Belastingverdrag Nederland - Ethiopië | Analyse Tax Justice NL

Belastingverdrag Nederland-EthiopiĂŤ Analyse door Tax Justice Nederland 21 januari 2013

Samenvatting Op 10 augustus 2012 sloten Nederland en EthiopiĂŤ een nieuw belastingverdrag met elkaar. Dit is het eerste verdrag dat Nederland met een ontwikkelingsland heeft gesloten na publicatie van de Notitie Fiscaal Verdragsbeleid 2011. In die notitie werd ook aandacht besteed aan de positie van ontwikkelingslanden.

In dit document geeft Tax Justice Nederland een beknopte analyse van het verdrag ten behoeve van de parlementaire behandeling in Nederland.

Belastingverdragen met ontwikkelingslanden Tax Justice Nederland pleit ervoor dat zowel bestaande als nieuwe belastingverdragen van Nederland kritisch worden doorgelicht op mogelijk negatieve effecten voor ontwikkelingslanden.

Wat Tax Justice Nederland betreft worden geen nieuwe verdragen met ontwikkelingslanden aangegaan, tenzij sprake is van een duidelijk economisch en ontwikkelingsbelang voor het betreffende ontwikkelingsland. In de toelichting bij het verdrag moet dan duidelijk aangegeven worden wat de ontwikkelingsrelevantie is van het verdrag en welke maatregelen genomen zijn om misbruik (waaronder belastingontwijking) te voorkomen.

Weliswaar heeft staatssecretaris Weekers in oktober 2012 ook het toetsschema van het verdrag met Ethiopië naar de Tweede Kamer gestuurd.

Dit toetsschema geeft echter geen inzicht in het economisch en ontwikkelingsbelang van het verdrag voor Ethiopië.

BES-eilanden Voor het eerst valt het Caraïbisch deel van Nederland ook onder het verdrag. Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES) vallen sinds 10 oktober 2010 onder Nederland.

Belastingverdrag Nederland - Ethiopië

In de tussentijd is al het verdrag met Duitsland vernieuwd, maar daarin zijn de BES-eilanden niet meegenomen.

Dit doet de vraag rijzen, waarom deze eilanden bij Ethiopië wel meegenomen zijn?

Waren de Ethiopische onderhandelaars op de hoogte van het feit dat op de BES-eilanden ingehouden winsten niet worden belast en dat uitgekeerde winsten maar met 5% belast worden?

Met een bronbelasting van 5% op interest en royalties in het voorliggende belastingverdrag, liggen ontwijkingsconstructies op de loer.

Nederlandse investeringen In het begeleidende nieuwsbericht van 13 augus-

tus 2012 schrijft het ministerie van Financiën: Uit gegevens van onder meer het IMF blijkt dat de Ethiopische economie in de periode 20072011 jaarlijks meer dan 9% groeide. Vooral sinds 2003 doen Nederlandse bedrijven goede zaken in Ethiopië. En: Het Nederlandse beleid is sterk gericht op de verbetering van zelfredzaamheid van ontwikkelingslanden. Nieuwe Nederlandse investeringen en de administratieve samenwerking, ondersteund door het nieuwe belastingverdrag, dragen daar aan bij.

Hierbij wordt uitgegaan van de aanname dat een belastingverdrag met Nederland leidt tot een toename van de directe investeringen vanuit Nederland. Hiervoor is echter geen bewijs. Een toename van het aantal investeringen dat vanuit Nederland komt, betekent niet automatisch dat het om Nederlandse investeringen gaat.

Investeringen, inclusief bestaande investeringen, kunnen ook omgeleid worden via Nederland.

Met andere woorden: dan is eerder sprake van een verschuiving van investeringen, dan van een toename van investeringen en zijn de gevolgen voor Ethiopië negatief (er kunnen immers minder bronbelastingen geheven worden).

Informatieuitwisseling Zoals het ministerie van Financien schrijft: er wordt vanuit Nederland al geïnvesteerd in Ethiopië. De praktijk bewijst dat daar geen verdrag voor nodig is. Wel zou Ethiopië gebaat zijn bij administratieve ondersteuning en automatische informatie uitwisseling. Om dat te bereiken zou het verdrag alleen tot automatische informatieuitwisseling beperkt kunnen worden.

Risico grondslaguitholling Het is zorgelijk dat de mogelijkheid voor Ethiopië om zogenaamde ‘service fees’ te kunnen belasten beperkt is. Dit is alleen mogelijk indien sprake is van een ‘fixed base’ of ‘permanent establishment’ in Ethiopië. Volgens experts zou tot serieuze grondslaguitholling kunnen leiden.

Het verdrag tussen Ethiopië en Nederland bevat geen anti-misbruik bepalingen. Dit terwijl dat wel wenselijk zou zijn. In het verdrag dat Ethiopië met het Verenigd Koninkrijk heeft gesloten is bijvoorbeeld een zogenaamde ‘main purpose test’ voor dividenden, interest en royalties opgenomen. Ingevolge deze main purpose test kunnen de verdragslanden besluiten de verlaging van de bronbelasting niet toe te kennen als de aangegane verhouding tussen twee entiteiten alleen is gecreëerd met het oogmerk om die verlaging te kunnen genieten. Met andere woorden, door middel van een main purpose bepaling kan gebruik van brievenbusvennootschappen voorkomen worden.

Saillant detail is dat in andere recente verdragen van Nederland wel anti-misbruik bepalingen zijn opgenomen. Uitgebreide limitation-of-benefits bij Japan, Hong Kong en Panama en een eenvoudigere main purpose test bij onder meer het Verenigd Koninkrijk, Zuid Afrika en de Verenigde Arabische Emiraten.

Voorbeeld In de huidige vorm zou het verdrag tussen Nederland en Ethiopië belangrijke voordelen geven aan bestaande investeringen die op dit moment al via Nederland zijn omgeleid. Dit geldt bijvoorbeeld voor het Britse Tullow Oil en het Canadese Africa Oil (Canada heeft geen verdrag met Ethiopië). Deze bedrijven doen samen olieboringen in Ethiopië. Allebei laten ze deze investeringen via Nederland lopen.

Het mag duidelijk zijn dat het niet in het belang van Ethiopië is dat deze bedrijven ook gaan profiteren van het belastingverdrag dat Ethiopië met Nederland gesloten heeft. Daar heeft Nederland zelf ook niet direct baat bij. Als er olie gevonden wordt, kunnen er wel eens hele grote inkomstenstromen uit Ethiopië via Nederland gaan lopen.

Of, als de investering veel waard wordt en deze bedrijven hun belang verkopen, blijven de vermogenswinsten onbelast.

Heeft Nederland de Ethiopische onderhandelingsdelegatie op deze risico’s gewezen?

Wat kan Nederland zelf doen om dergelijk gebruik (of misbruik) van het verdrag te voorkomen?

Percentages De in het verdrag vastgestelde percentages zijn relatief gunstig (of ongunstig, afhankelijk van het perspectief). In de volgende tabel is te zien dat de percentages erg laag zijn in vergelijking met de standaardpercentages, maar ook met de percentages die Ethiopië heeft vastgesteld in het verdrag met het Verenigd Koninkrijk. bronbelasting/verdrag

standaard ET

Belastingver- Belastingdag ET-VK verdrag ET-NL

Rente

10%

5%

5%

Royalty

10%

7,5%

5%

Dividend

10%

10%

5%

Kapitaalwinsten (excl onroerend goed)

30%

onbelast

onbelast

Een ander voorbeeld is het verdrag dat Nederland heeft gesloten met Bangladesh. Daarin zijn de bronbelastingen op rente, royalty en dividend ‘slechts’ verlaagd tot 10%.

Hoe zijn deze lage percentages te rijmen met de aangenomen motie Groot/Braakhuis (TK 25087 nr 20) van 28 juni 2011, die de regering verzocht om bij het afsluiten van verdragen met ontwikkelingslanden deze landen de ruimte te geven om bronbelastingen te blijven heffen?

Overigens geldt de 5% bronbelasting bij dividenden voor dividenden van deelnemingen, dus van dochter naar moeder binnen dezelfde multinationale onderneming. Voor portfoliodividenden, aan externe aandeelhouders die minder dan 10% van de aandelen bezitten, gelden hogere percentages. Hierbij is het opvallend dat de percentages verschillen voor dividenden die vanuit Nederland uitgekeerd worden en dividenden die vanuit Ethiopië uitgekeerd worden. Nederland mag in dat geval maximaal 15% bronbelasting heffen, Ethiopië slechts 10%. Deze asymetrie in het voordeel van Nederland is ongebruikelijk.

Belastingverdrag Nederland - Ethiopië

Anti-misbruikbepaling

Referenties

Belastingverdrag Nederland-Ethiopie http://www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-en-publicaties/brieven/2012/08/16/belastingverdrag-metethiopie%5B3%5D/dta-ethiopia-netherlands-2012-en.pdf

Begeleidende nieuwsbericht ministier van Financien van 13 augustus 2012 http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2012/08/10/belastingverdrag-met-EthiopiĂŤ-biedt-fiscale-zekerheid-en-administratieve-samenwerking.html

De leden van Tax Justice NL

ActionAid NL BothENDS Cordaid

Evert Vermeer Stichting Oikos OxfamNovib SOMO TNI

Contactgegevens: Tax Justice NL Postbus 19170 3501 DD Utrecht 030-2361529

www.taxjustice.nl info@taxjustice.nl Twitter: @TaxJusticeNL

Tax Justice Nederland is een netwerk van ngo’s dat zich inzet voor een eerlijk en rechtvaardig internationaal belastingsysteem dat bijdraagt aan internationale ontwikkeling.