Stúdentablaðið – apríl 2020

Stúdenta -blaðið APRÍL 2020

AÐ FÆRA TILFINNINGAR YFIR Á ANNAÐ FORM

Ný plata frá tónlistarkonunni Katrínu Helgu Ólafsdóttur kom út í febrúar. Í lögunum er deilt á neysluhyggju og loftslagsvanda nútímans.

COMMUNICATING EMOTIONS IN ANOTHER FORM This February, musician Katrín Helga Ólafsdóttir released a new album. The songs tackle topics like consumerism and climate change.

THE STUDENT PAPER

ELIZA REID FORSETAFRÚ: „VIÐ HÖFUM ÖLL RÖDD“

Eliza Reid hefur nýtt vettvang sinn sem forsetafrú til að tala fyrir jafnrétti kynjanna og ögrað úreltum staðalímyndum um maka þjóðarleiðtoga.

FIRST LADY ELIZA REID: “EVERYONE HAS A VOICE” Eliza Reid has used her platform as First Lady to advocate for gender equality and challenge old-fashioned ideas about the spouses of world leaders.

JAÐARSETTIR HÓPAR VERÐI AÐ STANDA SAMAN

Andrea Ósk Sigurbjörnsdóttir, forseti jafnréttisnefndar SHÍ, er spennt fyrir fleiri róttækum aðgerðum, aukinni samvinnu og meiri aktívisma.

MARGINALIZED GROUPS MUST STICK TOGETHER President of the Student Council’s Equality Committee is excited for more radical action, increased collaboration, and more activism.

APRIL 2020

1

Stúdentablaðið

EFNISYFIRLIT

RITSTJÓRI / EDITOR Kristín Nanna Einarsdóttir

ÁVÖRP

BRAIN EQUALITY 48—49

ÚTGEFANDI / PUBLISHER Stúdentaráð Háskóla Íslands /

„VIÐ HÖFUM ÖLL RÖDD“

HÁMARKAÐU PRÓFATÍÐINA – LÁGMARKAÐU STRESSIÐ

BLAÐAMENN / JOURNALISTS Ingibjörg Rúnarsdóttir Maicol Cipriani María Sól Antonsdóttir Melkorka Gunborg Briansdóttir Ólöf Sverrisdóttir Sólveig Sanchez Vera Fjalarsdóttir

BLEIKT EÐA BLÁTT? 51—52

JAÐARSETTIR HÓPAR VERÐI AÐ STANDA SAMAN

„JÁ, ÉG ÞORI, GET OG VIL!“ 52—54

MARGINALIZED GROUPS MUST STICK TOGETHER 14—17

„THE PLATFORM“

RÖDD STÚDENTA SKIPTIR MÁLI 18—19 EKKI AÐEINS BARÁTTA KVENNA NOT JUST A WOMAN’S BATTLE

20—23

Julie Summers

56—57 VÍSÓ Í ÞRENNU

VISIT TO ÞRENNA 58—61

STÚDENTARÁÐ 100 ÁRA! 62—63 SPURT OG SVARAÐ UM UMBOÐSMANN ALÞINGIS 63—64

AUKIN SÁLFRÆÐIÞJÓNUSTA FYRIR STÚDENTA INCREASED MENTAL HEALTH SERVICES FOR STUDENTS 24—26

YFIRUMSJÓN MEÐ ÞÝÐINGUM / TRANSLATION SUPERVISOR

"THE PLATFORM"

AFSLÖPPUÐ STEMNING Á STÚDENTAKJALLARANUM GOOD VIBES AT STÚDENTAKJALLARINN

66—68

SKEMMTILEG HLAÐVÖRP Í SAMKOMU­BANNI FUN PODCASTS FOR THE SOCIAL DISTANCING ERA

MÁL „BEGGJA“ KYNJA 69

28—29

AÐ FÆRA TILFINNINGAR YFIR Á ANNAÐ FORM

LEIKHÚSIÐ KALLAR FRAM HEITA OG HRÍFANDI TILFINNINGU 30—33

COMMUNICATING EMOTIONS IN ANOTHER FORM 70—74

LJÓSMYNDIR / PHOTOS Stefanía Stefánsdóttir

LEIKHÚSLÍF Í KJÖLFAR COVID-19 33—35

FREE THIS SUMMER 74—75

PRÓFARKALESTUR /

MEIRI ÁHYGGJUR AF KÓPAVOGI EN KÓPAVOGSKRÓNIKU 36—37

ÞÝÐENDUR / TRANSLATORS Ásdís Sól Ágústsdóttir Julie Summers Katrín le Roux Viðarsdóttir Sindri Snær Jónsson

PROOFREADING

Guðrún Edda Gísladóttir Julie Summers Mae Eli Kellert HÖNNUN / LAYOUT Elín Edda Þorsteinsdóttir LETUR / TYPEFACES Fakt Pro, Suisse Neue & Ginto Nord

Twitter:

JAFNRÉTTI Í KENNSLUSKRÁNNI 12—13

Studentabladid

MAKE THE MOST OF FINALS WITH THE LEAST AMOUNT OF STRESS 49—51

6—11

HÁSKÓLAFORELDRAR 38—42 HJÁLPAR NEMENDUM AÐ LEITA RÉTTAR SÍNS HELPING STUDENTS SEEK THEIR RIGHTS 44—46

Instagram: Studentabladid

RITSTJÓRN / EDITORIAL TEAM Birta Karen Tryggvadóttir Hólmfríður María Bjarnardóttir Ingveldur Gröndal Katla Ársælsdóttir Sólveig Hrönn Hilmarsdóttir Tamar Matchavariani

“EVERYONE HAS A VOICE”

ÓKEYPIS Í SUMAR

FYNDNASTI HÁSKÓLA­NEMINN 2020 THE UNIVERSITY'S FUNNIEST STUDENT 2020 76—77

NIÐURSTÖÐUR KOSNINGA TIL STÚDENTA- OG HÁSKÓLARÁÐS STUDENT COUNCIL AND UNIVERSITY COUNCIL ELECTION RESULTS

78—79

Facebook: Studentabladid

University of Iceland Student Council

ADDRESSES 4—5

STYRKUR ÚR HRAFNKELSSJÓÐI 79

HÁSKÓLAFÉLAG AMNESTY INTERNATIONAL 46—47

PRENTUN / PRINTING Prenttækni

CONTENT

2

www.studentabladid.is

UPPLAG / CIRCULATION 800 eintök / 800 copies

Sólveig Hrönn Hilmarsdóttir

Stefanía Stefánsdóttir

EDITORIAL TEAM

Hólmfríður María Bjarnardóttir

Ingveldur Gröndal

Birta Karen Tryggvadóttir

Julie Summers

Kristín Nanna Einarsdóttir

Editorial Team

Elín Edda Þorsteinsdóttir

Guðrún Edda Gísladóttir

Ritstjórn

Tamar Matchavariani

Katla Ársælsdóttir

RITSTJÓRN STÚDENTABLAÐSINS

3

Stúdentablaðið

ÞÝÐINGAR/TRANSLATIONS Julie Summers Katrín le Roux Viðarsdóttir

LJÓSMYNDIR/PHOTOS Helga Lind Mar

4

Ávarp ritstjóra

Editor's Address

KRISTÍN NANNA EINARSDÓTTIR

KRISTÍN NANNA EINARSDÓTTIR

Kæru stúdentar, fjórða og jafnframt síðasta tölublað skólaársins er hér með komið út! Yfirskrift blaðsins að þessu sinni er jafnréttismál og þar er að ýmsu að huga. Þetta tölublað kemur út við sérstakar aðstæður í samfélaginu og hefur samkomubann og lokun háskólabygginga sett strik í reikninginn við vinnslu blaðsins.

Ritstjórn Stúdentablaðsins deyr þó ekki ráðalaus og dreifir blaðinu í öll hús á Stúdentagörðunum, að sjálfsögðu sótthreinsuð og klædd í gúmmíhanska. Þá kemur blaðið út á netinu, eins og alltaf, og verður aðgengilegt í öllum byggingum HÍ eftir að samkomubanni lýkur.

Blaðamenn og ritstjórn blaðsins áttu ekki í minnstu vandræðum með að skrifa fjölbreyttar greinar sem tengdust jafnréttismálum á einn eða annan hátt. Í blaðinu er meðal annars að finna viðtal við Elizu Reid forsetafrú, en hún hefur nýtt vett­vang sinn til að tala fyrir auknu jafnrétti kynjanna og ögrað úreltum staðalímyndum um maka þjóðarleiðtoga. Þá er ljósi varpað á jafnréttismál innan Háskóla Íslands og hvað betur mætti fara þegar kemur að hagsmunum stúdenta. Einnig er glaðst yfir því sem unnist hefur á árinu, til dæmis fjölgun sálfræðinga við háskólann og þeirri ákvörðun háskólaráðs að endurnýja ekki samning við Útlendingastofnun um aldursgreiningar á fylgdarlausum ung­ mennum á flótta. Auk þess má nefna hressandi viðtal við fyndnasta háskóla­ nemann 2020 og umfjöllun um blómstrandi menningarstarfsemi í skugga COVID-19. Það er ljúfsár tilfinning að gefa út síðasta tölublað skólaársins. Ég vil nýta tæki­ færið og þakka öllum sem komið hafa að vinnslu blaðsins í vetur fyrir sitt framlag og framúrskarandi vinnu. Stúdentablaðið er sannarlega málgagn stúdenta, skrifað af stúdentum og í þágu þeirra. Þá hafa þýðendur og prófarkalesarar unnið hörðum höndum að því að gera blaðið sem aðgengi­legast öllum, en í ár hefur tekist að þýða stóran hluta greina bæði úr íslensku og ensku. Óvenju skrýtið skólaár er senn á enda.

Hlúum vel að okkur sjálfum og hvert öðru og munum að það er bara korter í sól og sumarfrí.

Dear students, the fourth and final issue of the school year is here! The theme this time around is equality, a topic with plenty of angles to explore.

This issue is being released during a strange time in our society. The gathering ban and campus closure have impacted the production of the paper, but the editorial team doesn’t give up easily. We’re going to distribute copies in all the campus residences – with sanitized and rubbergloved hands, of course. As usual, the paper will also be available online, and print copies will be available in all campus buildings once the gathering ban has been lifted.

Our team of journalists had no trouble identifying topics that relate to equality in one way or another. In the following pages, you’ll find our interview with First Lady Eliza Reid, who has used her platform to advocate for increased gender equality and challenge outdated stereotypes about the partners of world leaders. Also in this issue, we take a look at equality issues on campus and consider what sort of changes would improve students’ lives. In addition, we celebrate this year’s victories, like the hiring of additional school psychologists and the University Council’s decision not to continue performing dental age assessment of refugees on behalf of the Directorate of Immigration. Plus, we talk to the funniest student of 2020 and look at how the cultural scene is blossoming in the shadow of COVID-19.

Releasing the last issue of the school year is bittersweet. I’d like to take the opportunity to thank everyone who has worked on the paper this year for their contribution and excellent work. The Student Paper is truly by the students and for the students. Our translators and proofreaders have worked hard to ensure that the paper is accessible to as many students as possible, and in fact, we’ve managed to publish a large portion of this year’s content in both Icelandic and English.

An unusually strange school year is coming to an end. Let’s take good care of ourselves and each other, and remember that sunshine and summer break are just around the corner.

ÁVÖRP

Ávarp forseta Stúdenta­ráðs JÓNA ÞÓREY PÉTURSDÓTTIR

Address from the Student Council Chair JÓNA ÞÓREY PÉTURSDÓTTIR

Þá er skólaárinu að ljúka. Ég vona kæri stúdent, að þú hafir notið skólaársins um leið og þú lærðir kannski eitthvað smá líka. Þó COVID-19 hafi sett sinn svip á lok ársins er eitt víst og það er að ótrúlega margt jákvætt í þágu stúdenta hefur áorkast á þessu ári. Jafnréttismál eru ein helsta ástæða þess að ég hóf þátttöku í hagsmunabaráttu stúdenta fyrir rúmlega tveimur og hálfu ári síðan og hefur mér þótt forréttindi að fá að taka slaginn í þeim efnum á liðnu ári.

Jafnréttismál hafa sett sinn svip á þetta starfsár Stúdentaráðs.

Með stærstu sigrum ársins er eflaust sá að Háskóli Íslands hættir að aldursgreina fylgdarlaus börn og ungmenni fyrir Útlendingastofnun eftir tveggja ára þrýsting stúdenta, starfsfólks og fleiri aðila innan sem utan háskólasamfélagsins. Er það mikill sigur fyrir Stúdentaráð sem hefur haldið því fram frá hausti 2018 að það samrýmist ekki hlutverki Háskóla Íslands að taka sér stöðu landamæravarðar með þessum hætti og sinna ósiðlegum og vísindalega ónákvæmum rannsóknum. Jafnrétti til náms felur líka í sér að öll upplifi sig jafn velkomin í Háskóla Íslands, en meðan HÍ framkvæmdi þessar rannsóknir var það sannarlega ekki raunin. Þá er annar stór sigur sá að stúdentar njóta nú jafns réttar og aðrir þegar kemur að því að verða fyrir tekjumissi vegna minnkaðs starfshlutfalls á tímum samkomubannsins og COVID-19. Þessu ber að fagna enda um sérstaka undanþágu fyrir námsmenn að ræða sem eiga almennt ekki kost á úrræðum atvinnuleysistrygginga yfir höfuð. Þó er enn óvissa á atvinnumarkaði sem blasir við stúdentum þegar þetta er skrifað, enda falla ekki allir stúdentar undir úrræðið. Því hefur Stúdentaráð barist fyrir atvinnuleysisbótum fyrir alla stúdenta í sumar.

Stúdentum hefur verið tryggður annar fulltrúi til viðbótar í ráði um málefni fatlaðs fólks við Háskóla Íslands. Fulltrúarnir eru því tveir í stað eins og fá því aukið vægi við borðið. Auk þess lýsti Stúdentaráð yfir stuðningi við þá fötluðu nemendur sem orðið hafa fyrir barðinu á óaðgengilegum háskóla, á hvaða veg sem það kann að hafa orðið.

Stúdentaráð fór af stað með jafnréttisátak í Háskólinn okkar þar sem við leituðum til stúdenta varðandi þau jafnréttismál sem þeir töldu að setja þyrfti á dagskrá. Báru þar sigur úr býtum orða­ bækur fyrir erlenda nemendur í prófum og hafa hagsmunafulltrúi Stúdenta­ráðs og alþjóðafulltrúi Stúdentaráðs unnið að því máli síðan.

Húsnæðismál og lánasjóðsmál eru í sjálfu sér stærstu jafnréttismál stúdenta. Í ár hafa biðlistar aldrei verið styttri á stúdentagarða og frumvarp um Menntasjóð námsmanna, sem á að taka við af LÍN, hefur verið í meðferð þingsins. Lánakerfi námsmanna á að vera jöfnunartól og er mikilvægt að halda vel á spöðunum við að tryggja það í nýju kerfi.

Stúdentaráð tók einnig slaginn í að mótmæla umræðu um hækkun skrásetningargjalda námsmanna og stefnir allt í að sú hækkun verði ekki að veruleika. Jafnréttismál geta birst með ýmsum hætti og áfram þarf að vinna að hinum ýmsu málum sem stuðla að jafnrétti til náms.

Now the school year is coming to an end. I hope that you, dear student, have enjoyed the year and perhaps learned something as well. Even though COVID-19 has left its mark on the end of the semester, it’s clear that many positive things have happened this year. Equality is the main reason I joined the student movement over two and a half years ago, and it’s been a privilege to be a part of the fight over the past year.

Equality issues have characterized the Student Council’s work this year. Without a doubt, one of the biggest wins of the year is the discontinuation of the University of Iceland’s dental age assessments of unaccompanied children and youth on behalf of the Directorate of Immigration, after two years of pressure from students, faculty, and others both on and off campus. This is a big win for the Student Council, which, since the fall of 2018, has maintained that it is not the university’s job to act as border patrol in this manner and conduct immoral and scientifically inaccurate assessments. Equal right to education also means ensuring that everyone feels welcome at the University of Iceland, but as long as UI was conducting these assessments, that was certainly not the case.

Another big win is that students now enjoy equal rights when it comes to loss of income due to reduced work hours during the gathering ban because of COVID-19. This is worth celebrating, as it’s a special exemption for students, who don’t usually qualify for unemployment benefits. As I write this, students still face great uncertainty on the job market, as some students still do not qualify for assistance. That’s why the Student Council has been fighting to secure unemployment benefits for all students through the summer.

Students have been guaranteed another representative on the university’s disability council. There are now two representatives instead of one, so their input carries more weight than before.

The Student Council also declared support for those students who have been affected by access issues in any way.

The Student Council started an equality campaign called Our University (Háskólinn okkar), where we looked to students to highlight the equality issues they believe should be prioritized. The top issue was for foreign students to be allowed to use dictionaries during exams, and the Student Council’s ombudsman and international representative have been working hard to get this approved.

Housing and student loans are among the biggest issues when it comes to student equality. Waiting lists for student housing have never been shorter than they were this year, and a bill proposing the Student Educational Fund (Menntasjóður námsmanna), intended to replace the current loan system (LÍN), has been making its way through Parliament. Student loans should have an equalizing effect, and it’s paramount that the new loan system ensures that.

The Student Council also had a hand in protesting the proposed increase of student registration fees, and it looks as though this increase will not be implemented. Equality issues can come up in various ways and we must continue working to improve things and to ensure equal opportunity in education.

ADDRESSES

5

Stúdentablaðið

VIÐTAL VIÐ ELIZU REID FORSETAFRÚ

„Við höfum öll rödd“

INTERVIEW WITH THE FIRST LADY OF ICELAND, ELIZA REID

“Everyone Has a Voice” VIÐTAL/INTERVIEW

Kristín Nanna Einarsdóttir Sólveig Hrönn Hilmarsdóttir

LJÓSMYNDIR/PHOTOS

Hólmfríður María Bjarnardóttir

ÞÝÐING/TRANSLATION Julie Summers

6

„VIÐ HÖFUM ÖLL RÖDD“

Blaðamenn Stúdentablaðsins renndu í hlað á Bessastöðum þann 10. mars síðastliðinn, rétt fyrir samkomubann og lokun háskólabygginga. Tilefnið var viðtal við Elizu Reid, forsetafrú Íslands. Eliza hefur nýtt vettvang sinn sem forsetafrú til að tala fyrir auknu jafnrétti kynjanna og hélt fyrir skömmu Ted fyrirlestur sem bar yfirskriftina „Pulling Back the Curtain: Life as a First Lady“. Þá er hún stofnandi rithöfundaþingsins Iceland Writers Retreat og starfar fyrir Íslandsstofu á erlendum og hérlendum vettvangi. Þetta og margt fleira var rætt yfir kaffibolla á björtum og sólríkum þriðjudegi, en þess ber að geta að handabönd voru með öllu óheimil.

RITHÖFUNDAÞING Í VERÖLD

Auk þess að sinna starfi forsetafrúar hefur Eliza ýmis fjölbreytt verkefni á sinni könnu. Í lok apríl var fyrirhugað að rithöfundaþingið Iceland Writers Retreat færi fram í sjöunda skipti hér á landi, að þessu sinni í Veröld í Háskóla Íslands. Því hefur nú verið frestað í ljósi aðstæðna í samfélaginu. „Rithöfundaþingin hafa verið mjög gefandi og áhugavert verkefni,“ segir Eliza. „Þau eru ætluð fólki sem hefur gaman af að skrifa en þetta er ekki endilega mjög fræðilegur viðburður. Erlendir höfundar koma til sögueyjunnar Íslands til að taka þátt í litlum og fjölbreyttum vinnustofum og fólk kemur alls staðar að úr heiminum.“ Á rithöfundaþinginu fá erlendu gestirnir líka að kynnast íslenskum bókmenntum og menningu.

Af íslensku rithöfundunum sem áttu að taka þátt í verkefninu í ár má nefna Kristínu Eiríksdóttur, Kristínu Helgu Gunnarsdóttur, Ármann Jakobsson og Huldar Breiðfjörð. Þátttakendur fara í bókmenntagöngur í miðbæ Reykjavíkur og keyra Gullna hringinn þar sem þeir koma við á Gljúfrasteini og í Skálholti. Eliza segir leiðsögumenn ferðanna alltaf vera rithöfunda. „Til að byrja með var Guðni leiðsögumaður, hann kom ókeypis, en svo varð hann svolítið uppteknari.“ Nemar í ritlist við Háskóla Íslands hafa gjarnan tekið þátt í rithöfundaþinginu sem sjálfboðaliðar. „Við pörum einn nemanda við hvern rithöfund og þau eru tengiliðir þeirra meðan á dvölinni stendur,“ segir Eliza. „Ef höfund vantar til dæmis far frá hótelinu eða þarf að vita hvar sé best að kaupa íslenskar lopapeysur getur hann haft samband við tengiliðinn sinn.“ Eliza segir viðburðinn vera gefandi og áhugaverðan fyrir alla sem að honum standa. „Það er einstök tilfinning að sjá fólk upplifa og skapa svona góðar

Three Student Paper journalists pulled up outside Bessastaðir, home to the President of Iceland, on March 10, just before the gathering ban was announced and the university campus was closed.

The occasion? An interview with Eliza Reid, First Lady of Iceland. Eliza has used her platform as First Lady to advocate for increased gender equality and recently gave a TEDx Talk titled “Pulling Back the Curtain: Life as a First Lady.” She’s also co-founder of the Iceland Writers Retreat and works for Promote Iceland both domestically and abroad. These endeavors were just a few of the many topics we discussed over a cup of coffee on a bright and sunny Tuesday. Of course, handshakes were strictly forbidden.

WRITERS RETREAT ON CAMPUS Besides her responsibilities as First Lady, Eliza has a wide variety of other projects on her plate. The Iceland Writers Retreat was supposed to be held for the seventh time at the end of April, this time on the University of Iceland (UI) campus, but it was postponed due to the current situation. “The Iceland Writers Retreat has been a really interesting and rewarding project,” says Eliza. “It’s intended for people who enjoy writing, but it’s not necessarily a very academic event. Foreign writers come here to Iceland, our small island with its rich literary history, to lead small workshops, and people come from all over the world to participate.”

The conference gives foreign guests the opportunity to learn about Icelandic literature and culture. Among the Icelandic writers who were set to participate this year are Kristín Eiríksdóttir, Kristín Helga Gunnarsdóttir, Ármann Jakobsson, and Huldar Breiðfjörð. Attendees go on a literary walk in downtown Reykjavík and drive the Golden Circle, stopping at sites of literary importance along the way. Eliza says the tour guides are always authors themselves. “In the beginning, Guðni played tour guide for free, but then he got a little bit busier.”

Creative writing students at UI have served as volunteers for the Iceland Writers Retreat. “We match each author with a student, who acts as their point of contact while they’re here,” says Eliza. “If the author needs a ride from their hotel, for instance, or wants to know where to

“EVERYONE HAS A VOICE”

7

Stúdentablaðið

minningar á hverju ári. Ég stofnaði fyrirtæki mitt árið 2008, reyndar viku fyrir hrun, en það er enn í gangi.“

HÁSKÓLAÁRIN EINSTAKT TÍMABIL Eliza er með gráðu í alþjóðasamskiptum frá Toronto og meistaragráðu í sagnfræði frá Oxford. Hún segir menntunina nýtast vel í hlutverki sínu sem forsetafrú og í öðrum störfum. „Háskólinn í Toronto var á þeim tíma annar af tveimur háskólum í Kanada sem bauð upp á BS-gráðu í alþjóðasamskiptum. Þetta var blanda af sagnfræði, stjórnmálafræði og hagfræði og naut vinsælda hjá þeim sem vildu starfa á sviði utanríkismála, til dæmis hjá utanríkisráðuneytinu eða sem diplómatar. Það má segja að þessi bakgrunnur nýtist mér sem forsetafrú, ég er alltaf að kynnast nýju fólki og hef gaman af að tala um samband Íslands við önnur ríki. Það er svo margt sem sameinar okkur og aðrar þjóðir.“ Þá hefur Eliza starfað á vegum Íslandsstofu

8

síðan í október. „Ég tek þátt í viðburðum fyrir hönd Íslandsstofu bæði hérlendis og erlendis,“ segir Eliza. „Þar tala ég meðal annars um sjálfbærni, ferðamennsku, jafnréttismál, nýsköpun og fleira sem tengist því að kynna Ísland sem áfangastað og stað fyrir fjárfesta.“ Þrátt fyrir að það skipti máli að sinna náminu vel segir Eliza að háskólaárin snúist ekki eingöngu um það sem fari fram innan veggja kennslustofunnar. „Upplifunin sem við eigum sem nemendur skiptir líka máli.“ COLLEGE YEARS Eliza tók virkan þátt í félagslífinu þegar hún A SPECIAL TIME var í háskólanámi og var til dæmis formaður stúdentafélags, leiklistarfélags, sat í ritnefnd Eliza earned a bachelor’s in international árbókarinnar og söng í kór. „Minningar relations from the University of Toronto mínar frá háskólaárunum snúast kannski and a master’s in history from Oxford. She minnst um það sem ég lærði, heldur frekar says her education has served her well in um fólkið sem ég kynntist. Ég er ennþá í her role as First Lady, as well as in other jobs. “At the time, the University of Toronto sambandi við marga úr náminu og lærði mikið af þátttökunni í félagslífinu. Ég er alltaf was one of only two Canadian universities að hvetja fólk til þess að nýta allt sem er í that offered a BA in International boði á háskólaárunum því þetta er einstakt Relations. It was a combination of history, tímabil.“ Eliza segir að það skipti ekki öllu political science, and economics and máli hvaða námsleið sé farin í háskólanámi. was popular among students who wanted buy the best Icelandic sweaters, they can always get in touch with their volunteer.”

Eliza says the retreat is interesting and rewarding for everyone involved. “It’s a special feeling to see people have such a good experience and create great memories every year. I founded my company in 2008 – a week before the economic collapse, actually – and it’s still going strong.”

„VIÐ HÖFUM ÖLL RÖDD“

to work in international relations, for instance at [what is now called] Global Affairs Canada or as diplomats. You could certainly say that this background has proven useful as First Lady. I’m always meeting new people, and I enjoy talking about Iceland’s relationship to other countries. There is so much that connects us with other countries.” Since last October, Eliza has also undertaken projects for Promote Iceland. “I attend events on behalf of Promote Iceland, both here at home and abroad,” says Eliza. “I speak on sustainability, tourism, equality, innovation, and other topics related to introducing Iceland as a destination and a place for investment.”

While acknowledging that working hard in school matters, Eliza also says that the college years aren’t just about what happens in the classroom. “The experience we have as students also matters.” Eliza was active in campus life during her studies. She served as Head of College and a Co-President of the dramatic society, was on the yearbook committee, and sang in a choir, among other activities.

“My memories from college are maybe less about what I learned and more about the people I met. I’m still in touch with many former classmates, and I learned so much from participating in campus life.

I’m always encouraging people to take advantage of all the opportunities you have during college, because it’s really a special time.” What you choose to study doesn’t necessarily make all the difference, says Eliza. “If people aren’t totally sure what they want to study, I always suggest signing up for something they find interesting and enjoyable. College is all about teaching us how to organize our ideas and bring them to fruition. It isn’t always about what program will secure you the highest salary or the best job in the future. You never know what the future will bring.”

NOT HER HUSBAND’S ACCESSORY In a number of interviews and lectures, Eliza has stated that the role of First Lady is not well defined in Iceland, but people still have certain expectations of her.

Asked whether she believes the spouses of world leaders face old-fashioned expectations, Eliza says it’s something

„Ef fólk er ekki alveg búið að ákveða hvað það langar að læra þá mæli ég alltaf með að það skrái sig í eitthvað sem því þykir skemmtilegt og áhugavert. Háskólanám snýst um að kenna okkur hvernig eigi að koma skipulagi á hugmyndir okkar og koma þeim á framfæri. Það snýst ekki alltaf um hvaða nám muni tryggja þér bestar tekjur eða besta starfið í framtíðinni. Maður veit aldrei hvað framtíðin ber í skauti sér.“

EKKI SKRAUT FYRIR MAKANN Eliza hefur í viðtölum og fyrirlestrum sagt að hlutverk forsetafrúar sé ekki vel skilgreint á Íslandi en fólk geri samt sem áður ákveðnar kröfur til hennar. Aðspurð um hvort sér þyki gerðar úreltar kröfur til maka þjóðarleiðtoga segist Eliza hafa velt því mikið fyrir sér. „Ég er að reyna að breyta þessari gamaldags ímynd og þá sérstaklega ímyndinni af kvenkyns maka. Oft hefur verið litið á forsetafrúr sem einhvers konar skraut fyrir það sem mennirnir þeirra eru að gera.“ Í byrjun marsmánaðar fóru forsetahjónin í opinbera heimsókn til Póllands. Auk hefðbundinna og opinberra viðburða ákvað Eliza að skipuleggja fundi og ávarpa ýmis samtök meðan á heimsókninni stóð. „Meðan Guðni sinnti skyldum sínum sem forseti ávarpaði ég meðal annars hóp af kvenkyns frumkvöðlum og félag kvenna í atvinnulífinu í Póllandi. Ég talaði líka við útgefendur og rithöfunda og hitti fulltrúa jafnréttisráðsins og innflytjendaráðsins í Gdańsk.“ Eliza segist hafa lagt áherslu á að deila myndum og fréttum frá heimsókninni. „Ég vil senda skilaboð um að ég eigi líka rödd og að ég geti notað röddina mína.“ „Ég vil ítreka að ég er í mikilli forréttinda­ stöðu í þessu hlutverki og finnst mikill heiður að vera forsetafrú,“ bætir Eliza við. „Ég vil gera mitt besta en það er auðvitað engin handbók um hvernig eigi að vera maki þjóðarleiðtoga. Þegar Guðni tók við embættinu vildi ég vita hvað ég mætti gera og hvað ekki. Ég er svolítið týpan sem vill fylgja reglunum og vildi ekki vera landi og þjóð til skammar. En eftir að ég komst inn í þetta og lærði á hlutina, lít ég á það sem kost að hafa tækifæri til þess að þróa þetta hlutverk eins og mig langar.“ Eliza undirstrikar að þetta þýði ekki að maki næsta forseta Íslands, að því gefnu að næsti forseti eigi maka, þurfi að sinna hlutverkinu á sama hátt og hún. „Ég er auðvitað ekki skyldug til að gera neitt, ef ég vil bara vera heima og gera ekki neitt þá er það líka í lagi.“

she’s spent a lot of time considering. “I’m trying to change this outdated image, especially the image of the female partner.

First ladies have often been seen as a sort of accessory to what their husbands are doing.” In early March, Guðni and Eliza went on a state visit to Poland. In addition to the traditional public events, Eliza organized other meetings and addressed several organizations on the trip. “While Guðni was fulfilling his presidential duties, I delivered a speech to a group of female entrepreneurs and an organization of female business leaders, among others.

I also spoke with publishers and authors and met with representatives of the city of Gdańsk’s Council of Immigrants and Council of Equal Treatment.” Eliza says she made a point of sharing photos and news from the visit. “I want to send the message that I have my own voice and I can use it.”

“I want to underscore the fact that I’m in a position of great privilege and I’m very honored to be First Lady,” adds Eliza. “I want to do my best, but of course there’s no handbook on how to be the spouse of a world leader. When Guðni took office, I wanted to know what I could and couldn’t do. I’m the sort of person who wants to follow the rules, and I didn’t want to be a discredit to the country. But since I got into it and have learned the ropes a little more, I’ve seen it as a real benefit to have the opportunity to shape the role how I like.” Eliza emphasizes that doesn’t mean that the spouse of the next president of Iceland, if the next president even has a spouse, has to treat the role the same way she does. “I’m under no obligation to do anything. If I just want to stay home and do nothing, that’s okay too.”

IMMIGRANT ACCESS TO ICELANDIC COURSES Last November, Eliza shared some thoughts in honor of the Day of the Icelandic Language. The article garnered a lot of attention and was widely circulated online. Eliza posted two versions of the Icelandic text; the first version had been proofread, and the second was her original writing. In the article, Eliza wrote that her goal was to “encourage people who don’t have Icelandic as their first language to do their best and not give up.” Asked about the language, Eliza says it’s important

“EVERYONE HAS A VOICE”

9

Stúdentablaðið

AÐGENGI INNFLYTJENDA AÐ ÍSLENSKUNÁMI Eliza birti í nóvember síðastliðnum pistil í tilefni af degi íslenskrar tungu. Pistillinn vakti mikla athygli og var dreift víða á netinu. Eliza birti tvær gerðir af íslenska textanum, fyrst út­­­gáfuna eftir að textinn var lesinn yfir og síðan frumútgáfuna. Í pistlinum stendur að mark­­­miðið með skrifunum sé að „hvetja fólk sem er ekki með ís­lensku sem móður­mál sitt til að reyna að gera sitt besta, og ekki gef­ast upp. Og benda líka á að tungu­­málið get­ur verið mjög fal­legt, full­komið eða ófull­ komið.“ Aðspurð um íslenskuna segir Eliza mikil­­vægt að fólk tileinki sér málið þegar það flytji til landsins. „Ég er heppin að eiga tengda­móður sem talaði bara íslensku við mig og hvatti mig áfram. Ég vissi þegar ég kom til landsins með Guðna að hér yrði ég til frambúðar eða myndi að minnsta kosti eiga sterka tengingu við Ísland. Ég held að það sé erfiðara að finna tíma til að læra málið ef maður kemur bara til að vera hér í eitt eða tvö ár.“

for people who move to Iceland to learn Icelandic. “I’m lucky to have a mother-inlaw who only spoke Icelandic with me and encouraged me to keep learning. When I came to Iceland with Guðni, I knew I’d be here long-term or would at least have a very strong connection to the country. I think it’s more difficult to find time to learn the language if you only plan to stay for a year or two.”

Eliza began learning Icelandic at the University of Iceland’s continuing education program. “It was actually really lucky that I started learning right away, maybe ten days after I moved to Iceland. It’s very easy to live in Iceland and speak English without ever learning any Icelandic.” Eliza says a lot of people put off learning the language. “But then you never end up learning it, because you realize that you don’t need to. I encourage people to start as soon as possible and be really proactive about speaking.”

Eliza wants to see Icelanders be patient with language learners: “We need to be

Eliza lærði til að byrja með íslensku í Endurmenntun Háskóla Íslands. „Það var í raun heppni að ég byrjaði strax að læra, kannski tíu dögum eftir að ég flutti til landsins. Það er mjög auðvelt að búa á Íslandi og tala ensku án þess að tala neina íslensku.“ Eliza segir fólk gjarnan fresta því að læra málið. „En þá lærir maður það aldrei því maður er búinn að fatta að maður þarf ekki að læra íslensku. Ég hvet fólk til að byrja sem fyrst og reyna að vera duglegt að tala.“ Eliza brýnir fyrir Íslendingum að sýna þeim sem eru að læra málið þolinmæði. „Það þarf að sýna fólki sem talar kannski hægt eða er með sterkan hreim þolinmæði, ekki gagnrýna það eða klára setningarnar þeirra.“ Aðspurð um hvað Íslendingar geti gert betur til að auðvelda innflytjendum að læra íslensku segir hún ýmislegt vera í stöðunni. „Við sem samfélag getum gert þetta aðeins auðveldara. Við lærum auðvitað öll á mismunandi hátt, sumir vilja lesa kennslubækur og gera æfingar en aðrir vilja bara spjalla og hafa þetta meira óformlegt. Það hlýtur að vera hægt að skapa fleiri tækifæri fyrir fólk til að læra íslensku á auðveldan og ódýran hátt.“ Eliza segir innflytjendum oft reynast erfitt að finna tíma og fjármagn til að stunda nám í íslensku. „Sumir koma til landsins og vinna í láglaunastarfi, þurfa kannski að taka strætó fram og til baka og eiga jafnvel ung börn. Hvernig á þetta fólk að safna pening til að fara á námskeið?“ Eliza bendir á að mörg stéttarfélög endurgreiði íslenskunámskeið en þó ekki til að byrja með. Þá segir hún að fólki geti reynst erfitt að finna heppilegan tíma sólarhringsins til að mæta á námskeið og margir þurfi að stóla á almenningssamgöngur sem gangi misvel eftir dögum og tíma dags. „Það getur verið mjög erfitt að finna þennan tíma og ég held að þetta sé eitthvað sem við ættum að skoða. Það væri bara hagur okkar allra.“

ÖLL GETA HAFT ÁHRIF Þó svo að Ísland sé framarlega í kven­ réttinda­baráttunni er enn langt í að fullu jafn­rétti hafi verið náð. Þetta hefur Eliza meðal annars fjallað um í fyrirlestrum sínum og nýtt sýnileika sinn til að varpa ljósi á stöðu kvenna. „Já, ég tala oft um um jafn­ réttis­mál og jafnrétti kynjanna erlendis.

Eitt af því sem ég segi alltaf er að við erum auð­vitað stolt af því að vera best í heimi en það þýðir ekki að allt sé fullkomið á Íslandi.

Við vitum að við eigum enn langt í land.

10

„VIÐ HÖFUM ÖLL RÖDD“

patient with people who might speak a bit slowly or have a strong accent, rather than critiquing them or finishing their sentences.” When asked how Icelanders can make it easier for immigrants to learn Icelandic, she says there are several options. “We as a society can make it a bit easier. Everyone learns differently, of course; some people want to read textbooks and do practice exercises, and others just want to chat and learn more informally. Surely it’s possible to create more opportunities for people to learn Icelandic in a simple and inexpensive way.”

Eliza says immigrants often have difficulty finding the time and money to study Icelandic. “Some people come here and work in low-paying jobs, maybe have to take the bus to and from work and even have young children. How are those people supposed to save money for a language course?” Eliza points out that many unions reimburse members for Icelandic courses, but do not pay up front. She also says many people struggle to find the time to attend a course, and many have to rely on public transportation, which isn’t always very feasible, depending on the day and time.

“It can be really difficult to find the time, and I think it’s something we need to look at. It would benefit all of us.”

EVERYONE CAN HAVE AN IMPACT

En ég er mjög bjartsýn og vonandi verður fullu jafnrétti náð einhvers staðar, einhvern tímann í heiminum, og hvers vegna ekki á Íslandi?“ Eliza segist vilja láta í sér heyra til að stuðla að auknu jafnrétti. „Ég er fyrst og fremst að reyna að nota röddina mína.

Stundum hugsa ég að það sé svolítil kald­­ hæðni í því að ég hafi fengið þennan vett­ vang vegna einhvers sem maðurinn minn hefur gert. Mér finnst eins og það sé erfitt að finna að ég eigi rétt á að tjá mig svona mikið um þetta málefni. En þá hugsa ég: „Þetta snýst ekki um hvernig við komumst þangað sem við erum, heldur hvað við gerum þegar við erum komin þangað.“ Ég reyni að láta þetta ekki á mig fá heldur nota röddina mína. Við höfum öll rödd, við getum öll verið fyrirmyndir.“ Sem kona af erlendum uppruna segir Eliza að henni sé þetta mál sérstaklega hugleikið. „Mér finnst enn mikilvægara að nota röddina mína þó hún sé ófullkomin og með hreim. Það er líka mikilvægt. Ég reyni alltaf að hvetja fólk áfram vegna þess að við höfum öll eitthvað mikil­vægt að segja. Við erum öll fyrirmyndir, hvort sem við viljum vera jákvæðar eða neikvæðar fyrirmyndir eða höfum lítinn hóp eða stóran. Við getum öll haft áhrif. Ef okkur finnst eitthvert málefni mikilvægt þurfum við að tala um það.“

MÁLEFNI FLÓTTAFÓLKS

Haustið 2017 ferðaðist Eliza á vegum UN Women til Jórdaníu þar sem hún heimsótti Zaatari flóttamannabúðirnar. „Þegar við Although Iceland is at the forefront of the fórum fyrst í flóttamannabúðirnar fengum fight for gender equality, we’re still a long við yfirlitskynningu yfir það sem gerist way away from full equality. It’s a topic þar,“ segir Eliza. „Þarna búa 80 þúsund Eliza has discussed in her lectures, and manns á litlu svæði, þetta er í rauninni she uses her visibility to draw attention to borg.“ Eliza segir eina sterkustu minningu women’s issues. “Yes, I often speak about sína úr ferðinni vera svar sem hún fékk frá equality and gender equality when I’m starfsmanni UNHCR. „Ég spurði hvernig það abroad. One of the things I always say is væri fyrir hinar fjölskyldurnar, þær sem fá that we’re proud of being the best in the ekki að fara úr búðunum, að sjá fjölskylduna world, of course, but that doesn’t mean sem býr við hliðina á þeim í gámunum vera that everything is perfect in Iceland. We á leið til t.d. Svíþjóðar. Var ekki erfitt að vita know we still have a long way to go. But að þessi fjölskylda fengi að fara og hin yrði I’m very optimistic, and hopefully we will achieve full equality somewhere, sometime áfram í búðunum? Þessi einstaklingur sagði við mig: „Veistu, þetta eru bara svo fáir sem in the world, and why not in Iceland?” eru að fara að þetta er dropi í hafið. Það er Eliza says she wants to make her voice enginn sem tekur eftir því.“ Eliza segir þetta heard in support of increased equality. svar sitja í sér. „Svo erum við í Evrópu að “First and foremost, I’m trying to use my tala um að þetta sé flóð af fólki. Þetta er voice. I’m aware of the irony that I gained mannréttindamál og við erum öll heimsbúar. this platform because of something my Við getum ekki bjargað öllum, en það þýðir husband achieved. Sometimes that made me question whether I have the right to use ekki að við getum ekki bjargað einhverjum.“ Að lokum hvetur Eliza stúdenta til að njóta that platform to express myself about the háskólaáranna og láta rödd sína heyrast. ■

issue so much. But then I think, ‘It’s not about how we got where we are, it’s about what we do when we get there.’ I try to just use my voice and not let it bother me.

Everyone has a voice. Each of us can be a role model.” As a woman of foreign origin, Eliza says that’s of particular importance to her. “I think it’s even more important that I make myself heard, even though my Icelandic isn’t perfect and I have an accent. It’s still important. I always try to encourage people to keep going, because everyone has something important to say.

We’re all role models, whether we want to be positive or negative role models or have small groups or large. Everyone can have an impact. If there’s a topic we feel is really important, then we need to talk about it.”

REFUGEE ISSUES In the fall of 2017, Eliza traveled with UN Women to Jordan, where she visited the Zaatari refugee camp. “When we first went to the refugee camp, we got an overview of what happens there,” says Eliza. “Eighty thousand people live in a small area. It’s basically a city.” Eliza says one of her most vivid memories from the trip was an answer she got from a UNHCR employee.

“I asked how it would be for the other families, the ones that didn’t get to leave the camp, to see the family that lives in the container next door leaving for Sweden, for instance. Wasn’t it hard to know that this family got to leave, while the others had to stay at the camp? This person said to me, ‘You know, there are so few leaving that they’re like a drop in the bucket. No one even notices.’” Eliza says the answer has stuck with her. “Then here we are in Europe talking about how there’s a flood of people. This is a humanitarian issue, and we’re all citizens of the world. We can’t save everyone, but that doesn’t mean that we can’t save some.”

In closing, Eliza urges students to enjoy their time in university and make their voices heard. ■

“EVERYONE HAS A VOICE”

11

Stúdentablaðið

Jafnrétti í kennsluskránni

Alice Kober

GREIN

Sólveig Hrönn Hilmarsdóttir

12

Í tilefni af þema Stúdentablaðsins, jafnrétti, gerði blaðið stutta og óformlega könnun á samfélagsmiðlum sínum í byrjun mars.

Könnuð voru tvö atriði: í fyrsta lagi vilji nemenda til þess að læra meira um konur í námi sínu og í öðru lagi vilji til þess að lesa meira eftir konur, hvort sem það væru fræðigreinar eða skáldsögur og ljóð.

Gert var ráð fyrir því fyrir fram að meirihluti vildi læra meira um konur og lesa meira eftir konur. Sú forspá gekk eftir og voru niðurstöðurnar mjög afgerandi. Þar sem kannanirnar voru óformlegar eru þær vitanlega líka nokkuð ónákvæmar en tölurnar tala samt sínu máli. Nær allir sem kusu vildu að efni um eða eftir konur væri stærri hluti af námi sínu.

Jafnrétti í kennsluskránni er vitanlega margþætt. Í fyrsta lagi má velta fyrir sér kynjum kennara. Ef nær allir kennarar námskeiða væru karlkyns fælist lítið jafnrétti í því. Í öðru lagi má velta námsefninu fyrir sér. Annars vegar hvort þau bókmenntaverk, þær kenningar og stefnur og sögulegu umfjallanir sem lesnar eru og stúderaðar, séu eftir konur eða fjalli um konur. Hins vegar hvort fræðileg umfjöllun um það efni sé eftir konur.

Námsgreinar eru vitanlega misjafnar og það má ímynda sér að skortur á nærveru kvenna innan þeirra birtist á ólíkan hátt.

Kannski er það ekki svo í sumum greinum að það halli á konur. Sem nemandi á hugvísindasviði þekki ég þó einungis birtingarmyndir þaðan. Námsgreinin mín, fornfræði (latína og gríska) hefur verið gagnrýnd í áraraðir fyrir að snúast einungis um gamla hvíta, dána karla enda lítið jafnrétti í því. Þegar ég var í menntaskóla skrifaði ég stutta grein í eitt af skólablöðunum þar sem ég hafði skoðað helstu greinarnar þar sem lesin voru bókmenntaverk og tekið saman hversu mörg prósent lesinna verka voru eftir konur. Hversu margar af smásögunum í smásöguheftinu voru eftir konur? Hversu mörg ljóð? Fögin komu misvel, eða raunar frekar mis illa, út. Sérstaklega er mér minnisstætt hvað enska var með fá verk eftir konur, mig minnir um einn tíunda.

Fornfræði kom þó alverst út en hlutfall verka eftir konur þar var 0%. Þegar ég nefndi þetta við einhvern kennarann þá var hann allur af vilja gerður en sagði jafnframt að það væru ákveðin vandkvæði, nefnilega kanónan en hana þyrfti að dekka.

Sums staðar má taka sérstaka kúrsa sem er ætlað að vega upp á móti karlaslagsíðu

JAFNRÉTTI Í KENNSLUSKRÁNNI

VILTU LESA MEIRA EFTIR KONUR Í NÁMINU ÞÍNU (FRÆÐIGREINAR/SKÁLDSÖGUR/LJÓÐ O.S.FRV.)?

VILTU LÆRA MEIRA UM KONUR Í NÁMINU ÞÍNU?

Já (96%) Nei (4%)

kennsluskrárinnar. Það má velta því fyrir sér hvort sú lausn sé æskileg. Kanónan er svo innprentuð í mann að ef ég persónulega ætti að velja á milli tveggja kúrsa þar sem annar væri einungis um konur, sem kannski væru lítt þekktar, og hinn um fræga höfunda sem mér fyndist ég verða að þekkja, er ég ekki viss hvorn kúrsinn ég myndi velja. Það gæti vel verið að ég myndi sjálf frekar velja kúrsinn um kanónuna.

Kannski myndu margir aðrir hugsa eins. Ég veit ekki hvort lausn á þessum vanda felist í því að búa til kanónu númer tvö þar sem konur ráða ríkjum. Ég ímynda mér að betri langtímalausn gæti verið að gera breytingar á þeirri kanónu sem er þegar til staðar - en slíkar breytingar hafa auðvitað þegar gengið yfir að einhverju leyti. Það má hins vegar ekki vera þannig að „kvótinn“ sé uppfylltur þegar búið er að velja nokkrar konur sem þykja nógu frægar til þess að fá pláss í kanónunni. Öllu heldur mætti líta svo á að með því að

Já (96%) Nei (4%)

draga fram lykilkonur sé verið að skila þeim sínu réttmæta plássi þar.

Grein eins og fornfræði gæti virst nokkuð dauðadæmd hvað þetta varðar. Því miður eru nær öll varðveitt skrif frá fornöld eftir karla (Saffó er helsta undantekningin) og það sem hefur varðveist eftir konur er í litlu magni. Í Róm á til dæmis að hafa verið uppi kona sem hét Sulpicia og eftir hana liggja örfá ljóð. Fyrst þau eru svona fá, er þá ekki enn minna mál að bæta þeim við „kanónuna,“ sem við sjálf höfum vald til þess að móta?

Hvað varðar fræðimenn seinni tíma, voru það karlar sem gerðu merkilegar uppgötvanir. Enda erfitt að gera slíkt nema þú hafir aðgang að menntakerfinu. Að baki þessum uppgötvunum karla má þó oft sjá mikla vinnu kvenna. Mér dettur í hug fræg uppgötvun innan fornfræðinnar, ráðning hins breska Michael Ventris á línuletri B árið 1952. Í áratugi höfðu fræðimenn reynt að

ráða letrið sem fannst á leirtöflum á Krít og Grikklandi. Allar götur síðan hefur Michael Ventris verið mjög frægur. Hins vegar hefur minna verið talað um að það var að mörgu leyti þrotlaus nákvæmnisvinna bandarísku fræðikonunnar Alice Kober sem leiddi til ráðningarinnar, en Ventris byggði á henni.

Dæmin hér eiga jafnt við um aðrar greinar. Í mörgum þeirra ætti jafnvel að vera auðveldara að draga fram mikilvægar konur og efni eftir þær, þar sem af meiru er að taka.

Stúdentar hafa í sögunni oft verið það afl innan samfélagsins sem kemur breytingum af stað. Vilji þeirra í þessu máli er mjög skýr. Það er bæði gaman og áhugavert að læra um efni eftir konur - og líka nauðsynlegt.

Kannski þarf aðeins að ýta við kennurunum til þess að þeir átti sig á því að það er jafnframt gaman að kenna það. ■

13

Stúdentablaðið

Jaðarsettir hópar verði að standa saman

Jafnréttisnefnd Stúdentaráðs sér um að gæta að jafnrétti innan Háskóla Íslands ásamt því að benda á hvað megi fara betur þegar kemur að jafnrétti. Nefndin stendur vörð um að allir stúdentar háskólans séu settir undir sama hatt óháð uppruna, bakgrunni eða öðru.

Andrea Ósk Sigurbjörnsdóttir er forseti Jafnréttisnefndar Stúdentaráðs veturinn 2019-2020 og situr hún í nefndinni ásamt fjórum öðrum. Blaðamaður Stúdentablaðsins ræddi við hana um helstu baráttumál og verkefni nefndarinnar þetta skólaár.

MIKILVÆGT AÐ STANDA SÍFELLT VÖRÐ UM JAFNRÉTTI

Marginalized Groups Must Stick Together GREIN/ARTICLE

Ingibjörg Rúnarsdóttir

ÞÝÐING/TRANSLATION Julie Summers

LJÓSMYND/PHOTO Helga Lind Mar

14

Andrea segir baráttumál nefndarinnar í ár hafa verið mörg og úr öllum áttum. „Við lögðum áherslu á málefni hinsegin fólks, málefni fatlaðra, geðheilbrigðismál og Menntasjóð námsmanna svo að eitthvað sé nefnt. Einnig bættum við stefnu Stúdentaráðs í jafnréttismálum og þar má helst nefna að við bættum við lið um umhverfisfemínisma. Við töldum það mikilvægt þar sem hamfarahlýnun á sér stað í heiminum og fólk sem er jaðarsett í samfélaginu finnur hvað mest fyrir áhrifum loftslagsbreytinga. Því er mikilvægt að mynda þessa tengingu á milli umhverfismála og jafnréttismála.“ Í febrúar fóru Jafnréttisdagar fram en markmiðið með þeim er að stofna til umræðu um jafnréttismál og að gera þau sýnilegri innan skólans og utan hans. Andrea segir mætingu starfsfólks og nemenda á viðburði Jafnréttisdaga hafa verið frekar dræma. „Okkur þótti það afar leiðinlegt að sjá. Við sjáum augljós merki um bakslög í jafnréttisbaráttunni víðsvegar um heim sem stendur. Það er vaxandi hatursbylgja að ganga og það verður að passa að hún fái ekki rými til að breiða úr sér. Því er svo mikilvægt að fólk sýni stuðning, til dæmis með því að mæta á svona viðburði og með því að dreifa boðskapnum um jafnrétti áfram.“ Hún segir marga flotta viðburði hafa verið á Jafnréttisdögum í ár og nefnir sérstaklega viðburðinn „Kynfræðslan sem þú fékkst aldrei“ en á honum voru fyrirlestrar frá hinsegin fólki og fötluðu fólki. „Ég fékk mikið af flottum hugmyndum og upplýsingum við það að sitja þennan viðburð sem og aðra viðburði á Jafnréttisdögum.“

JAÐARSETTIR HÓPAR VERÐI AÐ STANDA SAMAN

The Student Council’s Equality Committee works to promote equality at the University of Iceland and identify opportunities for improvement. The committee ensures that all students are treated equally regardless of origin, background, or other factors.

Andrea Ósk Sigurbjörnsdóttir is president of the Equality Committee, serving alongside four other student members.

The Student Paper spoke to her about the committee’s primary responsibilities and projects this school year.

IMPORTANT TO CONTINUALLY PROTECT EQUALITY Andrea says the committee has tackled a variety of important issues this year.

“We focused on issues related to queer students, students with disabilities, mental health, and the student loan system, just to name a few. We also added

TÓKU STÖÐU GEGN TANNGREININGUM Líkt og margir vita hefur Háskóli Íslands tekið ákvörðun um að endurnýja ekki verksamning við Útlendingastofnun.

Snerist hann um kaup stofnunarinnar á þjónustu Tannlæknadeildar háskólans í málum einstaklinga þar sem vafi leikur á aldri þeirra sem sótt hafa um alþjóðlega vernd hér á landi. Andrea segir þetta miklar gleðifréttir. „Þetta er eitthvað sem ég þorði ekki að gera ráð fyrir og fagna mikið. Ég var tilbúin með alls konar efni til að senda út þegar Háskólaráð myndi kjósa með tanngreiningum en þurfti sem betur fer ekki að nota það. Það er gaman að sjá að þau hafi áttað sig á því að upplýst samþykki og jafnrétti skipti meira máli en peningar. Þetta er mjög flott ákvörðun.“ Telur hún það hafa verið heppilegt að mótmæli SHÍ og No Borders gegn

to the Student Council’s equality policies, most importantly adding a clause about environmental feminism. We felt it was important, as climate change is taking place and marginalized members of society are the most affected by climate change. So it’s important to recognize the connection between environmental issues and equality issues.”

Equality Days were held in February with the goal of sparking a conversation around equality and making equality issues more visible both on campus and in the wider society. Andrea says attendance was rather low at Equality Week events.

“We were pretty disappointed by that. We see clear evidence of regression in the battle for equality all over the world these days. There’s a growing wave of hatred, and we have to make sure that it doesn’t get the opportunity to spread further.

That’s why it’s so important for people

Stúdendar mótmæla aldursgreiningum á fylgdarlausum ung­ mennum á flótta. Ljósmynd: Eggert Jó­hann­es­son (mbl.is)

MARGINALIZED GROUPS MUST STICK TOGETHER

15

Stúdentablaðið

to show their support, for example by showing up at events (like Equality Days) and continuing to spread the message about equality.” Andrea says there were a lot of great events during Equality Week, specifically mentioning one titled “The Sex Education You Never Got,” which featured lectures from queer individuals and people with disabilities. “I got all kinds of good ideas and information from that event as well as others during Equality Days.”

TOOK A STAND AGAINST DENTAL AGE ASSESSMENT As many people know, the University of Iceland has decided not to renew its contract with the Directorate of Immigration. This contract allowed the university’s dental department to perform dental age assessment of individuals seeking international protection in Iceland, when their age was called into question. Andrea says the decision is great news. “I didn’t dare believe it would happen, but I’m very happy about it. I was ready to send out all kinds of information before the University Council voted on dental age assessment, but I didn’t have to use it, thankfully. It’s good to see that they’ve realized that informed consent and equality are more important than money.

It’s a great decision.”

Andrea believes it was lucky that the protest against dental age assessment, led by the Student Council and No Borders, was held during Equality Days. “Equality Days helped keep the discussion going. For example, a poster from No Borders was part of the Equality Days art exhibition. It was a really radical poster with photos of all the University Council members’ teeth and it said, ‘Subject the University Council to Dental Age Assessment.’ I think that poster got a lot of people thinking.” Andrea adds that the University Council’s Equality Committee didn’t play a very large role in the battle. “It was mainly No Borders, some strong individual activists, and the Student Council that dared to take a stand in such a way that they got results. They’re the ones who can be really proud.”

IMPORTANCE OF RESPECT Andrea emphasizes the importance of respect among students and staff. “There are a lot of students at the university, and

16

tanngreiningum skyldu hafa verið á sama tíma og Jafnréttisdagar stóðu yfir. „Jafnréttisdagar gáfu umræðunni um tanngreiningar meðbyr. Til dæmis var vegg­ spjald frá No Borders hluti af list­sýningu Jafnréttisdaga. Þetta var mjög róttækt veggspjald með mynd af tönnum allra sem eru í Háskólaráði og á því stóð „Tann­greinum Háskólaráð.“ Ég trúi að þetta veggspjald hafi vakið marga til umhugsunar. Andrea bætir við að Jafnréttisráð Háskóla­ráðs hafi ekki átt mikinn þátt í baráttunni. „Þetta voru aðallega No Borders, sterkir einstaklingar í jafnréttisbaráttunni og Stúdenta­ráð HÍ sem þorðu að berjast fyrir þessu á þann hátt að baráttan bar árangur. Það eru aðilarnir sem mega vera verulega stoltir.“

VIRÐING MIKILVÆG Andrea leggur áherslu á að þegar kemur að umhverfi stúdenta og starfsfólks sé virðing mjög stór þáttur. „Það eru margir nemendur við skólann og skólastofan á að vera öruggt rými fyrir alla nemendur. Þetta felur til dæmis í sér að þau persónufornöfn sem nemendur kjósa sér séu virt í hvívetna.“ Jafnréttisnefnd SHÍ fór á fund með nemendaskrá HÍ á dögunum varðandi umsóknarferli við Háskóla Íslands. Bendir Andrea á að í umsóknarferli fyrir erlenda nemendur sé einungis hægt að velja tvö kyn. „Þar með er verið að viðhalda óþarfa kynjatvíhyggju. Við komum með þá hugmynd að hægt væri að skrá þau fornöfn sem nemandi kýs að nota á Uglu þannig að bæði kennarar og nemendur geti tryggt að verið sé ávarpa fólk á réttan hátt.“ Annað málefni sem Andrea telur mikilvægt er jafnrétti allra til þess náms sem þau kjósa. Segir hún það ekki vera í lagi að ætlast til að öll með þroskahömlun sem vilja stunda háskólanám fari í sama námið. „Sem stendur er aðeins ein námsleið í boði, starfstengt diplómanám fyrir fólk með þroskahömlun. Áhugasvið fólks er svo breitt og námsúrval ætti að endurspegla það.“

SPENNT FYRIR FLEIRI RÓTTÆKUM AÐGERÐUM „Það er alltaf hægt að gera betur,“ segir Andrea aðspurð um hvað þyrfti að bæta í nánustu framtíð innan veggja háskólans. „Þegar kemur að kennslu sárvantar fyrirmyndir. Nemendahópurinn er mjög margbreytilegur og námsefnið sem er notað ætti að endurspegla nemendahópinn betur,

the classroom should be a safe space for all students. That means, for instance, that a person’s chosen pronouns should always be respected.” The Student Council’s Equality Committee recently met with the registrar’s office regarding the university’s application process. Andrea points out that the application for international students only allows them to choose between two genders. “That just perpetuates this unnecessary gender binary. We proposed that students should be able to list their chosen pronouns in Ugla so that both students and instructors can make sure they’re addressing people correctly.”

Andrea also thinks it’s important to ensure that students have equal access to their chosen study programs. It’s unacceptable to expect that all students with developmental disabilities who want to attend university should enroll in the same program, she says: “At this point, there’s only one option available, a diploma program for students with developmental disabilities. People have such varied interests, and the program options should reflect that.”

EXCITED FOR MORE RADICAL MEASURES “We can always do better,” says Andrea when asked what needs to be improved on campus in the near future. “When it comes to instruction, there’s a significant lack of appropriate models. The student body is so diverse, and the curriculum should reflect that diversity better, both in terms of the material itself, i.e. the books and authors selected, but also in terms of what is being taught. The staff should also be diverse. I often say that if you don’t see yourself in the course material and mediums that you use, you must be insignificant in some way.”

Andrea also points out that we must do much better when it comes to physical access issues: “A student should not be forced to quit their studies or switch to a different program because of a lack of access. That’s shameful.” Access doesn’t just mean physical access to campus buildings, it also means access to services and counselling, interpreters, assistants, and suitable course material for everyone, says Andrea. “The University of Iceland isn’t doing well enough in this regard.”

JAÐARSETTIR HÓPAR VERÐI AÐ STANDA SAMAN

bæði þegar kemur að námsefninu sjálfu, það er bókunum og höfundunum, og líka það sem kennt er um. Starfsfólkið sjálft á líka að vera margbreytilegt. Ég segi oft að ef þú sérð þig ekki í því námsefni og þeim miðlum sem þú neytir þá hlýtur þú á einhvern hátt að vera ómerkilegt.“ Andrea bendir einnig á að þegar kemur að byggingunum og aðgengi að námi þurfi að gera mun betur. „Það á ekki að vera í boði að nemendur þurfi að hætta í námi eða skipta um námsleið vegna skorts á aðgengi, það er til háborinnar skammar“. Segir hún þetta fela í sér aðgengi að byggingum sem og aðgengi að þjónustu og ráðgjöf, túlkum, aðstoðarfólki og hentugu námsefni fyrir öll. „Háskóli Íslands stendur sig ekki nógu vel í þessum efnum.“

In closing, Andrea says the fight for equality is never over: “New issues will always come to our attention. But we’ve seen that if marginalized groups stick together and help each other in the fight, society will be more open to diversity.” She says she started working on several issues this school year and needed a strong will and a lot of patience to make certain changes happen. “I’ll keep talking about these issues, and I won’t stop fighting for equality, even though I won’t be on the Student Council’s Equality Committee anymore. I’m very excited to see more radical measures, increased collaboration, and more activism in the future.” ■

Að lokum segir Andrea jafnréttis­ baráttuna vera baráttu sem tekur aldrei enda. „Það munu alltaf koma ný jafnréttismál upp á yfirborðið. Það hefur sýnt sig að ef að þeir hópar sem eru jaðarsettir í samfélaginu standa saman og hjálpa hver öðrum í baráttunni þá mun samfélagið verða móttækilegra fyrir margbreytileikanum.“ Segist hún hafa byrjað að vinna í mörgum málum á þessu skólaári og að það hafi þurft mikinn vilja og þolinmæði til að ná ákveðnum hlutum í gegn. „Ég mun halda þessum málefnum uppi og ekki hætta að berjast fyrir jafnréttismálum þótt ég verði ekki undir Jafnréttisnefnd SHÍ lengur. Ég er mjög spennt fyrir fleiri róttækum aðgerðum, aukinni samvinnu og meiri aktívisma í framtíðinni.“ ■

SHÍ og LÍS gengu saman í Gleðigöngunni til að minna á raunveruleika hinsegin nemenda.

MARGINALIZED GROUPS MUST STICK TOGETHER

17

Stúdentablaðið

STÚDENTARÁÐ Í 100 ÁR

Rödd stúdenta skiptir máli

Í tilefni af aldarafmæli SHÍ á árinu birtir Stúdentablaðið pistla frá fyrrverandi formönnum Stúdentaráðs í hverju tölu­ blaði. Björg Magnúsdóttir reið á vaðið í síðasta blaði og nú er komið að Maríu Rut Kristinsdóttur, en hún sinnti starfi formanns skólaárið 2013-2014.

Ef þú lítur í kringum þig (að því gefnu að þú sitjir á háskólasvæðinu) getur þú séð ummerki um baráttu Stúdentaráðs hvívetna.

Allt frá aðgangskortinu í veskinu þínu, Stúdentakjallaranum, Stúdentagörðunum, námslánum, hagsmunagæslu, fjölbreyttum kennsluháttum yfir í fleiri innstungur og bætta aðstöðu. Allt skiptir þetta máli fyrir daglegt líf þeirra sem stunda nám við HÍ. Ég þekki það af eigin reynslu hvernig það er að vera talsmaður stúdenta út á við og gera allt sem í mínu valdi stendur til að standa vörð um hagsmuni þessa mikilvæga hóps. Ég var fyrir sjö árum síðan formaður (í dag forseti) SHÍ. Það er líklegt að dágóður fjöldi háskólastúdenta hafi þá verið að plana fermingarveisluna sína en hvað um það? Ég tók við embættinu þegar Stúdentaráð var að ganga í gegnum miklar breytingar, nýtt kerfi og öðruvísi nálgun. Þar sem lögð var áhersla á að fá fulltrúa stúdenta frá öllum fimm fræðasviðum skólans og víkka þannig sjóndeildarhring og viðfangsefni ráðsins frá því sem áður var. Árið 2013 var kosningaár, árið þegar Sigmundur Davíð varð forsætisráðherra og ný ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Framsóknar tók við.

SÖGULEGUR SLAGUR VIÐ LÍN

GREIN

María Rut Kristinsdóttir, formaður Stúdentaráðs 2013-2014

LJÓSMYNDIR Aðsendar

18

Eitt fyrsta verkefni nýs menntamálaráðherra var að boða miklar breytingar á lána­sjóðs­ kerfinu í þá veru að náms­fram­vindu­kröfur (hversu margar einingar þurfa að koma í hús til þess að eiga rétt á námsláni) voru auknar úr 18 einingum í 22. Þetta var í júní 2013 og átti að taka gildi strax um haustið. Við áttum marga fundi um málið og mótmæltum þessu hátt og skýrt. Sumarið var í raun alveg undirlagt „LÍN málinu“ svokallaða. Það skipti engu máli hvað við sögðum, ákvörðuninni var ekki haggað. Þannig að við brugðum á það ráð að halda blaðamannafund um miðjan júlímánuð og stefna íslenska ríkinu og LÍN vegna þessa, og þá sérstaklega vegna þess skamma fyrirvara sem stúdentum var gefinn til að aðlagast breyttu fyrirkomulagi. Við fengum flýtimeðferð og niðurstaða dómsins lá fyrir um mánuði síðar; stjórn LÍN var óheimilt að

RÖDD STÚDENTA SKIPTIR MÁLI

breyta úthlutunarreglum sjóðsins með þeim hætti sem það var gert og við náðum þannig að fresta ákvörðuninni um eitt ár. Þetta var þvílíkur skóli fyrir okkur öll sem stóðum í brúnni á þessum tíma og í fyrsta sinn í sögu Stúdentaráðs þar sem farið var í mál við ríkið vegna stjórnvaldsákvarðana. Við tókum mikla áhættu en hún borgaði sig. Rödd stúdenta skipti máli.

HÆKKUN SKRÁ­ SETNINGARGJALDA, NIÐURSKURÐUR OG VERKFALL KENNARA Seinna um veturinn var einnig tekin sú ákvörðun að hækka skráningargjöld úr 60 þúsundum í 75 þúsund, en aðeins tveimur árum áður var gjaldið hækkað úr 45 þúsundum í 60 þúsund. Skólinn var illa fjársveltur á þessum tíma og auðvitað var þetta tilraun til að mæta því. En þá eins og nú settum við spurningarmerki við lögmæti aðgerðarinnar. Við framleiddum myndband þar sem skorað var á ríkisstjórn að falla frá niðurskurði til HÍ sem þá þótti frekar framúrstefnulegt, en í dag þykir væntanlega

bara mjög hallærislegt. Við fórum einnig af stað með herferðina „Stúdentar athugið“ sem var vitundarvakning á meðal stúdenta á strætóskýlum og plakötum víða um borgina um þau kjör sem stúdentum var boðið upp á þá. Félag Háskólakennara boðaði einnig verkfall rétt fyrir prófatíð 2014 og var það eitt af mínum síðustu verkum, að skora á fjármálaráðherra og þingheim að semja hið fyrsta við þá og leysa kjaradeiluna.

Við útbjuggum heimasíðuna 9april.is (en þann dag tók Félag Háskólakennara ákvörðun um hvort boðað yrði til verkfalls á lögbundnum prófatíma skólans) þar sem hægt var að senda öllum þingmönnum og ráðherrum einföld skilaboð og skrifuðu 3588 háskólanemar undir á örfáum klukkustundum. Hætt var við verkfallið á endanum. Rödd stúdenta skipti máli.

ÞAÐ SKIPTIR MÁLI AÐ HAFA HÁTT Við héldum samstöðufundi, mótmæli og höfðum mjög mikil læti á þessu viðburðaríka ári. Það er nefnilega þannig að stúdentar verða að vera hávær þrýstihópur svo eftir

þeim sé tekið. Réttindin og lífskjörin koma ekki af sjálfu sér. Það þarf að berjast fyrir þeim. Ég hef fylgst með Stúdentaráði frá því að ég lét af embætti og þeim mikilvægu málum sem það hefur sett á oddinn. Það er merkilegt að fylgjast með því að ennþá hefur ekki tekist að breyta lánasjóðskerfinu, þrátt fyrir ítrekuð loforð um annað. Enn er barist fyrir bættum kjörum og gegn hækkun skrásetningargjalda. Sagan virðist nefnilega svolítið fara í hringi. Þess vegna skiptir Stúdentaráð svo miklu máli. Ég vona kæri lesandi að þú vanmetir ekki mikilvægi þess og takir þátt í baráttunni þegar eftir því er óskað. Á þessu ári fagnar Stúdentaráð 100 ára afmæli. Ég er stolt af því að hafa fengið að taka þátt í að móta sögu ráðsins ásamt þeim sem á undan okkur komu og þeim sem tóku við keflinu. Ég er handviss um að framtíð Stúdentaráðs sé björt, en fyrst og fremst mun tilvist þess vera jafn mikilvæg næstu hundrað árin, líkt og þau voru síðustu hundrað.

Til hamingju við öll. ■

Fyrir framan héraðsdóm þegar Stúdentaráð var á leið í aðalmeðferð.

Samstöðufundur stúdenta á Austurvelli.

Stúdentar sigruðu LÍN málið.

Auk Maríu Rutar er á myndinni Daniel Isebarn, lögmaður SHÍ.

19

Stúdentablaðið

Ekki aðeins barátta kvenna

Blaðamaður Stúdentablaðsins hafði samband við ungar athafnakonur (UAK) og spurðist fyrir um starfsemi félagsins, jafnréttismál og stöðu kvenna á vinnumarkaði. Í ljósi aðstæðna í samfélaginu fór viðtalið fram með rafrænum hætti.

JAFNRÉTTI SKIPTIR OKKUR ÖLL MÁLI UAK er félagsskapur fyrir ungar konur sem vilja stuðla að samfélagi þar sem konur og karlar standa jöfnum fæti og bjóðast sömu tækifærin. Félagið er tilvalinn vettvangur fyrir konur sem vilja skara fram úr á hinum ýmsu sviðum atvinnulífsins, mynda tengslanet og efla styrkleika sína. Aðspurðar hverjir eigi heima í þessum félagsskap svara stjórnarkonur UAK: „UAK er fyrir alla sem finna sig í starfi félagsins. Við erum ekki með neitt aldurstakmark og ef einstaklingur hefur áhuga á að taka þátt í starfinu með okkur þá er hann velkomin. Við leggjum mikið upp úr því að skapa öruggt umhverfi fyrir konur til þess að þær geti tjáð sig, komið sér á framfæri og eflt tengslanet sitt. Við höldum reglulega opna viðburði og hvetjum þá alla til að koma. Jafnrétti skiptir okkur öll máli.“

KARLMENN FRÁHVERFIR KVENNASTÖRFUM

Not Just a Woman’s Battle GREIN/ARTICLE

Birta Karen Tryggvadóttir

ÞÝÐING/TRANSLATION Katrin le Roux Viðarsdottir

LJÓSMYND/PHOTO Aðsend / Contributed

20

Í ljósi þess að yfirskrift blaðsins að þessu sinni er jafnréttismál var sjónum beint að stöðu kvenna á vinnumarkaði. „Þegar við tölum um jafnrétti hér á landi þá er því mjög oft haldið fram að jafnrétti kynjanna sé nú þegar komið. Ef við horfum á vinnumarkaðinn í heild er ljóst að karlmenn eru fráhverfir kvennastörfum (sem eru yfirleitt verr launuð) og konur eiga erfitt með að komast í stjórnunarstöður innan karllægra atvinnugreina.“ Kvenfyrirmyndir eru mikilvægar fyrir ungar konur til þess að þær sjái að atvinnu­ möguleikar þeirra takmarkist ekki af kyn­ bundnum þáttum. „Kvenfyrirmyndir eru mjög mikilvægar, sem og sýnileiki þeirra.

Engin kona er forstjóri skráðs félags á Íslandi og eru einungis 11% forstjóra í 100 stærstu fyrirtækjum landsins konur. Eftir því sem kven­stjórnendum fjölgar eiga konur meiri mögu­leika á því að komast langt og vera þær sjálfar á sama tíma. Ungar stelpur þurfa líka að sjá að þær geti unnið við hvað sem þær vilja.“ Ásamt því benda þær á að hlutur karla sé ekki síður mikilvægur í jafnréttisumræðunni.

EKKI AÐEINS BARÁTTA KVENNA

The Student Paper contacted Young Professional Women in Iceland (UAK) and asked about the association’s activities, equality issues, and the position of women in the workplace.

In light of recent events, the interview was conducted electronically.

EQUALITY MATTERS TO EVERYONE

UAK is a community of young women who want to promote a society where men and women stand on equal footing and are offered equal opportunities. The association is an ideal platform for women who want to stand out in the workplace, network, and develop their strengths. When asked who belongs in this communit,y the board of UAK says: “UAK is for anyone who relates to the goals of the association. We don’t have an age limit, and if an individual is interested in joining, they are welcome. We put a lot of effort into creating a safe environment for women to express themselves, promote themselves, and network. We regularly hold public events and encourage everyone to attend. Equality matters to everyone.”

MEN SHY AWAY FROM WOMEN’S WORK

In light of this issue's focus on equality, we wanted to explore women’s position in the workplace. “When we talk about equality in Iceland, people often think that equality has already been achieved. If we look at the job market as a whole, it’s clear that men stay away from jobs traditionally associated with women (which usually have lower salaries), and women have a hard time being promoted to managerial positions in male-dominated fields.”

It’s important for young women to have female role models, so they will see that their professional opportunities aren’t limited by their gender. “Role models are very important, as well as their visibility. No registered company in Iceland has a female CEO, and only 11% of CEOs in 100 of the biggest companies in Iceland are women. As the number of female CEOs increases, women have more opportunities to excel and be themselves at the same time. Young women also need to see that they can do whatever they want.”

„Það er einnig mikilvægt að fá karlmenn með í umræðuna um jafnrétti kynjanna. Karlarnir eru yfirleitt í valdameiri stöðum og það eru þeir sem þurfa að átta sig á stöðunni, axla ábyrgð og bregðast við. Ef þeir gera það ekki þá gerist ekki neitt. Þetta er ekki aðeins barátta kvenna, heldur eigum við að taka þennan slag saman. Það er samt svo galið að við þurfum að berjast fyrir því að láta karlana hlusta, í staðinn fyrir að þeir sjái þetta sjálfir.“ UAK er tilvalinn vettvangur fyrir ungar konur til að efla tengslanetið sitt enn frekar og hefur félagið lagt mikla áherslu á það.

Til að mynda með því að halda svokallað tengslakvöld. „Við í UAK leggjum mikið upp úr tengslanetinu, þótt það sé kannski gömul klisja, þá er hún alltaf jafn gild. Í gegnum tíðina hefur ákveðið ósýnilegt net karla tryggt framgang þeirra án þess að það sé endilega eitthvað sem er áþreifanlegt.

Við konur höfum oft þurft að berjast fyrir stöðunni sem „eina konan“ og þá sjálfkrafa ekki verið að efla hvor aðra. Núna hefur þetta sem betur fer breyst og erum við í auknum mæli að styðja hvor aðra.“

FJÖLBREYTT TEYMI SKILA BESTU NIÐURSTÖÐUNUM Árið 2010 samþykkti Alþingi lög sem gera ráð fyrir því að í stjórnum opinberra hlutafélaga og einkahlutafélaga með fleiri en þrjá stjórnarmenn skuli hlutfall hvors kyns í stjórninni vera að minnsta kosti 40%. Lögin tóku gildi árið 2013 og eru enn í gildi. Aðspurðar um slíkar aðgerðir af hálfu stjórnvalda svöruðu stjórnarkonur UAK á þennan veg: „Í fullkomnum heimi væri jafnrétti nú þegar við lýði án þess að einhvers konar lagasetningar eða þvinganir ættu að eiga sér stað. Því miður er raunveruleikinn sá að stjórnvöld hafa þurft að taka til ýmissa aðgerða til þess að stuðla að breytingum. Hér má nefna lög um kynjakvóta í stjórnum skráðra félaga, sem og eldri dæmi eins og leikskólavistun fyrir hjón.“ Þær nefna fleiri aðgerðir sem hægt væri að grípa til sem að gætu haft áhrif niður valdapýramídann. „Fleiri aðgerðir sem væri hægt að grípa til væru t.d. að setja upp hvatakerfi fyrir fyrirtæki sem mundi tryggja að lágmarki 40% af öðru kyni í framkvæmdastjórn. Vonin yrði að áhrifanna gæti gætt hvað varðar kynjahlutfall millistjórnenda. Það hefur þó því miður ekki skilað sér.“

NOT JUST A WOMAN’S BATTLE

21

Stúdentablaðið

The UAK board also points out that men play just as important a role in the equality discussion. “It’s also important to get men engaged in the discussion on gender equality. Men are usually in more authoritative positions, and they have to realize the situation, assume responsibility, and act. If they don’t, then nothing happens. This is not just a woman's battle, and we should fight this fight together. It’s still so maddening that we need to fight for men to listen, instead of them seeing for themselves.”

UAK is an ideal platform for young women to strengthen their professional network, and they’ve put a lot of focus on networking, for example by hosting so-called networking nights. “We at UAK focus a lot on networking. Even though it’s an old cliché, it’s always valid. Over time, a certain invisible network of men has ensured their ability to move forward without it even being noticable. We women often have to fight for the position of ‘the only woman’ and are expected not to support each other. Thankfully, this has now changed, and we’re supporting each other more and more.”

DIVERSE TEAMS PRODUCE THE BEST RESULTS In 2010, Parliament passed a law requiring corporations and private companies with more than three board members to have at least 40% representation of each gender on the board. The law took effect in 2013 and is still in effect. When asked about this sort of action on the part of the government, the board of UAK answers: “In a perfect world, there would already be total equality, without any sort of constraints or laws being passed. Unfortunately, the reality is that Parliament has had to take various actions to promote change. This includes the board gender equality law as well as older examples.” They do mention a few more things that can be done that could affect the power pyramid. “Among the other actions that could be taken are setting up a rewards program to ensure that 40% of board members are indeed women.

The hope is that this would also affect the gender ratio of middle management.

Unfortunately, this hasn’t happened yet.”

At UAK Day, held on March 7, much of the discussion revolved around diversity

22

UAK-dagurinn var haldinn þann 7. mars síðastliðinn og þar var umræða um fjölbreytni á vinnumarkaðinum áberandi. „Mikið var rætt um fjölbreytni á vinnumarkaðinum á UAK-deginum í ár. Miklu máli skiptir að hugtakið fjölbreytni eigi ekki bara við um fjölbreytni kynja heldur einnig aldur, bakgrunn, trúarbrögð og svo mætti lengi telja. Mismunandi reynsla starfsfólks, bakgrunnur og menning gerir fyrir­tæki betur í stakk búin á alþjóðavettvangi. Íslensk fyrirtæki eins og Marel, Össur og CCP hafa náð góðum alþjóðlegum árangri. Þessi fyrirtæki eiga það sameiginlegt að stór hluti starfsfólks þeirra er af erlendum uppruna. Fjölbreytt teymi skila bestu niðurstöðunum.“ HVAR VILJA KONUR VINNA

Þær benda jafnframt á mikilvægi þess að fyrirtæki spyrji sig af hverju konur eru ekki að sækja um störf. „Ef við ræðum svo aðeins hvað fyrirtækin sjálf geta gert, þá snýst þetta um að taka ákvörðun og fylgja henni eftir. Ekki bara innantóm loforð og stefnur, heldur grípa til aðgerða. Ef konur eru ekki að sækja um störf þurfa fyrir­ tæki að spyrja sig af hverju? Hvers vegna vilja konur ekki vinna hérna? Hvernig getum við náð til þeirra? Fyrirtæki hafa gripið til ýmissa úrræða til að ná til kvenna, til dæmis starfsnám. Slík úr­ræði virðast skila fleiri konum inn í fyrir­tækið. Ásamt því þarf að huga að hvers konar umhverfi vinnustaðurinn býður upp á, til að mynda hvað varðar jafnvægi á milli vinnu og einkalífs, stefnur varðandi áreitni og vinnustaðamenningu. Þetta skiptir allt máli.“ NEYTENDUR HALDA Á SPILUNUM

Stjórnarkonur UAK benda á að með því að ákveða að versla við fyrirtæki á grundvelli jafnréttisstefnu þess þá getum við, almenningur, haft áhrif á sjónarmið fyrirtækja. „Almenningur getur sett kröfur og hann getur sett pressu á fyrirtæki að þau hafi jafn­ réttis­málin sín í lagi. Það er til fullt af fólki sem verslar bara við fyrir­tæki eins og banka, tryggingafélög og verslanir sem eru með jafn­rétti á dagskrá. Það er hins vegar enginn að fara að ýta á einn takka með þeim afleiðingum að jafnrétti verði náð. Þetta er þróun sem tekur tíma og miðað við stöðuna sem við vorum í fyrir 30 árum þá erum við á góðri leið. Það er fínt að hafa í huga að það erum við sem stjórnum því hvar við eyðum peningunum okkar, völdin liggja hjá neytendum og við getum reynt að velja að versla við fyrirtæki sem eru með þessi mál á hreinu.“

EKKI AÐEINS BARÁTTA KVENNA

in the workplace. “There was a lot of discussion about the diversity of the workplace on UAK Day this year. It’s paramount that the concept of diversity not only include gender diversity but also age, background, religion, and so on. People’s different experiences, background, and cultures help companies excel at the international level. Icelandic companies such as Marel, Össur, and CCP have had international success. One thing these companies have in common is that a large part of their staff are of foreign origin. Diverse teams produce the best results.”

WHERE DO WOMEN WANT TO WORK? The board also points out the importance of companies asking why women aren’t applying for their open positions. “If we want to talk about what the companies themselves can do, that involves making a decision and following through - not just making empty promises and policies, but taking action. If women aren’t applying, companies need to ask themselves why.

Why don’t women want to work here? How can we reach out to them? Companies have used various strategies to reach out to women, like internships. These kinds of solutions seem to get more women into the company. At the same time, companies need to consider what kind of environment the workplace offers, for example regarding work-life balance, policies regarding harassment, and workplace culture. It all matters.”

CONSUMERS ARE IN CHARGE The board of UAK points out that it’s important to do business with companies that are diverse, so that we, the public, can affect company policies. “The public can set requirements and put pressure on companies to fix their equality issues. There are many people who only do business with banks, insurance companies, and stores that have an equality policy. However, no one's going to press one button to achieve total equality.

This is something that will take time, and compared to where we were 30 years ago, we’re doing well. It’s good to keep in mind that we’re the ones who control where we spend our money. Power is on

Ásamt því benda þær á að mikilvægt sé að auka umræðuna um jafnréttismál því án umræðunnar eigi litlar framfarir sér stað. „Aukin umræða um jafnréttismál og fjölbreytni er mikilvæg og bara það að taka þátt í umræðunni og láta í sér heyra getur skipt sköpum. Þórey Vilhjálmsdóttir sagði á UAK-deginum að um leið og við byrjum að tala um þetta getum við farið að breyta heiminum.“ Þær benda á hreyfingar á borð við Karlmennskuna og Fávita (Instagramsíða) sem hafa átt stóran þátt í að auka umræðuna um stöðu jafnréttismála hér á landi og hvetja til hugarfarsbreytingar í samfélaginu. „Sem dæmi eru líka síður eins og Fávitar og Karlmennskan að gera mjög góða hluti þegar kemur að því að stuðla að auknu jafnrétti og hugarfarsbreytingu í samfélaginu. Við lifum á tímum þar sem auðvelt er að taka þátt í umræðunni og við ættum að nýta það til að tala um þau málefni sem okkur þykja mikilvæg.“

VILJUM STUÐLA AÐ SAMFÉLAGI ÞAR SEM KONUR OG KARLAR STANDA JAFNFÆTIS Aðspurðar hvert UAK stefni svöruðu þær: „Við í UAK viljum stuðla að samfélagi þar sem konur og karlar standa jafnfætis og bjóðast sömu tækifærin. Þar til konur og karlar standa jöfnum fæti í íslensku samfélagi munu Ungar athafnakonur starfa áfram og vinna að jafnrétti með fræðslu, umræðu og hvatningu“.

HVAÐ ER Í VÆNDUM Að lokum var farið yfir þá atburði sem eru í vændum hjá UAK en þar er meðal annars námskeið hjá Andrési Jónssyni og Sesselju Birgisdóttur en yfirskrift þess er „Vörumerkið þú“ og fjallar um hvernig maður kemur sér á framfæri. Í lok starfsársins, í maí, er haldinn aðalfundur þar sem ný stjórn verður kosin fyrir næsta starfsár.

Hápunktur hvers starfsárs er UAK- dagurinn sem er ráðstefna tileinkuð ungum konum í atvinnulífinu. ■

the consumers' side, and we can try to do business with those companies who have clear equality policies.”

The board also points out that it’s important to be vocal about equality issues, because without discussion, there will be little improvement. “More discussion about equality issues and diversity is important, and just taking part in the conversation and being vocal can make a difference. On UAK Day, Þórey Vilhjálmsdóttir said that as soon as we start talking about it, we can start changing the world.”

The board highlights movements like the Instagram accounts Karlmennskan (Masculinity) and Fávitar (Idiots) that have played a large role in opening up the conversation about equality issues here in Iceland and encouraging society to change its mindset. “There are also sites like Fávitar and Karlmennskan that are doing good things when it comes to promoting gender equality and a change of attitude in society. We live in a time where it’s easy to join the discussion, and we should take advantage of that to discuss issues we consider important.”

WANT TO PROMOTE A SOCIETY WHERE MEN AND WOMEN STAND ON EQUAL FOOTING When asked where UAK is heading, the board answered, “We in UAK want to promote a society where women and men are equal and have equal opportunities.

Until men and women are equal in Icelandic society, Young Professional Women in Iceland will keep working toward equality through education, discussion, and encouragement.”

WHAT’S NEXT Finally, we discussed UAK’s upcoming events, which include a seminar with Andrés Jónsson and Sesselía Birgisdóttir.

The theme is “you: the brand,” and the seminar will focus on how to put yourself out there. In May, UAK will hold its annual general meeting, where a new board will be chosen for the coming year.

The highlight of each year is UAK Day, a conference dedicated to young women in the workplace. ■

NOT JUST A WOMAN’S BATTLE

23

Stúdentablaðið

Aukin sálfræðiþjónusta fyrir stúdenta

The University of Iceland (UI) recently hired a third psychologist, Guðlaug Friðgeirsdóttir, who joins colleagues Ásta Rún Valgerðardóttir and Katrín Sverrisdóttir. A journalist from the Student Paper met the three women for coffee at Litla-torg, adjacent to Háskólatorg, to discuss the addition of the third position.

The Student Counselling and Career Centre (UISCCC) offers free counselling services to UI students, and students can book an appointment with a psychologist by visiting the UISCCC office on the third floor of the University Centre (Háskólatorg) or by emailing salfraedingar@hi.is.

Students are encouraged to reach out sooner rather than later.

IN GENERAL, WHAT MENTAL HEALTH RESOURCES ARE AVAILABLE TO STUDENTS?

Nýverið hefur þriðji sálfræðingur Háskóla Íslands tekið til starfa, Guðlaug Friðgeirsdóttir, en fyrir voru Ásta Rún Valgerðardóttir og Katrín Sverrisdóttir. Blaðamaður Stúdentablaðsins hitti þríeykið yfir kaffibolla á Litla torgi til þess að ræða ráðningu þriðja sálfræðingsins. Nemendum við Háskóla Íslands býðst ókeypis sálfræðiþjónusta hjá Náms- og starfsráðgjöf HÍ (NSHÍ). Hægt er að bóka viðtalstíma með því að koma við á skrifstofu NSHÍ á 3. hæð Háskólatorgs. Einnig er hægt að senda póst á salfraedingar@hi.is.

Nemendur eru hvattir til að nýta sér þjónustuna sem NSHÍ býður upp á fyrr en síðar.

Increased Mental Health Services for Students ÞÝÐING/TRANSLATION Sindri Snær Jónsson

LJÓSMYND/PHOTO Stefanía Stefánsdóttir

24

"We offer individual counselling as well as CBT group therapy for low self-esteem, stress management, and exam anxiety (led by the UISCCC counsellors). There are also educational videos, relaxation techniques, and mindfulness exercises available to everyone. Additionally, there is the mental health group Hugrún, the student meditation group, and, last but not least, psychological counselling offered by fifth-year psychology students. They offer individual appointments more frequently than we do, but they also provide group therapy sessions and can help both students and their children. Plus, there is also the group therapy option Sálrækt, which is managed by doctoral students."

WHAT ELSE CAN UI DO TO PROMOTE STUDENTS’ WELL-BEING? "We are now part of a mental health team (steering committee) in collaboration with a Student Council representative as well as representatives from the department of medicine and the Division of Academic Affairs. We meet regularly and get a lot of tips from the Student Council about what’s really going to be helpful to students, because we consider the Student Council to be the closest representative of the student body. We also have a representative from the fifth-year psychology students, who is actually the director of the Student Psychology Clinic.

AUKIN SÁLFRÆÐIÞJÓNUSTA FYRIR STÚDENTA

HVAÐA ÚRRÆÐI Í GEÐHEILBRIGÐISMÁLUM STANDA HÁSKÓLANEMUM TIL BOÐA ALMENNT? „Það eru einstaklingsviðtölin sem við veitum, ásamt HAM-hópmeðferðum við lágu sjálfsmati, streitustjórnun og prófkvíða (sem náms- og starfsráðgjafar sinna). Einnig eru upptökur af ýmsum fræðsluerindum ásamt slökunaræfingum og núvitundaræfingum sem eru aðgengilegar öllum. Svo er geðfræðslufélagið Hugrún, hugleiðsluhópur háskólanema og síðast en ekki síst sálfræðiráðgjöf sálfræðinema á fimmta ári. Þar líður til dæmis ekki jafnlangur tími á milli einstaklingsviðtala og hjá okkur, en einnig eru í boði hópmeðferðir og það er líka hægt að fá aðstoð fyrir nemendur og börn þeirra. Þá er einnig hópmeðferðin Sálrækt sem doktorsnemar stýra.“

HVAÐ ANNAÐ GETUR HÁSKÓLINN GERT TIL AÐ STUÐLA AÐ BETRI LÍÐAN NÁMSMANNA? „Nú erum við hluti af geðteymi (stýrihópi) og erum þar í samstarfi við fulltrúa Stúdentaráðs ásamt fulltrúa frá læknadeild og kennslusviði. Við hittumst reglulega og erum einmitt sérstaklega að fá ábendingar frá Stúdentaráði og skoða hvað er raunverulega að fara að nýtast nemendum þar sem við teljum fulltrúa Stúdentaráðs nánasta tengilið háskólanema. Þá er einnig fulltrúi úr sálfræðiráðgjöf sálfræðinema á fimmta ári sem er forstöðumaður handleiðslu þar. Það sem við erum að velta fyrir okkur núna sem næsta skrefi eða nýjung er að skoða hlaðvarp sem möguleika til að ná almennri hópfræðslu.

Fólk gæti því verið að hlusta á það í sínum frítíma og þegar því hentar. Vandamálið við hópmeðferðir er einmitt að finna tíma sem hentar öllum þar sem fólk er laust á mismunandi tímum.“

We are considering creating a podcast as an alternative to the group therapy sessions. That way, people could listen in their free time or whenever it suits them.

Finding a time that works for everyone is one of the problems with the group therapy sessions, as people are all available at different times."

WHAT IS INVOLVED IN THE PSYCHOLOGICAL SERVICES YOU OFFER? "We offer individual counselling and group therapy. We work with the CBT method in the individual sessions. Our primary focus is on supporting students to stay in school, helping them to improve their well-being and to reduce or lighten the pressure they’re under. During the first appointment, we map out the issues they’re facing and then consider whether our services will be of use. The most common reasons students contact us are anxiety, depression, or self-esteem issues.

Sometimes students have received some bad news or have experienced trauma, such as having their heart broken for the first time or going through a divorce, which can have a serious effect on their education. We are also part of UISCCC, so oftentimes we aren’t dealing with these cases alone. We work together with the career and guidance counsellors, who also provide daily support and advice. We think it's good for the students that we work together. For example, we might get a student with anxiety who hasn’t been able to submit some assignment, attend class, or communicate with their instructor. In those cases, a guidance counsellor can provide good support on the academic side while we work on reviewing the student’s anxiety symptoms and finding helpful resources."

HVAÐ FELST Í SÁLFRÆÐIÞJÓNUSTUNNI SEM ÞIÐ BJÓÐIÐ UPP Á?

RESEARCH HAS SHOWN THAT ICELANDIC STUDENTS’ MENTAL HEALTH HAS BEEN DETERIORATING. WHAT COULD BE THE CAUSE OF THAT?

„Það eru einstaklingsviðtölin og hóp­nám­ skeiðin. Við vinnum út frá aðferðum HAM í þessum einstaklingsviðtölum. Aðaláherslan er þessi stuðningur við að haldast í námi, stuðningur við að bæta líðan og draga úr eða létta undir tímabundnu álagi. Þegar

"That's a big question! I don't think anyone knows the answer, really. The mental health of the general public seems to be deteriorating as well, so the problem is not specific to university students. This is something that we have wondered

fólk kemur í fyrsta viðtalið er vanda­mál ein­staklingsins kortlagt og skoðað hvort líklegt sé að hann geti notfært sér þessa þjónustu. En oftast er kvíði, depurð eða sjálfs­matsvandi ástæðan fyrir því að fólk leitar til okkar. Stundum er fólk búið að fá einhverjar slæmar fréttir eða verða fyrir áföllum, t.d. fyrsta ástarsorgin eða skilnaður, sem getur haft veruleg áhrif á námið. Við erum einnig partur af NSHÍ, svo við erum oft ekki að vinna þessi mál á eigin spýtur, heldur er þetta oft í sam­starfi við námsog starfsráðgjafana sem eru líka að veita þennan daglega stuðning og ráð­­gjöf. Okkur finnst mjög nemenda­vænt að vinna þetta saman. Til dæmis kemur kvíðinn nemandi sem hefur ekki getað skilað ein­hverjum verkefnum, ekki lagt í það að mæta í tíma, ekki lagt í það að hafa sam­band við kennara og þarna getur náms- og starfs­ráðgjafi verið góður stuðningur við það á meðan við værum kannski að fylgjast með kvíða­ einkennum og fara yfir hjálp­legar leiðir.“

RANNSÓKNIR SÝNA FRAM Á AÐ GEÐHEILSA ÍSLENSKRA NÁMSMANNA HAFI FARI VERSNANDI, HVAÐ VELDUR ÞVÍ? „Stórt er spurt! Það er í raun og veru enginn sem veit nákvæmlega svarið. Almennt séð virðist geðheilsa líka fara versnandi meðal almennings þannig þetta er ekki bara bundið við háskólanema. Þetta er eitthvað sem við erum mjög mikið að velta fyrir okkur. En það er meiri vitundarvakning um geðvanda, þannig fleiri eru að koma fram og tjá sig. Fólk er orðið meðvitaðra og farið að ná að tala meira um kvíða heldur en fyrir einhverjum árum síðan. Fólk er orðið betur fært að lýsa vandanum og átta sig á því að það sé með einhvern vanda. Svo eru vangaveltur um alla þessa tækni, við erum kannski í minni virkni en við vorum áður. Fólk er meira að pæla í tölvunni eða símanum sem getur haft mikil áhrif á líðan. Líka þessi samanburður sem verður oft þegar fólk er á samfélagsmiðlum. Áður fyrr fór fólk kannski í frí, kom heim og sagði að það hefði verið í fríi og maður hugsaði með sér: „Allt í lagi, frábært!“ En núna sér maður bara nákvæmlega að þarna liggur þessi á ströndinni með kokteil í hendinni en ég er bara hérna heima í basli í snjónum. Þetta er öðruvísi samanburður sem er meira áþreifanlegur og reynist mörgum erfiður. Við sjáum einmitt bara þessa glansmynd á samfélagsmiðlum. En varðandi almenna versnandi geðheilsu væri

INCREASED MENTAL HEALTH SERVICES FOR STUDENTS

25

Stúdentablaðið

„Dýrmætt að heyra frá stúdentum hvað þeir vilja.“ about for a long time. But more people seek help today due to increased mental health awareness. People are more aware and talk about anxiety more readily than they used to. People have become more capable of explaining their problems and recognizing that they do have a problem. There are a lot of questions about technology today. People aren't as active these days because they spend so much time on their computers and phones, which can harm one's mental health, for instance when people start comparing themselves to others. People used to go on vacation, come home, and tell you that they went on vacation, and you would think to yourself, "Alright! That's great!"

But now, you can explicitly see a person on the beach, cocktail in hand, while you're just here at home, fighting the snow.

This is a different, more tangible kind of comparison that proves difficult for many.

We only see these perfect pictures on social media. But considering the general decline in mental health, it is important to dive deeper to discover the cause. The statistics tell us this is happening, but we need a more in-depth assessment of the situation. We have ideas, but sadly no answers."

mikilvægt að kafa dýpra í hvað er að valda þessu. Heildartölur sýna fram á þetta en það vantar kannski betri greiningu á því hvað er að valda þessu. Við erum með vangaveltur en því miður ekki með svörin.“

HVAÐA HLUTVERK SPILAÐI STÚDENTARÁÐ Í FJÖLGUN SÁLFRÆÐINGA?

„Það voru einmitt þessar sláandi niðurstöður rannsókna sem helstu dagblöð slógu upp, að það væri aukinn kvíði og streita meðal háskólanema. Svo er það þannig að sálfræðiþjónusta er ekki inni í sjúkratryggingum. Hver tími hjá sálfræðingi á stofu úti í bæ er dýr og ekki endilega eitthvað sem hinn almenni háskólanemi hefur efni á. Þar af leiðandi var aukin krafa bæði í samfélaginu almennt en einnig frá Stúdentaráði. Það kom aukinn þrýstingur frá Stúdentaráði og í einhvern tíma var þetta eitt af þeirra helstu baráttumálum, að bæta þessa þjónustu sem þau náðu að lokum í gegn. Það fékkst aukinn styrkur til að bæta þjónustuna og þarna hefur stýrihópurinn með fulltrúa Stúdentaráðs tekið ákveðin skref og það var ákveðið að fjölga sálfræðingum. Það var gert árið 2018 og þá var Ásta Rún ráðin og svo núna í janúar bættist Guðlaug við. En WHAT ROLE DID THE STUDENT þetta er ekki alveg nýtt. Það er búin að COUNCIL PLAY IN INCREASING vera ókeypis sálfræðiþjónusta við NSHÍ í rúm 30 ár. En út frá þessum breytingum, THE NUMBER OF SCHOOL aukinni vitundarvakningu og nýjustu tölum PSYCHOLOGISTS? í rannsóknum þá þótti það nokkuð ljóst að þörf var á að bæta við. En það er ótrúlega "It was precisely these shocking statistics dýrmætt að heyra frá stúdentum hvað þeir that the big newspapers were printing, vilja og ef það eru einhver úrræði sem við about the increased stress and anxiety erum ekki að bjóða upp á þá myndum við that students feel today. And then there's taka öllum ábendingum fagnandi. En annars the fact that mental health services aren't covered by health insurance. Every session erum við í samráði við Stúdentaráð og í góðu samstarfi við þau.“ ■ with a psychologist at a clinic in town is

expensive and not necessarily something that the average university student can afford. As a result, demand for improved mental health services has increased, both among society in general as well as the Student Council. There was increased pressure from the Student Council, and for some time, improving mental health services was one of their primary goals, which they eventually achieved. Additional funding for improving mental health services was secured, and the steering committee, along with a Student Council representative, decided to add more school psychologists. That was in 2018 when Ásta was hired, and then Guðlaug joined the team in January. This isn't completely new; UISCCC has provided free mental health services for 30 years. But due to these changes, increased awareness, and the latest statistics, it was clear that we needed to add more people. It’s critical for us to hear what students want. We want to know if there are any services that we are not currently providing, and we will gladly take any suggestion. But we are in close communication with the Student Council and working well with them." ■

"It’s critical for us to hear what students want."

26

ÍSBJARNAHÆTTA OG ÍSLENSK MAFÍA Á SVALBARÐA

www.boksala.is facebook.com/boksalastudenta

STÚDENTAGARÐAR

LEIKSKÓLAR STÚDENTA

www.studentakjallarinn.is facebook.com/studentakjallarinn

Fjölbreytt og skemmtileg þjónusta á hagstæðu verði fyrir stúdenta við Háskóla Íslands.

Háskólatorgi, 3. hæð Sæmundargötu 4 Sími 570 0700 fs@fs.is www.fs.is

POLAR BEAR DANGER AND THE ICELANDIC MAFIA IN SVALBARD

27

Stúdentablaðið

Skemmtileg hlaðvörp í samkomu­banni

S-TOWN Hlaðvarpsserían S-Town kom út árið 2017 og er frá framleiðendum Serial og This American Life. John B. McLemore býr í litlum bæ í Alabama sem hann kallar ShitTown. Hann er kominn með nóg af spillingu í bænum og hefur samband við Brian Reed hjá Serial. John vill að hann rannsaki strák sem hefur montað sig af því að komast upp með morð. Serían tekur óvænta stefnu og í 7 þáttum rannsakar Brian Reed mögulegt morð, spillingu og ævi manns.

NORMIÐ Sylvía Briem og Eva Mattadóttir, Dale Carnegie þjálfarar með meiru, ræða saman og við fjölbreytta viðmælendur um almenn mannlegheit.

MILLIVEGURINN Beggi Ólafs og Arnór Sveinn knattspyrnumenn ræða við fjölbreytta viðmælendur um lífið og tilveruna.

HELGASPJALLIÐ Helgaspjallið er hlaðvarp í umsjón Helga Ómarssonar, tísku- og lífsstílsbloggara á Trendnet.is.

ÁSTRÍÐUCASTIÐ Gerður Arinbjarnar og Rakel Orra, eigendur kynlífstækjaverslunarinnar Blush.is ræða saman um kynlíf, sambönd, samskipti, rómantík og ástríðu.

Ritstjórn Stúdentablaðsins hefur tekið saman lista yfir nokkur skemmtileg hlaðvörp (e. podcast) sem við mælum með í samkomubanni. Að sjálfsögðu er líka kjörið að hlusta á þættina eftir að banninu verður aflétt, til dæmis í langþráðu og vonandi veðurblíðu sumarfríi. Njótið vel.

HEILSUVARPIÐ The Student Paper team has put together a list of fun podcasts we recommend you check out during this time of social distancing. Of course, they’re also great listening when life gets back to normal, for instance during the longed-for and hopefully beautiful summer months. Enjoy!

Fun Podcasts for the Social Distancing Era ÞÝÐING/TRANSLATION Julie Summers

28

Ragga Nagli heilsugúrú og sálfræðingur ræðir við viðmælendur um ýmislegt sem viðkemur líkamlegri og andlegri heilsu.

Í LJÓSI SÖGUNNAR Í þættinum eru atburðir og málefni líðandi stundar skoðaðir í ljósi sögunnar. Þátturinn er á vegum RÚV og umsjón hefur Vera Illugadóttir.

KLIKKAÐAR KYNLÍFSSÖGUR Hlaðvarp í léttari gírnum þar sem vinkonurnar Sif og Embla fá til sín gesti úr öllum hornum samfélagsins. Talað er um

SKEMMTILEG HLAÐVÖRP Í SAMKOMU­B ANNI

S-TOWN The podcast series S-Town came out in 2017 and is from the same team that produced Serial and This American Life.

John B. McLemore lives in a small town in Alabama that he calls “Shit-Town.” Having had enough of the town’s corruption, McLemore gets in touch with Serial’s Brian Reed and urges him to investigate a local boy who has bragged about getting away with murder. The series takes some unexpected twists and turns, and over the course of seven episodes, Reed investigates a possible murder, corruption, and the life of one fascinating man.

UNDER THE SKIN Russell Brand welcomes various guests to talk about philosophy, psychology, politics, culture, art, and everything else under the sun. And there’s always plenty of jokes, of course.

HARDCORE HISTORY This one is for the history buffs. Dan Carlin tackles controversial topics from history and transports listeners to another world.

kynlífssögur og reynslu. Þær vilja opna á umræðuna um kynlíf og tabú sem tengjast því.

KONA ER NEFND Hlaðvarp í umsjón Tinnu Haraldsdóttur og Silju Bjarkar. Þær ræða um alls konar konur sem hafa gert alls konar hluti.

SEIGLAN Áhrifavaldurinn Fanney Dóra fær til sín gesti sem eru að gera flotta hluti í lífinu með flott hugarfar að vopni.

THE SNORRI BJÖRNS PODCAST SHOW Snorri Björnsson ræðir við áhugavert fólk.

ÞEGAR ÉG VERÐ STÓR Viðtalsþáttur í umsjón Völu Rúnar Magnúsdóttur og Vöku Njálsdóttur þar sem lögð er áhersla á reynsluheim kvenna sem skarað hafa fram úr á sínu sviði.

ÞOKAN Bestu vinkonurnar Þórunn Ívars og

THAT PETER CROUCH PODCAST Alexandra Bernharð ræða um móður­ This is the most popular podcast about football. Legendary striker Peter Crouch talks about the footballer’s life and gives listeners new insights into the world of the sport.

HOW CUM Stand-up comedian Remy Kassimir dedicates this podcast to the search for the female orgasm. When she started the podcast at the age of 28, she had never had an orgasm. In each episode, guests educate her about the female orgasm, and at the end of each episode, she is given an assignment.

IN OUR TIME BBC radio host Melvyn Bragg discusses a variety of topics, often historical figures or literary works, and welcomes experts from different fields. Each episode gives a good overview of the chosen topic, making it a perfect option for anyone with an interest in history, science, and literature. ■

hlutverkið og fara yfir allt frá getnaði til meðgöngu, fæðingar og dagsins í dag ásamt því að fá til sín skemmtilega gesti.

HARDCORE HISTORY Þetta hlaðvarp er fyrir sagnfræðingana. Dan Carlin tekur fyrir umdeild umræðuefni úr sögunni og færir hlustendur oft yfir í annan heim.

THAT PETER CROUCH PODCAST Þetta er vinsælasta hlaðvarpið þegar kemur að knattspyrnu. Goðsagnakenndi framherjinn Peter Crouch ræðir um líf knattspyrnumannsins og veitir hlustendum nýja innsýn í heim fótboltans.

HOW CUM Uppistandarinn Remy Kassimir tileinkar þessu hlaðvarpi leitina að fullnægingu kvenna. Þegar hún byrjaði hlaðvarpið 28 ára hafði hún aldrei fengið fullnægingu en hún fær gesti sem fræða hana um fullnægingu kvenna og í enda hvers þáttar er henni gefið verkefni.

IN OUR TIME Breski BBC útvarpsþáttarstjórnandinn Melvyn Bragg tekur ákveðið málefni fyrir í hverjum þætti, oft sögulegar persónur eða bókmenntaverk, og ræðir við sérfræðinga á því tiltekna sviði. Hver þáttur veitir gott yfirlit yfir viðfangsefnið og er þetta tilvalinn þáttur fyrir öll sem hafa áhuga á sögu, vísindum og bókmenntum. ■

ÞARF ALLTAF AÐ VERA GRÍN Vinirnir og grínistarnir Tinna, Ingó og Tryggvi ræða um allt milli himins og jarðar á misalvarlegum nótum.

VIRÐING Í UPPELDI Hlaðvarp á vegum Meðvitaðir foreldrar - virðing í uppeldi. Hér er rætt á jafningjagrundvelli um eigin reynslu, líkt og gert er á mánaðarlegum foreldramorgnum og -kvöldum. Í þáttinn koma góðir gestir sem hafa ýmislegt fram að færa um virðingarríkt uppeldi.

UNDER THE SKIN Russell Brand fær ýmsa gesti í heimsókn.

Meðal annars er rætt um heimspeki, sálfræði, stjórnmál, menningu, listir og allt annað á milli himins og jarðar. Svo er að sjálfsögðu eitthvað spaug sem því fylgir.

FUN PODCASTS FOR THE SOCIAL DISTANCING ERA

29

Stúdentablaðið

Leikhúsið kallar fram heita og hrífandi tilfinningu

VIÐTAL

Hólmfríður María Bjarnardóttir Kristín Nanna Einarsdóttir

LJÓSMYNDIR

Stefanía Stefánsdóttir

30

LEIKHÚSIÐ KALLAR FRAM HEITA OG HRÍFANDI TILFINNINGU

Blaðamenn Stúdentablaðsins hittu Brynhildi Guðjónsdóttur, leikhússtjóra Borgarleikhússins, á skrifstofu hennar þann 9. mars síðast­liðinn. Samkomubann var enn ekki skollið á og frumsýning á söngleiknum Níu líf rétt handan við hornið. Brynhildur tók við starfi leikhússtjóra í febrúar á þessu ári og leikstýrði fyrr í vetur leik­sýningunni Vanja frændi í Borgarleikhúsinu. Þá var uppsetning hennar á Ríkharði III nýlega sýnd í dagskrá Borgarleikhússins Borgó í beinni sem streymt er á netinu í fyrrnefndu samkomubanni.

Sýningin hlaut sex Grímuverðlaun árið 2019, meðal annars í flokkunum leikstjóri ársins, sýning ársins og leikari ársins í aðalhlutverki.

LISTRÆN INNSPÝTING

Til að byrja með forvitnuðust blaðamenn um þau verkefni sem liggja fyrir hjá nýráðnum Borgarleikhússtjóra þessa dagana. „Það verkefni sem liggur fyrir er að raða saman frábæru leikári og sigla skútunni áfram, en inn á fersk mið,“ segir Brynhildur.

Borgarleikhúsið hefur hins vegar ekki tekið á móti leikhúsgestum síðan 15. mars síðastliðinn og það hefur ýmsar áskoranir í för með sér. „Þessa dagana er ég að koma mér hægt og rólega inn í nýtt starf við nýjar aðstæður, en við erum auðvitað að eiga við fullkomlega fordæmalausar aðstæður í samfélaginu. Við erum að selja upplifun sem krefst þess að fólk komi saman og tökum eitt skref í einu. Enn sem komið er þá erum við á góðum stað,“ segir Brynhildur.

Aðspurð um hvort leikhúsgestir megi búast við stórum breytingum í Borgarleikhúsinu á næstunni segir Brynhildur svo ekki vera. „Ekki risastórum strax, en auðvitað fylgja nýjum stjórnendum alltaf einhverjar breytingar. Það kemur kannski til einhverra skipulagsbreytinga en það verður ekkert hart í bak. Við kúvendum ekki. Kortagestir og leikhúsgestir Borgarleikhússins ganga alveg að því sama.“ Brynhildur segist vilja halda í fjölbreytnina og bjóða áfram upp á eitthvað fyrir alla. „Það verður alltaf sama skemmtiferðin, það verður alltaf hægt að hlæja sig máttlausan og næra sig andlega. Við ætlum að reyna að halda fjölbreytninni en spýta svolítið í listrænt, við verðum til að mynda með tvær sýningar á Óperudögum.“ Um þessar mundir er leikárið 2020-2021 í mótun, en það er „alveg gríðarlega spennandi“ að sögn Brynhildar. Hún segir það hafa verið töluvert mótað þegar hún tók við keflinu, en til

stóð að Kristín Eysteinsdóttir myndi starfa sem leikhússtjóri til næstu áramóta. „Eitthvað liggur á borðinu frá verkefnavalsnefnd og Kristínu. Við erum að raða þessu upp núna og í kjölfarið koma ráðningar á listrænum stjórnendum. Það þarf að ræða við leikhópinn okkar og svo koma mannaráðningar utan hússins.“ Brynhildur segir alltaf erfitt að sjá útkomuna fyrir sér og líkir undirbúningsvinnunni við púsluspilið Wasgij: „Það er kannski besta leiðin til að lýsa þessu, maður er að reyna að púsla myndina en sér bara viðbragðið.“

SÓKNARFÆRI FYRIR LEIKHÚSIÐ Í Þjóðleikhúsinu er einnig nýr maður í brúnni, en Magnús Geir Þórðarson tók við starfi leikhússtjóra þar um áramótin.

Brynhildur segir að íslenskt leikhúslíf muni óhjákvæmilega litast af því að nýir leikhússtjórar séu í báðum stóru leikhúsunum. „Í Þjóðleikhúsinu er tekinn til starfa gríðarlega reynslumikill og kraftmikill stjórnandi og það sem er í farvötnunum þar er það allra besta sem gat komið fyrir Þjóðleikhúsið. Sem stjórnendur siglum við þessum tveimur stóru skipum samsíða af því að það er öllum til heilla. Góð aðsókn að öðru leikhúsinu eykur aðsókn að hinu.

Við þurfum að standa saman og sömuleiðis Akureyri og sjálfstæða senan.“ Þá segist Brynhildur vilja auka menningarlæsi fólks. „Sá sem er kominn á bragðið með að sjá fallega og næringarríka sögu vill meira. Þá sækir hann sér næringuna út um allt. Þannig að það eru óhjákvæmilega miklar breytingar en það eru sömuleiðis sóknarfæri, sérstaklega fyrir leikhús eins og Borgarleikhúsið sem getur leyft sér að bjóða upp á meira léttmeti í bland við listrænni sýningar.“ Eftir að Magnús Geir tók við í Þjóð­ leik­húsinu fluttu nokkrir starfsmenn úr Borgarleikhúsinu sig þangað. Aðspurð um hvaða áhrif það muni hafa á starfsemi Borgarleikhússins segir Brynhildur engan vera ómissandi. „Þetta var alveg vitað og sjálf var ég á leiðinni til starfa í Þjóðleikhúsinu áður en að annað kom í ljós. Það er enginn ómissandi og eins og ég hef áður sagt er þetta kjörið tækifæri til þess að hrista upp í hlutunum. Það er að koma ný kynslóð sviðslistafólks inn á markaðinn og þetta gefur okkur bara aukið svigrúm til þess að hugsa upp á nýtt og kanna nýjar lendur.“

31

Stúdentablaðið

NÝJAR RADDIR Undanfarin ár hefur Borgarleikhúsið lagt rækt við íslenska leikritun og sett á svið ný verk eftir íslenska höfunda. Aðspurð segist Brynhildur sjá fyrir sér að halda áfram að efla leikritun og stuðning við leikskáld.

Stuttu áður en viðtalið var tekið var tilkynnt um ráðningu tveggja nýrra leikskálda við leikhúsið, en Matthías Tryggvi Haraldsson og Eva Rún Snorradóttir munu starfa sem leikskáld Borgarleikhússins á næsta leikári. „Það er gríðarlegt sóknarfæri á okkur að gefa ungu fólki og nýjum röddum tækifæri,“ segir Brynhildur. Hún segir ástæðuna fyrir því að tvö leikskáld hafi verið ráðin í stað eins vera tilraun til að sporna gegn einangrun leikskáldanna. „Ég er búin að starfa hér innanhúss núna í átta ár og hef fylgst mjög vel með leikskáldum hússins og það hefur brunnið svolítið við að mér finnst þau einangrast. Þess vegna breyttum við fyrirkomulaginu. Nú koma inn til okkar tvö leikskáld sem munu starfa saman, hjálpa hvort öðru í starfi og þegar annað þeirra er að kynna sitt verk þá heldur hitt utan um skáldið. Þannig við erum að auka

32

súrefnisinnspýtingu inn í þeirra vinnu og þau verða aktífari.“ Brynhildur er hæstánægð með leikskáldin tvö sem munu skrifa verk fyrir leikhúsið í vetur. „Rödd Matthíasar Tryggva er þegar farin að hljóma erlendis, en hann var valinn á hátíðina New Nordics Festival hjá Cut the Cord leikfélaginu í Bretlandi. Þar verður sýningunni hans Griðastað leikstýrt af breskum leikstjóra sem er rosalega spennandi. Síðan er það Eva Rún sem hefur verið í sviðslistahópunum 16 elskendum og Kviss búmm bang, allt öðruvísi rödd. Það er mér mikið kappsmál að halda sem best utan um raddir framtíðarinnar.“

EFLA HLUT KVENNA Í áðurnefndri uppsetningu Brynhildar á Ríkharði III var konum í verkinu gert hærra undir höfði en áður hefur verið gert í þessu leikriti. „Ég setti meira að segja inn persónu í hundrað ára gamalt leikrit sem er ekki skrifuð inn í það og dansara í ofanálag. Þetta var svona tvöfalt tækifæri fyrir unga konu.“ Aðspurð segist Brynhildur vilja efla hlut kvenna eins mikið og hægt er en bendir á að

ekki sé hægt að gjörbylta leikhúsinu á einni nóttu. „Við verðum líka að vera í samtali við raunheiminn og við getum ekki snúið öllum hlutverkum við. Þegar ég setti upp Vanja frænda fékk ég einhverja gagnrýni á mig fyrir að það hafi ekki verið femínískt. En ég get ekki alltaf bara gert femíníska nálgun, ég get ekki alltaf gert sama hlutinn.“ Brynhildur segir Vanja frænda hins vegar fanga hið sammannlega. „Það er einmitt gott að horfa á þá sýningu. Hvað er Vanja frændi? Vanja frændi er leikrit um mann sem getur ekki komið tilfinningum sínum í orð, hann áreitir konu annars manns og við verðum bara að sjá það fyrir hlutinn sem það er.“ Í leikhúsunum hefur einnig borið við að leikkonur fái færri hlutverk þegar líður á feril þeirra meðan karlarnir virðast vaða í tækifærum. „Leiklistarsagan og leikhúsbókmenntirnar skrifa skækjuna, ungu stúlkuna, konuna sem þú vilt giftast og síðan koma bara móðirin, drottningin og nornin. Það er ekkert þar á milli,“ segir Brynhildur.

Hún bendir á að í öðrum uppsetningum hafi kvenpersónurnar í Ríkharði III stundum verið skrifaðar algjörlega út úr leikritinu. „Það er náttúrulega forkastanlegt. Með því að lyfta

LEIKHÚSLÍF Í KJÖLFAR COVID-19

undir raddir kvennanna í Ríkharði III erum við að stíga litlu skrefin og við erum líka í auknum mæli að rótera hlutverkum.“ Sjálf hefur Brynhildur farið með hlutverk Njáls á Bergþórshvoli og Davíðs Oddssonar á stóra sviði Borgarleikhússins. „Núna erum við með nokkrar leikkonur sem leika Bubba Morthens í Níu lífum sem verður frumsýnd á föstudaginn [13. mars]. Ég ætla að reyna eins og ég get að halda utan um það en það má ekki gera þetta á hnefanum. Það þarf alltaf að vera rétt farartæki. En við eigum að rækta allt okkar listafólk, hver sem aldurinn er og hvert sem kynið er.“

Leikhúslíf í kjölfar Covid-19

LEIKHÚS FYRIR UNGT FÓLK Aðspurð út í háan meðalaldur leikhúsgesta og aðgengi ungs fólks að leikhúsinu segir Brynhildur það vera áskorun hvers einasta leikhússtjóra. „Þetta er verkefni á hverju einasta ári og það er ekki svoleiðis að enginn hafi pælt í því. Bara alls ekki, það eru allir alltaf að pæla í þessu. Það liggur í hlutarins eðli að sá sem er undir þrítugu á kannski ekki 6.000 krónur til þess að fara í leikhús. Við erum með ungmennakort og erum búin að reyna að hugsa ýmislegt upp. Það eru alltaf einhver tilboð til menntaskóla og annað slíkt í gangi. Það er alls ekki þannig að fólk sé ekki allt af vilja gert, við erum bara að reyna að hugsa upp hvert sé besta farartækið fyrir það.“ Brynhildur segir meðal annars standa til að bjóða upp á ódýrari miða samdægurs fyrir ákveðinn aldur. „Við áttum okkur á að það er kannski ekki í forgangi hjá einhverjum sem er í menntaskóla eða háskóla að setja svona mikinn pening í leikhúsmiða,“ bætir Brynhildur við. „En ég meina, fólk kaupir sér einkaþjálfun, það kaupir sér skó og fer í brúnkusprey. Hvers vegna ekki að næra andann og fara í leikhús? En þetta er eilífðarverkefni og við munum halda því áfram sem best við getum.“ Hún segist vilja sjá sem mest af fólki í leikhúsinu og hvetur ungt fólk til að vera óhrætt við að kaupa miða á sýningar sem það veit ekki endilega mikið um. „Af því að það gæti komið á óvart. Og maður man bara sem barn að fyrsta leikhúsupplifunin hreyfir þannig við manni að það verður til eitthvað fallegt fingrafar á sálinni. Þetta er svona heit og hrífandi tilfinning sem fer aldrei frá manni. Þannig að kæru lesendur Stúdentablaðsins, komið í leikhús. Því þið verðið ekki fyrir vonbrigðum.“ ■

Nú eru fordæmalausir tímar eða svo virðast allir segja. Fordæma­ lausir og skrítnir tímar þar sem samvera og snerting getur reynst hættuleg. Samkomubann hefur sett strik í reikning leikhúsa sem hafa brugðið á það ráð að streyma skemmtun á netinu. En það eru ekki bara leikhúsin sem eru að skemmta landsmönnum í gegnum netið. Sífellt fleiri streymi birtast dag hvern þar sem fólk leggur hönd á plóg við að skemmta, hugga og næra í þessu samkomubanni. Hvort sem það er jóga, hugleiðsla, tónlist, ljóðalestur, leiklist, uppistand eða annað. Allir eru að miðla þessari næringu sem við þurfum. Auk þess er gægjuþörf landsmanna fullnægt þegar við fáum að kíkja inn á alls konar heimili.

GREIN

Hólmfríður María Bjarnardóttir

LJÓSMYNDIR

Ingunn Lára Kristjánsdóttir Úr „Saman í sóttkví“

33

Stúdentablaðið

Þeir sem eru fastir heima leita í list og menningu, útvarp, sjónvarp og netið.

Borgarleikhúsið, Þjóðleikhúsið, Tjarnarbíó og Sinfóníuhljómsveit Íslands eru öll að streyma efni. Íslenska Óperan í samstarfi við Mbl.is byrjaði að streyma Aríu dagsins 24. mars en þegar þessi pistill er skrifaður er það verkefni ekki farið af stað. Í sölum leikhúsanna sitja aðeins örfáir, þar eru tæknimenn, fulltrúar fjölmiðla og leikhússtarfsmenn með minnst tveggja metra bil á milli sín. Þessi streymi veita listamönnum þó ekki fjárhagslegt öryggi og ekki er á allra færi að fara þá leið.

21. mars síðastliðinn var tilkynnt að Mennta- og menningarmálaráðuneytið hygðist sporna við efnahagsáhrifum COVID-19 með 750 milljón króna innspýtingu í menningarverkefni og stuðning við starfsemi íþróttafélaga á næstu vikum. Samkomubannið hefur haft gríðarleg áhrif á tekjur listafólks og þá sérstaklega í sjálfstæðu senunni. Í umfjöllun frá Sjálfstæðu Leikhúsunum sem birtist á vef þeirra kemur fram að miðað við þann tíma sem áætlað samkomubann stendur yfir munu að lágmarki 20 sviðsverk sjálfstæðra hópa falla niður ásamt um 83 sýningum en áætlað tekjutap af miðasölu er á bilinu 35 – 40 milljónir. Með lengdu samkomubanni munu þessar tölur hækka. Veiran var farin

34

að hafa áhrif um miðjan mars með dvínandi miðasölu og auknum afbókunum. Einnig er hætta á að fólk muni vera tregt við að fara aftur í leikhús eftir að banninu verður aflétt.

Tjarnarbíó er heimili sjálfstæðra sviðslista. Meira en 60% af rekstrarfé Tjarnarbíós þarf að koma frá miðasölu- og barveltu en ljóst er að leikhúsið þarf meiri aðstoð frá Reykjavíkurborg á þessum tímum til þess að hægt sé að halda því á floti. Sjálfstætt starfandi listafólk er flest verktakar en það kemur sér illa á tímum sem þessum í kerfi sem er hannað fyrir launþega.

Staða sjálfstætt starfandi listafólks er því afar viðkvæm um þessar mundir.

SAMAN Í SÓTTKVÍ Í TJARNARBÍÓ Í Tjarnarbíó hittust listamenn og tóku upp skemmtun fyrir landsmenn undir fyrirsögninni Saman í sóttkví. Spritt gekk á milli manna og hljóðnemar og hljóðfæri sprittuð í hvert sinn sem nýr listamaður steig á stokk. Margrét Erla Maack kenndi dans, Kristrún Lárusdóttir Hunter gerði öndunaræfingar fyrir fólk með kvíða en það ætti að falla í kramið hjá þessari stressuðu þjóð. Ásta, K.Óla, Svavar Knútur, Tendra og Vísur og Skvísur spiluðu lög sín, Þorvaldur S. Helgason fór með ljóð og Ævar Vísindamaður flutti kafla úr bók sinni,

Þín eigin þjóðsaga, líkt og hann hefur flutt Risaeðlur í Reykjavík á Facebook síðu sinni hvern dag síðan 16. Mars. Jono Duffy, Kimi Tayler, Stefán Ingvar Vigfússon og Vilhelm Netó fóru með uppistand. Hvert spyrðu?

Nú, heim í stofu til þín, því þetta er streymi.

Viðburðinum verður streymt á Hringbraut 23. mars, 30. mars, 6. apríl og 13. apríl.

Blaðamaður Stúdentablaðsins talaði við Ingunni Láru sem skipulagði Saman í sóttkví ásamt Ingibjörgu Sædísi, Ragnheiði Erlu og Laufeyju Haraldsdóttur. Ingunn sagði að hugmyndin hafi komið frá spjalli á kaffihúsi. „Við byrjuðum bara að tala um alla listamennina sem við þekktum sem voru ekki að fara að fá neitt lifibrauð og höfðu ekkert að gera. Við hugsuðum, hvað ef við sköpum einhvers konar vettvang fyrir alla og kannski hvetjum fólk til þess að styrkja listamennina.“ Ingunn er listamaður í sjálfstæðu senunni en starfar einnig sem blaðamaður hjá Fréttablaðinu og er aðeins komin yfir í sjónvarpið. Hún sagði að síðustu dagar hefðu einkennst af skrifum um kórónaveiruna en veiran hefur meðal annars þau áhrif að sviðslistamenn á Íslandi geta ekki unnið sína vinnu. „Fólk áttar sig ekki á því að meirihlutinn, bara lang-meirihlutinn af listamönnum á Íslandi, og kannski annars staðar í heiminum líka, eru í sjálfstæðu senunni. Og þeir eru ekki

LEIKHÚSLÍF Í KJÖLFAR COVID-19

tryggðir. Þeir hafa ekki stofnun á bak við sig, eins og Þjóðleikhúsið og Borgarleikhúsið og Íslensku óperuna og Sinfó, sem að getur borgað þeim áfram. Nú getur fólk ekki komið saman á samkomum út af samkomubanni, það er ekki hægt að hafa áhorfendur,“ segir Ingunn. „Fólk er heima, kemst ekki út, hvað gerir það? Það hlustar á tónlist, kveikir á sjónvarpinu, það sækir í listina, bara 100% í afþreyingu. Eitthvað sem læknar sálina og ég held að það sé alveg ótrúlega gott að geta veitt fólki afþreyingu og skemmtun.

Eitthvað til að hlægja að og eitthvað sem snertir hjartaræturnar. Listamenn eru alltaf fyrstir til að gefa vinnuna sína og það er allt of sjálfsagt. Þess vegna vil ég hvetja fólk til að styrkja þá, og þú veist, gefa 500 kall, gefa þúsund kall,“ segir Ingunn en allir styrkir fara beint í vasa listafólksins.

STREYMI OG LJÓÐ FYRIR ÞJÓÐ Í STOFNANALEIKHÚSUNUM Í Þjóðleikhúsinu er í gangi verkefnið Ljóð fyrir þjóð í samstarfi við RÚV. Almenningur getur sent inn ósk um ljóð. Á hverjum virkum degi á meðan samkomubannið er í gildi fær einn þátttakandi boð um að koma í Þjóðleikhúsið og fá ljóðið flutt af einum leikara hússins á stóra sviði Þjóðleikhússins.

Ljóðalestrinum er útvarpað á Rás 1 í Víðsjá. Í Borgarleikhúsinu eru ýmsar uppákomur í samkomubanninu. YouTube rás leikhússins er mjög virk um þessar mundir en auk þess eru streymi frá Borgarleikhúsinu á Vísi. „Við verðum með leiklestra, við verðum með upplestur, pestalestra úr fyrri hörmungum heimsins, við verðum með barnaefni, við verðum með lifandi tónlist, við verðum með brot úr fyrri leiksýningum, við verðum með heilar leiksýningar, alls konar efni, samveru og næringu og fróðleik sem okkur langar til að bjóða ykkur,“ segir Brynhildur Guðjónsdóttir Borgarleikhússtjóri í kynningarmyndbandi leikhússins á YouTube.

Borgarleikhúsið er með beint streymi alla daga kl. 12 og nú þegar hafa mörg streymi verið sett á netið. Ólafur Egill Egilsson, leikstjóri, fjallaði um sýningar sínar Elly og Níu líf, Maríanna Clara og Hjörtur Jóhann lásu úr Tídægru, Haraldur Ari Stefánsson las upp úr Gosa, streymt var frá leiklestri á Bláskjá eftir Tyrfing Tyrfingsson og Bubbi hélt föstudagstónleika eins og hann hyggst gera alla föstudaga meðan samkomubann ríkir. Hjörtur Jóhann er dagskrárstjóri streymisins.

Fyrir samkomubann náði annar leikhúsgagnrýnenda Stúdentablaðsins að komast á frumsýningu leikhópsins Ást og Karókí á Skattsvik Development Group

sem sýnd var í Borgarleikhúsinu en hún var fyrsta sýningin sem Borgarleikhúsið streymdi í þessu samkomubanni. Skattsvik Development Group var sýnd á nýju sviði Borgarleikhússins. Miðað við hana og Kartöflur, fyrstu sýningu Umbúðalaust, er umræddur gagnrýnandi orðinn spenntur fyrir þriðja og síðasta verki leikársins á því sviði, Ertu hér? eftir Ásrúnu Magnúsdóttur og Höllu Þórlaugu Óskarsdóttur. Það verk ættu Borgarleikhúsgestir að ná að sjá í eigin persónu eftir að allt fellur í ljúfa löð. Þegar þessir skrítnu tímar eru liðnir skulum við fjölmenna í leikhús og næla okkur í þessa mikilvægu næringu beint í æð. ■

35

Stúdentablaðið

Meiri áhyggjur af Kópavogi en Kópavogskróniku

Ég hitti Kamillu Einarsdóttur í Tjarnarbíó 9. mars síðastliðinn. Þá var frumsýning Kópavogskróniku handan við hornið og samkomubann enn þá bara draumur introverta. Þó svo að frumsýning verksins hafi átt að vera 14. mars, tveimur dögum fyrir samkomubann, ákvað Þjóðleikhúsið, í ljósi aðstæðna, að skella í lás fyrir frumsýningarhelgina.

FORVITNILEGASTA KYNLÍFSLÝSING ÁRSINS

GREIN

Hólmfríður María Bjarnardóttir

LJÓSMYND Ari Magg

36

Kópavogskrónika - til dóttur minnar með ást og steiktum (2018) er fyrsta skáldsaga Kamillu sem hefur einnig skrifað pistla, átt sögu í bók um ástarsögur kvenna og aflað sér talsverðra vinsælda með skrifum sínum á Twitter. Allir stúdentar ættu þó að hafa rekist á Kamillu þar sem hún vinnur á Þjóðarbókhlöðu okkar allra. Í Kópavogskróniku talar móðir til dóttur sinnar og segir henni frá lífi sínu og samskiptum við menn. Sögusviðið er, eins og titillinn gefur til kynna, Kópavogur, bær sem sagt er að hafi verið slys. Frásögnin er hispurslaus, kaldhæðin og skemmtileg.

Bókin hlaut Rauðu hrafnsfjöðrina árið 2018, verðlaun sem lestrarfélagið Krummi veitir fyrir forvitnilegustu kynlífslýsingu ársins í íslenskum bókmenntum.

Bókin kom út hjá Bjarti-Veröld en þeir höfðu samband við Kamillu af fyrra bragði. „Mig minnir að þeir hafi bara sent Facebookskilaboð. Það voru líka einhver önnur forlög búin að tala við mig. Sko, mig langaði eiginlega ekkert að skrifa bók eða beint gefa út bók allavega. Pabbi minn er náttúrulega í þessu og systir mín og mér fannst bara meira framboð en eftirspurn eftir ritverkum frá þessari famelíu,“ segir Kamilla. Hún fór samt og hitti þau hjá Bjarti-Veröld og ákvað að kýla á þetta.

Aðspurð um hvort bókin væri að einhverju leyti byggð á ævi sinni svaraði Kamilla játandi en bætti við að þetta væri ekki skýrsla um líf hennar eða nokkurn tímann ævisaga. „Það eru hlutir sem hafa gerst á báðum stöðum en það er inn á milli algjör vitleysa. Ég veit heldur ekki hvað nokkur man hluti og ég er hraðlygin. Þannig, já og nei.“ Undirtitill bókarinnar er „til dóttur minnar með ást og steiktum“. Kamilla mundi ekki af hverju bókin bar nákvæmlega þann undirtitil og játaði að hún ætti erfitt með að gera titla.

Hugmyndin hafi þó verið að titillinn væri ekki of þungur eða alvarlegur þar sem hann væri til dóttur frá móður. „En já, það eru engar

MEIRI ÁHYGGJUR AF KÓPAVOGI EN KÓPAVOGSKRÓNIKU

„Sjálfsafgreiðsluvélarnar í Bónus hafa líka áhrif á mig og eitthvað svona, bara allt í umhverfinu.“ djúpar pælingar af minni hálfu. En þú mátt ljúga því að ég hafi sagt eitthvað mjög gott svar við þessu,“ segir Kamilla.

vera með og ég er búin að læra ógeðslega mikið um leikhús,“ segir Kamilla og bætir við að hún sé orðin mikil áhugamanneskja um sviðsmyndir allt í einu, eitthvað sem hún hafi aldrei áður pælt í. Henni finnst BÓK VERÐUR AÐ LEIKRITI gaman að fylgjast með ferlinu og lofar Ilmur Kristjáns og Silja Hauksdóttir skrifuðu starfsmenn og aðstandendur sýningarinnar handrit upp úr bókinni. „Þær höfðu samband í hástert. Um Auði, sem er listamannsnafn Auðuns Lútherssonar, segir hún „Það og svo hitti ég þær á kaffihúsi og ég bara breytir svo miklu og náttúrulega bara rosa fann strax að ég myndi treysta þeim. Mér heiður að þannig listamaður sé að gera fannst það bara rosa heiður og gaman,“ tónlist við verk sem ég skrifaði í þynnku á segir Kamilla en hún hafði engan grun um Catalinu. Það er bara ótrúlegt eitthvað.“ að bókin yrði nokkurn tímann að leikriti.

Blaðamaður viðurkennir að hafa aldrei farið „Silja, ég þekkti hana þá ekki neitt, en vissi á Catalinu en lofar að bæta úr því um leið og að hún er svalasti leikstjóri landsins og bara ógeðslega svöl gella og ógeðslega klár. Svo samkomubanni lýkur. „Þetta er mjög næs staður, í alvöru. Þetta er svo blandað, þetta er náttúrulega Ilmur geðveikt fyndin,“ segir er svona hverfispöbb. Það er bara eitthvað Kamilla. „Mér finnst rosa heiður að einhver kennaralið sem var að klára að kenna þann taki listaverk sem ég hef búið til og búi til daginn og fólk að horfa á íþróttaleiki og annað listaverk úr því. Og ég treysti þeim eitthvað svona. Mér finnst það mjög kósí. Og 100% til að gera það. Þannig ef þær hefðu bara ákveðið að þetta ætti allt að vera aftur­ ég í alvöru skrifaði rosa mikið þarna. Af því ábak og á klingonsku, þá hefði ég bara verið það er bara einhvern veginn mikið pláss og bjart og góð tónlist,“ segir Kamilla. „Þegar fyrsta manneskjan til þess að fagna því.“ maður er að skrifa bók um Kópavog er gott Aðspurð um hvort aðalpersónan sé eins að vera nálægt innblæstrinum.“ og hún hafi ímyndað sé segir Kamilla að Ilmur leiki hlutverkið betur en hún hefði nokkurn tímann getað ímyndað sér. Hún BESTA LEIKSÝNING ALLRA TÍMA? ákvað að skipta sér ekki mikið af ferlinu þó að Silja og Ilmur hafi boðið henni það.

Blaðamaður spurði Kamillu hver besta Kamilla vildi ekki vera með í skrifunum en leiksýning sem hún hefði séð væri. „Besta hefur aðeins kíkt á samlestra og æfingaferlið leiksýning allra tíma? Úff, þetta er erfið en reynir að eigin sögn að þvælast ekki fyrir. spurning. Heyrðu, það er ein, ég þarf „Mér finnst að þær eigi ekkert að hafa of að googla, mig minnir að það hafi verið miklar áhyggjur af því hvað ég sé að spá.

Ilmur Stefáns sem setti hana upp, hún Þegar þær hafa gert eitthvað sem ég hefði hét Common Nonsense. Má ég googla?“ ekki gert, þá er ég bara ótrúlega impressed Kamilla googlar sýninguna til þess að vera og finnst það töff og flott og gaman.“ viss um að hún sé með rétta sýningu í huga, Kamilla hefur ekki áhyggjur af sínu listaverki en þar sem blaðamaður sá ekki símann eða persónum en grípur inn í þegar eitthvað gæti hún alveg eins hafa verið að biðja vin passar ekki sem viðkemur Kópavogi, til um aðstoð, skoða kattamyndbönd eða leita dæmis um tré ársins eða Catalinu. að 10 bestu sýningum á Íslandi. Líklegast „Mér finnst ótrúlega gaman að fá að er þó að hún hafi verið að leita að því sem

hún sagðist vera að leita að. „Já, það var Ilmur Stefáns, ókei ég ætla að segja það.

Sýning sem ég sá í Borgarleikhúsinu, það hefur verið 2004, Common Nonsense sem Ilmur Stefánsdóttir setti upp. Þetta var rosa absúrd, bara fólk að spila á saumavélar og hárið sitt og henda sér fram af svölum og eitthvað. Og ég var í kasti allan tímann, þannig ég mæli með því og allt sem hún myndi gera held ég að væri skemmtilegt.“ Aðspurð hvort hún sé undir einhverjum áhrifum af skrifum föður síns segir Kamilla að hún hafi ekki lesið allt eftir hann og sé ekkert að reyna að herma eftir því. En óhjákvæmilega hljóti hann að hafa áhrif á hana. Hann las bækur fyrir hana þegar hún var barn og benti henni á bækur til þess að lesa, þó það sé gagnkvæmt núna. Þau tala saman á hverjum degi og því hefur talsmáti hans mikil áhrif á hana. „Þannig ég myndi segja já og nei. Það er ekki meðvitað að ég setjist niður og bara eitthvað, jæja nú er kominn tími á næstu Djöflaeyju eða neitt þannig. Og hann les ekki yfir neitt hjá mér eða neitt þannig. En ég held við séum öll undir áhrifum af okkar umhverfi og svona.

Sjálfsafgreiðsluvélarnar í Bónus hafa líka áhrif á mig og eitthvað svona, bara allt í umhverfinu,“ segir Kamilla.

Blaðamaður spurði Kamillu hvernig skrif á næstu bók gengju. „Ugh, ekki eins vel og ég myndi vilja. Þetta leikritastúss er... Eigum við ekki bara að vona það besta.“ ■

37

Stúdentablaðið

Háskólaforeldrar

LJÓSMYNDIR Aðsendar

38

Það er að mörgu að huga þegar kemur að jafnréttismálum í Háskóla Íslands. Meðal helstu hags­muna­mála stúdenta eru mál­efni barnafólks, en margir stúdentar eignast börn á meðan námi stendur. Það er mikilvægt að hlúa vel að þessum hópi stúdenta og fjölskyldum þeirra, meðal annars þegar kemur að lánasjóðsmálum, leikskóla­ plássum og fjölskylduíbúðum á Stúdenta­görðum FS. Stúdenta­ blaðið hafði samband við nokkra háskóla­foreldra og fékk þá til að skrifa um reynslu sína af því að eiga barn í háskólanámi. Hvað er vel gert í fjölskyldumálum í Háskóla Íslands og hvað mætti betur fara?

HÁSKÓLAFORELDRAR

FANNEY BENJAMÍNSDÓTTIR Eftir nokkra mánuði af fæðingarorlofi tók ég þá vafasömu ákvörðun að skrá mig í masters­nám. Ég hafði greinilega ekki fengið nóg af fjársvelti í boði fæðingarorlofssjóðs og fannst röðin komin að LÍN. Þetta er auð­vitað stundum snúið. Mér finnst gefa augaleið að það sé ég sem tek frídag til að sinna barni á veikinda- eða starfsdögum vegna lítillar viðveruskyldu í skólanum. Þegar maður ræður dagskránni að mestu leyti sjálfur er erfitt að setja sína vinnu í fyrsta sæti. Þegar enginn bíður þess að maður setjist við skrifborð einhvers staðar úti í bæ er auðvelt að ýta lærdómnum til hliðar fyrir önnur verkefni. Ekki er þó hægt að hringja sig inn veikan í námi og allt sem maður missir úr þarf að bæta upp seinna. Það er hægara sagt en gert, eftir svefnlausar eyrna­bólgunætur og langa daga með veikt barn, að ætla að setjast niður klukkan 17 þegar makinn kemur heim og skrifa eitthvað gáfulegt.

Það hefur samt komið mér á óvart hvað það hefur reynst vel að vera námsmaður með ungt barn. Ungbarnaleikskólar FS tóku við syni mínum 11 mánaða gömlum á tíma þar sem ómögulegt getur verið að finna dagmömmu og sveigjanleg dagskráin færir mér stundum auka hálftíma af svefni. Ég er þakklát fyrir að geta verið til staðar á veikindadögum, sem eru fleiri en mig hafði órað fyrir. Stress vegna starfsdaga, yfirvofandi verkfalla og vinnutaps er minna en gengur og gerist. Ég get auðveldlega hlaupið til komi eitthvað upp á. Auk þess er svo einn mesti lúxus lífsins að geta farið í Bónus um miðjan dag frekar en á háannatímum. Það eru alger forréttindi að geta haldið áfram námi með lítið barn og ég er þakklát fyrir tækifærið.

39

Stúdentablaðið

GUNNDÍS EVA BALDURSDÓTTIR Háskólamamma með verkfallsbarn. Logi Hrafn er næstum sex ára ljúfmenni með meiru, fróðleiksfús og forvitinn. Ég segi oft við hann að ég viti allt, sé með augu í hnakkanum og kunni að galdra, en sannleikurinn er sá að mamma er ekki almáttug. Mamma getur til dæmis ekki verið á tveim stöðum í einu, hvar er Dumbledore með tímaflakkarann þegar þörf er á? Þrátt fyrir að eiga einstaka samnemendur og kennara sem eru allir af vilja gerðir til að koma til móts við mömmuna, sem laumar plús einum í kennslustund og reynir að láta fara lítið fyrir í þeirri von að geta drukkið í sig smá þekkingu, þá hefur það reynst mér erfitt að taka hann með mér í fleiri kennslustundir en raun ber vitni. Logi má eiga það að hann er einstaklega tillitssamur og rólegur drengur en eins og önnur næstum sex ára gömul börn er hann með takmarkaða þolinmæði og ég hef ekki getað gert honum það að sitja fleiri kennslustundir. Í draumaheimi gæti ég nálgast fyrirlestra vikunnar á Uglunni og með því kynnst kennaranum mínum örlítið betur, séð hvers hann ætlast til af mér og hvernig nálgun hann hefur. En raunin er sú að ég missi af fróðleiksmolum sem ekki koma fram í glærum og hnyttin svör samnemenda minna sem oftar en ekki vekja upp áhugaverðar pælingar fara á mis. Ég hef litið á síðastliðið skólaár sem upphitun fyrir komandi tíma í þeirri von að ég finni gott jafnvægi milli náms og fjölskyldu. Þessi önn hefur þá sérstöðu að hún er lituð af verkföllum sem svo sannarlega hafa sett strik á afkastagetu mína í námi. Það mun síðan reyna enn betur á aðlögunarhæfnina þegar Logi Hrafn hefur grunnskólagöngu í haust. Ég tel háskólann geta bætt aðgengi að námi. Við erum öll að reyna okkar besta en það er ómögulegt að vera alls staðar. Sveigjanleg mæting og upptaka kennslustunda eru verkfæri sem flestir tækju fagnandi, ekki bara foreldrar heldur einnig þeir sem vegna aðstæðna sjá sér ekki fært til þess að mæta. Það er samfélaginu í hag að fólk hljóti góða menntun og því ætti háskólinn að gera sitt besta svo allir hafi jafnan aðgang að henni. Aðstæður námsmanna eru misjafnar og ekki ætti að mismuna einstaklingum sem allir eru í sama skipinu í átt að sömu höfn.

40

HÁSKÓLAFORELDRAR

GUNNLAUGUR BJARNASON Ég sit einn í Hámu í Árnagarði. Reyndar ekki alveg einn. Með mér er sonur minn, tæplega eins árs. Hann situr í barnavagninum sínum og japlar á eplabita á meðan ég drekk kaffi og borða kleinu. Ég er rúmlega 22ja ára og í fæðingarorlofi með fyrsta barn. Enginn af vinum mínum eða samnemendum er á sama stað og ég. Til að sýna hvað ég er þroskaður og langt á undan hinum fer ég reglulega upp í skóla á meðan orlofinu stendur og sýni einkasoninn. „Sjáið mig. Ég er ungur, ábyrgðarfullur faðir. Þetta er afkvæmi mitt.“ Ekki áfellast mig, ég er bara mannlegur og þrái viðurkenningu eins og allir aðrir og þar sem ég hef aldrei átt snjallsíma get ég ekki verið að fylla samfélagsmiðla með myndum af börnunum mínum.

Inn á kaffistofuna gengur einn af samnemendum mínum. Við byrjum að spjalla saman og talið berst fljótlega að syni mínum. Ég kem með frekar lélegan brandara um að hann sé yngsti stúdentinn hérna í HÍ. Hún hlær uppgerðarhlátri. Eins og til að fylla upp í þögnina spyr hún mig, með vorkunnartóni, hvort þetta sé ekki bara „næs“, að eiga börn í námi.

Næs? Að eiga börn í námi? Þegar þessi stelpa spurði mig að þessu fyrir fimm árum síðan var ég ekki kominn með nægilega reynslu á þetta. Ég vissi ekkert hvað þessu fylgdi. Eftir sex ár í föðurhlutverkinu (reynslubolti) og þar af öll árin í námi, bæði við HÍ og í tónlistarnámi, get ég kannski sagt með nokkurri vissu; jú, þetta er ansi næs. Það eru þó ekki hlutir eins og ungbarna­leik­ skólar fyrir stúdenta eða annað sem gert er sérstaklega fyrir stúdenta með börn sem gera þetta sérstaklega næs. Það er tíminn. Ég hef oftast haft nægan tíma til að vera með börnunum mínum. Vissulega koma stundir þar sem er mikið að gera en þær stundir eru ekki í meirihluta. Ef eitthvað kemur upp á, veikindi eða annað ófyrirsjáanlegt, þá skiptir það ekki öllu máli þó að ég missi af einum tíma í bók­menntasögu eða einum fyrirlestri.

Maður er ansi sveigjanlegt foreldri þegar maður er í námi. Maður er vissulega ekki mjög peningamikill á meðan náminu stendur en peningar eru hvort sem bara aukaatriði í lífinu. Hvað eru peningar í samanburði við tíma?

Mér er greinilega farið að líka ansi vel við þetta ástand. Kannski er ég háður því. Eftir fjóra mánuði mun ég eignast mitt þriðja barn og viti menn, ég er enn í námi og sé ekki fyrir endann á því…

41

Stúdentablaðið

IÐUNN BRYNJARSDÓTTIR Það að verða foreldri í fyrsta sinn umbreytir lífi manneskju á ótalmargan hátt og við háskólanemar erum þar engin undantekning. Ég átti eldri dóttur mína, Bríeti, þegar ég var að byrja annað ár í BA námi. Ég var í námi við frekar litla deild þar sem nemenda- og kennarahópurinn er náinn og allir þekkjast vel. Kennararnir tóku mjög vel í að ég tæki barnið með í tíma þegar þess þurfti sem einfaldaði lífið verulega og var mikill léttir. Allt viðmót sem ég fékk í minni deild og frá kennurum og samnemendum var með besta móti, svo það kom okkur töluvert á óvart að maðurinn minn fékk ekki alveg sömu móttökur og var hreinlega beðinn um að taka hana ekki með í sínar kennslustundir. Það kom ekki að sök fyrir okkur en vekur samt upp spurningar og hefði eflaust reynst einhverjum erfitt. Okkar upplifun var því sú að ákvörðunin væri fyrst og fremst undir kennurunum sjálfum komin án þess að ákveðin reglugerð eða álíka lægi að baki.

Sú þjónusta sem FS býður foreldrum upp á var okkur mikil lífsbjörg. Við fengum fjölskylduíbúð á háskólasvæðinu og Bríet komst mjög fljótlega inn á frábæran ungbarnaleikskóla á þeirra vegum. Okkar aðstæður gerðu okkur kleift að komast hjá því að taka námslán, og ódýr leiga og leikskólagjöld hjá FS áttu sinn þátt í því.

Með mikilli aðstoð frá foreldrum okkar, ekki síst á álagstímum í náminu, komumst við og barnið því þokkalega heil frá þessu öllu saman. Álagið er samt sem áður mikið og verður ekki minna eftir því sem barnið eldist. Til að mynda kemur fyrir að kennsla og vistunartími á leikskólanum stangist á, sem getur skapað alls konar vandræði fyrir kennara jafnt sem nemendur. Aðra einfalda hluti eins og að fjölga skiptiborðum á háskólasvæðinu mætti auðveldlega laga. Foreldrahlutverkið er krefjandi starf og aðstæður foreldra til náms aðrar en barnlausra nemenda. Háskólasamfélagið kemur til móts við foreldra að mörgu leyti en stefnan mætti vissulega vera skýrari.

42

43

Stúdentablaðið

VIÐTAL VIÐ HAGSMUNAFULLTRÚA STÚDENTARÁÐS

Hjálpar nemendum að leita réttar síns

AN INTERVIEW WITH SUDENT COUNCIL OMBUDSMAN

Helping students seek their rights GREIN/ARTICLE Katla Ársælsdóttir

LJÓSMYND/PHOTO Helga Lind Mar

ÞÝÐING/TRANSLATION Katrín le Roux Viðarsdóttir

44

Guðjón Björn Guðbjartsson gegnir starfi hagsmunafulltrúa á skrifstofu Stúdentaráðs á þessu skólaári. Blaðamaður Stúdentablaðsins hitti Guðjón á skrifstofu SHÍ á þriðju hæð Háskólatorgs og ræddu þau um starf hagsmunafulltrúans og mikilvægi hagsmunabaráttu stúdenta.

HAGSMUNAFULLTRÚI MIÐLAR MÁLUM „Starf hagsmunafulltrúa felst í því að tryggja að ekki sé brotið á réttindum nemenda. Ef það liggur einhver vafi á því koma nemendur oft til mín og ég tala fyrir þeirra hönd í samskiptum við deildir og kennara eða ráðlegg þeim í málum þar sem vafi leikur á hvort verið sé að uppfylla réttindi þeirra,“ segir Guðjón Björn aðspurður um hvað það þýði að sinna starfi hagsmunafulltrúa.

Blaðamaður Stúdentablaðsins spyr Guðjón hvers vegna hann hafi ákveðið að bjóða sig fram í stöðu hagsmunafulltrúa en hann segir ástæðuna fyrir því vera að honum hafi fundist styrleikar sínir nýtast vel í slíku starfi. „Mér finnst ég flinkur í að miðla málum. Svo sé ég rautt þegar ég sé brotið á réttindum einhvers þannig mér fannst þetta kjörið fyrir mig,“ bætir hann við.

Guðjón segist oft fá ábendingar um slæmt skipulag á námskeiðum, til dæmis varðandi of mikið álag miðað við einingafjölda. „Svo er mikið um það að kennarar meini nemendum að sjá gömul próf og síðan er algengt að það stemmi ekki alveg hvað stendur í kennsluskrá eða kennsluáætlun og hvernig kennslu er síðan háttað. Þetta eru algeng stef en svo eru mjög mörg einstök mál sem koma ekki oft upp,“ segir Guðjón þegar blaðamaður spyr hann hver séu almennt helstu hagsmunamál stúdenta.

NEMENDUR FÁI AÐGANG AÐ GÖMLUM PRÓFUM Aðspurður um hverja hann telji vera mikil­ vægustu þættina í hagsmunabaráttu stúdenta segir Guðjón að það sé að stúdentar þori að láta rödd sína heyrast og mótmæla mótlæti sem og óréttlæti. Hann bendir jafnframt á að það sé hægt að ná ótrúlega miklu í gegn með öflugri og háværri baráttu stúdenta. Í kjölfarið spyr blaðamaður Stúdenta­ blaðsins hvort Guðjón telji háskólann gera nóg til að koma til móts við hagsmunamál stúdenta. Guðjóni finnst margir kennarar vera tilbúnir til að koma til móts við nemendur

Guðjón Björn Guðbjartsson serves as ombudsman on the Student Council this school year. A Student Paper reporter met up with Guðjón at the Student Council’s office on the third floor of the University Centre, and they talked about what the ombudsman position entails and the importance of fighting for student interests.

OMBUDSMAN MEDIATES “The ombudsman job involves ensuring that students’ rights are honoured. If there are any questions or doubts about their rights, students often come to me, and I will then communicate with departments and teachers on their behalf or advise them when it comes to doubts as to whether their rights are being respected,” says Guðjón Björn when asked about what it means to hold the job of ombudsman.

The Student Paper asks Guðjón why he decided to run for ombudsman, and he says the reason is he finds his strengths line up well with the job. “I think I’m quite skilled at mediation. I also see red when someone's rights are being violated, so I felt this was an ideal role for me,” he adds.

Guðjón says he often gets comments about poorly organized courses, for example when there is too much course material for the credit load. “There are also many complaints about professors denying students access to old exams, and it’s common that the instruction doesn’t quite match up with the course catalogue or syllabus. These are the common themes, but there are unique cases that don’t come up very often,” says Guðjón when our reporter asks him what issues are of most concern to students.

STUDENTS GRANTED ACCESS TO OLD EXAMS When asked what he thinks are the most important aspects of the fight for student interests, Guðjón says it’s important for students to dare to make their voices heard and protest adversity and injustice.

He also points out that a great many things can be changed if students raise their voices and fight with determination.

Next, our reporter asks whether Guðjón thinks the university is doing enough to meet students' needs. Guðjón thinks many teachers are prepared to meet students

HJÁLPAR NEMENDUM AÐ LEITA RÉTTAR SÍNS

„Það er ótrúlega mikið af reglum og lögum sem nemendur hafa oft á tíðum ekki tök á að kynna sér til hlítar. Þess vegna er mjög mikilvægt að geta leitað til einhvers fyrir ráðgjöf sem er með sérþekkingu á þessu.“ þó hann fái kannski að heyra meira af hinum málunum. „En það eru oft sömu málin að koma upp og oft í sömu deildum þannig að mögulega þyrfti að tryggja eitthvað meira eftirlit svo þessi mál væru ekki alltaf að koma upp. Það er hægt að gera mun betur, til dæmis varðandi rétt nemenda til að fá aðgang að gömlum prófum. Það eru þónokkrir kennarar sem framfylgja því ekki þó það sé kominn úrskurður frá umboðsmanni Alþingis sem segir að þeir eigi að gera það. Það kemur líka reglulega upp að nemendum sé gert að velja um að sjá gömul próf en í staðinn sé prófið þyngt eða uppsetningu þess breytt eða að þau fái ekki aðgang að gömlum prófum og þá verði prófið sambærilegt og undanfarin ár. Það mætti vera meiri eftirfylgni og skólinn mætti taka harðar á þessu. Það er óþolandi að það sé verið að meina nemendum um rétt sinn eða stýra þeim í að nota hann ekki,“ segir Guðjón.

MIKILVÆGT AÐ TRYGGJA RÉTTINDI STÚDENTA Guðjón segir mikilvægt að Stúdentaráð hafi starfandi hagsmunafulltrúa á skrifstofu sinni og segir málum sem komi inn á borð hagsmunafulltrúa hafa farið fjölgandi með árunum. „Það er ótrúlega mikið af reglum og lögum sem nemendur hafa oft á tíðum ekki tök á að kynna sér til hlítar. Þess vegna er mjög mikilvægt að geta leitað til einhvers fyrir ráðgjöf sem er með sérþekkingu á þessu. Kennarar vita hvað þeir mega og hvað þeir mega ekki en stúdentar eru ekki

halfway, even though he might hear examples to the contrary more often. “But it’s often the same cases that come up and often within the same departments, so perhaps there should be more supervision to ensure that the same problems don’t come up again and again. We can do much better, for instance regarding students’ rights to access old exams. There are quite a few professors who do not follow this rule, even though the Parliament Ombudsman ruled that students should have the right to access old exams.

Instead, it often happens that students are forced to choose between seeing the old exams, but then the new exam will be harder or the format altered, or not seeing the old exams, in which case the new exam will be similar to previous years. There could be more follow-through, and the university could react more strongly to this issue. It’s unacceptable that students are being denied their rights or directed to forfeit them,” Guðjón remarks.

IMPORTANT TO ENSURE STUDENTS’ RIGHTS ARE RESPECTED Guðjón says it’s important that the Student Council has an ombudsman in the office, and he says that the number of issues brought to the ombudsman grows every year. “There are so many rules and regulations that students often don’t have the means to familiarize themselves with

eins mikið með það á hreinu sem er mjög skiljanlegt. Sjálfur þekkti ég ekki svona vel inn á reglurnar og lögin sem háskólinn starfar eftir og kennarar þurfa að fara eftir þegar ég var í námi. Þess vegna er mjög mikilvægt að Stúdentaráð bjóði upp á þessa þjónustu til að tryggja réttindi stúdenta og að þeim sé haldið til haga.“ Guðjón bætir því við að helstu verkefni hagsmunafulltrúans felist í því að gefa nemendum ráð og jafnvel vera í samskiptum við deildir eða einstaka kennara til að leysa mál.

Aðspurður um hvað komi honum mest á óvart í starfinu segir Guðjón alls konar mál koma upp, mál sem hann hefði ekki órað fyrir. „En það er svo sem skiljanlegt, það eru um 13.000 nemendur og 4000 starfsmenn við háskólann. Það má búast við að upp komi alls konar mál á svona stórum vinnustað. Það er samt ánægjulegt að yfirleitt vilja allir hlutaðeigandi aðilar mála leysa þau svo allir geti verið sáttir við niðurstöðuna.“ Guðjón segir jafnframt að það skemmtilegasta við starf hagsmunafulltrúans sé að geta hjálpað nemendum að leita réttar síns. „Ef það er verið að brjóta á réttindum nemenda, að nemendur fái staðfestingu á því og að deildir viðurkenni sín mistök og fari í einhvers konar úrbætur. Það er ótrúlega gott þegar mál enda með þeim hætti. Að mál komist í réttan og góðan farveg og hægt sé að vinna úr því þannig að hlutirnir breytist til hins betra. Það er ótrúlega gaman að fylgjast með því.“ ■

"There are so many rules and regulations that students often don’t have the means to familiarize themselves with all of them. That’s why it’s important they have someone they can look to for advice, someone with expertise in these matters."

HELPING STUDENTS SEEK THEIR RIGHTS

45

Stúdentablaðið

all of them. That’s why it’s important they have someone they can look to for advice, someone with expertise in these matters. Professors know what they can and can’t do, but students aren’t as read up on that, which is very understandable.

When I was a student, I myself wasn’t all that familiar with the rules and laws that govern the university’s operations and that instructors have to follow. That’s why it’s very important that the Student Council offers these services to ensure students’ rights aren’t being violated and perpetrators are held accountable.” Guðjón adds that the ombudsman position mostly involves advising students and even being in contact with departments or individual instructors to resolve issues.

When asked what he finds most surprising about the job, Guðjón says all kinds of cases arise, cases he couldn’t imagine: “But that’s understandable; there are about 13,000 students and 4,000 faculty members at the university. It is to be expected that all kinds of issues arise in a workplace that big. But it’s great that in general, all parties involved want these cases resolved so that everyone is satisfied with the outcome.” Guðjón also says the most fun part of the job is being able to help students know their rights. “If students’ rights are being violated, students should get confirmation that there is indeed a problem, and departments should acknowledge their mistakes and do something to make amends. It’s important that cases be dealt with correctly so that things will change for the better. It’s really fun to watch that happen.” ■

Háskólafélag Amnesty International

Blaðamenn Stúdentablaðsins hittu Þórhildi Elísabetu Þórsdóttur, stofnanda Háskólafélags Amnesty International, og Dórótheu Magnúsdóttur, oddvita félagsins.

STOFNUN HÁSKÓLAFÉLAGSINS

Þórhildur greindi frá því hvernig hugmyndin að stofnun Háskóla­ félags Amnesty kom til. „Það hafði verið tiltölulega virkur kjarni í ungliðahreyfingu Amnesty til margra ára, sem þótti ótrúlega vænt um starfið. Það voru aðallega grunn- og menntaskólanemendur og því náttúruleg þróun að sá kjarni væri að færast yfir í Háskólann. Sá kjarni ákvað því að stofna Háskólafélag Amnesty.“ VIÐTAL

Birta Karen Tryggvadóttir María Sól Antonsdóttir

LJÓSMYND

Stefanía Stefánsdóttir

46

HÁSKÓLAFÉLAG AMNESTY INTERNATIONAL

UMRÆÐAN MIKILVÆGASTI ÞÁTTURINN Samkvæmt Dórótheu er sérstaða háskólafélagsins fólgin í upplýsingamiðlun til nemenda Háskólans um mannréttindi. „Starfsemi Háskólafélagsins snýst um að fræða almenning og háskólanema um mannréttindi sín þannig að fólk geti verið upplýst um stöðu mannréttinda í heiminum. Þar að auki erum við að vekja athygli á alls konar málum, þá sérstaklega hinseginog transmálum og safna undirskriftum.“ Þórhildur tekur undir með Dórótheu og bætir við: „Þetta eru grundvallarréttindi og fólk er ekki meðvitað um hvernig ástandið getur verið annars staðar.“ Þá bendir Þórhildur á hlutverk umræðunnar í þeirri vitundarvakningu sem er að eiga sér stað. „Mér finnst umræðan vera mikilvægasti þátturinn og við höfum verið að leggja áherslu á mikilvægi hennar.“

TANNGREININGAR OG FÓLK Á FLÓTTA Þann 11. mars gaf Háskóli Íslands út yfirlýsingu þess efnis að hætt yrði að stunda aldursgreiningar á fylgdarlausum ungmennum og börnum á flótta. Íslandsdeild Amnesty International hefur ekki tekið skýra afstöðu gegn tanngreiningum eins og er. Dóróthea greindi frá því hvernig Amnesty rannsakar slík mál og tekur afstöðu. „Amnesty er alþjóðleg hreyfing og öll mál sem koma á borð Amnesty þarf að rannsaka gífurlega vel áður en afstaða er tekin. Þetta tiltekna mál hefur ekki verið rannsakað hjá Íslandsdeildinni þar sem þetta er mjög nýlegt.“ Þórhildur bætir við að styrkur Amnesty felist í því að „koma á framfæri upplýsingum um þá þætti sem gætu tryggt flóttafólki vernd. Það er ekki beint í verkahring Amnesty að segja til um hvernig eitthvað eigi að vera gert.“ Íslandsdeild Amnesty International hefur verið að þrýsta á íslensk stjórnvöld til að taka upp framtak sem kallast „community sponsorship“, en það er verkefni sem gerir almennum borgurum kleift að hjálpa flóttafólki að koma sér fyrir í nýju samfélagi.

Til dæmis hafa lönd á borð við Kanada, Bretland og Írland tekið upp slík verkefni með góðum árangri. Þórhildur segir að nú sé Amnesty á Íslandi að leggja til þessa leið með því að sýna stjórnvöldum og félagssamtökum hvernig þetta hefur tekist til annars staðar og hvetja þau til að skoða

þennan möguleika. „Framtakið hefur það að leiðarljósi að efla samfélagið til að taka á móti flóttafólki. Í stað þess að einungis ríkið eða stofnanir eins og Rauði Krossinn komi að aðlögun flóttafólks er verið að reyna að fjölga úrræðum.“

Á DÖFINNI HJÁ HÁSKÓLAFÉLAGINU

Í lok mars verður kosið í stjórn Háskólafélags Amnesty. Hún mun taka við verkefnum núverandi stjórnar og skipuleggja viðburði á komandi skólaári. Á seinasta ári skipulagði ALÞJÓÐLEGRA HÁSKÓLAFÉLAG þáverandi stjórn fyrstu mannréttindaviku Háskólafélagsins. „Mannréttindavikan var skemmtilegur viðburður sem heppnaðist Talið barst að stöðu erlendra nemenda gríðarlega vel og viljum við gera hana að innan Háskólans en Háskólafélag Amnesty árlegum viðburði,“ segir Dóróthea. Nú á er ekki með skýra stefnu í þeim efnum fyrir dögunum stóð til að halda mannréttindaviku utan það að gera félagið aðgengilegt öllum. en þurfti því miður að blása hana af vegna Aðsókn erlendra nema á fundi hefur aukist samkomubanns. í vetur og hefur félagið brugðist við með Í sumar fara fram nokkrar ráðstefnur því að halda viðburði á ensku. „Það sem er svo frábært við Háskólafélag Amnesty er að tengdar mannréttindum sem háskólanemar geta sótt. „Á ráðstefnum sem þessum við erum að fá til okkar erlenda nemendur kynnist maður öðrum aðgerðasinnum og sem voru virkir í háskólafélögum í sínum myndar tengslanet. Maður lærir líka að skólum, þannig að þau eru í umhverfi sem þau þekkja. Það væri ótrúlega gaman að efla skipuleggja aðgerðir og hlusta á fyrirlestra. Þessi þekking nýtist svo í aðgerðum hérna þessa nemendur enn frekar. Þrátt fyrir að heima,“ segir Dóróthea. Þórhildur bætir margir sýni áhuga er einhvern veginn ekki jafn mikil virkni og maður hefði viljað.“ Þá eru við að aldursviðmiðið sé í flestum tilfellum í kringum 16 til 25 ára. „Fyrri reynsla úr þær með einhverjar hugmyndir um hvernig Amnesty er ekki nauðsynleg en maður efla megi starf Háskólafélagsins og gera það alþjóðlegra. „Það eru til dæmis ótrúlega skuldbindur sig til að nýta það sem maður lærði úti í starfinu hér heima.“ flottir möguleikar til að tengja betur saman háskóla á alþjóðavísu,“ segir Þórhildur.

KYN- OG FRJÓSEMISRÉTTINDI Að sögn Þórhildar hafa mál tengd kynog frjósemisréttindum spilað mjög stórt hlutverk hjá Amnesty International síðastliðin sex ár og Dóróthea tekur undir. „Á síðasta ári kom út skýrsla sem var sú fyrsta sinnar tegundar hér á landi og fjallaði um aðgerðir innan heilbrigðiskerfisins sem varða fólk sem fæðist með ódæmigerð kyneinkenni (e. intersex).“ Háskólafélagið vakti athygli á umfjöllunarefni skýrslunnar í mannréttindavikunni í fyrra. „Við kynntum skýrsluna í mannréttindavikunni í fyrra og vorum með borð á Háskólatorgi. Þannig gátum við vakið athygli á umfjöllunarefni skýrslunnar og frætt fólk um stöðu mála.

Við viljum endilega halda áfram að vekja athygli á málum sem þessum og stefnum á að kynna fyrir fólki annað mikilvægt mál sem gengur út á að fá transteymið aftur inn á BUGL (Barna- og unglingageðdeild Landsspítalans).“

OPNARA, SKEMMTILEGRA OG LÝÐRÆÐISLEGRA HÁSKÓLASAMFÉLAG

Talið barst að háskólasamfélaginu og eru þær sammála um að miklar framfarir hafi átt sér stað á seinustu árum hvað varðar þátttöku stúdenta í félagsstörfum. „Hugmyndin um að nemendur geti stigið fram og myndað sín eigin félög út frá áhugaefnum sínum finnst mér svo ótrúlega mikil bót fyrir íslenskt háskólasamfélag. Þessi kynslóð er að rísa upp og einstaklingar eru að berjast fyrir málefnum sem þeim er annt um og krefjast úrbóta, hvort sem það eru loftslagsmál, mannréttindamál eða eitthvað annað. Til dæmis stofnuðu asískir nemendur við háskólann nú á dögunum háskólafélagið Asian Student Union. Þetta er svo frábær þróun. Að gera háskólasamfélagið opnara, skemmtilegra og lýðræðislegra er bara minn draumur,“ segir Þórhildur. ■

47

Stúdentablaðið

Brain Equality

In Act 3, Scene 2 of William Shakespeare's Hamlet, after outmaneuvering Guildenstern into avowing that he cannot play a pipe, Hamlet claims he is something more complex than a pipe, something that Guildenstern would need time to comprehend and prowess to play a trick on.

“Why, look you now, how unworthy a thing you make of me!

You would play upon me. You would seem to know my stops.

You would pluck out the heart of my mystery. You would sound me from my lowest note to the top of my compass. And there is much music, excellent voice, in this little organ, yet cannot you make it speak? 'Sblood, do you think I am easier to be played on than a pipe? Call me what instrument you will, though you can fret me, yet you cannot play upon me.”

We humans are very complex, and the human brain is one of the most unfathomable mysteries, a sphinxlike object. The American systems scientist John N. Warfield defined complexity as the sensation of chagrin we experience when we observe a system and we lack comprehension1. In an attempt to reduce the complexity, we envisage people as belonging to social categories. We assign individuals to defined social groups.

ARTICLE Maicol Cipriani

48

This natural cognitive process is already in place in infancy 2 and allows people to grasp the characteristics of a social group at one glance and apply them to all the group members3. We depend upon this ability because we are deluged with too much information to process analytically, and so we are compelled to simplify. Social categorization profoundly influences human social lives, and one negative consequence of this fact is that we sometimes disregard people and place them into social categories just because we lack the motivation to deepen our understanding. Sometimes, we mistakenly treat all members of a category in the same way, ending up with prejudices.

Hamlet was pointing out that Guildenstern was prejudiced towards him. Preconceived opinions are baseless, and they usually lead to discrimination and bullying.

In the workplace, diversity usually refers to factors of race, ethnicity, religion, gender, sexuality, and mental or physical disability. These are the social categories that are protected by law against discrimination. Neurological differences like autism and Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) have always been considered mental disabilities. In recent years, along with the medical model of autism that classifies it as a disability, high-functioning autistic people have started to use a new paradigm to define themselves; they have embraced the concept of neurodiversity. According to this view, neurologically different minds should not belong to the social category of disability; rather, they are different categories, and they should be recognized and respected as other social categories.

The term “neurodiversity” was coined by the Australian social scientist Judy Singer, herself autistic, in her sociology honors thesis in 19984 and subsequently used by the journalist Harvey Blume in a 1998 issue of The Atlantic5: “Neurodiversity may be every bit as crucial for the human race as biodiversity is for life in general. Who can say what form of wiring will prove best at any given moment? Cybernetics and computer culture, for example, may favor a somewhat autistic cast of mind."

Neurodiversity is not just limited to autism; it also covers other neurological differences like dyspraxia, dyslexia, ADHD, dyscalculia, Tourette syndrome,

and others. In his blog, John Elder Robison, Neurodiversity Scholar in Residence at the College of William & Mary in Williamsburg, Virginia, considers neurological differences to simply be the result of normal, natural variation in the human genome6. Dr. Devon MacEachron argues that these natural variations in the human genome will continue to result in advancements for society7.

Neurodiverse people need our support to discover their strengths and values and to find their place in society. Some companies are starting to envision the competitive advantage of running neurodiversity programs. Seventy-five percent of the staff at Ultranauts, a New York-based company founded by Rajesh Anandan and Art Schectman, are on the autism spectrum8. Hewlett Packard, Vodafone, and Microsoft are all running autism-focused employment programs, and they are committed to improving workplace diversity by hiring people who might have conditions such as dyslexia, autism, or ADHD9.

However, neurodiversity remains controversial and is often contrasted with the medical model of autism. This is causing divisions within the autism community, but many researchers are confident that the medical model and the neurodiversity model are not mutually exclusive; on the contrary, they can be integrated. ■ References 1.

J.N. Warfield, Understanding complexity: Thought and behavior, Ajar, Palm Harbor, 2002.

2. Zoe Liberman; Amanda L. Woodward and Katherine D. Kinzler, The origins of social categorization, Trends Cogn Sci. 2017 Jul; 21 (7): (p 556–568).

3. Y.-T. Lee, L. J. Jussim, & C. R. McCauley (Eds.), Stereotype accuracy: Toward appreciating group differences, American Psychological Association (p. 275–292).

4. Judy Singer, NeuroDiversity: The Birth of an Idea, 2017, ISBN-13: 978-0648154709 5. https://www.theatlantic.com/magazine/archive/1998/09/neurodiversity/305909/ 6. https://www.psychologytoday.com/intl/blog/ my-life-aspergers/201310/what-is-neurodiversity 7. https://nowthisnews.com/videos/news/whatyou-need-to-know-about-neurodiversity 8. http://ultranauts.co/meet-the-team/ 9. https://www.bbc.com/worklife/article/20190719-neurodiversity

Hámarkaðu prófatíðina – lágmarkaðu stressið NOKKUR RÁÐ FRÁ NÁMS- OG STARFSRÁÐGJÖF HÁSKÓLA ÍSLANDS

Nú styttist í lok vormisseris og er prófatíðin að ganga í garð. Sá tími vísar til loka háskólatímabilsins og er ærin ástæða til að fagna en jafnframt vita að á stundum verður það krefjandi og getur valdið streitu. Þessi tími ætti í sjálfu sér að vera gleðiefni þar sem stúdentar eru að koma frá sér þeirri þekkingu sem þeir hafa öðlast. Stúdentar, hvort sem þeir eru í grunnnámi eða framhaldsnámi hafa þurft að ná ákveðnum árangri nú þegar til þess að vera komnir á þennan stað sem þeir eru á. Það er gagnlegt að velta fyrir sér hvernig hægt er að vinna að því að hámarka afköst og gleði á þessu tímabili og lágmarka stress.

The end of the spring semester is fast approaching, and final exams are upon us. The end of the school year is cause for celebration, but it’s also important to know that it will probably be demanding and stressful at times. This should be a happy season, with students showing off what they’ve learned. For both undergraduate and graduate students, just making it this far is an achievement. It’s a good idea to consider some steps you can take to maximize your productivity and happiness during this time while minimizing your stress.

Make the Most of Finals with the Least Amount of Stress A FEW TIPS FROM THE UNIVERSITY OF ICELAND’S STUDENT COUNSELLING AND CAREER CENTRE

GREIN/ARTICLE

Laufey Guðný Kristinsdóttir

ÞÝÐING/TRANSLATION Julie Summers

LJÓSMYND/PHOTO Kristinn Ingvarsson

BRAIN EQUALITY

49

Stúdentablaðið

Á meðan á háskólanámi stendur er mikilvægt að tileinka sér uppbyggilegt sjálfstal, jákvætt hugarfar og viðhorf og góðar venjur, sérstaklega þegar koma upp krefjandi tímabil eins og prófatími er. Gott er að átta sig á því hverju er hægt að stjórna og hverju ekki. Ekki er hægt að hafa stjórn á því hvernig próf eru lögð fyrir eða hvernig þau fara fram, aftur á móti er hægt að leita upp­lýsinga um skipulag prófa og lesa í kennslu­áætlun um námsmat. Það er hægt að hafa stjórn á því hvernig tímanum er varið til prófundirbúnings, hvaða viðhorf maður tileinkar sér gagnvart prófum, prófatímabili og hvernig hægt er að stjórna streitustigi. Það þarf að sætta sig við það sem ekki er hægt að breyta og finna leiðir til að hagræða því sem er að valda streitu. Mikilvægt er að hlúa vel að sjálfum sér og hér eru nokkur atriði sem geta hjálpað við það.

UPPBYGGILEGT SJÁLFSTAL Í STAÐ GAGNRÝNI Það er mikilvægt að huga að því hvernig þú talar við sjálfa/n þig. Hefur þú tamið þér uppbyggilegt sjálfstal, þ.e. tekið eftir því jákvæða sem þú hef náð að gera á misserinu? Hefur þú sem dæmi mætt í flesta fyrirlestra, farið yfir mest allt lesefnið og skilað öllum verkefnum? Hér er verið að leggja áherslu á þann árangur sem hefur náðst og getu til að glíma við verkefni og próf. Ertu að einblína á það neikvæða, til dæmis það efni sem hefur ekki náðst að fara yfir og það sem þú telur þig ekki kunna eða þekkja? Veldu að byggja þig upp og sýna jákvæðni!

ENDURSKOÐA VIÐHORF

Throughout your university career, it’s important to engage in constructive selftalk, adopt a positive mindset, and develop a good attitude and healthy habits. This is even more true during demanding periods like final exams. It’s good to recognize what is within your control and what is outside of your control. For instance, you cannot control testing practices or the format of exams; however, you can search out information on how exams will be organized and check your syllabi to learn more about the grading criteria for each class. You can control your attitude toward exams and how you spend your time preparing for them, and you can learn to control your stress level. You have to come to terms with the things you cannot change and find ways to cope with whatever is causing you stress.

It’s important to take good care of yourself.

Here are a few ways to do that.

ENGAGE IN CONSTRUCTIVE SELF-TALK INSTEAD OF CRITICISM It’s important to pay attention to how you talk to yourself. Have you mastered constructive self-talk? In other words, have you noticed the positive things you’ve achieved this semester? For instance, have you attended most lectures, gone over most of the reading material, and submitted all your assignments? With constructive self-talk, the focus is on the success you’ve already achieved and your ability to tackle projects and exams. Or are you zeroing in on the negative, like the material you haven’t gone over or the things you feel like you don’t know yet? Choose to build yourself up and be positive!

ENDURSKOÐA VENJUR Gott er að ígrunda og skoða eigin náms­ venjur. Hvaða aðferðir nýtir þú til að læra fyrir prófin? Hvar ertu að læra og með hverjum? Eru þessar venjur, sem þú ert búin/n að temja þér fyrir undirbúning prófa, heppilegar? Ertu tilbúin/n að nýta þér aðrar aðferðir? Það getur verið gagnlegt að ræða um námsefnið við samnemendur og fá aðra og jafnvel nýja sýn. Námsumhverfið skiptir máli og hér er hægt að velja, af ásettu ráði, nýjan stað til þess að læra og þannig aðgreina námið og einkalífið.

NÚVITUND/SLÖKUN Vertu hér og nú og ekki velta þér upp úr því sem liðið er. Margir stúdentar kannast við „ég hefði átt“ hugsunina: „Ég hefði átt að lesa meira, hefði átt að læra meira“, og svo framvegis. Ekki er hægt að breyta því liðna eða hvernig lært og unnið var yfir misserið. Það er mun gagnlegra að hugsa: „Hvað get ég gert núna og hvað ætla ég að gera?“ Á prófatímabilinu er gott að gefa sér tíma á hverjum degi til að slaka á. Hægt er að hlusta á róandi tónlist eða gera slökunaræfingar. Það er til mikið af ýmsum símaöppum, eins og HappApp, sem geta stutt þig í að gera núvitundaræfingar og æfa slökun.

HÆFILEGAR KRÖFUR Á SJÁLFAN SIG

Fullkomnunarárátta er verulega streitu­ valdandi. Hugsanirnar sem fylgja full­ komnunarhegðun eru bjagaðar og órökréttar. Dragðu úr þessum ofurkröfum eins og að finnast þú „ekki vera að standa þig.“ Leggðu raunhæft mat á þig og nýttu þá innsýn sem það veitir þér á þig og þína styrkleika í námi.

REEXAMINE YOUR ATTITUDE Kæru stúdentar við vonum að þessi atriði komi að gagni við undirbúning prófa og á What’s your view on exams? Do you prófatímabilinu.

Náms- og starfsráðgjöf er feel like you can’t demonstrate all your með fjölbreytt stafrænt efni sem er að finna knowledge and abilities? Do you think á heimasíðunni www.hi.is/nshi. exams are a measure of your success as Við óskum ykkur góðs gengis og ekki a student? Or do you view exams as one hika að leita til okkar í Náms- og starfs­ aspect of the grading criteria that gets you ráðgjöf með rafrænum hætti í gegnum net­ closer to your ultimate goal: finishing your spjall, tölvupóst, síma eða fjarfund á Teams studies in an area you find interesting and eða Zoom.

Einnig hvetjum við ykkur til að using your education in your future career? fylgja okkur á Instagram og Facebook. ■ If you get bored reviewing course material

Hvaða skoðun hefur þú á prófum? Finnst þér þú ekki geta sýnt fram á alla kunnáttu þína og færni? Finnst þér þetta vera mælikvarði á þig sem námsmann? Eða horfir þú á próf sem einn hluta af námsmati til að komast nær lokamarkmiði þínu; að ljúka námi sem þú hefur mikinn áhuga á og nýta menntunina á atvinnumarkaði í framtíðinni? Ef þér finnst leiðin­legt að þurfa að rifja upp efni sem búið er að fara yfir á misserinu, gríptu þá tæki­færið og hristu upp í viðhorfum þínum til náms. Finndu nýjar leiðir til að vinna úr náms­­efninu. Þetta er tækifærið til að læra enn betur og öðlast dýpri þekkingu og hæfni. from this semester, take the opportunity to shake up your attitude about school. Find new ways to study the material. Exams are an opportunity to learn even better, understand more deeply, and cultivate stronger abilities.

50

Netfang: radgjof@hi.is Símanúmer: 525-4315 Netspjallið finnur þú á forsíðu hi.is Facebook: @nshiradgjof Instagram: namsradgjofhi Vefsíða: www.hi.is/nshi

„HÁMARKAÐU PRÓFATÍÐINA – LÁGMARKAÐU STRESSIÐ

REEXAMINE YOUR HABITS It’s also good to consider your own study habits. What methods do you use to study for exams? Where do you study and with whom? Are these habits useful when it comes to studying for exams? Are you prepared to try new methods? It may prove helpful to get a new perspective by discussing the course material with your fellow students. Your study environment matters, and you may want to consciously choose a new place to study so as to distinguish between your school life and your personal life.

Bleikt eða blátt?

PRACTICE MINDFULNESS Be in the here and now, and don’t dwell on what’s in the past. Many students are familiar with “I should have” thoughts: “I should have read more,” “I should have studied more,” etc. You cannot change what‘s in the past, like how you worked and studied throughout the semester. It’s much more productive to think, “What can I do now, and what am I going to do?” During finals, take time to relax every day. You can listen to some calming music and do some relaxation exercises. There are a bunch of apps that can help you practice mindfulness and relaxation, like HappApp.

SET REALISTIC EXPECTATIONS FOR YOURSELF Perfectionism is a major stressor. If you’re a perfectionist, your thinking may be distorted and irrational. Try to push away unrealistic expectations and thoughts that you’re not doing a good enough job.

Evaluate yourself honestly and use the insights you gain about yourself and your academic strengths.

Dear students, we hope these tips will help as you prepare for exams. The Student Counselling and Career Centre has all kinds of useful digital resources that you can find at www.hi.is/nshi.

We wish you the best of luck. Don’t hesitate to reach out to us via webchat or phone. We’re also available for virtual meetings on Teams or Zoom, and we encourage you to follow us on Instagram and Facebook. ■

Mikil þörf fyrir að leggja áherslu á að tengja tvo liti við tvö kyn virðist vera ríkjandi í samfélaginu í dag. Að halda svokallað „Babyshower“ fyrir barnshafandi fólk er orðin þónokkuð vinsæl hefð hér á landi og hið sama á við um „Gender reveal“ kynjaveislur, en þær halda foreldrar ófædda barnsins fyrir fjölskyldu og vini og oftar en ekki er litaþema í veislunni háð kyni barnsins. Bleikt ef barnið er stúlka og blátt ef barnið er drengur. Vert er að velta eftirfarandi fyrir sér: Hvers vegna þróuðust þessir tveir litir til þess að tengja við þessi tvö kyn?

Hvað ef ófædda barnið upplifir sig síðar meir ekki sem dreng eða stúlku?

Er strax verið að þvinga fóstur til þess að passa inn í eitthvað ómeðvitað bleikt eða blátt box með tilheyrandi kynjahlutverkum sem tengd eru við „stereótýpur“ með því að skreyta veisluna með lit sem á að segja til um hvaða kyn barnið er?

Hvers vegna eru börn sett vísvitandi í föt í öðrum hvorum litnum og gert ráð fyrir einhverri ákveðinni hegðun og áhugamáli allt eftir því hvaða kynfæri barnið fæðist með? Eða segir orðið kyn okkur eitthvað meira en hvaða kynfæri viðkomandi er með?

GREIN

Ingveldur Gröndal Email: radgjof@hi.is Phone: 525-4315 Webchat is available on the UI home page Facebook: @nshiradgjof Instagram: namsradgjofhi Website: https://english.hi.is/student_counselling_and_ career_centre

MAKE THE MOST OF FINALS WITH THE LEAST AMOUNT OF STRESS

51

Stúdentablaðið

Hjallastefnan hefur svipaðar pælingar bak við eyrað með stefnu í leik- og grunnskólum sínum. Þar vinna þau markvisst gegn því að börnin séu ómeðvitað þvinguð í einhverja ákveðna átt eftir kyni sínu eða, líkt og áður kom fram, bleika og bláa boxið. Blaðamaður Stúdentablaðsins hafði samband við Jensínu Eddu Hermannsdóttur, skólastjóra leikskólans Laufásborgar, og spurði hana um mikilvægi jafnréttishugsunar í leikskólastarfinu. „Hjallastefnan hefur sýnt það á undanförnum 30 árum að hún skiptir máli og hefur áhrif í jafnréttismálum,“ segir Jensína. „Reynslan hefur kennt okkur að æfingin skapar meistarann. Það að gefa börnunum tækifæri til að æfa og iðka alla eiginleika óháð kyni styrkir sjálfsmynd barna. Líka þegar kynin eru saman í kennslustund með kennurum upplifa þau jákvætt viðhorf til gagnstæða kyn síns.

Kynjaskiptingin er leið að því markmiði að kynin hafi jákvætt viðhorf til hvors annars og velji sér verkefni og leiðir í lífinu út frá áhuga en ekki kyni. Það er mikilvægt að byrja snemma að kenna og iðka jafnrétti þannig að börnin læra jafnréttishugsun.“ Þetta er góð hvatning fyrir okkur öll til að hugsa út í þessa hluti. Gerum við okkur grein fyrir þessu? Hvernig tölum við saman þegar kemur að kynjum, kynhlutverkum, kynhneigðum o.s.frv. Að sjálfsögðu er í lagi að klæðast öllum litum óháð því hver þú ert. Fullt af drengjum dýrka allt blátt og sömuleiðis er fullt af stúlkum sem dýrka allt bleikt, en er það í raun og veru þeirra val eða ólust þau upp við það að vera alltaf ómeðvitað beint í þá átt? Það er ef til vill mikilvægara en við gerum okkur grein fyrir að gefa börnum strax frá upphafi fjölbreytta valkosti svo þau finni hver þau eru sem einstaklingar. Að þau hafi val um hverju þau klæðast, hvað þau gera og hafi möguleika á að rækta alla sína eiginleika óháð því af hvaða kyni þau eru og upplifa sig sem. ■

„Já, ég þori, get og vil!“

Allir eru jafnir, sumir eru bara jafnari en aðrir. „All (animals) are equal but some (animals) are more equal than others.“

George Orwell, Animal Farm GREIN

Ólöf Sverrisdóttir

52

„JÁ, ÉG ÞORI, GET OG VIL!

Jafnrétti ætti að vera sjálfsagt og unga fólkið í dag hefur upplifað meira jafnrétti en margar kynslóðir á undan. Þetta á jafnt við um jafnrétti kynjanna og almennan jöfnuð milli þjóðfélagshópa og kynþátta. Þó er jafnrétti alls ekki náð. Ég ólst upp við að karlmenn væru rétthærri en konur. Það þótti sjálfsagt að karlar fengju hærri laun og betri störf. En þetta var að breytast. Ég bjó í sveit og við systurnar og mamma sáum um inniverkin en stukkum líka í útiverkin þegar við átti. Í hádeginu hvíldu pabbi og strákarnir sig á meðan við sáum um að koma matnum á borðið og ganga frá. Það var hins vegar ekki ætlast til að við fengjum hvíld heldur þurftum við oft að fara beint út í búverkin. Ég man líka eftir að hafa verið látin strauja skyrtur og pússa skó strákanna áður en þeir fóru á sveitaball. Mér fannst þetta aldrei réttlátt en það var til lítils að mótmæla. Það var oft talað um að það væri eðlilegt að karlmenn fengju hærri laun því þeir væru sterkari og gætu því gert fleira. Við systur fengum sjaldan að vera á vélunum þegar við höfðum aldur til þó að við gætum auðvitað alveg eins keyrt traktor eins og strákarnir. Ég man að stelpurnar í bekknum óskuðu þess oft að þær væru strákar því þá myndu þær fá miklu skemmtilegri verkefni á búinu. Ég sagði hins vegar alltaf: „Ég vil ekkert vera strákur, ég vil bara fá að gera það sem þeir gera.“ RAUÐSOKKUR

Yngsti bróðir minn var samt fyrsta rauðsokkan sem ég þekkti.

Hann keypti blaðið „Forvitin rauð“ sem Rauðsokkuhreyfingin gaf út og breytti svo ýmsu á heimilinu. T.d. ákvað hann að þeir pabbi gætu alveg búið til kaffið og tekið til morgunmat áður en þeir færu í fjósið og við stelpurnar í skólabílinn. Þannig fékk mamma stundum að sofa aðeins lengur á morgnana. Hann fór að ganga meira í heimilisstörfin og benda á það sem ekkert réttlæti var í og þá einkanlega gagnvart mömmu. Þetta viðhorf bróður míns hafði mikil áhrif á okkur stelpurnar og mömmu og sennilega alla á heimilinu. Í Menntaskólanum að Laugarvatni 1974 eru hipparnir að deyja út og rauðsokkurnar að lifna við. Ég lærði að sitja hokin með sítt hár og hárband, með fæturna í kross, en ári síðar að labba um bíspert í gallabuxum, gallavesti og með stutt hár. Til að tekið væri mark á okkur sem vitsmunaverum töldu rauðsokkurnar okkur þurfa að neita okkur um öll kvenlegheit og jafnvel að afneita okkur sem kvenverum, eða þannig upplifði ég það. Og ég gerðist eini

femínistinn í skólanum. Ég talaði um að við ættum ekki að vera að rembast við að vera eins og karlmenn en ættum að berjast fyrir því að tekið væri mark á okkur sem konum. Þetta féll í ekkert sérstaklega góðan jarðveg þó seinna meir hafi sumar sagt mér að þeim hafi fundist vit í þessu, en þær hafi bara ekki trúað því að þessi aðferð bæri nokkurn árangur.

Mér fannst fáránlegt að við borguðum jafnmikið í mötuneytið og strákarnir en flestar stelpurnar vildu sýna að þær tækju ábyrgð jafnt og strákarnir. Samt var gerð könnun á launum strákanna og stelpnanna um sumarið og kom í ljós að stelpurnar höfðu helmingi minni laun. Í einu tilfelli voru tvö að vinna í sama frystihúsi, hann á lyftara en hún að flaka. Launin voru nákvæmlega helmingi minni hjá henni. Mér fannst við ekki eiga að fórna okkur fyrir málstaðinn og borga hlutfallslega miklu hærra gjald. Þar fannst mér líka verið að skerða jafnrétti til náms því sumar stelpur áttu þá kannski ekki fyrir skólavistinni fyrir vikið.

SAMEINAÐAR STÖNDUM VIÐ… Það var magnað að mæta á fyrsta Kvennafrídaginn á degi Sameinuðu þjóðanna 24. október 1975. Farið var með rútu frá Laugarvatni og við mættum auðvitað ekki í skólann. Það voru ekki allir hressir með þetta uppátæki en samt voru margir kennarar mjög skilningsríkir. Þá voru kennarar í miklum meirihluta karlmenn, en ég man bara eftir einni konu sem kenndi mér alla menntaskólagönguna. Þá segir það ýmislegt um stöðu kvenna á þessum tíma. Ég hafði aldrei séð svona marga samankomna en þrátt fyrir mannfjöldann rakst ég á mömmu þarna, en hún hafði komið með kvenfélaginu úr sveitinni. Já, þarna voru allar konur, ungar sem aldnar og úr öllum stéttum þjóðfélagsins. Ég hélt áfram að vera femínisti þegar ég kom til Reykjavíkur og fór í Háskólann. Ég taldi mig reyndar vera rauðsokku með aðeins öðruvísi viðhorf til baráttunnar. Það er bara eftir á að ég sé að ég hef alltaf verið femínisti í þeim skilningi að ég vildi að konur yrðu metnar á sínum forsendum.

Kvennalistinn var að verða til, en hann var stofnaður 1983 og mér fannst konurnar oft breytast í karlmenn þegar talað var við þær. Þær reyndu að temja sér takta og tilsvör karlanna og urðu stífar og ofur-rökfastar. Þær klæddu sig gjarnan eins og karlmenn og voru með stutt hár. Ég studdi samt

53

Stúdentablaðið

þessar konur í einu og öllu og var sammála flestu sem þær börðust fyrir. Það var bara þessi karlorka sem ég átti erfitt með.

Og mér fannst þær stundum gera lítið úr kvennamenningunni og kvenlægum gildum. Þá samdi ég þetta ljóð: KONA Ég vil ekki þurfa að vera eins og karlmaður til þess að fá sama rétt og hann Ég vil ekki þurfa að hugsa eins og karlmaður til að vera ekki fyrirlitin Ég vil ekki þurfa að tala eins og karlmaður til að tekið sé mark á mér Ég vil ekki þurfa að vera, hugsa og tala eins og karlmaður Því ég er kona og ég vil vera kona

54

Seinna samdi Bergþóra Árnadóttir lag við þetta ljóð sem gefið var út á plötunni Bergmál.

BREYTUM EKKI KONUM Mikið vatn hefur runnið til sjávar síðan Kvennalistinn var og hét en samt er jafnrétti ekki náð. Eftir á held ég að kannski hafi konur þurft að koma inn í pólitíkina á forsendum karlanna eða með þeirra aðferðum og orku. Oft þarf öfgar til að hlustað sé á fólk, sérstaklega þegar verið er að ögra viðteknum gildum. Rauðsokkurnar hristu verulega upp í þjóðfélaginu og sýndu fram á fáránleika þess að stilla konum upp sem skrauti og ætlast á sama tíma til að þær ynnu myrkranna á milli við heimilisstörf og barnauppeldi. Það taldist reyndar ekki vinna í þá daga og enn í dag er sú vinna ekki metin að verðleikum. Viðhorf til kvenna hefur samt verið litað af gömlum viðhorfum og mörg bakslög hafa komið í þessa baráttu. Þar má helst nefna klámbyltinguna sem tröllreið öllu á tímabili. Eftir #metoo byltinguna er ég samt aðeins bjartsýnni. Þegar ég heyri kjörorð kvennafrídagsins 2018, Breytum ekki konum breytum samfélaginu, hugsa ég: „Þetta sagði ég og skrifaði fyrir u.þ.b.

40 árum.“ ■

Platan Áfram stelpur kom út árið 1975.

Rauðsokkur syngja baráttusöng. (Ljósmyndari óþekktur, varðveisluaðili: Kvennasögusafn Íslans.)

Við gefum Grænt ljós Grænt ljós Orkusölunnar er 100% græn endurnýjanleg raforka. Viðskiptavinir okkar fá Grænt ljós á orkusalan.is.

Komdu í viðskipti

orkusalan.is

55

Stúdentablaðið

„The Platform“ KVIKMYNDAUMFJÖLLUN

The Platform er spænsk kvikmynd sem sýnd er á Netflix. Eftirfarandi pistill er gagnrýni um myndina og um leið umfjöllun um hvernig tengja megi þætti í henni við misrétti í samfélaginu. Kvikmyndinni verður lýst í umfjölluninni, svo ef þér lesandi góður mislíkar „gleðispillar“ (e. spoilers) skaltu horfa fyrst á myndina og lesa síðan greinina.

The Platform is a new Spanish film now available on Netflix. This article reviews the film and links it to inequality in different societies and situations. The film will be explained, so if you do not like spoilers, go watch the film and come back to the article later!

er mun betra að vera ofarlega í stigakerfinu.

Fangarnir dvelja einn mánuð á hverju stigi og flytjast frá einu stigi á annað af handahófi.

Aðalvandinn við þessa skömmtun matvæla er að fangarnir í efstu stigunum borða af græðgi, þ.e. miklu meira en þeir þurfa. Þar af leiðandi er ekki nægileg fæða handa föngunum í næstu stigum. Afleiðingin er sú að morð og mannát eiga sér stað. Þegar líður á söguþráðinn reynir aðalpersónan að ræða við samfanga sína og fá þá til að sýna samstöðu; borða aðeins nauðsynlegan skammt. Þannig myndu allir fá eitthvað að borða.

Honum mistekst hins vegar þessi tilraun því enginn hlustar. Kvikmyndin endar í óvissu um hvað stjórn fangelsisins ákveði að gera, fullmeðvituð um óréttlætið meðal fanganna og stöðug dauðsföll.

KUNNUGLEG MISSKIPTING

Hægt er að tengja kvikmyndina við margar hugmyndir og aðstæður í samfélaginu um heim allan. Það fyrsta sem kemur e.t.v. upp í hugann er misréttið varðandi dreifingu náttúruauðlinda. Jörðin veitir okkur takmarkaðar auðlindir sem skipta verður PRISONERS MOVE milli jarðarbúa; manna, dýra og plantna. Í FANGAR FLYTJAST MILLI STIGA BETWEEN LEVELS nútímasamfélagi má segja að það séu þeir ríku og valdamestu sem vinni úr þessum Kvikmyndin gerist í fangelsi með yfir 600 The film takes place in a prison with more auðlindum og skipti þeim. Margar gerðir föngum, bæði sjálfviljugum (sem fá eitthvað than 600 inmates, both voluntary (those misréttis verða til við þessa skiptingu og leiðir fyrir að sitja inni) og nauðugum (sitja inni who get something in return for being vegna afbrota). Fangelsið er byggt upp there) and involuntary (those who have done til ójafnvægis milli landa í fyrsta og þriðja heiminum. Líkja má þeim sem eru í efstu á mjög áhugaverðan hátt, en það lítur út something illegal). The structure of the stigunum í kvikmyndinni við þá sem hafa eins og hola á yfir 300 hæðum, en hver prison is very interesting since it is kind og ein hæð er tákn um ákveðið stig. Á of a “hole” of more than 300 floors, though aðgang að auðlindunum í okkar samfélagi. hverju stigi eru tveir fangar og er gat í on different levels. On each level, there are Báðir aðilar ofnota vald sitt og nýta fleiri auðlindir en þörf er á. Mörg lönd þjást af miðju herbergisins. Sviðspallur svífur í two inmates and a hole in the middle of hungri en önnur af offitu. Í mörgum löndum gegnum þessi göt, frá stigi 0 til stigs 300+. the room, right above another. A platform eiga íbúar þess tonn af fötum, stór hús og Sviðspallurinn flytur fæðu milli fangana sem travels from level 0 to level 300+ through íburðarmikil húsgögn en aðra skortir er algjör veislumatur. Gallinn er hins vegar sá these holes. This platform transports the viðunandi stað til að búa á. að sama „veisluborðið“ svífur frá einu stigi inmates’ food, which is a huge feast of the Það að fangarnir flytji frá einu stigi yfir á til annars. Þar af leiðandi borða fangarnir most wonderful food. However, the problem annað af handahófi má setja í samhengi við þá afganga sem fangarnir í stiginu fyrir ofan is that the platform does not get refilled; mis­réttið sem manneskjan mætir í upphafi skildu eftir. Það gefur því auga leið að það the same feast goes from level to level. In lífsins. Það má segja að strax við fæðingu höfum við annaðhvort yfirburði og aðgang að auðlindum jarðar eða ekki. Sumir eru lán­samir og fæðast í land auðs og góðrar heil­brigðis­ þjónustu á meðan aðrir fæðast þar sem þessar aðstæður eru vandfundnari. Þessu misrétti í FILM REVIEW heiminum er mjög erfitt að stjórna.

Annað sem tengist kvikmyndinni er núverandi ástand sem skapast hefur vegna GREIN/ARTICLE Kórónaveirunnar.

Til eru lönd sem hafa Sólveig Sánchez takmarkaðan fjölda sjúkrabíla og tækja á meðan fjöldi sýkinga fer ört vaxandi.

GRAFÍK/GRAPHIC Sérfræðingar sjúkrahúsanna þurfa því Halldór Sánchez

"The Platform"

56

„THE PLATFORM“

that way, since each level gets the leftovers from the level directly above them, it is much better to be on the higher levels, the top level being the optimum. The inmates stay on a given level for one month and then get transported to a new one in a random order. The main problem of this food rationing is that the prisoners on the highest levels eat much more than they need.

Therefore, on the lowest levels, there is no food left, and inmates resort to murder and cannibalism. The main character then tries to talk the other inmates into committing an act of solidarity and just eating the necessary rations so there will be enough for everyone, but no one listens. The film ends with uncertainty: what will the prison administration decide to do, knowing about the rampant injustice among the inmates and the continuous deaths?

miður setja sjúklinga sína í forgangsröð og ákveða hverjum eigi að hjálpa og hverjir þurfi að bíða. Á Spáni og á Ítalíu, þar sem hættuástand ríkir vegna heimsfaraldursins, hafa komið upp aðstæður þar sem gera þarf upp á milli sjúklinga vegna skorts á öndunarvélum. Þeir sem eru í forgangi eru einstaklingar yngri en 65 ára. Þar af leiðandi eru elstu einstaklingarnir í meiri hættu.

Líkt og í kvikmyndinni er takmarkað magn af auðlindum (rúmum, lækningatækjum, heilbrigðisfólki o.s.frv.) og aðeins þeir heppnu (yngri en 65 ára) geta fengið aðgang að þeim. Í tilfelli Kórónaveirunnar er þó ekki um græðgi að ræða heldur „nýta“ allir auðlindirnar aðeins eftir þörfum.

SKÝR SKILABOÐ

Í kvikmyndinni reynir aðalpersónan ásamt félaga sínum að breyta kerfinu með því að senda stjórnsýslunni skilaboð. Skilaboðin FAMILIAR INEQUALITY felast í því að skila til baka eftirrétti án þess að hafa komið við hann eða tekið af honum.

The film brings to mind many ideas and Þetta tekst þó ekki því þeir gefa barni sem situations that can be related to our real situr fast í holunni eftirréttinn. Samstaða world and societies. The first thing is þeirra og umhyggja fyrir barninu gerir það the inequalities brought forth from the að verkum að þeir missa þessa einu von unequal distribution of natural resources. sem gæti leitt til breytinga í kerfinu, en þeir Our planet provides us with limited resources that we have to distribute between uppgötva síðan að barnið sjálft er skilaboðin. Það að barn hafi komist inn leiðir þá til þess populations, both human and non-human. að hugsa um galla þeirra og mistök. Myndin In our society, the richest and most powendar þó í óvissu þar sem áhorfendur vita erful individuals are the ones who extract ekki hvað gerist eftir á. Óvissan um hvort these resources and distribute them. kerfið muni hlusta á baráttuna gegn misrétti There are many inequalities that emerge from this distribution since it is very often og óvissu eða hvort viðleitnin sé til einskis.

Skilaboð myndarinnar eru þau að við unfair and unequal between first and third verðum að hefja markvissa baráttu, eða halda world countries. Similar to what happens to henni áfram, gegn misréttinu í samfélaginu. the characters in the film, the ones in the Það er ósanngjarnt að náttúruauðlindir first levels and, here, the ones that have skiptist á svo ójafnan hátt, ekki aðeins milli the access to the resources, overuse their manna heldur ekki síður milli tegunda. Mörg power and consume more than needed. dýr og plöntur þjást af græðgi mannanna People in many countries suffer from starog skortir auðlindir á borð við hreint vatn, vation, while others suffer from obesity. búsetustað eða fæðu.

Baráttan er erfið og Also, many countries have tons of clothes, stundum hættuleg en nauðsynleg.

Ef ekkert big houses, expensive and exotic furniture, verður við haft gætum við jafnvel endað eins while others lack proper housing. og kvikmyndapersónurnar og orðið vitni The fact that the inmates move from að mannáti, morðum og tortryggni í garð one level to another in a random way náungans. makes me think about our inherent inÉg vona að þessi kvikmynd hafi vakið þig til equalities. Immediately from birth, you umhugsunar um misrétti heimsins og fái þig already have, or don’t have, advantages til að leita lausna um hvernig megi bregðast and access to resources. Some people are við því.

Verum sanngjörn!

■ very fortunate, being born in healthy and wealthy countries, while others cannot count on the same services. This is an immediate source of inequality in the world, which is very difficult to manage.

Also related is the current situation with the coronavirus. Since there is a limited amount of hospital beds and equipment and the number of infections is rapidly growing, medical professionals must, unfortunately, decide who gets treated and who doesn’t. In countries like Spain and Italy, where the pandemic is currently in a critical state, they are in the situation where, if there aren’t enough respiratory machines, they prioritize those younger than 65 years old, therefore leaving the oldest people to die. Like in the film, there is a limited amount of resources (beds, medical equipment, medical staff, etc.) and only the most fortunate (younger than 65 years old) can access them. However, in this case there is no example of greed, since everyone is only “consuming” what they need.

A CLEAR MESSAGE In the film, the main character and his companion try to change the system by giving the administration a message: returning an intact, untouched dish. However, this fails, since they give the dish to a child that is stuck in the hole. Their solidarity and caring for the child makes them lose their only hope for a change in the system; however, they then discover that the child is the message. Being a child inside, that is totally against the rules of the hole. Therefore, seeing that one child got in might let them think about their flaws and mistakes.

However, the film ends with uncertainties, since we do not know what happens after: uncertainties about whether the system will listen to our efforts to fight against inequality and the uncertainty of not knowing if our efforts are in vain.

The message I take from this film is that we have to start or continue fighting against the inequalities in our society. It is not okay that our natural resources are distributed in such an unequal way, not only between humans but also between species.

Many animals and plants are suffering from our greed and have scarce resources, e.g. clean water or sufficient food. The fight is difficult and sometimes dangerous, but necessary. If we don’t change things, we might end up like the film characters and witness cannibalism, murder, a lack of trust… I hope this movie made you think about the world’s inequalities and how to deal with them. Stay fair! ■

"THE PLATFORM"

57

Stúdentablaðið

Vísó í Þrennu

Stúdentaráð hefur átt í farsælu samstarfi við Þrennu á skólaárinu.

Skemmst er að minnast vísindaferðar sem haldin var í höfuðstöðvum Símans í Ármúla í febrúar. Eins og sést á meðfylgjandi myndum var gleðin við völd!

The Student Council has enjoyed a successful collaboration with Þrenna this year. Recently, students had the opportunity to visit Síminn’s headquarters at Ármúli. As the following pictures clearly show, everyone had a great time!

Visit to Þrenna 58

VÍSÓ Í ÞRENNU

VISIT TO ÞRENNA

59

Stúdentablaðið

60

VÍSÓ Í ÞRENNU

VISIT TO ÞRENNA

61

Stúdentablaðið

BROT ÚR SÖGU SHÍ (FRAMHALD)

Stúdentaráð 100 ára!

Stúdentablaðið, 1952.

Dagblaðið Vísir, 1984.

Morgunblaðið, 1984.

62

Stúdentaráð Háskóla Íslands fagnar aldarafmæli í desember 2020. Eins og nefnt var í síðasta tölublaði verður haldið áfram með umfjöllun í tengslum við afmælið í þessu blaði. Stúdentaráð hefur barist fyrir hagsmunum stúdenta í 100 ár og hefur jafnrétti verið eitt af aðalmálefnum ráðsins. Eitt mál var sérstaklega til umræðu á fyrsta fundi Stúdentaráðs árið 1920, en það var jafnrétti til náms og tillögur um fjármögnun námsins fyrir þau sem minna höfðu milli handanna. Burtséð frá lána- og styrkjamálum hefur Stúdentaráð helgað sig ýmsum öðrum störfum í nafni jafnréttis á öllum sviðum háskólasamfélagsins. Að vissu leyti er hægt að líta á SHÍ sem eins konar stéttarfélag námsmanna og sigrum þess ber að fagna á aldarafmælinu.

velkomin í Háskóla Íslands. Að lokum er þörf á að tengja jafnréttismál og umhverfismál, en fólk sem tilheyrir jaðarsettum hópum samfélaga finnur hvað mest fyrir áhrifum hamfarahlýnunarinnar. Stefnu Stúdentaráðs í jafnréttismálum má lesa í heild sinni á vefsíðu þess, student.is.

BARÁTTA SHÍ FYRIR NÁMSSTYRKJUM OG LÁNUM

Frá 1579 til 1918 var í boði svokallaður Garðstyrkur fyrir íslenska námsmenn sem vildu stunda nám í Kaupmannahöfn. Þá tók Alþingi við að úthluta styrkjum til íslenskra námsmanna erlendis næstu tíu árin og síðar Menntamálaráð árið 1928. Námsstyrkir innanlands voru veittir stúdentum við Háskóla Íslands frá því að skólinn var stofnaður árið 1911. Skrifað var í reglugerð STEFNA SHÍ Í skólans að efnilegir námsmenn ættu rétt á JAFNRÉTTISMÁLUM styrkjum. Þá var einnig gerð krafa um góðan námsárangur en það var ekki samþykkt Átta málefni eru skráð í jafnréttisstefnu í reglugerð fyrr en 1938. Styrkjunum var SHÍ. Til að byrja með telur ráðið að skipt í tvennt til að byrja með, annars vegar aðgengismálum sé verulega ábótavant. námsstyrki og hins vegar húsaleigustyrki.

Skert aðgengi er að byggingum skólans ásamt skólastofum og öðrum rýmum. Hægt Með tímanum fór fjöldi námsmanna vaxandi er að auka aðgengi fyrir öll á háskólasvæðinu og fengu sömuleiðis færri nemendur ásamt auknu námsframboði fyrir námsmenn styrki, og þeir sem fengu styrki fengu lægri með þroskahömlun. Stúdentaráð mun halda upphæðir. Stúdentar urðu óánægðir yfir því hversu lítil áhrif þeir höfðu á styrkina áfram að þrýsta á aukna sálfræðiþjónustu og kröfðust aðgerða. Árið 1927 var fyrri fyrir nemendur en krefst einnig þess að Lánasjóður stúdenta tekinn í notkun sem kennarar fái fræðslu um andleg veikindi og hvernig bregðast eigi við slíku. Hvað málefni starfaði til 1952.

Lúðvíg Guðmundsson, sem nefndur hinsegin fólks varðar vill Stúdentaráð var í síðasta tölublaði, var upphafsmaður stuðla að aukinni hinseginfræðslu ásamt lánasjóðsins og gaf Háskóla Íslands 50 ókynjaðri orðræðu og umhverfi í Háskóla Íslands. Þá á kynningarefni á vegum Háskóla krónur við stofnun hans. Fulltrúaráð sjóðsins var skipað einum einstaklingi frá Íslands að endurspegla fjölbreytni og sýna Stjórnarráði, einum frá Háskólaráði og að við skólann sé fólk með mismunandi einum frá Stúdentaráði. Skömmu fyrir 1952 bakgrunn. Upptökur á fyrirlestrum í tímum var Stúdentaráð ekki lengur sátt við styrkina eru nauðsynlegar þar sem mismunandi sem námsmenn fengu þar sem upphæðin ástæður liggja að baki fjarveru nemenda. var ekki lengur fullnægjandi. Stúdentaráð Háskólasamfélaginu ber skylda til að vinna var ákveðið í að bæta aðstöðu námsmanna að kynjajafnrétti og útrýma kynbundnu og vildi frekar fá hærri lán á hagstæðum ofbeldi og kynferðislegri áreitni innan kjörum. Þá vildi Stúdentaráð vera í samstarfi veggja skólans. Þá ber því einnig skylda við ríkið til að byrja með en með tímanum til að útrýma fordómum vegna m.a. trúar, vildi það gera lánasjóðinn að sjálfstæðri uppruna og kynþátta. Öll eiga að vera

STÚDENTARÁÐ 100 ÁRA!

stofnun. Frumvarp um seinni Lánasjóð stúdenta var samþykkt af Alþingi 11. janúar 1952 og staðfesti forseti lögin 20. janúar sama ár. Lánasjóðurinn varð á endanum sjálfstæð stofnun eins og lofað var en árið árið 1961 var starfseminni breytt og voru styrkja- og lánamál íslenskra námsmanna sameinuð undir Lánasjóð íslenskra námsmanna (LÍN). Stúdentaráð fagnaði þessu en menntamálaráð hélt að vísu áfram að veita námsfólki erlendis námsstyrki og námslán þar til 1967. Þá tók LÍN við allri starfsemi er varðar námslán. Árið 1976 varð síðan enn önnur breytingin en þá var ákveðið að verðtryggja öll námslán.

Frá 1976 hafa ýmsar reglugerðir og lög breytt umgjörð námslána en ekki verður nánar farið í það hér. Í dag er stefnt að því að 30% námslána verði felld niður við náms­lok ef frumvarp um Menntasjóð náms­manna verður samþykkt á Alþingi. Hægt er að líta á þetta sem styrk, en aðeins ef tekið er lán.

Sömu­leiðis munu vextir taka mið af vaxta­ kjörum ríkisins í stað fastra 1% vaxta sem eru í núverandi kerfi. Aldur lánþega verður takmarkaður við 67 ár og lántakendur sem ljúka námi eftir 35 ára aldur fá ekki kost á tekjutengdum afborgunum. Stúdenta­ ráð hefur gagnrýnt þessar breytingar og segir þetta fyrirkomulag boða mikla óvissu og aukna hættu fyrir lánþega. Þá verður einnig boðið upp á óverðtryggð lán og hefst endur­greiðsla lánanna einu ári eftir náms­lok, í stað tveggja. Annars staðar á Norður­löndum er fyrirkomulagið öðruvísi.

Auk hagstæðari lánakjara fá námsmenn náms­styrki og almennt eru engin skólagjöld.

Vonandi verður þróun námslánakerfisins á Íslandi í átt að því sem tíðkast á hinum Norðurlöndunum. Ef einhverjar spurningar vakna varðandi lánasjóðinn er alltaf hægt að leita til lána­sjóðsfulltrúa Stúdenta­ráðs sem starfar á skrifstofu SHÍ, en Marínó Örn Ólafsson gegnir því embætti þetta skólaárið. ■

Hagsmunafulltrúi borgaranna SPURT OG SVARAÐ UM UMBOÐSMANN ALÞINGIS

Grein á vegum Réttvísar fræðslufélags.

Félagið hefur skrifað greinar í tölublöð skólaársins um lögfræðileg málefni líðandi stundar.

Í þessum greinarstúfi ætla ég stuttlega að útskýra hlutverk umboðsmanns Alþingis og ræða um þau skilyrði sem þurfa að vera fyrir hendi til þess að þú getir lagt inn kvörtun til hans. Í stuttu máli sagt tekur umboðsmaður Alþingis við kvörtunum frá borgurum sem telja sig hafa orðið fyrir órétti af hálfu stjórnvalds – allt frá alvarlegum lögbrotum stjórnvalda og niður í óvönduð vinnubrögð þeirra eða brot á vinnu- eða siðareglum.

Umboðsmaður Alþingis getur jafnframt sjálfur haft frumkvæði að því að taka mál til athugunar,1 en lekamálið svokallaða er dæmi um slíkt mál.

HVAÐ GERIR UMBOÐSMAÐUR ALÞINGIS? Stjórnsýsla og sveitarfélög fara með framkvæmdarvald á Íslandi og er því sá armur ríkisvaldsins sem framkvæmir lögin

sem Alþingi setur. Stjórnsýslunni ber að fara eftir lögum og reglum í samskiptum sínum við borgarana og það er mikilvægt að haft sé eftirlit með því að það sé gert.

Umboðsmaður Alþingis, sem starfar í umboði þingsins, hefur það hlutverk að passa upp á að stjórnsýsla ríkis og sveitarfélaga starfi eftir lögum og reglum.

Hann sér nánar til tekið um að tryggja rétt okkar, borgaranna, gagnvart stjórnvöldum landsins.2

Á UMBOÐSMAÐUR ALÞINGIS SÆTI Á ÞINGI? Nei, hann er ekki Alþingismaður. Hann er pólitískt óháður og þarf ekki að hlíta fyrirmælum Alþingis.3

VIÐ HVAÐA TILEFNI ER HÆGT AÐ KVARTA TIL UMBOÐSMANNS ALÞINGIS? Ef þú telur að stjórnvöld hafi á einhvern hátt brotið á rétti þínum, eða ef þú segir farir þínar einfaldlega ekki sléttar í samskiptum við stjórnvöld, þá geturðu kvartað til umboðsmanns Alþingis.4

GREIN

Nína Hjördís Þorkelsdóttir

LJÓSMYND Tíminn, 1982.

Aðsend

63

Stúdentablaðið

Í fyrsta lagi þarftu að athuga að það er einungis hægt að kvarta undan athöfnum stjórnvalda.5 Háskóli Íslands er dæmi um stjórnvald og sömuleiðis Vegagerðin, Landlæknisembættið, LÍN og fjölmargar aðrar ríkisstofnanir. Einnig er hægt að kvarta undan sveitarfélögum. Þess má geta að umboðsmaður Alþingis skiptir sér ekki af samskiptum borgaranna við dómstóla6 og þess vegna geturðu ekki leitað til hans ef þú ert ósátt(ur) við dóm eða málsmeðferð fyrir dómstólum. Í öðru lagi ber að nefna að sumar ákvarðanir stjórnvalda er hægt að kæra til kærunefnda.7 Þú þarft að vera búin(n) að kæra ákvörðunina sem um ræðir áður en þú kvartar til umboðsmanns Alþingis. En ef þú hefur nú þegar kært og ert ekki sammála úrskurði kærunefndar, þá geturðu sent kvörtun til umboðsmanns Alþingis. Í þriðja lagi er mikilvægt að þú gætir þess að senda kvörtunina þína innan árs frá því að atvikið átti sér stað.8

HVERT SENDI ÉG KVÖRTUNINA? Annað hvort bréflega eða í gegnum netið. Það er ekki mjög flókið að kvarta á vefnum, þú ferð einfaldlega inn á www.umbodsmadur.is og smellir á hnapp efst í hægra horninu sem segir Senda kvörtun. Mikilvægt er að muna að lýsa máls­ atvikum vel og skila inn fylgiskjölum sem gætu verið sönnunargögn um málsatvik.9 Dæmi um sönnunargögn af þessu tagi gætu verið tölvupóstsamskipti milli þín og stjórnvaldsins, leyfisumsóknir eða annað sem varpar ljósi á staðreyndir málsins.

EF UMBOÐSMAÐUR ALÞINGIS TEKUR KVÖRTUNINA MÍNA TIL SKOÐUNAR OG KEMST AÐ ÞVÍ AÐ STJÓRNVALDIÐ SEM UM RÆÐIR HAFI EKKI FARIÐ EFTIR LÖGUM EÐA REGLUM Í SAMSKIPTUM SÍNUM VIÐ MIG, HVAÐ GERIR HANN ÞÁ?

1 2

Nei, það er ókeypis.

3

Nei. Hann getur hafnað erindi þínu ef hann telur ekki ástæðu til þess að taka það til skoðunar.

64

· K ennari í framhaldsskóla gaf nemanda óvart einkunnina 5,0 á innri vef skólans þótt neminn hafi í raun fengið 4,0.

Kennarinn tjáði nemandanum síðan við prófsýningu að hann væri fallinn.

Nemandinn kvartaði til umboðsmanns Alþingis af þessu tilefni en niðurstaðan var sú að kennarinn mátti í þessu tilfelli11 ekki breyta einkunn sem hafði verið birt nemandanum.12

Umboðsmaður Alþingis getur ekki tekið ákvörðun stjórnvaldsins til baka eða breytt henni. Ef hann telur að athöfn stjórnvalds sé ekki lögum samkvæm, eða að brotið hafi verið gegn vönduðum stjórnsýsluháttum eða siðareglum, þá getur hann látið þetta álit sitt í ljós eða beint tilmælum til stjórnvalds um úrbætur.10 Dæmi: Þú hefur sótt um námsstyrk hjá Rannsóknasjóði Háskóla Íslands og fengið höfnun. Þú kemst síðan að því að þér var synjað um styrkinn vegna stjórnmálaskoðana þinna. Slíkt stenst ekki jafnræðisreglu stjórnsýslulaga og þess vegna kærirðu ákvörðunina til viðeigandi kærunefndar sem kemst að þeirri niðurstöðu að engin lög hafi verið brotin. Þú ert hins vegar viss um að um lögbrot hafi verið að ræða og kvartar til umboðsmanns Alþingis sem reynist svo vera sammála þér. Þrátt fyrir að umboðsmaður Alþingis telji að Rannsóknasjóðurinn hafi brotið á þér, þá hefur hann ekki nein völd til þess að skikka sjóðinn til þess að veita þér styrkinn sem þú hafðir sótt um. Hins vegar getur hann beint þeim tilmælum til stjórnvaldsins sem á í hlut að taka mál þitt aftur til skoðunar.

Yfirleitt bregðast stjórnvöld við ábendingum frá umboðsmanni Alþingis og það heyrir til undantekninga að það sé ekki gert. ■

KOSTAR EITTHVAÐ AÐ SENDA INN KVÖRTUN TIL UMBOÐSMANNS ALÞINGIS?

BER UMBOÐSMANNI ALÞINGIS SKYLDA TIL ÞESS AÐ TAKA KVÖRTUNINA MÍNA TIL SKOÐUNAR?

Dæmi um fáein deilumál í tengslum við námsmenn og menntastofnanir sem umboðsmaður Alþingis hefur þurft að taka afstöðu til:

4 5

6 7

5. gr. laga nr. 85/1997 um umboðsmann Alþingis.

1. mgr. 2. gr. laga nr. 85/1997 um umboðsmann Alþingis.

3. mgr. 2. gr. laga nr. 85/1997 um umboðsmann Alþingis.

2. mgr. 4. gr. laga nr. 85/1997 um umboðsmann Alþingis.

1. mgr. 3. gr. laga nr. 85/1997 um umboðsmann Alþingis. Þess ber að geta að stundum þarf ekki að vera um stjórnvald að ræða, því starfssvið umboðs­ manns tekur einnig til starfsemi einkaaðila að því leyti sem þeim hefur að lögum verið fengið opinbert vald til að taka ákvarðanir um rétt eða skyldu manna í skilningi 2. mgr. 1. gr. stjórnsýslulaga (2. mgr. 3. gr. laganna).

B-liður 4. mgr. 3. gr. laga nr. 85/1997 um umboðs­ mann Alþingis.

Dæmi: Háskólanemandi sem telur að brotið sé á rétti sínum skal senda erindi til deildarforse­ ta sinnar deildar og ef hann vill ekki una þeirri ákvörðun deildarforsetans, þá getur nemandinn kært hana til kærunefndar í málefnum nemenda. Úrskurði kærunefndarinnar er að vissum skilyrðum

· F oreldrar óskuðu eftir því að dóttir þeirra, stúlka í 1. bekk, fengi undanþágu frá skóla­sundi.

Skólastjórinn hafnaði því og sú afstaða hans var staðfest af menntaog menningarmálaráðuneytinu.

Foreldrarnir kvörtuðu í kjölfarið til umboðsmanns Alþingis sem beindi þeim tilmælum til ráðuneytisins að taka málið upp að nýju.13 · U mboðsmaður Alþingis varð þess var að læknadeild HÍ rukkaði nemendur sem skráðu sig í inntökupróf í deildina um 8.500 króna próftökugjald. Hann hóf frumkvæðisathugun af þessu tilefni og komst að því að gjaldtakan átti sér ekki stoð í lögum.14 Til þess að Háskólinn hefði mátt krefja nemendur um gjald af þessu tagi hefði því þurft að vera lagaheimild.15

8 9 10 11

12 13 14 15

uppfylltum hægt að áfrýja til áfrýjunarnefndar í kærumálum háskólanema. Nemandinn getur sem sagt ekki kvartað til umboðsmanns Alþingis fyrr en hann er búinn að fara í gegnum þetta ferli.

2. mgr. 6. gr. laga nr. 85/1997 um umboðsmann Alþingis.

1. mgr. 6. gr. laga nr. 85/1997 um umboðsmann Alþingis.

B-liður 2. mgr. 10. gr. laga nr. 85/1997 um um­ boðsmann Alþingis. Sjá nánar um lyktir mála hjá umboðsmanni Alþingis í 10. gr. laganna.

Rétt er að nefna að hér var ekki um bersýnilega villu að ræða. Umboðsmaður Alþingis kynni að hafa komist að gagnstæðri niðurstöðu ef neminn hefði til dæmis fengið einkunnina 10 á innri vefnum enda hefði slík mistök verið nokkuð augljós.

Mál nr. 5649/2009.

Mál nr. 9616/2018.

Mál nr. 3805/2003. Þess má geta að nú er 20.000 króna próftökugjald í inntökuprófið, en fyrir því er stoð í lögum.

threnna.is

65

Stúdentablaðið

Afslöppuð stemning á Stúdentakjallaranum

Good Vibes at Stúdentakjallarinn GREIN/ARTICLE

Kristín Nanna Einarsdóttir

LJÓSMYND/PHOTO Stefanía Stefánsdóttir

ÞÝÐING/TRANSLATION Sindri Snær Jónsson

66

AFSLÖPPUÐ STEMNING Á STÚDENTAKJALLARANUM

Stúdentakjallarann þarf vart að kynna fyrir nemendum Háskóla Íslands. Hann er staðsettur í kjallara Háskólatorgs og hefur síðastliðin sjö ár verið helsti samkomustaður stúdenta. Í kjallaranum fær hinn akademíski andi að víkja fyrir afslappaðri stemningu og dagskrá hvers skólaárs er full af fjölbreyttum viðburðum. Stúdentar geta fengið fastar og fljótandi veitingar á lágu verði og matseðillinn er í stöðugri þróun.

Stúdentakjallarinn (The Student Cellar) hardly needs any introduction to University of Iceland (UI) students. Situated in the cellar of the University Centre, it has been a popular student gathering place for seven years. At Stúdentakjallarinn, the academic spirit gives way to a more relaxed environment, and the program is full of events every school year. Students can get food and drinks at a low price, and the menu is constantly evolving.

FJÖLBREYTT DAGSKRÁ

DIVERSE PROGRAM

Yfir skólaárið eru ýmsir viðburðir á dagskrá í Stúdentakjallaranum.

Af föstu liðunum má nefna Skítblankan föstudag í lok hvers mánaðar með útsöluverði á drykkjum og bíósýningar á sunnudögum þar sem boðið er upp á frítt popp. Þá hafa Pop Quiz prinsarnir Jón Már og Árni Freyr stýrt vinsælu pop quiz í kjallaranum í nokkur ár, en það er spurningakeppni með tónlistarívafi og tilheyrandi tóndæmum. Þegar mikið liggur við er landsleikjum og öðrum íþróttaviðburðum varpað á stóra tjaldið, til dæmis þegar EM og HM fara fram.

Stúdentakjallarinn stendur einnig fyrir stærri viðburðum og hefur undanfarin ár verið með Off venue dagskrá á Iceland Airwaves í samstarfi við Landsbankann. Þar hefur áhersla verið lögð á að koma ungu tónlistarfólki á framfæri. Á þessu skólaári hafa meðal annars Une Misère, Bjartar sveiflur, Högni Egilsson og Hipsumhaps verið með tónleika í Stúdentakjallaranum í samstarfi við Landsbankann og Ölgerðina. Þá stóð til að hljómsveitin Vök kæmi fram 14. mars síðastliðinn en viðburðinum var frestað þar til opnar aftur vegna samkomubanns. Að jafnaði eru einir stórir tónleikar haldnir í kjallaranum á mánuði og þess má geta að Stúdentakjallarinn rukkar aldrei aðgangseyri á viðburði.

NEMENDAFÉLÖG FÁ AFNOT AF STAÐNUM Þrátt fyrir að Stúdentakjallarinn sé með viðburði á sínum vegum eru það fyrst og fremst stúdentar sem móta dagskrána hverju sinni. Í HÍ eru starfandi um 80 nemendafélög og þau hafa öll aðgang að kjallaranum sér að kostnaðarlausu. Félögin geta bókað staðinn og fengið afnot af sviðinu og hljóðkerfinu, en kerfið var endurbætt í haust, meðal annars með styrk sem staðurinn hlaut úr Úrbótasjóði tónleikastaða á vegum Reykjavíkurborgar. Yfir skólaárið halda nemendafélögin til dæmis fjáraflanir, bingó, bíókvöld og barsvör (e. pub quiz) og nemendur í viðburðastjórnun við HÍ hafa skipulagt ýmsa viðburði.

MATSEÐILLINN Í STÖÐUGRI ÞRÓUN Nokkrir réttir hafa verið fastir á matseðlinum frá því að Stúdentakjallarinn opnaði árið 2013 en aðrir hafa komið og farið.

Seðillinn er tekinn til endurskoðunar einu sinni til tvisvar á ári og honum er breytt eftir þörfum. Eitt af því sem gerir kjallarann frábrugðinn öðrum veitingastöðum er að hann hefur mjög stóran fastakúnnahóp. Sumir fara þangað nokkrum sinnum í viku og því þarf að hrista oftar upp í hlutunum en á öðrum stöðum. Þá eru stúdentar ekki bara fjölmennur heldur líka fjölbreyttur hópur með mismunandi þarfir. Eftirspurn eftir vegan valkostum hefur til að mynda aukist verulega undanfarið og Félagsstofnun stúdenta hefur orðið við því bæði í Hámu og í Stúdentakjallaranum.

During the school year, there are many scheduled events at Stúdentakjallarinn. Some regular fixtures on the program include Skítblankur föstudagur (“Flat Broke Friday”) at the end of every month, with drinks offered at sale prices, and Sunday movie nights where students can get free popcorn. For several years, pop quiz princes Jón Már and Árni Freyr have organized popular pub quiz events, which combine trivia with a musical twist. When there's enough excitement for them, major sporting events like the European Football Championship and the World Cup are shown on the big screen.

Stúdentakjallarinn also organizes larger events and has had an off-venue program at Iceland Airwaves in collaboration with Landsbankinn for the past few years. The goal of these events is to promote young artists. This school year, artists such as Une Misère, Bjartar Sveiflur, Högni Egilsson and Hipsumhaps have performed at Stúdentakjallarinn in collaboration with Landsbankinnn and Ölgerðin. The band Vök was supposed to perform on March 14, but the performance has been postponed until the recent gathering restrictions have been lifted.

Stúdentakjallarinn generally hosts one big performance each month, and it should be noted that they never charge admission for events.

STUDENT ORGANIZATIONS CAN MEET THERE Although Stúdentakjallarinn organizes events on their own, it is primarily the students who mould the program. There are 80 student organizations at UI, all of which are allowed to use the cellar for events at no charge. Student organizations can book the space and get access to the audio system, which was updated this fall thanks to, among other things, a grant from Úrbótasjóður tónleikstaða, an organization whose purpose is to support small performance spaces in Reykjavík. During the school year, student organizations have hosted fundraisers, bingo, movie nights, pub quizzes, and more, and students studying event management at UI have organized many events.

MENU ALWAYS EVOLVING A few dishes have been menu mainstays since Stúdentakjallarinn opened for business in 2013, but others have come and gone. The menu is reviewed once or twice a year and changed as needed.

Something that distinguishes the cellar from other restaurants is its large group of regular customers. Some visit several times a week, and that's why it's important to shake things up more than in other places. The students are as diverse as they are many, and everyone has different needs. For instance, demand for vegan dishes has increased significantly as of late, and Student

GOOD VIBES AT STÚDENTAKJALLARINN

67

Stúdentablaðið

PLÖNTUVEGGUR Á ÖÐRU TÍMABELTI Gróðurveggurinn er eitt helsta einkennistákn Stúdentakjallarans og mörgum er jafnvel farið að þykja svolítið vænt um hann. Hann var hannaður með það í huga að glæða niðurgrafinn og steyptan kjallarann lífi, en plöntur eru allra meina bót fyrir sálarlíf bugaðra stúdenta. Veggurinn er hollensk hönnun og býr yfir sérstöku úðunarkerfi sem sér til þess að gróðurinn fái jafna vökvun. Í haust var farið í viðhald á kerfinu og veggurinn blómstrar nú sem aldrei fyrr. Þrátt fyrir að allar plönturnar séu íslenskar má segja að þær lifi á öðru tímabelti, en á nóttunni fá þær alla þá dagsbirtu sem þær þurfa. Um er að ræða tímastillta kastara sem fara í gang eftir að opnunartíma lýkur. Það má því segja að dagurinn hefjist hjá plöntuveggnum þegar síðustu gestir kjallarans yfirgefa staðinn á kvöldin.

„HAPPY HOUR“ ALLA DAGA Í Stúdentakjallaranum er mikil áhersla lögð á að halda verðlagningu í lágmarki. Þar er happy hour alla daga frá klukkan 16 til 19, um helgar til klukkan 21 og þegar íþróttaviðburðir eru sýndir á skjánum.

Auk þess eru önnur tilboð í gangi alla daga og kvöld. Í raun má segja að verðlagningin sé almennt svo lág í Stúdentakjallaranum að hún jafngildi happy hour á öðrum veitingastöðum. Þá fá stúdentar alltaf afslátt af bjór á krana gegn framvísun stúdentakorts, en sem dæmi má nefna að Tuborg Green kostar 590 krónur á venjulegum degi gegn framvísun kortsins.

OPIÐ ALLT ÁRIÐ UM KRING Ólíkt flestum stúdentum og starfsfólki háskólans fer Stúdenta­ kjallarinn ekki í sumarfrí. Meðan kennsla stendur yfir er opið alla daga vikunnar frá 11 til 23 en á fimmtudögum, föstudögum og laugardögum er opið til eitt. Yfir sumartímann er hefðbundinn afgreiðslutími nema þá er ekki opið jafnlengi um helgar. Aðsókn í Stúdentakjallarann á sumrin fer svolítið eftir hvað er í gangi hverju sinni. Þegar stórmót á borð við HM og EM eru í gangi er töluverður fjöldi stúdenta (og annarra) sem mætir og fylgist með landsleikjunum. Margir taka börnin sín með í kjallarann, bæði til að borða og fylgjast með íþróttaviðburðum, enda staðurinn vinsæll hjá fólki á öllum aldri. Í ljósi aðstæðna hefur EM karla í knattspyrnu 2020 verið frestað, en í sumar verða þó aðrir fjölbreyttir viðburðir á döfinni í Stúdentakjallaranum.

Stúdentablaðið hvetur alla til að fjölmenna í Stúdentakjallarann eftir að samkomubanni verður aflétt, enda er staðurinn í eigu stúdenta og treystir á viðskiptavini sína til að geta haldið áfram því mikilvæga starfi sem þar hefur verið unnið síðastliðin ár.

Hægt er að fylgjast með dagskrá Stúdentakjallarans á Facebook: /Studentakjallarinn ■

Services has responded by offering more vegan options both at Háma and Stúdentakjallarinn.

A PLANT WALL IN ANOTHER TIMEZONE The plant wall is one of the defining features of Stúdenta­ kjallarinn, and many customers have grown quite fond of it. The wall was designed to bring life to the otherwise cold concrete cellar, and the plants are a welcome balm for the souls of dazed students. The wall is a Dutch design and has a distinct sprinkler system which ensures that water is distributed evenly between the plants. The system underwent maintenance in the fall, and the wall is blooming as it never has before. Even though all the plants are Icelandic, one could say that they live in another timezone as they get all the daylight they need at night. This is because of lights that turn on automatically after opening hours.

Therefore, the wall begins its day just as the last customers are leaving in the evening.

HAPPY HOUR EVERY DAY The cellar emphasizes keeping prices low. Happy hour is from 16:00 to 19:00 every weekday and until 21:00 on weekends or whenever sporting events are being screened. In addition, there are other specials available every day and night. In fact, the regular prices are so low that they would be considered happy hour prices in other places. Students always get a discount on beer from the tap if they show their student ID. For reference, Tuborg Green costs 590 ISK on any regular day if you show your student ID.

OPEN ALL YEAR ROUND Unlike most students and university staff, Stúdentakjallarinn doesn't get a summer vacation. While school is in session, the cellar is open every day of the week from 11:00 to 23:00, and until 1:00 on Thursdays, Fridays, and Saturdays. During summer vacation, the normal opening hours still apply during the week, but it isn’t open as late on the weekends. Attendance during the summer often depends on what is going on. When big competitions such as the European Championship and the World Cup take place, a great number of students (and others) come to watch the games. Stúdentakjallarinn is popular among people of all ages, and many even bring their children to eat and watch sporting events. In light of current circumstances, the 2020 European Football Championship has been postponed, but the cellar will host other fun activities this summer.

The Student Paper encourages everyone to visit Stúdentakjallarinn once the ban on mass gatherings has been lifted. After all, it belongs to the students and relies on customers to keep doing the important work they have been doing the past few years.

Information about Stúdentakjallarinn's program is available at Facebook:/Studentakjallarinn ■

68

MÁL „BEGGJA“ KYNJA

Mál „beggja“ kynja

Tungumálið getur verið góður gluggi inn í kynjaða skiptingu samfélagsins og sýnir hvað kynjahlutverk eru enn inngróin í okkar samfélag. Þekktasta dæmið er líklega starfsheitið hjúkrunarkona (sem flestir eru þó hættir að nota, sem betur fer).

Google translate sýnir þennan glugga vel, en þýðingarvélin byggir á alls kyns rituðum heimildum sem hún vinnur svo úr til þess að ná fram réttri þýðingu. Eins og flestir vita þá er enska ekki kynjað mál (nema þá þegar kemur að fornöfnunum he/she/it). Ef þýtt er frá ensku yfir í íslensku verður þýðingarvélin að ákveða t.d. hvaða kyn lýsingarorð fái sé setningin í fyrstu persónu. Til þess nýtir hún ritaðar heimildir úr íslensku. I am fragile, I am stupid og I am vulnerable eru allt eiginleikar sem teljast vera neikvæðir og þýðast orðin öll yfir í kvenkyn, þ.e. brothætt, heimsk og viðkvæm. I am educated, I am classy og I am tough eru hins vegar álitnir jákvæðir eiginleikar og þýðast þeir allir yfir í karlkyn; menntaður, flottur og sterkur. Þetta gæti auðvitað bara verið tilviljun en þó er Varla hefur það farið fram hjá neinum að hægt að finna mun fleiri dæmi um þetta og íslenskan hefur margsinnis verið gagnrýnd gæti það þannig verið vísbending um hvaða af jaðarhópum fyrir kynjaðan orðaforða, persónulegu eiginleikar samfélagið telji vera ójafnréttlátt orðafar og íhaldssemi. Margt karlmannlega eða kvenlega. bendir til þess að karlmennsku sé hampað á Tengsl tungumáls við raunveruleikann Íslandi frekar en t.d. kvenleika. Þetta kemur eru einnig augljós í íslenskum lögum. Til fram í frösum líkt og þú keyrir eins og kerling að mynda gátu lög um kynferðisofbeldi eða vá, hvað þetta er hommalegt. Orðræða lengi aðeins náð utan um konur, en í þeirri sem þessi byggir á þeim hugmyndum að grein stóð „Ef kvenmanni er þröngvað kvenlegir eiginleikar, sem og aðrir eiginleikar til holdlegs samræðis með ofbeldi jaðarhópa, séu ekki eftirsóknarverðir. Þegar eða frelsissviptingu...“. Þessari grein þessir eiginleikar eru svo kenndir við hóp hegningarlaganna var svo ekki breytt fyrr sem getur erfiðlega eða engan veginn flúið en 1992. Jaðarsetning kemur einnig fram þá (þ.e. að vera kona eða að vera hinsegin), í málinu vegna kynjatvíhyggjunnar, þ.e. hefur almenningur, með tungumálið að að einungis séu til karlar og konur. Í 3. gr. vopni, náð að brennimerkja þann hóp fyrir laga um réttarstöðu einstaklinga með það eitt að vera til. Flest rök sem mæla gegn kynáttunarvanda kemur þetta nokkuð vel þessari jaðarsetningu benda á að maður fram en þar stendur „Kynáttunarvandi: segi bara svona, en þetta þýði ekki að sá Upplifun einstaklings frá unga aldri um að hinn sami sé viljandi að níðast á jaðarhópum. hann telji sig hafa fæðst í röngu kyni og En með því að nýta eiginleika ákveðinna jaðarhópa til þess að færa þá frá „norminu“ er sá hinn sami að móta raunveruleika þessara hópa.

GREIN

Atli Snær Ásmundsson

LJÓSMYND Aðsend

óskar að tilheyra hinu kyninu“. Þarna er þá talað um hitt kynið, en það gefur í skyn að aðeins séu tvö kyn. Þessi skilgreining ýtir því fólki sem ekki flokkar sig sem karl né konu út á jaðar. Flestir sem eiga að falla undir þessa skilgreiningu finnst hún í raun útilokandi, bæði fyrir fólk sem hefur ekki upplifað sig sem trans alla æfi (þar sem áhersla er lögð á að til sé rangt kyn) sem og kynsegin fólk sem ekki fellur inn í kynjatvíhyggjuna. Kynsegin fólk hefur því lengi setið utan tungumálsins þar sem ekki var t.d. til kynhlutlaust fornafn, sem nú er þó til og er hán. Margir hafa mótmælt þessu fornafni og segja þetta fáránlegt, að fornöfn séu lokaður orðflokkur (ekki sé hægt að bæta í hann) og við séum nú þegar með fornafnið það. En hver vill vera kallaður það? Allavega ekki kynsegin fólk.

Og ætti það í sjálfu sér að vera næg rök gegn því.

Margir ergja sig við þá tilhugsun að þurfa að breyta eigin máli bara til þess að þóknast einhverjum hóp fólks. Íhaldssemi sem kemur fram í málrækt sumra hefur oft afleiðingar sem brjóta á réttindum annarra. Þó svo að íslenskan sé fallegt mál og við finnum fyrir ákveðinni skyldu til að vernda hana þá á það ekki að vera gert á grundvelli ójafnréttis. Ég tel að í stað þess að fylgja fornum hefðarökum, ættum við að huga að jafnrétti allra. Þjóðarstolt og þjóðararfur er ekkert nema eitraður sé hann látinn bitna á þeim sem verða undir í samfélaginu. Æfum okkur í náungakærleik og notum ekki tungumálið til að níðast á öðrum. Það eru réttindi hvers og eins að vera kallaður það sem sá hinn sami vill ásamt að þurfa ekki að líða fyrir það að eiginleikar sínir séu notaðir á grundvelli óréttlætis. ■

„Tungumálið getur verið góður gluggi inn í kynjaða skiptingu samfélagsins og sýnir hvað kynjahlutverk eru enn inngróin í okkar samfélag.“ 69

Stúdentablaðið

Að færa tilfinningar yfir á annað form TÓNLIST KATRÍNAR HELGU ÓLAFSDÓTTUR

Tónlistarkonan Katrín Helga Ólafsdóttir gengur undir listamannsnafninu K.óla. Í mars síðastliðnum hlaut hún tvær tilnefningar til Íslensku tónlistarverðlaunanna, bæði í flokki björtustu vonarinnar og fyrir fyrstu plötu sína, Allt verður alltílæ, sem var tilnefnd poppplata ársins. Platan hlaut einnig Kraumsverðlaunin, sem hafa það að markmiði að styðja við verk ungra tónlistarmanna og vekja þannig athygli á því sem er nýtt og spennandi í íslenskri tónlist.

Katrín var einn stofnmeðlima hljómsveitarinnar Milkhouse og er einnig meðlimur Post-dreifingar, hóps sjálfstæðs ungs listafólks sem leggur áherslu á tilraunamennsku og hefur verið áberandi í íslensku tónlistarlífi á undanförnum árum. Katrín, sem er 23 ára gömul, er á lokaári í tónsmíðum við Listaháskóla Íslands.

The musician Katrín Helga Ólafsdóttir is better known by her stage name K.óla. In March, she was nominated for two Icelandic Music Awards, one in the category “Brightest Hope” and the other for her first album, Allt verður alltílæ, which was up for pop album of the year.

The album also received the Kraum Award, an initiative focused on supporting the work of young artists and thereby bringing attention to new and exciting Icelandic music. Katrín was one of the founding members of the band Milkhouse and is also a member of PostDreifing, a group of independent young artists who focus on experimentalism and have been very prominent on the Icelandic music scene these past few years. Katrín, who is 23 years old, is in her final year studying composition at the Iceland University of the Arts.

Communicating Emotions in Another Form THE MUSIC OF KATRÍN HELGA ÓLAFSDÓTTIR

GREIN/ARTICLE

Melkorka Gunborg Briansdóttir

ÞÝÐING/TRANSLATION Ásdís Sól Ágústsdóttir

LJÓSMYNDIR/PHOTOS

Katrín Þorgerður Jóhannesdóttir Annalísa Hermannsdóttir

70

71

Stúdentablaðið

AFTENGING VIÐ HIÐ PERSÓNULEGA

DISASSOCIATION FROM THE PERSONAL

Platan Allt verður alltílæ verkar á hlustandann eins og dagbók. Textarnir lýsa á einlægan hátt ferðalagi tilfinninga og í þeim kveður við persónulegan tón. „Merkilegt nokk byrja ég samt yfirleitt á laginu og pæli síðast í textanum,“ segir Katrín. „Oft getur það verið hausverkur fyrir mig að semja texta. Mig langaði samt að textarnir á plötunni væru eitthvað sem ég myndi raunverulega segja, út frá því sem ég hef upplifað. Á sama tíma er ég byrjuð að leika mér að nota grímu, sem mér finnst gaman. Með hana þori ég að segja ýmislegt sem ég myndi aldrei gera augliti til auglitis. Það myndast einhver furðuleg aftenging við hið persónulega í textunum en í krafti þess þori ég að vera ennþá persónulegri, sem er áhugaverð þversögn. Ég er sjálf enn að átta mig á grímunni.“ Nýjasta plata Katrínar, PLAST­ PRINSESSAN, kom út í febrúar á þessu ári og hefur yfir sér draumkenndari og ævin­t ýralegri blæ en sú fyrri. Þar er deilt á neyslu­hyggju og loftslagsvanda nútímans. „Ég vildi fá útrás fyrir sorgina sem ég finn fyrir yfir ástandi heimsins. Maðurinn er svo stórt vandamál. Með plötunni vildi ég líka miðla samviskubitinu mínu og viðurkenna fyrir sjálfri mér að ég er hluti af vandanum.

Við erum það öll. Þegar við tókum upp tón­listarmyndband í Krónunni hrósaði fólk mér fyrir plastkjólinn sem ég var í, sem var skrýtin tilfinning. Það stakk sérstaklega þegar ég sá litla stelpu horfa stóreyga á mig. Þó að platan sé í fantasískum búningi þá er þetta nútíminn, hann er svona skrýtinn. Við pökkum öllu í plast og viljum hafa stjórn á öllu.“

The album Allt verður alltílæ (Everything Will Be Alright) affects the reader like a personal diary. With sincerity and a personal tone, the lyrics describe an emotional journey. “Interestingly enough, I usually begin with the music and think about the lyrics last,” says Katrín. “Writing lyrics can often be a headache for me. I still wanted the lyrics on the album to be something that I would really say, based on what I have experienced. At the same time, I’ve started playing around with using a mask, which I find fun. When I put the mask on, I dare to say many things that I would never say to someone’s face. There’s a sort of strange disassociation from the personal that forms in the lyrics, but it also gives me power to dare being even more personal, which is an interesting contradiction. I myself am still trying to figure out the mask.”

Katrín’s newest album, PLAST­ PRINSESSAN (The Plastic Princess) came out in February this year and has a dreamier and more adventurous flair than her first album. On this album, she tackles consumerism and climate concerns. “I wanted an outlet for the sorrow I feel for the state of the world. Mankind is such a huge problem. I also wanted to convey my feelings of guilt and admit to myself that I am a part of the problem. We all are.

When we filmed the music video in a local supermarket, people complimented me for the plastic dress I wore, which was a peculiar feeling. It particularly stunned me when I saw a little girl look at me all wide-eyed. Even though the album is in a fantastical package, these are really the times we live in, it’s just so strange. We pack everything into plastic and we want to control everything.”

sem er samið fyrir hljóðfæraleikara og hlaupara á hlaupabretti. Ég myndi ekki gefa það út á plötu en er samt mjög glöð að það sé til. Það sem sameinar þessi ólíku form sem ég vinn með er kannski einmitt einhvers konar hnyttni og leikgleði,“ segir hún.

Katrín segir það geta verið vandasamt að finna tíma fyrir eigin tónlistarsköpun og stunda samhliða því háskólanám í tónsmíðum. „Fyrstu tvö árin í Lista­há­ skólanum var ég ótrúlega upptekin við námið,“ segir Katrín. „Það var skrýtin upplifun að líða eins og ég hefði ekki samið neitt en samt verið í tónsmíðanámi. Síðan þá hef ég unnið meira sjálfstætt, sem hentar mér vel. Námið býður mér alls konar verkfæri sem ég þarf svo að velja úr, út frá því sem er rétt fyrir mig. Það hefur líka gefið mér ákveðið sjálfstraust sem smitast yfir í popptónlistina.“ „Ég hefði örugglega aldrei þorað að skrifa fyrir strengjakvartett ef ég væri ekki í tónsmíðum,“ bætir Katrín við. „Það virkar kannski öfugt líka, ég leyfi mér sömuleiðis að leika mér og vera svolítið frjáls í tónsmíðanáminu. Mér finnst skemmtilegt að sjá einhvern svitna og segja eitthvað skrýtið á hlaupabretti í kirkju, umkringdan hljóðfæraleikurum, og leyfði mér að framkvæma það,“ segir hún. „Það var líka ómetanlegt að geta nýtt tímann á sumrin í skapandi sumarstörfum í Kópavogi. Þá leið mér samt stundum svolítið eins og svikara, af því að ég vildi bara semja popptónlist.“

AÐ FÆRA TILFINNINGAR YFIR Á ANNAÐ FORM

Tónlistarferill Katrínar hófst þegar hún fór að læra á píanó í grunnskóla. „Ég flosnaði samt næstum upp úr píanónáminu því ég nennti aldrei að æfa mig eins og ég átti að gera,“ segir hún. „Mér fannst alltaf skemmtilegra HNYTTNI OG LEIKGLEÐI að spila eins og mig langaði, sem var svolítið illa séð. Fljótlega fór ég að semja mína eigin Tónmál Katrínar blandar saman ólíkum tónlist með Milkhouse og það var mesti skóli hefðum popptónlistar og klassíkur. Á sem ég hef upplifað. Maður lærir svo margt á báðum plötum hennar er klassískum WIT AND PLAYFULNESS því að vera í hljómsveit; samskipti, samvinnu, útsetningum fyrir strengjakvartett skeytt að gera málamiðlanir, fjárhagslega og saman við poppaðri stef, slagverk, frjálslega Katrín’s soundscape mixes the different praktíska þætti. Ég er ótrúlega þakklát fyrir raddbeitingu og hispurslausa texta. „Ég traditions of pop music and classical það,“ segir Katrín. er bæði að gefa út mína eigin tónlist og music. On both of her albums, classical „Þegar ég var unglingur notaði ég tónlist í klassísku tónsmíðanámi. Stundum eru compositions are interwoven with til að reyna að skilja flóknar tilfinningar,“ sameiginlegir fletir þarna á milli, en oft more pop riffs, percussion, freer vocal bætir hún við. „Tónlist hefur alltaf verið leið er það mjög ólíkt,“ segir Katrín. „Ég geri technique, and candid lyrics. “I am fyrir mig til að koma því sem ég skil ekki yfir kannski popptónlist og gef hana út á Spotify, releasing my own music, but I’m also en geri líka annars konar verk í skólanum, studying classical composition. Sometimes á eitthvað form. Fyrir öðrum getur þetta vinn með rými og prófa ólíkar hugmyndir. Á there are similarities between the two, but verið að semja texta eða mála mynd, en fyrir mér var það bara að setjast niður við píanóið síðasta ári gerði ég verkið „Hlaupari ársins“ often they’re very different,” says Katrín. og spila eins og mér leið.“

72

AÐ FÆRA TILFINNINGAR YFIR Á ANNAÐ FORM

„Á síðasta ári gerði ég verkið „Hlaupari ársins“ sem er samið fyrir hljóðfæraleikara og hlaupara á hlaupabretti.“

“While I do make pop music and release it on Spotify, I also do completely different projects in school, working with space and trying out different ideas. Last year I composed the piece ‘Hlaupari ársins’ (Runner of the Year) for instrumentalists and runners on treadmills. It’s not something I would release on an album, but I’m really happy I wrote it. I think what unites these different forms I work with might be just that sort of wit and playfulness,” she says.

Katrín says finding time for her own musical endeavors alongside her formal composition studies can be difficult. “My first two years at the Iceland University of the Arts, I was incredibly busy with my studies,” says Katrín. “It was a strange experience to feel as if I hadn’t composed anything, even though I was studying composition. Now I work more independently, which suits me well. The program offers me many tools which I then have to choose from, based on what is right for me. This has also given me a certain amount of self confidence, which in turn transfers over to my pop music.”

“I probably would have never dared to write a string quartet if I wasn’t studying composition,” adds Katrín. “Perhaps it also works the other way around; at the same time, I let myself play and be a bit free in my composition studies. It’s fun to see someone sweat and utter something strange on a treadmill inside a church, surrounded by instrumentalists. I let myself produce that,” she says. “It also was invaluable to be able to spend my summers working in creative jobs in Kópavogur.

During my time there, I sometimes felt like a traitor, since I only wanted to write pop music.”

COMMUNICATING EMOTIONS IN ANOTHER FORM

“Last year I composed the piece ‘Runner of the Year’ for instrumentalists and runners on treadmills.”

Katrín’s musical career began when she started learning the piano in elementary school. “I almost fell off the piano bandwagon, because I never wanted to practice like I was supposed to,” she says.

“I always found it more fun to play like I wanted to, which wasn’t well received.

I soon began composing my own music with Milkhouse and that was the greatest education of my life. You learn so much from being in a band. You learn about communication, cooperation, making

COMMUNICATING EMOTIONS IN ANOTHER FORM

73

Stúdentablaðið

compromises, financial and practical matters. I am incredibly thankful for that,” says Katrín.

“As a teenager, I used music to try to understand complicated emotions,” she adds. “Music has always been a way for me to take something I don’t understand and transfer it onto another form. For others, that might mean writing lyrics or painting a picture, but for me it just meant sitting down at the piano and playing however I wanted.”

MEIRA RUGL OG SKEMMTILEGHEIT

Aðspurð hvort til sé eitthvað í tónlist sem hún vilji gjarnan prófa segist Katrín vera spennt fyrir því að spreyta sig á fleiri hljóðfæri. „Svo væri ég alveg til í meiri tilrauna­vettvang í klassíska tónlistar­ heiminum,“ segir hún. „Eitthvað kollektíf sem væri sambærilegt tilraunamennskunni í post-dreifingu. Fólk hikar svolítið við að mæta á viðburði þar sem ný tónlist er flutt. Ég hef heyrt fólk segja að það upplifi sig heimskt og að það tengi ekki við tónlistina.

MORE NONSENSE AND FUN Það er ólíkt því að hlusta á kórtónlist sem smýgur inn í mann eða popptónlist þar When asked if there is anything in the sem maður er allt í einu farinn að dansa, musical realm that she would like to experiment with, Katrín says she is excited eða kvikmyndatónlist sem fer með mann í tilfinningaferðalag. Það er gjarnan þröngur to try out more instruments. “Then I would hópur sem mætir til að hlusta á nýja really be down for more experimentation klassíska tónlist. Ég væri til í meira rugl og within the classical music world,” she skemmtilegheit svo fólk átti sig á að það says. “Some collective, comparable to the er hægt að flippa í nýrri tónlist, blanda experimentalism of Post-Dreifing. People mögulega saman ólíkum miðlum gjörninga, often hesitate to show up to events where tónlistar og myndlistar. Það er spennandi.“ new music is being performed. I’ve heard Nóg er á döfinni hjá Katrínu um þessar people say that they feel stupid and that mundir, en meðal annars vinnur hún nú they don’t relate to the music. It’s different að lokaverkefni sínu við Listaháskólann. from listening to choir music that just Afraksturinn verður sambland af kvikmynd, slips into you, or pop music where all of leikhúsi og tónleikum. „Þetta er samspil a sudden you find yourself dancing, or af live-flutningi og stafrænni upptöku, cinematic music that takes you on an bæði sjónrænt og hljóðrænt.

Mér finnst emotional journey. The group of people spennandi að vinna með ólíka miðla og virkja who show up to listen to new classical ólík skynfæri,“ segir hún. music is certainly small. I would like to Auk þess stefnir hún á að gefa see more nonsense and fun so that people PLASTPRINSESSUNA út á vínyl, vinnur can realise that you can still wig out with að tónlist fyrir tvær stuttmyndir, undirbýr new music, perhaps mix together different þátttöku á hátíðinni „Ung nordisk musik“ í mediums of performances, music and art.

Finnlandi í sumar og er þegar farin að vinna That’s exciting.” að nýrri plötu.

■ There is much on the horizon for Katrín at the moment, but among the things she’s working on is her final project for the Iceland University of the Arts. The outcome will be a mixture of film, theatre and concert. “It’s an assortment of live performances and digital recordings, both visual and auditory. I find it very exciting to work with different mediums and to activate all the senses,” she says. She also plans on releasing PLASTPRINSESSAN on vinyl, she’s working on music for two short films, she’s preparing to participate in the festival “Ung Nordisk Musik” in Finland this summer, and she’s already working on a new album. ■

Ókeypis í sumar Margir halda að til þess að geta gert skemmtilega hluti þurfi maður að eiga pening. En það er hreinlega ekki rétt. Hér eru tíu hlutir sem þú getur gert í sumar án þess að borga krónu fyrir.

1.

2.

3.

Farðu í Elliðaárdal, Ægisíðu, Heiðmörk eða Öskjuhlíð, settu á þig heyrnartól og taktu göngutúr. Ef þú nennir ekki ein/n/tt, geturðu tekið vini, fjölskyldumeðlimi, fjölskylduhundinn eða barnið þitt með! Ef þú býrð á háskólasvæðinu er ótrúlega flottur göngustígur hjá Norræna húsinu þar sem þér mun líða eins og þú sért úti á landi að horfa á borgina. Í staðinn fyrir að hitta vini á kaffihúsi geturðu farið í kaffi til þeirra, boðið þeim heim eða hitt þau á fallegum stað í lautarferð. Þú getur smurt þér samloku heima, lagað kaffi og mætt með það!

Youtube-ræktin: Í staðinn fyrir að fara í ræktina geturðu gert heimaæfingar.

Notaðu Youtube til að finna æfingar sem þú hefur áhuga á eins og jóga eða pilates. Einnig geturðu notað öpp með tilbúnum æfingum eða farið út að hlaupa.

Free This Summer GREIN/ARTICLE

Tamar Matchavariani

ÞÝÐING/TRANSLATION Julie Summers

74

ÓKEYPIS Í SUMAR

A lot of people think you have to spend money to do fun things, but that’s simply not true. Here are 10 things you can do this summer without paying a single króna.

1.

2.

3.

4.

Head over to Elliðaárdalur, Ægisíða, Heiðmörk, or Öskjuhlíð, pop some headphones in, and take a walk. If you don’t want to go alone, take along a friend, family member, your dog, or your kid! If you live on or near campus, there’s a great trail by the Nordic House that’ll make you feel like you’re out in the countryside with a view of the city.

Instead of meeting your friends at a café, you can go to their place for coffee, invite them to your place, or meet for a picnic in a pretty location.

You can make a sandwich and brew some coffee at home to take with you!

YouTube-gym: Instead of going to the gym, you can exercise at home. Use YouTube to find exercises you enjoy, like yoga or Pilates. You can also use apps with pre-made exercise routines or go out for a run.

Go to Nauthólsvík beach.

4.

5.

6.

7.

8.

Farðu á ströndina í Nauthólsvík.

Farðu í fjöruferð á Seltjarnarnesi.

Fjaran þar er ekki bara með góða göngustíga, vita og fallegt útsýni heldur geturðu farið í heitt fótabað. Áður en þú ferð niður í fjöruna er lítil heit laug þar sem hægt er að dýfa fótunum ofan í og njóta útsýnisins.

Ef þú átt börn geturðu farðu með þau á bókasafnið. Þið getið hangið þar í klukkutíma og lesið og skoða bækur og leikið (hljóðlega). Svo getið þið farið og heilsað upp á endurnar á Tjörninni.

Kósíkvöld! Bjóddu vinum þínum í heimsókn og horfið saman á mynd eða hámhorfið (e. binge-watch) á þætti allan daginn! Fáðu hvern og einn til að koma með eitthvað eins og snakk eða nammi og þú kemur með einn hlut eins og popp. Þetta er einnig hægt að gera með börnunum og fjölskyldunni og kostar lítið sem ekkert!

Eyddu deginum í að fara í gegnum skápana, gefðu frá þér hluti sem þú vilt ekki eiga og skipulegðu herbergið þitt eða íbúðina þína! ■

5.

6.

7.

8.

Go for a beach walk on the Seltjarnarnes peninsula. There aren’t just great walking trails, a lighthouse, and a beautiful view - you can also soak your feet in a hot pool. On your way out toward the lighthouse, there’s a small hot pool where you can sit and dip your toes in while enjoying the view.

If you have kids, take them to the library. You can hang out there for hours, reading and looking at books and playing (quietly). Then you can stop by the city pond and say hello to the ducks.

Movie night! Invite your friends over to watch a movie or binge watch your favorite show all day! Ask each person to bring something to share, like chips or candy, and you can provide the popcorn. You can do the same thing with your kids or family, and it costs next to nothing!

Spend the day going through your closet, giving away things you don’t want any more, and organizing your room or apartment! ■

FREE THIS SUMMER

75

Stúdentablaðið

Fyndnasti háskóla­neminn 2020

Heimspekineminn og grínistinn Vigdís Hafliðadóttir vann keppnina Fyndnasti háskólaneminn sem haldin var í Stúdentakjallaranum núna í byrjun marsmánaðar. Blaðamaður Stúdenta­ blaðsins hitti Vigdísi og forvitnaðist um keppnina.

FÓR Í VÍSNASKÓLA Í SVÍÞJÓÐ Vigdís kemur úr Laugardalnum og var í Menntaskólanum við Hamrahlíð þar sem hún tók virkan þátt í leiklistarlífinu. Hún fór svo eftir útskrift í vísnaskóla í Svíþjóð, en vísur eru lög með miklum texta sem hver og einn túlkar með sínum hætti. Einnig var Vigdís annar þáttarstjórnenda hlaðvarpsins Veistu hvað, sem framleitt var fyrir Rúv núll, og er nú í æfingahópi hjá spunahópnum Improv Ísland. „Þó ég sé búin að safna í sarpinn þá er ég alltaf eitthvað, nei ég fer nú ekki að gera eitthvað meira úr þessu, hver ætti svo sem að nenna að horfa á mig?“ segir Vigdís brosmild og hlær.

AÐ HIKA ÞAÐ SAMA OG AÐ TAPA

The University's Funniest Student 2020 GREIN/ARTICLE Vera Fjalarsdóttir

LJÓSMYNDR/PHOTOS Kjartan Magnússon

ÞÝÐING/TRANSLATION Ásdís Sól Ágústsdóttir

76

Spurð út í hvað hafi orðið til þess að hún ákvað að taka þátt í Fyndnasta háskólanemanum segir Vigdís að hún hafi lengi pælt í að taka þátt. „Ég hugsaði alltaf, æi ég tek þátt á næsta ári, og svo gerði ég það ekki.“ Það var svo núna í ár sem hún ákvað að láta til skarar skríða, en sá þá að fresturinn hafði runnið út deginum áður. „Þá kom upp í hugann, að hika er það sama og að tapa.“ Hún ákvað þó að senda póst á skipuleggjendur keppninnar sem tóku vel í beiðni hennar og fékk hún að taka þátt.

SETTI DÖMUBINDI UNDIR HANDARKRIKANA „Settið mitt í Fyndnasta háskólanemanum voru sögur úr eigin lífi, nema kannski settar í léttari búning og með þægilegri uppbyggingu,“ segir Vigdís og bætir við að inn á milli laumi hún inn litlum bröndurum. „Ég var með svipað sett og í undankeppninni, nema það byrjaði aðeins skemmtilegra vegna þess að ég var í kjól og fattaði svo á leiðinni að heiman að liturinn á honum væri þannig að svitablettir myndu sjást mjög vel.“ Vigdís greip þá til sinna ráða og lét dömubindi inn í kjólinn, undir handarkrikana. Stuttu áður en hún steig á svið fann hún að dömubindin voru farin að losna og fór því inn á bað, en fann þá bara

FYNDNASTI HÁSKÓLA­NEMINN 2020

Comedian and philosophy student Vigdís Hafliðadóttir won the annual Funniest Student contest, which was held in the Student Cellar in early March. A reporter from the Student Paper met up with Vigdís to talk about the competition.

BACKGROUND INCLUDES POETRY AND IMPROV Vigdís is from Laugardalur and went to Hamrahlíð College, where she was active in the school’s theater scene. After graduation, she attended a “vísnaskóli” in Sweden. A “vísa” is a type of song with substantial lyrics that each person can interpret in their own manner. Vigdís also co-hosted the podcast Veistu hvað? (“You Know What?”), produced by RÚV Núll, and she is in a practice group for the Icelandic improv collective Improv Ísland. “Even though I’ve gained a lot of experience, I’m still always like, no, I won’t be taking this any further. Who would even want to watch me?” says Vigdís with a smile and a laugh.

HESITATING IS THE SAME AS LOSING When asked what led her to enter the Funniest Student competition, Vigdís says she had been considering it for a long time. “I always thought to myself, I’ll just participate next year, and then I never did.” This year, she decided to go for it, only to realize the application deadline was the day before. “Then it occurred to me: hesitating is the same as losing.” So she decided to contact the event organisers.

They responded positively to her request and allowed her to participate.

eitt. Hún sagði áhorfendum frá þessu öllu saman því ef þau sæju dömubindi detta undan kjólnum í miðju setti þá vissu þau að það kæmi allavega af handarkrikasvæðinu. „Það var fínt að byrja á þessu því þetta var spontant og ég fann áður en ég byrjaði á skrifaða efninu að salurinn var með mér í liði.“ Vigdísi segir að sér finnist best að vinna með efni út frá eigin upplifun og hugsunum. „Það er enginn annar sem hefur upplifað nákvæmlega það sama og ég.“

MEÐ MEIRA SJÁLFSTRAUST EN ÁÐUR Vigdís vonar að það að hafa unnið keppnina muni opna einhverjar dyr, enda hafi lengi blundað í henni löngun til að koma meira fram. „Þetta er hins vegar alveg glataður tími til að vera uppgötvuð því auðvitað er búið að hætta við alla viðburði sem var búið að bóka mig á.“ Hún bætir þó við að kannski geti hún komið sér á kortið seinna, enda með meira sjálfstraust en áður. „En ef draumurinn rætist ekki þá get ég allavega skellt skuldinni á Covid frekar en sjálfa mig,“ segir Vigdís og hlær. ■

she felt the pantyliners begin to loosen up underneath her dress. She went to the bathroom, but could only find one of them. She told the audience all of this so that if they saw a pantyliner fall out from under her dress in the middle of her set, they would know it was from the armpit area. “It was nice to begin with this because it was spontaneous. Before I even got into my written material, I felt that the audience was very much on my side.” Vigdís says she prefers working with material from her own thoughts and experiences: “There’s no one else who has experienced exactly what I have.”

MORE CONFIDENT THAN EVER BEFORE Vigdís hopes that winning the competition will open some doors for her.

After all, she’s long had a desire to put herself more out there. “However, this is a sucky time to be discovered, as they’ve cancelled all the events I had booked,” she notes. But she adds that she may be able to make a name for herself in the future. In fact, she has more confidence than ever before. “But if the dream doesn’t come true, then I can always just blame COVID-19 rather than myself,” says Vigdís, laughing. ■

PUT PANTYLINERS UNDER HER ARMPITS “My set for the Funniest Student contest was based on stories from my own life, just lightened up and reworked a bit,” says Vigdís, adding that she slipped small jokes in between the stories. “My set was very similar to the one I did in the semifinals, except it started out a bit more fun because I was wearing a dress and realised on my way there that the color of the dress would make my sweat stains very visible.” Vigdís did what she had to do and stuck some pantyliners under her armpits. Shortly before stepping on stage,

THE UNIVERSITY'S FUNNIEST STUDENT 2020

77

Stúdentablaðið

Niðurstöður kosninga til Stúdenta- og háskólaráðs Röskva Vaka

Fræðasvið School

Félagsvísindasvið School of Social Sciences

3

2

Heilbrigðisvísindasvið School of Health Sciences

2

Kosningar til Stúdentaráðs og háskólaráðs fóru fram dagana 25. – 26. mars á Uglunni. Þetta er í fyrsta sinn sem kosið er eftir nýju kosningafyrirkomulagi en með breytingunum var fulltrúum í Stúdentaráði fækkað úr 27 í 17. Stúdentar allra fræðasviða eiga nú þrjá fulltrúa í Stúdentaráði nema Félagsvísindasvið þar sem fulltrúarnir eru fimm. Í kosningum til háskólaráðs hlutu kjör Isabel Alejandra Diaz og Jessý Rún Jónsdóttir, fulltrúar Röskvu. Varamenn þeirra verða Þórhallur Valur Benónýsson fulltrúi Vöku og Marinó Örn Ólafsson fulltrúi Röskvu.

Röskva, samtök félagshyggjufólks við Háskóla Íslands fékk 13 fulltrúa kjörna í Stúdentaráð en Vaka, hagsmunafélag stúdenta 4 fulltrúa.

1

Félagsvísindasvið: · Arnaldur Starri Stefánsson (Röskva) · Lenya Rún Taha Karim (Vaka) · Margrét Lilja Aðalsteinsdóttir (Röskva) · Vífill Harðarson (Röskva) · Hólmfríður M. Böðvarsd. Howard (Vaka)

Hugvísindasvið Heilbrigðisvísindasvið: · Brynhildur K Ásgeirsdóttir (Röskva) · Salóme Sirapat Friðriksdóttir (Röskva) · Ingi Pétursson (Vaka)

School of Humanities

3 Menntavísindasvið School of Education

1

2 Verkfræði- og náttúruvísindasvið School of Engineering and Natural Sciences

Samtals Total

Menntavísindasvið: · Magdalena Katrín Sveinsdóttir (Röskva) · Gabríela Sól Magnúsdóttir (Röskva) · Sóley Arna Friðriksdóttir (Vaka)

3 13 4

Student Council and University Council Election Results 78

Hugvísindasvið: · Katla Ársælsdóttir (Röskva) · Ingibjörg Iða Auðunardóttir (Röskva) · Erlingur Sigvaldason (Röskva)

Verkfræði- og náttúruvísindasvið: · Herdís Hanna Yngvadóttir (Röskva) · Ástráður Stefánsson (Röskva) · Urður Einarsdóttir (Röskva)

Annual elections for the Student Council and University Council were held March 25-26 on Ugla.

For the first time, elections followed a new format, with the number of representatives on the Student Council reduced from 27 to 17. Each school now has three representatives on the council, except the School of Social Sciences, which has five representatives.

Isabel Alejandra Diaz and Jessý Rún Jónsdóttir, both of Röskva, were elected as the new student members of the University Council. The new deputy members are Þórhallur Valur Benónýsson of Vaka and Marinó Örn Ólafsson of Röskva.

Röskva, the organization of socially minded students at the University of Iceland, now has 13 representatives on the Student Council, while Vaka, the Democratic Student Alliance, has four.

School of Social Sciences: · Arnaldur Starri Stefánsson (Röskva) · Lenya Rún Taha Karim (Vaka) · Margrét Lilja Aðalsteinsdóttir (Röskva) · Vífill Harðarson (Röskva) · Hólmfríður M. Böðvarsd. Howard (Vaka) School of Health Sciences: · Brynhildur K Ásgeirsdóttir (Röskva) · Salóme Sirapat Friðriksdóttir (Röskva) · Ingi Pétursson (Vaka) School of Humanities: · Katla Ársælsdóttir (Röskva) · Ingibjörg Iða Auðunardóttir (Röskva) · Erlingur Sigvaldason (Röskva) School of Education: · Magdalena Katrín Sveinsdóttir (Röskva) · Gabríela Sól Magnúsdóttir (Röskva) · Sóley Arna Friðriksdóttir (Vaka) School of Engineering and Natural Sciences: · Herdís Hanna Yngvadóttir (Röskva) · Ástráður Stefánsson (Röskva) · Urður Einarsdóttir (Röskva)

Styrkur úr Hrafnkelssjóði Kæru stúdentar. Sjóðsstjórn Hrafnkelssjóðs og ættmenni Hrafnkels auglýsa úthlutun úr sjóðnum 2020 og óska eftir umsóknum. Hrafnkelsjóður var stofnaður 1930 af hjónunum Ólafíu Guðfinnu Jónsdóttur og Einari Þorkelssyni til minningar um son þeirra Hrafnkel Einarsson stud.polit. (1905-1927).

Styrkur verður veittur úr sjóðnum í ár, á afmælisdegi Hrafnkels Einarssonar, þann 13. ágúst 2020. Síðast var úthlutað úr sjóðnum 2018.

Hlutverk Hrafnkelssjóðs er að veita íslenskum stúdentum styrk, þeim sem þess þurfa, til að stunda nám við erlenda háskóla og gilda um það eftirfarandi reglur: Í slenskir stúdentar, sem hyggja á nám erlendis á meistara- eða doktorsstigi og hafa útskrifast með að minnsta kosti aðra einkunn, eiga rétt á að sækja um styrk til sjóðsins.

UMSÆKJENDUR SKULU GREINA FRÁ EFTIRFARANDI: · Námsgrein og skóla · Staðfestri skólavist · Ferilskrá · Hvernig námið muni gagnast umsækjanda og framtíðarsýn · Hvort umsækjandi njóti styrkja annars staðar frá · Afrit prófskírteinis og meðmæli fylgi umsókn

Stjórn Hrafnkelssjóðs hefur ákveðið að upphæð styrks við þessa úthlutun úr Hrafnkelssjóði verði 1.500.000 krónur.

Umsóknum um styrk árið 2020 úr Hrafnkelssjóði skal skilað til forseta Stúdentaráðs Háskóla Íslands, Jónu Þóreyju Pétursdóttur, á skrifstofu Stúdentaráðs, Háskólatorgi 3. hæð, við Sæmundargötu, 101 Reykjavík, eða senda í tölvupósti á netfang Stúdentaráðs: shi@hi.is merkt „Umsókn um styrk úr Hrafnkelssjóði“.

Umsóknarfrestur er til kl. 23:59 þann 15. maí 2020. Umsóknir sem berast síðar verða ekki teknar til greina. Styrkúthlutun verður tilkynnt 13. ágúst 2020 samkvæmt skipulagsskrá sjóðsins.

79

Bankaþjónustan þín er í Landsbankaappinu Í appinu getur þú: » Greitt reikninga » Breytt kreditkortaheimild » Skráð kortin þín í snertilausar greiðslur » Sótt um Aukalán » Millifært á innlenda og erlenda reikninga » Skoðað greiðsluseðla og rafræn skjöl » Stofnað netbankaaðgang og komið í viðskipti » Haft yfirsýn yfir öll þín fjármál » Og svo margt fleira