Fokus Water

D I T D OSS I E R WO R DT G E P U B L I C E E R D D O O R S M A RT M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T WO O R D E L I J K H E I D VA N D E R E DACT I E VA N D E STA N DA A R D

MEI ‘21

WATER

Kris Snijkers Antwoorden op het watervraagstuk

Bron van leven

Jacob Bossaer

Hoe gezond is ons drinkwater?

Patrick Willems Onze kwetsbaarheid voor droogte

Lees meer op Fokus-online.be

“Het complexe waterverhaal vereist structurele oplossingen en systeemdenken op lange termijn.”

Uw partner-specialist voor aanpassing volgens uw eisen The right solution for your water

Putwater - Regenwater : zuiveren - drinkwater Stadswater : ontharder - zuiveren Verwarmingswater : behandelen naar VDI 2035

www.valeco.be

2 VOORWOORD

FOKUS-ONLINE.BE

Kris Snijkers

Koppel natuur, water en ruimtelijke inrichting De extreme droogte en de hittedagen van de laatste drie jaar plaatsen het watervraagstuk bij iedereen op de agenda.

Door de stijgende verharding van het oppervlak vloeit water versneld naar de zee. We moeten de waterkringloop lokaal sluiten door het water aan de bron te infiltreren en te hergebruiken.

D

e kwaliteit van onze watersystemen is niet op niveau. Op dit moment beantwoordt geen enkel Vlaams waterlichaam aan de normen van de Europese Kaderrichtlijn Water. Toch heeft Vlaanderen veel sterktes, troeven en kansen om onze watervoorraden veilig te stellen en om de indicatoren die nu negatief staan om te buigen naar positieve resultaten.

Zuiver open water en natuur door de stad en het dorp zorgen voor een opgewaardeerde leefbare omgeving. Een onthard, groen stadspleintje bergt en infiltreert regenwater bij hevige stortbuien en zorgt voor verkoeling en beleving bij hete dagen. Het koppelen van de kansen die water, natuur en ruimtelijke inrichting bieden, is een oplossing voor onze ruimtelijke en wateruitdagingen.

De steden en gemeenten zetten volop in op kwalitatieve herinrichting van hun openbaar domein en op een kwaliteitsvolle leefomgeving voor hun inwoners. Op verschillende plaatsen trekken gemeenten mee aan de kar om in duurzame wijken de waterkringloop lokaal te sluiten. De landinrichtingsprojecten en natte natuurprojecten van de Vlaamse overheid en veel partners ademen kwaliteit.

Vlaanderen staat aan de wereldtop wat kartering en data betreft. De (inter)gemeentelijke rioolbeheerders, publieke drinkwatermaatschappijen, Aquafin, de Vlaamse waterloopbeheerders, Vlaamse kennisinstellingen, ontwerpbureaus en bedrijven bundelen heel veel kennis over het ontwerp van riool-, wateren regenwatersystemen en waterzuiverings­

technologieën. De samenwerking tussen het mooie intergemeentelijke drinkwaterbedrijf IWVA en Aquafin zorgde bijvoorbeeld jaren geleden al voor een circulair project waarbij gezuiverd afvalwater lokaal opnieuw wordt aangewend voor de productie van drinkwater.

Een heel valabele methodiek die nog steeds wereldwijd zeer vooruitstrevend is.

We hebben sterke kennisinstellingen die meehelpen om innovatieve oplossingen te ontwikkelen.

De Vlaamse regelgeving geeft op verschillende punten reeds een goede startbasis om het water vast te houden aan de bron. De brede verplichting tot hergebruik van regenwater voor laagwaardige toepassingen gaat bijvoorbeeld verder dan in onze buurlanden. We hebben sterke kennisinstellingen die meehelpen om innovatieve oplossingen te ontwikkelen.

De uitdaging wordt om kaders te creëren die hoofddoelen voor iedereen concretiseren en die tegelijkertijd toelaten dat de vele actoren op een flexibele manier vanuit de bestaande sterktes de koppelkansen kunnen benutten. De stroomgebiedbeheerplannen en de Blue Deal kunnen daarvoor een sterk startpunt zijn.

Door een samenspel van water, natuur, ruimtelijke inrichting, beleving rond water, decentrale kleinschalige en centrale oplossingen, publieke en private samenwerking en innovatie zullen we de wateruitdagingen in een breed kader van klimaatbeleid en opwaardering van ieders leefomgeving kunnen aangaan.

Door Kris Snijkers, algemeen directeur Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG)

4

6

10

19

LEES MEER. 4

Water en technologie

6

Hoe gezond is ons drinkwater?

10

Interview: Jacob Bossaer, BOSAQ

14 Duurzaam gebruik: weetjes over water 16

De toekomst van ons waterbeleid

17

Hergebruik van (regen)water

19

Patrick Willems: Onze kwetsbaarheid voor droogte

COLOFON. COUNTRY MANAGER

CHRISTIAN NIKUNA PEMBA HOOFDREDACTIE

ELLEN VAN HOEGAERDEN EINDREDACTIE

DON VAN DER PUTTEN CREATIVE DIRECTOR

BAÏDY LY TEKST

HANNES DEDEURWAERDER MARLEEN WALRAVENS ELISE COPPENS COVERBEELD

IAN HERMANS DRUKKERIJ

COLDSET PRINTING PARTNERS

SMART MEDIA AGENCY.

LEYSSTRAAT 27 2000 ANTWERPEN +32 (0)3 289 19 40 REDACTIE@SMARTMEDIAAGENCY.BE FOKUS-ONLINE.BE

Veel leesplezier!

Brend Van Ransbeeck Project Manager

#FOKUSWATER

HELLOWATER • BRAND REPORT 3

Hoe ons land dankzij decentrale waterzuivering groener en blauwer kan worden Dat we met water zorgzaam en zuinig moeten omspringen wordt steeds pijnlijk duidelijker – zeker nu we ook vaker met periodes van droogte worden geconfronteerd. Een van de manieren om duurzamer met water om te gaan is het recupereren en zuiveren van afvalwater.

M

aar liefst 500.000 woningen in ons land zijn vandaag niet aangesloten op het rioleringsnetwerk. “Er zijn met andere woorden dringend alternatieven nodig voor riolering in buitengebied”, aldus Wouter Igodt, uitvoerend bestuurder bij HelloWater. Deze start-up zet in op duurzamer watergebruik dankzij een systeem van een milieuvriendelijke lokale waterzuiveringsinstallatie waarbij planten al het werk doen. “Dringend, omdat van de geplande riolering niets komt – vooral door de torenhoge installatie- en energiekosten – én omwille van het urgente probleem van droogte dat snel schakelen vereist. Bijgevolg moeten steden en gemeenten meer inzetten op hergebruik, bijvoorbeeld door lokaal afvalwater te zuiveren en het ter plaatse hergebruiken. Zeker omdat ons land tegen 2027 verplicht is om een oplossing te hebben voor al het afvalwater.”

Met dat afvalwater in buitengebieden zonder riolering gebeurt vandaag letterlijk niets: het gaat ongezuiverd de natuur in, compleet met keuken- en toiletpapier en keukenvet… “Dat

en onze wetenschappelijk onderbouwde, nature based plantenfilters zorgen wij ervoor dat de gemeente de eerste gebruiker van het water blijft, zij het voor irrigatie, infiltratie of ander

Riolering is geen oplossing, ook al omdat je het water op die manier wegvoert in plaats van ter plaatse houdt. is gewoon onaanvaardbaar en slecht voor het milieu”, gaat Igodt verder. “Maar riolering is zoals gezegd geen oplossing, ook al omdat je het water op die manier wegvoert in plaats van ter plaatse houdt. Via decentrale waterzuivering

hergebruik.” Een bijkomend voordeel is dat afvalwater oneindig is, altijd geproduceerd zal worden en herbruikbaar blijft, aangezien het nog altijd voor 98 procent uit water bestaat en slechts 2 procent uit afval.

Of het draagvlak groter wordt voor alternatieve wateroplossingen en hergebruik van afvalwater? “Dat beginnen we inderdaad meer en meer te merken. Tien jaar geleden verklaarden ze ons voor gek toen we onze plannen uit de doeken deden. ‘Er is hier toch altijd water genoeg’, luidde het argument – nu noemen ze ons visionair.

Hoewel gek en visionair soms niet ver van elkaar liggen (lacht). Ik ben in ieder geval optimistisch. Dat moet ook als je een positieve impact wilt creëren. Vergelijk het met een kind leren fietsen: als het de eerste keer mislukt en het kind houdt er een buil aan over, kun je als ouder zeggen om het maar beter niet meer te proberen. Of je kunt positief zijn en het kind aanmoedigen om niet op te geven en het nog eens te proberen, tot het lukt. Net wat wij met HelloWater proberen te doen.”

HelloWater is de naam van de milieuvriendelijkste lokale waterzuiveringsinstallatie of IBA (Individuele Behandeling van Afvalwater). In deze decentrale, schaalbare en slim verbonden plantenfilters wordt afvalwater omgezet in helder water. Op die manier maken dure en eindeloze wegenwerken plaats voor een snel geïnstalleerde én lokale oplossing die gemakkelijk te dimensioneren is aan de behoefte van de eindgebruiker: van kleine woonkernen, over grote landelijk gelegen kmo’s en agro-industrie, tot horecazaken en zelfs tijdelijke evenementen zoals festivals.

FLUVES Advertentie DRUK.indd 1

29/04/2021 15:17

4 INNOVATIE

FOKUS-ONLINE.BE

Water en technologie: géén druppel op een hete plaat Met water is iets vreemds aan de hand: het is schaars, en toch – althans in dit deel van de wereld – alomtegenwoordig en altijd beschikbaar. Met als gevolg we er niet bewust genoeg mee omgaan. Als we in de toekomst nijpende tekorten willen vermijden, zullen we niet alleen zuiniger, maar ook verstandiger met water moeten omgaan. En daarbij kunnen nieuwe technologie en innovatieve toepassingen heel dankbare partners worden.

H

et slechte nieuws is dat we er als gemiddelde Belg dagelijks nog steeds veel te veel water doorjagen. Het goede nieuws is dat het een stuk minder is dan enkele jaren geleden. Er lijkt dus een bewustwording in de maak naar duurzamer en zuiniger gebruik. Maar die bewustwording gaat absoluut niet snel genoeg, waardoor nieuwe en innovatieve ontwikkelingen een absolute must zijn.

“Wij zien in elk geval meer bewustwording bij onze klanten”, aldus Jan De Vleeschauwer, manager van Pumptech, dat waterpomptechnologie levert aan grote sanitaire installateurs, aannemers, gebouwbeheerders en bedrijven met veel faciliteiten. “Zo wordt vandaag bij zowat elk nieuwbouwof renovatieproject van een zekere schaal gebruikgemaakt van regenwaterrecuperatie.

Ook de logistieke sector begint bewuster met water om te gaan, door bijvoorbeeld hun tanks met regenwater te reinigen, waarna dat water gefilterd wordt en opnieuw ingezet.

Andere systemen om regenwater te filteren maken het dan weer mogelijk om het te gebruiken in de voedingssector of bepaalde productieprocessen. We zijn in Vlaanderen al voorloper op dat vlak, maar er is zeker nog progressie mogelijk. Wij zijn zelf nog niet met die technologie bezig, maar het is van-

daag al mogelijk om afvalwater van douches te gebruiken als spoelwater voor toiletten in grote gebouwen.”

Een andere manier van waterrecuperatie, is aquaponics, ofwel de gecombineerde teelt van vissen en planten in een gecontroleerd ecosysteem, waarbij het water voortdurend hergebruikt wordt. Smart Farmers is expert in de plaatsing van dergelijke aquaponics-instal-

onele landbouw inzet. Maar onze ambitie ging verder dan alleen waterzuivering, door bijvoorbeeld ook de warmte die daarbij vrijkomt te recupereren, of restfractie aan mineralen uit dat water als plantvoeding te gebruiken. Het gaat dus om meer dan optimaal watergebruik.”

Dergelijke initiatieven, die mooi kaderen binnen de zogenaamde stadslandbouw, blijken goed aan te slaan. Maar zijn ze ook noodza-

De noodzaak van hergebruik van water wordt elk seizoen en elk jaar duidelijker.

— Pascal De Bondt, Smart Farmers

laties, zowel bij tuinbouwers en beginnende urban farmers, waaronder ook particulieren-hobbyisten. Co-founder Pascal De Bondt: “De insteek van ons project was van bij het begin optimaal watergebruik, door het volledig te laten circuleren. We hebben ook twee jaar lang onderzocht hoe we gezuiverd rioolwater kunnen hergebruiken bij vertical farming en visteelt. Via recirculatie gebruiken we namelijk slechts één tiende van het water dat de traditi-

kelijk in de strijd tegen waterschaarste? “Dat wordt elke dag duidelijker”, beaamt Pascal De Bondt. “Ik heb in Zuid-Amerika gewoond en daar tien jaar geleden met eigen ogen gezien wat waterschaarste in realiteit betekent. Om te beletten dat dit wereldwijd de norm wordt, ben ik vijf jaar geleden met Urban Smart Farm begonnen. De noodzaak van hergebruik van water wordt immers elk seizoen en elk jaar duidelijker. Gelukkig zien we dat hemelwater

Waterhergebruik voor dorstige sectoren: mogelijk, wenselijk en economisch interessant

On-site

Productiebedrijven in onder meer voeding, landbouw,

dan twintig concrete zuiveringen in België en buitenland,

bio-energie en petrochemie verbruiken water. Veel water.

waarbij op industriële schaal water wordt hergebruikt.

afvalwaterbehandeling

betekent

in

eerste

instantie een forse investeringskost. Anderzijds worden de kosten voor waterinname en -lozing almaar hoger, de regelgeving wordt strenger en er is het probleem van de beperkte beschikbaarheid van water. Die factoren doen de balans doorslaan in het voordeel van hergebruik. Blue Foot en haar installatiepartners realiseerden al meer

Maar de kringloop kan worden gesloten: afvalwater wordt ter plaatse gezuiverd en opnieuw gebruikt. Blue

CTO Peter Aerts: “De afgelopen drie jaar hebben we

Foot, een Limburgse scale-up, ontwikkelde een

getoond dat industriële klanten hun waterkringloop

grensverleggende

betrouwbaar en tegen aantrekkelijke kosten kunnen

membraantechnologie

zodat

bedrijven die ambities kunnen waarmaken.

sluiten. De Blue Foot-technologie heeft een paar eigenschappen die het enig in zijn soort maakt.

CEO Stephan van Hoof: “Eigenlijk is het simpel: afvalwater

Vergeleken met andere membranen, verdubbelen we de

komt een biologische

zuiveringsinstallatie binnen,

capaciteit en halveren het benodigde grondoppervlak en

proper water gaat buiten. Ertussen zit een membraan

energieverbruik. Ambitie tonen in circulair water is in alle

dat alle vaste stoffen tegenhoudt. Zo’n membraan is

opzichten aantrekkelijk.”

vaak kwetsbaar, en daarom voor veel bedrijven een (te) groot risico. Blue Foot heeft een onbreekbaar membraan ontwikkeld dat betrouwbaar is en zo performant dat ook de operationele kosten interessant worden.”

Meer info? bluefootmembranes.com +32 (0 ) 11 73 66 96

steeds meer en beter gerecupereerd wordt. Er is dus wel bewustwording, ook al omdat we de noodzaak gewoon beginnen te voelen, bijvoorbeeld wanneer er alweer een warmterecord wordt verbroken.”

Of technologie watertekorten in de toekomst zal kunnen tegengaan? Waarschijnlijk zullen er nog grote stappen in gezet moeten worden wat betreft filtering en zuivering, als we stevig blijven investeren in innovatie en onderzoek, zodat het op termijn misschien standaard wordt dat we ons douchen met gezuiverd regenwater. Maar omdat die ontwikkelingen nooit snel genoeg zullen gaan om schaarste tegen te gaan, zal vooral het gedrag van mensen doorslaggevend zijn. En dan zal de overheid daar een belangrijke rol in moeten spelen. Want wanneer verandert het gedrag van mensen vooral? Wanneer ze het voelen in hun portemonnee. Wellicht zal er dus pas écht een shift plaatsvinden wanneer water duurder wordt gemaakt. Hoewel dat politiek gezien heel gevoelig ligt, zal die stap noodzakelijk worden als incentive – nu is water gewoon een te grote evidentie. Als de overheid het niet duurder maakt, blijven we bijna letterlijk dweilen met de kraan open.

Door Hannes Dedeurwaerder

BLUE FOOT

DE ESYLINE IS COMPACT MILIEUVRIENDELIJK MODULAIR GECONNECTEERD DAB Pompen, één van de marktleiders op het gebied van waterpomptechnologie brengt met de ESYLINE een nieuwe reeks energiezuinige pompen op de Belgische markt. De ESYLINE zorgt door de modulariteit en connectiviteit voor een echte “pompen” revolutie. Eenvoud, energiezuinig en gebruiksvriendelijk zijn de andere kernwoorden van dit nieuwe DAB pompen assortiment. Met gebruik van de nieuwste technologie heeft DAB met een beperkt aantal artikels een maximum aan toepassingen.

Regenwater recuperatie Met de verschillende Esyline uitvoeringen zet DAB hard in op het hergebruik van het zogenaamde hemelwater. DAB is er zich van bewust dat iedereen een steentje moet bijdragen om onze ecologische voetafdruk te verminderen en het hergebruik van regenwater te stimuleren. Regenwater recuperatie is al sterk ingeburgerd in de samenleving, maar met deze nieuwe Esyline producten gaat DAB nog een stap verder. Afgezien van het feit dat het blauwe goud gratis uit de lucht valt is regenwater eerder zacht water, wat de kalkaanslag verminderd. Ook zouden straten minder snel blank staan wanneer we met z’n allen hemelwater zouden hergebruiken. We gebruiken namelijk te vaak drinkwater waar regenwater beter voor geschikt is. Met de DAB Esyline heb je een oplossing voor elke mogelijke toepassing huishoudelijk of industrieel om regenwater op de eenvoudigste manier te hergebruiken. Op die manier spaar je zelf wat op je water- en energiefactuur en moeder aarde op haar meest gegeerde grondstof, water.

Esybox Diver Een van de oplossingen die we aanbieden is de Esybox Diver. Een onderwaterpomp die energiebesparing, eenvoud en connectiviteit combineert. Laten we beginnen bij dat eerste, energiebesparing. De Esybox Diver heeft namelijk een ingebouwde frequentiesturing, een unieke eigenschap in de pompenmarkt. De meeste pompen kennen een on/off-systeem waarbij de pomp zoals het woord zegt, enkel aan en uit kan. Bij DAB hebben we besloten dat systeem te

verbeteren. Een pomp moet namelijk niet voor elke taak al zijn vermogen gebruiken. Als je het toilet doorspoelt zal de Esybox Diver enkel de nodige energie leveren, en niet teveel, zoals andere systemen. Op jaarbasis zal de besparing op de energiefactuur beduidend zijn. Een tweede voordeel van de Esybox Diver is zijn eenvoud. De pomp is heel gebruiksvriendelijk, niet alleen tijdens de installatie, maar ook in later onderhoud of tijdens herstellingen. Door zijn veelzijdigheid kan je de Esybox Diver met behulp van enkele accessoires op verschillende manieren installeren, zowel ondergedompeld in een tank of in een droge opstelling. Daarnaast is de onderwaterpomp door zijn ingebouwde ontluchtingsklep, geïntegreerd expansievat en zijn mogelijkheid tot connectie met de door DAB ontwikkelde DConnect app, de makkelijkst te installeren onderwaterpomp, of beter, oplossing op de markt. En de toepassingen zijn enorm, van huishoudelijke regenwaterrecuperatie tot irrigatie.

Esybox Max #SomethingforEveryone Het nieuwste model in de Esyline is de Esybox Max. Een revolutie in de markt van de drukverhoging. Bij de ontwikkeling van deze pomp is DAB heel specifiek te werk gegaan. We analyseerden waar de problemen van drukverhogers lagen, in elke schakel tussen groothandel en eindgebruiker, en pasten onze pomp daarop aan. Waar andere drukverhogers zware lompe pompen zijn die vaak per hijskraan op de werf vervoerd moeten worden, heb je met onze Esybox Max een pomp die je met een grote personenwagen al kan vervoeren en kan optillen met 1 tot 2 personen. De compactheid bespaart niet alleen tijd op de werf maar ook gigantische sommen aan brandstof en ruimte bij de logistieke partners. Twee vliegen in één klap dus, en dat is niet het enige. Door de reeds vermelde DConnect app is ook onderhoud eenvoudiger geworden.

Zo kan de onderhoudspartner elk moment van de dag zijn pomp(en) monitoren en vanaf afstand al 90% van de aangegeven problemen oplossen zonder zichzelf daarbij te verplaatsen. Het is een pomp met voordelen voor iedereen, dat zag ook PWC. Zij zullen de drukverhogers gebruiken om water te voerzien voor elke kraan, elk koffiemachine en alle douches in hun nieuw state-of-the-art hoofdkantoor te Diegem, een project waar wij bij DAB geweldig trots op zijn.

Welke Esybox heb jij nodig?

Vraag het vandaag nog via info.belgium@dwtgroup.com

6 KRAANWATER

FOKUS-ONLINE.BE

Hoe gezond is ons drinkwater?

Wereldwaterdag In 1992 hebben de Verenigde Naties 22 maart uitgeroepen tot Wereldwaterdag, een oproep tot de lidstaten om de problematiek van watervoorziening in de wereld bij het grote publiek kenbaar te maken. In Vlaanderen stond dit jaar het belang van gezonde waterlopen extra in de aandacht. Via het platform www.waterdagen.be kun je info vinden over hoe je zelf een watergerelateerde activiteit kunt organiseren en over evenementen waaraan je kunt deelnemen.

Internet of Water Flanders Vanaf 2023 zal een uitgebreid netwerk van specifiek gelocaliseerde sensoren realtimegegevens leveren over de kwaliteit van ons grond-, oppervlakte- en afvalwater. Innovatieve algoritmes en hydrologische modellen zullen de grote hoeveelheid gegevens verwerken en slimme toepassingen creëren voor een beter waterbeleid.

Dit Internet of Water Flanders is een onderzoeksproject van kennisinstellingen en belangrijke spelers in de Vlaamse waterwereld.

Een leven zonder water lijkt een nachtmerrie. Elke dag kilometers lopen voor een paar emmers bruikbaar water is in dit land een ver-van-mijn-bedshow. Bij ons stroomt het drinkwater gewoon uit de kraan. Een evidente luxe waar heel veel technologie en werkkracht aan voorafgaat.

D

e voornaamste bronnen van ons kraanwater zijn oppervlaktewater en grondwater. Omdat de voorraden niet onuitputtelijk zijn, wordt er ook gezocht naar alternatieve waterbronnen. Marjolein Vanoppen, waterexpert verbonden aan de UGent en CAPTURE en coauteur van het boek Weg van water, heeft de ontzilting van zeewater bestudeerd: “Dankzij nieuwe technologieën kan dit een optie zijn, maar het transport landinwaarts is energieverslindend.”

Het geleverde water moet niet alleen van goede kwaliteit zijn bij het verlaten van het productiecentrum.

De Vlaamse Milieumaatschappij houdt samen met het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid

Ook hergebruik van afvalwater en proceswater uit de industrie zit in de lift. “Onze Vlaamse waterbedrijven zorgen ervoor dat het kraanwater voldoet aan de Europese en Vlaamse normen. Bovendien controleren en keuren ze het water in alle fases van het zuiveringsproces en de distributie”, zegt Carl Heyrman, algemeen directeur van AquaFlanders, de Vlaamse federatie van waterbedrijven en rioolbeheerders. “Grondwater uit een diepte van 200 meter wordt anders gezuiverd dan grondwater dat zich op 30 meter diepte bevindt en het wordt ook anders behandeld dan oppervlaktewater uit de Maas of het Albertkanaal.”

ook toezicht op de waterkwaliteit tijdens de opslag en de distributie.

Water wordt daarom gezuiverd via verschillende technieken zoals ozon, uv-licht en omgekeerde osmose.

“Chloor wordt toegevoegd om ervoor te zorgen dat het water ook in de leidingen zijn goede kwaliteit behoudt”, bevestigt Heyrman.

water aanwezig zijn die je nodig hebt om je lichaam gezond te houden: calcium voor de botsterkte, kalium voor het hart en magnesium voor de spierwerking”, zegt Vanoppen. Alles moet in balans blijven en door de

Het gezondere imago van flessenwater is veelal te danken aan perceptie en marketing.

— Carl Heyrman, AquaFlanders

De smaak van kraanwater in de verschillende regio’s kan wel wat variëren, maar de veiligheid en kwaliteit voldoen aan de sterkste normen.

“Naargelang de streek sijpelt het regenwater via lagen met een andere minerale samenstelling door naar de grondwaterlaag. Zo kunnen er verschillende mineralen in het leiding-

strenge controles neem je met kraanwater geen enkel risico. “Kraanwater is dus een betere optie omdat het nooit leidt tot overdosering. Dit is niet altijd het geval bij mineraalwater in flessen. Bij sommige mineraalwaters kun je immers te veel van bepaalde mineralen binnenkrijgen, wat niet goed is voor je gezondheid.” De algemeen directeur van AquaFlanders vult aan: “Het gezondere imago van flessenwater is veelal te danken aan perceptie en marketing.”

Toch moet je waakzaam blijven voor toxische stoffen in het leidingwater. Lood bijvoorbeeld vind je zelden terug in het grond- of oppervlaktewater. Als het al in het

kraanwater zit, komt het bijna altijd van de binneninstallatie. Laat het water na langdurige afwezigheid dus best enkele minuten lopen om eventueel vrijgekomen lood uit de leiding weg te spoelen. Dan zijn er ook nog de pesticiden, drugs en medicijnresten die in het grondwater en oppervlaktewater kunnen terechtkomen. De waarden in kraanwater liggen gelukkig ver onder de toegelaten Europese normen. Al raadt AquaFlanders wel aan om geen medicijnresten door het toilet te spoelen, maar om ze af te geven bij de apotheek.

Kraanwater is een kostbaar goed: we moeten er spaarzaam mee omgaan, zodat er voldoende reserve blijft om ook in periodes van droogte iedereen te kunnen voorzien. De waterbedrijven hebben plannen uitgewerkt om ook in de toekomst de levering van zuiver drinkwater te garanderen. Ze roepen iedereen op om kraanwater in eerste instantie te gebruiken waarvoor het bedoeld is: om te drinken, om zich te wassen en om eten te bereiden. Om de tuin te sproeien en je auto te wassen kun je dus evengoed regenwater gebruiken.

Door Marleen Walravens

BRITA: lekker water voor een gezonde mens en planeet

Ons lichaam heeft zo’n anderhalve tot twee liter water per dag nodig. Kraantjeswater is daar perfect geschikt voor. Met een goed waterfilter kan je de smaak van het water helemaal naar jouw wens aanpassen. En ons leefmilieu doeter ook zo z’n voordeel mee.

We kunnen niet zonder water, dat is een ijzeren wet. “Ons lichaam heeft water nodig om zich te verfrissen en om afvalstoffen af te voeren”, zeggen Arne Heyman en Eveline Enthoven van BRITA. “Natuurlijk kan je water uit plastic flessen drinken. Maar waarom zou je? Ons kraantjeswater is een van de meest gecontroleerde en veiligste voedingsmiddelen die er zijn.”

Sommige mensen storen zich wel aan de smaak van kraantjeswater en dat is begrijpelijk. Afhankelijk van het waterwinningsgebied waar het water vandaan komt, de hoeveelheid kalk die er in zit, hoeveel oppervlaktewater er is toegevoegd en hoe het water behandeld is, heeft kraantjeswater een andere smaak. “Dat verschilt van gemeente tot gemeente en soms zelfs van straat tot straat”, zegt Eveline. “Koffie- en theekenners zijn het er al lang over eens dat de kwaliteit van de koffie of thee sterk afhankelijk is van de smaak van het water.

Onze dure koffie en thee verdient lekker water. Een professioneel waterfilter kan je zo instellen dat je de smaak van het water kunt aanpassen, tot hij helemaal goed zit. En dat proef je meteen, want koffie bestaat voor ongeveer 98 procent uit water en thee zelfs bijna 100 procent.”

Gefilterd water is niet alleen lekker, het is ook goed voor het milieu.

“Stel dat je gemiddeld twee liter water per dag drinkt”, rekent Arne voor. “Als je kiest voor kraantjeswater met een BRITA -filter in plaats van flessenwater, bespaar je zo’n vijftien kilogram plastic per jaar. Je CO2-uitstoot daalt zelfs met bijna 135 kilo per jaar, afhankelijk van bijvoorbeeld de weg die de fles heeft afgelegd. Zo’n fles water uit Frankrijk of Italië heeft er vaak honderden kilometers transport op zitten, vooraleer die in je koelkast zit. En elke kilometer kost CO2.”

Maar als we dan even advocaat van de duivel mogen spelen: is gewoon kraantjeswater dan niet nog duurzamer? “Ja, dat is zo, kraantjeswater is qua duurzaamheid niet te verslaan, daar hoeven we niet flauw over te doen. Ook wij gebruiken in onze producten nog altijd plastic en er gaat een productieproces over. Maar als de smaak niet bij je past, kan je met gerust hart een waterfilter gebruiken. Bijna alle plastic die wij gebruiken wordt gerecycleerd, daar worden tuinmeubelen, speelgoed en zelfs auto-onderdelen van gemaakt. Ook de actieve koolstof die we recycleren wordt herbruikt, om afvalgassen te reinigen uit de schouwen van fabrieken. Er gaat niks verloren.”

“Voor BRITA is het vooral belangrijk dat de consument geniet van het drinken vanwater”, haakt Eveline in. “Gun jezelf een fris glas kraantjeswater. Vind je de smaak goed ? Prima. Vind je het minder lekker? Gebruik dan gerust gefilterd water, thuis of op kantoor. Er zijn genoeg mogelijkheden om lekker water te drinken en plastic afval te verminderen.” voor meer informatie: www.brita.be

“Decentraal produceren en lokaal verbruik van water is de toekomst” Over de noodzaak van waterhergebruik zijn industrie en steden en gemeenten intussen overtuigd. Alleen rest de vraag: hoe dat efficiënt te organiseren?

Veolia Water Technologies (VWT), water solution provider met twintig jaar ervaring en 25 referenties in industrieel waterhergebruik, kijkt voorbij de technologie en focust op het belang van decentraal hergebruik.

“Het probleem van droogte en waterschaarste stelt zich absoluut ook in Vlaanderen”, aldus Kris Lambert, managing director VWT Belgium. “Niet alleen omdat het een waterarme regio is, maar ook een dichtbevolkt gebied waar breed uitrollen van projecten niet evident is. Met Veolia trachten wij daar antwoorden op te bieden, door nieuwe vooruitstrevende watertechnologie te vermarkten die focust op decentrale oplossingen en lokaal hergebruik. Want daar ligt de toekomst. Niet alleen omdat het bedrijven onafhankelijker maakt van derden, maar ook omdat die bedrijven meer en meer beseffen dat grondwater niet langer een duurzame bron is: die is omzeggens uitgeput.”

Belang van water safety plan De sleutel is watergebruik, waar Veolia al vanaf de start op inzet – hun oudste installatie voor waterhergebruik is intussen al meer dan twintig jaar actief. “Technologisch gezien mogen we stellen dat waterhergebruik wérkt: dagelijks komen er nieuwe referenties bij”, gaat Kris Lambert verder. “Daar schuilt dus de uitdaging niet. Die zit de komende jaren vooral in de manier waarop we dat water veilig kunnen hergebruiken. Wat drinkwater betreft, zijn het de drinkwatermaatschappijen die garant staan voor de veiligheid en kwaliteit ervan, maar dat wordt op een centrale locatie geproduceerd. Voor water dat decentraal wordt gezuiverd en geconsumeerd, is dat dus een andere kwestie. Dan wordt het de eigen verantwoordelijkheid van het bedrijf dat de installatie gebruikt. Er worden de laatste jaren enorm veel projecten rond waterhergebruik uit de grond gestampt – wat wij uiteraard toejuichen – maar het moet wél correctie gebeuren en dus altijd samengaan met een water safety plan. Daar moeten we de komende jaren op focussen, omdat het bijvoorbeeld ook raakt aan voedselveiligheid. Water kan drager zijn van virussen, bacteriën, hormonen en andere componenten als we het hebben over hergebruik en over virussen hebben we het laatste jaar veel geleerd.

“Daarom helpen wij de klanten niet alleen met de juiste hardware en intelligente softwaremaar ook met risicoanalyses bij de installatie, uitbating en toepassing ervan, het kwaliteitsplan bij productie …”, aldus business development manager Michel Danau. “En dit door hen te ondersteunen bij en op te leiden rond controle, staalneming, kalibratie,

kwaliteit enzovoort. Daarom worden onze technici nu ook specifiek getraind om klanten die good manufacturing principles bij te brengen. Eén negatieve ervaring met waterhergebruik in de media en alle huidige en toekomstige projecten daarrond worden gehypothekeerd. Dat kunnen we ons niet permitteren. Vandaar ook dat decentraal gezuiverd water lokaal moet worden gebruikt: het mag niet in het centrale systeem worden geïnjecteerd, net om die veiligheids- en kwaliteitsrisico’s te vermijden.”

Afvalconcentraat Bijkomende uitdaging bij hergebruik is dat gezuiverd afvalwater weliswaar een onuitputtelijke bron is – aangezien mensen en bedrijven het per definitie altijd zullen blijven produceren – maar dat door constant hergebruik het afvalconcentraat steeds schadelijker wordt. “Dat is inderdaad de moeilijke oefening voor bedrijven: hoe meer water ze besparen, hoe hoger de afvalconcentraten waar ze mee achterblijven”, gaat Michel Danau verder.

“Bovendien worden afvalconcentraten vandaag nog steeds uitgedrukt in milligram per liter, maar dat die restfracties zelf steeds geconcentreerder worden en dezelfde vrachten blijven, leid je dat niet uit die cijfers af. Op die manier lopen bedrijven zonder het te beseffen het risico de lozingsnormen te overschrijden. We moeten dus dringend af van die uitgedrukt in milligram per liter en overschakelen op een systeem van kilogram per dag. Daar is een rol voor de overheid weggelegd, die het wettelijke kader beter en flexibeler moet omschrijven. Zeker omdat we van bedrijven niet kunnen verwachten dat ze én water hergebruiken én zelf een oplossingen vinden voor hun concentraten.”

Optimistisch naar de toekomst Of de steeds nijpender waterschaarste en urgenter berichtgeving rond droogte ook voor een innovatieboost in watertechnologie zal zorgen, willen we nog weten. “Ongetwijfeld”, beaamt Michel Danau. “Maar dat niet alleen. Het zal bedrijven en municipale spelers die nog niet mee waren definitief over de streep trekken, en verder zal er nog meer financiële steun komen voor bedrijven die de omschakeling nog niet konden maken wegens te klein of te beperkte schaalgrootte. De urgentie zal met andere woorden drempelverlagend werken. Verder mogen we hopen dat het bestaande stelsel van ecologiepremies nog verder wordt uitgebreid. De vraag is dan misschien wel of we de tijd nog hebben om het tij te keren en niet te lang hebben gewacht, we blijven optimistisch: we zien voldoende gretigheid bij de industrie om nieuwe innovatieve watertechnologie en waterhergebruik te omarmen. Ze neemt met andere woorden haar verantwoordelijkheid, ook al omdat het in haar eigen voordeel speelt.”

VEOLIA WATER TECHNOLOGIES Esperantolaan 5 B - 3300 Tienen +32 (0)16 78 16 20 www.veoliawatertechnologies.com infovwstb@veolia.com

#FOKUSWATER

DE WATERGROEP • AB INBEV • BRAND REPORT 9

Duurzame en slimme watervoorziening voor de industrie

O

Door het veranderende klimaat hebben we de voorbije jaren een neerslagtekort opgebouwd en is het grondwaterpeil uitzonderlijk laag.

Minder water gebruiken en meer hergebruiken wordt noodzakelijk voor de toekomst. Overheden en waterbedrijven zoeken naar slimme oplossingen. Iedereen draagt zijn steentje bij, ook de industrie.

ndernemingen zijn steeds meer bezig met maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid. “Het lijkt een logische stap dat bedrijven met een waterintensief productieproces ook meer aandacht besteden aan hun afvalwater en dat gaan zien als een mogelijke waterbron in plaats van als een beperking”, stelt Frank De Poortere, Manager Industrie en Services bij De Watergroep.

“Sinds een kleine dertig jaar zijn bedrijven verplicht hun eigen afvalwaterzuiveringen te bouwen op hun site. Dit gaat gepaard met hoge exploitatiekosten en lozingsheffingen.

Om die kosten enigszins te drukken, hebben bedrijven zich toegespitst op interne waterbesparing, wat hen toeliet minder leidingwater aan te kopen. Anderzijds zochten ze oplossingen voor hergebruik van hun afvalwater. Effluent, een term voor gezuiverd afvalwater, is een altijd beschikbare waterbron, die bijdraagt tot de bedrijfszekerheid en minder druk legt op externe waterbronnen.”

Daarnaast zien we de laatste jaren een enorme evolutie in technieken en technologieën, waardoor er veel meer mogelijkheden ontstaan om water op te waarderen en te hergebruiken. “De Watergroep volgt de innovaties op de voet en past ze toe bij proceswaterinstallaties van industriële klanten zoals AB InBev”, gaat De Poortere verder.

“Dat klopt”, bevestigt Johan Frooninckx, Process & Project Engineer Utilities bij AB InBev. “Water is de meest kostbare component voor het brouwen van bier. Dankzij de mooie waterhergebruikinstallatie van De Watergroep hebben we onze processen kunnen optimaliseren en onze watervoetafdruk kunnen verkleinen.”

Waterbedrijven zetten steeds meer in op duurzame samenwerkingsprojecten met de industrie om circulair watergebruik te integreren in het productieproces.

Een mooi voorbeeld hiervan is de waterzuiveringsinstallatie van De Watergroep bij AB InBev. “Wij bieden een volledige dienstverlening waarmee we de klant ontzorgen, van ontwerp tot exploitatie”, zegt De Poortere. “Alle projecten zijn per definitie maatwerk. Een zuiveringssysteem van AB InBev kopiëren bij bijvoorbeeld een aardappelverwerkend bedrijf is ondenkbaar.”

De theoretische ontwerpen moeten in de praktijk kunnen worden getest. Door het feit dat De Watergroep al meer dan honderd jaar drinkwater produceert en levert, ook op plaatsen waar het niet vanzelfsprekend is, heeft dit waterbedrijf in de loop der jaren een grote technologische expertise opgebouwd. Het bedrijf ontwikkelde een mobiele pilootinstallatie die al bij verschillende bedrijven is ingezet, ook in het buitenland. Zo kan de theorie ter plaatse en op kleine schaal aan de praktijk getoetst worden en kan het ontwerp waar nodig bijgestuurd worden.

Als je waterhergebruik kunt garanderen op grote schaal, verleg je geen steentje in de rivier, maar een dikke rots.

Industriewaterprojecten zijn bovenal succesvol in de chemische nijverheid en de voedingsindustrie, omdat dit sectoren zijn waarbij veel water nodig is in het productieproces. Het voortraject bestaat uit haalbaarheidsstudies en commerciële overeenkomsten. De beschikbare bronnen worden geanalyseerd: dat kan ondiep grondwater, oppervlaktewater of afvalwater zijn. Dit hangt samen met de locatie van het bedrijf. Ook de interne waterstromen van het bedrijf worden in kaart gebracht.

Op basis hiervan worden alternatieven gezocht om het waterverbruik te optimaliseren. De gevraagde waterkwaliteit is medebepalend voor de installatie: het kan gaan om koelingswater, drinkwater, gedemineraliseerd water of spoelwater.

Bovendien beschikt De Watergroep over een eigen boorploeg van hoogopgeleide technici die instaat voor het boren van nieuwe putten en voor de regeneratie van bestaande putten. “Dit kwam ook goed van pas bij AB InBev”, stelt De Poortere. “Na onderzoek naar de oorzaak van de putverstopping in de grondwaterwinning bij AB InBev heeft De Watergroep een regeneratiemethode als oplossing uitgewerkt.”

Grote bedrijven kunnen een leidinggevende rol op zich nemen om op het vlak van circulair watergebruik iets in beweging te zetten. Johan Frooninckx van AB InBev bevestigt dit graag: “Als marktleider willen we de hele industrie inspireren en aansporen om ons voorbeeld te volgen. Onze

samenwerking met De Watergroep is uniek en biedt toekomstperspectief. Gescheiden waterleidingen in de brouwerij zorgen ervoor dat het circulair water voorlopig niet in contact komt met ons product en nu enkel voor algemene toepassingen gebruikt wordt.

Indien we in de toekomst volledig circulair wensen te werken, kan De Watergroep de garantie bieden dat het water steeds aan de drinkwaternormen voldoet.”

Duurzame watervoorziening wordt niet alleen door de grote industriespelers hoog in het vaandel gedragen, maar ook door de waterbedrijven. Hoe meer water er gerecycleerd wordt, hoe kleiner de afhankelijkheid van het drinkwaternet. Wanneer de industrie minder water gebruikt dat afkomstig is van het openbare waternet, kunnen de waterbedrijven in tijden van droogte de waterbeschikbaarheid voor particulieren garanderen. Effluent is immers altijd beschikbaar. Door hergebruik van afvalwater houd je het water bovendien op dezelfde plaats, wat uiteraard duurzamer is. Frank De Poortere vat het samen in een metafoor: “Als je waterhergebruik kunt garanderen op grote schaal, verleg je geen steentje in de rivier, maar een dikke rots.”

Johan Frooninckx Process & Project Engineer Utilities AB InBev

Frank De Poortere Manager Industrie & Services

De Watergroep is een integraal waterbedrijf. Het levert kwaliteitsvol drinkwater aan 3,3 miljoen klanten in 177 Vlaamse gemeenten en ruim 9,1 miljoen m³ industriewater op maat aan industriële klanten. De Watergroep zorgt voor een economisch en ecologisch verantwoord beheer van alle schakels in de waterketen: regenwater, grond- en oppervlaktewater, drinkwater, proceswater en afvalwater. Meer dan 100 jaar ervaring en technologische kennis in de watersector, stelt De Watergroep in staat om projecten op maat te leveren aan grote bedrijven en bij te dragen aan een duurzame kringloopbenadering voor watergebruik.

De Watergroep

10 INTERVIEW

FOKUS-ONLINE.BE

Jacob Bossaer

‘80 procent van de Europeanen vertrouwt kraanwater níét’

Enerzijds vinden we water het meest evidente product dat er is – kraan opendraaien en daar komt het –, maar anderzijds wordt het steeds vaker de inzet van geopolitieke belangen én het brandpunt van een leefbare toekomst. Jacob Bossaer, founder en CEO van BOSAQ, houdt een allesbehalve kabbelend betoog voor duurzaam waterbeheer.

Door Hannes Dedeurwaerder Beeld Ian Hermans

#FOKUSWATER

D

e drive en het engagement van Jacob Bossaer werden hem bijna letterlijk met de paplepel ingegeven: zijn ouders stuurden hun zeven kinderen zonder uitzondering de wereld in om een jaar vrijwilligerswerk te doen.

Bossaer trok naar Costa Rica en zag daar met eigen ogen wat watertekort met een regio en met een land kan doen.

Hét startpunt was echter je vier seizoenen lange verblijf op Antarctica.

“Klopt. Ik moest er op de Prinses Elizabethbasis een waterbehandelingssysteem ontwerpen, hoewel ik geen wateringenieur was. Ik slaagde erin een systeem te ontwikkelen waarbij afvalwater hergebruikt kon worden voor de douche of het toilet. Daarnaast optimaliseerde ik het systeem om drinkwater te maken van sneeuw, onder meer door er mineralen aan toe te voegen. Eenmaal terug afgescheiden in het toilet kon dat afvalwater opnieuw gebruikt worden voor de douche, wasmachine, wastafel en toilet. Heel circulair dus. Vooral omdat het systeem zelf ook nog eens op zonne-energie draaide.”

De waarde die we aan water hechten is pure perceptie, dus die perceptie moeten we veranderen.

Je besefte dat de hele wereld een dergelijk waterbehandelingssysteem kon gebruiken.

“En dat was de basis voor BOSAQ, een samentrekking van mijn familienaam en ‘aqua’. Onze ambitie is om met onze innovatieve modulaire waterzuiveringsinstallatie SolarAQ elk dorp, land of zelfs afgelegen eiland van drinkbaar water te voorzien. Dat gaat trouwens verder dan puur gezondheid: wist je bijvoorbeeld dat er dorpen bestaan waar zes maanden per jaar geen lessen worden gegeven omdat de leerkrachten uit de steden wegens het watertekort in dat droogteseizoen niet tot daar willen afzakken? Zo zie je maar de enorme impact die toegang tot drinkbaar water heeft.”

Ook in Vlaanderen is de waterproblematiek groot, maar dat beseffen weinig mensen.

“We staan er niet bij stil omdat het water hier zomaar uit de kraan komt en we een goed uitgebouwd waternet hebben. Maar we behoren met Griekenland en Spanje tot de drie meest waterarme regio’s van de OESO én we kampen nu al vier zomers op rij met watertekort en te lage grondwatertafels. Ook komende zomer zal dat ongetwijfeld weer het geval zijn. Als je dan beseft dat, van de pakweg 113 liter die we dagelijks per Vlaming verbruiken, slechts het kleinste deeltje dient om te drinken…”

Waarom panikeren we niet massaal?

“Zolang de kraan niet opdroogt staan we er niet bij stil. En dat terwijl we zonder water binnen enkele dagen dood zijn. Het grote probleem is eigenlijk value for water: de waarde die we eraan hechten. Stel dat je een liter water nodig hebt om een kilo aardappelen te kweken en je hebt een liter water om twintig vaccins te produceren:

INTERVIEW 11 waaraan hecht je de meeste waarde dan?

Aan die vaccins uiteraard, die bijgevolg meer zullen kosten. Alleen kunnen we zonder aardappelen ook niet leven. Met andere woorden: waarde is puur perceptie, en dus moeten we die perceptie veranderen.”

Water hergebruiken is volgens jou vreemd genoeg ook niet dé oplossing…

“Nee, want wat is een mogelijk resultaat?

Minder afvalwater in de waterlopen, dat bovendien sterker geconcentreerd is. Dat eerste bemoeilijkt de scheepvaart en het tweede zorgt voor milieuproblemen. Alles hangt met elkaar samen in het waterverhaal.

Dat maakt het veel complexer dan alleen maar watertekort in de leidingen. En het vereist dan ook structurele oplossingen en zelfs systeemdenken op de lange termijn, in plaats van gewoon even een sproeiverbod in te lassen. Wat niet wegneemt dat we water móéten hergebruiken, al was het maar opdat mensen zouden beseffen dat het schaars wordt en dat we er dus maar beter verstandig mee omspringen.”

Heb je het gevoel dat de mindset aan het veranderen is?

“Kijk, veel mensen hadden kritiek op het feit dat bouwbedrijven grondwater eindelijk openstelden voor buurtbewoners, omdat die maatregel niet ver genoeg ging.

Maar het is net hierdoor dat mensen zich bewust worden van het probleem. Je moet ergens beginnen om de mindset te veranderen. Wie thuis zuinig met water omgaat, zal dat ook op het werk doen, en zo kan er een sneeuwbaleffect ontstaan.

De publieke opinie móét gewoon mee in dat verhaal. Ook al omdat 95 procent van de drinkwaterbedrijven in België overheidsbedrijven zijn – die hebben een incentive om iets te voorzien, maar minder om te innoveren. Zo krijg je een archaïsch denkende sector, gewoon omdat er geen nood aan innovatie is. Gelukkig is er mede door de privébedrijven en de overheidsbedrijven en agentschappen de laatste vijf jaar een enorme omwenteling aan de gang rond nieuwe technologie en nieuwe concepten.”

En wat met water duurder maken?

“Dat klinkt inderdaad logisch, maar ik wil weleens zien wat de eerste politicus die daarvoor pleit over zich heen zal krijgen (lacht). Water is veel te goedkoop, maar we zijn dat zo gewoon dat niemand eraan durft te morrelen. We zijn bereid jaarlijks 500 euro te betalen voor een nieuw smartphonemodel dat wellicht niet veel meer kan dan een model van 100 euro, maar 300 euro per jaar betalen voor water? Nee, dat niet. In die redenering zit iets fundamenteel fout. En toch ligt daar de sleutel: er is heel veel awareness rond waterschaarste, maar pas wanneer we water duurder maken, zullen we écht ons gedrag veranderen en er duurzamer mee omgaan.

Omdat het ons dan weer minder zal kosten.

Die houding is er wel al in andere, minder ontwikkelde landen. Dat is de wet van de remmende voorsprong, natuurlijk.”

Is impact genereren dan je grootste betrachting met BOSAQ?

“Ja, met dien verstande dat voor mij duurzaamheid geen enkel recht van bestaan heeft als het economisch niet rendabel is.

BOSAQ is géén geitenwollensokkenbedrijf.

Wij willen wel degelijk winst maken, zodat we die kunnen herinvesteren om zo nóg meer impact te genereren. Impact is een essentieel onderdeel van wat we als bedrijf willen zijn. Duurzaamheid is voor ons ook economische rendabiliteit.”

Jullie willen ook iets doen aan de impact van gebotteld water.

“Als je daar goed over nadenkt, is dat een schande: je haalt water ter plaatse uit één bron, dat je vervolgens naar overal ter wereld transporteert, wat 40 procent van de kostprijs uitmaakt. Spa, San Pellegrino, Perrier… Dat zijn louter transportbedrijven, geen bedrijven die water produceren. En er is een enorme markt voor: 80 procent van de Europeanen vertrouwt het drinkwater uit de kraan niet en per minuut worden één miljoen flessen drinkwater verkocht – 700.000 van die flesjes gaan vervolgens naar landfills of de plasticsoep in de oceanen.

Wij bekijken nu hoe we dat kunnen verduurzamen, door ter plaatse – voorlopig in high-end hotels, doorgaans eco resorts, want we moeten ergens beginnen – water te zuiveren, te bottelen, cappen en sealen en aan de gasten aan te bieden. Zo valt de logistiek volledig weg. Algemeen gesteld kun je zeggen dat BOSAQ op alle mogelijke manieren wil helpen om de drinkwatersector te verduurzamen.

Want er is geen alternatief.”

Weetjes over water De facts and figures over water brengen niet bepaald vreugde. Zo hebben wereldwijd 2,2 miljard mensen geen beschikking over een toilet of basislatrines, en 844 miljoen mensen hebben geen toegang tot drinkbaar water. Vandaag zijn we met 6,8 miljard, maar in essentie is slechts 0,007 procent van het water op de planeet geschikt om te drinken en om mee te koken.

Als je weet dat landbouw goed is voor 70 procent van het gebruik van zoet water, dan besef je dat we er maar beter zuinig mee omspringen.

Smart Fact.

Wat als je niet met BOSAQ was begonnen?

“Toen ik acht jaar was, vroeg mijn moeder wat ik wilde worden. Ik heb toen blijkbaar ‘uitvinder’ geantwoord. Dingen creëren heeft er bij mij dus eigenlijk altijd al in gezeten. Dat doe ik vandaag nog altijd, geïnspireerd door de social awareness die ik vooral van mijn ouders heb meegekregen. Ik wil waardevolle dingen maken die ook nog eens een meerwaarde genereren. Als wij via BOSAQ en Water Heroes de 844 miljoen mensen die wereldwijd geen toegang hebben tot drinkbaar water een beetje kunnen helpen, dan geeft mij dat de meeste voldoening. Als je zelf succes hebt in het leven, is het je plicht iets terug te doen.”

Water Heroes Jacob Bossaer is founder en CEO van BOSAQ, maar daarnaast is er ook nog Water Heroes. Deze aan BOSAQ gekoppelde vzw verdeelt de producten van het bedrijf onder de doelgroepen die ze het meest nodig hebben, maar niet kunnen permitteren. Consequent wordt 10 procent van de winst van BOSAQ in Water Heroes geïnvesteerd. Mede hierdoor werd het bedrijf in 2017 geselecteerd voor de Belgische finale van The Venture, een wereldwijd fonds voor start-ups met een positieve impact.

12 BRAND REPORT • AQUAFIN

FOKUS-ONLINE.BE

Minder water naar de zee Het jaar 2021 was amper drie maanden ver en de eerste warmterecords werden alweer verbroken. Tegelijk blijft de grondwaterstand op veel plaatsen in Vlaanderen te laag voor de tijd van het jaar. En dat is geen goed nieuws als het opnieuw een droge zomer wordt.

‘W

ater naar de zee dragen’ wordt weleens gezegd over nutteloos werk. Maar het is ook wat er letterlijk nog te veel gebeurt met het kostbare regenwater dat op Vlaamse bodem valt. Eigenlijk moet regenwater onze grondwatertafel aanvullen. Dat kan alleen als het de kans krijgt om in de bodem te dringen. Helaas neemt het aandeel verharde oppervlakte in Vlaanderen nog steeds toe.

Dat zorgt ervoor dat regenwater in veel gevallen afstroomt naar een riool of een waterloop. En via die weg belandt het uiteindelijk in de zee.

Rioolwaterzuiveraar Aquafin zoekt mee naar oplossingen om watervraag en –aanbod beter in balans te brengen en zet volop in op het ter plaatse houden van regenwater. Door de klimaatverandering is de buienintensiteit sterk toegenomen. Geen enkel riool is berekend op die zware stortbuien en het zou ook maatschappelijk niet verantwoord zijn om zulke grote buizen aan te leggen.

Door het regenwater uit het riool te houden, vermijd je dus wateroverlast via het riool en het overstorten van het teveel aan rioolwater naar een waterloop. Maar het water moet wel érgens naartoe.

“In de ontwerpen voor het openbaar domein waar we bijvoorbeeld rioleringswerken uitvoeren, zullen we altijd kritisch naar de verharding kijken”, zegt Marjolein Weemaes, directeur Business Development en Innovatie. “Overbodige verharding kan beter plaatsmaken voor verlaagde groenzones, wadi’s of infiltratiekommen die ervoor zorgen dat het water dat ernaar afstroomt tijdelijk wordt opgevangen en in de bodem trekt. Bijkomend voordeel is dat het natuurlijk ogende oplossingen zijn waardoor ze een positief effect hebben op de kwaliteit van de leefomgeving.”

In ontwerpen kijken we altijd kritisch naar de verharding.

Blauwgroene aders vangen niet alleen het regenwater op, ze hebben ook een positief effect op de levenskwaliteit in de omgeving.

Maar wat als er geen plaats is voor groenstroken of wadi’s? Marjolein Weemaes: “Dan nog is infiltratie mogelijk. Er bestaan vandaag al veel verschillende systemen waarbij het regenwater via een ondergronds systeem in de bodem dringt. Natuurlijk zijn er bodems die veel makkelijker water opnemen dan andere, zoals zandgrond ten opzichte van klei.

Toch kan infiltreren bijna overal. Alleen zal de dimensionering van de infiltratievoorziening aangepast moeten zijn aan de locatie. En dan is het als stad of gemeente gewoon zaak om de stap te durven zetten.”

Hoewel de bouwwoede nog steeds volop heerst, zien almaar meer steden en gemeenten het

belang in van ontharden en ruimte geven aan water. Op de website blauwgroenvlaanderen.be van Aquafin en Vlario, kenniscentrum voor de riolerings- en afvalwatersector, vind je mogelijke maatregelen en inspirerende voorbeelden terug. Hiermee willen ze nog meer ontwerpers en lokale beleidsmakers aanzetten om onze leefomgeving klimaatrobuust te maken. En omdat de ingrepen al lonen op kleine schaal, vind je er ook tips en ideeën voor je eigen huis en tuin én toepassingen voor schoolpleinen.

Regenwater vult niet alleen de grondwatertafel aan, je kunt het ook gebruiken als alternatief voor kraantjeswater of voor pakweg toilet­

Aquafin bouwt en beheert de gewestelijke infrastructuur voor de afvoer en de zuivering van het huishoudelijk afvalwater van de Vlamingen.

In de meer dan 300 rioolwaterzuiveringsinstallaties die het bedrijf exploiteert, wordt het afvalwater gezuiverd tot beekwaterkwaliteit. Steden en gemeenten kunnen op Aquafin rekenen als partner voor hun rioolbeheer en als expert voor een slim beheer van regen- en afvalwater.

spoeling, poetswater of sproeiwater. Als je het slim aanpakt, kan regenwater ook op grote schaal worden ingezet voor hergebruik. Water dat afstroomt van daken, parkings of wegen, heeft dan wel eerst een zuiveringsproces nodig. Aquafin is partner in verschillende onderzoeksprojecten rond de mogelijkheden.

“In Mechelen komt er bijvoorbeeld een nieuw bufferbekken dat we willen aansturen om het water langer bij te houden zodat het minder snel afvloeit naar een waterloop”, zegt Marjolein Weemaes. “Dat water willen we extra zuiveren om het dan naar landbouwvelden in de buurt te sturen voor subirrigatie. Het water zal zich ongeveer een halve meter onder de grond verplaatsen. Daar wordt het opgenomen door de planten en vult het tegelijk het grondwater aan.”

In Wetteren loopt dan weer een pilootproject om regenwater te bufferen, op te slaan en te zuiveren met een zogenaamd Urban Rainshell -systeem (URS®) van het Nederlandse EWB. Hier zijn het gewassen zeeschelpen en mineralen die het regenwater zuiveren zodat het nadien veilig gebruikt kan worden als speelwater voor kinderen in een speeltuin of voor de volkstuintjes in de buurt.

In deze en andere innovatieve projecten rond hergebruik werkt Aquafin telkens samen met partners uit de academische en de bedrijfswereld. Tegelijk is het bedrijf een belangrijke partner in de Blue Deal, het ambitieuze plan van de Vlaamse Regering in de strijd tegen droogte en waterschaarste.

Marjolein Weemaes Directeur Business Development en Innovatie

‘Waterleau en haar klanten begrijpen vandaag al dat élke druppel telt.’

Jill Peeters, klimaatexpert en ondernemer

Als geograaf begrijpt Jill Peeters beter dan wie ook de complexe verwevenheid tussen de manier waarop we leven en de kwetsbaarheid van onze planeet. Water speelt daarbij steeds vaker een cruciale rol. Voor Bart Goedseels, CEO van Waterleau, vormt net dat water zijn natuurlijke habitat.

Al is dat vooral in het buitenland bekend. Wij brachten Jill en Bart samen voor een gesprek aan het water, over water.

Jullie blijken elkaar te kennen. Wat bracht jullie bij elkaar?

Jill Peeters: Wie in België met klimaat, water en met ondernemen bezig is, komt Bart tegen (lacht). Zo zijn wij elkaar een tijd geleden tegen het lijf gelopen. Als weervrouw ben ik op mijn beurt dan weer een soort ankerpunt voor iedereen die vragen heeft over waterschaarste en klimaatverandering. De laatste jaren gelukkig ook voor ondernemers die concrete plannen hebben om zich hiertegen te wapenen. Ik ben heel blij dat die laatste groep in België steeds groter wordt.

Bart Goedseels: Zelf voel ik net zoals Jill hoe alles de laatste jaren in een stroomversnelling komt. Doordat bedrijven waterbeheer hoog op de agenda zetten, is ook de technologie aan een snel tempo geëvolueerd. Die spitstechnologie trekt op haar beurt dan weer jong supertalent aan dat echt een verschil wil maken. Binnen Waterleau hebben we zo op heel korte tijd een mooie groei kunnen realiseren.

Hoe doet België het vandaag? Lopen we voorop?

Jill Peeters: We lopen voorop, maar dat is niet meteen goed nieuws. Als je naar de cijfers kijkt, zie je dat België qua droogterisico binnen Europa op plaats drie staat. Voor Spanje, Portugal en Italië. Ondanks de nabijheid van de zee, de rivieren en de regen zakt het grondwaterpeil in Vlaanderen alarmerend snel. Door het raam zien we nog groen, maar onder de grond staat het droog. Als er dus één land is dat héél goede redenen heeft om volop de kaart van waterbeheer en watertechnologie te trekken, is het wel België.

Bart Goedseels: En toch hinken we hier qua in-

vesteringen in waterbeheer echt achterop. In het verleden hadden we minder dan 10 procent van onze activiteiten in eigen land. Er is in België tot vandaag nooit echt een sense of urgency geweest. We hebben onze spitstechnologie dan ook vooral ontwikkeld voor grote projecten in het buitenland. In Marrakech zuivert Waterleau het afvalwater van 1,8 miljoen inwoners tot irrigatiewater. Het slib dat we tijdens het waterzuiveringsproces produceren, zetten we bovendien om in biogas, groene energie dus. In serres droogt het slib snel en wordt het een waardevol-

“In België is er voor elk bedrijf een business case rond waterbeheer te maken”

die via waterzuivering inzetten op een continue en duurzame watertoevoer. Door naast waterzuivering ook te investeren in waterhergebruik kunnen de besparingen in die sectoren fors oplopen. Een van onze brouwerijklanten is er samen met ons in geslaagd om het water dat nodig is voor het brouwen van één liter bier terug te brengen van 3,5 liter tot 2,7 liter. Vandaag liggen er plannen op tafel om dit verder te reduceren tot 1,1 liter water per liter bier. Gelijkaardige businesscases kunnen vandaag gerealiseerd worden voor lokale bedrijven die veel minder water verbruiken.

Jill Peeters: Tel daarbij nog een steeds kritischere consument en een strikter wetgevend kader, en je voelt dat waterbeheer het volgende jaar op elke directietafel moét liggen. Ik zie bij de bedrijfsleiders waar ik mee praat enorm veel goesting om de volgende jaren echt grote stappen te zetten. Waterleau en haar klanten begrijpen vandaag al dat élke druppel telt. Maar in België hebben we nog een hele weg te gaan, en de tijd tikt. Gelukkig ben ik van nature een positief meisje, en geloof ik echt dat we onze achterstand kunnen inhalen (lacht).

Bart Goedseels, CEO Waterleau

le grondstof voor de bouwnijverheid. We helpen textielfabrieken in Egypte en Pakistan om aan de zeer strenge ‘Zero Discharge of Hazardous Chemicals’ normen te voldoen, en zuiver afvalwater te lozen. Als Belgisch bedrijf lopen we qua technologie dus wel voorop. maar voor onze projecten keken we in het verleden vooral over de grens.

Is het voor Belgische bedrijven dan nog steeds moeilijk om de business case rond waterbeheer winstgevend te maken?

Bart Goedseels: Vandaag kan Waterleau voor zowat elk Belgisch productiebedrijf een positieve businesscase rond waterbeheer uitwerken. In ons land waren het initieel de voedingsbedrijven

Bart Goedseels: Daar ben ik ook rotsvast van overtuigd. We hebben de kennis én het talent om op het gebied van watertechnologie resoluut de leiding te nemen. Niet alleen in België trouwens, maar op wereldniveau. Bij Waterleau ligt daar in ieder geval onze ambitie.

Dat klinkt bijna on-Belgisch...

Jill Peeters: Niks van aantrekken Bart. Go go Waterleau!

Over Waterleau: het Vlaamse watertechnologiebedrijf uit Haacht is naast zijn thuismarkt actief in meer dan 80 landen. Het bedrijf ontwerpt, bouwt en baat installaties uit voor de industrie en de publieke sector. Waterleau werd opgericht in 2000 en telt vandaag wereldwijd meer dan 500 medewerkers.

Een gesprek rond de water- business case van jouw bedrijf? >> Mail naar bart.goedseels@waterleau.com of bel 016/650.657

Fokus Water Mei 2021.indd 1

28/04/2021 14:25:33

14 DUURZAAM GEBRUIK

FOKUS-ONLINE.BE

Weetjes over water De aarde bestaat voor 71 procent uit water en voor 29 procent uit land. Slechts 1 procent van de totale watervoorraad is geschikt om als drinkwater gebruikt te worden. De herkomst, de samenstelling en de zuivering zijn bepalend voor de kwaliteit van ons leidingwater. Wat kunnen we doen om zo duurzaam mogelijk om te springen met water in ons dagelijks leven?

Waterbesparing Onze watervoorraad is niet onuitputtelijk. Je kunt zuiniger omgaan met water door enkele gewoontes aan te passen.

Neem een douche in plaats van een bad. Was de auto met emmer en spons en niet met de tuinslang, en een keer minder kan ook geen kwaad. Laat de wasmachine en de vaatwasser alleen maar draaien als ze écht vol zitten. Sproei de tuin alleen maar bij langdurige droogte: grond opharken en hakken staat gelijk aan twee sproeibeurten; niet besproeid gazon herstelt verbazingwekkend snel. Maar als je toch wilt sproeien, doe het dan ’s avonds, dan verdampt het water niet zo snel. Daarnaast heb je ook de technische middelen: een waterbesparende douchekop, een spaarknop om het toilet door te spoelen of bruismondstukken voor de kranen. Met een regenput zit je ook goed: regenwater is perfect om de auto te wassen en de planten te besproeien.

Vorst Bar koud zijn onze winters al lang niet meer, maar toch hebben we in de wintermaanden nog verschillende periodes met temperaturen onder het vriespunt. Je waterleidingen kunnen bevriezen en je watermeter kan zelfs barsten waardoor de watertoevoer afgesloten wordt. Dit kun je vermijden door koude en tocht uit je huis te houden, vooral daar waar de hoofdwaterleiding je huis binnenkomt. Buizen ‘winterproof’ maken kun je door er verwarmingslint rond te draaien en ze in doeken te wikkelen. Ook buitenkranen kun je tijdens de winter beschermen door de watertoevoer af te sluiten en het resterende water uit de kraan te laten lopen.

Moet je toch ‘genezen’ in plaats van ‘voorkomen’, zorg dan voor een geleidelijke dooi. Kijk na de vriesperiode naar je watermeter voor je gaat slapen. Zie je ’s ochtends hetzelfde cijfer, dan weet je dat er geen barsten of lekken in de leidingen gekomen zijn.

Waterhardheid Hoe zacht of hard het kraanwater is, wordt bepaald door de aanwezigheid van calcium en magnesium. Hoe meer van deze elementen aanwezig, des te harder het water, maar ook des te gezonder, omdat deze stoffen onontbeerlijk zijn voor onze gezondheid. Een vervelend gevolg van hard water is de kalkafzetting, vooral wanneer het verwarmd wordt of in contact komt met lucht aan bijvoorbeeld een douchekop. Ook kan het soms leiden tot verstopte kranen of leidingen. Kalkaanslag in boilers veroorzaakt een hoger energiegebruik en ook bij elektrische apparaten kan hard water leiden tot verlies van energierendement. Een waterontharder kan een oplossing bieden. Let er wel op dat je die altijd door een erkend vakman laat installeren, afregelen en onderhouden. Omdat bij het verzachten van water het calcium en magnesium vervangen worden door natrium, kan het leidingwater minder geschikt zijn voor consumptie voor personen die een zoutarm of zoutloos dieet moeten volgen.

Regenwater Regenwater is een interessant alternatief voor laagwaardige doeleinden, zoals het doorspoelen van het toilet of het dweilen van de vloer. Het is niet geschikt voor consumptie, persoonlijke hygiëne of de afwas. De kwaliteit van regenwater wordt immers niet gecontroleerd zoals het leidingwater en kan daarom niet gegarandeerd worden. Het bevat allerlei bacteriën en verontreinigingen. Daarom is een koppeling of tijdelijke verbinding tussen de regenwaterleidingen en het drinkwatercircuit ten strengste verboden. Omdat regenwater eerder zuur is, tast het metalen leidingen aan. Je moet dan ook een geschikte pomp en kunststofbuizen gebruiken om het in je woning te verdelen. Een goed functionerend regenwatersysteem bestaat uit een voorraadtank van minstens 5000 liter, een elektrische pomp met keerklep en een onderhoudsvriendelijk filter. Als je regenwaterput dreigt leeg te lopen door langdurige droogte kan leidingwater toegevoegd worden via een tussenreservoir.

Waterdruk Dit is de kracht waarmee het water uit je kraan komt; 2,5 bar is het gemiddelde. De waterdruk hangt af van verschillende, soms tijdelijke, factoren, zoals de waterdruk op het net, het waterverbruik in je straat of werken in de buurt. Heb je te weinig druk, check dan even met de buren of het een algemeen probleem in de straat is. Is het alleen bij jou thuis, dan kan het aan kalkafzet in een binnenleiding liggen, of aan de boiler. Kalkvorming in je binneninstallatie kun je vermijden door de temperatuur in je boiler onder de 60 graden Celsius in te stellen. Als de druk hoger ligt dan 4 bar, heb je te veel druk. Dat is meestal te wijten aan een probleem op de binneninstallatie, zoals een defecte keerklep van de boiler.

Drukproblemen laat je best oplossen door een loodgieter.

Verhuis Elk bewoonbaar huis is in principe aangesloten op de waterleiding, maar niet noodzakelijk bij hetzelfde waterbedrijf.

Het is dus belangrijk te checken welk waterbedrijf actief is in je nieuwe woonplaats. Als je het contract van de vorige bewoners overneemt, moet je een overnamedocument invullen dat je kunt vinden op de website van het waterbedrijf.

De meterstand wordt samen met de vorige bewoners afgelezen en het document wordt door beide partijen ondertekend. In je oude huis moet je net hetzelfde doen voor een vlotte overdracht van het contract. Soms wordt het contract stopgezet met wegname van de watermeter.

Het waterbedrijf vraagt dan een vergoeding voor het heropenen van de drinkwateraftakking en het installeren van een nieuwe watermeter. Enkele dagen later krijg je een contractbevestiging voor je nieuwe woonst met nieuwe identificatiegegevens en moet je enkel nog de slotfactuur van je oude woonst betalen.

Door Marleen Walravens

#FOKUSWATER

BOSCH THERMOTECHNOLOGY • BRAND REPORT 15

Je warmwateroplossing kies je samen met een specialist Warm water is een van de basisvereisten voor levenscomfort. Alleen is de keuze voor de meest geschikte technologie minder gemakkelijk dan je zou denken. “Je moet er goed over nadenken, want de beslissing heeft een grote impact op je comfort en energieverbruik de komende vijftien jaar.”

W

arm water is niet enkel een objectief gegeven, zo begint JeanFrançois Demets, salesmanager bij Bosch Thermotechnology. “Zodra het water onze lichaamstemperatuur bereikt, voelt het warm aan. En je hebt een x-aantal badkamers en gezinsleden in een huishouden.

Dat zijn allemaal meetbare data. Maar wat de zaken complex maakt, is dat er ook een subjectieve factor speelt: een warme douche nemen betekent niet voor iedereen dezelfde hoeveelheid water met dezelfde temperatuur en dezelfde tijdsspanne. Dat maakt het vaak moeilijk om het meest geschikte warmwatertoestel te kiezen.”

De twee zaken waarmee je bij de keuze van warmwatertechnologie vooral rekening moet houden: hoeveel warm water heeft een huishouden per dag én op de piekmomenten

nodig? “Het antwoord daarop zal bepalen of je naar een doorstroomoplossing kunt gaan of dat je een accumulatie van warm water nodig hebt, waarbij je warm water beschikbaar houdt in een voorraadvat”, vervolgt Demets. “Dat heeft op zich weinig te maken met het aantal leden van het huishouden zelf. Stel dat je een heel groot gezin hebt met slechts één badkamer, dan zal een doorstroomoplossing volstaan. Een kleiner gezin van wie ieder een eigen badkamer met regendouche heeft zal het daar echter nooit mee redden wegens gelijktijdig gebruik tijdens de piekmomenten.”

Wat zijn dan de concrete oplossingen? Demets: “In de goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen van vandaag zijn dat doorgaans warmtepompen of warmtepompboilers – die zijn energiezuinig en milieuvriendelijk. Bij renovatie kijken we vooral naar het verbruik op piekmomenten.

Ligt dat hoog, dan opteren we voor een verwarmingsketel met aparte boiler of een tower. Ligt het lager, dan gaan we naar een combiketel met doorstromer, zoals bijvoorbeeld de GC8700iW. Eventueel is hier een elektrische oplossing mogelijk. Wie de milieuvriendelijkste oplossing wenst, kan gaan voor een zonnecollector met zonneboiler.

Met als bijkomend voordeel dat zo’n collector esthetisch vaak veel fraaier oogt dan PVzonnepanelen op een dak.”

“In elk geval moet de keuze doordacht zijn, omdat het resultaat impact zal hebben op de komende vijftien jaar. Je kunt dus maar beter tweemaal nadenken, want vaak is er na de beslissing geen weg terug zonder grote extra kosten. Kies met andere woorden het juiste toestel, een bekwame installatiepartner én een merk dat de nodige service garandeert

in termen van onder andere wisselstukken en onderhoud. Advies van een specialist en werken met een bekwaam installatiebedrijf is dus een absolute must. Daarom investeren de meeste fabrikanten vandaag in trainingsfaciliteiten om hun zelfstandige installateurs en eigen technici goed te kunnen opleiden. Zo heeft Bosch in Mechelen een Academy met vier leslokalen, waar we – in normale omstandigheden toch – dagelijks training geven. Heel concreet krijgen ze training in hoe te installeren, dimensioneren en onderhouden.”

Jean-François Demets Salesmanager Bosch Thermotechnology

Bosch Thermotechnology is een divisie van de Bosch Groep, een van de grootste Europese spelers op het vlak van verwarming. Bosch Thermotechnology, wereldwijd actief in tachtig landen, houdt zich specifiek bezig met alles wat met verwarming, warm water en koelen te maken heeft. Klanten die op zoek zijn naar een nieuw verwarmingstoestel, of die een volledig nieuwe verwarmingsinstallatie plannen in het kader van een renovatie- of nieuwbouwproject, kunnen hier terecht.

SHAYP • BRAND REPORT

IoT voor slim watermanagement Innovatieve technologieën maken het mogelijk de waterefficiëntie te verbeteren en de waterfactuur te verlagen zonder de onderhoudskosten te verhogen. AI-gestuurde analyses van het waterverbruik in gebouwen via realtime monitoring is een grote stap naar meer duurzaamheid.

B

ewust omgaan met water is een noodzaak geworden. Toch heeft per jaar een op de drie gebouwen te maken met waterlekken, waardoor 35 procent van het leidingwater zowel in privégebouwen als in openbare infrastructuren verloren gaat. “Er gaat al vele jaren aandacht naar alternatieve energiebronnen, maar water wordt nog al te dikwijls stiefmoederlijk behandeld”, zegt Ingrid Nolet, Communication Manager bij Shayp. “Door onze waterbesparende technologie zetten we in op maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid en sporen we ook andere bedrijven en instellingen aan om duurzamer om te gaan met water.”

Waterlekken zijn meestal niet met het blote oog te zien. Het is pas wanneer de factuur de hoogte inschiet of een vochtplek op de muur verschijnt, dat je beseft dat er een probleem is. Maar lekken opsporen is een tijdrovende bezigheid waarvoor de gebouwbeheerder niet

altijd tijd heeft. “Hier bieden wij een unieke oplossing waarbij we innovatie, eenvoud en ecologie gecombineerd hebben: een realtime waterlekdetectie- en monitoringinstrument”, legt Nolet uit.

Deze nieuwe technologie, gebaseerd op artificieel intelligente algoritmes, is een geïntegreerd serviceplatform dat een end-to-endoplossing biedt.

Het begint bij een datalogger die geïnstalleerd wordt op de watermeter.

Hiervoor is geen wifi of elektriciteit nodig; de autonome sensor werkt op een duurzame batterij die tien jaar meegaat.

Een softwareprogramma analyseert de geregistreerde gegevens en stelt typische gebruiksmodellen op. Wanneer een abnormaal watergebruik gedetecteerd wordt, krijgt de onderhoudsverantwoordelijke onmiddellijk een melding van mogelijke lekken en anomalieën op het systeem. Deze

waarschuwingen worden verstuurd per sms of e-mail, zijn instant consulteerbaar en geven accurate informatie weer per uur op basis van 60 meetpunten, zijnde een per minuut. Het hele systeem kan persoonlijk geconfigureerd en aan elk type gebouw aangepast worden. Bovendien is het zo gebruiksvriendelijk dat iedereen ermee kan werken zonder enige training te moeten volgen. Een grondige analyse van de data kan het profiel van het lek voorspellen wat zorgt voor een snellere reparatie en meestal ook minder breekwerk, wat dan weer de algemene toestand van het gebouw ten goede komt.

Een geïntegreerd waterbeheer biedt meer voordelen dan realtime monitoring.

Gebruikers krijgen inzicht in het algemene waterverbruik, kunnen op basis van de kostenefficiëntie bepalen welke herstellingen dringend zijn, kunnen de historiek van

Shayp, opgericht in 2017, is een snelgroeiende en beloftevolle PropTech uit Brussel, die op basis van realtime monitoring en zelflerende algoritmes software-analyses aanbiedt om waterverbruik in grote gebouwen en infrastructuren te optimaliseren en waterverlies te beperken. Shayp is de trotse eigenaar van een ‘Efficient Solution Award’ van de Solar Impulse Foundation, een kwaliteitslabel voor oplossingen met positieve impact op het milieu en de levenskwaliteit.

hun interventies opvolgen en kunnen acties formuleren om hun waterverbruik te optimaliseren. Zo kunnen ze besparen op waterkosten en hun ecologische voetafdruk verkleinen.

“Bijdragen tot een duurzame wereld is onze missie”, zegt Ingrid Nolet van Shayp met volle overtuiging. “Bij het ontwerp houden we rekening met de recycleerbaarheid en circulariteit van onze hardware en voor de fabricatie werken wij zo veel mogelijk met lokale partners om onnodig transport te vermijden. Onze droom is om in de volgende drie jaar wereldwijd 100 miljard liter water te besparen met onze technologie.”

Ingrid Nolet Communication Manager

16 EXPERTPANEL • ZUIVERING EN RIOLERING

FOKUS-ONLINE.BE

De toekomst van ons waterbeleid De Europese Kaderrichtlijn Water moet de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater garanderen voor alle EU-lidstaten en Zwitserland, en stelt tegen 2027 een zuiverings- en rioleringsgraad van 97 procent voorop. “Een serieuze uitdaging”, zeggen onze experts.

Prof. dr. ir. Niko Verhoest

Hydrologie en watermanagament UGent

Erik Grietens

Wim Van Gils

Beleidsmedewerker Bond Beter Leefmilieu

Adviseur Waterbeleid Minaraad

Wat is precies het probleem binnen jouw veld van expertise?

“De klimaatverandering heeft een grote impact op de beschikbaarheid van water. Zowel overstromingen als droogtes zullen vaker voorkomen. Beide fenomenen vereisen een andere aanpak. Tegen overstromingen zijn al diverse infrastructurele maatregelen geïnstalleerd, zoals gecontroleerde overstromingsgebieden. De strijd tegen droogtes staat in de startblokken. Met de Blue Deal heeft de Vlaamse regering alvast een goed kader opgesteld om de droogteproblematiek op een structurele manier aan te pakken. Ook de ecologische kwaliteit van het water in onze rivieren is belangrijk. Water is een kostbaar goed waarmee doordacht moet worden omgesprongen.

We moeten dus geïntegreerde oplossingen zoeken voor zowel kwaliteit als kwantiteit.”

“Terwijl rioolaanleg de grootste kostenpost is in het Vlaamse milieubeleid zijn er in Vlaanderen nog altijd zo’n 400.000 woningen niet aangesloten op de riolering.

Het afvalwater gaat dan rechtstreeks de beek in, een ware aanslag op de waterkwaliteit. Deze woningen aansluiten is een miljardeninvestering, omdat ze zich vooral bevinden in landelijke gebieden. In stads- en dorpscentra is er een rioleringsgraad van meer dan 95 procent omdat in een aaneengesloten bebouwing woningen makkelijk op het rioolnetwerk aangesloten kunnen worden. Daar waar riolering ligt, komt bij hevige regenval dikwijls nog te veel regenwater in de riolen terecht die dan overlopen in zogenaamde ‘overstorten’; een bijkomend probleem voor milieuvervuiling.”

“Waterbeleid treedt nog te veel als sector op, terwijl de echte uitdagingen voor het watersysteem veel breder zijn. Om te beginnen is er het ruimtegebruik: verharding van de bodem en waterafvoer dragen bij aan droogte en waterschaarste. Verspreide bebouwing maakt de aanleg van riolering erg duur. Verder veroorzaken de huidige landbouwpraktijken grote verliezen aan stikstof, fosfor en pesticiden. Ook bodemverdichting, drainage en irrigatie dragen bij tot droogte en overstromingen.

Het is niet alleen aan de overheid om hiervoor oplossingen te zoeken. Klimaatverandering leidt tot nieuwe kwetsbaarheden, maar gedragsverandering blijft uit: veel burgers en bedrijven gebruiken water alsof het eindeloos voorradig is.”

Waar ligt de oplossing?

“Wat betreft de waterkwaliteit moeten bestaande oplossingen verder uitgerold worden: gescheiden rioleringen, afkoppelen van riolen op oppervlaktewater, maar ook het inperken van bemesting om de concentraties aan stikstof en fosfor in de rivierstelsels te doen afnemen. Om de impact van extreme weerfenomenen te reduceren is het cruciaal om hemelwater te bergen en te laten infiltreren in plaats van het direct af te voeren naar rivieren en zee. Ontharding van de bodem en het beperken van grondwateronttrekkingen kunnen de grondwaterstand weer op peil brengen. Tegen overstromingen zijn retentiebekkens en wadi’s een oplossing. Meer vegetatie in de steden en circulair watergebruik zijn werkpunten voor de toekomst.”

“Te veel landelijke bebouwing staat nog op de kaart als ‘nog te rioleren’ terwijl daar geen geld voor is. In landelijke gebieden kan veel beter ingezet worden op individuele of kleinschalige waterzuivering, bijvoorbeeld met rietvelden. Zo kun je dure rioleringskosten vermijden. Bovendien moet nieuwbouw zonder riolering of eigen zuivering verboden worden. Door regenwater af te koppelen van de riolering wordt het probleem van ‘overstorten’ teruggedrongen. Het regenwater wordt dan gedeeltelijk opgevangen in een waterput, terwijl de rest in de bodem kan sijpelen. Zo zorg je voor een beter grondwaterpeil, voorkom je uitdroging van de ondergrond en behoren rosse gazons tot het verleden. Een win-winsituatie voor iedereen.”

“Het terugdringen van het ruimtebeslag en het verminderen van de bodemverharding, zoals aangekondigd in het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, zijn cruciaal. Meer groenblauwe infrastructuur zal helpen om overstromingen, hittegolven en droogteperiodes tegen te gaan. Ook de landbouw staat voor erg grote uitdagingen. Het zou interessant zijn een nieuw verdienmodel te creëren in de landbouwsector waarbij boeren bijvoorbeeld beloond worden om ons waterkapitaal te verhogen. Het droogtebeleid zou meer moeten focussen op waterbesparing, in plaats van het zoeken naar andere bronnen.

Zowel de organisatie als de financiering van de waterzuivering is aan een stevige hervorming toe.”

Zal de deadline gehaald worden? Hoe ziet de toekomst eruit?

“Het halen van de deadline van de Europese richtlijnen lijkt me weinig waarschijnlijk. De knelpunten zijn te talrijk, de middelen te schaars. Daarenboven zullen onze systemen extra uitgedaagd worden door de klimaatverandering die continu bijsturing vereist. We moeten er alles aan doen om de klimaatopwarming te temperen en maatregelen niet voor ons uit te schuiven omdat ze op korte termijn een negatieve economische impact hebben.

Anders zullen we geconfronteerd worden met nog grotere uitdagingen. Onze oplossingen moeten duurzaam en futureproof zijn, waarbij we rekening moeten houden met realistische klimaatscenario’s. Maar duurzaam omgaan met water vergt ook een mentaliteitswijziging bij de burgers.”

“De deadline van 2027 halen we niet, zeker niet als we voortdoen met ‘business as usual’. We moeten prioriteit geven aan groene oplossingen en minder vaak kiezen voor grijze infrastructuur en verharding van de bodem. Vlaanderen heeft structureel nood aan een betonshift: minder bouwen in open ruimte, meer in stads- en dorpscentra. Anders blijven we dweilen met de kraan open en betalen we ons gebrek aan ruimtelijke ordening cash aan nieuwe riolering en watervervuiling. De werkpunten om het waterbeheer in Vlaanderen te verbeteren zijn talrijk. Veel maatregelen zijn nu gericht op de beschikbaarheid van water, maar wij pleiten ook voor meer aandacht voor duurzaam watergebruik en een ecologische watervoetafdruk.”

“Om tegen 2027 de doelen te kunnen halen voor de meeste waterlichamen, is er een doortastender en slim beleid nodig.

Een verschuiving van grijze naar groene investeringen is een must als we de waterschaarste willen tegengaan. Ook een betere samenwerking tussen gemeenten en waterbeheerders is nodig, waarbij de middelen gekoppeld kunnen worden aan de verantwoordelijkheden. Het herstel van onze watersystemen heeft meer tijd nodig: de schade van kanalisering, waterbodemvervuiling of overexploitatie kan niet zomaar ongedaan gemaakt worden. Maar de overheid kan dit niet alleen: een grotere bewustwording bij de burgers en de bedrijven omtrent de waarde van water dringt zich op voor de toekomst.”

Door Marleen Walravens

#FOKUSWATER

DUURZAME OPLOSSINGEN 17

Hergebruik van (regen)water

Kost het niets, dan baat het niet De industrie in België gebruikt enorm veel water. Gelukkig bestaan er vandaag verschillende duurzame oplossingen om waterstromen zoals regenwater te hergebruiken. Dat klinkt alvast mooi, maar hoe zit het met het prijskaartje dat aan dergelijke initiatieven vasthangt?

H

oe je het ook draait of keert, duurzame initiatieven zijn naar de toekomst toe enorm belangrijk op elk niveau. Zeker wat water betreft.

Waterintensieve bedrijven kunnen sowieso al starten met het inzetten op hergebruik en het besparen van water waar mogelijk, door meterstanden en het verbruik meer in de gaten te houden. Duurzame oplossingen spelen daar verder de hoofdrol in, al hangt het van verschillende factoren af hoe rendabel deze antwoorden op het duurzame vraagstuk zijn.

Een synergie voor hergebruik van regenwater tussen bedrijven op één site of naburige bedrijven is iets waar zowel milieuconsulente bij Profex, Lies Bamelis, als professor en bio-ingenieur Bart De Gusseme sterk in geloven.

“Wanneer bedrijven water hergebruiken, kan dat bijvoorbeeld via één groot gemeenschappelijk dak, regenwaterputten of een natuurvijver”, klinkt het bij Bamelis.

“Op die manier breng je verschillende waterkringlopen samen waaruit je meer kunt putten en waardoor het financieel en economisch gezien interessanter wordt.”

Het grote voordeel van een gezamenlijke aanpak is volgens De Gusseme dat je zo meer energie en grondstoffen kunt winnen uit reeds gebruikt (regen)water. Dat is het idee achter ‘The Mobble’, een concept gecreëerd om één volledige wijk van water te voorzien, dat eveneens inzetbaar is bij een cluster van bedrijven. “Door een groot zuiveringssysteem kun je heel wat restwarmte uit het water terugwinnen, een gigantische bron van duurzame energie. Als we die op een warmtewisselaar brengen via een warmtenet, dan kun je door die warmte

Een synergie tussen bedrijven maakt duurzame oplossingen financieel en economisch veel interessanter.

— Bart De Gusseme

het restwater hergebruiken. Het gaat hier over een decentraal zuiveringssysteem dat het water van een bedrijf heropwerkt.

Dat kan zowel voor regenwater als voor afvalwater. Vergeet niet dat het hergebruik van afvalwater een noodzakelijke aanvulling is, want regenwater is op zichzelf nooit voldoende. Zelfs met de nodige buffers.”

Toch kan het hergebruik van regenwater relatief snel rendabel worden, omdat de bron kwalitatief water oplevert, licht Bamelis toe. Ook zij benadrukt hoe belangrijk buffers hierbij zijn. “Voldoende regen is bij deze oplossingen allesbepalend voor het productieproces en dus best onzeker.

Groendaken zijn hier technisch gezien een

interessante investering voor bedrijven.

Het houdt regenwater perfect bij, de isolatiewaarden zitten goed, het ziet er mooi uit en CO2 wordt gecapteerd. Dit is een oplossing waar ik sterk in geloof, al is het kostenplaatje momenteel nog niet wat het moet zijn.”Dat kostenplaatje verschilt voor elk bedrijf en elke duurzame oplossing. “Veel bedrijven laten zich afschrikken door de negatieve kosten-batenanalyse van dit type oplossingen, maar op lange termijn wordt het zeker rendabel. De overheid gaat hiervoor maatregelen nemen en vandaag krijg je voor sommige oplossingen subsidies. Daarom is het belangrijk om je te laten adviseren, en zo de meest lucratieve oplossing te vinden voor jouw bedrijf. Een groendak aanleggen is bijvoorbeeld nu nog heel duur, wat logisch is, omdat de huidige waterbron een bepalende factor in de kostprijs is. Als jouw waterbron momenteel een grondwaterput is, dan is dat heel goedkoop en is het moeilijk om een duurzame techniek te vinden die opweegt tegen de kost. Op langere termijn gaat dit een heel ander verhaal zijn”, benadrukt Bamelis.

Een andere bepalende factor is de reden waarom het opgewaardeerde water juist gebruikt moet worden, klinkt het bij De Gusseme. “Of dat water nodig is voor een transportbedrijf of voor een voedingsbedrijf, het levert een wezenlijk verschil in keuze van duurzame oplossing op, alsook in de keuze voor het inzetten op regen- of afvalwater. Als je bovendien een hoogwaardige toepassing nodig hebt van regenwater, ga je altijd moeten durven investeren in een bepaalde installatie.

Zeker wanneer je het rendabel wilt maken.

Daarom is een synergie tussen verschillende bedrijven erg interessant.”

Door Elise Coppens

18 BRAND REPORT • PROVINCIE OOST-VLAANDEREN

FOKUS-ONLINE.BE

Op zoek naar een evenwicht tussen wateroverlast en droogteproblematiek Als waterloopbeheerder is de Provincie Oost-Vlaanderen als geen ander op de hoogte van de grote uitdagingen waar niet alleen de provincie, maar de samenleving als geheel voor staat. Vooral het evenwicht tussen enerzijds water bufferen en anderzijds water laten afvloeien zorgt voor een complexe puzzel. “Maar voor ons is het glas sowieso halfvol”, aldus gedeputeerde Leentje Grillaert.

I

ntegraal waterbeleid is een van de belangrijke bevoegdheden van Provincie Oost-Vlaanderen, en meteen ook een van de meest complexe. “We hebben állemaal te kampen met de uitdagingen van toenemende droogte en wateroverlast”, begint Grillaert. “Maar aangezien wij een waterloopbeheerder zijn, wordt er natuurlijk naar ons gekeken om daar ook effectief iets aan te doen. Daarom ontwikkelen en steunen wij verschillende initiatieven – zo zijn wij in het kader van de Blue Deal van Vlaams minister van Leefmilieu Zuhal Demir bezig met een project rond waterinfiltratie en de aanpassing van de bufferbekkens, zodat die bufferen wanneer het nodig is én zodat het water ook weer weg kan wanneer dat nodig is. Dat moeilijke evenwicht tussen veiligheid op momenten van overvloed en buffering in tijden van schaarste is heel belangrijk.”

Dat is nog niet alles. Met hun proefcentrum zijn ze momenteel wetenschappelijk bezig rond droogtegevoelige of nét niet gevoelige teelten, zodat ze daarmee ook de landbouwsector futureproof kunnen maken. “Dat is absoluut noodzakelijk, omdat we met Vlaanderen aan het evolueren zijn naar een waterarme regio: we staan vandaag zelfs in de top drie van de meest waterarme regio’s van Europa”, gaat Grillaert verder. “Veel mensen staan daar niet bij stil, omdat ze het vooral associëren met zuiderse landen. Die klik moeten we dringend maken. De afgelopen droge zomers hebben het besef en de urgentie echter duidelijk gemaakt. Nu is het zaak van never waste a good crisis.”

Het moeilijke evenwicht vinden tussen veiligheid op momenten van overvloed en buffering in tijden van schaarste is heel belangrijk.

“De kunst zit hem inderdaad in enerzijds maatregelen nemen tegen wateroverlast, en anderzijds de droogteproblematiek aanpakken”, vult Marie-Paule De Poorter van de dienst Integraal Waterbeleid aan. “Niet zo vanzelfsprekend, want dat klinkt misschien compatibel, maar dat is het vaak allerminst: je moet het water in je waterlopenstelsel zien te houden, maar je moet het ook snel genoeg kwijt geraken als overlast dreigt.

Zo hebben wij in de provincie 32 overstromingsgebieden die wij heel goed moeten monitoren, zodat én de natuur én de landbouw er optimaal van kunnen profiteren. Geen evidentie, aangezien nu ook in de zomer- en nazomermaanden het risico van hevige onweders bestaat – om de recente storm Odette maar te noemen. Voor de gigantische hoeveelheden water die toen gevallen zijn, hadden we gelukkig de nodige opvangcapaciteit.

Dat vraagt voortdurende monitoring en expertise-opbouw, geen

De Provincie Oost-Vlaanderen bestaat uit 60 gemeenten met een totale oppervlakte van net geen 3000 vierkante meter. Ze telde per 1 juni 2020 1.528.948 inwoners. Onder het beleid van de provincieraad en de uitvoering van de deputatie, en met behulp van zo’n 1000 medewerkers, stelt de Provincie zich op als partner, bevoegde initiatiefnemer of intermediair in sectoren als economie, landbouw, mondiale solidariteit, wonen, erfgoed, recreatie, milieu, toerisme, onderwijs, ruimtelijke planning, stedenbouw, mobiliteit en integraal waterbeleid. Door te streven naar innovatie en de verbetering van de levenskwaliteit via de speerpunten ‘kennis werkt’ en ‘maak het mee’ wordt de Provincie een regio waar het goed leven, wonen en werken is.

holle slogans. Ik zeg altijd: als slogans de waterproblematiek zouden kunnen oplossen, was dat al tien keer gebeurd (lacht).

Maar helaas werkt het zo niet.”

“Het is een voordeel dat wij als waterbeheerder met veel terreinkennis gepokt en gemazeld zijn in het wegzetten van een teveel aan water”, aldus de gedeputeerde. “Maar droogte is een vrij nieuw fenomeen, waarbij iedere belanghebbende moet uitzoeken hoe we daarmee moeten omgaan: lokale besturen, Vlaanderen, landbouwers, maar even goed de burger zelf, die bijvoorbeeld zijn tuin kan ontharden. We hebben namelijk in het verleden hemelwater veel te lang beschouwd als iets wat zo snel mogelijk moet worden afgevoerd, in plaats van het te laten infiltreren. In die zin ligt voor ons niet alleen de taak om te faciliteren en te coördineren tussen partners, maar ook om te sensibiliseren. Zeker omdat het waterlandschap in Vlaanderen, alleen al door zijn verschillende waterloopbeheerders, allerminst evident is, omdat het heel versnipperd is. Dat is ook de reden waarom wij een droogtecoördinator in dienst hebben genomen en spreken van integraal waterbeheer. Je kunt niet híér een probleem oplossen door dáár een ander te creëren: je moet naar het geheel kijken, en dat doe je door te luisteren naar en samen te werken met alle partijen. Door de violen gelijk te stemmen, elkaar te helpen en problemen niet door te schuiven. Water is een complexe uitdaging die vaak verstrekkende oplossingen vraagt, maar voor ons is het glas sowieso halfvol, om het toepasselijk te zeggen (lacht).”

#FOKUSWATER

NAWOORD 19

Patrick Willems

Vlaanderen begint zijn kwetsbaarheid voor droogte te voelen De afgelopen droge zomers hebben ons zichtbaar duidelijk gemaakt dat de klimaatprognoses voor onze regio geen utopisch verhaal zijn die zich ver in de toekomst afspelen en waar wij ons voorlopig geen zorgen over hoeven te maken.

D

oor het broeikaseffect en de temperatuurstijging houdt onze atmosfeer meer waterdamp vast en houden dezelfde weerfenomenen langer aan. Daardoor worden onze droge periodes droger en natte periodes natter.

Voor beide trends is Vlaanderen zeer kwetsbaar. Dat heeft vooral met onze hoge bevolkingsdichtheid te maken, waardoor wij veel water nodig hebben. Maar dat zorgt er ook voor dat veel bebouwing en verharding is en dat veel van nature natte gronden gedraineerd werden om ze beschikbaar te maken voor menselijke activiteit.

Het Blue Deal-plan probeert die kwetsbaarheid nu te verminderen, door de watervraag te beperken en het wateraanbod te optimaliseren. Wat waterbesparing betreft zijn de grootste winsten te boeken door regenwater en gezuiverd afvalwater te gebruiken voor toepassingen die geen hoogwaardig leidingwater of grondwater vereisen. Denk aan toiletspoeling of industriële productieprocessen. Het wateraanbod kan verhoogd worden door meer regenwater vast te houden en het water minder naar de zee te laten lopen.

Dat is niet alleen een opdracht voor de waterbeheerders. Het vraagt een mindshift van ons allen. We moeten water zo veel

We moeten water zo veel mogelijk vasthouden en enkel afvoeren wanneer het moet. mogelijk vasthouden en enkel afvoeren waar en wanneer het nodig is om wateroverlast te voorkomen, in plaats van het omgekeerde. Iedere burger en elk openbaar bestuur kan daar een essentiële rol in spelen door minder regenwater te laten weglopen in de riolering, meer van dat kostbare water te stockeren en de overloop maximaal te laten infiltreren in de bodem om grondwaterreserves aan te vullen.

De landbouw- en natuursectoren kunnen via samenwerking een nog crucialere rol spelen door het weghalen van drainage, via bodemverbetering en -conservering, en

Ontdek meer op

Fokus-online.be #fokuswater

door spreekwoordelijke dammen op te werpen voor het afstromende regenwater. Bovendien zijn er heel wat koppelkansen. Denk maar aan vergroening en waterbeleving, zowel binnen als buiten de bebouwde omgeving. Allemaal zaken die ook in het Blue Deal-plan staan, maar die de overheid alleen niet kan waarmaken.

Iedereen kan een rol spelen. Ik sprak onlangs met landbouwers die stuwen plaatsen in hun grachten en die geen beregening van groenvoederteelten meer doen. Meer en meer steden en gemeenten richten hun openbare ruimte blauwgroen in, niet grijs. Idem voor industrieterreinen en scholen. Ik bezocht bedrijven die hun gezuiverd afvalwater delen en regenwater afstromend van hun bedrijfsterrein opzuiveren tot drinkwaterkwaliteit. En ik zie bouwfirma’s extra inspanningen leveren om het bemalingswater te retourneren in plaats van het te lozen in de riolering. Ook bij mij gaat geen druppel regen verloren op eigen perceel.

Vele kleintjes maken een groot. Alleen zo kunnen wij onze watervoorziening blijven garanderen.

Door Patrick Willems, professor Waterbeheer KU Leuven

Het leven van Viviane Konvi veranderde drastisch.

Ze hoeft niet langer om 5u op te staan en kilometers te stappen om water te halen, want sinds kort is er een waterpomp vlak bij haar woning.

Haar gezin is niet meer om de haverklap ziek. Er is schoon water om te drinken, te koken en haar kleine baby te verzorgen.

“Water is leven,” vertelt Viviane Konvi. “Water was lang een grote zorg, maar die tijd is gelukkig voorbij.”

Doe een gift U geeft een gezin van 5 personen drinkbaar water voor slechts 50 euro. Voor giften vanaf 40 euro ontvangt u een fiscaal attest.

BE22 5230 8036 1747 (mededeling “JFW9”) www.joinforwater.ngo