D I T D O SS I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D AC T I E VA N K N AC K
APRIL ‘18
Julien de Wit Innovatie heeft zijn volledige incubatiecyclus nodig
Financiering van R&D Overheid smeert de motor van R&D
Philippe Muyters Een ambitieuze, internationale toekomst voor ogen
ELON MUSK
”Met het oog op een versnelde transitie naar duurzame energie heeft Tesla vanaf het begin in 2003 een revolutie teweeggebracht in de auto-industrie.” Lees meer op Fokus-online.be. #fokusresearch
Je wil Brussel een stimulans geven? Financiële steun nodig voor je innovatieve projecten? afspraak op www.innoviris.brussels
02
EDITORIAL JULIEN DE WIT
FOKUS-ONLINE.BE
Innovatie heeft zijn volledige incubatiecyclus nodig R&D, onderzoek en innovatie zijn belangrijker dan ooit, maar worden niet altijd om de juiste redenen ingezet: vandaag dienen ze vooral om tot snelle oplossingen te komen, terwijl we meer gebaat zijn bij disruptieve ideeën en ontwikkelingen. De juiste omgeving creëren is daarbij cruciaal.
O
m innovatie, verbetering en vooruitgang te realiseren is geen continuïteit, maar disruptie nodig: want alleen met ontwrichtende en verrassende ideeën kunnen we bestaande modellen en constructies opschudden en toegang krijgen tot opwindende nieuwe paradigma’s. Maar die ideeën kunnen wat mij betreft alleen rijpen in een veilige ruimte. En daarmee bedoel ik een afgeschermde bubbel waarin ondernemers zich volledig kunnen inzetten voor hun werk – een microkosmos binnen een onderzoeksinstelling die weliswaar in touch staat met de echte wereld, waar zich per slot van rekening de uitdagingen bevinden die ondernemers willen aanpakken. In een prestatiegerichte wereld waar tijd kostbaar is, is dit soort veilige ruimtes moeilijker te vinden, wat mij doet pleiten voor een stevigere samenwerking tussen de overheid en de academische wereld. De eerste beschikt over het broodnodige kapitaal, de tweede over de infrastructuur en het DNA om die bubbels mogelijk te maken. Het beroemde boek Sapiens van Yuval Noah Harari geeft daar een heel mooi voorbeeld van. In het kielzog van de Europese legers die veroveringstochten maakten in de Nieuwe Tijd kwam altijd een contingent aan wetenschappers en vorsers mee (geologen, biologen,
meer moet, want zo wordt de mens op de duur de zwakste schakel in de production chain, terwijl hij net de belangrijkste, vernieuwende factor is.
sterrenkundigen, cartografen…), op kosten van de staat in kwestie. Een mooi voorbeeld van potentiële samenwerking tussen overheid en onderzoek, of anders gezegd, tussen kapitalisme en innovatie. Dat moet vandaag ook meer kunnen. Anno 2018 staan onderzoek en R&D in de production chain te veel in dienst van snelle of zelfs instant-oplossingen terwijl ondernemers net alle tijd en ruimte nodig hebben om tot duurzame langetermijnoplossingen te komen, om de problemen van de mens en zijn omgeving, en zo morgen beter te maken dan gisteren. Dit kan moeilijk te implementeren zijn in de context van een economie van incrementele – waardoor ze soms waarde verliezen – verbeteringen. Misschien moeten we daarom ook wel verder kijken dan het idee dat alles altijd beter, sneller en
Vanuit mijn vogelperspectief van Belg in de Verenigde Staten kan ik zeggen dat België en Europa goed bezig zijn op het vlak van innovatie en R&D. Vooral omdat het onderwijssysteem studenten toelaat sterke vaardigheden en waarden te ontwikkelen, omdat er gaandeweg genoeg veilige bubbels voorhanden zijn en dat er instanties bestaan als de ERC (European Research Council) en SNRS. Zo komt het dat België wereldklasse is op het gebied van biotechnologie, dankzij een reeks universitaire spin-offs. Hoewel in de Verenigde Staten veel meer (privé)kapitaal voorhanden is dat in onderzoek wordt geïnvesteerd, zou je hier een half miljoen dollar moeten vinden voor een opleiding. Dus misschien moeten we streven naar het beste van die beide werelden: voldoende overheids- en privékapitaal én voldoende veilige ruimte om de nieuwe ideeën die in de gedachten van jonge ondernemers ontkiemen, tot volle bloei te laten komen.
04
06
08
14
LEES MEER... 04 Overheid smeert de motor van R&D 06 De computer ontwikkelt mee 08
Zo verandert Elon Musk onze wereld
12 In de coulissen van de R&D 14
Philippe Muyters: Een ambitieuze, internationale toekomst voor ogen
COLOFON. PRODUCTIELEIDER: Christian Nikuna Pemba HOOFDREDACTIE: Astrid Goossens TEKST: Frederic Petitjean COVERBEELD: ©Tesla Motors LAYOUT: Baïdy Ly DRUKKERIJ: Roularta
SMART MEDIA AGENCY SMART STUDIO Leysstraat 27, 2000 Antwerpen
TEKST JULIEN DE WIT, POSTDOCTORAAL MEDEWERKER AAN MIT BEELD JIMMY KETS
Tel +32 3 289 19 40 redactie@smartmediaagency.be studio@smartmediaagency.be
PREMIUM PARTNER.
Cleantech Group (CTG) is verheugd om het 14e Cleantech Forum Europa te mogen ontvangen van 14 tot 16 Mei 2018 in Antwerpen, België. Het Forum focust op Next-Gen Industries and Future Industrial Hubs: Decentralized, Decarbonized and Digitalized. Keynotes, panels, bedrijfsvoorstellingen en interactieve workshops verkennen hierbij verschillende invalshoeken van dit centrale idee. Registreer vandaag nog voor deze jaarlijkse bijeenkomst van de wereldwijde cleantechinnovatiegemeenschap. Inschrijven via bit.ly/CFE2018Antwerpen
Veel leesplezier Tamta Chigladze Project Manager
Meest innovatieve universiteit van Europa (Reuters 2016 & 2017) Toonaangevend onderzoek
Meer dan 124 spin-offbedrijven
Meer dan 250 opleidingen
Kwalitatief hoogstaand onderwijs
14 campussen over heel Vlaanderen
Ontdek jezelf. Begin bij de wereld.
ADVERTORIAL
WETENSCHAP IS ESSENTIEEL VOOR ONS WELZIJN WETENSCHAP OPENT NIEUWE HORIZONTEN Wetenschap verlegt de grenzen van onze kennis. Het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen (FWO) is het agentschap dat fundamenteel, kennisgrensverleggend en strategisch wetenschappelijk onderzoek aan de universiteiten van de Vlaamse Gemeenschap ondersteunt. Het fonds stimuleert ook de samenwerking tussen de Vlaamse universiteiten en andere onderzoeksinstellingen.
WETENSCHAP SCHEPT KANSEN Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek richt zich op het uitdiepen van de kennis over de mens en zijn omgeving. Met het kennisniveau van onze samenleving groeit de levenskwaliteit in het algemeen en de kwaliteit van de opleidingen in het bijzonder. Zo krijgen jonge mensen alle kansen om hun talenten te ontplooien in een brede waaier disciplines. Door het FWO gefinancierd onderzoek, in het bijzonder het Strategisch Basisonderzoek, vormt ook een belangrijke stap in de valorisatie van de wetenschappelijke doorbraken.
Het hoge kennisniveau in combinatie met het gevormde menselijk kapitaal leiden op lange termijn tot gericht en toegepast onderzoek, dat ook een beleidsondersteunende functie heeft. Zo kunnen bepaalde economische of maatschappelijke keuzes ook aangestuurd worden door excellente onderzoeksgroepen. Niet verwonderlijk, want kennisgrensverleggend onderzoek kan aan de basis liggen voor een oplossing voor de grote maatschappelijke uitdagingen (milieu, mobiliteit, gezondheid,…) van vandaag.
WETENSCHAP IS DE MOTOR VAN INNOVATIE Op korte termijn zal fundamenteel onderzoek zelden tot economische of maatschappelijke valorisatie leiden. Op lange termijn is het essentieel voor onze welvaart en ons welzijn. Daarom is het FWO aangewezen op de financiële steun van de overheid. Een evenwichtige verdeling van de middelen tussen gericht en niet-gericht onderzoek is noodzakelijk. Het FWO zet, met het financieren van het Strategisch onderzoek in meest ruime zin, zelf reeds een belangrijke stap naar valorisatie.
Het FWO bestaat dit jaar maar liefst 90 jaar en is daarmee één van de oudste research councils in Europa. Om dit te vieren organiseert het FWO op vrijdag 14 december 2018 een groot wetenschapsfeest ‘FWO – Al 90 jaar de perfecte habitat voor Kennismakers’. Inspirerende sprekers en interactieve sessies zullen elkaar afwisselen en zo een voedingsbodem voor nieuwe ontmoetingen en verfrissende ideeën vormen.
MEER INFORMATIE OP WWW.KENNISMAKERS.BE EN WWW.FWO.BE
ADVERTORIAL
“Ook niet-universitaire ziekenhuizen moeten hun rol in onderzoek ten volle kunnen spelen” Medische R&D speelt zich in de hoofden van beleidsmensen en het grote publiek nog te veel af in universitaire instellingen. Ook niet-universitaire ziekenhuizen hebben nochtans een essentiële rol en functie in dit soort onderzoek. Dr. Yves Breysem, algemeen directeur van het Hasseltse Jessa Ziekenhuis, geeft tekst en uitleg. Is medisch wetenschappelijk onderzoek enkel een zaak van universitaire ziekenhuizen en zorgcentra? “Absoluut niet”, zegt dr. Breysem, “Wijzelf verdiepen ons ook in toegepast wetenschappelijk onderzoek. Zo hebben we met ‘Jessa & Wetenschap’ ons eigen open platform dat alle medisch-wetenschappelijke activiteiten in het ziekenhuis bundelt en optimaliseert. Daarnaast hebben we met een vijfendertigtal PhD- en doctoraatsstudenten, samen UHasselt en Ziekenhuis Oost-Limburg, een speciaal programma opgestart: Limburg Clinical Research Program (LCRP). UZLeuven is er trouwens ook bij betrokken. Het onderzoek dat in het LCRP gebeurt, spitst zich toe op enkele kerngebieden, onder meer infectieziekten, oncologie en telemonitoring in cardiologie. “Bij die laatste monitoren we patiënten thuis op hartfalen, via een geconnecteerde weegschaal, een iPad en een hartslagmeter”, legt Breysem uit. “De huisartsen zijn hier ook nauw bij betrokken. Door voortdurend het gewicht en de hartactiviteit in de gaten te houden, kunnen we sneller ingrijpen en moeten patiënten niet in het ziekenhuis opgenomen worden, bijvoorbeeld door longoedeem te voorkomen. Dit is uiteraard beter voor de patiënt, maar het bespaart ook de gemeenschap heel wat kosten. We zijn nu met de federale overheid aan het bekijken hoe we de terugbetaling van dit soort home monitoring moeten aanpakken.”
Netwerken geven data In dit soort research is ook het belang van netwerken niet te onderschatten, aldus Breysem. Jessa maakt daarom ook deel uit van bijvoorbeeld het Vlaams Ziekenhuisnetwerk Leuven. “Dat komt omdat data in onderzoek essentieel zijn. Hoe meer data we kunnen verzamelen, hoe breder de onderzoekspopulatie is, hoe efficiënter het onderzoek. Het is zeer belangrijk dat we met andere instellingen data kunnen uitwisselen.” Naast fundamenteel wetenschappelijk onderzoek zijn er ook nog andere innovatieprojecten binnen Jessa. Zo stelt het ziekenhuis bijvoorbeeld ook de betrokkenheid van patient en familie centraal in het beleid. “Ook dat is innovatie”, stelt Breysem. “Het verbeteren van de ervaring en het verhogen van de betrokkenheid van de patiënt is een belangrijke strategische ambitie van ons. We zetten eerder al verschillende kleinere projecten op en hebben sinds kort, om er meer structuur in te brengen, als eerste ziekenhuis in België, een “Patient Experience Officer” in dienst. Ook in stakeholder-overleg trekken we de kar, samen met nog enkele andere ziekenhuizen. Daar zijn ook de huisartsen, mutualiteiten en patiëntenverenigingen bij betrokken.” Gezamenlijk aan tafel Kortom: niet-universitaire ziekenhuizen hebben absoluut hun rol te spelen in R&D. Alleen: niet iedereen weet al hoe belangrijk ze zijn. Breysem: “In bijvoorbeeld het verwerven van fondsen en subsidies staan wij nog te vaak op een secundaire plaats. Die criteria worden nog te vaak exclusief door universitaire centra bepaald. Ook als het gaat over bijvoorbeeld overleg rond wetgeving, zouden we veel meer een gezamenlijke positie moeten innemen. Alleen zo kunnen we onze plaats aan tafel veroveren en behouden.”
Dr. Yves Breysem
Algemeen Directeur Jessa Ziekenhuis Hasselt
www.jessazh.be
04
FOCUS OVERHEIDSSTEUN
FOKUS-ONLINE.BE
Overheid smeert de motor van R&D In deze tijden van ‘disruptie’ en ‘challengers’ die uit de meest onverwachte hoeken komen, is onderzoek en ontwikkeling cruciaal geworden voor bedrijven om te overleven. Ook de overheid beseft dat. Zij is dan ook veruit de belangrijkste financier van R&D in ons land.
H
oe groot die rol van de overheid wel is in de financiering van R&D, onderzocht Fiabilis Consulting Group begin dit jaar. Zij polsten bij een honderdtal innovatieve Belgische bedrijven, van verschillende grootte, naar de manieren waarop zij hun onderzoeksinspanningen bekostigen. “We zien dat 70 procent van de ondernemingen beroep doet op overheidssteun om hun R&D-projecten te financieren”, zegt Benjamin ClémentLarosière, partner bij Fiabilis. “Maar veertien procent zegt dat ze momenteel nog geen gebruik maken van overheidssteun.” Bij de soort van overheidssteun staat de vrijstelling van bedrijfsvoorheffing op het loon van onderzoekers eenzaam op nummer een. “Bijna driekwart van de bedrijven die overheidssteun krijgt, maakt er gebruik van”, zegt Clément-Larosière. “Regionale steun en de notionele interestaftrek komen op de tweede en derde plaats, respectievelijk met 39 procent en 19 procent.”
gunstige invloed van de vrijstelling op bedrijfsvoorheffing. “Je kunt stellen dat zo ongeveer 20 procent van de totale loonmassa van een onderzoeker wegvalt”, zegt Pierre Moortgat. “Anders gezegd: van de vijf researchers die een bedrijf in dienst heeft, is er eentje gratis.” Via deze vrijstelling werd er in 2015 ongeveer 800 miljoen euro uitgedeeld, ruim 500 miljoen aan bedrijven en ongeveer 300 miljoen aan non-profitinstellingen, voornamelijk universiteiten.
Nog een andere belangrijke steunmaatregel van de overheid is de zogenaamde innovatie-aftrek. “Daarbij wordt winst tot 85 procent fiscaal vrijgesteld als de producten het resultaat zijn van bijvoorbeeld patenten of kwekersrechten (een soort van intellectuele eigendom op plantenvariëteiten, red.)”, legt Moortgat uit. “Ook bijvoorbeeld bepaalde medicijnen voor zeldzame ziekten of software kan daaronder vallen. Deze maatregel was in 2014 goed voor ruim 300 miljoen euro.”
Door de vrijstelling op bedrijfsvoorheffing is er, van de vijf researchers die een bedrijf in dienst heeft, eentje gratis. — PIERRE MOORTGAT
Het soort bedrijven dat van deze maatregelen gebruikmaakt, is zeer divers. Het gaat om bedrijven met researchintensieve activiteiten in ons land, zoals bijvoorbeeld GSK, Coca-Cola en Janssen Pharmaceutica, maar ook productiesites als BASF of ArcelorMittal. Ook startups en universiteiten vinden er relatief makkelijk de weg naar. “België is een van de landen waarin het begrip ‘onderzoek en ontwikkeling’ het ruimst gedefinieerd wordt”, zegt Moortgat. ‘Ook bijvoorbeeld de implementatie van R&D-resultaten in het productieproces komt voor de steun in aanmerking. De reden is simpel: als we enkel fundamenteel onderzoek zouden steunen, verhuist de productie van de goederen die daaruit voortkomen misschien naar het buitenland. En dat willen we natuurlijk niet.’ Onder meer dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat België in Europa, samen met Frankrijk, op een gedeelde eerste plaats staat als steunverlener aan R&D in ondernemingen en procentueel gezien een groter deel van zijn BNP aan R&Dsteun besteedt dan bijvoorbeeld Korea of de VS. Moortgat: “We scoren daar zeker niet slecht, al zijn er nog wel werkpunten. De procedures en maatregelen zijn nu bijvoorbeeld soms nog nodeloos complex. Gelukkig heeft de Wetenschapsraad al een voorstel aan de regering bezorgd om een en ander te vereenvoudigen. Er wordt dus aan gewerkt.”
Al die inspanningen van de overheid hebben ook hun effect op de tewerkstelling. “We zien dat 62 procent van de ondernemingen zegt dat ze door de vrijstelling op bedrijfsvoorheffing de tewerkstelling in onderzoek heeft behouden”, aldus Clément-Larosière. “Maar bijna 40 procent geeft aan dat ze de tewerkstelling dankzij deze steun kon uitbreiden. Over het algemeen is dit een bevredigend resultaat. De nadruk van deze maatregel zou echter moeten gelegd worden bij de oorspronkelijke intentie om banen in onderzoek te bevorderen. Er is dus verbetering mogelijk voor het creëren van extra R&D-werkgelegenheid.” Ook Belspo, de federale overheidsdienst wetenschapsbeleid, onderschrijft de
TEKST FREDERIC PETITJEAN
DIGITAL WEEK 2018 September 24-30
2018 is een wervelend jaar mbt technologie in België. De 2 grootste steden in België – Brussel en Antwerpen – verwelkomen de internationale tech ecosystemen en stellen deze voor aan u. Samen met ondernemers, groeibedrijven, investeerders & andere bedrijfsinitiatieven worden de laatste tendensen besproken en getoond tussen 24-30 September. Samen met u geven we vorm aan de digitale toekomst van Europa en testen we de technologie van morgen. B-Hive en Scale-ups zetten hun technologie leden – startups & groeibedrijven van internationale hoogstaande kwaliteit – in de kijker tijdens de Digitale Week en bevestigen hiermee Belgïe als wereldspeler in de tech scene. Maak deel uit van onze toekomst en reserveer uw ticket !
https://b-hive.eu/digital-week-18
DIGITAL FINANCE EUROPE
Partnering for growth
ADVERTORIAL
Kruisbestuiving zorgt voor meer innovatie Hoe kunnen innovatieve technologieën uit verschillende sectoren elkaar versterken en inspireren? Op die vraag formuleerde de Europese Commissie als antwoord het GoToS3-project, wat staat voor “Op weg naar een Slimme Specialisatie Strategie”. Voor Vlaanderen is de POM hierbij betrokken, de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij West-Vlaanderen. Algemeen directeur Stefaan Matton geeft tekst en uitleg. Het GoToS3-project werd eind 2016 door Europa op gang getrokken en wordt overzien door de agentschappen AEI (Agentschap voor Onderneming & Innovatie – Wallonië), NFID (Regionaal Agentschap voor Innovatie en Ontwikkeling, Hauts-de-France) en POM West-Vlaanderen (Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij WestVlaanderen). “De portefeuille omvat 17 projecten waarvan we denken dat er bijzondere kruisbestuivingen rond kunnen ontstaan”, zegt Stefaan Matton. “Ze situeren zich allemaal in zes domeinen die sterk aanwezig zijn in de drie deelnemende regio’s: de gezondheidszorg, landbouw en voeding, textiel, culturele en creatieve industrieën, nieuwe materialen en chemie en mechatronica en werktuigbouwkunde. We weten al jarenlang dat heel veel innovatie uit de ene sector eigenlijk zijn oorsprong kent in een compleet andere
Stefaan Matton Algemeen directeur POM West-Vlaanderen
sector. Het zijn die synergiën die we met GoToS3 proberen te structureren en ruimte te geven.” Een van de projecten is bijvoorbeeld “Bioharv” dat elektrische microgeneratoren bouwt op basis van piëzo-elektrische polymelkzuur-gebaseerde biopolymeermaterialen. “Biocompal” richt zich dan weer op de implementatie van biogebaseerde lichte composieten voor structurele toepassingen in de transportsector. Het doel van het “Alpo”-project is om bio-gebaseerde alternatieven te bieden voor plastics gebruik makend van grondstoffen uit microalgen. Op termijn moeten de 17 projecten uitgroeien tot een grensoverschrijdend R&D-ecosysteem. “Alle projecten worden ontleed tot op het niveau van hun “technologische bouwstenen””, legt Stefaan Matton uit. “De onderdelen die een marktwaarde hebben en een bepaalde functie of eigenschap vervullen in het geheel. Voor die bouwstenen worden nieuwe toepassingen gezocht, voornamelijk buiten de eigen sector. De vraag is: in welke toepassing of sector kan men de functie die jouw bouwsteen vervult nuttig gebruiken?”. De POM-directeur geeft een concreet voorbeeld. “Neem nu lichtgevend textiel”, zegt hij. “Dat bestaat al, maar je zou dat ook in totaal andere
sectoren en toepassingen kunnen inzetten, pakweg in de verlichting van gebouwen. Of in dekzeilen van vrachtwagens. De 17 projectleiders (die alles samen zo’n 160 medewerkers aansturen) komen om de drie maanden samen om daarover te brainstormen.” In zo’n brainstormsessie (waarvan de eerste net heeft plaatsgevonden) zien gemakkelijk honderd ideeën het levenslicht, het ene al wat realistischer dan het andere. Daarvan worden er dan pakweg een twintigtal weerhouden. Door de werkgroep “Valorisatie” van GoToS3 wordt dan een verdere selectie gemaakt tot er een handvol ideeën overblijven die verder uitgewerkt worden. Voor de eerste sessie waren dat bijvoorbeeld zelfreinigende en luchtzuiverende bekleding voor auto-interieurs, sportkledij voor lopers of fietsers die energie produceert/opslaat om daarmee de kledij te verlichten als het donker is, hydrofobe en antibacteriële verf voor toepassing in ziekenhuiskamers en verpakking van (vee-)voeding die van kleur verandert als de inhoud niet meer geschikt is voor consumptie. “We willen daarvoor ook de band aanhalen met de industrie”, besluit Matton. “Die vier projecten zullen dan ook tijdens de beurs Interieur 2018 in oktober in Kortrijk voor het eerst gedemonstreerd worden.”
06
UITGELICHT AI
FOKUS-ONLINE.BE
3 VRAGEN AAN...
RICHARD YOUNGMAN CEO, CLEANTECH GROUP (CTG)
Wat is Cleantech en hoe implementeer je het in een bedrijf? “Cleantech is een ‘innovatiethema’, een reeks innovaties – of het nu producten, diensten of businessmodellen zijn – die ‘meer doen met minder’ mogelijk maken. Met minder bedoelen we dan minder financiële kosten en minder impact op het milieu. De implementatie ervan verschilt enorm van bedrijf tot bedrijf. Het kan pas volledig gevormd worden als een bedrijf de strategische noodzaak ervan ziet.” Wat zijn de voordelen van Cleantech voor een bedrijf? “Naar onze mening moet elk bedrijf evolueren volgens de mantra ‘meer doen met minder’, om te overleven en te kunnen groeien in de 21ste eeuw. Het is dus tegelijk een bedreiging en een kans. Een groenere economie is steeds meer in opkomst, sinds we ons werk in 2002 begonnen. Het is nu sterk aan het versnellen aangezien de eerste en moeilijkste stappen nu gezet zijn. Als een gevestigd bedrijf zijn huidige manier van doen niet vernieuwt, zullen dergelijke gevestigde waarden snel zien dat ze niet meer concurrerend en niet meer duurzaam zijn als bedrijf.” Wat is de positie van België met betrekking tot Cleantech? “België heeft actieve spelers – innovators, investeerders en multinationals. Je kunt hen – en hun Europese tegenhangers – zien op het 14e Cleantech Forum Europe, dit jaar in Antwerpen, van 14 tot 16 mei 2018.”
De computer ontwikkelt mee Zelfrijdende auto’s, chatbots, virtuele assistenten en beeldherkenning… Artificiële intelligentie wordt tegenwoordig in de meest uiteenlopende vakgebieden ingezet. Ook farmabedrijven doen er steeds meer beroep op wanneer ze nieuwe medicijnen ontwikkelen.
W
at AI is, laat zich vrij eenvoudig uitleggen, zegt Hugo Ceulemans, Scientific Director Discovery Data Sciences van Janssen Pharmaceutica. “Normaliter moet je een computer heel specifiek programmeren voor een bepaalde taak. Door machine learning, op dit moment de meest succesvolle tak van AI, kan een computer zélf taken aanleren en dat doe je door hem enorme hoeveelheden data te voeren met voorbeelden. Daaruit leren machines regels, ongeveer zoals mensen dat doen.” Het principe van machine learning bestaat al lang, maar nu pas hebben computers voldoende rekenkracht om het ook effectief toe te passen. Bovendien wordt er door de huidige digitaliseringsgolf ook meer data beschikbaar. In geneesmiddelenresearch helpt AI onderzoekers efficiënter aan betere startmolecules om het ontwikkelingsproces in gang te zetten. Hoe sneller een goed startpunt gevonden is, hoe sneller het medicijn ontwikkeld kan worden. “Vroeger keken teams vooral naar specifieke data voor hun project, naar telkens één specifiek eiwit bijvoorbeeld”, zegt Ceulemans. “Nu proberen de machines veel bredere verbanden te zien, over projecten heen. Je moet je dat voorstellen als een Excel-sheet met
miljoenen rijen en duizenden kolommen. Voor mensen is het ondoenbaar om daardoor te waden. Een machine doet het fluitend.” De data die ingezet worden, komen van heel veel verschillende bronnen: het zijn interne data, publieke data
VUB zijn vertrouwd met de nieuwe medische ontwikkelingen rond AI. Ze erkennen dat de technologie veelbelovend is, maar waarschuwen ook voor te hoge verwachtingen. “AI vormt zeker een interessante piste, maar het kan nog lang niet alle problemen oplossen”, zegt
AI is zeker een interessante piste, maar het kan nog niet alle problemen oplossen. — GUY NAGELS en commerciële data. Het gaat om traditionele gegevens zoals de chemische structuur van stoffen, maar ook over microscopische beelden of elektrofysiologische profielen. Machines kunnen er patronen in ontdekken die zelfs geoefende biologen over het hoofd zouden zien. Een andere databron zijn bijvoorbeeld wetenschappelijke papers die als het ware door de computer ingelezen worden en waaruit informatie wordt gedistilleerd, zo pakt bijvoorbeeld het AI-platform Watson van IBM het aan. Ook de professoren Guy Nagels en Jeroen Van Schependom aan
Nagels. “Een risico bijvoorbeeld is dat men soms verbanden ‘ontdekt’ die er niet zijn, door ruis in de data. De computer kan dan opeens stellig beweren dat pakweg iemands schoenmaat een invloed heeft op zijn medisch welzijn. Soms kun je nog altijd beter even logisch nadenken in plaats van al te snel grote conclusies te gaan trekken.” Hoe dan ook, AI in geneesmiddelenresearch lijkt here to stay, getuige de hopen overeenkomsten die grote farmareuzen de laatste jaren afsloten met big data-bedrijven. Pfizer ging in zee met IBM Watson, Sanofi
Genzyme met Recursion en GSK met Exscienta. Nu werken ze nog volop samen, maar misschien dat er binnen een paar jaar een data start-up zelfstandig aan medicijnontwikkeling gaat doen. Van Schependom: “Ik zeg niet dat het niet kan, maar dat zal toch een uitdaging zijn. Je moet niet alleen over technologie beschikken, ook je wetenschappelijke basis moet juist zitten. Bovendien: je mag dan wel over hopen data beschikken, je moet die data ook aanvoelen en begrijpen.” “De hypemolen draait nu op volle toeren, dat is zeker zo”, zegt Hugo Ceulemans. “Maar bij alle nieuwe technologieën zie je een soort van golfbeweging. Eerst zijn er torenhoge verwachtingen, dan teleurstelling wanneer die niet volledig worden ingelost en op het einde een eerlijkere synthese. Als je het objectief bekijkt, heeft AI nu al een toegevoegde waarde. Daar ben ik van overtuigd.” En de toekomstvisie dat computers over twintig jaar zelf medicijnen gaan maken, onderschrijft hij die? “Maar nee”, lacht Ceulemans. “De computer is een digitale dienaar. De eindbeslissing blijft bij de menselijke researcher.”
ADVERTORIAL
Geschikt voor alle merken
Blijft verstaan in gezelschap lastig met uw hoorapparaat? Verstaan in gezelschap blijft een uitdaging voor slechthorenden, zoals op een verjaardag of op het werk. Speciaal hiervoor is de Roger Pen ontwikkeld, de discrete richtmicrofoon die sprekend op een gewone pen lijkt! De Roger Pen is draadloos verbonden met uw eigen hoorapparaten, ongeacht het merk. U richt deze op de spreker of legt deze midden op tafel, het spraakverstaan verbetert aanzienlijk doordat spraak dichtbij de spreker wordt opgevangen met minder omgevingslawaai. Ideaal op verjaardagen, maar ook op de fiets bijvoorbeeld waar grote afstand het verstaan bemoeilijkt. Voor het mobiel telefoneren beschikt de Roger Pen over Bluetooth. Ook is het een alternatief voor uw ringleiding thuis door de TV-aansluiting. Informeer voor een gratis proef bij uw audioloog of kijk op www.phonak.be/rogerpen
TEKST FREDERIC PETITJEAN
ADVERTORIAL
ML6 WE DETECT CANCER
WE SAVE ENERGY
We’ve developed self learning algorithms that help oncologists to better detect cancer.
Our AI platform is the brain of your manufacturing process. It learns the most optimal way of controlling your input settings, reducing energy consumption and ever improving performance.
WE KNOW YOUR CUSTOMER We continuously learn and improve the digital DNA of your customer. Providing the best hyper personalised experience. Welcome to the segment of one.
Want more ? ML6.EU Contact our team - INFO@ML6.EU
ADVERTORIAL
Cisco: R&D als rode draad doorheen alles we daar zwaar op inzetten (lacht). Of Power over Ethernet (PoE), die standaard hebben wij ontwikkeld en daarna actief ter beschikking gesteld van andere partijen.”
Frank De Reymaeker
Head of Enterprise Networking
Cisco, dat is toch het bedrijf dat netwerkapparatuur maakt? Of systemen om aan videoconferencing te doen? Absoluut, maar wat veel minder bekend is: Cisco is ook een moloch als het op onderzoek en ontwikkeling aankomt. Het bedrijf spendeert jaarlijks zes miljard dollar aan R&D en heeft zo’n 28.000 ingenieurs in dienst die nieuwe producten en technologieën ontwikkelen. Frank De Reymaeker, Head of Enterprise Networking, geeft ons een blik achter de schermen. Hoe belangrijk is R&D voor Cisco? Frank De Reymaeker hoeft er niet lang over na te denken. “Het is cruciaal”, zegt hij. “Continue innovatie zit in de core van ons bedrijf. Dat blijkt ook: wij lagen aan de basis van veel technologieën die nu gemeengoed zijn, maar veel mensen weten het niet. VoIP bijvoorbeeld, iedereen dacht dat we gek geworden waren toen
Cisco doet op velerlei manieren aan innovatie. Ofwel volledig intern (niet verwonderlijk als 40% van je work force uit ingenieurs bestaat), ofwel via acquisities. “We mikken daarbij vooral op kleinere bedrijven van pakweg maximaal 200 mensen”, zegt De Reymaeker. “Wendbare ondernemingen die op een heel specifieke niche mikken en die we maximaal kunnen integreren en verder onderzoek kunnen laten doen. Meraki, dat cloud management systemen ontwikkelt en dat we eind 2012 overnamen, is zo’n typisch geval. Onder de vleugels van Cisco is hun business al tien keer zo groot geworden als toen.” Daarnaast is er nog een tussenoplossing waarbij Cisco actief investeert in start-ups en ze begeleidt en coacht. In een later stadium kunnen ze eventueel overgenomen worden. Heel wat van de innovatieve oplossingen die Cisco aanbiedt, vinden dan ook hun kiem in R&D-projecten van overgenomen bedrijven van over de hele wereld. Lang niet alles komt dus uit de USA. “Zeker niet”, zegt De Reymaeker. “In Ierland zijn we bijvoorbeeld veel bezig met spraaktoepassingen. Veel van onze videotechnologie hebben we binnengehaald via de overname van het Noorse Tandberg. Ons platform
voor digitale televisie vindt zelfs zijn oorsprong in België, bij het in Kortrijk gevestigde Scientific Atlanta. Daarnaast hebben we ook heel wat eigen grote innovation centers. In Barcelona bijvoorbeeld, waar we ons met smart cities bezighouden. Of in Duitsland, waar onderzoek doen naar oplossingen voor Industry 4.0.” Wat de toekomst betreft, staan we aan de vooravond van niks minder dan een revolutie, meent De Reymaeker. “Netwerken met aparte dozen die we allemaal apart benaderen worden vervangen door een platform- of systeem approach. Spraak, video, data, analytics,…alles wordt geconnecteerd en we krijgen een soort “zelfrijdend” netwerk. Het netwerk wordt een op zichzelf staand geheel dat constant zijn voelsprieten heeft uitstaan. AI en machine learning krijgen hierin een cruciale rol. Het systeem zegt zo zelf aan de IT wat normaal of abnormaal is: qua business analytics, maar ook bijvoorbeeld qua veiligheid. De gevolgen zijn enorm.” Een nieuw type interactie met de klant, een nieuwe dienst of een veranderend business model zal hierdoor niet in maanden, maar in dagen kunnen uitgerold worden.
08
REPORTAGE ELON MUSK
FOKUS-ONLINE.BE
E
lon Musk werd geboren in 1971 in Pretoria, Zuid-Afrika. Zijn vader was een Zuid-Afrikaanse ingenieur, zijn moeder een Canadees model. Wanneer het koppel uit elkaar ging, koos Musk ervoor om vooral bij zijn vader in Zuid-Afrika te wonen. Van kindsbeen af was hij al aan het programmeren. Na zijn studies ‘fysica en algemene economie’, begon hij vanuit de VS zijn dromen als ondernemer na te jagen. Samen met zijn broer richtte hij zo het bedrijf Zip2 op, dankzij de investeringen van een groep business angels. Na vier jaar werd het verkocht aan Compaq. Daarna richtte hij PayPal op, dat op zijn beurt in 2002 werd verkocht aan Ebay voor 1,5 miljard dollar. Elon Musk was de grootste aandeelhouder in het bedrijf met een aandeel van 165 miljoen dollar. Dit alles lag aan de basis en gaf hem de (financiële) mogelijkheid om zijn eigen revolutionaire projecten uit te bouwen. Vandaag is Musk de grondlegger en CEO van SpaceX, CEO en productspecialist bij Tesla, CEO van Neuralink, en voorzitter van The Boring Company.
Zo verandert Elon Musk onze wereld Elon Musk is de ‘superondernemer’ achter de bedrijven PayPal, SpaceX en Tesla. Zijn ambities zijn dan ook – letterlijk – ’sky-high’. Hij verandert eigenhandig de wereld waarin we leven met nieuwe technieken, ideeën en projecten. Wie is deze ondernemer? Waar haalt hij zijn ideeën? En wat kunnen Belgische ondernemers van hem leren? TEKST ALEXANDRA EKSTRÖM MADRID
BEELD ©TESLA MOTORS
Tesla’s bestaan is gefundeerd op een bewustzijns- en omschakelingsproces dat sowieso zal moeten plaatsvinden. Elon Musk is een ondernemer in een klasse die hij zelf creëert. Met het eindresultaat steeds duidelijk voor ogen werkt hij aan innovatieve ideeën of bedrijven. Dit telkens met één missie voor ogen: Musk is er namelijk van overtuigd dat de overgang naar hernieuwbare energie onvermijdelijk is. Fossiele brandstoffen zullen uiteindelijk uitgeput zijn, wat de mensheid dwingt om andere energiebronnen te vinden. Tesla’s bestaan is dus gefundeerd op een bewustzijns- en omschakelingsproces dat sowieso zal moeten plaatsvinden. De enige vraag is de snelheid waarmee dit zal gebeuren. Musk: “Veel mensen denken dat technologie
THINK THE SKY IS THE LIMIT?
At Newtec, the sky is where it all begins. We build and imagine the solutions that revolutionize satellite communication for the present and the future. Our technology knows no earthly boundaries and our equipment has become a reference for the entire world. Today we can also help you to break the limits of your career.
Down to earth + √Creative nature2 + Curiosity Problem solver x Passion for technology
ARE YOU OUR SOLUTION? www.newtec.eu/jobs 2018_JOBADVERTENTIE_Focus_255x120mm.indd 2
09/02/2018 14:20
#FOKUSRESEARCH steeds vooruitgaat en zichzelf verder ontwikkelt, maar niets is minder waar. Technologie ontwikkelt enkel verder omdat heel wat mensen heel hard werken voor die ontwikkeling. Kijk maar naar de piramides in Egypte, waarvan we zelfs niet meer kunnen nagaan hoe ze eigenlijk gebouwd werden.” Met het oog op een versnelde transitie naar duurzame energie heeft Tesla van bij het begin in 2003 dan ook een revolutie teweeggebracht in de auto-industrie. In de beginjaren geloofden slechts enkelen in de toekomst van elektrische auto’s. Ondertussen ontwikkelen zo goed als alle automerken hun eigen hybride en elektrische modellen. In plaats van te tanken en fossiele brandstoffen te gebruiken, kun je dus ‘tanken’ op basis van hernieuwbare energie van zon, wind of water. Tesla werd de laatste jaren steeds populairder. Het aandeel van Tesla blijft ook toenemen. Zo steeg het aantal inschrijvingen voor de Model S/X met 34 procent. Jammer genoeg blijft een elektrische auto voor de meeste mensen een dure zaak en is dit dus niet voor elke consument een voor de hand liggende keuze. De duurste component van de wagen is de batterij, die vertegenwoordigt 37 procent van de waarde van de auto. Maar ook hiervoor heeft Musk een oplossing, namelijk de oprichting van Gigafactories. Deze kunnen door toenemende schaalvoordelen de kosten van de batterij drukken. Tesla’s eerste Gigafactory, in Nevada (VS), startte in 2017 met de productie van lithiumbatterijen. De benaming Gigafactory wijst op de totale jaarlijkse accuproductie van de fabriek, die 35 gigawattuur (GWh) is. Een GWh is het equivalent van het genereren van een miljard watt gedurende één uur. Dit is bijna net zo veel als de totale accuproductie van de hele wereld. De Gigafactories werken via een innovatief productieproces, waarbij minder afval wordt gecreëerd en er optimalisatiemogelijkheden zijn door het grootste deel van de productieprocessen in één gebouw samen te brengen. De massaproductie van deze lithiumbatterijen zou hun prijs met 30 procent doen dalen. Zo wordt het voor veel meer mensen mogelijk om hun benzinewagen in te ruilen voor een elektrische
ELON MUSK REPORTAGE wagen. Deze Gigafactories maken het dus mogelijk om Tesla’s laatste modellen goedkoper aan te bieden. Zo is Tesla’s Model 3 een kleinere elektrische auto die de ambitie heeft om een echte auto voor het volk te worden. Na de lancering van het nieuwe model in de VS kwamen er alvast enkele honderden reservaties binnen. De productie stootte echter op problemen waardoor er een vertraging is opgetreden. Bij het nakijken van het derde kwartaal van 2017 – een nettoverlies van 619,4 miljoen dollar te wijten aan een bottleneck in de productie van Model 3 – nam Elon Musk daarvoor de verantwoordelijkheid op hem.
Technologie ontwikkelt zich alleen maar omdat heel wat mensen heel hard werken voor die ontwikkeling. “Alles bij elkaar genomen, was het onze schuld – en vooral mijn schuld”, zei hij na het rapport tegen Fortune. Daarna verhuisde hij naar de Gigafactory in Nevada om de productie van het Model 3 verder op te volgen. Op het einde van vorig jaar rolde Tesla’s Model 3 uit de productieband en vond het zijn weg naar de koper. Het doel is om een productievolume van 500.000 wagens per jaar te bereiken. Musk leerde veel uit de productie van Model 3, en hoewel de productiedoelen tot op vandaag niet gehaald werden, blijft hij streven naar 5.000 auto’s tegen juni van dit jaar. Het opkopen van SolarCity is een ander voorbeeld van Musk’s visie. Het bedrijf ontwerpt en verkoopt solar panels, solar roofs en opslagsystemen voor zonne-energie die hernieuwbare en zelfvoorzienende energie bij de consument brengen en dus de toekomst van wonen en energielevering sterk kunnen beïnvloeden. Maar zijn toekomstvisie stopt daar niet. “Eén van de meest geestdodende zaken vandaag, is het verkeer. Het beïnvloedt iedereen ter wereld en neemt enorm veel
van onze tijd in beslag”, aldus Musk. Het reorganiseren van de stadsinfrastructuur is volgens hem de oplossing. Zo werkt hij aan een idee voor een 3D tunnelsysteem onder Los Angeles om de verkeersproblematiek aan te pakken. Dit systeem zou wagens met een hoge snelheid door een tunnel vervoeren en zo de tijd die we in de wagen doorbrengen, verminderen, zo legt hij uit in de TED-talk The future we are building - and boring. Musk wil eigenhandig onze levenskwaliteit en het leefmilieu op aarde verbeteren met een effectievere infrastructuur, zelfrijdende elektrische wagens en hernieuwbare energie. Maar zelfs dat is niet genoeg. Zo leidde zijn passie voor de ruimte tot het doel om van de mens een multiplanetair wezen te maken. Hij wil reizen naar Mars mogelijk maken, waarvoor onlangs de eerste stappen lijken te zijn gezet. Zo werd de SpaceX Falcon Heavy Raket, met kersenrode Tesla Roadster, in een baan tussen de aarde en Mars gestuwd. Ondanks criticasters claimen dat hij zijn energie beter zou spenderen aan het oplossen van de problemen op aarde, zet Elon Musk zijn droom om bij te dragen aan ’iets meer’ niet aan de kant. Hierdoor kunnen we spreken van (r)evoluties die er zonder zijn innovaties misschien nooit zouden komen. Zo draagt hij Tesla’s missie elke dag uit in alles wat hij doet, en zet hij zich elke dag in om de transitie naar duurzame energie te versnellen.
SMART FACT. ’s Werelds grootste ‘solar rooftop’ Tesla is gestart met het bouwen van een ‘solar rooftop’: een gigantisch systeem op het dak van hun Gigafactory in Nevada dat zonne-energie genereert. De 100 procent duurzame energie wordt opgewekt door een combinatie van een zonnesysteem van 70 megawatt en grondinstallaties. Dit zonnedak zal zeven keer groter zijn dan het grootste zonnestelsel dat vandaag geïnstalleerd is, aldus Musk. Eenmaal klaar zal dit de hele fabriek voorzien van groene energie, inclusief het recycleren van batterijen.
3 VRAGEN AAN...
EDDY HELSEN CEO VICRE
Waarom is innovatie zo belangrijk? “Omdat het ervoor zorgt dat je blijft bestaan. Innovatie garandeert continuïteit. En dat betekent niets dan goeds voor alle betrokkenen.” Naar welke soort innovaties zijn bedrijven op zoek? “Men is op zoek naar een vorm van innovatie waarbij de onderneming zichzelf heruitvindt, omdat men enkel dan van tel blijft. Zoiets noemen we ‘cirkelinnovatie’. Het bevat alle vormen van innovatie en dat leidt tot de vernieuwing van alles wat er toe doet: de processen, de producten, de marktkennis, de mensen of talentinzichten, de arbeidsmarktkennis, de digitalisering. Elke dag wordt er iets ouds weggenomen en iets nieuws toegevoegd. Voor de betrokkenen is het een natuurlijk, organisch proces, welke in het ideale geval niet eens gevoeld wordt. Voor diegene die er even niet bij was, is het een totale transformatie.” Wat zijn de belangrijkste uitdagingen? “Er zijn er vier: de ondernemer moet investeren en rendement uitstellen. De leider moet verouderde hiërarchische werkvormen vervangen door een hedendaagse netwerkorganisatie. De medewerker moet een attitude ontwikkelen waarin hij al zijn energie besteedt aan de ruimte vrijgekomen voor verandering. En de klant moet in deze nieuwe wereld co-creatief samenwerken.”
ADVERTORIAL
ATELIER DUMON: VAN ONTWERP TOT MONTAGE, EEN ONE STOP SHOP VOOR ROLBAANTRANSPORT
In een productieomgeving zijn constant onderdelen, producten en goederen onderweg van punt A naar punt B. Die stromen automatiseren en bedrijfszeker maken, is het werkterrein Atelier Dumon uit Brugge.
productkennis in zo’n koude omgeving is essentieel. Alle gebruikte materialen dienen afgestemd te worden voor de omgeving waarin ze gebruikt worden. Continuïteit is voor die bedrijven immers cruciaal.”
Atelier Dumon is een West-Vlaamse KMO gespecialiseerd in het ontwerpen, fabriceren en integreren van totaalprojecten van interne transportsystemen voor pallettransport. “Onze corebusiness is de realisatie van interne transportsystemen in een industriële omgeving”, zegt algemeen directeur Eric Dumon. “Onze installaties en machines moeten voor de klant een economische besparing en een technologische meerwaarde opleveren. De afdeling machinebouw levert uitsluitend maatwerk af volgens de behoeft van de klant.”
Atelier Dumon telt op vandaag vijfendertig medewerkers die samen een jaaromzet van acht miljoen euro realiseren. “We zijn een one-stopshop: van studiebureau over bouw tot installatie en service achteraf, we doen alles zelf,” vertelt Thomas Dumon, “en dat laat ons toe om een kwalitatief product af te leveren en een goede service te garanderen naar onze klanten toe. Bij voorkeur proberen we zo vroeg mogelijk bij een project te worden betrokken, liefst al van bij de architect.”
Dumon werkt voor heel uiteenlopende industrieën en bedrijven, maar de firma is sterk gespecialiseerd in de sector van de diepvriesproducten. “Het gaat hier vooral over installaties die werken bij negatieve temperaturen, vrieskou dus”, zegt Steven Dumon. “Een goede
WWW.DUMON.COM
09
Een andere activiteit van Atelier Dumon, naast het rolbaantransport, is de constructie, montage en onderhoud van elektrohydraulische liften met een hefvermogen van 600 kilogram tot 20 ton. Het accent ligt vooral op zware uitvoeringen, zoals autoliften en liften voor een industriële omgeving.
ADVERTORIAL
Air Liquide: wereldleider in gassen dankzij innovatie Industrieel gas verkopen aan grote bedrijven en kmo’s, daar komt achter de schermen heel wat spitstechnologie en innovatie bij kijken. Welke dan wel? Dat vroegen we aan Karine Boissy-Rousseau, managing director van Air Liquide in de Benelux. Wat voor soort bedrijven zijn de klanten van Air Liquide? Air Liquide in de Benelux, onderdeel van de Air Liquide NoordWest Europa Cluster, omvat dochterondernemingen die actief zijn in de productie, distributie en verkoop van industriële gassen, technologieën en diensten. We hebben momenteel 27 industriële locaties in de Benelux en we hebben meer dan 1.200 mensen in deze regio in dienst. De klantenportfolio van Air Liquide Industries in de Benelux, bestaat naast Healthcare en Electronics grosso modo uit twee grote groepen. We bevoorraden enerzijds grote chemische plants, raffinaderijen en bedrijven uit de metaalindustrie via onze eigen pijpleiding in de Benelux, die een totale lengte heeft van meer dan 2.200 kilometer. Anderzijds leveren we aan aan industrieën zoals de Food en Pharma, Manufacturing bedrijven, Research & Analysis (laboratoria, universiteiten). Dat kunnen hele grote multinationals zijn, maar evengoed kleinere bedrijven (Entrepreneurs en Professionals). Deze klanten krijgen hun gassen geleverd in bulk of in gasflessen. Een aantal voorbeelden van innovatieve industriële toepassingen waarvoor wij gassen leveren: Wastewater Treatment, Food Processing, Cryogene lastechniek, 3D Printing en datacenters. Wij zijn zelfs in Eindhoven bezig met een pilootproject om de lucht te zuiveren. Innovatie betekent voor beide klantgroepen waarschijnlijk iets heel anders? Dat klopt, al zijn er ook wel overlappingen, hoor. Al onze klanten evolueren, gaan op zoek naar nieuwe manieren van werken en gebruiken daarbij meer en meer digitale tools
met intelligente toepassingen. Digitalisatie zie je overal toenemen. En het is onze job om de totale klantervaring daar op af te stemmen en in lijn mee te brengen. Hoe gebeurt dat concreet? Een van onze mantra’s is dat we dicht bij de klant willen staan. Dat geldt voor alle medewerkers, niet alleen voor bijvoorbeeld commerciële teams. Voor zowel kleine en middelgrote bedrijven betekent dit, dat we zo goed mogelijk hun noden willen kennen, maar ook dat we voor hen zo zichtbaar mogelijk willen zijn, op alle mogelijke digitale platformen. We hebben bijvoorbeeld een app waarmee je in één oogopslag je dichtstbijzijnde distributeur kan vinden en onze facturen en verzenddocumenten zijn ook gedigitaliseerd. Bestellingen kunnen ook via ons e-commerce-platform doorgegeven worden. De inhoud van gasflessen en opslagtanks bij de klant worden elektronisch getraceerd en uitgelezen vanop afstand. Wij leveren automatisch bij, als de inhoud onder een bepaald niveau komt. En wat betekent het voor de grotere klanten die bevoorraad worden via jullie pijpleiding? Onze productiesites zijn verbonden met een eigen Operations Control Center om de aanlevering van gassen via de pijpleiding zo betrouwbaar en efficiënt mogelijk te maken. Het maakt het ook mogelijk om er dag en nacht te zijn voor onze klanten. In onze eigen productiecentra trekken we die lijn door: we onderzoeken het gebruik van de allernieuwste technologieën (3D Virtual Reality, big data, drones,…) om zo flexibel, veilig en kostenefficiënt te werken. Zo passen we predictive maintenance toe door data analytics te gebruiken en customer consumption analysis toe te passen. Sommige zaken ontwikkelen we zelf, andere maken we via open innovatie en co-creatie met partners en startups. Met ons “Voice of the Customer”-programma geven we onze klanten een stem. Het betreft
een nieuwe digitale survey-oplossing waarin klanten hun eigen ervaringen en feedback met ons kunnen delen en die wij in real time kunnen consulteren. Klanten zijn hier zeer enthousiast over, de Benelux regio maakte deel uit van het pilootproject voor de Air Liquide Groep. Wat brengt de toekomst? Je ziet overal het belang van data toenemen. Enerzijds om klanten beter te begrijpen, anderzijds om een 360°-zicht te krijgen, op bijvoorbeeld de productie, waar zaken als Industry 4.0, artificiële intelligentie en ‘predictive maintenance’ voor een ware revolutie zorgen. Het zal ervoor zorgen dat productie beter en sneller verloopt, maar ook energiezuiniger, veiliger en milieuvriendelijker. Bij Air Liquide proberen we daar natuurlijk op in te spelen. Ik ben er van overtuigd dat als we die nieuwe, digitale tools kunnen combineren met onze menselijke touch, we zowel voor eigen medewerkers alsook voor onze klanten de komende jaren een gigantische toegevoegde waarde kunnen creëren.
Karine Boissy-Rousseau Managing Director Air Liquide, Benelux
Wereldleider in gassen voor kmo’s en multinationals Air Liquide is een Franse onderneming die er bijna 116 jaar geschiedenis heeft opzitten en is uitgegroeid tot ’s werelds grootste producent van gassen en bijhorende diensten. Het bedrijf is aanwezig in tachtig landen, heeft 65.000 werknemers en bedient zowel grote industriële multinationals als middelgrote bedrijven en eenmansbedrijven. In de Benelux hebben we momenteel 27 sites waar 1.200 mensen werken en eigen pijpleiding met een totale lengte van meer dan 2.200 kilometer. Enerzijds bieden we gassen en energie-oplossingen aan die industriële processen efficiënter en milieuvriendelijker laten verlopen, vooral in raffinaderijen, de gas-, chemie- en metaalindustrie. Anderzijds bieden we klanten op maat gemaakte oplossingen voor specifieke productieprocessen, met industriële en speciale gassen en de bijbehorende tools en accessoires, diensten en expertise. Ons doel is om, dankzij de creativiteit en kunde van onze werknemers, onze klanten permanent naar betere resultaten en competitiviteit te stuwen. Van zuurstof, waterstof tot helium…welk industrieel gas u ook nodig heeft, de kans is reëel dat Air Liquide u dit snel kan leveren.
Ontdek hoe onze oplossingen uw bedrijf vooruit kunnen helpen.
Ben je benieuwd wat we nog allemaal te bieden hebben? Bezoek onze blog op www.catalog-airliquide-benelux.com/nederland/blog
ADVERTORIAL
West-Vlaanderen: voedingsbodem voor toegepaste technologische innovatie Van de nood een deugd maken. De West-Vlamingen trekken deze levensfilosofie door in het economisch beleid.
Het West-Vlaams economisch weefsel bestaat vooral uit een dicht netwerk van kmo’s. Op zich een enorme troef, maar op vlak van R&D beschikken deze ondernemingen niet over de slagkracht, budgetten en faciliteiten om jarenlang te werken aan product- of procesinnovatie. Daarnaast heeft West-Vlaanderen wel antennes van de universiteiten van Gent en Leuven, maar geen volledig uitgebouwde universitaire campus, met alle R&Dfaciliteiten, -activiteiten en -budgetten die er doorgaans mee gepaard gaan. De ondernemersgeest die deze provincie kenmerkt, waait ook door het beleid ervan. Jean de Bethune bouwde, als gedeputeerde voor Economie en voorzitter van de provinciale ontwikkelingsmaatschappij POM West-Vlaanderen, de afgelopen jaren aan stevige fundamenten om deze ‘mankementen’ te overbruggen en WestVlaamse ondernemingen toekomstgericht te voorzien van de nodige R&D-zuurstof. Krachtige R&D-tandem De Provincie staat mee aan de wieg van een uniek instrument, de technischuniversitaire alliantie voor economische transformatie in West-Vlaanderen (TUA West). Een stichting waarbij alle in WestVlaanderen actieve instellingen voor hoger onderwijs zijn betrokken. Dus zowel de West-Vlaamse antennes van UGent en KULeuven als de beide hogescholen, Howest en VIVES. Doel en opdracht is om samen, over alle grenzen heen, een netwerk van opleidingen en vooral onderzoeks- en testfaciliteiten uit te bouwen ten dienste van het hoofdzakelijk industrieel ondernemingsweefsel. Hierbij wordt vertrokken vanuit de nood die uit die industrie naar boven komt. M.a.w.: geen zuiver fundamenteel onderzoek maar concreet toegepast onderzoek, met even concreet valorisatiepotentieel. De expertise van de hogescholen op dat vlak wordt daarbij gekoppeld aan het toponderzoek dat de universiteiten aanreiken. TUA West en POM West-Vlaanderen vormen in dit ecosysteem een onafscheidelijk duo. TUA West neemt de kennisontwikkeling en -valorisatie voor haar rekening, op basis van de concrete bedrijfsnoden, waarvoor de POM West-Vlaanderen de vinger aan de
bedrijfspols houdt. “Vraaggedrevenheid en toegankelijkheid vormen twee basisprincipes van het innovatiegericht kader dat we in West-Vlaanderen gestalte geven”, benadrukt de Bethune. Focus Om een reëel verschil te kunnen maken, moeten keuzes worden gemaakt. Een doorgedreven analyse o.l.v. Geert Noels en zijn team van Econopolis, bracht de sectoren in kaart waarin economisch West-Vlaanderen op internationaal niveau excelleert. De sector machinebouw en mechatronica, de voedingsindustrie en de sector van nieuwe materialen, gegroeid uit de textielindustrie en ondertussen de kunststoffen omvattend, zijn historisch in West-Vlaanderen verankerde sectoren. Econopolis zag naar de toekomst toe bijkomend unieke opportuniteiten in het aanwezig potentieel van blauwe energie (offshore wind-, golf- en getijdenenergie) en de zorgeconomie. De ecosystemen die rond deze sectoren worden uitgebouwd zijn zeer sterk technologiegedreven. De productiecapaciteit en het adaptatievermogen van de ondernemingen worden hierbij versterkt met open faciliteiten voor product- en procesinnovatie, met sterke technologische inslag. Op die manier creëren POM WestVlaanderen en TUA West, samen met alle sectorale partners van het Vlaams economisch weefsel, het ondersteunend kader om de industrie ook in de toekomst systematisch een stapje voor te laten zijn. “De expliciete keuze voor het industrieel weefsel was geen evidentie,” verduidelijkt Jean de Bethune. “Het beeld over industrie is niet altijd even rooskleurig in de maatschappij. Niettemin is het een feit dat onze economie, ons ondernemingsveld waaronder de dienstensector en dus onze tewerkstelling en onze welvaart, in grote mate van die industrie afhankelijk zijn. Reden genoeg om zeer expliciet die industriële kaart te trekken. Onze ondernemingen tonen dagdagelijks aan dat onze industrie een broeihaard van innovatie is, van duurzame ontwikkeling van dito producten, een thuis voor het
Jean de Bethune Voorzitter POM West-Vlaanderen
gros van onze werknemers en een klant voor een hecht netwerk van toeleverende ondernemingen en sectoren.” Tastbaar Een rondrit in West-Vlaanderen leert ons dat het ‘echt’ is, meer dus dan een beleidsplan uit de kast. In Kortrijk treffen we een unieke faciliteit aan op vlak van kunststoftechnologie, met focus op de inzet van recyclaat. Centexbel bouwde er haar machinepark uit naast de KU Leuven campus KULAK Kortrijk. Via een open innovatieplatform kunnen ondernemingen daarnaast ook gebruik maken van apparatuur van UGent, Howest en VIVES. Dit alles mee onder auspiciën van CATALISTI, de speerpuntcluster voor de chemie en kunststoffen. Eenzelfde filosofie treffen we op gebied van Machinebouw & Mechatronica. Een belangrijke cross-sectorale werking richting Industrie 4.0. Unieke apparatuur van Sirris, op de Kortrijkse campus van UGent, zit in een zelfde conglomeraat als onder meer de high-end expertise op gebied van AR&VR van Howest en het onderzoekscentrum dat in KU Leuven campus Brugge wordt uitgebouwd rond de ‘factory of the future’. Binnenkort wordt dit ecosysteem trouwens ernstig versterkt met de komst van Flanders MAKE. In Roeselare, het hart van de groenteverwerkende industrie, treffen we in het Huis van de Voeding een krachtenbundeling met focus op productinnovatie. VIVES brengt er bijvoorbeeld haar expertise in op gebied van receptuurontwikkeling. Een pilootproject legt vandaag de basis voor de uitbouw van een reële Food & Health campus, i.s.m. Flanders’ FOOD. De wind voert ons naar Oostende, waar die volop wordt omgezet in energie. Samen met UGent en de Haven van Oostende, bouwt de POM West-Vlaanderen er aan een unieke setting van testfaciliteiten voor de ontwikkeling van de nieuwste technologieën voor blauwe energie. www.pomwvl.be
012
EXPERTPANEL R&D
FOKUS-ONLINE.BE
In de coulissen van de R&D Researchers in witte stofjassen die gewapend met erlenmeyers en bunsenbranders in een labo rondlopen. Dat is het klassieke beeld dat veel mensen hebben van onderzoek en ontwikkeling. De realiteit is vaak heel anders. Wij vroegen aan drie onderzoekers hoe hun R&D-trajecten er typisch uitzien.
ITZIAR TOLOSA. R&D Tea Category manager Coca Cola
JAN DELCOUR. Professor KULeuven, Centrum voor Levensmiddelen- en Microbiële Technologie
NIELS PINTENS. Sales and R&D Manager Oxypoint
Hoe begint u aan een R&D-project en wat is de methodiek? “Alles begint met een brief die het R&D-departement ontvangt. Dit is een document waarin staat wat de consument verwacht van een nieuw drankje en wat de huidige trends zijn. Er zijn verschillende soorten briefs. Sommige zijn typisch, zoals van een bestaand drankje een versie met minder suiker maken bijvoorbeeld. Dan weten we al ongeveer wat we moeten doen en waar de grote uitdagingen liggen. Anderen zijn meer open en gaan bijvoorbeeld over een compleet nieuwe categorie van drankje. Dan beginnen we te experimenteren: welke ingrediënten zouden we kunnen gebruiken? In welke verhoudingen? Hoe mengen die zich? Je begint letterlijk van nul. Dat zijn natuurlijk de leukste opdrachten (lacht).”
“De eerste vraag die je je moet stellen is: zijn we op zoek naar iets dat toepasbaar is of niet? Als dat niet zo is, is onderzoek vooral bedoeld om hiaten in kennis te dichten. In het tweede geval werken we meestal samen met een bedrijf. Dan is vooral een goede voorbereiding en dialoog belangrijk om te bepalen wat er precies van ons verlangd wordt. Enig realisme bij het bedrijf is daarbij natuurlijk handig meegenomen. Onze ingesteldheid en werkwijze is meestal: ‘underpromising and overdelivering’. Heel vaak zullen we ook voortbouwen op expertise die we tijdens fundamenteel onderzoek hebben opgebouwd. Dat fundamentele onderzoek is vaak essentieel om tot een toepasbare, industriële oplossing te komen.”
“Bij al het onderzoek dat we doen, focussen we zeer sterk op onze klanten, in regel meestal ziekenhuizen. Wat zijn hun noden en pijnpunten en wat kunnen we daaraan doen? Ons onderzoek is dus heel erg customer oriented. We luisteren naar hen, we doen interviews, we zetten focusgroepen op en we gaan zelfs bij hen kijken hoe ze hun dagelijkse handelingen precies uitvoeren. Dat is een voortdurend pingpongspel waarbij we elkaar voeden en inspireren. Beide partijen moeten daarbij natuurlijk wel realistisch blijven, we zijn maar een klein bedrijf met beperkte middelen. Dat zie ik soms ook als we externe ingenieurs aantrekken die ons bij de pure uitvoering bijstaan. Soms moeten we hen een beetje in toom houden (lacht).”
Wat is het meest uitdagende project dat u al heeft gedaan en wat heeft u eruit geleerd? “Ze zijn allemaal uitdagend, maar zeker als je een compleet nieuwe categorie van drankje maakt, is het natuurlijk wel spannend. Ikzelf ben bijvoorbeeld recent bezig geweest met Fuze Tea, een nieuw soort icetea waarvan we een fusie maken met kruiden en fruit, bijvoorbeeld mango-kamille. We moesten een compleet portfolio van drankjes maken voor heel Europa in heel korte tijd en natuurlijk zorgen dat alles aangepast was aan wat de consument wilt, want in verschillende landen zijn er verschillende voorkeuren. Daar komen dan verschillende maten van zoetheid bij kijken, verschillende smaakcombinaties, daar worden telkens prototypes van gemaakt… Het is vaak een pak meer werk dan mensen denken.”
“Via basisonderzoek hebben we een eiwit in tarwe gevonden dat de werking van een klassiek broodverbetermiddel sterk verminderde. Zo konden we dan manieren vinden om die middelen wel goed hun werk te laten doen. Het mooie was dat dit geen onderzoek in opdracht van was, het was puur gedreven op nieuwsgierigheid. Ik geloof ook dat zoeken, puur om iets te vinden, meestal weinig resultaat oplevert. Het is meer een kwestie van je ogen goed open te houden en dan komt er sowieso wel iets interessants uit. Nog een mooie case was de Uncle Bens-rijst. Voor en met hen hebben we de kooktijd van rijst kunnen halveren, van 20 naar 10 minuten, met behoud van de kwaliteit. Dat ging vooral over het begrijpen van de transities van zetmeel en eiwitten tijdens het koken.”
“Wij maken apparatuur voor zuurstoftherapie. De grootste nadelen verbonden aan de klassieke continue zuurstoftherapie is het discomfort voor de patiënt en de hoge zuurstofverspilling. Om te komen tot een oplossing met ons eerste product zijn we verschillende keren gestoten op foute veronderstellingen van bestaande problemen bij de klant. Het is zeer makkelijk om te vervallen in de veronderstelling dat sommige functionaliteiten een oplossing bieden voor de klant. Hier heb ik het enorme belang van vroegtijdige customer validation ervaren. Via dit een voortdurend contact met de klant worden je veronderstellingen zo vlug mogelijk bevestigd of weerlegd, zodat op het einde van het proces enkel de benodigde oplossingen aanwezig zijn.”
De research is (succesvol) afgerond. Hoe implementeert u de bevindingen? “Als het recept goedgekeurd is, worden alle ingrediënten nog eens gecheckt om te kijken of alles wettelijk in orde is en of de kwaliteit goed zit. Ook het marketingteam wordt erbij betrokken, financiële mensen, de bottelfabrieken ook. Het is zeker zo dat een drankje in een labo ontwikkelen iets heel anders is dan het op grote schaal in een fabriek maken. We moeten natuurlijk zeker zijn dat door de productie op te schalen, de kwaliteit behouden blijft. Eerst gebeurt er een proefproductie in de testfabriek van Brussel, van vijf of tien liter waar we bijvoorbeeld nagaan of de smaak lekker blijft en of alle ingrediënten wel goed oplossen. Pas dan kan de echte massaproductie beginnen.”
“Voor het werk dat we gedaan hebben rond de broodverbetermiddelen was er meteen veel interesse vanuit de industrie. Nadat het onderzoek was afgerond, hebben we er een octrooi op genomen en dat octrooi is dan ook heel snel verkocht aan Danisco, een Deense groep die later in DuPont is opgegaan. Bij het echte implementeren van ons onderzoek in productieomgevingen zijn wij, als Universiteit, in regel niet meer betrokken. Dan nemen de bedrijven en hun specialisten meestal het heft zelf in handen. Ik begrijp dat en wij verwachten dat ook niet. Ieder zijn specialiteit natuurlijk.”
“Belangrijk bij medische apparatuur is natuurlijk dat ze gekeurd wordt en veilig wordt bevonden. Daar houden we al van in het begin rekening mee. Maar ook de meeste andere stappen in het productieproces worden al mee opgenomen voordat de echte R&D begint. Ook het puur zakelijke, zoals bijvoorbeeld prijszetting of het businessmodel dat je wil gebruiken. De usability en zelfs de verpakking. We zullen ook al heel vroeg de mogelijkheden verkennen qua pure productie: waar ga ik het apparaat maken en wie moet dat doen? Waar vinden we een leverancier van onderdelen? Allemaal zaken die je al van in het begin mee moet incalculeren. Als je daar nog aan moet beginnen wanneer de R&D rond is, kom je gewoonweg te laat.”
TEKST FREDERIC PETITJEAN
Krijg je er niet genoeg van? Lees meer op
FOKUS-ONLINE.BE
fokus-online.be | smartmediaagency.be
014
CHRONICLE PHILIPPE MUYTERS
FOKUS-ONLINE.BE
Een ambitieuze, internationale toekomst voor ogen Vlaanderen is de 4de hoogst scorende natie wereldwijd op vlak van innovatie. We hebben dan ook ambitieuze doelstellingen voor de toekomst van technologie, wetenschap en innovatie. Daarnaast biedt Vlaanderen interessante samenwerkingsmogelijkheden in Onderzoek & Ontwikkeling. Hoe komt het dat Vlaanderen zo innovatief is? Wat brengt de toekomst? Wat is het verschil met andere landen en hoe kunnen we internationale samenwerking aanmoedigen?
V
laanderen doet het goed op het vlak van onderzoek en innovatie. Zo bedraagt de O&O-intensiteit 2,67 procent (de O&O-uitgaven als percentage van het bbp), tegenover 2,03 procent voor de hele EU-28 (cijfers 2015), en behoort het tot de topgroep van ‘innovatieleiders’ in de EU’s Regional Innovation Scoreboard (RIS). In het buitenland zijn naast de universiteiten van de Vlaamse Gemeenschap, ook instellingen als Imec (nanotechnologie), VIB (biotechnologie), VITO (materialen, energie), Agentschap Plantentuin Meise, VLIZ (zeewetenschappen), ILVO (landbouwonderzoek), ITG (tropische geneeskunde), of het SCK (kernonderzoek) geen onbekenden. Een voorbeeld daarvan zijn microchips die Intel en Samsung in hun toestellen gebruiken en die grotendeels bij Imec in Leuven werden ontwikkeld. Daarbij komt de aanzienlijke Vlaamse overheidssteun die mee een gunstige omgeving voor onderzoekers en innovatoren in de academische en bedrijfswereld helpt creëren. Van de totale O&O-steun die door de vijf overheden in België wordt toegekend, vertegenwoordigt de Vlaamse overheid bijna 55 procent. In 2017 bedroeg het volledige Vlaamse budget voor wetenschap, onderzoek en innovatie 2,43 miljard euro.
We zullen er alles aan doen om een leiderspositie op internationaal vlak uit te bouwen.
De huidige Vlaamse Regering heeft mee door de fusie van een aantal steuninstrumenten en -agentschappen, getracht om de toegangsdrempels voor bedrijven te verlagen en de samenwerking tussen kennisinstellingen en de bedrijfswereld meer te stimuleren. Een nieuw clusterbeleid werd uitgerold. Dat omvat inmiddels enerzijds 14 innovatieve bedrijfsnetwerken in uiteenlopende domeinen die gericht zijn op de korte termijn. Anderzijds zijn er sinds 2018 vijf speerpuntclusters in de domeinen logistiek en transport, duurzame chemie en kunststoffen, materialen, energie, en de agrovoeding die werken op de langere termijn. Digitalisering en samenwerkingen zoals bij City of Things zullen steeds meer belang in ons leven en in de economie krijgen, en onze vaardigheden en de werking van de bedrijven zullen nog beter hierop moeten worden afgesteld. Dat zal gebeuren in een steeds internationaler wordende context, en ik ben ervan overtuigd dat de Vlaamse Regering en de Vlamingen er alles aan zullen doen om deze evolutie mee te ondersteunen en zelfs een leiderspositie in de EU of op internationaal vlak uit te bouwen. TEKST PHILIPPE MUYTERS, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT
ADVERTORIAL
“In ons bedrijf beschikt men over veel data, maar men doet er weinig of niets mee” Dat stellen 82.7% van de industriële bedrijven volgens vlaamse ingenieursvereniging ie-net. “De mogelijkheden zijn nochtans ruim, en betekenen niet noodzakelijk complexe of grote, dure, projecten” zegt Dr. Ir. Jan Verhasselt, zaakvoerder van Yazzoom. Yazzoom is gespecialiseerd in artificiële intelligentie voor industriële toepassingen. Aan de hand van geavanceerde data-analyse worden bedrijfsprocessen geoptimaliseerd en problemen in de productie opgespoord en verholpen. Met behulp van gespecialiseerde software producten en de expertise van ingenieurs wordt de procescontrole op punt gesteld. In het tijdperk van Industrie 4.0 is het verzamelen, maar vooral het analyseren van informatie uit de productie een absolute must. Hoe en waarvoor kan men dan industriële data gebruiken om de competitiviteit van een bedrijf te verbeteren?
“Op basis van de data bouwen we een wiskundig model van uw productieapparaat en door dat te combineren met real-time optimalisatiesoftware of regeltechniek kunnen we samen met de klanten de kwaliteit en efficiëntie van bedrijfsprocessen verbeteren. Dat zorgt voor lagere kosten, een hogere productiecapaciteit en een betere kwaliteit. Een schatting van een moeilijk te meten producteigenschap wordt continu berekend uit beschikbare proces- en grondstof-data. Het model wordt automatisch afgeleid uit de data. De continue virtuele meting wordt ofwel gevisualiseerd voor de operator zodat die sneller kan ingrijpen, of wordt zelfs ogenblikkelijk vertaald naar een andere aansturing van de fabriek.
Het opsporen van vroege tekenen van pannes door het detecteren van abnormale werking of zogenaamde anomalieën in de data van machines en productielijnen, en het meer efficiënt zoeken naar de oorzaak van een technisch probleem in deze data zijn andere mogelijkheden.”
Advanced Analytics & Anomaly Detection for Machine Data
YASENSE EXCEL Create and Maintain your own Virtual Sensors Benieuwd wat Yazzoom voor ù kan doen? Surf naar www.yazzoom.com of bel ons: 09 / 378 02 18
ADVERTORIAL
Hoe kan pijn voor altijd verdwijnen? Wat is jouw vraag voor de wetenschap? Stel ze op: vraagvoordewetenschap.be vlaamse_wetenschapsagenda_advertentie_def.indd 1
03/04/2018 12:03
ADVERTORIAL
VLAIO: BEDRIJVEN BETER, SNELLER EN EENVOUDIGER ONDERSTEUNEN Het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen is al jarenlang de liaison tussen de overheid en bedrijven die steun zoeken bij innovatietrajecten. Veel bedrijfsleiders vonden echter de weg niet naar het VLAIO of klaagden over te zware procedures. Aan die twee pijnpunten wordt nu verholpen, zegt administrateur-generaal Bernard De Potter. Het VLAIO staat voor een ingrijpende transformatie. Het agentschap zijn procedures en toegankelijkheid flink vereenvoudigd en het dienstenpallet sterker toegespitst op de noden van bedrijven. “Waar we vroeger bijvoorbeeld zes aanspreekpunten hadden, is er nu één uniforme front office. Concreet: via 0800/20555 of via het webformulier op vlaio.be komt de geïnteresseerde ondernemer meteen terecht bij vijftig mensen die klaar staan om hem te helpen.” Tegelijk blijft VLAIO ook sterk inzetten op zijn aanwezigheid bij bedrijfsorganisaties (Unizo, Voka, NSZ,… ), onderzoekscentra (IMEC, VITO, Sirris,…) en universiteiten en hogescholen. Ook zo komen er immers heel wat vragen van ondernemingen binnen. “Er is geen wrong door om aan te kloppen en er is ook geen single door. Er zal doorverwezen worden tot het bedrijf bij het aanspreekpunt zit dat het meest geschikt is.” Voor elke ondernemer zal zo een geschikte partner
www.vlaio.be | 0800 20 555 | info@vlaio.be
gezocht worden die hem optimaal kan begeleiden. Die begeleiding wordt door VLAIO gefinancierd. “We werken zo met een tiental partners samen. Unizo heeft bijvoorbeeld zijn Go4Business voor starters, er is het BRYO-project van VOKA (Bright Young Entrepreneurs), Sirris en EY mikken op scale-ups, er is vanuit de Confederatie Bouw een speciaal traject om bouwbedrijven te helpen bij de digitalisering et cetera.” Daarnaast blijft ook het clusterbeleid van de overheid zeer belangrijk: er zijn een zestal speerpuntclusters voor bedrijfstakken in transitie die extra ondersteund worden, onder meer de chemie, de logistiek en de voedingsindustrie. Ook veertien kleinere sectoren (drones, fintech, air cargo,…) krijgen bijkomende support. VLAIO zet een multidisciplinair team in dat de rol van gids voor de Vlaamse ondernemer opneemt. Ondernemers zijn immers dikwijls op zoek naar antwoorden, maar weten deze niet altijd te vinden. Tegelijk werden ook de eigen VLAIO-subsidies fors gestroomlijnd: investerings- en opleidingssteun, steun voor extern advies en voor Onderzoek&Ontwikkeling. “Ook die procedure is vereenvoudigd en versneld. Vroeger stopten wij ook zodra er een eerste prototype was, nu begeleiden we de ondernemer verder, tot hij bijna marktklaar is. Dat sluit beter aan bij de realiteit.”
Voor bedrijven met eigen onderzoekscentra en -personeel, die aan constante innovatie doen, verandert er ook een en ander. “Dat zijn bijvoorbeeld de Umicore’s en Barco’s van deze wereld. Hun onderzoeksprojecten worden nu anders geëvalueerd. Vroeger keken we welke extra omzet en tewerkstelling dit opleverde, maar dat bleek zelden eenvoudig te bepalen, zeker niet wanneer het over basisonderzoek op lange termijn ging. Nu kijken we welke kennisopbouw er is en wat die kan opleveren qua nieuwe business. Onze horizon verschuift dus naar een later tijdstip.” Met de nieuwe aanpak wil VLAIO niet langer de producten en diensten centraal zetten, maar wel de noden en behoeften van de ondernemer zelf. “We willen meer bedrijven helpen én de aangeboden steun meer op hun noden afstemmen. En we hopen dat dat zal leiden tot een nog grotere instroom van dossiers.”
Bernard De Potter
Administrateur-generaal
NEW PERSPECTIVES MAKE THE IMPOSSIBLE POSSIBLE 23-24 MEI 2018 ANTWERPEN
Het Imec Technology Forum is dé internationale conferentie over nano-elektronica en digitale technologie. Ervaar hoe deze unieke combinatie het onmogelijke mogelijk maakt. Bekijk de dingen vanuit een nieuw perspectief. 60 presentaties van topexperten uit de industrie en imec
55 live demos met nieuwe technologieën en toepassingen
8 ‘detailed perspectives’ rond specifieke technologiedomeinen
Netwerking met 1.800 nationale en internationale deelnemers
ITF2018.COM/BELGIUM