JASON magazine 40-3 by Stichting Jason

A NG S T Internationale vrede- en veiligheidsvraagstukken * jaargang 40 * nummer 3 * 2015

JASON MAGAZINE

JASON Magazine is het kwartaalblad van stichting JASON Hoofdredactie; Kevin Klerx en Ivo Roodbergen Eindredactie: Quint Hoekstra, Floris Grijzenhout, Kevin Klerx en Ivo Roodbergen Redactie Alba I. León, Claudia Elion, Dana Cohen, Iñigo Alexander, Raphaela Kormoll, Karlijn Arts, Bas Kleijweg, Nienke van Heek, Christiaan Duinmaijer, Daniël Stuke, Rik van Dijk, Ilias Halbgewachs Vormgeving Rianne Pelleboer en Kevin Klerx Dagelijks Bestuur Voorzitter – Michiel Blomaard Vice-voorzitter – Erik Koning Secretaris – Lisa Warmenhoven Penningmeester – Jason Halbgewachs Hoofdredactie – Ivo Roodbergen/Kevin Klerx Activiteitencoördinator – Jan-Willem Bode PR en acquisitie – Hester Torn Jubileum coördinator - Lilian Planellas Juda Algemeen Bestuur Kol. b.d. EUCAP NESTOR Marco Hekkens Drs. Simon Minks Kapitein-ter-zee mr. Niels Woudstra Drs. Pim van der Putten Dr. Francoise Companjen Mw. Elsa Schrier MA Dhr. Bart Beltman Mw. Marjolein de Ridder MA Dr. Laurens van Apeldoorn Dhr. Bart Hogeveen MA Raad van Advies Voorzitter – Dr. W.F. van Eekelen Prof. dr. J.Th.J. van den Berg Prof. dr. H. de Haan Luitenant-kolonel b.d. dr. M. de Haas Prof. drs. V. Halberstadt Generaal-majoor b.d. mr. drs. C. Homan Drs. D. Leurdijk R.W. Meines R.D. Praaning Mw. drs. L.F.M. Sprangers Prof. dr. A. van Staden Drs. L. Wecke

Inhoud 4

Partners in Crime

Keeping the Fear Alive

Bits, Bytes and Privacy

Fearful politics: Iran and Israel

Nowhere to Turn

Travel with(out) Fear

Ilias Halbgewachs

Daniel Stuke

Liisa Janssens

Dana Cohen

Rik van Dijk

Christiaan Duinmaijer

Adres Studentencentrum Plexus t.n.v. stichting JASON, Kaiserstraat 25, 2311 GN Leiden Telefoon: 071-527 7972 E-mail: info@stichtingjason.nl Website: www.stichtingjason.nl ISSN 0165-8336 Stichting JASON noch de redactie van JASON Magazine is verantwoordelijk voor de in de bijdragen weergegeven meningen Drukkerij Noordhoek, Aalsmeer

Foto voorpagina: Operation Mare Nostrum boat refugees by the Italian, June 7 2014. Second price Singles, World Press Photo 2015. Massimo Sestini, Massimosestini.it

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

Voorwoord Angst voor wat komen gaat... Floris Grijzenhout

Medici in gevaar Quint Hoekstra

A refugee is ... a migrant Alba Le贸n Fear, Faith and the Fifth Estate Bas Kleijweg

In Memoriam: Leon Wecke

Activity:

Katie Hendriks

Beste lezer, Het thema van dit nummer, angst, is bij uitstek een begrip waar wij mensen lastig grip op krijgen. Daarom vindt het onderwerp al eeuwen gretig aftrek. Hoop doet leven, angst net zo goed. Waar hoop doet leven, is het angst dat naast leven ook voor de dood zorgt. In Mexico bijvoorbeeld, waar uit angst voor de drugskartels zelfverdedigingseenheden bestaan die dodelijk zijn. Of Israel, dat haar leger op scherp heeft staan voor een nucleaire Iraanse dreiging, en China, dat Japanse expansie vreest. Terecht, of loze kreten? Het kan ook omgekeerd zijn, dat het gevaar groter is dan de angst. In het geval van cybersecurity denken we vaak niet genoeg na of alles goed beveiligd is. Een aanval van hackers slaagde dit jaar enkele malen bij een aantal grote banken. Of wat dacht u van de Italiaanse maffia die in de Islamitische Staat een partner in crime vond, met grote gevolgen voor de Europese veiligheid. In dit magazine zult u dan ook blootgesteld worden aan allerlei vormen van angst. Het volgende magazine is een speciaal jubileumnummer naar aanleiding van het veertigjarig bestaan van stichting JASON. Daarin zullen we terugblikken op veertig jaar JASON, maar vooral vooruitkijken: wat zijn de dreigingen van de komende veertig jaar? En noteer 8 oktober vast in uw agenda; dan vindt de jubileumactiviteit plaats in het Vredespaleis. Voor nu wensen we u veel leesplezier met dit magazine. Kevin Klerx en Ivo Roodbergen Hoofdredactie JASON Magazine

28 JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE European security

Partners in crime: Islamic State and Cosa Nostra

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

The Mafia, those masters of fear mongering are not a frequent item on the news outside of Italy but as this article will show the mafia does impact all of Europe and in ways you may not immediately expect. In the mafia Islamic State may have found an unlikely ally in their bid to use the refugees traversing the Mediterranean as a Trojan horse for their attack on Rome. ILIAS HALBGEWACHS

â&#x2013;źOperation Mare Nostrum boat refugees by the Italians. Source: Massimo Sestini: Massimosestini.it

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE European security

he fear must be all consuming for those ready to depart under the cover of darkness to set sail for Europe. But no matter how terrifying it must be for a mother to get on a tiny boat with her children and clearly too many others for the final stretch of a perilous journey, there is another even more potent fear that pushes them onward onto the sea. Fear of rape, murder, torture and unspeakable horrors; fear that there is absolutely no future where their homes once were. [1] Precisely that fear has in the past months driven countless people from their homes fleeing the brutalities of Islamic State (IS) in hope of a better life in Europe. When against all odds these people manage to reach Europe they do so on an island that likewise has been long ruled by fear. For the past two centuries (exact dating is impossible due to the secrecy surrounding such affairs) the mafia has held Sicily in an ever-tighter stranglehold squeezing money out of the people in every possible manner. From the ruthless murder of those opposing them, the destruction of countless age old palaces, contamination of farmlands with toxic waste, rigging of elections to violently beating down labour uprisings the mafia has left no stone unturned in an effort to procure money and above all power. Not unlike IS the mafia’s main weapon is the fear they set into the heart of people by their monstrous brutality. [2]

into this new business opportunity. One can see why, in the eleven months that military operation Mare Nostrum set out to rescue stranded irregular immigrants and bring them to safety well over a 100.000 people have been saved. [3] The lion’s share of these immigrants was subsequently brought to shore in Sicily. An astounding 90.000 have arrived in the port of Catania alone and since there are no facilities to house, process and keep safe such amounts of people ad hoc solutions had to be found. [4] Because of the economic crisis the hotels in Sicily have been struggling to fill their rooms so that many a hotel owner offered to transform their business into makeshift shelters for the stranded newcomers. [5] To compensate these businesses the Italian state vows a 30,- euro fee per day per immigrant to pay for everything from shelter, food and healthcare to psychological help. [6]

ant for their housing. That the mafia is benefiting from tax money in itself is always frustrating but in this case it also means that the refugees go without the most basic care that they so urgently need. For a family that has fled a part of the world torn apart by war and that has undertaken a perilous journey spending months in fear of death, rape and all sorts of hardship psychological aid is no luxury but a bare necessity. With the mafia pocketing the funds for this care the families are robbed of this service. Children and young adults spend their formative years in an environment full of trauma and void of hope. HELPING ISLAMIC STATE Without a doubt this is a humanitarian tragedy but it may very well be a security nightmare as well. As Islamic State has recently established a foothold in Libya right at the border of Europe and on Twitter threatened they would be coming for Rome using the torrent of illegal immigrants as a Trojan Horse, the people who took desperate measures to get away from IS risk in the end becoming a tool, a weapon of that very extremist agenda. [7] Not only does the mafia make off with the money that the state pays but it also goes after the last penny the refugees may have by demanding extortionate rates for the most basic needs like transport. In these dire straits refugees try in any way conceivable to make some money to take care of themselves and their children be it with almost unpaid labour or with prostitution. [8] In any way they find themselves at the whim of the mafia. The situation these refugees now find themselves in is one of fear as it was before, but where once they had hope to find a better future in Europe they now have been deprived even of that hope, leaving nothing but despair. These people, especially young adults when deprived of professional council are vulnerable to being taken advantage of by the psychological exploitation that is radicalism. Especially traumatised children and young adults who have to live in cramped conditions without council or anything to keep them occupied in a constructive manner are prone to fall victim to such escapism. IS does not need to fill boats with

IS does not need to fill boats with valued IS loyalists, they may just find some that will join their ranks in Sicily, right behind enemy lines

IT’S ONLY BUSINESS Now that the coasts of Sicily have become the epicentre of the immigration to Europe the mafia has gotten its claws

With thousands of immigrants in Sicily this adds up to a large amount of money, large enough to raise the interest of the mafia. Hotels have traditionally been favourite over-world investments (and money launderers) of Cosa Nostra and now with the constant flow of cash coming from Rome it has become interesting even outside of tourist seasons. Hotels-gone-refugee-camps work without any anti mafia certification and there has been constant concern that the mafia rather than the immigrants may be profiting from the money me-

Mare Nostrum vs. Triton After public outcry following the drowning of 366 people of the coast of Lampedusa in 2013 the Italian state started Operation Mare Nostrum. Using up to a thousand military personnel from both Navy and Air Force to search the Mediterranean Sea for refugees in distress. [9] [10] The operation was hailed by humanitarian organisations for saving over 140.000 lives while others criticised it for having a suction effect on illegal immigration. Due to the high costs of the operation to Italy (9 million a day) there was constant request for a joint European mission. [11] From November 2014 the European Frontex operation named Triton replaced Mare Nostrum. Triton is a much smaller operation focussing solely on the Italian territorial waters and not actively searching for refugee boats on high sea. [12]

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

▲Well over a 100.000 refugees have been rescued in the last year alone with a ‘value’ of € 30,- a day. Source:Wikimedia Commons

valued IS loyalists and send them to Europe. All they need is recruiters in Sicily who prey on the weak, hopeless, disillusioned and downtrodden there. With 32.000 desperate people staying in refugee camps and countless others out on the streets as we speak IS can hope to find some that will join their ranks, right behind enemy lines. A EUROPEAN PROBLEM Whether you agree with the more extensive Italian mission Mare Nostrum or rather with the downscaled European version Triton in any case the money that is being spent by European taxpayers should be used to benefit the security of our Mediterranean borders as well as to minimise the humanitarian disaster unfolding on our doorstep and certainly not to enrich an organisation that is detriment to the security of Europe and responsible for the suffering of countless people among which the refugees. The mafia and IS have unwittingly formed a sort of unholy alliance, each helping the other in achieving its goals. IS creating a refugee storm that provides a viable business for the mob while the mafia in turn creates a

fertile breeding ground for IS recruits in Europe. In no way should this article give fuel for xenophobic rhetoric or imply the refugees in themselves are willing agents of IS. Neither should this be read as a call for a complete stop on immigration or search and rescue missions in the Mediterranean. Rather it should draw attention to the criminals on our side of the sea that are profiting from the misery of these people and with it threaten the security of all of Europe. This should be read as a call for action to all of Europe to not only deal with the crisis on the water but also to form a joint and comprehensive plan how to manage the situation once the refugees do reach our coasts so as not to rescue them from the grasp of the human traffickers just to hand them over to the next gang of ruthless criminals.

Summary The relatively few refugees that actually manage to reach Europe after their ordeals are far from in safe haven for the Sicilian mafia has in them found a new way of profiting from the misery of humanity. To add insult to injury the mafia may inadvertently be lending a helping hand to extremists like IS and thus threatening the security of Europe.

Biography Ilias Halbgewachs studies Political History and International Relations with a minor in Economical History at Utrecht University.

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Sino-Japanese relations

Keeping the Chinese fears of Japanese imperialism â&#x2013;ş Anti-Japanese sentiment is prevalent in China. Source: Mengyeyue, own work

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

Fear Alive When Japanese Prime Minister Shinzo Abe visited the Yasukuni memorial shrine in 2013 to pray for the Japanese war dead, the Chinese reaction was one of great concern and anxiety about a renewed Japanese imperialism. This is surprising, as in reality China is the new imperialist power in Asia. DANIËL STUKE

hina condemned the Japanese visit as “an effort to glorify Japan’s militaristic history of external invasion and colonial rule.” [1] It even took the issue to the United Nations, warning the international community to remain wary of Japanese intentions. According to Liu Jieyi, Chinese envoy to the UN, Abe’s visit to Yasukuni “raised the question as to what Abe is up to.” [2] Why does China appear so threatened by a seemingly insignificant act? What is it that lies behind this extraordinary Chinese fear of Japanese intentions? INTERPRETATION The Yasukuni shrine incident exemplifies the fact that states tend to interpret the actions of other states from a predetermined, historically informed framework. In itself, this is not a strange thing; individuals and groups do this continually in order to make sense of the world around them. Events acquire significance through their interpretation, which is often grounded in a certain understanding of historical events. This is true for states as well, that usually have collective memories; frameworks within which their relations with other states are interpreted. When attempting to understand the anxiety on the part of the Chinese, this is important to keep in mind. And yet, the Chinese reaction to the Yasukuni incident is peculiar, as it is typical for interpretive frameworks to change slowly over time as they adapt to new realities. The fact that this has

not happened in the case of China is odd: Japan has long ago replaced its imperialistic policies with a resolute pacifism, and has maintained peaceful relations with China ever since in 1945. The question then arises as to why the Chinese still fear a Japanese relapse into imperialism and militarism. What is it that keeps this particular interpretive framework to persist? To get to the answer to this question, it is worth taking a look at the history of Sino-Japanese relations. RIVALRY AND CO-EXISTENCE It is true that rivalry between China and Japan goes back a long time, with the first recorded conflict between the two nations taking place in 663. However, for the better part of their shared history, Japan was content to stick to its own archipelago and the two countries

indeed, imperialism. In accordance with this new doctrine of imperialism, Japan began to project its power more aggressively outward, annexing a number of Chinese islands, and forcing the country to accept humiliating treaties. After the fall of the imperial dynasty in 1911, China was weakened further as a result of internal instability. Thus, when imperial Japan set its sights on Manchuria in the first half of the twentieth century, the Chinese found themselves at a great disadvantage. When tensions escalated in 1937, they stood little chance against the overwhelming military might of the Japanese. The subjugation of Manchuria was quick and painful. Japanese atrocities committed during the occupation were of such viciousness that they remain notorious even today. It is obvious that for almost a century, relations between China and Japan were characterized by conflict, rivalry and hatred. What is odd though, is that seventy years of peace later, Chinese rhetoric about Japanese imperialism has not died away. The comments made by Liu Jieyi suggest that the Chinese interpret the recent period of peace with Japan as little more than a brief interruption to an inherent tendency of Japanese imperialism. In reality the history of Japan is defined by an isolationism that is only briefly punctuated by short periods of outward aggression, the latest of which was inspired by an essentially European form of imperialism. Since then, there has not been any conflict between the two countries. Judging from history then,

In reality, China is the new imperialist power in East Asia co-existed in peace. This was to change in the mid-nineteenth century, when Japan was forced by the United States to open its borders to Western trade; an event that came as a shock to the Japanese, who quickly realized they had to modernize in order to avoid colonization by Western powers. During the period known as the Meiji Restoration, Japan began to modernize rapidly, taking the advanced Western powers as its example. Consequently, Japan also came to embrace Western doctrines of industrialization, militarization and

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Sino-Japanese relations there appears to be much cause for a new interpretive framework to emerge, one not based on a fear of Japanese imperialistic ambitions. A COMMUNIST SCHEME Recognizing that Chinese fears of Japanese expansionism are not informed by a realistic assessment of history, the question arises whether there might be interests involved in upholding this fear and anxiety. Which parties would benefit from keeping the fear of Japan alive? One does not have to look far to find the answer to this question. The Chinese Communist government has systematically downplayed Japanese attempts to make amends for its past. Each time the Japanese have offered apologies for atrocities conducted during the occupation, the Chinese government has rejected them, citing “insincerity and a failure to back up words with concrete actions” as the reason. This statement is odd, as war reparations were offered by Japan but refused by China. In addition, Japan has given 13 trillion Yen in development assistance to China, which

The Yasukuri Shrine The Yasukuni Shrine was built as a place to honour those who died in service of the Emperor of Japan between 1868 and 1945. The Japanese believe the shrine houses the kami or souls of all the 2.5 million people enshrined here. The fact that over a thousand of them belong to persons convicted of war crimes has long been a source of enmity between Japan and neighbouring countries such as China, South Korea and Taiwan. For this reason, Japanese prime ministers have always eschewed visiting the shrine in the past. When Shinzo Abe at last visited the shrine in 2013, he stated "it is natural that we should express our feelings of respect to the war dead who sacrificed their lives for the nation... but it is my thinking that we should avoid making these visits political and diplomatic issues." [7]

amounts to an estimated 60% of all development assistance received by the Chinese state, but the existence of this aid was not disclosed to the Chinese people until 2007. [3] This denial of Japan’s attempts to atone for its past is complemented by an active strategy of inciting fear for Japan. In 2014, state news agency Xinhai went so far as to call Shinzo Abe the “most dangerous man in Asia.” [4] An unrealistic allegation that also casts doubt on the excessive warnings of Liu Jieyi at the UN, after the Yasukuni incident. To give

them credibility, these allegations are consistently accompanied by references to Japan’s past. It is apparent that it is the Chinese Communist government itself that is the driving force behind perpetuation of this framework of Japanese imperialism. Moreover, when looking closely at both China’s domestic situation as well as the geopolitical situation in East Asia, it is not difficult to see what the Chinese government hopes to gain from this strategy. First off, China is a state plagued by in-

▲ Yasukuni shrine Source: Kakidai, own work

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST ternal instability. Social unrest is a perpetual threat to the ruling Communist party, and ethnic tensions are at an all-time high, with the Uighur minority from the western Xinjiang province resorting to terrorist attacks to settle their longstanding dispute with the government in Beijing. [5] Confronted with such dangerous internal rifts, channelling the fears of the population to an external enemy in order to divert attention from problems at home is an obvious strategy. Secondly and more impor▲ Captain Awata kills a Chinese soldier in the assault on Magongcheng, Taiwan tantly, China’s power and Source: Captain Awata, Mizuno Toshikata, 1895 ambitions are growing. Ultimately, China is determined POLITICAL STRATEGY Summary to claim the status of regional hegemon The excessive reaction of the Chinese The excessive reaction in East Asia, which essentially means government after Shinzo Abe’s visit of the Chinese governit will be uncontested in exerting its po- to the Yasukuni shrine is then not so ment after Prime Miwer over other states within its sphere much a genuinely fearful interpretanister Shinzo Abe’s visit of influence. China is well on its way tion of Japanese actions as it is part of to the Yasukuni shrine to attaining this status, but substantial a strategy aimed at imposing an interobstacles remain. The most significant pretive framework on its population exemplifies that China

Which parties would benefit from keeping the fear of Japan alive? of these obstacles is Japan, a neighbour with considerable economic clout and powerful military allies. For the government in Beijing, a neighbouring state powerful enough to challenge its claims to regional hegemony is highly undesirable. By depicting Japan as a threat, the Chinese government intends to arouse fears of Japanese intentions among the international community, hoping to sever the country from international support, thereby curtailing its influence. [6] It also serves to divert attention away from China itself. China’s insistence that Japan is a potential threat distracts from the reality that China is the new imperialist power in East Asia. Over the past few years, China’s posture in the region has become increasingly belligerent; making bold territorial claims, threatening neighbours and investing large amounts of money in offensive military systems. [6] The better China manages to distract from this behaviour by using Japan as lightning-rod, the less it will be opposed by the international community.

and the international community. The only way to keep the fear for Japan credible is by interpreting and representing everything the country does from a framework grounded in its history of imperialist aggression. The Chinese government is hardly unique in using this strategy, but it is important to be aware that seemingly genuine outrage at an insignificant event can be part of a political strategy. China’s strategy seems unlikely to succeed, however. The Communist government might be successful in perpetuating the fear of Japan among its own population; the international community seems unlikely to take the bait. One reason for this is the fact that it is historically and politically implausible. Another might be the fact that after visiting Yasukuni, Abe also visited the Chinrei-sha shrine, a memorial dedicated to all who died in war, irrespective of nationality. A fact the Chinese conveniently chose to ignore.

interprets Japan’s actions from a framework of fear and anxiety that is grounded in an understanding of Japanese imperialism. A quick investigation leads to the conclusion that the Chinese government actively keeps this fear of Japan alive, as part of a broad political strategy.

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

Biography Daniel Stuke is a student of Political Science, specializing in subjects related to international security, conflicts and stability. While specialized in the Islamic Maghreb region, he does not shy away from other subjects, as long as they provide food for thought.

JASON MAGAZINE Cybersecurity

Bits, bytes & privacy De informatiesamenleving in transitie Staten trachten via klassieke stelsels grip te krijgen op het fenomeen internet met alle problemen van dien. Oude waarden en normen behoeven wellicht geen bijstelling, maar meer een een nieuwe inbedding. Zijn de klassieke uitgangspunten omtrent vrijheid en veiligheid contradictoir zijn aan de geldende uitgangspunten in de informatiesamenleving die opschuift naar een Hyperconnected Era? LIISA JANSSENS

undamentele veranderingen en consequenties voor de samenleving en overheidsinstituties zijn immers een feit: de informatiesamenleving is in transitie en vormt zich richting een tijdperk van hyperconnectie waarin zowel de burgers en bedrijven als de overheid hun positie herijken. [1] In een Hyperconnected Era is het de vraag of de klassieke invulling van rollen en posities van overheden en burgers zoals wij deze kennen nog houdbaar is. Hoe en op welke wijze moet de balans worden gevonden tussen de klassieke machtsuitoefening van een democratische rechtsstaat die de taak heeft om vrijheid te garanderen maar tevens de kerntaak uitoefent van het bewerkstelligen van veiligheid. Vrijheid en veiligheid staan op gespannen voet met elkaar. De spanningen tussen vrijheid en veiligheid laten zich goed illustreren aan de hand van het privacybegrip dat in de informatiesamenleving sterk aan verandering onderhevig is. De grondvraag die aan deze zoektocht ten grondslag is of het noodzakelijk is om tot een herinterpretatie van het privacybegrip te komen. De bevindingen omtrent privacy worden in het bijzonder vanuit de klassiek democratische rechtsstatelijke garanties van vrijheid en veiligheid besproken en vervolgens in het licht van de (op)komst van Internet of Things geplaatst. Dit is één van de

belangwekkende ontwikkelingen die de Europese Commissie reeds heeft beschreven in ‘The Onlife Manifesto,‘Being Human in a Hyperconnected Era’.[2] Deze hyperconnectie refereert onder meer aan een wereld van Internet of Things waarin dingen, zonder tussenkomst van mensen, via het internet verbonden zijn met andere dingen en onderling zelfstandig communiceren. Deze opkomende werkelijkheid betekent een nieuwe stap in de infor-

privacy nog houdbaar? BOTSING De etymologische betekenis van het woord internet laat zich herleiden naar ‘wereldwijd computernetwerk’. [3] Dit kenmerk staat nog altijd centraal in de betekenis die men aan het internet geeft: het is een wereldwijd web dat zich niks aantrekt van (land)grenzen. Hoewel digitale toepassingen van het internet een vaste plaats in ons dagelijks bestaan heb-

"Het internet is gemaakt om internationaal, zonder aanzien des persoons of nationaliteit, te functioneren" matiesamenleving die afstevent op een samenleving als hyperconnectie, welke misschien vraagt om een herinterpretatie van de klassieke beginselen en misschien de noodzaak tot het loslaten van de idee van (land)grenzen. Men dient zich bij deze ontwikkelingen die leiden tot hyperconnectie af te vragen op welke wijze het klassieke mensbeeld met betrekking tot privacy in een Hyperconnected Era aan verandering onderhevig is. Hoe verhoudt de geldende moraal zich tot deze transitie? Zijn in een Hyperconnected Era klassieke uitgangspunten zoals vastgelegd in wet- en regelgeving omtrent

ben veroverd, en hun alomtegenwoordigheid groeit, is het niet eenvoudig om grip te krijgen op dit fenomeen. Hoewel het internet functioneert in een wereld waarin rechtsstaten de dienst uitmaken is het internet een mondiale manifestatie met bijhorende betekenis: internet is een mondiaal publiek goed. De trend dat rechtsstaten grenzen trekken in cyberspace en daarmee territorialiteit op het internet introduceren is een feit; staten trachten het internet te temmen door hun rol en bijhorende bemoeienis op te eisen. Het beheer van het internet was lange tijd het exclusieve

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

▲ Internet of things. Bron: www.thomasvanmanen.nl

domein van 'de technische gemeenschap'; vanwege de vele belangen die gepaard gaan met het gebruik van de mogelijkheden van het internet zijn ook rechtsstaten zich met het internet gaan bemoeien. De vraag is hoe staten, met betrekking tot het internet, een koers moeten varen in cyberspace tussen het garanderen van vrijheid en het bewerkstelligen van veiligheid.[4] Het internet is gemaakt om internationaal, zonder aanzien des persoons of nationaliteit, te functioneren. Dit is een basisprincipe dat ten goede komt aan alle gebruikers en houdt verband met het vertrouwen dat de gebruiker heeft in het reilen en zeilen van het internet. Dit gebruik en vertrouwen wordt echter door rechtsstaten ondermijnd wanneer zij onder het mom van het behartigen van nationale belangen interveniëren in de diepere lagen van het internet. Dit tast het vertrouwen van de gebruiker aan: is het internet nog het internet zoals het gemaakt is? [5] Nationale rechtsstaten bemoeien zich met het internet en eisen hun klassieke rol van controlebevoegdheid op; dit kan worden geduid als internetgovernance. Deze bemoeienis kan gevolgen hebben voor het mondiale publieke goed dat de technische kern van het internet is. [6] Internet is verweven met eenieders leven, en deze verwevenheid zal alleen maar toenemen; steeds meer objec-

ten die we dagelijks gebruiken zullen aangesloten zijn op het internet. Vrijheid en veiligheid toegepast op de (op)komst van Internet of Things krijgen daarmee opnieuw een andere dimensie. Het is de vrijheid van burgers om, binnen de grenzen van de wet, zichzelf te zijn, en zich vrij te bewegen op het internet. De collectieve en individuele kern van vrijheid waarin de rechtsstaat niet heeft te interveniëren wordt gevormd door fundamentele beginselen als de vrijheid van meningsuiting, nieuwsgaring en demonstratie, maar ook van keuzevrijheid en privacy. [7] Klassiek geldende uitgangspunten over wet- en regelgeving, beleid, evenals de geldende moraal staan op gespannen voet met de uitgangspunten die gelden op het internet. Nationale beschermingsconstructies omtrent privacy dienen, met de komst van een wereldwijd web in de vorm van Internet of Things, opnieuw te worden geïnterpreteerd. De ervaring leert dat rechtsstaten grootse moeite hebben om een beleid te formuleren dat een balans houdt tussen het behouden van de vrijheid en het garanderen van veiligheid. Hoewel beide worden gezien als kerntaken van een rechtsstaat zijn deze taken door de grenzeloosheid van het internet aan verandering onderhevig. Het zoeken naar een consensus houdt een continu balanceren tussen deze twee uitersten in en een gulden

middenweg is nog niet gevonden. De problemen die rijzen omtrent vrijheid en veiligheid concentreren zich rond het thema informatie, dit geldt immers als een belangrijk machtsmiddel: kennis is macht. Is een gulden middenweg tussen vrijheid en veiligheid mogelijk in een Hyperconnected Era? INFORMATIE EN MACHT Het na te streven ideaal voor de democratische rechtsstaat zou een informatiesamenleving met vrije, mondige, geïnformeerde en participerende burgers moeten zijn. Bij gratie van de burgers bestaat de democratie; de burgers hebben een controlerende rol via het stemrecht, zij kunnen het regeringsbeleid afkeuren door bij verkiezingen op andere partijen te stemmen. In de samenleving is privacy een fundamenteel recht dat bescherming verdient en enkel onder bepaalde voorwaarden door de staat zou mogen worden ingeperkt; dit is niet anders voor de informatiesamenleving. De gevoeligheid van informatie, zoals ook in de Wet bescherming persoonsgegevens is opgetekend, wordt bepaald door de mate waarin deze informatie iets over de persoonlijkheid zegt. [8] De herleiding van informatie tot het begrip persoonsgegeven kan naast het bieden van rechtsbescherming echter ook leiden tot bureaucratisering. [9]

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Cybersecurity De privacydiscussie vindt plaats in een groot scala contexten die zowel in de publiek als de private sector worden gevoerd en in een samensmelting van beide. De burger moet in de gelegenheid worden gebracht om volwaardig lid te zijn van de informatiesamenleving; dit veronderstelt dat hij kan deelnemen aan het informatieverkeer en kennis kan nemen van de inhoud daarvan.[10] Transparantie en accountability zijn in de verschillende discussies belangrijke beginselen. Transparantie geeft aan de burger inzicht in de eigen situatie en daarmee kennis hoe deze te veranderen; accountability handelt over de vraag bij wie je verhaal kan halen. Transparantie geldt in deze setting als een voorportaal van accountability. Transparantie en accountability zijn daarmee complementair aan elkaar, zonder transparantie is het bijvoorbeeld lastig om een beroep te doen op rechtsbescherming. Wanneer deze twee niet vertegenwoordigd zijn in de rechtsstaat, en wanneer het niet goed meer is na te gaan wat de overheid precies doet, neigt de technologie naar heimelijke observatie. [11] Op het internet kan de gebruiker bijna altijd ongemerkt gevolgd worden. Waande de gebruiker zich offline nog veilig voor observatie van derden is de verwevenheid tussen internet en dingen echter een feit. Voorheen waren offline de observatietechnieken, zoals camera's en scanners, vaak zichtbaar [12] maar deze zichtbaarheid is met de (op)komst van Internet of Things een veelal onzichtbare realiteit geworden. INTERNET OF THINGS De ontwikkeling van Internet of Things biedt kansen, maar brengt ook risicoâ&#x20AC;&#x2122;s en kwetsbaarheden met zich mee. De onzichtbare realiteit van Internet of Things zal zich almaar meer manifesteren met het gevolg dat een fundamenteel recht zoals privacy en de beleving daarvan aan verandering onderhevig is. Wie een kopje koffie of een candybar uit een automaat koopt is in principe niet via die

automaat betrokken op de werkelijkheid daarachter maar op die automaat zelf. [13] Dat het klassieke mensbeeld, en in het bijzonder de verstandhouding van de mens met objecten die in eerste instantie geen betrekking hebben op privacy, aan verandering onderhevig is kan aan de hand van zoiets alledaags als een koffie- of snoepautomaat worden verduidelijkt. De situatie verandert immers fundamenteel wanneer eenzelfde automaat niet op zichzelf staat, maar een device betreft welk is gekoppeld aan het internet. Zonder tussenkomst van mensen kan een dergelijk device data analyseren en via het internet communiceren met andere devices, tezamen: Internet of Things. Hierdoor wordt een koffie- of snoepautomaat van een alledaags ding tot een zelfstandig communicerend object in een keten van objecten. Men kan een voorstelling maken dat gezichten van afnemers van koffie en snoep via cameraregistratie als data worden opgeslagen en vervolgens voor verschillende doeleinden kunnen worden geanalyseerd. Deze analyses kunnen worden gebruikt voor marketingdoeleinden, maar opsporingsdoeleinden zijn tevens denkbaar. Het is zelfs niet uit te sluiten dat een automaat uiteindelijk zelfstandig een marketingstrategie op iedere afnemer afzonderlijk zou kunnen loslaten of de alarmdienst belt wanneer het gelaat overeenstemt met de gelaatstrekken van een verdachte die gezocht wordt. Futuristisch? Allerminst, gezien het feit dat in 2009 reeds 2,5 miljard apparaten toegang tot het internet hadden en in 2020 kunnen dit er 30 miljard zijn. [14]

Internet of Things Internet of Things is de ontwikkeling dat steeds meer devices met elkaar in verbinding staan. Met sensoren krijgen producten de mogelijkheid om met elkaar, zonder tussenkomst van de mens, digitaal te communiceren. Op deze manier krijgen devices de mogelijkheid om informatie over hun toestand en de omgeving te verzamelen. Met draadloze connectiviteit en via het internet wisselen deze devices informatie uit. Internet of Things is op afstand (bijvoorbeeld via tablet of smartphone) te bedienen. Op deze manier wordt informatietechnologie steeds meer verweven met de fysieke omgeving.[20]

â&#x2013;˛ Bron: wikipedia

PRIVACY Een afgebakende definitie van het begrip privacy is eigenlijk niet te geven, in het recht verwijst het begrip privacy naar een levenssfeer die eigen is aan de persoon: privacy behelst de ontoegankelijkheid van deze levenssfeer.[15] Privacy, ofwel het recht op persoonlijke levenssfeer, is een fundamenteel recht van de mens ter bescherming van persoonlijke vrijheid. Het wordt gezien als een recht dat onlosmakelijk met de persoonlijkheid van het individu is verbonden. Privacy vormt een overkoepelend begrip waaronder verschillende dimensies vallen, zoals het recht op lichamelijke integriteit, relationele privacy, ruimtelijke privacy en het recht op informationele privacy. De koffie- of snoepautomaat is een voorbeeld op welke wijze de persoonlijke levenssfeer van de mens in een Hyperconnected Era verandert. Klassiek geldende uitgangspunten over wet- en regelgeving, beleid, evenals de geldende moraal, dienen in de almaar meer digitaliserende samenleving telkens opnieuw geĂŻnterpreteerd te worden. Digitale toepassingen hebben een vaste plaats in ons dagelijks bestaan veroverd en hun alomtegenwoordigheid groeit Internet of Things is bijvoorbeeld nog niet neergedaald in de kaders van beschermingsconstructies die met privacy te maken hebben. Door de enorme toename in gegevensverwerking dankzij de ontwikkeling van technologie, die steeds eenvoudiger en steeds dieper in de persoonlijke levenssfeer kan binnendringen, is de aandacht voor het recht op gegevensbescherming de laatste jaren enorm toegenomen. De blik van derden en, meer in het bijzonder de overheid, is in het digitale

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST tijdperk steeds intensiever en duurzamer geworden en bovendien voor burgers niet altijd zichtbaar. Zonder wetenschap van verwerking is het echter onmogelijk na te gaan of een verwerking volgens de regels gebeurt, laat staan om hiertegen in verzet te komen. Zelfs indien een burger op de hoogte is van onrechtmatige verwerking van diens gegevens, is het nog maar de vraag of diegene kan achterhalen wie hiervoor verantwoordelijk is. [16]

de rechtsstaat weer andere controlemogelijkheden. Wanneer een device is voorzien van een facedetector wordt het een intelligent object; het device kan de gemoedstoestand van een mens inschatten en daarop anticiperen. Het is niet ondenkbaar dat de data die hiermee wordt vergaard gebruikt kan worden voor opsporingsbevoegdheden van het Openbaar Ministerie. Niet alleen kan de alarmdienst worden gebeld omdat het gelaat overeenstemt met een verdachte,

"Op het internet kan de gebruiker bijna altijd ongemerkt gevolgd worden." VEILIGHEID VERSUS VRIJHEID Veiligheid is de laatste decennia een dominante pijler in internetgovernance geworden. Het is een bestaansreden van een rechtsstaat, maar de klassieke ideeën omtrent veiligheid zijn aan verandering onderhevig. Door de dreiging van internationaal terrorisme is er veel politieke aandacht voor deze klassieke overheidstaak, van de overheid wordt verwacht dat risico's in kaart worden gebracht én beheerst -en bij voorkeur nog voordat deze zich voltrekken. Inherent aan dit verwachtingspatroon is een overheid die zich proactief opstelt. ICT speelt een buitengewoon grote rol in deze proactieve houding, de samenhang tussen ICT en de uitbouw naar een controlesamenleving is bekend. Informatietechnologie heeft specifieke implicaties voor de registratie van het gedrag en handelen van burgers: observaties zijn intensiever, meeromvattend en indringender geworden. [17] Dat de rechtsstaat met de opkomst van Internet of Things een machtsmiddel in handen heeft dat in potentie kan uitgroeien tot een alomvattende controle van burgers, wordt niet alleen geïllustreerd aan de hand van een koffie- of snoepautomaat. Het gegeven dat drones op grote afstand kunnen worden bestuurd en overzee in oorlogen worden ingezet is een beangstigende ontwikkeling; deze onbemande vliegtuigen worden immers ingezet naar aanleiding van een analyse van metadata om mensen te doden. Mensen zijn in deze situatie gededuceerd tot bits and bytes die als object geëlimineerd kunnen worden. Zoals gezegd kan een koffie- of snoepautomaat met een facedetector het gezicht van de afnemer analyseren. Vanzelfsprekend biedt het analyseren van gezichten

ook het vervolgen van een verdachte die in opgewonden toestand – in de buurt van een device – een ander van het leven zou hebben beroofd, biedt met data van een facedetector aan een rechtsstaat interessante, maar tevens ingrijpende, mogelijkheden. De opgewonden toestand van de verdachte is immers te destilleren uit een simpele data-analyse. Een facedetector kan van een willekeurig device in de buurt van plaats delict dergelijke gegevens bieden. Het gevaar is dat een dergelijke analyse tot absolute waarheid wordt verheven. WIE BEPAALT? Kortom: devices, en intelligente camerasystemen, bieden vele mogelijkheden om informatie te verzamelen. Hoewel de overheid verantwoordelijkheid draagt voor de veiligheid van burgers vormen de hiervoor beschreven vormen tegelijkertijd ook een vergaande mogelijkheid tot aantasting van de privacy van burgers. Het is goed denkbaar dat handelingen van burgers 24 uur per dag geregistreerd en opgeslagen zullen worden. Dit refereert aan een wereld van hyperconnectie waarbij systemen bijhouden wat de mens doet en met wie, en met als doel om ons leven op een subtiele

manier te controleren en daarmee te beïnvloeden. Een mogelijke oplossing voor het waarborgen van privacy is dat camerasystemen geen informatie van het gezicht mogen registreren, zodat de identiteit niet kan worden afgeleid; dat een dergelijk systeem zich bijvoorbeeld dient te beperken tot het registreren van lichaamstaal en interacties tussen mensen die zogenaamd 'buiten de norm vallen'. [18] De vraag is wie de norm in deze situaties bepaalt en of het überhaupt wenselijk is dat er een norm op lichaamstaal en interacties wordt gesteld waar men 'buiten kan vallen'. De hiervoor beschreven mogelijkheden zijn slechts enkele voorbeelden van de wijze waarop ons leven in een wereld van hyperconnectie verandert. Kan er door de rechtsstaat een gulden middenweg worden gevonden in het gebruik van deze steeds verdergaande mogelijkheden? Het is evident dat het privacybegrip zoals wij dat kennen vanuit de klassieke interpretatie in een Hyperconnected Era aan verandering onderhevig is. Moeten we blijven strijden voor het slaan van een brug tussen de oude (klassieke) beginselen of moeten we deze juist loslaten en opteren voor het opgaan in een nieuw tijdperk? De vraag is of klassieke uitgangspunten nog houdbaar zijn of een herdefinitie behoeven omdat wij als mens in deze transitie op weg zijn naar het verworden tot bits and bytes in een onlife wereld.

Biography Liisa Janssens studeerde rechten en filosofie aan de Universiteit Leiden, momenteel is zij werkzaam bij ECP | Platform voor de Informatiesamenleving.

Summary Internet is part of daily life, but it is not only visible via our computer or smartphone. Several devices are connected to internet and with modern day technology, every minute of every person can be followed. Because it is unclear who controls the internet, it is hard to make policies about it. The author of this article tries to connect the Internet of things with the issue of privacy and control and asks us the fundamental question: what is internet and what are we willing to do with it.

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE The politics of fear

â&#x2013;˛Netanyahu talks to Obama at Ben-Gurion International Airport on March 20, 2013. Source: the United States government.

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

Fearful politics: Iran and Israel Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu has vigorously warned of the dangers a nuclear Iran poses for over two decades. Regardless of the recent P5+1 nuclear agreement with Iran, which limits the Islamic Republic’s nuclear program substantially, Netanyahu continues to spread messages of fear. He has done so against the expert opinions of many, including Israel’s own national intelligence agency. Does Netanyahu himself believe Iran is an existential threat to Israel, or is he using ‘fear’ as an instrument to further his own political gains? DANA COHEN

ran has made considerable concessions in the agreement it recently signed with the ‘P5+1’ countries— the permanent U.N. Security Council members China, France, Russia, the United Kingdom, and the United States, plus Germany. Iran will decrease its enrichment and stockpile of uranium and allow international supervision of all its nuclear activities. Though widely celebrated as a success, the agreement is also highly controversial, most notably amongst Israeli politicians and American republicans. The Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu might be the deal’s biggest adversary. Notably, Netanyahu has been warning about the imminent danger of a nuclear Iran for over twenty years. Losing legitimacy with each passing year, this imminence has not become apparent. Moreover, his message of fear is rejected by many, not least the Israeli intelligence agency, the Mossad. In addition, polls show that Israeli voters prioritize security issues, and many vote for Netanyahu and his Likud party because they believe he can best protect them against existential threats. For these reasons, this article suggests that Netanyahu himself does not actually fear a nuclear threat from Iran, but rather he

strategically uses the issue to advance his own agenda. These politics of fear do not only help to win national elections, but also distract audiences at home and abroad from the ongoing occupation in the West Bank and the issue of Palestinian statehood. THE GREATEST DANGER Netanyahu’s earliest warning of a nuclear Iran can be traced back to February 1993. In a column for the Israeli newspaper Yedioth Ahronoth, he wrote ‘The Greatest Danger’: “The rulers of Iran have said repeatedly that they will have an Islamic bomb and that its

running out. We have to act.”[1] A more recent example is his March 2012 speech to the American pro-Israel lobby group AIPAC, during which Netanyahu asked a question that often became parodied and ridiculed on social media: “If it looks like a duck, walks like a duck, and quacks like a duck, then what is it? That’s right, it’s a duck. But this duck is a nuclear duck.” In September that year, he gave another infamous speech to the U.N. General Assembly during which he drew a cartoonish diagram of a bomb, asserting the dubious claim that Iran was close to reaching the 90% enriched uranium needed to develop its first

“Various Israeli politicians have been using Iran has a scapegoat” first target is Israel.” Netanyahu, mere months before being elected leader of Likud, claimed Iran would develop its first nuclear bomb by 1999. A few years after this prediction, in July 1996, he spoke before the U.S. congress, warning them of the “catastrophic consequences” of a nuclear Iran. He urged the United States to act up, for “time is

nuclear bomb. Most notorious of all, however, was Netanyahu’s controversial speech to the U.S. Congress on March 3rd this year. Republican House Speaker John Boehner invited Netanyahu without consulting the White House, a move opponents called damaging to the ongoing negotiations with Iran. Israeli expert on Iran, Prof. Hag-

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE The politics of fear

▲ Officials from the P5+1 countries, the European Union, and Iran while announcing the framework of a comprehensive agreement on the Iranian nuclear program in Lausanne, Switzerland on April 2, 2015. Source: United States Department of State.

gai Ram, claims that various Israeli politicians have been using Iran has a scapegoat ever since the signing of the Oslo Accords in 1993: “The first prime minister who exaggerated Iran’s capabilities was actually [assassinated Israeli Prime Minister] Yitzhak Rabin. … Oslo followed years of pumping us with ‘you can’t make peace with Arabs.’ Suddenly it turned out to be possible. … [T]hey needed to find something else, and Iran was very ripe for Israeli leaders. Basically, since 1996 they have warned us that in a year, Iran will have a nuclear weapon.” On the Prime Minister’s controversial speech to the U.S. Congress, Ram says: “Netanyahu makes a complete analogy between the Palestinians, ISIS, Iran and Al-Qaida. So, either he is an ignoramus who doesn’t recognize the political and historical reality as it is, and doesn’t understand the different political and historic phenomena that are changing, or he is a cynical ruler who is exploiting these things for his goals.” According to Ram, Israeli politicians purposefully use Iran to cover-up domestic issues: “Iran serves as a fig leaf for the real danger to Israel’s fate—the Israeli-Palestinian conflict … to distract attention from Israel’s central problem—the occupation and the defense budget.”[2]

DON’T ATTACK IRAN Netanyahu’s claims on Iran’s proximity to nuclear weapons stands in stark contrast to that of the Mossad. According to recently leaked cables, the Mossad concludes that “Iran is not performing the activity necessary to produce weapons” and “doesn’t appear to be ready to enrich uranium to the levels needed for a nuclear bomb.”[3] Meir Dagan, former chief of the Mossad, disputes Netanyahu’s assertion that Iranian mis-

country.[6] It does, however, have plenty of reasons to feel threatened. Since 2003, the U.S.—home to the largest nuclear stockpile in the world— has Iran surrounded on all fronts. It has stationed combat troops in Afghanistan and Iraq, a fleet in the Gulf, and is militarily involved with Azerbaijan, Israel and Pakistan—the latter two both being nuclear states themselves. Meanwhile, neighboring Turkey is a member of NATO.[7] By threatening Iran with the prospect of a military strike, Israel and the U.S. are in fact providing it with reasons to pursuit a military deterrent. Even if a military strike would be legally and morally justifiable, it would likely destabilize the entire region. A rally-round-the-flag effect, in which Iranian citizens would support a much more radical and less democratic regime than the fairly moderate one now in place under Hassan Rouhani, is not unlikely. Rally-round-the-flag refers to the phenomenon where a nation’s support of their leader grows stronger when the nation as a whole is subjected to—real or imagined—threats. The feeling of constant looming danger from surrounding enemies creates a siege mentality, which unifies the nation.[8] This has happened in Iran before; when then-Iraqi President Saddam Hussein invaded the country in the early 1980s.

“Many experts agree that Iran, even if and when it would develop nuclear weapons, does not pose a threat to Israel”

siles could reach U.S. soil, branded his claim that Iran would have a nuclear bomb within a year as “bullshit,” and has long opposed a military attack.[4] Both in Israel and elsewhere, experts agree that Iran, even if and when it would develop nuclear weapons, does not pose a threat to Israel or the United States. Prof. Ram exclaims: “Most historians of the Islamic Republic of Iran since 1979 point out that Iranian policy is not dictated by messianic or religious considerations but rather pragmatic ones based on state interests.”[5] It has also been stressed that modern day Iran has never attacked another

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST The public rounded up to support their government unequivocally, despite their initial opposition to the regime.[9] ISRAELI ELECTIONS During the recent Israeli elections, the public seemed to prioritize national security over other concerns. Israeli newspaper Haaretz asked several young Likud voters about their reasons: “[Netanyahu’s opponents] wouldn’t hold up to international pressure by Obama,” “I wanted to put my trust in a party that considers security as the foremost issue … and ensures that the Iranian threat is removed,” “Likud is the only party that can protect Israel,” “Security issues are the most important issues now … strong leaders who aren’t afraid of saying ‘no’ and stand strong when facing our enemies.”[10] Netanyahu ran his political campaign accordingly, portraying himself as a strong leader who can stand up to all of Israel’s enemies, as well as to international pressure. It has even been uttered that the sole reason Netanyahu went ahead with his speech in Washington was to show the public he would not submit to American pressure. All through the election campaign, Netanyahu and his Likud party emphasized Israel’s regional security situation, disregarding issues such as the Palestinians, the economy, and affordable housing. One example is a video released on Election Day, in which Netanyahu pleads “Get out to vote, bring your friends and family … With your help,

Summary Israeli Prime Minister Netanyahu has spent the majority of his political career warning Israeli citizens and the international community of the dangers of a nuclear Iran. However, the Israeli intelligence agency and experts on Iran disagree with his assessment. This article suggests that Netanyahu is strategically instilling fear in his audience to further his own agenda. It helps him to win and maintain political power in the Israeli Knesset and diverts attention from pressing national matters such as affordable housing, the occupation, and the Palestinian bid for statehood. and with God’s help, we’ll establish a nationalist government that will safeguard the State of Israel.” The video shows Netanyahu posing in front of a map of the Middle East, showing all of Israel’s ‘existential threats’.[11] Research by Dr. Amit Shrira, an expert on trauma at Bar-Ilan University, shows that children of Holocaust survivors—a disproportionately large part of Israeli society compared to any other society—are more susceptible to threats of annihilation, especially when they “bear symbolic association with the Holocaust.”[12] Many speeches on Iran certainly include Holocaust analogies. For example, in his speech before U.S. Congress, Netanyahu drew a parallel between Iran’s nuclear mission and the story of Purim—when a Persian leader attempted to exterminate all Jews in the empire. He also compared Iran to Nazi Germany, urged “the leaders of

the world not to repeat the mistakes of the past,” and so on. Likewise, last May, during an official state ceremony marking Holocaust Remembrance Day in Jerusalem, Netanyahu devoted a great part of his speech to warning his audience that a second Holocaust would be imminent should Iran turn nuclear.[13] POLITICS OF FEAR Netanyahu’s repeated, controversial warnings on the imminent existential threat Iran poses to his country is a textbook example of what political scientists call ‘the politics of fear’. The “promotion and use of audience beliefs and assumptions about danger, risk and fear in order to achieve certain goals,” creates a siege mentality, resulting in a rally-round-the-flag effect. If the same warnings are repeated often enough, they eventually become so ingrained in societal discourse that they are believed as facts.[14] This explains why even though experts say Iran is far from being able to produce nuclear weapons and highly unlikely to attack Israel, a majority of Israelis are convinced of the opposite.[15].”

▲ Netanyahu draws a 'red line' on Iran's nuclear program in a speech before the U.N. General Assembly on September 27, 2014. Source: U.N.

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

Biography Dana Cohen is a graduate of the University of Utrecht, where she studied Gender Studies during her BA and Conflict Studies and Human Rights during her MA.

JASON MAGAZINE Mexican drug cartels

โ ฒ Members of an autodefensa group in action. Source: Esther Vargas

The Logic of Fear in Michoacรกn

Nowhere to Turn Meet dr. Juan Mireles, a doctor who returned to his home province of Michoacรกn in 2007. Like many of his country members he and his family live in constant fear of their lives and like many of his country-members his trust in the effectiveness of the government ability to fight the cartels is at an absolute low point. The cartels effectively use brutal violence to create a culture of fear in the areas they control. In 2012 Mireles had enough and took up arms. Now his vigilantes take the cartels head on, but can violence quell the fears of the people of Michoacรกn? RIK VAN DIJK

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

▲Vigilantes protecting a town. Source: Esther Vargas

he drug war exposed the vast influence of the cartel in the state, most notably in the army and the police, but it also highlights the enormous riches of the cartels. The drug trade in Mexico is estimated to provide between 19 and 29 billion dollars to the cartels, currently the biggest exporters of narcotics in the world. Since the war started in 2006 under the presidency of Felipe Calderon, the cartels' tentacles stretched in a more overt and vicious manner over the people of Michoacán. The war has taken the lives of at least 100.000 Mexicans, some cartels members, many more innocent, women, children, gunned down by indiscriminate shootouts or serving as examples of the cartels' power. Stories of townspeople taken away in the dead of night by masked gunmen, never to return are common in Michoacán. It is the reason Dr. Mireles along with hundreds of others took up weapons against the brutal Knights Templar in 2012, as like many of his townsmen he too lost family to the cartel. [1] Emblematic is the story of Alfonso Cevallos, an avocado farmer who could not pay the extortion money to the cartel. It cost him his land, three brothers, two uncles and his father, taken away in the dead of night. The autode-

fensas of Mireles returned the land to Cevallos, a small comfort for his loss. Up until 2014 the Knights Templar extorted the avocado farmers, a billion dollar industry, for at least 10% of their income. Disobedience was punishable by the death. In Mexico there is a saying regarding involvement with drug cartels, Plato o Plomo, silver or lead. One can either agree to follow their demands and be awarded or choose to be killed. The Chicago construction worker T. (his full name remains disclosed out of fear of the cartel) received a phone

"All right, well, if you don’t love your dad, then that’s fine. We’ll just kill him" call in 2010. A steel voice on the other end informed him the Knights Templar cartel had kidnapped his father, a farmer in Michoacán, and for his release the voice demanded 100,000 dollars. When T. explained his family had no such money, the voice stated “All right, well, if you don’t love your dad, then

that’s fine. We’ll just kill him.” [2] A STRATEGY OF FEAR Shathis Kalyvas, a prominent scholar on civil war and non-state actors, has written extensively on strategy of fear as a means to ensure collaboration among the population. As Kalyvas notes when a state's monopoly on violence begins to collapse, challengers to the state have the opportunity to seize popular support in the areas they now control. Since the drug war was laid bare the corruptness and incompetence of the national security apparatus, people have lost trust. Executions and shootouts in broad daylight in Michoacán have become part of daily life during the last decade. Kalyvas describes these areas fittingly as zones of control; in these areas the state no longer exerts influence as services such as security are taken over by contending groups. Whether these armed contenders are politically, ideological or economically motivated is not always a determining factor as the main driver for popular support is their success of replacing state institutions, mainly security and economy. Fear is very effective as a strategy of collaboration. Here violence has a rational dimension as it sends a message to the population who is in control. Violence for the

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Mexican drug cartels ► Map of Mexico: the dark colored states suffer the most from cartel violence. Michoacan is in the bottom-left. Source: Wikipedia

cartels becomes a tool to create a product, fear. And with fear the Knights Templar buy collaboration among the population, even if this is only minimal such as silence and non-compliance towards the government, which needs the population cooperation to drive out the cartel. [3] They became more vicious, brutal and less discriminatory in their repertoire of violence. The organization is known for the beheading and flaying of opponents. They have hung journalists who were investigating their affairs on traffic signs along high roads. The brutality of the cartel has had serious effects on the population. Fear of being targeted by the organization is kept alive strongly as executions are frequent and very public. The Mexican media is filled with graphic images and videos of masked drug traffickers punishing those who would stand in their way. Citizens

cease to play an active role in helping the government. Thus the production of violence becomes essential for the survival of the cartel. CORRUPTION Another dimension of the fear of the cartels is the corruption among the authorities. Mexican citizens are highly suspicious of their elite as many people

Vallejo had ties with the cartel and that they had helped him to win the elections. Rumors circulated that the cartel in turn wanted to break up the rising influence of the autodefensas. In 2014 a video was released which showed a meeting between Servando Gomez Martinez, alias La Tuta, the head of the Knights Templar cartel, and the son of the former governor. Furthermore police officers, municipal and federal, are among the least trusted officials in Mexico. On a national level 90% of crimes remain unresolved. In a 2011 survey only twenty five percent evaluated the performance of the municipal police as good. For the federal police this number was 27%.[4] The high level of corruption among police forces leads to a society of distrust. The result is that the Mexican population is caught between two fires, fearing both the police and cartels and having no one to turn to. Symbolic was the death of Tancitaro’s (a small municipality in Michoacán) mayor Gustavo Sanchez, a former schoolteacher who fired sixty police officers for being suspected of corruption and dealings with the Knights Templar. A year later he and his staff were found stoned to death, being tied up and blindfolded.

They formed a vigilante group, but quickly turned to drug trafficking assume, and for an important part they are right, that a high number of politicians is involved in dealings with cartels. For example, in 2012 the Knights Templar released a public statement in which they stated the people of Michoacán should vote on then governorcandidate Fausto Vallejo. The governor resigned in 2014 after allegations that

La Familia It is interesting to note the history of the La Familia cartel. This group was founded by vigilantes out of Michoacán who felt threatened by the violence of kidnappers and drug dealers in their municipalities and embittered by the powerlessness of the state. They formed a vigilante group, like the men in Mireles' autodefensas, but quickly turned to drug trafficking themselves. During the drug war La Familia quickly rose due to the chaos as the landscape of cartels dramatically changed due to government arrests and violent outbreaks between the organizations. However in 2010 the cartel collapsed again and out of its remnants emerged its more radical successor the Knights Templar who quickly took control of Michoacán due to their excessive violence. Currently, the vigilante group Las Viagras resembles the transformation of La Familia into a criminal empire. [7]

A DOUBLE EDGED SWORD However, while fear produces collaboration among the population, it does also breed animosity. The brutal

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST Knights Templar cartel is hated throughout Michoacán. And fear works as long as a population remains docile. In November 2014 Dr. Mireles spoke to a crowd of a town liberated from the cartel. "We can choose the way we will die, standing up, and not meekly with our hands tied behind our backs waiting to be tortured and sliced up into little pieces like animals." Since their onset in 2012 the autodefensas have succeeded in driving back the Knights Templar in Michoacán. The cartel's last boss La Tuta was arrested in February 2015 by a special taskforce and most of the towns have been liberated from the cartels grasp, effectively breaking the zone of control.

Knights Templar out of. The diversity of the vigilantes and their distrust of the government and other groups makes it very difficult to forge them into an effective long term peacekeeping force. This instability serves groups who play into the anxieties among the population. The New Generation Cartel has planted messages next to the bodies of murdered Knights Templar members reading "people of Michoacán. We are here. We have come to save you.” [6] In the current state the people of Michoacán are very compliant to any group ending the reign of the Templars, even if those groups are other cartels. President Pena Nieto’s failure to form the autodefensas into a state steered force is a very costly one for Michoacán. For now the vigilantes enjoy popular support in their fight against the feared Templars, but the groups have not shown the capacity to replace state institutions. When the fear of the Templars fades, the popular collaboration will crumble and for military groups, fear becomes a very tempting tool.

The New Generation Cartel has planted messages next to bodies reading "people of Michoacán. We are here. We have come to save you" But the arrest of La Tuta did not end the violence in Michoacán, rival cartels are moving in on the turf lost by the Knights Templar. The Jalisco New Generation cartel, since 2014 the fastest growing cartel in Mexico, has actually provided vigilante groups with arms against the Knights Templar, signalling to the vigilantes that they are on their side against the hated Templar cartel. However the vigilantes' justice is that of their own gun and in their territory they are judge, jury and executioner. President Pena Nieto's initiative to bring the vigilante groups under government control as the State Rural Forces and local police is failing since the autodefensas distrust the government. Flaring tensions led to the arrest of dr. Mireles in 2013 when he refused the government offer and even some shootouts between government and vigilante forces. While they have proven effective in breaking the regime of fear of the Knights Templar, the autodefensas do not restore the institutions of the state. The people of Michoacán are still confronted daily by excessive violence, even though the gunfire of vigilantes such as dr. Mireles may be fired with more noble intentions they do not bring peace. Furthermore some vigilante groups such as Las Viagras have taken over the drug trade in the areas they drove the

spiral of violence and state breakdown as its monopoly of violence is replaced by groups of armed citizens. One must also look at history regarding the autodefensas, as some groups reportedly have already become involved in narcotics trade. For the time being groups such as those of dr. Mireles are for the people of Michoacán the only protection they can turn to. The drug war is raging on and the autodefensas have proven to be less corrupt and more trustworthy than the state. These militias are effective against Knights Templar and provide people with hope of a future without daily fear of the drug cartels. However Mexico cannot turn to the vigilantes as a long term solution of the violence in the country, as these groups do not give up their weapons and power easily carving out their own territories in a much troubled state. The state must restore trust in its political institutions, most importantly its police in order to break the spiral of violence and fear in order for peace to return in Michoacán.

OUTLOOK ON MICHOACÁN The lawlessness and fear of the cartels in Michoacán has led the population to turn in growing numbers to the autodefensas who have proven to very effective against fighting the Knights Templar cartel. However, the militarization of Michoacán society out of fear of cartel violence and the refusal of state authority has very dire consequences for Mexico. It is leading to a

Biography Rik van Dijk is a graduate student International Studies at Leiden University with a speciality in the logic of terrorism. Further interests include contemporary history, armed non-state actors and all forms of political violence.

Summary The horrors perpetrated by the drug cartels in the Mexican state of Michoacán since the start of the drug war has exploded drastically. Through a regime of fear the Knights Templar cartel seeks to control the local population. Since 2012 vigilantes have begun mounting a successful offensive against the fearful cartel. However with the militarization of the people and a dysfunctional and corrupt government, peace seems far away in Michoacán. Violence spirals out of control as new groups seek to control their territory through a brutal regime of violence and oppression.

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Travel and fear

Travel with(out) fear Terrorists are winning in the Middle East and North Africa. Maybe not on the battlefield against government forces or international coalitions, but they succeed in striking fear in the hearts of the average European or American who will think twice about visiting the region. Nobody wants to end up as a prisoner of terrorists, like Sjaak Rijke was for 3.5 years, or be killed in a terrorist attack like the one on the Bardo Museum in Tunis in March 2005 (24 death, 47 wounded). However, how well founded are these fears? CHRISTIAAN DUINMAIJER

closer look reveals that large parts of the North Africa and the Middle East are not as dangerous as people think and can be safely visited. Safe is, of course, a relative concept as no place is 100% safe. For example, even 'safe' European cities, like London, Madrid or Amsterdam, have experienced bloody terrorist attacks.[1] However, the risks can be mapped and minimized by following the four steps of the THiNC procedure (Travel Advice, History, News, Commoners). These steps will be illustrated by the case study of a tourist wanting to visit the Sinai peninsula in Egypt.

‘essential’ in the advice ‘Advise against all, but essential travel’ and why some parts of a country are considered more dangerous in some travel advices than in other travel advices. For example, you want to spend your holiday on the Sinai Peninsula in the beach resort of Dahab. You want to fly on Taba and also make a day trip to the famous mount Sinai and nearby Saint Catherina monastery during

insula and its cities and tourist resorts less so. HISTORY The second step is to identify what makes the country or area potentially risky and look at the history of any potential risks in order to better understand the nature and extent of their danger. The above mentioned travel advices give sometimes some background on possible risks as well as sites like Wikipedia or travel guides. However, this information can be limited or outdated. For this reason, it is better to do some additional research into the risks identified by them. You may find more in-depth information in publications of think tanks, research institutes, libraries or government institutes. The nature and number of sources used for this research will vary based on the nature of the risk and your own personal preferences, but in the end you should understand why an area is safe to visit or not. If you look at the official travel advices on Egypt, you will see that the main danger in the Sinai, apart from old Israeli minefields, is Ansar Bait al-Maqdis (ABM), an IS-affiliated terrorist group based in the Sinai.[4] Their presence

"The main danger in the Sinai, apart from old Israeli minefields, is Ansar Bait al-Maqdis"

TRAVEL ADVICE The first step is to look at the travel advice on a country or area on the website of your embassy or government. This seems a straightforward advice as these travel advices often indicate potential risks and show which parts of a country can be safely visited and which not. However, these travel advices do not guarantee safe travel or take recent and unforeseen events into account. Some country, like the Netherlands, explicitly place the full responsibility or accountability for the safety of travelers with the travelers themselves.[2] It is thus up to you to figure out what means

your holiday. However, if you try to find out whether these places are safe to visit by comparing the travel advices of the Dutch, English and French governments, they all say something different: Saint Catherina is considered both unsafe (UK and France) and safe (Netherlands) as well as Taba (safe according to France and unsafe according to the other two), while Dahab is seen as safe (Netherlands) and only suitable for essential travel (UK and France). [3] Although these advices may seem confusing and contradictory, if you combine them it is clear that the three governments consider North Sinai as the most dangerous part of the pen-

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST â&#x2013;şCombined travel advices, ranging from dark gray (absolutely unsafe to visit) through medium gray (only essential travel) to light gray (mainly safe to visit). Source: French, Dutch and English official travel advices, April 2015

can maybe explained by Sinai's past as smuggling hub of humans, weapons and drugs between Sudan, Libya, Israel and the Gaza strip and the economic exclusion, discrimination and suppression of the local Bedouin population by the Egyptian government. ABM first appeared after the Egyptian revolution in 2011 attacking Israeli targets in and around the Sinai.[4] However, after the coup against president Morsi in July 2013 by Egypt's current president al-Sisi, ABM began to attack Egyptian security forces in North Sinai. In 2014, ABM also carried out attacks outside the Sinai and bombed a tourist bus in Taba, killing four. This was the first terrorist attack against tourists in the Sinai since the terrorist attacks by an al-Qaeda affiliate in Sharm alSheikh, Taba and Dahab between 2004 and 2006. NEWS The above mentioned sources often do not take the most recent events into account. These are important as most risks are not static and develop over time. Luckily, newspapers and similar media, especially local or regional media, can fill in this blanc. However, this information source has its limitations, because news can be censored or biased, appear in an unknown language or be only locally available. For example, the raids by terrorists on Tunisian border posts during the Algerian civil war were only reported by the terrorists themselves.[5] Regardless the aforementioned

drawbacks, you should especially keep following the local developments after your arrival in the country or area. It is better to find out from the newspaper that a town has been overrun by IS than first hand. Local Egyptian news reports make clear that ABM still frequently carries out heavy attacks against Egyptian security forces around alArish, Rafah and Sheikh Zuweibah, even though army claims to have arrested thousands and killed hundreds of terrorists.[6] Especially April 2015 saw an upswing in attacks in North Sinai, while over the past months several attacks were carried out or prevented in along the Suez Channel.[7] However, the violence seems to be concentrated to the North-East of Sinai, leading to pleas to lift the current curfew for less restive parts of North Sinai and by local Bedouins from South Sinai that South Sinai is safe to visit for tourists.[8] This is underlined by the

No-fly-zone Sinai? The Dutch Ministry of Foreign Affairs warns its citizens in its travel advice against flying over the Sinai.[11] It does not elaborate in its travel advice why flying over the Sinai is risky, but its caution is understandable given the MH17 disaster in Ukraine. The warning seems to be based on the claim by ABM that it has shot down a military helicopter in the Sinai in January 2014.[12] However, the chance that a civilian airplane is shot down by a surface-to-air missile, is statistically very small.[13] Just 20 civilian airplanes were shot down by surface-to-air missiles worldwide over the past 25 years, mostly in Africa (8) and Europe (5). Twice a civilian airplane was shot down in the MENA region (Libya in 2013 and Iraq in 2015), but both resulted in no fatalities. The overall number of airplanes (including military and cargo airplanes) shot down by surfaceto-air missiles in the MENA region is 8 (mostly in Iraq), which is less than in Africa (27), Asia (10) or Europe (10). It is only to hope that ABM does not decide to change these odds.

fact that the attacks of ABM still are mainly focused on security forces and not tourists and that, apart from the bombings in Taba in 2014 and al-Tor a few years earlier, no attacks have been carried out in South Sinai. Bad roads are deemed a bigger danger in South Sinai than terrorism.[9] COMMONERS The action by the local Bedouins from South Sinai brings us to the fourth and last step, which you have to take when you are in the Middle East: talking to the commoners or locals. They know as no other how the situation is in an area or a country as they live in it. If you consider visiting a potential dangerous area, their reaction will make very clear whether they think it is good idea or not. It is best to ask several people to get a good impression if a visit is recommendable. However, always take one extra security measure when you decide to visit a potential dangerous area: ensure that you quickly can find a ride to a safer location if necessary. It is, of course, impossible to say here what the local Egyptians would say if

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Travel and fear

â&#x2013;˛The Sinai is a rugged area, which makes it ideal for touristic trips, but also hard to control for the government. Source: Schmaeche

you ask them whether it is safe to visit Taba, Dahab and Saint Catherina monastery. However, the local Bedouins made with their action 'Sinai is safe' in November 2014 clear that tourists can safely hike in the South Sinai mountains, a feat they repeated last April.[10] The biggest danger in Dahab are probably desperate Egyptians who want to sell you trinkets, as no terrorist attacks have been carried out on the beach resort since 2006 and because ABM's attacks seems to be mostly limited to North Sinai and Egyptian security forces. You can use the same line of reasoning to see a visit to Taba as safe, although more cautious people would want to avoid the city given the 'recent' terrorist attack and its proximity to the area where ABM operates.

WELCOME TO THE MIDDLE EAST I have tried to sketch in this article how one can easily assess the possible risks of an area in the Middle East following the THiNC procedure (Travel Advice, History, News, Commoners). The Middle East may be a volatile region, but it is far from a complete no-go zone as it sometimes seems to be in the media. The steps above will clarify which countries and areas are (relatively) safe to visit and help you to understand why this is the case. Be cautious, but let reason overcome fear and you may be able to enjoy the warm hospitality of the Middle East. Ahlan wa sahlan fi ash-Sharq al-Awsat!

â&#x2013;˛The famous Saint Catherine monastery attracts together with mount Sinai many tourists, including many Christian pilgrims. Source: Berthold Werner

Biography Christiaan Duinmaijer graduated in Arabic Language and Culture at Leiden University. During his study, he studied a year in Egypt and he completed a part of his master in Paris. He has its own consultancy, Assarwa, which gives advice on business and security in the Middle East.

Summary The author explains how one can travel safely in the Middle East by following the different steps of the THiNC procedure (Travel Advice, History, News, Commoners). This procedure allows someone to identify and assess possible security risks and determine if an area is safe to visit. The author uses the Sinai Peninsula as a case study to illustrate the procedure. He shows that although the north-east of the Sinai suffers from frequent terrorist attacks, the beach resorts and tourist spots on the southern half of the peninsula are probably safe to visit.

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST BOEKRECENSIE: BRANDHAARDEN

Angst voor wat komen gaat…

In vroeger tijd was Europa een continent van oorlog en verwoesting. Langs terugkerende breuklijnen ontstonden conflicten die de Europese volkeren met harde hand uitvochten. Het ultieme voorbeeld? De Eerste en Tweede Wereldoorlog. Sindsdien is Europa een continent van vrede en welvaart. Alles lijkt rustig. Is de tijd van oorlog voorbij of is dat slechts bedrieglijke schijn? FLORIS GRIJZENHOUT

n zijn boek ‘Brandhaarden. De komende crises in Europa’ aanwijzingen dat dit neemt George Friedman de lezer mee naar het continent dat mis dreigt te lopen. Die hem lief is, maar tegelijkertijd angst inboezemt. Beginnend aanwijzingen liggen bij de val van Constantinopel in 1453, schetst Friedman in zo’n er wel bij de andere 200 pagina’s de grove lijnen van de geschiedenis van Europa, brandhaarden die het continent dat de wereld zijn wil op legt. Dit mondt uit in Friedman beschrijft. de ’31 jaren van destructie’ tussen 1914 en 1945, waarin er twee Wat bijvoorbeeld te wereldoorlogen over het continent razen. Na de bespreking denken van de Baltische van de ontstaansgeschiedenis van de Europese Unie, komt staten? Rusland gromt Friedman eindelijk toe aan de beantwoording van de vraag of en voelt zich in zijn Europa bang moet zijn voor nieuwe conflicten. identiteit aangetast door de oostelijke uitbreiding van de De auteur is pessimistisch over het Europa van de toekomst. NAVO en de EU. Het conflict in Oekraïne laat zien dat de Hij legt uit dat het is gebouwd op de belofte van ‘vrede en Russische beer bereid is om de wapens op te pakken en ‘haar welvaart’ en dat beide momenteel op het spel staan. Het inwoners’ in buurlanden te beschermen. Een volksopstand in schakeljaar daarin was 2008: de Amerikaanse bank Lehman Estland, Letland of Litouwen zal Rusland zeker aangrijpen om Brothers stortte in (een bedreiging voor de welvaart) en zijn invloed ook in die landen terug te winnen. Rusland voerde oorlog met Georgië (een bedreiging voor de Een laatste (potentiële) brandhaard betreft de Balkan. Dit vrede). Tot op de dag van vandaag zijn de gevolgen hiervan gebied is altijd ingeklemd geweest tussen grootmachten: zichtbaar, aldus Friedman. Rusland in het noordoosten, Duitsland in het noordwesten Vanuit het welvaartsperspectief waarschuwt de schrijver ook en Turkije (voorheen: de Ottomanen) in het zuiden. Met de voor het uiteendrijven van Duitsland en Frankrijk. De eerste toenemende invloed en macht van Turkije en de aanzwellende staat voor een strenge bezuinigingspolitiek, terwijl de tweede agressiviteit van noorderbuur Rusland is ook de Balkan in meer heil ziet in investeringsprogramma’s voor de economie. gevaar. Europa heeft de Balkanoorlog van de jaren ’90 volgens Tot oorlog tussen die twee zal het waarschijnlijk niet leiden, Friedman veel te snel onder het tapijt geveegd zijnde ‘een maar het doet de stabiliteit in Europa in ieder geval geen goed. incident’, maar onderhuids broeien de sentimenten voort. Duitsland zorgt ook op een andere manier voor angst. Vanwege Of de genoemde brandhaarden ook zullen uitmonden in het schuldbesef van de Tweede Wereldoorlog profileert het grote vuren zal de toekomst laten zien. George Friedman land zich niet op militaire wijze, maar slechts met economische is pessimistisch en verwacht in ieder geval onrust. Maar zo politiek. Tot nu toe gaat dit goed. Zo luistert Griekenland hoeft het niet uit te pakken. Friedman is een denker uit de naar de machtigste staat van Europa. Maar wat als het Zuidschool van het realisme, die uitgaat van nationale belangen en Europese land weigert zich te voegen naar het wilsbesluit van natuurlijke omstandigheden. Internationaal recht en ideeën zijn Duitsland? Is ons buurland dan bereid de wapens op te nemen bij hem van ondergeschikt belang. En laten die laatste twee nu om de Grieken daar alsnog net het verschil kunnen toe te dwingen? maken tussen oorlog en Summary Bovengenoemd scenario vrede. Moeten we angstig komt wellicht wat zijn? Nee. Alert? Ja. In this review Floris Grijzenhout discusses the latest work of onrealistisch over, maar George Friedman, co-founder and director of STRATFOR, confronteert de lezer wel N.a.v. Brandhaarden. De the greatest private Intelligence organisation of the world. met het feit hoe makkelijk komende crises in Europa, In ‘Flashpoints. The emerging crises in Europe’ Friedman describes the history of Europe and tries to answer the Europeanen ervan uitgaan George Friedman, uitg. question whether the continent should be anxious for a vidat al hun problemen Spectrum, Houten, 2015; olent future. He argues Europe contains several so-called vreedzaam opgelost kunnen ISBN 9789000345151; flashpoints, which are unstable and potentially violent. worden. Dit is namelijk 352 blz.; € 24,99. These are: the Russian border region, the Balkan and the niet altijd het geval. Toch ripping of the French-German economic policy. zijn er nog geen concrete

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Medici in angst

Medici in gevaar

â&#x2013;˛Ook militairen leveren, waar mogelijk, medische hulp aan de lokale bevolking. Bron: Mosley De'Yonte, U.S. Army.

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

Een bom ontploft in een ziekenhuis. Een handgranaat wordt in een ambulance gegooid. Een arts wordt standrechtelijk geĂŤxecuteerd. Wereldwijd vinden er per jaar ongeveer duizend van zulke aanvallen plaats tegen medici in conflictgebieden. Begrijpelijkerwijs bestaat er onder hen grote angst om in zulke omstandigheden te werken. En dat terwijl hun werk juist broodnodig is. Hoe kunnen we deze aanvallen verklaren? En, wat is er tegen te doen? QUINT HOEKSTRA

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Medici in angst

ij uitbraak van een gewapend conflict vlucht logischerwijs veel medisch personeel ter plaatse. Dit zijn niet alleen artsen, maar ook verpleegkundigen, ambulancemedewerkers en de administratieve staf in ziekenhuizen. Gezondheidszorg voor de achterblijvers komt dan ook vaak voor rekening van hulporganisaties zoals het Rode Kruis en Artsen Zonder Grenzen. Zij bieden medische hulp aan burgers ongeacht etniciteit, geslacht, religieuze overtuiging of politieke voorkeur, en beschouwen zichzelf doorgaans daarom als politiek neutraal. Toch worden deze organisaties vaak doelwit van aanvallen. [1] Hiermee wordt bedoeld het doden, verwonden, ontvoeren, intimideren of het bedreigen van medisch personeel. Een deel van deze aanvallen zijn puur crimineel; individuen en bendes maken misbruik van het machtsvacuüm wat ontstaat als gevolg van het conflict, en beroven of ontvoeren medici voor eigen financieel gewin. Hoewel dit zeer betreurenswaardig is, kunnen gezondheidsorganisaties zichzelf tegen dit soort incidenten beschermen door persoonlijke beveiliging in te huren. Lastiger wordt het wanneer medici structureel onderdeel van de strijd worden.

medici sindsdien is verbeterd, plaatsen wetenschappers van de Universiteit van New York dit werk nog steeds op nummer vijf in een lijst van meest gevaarlijke civiele beroepen. [4] Een goed voorbeeld is de mortieraanval op het Palestijnse al-Shifa ziekenhuis in 2014. Tijdens het conflict tussen Israël en Gaza afgelopen zomer werd dit ziekenhuis zwaar geraakt. Wonder boven wonder vielen er hier geen slachtoffers, maar het incident werd uiteraard wel sterk veroordeeld door Artsen Zonder Grenzen, die daar werkte. Zowel de autoriteiten in Gaza als de Israëlische overheid ontkenden iedere betrokken-

NEVENSCHADE Een eerste verklaring hiervoor is dat het gaat om nevenschade. Hierbij wordt een aanval opzettelijk op medici uitgevoerd omdat dit een militair nut dient. De controverse hierover kan herleid worden naar een diepgeworteld ethisch verschil. Hulporganisaties nemen doorgaans een principiële houding aan: zij vinden dat ze nooit en te nimmer aangevallen mogen worden. Maar sommige strijdende partijen kijken hier anders tegenaan. Zij vinden dat een aanval op een veldhospitaal of een ambulance gerechtvaardigd is wanneer het een militair nut dient. In Syrië, bijvoorbeeld, zijn medische faciliteiten frequent doelwit van aanvallen. Medewerkers van Artsen zonder Grenzen zijn hier bewust van. Zo zeggen Sa’da, Duroch en Taithe “een veldhospitaal beschermt een geconcentreerde massa van statische, kwetsbare en gewonde strijders, die een verleidelijke prooi zijn wanneer het doel is om de vijand te vernietigen”. [6] Door deze faciliteiten doelwit te maken ontneemt de aanvaller zijn tegenstander noodzakelijke gezondheidszorg, wat de capaciteit voor oorlogsvoering van de opponent verlaagt. Op deze manier worden aanvallen op medici dus een instrument om een oorlog te winnen. Een goed voorbeeld is het Amerikaanse gebruik van zogenaamde ‘double-tap strikes’ in landen als Pakistan en Jemen. Hierbij valt een drone eerst vanuit de lucht één of meerdere strijders aan. Als handlangers en medici vervolgens de gewonden verzorgen, slaat de drone nogmaals toe. Deze tactiek helpt om extra terroristen uit te schakelen, maar zet ook het leven van onschuldige burgers op het spel. In 2012 kreeg het dan ook grote kritiek toen een rapport van de Universiteit van Stanford en New York hier aandacht aan besteedde. [7]

Aanvallen worden uitgevoerd niet ondanks maar dankzij de intenties van hulporganisaties

GEVAAR Een eerste verklaring hiervoor is dat het opereren in oorlogsgebieden nou eenmaal een gevaarlijke aangelegenheid is. Vaak is het slachtoffer simpelweg op de verkeerde plek op het verkeerde moment. Kleine foutjes kunnen namelijk snel dodelijke gevolgen hebben. Zo werd in 2005 een witte auto van Artsen Zonder Grenzen in de Democratische Republiek Congo aangevallen omdat het werd aangezien voor een wagen van de Verenigde Naties, die op dat moment een politiek gevoelige ontwapeningsmissie uitvoerde. [2] Al sinds 1864, toen de eerste Geneefse Conventie plaatsvond, wordt er actie ondernomen om dit soort incidenten te voorkomen, bijvoorbeeld door het continue tonen van een helder logo. Toch blijven de risico’s hoog. De sterfkans voor medewerkers van het Rode Kruis tijdens de Tweede Wereldoorlog, bijvoorbeeld, wordt geschat op 1 op de 200. [3] Alhoewel de situatie van

heid, wat de suggestie wekt dat het misschien slechts een ongeluk was. Hoe dan ook, het incident laat goed zien hoe lastig het is voor hulporganisaties om niet betrokken bij de strijd te raken, zelfs als ze goed herkenbaar zijn. TOENAME Er is reden te denken dat zulke toevallige aanvallen momenteel toenemen. Sinds het einde van de Koude Oorlog is het karakter van conflicten namelijk sterk veranderd. Zo zijn huidige conflicten vaak niet tussen landen, maar binnen landen. In dit type oorlog ontbreekt het vaak aan een heldere frontlinie. Dat betekent dat medici zich onbedoeld plots in het midden van de strijd kunnen bevinden, wat uiteraard de kans verhoogt dat ze geraakt worden. Helaas bestaan er geen betrouwbare data om dit goed te meten. Een groot onderzoek van de Humanitarian Policy Group nam wel een stijging van het totale aantal aanvallen waar, [5] maar dit viel samen met een periode waarin het bewustzijn over dit onderwerp ook toenam. De toename kan dus net zo goed veroorzaakt zijn door verbeterde rapportering van incidenten. Bovendien is het motief van dergelijke aanvallen vaak onbekend. Dat betekent dat er geen conclusies kunnen worden getrokken over mogelijke trends. Medici geven wel aan dat ze het idee hebben vaker expres doelwit te zijn. Er is dus meer aan de hand dan alleen toevalstreffers.

ASSOCIATIEVE AANVALLEN Toch gaat ook deze verklaring nog niet tot het hart van het probleem. Medici worden namelijk ook aangevallen wanneer ze samenwerken met militairen. De oorzaak hiervan is terug te leiden tot de jaren zeventig. Tot die tijd was de modus operandi van humanitaire organisaties dat ze zonder discrimina-

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

▲ Het Rode Kruis levert al 150 jaar medische hulp, zoals hier in Pakistan. Bron: Farm9, Flickr.

tie hulp boden aan mensen in nood. Het Rode Kruis houdt nog steeds vast aan principes van onafhankelijkheid, neutraliteit en onpartijdigheid, zelfs als dit betekent dat het zich niet kan uitspreken wanneer het getuige is van grove mensenrechtenschendingen. Artsen zonder Grenzen, opgericht in 1971, neemt hier afstand van en vindt dat hulporganisaties zich juist in zulke situaties van zich moeten laten horen, ongeacht of ze daarmee toegang tot hulpbehoevenden verliezen. In de jaren negentig lobbyden deze organisaties samen met geestverwanten daarnaast met succes bij Westerse overheden. Zij vonden dat regeringen meer moesten doen om het lijden in de wereld te verzachten. Maar hierdoor verloor medische hulp wel de neutraliteit die het Rode Kruis juist zo graag wilde behouden. AFGHANISTAN Na de inval van Afghanistan in 2001 werden hulporganisaties sterk betrokken bij de wederopbouw. Zoals de Canadese wetenschapper Abiew het zegt, ze werden hiermee een “aanhangsel van het militaire apparaat”. [8] De NAVO

geloofde dat de Taliban alleen verslagen kon worden door de “harten en hoofden” van de bevolking te winnen. Dit werd onder andere gedaan door ontwikkelingshulp te bieden, zoals medische bijstand. De voormalige Amerikaanse Minister van Defensie Powell zei dan ook dat deze hulporganisaties een

Medici zijn tegenwoordig noch zelfstandig noch onafhankelijk echte ´force multiplier´ waren voor de krijgsmacht. [9] Deze ontwikkeling had grote gevolgen. Nadat troepen de Taliban verdreven hadden gebruikte het Verenigd Koninklijk bijvoorbeeld zogenaamde ‘Quick Impact Projects’. Deze waren bedoeld om te verwerven onder de bevolking. Hiervoor werden vaak gezondheidsprojecten gekozen, omdat deze relatief snel resultaat kunnen brengen. Een

onbedoeld gevolg was wel dat de bijna gelijktijdige aankomst van militairen en medische hulp het erg lastig maakte voor de bevolking om de grens tussenbeide in te zien. Medici werden dan ook noch zelfstandig noch neutraal geacht. Verzet tegen de militairen en de hulporganisaties viel dan ook vaak samen. [10] Dit leidde dan ook vaak tot aanvallen tegen medici. Een ander voorbeeld komt uit Irak. In 2003 pleegden zelfmoordterroristen een aanslag op het hoofdkantoor van het Rode Kruis in Baghdad, waarbij twaalf mensen het leven verloren. [11] Twee maanden eerder hadden opstandelingen een vergelijkbare aanval uitgevoerd op het gebouw van de Verenigde Naties. [12] Dit had een grote invloed op de beide organisaties, die zichzelf tot dat moment altijd neutraal achtten. Maar de toegenomen samenwerking tussen militairen en internationale (hulp)organisaties betekende dat ook organisaties die hier buiten probeerden te blijven er toch bij betrokken raakten. TERUGKEER De politisering van hulp wordt doorgaans gezien als een negatieve ontwik-

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Thema van dit verhaal

▲In veel conflictgebieden ontbreekt het aan medische capaciteit. Buitenlandse organisaties schieten daarom vaak te hulp. Bron: Farm5, Flickr.

keling. De vraag is of een terugkeer naar de oorspronkelijke waarden van onafhankelijkheid en neutraliteit een halt kunnen toeroepen aan aanvallen tegen medici. Tot op heden is hier nog geen bewijs voor. Bovendien heeft dit geen effect op aanvallen in landen waar geen grote Westerse troepenmacht gestationeerd is, zoals Somalië en Sudan. Daarnaast is dit advies simplistisch wat betreft het mogelijke motief van de aanvaller. Als het inderdaad alleen gaat om de samenwerking tussen hulporganisaties en militairen, dan zou deze oplossing goed kunnen werken. Maar dit is minder waarschijnlijk als aanvallen uitgevoerd worden niet ondanks de intenties van de hulporganisaties maar dankzij hun intenties. Een voorname reden waarom medici doelwit worden is namelijk dat de lokale bevolking de waarden afwijst die de hulporganisatie uitdraagt. Zelfs het ‘neutrale’ Rode Kruis is geen waardevrij orgaan: het pleit voor naleving van de rechtsstaat, het recht op gezondheidzorg, het

vertrouwen in medische wetenschap en de onschendbaarheid van het menselijk lichaam. In sommige landen worden dit soort waarden sterk geassocieerd met het Westen. Het is dan ook niet toevallig dat de zes grootste hulporganisaties ter wereld allemaal uit het Westen komen. [13] Tegenstanders,

Daarnaast concludeert een groot onderzoek van Artsen Zonder Grenzen dat burgers regelmatig hulporganisaties verdenken van het hebben van een verborgen agenda. [15] Dit is niet helemaal ongefundeerd, aangezien de Amerikaanse landmacht een vaccinatiecampagne gebruikte om DNA te verzamelen om zo Osama Bin Laden te vinden. Lokale overheden zien hulporganisaties bovendien vaak als de ogen en oren van het Westen omdat deze organisaties vrijuit rapporteren over waargenomen mensenrechtenschendingen. Aanvallen op medici dienen daarom twee doelen. Ten eerste, zo stelt de Britse wetenschapper Laura Hammond, “demonstreert het de macht van de aanvaller, de zwakte van het slachtoffer en het onvermogen van de andere zijde om het te voorkomen”. [16] Ten tweede creëert het angst onder medici, wat een organisatie dwingt om zijn activiteiten te beperken of zich zelfs volledig terug te trekken. Dit is effectief. In 2013 citeerde Artsen zonder

Medische faciliteiten in Syrië zijn frequent doelwit van aanvallen

waaronder Islamitische extremisten, wijzen deze waarden af en willen dan ook niet dat Westerse hulporganisaties op hun geclaimde territorium werken. Polio vaccinatiecampagnes, bijvoorbeeld, zijn in het verleden veroordeeld als gezondheidsimperialisme. Dit is de externe implementatie van projecten zonder oog voor lokale (vaak religieuze) overtuigingen. De Pakistaanse Taliban hebben deze projecten dan ook verboden in Noord en Zuid Waziristan. Sinds 2012 zijn tenminste 90 medici omgekomen die dit verbod trotseerden. [14]

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST Grenzen herhaalde aanvallen medici als voornaamste reden om alle activiteiten in Somalië te stoppen. [17] Dit stelt de aanvallende partij vervolgens in de gelegenheid om mensenrechtenschendingen voort te zetten buiten het publieke oog. ONTOEREIKEND De huidige angst onder medici om betrokken te raken bij hun werk in conflictgebieden is zeker gerechtvaardigd. De oorzaken van aanvallen op medici zijn lastig te achterhalen. Oplossingen vinden is zelfs nog moeilijker. Onbedoelde aanvallen zouden beperkt kunnen worden door meer zorgvuldigheid en betere training voor militairen, alhoewel dit niet eenvoudig is uit te voeren bij rebellengroeperingen. Hetzelfde geldt voor nevenschade, waarbij ook een militair-ethische verandering noodzakelijk is. Een terugkeer naar neutraliteit en onafhankelijkheid kan associatieve aanvallen iets verminderen. Maar de grootste uitdaging ligt in het verhelpen van de botsing tussen de waarden tussen hulporganisaties en de lokale bevolking. Groter cultureel bewustzijn is hierbij noodzakelijk. Maar de allereerste stap is de vergaring van betere data over de motieven van de aanvallers. De Aid Worker Security

Summary Health workers in conflict areas operate in tremendous danger. They are being attacked through accidental strikes, such as cases of mistaken identity, but also deliberately. This article argues collateral damage is responsible for part of the attacks, while increased cooperation has blurred the lines between belligerents and health care workers. Finally, they may be targeted because of the values they espouse, particularly those that represent Western ideas. To remedy the problem better quality data is first required to improve analysis of attacker motivation. Database is momenteel de grootste en meest betrouwbare dataset, maar ook deze is nog steeds ontoereikend. [18] Hij is incompleet (niet alle aanvallen worden gerapporteerd), heeft veel onbekende waarden (het motief is vaak niet helder) en maakt weinig onderscheid (veel aanvallen worden simpelweg omschreven als ‘politiek’). Hierdoor is het momenteel zelfs niet mogelijk om fundamentele conclusies te trekken, zoals of überhaupt er wel een toename is. Met betere data kunnen betere analyses gemaakt worden, wat vervolgens kan leiden tot beter beleid en uiteindelijk minder slachtoffers.

Biografie Quint Hoekstra is een masterstudent aan het Departement van War Studies aan King’s College Londen. Afgelopen jaar haalde hij zijn bachelor in Politieke Wetenschappen aan de Universiteit Leiden. Als onderdeel daarvan liep hij stage bij de Koninklijke Marine.

▲ In Afghanistan, hier afgebeeld, is de medische capaciteit het afgelopen fors toegenomen. Bron: Staff Sgt. Sarah Brown, U.S. Air Force.

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Framing and fear

Building upon the fear of ‘the migrant’ at the EU border

A refugee… is a migrant? On April 19, 2015 a boat carrying Libyan citizens capsized near Lampedusa, Italy. It was feared that close to 650 boat occupants were dead, and the number was recently revised upwards to around 900. Only a week before, some 400 others drowned in the same area trying to reach Italian soil. Yet the European Union has only strengthened its border security in an effort to curtail the migration wave from Libya. ALBA LEÓN

he area around the island of Lampedusa, in Italy is a hotbed of activity of smugglers who transport hopeful individuals in flimsy boats full to the brim to the Promised Land, the European Union. Men and women of all ages leave behind countries in turmoil seeking opportunities across the Mediterranean. Yet, the discourse of the European Union is one of fear: of conflict spilling over from Northern Africa and of importing the radicalisation derived from the organisation known as the Islamic State. In the public discourse these men and women are considered migrants, rather than refugees. Words matter and they carry particular weight in the public arena. The way in which a topic is presented colours our views and our opinions. More importantly, it colours the political response to pressing issues. Take for example global warming. Close to 100 percent of the scientific community has agreed that the Earth’s temperature is rising, and that there is 95 percent probability that this is due to human activity. Yet a collective response to the phenomenon remains elusive. A possible explanation is that while climate change is a

scientific certainty, ‘it is not yet what sociologists call “a social fact.”’ [1] This means that we do not feel the need to adjust our behaviour, because there is no social pressure and no defined cultural norm about how to behave. Moreover, because the debate on global warming is diffuse, there is no clear call to action. And perhaps most importantly, there is no fear of the consequences of our inaction.

recovery has been compounded with integration issues of the children and grandchildren of migrants who arrived in the continent within the framework of guest worker programmes. Thus, animosity towards migrants and even fear of new migration waves continues to grow as a policy issue worth stressing during election times for political gain. On the other side of the Mediterranean, citizens of Middle Eastern and North African countries have other issues that cause them stress. Countries like Libya and Egypt are mired in internecine strife that shows no signs of letting up. And so, their citizens are choosing to leave by any means possible. Many do not have the physical and social resources necessary to leave safely. And in their desperation they choose being smuggled by boat into points of entry that are easy to reach, such as Lampedusa. They hope that Italy can be the port of entry to a safe haven elsewhere in the

"The media diffuses the line between who is a refugee and who is a migrant" POLARISATION AND POLICY In the area of migration there have been plenty of calls to action. Throughout Western Europe, populist parties have rallied citizens by making use of the highly polarising issue of migration. This has become most visible since the crisis of 2008, when unemployment rose, hitting migrants with particular strength. The lack of economic

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

▲ An Italian Coast Guard patrol boat. Source: A. Deligiannis (Wikimedia)

European Union. Unfortunately, this hope rarely materialises. WHAT’S IN A NAME? The headers of the most recent reports on the deaths of boat passengers that attempted to reach Lampedusa and other points of entry into the European Union such as Malta stand out because of their wording. Lines such as “Why migrants are risking their lives to reach Italy”, of the BBC [2], and “Libya migrants: Hundreds feared drowned in Mediterranean”, from CNN [3] are illustrative of how the issue is considered on the European side. According to the International Organization for Migration, a migrant is a person who leaves his or her place of residence, regardless of the reason for the movement or means through which it happened [4]. However, within this very broad category, the reasons for migration are taken into account to determine the type of migration that a

person undertakes, and how that will affect his or her status in the country where they decide to settle. Those who move to improve their chances at a better job and better economic conditions are known as migrant workers. They may move with their family, and thus their families could fall under the category of family reunification. And there is another category, that of refugee. The 1951 Refugee Convention establishes that a refugee is

gee? More importantly, how does this impact policy, and the men and women on those boats? A ROSE BY ANY OTHER NAME The distinction between a migrant and a refugee in cases like this is not unimportant. For one, a refugee has the right to assistance that a migrant does not according to international law. “It is often their own government that is threatening to persecute them. If other countries do not let them in, and do not help them once they are in, they may be condemning them to death – or to an intolerable life in the shadows, without sustenance and without rights.”[6] It is true that in recent years the distinction between a migrant and a refugee has become more difficult to make. Generally both types of human movement follow the same established routes, and oftentimes the people who migrate have more than one goal when they embark in their journeys. But the

"People run away from conflict, and put all their hopes on their safe passage on a flimsy boat" someone who "owing to a well-founded fear of being persecuted for reasons of race, religion, nationality, membership of a particular social group or political opinion, is outside the country of his nationality, and is unable to, or owing to such fear, is unwilling to avail himself of the protection of that country." [5] The question that arises is when is a migrant a migrant, and when a refu-

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Framing and fear argument that a person running away from a conflict in his or her own country is a refugee particularly since he or she cannot be protected by its own government, cannot be dismissed that easily in the case of the boat accidents off the Italian coast. Yet in reports about the recent series of boat disasters in the Mediterranean, the term refugee is not often used and, when it is, it is used as an almost synonym of migrant. This even though, according to the same BBC article “over 280,000 people entered the EU illegally last year, many fleeing conflict in Syria and repression in Eritrea. Since the fall of Muammar Gaddafi in 2011, Libya has been without a stable government allowing traffic networks to thrive.” [2] With this vocabulary and the use of terms interchangeably, the media contributes to this blurring of the distinction between a migrant and a refugee. And this blurry has strong policy consequences. In November of 2013 the Italian government launched a search-and-rescue programme, Mare Nostrum, which rescued more than 160,000 individuals in distress in its year of operations. The programme was discontinued amidst protests that its very existence was encouraging migrants to cross the Mediterranean. Later, the European Union agency for border control Frontex, started its own programme. However, this new effort is sorely underfunded and does not have the full operational support of all European states. [3] While the internal borders of the

Summary As of late, migration fears have become even more visible due to the constant stream of individuals trying to reach the European Union, especially from North Africa. The media diffuses the line between refugee and migrant, and the political discourse considers these men, women and children, other. They are feared because they represent an extra weight on the already overburdened social security system. However, changing the terms of the debate, understanding where these individuals come from and why they risk their lives so, may give more insight into what Europe is, what it fears, and how policy measures to defend its territory are coloured and understood.

European Union are open, the external borders are becoming more difficult to cross by the day. There is fear that migrants—regardless of their reasons for settling in Western Europe—are tearing away at the social fabric of some of the most prosperous countries in the world. Much can be gained politically from kindling that sentiment among voters, often even in the absence of clear repercussions to the local communities. The debate on the clash of civilizations and the chants of “full is full,” are clearly expressions of this fear of the other, and are alive and well in the European political debate today. The European Union has been harshly criticised for making a closed-border policy a more pressing issue than the humanitarian mission of protecting individuals who are in a risky situation

and who are often victims of false promises by unscrupulous smugglers. The UNHCR has been at the forefront of this critique, saying that "This is a mistake, and precisely the wrong reaction for an era in which record numbers of people are fleeing wars." [6] This turn of a humanitarian plea into a migration issue, plays on the heightened fears of the negative externalities that migration can bring, such as increased levels of radicalisation, or the creation of sleeper cells of terrorist organisations such as the Islamic State. While these fears may have a grain of truth behind them, the human cost of stopping potential terrorist threats continues to mount, without the terror threat materialising thus far.

◄ Bird’s eye view of Lampedusa. Source: Luca Siragusa, via flickr. com

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

Biography Alba León is a graduate in International Law and International Relations, and is currently researching international migration, specifically, return migration and high skilled migrants. In various capacities, she has helped organisations with their communications and research needs.

ANGST

Fear, Faith and the Fifth Estate Much has been written on the power of the internet as a tool of liberation. William Dutton names it 'The Fifth Estate', networks of connected individuals who provide an alternative source of information next to the state and the media. Of course, this will also contain a lot of misinformation, even on the more mainstream websites of bloggers, e-journalists and media platforms that gladly capitalize on ignorance. This article will discuss how clickbait fuels the mechanisms of fear and uncertainty with an overdose of information and wilfully tendentious viewpoints, plus how optimistic developments might mitigate this effect. BAS KLEIJWEG

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Fear, Perception, Social Media â&#x2014;&#x201E; One of the many pictures that was used in the search after the Boston marathon blast. Source: Aaron Tang via Flickr

on Ronson, author of the topical book So You've Been Publicly Shamed, highlights an example of clickbait pur sang in the case of Justine Sacco [1], a Twitter user who got swarmed over an ill-advised joke she tweeted. The psychological effects of such a treatment are much akin to persistent bullying, even when this occurs mostly online. Whether it is justified or not, it is an illustration of the ever-present fear that a single comment might lead to the perfect storm that cost someone friends and livelihood. Webzines played a key role in fuelling the outrage. The tweet was first picked up by tech sites such as Valleywag as a noteworthy news item an sich. [2] This expands the audience such gaffes get significantly,

and the moment it generates a large number of views, news outlets that are normally more hesitant to include such brushfires in their coverage will pick up on it too, creating a snowball effect. Speaking truth to power, a classic function of the media, is quickly redefined so that any person can be seen as powerful enough to warrant a public shaming, and the metric changes constantly. Despite the example of Sacco pertaining to left-wing outrage, the shaming machine works just as well when coming from the right. Indeed, they often feed on each other: one man's justified callout is another man's reason to write a new article condemning said character assassination. Of course, these articles are going to be aggressively disseminated on social

Made an example of The case of Sacco is but one story of internet outrage costing people their livelihood: *In November 2012, the American Lindsey Stone posed with a wacky expression next to the entrance of a war memorial in Arlington. Her photo went viral, causing outrage among veterans and leading to a loss of her job and nearly a year of social phobia due to the reaction it brought on. *In July 2014, the American Breanna Mitchell took a selfie while visiting Auschwitz. Her upbeat expression caused a torrent of anger among the descendants of Holocaust survivors. *In May 2015, two American drivers parked their hearse carrying a veteran while stopping for food. A picture was taken by a bystander, leading to a media outcry and the sacking of the two seniors.

media, whether it is with scorn or with adulation, raking in clicks. CYBERCONUNDRUMS What exactly are the hallmarks of clickbait? Kate Waldman identifies a title that exploits the curiosity gap (the innate mechanism that makes us crave to know the whole deal when presented with incomplete information), an alarmist tone that tries to urge people into taking an action, and heavily condensed text in favour of imagery. [3] Going by these criteria, the Valleywag piece on Sacco would fall firmly within said category. It has a title that screams for attention to see what the actual content is, its tone is appropriately scolding, and the main body of the article is a picture of the damning tweet. It provides no context, other than an urging to sound off in the comments section. A charitable way of looking at it is that there is a palpable fear that if these sentiments might go unchecked, it will mean that brazen racism is so ubiquitous that even someone with a sensitive job can casually blurt it out, and thus any instance must be fought by fire and sword. A more cynical way to interpret this situation is that it foregoes journalistic standards of not checking for context, the principle of not causing undue harm, and not updating it with a right of reply.

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

â&#x2013;˛ The offending tweet in question Source: Screencap/Twitter

CITIZEN, REPORTER, VIGILANTE At no moment does one get more fired up then when one has a horse in the race, and the Fifth Estate operates on getting people involved. As we saw with the Sacco article, social media and public forums are scrounged for content, and this can serve as a catalyst for spotlight hogging. A tragic example of this egging-on occurred with the Boston Marathon Bombings back in April 2013. With police scouring through digital material in order to find the suspects, people on internet message boards did the very same, and got into the spotlight in a few major news outlets, without too much scepticism towards the findings of the group. [4] As a result, the zeal of the amateur gumshoes increased to the point that they falsely accused and harassed a dark-skinned student based on mere speculation. The family received death threats and other assorted abuse through their social media accounts. This fact was reported by the very same outlets without reflecting on their own role in the debacle. But what exactly is the psychology behind all this? Daniel J. Levitin points out in the Guardian [5] how the information overload that comes with the digital age can lead to raised stress levels, which come paired with anxiety and aggressive behaviour. Being bombarded with an enormous amount of varying viewpoints from online outlets that come paired with a comment

section that can transform upvotes into dopamine, it can be simultaneously addicting and intimidating. Maria Konnikova gathered and discussed various results of the research on the dynamics of online comments in the New Yorker [6], and shows how even with anonymity taken out of the equation, the nebulous nature of the internet creates a diffusion of responsibility, validating mob behaviour. Another interesting bit she points out is that this environment debilitates critical thinking skills,

Fear is of course one of the most prominent gut reactions humans possess as folks rely more on gut reactions to guide their responses. Fear is of course one of the most prominent gut reactions humans possess.

FAITH FULFILLED However, despite these corrosive effects, there is not only bad news. One of the main reasons clickbait gets put out is of course to generate advertising clicks. According to the journalist David Auerbach, the financial model of baiting viewers in this manner doesn't transSummary late that well into Online journalistic outlets and social newer advertising media, making use of a couple of framodels [7], which ming techniques and the pitfalls of huinstead embrace man psychology, foster fear and harm the smoother concept of native individuals in their quest for clicks. advertising. In Fortunately, changes to search rank this model, positiindexing and public weariness provide vity and matching a countercurrent to the effectiveness the content with of these models. the brand is seen

as the future. Furthermore, Google itself is working on a method to rank sites in its index by how factual they are instead of by popularity. [8] They do this through an algorithm which checks a site's content against a number of fact statements to see if it matches up. The precise workings of the system or when it will go into effect are somewhat nebulous, but it has already been calculated that Gawker, parent hub of the Valleywag site, would dramatically drop in the rankings if it was activated at the current moment. Of course, giving how some of the mechanisms that feed into the fear feedback loop are more to blame on human nature and technology than content of the sites an sich, it won't make the effects disappear overnight. Still, it is a step in the right direction. TIP OF THE ICEBERG What I've described here is merely the tip of the iceberg, of course. There are plenty of other aspects, whether it would pertain to the privacy hazards that social media poses or more detail on the process of how the fifth estate is used as a tool of harassment through false flagging, bombing workplaces with negative reviews and the like. Regardless, it has highlighted the toxic interplay between technology and bad practices in online journalism to turn fear into profit in the world of social media, even when cloaked in the guise of concern. Human psychology contains several mechanisms that make us easily fall for these tricks, but recent developments, whether they are deliberate or not, still show that this model of moneymaking is in decline. Perhaps the best advice is still to need feed the trolls.

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

Biography Bas Kleijweg is a research master student doing Literary Studies, with a keen interest in how political perspectives and cultural phenomena intersect. In his spare time, he serves on the board of the DEAL Foundation, and writes for several student outlets, 39

JASON MAGAZINE Necrologie

In Memoriam

Leon Wecke (1932 - 2015)

p zaterdagmorgen 13 juni is drs. Leon Wecke op 83-jarige leeftijd overleden. Wecke kampte al langere tijd met harten ademklachten, en hij is na een kortstondig ziekbed in het ziekenhuis gestorven. Leon Wecke was in 1965 oprichter en polemoloog bij het Centrum voor Internationaal Conflict, Analyse & Management (CICAM), destijds Centrum voor Vredesvraagstukken, aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zelfs nadat hij de pensioengerechtigde leeftijd was gepasseerd, bleef Wecke werkzaam bij het onderwijsinstituut als onderzoeker en docent. Wecke concentreerde zich bij zijn onderzoek vooral op beeldvorming in het kader van internationale bedreigingen. Hij publiceerde veelvuldig over vijandbeelden, zoals het beeld van de Sovjet-Unie in de Nederlandse publieke opinie en in politieke documenten tijdens de Koude Oorlog. Ook onderzocht hij de beeldvorming van het zogenaamde wereldterrorisme. Verder was Wecke een veel gevraagde gast bij televisie en radio programma's waar hij commentaar gaf. Hij gaf tot drie weken voor zijn overlijden nog colleges aan de Radboud Universiteit. Ook voor JASON heeft Leon Wecke veel betekend. Wecke was lid was van de Raad van Advies en hij trad regelmatig op als spreker bij activiteiten. Daarnaast was hij voornamelijk schrijver en columnist

voor het JASON Magazine. Al in 1978 schreef hij zijn eerste artikel in het JASON Magazine over de implicaties van de ontspanning van militaire technologische ontwikkeling in het Westen. In de jaren â&#x20AC;&#x2DC;90 publiceerde JASON een aantal van zijn radiocolumns die op Radio Gelderland werden uitgezonden als Wecke's Wereld. Sinds 2000 schreef Wecke haast in elke uitgave van JASON Magazine een column. Zijn columns hadden vaak betrekking op het vijandsbeeld en hij gebruikte regelmatig dieren om een bepaald perspectief te geven. Zijn polemische stijl was karakteriserend en zorgde voor scherpe en originele analyses. In totaal heeft Wecke 42 bijdrages gepubliceerd tussen 1978 en 2015 voor JASON. Bij JASON zullen we Leon Wecke herinneren als een vriendelijke, humoristische man met een enorme hoeveelheid aan kennis die hij op een karakteristieke en uiterst boeiende wijze wist over te brengen. Door zijn dwarse karakter was hij uiterst geliefd bij de stichting en ook zijn hartelijkheid werd enorm gewaardeerd bij JASON, waar bestuur en redactie elkaar vaak snel opvolgen. Wij danken Leon Wecke daarom ook voor zijn onvermoeide bereidheid en inzet die hij in al die 37 jaren voor JASON heeft geleverd. En we plaatsen hiernaast met trots en postuum de laatste column die hij ons aanleverde. (Michiel Blomaard en Kevin Klerx)

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

Bang Leon Wecke

et blijkt dat men bang is in Europa, bang voor IS, bang voor Ebola en bang voor de moslim-terroristen. Moet de onvoorziene snelle opmars van IS, voorheen ISIS, in Irak, Syrië en Libië ons dan geen angst inboezemen? Moet een aanslag op onze vrijheid van meningsuiting, of beter dé vrijheid van meningsuiting dat ook niet doen, een aanslag die onze democratische leiders, aangevuld met erkende dictators, de straten van Parijs opdreven in gemeenschappelijke, al dan niet geveinsde, bezorgdheid over een van de basiswaarden der democratie? Uit een peiling voorafgaand aan ‘Parijs’, onder 8.000 lezers van het Algemeen Dagblad, bleek dat meer dan de helft van de lezers bang was voor een aanslag van IS. Alhoewel de uitslag misschien meer over die lezers dan over de Nederlanders zegt, was het wel een serieus te nemen indicatie. ’Nu Nederland de oorlog heeft verklaard aan IS door het sturen van militairen en F-16’s groeit de angst voor terreuraanslagen’, zo concludeerde de krant. Van meerdere zijden werd geroepen dat het nu, met de aanslag in Parijs, ‘oorlog’ was of minstens diende te zijn. Maar oorlog is wel wat anders dan de aanslag op Charlie Hebdo, gepleegd door twee doorgedraaide Franse burgers met als resultaat twaalf Franse slachtoffers. Na het bloedig incident te Parijs, voelen Nederlanders zich een stuk onveiliger. Volgens de 25.000 leden van het 1-Vandaag Opiniepanel verwachtte 31 procent voorafgaand aan de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo een aanslag in Nederland en na de aanslag was dat 56%. Zes op de tien respondenten wensten zwaardere wapens voor de politie. De politiek-psychologische en sociaal-psychologische betekenis van het huidig terrorisme is onmetelijk veel groter dan de feiten toelaten, zeker in West-Europa. Er zijn in aanvang ‘slechts’ twee criminelen geweest die verblind door eigen ideologie de andersdenkende medemens als nonvaleur zagen, als levend vlees dat je overhoop mag schieten en overhoop moet schieten in het geval ze jouw heiligste waarde, de Profeet, diep beledigen. We zijn geschrokken, we zijn boos, en onze angst spreekt uit de herhaaldelijk gegeven verzekering: ’We zijn niet bang’. Dat zijn we dus wel, zoals ook uit de cijfers blijkt. En wat boosheid betreft: boos dienen we te zijn op al diegenen die zo boos en bang zijn na ’Parijs’. De media, zowel de oude als de nieuwe, heb-

ben meegedaan door van de aanslag op de redactie een mediahype te maken. Het wreken van de Profeet werd, uitvergroot tot een aanslag op dé vrijheid van meningsuiting. Elk ander nieuws werd overschaduwd door wat in de hoofdstad van Frankrijk gebeurd was. De honderden tot meer dan duizend slachtoffers van Boko Haram, ten tijde van de aanslag in Parijs, waren, volgens het westers rekenmodel, er heel wat minder dan de 17 doden in Parijs. Als het om het aantal slachtoffers gaat zijn er heel wat ernstiger dreigingen in de wereld dan terrorisme, een wereld overigens, die niet onveiliger maar veiliger wordt, waarin het geweld niet toeneemt, maar afneemt, zoals uit diverse statistieken blijkt. ‘De wereld staat weer in brand’, zo wordt geschreven en gezegd, maar niets is minder waar. Men zie de diverse rapporten over ’human security’. De befaamde Amerikaans/Canadese taalwetenschapper en psycholoog Steven Pinker, zei in de Tinbergenlezing: ’Geloof het of niet – en ik weet dat de meeste mensen het niet geloven- maar we leven in de vredigste tijd van het bestaan van onze soort’. In tien jaar terrorisme in Nederland is er één Theo van Gogh te betreuren. Uiteraard één Theo van Gogh te veel. Bij die gelegenheid verklaarde minster Zalm ook al de ‘oorlog’ aan het terrorisme. Men ligt in Nederland wel deels wakker bij de gedachte aan een terroristische dreiging, maar niet vanwege het feit dat in Nederland jaarlijks 3000 mensen vanwege de korte termijneffecten van fijnstof hun leven voortijdig beëindigen (bij lange termijneffecten is het cijfer 10 tot 15.000), 2.200 Nederlanders verliezen het leven als gevolg van een wankel keukentrapje of een ander ongeluk thuis, 800 staat gemiddeld op de teller van de jaarlijkse verkeersdoden en vele miljoenen wereldwijd zijn slachtoffer van ziekten, milieuvervuiling, honger en armoede. Misschien moeten we, als het om terrorismebestrijding gaat, niet al te zeer denken aan de met een machinegeweer uitgeruste wijkagent, maar dat we daadwerkelijk iets moeten doen aan de diverse primaire economische, sociale en politieke oorzaken van terrorisme.

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE Activity

An underdeveloped provider of security At the moment, Europe finds itself in a ring of fire. It is faced with security threats along its eastern borders – in the former Soviet countries – and along its southern borders – across the Mediterranean Sea. Due to the instability that surrounds EUrope, the question arises whether the EU is a security provider and, moreover, whether it is fit to act as one. KATIE HENDRIKS

his issue was discussed at length during a symposium on this topic that was held on June 19th. The keynote speaker of the symposium – Maciej Popowski, Deputy SecretaryGeneral of the EEAS – underlined that the EU is already a security provider. Hence, this should not be in question. However, its security strategy needs updating. During the symposium, Dick Zandee moderated a discussion between four panel members. This discussion was characterised by some serious EU bashing. Darius Semaska, the Lithuanian Ambassador in the Netherlands, indicated that the situation in the east of Europe is very dramatic and that the EU needs to provide sufficient resources and capabilities to tackle the various aspects of the grave situation. Bart Beltman, from the Ministry of Foreign Affairs, also stated that the EU should tackle various aspects of the security threats that Europe faces – for example cyber security and financial security – but does believe that the EU is al-

ready acting as security provider. Luis Simon, of the Institute of European Studies, underlined that in order for the EU to provide security adequately the EU and NATO must be on the same page. Diplomatic expert Robert van de Roer was particularly sceptical about the EU as a security provider. According to him, the Union is just a feeble security provider. After the EU had been depicted as an inadequate provider of security during the panel discussion, Colonel Hekkens was able to restore good faith in the EU as a security provider during his video call live from Somalia. The conclusion after the debate was

loud and clear; although the EU does have a security policy it is not up to scratch and needs to be upgraded in order to face the escalating threats that face Europe. The current EU security and defence policy is underdeveloped, in view of the current ring of fire in which Europe finds itself. In the week following the symposium EU leaders were due to meet. The panel members all expressed the hope that the leaders would pay attention to the security issues that Europe is faced with and that they would make plans to update the EU policy accordingly. ◄ Ambassador mr. Darius Semaška of Lithuania speaks during the symposium. Next to him, from left to right: mr. Bart Beltman, mr. Robert van de Roer, mr. Dick Zandee, and prof. dr. Luis Simón Source: Daphne van Es

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

► Key-note speaker Maciej Popowsky during the symposium Source: Daphne van Es

▲ Colonel EUCAP NESTOR Marco Hekkens during the video conference live from Somalia Source: Daphne van Es

►Prof. dr. Luis Simón Source: Daphne van Es

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE

Eindnoten Partners in crime: Islamic State and Cosa Nostra [1] Cockburn, Patrick. "Refugees Fleeing Isis Tell of Fears of Forced Marriages." Belfast Telegraph. 16 Mar. 2015. Available at: http://www.belfasttelegraph.co.uk/news/worldnews/refugees-fleeing-isis-tell-of-fears-of-forced-marriages-31070907.html. [2] Dickie, John. Cosa Nostra: A History of the Sicilian Mafia. New York: Palgrave Macmillan, 2004. Print. [3] "Mare Nostrum Chiude I Battenti «100mila Salvati, Ma Pesano I Morti»." Corriere.it. 31 Oct. 2014. Available at: http://www.corriere.it/cronache/14_ottobre_31/marenostrum-chiude-battenti-100mila-salvati-ma-pesano-morti-9566507e-611b-11e4-938d-44e9b2056a93.shtml. [4] Barker, Memphis. "What Happens to African Migrants Once They Land in Italy during the Summer?" The Independent. 23 Aug. 2014. Available at: http://www.independent.co.uk/news/ world/africa/what-happens-to-african-migrants-once-theyland-in-italy-during-the-summer-9681473.html. [5] "Mafia 'cashes In' on Sicily's Migrant Influx." The Local.it. 19 Nov. 2014. Available at: http://www.thelocal.it/20141119/ mafia-cashes-in-on-sicilys-migrant-influx. [6] Ide, Ella. "Mafia Eye ‘immigrant Hotels’ Reviving Sicily’s Economy." Taipei Times. 23 Nov. 2014. Available at: http://www. taipeitimes.com/News/biz/archives/2014/11/23/2003605063. [7] Noble, Sarah. "ISIS Threatens to Flood Europe and Elsewhere as “Libyan Refugees”. Independent Sentinel. 19 Feb. 2015. Available at: http://www.independentsentinel.com/isis-threatens-to-flood-europe-and-elsewhere-as-libyan-refugees/. [8] Zancan, Nicolò. "Mafia Capitale E Cosa Nostra Dietro Il Business Degli Immigrati." La Stampa Cronache. 13 Mar. 2015. Available at: http://www.lastampa.it/2015/03/24/esteri/ lastampa-in-english/sicilian-mafia-cashes-in-on-desperateimmigrants-LzOAbd4ybfpKFge9CeAUiO/pagina.html. [9] "Immigration: Italy Launches Mare Nostrum, 400 More Saved." Ansa Med. 15 Oct. 2013. Available at: http://www.ansamed.info/ansamed/en/news/sections/generalnews/2013/10/15/Immigration-Italy-launches-Mare-Nostrum400-saved_9466386.html. [10] "Mare Nostrum." Marina Militare. Minestero Della Difesa. Available at: http://www.marina.difesa.it/cosa-facciamo/ operazioni-concluse/Pagine/mare-nostrum.aspx. [11] Capasso, Alessia. "From Mare Nostrum to Triton: What Has Changed for Migrants?" Cafe Babel. 11 Feb. 2015. Available at: http://www.cafebabel.co.uk/society/article/from-marenostrum-to-triton-what-has-changed-for-migrants.html. [12] "Mare Nostrum to End - New Frontex Mission Will Not Ensure Rescue of Migrants in International Waters." European Council on Refugees and Exiles. 10 Oct. 2014. Available at: http:// ecre.org/component/content/article/70-weekly-bulletinarticles/855-operation-mare-nostrum-to-end-frontex-tritonoperation-will-not-ensure-rescue-at-sea-of-migrants-in-international-waters.html.

Keeping the Fear Alive [1] Associated Press, December 26, 2013. [2] AlJazeera, January 9, 2014. China takes Japan shrine dispute to UN.

[3] Howard W. French, International Herald Tribune, April 19, 2007 [4] Miles Yu, The Washington Times, Thursday, July 10, 2014 [5] Julie Makinen, LA Times, July 9, 2014 [6] Japan-India association, Hiroshi Hirabayashi, former Japanese ambassador [7] Mainichi Shimbun. December 25, 2013.

Bits, bytes & privacy [1] Kalkman, Hins, Jurgens, Communicatie- en informatievrijheid in het digitale tijdperk, Tjeenk Willink: Zwolle, p. 4. [2] Zie: http://ec.europa.eu/digital-agenda/en/onlife-manifesto [3]'Internet is ontstaan uit een samenvoeging van oudere, kleinere computernetwerken van het Amerikaanse leger en Amerikaanse universiteiten. Het werd meestal met een hoofdletter geschreven, maar met de ontdekking van Internet door het grote publiek in de jaren 1990 verloor het fenomeen zijn exclusiviteit en het woord zijn hoofdletter. Hierna ontstond een groot aantal samenstellingen met internet-.' Etymologisch woordenboek; Lit.: E. Sanders (2000), De taal van het jaar, editie 2000, Amsterdam. online geraadpleegd april 2015. [4] WRR, De publieke kern van het internet, pp. 19 - 21. [5] WRR, De publieke kern van het internet, pp. 9 - 10. [6] WRR, De publieke kern van het internet, p. 23. [7] WRR, iOverheid, p. 79. [8] Griffioen, Privacy en vormen van 'intelligente' mobiliteit, WRR webpublicatie, p. 35. [9]Kalkman, Hins, Jurgens, Communicatie- en informatievrijheid in het digitale tijdperk, Tjeenk Willink: Zwolle, p. 11. [10] Kalkman, Hins, Jurgens, Communicatie- en informatievrijheid in het digitale tijdperk, Tjeenk Willink: Zwolle, pp. 21, 22. [11] 'Het EHRM heeft in een lange reeks uitspraken, beginnend met Klass t. Duitsland in de jaren zeventig geëist dat er extra zware procedure-eisen gelden voor vormen van observatie waarvan het lijdend voorwerp niet op de hoogte kan zijn.' Zie: Griffioen, Privacy en vormen van 'intelligente' mobiliteit, WRR webpublicatie, pp. 45 - 48. [12] TNO, Privacy beleving op het internet in Nederland, Rapport februari 2015, pp. 7, 8. [13] Verbeek, Techniek en de grens van de mens, de menselijke conditie in een technologische cultuur, h. 3. [14] Discussienotitie bijeenkomst ICT- en data-economie 10 november, Kansen voor Nederland op het gebied van de digitale economie, p.2. [15] Schermer, Opsporing vs. privacy in peer-to-peer netwerken, ITER actueel 64, p. 35. [16] WRR, De staat van informatie, p. 21. [17] WRR, iOverheid, pp. 77, 78. [18]Royakkers, Daemen, van Est, Overal robots, Automatisering van de liefde tot de dood, p. 155. [19] Zie: http://ec.europa.eu/digital-agenda/en/onlife-manifesto [20] Castermans, Feijth, Verheij, Beekhuizen, Wong-A-Tjong, Internet of Things: slimme en internetverbonden producten en diensten, Een introductie en handvatten voor de eerste stappen richting ondernemerskansen, Kamer van Koophandel, juni 2014, p. 5. [21] Adam Harvey, Brooklyn Amerika, hij is een kunstenaar die de impact van technologie op mensen visualiseert; zijn

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST projecten hebben verschillende prijzen en nominaties in de wacht gesleept, waaronder een Core77 design award en een Webby Nomination. [22] Er zijn verschillende initiatieven die het mogelijk maken om je als gebruiker via een pseudoniem veilig en anoniem, op het internet te bewegen.

Fearful politics: Iran and Israel [1] Druckman, Y. (2015) ‘Netanyahu in 1993: Iran will have bomb by 1999,’ YnetNews.com. Available at: http://www. ynetnews.com/articles/0,7340,L-4633272,00.html. [2] Shani, A. (2015) ‘Israeli expert on Iran: Claim of existential threat a fig leaf for occupation,’ Haaretz.com. Available at: http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/.premium-1.650322. [3] Milne, S., MacAskill, E. and Swisher, C. (2015) ‘Leaked cables show Netanyahu’s Iran bomb claim contradicted by Mossad,’ The Guardian.com. Available at: http://www.theguardian. com/world/2015/feb/23/leaked-spy-cables-netanyahu-iranbomb-mossad. [4] Times of Israel staff and Lewis, A. (2015) ‘Ex-Mossad Chief says PM misled Congress on Iran breakout time,’ Times of Israel. com. Available at: http://www.timesofisrael.com/ex-mossadchief-says-pm-misled-congress-on-iran-breakout-time. [5] Ibid. note 2. [6] Kajouee, S. J. (2014) ‘The Case Against Attacking Iran,’ Peace Review: A Journal of Social Justice 26(1): 130-1. [7] Perthes, V. (2010) ‘Ambition and Fear: Iran’s Foreign Policy and Nuclear Programme,’ Survival: Global Politics and Strategy 52(3): 97. [8] Altheide, D. L. (2003) ‘Notes Towards A Politics of Fear,’ Journal for Crime, Conflict and the Media 1(1): 48. [9] Ibid. note 6: 130, 133. [10] Halutz, A. (2015) ‘First-time voters in Israel explain why they chose Netanyahu,’ Haaretz.com. Available at: http://www. haaretz.com/news/israel-election-2015/.premium-1.647800. [11] Sommer, A. K. (2015) ‘Why Israelis voted for their fears instead of their hopes,’ Haaretz.com. Available at: http://www. haaretz.com/blogs/routine-emergencies/.premium-1.647753. [12] Shrira, A. (2015) ‘Transmitting the Sum of All Fears: Iranian Nuclear Threat Salience Among Offspring of Holocaust Survivors,’ Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy: 6-7. [13] Haaretz. (2015) ‘Netanyahu on Holocaust Remembrance Day: Bad Iran deal proves lessons of history have not been internalized,’ Haaretz.com. Available at: http://www.haaretz. com/jewish-world/holocaust-remembrance-day/1.651980. [14] Ibid. note 8: 37. [15] Gorenberg, G. (2007) ‘The Minister for National Fears,’ The Atlantic Monthly, May 2007 issue: 85.

Nowhere to Turn [1]Holman, John 'Living in terror under Mexico's Knights Templar cartel' Aljazeera.com March 12, 2015:http://www.aljazeera. com/blogs/americas/2015/03/mexico-knights-templar-cartelMichoacán-150311022156168.html, Castillo, Rafael 'Dissident Militia Leader Arrested With Drugs in Mexico, Authorities Say' Vicenews.com, July 1, 2014 http://www.vice.com/read/the-warrior-state-000289-v20n4 [2] Abad, Hector 'Colombia's Warning for Mexico' NewYorkTimes.com Feb 13, 2014, http://www.nytimes.com/2014/02/14/ opinion/mexicos-illusory-cure.html?_r=0 [3] Stathis Kalyvas, ‘The Logic of Violence in Civil War’, Cam-

bridge: Cambridge University Press 2006, pp. 247-260 [4] Alberto Díaz-Cayeros and Beatriz Magalon, ‘Living in Fear: Mapping the Social Embeddedness of Drug Gangs and Violence in Mexico’, Stanford: Stanford University Press, 2011 p.4 [5] De Corboda, Jose 'The Violent Gang Wars Behind Your Super Bowl Guacamole' Wallstreetjournal.com Jan 31, 2014 http://www.wsj.com/articles/SB100014240527023032777045793 49283584121344 [6] Caballero, Jesus Perez 'The New Criminal Players in Mexico's Embattled Michoacan State' Insightcrime.com March 16, 2015 http://www.insightcrime.org/news-analysis/vigilante-war-drugtrafficking-Michoacán-mexico, Castillo, Rafael 'Dissident Militia Leader Arrested With Drugs in Mexico, Authorities Say' Vicenews.com, July1, 2014, https:// news.vice.com/article/dissident-militia-leader-arrested-withdrugs-in-mexico-authorities-say [7] Dudley Althaus and Steven Dudley ‘Mexico’s Security Dilemma: Michoacán’s Militias The Rise of Vigilantism in Mexico and Its Implications Going Forward’, Insightcrime.com, April 30, 2014, http://www.insightcrime.org/investigations/mexicosecurity-rise-militias-michoacan

Travel with(out) Fear [1] 56 died and 700 were wounded by explosions on a bus and in the tube in London on 7 July 2005; 191 died and 1800 were wounded in Madrid train bombings on 11 March 2004; director Theo van Gogh died and two were wounded, when a terrorist murdered him in Amsterdam on 2 November 2004. [2] Ministerie van Buitenlandse Zaken, Uitleg Kleurcodes, 2015: rijksoverheid.nl/onderwerpen/reisadviezen/uitleg-kleurcodes [3] Travel advice by Egypt was not included, because its websites for tourists include little to no information on safety. Buitenlandse Zaken, Reisadvies Egypte, 10 April 2015: rijksoverheid.nl/onderwerpen/reisadviezen/egypte; Foreign Office, Foreign Travel Advice, 1 April 2015: gov.uk/foreign-travel-advice/ egypt; France Diplomatie, Egypte, 25 March 2015: diplomatie. gouv.fr/fr/conseils-aux-voyageurs/conseils-par-pays/egypte-12239/ [4] See note 3; Zack Gold, Security in the Sinai: Present and Future, ICCT Research Paper, March 2014; Joshua Goodman, Egypt's Assault on Sinai, website Carnegie Endowment for international Peace/Sada, 5 June 2014: carnegieendowment. org/sada/index.cfm?fa=show&article=55810&solr_hilite=Sinai; Mustafa Hashem, Sinai Campaign a Boon to the Islamic State, website Carnegie Endowment for international Peace/Sada, 5 December 2014: carnegieendowment.org/sada/2014/12/05/ sinai-campaign-boon-to-isis/hw1v [5] Mahmoud Ben Romdhane, Tunisie – État, économie et société, Tunis 2011, p. 86-7 [6] Egypt Independent, 3 suspected militants killed in Sinai security operation, 29 March 2015; Al-Ahram Online, Egypt army kills and arrests more suspects in Sinai, 31 March 2015; Egypt Independent, Updated: Medical source: Sinai deaths up to 22, 2 April 2015; Egypt Independent, Update: Sinai police station under fire, ambulances unable to approach, 14 April 2015 [7] Daily News Egypt, 'Terror attacks' in first 3 months of 2015 equal to entire 2014, 18 April 2015; Al-Jazeera, Major Attacks in Egypt, April 2015: aljazeera.com/indepth/interactive/2015/01/ major-attacks-egypt-150130161541922.html [8] Egypt Independent, Cabinet approves investment, security for Sinai, 8 April 2015; Daily News Egypt, A walk to revive South Sinai's tourism, 18 November 2014; Egypt Independent, Sinai Chamber of Commerce rejects extension of curfew, 18 April 2015 [9] Al-Ahram Online, 25 die in Sinai road accident, 11 March

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

JASON MAGAZINE 2014; Al-Ahram Online, One Russian killed, 11 injured in Egypt road accident, 24 March 2015; Al-Ahram Online, Marketing, legal amendments needed for S.Sinai prosperity: Governor, 1 April 2015 [10] See their Facebook site for 'Sinai is safe II': facebook.com/ events/359482757588539 [11] Buitenlandse Zaken, Reisadvies Egypte, 10 April 2015: rijksoverheid.nl/onderwerpen/reisadviezen/egypte [12] Egypt Independent, Ansar Bayt al-Maqdis claims responsibility for military helicopter crash and attacks, 26 January 2014: egyptindependent.com/news/ansar-bayt-al-maqdis-claimsresponsibility-military-helicopter-crash-and-attacks [13] Aviation Safety Network, Aviation Safety Database – Security – Shot – Surface-to-air, April 2015: aviation-safety.net/database/dblist.php?Event=SEDG

Medici in gevaar [1] HRW. 2013. Under Attack: Violence Against Health Workers, Patients and Facilities, p. 2-3. [2] Abu-Sa’da, Caroline. 2012. In the Eyes of Others. Doctors Without Borders/Médecins Sans Frontières (MSF), Humanitarian Outcomes, and NYU Center on International Cooperation, p. 10-11. [3] Dandoy, Arnaud and Marc-Antoine Pérouse de Montclos. 2013. “Humanitarian workers in peril? Deconstructing the myth of the new and growing threat to humanitarian workers.” Global Crime 14(4): 341-358, p. 345. [4] Stoddard, Abby, Adele Harmer and Katherine Haver. 2006. “Providing Aid in Insecure Environments: Trends in Policy and Operations.” Humanitarian Policy Group 23. September, p. 4. [5] Stoddard, Abby, Adele Harmer and Victoria DiDomenico. 2009. “Providing Aid in Insecure Environments: 2009 Update.” Humanitarian Policy Group 4. April. [6] Abu Sa‘Da, Caroline, Françoise Duroch and Bertrand Taithe. 2013. “Attacks on medical missions: overview of a polymorphous reality: the case of Médecins Sans Frontières.” International Review of the Red Cross 95: 309-330, p. 320. [7] Stanford/NYU. 2012. Living under Drones: Death, Injury, and Trauma to Civilians from US Drone Practices in Pakistan. International Human Rights and Conflict Resolution Clinic at Stanford Law School and Global Justice Clinic at NYU School of Law. [8] Abiew, Francis Kofi. 2012. “Humanitarian Action under Fire: Reflections on the Role of NGOs in Conflict and Post-Conflict Situations.” International Peacekeeping 19(2): 203-216, p. 204. [9] Powell, Colin L. 2001. Remarks to the National Foreign Policy Conference for Leaders of Nongovernmental Organizations http://avalon.law.yale.edu/sept11/powell_brief31.asp (February 15, 2015). October 26. [10] Birch, Marion. 2010. “Delivering health care in insecure environments: UK foreign policy, military actors and the erosion of humanitarian space.” Medicine, Conflict and Survival 26(1): 80-85. [11] BBC 2003. “Baghdad Blasts Kill Dozens.” http://news.bbc. co.uk/1/hi/3216539.stm (February 15, 2015). October 27. [12] Ibidem. [13] Stoddard, Abby. 2012. “Collateral Damage: Internationalized Counterinsurgency and Its Toll on Humanitarian Action.” In the Eyes of Others, ed. Caroline Abu-Sada. Doctors Without Borders/Médecins Sans Frontières (MSF), Humanitarian Outcomes, and NYU Center on International Cooperation, 143-153, p. 149. [14] The United Kingdom government estimates around 60 deaths between 2012 and early 2013 See Foreign and Commonwealth Office 2013. “Pakistan – Country of Concern: latest Update, 31 March 2013.” https://www.gov.uk/government/

publications/ pakistan-country-of-concern/pakistan-countryof-concern-latest-update-31-march-2013 (February 15, 2015). March 31. A further 32 deaths have been recorded in 2014. See David Sterman. 2014. “Into the Abyss: The Escalating Violence against Pakistan’s Polio Workers. Foreign Policy. http://foreignpolicy.com/2014/11/05/into-the-abyss-the-escalating-violenceagainst-pakistans-polio-workers (February 15, 2015). November 5. [15] Sa’da, Abu 2012. In the Eyes of Others, p. 34. [16] Hammond, Laura. 2008. “The Power of Holding Humanitarianism Hostage and the Myth of Protective Principles.” Humanitarianism in Question, eds. Michael Barnett and Thomas G. Weiss. New York, Cornell University Press, 172-195. [17] MSF 2013. “Activity Report 2013.” http://www.doctorswithoutborders.org /newsstories/ international-activity-report/ activity-report-2013 (February 15, 2015). [18] Aid Worker Security Database https://aidworkersecurity. org/ (February 15, 2015).

A refugee is… a migrant? [1] J. Rowson and A. Corner. How framing can move climate change from scientific to social fact. The Guardian, 23 May 2014, available at http://www.theguardian.com/sustainablebusiness/framing-climate-change-scientific-social-fact [2] Libya migrants: Hundreds feared drowned in Mediterranean. BBC News, 15 April 2015, available at http://www.bbc.com/ news/world-africa-32311358 [3] B. Latza Nadeau, Why migrants are risking their lives to reach Italy, CNN International Edition, Updated 16 April, 2015, available at http://edition.cnn.com/2015/04/15/europe/whymigrants-are-dying-to-reach-italy/ [4] International Organization for Migration. Key Migration Terms, consulted 27 April 2015, available at https://www.iom. int/key-migration-terms [5] Refugees: Flowing Across Borders, UNHCR, 2015, available at http://www.unhcr.org/pages/49c3646c125.html [6] UNHCR urges focus on saving lives as 2014 boat people numbers near 350,000, UNHCR, 10 December, 2014, available at http://www.unhcr.org/5486e6b56.html

Fear, Faith and the Fifth Estate [1] Ronson, Jon. "How One Stupid Tweet Blew Up Justine Sacco's Life." New York Times Magazine, 15 February 2015. [2] Biddle, Sam. "And Now, A Funny Holiday Joke From IAC's PR Boss." Valleywag, 20 December 2013. [3] Waldman, Kate. "Mind the 'curiosity gap: How Can Upworthy Be 'Noble' and Right When Its Clickbait Headlines Feels So Wrong?". National Post, 23 May 2014. [4] Sheets, Connor Adam. "10 Boston Marathon Bombing 'Suspects' 4chan and Reddit Found", International Business Times, 17 April 2013. [5] Levitin, Daniel J. "Why the Modern World is Bad for Your Brain." The Guardian, 18 January 2015. [6] Konnikova, Maria. "The Psychology of Online Comments." The New Yorker, 23 October 2013. [7] Auerbach, David. "The Death of Outrage." Slate. 10 March 2015. [8] Petersen, Austin. "New Google 'Fact Based' Search Could Devastate Sites Like Gawker, Anti-Vaxxer Sites" The Libertarian Republic, 4 March 2015.

JASON magazine * 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

ANGST

Mededelingen

& Activiteiten

Wat is stichting JASON? Stichting JASON is in 1975 opgericht door een aantal jongeren met als doel om te informeren over internationale vredes- en veiligheidsvraagstukken. De afkorting JASON staat voor Jong Atlantisch Samenwerkings Orgaan Nederland. In de beginjaren van JASON lag het accent vooral op vredes- en veiligheidsvraagstukken binnen de transatlantische betrekkingen. Gaandeweg verbreedde JASON haar aandachtsveld, mede in aansluiting op internationale gebeurtenissen, tot het gehele spectrum van internationale betrekkingen en veiligheidskwesties. JASON is daarbij niet gebonden aan enige politieke partij en heeft geen levensbeschouwelijke grondslag. Ontvang gratis JASON Magazine JASON Magazine is gratis verkrijgbaar voor studenten, young professionals en andere geïnteresseerden in gedrukte en digitale vorm. Om u kosteloos te abonneren op het magazine, kunt u zich aanmelden via stichtingjason. nl/magazine/aanmelden-magazine en vermeld of u de gedrukte of digitale vorm van het Magazine wilt ontvangen (of beide). Vacatures Stichting JASON is op zoek naar een acquisiteur. In deze functie ben je verantwoordelijk voor het binnenhalen van acquisities, voornamelijk voor het magazine. Daarnaast zul je ook voor de stichting acquisitie uitvoeren en daar waar nodig is bijdragen aan de public relations, externe relaties en activiteiten. Ben je geïnteresseerd in deze functie, of wil je meer informatie? Je kunt je motivatiebrief en je CV opsturen voor 1 augustus aan Kevin Klerx, hoofdredacteur JASON magazine, redactie@stichtingjason.nl. Ook kun je bij hem zijn voor meer informatie, of ga naar de website www.stichtingjason.nl om daar de volledige vacature te zien.

Aankomende JASON activiteiten: Augustus: SAIL Amsterdam Boottour met Marine September: China and India – struggle between future hegemons? September: Essaywedstrijd in samenwerking met de Jonge Atlantici en Buitenlandse Zaken over het onderwerp Europees Defensie- en Veiligheidsbeleid. November: Voorzitterschap Raad van Europese Unie Nederland 2016 November: non-proliferatie & wapen-export i.c.m. Hague Institue for Global Justice Iedereen die geïnteresseerd is, is welkom om deel te nemen aan een van de bovenstaande activiteiten. Aanmelden o.v.v. naam en activiteit via activiteiten@stichtingjason.nl. Houd voor actuele informatie stichtingjason.nl in de gaten, of onze facebookpagina (facebook.com/StichtingJASON). Daarnaast heeft JASON een nieuwsbrief. U kunt zich voor onze nieuwsbrief aanmelden via het contactformulier op onze website (stichtingjason.nl/aanmelden-nieuwsbrief). Activiteitencommissie De activiteitencommissie bestaat uit een groep enthousiaste vrijwilligers die streven naar inhoudelijke en goed opgezette evenementen. Momenteel bestaat de commissie uit de volgende leden: Jan-Willem Bode (coördinator), Eelco van Dongen, Daphne van Es, Katie Hendriks, Julia Ilyina, Kelly van Kempen, Matthijs Maas. Wil jij de activiteitencommissie komen versterken? Stuur dan een e-mail naar coordinator@stichtingjason.nl Stichting JASON online Facebook: JASON Institute Twitter: @stichtingjason Website: www.stichtingjason.nl

40-jarig jubileum Op 8 oktober 2015 viert stichting JASON haar 40-jarig jubileum In het Vredespaleis zal een conferentie over 'Hybrid Warfare' worden gegeven met (inter)nationale sprekers. Voornamelijk het conflict in Oekraïne zal aan bod komen. Aan de hand van vijf perspectieven - militair, journalistiek, juridisch, geopolitiek en economisch - zal meer inzicht in hybride oorlogsvoering worden gegeven. Met onder andere dr. Jamie Shea, dr. Willem Oosterveld en commodore prof. dr. Frans Osinga. Wil je hier bij zijn? Hou de website in de gaten voor het volledige programma. Kaartjes zijn al te koop via: www.stichtingjason.nl/tickets Daarnaast zal er een speciale uitgave komen van het JASON magazine. Een extra dik nummer waarin onder andere een exclusief interview met Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp gepubliceerd zal worden, oud-JASON’ers komen aan het woord, artikelen van (inter)nationale experts en nog veel meer. Mis dit magazine dus niet!

JASON magazine 2015 * Jaargang 40 * Nummer 3

Steun ons! JASON magazine wordt al bijna 40 jaar lang gemaakt door ambitieuze studenten en young-professionals. Op vrijwillige basis zorgen zij ieder kwartaal voor een kwalitatief hoogstaand tijdschrift. Dat doen wij met veel liefde, omdat wij van mening zijn dat goede informatie en kennisdeling belangrijk is in het publieke debat. In de beginjaren was JASON nog een betaalde uitgave, maar om ons bereik te maximaliseren is JASON twintig jaar geleden overgestapt naar een volledig gratis tijdschrift. Sindsdien is er een hoop veranderd. Helaas zijn onze financiën tegenwoordig niet meer gegarandeerd. Daarom zoeken wij uw hulp. Voor ons aankomende jubileumnummer wil de redactie namelijk graag een speciale editie uitbrengen. Deze zal uitgebreider zijn dan u van ons gewend bent. Het wordt een bijzondere uitgave, waarin interviews, externe artikelen van (inter)nationale experts, bijdrages van oud JASON’ers en eigen artikelen elkaar zullen afwisselen. Hiervoor hebben wij extra financiële middelen nodig.

Wat vragen wij van u? U kunt ons steunen door een donatie te maken via de donatieknop op onze website (stichtingjason.nl/contact/steun/) of door een bedrag over te maken op rekeningnummer NL10 INGB 0667 3158 02 ten name van Stichting JASON, onder vermelding van jubileumnummer 2015. Wij zijn een ANBI-geregistreerde instelling, dus uw gift is belasting aftrekbaar. Uw bijdrage hoeft geen groot bedrag te zijn. Als al onze abonnees (ruim duizend op dit moment) een klein bedrag doneren, kunnen wij onze grootse plannen voortzetten. Met voldoende financiële middelen zal de hardcover, full color uitgave voor iedere abonnee, zoals vertrouwd, gratis op de deurmat liggen. Alvast hartelijk dank voor uw medewerking! De Redactie

Wilt u graag adverteren in het jubileumnummer? Dat kan ook! Voor meer informatie kunt u hiervoor contact opnemen via redactie@stichtingjason.nl of op 0628067393.