Juli 2023 – S-Plus tijdschrift

Zin en onzin van Luister naar boeken met Belangrijk om bij

Colofon

S-Plus Mag

Driemaandelijks ledenmagazine van S-Plus vzw

April 2023

Redactie: Gertie Brouwers, Charlotte Brys, Eliane Cougé, Nathalie Daems, Aline De Meyer, Leona Detiège, Fien Dewancker, Wim Distelmans, Herman Hombroek, Corry Maes, Liliana Nikolova, Melissa Tihange, Steven Vanden Broucke, Sanne Van de Velde, Sarah Van Humbeeck

Vormgeving: artoos group

Druk: Bredero Graphics

Eindredactie

Sarah Van Humbeeck en Melissa Tihange

Verantwoordelijke uitgever

Corry Maes I vzw S-Plus

Sint-Jansstraat 32-38 I 1000 Brussel

Secretariaat

Sint-Jansstraat 32 I 1000 Brussel

T 02 515 02 23

E info@s-plusvzw.be

W www.s-plusvzw.be

Ondernemingsnummer 0409 572 206

Beste vrienden,

S-Plus bereidt onze memoranda naar de verkiezingen van 2024 voor. Het is nodig dat wij de vragen en eisen van onze senioren, zowel naar het federale als naar het Vlaamse niveau, tijdig kunnen voorleggen aan de politieke partijen.

En belangstelling voor de maatschappelijke- en politieke problemen in ons land is er zeker bij onze leden. Dit was o.a. duidelijk tijdens de druk bijgewoonde studiedagen die S-Plus, Vooruit en ABVV -senioren organiseerden in Leuven en in Gent. Wij kijken dan ook uit naar de volgende bijeenkomst begin oktober in Limburg.

In dit nummer kan je kennis maken met het nieuwe boek van Ann Peuteman: ‘Rebels. Het verzet van 75-plussers’. Ze vertelt over de hindernissen waar 65-plussers tegenaan lopen bij het ouder worden. Een aantal vooroordelen blijft overeind omdat ze telkens herhaald worden. Het beeld dat oude mensen vooral met rust gelaten willen worden is er hier één van.

In haar boek en in de documentaire die ze maakte, gaat ze tegen dat beeld in. Het merendeel van de geïnterviewde mensen geeft aan dat ze het verschrikkelijk vinden dat hun mening over wezenlijke dingen haast nooit meer wordt gevraagd. Er wordt hen gevraagd of ze pijn hebben, of ze genoeg eten hebben … maar hun mening over de wereldproblemen telt nog amper. Meer en meer ouderen wensen de regie over hun leven zoveel mogelijk zelf in handen te houden. Maar ook in de bewonersraad van woonzorgcentra beperkt de inspraak zich vaak tot het weekmenu en de activiteiten.

Solidaris startte een petitie om transparante en rechtvaardige prijzen voor geneesmiddelen te eisen. Bart Demyttenaere stelt in zijn interview voorop dat de farmaceutische bedrijven heel hoge prijzen aanrekenen voor innovatieve en nieuwe medicatie. Prijzen die niet meer overeenkomen met de kosten voor ontwikkeling, productie en marketing. Er ontbreekt een duidelijk kader om de prijszetting te controleren. Daarom pleit Solidaris voor het ‘kost-Plus model’, voor een gerechtvaardigde prijs waar kosten voor onderzoek en ontwikkeling inzitten, maar overwinsten vermeden worden.

Wij roepen jullie dan ook op om de petitie mee te steunen!

En heel belangrijk tijdens deze zomermaanden, lees het artikel over ‘zin en onzin van zonnecrème’. Onze huid goed beschermen is een must!

Meer en meer ouderen

Leona Detiège Voorzitter S-Plus

wensen de regie over hun leven zoveel mogelijk zelf in handen te houden

‘Ik wil met mijn papieren in orde zijn’: de voorafgaande wilsverklaring euthanasie

In het aprilnummer van S-Plus Mag werd nog eens benadrukt dat je de voorafgaande wilsverklaring euthanasie en alle andere wilsverklaringen kan terugvinden in LEIFplan. Dit is gratis beschikbaar bij de apotheker of de regionale LEIFpunten. Indien je over jouw levenseinde de eigen regie wilt houden, stel je best een wilsverklaring euthanasie op (én ook een negatieve wilsverklaring: zie vorige S-Plus Mag). Rond de voorafgaande wilsverklaring euthanasie bestaat echter nog heel wat verwarring.

Schriftelijk verzoek

De wilsverklaring wordt immers nog dikwijls foutief verwisseld met het ‘schriftelijk’ verzoek’ om euthanasie. Wanneer iemand ongeneeslijk ziek is en ondraaglijk lijdt en omwille hiervan nù om euthanasie verzoekt, moet de behandelend arts – indien hij bereid is om de euthanasie uit te voeren – nagaan of de patiënt aan de wettelijke voorwaarden voldoet. Bovendien vereist de euthanasiewet dat de patiënt, die met zijn volle verstand om euthanasie verzoekt, dit ook nog eens schriftelijk bevestigt. Dit zogenaamd ‘schriftelijk verzoek’ van een actuele vraag naar euthanasie mag op gelijk welk stuk papier – zelfs op een bierviltjeworden geschreven. Het schriftelijk verzoek moet minstens de volgende formulering bevatten: ‘Ik, voornaam + naam, wil euthanasie’, gevolgd door handtekening en de datum dat het verzoek werd opgetekend. Wanneer de patiënt nog wel wilsbekwaam is, maar om technische redenenverlamming, zwakte, blindheid,

De wilsverklaring wordt nog dikwijls foutief verwisseld met het 'schriftelijk' verzoek om euthanasie

analfabetisme - het schriftelijk verzoek niet zelf kan schrijven, mag gelijk welke meerderjarige persoon, die geen materieel belang heeft bij het overlijden (bv. geen erfgenaam), het in zijn plaats doen. De (technische) reden waarom de patiënt het niet zelf heeft opgeschreven moet worden vermeld, evenals de naam van de behandelend arts die bovendien aanwezig moet zijn tijdens het optekenen. Het motief van het euthanasieverzoek moet echter niet worden vermeld. Dat wordt immers door de arts in het medisch dossier bijgehouden.

Wettelijk bepaald standaarddocument

In tegenstelling met het ‘schriftelijk verzoek’ moet voor de voorafgaande wilsverklaring euthanasie een wettelijk bepaald standaarddocument worden gebruikt. Zoals reeds gezegd bevindt deze wettelijke wilsverklaring zich in het LEIFplan. Het gebeurt echter nog te vaak dat mensen een wilsver-

klaring euthanasie gebruiken die niet beantwoordt aan de wettelijke vereiste. De teleurstelling blijkt groot wanneer ze hun ‘onwettelijke’ wilsverklaring willen laten registreren op de gemeente en deze niet wordt aanvaard. Voor alle duidelijkheid: de voorafgaande wilsverklaring euthanasie kàn worden geregistreerd op de gemeente, maar dit is niet wettelijk verplicht. De wilsverklaring is op zichzelf rechtsgeldig, maar er wordt wel aangeraden ze te laten registreren. Bij de wilsverklaring euthanasie moeten twee meerderjarige getuigen mee ondertekenen. Minstens één mag geen materieel (bv. geen erfgenaam) belang hebben bij het overlijden. Ten slotte kunnen (niet verplicht) één of meer meerderjarige vertrouwenspersonen door de patiënt worden aangeduid. Ze brengen later de behandelende arts op de hoogte van het bestaan van deze wilsverklaring.

Voorafgaande wilsverklaring is beperkt

Het grote probleem blijft echter dat velen niet beseffen hoe beperkt de voorafgaande wilsverklaring euthanasie wel is. De meeste mensen denken, wanneer ze zelf niet meer om euthanasie kunnen vragen, dat het dan sowieso mogelijk blijft via hun voorafgaand opgestelde wilsverklaring. Hierbij wordt vaak gedacht aan dementie. De wet laat dit echter niet toe. Volgens de euthanasiewet kan je enkel euthanasie krijgen op basis van een voorafgaande wilsverklaring wanneer je in onomkeerbaar coma ligt. Het kan dus niet in andere omstandigheden van permanente wilsonbekwaamheid zoals door dementie, na een hersenbloeding, een hersentumor enzovoort.

Bij dementie kan het nog wel wanneer men het ‘te vroeg’ vraagt en dus nog genoeg wilsbekwaam is om het zélf te vragen en met een ‘schriftelijk verzoek’ te bevestigen. Dit was het geval bij de spraakmakende euthanasie van Hugo Claus. Maar wanneer de wilsonbekwaamheid plots is opgetreden, zoals na een hersenbloeding, heb je zelfs de kans niet om de euthanasie vooraf (‘te vroeg’) te laten uitvoeren. Het blijft absurd dat je via een voorafgaande negatieve wilsverklaring (zie aprilnummer van S-Plus Mag) kunstmatige sondevoeding kan weigeren - dit is zelfs afdwingbaar - wanneer je door dementie niet meer in staat bent zelfstandig te eten en te drinken, maar op hetzelfde moment geen euthanasie kan krijgen. In beide gevallen overlijd je namelijk.

Op de website van LEIF (www.leif.be) loopt een petitie om het parlement te vragen eindelijk eens democratisch over deze absurditeit te willen discuteren. Momenteel hebben méér dan 87 000 Vlamingen en Brusselaars deze ondertekend. Ondanks dat komt het nog steeds niet op de politieke agenda. Vivaldi heeft zich immers geëngageerd over ethische dossiers enkel in consensus te beslissen. Dit was de pasmunt om cd&v in de federale regering te krijgen.

Oproep naar vragen

Wim Distelmans is een Belgisch oncoloog, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel en voorvechter in België voor de erkenning van palliatieve zorg en voor de mogelijkheid om euthanasie te kunnen laten uitvoeren.

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen? Bezorg ze ons en wij leggen ze voor aan Prof. Dr. Distelmans. Je kan je vraag stellen via info@s-plusvzw.be of via 02 515 02 23.

Sinds de wetswijziging van 2 april 2020 moet de wilsverklaring niet meer om de 5 jaar worden vernieuwd. Wanneer de wilsverklaring dateert van voor 2 april 2020, valt ze nog onder het oude rechtsstelsel en moet ze nog éénmaal worden hernieuwd. Wanneer de wilsverklaring nadien werd opgesteld blijft ze onbeperkt geldig.

Ten slotte denken ook nog velen dat ‘alles in orde’ is, wanneer ze hun voorafgaande wilsverklaring euthanasie hebben laten registreren op de gemeente. Ze menen foutief dat ze vanaf dat moment om het even wanneer euthanasie kunnen krijgen. Ze beseffen blijkbaar niet dat wanneer je het zelf nog kan vragen dit enkel via een ‘schriftelijk verzoek’ moet worden bevestigd. Nogmaals: de opgestelde (en eventueel geregistreerde) wilsverklaring euthanasie is immers enkel van toepassing wanneer je later in onomkeerbaar coma bent terecht gekomen. Bovendien denken sommigen ook foutief dat later euthanasie bij dementie wel kan wanneer ze dit bij de notaris hebben laten registreren. Ook dit heeft geen zin vermits de wet het niet toelaat.

Wim Distelmans

LEIFplan

Het LEIFplan bevat alle informatie die je nodig hebt om de juiste beslissingen te kunnen nemen rond het levenseinde. Het is gratis beschikbaar bij de apotheek.

Volgens de euthanasiewet kan je enkel euthanasie krijgen op basis van een voorafgaande

Zin en onzin van

zonnecrème

Moet je smeren als de zon niet schijnt? Is factor 30 voldoende? En kan ik wel nog bruinen met zonnecrème? We spraken met Frederic Vannieuwenborg, mede-oprichter en productontwikkelaar van Sundo, over de zin en onzin van zonnecrème.

Sundo, de producent van ’s werelds eerste slimme zonnecrème dispenser

Je hebt ze misschien al ergens gezien, de SMOTspots van Sundo. Met hun toestellen verdelen ze gratis zonnecrème met SPF30 of SPF50, zodat mensen zich beter gaan beschermen tegen de schadelijke effecten van de zon. De dispensers staan niet alleen aan de kust, maar ook op plaatsen waar we niet meteen denken aan smeren, zoals speelpleinen, zomerterrasjes, sportvelden en werven. Zo willen ze samen naar een zonveilige toekomst gaan.

Als de zon schijnt, dan genieten we met volle teugen. Net daarom durven we de nadelige effecten van zonlicht wel eens vergeten of negeren. Naast licht en warmte geeft de zon ook UV-straling af. Ons lichaam heeft een bepaalde hoeveelheid UV-licht nodig, bijvoorbeeld om vitamine D aan te maken. Maar te veel straling kan ook slecht zijn voor de huid en verhoogt de kans op verbranding en huidkanker.

Huidkanker is in vele landen een van de meest voorkomende kankers. Hoewel we allemaal wel weten dat we de zon rond de middaguren moeten mijden, schaduw moeten opzoeken en aangepaste kledij moeten dragen om de schade te beperken, doen we vaak net het omgekeerde; met zo min mogelijk textiel om het lijf vertoe-

Huidkanker is in vele landen een van de meest voorkomende kankers

Ook bewolking is geen betrouwbare indicator voor UV-straling. Afhankelijk van het type en concentratie heeft bewolking veelal een reducerend effect op UV-straling. Maar in sommige gevallen kan bewolking (bvb. verspreide bewolking) net het omgekeerde effect hebben en plaatselijk de UV-straling verhogen. Check daarom altijd de UV-index om te bepalen of insmeren nodig is (vanaf UVindex 3 of meer) of niet.

ven in de zon. Op die momenten is zonnecrème, als we ze goed gebruiken, een laatste reddingsboei voor onbelemmerd en beschermd te genieten in de zon.

Als de zon niet schijnt of als ik in de schaduw zit, dan moet ik me niet insmeren Niet correct. UV-straling kunnen we niet zien of voelen, dus we kunnen ook niet oordelen in welke mate UV-straling aanwezig is. Afhankelijk van het grondoppervlak kan UV-straling ook gereflecteerd worden, denk aan water, sneeuw of zand. Ook het type van je parasol (kleur, dichtheid van de weving) bepaalt hoe gemakkelijk UV erdoorheen gaat, hetzelfde geldt voor het bladerdak van een boom. Dus al zit je onder een parasol of boom, je kan nog steeds verbranden.

Waterbestendige zonnecrème hoef je maar één keer per dag op te smeren Dit is niet correct. Waterbestendige zonnecrème bevat ingrediënten die ervoor zorgen dat het product minder snel afspoelt van de huid. Dus na contact met water of hevig zweten blijft de bescherming beter zitten. Maar na verloop van tijd zullen de beschermende filters even goed in werking verminderen door verdunning en beweging. Ook voor waterbestendige zonnecrèmes geldt eigenlijk het advies: frequent opnieuw aanbrengen.

Zonnecrème houdt veroudering van de huid tegen

Correct. Zonnecrème is het beste middel tegen veroudering. 90 % van de huidveroudering, denk aan rimpels en pigmentvlekken, is te wijten aan de effecten van UVa-straling. Kies daarom voor een zonnecrème die ook UVa-filters bevat.

Zonnecrème houdt de aanmaak van vitamine D tegen Vitamine D hebben we nodig voor botopbouw en een tekort ervan wordt ook in verband gebracht met andere ziektes zoals de werking van ons immuun-

systeem, dementie, diabetes en hart- en vaatziekten. Zonlicht is onze voornaamste bron van vitamine D. Onze huid heeft namelijk UVb-straling nodig om vitamine D aan te maken. Wanneer we dat licht gaan blokkeren met zonnecrème wordt er minder vitamine D aangemaakt. De uitspraak is dus waar, maar heeft een belangrijke kanttekening. Meerdere onderzoeken toonden al aan dat gebruik van zonnecrème niet leidt tot een tekort aan vitamine D. Langdurig onbeschermde blootstelling aan zonlicht is dus geen goed advies in geval van vitamine D tekort. In dat geval zijn supplementen en voeding, rijk aan vitamine D, betere oplossingen.

Een hogere SPF betekent dat de zonnecrème veiliger is De Sun Protection Factor (SPF) is een maat voor hoe goed een zonnecrème je beschermt tegen de schadelijke effecten van UVb-straling. Om er zeker van te zijn dat de zonnecrème ook bescherming biedt tegen UVastraling, dien je het omcirkelde UVa-sysmbool terug te vinden op de verpakking.

Maar belangrijker dan een hoge SPF-waarde, is het goed aanbrengen van de zonnecrème. De vermelde beschermingsfactor wordt immers maar bereikt bij het rijkelijk en frequent aanbrengen van zonnecrème. Daar wringt het schoentje helaas te vaak. Om goed te beschermen wordt 2 milligram per vierkante centimeter

huid aangeraden, dit vertaalt zich tot een halve theelepel voor het gezicht en 6,5 eetlepels voor een volledige persoon. Dit is veel, zeker als je dat dan nog eens frequent dient te herhalen omdat de aangebrachte bescherming na verloop van tijd afneemt van het type filter, weggevaagd geraakt door dagdagelijkse bewegingen en als je veel gezweet of gezwommen hebt. Het is niet onlogisch dat er te weinig gesmeerd wordt, maar het effect van de bescherming neemt hierdoor wel snel af. Frequent smeren van een hogere SPF is daarom aan te raden, want zelfs bij normaal smeergedrag is er dan nog een degelijke mate bescherming.

Als mijn dagcrème al SPF15 bevat, heb ik een minder hoge factor van zonnecrème nodig Het is goed dat er UV-filters verwerkt worden in gelaatsverzorgingsproducten, ons gezicht is immers het meest blootgesteld

aan zonlicht. In wintermaanden kan dit volstaan, maar bij weersomstandigheden met hogere UV-straling kan het ook een vals gevoel van veiligheid creëren. Dagcrèmes worden typisch maar een keer per dag aangebracht en bieden vaak geen hoge bescherming. Voor een volwaardige bescherming is een goede, dikke laag nodig die af en toe opnieuw dient aangebracht te worden. Om die redenen krijgt gebruik van een volwaardige zonnecrème toch de voorkeur.

Als ik mij insmeer, dan krijg ik geen bruine kleur

Dit is niet correct. Geen enkele zonnecrème kan 100 % UV-stralen blokkeren. De huid zal nog steeds bruinen, maar trager. Maar vergeet niet dat een gebruinde huid een natuurlijk reactie- en afweermechanisme is. Dus een bruine huid is een reeds beschadigde huid.

Sanne Van de Velde

Al zit je onder een parasol of boom, je kan nog steedsverbranden

PENSIOENEN

Pensioen

in het zonnige zuiden

Velen dromen ervan om na hun pensioen te verhuizen naar zonnigere oorden. Soms

blijft het bij dromen, maar soms wordt die droom ook werkelijkheid. Maar welke invloed heeft dat op je pensioen?

Heb ik recht op mijn Belgisch pensioen als ik in het buitenland woon?

1) Ontvang je een ambtenarenpensioen? Dan is dit pensioen overal ter wereld betaalbaar, ongeacht je nationaliteit.

2) Ontvang je een werknemersof zelfstandigenpensioen?

Dan kan je je pensioen ontvangen in de meeste landen. Zie onderstaande tabel (bron: FPD)

Op welke manier kan ik mijn pensioen ontvangen in het buitenland?

Ben je Belg, onderdaan van een land van de Europese Economische Ruimte (EER), het Verenigd Koninkrijk of Zwitserland, staatloze of UNO-vluchteling?

In dat geval kan je pensioen uitbetaald worden:

• per overschrijving:

- op een rekening geopend in België

- op een rekening geopend in een ander land van de EER

- op een rekening geopend in je land van verblijf

• via een internationaal betaalmiddel op je adres

Op welke manier kan ik mijn bankrekeningnummer aanpassen of een nieuwe rekening doorgeven?

Algemene regel:

Om je pensioen per overschrijving te ontvangen op je bank-

Nationaliteit Pensioen dat je ontvangt van de FPD Kan je dit pensioen in het buitenland ontvangen?

Je bent Belg, staatloze, UNO-vluchteling of bevoorrechte vreemdeling.

Je bent onderdaan van een andere lidstaat van de EER, Verenigd Koninkrijk of Zwitserland.

Je bent onderdaan van een land waarmee België een bilaterale overeenkomst heeft gesloten.

Je bent weduwe of weduwnaar (ongeacht je nationaliteit) van:

• een onderdaan van een lidstaat van de EER, Verenigd Koninkrijk of Zwitserland.

• onderdanen van een land waarmee België een bilaterale overeenkomst heeft gesloten.

S-PLUS - juli-augustus-september 2023

Rust- of overlevingspensioen Ja, in heel de wereld

Rust- en overlevingspensioen Ja, in heel de wereld

Rust- of overlevingspensioen Ja, in heel de wereld

Overlevingspensioen Ja, in heel de wereld

rekening in het buitenland zal de Federale Pensioendienst (FPD) je een formulier bezorgen dat je moet laten invullen door de bankinstelling van het land waar je een rekening geopend hebt.

Rekeningnummer bezorgen of wijzigen: via de Pensioenlijn:

• 1765 vanuit België, +32 78 15 1765 vanuit het buitenland

• per e-mail: overschrijvingen@sfpd.fgov.be

• per brief naar de Federale Pensioendienst in Brussel

Opgepast: Indien het rekeningnummer gewijzigd is, kan je best nog wachten totdat je een eerste betaling hebt ontvangen op je nieuwe rekening alvorens je oude rekening te annuleren. Indien de Federale Pensioendienst dan niet tijdig je rekeningnummer heeft aangepast, mis je toch geen enkele betaling.

Betaaldatums in het buitenland

De datum van de betaling hangt af van het land waar je betaald wordt en van de betaalwijze waarvoor je gekozen hebt:

1) Als je betaald wordt op een Belgische bankrekening, dan zijn het dezelfde betaaldatums dan die voor gepensioneerden die in België wonen.

2) Betaling op een niet-Belgische rekening: de verwerkingstermijn verschilt van bank tot bank en van land tot land.

De datum van betaling van je pensioen hangt af van het land waar je betaald wordt en van de betaalwijze waarvoor je gekozen hebt

Mijn verplichtingen als ik in het buitenland woon:

Als je in het buitenland woont, moet je elke wijziging van je gezinstoestand of fiscale toestand meedelen. Als je in een land woont waarmee de FPD nog geen overeenkomst heeft voor elektronische gegevensuitwisseling, stuurt de FPD je regelmatig een levensbewijs. Om onderbrekingen in de betaling van je pensioen te vermijden, moet je het ingevulde levensbewijs binnen de 30 dagen terugsturen.

Wat moet ik doen met mijn levensbewijs?

Binnen de 30 dagen na ontvangst van het document terugsturen aan de Federale Pensioendienst:

Invullen/aanduiden op de voorzijde: je persoonlijke verbintenissen:

1) elke wijziging in je toestand en

2) dat je alle onterechte betalingen zal terugbetalen indien je alle stappen niet gevolgd hebt

De achterkant van dit document dient ingevuld en ondertekend te worden door de bevoegde buitenlandse overheidsinstelling. Wanneer je dit niet binnen de 30 dagen doet, worden al je betalingen geschorst.

Er zijn 3 voorwaarden om een geldig levensbewijs te hebben:

1) Ondertekend door jezelf en bij een gezinspensioen ook door de huwelijkspartner

2) Je persoonlijke gegevens correct vermelden op de achterkant

3) Ingevuld, ondertekend met vermelding van datum en stempel van de lokale overheidsinstelling

Indien het bewijs niet voldoet aan alle bovenstaande voorwaarden zal de FPD het bewijs weigeren en de betaling van het pensioen schorsen.

Indien de persoon in kwestie niet zelf het bewijs kan ondertekenen, dan kan de FPD ook andere alternatieven aanvaarden.

Welke instantie is bevoegd om mijn bewijs te vervolledigen en officieel in orde te brengen?

De onderstaande lijst bevat de autoriteiten die je levensbewijs kunnen valideren:

• de stad of gemeente waar je woont

• de ambassade (in heel de wereld)

• het consulaat (in heel de wereld)

• de politie (in heel de wereld)

• de vrederechter

• burgemeester in Spanje

• gemeenteraad in Spanje

• gemeentebestuur in Duitsland

• Sociale verzekeringsbank in Nederland

• …

Wie mag het niet officieel in orde maken: de bank, de post, de dokter, een advocaat, een apotheker …

Wat moet ik doen als ik verhuis naar het buitenland ten opzichte van de pensioendienst?

Algemene regel:

Als je verhuist naar het buitenland, moet je stappen ondernemen om je pensioen zonder onderbreking te kunnen blijven ontvangen in het buitenland. Je moet de FPD, 2 maanden vóór vertrek, op de hoogte brengen van de verhuis, via een brief door jou ondertekent.

Wat moet er in de brief staan:

• de datum van vertrek

• nieuw adres

• of je kiest voor een diplomatiek adres

• of je kiest voor een andere betaalwijze.

Daarna stuur je de brief naar de Pensioendienst

Opgelet: niet per telefoon of per mail. Je mag de brief na ondertekening wel inscannen en als bijlage versturen via het contactformulier op de website van de FPD.

Antwerpen: 03 285 44 42

Vlaams-Brabant en Brussel: 02 506 99 17

Limburg: 0492 23 18 75 of pensioen@devoorzorg.be

Oost-Vlaanderen: 09 333 57 90

West-Vlaanderen: 056 230 230 (optie 1)

Herman Hombroek

(On)Betaalbare Geneesmiddelen?

Geneesmiddelen zijn niet meer weg te denken uit onze samenleving. Voor zo wat alles bestaat vandaag wel een pilletje. Dankzij onze sociale zekerheid zijn tal van geneesmiddelen ook betaalbaar, maar toch rijst de vraag of heel dit systeem niet op de helling komt te staan. Daarom spreken we met Bart Demyttenaere, directeur van de studiedienst Solidaris.

Kun je kort even uitleggen wat in feite de rol is van een studiedienst?

Overwinst = Wat de sociale zekerheid vandaag te veel betaalt

Bart: “Wel, wij doen uiteraard studies. Hiervoor hebben we een afdeling onderzoek en ontwikkeling. Maar dat is in feite het kleinere deel van wat we doen. Representatie is ons hoofddoel. Binnen het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIVIZ) vertegenwoordigen wij Solidaris in alle commissies (tandartsen, logopedie, ziekenhuizen, etc.). Wij verdedigen daar de standpunten van Solidaris en nemen het hier op voor onze leden. Het gebeurt dus dat wij soms andere standpunten hebben dan andere mutualiteiten, maar over het algemeen komen we wel tot consensus of een win-winsituatie. Dat betekent dat wij voor een groot stuk het beleid van Solidaris uittekenen, en de koers bepalen. Verder maken we ook bij elke verkiezing een memorandum op, waarin we onze standpunten uitleggen. En natuurlijk ondersteunen we andere diensten met informatie als er vragen komen.”

Betalen we nu te veel voor geneesmiddelen?

Rechtvaardige prijs = Rechtvaardig voor de sociale zekerheid én de farma-bedrijven

Bart: “We betalen volgens mij inderdaad te veel voor geneesmiddelen. Alleen is het zeer moeilijk te bepalen hoeveel we te veel betalen, gezien prijzen niet transparant tot stand komen. Nu, we hebben het geluk dat we heel wat geneesmiddelen terugbetaald krijgen. Dat hebben we te danken aan onze sociale zekerheid en het ziekenfonds. Bovendien zijn

Er ontbreekt een duidelijk wettelijk kader om de prijszetting van geneesmiddelen te controleren

wij opgegroeid met het idee dat er voor elke aandoening wel een pilletje bestaat. Bedrijven weten dat ook en spelen hier dus zeker op in. Ons voorschrijfgedrag en de bevolking sensibiliseren is dus niet onbelangrijk in deze problematiek. De federale en Vlaamse overheid wijzen er wel op dat je als individu gezonder moet gaan leven en meer moet bewegen, maar beiden vergeten vaak dat we ook aan collectieve preventie moeten werken. Daarmee bedoel ik dat we mensen gezonde woningen, gezonde lucht en leefomgeving moeten geven. Dat we gezonde voeding goedkoper maken en breder aanbieden. Hier heeft de politiek een loodzware verantwoordelijkheid.”

Maar wat wringt er dan juist?

Bart: “We stellen vast dat farmaceutische bedrijven heel hoge prijzen aanrekenen voor innovatieve en nieuwe medicatie. Prijzen die niet meer overeenkomen met de kosten van ontwikkeling, productie en marketing. We komen in een periode waarin firma’s een prijs zetten op basis van wat wij wensen te betalen. Er ontbreekt dus een duidelijk kader om die prijszetting te controleren. Waardoor firma’s de macht krijgen om een prijs te vragen die zo goed als te nemen of te laten is.”

Kan de overheid iets doen?

Bart: “Wij pleiten in feite voor een fair-price model (kost-Plus model). Daarop is ook onze campagne ‘De juiste prijs voor geneesmiddelen’ gebaseerd. Want we weten door onze studie dat farmabedrijven serieus overwinsten maken die vaak een veelvoud zijn van de gerechtvaardigde prijs. Met gerechtvaardigde prijs bedoelen we: de kosten van onderzoek

en ontwikkeling, met daarboven een billijke basiswinst en een bonus voor innovatie. Op die manier halen we de druk van onze sociale zekerheid en krijgen bedrijven toch een juiste prijs voor hun product.”

Hoe is de samenwerking binnen Europa om hier iets aan te doen?

Bart: “Hier is ook nog werk aan de winkel. Momenteel zit België in een consortium met Nederland, Luxemburg, Ierland en Oostenrijk (BENELUXA). Gezamenlijk onderhandelen zij met farmabedrijven over de prijs. Maar Duitsland en Frankrijk ontbreken al bijvoorbeeld. Met andere woorden, bedrijven kunnen de landen onderling tegen elkaar uitspelen en opteren voor dat land dat het meeste wil bieden. Het wordt dus tijd dat we als Europa kunnen onderhandelen.”

Is jullie campagne­eis politiek haalbaar denk je?

Bart: “Wel, in eerst instantie moeten we 25 000 handtekeningen kunnen verzamelen. Want om het fair-price model in de wet op te nemen moet er wetswijziging komen. Dat kan alleen maar door eerst een hoorzitting in de kamer te bekomen.”

Wat kan S­Plus nog doen?

Bart: “Als jullie mee vruchtbaarheid kunnen geven aan de campagne is dat mooi meegenomen. En natuurlijk wil ik oproepen dat elk S-Pluslid de petitie mee ondertekent. Want zo houden we samen geneesmiddelen betaalbaar voor iedereen.”

Steven Vanden Broucke

De juiste prijs voor geneesmiddelen:

Teken de petitie

Solidaris startte een petitie om transparante en rechtvaardige prijzen te eisen. Bij een rechtvaardige prijs zou onze sociale zekerheid 4 keer minder betalen voor alle innovatieve geneesmiddelen. 1 miljard euro, of 20 % van de geneesmiddelenuitgave kan ons land zo elk jaar herinvesteren.

Met 25 000 handtekeningen kunnen we een wetsvoorstel op de politieke agenda zetten. Ben jij voor onze sociale zekerheid en tegen de buitensporige winsten van farmaceutische bedrijven? Doe mee en teken de petitie!

Meer info: www.solidaris.be/ petitie-geneesmiddelen of scan de QR code.

We weten door onze studie dat farmabedrijven overwinsten maken die vaak een veelvoud zijn van de gerechtvaardigde prijs

Topkomiekjan Van Dyke

De naam Jan Van Dyke doet niet onmiddell�k b� iedereen een belletje rinkelen. Nochtans is Jan één van de grootste komieken die Vlaanderen ooit heeft gekend, en één van de weinige komieken die internationaal volledig z�n doorgebroken.

Jan startte z�n carrière in 1970 in Het Witte Paard. In Vlaanderen kennen we hem het meest als vaste sidekick b� Gaston & Leo in hun films en theaterproducties. Jan speelde - samen met Carry Goossens - ook gedurende 6 jaar in het VTM programma ‘2 straten verder’.

Weinigen weten dat Jan o.m. méér dan 7 jaar in de ‘Lido’ in Par�s, in het ‘Scala Theater’ in Madrid en in de befaamde ‘Sporting Club’ in Monaco heeft opgetreden.

Het Witte Paard

In de show Van Dyke & Friends probeert Jan te ontsnappen aan de dagel�kse sleur en beslist met een aantal vrienden op vakantie te gaan. Naar de Belgische kust natuurl�k, het buitenland wordt immers steeds duurder. Jan zal aan z�n vrienden Patrick Onzia, Wendy Van Wanten, Celien Hermans, Goele De Raedt en Franky Boy bew�zen dat onze kust alles in huis heeft voor een zorgeloze maar goed gevulde vakantie. Hiervoor passeert reisleider Van Dyke langs de zee, het strand, de zon, de regen, een camping en zelfs een oorlogsmuseum.

De show ‘Van Dyke & friends’ is een feelgood show met een topcast vol hits, sketches en humor waarb� een bont gezelschap aan typetjes en figuren de revue passeren.

Kortom, een perfecte ontspanningskuur om alle zorgen te vergeten.

Boek nu voordelig

uw tickets met de S-Plus promocode: SPlus2023

PRACTISCHE INFORMATIE

SHOWDATA: 20 juli - 9 september 2023

In juli en augustus elke donderdag-, vr�dag- en zaterdagnamiddag

Vr 01.09, Za 02.09, Vr 08.09, Za 09.09

START SHOW: 14u00, deuren open om 13u00 met mogel�kheid tot showdiner (11u30): €44 (excl. drank)

TICKETS BOEKEN

www.witte-paard.be of 070/250 200(€0,30/minuut)

‘Alles op sijne tijd’*

Na 3 jaar is het Kasteel van Gaasbeek weer open voor bezoek

Op 1 juli 2023, 100 jaar na het overlijden van de laatste eigenares, heropent het Kasteel van Gaasbeek feestelijk haar deuren. Na 3 jaar durende restauraties kunnen bezoekers opnieuw ronddwalen in het kasteel en genieten van de prachtige museumtuin.

Markiezin Arconatie Visconti, de laatste eigenares, transformeerde het kasteel naar de huidige, laatmiddeleeuwse burcht met neorenaissance invloeden. Het kasteel, gelegen op een knooppunt van politieke en culturele Europese uitwisselingen, was haar zomerverblijf. In 1921 schonk ze het kasteel aan de Belgische staat om er een museum van te maken.

Een nieuwe look

Een bezoek aan het kasteel Het kasteel werd tijdens de restauratie ook toegankelijker gemaakt voor rolstoelgebruikers met een lift en heel wat hellingen in plaats van trappen.

Een beetje geschiedenis

Het huidige Kasteel van Gaasbeek werd gebouwd in 1890 en is een romantische interpretatie van middeleeuwse architectuur. De link tussen het kasteel en de middeleeuwen is niet vergezocht. Reeds in de eerste helft van de dertiende eeuw bevond zich op deze plaats een versterkte middeleeuwse burcht die de stad Brussel beschermde tijdens oorlogen

tussen het hertogdom Brabant en het Graafschap Vlaanderen.

Vanaf 1 juli kan je in het

museum van het kasteel de audiovisuele

tentoonstelling

‘Ne mobliez mie’ bezoeken

* De spreuk van de familie van de oude Brabantse eigenaars.

In het najaar van 2020 startten de restauraties aan het kasteel met als doel de glorieuze erfenis van Markiezin Arconati Viconti in ere te herstellen. De architecten trachtten zoveel mogelijk de geest van het kasteel te bewaren door reconstructie, het blootleggen van originele muurpatronen en het bestuderen van oude facturen en beeldmateriaal. Nieuwe materialen werden zorgvuldig afgestemd met het resterende interieur. Ook werden de historische parkgebouwen gerestaureerd en werd een nieuw entreegebouw gebouwd om bezoekers te ontvangen.

In het museum van het kasteel kan je vanaf 1 juli 2023 de audiovisuele tentoonstelling ‘Ne mobliez mie’ bezoeken. Naast een bezoek aan het museum in het gerestaureerde kasteel, kan je ook de Museumtuin gaan verkennen. Deze werd aangelegd door het Agentschap voor Natuur en Bos dat zich liet inspireren op 18de en 19de-eeuwse kasteeltuinen en geeft een fantastisch uitzicht over het Pajottenland. In het omringde park van bijna 50 hectare vind je zowel brede dreven als kleine wandelpaden, maar ook de historische gebouwen verbonden aan het kasteel.

Praktisch

Een toegangsticket voor een volwassene kost € 12. Met een museumpas kan je het kasteel van Gaasbeek gratis bezoeken. Als S-Pluslid geniet je trouwens van € 8 korting bij de online aankoop van een nieuwe museumpas (€ 51 i.p.v. € 59). Vraag je kortingscode aan via info@s-plusvzw.be.

Fien Dewancker

Vul onze puzzel in achteraan dit nummer en win je ticket!

Lees meer over de museumpas op onze website: www.s-plusvzw.be/ledenvoordelen/andere/museumpas

Lees meer over de geschiedenis en restauraties van het Kasteel van Gaasbeek op: www.kasteelvangaasbeek.be

Het verzet van 75­plussers, ouderen

pikken dit niet langer!

Ann Peuteman, journaliste bij Knack, verdiepte zich de voorbije jaren in het leven en de rechten van ouderen. Vorig jaar bracht ze haar boek ‘Rebels – Het verzet van 75-plusser’ uit. Een boek dat het verhaal vertelt van 12 ouderen die zich verzetten tegen de manier waarop de samenleving hen behandelt, betuttelt en soms ook negeert. We vroegen haar wat de aanleiding was om dit boek te schrijven en wat ‘Rebels’ haar leerde.

Ann: “Van cultuurhuis Victoria Deluxe kreeg ik de kans om samen met Brecht Vanhoenacker een documentaire te maken met ouderen die zich ergeren aan de manier waarop hun generatie wordt voorgesteld en behandeld. Daarvoor deed ik een oproep waarop honderden mensen reageerden. Uiteindelijk selecteerde ik twaalf mensen, die in de film getuigen over de hindernissen waar ze tegenaan lopen bij het ouder worden. Omdat hun levensverhalen niet in die 65 minuten film passen en ik in de eerste plaats een schrijfster ben, besloot ik ook een boek te schrijven dat bij de documentaire aansluit.”

Oude mensen willen vooral rusten, zitten vaak met een dekentje voor de TV, zijn moe en futloos, ... Dit stereotype beeld hebben wij meestal over hen. Hoe komt dit volgens jou?

Ann: “Zoals bij alle stereotypen blijven die vooroordelen overeind omdat ze keer op keer worden herbevestigd. Er zijn inderdaad ouderen die het liefst met rust gelaten worden en zoveel mogelijk verantwoordelijkheden uit handen geven, maar dat is niet

de meerderheid. Dat we er vaak zo over denken, komt door het eenzijdige beeld dat keer op keer onder meer in de media en in reclame wordt herhaald. Alleen door ouderen te laten zien zoals ze écht zijn en hen zoveel mogelijk zelf aan het woord te laten, kunnen we die vooroordelen doorbreken.”

Dat heb je dan ook gedaan in je boek ‘Rebels’. Zijn dit ouderen met een atypisch leven achter de rug?

Ann: “Helemaal niet. Het zijn allemaal heel verschillende zeventigers en tachtigers. Hoogen laagopgeleid, zorgbehoevend en in uitstekende gezondheid, mensen die thuis wonen en rusthuisbewoners. Dat zij nog grote dromen hebben en een uitgesproken mening verkondigen, is echt niet zo uitzonderlijk. De getuigen van ‘Rebels’ vormen een dwarsdoorsnede van de ouderen van vandaag. Hoogstens kunnen ze het een beetje beter uitleggen dan veel van hun leeftijdgenoten.”

Vooroordelen blijven overeind

omdat ze keer op keer worden herbevestigd

Tegen welke zaken botsen ouderen?

Ann: “Al die honderden mensen die zich voor ‘Rebels’ meldden, heb ik gevraagd wat voor hen de grootste hindernis is om te blijven wie ze altijd al zijn geweest. Veruit de meesten geven aan dat ze het verschrikkelijk vinden dat hun mening haast nooit meer wordt gevraagd. Toch niet over wezenlijke dingen. Er wordt hen wel gevraagd of ze geen pijn hebben, genoeg te eten in huis hebben en zich comfortabel voelen, maar er wordt amper belang gehecht aan hun mening over de wereld om hen heen. Een tweede grote klacht is dat mensen vanaf een bepaalde leeftijd amper nog vrijwilligerswerk vinden.

Op dat vlak wordt er echt zwaar gediscrimineerd. Wat veel ouderen ook echt kwaad maakt, is dat de banken hen massaal laten vallen waardoor ze vaak gedwongen worden om hun geldzaken uit handen te geven. Verder klagen nogal wat mensen aan dat ze niet meer zelf kunnen kiezen wat ze eten of drinken, en dat straten en pleinen niet aan hen zijn aangepast.”

“De meeste dingen had ik wel verwacht, maar ik keek er toch van op dat zoveel ouderen het ontzettend belangrijk vinden om op de een of andere manier te kunnen blijven werken. Zo leerde ik een tachtiger kennen die terminaal ziek en bedlegerig is. In het woonzorgcentrum gedroeg hij zich volgens het personeel opstandig en soms ronduit agressief. Pas toen een jonge zorgkundige hem expliciet vroeg waarom hij zo deed, legde hij uit dat hij zich nutteloos voelde. De man was altijd leraar geweest en dat bracht het personeel op een idee. Sinds ongeveer een jaar komt de juf van het vierde leerjaar van een school in de buurt 2 keer per maand naar het woonzorgcentrum met 4 leerlingen die moeite hebben met lezen. Zij gaan dan op de grond naast het bed van de man zitten en lezen voor uit hun leesboek. Maken ze een fout, dan verbetert hij hen. Met al zijn onderwijservaring weet hij natuurlijk perfect hoe dat moet. Die oud-leraar is lang niet de enige die tot op het eind van zijn leven een bijdrage wil kunnen leveren. Alleen moeten we ouderen daar meer naar vragen. Net zoals we meer moeten informeren wat zij nog uit het leven willen halen.”

Zag je de voorbije 10 jaar al een positieve evolutie hoe we met ouderen omgaan?

Ann: “Zeker. Men is er zich nu meer van bewust dat ouderen de regie over hun leven zoveel mogelijk zelf in handen moeten kunnen houden. Zo heeft elk woonzorgcentrum tegenwoordig wel een bewonersraad, maar dat wil nog niet zeggen dat bewoners er ook echt inspraak hebben. Toch niet over de dingen die er echt toe doen. Ze mogen zich meestal wel uitspreken over het weekmenu en de activiteiten, maar het is nog uitzonderlijk dat ze ook betrokken worden bij, bijvoorbeeld, de aanwervingen en evaluatie van het personeel.”

Lezingen S­Plus

Ann: “In het najaar geef ik een aantal lezingen voor S-Plus over het Rebels-project. Tijdens zo’n lezing leg ik aan de hand van concrete ervaringen van 75-plussers uit wat het hen zo moeilijk maakt om te blijven wie ze altijd al zijn geweest en om de touwtjes over hun leven zoveel mogelijk in handen te houden. Natuurlijk ga ik vooral in op hoe het anders kan en ga ik uitgebreid met het publiek in gesprek.”

Lezingen

Leo De Beul: ‘Tijd om oud te worden, heb ik niet’

Schrijf je in voor de lezingen met Ann Peuteman, telkens van 14 tot 16 uur

9 oktober 2023: Zaal Cameo (Buurtcentum Bloemekeswijk), Frans van Ryhovelaan 119, 9000 Gent, T 09 333 57 76

20 oktober 2023: Zaal Kloosterheide, Kloosterstraat 89, 2880 Bornem, T 03 285 43 36

7 november 2023: CC De Leest, Sint-Jorisstraat 62, 8870 Izegem, T 056 52 77 47

10 november 2023: Vrijzinnig Punt, Albrecht Rodenbachstraat 18, 3500 Hasselt, T 011 24 73 60

17 november 2023: Zaal Morgenrood, Mechelsestraat 70, 3000 Leuven, T 02 546 15 92

Ouderen vinden het verschrikkelijk dat hun mening haast nooit meer wordt gevraagd

Nathalie Daems

Leon Dewulf: ‘Vrijheid moet je zelf afdwingen’

Nadia Vereecke: ‘Ik wil helemaal niet oud worden’

© Philip Vanoutrive © Philip Vanoutrive © Philip Vanoutrive

Luister naar boeken met

Lees je graag, maar kan je er maar geen tijd voor maken? Of laat je die zware boeken liever thuis als je de deur uit gaat? Tegenwoordig kan het een stuk eenvoudiger. Met de applicatie Storytel kan je naar je favoriete boeken luisteren, zelfs onderweg of tijdens het koken. Je hebt altijd een verhaal bij de hand.

Digitaal abonnement

Storytel is een digitale abonnementsdienst voor het streamen van luisterboeken en e-boeken. In 2005 werd de app in Zweden opgericht onder de naam Bokilur, waarna het in 2007 wijzigde naar Storytel. Anderhalf jaar geleden waaide het fenomeen over naar België. Met meer dan 500 000 titels is het één van ’s werelds grootste streamingsdiensten voor luisterboeken en e-boeken.

Hoe werkt het?

Voor een vast maandelijks bedrag kan je onbeperkt boeken luisteren en lezen via de app. Deze is zowel beschikbaar voor Android als voor iPhone. Je kan kiezen tussen 2 abonnementen: unlimited en family. Met unlimited kan je met 1 account onbeperkt luisteren voor € 12,99 per maand. Luister je met 2 of 3 personen, dan wordt het familyraden aan maand. Beiden zijn altijd opzegbaar.

Nog niet zeker of Storytel iets voor jou is? Je kan de app 14 dagen gratis uitproberen.

Luister naar je favoriete boeken tijdens het schoonmaken, op de fiets of in de auto. Geen internet? Ook offline kan je boeken op je telefoon beluisteren. Je kan zelfs de voorleessnelheid aanpassen, zodat je van elk verhaal kan genieten op jouw manier.

Klassiekers en moderne parels

Tussen 350 000 boeken, beschikbaar in verschillende talen, vind je wel een boek dat bij je past. Van klassiekers tot moderne bestsellers, van non-fictie tot kinderboeken. Dit zijn onze favorieten:

• De zeven zussen, een boekenserie van Lucinda Riley (romantiek).

Ontdek alle boeken op www.storytel.be

Zeven zussen krijgen van hun overleden adoptievader een brief met informatie over hun afkomst. In elk deel vertrekt een zus op zoektocht om er meer over te ontdekken.

• De meeste mensen deugen: een nieuwe geschiedenis van de mens, door Rutger Bregman (geschiedenis). Waarom veroverde juist onze soort de aarde? Zijn we diep vanbinnen allemaal geneigd tot het kwade of het goede? En hoe verklaren we onze grootste misdaden? Rutger neemt je mee op een reis door de geschiedenis en geeft je nieuwe antwoorden op oude vragen.

• Mijn verhaal: Becoming, door Michelle Obama (biografie). Michelle Obama vertelt over haar jeugd, haar relatie met Barack Obama, het moederschap, haar carrière en over de 8 jaar dat zij samen met haar gezin op ’s werelds beroemdste adres woonde.

• Hersenschimmen, door Bernlef (roman). Een ontroerend verhaal over dementie, de eenzaamheid en angst die daarmee gepaard gaat en de liefde die een tragisch einde kent.

• Dingen die je alleen ziet als je er tijd voor neemt, door Haemin Sunim (spiritualiteit). Over spirituele wijsheid en het belang van rust vinden in een drukke wereld.

Melissa Tihange

Je kan de voorleessnelheid aanpassen, zodat je van verhalen kan genieten op jouw manier

Wat als er een ongelukje gebeurt bij het barbecueën?

Een brandje tijdens het barbecueen: wie is verantwoordelijk voor de schade? En ben je verzekerd als iemand zich verbrandt? Ontdek het aan de hand van de volgende voorbeelden.

Barbecue in de tuin: een steekvlam zet je haag en tuinhuis in lichterlaaie

De slaatjes zijn klaar, de rosé staat koud, de worstjes en veggieburgers popelen om te worden gegrild. Kortom, je bent er klaar voor, maar als je het vlees op de barbecue legt en er wat olie over giet, ontstaat er plots een steekvlam. Gelukkig heb je je niet verbrand, maar de kurkdroge coniferenhaag vat meteen vuur, en in een mum van tijd ook je tuinhuis. Wat nu? Wie betaalt de schade?

Je brandverzekering vergoedt de schade

Je brandverzekering verzekert je woning tegen brand. En omdat je

Savethedate

NIEUWjaarsconcert VERHUIST

tuinhuis ook deel uitmaakt van je woning, wordt deze schade meestal door de verzekeringsmaatschappij vergoed.

Opgelet: het moet gaan om schade door brand in de vorm van uitslaande vlammen. Verschroeide je je kleding bij het barbecueën of begon het plastic tafeltje naast de barbecue te smelten? Dan zijn de kosten voor jou.

Wie betaalt de schade wanneer je barbecue schade veroorzaakt bij de buren? Wat met ongevallen met publieke barbecues? En wie is er aansprakelijk als één van je gasten zich verwondt aan de barbecue?

Je leest het op de blog van P&V Verzekeringen op https:// www.pv.be/-/wat-als-er-eenongelukje-gebeurt-bij-hetbarbecue-c3-abnGeschreven door P&V

Verhuis met ons mee! Je hebt het misschien al horen waaien… onze concerten verhuizen naar Antwerpen! We zeggen ‘tot ziens’ aan Oostende en slaan onze tenten op in de vernieuwde Elisabethzaal in Antwerpen. Het programma zit in een fris jasje, maar blijft nog even geheim. Wat er zeker mee verhuist is de wervelende show met live muziek, dans en humor! Dit feest zal je niet willen missen.

Wanneer? 12-13 februari 2024 Waar? Elisabethzaal, Antwerpen Omdat we ook van datum verhuizen, zijn we op zoek naar een nieuwe naam.

Heb jij een leuk idee? We horen het graag van jou. Laat het ons weten op E info@s-plusvzw.be of T 02 515 02 06.

Webinar: grip op dementie

Heb jij dementie, of iemand in je omgeving? Wil je dementie beter begrijpen? Dit webinar helpt je in jouw zoektocht naar meer grip. Je leert meer over de verschillende vormen van dementie en we delen praktische tips over leven met dementie. Schrijf je in voor ons webinar op donderdag 21 september om 19 uur.

Inschrijflink:

https://solidaris.webinargeek.com/grip-op-dementie

Door dementie-experten Annemie Verwimp, klinisch psycholoog (ZNA Hoge beuken) en Reintje Peeters, educatief medewerker (S-Plus)

IJSBREKER wil ouderen samenbrengen!

‘IJsbreker’ is een project van S-Plus dat loopt in Vlaanderen van juni 2023 tot juni 2024. Je vindt bij verschillende lokale handelaars of sociale instanties in jouw gemeente kaartjes terug waarop je kan aankruisen of je graag leuke dingen wil doen met leeftijdsgenoten, je nood hebt aan een babbel of je gewoon nieuwsgierig bent naar het bruisende aanbod activiteiten in jouw buurt. Vul de kaartjes in, deponeer ze in de inzameldoos van S-Plus en wij contacteren jou!

Meer informatie?

info@s-plusvzw.be

https://www.s-plusvzw.be/advies/zorg-en-welzijn/ijsbreker

Je vindt de box van Ijsbreker terug in Boom, Eeklo, Leuven, Lommel en Oostende. De specifieke locaties vind je op onze website.

Stop nooit met

dromen!

Wat is een Hartenwens?

Vrijwilligers van S-Plus vangen regelmatig dromen en wensen op van kwetsbare ouderen en zorgbehoevenden in hun buurt. Unieke dromen maar evengoed stille wensen, die hun familie of vrienden niet kunnen verwezenlijken. Hieruit groeide het project ‘Hartenwens’. Al jarenlang laat S-Plus die dromen van kwetsbare ouderen in vervulling gaan.

Schrijfjein!

Ken jij een zorgbehoevend en kwetsbare oudere die een stille wens heeft? Laat deze uitkomen en schrijf je in voor het project.

DOMEIN WESTHOEK SUNDAY 3=2

“

• Aankomst op zondag

• 3 overnachtingen (3=2)

• Aperitief van het huis

• Koud & warm buffet

• Ontbijtbuffet

’ s promo "

Benieuwd naar vorige wensen die in ver vulling gingen?

Kijk dan op onze website:

www.hartenwens.be

Aantal nachten standaard comfort luxe prestige 3n v.a. € 227 p.p. Suppl.single € 28 v.a. € 232 p.p. Suppl.single € 28 v.a. € 237 p.p. Suppl.single € 28 v.a. € 242 p.p. Suppl.single € 28

Tarieven vanaf 1.1.2023

Domein Westhoek ***behoudt zich het recht voor onderstaande tarieven in functie van de prijsstijgingen voor voeding en energie aan te passen.

Contacteer ons op info@s-plusvzw.be of bel ons op 02 515 02 06 (bereikbaar op ma, di en do van 9 tot 12 uur en 13 tot 17 uur en op vrij van 9 tot 12 uur)

Reserveer via info@domein-westhoek.be

Hotel Domein Westhoek***

Noordzeedreef 6-8

8670 Oostduinkerke

T 058 22 41 00

W www.domein-westhoek.be

Bewegen!

Belangrijk om bij stil te staan

Een belangrijk onderwerp om bij stil te staan is ‘voldoende beweging’. Ook onze S-Plusleden zijn hiervan overtuigd. Bij de ledenbevraging rond gezondheid in 2021 gaf maar liefst 27,6 % dit aan. Het thema bewegen staat dan ook op de 2de plaats van belangrijke onderwerpen binnen S-Plus, na de snel evoluerende digitale wereld.

Positieve effecten

Onder de S-Plusleden beweegt

71,2 % zeer vaak tot vaak (= minimum 30 minuten matig intensief per dag) en 7,7 % zelden tot nooit. Een mooi cijfer, als je weet dat voldoende bewegen tal van voordelen heeft voor lichaam en geest.

• Het geeft energie

• Het voorkomt ziektes zoals een beroerte, diabetes type 2, kanker en depressieve symptomen

• Het zorgt voor een behoud aan spierkracht

• Het verkleint het risico op breuken door het versterken van de botten, wat belangrijk is om zelfstandig te kunnen leven

• Het vermindert stress

• Het verbetert de slaap

• Het houdt je hart gezond

• Het heeft een positief effect op de spijsvertering

• Het zorgt voor een betere lichaamshouding

• Het versterkt de rug

• Het helpt om op gewicht te blijven of overtollige kilo’s te verliezen

• Het zorgt voor meer zelfvertrouwen

• Het remt cognitieve achteruitgang af, zoals bij dementie

• Het zorgt voor een beter geheugen, aandacht en reactiesnelheid

• Het vergroot sociale contacten wanneer je in groepsverband aan je conditie werkt

Beweegintensiteit

De meeste oudere volwassenen zijn ondertussen al lang overtuigd van het belang van bewegen. Vaak komt wel de vraag hoe vaak je moet bewegen om een effect te hebben en wat hierbij de beste activiteit is. Beweegactiviteiten kunnen ingedeeld worden van licht, naar matig tot hoog intensief. Maar wat is nu die intensiteit en welke beweegactiviteiten vallen hieronder?

Licht intensief bewegen doe je wanneer je niet sneller gaat ademen, je hartslag normaal blijft en je gewoon kunt praten. Voorbeelden van deze activiteiten zijn: staand bellen, koken, traag stappen of slenteren en yoga.

Bij matig intensief bewegen ga je sneller ademen maar ben je niet buiten adem. Je hartslag gaat omhoog maar je

S-PLUS - juli-augustus-september 2023

Beweegactiviteiten

kunnen ingedeeld worden van licht, naar matig tot hoog intensief

kan nog steeds gewoon praten. Voorbeelden van matig intensieve activiteiten zijn (elektrisch) fietsen, werken in de tuin, ramen wassen en doorwandelen.

Bij hoog intensieve beweegactiviteiten ga je veel sneller ademen, begin je te zweten, kan je moeilijk praten en gaat je hartslag de hoogte in. Voorbeelden van deze activiteiten zijn: de trap nemen met een volle boodschappentas, stevig doorfietsen en joggen. Als je ongetraind bent, is het niet slim om hoog intensief te bewegen. Bouw traag en langzaam op om blessures en overbelasting te voorkomen. Zorg daarnaast ook voor een goede opwarming en afkoelactiviteit nadien. Bespreek jouw beweegplannen ook vooraf met je huisarts.

Hoeveel moet ik bewegen?

Per leeftijdscategorie bestaan er beweegnormen. Deze norm geeft aan hoeveel je zou moet bewegen om er de positieve effecten van te ondervinden. Voor 65-plussers geldt de volgende beweegnorm (keuze uit):

• minstens 150 tot 300 minuten per week matig intensief bewegen, de minuten mogen over de weekdagen verspreid worden, bv. 5 dagen per week 30 minuten;

• OF minstens 75 tot 150 minuten per week aan een hoge intensiteit bewegen, ook dit mag verspreid worden over de week, bv. 3 dagen per week 25 minuten;

• OF minstens 150 minuten per week bewegen aan een matige én intensieve intensiteit. Iedere minuut aan een hoge intensiteit telt voor 2 minuten;

• OF 8000 stappen per dag. en • bijkomend minstens 3x/week specifieke activiteiten om de spieren en botten te versterken.

Weet dat zelfs kleine beetjes helpen, bewegen loont altijd!

Het aantal minuten mag ook meer zijn. Iemand die meer dan de helft van zijn dag stilzit, wordt aangeraden om per week minstens 5 uur matig tot hoog intensief te bewegen. De richtlijn geldt ook voor personen die minder mobiel zijn of in een rolstoel zitten. Natuurlijk wordt er best rekening gehouden met het eigen lichaam en moet overbelasting vermeden worden.

Focus niet teveel op al deze normen, weet dat zelfs kleine beetjes helpen. Bewegen loont altijd!

Zit minder lang stil Het omgekeerde van bewegen is stilzitten (sedentair gedrag). Dit is alles wat we doen terwijl we zitten of liggen en waarbij we weinig energie verbruiken. Slapen valt hier niet onder. Voorbeelden van sedentair gedrag zijn tv-kijken, in de auto zitten, een tablet of gsm gebruiken.

Veel stilzitten en liggen zorgt voor een snellere afname van de mobiliteit, hetgeen een negatieve invloed heeft op de zelfredzaamheid. Een aantal tips om teveel zitten en liggen te beperken zijn:

• Sta recht tijdens het koken (bv. bij het schillen van de aardappelen of het koken van het water)

• Breng iemand een bezoekje in plaats van ernaar te telefoneren

• Neem de rollator in plaats van de rolstoel

• Blijf staan bij het wachten op het openbaar vervoer

• Doe niet alle huishoudelijke taken na elkaar maar verspreid deze doorheen de dag, op die manier wissel je zitten en liggen vlugger af met bewegen

• Sta tijdens de reclame op

• Vermijd urenlang stilzitten of liggen

• Zet een alarm dat aangeeft dat je na 30 minuten even moet rechtstaan

• Haal één glas water per keer

• Koop een stappenteller en monitor het aantal stappen dat je zet per dag

• Zet je auto een paar 100 meter verder van de locatie waar je moet zijn, op die manier motiveer je jezelf ook een kleine afstand te wandelen

Elke stap telt!

Ook de missie van S-Plus is om mensen gezond en actief te houden. Op onze website staan er tal van activiteiten om aan je gewenste aantal stappen te geraken. Schrijf je in op een van onze gezondheidswandelingen en begin vandaag aan je extra stappen!

Charlotte Brys

02 515 02 63

Demen­zie:

rol van mantelzorgers in het ziekenhuis

In Vlaanderen leven op dit moment zo’n 140.000 personen met dementie. Dit aantal neemt snel toe als gevolg van de vergrijzing. De ziekte treft niet enkel de persoon zelf, maar ook de naaste omgeving. Ongeveer 70 % van de mensen met dementie woont nog thuis, en krijgt hierbij hulp van mantelzorgers.

Wanneer personen met dementie in het ziekenhuis belanden, is dit vaak een stresserende ervaring. Ze begrijpen niet altijd waarom ze in het ziekenhuis zijn en kunnen zich moeilijker aanpassen. Hierdoor ontstaat soms moeilijk hanteerbaar gedrag, wat een grote uitdaging is voor het ziekenhuispersoneel en voor mantelzorgers. De opnameduur is gemiddeld langer dan bij personen zonder dementie, en er kan een verlies van bepaalde vaardigheden optreden tijdens de opname (bijvoorbeeld zichzelf niet meer kunnen wassen).

Heel wat Vlaamse ziekenhuizen besteden reeds aandacht aan een dementievriendelijke omgeving en aanpak. Dit kan bijvoorbeeld gaan over kleurcontrasten, dwaaldetectie of dagbesteding aangepast aan personen met dementie. Ook het betrekken van mantelzorgers tijdens de opname van hun naaste met dementie is hierbij heel belangrijk. Mantelzorgers willen de best mogelijke zorg voor hun naasten, en vinden het vaak moeilijk deze zorg uit handen te geven bij een ziekenhuisopname.

Ze willen graag betrokken blijven en wensen daarnaast zelf ook meer ondersteuning.

Het onderzoekscentrum 360° Zorg en Welzijn van HOGENT deed in 2022 een verkennend onderzoek naar de rol van mantelzorgers in het ziekenhuis. Hiervoor gebeurden interviews met personen met dementie en mantelzorgers en focusgroepen met ziekenhuispersoneel. Hieronder bespreken we kort de belangrijkste thema’s die naar boven kwamen.

Meerwaarde van betrekken van mantelzorgers

De aanwezigheid van de mantelzorger kan een heel positieve invloed hebben op de persoon met dementie. Personeel en mantelzorgers geven bijvoorbeeld aan dat er minder angst en onrust is, en dat er minder nood is aan fixatie. Tijdens de maaltijd eet een persoon met dementie beter wanneer er een vertrouwd gezicht in de buurt is. Ook voor het personeel zijn er voordelen: zij krijgen meer informatie over de gewoontes van hun patiënt, kunnen het ontslag bespreken, en ervaren een ontlasting van bepaalde taken.

“Voor hem is dat een zekere rust. Ik heb dat al ondervonden, als hij mij ziet dan wordt hij rustiger”- Echtgenote

De mantelzorgers stellen de initiatieven van het ziekenhuis om mantelzorgers te betrekken ook echt op prijs.

Een dementievriendelijk ziekenhuis zet in op mantelzorg. Mantelzorgers worden verwelkomd en er is ruimte voor hen, letterlijk en figuurlijk.

“Een ander voordeel is dat ik ’s avonds ook iets krijg om te eten, wat maakt dat ik langer kan blijven. Ik heb er ook niet naar moeten vragen. Ik was hier en ze hebben mij brood gebracht. Dat is wel super dat ze dat doen.” - Echtgenote

“Ik vind dat wel goed dat ze de mantelzorger laten komen tussen de bezoekuren om comfort te bieden. Tenslotte doen we het alleen maar voor ons mama he…”. - Dochter

Communicatie en informatie

Mantelzorgers van personen met dementie ervaren een heel grote nood aan informatie. Ze vragen zich vaak af of hun naaste wel gegeten heeft, of die goed geslapen heeft, of er al resultaten binnen zijn en of de arts al langs is geweest.

“Ze zouden meer moeten meedelen aan ons. Ik weet nog altijd niet wat zij in de voormiddag doet. Ik ben dan thuis en als ik toekom: “Ik zit de ganse dag alleen. Er kijkt niemand naar mij.” Maar als ze het mij zouden meedelen dat ze oefeningen doet, en welke oefeningen. Ik kan dat ook.” - Echtgenoot

“Maar van waar komt dat, gaat dat overgaan? Ik weet het niet, we weten het zelf niet eigenlijk. Ik heb nog geen dokter gezien.”

- Echtgenoot

Emoties

Of het nu gaat om een recente diagnose of een vergevorderde fase van dementie, mantelzorgers zitten met veel emoties en hebben nood aan een luisterend oor.

“Voor mij is dat elke keer een steek in mijn hart. Ik heb het er echt moeilijk mee. Ik voel dat ik hem aan het verliezen ben. Gelukkig herkent hij mij nog, en de familie. Maar ik weet niet wat er zal gebeuren als hij nog achteruit gaat.” - Echtgenote

Zinvolle dagbesteding

Een ziekenhuisomgeving is weinig gericht op zinvolle dagbesteding bij personen met dementie, waardoor verveling optreedt. Mantelzorgers hebben al veel op hun bord met alle regelingen rond de ziekenhuisopname. Zij voelen zich daarbovenop vaak verplicht om zo veel mogelijk tijd in het ziekenhuis door te brengen.

“Dat is het probleem. Hij heeft bijna één op één activiteiten nodig. Dat is het probleem van de ziekte ook. Ik voel mij er slecht bij dat ik alleen maar in de namiddag kom. Dat legt een enorme druk. Ik heb dat ook gezegd: ik moet echt wel doseren.” - Echtgenote

Ontslag

De mantelzorger is voor de sociale dienst een belangrijke partner om de terugkeer naar huis te bespreken. Mantelzorgers zijn over het algemeen heel tevreden wanneer een aantal regeltaken door de sociale dienst worden opgenomen.

“Die mensen doen dat wel goed. En ik moet zeggen ik ben daar enorm mee geholpen geweest. Mijn man mag naar huis. Maar het is geen mens om alleen te blijven. Ze (van de sociale dienst) heeft alles voor mij gedaan, ze heeft ook het kortverblijf in orde gebracht. Ze heeft mij gewoon vragen gesteld en ik heb geantwoord en zij heeft alles gedaan voor mij.”  - Echtgenote

Tip voor de mantelzorger

Een goede communicatie tussen mantelzorgers en ziekenhuispersoneel is belangrijk voor een sterke samenwerking en betere zorg voor de persoon met dementie. Als mantelzorger mag je zeker ook zelf om een gesprek vragen bij de hoofdverpleegkundige, arts of sociale dienst. Durf hierbij ook aan te geven wat jouw zorgen zijn, waar jouw grenzen liggen en wat jij nodig hebt om de zorg vol te houden.

Wens je graag meer informatie over dit onderzoek? Je kan contact opnemen met de onderzoekers via ida.walgraef@hogent.be

Ida Walgraef

Wil jij ook graag jouw ervaringen delen wat betreft mantelzorg in het ziekenhuis? Stuur dan een mailtje naar sarah.vandenbogaert@solidaris.be.

Het komt voor in de beste

De titel van het boek verklapt het al: psychische problemen komen voor in de beste families. Eén op vier personen zou zelfs ooit in zijn leven te kampen krijgen met een psychisch probleem. Bijgevolg zijn er ook heel wat mantelzorgers die zorgen voor iemand met een psychische kwetsbaarheid.

Het overkwam ook Griet Frère, de schrijfster van het boek. Ze groeide op met een psychosegevoelige vader. Dat had een grote impact op haarzelf en haar gezin. In de zoektocht naar antwoorden op haar vragen, kwam Griet terecht bij Similes. Dat is een vereniging die familieleden en naasten van mensen met een psychische kwetsbaarheid informeert, steunt en vertegenwoordigt. Ondertussen werkt ze er ook als vormingsverantwoordelijke. De combinatie van haar persoonlijke en professionele ervaringen, maakt dat ze als geen ander begrijpt hoe psychische problemen iemands leven kunnen ontregelen.

Familieleden

families

Heeft jouw naaste een psychische kwetsbaarheid?

Je kan het boek bestellen via de uitgeverij: https://www. borgerhofflamberigts.be/shop/ boeken/het-komtvoor-in-de-bestefamilies.

Het huidige mantelzorgbeleid is bovendien onvoldoende afgestemd op mantelzorgers van iemand met een psychische kwetsbaarheid. Zo is de informatie die je vindt vaak niet toegespitst op deze groep mantelzorgers. Aan de hand van dit boek wil de schrijfster deze mensen helpen in hun zoektocht naar herstel.

Griet bouwt haar verhaal op aan de hand van de vier fasen van het herstelproces. Elke fase is een hoofdstuk en wordt ingeleid door een persoonlijk verhaal. Het eerste hoofdstuk gaat in op de signalen van psychische problemen en hoe je hulp voor jezelf en je naaste kan zoeken. Het tweede hoofdstuk focust op het leren omgaan met de psychische kwetsbaarheid van je naaste. Het derde hoofdstuk gaat een stap verder en gaat over hoe je je leven, vorm kan geven. Tot slot gaat het laatste

hoofdstuk in op verschillende manieren waarop je jouw ervaringen betekenis kan geven.

Als lezen krijg je tal van inzichten, praktische handvaten en tips waarmee ze aan de slag kunnen gaan. Het persoonlijke verhaal bij de start van elk hoofdstuk, maakt dat de informatie die volgt meteen een pak tastbaarder wordt.

Ook voor professionele hulpverleners is dit boek een aanrader. Familieleden worden vaak onvoldoende betrokken in het hele proces van hun naaste. Nochtans kunnen mantelzorgers een belangrijke rol spelen. Ze geven steun, zijn een opvangnet en kennen de zorgvrager zoals geen ander. Het komt voor in de beste families illustreert het belang van de betrokkenheid van mantelzorgers en geeft inzichten in de manier waarop dit mogelijk is.

Coponcho is er ook voor mantelzorgers van personen met een psychische kwetsbaarheid. Heb je vragen? Of nood aan een luisterend oor? Aarzel niet om ons te contacteren!

kunnen een heel belangrijke rol spelen in het hulpverleningsproces. Ze geven steun, zijn een opvangnet en kennen de zorgvrager zoals geen ander.

Infosessie Dito: Ken je rechten

DIEST

Je hebt als persoon met een handicap heel wat kosten. Gelukkig zijn er mogelijkheden om je inkomen aan te vullen. Misschien heb je recht op een zorgbudget, op bepaalde tegemoetkomingen of op fiscale en sociale voordelen. Voor velen is het niet eenvoudig hierin een weg te vinden. Tijdens deze infosessie geven we een overzicht.

Wanneer: 14 september 2023, 14 u.

Waar: Tarsenaal, Hasseltsestraat 31, 3290 Diest

T 02 515 19 30

E wegwijzer@ditovzw.be / inschrijven@ditovzw.be

Online Webinar Dito: Overgang naar meerderjarigheid

Minderjarigen met een handicap die op het punt staan om meerderjarig te worden, zijn genoodzaakt om heel wat zaken te herbekijken, bijvoorbeeld op vlak van schoolgaan, wonen of werken. Dito maakt je wegwijs in het landschap van de meerderjarigenzorg.

Wanneer: 5 oktober 2023, 17.30 u.

Waar: Online

T 02 515 19 30

E wegwijzer@ditovzw.be / inschrijven@ditovzw.be

Raadpleeg onze actuele activiteitenkalender bij ‘activiteiten’ op onze website: www.coponcho.be.

zijn best’ Adriaens

kiers journalist gedocumenteerd’

Roger Rutten

Kortingvoor S­Plusleden!

Nieuwe ledenvoordelen voor boekenwurmen

S-Plusleden genieten van een korting van 20 % op de onderstaande boeken

Vallende tijd. Gedichten • Mohammed Chacha, Ahmed Ziani, Fadma el Ouariachi en Mimoun el Walid

Het daverende sluitstuk van de Berberbibliotheek is 'Vallende tijd'. Deze bundel bevat een selectie uit het werk van de vier grootste dichters uit de Rif. In de gedichten wordt de liefde bezongen, de migratie verfoeid en om emancipatie geschreeuwd. De stemmen van deze dichters komen uit de vorige eeuw en klinken nog steeds luid en duidelijk.

€ 14,36 (i.p.v. € 17,95) • Uitg.: De Vrije Uitgevers •

Referentie: 9789491921575

Het verhaal van de walvis • Karen Swann

Dit prachtige verhaal nodigt ons uit om na te denken over onze verantwoordelijkheid voor het milieu en doet een oproep om vervuiling door plastic te stoppen.

€ 11,96 (i.p.v. € 14,95) • Uitg.: B for Books distriBution •

Referentie: 9789491740947

Combineren in de natuurlijke moestuin • Frank Anrijs

Achtergrond en praktische hulp met voorbeelden om ook in de moestuin aan de slag te gaan met het systeem van schijnbare chaos, een intuïtieve manier van combineren.

€ 19,96 (i.p.v. € 24,95) • Uitg.: EPO • Referentie: 9789082989809

Mondriaan in woord en beeld • Louis Veen

Piet Mondriaan (1872-1944) geldt als een van de grondleggers van de abstracte schilderkunst. Zijn werk is van grote invloed geweest op de ontwikkeling van de moderne kunst. In Mondriaan in Woord en Beeld maken we kennis met twee wat minder bekende ‘gezichten’ van de schilder: zijn seriewerk (Beeld) en zijn schrijfwerk (Woord).

De duinen der gefusilleerden • Maurice Thysen

duinen der ge fusilleerden Maurice Thysen

Het gemeentebos van Hechtel, in een uithoek van het Militair Kamp van Beverlo, het grootste militaire domein van België. Tussen 1942 en 1944 begroeven de Duitse bezetters hier 203 nazislachtoffers. ‘De duinen der gefusilleerden’, zo wordt deze site later genoemd. Dat is niks overdreven, want de meesten van de 203 zijn weerstanders die voor het vuurpeloton aan hun einde komen.

€ 23,92 (i.p.v. € 29,90) • Uitg.: EPO • Referentie: 9789462672727

Gratis verzending vanaf 20 euro.

Naam

Adres

Postcode + gemeente Bestelt (titels en prijs)

Datum Handtekening

Actie geldig zolang de voorraad strekt. Stuur deze bon ingevuld terug naar EPO uitgeverij, Lange Pastoorstraat 25-27, 2600 Berchem of bestel via mail: orders@epo.be met als referentie S-Plus. Bestellen kan ook via de webshop van www.epo.be, met de actiecode SPLUS0723. Geef deze code in bij het afrekenen, de korting van 20 % wordt automatisch verrekend.

Op reis met de mobilhome

Je eigen comfortabele huis op wielen, je favoriete gezelschap en die ene droombestemming: met een mobilhome kies je voor een flexibele én veilige manier van reizen.

Jij bepaalt waar je naartoe rijdt en kiest je reistempo. Bevalt het je ergens? Dan blijf je langer. Je bed, badkamer en keuken heb je altijd bij, waar je ook gaat en staat. Je huurt je camper in België, vlak om je hoek (meerdere locaties, verspreid over het hele land). Er is voor ieder wat wils: van slim ingerichte buscampers voor 2 personen tot familie-exemplaren tot 7 personen (4 volwassenen + 3 kinderen). Ideaal voor een roadtrip met z'n twee, snoepreis met de vrienden of een trip met de (klein)kinderen!

Veilig op weg

Voor het eerst met een mobilhome op pad? Maak je geen zorgen. Dankzij deze voordelen stap je in met een gerust hart.

• Beveiligde betaling via derderekeningsysteem

• Verzekerd op de baan dankzij de Zorgeloos Reizen- verzekering

• Rijbewijs B is voldoende voor meeste modellen

S­Plus en Goboony

We werken voor dit aanbod samen met Goboony. Via Goboony verhuren zowel privé-eigenaars als professionele verhuurders, en vind je gegarandeerd de camper die bij je past. Reserveer je via S-Plus dan ontvang je € 25 korting. Om de kortingscode te bekomen, stuur je een mailtje naar info@s-plusvzw.be, met in de titel 'kortingscode Goboony'. Vermeld zeker je S-Pluslidnummer in de mail.

Met de code kan je de camper boeken via www.goboony.be.

Train je brein

Los de puzzel op. Stuur de oplossing vóór 23 augustus 2023 naar: S-Plus, t.a.v. Sarah Van Humbeeck, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel of mail naar info@s-plusvzw. be en maak kans op 5 duotickets voor het kasteel van Gaasbeek

De oplossing van de puzzel uit het vorige nummer van S-Plus Mag (april 2023) was: ’614’. Een onschuldige hand heeft volgende gelukkige winnaars getrokken: Johny Bogaerts uit Herk-de-Stad, Bart De Smet uit Asse, Kevin Bauwens uit Torhout, Marleen Haelterman uit Zottegem, Ingrid Denecker uit Lauwe, Nobert De Fré uit Gent, Erna Plompen uit Kapellen, André Vansteenbrugge uit Oudenaarde, Maria Stallaert uit Laken en Marc Geers uit Mol winnen een duoticket voor de tentoonstelling ‘Anna Boch, een impressionistische reis’ in Oostende. Annie De Busschere uit Blankenberge wint een cadeaubon voor 2 cocktails en een aperobordje in La Rose des Sables te Oostduinkerke. Proficiat!

HORIZONTAAL 1 woestijnbron 4 vlot 8 nijlreiger 11 toetsinstrument 13 verzameling schepen 15 slang 17 Europeaan 19 iet 21 Europees Parlement 22 Europese vrouw 24 muzieknoot 25 vijandschap 27 zangnoot 28 vrouwelijk persoon 29 Cookeilanden (in internetadressen) 31 dringend 33 gerechtelijk vooronderzoek 35 boord 37 evenzo (Latijn) 39 gummiknuppel 40 drager van erfelijke stof 42 groep wielrenners 43 aanvaardbare dagelijkse inname 44 proeve van bekwaamheid 46 watersport 48 vis 49 dergelijke 51 hulpzeil 52 ruw en onverbloemd 53 selenium 54 United Nations 56 Brugse waterloop 58 hulpteken onder een medeklinker 60 opgooi (Engels) 62 gecastreerde stier 64 rivier in Siberië 65 uiterst dom 66 aangehecht takje 68 karakteristiek 70 vergen 72 langwerpig visnet 73 fokkerij 74 adjunct.

VERTICAAL 1 zonder vooroordeel 2 kuuroord 3 kippenproduct 4 wapen 5 onrustig 6 desgelijks 7 wijze van gekleed gaan 8 in oprichting 9 belasting 10 duivels persoon 12 vlaktemaat 14 bezittelijk voornaamwoord 16 unie van olielanden 18 mama 20 volmaakt 22 pret 23 onvervalst 26 wilde plant 30 hits meezingen met tekst in beeld 32 deel van een borst 34 tijdig 35 te beginnen met 36 schuifbak in een kast 38 de mensen 39 drinkbeker 41 vroegere partner 45 eiland van Hawaï 47 kortaf 49 jong meisje 50 weinig 52 managementfunctie (afk.) 53 aftakeling 55 in geen geval 57 instelling van openbaar nut (afk.) 59 traag 61 short message service (afk.) 63 bevel 66 laatste gedeelte 67 voegwoord 69 individualiteit 71 en anderen.