog maar een deel van het verhaal. “Goede zorg gaat immers over meer dan geneesmiddelen op de markt brengen”, stelt Axel De Muyt, General Manager van Novo Nordisk in België. “Het is vooral de omkadering die voor de patiënt het verschil maakt. Daarom zitten wij geregeld met patiëntenverenigingen, dokters, verpleegkundigen, universitaire centra, mutualiteiten en overheden samen om te kijken wat we nog extra kunnen doen.”

In opdracht van Novo Nordisk Pharma - BE/CD/1018/0928 – 2018.Oct.24

ADVERTORIAL

Ready

Fribona, al bijna 60 jaar producent van ADVERTORIAL diepvriesproducten, lanceerde vorig jaar een nieuw merk: ReadyChef GEZOND & SMAKELIJK

Fribona wil met het ReadyChef-assortiment naar de zorgsector een signaal geven dat gezonder koken absoluut niet minder smakelijk hoeft te zijn, integendeel! Minder suiker, minder zout, geen smaakversterkers en natuurlijke bouillons zijn enkele voorbeelden hoe Fribona de bereide gerechten en desserten een stuk gezonder gemaakt heeft.

READYMEAL

Lekker, artisanaal en kant-en-klaar. ReadyChef combineert het gemak van diepvriesbereidingen met de smaak van verse ingrediënten. Serveerklare gerechten werden naar een hoger niveau getild. Specifiek de groenten, verliezen bij het opwarmen hun knapperigheid niet. ReadyChef garandeert een constante kwaliteit met een optimale voedingswaarde. Aangepaste seizoensgerechten zorgen het hele jaar door voor de nodige inspiratie en afwisseling. Het aanbod bestaat uit drie types keuken: Frans-Belgische, Zuiderse en Wereldkeuken. Van stoofvlees van het ras Limousin in een saus van abdijbier (12°) tot kip tikka masala. En van farfalle met zalm tot kip met Thaise groene curry. Ook zijn er voldoende vegetarische opties: niet zomaar gerechten waar het vlees eruit is gehaald. Linzen en peulvruchten zijn ideale en voedzame vleesvervangers. Zo biedt men een veggie Indische curry of een vegetarische lasagne aan.

HAL 1, 1E STAND RECHTS KOM DEGUSTEREN! 18 - 22/11

GENT

READYSWEET

Van rolbiscuit tot een heerlijke Berlijnse bol. Het ReadySweetassortiment bestaat uit een rijk gamma aan serveerklare patisserieporties, gemaakt met natuurlijke ingrediënten. Daarenboven is het hele gamma ook beschikbaar in een versie zonder toegevoegde suikers. Suiker wordt hier telkens vervangen door maltitol. Het is een volwaardig dessert waarbij niemand het verschil ziet én proeft tussen beide opties. Het onderscheid tussen desserts met suiker en suikervrije patisserie is duidelijk: de porties op een zwarte bodem zijn suikervrij. Themaporties zorgen voor variatie: specifiek voor halloween, eindejaar, valentijn, … Dat brengt ook een zekere feeststemming teweeg in het rust- en verzorgingstehuis, … Kortom: de zorgbehoevende apprecieert dat men de alledaagse sleur doorbreekt.

VOORDELEN OP EEN RIJ • • •

• •

Gezond: minder zout en suiker, pure ingrediënten, evenwichtige voedingswaarde Gemak: ontdooien en opwarmen, geen voedselverspilling Goesting: smakelijke gerechten om je vingers bij af te likken; een aangename geur en een aantrekkelijk uitzicht zijn van groot belang om de zorgbehoevende smakelijk te laten eten Genieten: genieten van een breed assortiment, van grootmoeders keuken tot een heerlijk toetje Gastronomie: verfijnde gerechten met een hoogstaande kwaliteit

FROZEN CONVENIENCE FOOD

www.fribona.be www.readychef.be

TOPIC INFRASTRUCTUUR

FOKUS-ONLINE.BE

Zorgen voor morgen We willen allemaal graag een lekker lang leven leiden, maar zijn er tegelijk als de dood voor om zorg- of hulpbehoevend te worden. Gelukkig heeft de medische wereld, en meer bepaald de zorgsector, daar alle begrip voor en zien ‘zorg’, infrastructuur en omgeving er heel anders uit vandaag.

n films zie je nog weleens van die hospitaalscènes in ijle witte ruimten en troosteloze gangen... Vandaag klopt dat beeld niet meer en is een zorginstelling veel warmer en vriendelijker geworden. “Een plaats waar genezen een pak vlotter gaat”, zegt Jan Ennekens, directeur van het gloednieuwe AZ Sint-Maarten in Mechelen dat recent (op 15/10/2018, red.) de deuren opende. “Het nieuwe complex is de bekroning van een jarenlang streven naar en sparen voor een nieuwbouw, als vervanging van drie verschillende campussen die fysiek een heel eind van elkaar lagen.” Het voordeel van die lange aanloop was dat het project perfect voorbereid was en dat elk aspect – architectuur, infrastructuur, interieur, bereikbaarheid, veiligheid en comfort – tot in de kleinste details bestudeerd werd om straks dagelijks de bijna 1.000 mensen met de beste zorgen te omringen.

“Wij zijn het eerste ziekenhuis dat een MER (milieueffectenrapport, red.) liet opmaken. Het hielp ons bij de keuze van de locatie: op grondgebied Mechelen maar net buiten het stadscentrum, langs de R6, die perfect scoorde qua bereikbaarheid en multimodale mobiliteit. Centraal en toch omgeven door groen.” ‘Healing environment’ Bij de inrichting werd maximaal ingezet op het creëren van een ‘healing environment’. Met immense glaspartijen en een overvloed aan binnenvallend daglicht. Kleurgebruik zorgt niet alleen voor een bepaalde sfeer, maar helpt de bezoeker ook bij zijn oriëntatie. Publieke

rechtstreeks visueel contact maakt met één van de verpleegkundigen.” Pijnpunt “Er is veel veranderd in de 20 jaar dat ik hier directeur ben”, zegt Ennekens. “En het gaat allemaal erg snel. Met de demografische evolutie die we doormaken, zal er steeds meer en complexere zorg nodig zijn. Multidisciplinair en met meer techniciteit. Tegelijk staan we voor de uitdaging om zowel zorg als zorgomgeving zo menselijk mogelijk te houden. Om mensen zo lang mogelijk in een huiselijke omgeving te laten wonen met hulp in de

Een duidelijk zorgmodel, en een heldere visie ontbreken. En dat is jammer.

Automatisatie en digitalisatie “Wat infrastructuur betreft, stond logica voorop: korte loopafstanden tussen afdelingen en samenhorende functies gelinkt, de kraamkliniek naast de operatievertrekken, medische beeldvorming naast spoed.” Er werd geïnvesteerd in technologische innovatie en een zo ver mogelijk doorgedreven automatisatie en digitalisatie, rekening houdend met veiligheid, duurzaamheid en gebruiksgemak. “Zelfs de medicatiedistributie gebeurt volledig gerobotiseerd.”

ruimtes baden in het licht, hoe intiemer de afdeling, hoe warmer de kleuren. Veiligheid, comfort en privacy zijn essentieel in een ziekenhuis, en het ene hoeft het andere niet uit te sluiten. Noch voor de patiënt, noch voor de bezoeker. “We wilden een maximumaantal eenpersoonskamers en zelfs op tweepersoonskamers heeft elke patiënt zijn eigen sanitair. Het ‘belletje’ om hulp te vragen, is vervangen door een gloednieuw oproepsysteem, waarbij de patiënt meteen

Lees meer op

achtergrond. “Pijnpunt blijft financiering en in de toekomst zullen er ongetwijfeld meer private spelers ‘het product zorg’ aanbieden. Zolang we maar goed beseffen dat het om mensen gaat...” Ook dokter Martine Burin, ouderenspychiater in het Genkse Ziekenhuis Oost-Limburg, ziet tal van uitdagingen in de zorgsector. “We streven er inderdaad naar om mensen zo lang mogelijk thuis te houden, maar zodra ze naar een woonzorgcentrum moeten, is de

bestaande infrastructuur voor mensen met een complexe zorgnood dikwijls ontoereikend.” De complexere zorg vraagt extra mensen en middelen, en die zijn er vaak niet. Intermenselijk contact Toch zijn ze broodnodig. “Oude mensen hebben vaak een meervoudig ziektebeeld: lichamelijke problemen maar ook beginnende dementie, angsten, moeilijk hanteerbaar gedrag... Ze krijgen dan psychofarmaca toegediend, terwijl de overheid die net wil afbouwen. Op zich positief, maar een alternatief is er voorlopig niet.” In een doorsnee RVT is meestal zelfs geen psycholoog aanwezig, weet dokter Burin. “En laat nu net dat intermenselijk contact zo belangrijk zijn bij de preventie van mentale aandoeningen”, zegt Burin. “Misschien zouden we meer moeten inzetten op het vroeger aanbieden van een zinvolle daginvulling en preventief werken, liever dat dan ‘een pilletje’ om mensen weer ‘handelbaar’ te maken.” Feit is dat optimale zorg ons geld gaat kosten. Veel geld. Maar het beleid in ons land is politiek zo versnipperd dat initiatieven en budget altijd achterophinken op de realiteit. Een duidelijk zorgmodel, een heldere visie ontbreekt. En dat is jammer.” TEKST HILDE VAN RAEMDONCK

ADVERTORIAL

Bezoek MARACA International op Medica 2018 in Dusseldorf. MARACA viert de AI 2018 Global Excellence Award van Acquisition International in Hall 3, stand 3J74-03 in de Flanders Investments & Trade zone. Kom en vier met ons mee.

FOKUS-ONLINE.BE #fokusoptimalezorg

MARACA International bvba is het consultingbedrijf uit Rotselaar, in het hart van Europe. We bieden een complete lijst van services aan ter ondersteuning van medische bedrijven om het CE-merk en FDA approval te bekomen voor hun producten. MARACA voorziet in regelgeving ondersteuning, medische en klinische diensten voor farmaceutische bedrijven en bedrijven van medische en in-vitro diagnostische hulpmiddelen, klinische laboratoria en notified bodies. MARACA kan je team begeleiden met regelgevend advies of kan je regulatorische diensten beheren. We consulteren en training met awarded service excellence op de nieuwe MDR en IVDR regelgevingen, de US 21 CFR regelgeving en hun impact op uw bedrijf. Contacteer ons op www.maracainternational.com of bel Luc Van Hove op +32(4)76960153.

#FOKUSOPTIMALEZORG

PAINTFACTORY BRAND REPORT

Budgetvriendelijk renoveren in de zorg Veel geld voor renovatiewerken hebben zorgorganisaties doorgaans niet. Op de kleintjes letten is dus de opdracht. Dat kan bijvoorbeeld door onderhoudsklussen aan een maatwerkbedrijf uit te besteden. Paintfactory en sociaal economie-bedrijf SOBO tonen hoe het werkt.

elfs voor een nieuwe lik verf zal een ziekenhuis, crèche of woonzorgcentrum algauw enkele duizenden tot tienduizenden euro’s moeten neerleggen. Geld dat velen niet zomaar ter beschikking hebben. Om de kosten te drukken, kan het voor die zorgorganisaties dan ook interessant zijn om met ondernemingen uit de sociale economie samen te werken. Vaak bieden zij aan budgetvriendelijke tarieven allerhande renovatie- en onderhoudsdiensten aan. Evenveel kwaliteit Dat laatste is bijvoorbeeld het geval bij SOBO, een maatwerkbedrijf uit Brugge. “Wij isoleren, schilderen, doen kleine schrijnwerken uit en helpen bij allerhande onderhoudsklussen”, vertelt directeur David Rotsaert. Bij SOBO werken mensen met een zogenaamde ‘afstand tot de arbeidsmarkt’. Vaak zijn het mensen die gedurende jaren niet gewerkt hebben en nu de draad weer proberen op te pikken. “In groepjes van vier à vijf en onder begeleiding van een ervaren en technisch geschoolde medewerker voeren ze de werken uit”, legt David uit. “Zo krijgen ze al doende de vaardigheden in de vingers. In het ideale scenario kunnen ze na verloop van tijd naar de reguliere economie doorstromen.” Ook al hebben medewerkers in de sociale economie iets meer tijd nodig voor een opdracht, het eindresultaat mag er zijn. Dat weet ook Dries Lescouhier, commercieel directeur van Paintfactory. “Wij werken

geregeld met maatwerkbedrijven samen en zijn daar heel tevreden over. Er waren projecten in scholen, bij openbare besturen, huisvestingsmaatschappijen, vzw’s, noem maar op. Eén voor één brachten onze partners uit de sociale economie die tot een goed einde.” Paintfactory probeert de schilders van de maatwerkbedrijven zelf ook te ondersteunen, bijvoorbeeld door extra opleidingen te

van het bedrijf luidt dan ook niet voor niets ‘verf met impact’. Dat sociaal engagement zat er volgens Dries al van bij de start van de verffabriek in 1946 in. Toen al had het familiebedrijf de ambitie om ‘verf voor iedereen’ toegankelijk te maken. Via onze samenwerking met maatwerkbedrijven zetten we dat nu verder. Die aanpak maakt van ons een buitenbeetje in de sector.”

Dat de ene verf kras- en slijtvaster is dan de andere, daar staan zorgorganisaties vaak niet bij stil. — DRIES LESCOUHIER

organiseren. “Wij leren hen dan bepaalde technieken aan en tonen waarvoor ze extra aandacht moeten hebben. Soms gaan we ook op de werven zelf langs om als een onafhankelijke jury hun werk te beoordelen.” Samenwerken met de sociale economie is voor Paintfactory de evidentie zelve. De slogan

Infosessies over sociale economie En er is meer. Want om ook andere organisaties met de voordelen van de sociale economie te laten kennismaken, lanceerde Paintfactory onlangs de campagne ‘Wij zetten alle kansen in de verf ’. Onder die noemer organiseert de verfproducent

IN SAMENWERKING MET... Paintfactory is het winkelconcept van verffabrikant BEVEPE en werd in 2009 geïntroduceerd met de oprichting van een eerste winkel in Gent. Ondertussen volgde in 2012 een winkel in Antwerpen (Wommelgem), een nieuwbouw voor de winkel in Brugge in 2015 en een winkel in Hasselt in 2017. Kwaliteitsverf aan fabrieksprijzen Zowel de doe-het-zelver als de professionele schilder kunnen in de Paintfactory-winkels terecht voor verf en alle toebehoren van een professionele kwaliteit aan fabrieksprijzen. Daarbij staan kleur en beleving steeds centraal. In elke winkel is de showroom opgebouwd met presentatiewanden vol kleur, inspiratie en leuke ideeën. Ook de vertrouwde non-paint merken zoals Sia, Kip, Hookedonwalls en Orac zijn aanwezig. Voeg daar nog een snelle bediening en ervaren kleur-, stijl en technisch advies aan toe en dat vat het no-nonsense winkelconcept van Paintfactory helemaal samen.

op verschillende plaatsen in Vlaanderen infosessies met sprekers uit de sociale economie. De eerste editie vond op 12 oktober plaats in de winkel van Paintfactory in Brugge. Deelnemers kregen er uitleg over de werking van maatwerkbedrijven, maar ook over de mogelijke technische verfsystemen en kleurgebruik. “Dat de ene verf kras- en slijtvaster is dan de andere, daar staan zorgorganisaties vaak niet bij stil”, vertelt Dries. “Hetzelfde met kleurgebruik. Heldere kleuren bijvoorbeeld helpen mensen met dementie om zich te oriënteren. Het zijn kleine tips, maar ze kunnen voor organisaties én hun patiënten een wereld van verschil betekenen.” Minou Esquenet, de Brugse schepen van tewerkstelling en sociale economie, noemt het initiatief van Paintfactory alvast een schot in de roos. “Samenwerking tussen bedrijven uit de sociale en de reguliere economie kunnen we alleen maar toejuichen”, reageert ze. “Zeker in de regio Brugge waar we tegen een enorme arbeidskrapte aankijken. De werkloosheidsgraad is intussen tot 5 procent gezakt. En van de 3.200 niet-werkende werkzoekenden zijn er ongeveer 2.700 met een afstand tot de arbeidsmarkt. Als we hen via de sociale economie kunnen activeren, dan plukken ook de reguliere bedrijven daar na verloop van tijd de vruchten van. Voor mij is dit een formule met veel potentieel.” TEKST HERMIEN VANOOST

TOEKOMST GENOME EDITING

Cassiman in de bloemen De Leuvense genetica-expert Jean-Jacques Cassiman mag op 27 november de Loopbaanprijs voor Wetenschapscommunicatie in ontvangst nemen. De Koninklijke Vlaamse Academie van België prijst de manier waarop Cassiman gedurende zijn loopbaan vele technische thema’s zoals genetica in kankeronderzoek en DNA-analyse in rechtszaken voor een breed publiek toegankelijk heeft gemaakt. Cassiman volgt kankerexpert Filip Lardon op de erelijst op.

Genomen ontrafelen Wetenschappers van het Earth BioGenome Project gaan de uitdaging aan om op tien jaar tijd het genoom van alle planten, dieren en schimmels in kaart te brengen. Alles bij elkaar zou het gaan om tien à vijftien miljoen soorten. Vandaag is daarvan nog maar anderhalf miljoen door de wetenschap beschreven. Volgens de onderzoekers zou die analyse inzicht moeten verschaffen in de geschiedenis en de diversiteit van het leven. Dankzij de studie zullen we beter begrijpen hoe soorten zich aan het klimaat aanpassen.

FOKUS-ONLINE.BE

Knippen en plakken met DNA “Het zit in de genen”, zeggen we in de volksmond weleens. We bedoelen ermee dat we weinig aan onszelf kunnen veranderen. Een stelling die niet meer met de realiteit strookt. Dankzij gentherapie is het wel degelijk mogelijk om aan ons DNA te sleutelen. De grote vraag is: willen we dat wel?

lauwe plekken overal. Dat was wat de ouders van Daan zagen, toen ze hun baby van acht maanden bij de onthaalmoeder gingen ophalen. “Iets te ondernemend geweest”, dachten ze, al maakten ze voor de zekerheid toch een afspraak in het ziekenhuis. Het bloedonderzoek daar liet er geen twijfel over bestaan: Daan leed aan hemofilie, een erfelijke aandoening waarbij het lichaam inwendig spontaan begint te bloeden. Mensen met hemofilie maken geen stollingseiwitten aan, waardoor wonden moeizaam herstellen. Tot in de jaren zestig kwamen patiënten met deze ziekte amper hun bed uit. Nu spuiten ze zichzelf stollingsfactoren in en kunnen ze een vrij normaal leven leiden. Een hele vooruitgang dus, maar de toekomst belooft nog beter te worden. Klinische studies laten immers zien dat je door middel van gentherapie patiënten volledig van hemofilie kunt genezen. Hoe het werkt, daar weet professor Vandendriessche (VUB en KU Leuven) alles over. Hij voert al 30 jaar onderzoek naar de techniek. “Bij gentherapie brengen we gezonde genen in de lichaamscellen binnen, met de bedoeling de defecte genen te vervangen of te repareren. We maken daarbij gebruik van een

genetisch aangepast virus.” Hoewel de techniek al lang bestaat, is het pas recent dat de farmabedrijven er veel geld tegenaan beginnen te gooien. Novartis bijvoorbeeld legde eerder dit jaar zeven miljard euro neer voor de overname van AveXis, dat een gentherapieproduct ontwikkelt om kinderen met de spierziekte spinale musculaire atrofie te genezen. Met die investeringen komt de toepassing van gentherapie in de geneeskunde nu in een stroomversnelling.

conventionele behandeling kun je met CRISPR-Cas op een specifieke plek in het DNA ingrijpen”, legt Vandendriessche uit. CRISPR-Cas is een soort van moleculaire schaar, waarmee je in het DNA een knip maakt en vervolgens de slechte genen verwijdert en/of vervangt. Recent zijn Vandendriessche en zijn team er zo in geslaagd om het genetisch defect in de cellen van een patiënt met de ziekte van Steinert (een ziekte die de spieren

Leukemie is dankzij gentechnologie al meerdere keren succesvol behandeld. — THIERRY VANDENDRIESSCHE, PROFESSOR GENTHERAPIE Vandendriessche: “Ook andere erfelijke ziektes en complexe aandoeningen zoals kanker zullen mogelijk dankzij die gentechnologie kunnen worden aangepakt. Leukemie bijvoorbeeld is op die manier al succesvol behandeld.” De wetenschappers aan de universiteiten experimenteren intussen al met een volgende technologie: CRISPR-Cas, een geavanceerde vorm van gentherapie. “In tegenstelling tot de

aantast, red.) te corrigeren. “Na de genetische bewerking met CRISPCas bleken de cellen zich normaal te gedragen, wat heel hoopgevend is. Dé uitdaging zal nu zijn om van die labostudie een therapeutische behandeling voor mensen te maken.” Vóór CRISPR-Cas zijn intrede in de geneeskunde zal kunnen doen, zal er ook nog een ethische discussie moeten worden gevoerd. “Want willen we dat eigenlijk wel, sleutelen aan ons DNA? En zo

ja, hoe ver willen we dan gaan?”, reageert professor Bio-ethiek Pascal Borry (KU Leuven), die regelmatig in ethische commissies zetelt. “Ik kan alvast zeggen dat er niet licht wordt overgegaan. Is er een aanvraag voor een onderzoek naar een nieuwe technologie of een product, dan wordt er altijd uitgebreid met alle stakeholders overlegd. De adviezen die we uiteindelijk formuleren, gaan uit van het voorzichtigheidsprincipe.” Volgens Borry is het draagvlak voor gen editing bij volwassen patiënten in elke geval groter dan bij kinderen of embryo’s. Dat laatste is nog een stap verder dan wat vandaag in klinische studies met gentherapie en CRISPR-Cas wordt gedaan. “Natuurlijk kan het interessant lijken om fouten bij de prille start te herstellen. Maar tast je daarmee niet de menselijke waardigheid aan?” Wat evenmin duidelijk is, is wat de impact van genetische ingrepen op lange termijn is, voor de patiënt én voor onszelf als soort op deze planeet. Borry: “De technologische mogelijkheden zullen in de toekomst alleen maar uitbreiden. Het is aan ons als samenleving om te bepalen welke risico’s we willen nemen. Dit is geen zaak van de wetenschap alleen.” TEKST HERMIEN VANOOST

EUROPESE ZORGVASTGOED GVV www.aedifica.eu Aedifica is genoteerd op Euronext Brussels Openbare gereglementeerde vastgoedvennootschap naar Belgisch recht

INTERVIEW DIDIER ONGENA

FOKUS-ONLINE.BE

erinner je je de uitbraak van ebola in 2014? De ziekte maakte toen in het westen van Afrika duizenden en duizenden slachtoffers. Hoe we in de toekomst dergelijke rampen kunnen vermijden, daar breekt onder andere Microsoft zich het hoofd over. Zeker is al dat muggen een cruciale rol zullen spelen. De honderdduizenden stalen bloed die de insecten meevoeren, kunnen ons immers heel wat vertellen over de ziekteverwekkers die mensen en dieren in zich dragen. Epidemieën voorspellen wordt zo een koud kunstje. Voor ‘Project Premonition’ ontwikkelde Microsoft drones die muggen kunnen vangen en maakte het een algoritme waarmee tussen de vele data naar pathogenen kan gezocht worden. De eerste resultaten zijn alvast veelbelovend.

Dankzij machine learning zullen we nog heel wat meer te weten komen over hoe ziektes zich ontwikkelen.

‘Sneller een diagnose stellen? Vraag het aan de computer’ Technologie zal dan misschien niet de wereld redden, het zal de komende jaren wel voor een aardverschuiving zorgen in de gezondheidszorg. Wie daar alles over kan vertellen is Didier Ongena, General Manager van Microsoft Belux. TEKST HERMIEN VANOOST

BEELD THOMAS SCHURMANS

ADVERTORIAL

Laat je deze winter niet bij de neus nemen... De winter is in aantocht en daarmee zijn ook alle typische, vervelende kwaaltjes weer van de partij. Denk maar aan verkoudheden, een droge hoest en een lopende of verstopte neus. Veel kun je er niet tegen beginnen, maar wat je wèl kunt doen, is tijdig en preventief een beschermende neuszalf in huis halen op basis van vitamine A, B3 en B5. Je neusholte is bekleed met slijmvlies. Het beschermt de gevoelige huid en bevochtigt en filtert de lucht die je inademt. Zo kun je voorkomen dat er allerlei agressieve stoffen – luchtvervuiling, stofdeeltjes, virussen en bacteriën – in je luchtwegen terechtkomen. Als je slijmvlies uitdroogt en geïrriteerd geraakt door dergelijke stoffen of door het inademen van te droge of te warme lucht, functioneert het niet optimaal en kunnen er zelfs kleine wondjes ontstaan in je neus. Dat is niet alleen pijnlijk maar kan leiden tot neusbloedingen. Opgroeiende kinderen, die nog gevoeliger slijmvlies hebben, maar ook volwassenen die bloedverdunners nemen, hebben vaak last van een bloedneus. Ook wie eventueel een operatieve ingreep ondergaat aan de neus, kan baat hebben bij een dergelijke neuszalf om het herstelproces te bevorderen.

“Dit is een mooi voorbeeld van hoe de gezondheidszorg door middel van technologie een enorme sprong vooruit kan zetten”, evalueert Didier Ongena, General Manager van Microsoft Belux. “De toekomst zal alleen maar meer van dit soort toepassingen van artificiële intelligentie (AI) brengen. Ga er dus maar van uit dat de zorg er binnen dit en tien jaar helemaal anders zal uitzien.” Wat mogen we voor de zorg in ons land dan precies verwachten? “De zorg is een sector waarin er per definitie heel veel data worden verzameld. Alle ingrepen die artsen doen of geneesmiddelen die ze je voorschrijven, vloeien voort uit onderzoek. Ze verzamelen allerlei gegevens

#FOKUSOPTIMALEZORG – ze meten bijvoorbeeld je bloeddruk, leggen je onder de scanner… – en schatten op basis daarvan in wat er met je aan de hand is. Dat lukt nu al behoorlijk, maar zal dankzij machine learning nog veel beter gaan. Als we die algoritmes op de data van de zorginstellingen toepassen, dan zullen we immers heel wat meer te weten komen over hoe ziektes zich ontwikkelen. Meer nog, artsen zullen met een vrij grote waarschijnlijkheid kunnen voorspellen hoe een ziektepatroon bij die ene specifieke patiënt zal evolueren. Dat zal het op zijn beurt eenvoudiger maken om de juiste behandeling uit te kiezen.” Artificiële Intelligentie wordt al lang als veelbelovend omschreven. Waarom denk je dat het nu tot een doorbraak komt in de zorg? “Al sinds 1955 wordt er in de wetenschap over artificiële intelligentie gesproken. Dat het nu in een stroomversnelling komt, hebben we te danken aan de cloud. Eindelijk beschikken we over voldoende rekencapaciteit om die petabytes aan data te analyseren. De vraag om met die data aan de slag te gaan, komt bovendien steeds meer vanuit de zorgsector zelf. Steeds meer betrokkenen beseffen dat artificiële intelligentie de menselijke capaciteiten kan versterken.” Kunnen we daar in onze ziekenhuizen al iets van merken? “Voor alle duidelijkheid: we staan nog altijd maar aan het begin. Op dit moment zijn het vooral individuele ziekenhuizen die met AI en andere technologieën beginnen te experimenteren. Vanuit Microsoft proberen we dat zoveel mogelijk te begeleiden. In het AZ Delta in Roeselare bijvoorbeeld ondersteunen we een team cardiologen dat aan de hand van AI beslist wat de beste manier is om een patiënt te opereren. Ook vanuit het BlueHealth Innovation Center, dat we in 2012 hebben opgericht en waar verschillende ziekenhuizen en private spelers aan deelnemen, zijn al een aantal start-ups gegroeid die de transformatie van de zorg mee helpen versnellen. Er is ook het Leuvense icoMetrix dat door middel van AI-software medische beelden analyseert en artsen wereldwijd helpt om

DIDIER ONGENA INTERVIEW hersenaandoeningen in kaart te brengen. Maar niet alleen AI, ook virtual reality begint in ons land zijn weg naar de geneeskunde te vinden. De HoloLens die we ontwikkelden en waarmee je een extra laagje aan de werkelijkheid kunt toevoegen, is intussen in testfase in het UZ Brussel. Daar

van patronen. Dat betekent weliswaar niet dat radiologen en andere specialisten hun job zullen zien verdwijnen. Waar artsen en andere zorgverleners in de toekomst vooral mee bezig zullen zijn, is datgene wat computers niet kunnen: empathie tonen. Ze zullen minder bezig zijn met diagnoses

Het ergste wat er kan gebeuren is dat er door een gebrek aan vertrouwen plots beslist wordt om het gebruik van technologie in de zorg af te remmen. gebruikt een arts de AR-bril om operaties voor te bereiden. De scans die hij eerder liet maken, kan hij in de bril bekijken en zelfs op de patiënt projecteren, waardoor hij preciezer kan werken. Op termijn is het de bedoeling dat hij de HoloLens ook tijdens operaties zal inzetten.” En wearables, hebben die een toekomst in onze zorg? “Vooral naar preventie toe zullen wearables een verschil kunnen maken. Als je vandaag het ziekenhuis binnengaat met hartritmestoornissen, dan zal de cardioloog je eerst 24 uur aan de hartmonitor leggen, om op die manier een duidelijker zicht op het probleem te krijgen. Met wearables kun je dat proces versnellen. Stel bijvoorbeeld dat je dag in dag uit een horloge draagt dat je hartslag monitort en dat bij afwijkingen een signaal aan je arts doorgeeft. In dat geval zal die je preventief voor een onderzoek kunnen uitnodigen en je zo verder onheil besparen.” Welke impact zullen die technologieën op het werk van zorgverleners hebben? “Dat technologie de jobs in de zorg zal veranderen, staat buiten kijf. Dat zie je nu bijvoorbeeld al bij radiologen gebeuren. Op dit terrein is het duidelijk dat de computer het haalt van de mens. Een radioloog zal een hele carrière nodig hebben om duizenden beelden te analyseren, een computer daarentegen doet dat in luttele minuten. Bovendien zijn computers door hun rekencapaciteit veel beter in het herkennen

stellen – want dat zal de computer beter en sneller kunnen dan zijzelf – maar meer met de begeleiding van de patiënt.” Als het over data gaat, komen we onvermijdelijk ook op privacy en security uit. Hoe kijken jullie daarnaar bij Microsoft? “Gegevens over de gezondheid van mensen, daar moet je uiterst voorzichtig mee zijn. Uiteindelijk moet de AI die we bouwen de mensen hun vertrouwen verdienen. Bij Microsoft bewaken we een aantal principes zoals rechtvaardigheid, betrouwbaarheid, veiligheid, respect voor privacy, transparantie, inclusiviteit en zeker ook aansprakelijkheid. In die zin is de komst van GDPR een goede zaak. Die wetgeving moet voor een stuk ook het vertrouwen in technologie helpen herstellen. Het ergste wat er kan gebeuren is dat er door een gebrek aan vertrouwen plots beslist wordt om het gebruik van technologie in de zorg af te remmen. In dat geval is het zeker dat we een aantal ziektes nooit uit de wereld zullen kunnen helpen…”

SMART FACT. Als u 15 jaar geleden niet bij Microsoft was begonnen, dan… “was ik graag als econoom bij het IMF of de Wereldbank aan de slag gegaan. Om aan een betere wereld te helpen bouwen.”

3 VRAGEN AAN...

LUC FRÖLING ADVISEUR BIJ OTOLIFT TRAPLIFTEN

Vallen is een risico dat bij het ouder worden hoort? “Eén op de drie 65-plussers valt minstens één keer per jaar. Dat heeft het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen berekend. Als we mensen langer thuis willen laten wonen, dan is dat iets waarmee we aan de slag moeten.” Een valpartij heeft soms verregaande gevolgen. “Niet zelden belanden ouderen na een valpartij in het ziekenhuis, bijvoorbeeld omwille van een gebroken heup of een inwendige bloeding. We weten ook dat mensen die regelmatig vallen, angstig worden en zich opsluiten. Daardoor bewegen ze minder en stijgt het risico op een valpartij. Vallen heeft dus gevolgen voor het sociale leven.” Welke preventieve maatregelen kunnen ze nemen? “Samen met het Expertisecentrum hebben we een brochure met maatregelen opgesteld. De adviezen zijn uiteenlopend, gaande van correct medicatiegebruik, brilsterkte controleren en niet te snel rechtstaan bij lage bloeddruk. Aanpassingen in huis zijn ook essentieel. Investeer in een antislipstrip voor tapijten, handgrepen in de badkamer en eventueel een traplift. Er zijn vandaag al compacte, modulaire exemplaren op de markt, waardoor de installatie snel kan gebeuren. Wacht niet tot je een val maakt om je hierover te informeren. En weet ook dat je als 65-plusser een premie kunt aanvragen om dergelijke ingrepen te laten uitvoeren.”

ADVERTORIAL

Méér tijd voor de patiënt dankzij digitalisering Nee, digitalisering zal de zorgsector niet ontmenselijken. Integendeel, digitale apps zullen juist helpen om de middelen van de zorg efficiënter en nuttiger in te zetten. Dat zegt Tom Braekeleirs van BlueHealth Innovation Center. Jobs die verdwijnen en robots die pillen uitdelen. Dat zijn de doembeelden die opduiken wanneer het over de digitalisering van de zorg gaat. Onterecht, zegt Tom Braekeleirs, directeur van BlueHealth Innovation Center. Hij is ervan overtuigd dat de digitalisering de zorg net menselijker zal maken. “Technologie moeten we niet als een bedreiging, maar als een opportuniteit zien. Dankzij artiﬁciële intelligentie zullen we administratieve en routineuze taken kunnen automatiseren en zullen zorgverleners méér in plaats van minder tijd voor de patiënt hebben. Ze zullen met de essentie van hun vak kunnen bezig zijn.”

Ondernemerschap als hefboom Bewijzen daarvan vindt Tom bij de vele start-ups die het BlueHealth Innovation Center samen met imec.istart begeleidt en waarvan sommige intussen internationaal zijn doorgebroken. Denk bijvoorbeeld aan UgenTec, dat een algoritme heeft ontwikkeld waarmee labo’s tot dertig keer

sneller DNA kunnen analyseren, of aan Ontoforce, dat software heeft gemaakt om grote Tom Braekeleirs hoeveelheden BlueHealth Innovation Center wetenschappelijke data snel en efﬁciënt te doorzoeken. Tom: “Voor mij zijn ondernemerschap en digitalisering de echte hefbomen voor de toekomst van de zorg. Samen met de partners van het BlueHealth Innovation Center doen we er alles aan om die twee te stimuleren.” Kennismaken met het aanbod van BlueHealth Innovation Center? Je vindt Tom en zijn collega’s op C-mine Crib in Genk en in StartupVillage in Antwerpen. Surf voor meer info naar www.bhic.care of stuur een mailtje naar info@bhic.care

010

ACTUEEL DEMENTIE

FOKUS-ONLINE.BE

Dementie voorkomen door mentale en fysieke fitness 1 op de 3 ouderen hebben kans op dementie. Deze evolutie is dan ook een van de grootste uitdagingen voor de zorgsector in de 21ste eeuw. Hoewel dementie tot op heden niet kan worden genezen, liggen er wel een aantal mogelijkheden binnen je eigen kracht, die bijdragen aan het voorkomen van de aandoening.

nderzoekers voorspellen dat het aantal dementerenden tegen 2050 globaal zal verdrievoudigen. Dit maakt dementie volgens de Wereldgezondheidsorganisatie nog steeds prioriteit nummer 1. Hoewel er globaal een stijging op te merken is, kennen we in België een stabilisatie in het aantal mensen met de aandoening. Een afvlakking van deze curve is toe te schrijven aan het feit dat we als geïndustrialiseerd land een betere voedingsen levensstijl hanteren. Hierin is een betere leefomgeving ook een belangrijk aspect.

ze meer weerstand op tegen deze aandoening.” Bieden fysieke fitheid en sociale interactie dan de ultieme garantie? Professor Christine Van Broeckhoven, werkzaam aan de Universiteit Antwerpen en het VIB

legt uit: “Naast een gezonde levensstijl is het belangrijk een actief, ‘cognitief ’ leven te blijven leiden en je creatief te blijven ontplooien. Zo blijf je je hersenen globaal stimuleren.” De generatie babyboomers is

Of dementie volledig kan worden voorkomen? “Dat kan niemand garanderen”, aldus Professor Van Broeckhoven. “Veel is uiteraard afhankelijk van het individu zelf. Zo zijn er meerdere risicofactoren die buiten onze controle liggen, zoals leeftijd en genenmateriaal.” Leeftijd is hierbij de grootste risicofactor. Ruim 20 procent van de ouderen boven de 80 jaar heeft namelijk dementie, waarbij dit 40 procent is bij ouderen boven de 90 jaar. Hoewel de ziekte niet kan worden genezen, kan het ziekteproces in de hersenen wel worden opgespoord tot zelfs 10 à 20 jaar voor je de klinische symptomen krijgt. “Dit betekent dat we nu al een vroege diagnose kunnen stellen, en zo op een preventieve manier patiënten zouden kunnen behandelen met als doel het ziekteproces te vertragen en zo de dementie uit te stellen.

Maar welke rol speelt een actieve levensstijl hierin? Dr. Yannick Vermeiren, postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen en wetenschappelijk medewerker bij de Alzheimer Liga Vlaanderen, legt uit: “In 2011 stelden Amerikaanse onderzoekers zich dezelfde vraag. Uit verder onderzoek bleek dat ouderen die een jaar lang aerobic oefeningen deden, een vergrote hippocampus hadden. Dit is het kleine deel van de hersenen dat instaat voor tal van leerprocessen, zoals het kortetermijngeheugen.” Sport blijkt dus een belangrijke, maar vaak over het hoofd geziene therapie in het voorkomen van dementie. Zo werd vastgesteld dat beweging het leeftijdsgerelateerde verlies aan hersenmaterie beperkt en zelfs kan afremmen. Dr. Vermeiren: “Door regelmatig te sporten, worden onze hersenen letterlijk afgeschermd van de ziekteprocessen die uiteindelijk leiden tot dementie en geheugenverlies. Beweging heeft een positieve invloed op de bloeddoorstroming in onze hersenen en vermindert het risico op ontstekingsreacties. Daarnaast moedigt dit ook sociaal contact aan tussen ouderen, wat een enorm belangrijke factor is in het voorkomen van dementie. Wanneer mensen actief deel blijven uitmaken van de maatschappij, bouwen

hier het levende bewijs van. Na de tweede wereldoorlog werd er namelijk meer in onderwijs geïnvesteerd, waardoor de kans op dementie bij deze bevolkingsgroep tot 5 procent lager ligt. Daarnaast heeft deze groep ook de kennis en middelen om een gezonde levensstijl na te streven.

Het wordt steeds duidelijker dat een goede voorlichting en het consequent aanpassen van de levensstijl sterk bijdragen aan het voorkomen van dementie.

Het wordt steeds duidelijker dat een goede voorlichting en het consequent aanpassen van de levensstijl op het vlak van voeding, beweging en mentale fitness, sterk bijdragen aan het voorkomen van dementie. Dr. Vermeiren klinkt alvast optimistisch wat betreft een verandering in de algemene opvatting: “Misschien zal dementie toch niet ‘de ziekte van deze eeuw’ zijn, zoals wel vaker wordt gesuggereerd. Hopelijk zullen we binnenkort niet meer spreken van ‘lijden aan dementie’, maar wel van ‘leven met dementie’, en zullen tal van mogelijkheden binnen eigen handbereik liggen.” TEKST ASTRID GOOSSENS

ADVERTORIAL

De Infinix-i 4D CT: het beste van drie werelden Een oncologisch onderzoek is voor geen enkele patiënt een pretje. Het is dus erg belangrijk om de tijd die hij of zij onder de verschillende beeldvormingsapparaten moet doorbrengen, zo kort mogelijk te houden. Met de Infinix-i 4D CT van Canon Medical, het voormalige Toshiba Medical, kunnen artsen in een beweging drie onderzoektechnologieën toepassen. De Infinix-i 4D CT is eigenlijk drie apparaten in een, zegt René Degros, European Sales Director van Canon Medical Systems. “De machine omvat zowel een CT-gedeelte (computertomografie) als een X-ray-gedeelte als de mogelijkheid om ultrasound-onderzoeken te doen en vervolgens deze beelden te fuseren. We kunnen voor elke tumor dus de meest geschikte techniek aanwenden. In de praktijk zal meestal zelfs een combinatie van mogelijkheden worden toegepast. Elk diagnostisch onderzoek en respectievelijke behandeling kan in dezelfde ruimte gedaan worden, wat het comfort voor de patiënt én de arts sterk verhoogd.” Meestal zal de arts eerst via een katheter in de lies of de arm een contrastvloeistof inspuiten, legt René uit. “Met een CT-scan wordt dan de tumor en de omliggende vaten duidelijk in beeld gebracht. Deze 3D-scan vormt dan een soort GPS om de tumor exact te lokaliseren en te emboliseren, waarbij zijn bloedtoevoer wordt afgesneden. De arts kan ook kiezen voor selectieve chemo-embolisatie, waarbij de tumor met zeer lokale straling wordt bestookt. Die behandeling wordt bijzonder precies uitgevoerd wordt, zonder omliggende organen te belasten en te beschadigen. Een ander voordeel is de tijdswinst: de patiënt komt ’s ochtends binnen en gaat ’s avonds weer naar huis.” De CT-scan van Canon is uniek omdat hij in een rotatie 640 sneden kan maken, waarbij een orgaan volledig in beeld wordt gebracht, zonder verplaatsing van het systeem of de patiënt. Meer zelfs: hij doet dit vier dimensies, dus ook in de tijd. “Zo kan de arts ook de doorbloeding van de tumor doorheen de tijd onderzoeken”, zegt René. “Dat is een unieke eigenschap van onze machine, geen enkele concurrent kan dat. Het opent de weg naar meer functionele beeldvorming in plaats van pure morfologie.” Canon bouwde in Japan al een stevige ervaring op met de Infinix-i 4D CT, daar zijn al zo’n 120 apparaten geïnstalleerd, onder meer voor de behandeling van levertumoren, een kwaal die

veel Japanners treft omdat ze er genetische aanleg voor hebben. “Rond 2016 begonnen we de promotie buiten Japan en daar plukken we nu de eerste vruchten van”, zegt Réné. “Zeer gerenommeerde ziekenhuizen zoals Hôpital Saint-Louis Parijs, CHU Montpellier, IGR Villejuif en CHUV Lausanne hebben er al een aangeschaft. In het CHU van Straatsburg komt er binnenkort zelfs een tweede apparaat. Maar ook het wereldvermaarde Europees Oncologisch Instituut IEO in Milaan heeft er een besteld… er is dus zeker tractie.

wat te doen geweest. De Infinix-i 4D CT is ook een toonbeeld van een machine waarin absolute spitstechnologie verwerkt zit en daar hangt meestal een prijskaartje aan. Een voor de hand liggende vraag dan: is deze machine duur? “We moeten er niet flauw over doen, goedkoop is ze niet”, geeft René toe. “Maar op basis van een gedegen businessplan slagen al onze klanten er wel in om deze investering te rechtvaardigen. Vanaf middellange termijn brengt het apparaat geld op, bijvoorbeeld doordat hospitalisaties wegvallen. Dat in Straatsburg binnenkort een tweede exemplaar wordt geïnstalleerd is daar het beste bewijs van.” Om af te sluiten een blik op de toekomst. De beelden die de Infinix-i 4D CT maakt, zijn al spectaculair van kwaliteit, maar the best is yet to come. “De beeldkwaliteit wordt nog beter, we zullen ook nog sneller beelden kunnen maken en de stralingsdoses zullen, hoewel ze al miniem zijn, nog verder dalen”, voorspelt René. “We verwachten ook veel van de toepassing van artificiële intelligentie in dit soort apparaten. Canon heeft zich daar ook op toegelegd. AI is er absoluut niet om de dokter te vervangen, die zal altijd het laatste woord hebben. Maar het kan er wel voor zorgen dat die dokter zo goed mogelijk ondersteund en begeleid wordt en in optimale omstandigheden zijn beslissingen kan nemen.”

“Ook in de Benelux zijn we met verschillende centra aan het praten”, zegt Kristoff Reyntjens, Managing Director van Canon Medical België. “En telkens weer worden thema’s als verkorting van de onderzoektijd en ergonomie voor de patiënt als belangrijke factoren aangehaald om in deze technologie te investeren.” De Infinix-i 4D CT heeft zijn nut in oncologiebehandelingen zeker al bewezen, maar het toepassingsgebied gaat uiteraard ook breder. “Klopt”, zegt René, “voor bijvoorbeeld stroke-behandelingen is hij ook zeer geschikt. Meestal moet zo’n patiënt eerst een CT-scan ondergaan, dan wordt hij losgekoppeld, daarna moet hij naar een andere machine voor een perfusiescan en dan pas wordt de klonter verwijderd. Zo verlies je natuurlijk tijd en net dat kan je je bij een stroke niet veroorloven. Ook voor bijvoorbeeld trauma-onderzoek wordt hij vaak ingezet, alweer typisch iets waarbij tijdverlies uit den boze is.” Over de betaalbaarheid van medische ingrepen en apparatuur is er de laatste tijd al heel

René Degros European Sales Director Canon Medical Systems

012

EXPERTPANEL BELGISCHE ZORGVERLENING

FOKUS-ONLINE.BE

Gezondheidszorg: het kan altijd (nog) beter In 2017 stond België op de 11de plaats in de wereldranking wat kwaliteit van de zorgverlening betreft. Daarmee moesten we landen als Luxemburg (1), Singapore (2), en Zwitserland (3) laten voorgaan. Wat moet België ondernemen om een nog betere positie te bemachtigen?

LUDO MEYERS. Directeur Patiëntenzorg Jessa Ziekenhuis in Hasselt

HANS RAMAEKERS. Algemeen Directeur Ziekenhuis Maas en Kempen in Maaseik

JAAK PONCELET. Algemeen Directeur Asster Psychiatrisch Ziekenhuis in Sint-Truiden

Hoe kan de zorgverlening in België efficiënter worden? “Er is binnen de zorgsector al veel veranderd en verbeterd, denk maar aan de kortere ligtijden, bijvoorbeeld, maar er is nog altijd ruimte voor verbetering. Op het vlak van communicatie en informatie, en het delen ervan. Zo is het elektronisch patiëntendossier een hele verbetering, zowel voor de medische wereld als voor de patiënt zelf. Informatie is veel sneller, completer en efficiënter te raadplegen. We hanteren nu met een dertigtal ziekenhuizen hetzelfde informaticasysteem, wat het veel makkelijker maakt om een patiënt – waar dan ook – meteen de juiste zorg toe te dienen. Waar we ook nog aan efficiëntie kunnen winnen, is door de taakomschrijving van bepaalde medische beroepen te herbekijken, zowel in de opleiding maar ook in de praktijk. Sommige handelingen die artsen vandaag uitvoeren, zouden perfect overgenomen kunnen worden door verpleegkundigen.”

“Netwerken zal steeds belangrijker worden. Zorginstellingen, en ziekenhuizen in het bijzonder, worden steeds meer verplicht om samen te werken en gezamenlijke strategische plannen uit te werken. Bedoeling is dat ze een groter geheel vormen en in continu overleg zijn met andere instellingen. Het zal een onomkeerbare evolutie teweegbrengen, maar anderzijds is het de logica zelve. Waarom zou elk ziekenhuis zich de duurste robots of scanners aanschaffen als je dergelijke dure investeringen kunt delen? Het is ook logischer om specialiteiten en ingrepen te groeperen. Als een chirurgisch team bepaalde operaties vaker uitvoert, zal ook de ervaring ermee toenemen, wat op zich ook weer meer zekerheid geeft en geruststellend is voor de patiënt. Kortom: kennis, kosten en ervaring delen, daar kan iedereen alleen maar beter van worden.”

“Door sterker in te zetten op netwerken, tussen zorgvoorzieningen en hun behandelmodules, kan de zorg alleen maar aan efficiëntie winnen. Binnen de geestelijke gezondheidszorg, maar ook ruimer, tussen ambulante (eerstelijns)zorg en residentiële zorg bijvoorbeeld. Een ander aspect waar het beter kan, en dat is zelfs gesteund op wetenschappelijk onderzoek: we moeten ervoor zorgen dat mensen die écht geestelijke gezondheidszorg nodig hebben, die ook krijgen. Veel mensen met psychische problemen vragen geen of veel te laat professionele hulp. 60 procent praat er niet over, er is een groot stigma. We moeten erover waken dat die zorg toegankelijker wordt voor wie ze echt nodig heeft. En een laatste domein waar zeker nog ruimte voor verbetering is, is alles wat te maken heeft met technologie, communicatie, digitalisering...”

Welke factoren zullen in de toekomst steeds belangrijker worden op het vlak van zorgkwaliteit? “Aan kwaliteit winnen, is voor een stuk ook aan efficiëntie winnen. Zoals ik al zei is het heel belangrijk om informatie te delen. Je kunt ook aan kwaliteit winnen door zaken meer gestructureerd of gestandaardiseerd te doen, door meer procedures in te bouwen en handelingen systematisch te organiseren. Zwitserland is gekend voor zijn procedure-gerichte aanpak, geen wonder dat het land op de derde plaats staat in de ranking van 2017. Een derde principe – ‘Meten is weten’ – kan het kwaliteitsniveau van de zorg ook verder optrekken. Door lessen te trekken uit opgedane ervaringen kunnen we bijleren en bijsturen. En last but not least, door de patiënt nauwer te betrekken bij de zorg die hij krijgt. Door hem inspraak te geven en rekening te houden met zijn wensen en noden. Ook voor ons, artsen, is dat aangenamer en makkelijker werken.”

“Het is moeilijk om in te schatten hoe het allemaal zal evolueren, maar met wat we vandaag zien, zal alles wat te maken heeft met apparatuur, technologie, data, dataverzameling en -beheer in de toekomst steeds belangrijker worden. Er wordt nu al weleens smalend gedaan over het feit dat patiënten zelf ‘Dokter Google’ raadplegen, maar ik denk dat artsen zelf in de toekomst de hulp van de computer zullen inroepen om diagnoses te stellen. Als je bedenkt dat een computer zoveel casussen kan opslaan, oproepen, bekijken en vergelijken, dan kan zelfs de kennis van een zeer ervaren arts daar eigenlijk niet tegenop. Hetzelfde met robots: die kunnen zoveel preciezer werken dan de menselijke hand... Alles zal steeds verder evolueren, het zal nooit stoppen...”

“We hebben al heel wat vooruitgang geboekt: met snellere hulpverlening, de steeds kortere verblijfsduur in ziekenhuizen... Als er één ding is waar we absoluut nog een tandje kunnen bijsteken, is het ‘quality of life’. De zorg in onze voorzieningen is doorgaans van goede kwaliteit, het eten is er lekker, er is ontspanning... Maar de bewoners zijn er niet in hun natuurlijke biotoop. Het sociaal isolement en de eenzaamheid worden een groot probleem. Een op vier heeft ooit te maken met een psychisch probleem. Misschien moeten we de zorg in zijn globaliteit herbekijken en meer inzetten op geestelijke gezondheidszorg, want ook dat gaat over ‘quality of life’. Op dit moment gaat amper 6 procent van het totale zorgbudget naar geestelijke gezondheidszorg.”

Hoe ziet ‘de patiënt van vandaag’ eruit en wat zijn zijn behoeften? “Iedereen is anders, natuurlijk. Sommige patiënten zijn goed geïnformeerd, nemen initiatief, zoeken dingen op, stellen vragen... Anderen ‘ondergaan’ wat de dokter hen voorschrijft, stellen geen vragen, geven zelf ook vaak geen feedback... Gelukkig hebben dokters vandaag zelf ook een heel andere attitude. Waar ze vroeger op een voetstuk gezet werden en de waarheid in pacht hadden, hebben ze vandaag zelf eerder de ingesteldheid ‘samen weten we wellicht meer dan alleen’. Een communicatieve patiënt kun je naar mijn gevoel beter behandelen, want er is een beter contact. Het is in die zin zelfs een pluspunt om ook andere ondersteunende mensen uit de zorgwereld te betrekken, zoals een diabetespatiënt tijdens een consultatie misschien ook eens met een diëtiste te laten praten. Ik denk echt dat we een betrokken patiënt sterker kunnen maken in zijn strijd tegen zijn ziekte.”

“De patiënt van vandaag is alleszins veel mondiger, weet wat hij wil, is beter geïnformeerd ook... en dat komt voor een stuk door het internet. Er is veel meer en vlotter informatie te vinden, ook over onbekende ziekten. Je moet patiënten echt niets meer wijsmaken. Ze zijn zich ook veel beter bewust van hun rechten en plichten. Het feit dat het aantal klachten alsmaar toeneemt, is niet omdat de zorg achteruitgaat maar omdat mensen veel sneller aan de alarmbel trekken als ze denken dat er iets fout gaat. Op zich een positieve evolutie uiteraard, op voorwaarde dat de balans niet naar de andere kant overhelt. Dokters zijn nu eenmaal geen robots en kunnen ook nog altijd fouten maken. Ik denk dat er aan de medische kant best wat meer aandacht mag gaan naar klantvriendelijkheid, dat vergaten ziekenhuizen in het verleden weleens, maar patiënten moeten ook begrijpen dat ‘service’ in een ziekenhuis toch nog iets anders is dan wat ze van een winkel of horecazaak mogen verwachten.”

Dé meest gekochte traplift van de Benelux

“Vroeger volgde een patiënt bijna slaafs het advies op van de arts. De ‘moderne’ patiënt legt zijn lot niet zomaar in de handen van de hulpverlener. Op zich is het positief dat hij mondiger is en zelf een deel van de verantwoordelijkheid opeist. Artsen en zorginstellingen spelen daar positief op in: de informatiedoorstroming is veel beter dan ooit tevoren, afdelingen geven uitvoerig uitleg, voorzien informatiebrochures zodat iedereen voorbereid en geïnformeerd is over zijn aandoening, onderzoeken en behandelingen. Tegelijk moeten we bedenken dat de patiënt van vandaag ouder wordt, meer chronische of meervoudige aandoeningen heeft en complexere zorg nodig heeft die misschien meerdere domeinen behelst. De mens is immers niet alleen een fysiek wezen, maar ook psychisch en sociaal, en al die facetten vragen aandacht en zorg.” TEKST HILDE VAN RAEMDONCK

Bel gratis naar 0800 59 003 of kijk op www.otolift.be

ADVERTORIAL

Stöpler: making health care work Stöpler Benelux is een distributiebedrijf gespecialiseerd in medische instrumenten, apparaten, implantaten en disposables. De onderneming met vestigingen in GrootBijgaarden, Utrecht en Bertrange werd meer dan honderd jaar geleden opgericht – de Belgische vestiging is operationeel sinds 2001.

Stöpler BE: vier business units “Je kunt onze activiteiten opdelen in vier business units”, zegt commercieel directeur en gedelegeerd bestuurder, Dirk Op de Beeck. “Een eerste luik omvat alles wat te maken heeft met endoscopie, bijhorende instrumenten en lithotripsie of niersteenvergruizing. Een tweede afdeling is gespecialiseerd in het inrichten van operatiekamers en onderzoekkamers. Ze zorgt daarbij voor de levering van medisch meubilair en gespecialiseerde apparatuur, zoals lampen, operatietafels, pendels en accessoires. De derde afdeling is ons service departement. Het staat – na aankoop – in voor de installatie en de ingebruikname van de apparatuur, maar eventueel ook voor het onderhoud en de levensduur ervan. Door de historiek van toestellen te registreren en op te slaan, is het perfect mogelijk om tijdig onderhoudsbeurten te voorzien en op die manier de levensduur van apparatuur optimaal te verlengen. De vierde en laatste afdeling, ten slotte, is de orthopedische. Deze afdeling vormt de perfecte aanvulling op Stöplers aanwezigheid in operatiekwartieren en focust op reconstructies van gewrichten en de bijhorende implantaten.”

Hecht partnership “Onze strategie bestaat erin een lange-termijnrelatie, een hecht partnership uit te bouwen met onze klanten. Wij pushen geen producten maar luisteren naar en vertrekken vanuit de noden van de klant. We beperken ons daarbij niet tot het leveren van apparatuur maar geven, waar nodig, tegelijk een portie ‘medical education’ mee. Wij hebben voldoende flexibiliteit in huis om op zoek te gaan naar wat de echte behoeften zijn en kunnen daarvoor samenwerken met betrouwbare, externe partners. Kwaliteitszorg Kwaliteit is belangrijk, vinden ze bij Stöpler, en kan pas ontstaan als er een goede samenwerking is tussen overheid, gezondheidszorg en industrie. Bij een kwalitatieve zorgverlening mag de prijs nooit de doorslaggevende factor zijn, al moet er wel een correcte verhouding zijn tussen prijs en kwaliteit. Bij Stöpler wordt doorgaans geopteerd voor producten met een A-label. “Hoofdbetrachting is immers de patiënt topkwaliteit brengen en ernaar te streven dat elke betrokkene in de hele flow aan het einde van de rit tevreden is.”

Enkele belangrijke referenties voor het bedrijf zijn merken als Storz, Trumpf, MicroPort Orthopedics...

stopler.be ADVERTORIAL

Ontmoet elkaar, laat je inspireren en spring samen de zorg van overmorgen tegemoet!  Inspiratiesessies en interactieve workshops rond zorginnovatie met o.a. Cedric Dumont, Koen Kas, Bart De Witte, Ignaas Devisch, David Ducheyne, e.a.  Voorstelling publicatie “Zorg van de toekomst, focus op 2050”, moderator: Goedele Wachters  Bekendmaking laureaten Zorgvinding 2018  Stand-up comedy met Arnout Van den Bossche  Belevenisbeurs met 50 standen van start-ups en ondernemingen  Pilots table, matchmaking sessie. Start-ups die je moet kennen  Influencers meeting i.s.m. #behealth, voor wie actief is op sociale media en zijn of haar stem wil laten horen  Netwerking

7 DECEMBER 2018 TER ELST - ANTWERPEN www.inspire-healthcare.be

014

CHRONICLE DIRK RAMAEKERS

FOKUS-ONLINE.BE

Transparantie over kwaliteit is de norm Lange tijd leefde de overtuiging dat het met de kwaliteit van de zorg in Vlaanderen goed zat. De hoge graad van toegankelijkheid en de toewijding van het zorgpersoneel werden verondersteld om dat te garanderen.

nder meer uit onderzoek is het besef gegroeid dat er verschillen bestaan in hoe patiënten behandeld worden en de resultaten daarvan. Verschillen die niet kunnen worden verklaard door kenmerken van de patiënt. Dat kan wijzen op suboptimale of soms verkeerde zorg. De eerste cruciale stap is natuurlijk het meten van de zorgkwaliteit met valide indicatoren. Daarna kunnen de zorgprofessionals op basis daarvan hun werkwijze bijsturen. In heel wat andere landen zijn al sinds de jaren 90 kwaliteitsindicatoren ontwikkeld. In Vlaanderen ontstonden een vijftal jaren geleden ook een aantal vrijwillige projecten voor de ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren, gesteund door de Vlaamse overheid. In samenspraak met experten uit de zorgsector stellen ze klinische kwaliteitsindicatoren op en berekenen ze resultaten. Zo kunnen de zorgaanbieders zich vergelijken ten opzichte van een overeengekomen maatstaf en met elkaar. Dat laat hen toe om gericht bij te sturen wanneer de indicator aangeeft dat de kwaliteit kan worden verbeterd. Daarnaast worden er onder impuls van de patiëntenverenigingen ook patiëntenervaringen met de Vlaamse Patiëntenpeiling gemeten. Steeds meer wordt erkend dat de patiënt kan bijdragen aan het zorgproces en zijn stem moet laten horen over de kwaliteit van de behandeling.

Het meest zichtbaar is dit gebeurd voor de algemene ziekenhuizen met het project “VIP²”. Zij maken kwaliteitsmetingen publiek transparant op de website zorgkwaliteit.be. Het gros van deze ziekenhuizen heeft recent ook een internationaal kwaliteitskeurmerk behaald. Goede indicatoren helpen om de verbetering zichtbaar te maken voor patiënten en professionals. Op zorgkwaliteit. be kan ook de evolutie doorheen de tijd gevolgd worden. Naast indicatoren die specifiek zijn voor een bepaalde aandoening, bijvoorbeeld voor borstkanker of rectumkanker, zijn er in het VIP²-project ook meer algemene indicatoren vastgelegd over belangrijke thema’s zoals patiëntveiligheid en handhygiëne. Dit zijn thema’s waar elke zorgverstrekker mee te maken heeft. Ook de patiënt kan zelf nagaan of zorgverstrekkers zich aan de richtlijnen houden en zo ongewenste effecten en schade vermijden. Recent werd het Vlaams instituut voor kwaliteit van de zorg, VIKZ, opgericht om de ervaringen van de verschillende sectoren te delen en het kwaliteitsbeleid in de zorgorganisaties verder te promoten en te ondersteunen. TEKST DIRK RAMAEKERS,

Steeds meer wordt erkend dat de patiënt kan bijdragen aan het zorgproces.

ADVERTORIAL

Psychiatrisch Centrum Gent-Sleidinge: kwaliteit dat zich verbindt met betekenis. Het is op momenten van betekenisloosheid, verwarring, ontreddering, verlorenheid, dat mensen besluiten hun leven betekenis te geven. Een passage in ons centrum voor psychotherapie kan hierin een belangrijke en betekenisvolle rol spelen. Voorwaarde hierbij is dat wij iedere mens afzonderlijk en met onbevangen verwondering tegemoet treden. Dat we ontmoetingen creëren waarbij het onverwachte een kans krijgt. Dat we een plaats zijn waar ruimte is voor particulariteit en subjectiviteit. Dat we interesse tonen in de mens voorbij zijn symptoom. Onze huisstijl kenmerkt zich door gastvrijheid en ontvankelijkheid en onderscheidt zich door de bevlogen expertise, vakmanschap en raffinement waarmee we net dit doen: de zoektocht naar de authentieke betekenis van de klachten en symptomen, inzicht in de zich herhalende problematiek. Het is betekenis waardoor een mens zich terug kan oprichten, waardoor hij zichzelf kan overstijgen, waardoor verhoudingen met een andere lichtinval worden bekeken en nieuwe keuzes kunnen gemaakt worden.

GEZICHTSPROBLEMEN? In heel België staat de Brailleliga klaar om blinde en slechtziende personen gratis te begeleiden.

We kiezen om niet enkel aan de oppervlakte te werken en het lijden te reduceren, maar om steeds opnieuw faciliterende getuige te zijn van een krachtig proces dat een behandeling impliceert.

– Dagelijks leven, administratieve aanvragen – Studies, opleiding, werk – Vrije tijd, aangepaste spellen

www.pcgs.be

T. 02 533 32 11 Engelandstraat 57 - 1060 Brussel info@braille.be - www.braille.be

ADVERTORIAL

Het “ziekenhuis” bestaat niet meer Jan Flament, CEO van het ziekenhuis Geel Ik had het voorrecht om de transformatie van ziekenhuizen vanuit het veld te mogen volgen de voorbije 20 jaar. Van autonome eilanden naar meer transversale organisaties die deel uitmaken van bredere zorgtrajecten. Maar er is nog veel werk.

van de patiënt werkt. Of onze Zorgacademie, waarin eigen specialisten aan iedereen die geïnteresseerd is, informatie geven over bepaalde aandoeningen of veel voorkomende gezondheidsproblemen. De gezondheids-return voor de maatschappij op dit soort inspanningen is groot, financieel wordt je hiervoor als ziekenhuis echter niet beloond.

Ervaring is een deel van het herstel-proces Als je aan patiënten vraagt wat ze belangrijk vinden, dan spreken ze over vriendelijkheid, wachttijd, properheid, het eten,… Kwaliteit van de zorg is daarbij vanzelfsprekend. Wij trachten daar als ziekenhuis op in te spelen. Zo werden recent een aantal materniteitskamers omgevormd tot materniteits-appartementjes met een uitzonderlijk comfort. Of we pasten onze beschikbaarheid aan: het MRI-toestel dat wij met onze buren van Mol uitbaten is nu ook open in de weekends. En onze dienst gynaecologie voorziet dagelijks avond-inloop-consultaties. Zorg krijgen wanneer het voor de patiënt past, is in deze hectische tijden een aandachtspunt.

Het ziekenhuis is slechts 1 element in een keten van gezondheid-services Het Ziekenhuis Geel maakt deel uit van het ZiekenhuisNetwerk Kempen: een opportuniteit om meer kwaliteit te bieden aan patiënten, maar ook om onze expertise meer beschikbaar te maken voor een ruimere regio. Zo hebben we één van de meest vooraanstaande centra voor obesitas-chirurgie in België evenals een indrukwekkend revalidatiecentrum. We werken daarnaast ook aan een goeie samenwerking met de eerste lijn. Er bestaat een vast overlegplatform en een samenwerkingsprotocol tussen ziekenhuis en huisartsen. Recent werd ook een afsprakenplan tussen huisartsen en spoeddienst gemaakt betreffende organisatie van dringende zorg in de regio. We transformeren onze ziekenhuizen op deze manier in “huizen van gezondheid”. Een visie die we verder willen ontwikkelen mét de patiënt en alle zorgpartners.

Zorg is meer dan een technische akte Het is belangrijk te blijven investeren in kwaliteit van de medische praktijk. Zo hadden we recent een primeur door de introductie van een neuro-navigatiesysteem die zorgt voor kortere en veiligere ingrepen. Maar ziektebeelden vragen ook een andere aanpak. We moeten meer investeren in “nazorg”. Onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat astma-patiënten hun puffer foutief gebruiken, waardoor therapie niet het gewenste effect heeft. Daarom hebben wij als ziekenhuis een zogenaamde “puff-educator” aangesteld die op maat

ADVERTORIAL

“Elke seconde zetten we ons in voor de toekomst van de zorg” De naam BD doet bij jou misschien geen enkel belletje rinkelen, maar toch ben je gegarandeerd al met producten van het bedrijf in contact gekomen. Als producent van medische toebehoren – injectienaalden, insulinepennaalden, katheters, testkits… – levert BD al meer dan honderd jaar een belangrijke bijdrage aan onze gezondheidszorg. Dat gebeurt trouwens ook vanuit België. Naast general manager Alexander Alonso zetten ruim 750 werknemers zich elke dag in voor de toekomst van de zorg. Thomas is zeven en traint hard om voetballer te worden. Tot hij op een dag hevige koorts krijgt en paarsblauwe puntjes op zijn armen en benen ziet verschijnen. De huisarts komt erbij, doet enkele tests en raadt aan om meteen naar het ziekenhuis te rijden. Op de spoedafdeling volgen nieuwe onderzoeken, een bloedafname en een beenmergpunctie. De bloedwaarden zijn te laag, het aantal witte bloedcellen te hoog. De diagnose volgt: leukemie. Enkele dagen later al krijgt Thomas zijn eerste chemobehandeling. Honderden keren heeft Alexander Alonso dit verhaal al verteld. Het is de kapstok waarmee hij en zijn team de activiteiten van BD, een wereldspeler op het vlak van medisch-technologisch materiaal, toelichten. Hij doet dat vanuit het gloednieuwe Experience Center in Erembodegem, waar hij zijn bezoekers aan de hand van verschillende patiëntenverhalen meeneemt op een ‘augmented’ en virtuele trip door het ziekenhuis en de apotheek van de toekomst. “Om het even welke stap je in de zorg zet, de kans is groot dat je op een of andere manier met een oplossing van BD in aanraking komt”, vertelt Alexander. “Dat kunnen spuiten en katheters zijn, maar steeds vaker ook hoogtechnologische ontwikkelingen zoals een ge-

automatiseerde medicatierobot, een app die het gebruik van insuline bij diabetici optimaliseert of software die apothekers begeleidt bij de bereiding van chemo.” Luisteren naar de patiënt Alleen al in de voorbije twaalf maanden lanceerde BD 25 nieuwe producten en diensten op de markt, met een sterke focus op gezondheidszorgefficiëntie, patiënten- en medewerkersveiligheid. “We proberen zoveel mogelijk te luisteren naar de noden die patiënten, zorgverleners, beleidsmakers of collega’s uit de industrie ervaren. Waar lopen ze tegenaan en hoe zou het volgens hen beter kunnen? Daar gaan we vervolgens mee aan de slag, om op die manier de zorg te verbeteren.” De sterke cijfers die BD kan voorleggen, bewijzen dat de aanpak werkt. Wereldwijd draait de onderneming een omzet van bijna 15 miljard euro en stelt het 65.000 mensen tewerk in meer dan 200 landen. In de Benelux telt het bedrijf vandaag vijf sites en bijna 1.200 werknemers, wat ongeveer dubbel zoveel is als in 2007. Opvallend, veel van die nieuwkomers vervullen compleet nieuwe functies in het bedrijf. Naast de klassieke sales- en marketing-profielen staan er nu bijvoorbeeld collega’s die een strategische rol in het bedrijf opnemen en contacten met overheden en beleidsmakers onderhouden. “En er komen ook meer en meer ingenieurs en IT’ers bij”, bevestigt Alexander. “Een logische evolutie, aangezien we niet alleen meer met hardware maar ook met software bezig zijn. Die verschuiving vraagt andere competenties.” Mooi voorbeeld daarvan is de automatisering van de laboratoria, de zogenaamde ‘labstraat’ die door BD in Drachten (in Noord-Nederland) is ontwikkeld en al in enkele ziekenhuizen in ons land

Alexander Alonso General Manager BD Benelux

in gebruik is. In zo’n ‘straat’ worden bloeden andere stalen volledig automatisch geanalyseerd. De voordelen zijn onmiskenbaar: omdat er veel minder manuele handelingen aan te pas komen, is de kans op fouten kleiner. Bovendien kunnen de computers dag en nacht werken, waardoor artsen sneller tot een accurate diagnose komen en de behandeling kunnen starten. Great place to work Voor de komende jaren zitten er nog meer nieuwigheden in de pijplijn. Voor de sites in België en Nederland is BD daarom op zoek naar enkele tientallen extra krachten. Met de collega’s van HR heeft Alexander Alonso alvast een verleidelijk aanbod uitgewerkt. “Qua omkadering zetten wij alles op alles. We hameren op work-lifebalans, organiseren sportlessen in onze workout room, bieden een gevarieerd aanbod aan maaltijden en een strijkdienst aan en we stimuleren duurzame mobiliteitskeuzes. Maar het allerbelangrijkste zijn natuurlijk de vele carrièremogelijkheden binnen BD. Zowel horizontaal als verticaal kun je hier alle kanten uit. Kijk naar mijn traject: ik ben hier veertien jaar geleden als sales manager begonnen en ben daarna stap voor stap naar deze functie gegroeid. En ik ben niet de enige: er zijn collega’s die van finance naar HR zijn gegaan en van sales & marketing naar customer service. Voor wie wil, is hier veel mogelijk. Met dank aan het intensieve talent programma. Alleen al daarom is dit voor mij een echte great place to work.” Het internationale karakter van BD is een andere troef die Alexander graag wil onderstrepen. Zowel naar culturen, nationaliteiten en talen is BD het toonbeeld van diversiteit. “En dat is heerlijk verrijkend om in te werken. Naar innovatie toe is dat misschien zelfs onze belangrijkste motor.”