Spiegeloog Magazine for the Psychology Department
Blue
November 2018 - Year 46 - Edition 392
46th Year Ed. 392, November 2018 ISSN 0166-1930 Spiegeloog is a magazine for the Psychology Department, University of Amsterdam w: spiegeloog.tumblr.com
REC-G Room S1.10 Nieuwe Achtergracht 129B 1018 WT Amsterdam t: 020 - 525 67 58 PO Box 15934 1001 NK Amsterdam e: spiegeloog-fmg@uva.nl
Chief Editors Wolter de Boer & Martin Verloop.
The perception of blue Besides seeing blue as a colour, there are many other possible ways to perceive blue. For instance, on Blue Monday, it is theorised that most people feel at their bluest. Furthermore, besides seeing and feeling blue, we are actually able to hear blue as well. In reference to the latter, Julius has written a piece on the origin of blues music and the misery in which it found its origin. Just as we perceive the blue in blues, our cognitive apparatus perceives blue as a colour in one way or another – but what if we were not able to see a particular shade of blue? Rosa presents an intriguing piece on ‘the missing shade of blue,’ the famous thought experiment of David Hume, and brings up the question of whether there are some insights that we can adopt from linguistics to answer Hume’s question. There is also one particularly weird taint of blue, called Tiffany Blue, which is the main feature of Hannah’s article. She gives us a tour through some notable cases of colours that have been claimed in patents by large companies. Whoever talks about blue also talks about pink, and about the ever-existing dichotomy that exists between the two types of humans that we have linked to these colours. Julia dives into this matter and asks herself why it is that blue is for boys and pink is for girls. Julie saw the movie Blue is the warmest color and describes the large gap between the way we say we think about gay people on one side, and our actual ideas and behaviours about them on the other. Nicole writes about straight men having gay sex, and how the way we look at phenomena like these tells us something about the role of sexual identity in our society. Martin went to see the film drama Loro, in which the life and politics of Berlusconi are portrayed. As a dessert, in the Bacchus on the back of Spiegeloog you can read Julia’s sad observation of the winter blues returning as the days get shorter and colder. So, there you have it: a bit of seeing, feeling, and hearing blue are all represented in this Spiegeloog. We could not yet think of ways to smell or taste blue – nor could we make up our minds about whether this is something that we aspire to do. Anyway, we wish you a very blue reading experience, one that may end up exciting all your senses. Martin & Wolter
Editors Wolter de Boer, Rosa Breed, Julius Dullaert, Hannah Franssen, Julia Nürnberger, Martin Verloop, Nicole van der Werf, Julia Zegeling. Contributors on this issue Denny Borsboom, Monika Girnius, Dewi de Jager, Annaleen Louwes, Niklas Zimmermann. Cover Jihane Chaara, Annabel Simjouw. Photography Wolter de Boer, Annaleen Louwes, Annabel Simjouw, Martin Verloop. Illustrations Chitra Mohanlal, Julia Nürnberger. Layout and design Wolter de Boer & Martin Verloop. Printing Drukkerij Raddraaier Van Ostadestraat 233 b 1073 TN Amsterdam 020 - 673 05 78 Comments and letters to the editors are very welcome. In case you would like to submit a longer article for publication, it is strongly recommended to contact the editorial office first. The editorial office reserves the right to shorten or edit any contributions. Spiegeloog is issued seven times a year. Nothing in this publication can be reproduced without written permission from the editorial office.
Contents
18
6 The Warmest Colour (EN)
Acceptance of gay people
22
Some Kind of Blue (EN)
Blauw en Roze (NL)
A photo series about mental illness
Hoe kleur verbonden is met gender
Tiffany Blue (NL) 24 Patent op kleur
4
Editorial Staff (EN) Who are we?
Obscura (EN) 14 Camera Loro
5
International Classroom (EN) The blue side of things
the Expert (EN) 15 Ask Jozefien de Leersnyder
met Mannen (NL) 26 Seks Wat zegt het over je identiteit?
6
The Warmest Colour (EN)
You Know... (EN) 16 Did From blue eyes to blue skin
Blues (NL) 28 The Emotie uiten in muziek
8
Ivory Tower (EN)
(EN) 17 VSPA Calendar for November and
Groeiende Ggz (NL) 30 De Hoe geestesziek is Nederland?
Kind of Blue (EN) 18 Some A photo series about mental
Board (NL/EN) 34 Message Messages and events
9
Acceptance of gay people in the Netherlands Out of the blue
Office Hours (EN) Editorial staff Spiegeloog
December
illness
Shade of Blue (EN) en Roze (NL) 10 Missing 22 Blauw A thought experiment Hoe kleur verbonden is met
(EN) 36 Bacchus Winter Blues
gender
Like us on Facebook
Read us on tumblr
University of Amsterdam
Editorial Staff
Wolter de Boer 24 years old Bachelor, Clinical Psychology
Spiegeloog
Julius Dullaert 20 years old Bachelor, Second Year
Rosa Breed 28 years old Bachelor, Third Year
Hannah Franssen 23 years old Master, Work- and Organizational Psychology
4 November 2018
Julia NĂźrnberger 22 years old Bachelor, Developmental Psychology
Martin Verloop 25 years old Master, Cultural Psychology
Nicole van der Werf 23 years old Bachelor, Clinical Psychology
Julia Zegeling 20 years old Bachelor, Clinical Psychology
Your name here... Send us an e-mail at spiegeloogfmg@uva.nl and become an editor!
... or here? Send us an e-mail at spiegeloogfmg@uva.nl and become an editor!
International Classroom
The UvA would be blue, because of the occupation by students of UvA’s P.C. Hoofthuis on one day at the end of September. The blue of the police uniforms, with their buses and their horses, during some blue Friday in the Raadhuisstraat. Those uniforms had not gone easy on the occupiers over there, according to the chairman of Humanities Rally, the party who published the occupier’s manifest. The blue was kicking, hitting, being ‘verbally very intense’ and even came close to breaking the occupier’s noses. When asked about the violence, the blue said it wasn’t all too bad. So, there’s a blueish aura around the UvA. Not only due to the people involved in the protests, but also due to the topics being protested: the heavy work-load, a study environment in which excellence is key. Gloomy, blue issues that got addressed on that Friday in September. And regarding the protest; there’s also the blue of the VVD, the Dutch political party that delivered our current prime minister. And the blue of the prime minister himself, of his mantra ‘normaal doen’ (‘to act normal’) and of his plans of abolishing the dividend tax in the Netherlands. According to the occupiers, getting rid of the dividend tax is an unacceptable measure. That money could,
after all, be used for the improvement of higher education. Besides the blue of VVD, there’s also the blue of Unilever, and the blue of psychology professor Han van der Maas. In UvA’s magazine Folia he spoke to the occupiers: ‘The requirement to reverse the dividend tax is too easy. Occupy the headquarters of VVD or Unilever instead.’ Other requirements regarded diversity, or the lack thereof in certain UvA populations. While diversity has been a well-discussed subject, it’s been an awkward, slow process at the UvA. This opinion is shared by both the protestors and UvA’s executive board. In the end, the protest only lasted for a short while. Before the sun went down, the P.C. Hoofthuis was cleared by the blue uniforms. There was kicking, hitting and yelling and the occupation came to an end. What has been gained, and what has been lost? All the blue of that Friday is in sharp contrast with the red from earlier that week. The red of Het Rode Vierkantje (‘the Red Square’), the symbol of WOInActie, a nationwide movement that wants to see structural changes in the Netherlands regarding the way the scientific education is financed. Teachers and students moved some of their classes into the autumn open air. Out in the open to protest against the financial contribution per student provided by the government, which has been decreasing with each year that passes. Meanwhile, the number of students studying at the universities continues to increase. There’s a lot going on at the UvA. Enough cases to protest against, too. In the name of which colour we have to do so, we have yet to see – but I hope the blue hasn’t provided the red with a bitter aftertaste. Wolter de Boer
5 November 2018
What if we all had a rare, not yet discovered form of synaesthesia that made us see colours associated with the moods of our environment? If we did, we might have seen the UvA-buildings cloaked in a shade of blue for the past few weeks. (To refresh your memory: synaesthesia is a condition in which your senses are ‘cross-linked’, which makes it possible for you to see music or taste colours, for example a cheerful show of splashing paint colours while hearing a beautiful piece of music, or tasting something sweet while seeing the colour green).
Spiegeloog
The blue side of things
Blue Is the Warmest Colour The Netherlands are said to be the most tolerant country in Europe towards gay people. Despite advanced LGBT rights, however, the reaction of many people towards gay people often tells a different story. How can this discrepancy be explained? What is it that disturbs people so deeply that they would even react violently towards others that are different than themselves?
Text: Julia Nürnberger
Spiegeloog
6 November 2018
Blue is the warmest colour, originally La vie d’Adèle (‘The life of Adèle’) is a French filmdrama by Abdellatif Kechiche that has been translated to multiple languages and shown in cinemas across Europe. The drama tells the story of fifteen year old Adèle who discovers she is gay after being pressured to make out with a guy by her friends. Afterwards Adèle meets Emma, an artist with short blue hair, and they fall in love. The movie depicts the emotional struggle Adèle goes through while discovering she is gay and the reactions she gets from her former environment (Kechiche, 2013). Many people living in Amsterdam believe homosexuality is as accepted as heterosexuality and that Adèle’s difficulties are a topic of the past (The Netherlands Institute for Social Research, 2006). It seems like a comparable situation couldn’t take place anymore these days. It will come as a surprise then to hear that a campaign of Suitsupply led to what resembled a huge scandal. The posters of the campaign showed two men kissing and touching each other with the slogan ‘Find your perfect fit!’ According to the brand, Suitsupply lost 12.000 of its Instagram followers overnight after launching the campaign, many of the posters were damaged and the comments under the Facebook posts were absolutely destructive (Green, 2018). At the same time research by a Dutch government agency has found the Netherlands to be the most accepting country within the European Union when it comes to acceptance of gay people (The Netherlands Institute for Social Research, 2006). How can this discrepancy be explained? The answer is as simple as it is mind-blowing: you are free to be homosexual, as long as you don’t overtly show it (The Netherlands Institute of Social Research, 2006). Does this mean that the country that is considered the most tolerant towards gay people is still homophobic? That probably depends on your perspective and emotional involvement. The most painful discriminations are often the very subtle ones, yet – when
looking at the big picture – there have been many movements contributing to greater tolerance towards gay people that have improved their situation and LGBT rights within the last couple of years. Firstly, homosexuality was finally taken out of the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders in 1973 and was not considered a mental disorder anymore. On that note, Foucault (1976, 1990) once said that there is no meaning outside of discourse. In other words: the way we speak and think about something determines its meaning in the world. Only based on the way we think about something, can we attach consequences to it. So, if homosexuality is considered a mental illness, people can be forced to get treatment against it and are not free to behave according to their sexual orientation. In that sense, the change in discourse in 1973 formed the groundbreaking basis of LGBT rights. Same-sex marriage, allowed in the Netherlands since the first of April 2001, can be seen as a symptom of this development and a big step in the direction of equality, just like the possibility for same-sex couples to adopt children (iAmsterdam, 2018). So, considering that the loyal basis for equality is established, what is causing the remaining hostility towards gay people? Tolerance towards gay people is considerably broad and refers to many different aspects of tolerance, such as equality in rights, tolerating same-sex sexual behaviour in private or tolerating exposure of same-sex love in public. Commonly, public exposure – you can be it, but don’t show it – is where the discrepancy is lurking: while everybody agrees that homosexuality does exist and should be able to exist, many people, ironically, don’t want to be confronted vis-à-vis with this form of love. If a straight couple kisses in public for a photo, it is considered normal, but if a same-sex couple does the same, it is considered inappropriate exposure of their sexual orientation. Moreover, about fourteen percent of the Dutch population find it hard to imagine gay sex, but only five percent of these
A possible explanation is the expression of gender-nonconform behaviour that commonly appears among same-sex couples. Research has shown that exposure of gender-nonconform behaviour is something that deeply disturbs many and even causes outburst of spontaneous violence. Society has shaped us to think in categories, and one of the categories that remains incredibly dominant is gender (West & Zimmermann, 1987). Experiments of women and men manspreading in public have shown how much the reaction towards the two genders differ. While nobody seems to criticize men for manspreading (which is probably what gave it the name), women are looked at weirdly, or even
Illustration: Julia Nürnberger
Does this mean that it is all in our nature and we can’t help being homophobic to a certain extent? Maybe, as we are all born and raised as part of a majority which decides to give or not give rights to a minority (Alsop, 2002). The fact that straight people could decide anytime to take those rights, is in itself not equal and to a certain extent homophobic. But mostly it shows just how wrong the categories that we still teach our children to think in are, and that we support in just about every aspect of life we could think of. If we could manage to open our eyes and step away from what we consider normal, then maybe with a bit of distance we could see that any form of love is in the sense of evolution, because it unites us as humans. And maybe, then we would realize that blue really is the warmest colour. <<
References
- Alsop, R (2002). “Judith Butler: ‘The Queen of Queer’”. In: Alsop, R. (ed.) Theorizing Gender, 94-113. Polity Press: Cambridge. - BuzzFeedVideo (2016). Women Try Manspreading for a Week. Retrieved at Oct 17, 2018 from: https://www.youtube.com/ watch?v=NQglZPVmoo8/. - Foucault, M. (1976/1990) “Part 1: We other Victorians”. In: The History of Sexuality. Volume I (pp. 3-13). Vintage Books: New York. - Green, D. (2018). A suit startup’s new ads features two men kissing – and some people are furious. Retrieved at Oct 17, 2018 from: https://www.businessinsider.nl/suitsupply-ad-gay-men-backlash2018-2/?international=true&r=US/. - iAmsterdam (2018). LGBT History. Retrieved at Oct 2017, 2018 from: https://www.iamsterdam.com/en/see-and-do/whats-on/gayamsterdam/gay-and-lesbian/. - Kechiche, A., Chioua, B. & Marava, V. (Producers) & Kechiche, A. (Director). (2013). La vie d’Adèle. [Motion Picture]. France: Wild Bunch. - Nederlands Institute for Social Research (2006). Acceptance of homosexuality in the Netherlands. Retrieved at Oct 17, 2018 from: https://www.scp.nl/english/Publications/Summaries_by_year/ Summaries_2006/Acceptance_of_homosexuality_in_the_Netherlands/Acceptance_of_homosexuality_in_the_Netherlands/. - West, C., & Zimmerman, D. H. (1987). Doing gender. Gender & society, 1(2), 125-151.
Spiegeloog
The answer given by any of those people would maybe be an irrational one, one of someone lucky enough to be part of the majority and who can consider him- or herself part of what is ‘normal’. And while for some normality is a questionable, troubled concept, others just enjoy the safe environment and support that normality provides for them, without any deeper consideration of the fact that it wasn’t them that made them normal (Foucault, 1976, 1990): It was mostly birth that determined their sexual orientation and by chance it turned out to be the one shared by the majority of Dutch citizens. And, while talking about love, some start to hate. But what is it that causes them such strong emotions for something that differs from the norm?
asked to clear the space – often by men (BuzzFeedVideo, 2016). This does not only apply to physical space, it is also the division of space in conversations. It is our posture, the way we talk, the way we move and the opinions we are supposed to hold. One can imagine same-sex couples disturbing the gender categorical thinking of some people. We are conditioned to a certain extent to think in gender categories, because they make the world predictable. The moment someone behaves in a way that doesn’t absolutely fit the picture, our image of the world is disturbed and we don’t know how to act anymore. People commonly react with discomfort and frustration, and channel this energy towards the origin of the issue, sometimes even violently.
7 November 2018
people also think that homosexuals shouldn’t be able to live their life and sexuality freely like anyone else (The Netherlands Institute for Social Research, 2006). So how do the remaining nine percent that do accept the existence of gay people, but don’t want them to have sex, imagine the expression of homosexual love? What kind of love would it be if it is not even allowed to be expressed physically in their private home, and should absolutely not disturb others in public? Are same-sex couples just allowed to have a platonic unsexual marriage and is that freedom they supposedly have a conditional one?
Ivory Tower Out of the blue
P
Spiegeloog
8 November 2018
anic attacks are characterized by a combination of physical and psychological symptoms that arise simultaneously. Physical symptoms typically involve a pounding heart, sweating, trembling, and choking, while psychological symptoms are characterized by anxiety: a fear of dying, passing out, or losing control. Interestingly, panic attacks by themselves need not cause harm. Many people have one at some point in their lives, and even regularly recurrent attacks need not rise to the level of disorder. A psychiatrist told me about a truck driver he knew who regularly had panic attacks while driving and just endured them, his knuckles white on the steering wheel. Apparently, you can get used to this, just like you can get used to hay fever.
instead. So why do these attacks occur if there's no stimulus to trigger them? One leading hypothesis suggests that panic attacks arise from the interaction between the physical symptoms on the one hand, and the psychological interpretation that a person attaches to them on the other. For instance, when a person’s heart is pounding for some random reason, the person may interpret this as signaling an impending catastrophe, like a heart attack. This interpretation then activates a set of flight-or-fight mechanisms in the human system that, unfortunately, serve to aggravate the very same bodily signals that caused it in the first place. As a result, the pounding heart and its catastrophic interpretation dance downhill in a vicious circle.
Panic attacks by definition occur ‘out of the blue,’ should they be triggered by an external cue, like a snake, then the intense anxiety would probably be labeled as a phobia
Lately, we have been working on a mathematical model for panic attacks that captures this interaction between symptoms. In our model, we represent the vicious cycle as a runaway feedback loop between arousal and perceived threat. By producing panic attacks, that feedback loop can activate a second order, slower feedback loop when a person learns to avoid situations where the panic attacks occurred. This avoidance behavior precludes the person from learning that the avoided situations actually have little to do with the panic attacks, which reinforces the idea that these situations are dangerous, which in turn can elicit new panic attacks. In the model, this slow feedback loop explains how panic attacks lead to panic disorder, because avoidance can interfere with a person's life in a debilitating manner. We have implemented the mathematics in a virtual person we call Panic Bob. By fiddling around with Bob’s parameters, we hope to learn more about the mechanics of panic. We can also subject Bob to therapeutic interventions. So far, our main discovery is that the best intervention is to prevent the avoidance behaviour. Everybody already knew that, because panic disorder has been treated effectively through exposure for decades. But that doesn't bother us. Good scientific models aren’t counterintuitive, surprising, or exciting, as many psychologists seem to think. Psychological reality is usually prosaic, and if a theory looks unexpected, mysterious, or exciting, my advice is to hedge your bets. In psychology, what sounds too good to be true usually is too good to be true. From that perspective, a mathematical model that explains something everybody already knew in a way that makes complete sense is a pretty good start. Denny Borsboom
Office Hours
Editorial Staff Spiegeloog - Building G S.10 Text & Photos: Wolter de Boer & Martin Verloop
The Spiegeloog office is a place where students from all different Psychology disciplines come together to brainstorm, write and edit each other’s articles (and to eat cookies). Martin Verloop and Wolter de Boer are the magazine’s editors-in-chief. A look inside their office.
‘Spiegeloog’s first edition was published in 1973, meaning we are celebrating our 45th anniversary this year. In our office we have a copy of every edition ever. Some of the pages have turned yellow, but the archive still makes for an interesting read. Soon we will have four hundred editions of Spiegeloog in our office, as we plan on publishing the four-hundredth edition next year. Over the years, Spiegeloog has changed a lot. Only recently, we made the decision to print the magazine in full colour. Additionally, as of this year Spiegeloog has articles in both English and Dutch, whereas in all previous years our beloved magazine had articles exclusively in Dutch.’
Cookie jars
9 November 2018
‘These cookie jars are the holy grail of the Spiegeloog editorial meetings. With cookies and coffee we make sure our editorial staff show up and hand in all their articles on time. Our favorite cookies are chocolate chip and of course Dutch stroopwafels. Sometimes, during the meetings, we find the cookie jar to be empty all of a sudden, usually the result of one of our editors-in-chief studying in our office during the week and eating all them all. We have considered switching to hummus and carrots for our editorial meetings, but as there was some resistance against the idea that transition has not been made yet.’
Spiegeloog
Archive
The magical ‘Hans Kazan’ cover
‘One of our favorite Spiegeloog covers of all time is Hans Kazan’s, a well-known magician in the Netherlands. For our 358th issue – its theme being ‘Magic’ – two editors did an interview with the renowned magician and shot the cover. They asked him to pose in a certain way, but he felt more like freestyling as he was used to doing as a ‘real showman’. On the actual cover there’s a flame floating above his hands. Inside the flame, the letters of the Dutch word for ‘magic’ (‘magie’) can be detected. Quite an achievement, actually, when you consider the rudimentary Photoshop-skills of our former colleagues. Anyway, we are very proud to have had Hans Kazan pose for a Spiegeloog cover, so it has a special place in our office.’
The Missing Shade of Blue Suppose an evil experimental psychologist locked a newborn baby up in his lab and kept him there while he was growing up. In this lab, the child was exposed to every colour except for one particular shade of blue. Would this child, by being exposed to all the other shades of blue, be able to imagine what this missing shade of blue looked like?
Text: Rosa Breed
Spiegeloog
10 November 2018
Even if he did manage to deprive his poor victim of wave A thought experiment very similar to this one was posed lengths of light in a particular colour, he could never really in the eighteenth century by the philosopher David Hume be sure that his test subject didn’t perceive that colour, when (Morris & Brown, 2017). Hume argued that a man – philooking at a different wave length of light in lighter or darker losophers weren’t particularly concerned with gender equasurroundings. lity in those days – who had never encountered this missing shade of blue, would not be able to imagine what this colour Unfortunately for our sinful psychologist – and luckily for looked like, in spite of having seen every other shade of blue our poor hypothetical research participant – no ethical com(Morris & Brown, 2017). However, people aren’t really good mittee would ever agree on running such an immoral expeat perceiving colours for what they really are – that is, light riment. Besides, as we already saw, colour constancy might in a specific wave length. Rather, our brain tends to take the make research into the perception of different shades of ‘colours’ or wave lengths of our surroundings into account blue a little impractical. If our iniquitous inquirer wanted when deciding on the colour of an object (Baird, 2015). to know about the effect For example, a banana of (not) being exposed appears ‘yellow’ to us, to a specific stimulus whether we see it in the bright light of day - People aren't really good at perceiving in perception, he might think about doing some or in the evening glow colours for what they really are research on the percep– a phenomenon called tion of speech sounds, colour constancy. Altinstead. You may not hough the banana isn’t realize it, but by learning actually reflecting the a certain language as a child, you were being deprived of a same wave lengths of light in the two cases, we still perceive whole number of speech sounds that your native language the fruit as ‘yellow’ on both occasions (Hurlbert, 2007). You didn’t use. If you are a native speaker of English or Dutch, can find another example of this ‘relative’ way of seeing for example, you were exposed to speech sounds like the [m] colours next time you are looking at a PowerPoint projection during a lecture. Even though you may see black letor [b] all the time, while at the same time, you were mostly deprived of other speech sounds, such as the [ʘ]. Poor you! ters on the wall, the projector isn’t really projecting black light – in fact, it couldn’t, since black is the absence of light Nevertheless, these speech sounds could be a perfect oppor(Baird, 2015). Actually, the projector is sending some light tunity for our ignoble examiner to try answering his unlikely to every part of the projection, including those dark letters question. spelling the irksome definitions you need to learn for your next exam. But because the light in these darker spots isn’t Although we are able to make a wide array of different speech as bright as it is in the surrounding areas, we perceive them sounds, not all of these speech sounds will be meaningful in as black (Baird, 2015). With colour perception depending the same way in every language. Think of click sounds, for on our surroundings, our rakish researcher would probably example. You may recognize some of these click sounds as have a very hard time indeed depriving his uninformed and the tut-tut sound you heard as a child whenever your parents unconsenting test subject of this missing shade of blue. or teachers weren’t particularly pleased with you. But unless
As you may have guessed already, however, every language has its own set of phonemes, and this could have implications when you are trying to speak or understand a second language. English, for instance, doesn’t phonemically distinguish between aspirated and unaspirated consonants, such as [kʰ] and [k]. Mandarin Chinese, however, does distinguish between aspirated and unaspirated consonants – so a speaker of Mandarin Chinese would notice if you were to swap the [k] and [kʰ]. On the other hand, Mandarin Chinese doesn’t distinguish between voiced and voiceless consonants, such as [p] and [b], or [t] and [d] (Wiedenhof, 2004), meaning that making the distinction between English phonemes like /t/ and /d/ can be tricky for Mandarin Chinese students learning English (Flege & Wang, 1989). By now, you may be wondering about the different brackets. Phoneticians use transcription to represent the sounds of speech on paper: < > indicates language as written; / / indicates a phonemic transcription; [ ] indicates a phonetic transcription, which is a little more detailed and transcribes the allophones instead of the phonemes (Collins & Mees, 2003). You can think of phonemes as a way of categorizing speech sounds. How you end up categorizing these speech sounds
This ability to discriminate between speech sounds also affects your pronunciation when speaking a second language. If you read the English version of The Fault in Our Stars (Green, 2012) for example, you may have wondered why one of the characters is described calling: ‘LEEE-DUHVIGH!’ – rather than the more correct Lee-duh-wigh – to a Dutch person called ‘Lidewij.’ This is because the English and Dutch phonemes for /w/ aren’t actually pronounced in the same way. The /w/, [w], in RP English (Received Pronunciation - the most posh British accent) is produced by rounding the lips, and raising the back of the tongue a little. This [w] can be almost vowel-like, as though you were saying oo-ere, [u:ˈɛɘ], for <where> (Collins & Mees, 2003). On the other hand, the /w/, [ʋ], in ABN Dutch (Algemeen Beschaafd Nederlands, which means something like: ‘General, Civilized Dutch’ - the ‘standard,’ or most posh Dutch accent) is pronounced by moving the lips close to the teeth. Quite often, the lips may be so close to the teeth that a little friction occurs – the sound you hear in speech sounds such as the [s,z,f,v]. Moreover, unlike in the English [w] the lips aren’t rounded in the Dutch [ʋ] (Collins & Mees, 2003). Together, these differences between the two phonemes make the Dutch [ʋ] sound a lot like a /v/ to English listeners (Collins & Mees, 2003). The Dutch speaker thinks he is saying <where>, using the /w/ he is used to in Dutch, but the English listener hears /vɛɘ/, or ‘vere.’ Differences like these between phonemes can make it hard to learn to pronounce a second language correctly. Thus, comparing the sounds you hear in another language to the phonemes of your native language, can sometimes be misleading. At other times, when a phoneme from
Spiegeloog
depends on the language(s) you hear around you while growing up (Hill & Kuczaj, 2011). Infants of six months old can still differentiate between a wide range of speech sounds that adults around them can no longer distinguish (Kuhl, 1992), but this ability rapidly declines. By twelve months, infants are already unlikely to detect specific speech sounds of languages other than the language(s) they are learning (Werker, 1989). If you are a speaker of English or Dutch, you are probably quite adept at distinguishing between voiced and voiceless consonants, but you may be less adept at distinguishing between aspirated and unaspirated consonants, or between different clicks, whereas someone with a different native language may struggle a little with the contrast between voiced and voiceless.
11 November 2018
you were a speaker of a click language, you wouldn’t really care whether this click was produced, for example, with the tip of the tongue against the teeth, [|], or with the top front bit of your tongue against the ridge behind your teeth, [!] (Knight, 2012). In a click language, however, these different clicks could alter the meaning of a word in the same ways as the sounds [m,b,t] do in the English words <make, bake, take>. Such speech sounds that alter the meaning of a word, like the /m,b,t/ in English, are called phonemes. Although you might not be aware of this, phonemes aren’t always pronounced the same way in every occasion. Think about the English /k/, for example. In some words, such as <key>, the /k/ can be aspirated, which sounds as though the /k/ is followed by a little ‘puff of air,’ [kʰ] (Collins & Mees, 2003). The /k/ in ski, on the other hand, is unaspirated, meaning that it isn’t followed by this little puff of air, [k] (Hill & Kuczaj, 2011). These different ways of pronouncing a phoneme are called allophones (Collins & Mees, 2003). If you were to swap these allophones of /k/ in a word, people would still understand what you were talking about – they might merely think you were talking a bit funny, if they even noticed at all.
Spiegeloog
12
another language doesn’t actually exist in your native language, it can be puzzling. For example, the <v> in Spanish, [β], is pronounced by creating friction between the lips. English and Dutch don’t have this [β], but they know the <b>, [b], produced by pushing the lips together and then rapidly releasing the air, and the <v>, [v], produced by creating friction between the lower lip and upper teeth (Knight, 2012). A Dutch or English person listening to Spanish may say: ‘I don’t get this sound, is it a “b” or is it a “v”?’ Because these differences in the realization of phonemes can make it hard to study or compare languages, phoneticians have thought of a tool, IPA (Matthews, 2014). Now, before you start arguing whether or not all phoneticians ought to be eligible for a DSM-5 diagnosis of substance use disorder for drinking too much beer, it may be worth knowing that IPA stands for International Phonetic Alphabet. With this system, a phonetician wishing to study a foreign language can go to a colleague speaking this other language and ask: ‘Am I right in thinking that your vowel x is like the close-mid front vowel from Cardinal Vowel system 2, but a little more open, and slightly more centered?’ Now, isn’t that easy?
the missing shade – or wave length – of blue might never be missed at all. If the missing shade of blue were a speech sound, however, whether or not our research victim was exposed to this particular speech sound while growing up would really matter for his language acquisition – and for his experiences and struggles when learning a second language. But hang on… some people really cannot see specific colours. People with blue-yellow colour-blindness, for example, cannot discriminate between blue or green and between yellow or violet (Colblindor, n.d.). So what about them? Would they be able to imagine what a missing shade of blue looked like? Ssh… Let’s not tell our scheming scientist, in case he starts looking for colour-blind babies to kidnap to his lab… <<
References
November 2018
- [Image] Opgehaald op 12 oktober 2018 van https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Missing_blue_shade.svg/. - Baird, C.S. (2015). How do projectors project the color black? Science questions with surprising answers. Retreived at Oct 6, 2018 from http://wtamu.edu/~cbaird/sq/2015/06/16/how-do-projectors-project-the-color-black/. - Colblindor (n.d.). Tritanopia – Blue-Yellow Color Blindness. Thinking about speech sounds in this way can be helpful, Retreived at Oct 6, 2018 from https://www.color-blindness.com/ though, when you are trying to learn a different language. tritanopia-blue-yellow-color-blindness/. For all of you non-Dutchies, here’s a little demonstration: - Collins, B., & Mees, I. (2003). The phonetics of English and Dutch Some of you may be puzzled by the <u>, or [y], from Dutch (5th rev. ed.). Leiden: Brill. words like <UvA> or <universiteit>. If you - Flege, J. E., & Wang, are, then try saying the C. (1989). Native-langu[i] from <he> or <she>. - Phonemes are a way to categorize different age phonotactic constraints If you were to stand in affect how well Chinese sub‘colours’ or ‘shades’ of speech sound front of the mirror while jects perceive the word-final saying this, you’d see English/t/-/d/contrast. that your lips are slightly Journal of phonetics, 17(4), spread, or unrounded, 299-315. when saying this vowel. Now, while keeping your tongue in - Green, J. (2012) The fault in our stars. London: Penguin. the same position, at the top and front of your mouth, try to - Hill, H. M., & Kuczaj, A.K. II, (2011). The development of move your lips into a round shape. Congratulations, you are language. In A. Slater & G. J. Bremner (Eds.), An introduction to now saying the [y]! – or well, something closely resembling developmental psychology (2nd. ed.) (pp. 319-355). Chichester: BPS it. and Blackwell Publishing. - Hurlbert, A. (2007). Colour constancy. Current Biology, 17(21), You might say that phonemes are a way to categorize diffeR906-R907. rent ‘colours’ or ‘shades’ of speech sound, just like you call - Knight, R-A. (2012). Phonetics, a coursebook. Cambridge: Camsome shades ‘purple’ and others ‘blue.’ You could say every bridge University Press. language has its own rules about which shades belong to - Kuhl, P. (1992) Speech prototypes: Studies on the nature, function, which colour, and how many colours there are. In a way, it is ontogeny and phylogeny of the ‘centers’of speech categories. In Y. Tohlike looking at an object – say, a bike – and arguing about the kura, E. Vatikiotis-Bateson, & Y. Sagiska (Eds.) Speech perception, object’s colour. ‘It’s clearly blue!’ someone says. ‘No, come production and linguistic structure. Tokyo: Ohmsha. on, it’s obviously purple!’ a second person may say. A third - Morris, W. E., & Brown, C. R. (2017). David Hume. The Stanperson may come up and tell them: ‘What are you talking ford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2017 Edition), E.N. Zalta about? Are you both blind? That bike is definitely pink!’ (ed.). Opgehaald op 30 september 2018 van: https://plato.stanford. edu/archives/spr2017/entries/hume/. So how about the missing shade of blue? When thinking - Werker, J. (1989). Becoming a native listener. American Scientist, about colour perception, we need to take colour constancy 77, 54-59. into account. As we tend to see colours in a relative way, - Wiedenhof, J. M. (2004). Grammatica van het Mandarijn. Amsterdepending on the colours of the surroundings (Baird, 2015), dam: Bulaaq.
Camera Obscura Text: Martin Verloop
Loro
L
Spiegeloog
14 November 2018
oro is director Paolo Sorrentino’s faulty but amusing take on Silvio Berlusconi’s (Toni Servillo) life. The Italian film focuses on both Berlusconi and the people close to him, hence the title Loro (‘Them’). Originally released in two parts in Italy, the 145-minute long international cut now comes to Dutch cinemas November 1st.
have made sense to exclude Berslusconi’s sex scandals from the story entirely, but focusing a bit less on Sergio and a bit more on the political intrigue instead would have been beneficial to the film. It is only when Loro forgets about Sergio’s theatrics and shifts its focus to Berlusconi that the film is at its best.
Not surprisingly, Berlusconi himself is central to the story, but so is the fictional character of Sergio Morra, a man who attempts to get close to the politician by using his pool of young escorts. Living next to Berlusconi, he tries to get the politician’s attention by throwing huge parties attended by his supply of young girls. Eventually, he succeeds. Berlusconi, who is having marital problems and consequently finds himself all alone in his villa, requests Sergio to bring the girls to his estate, only to throw an anticlimactic party after which Sergio is left wondering whether the effort to get close to Berlusconi was worth it at all. Berlusconi has turned out to be nothing more than an old, insecure man.
The acting in Loro in general is top-notch, but it is Servillo’s near-perfect portrayal of Berlusconi that takes the film to the next level. One of the best performances in the film is Servillo’s when Berlusconi’s grandson tells the politician that the kids at school say he is a bad man, and he responds that he dreams of a world without prisons, implying the kids at school are right about him. The Italian actor’s performance is superb both here and in the scenes that show Berlusconi trying to buy senators’ votes. The politician’s marital problems also make for quite a few memorable scenes. Berlusconi’s wife, Veronica (Elena Sofia Ricci), provides a nice contrast with the hedonism that is otherwise omnipresent in Loro. Veronica Berlusconi, at the time still Berlusconi’s wife, criticizes her husband openly for his politics and the sexist way he treats women. Ricci’s performance in Loro, like Servillo’s, is impeccable.
As Sergio has been trying to get close to Berlusconi, the ex-prime minister himself has been working on reclaiming his throne. By using his financial resources and connections he manages to persuade six senators to side with him. As a result, the government falls and Berlusconi becomes, once again, Italy’s prime minister. Even though the film’s international cut is about an hour shorter than the original version, Loro is still longer than it should be. In particular, the storyline involving Sergio Morra drags a bit and feels too much like it is trying to be an Italian version of The Wolf of Wall Street. Interestingly enough, however, like a lot of the other fictional characters in Loro, Sergio’s character does have a real-life counterpart, Gianpaolo Tarantini. Arguably, it would not
Impeccable as some of the acting may be, the film itself is pretty mediocre overall. With Sergio Morra’s uninspiring storyline on the one hand, and Servillo’s compelling performance on the other, Loro is uneven in terms of quality. A real shame, considering the all-star cast. If you like political intrigue, though, and want to know more about the wild ride that has been Berlusconi’s life and political career, Loro might be worth watching. Director: Paolo Sorrentino This movie will be in cinemas November 1st.
Ask the Expert
Dear Jozefien, Although a lot of Dutch schools are dealing with pupils from non-Dutch cultures, knowledge on how to deal with this is scarce. Cultural differences can lead to misunderstandings, for example when Arabic-Dutch parents feel like staying in contact with the school is only necessary when their child is not doing well. Arabic-Dutch parents might see limited contact as a compliment, but schools might label these parents as ‘not involved’. At a congress for school psychologists on (in)equality in education a keynote speaker said there was no need for school psychologists to learn more about pupils and their parents’ cultures. Instead, he argued, it was enough to simply start conversations with parents about expectations and intentions to prevent misunderstandings. I am curious to hear what you think as a cultural psychologist. Do you agree with the proposed ‘one-size-fits-all’ approach, or do you advise studying cultural differences?
Jozefien De Leersnyder’s (Social Psychology) answer: Let me start to answer your question by guessing that your keynote-speaker does not see a need to study the (multi-)cultural backgrounds of our intercultural interaction partners because we, as psychologists, practice a ‘not-knowing’ stance anyway. Indeed, in keeping an open mind when engaging in a conversation, we may explore our conversation partners’ expectations and interpretations, create common ground and mutual understanding. Yet, adopting a not-knowing stance, is impossible without knowing what you should be not-knowing about; you just cannot question everything! Indeed, as human beings, we take most acts of meaning making for granted (Bruner, 1990). We are like fish, Maaike. We have learned to swim (navigate) in a particular type of water (i.e., culturally shared system of making meaning) and since that feels so natural, we don’t realize how the water affords us to swim ‘our-style.’ Likewise, we do not question the cultural meanings and practices that afford us to perceive, experience and act upon the world in the particular ways we do. Therefore, our not-knowing stance is not really not-knowing: It never questions our own cultural biases and keeps on relying on our default meaning-making system to construct ‘normal’ reality. A starting point to realize which aspects of the ‘normal’ we should be not-knowing about when we engage in
intercultural dialogue, is to study how cultural meanings and practices (i.e., culture in the world) shape, reinforce, and constrain people’s thinking, feeling and acting (i.e., culture in the head; Adams & Markus, 2005). Hence, I disagree with your keynote speaker that psychologists should not study cultural differences. Yet, I agree with him or her that it is not necessary to know all the details of the culture of our conversation partner. To start exploring what your interaction partner’s outburst was meant to communicate, it is enough to know that there are vast cultural differences in ‘emotion’ such that you don’t simply project your own concept of ‘anger’ onto your interaction partner’s outburst (Boiger, De Leersnyder, Uchida & Mesquita, 2018). Similarly, it may be enough to know that there is much socio-cultural variation in what it means to be a ‘student,’ ‘teacher,’ and ‘school’ ‘to start a dialogue with ArabicDutch parents on school-engagement. Not-knowing all details can actually turn out to your benefit: it may prevent you from using knowledge on group-level differences to stereotype the individual(s) you are interacting with. Engaging in intercultural dialogue thus requires two things: being culturally informed and remaining not-knowing. Concretely, I would advise (school) psychologists to i) gain insight into the multiple, vast and continuous ways in which ‘culture and psyche make each other up’, especially in the domains of self, agency, motivation, choice, cognition, attention, education, parenting, school systems, etc. (see Markus & Conner, 2013) and ii) discover your own implicit cultural outlooks and biases. Doing so may not only foster true dialogue with children and parents with various sociocultural backgrounds, but may also be an enriching experience as a person. It may really take one to know oneself, before one can get to know ‘the Other.’ A list of references is available at the editorial office.
Jozefien’s question is for Seval Gundemir (Work and Organizational Psychology): I experience that our Psychology Department is becoming more and more diverse each year. I love this, because I know from the literature that diverse teams may outperform nondiverse ones by offering more diverse perspectives, solutions and creative ideas. Yet, sometimes I have the feeling that I/ we do not make the most of the diversity that is currently present. Therefore, I would like to ask you, as an expert on diversity in work-teams, for some concrete advise. What can I/we do, at either an individual or group/structural level to optimize intercultural collaboration in small teams of international students or staff members? Jozefien
15 November 2018
Maaike Zeguers’s (Developmental Psychology) question:
Spiegeloog
Researchers ask each other questions
Did You Know... Text: Julius Dullaert
Spiegeloog
…that blue eyes are the result of a genetic mutation? According to a group of scientists from the University of Copenhagen, the mutation happened between six- and ten thousand years ago. It affected the OCA2 gene in the human chromosomes, which is involved in the encoding of melanin production. Melanin is the pigment that colours our hair, eyes and skin. Before the mutation, everyone used to have brown eyes, but the change in the OCA2 gene reduced the melanin production level in the iris, turning some people’s eyes from brown to blue. Different coloured eyes all have varying amounts of melanin in the iris, creating a diverse range of colours. Blue however, barely varies in this amount, causing scientists to believe all blue-eyed people are descended from the same ancestor.
16 November 2018
…that Fridays are associated with the colour light blue in Thailand? In Thai tradition, every day of the week is associated with its own colour. The colours are based on the god that protects a given day. Traditional Thai people can be seen wearing clothes corresponding to the colours of each day. So, on Fridays you can see a lot of people wearing blue. Newborn babies also adopt a colour into their life, based on the day they are born. This is the reason the country is decorated with yellow on king Bhumibol’s birthday. He and his son Vajiralongkorn (the present king) were both born on a Monday, which is associated with the colour yellow.
...that in the Renaissance, a blue paint called ‘ultramarine’ was even more expensive than gold? Ultramarine is a deepblue coloured pigment, created by grinding the blue mineral lapis lazuli. The pigment was very expensive to get in Europe back in the day, because the lapis lazuli had to be shipped all the way from Asia and Africa. This distance is also where the name ‘ultramarine’ came from. It was derived from the Latin word ‘ultramarinus’, which translates to ‘beyond the sea’. In addition to the long way the mineral had to travel to reach Europe, the process of making ultramarine was very difficult as well, adding even more cost to its price. Lapis lazuli was the hardest mineral to grind into powder, and only the highest quality of mineral could be used to make the purest colours of ultramarine. Ultramarine was mainly used to paint Virgin Mary’s robes in paintings and fresco’s.
…that the Na’vi in James Cameron’s film Avatar (2009) are blue because of a dream Cameron’s mother had? Before he started working on Avatar, his mother once told him of a dream she had about a four metres tall, blue-skinned woman. He thought this was a cool image and decided to use it as inspiration for a new film. Cameron also stated that he thought the colour blue was a good colour and that he liked the connection with Hindu deities, which are often blue.
Black and White and (Some) Kind of Blue A photo series about mental illness Photos: Annaleen Louwes
Spiegeloog
18 November 2018
Spiegeloog
identity card, or a large mural on the wall of an idyllic scene with palm trees. I wanted to combat against the stigma of ‘poor black crazies,’ by making photographs. For me, it was a real struggle to work out how to photograph without inducing stigma. Instead I wanted to fight stigma, and it took a while before I found a solution for both issues, in my head and in my work.’ Her photos are bundled together in a book, which you can order via www.beautifuldistress.org. Her new photo series, FERNWEH, is being exhibited in Cargo in Context in Amsterdam until the 4th of November. <<
19 November 2018
‘I was the odd man out, in every respect’ is how photographer Annaleen Louwes described her artist residency in the psychiatric ward of King’s County Hospital Center (New York City). On behalf of Beautiful Distress, a Dutch organisation that tries to bring attention to the distress people with a serious mental illness experience every day, Louwes was invited to stay in the Brooklynbased hospital for three months. The result is a photo series, Black and white and (some) kind of blue, in which the patients are photographed in all their vulnerability – and in all their beauty. About making the series Louwes said: ‘Photography is for these people a picture, a proof for an
Spiegeloog
20
November 2018
November 2018
21
Spiegeloog
Blauw en Roze voor Iedereen ‘Blauw is voor jongens, roze is voor meisjes’, wordt al vanaf jongs af aan tegen kinderen gezegd. Hoe is dat ontstaan? En hoe komt het dat een bepaalde kleur alleen met een bepaald geslacht geassocieerd wordt? Een betoog over waarom elke kleur voor iedereen is.
Tekst: Julia Zegeling
Spiegeloog
22
A
November 2018
ls mensen kinderen krijgen is vaak een van de eerste dingen die aan de ouders in spé gevraagd wordt of het een jongetje of een meisje is. Wanneer het kind geboren is wordt beschuit met roze of blauwe muisjes gegeten en zodra ouders het geslacht van hun kind weten kopen ze daar bijpassende kleding bij. Roze kleding voor meisjes en blauwe voor jongens. Toewijzing van kleur aan kinderen was echter niet altijd zo sekse-specifiek. Voordat kinderen roze en blauwe kleding begonnen te dragen, welke trend opkwam in de 19e eeuw, droegen kinderen nog voornamelijk witte kleding (Paoletti, 2012). Toen andere kleuren kleding populairder begonnen te worden was het niet zo dat roze gelijk met meisjes geassocieerd werd en blauw met jongens. In verschillende tijdschriften werd er zelfs over gesproken dat roze mannelijker zou zijn en blauw vrouwelijker. Zo werd in een artikel uit 1918 van het vakblad van de Earnshaw’s Infants’ Department gesteld dat roze een sterkere en meer uitgesproken kleur zou zijn, wat de kleur voor jongens maakt, en - Roze zou meer voor dat blauw delicater en sierlijker zou zijn, wat de een sterkere en meer kleur geschikter maakt voor meisjes (Maglaty, 2011). De omgekeerde wereld dus. Psycholoog Marco Del Giudice heeft de stellingen dat roze voor jongens zou zijn en blauw voor meisjes onderzocht, en stelt dat deze omgedraaide blauw- en rozeassociatie gebaseerd is op slechts vier artikelen in tijdschriften. Verder vond hij ook citaties in artikelen die juist stelden dat roze voor meisjes zou zijn en blauw voor jongens, zoals we dat nu kennen. Er waren vroeger dus wel meer inconsistenties in het toewijzen van kleur aan sekse, maar lang niet zoveel dat er gesproken kan worden van een omgedraaide blauw- en rozeassociatie (Del Giudice, 2012). Pas in de jaren 40 ontstond de ‘roze is voor meisjes en blauw is voor jongens’-gedachtegang (Maglaty, 2011).
Onderzoek wijst uit dat baby’s, ongeacht geslacht, voornamelijk aandacht tonen aan primaire kleuren als blauw en rood (Hammond, 2014). Aan roze wordt überhaupt niet zoveel aandacht getoond en er werden nauwelijks sekseverschillen gevonden in kleurvoorkeuren. Ook uit onderzoeken naar de favoriete kleuren van volwassenen komen geen sekseverschillen naar voren. Blauw wordt over het algemeen als favoriet gekozen, en rode kleuren zijn ook populair. Het lijkt er dan ook op dat de voorkeuren van kinderen voor roze en blauw grotendeels cultureel bepaald zijn; baby’s hebben deze voorkeuren nog niet. Dat is ook niet gek als je bedenkt dat kinderen vanaf hun geboorte steevast in contact worden gebracht met kleuren die zouden passen bij hun gender. Een onderzoek van LoBue en DeLoache (2011) ondersteunt het idee van cultureel bepaalde kleurvoorkeuren. Hier werden twee identieke objecten als armbanden en fotolijstjes, waarvan jongens zijn omdat het de een roze en de ander een willekeurige andere uitgesproken kleur is - kleur, getoond aan éénjarige jongens en meisjes. Zowel de jongens als meisjes kozen allebei de kleuren even vaak. Echter, vanaf de leeftijd van twee jaar begonnen meisjes vaker roze te kiezen. Jongens begonnen vanaf dezelfde leeftijd roze juist af te wijzen. Vanaf ongeveer het vierde levensjaar werd dit verschil tussen jongens en meisjes nog prominenter. Opvallend is dat het vierde levensjaar ook de leeftijd is dat kinderen zich bewust worden van hun gender (Hammond, 2014). Dit betekent mogelijk dat wanneer jongens doorkrijgen dat ze jongens zijn, ze ineens de kleur roze gaan mijden. Het hiervoor genoemde experiment gaat in tegen het idee dat voorkeuren voor een bepaalde kleur een biologische basis heeft, en ondersteunt het idee dat dit cultureel bepaald is. Kinderen leren dat een
Daarnaast blijkt het dat baby’s verschillend worden behandeld door volwassenen, afhankelijk van of ze dachten dat het een jongen of een meisje was (Hammond, 2014). Baby’s die blauwe kleding droegen werden anders behandeld dan baby’s die roze kleding droegen. Zo speelden volwassenen meer fysieke spelletjes met de blauw geklede kinderen, en werden deze baby’s meer gestimuleerd om met bijvoorbeeld een speelgoed hamer te spelen. Met baby’s in roze kleding werd veel voorzichtiger omgegaan en zij kregen eerder een pop om mee te spelen. Dit creëert de stereotype rollen weer die jongens en meisjes krijgen toegewezen. De laatste tijd zijn er echter steeds meer bedrijven die zich inzetten voor genderneutraliteit, wat het stereotype hokjes-denken tegen kan gaan. Bijvoorbeeld Bart Smit, die in hun speelgoedcatalogus geen onderscheid meer maakt tussen jongens- en meisjespagina’s, en HEMA, die kinderkleding nu labelt met ‘kids’ in plaats van ‘jongens’ of ‘meisjes’ (Borrel, 2018). Persoonlijk denk ik dat het behandelen van kinderen op een meer genderneutrale manier dan ook een goede ontwikkeling is. Kinderen moeten niet beperkt zijn in hun kleding- of speel-
goedkeuze, maar de vrijheid krijgen om hun eigen voorkeuren te ontwikkelen, niet alleen de voorkeuren die specifiek zijn voor één geslacht. Op die manier laat je kinderen (of mensen) zijn wie ze willen zijn, zonder dat ze daarbij gelijk afwijken van de norm. Alle kinderen krijgen dan dezelfde kansen om zich te ontwikkelen, en de vrijheid om dat te doen op een manier die bij hen past. Stop met het hokjesdenken, blauw en roze zijn voor iedereen. <<
- Borrel, D. (2018). Blauw hoort bij jongens, roze bij meisjes, of niet? Opgehaald op 3 oktober 2018 van https://www.nrc.nl/nieuws/2018/01/25/blauw-hoort-bij-jongens-roze-bij-meisjes-of-niet-a1589811/. - Del Giudice, M. (2012). The Twentieth Century Reversal of PinkBlue Gender Coding: A Scientific Urban Legend? Achives of Sexual behaviour, 41, 6, 1321–1323. - Hammond, C. (2014). The ‘pink vs blue’ gender myth. Opgehaald op 3 oktober 2018 van http://www.bbc.com/future/story/20141117the-pink-vs-blue-gender-myth/. Jarrett, C. (2014). Great Myths of the Brain. Hoboken, Verenigde Staten: Wiley-Blackwell. - LoBue, V. & DeLoache, J. S. (2011). Pretty in pink: the early development of gender-stereotyped colour preferences. British Journal of Developmental Psychology, 29, 3, 656-667. - Maglaty, J. (2011). When did girls start wearing pink? Opgehaald op 3 oktober 2018 van https://www.smithsonianmag.com/arts-culture/when-did-girls-start-wearing-pink-1370097/. - Paoletti, J. B. (2012). Pink and Blue: Telling the girls from the boys in America. Bloomington, Verenigde Staten: Indiana University Press.
Illustratie: Chitra Mohanlal
Spiegeloog
Bronnen
23 November 2018
bepaalde kleur bij een bepaald geslacht hoort, en gaan zich daar vervolgens mee identificeren, omdat hun omgeving dat ook doet. Nu kun je je natuurlijk afvragen wat hier erg aan is. Jongens dragen blauw, meisjes roze, so what? Echter denk ik zelf dat dit wel degelijk problemen met zich meebrengt. Ten eerste benadrukt het de stereotype rollen die meisjes en jongens krijgen toegewezen. Kinderen worden van jongs af aan in een hokje gestopt, waardoor ze de gewoontes en gedragingen van het desbetreffende hokje over gaan nemen. Het toewijzen van kleur aan gender versterkt deze hokjes. Wanneer kinderen vervolgens iets willen dat niet in dat hokje past, zijn ze anders dan de rest. En dat wil je niet. Als deze genderspecifieke hokjes er in de eerste instantie niet zouden zijn, dan worden kinderen ook niet zo snel beoordeeld als ‘anders’ omdat ze niet in het toegewezen hokje passen. Ook krijgen jongens en meisjes door deze hokjes niet dezelfde kansen. Jongens worden bijvoorbeeld meer (en bijna alleen) blootgesteld aan auto’s en technisch speelgoed, waardoor ze misschien meer de kans krijgen om zichzelf op technisch gebied te ontwikkelen, en minder de kans om zich op een andere manier te ontwikkelen.
Tiffany Blue De meest uiteenlopende bedrijven en instanties zagen hun kans schoon en stelden hun officiële kleur veilig door er patent op aan te vragen. Wat maakt zo’n identiteitskleur eigenlijk zo belangrijk? En hoe reageren concurrenten wanneer er een kleur wordt geclaimd?
Tekst: Hannah Franssen
Spiegeloog
24
W
November 2018
e worden dagelijks geconfronteerd met tientallen overwegingen. Kleur staat centraal in een groot deel van dit besluitvormingsproces, omdat we een ruime keuze hebben wat betreft de kleding die we dragen, de auto waar we in rijden en het boeket bloemen dat we uitkiezen op Moederdag, om maar wat voorbeelden te noemen (Elliot & Maier, 2014). In veel onderzoek komt naar voren dat kleuren ten grondslag liggen aan de associaties die we maken en een belangrijke invloed uitoefenen op ons gevoel en de manier waarop we beoordelen. In de hypothalamus wordt kleur samen met andere sensorische input verwerkt en vertaald in emoties en fysieke staten, zoals dorst en honger (Roush, 2018).
hierdoor aan elkaar gekoppeld, wat de associatie tussen een kleur en een productcategorie versterkt en voordelen biedt voor de gehele productcategorie (Labrecuqe en Milne, 2012).
Om zichzelf ervan te behoeden dat concurrenten meeliften op een succesformule, treffen bedrijven de nodige maatregelen. Zo is het patenteren van de naam erg gebruikelijk en wordt dit door vrijwel elk bedrijf gedaan. Een soortgelijke, maar minder voorkomende tactiek is het aanvragen van een patent op de kleur, wat andere aanbieders in de sector buitenspel zet en verbiedt om dezelfde kleur te gebruiken. Een van de bekendste voorbeelden hiervan is de kleur Tiffany Blue, wat oorspronkelijk robin egg Bedrijven maken handig blue heette, vernoemd - Bedrijven maken handig gebruikt van gebruik van deze kennis naar de turquoise getinte psychologie en kiezen een eigen kleur en creëren mede door eieren van roodborstjes. het kiezen van een vaste In werkelijkheid heeft dit kleur een visuele identijuweliersbedrijf haar kleur teit. Hierdoor wordt er echter te danken aan de een band opgebouwd met de doelgroep en onderscheiden vrouw van Napoleon, Eugenie de Montijo, een van de grootste ze zich van hun concurrentie. Zo veranderde consultentbumode-iconen uit de 19e eeuw. Toen Charles Tiffany haar op reau PwC hun logo in 2010 van een koel blauwgrijs in een een portret een jurk zag dragen in deze opmerkelijke blauwtint, warm pallet met de kleuren geel, oranje en rood. De interwas hij er heilig van overtuigd dat deze kleur zou aanslaan op de nationale voorzitter zei hierover het volgende: ‘We think our consument en maakte het de officiële kleur (Edwards, 2016). new brand expression visually distinguishes PwC in the same way that the quality and expertise of our people differentiates the experience of working with PwC’ (Labrecque & Milne, 2012). Hoewel de meeste ondernemers zullen streven naar een unieke visuele identiteit, leert associatief leergedrag ons dat een product of service visueel onderscheiden van soortgelijke producten of services niet altijd even verstandig is. Dit geldt met name voor markten met een duidelijke marktleider. In ons geheugen vormen zich namelijk sterke associaties tussen specifieke merken en producten. Merken binnen dezelfde productcategorie delen vaak dezelfde kleurkenmerken en worden
Een vreemde eend in de bijt is The University of Texas in Austin. Niet alleen de Nederlanders zijn zo gek om zichzelf in het oranje te kleden wanneer de gelegenheid zich voordoet, ook op de tribune van de sportwedstrijden van deze universiteit vind je zeeën studenten gehuld in burnt orange. De oorsprong van de universiteitskleur is niet zo spannend. Er werd in de gauwigheid willekeurig een kleur gekozen tijdens een van de eerste sportwedstrijden en het blijft onduidelijk waarom deze kleur door de jaren heen zo populair is gebleven op de universiteit. De New Yorkse kleurwetenschapper en consultant Gillian Rose beschrijft de kleur als agressief, enthousiast en jong, en merkt erover op: ‘Het is een competitieve kleur, gunstig voor sportwedstrijden, toch?’ (Roush, 2018). Naar aanleiding van de besproken opstanden tegen de gepatenteerde kleuren, kan je je afvragen wanneer er van Nederlandse bodem kritiek zal worden geuit op de universiteit in Texas vanwege het gebruik van de voor ons zo dierbare kleur oranje. Een andere vraag die belangrijk is om te stellen is in hoeverre de negatieve aandacht die de kritieken op de patenten opleveren, een merk in een negatief daglicht zet. Zouden de voordelen van de veiligstelling van hun kleurige
Bronnen
- [Afbeelding 1] Opgehaald op 12 oktober 2018 van https://www. flickr.com/photos/briansolis/2957642245/. - [Afbeelding 2] Opgehaald op 12 oktober 2018 van https://pxhere. com/en/photo/540430/. - Elliot, A. J., & Maier, M. A. (2014). Color psychology: Effects of perceiving color on psychological functioning in humans. Annual review of psychology, 65, 95-120. - Edwards, S. (2016). 17 surprising things you never knew about Tiffany & Co. Opgehaald op 2 oktober 2018 van https://www.sheknows.com/beauty-and-style/articles/1113767/facts-about-tiffanyco/. - Labrecque, L.I., Milne, G.R. (2012). Exciting red and competent blue: the importance of color in marketing. J. Acad. Mark. Sci. 40:711–27. - Lidbury, O. (2012). Christian Louboutin versus YSL red soles case is dismissed. Opgehaald op 1 oktober 2018 van http://fashion.telegraph.co.uk/news-features/TMG9768890/Christian-Louboutinversus-YSL-red-soles-case-is-dismissed.html/. - Roush, A. (2018). The Story of Burnt Orange. Opgehaald op 2 oktober 2018 van https://alcalde.texasexes.org/2018/06/thestory-of-burnt-orange/. - Smeets, R. (2007). T-Mobile heeft nu het alleenrecht op de kleur magenta. Opgehaald op 1 oktober 2018 van https://www. mobilecowboys.nl/b/t-mobile-heeft-nu-het-alleenrecht-op-de-kleurmagenta?bid=43901/. - Visser, W. (2018). De wondere wereld van magenta. Opgehaald op 1 oktober 2018 van https://beeldtaalblog.wordpress. com/2018/02/23/de-wondere-wereld-van-magenta/. - Wood, Z. (2018). Christian Louboutin wins ECJ ruling over red-soled shoes. Opgehaald op 2 oktober 2018 van https://www. theguardian.com/business/2018/jun/12/christian-louboutin-ecjruling-red-soled-shoes/.
Spiegeloog
Ook toen er een patent werd aangevraagd voor de iconische roodgekleurde zolen van de schoenenontwerper Christian Louboutin, werd er weerstand geboden. De schoenengoeroe Louboutin beschilderde in 1992 met een potje rode nagellak de onderkant van een stel pumps, waarna hij er zijn handelsmerk van maakte. Hij vroeg er patent op aan en verkreeg het alleenrecht om dit specifieke deel van een hak rood te kleuren (Wood, 2018). Toen Yves Saint Laurent in 2011 een stel volledig roodgekleurde pumps op de markt bracht, was het hek van de dam. Volgens Louboutin maakte het Franse modehuis hiermee inbreuk op hun handelsmerk en dus spande Louboutin een rechtszaak aan. Achttien maanden later liep de zaak pas ten einde. De uitslag luidde dat Louboutin de enige is die schoenen met rode zolen mag verkopen en dat andere schoenenproducenten dit alleen mogen doen als de gehele schoen rood is, een win-win situatie dus (Lidbury, 2012).
identiteit opwegen tegen de nadelen? Bij het zien van het turquoise Tiffany Blue wordt menig jonge vrouw direct herinnerd aan de vrolijke sieraden met hartjes en sleuteltjes, wat maakt dat het in dit geval een hele slimme zet is geweest. Of een telecomaanbieder ooit nog in de voetsporen van T-mobile zal treden is nog maar de vraag. <<
25 November 2018
Een bedrijf waarbij het toe-eigenen van een kleur minder soepel verliep, is de telecomaanbieder T-Mobile. In 2007 verkreeg het bedrijf patent op magenta, een felroze kleur waarin het logo en de winkels van T-Mobile al langere tijd gehuld gingen. Dit werd het bedrijf niet in dank afgenomen door andere telecomaanbieders die de kleur op dat moment reeds gebruikten. Een Zwolse computerfirma ontving een brief van T-Mobile’s advocaten waarin hen gesommeerd werd magenta te schrappen uit hun repertoire en in Duitsland liep er zelfs al een procedure tegen een mediabedrijf (Smeets, 2007). Ook een groep ontwerpers trok zich dit leed ernstig aan en besloot actie te ondernemen. Zij richtten de website freemagenta.nl op, met de melodramatische titel: ‘In Memoriam 1890 – 2007 Magenta.’ Inmiddels is het protest weer gaan liggen en staat de domeinnaam te koop (Visser, 2018).
Mannen Doen het met Mannen Het wordt vrouwen tegenwoordig toegestaan om op seksueel vlak actiever, openlijker en assertiever te zijn. Sterker nog, dat wordt van ze verwacht. Seks met andere vrouwen lijkt daarbij steeds vaker een optie. Maar hoe denkt de hedendaagse maatschappij over seks tussen heteromannen?
Tekst: Nicole van der Werf
Spiegeloog
26
D
e ideeën en praktijken rondom het normaliseren van seks tussen heteromannen blijken, in tegenstelling tot het vrouwelijk geslacht, ronduit ouderwets. De ideeën die hieraan ten grondslag liggen zijn doordrenkt met onze cultuur en gekleurd door de maatschappij. Denk aan wetten, mores, economische verhoudingen, institutionele krachten en machten, gezondheidszorg en educatieve voorzieningen of juist de afwezigheid daarvan. Al met al voortgebouwd op één van de grootste rijken van de oudheid: het Romeinse Rijk. Deze factoren zijn van invloed op wat wij als onze ‘persoonlijke’ seksualiteit wensen te zien. Wij leven niet alleen binnen een cultuur maar de cultuur leeft ook binnen in ons.
eens hebt geëxperimenteerd met seksuele rollen en seksuele voorkeuren en daar nog wel eens verlangend aan terugdenkt?
November 2018
Als ik vandaag de dag zou zeggen dat gender bending mannelijkheid een boost geeft, kan ik heel wat verbaasde, beledigde of zelfs woedende blikken verwachten. Hetzelfde geldt voor heteromannen die seks hebben met hetzelfde geslacht, laat staan het openbaar uiten van hun verlangens. Het is dan ook niet gek dat mannen ervoor kiezen om dit te vermijden en te gaan voor goedkeuring. De heteroman anno 2018: het toonbeeld van onze seksueel normatieve cultuur, met een eenduidige seksuele voorkeur, en een – niet geheel toevallig – slecht verhulde walging van elke andere vorm van seksualiteit. Een mogelijke verklaring voor dit gedrag is de intrinsieke behoefte om zich te Een schijnbare tegenstelling in deze oudheid is hoe er werd conformeren aan normen. Het levert interne consistentie op: gedacht over het socio-seksueel verkeren van mannen in de wereld ‘klopt’ (Chrisrelatie tot gender: nortensen, Rothgerber, Wood matieve opvattingen & Matz, 2004). Sociale over wat gepast seksueel druk om te conformeren gedrag voor mannen is - Ideeën over seks zijn doordrenkt met is bij uitstek in de adolesdus. Zo zou masculiniteit – het tegenover- cultuur en gekleurd door de maatschappij - centie groot. Het kritisch gestelde van feminiteit denkvermogen ten aanzien van normativiteit is – worden vereerd in de nog onderontwikkeld. In vorm van gender bending, het bijzonder adolescenten tussen dertien en zeventien jaar zijn waarin mannen experimenteren met seksuele rollen en seksuele voorkeuren. Zolang de man een dominante houding gevoelig voor groepsdruk en de oordelen van anderen (Westenberg, 2008). De zogeheten dubbele moraal, waarin masculiniteit aannam, zou deze flexiseksuele moraal – paradoxaal genoeg en feminiteit als radicaal tegengesteld wordt gezien, legt dan ook – geen afbreuk doen aan zijn mannelijkheid. Sterker nog, een zware druk bij jongens om niet minder dan ‘echte’ heterovan benamingen als ‘homoseksueel’ en ‘heteroseksueel’ was seksuele mannelijkheid te ontwikkelen. Daar komt bij dat het geen sprake (Schrijfers, 1980). Wat heeft het tij doen keren? een kritieke periode is waarin het vinden van een balans tussen autonomie en verbondenheid de primaire ontwikkeltaak vormt Stel je eens voor, je bent een man die de voorkeur heeft om (Erikson, 1968). En laat deze dichotome manier van denken naar bed te gaan met een man, van fantaseren over vrouwen nu net de ontwikkeling van het vermogen tot verbondenheid is geen sprake en je hebt in de afgelopen zes maanden het bij jongens onderling beperken (Marshall, 2010). De vraag is in bed gedeeld met je minnaar. Het is duidelijk: je bent homohoeverre deze sterke toewijding aan traditionele genderrollen seksueel. Maar in welk hokje pas je als je tijdens de adolesdie wij ondervinden ons ten goede komen? centie verkering hebt met een vrouw, je in het verleden wel
media/File:Bathers_at_San_Niccolo.jpg/. - Allen, L. (2003). Girls want sex, boys want love: Resisting dominant discourses of (hetero)sexuality. Sexualities, 6(2), 215- 236. - Chauncey, G. (2008). Gay New York. Ingram Publisher Services US. - Christensen, P. N., Rothgerber, H., Wood, W. and Matz, D.C. (2004). Social Norms and Identity Relevance: A Motivational Approach to Normative Behavior. Personality and Social Psychology Bulletin, 30, 1295-1309. Steeds meer Nederlandse mannen voelen zich aangetrokken - DiDonato, M.D. & Berenbaum, S.A. (2011). The benefits and tot andere mannen, maar doen daar, in tegenstelling tot de drawbacks of gendertyping: how different dimensions are related to vrouw, niks mee (Kuyper & Vanwesenbeeck, 2009). Evident psychological adjustment. Archives of Sexual Behavior, 40, 457-463 voor deze verandering - Elizabeth M. Morgan is de moderne seksu(2011) Processes of Sexual ele norm voor jongens, Orientation Questiodie meer dubbel lijkt ning among Heterosexual - Steeds meer mannen voelen zich te worden: natuurlijk, Women, Journal of Sex aangetrokken tot andere mannen mannen moeten seksueel Research, 48:1, 16-28. competent zijn, maar laat - Erikson, E.H. (1968). dat machogedrag maar Identity: Youth and crisis. thuis. Ook de man moet NY: Norton. zich kwetsbaar op kunnen stellen, verantwoordelijk zijn en - Kuyper, L., & Vanwesenbeeck, I. PhD (2009). High Levels of geen grenzen overschrijden (Morgan & Thompson, 2011). Same-Sex Experiences in the Netherlands: Prevalences of Same-Sex Het is precies dit inzicht dat het evenwicht tussen moderniExperiences in Historical and International Perspective, Journal of teit en traditionaliteit op losse schroeven doet zetten. Homosexuality, 56:8, 993-1010. - Marshall, T.C. (2010). Gender, peer relations, and intimate relatiDe vormgeving van gelijkwaardigheid in heteroseksuonships. In: Chrisler, JC., McCreary, DR. eds. Handbook of Gender aliteit blijkt uitermate lastig. Al met al wordt er steeds Research in Psychology. New York, NY: Springer (Volume 2: Gender meer van traditionele scripts afgeweken, maar een meerResearch in Social and Applied Psychology, Part 4): 281- 310. derheid hanteert die scripts nog steeds (Allen, 2013). Ik - Rudman, L.A. & Glick, P. (2010). The Social Psychology of ben ervan overtuigd dat naarmate de gedachte van de Gender. How Power and Intimacy Shape Gender Relations. New hedendaagse maatschappij over seks tussen heteromanYork/London: The Guilford Press. nen meer genormaliseerd wordt, het mogelijk de slecht - Schrijfers, P., H. (1980). Homoseksualiteit te Rome. Groniek, 66. verhulde walging van de heteroman anno 2018 zal doen - Westenberg, P.M. (2008). De jeugd van tegenwoordig! [DiĂŤsoratie verminderen. Steeds meer worden wij met de neus op de bij de 433e dies natalis.] Leiden: Universiteit Leiden. feiten gedrukt. Waarbij de bewustwording dat de werking van moraal en stereotypen, die zich voor een groot deel op onbewust niveau afspeelt, in kaart wordt gebracht. De weg naar alternatief gedrag wordt stukje bij beetje blootgelegd: mogelijk kan er tegenkracht aan het effect van de dubbele moraal worden geboden. <<
Bronnen
- [Afbeelding] Opgehaald op 12 oktober 2018 van https://en.wikipedia.org/ wiki/Gay_bathhouse#/
Spiegeloog
Naast het opwerpen van barrières in de ontwikkeling van het vermogen tot verbondenheid bij jongens onderling, blijkt deze moraal ook de relatietevredenheid tussen heterokoppels geen goed te doen. Zo zouden beide partners binnen een sterk traditionele seksuele moraal het minst tevreden zijn met hun relatie (DiDonato & Berenbaum, 2011). Dit brengt ons bij het volgende: seksuele ontwikkeling onder moderne dubbele moraal.
November 2018
27
The Blues
Emoties uiten in muziek ‘Every bad situation is a blues song waiting to happen.’ Zo vat Amy Winehouse een van de meest invloedrijke muziekstijlen treffend samen. Bluesmuziek wordt gekenmerkt door teksten over de negatieve gebeurtenissen in het dagelijks leven, begeleid door de rauwe klanken van slechts enkele instrumenten. Wat doet dit soort muziek met onze emoties?
Tekst: Julius Dullaert
Spiegeloog
28
H
November 2018
Een van de meest impactvolle veranderingen voor de et sombere karakter van de bluesmuziek is terug moderne muziek vond plaats in de jaren vijftig. Een comte leiden naar de oorsprong van de stijl. De eerste binatie van onder andere blues en jazz werd op elektrisch bluesmuziek ontstond rond het einde van de 19e eeuw op versterkte gitaren gespeeld, begeleid door een drumstel plantages in het zuiden van de huidige Verenigde Staten (Christ-Janer, Hughes & Smith, 1980). Zo werd de rock-’n(VS). De Afrikaanse slaven die daar gedwongen werkten roll geboren, uitgevoerd door wereldberoemde artiesten als zongen tijdens de zware arbeid vaak werkliederen. Dit waren Chuck Berry of Elvis Presley. De rock-‘n-rollmuziek was niet liederen waarvan het ritme synchroon liep met de taak die alleen een muziekstijl, maar ook een levensstijl, kledingstijl werd uitgevoerd, waardoor het werken makkelijker werd. en een onderwerp van De teksten gingen debat. Veel mensen waren meestal over het zware, tegen de provocatieve oneerlijke leven dat zij teksten en harde geluiden leidden. Uit een combi- Hoewel blues niet alleen over verdriet die werden gebruikt in natie van deze werkliegaat, is emotie nog altijd sterk aanwezig - rock-‘n-roll. Anderzijds deren, zowel Afrikaanse was de muziek populair spirituele zang als ritmes bij zowel zwarte als witte en Amerikaanse ‘folkluisteraars en muzikanmuziek’, ontstond de ten, wat mogelijk heeft bijgedragen aan de civil rights moveeerste bluesmuziek. Deze eerste vorm, de ‘country blues’, werd ment voor Afro-Amerikanen (Bertrand, 2000). Rock-‘n-roll meestal door één zanger met één instrument uitgevoerd. De groeide uit tot een van de meest populaire muzieksoorten instrumentkeuze viel vaak op gitaar, banjo of piano en soms ooit, de rockmuziek. In rock zijn nog steeds elementen van werd er een mondharmonica of percussie-instrument toegeblues terug te vinden, zoals de meest gebruikte samenstelling voegd (BBC, 2008). van een band. Deze samenstelling bestaat uit een drummer, een basgitarist, een ritmegitarist en een leadgitarist, waarbij Na de burgeroorlog en de emancipatie van slaven in de VS, een van de gitaristen meestal zingt. Ook bepaalde akkoordverspreidde de blues zich snel door het hele land. Dit kwam schema’s die in blues worden gebruikt komen nog terug in mede doordat veel Afro-Amerikanen vanuit het zuiden naar rockmuziek (Campbell & Brody, 2007). Een groot verschil grote steden in het noorden trokken, zoals naar Chicago. tussen blues- en rockmuziek is echter het onderwerp van de Bluesmuziek werd hier snel steeds populairder en nieuwe muziek: rock kan nog steeds over tegenslagen gaan, maar dit stijlen van blues ontstonden, zoals de ‘city blues’ en de ‘urban is zeker niet meer het enige onderwerp van de nummers in blues’ (BBC, 2008). Technisch gezien verschilden deze dit genre. Romantiek, politiek en nog vele andere onderwervormen van de oorspronkelijke blues, maar de boodschap pen worden bezongen in de rock. bleef hetzelfde. Er werd gezongen over tegenslagen in het dagelijks leven, waar iedereen aan kon relateren. De toegenomen populariteit van de bluesmuziek was terug te zien in Hoewel muziek die door de blues is beïnvloed niet alleen over verdrietige situaties gaat, is emotie nog altijd sterk aannieuwe vormen van muziek. Zo ontstond rond het begin wezig. Denk maar eens aan een willekeurig heavy metal- of van de 20e eeuw de eerste jazzmuziek in New Orleans, met popnummer, of een aan nummer uit welk modern genre haar wortels in de blues (Germuska, 2003).
Niet alleen de tekst van een nummer heeft invloed op de emotie die de luisteraar met het nummer associeert of voelt, ook de structuur van een lied heeft hier een groot effect op. Vooral het tempo, maar ook het volume, de melodie en de modaliteit (of een lied in majeur of mineur is) van een nummer beïnvloeden allemaal de emoties van de luisteraar (Gabrielle & Stromboli, 2001). Een liedje met een hoog tempo in majeur wordt dus eerder met vrolijkheid geassocieerd dan een langzaam nummer in mineur. Daarnaast heeft ook de muzikant invloed op de emotie. In welke emotionele staat hij zelf verkeert, hoe hij eruitziet, hoe vaardig hij is en wat voor reputatie hij heeft zijn ook allemaal relevante factoren (Scherer & Zentner, 2001). Aan de hand van deze factoren kunnen we gedeeltelijk verklaren waarom blues sterke emoties oproept. De modaliteit in blues is uniek, omdat blues nummers niet onder majeur
Misschien komt het speciale ‘bluesgeluid’ dan wel voort uit een combinatie van al deze bijzondere factoren. Een beladen geschiedenis, aparte toonladders en teksten over dagelijkse tegenslag, waar iedereen aan kan relateren. In ieder geval roept de blues unieke gevoelens op vergeleken met andere muziekstijlen. De emotie die naar voren komt uit een blues-nummer is veel sterker en oprechter dan die van een willekeurig popnummer. De blues weet verdriet in haar meest rauwe en pure vorm over te dragen aan de luisteraar. Daar komen andere muziekstijlen niet bij in de buurt. <<
Bronnen
- [Afbeelding] Opgehaald op 12 oktober 2018 van: https:// upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ea/Elvis_Presley_-_ Modern_Screen%2C_June_1958.jpg/. - BBC (2008) Bitesize. opgehaald op 8 oktober 2018 van: https:// www.bbc.com/bitesize/guides/ztx3b9q/revision/2/. - Bertrand, M. T. (2000). Race, rock, and Elvis. University of Illinois Press, 95-6. - Campbell, M., & Brody, J. (2007). Rock and Roll: an introduction. Cengage Learning, 80-81. - Christ-Janer, A., Hughes, C. W., & Smith, C. S. (1980). American hymns old and new (Vol. 1). Columbia University Press: 364 - Dowling, W. J. (1999). The development of music perception and cognition. In The Psychology of Music (Second Edition): 603-625. - Ewen, D. (1977). All the years of American popular music. Prentice Hall. - Gabrielle, A., & Stromboli, E. (2001). “The influence of musical structure on emotional expression”. Music and Emotion: Theory and Research: 223-243. - Germuska, J. The Jazz Book: A Map of Jazz Styles. WNUR-FM, Northwestern University. - Scherer, K.R., Zentner, M.R. (2001). Emotional effects of music: production rules. Music and Emotion: Theory and Research, 361-387. - Susino, M.; Schubert, S. (2017). Cross-cultural anger communication in music: Towards a stereotype theory of emotion in music. Musicae Scientiae: 60–74.
Spiegeloog
De gevoelens die muziek op kan roepen worden binnen de psychologie onderzocht in de studie van muziek en emotie. Zo blijkt dat het kunnen ervaren van emotie in muziek ontstaat in de kindertijd. Deze vaardigheid lijkt zich zelfs bij volwassenen steeds verder te blijven ontwikkelen (Dowling, 1999). Hiernaast zijn er in verschillende culturen zowel verschillen als overeenkomsten te vinden over de perceptie van emoties (Susino & Schubert, 2017). De meningen zijn echter nog verdeeld over de vraag of de luisteraar alleen de emotie in een stuk muziek kan herkennen of deze ook daadwerkelijk zelf voelt (Scherer & Zentner, 2001).
of mineur vallen. In plaats daarvan wordt er een toonladder gebruikt met noten uit beiden. Deze zogenaamde blues-toonladder kan ook worden gezien als een majeur toonladder waarvan een aantal noten een halve toon verlaagd zijn. Dit zijn de blue notes, essentieel voor blues (Ewen, 1977). Vanwege de unieke modaliteit en melodieën die hieruit voortkomen, roept de bluesmuziek een apart gevoel op. Dit gevoel is niet blij, maar ook niet alleen maar triest. Ook bij blues heeft de muzikant een grote invloed op de emoties van de luisteraar. Omdat de stijl ontstond uit de ellende van Afrikaanse slaven en later die van arme Afro-Amerikanen, wordt een blues-nummer soms als onoprecht gezien als deze door een jonge of witte muzikant of door iemand uit de middenklasse wordt uitgevoerd.
29 November 2018
dan ook, en bedenk welk gevoel dit nummer bij jou oproept. Liefdesverdriet? Woede? Vreugde? Melancholie? Muziek lijkt bij iedereen verschillende gevoelens op te kunnen roepen.
De Groeiende Ggz Hoe geestesziek is Nederland?
Toen Menzis afgelopen zomer aankondigde behandelingen van depressies naar resultaat te willen gaan vergoeden, waren de opiniepagina’s te klein om alle over elkaar heen buitelende meningen te herbergen. Achter het debat over financiën en economie gaat vaak een discussie over mens- en maatschappijbeeld schuil. Een overzicht.
Tekst: Wolter de Boer
Spiegeloog
30
H
alverwege augustus kondigde Menzis een plan aan om zorgverleners die depressie met succes behandelen extra te belonen. In een persbericht zei Menzis (2018) onder andere te streven naar ‘uitkomsten van zorg die voor patiënten van belang zijn’ door nieuwe afspraken te maken met ggz-instellingen en zo te werken aan ‘klachtvermindering, klanttevredenheid, reductie van wachttijden en het verbeteren van de kwaliteit van leven.’ Een nogal vage aankondiging van de plannen, dus.
gooide olie op het vuur en noemde de plannen van Menzis bij NOS een ‘minachting voor het vak’ (NOS, 2018). Achter de debatten over de (on)betaalbaarheid van de geestelijke gezondheidszorg gaan vaak verschillende mens- en maatschappijbeelden schuil. Ik maak een (onvolledige) rondgang langs de belangrijkste punten. Namelijk: 1) psychische stoornissen zijn mainstream geworden, 2) te veel ‘normale’ eigenschappen worden gemedicaliseerd, 3) we tolereren ongeluk niet meer en 4) we hebben vooral behoefte aan zingeving.
November 2018
De ggz is eigenlijk altijd een verhit onderwerp van debat, en gezien de aantallen Nederlanders die er gebruik van Stoornissen worden maken is dat ook wel mainstream begrijpelijk. Maar liefst In The Therapist, een 42,7 procent van de Nederlandse bevolking - Het aantal mensen met een stoornis is al Nederlandse televisievan mediakrijgt op enig moment jaren gelijk, toch wordt de ggz steeds groter - productie platform VICE, worden in zijn of haar leven te bekende Nederlanders maken met een psychien Vlamingen ondersche stoornis. Jaarlijks is er bij 18 procent van de worpen aan een eenbevolking sprake van een psychische stoornis, een aantal malige therapiesessie. Aan de ene kant van een stijlvol ingerichte kamer zit een van ’s lands bekendste psychiaters: dat al 25 jaar ongeveer gelijk zou zijn (Derksen, 2015). Glenn Helberg (hij was behalve psychiater ook lijstduwer Ondertussen is de vraag naar mentale hulpverlening wel van Sylvana Simmon’s politieke partij Artikel 1 bij de landsteeds verder toegenomen. Hoe is dat mogelijk? elijke verkiezingen in 2017). Aan de andere kant: rapper Lange Frans. Hij praat over zijn slechte verhouding met Hoewel de discussies rondom de ggz dus nooit echt heleoud-compagnon Baas B., over drank en over drugs: ‘Ik heb maal tot bedaren komen, was de vage aankondiging van echt moeten realiseren dat alcohol – voor mij – niet goed Menzis voldoende om de gemoederen naar een nieuw is. Het brengt me altijd dichterbij de poederdoos dan dat hoogtepunt te stuwen. Patiëntenorganisatie MIND is bang het me er vanaf houdt’ (VICE, 2017). dat er mensen ‘buiten de boot vallen.’ Professor Klinische psychologie Pim Cuijpers noemde het plan ‘onzalig’ en The Therapist is exemplarisch voor het mainstream worden vreest dat Menzis’ tactiek leidt tot de selectie van ‘makvan psychische problemen. Behalve dat van Lange Frans, kelijke patiënten,’ mensen die makkelijker te behandelen legde VICE ook al het zielenleven van onder andere de zijn en dus meer geld opleveren (Huisman, 2018). Vooral Vlaamse schrijver Herman Brusselmans en van BNN-preDamiaan Denys, hoogleraar Psychiatrie aan UvA-AMC en sentatrice Evi Hanssen bloot op televisie. En dat was nadat voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie,
voorbeeld alleen de mate van emotionele uitputting gemeten (en wordt er voorbijgegaan aan andere klachtdimensies die doorgaans ook tot het burn-outsyndroom gerekend worden, zoals het gevoel hebben minder competent te zijn of een bepaalde distantie tot het werk te ervaren; Sluiter, De Groene & Nieuwenhuijsen, 2013).
Meer mensen dus die de stap naar de huisarts durven te maken. Waren de problemen waarmee ze daar komen er altijd al, of zijn we stoornissen gaan zien in normale gedragskenmerken? Psychiatriseren van gedrag Psychische problematiek ontdoet zich dus steeds meer van stigma. Tegelijkertijd raken we steeds vertrouwder met de taal van psychiatrie en psychologie om ons gedrag, gemoed en gevoel te omschrijven. Met het bekender worden van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) en haar classificaties onder Nederlanders dijt ook de betekenis van die classificaties steeds verder uit. Op de manier waarop er over burn-out geschreven wordt lijkt het soms alsof de hele beroepsbevolking aan werkdruk ten onder gaat. Zo zou een op de zeven werknemers last hebben van burn-outklachten (CBS, 2015). Maar wat bedoelen we eigenlijk als we het hebben over burn-outklachten? In grootschalig onderzoek naar verschijnselen als burn-out onder de algehele bevolking worden er vaak maar een paar items meegenomen van een vragenlijst die gebruikt wordt om vast te stellen of er sprake is van een geheel syndroom. Het ‘aantal burn-outklachten’ wordt dan al snel hoog: in het geval van burn-out wordt onder de beroepsbevolking bij-
Ook voor andere stoornissen geldt dat ze de weg naar ons dagelijkse taalgebruik hebben weten te vinden. Iemand die zich druk gedraagt wordt verzocht zich ‘niet zo ADHD’ te doen, iemand die zich gefixeerd met een onderwerp bezighoudt verontschuldigd zich ‘voor haar autistische trekjes’ en iemand die perfectionistisch een klusje afrondt krijgt te horen dat hij ‘zich wel erg OCD gedraagt.’ Hoewel tegenwoordig al minder voorkomend, was het ook een tijdje populair taalgebruik om een sombere bui aan te duiden met ‘je depri voelen.’ Een dag depressief zijn kan natuurlijk niet echt: we spreken pas over een depressie bij een langdurige, aanhoudende gemoedstoestand die voor lijden en disfunctioneren zorgt. Misschien lijkt er op het eerste gezicht nog niet zo heel veel mis met het gebruiken van termen die afkomstig zijn uit een psychiatrisch classificatieboek om gedragskenmerken te duiden. Vooral omdat het vaak grappig bedoeld is. Echter wordt daar ook al snel de indruk mee gewekt dat dat gedrag iets ziekelijks heeft, en dus ook hersteld zou moeten worden. Dat zou ook kunnen leiden tot een grotere toename van ggz-gebruik in Nederland. Uitbannen van het lijden Wanneer meer gedrag doorgaat voor pathologisch, kijken we ook sneller naar de psycholoog of psychiater voor hulp. Een maand nadat Damiaan Denys de plannen van Menzis ‘een minachting voor het vak’ had genoemd, gaf hij een interview met NRC. Daarin zei de psychiater: ‘Veel cliënten […] zijn op zoek naar “zingeving”. Ze voelen zich leeg. Ze zeggen: “Ik was een week naar Ibiza met vrienden, drinken, dansen maar ik werd er niet gelukkig van”. Ze zijn een tijd down en komen bij een hulpverlener. Die mensen die zich leeg voelen zijn wel ongelukkig, maar komen onterecht in de psychiatrie terecht’ (Weeda, 2018). Volgens Denys stellen we hoge eisen aan onszelf, onze omgeving en onze levens en belanden we vervolgens gefrustreerd op de bank bij de psychiater als we die hoge eisen niet voor elkaar weten te boksen. De Vlaamse psychiater Dirk de Wachter heeft al vaak een stuk minder omwonden gesteld: ‘Het idee
Spiegeloog
Psychische problemen zijn daarmee ‘uit de kast’, zoals huisarts Pieter Barnhoorn laatst schreef in de Volkskrant (2018). Zelf was ik wat sceptisch toen ik ging kijken naar The Therapist, maar toch vond ik het bewonderenswaardig wat Helberg in zo’n korte tijd bij zijn ‘cliënten’ voor elkaar kreeg. Ze openen zich, tonen zich kwetsbaar, je ziet iets van hun schouders vallen. Dat zou kunnen werken als inspiratie voor de rest van Nederland om ook open en zonder schaamte met hun psychische problematiek om te gaan. Dat zou een mooie uitwerking zijn van het programma. Aan de andere kant zorgt het er ook voor dat de stap naar de huisarts sneller gezet is. ‘Een dagje somber? Blijf er niet mee zitten; naar uw huisarts!’ (Barnhoorn, 2018).
31 November 2018
Anita Witzier zich al eens liet opnemen voor de KRO, Filemon Wesselink onderzocht of hij een autismespectrumstoornis had en Sophie Hilbrand in de zin en onzin van haar burn-out dook (beiden voor BNN).
Die onderzoeken vinden hun weg naar de media, en de media rapporteert weer dat burn-out veelvuldig voorkomt onder de beroepsbevolking. We zien dat vermoeidheid en uitputting tot ‘burn-outklachten’ gerekend worden, herkennen het bij onszelf en anderen en nemen de term burnout gemakkelijker in de mond wanneer we spreken over vermoeidheid. De ‘medewerker met burn-outklachten’ ontstaat.
opduiken: meer dan één miljoen Nederlanders die van de apotheker een antidepressivum verstrekt krijgen (Griens, Janssen-Hoge, Kroon, Lukaart, & Van der Vaar, 2017). Lang niet al deze recepten worden ook werkelijk geslikt We willen altijd gelukkig zijn, maar erkennen niet dat ongeluk door de patiënten, en een groot gedeelte van de antideen lijden ook essentiële onderdelen vormen van een menpressiva wordt voorgesenleven, luidt vaak het schreven voor andere commentaar. Die continu klachten dan depresaanwezige opdracht tot gelukkig zijn, opgelegd - ‘Het idee dat het leven vooral leuk moet sie; zoals angst, pijn of slaapproblemen. Desdoor zelf en omgeving, zijn, is dé ziekte van deze tijd’ alniettemin spreekt het zou er juist toe kunnen hoge getal tot de verleiden dat steeds meer beelding. mensen buiten de boot vallen (Bruckner, 2011). Zo vroeg ook hoogleraar psychiatrie Jim van Os zich laatst Wanneer we continu het gevoel hebben niet te kunnen volin een interview af: ‘dat 1,1 miljoen mensen in dit land antidoen aan een standaard waaraan we wel zouden moeten voldepressiva slikken. Hebben al die mensen de ziekte depresdoen, melden we ons wellicht ook sneller bij de psycholoog. sie, of zijn we zingevingsproblemen gaan medicaliseren?’ Ook zou onze obsessie met geluk samen kunnen hangen met (De Vries, 2018). Er wordt vaker gesteld dat er met het vereen ander vaak aangehaald punt, namelijk dat het ons in de gaan van religie en verzuiling in dit land een gat is ontstaan moderne maatschappij ontbreekt aan bronnen waar we uit dat vroeger op werd gevuld door de geestelijkheid. Waar kunnen putten voor het creëren van een zinvol leven. halen mensen nog zin vandaan als ze niet meer geloven in voorzienigheid? Op zoek naar zin Vroeg of laat komt er in de discussie over de geestelijke De eerder aangehaalde huisarts Pieter Barnhoorn zei daargezondheidzorg altijd het magische getal van één miljoen over in de Volkskrant: ‘Naast de huisarts en de psychiater was er vroeger een beroepsgroep gespecialiseerd in zielszorg. Maar dat heilige huisje is gesloopt en nu kunnen we enkel nog bij de dokter schuilen’ (2018). Zelf stelde hij in een latere column dat het misschien geen slecht idee zou zijn om zingevingsvragen op allerlei plaatsen wat meer aan bod te laten komen, bijvoorbeeld op school of werk, maar ook in de praktijk van huisarts, psycholoog of psychiater (Barnhoorn, 2018). dat het leven vooral leuk moet zijn, is dé ziekte van deze tijd’ (De Wachter, 2017).
Spiegeloog
32 November 2018
Als het klopt wat Barnhoorn zegt, moeten we misschien op zoek naar een manier om collectief iets te doen met die zingevingsvragen. Misschien moeten we iets vinden dat kan fungeren als een substituut van religie, of op zoek naar een nieuwe beroepsgroep die kan voorzien in moderne zielzorg. Of misschien is het, zoals Barnhoorn (onder andere) stelt, wenselijk om in de praktijk van huisartsen en psycho-werkers een grotere rol in te ruimen voor vraagstukken rondom zingeving.
Psychiater Damiaan Denys
De groeiende ggz Bovenstaande ideeën zijn een aantal vaak herhaalde ideeën die het inzichtelijk maken waarom de Nederlandse geestelijke gezondheidszorg zo gegroeid is de afgelopen jaren. Echter is het bijzonder ingewikkeld om die ideeën te vertalen naar de klinische praktijk. Want, wie heeft er last van ‘echte’ psychiatrische stoornissen, en bij wie gaat het enkel om zingevingsproblemen? Als we de termen ADHD, OCD of autisme minder makkelijk in de mond zouden nemen, zouden we dan ook minder snel een beroep doen op de ggz? Misschien is het ook zo dat we de groei van de ggz op
Menzis’ poging om behandelingen met goede resultaten te belonen wordt daarmee alleen wel nog wel een slag lastiger gemaakt. Hoe is zin meetbaar te maken? Maar misschien zorgt een grotere aandacht voor zingevingsvragen juist voor een structurele verbetering van de psychische volksgezondheid. In ieder geval wordt het een bijzonder mooie en interessante tijd om hulpverlener te zijn – en misschien ook wel om patiënt te zijn. <<
Bronnen
- [Afbeelding 1] Opgehaald op 12 oktober 2018 van https://www. videoland.com/series/1175/the-therapist/. - [Afbeelding 2] Opgehaald op 12 oktober 2018 van https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Damiaan_Denys_(32704237495). jpg/. - [Afbeelding 3] Opgehaald op 12 oktober 2018 van https://www. umcutrecht.nl/nl/Over-Ons/Nieuws/2017/Jim-van-Os-nieuwemedisch-manager-divisie-Hersenen/.
Spiegeloog
Het betekent misschien ook dat dokters, en zeker psychologen – die aanwezig zijn in klinieken en praktijken, maar ook op scholen, werkvloeren en alles daar tussenin – niet ontkomen aan het opwerpen en onderzoeken van zingevingsvragen (voor zover ze dat niet al doen, natuurlijk). Misschien dat het ‘mainstream’ worden van psychische moeilijkheden dan helpt om er een meer open gesprek over te voeren, en er minder stigma komt te liggen op het van tijd tot tijd vastlopen in het leven. Wanneer we gedrag wat minder snel proberen aan te duiden met de taal die we gebruiken om stoornissen te classificeren wordt er wellicht ook een bredere acceptatie van variëteit gecreëerd. Psychologen, artsen en alle anderen kunnen een duidelijke rol hebben in het uitdragen van die zaken, zowel binnen als buiten de spreekkamer.
- Barnhoorn, P. (2018). De drempel om te klagen is wel erg laag geworden. Opgehaald op 9 oktober 2018 van https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/de-drempel-om-te-klagen-is-wel-erg-laaggeworden~b6820d48/. - Barnhoorn, P. (2018). Gastcolumn: Mens, durf te leven (zonder diagnose)! Opgehaald op 10 oktober 2018, van https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/gastcolumn-mens-durf-te-leven-zonder-diagnose-~bc926471/. - Bruckner, P. (2011). Perpetual Euphoria: On the Duty to Be Happy. Princeton: Princeton University Press. - CBS. (2015, november 16). CBS en TNO: Een op de zeven werknemers heeft burn-outklachten. Opgehaald op 9 oktober 2018 van https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2015/47/cbs-en-tno-een-op-dezeven-werknemers-heeft-burn-outklachten/. - De Vries, H. (2018). Prof. Jim van Os biedt hoop aan kwetsbare mensen. Opgehaald op 2 oktober 2018 van https://www.rd.nl/ meer-rd/gezondheid/prof-jim-van-os-biedt-hoop-aan-kwetsbare-mensen-1.1506955/. - De Wachter, D. (2017). Het idee dat het leven vooral leuk moet zijn, is dé ziekte van deze tijd. Opgehaald op 9 oktober 2018, van https:// www.brainwash.nl/bijdrage/het-idee-dat-het-leven-vooral-leuk-moetzijn-is-de-ziekte-van-deze-tijd/. - Derksen, J. (2015). Iedereen een psychische aandoening?: Een visie op 35 jaar ambulante ggz. Utrecht: De Tijdstroom. - Derksen, J. (2016). Narcisme en onzekerheid te wijten aan opvoeding. Opgehaald op 9 oktober 2018 van https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/narcisme-en-onzekerheid-te-wijten-aanopvoeding~bc8562b1/. - Griens, A., Janssen-Hoge, J., Kroon, J., Lukaart, J., & Van der Vaar, R. (2017). Data en feiten 2017. Den Haag: Stichting Farmaceutische Kengetallen. - Huisman, C. (2018). Zorgverzekeraar Menzis vergoedt behandeling depressies voortaan op basis van de resultaten. Opgehaald op 9 oktober 2018 van https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/ zorgverzekeraar-menzis-vergoedt-behandeling-depressies-voortaan-opbasis-van-de-resultaten~b018884b4/. - Menzis. (2018). Betere GGZ-zorg door samenwerking. Opgehaald op 9 oktober 2018 van https://www.menzis.nl/publicaties/zorgzorgverzekering/2018/08/13/zorgrevolutie-rukt-op-naar-de-ggz/. - NOS. (2018). ‘Psychiaters afrekenen op resultaat is een minachting voor het vak’. Opgehaald op 9 oktober 2018, van https:// nos.nl/artikel/2245997-psychiaters-afrekenen-op-resultaat-is-eenminachting-voor-het-vak.html/. - Sluiter, J., De Groene, G., & Nieuwenhuijsen, K. (2013). Burnout als beroepsziekte. Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, 29(3), 279286. - VICE (Regisseur). (2017). Lange Frans over de breuk met Baas B en zijn gevecht met verslavingen [Televisieprogramma]. - Weeda, F. (2018). ‘Het ís niet normaal om mooi en succesvol te zijn en alles onder controle te hebben’. Opgehaald op 9 oktober 2018 van https://www.nrc.nl/nieuws/2018/09/21/het-is-nietnormaal-om-mooi-en-succesvol-te-zijn-en-alles-onder-controle-te-hebben-a1626090/.
33 November 2018
de koop toe moeten nemen in een samenleving waarin de geest is verworden tot het belangrijkste productiemiddel. In de ‘kenniseconomie’, waarin haar deelnemers vooral aangezet worden tot ‘een leven lang leren’ en ‘menselijk kapitaal’ de belangrijkste aanwinst is voor bedrijven, is het misschien wel nodig om een regelmatige ‘apk-keuring’ te hebben van die psyche (zie Derksen, 2015). Of misschien moet het normaler zijn om, net als naar de huisarts, naar een ‘huispsycholoog’ te gaan die weet wie je bent en die je in een paar enkele sessies handvatten kan aanreiken zodat je weer op weg kan. Psychiater Jim van Os
Message Board If you would like to have announcements or events published in our next issue, they should be sent in before November 15, preferably by email. Editorial staff has the right to edit or shorten pieces. The next issue will be published mid-December.
Spiegeloog
34
De Rode Hoed is een cultureel centrum waar debatten, lezingen, concerten, congressen en workshops plaatsvinden, gevestigd in een historische schuilkerk. Adres: Keizersgracht 102, 1015 CV, Amsterdam. Inlichtingen: 020 6385606. Website: www. rodehoed.nl. Dinsdag 13 november vanaf 20:00
€10,- voor studenten
November 2018
Macht van de tegenkracht (NL) 450 jaar na het begin van de Tachtigjarige oorlog gaan we in deze serie op Nederlands en Vlaams zelfonderzoek. Waarom is dit conflict nog steeds zo belangrijk? De Maagdenhuisbezetting of de anti-Zwarte Pietdemonstratie bij Dokkum in Nederland, staten Generaal of het burgerplatform voor de opvang van niet-erkende migranten in België. Hoe verzet jij je tegen de norm? Kom je in opstand tegen de macht? Dinsdag 20 november vanaf 20:00
€2,50 voor studenten
Skin Deep #7 - Money Talks (NL) Skin Deep is terug! Want we zijn nog lang niet uitgepraat. In deze talkshows verdiepen we het gesprek over zwart en wit in Nederland. Dit keer gaan we in gesprek over geld. Diversiteit wordt inmiddels door grote bedrijven ingezet als marketingstrategie en weerspiegelt lang niet altijd de samenstelling van de organisatie, laat staan wie er winst maakt. Zwarte cultuur is dikwijls uitgebuit door witte multinationals. Tegelijkertijd zijn er jonge ondernemers van kleur die het zelf doen – en met heel veel succes. Moet je, om het te maken, meedoen in het kapitalistisch systeem?
De Balie is een platform voor een breed en vrijzinnig publiek. In de Grote Zaal, Kleine Zaal en in de Salon vinden vrijwel dagelijks debatten, seminars, theater- en filmvoorstellingen plaats, gericht op culturele, kunstzinnige, maatschappelijke en politieke kwesties. Adres: Kleine Gartmanplantsoen 10, 1017 RR, Amsterdam. Inlichtingen: 020 5535151. Website: www.debalie.nl.
Donderdag 15 november vanaf 20:00
€10,- voor studenten
17 Miljoen Agenten (NL) Wie een vermist kind thuisbrengt of een zakkenroller overmeestert is van oudsher een held. Met gebruik van sociale media lukt het burgers steeds vaker om met succes vermiste personen of daders op te sporen. Maar bewijsmateriaal kan ook zoek raken, aangetast of meegenomen worden. Hoe kan je als burger helpen zonder de politie voor de voeten te lopen? In De Balie onderzoeken burgers en experts waar in onze rechtstaat de grenzen liggen bij burgerparticipatie. Maandag 17 december vanaf 20:00
€20,-
Sign of the Times: Mad as Hell (NL) Als er één emotie is die onze huidige samenleving in haar grip houdt – van het Amerika van president Trump, de Syriëganger tot de Catalanen die strijden voor onafhankelijkheid – dan is het wel woede. De ‘boze burger’ is een wereldwijd begrip geworden. Tijdens Sign of the Times: Mad as Hell onderzoeken we hoe verontwaardiging, boosheid en haat in het hart van onze maatschappij terecht gekomen is. Voor dit programma bundelen Internationaal Theater Amsterdam (ITA) en De Balie hun expertises van debat en theater in een gezamenlijke zoektocht naar woede.
Vrijdag 2 november 17:00 - 18:00
Proost op de wetenschap: Op reis naar 195 Caribische musea (NL) Musea in de Cariben, wat voor beeld past daarbij? Rum distillerijen, voormalige plantages en historische villa’s, koloniale collecties? Ja, maar ook archeologische vondsten, verrassende musea over muziek en science fiction, en zelfs tentoonstellingen onderwater. Csilla Ariese-Vandemeulebroucke deelt haar veldwerkervaringen in Proost op de Wetenschap. Vrijdag 9 november 17:00 - 18:00
De Nieuwe Liefde is een cultureel centrum voor debat, bezinning en poëzie. Hier vinden regelmatig debatten plaats over uiteenlopende onderwerpen over o.a. bezinning, poëzie en taal. Programma’s die aan het denken zetten, in verwarring brengen, wakker schudden én bemoedigen. Adres: Da Costakade 102, 1053 WP, Amsterdam. Inlichtingen: 020 589 1680. Website: www.denieuweliefde.com. Zondag 25 november vanaf 20:00
€10,- voor studenten
Truth to Power: Wie heeft er macht over jou? (NL) Truth to Power is een theatervoorstelling over macht, meer specifiek over de vraag wie er macht heeft over jou. Een vervelende buur, je vader, de huurbaas of een politicus? En wat zou je zeggen tegen diegene die macht over jou heeft als hij voor je stond? Zes mensen op het podium spreken elk tot hun eigen machthebber, van Kamerlid Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren tot Sylvana Simons van Bij1. De Britse krant The Guardian schreef dat met deze voorstelling van Jeremy Goldstein ‘politiek theater’ zijn rentree maakte. Truth to Power dus, daag je machthebbers uit!
gratis, aanmelden verplicht
gratis, aanmelden verplicht
Proost op de wetenschap: Etnische en gender diversiteit op de werkvloer De meerwaarde van diversiteit op de werkvloer voor een organisatie is een veel bediscussieerd onderwerp. Wat minder aandacht krijgt is, of, en zo ja, wat voor soort invloed diversiteit op het werk heeft op de voorkeur voor mensen van dezelfde etnische achtergrond of gender. Claartje Thijs onderzocht het effect van gender en etnische diversiteit aan de hand van ontslagvoorkeuren en de steun voor voorkeursbeleid bij de werving en selectie.
SPIEGELOOG is op zoek naar nieuwe redactieleden! Ben je psychologiestudent en zou je wel eens op een andere manier tegen de psychologie en de faculteit aan willen kijken? Dan ben je in de Spiegeloog-redactie op de juiste plek! Als redacteur van Spiegeloog houd je je onder andere bezig met het schrijven van artikelen, het houden van interviews en het redigeren van door collega's geschreven stukken. Ervaring is geen vereiste, enthousiasme en nieuwsgierigheid zijn belangrijker. Ben je geïnteresseerd of wil je meer informatie? Mail ons op: spiegeloog-fmg@uva.nl.
Spiegeloog
Wednesday October 31 €5,- or free for members 19:00 - 21:00 Training: “Power of Persuasion” (EN) Do you want to learn everything about how you can persuade others? If your answer is yes, this training will be perfect for you! You will learn how you can successfully convince others in daily situations. The training is organized and given by the trainers agency of SPSNIP. Buy your ticket now, there are limited places!
SPUI25 is een academisch-cultureel centrum aan het Spui in Amsterdam. Het is een levendig podium dat een verbinding vormt tussen de Universiteit van Amsterdam en de wereld van de culturele praktijk in de breedste zin. De volledige agenda staat op www.spui25.nl (vooraf aanmelden)
35 November 2018
SPS-NIP is the student section of the Dutch Institute of Psychologists and organises relevant student activities. Address: Weesperplein 4, 1018 XA Amsterdam, room 1.01. Website: www.psynip.nl
Bacchus Winter Blues Totally out of the blue, it was raining again the very first week of this semester. What? Rain in the Netherlands, you say? Never heard of it! Yes, it is that time of the year again; when the leaves colour and hot chocolate with whipped cream appears at the menu again. When the sun disappears and the rain comes falling out of the sky. Meaning your chances of getting to class wearing dry clothes will notably decrease, especially in a country as ours, where everyone bikes everywhere. I have experienced this particularly enjoyable aspect of autumn already during one of my first classes. Totally unprepared, my friend and I stepped outside our house into the pouring rain. Okay, sure, we would take the metro, we thought. Missed it. Fine, we would take the next. Couldn’t fit in, it was too crowded. With fifteen minutes left for a 25-minute bike ride, we raced to class, and arrived completely soaked. There wasn’t even place to sit anymore, so we sat on the stairs. My clothes were wet for the rest of the day. It was pretty sad altogether. This is I think to say, a good reason to feel blue. Everyone feels blue once in a while. Life’s not always good, and we all have periods of ups and downs. Unfortunately, it’s getting colder again. The ever shortening days and awful weather probably has a lot of people feeling a bit blue. It is interesting how the weather can have such a big impact on our mood. It’s a totally uncontrollable factor in our lives, yet we are still extremely affected by it.
There are a lot of people who get sad or gloomy, or even depressed during the winter. I notice myself how the weather affects my mood. There are times when I feel immediately happy when the sun starts to shine, and I have this need to go outside. Meanwhile, when the sun is untraceable behind a wall of clouds, I only feel like staying in and not doing anything at all. The sun and warmth give me energy, while the darkness and cold can drain me of my energy. Sadly however, winter always feels like a never-ending season. Of course there are also some things about wintertime I do enjoy, like Christmas, fairy lights, and movie marathons, but I would be perfectly happy if spring started in January already. New year, new season, you would think. But oh no, the winter takes on for almost three more lingering months of coldness. By then there are no more holidays, so you don’t even have those to look forward to. This is of course a somewhat pessimistic outlook on winter, but if we could divide the seasons ourselves, I would plead for a shorter winter. Maybe I should just move to a warmer country, so all my winter related problems will be solved. Or maybe I should live in Scandinavia in the summer, and Australia in the winter, so I can enjoy long days all year long. A bit difficult probably. Maybe just concentrate on the positive aspects of winter, and accept that feeling blue sometimes, is part of life. Julia Zegeling