Fokus Smart City by Smart Media Agency

D I T D O SS I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D AC T I E VA N E L S E V I E R W E E K B L A D

AUG ‘18

SMART CITY Jack Mikkers

De ‘smart city’ ten dienste van onze stedelingen

Big Data

Hulp voor de slimme stad

Kees Jansen

Opkomst van de levende stad

GER BARON

“Innovatie enerzijds en een drang naar leefbaarheid en veerkracht anderzijds: een flinke transitie, waar Amsterdam vol kracht in staat.” Lees meer op Fokus-online.com. #fokussmartcity

ADVERTORIAL

EDITORIAL JACK MIKKERS

FOKUS-ONLINE.COM

De ‘smart city’ ten dienste van onze stedelingen Het welbekende enthousiasme van premier Rutte kende geen weerga toen we in 2016 in het Torentje ons idee voor een nationale Smart City strategie bespraken. Volgens hem vergde dat een brede aanpak, die niet bij een van de ministeries moest liggen.

e Smart City strategie moest bottom-up ontwikkeld worden, gedragen door de Nederlandse steden, bedrijven en kennisinstellingen. Met die opdracht gingen we aan de slag. Als bestuurslid van Brainport was ik net terug van een Smart City conferentie in Austin, Texas. Daar had ik samen met onder andere NXP en Alliander gezien welke enorme kansen er voor onze bedrijven liggen in Amerikaanse steden. Om onze slimme technologieën daar te kunnen uitrollen, moesten we eerst in eigen land enkele obstakels overwinnen. Smart City is een begrip dat je overal tegenkomt en iedereen geeft er weer net een eigen draai aan. Als we in de stad lantaarnpalen, prullenbakken, bruggen, voertuigen en bankjes gaan uitrusten met sensoren en internetverbinding, kunnen we onze stad veel effectiever, sneller, goedkoper en duurzamer gaan besturen. Afval juist daar ophalen waar de bakken vol zijn, politie juist daar inzetten waar het nú nodig is. Overal in het land zijn er leuke pilots en plannen. Maar om echte Smart Cities te worden, moeten we leren van elkaar en niet overal het wiel zelf opnieuw willen uitvinden.

Lees meer: 74 75 76 78 82 84

Big Data helpt de slimme stad Doe jouw fair share en maak deel uit van de oplossing Slimme infrastructuur hand in hand met slimme mobiliteit Interview: Ger Baron Iedere stad zijn eigen plan Opkomst van de levende stad

Als dichtbevolkt land is Nederland een netwerk van kleine en middelgrote steden. We hebben ruime ervaring in de nauwe samenwerking tussen overheid, bedrijven en kennisinstellingen. Op sommige plekken werkt deze Triple Helix beter dan op andere, maar nog steeds zijn we een schoolvoorbeeld van hoe we gezamenlijk ambities kunnen waarmaken. En belangrijker nog, de innovaties die ons kennisintensieve bedrijfsleven voortbrengt, zijn echt top of the bill. Maar dat is bijlange na niet genoeg om ons leefbaar en toekomstbestendig te houden in een tijdperk van digitale disruptieve technologie. Laat staan om nieuwe vindingen te testen, fijn te slijpen er vervolgens de wereld mee te bestormen. Met 150 vertegenwoordigers van onze steden, kennisinstellingen en technologiebedrijven hebben we samen de NL Smart City Strategie ontwikkeld. Als voorzitter heb ik deze begin vorig jaar aangeboden aan de premier. Een traject waarin twee stappen vooruit er soms ook eentje achteruit betekende, maar waar we echt hebben geredeneerd vanuit een gemeenschappelijk belang. Hoe gaan we om met

sensordata en privacy? Welke digitale infrastructuur is er nodig? Hoe kan het Rijk nieuwe technologie laten opbloeien? En hoe zorgen we ervoor dat echt iedereen van de Smart City ontwikkelingen kan profiteren? Samen hebben we gezocht naar antwoorden, naar voorwaarden en gedeelde principes die helpen om onze steden te ontwikkelen tot Smart Cities. Als burgemeester van ‘s-Hertogenbosch streef ik ernaar dat we met de inzet van digitale technologie de leefkwaliteit voor onze inwoners vergroten. Als stad zetten we flink in op Data Science en ICT, en onze kennisinstellingen helpen de technologieën naar de markt te brengen. Bedrijven zien onze stad steeds meer als een nieuw ‘businessmodel’. Op zich is dat prima, maar als de stad een experimenteeromgeving wordt en de overheid in de informatiesamenleving een participerende rol in gaat nemen, moeten we te allen tijde in ons achterhoofd houden dat de ontwikkelingen ten dienste moeten staan van onze stedelingen. TEKST JACK MIKKERS BURGEMEESTER VAN ‘S-HERTOGENBOSCH

Colofon: Project Manager: Michael van Spaandonck | Productieleider: Christian Nikuna Pemba Hoofdredactie: Astrid Goossens | Layout: Baïdy Ly | Tekst: Jori Stam, Susan Moonen Coverbeeld: Thomas Schurmans | Drukkerij: Elsevier Smart Media Agency BVBA | Leysstraat 27, 2000 Antwerpen, +32 (0)3 289 19 40 www.smartmediaagency.be | meerinfo@smartmediaagency.be | redactie@smartmediaagency.be

ADVERTORIAL

Nieuw systeem TomTom geeft mobiliteitsmanagement nieuwe impuls Navigatiemerk TomTom legt in zijn koers steeds meer nadruk op fleetmanagement-oplossingen. De zakelijke discipline TomTom Telematics is er sinds kort ook op gericht bestuurders van personenwagens meer gemak te bieden en tegelijkertijd mobiliteits- en fleetmanagers te helpen hun wagenpark beter te beheren.

Gemakkelijker, slimmer en efficienter.

Het bedrijfsonderdeel TomTom Telematics bestaat inmiddels achttien jaar en legt zich toe op fleetmanagement, voertuigtelematica en connected car-diensten. Vanuit dat perspectief zijn er tal van nieuwe Software-as-a-Service-oplossingen ontwikkeld die kleine en grote ondernemingen gebruiken om voertuigprestaties te verbeteren, brandstof te besparen, bestuurders te ondersteunen en de algehele efficiëntie van het wagenpark te verhogen.

Beoordeling Voor elke sector en voor elke gebruiker creëert TomTom Telematics een nieuwe set aan toepassingsmogelijkheden. Zo hebben leasebedrijven, autoverhuurbedrijven, importeurs en dealers, verzekeringsmaatschappijen en bestuurders beschikking over hun eigen beoordelingen. Een bedrijf met een externe fielddienst zal de productiviteit van de buitendienst willen beoordelen en kritisch willen blijven op de brandstofkosten. Bezorgdiensten willen hun klanten op de hoogte houden van leveringen en verwachte aankomsttijden.

Dat klinkt behoorlijk breedvoerig. En belangrijker nog, dat is het eigenlijk ook. George de Boer, Leader of Connected Car Initiatives bij TomTom, vertelt dat gebruikers, of het nu gaat om zakelijke rijders, hun mobiliteitsmanager of de verantwoordelijke leasemaatschappij, de keuze hebben om hun eigen KPI’s te selecteren. “Een zakelijke rijder wil vooral zijn dag zo optimaal mogelijk inplannen. Hij wil weten of een stop bij een benzinestation zijn afspraaktijd in gevaar brengen, de fleet owner wil een helder en gemakkelijk overzicht van bijvoorbeeld zakelijk gereden kilometers en brandstofverbruik.”

HR managers kunnen dezelfde connectiviteit weer gebruiken voor de groene ISO14001 certificering en een aantrekkelijker mobiliteitsbudget voor jonge werknemers.

George de Boer: “De mobiliteitsomgeving verandert razendsnel. Nu er hardop wordt gedroomd over zelfrijdende auto’s is het straks niet vreemd als de auto waarmee je naar je werk kwam, daarna dienst doet als deelauto voor collega’s of de buren. Met TomTom Telematics bieden we connectiviteit die onmisbaar is in die nabije toekomstscenarios – en TomTom verzorgt de technologie in de eerste zelfrijdende auto’s.”

Gemak en betrouwbaarheid Wat je nodig hebt, haal je uit het systeem. Zo moet je het eigenlijk zien, licht George de Boer toe. TomTom Telematics verbindt meer dan 826.000 voertuigen over de hele wereld. Bestuurders en zakelijke gebruikers in meer dan zestig landen maken daarbij gebruik van een lokaal ondersteuningsnetwerk en een aanbod sectorspecifieke applicaties. Belangrijke kernwoorden daarbij zijn gemak en betrouwbaarheid. “De wereld om ons heen wordt steeds transparanter”, benadrukt George de Boer. “De connected car-oplossing die TomTom Telematics biedt, betekent dat de auto connected is met de wereld om zich heen. En dat kan tot allerlei dimensies leiden.” Om een voorbeeld te noemen: je komt als zakelijk rijder aan bij je afspraak en vergeet te betalen voor het parkeren. Geen nood, de connected-car zorgt voor het aanmelden en afmelden en de facturatie verloopt via het bedrijf zodat het inscannen en verwerken van de parkeerbonnetjes achterwege blijft.

“De wereld om ons heen wordt steeds transparanter” George de Boer, Leader of Connected Car Initiatives TomTom

TomTom Telematics • telematics.tomtom.com/connectedcar • De Ruijterkade 154 1011AC Amsterdam • 0207535848

ADVERTORIAL

UITGELICHT BIG DATA

FOKUS-ONLINE.COM

Big Data helpt de slimme stad, maar vergeet de risico’s niet Computers zien meer dan het blote oog. Door het gebruik van Big Data vinden steden steeds slimmere oplossingen voor uitdagingen en problemen. Maar er zijn ook risico’s als het gaat om winnen, beheren en bewaren van al die kostbare data.

iet iedereen was blij met de introductie van de OV-chipkaart, maar volgens Marc Salomon, bestuurslid van Big Data Alliance (BDA) en programmadirecteur van de MBA Big Data & Business Analytics aan de Universiteit van Amsterdam, is het een goed voorbeeld van hoe Big Data het openbaar vervoer verbeteren. “Reizen door Nederland met één kaart is handig, maar het is vooral interessant wat vervoersbedrijven met die data doen”, zegt Salomon. “Vraag en aanbod worden met reizigers- en vervoersgegevens beter op elkaar afgestemd, waardoor openbaar vervoer wendbaarder en efficiënter wordt.” Die gegevens van vervoersbedrijven zijn ook nuttig voor andere organisaties. Danny Mekić, technologie-expert en oprichter van consultancybureau NewTeam noemt Schiphol als voorbeeld. Daar werd vroeger het (beveiligings)personeel nog naar huis gestuurd als het niet druk was op de luchthaven. “Nu kun je zien dat dat komt door een opstopping in de Schipholtunnel of controles op de snelweg. Die data leren ons dat de drukte later komt, waardoor je daar op tijd en slim op kunt inspelen met je personeel.” Volgens Salomon en Mekić liggen de meeste kansen voor Big Data in de zorgsector. De gezondheidszorg is namelijk rijk aan data die goed gebruikt kunnen worden voor datagestuurde technologische en sociale

oplossingen. “Big Data kunnen artsen ondersteunen in het maken van diagnoses en behandelplannen, en flink veel waarde toevoegen in de inrichtingen van een zorgstraat”, aldus Salomon. Big Data heeft in het afgelopen decennium bewezen niet het zoveelste buzzword te zijn. Hoewel er veel succesverhalen en initiatieven steden kunnen helpen om problemen op te lossen, zijn er volgens Salomon en Mekić ook schaduwzijden aan al die kostbare, gevoelige data. De betekenis van data hangt immers af van wie het interpreteert: persoonsgegevens die nu worden verzameld, worden in een ander politiek klimaat in de toekomst wellicht anders beoordeeld en gebruikt.

Hoe meer kennis er is over de mogelijkheden en risico’s van Big Data, hoe beter. — MARC SALOMON “Big Data moet gebruikt worden om de omgeving te verbeteren, maar nooit om het individu te straffen of te benadelen”, zegt Mekić. “Als sensoren meten dat er op een bepaalde plek en tijd in de stad altijd een file vormt, moet je niet de mensen die daar rijden beboeten of hoger belasten, zo leg je de maatschappelijke problemen neer bij het individu.”

Mekić noemt een voorbeeld uit China, waar onlangs een sociaal kredietsysteem is ingevoerd dat bewoners beoordeelt en beboet op basis van hun gedrag, bijvoorbeeld door het begaan van overtredingen, maar ook door triviale zaken zoals het veelvuldig kopen van videospelletjes. Boetes variëren van een verbod op openbaar vervoer tot trager internet. Mekić: “Ik zie dat hier niet snel gebeuren, maar de bouwstenen liggen er wel: camera’s met gezichtsherkenning, kentekenregistratie en de OV-chipkaart. Daarom blijft het inwinnen, beheren en bewaren van data een precaire kwestie.” Big Data Alliance roept verschillende initiatieven in het leven om deze uitdagingen aan te gaan. Zo worden experts op het gebied van privacy en algoritmes uitgenodigd om in Nederland te spreken om de bewustwording te vergroten. Ook organiseert de BDA evenementen zodat talentvolle studenten in contact kunnen komen met steden”, zegt Salomon. “Dat blijft een uitdaging voor steden, want veel studenten belanden vaak bij tech-giganten.” “Via kennisplatformen verzorgen we ook een brugfunctie tussen overheden, bedrijven en kennisinstellingen. Want hoe meer kennis er is over de mogelijkheden en risico’s van Big Data, hoe beter.”

TEKST JORI STAM

ADVERTORIAL

MVO UITGELICHT

#FOKUSSMARTCITY

Doe jouw fair share en maak deel uit van de oplossing Maatschappelijk verantwoord ondernemen is volwassen geworden. Het ene bedrijf boekt wat sneller vooruitgang dan het andere, maar er zijn nog maar weinig serieuze ondernemers die nooit van duurzaamheid gehoord hebben. Veel start-ups zijn zelfs social enterprises, bedrijven die een maatschappelijke uitdaging beschouwen als de bodem onder hun businessmodel.

eer dan ooit wordt erkend dat bedrijven een belangrijke sleutel zijn in het voorkomen en oplossen van milieuvervuiling, klimaatverandering of slechte arbeidsomstandigheden. Belangrijk is daarbij dat ieder bedrijf zijn ‘fair share’ doet. De gewetensvraag die je jezelf daarbij moet stellen is: als iederéén zou werken zoals ik het doe, zijn we dan goed bezig? Halen we dan de klimaatdoelstellingen? Of de veelbesproken Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties? Als het antwoord ‘ja’ is, ben je deel van de oplossing, als je minder doet dan je fair share, ben je deel van het probleem. Werelddoelen Het bedrijfsleven is dus aan zet, en werelddoelen bepalen de opdracht. Maar waar kun je beginnen als ondernemer? En hoe? Hoe snel, hoe veel, wat mag dat kosten? Bij MVO Nederland zijn we dagelijks met dat soort vragen bezig. Duidelijk is dat er geen standaardoplossingen zijn. De wereld verandert snel en de discussie over maatschappelijk verantwoord ondernemen lijkt nog wel sneller te gaan. Dat blijkt des te meer als we de Trendrapporten die we de afgelopen jaren publiceerden, nog eens teruglezen. In 2012 schreven we nog voorzichtig dat bedrijven die goed scoren op MVO, “voorlopig minder kwetsbaar leken” voor de doorzeurende economische crisis. Een jaar later waren we nog

steeds terughoudend. Volgens ons eigen Trendrapport 2013 zou MVO “in de toekomst een serieuze zaak worden”.

Dat bedrijven die goed scoren op duurzaamheid, inderdaad ook financieel beter presteren is al tientallen keren door wetenschappers aangetoond.

Topprioriteit Wat een verschil met de stand van zaken op dit moment! Dat bedrijven die goed scoren op duurzaamheid, inderdaad ook financieel beter presteren is al tientallen keren door wetenschappers aangetoond. Ondernemers die nu nog steeds niet in de gaten hebben dat het verduurzamen van de economie topprioriteit is, hebben – helaas pindakaas – de boot gemist. We gaan echt niet nog een keer uitleggen dat grondstoffenschaarste, klimaatverandering of arbeidsomstandigheden in de keten belangrijk zijn. Wie dáár nog van overtuigd moet worden, kan altijd ons Trendrapport uit 2012 nog eens lezen, het staat nog online. Het MVO Trendrapport van 2017 kreeg de titel Kantelpunten binnen handbereik. Daarin lieten we zien dat in een aantal markten en sectoren de omslag naar een duurzame economie onvermijdelijk geworden is. Niet dat het vanzelf gaat – er is nog werk genoeg te doen en de samenleving kan niet zonder bedrijven die hun fair share willen doen. Ondernemers die hun ogen open hebben, zien dat de verduurzaming van de economie enorme kansen biedt. TEKST MARIA VAN DER HEIJDEN, DIRECTEUR-BESTUURDER MVO NEDERLAND

ADVERTORIAL

FOCUS SLIMME MOBILITEIT

FOKUS-ONLINE.COM

Hoe slimme infrastructuur hand in hand gaat met slimme mobiliteit De wereld beweegt continu en gedragsveranderingen vragen om concrete oplossingen. Slimme mobiliteit draagt bij aan een prettige, veilige en duurzame samenleving. Binnen Smart Cities én daarbuiten is technologie de verbindende factor die zorgt dat slimme infrastructuur en slimme mobiliteit samengaan.

oor stedelijke, regionale en nationale netwerksystemen met elkaar te verbinden, is een optimale ‘flow’ van verkeer en individuele reizigers mogelijk. Dynniq is een bedrijf dat wereldwijd geïntegreerde mobiliteitsoplossingen ter bevordering van de verkeersveiligheid en een duurzame samenleving biedt. Zijn commercieel directeur Haye Mensonides legt uit dat mobiliteit veel verder gaat dan dat: “Ook verlichting die werkt op sensoren of het oversteken voor ouderen veiliger maken door hen langer groen licht te geven, zijn voorbeelden waar we – samen met lokale autoriteiten en bedrijven – aan werken. Effectieve aansturing van technologie langs de weg is essentieel, zodat de weggebruiker een veilige en comfortabele reis heeft.” Nederland staat binnen Europa bekend als een ‘pilotland’: er lopen allerlei proefprojecten op het gebied van het verbeteren van de doorstroming binnen de logistieke sector, waarbij ook het bedrijfseconomisch aspect van belang is. Dat het in steden soms wat lastiger is, komt vooral doordat daar de bestaande infrastructuur vaak niet uitgebreid kan worden, dus zal die aangepast moeten worden door de inzet van slimme technische oplossingen. “Door Big Data te verzamelen, krijg je inzicht en op basis hiervan kun je besluiten nemen en keuzes

maken”, vertelt Mirjam Rademaker, eigenaar van Sourceware, kennisexpert op het gebied van netwerkinfrastructuren. “De uitdaging zit vooral in het feit dat je met meerdere partijen werkt met diverse belangen. Het is belangrijk om in een groots geheel kleine stapjes te maken om vooruit te komen. Een visie op het grote geheel is cruciaal om te weten waar je heen wilt.” Haye vult aan: “Lokaal kun je vaak

voor dat alle verkeerslichten kunnen communiceren met ieder automerk dat hiervoor een voorziening aan boord heeft. Intelligente VRI’s (iVRI’s) zijn de nieuwe generatie verkeersregelinstallaties en kunnen niet alleen informatie zenden (tijd tot rood, tijd tot groen) maar ook informatie ontvangen en op tijd ‘zien’ welk verkeer eraan komt en de besluitvorming daarop aanpassen.”

Preciesheid van informatie is van groot belang voor de toepassing, afhankelijk van de toepassing.

Er is een spanningsveld als we het hebben over smart cities, smart buildings of anything smart: privacy. Toch merkt Mirjam dat steeds meer mensen zich hebben aangepast aan de digitale wereld. “De mens blijft hierin de meest onvoorspelbare factor… Die bepaalt of functionaliteit van toegevoegde waarde is en wil daar zo lang mogelijk zélf een keuze in hebben.” Ook Haye bevestigt dit: “Niet alleen de technologie en de infrastructuur, maar vooral de gebruikers zijn de bepalende factoren.” Samen zijn ze het erover eens dat het ongelooflijk belangrijk blijft om telkens te toetsen: klopt dit nog met het doel en de beweging vanuit de markt? Hoe kunnen we slim en verantwoord gebruikmaken van de continu veranderende technologieën om het welbevinden van de mensen te verbeteren. Want dáár draait het uiteindelijk om…

— HAYE MENSONIDES, DYNNIQ

technologie heel gericht inzetten, daar anticiperen wij op. Maar er zijn ook cases waarbij het lokale belang niet voorop gesteld moet worden op het landelijk belang. Op die momenten is er een centrale overheid nodig om het grote geheel te blijven zien. In Nederland is er een uniek partnership opgezet tussen de overheid en marktpartijen: Talking Traffic. Binnen dit programma worden standaarden voor datauitwisseling gehanteerd. Dit zorgt er onder meer

TEKST SUSAN PEEK

Haal meer rendement uit uw mobiliteit U kunt meer uit mobiliteit halen dan u denkt. Zeker als u verder kijkt dan alleen het leasen van auto’s. Profiteer van onze oplossingen Meer dan leaseauto’s Mobiliteitsadvies op maat Kosteloos CO2-compensatie Persoonlijke ondersteuning Geen verrassingen achteraf

Meer weten? Bel ons op (055) 579 8223. Of kijk op wagenplan.nl

ADVERTORIAL

Is uw onderneming klaar voor de toekomst? De economie groeit, tegelijkertijd lopen de wegen vol en wordt het tekort aan gekwalificeerd personeel groter. Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat het huidige personeel meer moet doen in minder tijd. Asset tracking helpt bedrijven om deze uitdaging tot een goed einde te brengen. Inzicht in de locatie van materieel en vervoersmiddelen is sleutel tot reduceren tijdverlies. Het jaarlijks rapport ‘Mobiliteitsbeeld’ voorspelt voor 2022 in vergelijk met 2016 een toename van tijdverlies van voertuigen van maar liefst 28 procent. Feitelijk betekent dit dat men langer onderweg is. Deze ontwikkeling vraagt om oplossingen voor zeer efficiënt wegvervoer waarbij de klanttevredenheid gewaarborgd blijft. Compleet beeld verkleint risico onnodige kilometers Als trendsetter op het gebied van fleetmanagement biedt GPS-Buddy oplossingen die o.a. efficiënter werken stimuleren. Dit kan door bijvoorbeeld het optimaal inplannen van (ad-hoc) opdrachten en materieel. Hierdoor kunnen routes worden geoptimaliseerd en dat voorkomt weer onnodig heen-en-weer rijden.

Bovendien zorgen mogelijkheden als ‘asset tracking’ en emballageregistratie ervoor dat de locaties van bedrijfseigendommen bekend zijn. De kans op vermissing en/ of diefstal wordt zo verkleind. Adequaat informeren van klanten doorslaggevend Naast alle praktische voordelen, die zich direct in tijdswinst vertalen, zorgt de realtime informatievoorziening er bovendien voor dat de klanttevredenheid en de leverbetrouwbaarheid worden vergroot. Klanten worden tot op de minuut nauwkeurig geïnformeerd over de verwachte laad- of lostijden en weten daardoor precies waar ze aan toe zijn. Asset tracking helpt bedrijven om nu al te anticiperen op de eerder genoemde voorspellingen en zorgt ervoor dat uw onderneming in ieder geval klaar voor de toekomst is!

info@gps-buddy.com - www.gps-buddy.com ADVERTORIAL

NOG EEN WERF! Bouwgroep Willy Naessens heeft met prefab beton al duizenden bedrijfspanden gerealiseerd voor kleine en middelgrote ondernemingen. Van kantoren en distributiecentra tot opslagruimtes voor gevaarlijke stoffen. Sinds 2015 is het Belgische familiebedrijf ook in Nederland actief en inmiddels niet meer weg te denken uit de Nederlandse bouwindustrie. De specialist in het bouwen van bedrijfshuisvesting staat voor het perfecte bouwsysteem in prefab beton: structureel, esthetisch en waardevast. Prefab beton is geschikt voor tal van toepassingen en levert daardoor, al dan niet in combinatie met staal, een multifunctioneel eindresultaat op. Daarnaast is het degelijk, flexibel, duurzaam en brandveilig. Dit maakt het uiterst geschikt voor logistieke bedrijfspanden en opslag van gevaarlijke stoffen. Unieke werkwijze De Willy Naessens Groep kenmerkt zich door zijn Verticale Integratie. Alle essentiële aspecten binnen een bouwproces worden door de Naessens

WWW.WILLYNAESSENS.NL

groep zelf beheerd. Van ontwerp, constructie, grondwerk, transport en montage tot en met de totale productie van de prefab betonelementen. Hierdoor wordt gezorgd voor een overzichtelijk bouwproces waarin planning en kwaliteit zijn gewaarborgd. Optimalisatie van begin tot eind De verticale integratie maakt het mogelijk om vroeg aan tafel te schuiven bij de klant waardoor efficiënt gewerkt kan worden en snel een koppeling kan worden gerealiseerd tussen de bouwkavel, de behoeften en de bouwmethodiek. Meedenken vanaf de eerste penstreep op papier, waardoor optimalisatie zal plaatsvinden van begint tot eind. De Willy Naessens Group heeft de omvang van een multinational, maar het hart van een familiebedrijf. Een prettige combinatie van volume, zekerheid en toegankelijkheid. Zo wordt bouwen een feestje!

ADVERTORIAL

INTERVIEW GER BARON

FOKUS-ONLINE.COM

Innovatie noodzakelijk voor veerkrachtig en leefbaar Amsterdam Ontwikkelingen rondom verstedelijking, milieu en mobiliteit geven uitdagingen voor steden. Ger Baron (Chief Technology Officer), verantwoordelijk voor technologische en sociale innovatie binnen de gemeente Amsterdam, ziet manieren voor een slimmere aanpak. TEKST SUSAN PEEK

“T

oen ik ruim vier jaar geleden bij de gemeente begon, was mijn opdracht tweeledig. Inmiddels is er een derde pijler bijgekomen. Als eerste was het duidelijk dat we beter gebruik moeten maken van innovatie om doelstellingen op bijvoorbeeld het gebied van gezondheid, veiligheid en duurzaamheid te behalen binnen de gemeente. Ten tweede zien we dat digitalisering en technologie een enorme impact heeft op hoe de stad functioneert. Hier zullen we proactiever mee om moeten gaan en daarmee komen we op het derde punt: misschien is hier wel een ander type organisatie voor nodig, want de eigen organisatie van de gemeente Amsterdam zal ook een digitale transformatie moeten ondergaan.”

BEELD THOMAS SCHURMANS

Vanaf welke werkplek ziet Ger Baron de stad? Ger zit nooit op één vaste plek, maar wilt zoveel mogelijk van de stad zien. Soms zit hij bij Economische Zaken, dan weer op de afdeling Zorg maar vaak ook buiten de gemeentelijke gebouwen. En dat allemaal lekker op z’n Amsterdams; gewoon op de fiets. “De kunst is om vooral niet te veel op het stadhuis te zijn en de kracht van Amsterdam is dat alles te fietsen is. Iets wat ik bijvoorbeeld ook centraal wil stellen in het ontwerp van de stad. Op de fiets zie je zoveel méér… Je ervaart letterlijk dat de stad groeit: meer mensen, meer toeristen, meer afval, meer handhaving. En dan kom je als stad voor uitdagingen en vernieuwingen te staan.” Vernieuwen dus, maar hoe dan? “Als je het mij vraagt, kun je op twee

manieren naar vernieuwing kijken. Je kunt incrementeel zaken verbeteren, maar je kunt jezelf ook afvragen ‘doen we nog wel de juiste dingen?’ Als je écht dingen beter wilt doen, moet je processen gaan ontwerpen, gebruik gaan maken van moderne mogelijkheden én mensen zoveel mogelijk helpen om hun werk te doen. Data speelt een belangrijke rol daarin: enerzijds worden er veel gegevens verzameld over zaken als mobiliteit, gezondheid, veiligheid en circulaire economie. Natuurlijk dé manier om inzicht te krijgen. Maar die data moet je vervolgens ook betekenis geven, waarna je gaat kijken naar welke oplossingen passend zijn bij de uitdaging. Anderzijds is het in mijn optiek van groot belang om die verzamelde data te delen én oplossingen te bieden aan het bedrijfsleven. Op die manier willen we Amsterdammers inzicht ge-

ven én handelsperspectief bieden.” Waarom net Amsterdam de Smart City Award won. Wereldwijd behoort Amsterdam tot de koplopers op het gebied van circulaire economie en de stad won in 2017 de Smart City Award. Waarom juist zij? ”We willen alles open en transparant maken en zo bedrijven faciliteren om samen te gaan werken. We dagen ze uit om niet alleen met data te komen maar met oplossingen die de juiste impact hebben. Bedrijven mee laten nadenken over hoe we de markt anders kunnen laten opereren. Die gedeelde ambitie, dáár draait het om. En toegeven dat wij het ook niet allemaal weten, maar wel graag willen leren.” Amsterdam heeft als eerste stad ter wereld een instrument ontwikkeld waarmee circulair bouwen en innoveren kan worden

ADVERTORIAL

GER BARON INTERVIEW

#FOKUSSMARTCITY gestimuleerd, gemeten en beloond: de Roadmap Circulaire Gronduitgifte. De gemeente wil hiermee een bijdrage leveren aan het ontwikkelen van een nationale standaard voor circulair bouwen. Ook investeert ze in het AMS Institute, waarmee samen met de Technische Universiteiten van Wageningen, Delft en MIT, onderzoek wordt gedaan naar thema’s als energiestromen, bouwmaterialen, woningrenovatie, afvalreductie en recyclebaar 3D-printen in de bouw. ROBOAT is daar een voorbeeld van: zelfvarende bootjes die niet alleen gebruikt worden voor het vervoeren van mensen of goederen, maar ook ingezet kunnen worden voor metingen van water- of kadekwaliteit, door middel van camera’s of sensoren. Maar ze kunnen ook de bodem analyseren zodat duizenden fietsen efficiënter uit het water gehaald kunnen worden. “Amsterdam fungeert echt als ‘living lab’ voor de rest van de wereld”, zegt Ger enthousiast en vult aan: “Verder werken we veel samen met Amsterdam Economic Board om innovatie en samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstelling en overheid te stimuleren. Bijvoorbeeld in het Amsterdam Smart City-programma. We hebben fysieke plekken gecreëerd die slimme componenten bevatten om partijen te verbinden. Kijk naar het Science Park, de grootste innovatiehub in Europa op het gebied van wetenschap-

sonderwijs, onderzoek en ondernemerschap voor ICT.” Welke mooie resultaten heeft Amsterdam nu al bereikt? ”Twee voorbeelden waar ik persoonlijk erg enthousiast over ben, zijn: Startup in Residence, dé innovatieve samenwerking tussen de gemeente en startups. Het programma nodigt start-ups uit om innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken te bedenken. Het biedt start-ups een intensief trainingsprogramma, evenals de ondersteuning door professionele coaches. Ze krijgen ook werkruimte en hebben toegang tot het gemeentelijke netwerk. Als oplossingen succesvol blij-

krijgen en vóóraf kunnen meedenken en beslissen over wat er in hún stad gebeurt. Dat kunnen online en offline initiatieven zijn, over kleinschalige projecten als een speeltuin in de straat, maar ook de grote projecten zoals een brug over het IJ. Het belangrijkste is dat mensen actief meedoen. En dat werkt echt heel goed.” Smart Cities: moeten we dat wel willen? Een vraag waar Ger een duidelijke mening over heeft: “Smart Cities? Ja natuurlijk! Maar we moeten wél kritisch blijven. Technologie is niet zo neutraal als het lijkt, het is tenslotte gemaakt door mensen. Daarom vind ik het be-

Je ziet dat we op een punt zijn dat alles wat er in een stad gebeurt door technologische vooruitgang aan het veranderen is. ken te zijn, investeert de stad in hen als een investeerder. We proberen op een transparante manier met (startende) bedrijven te werken om goede ideeën te vertalen naar oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Met Open Stad hebben we een toolkit ontwikkeld voor laagdrempelige participatie, zodat Amsterdammers een prominentere rol

“Meer dan 50 gemeenten in Nederland werken met Energiemissie samen om hun energiedoelstellingen, energieverbruiken en uitgevoerde besparingsprojecten te monitoren en te beheersen. Binnen één beveiligde omgeving hebben deze gemeenten grip op al hun energie-aansluitingen, energieverbruiken en de automatisch gecontroleerde energiefacturen (eFactuur).

langrijk dat we ook blijven nadenken over regels in de digitale wereld. We moeten altijd onze waarden, die we als stad belangrijk vinden, blijven toetsen. Veel toepassingen zijn voor de gebruiker positief, maar als overheid moet je naar het totaalplaatje van de samenleving blijven kijken. Positieve dingen gebruiken, negatieve dingen zien te

voorkomen, dat is het devies. Als technologie goed ingezet wordt, bieden Smart Cities veel voordelen voor bewoners en bezoekers. Individueel prima te doen, collectief wat lastiger, maar een uitdaging die ik graag aanga.” Waar hij het meest trots op is? “Dat we er als gemeente in geslaagd zijn dat niemand twijfelt aan het belang van de automatisering en technologische vernieuwing. De stad verandert, we móeten ons wel aanpassen. Gelukkig zitten we vol initiatieven en gaan we aan de slag. Organisatorisch zijn we er nog niet, maar iedereen voelt wel dat we de goede kant opgaan en dat er veel te doen is de komende jaren. Die beweging vind ik leuk om te zien en inspireert me enorm.” Hoe ziet het Amsterdam van de toekomst eruit? “Het zal allemaal een stuk adaptiever zijn. We gaan veel meer in tijdelijkheid denken. Veel dynamischer en flexibeler, gebaseerd op real time informatie en dat wat we vandaag verwachten. Ik denk dat dat het grootste verschil met nu zal zijn. Het Amsterdam van de toekomst is een stad waarin Amsterdammers veel meer eigenaarschap hebben in wat er in de stad gebeurt.”

Van (gerealiseerde) investeringsprojecten wordt het toekomstige energieverbruik voorspeld en daarmee de bijdrage aan de duurzaamheidsdoelstellingen. Wij zijn trots om aan de ambities van deze gemeenten inhoud en vorm te kunnen geven met onze applicatie en medewerkers.” Ron J. van der Sluis – Directeur

H.J.E. Wenckebachweg 90-98, 1114 AD Amsterdam info@energiemissie.nl | www.energiemissie.nl

ADVERTORIAL

Gebouwmanagementsysteem: SAUTER Vision Center

SAUTER Vision Center bewaart altijd het overzicht. Optimale gebruiksvriendelijkheid. Gebruikersvriendelijke, moderne bediening voor PC’s en mobiele apparatuur.

Energiemanagement geïntegreerd. Geïntegreerd energiemanagement toont real-time verbruiksgegevens.

Flexibele ruimteautomatisering. Ondersteuning van open protocollen stelt uw investering veilig.

Efficiënte werking. Onderhoud – en servicemodules waarborgen een continue efficiënte werking. Systems Components

Voor meer informatie bezoek onze website: www.sauter.nl

Services Facility Management

ADVERTORIAL

“Wij willen een proeftuin zijn voor technologische innovatie” Bij het concept ‘Smart City’ denk je vast als eerste aan de grootste Nederlandse steden. Terwijl er ook in de rest van het land vernieuwende oplossingen worden gevonden voor bekende problemen. In Dordrecht, bijvoorbeeld. Gea Davids, opgavemanager Smart City Dordrecht, vertelt erover. Gea Davids: “We mogen als Dordrecht best wat trotser zijn. Ons streven is om een proeftuin voor technologische innovatie te zijn – en dat lukt. Er lopen momenteel talloze projecten om Dordrecht toekomstbestendiger te maken. Zo kunnen inwoners gebreken in de openbare ruimte melden bij de Wijklijn. We onderzoeken of Artificial Intelligence dit proces efficiënter zou kunnen maken. Met AI hoeft de melder alleen nog maar een foto te sturen, zonder de locatie of de aard te vermelden. Die gegevens worden 'afgelezen’ aan de foto. We zoeken nu naar andere gemeenten die gezamenlijk de mogelijkheden van deze toepassing verder willen onderzoeken en een app willen ontwikkelen.” “Ook op sociaal vlak profileert Dordrecht zich als ‘Smart City’.

Zo gebruiken we een zorgtablet die ontwikkeld is voor ouderen, om mantelzorgers te ondersteunen: de Compaan. Deze tablet maakt gebruik van vereenvoudigde software, zodat mensen die digitaal niet zo vaardig zijn het toch kunnen gebruiken. Ik beheer hem voor mijn 93-jaar oude vader. Op afstand kan ik hem er bijvoorbeeld aan herinneren zijn medicatie te nemen. Als mantelzorger heb ik meer rust, maar het is óók voor hem ﬁjn om in contact te blijven met mij. De bevolking van Dordrecht vergrijst; dit vraagt om slimme oplossingen.” “Dordrecht wil innovatie stimuleren. Met het Innovatiefonds verlenen we subsidie aan vernieuwende ideeën, zoals de WasteShark. Deze varende drone verzamelt met zijn ‘haaienbek’ plastic afval en kroos uit het water. Ook zijn er sensoren op aangebracht waarmee je onder meer de waterdiepte kunt meten. De WasteShark heeft ervaring opgedaan in het Rotterdamse havengebied, maar is nog niet eerder in stedelijk gebied ingezet. Dordrecht heeft de primeur! We verwelkomen nog altijd inzendingen voor dit fonds via www.smartcitydordrecht.nl. Aanvragers mogen uit Nederland én erbuiten komen, zolang het experiment maar goed doet voor Dordrecht.” (lacht)

ADVERTORIAL

HRsolar verbindt de zon met innovatieve technologie De eerste helft van 2018 is er door belanghebbenden in ‘sneltreinvaart’ gewerkt aan een voorstel van een nieuw klimaatakkoord. Uiteindelijk heeft dit akkoord als doel om in 2030 minimaal 49% van onze CO2 uitstoot ten opzichte van 1990 te hebben gereduceerd. Hoe het klimaatakkoord er ook uit gaat zien; er gaat op korte termijn veel veranderen in onze energievoorziening. Een voor de overheid belangrijk pijndossier welke hierin meegenomen wordt is Gronings gas. In de eerste hoofdlijnen wordt fors ingezet op het elektrificeren van onze energievoorziening. Met name voor de omslag naar elektrisch rijden maar ook de verwarming van onze gebouwen en processen. Dit betekent dat de huidige gasgestookte CV-ketels vervangen zullen worden voor duurzame alternatieven zoals zonneboilers en warmtepompen. In stedelijke gebieden waar deze decentrale oplossingen niet of moeilijk inpasbaar zijn wordt ingezet op het fors uitbreiden van warmtenetten. HRsolar is een Nederlandse fabrikant van energie oplossingen met een duidelijke visie; HRsolar verbindt de zon met innovatieve technologie voor klimaat neutrale energievoorzieningen in elke Nederlandse woning. Het bedrijf is er van overtuigd dat er niet één oplossing de winnaar gaat worden. De combinatie van huidige en nieuwe technologie zal slim moeten worden gecombineerd om de energievoorziening energieneutraal te maken. Sinds 2002 ontwikkeld en produceert HRsolar zonnecollectoren voor het met (zon) licht verwarmen van water. Het verwarmde water wordt gebruikt voor douchen, verwarming en industriële processen. HRsolar is hierbij marktleider in Nederland en levert de systemen via installatiebedrijven onder andere aan projectontwikkelaars, woningcorporaties, particulieren, bedrijven en recreatiegelegenheden. Om energieneutraal te worden is alleen een zonneboilersysteem echter niet meer voldoende. We hebben het hele jaar door warmte nodig, ook als het zwaar bewolkt is. Daarnaast hebben we ook duurzame stroom nodig voor onze apparatuur. De mix aan energiebehoefte vraagt om systemen die samenwerken maar ook esthetisch worden geaccepteerd. HRsolar heeft dit jaar haar nieuwe Nero paneel gelanceerd. De Nero is een paneel voor warmte met exact gelijke afmetingen en uitstraling als PV panelen voor stroom. Dit zorgt er voor dat we onze ‘relatief’ kleine daken in Nederland maximaal benutten voor het oogsten van zonne-energie. De speerpunten bij de ontwikkeling waren: het moet mooi, goedkoper en eenvoudig te installeren zijn. De Nero is een succes en geeft een oplossing om in combinatie met een PV paneel te besparen op elektra én gas. Naast oplossingen voor woningen en gebouwen biedt HRsolar ook grootschalige turn-key zonne-energie oplossingen. Zo levert HRsolar Projects complete systemen voor zwembaden, tuinbouwbedrijven, zorginstellingen, brouwerijen en overige processen waar veel warmte worden gebruikt. HRsolar mikt hiermee ook op het uitbreiden van het aantal warmtenetten in de toekomst. Grootschalige zonnewarmte kunnen warmtenetten duurzaam ‘voeden‘. HRsolar levert hiermee systemen van 1,6m2 tot hectares collectorvelden.

ADVERTORIAL

EXPERTPANEL DUURZAAMHEID

FOKUS-ONLINE.COM

Iedere stad zijn eigen plan In de stad van de toekomst spelen duurzaamheid en energie een belangrijke rol. Wat zijn de doelstellingen, uitdagingen en kansen voor de steden Utrecht, Leeuwarden en Rotterdam als het gaat om een duurzame toekomst?

DRS. NADIA I.J. VERDEYEN.

OSCAR KUIPER.

HERWIL VAN GELDER.

Directeur Center of Expertise Smart Sustainable Cities, Utrecht

werkt met L2Fiber aan één glasvezelnetwerk in Rotterdam

(PAL/GroenLinks) wethouder Leeuwarden

Welke eisen worden er, door uitdagingen op het gebied van ruimtelijke ordening, aan projectontwikkelaars opgelegd? “In 2021 gaat de omgevingswet van kracht die een integrale aanpak centraal stelt. Gemeenten stellen een omgevingsplan op dat alle aspecten van de fysieke leefomgeving omvat en een grotere reikwijdte heeft dan huidige bestemmingsplannen. Op basis van maatwerk kunnen er strengere eisen gesteld worden en komt er meer ruimte voor het afwegen van verschillende belangen. Dit biedt projectontwikkelaars de kans om via innovatieve voorstellen bij te dragen aan een kwalitatief hoogwaardige, compacte stad.”

“De multifunctionele invulling van de ruimte vraagt een breder perspectief van projectontwikkelaars, waarin nauw moet worden samengewerkt met partners om het beste resultaat voor de gebruikers van de ruimte te garanderen. Die partners moeten de ruimte bovendien voorzien van digitale onderdelen en elementen. De fysieke en digitale wereld zijn twee werelden die nog niet zo goed bekend zijn met elkaar, en die elkaars taal nog niet goed begrijpen. Met name de veiligheid daarvan behoeft speciale aandacht.”

“Een groeiende stad brengt uitdagingen met zich mee. Om meer verbruik te voorkomen moet er bespaard worden in de bestaande woningen en bedrijven. Nieuwe panden en huizen moeten in de basis daarom fossielvrij zijn.”

Een groeiende stad kent een groeiende vraag naar energie. Welke alternatieve, haalbare energiebronnen heeft een stad ter beschikking? “Een belangrijk deel van de energievraag gaat over warmte. Bij renovatie en nieuwbouw is er een uitgelezen kans om slim te isoleren en te ventileren. Met windmolens en zonnepanelen op daken van woningen kan er duurzame elektriciteit worden opgewekt. Al die energie moet natuurlijk ook worden opgeslagen: voor die uitdaging zijn er, naast batterijen die elektriciteit opslaan, ook batterijen in ontwikkeling voor de opslag van warmte in zouten.”

“De stad Rotterdam is met veel verschillende energievormen bezig, zoals zonne-energie, grote windmolens in het havengebied en uiteraard het eigen warmtenet dat van warmte voorzien wordt door duurzame afvalverbranding. Restwarmte uit de haven wordt bovendien door de warmterotonde afgeleverd bij de tuinders in het Westland. Er zijn bovendien verschillende initiatieven tot smart grids, waarbij vraag en aanbod naar energie op een nog slimmere en digitale manier aan elkaar gekoppeld worden.”

“De energievraag kan op diverse manieren duurzaam worden opgewekt: voor elektriciteit is dat voornamelijk door zon en wind, voor warmte door middel van geothermie, Warmte Koudeopslag (WKO) in de bodem, thermische energie uit oppervlaktewater (TEO), biomassa en groen gas. Leeuwarden maakt nu inzichtelijk welke warmte-opties het best bij alle wijken en dorpen passen.”

Samenwerking is één van de pijlers in Nederland zijn Smart City strategie. Hoe vertaalt dit zich naar de praktijk? “Bedrijven, overheden en kennisinstellingen werken steeds beter samen op het gebied van innovatie en onderzoek. Zo ontstaan er lerende netwerken van studenten en professionals. Het Centre of Expertise Smart Sustainable Cities is hier een goed voorbeeld van. Landelijk zijn er 150 samenwerkingsverbanden tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven; het aantal en hun impact groeit continu. Een overzicht van het netwerk is te vinden op de website wijzijnkatapult.nl.”

“In de strategie staat dat veel innovatie zich binnen de bedrijfskolommen plaatsvindt, zonder uitwisseling met andere sectoren. Dit terwijl een Smart City moet worden gezien als een systeem van systemen: onderlinge verbindingen versterken de effecten van innovaties. De G5 gemeenten werken daarin samen, maar ook de Roadmap Next Economy is een samenwerkingsplatform. Een digitaal open access-netwerk voor Smart City-toepassingen is randvoorwaardelijk.”

“De gemeente Leeuwarden is bestuurlijk trekker van de Friese Energiestrategie. Naast de technische mogelijkheden zet de gemeente Leeuwarden in op de sociale component. Er is bewustzijn nodig bij de inwoners uitmondend in actie. Hierbij ondersteunen we als gemeente de vele netwerken zoals de Energiewerkplaats, Stichting Circulair Fryslân, en de koepel van wijken dorpsenergiecoöperaties. Fryslân heeft de meeste energiecoöperaties van Nederland.”

Creating Comfort Klein Comfort Techniek B.V. Janssoniushof 51 5141 MP Waalwijk - 06 – 534 697 49 Kleincomforttechniek.nl / danfosswarmtepompen.nl

Smart City Academie: kennis voor medewerker, manager, bestuurder ADVERTORIAL

Snel up to date aan de hand van de (inter-)na�onale prak�jk Aan de Smart City Academie doceren drie top experts: Evert-Jan Mulder www.redplume.nl Hans Nouwens www.connectedworlds.nl Iemke Idsingh www.i4urban.nl

smart city tender- & projectmanagers

Voor het actuele lesaanbod: www.smartcityacademie.nl ADVERTORIAL

Met infraroodpanelen wordt gasloos wonen snel een realiteit Van ouderwetse straalkachels tot cv-ketels met slimme thermostaat: de meeste huishoudens stoken nog steeds massaal op gas. Volgens Niels van Lingen van ThermIQ kan dat beter, duurzamer en goedkoper. Met de ontwikkeling van elektrische infraroodwarmtepanelen werkt het Schiedamse bedrijf al bijna tien jaar aan slimme oplossingen voor gasloos wonen. Warmte zoals de zon

“Een traditioneel verwarmingssysteem verwarmt langzaam een ruimte door lucht warm te maken”, zegt Niels van Lingen, oprichter van ThermIQ. “Dat is gek als je bedenkt dat de meeste mensen zich op kantoor vaak op dezelfde plek bevinden. En als je thuis op de bank televisiekijkt, is het zonde om je hele woonkamer te verwarmen. Met onze panelen kun je daarom niet alleen je hele huis verwarmen, maar ook specifieke plekken.”

Voordeliger en duurzamer

De panelen geven direct warmte af. “Vergelijk het maar met het moment waarop de zon doorbreekt: je voelt direct de warmte van het licht”, zegt Van Lingen. “Omdat infrarood geen lucht verwarmt, heb je minder last van stof en kun je zonder warmteverlies ventileren. Bovendien zijn infraroodpanelen aan te sluiten op zonnepanelen, zodat een huis of kantoor volledig energieneutraal wordt.”

Smart Home

Samen met BeNext verzorgt ThermIQ complete Smart Home-concepten. Het samenwerkingsverband kwam onlangs nog als winnaar uit de bus in de All Electric Challenge van Natuur en Milieu. “Een Smart Home-systeem geeft gedetailleerde informatie over het energieverbruik in je woning via een app, webportaal of innovatief display”, zegt BeNext CEO Edwin van Kessel. “Bij afwezigheid, worden de panelen automatisch in energieverbruik verlaagd.” Met de app kun je ook je woning op afstand bedienen, bijvoorbeeld als je bent vergeten om de verwarming uit te zetten, of deze juist alvast wilt opwarmen als je onderweg naar huis bent. “Als er een rookmelder is afgegaan, krijg je daar ook automatisch bericht van. Dat is niet alleen handig, maar vergroot ook de veiligheid. Daarbij is zo’n systeem smart grid ready, klaar voor de toekomst.”

ThermIQ is een Nederlands bedrijf met een Duitse productie-eenheid voor infrarood verwarmingspanelen, en draagt maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel. In de wereld voldoende energie ‘groen’ opwekken met de huidige en nog uit te komen technologie, en ook de technologie om het gebruik van energie slim aan te sturen, blijft innoveren. Dit milieu- en sociaal bewustzijn vertaalt zich naar een eenvoudige kernactiviteit: comfortabele warmte brengen, daar waar het gewenst is en dat op de meest gezonde en milieubewuste manier realiseren, van eindgebruiker via het gehele verkoopkanaal tot aan de productiemedewerkers.

ADVERTORIAL

CHRONICLE KEES JANSEN

FOKUS-ONLINE.COM

Opkomst van de levende stad De opkomst van het Internet of Everything is geen toekomstbeeld en geen wensbeeld meer, maar een realiteit. Mensen en objecten staan steeds meer met elkaar in verbinding via sensoren, Big Data en snel mobiel internet.

e kunt voor of tegen zijn, maar elke dag wordt er een nieuw record bereikt. Elke dag zijn er meer mensen en meer voorwerpen verbonden via het internet. Juist door die toename van sensoren in onze openbare ruimte, gekoppeld aan de snelle toename van slimme algoritmes (artificial intelligence), ontstaan steden met een ‘zenuwstelsel’ en een soort van rudimentaire intelligentie. Waar steden voorheen ‘dood’ waren, kun je zeggen dat ze nu beginnen te leven. Voor het eerst in de geschiedenis is het niet dat mensen op knoppen drukken, om stedelijke objecten zoals verkeerslichten, deuren en auto’s in beweging te brengen, maar de objecten bewegen steeds meer vanuit een eigen algoritme. Met alle gevolgen van dien: wegen, straatmeubilair en gebouwen reageren steeds intelligenter op ons. Het is voor ons de uitdaging om dit slim vorm te geven. Het is natuurlijk goed dat essentiële systemen hun werk goed doen: denk aan riolering, waterhuishouding, verkeerslichten… Maar er komen nu ook spannende nieuwe zaken bij als zelfrijdende auto’s, drones en grote 3D-printende robots voor gebouwen, bruggen en infrastructuur. Voor het slim vormgeven van deze slimme technologie zijn bedrijven de innoverende kracht. Zij hebben de kennis, kunde en het investerende vermogen, dus ontwerpen zij de algoritmen en geven ze nieuwe technologieën vorm. De overheid is daarin een ka-

derstellende partij. Zij is de enige die de spelregels kan en moet bepalen, zodat de levende stad ethisch wordt vormgegeven. Overheden zijn bij uitstek de partijen die belangenoverstijgend kunnen en moeten denken. Van gewone mensen kun je niet verwachten dat zij hier een directe rol in spelen: slimme innovatie moet echt van bedrijven komen, met heldere kaders vanuit de overheid.

Voor het slim vormgeven van deze slimme technologie zijn bedrijven de innoverende kracht.

Ik zie overheden steeds meer als ontwikkelaar van een besturingssysteem voor de samenleving. Zoals spelers als Apple en Google doen met hun iOS en Android. Via de app-stores bieden zij jonge startups en ontwikkelaars de kans om hun ideale app te maken, vaak voor specifieke wensen en voorkeuren. En als een app het zo goed doet en het blijkbaar bijdraagt aan de behoeften van veel gebruikers, dan nemen deze platformbouwers het op in hun besturingssysteem. Dit is wat mij betreft ook de verhouding tussen overheid en bedrijfsleven in het vormgeven van slimme steden, waarin alles met elkaar is verbonden. Het is een spannende tijd, waarin we het begin van de levende stad mogen vormgeven. Laten we het vooral goed doen! TEKST KEES JANSEN, STADSFILOSOOF EN DOCENT SLIMME CIRCULAIRE REGIO’S AAN DE AERES HOGESCHOOL ALMERE

ADVERTORIAL

Smart by design is bouwen vanuit gebruikerswaarde, maar hoe doe je dat? Wat is er werkelijk veranderd in de afgelopen 10 jaar op het gebied van smart building en smart city? Sommigen zeggen veel, anderen beweren niets. Hoeveel slimme gebouwen en steden kent u, en wat leveren ze op? Sensoren in gebouwen, verkeerslichten, energy regelingen, auto’s, laadpalen en zelfs prullenbakken in de stad zijn inmiddels verbonden met het internet en worden bediend of uitgelezen met een app. Wat is daar nu zo slim aan? Om dit te illustreren gebruik ik vaak het voorbeeld van de wekker op mijn telefoon. Mijn huidige smart phone is slimmer dan alle NASA-computing power die Niel Armstrong veilig naar de maan bracht. Helaas is mijn wekker-app functioneel niet anders dan de wekker die mijn oma gebruikte om de lancering op televisie te zien. Waarom? Ik concludeer dat we geen vooruitgang boeken als we individuele functies op smart platforms blijven programmeren. Maar hoe dan wel? Het begint met het maken van de ‘customer journey’. Daarin ontdek je dat ik helemaal niet wakker wil worden. Ik moet op tijd op mijn eerste afspraak zijn. De integratie van weer, verkeer, agenda en locatie kan mij een prima wek- en reisadvies geven. En mocht het nu ‘s nachts toch niet gaan regenen en de reistijd is korter, dan is het echt slim als ik automatisch later gewekt wordt! Daarom ben ik overtuigd dat een geïntegreerde klantenreis (customer journey) het startpunt moet zijn van elke smart-ontwikkeling. Van-

daaruit bepaal je de gebruikerswaarde en kom je tot een geïntegreerde oplossing. Vanuit dat oogpunt heb ik servicedesign toegepast op vastgoed ontwikkeling. Of het nu een gebouw is of een hele stad, het principe is gelijk. We noemen dit proces Experience-Tech. Waar we elkaar nodig hebben is in het vertalen naar concrete geïntegreerde oplossingen. Dit is momenteel een knelpunt, omdat de business case rond het verbeteren van operationele prestaties een combinatie is van verschillende budgetten van verschillende stakeholders. In onze Smart projecten gebruiken we een andere model om te komen tot gebruikerswaarden zodat we gebouwen leveren die echt waarde toevoegen met een business case voor een ieder in de keten. Graag voeren we deze dialoog met u verder op #experiencetech of #smartbydesign via LinkedIn of Twitter.

Onno Willemse

Directeur Smart Real Estate

Krijg je er niet genoeg van? Lees meer op:

FOKUS-ONLINE.COM #FOKUSSMARTCITY

A DADVERTORIAL VERTORIAL

A M ST E R D A M â&#x20AC;&#x2122; S M O ST I C O N I C D E V E LO P M E N T M E E R I N FO R M AT I E O P S LU I S H U I S . N L

72 L U X E K O A P P A R T E M E NO P TE AAN HET IJ N

R E A L ESTAT E D E V E LO P M E N T BY

A RC H I T EC T U R E BY