σ’ εμέ -κελλάρης λυράρης είμαι,- σ’ εμένα ανήκει να το κεράσω στα νέα ποτήρια το αρχαίο πιοτί).
Τριμηνη Περιοδικη Συγκομιδη γραμμαΤων και Τεχνων
(Απ’ της μαυρίλας της αραχνίλας την αποθήκη σε σκονισμένα γυαλιά κλεισμένο, παλιό κρασί, των εκατό σου χρονών ανοίγω το αρχοντιλίκι στου ήλιου το φέγγος, τι σε προσμένουν οι δυνατοί ξανά σαν πάντα και για τη μάχη και για τη νίκη να τους φτερώσεις το πάτημα τους όπου πατεί. Σ’ εμέ -κελλάρης λυράρης είμαι,- σ’ εμένα ανήκει να το κεράσω στα νέα ποτήρια το αρχαίο πιοτί).
Βοσκοί, στη μάντρα της Πολιτείας οι λύκοι! Οι λύκοι! Στα όπλα, Ακρίτες! Μακριά και οι φαύλοι και οι περιττοί, καλαμαράδες και δημοκόποι και μπολσεβίκοι, για λόγους άδειους ή για του ολέθρου τα έργα βαλτοί. Βοσκοί και σκύλοι, λώβα και ψώρα. Τα’ αρνιά; Μουζίκοι. Ό λαός; Όνομα. Σκλάβος πλέμπας δούλα κ’ ή οργή, Δίκη από πάνω θεία των αστόχαστων καταδίκη και λογαριάζει και ξεπλερώνει όσο αν αργεί. Στης Πολιτείας τη μάντρα οι λύκοι! Παντού είναι λύκοι! Ξανά στα Τάρταρα Ίσκιος, του ψάλτη λατρεία κ’ εσύ. Ψόφια όλη ή στάνη. Φέρτε να πιούμε, κούφιο νταηλίκι, για το αποκάρωμα που μας πρέπει, κι όποιο κρασί. του ραγιά μάνα βιβλικό, πλάσμα ορφικό, Ευρυδίκη, του πανελλήνιου μεγαλονείρου χρυσοπηγή, μας τον καθρέφτιζες μέσ’ στης Πόλης τό βασιλίκι τον ξυπνημένο Μαρμαρωμένο, κυνηγητή του Ισλάμ. Ή Θράκη προικιό του, ώ δόξα! Και απανωπροίκι μια Ελλάδα πάλε στην τουρκεμένην Ανατολή, της Ιωνίας γλυκοξημέρωμα.... Οι λύκοι! Οι λύκοι! οι βοσκοί ανάξιοι, λύκοι και οι σκύλοι κι οι αντρείοι δειλοί. Βοσκοί και σκύλοι, λώβα και ψώρα. Τα’ αρνιά; Μουζίκοι. Ό λαός; Όνομα. Σκλάβος πλέμπας δούλα κ’ ή οργή, Δίκη από πάνω θεία των αστόχαστων καταδίκη και λογαριάζει και ξεπλερώνει όσο αν αργεί. ΤΕΥΧΟΣ 22 ΔΕΚ 2014 - ΦΕΒ 2015 6ο ΕΤοΣ ΕΚΔοΣΗΣ ISSN: 2241-2212
ξανά σαν πάντα και για τη μάχη και για τη νίκη να τους φτερώσεις το πάτημα τους όπου πατεί. σ’ εμέ -κελλάρης λυράρης είμαι,- σ’ εμένα ανήκει
ΟΜΑΔΑ ΕΚΔΟΣΗΣ
Δημήτρης Δικαίος Ματθαίος Ματθαιάδης Μαρία Ροδοπούλου Υπεύθυνη ύλης Μαρία Ροδοπούλου Σύνταξη - Σελιδοποίηση Δημήτρης Δικαίος Γραφιστική επιμέλεια Άννα Στράνη Εξώφυλλο τεύχους Οι λύκοι του Κ.Παλαμά Γλωσσική επιμέλεια - Διόρθωση Μπατίστας Μαλαματένιος Φωτογραφία - Κολάζ Βάγγη Χατζησταμάτη Σκιτσογραφία Γιώργος Ασημακόπουλος Iστοσελίδα περιοδικού www.sodeia.net Hλεκτρονικό ταχυδρομείο sodeia@ymail.com ISSN έντυπης έκδοσης 2241 - 2212 Κατηγορία εντύπου συγκομιδή και προώθηση λογοτεχνικών κειμένων Έδρα παραγωγής Σπέτσες, Ελλάδα Ταχυδρομική διεύθυνση ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΟΔΕΙΑ ΛΙΝΑ Κ. ΤΖΙΑΜΟΥ ΣΠΕΤΣΕΣ τ.κ.180 50 Επιμέλεια προεκτύπωσης Ματθαίος Ματθαιάδης Εκτύπωση - Βιβλιοδεσία 2 ΔΕΛΤΑ|Αντιγόνης 76, Αθήνα τ.κ.104 42 | τηλ. 2105151233
Συγκομιδή πνευματικων καρπων για το επομενο τευχοΣ 10-15 φεβρουαριου 2015
ΣτειΛε το κειμενο Σου sodeia@ymail.com
τεύχος 22 συγγραφική ομάδα
κατά σειρά θεμάτων
Δημήτρης Δικαίος, Απόστολος Θηβαίος, Κορνήλιος Ρουσάκης, Ζιζάνιο, Γιώργος Ρούσσος, Ελένη Τζούλια, Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης, Κασσάνδρα Αλογοσκούφη, Χαρά Νικολακοπούλου, Μαρία Ελένη Φραγκιαδάκη, Μαρία Ανδρεαδέλλη, Βάλη Τσιρώνη, Γεώργιος Δελιόπουλος, Ματθαίος Ματθαιάδης, Μαρία Ροδοπούλου, Γιώργος Γκανέλης, Κωνσταντίνος Ιωαννίδης, Αμαλία Ρούβαλη, Θεοδώρα Τζόκα, Πάνος Χατζηγεωργιάδης_ Επιτρέπεται η αναπαραγωγή ολόκληρου ή μέρος κειμένου, μόνο όταν αναφέρεται η πηγή του. Τα ενυπόγραφα κείμενα εκφράζουν την άποψη των αρθρογράφων τους και όχι, του περιοδικού στο σύνολό του. Καλή Ανάγνωση επομενο τευχοΣ απο τιΣ 15/03 Στα βιβΛιοπωΛεια
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
06
16
Θεατρο υπογειο του θεατρου τεχνησ αφιερωμα στα 60 χρονια
10
Κινηματογραφοσ φατιχ ακιν
αφιερωμα στο σΚηνοΘετη
μουσιΚη sleepy john estes
αφιερωμα στα νεγριΚα μπλουζ
περιεχόμενα 04 ΠεζοΠοιηση από νεκρή, σε ξέρω
22 Διηγημα φάνης μπαστούνι
05 Πεζο η αννα μετά από χρόνια
23 Διηγημα η γούργουλα
06 Θεατρο υπόγειο του Θεάτρου τέχνης αφιέρωμα στα 60 χρόνια
25 μεταφραση James Allen
16 μουσιΚη αφιέρωμα στα νέγρικα μπλουζ
26 ΠοιητιΚοσ Λογοσ Βάλη τσιρώνη γεώργιος Δελιόπουλος ματθαίος ματθαιάδης μαρία ροδοπούλου γιώργος γκανέλης Κωνσταντίνος ιωαννίδης μαρία ανδρεαδέλλη αμαλία ρούβαλη Θεοδώρα τζόκα πάνος χατζηγεωργιάδης
21 Διηγημα ο ευριπίδης στα περιστέρια
31 ΒιΒΛιο-νεεσ αφιξεισ χειμώνας 2014-2015
09 ζιζανιο φιλόσοφος 10 Κινηματογραφοσ
φατίχ ακίν
αφιέρωμα στο σκηνοθέτη 14 Διηγημα τα ασυνόδευτα
Από νεκρή, σε ξέρω Του Δημήτρη Δικαίου -
Έφερες ό,τι ζήτησα; Ήρθα, τι άλλο! Μα, γιατί μετακινείς τα έπιπλα; Κάνω χώρο. Για να με βάλεις στην καρδιά σου; Για να πετάξεις!
Έχεις αυτή την ιερή ώρα μέσα σου, καθώς διανύεις χιλιόμετρα στο πρόσωπο του εξουσιαστή σου, να διαβείς το κατώφλι της Κυνοπολιτείας. Μια εκστρατεία εξόδου από τον ύφαλο των παρατηρητών, στην αφάνεια. Ό,τι εισέπραξες, το έσπειρες, θυμάσαι;
πεζοποιηση
Όχι, δε θυμάσαι. «Χαϊδεύω τα μαλλιά σου˙ Κι από τα σωθικά σου, πολύπαθη νεκρή, σ’ αντιλαμβάνομαι! Κι απ’ το κυρτό σου κλήμα, τρυγάει ο σατανάς, της νιότης, νόστιμο τσαμπί. Ω άλαλή μου γλώσσα, μπλάβιασες κει πάνω κρεμασμένη. Κατέβα σαματάς και ελευθερώσου!»
4
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
Η Άννα μετά από χρόνια Του Απόστολου Θηβαίου Αυτή η ωραία δεσποινίς που γερνά πίσω απ΄τους γκισέδες στο σταθμό Λαρίσης και αλλού, αυτή είναι η πιο μοναχική απ΄ όλες τις ηρωίδες. Γιατί γυρνά κάθε βράδυ σε μια οικία αναπαλαιωμένη, μ΄αφόρητα μαρμάρινα κρίνα. Τίποτε σαν την σπασμένη εφηβεία στα μαγικά δωμάτια. Τώρα στέκει πίσω απ΄τα θέατρα, κρατά τα φώτα της σβησμένα, τρελαίνεται, μιλά για φόνους, και χάνει τη μορφή της. Κάθε νύχτα η ίδια ιστορία. Είπαν θα της στοιχίσει μια μέρα τη ζωή. Έβαλαν τρίτους να της μιλήσουν, να τη λογικέψουν, να μην τον περιμένει. Να φροντίσει τον εαυτό της, τα χρόνια περνούν. Εκείνη γελούσε, ολότελα τρελή πια, με δυο μικρούς κρατήρες για μάτια. Ψέλιζε μια φράση, σαν προσευχή, κρατώντας πάντα χαμηλή τη φωνή της.
Τ΄ άλλο πρωί οι δυο γυναίκες χαιρετήθηκαν με τη μεγαλύτερη θέρμη. Ακολουθούν ταξίδια, είπε και της εμπιστεύτηκε τα θαύματα. Και έτσι έρχεται μια ώρα που το κορίτσι παρατά τον γκισέ , στο σταθμό Λαρίσης και αλλού, αφιερώνεται στους δρόμους και συνθλίβει σ΄ ένα της βάδισμα όλα τα επιθαλάμια.
πεζο
Ένα καλοκαίρι θα΄ρθει πλάι στη βεράντα, σημαδεύοντας μια ολόκληρη εποχή. Είπαν της μάνας της πως δεν πρέπει ν΄ανησυχεί. Πως αυτά είναι πράγματα που συμβαίνουν στη νεότητα, όταν τα αισθήματα είναι οξυμένα και η ελπίδα μας κάπως κλονισμένη. Μετά έφυγαν όλοι τους για πάντα. Γέμισε ο τόπος κοστούμια βραδυνά και ανέμους. 5
αφιέρωμα στα 60 ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΕΧΝΗΣ
θεατρο
Του Κορνήλιου Ρουσάκη Το Θέατρο Τέχνης εγκαταστάθηκε την άνοιξη του 1954 στο υπόγειο του κινηματογράφου Ορφέας, επί της οδού Σταδίου, στο οικοδομικό τετράγωνο που περιλαμβάνεται από τις οδούς Σταδίου, Πεσμαζόγλου, Σανταρόζα, και Πανεπιστημίου. Ο Κάρολος Κουν και τα μέλη του θιάσου, κυριολεκτικά, έσκαψαν τον χώρο του Ορφέα, έβγαλαν τα μπάζα και με την πολύτιμη οικονομική βοήθεια των συνδρομητών και των φίλων του Θεάτρου Τέχνης, κατάφεραν να δώσουν τις πρώτες παραστάσεις στη νέα αυτή θεατρική αίθουσα, λίγο πριν το καλοκαίρι του 1954. Η αρχική ονομασία της αίθουσας ήταν «Θέατρο Ορφεύς - Κυκλικό Θέατρο» και η εναρκτήρια παράσταση έγινε με το έργο του Θόρντον Ουάιλντερ, Η μικρή μας πόλη, από τη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, μετάφραση Μίνωα Βολανάκη και σκηνικάκοστούμια Γιάννη Τσαρούχη. Στον θίασο, μεταξύ άλλων, ο Κώστας Μπάκας, η Τάνια Σαββοπούλου, η Αναστασία Πανταζοπούλου, η Τασσώ Καββαδία, ο Γιώργος Λαζάνης, ο Κώστας Καζάκος, ο Λεωνίδας Τριβιζάς.
Στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά έργα του παγκόσμιου δραματολογίου, ενώ έκαναν την εμφάνιση τους οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι της νεωτεριστικής ελληνικής γραφής, όπως η Λούλα Αναγνωστάκη, ο Δημήτρης Κεχαΐδης, ο Γιώργος Σκούρτης, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, ο Μήτσος Ευθυμιάδης, ο Μάριος Ποντίκας κι έπαιξαν σπουδαίους ρόλους μερικοί από τους ηθοποιούς που αποτελούν τη θεατρική προίκα της χώρας, όπως η Μάγια Λυμπεροπούλου, ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος, ο Γιώργος Μοσχίδης, η Ρένη Πιττακή, η Εύα Κοταμανίδου, ο Θύμιος Καρακατσάνης, ο Γιώργος Αρμένης, η Νέλλη Αγγελίδου, ο Μίμης Κουγιουμτζής, ο Γιώργος Λαζάνης, ο Νικήτας Τσακίρογλου, η Δέσπω Διαμαντίδου, και τόσοι άλλοι. 6
θεατρο
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
Εκεί δημιούργησαν ονειρικούς σκηνικούς κόσμους υψηλής αισθητικής σκηνογράφοι-εικαστικοί όπως ο Γιάννης Τσαρούχης, η Ιωάννα Παπαντωνίου, ο Σάββας Χαρατσίδης, ο Γιώργος Ανεμογιάννης, ο Γιώργος Βακαλό, ο Σπύρος Βασιλείου, ο Διονύσης Φωτόπουλος, ο Γιώργος Πάτσας, η Αναστασία Αρσένη. Στη σκηνή αυτή ακούστηκε η ονειρική μουσική σύνθεση του Μάνου Χατζιδάκι για τον Ματωμένο γάμο του Λόρκα (1955), ανέβηκε ο Κύκλος με την κιμωλία του Μπρεχτ, σε μετάφραση Οδυσσέα Ελύτη και σκηνικά Γιώργου Βακαλό (1957), «ζωντάνεψε» η Αυλή των θαυμάτων του Καμπανέλλη (1957). Στο μαγικό αυτό υπόγειο βρήκε στέγη ο σκοτεινός κόσμος του Τέννεσι Ουίλλιαμς, με το Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι (1959) και το Γλυκό πουλί της νιότης, ένα χρόνο αργότερα, με Αλεξάνδρα ντελ Λάγκο τη Μελίνα Μερκούρη και Τσανς Γουαίην τον Γιάννη Φέρτη. Το 1964 το ελληνικό θεατρικό έργο πρωταγωνιστεί στο ρεπερτόριο του Θεάτρου Τέχνης. Δύο σπουδαία κείμενα της νεοελληνικής δραματουργίας βρίσκουν τον δρόμο τους για τη θεατρική σκηνή. Πρόκειται για το Πανηγύρι του Δημήτρη Κεχαΐδη και την Αγγέλα του, παλιού γνώριμου του Κουν, Γιώργου Σεβαστί-
κογλου. Το έργο του Σεβαστίκογλου ανεβαίνει στο Τέχνης με καθυστέρηση ετών, έπειτα από πολλές απαγορεύσεις της λογοκρισίας και απειλές για βανδαλισμούς στο θέατρο. Τις δεκαετίες του ΄70 και ΄80 στο ρεπερτόριο του Θεάτρου Τέχνης συνυπάρχει η ελληνική με την παγκόσμια θεατρική γραφή. Ιονέσκο, Μπύχνερ, Πιραντέλο, Πίντερ, Βιτράκ και Αναγνωστάκη (σχεδόν το σύνολο της εργογραφίας της παρουσιάστηκε από το Θέατρο Τέχνης), Σκούρτης, Ποντίκας, Καμπανέλλης. Το 1987 σημαδεύτηκε από την απώλεια του Καρόλου Κουν, σπουδαίου θεατρανθρώπου και ιδρυτή του Θεάτρου Τέχνης. Η τελευταία του σκηνοθεσία ήταν στο έργο της Αναγνωστάκη, Ο ήχος του όπλου. Η παράσταση ανέβηκε στις 20 Φεβρουαρίου 1987, λίγες μέρες μετά τον θάνατό του, με τη Ρένη Πιττακή και τον νεαρό τότε, Στράτο Τζώρτζογλου, σε ένα ενδιαφέρον δίδυμο, μάνας-γιου.
7
θεατρο
Η διαχείριση του θεάτρου στη μετά-Κουν εποχή πέρασε στους μαθητές και συνεργάτες του, Γιώργο Λαζάνη, Μίμη Κουγιουμτζή και Ρένη Πιττακή. Το 1991 σταμάτησε η λειτουργία του Υπογείου και ξεκίνησαν οι εργασίες ανακατασκευής του χώρου. Ανακαινίστηκαν τα καμαρίνια και οι χώροι υποδοχής, ενώ έμεινε ανέπαφη η χαρακτηριστική και ιδιαίτερη κυκλική σκηνή του θεάτρου. Το 1992 τα φώτα του Υπογείου άναψαν και πάλι με τη Γέρμα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, σε σκηνοθεσία Μίμη Κουγιουμτζή.
ηλικία θεατές, στιγμές από το παρελθόν. Το Υπόγειο στο φως είναι μια ονειρική ιστορία που μας ταξιδεύει στα θεατρικά κείμενα που καθόρισαν το ρεπερτόριο του Θεάτρου Τέχνης και που σε συνδυασμό με ένα πλούσιο εικαστικό και οπτικό υλικό εισάγουν τον θεατή σε έναν κόσμο πραγματικότητας και μυθοπλασίας. Ο Κωστής Καπελώνης (φωτ.) σκηνοθετεί μια παράσταση που κινείται χρονικά ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν. Μέσα από ανέκδοτο αρχειακό υλικό των παραστάσεων, αυθεντικές μουσικές εκτελέσεις (Χατζιδάκις, Χρήστου, Λεοντής, Θεοδωράκης) και κείμενα σταθμούς στην ιστορία του εγχώριου και του παγκόσμιου ρεπερτορίου (Σαίξπηρ, Πιραντέλο, Τέννεσι Ουίλλιαμς, Μπρεχτ, Λόρκα, Μπέκετ, Ιονέσκο, Καμπανέλλη, Αναγνωστάκη κ.ά), η παράσταση αποτυπώνει τη μαγεία του Θεάτρου Τέχνης και τον θαυμαστό κόσμο της σκηνής του Υπογείου.
Φέτος, με αφορμή τη συμπλήρωση των 60 χρόνων λειτουργίας του ιστορικού Υπογείου, το Θέατρο Τέχνης παρουσιάζει μια παράσταση-αφιέρωμα, με τίτλο Υπόγειο στο φως, που έχει στόχο να φέρει σε επαφή τους νεαρούς «εκκολαπτόμενους» θεατρόφιλους με ένα κομμάτι της θεατρικής ιστορίας του τόπου και να θυμίσει στους μεγαλύτερους σε 8
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
το φιλόσοφος - Μεγάλε δεξιοτέχνη της ζωής Ζιζάνιε, φωτίστε μας. Εσείς μόνο σπουδαίε διδάσκαλε μπορείτε να μας δώσετε λύσεις στα αδιέξοδά μας. - Καλό μου παιδί. Η ζωή είναι ένα διάδρομος που αριστερά και δεξιά υπάρχουν πόρτες. Μπαίνεις από τη μία, βγαίνεις από την άλλη, κάθεσαι λίγο στη μία, περισσότερο στην άλλη, σε μία έχει χαλάσει η πετούγια και δεν μπορείς να μπεις, στην άλλη κλείνεσαι μέσα και την σπας για να βγεις… - Και πώς θα επιλέξω τρισμέγιστε την κατάλληλη πόρτα; - Γκουρού είμαι παιδί μου, όχι, μαραγκός… - Να με συγχωρείτε για την αφέλειά μου. Πιστεύετε διδάσκαλε πως η κυβέρνηση δεν έχει τον κατάλληλο καθοδηγητή και γι’ αυτό μπαινοβγαίνει στα μνημόνια;
zizanio
- Άκουσε προσεχτικά παιδί μου. Η κυβέρνηση είναι ένας διάδρομος που αριστερά και δεξιά υπάρχουν πόρτες, οι οποίες όμως πάνω δεν γράφουν τίποτα, δεν έχουν επιγραφές για να γνωρίζουν που θα πάνε οι υπουργοί. Με αποτέλεσμα, μπορεί κάποιος να ξεκινήσει για το γραφείο του πρωθυπουργού και να βρεθεί στην τουαλέτα και έτσι γίνονται όλα σκατά. Να με συγχωρέσεις παιδί μου για το λεξιλόγιο μου, που μιλώ άκομψα. - Μα τι λέτε τώρα σημαντικέ μου διδάσκαλε, σίγα τώρα… σκατά είπατε, δεν είπατε και τίποτα φοβερό… - Για το «πρωθυπουργός» και το «υπουργοί» εννοώ βλάξ... 9
αφιερωμα
Φ
Α
αφιέρωμα στον ΑΤIΧ ΚΙΝ με αφορμή τη νέα του ταινία: «The Cut»
κινηματογραφοσ
Του Γιώργου Ρούσσου Στο 55ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης - που φέτος διεξήχθη από την Παρασκευή 31 Οκτωβρίου μέχρι και την Κυριακή 09 Νοεμβρίου - είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τη νέα δημιουργία του Φατίχ Ακίν. Ενός αξιόλογου και ιδιαίτερα αγαπητού στο ελληνικό κοινό, δημιουργού. Το φιλμ «The Cut» (2014), του Γερμανού σκηνοθέτη Τουρκικής καταγωγής, πραγματοποίησε την ελληνική του πρεμιέρα στις Ειδικές Προβολές του Τμήματος Ανοιχτοί Ορίζοντες του Φεστιβάλ. Μία αξιόλογη ταινία που μας μεταφέρει πίσω στο 1915 και ουσιαστικά πραγματεύεται το δύσκολο και ευαίσθητο θέμα της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Μιλώντας στους New York Times ο Ακίν σημείωσε πως υπάρχουν στην Τουρκία και άνθρωποι που θα του πετάξουν λουλούδια, πέρα από πέτρες. «Έχω δείξει την ταινία σε αρνητές της γενοκτονίας του 1915 και σε ανθρώπους που τη δέχονται. Είχαν και οι δύο τις ίδιες συναισθηματικές αντιδράσεις», είπε χαρακτηριστικά, εκφράζοντας την ελπίδα η ταινία να
αποτελέσει «μια γέφυρα συμφιλίωσης». Ο Φατίχ Ακίν γεννήθηκε στις 25 Αυγούστου του 1973 στο Αμβούργο, από Τούρκους γονείς.
Σπούδασε οπτικές επικοινωνίες στη σχολή Καλών τεχνών του Αμβούργου, απ' όπου κι αποφοίτησε το 2000. Το 1995, έγραψε και σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία μικρού μήκους, "Sensin - You're The One!" ("Sensin - Du Bist Es!"), η οποία απέσπασε το Βραβείο Κοινού στο Διεθνές φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στο Αμβούργο. Η δεύτερη μικρού μήκους του, ήταν το "Weed" ("Getuerkt", 1996). 10
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
sodeia.net
να τον συναντήσουμε στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας, όπου παρουσίασε το ντοκιμαντέρ του "Ο Παράδεισος Δεν Είναι Εδώ" (Polluting Paradise / Der Müll im Garten Eden / Garbage in the Garden of Eden). Το φιλμ «The Cut», μας μεταφέρει στο Μαρντίν, το 1915. Μία νύχτα, η Τουρκική αστυνομία συλλαμβάνει όλους τους Αρμένιους άντρες. Ανάμεσά τους βρίσκεται και ο νεαρός σιδεράς Ναζαρέτ Μανουγκιάν (Nazareth Manoogian) τον οποίο υποδύεται ο πολύ καλός ηθοποιός Ταχάρ Ραχίμ (Tahar Rahim) που αναγκάζεται να αποχωριστεί από την οικογένειά του με τη βία.
κινηματογραφοσ
Ο σκηνοθέτης, πραγματοποίησε το ντεμπούτο του το 1998 με την ταινία "Βαθιά Κοφτά Ανθρώπινα" (Short Sharp Shock), η οποία του χάρισε τη Μπρούντζινη Λεοπάρδαλη στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο και το "Pierrot", το βραβείο για τον καλύτερο πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη στο Μόναχο την ίδια χρονιά. Η ταινία προβλήθηκε και στο 39ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης με τον τίτλο «Ακαριαίο Χτύπημα» και κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ά Ανδρικής Ερμηνείας, για τον πρωταγωνιστή του, Mehmet Kurtulus (Μεχμέτ Κουρτουλούς). Έκτοτε ο Φατίχ Ακίν επισκέφθηκε αρκετές φορές της χώρα μας. Τελευταία φορά είχαμε την ευκαιρία
1
κινηματογραφοσ
Αφού καταφέρνει να επιβιώσει από τη φρίκη της γενοκτονίας, χρόνια αργότερα ο Μανουγκιάν πληροφορείται ότι οι δίδυμες κόρες του είναι ζωντανές. Ακολουθώντας τα ίχνη τους οδηγείται, από της ερήμους της Μεσοποταμίας, στην Αβάνα της Κούβας και από εκεί, στα άγονα λιβάδια της Βόρειας Ντακότα, των Ηνωμένων Πολιτειών. Κατά τη διάρκεια της Οδύσσειάς του ο Ναζαρέτ Μανουγκιάν θα συναντήσει πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους. Από αγγελικούς και φιλάνθρωπους, μέχρι τον διάβολο με ανθρώπινη μορφή... «Έκανα κάποια έρευνα και πραγματοποίησα και το ταξίδι του ήρωα, από την Ανατολία, στην Κούβα και στην Αμερική. Γνωρίσαμε πολλούς ανθρώπους που μας βοήθησαν συμβουλευτικά, ιστορικούς, ή ανθρώπους που είχαν βιώματα από εκείνη την εποχή, οικογενειακά για παράδειγμα. Ρώτησα, πού θα έκρυβαν στη διάρκεια της σφαγής έναν Αρμένιο; Κι ένας μου είπε, πολλοί κρύβονταν σ' ένα φούρνο. Δε μου άρεσε ο φούρνος γιατί έχει ψωμί ολόγυρα, ο ήρωας δε θα αναγκαστεί να πεινάσει κι έτσι επέλεξα ένα σαπωνοποιείο, γιατί βολεύει δραματουργικά. Ο χώρος της ταινίας είναι πραγματικός, είναι ένα σαπωνοποιείο που βρήκαμε στο Χαλέπι, στην τωρινή Συρία, που τότε ήταν μέρος της Οθωμανικής αυτο-
κρατορίας. Τουλάχιστον, τότε υπήρχε ακόμη, όταν κάναμε το γύρισμα. Τώρα δεν είμαι σίγουρος. Είχε για μένα και μια αισθητική σημασία η επιλογή, ότι χρειάζεται να φτιάχνεις σαπούνι, να παραμένεις καθαρός για να επιβιώσεις.» Φατίχ Ακίν Η ταινία «The Cut» (2014), ολοκληρώνει την τριλογία του Φατίχ Ακίν: «Αγάπη, το Θάνατο και το Διάβολο» (Love, Death and the Devil). Πρώτο μέρος της οποίας αποτελεί η καταπληκτική ταινία "Μαζί Ποτέ" (Head-On / Gegen die Wand - 2004) που τιμήθηκε με την Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου. Στη χώρα μας είχαμε την ευκαιρία να την απολαύσουμε τον Σεπτέμβρη της ίδιας χρονιάς, στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας, αλλά και το καλοκαίρι του 2011, όταν και κυκλοφόρησε σε επανέκδοση.
12
κινηματογραφοσ
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
Δεύτερο μέρος της τριλογίας αποτελεί η επίσης πολύ καλή ταινία του Ακίν, "Η Άκρη του Ουρανού" (The Edge of Heaven - Auf der anderen Seite) που τιμήθηκε με το Βραβείο Σεναρίου όσο και το Οικουμενικό Βραβείο, στο Φεστιβάλ των Καννών. Προσωπικά, αυτή είναι η ταινία που μου σύστησε το ιδιαίτερο σύμπαν της φιλμογραφίας του ταλαντούχου δημιουργού στο οποίο έκτοτε θα επιστρέψω αρκετές φορές. Ήταν Σάββατο, 17 Νοεμβρίου του 2007 όταν - παρουσία του σκηνοθέτη είχα την ευκαιρία να απολαύσω το συγκεκριμένο φιλμ στο 48ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του οποίου προβάλλονταν η ταινία και συγκεκριμένα στο τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια». Στο φιλμ «The Cut» (2014) πρωταγωνιστεί ο σπουδαίος Γαλλο-Αλγερινός ηθοποιός Ταχάρ Ραχίμ (A Prophet - 2009, Το Παρελθόν 2013), ο οποίος εδώ ερμηνεύει έναν Αρμένιο σιδερά που γυρίζει όλο τον κόσμο για να βρει τις δύο κόρες του, τις οποίες έχασε, μετά τις σφαγές και τη συστηματική βία που άσκησαν οι Τούρκοι στον Αρμένικο πληθυσμό. Περισσότεροι από ενάμιση εκατομμύριο Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους εκείνη την τραγική περίοδο... Είναι πλέον γνωστό ότι ο Γερμανός σκηνοθέτης, Τουρκικής καταγωγής, δέχτηκε απειλές από
Τούρκους εθνικιστές για τη νέα του ταινία «The Cut» που αναφέρεται στη γενοκτονία των Αρμενίων, η οποία σύμφωνα με την επίσημη τουρκική θέση «δεν συνέβη ποτέ». «Εσύ και οι συνεργάτες σου θα έχετε τη μοίρα του δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ» που δολοφονήθηκε το 2007, τον απείλησαν όπως αποκάλυψε ο ίδιος. Μιλώντας σχετικά στη Συνέντευξη Τύπου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Βενετίας, όπου προβλήθηκε η ταινία, ο Φατίχ Ακίν δήλωσε πως οι απειλές δεν τον εκπλήσσουν καθώς γνωρίζει ότι «οι Τούρκοι δεν μπορούν να αποδεχτούν μια ταινία μ' έναν ήρωα από την Αρμενία».
Η ταινία «The Cut» (2014) του Φατίχ Ακίν, πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα τον Σεπτέμβριο στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ της Βενετίας. Η ελληνική πρεμιέρα του φιλμ έγινε στο πλαίσιο του 55ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, ενώ η ταινία έχει πάρει διανομή και θα κυκλοφορήσει στις Κινηματογραφικές Αίθουσες από την Rosebud 21.
13
Τα ασυνόδευτα
διηγημα
Της Ελένης Τζούλια Μου λείπουν κάτι εξορμήσεις στα τυφλά χωρίς παρέα, όταν μόλις έχει σουρουπώσει κι ενώ τα απομεινάρια της μέρας που φεύγει σου δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι είσαι ασφαλής. Μ’ αρέσει αυτή η αίσθηση αυτοσυγκέντρωσης και ηρεμίας, όταν δεν κουβαλάς τίποτα που θα σου αποσπάσει την προσοχή, κανείς δε θα σου πει τη γνώμη του, δε θα διακόψει τον ειρμό σου, κι ό,τι δεις θα’ χει το σχήμα και το χρώμα που θα αφήσει στα δικά σου μάτια, κι ό,τι αγγίξεις, μυρίσεις, γευτείς θα’ χει επηρεάσει τις αισθήσεις σου ανόθευτα. Αυτές οι βόλτες το Φθινόπωρο είναι νομίζω πιο τρυφερές και νωχελικές, σα να πηγαίνεις περίπατο γιατί στο συνέστησε ο γιατρός σου. Περπατάς και νιώθεις μια ήπια ευφορία κι ίσως υποσυνείδητα κάτι σαν ευγνωμοσύνη, αλλά δε ψάχνεις τίποτα. Το καλοκαίρι πάλι θα βγεις με διάθεση εξερεύνησης και την κρυφή ελπίδα ότι εκεί που πας θα συναντήσεις
ένα συναρπαστικό απρόοπτο. Προτιμώ να περιφέρομαι μέσα στην πόλη. Τη νέα, την άγνωστη πόλη, με ανθρώπους που δε μιλώ τη γλώσσα τους και δε με έχουν ξαναδεί. Να τους παρατηρώ και να μαντεύω τη ζωή τους, να τους ψυχολογώ από τους μορφασμούς και τις χειρονομίες τους κι απ’ τα τσιγάρα που καπνίζουν, να αναρωτιέμαι πώς τους φαίνομαι και τι θα σκέφτονται εκείνοι για μένα, από πού να’ ρχομαι και πού να πηγαίνω. Κι ύστερα, μαγαζιά που κλείνουν, κλεφτές ματιές στις βιτρίνες, τί όμορφα χριστουγεννιάτικα στολίδια, παράξενα ποτά στις κάβες και καλλιτέχνες του δρόμου. Ο «Άτλας» είναι από την Ελλάδα και ετοιμάζεται κι απόψε να σηκώσει στους ώμους του ολόκληρη την υδρόγειο για ένα κομμάτι ψωμί. Ο «Σαρλό» πηγαίνει πέρα δώθε κουνώντας το μπαστούνι του και τα παιδιά γελούν. Τα φώτα ένα ένα σβήνουν και το πλήθος σε οδηγεί σε ένα όμορφο μπαρ. Έξω είχε αρχίσει να κρυώνει, θα πάρεις κάτι να σε ζεστάνει. Διαλέγεις ενστικτωδώς ή βάσει του χρώ14
χορηγοσ επικοινωνιασ
διηγημα
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
ματος και της συσκευασίας, σα νήπιο. Θα καταπιείς αγωνιώντας να αναγνωρίσεις τα υλικά. Δεν θα θυμάσαι πια αν σου άρεσε ή όχι. Θορυβώδεις παρέες κι άνθρωποι μόνοι. Πλέκεις στο μυαλό σου θλιβερές ιστορίες εγκατάλειψης και προδοσίας για την απέναντι γυναίκα που κόβει το αχλάδι της τόσο προσηλωμένα και τελετουργικά, λες και σ’ όλο τον κόσμο υπάρχει μόνο αυτή και το αχλάδι. Θα βγεις στο κρύο απότομα και θα νιώσεις το δέρμα σου να τσιτώνει. Μεθυσμένοι και γυναίκες του δρόμου, η νύχτα γυρίζει σπίτι τρεκλί-
πολυχωρος τΕχνης
ζοντας με μουτζουρωμένα μάτια. Παρατηρώ τον εαυτό μου να αντιδρά σε εξωτερικά ερεθίσματα που δεν έχει συνηθίσει, με την περιέργεια που θα παρατηρούσα ένα παιδί να ανακαλύπτει μέρα με τη μέρα τις αισθήσεις του. Πώς κάνει το σκυλάκι όταν γαβγίζει και πώς είναι να γλείφεις μια κούπα από λεμόνι κι αν προτιμά τα γλυκά κι ότι το πιπέρι καίει και το καυτό νερό μπορεί να σε πονέσει. Ασυνόδευτος μαθαίνεις να ερμηνεύεις τον κόσμο και το είναι σου. Κι είναι η μοναχικότητα του καθενός μοναδική και πολύτιμη.
| VAULT Theatre Plus | 15
μΕλΕνιΚου 26, ΒοτανιΚος.
ΤΑ ΤΡΑΙΝΑ ΤΑξΙΔΕΥΟΥΝ ΠΑΝΤΑ ΒΟΡΕΙΑ
αφιερωμα στα νεγρικα μπλουζ
Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη Ο Sleepy John Estes στο ‘‘Hobo Jungle Blues’’, όπως σε όλα τα μπλουζ, προσπάθησε να αποδώσει με αθωότητα και λεπτομέρεια αυτό που του συνέβαινε. Τα μπλουζ του διακρίνονται από ένα περίεργο αυθορμητισμό, ακόμα κι όταν αναφέρονται σε δύσκολες και κρίσιμες καταστάσεις, κι όταν συμβουλεύει τους άλλους να είναι άκρως προσεκτικοί με τους αστυνομικούς των τραίνων και τον σερίφη του Μπράουνσβιλ (Brownsville). Το τραγούδι αυτό εμπνεύστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’20 και στις αρχές αυτής του ’30, όταν τα μέτρα αστυνόμευσης είχαν ενταθεί όσον αφορά τη μετανάστευση των μαύρων από το Νότο στο Βορρά, πολλοί από τους οποίους κοιμόντουσαν κυριολεκτικά στους δρόμους και ταξίδευαν κρυφά μέσα στις σκευοφόρους των τραίνων, αφού αυτό θα είχε ως άμεση, αλλά και απώτερη συνέπεια, την οικονομική καταστροφή των μεγαλοϊδιοκτητών του αμερικάνικου νότου. Έτσι λοιπόν στο μπλουζ ‘‘Hobo Jungle Blues’’, ο Sleepy John Estes συμβουλεύει τους ενδιαφερόμενους, πως: ‘‘… Αν περάσεις μέσα από το Μπράουνσβιλ, καλύτερα να μην κρυφοκοιτάξεις έξω.
Sleepy John Estes (1899-1977)
Ο κ. Γουίτνι θα σε βουτήξει, κι ο κ. Γκάι Χέαρ θα σε τσακίσει…’’. Sleepy John Estes (1899-1977) Now when I left Chicago, I left on that G and M Then if I reach my home I’ll be changed all on that L and N Now I came in all in that Main West, and I putted down at Chicago Heights Now you know it didn't hobo John none and that's where I stayed all night 16
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
αφιερωμα στα νεγρικα μπλουζ
Now if you hobo in Brownsville, you better not be peeping out Now Mr Whitten will get you, and Mr Guy Hare will wear you out Now out east of Brownsville about four miles from town Now if you ain't got your fare, that's where they will let you down Στους στίχους των μπλουζ του Sleepy John Estes, υπάρχει μια περίεργη και αφοπλιστική ειλικρίνεια που συγκινεί τον ακροατή. Η συμβουλή του να μην κοιτάξεις έξω, υπαινίσσεται να κοιτάζεις μόνο μέσα από μια μισάνοιχτη πόρτα, καθώς το τραίνο διασχίζει το νότιο άκρο της μικρής πόλης Μπράουνσβιλ του Τεννεσί. Σε ένα άλλο πάλι μπλουζ, το ‘‘Special Agent’’ που αναφερόταν στο ταξίδι με τραίνο, ο Sleepy John Estes μας περιγράφει τη διαδρομή του έξω από το Ripley, μια επίσης μικρή πόλη της Πολιτείας του Τεννεσί, πάνω στην κύρια σιδηροδρομική γραμμή από το Μέμφις έως βόρεια, στο Σικάγο. Όταν έφυγε, μας λέει, από το Ripley, ο καιρός ήταν κάπως δροσερός και έπρεπε να προσέχει μην αρπάξει καμιά γρίππη. Κρυμμένος όπως είναι ο τραγουδιστής στο βαγόνι με τα εμπορεύματα, ακούει τον ειδικό πράκτορα του τραίνου, που ήταν επιφορτισμένος με το δυσάρεστο έργο να βρίσκει και να κατεβάζει βιαίως τους μαύρους
λαθρεπιβάτες, να περπατάει πάνω στην οροφή. Μερικοί μάλιστα από αυτούς, ήταν χαρακτηριστικά πολύ βίαιοι και κτηνώδεις στη συμπεριφορά με όποιον λαθρεπιβάτη συλλάμβαναν. Στην τελευταία στροφή παρακαλεί να τον αφήσει κοντά σε κάποια μεγάλη πόλη, γιατί ήδη έχει αργήσει στην προγραμματισμένη ηχογράφηση που είχε να κάνει. Όπως λέει, ‘‘… ειδικέ πράκτορα, ειδικέ πράκτορα, κατέβασέ με κοντά σε κάποια πόλη. Πρέπει να κάνω μια ηχογράφηση, έπρεπε ήδη να ηχογραφώ’’. Now, when I left for Ripley, the weather was kinda cool Now when I left fo' Ripley, the weather was kinda cool Said boys, y'all be careful, prob'ly you might catch the flu Now, I swung that manifest, I went down in that freight rail box Now I hung that manifest, I went down in that freight rail box Now I couldn't hear the special agent when he come tippin' over the top Now them special agents up the country, sure is hard on a man Now them special agents up the country, they sure is hard on a man Now they will put him off when he hongry, and won't even let him ride no train Now, I was settin' down in Cen-
17
αφιερωμα στα νεγρικα μπλουζ
tralia, and I sure was feelin' bad Now they wouldn't let me ride fast train, they put me off on a doggone drag Now special agent, special agent, put me off close to some town Special agent, special agent, put me off close to some town Now I got to do some recording and I oughta be recording right now. Κάπου ένα αιώνα αργότερα από τη χρυσή εποχή του νέγρικου μπλουζ, τα τραίνα εδώ, εξακολουθούν να ταξιδεύουν βόρεια. Οι μαύροι βέβαια στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, μπορεί να επιβιβάζονται ελεύθερα από το Νότο προς το Βορρά και τανάπαλιν, αλλά κάτω από τον αμερικάνικο νότο, στα εδάφη του Μεξικού, λαμβάνει χώρα ένα άλλο είδος απαγόρευσης και αποτροπής της μετανάστευσης των φτωχών και απελπισμένων από το ταξίδι με τραίνα απ’ εκεί προς τη μεριά του νότου των Ηνωμένων Πολιτειών. Πριν από χρόνια όλοι πήραν, τουλάχιστον όσοι δεν είχαν την τύχη να φτάσουν σε εκείνα τα χώματα, μια ιδέα του φαινομένου της μετανάστευσης από το Μεξικό προς τις ΗΠΑ, μέσα από την υπέροχη, σκληρή, ελεγειακή και εμβληματική κινηματογραφική ταινία του ώριμου Τόμι Λι Τζόουνς, ‘Όι Τρεις Ταφές Του Μελ-
κιάδες Εστράδα’’, σε σενάριο του μεξικανού σεναριογράφου Γκιγιέρμο Αριάγκα, με κεντρικό ήρωα έναν μεξικανό λαθρομετανάστη που εργάζεται σε ένα ράντζο του Τέξας. Το τραγούδι La Bestia αναφέρεται στο τραίνο του θανάτου του Μεξικού. Ωστόσο όπως ισχυρίζονται οι ειδήμονες, οι κίνδυνοι από αυτή καθεαυτή τη μετανάστευση θα ήταν λιγότεροι, αν οι ακροατές είχαν επίγνωση της υπόγειας σχέσης του με την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Είναι ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια στο ραδιόφωνο της Κεντρικής Αμερικής, και πολύ συχνά ζητείται από τους ακροατές των ραδιοφωνικών σταθμών σε όλη την Ονδούρα, τη Γουατεμάλα και το Ελ Σαλβαδόρ. Αλλά αυτό που οι περισσότεροι ακροατές δεν γνωρίζουν, είναι το γεγονός ότι το La Bestia (The Beast, το Κτήνος) είναι μια μπαλάντα για το ύπουλο ταξίδι με το τραίνο από το Μεξικό προς τα σύνορα ΗΠΑ, η οποία όμως ‘‘δρομολογήθηκε’’ τεχνηέντως από την Αμερικανική Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων (US Customs and Border Protection, CBP) για να αποτρέπει τους υποψήφιους μετανάστες από την πραγματοποίηση του ταξιδιού. Κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες παιδιά, πολλά από τα οποία δεν συνοδεύονται από ενήλικες, φτάνουν στις ΗΠΑ παράνομα μετά τη διέλευση των συνό18
αφιερωμα στα νεγρικα μπλουζ
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
ρων με το Μεξικό. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά, όπως και οι περισσότεροι πρόσφυγες, αποτελούν θύματα της ενδημικής βίας στην Κεντρική Αμερική. Με το θέμα αναγκάστηκε να ασχοληθεί ο ίδιος ο Πρόεδρος των ΗΠΑ και μάλιστα ζήτησε από το Κογκρέσο έκτακτη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης ανθρωπιστικής κρίσης, συμπεριλαμβανομένων και πέντε εκατομμυρίων δολαρίων που θα διατίθενται σε μια εκστρατεία με στόχο τα μέσα ενημέρωσης. Η υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων των ΗΠΑ, έχει ήδη ξεκινήσει διαφημιστική εκστρατεία η οποία στοχεύει και προς τους γονείς της Κεντρικής Αμερικής οι οποίοι σχεδιάζουν να στείλουν τα παιδιά τους βόρεια. Στην εκστρατεία ενεπλάκησαν δημοφιλείς ιστοσελίδες, δημοσιογράφοι και διαφημιστικές εταιρείες, που οδήγησαν στην αναγραφή των στίχων του τραγουδιού La Bestia, φυσικά στην ισπανική γλώσσα, από τον μεξικανικής καταγωγής, Rodolfo Hernandez. Οι στίχοι του τραγουδιού αναφέρονται σε ένα τραίνο, γνωστό ως ‘‘το Τέρας’’, μια εμπορική αμαξοστοιχία με θανατηφόρα φήμη, η οποία χρησιμοποιείται από τους μετανάστες που ταξιδεύουν κατά μήκος του Μεξικού προς στα σύνορα των ΗΠΑ. Κι αυτό γιατί πολλοί πέθαναν λόγω πτώσεως
από το τραίνο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ή έχασαν τα άκρα τους μετά από πτώση και τραυματισμό από τους τροχούς του. Όσοι καταφέρνουν να παραμείνουν επί του τραίνου, διατρέχουν τον κίνδυνο να πέσουν σε εγκληματικές συμμορίες, που κλέβουν τους ευάλωτους μετανάστες ή ακόμα και να τους απαγάγουν προσδοκώντας κάποια καταβολή λύτρων. Το La Bestia, άλλωστε, περιλαμβάνει και μια αναφορά στη Mara Salvatrucha, διαβόητη συμμορία της Κεντρικής Αμερικής της οποίας τα μέλη τριγυρίζουν στο τρένο με σκοπούς κάθε άλλο παρά άγιους. ‘‘Μετανάστες από παντού, περιχαρακωμένοι κατά μήκος των σιδηροδρομικών γραμμών/Πού προέρχονται από πολύ μακρυά, και πηγαίνουν ακόμα μακρύτερα’’, λένε οι στίχοι. ‘‘ Το αποκαλούν το Κτήνος από το Νότο, αυτό το άθλιο τραίνο του θανάτου/Με το διάβολο στο λέβητα, σφυρίχτρες, μουγκρίσματα, ανατροπές και στροφές’’. Για τις ΗΠΑ, είναι σημαντικό να δοθεί το μήνυμα της αποτροπής της μετακίνησης των μεταναστών από το Μεξικό προς τις ΗΠΑ, που ίσως αποδειχτεί άκρως επικίνδυνη ενέργεια για τη σωματική τους υγεία. Η δωρεάν διανομή του ψηφιακού δίσκου με το τραγούδι, διανεμήθηκε στους ραδιοφωνικούς σταθμούς στα πλαίσια μιας εκστρατείας στα μέσα ενημέρωσης,
19
αφιερωμα στα νεγρικα μπλουζ
η οποία πιστώνεται με τη συμβολή στη μείωση του αριθμού των θανάτων των μεταναστών καθ’ οδόν. Μέσα στα έξι τραγούδια του δίσκου, υπάρχει και κάποιο που αναφέρεται στους κινδύνους από τη διέλευση της αφιλόξενης και επικίνδυνης ερήμου Sonoran, στα νότια των Πολιτειών της Αριζόνα και της Καλιφόρνιας. Το La Bestia, πάντως, ήταν το πρώτο που πρέπει να ήταν ειδικά προσαρμοσμένο για το κοινό της Ονδούρας, της Γουατεμάλας και του Ελ Σαλβαδόρ. Τα άλλα κομμάτια είναι πιστά στο λαϊκό ύφος Corrido του Μεξικού, αλλά το La Bestia, είναι κάτι περισσότερο από ένα σύγχρονο ποπ τραγούδι που βασίζεται στο στυλ cumbia της Καραϊβικής. Από την πλευρά τώρα του Μεξικού, οι κυβερνώντες λόγω της αδυναμίας ή δυσκολίας αντιμετώπισης των μακροχρόνιων και κρίσιμων οικονομικών συγκυριών μέσα στις οποίες βρίσκεται βυθισμένη η χώρα η οποία φυσικά με άλλες συνθήκες θα προσέφερε κάτι και στην παράνομη μετανάστευση των πολιτών, προτίμησαν να επιλέξουν την αύξηση της ταχύτητας του διαβόητου τραίνου La Bestia, με σκοπό την αποτροπή των κεντροαμερικανών μεταναστών από το να ανέβουν παράνομα στο τραίνο και να ταξιδέψουν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι λοιπόν αντικαταστάθηκε το μεγαλύτερο μέρος της σιδηροδρομικής γραμμής που διασχίζει μεγάλο μέρος του Μεξικού έως τα αμερικανικά σύνορα και εμπλουτίσθηκε με σύγχρονα συστήματα
ασφαλείας και παρακολούθησης του συρμού, με αποτέλεσμα την αύξηση της ταχύτητας του τραίνου και την αποτροπή του ταξιδιού, αλλά κυρίως του ‘πηδήματος του θανάτου’ από και προς τα τραίνα, από τους υποψήφιους απελπισμένους αμερικανούς της κεντρικής Αμερικής, στο κυνήγι τους για το ελπιδοφόρο και φημισμένο αμερικανικό όνειρο της αντίπερα όχθης. Πολλές οργανώσεις βέβαια κατηγορούν την κυβέρνηση ότι η μεγαλύτερη ταχύτητα του τραίνου θα οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των ατυχημάτων, αλλά η τελευταία πιέζεται από την πλευρά των ΗΠΑ για τη λήψη οποιουδήποτε αποτρεπτικού μέτρου στο έδαφος του Μεξικού. Οι επιδρομές που γίνονται από ειδικές κατασταλτικές αστυνομικές δυνάμεις έχουν εντατικοποιηθεί και οι παράνομοι μετανάστες προσπαθούν να πηδήξουν στο τραίνο, όχι μέσα στα κατοικημένα μέρη που διέρχεται αυτό, αλλά κατά τη διάρκεια της διαδρομής του μέσα σε αφιλόξενα μέρη και ερήμους, κάτι που προϋποθέτει τη διαδρομή και παραμονή τους σε επικίνδυνα εδάφη και πρόχειρους καταυλισμούς κοντά στις γραμμές του τραίνου. Παρά το πολυδιαφημισμένο και ομώνυμο με το σιδηρόδρομο τραγούδι, λίγοι ενδιαφέρονται να ακούσουν το βαθύτερο κίνητρο για το οποίο γράφτηκε. Η προσοχή τους είναι στραμμένη περισσότερο στα σημεία που πρέπει εκλεκτικά και προσεκτικά να επιλέξουν για το σάλτο μορτάλε σε κάποιο βαγόνι του τραίνου. 20
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
Ο Ευριπίδης στα περιστέρια
διηγημα
Της Κασσάνδρας Αλογοσκούφη Ο Φρύνος έκραξε τραγικά μέσα στη σιγαλιά της έρημης παραλίας. Ήταν μεσημέρι. Πάνω στην ψιλή την άμμο είχε πέσει η σκιά από το μικρό βουνό. Το βουνό κάποτε ανήκε στον ξακουστό Ευριπίδη και μέσα στο μυστικό κούφωμα ο αρχαίος καθόταν αιώνες μεγάλους και σκεφτόταν με περισυλλογή τις αθάνατες τραγωδίες του. Κάτω η θάλασσα ξέπλενε τη σκέψη του και μαζί αναπηδούσαν τα ευγενικά ψάρια οι τσιπούρες. Δίπλα στο κύμα μία μεγάλη ταβέρνα τσίμπαγε τα ψάρια με μυτερές γιγάντιες καρφίτσες. Τα ψάρια παιδεύονταν για ώρες πάνω στην ιερή καρφίτσα και τέλος πριν καταβροχθισθούνε σε κάποιο ελεύθερο πιάτο παρέδιδαν στον δημιουργό την πρώτη πνοή τους. Δίπλα στο κύμα και δίπλα στην τεράστια ταβέρνα με τις καλαμιές που σχημάτιζαν ένα νεκροταφείο από τρυπημένα ψάρια, θαρρείς ξεχώριζε το σπίτι της ρίζας. Ένα οριστικό σπίτι φτιαγμένο από πεπλεγμένη ρίζα φερμένη εξεπίτηδες από σπάνια δέντρα αιώνια που αναφύουνε και γρηγορεύουν στο ελεύθερο έδαφος της ρούσικης στέπας. Αυτό το σπίτι το πεπλεγμένο ώρα πολύ μελετάω με τον νου
μου και σκοπεύω κάποτε να μετοικήσω. Ξέρω ότι αντί για σκυλιά στην είσοδο θα με προστατεύουν από τα κρεμασμένα ψάρια και τις συκοφαντίες των ετοιμοθάνατων ιχθύων- εκείνοι οι θηλυκοί καρχαρίες που μέσα σε διάφανες λεκάνες με θαλασσινό νερό περιττεύουν με τη χάρη και την ωραιότητά τους. Σε εκείνο το σπίτι θέλω να μετοικήσω, όταν κάποτε το πνεύμα βίαια θα αφήσει το σώμα το χωμάτινο. Εκεί, με τον Ευριπίδη αντίποδα θα ψέλνουμε μία λιτανεία στους νεωκόρους των γύρω πεύκων. Εκεί, οι καρχαρίες θα υποδεχτούν τα άψυχα σώματά μας με μία στωικότητα πείνας θαυμάσια. Εκεί όλα θα αρχίζουν από το εδώ και το εδωδά. Είναι η θαυμάσια τοποθεσία των Περιστέρων. Απάνεμο λιμάνι με κούνιες φτιαγμένες από τα ιερά ριζά της ρώσικης γης. Το όπιο καλλιεργείται σε ξένη γη και μεταπωλείται στην ιερή πατρίδα του Ευριπίδη. Εκεί, γεννιέται η τραγωδία του ανθρώπινου είδους, όταν αυτό εξαρτάται από τη μάστιγα του χρήματος. Μέσα στην πεπλεγμένη ρίζα μιας κούνιας βλέπω μια φράση να σχηματίζει το πρόσωπο
21
του ονόματός μου. Με πιάνει ρίγος ότι ίσως να έχει σημειωθεί κάποιο χρέος μου σε ξένο πάγκο. Περιμένω να σκάσει μύτη εκεί κατά το θέρος του ήλιου και όταν το λυκόφως αντικαθιστά τη λέξη του ηλιοβασιλέματος. Ο βασιλιάς της πρέζας θα ελευθερωθεί από τις ελληνικές φυλακές και το ξεραμένο βασίλειό του θα αναζωογονηθεί από τις αιματοχυσίες του μαύρου χρήματος. Εκεί θα μετοικήσω, όταν παράνομη θα θέλω να ελπίζω. Εκεί στο άντρο των κακοποιών στην πατρίδα-τραγωδία του άγνωστου πια Ευριπίδη.
Φάνης μπαστούνι
διηγημα
Της Χαράς Νικολακοπούλου Πάνω που παζάρευα τρία κιλά τροφαντές τσιπούρες στην ψαραγορά, με πέτυχε η εισβολή. -Δώκε μου, καρδούλα μου, ένα δεκάρικο να σε πω τη μοίρα σου, που είσαι όμορφη κοπελιά. Είχαμε τραπέζι το βράδυ, η μάνα μου δηλαδή στα αδέλφια της που είχαν έρθει από Αμερική. «Μα είναι ανοιχτής θαλάσσης κοπελιά μου» αντέτεινε ο ψαράς στις διαμαρτυρίες μου περί τιμής της τσιπούρας. -Ένας άντρας σε τυραννάει, μάτια μου, ένας λεβέντης, από Φ αρχι-
νάει το όνομά του, συνέχισε να ρίχνει το δόλωμα η τσιγγάνα. Θες που είχα τις μαύρες μου, θες που το πέτυχε το Φ η κακούργα, της τα ακούμπησα τα δέκα ευρώ. Τριγύρω οι ψαράδες διαλαλούσαν την πραμάτεια τους: -Εδώ ο γαύρος ο φρέσκος! -Μπαρμπουνάκι σπαρταριστό! -Εδώ η κουτσομούρα η διαλεχτή! -Να το, μάτια μου, εδώ το λέει καθαρά, ένας ρήγας μπαστούνι. Για τήρα εδώ, εσύ είσαι κοκώνα μου η ντάμα η κουπάτη, σιμά είσαστε, λιώνει για σένα, χάνεται το παλικάρι. Λιώνει για μένα! Ποιος; Ο Φάνης που είναι άφαντος και ούτε φωνή ούτε ακρόαση! Η γύφτισσα όμως δεν είχε πει την τελευταία λέξη. -Μα σε ‘χει πισωγυρισμένη, κορώνα στο κεφάλι του έχει μια σπαθάτη. Η μάνα του είναι, κούκλα μου. Η σκύλα τον έχει δεμένο και λιώνει το παιδί, θ’ αρρωστήσει για σένα, στο στρώμα θα πέσει. Που να μην έσωνε, μου ξύνει πληγές! -Δώκε μου αγάπη μου ένα εικοσάρι ακόμα, να σου την κάμω εγώ να λακίσει στο πι και φι. Ντροπή μου αλλά «τσίμπησα» ξανά. Βγάνει η τσιγγάνα μια κλωστή από την τσέπη της και τη δένει κόμπο. Τη ζουλάει στο χέρι της, λέει κάτι αλαμπουρνέζικα. Μέχρι να πεις κύμινο τσουπ! μου την πασάρει λυμένη. Μια μικρή πλάκα 2
διηγημα
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
την έπαθα, δε λέω. -Δώκε μου μανούλα μου ένα εικοσάρι ακόμα να σου διαβάσω ένα ξόρκι να πάνε στα όρη, στα άγρια βουνά τα μάγια της κακούργας. Είχα αρχίσει να «τα παίρνω», όμως με είχε κουρντίσει η άτιμη! Της το σκάω το παραδάκι. -Ετούτο είναι βοτάνι μαγικό. Θα του το ρίξεις στον καφέ, θα το βάλεις στο γλυκό του και τρεις φορές στον κόρφο σου. Εκατό ευρώ γύρευε για το βοτάνι. -Α, για να σου πω , μαντάμ…. -Μη σεκλετίζεσαι καρδούλα μου, στο ράφι θες να μείνεις για; Κρίμα τα νιάτα σου και την ομορφιά σου! Εγώ θα σου τον κάμω ταμάμ, κοκώνα μου. Αιντε, δώκε μου πενήντα, που να ‘χεις μια καλή τύχη και δυο παιδάκια θα σκαρώσετε μάνι μάνι. Αυτή ήταν και η χαριστική βολή, σα βλάκας ξηλώνομαι. Σαν υπνωτισμένη, ένα πράμα. -Να πεις εφτά πατερημά και εφτά μετάνοιες να κάμεις στον Αη Φανούρη, να σε φανερώσει το δέκα το καλό στη ζωή σου. Ούλα τα καλά του Θεού να έχεις! Μας προέκυψε και θεούσα η αθεόφοβη! Πήρα το λεωφορείο για το σπίτι νιώθοντας σαν τσιπούρα. Στη μάνα μου είπα πως μού ‘πεσαν στο δρόμο τα λεφτά. Τι να της έλεγα; Ότι με πιάσανε κορόιδο; Σήμερα το πρωί τρεις αναπάντητες βρήκα από τον Φάνη. Βρε λες να....;
Η γούργουλα Της Μαρίας Ελένης Φραγκιαδάκη Το μέτωπό μου ακόμα ζεματάει… Θα ανέβασα πυρετό… Κοίταξέ τους… Με λυπούνται. Με λυπούνται. Εμένα , τη Βενετιά τη γούργουλα. Οίκτος στο βλέμμα. Άλλοι αδιάφοροι… Σκατόψυχοι.. Δεν τον χρειάζομαι τον οίκτο, ούτε την λύπησή σας… Εγώ είμαι η Βενετιά η γούργουλα. «Να ζήσεις να τον θυμάσαι γούργουλα», έτσι μου λένε όλοι.. Να ζήσεις να τον θυμάσαι. Όλοι τους έτσι με φωνάζουν. Γούργουλα. Το όνομά μου δεν το θυμούνται εδώ και καιρό, κι ας με βάφτισε ο παππάς Βενετιά. Από μικρή, λεπτός και στενός ο λαιμός μου. Φόραγα τα ψεύτικα τα κρεμαστά κι όλες σιχτιρίζανε στη γειτονιά τη μάνα μου. «Πάλι στολίστηκε η γούργουλά σου μωρή; Στη γύρα για γαμπρό παγαίνει;» Εμένα τώρα που με βλέπετε είμαι η σκιά του εαυτού μου. «Να μεγαλώσεις γρήγορα», βόγκαγε η μάνα. «Να μεγαλώσεις να δεις κι εσύ την γλύκα..». Μα εγώ δεν είχα μεγάλα όνειρα, μόνο να παντρευτώ τον Τρύφωνα. Εγώ περίμενα. Να μεγαλώσω να μην θυμώνει η μάνα, να γευτώ την γλύκα.. Εγώ περίμενα. Να μεγαλώσω να με πάρει γυναίκα του ο Τρύφωνας. «Έτσι είναι η ζωή γούργουλά μου
23
διηγημα
να σε χαρώ. Ζωή σε λόγου σου», κράζαν αρπακτικά γύρω μου.. Και δώστου ψιθύριζαν στο αυτί και με έδειχναν με οίκτο. Παιδιά δεν απόκαμα. Ο Τρύφωνας έλεγε εγώ είμαι η φταίχτρα. Εγώ είμαι η στέρφα. Χήρα τώρα η Βενετιά. Και μαζευτήκαν και πολλοί. Παράπονο δεν έχω. Τον αγαπούσανε τον Τρύφωνα. Φίλοι, συγγενείς, οι κοκότες.. Έχω να το λέω… Κύριος ο Τρύφωνας. Μπροστά μου τίποτα δεν είδα. Κάποτε ήρθε σπίτι με σημάδια. Τι είναι αυτά Τρύφωνα; Χτυπήθηκα με το βουβόσκυλο τον γαμπρό μου.. Χτυπάει την Μελανία. Έπιανα μετά την κουνιάδα μου, σηκώνει χέρι μωρή δύστυχη ο άντρας σου; Θα τον καθαρίσει ο Τρύφωνάς μου. Δεν με λυπάσαι να χάσω το στεφάνι μου για τα καμώματά σας; Έσκυβε το κεφάλι η Μελανία μην προδοθεί. Τελικά έμαθα την αλήθεια… Παντρεμένη κανόνιζε ο προκομμένος και σαν φτάσαν τα χαμπέρια στου
κερατά τα αυτιά, που τον πονεί και που τον σφάζει τον Τρύφωνά μου… Να αγιάσει το χέρι του.. «Κάνε υπομονή γούργουλά μου, και τούτος ο ανήφορος, κατήφορο θα φέρει», μερόνυχτα με παρηγορούσε η Μελανία. Παράπονο δεν έχω, εκτός σπιτιού έκανε τις βρωμοδουλειές του. Μην παραγνωριστούμε με καμιά… Ένα δεν του συγχώρεσα ποτέ.. που έλεγε εμένα στέρφα κι άκληρη μ’ άφησε. Μόνο μια νύχτα που έκλαιγα και σταματημό δεν είχα, με αγκάλιασε ο Τρύφωνάς μου, έβαλε το άδικο στόμα του στο μέτωπο και μου δωσε φιλί. «Μπορεί να φταίω κι εγώ Βενετιά μου. Ποιος ξέρει; Ήταν γραπτό μας βλάστημα να μην δούμε…». Λόγια, καφέδες και λιβάνι. Λόγια. «Θεός σχωρέστον γούργουλά μου». «Να ζήσεις να τον θυμάσαι»… Και το φιλί στο μέτωπο εδώ κι ώρα ζεματάει. Στο διπλανό τραπέζι ένα γεννοβόλι, ίδιο ο Τρύφωνάς μου.
ΘΡΗΝΟΣ | Σικελιώτης Γιώργος (1917-1984) Συλλογή Γεωργίου Ι. Κατσίγρα | Λαρίσα
24
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
ΤΗΣ ΘΑλΑΣΣΑΣ Η ΜΟυΣιΚΗ ΤΟΥ JaMES a LLEN σε ελληνική απόδοση James Allen | 1864 - 1912
Της Μαρίας Ανδρεαδέλλη
Λατρεύω ν’ ακούω της θάλασσας τη μουσική Καθώς παιχνιδίζει στην αιώνια ακτή Η παράξενη, βαθιά, απόκρυφή της μελωδία Υμνεί ακατάπαυστα του ανθρώπου την ψυχή Για το συντριβών πάθος τραγουδάει όταν χτυπάει Με ανεξέλεγκτη αγριότητα στους βράχους Μετά με θλίψη νικητή υποχωρεί Κλαίγοντας μ’ αναφιλητά αυτοχείριους θανάτους Για βάσανα και βουβό πόνο μιλάει Όταν με άλαλο παράπονο νωχελικά κυλάει Και παράδοξα θρηνεί καθώς σπάει στα βράχια Την θανατίλα και την απόγνωση των ψυχών σε κομμάτια Οι σπινθηρισμοί της στην ακτή με το χαλικάκι Αναμεμιγμένοι με το φως του ήλιου και το ανάλαφρο αεράκι Είναι παφλάζουσα χαρά και κέφι που φθάνει Ως εκεί που το όραμα των αισθήσεων πιάνει
μεταφραση
Όταν, αμυδρά ψυθιρίζουσα, ήρεμα απλώνεται Θροΐζει της ειρήνης την σιωπηλή καρδιά Την ανείπωτη εκείνη κατάστασης όπου το πάθος πεθαίνει, κι απ’ όλες τις ανθρώπινες λύπες καμία δεν μένει. Παιχνιδιάρα, ανήσυχη, ειρηνική, θυελλώδης Αντανακλάται στην καρδιά σου, στην ειρήνη σου, στην μάχη Το παράξενο πάθος και η εντός μας γαλήνη Η έξαψη και η σοφία της ζωής μας κομμάτι. Σύμβολο της ανθρώπινης ψυχής, ω θάλασσα εσύ! Πόσο μ’ αρέσει να σ’ ακούω στην ερημική ακτή Να ψάλλεις την αέναή σου μελωδία Να τραγουδάς του ανθρώπου την ψυχή σε στιγμή αιωνία. 25
Ποιητικός
Λ όγος
H νύχτα Οι φουσκωμένες έγνοιες των μολυβιών στο χάρτινο ύψωμα των αστεριών μπουκώνουν το γυαλί της γραφής ζεύοντας φως στο σακάκι των εαυτών... Κι η νύχτα λαδωμένος ενήλικας στη διορία των σκέψεων πίνει την εφηβεία της στη γινωμένη επετηρίδα του ποιήματος... Βάλη Τσιρώνη
ποιηση
ΠΡΟΔΟΜΕΝΟΣ ΜΑΗΣ Αυτός ο Μάης δεν μπορεί να περιμένει τον ξεγελούσαμε συνέχεια μέχρι τώρα όμως εκείνος στωικά ζούσε με τους χειμώνες άντεχε κάθε καταιγίδα, κάθε μπόρα και τώρα αναμένει πότε θα ‘ρθει γι’ αυτόν το καλοκαίρι; πότε θα ‘ρθουν οι όμορφοι αιώνες; όμως αυτό το πότε δεν το ξέρει και του απέμεινε η πίστη να προσμένει χαζεύοντας σημάδια και εικόνες. Εξάλλου, τι μπορεί να κάνει κάποιος μονάχος σ’ έναν κόσμο που πεθαίνει; Γεώργιος Δελιόπουλος 26
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
Φιλί πλεκτάνη Περίμενε το φιλί στα χείλη κρεμασμένο μέχρι που γέρασε η μέρα και στάθηκε μπροστά στην νυφική μου κλίνη αδέρφια με την νύχτα οι λαλιές των κολασμένων όπου δεμένες στην αγκάλη της μυρουδιάς από το τελευταίο σεργιάνι βεβαίωσαν το μάταιο της προσδεμένης νύχτας κι αντάμωσα νεκρός , νεκρό τριαντάφυλλο να μου δωρίζεται για σώμα και το φιλί πλεκτάνη για τα αγκάθια Ματθαίος Ματθαιάδης
ποιηση
Τέλος Το χρέος σου απέναντι στην ανελέητη θέα της θάλασσας ως αγαπημένος ξένος έφτασε με το ζόρι στα γόνατα Η αυτοάμυνα μένει μόνο την ώρα που πλησιάζει το τέλος της μυρωδιάς και της ακοής μην ξεχάσεις κύμα στον καρπό σου να με δέσεις κι ας έχουν φαγωθεί απ' την αρμύρα μου οι υποσχέσεις Μια άλλη εποχή θα έριχνα τις αναμονές στο κανάλι της απόρριψης και θα σε υποδεχόμουν στο κατώφλι της τρικυμίας Στενάχωρο το τέλος των εποχών Μαρία Ροδοπούλου 27
ΕΝ υΠΝΩΣΕι Κανείς στο δρόμο, κανένα επεισόδιο˙ οι φωτιές που έκαιγαν για μέρες έσβησαν οι σειρήνες σώπασαν το φεγγάρι ξαναβγήκε ακμαίο. Όμως λείπουν οι άνθρωποι οι σκιές τους λείπουν, οι ανάσες τους... Εποχές παγετώνων εγκαταστάθηκαν στις πόλεις και στις ψυχές ανεκπλήρωτα όνειρα περιφέρονται στις λεωφόρους αδέσποτα ζώα ψάχνουν τα ίχνη μας. Κι εμείς, που κάποτε λεγόμασταν άνθρωποι σε σκοτεινές σπηλιές κατοικούμε, στα έγκατα της γης ζώντας εν υπνώσει τις τελευταίες στιγμές μας. Γιώργος Γκανέλης
Στο μοναστήρι τής Αναλήψεως τού Σωτήρος
ποιηση
Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου του 2012 στην *Σίψα. Ο πάτερ Χρυσόστομος στο ταμπούρι τής προσευχής εδώ στο μοναστήρι τής Αναλήψεως τού Σωτήρος, στους Ταξιάρχες, όπου ήρθαμε η Χρυσούλα, εγώ κι η Χαραλαμπία. Ανάβουμε κερί. Τέλειωσε ο εσπερινός. Ανάβει ο πάτερ Χρυσόστομος το καντήλι στο εξομολογητήριο. Πέρασε μία ώρα κι ένα τέταρτο, δίχως να το καταλάβω. Σειρά τής Χαραλαμπίας που τελειώνει σε 20 λεπτά. Νύχτωσε, φεύγουμε κι ο πάτερ Χρυσόστομος μας λέει πως η πύλη τού μοναστηριού είναι κλειστή, να πάμε από την πλαϊνή την πόρτα. Κι έρχεται πίσω μας για να κλειδώσει. Κωνσταντίνος ιωαννίδης *σημ. Ταξιάρχες ή Σίψα
28
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
Αδειάζω ζωές Αδειάζω ζωές μέσα μου και γεμίζω αναζητήσεις. Το λευκό μου κάδρο καθώς κοιτώ απ’ όλα λείπω ενώ τα πάντα βρίσκονται εκεί. Στην άκρη ενός νήματος συντελείται η συνέχεια• ο θάνατός μας. Μαρία Ανδρεαδέλλη
αξόδως διέξοδοι κοίταγα, κοίταγα ορίζοντες, μυαλό και νοήσεις περπάταγα, περπάταγα σπάζοντας κλαράκια με το νύχι σκάλωσα στην άκρη μιας φόδρας μου είπαν ότι σκίστηκε σαν πέπλο αλαφιασμένο όταν μπήκαν τα χέρια μες στις τσέπες έχασκαν φαφούτικα
ποιηση
γκλιν-γκλιν είχαν πέσει όλες οι λέξεις κομματιασμένες καταγίνονταν με κάτι καταγής. Βαρέθηκα να σκύψωΑμαλία Ρούβαλη 29
Εσύ Ήξερα πως μια μέρα θα έφτανες κοντά μου οι κοκκινωπές μπούκλες σου θα είχαν κάπως γκριζάρει όσες θα είχαν απομείνει ύστερα απ’ ένα τόσο αλαργινό και κατακλυσμικό ταξίδι δύσκολο και γεμάτο επικές περιπέτειες λίγο όμως έλειψε να ξεστρατίσεις και το δρόμο του γυρισμού απ’ τα μάτια σου να χάσεις- όμως ήρθες ο χάρτης της ζωής σου χαραγμένος στο ψηλό σαν ιερό βράχο μέτωπό σου λίγο έλειψε να μην σε δω μπροστά μου ύστερα από τόσα χρόνια περιπλάνησης ύστερα από τόσα χρόνια αναζήτησης στα μαύρα και αχανή πελάγη χωρίς βάρκα, χωρίς πυξίδα με κουπιά τα δυο μας χέρια - ώσπου απ’ του Έρωτα τα εσώτατα φύσηξε άνεμος ούριος και στην άμμο την καυτή σε ξέβρασε στα λυγισμένα γόνατα της δικής μου χρόνιας ανάγκης το ύστατο το κύμα…
ποιηση
Θεοδώρα Τζόκα
30
sodeia.net
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015
ΒιΒλιο [ ]
ΖΩΝΤΑΝΟι - ΝΕΚΡΟι Ω, νεκροί που μας κοιτάτε με τα ρούχα αιματωμένα πόσους χρόνους τριγυρνάτε μες τον κόσμο και το ψέμα
ΧΕιμωνασ
νεεσ αφιξεισ
συλλογη ποιηματων
2014-2015
Ποιά κατάρα σας κρατάει σε αυτή την γη δεμένους και δεν είστ’ εδώ και χρόνια με τους άλλους πεθαμένους
ποιηση
Είν ο πόνος που δε ζείτε μεγαλύτερος της ζήσης ένας πόνος που θα νιώσεις μόνον σαν θα την αφήσεις Σαν φαντάσματα του νου μας και του πρότερου εαυτού μας σε μία γη ερειπωμένη ζωντανοί, νεκροί χαμένοι
Γιώργος Γκανέλης [Χρεοκοπία Ιδεών] εκδόσεις Στοχαστής
Πάνος Χατζηγεωργιάδης
διανομη εντυπου
συλλογη ποιηματων
ISBN: 978-960-303-220-5
ΑΘΗΝΑ Επίκαιρα - IANOS - Κλεψύδρα - Λεμόνι - Πολιτεία - Πρωτοπορία - Χάρτες ΠΕΙΡΑΙΑΣ Νέος Κύκλος ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΙΑΝOS - Κεντρί - Μπαρμπουνάκης ΛΑΜΙΑ Κεντρί Οιωνός ΜΥΤΙΛΗΝΗ Παπασωτηρίου - Χατζηδανιήλ ΠΑΡΟΣ Δημοτική Βιβλιοθήκη Παροικίας ΠΑΤΡΑ Πρωτοπορία - Πολύεδρο - Παπασωτηρίου ΣΠΕΤΣΕΣ Κέντρο Τύπου
Χριστιάνα Αβρααμίδου [Εσένα σε έχω Ξαναγαπήσει] εκδόσεις Οροπέδιο ISBN: 978-618-80661-2-0
31
Είδα κάποτε μια μέλισσα πνιγμένη μέσα στο μέλι και κατάλαβα. καζαντζακησ
| αναφορα στο γκρεκο
sodeia.net