Μαρτιος - Μαιος 2012 Τευχοσ 11 - Ετος 3
τριΜηνη ΠΕριοΔικη ςυγκοΜιΔη γραΜΜατων και τΕχνων
04 Εικαςτικα 06 ΔοκιΜιο 08 αφιΕρωΜα 11 Ζιzανιο 12 ΠΕριηγηςΕις 15 Μονοςτυλο 16 κινηΜατογραφος 20 Μουςικη 22 ΔιηγηΜα 24 Ποιηςη 30 ΜΕταφραςη 31 νΕΕς ΕκΔοςΕις
οΜΑΔΑ εΚΔοσΗσ Δημήτρης Δικαίος Μαρία ροδοπούλου Μπατίστας Μαλαματένιος Ματθαίος Ματθαιάδης υπεύθυνη ύλης Μαρία ροδοπούλου σύνταξη - σελιδοποίηση Δημήτρης Δικαίος Γραφιστική επιμέλεια Άννα ςτράνη
με ιστού ευχαρ γράφο της ΕΑ” ιτσο το σκ ίδας “ΤΑ Ν , ο ρ λ ε υ μ ο η π εφ αντζό Δημ.Χ ν ανταπό για τη ου να μας τ ο, κρισή ίσει σκίτσ χωρ υλλο του α ρ α π εξώφ υς. για το ντος τεύχο ο χ έ τρ
εξώφυλλο τεύχους σκίτσο του Δημ.χαντζόπουλου Γλωσσική επιμέλεια - Διόρθωση Μπατίστας Μαλαματένιος Φωτογραφία Μ. λεσσές - Δ. Μακαρώνας σκιτσογραφία γιώργος ασημακόπουλος ιστοσελίδα περιοδικού sodeia.net ηλεκτρονικό ταχυδρομείο sodeia@ymail.com τηλέφωνο επικοινωνίας 694 717 600 5 Κατηγορία εντύπου συγκομιδή και προώθηση λογοτεχνικών κειμένων Έδρα παραγωγής ςπέτσες Ταχυδρομική διεύθυνση περιοδικό σοδειά Δημ. Δικαίος - Έλλη τζιάμου ςπέτσες τ.κ.180 50 εκτύπωση - Βιβλιοδεσία γραφικές τέχνες ASO ι. & Ε. ςαββογλίδου ο.Ε. χίου 49, αθήνα. τ.κ.104 39
τεύχος 11 συντακτική ομάδα
κατά σειρά θεμάτων
Μάγδα Καφετζοπούλου, Απόσ τολος Θηβαίος, Μαρία Ροδοπούλου, Ζιzάνιο, Ματθαίος Ματθαιάδης, Δημήτρης Δικαίος, Γιώργος Ρούσσος, Like Emily, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Στάθης Βλαχάκος, Νίκος Σφαμένος, Νίκος Σουβατζής, Ευγενία Βογιατζή, Νίκος Παϊζάνης, Γιώργος Τζαβλάκης, Νίκος Τσαλής, Κωνσταντίνος Σιάκας, Έφη Ντασκαγιάννη, Μάρκος Ερέτης, Babak Sadegh Khanjani.
Επιτρέπεται η αναπαραγωγή ολόκληρου ή μέρος κειμένου, μόνο όταν αναφέρεται η πηγή του. τα ενυπόγραφα κείμενα εκφράζουν την άποψη των αρθρογράφων τους και όχι, του περιοδικού στο σύνολό του. καλή ανάγνωση το επόμενο τεύχος από τις 15/6 στα βιβλιοπωλεία
Μάρτιος - Μάιος 2012
περιεχόμενα 04 εικαστικά Brushstroke 1965
06
06 δοκίμιο το δίλημμα του ορέστη 08 αφιέρωμα κυκλαδικός Πολιτισμός 11 zιzάνιο έξι τραγικές εικόνες 12 περιηγήσεις ςτροφή - μικρό οδοιπορικό
το Δίλημμα του Ορέστη δοκίμιο - κριτική
08
15 στο μονόστυλο γράμμα σ’ένα φίλο 16 κινηματογράφος Θόδωρος αγγελόπουλος 20 μουσική 3 νέες κυκλοφορίες 22 διήγημα Μετρώντας χαραυγές
Κυκλαδικός Πολιτισμός αφιέρωμα
16
24 ποιητικός Λόγος δώδεκα ποιήματα 30 μεταφράσεις ρέζα ςιρμάζ 31 βιβλίο εκδοτικές απόπειρες
“Αναπαράσταση” 1970 κινηματογράφος
Brushstroke
εικαστικά
Roy Lichtenstein
στοιχεία από την διαφήμιση και επηρεασμένος από την τεχνοτροπία του τυπογραφείου για την εκτύπωση των εφημερίδων, χρησιμοποιεί την κουκίδα Ben- Day για να δώσει στα έργα του το ύφος της εκτύπωσης. οι κουκίδες Ben- Day είναι πολλές μικρές κουκίδες καθαρού χρώματος που η μια δίπλα στην άλλη κάνουν το μάτι να βλέπει ένα ενιαίο χρώμα, γι αυτό χρησιμοποιούνται στην εκτύπωση. ο Lichtenstein μεγεθύνει σκηνές από κοινότοπα καθημερινά θέματα, από διαφημίσεις και από παλιομοδίτικα κόμικς και φτιάχνοντας με το χέρι τις κουκίδες και τις γραμμές σε ακρυλικό χρώμα ή λάδι τα μεταφέρει με απόλυτη πιστότητα. Όπως και στα άλλα έργα του, έτσι και το Brushstroke διακρίνεται από τα επίπεδα χρώματα και τις σκληρές, ακριβείς γραμμές. η πινελιά στο συγκεκριμένο έργο (έχει κάνει μια σειρά έργων με πινελιές, ακόμα και γλυπτό) είναι κίτρινου χρώματος, όμως γύρω περιγράφεται με έντονο μαύρο περίγραμμα. Έτσι θυμίζει ξανθά μαλλιά από ηρωίδα παλιομοδίτικου κόμικς. κάτι τόσο ελεύθερο όσο μια πινελιά χρώματος περιορίζεται με την μαύρη γραμμή περιγράμματος. Μια κίνηση μετατρέπεται σε κάτι στατικότερο, μετατρέπεται σε κύριο θέμα ενός έργου τέχνης. ο Lichtenstein επιλέγει την πινελιά ως θέμα για να αναφερθεί σε πολλά. αρχικά στην ίδια την φύση της ζωγραφικής, που θεμελιώδες στοιχείο της είναι η χρωματική πινελιά. κατά δεύτερον, ο Lichtenstein παραπέμπει
Όταν αντικρίζει κανείς το Brushstroke του δημιουργούνται πολλές απορίες. τι απεικονίζει, τι σημαίνει το έργο και κυρίως πως το κατασκεύασε ο Lichtenstein. ο τίτλος του έργου είναι κατατοπιστικός. ονομάζεται Πινελιά, οπότε αυτό που απεικονίζεται είναι μια χρωματιστή πινελιά πάνω σε ουδέτερο φόντο. τι όμως σημαίνει αυτό και γιατί ο Lichtenstein μετατρέπει μια πινελιά ως κύριο θέμα ενός ζωγραφικού πίνακα. λίγα ιστορικά στοιχεία είναι απαραίτητα στο σημείο αυτό. ο Roy Lichtenstein είναι ένα αμερικανός ζωγράφος του κινήματος της Pop Art, που αντλεί τα θέματα του από την διαφήμιση και τα κόμικς. Όλα ξεκίνησαν όταν ένας από τους γιούς του, του έδειξε ένα κόμικς με τον Μίκυ Μάους λέγοντας του «Βάζω στοίχημα ότι δεν μπορείς να ζωγραφίσεις τόσο καλά όσο αυτό. Ε, Μπαμπά;» Έτσι το 1961 ο Lichtenstein φτιάχνει το έργο ”Look Mickey” που απεικονίζει σκηνή από το συγκεκριμένο κόμικς. ςτην πορεία δανείζεται 4
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
εικαστικά
Brushstroke (1965)
στο αμερικανικό κίνημα του αφηρημένου Εξπρεσιονισμού, που είχε ως βασικό εκφραστικό στοιχείο τις έντονες πινελιές χρώματος. ςαρκάζει με αυτόν τον τρόπο την κίνηση, την εκφραστικότητα και την ένταση της πινελιάς αναπαράγοντας την με τον τρόπο της απόλυτης τυποποίησης. Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια εποχή που το βιομηχανικό προϊόν έχει μπει στην καθημερινότητα όλων και απειλεί την μέχρι τότε κυριαρχία του χειροποίητου. το έργο τέχνης είναι πάντα μοναδικό, αυθεντικό και χειροποίητο, αντίθετα με το βιομηχανοποιημένο προϊόν που διακρίνεται από τα πολλαπλά αντίτυπα, την ταχύτητα και την αυτοματοποίηση. η Pop Art σχολιά-
ζει αυτή την αλλαγή στην κοινωνία. ο ίδιος ο Lichtenstein λέει για την Pop Art ότι δεν είναι «Αμερικανική» ζωγραφική αλλά ουσιαστικά βιομηχανική ζωγραφική. Όταν δούμε το Brushstroke μέσα από αυτό το πρίσμα, παύει να φαντάζει γρίφος. η πινελιά γίνεται κίνηση και ταυτόχρονα σταθερό τύπωμα. γίνεται το μέσο αλλά και ταυτόχρονα το θέμα. Μετατρέπεται σε χρώμα αλλά και σε εντύπωση χρώματος. Όλα αυτά μέσα από την ευφυή και αποφασιστική πινελιά του Lichtenstein. την πινελιά που τόσο αποφασιστικά πρέπει να βάλουμε όλοι μας! της Μάγδας Καφετζοπούλου 5
ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΟΡΕΣΤΗ Νικηφόρος Βρεττάκος «Ο διακεκριμένος πλανήτης»
δοκίμιο - κριτική
Ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος.
βλέμμα του στο «υψηλό», στο κενό εκείνο που λέγεται ουρανός και χωρα όλα τα μάτια της γης. Μα εδώ, ρεαλιστικός κριτής, κινούμενος στα «τραγικά σύμπαντα», ερμηνεύει την τρομερή πτώση του ορέστη, με όρους κυριολεκτικά ανθρώπινους, τόσο ώστε να μπορούν να χαρακτηρισθούν πρακτικοί, αδιαμφισβήτητοι λοιπόν, στέρεοι στη σημασία και την επίδρασή τους. το «υπέρ μόρον», εκείνο το οποίο διαφεύγει των κανόνων συνιστά την τερατώδη αδυναμία του ήρωα ορέστη. Μα εδώ, το καβαφικό «ναι» ή το «όχι» δεν υφίσταται. ςτην περίπτωση του αργείου παιδιού εκείνο που δεν ξεπεράστηκε ποτέ είναι το ανθρώπινο στοιχείο. ο Βρεττάκος αναγνωρίζει στον άνθρωπο την αδυναμία να υπερβεί τον εαυτό του. η έννοια του χρέους είναι εκείνο που δεν τηρήθηκε, εκείνο που δεν κατόρθωσε ο ήρωας να ξεπεράσει και έτσι δόθηκε και τέλειωσε όπως αρμόζει σε μια ύπαρξη. ο ποιητής δεν προβάλλει κανένα αίτημα πολιτικό. Μόνο επιβεβαιώνει εκείνο το φοβερό μυστικό που έχει λεχθεί και πάντα δεν μπορούμε παρά να αποφύγουμε να φανταστούμε πως πραγματώνεται. η δυστυχία, εκείνο που επιβάλεται δεν υπάρχει και δεν προκύπτει παρά από τον ίδιο το θύμα, τον ίδιο το θύτη.
υπάρχουν φορές που στα ποιήματα κρύβεται επιμελώς η διαφορετική, η λεγόμενη «άλλη» προσέγγιση. Μιλώ για εκείνη που συνοδεύεται από το αίσθημα της διεξόδου, από το αίσθημα εκείνο της λύτρωσης που συνεπάγεται η διατύπωση μιας ακριβούς αιτίας ή ενός συμπεράσματος εξαιρετική απλότητας και κατά συνέπειας, λάμψεως. το ποίημα «το δίλημμα του ορέστη» συνιστά μία από εκείνες τις στιγμές. ο νικηφόρος Βρεττάκος, πάντα με το 6
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
ο ορέστης, πάλεψε στο έργο του ρίτσου, μετάνιωσε σαν χριστός και σκέφθηκε πως θα ήταν τάχα αν τη μοίρα του διέψευδε. Μα το «ανθρώπινο» είναι αξεπέραστο, το «ανθρώπινο» είναι τόσο πιο υψηλό, είναι, λέει ο ίδιος ο ποιητής «το λαμπρό μαργαριτάρι του κόσμου» και είναι αποτυχία το μόνο της εμπειρίας παιδί. ο νικηφόρος Βρεττάκος αντιλαμβάνεται με την αφοπλιστική αποδοχή του το γεγονός του φόνου. καταννοεί τις εποχές, τις επιταγές που συνεπάγονται αυτές, δεν διστάζει να διατυπώσει εκείνη την αλήθεια που με βεβαιότητα μπορεί να ξεπεράσει την αίσθηση της αποτυχίας. η έλλειψη που δημιουργείται ανάμεσα στο σκοπό, την αιτία, το αποτέλεσμα είναι μια αναπόφευκτη πορεία. και ο ποιητής, όπως και τότε ο ορέστης γνωρίζει καλά και το παραθέτει στην κρίση μας, ως μια εναλλακτική αιτία ενός ιστορικού δισταγμού. και μόνο η αναζήτηση μιας δικαιολογίας αναδεικνύει τον παρηγορητικό λόγο του Βρεττάκου, τον καταπραϋντικό, εκείνον που τελικά θα
επικρατήσει γιατί η λύπη της ανθρώπινης αδυναμίας ή ανωμαλίας συνιστά το πιο βαρύ φορτίο για κάποιον που διδάχτηκε τη συνείδηση της τελειότητάς του. ο νικηφόρος Βρεττάκος ορθώνει έναν λόγο συμπονετικό και τούτο είναι κάτι παραπάνω από σπάνιο ανάμεσα στους ανθρώπους. Πέρα από το λόγο ο Βρεττάκος με τούτο το ποίημα σκύβει και αγκαλιάζει τη σωρό του ορέστη, αντιλαμβάνεται το αδιέξοδό του και λυτρώνει την ιστορική του μνήμη, αναλαμβάνοντας να εκφέρει το ιστορικό συμπέρασμα. ο Βρεττάκος αντιλαμβάνεται και πονά για εκείνο το πάθος που ξέφυγε των πραγμάτων, μετανιώνει για εκείνο που δεν πραγματοποιήθηκε. αφήνει λίγα λουλούδια στον τάφο του ορέστη και απαλάσσει τον εαυτό του, εις τον αιώνα. Εκείνο που δεν αποφεύχθη είναι το ξεπέρασμα του ανθρώπου από τον άνθρωπο. Ευτυχώς.
δοκίμιο - κριτική
του Απόστολου Θηβαίου
Ορέστης και Ερινύες
7
Κυκλαδική Τέχνη
αφιέρωμα
Πολλοί από εμάς όταν ταξιδεύουμε στο εξωτερικό, σπεύδουμε να επισκεφτούμε τα μουσεία της ξένης χώρας τα οποία πολλές φορές φιλοξενούν – ή άλλες φορές έχουν ‘δανειστεί’ χωρίς καμιά συναίνεση από τον Ελληνικό λαό – εκθέματα της αρχαίας Ελληνικής αλλά και Βυζαντινής ιστορίας. Πόσοι όμως από εμάς γνωρίζουμε τα δικά μας μουσεία; Πόσοι Έλληνες και Ελληνίδες κάνουν τον κόπο να γνωρίσουν την ιστορία ενός τόπου και λαού που έχει αφήσει το ανεξίτηλο χνάρι του πάνω στην ιστορία της ανθρωπότητας; ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, να γνωρίζουμε την κληρονομιά μας που τόσο εύκολα πολλές φορές την οικειοποιούνται αλλότριοι. Πρώτος σταθμός το Μουσείο κυκλαδικής τέχνης. το Μουσείο Δημιουργήθηκε το 1986 για την στέγαση κυκλαδικής και αρχαίας γενικά Ελληνικής τέχνης των νικόλαου και Ελένης γουλανδρή. το Μουσείο στεγάζεται σε ειδικά σχεδιασμένο κτίριο στην οδό νεοφύτου Δούκα στο κέντρο της αθήνας, ενώ από το 1991 έχει επεκταθεί και σε νέα πτέρυγα, στο νεοκλασικό Μέγαρο ςταθάτου, στη συμβολή των οδών Βασιλίσσης ςοφίας και ηροδότου. τα 350 περίπου αντικείμενα κυκλαδικής τέχνης που εκτίθενται στον πρώτο όροφο του κεντρικού κτιρίου (είσοδος από νεοφύτου Δούκα) αποτελούν μία από τις σημαντικότερες κυκλαδικές συλλογές στον κόσμο. Εκτίθενται αντικείμενα σε πηλό, μέταλλο και μάρμαρο, κατασκευασμένα από τους κατοίκους των κυκλάδων κατά την 3η χιλιετία π.χ. 8
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
εκθέματα
αφιέρωμα
ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα μαρμάρινα ειδώλια, γυναικείες κυρίως μορφές που έχουν σκαλιστεί στο κυκλαδίτικο μάρμαρο με αφαιρετικό, υποβλητικό τρόπο. ςτην έκθεση του Μουσείου κυκλαδικής τέχνης περιλαμβάνονται αντιπροσωπευτικά παραδείγματα από όλες τις κατηγορίες κυκλαδικών ειδωλίων και των άλλων έργων του κυκλαδικού πολιτισμού. ςτη συλλογή της αρχαίας Ελληνικής τέχνης περιλαμβάνονται έργα ελληνικής τέχνης από την εποχή του χαλκού (2η χιλιετία π.χ.) μέχρι την Ύστερη ρωμαϊκή περίοδο (4ος αι. μ.χ.). αντιπροσωπεύονται οι κυριότερες κατηγορίες της ελληνικής τέχνης, όπως η κεραμική, ειδωλοπλαστική και γλυπτική όλων των περιόδων, ενώ περιλαμβάνονται και αντικείμενα διαφόρων περιόδων από χαλκό, γυαλί, πολύτιμα μέταλλα, καθώς και μια χαρακτηριστική συλλογή νομισμάτων από τις κυκλάδες. η συλλογή αρχαίας Ελληνικής τέχνης εκτίθεται στο 2ο όροφο του κεντρικού κτιρίου. ςτον 4ο όροφο φιλοξενείται μόνιμα η συλλογή καρόλου και ρίτας Πολίτη, δύο σημαντικών Ελλήνων συλλεκτών, οι οποίοι δώρισαν τη συλλογή τους στο Ίδρυμα ν.Π. γουλα9
λεις κοντά στα παράλια αλλά αργότερα – για περισσότερη πιστεύουμε ασφάλεια – και στις πλαγιές των λόφων. τα σπίτια τους ήταν μικρά με τοίχους από πέτρες και λάσπη και στέγες από ξύλινα δοκάρια, καλάμια και πηλό. από τον κυκλαδικό Πολιτισμό δεν σώθηκαν γραπτά κείμενα και για την ζωή τους μαθαίνουμε από τα αγγεία, τα ειδώλια, τα όπλα, τα εργαλεία και τα κοσμήματα που βρίσκουν οι αρχαιολόγοι στις ανασκαφές τους. το υλικό που διάλεγαν για τα περίφημα ειδώλια τους ήταν το λευκό μάρμαρο που υπήρχε άφθονο. επιμέλεια κειμένου Μαρία Ροδοπούλου με Πηγές από το Διαδίκτυο
αφιέρωμα
νδρή το 1989. ςτα εκθέματα του 4ου ορόφου περιλαμβάνονται μαρμάρινα γλυπτά, πήλινα ειδώλια, κοσμήματα, και μία εντυπωσιακή συλλογή από αρχαία μετάλλινα κράνη. οι κυκλάδες οφείλουν το όνομά τους στην γεωγραφική τους θέση. οι αρχαίοι Έλληνες τις φαντάζονταν σαν ένα κύκλο γύρω από το νησί της Δήλου όπου σύμφωνα με τον μύθο η κυνηγημένη λητώ γέννησε τον απόλλωνα και την Άρτεμη. Πριν 5000 χρόνια περίπου, την Πρώιμη Εποχή του χαλκού (3200-2000 Π.χ) γεννήθηκε ένας νέος πολιτισμός σε αυτά τα νησιά. οι κυκλαδίτες ήταν πολύ καλοί ναυτικοί και τα καράβια τους γρήγορα. Ήταν έμποροι αλλά και γεωργοί και κτηνοτρόφοι., ψαράδες και κυνηγοί. κατοικούσαν σε μικρές πό-
10
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
Αν τα pixels των φωτογραφικών μηχανών δεν ήταν περιορισμένα.. Άστεγος στο Μοναστηράκι ακούει από το τρανζιστοράκι του δημοσιογράφο να περιγράφει με ύφος γλαφυρό, τα βάσανα και τις ταλαιπωρίες του υπουργού οικονομικών μετά το eurogroup. Διαδηλωτής, κρατώντας την ελληνική σημαία πλησιάζει άνδρα των ΜΑΤ που φέρει και εκείνος την ελληνική σημαία πάνω στον εξοπλισμό του. Ο ένας σηκώνει το γκλοπ κι ο άλλος το κοντάρι της σημαίας.
Ξαπλωμένο σε δύο αντικριστές καρέκλες δημόσιου νοσοκομείου, κρατάει τη μάσκα που του δίνει οξυγόνο. Δίπλα ο πατέρας του, του χαϊδεύει το μέτωπο. Παραδίπλα ο υπουργός υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης συζητάει με τον υπουργό προστασίας του πολίτη για τη διαδοχή στο κίνημα. Νεαρός αδύνατος, σχεδόν αέρινος, γεμάτος ζωντάνια και δύναμη γράφει με σπρέι σε τοίχο: «ΞΥΠΝΑΤΕ, ΠΕΘΑΙΝΩ»!
2012, Βουλή των Ελλήνων ή αλλιώς ναός της δημοκρατίας. Εκατό περίπου χρόνια πριν, το ίδιο κτήριο λειτουργούσε ως ανάκτορο στερώντας κύρια δημοκρατικά δικαιώματα από τους Έλληνες πολίτες. Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη
zιzάνιο
Απολυμένη μητέρα, παρηγορεί τον άνεργο γιο της: «Παιδί μου δεν χρειάζεται να ξενιτευτείς, έχουμε τη σύνταξη του πατέρα σου, δε θα χαθούμε». Πιτσιρίκι στους ώμους του πατέρα του φωνάζει μιμούμενο τον όχλο: «Έξω οι κλέφτες». Έπειτα κρότοι και καπνός… 1
στροφή του Ματθαίου Ματθαιάδη να χτίζεις νύχτα ένα όνειρο για να στο κλέψει η Μέρα *Περιηγητής
περιηγήσεις
Πολλές φορές μας βρίσκει αυτό που δεν ψάχνουμε συνειδητά στην πιο απίθανη στιγμή της ζωής μας, εκεί γεννιόνται τα υπαρξιακά διλήμματα. νομίζοντας πως έχεις αμπαρώσει καλά και δεν διατρέχεις κανέναν κίνδυνο παρασύρεσαι στο παιχνίδι στρατηγικής μέχρι που ντύνεσαι τον ρόλο του διπλωμάτη. Ξέρεις όμως καλά πως θα σε διαρρήξει η δίψα. Βλέπεις, εσύ έχεις ήδη φτιάξει ένα προφίλ που πρέπει να προστατεύσεις , αλλά έχεις και την περιέργεια να δεις πόσο μπορείς να χωθείς βαθιά στην αναζήτηση. ανήμερα της γιορτής της μητέρας ξεκινάς το ταξίδι στην άλλη πλευρά με προβολή πέμπτου επιπέδου κοινοποιώντας ανήσυχη έκπληξη. Μετά έρχεται ο καταιγισμός των εντολών κι η επιταγή της ανακάλυψης. Μια νύχτα μόνος στα θεριά, παρέα με το δικό σου, να δεις πιο είναι πιο δυνατό, να ψάξεις για τον φύλακα και ύστερα να απαντήσεις σε αιώνων ερωτήματα. Πριν μέρες πάνω στα τσίπουρα είχε χαραχτεί η διαδρομή δίχως να το γνωρίζεις.
ςτα ορεινά της ναυπακτίας, καταμεσής στα Έλατα και τα πατήματα του αντάρτη, εκεί που η πρόσκληση είναι διαρκής κι ευδοκιμεί η αγνή φιλοξενία. - ςε δυο μέρες θα είμαι πάνω. - για μια νύχτα μόνο θέλω, να μου βρεις ένα ωραίο ξέφωτο. - Έλα και θα τα βρούμε όλα. γιατί κατέληξα να φύγω μεσημέρι δεν το γνώριζα μα το ένοιωσα σαν ιδρώτα καθώς καιγόμουν στην Εθνική κορίνθου Πατρών. κι όσο πάλευα με την σκέψη να αλλάξω παντελόνι στο βενζινάδικο στην ακράτα ανακατεύοντας τον αφρό του καφέ, τόσο αναρωτιόμουν γιατί δεν μου βγαίνει καμία από τις διαδρομές που έχω σχεδιάσει και όλο στην ευκολία της ασφάλτου λιώνω τα τακούνια. κοιτούσα την φορτωμένη μηχανή να μου χαμογελά ειρωνικά, σα να ήξερε την απάντηση και να μην την έλεγε, λες και οδηγούσε εκείνη τους δρόμους κι εγώ απλός χειριστής καρφωμένος στις ορέξεις της. Όχι, δεν θα σου κάνω την χάρη – της ψιθύρισα θα πάμε με το καράβι να φάμε και σουβλάκι. Έχουμε χρόνο μπροστά μας. 12
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
- Που είσαι; - Μόλις βγήκα αντίρριο - γιατί; - Άσε μην ψάχνεις - καλά, ανάβω φωτιά για τα λουκάνικα. ςε καμιά ώρα θα είσαι εδώ.
Άραγε έχει καμιά σημασία πως θα πάρεις την επόμενη στροφή; οι στροφές, λένε, και ο φόβος της κλίσης έχουν άμεση σχέση με το τμήμα του εγκεφάλου που χρησιμοποιείς. ωστόσο οι επιστημονικές αναλύσεις παραμερίζονται μπροστά στις ελάχιστες ευθείες που προκαλούν την εναλλαγή των σχέσεων του κιβωτίου και αυξάνουν την περιφερική όραση στον άγνωστο δρόμο.
περιηγήσεις
Τζουμέρκα (7χλμ. περίπου από το χωριό Θοδώριανα)
Εκείνη την ώρα ξερόβηξε ο κινητήρας ζητώντας τα ρέστα της υγρής ζωής κι εγώ θέλοντας να βάλω όσο πιο κοντά στο χωριό βενζίνη γύρισα τον διακόπτη δίνοντας ακόμη λίγη ανάσα. ανάσα που λαμβάνει κανείς καθώς αφήνει τις διαφορές που προκαλεί η ασφυκτική πόλη και δέχεται την εγκάρδια προσφορά του πηγαδίσιου νερού στο χάνι απομακρύνοντας τις ώρες του προορισμού. Είναι φορές που δεν θες να φτάσεις πουθενά κι ας έχεις υποσχεθεί πως θα είσαι εκεί σε καθορισμένο χρόνο,
τραβάς τα μάτια από την ευθεία κι ακολουθείς τα παλιά χτισμένα γεφύρια με την μυρωδιά του Πλάτανου να σου τρυπά την ψυχή προσπαθώντας να αντισταθείς στην ροή του ποταμού που όσο μικρός και να είναι τραγουδά τα μυστικά των νερένιων μύθων τρυπώντας το στέρνο και καίγοντας το μέτωπο.
13
Πάνω Κουστελιάτα Τζουμέρκων (ρέμα Αρχόντω)
περιηγήσεις
Έτσι ενώ εσύ θαρρείς πως έχεις χαθεί και φανερώνεται μπροστά σου το δίλημμα της διασταύρωσης, αποτολμάς για άλλη μια φορά την ανηφορική διάβαση , που στο τελείωμα της, σου χαρίζει την απόλαυση της κρυστάλλινης πηγής, λίγα χιλιόμετρα πριν τον προορισμό σου. τρία θεόρατα Πλατάνια προσφέρουν την ηρεμία τους για την ξεκούραση της σκονισμένης ανάσας κι απέναντι ακριβώς η βρύση με την φλέβα του Βουνού σε πλήρη αφθονία να ξεδιψά την Πέρδικα και τον διαβάτη.
γευόμουν βύσσινο γλυκό και κάστανο στην Άνω χώρα. Ένα θεριό τότε αλλόκοτο έτρωγε σιγά-σιγά την ψυχή μου και με πρόφταινε πάντα η νύχτα. Πάντα πίστευα πως οι νύχτες είναι ίαμα και πως καθώς όλα ή τα περισσότερα ησυχάζουν, γεννούν μια κρούστα ασφαλούς διέλευσης στα όνειρα. Όμως τα μυθικά γεφύρια του νου, οι άγριες σκιές φυλακές και τα μονοπάτια διχοτόμησης, περιέπλεκαν και απέτρεπαν την διαμονή στην ευεργεσία της γήινης αποκόλλησης, έτσι, έμεναν μόνο τα χιλιόμετρα να κατασπαράζουν τις κραυγές που προσπαθούσαν μάταια να αναμιχθούν με τον κινητήρα. Όσο και να τρέχεις, σε όσες κορφές και να απλωθείς, το δέος και το χέρι του Θεού είναι πριν από εσένα , έχει σπαρμένα στα βράχια ονόματα και
Δεν πήρε άδικα το όνομά του το χωριό, Περδικόβρυση ναυπακτίας, νερά Έλατα και Πλατάνια κι από κάτω ο Εύηνος λίγο πριν την επέμβαση του ανθρώπου λίγο πριν την οχύρωση της τεχνητής λίμνης. τρία καλοκαίρια πέρασαν από τότε κι είναι σαν σήμερα που σχεδόν τρελός 14
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
γράμμα σε ένα Φίλο
Αδερφέ, αναπολώ εκείνους τους όμορφους περιπάτους μας στην καλλίπολη. τις πολύωρες συζητήσεις. τις σκοτωμένες ώρες μιας πρώιμης νεότητας που σιτιζόταν με γρήγορο φαγητό και «έπαιζε» ακούραστη στο λούνα Παρκ του φαλήρου. ςήμερα, αποχωρητήριο των ερυθρολεύκων. Θυμάσαι τη Μπαλαρίνα; αρπάζαμε το στήθος της με βλέμμα ληστρικό και χορταίναμε. Πλέον, η σκέψη έχει πόδια μολύβδινα. ςταθερά, μα ασήκωτα. ςηψαιμικά και λίγα για τέτοιες επιθέσεις. Παλιόφιλε, κουράστηκα. ακριβέστερα, με εξάντλησα. Μάλλον, γέρασα νέος γιατί έζησα πολύ. Έτσι, παρηγορούμαι. Όμως, πληρώ τις προϋποθέσεις για μια ζωή κατάκοιτη. τούτη την ώρα που σου γράφω, τη βλέπω να πλησιάζει. ςε μια χώρα ασθενική, η συνέπεια στη δουλικότητα των παθητικών πολιτών, βασιλεύει. Δεν έχω το χρόνο να παραμείνω πεινασμένος, να με θρέψει η ειρήνη των αποθεμάτων, μέχρις ότου, συναντηθούμε πάλι και δώσουμε φτερά στη νεότητα που παραμελήσαμε. ςυνεπώς, σε προδίδω.
Παρών και Μέλλον γεμίζουν τις τσέπες και τα ρούχα καθώς στερεύει το ρεζερβουάρ από καύσιμα. Παρακαλάς αν ήταν δυνατόν να χόρταινες μόνο με εικόνες, μόνο με σύννεφα, να μην ήσουν σάρκινο θηρίο μα ένα αέρινο σημείο στο βλέμμα του σύμπαντος. γι αυτό ικετεύεις για δρόμους που δεν σου αποκαλύπτονται παρά μόνο στην επόμενη στροφή. mat
sodeia.net
Δημήτρης Δικαίος
η ιστοσελίδα του περιοδικού σοδειά
15
στο μονόστυλο
περιηγήσεις
ιστορίες, έχει κι αυτόν τον άγιο θησαυρό που αρκετοί αναζητούμε, μαζί με την μνήμη της Μητέρας, μαζί με την φωτιά του δειλινού. Έχει αυτή την παράδοξη συνταγή που από κιοτή σε κάνει θαρραλέο, αλλά συγχρόνως τόσο μόνο, τόσο ξένο, που πάλι κιοτής και μικρός αισθάνεσαι καθώς ποτίζεις απουσία.
1970
16
1970
φόρος τιμής, σ' έναν μεγάλο Έλληνα καλλιτέχνη
ανα πα ρά στα ση
1970
κινηματογράφος
"Αργά ή γρήγορα, επειδή μεγαλώνουμε, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ιδέα του θανάτου. Έπειτα, μεγαλώνοντας πολλαπλασιάζονται οι θάνατοι, οι απώλειες των φίλων. Ήμουν ανάμεσα σ' αυτούς που βρήκαν πεθαμένο το πρωί στο ξενοδοχείο, τον Gian-Maria Volonte. Όταν στο ξενοδοχείο της φλώρινας τον άγγιξα, η κρυάδα του θανάτου έγινε ταραχή. Έγινε ερώτημα για μένα και για την ανθρώπινη ύπαρξη. το όριο, το τέλος ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο, τα σύνορα ζωής και θανάτου. τα όρια ανάμεσα στον έρωτα, στις ανθρώπινες σχέσεις, στην επικοινωνία. αυτή η έννοια του ορίου, του τέλος ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, μπαίνει σαν θέμα των συνόρων με την ευρύτερη έννοια, όχι μόνο τη γεωγραφική αλλά και της ζωής και του θανάτου" Θόδωρος αγγελόπουλος γεννημένος στην αθήνα, στις 27 απριλίου του 1935, ο Θόδωρος αγγελόπουλος σπουδάζει στη νομική ςχολή αθηνών, την οποία όμως, εγκατέλειψε στο πτυχίο. το 1961 φεύγει στη γαλλία και γράφεται στο Πανεπιστήμιο της ςορβόννης με καθηγητές τον Ζωρζ ςαντούλ και τον Ζαν Μιτρί, ενώ την επόμενη χρονιά δίνει εξετάσεις και γίνεται δεκτός στην περίφημη σχολή κινηματογράφου IDHEC. ςτη συνέχεια θα φοιτήσει κοντά στον εθνολόγο-σκηνοθέτη Ζαν ρους στο Musee d l’homme όπου θα διδαχθεί το σινεμά-ντιρέκτ. Με την επάνοδο του στην Ελλάδα το 1964 θα εργαστεί στην εφημερίδα «Δημοκρατική αλλαγή» ως κριτικός κινηματογράφου, μαζί με τους καλούς του φίλους, τώνια Μαρκετάκη και τον Βασίλη ραφαηλίδη. το 1965 του προτείνεται από το Βαγγέλη Παπαθανασίου και το συγκρότημα φόρμινξ να γυρίσει μια ταινία για το μουσικό συγκρότημα, η οποία όμως, δεν έμελλε να ολοκληρωθεί, ποτέ. η πρώτη του ταινία έρχεται το 1968, είναι η μικρού μήκους «Εκπο-
Θόδωρος Αγγελόπουλος
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
κινηματογράφος
μπή» που θα προκαλέσει αίσθηση στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ενώ δύο χρόνια αργότερα η μεγάλου μήκους «αναπαράσταση», όντας η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του ςκηνοθέτη, θα σημαδέψει τη νέα εποχή του Ελληνικού κινηματογράφου.
η “αναπαράσταση”, είναι απλά η αρχή, από εκεί και πέρα, οι ταινίες του, θα συμμετάσχουν στα σημαντικότερα διεθνή φεστιβάλ, αποσπώντας τα μεγαλύτερα βραβεία: χρυσός φοίνικας καννών, χρυσός και αργυρός λέων Βενετίας, πολυάριθμα βραβεία FIPRESCI, 2 βραβεία φέλιξ καλύτερης Ευρωπαϊκής ταινίας και αναρίθμητα άλλα βραβεία, παντού στον κόσμο. Δύο ταινίες του, ο «Θίασος» και το «Βλέμμα του οδυσσέα» συμπεριλαμβάνονται σχεδόν από όλους, στις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. ο Θόδωρος αγγελόπουλος υπήρξε συνιδρυτής του ιστορικού περιοδικού «ςύγχρονος κινηματογράφος» με το Βασίλη ραφαηλίδη, ένα έντυπο που σημάδεψε την ελληνική κινηματογραφική εκδοτική δραστηριότητα. ο Έλληνας σκηνοθέτης έχει τιμηθεί με
πολλές διακρίσεις, εντός και εκτός, καθώς η τέχνη δεν γνωρίζει σύνορα. αναγνωρίζεται ως ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους δημιουργούς της έβδομης τέχνης και ήταν μέλος της Ευρωπαϊκής ακαδημίας κινηματογράφου. ο “χρόνος” όμως, τον οποίο τόσο όμορφα και χαρακτηριστικά, σεβάστηκε ο Θόδωρος αγγελόπουλος στα έργα του, δεν υπήρξε το ίδιο γενναιόδωρος μαζί του και μας τον στέρησε πρόωρα, στις 24 ιανουαρίου του 2012, θύμα δυστυχώς, τροχαίου ατυχήματος... η “αναπαράσταση”, είναι η πρώτη μεγάλου μήκους δημιουργία του ςκηνοθέτη, κι ως εκ τούτου, δεν είναι από τις πλέον προβεβλημένες ταινίες του Θόδωρου αγγελόπουλου. Προσωπικά ωστόσο, είναι μία από τις αγαπημένες μου και έπεται μόνο από τον αριστουργηματικό “Θίασο”, του 1975. Εξάλλου, οι δύο αυτές ταινίες έχουν αρκετά κοινά σημεία, καθώς και εδώ, γίνεται μια έμμεση αναφορά
στην τραγωδία ορέστεια, που συναντάμε αργότερα πολύ πιο άμεσα και στον “Θίασο”. Μετά από χρόνια δουλειάς στη γερ-
17
κινηματογράφος
μανία, ένας άντρας επιστρέφει στο χωριό του, τυμφαία της ηπείρου. Μια χούφτα πέτρινα σπίτια σε μια έρημη, τραχιά και αποδεκατισμένη περιοχή από τα τόσα χρόνια μετανάστευσης, όπου μετράνε τις μέρες τους οι λιγοστοί εναπομείναντες κάτοικοι - γέροι, γυναίκες και μικρά παιδιά. κανένας δεν τον περιμένει, ενώ η κόρη του, στο κατώφλι του σπιτιού, δεν τον αναγνωρίζει. λίγες μέρες αργότερα, η σύζυγος, με τη βοήθεια του εραστή της, τον σκοτώνει και τον θάβει στον κήπο, φυτεύοντας κρεμμυδάκια πάνω στον τάφο του. καίει τα ρούχα και τα λιγοστά υπάρχοντά του, και διαδίδει στο χωριό ότι ο άντρας της ξαναέφυγε για τη γερμανία. για να κάνει ακόμα πιο πιστευτή την αναχώρησή του και για να δημιουργήσει ένα άλλοθι, φεύγει με τον εραστή της για τα γιάννενα. ςτο ξενοδοχείο δίνουν το όνομα του συζύγου και μιας άλλης γυναίκας. ςτο χωριό όμως η ξαφνική αναχώρηση του μετανάστη δημιουργεί υποψίες και γρήγορα θα φθάσει η αστυνομία.
αυτός είναι ο βασικός πυρήνας του θέματος που θα αναπτυχθεί μέσα από την “αναπαράσταση”, κάνοντας μας κοινωνούς σε διαφορετικές έρευνες. Έχουμε λοιπόν, τη γραφειοκρατική διαδικασία της ανάκρισης, που αναζητά έναν ένοχο για να κλείσει την υπόθεση, αλλά κι εκείνην μιας ομάδας δημοσιογράφων, η οποία, καταγράφοντας τις μαρτυρίες των κατοίκων, αναδεικνύει το κοινωνιολογικό πλαίσιο, που υπέλθαψε αυτή την ιστορία. το χρονικό του φόνου ολοκληρώνεται με τη σύλληψη της γυναίκας, αλλά η δραματική κοινωνική πραγματικότητα του χωριού παραμένει ανοιχτή πληγή. η ταινία ολοκληρώνεται σκόπιμα, με την επανάληψη της σκηνής του φόνου, θέλοντας να μας θυμίσει, πως η αμετάβλητη πραγματικότητα πάνω στην οποία ωρίμασε ο φόνος, παραμένει εκεί...
ο Θόδωρος αγγελόπουλος, στην "αναπαράσταση" μας παρουσίαζε μια άλλη Ελλάδα. Θα το πετύχει ίσως καλύτερα, πέντε χρόνια μετά στον "Θίασο", αλλά όπως εκεί, έτσι κι εδώ, βλέπουμε, μια Ελλάδα αληθινή, μακριά από καρτ ποστάλ, ηλιόλουστες παραλίες και τουριστικά αξιοθέατα. 18
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
Μια γκρίζα Ελλάδα, ματωμένη από τον Εμφύλιο, με συννεφιασμένους ουρανούς, εγκαταλειμμένα χωριά και τους ατελείωτους ερειπωμένους δρόμους της φτωχικής επαρχίας. Μια Ελλάδα που ποδοπατήθηκε στην κατοχή, που αναγκάστηκε σε μαζική
κινηματογράφος
μετανάστευση, που επέστρεψε απογοητευμένη, για να διαπιστώσει ότι είναι πιο μπερδεμένη παρά ποτέ. Ίσως για όλους αυτούς τους λόγους, το ςινεμά του Θόδωρου αγγελόπουλου, ειλικρινές και χωρίς φτιασίδια, αγαπήθηκε περισσότερο στο εξωτερικό, παρά στο εσωτερικό...
κείμενο
του Γιώργου Ρούσσου baphomet
19
οι LIKE EMILY δημιουργήθηκαν τον Μάιο του 2011 από τον Παναγιώτη νταβέλο και την Έμιλυ Παύλου. Έχοντας και οι δύο υπάρξει ενεργά μέλη σε διάφορα σχήματα, αναζήτησαν μιά ανανεωτική μουσική αλλά και στιχουργική αντίληψη γιά το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι. λίγο αργότερα προστέθηκαν στο σχήμα ο Άρης Θεοδωρόπουλος ο νίκος κόντος και ο ηλίας τσιροβασίλης, τρεις ταλεντούχοι και με φρέσκα ακούσματα μουσικοί και ξεκίνησαν τις μουσικές τους αναζητήσεις. τη στιγμή αυτή οι ηχογραφήσεις έχουν ολοκληρωθεί, με καρπό τους δεκαπέντε τραγούδια που θα αποτε-
λούν και την πρώτη τους δισκογραφική κατάθεση που θα κυκλοφορήσει τον νοέμβριο σε παραγωγή του Παναγιώτη νταβέλου, από τις εκδόσεις Παρουσία με την υποστήριξη του ιανου.
TRACK LIST 01 Ταξιδεύω 02 Φεύγω για μένα 03 Ο άνθρωπος που δεν γεννήθηκε ποτέ 04 Όνειρο 05 Όλα αυτά που θέλω 06 Ρουφιάνοι 07 Αν θέλω κάτι να σου πω 08 Κρύο στον παράδεισο 09 Έμοιαζα εγώ 10 Παίξε με 11 Άγγελοι 12 Σφηνάκια 13 Εκεί 14 Όταν κάτι τελειώνει 15 Τα μυστικά του κόσμου
Tύμπανα: Άρης Θεοδωρόπουλος Kιθάρα: Ηλίας Τσιροβασίλης Mπάσο: Νίκος Κόντος Tραγούδι: Έμιλυ Παύλου Keybords: Παναγιώτης Νταβέλος Mίξη: Παναγιώτης Νταβέλος Mastering: Ryan Smith, Sterling sound, NYC Φώτο Εξωφύλλου: Αντώνης Σκαραμαγκάς
Island of the Dawn
μουσικά νέα
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ο αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές στο ωδείο αθηνών σε ηλικία 8 ετών στην τάξη βιολιού του τάτση αποστολίδη. ςυνέχισε τις σπουδές του στο Ελληνικό ωδείο αθηνών στην τάξη του ςτέλιου καφαντάρη, απ’ όπου πήρε Δίπλωμα Βιολιού με Άριστα Παμψηφεί, α’ βραβείο και τιμητική διάκριση εις μνήμην α. καζαντζή. Παραλλήλως, περάτωσε με 20
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
άριστα τις σπουδές του στα μαθήματα της αρμονίας και ανωτέρων θεωρητικών. Μετά το πέρας των σπουδών του παρακολούθησε σεμινάρια και Master Classes με διάσημους βιολονίστες (L.Mordkovich, P.zuckermann κ.α.). Επίσης διακρίθηκε στη Διεθνή Master Class Μουσικής Δωματίου του Μουσικού κολλεγίου της νότιας καλιφόρνιας. Έχει τιμηθεί με το α’ βραβείο στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό νέων ταλέντων ‘’ο φιλων’’ καθώς και στον γ’ Πανελλήνιο Διαγωνισμό Μουσικής Δωματίου Θεσσαλονίκης .Έχει διατελέσει για 6 χρόνια μέλος στην ςυμφωνική ορχήστρα της Ερτ στα πρώτα βιολιά. από το 2000, συνεργάζεται ως πρώτο βιολί και σολίστ με τον ςταμάτη ςπανουδάκη, με τον οποίο εμφανίζονται σε διάφορα φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει διατελέσει μέλος του μέταλ συγκροτήματος "Deviser" και από το 2005 είναι μέλος του metal συγκροτήματος "Battleroar". ςε πολύ μικρή ηλικία άρχισε να γράφει μουσική και να αυτοσχεδιάζει στο πιάνο και στο βιολί, ενώ τις πρώτες του συνθέσεις τις έγραψε κατά τα χρόνια των σπουδών του. ςτα πλαίσια του ενδιαφέροντός του για τη σύνθεση έχει πειραματιστεί σε διάφορα ήδη μουσικής γραφής (rock, ethnic, metal και new age). ασχολείται με τη σύνθεση μέσα από σύγχρονα μουσικά μέσα (synthesizers ψηφιακά και αναλογικά, ηλεκτρονικούς υπολογιστές κ.λπ.). το "Island of the Dawn" κινείται στα πλαίσια της ηλεκτρονικής μουσικής με κυρίαρχο όργανο το βιολί του ίδιου του συνθέτη αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
μουσικά νέα
Carousel d’Amor
Mια νέα κυκλοφορία ενός μουσικού cd με γενικό τίτλο Carousel d’Amor, σε σύνθεση του στάθη Βλαχάκου, ενός ορχηστρικού έργου ,που προσεγγίζει διάφορα ειδή μουσικής ,με ιδιαιτερότητα και σεβασμό. Μουσική που βγάζει χρώμα, νότες που βάφονται με κινηματογραφικές εικόνες, συναισθήματα που πλημμυρίζουν από μελωδίες και εναλλαγές ρυθμού και ύφους. οι μουσικοί βγάζουν την τεχνική τους, που την μπλέκουν ονειρικά με τα πάθη και την θέρμη που
τους αναδύει η μουσική του κάθε κομματιού, καθοδηγούμενοι από την μοναδική ενορχηστρωτή μαεστρία του γιάννη καραπάνου. Όλα στριφογυρίζουν αργά και μελωδικά, τα ακορντεόν του Παρισιού, τα μαντολίνα της νάπολης, το άγριο πάθος της ανδαλουσίας, η fuga που υποκλίνεται στο blues, και η bossanova που κλείνει το μάτι στην ορχήστρα του δρόμου, νότες και πνοή, να δίνουν ένα ξέφρενο ρυθμό, για να αρχίσει ένας γλυκός χορός με το Carousel d’ Amor.
21
Στάθης Βλαχάκος, Ιατρός Ακτινοδιαγνώστης στο επάγγελμα, μουσικός, συνθέτης τραγουδιών, (στίχος και μουσική), ορχηστρικής μουσικής για ντοκιμαντέρ, μουσική επιμέλεια σε παραστάσεις.
Μετρώντας
ΧΑΡΑΥΓΕΣ
διήγημα
της Μαρίας Ροδοπούλου
Ένιωσε το χάραμα να σέρνεται κάτω από το χοντρό πανί του πρόχειρου καταλύματος και το άρωμά της επιτέθηκε άμεσα στα ρουθούνια του. ω ναι, την αισθανόταν την αυγή αρκετή ώρα πριν σηκώσει το φουστάνια της και φανερώσει το λαμπερό στρογγυλό κορμί της. Είχε αυτήν την μυρουδιά και τον υπόκωφο θόρυβο της γυναίκας που μόλις έχει ζευγαρώσει με τον κύρη της. τέντωσε το κορμί του νωχελικά και χάιδεψε τα ζεστά καπούλια της γυναίκας του. ςφιχτά-σφιχτά ακόμα, σκέφτηκε κρυφογελώντας κάτω από τα μουστάκια του. φρόντιζε να την κρατά νια. Όμορφη γυναίκα, καλό προξενιό. Δέκα κατσίκες, δυο μουλάρια, ένα σεντούκι προικιά και 3 ολόχρυσες λίρες. αλλά πάνω απ΄ όλα ήταν καλή γυναίκα. Ήξερε πότε να μιλήσει και πότε να σιωπήσει. Ποτέ δεν είχε σηκώσει χέρι πάνω της. αυτά είναι για τους άνανδρους, δασκάλευε τον γιό όταν ήταν ακόμα αμούστακο. η γυναίκα είναι σαν το χωράφι. Εάν δεν το καλλιεργείς με χέρι σταθερό και γεμάτο αγάπη πως θα καρπίσει και θα σου δώσει υγιείς σοδειές; ςηκώθηκε προσεχτικά χωρίς να θέλει να την ξυπνήσει. ας την λίγο, είπε στον εαυτό του, εψές παραλίγο να βγει η ψυχή μας από την κούραση
του ταξιδιού. Ένα φτηνό παραβάν χώριζε στην μέση το κατάλυμα. ςτην άλλη μεριά κοιμόταν η κόρη. Έριξε μια κλεφτή ματιά και οι ρυτίδες μαλάκωσαν καθώς έπεσε το βλέμμα του στο στερνοπούλι του. α, μαρή ξελογιάστρα! τι θα κάνω μ’ εσένα; τα δεκάξι πατάς όπου να’ ναι και ο ένας σου μυρίζει και ο άλλος σου βρωμάει. αλλά που θα πάει. Θα σου βρω τον κατάλληλο κύρη. Μην ανησυχείς κόρη μου. Όποιος σε πάρει θα έχει να δίνει σε μένα λόγο. Θα τρέμει ο κούρου του έτσι και είναι σκρέτου». φόρεσε την βράκα πάνω από το μακρύ μάλλινο εσώρουχο και ρίχνοντας την κάπα βγήκε έξω. ομίχλη κατέβαινε από τα ψηλά και το Πάπιγκο έμοιαζε σαν να είχε παραδοθεί στα ξωτικά της καταχνιάς. κοίταξε γύρω του με προσοχή. η κατασκήνωση ήταν ακόμα ήσυχη. Είχαν όλοι ταλαιπωρηθεί να περάσουν τα χιονισμένα βουνά μέχρις εδώ. αλλά ήταν ή δεν ήταν ο αρχηγός της φυλής του; ςύντομα θα έφταναν στο μέρος όπου θα ξεχειμάδιαζαν και αυτοί και τα ζωντανά τους. τραβήχτηκε πίσω από ένα βράχο και ανακούφισε τον εαυτό του βγάζοντας ένα βογκητό λύτρωσης. ωρε παραλίγο να σκάσουν τα άτιμα, είπε γελώντας και αφού κουμπώθηκε καλά στάθηκε μέχρι την άκρη του γκρεμού. Ένας αετός έκανε χαμηλή πτήση ψάχνοντας για τροφή. Ευτυχώς που σιγουρέψαμε τα ζα, σκέφτηκε ξύνοντας τ’ αχαμνά του. ο ήλιος σερνόταν αγκομαχώντας πίσω από τις απάτητες βουνοκορφές και οι καμινάδες των σπιτιών θύμιζαν μικρά στάσιμα τρένα. 2
διήγημα
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
«Ήπιαμε πολύ νερό στα ξένα. γέμισε ο λάρυγγας κούτσουρα από τα βελάσματα των άπιστων. Βρώμισαν τα ρούχα μας από την πριτζιά αλλοεθνών. ω ναι έφυγαν πολλοί ήλιοι και εμείς αμίλητοι υπομέναμε. Μπόολου σ’ λεάγκα ντικοάρνι σ’όμλου ντι λίμπα» (το βόδι δένεται από τα κέρατα και ο άνθρωπος από την γλώσσα) «αλλά τελείωσε το ξόδεμα των ημερών στα ποτάμια που μάζεψαν το αίμα μας και το σκόρπισαν στις αχάριστες όχθες τους.» Ώρα για πρωινό , μονολόγησε και κίνησε κατά την φωτιά που ακόμα σιγόκαιγε. οι άνθρωποί του είχαν αρχίσει και έβγαιναν έξω σαν τα σαλιγκάρια. ςε λίγο φάνηκε και η δική του. ντυμένη και πεντακάθαρη με τις πλεξούδες της σφιχτά δεμένες να φτάνουν ίσαμε την μέση της. φεγγαροπρόσωπη με μάτια σαν ακίνητες λίμνες περπάτησε με χάρη προς το μέρος του.
‘αχ βασανάκι μου. Άλλος κανείς δεν έτυχε τέτοια γυναίκα. Μόνο εγώ’ σκέφτηκε περήφανα στρίβοντας τα μουστάκια του. Ήταν σκληρή η ζωή αλλά η ανταμοιβή της ήταν το πιο γευστικό ψωμί. ςτάθηκε στο πλάι του και μαζί κοίταξαν την κοιλάδα που ανοιγόταν κάτω από τα πόδια τους. ςτριφνή γη γκρινιάρα κι απαιτητική. αλλά τα γεμάτα κάλους χέρια τους ήξεραν να γητεύουν και την πιο σκληρή πέτρα. Άπλωσε την χερούκλα του και έσφιξε στην αγκαλιά του την γυναίκα. «κοίτα αστέρω γύρω σου. από δω και στο εξής σ’ αυτή την γη θα μετράμε τις χαραυγές μας. Μουσιάτι μπάνα, μουγιέρι μου και η μπουκιά ζυμωμένη με το ελληνικό χώμα» αμίλητοι παρακολούθησαν τον αετό να υψώνεται προς την μεριά του ήλιου. η δυνατή κραυγή του αντήχησε στα φαράγγια. τίποτα δεν θα σταματούσε την πορεία τους προς την ελευθερία.
23
Ποιητικός
Λ όγος
Νυχτερινό δελτίο η χρεωκοπία πλησιάζει γνωστό μοντέλο γέννησε το δεύτερο της παιδί ξανθιά τηλεπερσόνα εθεάθη στην αράχωβα με το νέο της δεσμό όλο και περισσότεροι νέοι μας ξενιτεύονται πως θα χάσετε τα περιττά κιλά των γιορτών και σήμερα το πρωί τρεις άστεγοι βρέθηκαν νεκροί από το κρύο. τα λέμε αύριο κύριοι. στο ίδιο φωτεινό αδιέξοδο
Νίκος σφαμένος
Βρεθήκαμε μια παγωμένη νύχτα για να μοιραστούμε δυο ζεστές κουβέντες, ένα τσιγάρο κι ένα πλάκωμα στο στήθος Θα ανταμώσουμε πάλι όταν τα βήματά μας μας φέρουν στο ίδιο φωτεινό αδιέξοδο, θα αναγνωριστούμε όταν συναντηθούν τα βλέμματά μας, θα πιούμε σ' όσους δεν πούλησαν την ψυχή τους, θα γελάσουμε για όσους δεν πρόλαβαν να γελάσουν, θα δοξάσουμε τους ηττημένους Νίκος σουβατζής 24
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
Θεοποσία Θεό ν’ αλλάξεις πριν ξεκινήσεις να με δεις. Θεό, καημένε! Έχω ένα πρόσωπο, γυμνάσιο θανάτου. Ένα ολόγιομο κανάτι με χολή. Παραδοτέα η χολή στ’ απολυτίκια σιαλωδών ποιμένων! Θεό ν’ αλλάξεις! Πριν αναστήσεις θα μου πεις, κοινώνησέ με. Δημήτρης Δικαίος
ποίηση
Απορροφητήρας ρουτίνα πάλι τ` αυριανό το φαγητό όσο κι αν τις σελίδες του οδηγού μαγειρικής γυρνώ, στις ίδιες συνταγές θα καταλήξω. η κατσαρόλα μες τη πλήξη… Μπορεί να κατεβάσω συνταγές από το ίντερνετ, να δώσω άλλο αέρα στον απορροφητήρα, μα πάνω στο το φίλτρο του θα αιωρείται, η αμφιβολία της αποτυχίας. ςε μένα τη νοικοκυρά με πείρα, προέχει ένα «πρέπει να πετύχει». τα ολισθήματα δεν μου επιτρέπονται ούτε και στη κουζίνα. ευγενία Βογιατζή 25
Αλίμονο απ’ τα ματωμένα χώματα της χιλιοδοξασμένης γης απ’ τα νησιά και τα βουνά τα ποτισμένα με τ’ αμέτρητα ονόματα όσων αγάπησαν βαθειά την λατρευτή ελευθερία Ξεφυτρώνουν οι καινούριοι ανυπότακτοι καλεσμένοι απ’ του ήλιου την γιορταστική ζεστασιά Ξυπνούν απ’ τον αιώνιο λήθαργο θεριεύουν, γιγαντώνονται κρατούν στα χέρια πολυβόλο τη σκέψη κρατούν στα χέρια τη λέξη και την κάνουν θωρηκτό πράξη κάνουν τα κορμιά για την νίκη που ποθούν και πλησιάζει αλίμονο σ’ όποιον βρεθεί τρελλό να τους αντισταθεί αλίμονο Νίκος Παϊζάνης
Λίκνο Έξω από τον κόσμο τούτο που διάλεξες τη λήθη σου να ζήσεις απλά και έντιμα σαν φλούδα από ροδάκινο Έξω απ’ τον κόσμο τούτο που σαν περιστέρι τσιμπολογάς τα ψίχουλα που σου ‘χουν ρίξει στο μπαλκόνι Έξω απ’ τον κόσμο τούτο θα νιώσεις τη μολυβένια λάμψη των ονείρων σου να λιώνει στην υψικάμινο του νου και σαν κουκούτσι που σαπίζει πέφτοντας στο έδαφος θα βλέπεις θα γελάς γαλήνια σαν σύννεφο πριν τη βροχή Γιώργος Τζαβλάκης 26
sodeia.net
afr ica
er travel
Μάρτιος - Μάιος 2012
t a m
Παρελθόν ο σπασμένος βηματοδότης μετρά τα τελευταία δευτερόλεπτα πριν έρθει το οριστικό τιλτ αποχαιρετισμός στα κατάλευκα μαξιλάρια της χειρουργημένης όρασης Εσύ έχεις ένα ματωμένο στήθος μια ματαιότητα στο βλέμμα και τις παλάμες ανοικτές για να διαφέγγει η φλόγα ςτο χιονισμένο δωμάτιο οι κλίνες τροχειλατούν με τα μαλλιά πιασμένα σε σφυρήλατα κεφαλάρια η χοντρή αδερφή βήχει στο μπαλκόνι η γαλλιδούλα δίνει φιλιά στα μεθυσμένα ποτήρια οι φάροι καρτερώντας τα καράβια αργοσβήνουν και ο σπασμένος βηματοδότης μετρά τα τελευταία δευτερόλεπτα στο χθες που σαν παρελθόν ξεβράστηκε στην εντατική του παρόντος Παρόν, όμοιο παρελθόν
ποίηση
Πέρασμα Δυο νύχτες λευκού κάστρου απόμειναν στο σημειωματάριο πλάι στις κενές σελίδες να χασκογελούν με τα δώδεκα κεφλια που έθρεφαν τα αυτόφωρα κελιά ξεπερασμένα τα χιλιόμετρα στις εθνικές όσο ξεκούραστα κι αν είναι, εσύ στα μονοπάτια επίμονα θέλεις να χάνεσαι. ςτο τέλος καταλήγεις με σαλαγκιά στα μάτια και μια τρύπα στο κούτελο ως άλλος πολύφημος να καρτερεί την λύτρωση του πολυμήχανου Ματθαίος Ματθαιάδης 27
την Ύστατη στιγμή κάτι αέρινο τις σκιές της μοναχικότητας μας αγγίζει τις χορδές, στο ερμάριο του κορμιού μας Βαθειά ανιχνεύει την προσωρινότητα μας σε τεντωμένο σχοινί Που κρέμεται πιασμένη σε μανταλάκια ςιωπής ζωγραφίζει ςτο ρυθμό του αέρα τα μάτια που ακουμπάνε στο χάος σκεπάζει
εισπνοή Έρωτα εκπνοή Θανάτου
ασβεστωμένα όνειρα σε κόμβους ατσαλένιους η αγάπη μας. ςτο άσβεστο χωρίς χαιρετισμό του πόθου μας παραδοθήκαμε. ςτην γη που δεν νεκρώθηκε τιμωρημένοι μαθητές ςτη σάρκα στο θρανίο μιας ζωής. που δεν θρυμματίστηκε Ζωής παράλογης ςτη μάσκα με μίση φορτωμένη. που δεν λερώθηκε τι έμαθα; την ώρα τα όνειρα ραγιάδες δεν σηκώνουν. την ώρα που μύρισε χώμα και οι ψυχές ελεύθερες Διάφανος λεκές θα αρμενίζουνε στα αστέρια. πάνω στο χρόνο αντέχεις; το αίμα που κυλάει Πρέπει να αντέξεις αν θες ανάμεσα στον ύπνο τα όνειρα τον κόσμο να αντικρύσουν. και στο άγγιγμα της στιγμής Παιδιά αγέννητα που κανείς δεν απέφυγε.. πνιγμένα στις κοιλιές μας. τον κόσμο λαχταρήσανε να δούνε. Νίκος Τσαλής αμαρτωλά κριθήκανε πως είναι στης ζωής την ιερά εξέταση. και ο έρωτας; αυτό το αερικό που την ψυχή μαγεύει. ας φύγει, δεν το θέλω. Με ψέματα ετούτος δεν μιλάει. Ποτέ ξανά. Εσύ τι έμαθες; Πάρε μια ανάσα βαθειά και πες μου. τόσο κρατάει ξέρεις το ψέμα που αποκαλείς ζωή. Εισπνοή και έπειτα εκπνοή. Εισπνοή έρωτα. Εκπνοή θανάτου. Κωνσταντίνος σιάκας 28
sodeia.net
Μάρτιος - Μάιος 2012
Κουκκίδες Μικρή μέτραγα χώρες στο ταβάνι προτού κοιμηθώ. τις περπατούσα στον ύπνο μου. τώρα στο χάρτη κόκκινες κουκκίδες εκεί όπου στάθηκα βορρά και νότο. Μπραζίλια, τόκιο, ςρι-λάνκα, Ίντια, ρόμα, καζαμπλάνκα... Εκεί όπου τα τραγούδια κι οι λυγμοί του κόσμου σμίγουν με το παράπονο του μουεζίνη. Πέρα στο ρυζοχώραφο, όπου κοπάδι οι πάπιες κινούν γραμμή πίσω απ’ του γέρου το καλάμι. τραχιά στη γλώσσα της ερήμου η άμμος· μα η απαντοχή δροσιά στα στέρφα χείλη. ο φάρος μου... τα μάτια σου. Προτού καν γεννηθώ. Προτού να μάθω χώρες να μετράω... Πυροτέχνημα
‘εφη Ντασκαγιάννη
Θυμάμαι εκείνες τις κινήσεις. Ενεστωτικός τύπος, παρελθοντική σημασία. Προτάσσω την πληγή. Μην διστάσετε. ιδού το πρόβατο επί σκηνής. ιδού το πρόβατο επί σφαγής. Θαρρώ πως εκφράζομαι. φράζω αρτηρίες και η αίσθηση που μόλις ανaκάλυψα, ήταν τελικώς μια εφεύρεση.
ποίηση
το πυροτέχνημα έσκασε και το γλέντι δεν λέει να κωπάσει. φτάνω για όλους και περισσεύω κι έχω τόσους ακόμη να θρέψω. οι καπνιστές πεθαίνουν πρόωρα. το ίδιο και οι ποιητές. Πυροτέχνημα κι αυτό... ...μα φτάνει και περισσεύει για όλους. Μάρκος ερέτης 29
η περιουσία μου Δύο ήρεμα χέρια Μια καρδιά γεμάτα ποιήματα και μια σκιά που πέφτει κάθε μέρα Ερωτευμένη με τον ήλιο.
Είμαι η ακτή σου Δεν μπορώ να μη μιλήσω για την αγάπη ςαν το μουσκεμένο σου κορμί ςβήνει την παλαιότητα απ’τα πετρώδη μου κύτταρα και σαν ακούγεται της ανάσας σου η φωνή Μέσα στα κύματα...
μεταφράσεις
Ρέζα σιρμάρζ
30
Babak Sadegh Khanjani
απόδοση στα ελληνικά
sodeia.net
ποιητική συλλογή
άνοιξη 2012 μυθιστόρημα
μαύρη κωμωμδία
β
Διδώ Σωτηρίου Τα παιδιά του Σπάρτακου εκδόσεις Κέδρος
Χρήστος Ντικμπασάνης Η αποστροφή εκδόσεις Συμπ.Διαδρομές
Ηλίας Λάγιος Ποιήματα εκδόσεις Ίκαρος
Ζυράννα Ζατέλη Ηδονή στον κρόταφο εκδόσεις Καστανιώτης
ποιητική συλλογή
οικονομία
ποιητική συλλογή
Λίνα Φυτίλη Τώρα είναι αργά εκδόσεις Απόπειρα
Απόστολος Θηβαίος 17 (δεκαεπτά) εκδόσεις Εκάτη
μυθιστόρημα
ποιητική συλλογή
μυθιστόρημα
Α.Γ. Σακελλαρίου η Δάδα της Περσεφόνης εκδόσεις Συμπ.Διαδρομές
Τάκης Μίχας Μαύρη βίβλος εκδόσεις Οξύ
31
Παναγιώτης Τζαννετάτος Ποιήματα Ιδιωτική έκδοση
ςτους δύσκολους καιρούς που ζούμε χρειάζεται να είμαστε ενωμένοι και με όλη μας την ανθρωπιά παρούσα. η “σοδειά” στέκεται δίπλα σε όσους έχουν ανάγκη και προσπαθεί να στηρίξει το Ίδρυμα "ςτΕγη" Ειδικής θεραπευτικής & επαγγελματικής αγωγής τρικάλων να επιβιώσει από τον δύσκολο χειμώνα και από την ανυπαρξία του κράτους. Βοηθήστε κι εσείς, όπως και με ό,τι μπορεί ο καθένας αυτά τα παιδιά και το εθελοντικό έργο των εκπαιδευτών τους. η συνδρομή όλων μας θα χαρίσει ένα χαμόγελο στα χείλη τους και λίγη ζεστασιά στην καρδιά τους.
ΕΘνικη τραΠΕΖα αρ. λογαριασμού: 477/296222-59 Δικαιούχος: ςυλλογος γονΕων - κηΔΕΜονων και φιλων ατοΜων ΜΕ ΕιΔικΕς αναγκΕς νοΜου τρικαλων info: Πύλη τρικάλων - τ.κ. 42032 - τηλ. 24340 23190 - email: setheat@otenet.gr
ηφωνήσου αθήνα * Θεσσαλονίκη * Πειραιάς * Άργος * Βόλος κεφαλονιά * κρήτη * λαμία * λάρισα * Μυτιλήνη ναύπλιο * Πάρος * Πάτρα * ςέρρες * ςπέτσες * τρίκαλα info: www.sodeia.net