wijkkrant heilig-hartwijk
Waar en hoe parkeren? p 4
Een droomjob in de wijk? p 8
v.u. D i r k S c h u e r m a n s , P r i n s e n s t r a a t 2 1 , 3 5 0 0 H a s s e l t | p303098 - Afgiftekantoor Hasselt
UIT HET HART #01 – Lente 2021 – jg 2
voorwoord
Het eerste werkjaar van Uit Het Hart zit erop. Met heel veel goesting, en met een nieuwe overeenkomst in de achterzak, begint de redactieploeg lentefris aan de tweede jaargang van ons wijkblad. Dank eerst aan al diegenen die ons op de een of andere manier feliciteerden. Uit die steun halen wij verse motivatie. Vergelijk het een beetje met een (gevel)tuin die flink groeit dankzij goede zorg. We spitten dit nummer verder in de geschiedenis van de wijk. Je leest over het nieuwe parkeerbeleid en komt meer te weten over buren met een verrassende herkomst of culturele bagage. Verder is er ruime aandacht voor enkele ‘helden’ uit onze wijk: brandweermannen en -vrouwen die in 2020 élke dag 68 keer uitrukten om ergens hulp te verlenen. We wandelen vanuit onze wijk naar Runkst en weer terug, via de zachte berm natuurlijk. Langs onze route liggen twee kerken, en natuurlijk babbelen we dan over het hergebruik daarvan. Veel lees- en wijkplezier alweer!
Colofon
Inhoud p.2 Voorwoord p. 3-4
Geschiedenis van de wijk – Lazarijstraat
p. 4
Nieuwe parkeerbeleid
p. 5 Varia p. 6 De zes fouten + oplossingen p. 7
Nummer 7
p. 8-9-10 Brandweer
Deze wijkkrant is een initiatief van de dienst Wijkopbouw van Stad Hasselt i.s.m. dit vrijwillige redactieteam: Hoofdredactie: Dirk Schuermans (dirk.schuermans@telenet.be) en Raymond Rutten (raymond.rutten@telenet.be) Teksten: Annemie Reysen, Myriam Vray, Lut Machiels, Lander Bikkembergs, Jan Castermans, Martijn Meeus, Dirk Schuermans, Raymond Rutten
p. 12 Paddenoverzet
Fotografie: © Viviane Jorissen (cursist fotografie Qrios Hasselt, coverfoto), © Öznur Özturk, Raymond Rutten, Jan Castermans, Fiona Daniëls, Lander Bikkembergs, Lut Machiels, het Stadsmus, © Kadoc, © Inge Delée, Brandweer Zuidwest Limburg
p. 13
Vormgeving: tricolor.be
p. 10
Ben jij ermee weg?
p. 11 Dag van de buren coronaproof Wijk en de wereld
p. 14 Fotopagina p. 15
Expo Stef Vanstiphout
p. 16-17 De zachte berm p. 18-19 Cultuur-buur – Ella Nicolaï p. 20
Drukwerk: Realise Printing
Varia – Yup Hotel
Wil jouw vereniging of organisatie in de zomerkrant een activiteit of weetje laten opnemen? Stuur dan voor 20 mei 2021 een mailtje naar raymond.rutten@telenet.be
-2-
G e s c h i e d e n i s va n d e w i j k
De Lazarijstraat Stadsgids Annemie Reysen licht in opeenvolgende bijdragen de geschiedenis van de Heilig-Hartwijk toe.
twee grote pestepidemieën. Pestlijders leefden van liefdadigheid. Toen valse pestlijders bedelend rondtrokken, beval de prinsbisschop dat een zieke zich eerst diende te laten onderzoeken in Terbank te Leuven. Daar kregen ze een ratel en habijt waarmee ze mochten bedelen.
De Lazarijstraat is zowat de oudste en langste straat van onze wijk. Het was ooit een pad dat vanuit het gehucht Runkst rechtstreeks naar het lager gelegen broek leidde. Broek is een afleiding van het woord broka en betekent moeras. Eeuwenlang volgde het pad de loop van een vloedgracht die de eerste boeren aanlegden. Zo hielden ze hun velden droog en vrij van overstromingen. Je merkt het zelf ook wel wanneer je vanaf de Kuringersteenweg met de fiets naar het kanaal toe rijdt: trappen is er haast niet bij.
De Lazarijstraat werd voortaan wel gemeden. Later werd het de straat van rovers en dieven. Wachters hielden de straat vanop de stadsomwalling daarom heel goed in de gaten. Voor de meesten bleef de straat ver tot in de 19de eeuw een onveilige buurt. De straat was amper verlicht en pas in 1900 werd de modderige weg vervangen door een kasseiweg en kwam er straatverlichting.
De naam veranderde in de loop van de 15 de eeuw van Broekerweg naar Lazarijweg. Op de hoek van de Kuringerbaan en Broekerweg stond toen een klein lazaret met kapel en bijbehorend kerkhof. Hier verbleven bezoekers van de stad een periode in quarantaine. Zo probeerden de Hasselaren vooral de pest buiten de stad te houden. In 1483 en 1625 heersten er
Recent was de straat vooral een onderwerp van discussie. De eenrichtingswijzigingen zorgden aanvankelijk voor de nodige overlast. Om sluikverkeer te ontmoedigen en de veiligheid voor de schoolgaande kinderen te verhogen kreeg de Lazarijstraat onlangs twee zinkpalen aan de Kindercampus. -3-
De stad informeert…
Wie parkeert het best waar? Op maandag 19 april 2021 wijzigt het parkeerbeleid binnen de grote ring. Dit met als doel de parkeerdruk op straat af te bouwen en meer vrije parkeerplaatsen te creëren voor de bewoners en hun persoonlijk bezoek. Niet-bewoners worden maximaal geleid naar de parkeerterreinen en parkeergarages, waar ook zij voordelig kunnen parkeren. Tegelijk brengt de stad een aantal parkeerregels op één lijn, zodat parkeren in Hasselt transparanter en duidelijker wordt.
gebruiken in de betaalzone waar jij woont. Extra uren bijkopen kan aan een voordeeltarief van 1 euro per 5 uren.
BEWONERS GRATIS Als bewoner binnen de grote ring parkeer je nu al met een digitale bewonersparkeervergunning gratis en onbeperkt op straat nabij jouw woning. Dat blijft zo.
Op wettelijke feestdagen en 11 juli blijft parkeren gratis.
WAT VERANDERT ER VOOR NIET-BEWONERS? Wie niet in een betaalzone of blauwe zone woont maar er wel op straat wilt parkeren, moet binnen bepaalde tijdsblokken betalen of de blauwe schijf leggen. Die tijdsblokken breiden uit: • van maandag tot en met zaterdag van 9 tot 21 uur • op zondag van 12 tot 18 uur
Ook het tarief aan de parkeerautomaten in de betaalzones verandert op 19 april 2021 naar 3 euro per uur. Via de automaat blijft wel een gratis halfuurtje beschikbaar.
300 UREN VOOR PERSOONLIJK BEZOEK IN EEN BETAALZONE Woon je in een betaalzone dan heb je voor jouw persoonlijk bezoek nog steeds recht op een elektronische bezoekersparkeerkaart. Het gratis aantal parkeeruren hierop stijgt van 200 naar 300. Deze kan jouw bezoeker
Meer info via www.hasselt.be/ parkeren. Heb je nog bijkomende vragen? Neem dan contact op met ons via tel. 011 23 90 00 of verkeerswinkel@hasselt.be.
-4-
va r i a
LSM klimaatbomen op het Heilig-Hartplein
4 tips voor een lentefrisse tegeltuin
Vlak voor zijn afscheid kondigde de vorige gouverneur, Herman Reynders, nog een stevig klimaatbomenfonds aan. Eén miljoen euro maakte de provincie Limburg via haar stichting ‘Limburg Sterk Merk’ beschikbaar voor de aanplanting van nieuwe bomen in alle Limburgse steden en gemeenten die intekenden voor die actie.
De Groendienst geeft een aantal praktische tips om je geveltuintje weer een jaar lang in prima vorm te houden: - Verwijder onkruid en zwerfvuil van de bodem.
Hasselt gebruikt haar deel van dat geld om in totaal een vijftigtal verschillende boomsoorten extra aan te planten. Ook onze wijk kreeg vijf nieuwe, duurzame klimaatbomen op het Heilig-Hartplein: een Spaanse eik (Quercus X hispanica), een iep (Ulmus ‘Rebella’), een perelaar zonder vruchten (Pyrus calleryana ‘Chanticleer’), een Judasboom (Cercis siliquastrum) en een Japanse sierkers (Prunus serrulata ‘Kanzan’).
- Bedek de bodem met een verse laag compost, potgrond, houtsnippers of een bodembedekker. Dit zorgt voor voeding en bodemverbetering. Bovendien droogt de bodem minder snel uit. - Bind loshangende uitlopers terug aan je klimhulp. Zo krijg je een mooiere bedekking over je gevel en gaat de klimplant sneller de hoogte in.
“De afgelopen jaren hadden we te maken met warmere en vooral drogere zomers”, vertelt groendeskundige Sam Polders van Stad Hasselt over deze nieuwe bomen. “Deze soorten kunnen beter tegen droogte, en we hopen zo de uitval van jonge bomen te beperken.”
- Snoei afgestorven plantdelen in. Maak je geen zorgen, ze lopen snel terug uit. Wil je zelf ook zo’n geveltuintje? Contacteer de stad dan via hasselt.be/tegeltuin.
Vergeet je vuilniszakken niet af te halen!!! (en ruil oude zakken in tegen LimbU-punten)
Heel wat Hasselaren lieten vorig jaar na om hun gratis huisvuilzakken af te halen. Inderdaad: gratis. Want als je je afvalbelasting betaalt, dan heb je recht op een aantal rollen. Je kan die tot het einde van het jaar gaan afhalen. In onze wijk is er één afhaalpunt: de Carrefour aan de Herkenrodesingel. Uiteraard kan je op nog andere plaatsen terecht, onder andere in ’t Scheep. Je vindt alle afhaallocaties op www.hasselt.be/tegoedzakken. Vergeet vooral niet om je identiteitskaart mee te nemen! Goed nieuws voor wie plichtbewust sorteert en nog vuilniszakken over heeft van 2020: als je een of meer rollen binnenbrengt in ’t Scheep of in de centrale werkplaatsen krijg je LimbU-punten die je via www.mijnlimbu.be kan omruilen voor leuke geschenkjes zoals filmtickets, een buspas, ...
-5-
De zes verschillen
De oplossing vind je in het volgende nummer van Uit het Hart, uiteraard op pagina 6! OPLOSSING FOTOPUZZEL uit winternummer 2020 Welke straat is dit? De Korte Breestraat natuurlijk…
-6-
Nummer
7
Een wijk wordt gemaakt door mensen en dus willen wij jullie laten kennismaken met wijkbewoners die van onze Heilig-Hartwijk een plek maken waar het goed is om te leven. Iedereen aan bod laten komen is uiteraard onbegonnen werk. Daarom kozen we voor de mensen die in een willekeurige straat op het geluksnummer 7 wonen. In de Goetsbloetsstraat nummer 7 belanden we bij Steven Praet (33) en Elte Meus (32) en hun zoontjes Jack (5) en Mano (2). logische keuze. We hebben dan een tijdje in Runkst gewoond en 5 jaar geleden hebben we dit huis gekocht.” - “Als interieurarchitect zag ik direct het potentieel voor een mooie verbouwing”, lacht Elte. “En ik mag zeggen dat mijn gevoel juist was.”
Even voorstellen: Steven komt uit Kasterlee en werkt als manager bij het marketing- en logistiek bedrijf Harte Hanks in Hasselt. Daarnaast doet hij ook stemmenwerk voor reclamefilmpjes en is hij actief als muzikant. Hij drumt bij de Hasseltse band BLØSSOM en in de Genkse band BÆST. Daarnaast zingt en speelt hij bas bij NAGT. Elte is afkomstig van Opoeteren en is interieurarchitect bij Moka Projects in Hasselt. Als hobby doet ze aan houtbewerking. Jack gaat naar de kleuterklas in Kindcentrum Straal in Schimpen en Mano zit in de Daltoncrèche in Runkst.
Wat zijn de pluspunten van de Heilig-Hartwijk? Een rustige wijk met behoorlijk wat groen, dicht bij het stadscentrum en toch ver genoeg ervandaan. “En bovendien hebben we nog een grote tuin ook!”
Wat kan er beter in de Heilig-Hartwijk? “We zien maar één minpunt: parkeren is een probleem. We hopen dat er wat dat betreft iets mogelijk wordt als men de stelplaats van de lijnbussen gaat herinrichten als park.”
Hoe zijn jullie in de wijk terechtgekomen? “We hebben elkaar in Gent leren kennen, toen Elte daar studeerde en ik daar werkte”, vertelt Steven. “Leuk, maar we wilden toch dichter bij onze vrienden en familie wonen en dan meer bepaald in een niet al te grote stad. Hasselt was dus een
Hoe scoort de wijk? 8/10. “Als het park er is, kunnen we dit optrekken naar een 9.” -7-
Een droomjob in onze eigen Heilig-Hartwijk? Hou je ervan om mensen te helpen, ben je sportief en gek van actie, en zoek je toevallig een fascinerende job vlak bij huis? Dan is de brandweer, met haar kazerne aan de Zwarte-Brugstraat, ongetwijfeld een optie. Wij gingen op bezoek bij drie inwoners van onze wijk die de stap naar de brandweer al eerder hebben gezet. Sergeant Katlijn Aerts (37) was al van kleins af aan gefascineerd door de brandweer. “In het zesde leerjaar ben ik lid geworden van de jeugdbrandweer. Daarin ben ik 24 jaar actief geweest, als lid, als begeleidster en als voorzitster. In 2003 ben ik vrijwilliger geworden bij het brandweerkorps van Hasselt. Als kind vond ik brandweerlui helden die nergens bang voor waren. Later werd dit beeld bijgeschaafd. Mensen helpen op een moment dat ze zich heel kwetsbaar voelen, een meerwaarde kunnen zijn, de adrenaline en steeds nieuwe uitdagingen, … dat zijn mijn drijfveren. En de dankbaarheid die je krijgt, die geeft een heel apart gevoel en een positieve boost. Uniek is ook de verbondenheid tussen de collega’s. Als je me vraagt wat een brandweervrouw zeker moet hebben, dan zou ik zeggen: de wil om te helpen in alle omstandigheden. Verder moet je ook de nodige durf en doorzettingsvermogen hebben, houden van uitdagingen en een teamplayer zijn. Leergierig zijn, ook. Het is van levensbelang dat je op de hoogte bent van de laatste technieken en materialen. En last but not least: flexibiliteit! De bieper gaat vaak op de meest ongepaste momenten af. Ook je partner en je gezin moeten 100% achter je keuze staan. Dit
geldt zeker voor een vrijwilliger, want daar komt het engagement voor de brandweer bovenop de gewone dagelijkse job.” Stefan Vanbaelen (25) is verpleegkundige. Zowel zijn vader als zijn grootvader hebben bij de brandweer gewerkt. “Ik was dus een beetje voorbestemd en de jeugdbrandweer heeft de interesse nog meer aangewakkerd. Dus ben ik 4 jaar geleden aan mijn opleiding tot vrijwilliger begonnen. Een zware periode, want ik moest dat combineren met mijn opleiding tot verpleegkundige. Maar het had ook iets ontspannends omdat de lessen erg praktijkgericht zijn. Nu volg ik een opleiding tot ambulancier, want ik wil graag ik met de ambulance op interventie gaan. Mijn eerste interventie als stagiair-brandweerman was meteen een erg spectaculaire: een uitslaande loodsbrand van een cannabisplantage in Alken. Daar heb ik bijna acht uur aan een stuk moeten blussen. Het is best zwaar om brandweerman te zijn, maar ik zie dit niet als werk, eerder als een hobby, en ik merk dat al mijn collega’s er ook zo over denken. Een brandweerman moet vooral goed kunnen samenwerken, want een interventie doe je nooit alleen. Tijdens een grote brand moet je 100% op je collega’s kunnen rekenen, want soms heb je elkaars leven in handen.”
-8-
En engagement is een conditio sine qua non: de opleiding tot brandweerman duurt 2 jaar en daarna volgen er maandelijks opleidingen en bijscholingen om de nieuwste technieken te leren kennen.”
Ruben Mues (26) wist al als kind dat hij brandweerman wou worden. “De verhalen van mijn grootvader, die beroeps was, hebben mij en mijn broer goesting gegeven om in zijn voetsporen te treden. Mijn interesse is verder gegroeid bij de jeugdbrandweer, waar we spelenderwijs hebben leren omgaan met alles wat een brandweerman moet kunnen. Nu ben ik vrijwillig brandweerman binnen de Hulpverleningszone Zuid-West Limburg post Hasselt. Dit houdt in dat ik binnen de 8 minuten of 4 kilometer van de kazerne moet wonen om zo de snelst mogelijke dienstverlening te kunnen bieden. Momenteel volg ik ook een opleiding tot chauffeur, ik wil later bedienaar van de autopomp worden.” Gevraagd naar de kwaliteiten die een brandweerman zeker moet hebben, bevestigt Ruben wat Katlijn en Stefan al zegden: “Je moet een teamspeler zijn, want je werkt nooit alleen en je moet dus op elkaar kunnen vertrouwen. Flexibiliteit is erg belangrijk, omdat je dag en nacht kan opgeroepen worden.
68 oproepen per dag… In 2020 kreeg Brandweer Zuid-West Limburg 68 oproepen per dag, 24.819 in totaal. Werken bij de brandweer betekent dus meer dan alleen maar branden blussen. • 1273 oproepen voor brandmeldingen binnen of buiten • 10.816 ritten met 8 ziekenwagens (884 Covid-ritten). • Meer dan 12.000 technische interventies waaronder - 1.431 oproepen voor storm of wateroverlast - 9.191 meldingen van wespen • 120 brandweermannen en -vrouwen als beroepsbrandweer • 449 vrijwilligers • 24 administratieve en technische medewerkers.
-9-
Zo word je brandweerman of -vrouw… Een toekomstige brandweerman of -vrouw moet uiteraard wel slagen voor een aantal proeven en het Federaal Geschiktheidsattest (FGA) behalen. Dat doe je bij de PLOT, de provinciale brandweerschool in Genk. De competentieen handvaardigheidsproeven leg je af op 14 en 16 oktober, de sportproeven op 23 oktober. Inschrijven kan van 30 augustus tot 3 oktober. De opleiding loopt ’s avonds en in het weekend over een periode van 2 jaar, maar na 1 jaar kan je al ingezet worden voor sommige interventies. Info www.ikwordbrandweer.be www.zuidwestlimburg.be
Ben jij ermee weg? Tijdens de hele maand februari mochten de inwoners van de politiezone Limburg Regio Hoofdstad vragen stellen over hoe ze zich op een bepaald kruispunt correct moeten gedragen. 50 algemene verkeersvragen kwamen er binnen, maar geen enkele over een plek in de Heilig-Hartwijk… De volgende antwoorden helpen je misschien om veilig(er) door de stad te rijden: Rijden en bellen met oortjes? “Wettelijk is het wel toegelaten, maar we adviseren het zeker niet”, aldus Politie LRH. Door gebruik te maken van oortjes is elke bestuurder afgeleid, en die moet altijd in staat zijn om alle rijbewegingen uit te voeren en voortdurend zijn voertuig goed in de hand hebben. Maximum snelheid op een verkeersplateau? Openbare wegen met een verhoogde inrichting zijn aangeduid door de borden A14 en F87. Daar is de snelheid beperkt tot maximum 30 km per uur. Indien deze borden er niet staan, geldt het gewone snelheidsregime van die weg. Voorrangsregels in een fietsstraat? Hier blijft de voorrang van rechts van toepassing. Trouwens, de snelheid is in een fietsstraat - 10 -
beperkt tot 30 km per uur en de fietser mag de volledige breedte van de weg of van zijn rijvak gebruiken. Gemotoriseerd verkeer mag de fietser daar niet voorbijsteken. Geflitst worden als je het kruispunt oprijdt voor een prioritair voertuig? Als er een prioritair voertuig nadert, is men verplicht de doorgang vrij te maken, voorrang te verlenen of te stoppen. Indien je hiervoor dus voorbij het rode licht moet rijden, dan telt dit niet als overtreding want de foto van de flitspaal toont dan ook het prioritaire voertuig. Op alle wegen met meerdere rijvakken in dezelfde rijrichting geldt sinds vorig jaar bovendien de verplichte ‘reddingstrook’. Daarbij ga je ofwel helemaal links ofwel helemaal rechts van je rijvak rijden. Zo geraakt een brandweer-, politie- of ziekenwagen vlot tussen de twee rijen voertuigen door.
Je leert je buren beter kennen, je kan een bijzondere buur in de bloemetjes laten zetten én je maakt kans op een leuke prijs. Klinkt goed? Hou vrijdag 28 mei alvast vrij in je agenda en vergeet je vooral niet in te schrijven voor de coronaproof editie van Dag van de Buren 2021!
Dag van de Buren coronaproof Hoe werkt het?
Extra?
• Bedenk een toffe uitdaging of activiteit die je volgens de geldende coronamaatregelen kan organiseren samen met je buren. Enkele voorbeelden: een online les of workshop, een gezamenlijke toast vanop je eigen oprit of stoep, een leuke buurtwandeling, …
• Het leukste coronaproof idee wint Hasseltbonnen ter waarde van 150 euro om te besteden bij een volgende buurtactiviteit. • Bij elke inschrijving ontvang je 2 reeksen van 8 postkaarten om bij je buren in de brievenbus te steken. Je kan de postkaarten ook via de website downloaden.
• Schrijf je in bij de dienst Wijkopbouw vóór 9 mei.
Wanneer?
Dat verdient een bloemetje?
Vrijdag 28 mei 2021
Ken jij iemand die zich op een bijzondere manier inzet voor de buurt? Vertel bij je inschrijving wie jij wil nomineren en waarom. Vijf personen mogen een bezoekje verwachten waarbij je buur verrast wordt met een mooi boeket bloemen en een speech van de schepen van de Hasselaar.
Informatie en inschrijven? Schrijf je in vóór 9 mei Dienst Wijkopbouw 011 23 94 45 wijkopbouw@hasselt.be www.hasselt.be/dagvandeburen
- 11 -
Matteo Fanelli, Julian Michiels, Bo Ghys en Olivia Michiels helpen al voor de derde keer bij de paddenraapactie in de Haarbemdenstraat.
zaten, blijft bijna niets meer over. De huidige poeltjes langs het Gelukspad zijn niet diep genoeg en staan zelfs vaak droog.” Heel dat gebied was oorspronkelijk een nat en vochtig grasland, vandaar ook de verwijzing naar ‘beemd’ in de straatnaam.
Padden en salamanders redden
Naar poel aan Kippodroom?
Sinds de eerste zachte voorjaarsnacht is een 40-tal vrijwilligers in de Haarbemdenstraat aan de slag om padden en salamanders te rapen en de diertjes van een gewisse dood te redden. Als deze amfibieën de (drukke) sluipweg naar de Grote Ring oversteken, worden ze vaak overreden. In emmers verhuizen ze naar het natuurgebied Tommelen. “Tijdens de jaarlijkse amfibieëntrek reizen padden, salamanders en kikkers naar een poel om daar hun familielijn voort te zetten”, legt Jill Casters uit. “In de Haarbemdenstraat, in zijn zijstraten en op het Gelukspad vindt men gewone padden, alpenwater- en kleine watersalamanders. In onze wijk hebben ze amper overlevingskansen. Alles is volgebouwd en van de poelen die vroeger vol padden en salamanders
De paddenraapactie is in onze wijk ondertussen al aan zijn vierde editie toe. Ze wordt georganiseerd door enkele buurtbewoners die zich het lot van de padden aantrokken en samen begonnen te rapen. De vrijwilligers zijn van een heel divers pluimage, jong, oud, natuurexperten, amateurs en soms hele gezinnen die ’s avonds de weg en de zijbermen minutieus afspeuren met hun zaklamp. Soms gebeurt dat zelfs bij lichte regen, want amfibieën hebben een voorkeur voor een hoge luchtvochtigheid. “Naar volgend jaar toe bekijken we met de stad en Natuurpunt of er een oplossing gevonden kan worden in onze wijk”, besluit Jill. “Mogelijk kan één van de poelen ter hoogte van De Kippodroom aangepast worden, zodat we de diertjes daar kunnen uitzetten. Ik hoop dat we de populaties in onze wijk op die manier weer kunnen uitbreiden.” Wil je helpen rapen? Contacteer dan Jill Casters via e-mail: jill.casters@gmail.com.
- 12 -
interview
Heilig Hart en de wereld Ik ben Robson Moura Pires, ik ben 37 jaar oud en woon met mijn vrouw Lotte (zij is een Nederlandse uit Rotterdam) en ons zoontje van 2 al vier jaar in de Lazarijstraat. Ik ben autodidact muzikant/percussionist gespecialiseerd in Braziliaanse folkmuziek. Ik kom uit Maceio Alagoas, een Braziliaanse kuststad, gelegen aan de Atlantische Oceaan. Op mijn 19de ging ik toeren in Europa met een folkband en zo kwam ik in Nederland terecht. In Amsterdam leerde ik via een vriend mijn vrouw kennen en ik bleef daar een jaar bij haar wonen. Nadien vertrok ik terug naar Brazilië en zij is mij gevolgd. Daar zijn we getrouwd en we zijn er nog vier jaar gebleven. Ik volgde er een graduaat in de Administratie, maar ik maakte mijn opleiding niet af. Omdat mijn schoonmoeder ernstige gezondheidsproblemen had, keerde Lotte terug om haar te verzorgen. Ik probeerde mijn documenten in orde te krijgen om te kunnen vertrekken naar Nederland, maar dit ging bijzonder moeilijk. De bureaucratie die ermee gepaard ging, was erg kostelijk en duurde lang, veel te lang. Ik miste mijn vrouw erg en kreeg de mogelijkheid om naar Hasselt te komen. Dit was toch al een heel stuk dichter bij Rotterdam! Lotte begon dan te werken in Hasselt en ook ik vond hier werk in brasseries. Ik volgde een opleiding tot hulpkok en tegelijk studeer ik ook al twee jaar jazz aan het Stedelijk Conservatorium Hasselt. Momenteel zoek ik nieuw werk.
Robson Moura zijn de mensen zo vriendelijk om me te helpen. De voorbije maanden ben ik muziek gaan spelen in de woonzorg centra in de omgeving. Ik geef ook online workshops muziek en ik ben van plan om nog opleidingen te volgen. Sociaalcultureel werk boeit me en hiermee krijg ik de kans om iets terug te doen voor de maatschappij. Ik leid hier een rustig leven. Ik mis mijn land heel erg, maar hier is het ook veilig voor mijn zoontje om op te groeien. In september kan hij naar school, dus dat betekent dat wij nog een tijdje hier blijven. Ik hou van Brazilië en wij zouden er zeker ooit terug naartoe gaan, of naar Rotterdam om dichter bij onze familie te zijn. Maar hier zie ik echte vriendschappen bloeien en dat voor mij is een goed teken. Ik voel me hier erg goed in mijn vel.
Ik voel me hier ingeburgerd. In Amsterdam sprak iedereen Engels met mij, hier leerde ik pas echt goed Nederlands. Ik vind het ook belangrijk om altijd Nederlands te praten. Als ik een woord niet ken, - 13 -
de wijk zonder woorden
- 14 -
titel thema
Expo ‘De Wondere Wereld van Stef’ Illustrator Stef Vanstiphout in het Stadsmus gebouwd werden en waar zijn ouders meteen naartoe verhuisden. Tijdens zijn lagere school in het Sint-Jozefscollege, in het centrum van Hasselt, was Stef zowat elk trimester de eerste van de klas voor het vak ‘Teekenen’. Stef verhuist uiteindelijk naar Antwerpen, waar hij in 1995 overlijdt. Jongdementie maakte het hem de laatste tien jaren van zijn leven onmogelijk om nog verder te werken. Zijn invloed bood kansen aan jong grafisch talent, ook in aanverwante sectoren. Want waar zouden mensen zoals Brecht Evens, of de vele street artists van wie we het werk op Hasseltse gevels kunnen bewonderen, vandaag staan zonder het ‘voorbereidende werk’ van een pionier zoals Stef Vanstiphout? Alleen al daarom zou je deze expo moeten bezoeken. Of om eens goed te lachen…
Het Stadsmus kijkt terug op het rijke werk van onze ex-wijkbewoner Stef Vanstiphout. Vooral de oudere generatie zal regelmatig glimlachen van herkenning of een herinnering bovenhalen bij het zien van één van de 800 tentoongestelde werken van de illustrator die deuren opende voor een hele latere generatie jonge kunstenaars. Daarom deze cultuurtip. “Zonder twijfel is Stef Vanstiphout één van de peetvaders van de hedendaagse jeugdboekillustratie in Vlaanderen. Zijn unieke veelzijdigheid en zijn drang naar vernieuwing maken hem tot dé missing link tussen de brave traditie uit de jaren 1950 en de internationale erkende toppers vanaf de jaren 1990”, vindt Ann Delbeke van Het Stadmus. Curator Frank Huygens probeert gewoon via deze expo “één van de beste naoorlogse illustrators in Vlaanderen van onder het stof te halen”. Cartoons voor het tijdschrift ’t Pallieterke, spontane karikaturen van grote internationale filmsterren, vaste bijdragen in de weekbladen Humoradio en Robbedoes, ontwerper van een toeristische gids van Hasselt of van de affiche van de Virga Jessefeesten, illustrator van een hele resem jeugdboeken (o.a. Lassie, Bonanza, Texas Rangers,…). Het geeft slechts een idee van de veelzijdigheid van Stefs werk. Zijn jeugd sleet hij in één van de arbeiderswoningen in onze wijk die vanaf 1931
Het Stadsmus Hasselt – Expo ‘De Wondere Wereld van Stef’, sinds 20 februari en nog tot 15 mei 2021. Vrije toegang met de gratis UiTPAS die je kan afhalen bij o.a. de Toeristische Dienst. De bijhorende expogids kost 5 euro. Een tijdslot reserveren is wel verplicht. Meer info via www.visithasselt.be. - 15 -
de zachte berm
Kerken herwerken In de Zachte Berm wandelt of fietst Jan Castermans met een inwoner van de Heilig-Hartwijk naar een plek die voor hem of haar een speciale betekenis heeft. Een zachte beweging met tijd om te praten en ruimte om te kijken naar wat er onderweg te zien is.
Roel De Ridder groeide op in Hasselt en doctoreerde in de architectuur met een proefschrift over de toekomst van de Vlaamse parochiekerken. Samen kijken we hoe spannend onze wijk is en hoeveel aandacht er nog is voor het diverse publiek.
huidige Kempische steenweg, die nog heel fijnmazig, volks is. Die fijnmazige stedelijkheid staat onder druk in Hasselt. Het verdwijnt terwijl je erop staat te kijken. Stedenbouw is voor een groot stuk ook durven loslaten en ruimte voor improvisatie en organische groei toelaten. Ik denk dat een stuk van de sleutel ook in grondpolitiek zit. Grond is nu echt een beleggingsgoed. Dat maakt het voor steeds meer mensen moeilijk om een woonst te verwerven.
Vanaf zijn woning in de Rozenstraat wandelen we tot het fietspad aan de Mouterijstraat. Wat een interessante plek hier, er komt veel samen: de achterkant van de woonhuizen, het voormalige treinspoor, nu fietspad. En dan heb je nog de woning Douchar van architect Leon Stynen aan de Astridparking, de Koloniale Waren, waar het huis van Huib Hoste zou zijn. Je voelt dat de omgeving potentie ademt, maar tegelijkertijd vrees je dat ze ten prooi zal vallen aan projectontwikkelaars. De kwaliteit zit in het gemengde karakter. Ik vind dat een café Anoniem en een moskee, die weliswaar raar gehuisvest is, bij een stad horen. Dat is voor een stuk wat men stedelijkheid noemt.
We komen aan het Stationsplein, een grote vlakte waar de bus heer en meester is. Een verwarrende plek, één grote brok verharding die ontworpen lijkt om bussen snel te laten rijden. Heel moeilijk voor jong en oud om hier veilig over te steken met verkeer dat van alle kanten lijkt te komen. Ik mis ook een connectie tussen het gerechtsgebouw en de publieke ruimte. Mocht men tegen de muur achteraan het plein bijvoorbeeld kunstwerken plaatsen, dan zou je al een heel ander gevoel krijgen. We gaan via de stationstunnel naar Runkst en wandelen door het Vredespark, een plek die vijf jaar geleden nog stationsparking was.
Ik woonde in mijn jeugd in de Havenstraat, die toen nog een heel ander karakter had. Je voelt dat nog een beetje in de - 16 -
Ik vraag me af of het wegdoen van de parking hier meetbaar is. Zou dat bijgedragen hebben tot drukker verkeer in de Heilig-Hartwijk doordat pendelaars aan de andere kant zijn gaan zoeken? Misschien is dat moeilijk, in die periode is onze wijk sowieso sterk veranderd? Ik heb in het Lyceum gezeten in de late jaren 1980 en herinner me hoe rustig de wijk toen was. De Plantenstraat grensde gewoon aan het platteland, daar stopte de wereld (lacht). In onze wijk is er eigenlijk geen echt park. We hebben enkel het levenspad en een paar groene vlekjes zoals het speelpleintje aan de Palmstraat of het Romboutsparkje.
panden die klaar staan om afgebroken te worden. Terug in de Rozenstraat genieten we van het mooie Rozenhuisje met opvallende geglazuurde tegels en vervolgen we onze weg richting Heilig-Hartkerk.
We stoppen aan de Sint-Hubertuskerk in Runkst. Waarom is de herbestemming van een kerk zo moeilijk? Zit de hoogte er voor iets tussen?
Vroeger waren de toren en de kerk nog verbonden met een muur die omwille van veiligheidsredenen later werd gesloopt. Ook hier weeral een recente kerk, en hoog. De techniek om kerken hoger te bouwen, werd in de gotiek uitgewerkt en en dat is niet meer veranderd. Wetende dat de eerste kerken in Syrië eigenlijk ”huiskerken” waren die langzaam uitbreidden naar een soort van congregatie. Veel huiselijker, toch?
Ja, dat speelt zeker mee. Efficiënt is de vorm van een kerkgebouw niet. Begrijpelijk dat een stad zich afvraagt of ze een gebouw dat slechts weinig wordt gebruikt, moet blijven ondersteunen. Wat is dan nog de waarde van zo’n gebouw? De waarde zit voor een stuk in een soort van ’Folk’, en dat bedoel ik niet oneerbiedig. Er hangen werken van Paule Nolens over Sint-Hubertus en daar hechten sommige bewoners erg aan. Het heeft geen typische erfgoedwaarde, maar zeker zijn waarde als herinnering. Een aanduiding voor ’dit is Runkst’, die mede door de hoogte van de toren sterk gemarkeerd wordt.
Hier, vanaf de trappen van de kerk, kijken we uit op het Heilig-Hartplein. Een mooie groene zone, niet echt gek veel kleiner dan het Vredespark, maar helaas doorkruist door de drukke Plantenstraat. Een herbestemming vergt echter meer dan een simpele knip. Met een eerder beperkt verenigingsleven in de wijk en het ontmoetingscentrum Crutzenhof in de buurt is de kerk herbestemmen geen gemakkelijke opdracht.
We komen in de Bampslaan. Dit voelt een stuk stedelijker dan de kern van de Heilig-Hartwijk. Heel divers, gemengd. Het voelt verpauperd, maar tegelijk heb je in een stad ook dit soort informelere economie nodig. Kijk ook naar de Geraetsstraat, een donkere straat met heel mooie huizen, maar ook met heel wat
Roel heeft een open kijk op wonen en hij houdt van het onvoorspelbare. Zijn rijke blik op de stad en zijn aangename, sociaalmaatschappelijke visie leveren een fijne wandeling op, via de zachte berm. - 17 -
c u lt u u r - b u u r
Ella Nicolaï werd geboren op 7 september 1926 in Sint-Truiden. Kort na haar geboorte verhuisde het gezin naar Hasselt, meer bepaald naar de Isabellastraat. Ze groeide samen met drie broers en één zus op in een artistieke familie. Haar vader componeerde bijvoorbeeld operettes en harmoniemuziek en bespeelde verschillende instrumenten. Musiceren stond dan ook heel centraal in het gezin. En dus was het vanzelfsprekend dat Ella van jongs af aan lessen ging volgen aan de Hasseltse Muziekschool. In hetzelfde gebouw (nu het Stadsmus) was de Academie voor Schone Kunsten van Hasselt gevestigd. Vlak na de Tweede Wereldoorlog, op haar achttiende, proefde ze ook van lessen in de afdelingen teken-, schilder- en beeldhouwkunst. Ella trouwde en kreeg twee kinderen. Door haar moedertaak stond schilderen gedurende een aantal jaren op een laag pitje. Maar toen de kinderen gingen studeren en het huis verlieten, pakte Ella de draad weer op. Ze doorliep opnieuw diverse afdelingen aan de kunstacademie waaronder deze keer schilderkunst, glasschilderkunst en weefkunst.
Ella Nicolaï
43 jaar geleden was ze medeoprichter van de kunstkring ”Acade ” (Vrienden van de Academie) in Hasselt. Vanaf het eerste uur nam ze de taak van secretaris op zich en verzorgde ze o.a. de maandbrieven. Jarenlang was ze lesgever-begeleider voor aquarel- en acryltechnieken.
In het voorbije winternummer introduceerden we de Wijk-ster, iemand uit onze wijk met een bijzonder verleden. De Cultuur-buur die we in dit nummer in het leven roepen, is ook zo’n boeiende persoon waarbij we vooral focussen op zijn of haar culturele bijdrage aan onze wijk, aan de stad of zelfs ergens ver buiten onze wijkgrenzen.
Door de wekelijkse ateliers (model-, portret- of vrij schilderen) onderging haar eigen werk vele veranderingen. Van figuratief begon ze meer en meer abstract te schilderen en kleurrijker te werken. Ze stelde tentoon in meer dan
- 18 -
50 solo-tentoonstellingen. Ze ontwierp verschillende wandtapijten en koos daarbij voor diverse weeftechnieken. De Belgische Staat kocht zelfs één van haar wandtapijten. Ella maakte ook meerdere grote en kleine beeldhouwwerken uit mergel of cellenbeton.
ons effectief gehuisvest. In de straat werd een stuk weide verkaveld dichtbij een reeks oude lemen huisjes in het smalste stuk van de straat (dat uitgeeft op de Koningin Astridlaan). Deze huisjes werden later afgebroken. Achter ons perceel waren nog jarenlang volkstuintjes aanwezig (waar nu parking Astridlaan ligt, red.). In het smalste deel van de Melkvoetstraat is er ook nu nog een kleine zijtak van de straat waar toen enkele bekende kunstenaars woonden of werkten zoals Pierre Cox en Walter Villain.
Verder was ze was ook actief in de glasschilderkunst, vooral glas in lood. Men herkent hier duidelijk elementen uit de Jugendstil en Art deco, met levendige, boeiende kleuren en zwierige lijnen. Na het volgen van een opleiding iconen-schilderen in Varese (Italië) en Tilburg (Nederland ) schilderde Ella uiteindelijk vele iconen met respect voor eeuwenoude technieken en regels.
Ben je gelukkig in de wijk? Wij zijn hier altijd gelukkig geweest, maar in 2008 is mijn echtgenoot, Paul Lenaerts, overleden. De Melkvoetstraat was vele jaren een zeer rustige straat, gelegen dichtbij het centrum van de stad en dicht bij de ouders en schoonouders. De kinderen konden nog spelen en voetballen voor de deur, want er kwamen toch geen auto’s.
Ella combineerde dit artistieke luik vlot met haar voltijdse job als productiesecretaris bij de BRT, Omroep Limburg (thans VRT, Radio Twee). “Kunst heeft mijn leven rijker gemaakt: de kunstbeoefening, de bezoeken aan tentoonstellingen en musea, de bijhorende kunstreizen enzovoort”, zo vat Ella vandaag haar eigen leven samen.
Hoelang woon je al in onze wijk en hoe kwam je hier eigenlijk terecht? “In 1953 hebben we gebouwd in de Melkvoetstraat. Eén jaar later hebben we er
- 19 -
Titel thema
Uitbreiding YUP Hotel Binnenkort starten de grote werken voor de uitbreiding van het YUP Hotel aan de Thonissenlaan. Aan de achterzijde, op de huidige hoekparking, komt een nieuwbouw die 26 extra kamers oplevert. Ook binnen in het hotel zullen er aanpassingen gebeuren. Zo worden het restaurant en de keuken groter, en verder komt er een patio met groen dak op de eerste verdieping. YUP Hotel verwijst de gasten met auto vanaf dan door naar de ondergrondse parkings in de omgeving. Het hotel zal na de verbouwing geen eigen parkeerplaatsen meer hebben. Op die manier wil het hotel extra parkeerdruk in de omliggende straten vermijden. Momenteel zijn al voorbereidende werken bezig. De ruwbouw zou volledig klaar moeten zijn tegen eind 2021.
Met deze verbouwing zal dit street art kunstwerk definitief uit onze wijk verdwijnen…
Wonen we in gezonde lucht? Iedereen kan in real time zien hoe het met de luchtkwaliteit in onze wijk gesteld is. Op de website astmapping.ucll.be klik je door op de knop ’Real-time data’ om de uurgemiddeldes te bekijken van de metingen via de zes snuffelpalen in onze wijk. Op de website hasselair. ucll.be vind je dan weer de metingen van ’luchtpijpen’ die tegen de gevels van wijkbewoners hangen. Let wel op met de interpretatie van deze gegevens, zeker op de Hasselair-website. Die metingen gebeuren ten eerste door lagekost-sensoren die minder accuraat zijn dan wetenschappelijke toestellen. Daarnaast betekent een overschrijding van bijvoorbeeld een fijnstofnorm op één moment ook helemaal niet dat de luchtkwaliteit op die plaats slecht is. Uit metingen over langere periodes halen de onderzoeksteams van UCLL en Stad Hasselt wel de nodige informatie om gericht te kunnen ingrijpen wanneer de cijfers te vaak over de limiet zouden gaan. - 20 -
