Groenere energie, betere stad

Groene energie, betere stad

Tegen 2050 wil de EU klimaatneutraal zijn. Dat betekent dat we zoveel mogelijk moeten overschakelen op groene energie – iets waar Leuven nu al een voortrekker in is. Vier voorbeelden uit de praktijk.

Schorenshof wordt BEN

Schorenshof is een woonwijk die bestaat uit vijf gebouwen met samen 230 sociale huurappartementen. Ze ligt in Wilsele-Dorp en is eigendom van Dijledal, de grootste huisvestingsmaatschappij in Leuven.

Drie blokken, in het totaal 168 appartementen, worden op dit moment gerenoveerd: binnenkort zullen ze BEN zijn, kort voor Bijna Energie Neutraal.

Jan Aerts (Leuven 2030): ‘Muren, daken en vloeren worden geïsoleerd en het schrijnwerk wordt vernieuwd. Er komen zonnepanelen, en een warmtepomp vervangt de oude elektrische verwarming. Door al die ingrepen verwachten we dat we 83% minder energie voor verwarming nodig hebben.’

‘Voor een deel van de studiekosten hebben we een beroep kunnen doen op het ELENAfonds van de Europese Investeringsbank. De renovatie van Schorenshof maakte deel uit van een dossier dat Leuven 2030 heeft opgesteld met grote gebouweneigenaars in de stad: KU Leuven, UZ Leuven, Dijledal, de stad zelf ... Maar het mooie is dat ook een paar kleinere gebouweigenaars mee zijn opgenomen: scholen, kinderdagverblijven, een opvanghuis voor drugsverslaafden … Samen hebben we 1,56 miljoen euro gekregen voor een eigen investering van meer dan 40 miljoen. Op zichzelf zouden de kleine gebouweigenaars nooit in aanmerking komen voor zulke subsidies, dus de grote maken die energierenovaties voor hen mogelijk. Ze helpen hen ook met technisch en administratief advies. Een mooi voorbeeld van hoe we in Leuven en bij Leuven 2030 aan onze klimaatambities werken.’ •

Propere pakjes

Online shoppen is enorm gegroeid het voorbije jaar. Stad Leuven werkt aan een manier om al die pakjes op een milieuvriendelijke en efficiënte manier te bezorgen.

Tim Asperges, adviseur mobiliteit stad Leuven: ‘De koeriers moeten almaar meer pakjes afleveren, en dus almaar meer kilometers afleggen. En dat is niet goed: hun bestelwagens stoten schadelijke stoffen en CO2 uit. En doordat er zoveel rondrijden, raken de straten oververzadigd.’

‘Daarom werken we aan een plan voor slimme stadsdistributie. Aan de rand van de stad willen we een overslagdepot opzetten. De pakketjes voor heel Leuven kunnen daar door grote vrachtwagens worden aangeleverd. Ze worden dan gebundeld en verder verdeeld met kleine, milieuvriendelijke voertuigen, zoals cargobikes of elektrische bestelwagentjes. Resultaat: minder kilometers, en minder uitstoot.’

‘Die milieuvriendelijke voertuigen kunnen dan meteen ook pakjes oppikken die mensen gekocht hebben in de webshops van onze Leuvense handelaars. Die leveren die aankopen nu zelf of via koerierdiensten. Dankzij de slimme stadsdistributie zullen we hen kunnen ontlasten. Ze zullen hun klanten bovendien handsfree shoppen kunnen aanbieden: alle aankopen kunnen thuis geleverd worden.’

‘We denken ook aan slimme automaten, waar je pakjes kan oppikken of afgeven. Als je er zo een hebt in iedere buurt, hoeven koeriers geen extra ritten te maken als mensen niet thuis zijn. Dat bespaart heel wat tijd en kilometers.’ •

Lucht + licht = groene energie

Stel je voor dat je energie zou kunnen halen uit licht en lucht – twee dingen die overal voorhanden zijn. Professor Johan Martens en onderzoeker Jan Rongé (Centrum voor Oppervlaktechemie en Katalyse van KU Leuven) zijn er volop mee bezig.

Johan (rechts op de foto): ‘We hebben een paneel ontwikkeld dat water uit de lucht haalt en met behulp van zonlicht opsplitst in waterstofgas en zuurstofgas. Waterstofgas bevat veel energie. Je kan er bijvoorbeeld elektriciteit mee maken, en er wagens op laten rijden.’

‘Onze technologie is erg groen: geen uitstoot van vervuilende stoffen of CO2. En het werkt overal waar er zon is en waterdamp in de lucht hangt. Dat is ongeveer overal op aarde, en zelfs op sommige andere planeten. Maar we beginnen hier in Leuven (lacht).’

Jan: ‘De wetenschap en technologie erachter zijn behoorlijk complex, maar het paneel zelf is eenvoudig te gebruiken. Dat is nieuw: om waterstofgas op te wekken had je tot nu toe een team ingenieurs nodig om de machines te bedienen.’ ‘De grootste uitdaging was het opschalen. We hadden in het lab een prototype ter grootte van pakweg een vingernagel. Dat werkte goed, maar er een heel paneel van maken, da’s toch een ander paar mouwen. Veel wetenschappers over heel de wereld zijn daarmee bezig, maar voorlopig is het alleen onze groep gelukt.’

Johan: ‘En nu moeten we nóg eens gaan opschalen: we moeten een manier vinden om relatief eenvoudig en tegen een correcte prijs series van panelen te produceren. Daarvoor werken we samen met een Leuvens bedrijf, Comate. We gaan er vaart achter steken, want we krijgen constant mails uit alle hoeken van de wereld van mensen die onze technologie willen gebruiken. Zonder overdrijven: de wereld smeekt om onze panelen.’ •

Warmte uit drinkwater

Historische gebouwen isoleren is praktisch onmogelijk. Maar hoe kan je ze dan milieu- en klimaatvriendelijk verwarmen en afkoelen? Bij de Abdij van Park hebben ze het klaargespeeld.

Wim Van Aerschot (Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Leuven): ‘De Watergroep pompt grondwater op in de site van de abdij. Dat loopt via gigantische buizen onder de vijvers naar de onthardingsinstallatie in Haasrode. Vandaar wordt het verder verdeeld naar Leuvens huishoudens. Wat wij in de Abdij van Park doen, is een deel van dat water – 50 kubieke meter per uur – naar de centrale stookplaats sturen. Daar onttrekken we er met behulp van warmtewisselaars en warmtepompen warmte aan. Grondwater heeft een constante temperatuur van zowat 12 graden; die kunnen we verhogen tot 45 graden. Het principe is eenvoudig: het water wordt door dunne buisjes geperst. Daardoor ontstaat druk, en dus ook warmte. Check maar eens als je de volgende keer je fietsbanden oppompt: je zal de pomp voelen opwarmen. Dat is precies hetzelfde effect.’

‘Het warme water gaat vervolgens naar een gasketel, waar het wordt verhit tot een graad of 65. Daarna pompen we het naar de radiatoren in de gebouwen. Dat levert serieuze milieuwinsten op: je moet veel minder gas verbranden om water van 45 naar 65 graden te brengen dan van 12 naar 65. Bonus: we kunnen de installatie ook gebruiken om de abdij te koelen in de zomer.’ •

De energiesnoeiers van RuimteVaart

Mensen in armoede zijn zich heel erg bewust van hun energieverbruik, maar hebben geen geld voor zonnepanelen, een goed geïsoleerde woning of energiezuinige huishoudtoestellen. De energiesnoeiers van RuimteVaart gaan jaarlijks op huisbezoek bij zo’n 200 gezinnen die in armoede leven. Ze bekijken hun energiefactuur en doen een toer door het huis. Ze plaatsen gratis isolerende folie achter de verwarming, ledverlichting en spaardouchekoppen. Ze geven ook tips over energiebesparing. Dankzij de energiescan kunnen de mensen zo’n 10% besparen op hun energiefactuur. •