Spiegeloog 391: Youth

Spiegeloog Magazine for the Psychology Department

Youth

September 2018 - Year 46 - Edition 391

46th Year Ed. 391, September 2018 ISSN 0166-1930 Spiegeloog is a magazine for the Psychology Department, University of Amsterdam w: spiegeloog.tumblr.com

REC-G Room -1.10 Nieuwe Achtergracht 129B 1018 WT Amsterdam t: 020 - 525 67 58 PO Box 15934 1001 NK Amsterdam e: spiegeloog-fmg@uva.nl

Chief Editors Wolter de Boer & Maaike Posthuma.

Editors Wolter de Boer, Rosa Breed, Julius Dullaert, Dewi de Jager, Maaike Posthuma, Floris Roelofs, Lisanne van der Velden, Martin Verloop, Nicole van der Werf, Julia Zegeling.

Forever Young Is there a particular age group that can rightfully be referred to as ‘youth’? The answer to this question is not set in stone. Some people associate youth with young kids who are not yet able to consider the long-term consequences of their decisions (and who would rather eat one marshmallow right away than wait five minutes for a second one). Some think of youth as high school youngsters exploring their limits, while others also include millennials – people who are currently in their twenties and thirties.

In this month’s edition of Spiegeloog, we pay special attention to several stages of youth. When thinking about early youth and the development of very young children, Assistant Professor Annemie Ploeger comes to mind, as she recently launched the book The Evolution of a Child. Our editors Julia and Wolter hopped by and had a chat with her, which you can read about in the Office Hours section. As you may know, attachment plays a key role in early childhood. Rosa reviewed a new book on narcissism

by Frans Schalkwijk, in which he describes how ‘attachment gone wrong’ can result in some of the less favourable character traits.

Nicole wrote on the way our attachment style interferes with our later love life, and Martin reviewed the movie Love, Simon.

When thinking of youth, there is also a lot of sex, drugs and rock ‘n roll involved – our editors did not shy away from these topics, either. Our new editor Julius wrote about the arbitrary limit named ‘adulthood.’ Our departing editor-in-chief Maaike wrote about her younger days, the alcohol it involved, and the wiser choices she has made since then, in the Bacchus section. Julia and Wolter also dropped by Linda Duits to talk about her new book, Foucault, psychology as a science and sex.

You can read about the endless stretchability of youth in Julia’s piece on the science of staying young forever. Dewi and Rosa interviewed millennial expert Thijs Launspach on the troubles these youngsters often find themselves in, and Wolter wrote about the disadvantaged social and economic position millennials have nowadays. And to top off our nostalgic trip down memory lane, Denny Borsboom wrote about the law of musical memory, and why it is that every generation has its one particular favourite song.

Martin will succeed Maaike as the new editor-in-chief.

Here’s to a year in which we may stay young in spirit. We hope this Spiegeloog will guide you in the right direction.

Maaike & Wolter

Contributors on this issue Denny Borsboom, Sarah Dierckx, Linda Duits, Thijs Launspach.

Special thanks to Renate Roze.

Cover Wolter de Boer & Maaike Posthuma.

Photography Wolter de Boer & Maaike Posthuma.

Illustrations Chitra Mohanlal.

Layout and design Wolter de Boer & Maaike Posthuma.

Printing Drukkerij de Raddraaier Van Ostadestraat 233 b 1073 TN Amsterdam 020 - 673 05 78 Comments and letters to the editors are very welcome. In case you would like to submit a longer article for publication, it is strongly recommended to contact the editorial office first. The editorial office reserves the right to shorten or edit any contributions. Spiegeloog appears seven times a year. Nothing in this publication can be reproduced without written permission from the editorial office.

Contents

14

6 A Theory of Love (EN)

How attachment shapes our love life

4 5

Editorial Staff (EN) Who are we?

Seks op z’n Duits (NL)

Volwassenheid (NL)

Interview met Linda Duits

Waar ligt de grens?

(EN) 13 VSPA Events in September

Eeuwige Jeugd (NL) 29 Collectieve vloek of individuele zegen?

International Classroom (EN) In English, please

op z’n Duits (EN) Tabula Rasa (NL) 14 Seks 31 Interview met Folia-columnist Narcisme door Frans Linda Duits

6 8

20

A Theory of Love (EN) How attachment shapes our love life

Office Hours (EN) Annemie Ploeger

Obscura (NL) 19 Camera Love, Simon

Schalkwijk

Generatie (NL) 32 Onthechte Wat komt er terecht van de millennials?

(NL) 20 Volwassenheid Waar ligt de grens?

(NL) 35 Millennial-probleem Interview met psycholoog en docent Thijs Launspach

Corridor (EN) 10 The What is your favorite childhood memory?

(NL) 23 Juryrechtspraak Winnaar Christiaan

(EN) 40 Bacchus Memory Bliss

Hamakertrofee 2018

Tower (EN) 12 Ivory The law of musical memory Like us on Facebook

Read us on tumblr

University of Amsterdam

Editorial Staff

Wolter de Boer 24 years old Bachelor, Clinical Psychology

Spiegeloog

Julius Dullaert 20 years old Bachelor, Second Year

Rosa Breed 26 years old Bachelor, Clinical Neuropsychology

Dewi Jager 20 years old Bachelor, Second Year

4 September 2018

Maaike Posthuma 27 years old Master, Philosophy and Anthropology

Floris Roelofs 25 years old Research Master

Lisanne van der Velden 18 years old Bachelor, Second Year

Martin Verloop 24 years old Master, Cultural Psychology

Nicole van der Werf 23 years old Bachelor, Clinical Psychology

Julia Zegeling 20 years old Bachelor, Clinical Psychology

International Classroom

5 September 2018

A

Folia, but also in national newspapers and other media. t the beginning of a fresh academic year, there is Policy makers stated that internationalisation is the future really nothing else for me to do than to warmly of education, and that the Psychology department has welcome you at the UvA. As we’re transitioning into the to grow in order to meet an already existing need among academic year of 2018-2019, the Psychology department students and their future bosses. Critics responded that is going through a remarkable growth spurt, given this the ‘International Classroom’ is a project doomed to fail, year’s tremendous increase in the number of first-year and Psychology was Psychology students. only growing to pick To make this growth up some extra funding, happen, a new curricuhoping to compensate lum has been introdu- You might be able to feel something for the annual decline ced, selective admission in the air at the Psychology department of Dutch applicants.

– among a very, very large pool of applicants The debate isn’t over – made its comeback, yet when you read this article, and will probably continue and Spiegeloog is published partly in English. That’s right, among professors, policy makers, students and politicians you are holding the very first, freshly printed bilingual for some time. In the meantime, you might be able to Spiegeloog ever. (This word, which translates as ‘mirrorfeel something in the air at the Psychology department. eye’ in the most literal sense of it, phonetically refers to Maybe a hint of a new, internationally oriented UvA the way Dutch children often mispronounce the word for policy, combined with some high hopes, as well as a bit of ‘psychologist’.) cynicism too. Or maybe it’s the excitement of an international classroom starting to take form.

It wasn’t all just fun and games, though, introducing a new internationally oriented, English-taught Psychology So a warm welcome to all of you internationals: we are curriculum at the University of Amsterdam. The trend thrilled to finally have you here for the try-out. of ‘anglicization of Dutch higher education’ (referring to the increase of English-taught study programmes Wolter de Boer nationwide), sparked heated debate on whether or not it is desirable to attract a whole lot of non-Dutchies to the university. When the number of bachelor applicants for Psychology was announced (almost 2000), it fuelled even more discussion, not only in the UvA’s weekly magazine

Spiegeloog

In English, please

A Theory of Love Have you ever doubted the possibility of finding true love? Not only our partner selection, but also the ways our relationships progress, and sadly, how they end, is affected by our style of attachment. Understanding how individuals are oriented around particular attachment styles can provide key information about what partners might be emotionally experiencing, as well as about their potential attachment needs.

Tekst: Nicole van der Werf

Spiegeloog

6

A

September 2018

The approach to love can be described within three theon attachment-oriented approach begins with the ries of romantic love. The prevalence of the three attachassumption that individuals have innate drives toward ment styles is similar to that reported in studies of infants. safety and stability and form particular attachment with Ainsworth (1970) identified three main attachment styles: significant others (Dinero, Conger, Shaver, Widaman, & secure, insecure avoidant and insecure ambivalent. Securely Larsen-Rife, 2011). Within psychology, the concept of attached children form seventy percent of the sample in attachment has mostly been explored in relation to infant Ainsworth’s (1971, 1978) studies. Infants develop a secure behaviour. Psychoanalyst John Bowlby’s evolutionary attachment when the caregiver is sensitive to their signals theory of attachment suggests that infants become emoand responds appropriately to their needs, thereby provitionally attached to their primary caregivers and become ding a secure base. A securely attached adult has a similar emotionally distressed when separated from them (Bowlby, relationship with their 1969). ‘Social relearomantic partner. Accorsers’ such as crying and ding to Bowlby (1980), smiling are produced ‘an individual who had by the infant to stimu- The one you feel safe with, experienced a secure late caregivers. These is the one who can hurt you the most attachment is likely to attachment behaviours possess a representatioinitially function like nal model of attachment fixed action patterns figures as being availaand all share the same ble, responsive, and helpful’ (Bowlby, 1980). Secure adult function. Bowlby claimed that the attachment relationattachment relationships are related to increased relationship acts as a prototype for all future social relationships. ship satisfaction and increased willingness to listen sensiFailure to initiate, or a rejection of the primary caregiver tively (Cassidy et al., 2013). (usually the mother) during the critical two-year period would lead to serious negative irreversible consequences, A child with an insecure avoidant attachment may display possibly including maternal deprivation. Bowlby used the emotional distance or indifference toward their caregiver as term maternal deprivation to refer to the separation or loss a consequence of the caregiver being insensitive or rejecting of the mother as well as failure to develop an attachment of the child’s needs. For example, if a caregiver withdraws (Bowlby, 1973, 1980). In addition, there has been increfrom helping during difficult tasks, it might teach a child asing speculation that attachment is manifested in adult not to turn to the caregiver in times of need. This group bonds, including romantic relationships (Morris, 1982). makes up fifteen percent of the sample in Ainsworth’s According to Ramsey & Gentzler (2015) attachment style (1971, 1978) studies, and is correlated with less satisfying is a main ingredient of close relationships. The attachment and intimate relationships (Levy & Davis, 1988). If you theory approach to adult love relationships was developed are an insecure avoidant adult, you will recognize the fear

by Hazan and Shaver (1987). According to their view, the of being either too close or too distant from your partner: caregiver’s responsiveness to the infant’s signals during the the one you feel safe with, is the one who can hurt you the first two years of life produce relatively enduring differenmost. Failure to keep your feelings at bay can lead to an ces in relationship styles.

The third attachment style identified by Ainsworth (1970) is insecure ambivalent, which applies to fifteen percent of the sample in Ainsworth’s (1971, 1978) studies. When distressed, these children are difficult to soothe and receive an inconsistent level of response to their needs from the primary caregiver. The child therefore fails to develop I bet you recognize yourself in one of the three attachany feelings of security and will commonly show clingy ment styles. And you’re probably still wondering whether and dependent behaviour, but rejects the caregiver when finding true love is really possible. I won’t keep it from you they engage in interaction. Sound familiar? Robert Firesany longer: the attachtone (1985) describes a ment style developed person with an insecure as a child doesn’t have ambivalent attachment to define your future as being desperate to - That this attachment style may even relationships. By obserform a fantasy bond. be equated with love addiction ving present attachment An illusion of conbehaviours that are connection that provides a sistent with security, false sense of safety. ‘A insecurity avoidant, or sort of bondage shared insecurity ambivalent, may work to increase insights into by millions of men and women throughout the western how your current behaviours were shaped by past relaworld. After living together and being in love for a while, tionships. Additionally, understanding how individuals are oriented around particular attachment styles can provide key information about what partners might be emotionally experiencing, as well as about their potential attachment needs. This enables the effective restructuring of more positive emotional experiences, and possibly stimulates secure attachment behaviours between partners (Johnson & Greenman, 2006). Another way to encourage the development of a secure attachment style is by taking on a relationship with a partner that is securely attached and to develop new styles of behaviour for sustaining an honest, open and equal relationship, whilst both feeling independent, yet loving towards each other. Becoming a securely attached adult is a challenging, but important task. It includes the ability to seek and provide support, the ability to manage distress during problem-solving situations, and the ability to be close or intimate with one’s partner (Mikulincer & Shaver, 2007). All in all, I do consider true, longlasting love to be possible. <<

References

- [Image] Retreived at 23 July 2018 from http://thephilosophersmail. com/virtues/the-great-psychoanalysts-john-bowlby/.

A full list of references is available at the editorial office.

Spiegeloog

they begin to feel tied to each other, bound to each other, connected to each other. Moreover, they may even go on to feel that they are not separate human beings. They are not, except in a fantasy’ (Firestone, 1985). According to this view, an insecure ambivalent adult can be recognized as in doubt of ever having been in love, whilst dealing with emotional hunger: seeking affirmation of their partner while at the same time pushing their partner away. One may say not a positive, but without doubt, a very passionate relationship. My speculation is that this attachment style may even be equated with love addiction. Love addiction, is the obsessive search for love, characterized by extreme dependency; partners are bonded together by self-deprivation and are overinvolved (Cowan & Kinder, 1985).

7 September 2018

emotional storm, possibly including unpredictable moods: a desire to satisfy your needs, along with the fear of being hurt. Attachment insecurity in relationships is linked to increased relational conflict and discomfort with intimacy in relationships (Treboux, Crowell, & Waters, 2004). Ways to refrain from intimate relationships may include: having multiple partners, being love avoidant, or, worst-case scenario: ending up in an abusive relationship.

Office Hours

Annmie Ploeger - Building G 1.10 Text & Photos: Wolter de Boer & Julia Zegeling

Dr. Annemie Ploeger is employed as an Assistant Professor at the University of Amsterdam. She teaches several courses, one of which is the first-year course ‘developmental psychology.’ She has conducted research on evolutionary psychology and published a book this very year, called De evolutie van een kind (‘The evolution of a child’).

The evolution of a child (book)

Spiegeloog

‘I finished writing this book during a sabbatical. This is what it’s about: us humans come from somewhere, we evolved in a certain way. From this point of view I try to explain the different ways in which children can develop. The book has received a lot of attention lately. I was twice asked to be in a talk show, which was then cancelled last-minute, because someone like Ali B [a famous Dutch rapper, red.] came instead. There was also this quote taken from an interview: “We create our crying babies ourselves.” I explained that quote within a certain context, but if it’s taken out of context it can sound kind of harsh.

Besides, the book only deals with crying babies for about one and a half page – out of roughly two hundred pages.’

8

Photo collage

September 2018

‘This really is a funny one. This is a collage my daughter made when she was little. She is now almost eighteen years old. She made it back when there weren’t any digital cameras yet, only roll film. Nevertheless we still had a lot of pictures. We made a selection of the ones we were going to keep and the ones we were going to throw away.

But my daughter couldn’t bear the idea that some of her pictures would end up in the trash, so she made this collage with the remaining ones. Later, when she didn’t want the collage anymore, I put it in my office. You can see they are not the best pictures, but I think the particular way in which she put them together is very amusing.’

Little dolls

‘I really like these ones, because a roommate gave them to me. He actually doesn’t remember the reason why. They were probably just on sale at Albert Heijn, maybe around Christmas or Sinterklaas [a Dutch children’s feast comparable to Christmas, red.], when all the children’s toys are put on clearance. The funny thing is, my colleague communicated with these dolls during work. At the end of the day he would put a doll upside down, meaning something like: “I’m going crazy here” or “I’m going to throw my computer out of the window.” Besides, a little desk like that with the computer and flowers on top of it is of course very typical for me. Even the hair looks a little like my hair. So that was very funny as well.’

The Corridor Text & Photos: Maaike Posthuma & Floris Roelofs

Slowly but surely the UvA-campus is filling up with international students. Everyone has a different background and a different story. To find out what youth means to students from all over the world, Spiegeloog asked those walking around Roeterseiland the question: ‘What is your favourite childhood memory?’

Spiegeloog

Babette: ‘My favourite memory took place in Rotterdam, where much of my family used to live. About once or twice a year we would come together and go out for dinner at the Van der Valk-hotel. The apple sauce they served was always really special, it had a cherry on top. Me and my siblings would fight about who got to eat the cherry. We stopped going regularly when I was about ten years old. Now we just go there once in a while, since my family has shrunk a little.’

10 September 2018

Louis: ‘For me it was more a period, instead of one moment, that I remember being very nice. From age four to seven, I lived with my three younger siblings and parents at this peaceful place. My parents worked in Africa as biologists, so we moved there for three sunny, warm years. Me and my siblings were obviously supposed to attend school, but I didn’t always go. I also remember we went on a plane with missionaries and got to see hippos. It was peaceful spending those three years together.’

Leo: ‘I used to live in Mayotte, a small French island between Madagascar and Africa. Me and my younger brother used to go fishing all the time with my dad. One day we had a fishing line hanging from the back of the boat, when suddenly a big swordfish hooked onto the end. At the same time, our boat drifted towards this big wave. My dad couldn’t handle both the fish and the steering stick, so I had to manage the big fish as a twelve-year-old. I felt very tough.’

Andrea: ‘Spending time with my grandmother was my favourite thing to do when I was young. She took care of me and my siblings, so when I would come home from school, she would have tea and food ready. She always made delicious food, like Norwegian meatballs and such. I just love my grandparents, they are the best.’

Joris: ‘When I was about seven years old, my sister and I would turn our bedroom into a “cushion world.” We would take all the sleeping bags, mattresses, mats and cushions around the house and made sure every inch of the floor and the lower part of the walls were completely covered. Then we would bounce around the room and relax all night. The nice thing was that we could fall asleep wherever we wanted.’

Tamara: ‘When I was about five years old, I went to Bosnia to visit my family. It took quite some time to get there, since we would always travel by car. When we finally would arrive in the village where my dad used to live, we were surrounded by the beautiful nature. I just loved to stroll around there. Even if my parents were tired, they always took me for a walk before going to bed. I really felt at home there.’

Spiegeloog

Chiara: ‘I guess that would be Christmas. I would be together with my whole family and eat a lot of food at my aunt’s house in the village. We would hide from Santa Claus in the basement, and when we came back upstairs, the presents would be lying under the Christmas tree. Also, the youngest of the family always got to eat the kidneys of the lamb. Since I was the youngest, I was always the lucky one who got to eat them.

They’re very tasty and small, which is why only one person can have them. The older siblings must have been pissed.’

Leo: ‘Lying in the hammock with my dad at our first house, when I was about four years old. Our house was in Germany, located in a very small village between Hamburg and Bremen. The weather was mostly very warm and sunny. We lived together with friends and family and I only remember it vaguely, but I do know it was very nice.’

Andrea: ‘When I was little, during summer I used to go to a recreative area with supervision of teenagers and animators in Bérgamo, near Milan. During this event, the kids of all the recreative centers of the province would come together and participate in some sort of simulated society based on games. I remember one day when I was pretty lucky and won a lot of games, that I found myself with a lot of wooden chunks in my arms, representing money. It was one of the brightest days of my childhood.’

September 2018

Noelle: ‘As kids, me and my friends would steal food from other people’s gardens. That was quite fun. I lived in Austria, up in the Alps. Technically it was a city, but everyone still had gardens there. I just remember we would run around for the whole summer and steal berries from other people’s backyards.’

11

Ivory Tower The law of musical memory

M

Spiegeloog

12

emory research is a trove of funny facts. For instance, when you ask people what their favourite song is, they typically respond with a song that hit the charts when they were about fourteen. A recent analysis by The New York Times, for instance, looked at Spotify data and found that Radiohead’s song Creep is popular among 38-year old men (who would have been thirteen when the song came out in 1993), but less popular with the rest of humanity. In contrast, The Cure’s 1987 hit Just Like Heaven scores heavily among women aged 41, but it doesn’t even occur in the charts for women under thirty or over fifty.

Nobody really knows why this law of musical memory holds. Obviously, teens have their hormones exploding, their brains maturing, and encounter many new environments with intense surprises and disappointments. But whereas it’s intuitively likely that such factors play a role,

scientifically speaking it’s very hard to tell which of these factors are causally relevant or how they interact. It’s impossible to set up a decently controlled study to investigate this type of phenomenon; after all, one can’t randomly assign individuals to different dates of birth.

Also, in contrast to decent scientific laws, the law of musical memory appears to have exceptions. I happen to be one of them. My favorite song is Echoes by Pink Floyd, released in 1971. That’s two years before I was born, so I am almost three decades out of sync. A layman (say, Karl Popper) might think I thereby falsify the law of musical memory. But that would be jumping to conclusions. When I was a teenager, it was the late 1980s. Punk had ended but grunge hadn’t started yet, and in between, the charts were dominated by Phil Collins (for those inclined to argue that Phil Collins was a great drummer in Band X and Genesis, I have four words: Another Day in Paradise). In response, the youth of 1988 turned to the music of earlier generations.

So when I was a teenager, the talk of the town was not the new album by Rick Astley but a classmate’s discovery of the obscure first album by Supertramp.

Setpember 2018

So maybe the psychological law does hold, but the prediction that follows from it has to be adapted for those who had the bad luck of spending their youth in the cultural desert of the 1980s. Certainly plausible, but you can probably see how these exceptions compromise the link between theoretical hypothesis and empirical prediction – one of the cornerstones of scientific method. Next to methodological limitations, this is another important reason why it’s so difficult to evaluate psychological theories. How many more such exceptions does one tolerate until one considers the law refuted?

When B.F. Skinner famously remarked that human behavior is the most difficult subject ever submitted to scientific analysis, he wasn’t exaggerating. ‘We don’t know for sure because it can’t be properly investigated’ is the standard answer to most questions in psychology, and there are good reasons for that. If you’re new to psychology and consider this conclusion disappointing, look at the romantic side of it. You are entering the most difficult science in existence to study the most complicated system in the known universe: you. That makes you practically a scientific hero.

Denny Borsboom

Seks op z’n Duits In haar net verschenen boek ‘Seks op z’n Duits’ schrijft Linda Duits: ‘Niet geheel toevallig vinden psychologen monogame seks gezond, waarbij vaginale penetratie geldt als de standaard.’ Duits heeft veel kritiek op de normatieve manier waarop seks en seksualiteit worden benaderd, in het bijzonder door de psychologie. Tijd voor een gesprek dus.

Tekst: Wolter de Boer & Julia Zegeling

Spiegeloog

14

I

nmiddels is het acht jaar geleden dat Linda Duits vertrok van de universiteit. Na jarenlang doorgebracht te hebben op de UvA – ze studeerde er politicologie, promoveerde op ‘meisjesculturen in Nederland’ en ging aan de slag als Universitair Docent bij de afdeling communicatiewetenschap – heeft ze nu haar eigen bureau: Diep. Met Diep probeert ze academische kennis te verspreiden buiten de academie. Nog steeds doceert ze aan onze universiteit, momenteel het vak Introduction to gender and sexuality studies.

September 2018

Naast het verspreiden van kennis en doceren schrijft ze regelmatig opiniestukken voor Het Parool en voor NRC. Daarnaast schrijft ze columns voor UvA’s eigen tijdschrift Folia over de academische wereld en over seks. De columns over het laatste onderwerp zijn gebundeld in een boekje: Seks op z’n Duits. Reden dus voor Spiegeloog om bij haar langs te gaan en te praten over de universiteit, wetenschap – en seks natuurlijk.

Weggelopen wetenschapper Op de website van Folia staat dat je een ‘weggelopen wetenschapper’ bent. Wat betekent dat eigenlijk?

‘Het betekent dat ik eigenlijk tussen de wetenschap en de maatschappij in hang. Met mijn bureau Diep probeer ik academische kennis te verspreiden onder het ‘grote publiek.’

Met academische publicaties was ik juist heel erg klaar. Als wetenschapper is het namelijk de bedoeling dat je journals volschrijft die door niemand gelezen worden, behalve door de mensen die ook helemaal in jouw super-gespecialiseerde veld zitten. Dus alles wat jij weet, weten zij ook al. Ik wilde me juist gaat richten op het ontsluiten van die kennis naar andere groepen toe.’

Ben je daarom vertrokken van de universiteit?

‘Er speelde wel meer mee dan dat alleen. Inmiddels hebben we natuurlijk het Maagdenhuis-protest gekregen, waarin

de hele cultuur van de universiteit aan de kaak gesteld werd.

Bijvoorbeeld het idee dat je als wetenschapper verantwoordelijk gehouden wordt voor het werven van je eigen geld, maar daar vervolgens nauwelijks zeggenschap over hebt. Het aanvragen van beurzen kost erg veel tijd, terwijl het eigenlijk een soort loterij is. Daar komt nog bij dat de werkdruk heel hoog is. De universiteit heeft soms echt het slechtste van twee werelden: aan de ene kant moet de universiteit steeds bedrijfsmatiger gaan werken, terwijl het niet lukt om die dingen waarin bedrijven juist zo goed zijn te implementeren. Bedrijven willen de juiste mensen op de juiste plekken hebben, iets wat universiteiten helemaal niet lukt. En dan heb je ook nog allemaal bestuurders die niet kunnen besturen.’

Hoe is het nu je een eigen bureau hebt?

‘Ik ben heel gelukkig. Universitair docenten hebben nog steeds veel last van de enorme druk, de werkzaamheden passen gewoon niet in het aantal uren. Ik zou niet meer terug willen.’

Waarom ben je begonnen met het schrijven van columns over seks?

‘Eerst schreef ik voor DeJaap, wat inmiddels ThePostOnline geworden is. Daar heb ik al een tijd niets meer mee te maken, behalve dat ze af en toe nog een gemeen stuk over

Je schreef ook dat er in ‘vrijhaven Amsterdam’ veel ruimte is voor variatie. Je woont en werkt er zelf, heeft het bijgedragen aan je opvattingen over seksualiteit?

‘Die column die ik schreef over “vrijhaven Amsterdam” was een reactie op de polarisatie die er toen aan de hand was. Mensen van buiten Amsterdam hadden het over “die malle gender-drammers.” Maar die mensen vergeten vaak dat het hier heel prettig is, en dat er dus een reden is om naar Amsterdam te verhuizen. Ik ben er toen met een gestrekt been ingegaan en zei dat mensen niet bij hun op het platteland wilden wonen. Dat was dus een beetje een provocerende column. Maar in mijn tijd bij DeJaap en ThePostOnline heb ik wel geleerd dat je af en toe de knuppel in het hoenderhok moet gooien.

De disciplinering van seks In haar columns kijkt Duits met een sociologische blik naar seks en seksualiteit. Aan de ene kant is in die seksualiteit meer vrijheid ontstaan, maar aan de andere kant is de manier waarop er over seks gepraat wordt ook een beperking van die vrijheid. In haar denken daarover is ze sterk beïnvloed door de Franse filosoof Michel Foucault.

Hij heeft veel geschreven over hoe de manier waarop we over bepaalde zaken praten ons ook in een keurslijf steekt, met name op het gebied van psychiatrie, psychologie en seksualiteit.

We hoorden dat je nogal fan bent van Foucault. In onze opleiding Psychologie wordt hij eigenlijk nauwelijks onderwezen. Wat betekent het denken van Foucault precies voor seks?

‘Wat opvallend is, is dat Foucault eigenlijk genegeerd wordt door veel vakgebieden waar hij wel over geschreven heeft.

Bijvoorbeeld door historici: die zijn vaak niet dol op Foucault terwijl hij heel historisch in zijn benadering was. Voor andere vakgebieden, zoals mediastudies, is hij juist wel heel belangrijk, terwijl hij daar nooit over geschreven heeft.

Wat Foucault doet is het traceren van bepaalde manieren Mensen werden er echt héél boos over, dagenlang was er van denken, zogeheten “vertogen.” Deze vertogen beïneen oneindige stroom mentions van mensen uit de provincie vloeden ons handelen, wie wij zijn en ook hoe we vervolop Twitter. Maar ook een hoop mensen waren het met me gens naar onszelf kijken. In de laatste fase van zijn leven eens. Ik kom uit Zeist, en wist gewoon dat ik in Amsterdam schreef Foucault The History of Sexuality en daarin traceert wilde studeren. Dat heeft altijd een enorme aantrekkingshij de vertogen over seks. Hij gaat in zijn boek in tegen het kracht op mij en een hoop andere mensen gehad. In de gay common sense idee dat iedereen in de Victoriaanse tijd heel scene, waar ik veel dingen preuts was, niet over doe, merk je ook dat seks praatte en zich mensen naar Amsterdaarvan moest bevrij- Af en toe moet je de knuppel dam zijn gekomen voor den. Foucault laat juist de seksuele vrijheid. zien dat er een explosie in het hoenderhok gooien Ik merk het ook in de was in het praten over verhalen van mijn stuseks. Allerlei mensen denten bij Gender and hielden zich bezig met sexuality studies. Daar zitten mensen van allerlei achtergronhet disciplineren van seks, wat ervoor zorgde dat er juist den bij elkaar. Het zijn vaak studenten die met hun seksuveel over seks gepraat werd. ele- of genderidentiteit bezig zijn. En dan hoor ik ook al die verhalen over hoe het was in Alkmaar of Alphen aan Een voorbeeld van disciplinering is hoe de slaapzalen in de Rijn, en die mensen komen naar Amsterdam voor de oude weeshuizen ingedeeld waren. De bedden stonden zo vrijheid.’ dat de kinderen niet met elkaar aan de haal konden gaan, en ze moesten altijd hun handen boven de lakens houden Hoe vrij is Amsterdam eigenlijk? zodat ze niet konden masturberen.

‘Ja, het is maar de vraag in hoeverre die vrijheid er echt is, hoeveel ruimte je nu eigenlijk hebt om echt jezelf te zijn.

Het beheersen van seks en seksualiteit betekende juist dat Er gaan nog steeds verhalen de rondte over dragqueens die er veel over seks gesproken moest worden. Maar praten

Spiegeloog

De maatschappelijke en sociologische benadering van seksualiteit vind ik heel interessant, en daar werd ook nog weinig over geschreven. Vaak als studentenbladen stukken over seks schrijven, zijn het verhalen onder een pseudoniem van meestal een meisjesnaam waarin dat meisje dan hele spannende dingen heeft meegemaakt in het nachtleven. Je hebt dan geen idee of het waar is of niet. Het is leuk om te lezen hoor, maar zoiets wilde ik niet schrijven. Ik ben uiteindelijk gewoon een wetenschapper, dus wil ik ook met kennis bezig zijn.’

altijd met de taxi gaan of al hun kleding en make-up op locatie doen, omdat ze niet al omgekleed op de fiets willen zitten. Dat baart mij zorgen. Maar ik denk wel dat Amsterdam meer een seksuele vrijplaats is dan andere steden in Nederland.’

15 September 2018

me schrijven, maar dat is niet zo erg. Soms schreef ik daar ook over seks-gerelateerde dingen. Ik besloot daar weg te gaan en was net als in de voetbalwereld transfervrij, en toen werd ik gevraagd voor Folia.

over seks leidt niet per se tot bevrijding, omdat iedere vorm van praten over seks normatief is. Waarom Foucault zo cool is, is omdat hij probeerde die vertogen die we hebben over seks bloot te leggen. In de psychologie en psychologisch onderzoek is nog heel erg de christelijke norm terug te vinden. Die is gericht op heteroseksuele seks, met zijn tweeën, binnen het huwelijk en zonder speeltjes. Wanneer mensen van die norm afwijken worden ze al snel gepathologiseerd: dat zie je nu bijvoorbeeld gebeuren met BDSM en sekswerk.’

Spiegeloog

16

Hoe zien we die disciplinering nu verder nog terug?

‘Bijvoorbeeld als je met studenten praat. Neem het slettenstigma, waar de laatste jaren veel aandacht voor is geweest.

Daar schuilt toch het idee achter dat het niet goed is om met iedereen naar bed te gaan. Wanneer je doorvraagt naar waarom dat dan niet goed is, kom je er al snel op uit dat zo’n meisje wel een lage eigenwaarde moet hebben. Hetzelfde geldt voor de eerste keer seks, daar moet je “klaar voor zijn.” Maar wat betekent dat eigenlijk? Dat is een heel vaag concept, waar wel van alles vanaf hangt. Want “er niet klaar voor zijn” wordt gezien als een garantie voor latere psychische problemen.’

over seksuele oriëntatie, misschien is dat wel veel interessanter.’

De laatste tijd lijken er alleen maar hokjes bij te komen, vooral op het LHBTQ+-spectrum. Aan de ene kant helpt het voor identificatie, maar aan de andere kant zorgt het misschien ook wel voor meer polarisatie. Denk jij dat we te veel labelen?

‘Die erkenning van een identiteit is heel belangrijk. Het kan heel fijn zijn om in een hokje te zitten. Je kan dan aandacht vragen voor de onzichtbaarheid van sommige groepen.

Maar aan de andere kant werken hokjes ook beperkend. Je ziet nu al dat mensen zeggen: “Ik ben geen homo, ik ben queer.” Mensen willen zich dan niet in een specifiek hokje scharen. Ik denk dat je zo’n hokje eerst nodig hebt voor zichtbaarheid, maar het hokje daarna kapot moet rammen.’

De psychologie van seks

September 2018

In een van je columns heb je het over sexual communication apprehension: de angst om te praten over seks. Hoe zouden we die angst kunnen wegnemen?

‘Voor een masterscriptie is onderzoek gedaan naar heteromannen in de dertig. Die mannen zijn bang om tegen hun vriendin te zeggen dat ze bijvoorbeeld graag in haar gezicht Denk je dat het wenselijk is om seksuele identiteit te willen klaarkomen, omdat dat niet samenhangt met hun laten varen, en ons meer te richten op ‘wat we doen’ in beeld van een liefdevolle relatie. Dat zegt iets over genplaats van ‘wie we zijn?’

‘Foucault zegt eigenlijk dat “wat doe je?” en “wie ben je?” derverwachtingen en over relatieverwachtingen. En dat is onherroepelijk met elkaar verweven zijn. Tegenwoordig hartstikke vervelend als jij juist graag in het gezicht van je worden steeds meer dingen opgebroken. Na de “ontdekvriendin wilt klaarkomen. Het kan zijn dat je partner denkt: king” van de homosek“Dat lijkt me fantassuele identiteit werd er tisch.” Maar het kan ook ook steeds meer nagedat hij of zij het afwijst. dacht over de heteroEn die angst voor afwij- Volgens mij pathologiseren psychiaters seksuele identiteit. De zing weerhoudt ons en psychologen veel te veel norm benoemt zichervan dingen met elkaar zelf over het algemeen te delen. Ik denk dat je niet graag. Voor DeJaap in het begin van een sekschreef ik eens een artisuele relatie veel meer kel: “Wanneer wist jij voor het eerst dat je cis bent?” [Cis duidelijk moet maken wat je lekker vindt en moet proberen betekent dat je seksuele identiteit overeenkomt met het om dat aan te geven aan elkaar. Maar hoe die angst wegbiologische geslacht waarmee je geboren bent, red.]. Daar gaat, dat weet ik ook niet zo goed. Dat is iets dat breder is heb ik een heleboel boze reacties op gekregen. Inmiddels dan het individu alleen. zijn we wel al zo ver dat hetero’s zichzelf hetero noemen.

Bij seksuele voorlichting wordt wel gezegd: “praat erover,” Eerst ontspruiten identiteiten, dan wordt de tweedemaar tegelijkertijd krijgen we allemaal heel normaliserende ling van die identiteit bekritiseerd, vervolgens waaiert beelden over seks mee. In iemands gezicht klaarkomen het aantal identiteiten uit en op een gegeven moment wordt heel erg geassocieerd met porno en wordt heel erg hebben die hokjes geen zeggingskracht meer. De randen afgekeurd. Over porno hoor je de hele tijd: “Dat is niet van de hokjes zijn dan uitgegumd. Dat kun je trouwens echt, niet realistisch, moet je niet willen.” Maar waarom ook doortrekken naar andere seksuele verlangens. Gert niet, eigenlijk? Wat is er mis met het leiden van een seksleHekma [voormalig docent homo- en genderstudies aan ven zoals je in porno ziet?’ de UvA, red.] zegt bijvoorbeeld dat we het hele idee van fetisj door moeten trekken. Dan zeg je niet meer “ik ben Over porno wordt ook gezegd dat het een onrealishomo,” maar “ik hou van piemels” of “ik hou van leer.” tisch beeld schetst.

Je bent dan op een hele andere manier aan het nadenken ‘De vraagt blijft dan ook: wat voor soort seks moet je

dan wel hebben? En ik vind het ook wel jammer voor die mensen die het wel lekker vinden in iemands gezicht klaar te komen.

Spiegeloog

Je ziet heel erg hoe die normalisering doorwerkt: mensen die het lekker vinden om naar porno te kijken waarin er in het gezicht van mensen klaargekomen wordt – blijkbaar is dat heel opwindend voor mensen – worden eigenlijk beschaamd. Er wordt dan heel afwijzend gereageerd op zo’n verlangen. Maar, op het moment dat de partner daarmee instemt, wat is er dan mis met in iemands gezicht klaarkomen? Als beide partijen het willen en er genot aan beleven, dan doet het er niet toe of Theo en Trudy uit de Vinex-wijk dat wel of niet goed vinden. Dat is volkomen irrelevant. De laatste tijd hoor je ook vaak dat anale seks toegenomen zou zijn door de grotere toegankelijkheid van porno. Daarbij wordt anale seks heel erg geproblematiseerd, het wordt weggezet als iets dat je niet zou moeten doen. En dan vraag ik me af: waarom niet? Zo lang beide partners er plezier aan beleven: go for it.’

In de column ‘Keuze-angst’ stel je dat het idee van constant jezelf te moeten verwezenlijken, en het gevoel van altijd iets leukers mis te lopen, ervoor zorgt dat er meer ‘gevallen’ van bindingsangst zijn. Je stelt dat dit meestal als een individueel probleem benaderd wordt, en dat dit problematisch is. Waarom?

‘Ik denk dat het juist heel interessant is om het te benaderen als een maatschappelijk probleem, omdat het veel meer zegt over de tijd waarin we nu leven dan over de psychologische eigenschappen van mensen. Bindingsangst wordt iets heel anders als je kijkt naar de maatschappelijke en de onmogelijke dingen die we daaronder moeten doen.

Nu heb je nog geen idee wie je gaat zijn over vijf of tien jaar.

In de 16e eeuw bijvoorbeeld was het snel duidelijk wie je ging zijn later. Tegenwoordig moeten we zoveel dingen, en een partner moet ook zoveel dingen zijn. Het is moeilijk om dat allemaal in gedachten te houden en tegelijkertijd ook je eigen ‘ik’ te blijven ontwikkelen en een projectie daarvan mee te nemen in die ontwikkeling. Door de media worden we heel erg gevormd in ons denken. Een concept als bindingsangst zou dan een soort verklaring geven, terwijl er eigenlijk veel meer aan de hand is. Jonge mensen kunnen er dan ook niet zoveel aan doen dat ze last hebben van “bindingsangst,” ze leven onder de structuren van de maatschappij. We kunnen alleen proberen om een beetje aan die structuren te wrikken, en die mechanismen bloot te leggen. Ik denk niet dat het als een individueel probleem benaderd moet worden, zoals de psychologie doet.’

In de inleiding van je bundel schrijf je: ‘Niet geheel toevallig vinden psychologen monogame seks gezond, waarbij vaginale penetratie geldt als de standaard.’

Dat kennen we van Freud, maar is dat nu nog de standaard?

‘Amerika is natuurlijk heel erg dominant in de wetenschappelijke psychologie. De journals worden overheerst door Amerikanen en de American Psychological Association is oppermachtig. Zij zetten dan ook de standaarden in de wetenschap, en hebben een erg conservatieve en christelijke benaderingswijze. Collega’s van communicatiewetenschap die onderzoek deden naar jongeren en porno kregen hun onderzoek moeilijk gepubliceerd. De journals zeggen dan dat je met een vragenlijst over porno jongeren aan zou kunnen zetten tot seks. Als je nu nog dat soort opmerkingen van journals terugkrijgt, zie je hoe sterk het veld nog gedisciplineerd wordt.

Dat pathologiseren van het “afwijkende” – wat ik trouwens echt een kutwoord vind – zie je bijvoorbeeld ook terug bij pornoverslaving. Porno is dan wel oké, maar niet als je er te veel naar kijkt. En masturberen wordt nog steeds gezien als een mindere vorm van seks, omdat je het in je eentje doet en niet met een partner. Waarom is dat minder? Daarin resoneert nog steeds het christelijke verbod op masturbatie. Porno- en seksverslaving worden ook veel meer gerapporteerd door christelijke dan door niet-christelijke mensen. Dat lijkt dan weer iets te zeggen over hoe we naar ons eigen gedrag kijken.’ >>

17 September 2018

Even later: ‘Die angst om over seks te praten, en om aan te geven wat je lekker vindt, hangt dus heel erg samen met hoe er gedacht wordt over wat normale seks is. Omdat mensen heel erg bang zijn iets abnormaals te zeggen en te willen.’

Is iedere vorm van seks een gezonde vorm van seks?

‘Ik denk dat we die hele benaming “gezond” een beetje moeten laten varen. Dat woord hoort niet echt thuis bij seksualiteit. Bij seksuele gezondheid zou het moeten gaan om het vrij zijn van soa’s. Het woord “gezond” zorgt er alleen maar voor dat andere vormen sneller als ongezond bestempeld worden. Je gaat je dus heel erg bezighouden met wat normaal is.

Spiegeloog

18

Dat is ook een gevolg van de obsessie met statistiek binnen de psychologie. “Normaal” is gewoon het gemiddelde, de normaalverdeling. Wanneer mensen buiten het 6-8 procent-gebied vallen worden ze al snel bestempeld als “abnormaal.” Mensen willen zichzelf de hele tijd vergelijken met anderen, ze willen bijvoorbeeld weten of ze niet te veel of te weinig sekspartners hebben gehad. De media voedt die obsessie met normaal zijn ook. Dan verschijnt er weer een artikel op LindaNieuws of in de Cosmo met: “Dit is de gemiddelde penislengte in allerlei gebieden van de wereld.” Die obsessie die we hebben met normaal zijn, daar komen we zo nooit meer vanaf.’

September 2018

In de DSM staan een hoop parafiliën. Kunnen we aannemen dat je het niet eens bent met hun classificatie als stoornis?

‘Jazeker! Dat is ook het denken van jezelf als de norm nemen. In de 19e eeuw ging de psychiater Krafft-Ebing seksuele “afwijkingen” vastleggen. Dat classificeren hoort ook bij die tijd: de biologie moest geclassificeerd worden, dus dat moest ook met alle seksualiteiten gebeuren. Daardoor ga je ook onderscheid maken tussen normaal en abnormaal. Een beetje tenenlikken tijdens de seks is niet erg, maar zodra dat het hoofddoel wordt, is het een parafilie. Maar waarom dan? Volgens mij pathologiseren psychiaters en psychologen veel te veel.”

Je geeft ook kritiek op seksonderzoek binnen de psychologie, omdat het zo heteronormatief is. Wat is nu eigenlijk het belangrijkste aandachtspunt voor seksonderzoek de komende jaren?

‘Een van de grootste problemen is dat het meeste onderzoek is gedaan onder Amerikaanse bachelorstudenten.

Onderzoek naar wat wel en niet mag kwalificeren als seks, is alleen gedaan onder heteroseksuelen. Daar is niets te vinden over homoseksuelen, behalve een halve studie over lesbische vrouwen. Terwijl het nu juist zo’n interessant onderwerp is om te onderzoeken bij mensen die geen penissen in vagina’s doen! Het is belangrijk dat er naar andere populaties gekeken wordt.

Daar komt ook bij dat er meer respect moet komen voor seksuele variaties. Er is heel veel fetisj-shaming gaande, bijvoorbeeld toen de sekstape van Patricia Paay uitlekte [waarop te is hoe ze plasseks heeft, red.]. Ik vond het walgelijk hoe mensen daarop reageerden. Mensen hebben niets te maken met wat zij lekker vindt. Kijk onbevoor-

oordeeld naar de seksualiteit van een ander en vraag jezelf af wat je probleem nu precies is met de voorkeuren van iemand anders.’

Wat betekent dat voor het onderzoek?

‘Aan de ene kant heb je dus het probleem van te grote algemene onderzoeken die de middenmoot als norm nemen.

Aan de andere kant heb je het klinische werk, waardoor er in het onderzoek naar seks een grote focus is op problemen die bepaalde seksuele belevingen met zich meebrengen terwijl niet iedereen dezelfde seksuele beleving heeft.

Er zijn genoeg mannen hier in de Amsterdamse homoscene die het helemaal niet gek vinden om naar seksfeesten te gaan en het met meerdere partners te doen. Maar op het moment dat jij in een klein dorpje op de Veluwe woont, wordt het een heel ander verhaal. Terwijl de seksualiteit in beide gevallen hetzelfde is. Ook is er heel weinig kwalitatief onderzoek, wat juist heel interessante inzichten over seks zou kunnen opleveren.’

De toekomst van seks Wat is sinds je begonnen bent met het schrijven over seks de grootste bevrijding geweest?

‘Ik weet dus niet of seksualiteit zo bevrijd moet worden.

Dat is ook wat Foucault heel erg bekritiseert. Hoe moet dat dan? Op welke manier?’

Een ontwikkeling dan, waar je tevreden over bent.

Ze denkt even na. ‘Ik ben eigenlijk niet zo heel hoopvol.

Ik vind ons weinig vrij. Wat niet betekent dat we bevrijd moeten worden. De laatste tijd zie je het in de discussie rondom PrEP [een preventieve pil waarmee voorkomen kan worden dat het hiv-virus opgelopen wordt, red.]. Ik heb daar ook veel over gesproken, en op Twitter krijg je dan reacties als “Kunnen die homo’s het niet gewoon met condoom doen? Ze kunnen zich toch netjes gedragen?”

Terwijl hetero’s het echt heel weinig met condoom doen, daar schrok ik pas van toen ik de cijfers bekeek. De andere mensen de maat nemen, terwijl jij je eigen zaken niet op orde hebt, dat vind ik heel vervelend. En daarbij is er ook een soort algehele verpreutsing gaande. Dus nee, ik ben niet zo positief gestemd.’

Dan: ‘Ik ben niet heel positief, maar ook niet heel negatief gestemd, hoor. Het kan beter, of anders, en het is leuk om te zoeken naar nieuwe perspectieven die daarbij kunnen helpen. Door Foucault ben ik echt anders gaan denken. Of door iemand als Gert Hekma. Hij benadert dingen waarvan ik nog nóóit had bedacht dat het zo zou kunnen. Dat is een cadeautje, als je zo’n perspectiefwisseling krijgt. Dus zoek die eens op.’ <<

Camera Obscura Tekst: Martin Verloop

e nieuwe film Love, Simon van regisseur Greg Berlanti zou de eerste grote film zijn waarin een romance tussen twee jongens centraal staat. De film is daarmee baanbrekend en verrast, met name door de vrolijke wijze waarop het liefdesverhaal van Simon en Blue wordt verteld.

Maar wie is Simon nu?

Simon is vooral doodnormaal, heeft leuke vrienden, maar ook een geheim: hij is homo.

Problemen heeft Simon amper, ook niet binnen zijn familie. Moederlief past soms haar kennis als psycholoog iets te veel toe op de kinderen en het kooktalent van zijn zusje laat soms wat te wensen over, maar daar houdt het dan ook wel mee op.

Het verhaal begint op CreekSecrets, een blog waarop iedereen kan posten en waar een andere jongen onder het alias Blue het bericht plaatst dat hij op mannen valt. Bij dit bericht staat een e-mailadres. Simon maakt een nieuw e-mailadres aan en zoekt contact onder de schuilnaam Jacques. Zo ontstaat een anonieme romance tussen Jacques en Blue. Gedurende de film probeert Simon erachter te komen wie er achter de mysterieuze Blue schuilgaat. Is het een bekende? Of juist niet?

De onthulling van Blue's identiteit stelt niet teleur.

Ondanks dat de rode draad in de film de romance tussen Simon en Blue is, gaat de film verder dan dat. Love, Simon is daarnaast een coming-of-age verhaal. Op de achtergrond speelt meer: Simon wordt bijvoorbeeld gechanteerd door een van zijn klasgenoten die dreigt aan iedereen te vertellen dat Simon op mannen valt. Simons coming-out speelt daarmee een belangrijke rol in het verhaal. De film stelt vanuit het perspectief van Simon ook op een leuke, ludieke manier interessante vragen: waarom is hetero de standaard? En hoe zou het zijn om als hetero uit de kast te moeten komen?

Ook binnen de vele kleinere films die de lhbt-gemeenschap representeren is de film uniek. Niet zelden zijn lhbt-films treurnis alom en is een goed einde ver te zoeken. Love, Simon is daarentegen een en al vreugde. De film voelt aan als een warm bad en ontroert. De soundtrack draagt hieraan bij.

Een leuk weetje: de regisseur vond de muziek in Love, Simon zelfs zo belangrijk dat hij besloot om eerder te stoppen met filmen zodat er meer geld in de soundtrack gestopt kon worden. Prominente popartiesten werkten dan ook mee aan de soundtrack.

Het enige minpunt aan de film is hoe Simon in de film wordt neergezet als ‘normaal’ ten opzichte van het wandelende stereotype en ook homoseksuele personage Ethan. Ethan is wél anders, maar wordt in de film vooral gedegradeerd tot komische noot. Dit is onder andere terug te zien in de grap dat het overduidelijk zou zijn dat Ethan niet op vrouwen valt vanwege zijn zogenaamde vrouwelijkheid. Ook impliceert de film dat Ethan door zijn flamboyante gedrag zichzelf tot een te makkelijk slachtoffer voor pesterijen maakt. Dit doet oppervlakkig aan en leidt af van een verder goede film. Ook draagt het indirect bij aan de gedachte dat de homoman maar niet al te vrouwelijk en vooral zo ‘normaal’ mogelijk moet zijn.

De film is, hoe vernieuwend ook, dus toch vooral nog een ode aan de normaliteit in plaats van een ode aan het anderszijn. Desondanks is Love, Simon het kijken waard. De film stipt namelijk op een luchtige en daarmee verfrissende manier belangrijke thema’s aan, bijvoorbeeld hoe het is om volwassen te worden en uit de kast te moeten komen als zeventienjarige jongen. Eenieder die gesteld is op romantische komedies met een diepere laag moet Love, Simon daarom zeker gezien hebben.

Deze film is nu uit op dvd en blu-ray-dvd.

Regie: Greg Berlanti

19 September 2018

D

Spiegeloog

Love, Simon

Volwassenheid Waar ligt de grens?

Het is eigenlijk maar gek: soms maken kinderen een verstandige, volwassen indruk door hun bijna filosofische vragen of opmerkingen over de wereld. Daarnaast bestaan er ook volwassenen met juist zeer kinderlijke trekken; denk maar eens aan een zekere president die vaak het nieuws haalt. Waarom zeggen we dan toch dat deze eerste groep uit kinderen bestaat en deze tweede uit volwassenen?

Tekst: Julius Dullaert

Spiegeloog

20

I

n de puberteit maken jongeren veel tegenstellingen mee.

Zo zijn sommige lichaamsdelen al volgroeid terwijl andere achterblijven en worden vrienden vaak verkozen boven familie, terwijl ouders noodzakelijk blijven voor de meeste levensbenodigdheden. Daarnaast begint ook het rationele denken zich te ontwikkelen, terwijl heftige emoties nog kunnen leiden tot impulsieve acties of beslissingen.

September 2018

Het zijn dit soort verschijnselen die leiden tot negatieve, stigmatiserende termen als ‘pubergedrag’ of de opvatting dat de jeugd maar doet waar zij zin in heeft, zonder stil te staan bij de consequenties van haar gedrag.

Niet alleen zeurende oude mannen keuren - Ben je van de ene het gedrag van jongegoed functionerend, ren snel af, maar ook de overheid lijkt de jeugd te zien als een soort minderwaardige personen. Zo ben je volgens de wet pas officieel volwassen wanneer je achttien wordt en krijg je als beloning de privileges om dingen te mogen doen waar verantwoordelijkheid voor nodig is, zoals stemmen, autorijden of alcohol drinken. Daarnaast val je tot je achttiende levensjaar onder het jeugdrecht, waar op een andere, vaak lichtere manier wordt gestraft dan bij het volwassenrecht.

De zéér verstandige en volgroeide volwassenen van onze samenleving bepalen dus dat jongeren niet goed zelfstandig beslissingen kunnen nemen en perken daarom met de wet hun rechten in. Begaat een minderjarige toch een overtreding, dan vinden zij dit minder erg dan wanneer een meerderjarige dezelfde overtreding zou maken.

Maar betekent dit dan dat wanneer je deze ‘magische’ grens van achttien jaar passeert je ineens van de ene op de andere

dag een goed functionerend, verstandig en verantwoordelijk individu bent? En zo ja, hoe komt dit dan?

Verschillende culturen en religies hebben allemaal een ander moment vastgesteld waarop een kind een volwassene wordt. Het zou goed kunnen dat dit komt door de verschillende opvattingen van het begrip volwassenheid.

Zo kun je een volwassene definiëren als een persoon die zich zelfstandig kan redden in het leven, maar ook als iemand die biologisch volgroeid is en klaar om zich voort te planten. Daarnaast bestaat óók nog een psychologische classificatie van volwassenheid, die stelt dat iemand volwassen is wanneer hij of zij een stabiele identiteit heeft gevormd (Erikson, op de andere dag een 1953). Het is duidelijk deze verschillende verstandig individu? - dat definities in de praktijk tot problemen kunnen leiden. Welke definitie is bijvoorbeeld de belangrijkste? Of hoe zit het bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis, of personen die onvruchtbaar zijn? Zijn dit dan geen volwassenen?

Gelukkig hebben we bij dit soort situaties de wet die de doorslag geeft. Ouder dan achttien? Volwassen! Maar ook deze indeling is helaas niet zonder problemen, aangezien niet alle landen dezelfde wetten hebben voor volwassenheid. Inwoners van Jemen worden bijvoorbeeld al als meerderjarig beschouwd wanneer zij vijftien jaar oud zijn (Youthpolicy, 2014), terwijl jongeren in de meeste staten in de Verenigde Staten nog geen drank mogen drinken tot hun 21e verjaardag (IARD, 2016). Al mogen zij gek genoeg wél al autorijden vanaf zestien jaar en stemmen op hun achttiende (IARD, 2016). Uit deze verschillen zou de conclusie getrokken kunnen worden dat jonge Jemenieten

Spiegeloog

Illustratie: Chitra Mohanlal

cortex al wat verder ontwikkeld is (rond de achttien jaar), omdat het drinken van alcohol de ontwikkeling van dit hersendeel kan remmen (Abernathy, Chandler & Woodward, Het blijft dus moeilijk een goede grens te vinden die ver2010). Ook de grens voor het maken van beslissingen, zoals standigheid en roekeloosheid scheidt. Een mogelijke unieen huurcontract mogen tekenen, ligt vaak in deze buurt. versele verklaring voor pubergedrag en de rationaliteit die Nu klinken deze bevindingen mooi en aardig maar het lost verschijnt na het volwassen worden, is te vinden in de onze zoektocht naar de grens van volwassenheid nog niet ontwikkeling van het helemaal op. Er is namebrein. Onderzoek toont lijk geen vaste datum aan dat de prefrontale waarop de prefrontale cortex wordt geasso- - Er is geen vaste datum waarop de prefron- cortex ineens klaar is cieerd met executieve met ontwikkelen. Dit tale cortex ineens uitontwikkeld is functies als impulsbeverschilt van persoon heersing, plannen en tot persoon en kan dus beslissingen nemen, en ook door middelen als ook belangrijk is voor alcohol worden geremd. het werkgeheugen en het reguleren van emoties (Roberts, Daar komt nog bij dat het (helaas) niet erg praktisch is om Robbins & Weiskrantz, 1998). Hiernaast blijkt dat de ontjongeren regelmatig in hersenscanners te leggen om vast te wikkeling van de prefrontale cortex begint in de kindertijd stellen of zij al volwassen zijn. We zullen dus een andere en tot ver in de adolescentie doorloopt (Huizinga, 2007). oplossing moeten vinden.

Deze bevindingen impliceren dat adolescenten nog geen goede beslissingen kunnen nemen en pubergedrag verMisschien kan Erik Erikson ons daarmee helpen. Met zijn tonen omdat hun prefrontale cortex nog niet volledig is beroemde stadia van ontwikkeling (1953) brengt hij ons uitontwikkeld. Het einde van deze ontwikkeling zou dus weer terug naar de eerdergenoemde tegenstellingen in de een logische grens kunnen zijn voor volwassenheid. In puberteit. Volgens Erikson wordt de fase van adolescenveel landen gaat het ook zo: de leeftijdsgrenzen voor alcotie (tussen de twaalf en achttien jaar) gekenmerkt door hol zijn vaak vastgezet op een leeftijd waar de prefrontale conflict over identiteit, wat kan leiden tot rolverwarring.

21 September 2018

al veel eerder verstandig en volgroeid zijn dan de Amerikaanse jeugd. Dit lijkt mij toch vrij onwaarschijnlijk.

Spiegeloog

22 September 2018

Pubers maken een moeilijke periode door waarin zij proberen te ontdekken wie zij zijn aan de hand van hun attitudes, doelen en overtuigingen. Naast identiteitsvorming proberen zij ook uit te vinden wat voor verschillende rollen zij als volwassenen in de samenleving zullen vervullen. Het is een periode van veel onzekerheid, waarin meerdere sociale aspecten van opgroeien moeten worden onderzocht en ook de fysieke lichaamsveranderingen moeten worden geaccepteerd. Volgens Erikson’s perspectief kunnen jongeren, omdat ze zelf nog niet echt weten wat hun identiteit is, ook geen goede beslissingen voor zichzelf maken. Hoe kun je immers stemmen op een partij die jouw belangen representeert als je nog niet weet wat je belangen nou eigenlijk zijn? Erikson zou er dus waarschijnlijk, als hij nog leefde, vóór - Iedereen vormt op zijn om de grens van volwassenheid na deze een stabiele identiteitsvorming te plaatsen. Zo gauw een persoon vaste normen en waarden heeft en coherent gedrag vertoont, zou hij of zij volwassen zijn en de bijbehorende rechten moeten krijgen. Dat brengt ons alleen weer terug bij het probleem dat iedereen een andere ontwikkeling doormaakt en dus ook op een ander moment een stabiele identiteit vormt. Daarnaast zou het ook bij deze classificatie moeilijk zijn om hem in de praktijk te brengen. We zouden bijvoorbeeld alle pubers vanaf een bepaalde leeftijd maandelijkse persoonlijkheidstests kunnen laten maken. Dit zouden de jongeren hoogstwaarschijnlijk niet erg waarderen en de fraudecijfers zouden de pan uit rijzen als een bepaalde score zou leiden tot het recht om alcohol te drinken.

Het lijkt erop dat we ons erbij neer moeten leggen dat er geen perfecte, universele grens bestaat voor volwassenheid. Volwassen worden is een ingewikkeld, dynamisch proces waar veel factoren bij komen kijken. Sommige pubers zullen iets eerder biologisch uitontwikkeld zijn en zich dus eerder ‘volwassen’ kunnen gedragen dankzij een goed ontwikkelde prefrontale cortex. Anderen hebben weer problemen met hun identiteitsvorming en zullen daardoor iets later psychologisch volwassen zijn. De jeugd vertoont misschien onwenselijk of onverstandig gedrag, maar dit is niet uit onwil. Zij is namelijk bezig met haar persoonlijke zoektocht naar identiteit en de ontwikkeling van belangrijke functies voor rationaliteit. Het is op zowel psychologische als biologische wijze moeilijk om een vaste grens aan te wijzen omdat de ontwikkeling verschilt van persoon tot persoon. De oplossing van de overheid om hoog in te zetten met de grens voor volwassenheid is dan misschien wel de beste: deze classificatie is in de praktijk goed toe te passen en laat de onverantwoordelijke jongeren onder de achttien nog even wachten op hun rechten.

Zij die al wél uitontwikkeld zijn voor hun achttiende jaar, zouden rationeel genoeg moeten zijn om te begrijpen dat

het zo het beste is voor de samenleving en er ergens een grens moet worden gesteld. Gelukkig is er wel één groot en geruststellend voordeel aan al deze ruime grenzen en definities van volwassenheid: we hebben allemaal nog wel wat kinderlijks in ons en hoeven ons dus niet altijd als volwassenen te gedragen. <<

Bronnen

- Abernathy, K., Chandler, L. J., & Woodward, J. J. (2010). Alcohol and the prefrontal cortex. International review of neurobiology, 91, 289-320.

- Erikson, E. H. (1953). Growth and crises of the “healthy personality.” chapter 5: Adolescence. Stuttgart: Psyche.

- Huizinga, M. (2007).

De ontwikkeling van executieve functies tussen kindereen ander moment tijd en jong- volwassenheid.

Neuropraxis, 11, 74-82. identiteit - International Alliance for Responsible Drinking (IARD) (2016), Minimun Legal Age Limits. Opgehaald op 12 juni 2018 van http://www.iard. org/policy-tables/minimum-legal-age-limits/.

- Roberts, A. C., Robbins, T. W., & Weiskrantz, L. E. (1998).

The prefrontal cortex: Executive and cognitive functions. Oxford University Press.

- Youthpolicy (2014), Factsheet Yemen. Opgehaald op 12 juni 2018 van http://www.youthpolicy.org/factsheets/country/yemen/.

Jury’s in de Rechtspraak

Bias en objectieve besluitvorming bij juryleden Anders dan in ons Nederlandse rechtsysteem, zijn er landen waar de rechtspraak berust op het oordeel van een jury. Sarah Dierckx schreef er een literatuuroverzicht over en won de Christiaan Hamakertrofee 2018, de prijs voor de beste propededeusethese van de opleiding Psychologie.

analyses omtrent dit fenomeen hebben aangetoond dat ury’s worden geacht in staat te zijn zo objectief mogeaantrekkelijke mensen als intelligenter, sociaal vaardiger en lijke, eerlijke en vaak levensbepalende beslissingen te beter aangepast aan onze maatschappij worden beschouwd maken over het lot van de beklaagde. Gevallen zoals de (Feingold, 1992; Jackson, Hunter, & Hodge, 1995, aangerecente vrijlating van een man die door halsstarrigheid van haald in Patry, 2008). De invloed van uiterlijk is reeds merkde jury destijds onterecht beschuldigd werd van verkrachbaar in de kindertijd. ting en daardoor 28 jaar Agressief gedrag van van zijn leven dooraantrekkelijke kinderen bracht in een gevangenis in de Verenigde Staten, - Aantrekkelijke mensen worden als intelli- wordt minder makkelijk bestraft dan soortgelijk trekken deze bekwaamgenter en sociaal vaardiger beschouwd gedrag van onaantrekheid in twijfel (http:// kelijke kinderen (Burke www.innocenceproject. et al., 1990; Seligman, com). Foute of oneerBrickman, & Koulack, lijke beslissingen van 1977; Sigall & Ostrove, 1975, aangehaald in Patry, 2008). de jury zijn niet uitzonderlijk en misschien ook niet verOnderzoek heeft ook aangetoond dat fysiek onaantrekkewonderlijk. Twaalf individuen worden als het ware van de lijke kinderen doorgaans minder populair zijn dan fysiek straat geplukt en onvoorbereid voor de complexe taak van aantrekkelijke kinderen en volwassenen interpreteren het onpartijdige besluitvorming gezet. Hierbij rijst de vraag in gedrag van fysiek onaantrekkelijke kinderen vaker als asocihoeverre juryrechtspraak psychologisch verantwoord is. aal. Voor aantrekkelijke studenten leverde spieken minder zware straffen op (Dion & Berscheid, 1974; Smith & Hed, Eerder onderzoek heeft reeds aangetoond dat bias op 1979, aangehaald in Beckham, Spray & Pietz, 2007). Het is grond van ras objectieve besluitvorming door juryleden belangrijk om te onderzoeken of dit fenomeen zich ook negatief beïnvloedt (Human Rights Watch, 2000; Austin voordoet binnen de rechtszaal. & Allen, 2000; Mustard, 2001, aangehaald in Mitchell, Haw, Pfeifer & Meissner, 2005). Om dit tegen te gaan, Juryleden worden vaak ook, gewild of niet, al voor het worden potentiële juryleden in sommige delen van de V.S. begin van de rechtszaak door de media overspoeld met onderworpen aan de ‘voire dire,’ die een implicit racial bias test berichtgeving over de beklaagde. Volgens de confirmation inhoudt. De aangetoonde invloed van de bias op grond van bias theory zou deze informatie kunnen leiden tot negaras impliceert de mogelijkheid dat andere vormen van bias tieve beïnvloeding van objectieve besluitvorming. Mensen ook een rol spelen bij de besluitvorming door jury’s. Het vinden het namelijk moeilijk om van hypotheses af te simpele feit dat juryleden geconfronteerd worden met het wijken die gebaseerd zijn op eerder verkregen informatie. uiterlijk van de beklaagde zou een aanleiding kunnen zijn Bovendien hebben zij de neiging informatie te interpretot bias. Uiterlijk speelt volgens de physical attractiveness theory teren in het voordeel van deze eerder gestelde hypotheeen rol in hoe mensen elkaar beoordelen. Positieve eigenses (Anderson & Jacobson, 1965, aangehaald in Hope, schappen worden hierbij gerelateerd aan fysiek aantrekMemon, & McGeorge, 2004). Eerder onderzoek heeft kelijke mensen. ‘What is beautiful is good’ (Dion, Berscheid, aangetoond dat mensen meer overeenkomsten vinden & Walster, 1972, aangehaald in Porter et al., 2008). Meta-

23 September 2018

J

Spiegeloog

Tekst: Sarah Dierckx

tussen gezichten van volwassenen en kinderen wanneer de onderzoekers hen eerst lieten geloven dat deze personen genetisch verwant waren, dan wanneer dit niet het geval was (Bressan & Dal Martello, 2002, aangehaald in Kassin, Drorr & Kuckucka, 2013). Onderzoek naar de confirmation bias heeft ook aangetoond hoe moeilijk mensen van eerder gestelde hypotheses afwijken. In een experiment hieromtrent ontmoetten twee deelnemers elkaar voor het eerst.

De onderzoekers lieten de deelnemers op voorhand geloven dat de persoon die ze zouden ontmoeten ofwel extravert ofwel introvert was. Tijdens het ontmoetingsgesprek gingen deelnemers steevast op zoek naar bewijs dat eerder gecreëerde verwachtingen bevestigde. Dit kwam tot uiting in introvert-georiënteerde vragen zoals ‘Heb je je ooit buitengesloten gevoeld?’ en extravert-georiënteerde vragen zoals ‘Hoe slaag jij erin feesten wat levendiger te maken?’

(Snyder & Swann, 1978, aangehaald in Kassin et al., 2013).

Spiegeloog

24

De informatie waarmee de media mensen overspoeld kan zowel positief als negatief zijn. De negativity bias hypothesis voorspelt dat mensen de neiging hebben om meer gewicht te geven aan negatieve dan aan positieve informatie (Ito, Larsen, Smith, & Cacioppo, 1998, aangehaald in Wu, 2013). Eerder onderzoek met betrekking tot deze hypothese heeft aangetoond dat negatieve informatie zwaarder weegt bij het vormen van een oordeel over anderen dan positieve informatie (Fiske, 1980; Rozin & Royzman, 2001, aangehaald in Ruva et al., 2006).

September 2018

Eerder onderzoek wijst op de aanwezigheid van bias op grond van ras in juryrechtspraak. Tevens blijkt dat uiterlijk en eerder verkregen informatie een bijdrage leveren aan de manier waarop mensen elkaar in het dagelijks leven beoordelen. Het is echter nog niet duidelijk uit eerder onderzoek

of uiterlijk in lijn met de physical attractiveness bias theory en eerder verkregen informatie in lijn met de confirmation bias theory ook invloed uitoefenen op juryrechtspraak. Op basis van de besproken theorieën en eerder onderzoek wordt verwacht dat zowel uiterlijk als mediaberichtgeving objectieve besluitvorming door juryleden negatief beïnvloeden.

In de rechtszaal komen juryleden namelijk oog in oog te staan met de beklaagde en buiten de rechtszaal kunnen ze vaak moeilijk ontsnappen aan informatie met betrekking tot de beklaagde. Deze factoren brengen objectieve besluitvorming mogelijk in gevaar.

In dit literatuuroverzicht wordt getracht een antwoord te geven op de vraag in welke mate bias objectieve besluitvorming bij juryleden beïnvloedt. Eerst wordt gekeken naar de invloed van uiterlijk op objectieve besluitvorming bij juryleden. De hypothese is dat uiterlijk objectieve besluitvorming bij juryleden negatief beïnvloedt. Daarna wordt de invloed van mediaberichtgeving op objectieve besluitvorming onderzocht. De hypothese is dat deze eveneens een negatieve invloed op objectieve besluitvorming uitoefent.

In lijn met de negativity bias wordt verwacht dat de invloed van negatieve informatie groter is dan de invloed van positieve informatie. Door bias bij juryrechtspraak verder te onderzoeken, kan vastgesteld worden of er nood is aan het ontwikkelen en systematisch implementeren van manieren om de invloed van deze bias tegen te gaan.

De Invloed van Uiterlijk op Objectieve Besluitvorming bij Juryleden Uit eerder onderzoek is gebleken dat fysiek aantrekkelijke mensen op zowel sociaal, academisch en professioneel vlak positiever beoordeeld worden dan onaantrekkelijke mensen (Feingold, 1992; Hunter, & Hodge, 1995, aange-

Het uiterlijk van de vrouw speelt in de westerse maatschappij nog steeds een belangrijkere rol dan dat van de man (Pliner, Chaiken & Flett, 1990). Ook in de media is de focus op het vrouwelijk uiterlijk nog niet afgenomen. Zo bestaan er een lijsten van de tien aantrekkelijkste vrouwelijke misdadigers. Deze bestaat niet voor mannen (Mackelprang & Becker, 2017). Omdat in bovenstaand onderzoek de beklaagden mannen waren, is nog niet duidelijk of het uiterlijk van vrouwen ook een grotere rol speelt dan dat van mannen bij besluitvorming door juryleden.

Mackelprang en Becker (2017) onderzochten het interactieeffect van uiterlijk en geslacht op objectieve besluitvorming bij juryleden. Aan het onderzoek namen 445 studenten

In de besproken onderzoeken werd een oordeel uitgesproken door individuele juryleden. Vonnissen zijn doorgaans het resultaat van een groepsproces waarin individuele standpunten en overtuigingen besproken worden om zo tot een gezamenlijk oordeel te komen. Daarom is het belangrijk om te kijken naar een onderzoek waarin deze individuele standpunten meegenomen worden. Dit zou namelijk pleiten voor systematisch overleg.

Patry (2008) onderzocht het interactie effect van fysieke aantrekkelijkheid en overleg op objectieve besluitvorming bij juryleden. Aan het onderzoek namen zeventig mannelijke en 52 vrouwelijke studenten deel. De deelnemers werden willekeurig verdeeld over vier condities: aantrekkelijke beklaagde en overleg, onaantrekkelijke beklaagde en overleg, aantrekkelijke beklaagde en non-overleg en onaantrekkelijke beklaagde en non-overleg. Vervolgens kregen alle deelnemers de samenvatting te lezen van een gewapende overvalzaak met onderaan een foto van de beklaagde. Afhankelijk van de conditie was deze aantrekkelijk of onaantrekkelijk. De keuze van de twee foto’s was het resultaat van een zorgvuldig selectieproces uitgevoerd door dertig extra deelnemers. Om objectieve besluitvorming te meten, werd gekeken naar het aantal schuldige vonnissen in de vier condities. De deelnemers van de twee non-overlegcondities moesten hun vonnis onmiddellijk uitbrengen.

In de twee overlegcondities hadden de deelnemers twintig minuten de tijd om in een groep van zes met elkaar te overleggen om daarna een individueel vonnis te formuleren. Uit de resultaten bleek dat in de non-overlegconditie de aantrekkelijke beklaagde minder vaak schuldig werd bevonden dan de onaantrekkelijke beklaagde. In de overlegconditie daarentegen werd de aantrekkelijke beklaagde zelfs vaker schuldig bevonden dan de onaantrekkelijke

Spiegeloog

Porter et al. (2010) onderzochten de invloed van een al dan niet betrouwbaar uiterlijk op objectieve besluitvorming bij juryleden. Belangrijk om eerst op te merken is dat betrouwbaarheid sterk correleert met fysieke aantrekkelijkheid: betrouwbaar uitziende mensen worden fysiek aantrekkelijker bevonden. Ook hier geldt dus ‘What is beautiful is good.’ Aan de studie namen 88 vrouwelijke en twaalf mannelijke studenten deel. Deze werden willekeurig verdeeld over een betrouwbaar uiterlijk- en een onbetrouwbaar uiterlijkconditie. De deelnemers werden elk voorzien van een dossier met daarin de beschrijving van een moordzaak met verkrachting en de foto van een betrouwbaar of onbetrouwbaar uitziende, mannelijke beklaagde. De keuze van de foto van een betrouwbaar en onbetrouwbaar uitziende beklaagde was het resultaat van een voorstudie uitgevoerd door veertig studenten. Voor het hoofddeel van het onderzoek werden de deelnemers respectievelijk vijf ambigue en vijf bezwarende bewijsstukken voorgelegd. Om objectieve besluitvorming te meten, werd gekeken naar het aantal en het soort bewijsstukken die de deelnemers in beide condities nodig hadden om tot een schuldig vonnis te komen.

Uit de resultaten bleek dat in de betrouwbaar uiterlijkconditie aanzienlijk meer bewijsstukken nodig waren om deelnemers te overtuigen van de schuld van de beklaagde dan in de onbetrouwbaar uiterlijkconditie. Vaak werd de onbetrouwbaar uitziende beklaagde zelfs al schuldig bevonden in de fase van de ambigue bewijsstukken. Dit was niet het geval voor de betrouwbaar uitziende beklaagde. Uit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat uiterlijk objectieve besluitvorming bij juryleden negatief beïnvloedt.

deel. Deze werden willekeurig verdeeld over vier condities: de fysiek aantrekkelijke mannelijke en vrouwelijke conditie en de fysiek onaantrekkelijke mannelijke en vrouwelijke conditie. Alle deelnemers kregen een dossier voorgelegd met daarin de beschrijving van de seksuele relatie van een mannelijke of vrouwelijke leerkracht met een leerling en een foto van de al dan niet aantrekkelijke beklaagde. Ook hier was de keuze van de foto’s het resultaat van een voorstudie uitgevoerd door dertig andere studenten. Na het bestuderen van het dossier moesten de deelnemers beslissen welke straf de beklaagde moest worden opgelegd. Om objectieve besluitvorming te meten, werd gekeken naar de zwaarte van de straf. Uit de resultaten bleek dat vrouwen in de aantrekkelijke conditie aanzienlijk mildere straffen kregen dan vrouwen in de onaantrekkelijke conditie. Bij mannen werd interessant genoeg geen verschil in zwaarte van de straf tussen de onaantrekkelijke en aantrekkelijke conditie gevonden. Uit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat het uiterlijk van vrouwen een belangrijke negatieve invloed op objectieve besluitvorming bij juryleden heeft, maar dat deze invloed niet geldt voor mannen.

25 September 2018

haald in Patry, 2008). Het is echter nog niet duidelijk of dit ook het geval is bij juryrechtspraak. Volgens de physical attractiveness bias theory en het daaruit volgende ‘What is beautiful is good’-fenomeen worden positieve eigenschappen in verband gebracht met fysieke aantrekkelijkheid (Dion et al., 1972, aangehaald in Porter et al., 2008). De hypothese is daarom dat uiterlijk objectieve besluitvorming door juryleden negatief beïnvloedt. In de komende paragraaf zal gekeken worden naar de invloed van uiterlijk op objectieve besluitvorming bij juryleden.

beklaagde. Overleg treedt dus op als een sterke moderator.

Uit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat uiterlijk objectieve besluitvorming bij juryleden negatief beïnvloedt, maar dat overleg deze invloed ongedaan kan maken en zelfs om kan keren.

Spiegeloog

26

hebben zich aan eerder gestelde hypotheses vast te houden (Bressan & Dal Martello, 2002, aangehaald in Kassin et al., 2013). Dit is in lijn met de confirmation bias theory. Volgens deze theorie hebben mensen de neiging nieuwe informatie te interpreteren in het voordeel van eerder gestelde hypotheses. Volgens de negativity bias theory weegt negatieve informatie zwaarder dan positieve informatie. De hypothese is daarom dat ook mediaberichtgeving objectieve besluitvorming door juryleden negatief beïnvloedt en dat de invloed groter is voor negatieve informatie. In de komende paragraaf wordt de invloed van mediaberichtgeving op objectieve besluitvorming bij juryleden nader onderzocht.

September 2018

Uit deze paragraaf kan geconcludeerd worden dat uiterlijk een negatieve invloed heeft op objectieve besluitvorming bij juryleden. Uit het eerste onderzoek kwam naar voren dat een al dan niet betrouwbaar uiterlijk objectieve besluitvorming negatief beïnvloedt. Uit het tweede onderzoek bleek dat deze invloed geldt voor vrouwen, maar niet voor mannen. Dit spreekt de bevindingen van het eerste onderHope en collega’s (2004) onderzochten de invloed van zoek tegen. Daarin werd wel een invloed voor mannen negatieve mediaberichtgeving op objectieve besluitvorming gevonden. Dit verschil zou mogelijk te wijten kunnen zijn bij juryleden. Aan dit onderzoek namen 36 mannelijke en aan de soort misdaad die in het tweede onderzoek voorgetachtig vrouwelijke studenten deel. De deelnemers werden legd werd. Een vrouw die een zedenmisdrijf pleegt is zo willekeurig verdeeld over twee condities: de negatieve zeldzaam dat dit tot een romantisering van de daad zou informatieconditie en de controleconditie. In de negatieve kunnen leiden. Een aantrekkelijke vrouw past beter in dit informatieconditie kregen de deelnemers eerst een nieuwsbeeld. Mannen die zedenmisdrijven plegen daarentegen artikel te lezen over de beklaagde die terecht stond voor worden beschouwd als een zieke, zwakke plek in de huimoord. Door middel dige westerse samenvan een test met extra leving. Elke man die deelnemers werd vooraf hiervoor terecht staat, dient als waarschu- - Vrouwelijke plegers worden al snel gero- vastgesteld dat dit artikel de man in een negatief wing voor de rest en mantiseerd omdat ze zo zeldzaam zijn daglicht plaatste. In de uiterlijk kan hier niet controleconditie werd tegen op. De recente geen informatie over # M e To o - r e c h t s z a de beklaagde verschaft. ken ondersteunen dit Vervolgens lazen de deelnemers uit beide condities het fenomeen perfect. Uit het derde onderzoek bleek dat de aangepaste transcript van de moordzaak dat uit de getuiinvloed van uiterlijk op objectieve besluitvorming weerlegd genissen van de beklaagde en zes getuigen bestond. Op kan worden door overleg. Dit geeft aan dat deze invloed basis van deze informatie moesten de deelnemers indiminder pervasief is dan eerder gesteld. De hypothese dat vidueel beslissen of ze de beklaagde al dan niet schuldig uiterlijk objectieve besluitvorming negatief beïnvloedt, is bevonden. Om objectieve besluitvorming bij juryleden te dus gedeeltelijk bevestigd. meten, werd gekeken naar het aantal schuldige vonnissen in beide condities. Uit de resultaten bleek dat in de negaUit deze deelparagraaf is gebleken dat uiterlijk objectieve tieve informatieconditie aanzienlijk meer schuldige vonnisbesluitvorming inderdaad negatief beïnvloedt, maar dat sen uitgesproken werden dan in de controleconditie. Uit deze invloed beperkter is dan verwacht. In de poging om dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat negatieve de vraag in hoeverre bias objectieve besluitvorming bij mediaberichtgeving objectieve besluitvorming bij jurylejuryleden in de weg staat verder te beantwoorden, wordt den negatief beïnvloedt. in de volgende deelparagraaf ook gekeken naar de invloed van mediaberichtgeving.

Uit voorgaand onderzoek bleek dat mediaberichtgeving een negatieve invloed heeft op objectieve besluitvorming Invloed van Mediaberichtgeving op Objectieve door juryleden. Volgens de negativity bias theory hebben Besluitvorming bij Juryleden mensen de neiging negatieve informatie over anderen meer Door de grote aanwezigheid van media en technologie is mee te laten spelen dan positieve informatie bij het vormen het vandaag de dag vrijwel onmogelijk om te ontkomen van een beeld van de medemens. Daarom is het belangrijk aan informatie. Vooral bij rechtszaken die veel aandacht om te kijken naar onderzoek waarin participanten worden van de media krijgen, is de kans dus aanzienlijk dat juryleblootgesteld aan zowel negatieve als positieve mediabeden blootgesteld worden aan informatie over de beklaagde richtgeving over de beklaagde. vóór de aanvang van het proces. Hierdoor ontstaat het risico dat juryleden hun taak aanvatten met vooraf gestelde Ruva en McEvoy (2008) onderzochten de invloed van hypotheses over de beklaagde. Eerder onderzoek buiten de positieve en negatieve mediaberichtgeving op objectieve rechtszaal heeft aangetoond hoe sterk mensen de neiging

Uit bovenstaande onderzoeken is nog niet duidelijk hoe de invloed van deze informatie samenhangt met het overlegproces. Ook is het nog niet duidelijk wat het effect is van een instructie om de informatie te negeren. Het is namelijk mogelijk dat juryleden zich niet bewust zijn van het gevaar om de informatie te betrekken bij hun beslissing. Het is daarom nuttig te kijken naar onderzoek waarin juryleden met elkaar overleggen om zo tot een gezamenlijk vonnis te komen en hierbij de duidelijke instructie krijgen de vooraf gekregen informatie niet te delen tijdens het overleg.

Ruva en LeVasseur (2012) onderzochten het interactie effect van negatieve mediaberichtgeving en overleg op objectieve besluitvorming bij jury’s. Aan dit onderzoek namen 43 mannelijke en 126 vrouwelijke studenten deel.

De deelnemers werden willekeurig verdeeld over twee condities: de negatieve informatieconditie en de controleconditie. Het experiment bestond uit twee verschillende fasen.

In de eerste fase lazen de deelnemers in de negatieve informatieconditie nieuwsberichten met negatieve informatie over de beklaagde waarover ze later in het experiment een vonnis moesten uitspreken. De deelnemers van de controleconditie lazen nieuwsberichten over een ongerelateerde misdaad. In de tweede fase die vier dagen later plaatsvond, bekeken de deelnemers van beide condities een verkorte video opname van de rechtszaak waarin de beklaagde terecht stond voor de moord op zijn vrouw. Op basis hiervan moesten de deelnemers vervolgens individueel bepalen of ze de beklaagde wel of niet schuldig bevonden van moord. Daarna kregen de deelnemers dertig minuten de tijd om te overleggen met vier tot vijf andere mock-juryle-

Uit deze deelparagraaf is gebleken dat mediaberichtgeving een negatieve invloed heeft op objectieve besluitvorming door juryleden. Uit het eerste onderzoek bleek dat negatieve informatie objectieve besluitvorming negatief beïnvloedt. Uit het tweede onderzoek kwam naar voren dat, in lijn met de negativity bias theory, de invloed ook geldt voor positieve informatie, maar in mindere mate dan voor negatieve informatie. Het laatste onderzoek toonde enerzijds het onvermogen aan om deze eerder verkregen informatie te negeren. Anderzijds bleek dat overleg de invloed niet ongedaan kan maken, wat erop wijst dat deze invloed diepgeworteld is. De hypothese dat mediaberichtgeving objectieve besluitvorming door juryleden negatief beïnvloedt, is dus bevestigd.

Conclusie en Discussie Uit dit literatuuroverzicht kan geconcludeerd worden dat er meer bias in het spel is bij besluitvorming door juryleden dan alleen op grond van ras. De eerste deelparagraaf toonde aan dat uiterlijk objectieve besluitvorming bij juryleden negatief beïnvloedt. Uit de tweede deelparagraaf kwam naar voren dat mediaberichtgeving objectieve besluitvorming eveneens beïnvloedt. Uit eerder onderzoek bleek enerzijds dat fysieke aantrekkelijkheid, in lijn met de physical attractiveness bias theory een rol speelt in de manier waarop mensen elkaar beoordelen (Dion et al., 1972, Feingold, 1992, aangehaald in Porter et al., 2008). De hypothese was daarom dat uiterlijk ook objectieve besluitvorming negatief beïnvloedt. Uit eerder onderzoek kwam ook naar voren dat mensen het moeilijk vinden om van eerder gestelde hypotheses af te wijken (Snyder & Swann, 1978, aangehaald in Kassin et al., 2013). Deze bevindingen waren in lijn met de confirmation bias theory (Anderson & Jacobson, 1965, aangehaald in Hope et al., 2004). Eerder onderzoek met betrekking tot de negativity bias theory heeft aangetoond dat negatieve informatie zwaarder weegt bij het vormen van een oordeel over anderen dan positieve informatie (Rozin & Royzman, 2001, aangehaald in Ruva et al., 2006). Bovenstaande bevindingen leidden tot de

Spiegeloog

den [gespeeld door acteurs, red.] en zo tot een groepsvonnis te komen. Belangrijk was dat alle deelnemers gevraagd werden om de vooraf verkregen informatie te negeren bij het overleg en het vellen van een vonnis. Om objectieve besluitvorming bij jury’s te meten, werd het aantal schuldige vonnissen voor en na overleg in de twee condities vergeleken. Uit de resultaten bleek dat er aanzienlijk meer schuldige vonnissen werden geveld in de negatieve informatieconditie dan in de controleconditie. Het aantal schuldige vonnissen voor en na overleg in de negatieve informatieconditie was nagenoeg gelijk en deelnemers in deze conditie slaagden er niet in de negatieve informatie terzijde te laten tijdens het overleg. Uit dit onderzoek kan dus geconcludeerd worden dat mediaberichtgeving objectieve besluitvorming negatief beïnvloedt en dat deliberatie deze invloed niet kan verhinderen.

27 September 2018

besluitvorming bij juryleden. Aan het onderzoek namen 49 mannelijke en 118 vrouwelijke studenten deel. De deelnemers werden willekeurig verdeeld over drie condities: geen blootstelling aan nieuwsberichten, blootstelling aan positieve nieuwsberichten en blootstelling aan negatieve nieuwsberichten. Afhankelijk van de conditie lazen de deelnemers in een eerste fase ongerelateerde nieuwsberichten, nieuwsberichten die de beklaagde in een positief daglicht stelden of nieuwsberichten die de beklaagde in een negatief daglicht stelden. In een tweede fase bekeken alle deelnemers een deel van de opname van de rechtszaak waarin de beklaagde terecht stond voor moord. Om besluitvorming te meten, werd gekeken naar het aantal schuldige vonnissen in de drie condities. Uit de resultaten bleek dat meer schuldige vonnissen werden geleverd in de negatieve nieuwsberichtenconditie dan in beide andere condities. Positieve nieuwsberichten leidden vaker tot het onschuldig bevinden van de beklaagde dan in beide andere condities, maar het effect was iets kleiner dan dat van de negatieve nieuwsberichten. Uit het besproken onderzoek kan geconcludeerd worden dat mediaberichtgeving objectieve besluitvorming bij juryleden negatief beïnvloedt en dat dit zowel het geval is voor negatieve als positieve informatie.

hypothese dat ook informatie uit de media een negatieve invloed op objectieve besluitvorming uitoefent en dat deze invloed groter is voor negatieve informatie. Uit dit literatuuroverzicht kan afgeleid worden dat zowel mediaberichtgeving als uiterlijk objectieve besluitvorming negatief beïnvloeden. De invloed van uiterlijk kan echter wel ongedaan gemaakt worden door overleg en is daarom beperkter dan verwacht. De invloed van mediaberichtgeving daarentegen blijkt diepgeworteld te zijn.

Spiegeloog

28

Ondanks deze kritiekpunten is er een sterke aanwijzing dat de invloed van bias op besluitvorming bij juryleden verder reikt dan bias op grond van ras. Dit impliceert het belang van het zoeken naar, en systematisch implementeren van, manieren om het van bias te reduceren in het streven naar zo eerlijk en objectief mogelijke vonnissen. <<

Bronnen

September 2018

- [Afbeelding] Opgehaald op 24 juli 2018 van https://commons. wikimedia.org/wiki/File:The_Jury_by_John_Morgan.jpg/.

Een eerste kanttekening - Crystal M. Beckham C.M., bij de conclusie is dat Spray B.J. & Christina A. het merendeel van de Pietz (2007). Jurors' locus onderzoeken niet werd of control and defendants' - Media en uiterlijk kunnen objectieve uitgevoerd in natuurattractiveness in death penalty besluitvorming negatief beïnvloeden lijke setting. Dit stelt sentencing. The Journal of Social Psychology, 147, 285de externe validiteit 298. van de onderzoeken in - Hope, L., Memon, A. & vraag. Tijdens een echte McGeorge, P. (2004). Understanding pretrial publicity: predecisional rechtszaak horen juryleden niet enkel de tegenpartij, maar distortion of evidence by mock jurors. Journal of Experimental Psyook verschillende getuigen en door een vaak dagenlange chology: Applied, 10, 111-119. confrontatie krijgen ze meer dan een eerste indruk van - Jones, D.C., Vigfusdottir, T.H., Lee, Y. (2004). Body image and the de beklaagde. De combinatie van al deze inbrengen zou appearance culture among adolescent girls and boys: an examination mogelijk een tegenwicht kunnen bieden tegen de bias verof friend conversations, peer criticism, appearance magazines, and the oorzaakt door uiterlijk en informatie. internalization of appearance ideals. Journal of Adolescent Research, 19, 323-339.

Een tweede, maar niet minder belangrijke kanttekening - Kassin, S.M., Dror, I.E. & Kukucka, J. (2013). The forensic conis dat alle onderzoeken werden uitgevoerd bij studenten.

Deze groep is geen valide weerspiegeling van een ‘echte’ firmation bias: problems, perspectives, and proposed solutions. Journal jury. Het feit dat de gemiddelde leeftijd van de studenof Applied Research in Memory and Cognition, 2, 42-52. ten die meededen aan de onderzoeken aanzienlijk lager - Mackelprang, E. & Becker J.V. (2017). Beauty and the eye of ligt dan die van echte juryleden, zou de resultaten van de the beholder: gender and attractiveness affect judgments in teacher sex invloed van uiterlijk op besluitvorming kunnen beïnvloeoffense case. Sage Journal, 29, 375-395. den. Onderzoek heeft namelijk meermaals aangetoond dat - Mitchell, T.L., Haw R.M., Pfeifer J.E. and Meissner, C.A. (2005). uiterlijk een cruciale rol speelt bij jongeren en dat jongeren Racial bias in mock juror decision-making: a meta-analytic review of bijzonder kritisch zijn over het uiterlijk van anderen (Eder, defendant treatment. Law and Human Behavior, 29, 621-637.

Evans & Parker, 1995, aangehaald in Jones, Vigfusdottir - Patry, M.W. (2008). Attractive but guilty: Deliberation and the & Lee, 2004; Lener, Orlos & Knapp, 1976, aangehaald in physical attractiveness bias. Psychological Reports, 102, 727-733.

Pliner et al., 1990). Vervolgonderzoek waarbij de gemid- Pliner, P., Chaiken, S. & Flett, G.L. (1990) Gender difference in delde leeftijd van de mock-juryleden een betere representaconcern with body weight and physical appearance over the life span. tie van de werkelijkheid is, is daarom aangewezen.

Personality and Social Psychology Bulletin, 16, 263-273.

- Porter, L.; ten Brinke, L. & Gustaw, C. (2008). Dangerous deciEen derde kanttekening is de tijd die mock-juryleden sions: the impact of first impressions of trustworthiness on the evaluahadden om tot een beslissing te komen. Deze was aantion of legal evidence and defendant culpability. Psychology, Crime & zienlijk korter dan diegene waarover juryleden in de echte Law, 16, 477-491. wereld beschikken. Tijd is nochtans een belangrijke factor - Ruva, C.L.; LeVasseur, M.A. (2012). Behind closed doors: the in het beslissingsproces. Als mensen over meer tijd beschikeffect of pretrial publicity on jury deliberations. Psychology, Crime & ken, kan er een diepere verwerking plaatsvinden en worden Law, 18, 431-452. betere beslissingen geproduceerd (Gladstein & Reilly, - Ruva, C. L. & McEvoy, C. (2008). Negative and positive pretrial 1985, aangehaald in Zaccaro, Gualtieri, & Minionis, 1995). publicity affect juror memory and decision making. Journal of ExperiDaarom is het plausibel dat de negatieve invloed door bias mental Psychology: Applied, Vol 14, 226-235. in werkelijkheid kleiner is. Toekomstig onderzoek waarbij - Zaccaro, S.J., Gualtieri, J. & Minionis, D. (1995). Task cohesion de tijd die mock-juryleden krijgen aangepast wordt aan de as a facilitator of team decision making under temporal urgency, Militijd waarover juryleden in de echte wereld beschikken, is tary Psychology, 7, 77-93. daarom van belang.

Eeuwige Jeugd

Een collectieve vloek of een individuele zegen?

Onsterfelijkheid leek lang iets wat alleen in onze dromen kon bestaan. Toch is het tegenwoordig een concept dat misschien meer binnen handbereik ligt dan we in de eerste instantie dachten. Maar is het eeuwige leven wel wenselijk?

e wens naar eeuwig leven intrigeert de mensheid al die het middel toegediend kregen leken fitter te worden en honderden jaren. Zo zijn er sinds de middeleeuwen al kregen weer gezonde nieren (Baar et al., 2017). Een doorbraak lijkt dus behaald te zijn in de ‘strijd tegen veroudeverhalen over een Fontein der Eeuwige Jeugd, die degene die ring.’ Het stofje geeft mensen zelfs al zoveel hoop dat de eruit drinkt voor altijd jong zou houden Ook de befaamde Amerikaanse Darren Moore – een zelfbenoemd lifelong expe14e-eeuwse alchemist Nicholas Flamel, zou een deel van rimentator – het middel na zijn leven gewijd hebben heeft gemaakt en het een aan de zoektocht naar maand lang bij zichzelf onsterfelijkheid. Zo zou hij de Steen der Wijzen - Veroudering wordt steeds meer gezien als heeft ingespoten. Moore geeft zelf aan een vol(ja, dezelfde als in de een ‘probleem’ dat we kunnen oplossen lere haardos en een ‘fit fictieboeken over Harry gevoel’ te hebben gekrePotter) ontwikkeld gen. Dit is echter niet hebben. Deze steen zou wetenschappelijk aangeniet alleen alle metalen toond. Het Chinese bedrijf Novopro biedt de stof ook aan in goud kunnen veranderen, maar ook een helende werking op internet (Keulemans, 2017). Het feit dat zoveel mensen hebben die in sommige legendes zelfs zou leiden tot onsterhier mee willen experimenteren, terwijl er nog zoveel onduifelijkheid. Voorbeelden te over van hoe prominent het stredelijk is over de werking, zegt denk ik al iets over hoe begeerd ven naar eeuwige jeugd is onder de mens. de eeuwige jeugd is.

Niet alleen in oude verhalen, maar ook vandaag de dag wordt Het middel Proxofim is vooral gericht op het verlengen van er veelal gesproken over het concept ‘eeuwige jeugd.’ Het het leven (of het uitstellen van de dood, afhankelijk van hoe verschil is echter dat we nu daadwerkelijk denken dichterbij optimistisch je het bekijkt), maar er zijn ook onderzoeken dit concept te komen. In Homo Deus (Harari, 2015) schrijft die zich meer richten op het overstijgen van de dood of het de auteur over de technologische en medische vooruitgang verkrijgen van het digitale eeuwig leven. Zo is er een Ameridie zo ongelofelijk snel is gegaan. Veroudering wordt steeds kaans bedrijf, Nectome, dat de hersenen van mensen naar de meer gezien als een ‘probleem’ dat we kunnen oplossen. Iets cloud zou kunnen uploaden. Het bedrijf heeft dan ook als waar we over enkele eeuwen misschien wel in slagen. missie om ‘het brein zo goed te preserveren dat alle herinneringen intact blijven.’ De techniek die ze hierbij gebruiken Het idee dat veroudering een oplosbaar probleem is, is niet noemen ze ‘vitrifixation,’ waarbij een krachtige stof gebruikt alleen terug te zien in het boek van Harari, maar ook in het wordt om synapsen in het brein te stollen en hun afbraak (medische) onderzoek dat gedaan wordt. Zo wordt er legio onderzoek verricht naar het tegengaan van veroudering voor te voorkomen. Om deze synapsen vervolgens te bewaren de bestrijding van verouderingsziektes, onder andere door wordt extreme kou (-122 graden Celsius) gebruikt. Experihet Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. In 2017 testten menten met dit proces zijn uitgevoerd met konijnen, waarbij de onderzoekers De Keizer en Baar het middel ‘Proxofim’ Nectome er naar eigen zeggen in geslaagd is de synapsen van de konijnen te preserveren. Het bedrijf meldt wel dat er een (voluit: FOXO4-DR) op muizen. De stof zou zogenaamde kleine keerzijde aan het proces zit, namelijk dat het alleen ‘senescente’ cellen (verouderde cellen) afbreken. Muizen

29 September 2018

D

Spiegeloog

Tekst: Julia Zegeling

uitgevoerd kan worden op het moment van overlijden; de chemische stof vervangt de bloedstroom in het brein. Daarnaast heeft het bedrijf ook nog geen methode ontwikkeld om het brein daadwerkelijk te uploaden naar de cloud. Een werkelijk digitale kopie van ons brein lijkt dus nog ver weg (Nectome, 2018).

Spiegeloog

30

Naast het preserveren van de hersenen zijn er ook nog andere manieren waarmee mensen de dood proberen te passeren. Zo kun je tegenwoordig na je overlijden niet alleen je lichaam laten begraven of cremeren, maar je kunt ook je lichaam laten invriezen; deze procedure wordt ook wel cryonisme genoemd. Het idee erachter is dat mensen hun lichaam conserveren in vloeibaar stikstof met een temperatuur van -196 graden Celsius, waardoor deze onbeperkt ‘houdbaar’ zou blijven, zodat ze na een paar honderd jaar weer tot leven gewekt kunnen worden. Cryonisten hebben dan ook de hoop dat de medische wetenschap op een bepaald punt in de toekomst zo ver gevorderd is, dat hun doodsoorzaak weer teruggedraaid zou kunnen worden. De cryonisten weten zelf ook dat het nog allemaal experimenteel is, en er zeker geen garantie is dat zij in de toekomst daadwerkelijk weer ‘gewekt’ zullen worden (Kraaijvanger, 2012).

September 2018

Dan heb je nog Joon Yun, een Koreaans-Amerikaans gezondheidsanalist die investeert in onderzoek naar het stoppen van veroudering. Yun stelt de kans dat een 25-jarige overlijdt voor zijn of haar 26e, gelijk aan 0,1 procent. Normaal gesproken stijgt die kans naarmate men ouder wordt.

Yun gelooft echter dat als we die kans gedurende het hele leven constant kunnen houden, de gemiddelde persoon zo’n duizend jaar oud zou worden. Hij denkt dan ook dat het mogelijk is om het ‘probleem’ van ouder worden op te lossen en the code of life te kraken (Corbyn, 2015). En hij is niet de enige die er zo naar kijkt. In heel Silicon Valley (een gebied waar veel hightechbedrijven zitten) is groot enthousiasme voor de missie om veroudering te stoppen. Ook hier komt dus die technische houding ten opzichte van leven en dood weer naar voren.

Zelf vraag ik me af of je ouder worden wel moet zien als een ‘probleem’ dat opgelost moet worden. Natuurlijk is het geweldig om jong te zijn, en de dood is beangstigend. Echter is ouder worden ook de enige zekerheid die we hebben, een zekerheid die we al van jongs af aan weten en beleven. Als de mens erin slaagt om de levensduur alleen al met zo’n vijftig jaar te verlengen komen daar veel problemen bij kijken. Ten eerste groeit de bevolking nu al heel snel. Er zal dus sowieso een probleem van overbevolking ontstaan, ook zonder dat de huidige bevolking van de aarde nog eens langer gaat leven. Schattingen zijn dat als we op deze manier doorgaan, de wereldbevolking zal groeien tot bijna dertig miljard in 2100 (Davidson, 2016). Ten tweede denk ik dat verlengen van de levensduur een zeer negatieve impact kan hebben op de kloof tussen arm en rijk: de bestaande kloof zal groter worden. Wanneer blijkt dat het met de hierboven beschre-

ven middelen daadwerkelijk mogelijk wordt om de dood uit te stellen, zal lang niet iedereen ook toegang hebben tot die middelen. De rijken zouden dan alsmaar langer gaan leven, terwijl deze mogelijkheid nog ver buiten het bereik van de armen ligt. Dit is ook het probleem dat Harari aanhaalt in Homo Deus (2015). Hij gelooft dat het gapende gat dat zal ontstaan tussen arm en rijk zijn tol zal eisen op de maatschappij. Het armere deel van de bevolking zal niet alleen minder geld en middelen hebben dan de rijken, maar ook geen gelijke kans meer hebben op eenzelfde levensduur.

Volgens Harari zal dit dan ook grote onvrede oproepen bij het armere deel van de bevolking. Onvrede die volstrekt gerechtvaardigd is lijkt mij, want in hoeverre kan dat nou eerlijk zijn?

Het is dus evident dat men al lang streeft naar het verlengen van de jeugd en het leven. Dit zag je zelfs al terug in mythes over de Steen der Wijzen en de Fontein der Eeuwige Jeugd.

Het verlengde leven is dus overduidelijk iets wat men maar al te graag hoopt te bereiken. Nu het gezien wordt als een technisch probleem in plaats van een onbereikbare droom, staan we voor een ethisch dilemma. We zullen niet stoppen met zoeken naar geneesmiddelen voor ziektes, want we willen nu eenmaal zo gezond mogelijk zijn. Maar wat als het proces van veroudering als een ziekte gezien gaat worden? Wat zullen de gevolgen zijn zodra we de oplossing voor eeuwige jeugd wel weten te kraken? Ik denk niet dat de dood gezien moet worden als een probleem dat we op kunnen lossen, en ook niet als iets wat we moeten wíllen oplossen. Als we dat wel doen zullen we over een paar eeuwen alleen maar met meer problemen opgezadeld zitten. Laat eeuwige jeugd maar fictie blijven. <<

Bronnen

- Baar, M. P., et al. (2017). Targeted apoptosis of senescent cells restores tissue homeostasis in response to chemotoxicity and aging. Cell, 169(1), 132-147.

- Corbyn, Z. (2015). Life for ever: Scientists say they’ll soon extend life ‘well beyond 120’. Opgehaald op 13 juni 2018 van https://www. theguardian.com/science/2015/jan/11/-sp-live-forever-extend-lifecalico-google-longevity/.

- Davidson, M. 2016. Overbevolking is wel een probleem. Volkskrant. Opgehaald op 13 juni 2018 van https://www.volkskrant.nl/ columns-opinie/overbevolking-is-wel-een-probleem-~bb47d54e/.

- Harari, Y, N. (2015). Homo Deus: A brief history of tomorrow.

Londen, Verenigd Koninkrijk: Harvill Secker.

- Keulemans, M. (2017). Ongetest Rotterdams ‘verjongingsmiddel’ is hit, ontdekker wijst op gevaren. Opgehaald op 13 juni 2018 van https://www.volkskrant.nl/wetenschap/ongetest-rotterdams-verjongingsmiddel-is-hit-ontdekker-wijst-op-gevaren~ba1781a8/.

- Kraaijvanger, C. (2012). Cryonisme: tijdelijke rustplaats in de diepvries. Opgehaald op 13 juni 2018 van https://www.scientias.nl/ cryonisme-tijdelijke-rustplaats-in-de-diepvries/.

- Nectome. (z.d.). Opgehaald op 13 juni 2018 van https://nectome. com/#about/.

Tabula Rasa Tekst: Rosa Breed

Volgens de auteur is iemand die zichzelf in het middelpunt van de belangstelling plaatst narcistisch, maar iemand die zichzelf onzichtbaar lijkt te willen maken ook. Bij narcisme kan alle kritiek van iemand afglijden, maar kan iemand ook juist overgevoelig zijn voor kritiek. Het kunnen ervaren van schaamte is meestal een aanwijzing dat er geen sprake is van narcisme, maar bij waakzaam narcisme kan ook juist sprake van extreem veel schaamte zijn.

Door deze tegenstrijdigheden ontstaat het gevaar van confirmation bias in de diagnostiek. Met zoveel compleet tegenovergestelde gedragskenmerken die binnen dezelfde diagnose passen, kun je immers bij bijna alles wat iemand doet: ‘zie je wel!’ zeggen. Hierdoor zou iemand ten onrechte de diagnose narcisme kunnen krijgen. Het is waar dat de kans op verkeerde diagnostiek ook bij de DSM 5-criteria aanwezig is, zoals Schalkwijk stelt. Dit kritiekpunt van de auteur lijkt echter evenzeer, of misschien zelfs nog wel sterker, op te gaan voor de kenmerken van narcisme die Schalkwijk zelf omschrijft.

Schalkwijk schrijft genuanceerd over het lijden en de (verborgen) kwetsbaarheid die achter deze problematiek schuilgaat. Ook lijkt hij genuanceerd te zijn in zijn beschrijving van verschillende psychoanalytische opvattingen over narcisme – voor zover je dat met weinig kennis van de psychoanalyse kunt beoordelen. Jammer genoeg is dit boek tegelijkertijd eenzijdig, doordat de auteur hier weinig andere perspectieven op narcisme tegenover zet, en de problemen met zijn eigen opvattingen over narcisme niet lijkt te zien. Hiermee doet de inhoud van dit boek een beetje denken aan Narcissus die in dit geval misschien niet volledig blind is voor de wereld, maar toch vooral zijn eigen reflectie in het water ziet.

Dit boek is voor €9,99 te verkrijgen bij boekhandel of site.

31 September 2018

In Elementaire Deeltjes 58 – Narcisme vertelt Frans Schalkwijk, psychotherapeut en psychoanalyticus, over de narcistische persoonlijkheidsstoornis, ook wel ‘narcisme’ genoemd. De naam van deze persoonlijkheidsstoornis is gebaseerd op de mythe van Narcissus, die als straf van de goden voor altijd naar zijn eigen weerspiegeling in het water moest kijken en daardoor niet meer zag wat er om hem heen gebeurde (in een andere versie van deze mythe wordt Narcissus verliefd op zijn eigen spiegelbeeld en verandert in een narcis).

Schalkwijk onderscheidt verschillende vormen van narcisme. Bij ‘vanzelfsprekend narcisme’ is iemand in overdreven mate op zichzelf gericht, en heeft diegene allerlei fantasieën over zijn eigen grandeur. Bij ‘waakzaam narcisme’ is iemand juist in overdreven mate op de ander gericht, waardoor diegene weinig contact met zijn eigen behoeftes en gevoelens heeft. Wat beide vormen van narcisme met elkaar gemeen hebben, zijn een laag zelfbeeld (wat bij vanzelfsprekend narcisme achter opgeblazen praatjes schuilgaat) problemen in de emotieregulatie en problemen in het contact met andere mensen. De auteur gaat in op enkele psychoanalytische theorieën over de ontwikkeling van narcisme. Opvattingen van buiten de psychoanalyse ontbreken echter, terwijl deze ook een goed licht zouden kunnen schijnen op de ontwikkeling van deze problematiek.

Schalkwijk uit kritiek op de DSM-5 criteria van de narcistische persoonlijkheidsstoornis. Volgens hem is het te makkelijk om deze criteria in het gedrag van iemand anders te zien. Hier valt iets voor te zeggen. Veel mensen zullen wel eens in een ruzie te horen hebben gekregen dat ze egoïstisch, opschepperig of jaloers zijn – DSM-5 criteria voor narcisme. Maar gelukkig is er bij lang niet iedereen die ooit zulke verwijten te horen heeft gekregen daadwerkelijk sprake van narcisme. De gedragskenmerken die Schalkwijk tegenover de DSM-5 criteria van narcisme stelt lijken echter net zo problematisch te zijn, doordat deze vol tegenstrijdigheden zitten.

Spiegeloog

Narcisme van Frans Schalkwijk

Onthechte Generatie Wat komt er terecht van de millennials?

Door critici hebben millennials een heel pakket aan nare eigenschappen toegedicht gekregen. Ze zouden lui zijn, overambitieus, narcistisch en vol waanbeelden. De afgelopen jaren kwam er een nieuw geluid op: van millennials als benadeelde, onthechte en zelfs angstige generatie. Welk beeld klopt?

Tekst: Wolter de Boer

Spiegeloog

32

I

n een inmiddels klassiek geworden artikel, Why Generation Y Yuppies Are Unhappy (2013), legt huis-tuin-en-keukenfilosoof Tim Urban uit wat ‘het probleem’ is van millennials.

Urban spreekt over yuppies uit Generatie Y: ‘A unique brand of yuppie, one who thinks they are the main character of a very special story’ (Urban, 2013). Wat Urban ‘Special Yuppies’ noemt, is in het huidige taalgebruik eenvoudig te vervangen voor ‘millennials.’

Die opvoeding, op zijn beurt, leidt tot overambitieuze millennials met onrealistische voorstellingen van hun carrières, relaties – hele levens eigenlijk – tot gevolg. Lucy gaat ervan uit dat ze het beter zal doen dan haar leeftijdsgenoten. De carrières van iedereen mogen floreren, maar die van Lucy wel liever net iets meer. En omdat Lucy zich dankzij haar opvoeding, net als alle andere millennials, zo speciaal voelt, vindt ze ook dat ze recht heeft op een leven vol glitter. Ze gaat ergens zitten wachten totdat het carrièresucces uit de hemel komt vallen. Vroeg of laat moet het toch iemand opvallen hoe speciaal Lucy is (Urban, 2013).

September 2018

Urban stelt zijn fictieve millennial-casestudy voor: Lucy. Aan de hand van deze case neemt hij de millennial-problematiek grondig onder de loep. Problematiek inderaad, want: ‘Lucy is kind of unhappy.’ Om uit te leggen waarom, zoomt Urban eerst uit en roept hij Lucy’s - Millennials hebben grote moeite met ouders en grootouders het vinden van een plek in de wereld in het plaatje.

Lucy’s grootouders groeiden op in de periode na de Tweede Wereldoorlog, en voedden hun kinderen op met het idee dat ze vooral een stabiele carrière op touw moesten zetten. Zekerheid was het toverwoord van die tijd, en werd door ouders doorgegeven als kernwaarde in de opvoeding. Toen Lucy’s ouders eenmaal begonnen aan hun carrière hadden ze vooral de hoop om te kunnen voorzien in hetzelfde inkomen en in dezelfde levensstandaard als die van hun ouders. Totdat de economie in de lift kwam. Economische voorspoed oversteeg de verwachtingen van Lucy’s ouders ruimschoots, en trok hun carrières met zich mee de hoogte in. Werk werd leuk, en ineens was werk méér dan voorzien in financiële zekerheid alleen. En dat is precies wat ze zouden gaan overdragen op hun kroost: ‘Lucy’s parents raised Lucy with a sense of optimism and unbounded possibility’ (Urban, 2013). Oftewel: je kunt worden wat je wilt. Als je maar hard genoeg je best doet.

Maar in de echte, boze, keiharde wereld komen carrières niet uit de lucht vallen en zorgt enkel de toevallig juiste combinatie van geluk en hard werken ervoor dat iemand succes zal boeken. En alsof dat allemaal nog niet erg genoeg is, ziet Lucy op social media de opgepoetste levens van haar leeftijdsgenoten die het allemaal stukken beter hebben dan zijzelf (Urban, 2013). Een recept voor ongeluk, dus.

Het hierboven beschreven is het bekende en vaak herhaalde verhaal over millennials en over waarom ze zich ongelukkig voelen. Het schetst een beeld van millennials die lui en overoptimistisch zijn, al is er ook een versie van het verhaal waarin millennials in chronische twijfel verkeren omdat ze niet weten wat ze met zichzelf en hun leven aan moeten.

Maar het huidige verhaal over millennials is bovenal een psychologisch verhaal. Het vertelt hoe een specifieke opvoeding heeft geleid tot een specifiek soort mens. Een specifiek soort mens dat grote moeite heeft met het vinden van een eigen plek in de wereld.

De laatste tijd komt er een sterker geluid tegen het overwegend negatieve beeld dat bestaat van Millennials. Malcolm Harris (zelf een millennial) is een van de dragers van dat geluid. Hij schetst in zijn boek Kids These Days (2017) in plaats van een luie en narcistische, juist het beeld van een angstige en hardwerkende generatie. In de Verenigde Staten zijn millennials de hoogst opgeleide en hardst werkende generatie ooit. In zijn analyse van de millennial-generatie kijkt Harris bovendien niet alleen naar de psychologische, maar ook naar de sociale factoren die millennials hebben gevormd tot de wezens die ze zijn.

Harris schetst het beeld van millennials die juist niet in hun luie zetel zitten te wachten tot het geluk hun kant op komt. Vanaf hun geboorte krijgen millennials te horen dat ze ‘menselijk kapitaal’ zijn dat ten volste tot ontwikkeling gebracht en geëxploiteerd moet worden. Om dat te verwezenlijken werken millennials harder dan alle generaties voor hen. Dat hele harde werken zou op zich nog niet zo’n probleem vormen als alle investeringen in het menselijk kapitaal op een dag uitbetaald worden in een mooie carrière, maar precies daar gaat het fout. Hoewel millennials zijn opgevoed

De Amerikaanse situatie gaat voor een groot deel ook op voor de Nederlandse. Een tijdje geleden maakte journaliste Frederieke Hegger de interviewserie En bedankt, babyboomers (2017) waarin ze ‘de babyboomgeneratie ter verantwoording’ roept. Ze interviewt daarin een aantal (ex-)politieke, economische en maatschappelijke prominenten, waaronder Henk Krol. De fractievoorzitter van 50Plus stelt dat de politieke partijen de ouderen massaal uit het oog verloren zijn (Hegger, 2017). Hegger geeft hem ongelijk. Een van haar gasten kaart aan dat er momenteel vier werkenden per pensionado zijn, terwijl dat er in 2040 nog maar twee zullen zijn (Hegger, 2017). Het Financieel Dagblad kwam in 2012 tot een pessimistischere analyse en stelde dat het aantal werkenden toen al gezakt was naar pak ‘m beet twee werkenden op één pensioen (Hinrichs, 2012a). De inkomens van ouderen zijn onevenredig hard gestegen, terwijl jongeren er juist op achteruit zijn gegaan (Hinrichs, 2012b). De gasten in Heggers programma stellen dat momenteel ongeveer twee procent van de ouderen in armoede leeft, terwijl zo’n tien a vijftien procent van de jongeren dat doet (Hegger, 2017a).

De Amerikaanse cijfers laten een vergelijkbare situatie zien (Harris, 2017). Als de politieke leiders de ouderen uit het oog verliezen, lijkt dat nog niet zo’n drama te zijn. Zij gaan

Spiegeloog

met het idee dat als ze hun kapitaal maar benutten ze ook werksucces zullen bereiken, is de economie de afgelopen decennia niet met deze belofte meegekomen. Millennials zijn steeds productiever geworden, terwijl hun uurloon die stijging verre van bij heeft kunnen houden. Babyboomers en de ‘silent generation’ (de grootouders van Lucy) hebben jarenlang een grote stijging van hun nettowaarde gezien, maar bij de millennials is de economie niet meegekomen met de gecreëerde verwachtingen (Harris, 2017).

33 September 2018

In de redeneertrant van dat verhaal zitten alleen paar foutjes. Veel millennials zijn inderdaad super-ambitieus, en het zichzelf constant vergelijken met anderen zou zeker aan hun gevoel van onbehagen kunnen bijdragen. Maar: millennials zijn niet lui. Bovendien worden in psychologische analyses van de millennial-generatie – zoals de analyse die Urban van Lucy maakt – ook economische en maatschappelijke structuren volledig buiten het blikveld gehouden. Dat terwijl die economische en maatschappelijke structuren millennials de afgelopen decennia juist helemaal niet zo goed gezind waren.

er, ondanks dat gebrek aan aandacht, qua welvaart sterk op vooruit. De jongeren daarentegen kunnen wel wat extra aandacht gebruiken.

Spiegeloog

34

gen van het idee dat ze ‘menselijk kapitaal’ zijn, dat ze geneigd zijn om hun schaarse tijd in niets anders te investeren dan in zaken waarmee ze dat kapitaal volledig kunnen uitbouwen.

Stilstand betekent achteruitgang immers, en achteruitgang betekent minder uitzicht op een comfortabel leven later.

September 2018

Daarbij is het voor de jongeren, van wie dus verwacht wordt dat ze hun menselijk kapitaal zo goed mogelijk benutten, Om echt een verandering in gang te brengen moeten millensteeds lastiger geworden om dat nog zonder al te veel kleernials zich verenigen. En die vereniging moet meer inhouden scheuren te doen. De studiebeurs is overgevloeid in een dan hashtag-activisme leenstelsel en door een alleen. Nu is het afwachtekort aan woningen ten op de eerste millenwordt het voor jongeren steeds ingewikkelder - De economische en maatschappelijke struc- nial die bereid is zijn menselijk kapitaal in te om een goed dak boven turen zijn de millennials niet goed gezind zetten voor het groter het hoofd te verkrijgen goed. << (NOS, 2018). Eind vorig jaar sprak Spiegeloog de Bronnen Vlaamse psychiater Dirk - De Boer, W., & Posthuma, M. (2017). Pleidooi voor Nadenken: de Wachter, die waarschuwde dat we door alle ‘ikkigheid’ Interview met hoogleraar en psychiater Dirk de Wachter. Spiegeloog, en ‘leukigheid’ die door de meeste inwoners in de hedenpp. 24-29. daagse maatschappij ervaren wordt, de hechting van onze - Harris, M. (2017). Kids these days: Human capital and the making kinderen uit het oog zouden verliezen. Met ernstige gevolof millennials. New York, New York: Little, Brown and Company. gen van dien. Volgens de psychiater speelt hechtingsproble- Hegger, F. (2017a). En bedankt babyboomers (afl 1): Ongelijkmatiek vaak een duidelijke rol in de psychische diagnoses heid tussen jong en oud. [YouTube] Opgehaald op 19 juni 2018 van die mensen later opgeplakt krijgen (De Boer & Posthuma, https://www.youtube.com/watch?v=oeCmqoTsc7Y/.

2017). Ondertussen kloppen ook nog De Grote Problemen - Hegger, F. (2017b). En bedankt babyboomers (afl 2): Integratie. op onze achterdeur, zoals de mirgratiecrisis, de opwarming [YouTube] Opgehaald op 19 juni 2018 van https://www.youtube. van de aarde en het afbrokkelen van het vertrouwen in de Europese Unie. Ook dit zijn volgens Hegger projecten com/watch?v=wyVB3K08FQI/. waar de babyboomers het een en ander hebben laten liggen - Hegger, F. (2017c). En bedankt babyboomers (afl 3): Klimaatver(Hegger, 2017b, 2017c, 2017d). andering. [YouTube] Opgehaald op 19 juni 2018 van https://www. youtube.com/watch?v=t4kB3AhyN8Y/.

Het verhaal van de verwende en twijfelende millennial die - Hegger, F. (2017d). En bedankt babyboomers (afl 4): ‘Onze’ nippend aan een havermelk-latte achter haar MacBook zit te Europese Unie. Opgehaald op 19 juni 2018 van https://www.youwachten tot het succes uit de lucht komt vallen is inderdaad tube.com/watch?v=eJRWZb8Xir4/. bekend, maar achterhaald. En de maatschappelijke ontwik- Hinrichs, J. (2012). Nog slechts ruim twee werkenden op één penkelingen hebben de millennials de afgelopen jaren ook niet sioen. Opgehaald op 19 juni 2018 van https://fd.nl/frontpage/ echt vooruit geholpen. economie-politiek/801953/nog-slechts-ruim-twee-werkenden-op-eenpensioen/.

Dus: wat nu? Harris waarschuwt er in Kids These Days voor - Hinrichs, J. (2012). Ouderen heel veel rijker, jongeren armer. om vooral niet te vervallen in al te eenvoudige oplossingen.

Opgehaald op 19 juni 2018 van https://fd.nl/frontpage/extra/ We kunnen ons niet uit de bestaande onzekerheid worstelen sushibar/835232/ouderen-heel-veel-rijker-jongeren-armer/. door te kopen, te stemmen, vrijwilligerswerk te doen, te pro- NOS. (2018). Meer nieuwbouw, maar tekort aan betaalbare testeren of juist door alle problemen onze rug toe te keren. huurwoningen blijft. Opgehaald op 19 juni 2018 van https://nos.

Bij Hegger hoeven we ook niet te rade te gaan, zij is vooral nl/artikel/2215808-meer-nieuwbouw-maar-tekort-aan-betaalbareheel erg boos op de babyboomers. Beiden hebben ook een huurwoningen-blijft.html/. beetje gelijk: Harris over dat het er de komende tijd econo- Urban, T. (2013). Why Generation Y Yuppies Are Unhappy. misch een stuk minder rooskleurig uitziet dan ons jarenlang Opgehaald op 10 juni 2018 van https://waitbutwhy.com/2013/09/ voorgeschoteld is, en Hegger over dat de babyboomers op why-generation-y-yuppies-are-unhappy.html/. een aantal vlakken nogal wat steken hebben laten vallen.

Wat er voor de millennials te winnen valt, is waarschijnlijk een nieuwe aanpak. Een gezamenlijke aanpak. Zoals iemand in een reactie op het artikel van Urban over Lucy zegt: ‘Yes it sucks. But stop making it about you’ (Urban, 2013). Millennials groeien op in een hyper-individualistisch klimaat. Zoals Harris omschrijft zijn jonge mensen anno nu zo doordron-

Het Millennial-probleem Millennials, het cohort van huidige jonge mensen dat zijn vormende jaren rond de eeuwenwisseling heeft gehad, lijken continu te bezwijken onder prestatiedruk en keuzestress. Wat is er aan de hand met deze jongeren? Spiegeloog sprak Thijs Launspach, docent bij Psychologie aan de UvA, schrijver en coach – en bovenal zelf millennial – over de vele problemen die millennials vandaag de dag ondervinden.

Millennials en hun problemen

aan de andere kant wil dat niet zeggen dat elke millennial hetzelfde is, of met dezelfde dingen te maken heeft. Dat is complete onzin, en ook niet een erg wetenschappelijke bewering. Er zijn nog steeds veel meer individuele verschillen binnen generaties dan verschillen tussen generaties.

Ook is het belangrijk om je te realiseren dat het onderzoek naar millennials nog redelijk in de kinderschoenen staat.

Er zijn recentelijk een aantal onderzoeken geweest, onder andere van Hogeschool Windesheim en van het CBS. Verder is veel van wat we nu denken te weten over millennials gebaseerd op speculatie en persoonlijke meningen, iets waar ik mijzelf ook nog wel eens aan waag.’

Wie zijn de millennials eigenlijk?

In de jaren zestig werd wel gesproken over ‘de jeugd ‘De millennialgeneratie wordt gevormd door de mensen die van tegenwoordig.’ Vind je het slim om zo over ‘genetussen 1980 en 2000 geboren zijn. Deze generatie wordt zo raties’ te spreken? genoemd omdat de mil‘Je moet dat altijd met lennials hun vormende enige nuance brengen, jaren rond het nieuwe denk ik. Dus nee, er zijn millennium hadden. Ovegeen absolute verschil- Deze groep gaat dwars door alle rigens is het wel belanglen, mensen binnen een sociaal-economische lagen heen rijk om erbij te zeggen: generatie zijn niet allede millennials vormen maal hetzelfde. Maar ik een enorme groep, met denk dat bepaalde aspeceen leeftijdsverschil van ten van de tijd waarin vijftien tot twintig jaar tussen de jongste en oudste leden. je opgroeit wel degelijk beïnvloeden in wat voor groep je Deze groep gaat dwars door alle verschillende sociaal-ecoopgroeit. De technologische of economische ontwikkelinnomische lagen en over regionale verschillen heen. Je kunt gen rond de tijd dat jij je vormende jaren hebt, dat je een daarom niet doen alsof deze mensen allemaal dezelfde proadolescent bent, zeggen iets over hoe jij de wereld ervaart. blemen hebben, of op dezelfde manier denken – dat is niet Maar het klopt inderdaad: we moeten niet gaan doen alsof zo. De zaken waarover vaak gesproken wordt als het over dat absolute verschillen zijn.’ deze generatie gaat – onder andere te hoge prestatiedruk en keuzestress – zijn vaak selectief voor een hoogopgeleid Wat wekte jouw interesse voor het onderwerp millengroepje uit Amsterdam. Er zijn dus aan de ene kant bepaalde nials? ontwikkelingen die je kunt zien binnen deze generatie en ‘Ik ben in 2011 afgestudeerd op de keuzeproblemen van die deze generatie meer heeft dan andere generaties, maar jonge volwassenen. Hier is vervolgens een boek [Quarter-

35 September 2018

Thijs Launspach is een millennial, psycholoog, trainer en auteur. Hij werkt veel met jongvolwassenen, de millennials.

Daarnaast ken je hem misschien als eerstejaars practicumgroepbegeleider aan de UvA, of als docent bij ontwikkelingspsychologie. Thijs geeft regelmatig lezingen en is mede-eigenaar van het Rustburo, waar je terecht kan voor coaching en trainingen over het beter omgaan met drukte en stress. Hij schreef met co-auteurs twee boeken: Quarterlife, over de keuzestress waar veel millennials mee worstelen, en het Millennial Manifest, een serie essays over uiteenlopende ‘millennialzaken,’ van stress en faalangst tot online daten.

Spiegeloog

Tekst: Rosa Breed & Dewi Jager

Spiegeloog

36 September 2018

met mijn leven?” Daarnaast is er nogal wat prestatiedruk. life, geschreven met Twintigers hebben vaak het gevoel dat ze nogal wat moeten Ali Kramer, red.] uit presteren om mee te tellen. Ze stellen bovendien vrij hoge ontstaan. Een van de eisen aan zichzelf en aan hun omgeving. Ze doen het niet problemen waar veel snel goed genoeg voor zichzelf en hebben vaak het idee dat over werd gesproken ze iets fantastisch moeten presteren om mee te tellen, dat was dat belangrijke ze zich in ieder geval moeten onderscheiden van de mensen keuzes steeds comom zich heen. Daarnaast weten we uit cijfers dat het aantal plexer werden, omdat burn-outs ontzettend hoog is. Dat heeft denk ik niet alleen er steeds meer opties met zaken als prestatiedruk en keuzestress te maken. Het waren. Nou is dat proheeft volgens mij ook te maken met de neiging om met heel bleem van teveel opties veel dingen tegelijk bezig te zijn en het leven nogal vol te hebben wel iets dat gooien met allemaal leuke en interessante dingen – tot je voor alle leeftijden en erachter komt dat je helemaal vast zit in je planning en dat je alle generaties geldt, daar heel erg gestrest van raakt. Al deze zaken die spelen bij maar toch heeft vooral de millennials, maken deze generatie ook wel bijzonder. Ze de jongere generatie zijn misschien met dezelfde overwegingen bezig als andere hier last van. Deze generaties, maar de omstandigheden waarin ze dat doen zijn jongeren moeten nogal nogal veranderd.’ wat belangrijke keuzes maken op hetzelfde moment. Wat ze gaan studeren, waar ze willen wonen, of ze een gezin willen Heb jij een idee hoe het komt dat die omstandigheof juist niet: al dat soort levensvragen. Daar zijn tegenwoorden zo veranderd zijn? Waardoor zou de prestatiedruk dig ontzettend veel opties voor. Je kunt helemaal zelf uithoger zijn voor deze generatie? dokteren wat je wilt. Het blijkt echter dat mensen niet zo ‘Dat komt door een goed om kunnen gaan aantal dingen. Een van met situaties waarin ze die dingen is de opkomst te veel te kiezen hebben.

Het kiezen wordt dan - De zaken waarover het vaak gaat zijn selec- van het internet. De millennials vormen natuurzo ingewikkeld, dat het tief voor een hoogopgeleid groepje lijk de eerste generatie makkelijker lijkt om de die als digital natives zijn keuze uit de weg te gaan. begonnen; ze hebben het Wanneer iemand om internet al hun hele leven onverklaarbare redenen meegemaakt.

Het is bovendien nogal makkelijk om je op al een paar jaar bezig is met een afstudeerscriptie, zou dat social media te vergelijken met anderen, en in die vergelijbest wel eens te maken kunnen hebben met het vermijden king zelf nadelig uit de bus te komen. Je doet het nooit zo van een belangrijke keuze die diegene na het afstuderen goed als de rest. Iets anders is dat deze generatie is opgemoet maken over de rest van zijn of haar leven.’ voed in een tijd dat het heel goed ging met de wereld en met de economie, terwijl ze nu de arbeidsmarkt op komen op Kan het ook zijn dat er andere zaken meespelen, zoals een moment dat het allemaal een stukje lastiger is. Er wordt perfectionisme en prestatiedruk? ook wel gezegd dat mensen uit deze generatie vaak zijn ‘Zeker! Ik zeg ook niet dat keuzestress altijd de oorzaak van opgevoed met het idee: “Jij bent speciaal en uniek. Je kunt zulke moeilijkheden met afstuderen, maar het zou wel eens worden wat je wilt, als je maar hard genoeg je best doet.” mee kunnen spelen. Keuzes zijn soms zo ingewikkeld dat Dat is de gedachte waarmee millennials ook hun opleiding het makkelijker is om maar te denken: “Laat maar.”’ hebben doorlopen. Maar juist op het moment dat ze gaan werken komen ze achter: “Ik ben helemaal niet zo speciZie je deze keuzeproblemen onder alle generaties, of aal en uniek, en ik doe ook nog wel eens dingen fout.” Wat zie je ze vooral onder de millennials? dat betreft is dit ook de generatie die iets minder goed met ‘Er is wel iets geks aan de hand bij de millennials. Er zijn teleurstellingen om kan gaan.’ ook nog een aantal andere dingen die spelen bij deze generatie. De levensfase waar ze nu in zitten, tussen de puberDenk je dat prestatiedruk vooral iets is wat mensen in teit en volwassenheid, duurt steeds langer, doordat we de hun eigen hoofd creëren, of denk je dat de maatschapdingen die we traditioneel met volwassen worden associpij ook heel erg aan het ontstaan van deze prestatieëren, steeds meer voor ons uit schuiven. Er ontstaat dan druk bijdraagt? een rare periode, waarin millennials aan de ene kant heel ‘Ik denk dat het een combinatie is van beide. Maar wat mij erg onafhankelijk bezig zijn, soms met werken, soms met opvalt, wanneer ik met millennials praat en als ik ze coach, studeren, maar aan de andere kant ook nog heel erg bezig is dat zij vaak het idee hebben dat hun omgeving heel veel zijn met vragen als “Wie ben ik eigenlijk?” en “Wat wil ik

Tegenwoordig lijken mensen veel bezig te zijn met de vraag hoe ze het meest gelukkig kunnen worden. Denk je dat mensen door dit streven naar geluk ook daadwerkelijk gelukkiger zijn?

‘Nee, dat denk ik niet. Ik denk dat het streven naar altijd gelukkig zijn, een voorbeeld is van zo’n te hoog gespannen verwachting. Een van de studieadviseurs bij psychologie, Bart Rossmark, zegt altijd: ‘’Er zijn maar een paar dingen die je kunt doen om echt gelukkig te worden. Ten eerste: je verwachtingen naar beneden bijstellen, en ten tweede: alles wat er misgaat in je leven extern attribueren.” Ergens zit daar wel wat in. We hebben dusdanig hoge verwachtingen gekregen, dat we daar eigenlijk alleen nog maar de hele tijd niet aan kunnen voldoen. Op die manier kunnen we onszelf alleen maar de hele tijd teleurstellen. De manier om daar wat aan te doen is door je verwachtingen naar beneden bij te stellen, niet te verwachten dat je leven perfect zal zijn, of dat je al je doelen op elk levensgebied kunt bereiken. Als je het idee hebt dat je leven perfect moet zijn, dan is dat een hele makkelijke manier om ongelukkig te worden.’

Is dat dan ook waar jij je als coach op richt, dat je mensen helpt om hun verwachtingen bij te stellen?

‘Het is wel iets dat vaak terugkomt, inderdaad, de vraag wat iemand van zichzelf verwacht. Ik heb wel eens voor een zaal met twintigers gestaan aan wie ik vroeg: “Wie verwacht van zichzelf dat hij bij de bovenste tien procent van zijn vakgebied komt?” En toen stak iedereen zijn hand op. Ja, zo werkt het niet. Als er iets niet klopt in je leven, of tussen jou en je omgeving, dan kun je heel erg je best doen om je omgeving te veranderen, maar je kunt ook je eigen verwachtingen over jezelf eens onder de loep nemen en checken: “Klopt het eigenlijk wel dat ik van mijzelf verwacht dat ik altijd de beste ben, en dat elk product dat ik aflever perfect is?’’ Als je zulke verwachtingen hebt, loont het misschien de moeite om daar kritisch over na te denken. Soms is “goed genoeg” ook gewoon goed genoeg.’

Je vertelde dat het aantal burn-outs ontzettend hoog is onder de millennials. Denk je dat het krijgen van een burn-out ook te maken heeft met iemands persoonlijkheid?

‘We weten dat burn-outs vaker voorkomen bij mensen die wat consciëntieuzer of neurotischer zijn dan andere mensen.

Er werd ook altijd gedacht dat mensen die een burn-out krijgen zich veel te druk maken of een baan hebben die niet goed bij ze past. Maar de cijfers zijn behoorlijk schokkend: één op de zes à zeven mensen kampt met burn-out-achtige verschijnselen. Als we naar die cijfers kijken lijkt er toch wel wat anders aan de hand te zijn. Er zijn ook bepaalde aspecten in ons leven en in ons werk die ons ziek maken, ongeacht wat voor persoonlijkheid we hebben. Een van die aspecten is het verdwijnen van de scheiding tussen werktijd en privétijd.

Daardoor kun je ook in je vrije tijd nog met je werk bezig blijven, wat sommige mensen dan ook vrij makkelijk doen.’

Zoals op zondagavond nog een mailtje van je baas krijgen?

‘Precies, en daar dan ook nog even op reageren. Het hoge aantal burn-outs heeft ook nog te maken met de hoge eisen die mensen aan zichzelf stellen. Als die eisen zo ontzettend hoog zijn geworden dat jij altijd het idee hebt dat je achterloopt op wat je eigenlijk zou moeten doen, dan heb je ook nog weleens de neiging om jezelf voorbij te lopen.’

Wat denk jij dat de redenen zijn dat mensen zichzelf wel eens voorbij lopen?

‘Er zijn een aantal aspecten die meespelen. Ik denk dat het allereerst te maken heeft met de eisen die je aan jezelf stelt, of aan je levensstijl: het idee dat je gelukkig, invloedrijk, gezond, sociaal, sportief en mooi tegelijk moet zijn omdat je anders niet meetelt. Ook heeft het er mee te maken dat er een bepaalde klasse aan jonge werkenden is die zich echt profileert op hoe hard ze werken, en hoeveel ze dat ook doen in hun vrije tijd. Ze maken soms werkweken van tachtig uur of meer om elkaar af te troeven. Een ander aspect is dat er ook een soort taboe ontstaat op het ervaren van negatieve emoties en op falen. Je ziet ook wel vaak dat mensen die in de problemen raken daar vaak niet met andere mensen over praten, omdat ze vinden dat je jezelf niet kwetsbaar op mag stellen.’

Op de sociale media zie je dat mensen graag een positief beeld van zichzelf willen neerzetten. Denk je dat het weghouden van negatieve gevoelens daar een gevolg van is? Of zou ook het idee mee kunnen spelen dat je situaties altijd van de positieve kant moet bekijken?

‘Beide, denk ik. Het gaat er om dat er een sfeer is waarbij je successen naar buiten toe uitdraagt maar dingen die mislukken in je leven heel erg stilhoudt. Het heeft ook te maken met het idee dat je op elk moment de beste versie,

Spiegeloog

Foto: Hermance van Dijk

Burn-out

37 September 2018

van hen verwacht, terwijl die omgeving dat helemaal niet doet. Ze denken dus dat de eisen hoger gespannen zijn dan ze daadwerkelijk zijn. Ze denken bijvoorbeeld dat hun ouders pas tevreden als ze cum laude afstuderen en een goede baan krijgen, terwijl die ouders zelf denken: “Ik vind het prima als mijn kind gewoon gelukkig is.” Ik denk dus dat die prestatiedruk ook wel iets is wat milennials zichzelf opleggen.’

de perfecte versie, van jezelf moet zijn. Daar zit ook een zelfhulp-aspect aan: het idee dat het je eigen schuld is als er iets misgaat in je leven.’

Zou het kunnen dat burn-out zo vaak voorkomt in deze generatie omdat er veel over burn-out wordt gepraat en mensen sneller dit label opgeplakt krijgen?

‘Burn-out staat niet in de DSM. Het is een hippe term en het wordt niet altijd nauwkeurig gebruikt. Er is een verschil tussen een teveel aan stress of stressklachten hebben en een burn-out. Je hebt een bepaald stress-systeem in je hersenen en lichaam [de HPA-as, red.]. Als je dat systeem heel vaak aanzet, kun je daar op een gegeven moment een beschadiging aan krijgen. Als dat gebeurt ben je eigenlijk zover dat ook de dagelijkse dingen, die je normaal gesproken makkelijk doet, moeilijk worden, en je vooral thuis zit omdat je bij moet komen. Dan heb je het over een burn-out. Dat is wat anders dan wanneer je te gestrest bent. Burn-out is wat mij betreft het eindstation van de stress.’

Spiegeloog

38 September 2018

Van datzelfde stress-systeem, de HPA-as, wordt ook gedacht dat het bij depressie niet goed functioneert. In hoeverre overlappen burn-out en depressie dan?

‘Burn-out en depressie overlappen best wel. We weten dat je depressie-achtige symptomen kunt krijgen van stress. Burnout heeft bovendien ook raakvlakken met PTSS en angst.

Hoe meer we met deze raakvlakken bezig zijn binnen de psychologie, hoe meer we erachter komen dat mensen zich niet zo aan de hokjes houden die in de DSM bedacht zijn. Er is vaak veel meer aan de hand, dan één enkel probleem. Dus de scheidslijnen tussen burn-out en depressie of burn-out en een angststoornis zijn vaak minder duidelijk dan we graag zouden willen. Het zou best kunnen dat er nu veel dingen herkend worden als burn-out die vroeger als een depressie werden onderkend. Of dat in andere landen bijvoorbeeld vaker depressie wordt gevonden dan stressklachten.’

Dus de context, de tijdsperiode of de omgeving kan ook beïnvloeden welke diagnose iemand krijgt?

‘Natuurlijk, dat heeft er absoluut mee te maken. We doen binnen de psychologie, en zeker binnen de klinische psychologie, allemaal alsof de tijd waarin we leven niets zegt over stoornissen of over problemen, maar dat is onzin. In een hele informatierijke en snelle wereld zie je meer ADHDdiagnoses. Dat idee dat diagnoses niets te maken mogen hebben met de tijd waarin we leven heb ik altijd een beetje onzin gevonden. Dan ontken je dat er diagnoses zijn die vaker voorkomen in een bepaalde culturele setting.’

En het feit dat er zoveel burn-out diagnoses gesteld worden, wat zegt dat dan over deze tijd?

‘Dat we veel te hoge eisen aan onszelf stellen, dat we al veel te veel stress ervaren en dat we daar eigenlijk vanaf moeten.

Dit is niet alleen te zien aan het aantal burn-outs, maar ook aan de populariteit van mindfulness, van het begrip ‘flow’ of van kleurboeken voor volwassenen. We zijn gewoon behoor-

lijk gestrest en we hebben over het algemeen een bepaalde spanning in ons leven die misschien niet per se gezond is.’

Burn-out Bij een burn-out zijn er verschillende cognitieve, emotionele, lichamelijke en gedragsmatige klachten ontstaan. Voor een overzicht van de verschillende klachten, zie bijvoorbeeld de website www.thuisarts.nl en zoek op ‘burn-out’.

Wat zijn dingen die mensen kunnen doen om een burn-out te voorkomen?

‘De belangrijkste opdracht is denk ik: zorg goed voor jezelf.

Ondanks dat er een aantal dingen zijn die maken dat je de neiging hebt om heel hard te werken, en om jezelf voorbij te lopen, is het heel belangrijk om ervoor te zorgen dat je je leven, je studie, of je werk ook op de lange termijn volhoudt, en niet alleen op de korte termijn. Dat betekent dat je – ondanks die prestatiedruk – af en toe gas terugneemt als het moet, dat je blijft zorgen dat je goed slaapt, gezond eet, regelmatig beweegt. Ook is het belangrijk dat je heel goed je eigen stress-signalen leert kennen. Stress doet bij verschillende mensen verschillende dingen. Het is daarom belangrijk dat je van jezelf weet wat stress met je doet. Of je bijvoorbeeld last krijgt van je nek of rug, of je wat cynischer wordt, of je meer of minder slaapt. Dat moet je van jezelf weten zodat je op het moment dat het zover is kunt ingrijpen. Het stomste dat je kunt doen is denken dat het over een tijdje wel rustiger wordt en daarom nu nog even wat extra gas geven. Want dan gaat het fout, weten we. Dus zorg goed voor jezelf.’

Hoe motiveer je studenten?

Je bent ook practicumgroepbegeleider aan de UvA. Herken je de dingen die je in je werk als coach ziet en in de boeken die je schrijft ook in je practicumgroepen aan de UvA? ‘Ja, zeker wel! Ik vind het altijd heel leuk om de ideeën die ik heb over millennials te spiegelen aan mijn studenten en te kijken of ze kloppen. De dingen die ik tegenkom in mijn werk als docent, die komen ook wel weer terug in de dingen die ik schrijf, bijvoorbeeld, en andersom.

Ook op de universiteit krijgen studenten vaak de boodschap dat ze moeten presteren en geen fouten mogen maken. Ik vind

Hoe geeft de universiteit het signaal aan studenten dat ze geen fouten mogen maken?

‘Je zou kunnen betogen dat studeren ook gaat over erachter Neem je deze eigen ervaringen mee wanneer je mensen komen wat je zelf interessant vindt. Maar wat ik heel erg coacht? merk aan mijn studenten, en ook aan middelbare scholieren ‘Soms. Ik ben afgestudeerd in de klinische psychologie. Daar die ik af en toe coach, is dat het heel erg over resultaten is een van de basisregels: je moet niet te veel over jezelf of gaat. Dat is ook niet zo gek, want we hebben een onderover je eigen ervaringen vertellen. Het gaat om de cliënt en wijssysteem waarin je wel een bindend studieadvies moet de vragen die je stelt aan de cliënt. Je hebt een professionele halen van 48 studiepunten in het eerste jaar en waarin je rol. Maar de laatste tijd kom ik er ook wel achter dat iets door deeltentamens en intensieve werkgroepen aan de hand over mezelf vertellen goed werkt, wanneer ik een lezing of wordt meegenomen. Dat zorgt er aan de ene kant voor dat je een presentatie geef. Dus daar ben ik wel een beetje mee erbij getrokken wordt, maar het zorgt er aan de andere kant aan het experimenteren. voor dat je extern gemoMaar het is niet zo dat ik tiveerd wordt voor je stuvanuit mijn eigen ervadieprestaties. Je krijgt dus ringen coach.’ een situatie waarin de Iedereen verwacht dat hij bij de bovenste prestaties op tentamens tien procent van zijn vakgebied komt Je vertelde over maatontzettend belangrijk schappelijke ontwikworden gevonden door kelingen die maken studenten. Belangrijker dat millennials veel nog dan de stof zelf. Ik met stress en burn-out kampen. Is er niet ook al een snap waarom dit systeem er is, want het is heel belangrijk dat tegentrend zichtbaar? Want je ziet ook wel dat mensen we studenten erbij houden, maar het gaat soms ten koste van gaan reizen naar oorden waar je geen internet hebt, of hun interne motivatie om dingen te leren. Juist bij mensen dat yoga de laatste jaren heel erg populair is. die een beetje perfectionistisch zijn aangelegd, kan dit sys‘Ik weet niet of dat nou een tegenbeweging is. Het is ook teem bovendien zorgen voor heel veel stress. Omdat er vaak een beetje alsof we allemaal middeltjes gaan zoeken om het een stemmetje bij is dat zegt: “Je doet het niet goed genoeg,” maar vol te kunnen houden zoals we dat al deden, maar dan of: “Wat nou als dit misgaat?”’ met een beetje hulp.’

De studie psychologie is dus eigenlijk opgebouwd volEen soort dweilen met de kraan open? gens een schools systeem. Was dat anders toen jij stu‘Ja, precies. Ik vind het best wel schokkend dat je retraites deerde? hebt waar je duizenden euro’s betaalt om je telefoon bij ‘Er waren wel minder vaak tentamens. Wij hadden geen iemand in te leveren, en dan vervolgens gaat zitten praten deeltentamens, maar gewoon een tentamen per vak. Maar ja, over hoe erg je het vindt dat je zo verslaafd bent aan je teleik ergerde mij toen ook al aan de toon van sommige mailtjes foon.’ waarin vrolijk bevestigd werd dat je je had ingeschreven voor een vak, maar ze er wel direct bij zeiden dat als je er de eerste les niet zou zijn, er iets zou zwaaien.’

Je bent bezig met iets nieuws. Mogen we weten waarmee?

‘Er komt een nieuw boek aan: Fokking druk. Dat is een boek Tot slot dat gaat over rust in je hoofd en minder stress in je leven, een soort handboek om een rustiger leven te krijgen.’

Heb jij een idee hoe studenten meer op hun interne motivatie aangesproken kunnen worden?

Leuk. We zijn benieuwd!

‘Het lijkt me ontzettend gaaf om een keer een vrije schrijfopdracht te geven in het eerste jaar waarbij studenten een paper mogen schrijven over een onderwerp uit de stof dat ze interessant vinden. Zulke opdrachten zijn er vaak wel in het honoursprogramma, maar ik vind dat je elke student, ook buiten het honoursprogramma, de mogelijkheid moet geven om de dingen die hij of zij interessant vindt meer te exploreren, bijvoorbeeld door extra lezingen bij te wonen of extra vakken te volgen.’

Spiegeloog

Je bent zelf een millennial. Als je kijkt naar jezelf, hoe vind je jezelf als millennial?

‘Ik kom dezelfde dingen tegen in mijn leven. Aan de andere kant ben ik wel al tien jaar als schrijver met de materie bezig, dus kan ik er iets beschouwelijker naar kijken. Maar ook ik ben niet onbekend met stress, prestatiedruk, of hoge eisen aan mezelf stellen.’

39 September 2018

het ook wel een taak voor mezelf om juist iets vaker de boodschap over te brengen dat studenten een keer een fout mogen maken en dat niet alles verloren is als iets niet lukt of ze een tentamen niet halen.’

Bacchus Memory Bliss

F

or those of you who do not know him: Bacchus is the Roman god of wine. The god who is respon-sible for escalated birthday parties, blackouts and nasty hangovers. I remember when I first started drinking. I had convinced my parents that the best tactic to teach me and my brother responsible drinking would be ‘underage drinking under parental supervision’. They agreed to buy us beer and a highly sweetened, fruity drink reminiscent of Jillz.

So, already familiar with the light buzz and dizzy feelings of one drink, I remember my amazement after having drunk three of those sugar bombs. It was at the Friday night disco in the cafeteria of a holiday park in Normandy, France in summer. We proudly drank our fuzzy, sugary drinks, bought by the sixteen-year-olds, as if we were accustomed to them like adults are, only to act like total dumbheads thirty minutes later. ‘So this is what alcohol does,’ I thought in utter bliss.

fusion, as is all of high school. But strangely, it was also such bliss. Now I know why adults nostalgically recall (part of) their youth; looking back at those summers I can only conclude it was a weird but free time.

Back home, me and my friends were only starting to discover alcohol. Our favourites included Smirnoff Ice, Bacardi Breezers (sadly, yes), Coebergh (berry gin, which seems to be very Dutch) and Martini Bianco (incredibly disgusting, really). In retrospect, I sometimes suspect that we were training ourselves a bit too enthusiastically to become seasoned weekend alcoholics. This experimenting extended to other fields as well. I remember going on holiday with eight girls for one week to Terschelling, an island in the Northern part of the Netherlands, infamous for its partying teenagers. At the beach, my friend opened a box in which she had brought the amount of joints enough for thrice the number in our group. Naturally, we smoked them all. We smoked until we couldn’t distinguish left from right or remember our own name. It was a time of con-

This made me eventually decide to give up alcohol entirely. This is not because I have ‘outgrown’ it, or to be a humblebrag, but because in my eyes there are only two types of adults. One type has a few drinks and responsibly sighs: ‘Well, I think I have had enough now’. The other type takes in one alcoholic beverage, only to have a voice screaming in their head that there is no such thing as ‘enough alcohol’.

You can guess which type I am. I do not miss drinking and have learned to enjoy myself without it.

But as an adult (in the making), I do understand why alcohol is adored. The carefree moments nowadays are rare and the prospects do not look too good.

Sometimes, Bacchus just helps us feel young again.

After having transferred to a different school, I ended up in a class were the kids were very wellbehaved. They had never smoked a doobie or cigarette and drank (from my point of view) very moderately — if there is any such thing as ‘drinking too moderately’ at fifteen. I, too, calmed down, but there was one nasty habit I didn’t lose. Once in a while I lost track of the number of Breezers I drank, threw up all food of that day, smooched with a boy (or girl) I barely knew or simply blacked out. Out of all the things you wish to forget from your youth, this habit turned out to be annoyingly persistent.

Maaike Posthuma