STICHTING LEZEN PRESENTEERT
Stichting Lezen staat voor het intense plezier van lezen en wil haar passie met velen delen.
Iedereen Leest
Heerlijk romantisch of puur platonisch, voorzichtig en ingetogen of rauw en passioneel, vurig wederzijds of voor eeuwig onbeantwoord‌ Liefde komt in duizend-en-een gedaantes aan bod in de mooiste verhalen uit de wereldliteratuur. In deze bundel vertellen lezers over hun favoriete liefdesboeken. Daarnaast maakten vijf auteurs een liefdesverhaal of -gedicht. Wil je meer lezen over de liefde of heb je zelf een goeie leestip? Op www.iedereenleest.be vind je duizenden boekentips.
Iedereen Leest is een project van Stichting Lezen in samenwerking met NMBS.
01
Inhoud
Passief Y.M. Dangre Carolien Krijnen leest Gone with the wind Rocket Love Conz Viviane Vermeulen leest Sa誰djah en Adinda Een eitje bij het ontbijt Geertrui Daem Johan Eeckhout leest Stilte in oktober Goethe Verliefd Vitalski Chantal Minnaard leest Logboek van een onbarmhartig jaar Leestips Liefdesboeken op www.iedereenleest.be Formule voor een gelukkig huwelijk Peter Holvoet-Hanssen
I 04 I 06 I 08 I 12 I 14 I 16 I 18 I 20 I 22 I 24
Y.M. Dangre
Passief Ik heb hem voor het eerst gezien op de dijk. Kristof stond er tussen een kleine groep jongelingen, allen geflankeerd door hun glimmende fietsen. Ik bleef passief op een afstandje, was verzonken in bij mijn toenmalige leeftijd passende gedachten, zodat ik nauwelijks aandacht had voor zee of strand, maar juist wel voor de in dat maritiem decor opduikende jongens. Mijn blik werd meteen naar hem gezogen, die ene, die vreemde, die volmaakte, degene die overduidelijk met de grootste bek begiftigd was, die efebe in zwarte polo, waarvan de stof zo strak om zijn ribben en heupen spande dat het wel een mantelpakje leek. Ik moest doorstappen, besefte dat ik deze verrukking niet mocht laten blijken. Natuurlijk lukte het me niet. Mijn aangegaapte engel – ik had zijn metgezellen amicaal ‘Krikke’ tegen hem horen zeggen – had geen andere keuze dan terugkijken. Hij bleef me lang, bestuderend aanstaren. Te lang. Moest ik onmiddellijk handelen? Hem aanspreken, de weg vragen, hoe onzinnig dat ook klonk op een nog kilometers doorlopende zeedijk? Of zouden zijn kompanen me dan meteen verslijten voor de nicht die ik heimelijk was?
04
Tegen de tijd dat mijn verknoopte brein beslist had wat te doen, was mijn uitverkorene me natuurlijk allang ontsnapt. Te passief. Alweer. Achteromkijken leverde niets op, behalve dan het zicht op zijn delicieuze heupen. Ook meende ik me te herinneren dat hij een opvallend schoonheidsvlekje in zijn gelaat had, dat me meteen vertederde, maar ik kon me niet meer voor de geest halen waar het juist stond. Geen enkel detail kon ik me nog voor de geest halen. Blauwe ogen, groene? Een neus als van een kattin, dat wel. Die vakantieweek heb ik hem nog enkele malen zien fietsen, maar meer dan een terloopse oogopslag zat er niet in. Pas na zes dagen gaf hij me een teken van herkenning, een lichte handbeweging, zonder dat zijn palm van het fietsstuur loskwam, waarna hij weer wegbolde, met dat zitvlak hoog, uitdagend op het zadel geposteerd. Als een uitnodiging. Zijn schoonheidsvlek bevond zich half op, half boven zijn lippen. Ons eerste gesprek vond uiteindelijk plaats bij een ijscoventer, bij wiens door kinderen omsingelde kraampje we samen in de rij stonden. Elke vezel van mijn lijf was gespannen, bevreesd dat mijn ideaalbeeld door het eerste woord uit Kristofs bekoorlijke mond aan diggelen zou worden geslagen. Het tegendeel was waar. Met dat mengsel van verleiding en kordaatheid, dat ik later nog zo goed zou leren kennen, vroeg hij: “Hou je van fietsen?” En ik antwoordde: “Alleen passief.”
05
Carolien Krijnen leest
Gone with the wind van Margaret Mitchell
06
“Ik las Gone with the wind van Margaret Mitchell (Gejaagd door de wind, De Boekerij, 2007) voor het eerst op mijn zestiende en was meteen verkocht. Scarlett O’Hara, een jong meisje uit het zuiden van de Verenigde Staten groeit op tijdens de Burgeroorlog aan het einde van de negentiende eeuw. Scarletts leven staat in het teken van haar liefde voor Ashley, maar hij huwt een ander. Met op de achtergrond de gruwel van de oorlog, beseft Scarlett tijdens haar zoektocht dat er meer soorten liefde zijn. Die voor familie, haar plantage, zelfs voor Melanie, Ashleys vrouw. Uiteindelijk ziet ze in dat haar grote liefde niet Ashley is, maar wel haar man Rhett.” “Gone with the wind is een boek dat elk opgroeiend meisje zou moeten lezen. Tot mijn vijfentwintigste las ik het zowat elke zomer opnieuw. En nu nog herlees ik het regelmatig, liefst in het Engels. Ik heb het boek ondertussen in verschillende edities, waaronder één mooie jubileumuitgave. Nu ben ik aan de digitale versie bezig. Ook de film met Vivien Leigh en Clark Gable is heerlijk. Voor één keer gaat het cliché dat het boek beter is dan de film niet op (lacht). Het valt me op dat het verhaal zo fris blijft, hoewel het al in 1936 verscheen. Dat komt waarschijnlijk omdat het herkenbaar is en omdat de thema’s zo universeel zijn.”
Meer klassieke liefdesverhalen lezen? Surf naar www.iedereenleest.be
07
CONZ
Rocket Love
08
09
10
11
“Saïdjah en Adinda van Multatuli is een zijverhaal in de klassieker Max Havelaar. Het werd verschillende keren als apart boek uitgegeven, voor het eerst in 1860. Saïdjah en Adinda zijn twee geliefden die opgroeien op Java in Indonesië. Om aan de uitbuiting en onrechtvaardigheid in de toenmalige Nederlandse kolonie te ontsnappen, besluit Saïdjah om werk te zoeken in Batavia. Hij belooft Adinda na zesendertig maanden terug te keren. Maar na drie jaar komt Adinda niet opdagen op de afgesproken plek. Tot zijn grote verdriet ontdekt Saïdjah tijdens zijn zoektocht naar Adinda dat het Nederlandse leger haar mishandelde en doodde.” “Het boek stond op onze verplichte leeslijst in de humaniora, geen makkelijke kost op die leeftijd. Toch sprak de dieptragische liefdesgeschiedenis van Saïdjah en Adinda mij enorm aan, en wellicht ook vele anderen. Omdat de beschreven liefde zo puur is, raakt het verhaal je tot in het diepste van je ziel. En het is méér dan een liefdesverhaal. Het boek klaagt ook onrecht aan. Dat vind ik belangrijk in de boeken die ik lees. De zangerigheid van de Indonesische namen en de prachtige beschrijvingen zorgen er bovendien voor dat het boek haast poëtisch is. Ik was een tijd geleden zelf in Indonesië en toen ik daar over de sawahs of rijstvelden liep, kon ik die hele sfeer uit het boek zelf voelen. Een bijzondere ervaring.”
12
Meer tragische liefdesverhalen lezen? Surf naar www.iedereenleest.be.
Viviane Vermeulen leest Sa誰djah en Adinda van Multatuli
13 13
Geertrui Daem
Een eitje bij het ontbijt Ik weet nog heel goed wat mama zei toen ze hoorde dat ik een vast lief had. Niet dat ik te jong was, eerst moest studeren of zo, neen, ze zei: “Maar Sandrientje, ge kunt toch evengoed ne rijke jongen gaarne zien!” Niet te geloven, maar zo is ze, echt waar. Na bijna drie jaar is Jonas Master in de Rechten en vindt mama hem heel beloftevol en tof, de ideale schoonzoon – ze kijkt al uit naar kleinkinderen. Een mooie evolutie, zou je denken, als het ondertussen niet gedaan was. We zijn uit elkaar, Jonas en ik. Het spannende gevoel van verlangen is weg, ik weet niet waar naartoe, uitgedoofd, verdwenen. Het begon met verveling, ’n beetje maar, en nadien werd het alsmaar erger. Op het eind gruwde ik zelfs als we vrijden. En Jonas had totaal niets in de gaten, hij droomde nog altijd van samenwonen en trouwen! Het deed pijn, maar ik kon niet blijven zwijgen. Je echte gevoelens verbergen is ook liegen, een vorm van ontrouw, verraad, aan jezelf vooral. Ik heb hem alles rechtuit gezegd – met snot en in tranen maar zonder laf te zijn. Nu bestookt Jonas me met sms’en vol scheldtirades. Ik delete zijn berichten en zet mijn telefoon uit.
14
“Wat hebt ge afgesproken, Sandrientje?” vraagt mama. Ze zet een zachtgekookt eitje voor mij en een voor haar op de ontbijttafel neer. “Blijft Jonas vanavond mee-eten?” “Neen, mama.” Ik sla met mijn mes de kop van het ei. “Het is uit met Jonas.” Ik doop een van de voorgesneden broodsoldaatjes in het eigeel. “Uit met Jonas!” schrikt mama. “Waarom, wie heeft het uitgemaakt, had hij een ander?” “Ik ben niet meer verliefd, mama, en dan is het beter…” “Sandrien! Hoe kunt ge zo stom zijn!” Mama schuift haar onaangeroerde ei van zich af en kijkt me vol ontzetting aan. Straks begint zij nog als eerste te huilen. “Wat weet gij van de liefde af?” bijt ze me opeens toe. “Niemendal!” antwoordt ze zélf, alsof zij de wijsheid in pacht heeft. Het gaat wel over míjn leven, mijn toekomst, hé, en noem ik haar stom als ik het niet met haar eens ben? Ik kijk niet op en eet met dichtgeschroefde keel van het ei. Dramatisch gaat mama door: “En ge gaat nooit, Sandrien, van heel uw leven niet, nog iemand vinden als Jonas die u zo gaarne ziet.” “Trouwt er dan zélf mee, ma!” Het is eruit voor ik het weet. Maar ik meen het wel.
15
Johan Eeckhout leest
Stilte in oktober van Jens Christian Grøndahl
16
“Stilte in oktober (Meulenhoff, 2006) gaat over een vierenveertigjarige kunsthistoricus die, geheel onverwacht, door zijn vrouw wordt verlaten. Zij maakt een reis door Europa, iets wat het koppel zeven jaar geleden samen deed. Via de bankafschriften van haar kredietkaart kan hij de hele reis meevolgen. De gebeurtenis doet hem nadenken over zijn jeugd, het huwelijk, het toeval, keuzes, de liefde. Stilte in oktober is geen boek vol actie en spanning maar eerder een introverte bespiegeling over het leven. Ik hou van de meanderende stijl waarin geen pasklare antwoorden worden gegeven. Het is, denk ik, een typisch Scandinavisch boek waarbij met heel veel rust over de onrust wordt verteld.” “Ik lees dit verhaal om de zoveel tijd opnieuw en het is fascinerend te merken hoe je kijk op een boek en de dingen die daarin verteld worden, kan evolueren. Als iemand me zou vragen of er een boek is dat mijn leven veranderd heeft, dan moet het dit wel zijn. Ik geef het zelf regelmatig cadeau aan vrienden en raad het regelmatig aan wie het horen wil, aan. Als een echte missionaris (lacht). Het feit dat de auteur een leeftijdsgenoot van me is, zorgt voor een extra dimensie. Alsof je als lezer een perspectief op de wereld deelt met de auteur. De andere boeken van Grøndahl zijn overigens ook te zeerste aan te bevelen... ” Meer beschouwende liefdesverhalen lezen? Surf naar www.iedereenleest.be
17
Vitalski
Goethe Verliefd Met een geamuseerde blik in zijn bejaarde twee ogen deed op 12 april van het jaar 1813 de wereldvermaarde schrijver Wolfgang Goethe, terwijl die eventjes stopte met ijsberen door zijn werkkamer, een intrigerende uitspraak, zoals die na enig aarzelen werd genoteerd door zijn secretaris van dienst: “Het is een zeer aangenaam gevoel wanneer een nieuwe hartstocht in ons opbloeit nog voordat de vorige helemaal is verzonken. Zoals”, ging Goethe voort, “de hemel het mooist is wanneer de zon al opkomt terwijl de maan nog niet helemaal is ondergegaan.” “Maar misschien”, probeerde die secretaris bescheiden, “is zoiets toch ook een beetje laf... Iets niet durven te beëindigen, zolang er geen vooruitzicht is op iets anders...” Hier nu dacht Goethe eens over na. Hij kwam tot geen slotsom, maar merkte hoe zijn blik vanzelf, door het smalle venster vlak voor hem, een eigenaardige vlucht ondernam, langs de goed verzorgde bloementuin, de weemoedige notelaar, de wolkenhemel van waterverf. Goed veertig jaar geleden gebeurde het, gehaast onderweg door een stormachtige zomeravond, zijn blauwe vest wijd open, met in het vooruitzicht zijn nieuwe geliefde, de kleine Maxi, die toen
18
maar zestien jaar oud was, maar geboren met een stel ogen van een adembenemend diepzwart. Halfgek werd hij, van alleen al de gedachte aan, daags tevoren, haar geel oplichtende balkonramen... Hij rende langs achtergevels en duistere ligusters, als een slimme vos, namelijk om zijn vorige vriendin niet te hoeven tegen te komen. Maar toen hij, in het beweeglijke maanlicht, op een kruispunt stuitte, zag onze held haar toch: Charlotte Buff, zoals die moeilijk tevoorschijn kwam uit een kleine berline, zomaar ineens. Geholpen door een meisje van haar eigen leeftijd, een rijzige jongedame met een druipnatte vilten hoed, liet Charlotte zich plomp uit het rijtuig neerzakken, en daarna verdwenen zij tezamen, arm in arm, naar binnen in een luidruchtig drinkgelag om de hoek. De berline reed weer voort en ook Goethe vervolgde zijn parkoers. Toen Maxi voor hem opendeed en naar hem toe kwam, als een balletdanseres op de tippen van haar tenen, lachend van opwinding en schrik, haar vingers naar hem uitreikend – “Kom eens hier, lieve schat” – vond hij haar ganse huis, onmiskenbaar, een lucht hebben van oude kaasbollen. Ontzet riep hij tot haar uit: “Maximiliane! Je bent opeens zo lelijk! Zo afstotelijk, vanavond! Ik kan je niet langer meer aanzien!”
19
“In Logboek van een onbarmhartig jaar (Prometheus, 2011) beschrijft Connie Palmen onversneden en hard het eerste jaar na de dood van haar man Hans van Mierlo. Het is een pakkend autobiografisch verslag waarin ze herinneringen opzoekt, vertederende situaties beschrijft, troost zoekt in andere boeken over de dood, de laatste momenten opnieuw beleeft...” “Toen ik het boek las, kwam daar een heel puur en kwetsbaar beeld van de liefde tevoorschijn dat zeker niet alleen maar geromantiseerd is. De diepte van het rouwproces maakte het op één of andere manier bijzonder echt. Het verdriet is haast tastbaar beschreven, vaak in mooie zinnen. Ik heb toch een paar keer moeten huilen. Maar ik was tijdens het lezen ook blij voor de schrijfster, omdat ze zoveel intense momenten met haar man heeft beleefd en daar dankbaar voor is.” “Ik kwam bij dit boek terecht via een interview op televisie. Daar had Palmen het over het fysieke aspect van rouw, over rouw als ‘verliefdheid zonder verlossing’. Ik ben het boek meteen gaan halen. Ik had al een aantal boeken van Connie Palmen gelezen, maar dit is toch anders. Ze noemt dit boek zelf ook geen literatuur. Het is haar manier om met een tragische gebeurtenis om te gaan. Het is uit het leven gegrepen.”
20
Meer autobiografische liefdesverhalen lezen? Surf naar www.iedereenleest.be.
Chantal Minnaard leest
Logboek van een onbarmhartig jaar van Connie Palmen
21
Liefdesboeken op www.iedereenleest.be Verboden liefdes I Ed Franck en Carll Cneut (ill.), 2010, Davidsfonds, 231 p. “Tien keer tien verhalen van honderden jaren oud en niet weg te denken uit de literatuurgeschiedenis, dat is de Decamerone. Boccaccio schreef zijn verhalen ‘tot steun en troost van vrouwen die liefhebben’, Ed Franck en Carll Cneut geven ze door in een moderne versie. Het resultaat? Een prachtig boek over liefde, hoop, geloof, begeerte en woede.” Gelezen door Sofie Toen je me ten huwelijk vroeg I Sylvie Marie, Podium/Vrijdag, 2011, 56 p. “Alhoewel Sylvie Marie over een gezond gevoel voor humor beschikt, weet ze ook heel goed hoe je knappe, hedendaagse liefdesgedichten moet schrijven. […] Maar niet alleen de liefde staat centraal, het geheel vormt een ode aan leven en samenleven. […] Deze bundel is als een huis waarin je regelmatig wil terug keren om er te genieten van de warmte van kamers, een beeld, een tapijt. Mooie poëzie om jezelf in te laten verdwijnen en te verwennen.” Gelezen door André
22
Het ongrijpbare meisje I Mario Vargas Llosa, 2011, Meulenhoff, 333 p. “Een adembenemend liefdesavontuur dat gaat over een diepe liefde voor een ongrijpbaar iemand. Het zou ieder van ons kunnen overkomen, maar dan niet zo extreem. Heel verhalend geschreven, absoluut een aanrader.” Gelezen door Sirog De eerste dag I David Nicholls, 2010, De Boekerij, 415 p. “Dit is dé roman voor mensen die niet toe zijn aan het zoveelste zeemzoete liefdesverhaal. De dialogen zijn pittig en de gevoelens zeer herkenbaar. Een boek dat je niet loslaat, al is het uit nieuwsgierigheid.” Gelezen door Charlotte Verlossing I Anthony Doerr, 2005, De Bezige Bij, 428 p. “In dit boek vind je, behalve de spanning van een detective en de ontroering van een liefdesverhaal, een prachtige bezinning over het leven: verlangen en mislukking, noodlot en vrije wil, hoop en verdriet, afscheid en verzoening… Je ergert je aan David – die introverte, marginale, mislukte ezel! Terwijl diezelfde man je tegelijkertijd diep raakt met zijn mijmeringen over de essentie van het leven.” Gelezen door Els
23
Peter Holvoet-Hanssen
Formule voor een gelukkig huwelijk Reis in uzelf, spiegel uw partner in het wilde meer van de nacht vang het licht van de volle maan met vier armen, zie de sterren als zilveraaltjes in een goddelijke sigaar, streel op tijd de tijd maal ijs tot sneeuw, bepimpel wimpers als de vleugels van een vlinder spreek desnoods een avond af bij hoog water, vuur in staf, licht in grot ademnood: trek naar buiten, vang zeewind, de oorschelpen als vliegers spoor naar het laatste woud, zoek de wielewaal en doe een kikkerwens voor een rolstoelpatiënt, proef de stilte als een ijsje voor een kind alleen zijt ge dan nooit alleen, oehoe, de schicht van een beekforel lekker als de lippen van de liefde, bron van een rode rivier hand in kuip vol salamanders bij de verlaten leerlooierij waar het Witte en het Zwarte Water verstrengelen tot één stroom welt de eenzaamheid naar boven: verstar niet als een zuchtende rots vergroot de afstand, sakkerend als een kruimeldief: herlees dit vers geschreven voor u toen sterren vielen boven de Antwerpse ring. Uit: Antwerpen / Oostende, stads- en zeegedichten (Prometheus, 2012)
24
Stichting Lezen staat voor het intense plezier van lezen en wil haar passie met velen delen. Daarom organiseert Stichting Lezen in samenwerking met professionele partners zoals het boekenvak, bibliotheken, media en onderwijs de Jeugdboekenweek, de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen, de Voorleesweek en andere grote en kleine acties voor kinderen, jongeren en volwassenen. Stichting Lezen lanceert campagnes als Boekbaby’s en Iedereen Leest, coÜrdineert de auteurslezingen, stimuleert wetenschappelijk onderzoek naar lezen en leesbevordering en onderhoudt internationale contacten. Als kennis- en expertisecentrum voor leesbevordering is Stichting Lezen het eerste aanspreekpunt van de Vlaamse overheid.
www.stichtinglezen.be www.iedereenleest.be
Iedereen Leest is een project van Stichting Lezen in samenwerking met NMBS. Stichting Lezen wordt gesubsidieerd door de Vlaamse overheid.
v.u. Majo de Saedeleer • Stichting Lezen • Frankrijklei 130/4 • 2000 Antwerpen www.stichtinglezen.be • Wettelijk depot D/2012/9654/3 • ISBN 978 90 7717 856 0 Vormgeving: www.magnifik.be • Foto’s: Koen Broos