Fokus Legal Success

D I T D O S S I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D A C T I E VA N H E T F I N A N CI E E L E D A G B L A D

LEGAL SUCCESS JUNI 2016

RECHT IN EIGEN HAND

BART VAN TONGEREN Vlammende pleidooien door slimme computers?

DIANNE KROEZEN ‘Advocaten worden specialisten’

Stimuleer je merkbekendheid, engagement en resultaat met relevante user generated content.

Verzamel, beheer en publiceer de juiste boodschappen met flowbox.

Social Display | Visual Commerce | Shoppable Instagram | Live Events | Hashtag Competitions

INTELLECTUEEL EIGENDOM Meer waard dan je denkt getflowbox.com

Meer info: +32 (0)3 289 19 40 | demo@getflowbox.com

Rechtspraak

Binnenkort via de computer?

Kleine letters Vergeet de algemene voorwaarden niet

M&A Maken of kraken

CHRISTIAAN ALBERDINGK THIJM

‘Laat als wet- en regelgever ruimte over voor innovatie. Dat is de enige manier hoe wij ons in Europa kunnen onderscheiden van andere economieën.’

Lees meer online op fokuslegalsuccess.nl

Trainingen voor commissarissen & toezichthouders LLM Legal

opfrissen en verdiepen van uw kennis juridische en financiële aspecten flexibel aanbod, ook in-house kleinschalige groepen, persoonlijke aandacht

llmlegal.nl/governance

#fokuslegalsuccess

2

FOKUSLEGALSUCCESS.NL

EDITORIAL BART VAN TONGEREN

Vlammende pleidooien door slimme computers?

De TU-Delft heeft de Robotutor, Canada heeft Ross. Uit het recente onderzoek The Future of Employment van Oxford University blijkt dat 47 procent van de huidige beroepen dreigt te verdwijnen door kunstmatige intelligentie. Moeten advocaten dan ook vrezen voor hun baan? Ja en nee.

TEGELIJKERTIJD IS DE complexiteit van

T

echnische ontwikkelingen gaan tegenwoordig sneller dan ooit. De toekomst is er dan ook een waarin juridische technologie een dominante factor is; een toekomst die dichterbij is dan velen denken. Allerlei technologische ontwikkelingen komen samen en versterken elkaar: de cloud, kunstmatige intelligentie, big data en noem maar op. Hierdoor is er over elk denkbaar onderwerp steeds meer informatie beschikbaar. Informatie die door steeds slimmere systemen steeds sneller aan elkaar wordt gekoppeld. De verwachting is dat

wetgeving de afgelopen 25 jaar alleen maar toegenomen, dus specialisatie is nodig om je als advocaat te kunnen profileren.

Daarnaast zijn bedrijven tijdens de economische crisis veel kritischer gaan kijken naar de dienstverlening van advocaten. Is het wel nodig om al het werk bij een advocaat onder te brengen of kunnen we het ook op een andere manier oplossen?

AL DIE ONTWIKKELINGEN dwingen

de advocatuur nog meer na te denken over haar toegevoegde waarde. Bij de advocatuur spelen creativiteit, beoordelingsvermogen, empathie of sociale intelligentie, nonverbale communicatie en perceptie een cruciale rol. Een slimme computer zal echter niet snel een vlammend pleidooi

houden. De creativiteit en sociale vaardigheid die daarvoor nodig is, gaat lerende machines – nu nog – ver te boven. Maar in het

Net die wettekst ontdekken die relevant is voor een bepaalde zaak, is meer iets voor computers complete Nederlandse wetboek net díe wettekst ontdekken die relevant is voor een bepaalde zaak, is iets waar computers steeds

Goed debiteurenbeheer is het halve werk

05

Voorbereiding is alles

06

Vergeet de kleine lettertjes niet

07

Zomaar digitaal

08

Profielinterview: Christiaan Alberdingk Thijm

beter in worden. Een nieuwe tool, de scheidingsapp, is daar een recent voorbeeld van. De tool geeft een indicatief antwoord op de meest wezenlijke vragen over de gevolgen van een echtscheiding.

Daarna kun je overwegen een advocaat te raadplegen.

WAAR DE ONDERZOEKERS het in ieder

geval over eens zijn, is dat er banen zullen verdwijnen. Maar er komen andere voor in de plaats. Daar liggen net kansen voor ondernemende advocaten met lef. Bepaal je positie in de markt. Zoek samenwerking waar het kan. Niet alleen tussen rechtsgebieden, maar juist ook tussen vakgebieden. Ik ken advocaten die in één pand werken met psychologen.

De een versterkt de ander en omgekeerd. En als kunstmatige intelligentie het zoeken door wetteksten en jurisprudentie kan overnemen, kijk dan wat jij als mens kunt toevoegen: het morele kompas, creativiteit en sociale vaardigheden.

Slimme computers gaan mensen niet vervangen, maar des te meer helpen.

10

IE is meer waard dan je denkt

12

Meldplicht datalekken: hoe zit dat nu?

13

Rechtspraak via computer

14

‘Advocaten worden specialisten

LEES MEER ONLINE OP

04

05

06

07

VU LAW ACADEMY

Kom voor juridische opleidingen en cursussen naar de VU! www.vula.nl

ruben.brinkman@smartmediaagency.be

FOKUSLEGALSUCCESS.NL

LEES MEER...

04

Ruben Brinkman, Project Manager

COLOFON

TEKST BART VAN TONGEREN, ALGEMEEN DEKEN, NEDERLANDSE ORDE VAN ADVOCATEN

binnen een aantal sectoren de komende twee decennia een groot aantal routinematige banen zal verdwijnen.

Veel leesplezier

#FOKUSLEGALSUCCESS

LEGAL SUCCESS

Productieleider: Ruben Lancksweerdt Hoofdredactie: Elke Ramsdonck Tekst: Susan Moonen, Wendy de Liefde Coverbeeld: Thomas Schurmans Vormgeving: Baïdy Ly Drukkerij: Rodi Media Smart Media Agency BE Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40 meerinfo@smartmediaagency.be redactie@smartmediaagency.be

DIT IS SMART MEDIA Smart Media is een topspeler op het gebied van content marketing en native advertising. Onze campagnes worden zowel digitaal als in belanghebbende kranten verspreid. Onze basisgedachte is een sterke focus op het onderwerp. Door creatieve media-oplossingen helpen we u uw merk versterken en creëren we waarde voor uw doelgroep. Door kwalitatief hoge content zorgen wij ervoor dat uw klanten, onze lezers, actie ondernemen.

Andere wereld vraagt om ander soort advocaat Bedrijven staan dagelijks voor tal van beslissingen. Bestuurders hebben daarbij rekening te houden met interne belangen, belangen van klanten en aandeelhouders, maar ook met de maatschappij en de invloed van media en politiek.

Maatschappij “kijkt steeds vaker

“

kritisch mee

- Alain de Jonge

Zij kijken steeds vaker kritisch mee over de schouders van bestuurders en uiten meer en meer hun mening via media.

Processen worden transparanter en door internet en social media komt informatie sneller op straat te liggen. Dit heeft niet alleen invloed op het bedrijfsimago maar ook op de besluiten zelf.

Maatschappelijke ervaring heeft duidelijk toegevoegde waarde Pels Rijcken werkt als landsadvocaat voor de Nederlandse Staat.

Daarnaast werken de 140 advocaten en notarissen voor provincies, gemeenten, toezichthouders en grote (inter)nationale bedrijven.

Maatschappij steeds kritischer Alain de Jonge, bestuursvoorzitter bij Pels Rijcken: “De dagelijkse praktijk leert dat bestuurders steeds vaker onder een vergrootglas opereren. Denk maar aan het bonusbeleid binnen de financiële sector, de reuring rondom windparken of kledingfabricage en mensenrechten.

Bedrijven hebben rekening te houden met de maatschappelijke impact van de beslissingen die zij nemen. Dat vraagt ook om een advocaat die vanuit een breder perspectief meedenkt, de impact van juridische beslissingen doorziet en dit meeneemt in zijn advies.”

“We zijn voor een groot deel van onze zaken, die meestal juridisch zeer complex zijn, gewend om te gaan met grote politieke en/of maatschappelijke gevoeligheden. In de praktijk zien we dat deze expertise meer en meer van belang wordt.

Rekening houden met verschillende belangen, de impact op de maatschappij en zaken vanuit een breder perspectief bekijken zit bij ons in het DNA”, aldus De Jonge.

Inhoudsexpert én vertrouwenspartner De Jonge vervolgt: “Bij dit soort zaken gaat het er vaak niet om of je juridisch gezien gelijk hebt. Natuurlijk is het belangrijk om te weten waar je staat vanuit het recht, maar in de praktijk draait het om het adequaat oplossen van het probleem van de cliënt. Soms kan het bijvoorbeeld beter zijn om juist niet te procederen. Om breder te kijken is een goede vertrouwensrelatie nodig en een echte manier van werken. Je moet je cliënten goed kennen.”

Pels Rijcken ontzorgt Complexe zaken, grote belangen, enorm veel gevoeligheden: het maakt het niet makkelijker voor bestuurders die toch al onder een vergrootglas liggen.

De Jonge: “Het helpt dan wanneer wij zorgen uit handen nemen. Dit doen we door te weten wat er speelt, te luisteren, de waarom-vraag te stellen en met oplossingen te komen die werken. Daardoor zien cliënten ons als een ander soort advocaat. Bestuurders met ingewikkelde en gevoelige vraagstukken nodig ik dan ook van harte uit om contact met ons op te nemen en het verschil met onze dienstverlening zelf te ervaren.”

Interview met Peter Kwakernaak, CEO Acceptemail

Mag ik misschien ook gewoon even betalen?

Uitgaven ‘on the go’, zoals een tankbeurt, een bos bloemen en een bioscoopkaartje kun je tegenwoordig al prima mobiel betalen. Maar ‘even snel’ de eindafrekening van je energieleverancier betalen kan nogal een gedoe zijn, vooral als het gaat om ouderwetse acceptgiro’s. Vergeet het overtikken van eindeloze cijferreeksen en IBAN-nummers; met AcceptEmail betaal je rekeningen gewoon vanuit je inbox.

Toen Peter Kwakernaak in 2008 voor de zoveelste keer een stapel acceptgiro’s zat te verwerken tijdens het internetbankieren, was hij het zat. De huidige CEO van AcceptEmail vond het vervelend dat er in een tijd van digitaliseringsdrang nog steeds geen goed alternatief was voor het online betalen van papieren rekeningen. “Het is natuurlijk heel onhandig dat je altijd zo veel informatie van zo’n papiertje moet overnemen. Je had toen wel de FiNBOX en nu allerlei betaalmogelijkheden op websites van bedrijven, maar er wordt niet gedacht vanuit de consument.”

Betalen via e-mail AcceptEmail is simpel gezegd een rekening in je mail in plaats van in je brievenbus. Door te klikken beland je in de betaalomgeving van je bank, waar je precies ziet wat je aan wie betaalt.

Als je betaald hebt verandert ook de betaalstatus in het mailtje van kleur. Kwakernaak: “Naast dat het klantvriendelijk is zijn er nog veel meer voordelen voor bedrijven die AcceptEmails versturen. Betalingen komen foutloos en tot 50% sneller binnen.

Hierdoor neemt het aantal openstaande vorderingen af. En dat betekent: minder herinneringen, een lager kapitaalbeslag en kosten besparen. Via een dashboard volg je op de voet of alle mails goed zijn aangekomen, wie er heeft geopend, doorgeklikt en natuurlijk betaald. Bedrijven die AcceptEmails versturen besparen met gemak tot wel 70% kosten. Waarom zou je het dan nog anders doen? ” De consument staat centraal AcceptEmail wil dat je als consument niet langer hoeft in te loggen op allerlei verschillende websites van bedrijven om te

kunnen betalen, maar dat al je rekeningen op dezelfde plek terechtkomen. Kwakernaak: “Net als de post dus eigenlijk, maar dan digitaal. Het idee is dat we afstappen van allerlei verschillende betaalportals per bedrijf, en dat rekeningen terechtkomen op de plek waar de consument het meest actief is. En dat is gewoon in je eigen e-mail, bijvoorbeeld op je telefoon. Pas dan staat de consument helemaal centraal.”

Verschillende behoeftes En die consument bestaat volgens Kwakernaak globaal uit drie verschillende groepen: de zogenaamde Traditionalists, GenerationX en Millenials. Elke groep heeft andere behoeftes: de Traditionalists (65+) hebben behoefte aan duidelijkheid en het wegnemen van digitale angst. GenerationX (40+) wil controle, tijdwinst en zo weinig mogelijk wachtwoorden en gedoe.

Millenials willen vooral real time, snel en persoonlijk.

“Al die kenmerken en behoeftes zijn gecombineerd in AcceptEmail,” aldus Kwakernaak. “Want laten we eerlijk zijn: het betalen van rekeningen is typisch zo’n klusje waar je tegenop kan zien. Wij maken het daarom graag zo makkelijk mogelijk.”

Doe een demo of kijk voor voor meer informatie op: acceptemail.com

4

FOKUSLEGALSUCCESS.NL

FOCUS FINANCIËN

Goed debiteurenbeheer is het halve werk Een schoenendoos of een geavanceerd boekhoudsysteem: feitelijk maakt het niet uit hoe een bedrijf haar debiteurenbeheer organiseert. Als het maar volgens een vaste structuur én vooral consequent gebeurt. En dan blijkt een overvolle schoenendoos meestal niet de beste oplossing.

TEKST SUSAN MOONEN

D

ebiteurenbeheer is feitelijk een soort continue handelswijze die je binnen je onderneming laat gelden. “Het begint met overzicht. Altijd. Want alleen dan is het mogelijk om achterstallige betalingen tijdig te signaleren”, aldus Sergej Schuurman, adviseur ondernemingsondersteuning bij de Kamer van Koophandel. Dat klinkt misschien logisch, maar de adviseur merkt in de dagelijkse praktijk dat ondernemers vaak veel geld, tijd en energie stoppen in het vinden van klanten. “Terwijl ze de achterdeur rondom niet-betalende debiteuren wagenwijd open laten staan.”

“FEITELIJK IS DEBITEURENBEHEER geen hogere wiskunde. Het heeft vooral te maken met focus en consequent handelen binnen een duidelijk vastgestelde structuur”, vult Carel Alberts, commercieel directeur bij BVCM aan. “En dat geldt zowel voor grote als kleine bedrijven.”

Tegenwoordig zijn er zoveel innovatieve ontwikkelingen op het gebied van creditmanagement, zoals bijvoorbeeld elektronisch factureren, dat er bijna geen excuus meer is om dit traject niet naar behoren uit te voeren.

EN HET BEGIN van degelijk

debiteurenbeheer is soms zo simpel. Niet zelden lost een eerste telefoontje richting de klant al veel op. Als een klant niet betaalt, dan is dat een signaal. Soms gaat het om een fout of onduidelijkheid in de factuur of is de klant ergens ontevreden over. Zo’n eerste telefoontje is een prima trigger. Je laat als onderneming zien dat je serieus met je bedrijf bezig bent én dat je debiteurenbeheer prima op orde is. Geeft een klant, ook na telefonisch contact geen sjoege, dan zul je het officiële traject in moeten.

Brieven, aanmaningen en eventueel een incassobureau.

NATUURLIJK ZIJN ER leukere zaken te bedenken dan achter wanbetalers aan te zitten. “Daarom raden wij bedrijven altijd aan om de klanten waarmee ze in zee gaan, vooraf te screenen. Om op die manier het risico van wanbetaling drastisch te verminderen”, zegt Schuurman. Check dus bijvoorbeeld het handelsregister. Daarin is bijvoorbeeld eenvoudig te controleren wie eigenaar van een bedrijf en/of tekenbevoegd is. En in bredere zin: gebruik ook Google. Wat is er bijvoorbeeld al bekend over een bedrijf ? Zijn

ze telefonisch goed bereikbaar? Hoe ziet hun website eruit? “En last but not least, kijk je klant diep in de ogen en gebruik het bekende en vaak zo juiste onderbuikgevoel. En bij twijfel? Niet in zee gaan of een gedeelte vooruit laten betalen. Dan scheid je meteen het kaf van het koren.”

DUIDELIJKE AFSPRAKEN ZIJN namelijk

onontbeerlijk van in het begin. Al vinden bedrijven het nogal eens bezwaarlijk om in het voortraject van een opdracht duidelijk te zijn over de manier waarop het beheer van debiteuren binnen hun organisatie werkt. Alberts: “Daarmee

leg je echter al de basis van een goede relatie. Anders gezegd: als je professioneel bent aan de voorkant, zorg dan ook dat je dit aan de achterkant bent. De klant komt immers bij je omdat je blijkbaar een goed product of een goede dienst levert. Daar hoort ook een gedegen

bedrijfsvoering bij.” Daarnaast speelt ook het risico van reputatieschade.

Wanneer in je branche eenmaal bekend is dat je het niet zo nauw neemt met het opvolgen van wanbetalers, dan straalt dat op je hele organisatie af en trek je juist klanten aan die je liever buiten de deur houdt.

WAT TEGENWOORDIG DAARBIJ meer en meer gebeurt, is het aannemen van een creditmanager. Zijn rol binnen een onderneming is steeds volwassener geworden en groeit nog altijd in omvang en onmisbaarheid. Zo is het, naast het in goede banen leiden van het debiteurenbeheer, ook zijn of haar taak om de processen binnen de commerciële afdelingen te optimaliseren. En dat geldt top-down, door alle lagen heen.

“Ik durf te stellen dat een goede CFO dagelijks contact heeft

Twijfel? Niet met een klant in zee gaan of vooraf laten betalen - Sergej Schuurman met zijn creditmanager om te horen wat er speelt”, vertelt de commercieel directeur van BCVM. “Veel bedrijven realiseren zich niet wat het concreet kost om veel openstaande debiteuren in de boeken te hebben. Als een creditmanager er in samenspraak met het management in slaagt om de gemiddelde debiteurentermijn naar beneden te krijgen, dan wordt er direct geld voor de onderneming verdiend.”

UITEINDELIJK GAAT HET om op tijd handelen: herinneren, bellen, aanmanen, weer bellen en vervolgens in gebreke stellen.

Alberts: “Wij kunnen vanuit onze jarenlange expertise zoveel bieden aan bedrijven op dit gebied door het delen van onze specialistische kennis. Vaak komen we pas in beeld als het te laat is. En dan zijn de financiële gevolgen soms nauwelijks te overzien. Jammer.

En meestal onnodig.”

#FOKUSLEGALSUCCESS

M&A UITGELICHT

5

Voorbereiding is alles Het aantal fusies en overnames in ons land groeit weer gestaag. Maar hoe komt dat eigenlijk? Wat zijn de voor- en nadelen voor zowel prooi als overnemende partij?

En waar moet je als bedrijf specifiek op letten bij zo’n overname of fusie?

TEKST WENDY DE LIEFDE

O

p de gehele binnenlandse markt is een explosieve stijging van overnames te zien, zo blijkt uit cijfers van Bureau van Dijk. Vonden er in 2012 nog 1.345 overnames plaats in Nederland, in 2015 waren dat er 1.984. Het overnamebedrag is overigens nog veel harder gegroeid: van bijna 44 miljard in 2012 tot ruim 160 miljard euro in 2015.

MAREIN SMITS, KERNDOCENT Recht van het

programma Business Valuation aan RSM en advocaat en partner bij Wintertaling, heeft wel een verklaring voor de grotere activiteit op het gebied van fusies en overnames.

“Nu de overnamegolf van grote spelers geweest is, is het de beurt aan private, niet-beursgenoteerde bedrijven.” Het zijn vooral geconsolideerde partijen die organisaties met ontwikkelingsbehoefte overnemen, zo vertelt Smits. “De spelers die al naam gemaakt hebben, zien het

even aan. Die ontwikkelingsdrang vind je wel bij bijvoorbeeld bij de rijkere bedrijven.”

HET AANTAL BEDRIJVEN dat gekocht werd door een Nederlandse onderneming, is echter gedaald: van 309 in 2012 tot 212 in 2015. Opvallend is dat de totale deal value juist flink is gestegen: van zo’n 4 miljard (2012) naar ruim 15 miljard (2015). Voor over te nemen bedrijven werd dus meer betaald.

Niet zo gek. Willem Eenhoorn van Bureau van Dijk legt uit: “Deze ontwikkelingen zijn mede te danken aan het betere imago dat private equity heeft gekregen, doordat de markt transparanter is geworden.”

KIJKEN WE NAAR onze directe buren, dan

valt op dat het aantal overnames met een Duits target tussen 2012 en 2015 verdubbeld is: van 1.626 naar 3.216. In het Verenigd Koninkrijk is een lichte stijging in overnames te

zien: van 6.363 in 2012 naar 7.500 in 2015. Ook de totale dealbedragen zijn toegenomen. “Tijdens de crisis letten de multinationals op hun geld.

In die tijd hebben ze veel cash opzij gelegd, dat ze inmiddels weer durven uit te geven. Daarbij is de rente op dit moment heel laag”, zegt Ruben

Private equitykopers hebben veel belang bij een ‘clean exit’ - Marein Smits Munsterman, hoofdredacteur bij M&A Community. Ook Eenhoorn ziet die evolutie: “De toestroom van kapitaal én de lage rentestand

komt ten goede aan het eenvoudiger werven van fondsen, waardoor er een concurrentiestrijd tussen deze private equity-huizen ontstaat. Met als gevolg een verhoogde prijs.”

voor een concurrent. Die bleek een half jaar later ‘slechts’ 110 miljoen waard te zijn. Het omgekeerde gebeurt echter ook: dat je te weinig vraagt voor je eigen onderneming.

ZOALS BIJ BIJNA alles in de wereld van

WAT MOET JE dan als bedrijf doen om

ondernemen, kleven er helaas ook risico’s aan fusies en overnames.

Bijvoorbeeld voor een koper die straks zonder last wil kunnen doorverkopen. Smits: “De private equitykopers hebben veel belang bij een clean exit. Dat houdt in dat als ze uiteindelijk weer willen doorverkopen, ze niet verantwoordelijk willen zijn voor bijvoorbeeld resterende belastingschulden. Maar die garantie past niet altijd bij de plannen van het management, die belangen moet je bij elkaar brengen.” En er bestaan ook financiële gevaren.

Denk maar aan landbouwfabrikant Caterpillar, die in de zomer van 2012 bijna 700 miljoen betaalde

risico’s zoveel mogelijk te beperken?

“Het draait allemaal om een goede voorbereiding”, stelt Smits. “Bedenk vooraf goed wat je wilt bereiken met de fusie of overname. Wil je je geld meer renderend maken of nieuwe technieken in huis halen, bijvoorbeeld?” Doe ook van tevoren goed onderzoek naar de partij die interesse heeft in jouw bedrijf heeft of in de onderneming die je zelf wilt overkopen. Verwerk zaken als garanties en voorwaarden in de overeenkomst en zorg voor duidelijke betalingsregelingen. “En breng als koper waar mogelijk het toekomstperspectief van je potentiële nieuwe aanwinst in kaart.”

Recordaantal investeringen in Nederland

Toenametrend zet zich voort

Het aantal investeringen in Nederlandse bedrijven vanuit het buitenland is in 2015 tot een recordhoogte gekomen. Een toename van bijna 50 procent ten opzichte van 2014 werd gerealiseerd. Dat zegt M&A Community. Er werd onder meer geïnvesteerd in sales- en marketingactiviteiten en hoofdkantoren in Nederland. Voor 2016 wordt verwacht dat het aantal investeringen juist terug zal lopen.

Het komende jaar zal het aantal fusies en overnames blijven toenemen. Dat blijkt uit de veertiende Global Capital Confidence Barometer van EY, waarvoor 1700 bestuurders van internationale bedrijven in 45 landen werden ondervraagd. Volgens Stephan Lauers, partner bij EY Transaction Advisory Services, focust ondernemend Nederland zich meer op kernactiviteiten.

Daardoor blijft er meer geld over voor technologie en innovatie.

6

VERDIEPING ALGEMENE VOORWAARDEN

Algemene voorwaarden zijn feitelijk een soort visitiekaartje

DEPONEREN JA OF NEE?

Over deponeren doen verschillende verhalen de ronde, maar het is niet verplicht om algemene voorwaarden te deponeren. Het is wel aan te raden, omdat ze direct opvraagbaar zijn en betrokken relaties daardoor zeker weten dat ze over de laatst geldende voorwaarden beschikken. En dát, samen met eerdergenoemde zaken, versterkt het bedrijfsimago zo mogelijk nog meer.

- Sergej Schuurman

Vergeet de kleine lettertjes niet Geen bedrijf, groot of klein, kan zonder goede, juridisch dichtgetimmerde algemene voorwaarden. Anders is het moeilijk zakendoen in grote-mensen-land. Klinkt logisch, toch blijkt het belang van het hebben én gebruiken ervan in de praktijk vaak onderschat. Met alle, soms dure gevolgen van dien.

TEKST SUSAN MOONEN

A WHAT’S IN A NAME

Algemene voorwaarden dragen met regelmaat een andere naam.

Termen als leverings-, bezorg-, reparatievoorwaarden of garantiebepalingen komen voor.

In de algemene voorwaarden worden onder meer zaken rondom betaling, levering, levertijd, garantie en in sommige gevallen de voorwaarden om van de overeenkomst afgezien beschreven. Verder staan er contactgegevens bij van de onderneming, eventueel de brancheorganisatie waarbij het bedrijf is aangesloten en de werkwijze rondom klachten en/of geschillen.

WAT NIET MAG…

In algemene voorwaarden mogen geen ‘onredelijk bezwarende bepalingen’ worden benoemd. Ook zaken die de kern van de prestatie aangeven zijn verboden terrein. Het gaat dan om de prestatie zelf. Wat wordt er precies geleverd? Maar ook de prijs en de duur van de overeenkomst mogen niet in de algemene voorwaarden..

Kortom, in het Burgerlijk Wetboek staat niet wat er in de algemene voorwaarden verplicht moet worden vastgelegd.

Er staat wél wat er niet in opgenomen mag worden.

lgemene voorwaarden gebruiken is efficiënt en levert tijdswinst op bij het opmaken van contracten. Zo worden bepaalde standaardzaken die bij elke handelsrelatie een rol speken, zoals de betaling, de levering of de aansprakelijkheid bij wanprestatie, uniform geregeld. “Algemene voorwaarden zijn eigenlijk niets anders dan een zakelijke overeenkomst tussen twee partijen”, vertelt Sergej Schuurman, adviseur ondernemingsondersteuning bij de Kamer van Koophandel. “Ontbindingsvoorwaarden, betalings- en garantietermijnen, de manier waarop geschillen worden opgelost: het staat er allemaal in.”

ALGEMENE VOORWAARDEN GEVEN bovendien

houvast. Schuurman: “Ze zijn niet verplicht voor een bedrijf, maar wel zeer aan te raden omdat het hanteren ervan een hoop ellende tussen twee partijen kan besparen.” De wet regelt namelijk niet alles, zij geeft bijvoorbeeld geen gedetailleerde regels over betalingsvoorwaarden of de hoogte van de aansprakelijkheid. Hierover zijn dan aanvullende afspraken nodig.

ALS EEN BEDRIJF algemene voorwaarden gebruikt, dan zijn er een aantal zaken waar aan gedacht moet worden. “De klant moet de algemene voorwaarden hebben aanvaard”, vertelt Charlotte Pavillon, universitair docent burgerlijke recht aan de Universiteit Leiden. “Anders maken ze geen deel uit van de overeenkomst en kan het bedrijf zich hier niet op beroepen. Het bedrijf dient duidelijk naar de algemene voorwaarden te verwijzen. Reageert de klant niet op de verwijzing, dan mag het bedrijf erop vertrouwen dat de voorwaarden van toepassing zijn.” Daarvoor is een verwijzing op een eerdere factuuur, onder omstandigheden voldoende, mits er een regelmatige handelsrelatie is. Als de klant ook eigen – van die van het bedrijf afwijkende – voorwaarden gebruikt, dan is van belang dat vaststaat wie als eerste naar zijn eigen voorwaarden heeft verwezen.

“Die eerste verwijzing is beslissend”,

aldus Pavillon. “Tenzij de andere partij de toepasselijkheid van de voorwaarden uit die eerste verwijzing uitdrukkelijk van de hand wijst. Laat de eerste verwijzer niets meer horen, dan zijn de voorwaarden uit de tweede verwijzing van toepassing.”

GOEDE ALGEMENE VOORWAARDEN en dus duidelijke afspraken, voorkomen vaak een hoop discussie achteraf.

Als ze natuurlijk tegelijkertijd met het voorstel zijn meegestuurd. Zo krijgt de wederpartij nog kans tot inzage vóórdat hij de offerte tekent.

En daar blijkt het vaak mis te gaan.

Menig bedrijf stelt in beginsel prima voorwaarden op, maar als deze vervolgens in een bureaula verdwijnen en niet consequent worden overhandigd, dan heeft het formuleren ervan weinig zin.

HET HEBBEN VAN algemene voorwaarden is belangrijk, maar het gebruiken ervan dus nog meer. Grote bedrijven stellen ze vaak zelf op, kleinere bedrijven en zzp’ers kunnen ook prima terecht bij hun branchevereniging.

“Het is hoe dan ook goed om hetgeen opgesteld is jaarlijks te laten checken, bijvoorbeeld door de Kamer van Koophandel”, adviseert Schuurman.

“Vooral omdat recht dynamisch is.

Er verandert veel in regelgeving en dit heeft uiteraard gevolgen voor de inhoud van de algemene voorwaarden.” Naast juridische helderheid, werkt het goed gebruik van voorwaarden ook positief voor het imago van een bedrijf. “Feitelijk is het een soort visitekaartje, dat samen met je logo, degelijke website en goede bereikbaarheid tot de huisstijl van je onderneming behoort”, aldus Schuurman.

MAAR AAN WELKE regels moet een bedrijf dan voldoen rondom algemene voorwaarden? En wat is het risico als dit niet goed geregeld is? Bij een ‘kleinere’ professionele wederpartij (minder dan 50 werknemers red.) moet het bedrijf de algemene voorwaarden ter hand stellen op de in de wet voorgeschreven wijze. Wordt niet aan deze informatieverplichting voldaan, dan kan de klant de algemene voorwaarden vernietigen, en daarmee laten verdwijnen uit de overeenkomst. De wijze van overdracht varieert al naar gelang er sprake is van een diensten- of een ander type overeenkomst. In het eerste geval is zij, als gevolg van de implementatie van de Dienstenrichtlijn, minder streng.

EN BIJ DE kleinere professionele

wederpartijen mogen de algemene voorwaarden niet onredelijk zijn.

“Het is toegestaan om in de algemene voorwaarden van de wet af te wijken door de klant bijvoorbeeld aanvullende verplichtingen op te leggen”, vult Pavillon aan.

“Maar zo mag die afwijking niet onredelijk bezwarend zijn, want ook dan bestaat het risico dat het onredelijke beding voorgoed uit de overeenkomst wordt geschrapt door de rechter.” Een minder vergaande sanctie, wanneer de toepassing van een algemene voorwaarde niet redelijk is, is de uitschakeling in een specifiek geval. Deze sanctie is overigens de enige die open staat voor grote professionele wederpartijen en zij wordt niet snel toegepast.

DE RELATIE TUSSEN ondernemers en algemene voorwaarden is in de praktijk niet altijd een heel goede.

Zelf in het geval dat ondernemers wél algemene voorwaarden hebben, gaat het vaak mis. Het blijft dus uitermate belangrijk om vooraleer een overeenkomst gesloten wordt, duidelijk de voorwaarden te bespreken. Je zult zien, je zult je heel wat ellende besparen achteraf.

DIGITALISERING ACTUEEL

Zomaar digitaal

Alles gebeurt online tegenwoordig. Cloud, big data, BYOD en MDM. Het zijn steeds normalere termen in een wereld waarin iedereen online is. Altijd. En overal. Maar wat brengt dit recht van digitalisering nog meer met zich mee, behalve de voordelen van een always connected online community?

TEKST SUSAN MOONEN

D

atalekken beslaan een ongelooflijk breed gebied dat binnen het managementteam van menig bedrijf volop onder de aandacht is. Zeker nu de nieuwe meldplicht datalekken, die op 1 januari 2016 is geïntroduceerd, in toenemende mate serieuze gevolgen gevolgen kan laten zien. Het eerste half jaar, waarin coulant werd omgegaan met het berispen in de vorm van boetes, ligt nu achter ons.

Organisaties zetten namelijk meer en meer in op een policy management system.

Dat geeft direct grip op en inzicht in wie er wanneer, op welke locatie en met welk device actief is. “Zo is het inmiddels pure noodzaak om continu op de hoogte te zijn van wie er verbinding maakt met je netwerk. Zijn dit bijvoorbeeld wel je medewerkers?

Of een kwaadwillende van buitenaf ?” vertelt Mirjam Rademaker, oprichter en eigenaar van Sourceware, gespecialiseerd in mobility-oplossingen.

lastig gegeven. De gebruiker is immers niet continu te controleren. Juist daarom is goede voorlichting over de do’s en don’ts van het beleid in hoge mate bepalend voor het ontstaan van

VANUIT DIE VISIE is het daarom ook uiterst

IN HET GEVAL van BYOD of voluit bring

belangrijk BYOD-devices te controleren nog vóórdat ze verbinding maken met het netwerk. “Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om te weten of er geen schadelijke software, zoals malware op het betrokken apparaat is geïnstalleerd”, adviseert Rademaker. “En ook is het wenselijk om je ervan te verzekeren dat de Windowsupdates wel adequaat bijgewerkt worden.” Denk daarnaast ook aan de installatie van een antivirusprogramma, dat bovendien verplicht frequente updates uitvoert. Heb je dit proces niet zuiver in beeld, dan is het zeker niet ondenkbaar dat er, via geïnstalleerde mallware, zomaar delicate bedrijfsdata naar buiten lekt. “Zonder dat je je daar als bedrijf bewust van bent. Serieuze reputatieschade kan het gevolg zijn”, aldus Rademaker.

your own device, is niet het bedrijf eigenaar van het apparaat, maar de gebruiker zelf. Er dient dan een duidelijke afscherming te zijn tussen privé-data op het device en de bedrijfsdata, nog voordat het apparaat überhaupt in bedrijfsmatige zin wordt ingezet. Rademaker: “Data die éénmaal op het BYOD-apparaat staan, vallen buiten de controle van het bedrijf. Soms kiezen bedrijven ervoor om MDM (Mobile Device Management, red.) in te zetten, waardoor bedrijfsdata separaat van privé-data op het apparaat beschikbaar komt en door de ICT-beheerder desgewenst op afstand verwijderd kan worden.

BINNEN DIT HELE proces blijft natuurlijk

de onvoorspelbare factor ‘mens’ een

wil de betrokken medewerker juist dit apparaat inzetten om zakelijk mee te werken. Een tegenstelling is geboren. Maar door implementatie van de juiste tools maakt

Het is inmiddels pure noodzaak om continu op de hoogte te zijn van wie er verbinding maakt met je netwerk - Miriam Rademakers gedegen bewustzijn bij de gebruiker. Niet alleen over de vernieuwde gedragscode, maar ook het daarmee samenhangende juiste gebruik van persoonsgegevens.

EN DAN KOMT de jurisdictie weer om de hoek kijken, want niet elke gebruiker gaat ermee akkoord dat het bedrijf voor zijn gevoel ‘controle’ krijgt over de eigen laptop of de privé-tablet. Toch

het uiteindelijk niet uit of het bedrijfsmiddelen betreft of eigen middelen. Wifi-expert René van der Klis legt uit: “We moeten de security omdraaien en benaderen

vanuit de persoon, locatie, device en meerdere aanvullende authenticatiemethodes vóórdat we toegang tot het bedrijfsnetwerk verlenen.

Denk aan certificaat, gezicht, en biometrische authenticatie gekoppeld aan policy management.”

GROTERE ORGANISATIES STELLEN namelijk

veel informatie beschikbaar op intranet. Daarnaast zetten ze vaak interne campagnes op om het bewustzijn van de medewerkers op peil te brengen en te houden. Van der Klis: “Dat is tevens een valkuil, omdat er vaak al zoveel informatie via intranet wordt gepubliceerd, dat medewerkers door de bomen het bos niet meer zien. Ze zijn niet meer in staat om goed te onderscheiden wat wel van belang is en wat niet.”

IEDEREEN KENT ZE ook wel: de talloze

‘handige’ bestandjes met persoon-

lijke informatie. Denk bijvoorbeeld aan een lijst met kentekennummers van autobezitters met een abonnement voor een parkeergarage of een overzicht met verjaardagen van collega’s al dan niet aangevuld met eetvoorkeuren.

Wie is vegetarisch? Of allergisch voor gluten misschien? “Dat zijn dus persoonlijke gegevens”, aldus van der Klis. “Waar wordt die data opgeslagen en wie heeft er toegang tot deze data? Dat zijn de vragen die spelen bij het recht van digitalisering.”

ELK ZICHZELF RESPECTEREND bedrijf, zal

dus ook over dit specifieke beleidsonderdeel goede voorlichting moeten geven aan haar werknemers, met als doel de inperking van risico’s. Dat geldt ook voor het actief promoten van het verwijderen van overbodige bestanden.

7

8

PROFIELINTERVIEW CHRISTIAAN ALBERDINGK THIJM

FOKUSLEGALSUCCESS.NL

‘Techniek dwingt ons steeds het juridische evenwicht te zoeken’ Hij is een van de pioniers als het gaat om de toepassing van het recht op internet. En wat Christiaan Alberdingk Thijm betreft, heeft hij de juiste richting gekozen. “De digitale samenleving is niet meer weg te denken.”

TEKST WENDY DE LIEFDE

H

et is 1998 als Alberdingk Thijm zich als een van de eersten in Nederland besluit te specialiseren in de toepassing van het recht op internet en andere nieuwe media. Inmiddels houdt hij zich veelal bezig met het recht op privacy, intellectueel eigendomsrecht en vrijheid van meningsuiting en is hij daarnaast docent aan de Universiteit van Amsterdam. Ook bracht de advocaat de roman Het proces van de eeuw uit. Alberdingk Thijm werkt sinds 2013 als partner bij bureau Brandeis voor partijen als Netflix, KPN en eBay.

Wat onderscheidt u van andere advocaten?

“Dat mijn klanten mij weten te vinden, heb ik te danken aan mijn uitgesproken mening. Veel advocaten maakt het niet uit voor wie ze optreden of wat ze bepleiten. Mij wel. Ik vind het belangrijk dat ik volledig achter mijn cliënten kan staan.

Achter hun bedrijf en belangen. Ik hecht veel waarde aan technologische innovatie en vind fundamentele rechten zoals privacy en vrijheid van meningsuiting zwaar wegen. Dat trekt cliënten aan die er net zo over denken. Natuurlijk sluit ik daarmee ook potentiele cliënten uit, maar dat is het gevolg van de keuze die ik heb gemaakt om uitgesproken te zijn.

Als advocaat procedeer ik veel. In de rechtszaal wil ik een eerlijk verhaal kunnen vertellen waar ik volledig achter sta. Ik ben geen hired gun.”

Een van uw vaste klanten is Netflix. Hoe bent u met deze partij in contact gekomen?

BEELD THOMAS SCHURMANS

“Toen het bedrijf het Europese hoofdkantoor in Amsterdam vestigde, ben ik gevraagd het bij te staan op de Nederlandse markt. Voor Netflix breng ik voor de onderneming onder andere belangrijke stakeholders in kaart in Europa en Nederland, maar ben ik ook betrokken bij onderhandelingen met collectieve rechtenorganisaties zoals Buma/Stemra. Ook houd ik me bezig met netneutraliteit. Netflix wil namelijk niet dat er ‘tolwegen’ ontstaan op de digitale snelweg, waarbij je voor de ene soort content als gebruiker wel moet betalen en voor de andere niet. Nederland is het eerste land dat een speciale wet met betrekking tot netneutraliteit in het leven heeft geroepen.”

Welke case is u bijgebleven?

“Dat zijn er meerdere, maar in elk geval die van Marktplaats. Per dag

via een advertentie op Marktplaats.

Stokke verzocht hen de stoelen uit het aanbod te halen via een filter op de afbeeldingen van het product. Een onmogelijk verzoek, gezien de duizenden advertenties die per dag op de site geplaatst worden. Die zaak hebben we uiteindelijk voor Marktplaats gewonnen. Het schepte een belangrijk precedent voor de positie van de platformaanbieder op internet.”

Waarin vindt u uitdagingen?

“Ik richt me vooral op complexe procedures. Op dit moment ben ik als advocaat betrokken bij drie procedures bij het Europese Hof in Luxemburg, die allemaal betrekking hebben op auteursrecht en handhaving daarvan, in een tijd van nieuwe technologieën. Eén zaak heeft te maken met hyperlinken, een ander met e-books en de derde met het blokkeren van websites in het buitenland. Hierbij

De internetadvocatuur blijſt in beweging, dat maakt het zo leuk worden er 350.000 advertenties op de verkoopsite geplaatst. De vraag is in hoeverre Marktplaats daar verantwoordelijk voor is, als aanbieder van het platform. Voor het bedrijf behandelde ik een zaak tegen de Noorse producent van de zogenaamde Tripp Trapp-kinderstoelen, van Stokke. De stoelen werden veel nagemaakt en verkocht door partijen zoals Makro en Hema. Stokke kreeg het meestal via de rechter voor elkaar de namaak uit de handel te krijgen, maar de stoel werd dan jaren later doorverkocht

wordt dus om een uitspraak van de hoogste Europese rechter gevraagd.

Die bepaalt mee de toekomst van het internetrecht. Uitdagender kan het voor een advocaat niet worden.”

Wat houdt het vak nog meer spannend voor u?

“De internetadvocatuur blijft in beweging, dat maakt het zo leuk. De komst van nieuwe spelers op de markt als Uber en Airbnb zorgt dat we constant bezig zijn met het bepalen van de toepassing van het recht op

‘Als een wereldwijd bedrijf als Facebook meer macht krijgt, heeſt da

ADR I NSTITUUT

BEROEPSOPLEIDING TOT ADR SPECIALIST/LEGAL MEDIATOR START 10 OKTOBER 2016 TE AMSTERDAM

Bij het ADR Instituut bent u aan het juiste adres voor hoogwaardige opleidingen en vaardigheidstrainingen voor juristen. Wij leiden u breed op in onderhandelen, mediation en partijbegeleiding. Door de inzet van ADR maken we de weg vrij voor blijvende win-win oplossingen.

Informatie avond 5 september 2016. Kijk voor meer informatie en ons volledige aanbod op www.adrinstituut.nl

BEYOND L AW

#FOKUSLEGALSUCCESS

at grote invloed op onze vrijheid van meningsuiting en democratie.’

CHRISTIAAN ALBERDINGK THIJM PROFIELINTERVIEW

Nederland is het eerste land dat een speciale wet met betrekking tot netneutraliteit in het leven heeſt geroepen ZEEMEERMIN TE BLOOT nieuwe technologieën. De deeleconomie waarin dit soort nieuwe diensten ontstaat, vind ik ontzettend interessant. Er ontstaat een hele nieuwe markt. En daar waar nieuwe partijen toetreden, kunnen andere zich bekneld voelen. Hoe ga je daarmee om?

Dat is niet alleen juridisch interessant, maar ook maatschappelijk.”

En in hoeverre zijn ontwikkelingen als big data van invloed op uw vakgebied?

“Behoorlijk. We krijgen steeds sterkere wetgeving op het gebied van dataprotectie. Hoe zorg je er nou voor dat de privacy gewaarborgd blijft en we de ontwikkelingen op het gebied van big data niet in de weg gaan zitten? Het probleem is dat we daar in Europa heel anders over denken dan in de VS. En ook op het gebied van datalekken spelen er dilemma’s.

Je wilt als onderneming transparant zijn en het je klanten laten weten als je gehackt bent. Tegelijkertijd riskeer je daarmee ook een boete van de toezichthouders van maximaal twintig miljoen euro. Het is de vraag of de wetgever daarmee het juiste incentive heeft gecreëerd om transparant te zijn. Voorlopig worden er nauwelijks lekken gemeld bij de toezichthouder.

Maar niet alleen voor cliënten verandert er veel, ook de advocatuur lift verplicht mee op de huidige technologische ontwikkelingen. Op dit moment loopt het project Kwaliteit en Innovatie Rechtspraak (KEI, red.), dat het procederen digitaal moet maken.

Daarbij buig ik me, samen met een commissie over nieuwe gedragsregels.

En dat is hard nodig, want de huidige stammen nog uit 1992, toen advocaten nog via fax communiceerden.

Tegenwoordig doen we dat via social media en WhatsApp. Dat vraagt om een nieuwe gedragscode.”

Hoe zouden wet- en regelgevers moeten omgaan met nieuwe ontwikkelingen op de markt?

“Mijn advies is: handel niet te snel.

Nieuwe wetgeving is niet altijd de oplossing. Je loopt als wet- en regelgever per definitie achter op veranderingen.

De vraag is hoe je nieuwe technologie kunt accommoderen in de bestaande regelgeving. Daarvoor moet je kijken naar het doel daarvan. Een aparte boordcomputer in een taxi is niet meer nodig als de Uber-app over dezelfde functie beschikt. Laat als wet- en regelgever ruimte over voor innovatie. Dat is de enige manier hoe wij ons in Europa kunnen onderscheiden van andere economieën.”

In januari van dit jaar keek de Deense politica Mette Gjerskov raar op toen een in haar optiek degelijke foto van de welbekende zeemeermin uit Kopenhagen door Facebook werd afgekeurd. Het medium vond het beeld te bloot.

In maart 2015 werden de regels rondom het publiceren van naakt al aangescherpt.

Uiteindelijk bleek dat kunst met bloot wel mag, en dus werd de foto uiteindelijk alsnog goedgekeurd.

Hoe ziet u de toekomst van het internetrecht?

“Ik vind het vooral interessant welke machtspositie nieuwe partijen op de markt krijgen. Kijk naar Facebook.

Wij zijn in Nederland gewend regels opgelegd te krijgen van een wetgever, maar mag Facebook in de toekomst ook gaan bepalen wat wij wel en niet publiceren? Foto’s van de zeemeermin in Kopenhagen zijn onlangs door het medium verwijderd, omdat er een borst op te zien was. Als een wereldwijd bedrijf als Facebook meer macht krijgt, is dat natuurlijk van grote invloed op onze landelijke vrijheid van meningsuiting en democratie. Dat soort zaken kan nog wel eens grote gevolgen voor onze vrijheid hebben. Kortom: de techniek dwingt ons steeds het juridische evenwicht te zoeken.”

NIEUW DIGITAAL RECHTSSYSTEEM

De samenleving digitaliseert.

Hoog tijd dat ook de rechtspraak daarop wordt aangepast. Het programma Kwaliteit en Innovatie rechtspraak (KEI) bouwt aan het nieuwe digitale systeem van de gerechten. Ook moeten burgers en bedrijven 24/7 en vanaf elke locatie digitaal toegang krijgen tot de rechtspraak, via het portaal ‘Mijn Zaak’. Als de Tweede en Eerste kamer de KEI-plannen goedkeuren, kan de nieuwe wetgeving ingevoerd worden.

9

10 ACTUEEL INTELLECTUAL PROPERTY

FOKUSLEGALSUCCESS.NL

Intellectueel eigendom is meer waard dan je denkt ‘Wees je bewust van de rechten die je hebt op je intellectuele eigendom. Op tijd.’ Dat is het devies van experts. Maar wat zijn die rechten? En wat brengt de bescherming van het intellectuele eigendom nog meer met zich mee?

TEKST WENDY DE LIEFDE

H

et is een welbekend scenario: partij A brengt een eigen product op de markt en partij B raakt daardoor zó geïnspireerd, dat hij er een eigen versie van uitbrengt.

Geen probleem als je op tijd je IEstrategie hebt bepaald. Maar ben je daar te laat mee? “Dan sta je vaak al met 1-0 achter”, meent Tjibbe Fokkens, advocaat IE-recht bij advocatenkantoor Nysingh. “Als je te lang wacht met het vastleggen van je IE-rechten, kan het moeilijk of zelfs onmogelijk zijn om alsnog bescherming te krijgen. Probeer dan maar eens je gelijk te halen. Octrooirechten moet je bijvoorbeeld registreren voordat je met je idee de markt op gaat. Ben je daarmee te laat, dan kan je geen monopolie meer krijgen op je uitvinding.”

EN NET DIE monopoliepositie is uiteraard heel waardevol. Al is de drem-

DE AFGELOPEN JAREN is er bovendien

heel wat veranderd in het vakgebied van de experts. Zo heeft de nieuwe Europese regelgeving onder meer tot gevolg dat het IE-recht in Europa steeds meer gelijkgetrokken wordt. Fokkens: “Dat is op zich een goede ontwikkeling, want de verschillen maken het soms lastig om in veel landen tegelijk op te treden tegen een inbreuk. In Duitsland biedt het auteursrecht bijvoorbeeld veel minder bescherming aan gebruiksvoorwerpen dan in Nederland.” Geerts vult aan: “Een ander gevolg van die ontwikkeling is dat het Hof van Justitie de hoogste rechter is geworden. Een lastige job, aangezien er in elk van de 26 landen uit de EU anders wordt gedacht over het IE-recht.”

DAARNAAST BRENGT DE wereldwijde digitalisering nieuwe uitdagingen.

Binnenkort kun je thuis dingen met een 3D-printer uitdraaien. Nu kun je al muziek downloaden, en straks dus ook gebruiksvoorwerpen. “Wat betekent dat voor het IErecht?” vraagt Geerts zich af.

“Hoe passen technologische ontwikkelingen in de bestaande kaders?”

Als je te lang wacht met het vastleggen van je IE-rechten, kan het moeilijk of zelfs onmogelijk zijn om alsnog bescherming te krijgen - Tjibbe Fokkens pel om octrooirechten te registreren soms hoog. “Het vastleggen van je IE-rechten betekent soms namelijk een grote investering, helemaal als je de wereldwijde rechten wilt hebben”, vult Fokkens’ collega Hemke de Weijs aan. “En dat terwijl je nog niet eens zeker weet of je product zal aanslaan.” Toch mag je die registratie niet onderschatten.

Paul Geerts, bijzonder hoogleraar Intellectueel Eigendomsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen en counsel bij bureau Brandeis legt uit: “Als jouw idee nagemaakt kan worden door anderen, verspeel je je gehele bestaansrecht als ondernemer.

En dat kost je helemaal klauwen met geld.” Het kost allemaal wat, maar dan heb je ook wat.

OOK DE OPKOMENDE deeleconomie heeft

invloed op het IE-recht. Wat je ziet is dat er steeds meer wordt samengewerkt tussen partijen.

De Weijs: “Waar ondernemers voorheen bang waren hun geheime kennis te delen, merk je nu vaker dat ze sterker willen worden door krachten te bundelen en dat betekent dan ook het delen van IE-rechten.” En ook in dat geval geldt weer om vooraf duidelijke afspraken te maken om misverstanden te voorkomen.

Geerts: “Kijk, je voorkomt niet dat je werk nagemaakt wordt.

Maar het op tijd vastleggen van je intellectuele eigendomsrechten biedt je in elk geval alle bescherming die je nodig hebt.”

Intellectueel Eigendom hoort geen achilleshiel te zijn Time to market

DeltaPatents wijst u de weg

Er zijn heel wat hobbels te nemen om uw innovaties op de markt te brengen: technische problemen oplossen, financiering vinden, condities afspreken met zakenrelaties, fabrikanten zoeken, en marketingstrategieën bepalen. Het bespreken van Intellectueel Eigendom (IE) wordt vaak uitgesteld totdat succes is gegarandeerd, of tot een conflict onstaat. Maar dan is het vaak te laat om uw USP te beschermen, en moet u wellicht grote ‘last-minute’ wijzigingen aan uw ontwerp & branding aanbrengen. Zelfs het compenseren van houders van bestaande rechten kan nodig zijn.

Vertel ons over uw innovaties en onderneming - wij verbeteren uw huidige positie en spijkeren uw IE-kennis bij om doordachte beslissingen te kunnen nemen. We stellen de aanvragen op, dienen ze in en zorgen voor de verlening, en vallen andermans rechten aan. We werken graag met complexe en ingewikkelde zaken, en schromen nooit om u te adviseren een zaak niet door te zetten. We zijn makkelijk in de omgang en flexibel in onze dienstverlening. Onze specialisten in Eindhoven & Leiden begrijpen de behoeften van start-ups, MKB, multinationals en universiteiten. We zijn trots op onze toonaangevende opleidingen voor octrooigemachtigden & IE-administrateurs, en verzorgen een heel scala aan IE-cursussen voor managers & coördinatoren.

IE is nuttig vanaf het begin IE-rechten maken ideeën tastbaar en eigendom van uw bedrijf. Ze voegen waarde toe en voorkomen het verlies van waardevolle ideeën, waardoor de kans op investering en subsidie toeneemt. Ze kunnen overgedragen of gelicenseerd worden als onderdeel van schikkingen of joint-development overeenkomsten. Ze worden gebruikt om ideeën vast te leggen vóór het bespreken met mogelijke samenwerkingspartners. Het gebruik voor promotionele doeleinden helpt merkloyaliteit en een reputatie van innovatie op te bouwen.

Indien nodig, kunnen ze gehandhaafd worden om te voorkomen dat een concurrent of ex-medewerker oneerlijk voordeel verkrijgt.

Kies de rechten die nodig zijn Patenten (octrooien) beschermen uitvindingen die tot stand komen wanneer technische problemen op het gebied van software, werktuigbouw, elektrotechniek, chemie of life sciences worden opgelost. Merken zorgen dat klanten producten en diensten kunnen herleiden naar uw bedrijf als merkeigenaar. Modellen beschermen de esthetiek van producten en ondersteunen uw merkherkenning. Innovatieve werkwijzes kunnen bedrijfsgeheimen zijn, maar ze dienen vastgelegd te worden met niet-openbare registraties.

Auteursrecht op software, handboeken en het productuiterlijk wordt ook versterkt door dergelijke registraties.

meer informatie? www.deltapatents.com

telefoon 040 293 88 00

ONS VERTAALTEAM STAAT VOOR U KLAAR

Juridisch vertalen, een vak apart!

direct met uw vertaalopdracht aan de slag te gaan en ook binnen korte deadlines de juiste kwaliteit te leveren.

Er zijn genoeg redenen te bedenken waarom u ’s avonds om 21.00 uur een juridisch vertaalbureau nodig heeft.

JMS Textservice is altijd bereikbaar en beschikbaar om

Zo wordt uw deadline onze zorg.

T 0299-351851 | E info@jmstext.nl | W www.jmstext.nl

12 EXPERTPANEL PRIVACY

FOKUSLEGALSUCCESS.NL

Meldplicht datalekken: hoe zit dat nu?

Privacy: er is veel over te doen. Zeker nu sinds 1 januari de nieuwe meldplicht datalekken actief is. Hoe ga je binnen jouw organisatie om met deze wettelijke plicht? Zijn de relevante risico’s al in beeld?

TEKST SUSAN MOONEN

EVERT DE PENDER CEO, PRIVACYPERFECT

SIKKE KINGMA ADVOCAAT BIJ PELS RIJCKEN & DROOGLEEVER FORTUIJN ADVOCATEN EN NOTARISSEN

OLGA JAVORNIK ZELFSTANDIG PRIVACY OFFICER EN ICT-MANAGER

Wat is essentieel voor bescherming van persoonsgegevens?

“Bescherming van persoonsgegevens is volgens ons afhankelijk van het doorlopen van drie stappen: overzicht, inzicht en omgang. Overzicht heb je nodig om überhaupt te weten wat er in je organisatie aan persoonsgegevens omgaat en wat daar precies mee gebeurt. Inzicht kun je bereiken door een kritische blik te werpen op het gebruik van persoonsgegevens: heb je ze echt nodig? Kan hetzelfde met minder gegevens? Wie heeft er toegang? Omgang geef je vorm vanuit het bereikte inzicht: met behulp van principes als privacy by design en ‘dataminimalisatie’ optimaliseer je je dienstverlening.”

“In alle hoeken van een organisatie moeten alle betrokkenen zich bewust zijn van de gevoeligheid van persoonsgegevens. Niet voor niets stellen wet- en regelgeving strikte voorwaarden aan gegevensbescherming. Als persoonsinformatie niet goed wordt beheerd, kan dit vergaande gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de klanten of personeelsleden. Anno 2016 moeten alle organisaties daarom op een bewuste manier omgaan met de bescherming van persoonsgegevens. Wie dit niet doet, riskeert hoge boetes en reputatieschade.

Andersom werkt het natuurlijk ook: organisaties die hun gegevensbeheer op orde hebben kunnen dat naar buiten uitdragen en zich op die manier profileren als betrouwbare partner.”

“Essentieel voor de bescherming van persoonsgegevens is wetgeving die ervoor zorgt dat organisaties die deze gegevens verwerken, verplicht auditable en accountable zijn. Iedere organisatie die persoonsgegevens verwerkt, is verantwoordelijk voor naleving van de wet en dient dit aan te kunnen tonen, onder andere door het voeren van een privacy-administratie. Een burger heeft het recht om de persoonsgegevens die over hem zijn verzameld, in te zien, te weten voor welke doeleinden de persoonsgegevens worden verwerkt, hoe lang zij worden bewaard... Burgers moeten zich bewust zijn van de risico’s, regels, waarborgen en rechten in verband met de verwerking van hun persoonsgegevens.”

Op welke manier handel je tegen datalekken?

“De Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming (Engelse afkorting: GDPR, red.) die recent is gepubliceerd, verplicht organisaties eerdergenoemde principes te gebruiken bij de inrichting van hun ‘privacylandschap’. Deze Verordening verplicht de meeste organisaties bovendien om een ‘boekhouding’ bij te houden van alles wat er met persoonsgegevens gebeurt. Voor datalekken geldt een soortgelijke verplichting én een meldingsplicht richting de toezichthouder en soms ook richting je klanten.”

“Bij datalekken wordt vaak gedacht aan het hacken van een computersysteem. Maar het is ook een datalek als een werknemer een onbeveiligde laptop verliest of als in een digitale nieuwsbrief per ongeluk de e-mailadressen zichtbaar zijn van alle geadresseerden. Datalekken kunnen ontstaan door onvoldoende beveiliging, maar komen vaker voort uit menselijke fouten. Om de impact van een datalek te beperken is het zaak je organisatie adequaat in te richten. Bij een lek moet er direct geëscaleerd worden naar het juiste niveau om de juiste maatregelen te treffen. Sinds 1 januari 2016 moeten ernstige datalekken binnen 72 uur na ontdekking worden gemeld aan de Autoriteit Persoonsgegevens.”

“Een veel voorkomend misverstand is dat een datalek op zichzelf een boete oplevert. Het ligt genuanceerder: geen of te weinig maatregelen nemen om een datalek te voorkomen of op tijd te melden kan een forse boete opleveren. Zodra een datalek zich voordoet, is er altijd een meldplicht aan de Autoriteit Persoonsgegevens. Indien de inbreuk zelf kan leiden tot nadelige gevolgen voor de betrokkenen, moeten zij ook geïnformeerd worden. Tegelijkertijd moet het opsporen en het herstellen van het datalek worden aangepakt. Vervolgens moeten er waarschijnlijk ook nog aanvullende maatregelen genomen worden op technisch en organisatorisch gebied en/of met betrekking tot het proces rond een datalek.”

“Onze software is bedoeld om de eerste twee genoemde stappen te ondersteunen. Dat blijkt vaak een serieuze uitdaging. Niet zo gek als je bedenkt hoeveel systemen er zijn en hoe divers het gebruik van persoonsgegevens is. Wie staat er bij stil dat het versturen van een brief al een handeling is die onder het bereik van privacywetgeving valt? Voor dergelijke inventarisaties kunnen organisaties een beroep doen op privacyconsultants. Met de komst van de Algemene Verordening Gegevensbescherming is een groot aantal nieuwe rechten en verplichtingen van toepassing. Wij raden alle organisaties aan om zo snel mogelijk te beginnen met nadenken over de betekenis hiervan voor hun bedrijfsvoering.”

“We zorgen dat onze cliënten weten wat er qua privacy op ze afkomt en helpen ze met de implementatie van verplichte stappen. Wij zorgen ervoor dat het gegevensbeheer voldoet aan alle geldende wet- en regelgeving. Zo gaat binnen twee jaar de Europese Privacyverordening in, die op belangrijke punten afwijkt van de huidige regelgeving. Veel organisaties moeten een functionaris gegevensbescherming aanstellen en de nieuwe regels implementeren. Twee jaar klinkt lang, toch is dit het moment voor de voorbereiding. Veranderen kost immers tijd, en je wilt voorkomen dat je over twee jaar halsoverkop je gegevensbeheer anders moet inrichten.”

“De regelgeving op het gebied van gegevensbescherming vraagt om een multidisciplinaire aanpak. Het aanstellen van een Functionaris Gegevensbescherming (FG) kan organisaties behoeden voor boetes en reputatieschade.

ZPACT, een coöperatieve vereniging van ondernemende professionals, kan prima helpen op zowel juridisch als technisch gebied.”

Wat is de rol van jullie als adviseur daarin?

DIGITALISERING TOEKOMST 13

#FOKUSLEGALSUCCESS

Nederlandse burgers moeten in de toekomst kunnen blijven vertrouwen op een goed functionerende rechtspraak, die mee met de tijd is - Frits Bakker

Rechtspraak via computers

In 20 procent van de asiel- en bewaringszaken wordt sinds ongeveer een jaar op vrijwillige basis digitaal geprocedeerd.

Recent is de vijftienhonderdste digitale zaak aangebracht. Ook de rechtspraak moet dus aan de digitalisering geloven. Een goede evolutie?

TEKST SUSAN MOONEN

D

e digitalisering heeft ons stevig in haar greep. En de rechtspraak hangt er ook aan.

Naast asiel- en bewaringszaken, kan inmiddels ook op het gebied van toezicht digitaal worden gewerkt. Curatoren kunnen tegenwoordig digitaal informatie uitwisselen met alle gerechten.

Voor hen handig en efficiënt en rechters-commissarissen stelt het beter in staat om toezicht te houden. Ook voor de gefailleerden zelf zijn er straks grote voordelen. Het wordt namelijk gemakkelijker te volgen wat er allemaal gebeurt in het faillissement, waardoor de gang van zaken transparanter wordt.

BELANGRIJK DAARBIJ OM op te merken is dat het gaat om digitaal procederen op vrijwillige basis.

Om in alle andere rechtsgebieden digitaal te kunnen procederen, is er eerst een wetgeving nodig die dit juridisch mogelijk maakt.

“Deze wetgeving ligt as we speak ter goedkeuring bij de Eerste Kamer. Zodra de wetgeving is aangenomen voert de rechtspraak digitaal procederen de komende jaren gefaseerd in voor alle rechtsgebieden”, vertelt Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak.

VOOR PROFESSIONELE PARTIJEN, bijvoorbeeld advocaten, zal digitaal procederen vanuit de wet verplicht worden. Burgers kunnen volgens de wet blijven kiezen of ze digitaal willen procederen of op papier. De mondelinge zitting blijft wel hetzelfde als vandaag.

Voor rechtzoekenden blijft het dus mogelijk om persoonlijk hun verhaal aan de rechter te vertellen.

DE GENOEMDE DIGITALISERINGSSLAG maakt

onderdeel uit van een breder moderniseringsprogramma om

rechtspraak nog toegankelijker én sneller te maken. Daardoor sluit ie beter aan op de behoeften van de samenleving. Bakker: “Burgers zijn gewend dat zij nagenoeg alle zaken digitaal kunnen regelen, zoals onder meer hun belastingaangifte en bankzaken. Ze verwachten

terecht van de rechtspraak dat ze ook een rechtszaak digitaal kunnen voeren.”

STRAKS ZULLEN ADVOCATEN en rechtzoekenden van achter hun computer dus een rechtszaak kunnen starten en volgen. En bewijsstukken? Die

worden digitaal aangeleverd.

In de huidige situatie is dit juridisch nog niet mogelijk, wegens gebrek aan wetgeving.

“Uiteraard geldt ook hier de hoogste beveiligingsmaatstaf met als doel het voorkomen van datalekken. De rechtspraak bestaat immers alleen bij de

Burgers zijn gewend dat zij nagenoeg alles digitaal kunnen regelen en verwachten ook dat ze een rechtszaak digitaal kunnen voeren - Frits Bakker

gratie van het vertrouwen dat de burger in ons heeft”, aldus Bakker.

AL DIE DIGITALISERING klinkt heel

mooi, maar heeft uiteraard wel gevolgen voor de tewerkstelling. “Door digitalisering zal een deel van de huidige administratieve werkzaamheden bij de gerechten verdwijnen en daarmee verdwijnen er logischerwijs ook arbeidsplaatsen’, aldus Bakker. “De medewerkers die dit raakt, krijgen wel begeleiding bij het vinden van nieuw werk.” Die verandering van jobinvulling geldt niet alleen voor de rechtspraak, maar ook voor alle andere partijen die bij een rechtszaak zijn betrokken. Denk daarbij aan advocaten en deurwaarders. “Juist daarom kiezen we voor een heel geleidelijke invoering, waarin steeds kleine stappen worden gezet”, vult Annelies van Knippenbergh, verantwoordelijk voor de externe communicatie, haar collega aan.

OP DIT MOMENT is de Nederlandse burger best tevreden over de rechtspraak. Dat blijkt uit een onderzoek dat het Sociaal en Cultureel Planbureau elk kwartaal uitvoert. Met een vertrouwenscijfer van 70 procent scoort Nederland wereldwijd in de top 10. Alleen de Scandinavische landen zijn ons hierin de baas. Bakker: “Nederlandse burgers moeten ook in de toekomst kunnen blijven vertrouwen op een goed functionerende rechtspraak, die mee met de tijd is.” Nunc aut numquam (nu of nooit, red.), zouden we voorzichtig, maar vooral vooruitstrevend durven stellen. “We moeten én willen met onze tijd meegaan.”

14 CHRONCILE DIANNE KROEZEN

FOKUSLEGALSUCCESS.NL

‘Advocaten worden specialisten’ De rol van de advocaat is niet meer dezelfde als pakweg 20 jaar geleden. De rol van de advocaat verschuift meer en meer naar die van een specialist. Zeker in het Familie- en Scheidingsrecht.

TEKST DIANNE KROEZEN, VOORZITTER VAN HET BESTUUR VAN DE VERENIGING FAMILIERECHT ADVOCATEN EN SCHEIDINGSMEDIATORS (VFAS)

D

e laatste jaren zijn advocaten steeds meer specialist geworden door de toename van wetgeving en van de complexiteit daarvan.

Deze ontwikkeling leidde in 2003, na de fusie van een familierechtadvocatenvereniging en mediatorsvereniging, ontstaan in de jaren ’90, tot onze huidige vereniging van Familierechtadvocaten Scheidingsmediators (vFAS).

OMDAT SCHEIDINGEN VRIJWEL altijd

complex zijn door de combinatie van het juridische en emotionele, zijn mediationvaardigheden naast actuele juridische en financiële kennis onmisbaar.

Daarom zijn voldoende vlieguren op het scheidingsgebied en een opleidingstraject van drie jaar bij ons opleidingsinstituut IMFO verplicht voor onze leden.

WIJ ZIEN HET als in het belang van

onze cliënten en hun gezinnen, maar ook als onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om te werken aan het voorkomen van conflicten en het stimuleren van duurzame oplossingen. Onze maatschappij en economie ondervinden daarmee minder schade van (echt)scheidingen.

Het is in mijn ogen slechts een kwestie van tijd dat we geheel digitaal zullen kunnen scheiden

KIJK IK NAAR de toekomst, dan komen

we door digitalisering steeds verder te staan van de vroegere vorm van geschillenbeslechting. Het ziet ernaar uit dat scheiden zonder rechter in de toekomst mogelijk wordt. Het is in mijn ogen slechts een kwestie van tijd dat we geheel digitaal zullen kunnen scheiden. Je ziet dat nu zelfs al.

HELAAS MOETEN WE daarbij steeds vaker ondeskundig opgemaakte regelingen herstellen voor de betrokkenen, die eerder gekozen hadden voor een snelle, goedkope oplossing via een digitale ‘scheidingstool’. Om voldoende waarborgen voor kwaliteit te kunnen blijven bieden, zijn de specialisten daarom onontbeerlijk.

Je kunt blijven vertrouwen op onze kwaliteiten, zoals kennis, vaardigheden en attitude.

DAT MOETEN DE kernkwaliteiten zijn die een advocaat in het hedendaagse en toekomstige scheidingsrecht moet beheersen. Deze advocaat laat zich ondersteunen door technologische en innovatieve ontwikkeling, maar niet vervangen. Door multidisciplinair samenwerken met fiscalisten, accountants, psychologen en orthopedagogen, die eenzelfde niveau aan kennis beheersen, gericht op scheidingen, werken we mee aan een betere wereld voor iedereen.

LEES MEER ONLINE OP

#FOKUSLEGALSUCCESS

LEGAL SUCCESS

Hoe vind ik mijn bewijs in een terabyte aan data?

Goeie vraag.

®

De omvang van een terabyte is vergelijkbaar met de informatiehoeveelheid van een universiteitsbibliotheek. Als het bewijs bestaat, dan vinden wij dat met behulp van onze state of the art apparatuur, e-discovery software en de beste forensisch onderzoekers. Ook als het om zeer grote hoeveelheden data gaat.

Onze forensische IT specialisten werken altijd in het kader van (complexe) juridische procedures. Met respect voor de zaak, het recht en de ‘chain of custody’, stellen wij data veilig, ontrafelen die data voor u en maken die data voor u beschikbaar en doorzoekbaar.

Zodat u zich vervolgens op uw gelijk kunt concentreren.

Meer weten over het antwoord op deze goeie vraag? Bel met onze forensische experts Mark Hoekstra op 088 676 94 33 of Peter Schimmel op 088 676 94 17.

(c) 2016 Grant Thornton Forensic & Investigation Services B.V. Alle rechten voorbehouden.

20028

Accountancy • Belastingen • Advies

Juridisch talent nodig?

Talent op de juiste positie leidt tot geluk!

Dat geloof drijft ons om iedere dag het allerbeste uit onszelf te halen bij het verbinden van talent aan passende opdrachten, projecten en posities. Zowel voor vast als ad interim.

Onze aanpak is persoonlijk, zorgvuldig en adequaat. Vanuit een natuurlijke nieuwsgierigheid gaan wij bij opdrachtgevers op zoek naar de achterliggende vraag om klanten zo goed mogelijk te kunnen bedienen.

Uw zorg over een tekort aan (tijdelijke) juridische kennis en kunde nemen wij graag uit handen. Onze Interim Legal Counsels zijn opgeleid op het hoogste niveau, werkzaam geweest bij topadvocatenkantoren en speciaal geselecteerd op vaardigheden om in het bedrijfsleven succesvol te zijn. Daarnaast bemiddelen we specialisten uit ons landelijke netwerk van zzp’ers. Ook voor een werving & selectietraject gaan onze consultants voor u aan de slag.

Advies en praktische oplossingen

Kennismaken?

DPA Legal bemiddelt (senior) legal counsels, general counsels, advocaten en kandidaatnotarissen. Ook adviseren wij u graag over de aanleg van een flexibele schil.

Neem contact op met Diederik Gelauff, Business Unit Manager van DPA Legal en DPA Legal Services.

DPA Legal Services bemiddelt junior legal counsels, paralegals en legal assistants.

Improving your performance

m +31 (0)646 59 2571 diederik.gelauff@dpa.nl www.dpa.nl/legal www.dpa.nl/legalservices