Αρ. Αδείας 166
RE
SS PO X+7
RE
P
Ταχ. Γραφείο ΚΕΜΠ ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ
ΚΩΔΙΚΟΣ 01-1144
SS POS
T
ΠΛHPΩMENO TEΛOΣ
ST
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013 Έτος 22ο • Αριθ. Φύλλου 85 Μαρίκας Κοτοπούλη 10 • 104 32 Αθήνα
P
Περιοδική Έκδοση του Ομώνυμου Συλλόγου Παργινών της Αθήνας
ΕΝΤΥΠΟ ΚΛΕΙΣΤΟ ΑΡ. ΑΔΕΙΑΣ 134/2006
Πάργα: Το νησί της Παναγίας - Μονή Κοίμησης της Θεοτόκου (φωτό 1904).
Παναγιώτης Αραβαντινός (1809-1870) α βιογραφικά του στοιχεία τα δίνει με απλότητα και ειλικρίνεια ο ίδιος ο Αραβαντινός. Πατρίδα του ήταν η Πάργα, όπου είδε το φως της ζωής στα 1809, μέσα σε μια εποχή που κυριαρχούνταν από τα σαλπίσματα της παλιγγενεσίας μας. Γιός του πλοίαρχου Σταματέλου Αθ. Αραβαντινού και της Παρασκευής Σπ. Παπίρη, έλαβε τη στοιχειώδη μόρφωση στο «παιδαγωγείον» της Πάργας, με πρώτο δάσκαλο τον Ακάκιο Κούκουρα, –από τον οποίο αργότερα διατηρούσε άσχημες αναμνήσεις για την αυστηρότητά του–, έπειτα τον Ελληνοδιδάσκαλο Σπύρο Ανεμογιάννη και αργότερα το νεαρό Ελληνοδιδάσκαλο Ιωάννη Δεσύλλα-Μάρτακα. Ξεκινώντας από τη σπουδή των ψαλμών, πλησιάζοντας τα κείμενα του Χρυσολωρά και μαθητεύοντας στα
Τ
συγγράμματα του Αριστοφάνη, φτάνει κάποτε, όπως ο ίδιος διηγείται, στο σημείο να ξεχωρίζει από τους συνημηλίκους του. Από ηλικίας εφτά χρόνων διάβαζε πολύ καλά εκκλησιαστικό βιβλίο, γι’ αυτό και προτιμόνταν στις εκκλησιές της Πάργας σαν κανονάρχης και σαν βοηθός των κληρικών στις λειτουργίες τους στα ξωκκλήσια. Όταν στα 1819 η Πάργα πουλήθηκε στον Αλή πασά, η οικογένεια του Αραβαντινού πήγε κι εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα, που ήταν σημαντικό κέντρο της ελληνικής παιδείας. Εκεί εφοίτησε τρία χρόνια στο Ελληνικό Φροντιστήριο που διηύθυνε ο Ανδρέας Ιδρωμένος, από το οποίο στα 1822 τον απέσυρε ο πατέρας του για να τον βοηθήσει σαν λογιστής στο καράβι του. Έτσι μένει μακριά από τις σπουδές του, ως το 1824, που για Συνέχεια στη σελίδα 10
2
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Π εριεχόμενα
Κοινωνικά Πάργας Γεννήσεις: • Ο Κων/νος Στέλιος του Νικολάου και η Μαρία Φωφιαδάκη του Γεωργίου απέκτησαν κορίτσι στις 22-5-2013. • Ο Σιδέρης Αθανάσιος του Ευάγγελου & η Τσουκιά Φωτεινή του Κωνσταντίνου απέκτησαν κορίτσι στις 28/07/2013. • Ο Λαφαζάνης Χρήστος του Ιωάννη & η Γιαταγάνα Ζωή του Παναγιώτη απέκτησαν κορίτσι στις 12/08/2013.
Γάμοι: • Η Πλασκασοβίτη Ευτυχία του ΧρήστουΣωτήριου και ο Τσίλης Ιωάννης του Χρήστου τέλεσαν Πολιτικό Γάμο στις 14/6/2013, στην Ανατολή Ιωαννίνων. • Η Βουρεκά Γεωργία του Ματθαίου και ο Χατζησάββας Σταύρος του Σάββα, τέλεσαν Θρησκευτικό Γάμο στις 6/7/2013 στην Πάργα. • Ο Χατζής Γεώργιος του Αλέξανδρου και η Πλασκασοβίτη Μαγδαληνή του Βασίλειου τέλεσαν Πολιτικό Γάμο στις 07/08/2013 στην Πάργα. • Ο Πετρονάνος Χρήστος του Θωμά & η Λαμπρούση Βασιλική του Ιωάννη τέλεσαν Πολιτικό Γάμο στις 18/08/2013, στην Πάργα. • Ο Δημόπουλος Νικόλαος του Κωνσταντίνου και η Καλατζόγλου Ιωάννα του Σπυρίδωνα τέλεσαν Θρησκευτικό Γάμο στις
18/08/2013, στην Χρυσαυγή Παραμυθιάς Δήμου Σουλίου. • Ο Μπούργος Αλέξανδρος του Σπυρίδωνα και η Τζούριτς Νάντα του Σάβο τέλεσαν Πολιτικό Γάμο στις 18/09/2013, στην Πάργα.
Θάνατοι: • H Γκούνα-Τησαρχόντου Ευτέρπη του Αναστασίου και της Τριανταφυλλιάς, χήρα Δονάτου, απεβίωσε στην Κέρκυρα στις 294-2013, ετών 89. • Η Πασχάλη Ευτέρπη του Απόστολου Πάνου & της Αλεξάνδρας, χήρα Φώτιου, απεβίωσε στην Πάργα στις 06/07/2013, ετών 87. • H Δέσκα Γεωργία του Ευάγγελου Ζόγκαρη & της Αγαθής, σύζ. Ελευθέριου, απεβίωσε στα Ιωάννινα στις 25/07/2013, ετών 74. • Ο Χαλκής Απόστολος του Ανδρέα και της Παναγιώτας, απεβίωσε στα Ιωάννινα, στις 03/08/2013, ετών 77. • Ο Μήτσουλης Γεώργιος του Ηλία και της Αικατερίνης, απεβίωσε στην Πάργα, στις 01/09/2013, ετών 90. • Η Φώτου Κουιτέα Ελένη του Ανδρέα χήρα Σπυρίδωνος απεβίωσε στην Αθήνα στις 8-9-2013, ετών 98. • Ο Παραπανίδης Ιωάννης του Μιχαήλ & της Ελισσάβετ, απεβίωσε στην Πάργα, στις 19/09/2013, ετών 71.
Ευχαριστήριο Για το θάνατο της αγαπημένης μας συζύγου και μητέρας ευχαριστούμε όλους εσάς που συμμετείχατε στο πένθος μας. Ο σύζυγος: Ελευθέριος Δέσκας Τα τέκνα: Πέτρος & Θεοδώρα
Ενισχύσεις - Συνδρομές 10 € Αξή Βούλα, Ζαγοράκης Φώτης, Δημητρίου Ευτυχία, Χειμωνά Μόνικα, Ζαχαριάς Βαγγέλης, Λαζαρίδης Γεώργιος, Σαμαρτζής Μηλτιάδης, Στέλιος Νικόλαος, Ντάλα Κατερίνα, Μήτσουλης Μάκης, Δούκας Ιωάννης, Μήτσουλης Ηλίας. 15 € Ιερεύς Θέμος Νικόλαος. 20 € Ρίστα Λούλα, Αποστολίδης Μιχάλης, Παπανδρέου Γεώργιος, Νάστας Αναστάσιος, Ντούσκας Γεώργιος, Τράντου Ειρή-
νη, Δημουλίτσα Ελένη, Χαλκιά Αγγελική, Παππάς Β. Δονάτος, Βουγιούκας Γεώργιος, Δρίγγος Βασίλειος, Τσάνος Χρήστος, Ζυγούρη Ελένη, Σωτηρίου Δημήτριος, Δάνδολος Ιωάννης, Τέσας Σπυρίδων, Γκίκας Κων/νος, Σπανός Ελευθέριος, Λένης Κ. Γεώργιος, Γιοχάλας Κώστας, Δόσης Νικόλαος, Μελίδης Κώστας, Γιάκης Θεόδωρος, Μπάκουλης Σπυρίδων, Πετρίσλης Στέργιος, Κωστήρας Απόστολος, Γεωργίου Κώστας, Θεμελής Πλάτων, Θεμελής ΛέΣυνέχεια στη σελίδα 3
Παναγιώτης Αραβαντινός . . . . . . . . . . . 1,10,11,14 Κοινωνικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Μικρές Ειδήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,4 Οι Αετοπετρίτες της Πάργας . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Παργινές Συνταγές. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Γνωρίζετε ότι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Οι άγνωστοι Άγιοι του καλοκαιριού και του φθινοπώρου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Μεσογειακή Διατροφή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Αρχαία ονόματα ανδρών και γυναικών στην Πάργα. . . . 9 Δημοτικοί Χοροί - Λαϊκά μουσικά όργανα. . . . . . . . 12 Αλήθειες και ψέματα για το 1941 . . . . . . . . . . . . . 13 Επιτυχόντες Πανελληνίων Εξετάσεων 2012-2013. . . 15 Φωτορεπορτάζ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Σημείωμα του ΕΚΔΟΤΗ Τούτες τις μέρες της οικονομικής κρίσης πολλοί από εμάς αναπολούν με συγκίνηση την όμορφη δεκαετία του 1960. Ήταν πράγματι η εποχή που ακουγόντουσαν θεσπέσιες μουσικές, η ελπίδα για καλύτερες μέρες φαινόταν να έρχεται και παρόλη τη φτώχεια οι Έλληνες είχαν αλληλεγγύη, αξίες, αγωνιστικότητα και μία καθαρή ματιά για την καθημερινότητα. Όμως θαύματα δεν έγιναν, όλα έμειναν εκκρεμή και αντί να βελτιωθούν, μετά από τόσα χρόνια ανάπτυξης, μερικά πράγματα χειροτέρεψαν. Το νήμα της ιστορίας φαίνεται ότι ξετυλίχτηκε ανάποδα. Υπάρχουν όμως ορισμένα πράγματα, τώρα που αποκτήσαμε τη γνώση, που πρέπει να τα προστατεύσουμε, για πράγματα που παλέψαμε να τα κατακτήσουμε, όπως η τεχνογνωσία, τα εργασιακά δικαιώματα, η μόρφωση και άλλα που μας δόθηκαν σαν δώρα, όπως η ομορφιά της Ελλάδας, οφείλουμε να τα περιφρουρούμε. Τώρα έχουμε εντονότερα την ανάγκη από ποτέ να πιαστούμε από κάπου. Πρέπει να δούμε προσεκτικά τι θα σημαίνουν όλα αυτά που μας «σερβίρουν» καθημερινά, στο όνομα της ανάπτυξης, της ανάκαμψης, της οικονομίας σε μερικά χρόνια. Το μέλλον μας ανήκει σε κάθε περίπτωση και δεν πρέπει να επιδεικνύουμε αδιαφορία ή ηττοπάθεια, με συνέπεια την απαξίωση της ζωής. Η ελπίδα από μόνη της δεν δημιουργεί προοπτική για ένα καλύτερο αύριο. Όμως μαζί με τη δράση, τα όνειρά μας μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Καλό Φθινόπωρο
Ηλεκτρονικά διαβάζουμε την «ΠΑΡΓΑ» στο site: www.scribd.com/syllogosparginonath ή στο www.facebook.com/syllogos parginonathinas
Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΔΡΑΜΕΤΕ ΓΙΑ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ!!! Iδιοκτήτης: Σύλλογος Παργινών Aθήνας-Πειραιά-Περιχώρων «H ΠAPΓA» Mαρίκας Kοτοπούλη 10, • 104 32 Aθήνα • Tηλέφωνο Γραφείου: 210 5225788 • Fax: 210 5237773 Eκδότης-Διευθυντής: Bέργος Aθανάσιος, Πετμεζά 16, 11743 Aθήνα, Tηλ.: 210 9240940 Σύνταξη: Δ.Σ. Συλλόγου Eμβάσματα: Στέλιος Δημήτριος, Κώστα Βάρναλη 34, 122 44 Αιγάλεω, Τηλ.: 210 5615740 Στην Πάργα εισπράττουν οι: Γκούλιουρα-Γκούνα Tασία, Aνδρέου Γεώργιος, Λένης K. Γεώργιος Παραγωγή: Press Line, Mάγερ 11, Tηλ.: 210 5225479 Τα κείμενα που φέρουν υπογραφή, εκφράζουν τις απόψεις του συγγραφέα τους. Η Συντακτική Επιτροπή διατηρεί το δικαίωμα της μη δημοσίευσης ή της σύντμησης των κειμένων κατά την κρίση της.
3
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Μικρές Ειδήσεις • Μικρές Ειδήσεις • Μικρές Ειδήσεις • Μικρές Ειδήσεις Δεκαπενταύγουστος στην Πάργα Εντυπωσιακή και φέτος η μεγαλειώδης γιορτή του Δεκαπενταύγουστου στην Πάργα. Από την παραμονή με τους εκατοντάδες προσκυνητές να προσέρχονται με τις βάρκες στο νησί για τον εορτασμό της Παναγίας και με αποκορύφωμα το έθιμο της αναπαράστασης της φυγής και της επιστροφής των Παργινών στα πάτρια εδάφη. Δεκαπενταύγουστος ή «Πάσχα του καλοκαιριού» με τη γη καμένη από τον ήλιο και τον ουρανό σχεδόν λευκό από τη ζέστη, πιστοί από διάφορα μέρη κατέφθαναν για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας, στολισμένη στα λευκά άνθη από τα χέρια της Βικτωρίας Ζέρη, στο νησί, γεμάτοι ελπίδα και κατάνυξη για τη «μητέρα όλων των ανθρώπων». Από νωρίς οι βάρκες γεμάτες κόσμο πήγαιναν τους πιστούς στο νησί για να παρακολουθήσουν τον κατανυκτικό εσπερινό και τη λιτανεία. Η μεγάλη γιορτή της Παναγίας τελείωσε με τη φαντασμαγορική γιορτή-αναπαράσταση το βράδυ του δεκαπενταύγουστου της επιστροφής των Παργινών από την Κέρκυρα το 1913 στον τόπο τους, στην ελεύθερη πλέον Πάργα. Με εντυπωσιακά και πολλά βεγγαλικά έγινε και η παραδοσιακή «βαρκαρόλα». Οι υπόλοιπες βάρκες ακίνητες, με κόσμο και αναμμένα φαναράκια είχαν παραταχθεί μπροστά στο λιμάνι. Προσπάθησαν προφανώς να στείλουν ένα μήνυμα στους τοπικούς φορείς για την πλήρη εγκατάλειψη της πλέον τουριστικής πόλης της Ηπείρου. Η εκδήλωση έκλεισε με την έπαρση της Ελληνικής σημαίας να κυματίζει πάνω από το πανέμορφο λιμάνι της Πάργας και τα χιλιάδες βεγγαλικά να φωτίζουν τον ένα-
Συνέχεια από τη σελίδα 2 ανδρος, Τσουμάνης Σπυρίδων, Βέργου-Ρίζου Δάφνη, Γκίκας Νικόλαος, Βουρεκάς Χρήστος, Αλεξίου Θωμάς, Βέκιος Νικόλαος, Βάσσου Ερμιόνη, Γεωργίου Ιωάννης, Γκρέπης Γεώργιος, Λαζαρίδη Μαρία, Γεραλέξης Κώστας, Κέντρος Σταύρος, Βουρεκάς Β. Φώτης, Δήμας Σπύρος, Ανδρέου Ιωάννα, Δράκος Ελευθέριος, Πιτσαρός Κων/νος, Παππάς Γεώργιος, Νάκου-Καρβέλα Σοφία, Ανδρέου Ευάγγελος, Βάσσος Κων/νος, Δημάκος Αλέκος, Παππάς Σοφοκλής, Παπανίκα Βασιλική, Ζυγούρη Καλλιρόη. 25 € Πιτσαρός Σπύρος, Γκρέπη Μύρσα, Γκουγιάνου-Γκρέπη Βαλεντίνη. 30 € Βέργος Παύλος, Δέσκας Γεώργιος, Δημάκου Όλγα, Παπανικολάου Ειρήνη, Βλάσης Γεώργιος, Νάκας Θεόδωρος, Ζούλας Χρήστος, Ντόκος Γρηγόρης, Λένης Β. Γεώργιος. 40 € Κασίμης Σπυρίδων εις μνήμην των γονέων του, Κορμπάλας Στέφανος, Τσοβίλης Σάκης. 50 € Αυλωνίτης Βασίλειος, Αυλωνίτης Φώτης, Δημάκου Μαίρη, Ζούλας Αναστάσιος, Ευθυμιάδης Άκης, Τζούρος Πέτρος, Δράκος Ανδρέας, Ανώνυμος, Μελετίου Στέφανος, Σπανού Τούλα, Μητσιώνης Δημήτριος, Μίζης Γε-
στρο ουρανό. Οι χιλιάδες Έλληνες και ξένοι επισκέπτες έζησαν μιά μοναδική εμπειρία. Τέλος, η ορχήστρα «Ακριόνιοι» με πολύ κέφι και με ένα πλούσιο πρόγραμμα διασκέδασε όλους τους παρευρισκόμενους με Ελληνική παραδοσιακή μουσική.
11η Πανελλήνια λαμπαδηδρομία Εθελοντών Αιμοδοτών Ένα αρκετά αισιόδοξο ανθρώπινο μήνυμα δίνει η 11η πανελλήνια λαμπαδηδρομία Εθελοντών Αιμοδοτών, όπου ξεκίνησε με την αφή της φλόγας από την Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής (Μπούντα) στο Καναλάκι του Δήμου Πάργας, την Κυριακή 18 Αυγούστου 2013 και ώρα 19:30. Η φλόγα θα τερματίσει το ταξίδι της περίπου στις αρχές Οκτωβρίου 2013 στην Καλαμάτα, όπου και θα σηματοδοτήσει την τελετή έναρξης της 26ης Αμφικτιονίας. Η τελετή ξεκίνησε με το άναμμα του βωμού από τους Ολυμπιονίκες κωπηλασίας του Ναυτικού Ομίλου Ιωαννίνων, Τσίλη Ιωάννη και Τζιάλα Γεώργιο, υπό τους ήχους Φιλαρμονικής. Ο πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής και εκπρόσωπος της Π.Ο.Σ.Ε.Α. Θωμάς Κασκάνης, χαιρέτησε την εκδήλωση και ακολούθησε έπαρση Σημαίας, απαγγελίες ποιημάτων, τραγούδια και παραδοσιακοί χοροί από χορευτικά συγκροτήματα.
Στην κυκλοφορία ο οδικός άξονας Καρτέρι-Πάργα Παρουσία του Περιφερειάρχη Ηπείρου κ. Αλέξανδρου Καχριμάνη και των Αντιπεριφερειαρχών Π.Ε. Θε-
ώργιος, Παπάς Σπυρίδων, Κώστας Θωμάς, Κολώνης Απόστολος, Δούλη Ρούλα, Βουρεκάς Γρηγόρης, Κυριάκη Γωγώ, Γιοχάλας Π. Ιωάννης, Κολώνης Αθανάσιος, Κέντρος Κων/νος, Μπάτσιου Κατερίνα, Δαμάσκος Χάρης, Στέλιος Τ. Νικόλαος, Δημάκος Αχιλλέας, Ευθυμιάδη Σοφία, Γκούλιουρας Παναγιώτης, Μήτση-Γιοχάλα Φωτεινή, Γεωργίου Γρηγόρης, Τούσης Γεώργιος, Γκούνα-Γιούργα Τριανταφυλλιά εις μνήμην της θείας της Ευτέρπης Γκούνα, Μπούργος Αλέκος. 70 € Μπάτσιος Ιωάννης. 100 € Μπάκουλης Μιχαήλ. Εις μνήμη Γεωργίας Δέσκα 50 € Οικ. Φώτη Μακόπουλου εις μνήμη της εξαδέλφης τους, οικ. Ελένης Ζόγκαρη εις μνήμη της κουνιάδας της. 100 € Οικ. Νικολάου Βέργου & Αθανάσιος Βέργος εις μνήμη της εξαδέλφης τους, οικ. Γεωργίου Δέσκα εις μνήμη της εξαδέλφης τους. 150 € Δέσκας Ελευθέριος και οικ. Πέτρου Δέσκα στη μνήμη της συζύγου και μητέρας τους Γεωργίας Δέσκα.
4
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Μικρές Ειδήσεις • Μικρές Ειδήσεις • Μικρές Ειδήσεις • Μικρές Ειδήσεις σπρωτίας κ. Θωμά Πιτούλη & Πρέβεζας κ. Στρ. Ιωάννου δόθηκε από την ανάδοχο εταιρία ΤΕΡΝΑ Α.Ε., στην κυκλοφορία, τμήμα 8 και πλέον χιλιομέτρων του οδικού άξονα Καρτέρι-Πάργα. Και στα υπόλοιπα επτά χιλιόμετρα οι εργασίες βρίσκονται στο τελικό τους στάδιο, αναμένοντας την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον παραδοσιακό νερόμυλο-μνημείο που βρίσκεται στην περιοχή. (Ο νερόμυλος είχε ανακηρυχθεί παλαιότερα διατηρητέο μνημείο).
Αναπαράσταση της επίθεσης του Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα στην Πάργα το 1537 Τον Αύγουστο του 1537 ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, ο περιβόητος πειρατής και επίσημος αντιπρόσωπος του Οθωμανού σουλτάνου στην Αλγερία, από μητέρα Ελληνίδα Χριστιανή από τη Λέσβο και πατέρα πιθανόν Έλληνα Γενίτσαρο με καταγωγή από τα Γιαννιτσά και στα πλαίσια της επεκτατικής πολιτικής του Οθωμανικού κράτους επιτίθεται στην Κέρκυρα, τους Παξούς, την Πάργα, τα Κύθηρα και σύμφωνα με τους ιστορικούς εξαντλεί όλη του τη φρικαλεότητα και ερημώνει την Πάργα. Αυτό το γεγονός αναβίωσαν οι Παργινοί την 1η Σεπτεμβρίου 2013, ημέρα Κυριακή, με μία θεαματική αναπαράσταση στο λιμάνι της πόλης. Την εκδήλωση διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία ο Ναυτικός Όμιλος Πάργας «Δ. ΤΑΓΙΑΣ».
«Κατακαημένα γηρατειά» Από το 2015 και μετά θα υπάρξει επάρκεια θέσεων εργασίας για τους απόφοιτους ανώτατων σχολών» ανακοινώθηκε αρμοδίως πριν λίγο καιρό. Το ρεύμα που οδηγεί πολλούς πτυχιούχους να φύγουν στο εξωτερικό (όπου και διαπρέπουν) έχει θορυβήσει τους κυβερνώντες που αποφάσισαν να δώσουν κίνητρα (και θέσεις εργασίας) στους πτυχιούχους από το 2015 και μετά. Το πολύ ως τα 35 τους όλοι οι πτυχιούχοι θα ’χουν βρει δουλειά, ανάλογη με τα προσόντα τους, και όλοι, μετά 35-40 χρόνια εργασίας θα συνταξιοδοτούνται και θα μπορούν στα 70 έως 75 τους, περιχαρείς, να θεωρούνται «υπερήφανα γηρατειά»...
Άρρωστοι Τοκογλύφοι» (Πλούταρχος) Ο Πλούταρχος (46 έως 127 μ.Χ.) είχε χαρακτηρίσει τους δανειστές «άρρωστους τοκογλύφους», ενώ είχε αναφερθεί επανειλημμένα στην τραγωδία του δανεισμού και στον επαίσχυντο ρόλο των εγγυητών του δα-
νεισμού, απ’ τους οποίους ούτε ο Κτήσιος Ζεύς (προστάτης της περιουσίας) δεν μπορεί να σώσει τους δανειολήπτες. «Οι επαίσχυντοι τοκογλύφοι», έλεγε στη γλώσσα της εποχής ο Πλούταρχος «κατέχονται από άκρατη πλεονεξία, ικανοποιούνται με την οικονομική καταστροφή των δανειζομένων, την περιουσία των οποίων τελικά δεν μπορούν οι ίδιοι να χαρούν. Ο μόνος τρόπος για να μην έχουν ανάγκη οι άνθρωποι να καταφεύγουν στο δανεισμό, είναι να υπάρχει εργασία για όλους, ακόμη και γι’ αυτούς που έχουν περιουσία». Τα σοφά αυτά λόγια έλεγε τότε ο Πλούταρχος και θα’πρεπε να τα γνωρίζουν όταν υπέγραφαν τις δανειακές συμβάσεις αυτοί, που για να σώσουν τη χώρα από τη χρεωκοπία (την οποία οι ίδιοι δημιούργησαν), την οδήγησαν στο δανεισμό, στους τοκογλύφους, στα τέσσερα επικαιρομένα μνημόνια, το Δ.Ν.Τ. και την Τρόικα.
Το περιοδικό μας «Η Πάργα» Φίλε Αναγνώστη, αυτό το περιοδικό είναι καρπός της δικής σου συμμετοχής, της άμεσης συνεργασίας, του ενθουσιασμού να γράψεις, να μιλήσεις με έμπνευση και πάθος, να μοιραστείς τις σκέψεις και τα βιώματά σου. Το περιοδικό δεν ανήκει σε κανέναν, ανήκει σε όλους μας, είναι εμείς, η ελεύθερη σκέψη, οι ανοιχτοί ορίζοντες, η επικοινωνία χωρίς όριο, η ελπίδα των νέων ανθρώπων. Το περιοδικό είναι η φωνή μας, μιλάμε, εκφραζόμαστε, ανταλλάσουμε απόψεις, καλλιεργούμε ένα ζωντανό διάλογο, γεφυρώνουμε αντιθέσεις, αποστάσεις ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, ενώνουμε τα θέλω μας για την Πάργα μας και τους ανθρώπους της. Προβάλλονται στην «Πάργα» προσωπικότητες Παργινές μέσα από τη λήθη του χρόνου, με νέα βιογραφικά στοιχεία που φθάνουν στα χέρια μας από εσάς. Προκειμένου όμως να υπάρξει συνέχεια σε αυτό που στήθηκε με αγάπη και εθελοντική εργασία, χρειαζόμαστε «νέο αίμα», νέους αρθρογράφους. Η «Πάργα» πρέπει να υπάρχει και ελπίζουμε να έχει μέλλον, αν κρίνουμε από το ενδιαφέρον της ομάδας σύνταξης, τη συμμετοχή και στήριξη των αναγνωστών (την επισκεψιμότητα στο site) όπως με φωτογραφίες, κείμενα, οικον. ενίσχυση κ.ά. Ευχαριστώ όλους εκείνους που ό,τι τους έχει ζητηθεί, μας το έχουν προσφέρει απλόχερα. Για την ομάδα Σύνταξης Ο Πρόεδρος Αθανάσιος Σπ. Βέργος
5
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Οι Αετοπετρίτες της Πάργας άθε φορά που διαβάζω στα «Αετοπετρίτικα Νέα» για τον αείμνηστο ευεργέτη του χωριού μας Αριστομένη Κολλιόπουλο (σύζυγο της αείμνηστης και αξέχαστης Αετοπετρίτισας οδοντιάτρου Αλεξάνδρας Σταύρου Βουρεκά), μου έρχονται στη μνήμη μου τα χριστιανικά έργα της Αλεξάνδρας. Το 1953-1954 μέναμε με τον πατέρα μου και τα αδέλφια μου στην Ανθούπολη, κοντά στο ιατρείο της Αλεξάνδρας. Όσες φορές πηγαίναμε στο ιατρείο της, δεν μας έπαιρνε χρήματα για τη δουλειά της. Δυστυχώς έχασε τη μονάκριβη κόρη της και έφυγε νέα από τη ζωή, με τον καϋμό του παιδιού της. Ο αδελφός της γιατρός Σπύρος Βουρεκάς, στην Κατοχή 1941-1944 ήταν γιατρος στο πολιτικό Νοσοκομείο Αθηνών και βοηθούσε με τα πενιχρά μέσα να επιζήσουν οι Έλληνες που πέθαιναν από πείνα και αρρώστιες. Έφυγε και αυτός νέος από τη ζωή. Εκεί στην Πάργα πήγαν από τα χρόνια της τουρκοκρατίας τα τρία αδέλφια Φώτης, Θεόδωρος και Σταύρος Βουρεκάς, όπου διέπρεψαν στο εμπόριο. Τα παιδιά τους, επιστήμονες και έμποροι. Πολλοί έφυγαν νέοι από τη ζωή και άλλοι απόγονοι ζούνε στην Πάργα. Εκεί τους φωνάζουν Μπασαίους. Εγώ εδώ θα γράψω ό,τι γνωρίζω για τους Αετοπετρίτες της Πάργας. Θυμάμαι στην Κατοχή 1941-1944 τη θεία Θοδωρίνα Βουρεκά, που ήταν γερόντισσα και έμενε μόνη της στο χωριό, ενώ τα παιδιά της έμειναν στην Πάργα. Στο τέλος Οκτωβρίου 1943 ήρθε στο χωριό ο γιος της Κώστας, που ήταν αντάρτης στο 24 Σύνταγμα του ΕΛΑΣ Σουλίου και έμεινε μαζί της. Ο Κώστας, λοχίας πολέμησε στην Αλβανία το 1940-1941 και έφυγε από την Πάργα τον Απρίλιο του 1943 μαζί με τους είκοσι Παργινούς, για τα βουνά του Σουλίου, όταν έμαθαν ότι οι Ιταλοί θα έπιαναν τους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς και θα τους έστελναν ομήρους στην Ιταλία. Εκεί ο Κώστας πολέμησε με το λόχο του Σπύρου Μελά, τους Ιταλογερμανούς και Αλβανοτσάμηδες. Στην Αετόπετρα* τον διόρισαν πολιτικό υπεύθυνο του χωριού, όπου βοηθούσε και τη μάνα του στις δουλειές. Τα Χριστούγεννα του 1943 οι ΕΔΕΣίτες του έκαψαν το σπίτι, και μάλιστα ο λοχαγός, που τον είχε τον Κώστα λοχία στο λόχο του στην Αλβανία. Όλα τα σπίτια των Βουρεκαίων της Πάργας στο χωριό ήταν αρχοντι-
Κ
κά. Δυστυχώς, από χρόνια είναι ερείπια. Τον Τάσο Φωτίου Βουρεκά τον γνώρισα της Αγίας Παρασκευής του 1980 στο χωριό, συνταξιούχος Διευθυντής της Αγροτικής Τράπεζας. Πολλά μου είπε ο αείμνηστος από χρόνια και εξαίρετος εκείνος Αετοπετρίτης, για τη θεία Θοδωρίνα, για το γιο της Κώστα και για τον Σπύρο Μελά, που τα έμαθε από τη θεία του και τον εξάδελφο του Κώστα. Όλα αυτά μαζί και η φωτογραφία που μου έστειλε, μπήκαν στο βιβλίο του Σπύρου Μελά. Ο γιατρός Γρηγόρης Φωτίου Βουρεκάς υπηρετούσε στο 628 Τ.Π. μαζί με τον Αετοπετρίτη Αθανάσιο Ν. Καπώνη, στον εμφύλιο 1948 στη Μουργκάνα. Ο Θανάσης μου είπε ότι ήταν ένας πραγματικός Χριστιανός. Οι αντάρτες τον επιστράτευσαν μαζί με άλλους, όταν μπήκαν στην Πάργα. Έφυγε και ο γιατρός, νέος από τη ζωή. Το καλοκαίρι του 2003 σταμάτησε ένα αυτοκίνητο στο μεσοχώρι στο χωριό. Ήταν τρεις άνδρες άγνωστοι και ένα παιδί. Ο ψηλός προχώρησε προς την εξώπορτα του σπιτιού μου και μου είπε: Αετοπετρίτης είμαι κι εγώ, δεν σε ξέρω όμως του είπα. Λάμπρος Φωτίου Βουρεκάς απάντησε. Πού να σε ξέρω και να με ξέρεις Χριστιανέ μου, που εσείς οι Αετοπετρίτες της Πάργας δεν πατάτε ποτέ στο χωριό. Πήγαμε στο ερείπιο σπίτι του, που δεν ήξερε ότι ήταν δικό του. Είναι γεννημένος το 1927 και ήταν στο σχολείο πριν το 1940, με δάσκαλο τον Αετοπετρίτη Γεώργιο Κολοβό. Είπα στον Λάμπρο, γράψε για τους Βουρεκαίους της Πάργας. Δυστυχώς δεν έγραψε. Ας είναι καλά οι Αετοπετρίτες της Πάργας. Αιώνια η μνήμη σ’ εκείνους τους Βουρεκαίους της Πάργας, που έφυγαν από τη ζωή. * Η Αετόπετρα είναι ορεινό χωριό των Ιωαννίνων της επαρχίας Δωδώνης
Χαϊδάρι 8 Ιουνίου 2013 Γρηγόρης Γ. Μάνος Αετοπετρίτικα Νέα Μάίος-Ιούνιος 2013 Αρ. φύλλου 165
Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΓΑΣ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟ ΣΕΒΑΣΜΟ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ
6
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Παργινές
Συνταγές
Γαύρος μαριναρισμένος Υλικά: 1 κιλό γαύρο μεγάλο 1 φλιτζάνι του καφέ λάδι 1 φλιτζάνι του καφέ χυμό λεμονιού ½ φλιτζάνι του τσαγιού χοντρό αλάτι λίγο πιπέρι Εκτέλεση: Καθαρίζουμε τους γαύρους και τους βάζουμε σε ένα μπωλ σε στρώσεις. Σε κάθε στρώση ανάμεσα ρίχνουμε αλάτι και τους αφήνουμε για δώδεκα ώρες. Μετά βγάζουμε τα κόκαλα και τοποθετούμε τα φιλέτα σε ένα σουρωτήρι, τα πλένουμε καλά και τ’ αφήνουμε να σουρώσουν. Χτυπάμε με το πιρούνι το λάδι με το λεμόνι. Ρίχνουμε στον πάτο ενός μπωλ το μισό λαδολέμονο και τοποθετούμε τα φιλέτα. Έπειτα ρίχνουμε και το υπόλοιπο λαδολέμονο και το τοποθετούμε για δώδεκα ώρες στο ψυγείο. Στο τέλος του ρίχνουμε μαυροπίπερο, κατά προτίμηση χοντροκομένο.
Κουλουράκια κανέλλας (νηστίσιμα) Υλικά: 2 κιλά αλεύρι 2 ποτήρια του νερού λάδι 1 ποτηράκι του κρασιού αλυσίβα 1 ποτήρι του νερού χυμό πορτοκάλι 2½ ποτήρι του νερού ζάχαρη 3 κουταλάκια του γλυκού μπέικιν πάουντερ 1½ κουταλάκι του γλυκού σόδα 2 κουταλάκια του γλυκού γαρύφαλλο 2 κουταλάκια του γλυκού κανέλλα ½ κιλό σουσάμι Εκτέλεση: Ρίχνουμε όλα τα υλικά εκτός από το αλεύρι και το σουσάμι, σε μία λεκάνη και τ’ ανακατεύουμε. Σταδιακά ρίχνουμε το αλεύρι και το ζυμώνουμε. Πλάθουμε τα κουλουράκια στο σχήμα της αρεσκείας μας και τα περνάμε από το σουσάμι που το έχουμε τοποθετήσει σ’ ένα πιάτο ρηχό. Τα ψήνουμε στους 180° περίπου για μισή ώρα. Καλή επιτυχία
Γνωρίζετε. .
ότι
Η ιστορία του σαπουνιού Σύμφωνα με τον ελληνικό μύθο το σαπούνι έλκει την καταγωγή του από την αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα από το νησί της Λέσβου. Στο νησί γίνονταν θυσίες ζώων στη θεά Άρτεμη. Οι νεροποντές πολλές φορές παρέσερναν τα ζωϊκά υπολείμματα, τις στάχτες και τα καμένα λίπη από τα ξύλα της πυράς και κατέληγαν στο ποτάμι, όπου οι νοικοκυρές έπλεναν τα ρούχα τους. Το νερό γινόταν κίτρινο με την προσθήκη όλων αυτών των υλικών και παρατήρησαν ότι τα ρούχα καθάριζαν καλύτερα. Σύμφωνα πάντα με το μύθο, πήρε το όνομα Σαπούνι προς τιμήν της ποιήτριας Σαπφούς που έζησε εκείνη την περίοδο και είναι παράφραση του ονόματός της. Ο ίδιος μύθος υπάρχει και για την Ιταλία και για τον ποταμό Τίβερη, στους πρόποδες του όρους Σάπο (σάπων-σαπούνι) όπου έπλεναν τα ρούχα τους οι αρχαίες Ρωμαίες. Οι αρχαίοι πολιτισμοί χρησιμοποιούσαν το σαπούνι αρχικά σαν ένα είδος φαρμάκου για τις πληγές και σαν ένα καλλυντικό για τα μαλλιά. Γύρω στα 1500 π.Χ. οι Αιγύπτιοι ανέμειξαν ζωϊκά και φυτικά έλαια με αλκαλικά άλατα, για να θεραπεύσουν δερματικές παθήσεις και να πλένονται. Το σαπούνι εμφανίστηκε στην Ευρώπη πιθανότατα με την πτώση της Κωνσταντινούπολης στους Τούρκους, οι οποίοι το έμαθαν από τις Αραβικές φυλές της Αραβικής Ερήμου τις οποίες επισης είχαν υποτάξει. Στοιχεία τεκμηριωμένα υπάρχουν για την ιστορία του σαπουνιού από τον 13ο αιώνα και μετά. Μέχρι τον 17ο αιώνα η δημιουργία του σαπουνιού είχε γίνει στην Ευρώπη καταξιωμένη τέχνη.
Την εποχή εκείνη τα σαπούνια παράγονταν από φυτικά, ζωϊκά λίπη, φυτά και αρώματα. Οι κύριοι παραγωγοί του σαπουνιού ήταν η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Κατά την παράδοση, τα σαπούνια της νότιας Ευρώπης γίνονταν από ελαιόλαδο, ενώ στα ψυχρότερα κλίματα χρησιμοποιούσαν ζωϊκό λίπος, κάποιοι μάλιστα κατέφευγαν σε ιχθυέλαια. Στα τέλη του 19ου αιώνα, την εποχή σημαντικών μεταρρυθμίσεων, έγιναν προσπάθειες για την επιμόρφωση των ανθρώπων γύρω από ζητήματα υγείας και υγιεινής. Το σαπούνι της εποχής ήταν κατά κύριο λόγο μια αποκρουστική καφέ μάζα με κυλίδες από υπολείμματα ακατέργαστου αλκαλίου, το οποίο ερέθιζε το δέρμα. Μετά τη βιομηχανική επανάσταση άρχισε η παραγωγή σαπουνιών με χρώμα, αρωματισμένα, πιο εκλεπτυσμένα σαπούνια. Η χρυσή εποχή του σαπουνιού ξεκίνησε από τη Λέσβο με τόνους ετήσιας παραγωγής, από το 1875 έως και το 1895 περίπου. Από τις μεγαλύτερες σαπωνοποιίες της εποχής ήταν των Αδελφών Γεωργαντέλλη, των οικογενειών Μεταξά, Μιχαλέλη, Παπουτσάνη. Η παραγωγή σαπουνιών στο Πλωμάρι και στο υπόλοιπο νησί μετά το 1912 σταδιακά συρρικνώθηκε δραματικά, αφού αποκλείστηκαν από τις αγορές της Μικράς Ασίας. Στην Πάργα, αιώνες κατασκευάζουν σαπούνι το οποίο παλιά επωλείτο σε όλη την ενδοχώρα της Ηπείρου κ.ά. Σήμερα πολύ λίγοι κατασκευάζουν κυρίως για δική τους χρήση.
7
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Οι άγνωστοι Άγιοι του καλοκαιριού και του Φθινοπώρου Ο Άγ. Ονούφριος: Στις 12 Ιουνίου η εκκλησία εορτάζει την μνήμη του Άγ. Ονούφριου. Από μικρός έζησε σε κοινόβιο μαζί με άλλους πατέρες. Σε ηλικία περίπου 5-6 ετών ο Ονούφριος όταν πεινούσε έτρεχε στον τραπεζάρη και του έδινε ψωμί, ελιές, φρούτα και πιο συχνά ψωμί και εξαφανιζόταν. Παρακολουθώντας ο τραπεζάρης το μικρό, που του έκανε εντύπωση τι το κάνει τόσο ψωμί, είδε ότι πήγαινε στο Καθολικό της μονής και στην εικόνα της Παναγίας του Τέμπλου και τάιζε το Θείο Βρέφος. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός άπλωνε το χεράκι του, έπαιρνε το ψωμί και εξαφανιζόταν μέσα στην εικόνα. Όταν ο Ηγούμενος έμαθε το τι συνέβαινε, διέταξε να μην ξαναδώσουν ψωμί στο παιδί και να του πουν ότι εκείνον που τάϊζες μέχρι χθες, εκείνος να σου δώσει ψωμί. Ο Ονούφριος βλέποντας ότι δεν του δίνουν ψωμί έτρεξε μπροστά στην εικόνα και με παράπονο είπε «Χριστούλη μου δεν μου δίνουν ψωμάκι και μου είπαν να Σου πω να μου δώσεις από το δικό Σου. Το Θείο βρέφος άπλωσε το χεράκι του και του έδωσε ένα τεράστιο ψωμί, μοσχομυριστό, τόσο που το άρωμά του απλώθηκε σ’ όλο το Ναό και τόσο μεγάλο που ο μικρός δεν μπορούσε να το σηκώσει. Έκπληκτοι και έκθαμβοι οι μοναχοί από τα γεγονότα, ευλάβοντο πολύ το μικρό Ονούφριο, ο οποίος μεγαλώνοντας και για εξήντα ολόκληρα χρόνια έζησε γυμνός στην έρημο, χωρίς ποτέ να δει άνθρωπο. Το σώμα του κάλυπτε μια μακριά γενειάδα. Τον Άγ. Ονούφριο τον ανακάλυψε ο Όσιος Πανφνούτιος, στον οποίο διηγήθη τα της οσιακής και ερημικής ζωής του. Ο Άγιος Μάμας γιορτάζει στις 2 Σεπτεμβρίου. Οι γονείς του Θεόδωρος και Ρουρίνα, από τη Γάγγρα της Παφλαγονίας, ήσαν ενάρετοι Χριστιανοί στην εποχή των σκληρών διωγμών των Χριστιανών επί αυτοκρατορίας Αυρηλιανού. Φυλακίσθηκαν, βασανίστηκαν και πέθαναν από τις ταλαιπωρίες στη φυλακή. Το παιδί που γεννήθηκε στη φυλακή, το πήρε μία ευσεβής γυναίκα ονόματι Αμμία Ματρώνα. Από τα πρώτα του ψελλίσματα «μάμα-μάμα» του δόθηκε το όνομα Μάμας. Κατά την εφηβική του ηλικία συνελήφθη από ειδωλολάτρες, επειδή ως έφηβος αγωνιζόταν να ζει αλλά και να διδάσκει στα παιδιά της ηλικίας του τη χριστιανική ζωή. Μετά από πολλά βασανιστήρια και επειδή δεν κατάφεραν να τον εξοντώσουν, παρέδωσε το Πνεύμα του όταν με μία τρίαινα διαπέρασαν το σώμα του. Ο Ρωμανός ο Μελωδός: «Η Παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει και η γη το σπήλαιον τω απροσίτω προσάγει» τροπάριο για τη γέννηση του Χριστού, που συνέθεσε ο Ρωμανός. Γεννήθηκε στην Έμεσα της Συρίας, πιθανώς τον 6ο αιώ-
να. Μέσα από το έργο του δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες για τη ζωή του. Χειροτονήθηκε Διάκονος και πέθανε το 560 μ.Χ. Για τη μεγάλη του προσφορά στη χριστιανική υμνογραφία, ονομάστηκε «Πίνδαρος» της Εκκλησιαστικής ποίησης. Η μνήμη του γιορτάζεται την 1η Οκτωβρίου. Ο Άγιος Λογγίνος ο Εκατόνταρχος, γιορτάζει στις 16 Οκτωβρίου εκάστου έτους. Υπηρετούσε ως Εκατόνταρχος υπό τις διαταγές του Ποντίου Πιλάτου επί βασιλείας Τιβερίου Καίσαρος (14-37 μ.Χ.). Μαζί με τους στρατιώτες του επιστάτησε στη σταύρωση, στην ταφή και στη σφράγιση του μνήματος. Όταν είδε την ανάσταση του Κυρίου, είδε τις πέτρες να σχίζονται και να ανοίγονται τα μνήματα, πίστευσε ότι ο σταυρωθείς ήταν ο πραγματικός Υιός του Θεού. Παραιτήθηκε από το αξίωμά του και μαζί με άλλους δύο στρατιώτες του, αναχώρησε για την πατρίδα του, για να κηρύξει το λόγο του Θεού. Τον κατήγγειλε ο Πιλάτος στον Τιβέριο και έστειλαν ένα απόσπασμα στρατιωτών για να τον θανατώσουν. Αποκεφαλίστηκε στις 16 Οκτωβρίου και εις τον Πανιέριο Ναό της Αναστάσεως κτίσθηκε παρεκκλήσι του Αγ. Λογγίνου.
Τα μνημόσυνα ι καθορισμένες από την Εκκλησία μας ημέρες για την τέλεση των μνημοσύνων είναι οι εξής: α) η τρίτη ημέρα από την ημέρα του θανάτου: 1) επειδή την τρίτη ημέρα σχηματίζεται η καρδιά του ανθρώπου στην κοιλιά της μητέρας· 2) επειδή την τρίτη ημέρα αναστήθηκε ο Χριστός· 3) προς τιμήν των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος. β) η εννάτη ημέρα, επειδή ο κεκοιμημένος κατατάσσεται πλέον στα εννέα τάγματα των αγγέλων, αν φύγει μετανοημένος, αν όχι, τότε είναι στο έλεος του Θεού. γ) η τεσσαρακοστή, επειδή την τεσσαρακοστή έγινε η Ανάληψη του Χριστού στους ουρανούς· την τεσσαρακοστή μέρα της κυοφορίας παίρνει ολοκληρωμένη μορφή ανθρώπου το έμβρυο. δ) ορίζονται επίσης τρίμηνα, εξάμηνα, εννιάμηνα εις δόξαν της Αγίας Τριάδος. ε) ετήσια που σημαίνουν ότι εξακολουθεί να ζει ο κεκοιμημένος. Ακόμη, οποιαδήποτε άλλη μέρα θελήσουν οι πιστοί να τελέσουν μνημόσυνο, η εκκλησία το επιτρέπει και το ευλογεί. Τέτοιες ευκαιρίες είναι παραδείγματος χάριν η ημέρα της ονομαστικής εορτής, η ημέρα του γάμου κ.τ.λ. φθάνει μόνον να γίνονται τα μνημόσυνα με κόλλυβα.
Ο
8
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Μεσογειακή διατροφή
Ÿ
ταν η σωστή διατροφή συνδυάζεται με ένα γενικότερο υγιεινό τρόπο ζωής, τότε βάζει γερά θεμέλια υγείας. Δεν υπάρχουν καλές και κακές τροφές και δεν χρειάζεται να στερηθούμε οτιδήποτε μας αρέσει για να είμαστε υγιείς. Αυτό που χρειάζεται είναι η ποικιλία και το μέτρο στη διατροφή μας και έμφαση στην κατανάλωση δημητριακών ολικής αλέσεως, φρούτων, λαχανικών, ελαιόλαδου και οσπρίων, που αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά της Μεσογειακής Διατροφής. Η Μεσογειακή Διατροφή περιλαμβάνει διατροφικές συνήθειες που κάποιος μπορεί να ακολουθεί σε όλη του τη ζωή, και δεν είναι απλά μια ειδική δίαιτα για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Άλλωστε η καλή και υγιεινή διατροφή δεν είναι βαρετή, όπως πολλοί πιστεύουν. Επιστημονικές έρευνες απ’ όλο τον κόσμο πλέον συμφωνούν ότι η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί πρότυπο σωστής, υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, που προάγει την υγεία και προφυλάσσει από πολλές ασθένειες. Με λίγα λόγια, η μεσογειακή δίαιτα περιλαμβάνει ποικιλία τροφών με πολλές θρεπτικές ιδιότητες, που συνδυάζονται και μαγειρεύονται εύκολα και με πολλούς τρόπους, για να προσαρμόζονται στις προτιμήσεις όλων. Πάνω απ’ όλα είναι μια νόστιμη, ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή. Όμως, για να είναι αποτελεσματική η Μεσογειακή Διατροφή στην υγεία μας, θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από μέτρο και να εντάσσεται στο πλαίσιο ενός γενικότερου υγιεινού τρόπου ζωής, που περιλαμβάνει συστηματική σωματική άσκηση και διατήρηση σωστού βάρους. Απολαμβάνοντας το καλό φαγητό και αυξάνοντας τη φυσική μας δραστηριότητα μπορούμε να χαρίσουμε στον οργανισμό μας υγεία και ευεξία.
Φρούτα και λαχανικά Είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες. Έχει βρεθεί ότι η συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών προστατεύει από καρδιακές παθήσεις και από διάφορες μορφές καρκίνου, κυρίως του εντέρου. Η δράση τους οφείλεται στις φυτικές ίνες και τις αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως η βιταμίνη C, το σελήνιο, τα φλαβονοειδή και το β-καροτένιο. Επίσης η ντομάτα περιέχει λυκοπένιο, που αποτελεί ισχυρό αντιοξειδωτικό στοιχείο. Οι αντιοξειδωτικές αυτές ουσίες προστατεύουν από την οξείδωση της «κακής» χοληστερόλης (LDL), που είναι ο βασικότερος παράγοντας ανάπτυξης αθηροσκλήρωσης και, κατ’ επέκταση, καρδιαγγειακών προβλημάτων. Τέλος, είναι καλές πηγές καλίου, που βοηθά στην πρόληψη της υπέρτασης.
Δημητριακά: ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα, αντιοξειδωτικές ουσίες. Η κατανάλωση αμυλούχων τροφών, ιδιαίτερα ολικής αλέσεως, παρέχει στον οργανισμό σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες, αντιοξειδωτικές ουσίες και φυτικές ίνες που βοηθούν στην καλή λειτουργία του οργανισμού. Τα προϊόντα ολικής αλέσεως έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες από τα απλά δημητριακά, μάλιστα έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωσή τους μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, του
μαστού και του προστάτη, ενώ παράλληλα μειώνει την εμφάνιση καρδιακών προβλημάτων και σακχαρώδους διαβήτη. Επίσης άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι έχουν ευεργετική επίδραση στη μείωση της «κακής» χοληστερόλης (LDL) και της αρτηριακής πίεσης. Παράλληλα, οι σύνθετοι υδατάνθρακες που περιέχουν αυξάνουν με πιο ομαλό ρυθμό το σάκχαρο στο αίμα σε σχέση με τους απλούς υδατάνθρακες, όπως η ζάχαρη, και διατηρούν το αίσθημα κορεσμού για περισσότερη ώρα.
Όσπρια Τα όσπρια είναι μια πλήρης και θρεπτική τροφή, αφού αποτελούν μια πολύ καλή πηγή πρωτεϊνών, υδατανθράκων, φυτικών ινών και βιταμινών. Οι φυτικές ίνες που βρίσκονται στα όσπρια έχει βρεθεί ότι μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της χοληστερόλης του αίματος, προφυλάσσοντας έτσι από καρδιακές παθήσεις.
Ψάρια, πουλερικά και άπαχο κρέας Παρέχουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη και την καλή λειτουργία του οργανισμού. Παράλληλα, παρέχουν απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα, όπως βιταμίνη Β, σίδηρο (στο κόκκινο κρέας) και ω-3 λιπαρά οξέα (στα ψάρια). Τα ω-3 λιπαρά που περιέχονται στα ψάρια έχουν αποδειχτεί ωφέλημα για την υγεία, αφού συμβάλλουν στην καλή λειτουργία της καρδιάς, του κυκλοφορικού συστήματος, έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, προστατεύουν από θρόμβωση του αίματος και από διάφορες μορφές καρκίνου, όπως του παχέος εντέρου. Τα μικρά ψάρια αποτελούν καλή πηγή ασβεστίου αν τρώγονται με τα κόκαλα.
Γάλα, γιαούρτι, τυρί Τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, ασβέστιο και βιταμίνες. Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη του οργανισμού, συμβάλλει στην καλή λειτουργία του μεταβολισμού και τη δημιουργία γερών μυών, οστών και δοντιών. Περιέχουν επίσης βιταμίνες, κυρίως του συμπλέγματος Β, που βοηθούν στην παραγωγή ενέργειας από τον οργανισμό και στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος.
Ελαιόλαδο Το ελαιόλαδο αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό της Μεσογειακής Διατροφής. Οι ευεργετικές επιδράσεις του ελαιόλαδου οφείλονται στην υψηλή περιεκτικότητά του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικές ουσίες. Τα μονοακόρεστα λιπαρά είναι μια «καλή» μορφή λιπαρών που έχει αποδειχτεί ότι βοηθούν στη μείωση της «κακής» χοληστερόλης (LDL) στο αίμα. Παράλληλα, το ελαιόλαδο περιέχει βιταμίνη Ε και πολυφαινόλες, που αποτελούν ισχυρές αντιοξειδωτικές ενώσεις. Η δράση των ουσιών αυτών προστατεύει από την οξείδωση της «κακής» χοληστερόλης και έτσι μειώνει την εναπόθεσή της στις αρτηρίες, διατηρώντας τες «καθαρές». Με λίγα λόγια, το ελαιόλαδο, αν και έχει αυξημένη θερμιδική αξία (1 κουταλάκι του γλυκού έχει 45 θερμίδες), είναι πολύ ωφέλιμο για τον οργανισμό.
9
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Αρχαία ονόματα ανδρών και γυναικών στην Πάργα ύριο όνομα ειναι η λέξη με την οποία είναι γνωστό ένα άτομο. Πώς όμως δημιουργήθηκε και για ποιο λόγο; Σίγουρα τα ονόματα δεν δημιουργήθηκαν τυχαία. Όταν έδιναν στο παιδί τους οι αρχαίοι ένα όνομα με ωραία σημασία, έδειχναν τη μεγάλη τους στοργή και τη διάθεση να προσφέρουν σ’ αυτό ένα πολύτιμο δώρο, το οποίο θα το έφερε σε όλη τη ζωή του. Πίστευαν επίσης ότι ακούγοντάς το νύχτα και ημέρα, θα επιδρούσε στο χαρακτήρα του. Τέλος, πίστευαν ότι όταν άρχιζε να καταλαβαίνει τη σημασία του ονόματός του, θα αναγκαζόταν να φανεί αντάξιο της σπουδαίας αυτής σημασίας. Στην Ήπειρο και ιδιαίτερα στην Πάργα η συχνότητα με την οποία συναντώνται τα αρχαία ονόματα είναι μεγάλη. Μία ιστορική εξήγηση αυτού του φαινομένου μπορεί να ειναι η ακόλουθη: Η γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού και η τήρηση των παραδόσεων, βοήθησαν σημαντικά τον Ελληνισμό να επιβιώσει στους χαλεπούς καιρούς της Τουρκοκρατίας. Το στοιχείο αυτό στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων εμφανίζεται και με τη συνήθεια να δίνονται ονόματα από την αρχαία ελληνική μυθολογία και ιστορία, τα οποία δεν ήταν βέβαια Χριστιανικά ούτε συνέχιζαν το βαπτιστικό όνομα κάποιου άμεσου προγόνου, παππού ή γιαγιάς. Είναι φανερό λοιπόν ότι είχε επικρατήσει η συνήθεια τα βαπτιζόμενα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, να παίρνουν ονόματα αρχαίων θεών, ημιθέων, ηρώων, σοφών, επιφανών πολιτικών και πνευματικών προσωπικοτήτων της ελληνικής ιστορίας, τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις, υπερτερούσαν αριθμητικώς των Χριστιανικών ονομάτων. Έτσι τα ονόματα των αρχαίων προγόνων, τα οποία έδιναν οι συνήθως πεπαιδευμένοι ανάδοχοι στους αναδεχτούς τους, καθώς τα άκουγαν οι υπόδουλοι συνέχεια γύρω τους, συμπλήρωναν την έλλειψη συστηματικών ιστορικών γνώσεων και αποτελούσαν ζωντανή επαφή με το μακρινό παρελθόν. Με αυτόν τον τρόπο ενισχυόταν σημαντικά η εθνική τους συνείδηση, ενώ παράλληλα με την εκπλήρωση των θρησκευτικών τους καθηκόντων τονωνόταν και το θρησκευτικό τους φρόνημα. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα γινόταν επιτυχής σύζευξη Ελληνισμού και Χριστιανισμού, με την προσθήκη από τον ανάδοχο και δεύτερου ονόματος χριστιανικού, πλην του αρχαίου ελληνικού π.χ. Μιλτιάδης και Γεώργιος, Κλειώ και Ελευθερία. Είναι γνωστό τέλος, ότι στον εξωνάρθηκα της Μονής των Φιλανθρώπινων στο Νησί της λίμνης των Ιωαννίνων υπάρχει η μοναδική του 16ου αι. στην Ελλάδα τοιχογραφία, στην οποία απεικονίζονται μαζί με άλλους αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας οι επτά σοφοί της αρχαίας Ελλάδος. Η Πάργα, ακολουθώντας τη μοίρα των Ιονίων νήσων, δέχθηκε αναπόφευκτα ενετικές επιρροές, κατά τα 400 αυτά χρόνια παραμονής τους και στην περίπτωση των ονομάτων π.χ. Βικτωρία, Κορνήλιος κ.ά. Κατά τη σύντομη παραμονή τους και οι Γάλλοι άφησαν τη σφραγίδα τους και στα ονόματα π.χ. Αντουανέτα, κ.ά. Στην Πάργα όσοι μετοίκησαν κατά το 19ο αιώνα κυρίως α-
Κ
πό το Σούλι, δεν έφεραν αρχαιοελληνικά ονόματα. Κατά τον 20ο αιώνα όσοι έφθασαν ως πρόσφυγες είχαν ανάμεικτα και αρχαία ελληνικά και χριστιανικά ονόματα. Ακολουθεί κατάλογος γυναικείων και ανδρικών ονομάτων που συναντάμε και σήμερα με προέλευση αρχαία η πρωτοχριστιανική κ.α. Ονόματα γυναικών • Αθηνά, Αντιγόνη, Αγλαΐα, Ανδρονίκη, Αντιόπη, Άρτεμις, Αιμιλία, Αφροξυλάνθη, Αλκμήνη, Ανδρομάχη, Αριστέα, Αφροδίτη, Αρετή, Ασπασία, Άλκηστις, Αδαμαντία, Αριάδνη, Ανδριανή, Αμαλία. • Βικτωρία, Βιργινία. • Γαλάτεια, Γιολάντα, Γκόλφω, Γαρυφαλιά. • Δηϊδάμεια, Δάφνη, Δανάη, Δήμητρα. • Εριφύλη, Ελισάβετ, Ευθαλία, Ερμιόνη, Ελπινίκη, Ελβίρα, Ευρυδίκη, Ευτέρπη, Ειρήνη, Ευφροσύνη, Ερωφύλη, Ευδοκία. • Ήβη, Ηλέκτρα, Ήρα. • Θάλεια, Θεοδώρα. • Ιουλία, Ισμήνη, Ιφιγένεια. • Καλλιόπη, Καλλιρόη, Κασσιανή, Κλειώ, Κλεονίκη, Κλεοπάτρα, Κερκύρα. • Λευκοθέα, Λυδία. • Μυρσίνη, Μαριάνθη, Μερόπη, Μαγδαληνή, Μελίνα. • Ναυσικά, Νεφέλη. • Ουρανία, Ολυμπία. • Πολυξένη, Πηνελόπη, Πολύμνια, Πανωραία, Περσεφόνη, Παραδείσω. • Σαπφώ, Σμαράγδα. • Τερψιχόρη, Τριανταφυλλιά, Ταρσώ. • Ροδάνθη, Ροζαλίντα, Ραχήλ. • Φαίδρα, Φεβρωνία, Φερενίκη, Φιλομίλα, Φρύνη. • Χαρίκλεια, Χρυσαυγή. • Υακίνθη. Ονόματα ανδρών • Αλέξανδρος, Αλκιβιάδης, Αντίοχος, Αχιλλέας, Αιμίλιος, Αυγερινός, Αριστείδης, Αριστομένης, Αριστοτέλης, Αγαμέμνων. • Δημοσθένης, Διογένης, Διόδωρος, Διομίδης, Διόδωτος, Δονάτος. • Ερμόλαος, Έκτωρ, Ευριπίδης, Ερωτόκριτος, Επαμεινώνδας. • Ηρακλής. • Θεμιστοκλής, Θρασύβουλος, Θεόδωρος. • Ιάσων. • Κίμων, Κρίτων, Κύρος, Κορνήλιος, Κάλλιστος. • Λέανδρος. • Μενέλαος, Μιλτιάδης, Μορφέας. • Ναπολέων. • Ξενοφών. • Οδυσσέας, Όμηρος, Ορέστης. • Περικλής, Πάρης, Πλάτων, Πολύβιος, Πύρρος. • Σοφοκλής, Σωκράτης. • Τηλέμαχος, Τιμολέων. • Φίλιππος. Αθανάσιος Σ. Βέργος
10
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Παναγιώτης Αραβαντινός (1809-1870) Συνέχεια από τη σελίδα 1
δύο χρόνια. Στα 1840 έρχεται με την οιοικονομικούς λόγους ο πατέρας του κογένειά του για μόνιμη εγκατάσταση αναγκάζεται να στερηθεί το πλοίο στα Γιάννινα, όπου διδάσκει στην του και να εγκατασταθεί μόνιμα Αλληλοδιδακτική Σχολή ως το στους Παξούς. Δεκαπεντάχρο1846 που παραιτείται και ασχονος πια, ο Αραβαντινός δέχελείται με το εμπόριο. ται την πρόσκληση διαφόρων Εκτός από πολλές μελέτες του, οικογενειών των Παξών να βιογραφίες και μονογραφίες που διδάξει στα παιδιά τους τα εδημοσιεύθησαν στην «Πανδώρα» κοινά γράμματα, ανοίγει μάκαι άλλα λογοτεχνικά περιοδικά, λιστα και σχετικό σχολειό, όσυνέγραψε τη «Χρονογραφία της Ηπου διδάσκοντας πλούτιζε πείρου» μέχρι το έτος 1854 (έργο δίταυτόχρονα τις γνώσεις του. τομο, δημοσιευθέν στην Αθήνα τα έτη Τη μεγάλη του δίψα για γράμμα1856-1857), «Περί της αρχαίας χωρογρατα την ικανοποιεί κοντά στον ΕλληνοΠαναγιώτης Αραβαντινός φίας της Ηπείρου» (έργο εκδοθέν το διδάσκαλο Δημήτριο Δενδραμίου, 1809-1870 1858), «Περί του χρονικού της ΗΜεσολογγίτη, που στα 1826 είχε εγκατασταθεί στους Παξούς. Τώρα με τη σπουδή των κλα- πείρου» (έργο εκδοθέν το 1865 με το ψευδώνυμο Π. Θεσικών και ιδιαίτερα των κειμένων των Δημοσθένη, σπρωτός), «Περί του Οσίου Νείλου του Εριχιώτου» Θουκιδίδη και Όμηρου, πλαταίνουν οι πνευματικοί του ο- (έκδοση 1865) και άλλα. Μετά το θάνατό του, τα παιδιά του Σπυρίδων και Αρίζοντες και ο Αραβαντινός συνειδητοποιεί την ύπαρξή του. Στα 1829 ξαναβρίσκεται στην Κέρκυρα, όπου με το ριστείδης Αραβαντινός, εδημοσίευσαν τα εξής έργα του: κλασικό πνεύμα σμίγει ο φιλολογικός αέρας της Δύσης. «Ιστορία του Αλή Πασά του Τεπελενλή», (Αθήνα 1895), Εκεί για έξι μήνες μαθαίνει την Αλληλοδιδακτική μέθοδο «Μονογραφία περί Κουτσοβλάχων», (Αθήνα 1905), «Ηκαι σαν ακροατής παρακολουθεί τα φιλολογικά μαθήμα- πειρωτικόν γλωσσάριον», (Αθήνα 1909), κυρίως δε και τα του Ασώπιου και τα φιλοσοφικά του Ν. Βάμβα. Τώρα πρωτίστως τη «Συλλογήν Δημοτικών Ασμάτων της Ηπείο νους του μεταλαβαίνει του στοχασμού και της ομορφιάς ρου», (Αθήνα 1880). Το έργο αυτό της συλλογής δημοτικαι ξανοίγεται σε αδιάκοπη κίνηση. Τη μόρφωσή του συ- κών εξ Ηπείρου τραγουδιών είναι σημαντικό για όλους, μπληρώνει στα 1830 που ξαναγυρίζει στους Παξούς, ό- κυρίως όμως για τους ασχολουμένους με τη Λαογραφία, που για πρώτη φορά λειτουργεί «Λύκειο», παίρνοντας γιατί είναι πλούσιο σε αριθμό τραγουδιών. Αλλά και τραμαθήματα Γεωμετρίας και Άλγεβρας από το φίλο του Γ. γούδια που δημοσιεύθηκαν από τον Φωριέλ, από τον ΣπυΚόνδη και στοιχειώδεις αρχές της Λατινικής, από το Δι- ρίδωνα Ζαμπέλιο, τον Πάσωβ, τον Μανούσο, τα βρίσκουμε στη Συλλογή τραγουδιών του Αραβαντινού και ευθυντή του Λυκείου, τον Κερκυραίο Παπαθεοδώρητο. Ο Αραβαντινός στα 1832 δέχεται την πρόσκληση της σε άλλες, πιο καλές παραλλαγές. Τη συλλογή ολοκλήρωσε ο Αραβαντινός στα Ιωάννινα κοινότητας των Γιαννίνων που αποτελούσαν την Ακρόπολη της Ελληνικής Παιδείας και διορίζεται εκεί δά- το 1861 και ως εκ τούτου αγνοούσε και δεν έλαβε υπ’ όσκαλος της Αλληλοδιδακτικής μεθόδου. Στη θέση αυτή ψιν του τις συλλογές του Γ. Χασιώτου (1866) και του Μ. παρέμεινε ως τον Αύγουστο του 1838, όπου ξαναγύρισε Λελέκου (1868). Ο Παναγιώτης Αραβαντινός είναι ο συνγια να νυμφευτεί στην Πάργα την κόρη του Δημήτριου θέσας το τραγούδι «Η αδελφική αγάπη». Το τραγούδι αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη Δεσύλλα, με την οποία απέκτησε δυο παιδιά, τον Σπυρίδωνα και τον Αριστείδη. Παρέμεινε δε εκεί γύρω στα δική του ποιητική συλλογή «ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥ-
11
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
ΔΙΑ-ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΗΜΩΔΩΝ ΑΣΜΑΤΩΝ», που είδε το φως της δημοσιότητας το έτος 1880 στην Αθήνα (σελ. 275, αριθμ. 456). Στη συνέχεια συμπεριελήφθη και σε άλλες ποιητικές συλλογές και πέρασε, λόγω του παιδευτικού περιεχομένου του, στα Νεοελληνικά Αναγνώσματα, προς διδασκαλίαν των μαθητών. Το τραγούδι αυτό εξελήφθη ως δημοτικό, λόγω του πνεύματος, της δομής και της εν γένει τεχνικής του, ενώ είναι, μετά πιθανότητος εγγιζούσης τη βεβαιότητα, προσωπική σύνθεση του Παναγιώτη Αραβαντινού (βλ. Γεωργίου Σπυριδάκη: Ελληνική Λαογραφία, Αθήνα 1975, σελ. 37, Μαρίας Ιωαννίδου-Μπαρμπαρίγου εν Επετ. του Λαογρ. Αρχείου, ετ. Γ-Δ (1941-42), σελ. 38-59). Αναδημοσιεύουμε το ωραίο αυτό τραγούδι:
Η Αδελφική Αγάπη Ανάθεμά τον που το ειπεί - «τ’ αδέρφια δεν πονιούνται». Τ’ αδέρφια σκίζουν τα βουνά και δέντρα ξερριζώνουν, τ’ αδέρφια εκυνηγήσανε κ’ ενίκησαν το Χάρο. Δυο αδέρφια είχαν αδερφή στον κόσμο ξακουσμένη, τη φθόναγεν η γειτονιά, τη ζήλευεν η χώρα, τη ζήλεψε κι ο χάροντας και θέλει να την πάρει. Στο σπίτι τρέχει και βροτάει σαν να ήταν νοικοκύρης Άνοιξε, κόρη, για να μπω, ’τοιμάσου να σε πάρω, τι εγώ είμ’ ο γιος της μαύρης γης, της αραχνιασμένης πέτρας. Άφσε με χάροντ«μ άφσε με, σήμερα μη πάρεις, ταχυά Σάββατο να λουστώ, την Κυριακή ν’ αλλάξω, και τη Δευτέρα το ταχύ έρχομαι μοναχή μου.
Απ’ τα μαλλιά την άρπαξε κ’ η κόρη κλαίει και σκούζει. Να και τ’ αδέρφια πώφθασαν ψηλά ’π το κορφοβούνι, τον χάροντα κυνήγησαν και γλύτωσαν την κόρη. Η οικία του στα Ιωάννινα ήταν στην οδό που φέρει σήμερα το όνομά του. Απεβίωσε στα Ιωάννινα στις 19 Δεκεμβρίου 1870 και ετάφη στο Αρχιμανδρείο. Στον τάφο του δε, γράφει άγνωστος στιχουργός: «Το γένος Έλλην, και υιός της ευκλεούς Ηπείρου, ηγέτης της νεότητος και της σοφίας μύστης, εδώ κοιμάται ήρεμος εν μέσω του ονείρου όπερ χρυσούν ενέπνεον αυτώ πατρίς και πίστις. Διέβη μόλις της ζωής την τρίτην ηλικίαν και έκλεισε τα όμματα σπουδάζων και συγγράφων. Εις της πεφιλημένης του πατρίδος άκραν μίαν τα τέκνα του ευγνώμονα ανήγειρον τον τάφον». Πηγές: ανώνυμος (1907). Κωνσταντίνος Σκόκος. ed. Ημερολόγιον Σκόκου. Εν Αθήναις: Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου σελ. 223-224. Βασίλη Κραψίτη «Λόγιοι της Ηπείρου» 14301912 τ. 1ος, Αθήνα 1979. Εφημερίδα «Πάργα» φ. 33 σελ. 12.
Προτομή του Παναγιώτη Αραβαντινού υπάρχει σήμερα στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων. Το δε πατρικό σπίτι του στην Πάργα υπήρχε έως το 1950 στην οδό που φέρει το όνομά του και σήμερα είναι η οικία του Γιάννη Κωστήρα.
Σπυρίδων Π. Αραβαντινός (1843-1906)
Σπυρίδων Π. Αραβαντινός 1843-1906
Γιος του Παναγιώτη Αραβαντινού που γεννήθηκε στα Γιάννενα, όπου και έλαβε την εγκύκλια μόρφωση στην περήφημη Ζωσιμαία Σχολή. Το 1866 ανακηρύχθηκε διδάκτορας της Νομικής Σχολής της Αθήνας. Στη συνέχεια ακολούθησε το δικαστικό κλάδο, όπου εξελίχθηκε ως το βαθμό του Αρεοπαγίτη. Επίσης διετέλεσε υπουργός Δικαιοσύνης. Από το 1895 που παραιτήθηκε από τη δικαστική του θέση, έως το θάνατό του, δικηγόρησε στην Αθήνα. Αξιόλογες νομικού περιεχομένου διατριβές του, δημοσιεύτηκαν στα περιοδικά «Θέμις» και «Εφημερίς της Νομολογίας». Επίσης εξέδωκε τα πιο κάτω πολύτιμα έργα: α) «Απομνημονεύματα των κατά τον ιερόν ημών Αγώνα πολιορκιών και αλώσεως του Μεσολογγίου επί τη βάσει σημειωμάτων του Υποστρατήγου Αρτεμισίου Μίχου», Αθ. 1833. Και β) «Ιστορία του Αλή πασά του Τεπελενλή», που ουσιαστικά είναι σύγγραμμα του πατέρα του Παναγ. Αραβαντινού, επαυξημένο από αυτόν, κ.ά. συνέχεια σελ. 14
12
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Δημοτικοί Χοροί - Λαϊκά Μουσικά Όργανα
Ο
ι δημοτικοί χοροί και τα δημοτικά μουσικά όργανα, είναι άρρηκτα δεμένα με τη λαϊκή μας ποίηση και αποτελούν την πιο ζωντανή έκφραση της ψυχαγωγίας του λαού μας, αλλά και της εκτόνωσής του, στις κάποιες συναισθηματικές στιγμές του βίου του. Ο χορός είναι η πιο αρχαία εκδήλωση του ανθρώπου από τότε που εμφανίστηκε στη γη. Η Σοφία Σπανούδη γράφει: «Τα πρωτόγονα ζευγάρια έγιναν οικογένεια, φυλή, λαός, έθνος. Με τους χορούς όμως πάντοτε εκφράζουν τις χαρές και τις λύπες, την οργήν, την μανίαν, την αγωνίαν και την εκστατικήν λατρείαν προς την ιδέαν του θείου... Οι χοροί των αρχαίων Ελλήνων είναι η πεμπτουσία της ποιήσεως, της μουσικής και των άλλων εικαστικών τεχνών. Τας κινήσεις των χορών εθεώρουν ως μίαν οπτικήν μουσικήν, ερμηνεύουσα εις την όρασιν ό,τι οι ήχοι εις την ακοήν.... Ο άνθρωπος έλαβεν από τους θεούς το δώρον να εκφράζει με ρυθμόν και αρμονίαν όλα τα αισθήματα, τα πλημμυρίζοντα την ψυχήν του. Δια τούτο ο χορός είναι η τελειοτέρα της φυλής έκφρασις και ο αντικατοπτρισμός του πολιτισμού του». Ο Γ.Α.Α. Κουσιάδης γράφει: «Οι σύγχρονοι ελληνικοί χοροί ως εξάγεται εκ πλείστων στοιχείων, αποτελούν την δια μέσου των αιώνων εξέλιξιν των αρχαίων ελληνικών χορών... Εκ της γενομένης επί του θέματος αυτού συγκριτικής μελέτης, απεδείχθη ότι τα διάφορα χορογραφικά σχήματα των αρχαίων ελληνικών χορών ανεβρίσκονται κατά βάσιν αναλλοίωτα εις τους σημερινούς ελληνικούς χορούς». Όπως βλέπουμε και η χορευτική παράδοση διατηρεί διαμέσου των χιλιετηρίδων ζωής του λαού μας, ζωντανά τα σημάδια της αρχικής της μορφής, για να εκφράσει τη λεβεντιά και ανδρεία του Έλληνα, τη χάρη και σεμνότητα της Ελληνίδας, την ψυχική ευφορία του λαού μας. Οι δημοτικοί χοροί, παρά τις αλλεπάλληλες ξενικές επιδράσεις, με τις «μοντέρνες» δήθεν επινοήσεις, θα διατηρούν πάντα τη λαϊκή τους έκφραση και οι αυτοσχέδιες και ιδιόμορφες φιγούρες του τσάμικου, του πωγωνίσιου, του καλαματιανού, του συρτού, του κρητικού, του κερκυραϊκού, των νησιώτικων, του ποντιακού και τόσων άλλων, θα εντυπωσιάζουν πάντα και σε όλες τις εποχές, γιατί είναι δημιούργημα του λαού, γιατι εκφράζουν το λαό. Γι’ αυτό και δεν θα υπάρχουν λαϊκά πανηγύρια, γλέντια, γάμοι, αρραβώνες και άλλες λαϊκές γιορτές, που να μη γίνονται με δημοτικά τραγούδια, όργανα και χορούς και να μην έχουν επιτυχία. Αλλά και τα λαϊκά μουσικά όργανα, τα εκφραστικά μέσα των δημοτικών μας χορών και τραγουδιών με βαθιές τις ρίζες τους στο χρόνο, έχουν παίξει και παίζουν σημαντικό ρόλο στις γιορταστικές και ψυχαγωγικές, κοινωνικές, οικογενειακές και ατομικές εκδηλώσεις του λαού μας. Το βιολί, ο βασιλιάς αυτός των μουσικών οργάνων, με τις υποβλητικές του μελωδίες, το κλαρίνο με τους διαπεραστικούς του ήχους, η λατέρνα με τις γλυκές της νότες και τόσα και τόσα άλλα λαϊκά όργανα που έχει να παρουσιάσει η δημοτική μας παράδοση, τα οποία ποικίλλουν από περιοχή σε περιοχή, συγκι-
νούν και ενθουσιάζουν κάθε ευαίσθητη καρδιά, γιατί μιλούν αισθαντικά μέσα της και τη μεταφέρουν ψυχικά στις προγονικές μουσικές προτιμήσεις, στο προγονικό μουσικό πνεύμα. Τα δημοτικά μουσικά όργανα, παρότι έχουν να αντιμετωπίσουν την εισχώρηση και σ’ αυτά της ηλεκτρονικής τεχνολογίας και παρότι βρίσκονται στο κατώφλι του 2000, επειδή τη δύναμη την αντλούν από το λαό, εξακολουθούν και θα εξακολουθούν να σαγηνεύουν και διασκεδάζουν με τους ήχους τους, όχι μόνο τον ελληνικό λαό και τους Έλληνες της διασποράς, αλλά και φίλους της δημοτικής μας μουσικής παράδοσης από άλλα κράτη. Ο συγγραφέας Βασίλης Κραψίτης γράφει: «Η ελληνική δημοτική μουσική αναφέρεται σε δημιουργία μελωδιών που είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με τη δημοτική ποίηση, η οποία με απλότητα εκφράζει σε διάφορες μορφές και φάσεις, την ελληνική ψυχή. Έτσι γεννήθηκαν στην Ήπειρο τα κλέφτικα και αρματολίτικα τραγούδια, στην Πελοπόννησο ο συρτός και ο καλαματιανός. Στην Ήπειρο και στη Μάνη τα «μοιρολόγια» που ζωηρά θυμίζουν το ελεγειακό ύφος του αρχαϊκού μεγαλείου. Στην Κρήτη ο πεντοζάλης θυμίζει πολεμικό παραλήρημα του πυρρίχιου χορού των αρχαίων Ελλήνων. Στην Κύπρο διατηρούνται οι αρχαιοελληνικοί ρυθμοί του παιάνα, όπως στα τραγούδια του «Μα» και της «Σούσας», ολοφάνερης αρχαιοελληνικής προέλευσης. Ως προς τους δημοτικούς χορούς, με φανερές τις εξής τρεις πλευρές, ήτοι τη λαογραφική, την καλλιτεχνική και την εθνική μας παρακαταθήκη και παράδοση: Στο εδώ σημείο, επισημαίνουν ότι η ευσυνείδητη παρουσίαση των ανωτέρω χορών μέσω των διαφόρων συλλογών και η συστηματική επίδειξή τους εκτός της Ελλάδας, δημιουργούν τον ατεμάχιστο συνδετικό κρίκο μεταξύ Ελλάδας και απόδημου Ελληνισμού. Πρόσθετα προβάλλουν τεκμηριωμένα το ελληνικό όνομα, ενώ χάρη της αισθητικής απόλαυσης και άλλων σχετικών στοιχείων συσφίγγονται οι σχέσεις των λαών». Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, παρουσιάζεται η ανάγκη όπως ο δεσμός του λαού με την παράδοση γίνει πιο δυνατός, γιατί αυτή αποτελεί το συνδετικό κρίκο του Σήμερα με το Χθες και τον καθοδηγεί να αντιμετωπίσει με εμπιστοσύνη το Αύριο. Σήμερα, που οι χιονοστιβάδες των πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών ανακατατάξεων μπροστά στο 2000, διαφαίνονται να κατακλύζουν την Ενωμένη Ευρώπη, η Εθνική μας ταυτότητα κινδυνεύει να αλλοιωθεί ανεπανόρθωτα, αν φορείς και λαός δεν εξυψωθούμε στο ύψος των περιστάσεων, αν δεν αγκαλιάσουμε τις αρετές και αξίες που περικλείει η παράδοση, αυτές που θα μας δώσουν τη δύναμη να αντισταθούμε στις ξενικές εισβολές και να μεταλαμπαδεύσουμε αυτές στις ερχόμενες γενιές. Γιάννη Γ. Σάρρα Το Χθες, το Σήμερα, το Αύριο Η παράδοση και το χρέος μας Δεύτερη Έκδοση Αθήνα 1997
13
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Αλήθειες και ψέματα για το 1941
¢
ευτέρα 28. Κοιμήθηκα δύο το πρωί διαβάζοντας Μακρυγιάννη. Στις τρεις και μισή μια φωνή από το τηλέφωνο με ξύπνησε: «Έχουμε πόλεμο». Τίποτε άλλο; Ο κόσμος είχε αλλάξει. Η αυγή που λίγο αργότερα είδα να χαράζει από τον Υμηττό, ήταν άλλη αυγή: άγνωστη. Περιμένει ακόμη εκεί που την άφησα. Δεν ξέρω πόσο θα περιμένει, αλλά ξέρω πως θα φέρει το μεγάλο μεσημέρι!. Από το Ημερολόγιο του Γ. Σεφέρη
Από την επίθεση των Ιταλικών στρατευμάτων στις 28 Οκτωβρίου του 1940 μέχρι το Μάρτιο του 1941 όπου η Ιταλική εαρινή αντεπίθεση απέτυχε, φτάνουμε στις 6 Απριλίου του 1941 με την επίθεση γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα μέσω της Βουλγαρίας και της Γιουγκοσλαβίας. Η Γερμανία προσέτρεξε να βοηθήσει τη σύμμαχο της Ιταλία διότι υπήρχαν βρετανικά στρατεύματα στην Ελλάδα και αυτά θα μπορούσαν να απειλήσουν τα μετόπισθεν της επικείμενης επίθεσης της Γερμανίας στην ΕΣΣΔ, γνωστής ως Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα. Παρά την ηρωϊκή αντίσταση των Ελλήνων και μετά από τέσσερις μέρες μάχης, στις 9 Απριλίου τα Ελληνικά στρατεύματα παραδόθηκαν στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, με τους Γερμανούς να εκφράζουν το θαυμασμό τους, για την ανδρεία και τη μαχητικότητα των Ελλήνων. Οι καλύτερα εξοπλισμένες και αριθμητικά υπέρτερες Γερμανικές δυνάμεις και η καταπόνηση των Ελλήνων μαχητών από την πεντάμηνη χειμερινή εκστρατεία κατά των Ιταλών στην Αλβανία και μπροστά στον κίνδυνο πλήρους διάλυσης του Στρατού, ένας ανώτατος αξιωματικός, ο Αντιστράτηγος Γεώργιος Τσολάκογλου, στις 20 Απριλίου συνθηκολογεί με τους Γερμανούς παρά τις αντίθετες διαταγές πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Στις 6 η ώρα το πρωί στέλνει το συνταγματάρχη Μπαλή και τον Ταγματάρχη Παγά με λευκή σημαία στους Γερμανούς. Ο επίλαρχος Βλάχος πήγε μαζί τους εθελοντικά. Ανήμερα του Πάσχα (20 Απριλίου 1941) ημέρα γενεθλίων του Χίτλερ και με την από κοινού συνεννόηση με τους αντιστράτηγο Παναγιώτη Δεμέστιχα διοικητή Α’ Σώματος Στρατού, αντιστράτηγο Γεώργιο Μπάκο διοικητή Β’ Σώματος Στρατού και τον Σπυρίδωνα, Μητροπολίτη Ιωαννίνων, καταργούν πραξικοπηματικά τον Ιωάννη Πιτσίκα, διοικητή Στρατιάς Ηπείρου. Αναλαμβάνει ο Τσολάκογλου διοικητής της Στρατιάς και υπέγραψε στο Βοτονόσι Μετσόβου το πρωτόκολλο ανακωχής με τον υποστράτηγο Γιόζεφ Ντήτριχ, διοικητή της 1ης Μηχανοκίνητης τεθωρακισμένης Μεραρχίας «Adolf Hitler» των Waggen S.S. Ο αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος σε τηλεγράφημά του προς το Τμήμα Στρατιάς Ηπείρου κατήγγειλε την πρωτοβουλία του Τσολάκογλου ως αντίθετη προς τα συμφέροντα της πατρίδας, διέταξε την αντικατάστασή του και αγώνα μέχρι εσχάτου ορίου δυνατοτήτων. Ήδη ήταν αργά. Την επομένη, 21 Απριλίου, στην Λάρισα ο Τσολάκογλου «υπό το κράτος βίας» υπέγραψε ως διοικητής της Ελληνικής Στρατιάς Ηπείρου και Μακεδονίας την άνευ όρων παράδοση του Ελληνικού Στρατού στους Γερμανούς. Το πρωτόκολλο παράδοσης συνυπέγραψε ο αρχηγός των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα στρατηγός φον Γκράιφφενμπεργκ. Στις 23 Απριλίου ο Τσολάκογλου αναγκάστηκε να υπογράψει και τρίτο πρωτόκολλο στη Θεσσαλονίκη με το Γερμανό στρατηγό Άλφρε-
ντ Γιοντζ και τον Ιταλό στρατηγό Αλμπέρτο Φερρέρο για να ικανοποιηθεί το γόητρο των Ιταλών. Ο Ελληνικός στρατός δεν αιχμαλωτίσθηκε και αφοπλισμένοι –όπως έλεγε η συνθήκη– επέστρεψαν στα σπίτια τους. Ο Τσολάκογλου γράφει στα απομνημονεύματά του: «Ευρέθην αντιμέτωπος ιστορικού διλήμματος. Ή να αφήσω να συνεχισθεί ο αγών και να γίνει ολοκαύτωμα, ή υπείκων εις τας παρακλήσεις όλων των ηγητόρων του στρατού ν’ αναλάβω την πρωτοβουλία της συνθηκολογήσεως;. Τολμήσας δεν υπολόγισα ευθύνας. Μέχρι σήμερον δεν μετενόησα δια το τόλμημά μας. Τουναντίον αισθάνομαι υπερηφάνεια». Στις 30 Απριλίου του 1941 και ώρα 11 το πρωί ο Τσολάκογλου, χωρίς την παρουσία του Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου, που είχε αρνηθεί να τον ορκίσει, ορκίστηκε από μόνος του (αυτοδιορίστηκε) στα Παλαιά Ανάκτορα (σημερινή βουλή), κατοχικός πρωθυπουργός. Ο επόμενος κατοχικός πρωθυπουργός ήταν ο (ιατρός) Κων/νος Λογοθετόπουλος, ο οποίος τελούσε μέχρι τότε χρέη αντιπροέδρου. Πολλοί «πατριώτες» παρουσιάστηκαν ως ένθερμοι υποστηρικτές του Τσολάκογλου και της πολιτικής του και ένας εξ’ αυτών και ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο οποίος μόλις έμαθε το γεγονός της κλοπής της γερμανικής σημαίας από το βράχο της Ακρόπολης τη νύχτα της 30ης προς 31η Μαΐου 1941, συμβούλευσε το στρατηγό: «Ήλθα στρατηγέ μου να σας βοηθήσω δια να εξέλθετε από το αδιέξοδο το οποίον σας εδημιούργησεν η κλοπή της γερμανικής σημαίας. Δεν μπορούσα να αισθάνομαι τη δυσχερή θέσιν σας και να μείνω απαθής. Δι’ αυτό ήλθα να σας συμβουλεύσω να διατάξετε τον υπουργόν της Δημοσίας ασφαλείας να παραιτηθεί αμέσως, ώστε να υπάρξει ικανοποιητική δια τους Γερμανούς ενέργεια και να μην αναγκασθεί αύριο εις παραίτησιν ολόκληρος η κυβέρνησις, πράγμα ασύμφορον δια την χώραν». Πολλοί επώνυμοι της εποχής πήραν θέση καταδικαστική για την κλοπή της σημαίας και μεταξύ αυτών το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος του Γεωργίου Μερκούρη, αδελφός του Σταμάτη Μερκούρη, του πατέρα της Μελίνας, ο οποίος κατήγγειλε δημοσίως την κλοπή της γερμανικής σημαίας από τους Γλέζο και Σάντα. Ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ Ιωάννης Καλομοίρης, ο οποίος από τον Απρίλιο του 1941 έως και τον Αύγουστο του 1941, όπου ήταν διορισμένος, είχε στείλει τηλεγραφήματα στον Χίτλερ και στον Τσολάκογλου, για να διαμαρτυρηθεί για την κλοπή της σημαίας. Όπως και τότε έτσι και τώρα το απόλυτο «επιχείρημα» των δωσίλογων: υποταγή για να γλυτώσουμε τα χειρότερα. Αλλά μάλλον, βάσει των στοιχείων, τα χειρότερα δεν τα γλιτώσαμε. Οι ανθρώπινες απώλειες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπολογίζονται μεταξύ 300.000 και 770.000 αμάχων και 20.000 έως 35.000 στρατιωτών. Ανυπολόγιστες υπήρξαν οι υλικές καταστροφές, οι οποίες οδήγησαν σε πλήρη κατάρρευση την Ελληνική οικονομία. Διαδέχονται την κυβέρνηση Τσολάκογλου ως πρωθυπουργοί το 1942 ο Κων/νος Λογοθετόπουλος και ο Ιωάννης Ράλλης το 1943. Βιβλιογραφία: Γ.Κ.Σ. Τσολάκογλου: Απομνημονεύματα εκδ. Ακρόπολις Αθήνα 1959. Χάλκεν Φλάισερ: «Ο δοσιλογισμός, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών».
14
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
Αποφοίτησαν
συνέχεια από σελ. 11
• Ο Βέργος Σπυρίδων του Νικολάου αποφοίτησε με βαθμό Λίαν Καλώς από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. • Η Δέσκα Πραξιθέα του Δημητρίου αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. • Ο Στέλιος Θεόδωρος του Νικολάου αποφοίτησε με βαθμό Λίαν Καλώς από τη σχολή Φυσικοθεραπείας των ΤΕΙ Αθήνας. • Ο Στέλιος Αντώνιος του Δημητρίου αποφοίτησε από τη Φαρμακευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Bradford της Αγγλίας. Το Δ.Σ. του Συλλόγου τους εύχεται καλή σταδιοδρομία
Νεκρολογίες Η αγαπητή σε όλους μας Γεωργία Δέσκα έζησε τα παιδικά της χρόνια στην Πάργα. Στη συνέχεια έζησε στον Πειραιά με την οικογένειά της αλλά η τύχη την έφερε πίσω στην Πάργα. Άνθρωπος απλός, καθημερινός, ζεστός, προσέγγιζε με αυθορμητισμό όλους και ζούσε στη θαλπωρή ενός αρχοντικού σπιτικού, χωρίς ξιπασιά ή υπερβολή. Μιά αληθινή αρχόντισσα έφυγε απροσδόκητα, αφήνοντας καλή ανάμνηση και γλυκιά σκιά στους δικούς της και τους ντόπιους. Θα τη θυμούνται όλοι με συμπάθεια. Αναστασία Στέλιου
Ποιές είναι; «Στης Πάργας τον ανήφορο κανέλα και γαρύφαλο μ’ εγέλασαν δυό Παργινές κοντούλες και μελαχροινές η μία μελαχροινή και η άλλη ξανθή».
Γιατροφιλόσοφος, γιός του Παναγ. Αραβαντινού. Γεννήθηκε στα Γιάννενα, όπου και έλαβε την εγκύκλια μόρφωση. Διπλωματούχος της Ιατρικής Σχολής της Αθήνας, μετεκπαιδεύτηκε στη συνέχεια στο Παρίσι. Άσκησε το επάγγελμα του γιατρού, αρχικά στην Κέρκυρα και έπειτα στην Αθήνα, όπου πέθανε το 1923. Από τα αξιόλογα εκδοθέντα έργα του, σημειώνουμε τα πιο κάτω: α) «Τα Μικρόβια» (1900) και β) «Ασκληπιός και Ασκληπιεία» (Λειψία, 1907).
Ελένη Κουϊτέα-Φώτου (1916-2013)
Γεωργία Δέσκα (1938-2013)
ΚΟΥΙΖ
Αριστείδης Π. Αραβαντινός (1852-1923)
Έφυγε πλήρης ημερών η νηπιαγωγός Ελένη Κουϊτέα-Φώτου, χήρα του δάσκαλου Σπύρου Φώτου. Κόρη του Ανδρέα Κουϊτέα από τη Μεσσηνιακή Μάνη και της Βασιλικής από τα Ιωάννινα, γεννήθηκε στην Πάργα το 1916 όπου υπηρετούσε ο πατέρας της ως ειρηνοδίκης. Σπούδασε νηπιαγωγός και το 1933 διορίστηκε στην Αγιά. Στη συνέχεια υπηρέτησε στην Πάργα από όπου και συνταξιοδοτήθηκε το 1968. Παντρεύτηκε το Σπύρο Φώτου και απέκτησαν δύο κόρες, την Ελευθερία (Ρία) και τη Βασιλική (Βάσω). Για περισσότερο από 30 χρόνια φρόντισε για την προσχολική εκπαίδευση εκατοντάδων Παργινόπουλων, με αφοσίωση και αγάπη. Αν και τα τελευταία χρόνια της ζωής της ζούσε στην Αθήνα, τάφηκε στην Πάργα κατόπιν επιθυμίας της. Ας είναι ελαφρύ το χώμα της αγαπημένης της Πάργας που τη σκέπασε. Ο Πρόεδρος Αθ. Βέργος και το Δ.Σ. του Συλλόγου εκφράζουν τα θερμά τους συλλυπητήρια στους οικείους της.
Απάντηση του ΚΟΥΙΖ τεύχους 84 Τα παιδιά ντυμένα καουμπόηδες του προηγούμενου κουίζ είναι ο Μιχάλης Μπάκουλης και η Ιωάννα Δράκου.
15
Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013
ΕΠΙΤΥΧΟΝΤΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΝΙΑΙΟΥ ΔΕΣΚΕΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΓΑΣ 2012-2013
Καλή φοιτητική διαδρομή σας εύχεται το Δ.Σ. του Συλλόγου Παργινών Αθήνας
Φωτο σκιές του παρελθόντος 1955: Γιάννης Κωστήρας, Χρήστος Παπανίκας, Πάσχος Νίκας.
1969: Σπύρος Κατσουράνης, Νίνα Τζούρου, Τούλα Τζούρου, Φωτούλα Χαλιμά, Ρούλα Κορμπάλα.
ºˆÙÔÚÂÔÚÙ¿˙
18-09-2013: Ο γάμος του Αλέκου Μπούργου και της Νάντα Τζούριτς με κουμπάρους τον Σπύρο Πηγή και τον Τάκη Στέλιο.
6-8-2013: Μέλη του Ναυτικού Ομίλου «Δημήτριος Τάγιας» στο νησί στην περιφορά της εικόνας της Παναγίας.
6-8-2013 Άγιοι Απόστολοι: Σπύρος και Δήμητρα Ζούλα, Γιάννης Δεσύλας, Μιχάλης Αποστολίδης.
11-8-2013: Παργινοί στην Κέρκυρα την ημέρα του θαύματος του Αγίου Σπυρίδωνα.
23-8-2013: Πρωί - Πανηγύρι Παναγίας Οδηγήτριας.
23-8-2013: Απόγευμα - Πανηγύρι Αγίου Διονυσίου.