Dialoog Taalpunt

REPORTAGE Taal(punt) opent deuren

De getuigenissen op de vorige pagina’s onderstrepen nogmaals het belang van taal om je te integreren in de samenleving. Taal opent deuren naar werk, het verenigingsleven en cultuur. Dankzij het ‘Taalpunt Nederlands’ in Utopia krijgen anderstaligen en laaggeletterde Nederlandstaligen een extra kans om hun taalkennis bij te schaven. Elke eerste woensdag van de maand kun je er terecht bij Elien Amerijckx. Als Taalcoach van de stad is zij de schakel tussen scholen, anderstaligen en de verschillende taalprojecten die Stad Aalst aanbiedt.

Elien: "Ik help nu vooral basisscholen in deelgemeenten, zij hebben minder ervaring met anderstaligen."

Elien: “Met het project ‘Taalcoach’ is onze stad een pionier. Ik bied ondersteuning aan alle Aalsterse basisscholen via workshops, materialen en plannen op maat voor leerkrachten, directies en zorgcoördinators. Ik nam deze rol op mij vanaf de maand maart, nét voor de coronacrisis. Ik heb dus rustig de tijd gehad om me in te werken toen alles stil viel, een geluk bij een ongeluk (lacht). Voor mij was de opening van het Taalpunt een zegen. Hier kan ik mijn educatief materiaal makkelijk aanbieden. Elke eerste woensdag van de maand (behalve tijdens schoolvakanties) ben ik hier tussen 13 en 16.30 uur om bezoekers persoonlijk te helpen.”

Het aantal anderstalige nieuwkomers neemt toe in onze stad. Hoe pak jij dit aan?

Elien: “Onze stad telt nu maar liefst 182 nationaliteiten. Let wel, amper 2% van de anderstaligen in onze stad zijn echt nieuwkomers in België. Mede dankzij de inspanningen van mijn voorgangster, hebben de meeste Aalsterse basisscholen al ervaring met de instroom van anderstaligen. Maar voor veel scholen in de deelgemeenten ligt dat anders, daar is mijn hulp op dit moment meer nodig. Soms gebeurt het dat een anderstalige nieuwkomer plots halfweg het schooljaar in je klas belandt, dat is evident voor leerkracht noch leerling. De eerste nood in zo’n klas is dan materiaal. Daarom ontwikkel ik samen met de Taalcoach van Erpe-Mere taalboxen. Die bevatten kant-en-klare materialen, afgestemd op de noden van de scholen. Met één taalbox kunnen ze meteen twee weken overbruggen.”

De misvatting bestaat dat je er enkel bent voor anderstaligen. Ook voor taalzwakke Nederlandstaligen kunnen scholen bij jou terecht.

Elien: “Taalzwakke kindjes heb je natuurlijk ook bij de autochtone bevolking. Vaak hangt het samen met kansarmoede. Ik kan iedereen die op de één of de andere manier problemen hee met de Nederlandse taal op weg zetten naar projecten, opleidingen, cursussen… Zo werk ik vanuit de dienst Onderwijs van de stad aan de projecten ‘TAALst’ en

Tineke: "Utopia biedt ook rondleidingen op maat aan voor onderwijsmedewerkers en anderstaligen, al dan niet in klasverband."

‘Alfaklassen’, voor kinderen met taalachterstand in het buitengewoon secundair onderwijs en het algemeen secundair onderwijs.”

Een vaak gehoorde opmerking van anderstaligen: vaak begint het pas écht te lukken met het Nederlands wanneer je dagelijks in een Nederlandstalige omgeving werkt of verblij .

Elien: “Dat klopt. Soms zijn anderstaligen eerder geneigd om zich terug te trekken in de cocon van hun eigen taalgemeenschap. De bedoeling is dat mensen vertrouwen krijgen, dat ze zelfredzaam worden in het Nederlands. Dan kunnen ze bijvoorbeeld zelfstandig in het Nederlands naar de winkel gaan. Vanaf januari start Stad Aalst in samenwerking met Hogeschool Odisee in drie basisscholen met een activiteitenaanbod op woensdagnamiddagen. Aan bod komen muzische vorming, STEM (technologische, wetenschappelijke en wiskundige opleidingen) en beweging. De nadruk ligt op taalstimulering en tegelijk is het voor de kinderen een opstap naar het reguliere aanbod van sportclubs, jeugdbewegingen, verenigingen…”

“De bedoeling is dat mensen vertrouwen krijgen, dat ze zelfredzaam worden in het Nederlands.”

| Ellen

Al jarenlang organiseert de stad nog twee beproefde projecten in samenwerking met externe partners: Taalbubbels en Babbelonië. Saar De Schrijver en Mariska De Block van de dienst Inburgering merken dat de coronacrisis net als in de scholen ook hier de werking een stuk moeilijker maakt. Mariska: “Taalbubbels en Babbelonië bieden gratis oefenkansen aan respectievelijk kinderen en volwassenen. Babbelonië is een praatgroep die drie keer per week plaatsvindt, waar anderstaligen en Nederlandstaligen in gesprek gaan over allerlei mogelijke onderwerpen. Helaas moeten we tijdens de coronacrisis noodgedwongen omschakelen naar onlinegesprekken, dat ligt toch een stukje moeilijker. Hierdoor dreigen we opnieuw mensen te verliezen. De informele momenten, het ko ietje vooraf of achteraf, dat valt weg en net daar maak je het verschil. Het zijn uitdagende tijden.”

Saar: “Taalbubbels is er voor anderstalige kinderen en jongeren tussen 5 en 18 jaar die in Aalst wonen of in Aalst naar school gaan. Enkel kinderen die al maximaal 3 jaar Nederlandstalig onderwijs hebben gevolgd, kunnen zich inschrijven. Taalbubbels vindt telkens tijdens de grote vakantie plaats. Om de lange periode tussen het einde en de start van het schooljaar te overbruggen, krijgen de deelnemers hier een speels taalbad. Tot 80% van de inschrijvingen krijgen we dankzij doorverwijzingen van scholen. Door corona moesten we ons dit jaar beperken tot 120 inschrijvingen en tot bubbels van maximaal 50 kinderen, maar normaal ligt onze capaciteit nog een stuk hoger.”

Mariska: “Ook het project ‘Ken je stad’ moeten we vermelden. Stad Aalst en Leerpunt bieden doorheen het jaar vijf gratis stadswandelingen aan waarop anderstalige nieuwkomers hun nieuwe stad leren kennen. Voor al onze projecten doen we een beroep op gemotiveerde vrijwilligers, leerkrachten of student-leerkrachten. We vragen echt wel een doorgedreven voorbe-

REPORTAGE

Saar en Mariska: "De dankbaarheid die we ervaren van deelnemers en ouders is enorm."

reiding van hen en die sturen we door naar de Taalcoach voor de didactische onderbouwing ervan. De dankbaarheid van deelnemers en ouders die we ervaren is echt enorm.”

“Denken al na over uitbreiding”

Met het Taalpunt Nederlands in Utopia hee de stad er sinds eind september een extra troef bij. De rekken zijn er gevuld met laagdrempelige educatieve boeken, gezelschapsspelletjes en audiovisuele materialen. Het Taalpunt nam een vliegende start, weet Tineke Mannaert, verantwoordelijke van de collectie van de bib. Haar collega Joke De Groot ontwierp de opvallende wandtekening, een eye-catcher die het onderdompelen in taal voorstelt. Tineke: “Na drie weken is al 20% van ons aanbod in het Taalpunt uitgeleend. Het concept Taalpunt Nederlands werd ontwikkeld door de bibliotheek van Antwerpen. Voorheen was ons aanbod ook te versnipperd, we bereikten onze doelgroep niet. Door alles op één plek aan te bieden, is er plots veel meer mogelijk. We kunnen nu al zeggen dat we aan uitbreiding denken en het aanbod willen opsplitsen voor kinderen en volwassenen.”

Ondertussen neust een bezoeker tussen de boeken. In het Nederlands, met een Duits accent informeert ze naar een taalcursus. “Ik ben Jenny. Ik ben woonde jarenlang in Beieren in Duitsland”, vertelt ze. “Ik ben dan wel 67 jaar, maar ik wil graag mijn woordenschat van het Nederlands verbeteren. Je ziet, je bent nooit te oud om te leren (lacht).”