S-magazine april 2015

S magazine april 2015

gezondheidsmaandblad van de socialistische mutualiteiten EDITIE LIMBURG

eeN VAlIes VOl lUCHt

met De sCHOOl IN DIAlOOG 4 tIps Om mINDer te BetAleN IN Het ZIekeNHUIs NIemAND Is ImmUUN VOOr DemeNtIe FAmIlIe BrUeGHel sCHIlDers VAN Het VOlksleVeN

WAT IS

ASTMA

ANDIJVIE RAUW OF GEKOOKT

april 2015

12

Nadia Hainaut

10

Dementie is onomkeerbaar, ik weet maar al te goed dat ik onze bewoners niet kan genezen maar ik probeer hen wel een zo hoog mogelijke levenskwaliteit te bezorgen, ik toon respect en waak over hun eigenwaarde. Ik zal bijvoorbeeld nooit tegen hen liegen.

De geheugenspecialist

14 38

Vakantiestress?

Ons geheugen is misschien wel ons meest dierbare bezit. Want wat als we niet meer weten wie we zijn en wat we gedaan hebben in ons leven? Hoe kunnen we ons geheugen intact houden, hoe kunnen we het trainen en hoe lang moeten we nog wachten op een wonderpil tegen de ziekte van Alzheimer? Neuroloog Jan Versijpt leidt ons rond in de wondere wereld van de geheugenkliniek.

Andijvie rauw of gekookt Andijvie is een uiterst kwetsbare groente. Ze beschermt je tegen verkoudheden en andere winterkwaaltjes, maar geeft je eigenlijk het hele jaar door energie.

34

De familie Brueghel De schilders van het volksleven De Brueghels behoorden tot de allerbeste schilders uit hun tijd. Meer zelfs, de familie Brueghel is zonder twijfel het belangrijkste schildersgeslacht uit de hele kunstgeschiedenis.

sociale info 26 27

gezondheid 4 5 6 14 31

Wat is astma?

10 tips voor gezonde luchtwegen een valies vol lucht De geheugenspecialist Van slaappillen kan je vallen

consument 10 28 34 35 38

Wat gedaan met vakantiestress? met de school in dialoog Andijvie, rauw of gekookt Chardonnay, de koningin der wijnen De familie Brueghel, schilders van het volksleven

De grootste vakantiestress slaat toe voor je vertrek. Je kan die stress voorkomen door pakweg een maand voor het vertrek een lijstje aan te leggen met alles wat je moet om in rust en vrede te kunnen vertrekken. Eventuele inentingen kunnen al maanden voor het vertrek worden gehaald.

37

Geen kamersupplementen meer? elektronisch delen van gezondheidsgevens? mantelzorger Gitta mee aan stuur van steunpunt mantelzorg

en verder...

8 11 12 32

plusminus Column Bart Vandormael Nadia Hainaut in Close Up eyecatcher

S magazine april 2015

gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten EDITIE ANTWERPEN

EEN VALIES VOL LUCHT

MET DE SCHOOL IN DIALOOG 4 TIPS OM MINDER TE BETALEN IN HET ZIEKENHUIS NIEMAND IS IMMUUN VOOR DEMENTIE FAMILIE BRUEGHEL SCHILDERS VAN HET VOLKSLEVEN

WAT IS

ASTMA

ANDIJVIE RAUW OF GEKOOKT

Maandelijks gezondheidsmagazine van de Socialistische Mutualiteiten

“Mantelzorg verlichten, niet verplichten” aldus de hoofdlijn van de studiedag van onze mantelzorgvereniging Steunpunt Man­ telzorg over het feit dat heel wat mensen zorg dragen voor een hulpbehoevende per­ soon. Opzet was van gedachte te wisselen over de plannen van de Vlaamse regering om mantelzorg sterker te promoten. Daar zijn goede redenen voor: de te verwachte sterke stijging van de zorgvraag door de ver­ grijzing én de uitvoering van de staatsher­ vorming die Vlaanderen volledig bevoegd maakt voor de ouderenzorg.

Jaargang 43 April 2015

Uitgever-Directeur: Paul Callewaert

Hoofdredacteur: Urbain Vandormael urbain.vandormael@socmut.be

Medewerkers aan dit nummer: Lore Abrahams, Carine Algoet, Bram Beeck, Sophie Beyers, Joeri Bouwens, Evelien Cackebeke, Erik Cajot, Luc Carsauw, Renske De Maesschalck, Katrien De Weirdt, Geert Dieussaert, Koen Foubert, Patrick Galloo, Isabel Geenens, Siska Germonpré, Stefan Helderweirt, Evelyne Hens, Joris Herregods, Julie Minnaert, Guy Peeters, Leen Pollentier, Carolien Rietjens, Inge Roggen, Bruno Ruebens, Sabine Schroeten, Rik Thys, Bart Vandormael, Ivan Van der Meeren, Renée Van der Veken, Priscilla Van Even, Irene Van Humbeeck, Eva Venneman, Daniëlla Verbruggen, Jean-Marie Verlinden, Patrick Verertbruggen en Katrien Vervoort.

Adres: S-magazine, Sint-Jansstraat 32 1000 Brussel Tel. 02 515 05 45 Fax 02 515 17 55 s-magazine@socmut.be www.s-magazine.be

Postrekening: 000-0740065-52 van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten, Brussel Oplage: 509.000 Abonnement: 10 euro per jaar

Aanmoedigen mantelzorg geen excuus voor blinde besparingen Dat de overheid de mantelzorg bestempelt als een belangrijk onderdeel van de toekomstige gezondheidszorg vinden wij absoluut oké. Vanuit onze eigen initiatieven via het Steunpunt Mantelzorg en socioculturele werkingen zijn wij reeds lang overtuigd van de meerwaarde van mantelzorg. Niet alles kan en/of moet door een overheid of professionelen worden opgevangen.

De zorg voor een nauwe verwant of naaste, kan op menselijk vlak waardevol en verrijkend zijn.

En dat zowel voor de hulpbehoevende als de hulpgever of mantelzorger.

Toch is er een belangrijke “maar” aan dit ver­ haal: mantelzorg mag geen verplichting zijn.

Wij aanvaarden niet dat ­ onder het mom van “mantelzorg” ­ de bestaande en noodzakelijke professionele zorg wordt afgebouwd. Zeker in de tijden van besparingen en het in vraag stel­ len van vele publieke diensten, willen wij dit nog eens benadrukken. Mantelzorg hou je maar vol als je van in het begin kan rekenen op een sterke ondersteuning van professionele zorg! Met anderen woorden, mantelzorg gedijt wanneer zij kan steunen op een vrije en positieve keuze en binnen de mogelijkheden ligt van elkeen.

mantelzorg hou je maar vol als je van in het begin kan rekenen op een sterke ondersteuning van professionele zorg!

Daarom zou het goed zijn dat de Vlaamse regering uitdrukkelijk bevestigt dat het aanmoedigen van mantelzorg niet neerkomt op een blinde besparingsoefening en dat ze voorwaarden creëert die mantelzorg mogelijk maken. Wij vragen dat wie werkt of leeft van een vervangingsuitkering de mogelijkheid krijgt om mantelzorg op te nemen, zonder dat dit leidt tot verlies van soci­ ale rechten. Daarnaast dringen wij eropaan dat de overheid blijft investeren in voldoende en betaalbare professionele zorg en in formules zoals tijdskrediet. En in voldoende begeleiding en ondersteuning van de mantelzorger zelf. Die rol willen we ook als ziekenfonds blijven opnemen! paul Callewaert Algemeen secretaris

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

3

sociale info

Wat is astma? klachten

Astma begint meestal al in de kindertijd, maar kan om het even wanneer in je leven voor het eerst de kop opsteken. De aandoening manifesteert zich door overgevoelige luchtwegen, doordat ze chronisch ontstoken zijn. Worden de ontstoken luchtwegen extra geprikkeld, vernauwen ze. Dan verergeren de klachten of wordt een astma-aanval uitgelokt. Dus vermijd je best de prikkelende stoffen of uitlokkende situaties.

foto: S-magazine

Nieuwsbrief voor ouders van kinderen met astma Astma is bij kinderen een van de meest voorkomende chronische aandoeningen. Heb je een kind met astma? Dan heb je misschien ook wel wat praktische vragen. Welke uitlokkende factoren vermijden? Hoe de medicatie juist gebruiken? Wat doen bij een astma-aanval? Je ziekenfonds biedt ouders van kinderen met astma (bij wie de diagnose werd vastgesteld door een arts) nu een gratis nieuwsbrievenreeks aan. In 16 mails krijg je als ouder wetenschappelijk verantwoorde informatie, die je een antwoord biedt op allerlei praktische vragen over astma bij je kind. Met deze info kan je de astma beter onder controle krijgen en astma-aanvallen helpen voorkomen. En dit maakt het leven van je kind comfortabeler en aangenamer.

Schrijf je in op de nieuwsbrief op www.bondmoyson.be/astma of www.devoorzorg.be/astma.

Je lONGeN. Je lUCHt. Je leVeN. Gezondere luchtwegen zijn ook in 2015 het campagnethema van de socialistische zieken­ fondsen en partnerorganisaties. Gezonde longen zijn immers van levensbelang. Vorig jaar ging de aandacht van de gezondheidscampagne vooral naar COPD. In 2015 ligt de nadruk op astma. In dit en de volgende nummers van S­magazine vertellen we je meer over het fenomeen astma, over het behandelen en leven met astma bij volwassenen en kinderen.

Liever nu al meer weten over astma? Bezoek dan de campagnewebsite www.longweb.be.

De ernst van de klachten verschilt van persoon tot persoon: van vrij licht tot zwaar. Je hoeft niet alle klachten samen te hebben. Sommige mensen hebben bijvoorbeeld alleen last van hoesten, anderen alleen van kortademigheid. De klachten van een astma-aanval komen plots op: •piepende ademhaling •hoesten •benauwd gevoel, gebrek aan adem, ademnood • beklemd gevoel op de borst • slijmen ophoesten.

Een astma-aanval kan optreden na contact met prikkelende stoffen of stoffen waarvoor je allergisch bent, bij een verkoudheid of na een zware inspanning.

De prikkels die een astma-aanval uitlokken, verschillen van persoon tot persoon en van moment tot moment.

Gelukkig kan je dankzij geneesmiddelen met astma een volledig normaal leven leiden. Je kan astma goed onder controle houden, maar de aanleg ervoor blijf je levenslang houden.

soorten Er bestaan twee soorten astma: allergische en niet-allergische.

1. Bij allergische astma verergeren de klachten door lichamelijk contact met een stof waarvoor je allergisch bent.

Het kan gaan om iets wat je ingeademd hebt, zoals huidschilfers van een kat of hond, uitwerpselen van de huisstofmijt of plantenstuifmeel. Het kan ook een voedingsmiddel zijn: ei, koemelk of tarwe.

Jonge kinderen zijn vooral allergisch voor voedingsmiddelen, al wat oudere kinderen en volwassenen voor iets dat je kan inademen. Atopisch of extrinsiek astma zijn andere woorden voor allergisch astma.

2. Niet-allergisch astma is astma waarbij tests geen specifieke allergie kunnen aantonen. Deze vorm wordt ook niet-atopisch of intrinsiek astma genoemd.

Zowel bij allergisch als niet-allergisch astma kunnen de luchtwegen overdreven reageren op niet-allergische prikkels zoals koude of vervuilde lucht.

Meer info op www.longweb.be

4 • S-magazine / april 2015

gezondheid

10 tips voor gezonde luchtwegen Je longen doen veel meer dan je denkt. Ze laten je ademen. spreken. Zingen.

Blazen. Daarom lanceerden de socialistische mutualiteiten vorig jaar de campagne ‘Je longen. Je lucht. Je leven.’

een gezonde allesreiniger maak je zo Veel kuisproducten bevatten schadelijke stoffen, ga het etiket er maar op na. Je kan echter ook teruggrijpen naar gezonde recepten, bijvoorbeeld uit grootmoeders tijd. Op het internet vind je tal van voorbeelden. Dit recept werd uitgetest en goedgekeurd door VIVA-SVV.

RECEPT ALLESREINIGER Ingrediënten 1 eetlepel natriumbicarbonaat, een halve eetlepel afwasmiddel (bv. Ecover), 2 eetlepels azijn, 1 eetlepel citroensap, 250 ml lauw water, een plantenspuit Hoe maak je het?

Doe, eventueel met behulp van een trechter, bicarbonaat, afwasmiddel en azijn in je plantenspuit. Dit begint te schuimen, laat het dus even rusten. Nadat het schuim is weggetrokken, doe je er lauw water bij. Het goedje zal opnieuw beginnen schuimen. Doe er tot slot nog een lepel citroensap bij. Laat alles even rusten en schud de allesreiniger zachtjes voor gebruik.

Hoe gebruik je het?

Spuit het product op het oppervlak dat gereinigd moet worden en ga erover met een doek. Test dit product eerst uit in een klein hoekje. Gebruik de allesreiniger nooit op natuurstenen, want er zit azijn in.

Punten: 8/10. Deze allesreiniger ruikt lekker naar citroen en niet naar azijn. Hij schuimt en is erg gemakkelijk te gebruiken om bijvoorbeeld de eettafel proper te maken. Wil je het product gebruiken om je vuur helemaal te reinigen, dan zal je toch even moeten schrobben.

ZOEK JIJ UIT WELKE TIP BIJ WELK VOORWERP HOORT? a Ververs 24 op 24 uur de lucht via kieren of via een 1 ventilatiesysteem.

Zet enkele keren per dag ramen en deuren wijd open gedurende 15 minuten.

2

b

3

c

4

d

5 6

e f g

7

8

h i

9

10

j

Beweeg elke dag 30 minuten matig intensief om min­ der snel buiten adem te zijn.

Maak je eigen allesreiniger (zonder schadelijke stof­ fen!). Het recept vind je in de linkerkolom hiernaast.

Leer je stress te beheersen.

Een CO­vergiftiging kan je voorkomen! Leer de sig­ nalen herkennen.

Zwangere vrouwen laten beter iemand anders schim­ mels verwijderen en blijven uit de buurt van tabaksrook.

Veel materialen of meubels bevatten schadelijke stof­ fen, verlucht dan extra. Was tapijt, knuffels en zware overgordijnen om de 3 maanden.

Draag de juiste beha­maat.

Stoppen met roken is een slimme beslissing. Er bestaan verschillende mogelijkheden om van de tabak af te geraken en om vol te houden. foto’s: S-magazine

Dit jaar zal ook VIVA-SVV mensen informeren over hoe ze hun luchtwegen kunnen verzorgen. Vanaf 1 mei zijn we te zien op lokale markten en andere openbare plaatsen met 10 voorwerpen. Aan elk voorwerp hangt een tip vast voor gezondere luchtwegen.

Maak je eigen gezonde luchtverfrisser (zonder vluchtige chemicaliën!). Surf naar www.viva-svv.be voor het recept.

Kriebelt het om te helpen? Op onze lokale acties zijn helpende handen altijd welkom! Contacteer sofie.deneve@viva­svv.be of bel 02 515 04 10. Surf naar www.viva-svv.be voor alle info over de campagne en uitgebreide tips. april 2015 / S-magazine •

5

Oplossing: 1-d, 2-h, 3-f, 4-b, 5-a, 6-e, 7-g, 8-j, 9-c, 10-i

gezondheid maak kennis met de familie luchtjes: meneer en mevrouw en hun schattige baby. Ze vormen een gelukkig gezinnetje. Jammer genoeg is er de lucht in hun huis niet van de beste kwaliteit. Daardoor zit de baby al weken opgescheept met een enge hoest, heeft mevrouw luchtjes vaak last van hoofdpijn en voelt meneer luchtjes zich soms slap en moe. Dringend tijd dat daar iets aan verandert!

Aldus de intro van “Een valies vol lucht”, het educatief spel voor jongeren en volwassenen met een licht tot matig verstandelijke beperking dat VFG samen met het Centrum voor Informatieve Spelen (CIS) heeft ontwikkeld. Afhankelijk van de mogelijkheden en beperkingen van de doelgroep krijgen de deelnemers in drie modules informatie over gezond ademen en ontspannen en tips over het creëren van een gezond binnen- en buitenmilieu. Op die manier maken ze op een speelse manier kennis met de huisstofmijt, chemische stoffen, insectenverdelgers, allergieën, de gevaren van roken, de nadelen van (vast) tapijt, het verzorgen van huisdieren, het nut van gezond bewegen, veilig koken, regelmatig verluchten en hygiëne in huis en tuin, …

Kim, Fauke, Dominique, Muriëlle en Gaëtan zijn bezoekers van De Berken, een kleinschalig dagcentrum voor volwassenen met een mentale beperking in Overijse. Ze hebben met veel enthousiasme deelgenomen aan het gezonde luchtwegenspel “Een valies vol lucht”. Als heuse speurEen valies vol lucht neuzen plozen ze kamer voor kamer uit naar boosdoeners voor ongezonde lucht. Ze ontdekten wat ze zelf kunnen doen om in een gezond huis met frisse lucht te wonen.

3 spelen over gezon de luc en adem ht en

Speurneuzen LUCHT MACHT

EEN VALIES VOL LUCHT De Berken Ann Bartholomees, begeleidster bij De Berken, licht toe: “De Berken kent een zeer heterogeen publiek: van bezoekers met een licht mentale beperking die het dagcentrum combineren met deeltijds begeleid werken tot gasten met een meer complexe problematiek die extra veel zorg en aandacht nodig hebben. We organiseren zoveel mogelijk activiteiten op maat, aangepast aan ieders mogelijkheden, interesses en keuzes. Ontwikkelingsgerichte activiteiten (zwemmen, koken, snoezelen, muziekbeleving, internet en computer, …) worden afgewisseld met werkmomenten in ateliers (hout- en papierbewerking, crea, …).

Bijzonder trots zijn we op ons project “De serre”: we verstekken plantjes en we persen zelf appelsap dat we later op de (bloemen) markt gaan verkopen. We proberen ook zoveel mogelijk inclusief te werken. Voor de bewoners van een nabijgelegen woonvoorziening met serviceflats doen we de wekelijkse boodschappen. Met de kinderen van de plaatselijke lagere school loopt er een dansproject. We vinden het belangrijk dat kinderen spontaan leren omgaan met mensen met een beperking. Regelmatig

UItleNeN Het spel “Een valies vol lucht” kan vanaf maart gratis uitgeleend worden via de provinciale VFG­secretariaten. “Een valies vol lucht” kan gespeeld worden in drie modules: • Speurneuzen: spel over binnen­ en buitenmilieu voor personen met een licht mentale beperking die wonen in een project begeleid wonen, beschermd wonen of dagcentrum en personen die op een van deze woonvormen worden voorbereid.

• Luchtmacht: duidelijk afgelijnd visueel attractief spel over longen en luchtwegen voor instellingsbewoners met een matig mentale beperking.

• Olé-O2: een doe­activiteit met onder andere speelse tips en spelletjes om goed te (leren) ademen voor personen met een licht tot matig mentale beperking.

Een ploeg van vrijwilligers staat klaar om het spel te begeleiden.

Meer info: greet.vandewynckele@vfg.be, 02 515 18 93.

Officiële lancering

'Een valies vol lucht' wordt op 7 april 2015 officieel voorgesteld aan het groot publiek in diverse dagcentra. Een aantal dagcentrumgasten speelt een module van het spel. Daarnaast is er een receptie met gezonde hapjes.

Meer weten: surf naar www.vfg.be

6 • S-magazine / april 2015

trekken we naar de basisschool met onze eigen doe-koffer vol met attributen.”

Valies vol lucht Ann: “Gezondheidsvoorlichting is belangrijk in onze werking. Sport en beweging maken deel uit van het dagelijks leven van het dagcentrum. We doen zoveel mogelijk verplaatsingen te voet: naar de wekelijkse markt, naar de winkel, naar activiteiten in de buurt.

We hechten ook veel belang aan gezonde voeding. In de mate van het mogelijke stellen we in overleg met onze bezoekers een gezond en evenwichtig menu samen: zoveel mogelijk volkorenproducten, platte kaas in plaats van de vettere mascarpone, slechts 100 gram vlees per dag, één keer per week vegetarisch en minstens één keer per week vis op het menu. Dankzij het spel “Een valies vol lucht” kunnen we het thema “Gezonde longen en luchtwegen” op een speelse manier in de kijker zetten. Toen VFG ons voorstelde om als testgroep te fungeren, hebben we geen moment getwijfeld.”

“Slechts twee mensen uit onze leefgroep wonen alleen of met een partner in een begeleid wonen project. Het merendeel van onze bezoekers woont dus nog thuis: bij hun ouders of samen met andere familieleden. Sommigen zouden wel graag (met begeleiding) alleen gaan wonen, maar bij gebrek aan vrije plaatsen staan ze voorlopig op een wachtlijst. Activiteiten die hun zelfredzaamheid versterken, vormen meteen ook een perfecte voorbereiding op een eigen stekje! We gaan het spel regelmatig herhalen. Zo wordt een gezonde levenshouding een automatische reflex.”

Voor Kim en Fauke zijn de raadgevingen uit “Een valies vol lucht” alvast een deel van de dagelijkse routine geworden: “Elke ochtend gooien we de dekens open en openen we het raam. Natte handdoeken horen thuis op het droogrek. Om de stoom van de hete douche te laten verdampen, verluchten we de badkamer.

En als we koken, zetten we altijd de dampkap op. Zo verdwijnen slechte kookluchtjes en blijft de keuken fris en hygiënisch.” Voor Muriëlle en Gaëtan is hun hondje hun beste vriend. Ze zijn allebei alert voor de overtollige haren van hun trouwe viervoeter. “Een speciale borstel gebruiken en veel stofzuigen”, zo luidt hun goede raad.

Verzekeringsonderneming erkend onder het codenummer 0058.

Een verzekering die beschermt wat echt belangrijk voor u is?

Natuurlijk bestaat die!

Uw P&V adv ise komt bij u la ur denkt met u mee en ngs wanneer het u best pa Voor een afs st. praa k met de P& V adviseur in 5 81 of surf uw buurt, naar www.p v.be.

bel 02/210 9

P&V. Het be

wijs dat verz

ekeren ook

anders kan.

door Urbain Vandormael

PLUSMINUS DIeNst mAAtsCHAppelIJk Werk KriJgt 9 op 10 eN iS ‘met GlANs’ GeslAAGD iN teVredeNheidSeNQuÊte BiJ ledeN In september vorig jaar werden 2000 mensen bevraagd over onze maat­ schappelijk werkers. Ongeveer 600 vulden de enquête in.

Over het algemeen zijn onze leden zeer tevreden over de maatschappelijk werkers: we noteren een algemene tevredenheid van 8,7 ( score van 1 tot 10). De maatschappelijk werker wordt gezien als iemand met voldoende kennis om de mensen op een correcte manier te helpen. Onze cliënten voelen dat ze hun maatschappelijk werker kunnen vertrouwen, en dat zij met veel begrip en respect worden behandeld. Ondanks de drukke agenda slaagt de maatschappelijk werker er in om tijd vrij te maken voor zijn/haar cliënten, en om naar hun vragen te luisteren.

Toch merken we ook enkele punten op waar we minder goed op sco­ ren. Zo is het niet altijd even eenvoudig om de maatschappelijk werker te bereiken of om een afspraak te maken. Op zitdagen moet men soms wat wachten, sommige vragen mogen wat sneller een antwoord krijgen (hoewel de maatschappelijk werker dit zelf niet altijd in de hand heeft).

Met wat we hebben geleerd uit deze tevredenheidsenquête kunnen we aan de slag gaan. We kennen onze sterktes en zwaktes. Weten dat de mensen al heel tevreden zijn, is een sterk en motiverend signaal voor onze medewerkers. De hoge score is een appreciatie en zorgt ervoor dat zij elke dag het beste van zichzelf geven.

Hoe kan de Dienst maatschappelijk Werk jou helpen en waar kan je de dienst bereiken?

Onze maatschappelijk werkers zijn de vaste vertrouwensper­ soon en de begeleider van mensen met een beperking, met een langdurige ziekte, of die door ouderdom andere gezondheidspro­ blemen ondervinden. Een maatschappelijk werker geeft informatie en advies, vraagt de sociale rechten en financiële tegemoetko­ mingen aan waar men recht op heeft, schakelt de nodige (thuis) zorgdiensten in, en begeleidt deze mensen en hun mantelzorgers doorheen dit alles.

Je kan de Dienst Maatschappelijk Werk bereiken via je zieken­ fonds. Als je dat wil, kunnen ze je ook bij jou thuis bezoeken. En dit allemaal gratis!

BOUWGrOND Wordt ZeldZamer eN duurder Over tien jaar is de bouwgrond in Vlaanderen op. Daardoor stijgen de prij­ zen van de grondprijzen en worden de huizen kleiner en duurder. De voorbije tien jaar is de bewoonbare oppervlakte van nieuwe huizen met 12 vierkante meter gekrompen. Die bedraagt nog maar 96 vierkante meter. Tegen het toenemend tekort aan bouwgrond staat dat de bevolking blijft aangroeien. De woningnood neemt dus snel toe. Daarom pleit de Vlaamse Confederatie Bouw voor een aanpassing van de bestaande reglementering op het vlak van renovatie… een verdieping erbij moet makkelijker zijn. Drie in plaats van twee verdie­ pingen zou de druk op de markt verlichten.

Vandaag is 60 procent van alle nieuwbouw apparte­ menten. Die zijn sowieso kleiner. Tien jaar geleden was een driekamerappartement nog 120 vierkante meter groot, vandaag is dat nog maar 100 vierkante meter.

VlAmINGeN WerKeN laNger Vlamingen blijven steeds langer aan het werk. Volgens een onderzoek van het Leuvense Steunpunt Werk en Sociale Economie (WSE) bedraagt de gemiddelde uittredeleeftijd van de Vlaming vandaag tot 59,6 jaar, begin van de jaren tweeduizend was dat nog 58,3 jaar. Als die trend zich door­ zet, overschrijden we in 2017 de magische grens van 60 jaar.

Tot ligt het aantal werkende 55­plussers met 42,9 procent veel lager dan het Europees gemiddelde. Vijftien jaar geleden was nauwelijks een kwart van hen beroepsactief. Ter vergelij­ king: in Zweden heeft een 50­jarige nog een loopbaan van 13 jaar in het verschiet

Voedselfraude is de nieuwe business van de georganiseerde misdaad. Dat leert een rapport van Europol over voed­ selfraude in Europa. Daaruit blijkt dat almaar meer misdagers de switch van drugs naar voedsel maken, omdat de straffen voor voedselfraude minder streng zijn. Bovendien is de afzetmarkt vele malen groter. “Wie een goedkoop tomatenconcentraat verpakt in de blikken van een duur merk, maakt misschien maar een halve euro winst per blikje. Maar hij kan wel tienduizenden blikjes verkopen, terwijl de pakkans vrij gering is”, aldus Chris Vansteenkiste die het onderzoek heeft gecoördineerd.

8 • S-magazine / april 2015

foto’s: S-magazine

VOeDselFrAUDe Bedreigt oNZe geZoNdheid

FACeBOOk eXperImeNteert met ZelFDODINGskNOp

eeN op drie mANAGers Is VrOUW

Facebook heeft in de Verenigde Staten een pilootproject opgestart dat experimenteert met een ‘zelfmoordknop’. Vang je een onrustwekkend signaal op, dan kun je met een klik op de knop hulp bieden. Je kan de vriend zelf bereiken, een andere vriend contacteren die de persoon kan helpen of de zelfmoordpreventielijn inschakelen. Die toepassing zat ergens weggestopt op een aparte pagina. Nu komt bij iedere statu­ supdate rechtstreeks de mogelijkheid om bezorgdheid over de mentale gezondheid van de persoon die de info deelt te melden.

Het Centrum ter Preventie van Zelfdoding in ons land wacht de resul­ taten van het experiment af om contact op te nemen met Facebook en kijkt positief aan tegen het initiatief... “bied je hulp aan via een sociaal medium, dan betekent dat niet dat je voortaan elk moment als hulp­ verlener moet optreden. Maar soms volstaat een kort berichtje om iemand op andere gedachten te brengen. Zelfs als je hem of haar min­ der goed kent, is het een kleine moeite om te vragen of alles oké is.”

1 op de 10 KlaSSeN iS eeN CONtAINer Van alle schoolgebouwen in Vlaanderen bestaat bijna één op de tien uit containerklassen.

Dat blijkt uit de zogenaamde schoolgebouwenmonitor. Bijna de helft van die tijdelijke constructies dateert van voor 1990 en had dus al jaren vervangen moet worden. Dat zegt Geert leemans van het Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs. Alle scholen in Vlaanderen samen vertegenwoordigen een oppervlakte van 16,6 miljoen vierkante meter wat overeenstemt met 90.000 rijhuizen.

Vrouwen verdienen in ons land gemiddeld 9,8 procent minder dan hun mannelijke collega’s. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat, het europees bureau voor statistiek. Ook blijkt dat slechts een op de drie managers een vrouw is. Bij kantoorbedienden, secretariaatsmedewerkers en dienstpersoneel is de verhouding precies omgekeerd.

Het goede nieuws is dat de loonkloof is ons land lager ligt dan het europees gemiddelde van 16,4 procent en dat de kloof de voorbije vijf jaar met 0,4 procent is verkleind.

Volgens onderzoek van de Internationale Arbeidsorganisatie kan slechts 55 procent van het loonverschil tussen mannen en vrouwen worden verklaard door bijvoorbeeld het feit dat vrouwen vaker kiezen voor een deeltijdse baan, om enkele jaren thuis te blijven voor de opvoeding van de kinderen of om hun relatieve voorkeur voor ‘zachtere’ sectoren die minder goed betalen. Vooral bij hogere salarissen hangt de loonkloof samen met andere factoren die moeilijker te verklaren zijn.

De belangrijkste is genderdiscriminatie op de werkvloer.

De loonkloof is bovendien maar een aspect van genderongelijkheid op de arbeidsmarkt.

In ons land werkt 40 procent van de vrouwen deeltijds, tegenover slechts 8,5 procent van de mannen.

kANker maaKt KWetSBare groepeN NOG Armer Volgens de vereniging Kom op tegen Kanker moet het plafond van de maximumfactuur naar omlaag voor de meest kwetsbare groepen.

Volgens het Kankerfonds betalen kankerpatiënten in het eerste jaar van hun ziekte gemiddeld 1.838 euro uit eigen zak voor medische en niet­ medische kosten. Voor een kwart van de patiënten loopt de rekening zelfs op tot bijna 3.000 euro. Het goede nieuws is dat de ziektekosten de voorbije vijf jaar niet meer gestegen zijn.

Sommige kankers zijn duurder dan andere: leukemie en hersentumoren leiden tot hoge ziektekosten. Bij borst­ en eierstokkanker en neus­ en keelkanker lopen vooral de niet­medische kosten hoog op.

Vooral voor wie van een vervangingsinkomen of een klein pen­ sioen leeft, belandt al snel in de armoede. Daarom pleit Kom op tegen Kanker om het laagste plafond voor de maximumfactuur te laten zakken van 450 naar 250 euro.

BelgiË top iN europa Voor UltrAsNel INterNet Ons land telt in Europa het hoogste aandeel vaste abonnees voor ultrasnel internet. Zo blijkt uit een recent rapport van de Europese Commissie. Zo surft 77 procent van de Belgische abonnees met snel­ heden van minstens 30 Mbps, wat fors hoger is dan het Europees gemiddelde van 27 procent.

In Nederland bedraagt dat 60 %, in Duitsland 20 % en in Frankrijk 10 %. Tegen 2020 moet minstens de helft van alle Belgen toegang hebben tot internetsnelheden van 1 Gbps.

april 2015 / S-magazine •

9

foto: S-magazine

gezondheid

WAT GEDAAN MET VAKANTIESTRESS? De gemiddelde vakantie is zo kort, dat velen onder ons niet genoeg tijd vinden om tot ontspanning te komen. Wat als stress zelfs tijdens je vrije week een spelbreker is?

Files op de snelweg naar het Zuiden of naar de sneeuw, zieke kinderen op de achterbank, verloren bagage op de luchthaven, lange rijen voor de incheckbalie … Ze kunnen je vakantie behoorlijk vergallen en je kan er niet meteen veel aan veranderen. In veel situaties kan vakantiestress echter wel goed worden “behandeld” of aangepakt. Voorwaarde is wel dat je de vakantie goed voorbereidt, je hoofd vrijmaakt en anticipeert op mogelijke crisissituaties. Klinkt moeilijk, maar dat is het helemaal niet.

Goede voorbereiding Het toverwoord is voorbereiding. De grootste vakantiestress slaat toe voor je vertrek. Morgen stap je op het vliegtuig en je moet nog 100 dingen doen.

Of 110, waarvan je de helft dreigt te vergeten. Je kan die stress voorkomen door pakweg een maand voor het vertrek een lijstje aan te leggen met alles wat je moet om in rust en vrede te kunnen vertrekken. Op die manier vermijd je dat je je zwembroek of – erger – je reispas thuis vergeet.

Reispapieren breng je best zo snel mogelijk in orde. Eventuele inentingen kunnen al maanden voor het vertrek worden gehaald. Ook opvang

10 • S-magazine / april 2015

voor de huisdieren regel je liefst ruim op voorhand. Zonnebrandolie, pleisters, pijnstillers zijn onmisbaar in je bagage. Op het internet vind je tal van websites die een reisapotheek voor je samenstellen.

Overgang van werk naar ontspanning Een gouden tip: neem al twee of drie dagen voor je reis naar het buitenland vrij. Dan heb je tijd om de laatste regelingen te treffen en in alle rust de koffers te pakken. Je moet jezelf niet dwingen om in één vingerknip over te schakelen op vakantiemodus, je gunt jezelf beter enige tijd om de overgang te kunnen maken van werk naar ontspanning. Het is beslist geen goed idee om oververmoeid op vakantie te vertrekken. Als je eerst even uitrust, beperk je ook het risico op uitgestelde stress, namelijk stress die je hebt onderdrukt op je werk en die op vakantie plots naar de oppervlakte komt.

Afwezigheidsassistent Je vakantie kan pas echt beginnen als je zeker weet dat je alle dringende zaken op het werk hebt afgewerkt.

Omdat je mogelijk toch nog een dossier of een e-mail over het hoofd hebt gezien, informeer je best tijdig je collega’s over je aanstaande uitstap en

leg je hen uit wat ze tijdens je afwezigheid kunnen doen om losse eindjes weg te werken. Vergeet zeker niet om je afwezigheidsassistent in je e-mailprogramma aan te zetten. Meer nog, zet die al enkele dagen voor je vertrek aan, zodat correspondenten niet ontdekken dat je op vakantie bent als het al te laat is. Ruim je bureau op, een doeltreffende manier om rust in je hoofd te krijgen.

Ziekte en lichamelijk ongemak Ook na aankomst op je vakantiebestemming is het belangrijk om jezelf in toom te houden. Spreid de activiteiten die je gepland hebt zoveel mogelijk over de hele vakantieperiode, anders val je onvermijdelijk ten prooi aan stress. Ga geen bergen beklimmen als je thuis met moeite de trap op komt. Eet niet elke dag drie ijsjes. Drink jezelf niet elke avond lazarus. Als je lichaam wordt overbelast, zal het protesteren. Ziekte en lichamelijk ongemak zijn dubbel vervelend wanneer je op vakantie bent. En als je bedenkt dat je vakantie niet helemaal verloopt zoals je had gehoopt, beland je snel in een vicieuze cirkel.

De juiste bestemming En last but not least: denk héél goed

gezondheid

na over je vakantiebestemming. Je mag nog een reis boeken naar je favoriete stad of strand, het zal een gruweltrip worden als je reisgenoten iets anders in gedachten hadden. Het is een absolute must om na te gaan wat er zoal te zien en te beleven valt in het vakantieoord waar je je oog op hebt laten vallen. Kunnen de kinderen tafeltennis spelen, voetballen of zeilen terwijl jij languit in je strandstoel ligt? Ligt er naast het museum ook een avonturenpark? Ruzies vormen een van de grootste risicofactoren van vakantiestress. Heb je tijd voor jezelf nodig? Zoek een bestemming waar je kinderen of partner zich een deel van de dag zelf kunnen vermaken. Het lijken details, maar ervaren vakantiegangers weten wel beter.

2000 jaar reisadvies Denk vooral niet dat je problemen zichzelf oplossen als je de deur van je woning achter je dicht trekt.

De Romeinse wijsgeer Seneca had 2000 jaar geleden al goede raad voor vakantiegangers: “Je moet niet van klimaat veranderen, maar van mentaliteit. Al steek je de eindeloze zee over, al wijken landen en steden achter je, je problemen zullen overal met je meereizen, waar je ook heengaat.” Ook belangrijk: panikeer niet als je op vakantie ruzie krijgt met je partner. Veel koppels hebben zich zo verheugd op een ontspannen en leuk uitje, dat ze tilt slaan wanneer ze een woordenwisseling hebben. Terwijl daar helemaal niets mis mee is.

meer overlijdens Oké, maar moeten we ons nu echt zorgen maken over vakantiestress?

Ja, zeker wel. In vakantieperiodes sterven opvallend meer mensen dan tijdens de normale werkperiode. Mannen rond de 45 jaar in een leidinggevende positie blijken bijvoorbeeld heel gevoelig voor hartaanvallen tijdens hun vakantie. Met name de eerste dagen van de vakantie zijn levensgevaarlijk. Het menselijk lichaam weet niet goed wat er gebeurt als extreme werkdruk plots overgaat in totale ontspanning, wat op zijn beurt een zware en uiterst gevaarlijke vorm van stress met zich meebrengt.

Vakantie is van levensbelang, op meer dan één manier.

Brief van de koning

s mogen geven?” Het wa ng ni ko de n va s lei pa t Brussel feestje dit jaar in he s tijdens een bezoek aan ng la on “Zou ik mijn verjaardags we en to e ld ste om gase Roos (8) ons en Mathilde gebruiken lip Fi een verrassende vraag di t da je lp stu de en t indrukwekk , want zou iemand ooit en en di rd oo tw even halt hielden bij he an n va st nden haar niet meteen kinderfeestjes? Roos wi or vo s wa r ten te ontvangen. We ko aa kb hi sc be vorst of zijn paleis in Mathilde. Ik gevraagd hebben aan de hreef een brief. “Liefste koning Filip en koning 22 augustus en sc alleen jullie. Ik ben op n wat haar te doen stond lle rvu ve n ka d n. an em wens die ni s van Brussel mag geve lei pa t he in ar ben Roos en ik heb een ja t di st erg t ik mijn verjaardagsfee zegt maar het is niet zo ja u t da jarig en mijn wens is da op ho ik ij, bl ar Roos kkig maken en zo een brief terug schrijft na el sn u t Jullie zouden mij zo gelu da op ho Ik . rst goed over na als u nee zegt denk er ee s, Hunne adres).” s in de bus. “Beste Roo Vandormael (met haar lei Pa t he n va ief br to die n ee r lag er brief alsook de mooie fo ve lie de ie Precies twee weken late th pa m sy et tie ten en de ontvingen m stelling voor onze Dynas ng la be Majesteiten de Koning je e di , in je ng ni ning en de Ko n harte te bedanken en va je n ve ge ge ht je tot hen richtte. De Ko ac dr en mij de aangename op en documentatie kan je steeds terugvinzeerste waarderen, hebb foto’s is op je te bieden. Bijkomende n aa to fo de len dat het niet mogelijk eg de vo te jge bi ee m de er ht ec je en monarchie. Ik di nen aan dergelijke den op de website www. et gebruikelijk is om een positief gevolg te verle het ni wens in te gaan omdat inmaar toch enkele bedenk , en ijv bl h isc verzoeken. (…)” ist al re we nder ons niet echt, laten e moeite om brieven zo tst oo gr de Het antwoord verraste ar ba ijk bl s en n entourage hebb het manke internetadre en zin e rst ee de in gen: (1) De vorst en zij d or h tuige het ontbrekende wo ecies toch niet in om zic pr er t ag sla r aa m fouten op te stellen, ge n, re De vorst heeft zelf kinde t derde leerjaar, maar we he in zit s oo van de monarchie. (2) R – n se at en met n een kind te verpla hrijver nu precies bedoeld sc en iev br in de gedachtewereld va n zij en ng ni tleggen wat de ko hebben haar moeten ui n. cebook-pagina van mijn Fa de fte lo tp on hun ingewikkelde woorde n sse tu g ontroostbaar. Onder vast: we Roos was een halve da thie. Ons besluit staat pa m sy en un ste n va s reactie echtgenote zowat met in ls Roos haar feestje niet laten het hier niet bij! A n houden, dan willen het Koninklijk Paleis ka ternatief bieden. Als we haar een waardig al je een berichtje posje suggesties hebt, kun og. Wordt volgende ten op onderstaande bl maand vervolgd.

Bart Vandormael Nieuwe vader dpress.com http://nieuwevader.wor

Bart VaNdormael april 2015 / S-magazine •

11

“ Niemand is immuun voor dementie” Nadia Hainaut Op haar veertigste besliste Nadia Hainaut (1969) om het stuur om te gooien. Nadat zij twintig jaar lang had gewerkt als teamcoach bij jongeren met hechtingsproblemen, ging zij aan de slag als animator in de dementiekliniek van ZNA in Zoersel. Niet uit onvrede met haar job of werkomgeving, maar omdat zij iets wilde teruggeven aan de snel aangroeiende groep van bejaarden, meer speciaal aan dementerende ouderen.

Geestelijke aftakeling maakt geen onderscheid tussen rang of stand, tussen man of vrouw. Dementie treft niet enkel bejaarde mensen, maar komt ook voor bij jonge vijftigers. Bij de ene verloopt het aftakelingsproces langzaam, bij de andere heel snel. Het fenomeen maakt dat de patiënten compleet vervreemden van hun vertrouwde leef- en woonomgeving en bestendig onder toezicht moeten leven. Dementie is onomkeerbaar en vergt enorm veel begrip en toewijding van de familie en het verplegend personeel voor de patiënt.

“Ik heb twintig jaar met hart en ziel gewerkt als teamcoach met jongeren met hechtingsproblemen. Maar opeens was het op en besliste ik om als animator aan de slag te gaan in de ZNA dementiekliniek in Zoersel. Dat had er allicht mee te maken dat ik als kind vaak bij mijn oma en opa verbleef, te midden een groot aantal bejaarde mensen in het appartementsgebouw waar zij woonden. Nadat mijn vader op jonge leeftijd was overleden, ging mijn moeder om den brode ’s avonds bureaus poetsen en ontfermden mijn grootouders zich over mij. Ik genoot van de aandacht en genegenheid die ik van de oudjes ontving, iedereen was lief voor mij. Dat warm gevoel ben ik blijven koesteren. Zonder dat ik het ooit met zoveel woorden heb gezegd, had ik mij voorgenomen om ooit – wanneer precies lag niet vast - iets terug te geven aan die soms

12 • S-magazine / april 2015

onbegrepen groep van mensen.

Ik vond van mezelf dat ik iets goed te maken had tegenover die groep. Na een leven van hard labeur wacht hen vaak een eenzame oude dag, met een klein pensioen en getroffen door kommer en kwel.

Ik moet er niet aan denken dat mij straks hetzelfde lot beschoren zou zijn.”

Ik had het gevoel dat ik het verschil kon maken Nadia Hainaut: “Het afscheid van mijn jongens viel mij zwaar, maar ik had geen andere keuze dan mijn hart te volgen en volop voor de job van mijn dromen te gaan. Vanaf dag één voelde ik mij thuis in de dementiekliniek van ZNA in Zoersel waar 34 bewoners verblijven. Onder hen enkele relatief jonge patiënten die slachtoffer zijn van de ziekte van Pick, een minder bekende vorm van Alzheimer die zich manifesteert vanaf het 45ste levensjaar en die leidt tot ernstige lees- en spraakstoornissen. Onder de bewoners ook mensen met motorische problemen. Ons multidisciplinair team bestaat uit twaalf mannen en vrouwen, ikzelf ben orthopedagoge van opleiding. Een directe aanleiding voor mijn overstap van de jeugd- naar de ouderenzorg was er niet, wel had ik het gevoel dat ik het verschil kon maken voor die vaak vergeten groep.”

Een buikgevoel zegt niet altijd alles, heb je gelijk gekregen?

Nadia Hainaut: “En of. Ik maak elke dag het verschil! Dementie is onomkeerbaar, ik weet maar al te goed dat ik onze bewoners niet kan genezen maar ik probeer hen wel een zo hoog mogelijke levenskwaliteit te bezorgen, ik toon respect en waak over hun eigenwaarde. Ik zal bijvoorbeeld nooit tegen hen liegen. Als ze een pilletje moeten slikken, probeer ik ze bij wijze van spreken geen snoepje te verkopen. Kom ik na enkele dagen afwezigheid terug op de dienst, dan herkennen sommigen mij niet meer maar toch is het voor hen – maar ook voor mij – telkens opnieuw een blij weerzien, een uiting van onvoorwaardelijke genegenheid.”

Wat is dementie?

Dementie betekent letterlijk: uw geest verliezen, een combinatie van verschijnselen. Er bestaan verschillende vormen waarvan Alzheimer de bekendste is, maar alle hebben gemeen dat het functioneren van de hersenen achteruitgaat De wetenschap is het nog altijd niet eens over de oorzaak of oorzaken. Aantasting van de bloedvaten in de hersenen of overdadig alcoholmisbruik behoren daartoe, naast erfelijke voorbelasting. De diagnose is niet eenvoudig te stellen, de behandelende arts moet zich hoofdzakelijk baseren op

Close Up belicht de opmerkelijke persoonlijkheid, de beroepsactiviteit of de sportieve prestaties van een lid van de Socialistische Mutualiteit.

verschijnselen zoals geheugenstoornissen, verwardheid, verminderde oriëntatie en de verhalen van de omgeving. Een correcte diagnose is nochtans essentieel, omvat elke vorm van dementie een specifieke aanpak vergt. Genezing is niet mogelijk maar medicatie en een intensieve begeleiding kunnen het aftakelingsproces afremmen en het leven van de patiënt en zijn omgeving een stuk draaglijker maken. Het aantal dementerenden in ons land wordt geschat op zo’n 100.000 à 150.000, bijna driekwart wordt thuis verzorgd door de partner, de anderen verblijven in een woonzorgcentrum of aangepaste voorziening. Experten verwachten een toename van 30 procent tegen 2020, want niemand is immuun voor dementie en we worden met zijn allen ouder.

een voelschort, wat is dat en vooral, wat doet hij?

Er is dus nog werk aan de winkel voor Nadia Hainaut. Mensen met dementie zijn immers ook gebaat met psychosociale begeleiding: de overgebleven functies en mogelijkheden van de dementerende moeten zoveel mogelijk worden gestimuleerd. Daarbij is het belangrijk oog te hebben voor tijdsindeling, sociale contacten en communicatie.

Nadia Hainaut: “Sommige bewoners zijn heel onrustig én vergeetachtig.

Ze vragen wel twintig keer per dag wanneer het tijd is om te gaan eten.

Daar word je soms horendol van, goed wetende dat de bewoners geen schuld treft. Ze zijn gewoon heel vergeetachtig én onrustig… constant op zoek naar iets of iemand. We hebben daar het volgende op gevonden: grote pictogrammen met een tekening van eten, met de tijd erbij, of een tekening van een bed, met de tijd erbij. Zo weten ze in één oogopslag wanneer ze aan tafel moeten of wanneer het tijd is om naar bed te gaan. Dat stelt ze op hun gemak, bedaart de gemoederen en maakt dat de verpleegkundigen zich kunnen concentreren op hun taken.

Zo is bij mij het idee van de voelschorten ontstaan. Dementerenden keren terug in de tijd, keren terug naar hun kindertijd. Herinneringen worden levendig, het komt eropaan hen daarin te begeleiden door ze bijvoorbeeld in contact te brengen met voorwerpen of prikkels die refereren naar hun kindertijd. Soms ligt daar bijna een driekwart eeuw tussen.

Een voelschort is niks anders dan een grote handdoek waarop ik schuursponsjes, een kraakpapiertje, een lintje, een belletjes of whatever naai.

We zien dat het aanraken of strelen van die accessoires herinneringen en emoties losmaakt, maar ook rust brengt en voor een tevreden gevoel zorgt. Krijgt zo’n bewoner bezoek van een klein- of achterkleinkind

el

rma

ndo

Va : U. foto

beleef je soms beklijvende en voor mij onvergetelijke taferelen van verbale en non-verbale communicatie tussen generaties waar alle betrokkenen een goed gevoel aan overhouden. Dat gaat van de bewoner tot de familie, het personeel én de vrijwilligers. Een woonzorgcentrum of gespecialiseerde instelling kan niet zonder de medewerking en inzet van vrijwilligers.”

tien bodyguards voor De Wever

s-plus heeft aan 15 woonzorgcentra in Vlaanderen voelschorten geschonken voor de bewoners met dementie.

Nadia Hainaut is overigens niet te spreken over de sociale afbraakpolitiek van de rechtse regeringen. “Mijn man, mijn oudste dochter en ikzelf werken alle drie in de sociale sector – vanuit een persoonlijke gedrevenheid en ideologische overtuiging.

Daar word je niet rijk van, dat is ook de bedoeling niet. Je hoort mij niet klagen over mijn salaris. Waar ik wel moeite mee heb, is met het asociaal beleid van de huidige regeringen: iedereen moet inleveren maar de sociaal zwakkeren het meest. De rechtste partijen ondermijnen ons sociaal zekerheidssysteem. Maar als De Wever gaat skiën, dan moeten tien bodyguards mee. Uitgerekend nu de zorgsector met minder personeel meer opdrachten moet vervullen.

Voor zo’n politiek beleid pas ik.” urBaiN VaNdormael www.voelschorten.blogspot.be www.s-plusvzw.be

april 2015 / S-magazine •

13

gezondheid

Het leven zoals het is Deze rubriek belicht de medische en ethische aspecten van het werk van een specialist(e) in het ziekenhuis of een onderzoeksinstelling.

Informatie over de terugbetaling van de medische ingrepen en status van de specialist krijg je bij je ziekenfonds.

de geheugenspecialist Ons geheugen is misschien wel ons meest dierbare bezit. Want wat als we niet meer weten wie we zijn en wat we gedaan hebben in ons leven? Hoe kunnen we ons geheugen intact houden, hoe kunnen we het trainen en hoe lang moeten we nog wachten op een wonderpil tegen de ziekte van Alzheimer?

Neuroloog Jan Versijpt, verbonden aan het UZ Brussel, leidt ons rond in de wondere wereld van de geheugenkliniek.

14 • S-magazine / april 2015

Over de ziekte van Alzheimer hebben we het al uitgebreid gehad, maar er zijn nog heel wat andere geheugenstoornissen die onze aandacht verdienen. Dat vindt ook neuroloog Jan Versijpt. “Een groep van enkele duizenden mensen in België jonger dan 65 jaar, en soms zelfs veel jonger, wordt getroffen door een zogenaamde frontotemporale dementie (FTD), waarbij de frontale en temporale hersengebieden worden aangetast. Die aandoening kan zich uiten onder de vorm van enerzijds sociaal onaangepast gedrag of onverschilligheid en anderzijds moeilijkheden met het begrijpen en produceren van taal. Dementie is in de regel ongeneeslijk, een zogenaamd neurodegeneratieve stoornis.

We kunnen enkel het geheugenverlies een beetje tegenhouden en zelden gedragsstoornissen met medicijnen behandelen. Geheugenstoornissen

kunnen evenwel ook voortvloeien uit emotionele problemen of een doorgemaakt trauma. Het deel van de hersenen dat instaat voor het verwerken en opslaan van nieuwe informatie, is ook betrokken bij het verwerken van emoties en angsten, stress en depressieve gevoelens. Een belangrijk verschil: dementie is onomkeerbaar, maar stoornissen ten gevolge van een depressie of hormonale afwijkingen kunnen we wel genezen. Zulke stoornissen verdwijnen als de onderliggende aandoening succesvol wordt aangepakt.”

Bestaan er standaardbehandelingen voor de grote groep van geheugenstoornissen?

Jan Versijpt: “Neen, de behandeling verschilt van stoornis tot stoornis.

Als het falend geheugen het gevolg is van een depressie, bijvoorbeeld, dan behandelen we de depressie en niet zozeer de geheugenstoornis.

Patiënten met de ziekte van Alzheimer krijgen medicijnen die enkel geschikt zijn voor de ziekte van Alzheimer.”

Geheugenstoornissen worden in het ziekenhuis deels ondergebracht bij de afdeling geriatrie en deels bij de afdeling neurologie. Werken die afdelingen nauw samen?

Jan Versijpt: “Dat verschilt van ziekenhuis tot ziekenhuis. In het UZ Brussel bestaat er alvast een rechtstreekse lijn tussen geriatrie en neurologie. In België komen mensen met primaire geheugenklachten in eerste instantie vaak terecht bij de neuroloog.

Dat is niet overal zo. In sommige Scandinavische landen worden alle patiënten met geheugenklachten eerder naar de geriater gestuurd. In België kan het aangewezen zijn om naar de geriater te stappen vanaf de leeftijd van 75 jaar, hoewel dit uiteraard een relatieve regel is. Ook geheugenstoornissen die gepaard gaan met

foto's: J. Herregods en S-magazine ~

Steeds meer mensen lijden aan dementie en Alzheimer. Alleen lukt het nog niet zo goed met de ontwikkeling van een zogenaamde wonderpil.

We hebben al enkele forse tegenslagen geïncasseerd met medicijnen die veelbelovend waren, maar uiteindelijk toch niet het verhoopte resultaat kenden. Ik verwacht in de komende tien jaar persoonlijk geen Alzheimermedicijn dat beschikbaar zal zijn bij de apotheker om de hoek. Het onderzoek loopt wel door. Ook op de afdeling Neurologie van het UZ Brussel worden nieuwe medicijnen uitgetest tegen de ziekte van Alzheimer.”

Dementie is onomkeerbaar, maar stoornissen ten gevolge van een depressie of hormonale afwijkingen kunnen we wel genezen. Zulke stoornissen verdwijnen als de onderliggende aandoening succesvol wordt aangepakt.”

andere klachten zoals hartproblemen en een algemene achteruitgang, komen eerst bij de geriater, omdat die een multidisciplinaire aanpak hanteert in samenwerking met ergotherapeuten, psychologen en sociaal verpleegkundigen.”

Het UZ Brussel heeft een eigen geheugenkliniek. Wat gebeurt daar precies?

Jan Versijpt: “Elke provincie heeft één geheugenkliniek, in Brussel zijn er twee omwille van het communautaire aspect. Onze geheugenkliniek, een gemeenschappelijk project van de diensten neurologie en geriatrie, is er voor patiënten die al de diagnose 'dementie' hebben gekregen, maar ook voor hun familieleden en mantelzorgers. We brengen de mogelijkheden van de patiënt en de draagkracht van de mantelzorger in kaart, we bieden hen emotionele en psychosociale begeleiding, we stellen een individueel behandelplan op voor het aanleren van alternatieve geheugenstrategieën … Het belang van de mantelzorger kan niet genoeg worden benadrukt. Zij kunnen opleidingen volgen in de geheugenkliniek. Het voornaamste doel van onze werking is om patiënten zo lang mogelijk thuis te laten leven. Mensen voelen zich immers beter als ze in hun thuisomgeving kunnen blijven. Deze vorm van

zorg is bovendien goedkoper voor de maatschappij.”

De term geheugenkliniek is wel een beetje misleidend, want het is geen kliniek waar patiënten worden opgenomen?

Jan Versijpt: “Klopt. De geheugenkliniek is zowat het omgekeerde van een kliniek. We zoeken de patiënt zelfs soms thuis op. Niet enkel om hem te behandelen, maar ook bijvoorbeeld om kleine aanpassingen voor te stellen in de woning om die als het ware geheugenvriendelijker te maken. We streven ernaar om de patiënt zo lang mogelijk zijn onafhankelijkheid te laten behouden.”

Gebeurt er veel wetenschappelijk onderzoek naar geheugenklachten en de werking van het geheugen?

Jan Versijpt: “Over de werking van het geheugen is reeds veel bekend, hoewel er nog losse eindjes zijn waar verder onderzoek naar gedaan wordt. De diagnose van dementie is veel nauwkeuriger en correcter dan 20 jaar geleden, maar de behandeling hinkt jammer genoeg een beetje achterop.

De farmaceutische industrie investeert bergen geld in het onderzoek naar de behandeling van dementie.

Niet verwonderlijk: een medicijn tegen Alzheimer zou miljarden euro’s opbrengen, want de vraag is enorm.

De geheugenkliniek is zowat het omgekeerde van een kliniek. We zoeken de patiënt zelfs soms thuis op.

We streven ernaar om de patiënt zo lang mogelijk zijn onafhankelijk­ heid te laten behouden.

Twee universiteiten in Canada zijn onlangs tot de opmerkelijke conclusie gekomen dat kinderen die tweetalig worden opgevoed, een beter werkgeheugen hebben dan ééntalige kinderen. Deelt u hun opvatting?

Jan Versijpt: “Dat thema belangt mij persoonlijk aan: mijn zoon moet binnenkort naar een school in Brussel en dus is de vraag of we hem naar een Franstalige of Nederlandstalige school moeten sturen. Ik heb zelf ook meegewerkt aan wetenschappelijk onderzoek naar het verband tussen meertaligheid en dementie.

Uit dat onderzoek blijkt dat meertaligheid dementie vertraagt. In Wallonië heeft men dezer dagen de mond vol van immersie-onderwijs, oftewel onderwijs in andere talen. Wat blijkt: kinderen in het immersie-onderwijs laten er een hogere graad van intelligentie opmeten dan kinderen in het klassieke onderwijs. Het blijft echter riskant om daar wetenschappelijk harde conclusies aan vast te knopen.

Misschien kiezen intrinsiek intelligente kinderen bijvoorbeeld sowieso eerder voor immersie-onderwijs en is

april 2015 / S-magazine •

15

gezondheid

Tot voor kort werd aangenomen dat extracten van de bladeren van de Japanse notenboom Ginkgo Biloba ons beschermen tegen seniliteit en de ziekte van Alzheimer, maar een recente Franse studie spreekt dat tegen. Wie moeten we geloven?

Jan Versijpt: “De bladeren van de Ginkgo Biloba zijn lange tijd gebruikt als ingrediënt bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer, met positieve resultaten. Vroeger kregen patiënten met de ziekte van Alzheimer in België het medicijn zelfs terugbetaald. Die terugbetaling is echter stopgezet, omdat de prijs van het middel niet in verhouding is met zijn al bij al beperkt heilzaam effect. Ik betwist de werking van Ginkgo Biloba niet, maar je mag er zeker geen wonderen van verwachten.”

Wandelen is goed voor het geheugen van oudere mensen, zo leert ons een onderzoek aan het VU medisch centrum Amsterdam bij 150 proefpersonen tussen 70 en 80 jaar.

Senioren zien hun geheugensnelheid en concentratievermogen stijgen als ze regelmatig aan lichaamsbeweging doen.

Jan Versijpt: “Dat klopt. Al moet ik er meteen aan toevoegen dat het vanuit wetenschappelijk oogpunt moeilijk is om een oorzakelijk verband tussen lichaamsbeweging en geheugenwerking aan te tonen. Niettemin: algemeen wordt aangenomen dat fysieke activiteit zinvol is voor de goede werking van ons geheugen.

Lichaamsbeweging werkt wellicht zowel preventief als in de behandeling van milde geheugenklachten.”

Hoe beter je slaapt, hoe beter je geheugen nieuwe informatie verwerkt en opslaat.

Althans, dat moet blijken uit onderzoek aan de University of Notre Dame in de Amerikaanse staat Indiana.

Jan Versijpt: “We weten al langer dat we slaap nodig hebben om ons geheugen vlot te doen werken. Om informatie te verwerken en om herinneringen op te slaan. Al lees je daar soms tegenstrijdige berichten over. In de media was er bijvoorbeeld onlangs wat heisa naar aanleiding van een onderzoek dat aantoonde dat middagdutjes vaker voorkomen bij mensen met de ziekte van Alzheimer. Maar wat betekent dat? Je zou kunnen besluiten dat slapen slecht is voor het geheugen, maar evengoed zou je kunnen zeggen

16 • S-magazine / april 2015

De beste vorm van geheugen­ training is: volop in het leven staan en sociaal actief blijven, zowel fysiek als geestelijk.

Het leven is een geheugen­ training op zich.

foto's: J. Herregods

hun intelligentie dus niet het resultaat van hun schoolkeuze.”

dat die vele middagdutjes illustratief zijn voor de apathie en lusteloosheid van Alzheimer-patiënten. Het is – opnieuw – moeilijk om een oorzakelijk verband tussen slaap en dementie aan te wijzen. Alles wijst erop dat slaap wel degelijk cruciaal is voor de goede werking van ons geheugen.”

Volgens een wijsheid uit grootmoeders tijd werkt het geheugen als een spier en kunnen we het dus trainen. Klopt dat?

Jan Versijpt: “Ja, maar slechts in beperkte mate. Er worden tegenwoordig geheugentrainingen aangeboden, maar de mensen die zich voor zulke trainingen inschrijven, hebben er vaak niet meteen nood aan. De beste vorm van geheugentraining is: volop in het leven staan en sociaal actief blijven, zowel fysiek als geestelijk. Wanneer je de hele dag thuis in de sofa ligt met de tv aan, is de kans reëel dat je geheugen achteruit gaat. Een uurtje sudoku’s invullen zal daar weinig aan veranderen. Mensen met een drukke job en schoolgaande kinderen moeten zichzelf niet extra belasten door geheugenoefeningen te doen. Het leven is een geheugentraining op zich.”

Heeft u enkele huis-, tuin- en keukentips om gespaard te blijven van geheugenstoornissen?

Jan Versijpt: “Geheugenziektes die een genetische oorsprong hebben, daar kan je je niet tegen wapenen.

Sommige risicofactoren, zoals hoge bloeddruk, diabetes, een verhoogd cholesterolgehalte, roken, slaapstoornissen en overgewicht, blijken reeds op middelbare leeftijd van belang. Het komt er dus op aan om al op middelbare leeftijd enerzijds je cardiovasculaire risicofactoren zo goed mogelijk onder controle te

houden en anderzijds te trachten een gezonde geest in een gezond lichaam te behouden, onder meer door middel van gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging.”

Een persoonlijke vraag om mee af te sluiten: waarom heeft u destijds beslist om zich te specialiseren in het menselijk geheugen?

Jan Versijpt: “Ik ben altijd gefascineerd geweest door het brein. Het stond dus in de sterren geschreven dat ik me daarin zou specialiseren.

Meteen na mijn geneeskundestudies heb ik meegewerkt aan een wetenschappelijk onderzoeksproject over de ziekte van Alzheimer en heb ik nadien mijn opleiding tot neuroloog onder meer vervolgd in een centrum met als specialisatie geheugenstoornissen en dementie. En hoe gaat dat: hoe beter je vertrouwd geraakt met een bepaald onderwerp, hoe liever je jezelf daar verder in verdiept. Het geheugen wordt, gezien de vergrijzing van de samenleving, een steeds belangrijker werkdomein in de medische wetenschap. Het aantal mensen met dementie verdubbelt wereldwijd elke 20 jaar. De vergrijzing vormt dus een enorme maatschappelijke uitdaging. Het is frustrerend om te moeten vaststellen dat er weinig vooruitgang wordt geboekt in de behandeling van dementie, maar daar staat tegenover dat we een grote groep patiënten wel al goed kunnen behandelen en begeleiden. Het is niet omdat dementie een ongeneeslijke aandoening is, dat we machteloos staan toe te kijken. Zorgverleners en mantelzorgers krijgen bijzonder veel erkenning en waardering voor het werk dat ze doen. We hebben nog geen wonderpil, akkoord, maar we doen dan ook meer dan pillen voorschrijven.”

Bart Vandormael

Voor ¾ van de wereld is dit geen fictie • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Iedereen heeft recht op sociale bescherming

Ziek worden en je behandeling niet kunnen betalen. Je job verliezen of je oogst vernield zien en geen inkomen hebben. Een leven lang werken en op je oude dag geen pensioen krijgen: voor ¾ van de wereld is dit geen fictie! Meer dan 5 miljard mensen zijn niet beschermd tegen risico’s als ziekte, werkloosheid of arbeidsongevallen en komen in levensgrote problemen bij de minste tegenslag. Sociale bescherming zorgt ervoor dat iedereen een menswaardig leven leidt én is haalbaar!

Steun de FOS-partners in het Zuiden en stort op BE16 0000 0000 7474

sociale info

Geen kamersupplementen meer… of toch?

Sinds 1 januari 2013 mogen ziekenhuizen in België je geen supplementen meer aanrekenen in twee- of meerpersoonskamers. Dit geldt voor supplementen voor de kamer zelf, maar ook voor erelonen die artsen aanrekenen. Ze kunnen wel nog extra kosten aanrekenen voor comfort. Blijf dus aandachtig!

Voorbeelden van zaken die aangerekend kunnen worden: • Kapper- of pedicurebezoek • Zeep, shampoo of andere verzorgingsproducten • Maaltijd op de kamer voor je ouders of partner

Je krijgt niet altijd de keuze Wanneer zijn extra kosten toegestaan?

Het ziekenhuis mag jou extra kosten aanrekenen als je uitdrukkelijk om een bepaalde dienst vraagt en als je de prijs ervan op voorhand kan terugvinden in een duidelijke, makkelijk beschikbare lijst.

Helaas stellen we vast dat een aantal ziekenhuizen stelselmatig bijkomende bedragen aanrekent aan de patiënten die in een twee- of meerpersoonskamer verblijven, en dit zonder jou als patiënt de keuze te laten. Je betaalt soms tot 10 euro per dag voor tv, koelkast en draadloos internet op je kamer, zonder dat je hier op voorhand mee ingestemd hebt.

Die bedragen worden omschreven als comfortkosten, accommodatiekosten, kamercomfort, ...

foto: S-magazine

Wat vinden wij?

Vier tips om minder te betalen in het ziekenhuis 1. Informeer je op voorhand. Zorg dat je heel goed weet welke extra diensten je eventueel wenst tijdens je verblijf in het ziekenhuis en hoeveel ze kosten.

2. Teken geen verklaring waarin staat dat je ermee akkoord gaat om een bepaalde dienst te betalen die je niet uitdrukkelijk gevraagd hebt.

3. Laat je niet overhalen. Zelfs als bepaalde voorzieningen standaard aanwezig zijn in alle kamers, kan het ziekenhuis je juridisch gezien niet verplichten om een document te onder­ tekenen waarin je je akkoord verklaart om hiervoor extra kosten te betalen.

4. Heb je nog vragen, contacteer dan de juridische dienst van ons ziekenfonds.

Meer weten?

Surf naar www.bondmoyson.be/ziekenhuiskosten of www.devoorzorg.be/ziekenhuiskosten.

26 • S-magazine / april 2015

Ons ziekenfonds meent, ten eerste, dat bepaalde voorzieningen (zoals een tv en koelkast) standaard in alle ziekenhuiskamers aanwezig zouden moeten zijn, zonder extra kosten voor jou als patiënt.

Wij vragen dan ook dat de overheid een duidelijke omschrijving geeft van hoe een ‘normale’ ziekenhuiskamer eruit moet zien.

Daarnaast vinden wij dat ziekenhuizen geen ‘verdoken’ kamersupplementen aan patiënten mogen aanrekenen. Je hebt als patiënt immers altijd het recht om zonder enige extra kosten in een ziekenhuis behandeld te worden. Worden er toch supplementen aangerekend, dan mag dat alleen als je hier uitdrukkelijk om gevraagd hebt en als je de prijs ervan op voorhand hebt gezien.

Daniella Verbruggen

sociale info

elektronisch delen van gezondheidsgevens?

Je hebt er alle voordeel bij! nodige informatie om je snel de juiste medische verzorging te geven, rekening houdend met je gezondheidstoestand en voorgeschiedenis.

Welke gegevens worden gedeeld?

De geïnformeerde toestemming is de goedkeuring die je als patiënt aan je dokter of zorgverlener geeft om je gezondheidsgegevens elektronisch en op een beveiligde manier te delen met andere zorgverleners die je behandelen.

Zorgverleners kunnen alle gegevens in hun bezit delen met andere zorgverleners, maar wel alleen als dit nuttig is voor de behandeling van je gezondheid. Over welke informatie gaat het dan bijvoorbeeld: • resultaten van bloedonderzoeken • röntgenfoto’s • vaccinatie- en medicatieschema’s • voorgeschreven en afgeleverde medicatie • enz.

Deze gegevens vormen samen het zogenoemde ‘gedeeld gezondheidsdossier’.

Waarom je toestemming geven?

Wie kan je gegevens bekijken?

Als patiënt kom je vaak in contact met verschillende dokters en zorgverleners.

Door je toestemming te geven, kunnen zij informatie over je gezondheid uitwisselen.

Door beter samen te werken en informatie met elkaar te delen kunnen zij je beter behandelen. Zo krijgen ze bijvoorbeeld een beter zicht op je medische voorgeschiedenis en onderzoeken die je al ondergaan hebt. Hierdoor kunnen ze je sneller correct behandelen of verzorgen.

Alleen zorgverleners met wie je een therapeutische relatie hebt, hebben toegang tot je dossier. Er moet immers sprake zijn van een ‘zorgrelatie’ tussen de patiënt en de dokter of zorgverlener die hem of haar behandelt.

Wat is de geïnformeerde toestemming?

een voorbeeld Je maakt een fietsuitstap, maar komt ten val. Je hebt hevige pijn en gaat naar de dichtstbijzijnde spoedafdeling. Als je toestemming gegeven hebt om je medische gegevens te delen, beschikken de zorgverleners in het ziekenhuis over alle

Je rechten als patiënt • Je kan toestemming altijd intrekken als je dit nodig acht.

• Je kan bepaalde zorgverleners uitsluiten zodat zij je gegevens niet kunnen raadplegen.

• Je kan aan je zorgverlener vragen bepaalde informatie niet te delen met andere zorgverleners.

Veilig en vertrouwelijk De elektronische netwerken die gebruikt worden om je gegevens te delen, zijn streng beveiligd. Hiervoor gelden de hoogste veiligheidsvoorschriften. Elke keer als je gegevens geraadpleegd worden, wordt dit geregistreerd. Gebruik van de gegevens zonder toelating is strafbaar.

Zorgverleners zijn bovendien gebonden door hun beroepsgeheim en alleen zorgverleners met wie je een therapeutische relatie hebt, mogen je gegevens raadplegen. Het delen van gegevens mag dus enkel gebeuren in kader van je behandeling.

Joeri BouWeNS foto's: S-magazine

Dokters en andere zorgverleners delen informatie over je gezondheid. een snelle onderlinge communicatie is belangrijk om je zo goed mogelijk te kunnen helpen. Via de geïnformeerde toestemming kan je toestemming geven voor het elektronisch delen van gezondheidsgevens.

Breng dit zo snel mogelijk in orde. Je hebt er alle belang bij!

hoe begin je eraan?

Je geïnformeerde toestemming geven doe je via de website www.patiententoestemming.be Hou je elektronische identiteitskaart bij de hand alsook je pincode. Ken je de pincode niet meer? Ga dan eerst even langs bij de gemeente om je pincode op te vragen.

Ons ziekenfonds helpt je op weg: • Surf naar onze website voor meer info en een stap-voor-stap-handleiding: www.bondmoyson.be/e-gezondheidsdiensten of www.devoorzorg.be/e-gezondheidsdiensten • Kom naar een loket in je buurt. Onze medewerkers helpen je graag verder.

april 2015 / S-magazine •

27

foto: S-magazine

webnanny

met De sCHOOl IN DIAlOOG Huiswerk, pestbeleid, straffen, belonen, plasbeleid… Wat als je als ouder niet akkoord bent met een beslissing van de school of leerkracht? Waar kan je terecht? Hoe kan je in dialoog gaan met de school en samen tot een oplossing komen? We gingen het vragen aan Yves Cohen, hoofdadviseur basisonderwijs van de pedagogische begeleidingsdienst van het GO!

heeft dat te maken met een gebrek aan beleid op school. In scholen waar weinig beleid wordt gevoerd, waar weinig samen wordt nagedacht over allerlei zaken of gemeenschappelijke regels worden uitgeschreven, gaan leraren handelen vanuit hun eigen denken. Dit kan bij ouders leiden tot een gevoel van willekeur in aanpak tussen leerkrachten.

Daarom vinden we het belangrijk dat scholen goed beleid voeren en dit duidelijk met de ouders communiceren. Klachten waarbij ouders niet akkoord zijn met (een deel van) het beleid komen minder voor.

Yves Cohen: Al bij al ontvangen we bijzonder weinig klachten. Als er klachten zijn gaan die vaak over straffen, de aanpak van pesten of huiswerk: ‘mijn zoon krijgt dit leerjaar veel meer huiswerk dan vorig jaar’ of ‘mijn kind wordt gepest en men doet er te weinig aan’.

Veelal zal het gedrag van een leraar of enkele leraren de oorzaak van de klacht zijn. Soms

Wanneer de klacht blootlegt dat een school onvoldoende beleid voert rond bepaalde zaken, wat gebeurt er dan?

Yves Cohen: Als een ouder niet akkoord is met het gedrag van een leerkracht, raden we aan om zo snel mogelijk in gesprek te gaan met de leerkracht zelf. Communicatie, of liever een tekort aan communicatie leidt vaak tot

28 • S-magazine / april 2015

misverstanden, dus een verhelderend gesprek met de leerkracht is altijd aan te raden. Actief beleid voeren is natuurlijk de taak van elke school. Wij stimuleren daarom scholen om daar echt werk van te maken en ouders bij dit beleid te betrekken.

Het andere geval kan ook: een ouder die zich niet kan vinden in de beslissing of gedrag van een leerkracht die wél ondersteund wordt door een bestaande visie of beleid van de school?

Yves Cohen: Als blijkt dat een leerkracht handelt volgens de gangbare afspraken en dat ouders zich dus niet kunnen vinden in de visie van de school, hoeft de dialoog nog niet te stoppen. Integendeel, onze scholen staan steeds open voor dialoog en discussie. Allereerst willen we dan graag weten waarom ouders het niet eens zijn. Alles is hierbij bespreekbaar. We merken echter tot onze spijt dat de ouders nog te weinig gebruik maken van de bestaande mogelijkheden om

webnanny

MEEST VOORKOMENDE ONDERWERPEN VAN DE KLACHTEN • De houding of beslissing van de directeur en personeelsleden • De zorg voor en begeleiding van de kinderen te participeren en veranderingen te bewerkstelligen, zoals de ouderraad of schoolraad.

• Orde- en tuchtmaatregelen t.a.v.

Leerlingen

Het hoeft uiteraard niet altijd de ouder te zijn, ook leerkrachten kunnen zich soms kritisch uitlaten naar de ouders toe. Wat als de ouder(s) zich gekrenkt voelt en de dialoog tussen beide stopt?

Yves Cohen: Wanneer een leerkracht kritiek geeft op een ouder kan dit hard aankomen.

Het is belangrijk dat beide partijen blijven praten, zo niet zijn de ouders eigenlijk afgesloten van alle verdere communicatie. De leerkracht moet dus de ouders zo veel mogelijk proberen te betrekken. We merken dat ouders nog vaak vertrekken vanuit de verwachting dat het schoolgebeuren nog steeds verloopt als hetgeen zijzelf hebben meegemaakt. Wanneer zij hun kinderen bijvoorbeeld helpen met hun huiswerk, zien we dat ouders terugvallen op de methodes die zij zelf geleerd hebben, maar die vandaag niet meer aangewezen zijn. Een leerkracht kan de ouder dan daarover aanspreken. We raden aan dat de communicatie blijft verder gaan, hoewel dit in de praktijk nog te weinig gebeurt. Wanneer een ouder kritiek te verwerken krijgt en het er niet mee eens is of zich gekwetst voelt, dan zegt de ouder dit best tegen de leerkracht in kwestie. We zien dat ouders gaan morren aan de schoolpoort tegen andere ouders of hun ongenoegen uiten op de sociale media, maar als ouder heb je steeds het recht om met je verhaal terecht te kunnen bij

• De informatieverstrekking op school • Financiële aangelegenheden • De materiële staat van schoolgebouwen en leslokalen (GO!,2013) de schooldirecteur, die het conflict zal bekijken vanuit de standpunten van beide partijen en als bemiddelaar zal optreden. Ook al ligt de kwestie gevoelig, we raden toch aan om verder te praten en tot gezamenlijke afspraken te komen.

Wanneer u het heeft over communicatie met de ouders, denken we natuurlijk in eerste instantie aan het oudercontact. Is dit nog steeds het ideale communicatiemiddel met de ouders?

Yves Cohen: Het oudercontact is slechts één aspect van de communicatie op school, waarbij het gesprek vooral over het kind zelf gaat.

Dit is nodig en nuttig, maar zeker niet voldoende. We moedigen leerkrachten en ouders daarom ook altijd aan om te communiceren over het klasgebeuren, zonder dat het daarbij over het kind zelf gaat. De ouders kunnen uitgenodigd worden voor een informatieavond

Thuishulp vzw, de kinderzorg van de Socialistische Mutualiteiten en GO! Nascholing werken sinds vorig jaar samen in het project Vier Hoog. Vier Hoog is een pedagogische en taalondersteunende organisatie voor kinderopvang. Het project wordt gerealiseerd met de steun van Kind & Gezin.

De pedagogisch coaches van Vier Hoog ondersteunen kinderopvanglocaties om het pedagogisch beleid van hun kinderopvang vorm te geven. Dit pedagogisch beleid is een onderdeel van het nieuwe decreet kinderopvang. Een boom met daarin een boomhut symboliseert het werk van Vier Hoog: Vier Hoog timmert samen met de opvanglocatie aan een stevige boomhut. In een boom waarvan de takken ver kunnen reiken en waarin iedereen letterlijk en figuurlijk de ruimte krijgt om hogerop te klimmen. Alle info op www.vierhoog.be.

in de klas over hoe er les gegeven wordt en welk beleid er gevoerd wordt. Hier krijgen de ouders de kans om realistische verwachtingen te ontwikkelen over het school- en klasgebeuren. Er zal altijd een groep ouders zijn die moeilijker te bereiken zijn, maar dan is het net de taak van de school om te verzekeren dat er een basis aan communicatie is met deze ouders. Een leerkracht kan eens op bezoek gaan of via andere kanalen, zoals een tolk, buurtwerker of wijkbemiddelaar alsnog de ouders bereiken.

Er wordt dus fors geïnvesteerd in zaken zoals beleid, communicatie, nascholing, … Vraagt dit dan een ander profiel van een leerkracht dan pakweg twintig jaar geleden?

Yves Cohen: Absoluut. Er wordt veel meer gevraagd van leerkrachten, maar ook de klasgroep is veranderd. In onze nascholing schenken we daar ook steevast aandacht aan; bijvoorbeeld aan diversiteit. De laatste tien jaar hebben we zwaar ingezet op schoolbeleid en onze scholen zo veel mogelijk gestimuleerd om bewuste keuzes en visies te ontwikkelen, ouders hierbij te betrekken en te communiceren. Dit is een intensief proces en scholen waren niet altijd even enthousiast om hier tijd en moeite in te investeren. Nu ondervinden ze zelf dat hoe meer duidelijkheid er is in het beleid, hoe minder problemen er zijn met ouders of leerkrachten. Het is belangrijk dat ouders worden betrokken bij het vormen van het beleid en visie, en dat iedereen SAMEN eraan werkt en communiceert. We willen de ouders zo dicht mogelijk bij de school en de school zo dicht mogelijk bij de ouders.

Valerie de CoeN & Britt VaN ooSt

WeBNANNY GeeFt OpVOeDINGsADVIes Alles voor je baby, peuter en kleuter vind je in de rubriek 'opvoeding' op www.devoorzorg.be en www.bondmoyson.be. Vind je daar niet wat je zoekt? stel dan gratis jouw opvoedingsvraag en krijg advies via e-mail.

april 2015 / S-magazine •

29

Voorjaarsactie in onze mediotheken!

In en uit de auto stappen is voor veel mensen niet evident en leidt soms tot gevaarlijke valsituaties.

Met de ‘Handybar’ gecombineerd met de ‘Swivel seat’ wordt dit een fluitje van een cent. Ben je zelf al eens

gevallen tijdens het uitstappen of vervoer je regelmatig een persoon die niet meer zo goed te been is?

Dan is dit aanbod zeker interessant voor jou. Snelle bestellers maken kans op een stevige korting!

‘Handybar’ De Handybar biedt steun om recht te komen of neer te zitten in de wagen.

Je kan de handybar stevig in het slotoog van je auto plaatsen (het slotoog is het oog waar de deur in valt).

‘Swivel seat’

Actieprijs voor jou als lid: 45 euro voor Handybar én Swivel seat.

De Swivel seat is een draaischijf die 360° kan rond draaien, waardoor je makkelijk in of uit de auto kan stappen. Bovendien kan het heup- en rugpijn verlichten.

Deze actie is geldig van 20 april t.e.m. 20 mei 2015.

Prijs inclusief BTW. Actieprijzen zijn niet cumuleerbaar met andere kortingen

sociale info

VAN slAAppIlleN KaN Je ValleN

In Vlaanderen slaapt ongeveer één derde van de 65-plussers met een slaapmiddel. Slaapmiddelen werken goed voor een korte periode. Langer gebruik van slaappillen (meer dan een maand) kan leiden tot verschillende nadelen. Mensen die lang slaappillen gebruiken voelen zich vaker moe en suf overdag en kunnen zich niet goed meer concentreren. Andere mogelijke gevolgen zijn slappe spieren en wazig zicht. Deze nadelen verdubbelen het risico op een valpartij.

Ook zonder slaappillen is een goede nachtrust mogelijk. Neem je al langer dan een maand slaappillen? Vraag dan aan je arts of je dit langzaam kan afbouwen en stoppen. Slaapmiddelen zijn verslavend en hebben ongewenste effecten. Het loont de moeite om er vanaf te geraken.

Een belangrijke tip om goed te slapen, is overdag actief zijn en bewegen. Want lichaamsbeweging is de beste remedie om valpartijen te voorkomen. Probeer daarom regelmatig te wandelen, doe lichte huishoudelijke taken of speel met de kleinkinderen. Je hoeft niet intensief te sporten. Met dagelijks 30 minuten extra beweging zorg je voor een betere gezondheid. Wandelen, joggen, zwemmen en fietsen bevorderen je lichamelijke fitheid en uithoudingsvermogen. Zo daalt je valrisico én slaap je beter!

HOe mINDer VAlleN? Verhoog je veiligheid met deze tips: •Zorg in je huis voor voldoende verlichting en antislip onder tapijten.

•Let extra op en stap voorzichtig op de stoep.

•Draag aangepast en stevig schoeisel, dat je volledige voet omsluit.

•Laat je ogen regelmatig controleren en draag een aangepaste bril indien nodig.

iSaBel geeNeNS •Sta niet te snel op uit bed of uit de zetel, anders kan je duizelig worden.

foto: S-magazine

Jaarlijks valt ongeveer één op drie mensen ouder dan 65 jaar.

Door evenwichtsproblemen, een lage bloeddruk, slecht zien, verkeerde schoenen, onveilig gedrag of een onveilige omgeving. maar ook van slaapmiddelen kan je vallen. praat erover met je arts of apotheker.

meer info Meer info over slaappillen en beter slapen?

Surf naar www.bondmoyson.be of www.devoorzorg.be en typ slaapmiddelen en beter slapen in de zoekfunctie.

Meer info over een val voorkomen op www.valpreventie.be en op de bovenver­ melde websites

april 2015 / S-magazine •

31

EYECATCHER UW WOONplAAts Bepaalt of uW BelaStiNgeN WordeN geCoNtroleerd

mAGAZINeleZer SChaKelt oVer maar NIet Op DIGItAAl

De mate waarin uw belastingen worden gecontroleerd, is afhankelijk van uw woonplaats. Dat zegt het Rekenhof. Nochtans moeten de controles gebeuren op basis van objectieve maatschaven en risicoprofielen. Wie bijvoorbeeld zelf zijn onkosten bewijst in plaats van voor het forfait te kiezen, maakt meer kans op een controle. Maar daarna loopt het fout.

De dossiers gaan naar de lokale kantoren maar sommige zijn onderbe­ mand en behandelen de hen toevertrouwde dossiers niet.

VerZekerING Weigert 30.000 BeStuurderS

merkeNONtrOUW VaN KlaNteN Neemt toe

Autoverzekeraars hebben vorig jaar zo’n 30.000 bestuur­ ders geweigerd of aan de deur gezet omdat ze te veel ongevallen veroorzaakten. De brokkenpiloten blijft niks anders over dan klant te worden bij het Tariferingsbureau.

Volgens Test­Aankoop zetten sommige verzekeraars contracten stop zelfs indien de klant geen schuld treft aan het ongeval waarin hij of zij betrok­ ken is geraakt.

Consumenten veranderen almaar vaker van leverancier, dat geldt niet enkel voor supermarkten maar ook voor energieleveranciers, telefoonoperatoren en banken. Dat leert een onderzoek van het gerenommeerde Duitse consultancybedrijf Roland Berger. Minder dan de helft van de Belgen blijft trouw aan één bank. Mede door de financiële crisis spreiden steeds meer landgenoten hun spaargeld over meerdere banken. Recente cijfers uit het Verenigd Koninkrijk geven aan dat het aantal klachten van consumenten het voorbije jaar is verdubbeld tegenover 2013. Dat wijst op een toene­ mend gebrek aan vertrouwen. Consumenten zien bedrijven meer en meer als sluwe geldwolven die hen geld willen aftroggelen. Schakelen klanten de sociale media in om hun onge­ noegen te ventileren, dan wordt een klacht snel groot nieuws dat de bedrij­ ven imagoschade kan toebrengen.

32 • S-magazine / april 2015

foto’s: S-magazine

Terwijl de Vlaamse kranten er langzaam in slagen om hun papie­ ren lezers naar digitale platformen te lokken, blijft het digitale aandeel in de tijdschriftenverkoop erg klein. Dat tonen nieuwe gegevens van het meetinstituut CIM aan. De acht Vlaamse weekbladen die daar cijfers over bekendmaken, verkochten in 2014 gemiddeld 2.978 digitale exemplaren per week. Dat is een toename met 94 procent tegenover 2013, maar in het totaal van de verkoopcijfers blijft het digitale aandeel verwaarloosbaar.

Op de terugval van de printverkoop staat daarentegen geen rem. De oplage van Humo bijvoorbeeld kalfde af met 18.000 exemplaren, de gemiddelde weekverkoop van Dag Allemaal zakte zelfs met 28.000 exemplaren.

door Urbain Vandormael

VaN ZUIGFles Naar tABlet Een Vlaams kind spendeert gemiddeld 40 minuten per dag aan games. Een kwart van alle driejarigen gamet elke dag. Gamen als tijdsbesteding neemt toe met de leeftijd: van 21 minuten per dag bij de jong­ ste kinderen tot 74 minuten per dag bij de oudsten. Een en ander blijkt uit een bevraging van de onderzoeksgroep voor Media en ICT van de Universiteit Gent bij zo’n 10.000 ouders – in opdracht van Wanagogo, de digitale speel­ en leefwereld van Studio 100.

“Door de opmars van tablets met aanraakschermen begin­ nen kinderen steeds jonger te gamen. Die toestellen bieden kinderen een heel intuïtieve en interactieve spelbeleving. Een game opent voor het kind een nieuwe wereld waar verschil­ lende zintuigen en de fantasie worden geprikkeld”, aldus prof.

Jan Van looy.

Slechts weinig ouders ervaren het gamegedrag van hun kin­ deren als problematisch. Ze appreciëren het educatieve aspect van tal van games. En de kinderen zelf zijn happy, gamen is vaak hun meest geliefde hobby.

Toch wijst prof. Van looy op het gevaar van asociaal gedrag en slechte schoolresultaten, omdat kinderen overmatig gebruikma­ ken van hun tablet.

Belangrijk is dat ouders duide­ lijke regels stellen over wanneer en hoeveel hun kinderen mogen gamen en welke spelletjes ze mogen spelen. De manier waarop ze die regels communiceren als minstens even belangrijk. Een autoritaire, controlerende stijl levert vaak niet het gewenste resultaat op.

kINDerWeNs? Stop met roKeN eN driNKeN. Vrouwen met een kinderwens doen er goed aan te stoppen met roken en drinken. Alcohol in de tweede helft van de vrouwelijke cyclus is nefast. Ook je partner stopt best met roken en drinken, want het maakt ook hem minder vruchtbaar. Vrouwen zijn overi­ gens het vruchtbaarst tot hun dertigste, vanaf hun vijfendertigste daalt hun vruchtbaarheid met de helft en vanaf hun veertigste wordt die minimaal. Ook medisch geassisteerde voortplanting stuit op die grenzen. tips: twee à drie keer per week vrijen verhoogt voor wie jonger is dan 35 de kans om binnen het half jaar zwanger te worden met 70 procent. Die kans zakt naar 16 procent voor wie minder dan één keer per week vrijt. Wie een BMI van 30 of hoger bezit, wordt aangeraden om af te vallen. Obese vrouwen wor­ den moeilijker zwanger en hun zwangerschappen vertonen meer complicaties. Laat je ook inen­ ten tegen rode hond en wacht dan minstens 4 weken voor je zwanger wordt. Vrouwen met een kinderwens wordt ook aangeraden om dage­ lijks 400 microgram foliumzuur in te nemen.

Veel vrouwen starten te laat of stoppen te vroeg. Een correcte inname (minstens vier weken voor de zwangerschap en tot en met de derde zwangerschaps­ maand) beschermt tegen neurale buisafwijkingen bij de baby, zoals open rug en gespleten lip. www.gezondzwangerworden.be

65-plUssers goed Voor 2 milJoeN ritteN per maaNd De Vlaamse minister van mobiliteit heeft in het Vlaams parlement bekend gemaakt dat 65-plussers twee miljoen keer per maand gebruikmaken van het openbaar vervoer. Vooral in Antwerpen en West-Vlaanderen zijn bussen en trams erg populair bij 65-plussers. Vanaf september behoort het gratis abonnement voor die categorie van mensen tot het verleden en moeten 65-plussers 50 euro per jaar moeten betalen. De lijn schat dat slechts 12 procent van de senioren een betalend abonnement zal nemen.

De rest zal occasioneel rijden, zal opnieuw de auto gebruiken of gewoon thuisblijven.

DUrF 2020 geeft meNSeN met eeN haNdiCap eeN Stem Durf 2020 is een unieke samenwerking tussen Konekt vzw, de Vlaamse overheid en heel wat organisaties die mensen met een beperking sterker willen maken. De organisatoren van Durf 2020 geven mensen met een handicap een stem. Zij hebben een mening over het beleid, hun toekomst in onze maatschappij, wat beter kan. Daarom organiseert Durf 2020 op 28 april 2015 een congres in het ICC in Gent. Mensen met een beperking krij­ gen op dit congres de kans hun verwachtingen en bezorgdheden te uiten. Deze worden gebundeld in beleidsaanbevelingen.

Als Socialistische Mutualiteiten ondersteunen wij samen met VFG, onze vereniging voor personen met een handicap, dit initiatief. Alle info op www.durf2020.be.

april 2015 / S-magazine •

33

Weet WAt

je eet

aNdiJVie

rauw of gekookt

foto’s: S-magazine

Bitterstoffen

In Nederland heeft andijvie een eigen website, bij ons is de soortgenoot van witloof heel wat minder populair.

Jammer, want de groene groente kan tal van gerechten naar een hoger niveau tillen

ssUCCpeteN e C e r

“Een ongelofelijk lekkere groente, alleen een klein beetje vergeten,” zo vertelt sterrenchef Johan Segers op Njam.tv over andijvie. Met veel enthousiasme bereidt hij gegratineerde heek (vis) met andijvie, béchamelsaus en puree. Het resultaat wekt spontaan de eetlust op. De vergeten groente kan best wel wat reclame gebruiken, want ze krijgt bij ons lang niet de erkenning die ze verdient. Opvallend genoeg: in Nederland is dat helemaal anders.

Josje Huisman, de Nederlandse zangeres van K3, vertelde zelfs eens aan tv-kok Sofie Dumont dat er vroeger bij haar thuis werd gevochten om de laatste schep stamppot met rauwe andijvie.

• Rosbief met andijvie in witte saus en gekookte aardappelen (Jeroen Meus) • Gegratineerde heek met andijvie (Johan Segers) • Stoemp met rookworst en andijvie (Solo.be) • Andijvie-makreelsoep (Okokorecepten.nl) • Andijvie met oesterzwammen en Parmezaanse kaas (Legourmandbelge.be) • Spaghetti met andijvie, champignons en roomsaus (Budgetkoken.be)

34 • S-magazine / april 2015

Johan Segers toont hoe eenvoudig het is om andijvie te bereiden: je verwijdert de buitenste bladeren (omdat die behoorlijk taai zijn) en de harde delen, je wast de groente grondig om mogelijke zandkorrels weg te werken, je voegt een snuifje zout toe aan het water om eventueel ongedierte te elimineren, je dompelt de andijvie kort in kokend water … en klaar. Andijvie wordt meestal rauw gegeten, maar kan dus ook gekookt, gestoofd of gegratineerd worden.

Net zoals haar soortgenoot witloof bevat andijvie bitterstoffen. Ben je een fan van bitter, dan kies je voor krulandijvie. Wil je liever een wat zachte smaak, dan kom je uit bij de heelbladige variant.

maximale smaak

je ze eerst drie minuten blancheren in kokend water. Je herkent verse andijvie aan haar frisgroene kleur en stevige bladeren. Wanneer ze bruine plekjes en verkleurde steeltjes vertoont, is ze klaar voor de vuilnisbak.

Grieken en romeinen De precieze herkomst van andijvie is onduidelijk. Volgens sommige bronnen liggen haar wortels in noorden van China, anderen menen te weten dat de groente voor het eerst in het Middellands Zeegebied is opgedoken, als een kruising tussen witloof en de wilde eenjarige soort Cichorium pumilum. Wat we wel met zekerheid kunnen zeggen, is dat andijvie glorie kende bij de Oude Romeinen en Grieken. De Romeinse militair en letterkundige Plinius en de Griekse dichter Aristophanes spraken er vol lof over.

De Grieken zagen in de groente een middel tegen gifstoffen. In het Oude Egypte werd ze als bitter kruid gebruikt tijdens het joodse paasfeest. Na de Middeleeuwen maakte de groene gezondmaker in Frankrijk naam als remedie tegen maagpijn. Zoals voor veel andere groentesoorten geldt, duurde het eeuwen vooraleer andijvie geconsumeerd werd omwille van haar smaak.

Andijvie is een uiterst kwetsbare groente.

Vers is dus de boodschap!

Als we al eens andijvie eten, dan is dat meestal in een salade, al dan niet in combinatie met noten, schimmelkaas en fruit.

Om maximale smaak uit een andijvieslaatje te halen, meng je de groente met wat olie of mayonaise, bieslook, ui en peterselie.

Let er dan wel op dat je de harde nerf verwijdert, want anders verniel je het gerechtje. Niet enkel in een salade, maar ook als begeleider van vlees, vis, champignons en zelfs pasta kan andijvie het verschil maken. Of wat dacht je van een andijviesoep?

Vers is de boodschap Andijvie is een uiterst kwetsbare groente. Doordat ze voor een groot gedeelte uit water bestaat, zal ze snel haar frisse schoonheid verliezen en verleppen. Vers is dus de boodschap!

Je kan andijvie hoogstens twee tot drie dagen in de koelkast bewaren, gewikkeld in vochtig keukenpapier. Wil je ze invriezen, dan moet

Vitamines en mineralen Andijvie bevat een flinke dosis vitamine A en C en mineralen als kalium, calcium, fosfor en natrium. Ze beschermt je tegen verkoudheden en andere winterkwaaltjes, maar geeft je eigenlijk het hele jaar door energie. Ironisch genoeg zijn het net de taaie buitenbladeren die de meeste waardevolle voedingsstoffen bevatten. Jammer, maar laat dat de pret vooral niet drukken …

Bart VaNdormael

foto: S-magazine

ChardoNNay

Weet WAt Je

driNKt Wat overigens niet betekent dat alle chardonnay-wijnen uit deze streek tot de top behoren, integendeel.

Aangezien de druivensoort en het gelijknamige dorp geen beschermde merknaam zijn, kan de chardonnay overal worden verbouwd.

Chili aan de top

De koningin der wijnen Waarom drinken we zo graag een chardonnay? Meer dan andere witte wijnen bezit de publiekslieveling uit de Bourgogne een volle en zelfs vettige smaak, die bij nagenoeg iedereen lekker op de tong ligt. Oftewel: met een chardonnay doe je nooit verkeerd.

Het verklaart waarom veel bistro’s en zelfs cafés een chardonnay kiezen als huiswijn, ook al is die niet altijd van hoge kwaliteit. Ook de populariteit van chardonnay in Hollywood-films draagt bij tot het succes van de druivensoort, al kan je natuurlijk ook aanvoeren dat de druif al populair was voor ze haar opwachting maakte in films.

makkelijke druivensoort Niet enkel wijndrinkers houden van chardonnay, ook wijntelers zijn er dol op. Dat komt omdat het een makkelijke druivensoort is. Ze gedijt het best op een arme en kalkhoudende bodem, maar voelt zich eigenlijk op nagenoeg elke ondergrond in haar nopjes. Ook het klimaat brengt haar niet van de wijs: koel of warm, de chardonnay overleeft het allemaal.

En over de hele wereld. De druivensoort was aanvankelijk de “huisdruif ” van de Bourgogne, maar voelt zich intussen ook thuis in Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, ZuidAmerika, de Verenigde Staten, Oostenrijk en zelfs België.

Bijzondere smaakverschillen

Om het verhaal nog wat mooier te maken: de teelt van de chardonnay in verschillende klimaten en continenten levert bijzondere smaakverschillen op. Concreet (zij het een beetje kort door de bocht): in een relatief koel klimaat brengt de druif een smaak van groene appels voort, in een mild klimaat neemt ze een lichte meloensmaak op, in een warm klimaat absorbeert ze de smaak van exotische vruchten als ananas en mango. De traditionele chardonnay uit de Bourgogne verspreidt geuren van citrusvruchten en hout, de soortgenoot uit de Nieuwe Wereld heeft vaak een tropisch boeket met een vleugje vanille.

Amper 162 inwoners De bakermat van de chardonnay is de Bourgogne-streek in Frankrijk. De wijn heeft haar naam te danken aan het gelijknamige dorp met amper 162 inwoners in het departement Saôneet-Loire. De plaatselijke bevolking is zich nauwelijks bewust van de internationale allure van hun dorp, waar nochtans vaak wijnliefhebbers van over de hele wereld neerstrijken.

Veel van de bekendste witte wijnen komen uit deze gezegende streek, waaronder de Chablis, Charlemagne, Montrachet, Santenay en Meursault.

De chardonnay is met afstand de meest populaire witte wijn in de wereld. De “huisdruif” van de Bourgogne wordt vandaag op zowat alle continenten geteeld én gedronken. Het geheim van het succesverhaal?

De belangrijkste producent van chardonnay in de Nieuwe Wereld is Chili, het langgerekte buurland van Argentinië, dat zich onderscheidt met wijnen met een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding. Een klinkende naam is de Santa Ines “Estate”, een volle en elegante klassewijn voor amper 8,30 euro. Het domein van Santa Ines ligt in de mooie Limari-vallei, die dankzij een zachte zeebries aanhoudend verkoeling krijgt en daardoor ideaal is voor de teelt van de populaire druif.

Australië en meer bepaald de regio Margaret River onder Perth scheert al jaren hoge toppen als teler van chardonnay, met de witte van Frankland Estate (14 euro) als uitschieter in de middenklasse. Björn Monard (ad Bibendum): “Het vermaarde wijnmagazine Tong voorspelt dat het epicentrum van de chardonnay zich in de komende vijftien jaar zal verplaatsen van de Bourgogne naar de Adelaide Hills in Australië. Dat is het gevolg van de opwarming van de aarde en de bijbehorende klimatologische veranderingen die op til staan.”

Voorraad verzekerd Ook Zuid-Afrika en de Verenigde Staten staan hoog aangeschreven als chardonnay-producenten. Maar wel opvallend: Zuid-Afrika kent de voorbije jaren een daling in de vraag naar chardonnay en in de V.S. wordt sinds kort meer grüner veltliner dan chardonnay gedronken. De verklaring? Het lijkt erop dat de geliefde druif een beetje van zijn glans verloren heeft omdat ze werkelijk overal aanwezig is. Maar fans hoeven niet te panikeren: de voorraad is verzekerd!

Bart VaNdormael april 2015 / S-magazine •

35

Jouw budget, jouw keuze Alin staat klaar om jou te helpen met je Persoonlijke Assistentie Budget.

Heb je zelf een handicap, of draag je zorg voor iemand met een handicap?

Heb je zelf een handicap, of draag je zorg voor iemand met een handicap? Dan kan je vanaf nu bij de nieuwe vzw ‘alin’ terecht met al je vragen over het ‘Persoonlijke Assistentie Budget’. Met dit budget kunnen personen met een handicap de juiste zorg inschakelen. Dit budget beheren is geen simpele opdracht. Hoe kan je dit budget goed organiseren? Hoe werf je assistenten aan? Aan welke wettelijke verplichtingen moet je voldoen?

Alin biedt een all-in dienstverlening bij het aanvragen en het besteden van het Persoonlijke Assistentie Budget. Alin is er voor alle budgethouders, kandidaat budgethouders en hun netwerk.

T 02 515 18 50 (helpdesk) | E info@alin-vzw.be | www.alin-vzw.be

sociale info

Mantelzorger Gitta mee aan stuur van Steunpunt Mantelzorg

“Zo’n negen jaar geleden had ik al het gevoel dat er iets mis was met mama’s geheugen”, steekt Gitta van wal. “Na drie jaar zijn we dan met haar naar de huisarts gegaan die een geheugentest afnam. Hij stuurde ons door naar de neuroloog. Volgens hem was er niets aan de hand. Ouderdomsvergetelheid’, zei hij. Omdat mama nog meer achteruit ging, raadpleegden we hem een jaar later opnieuw.

Toen viel de diagnose van Alzheimer.”

“Mama had toen nog erg veel heldere momenten en besefte dus maar al te goed wat er gaande was. Dat was erg moeilijk voor haar. Frustrerend. Het maakte haar vaak heel boos en verdrietig. Maar ze kon zich nog goed behelpen dankzij de vele post-itjes die ze overal in huis ophing. Mijn huis heeft ze wel nooit meer kunnen vinden. Als ze langs wilde komen, vond ze wel altijd de juiste straat, maar nooit het huis”, vertelt Gitta.

Woonzorgcentrum “Mama ging snel achteruit. In de zomer van 2013 besloten papa en ik een dagcentrum in te schakelen. We begonnen met 1 dag per week, maar dit aantal werd al snel opgevoerd. In december 2013 ging mama twee keer op kortverblijf. Op die manier werden papa en ik even ontlast. Mama begon meer en meer in haar eigen wereld te leven. Die boze en verdrietige momenten van in het begin waren voor haar min of meer gepasseerd, maar voor ons werd het steeds moeilijker. Begin 2014 besloten we haar definitief te laten verblijven in het woonzorgcentrum.”

Een moeilijke stap, vertelt Gitta ons. “In het begin had ik het er moeilijk mee. Mama zit in een gloednieuw centrum, wat op materieel vlak heel comfortabel is. Maar ik had het gevoel dat het personeel zich nog wat moest inwerken. Ondertussen gaat dat wel al beter.

Er zijn een aantal heel goede verpleegsters bij die heel veel vertellen. Maar sommigen doen dit enkel als we ernaar vragen.”

Betrokkenheid “In feite worden we als mantelzorger weinig betrokken”, gaat Gitta verder. “Bij de opname moesten we bijvoorbeeld aangeven wat mama graag at. Ik schreef op dat ze geen choco lust. En toch krijgt ze boterhammen met choco. Ik wilde er iets van gaan zeggen, maar voor mama was het ok, dus heb ik het zo maar gelaten. Maar ik vind dat hier meer rekening mee gehouden moet worden.

Waarom vragen ze er anders naar? Het lijken misschien details, maar het gaat om respect voor het individu.”

“Ook bij het incontinentiemateriaal had ik dat gevoel”, zegt Gitta. “Mama kreeg in het begin ‘losse’ pampers, maar ze trok die al los nog voor ze bij het toilet was waardoor er af en toe een accidentje gebeurde. Het personeel wilde overschakelen op een soort ‘dwangbuis’-pak. Ik vroeg toen of ze geen gewone pampers hadden met plakkers, of broekjes die mama niet los kon maken. Dat was geen enkel probleem, maar ik vind het vreemd dat ik dit zelf moest aangeven.”

Hetzelfde bij de medicatie. “Mama moet erg grote capsules innemen die ze in feite niet meer kan doorslikken. De meeste verpleegsters pletten die pillen eerst en mengen ze dan met confituur om aan mama te geven.

Maar er waren er ook die gewoon de hele capsule met een slok water aan mama gaven waardoor ze dan minutenlang zit te kauwen op die pil. Dat kan er bij mij niet in. Daarom ben ik dit gaan bespreken met de sociale dienst van het centrum,” aldus Gitta.

Informatie Gitta wil graag communiceren over de zorg die haar mama krijgt. “Bij de opname was er een gesprek en dat was erg zinvol, dus ik hoopte dat dit geregeld zou worden georganiseerd. Dat was niet zo, maar ik probeer zelf de mensen zo veel mogelijk aan te spreken. Het is jammer dat je alles zelf moet uitzoeken. Ik wil vooral bij mama kunnen zijn. Omdat ik in de zorgsector werk, wist ik min of meer waar ik naartoe moest. Ook via vrienden ben ik veel te weten gekomen.

Maar als mijn vader dat zelf had moeten uitzoeken, had hij niet geweten waarnaar toe.”

“Daarom ben ik lid geworden van de Algemene Vergadering van Steunpunt

foto: S-magazine

Gitta Mathijs zorgt sinds enkele jaren voor Ghilaine, haar mama die Alzheimer heeft. Als mantelzorger beseft ze maar al te goed hoe belangrijk het is om op het juiste moment de juiste informatie te krijgen. Daarom is Gitta al meer dan een jaar lid van de Algemene Vergadering van onze mantelzorgvereniging, Steunpunt Mantelzorg. Op die manier kan ze actief mee ijveren voor een betere ondersteuning van mantelzorgers door in de eerste plaats gericht te informeren.

Mantelzorg. Informatie is zo belangrijk voor mantelzorgers”, benadrukt Gitta. “Ik ben er van overtuigd dat mantelzorgverenigingen als Steunpunt Mantelzorg hier veel in kunnen betekenen. Zij kunnen mensen de weg wijzen naar de juiste diensten en organisaties. Ook kunnen ze mantelzorgers op hun rechten wijzen zoals het recht op zorgverlof.

Sinds vorig jaar neem ik deeltijds zorgverlof. Op die manier heb ik tijd om echt met mama bezig te zijn en niet enkel om praktische hulp te bieden zoals de was en de strijk.

Zo heb ik gisteren nog samen met haar een filmpje gemaakt en ga ik vaak bij haar liggen als ze gaat slapen.”

“Tot slot moet het begrip ‘mantelzorg’ meer bekend geraken. De mensen kennen het niet. Ook dat is iets waar een mantelzorgvereniging aan kan werken. Niet alleen bij de ‘gewone mens’, maar ook bij professionele diensten, zodat zij ook meer oog hebben voor de mantelzorger en niet enkel de patiënt of cliënt”, besluit Gitta.

Sophie Beyers

Steunpunt Mantelzorg Steunpunt Mantelzorg ijvert voor een betere ondersteuning van de mantelzorger. In de eerste plaats door hen te informeren. Maar ook door de professionele zorgverleners, zoals rusthuizen, te sensibiliseren rond mantelzorg. Zorgverleners moe­ ten mantelzorgers aanschouwen als zorgpartner die mee geïnformeerd moet worden.

Het Steunpunt organiseerde op 12 maart voor pro­ fessionele zorgverleners een studienamiddag over de rol van de mantelzorg in de zorg.

Meer informatie over de studienamiddag vind je op www.socmut.be/symposium.

Wil je lid worden van Steunpunt Mantelzorg en de nieuwsbrief gratis ontvangen, mail dan naar steunpunt.mantelzorg@socmut.be of bel naar 02 515 04 42. Meer informatie vind je op www.steunpuntmantelzorg.be.

april 2015 / S-magazine •

37

cultuur

De familie Brueghel De schilders van het volksleven Brueghel is in. Beter gezegd: de Brueghels zijn in. In Paderborn, Noordrijn-Westfalen, loopt momenteel een geweldige expositie met werken van vier generaties kunstschilders met de naam Brueghel. Een bezoek meer dan waard, ook al omdat Paderborn, gelegen aan de Lippesee, een zeer romantische bestemming is.

C Pieter Brueghel de Jongere, De Vleiers, 1592 Maastricht, privéverzameling. © Joseph Guttmann, New York

Het begon allemaal met Pieter Bruegel de Oude, beter bekend als de ‘Boerenbruegel’ of nog ‘Vieze Bruegel’ of ‘Peer den Drol’. Zijn naam wordt geschreven zonder ‘h’, in tegenstelling tot zijn nazaten die hun werk tekenen met Brueghel met ‘h’.

Pieter Brueghel de Oude ontpopte zich in de tweede helft van de 16de eeuw als de schilder van het boerenleven. In tegenstelling tot de Italiaanse schilders die ons een geïdealiseerd beeld tonen, koos Piet Brueghel de Oude voor het realisme van het dagelijkse leven. Hij beeldde Vlaamse boeren af met al hun miserie en met al hun plezier. Zijn boerenbruiloften en boerendansen kenden een enorm succes, mede door de verspreiding ervan via gravures. Slechts een 40-tal schilderijen van zijn hand is overgebleven, ze zijn verspreid over de hele wereld.

Paderborn In de Städtische Galerie in de Reithalle is een aantal van zijn werken te

bewonderen, samen met werk van zijn zonen Pieter Brueghel de Jonge (de ‘Helse Brueghel’) en Jan Bruegel de Oude (de ‘Fluwelen Brueghel’), hun zonen en kleinzonen. De expositie die halt houdt in Paderborn is een reizende tentoonstelling die eerder te zien was in Como, Tel Aviv, Rome, Wroclaw en Parijs. Meer dan 1 miljoen bezoekers zijn al gaan kijken naar de meer dan 120 schilderijen, tekeningen en gravures die in dit uitzonderlijke overzicht zijn samengebracht.

De werken zijn afkomstig uit grote musea in Europa en de VS. Een aantal werken uit privécollecties worden voor het eerst aan het publiek getoond. Tevens wordt het werk van de Brueghels getoetst aan dat van tijdgenoten, zoals Maarten van Cleve.

Jeroen Bosch, voorganger én inspiratiebron van Pieter Bruegel de Oude, ontbreekt evenmin.

Deze uitzonderlijke tentoonstelling maakt duidelijk dat het werk van de Brueghels zoveel eeuwen later niets van zijn frisheid heeft ingeboet.

Integendeel, de Brueghels blijven

actueel met hun scènes uit het leven van elke dag. De tekst “Omdat door mynen sack veel gelts comt geslopen, daer om worde ick van al de werelt int gat ghecropen” op het schilderij De Vleiers van Pieter Brueghel de Jonge (zie afbeelding), spreekt ook vandaag nog boekdelen.

De Brueghels behoorden tevens tot de allerbeste schilders uit hun tijd. Meer zelfs, de familie Brueghel is zonder twijfel het belangrijkste schildersgeslacht uit de hele kunstgeschiedenis.

Cassel en Lier Niet alleen in Paderborn kun je vandaag het werk van de Brueghels bewonderen. In het Musée de Flandre in Cassel, Frans-Vlaanderen, loopt de hele mooie tentoonstelling Vlaanderen en de Zee. Van Pieter Bruegel de Oude tot de Fluwelen Jan Brueghel. In deze tentoonstelling is onder meer het werk Zeeslag in de Golf van Napels te zien, dat voor de eerste keer Italië verlaat.

Alles samen worden een 80-tal werken getoond van de verschillende generaties Brueghel rond het thema van de zee.

Het Stedelijk Museum in Lier houdt ook jaarlijks, tot 2018, wisselende Bruegheltentoonstellingen in samenwerking met het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen.

Hier wordt het werk van de Brueghels geconfronteerd met hedendaagse kunst.

HeNri Lens

C P ieter Brueghel de Jongere, Terugkeer van de kermis, 1619/1636.

Fürstenberg-Stiftung Eggeringhausen.

Telegram • De familie Brueghel. Paderborn, Städtische Galerie in der Reithalle, Schloss Neuhaus. Tot 21 juni 2015. www.brueghel-ausstellung.de • Vlaanderen en de zee. Van Pieter Bruegel de Oude tot de Fluwelen Jan Brueghel. Cassel, Musée de Flandre. Tot 12 juli 2015. www.museedeflandre.lenord.fr • Bruegelland. Stedelijk Museum Lier. Tot 2018, jaarlijks wisselende tentoonstelling. www.bruegelland.be

38 • S-magazine / april 2015

TUNESI

E

G r O e p s r e I Z e N

CRUISE VIA RIJN EN MOEZEL NAAR COCHEM Afreis 4 oktober – 7 dagen/6 nachten Van Keulen via Aken tot Cochem, puur genieten van natuur en cultuur. Autocar van Gent en Antwerpen naar Arnhem voor inscheping en overnachting aan boord; Arnhem – Düsseldorf; Düsseldorf – Bonn – Andernach; Andernach – Cochem/Alken; Cochem/Alken – Remagen; Remagen – Keulen – Wesel; Wesel – Emmerich – autocar van Arnhem naar Gent en Antwerpen. Het comfortabele motorpassagiersschip Salvinia beschikt over drie dekken. Het hoofddek herbergt een whirlpool, sauna en zonnecabine. Alle hutten hebben een douche en toilet, aparte wastafel, televisie en airco. Gedetailleerd programma op aanvraag.

Inbegrepen: autocar naar Arnhem en terug ■ cruise met MPS Salvinia volgens programma ■ volpension aan boord vanaf ontbijt dag 2 tot middagmaal dag 7 ■ Nederlandstalige begeleiding ■ btw ■ annulerings- en bagageverzekering.

Niet inbegrepen: fooien boordpersoneel (richttarief 3 euro per persoon per dag), eventuele lokale uitstappen en bezoeken, eventuele brandstoftoeslagen.

Prijs per persoon (min. 25 deelnemers) 2-pers. hoofddek 2-pers.promenade 1-pers.hoofddek 4 oktober 775 euro 835 euro 855 euro

DASSIA, CORFU 11 september – 11 dagen/10 nachten (Antwerpen, Limburg, Vlaams-Brabant) 18 september – 11 dagen/10 nachten (West-Vlaanderen) 25 september – 11 dagen/10 nachten (Oost-Vlaanderen)

1-pers.promenade 940 euro

All-in

Geen toeslag single!

Dassia een door veel groen omgeven dorpje met typisch Griekse sfeer op 12 km van Corfu-stad. Het kleine centrum herbergt bars, restaurants en winkeltjes. Hotel Elea Beach*** 300 m van het centrum van Dassia, bushalte op 100 m, bars, restaurantjes en winkeltjes vlakbij. Uitstekende service, vriendelijk personeel, en gemoedelijke sfeer. Vanuit de tuin van dit eenvoudige hotel directe toegang tot het strand. Faciliteiten: Tv-salon, salon, shop, hoofdrestaurant 2x/week Grieks buffet ,bar en poolbar. Zoetwaterzwembad, zwembad met zoet en zout water, tuin en zonneterrassen die aflopen naar strand. Ligzetels gratis aan zwembad en strand, gratis parasols aan zwembad. Gratis: pingpong, boccia, vogelpik, bingo, aerobic, aquarobic. 6x/week avondanimatie. Alle kamers badkamer, houten vloer, iairco, telefoon, wifi, koelkast en balkon, zeezicht. All-in: Maaltijden in buffetvorm, snacks, schepijs, water en fruitsap bij maaltijden, selectie lokale alcoholische en niet-alcoholische dranken.

Inbegrepen in de prijs: chartervlucht Zaventem/Corfu en terug ■ maaltijden tijdens vluchten ■ transfer naar hotel en terug ■ 10 overnachtingen All-in ■ Nederlandstalige begeleiding vanaf Zaventem ■ btw ■ bagage-en annuleringsverzekering ■ brandstofgarantie ■ 2 excursies en begeleide kennismaking met de omgeving.

Prijs per persoon (minimum 25 deelnemers) Afreis 11, 18 en 25 september 2015 (11 dagen/10 nachten)

2-persoonskamer 895 euro

COSTA DEL SOL, TORREMOLINOS

1-persoonskamer 895 euro (beperkt aantal)

All-in

Afreis 14 oktober – 10 dagen/9 nachten

Geen toeslag single!

Torremolinos aan de immer blauwe Middellandse Zee, paradijs van zon, zee, strand en plezier. In de late namiddag kan u er flaneren of vanop een terrasje alles gadeslaan.

Hotel Riu Costa Lago **** in typische Andalusische stijl ligt rustig vlakbij de strandpromenade, 150 meter van het strand, winkels op 100 meter, 2 km van het centrum, bushalte vlakbij. Faciliteiten: Restaurant, salonbar met terras, poolbar. Zoetwaterzwembad, zonneterrassen met gratis ligstoelen en parasols, grote tuin. Gratis pingpong. Betalend: biljart, bowling green, wellnesscentrum. Licht animatieprogramma: livemuziek of shows. Kamers met badkamer, centrale airco/verwarming, safe, telefoon, satelliettelevisie, balkon of terras. All-in: gevarieerd ontbijt – middag- en avondmaal buffetvorm en showcooking – dessertbuffet – koffiebreak – themabuffet (1 keer per week) – selectie lokale alcoholische en niet-alcoholische dranken in bars en restaurant (tot 24u).

Inbegrepen in de prijs: chartervlucht Zaventem ■ Malaga en terug ■ maaltijden tijdens de vluchten ■ transfer naar hotel en terug ■ 9 overnachtingen all-in ■ Nederlandstalige begeleiding vanaf Zaventem ■ btw ■ luchthaventaksen ■ bagageen annuleringsverzekering ■ brandstofgarantie.

Prijs per persoon (minimum 20 deelnemers) 14 oktober

Tweepersoonskamer 795 euro

Single 795 euro (beperkt aantal zonder toeslag)

NIEUW!

rondreis geschied doorheen de land dat enis van een pr dan zon, meer te bieden achtig 26 mei ( zee en strand heeft volpensio8 dagen/7 nach inbegrep n, bezoeken ten), Vanaf 73 en.

0 euro.

All-in

Geen toeslag single!

E

TURKIJ

htige een prac an in g in g g v ideale li e promenade nd d ra baai aan irect aan het st n), d te Icmeler, dagen/10 nach 1 1 4 juni ( namar*****. u Hotel M 8 euro.

9 8 Vanaf

KROATIE

NIEUW!

unieke rondreis , cu natuur in perfec ltuur en te 20 juni (8 dage harmonie n/7 nachten), volpension, bezo eken inbegrepen.

Vanaf 1320 euro .

, SPANJEALMERIA A T COS

Geen toeslag single!

en e rustige feer in d n a v t s ntie genie iële vaka hotel resident de Mar. Apart ment, s e Roqueta ena****, appart r n e e S p p ia sta Bah ei ion, 2 uit halfpens en. 7, 14 en 21 m chten). a inbegrep (11 dagen/10 n uro 795 e

BULGARIJ

E

een veelzijd ig de zonnige e vakantie aan Goudkust – Primasol Ra hotel li te Albana tsa Superior**** 5 septembe r (11 dagen /10 nachten).

Vanaf 845 euro.

Info en inschrijvingen: www.azura-travel.be – 02 515 04 73 Azura Groepsreizen, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel, groepsreizen@azura-travel.be Voor alle reizen geldt: prijzen per persoon • administratieve kosten inbegrepen • uitgebreid programma op verzoek • voorbereiding, bemiddeling en uitvoering van de Azura groepsreizen door Global Contacts nv ondernemingsnummer BE0448 402 294 vergunning lic A5239, verzekerd tegen financieel onvermogen bij de V.S.R. de Vlaamse Solidariteit Reisgelden, een afdeling van het VVR/VVRO.

Beestig leuke vakanties! Enkel bij JOETZ JOETZ organiseert superleuke vakanties voor kinderen en jongeren. Zoek je winter fun of zomer sun?

JOETZ heeft het allemaal. En dit aan democratische prijzen! Als lid van De Voorzorg heb je immers recht op een voordelige ledenprijs.

Vraag gratis en vrijblijvend onze vakantiebrochure aan.

T. 011 27 85 15 - E. info@beleefjevibez.be

Ontdek ons volledig aanbod op www.beleefjevibez.be

S-magazine - Maandblad van de Socialistische Mutualiteiten nr. 412 - april 2015 - Verantwoordelijke uitgever: P. Callewaert Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel

Verlang jij ook naar vakantie?