S magazine oktober 2016
gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten EDITIE LIMBURG
HET LEVEN VERLENGEN? JA!
HET LIJDEN VERLENGEN? NEEN!
HULP VOOR MENSEN MET
DIABETES? ONLINE TEST
HOE JALOERS BEN JIJ? 12 OKTOBER
DAG VAN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG
WEES LIEF VOOR JE
MELKTANDJES
oktober 2016
10
(Nagel) bijten, of niet bijten
Kristin Rutten
12
Het is nooit goed om een bepaalde voedingsgroep volledig uit te sluiten als daar geen goede reden voor is. Het demoniseren van vet heeft ervoor gezorgd dat veel producten vetarm werden, maar rijk aan suiker. Dat zegt Kristin Rutten, diëtiste in de Smaakba(a)r in Hasselt, een beleveniswinkel van De Voorzorg.
Wat doet de immunospecialist?
14
Ligt de toekomst van kankerbehandelingen bij de immunotherapie? De eerste resultaten, bij patiënten met huid- en longkanker, zijn bijzonder veelbelovend. De enige hindernis lijkt de hoge kostprijs van de behandeling. Longspecialist Karim Vermaelen van de UGent geeft tekst en uitleg.
Is nagelbijten dan toch niet zo ongezond en ongewenst als we altijd hebben gedacht? Volgens een nieuwe studie hebben jonge nagelbijters op latere leeftijd minder last van allergieën. Maar het blijft een nare gewoonte, die je liever vroeg dan laat achterwege laat.
Courgette bevat tonnen mineralen en vezels Courgettes bestaan voor bijna 95 procent uit water, daardoor zijn ze caloriearm. Tegelijk bevatten ze tonnen mineralen en vezels en zijn ze een ideale partner van andere groentesoorten.
32
Vlaamse zorgverzekering
34
Wie gedurende langere tijd veel zorg nodig heeft, raakt vaak in financiële problemen. Dankzij de Vlaamse zorgverzekering ontvang je een financiële tussenkomst van 130 euro per maand die je kan gebruiken om mensen uit je omgeving te vergoeden voor hun hulp of om professionele thuiszorg in te schakelen.
consument
sociale info
6 “Het leven verlengen? Ja! Het lijden verlengen? Neen!” 25 (B)Engeltjes 26 Wat doet ons ziekenfonds voor mensen met diabetes? 32 Laat je verrassen door de courgette 33 Blazen voor je leven 37 Hoe jaloers ben jij? 38 Rik Wouters in drievoud
30 Tegenslag? Moeilijk moment? Je veerkracht helpt je er weer bovenop! 31 Mantelzorg bij een psychische aandoening 34 De Vlaamse Zorgverzekering 36 Vrijwilligerswerk tijdens je arbeidsongeschiktheid? Ja, dat kan!
gezondheid 5 Ga ook met je melktandjes naar de tandarts 10 Bijten of niet bijten 14 De immunospecialist
en verder... 8 11 12 28
PlusMinus Column Bart Vandormael Kristin Rutten in Close Up Eyecatcher
S magazine oktober 2016
gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten
EDITIE OOST-VLAANDEREN
HET LEVEN VERLENGEN? JA!
HET LIJDEN VERLENGEN? NEEN!
HULP VOOR MENSEN MET
DIABETES? ONLINE TEST
HOE JALOERS BEN JIJ? 12 OKTOBER
DAG VAN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG
WEES LIEF VOOR JE
MELKTANDJES
Maandelijks gezondheidsmagazine van de Socialistische Mutualiteiten Jaargang 44 Oktober 2016
Uitgever-Directeur: Paul Callewaert
Hoofdredacteur: Urbain Vandormael urbain.vandormael@socmut.be
Medewerkers aan dit nummer: Lore Abrahams, Carine Algoet, Bram Beeck, Sophie Beyers, Joeri Bouwens, Erik Cajot, Luc Carsauw, Renske De Maesschalck, Katrien De Weirdt, Geert Dieussaert, Koen Foubert, Patrick Galloo, Isabel Geenens, Siska Germonpré, Stefaan Helderweirt, Evelyne Hens, Joris Herregods, Julie Minnaert, Gwen Muylaert, Guy Peeters, Leen Pollentier, Carolien Rietjens, Bruno Ruebens, Sabine Schroeten, Rik Thys, Bart Vandormael, Ivan Van der Meeren, Renée Van der Veken, Priscilla Van Even, Irene Van Humbeeck, Eva Venneman, Daniëlla Verbruggen, Patrick Verertbruggen en Katrien Vervoort.
Adres: S-magazine, Sint-Jansstraat 32 1000 Brussel Tel. 02 515 05 45 Fax 02 515 17 55 s-magazine@socmut.be www.s-magazine.be
Postrekening: 000-0740065-52 van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten, Brussel Oplage: 509.000 Abonnement: 10 euro per jaar
Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers
Waar een vakantie soms goed voor is. Geheel toevallig raakte ik deze zomer op een terrasje in gesprek met een echtpaar dat uit mijn geboortestreek afkomstig is en sterker nog, dat mij herkende van mijn foto in S-magazine. Dat ons gesprek snel over gezondheid en ziekte ging, dat was dus allicht geen toeval.
Het waargebeurde verhaal van louis Tussen pot en pint vertelde de zestiger mij openhartig dat hij als tiener zelden of nooit zijn tanden bloot lachte, door de gaatjes in zijn tanden. Die waren het gevolg van slechte tandverzorging én veel snoep en chocolade. Tanden poetsen hadden zijn ouders hem niet geleerd en de angstaanvallen bij de tandarts, na dagen van hevige tandpijn, herinnerde hij zich nog levendig. De gaatjes in zijn tanden leverden hem bovendien weinig bijval op bij de meisjes van zijn klas. Louis is geen alleenstaand geval, spijtig genoeg. Goede tandzorg is en blijft een probleem in ons land. In die mate zelfs dat de staat van iemands gebit soms aangeeft of hij of zij in armoedige omstandigheden is opgegroeid of leeft. En dat is in ons computertijdperk echt wel uit de tijd. Als ziekenfonds ijveren wij voor een toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg. In dit kader heeft ons ziekenfonds vorig jaar de voorlichtingscampagne ‘bel je tandarts’ gelanceerd die de leden aanzet om minstens één keer per jaar naar de tandarts te gaan én werk te maken van goede tandverzorging. Gaatjes en tandvleesontstekingen op tijd behandelen vermijdt later ingrijpende ingrepen zoals een tand trekken, implantaten laten plaatsen of een vals gebit. Op termijn valt een preventief tandartsbezoek dus (veel) goedkoper uit. Sinds 1 juli 2016 moeten mensen die niet jaarlijks op bezoek gaan bij de tandarts immers meer uit eigen zak betalen.
Als kind durfde Louis niet te lachen, door de gaatjes in zijn tanden.
Goede raad loont. Onze voorlichtingscampagne heeft ertoe geleid dat vorig jaar ruim 12 procent meer leden een bezoek aan de tandarts heeft gebracht, in vergelijking met 2014. Onze leden slaan hiermee twee vliegen in een klap: kwaliteitsvolle tanden en een lagere factuur. Met onze nieuwe online mondzorgpas kunnen leden zelf gemakkelijk het overzicht behouden over hun tandartsbezoeken. Want nog laat de tandkwaliteit van de Belgische bevolking (veel) te wensen over. Met het verhaal van Louis in het achterhoofd moeten we onze inspanningen daarom onverminderd verderzetten - met nog meer lachende gezichten en blije mensen tot gevolg. Dit jaar richten we ons specifiek op jonge kinderen vanaf 2 jaar. Tijdens de actieweek van 12 tot 19 oktober willen we de ouders stimuleren om de melktandjes van hun kinderen al vroeg te verzorgen en jaarlijks een bezoek aan de tandarts te brengen met zoonof dochterlief.
Paul Callewaert Algemeen secretaris
3
Wist je dat een jaarlijks tandartsbezoek, aangevuld met twee keer per dag poetsen en tandvriendelijk eten automatisch voor minder tandproblemen zorgt? En wist je dat dat ook geldt voor kleine kinderen? Lees er alles over in het artikel hiernaast. Om kinderen zelf meer te bewust te maken van het belang van een goede mondhygiĂŤne, heeft onze jongerenorganisatie JOETZ enkele leerrijke en leuke spelletjes ontwikkeld. Je zoon/dochter kan al meteen aan de slag gaan met het woordraadsel. Al onze andere spelletjes kan je downloaden op www.toonjetandjes.be
Het is tijd voor een vieruurtje. Schrap onderstaande woorden uit het woordrooster. De overgebleven letters vormen iets dat je best niet kiest als vieruurtje. AARDBEI BANAAN DADELS DRUIVEN KAAS KIWI MANDARIJN MANGO MELK NOTEN OKKERNOTEN PEER SMEERKAAS WORTEL YOGHURT
B O T
A
A
R
A G
L
T
E
A N A
A N
N N
E
E
R
E
N A
Y
E
A
P
D
T
D
K O D
V
A M B O A
R
G N A
I
N
E
N
R
E
H O
I
S
I
E
U
S W W E
R
N
J
M R
A
I
O
L
D
N
S
T
A
K
L
E M S
P
O K
K
E
R
N O T
A
A
R M S
I E
D U
E
N
JOETZ vzw pakt ook uit met KIESKEURIG?!, een gloednieuw educatief spel rond tand- en mondverzorging, dat scholen gratis kan uitlenen. Heb jij interesse? Surf dan naar www.joetz.be
Ga ook met je melktandjes naar de tandarts Een jaarlijks tandartsbezoek gecombineerd met 2 keer per dag poetsen en tandvriendelijk eten zorgt voor minder tandproblemen. Dat geldt ook voor kleine kinderen, want melktanden zijn belangrijker dan je denkt. Ten eerste houden melktanden ruimte vrij voor hun opvolgers. Ten tweede kan een ontsteking in het melkgebit het definitief gebit al aantasten. Tandartsen raden daarom aan om vanaf 2 jaar een bezoek te brengen aan de tandarts. Zo worden de kleintjes in een positieve sfeer vertrouwd met de tandarts en kan die de wissel van melktanden naar volwassen tanden opvolgen en tijdig vaststellen of er gaatjes ontstaan. Spoor je gaatjes in een vroeg stadium op, dan zijn ze gemakkelijker te behandelen en vermijd je zwaardere, pijnlijke ingrepen en bespaar je extra kosten nadien.
Gratis tot 18 jaar Alle basiskosten voor een preventief tandartsbezoek worden volledig terugbetaald voor kinderen tot de 18e verjaardag op voorwaarde dat je tandarts geconventioneerd is. Ben je niet zeker of dat het geval is? Vraag
het hem of zoek het op via onze website www.bondmoyson.be/opzoeken of www.devoorzorg.be/opzoeken.
Jouw ziekenfonds betaalt de volgende basistandzorg volledig terug voor kinderen tot 18 jaar: • mondonderzoek • behandelen tandsteen (reiniging) • tanden vullen of herstellen • controleren gezondheid van het tandvlees • verzegelen van putjes of groeven op de blijvende tanden • tandzenuwen behandelen • tanden trekken. Opgelet! Orthodontie en beugels betaalt het ziekenfonds maar gedeeltelijk terug. Voor meer info over onze aanvullende tandverzekering, surf naar www.bondmoyson.be/terugbetalingen of www.devoorzorg.be/terugbetalingen.
Kom naar onze stand tijdens de actieweek
Ontdek onze tips en doe de tandentest Ontdek al onze tips voor kinderen en jongeren op www.toonjetandjes.be. Je vindt er ook leuke kleuren spelplaten en een online test om te checken of je goed zorgt voor de tanden van je kind.
Omdat we het belangrijk vinden dat ook de melktandjes goed verzorgd worden, organiseert ons ziekenfonds een speciale actieweek om ouders van jonge kinderen te sensibiliseren. We doen dat met een leuk spel en een schattig vingerpopje als cadeau voor de kindjes. Vanaf 12 oktober kan je ons in heel Vlaanderen tegenkomen. Ontdek waar we allemaal te vinden zijn op www.toonjetandjes.be.
oktober 2016 / S-magazine •
5
interview
Therapeutische hardnekkigheid
“ Het leven verlengen? Ja! Het lijden verlengen? Neen!” Voeren artsen in ziekenhuizen meer behandelingen uit dan nodig om het leven van terminale patiënten te verlengen? Een representatief aantal Vlaamse ziekenhuizen benadrukt dat het uitermate belangrijk is om voldoende tijd uit te trekken voor de patiënt en zijn familie, maar de hoofdartsen staan wel open voor een overheidsinitiatief om therapeutische hardnekkigheid beter te kaderen. Paul Callewaert: “We steken de hand uit om samen tot oplossingen te komen.” Dokters hebben de taak om het leven van patiënten te verlengen, niet om hun lijden te verlengen. En daar wringt af en toe het schoentje. “We krijgen heel wat vragen van onze leden over de zin van bepaalde
Voedselaandoeningen: een financiële slokop Een voedselallergie of -intolerantie is vaak een dure aangelegenheid. Dat blijkt uit een enquête over voedselallergieën en -intoleranties bij 1274 leden van de Socialistische Mutualiteiten. Vier op de tien respondenten met een voedselallergie geven wekelijks tot 25 euro extra aan voeding uit. Liefst zes op de tien mensen met een voedselintolerantie en glutensensitiviteit moeten nog dieper in de buidel tasten. Mensen met een lager opleidingsniveau geven evenveel uit als mensen met een hoger opleidingsniveau. Zeker voor wie een lager inkomen heeft, is een ernstige voedselaandoening dus een zware financiële dobber. Paul Callewaert: “Daarom pleiten wij er als Socialistische Mutualiteiten voor dat de ziekteverzekering een jaarlijkse forfaitaire vergoeding voorziet voor mensen met een ernstige en gediagnosticeerde voedselallergie of -intolerantie. We lanceren voorts een oproep om nog meer in te zetten op volledige en correcte informatie aan de consument voor niet-voorverpakte voedingsmiddelen. En niet te vergeten: praat met je arts of diëtist over wat in jouw situatie het meest aangewezen is. Als je zonder deskundige hulp voedingsmiddelen en/of voedingsstoffen schrapt, kan dat je gezondheid ernstige schade toebrengen.”
6 • S-magazine / oktober 2016
prestaties die in ziekenhuizen worden verricht op patiënten die tegen het einde van hun leven aanleunen”, verduidelijkt algemeen secretaris Paul Callewaert van de Socialistische Mutualiteiten. “Het gaat dan vooral om onderzoeken die het levenseinde rekken, zonder dat ze enige meerwaarde bieden. Omdat onze leden ons daar herhaaldelijk op hebben gewezen, vonden we het raadzaam om de problematiek nader te onderzoeken.”
Gevoelig onderwerp De Socialistische Mutualiteiten erkennen dat therapeutische hardnekkigheid een gevoelig onderwerp is dat om een genuanceerde benadering vraagt. Paul Callewaert: “We hebben ervoor gekozen om een enquête uit te voeren bij de hoofdartsen van de 57 Vlaamse ziekenhuizen. We hebben daarbij de anonimiteit van de respondenten gerespecteerd. We hebben gepeild naar hoe therapeutische hardnekkigheid op
interview
ziekenhuisniveau wordt ingeschat. Wordt dit als een probleem gezien of niet? Werken ziekenhuizen maatregelen uit om het eventuele probleem tegen te gaan? De bedoeling van de enquête was om een eerste biopsie uit te voeren, niet om al een nauwkeurige diagnose te stellen. We beseffen goed dat de antwoorden enkel als richtinggevend en niet als wetenschappelijk robuust gelezen kunnen worden.”
Hardnekkigheid is een feit De resultaten? Paul Callewaert: “Vier op de tien respondenten bevestigen dat therapeutische hardnekkigheid bestaat in hun ziekenhuis. Dat geeft aan dat er wel degelijk een probleem is. We stellen ook vast dat niet alle kansen worden benut om onnodige onderzoeken uit te sluiten. Weinig ziekenhuizen gaan bijvoorbeeld na of een patiënt een negatieve wilsbeschikking heeft opgesteld die hem toelaat om te beslissen dat hij in bepaalde situaties niet verder behandeld wil worden. Er wordt veel te weinig tijd uitgetrokken om de mogelijkheden en risico’s van een onderzoek of behandeling samen met de patiënt te overlopen. Opvallend is dat de hoofdartsen aangeven dat ze daar wel degelijk de nood van inzien.”
Familie en naasten Therapeutische hardnekkigheid in ziekenhuizen is mede te wijten aan de familie en naasten van de patiënten, zo suggereren enkele hoofdartsen van de Vlaamse ziekenhuizen. Paul Callewaert: “Voor een deel kan dat kloppen. Niemand geeft graag zijn geliefde of naasten af. Als partner of familie wil je alles in het werk stellen om een patiënt in leven te houden. De cruciale vraag is: heeft de patiënt baat bij een extra behandeling of onderzoek? Hoe groot is zijn overlevingskans of genezingskans? Het is belangrijk dat artsen daar eerlijk over communiceren. Als de behandelend arts weet
dat de patiënt enkel langer zal lijden, dan moet hij die boodschap open en eerlijk aan de patiënt en zijn familie overbrengen. Bovendien moet hij in eer en geweten de wilsbeschikking van de patiënt respecteren.”
Creatieve facturatie Gaat het eerder om geïsoleerde gevallen of is het probleem wijdverspreid? Paul Callewaert: “Als overbodige onderzoeken en ingrepen worden uitgevoerd, is dat meestal om de rekening te doen kloppen. Ziekenhuizen hebben het moeilijk, daar ben ik me zeer van bewust. Ik begrijp dat ziekenhuizen zoeken naar manieren om uit de rode cijfers te blijven. Dat resulteert dan in creatieve facturatie of medische bedrijfsvoering. Ik vermoed dat men in sommige ziekenhuizen ook een deel van het wetenschappelijk onderzoek in de boekhouding zet onder “behandelingen” om die prestaties te kunnen factureren. Onder het mom van de medische eed stellen bepaalde artsen alles in het werk om de patiënt te redden. Die eed dateert uit de tijd van Hippocrates. Die beschikte niet over de technologieën en wijsheid die we vandaag hebben. De basis van de medische eed moet uiteraard behouden blijven, maar de concrete invulling ervan mag wel worden aangepast aan de moderne tijd. Het leven verlengen? Ja! Het lijden verlengen? Neen!”
Een beter beleid De belangrijkste conclusie van de enquête is evenwel dat een grote meerderheid van de hoofdartsen vragende partij is voor een beter beleid rond therapeutische hardnekkigheid. Ze erkennen massaal het belang van voldoende tijd voor de patiënt en zijn van oordeel dat therapeutische hardnekkigheid een integraal onderdeel moet vormen van het kwaliteitsbeleid van een ziekenhuis. “Ze vragen duidelijke richtlijnen en een wettelijk kader waarbinnen ze kunnen en moeten
opereren”, aldus Paul Callewaert. “Dat vind ik een zeer verheugende boodschap. Alleen daarom al was het de moeite waard om deze enquête uit te voeren. Als we het probleem ten gronde willen aanpakken, doen we dat best in overleg met de betrokkenen. Het heeft weinig zin om bepaalde ziekenhuizen met de vinger te wijzen. Dat heeft enkel een contraproductief effect. We reiken de ziekenhuizen een open hand. We hebben ook bewust gekozen voor een informele bevraging. Ik ben ervan overtuigd dat we op deze manier sneller tot resultaten kunnen komen.”
Het vervolg Op basis van de resultaten van de enquête hebben de Socialistische Mutualiteiten een reeks aanbevelingen geformuleerd. Paul Callewaert: “Er is nood aan meer wetenschappelijk onderzoek rond therapeutische hardnekkigheid, onder andere aan de hand van een bevraging bij alle betrokken artsen. Artsen en verpleegkundigen moeten bovendien in staat zijn om structureel tijd vrij te maken voor voorafgaand overleg met de patiënt over bijkomende onderzoeken of ingrepen. Dat kost volgens mij niet zo heel veel geld. De arts kan via een gesprek achterhalen wat de patiënt wilt en niet wilt. We pleiten er ook voor dat de eventuele wilsbeschikking van de patiënt wordt geraadpleegd. Via het gebruik van eHealth moet dat zeker mogelijk zijn. Tot slot: het is belangrijk dat een patiënt en zijn naasten worden ingelicht over de thematiek van therapeutische hardnekkigheid en de persoonlijke keuzes die ze hierbij kunnen maken.” Bart Vandormael Meer weten over ons onderzoek naar therapeutische hardnekkigheid of over de resultaten van onze enquête over voedselallergie? Surf dan naar www.bondmoyson.be/studies of www.devoorzorg.be/studies
oktober 2016 / S-magazine •
7
door Urbain Vandormael
PLUSMINUS PANDA’S niet meer met UitSterVen BedreiGd Panda’s zijn verhuisd van de lijst van ‘bedreigde’ diersoorten naar de lijst van ‘kwetsbare’ dieren. Dat is het gevolg van de inspanningen van de Chinese overheid ter bescherming van de bamboebossen waar de panda’s nog in het wild voorkomen. Erger is het gesteld met de gorilla's, die nu beschouwd worden als ‘bijna uitgestorven’. De Internationale Unie voor de Conservatie van de Natuur (IUCN) volgt 82 954 soorten planten en dieren. Daarvan zijn er 23 928 met uitsterven bedreigd, voor 5107 soorten kan ieder moment het laatste zijn.
PlUim oP Hoed Van VerZorGenden Wie ooit hulp nodig had omdat hij ziek was of slecht te been, weet dat elke thuiszorgmedewerker goud waard is. Daarom kregen ze hun eigen feestdag: de Dag van de Verzorgende. Die vindt dit jaar plaats op 19 oktober. Hoge tevredenheidsscores voor onze verzorgenden! Onze verzorgenden kregen van hun cliënten in het recentste tevredenheidsonderzoek hoge scores. Met een gemiddelde van 9/10, kunnen onze verzorgenden deze pluim helemaal op hun hoed steken. Bedankt aan al onze verzorgenden Omdat onze medewerkers de drijvende kracht zijn achter onze organisatie, willen wij hen oprecht bedanken voor hun inzet. Dankzij hen blijven we evolueren en bieden we onze cliënten een kwaliteitsvolle dienstverlening aan. Een welgemeende proficiat aan alle verzorgenden! Zelf aan de slag als verzorgende? Zin gekregen om zelf aan de slag te gaan als verzorgende? We zijn steeds op zoek naar nieuwe medewerkers om ons team te versterken. We bieden je een toffe job in je eigen regio waar je veel voldoening uithaalt. Neem een kijkje tussen onze vacatures op www.devoorzorg.be/jobs of www.bondmoyson.be/jobs. Op zoek naar thuiszorg? Surf naar www.devoorzorg.be/thuiszorg of www.bondmoyson.be/thuiszorg.
ONDERHOUDSGELD NIET BETALEN leidt Zelden tot ProCeS Elke dag komen bij de parketten in ons land 7 klachten binnen over ouders die na een scheiding niet of te weinig bijdragen aan de opvoeding van hun kinderen. In de praktijk blijkt niet-betaalde alimentatie voor het gerecht geen prioriteit. In meer dan de helft van de klachten leidde dat tot een zogenaamde seponering, omdat het parket onvoldoende bewijzen vond of van oordeel was dat er geen misdrijf in het spel is. Het parket vindt in zo’n geval dat een strafvordering niet in verhouding staat tot de maatschappelijke impact van het misdrijf. Of, en dat komt ook voor, het openbaar ministerie heeft gewoonweg andere prioriteiten. Wat gewoon een slag in het gezicht is van de ene ouder die moet opdraaien voor de kosten van de kinderen.
Over de hele wereld daalt het aantal doden door eierstokkanker. Dat heeft volgens Italiaanse en Spaanse onderzoekers in opdracht van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO te maken met het stijgend gebruik van de pil en het dalend gebruik van hormonen tegen de menopauze.
8 • S-magazine / oktober 2016
Zo daalde de sterfte in de EU tussen 2002 en 2012 met 10 procent en in de VS zelfs met 16 procent. In ons land bedroeg de daling 21 procent waardoor België nu beduidend beter scoort dan het Europese gemiddelde. Als verklaring verwijzen de onderzoekers naar het beschermende effect van de hormonen in de anticonceptiepil. Maar niet alle
hormonenbehandelingen zijn positief: de hormonenkuren tegen de ongemakken van de menopauze bijvoorbeeld – de ongemakken van stilvallende eierstokken – verhogen de kans op eierstokkanker een beetje, net als die op borstkanker en hartproblemen. Om die reden zijn artsen terughoudend geworden in hun voorschrijfgedrag.
foto’s: S-magazine
MINDER EIERSTOKKANKER DOOR DE PIL
LUCHTVERVUILING ZIT TOT IN JE HERSENEN TIJD VOOR GRIEPSPUIT
Onderzoekers hebben korreltjes magnetiet - een ijzeroxide met magnetische eigenschappen - teruggevonden in mensenhersenen. Het ziet er niet naar uit dat de korreltjes een biologische oorsprong hebben, ze zijn vergezeld van korreltjes platina, nikkel en kobalt en hebben een bolvorm. Hun oppervlak doet vermoeden dat ze bij hoge temperaturen zijn gevormd. De onderzoekers gaan ervan uit dat het om luchtvervuiling gaat, veroorzaakt door de uitlaatgassen van auto’s. De korreltjes zijn klein genoeg om vanuit de neus via de reukzenuw rechtstreeks de hersenen te bereiken en daar schade aan te richten. Magnetiet wordt bijvoorbeeld in verband gebracht met alzheimer.
BelG leeft MINDER LANG De levensverwachting bij geboorte is vorig jaar licht gedaald tot 80,9 jaar en doet zich vooral bij vrouwen voor, aldus nieuwe cijfers van de FOD Economie. Daarmee is de levensverwachting 64 dagen korten dan die in 2014. Er is echter geen reden tot paniek: de voorbije 20 jaar steeg de levensverwachting met gemiddeld 2 maanden. De daling deed zich vooral bij vrouwen voor (- 123 dagen) tegenover slechts 1 dag bij de mannen. Op die manier wordt het verschil in levensverwachting tussen mannen en vrouwen opnieuw kleiner, alhoewel vrouwen nog ruim 4,5 jaar langer leven dan mannen.
Oktober is de maand om je te laten vaccineren. Zo geef je griep geen kans. Iedereen kan zich laten vaccineren, maar het is extra aangeraden voor de volgende risicogroepen: Wie? • mensen met een chronische ziekte • zwangere vrouwen vanaf het tweede trimester van hun zwangerschap • 50-plussers. Waarom? Voor veel mensen is de griep niets meer dan een serieuze verkoudheid. Toch kan je de gevaren beter niet onderschatten, want soms treden er ernstige complicaties op. Vaccinatie is de enige manier om je tegen griep te beschermen. Neem dus het zekere voor het onzekere en laat je tijdig vaccineren. Wanneer? De ideale periode is van midden oktober tot midden november. Het vaccin werkt pas na 2 weken en is geldig voor één winter. Je moet je dus elk jaar opnieuw laten vaccineren, wil je beschermd blijven. Wat kost het? Risicogroepen betalen slechts tussen de 5 en de 7 euro. En er is meer: als lid van ons ziekenfonds krijg je elk jaar tot 25 euro terugbetaald voor erkende vaccins. Op het einde van de rit betaal je dus enkel het persoonlijk aandeel voor je doktersbezoek. Meer info op www.devoorzorg.be/vaccin of www.bondmoyson.be/vaccin.
MINDER BELGISCHE WIJN door SleCHt Weer Door het slechte voorjaar zullen de Belgische wijnboeren dit jaar 20 tot 30 procent minder wijnen maken. Ook in de traditionele wijnlanden ligt de opbrengst beduidend onder het niveau van een goed jaar. De voornaamste oorzaak is het slechte weer. Voor de impact op de kwaliteit is het wachten op de eerste proeverijen. De zon en warmte in augustus en september kunnen nog een zeer positieve invloed hebben. Daardoor hebben de druiven goed kunnen afrijpen, wat de kwaliteit ten goede komt. De wijnbouw in ons land zit overigens in de lift. Vorig jaar nam het wijnbouwareaal in ons land toe met 20 procent tot 300 hectare. Vooral mousserende wijn is aan een steile opmars bezig.
oktober 2016 / S-magazine •
9
gezondheid
Is nagelbijten dan toch niet zo ongezond en ongewenst als we altijd hebben gedacht? Volgens een nieuwe studie hebben jonge nagelbijters op latere leeftijd minder last van allergieën. Al blijft het een nare gewoonte, die je liever vroeger dan later achterwege laat.
Bijna de helft van de tieners bijt op zijn nagels. Dat lijkt zorgwekkend, maar is het dat ook? De meesten houden er na verloop van tijd vanzelf mee op. Amper vijf procent van de volwassenen volhardt in boosheid. Nagelbijten is in veel gevallen een reactie op stress. Als het knagen werkelijk helpt om die stress te verdrijven, valt er zeker wat voor te zeggen. En belangrijker nog: volgens een nieuwe studie van de University of Otago in Nieuw-Zeeland hebben kinderen die op jonge leeftijd op hun nagels bijten minder kans op het ontwikkelen van allergieën op latere leeftijd. De onderzoekers volgden ruim 1000 proefpersonen gedurende een periode van meer dan 30 jaar, vanaf hun prille jeugd tot volwassen leeftijd. Het best wel merkwaardige resultaat: de jeugdige nagelbijters en duimzuigers hebben 40 procent minder allergieën voor onder andere huisstofmijt, pollen en huisdieren. Kinderen die zowel nagelbijten als duimzuigen, blijken het best beschermd tegen allergieën. De meest plausibele verklaring ligt in
10 • S-magazine / oktober 2016
foto: S-magazine
BIJTEN of niet BIJTEN het vermoeden dat blootstelling aan microben op jonge leeftijd een schild vormt tegen allergieën op latere leeftijd. De onderzoekers besluiten wel met een duidelijke waarschuwing: de resultaten mogen niet worden gelezen als een oproep om duimzuigen of nagelbijten aan te moedigen.
Psychologische schade Als we een kosten-batenanalyse maken, wegen de kosten van nagelbijten toch zwaarder door dan de baten. Onze handen komen voortdurend in contact met alle mogelijke bacteriën en ziektekiemen, die nagelbijters gretig in hun mond stoppen. De spleet onder onze nagels is een ware broeihaard voor bacteriën. Liefst drie op de vier nagelbijters blijken rond te lopen met de bacteriën die diarree en misselijkheid veroorzaken. Een recent onderzoek aan de Case Western Reserve University in het Amerikaanse Cleveland heeft bovendien uitgewezen dat nagelbijters vatbaarder zijn voor halitose, oftewel slechte adem. Meestal verlaten ingeslikte nagels ons lichaam via de spijsvertering, maar soms blijven ze steken in de maagwand, waar ze een bloeding kunnen veroorzaken. En dan moet je er nog de kapotte nagelriemen en misvormende vingertoppen bij nemen. Los van de fysieke lasten kan nagelbijten ook zware psychologische schade met zich
meebrengen. Kapotgebeten nagels zien er niet bepaald aantrekkelijk uit en zijn moeilijk te verbergen, tenzij je winter en zomer handschoenen draagt. Hoeveel afkeurende blikken kan je verdragen vooraleer je zelfvertrouwen een deuk krijgt?
Dwangmatige handeling De vraag is natuurlijk: waarom bijten mensen eigenlijk op hun nagels? Zoals gezegd beginnen de meesten er op jonge leeftijd mee. Knabbelen aan de vingernagels is een neurotische handeling waarmee kinderen gevoelens als stress, angst en nervositeit proberen te verwerken. Volwassenen kunnen daarvoor een beroep doen op alcohol of psychologische hulp, kinderen niet. Slechts een heel kleine minderheid van de nagelbijters begint op volwassen leeftijd. Het Nederlandse Instituut voor Pathologische Onychophagie (nagelbijten) en Onychotillomanie (nagelafwijkingen) spreekt van een “impulsstoornis”, die “een bepaalde dwangmatige handeling” uitlokt. Voor sommige dwangmatige knabbelaars is nagelbijten een soort plaatsvervangende bevrediging van onderdrukte agressie tegenover anderen. In extreme gevallen kan deze onderdrukking leiden tot zelfverwonding. Voor alle nagelbijters geldt: hun dwangmatige handeling is een uiting van onzekerheid in de omgang met anderen.
gezondheid Slechte gewoonte of verslaving Nagelbijten is in het beste geval een slechte gewoonte, in het slechtste geval een verslaving. Daar geraak je niet zomaar van verlost. Als je je kinderen wil helpen “afkicken”, moedig hen dan aan met positieve boodschappen en doe er alles aan om hen te motiveren. Geef hen het gevoel dat ze op de goede weg zijn. Dat ze zich beter zullen voelen met mooie nagels. Je kan regelmatig foto’s maken van hun handen, om de vooruitgang voor hen zichtbaar te maken. Je kan ook noteren in welke situaties je kind naar zijn nagels grijpt, die situaties analyseren en ze vervolgens proberen te voorkomen. De sleutel tot succes: werk in op het zelfbewustzijn en zelfvertrouwen van je kinderen. Straffen en verwijten helpen alvast niét. Als je kinderen onder druk zet, ondermijn je hun zelfvertrouwen. En dan wordt de drang om aan die nagels te bijten alleen maar groter.
Nagellak en pleisters Als de zachte aanpak niet werkt, kan je het proberen met meer doortastende “remedies”. Er bestaan diverse soorten antibijt-nagellak, die zo vies smaken dat je zin om te kauwen – hopelijk – snel verdwijnt. De meeste van die producten zijn geur- en kleurloos, zodat je geen ongewenste aandacht van omstaanders riskeert. Acrylnagels doen ook prima werk, omdat ze moeilijk stuk te bijten zijn. Een heel discrete en aantrekkelijke optie voor vrouwen, alleen niet zo geschikt voor mannen. Je kan je nagelriemen insmeren met olijfolie of een speciale dagcrème, die je nagels versterkt en de drang tot bijten vermindert. Minder discreet maar wel doeltreffend: pleisters op je vingertoppen aanbrengen om je nagels mee af te schermen. Net zoals verstokte rokers kunnen nagelbijters hun heil zoeken in accupunctuur, maar we moeten erbij zeggen dat deze behandeling niet bij alle “patiënten” resultaat oplevert. Je kan ook gewoon je nagels of die van je kinderen preventief kort houden, zodat het minder aangewezen is om eraan te knabbelen. Goed verzorgde nagels geven je wellicht zin om ze zo te houden. Ja, toch? Fantastisch, je bent (bijna) waar je wilt zijn! Bart Vandormael
Het begin van je leven
leem. Momio, zo heb ob pr n ee je b he rs de an aal aan verslinio? Hopelijk wel, want Ooit gehoord van Mom kinderversie van Facebook. Roos (10) is er helem “liken” en is de ekt over ik zelf onlangs ontdekt, aan groepchats. Ze spre el de t em ne Ze artphone t. un co ac t gebrek aan een eigen sm jes he or gerd. Ze heeft een eigen do d er nd hi ge iet endinnet e dag doet. N converseren met haar vri te “sharen” alsof ze het elk ig at lm ge re en : ur ol ho na de sc (voor de niet-ingewijden s tu sta FBF of pc, slaagt ze erin om n hu , pa esperiklachten over ma en min levensbelangrijke liefd t ze te et ni r aa over hun huiswerk, hun m e ill pr n hu ar haal end forever”) en nes of iPad, maar blijkba ho iP BFF staat voor “best fri ze on t to g an eg to precies hetzelfde. occasioneel kelen. Roos heeft slechts En weet je wat: zowat al haar klasgenoten doen gonnen. is be uit. daar maximaal voordeel kusje voor het slapengaan, maar haar eigen leven e omgeving een ntroleerd Roos wil nog wel steeds om kinderen in een geco len ge tre aa sm id he ilig ve e te houden. Ik mag blij il ze t he in gje oo n Momio neemt uitgebreid ee r ik besef dat er ch doe je er goed aan om te laten chatten, maar to over haar prille avonturen op het internet, maa tspookt als ik aal ui vertelt zijn dat Roos me vrijuit rmeert over wat ze allem g vindt op het fo in r ee m et ni e m ze op waar t haar we een moment zal komen derlijke ondersteuning vlo ou ige en er nd zo al nu haar whereabouts wil ik s al gin be nd sta niet kijk. Het feit dat ze er ht straks met een serieuze ac internet, betekent dat ik t unig niet. Hij vertoeft in he no ig kk lu ge controleren. ) (8 nn Fi l. on Go? Vast we gen en soms zelfs Ooit gehoord van Pokem andere gigantische hit van Nintendo. Uren, da ste zal gaan , een ten ko versum van Super Mario onsole zitten. Ik vrees soms dat zijn spelmanie spelc . Het gevolg van nachten kan hij aan zijn heeft sowieso een beperkt concentratievermogen caHij met regelmaat “elektroni om d tij ch to van zijn schoolprestaties. t lijk t he r aa t hele niet te zeggen, m dat ik als prille tiener he e m r Nintendo? Dat durf ik ne rin he ik e: nd zij . Dat gezegd vliegende aapje voor mijn t he s ed ste g no d loze” dagen in te voeren be in eelde, tot ik ’s avonds weekend Donkey Kong sp eraf goed gekomen … hun acht geval hun taal spreken, er ied in je gesloten ogen zag. Het is t oe m n, re de uden met je kin voor: falen. Je Als je aansluiting wilt ho ineig, het nieuwste stopwoord is “fail”. Engels ld. Heeft je BFF eet ke buzz words kennen. Verg tie niet helemaal is uitgedraaid zoals je had gewi r je op de obee situa gebruikt de term als een d forever te worden van een klasgenootje: fail! Pr ast de bal frien Trap je na je verraden door de best rwege op je gezicht: fail! lve ha je l va en en er vo te speelplaats een wiel uit te maken met je rt terwijl je indruk probee ept iemand in de voetbaltalent: fail! Dwe eber: geheel n Bi klas nog steeds met Justi begrijpelijk, fail! Bart Vandormael Nieuwe vader ress.com http://nieuwevader.wordp
oktober 2016 / S-magazine •
11
Agavesiroop
groeit niet aan de boom Kristin Rutten Nooit eerder hebben we zoveel aandacht besteed aan onze voeding als vandaag. Pascale Naessens en Jeroen Meus voeren de lijst van de ‘literaire’ bestsellers aan. Ook Kristin Rutten, diëtiste in de Smaakba(a)r in Hasselt, bevindt zich in het middelpunt van de belangstelling. Elke dag moet ze vragen beantwoorden over gezonde en ongezonde voedingsmiddelen, trends en hypes, goede en slechte diëten … “Ik ben nooit klaar met studeren, ik moet alle nieuwe trends op de voet volgen.” Na haar middelbare studie wiskunde-wetenschappen leek ze voorbestemd voor een toekomst als laborante, maar gelukkig zag ze het licht en werd ze bachelor in de voedingsleer. Als geen ander weet ze hoe je lekker én goed kunt eten!
Kristin Rutten: “Iemand uit het jaar 1800 zou onze voeding vandaag niet meer herkennen. Ons voedingsproces is zo geïndustrialiseerd dat we bij wijze van spreken niet meer weten dat de melk van de koe komt. Als tegenreactie gaan steeds meer mensen terug op zoek naar het pure. Verse en weinig bewerkte voedingsmiddelen maken een opmars. Mensen denken na over hun eten en steken niet zomaar alles in hun mond. Ze kopen bij de lokale boer en leggen een eigen (kruiden) tuintje aan. Seizoensgroenten worden weer populair en het aantal mensen dat regelmatig vegetarisch kookt stijgt enorm. Ook in de nabije toekomst zal het hip blijven om een gezonder voedingspatroon te creëren met zoveel mogelijk respect voor het milieu.” Elke week duiken er nieuwe trends en diëten op. Je moet je dus voortdurend bijscholen! Kristin Rutten: “Klopt. Er is zelden
12 • S-magazine / oktober 2016
een eenduidig antwoord op de vraag of een bepaald voedingsproduct gezond of ongezond is. Dat hangt in grote mate af van de hoeveelheid die je gebruikt. Het is een hele klus om helderheid te krijgen over alle trends en hypes. Een voorbeeld: kokosvet. Volgens sommige bronnen supergezond, volgens anderen totaal nutteloos. Dat ga ik dan nader onderzoeken. Over het algemeen sta ik heel kritisch tegenover nieuwe trends. Ik moet die eerst grondig analyseren vooraleer ik er een mening over zal uitspreken. In het geval van kokosvet ben ik zeer genuanceerd. Het kan deel uitmaken van een gezond dieet, maar het is zeker geen wondermiddel. Onlangs kreeg ik een vrouw op bezoek die zich naar eigen zeggen veel beter voelde sinds ze kokosvet gebruikt. Dat vond ik enigszins verrassend. Toen ik er wat dieper op in ging, vertelde ze dat ze zowat haar hele voedingspatroon had bijgesteld. Ze eet meer groenten, minder vlees, ze is overgeschakeld op volkorenbrood. Tja, dan zal een beetje kokosvet niet het verschil maken. De nieuwste hype zijn koolhydraatarme diëten. Daar stel ik me toch vragen bij. Ook in groenten en fruit zitten koolhydraten. Die zijn zeker niet de bron van alle kwaad. Suiker, ook een koolhydraat, is wel ongezond.”
Hype De koolhydraatarme diëten schieten als paddenstoelen uit de grond. Kristin Rutten: “Het is nooit goed om een bepaalde voedingsgroep volledig uit te sluiten als daar geen goede reden voor is. Ik ben wel te vinden voor het beperken van (toegevoegde) suikers. Het demoniseren van vet heeft ervoor gezorgd dat veel producten vetarm werden, maar wel rijk aan suiker. Daar dragen we nu de gevolgen van. Verschillende supermarkten hebben onlangs aangekondigd dat ze het suikergehalte in hun producten zullen verlagen. Dat kan ik alleen maar aanmoedigen. We moeten wel oppassen met zogenaamde ‘gezonde’ en ‘natuurlijke’ suikervervangers. Ik zeg altijd dat agavesiroop niet aan de boom groeit. Mensen vergeten soms dat die ook bewerkt is. Gewone suiker komt van de suikerbiet, maar dat beschouwen we niet meer als gezond of natuurlijk. Je kan dus best zuinig zijn met alle vormen van toegevoegde suiker.” Glutenvrij, nog een modewoord. Kristin Rutten: “Steeds meer personen hebben een glutensensitiviteit, zo lijkt het, al komt dat misschien gewoon doordat de geneeskunde die allergie sneller herkent. Vroeger zouden mensen hun kwalen misschien
Close Up belicht de opmerkelijke persoonlijkheid, de beroepsactiviteit of de sportieve prestaties van een lid van de Socialistische Mutualiteit.
: foto
wijten aan een moeilijke maag of een prikkelbare darm. Hoe dan ook: ook hier is het zaak om de fabels van de feiten te onderscheiden. Ik hoor vaak dat je van een glutenvrij dieet vermagert, maar dat is onzin. Als ik zeg dat glutenvrije producten vaak meer suiker bevatten, dan schrikken mensen wel.” Pascale Naessens zegt: we moeten meer vet eten. Kristin Rutten: “Ze heeft een punt. Maar mensen interpreteren die uitspraak verkeerd. Ze denken: meer vetten, dus meer frieten en hamburgers. Niet dus! Het is belangrijk dat je voldoende vetten binnen krijgt, maar het moeten wel goede vetten zijn. Onverzadigde vetten, zoals olijfolie. Een tip: olijfolie extra vierge is gezonder dan de gewone, alleen niet zo geschikt om te bakken. Je doet er sowieso goed aan om regelmatig olijfolie koud te consumeren, bijvoorbeeld in een salade.” 1000 diëten, 1000 meningen. Welke werken absoluut niet? Kristin Rutten: “Elk dieet werkt. In zekere zin. Als jij vanaf morgen enkel nog ananas of soep eet, zal je daar na vier dagen flink genoeg van hebben. Dan eet je automatisch minder en verlies je kilo’s. Maar wat is het resultaat op lange termijn? Snelle successen zijn mooi, maar het gaat er vooral om je
gewicht onder controle te houden en andere levensgewoonten te kweken.” We eten over het algemeen te veel. Maar wat eten we te weinig? Kristin Rutten: “Als ik aan mensen vraag wat ze als avondmaal eten, hoor ik ze zelden praten over groenten. Vlees, aardappelen, pasta, dat wel, maar groenten zijn duidelijk bijzaak. Pascale Naessens zegt dat ze op restaurant altijd om een portie groenten vraagt. Dat vind ik super. We zouden met zijn allen meer groenten moeten eten, zoveel is duidelijk.” Allergieën, dé kwaal van de moderne tijd, worden steeds vaker in verband gebracht met voeding. Hoe zit dat nu? Kristin Rutten: “Waar mensen vroeger allergisch waren voor één product, bijvoorbeeld noten, zien we steeds meer kruisallergieën. Supermarkten spelen daarop in door hun aanbod uit te breiden. Ook restaurants beginnen er stilaan rekening mee te houden. Dat maakt het leven voor mensen met een allergie een beetje eenvoudiger. Als die trend zich voortzet, gaat het er in de toekomst alleen maar beter op worden.”
We moeten meer thuis koken Gezond eten kan je leren. Moeten we onze kinderen opvoeden in voeding?
Smaakba(a)r Hasselt Deze shop van De Voorzorg Limburg is een heuse beleveniswinkel. Je vindt er een uitgebreid gamma aan gezonde voeding, maar je kan er ook terecht voor advies rond vermageren, allergieën en voedselintoleranties. Er valt bovendien elke dag iets te proeven. Vers bereid door de diëtisten met ingrediënten uit de winkel. Smaakba(a)r, Guido Gezellestraat 10, 3500 Hasselt
ods
rreg
J. He
Kristin Rutten: “Het ene kind eet makkelijker dan het andere, maar je moet zeker blijven proberen om hen verschillende smaken en ingrediënten voor te schotelen. Hen duidelijk maken dat groenten ook lekker zijn. Spruitjes verstoppen in een puree. Zonder boos te worden als ze hun neus ophalen voor bepaalde smaken. Je moet weten: kinderen ervaren smaken sterker dan volwassenen, omdat hun smaakpapillen nog optimaal ontwikkeld zijn. Geef ze tijd om aan nieuwe smaken te wennen. En beloon ze niét met een snoepje. Dat is een verkeerd signaal. Mijn moeder maakte elke dag verse soep en bereidde elke dag verse groenten. Die traditie lijkt verdwenen. We gaan vaker uit eten en grijpen vaak naar fast food. Dat gaat de verkeerde kant uit. We moeten meer thuis koken. Een vreemde contradictie: er is nog nooit zoveel aandacht geweest voor gezonde voeding, maar we hebben nog nooit zo ongezond gegeten als vandaag.” BART Vandormael
Ons ziekenfonds geeft je voedings- en dieetadvies tegen een voordelig tarief. Surf naar www.devoorzorg.be/dieetdienst of www.bondmoyson.be/dieetdienst.
oktober 2016 / S-magazine •
13
Het leven zoals het is Deze rubriek belicht de medische en ethische aspecten van het werk van een specialist(e) in het ziekenhuis of een onderzoeksinstelling. Informatie over de terugbetaling van de medische ingrepen en status van de specialist krijg je bij je ziekenfonds.
de immunospecialist gezondheid
Ligt de toekomst van kankerbehandelingen bij de immunotherapie? De eerste resultaten, bij patiënten met huidkanker en longkanker, zijn alvast bijzonder veelbelovend. De enige hindernis lijkt de hoge kostprijs van de behandeling. Hoe dan ook: “Het einde van het chemotherapietijdperk lijkt bij longkanker aan de horizon te verschijnen.” Longspecialist Karim Vermaelen, verbonden aan de UGent en het Universitair Ziekenhuis Gent, leidt ons rond in de wondere wereld van de immunotherapie.
Immunotherapie pakt kanker helemaal anders aan dan behandelingen zoals radiotherapie en chemotherapie. Terwijl de klassieke behandelingen zich direct op de tumor richten, probeert immunotherapie cellen in ons afweersysteem wakker te schudden en aan te zetten om tumorcellen aan te vallen. “We manipuleren het immuunsysteem van de patiënt om kankercellen te bestrijden,” verduidelijkt prof. Dr. Karim Vermaelen, die als longspecialist al jaren onderzoek voert naar de nieuwe behandelingsvorm. “Een kankercel kan een afweercel volledig verlammen. Via medicijnen kunnen we de afweercellen die al in de tumor zaten, weer activeren. We noemen die medicijnen checkpoint inhibitoren of blockers. Checkpoints zijn de signalen die een tumor gebruikt om afweercellen lam te leggen. Een tweede vorm van immunotherapie
14 • S-magazine / oktober 2016
bestaat erin dat we afweercellen in een proefbuis manipuleren en vervolgens inspuiten bij de patiënt. Een derde vorm, tot op heden echter met weinig succes, is vaccineren: een extract van de kanker injecteren in de hoop dat we de afweercellen van de patiënt activeren om de kanker te lijf te gaan.” Helpt immunotherapie vooral bij welbepaalde vormen van kanker? Karim Vermaelen: “Voor wat checkpoint blockers betreft, zijn de eerste successen geboekt bij patiënten met uitgezaaide huidkanker (melanomen). En met succes bedoel ik: het leven van die patiënten is met ettelijke jaren verlengd. Vandaag wordt de behandeling ook ingezet bij longtumoren. Er is al een volgende generatie inhibitoren op komst, met hopelijk een nog meer doeltreffende werking. Daarnaast doen we volop tests met combinaties van inhibitoren.
Naast huid- en longkanker blijken ook blaas- en nierkanker goed te behandelen met behulp van immunotherapie. Die kankers hebben een duidelijke overeenkomst: ze ontstaan door toedoen van kankerverwekkende omgevingsfactoren. Een melanoom is het gevolg van overmatige blootstelling aan UV-stralen, die het DNA van de huidcellen beschadigen. Bij longkanker is tabaksrook de boosdoener. Rokers hebben ook een duidelijk verhoogde kans op blaaskanker. DNA-schade leidt tot mutaties van cellen, waardoor ons afweersysteem die cellen als lichaamsvreemd beschouwt. Daar werken checkpoint inhibitoren op in.” Zijn er ook kankers waar immunotherapie weinig of geen effect op heeft? Karim Vermaelen: “Ja. De klassieke hormoongevoelige borstkanker, prostaatkanker en de meeste
foto's: J. Herregods ~
afweercellen die worden geactiveerd, niet enkel ten aanval trekken tegen de kankercellen. Af en toe merken we afweercellen op die zich richten tegen gezond weefsel. Dan krijg je auto-immune bijwerkingen, zoals een zware darmontsteking, die bijna niet te onderscheiden is van de ziekte van Crohn. Daar zijn patiënten aan overleden, doordat artsen aanvankelijk de ernst ervan verkeerd hadden ingeschat. Andere mogelijke bijwerkingen zijn een ontsteking van de schildklier, de lever en in zeldzame gevallen ook de long. Het is van cruciaal belang dat we die ontstekingen tijdig herkennen en behandelen.”
Terwijl de klassieke behandelingen zich direct op de tumor richten, probeert immunotherapie cellen in ons afweersysteem wakker te schudden en aan te zetten om tumorcellen aan te vallen.
darmkankers. Vermoedelijk omdat bij deze vormen van kanker de cellen eerder arm zijn in mutaties. Een minderheid van de darmkankers wordt wel gekenmerkt door veel muterende cellen. Niet toevallig heeft immunotherapie bij die minderheid wel een duidelijk positief effect.” Verwacht u dat na verloop van tijd steeds meer verschillende kankers succesvol behandeld kunnen worden met behulp van immunotherapie? Karim Vermaelen: “Ja. Kankertumoren die niet gevoelig zijn voor immunotherapie, zogenaamde immuun-“koude” tumoren, zou men via enkele trucjes kunnen omvormen tot immuun-“warme” tumoren. Een van die trucjes bestaat erin om checkpoint inhibitoren te combineren. Dat gaat als volgt: een eerste checkpoint inhibitor brengt afweercellen in de tumor, een tweede checkpoint inhibitor activeert die afweercellen. Ik noem dat de ZIP-blok techniek. Als je een barbecue probeert aan te steken door een lucifer in steenkool te gooien, dan zal dat niet lukken. Als je eerst een ZIP aanmaakblokje tussen de kolen legt, dan krijg je wel vuur. Door het combineren van verschillende checkpoint inhibitoren zullen we het werkdomein van immunotherapie enorm kunnen uitbreiden. Het enige probleem is de kostprijs. Immunotherapie is sowieso al een heel dure behandeling, een meervoudige therapie kost nog een stuk meer.”
Voor een goed begrip: immunotherapie heeft ook naam gemaakt als behandeling tegen allergieën. Karim Vermaelen: “Klopt. Al is het uitgangspunt omgekeerd: kanker verlamt ons afweersysteem, een allergie is het gevolg van een overactief afweersysteem. Bij allergieën wordt immunotherapie ingezet om ons immuunsysteem tolerant te maken voor bepaalde onschadelijke stoffen zoals gras- en boompollen.” Het UZ Gent en de UGent hebben onlangs beslist om hun laboratoriumen praktijkkennis over immuuntherapie bijeen te brengen in het nieuwe ImmunoOncologisch Netwerk (ION). Karim Vermaelen: “Met ons onderzoek in laboratoria hebben we waardevolle kennis opgedaan. Tegelijk doen we elke dag ervaring op in het veld, bij de patiënt. Het lijkt ons nuttig om die ervaring en kennis te bundelen, om van elkaars bevindingen te leren, initiatieven op elkaar af te stemmen en de patiënten van het UZ Gent meer mogelijkheden te bieden om deel te nemen aan klinische studies. Zo staan we ook sterker om budgetten te krijgen voor verder onderzoek. We willen bovendien onze kennis over de bijwerkingen van immunotherapie vergroten. Die bijwerkingen zijn anders dan bij chemotherapie.” Leg uit! Karim Vermaelen: “De bijwerkingen ontstaan door het feit dat de
Als we een ontdekking doen in een proefbuis, duurt het jaren vooraleer we die kennis hebben samengeperst in een doeltreffend en goedgekeurd medicijn.
Immunotherapie is relatief jong. Wordt er nog veel vooruitgang geboekt in het wetenschappelijk onderzoek en de behandeling? Karim Vermaelen: “Dat mag je wel zeggen. We leren bij wijze van spreken elke dag bij. Heel wat biotech-bedrijven in Gent en omgeving specialiseren zich in het ontwikkelen van nieuwe vormen van immunotherapie. Er worden ook samenwerkingsverbanden opgezet met grote internationale farmaceutische bedrijven. Ook zij zijn naarstig op zoek naar het gouden ei of de gouden eieren in de immunotherapie. Aan de universiteit van Gent zijn we volop bezig met de ontwikkeling van een cellulair vaccin. We geloven sterk in de slaagkansen van dat vaccin. Alleen zijn de resultaten van het vele onderzoek niet meteen zichtbaar. Als we een ontdekking doen in een proefbuis, duurt het jaren vooraleer we die kennis hebben samengeperst in een doeltreffend en goedgekeurd medicijn.” Nieuwe vondsten in de geneeskunde worden steevast onthaald op scepsis. Zo beweren sommige artsen dat de werkzaamheid van immunotherapie nog niet helemaal is bewezen. Karim Vermaelen: “Fout. De werkzaamheid is wel degelijk bewezen. Diverse grootschalige en hoog
oktober 2016 / S-magazine •
15
aangeschreven studies hebben onomstotelijk aangetoond dat immunotherapie een meerwaarde heeft ten opzichte van de klassieke therapieën. De cijfers laten daar geen twijfel over bestaan. Heel wat patiënten zijn behandeld met immuuntherapie nadat ze een chemotherapie hadden ondergaan. En wat bleek? Na een falende chemotherapie werd er dankzij immunotherapie duidelijk verbetering vastgesteld. Alleen is langdurige ziektecontrole enkel voor een minderheid van de patiënten weggelegd. Dé grote uitdaging is hoe we dit relatief beperkt aandeel van patiënten kunnen vergroten. Daar zijn vele research teams en farmaceutische firma’s intensief mee bezig.” Wat met de kritiek dat er onduidelijkheid bestaat over de mogelijk schadelijke effecten op lange termijn? Karim Vermaelen: “Bij patiënten met melanoomkanker, de eerste groep die met immunotherapie is behandeld, hebben zich tot op heden geen onaangename verrassingen voorgedaan. Integendeel, één op de vijf leeft al vijf jaar of meer zonder enige tumor. Ze waren ten dode opgeschreven, maar hebben hun leven volledig kunnen hernemen. Het is een dure behandeling, akkoord, maar het resultaat is wel dat we mensen hun leven kunnen teruggeven. Je kan je de vraag stellen: hoe spectaculair moeten de resultaten zijn om de zware kosten van de behandeling te rechtvaardigen? Het is niet aan mij om die vraag te beantwoorden.” Amerikaanse oncologen hebben onlangs een petitie ondertekend waarin ze stellen dat immuuntherapie te duur is. Karim Vermaelen: “Tja, dat kan ik begrijpen. Ik denk echter niet dat die petitie een grote impact zal hebben. De producenten van de medicijnen willen hun investering in onderzoek en ontwikkeling terugverdienen, daar valt weinig tegen in te brengen. Al neemt dat niet weg dat de prijzen van medicijnen op een weinig transparante wijze worden vastgelegd.” Zal de prijs voor de behandeling in de komende jaren dalen? Karim Vermaelen: “Een grote prijsdaling zal er pas komen wanneer het patent op medicijnen vervalt en er generieke geneesmiddelen op de markt kunnen komen. Maar dat is nog niet voor morgen. Producenten en overheden onderhandelen achter gesloten deuren over kortingen en betere tarieven, maar daar moeten
16 • S-magazine / oktober 2016
foto's: J. Herregods
gezondheid
Hoe spectaculair moeten de resultaten zijn om de zware kosten van de behandeling te rechtvaardigen? Het is niet aan mij om die vraag te beantwoorden
we geen wonderen van verwachten. Eén kanttekening: als we de kostprijs van immunotherapie willen berekenen, moeten we ook in rekening brengen dat de bijwerkingen van die therapie een stuk milder zijn dan bij de klassieke chemotherapie. De behandeling van die bijwerkingen is dus een stuk goedkoper. Om optimaal gebruik te kunnen maken van immunotherapie, moeten we misschien proberen om patiënten beter te selecteren. Als we weten dat een derde van de kankerpatiënten goede resultaten behaalt met immuuntherapie, is het in ieders belang om op voorhand te kunnen achterhalen wie we echt kunnen helpen. Dan besparen we een reeks dure onnodige behandelingen. Laten we wel wezen: het wordt een echte uitdaging om met de huidige gezondheidsbudgetten in ons land alle patiënten met longkanker te behandelen met immunotherapie.” Zullen we ooit in een samenleving belanden waarin pakweg langdurige rokers geen toegang krijgen tot dure immunotherapie? Karim Vermaelen: “Neen, dat denk ik niet. Zoiets is ethisch onverantwoord.” Kijk eens in uw kristallen bol: hoe ziet u de toekomst van immunotherapie? Karim Vermaelen: “De behandeling van longkanker met combinaties van checkpoint inhibitoren lijkt uit recente studies in staat te zijn om chemotherapie in de eerste lijn te vervangen. Ik denk bijgevolg dat de gouden dagen van chemotherapie bij longkanker stilletjes aan geteld zijn. Hoe lang het zal duren vooraleer we definitief overstappen, hangt volgens mij vooral af van het afronden van grotere studies en de betaalhaarheid van combinatiebehandelingen.”
Heeft u enkele huis-, tuin- en keukentips om gespaard te blijven van immunotherapie of chemotherapie? Karim Vermaelen: “In de eerste plaats: niet roken. Factoren als onze leefomgeving hebben we jammer genoeg niet in de hand. Het wordt tijd dat de overheid actie onderneemt om onze luchtkwaliteit te vrijwaren. Zeker in een dichtbevolkt land als België verdient dat bijzondere aandacht. Er bestaat een rechtstreeks verband tussen longkanker en de luchtkwaliteit. Ons land telt procentueel meer longkankers dan landen waar niet minder wordt gerookt. Nog een tip: regelmatig je woning verluchten. Zo voorkom je dat het radioactieve gas radon, dat in het gesteente zit, zich kan opstapelen en schade kan aanrichten.” Een persoonlijke vraag om mee af te sluiten: waarom heeft u er destijds voor gekozen om u te specialiseren in immunotherapie? Karim Vermaelen: “Ik heb als jonge arts onderzoek verricht in immunologie, de studie van het afweersysteem, toegepast op de longen. Mijn aandacht ging eerst vooral naar patiënten met allergieën en astma, die een overactief afweersysteem hebben. Toen immunotherapie in beeld kwam als behandeling van longkanker, ben ik me ook in die materie gaan verdiepen. Vandaag kan ik die beide expertises combineren. Al is het wel een hele uitdaging om zowel in longkanker als in immunologie bij de les te blijven. Maar ik heb geen keuze: immunotherapie is een heel competitief domein, iedereen staat te springen om onderzoeken uit te voeren en resultaten te publiceren. De druk is dus enorm hoog.” Bart Vandormael
De Voorzorg Limburg
Gratis fiets voor 11- en 12-jarige leden
18 Gratis Beweegmidweek
20 Werelddag van verzet tegen armoede
21 Micromix op 19 oktober
Capucienenstraat 10, 3500 Hasselt | T 011 24 99 11 | W www.devoorzorg.be
De Voorzorg Limburg
De Voorzorg bewust gezond
Behoor ik tot de verloren generatie? De zomer en de nazomer liggen amper achter de rug, maar ik verkeer al lang weer in herfststemming, wat zeg ik… ik voel mijn prewinterdepressie zelfs al opkomen. Dat komt doordat ik mij samen met mijn leeftijdsgenoten in de steek gelaten voel. Allez, zeg nu zelf als je de nieuwe voordelen van De Voorzorg in deze S-Magazine bekijkt. Een Beweegmidweek in Relaxhoris voor 66-67-jarigen. Een kwaliteitsfiets voor 11-12-jarigen. En mijn generatie dan? Uitgerekend degenen die met dank aan onze sociaal voelende regering tot hun 67ste moeten blijven werken, krijgen niets aangeboden. Of denken ze misschien dat wij tijdens ons werk genoeg beweging hebben, tot ons 67ste? Of dat we ons maar zelf een fiets moeten kopen om dagelijks naar ons werk te fietsen, tot ons 67ste? Trouwens, van fietsen gesproken, herinner je je nog dat aanbod om die elektrische fietsen voordelig aan te kopen. Wel, mijn madam heeft zich zonder dat ik dat wist zo’n exemplaar aangeschaft. En ineens wou ze mee gaan fietsen met mij. En ik had eerst nog niet door dat het zo’n elektrisch exemplaar was. Tot ze mij begon los te rijden op elke brug of elk molshoopke. Ik voelde mij geëlektrocuteerd van ellende en vernedering. En aan mijn stamcafé mocht ik nadien ook al niet meer stoppen. Maar goed, ik heb dus schoon genoeg van al die discriminatie en ik heb een protestbrief gestuurd naar de baas van De Voorzorg. Ik heb er zelfs mee gedreigd om voortaan mijn medicamenten rechtstreeks bij Marc Coucke te gaan halen, ’t schijnt dat die heel zijn kelder nog heeft volsteken. Enfin, korte tijd later viel het antwoord in mijn bus, dat ik ook wel mijn gading in het nieuwe aanbod zou vinden en patati en patata en wat zat er nog bij … 2 tickets voor Sinner’s Day op 20 november in de Ethias Arena. Hij raadde mij aan al pogoënd te gaan schreeuwen van No Future op de tonen van Johnny Rotten en The Sisters of Mercy. Awel Merci. (Dédé)
18
• S-magazine | oktober 2016
De Voorzorg wil jong en oud stimuleren om in beweging te blijven en zet met het nieuwe voordelenpakket nog meer in op bewust gezond leven. We lichten hier alvast 2 voordelen toe.
NIEUW
Gratis Beweegmidweek in Relaxhoris voor 66-67-jarigen Ben je een sportieve plusser met pit? Dan hebben we goed nieuws voor jou. Of ben je misschien liefhebber van zittende sporten zoals denksport, schaken, kaarten…? Ook dan hebben we goed nieuws voor jou. Misschien kan een gratis beweegmidweek voor 66-67-jarigen in Relaxhoris jou over de streep trekken om wat meer beweging in je leven te brengen. Plezante, aangename beweging, aangepast aan jouw ritme en conditie. Wie weet krijg je de smaak wel te pakken met het gevarieerde beweegaanbod dat professioneel begeleid wordt.
Wat houdt de Beweegmidweek in Relaxhoris in? • Twee nachten volpension voor één persoon. • Een beweegprogramma, aangepast aan senioren. Je kunt deelnemen aan heel diverse disciplines: - Bewegingsoefeningen: je uithoudingsvermogen, kracht, lenigheid en coördinatievermogen krijgen een boost. Je gaat soepeler bewegen, wordt leniger, je spieren verstevigen en je gaat je houding bewuster verzorgen. Allemaal goed om je te wapenen tegen valpartijen. - Aquagym: heupdiep of tot op schouderhoogte in het water verstevig je je spieren. Ideaal ook voor wie artrose of gewrichtspijnen heeft. - Yoga: lenigheids- en relaxatieoefeningen, spiertraining, goede
ademhalingstechnieken… Yoga is ideaal om te ontspannen als je last hebt van stress, vermoeidheid of spierpijn. - Petanque: hier wordt je behendigheid aangewakkerd. - Nordic walking (wandelen met skistokken): niet alleen je kuit-, dij- en bilspieren verstevigen maar ook je schouders en bovenarmen. - Gps-wandelen en geocoaching: mooie wandelroutes uitstippelen en op een leuke manier verkennen.
Wie heeft er recht op? 66- en 67-jarigen die lid zijn van De Voorzorg.
Wat moet je doen? • Ga naar je De Voorzorgloket en vraag naar de waardebon ‘Beweegmidweek in Relaxhoris’. • Neem contact op met vakantiecentrum Relaxhoris op het nummer 04 369 27 10 en reserveer je Beweegmidweek. • Geef je waardebon af bij aankomst aan de receptie in Relaxhoris.
Meer info: De Voorzorg Capucienenstraat 10 | 3500 Hasselt T 011 24 99 11 W www.devoorzorg.be
De Voorzorg Limburg
Gratis kwaliteitsfiets voor 11- en 12-jarigen Een fietstocht geeft je een massa energie. Je voelt je fitter, verbrandt meer calorieën en je botten en spieren worden sterker. Fietsen is een aangename manier om in conditie te blijven. Wanneer kinderen naar het middelbaar onderwijs overgaan, kopen ouders vaak een fiets aan die echt als vervoermiddel moet dienen. De Voorzorg helpt jongeren van 11 en 12 jaar veilig op weg met een gratis kwaliteitsfiets.
Wie heeft er recht op? 11- en 12-jarigen die lid zijn van De Voorzorg. (Witte fiets voor meisjes, zwarte fiets voor jongens.)
Wat moet je doen? • Ga naar je De Voorzorgloket en vraag naar de waardebon ‘Gratis fiets’ voor je 11- of 12-jarig kind. Je kunt de fiets zelf afhalen in het logistiek centrum van De Voorzorg in Houthalen of gratis laten leveren aan huis. • Maak een afspraak voor een lever- of afhaalmoment op het nummer 011 24 99 11 of info@devoorzorg.be. • Geef je waardebon af bij levering / afhaling van je gratis fiets. De fiets wordt aangeleverd in een handig bouwpakket met alles erop en eraan.
NIEUW
Tips voor ouders Kinderen tussen 10 en 12 jaar willen de wereld almaar meer zelfstandig verkennen. Met de fiets geraken ze al een heel eind. Met het ouder worden stijgt de drang om zich onder moeders vleugels los te wringen. Mits een goede verkeersopvoeding kunnen kinderen vanaf 11 jaar veilig door het verkeer fietsen. Op de achterbank van je auto maak je je kind niet wegwijs in het verkeer. Ziehier enkele tips om je kind veilig met de fiets het verkeer in te sturen: • Begin zo vroeg mogelijk met verkeersopvoeding. • Neem je peuter zo vaak mogelijk mee in het verkeer, te voet of op de fiets. Je peuter doet dan al indrukken op en maakt contact met de buitenwereld. • Praat ondertussen over het verkeer (auto, fiets, brommer, rood licht…) en zeg wat je telkens doet (papa kijkt naar links, de auto is weg, we mogen oversteken…). Zo leert je kind geleidelijk hoe het zich veilig verplaatst. • Wees altijd consequent en leef zelf de verkeersregels na. • Begeleid correct, herhaal telkens opnieuw, stuur bij en oefen veel. Zo krijgt je kind goed verkeersgedrag als het ware met de paplepel binnen. • Controleer regelmatig of de fiets van je kind in orde is, eens je het in het verkeer stuurt.
Meer info: De Voorzorg Capucienenstraat 10 | 3500 Hasselt T 011 24 99 11 W www.devoorzorg.be
Hup met de beentjes! Tony COONEN Federaal Secretaris Eens je je eerste stapjes zet, moet je blijven bewegen. Tijdens het spelen, proberen kinderen om alle belangrijke bewegingen onder de knie te krijgen: kruipen, klauteren, lopen, fietsen… Daarna mag je ravotten, buiten spelen, sport je op school en misschien wel in je vrije tijd. Plots komen de eerste extra kilootjes piepen tijdens de studentenjaren en sleep je je uit noodzaak naar de fitness of loop je een blokje om. Het gaat niet enkel meer om gezond zijn, maar ook om je lichaam in vorm te houden. Na je studentenjaren volgt de werkstress en sporten dient nu om je hoofd leeg te maken. Tot slot worden de spieren wat stijver, de gewrichten wat stroever en beweeg je om je wat oudere dag vlot te laten verlopen. Iedereen beleeft sporten natuurlijk op zijn eigen manier, of misschien helemaal niet. Maar je merkt het wel, beweging is belangrijk voor iedereen op alle leeftijden. En op alle leeftijden is een andere manier van sporten of bewegen aangeraden. Daarom dat wij in ons nieuw voordelenpakket onder andere onze 66- en 67-jarige leden willen verwennen op een sportieve manier. Niet alleen krijgen ze gratis een prachtig beweegprogramma op maat aangeboden. Tijdens de Beweegmidweek verblijven zij in ons vakantiecentrum Relaxhoris, middenin de prachtige Ardennen. Terwijl je een frisse neus haalt in de Ardennen kan je deelnemen aan tal van leuke activiteiten zoals petanque, yoga en nordic walking. Ik heb alvast een reden gevonden om minder somber te zijn als ik de kaarsjes op mijn verjaardagstaart moet uitblazen. Want dat weekend zie ik zeker zitten! Lees meer op p. 18. Waar wacht je nog op om je waardebon af te halen aan je De Voorzorgloket? Geniet ervan ;.)
S-magazine | oktober 2016 •
19
De Voorzorg Limburg
Werelddag van verzet tegen armoede
Maandag 17 oktober 2016 Cultuurcentrum Hasselt | Kunstlaan 5
Programma
Laag gezinsinkomen?
• 14u-19u standenmarkt en workshops. • 14.30u-15.30u en 17.30u-18.30u muziekoptredens • 19u podiumprogramma ‘Samen sterk tegen armoede’. De Limburgse armoedeverenigingen tonen hun ideeën voor een toegankelijke gezondheidszorg. • 20u fakkeltocht doorheen het centrum van Hasselt.
De verhoogde tegemoetkoming Wie geniet van de verhoogde tegemoet koming, betaalt minder remgeld en trekt dus meer terug voor geneesmiddelen, een doktersbezoek of bij opname in het ziekenhuis. En er zijn nog meer voordelen…
Meer info: www.17oktoberlimburg.be
Toegankelijke gezondheidszorg nog niet voor iedereen Toegankelijke gezondheidszorg is het thema van de Werelddag van verzet tegen armoede op 17 oktober. Even een open deur intrappen… Kwetsbare mensen verkeren vaker in slechtere gezondheid, hebben minder toegang tot de gezondheidszorg en hebben een lagere levensverwachting dan mensen met een hogere positie op de sociale ladder. Cijfers en onderzoek tonen aan dat er hier bij ons wel degelijk tussen rijk en arm een ‘gezondheidskloof’ bestaat, die alleen maar groter wordt.
Hoe dat komt? Ann Vanhengel van Trefpunt Armoede haalde alvast enkele knelpunten aan. Wij sommen ze hieronder even op: • Mensen vinden vaak de weg niet binnen de gezondheidszorg: ze weten niet waar ze terechtkunnen voor welk probleem, aan welke kosten ze zich mogen verwachten en of zij recht hebben op bepaalde tegemoetkomingen. • Ze begrijpen vaak de informatie niet die ze van artsen krijgen of die ze lezen in brochures. • Ze hebben vaak te kampen met praktische drempels: er niet geraken, hoge telefoonkosten, niet digitaal mee zijn…
20
• S-magazine | oktober 2016
• Vele mensen stellen noodzakelijke medische zorgen uit vanwege hun financiële situatie. De verenigingen zijn positief over de derdebetalersregeling, waardoor mensen met de verhoogde tegemoetkoming (VT) maar 1 euro remgeld moeten betalen aan de huisarts. Maar voor bezoeken aan de specialist en voor medicatie ligt het vaak een pak moeilijker. Veel mensen hebben geen recht op VT maar zitten toch in een financieel moeilijke situatie, bv. in collectieve schuldenregeling. • Niet iedereen neemt zijn rechten op, vaak omdat ze er niet van op de hoogte zijn. Niet iedereen weet dat hij /zij recht heeft op de verhoogde tegemoetkoming, wat toch een groot verschil kan maken bij mensen die regelmatig een beroep moeten doen op de gezondheidszorg. • Bezoeken aan psychologen en therapeuten zijn voor kwetsbare mensen vaak niet betaalbaar en de wachtlijsten bij gesubsidieerde centra zijn vaak erg lang. Daarom vinden mensen met psychische moeilijkheden niet tijdig hulp, waardoor de problemen verergeren.
De dienst Ledenbeweging van De Voorzorg gaat voortdurend actief op zoek naar mogelijke rechthebbenden op de verhoogde tegemoetkoming. Sommige mensen krijgen ze automatisch. Toch zijn er nog mensen met een laag gezinsinkomen die er recht op hebben, maar de verhoogde tegemoetkoming niet genieten. Voor bepaalde personen met een verhoogde tegemoetkoming zijn er nog meer voordelen, zoals het recht op toelagen, lagere bijdragen (ledenbijdrage de Voorzorg 4,50 euro per maand) of gemeentelijke voordelen en kortingen.
“V tegemerhoogde oe Lage tkoming? le bijdra denge.”
Kom je in aanmerking voor de verhoogde tegemoetkoming? Of weet je het niet? Ga dan eens langs bij de sociale dienst (DMW) van De Voorzorg bij jou in de buurt. Onze maatschappelijk assistenten maken je graag wegwijs. De aanvraag zelf gebeurt gewoon aan het loket.
Meer info: De Voorzorg Capucienenstraat 10 | 3500 Hasselt T 011 24 99 11 W www.devoorzorg.be
De Voorzorg Limburg
Jippie! Micromix komt er weer aan! Mocht het er nog niet in staan, noteer dan alvast in je agenda op 19 oktober ‘Micromix, Limburghal Genk’. Voor de elfde keer ben je dan getuige van de playbacken podiumtalenten van prachtige, enthousiaste mensen met een beperking. Snel inschrijven is de boodschap, want de plaatsen zijn beperkt! Micromix kon ook nu weer echte kleppers strikken om ofwel de show te presenteren ofwel op te treden. We slaagden erin om twee van deze BV’s ‘hun gedacht’ over Micromix te vragen.
Niels Destadsbader geeft er een lap op Niels Destadsbader praat de show aan elkaar. Hij wil vooral samen met publiek en artiesten de Limburghal op zijn kop zetten. “Ik geef er alvast een lap op. De mensen moeten zich vooral amuseren. En wie weet… als het publiek zich van zijn beste kant toont kan er wel een imitatietje van Bart Peeters of Raymond Van het Groenewoud af…”, aldus Niels.
e snel j f j i r h c S in voor x! i Microm
Alle ingrediënten voor een amusante show zijn alvast aanwezig. Allemaal enthousiaste mensen: enthousiast om het beste van zichzelf te geven of enthousiast om te supporteren en applaudisseren voor de artiesten.
Patje Krimson: “Micromix is zoiets als Tomorrowland.” Voor Patje Krimson is Micromix geen première. Eerder al zetelde hij er als jurylid. Dit jaar treedt hij op met zijn razend populaire 2 Fabiola. Patje kijkt er naar uit: “Micromix is een geweldig evenement voor personen met een beperking. Micromix is voor hen zoiets als Tomorrowland. Het respect en de genegenheid die ik van de artiesten en het publiek krijg, waardeer ik enorm. Vorige keer kreeg ik nog een tijdje na Micromix vele mailtjes. Fanmail beantwoorden blijft voor mij heel belangrijk.”
Patjes tip! Patje heeft een tip en een uitdaging voor de deelnemers. “Veel repeteren, in jezelf geloven en vooral plezier hebben aan je optreden. We genieten soms te weinig van het leven. Het zou leuk zijn om te proberen een stukje van jezelf te leggen in de artiest die je playbackt of nadoet. Geef je eigen touch eraan. Ik verwacht wel dat er een nummer van 2 Fabiola tussen zit he”, daagt Patje uit. Wedden dat Micromix ook dit jaar weer een evenement wordt om van te smullen?
Dit jaar zet MICROMIX, de playbacken freepodiumwedstrijd van VFG, voor de elfde keer het talent van personen met een beperking in de kijker. Niels Destadsbader praat alles aan elkaar en Sam Gooris en 2 Fabiola zullen schitteren tijdens hun spetterende optredens!
Micromix 2016
Woensdag 19 oktober Limburghal Genk Jaarbeurslaan 6 | 3600 Genk Deuren: 10u30 tot 15u (deuren open om 9u30) Inkom: € 5 (snel inschrijven, de plaatsen zijn beperkt) Tickets reserveren vóór 14/10 bij: VFG Limburg Guffenslaan 38a | 3500 Hasselt T 011 27 85 00 E vfglimburg@devoorzorg.be
VFG Limburg De Voorzorg Guffenslaan 38a | 3500 Hasselt T 011 27 85 00 E vfglimburg@devoorzorg.be
S-magazine | oktober 2016 •
21
De Voorzorg Limburg
Najaar in onze vakantiecentra Wandelmidweek (vanaf 10 personen) in Relaxhoris De ‘Wildweekends’ in Petit Rouge Ben je gek op wild? Telkens op zaterdag kun je je tijdens de wildweekends in Petit Rouge laten verwennen met een gastronomisch sterrenmenu … om je vingers van af te likken. Weekend van vrijdag 14 oktober tot zondag 16 oktober 2016 Weekend van vrijdag 21 oktober tot zondag 23 oktober 2016 • Menu van de chef op vrijdag 14 en 21 oktober 2016 • Gastronomische formule all-in op zaterdag 15 en 22 oktober 2016
Gastronomisch menu Aperitief ‘Petit Rouge’, met een aperitiefbordje Slaatje van gerookte eendenborst en ganzenleverpastei en een stukje notenbrood Heldernat van fazant met boskampernoelies
Ontdek de Ardennen op 11 – 12 – 13 oktober 2016 (Van dinsdag - donderdag) Zin om de hertenbronst van nabij te observeren? Of andere fauna en flora? Tijdens de wandelmidweeks (voor groepen vanaf 10 personen) laat onze natuurgids je met plezier genieten van al het moois dat de Ardennen in de herfst te bieden hebben. Na de wandeling kom je tot rust bij een fris of warm drankje in onze gezellige bar. Zo’n wandelmidweek is ideaal om met je vereniging of club op een voordelige en aangename wijze de Ardennen en elkaar beter te leren kennen.
Dit heeft Relaxhoris te bieden • • • • • •
Verblijf van 3 dagen en 2 overnachtingen 2 overnachtingen volpension Welkomstdrankje Gebruik van de faciliteiten Buffetmaaltijden Begeleide wandelingen (woensdag hele dag (lunchpakket) en donderdagvoormiddag)
Gebakken kwartel met witloof en truffelsaus Filet van hertenkalf ‘Grand Verneur’ met jachtgarnituur en gratin Dauphinoise Zandtaartje van Gianduja Mokka met versnapering
Standaardprijs
22
Standaardprijs (minimum 10 personen) Volwassenen normaal 199 euro p.p. nu 120 euro per persoon Kinderen (7-12 j) 25 % extra korting Kinderen (3-6 j) 50 % extra korting Kinderen < 3 j gratis
138 euro per persoon voor één overnachting met een gastronomisch diner op zaterdag 198 euro per persoon voor twee overnachtingen in halfpension met een gastronomisch diner op zaterdag
Info en reservatie Relaxhoris Rue de l’église 2 | 4190 Xhoris T 04 369 27 10 E relaxhoris@devoorzorg.be
Info en reservatie Petit Rouge Zeedijk 127 | 8370 Blankenberge T 050 43 50 43 W www.petitrouge.be
* Als lid van De Voorzorg Limburg kan je een tussenkomst van 15 procent op de basisprijs terugvorderen bij een loket in de buurt. De tussenkomst geldt niet voor supplementen en is niet cumuleerbaar met kortingen. Meer informatie vind je via www.devoorzorg.be.
• S-magazine | oktober 2016
De Voorzorg Limburg
Promotie oktober: Relaxzetels ‘Bergerac’ en ‘Grand’ • • • • • • • •
Maximaal comfort, ideale rustpositie (tot horizontale positie) Twee krachtige motoren Makkelijk verplaatsbaar dankzij vier wieltjes Liftfunctie om heel comfortabel en veilig in en uit te stappen Beensteun en ruggedeelte onafhankelijk van elkaar te bewegen Beschikbaar in zwart, bruin of taupe Twee jaar herstel- en omruilgarantie aan huis LAAGSTEPRIJSGARANTIE: vind je deze relax ergens in België goedkoper, dan betaalt de Zorgba(a)r het verschil terug
Levering aan huis en retour oude relax inbegrepen in de prijs.
Relax Bergerac
kunstleder
Normale prijs: 800 euro nu: 700 euro
Relax Grand
echt leder
1.250 euro
(inclusief gratis onderhoudsproduct ter waarde van 12,50 euro)
Bestelling - Promo oktober 01.10.2016 - 31.10.2016
Opsturen of binnenbrengen in één van onze winkels. Naam + Voornaam:............................................................................................ Rijksregisternummer:......................................................................................... Adres (leveringsadres):...................................................................................... Telefoon/Gsm:..................................................................................................... E-mail: ..................................................................................................................... aantal Grand
aantal Bergerac
zwart Onze winkels Zorgba(a)r in Limburg T 011 22 44 22| E info@zorgbaar.be | W www.zorgbaar.be Hasselt Houthalen Sint-Truiden Guffenslaan 48 Europark 2030 Casinostraat 7 3500 Hasselt 3530 Houthalen 3800 Sint-Truiden ma-vr: 9u - 17u ma-vr: 8u - 16u30 ma-vr: 9u - 17u zat: 9u - 13u
Kleuren van producten kunnen afwijken van bovenstaande foto's.
taupe bruin
Ik ga akkoord met deze bestelling en verklaar dat deze bestelling correct is. Datum: Handtekening:
Laat je gehoor GRATIS testen Bel nu voor een afspraak 011 24 62 31
Hasselt | Capucienenstraat 10 Tongeren | Hemelingenstraat 1 Beringen | Markt 18 011 24 91 19 Sint-Truiden | Breendonkstraat 46 Genk | Winterslagstraat 55 Lommel | Vreyshorring 35 Leopoldsburg | Stationsstraat 63 Eisden | Europaplein 18 Houthalen | Rode Kruislaan 20 Herk-De-Stad | Ridderstraat 10 Peer | Markt 17 Bree | Witte Torenwal 11 Tessenderlo | Neerstraat 16 Dit jaar opende de Hoorba(a)r een nieuw filiaal in Tessenderlo
W www.hoorbaar.be | E info@hoorbaar.be
Bon inruilactie Naam: Adres: E-mail:
Inruilactie Brilba(a)r
• 1 bril inruilen bij aankoop van een volledige bril (montuur vanaf 59 euro + ontspiegelde glazen) • Ingeruilde bril mag niet stuk zijn • Niet cumuleerbaar met andere acties of promo’s
Je oude bril is 50 euro waard! Ruil je oude bril in en krijg er 50 euro voor. Hasselt Capucienenstraat 10 | 011 29 50 20 Genk Winterslagstraat 55 | 089 86 87 90 Beringen Markt 18 | 011 24 91 19 Leopoldsburg Stationsstraat 63 | 011 64 64 94 St.-Truiden Breendonkstraat 46 | 011 59 28 37 Lommel Vreyshorring 35 | 011 61 24 70 Tongeren Hemelingenstraat 1 | 012 23 44 15 W www.brilbaar.be | E info@brilbaar.be
webnanny
oplegt, moet je ze ook uitvoeren. Consequent zijn is heel belangrijk. Op die manier toon je je kind dat er regels zijn en dat er gevolgen aan vasthangen als die regels niet nageleefd worden. Dreigen met iets haalt weinig uit, behalve dat je kind leert dat je niet consequent bent, wat ongewenst gedrag in de hand zal werken. Spreek straffen alleen uit als je weet dat je ze ook effectief zal uitvoeren.
foto: S-magazine
Wat als de situatie uit de hand loopt?
(B)ENGELTJES Peuters zijn soms (b)engeltjes! Het ene moment loopt alles vlot, het volgende moment krijgen ze een driftbui. Vechten, stampen, roepen, tieren … Een kwaad moment kan gebeuren. Maar hoe reageer je dan het best?
Reageren op negatief gedrag
Belangrijker dan straffen is goed gedrag belonen
Je kan op verschillende manieren ongepast gedrag ontmoedigen. In eerste instantie kan je het gedrag zelf afkeuren. Let er wel op dat je het gedrag afkeurt en niet je kind zelf. Zeg bijvoorbeeld “ik vind het niet leuk dat je met je voetjes schopt als ik jou wil aankleden” of “ik vind het niet leuk dat je mij wilt krabben”, maar niet “je bent stout, je schopt mij”. Je kind moet zijn gevoel van eigenwaarde nog opbouwen. Door hem stout te noemen, kan je de eigenwaarde een flinke deuk geven.
Elk kind heeft goede en minder goede dagen. Het is belangrijk het positieve te blijven zien en je niet te veel te focussen op wat minder goed loopt. Dat is een belangrijke gedachte, ook als je nadenkt over hoe je je kind ‘straft’. Het is belangrijker om goed gedrag te belonen, dan negatief gedrag te bestraffen. Belonen is een positieve vorm van aandacht geven. Als kinderen beloond worden voor leuke dingen die ze doen, doen ze dit ook vaker. Als je kind rustig alleen speelt, zeg je hem of haar dat dit heel flink is. Probeer hierbij zo concreet mogelijk te benoemen wat je kind precies goed heeft gedaan. Een beloning hoeft niet materieel te zijn: complimentjes geven of een extra verhaaltje voorlezen geeft kindjes onmiddellijk een goed gevoel.
In sommige situaties kan je niet anders dan reageren op ongepast gedrag. Als ouder is het jouw taak om grenzen te stellen, dat hoort bij opvoeden, net zoals belonen.
Probeer er ook voor te zorgen dat je kind zelf de gevolgen van zijn ongewenst gedrag ondervindt. Als hij schopt tijdens het aankleden, duurt het allemaal veel langer. Als hij iets kapot maakt, kan hij er niet meer mee spelen. Je kan ook iets leuks wegnemen, bijvoorbeeld niet buiten spelen of een avond geen verhaaltje voor het slapengaan. Als je deze maatregelen
Als de situatie uit de hand dreigt te lopen of als het ongewenst gedrag heel ernstig is, bijvoorbeeld iemand slaan, dan kan je een korte ‘time-out’ toepassen. Leg je kind uit wat hij verkeerd heeft gedaan. Maak daarbij oogcontact en blijf rustig. Je kan zeggen dat je kind even apart moet gaan staan om na te denken over wat hij of zij heeft gedaan. Je vertelt dat je je kind terug zal halen als hij of zij een aantal minuten rustig is geweest. Leg duidelijk uit wat je bedoelt met ‘rustig’, bijvoorbeeld “als je stopt met roepen” of “als je stopt met wenen”. Kies voor de time-out een plek die geen angst aanjaagt, zoals een donkere berging. Kies ook niet voor de slaapkamer, want die moet geassocieerd worden met veilig en rustig slapen, niet met ‘stout zijn’. De duur van de time-out pas je best aan aan de leeftijd van je kind. Als vuistregel geldt 1 minuut per leeftijd in jaren. Loopt je kind weg, breng hem of haar dan rustig terug zonder kwaad te worden. Je herhaalt steeds dezelfde boodschap: even apart staan en terugkomen als het weer rustig is. Valerie de Coen & annelieS marYSSe
WEBNANNY GEEFT OPVOEDINGSADVIES Op onze website vind je nog veel meer opvoedingsadvies voor je baby, peuter en kleuter. Je kan er ook altijd een vraag stellen aan onze webnanny die je advies geeft per e-mail. Surf naar: • www.bondmoyson.be/webnanny • www.devoorzorg.be/webnanny
oktober 2016 / S-magazine •
25
gezondheid
Wat doet ons ziekenfonds voor mensen met diabetes? Wat is diabetes?
Opvolging
Diabetes is een chronische ziekte waarbij het suikergehalte in het bloed te hoog is.
Afhankelijk van het type of de ernst van de diabetes, kom je in aanmerking voor een zorgmodel, een zorgtraject of kan je terecht in één van de gespecialiseerde centra. Door één van deze modellen af te sluiten met je huisarts, kan je diabetes beter opgevolgd worden en heb je minder kans op complicaties. Meer informatie vind je op onze website www.diabetesweb.be.
Diabetes type 1 vs. type 2 • Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm. De lichaamscellen worden minder gevoelig voor insuline waardoor ze onvoldoende glucose opnemen. Daardoor blijft er te veel suiker in het bloed achter. Iedereen kan deze vorm van diabetes krijgen, maar het komt vooral voor bij mensen met overgewicht en ouderen. • Diabetes type 1 komt maar in 10% van de gevallen voor. Het lichaam maakt onvoldoende insuline aan. Aangezien insuline ervoor zorgt dat de lichaamscellen glucose uit het bloed kunnen opnemen, zorgt een tekort ervan voor een te hoog suikergehalte in het bloed. Mensen met diabetes type 1 krijgen dit vaak voor hun 20ste levensjaar.
Gezond leven met diabetes Een goed opgevolgde diabetes is de sleutel tot een toekomst zonder complicaties. Daarom ga je best regelmatig langs bij je huisarts of specialist. Deze 5 gezondheidstips helpen je om je bloedsuikerspiegel zo goed mogelijk onder controle te houden. Je ziekenfonds helpt je hierbij.
Leefregel
Wanneer?
Waarom?
Voordeel ziekenfonds
Eet groenten en fruit.
Elke dag
Je krijgt meer vitamines binnen. Het is gezond en voedzaam.
Vraag je gratis handige Sweetbee voedingsatlas in je ziekenfondskantoor.
Beweeg 3 x 10 minuten of 1 x 30 minuten.
Elke dag
Je hart werkt beter. Je cholesterol en vetgehalte dalen. De suiker in je bloed wordt sneller en beter verwerkt.
Je krijgt een tegemoetkoming voor je lidgeld bij de sportclub of fitnessabonnement.
Kijk je voeten na op wondjes.
Elke dag
Je spoort voetproblemen sneller op.
Je krijgt een tegemoetkoming voor 2 consultaties per jaar bij de podoloog
Volg je bloedsuiker op.
Zo vaak als je arts dit adviseert
Je voelt je beter. Je loopt minder kans op verwikkelingen.
Je krijgt een tegemoetkoming voor zelfzorgmateriaal.
Vermager 5% van je gewicht als je overgewicht hebt *.
Vanaf nu
Je hart en bloedvaten worden gezonder. Je voelt je beter in je vel.
Je krijgt een tegemoetkoming voor 2 consultaties per jaar bij de diëtist.
Ben je roker? Word dan ex-roker.
Vanaf nu
Je hart en bloedvaten worden gezonder.
Je krijgt een tegemoetkoming voor rookstopbegeleiding bij de tabacoloog.
* Je hebt overgewicht wanneer jouw BMI (Body Mass Index) 25 of meer bedraagt
26 • S-magazine / oktober 2016
gezondheid
Revolutionaire diabetessensor maakt prikken overbodig Diabetespatiënten die opkijken tegen hun dagelijkse vingerprikken kunnen opgelucht ademhalen. Dankzij de diabetessensor wordt prikken verleden tijd.
Wat De sensor bestaat uit 2 delen: een soort pleister die je op de bovenarm kleeft en ongeveer 2 weken blijft hangen, en een meettoestel. In de pleister zit een klein naaldje dat onderhuids constant je bloedsuikerspiegel meet. Als je het meettoestel vlak bij de pleister houdt, zie je hoe jouw suikerwaarden de afgelopen 4 uur geëvolueerd zijn. Scannen door kledij is mogelijk waardoor de sensor gemakkelijk en discreet te gebruiken is.
Voordelen
Extra voordelen • Afhankelijk van de ernst van je diabetes, heb je ook recht op: • een volledige terugbetaling van je raadplegingen bij de huisarts en/of diabetesspecialist • e en gratis opleiding zelfzorg. • Gratis online nieuwsbrievenreeks die je helpt je aandoening beter te leren kennen en die je deskundige tips geeft om ze onder controle te houden. Schrijf je gratis in op www.diabetesweb.be Meer informatie over onze voordelen en de voorwaarden voor terugbetaling vind je op www.devoorzorg.be of www.bondmoyson.be. Of ga langs in een van onze kantoren in je buurt. Silke Hoefkens
De diabetessensor heeft verschillende voordelen ten opzichte van de vingerprik: 1. Hoger gebruikscomfort Je kan je suikerspiegel meten op elke moment van de dag, en dat in enkele seconden. Door het verhoogd gebruiksgemak zullen patiënten meer geneigd zijn hun suikerspiegel beter op te volgen. 2. Accurater overzicht van je glucosepeil Je krijgt niet alleen de waarde te zien, maar ook hoe je suikerspiegel evolueert. Het meettoestel bewaart de gegevens tot 90 dagen lang. Op die manier bewaar je een goed overzicht en kan je gemakkelijker bijsturen wanneer nodig. 3. Het meettoestel geeft na 2 weken zelf aan dat je de pleister moet vervangen Het verwijderen, opnieuw aanbrengen en activeren van een pleister is ook heel eenvoudig. Het diabetescentrum zal dit de eerste keer met jou overlopen.
Nadelen • Sommige patiënten kunnen allergisch reageren op de pleister. • Bij sommige mensen blijft de pleister geen 2 weken kleven. • Bij zomerweer en bijpassende lichte kledij is de pleister goed zichtbaar op de arm. • De sensor is maar 30 minuten waterbestendig en kan maximaal tot 1 meter diepte gaan. • Het prijskaartje blijft hoog voor mensen die niet in aanmerking komen voor een volledige terugbetaling.
Terugbetaling Zowel kinderen als volwassenen komen in aanmerking voor een terugbetaling. De sensor is enkel te verkrijgen in je diabetescentrum en niet in de mediotheek van je ziekenfonds. Voor vragen kan je altijd terecht bij je behandelende arts of specialist. • Heb je diabetes type 1, dan krijg je het meettoestel en de pleisters volledig gratis van je diabetescentrum. • Heb je diabetes type 2 en word je gevolgd door een diabetescentrum, dan kan je het meettoestel en de pleisters bij het diabetescentrum kopen voor een sterk verminderde prijs. Meer informatie vind je op www.devoorzorg.be/terugbetalingen of www.bondmoyson.be/terugbetalingen.
oktober 2016 / S-magazine •
27
EYECATCHER Wie Werk Wil, kieSt Het BeSt Voor ZORGSECTOR
de Wereld Van Vier GeVlUCHte VroUWen in Beeld BEZOEK DE FOTOTENTOONSTELLING ‘TOON WAT IK ZIE’ VAN VIVA-SVV Vrouwelijke vluchtelingen komen weinig aan bod in de media. Als het al eens gebeurt, worden ze vaak als kwetsbaar en afhankelijk afgeschilderd. De werkelijkheid is kleurrijker, ingewikkelder en veel boeiender. Die veelzijdigheid en nuance worden in beeld gebracht in de fototentoonstelling “TOON WAT IK ZIE, de wereld van vier gevluchte vrouwen in beeld.” Vier duo’s, bestaande uit een gevluchte vrouw en een fotografe, leerden elkaar beter kennen, wat vertaald werd in een reeks beelden. De nadruk ligt niet op het verhaal achter de vluchteling of de herkomst van de vrouwen. De vrouwen vertellen waar ze van houden, over hoe de maatschappij op hen reageert, over hun (hoge) opleiding enzovoort. Het resultaat kan je van 1 tot 18 oktober 2016 bekijken in het Open Kunstenhuis Globe Aroma, Moutstraat 26, 1000 Brussel. Op 13 oktober is er een feestelijke finissage. Iedereen is welkom van 19 tot 22 uur. De tentoonstelling is een initiatief van onze vrouwenvereniging VIVA-SVV, in samenwerking met Globe Aroma. Meer info: www.viva-svv.be.
Jongeren die op veilig willen spelen bij de keuze van een studierichting, kiezen het best voor een opleiding in de gezondheidszorg of ingenieurswetenschappen. Afgestudeerden in die richtingen vinden bijna allemaal binnen het jaar werk. Dat blijkt uit het jaarlijkse schoolverlatersrapport van de VDAB. Vooral tandartsen, verpleegkundigen en dokters raken gegarandeerd aan de bak. Die laatsten hebben ook de grootste kans om hun eerste jaar succesvol af te ronden. Dat geneeskunde – slagingspercentage 92 procent – beduidend beter scoort dan het gemiddelde studierendement (68 %) heeft te maken met de toelatingsproef die de studenten moeten afleggen. Ter vergelijking: de slaagkansen voor rechten en toegepaste informatica bedroegen voor het academiejaar een schamele 50 procent.
ontHaaloUderS ZiJn Uniek 12 OKTOBER IS DAG VAN DE ONTHAALOUDER Onthaalouders zijn gepassioneerde mensen, die warm zorg dragen voor jonge kinderen. Zonder hen zouden tienduizenden kinderen in de kou staan. Zonder hen geen ouders die opleiding volgen, werken, werk zoeken … Onthaalouders zijn en blijven uniek. Ze stellen hun huis en hart open, maken het elke dag gezellig. Ze laten kinderen groeien en bloeien. 12 oktober is het dag van de onthaalouder Daarom, een oprechte dankjewel aan alle onthaalouders. Dankjewel, voor jullie warm hart en goede zorgen, elke dag opnieuw! Zelf op zoek naar kinderopvang? Ons ziekenfonds biedt kwaliteitsvolle kinderopvang aan. Voor opvang in een gezellige sfeer kan je terecht bij onze onthaalouders. Of ben je eerder op zoek aar een kinderdagverblijf? Doe een beroep op onze diensten via www.devoorzorg.be/kinderzorg en www.bondmoyson.be/kinderzorg.
arBeidSonGeSCHikt en deeltiJdS aan Het Werk? VERMIJD EEN HOGERE BELASTINGFACTUUR Ben je als werknemer erkend arbeidsongeschikt en hervat je deeltijds het werk? Dan krijg je zowel een uitkering van ons ziekenfonds als een loon van je werkgever. Op je loon wordt bedrijfsvoorheffing ingehouden, maar op je uitkering niet of nauwelijks. Je belastingfactuur zal daardoor hoger zijn dan gewoonlijk. Dat kan je vermijden door je belastingen volledig of gedeeltelijk op voorhand te betalen. We raden je aan om elke 3 maanden een voorafbetaling te doen. Als je voldoende voorafbetalingen doet, dan heb je recht op een bonus. Hoe hoger het bedrag van de voorafbetaling, hoe hoger de bonus. Zo betaal je in totaal minder belastingen. • Meer info over deeltijdse werkhervatting? Surf naar www.bondmoyson.be/tijdensjeziekte of www.devoorzorg.be/tijdensjeziekte. • Meer info over voorafbetalingen? Surf naar www.financien.belgium.be en klik onder ‘Particulieren’ door naar ‘Belastingaangifte’ en ‘Voorafbetalingen’.
28 • S-magazine / oktober 2016
lUiSteren naar kinderen en JonGeren? AWEL DA’S IETS VOOR MIJ! Awel vzw beantwoordt jaarlijks meer dan 25 000 oproepen van kinderen en jongeren. Dat kan per telefoon, e-mail, chat of op het forum. Als vrijwilliger luister jij naar die vele vragen en verhalen over uiteenlopende thema’s. Je denkt en voelt mee met je oproepers en maakt zo het verschil voor die ene jongen of dat ene meisje. Je beantwoordt de oproepen anoniem en vanuit een Awel-afdeling in jouw buurt. Wil je zelf vrijwilliger worden bij Awel of heb je nog vragen? Surf naar www.awel.be/word-vrijwilliger, mail naar info@awel.be of bel naar 02 534 37 43. Meer weten over andere soorten vrijwilligerswerk? Kijk op www.bondmoyson.be/vrijwilligers of www.devoorzorg.be/vrijwilligers.
door Urbain Vandormael
PARKSTAD LIMBURG, Van ZWart naar Groen
HUiSdieren koSten 1,3 MILJARD EURO
foto’s: S-magazine
Belgen geven drie keer zoveel uit aan huisdieren als aan boeken. Jaarlijks kosten honden, katten, hamsters en parkieten 1,3 miljard euro. Dierenvoeding is goed voor de grootste uitgavenpost. Ruwweg 720 miljoen euro werd gespendeerd aan hondenbrokken, kattenvoer, mezenbollen en vissenvoedsel. De honoraria van dierenartsen bedragen zo’n 300 miljoen, de dierenpensions verdienden een kleine 82 miljoen. De uitgaven voor allerlei accessoires zoals manden, speeltjes en halsbanden worden geschat op 136 miljoen. De aankoop van de dieren zelf slorpte relatief weinig geld op: 26 miljoen voor honden en 10 miljoen voor katten. Ongeveer één of de vijf gezinnen in ons land heeft een hond, bij katten is dat in één op de vier gezinnen. In totaal lopen er in ons land 1,5 miljoen honden en 2,2 miljoen katten rond. De Belgische huishoudens gaven vorig jaar gemiddeld 0,8 procent van hun budget uit aan dieren. Walen spendeerden iets meer dan Vlamingen.
VFG ZOEKT VRIJWILLIGERS Voor feStiVal Van de GeliJkHeid Tijdens het Festival van de Gelijkheid organiseert VFG op 3 december, de Internationale dag van personen met een handicap, in samenwerking met Curieus een toegankelijk café. Het café zal uitsluitend bediend worden door mensen met een handicap. Zo wordt er een omgekeerde wereld gecreëerd: niet de personen met een handicap, maar de personen zonder handicap ervaren het bevreemdend gevoel wanneer communicatie niet evident is. Om dit alles in goede banen te leiden, is VFG nog op zoek naar mensen met een fysieke handicap (ook rolstoelgebruikers), een verstandelijke beperking, dove personen en personen met een visuele beperking. Ervaring is niet nodig, een gezonde dosis lef en enthousiasme daarentegen wel. Je kan kiezen om de bestelling op te nemen, op te dienen of af te ruimen. Kandidaat? Meer informatie nodig? T 02 51 50 425 E info@vfg.be, greet.vandewynckele@vfg.be W www.festivalgelijkheid.be
De sluiting van de koolmijnen in Nederlands Limburg in de jaren zestig resulteerde in werkloosheid, leegstand en verloedering. De winkelstad Heerlen werd de hoofdstad van drugs en criminaliteit. Op zoek naar een nieuwe toekomst voor de regio investeerde de overheid in duurzaam toerisme en verzachting van de streek onder het motto ‘van zwart naar groen’. Die inspanningen leverden 5800 nieuwe fulltime jobs op in de 8 Zuid-Limburgse gemeenten (Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Brunssum, Nuth, Voerendaal, Simpelveld en Onderbanken).
Heerlen herrezen: Glaspaleis, Murals, Maankwartier Huizenhoge muurschilderingen, graffiti en minimurals kleuren het centrum van Heerlen. “Een drietal jaar geleden is deze ‘street art’ gestart als uitdaging tegen leegheid, bouwval en somberheid. Deze laagdrempelige kunstvorm moet ons bewuster maken van de omgeving,” aldus curator Raenys Martis. In de binnenstad loop je tegen een glazen kubus aan. Het voormalige glazen paleis Schunck, ontworpen door Fritz Peutz, was tot 1970 hét modehuis van de stad. Nu is het een ontmoetingsplek met een modern museum, bibliotheek, filmhuis, muziek- en dansschool. In de brasserie MijnStreek, op de hoogste verdieping, kan je proeven van de streekgerechten en heb je een prachtig zicht op Heerlen en verre omgeving. Vanuit het stadscentrum is er een doorsteek naar het nieuwe station, via het ‘Maankwartier’ dat is bedacht door kunstenaar Michel Huisman. Geen grijze torenhoge massa, maar speels gewelfde gebouwen, fraaie gevels, intieme straatjes en gezellige ontmoetingspleinen. Op één van die pleinen staat een toren met een bol die zon- en maanlicht opvangt en die weerkaatst in een kleine vijver, waarna het licht zich verspreidt over het nieuwe woon- en winkelcentrum. Bomen op een spectaculaire hoogte dragen bij aan een mediterrane omgeving. Op 10 minuten autorijden van Heerlen ligt Europa’s langste overdekte skipiste (520 m) die 365 dagen per jaar ski- en snowboardplezier biedt, ongeacht het weer buiten. Snowworld Landgraaf beschikt over 5 pistes, waarvan 2 voor beginners, een funpark met kicks, foto: Snowwo rld Landgraa grinds en rails. Hier worden f elk jaar officiële FIS-races georganiseerd. In de skihut worden naast bier ook schnaps en apfelstrudel geserveerd. Wie na de après-ski te moe is om naar huis terug te keren, kan overnachten in het nabijgelegen hotel.
oktober 2016 / S-magazine •
29
sociale info
Tegenslag? Moeilijk moment?
Je veerkracht helpt je er weer bovenop! ‘Van het concert des levens krijgt niemand een program’. Sommige verrassingen zien we graag komen, terwijl we van andere nog altijd nachtmerries krijgen. Maar hoe komt het dat bepaalde mensen een tegenslag beter kunnen verwerken dan anderen? Het antwoord: veerkracht speelt hierbij een grote rol.
Veerkracht is een innerlijke kracht die je helpt om tegenslagen te verwerken. Mensen met een hoge veerkracht laten minder snel de moed zakken. Elke moeilijke situatie is voor hen een leermoment waardoor ze er sterker uitkomen. Is je veerkracht minder sterk? Dan is het moeilijker om je normale leven terug op te nemen. Stress stapelt zich gemakkelijker op en elke uitdaging lijkt er één te veel te worden.
je overal een cursus of workshop meditatie, yoga of zelfs mindfulness volgen. Maar het hoeft niet zo moeilijk te zijn. Je kan je weerbaarheid ook verhogen met een paar kleine oefeningen die je gemakkelijk thuis kan doen. Probeer het zelf eens! Maar denk eraan: oefening baart kunst. Je zal zien dat het telkens een beetje beter gaat. Lukt het je nog niet helemaal? Dan heb je misschien nood aan wat meer steun. Vraag raad aan je huisarts.
Veerkracht hangt sterk samen met positief denken. En dat kan iedereen leren, zelfs de geboren pessimist! Tegenwoordig kan
Wil je weten hoe het met jouw veerkracht gesteld is? Op de gratis website www.fitinjehoofd.be kan je jezelf testen. Afhankelijk van je resultaat krijg je dan verschillende oefeningen waarmee je aan de slag kan. Je vindt er ook 10 stappen voor een gezonde geest. Wil je je weerbaarheid verhogen? Dan ben je hier aan het juiste adres!
De vijfvingeroefening
Analyseer je gedachten 1. Schrijf je negatieve gedachten van die dag op. 2. Kijk of wat je dacht wel klopt. Check het waarheidsgehalte en zoek naar denkfouten. 3. Als laatste stap bedenk je een meer positieve en realistische gedachte en schrijf je die op. Hoe vaker je deze oefening doet, hoe beter je erin wordt en hoe meer negatieve gedachten vervangen zullen worden door positieve!
Dit is een relaxatieoefening waarbij je positieve gevoelens oproept. Deze oefening kan je overal doen. 1. Plaats duim en wijsvinger tegen elkaar. Denk aan een moment dat je lichaam zich prettig moe voelde. 2. Plaats duim en middelvinger tegen elkaar. Denk aan een moment dat je liefde voelde. 3. Plaats duim en ringvinger tegen elkaar. Denk aan een moment dat je een mooi compliment kreeg. 4. Plaats duim en pink tegen elkaar. Denk terug aan een prachtige plek waar je ooit geweest bent.
Jouw voordeel Spreekt yoga, meditatie of mindfulness jou aan? Kijk dan zeker eens naar de voordelen die jouw ziekenfonds biedt! In sommige steden organiseert het ziekenfonds eigen cursussen, terwijl je op andere plaatsen kan genieten van een gratis proefles of van extra korting bij onafhankelijke partners. Surf naar www.devoorzorg.be of www.bondmoyson.be voor meer informatie.
30 • S-magazine / oktober 2016
Silke Hoefkens Dit artikel is geschreven in samenwerking met de Vlaamse overheid en VIGeZ
Wees niet te hard Mensen hebben de neiging veel kritischer te zijn voor zichzelf dan voor anderen. Voor je jezelf allemaal verwijten begint te maken, bedenk eerst eens wat je tegen een vriend zou zeggen als die in eenzelfde situatie zou zitten.
Omring jezelf met positieve gedachten Dit mag je letterlijk nemen. Plak briefjes met daarop positieve boodschappen op plaatsen waar je ze vaak tegenkomt. De spiegel, koelkast, je autostuur of computerscherm zijn goede plaatsen om mee te beginnen.
sociale info
Mantelzorg bij een psychische aandoening Marie (58) zorgt voor haar zus Els (64) 10 oktober is de Dag van de Geestelijke Gezondheid. Deze dag is er niet alleen voor de patiënten, maar ook voor de mantelzorgers die achter een persoon met een psychische aandoening staan. Marie zorgt voor Els*, haar zus met schizofrenie.
Steeds meer mantelzorger “In het begin deed Els alles zelf. Af en toe had ze last van waanbeelden, maar niets ernstigs,” start Marie haar verhaal. “Drie jaar geleden liep het mis. Els belandde in een neerwaartse spiraal waardoor ze zich niet meer verzorgde, haar geld niet goed beheerde en bijna niet buitenkwam.” Marie liet Els opnemen in een psychiatrische instelling. Dat bleek een wijze beslissing. “Bij het opruimen van haar appartement vond ik brieven waarin ze haar liefde verklaarde aan de koning. Dat en andere aanwijzingen maakten duidelijk dat ze haar medicatie niet meer innam en in een eigen wereld leefde.” Na haar verblijf in de psychiatrie mocht Els onder voorwaarden terug naar huis. Sindsdien nam Marie een grotere rol op als mantelzorger. “Samen met de psychiatrische thuiszorgdienst stelden we een zorgplan op. Wekelijks kwam iemand
haar wassen en overdag ging ze eten in het seniorencentrum in de buurt. Haar medicatie kreeg ze met inspuiting zodat ze die niet meer vergat. Ook mijn mening en die van Els werd gevraagd, dat vond ik heel belangrijk.” Sinds kort verblijft Els in een woonzorgcentrum, waar Marie haar elke week bezoekt. “Els kwam amper buiten en stappen werd steeds moeilijker. Nu zie ik haar echt openbloeien. Ze doet mee aan alle activiteiten, ze wordt vaker gewassen en ze heeft altijd mensen om zich heen. Dat doet haar goed en dat zie je. Ik ben blij dat we die stap gezet hebben.”
Onbegrip Als mantelzorger van een persoon met een psychische aandoening stuit je soms op onbegrip. “Je ziet niet dat er iets ‘scheelt’ aan Els”, vertelt Marie. “Het is niet zo duidelijk waarom mijn zus hulp nodig heeft en buitenstaanders oordelen snel. Soms
Welke gemeentes geven (g)een mantelzorgpremie? Als mantelzorger kan je in bepaalde gemeentes een financiële tegemoetkoming krijgen omdat je voor iemand anders zorgt. Gemeentes mogen zelf beslissen of ze dit aanbieden en hoe ze die mantelzorgpremie invullen. Daarom verschillen de benamingen en voorwaarden van gemeente tot gemeente en liggen ook de bedragen ver uit elkaar. In de media verscheen onlangs dat het niet goed gaat met de mantelzorgpremie. Minder gemeentes bieden de premie aan en de verschillen zijn té groot. Maar dat is een eenzijdig verhaal. Zo kan het zijn dat een gemeente geen premie biedt, maar wel begeleiding en informatie. Steunpunt Mantelzorg vraagt gemeentes om naast de premie meer in te zetten op begeleiding en ondersteuning van mantelzorgers. De gemeentes hebben bij voorkeur een infoloket, verwijzen vlot door naar thuiszorgdiensten en geven hulp bij de administratie aan elke mantelzorger. Wil jij weten welke financiële tegemoetkomingen er zijn voor mantelzorgers? Bekijk de lijst op www.bondmoyson.be/mantelzorg of www.devoorzorg.be/mantelzorg of bel naar 02 515 04 42.
houdt mij dat wel tegen om met haar naar buiten te gaan, uit schrik voor een gênante situatie.” “Vroeger werkte ik zelf in de sociale sector, dat helpt mij bij het zorgen,” legt Marie uit. “Ik kan de zaken beter plaatsen en verwerken. Ik herken veel van de gedragingen van mijn zus ook bij mijn moeder en broers, dat maakte mij in het begin bang. Ik had schrik dat ik ook ziek zou worden. Gelukkig ben ik zelf sterk en besteed ik genoeg aandacht aan mezelf, anders hou je het niet vol. Zelfzorg is een eerste stap om voor iemand anders te zorgen. Ik doe dat door voldoende te praten met vrienden, familie of een psycholoog en ik waak erover dat ik tijd maak voor mezelf.” “Ik verwacht geen bloemen of een erehaag omdat ik zorg voor mijn zus, voor mij is dat evident. Het is bovendien niet erg zichtbaar wat ik allemaal doe,” vertelt Marie. “Wanneer Els ‘dankjewel’ zegt, doet mij dat echt goed. Dat betekent dat ik dat niet voor niets doe. Els waardeert het ook erg dat ik langskom en haar eens opbel, dat is voor mij voldoende.” * Marie en Els zijn schuilnamen.
Meer aandacht voor deze mantelzorgers Eén op de drie mantelzorgers van een persoon met een psychische aandoening doet dit omdat er geen andere hulp voorhanden is. Het gebrek aan hulp en het ‘moeten mantelzorgen’ wegen zwaar. Daarnaast rust er een taboe op geestelijke problemen, zoals Marie vertelt. Steunpunt Mantelzorg, partner van ons ziekenfonds, pleit dan ook voor meer psychiatrische thuishulp, ondersteuning van mantelzorgers en sensibiliserende campagnes om psychische aandoeningen bespreekbaar te maken. Wil je meer weten? T 02 515 04 42 E steunpunt.mantelzorg@socmut.be W www.steunpuntmantelzorg.be www.facebook.com/ikzorgvooreenander
oktober 2016 / S-magazine •
31
WEET WAT
je eet
laat Je VerraSSen door de
COURGETTE
iets zoeter. De wortels van de plant bevinden zich in het zuidelijke deel van Noord-Amerika en Mexico. Het waren de Spanjaarden die de courgette van daaruit meebrachten naar Europa. In de zestiende eeuw deed de groente haar intrede in Zuid-Europa, pas sinds kort komt ze ook voor in onze regionen. Omdat de courgette een tropische plant is, kan ze geen extreme kou verdragen. Je bewaart ze dan ook best niet in de koelkast. De ideale bewaarplaats is een droge Mineralen en vezels kelder, bij een temperatuur tussen de 10 en 13°C. Daar hou je ze vier tot Courgettes bestaan voor bijna 95 zes dagen vers, in een niet-gekoelde procent uit water. Dat maakt dat ze ruimte blijft ze niet langer dan twee weinig calorieën (20 kcal per 100 à drie dagen goed. Als je courgettes gram) aan boord hebben en gemak- invriest, bijvoorbeeld om ze later kelijk verteren. Des te opmerkelijker te verwerken in een soep, kan je ze is dat ze een enorme hoeveelheid makkelijk zes tot negen maanden waardevolle mineralen (kalium, bewaren. Je moet ze dan wel eerst calcium, fosfor, ijzer en in blokjes snijden, twee magnesium) en vezels minuten blancheren, laten uitlekken en afkoebevatten. Vitamines Omdat de len en los van elkaar zijn eerder schaars courgette een op een plaat of schotel aanwezig, met uitzon- tropische plant schikken, zodat ze niet dering van vitamine B is, kan ze geen aan elkaar vriezen. en meer bepaald vita- extreme kou mine B9. Die specifieke verdragen. Je vitamine, ook wel foli- bewaart ze dan Klein is lekker umzuur genoemd, ook best niet in beschermt je tegen Als je in de winkel moet de koelkast. darmkanker en sterkt je kiezen tussen een grote bij de behandeling van en een kleine courgette, hart- en vaatziekten. kies dan de kleine. Die heeft namelijk meer Foliumzuur zou ook smaak. De groente het risico op enkele aandoeningen bij baby’s verkleinen, wordt geoogst voor ze volledig reden waarom courgettes worden rijp is. Laat je ze te lang in de tuin aangeraden voor zwangere vrouwen. steken, dan komen er zaden in het vruchtvlees. En die smaken niet Allergisch voor kou zo goed. De kleine vruchten waar de bloem nog aanzit, bekend als De courgette behoort tot dezelfde courgette fleur, gelden in Italië en familie als komkommers en pom- Griekenland als een ware delicatesse. poenen. We kennen vooral de Smakelijk! groene soort, maar de gezondmaker bestaat ook in het wit, Bart Vandormael geel en grijs. De gele soort is
foto’s: S-magazine
waarbij de courgette in dunne sliertjes wordt gesneden zoals spaghetti. En heb je al gehoord van zoats? Dat is een samentrekking van de Engelse woorden oats (havermout) en zucchini (courgette). Oftewel: een gezond ontbijt met courgette. Een ogenschijnlijk vreemde combinatie, maar bij nader inzien een smakelijke manier om voedingstoffen en vezels binnen te krijgen aan het begin van de dag.
Een courgette heeft eerlijk gezegd een nogal vlakke smaak, maar is toch allesbehalve saai. Als partner van andere groentesoorten en in duet met vlees of vis speelt de groene groente een glansrol. Je haalt er bovendien tonnen mineralen en vezels uit.
SSUCCPETEN E REC
De simpelste bereidingen zijn soms de lekkerste. Snij een courgette in schijfjes, leg die in een ovenschotel, besprenkel ze met olijfolie, grill ze een kwartiertje, bestrooi ze vijf minuten voor het serveren met grof zeezout en je krijgt … een zaligheid! Je kan de mediterrane groente ook rauw verorberen, stoven, bakken, vullen met gehakt, verwerken in een ratatouille of een soep, en zo kunnen we nog even verdergaan. De culinaire mogelijkheden van courgettes zijn vrijwel oneindig. Het klopt dat ze een neutrale smaak hebben, maar daar staat tegenover dat ze gretig smaken van andere ingrediënten overnemen en integreren, zoals van look, uien en kruiden. Een zeer originele en gezonde bereiding is bekend onder de naam courgetti,
• Kabeljauw met mini-courgettes en garnalen (Thierry Theys) • Gevulde courgettes met warme tomatenvinaigrette (Jeroen Meus) • Courgettetaart met feta (Libelle-lekker.be) • Courgettelinten met gegrilde perzik en cashewcrème (EVAvzw.be) • Aardappelomelet met courgette en rozemarijn (Lekkervanbijons.be) • Soep van courgette en rucola (Paleo.be)
32 • S-magazine / oktober 2016
foto: S-magazine
WEET WAT JE
drinkt op kanker, stelt het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek.
Bloedneus
BLAZEN Voor Je leVen Hoe heet drink jij je kopje koffie of thee? Hopelijk niet te heet. De website van de Stichting tegen Kanker citeert in dat verband een nieuw onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO): “Dranken frequent te warm drinken, verhoogt waarschijnlijk het risico op slokdarmkanker.” De belangrijkste oorzaken van slokdarmkanker zijn tabak, alcohol en overgewicht. Maar ook koffie of andere dranken kunnen het kankerrisico verhogen als ze te warm worden gedronken, aldus de WHO.
De kritieke grens Hoe warm is te warm? De kritieke grens ligt op 65 graden Celsius, zo stelt de WHO. Wie thee op een temperatuur van 70°C of meer drinkt, loopt liefst vijf keer meer risico op slokdarmkanker dan wie zijn drankje even laat afkoelen. De boodschap is helder: blazen, graag! Als we warme dranken nuttigen op temperaturen lager dan 65°C, zitten we safe. Meer nog, thee én koffie kunnen ons beschermen tegen bepaalde kankers als we ze niet te heet drinken,
aldus het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie.
Lage comfortgrens Blazen doen we gelukkig al. De meeste thee- en koffiedrinkers in onze contreien hebben een relatief lage comfortgrens in de mond en vinden 65°C net iets te warm om van hun bakje troost te kunnen genieten. In Noord-Afrika, het Midden-Oosten, Azië en bepaalde Zuid-Amerikaanse landen wordt de temperatuurlimiet echter regelmatig overschreden. Niet toevallig worden net daar meer gevallen van slokdarmkanker genoteerd.
Verbrande lichaamscellen De bron van alle kwaad? Als onze lichaamscellen herhaaldelijk “verbrand” worden, verliezen ze hun zelfherstellend vermogen. Vooral in de slokdarm. Door de hoge temperatuur en de snelheid van consumptie van hete dranken kan de samenstelling van de cellen in de slokdarm veranderen. Die mutatie verhoogt het risico
Koffie, thee en andere warme dranken kunnen op zeer hoge temperatuur slokdarmkanker veroorzaken. Dat blijkt uit een onderzoek van het kankeragentschap van de Verenigde Naties. Maar waar ligt de grens?
De ongewenste hitte kan echter ook leiden tot neusbloedingen, tandproblemen en smaakverlies. Door de stoom van een kop hete thee of koffie kunnen de bloedvaten in de neus uitzetten en springen, wat op termijn resulteert in een bloedneus. Bij winterkoude kan een hete drank bovendien scheurtjes in het tandoppervlak veroorzaken. Die scheurtjes kunnen aanleiding geven tot ontstekingen, abcessen en andere tandproblemen. Ook onze smaakpapillen lopen gevaar, want deze extreem gevoelige zenuweinden op de tong kunnen permanent beschadigd worden wanneer ze met warme dranken in contact komen.
Lauwe koffie Er is ook goed nieuws: volgens het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek loop je geen verhoogd gevaar op kanker als je elke ochtend een kop koffie drinkt op “een normale temperatuur”. Koffie staat al 25 jaar gecatalogeerd als mogelijk kankerverwekkende stof, maar is nu geschrapt van de zwarte lijst van de Wereldgezondheidsorganisatie. Die aanpassing sluit aan bij andere studies die de schadelijke effecten van koffie ontkrachten. “Een blootstelling aan cafeïne van 400 milligram per dag - vier à vijf kopjes koffie – heeft geen ongewenste effecten voor een gezonde volwassene van 70 kilogram, aldus een recent advies van de Hoge Gezondheidsraad. Volgens het IARC is er onvoldoende bewijs om te stellen dat er een oorzakelijk verband bestaat tussen koffie – meer precies: lauwe koffie – en kanker. Het officiële statuut van koffie is daarom teruggebracht naar groep drie, de groep van stoffen die beschouwd worden als "niet te classificeren" en dus niet rechtstreeks kankerverwekkend. Thee zat al in die groep. Het is maar dat je het weet! Bart Vandormael
oktober 2016 / S-magazine •
33
sociale info
de Vlaamse Zorgverzekering:
130 euro per maand voor mensen die lange tijd zwaar zorgbehoevend zijn DE VLAAMSE ZORGVERZEKERING IN HET KORT:
ANNIE
¤
Wat? • Een vast maandelijks budget van 130 euro per maand. • Om je niet-medische zorgen te betalen als je voor lange tijd zwaar zorgbehoevend bent. • Maakt deel uit van het pakket ‘Vlaamse Sociale Bescherming’, waarin ook andere tegemoetkomingen zitten.
Annie is 85. Ze is niet goed ter been en heeft hulp nodig bij het huishouden. Mat de Vlaamse zorgverzekering kan ze die hulp inschakelen. Milan van de dienst voor gezinszorg maakt regelmatig een gezonde maaltijd klaar en helpt in het huishouden. Valérie, de poetsvrouw, komt wekelijks langs.
Als je lange tijd veel zorg nodig hebt, dan wordt de zorg al snel onbetaalbaar. Daarom is er de Vlaamse Zorgverzekering. Met een vast bedrag van 130 euro per maand kan je bijvoorbeeld de mensen uit je omgeving vergoeden voor hun hulp of professionele thuiszorg inschakelen.
Wat kan je allemaal doen met die
Je kan professionele thuiszorg inschakelen. Dan komt iemand aan huis om: o Je woning te poetsen. o Klusjes uit te voeren in en rond je woning. o Boodschappen te doen. o Warme maaltijden te bereiden.
Je kan hulpmiddelen en medisch materiaal huren of aankopen. o Een rolstoel, looprek of driewieler. o Een personenalarmsysteem. o Een aerosoltoestel. o Een handgreep voor de badkamer.
Voor wie? • Voor mensen met een langdurige zware zorgbehoefte. • Die zorgbehoefte moet je kunnen aantonen aan de hand van bepaalde attesten. • Geen attest? Wij komen bij je langs om te onderzoeken of je in aanmerking komt. Dit noemen we een ‘indicatiestelling’.
?
Hoe aanvragen? • Onze zorgkas helpt je graag verder met al je vragen. Contacteer hen via www.bondmoyson.be/zorgkas of www.devoorzorg.be/zorgkas. • Of spring gewoon even binnen in een kantoor in je buurt.
130 euro? Je kan de mensen uit je omgeving vergoeden voor hun hulp. o Een vrijwilliger die je ergens naartoe brengt. o Een buur die boodschappen voor je doet. o Een vriend die je helpt met je administratie. o Een zoon of dochter die voor jou wast en strijkt.
Je kan je dagopvang of verblijfskosten in een rusthuis betalen.
Goed om te weten!
Woon je (binnenkort) in een erkend woonzorgcentrum? Ook dan kan je een tegemoetkoming uit de Vlaamse Zorgverzekering krijgen. De sociale dienst van het woonzorgcentrum kan je in dat geval helpen met de aanvraag.
34 • S-magazine / oktober 2016
sociale info
Heb jij recht op een tegemoetkoming uit de Vlaamse Zorgverzekering? Om recht te hebben op een tegemoetkoming uit de Vlaamse Zorgverzekering, moet je kunnen aantonen dat je langdurig zwaar zorgbehoevend bent. Dit kan op verschillende manieren.
• Je beschikt over één van volgende attesten: • forfait B of C van de thuisverpleging • 15 punten of meer op de medisch-sociale schaal voor recht op de integratietegemoetkoming, hulp aan bejaarden en hulp van derden • verhoogde kinderbijslag op basis van minstens 66% handicap én 7 punten of meer, voor attesten afgeleverd voor 1 mei 2003 • verhoogde kinderbijslag op basis van 18 punten of meer, voor attesten geleverd na 1 mei 2003 • forfait C op de evaluatieschaal voor aanvraag om tegemoetkoming in een verzorgingsinstelling • verblijfsattest van een rustoord of rust- en verzorgingstehuis • verblijfsattest van een psychiatrisch verzorgingstehuis • kine-E-attest* * alleen geldig als je al 3 jaar een positieve beslissing hebt gekregen op basis van een indicatiestelling met de BEL-schaal.
• Geen attest? Onze diensten komen aan huis!
!
Eén van onze medewerkers komt bij jou aan huis, om jouw situatie goed te kunnen inschatten. Je kan hiervoor terecht bij onze Dienst Maatschappelijk Werk (DMW) of onze diensten voor gezinszorg. Vraag ernaar in het ziekenfondskantoor of vind de contactgegevens op de website: www.bondmoyson.be/dmw of www.devoorzorg.be/dmw www.bondmoyson.be/thuiszorg of www.devoorzorg.be/thuiszorg
Belangrijk: zorg ervoor dat je bent aangesloten bij de zorgkas van je ziekenfonds en dat je jaarlijkse bijdrage betaald is. Enkel dan kan je een beroep doen op de Vlaamse Zorgverzekering! Nog vragen over de Vlaamse Zorgverzekering? Wij helpen je graag met al je vragen rond de Vlaamse Zorgverzekering. Je kan terecht bij de zorgkas van ons ziekenfonds. Contacteer hen online via www.bondmoyson.be/zorgkas of www.devoorzorg.be/zorgkas. Je kan ook langsgaan in een kantoor in je buurt. Een medewerker staat steeds voor je klaar.
De Vlaamse Sociale Bescherming De Vlaamse Zorgverzekering maakt deel uit van de Vlaamse Sociale Bescherming. Dit is een pakket van tegemoetkomingen voor mensen die door ziekte, ouderdom of handicap een lange tijd zwaar zorgbehoevend zijn. Om dit mogelijk te maken betaalt elke inwoner van Vlaanderen jaarlijks een bijdrage van 50 euro (25 euro voor mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming op 1 januari van het voorgaande jaar). In het jaar dat je 26 wordt, word je automatisch uitgenodigd om je aan te sluiten bij de zorgkas van je ziekenfonds. De zorgkas zorgt dat je op tijd je tegemoetkoming krijgt (als je er recht op hebt). Je kan bij hen terecht voor al jouw vragen over de verschillende tegemoetkomingen binnen de Vlaamse Sociale Bescherming, jouw bijdrage of jouw lidmaatschap. Alle informatie over de Vlaamse Sociale Bescherming en alle tegemoetkomingen lees je op www.bondmoyson.be/zorgkas of www.devoorzorg.be/zorgkas. Daar kan je ook de brochure ‘Vlaamse Sociale Bescherming’ rustig nalezen.
oktober 2016 / S-magazine •
35
sociale info
Vrijwilligerswerk tijdens je arbeidsongeschiktheid? Ja, dat kan!
Als vrijwilliger bouw je een fijn sociaal netwerk uit, leg je nieuwe contacten, leer je nieuwe vaardigheden … Vrijwilligerswerk is een zinvolle tijdsbesteding die structuur geeft aan je leven. En als je arbeidsongeschikt bent, dan kan vrijwilligerswerk een opstapje zijn naar genezing of re-integratie op de arbeidsmarkt. Opgelet, je moet wel met enkele dingen rekening houden.
Voorwaarden Wil je als vrijwilliger aan de slag tijdens je arbeidsongeschiktheid? Dan moet je aan deze voorwaarden voldoen: • Je gezondheid laat je toe om het vrijwilligerswerk te doen. • Je blijft vanuit medisch standpunt arbeidsongeschikt. • De adviserend geneesheer van ons ziekenfonds moet bevestigen dat je het vrijwilligerswerk met je
gezondheidstoestand kan combineren. Neem altijd contact op met de adviserend geneesheer vóór je als vrijwilliger (her)begint te werken.
Spreek erover met de adviserend geneesheer Maak een afspraak bij de adviserend geneesheer van ons ziekenfonds vóór je (opnieuw) aan de slag gaat als vrijwilliger. De adviserend geneesheer moet beslissen of het vrijwilligerswerk dat je wil doen te combineren is met je algemene gezondheidstoestand. Hij kan jou deze documenten en informatie vragen: • een recent medisch verslag van de dokter die jou behandelt • welke activiteit je als vrijwilliger wil uitoefenen • hoeveel uur per week en op welke dagen je vrijwilligerswerk wil doen
Meer info? • Wat is vrijwilligerswerk en wat is het niet? Hoeveel mag je als vrijwilliger maximaal verdienen? De antwoorden vind je op www.bondmoyson.be/tijdensjeziekte of www.devoorzorg.be/tijdensjeziekte. • Op zoek naar vrijwilligerswerk dat bij je past? Bekijk onze vacatures op www.bondmoyson.be/vrijwilligers of www.devoorzorg.be/vrijwilligers. • Op de hoogte blijven van het nieuws over vrijwilligerswerk? Neem een kijkje op onze Facebookpagina www.facebook.com/vrijwilligersinactie.
Monique (51 jaar), oppasvrijwilliger “Door een ongeval liep ik een ernstig rugletsel op. De maanden erna kon ik niet meer gaan werken. Maar stilzitten was niets voor mij! Ik miste het menselijke contact en wou mij graag zinvol bezighouden. Ik ben langsgegaan bij de adviserend geneesheer om samen de mogelijkheden te bekijken. Niet veel later ben ik gestart als oppasvrijwilliger. Dankzij mijn vrijwilligerswerk voel ik mij opnieuw nuttig. Het doet me plezier om zoveel dankbaarheid in ruil te krijgen.”
36 • S-magazine / oktober 2016
• de naam en het adres van de organisatie waarvoor je als vrijwilliger wil werken. Tip: vul vooraf de informatienota vrijwilligerswerk in. Zo heeft de adviserend geneesheer alle nodige informatie over jouw vrijwilligerswerk. Download de informatienota op www.bondmoyson.be/tijdensjeziekte of www.devoorzorg.be/tijdensjeziekte, of vraag een exemplaar in een ziekenfondskantoor in je buurt.
Kriebelt het om zelf aan de slag te gaan? Ons ziekenfonds biedt heel wat vrijwilligerswerk aan. Heb je zin om activiteiten te organiseren, personen met een handicap te begeleiden, kindjes te wegen en meten in een consultatiebureau, voordrachten te geven over gezondheidsthema’s, uitstappen te begeleiden …? Voor deze en een heleboel andere vrijwilligerstaken kan je bij ons terecht. Wij zoeken samen met jou een taak die aansluit bij je interesses en talenten.
Contacteer ons • West-Vlaanderen: 056 230 230 (optie 1) of www.bondmoyson.be/vrijwilligers • Oost-Vlaanderen: 09 333 55 00 of www.bondmoyson.be/vrijwilligers • Antwerpen: 03 285 43 30 of www.devoorzorg.be/vrijwilligers • Limburg: 011 24 99 11 of www.devoorzorg.be/vrijwilligers • Vlaams-Brabant: 078 15 60 30 of www.thuisopvangbrabant.be
viva-svv
e! st op Doe de treenzienenpraten.b www.ho Een bonkend hart, een hoofd dat ontploft: iedereen is weleens jaloers. En dat is oké. Een beetje jaloezie is zelfs normaal in een relatie. Het is een teken dat je de ander niet kwijt wil. Maar er zijn grenzen. Dus tem dat groene monster in jou.
HOE DOE JE DAT?
WAT MET EEN JALOERSE VRIEND(IN)?
• Aanvaard dat je soms jaloers bent.
• Voel je niet schuldig.
• Maak goede afspraken over wat kan en niet kan in je relatie.
• Beantwoord niet eindeloos elke ondervraging.
• Ga na of je niet overdrijft.
• Probeer jaloezie niet angstvallig te voorkomen.
• Werk aan je zelfvertrouwen.
• Geef niet toe aan emotionele chantage.
• Stop je controlerend gedrag. • Praat erover.
Bekijk het campagnefilmpje ‘Jaloerse Jonas en zijn Lady’ op WWW.HORENZIENENPRATEN.BE
In oktober 2016 lanceert VIVA-SVV, in samenwerking met de progressieve vrouwenbeweging zij-kant en de beweging tegen geweld vzw Zijn, een campagne rond jaloezie. Voor de campagne ontwikkelden ze een jaloezietest en maakten ze het filmpje ‘Jaloerse Jonas en zijn Lady’. Surf naar www.horenzienenpraten.be, doe de test en ontdek hoe jaloers jij bent. Bekijk zeker ook het campagnefilmpje. Op de website vind je ook meer tips, hulpadressen en uitleg over de campagne.
Sofie de neVe oktober 2016 / S-magazine •
37
cultuur
RIK WOUTERS IN DRIEVOUD Rik Wouters is precies 100 jaar overleden en dat wordt in het najaar gevierd met drie tentoonstellingen. Mechelen focust op zijn iconische beeldhouwwerk ‘Het Zotte Geweld’, het Modemuseum in Antwerpen presenteert de intieme wereld van Rik Wouters, Amersfoort belicht de relatie van de kunstenaar met Nederland.
Het Zotte Geweld, Rik Wouters. Belfius Collection. © Foto Dries Van den Brande
Rik Wouters & Het Huiselijk Utopia, tot 26 februari 2017 in het Modemuseum Antwerpen. © Foto Ronald Stoops
Rik Wouters, geboren in 1888 in Mechelen, was amper 33 toen hij in Amsterdam stierf aan de gevolgen van kaakbeenkanker. Hoewel hij jong stierf, heeft hij een gigantisch oeuvre nagelaten van schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijke post-impressionistische en modernistische kunstenaars van de Lage Landen.
Balanceren op één voet De tentoonstelling in Mechelen onderzoekt hoe Rik Wouters en andere kunstenaars trachten de beweging te vatten in een kunstwerk. Het iconische beeldhouwwerk Het Zotte Geweld balanceert letterlijk op één voet. Het is een momentopname van een naakte vrouw die een onstuimige dans uitvoert. Rik Wouters concipieerde het beeld na het bijwonen van een voorstelling van Isadora Duncan, die een revolutie in de dans teweegbracht. Andere kunstenaars als Auguste Rodin en Edgar Degas worstelden met dezelfde scène. Het Hof van Busleyden toont topwerken zowel uit de klassieke als de moderne kunst en tast de grens af tussen het Zotte Geweld en de Dwaze Maagd, het is maar hoe je het bekijkt.
Terug naar Utopia Het Modemuseum in Antwerpen bekijkt Rik Wouters vanuit een heel andere hoek. In deze tentoonstelling wordt ingezoomd op de huiselijke intimiteit en natuurlijke levenswijze die Rik Wouters in vele van zijn werken weergeeft. Uitgangspunt van de tentoonstelling is het cultboek Walden (1854) van de Amerikaanse sociaal filosoof Henry David Thoreau dat het ideeëngoed van de ‘utopisten’ zou voeden die een natuurlijke levenswijze voorstelden als alternatief voor de jachtige consumptiemaatschappij. Thoreau trok zich twee jaar terug in een bos
en beschreef zijn ervaringen. "Ons leven wordt verspild aan details. Vereenvoudig, vereenvoudig", is een van zijn quotes. Je hebt het al begrepen: deze expositie sluit naadloos aan bij onze hedendaagse tijd. Bekende modeontwerpers als Walter Van Beirendonck, Ann Demeulemeester, Dries Van Noten en Véronique Branquinho reflecteren over dit thema met het werk van Rik Wouters in het achterhoofd.
Vluchteling in Nederland In het Flehite Museum in Amersfoort ligt de focus op de laatste twee levensjaren die Rik Wouters noodgedwongen in Nederland doorbracht. Na de Slag om Antwerpen van 1914 werd de kunstenaar geïnterneerd in Amersfoort en in kamp Zeist. Omwille van zijn gezondheidstoestand mocht hij het kamp voor Belgische militairen verlaten, waarna hij zich in Amsterdam vestigde. Hoewel hij leed aan kanker vervaardigde Rik Wouters in Nederland nog vele kunstwerken. In het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum in Amsterdam zou hij trouwens zijn eerste museale tentoonstellingen krijgen. De ontmoeting tussen Belgische en Nederlandse artiesten lag trouwens mee aan de basis van de explosie van de kunsten na Wereldoorlog I, een periode die Rik Wouters niet meer zou meemaken. Na een derde operatie stierf hij op 11 juli 1916 in het Prinsengrachtziekenhuis in Amsterdam. Henri lenS
• Zot Geweld/Dwaze Maagd, tot 11 december in het Museum Hof van Busleyden in Mechelen. Open van 10u tot 17u (donderdag tot 22u), woensdag gesloten. Info: www.musemechelen.be. • Rik Wouters & Het Huiselijk Utopia, tot 26 februari 2017 in het Modemuseum Antwerpen. Open van 10u tot 18u (eerste donderdag van de maand tot 21u), maandag gesloten. Info: www.momu.be. • Rik Wouters en Nederland, van 7 oktober 2016 tot 8 januari 2017 in het Museum Flehite te Amersfoort. Open van 10u tot 17u, maandag gesloten. Info: www.museumflehite.nl.
38 • S-magazine / oktober 2016
ONZE NIEUWSTE AANBIEDINGEN 2017 STAAN NU OP ONZE WEBSITE:
G R O E P S R E I Z E N
www.azura-travel.com
OOSTENRIJK - TIROL – ALPIJNS SKIËN EN WANDELEN Afreis 6 januari 2017 – 10 dagen/7 nachten Het pittoreske dorpje Stumm in het Zillertal maakt deel uit van het sneeuwzekere skigebied Hochzillertal-Hochfugen (200 kilometer pistes tot hoogte 2.500 meter). Dit skigebied beschikt over de modernste liftinstallaties en pistes met een verschillende moeilijkheidsgraad. Ideaal voor zowel de beginnende als de geoefende skiër. Hotel Tipotsch*** gezellig en centraal gelegen familiehotel. Ontbijtbuffet en ’s avonds 3-gangenmenu met saladebuffet, dagelijks après-ski met een gratis natje en droogje. De kamers zijn ruim en comfortabel: badkamer met douche/wc, satelliettelevisie en balkon. Skiverhuur en winkels vlakbij het hotel. Skiliften liggen op wandelafstand en gratis skibus voor de deur. Skilessen voor beginners inbegrepen! Opstapplaatsen: Aalst, Aarschot, Berchem, Loppem, Brussel, Kraainem, Gentbrugge, Kuringen, Kortrijk, Heverlee, Lier, Lummen, Mechelen, Oostende, Sint-Niklaas. Inbegrepen in de prijs: autocarreis met Snowbus heen en terug • fooien chauffeur • 7 overnachtingen in halfpension (inclusief 1 Tiroler menu bij kaarslicht) • Nederlandstalige wandelgids en skibegeleider • btw • S-Sportverzekering. 2-persoonskamer 715 euro
Eenpersoonskamer 785 euro
RONDREIS SRI LANKA zaterdag 4 februari tot zaterdag 18 februari 2017 – 15 dagen (gegarandeerde afreis)
2-persoonskamer 3.150 euro
Toeslag 1-persoonskamer 880 euro
SPANJE, ALMUNECAR, COSTA TROPICAL
Tussen Granada en Malaga, afgeschermd van de wind door de Sierra Nevada. Dankzij het microklimaat gemiddelde dagtemperatuur rond de 20°C! Hotel Bahía Tropical**** elegant en ideaal voor uitstappen (Alhambra, Alpujarras, Ronda) aan het strand, slechts 3,5 km van het centrum. Wellnessruimte en buitenzwembaden met zonneterrassen. Ruime kamers met airco, balkon of terras. Bar, tuin, terras, voorzieningen voor gasten met een lichamelijke beperking, lift, kluisje, verwarming, airconditioning, restaurant, snackbar, sauna, solarium, massage, biljart, bubbelbad, WiFi (gratis). All-in: ontbijt, middag- en avondmaal in buffetvorm met internationale en regionale gerechten, open bar met lokale dranken. Gratis toegang tot de Spa (1 x persoon/verblijf). Inbegrepen in de prijs: lijnvlucht Brussel/Malaga/Brussel • 7 overnachtingen All-in • welkomstcocktail • Nederlandstalige begeleiding vanaf Zaventem • btw • luchthaventaksen • bagage en annuleringsverzekering. Niet inbegrepen in de prijs: maaltijden tijdens de vluchten. 2-persoonskamer 895 euro
Naam en voornaam: ................................................................................................................. .................................................................................................................
Tel./gsm: ......................................................................................... E-mail: .............................................................................................. Bon opsturen naar Azura Groepsreizen, Heihoekstraat 114, 9100 Sint-Niklaas of je deelname per E-mail bevestigen: azura@skynet.be . Voor bijkomende info bezoek onze website: www.azura-travel.com of bel 03 755 47 42.
OVERWINTERING, ANTALYA, TURKIJE
All-in
5 januari 2017 (29 dagen, 28 nachten) Medisch begeleide overwinteringsreis in Antalya aan de Turkse Riviera, een combinatie van rijke cultuur en geschiedenis, shopping en talrijke excursiemogelijkheden. Hotel Ramada Plaza Antalya***** vlakbij het oude stadscentrum van Antalya, goed om te genieten van de gezellige straatjes en ook in de winter vaak zonovergoten terrasje. Per persoon in tweepersoonskamer all in: 1 398 Euro
All-in
13 maart 2017 (8 dagen/7 nachten)
Prijs per persoon (minimum 20 deelnemers) 13 maart 2017
ANTWOORDBON Ja, ik wens me in te schrijven met . . . . personen
Adres: ................................................................................................
De hoogtepunten kort samengevat: de prachtige natuur in een paradijselijk decor, de schitterende boeddhistische monumenten (Unsesco sites), de plantages van de beroemde Ceylon thee, de charmante en vriendelijke bevolking, het nationale park van Yala met olifanten, apen, vele vogelsoorten, de schitterende stranden en het perfecte klimaat. Dag 1: vlucht Zaventem – Colombo, dag 2 en 3: Colombo verkenning van de stad en doorreis naar Habarana, dag 4: Habarana – Anuradhapura – Habarana, dag 5: Habarana – Sigiriya – Habarana, dag 6: Habarana – Polonnaruwa – Habarana, dag 7: Habarana – Dambulla – Matala – Kandy, dag 8: uitgebreid bezoek aan Kandy en de tempel van de Tand, dag 9: Kandy – Nuwara Eliya centrum van de theeproductie, dag 10: Nuwara Elya – Ella – Buduruwagala – Yala, doorheen uniek landschap van centraal hoogland, dag 11: Yala, waar we een jeepsafari maken in het Yala National Park, dag 12: Yale – Galle – Hikkaduwa, langs de prachtige kustweg, dag 13: Hikkaduwa, een rustdag in een mooi resort, dag 14: vlucht Colombo – Brussel, dag 15: aankomst in Zaventem. Gedetailleerd programma op verzoek. Inbegrepen: de internationale vluchten van Brussel naar Colombo en terug • de luchthaventaksen • Nederlandstalige begeleiding van Brussel tot Brussel • de lokale gids voor de ganse rondreis • lokaal transport in comfortabele autocar met airconditioning • toegangsgelden voor de beschreven bezoeken en bezienswaardigheden • alle overnachtingen in zeer goede 4 sterrenhotels of gelijkwaardig • vol pension vanaf middagmaal op dag 02 tot en met ontbijt op dag 14 • BTW . Niet inbegrepen: visum • persoonlijke uitgaven • verzekeringen • dranken bij de maaltijden. Documenten: internationaal paspoort minstens nog 6 maanden geldig na aankomst • visum • geen inentingen vereist Prijs per persoon ( min. 15 pers. ) 4 februari 2017
In Hotel Serwir, Koningin Astridlaan 57, 9100 Sint-Niklaas. Van 10 tot 17 uur bent U van harte welkom om onze reisleiders en medereizigers te ontmoeten, en in première kennis te maken met de Azura-Groepsreizen brochure 2017. GRATIS TOEGANG, VOORAF INSCHRIJVEN VERPLICHT
✁
Prijs per persoon (minimum 35 deelnemers) 6 januari 2017
REISMARKT AZURA GROEPSREIZEN ZONDAG 18 DECEMBER 2016
1-persoonskamer 1 060 euro
Info en inschrijvingen: www.azura-travel.com of groepsreizen@azura-travel.com of 03 755 47 42 Azura Groepsreizen een organisatie van Global Contacts nv • Heihoekstraat 114, 9100 Sint-Niklaas • Ondernemingsnummer BE 0448 402 294 • Global Contacts lic. A5239 is verzekerd tegen financieel onvermogen bij de V.S.R., de Vlaamse Solidariteit Reisgelden, een afdeling van de VVR/VVRO.
SPANJE, BENIDORM, DE ZON IN UW WINTER
All-in
12 januari 2017 – 10 dagen/9 nachten Hotel RH Princesa**** blinkt uit in service, geen moeite wordt gespaard! Vele gasten komen hier dan ook graag terug. Kwaliteit staat voorop in dit hotel en dat geldt zeker ook voor de lekkere, gevarieerde buffetten. Maar ook het entertainment krijgt lof, er wordt van alles georganiseerd: zangers, dansers, spelletjes, shows... Het zwembad is niet het grootste van Benidorm, maar het verwarmde binnenzwembad én het goedgevulde animatieprogramma maken heel veel goed. De kamers van het hotel werden tijdens de winter van 2015/2016 vernieuwd. Prijs geldig bij reservering voor 30.10.2016 per persoon in tweepersoonskamer: 750 Euro, toeslag eenpersoonskamer: 135 Euro
Playback & freepodium voor en door personen met een beperking
19 oktober 2016 10u30 - 15u (deuren open om 9u30)
Limburghal Genk | Jaarbeurslaan 6 | 3600 Genk Presentatie: Niels Destadsbader
Afsluiter 2 Fabiola
10u30 Sam Gooris
Inkom: â&#x201A;Ź 5 | Tickets reserveren voor 14/10: 011 27 85 00 of vfglimburg@devoorzorg.be (snel inschrijven, de plaatsen zijn beperkt)
Uitreiking VIP award | Gratis parking | Ringleiding Grote schermen | Tolk Vlaamse gebarentaal
S-magazine - Maandblad van de Socialistische Mutualiteiten nr. 426 - oktober 2016 - Verantwoordelijke uitgever: P. Callewaert Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel
11 de editie