Taλκ 87 by talcmag

03.06.2020

Οι ημέρες του κορονοϊού

σότερα Mάθετε περισ 41 στη σελίδα

11.03.2020

#blackouttuesday ΤΗΣ ΜΑΡΚΕΛΛΑΣ ΔΗΜΟΥ

ίναι σαν να πνίγεσαι… Το Τaλκ αναγκάστηκε να μείνει για ένα διάστημα σπίτι. Σε αυτόν το γνωστό κατ’ οίκον περιορισμό που τον ντύσανε με τα γνωστά hashtags, τον βάφτισαν κίνημα και τον έκαναν να μοιάζει με το απόλυτο επίτευγμα της ανθρωπότητας. Λέγαμε, λοιπόν, όλοι #μένουμε σπίτι. Για να προστατεύσουμε τους άλλους, τους ευπαθείς – όχι εμάς. Ή όχι μόνο εμάς. Και αυτό ήταν το μεγαλύτερο ψέμα. Μείναμε σπίτι για να προστατεύσουμε τους μοναδικούς εαυτούς μας και τους πολύ κοντινούς γύρω μας. Κανέναν άλλον. Οι «άλλοι» δεν μας ένοιαζαν ποτέ. Πεθαίνουν πολλοί άλλοι. Από πείνα, από προσφυγιά, από μπότες. Από αδιαφορία, από ξύλο, από κακοποίηση, από αρρώστιες. Και αυτό δεν άλλαζε ποτέ κάτι από τη δυτική ζωούλα μας. Συνέχιζε με κανονικούς ρυθμούς που δεν ήμασταν ποτέ διατεθειμένοι να σταματήσουμε. Μέχρι που κάποιος είπε «ψιτ, φίλε, μπορεί να είναι και η δική σου η σειρά». Οπότε πατήσαμε ένα ωραιότατο φρένο, καθίσαμε στους καναπέδες μας, μετρούσαμε κρούσματα και θανάτους, εξαντλήσαμε κάθε είδους μαγιά από ράφια και ψυγεία, καβαλήσαμε σαν τους ηλίθιους από ένα ποδήλατο και αμοληθήκαμε στη μέση του δρόμου, βγάζαμε 28 φορές το 24ωρο το σκύλο μας

για κατούρημα, απλώναμε τις σακούλες του σούπερ μάρκετ στα μπαλκόνια, απολυμάναμε μέχρι και τα απολυμαντικά, πείσαμε τους εαυτούς μας ότι ανακαλύψαμε ένα νέο «εδώ και τώρα», έναν άλλον –καταπληκτικό– τρόπο ζωής και περιμέναμε να συνεχίζουμε να μην πεθάνουμε. Τότε, θυμάμαι, κυκλοφορούσαν κάποια βίντεο στα social media, βίντεο ανθρώπων που νοσούσαν και περιέγραφαν την εμπειρία τους. Είναι σαν να πνίγεσαι – σαν να μην μπορείς να πάρεις ανάσα. Ξέρεις, όπως ένιωθε ο George Floyd. O κάθε George Floyd. Το μαρτυρά και η απομαγνητοφώνηση των τελευταίων φράσεων που τρομαγμένα κατάφερε να εκστομίσει ενώ ΠΝΙΓΟΤΑΝ. Αν δεχόμαστε να ζούμε σε έναν κόσμο τέτοιο, προτείνω να ξανακλειστούμε στα σπίτια μας και να μην ξαναβγούμε ποτέ. Η απομαγνητοφώνηση It's my face man I didn't do nothing serious man please please please I can't breathe please man please somebody please man I can't breathe I can't breathe please man can't breathe, my face just get up

I can't breathe please, a knee on my neck I can't breathe shit I will I can't move mama mama I can't my knee my neck I'm through I'm through I'm claustrophobic my stomach hurt my neck hurts everything hurts some water or something please please I can't breathe officer don't kill me they're gonna kill me, man come on man I cannot breathe I cannot breathe they're gonna kill me they're gonna kill me I can't breathe I can't breathe please sir please please please I can't breathe

03.06.2020

ΠΕΡΙ ΕΧΟΜΕΝΑ

No 87 03.06.2020

www.facebook.com/talcmag @talcmag /talcmag

ΤΑΛΚ ΕΚΔΟΤΙΚΗ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε ΙΚΟΝΙΟΥ 4-6, 142 35, Ν. ΙΩΝΙΑ-ΑΛΣΟΥΠΟΛΗ ΤΗΛ.: 210 6753180, ΦΑΞ: 210 6753189 Ε-ΜAIL: info@talcmag.gr

ΥΠΟΔΟΧΗ ΥΛΗΣ & ΔIAΦΗΜΙΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr)

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr)

ΦΩΤΟ ΘΕΜΑΤΩΝ: Shutterstock

TΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γεωργία Γιώτη (ggioti@talcmag.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Πελιώ Παπαδιά (ppapadia@talcmag.gr

ΔΙΑΝΟΜΗ: FREE SUNDAY

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Μαρία Θ. Αυγέρη, Ελεάννα Γεωργίου, Μαρκέλλα Δήμου, Πελιώ Παπαδιά, Ιορδάνης Παπαδόπουλος, Κώστας Παπανικολάου, Σουζάνα Παπαφάγου, Στέλλα Ροϊδη

Η διεύθυνση του περιοδικού Τaλκ δεν φέρει καμία ευθύνη και δεν υιοθετεί απαραίτητα τις απόψεις των επιστημόνων και άλλων ειδικών συνεργατών που ενυπόγραφα αρθρογραφούν στην έκδοση. Προτού χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε προϊόν διαφημίζεται, άμεσα ή έμμεσα, στην εφημερίδα, ή ακολουθήσετε τις συμβουλές των ειδικών, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή και απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, χωρίς την προηγούμενη άδεια του εκδότη.

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

NΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Γιάννης Καλλές

DESIGN: Nικόλας Κουκουράκης

ΣTON ΓΙΑΤΡΟ

03.06.2020

Ανέπαφοι και επιλήσμονες ΤΟΥ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

11η Μαρτίου είναι για την πρόσφατη μνήμη μου ό,τι και η 11η Σεπτεμβρίου για την μακρά μου. Με καθήλωσε το ίδιο απότομα –όλους μας δηλαδή. Την 11η Σεπτεμβρίου αποκτήσαμε έναν νέο εχθρό, την τρομοκρατία. Μείναμε με το στόμα ανοιχτό, αλλά συνεχίσαμε να κινούμαστε. Στην νέα 11η μάθαμε για την βιοτρομοκρατία, μείναμε με το στόμα ανοιχτό, αλλά με τις πόρτες κλειστές. Καθήλωση καθολική, παγκόσμια και κυριολεκτική: σ’ έναν καναπέ, σε μια πολυθρόνα, σ’ ένα μπαλκόνι στην καλύτερη, με ένα βλέμμα απορίας κι ένα μυαλό πρωί βράδυ με ξεχασμένα τα φώτα πορείας. Γάντια, κάμερες και αντιφάσεις «Ο καπιταλισμός απεβίωσε», είπαν ·κι ας ήταν αυτός η αιτία για την πανδημία. Έτσι μας είπαν κι από το καμένο Παγκόσμιο Κέν τρο Εμπορίου στους Δίδυμους Πύργους. Κι όμως από τότε όλο και διογκώνεται το φάν τασμα του καπιταλισμού. «Η φύση νίκησε», είπαν. Δελφίνια στη Βενετία και ελάφια στο Παρίσι. Κι όμως τώρα δάση πωλούν ται, αιγιαλοί καταπατών ται από ξαπλωτουρίστες, οι Κυκλάδες γίνον ται οι ανεμιστήρες της Ευρώπης. Όλοι σε lockdown, εκτός από τη Βουλή και τα νομοσχέδια περί δημόσιου καλού. Κάμερες παν τού, ώστε να μάθουν τα παιδιά μας γράμματα. Πριν μάθουν να ζουν το ένα δίπλα στο άλλο, τα βάζουμε το ένα απέναν τι από το άλλο και σαν αν τίπαλους σε τηλεπαιχνίδι γνώσεων που βιάζον ται να πατήσουν πρώτοι το μικρόφωνο του webex (με το μάτι και το αυτί του αδιάκριτου παν τογνώστη γονέα στην άκρη του δωματίου). Tα μέτρα απαιτούν απόσταση, αλλά το νέο νομοσχέδιο επιτρέπει 26 παιδιά σε μια αίθουσα. Φαν τάζομαι ότι τα σχολεία θα έχουν μέγεθος ποδοσφαιρικού γηπέδου και... η μπάλα στην εξέδρα, έτσι για να μη μας πάρουν χαμπάρι ότι δεν ξέρουμε μπάλα –ή καλύτερα ότι την έχουμε χάσει για τα καλά. Γάν τια παν τού, ακόμα και στα χέρια εκείνων που είχαν αποτάξει τα πλαστικά καλαμάκια, μάσκες όλων των ειδών αλλά αμφιβόλου αποτελεσματικότητας, σύνορα κλειστά για τους αμόλυντους πρόσφυγες και ανοικτά για τις χώρες των κρουσμάτων, πλατείες κλειστές (εκτός εκείνων που εγκαινιάζονται),

άνθρωποι που δεν αγγίζουν τίποτα και φοβούνται να αγγίζονται, φιλιά από μακριά, μένος για όσους δεν κρατούν τις αποστάσεις, ημιμαθείς παντογνώστες surfers του διαδικτύου, γιατροί και νοσηλευτές που έμειναν με το χειροκρότημα, στο οποίο θα φανεί αν θα μας αντέξει το σκοινί, που τραγουδούσε και η Άλκηστις επάνω στην καρότσα, σαν εκείνη που θα στοιβάζουν τους μελλοθάνατους καλλιτέχνες, και εντέλει μια κοινωνία σαν ελατήριο πιεσμένο δυόμιση μήνες. Και ενώ ελπίζεις ότι τώρα θα εκτιναχτεί, συνειδητοποιείς αυτό που από την παιδική σου ηλικία είχες παρατηρήσει στα χαλασμένα αυτοκινητάκια σου: ότι όταν κρατάς ένα ελατήριο πιεσμένο παρατεταμένα, τότε όταν το αφήσεις έχει χάσει τη δύναμη της επαναφοράς του. Πόσω μάλλον όταν το φορτώνεις με το βάρος της ατομικής ευθύνης! Άλλωστε η φτώχεια είναι πιο φρόνιμη όταν νιώθει ότι φταίει (Σαράβαλο, Γιάννης Αγγελάκας), όπως τραγουδά κι ένας από αυτούς για τους οποίους το Υπουργείο Πολιτισμού υποσχέθηκε να νοιαστεί μόλις βγει το εμβόλιο. Ελευθερία ή υγεία; Και προτού καλά καλά καταλάβουμε τι συνέβαινε από την Κίνα μέχρι την Ιταλία και ότι δεν είμαστε άτρωτοι στη Δύση, βρεθήκαμε μπροστά στο δίλημμα «Ελευθερία ή Υγεία». Επιτέλους και λίγος ηρωισμός. Όσο βλέπαμε να πνίγονται στο Αιγαίο σκουρόχρωμα κορμιά κάναμε ένα «τς…τς…». Τώρα όμως με μια ίωση τα κάναμε κυριολεκτικά επάνω μας. Θυσιάσαμε την κοινωνικότητα μας, τις βόλτες μας, άντε και τις εργασίες μας, αλλά πάντως μείναμε στο ζεστό το σπίτι μας. Δε θυσιάσαμε τις ζωές μας πάνω σε μια βάρκα για χάρη της ελευθερίας. Αντιθέτως, προσφέραμε την ελευθερία μας ως αντάλλαγμα για τη ζωή μας. Ίσως πρώτη φορά στην ιστορία του ο άνθρωπος καταλήγει σε αυτό το deal. Προτίμησε την υγεία του απ’ την ελευθερία του. Το να μείνει υγιής ακόμα και εάν δεν μπορεί να μετακινηθεί, να ταξιδέψει σε άλλους πολιτισμούς, να συναναστραφεί, να πάει ακόμα και για μια βουτιά στη θάλασσα. Έδωσε αδιαμαρτύρητα στην πολιτεία το δικαίωμα να παρακολουθεί τα βήματα και τις επαφές του. Εμπρός στην απειλή της υγείας είδα άτομα σκεπτόμενα –από εκείνα που θεωρείς ότι έχουν και μια διαφορετική ανάγνωση των καταστάσεων– να είναι έτοιμα να αποδεχτούν και άλλα

03.06.2020

πιο αυστηρά περιοριστικά μέτρα για το «δημόσιο καλό». Η ανοσία της… ξέφραγης αμπέλης Και τι επιλογή υπήρχε, δηλαδή; Η ανο(η)σία της αγέλης; Όχι! Α λλά πάν τως και το ότι είμαστε εθνικά επίνοσοι οργανισμοί, δηλαδή χωρίς αντισώματα, δεν μας προστατεύει σίγουρα από την ανοσία του ξέφραγου αμπελιού που τώρα το Υπουργείο Τουρισμού επιλέγει με τον ανεξέλεγκτο εξωτερικό τουρισμό. Νομίζω πως πάν τα η μέση οδός είναι η πιο ασφαλής. Προσωπικά ως ιατρός, αλλά και ως πολίτης, θεωρώ ότι για μια «πανδημία» που προσβάλλει κατά κόρον τους ηλικιωμένους και τους ευπαθείς, θέτεις σε καραντίνα εκείνους και όχι όλο τον πληθυσμό. Ελεγχόμενη καραντίνα, λοιπόν, και, κατόπιν, ελεγχόμενη απελευθέρωση. Αν τιθέτως, εγώ είδα καθολική καραν τίνα και ελεγχόμενη ελευθερία. Και λίγη επιστήμη για το τέλος Και τώρα; Και τώρα, λοιπόν, έχουμε να παλέψουμε με έναν ιό, ο οποίος προσβάλλει λιγότερο συχνά τα μικρά παιδιά, με συχνότερα συμπτώματα αυτά μιας κοινής ίωσης από το αναπνευστικό ή από το πεπτικό σύστημα. Από την Νέα Υόρκη έρχεται η γνώση πως μόλις το 1% των νοσηλευόμενων αφορούσε ηλικίες κάτω των είκοσι ετών. Ωστόσο, αυτό το 1% είχε μέτρια προς σοβαρή κλινική εικόνα, δεδομένου του ότι νοσηλεύτηκε. Από αυτά τα νοσηλευόμενα παιδιά σχεδόν όλα είχαν κάποιο υποκείμενο νόσημα, όπως παχυσαρκία, διαβήτη, κάποιου είδους ανοσοκαταστολή και άσθμα. Ωστόσο η συνύπαρξη νοσημάτων, παρότι σχετίζεται με πιο συχνή νοσηλεία, δεν φαίνεται να σχετίζεται και με χειρότερη έκβαση. Αυτό που φοβόμαστε περισσότερο, παιδίατροι και γονείς, είναι ένα νέο σύνδρομο που αναδύεται κυρίως στις ηλικίες από 5 έως 14 ετών και αποκαλείται PIMS (Paediatric Multisystem Inflammatory Syndrome). Πρόκειται για μια φλεγμονώδη υπεραν τίδραση στον ιό, η οποία προσβάλλει πολλά όργανα ταυτόχρονα. Σοβαρή κατάσταση από ό,τι φαίνεται, αφού προσβάλλει ακόμα και την καρδιά των παιδιών και οι μέχρι τώρα αναφορές σχετίζονται σποραδικά και με θανάτους (ευτυχώς παγκοσμίως μετρώνται ακόμα στα δάκτυλα του ενός χεριού). Όμως, αν υπολογίσεις ότι δεν νοσηλεύονται όσοι προσβάλλον ται από τον ιό και ότι από αυτούς που θα νοσηλευτούν μόλις το 1% θα είναι παιδιά και ότι από αυτά ελάχιστα θα αναπτύξουν το νέο αυτό σύνδρομο, καταλαβαίνεις πως πρέπει να παραμείνεις ψύχραιμος. Οι πιθανότητες θανάτου από άλλα πιο σοβαρά λοιμώδη νοσήματα ή από τροχαία δυστυχήματα παραμένουν αρκετά πιο υψηλές. Σε μια πρόσφατη μελέτη των Άγγλων φαίνεται και η μεγάλη διακύμανση της θνητότητας ανά ηλικία. Ουσιαστικά,

ΣTON ΓΙΑΤΡΟ μετά τα 50 έτη αυξάνεται ο κίνδυνος θανάτου στο διπλάσιο ανά δεκαετία, και αυτό μάλιστα αποδείχθηκε και στις περισσότερες δυτικές αναπτυγμένες χώρες, όπου ο άνθρωπος πλήρωσε την αύξηση του μέσου όρου ζωής (χάρη στις χρόνιες αγωγές και όχι επειδή βελτιώθηκε ξαφνικά το DNA του Homo Sapiens).

Κ λείνον τας, θα έλεγα πως ο κορονοϊός κατάφερε να πλήξει τον εγωισμό μας. Μας έγδυσε κανονικά και μας έθεσε γυμνούς εμπρός στον καθρέφτη. Φανέρωσε την αλαζονεία του ανθρώπου που θέλει να έχει πισίνα στο βουνό, τζιπ στην πόλη και στο πιάτο του ό,τι ζητήσει. Όχι· δεν είναι μόνο οι κρεατοφάγοι το πρόβλημα. Είναι κι εκείνοι που ζουν στην Ελλάδα και θέλουν να τρώνε μάνγκο από την Λατινική Αμερική ή αβοκάν το από την Αφρική κάθε βδομάδα. Είναι κι αυτοί μέρος της παθολογίας τού να στραγγίζεται η φύση. Ο κορονοϊός έδειξε πόσο νάρκισσοι και εγωιστές είμαστε, αλλά και πόσο δειλοί. Γι’ αυτό και προτιμάμε τη λησμονιά. Μας συμφέρει. Ποιος θα αν τέξει να σταματήσει η ξέφρενη παραγωγή κρέατος στα εργοστάσια με τα στοιβαγμένα ζώα και ποιος θα δεχτεί να πέσουν οι ρυθμοί στη βιομηχανία και στον καταναλωτισμό; Κι όμως, το στοίχημα είναι να μην ξεχάσουμε έτσι εύκολα αυτό που έγινε και αυτό που ζήσαμε (ακόμα και τα καλά της καραν τίνας). Να μην ξεχάσουμε ότι το σύστημα, έτσι όπως το έχουμε δομήσει και το διατηρούμε, είναι εύθραυστο μπροστά σε μια νέα πανδημία. Όχι, δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Χάσαμε την επαφή, μη χάσουμε και την μνήμη μας.

Ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος MD, PhD, είναι Επιμελητής Β΄ Παιδιατρικής ΓΝ Σύρου, iordanispapado@hotmail.com

ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΠΙΤΙ

03.06.2020

Καραντίνα με δυο ζευγάρια δίδυμα! ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Αλεξάνδρα Αυγερινού είναι η διευθύντρια επικοινωνίας των εκδόσεων Διόπτρα. Και είναι και μαμά. Μέχρι εδώ καλά. Μαμά διδύμων. Άντε, και μέχρι εδώ καλά, πες. Μαμά, δύο ζευγαριών διδύμων. Όπα! Τα πράγματα δυσκολεύουν. Πολλές φορές, όταν φρίκαρα μέσα στην καραντίνα, εκείνη σκεφτόμουν για να πάρω κουράγιο και την είχα προειδοποιήσει ότι στο πρώτο μετά-covid τεύχος μας, θα την ανακρίνω σχετικά με την εμπειρία του εγκλεισμού της με δυο παιδιά και δυο μωρά! Έφτασε, λοιπόν, η ώρα αυτή και η Αλεξάνδρα βρήκε λίγο χρόνο να συζητήσουμε για μια περίοδο που δεν πρόκειται

να ξεχάσει ποτέ στη ζωή της, αν και, όπως μας λέει, είχε ήδη κάποιες εμπειρίες από απομόνωση στο σπίτι, καθώς είχε δύσκολες εγκυμοσύνες. Ούτε μια ταινία «Τα τελευταία έξι χρόνια έχω μείνει σπίτι (χωρίς εξόδους και ταξίδια) για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Στην πρώτη εγκυμοσύνη έμεινα συνολικά εννιά μήνες και στη δεύτερη περίπου έξι, συμπεριλαμβανομένης και της λοχείας. Συνεπώς το λες και ένα είδος εγκλεισμού», θυμάται η Αλεξάνδρα. «Πριν από λίγες μέρες έκλεισα συνολικά πενήντα έξι μέρες στο σπίτι με τέσσερα μικρά παιδιά. Πόσο μικρά; Δύο εξάχρονα και δύο είκοσι δύο μηνών, και αυτή τη φορά ήταν πολύ διαφορετικά τα πράγματα», παραδέχεται. «Με τέσσερα παιδιά, για ξεκούραση δεν

μπορείς να μιλήσεις. Ακόμα και τώρα με την άρση των μέτρων και τα δημοτικά να παραμένουν κλειστά (η συνέντευξη δόθηκε λίγες μέρες πριν από το άνοιγμα των σχολείων), για μένα προσωπικά δεν έχουν αλλάξει τα πράγματα δραματικά. Αντιλαμβάνομαι πως για κάποιους που δεν έχουν παιδιά όλο αυτό ίσως ήταν μια ευκαιρία για ξεκούραση και εσωτερική αναζήτηση. Όμως, για μας είναι απλώς Δευτέρα. Πρέπει να είμαστε η μοναδική οικογένεια που δεν έχει δει ούτε μία ταινία, που δεν έχει προλάβει να φτιάξει ντουλάπες ή να κρεμάσει εκείνα τα κάδρα που είναι στο πάτωμα εδώ και τέσσερα χρόνια. Είμαστε, όμως, από τους τυχερούς που συνεχίζουν να μπορούν να δουλεύουν από το σπίτι και ευτυχώς το βιβλίο έκανε συντροφιά σε αρκετούς αυτή την περίοδο», αναφέρει.

03.06.2020

Η νέα καθημερινότητα Πριν μιλήσουμε για τη δική της καθημερινότητα, η Αλεξάνδρα λέει κάτι που με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη. «Πλέουμε όλοι σε ένα άγνωστο πέλαγος, μέσα σε μια καταιγίδα, ο καθένας με τη βάρκα του. Ο καθένας μας το βιώνει με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Εύκολα, δύσκολα, τραγικά, ονειρεμένα, είναι τόσα τα βιώματα μέσα από μια πανδημία...» Όσο για την ίδια; Αρχικά χρειάστηκε χρόνο, ώστε να ξεπεράσει το σοκ. «Εκεί, λοιπόν, στις 12 Μαρτίου άλλαξαν όλα. Μου πήρε τρεις μέρες να συνειδητοποιήσω ότι είχα άπειρα emails από το σχολείο, και τα μαθήματα έπρεπε πλέον να τα κάνουν οι γονείς, δηλαδή εμείς. Μας πήρε καιρό να συντονιστούμε», θυμάται. «Στην αρχή, εντάξει, το παλέψαμε και ήταν και τα κορίτσια πολύ βολικά και τα μωρά έπαιζαν ήσυχα το πρωί. Στη συνέχεια, όμως, τα πράγματα δυσκόλεψαν και ήταν αδύνατον να εργαζόμαστε και οι δύο, και να διαβάζουμε και τα παιδιά, με δύο μωρά που επίσης ήθελαν βόλτα». Τότε ήταν που η Αλεξάνδρα κατάλαβε πως δεν μπορούσαν να ελέγξουν τίποτα και πως τίποτα δεν θα ήταν πια το ίδιο. Συνεπώς, χρειάστηκε να βάλει μια άνω τελεία στην εργασία της και στον προσωπικό της χρόνο, μέχρι να ξανανοίξουν τα σχολεία, ώστε να μπορέσει να φροντίσει την εκπαίδευση των κοριτσιών. «Μέχρι και σήμερα ξυπνάμε στις επτά και ξεκινάει η μέρα μας εναλλάξ με διάβασμα, διαδικτυακά μαθήματα, ενώ κατά τις τέσσερις περίπου έχουμε τελειώσει για να μπορέσουν να παίξουν. Καθώς υπάρχει πολλή φασαρία στο σπίτι, φροντίζω να κάνουν αρκετά διαλείμματα μέσα στη μέρα για να παίζουν ή να κάνουν ποδήλατο», περιγράφει η Αλεξάνδρα μια τυπική μέρα του τελευταίου μήνα τους. Και με το φαγητό τι γίνεται; «Το βιώσαμε όλες, έτσι δεν είναι;» με ρωτά και φυσικά απαντώ καταφατικά. «Τα παιδιά μου γενικώς ήταν λιγόφαγα, αλλά πλέον ανοίγω φούρνο, καθώς ήταν δεδομένο ότι κάθε τριάντα λεπτά (με το ρολόι) θα πεινούσαν. Συνεπώς έχω γίνει εξπέρ σε ψωμιά, τσουρέκια, μπισκότα, κρέπες, τάρτες και ό,τι άλλο φτιάχνεται με αλεύρι (ευτυχώς είχα πάρει

ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΠΙΤΙ

μαγιά πριν εξαφανιστεί από την αγορά). Κι έτσι τσιμπήσαμε όλοι από τρία κιλάκια…», χαριτολογεί. Μαμά, μαμά, μαμά… Μπου! «Τις πρώτες μέρες άκουγα τη λέξη “μαμά” σκέτη περίπου ένα εκατομμύριο φορές και στα απλά “μαμά” προστίθενταν τα διάφορα “μαμά, νερό”, “μαμά, κακά”, “μαμά, με τσίμπησε”, “μαμά, πιπήλε (μου το πήρε)” και βίωνα και ατελείωτους τσακωμούς», θυμάται η Αλεξάνδρα. Την έσωσε ένα τηλεφώνημα μιας φίλης της. Φ: Έλα, Αλεξανδρούλα, πρέπει επειγόντως να φύγω για Αμερική να πάω στο παιδί πριν κλείσουν οι πτήσεις. Α: Οκέι, λογικό, το καταλαβαίνω… Φ: Θα κρατήσεις την Μπου; A: Την ποια; Φ: Την Μπου, καλέ, τον σκύλο! Α: Εεεεεεεε... Φ: Σε παρακαλώ, καίγομαι. Θα κάνει καλό στα παιδιά, θα την αγαπήσουν… Α: Oκέι... Η Αλεξάνδρα δεν θυμόταν καν ότι η φίλη της είχε σκύλο, τι σκύλος να ήταν, άραγε, και τι θα τον έκανε; Δεν της έφταναν όλα αυτά με τον χαμό στο σπίτι, ο σκύλος της έλειπε…Τελικά, όμως, αυτό ήταν που χρειαζόταν. Το ίδιο απόγευμα κατέφτασε η Μπου, ένα μικροσκοπικό Pomeranian, σαν λούτρινο. Φυσικά επικράτησε ντελίριο. Μέχρι το βράδυ το σκυλί σερνόταν. Λογικό. Για εβδομάδες ασχολούνταν και τα τέσσερα παιδιά μαζί της και έτσι επικρατούσε μια σχετική ηρεμία. «Αν και τσακώνονταν ποιο θα την έχει αγκαλιά, παρατήρησα ότι ευτυχώς η Μπου μάς έκανε καλό. Τα ευτράπελα βέβαια δεν έλειπαν, καθώς μεγάλα και μικρά το τάιζαν με τα πάντα, με αποτέλεσμα να αλλάζω μωρά και σκύλο ταυτόχρονα…», γελάει η Αλεξάνδρα.

Νέοι τρόποι διασκέδασης «Τον πρώτο καιρό», χωρίς το sms, «φόρτωνα παιδιά και σκυλιά και πηγαίναμε σε κάτι χωράφια δίπλα από το σπίτι μας είτε για πικ νικ είτε για εξερεύνηση. Γινόμασταν, δηλαδή. μικροί εξερευνητές και ντετέκτιβ και ό,τι άλλο μπορούσα να σκεφτώ εκείνη την ώρα για να τα απασχολήσω. Ήθελα πολύ μέσα σε όλο αυτό τα παιδιά να έχουν ωραίες εμπειρίες και να γελάμε. Νομίζω το καταφέραμε», λέει με ανακούφιση η Αλεξάνδρα. Μετά ήρθαν τα ποδήλατα στη ζωή τους. Για τη μαμά έπειτα από έξι χρόνια που το είχε στην αποθήκη και για τα κορίτσια η πρώτη φορά. «Το καλό της καραντίνας είναι ότι έμαθαν και αγάπησαν το ποδήλατο. Και καθώς έπρεπε να βρούμε και μια λύση για τα μωρά, τα φορτώναμε και αυτά σε κάτι μικρά καρεκλάκια, στέλναμε #6 στο κινητό και κυκλώναμε το τετράγωνο της γειτονιάς και οι έξι!» Ευτυχώς, όπως επισημαίνει, τους έμεινε αυτή η όμορφη συνήθεια και επιτέλους πηγαίνουν μεγαλύτερες βόλτες και το απολαμβάνουν. «Είμαι πολύ τυχερή που έχω δίπλα μου έναν ψύχραιμο σύντροφο», μου λέει και συμφωνώ απόλυτα μαζί της, καθώς έναν τέτοιο έχω κι εγώ και πράγματι με κράτησε πολύ στα δύσκολα. Όπως όλοι οι γονείς, έτσι και η Αλεξάνδρα και ο άντρας της έπρεπε να βρίσκουν νέους τρόπους διασκέδασης, για να καταφέρουν να περάσουν αυτές τις ημέρες χωρίς να τους «στρίψει» και για να μη χρειαστεί να μπουν στον πειρασμό να βγουν από το σπίτι και να αρχίσουν να τρέχουν, ουρλιάζοντας προς άγνωστη κατεύθυνση. Είναι ακόμα εντάξει, άρα κάτι έκαναν σωστά! Κλείνοντας τη συζήτησή μας, η Αλεξάνδρα εύχεται σε όλους υγεία και δύναμη και μας θυμίζει τα λόγια του Τσάρλι Τσάπλιν: «Τίποτα δεν είναι μόνιμο σε αυτόν τον κόσμο, ούτε καν τα προβλήματά μας».

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

03.06.2020

ΈΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌ ΠΟΣΟΣΤΌ ΓΥΝΑΙΚΏΝ ΔΕΝ ΒΡΉΚΕ ΤΟ ΘΆΡΡΟΣ 'Ή ΤΟΝ ΤΡΌΠΟ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΉΣΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΉΣΕΙ ΣΕ ΚΑΤΑΓΓΕΛΊΑ όχι. Ο ορισμός ουσιαστικά καθορίζει ότι τα θύματα και οι δράστες είναι σε γενικές γραμμές μέλη της ίδιας οικογένειας.

Μένουμε ασφαλείς. Λέμε «όχι» στη βία ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

πό την πρώτη στιγμή τού lockdown εκφράστηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης –κυρίως από γυναικείες οργανώσεις– φόβοι για την αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, οι οποίοι σύντομα επιβεβαιώθηκαν. Το Τaλκ συζήτησε για το θέμα με την κ. Μαρία Συρεγγέλα, Γενική Γραμματέα Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, και τον κ. Γρηγόρη Λέων, ιατροδικαστή και Πρόεδρο της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρίας. Πώς ορίζεται η βία κατά των γυναικών και η ενδοοικογενειακή βία; Η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοι-

κογενειακής βίας (που κυρώθηκε στη χώρα μας με τον Νόμο 4531/2018) ορίζει ότι η «βία κατά των γυναικών» νοείται ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια μορφή διάκρισης κατά των γυναικών και σημαίνει όλες τις πράξεις βίας βασιζόμενης στο φύλο, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέλεσης τέτοιων πράξεων, του εξαναγκασμού ή της αυθαίρετης αποστέρησης της ελευθερίας, είτε αυτή συμβαίνει στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό βίο. Σύμφωνα με την ίδια Σύμβαση, ο όρος «ενδοοικογενειακή βία» σημαίνει όλες τις πράξεις σωματικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας, οι οποίες συμβαίνουν εντός της οικογένειας ή οικογενειακής μονάδας ή μεταξύ πρώην ή νυν συζύγων ή συντρόφων, είτε ο δράστης διαμένει ή διέμενε στην ίδια κατοικία με το θύμα είτε

Βία στην καραντίνα Ο κ. Λέων επισημαίνει ότι οι Αρχές γνώριζαν εξαρχής πως σε χώρες που είχαν ήδη ληφθεί μέτρα υποχρεωτικού εγκλεισμού είχε καταγραφεί σημαντική αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας. Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα της επαρχίας Hubei, στην πολύπαθη Wuhan, όπου καταγράφηκε τριπλασιασμός των περιστατικών. Τα ίδια μηνύματα έφταναν και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και είχαν ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, ώστε οι υπεύθυνοι να προετοιμάσουν με σωστό σχεδιασμό το πώς ακριβώς θα αντιμετώπιζαν το επερχόμενο φαινόμενο και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας δίνει η Μαρία Συρεγγέλα, τον Μάρτιο, η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων δέχθηκε συνολικά 454 κλήσεις. Οι 325 αφορούσαν περιστατικά βίας, εκ των οποίων οι 166 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Τον Απρίλιο, οι κλήσεις για περιστατικά βίας εκτοξεύτηκαν στις 1.070, οι δε καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία έφθασαν τις 648. «Οι καταγγελίες στην τηλεφωνική γραμμή αυξάνονταν και υπήρχε έντονη ανησυχία ότι αν αυξάνονταν οι ημέρες του εγκλεισμού, θα ερχόμασταν αντιμέτωποι και με άλλα σοβαρά περιστατικά», τονίζει η κ. Συρεγγέλα. Στη Γραμμή SOS κάλεσαν και τέσσερις φαρμακοποιοί, ενημερώνοντας για χρήση από γυναίκες του κωδικού «Μάσκα-19». Σύμφωνα με όσα δήλωσαν τα θύματα (όσα θέλησαν να δώσουν στοιχεία), η κύρια ηλικιακή ομάδα που κάλεσε στη γραμμή ήταν ηλικίας 40-54 ετών, με αμέσως επόμενη αυτή των 25-39 ετών. Η οικογενειακή κατάσταση της πλειονότητας των ωφελούμενων ήταν έγγαμη (52%), με παιδιά (62%). Δύο στις δέκα γυναίκες ήταν εργαζόμενες και από όσες απάντησαν στην ερώτηση για το εκπαιδευτικό επίπεδο, προηγούνταν απόφοιτες ΑΕΙ/ΤΕΙ και ακολουθούσαν απόφοιτες δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πώς αιτιολογείται η αύξηση; Ο κ. Λέων διευκρινίζει ότι ένας άνδρας μπορεί να έχει βίαιη συμπεριφορά ανεξαρτήτως συνθηκών. Όμως, η κατάσταση του εγκλεισμού που βιώσαμε σίγουρα αποτέλεσε εύφορο έδαφος για την εκδήλωση τέτοιων συμπεριφορών. Η κ. Συρεγγέλα εξηγεί, με τη σειρά της, ότι πάντοτε σε περιόδους κρίσεων και σε χρονικά διαστήματα όπου το ζευγάρι περνάει

03.06.2020

περισσότερο χρόνο μαζί τα περιστατικά βίας αυξάνονται. Οι δύο σύζυγοι ή σύντροφοι μοιράζονται επιπλέον χρόνο και η τριβή φέρνει στην επιφάνεια γρηγορότερα και ευκολότερα συμπεριφορές που περικλείουν βία οποιασδήποτε μορφής. «Να τονίσουμε, βέβαια, ότι ένας άντρας που δεν είναι βίαιος, δεν θα γίνει ξαφνικά εξαιτίας μιας δύσκολης κατάστασης που αντιμετωπίζει, για παράδειγμα εξαιτίας του υποχρεωτικού εγκλεισμού στο σπίτι. Ο άντρας που έγινε πιο επιθετικός και έφτασε στο σημείο να κακοποιήσει τη σύζυγο ή τη σύντροφό του είναι εκείνος που είχε ήδη επιθετική συμπεριφορά πριν από την καραντίνα και την επιβολή των μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας», συμπληρώνει η κ. Συρεγγέλα. Η βία δεν περιορίστηκε στις γυναίκες Δυστυχώς, τις μέρες της καραντίνας όχι μόνο γυναίκες-σύντροφοι, αλλά και γονείς και παιδιά βίωσαν μία σκληρή πραγματικότητα. Οι ψυχολόγοι και οι κοινωνικοί λειτουργοί της τηλεφωνικής γραμμής 15900 και των συμβουλευτικών κέντρων άκουσαν μαρτυρίες που πονούν και συγκλονίζουν. «Καταγράφηκαν 77 καταγγελίες για κακοποίηση τέκνου, 28 περιστατικά κακοποίησης πατέρα, 20 καταγγελίες για άσκηση βίας σε μητέρα και 19 περιστατικά βίας μεταξύ αδελφών», αναφέρει η κ. Συρεγγέλα. Αλλά και οι άντρες δέχονται βία, γεγονός που επίσης αποσιωπάται, για κοινωνικούς και πάλι, αλλά εντελώς διαφορετικούς λόγους. Ο Γρηγόρης Λέων τονίζει: «Το φαινόμενο της βίας κατά των ανδρών είναι επίσης υπαρκτό, αλλά σε μικρότερη διάσταση. Είχαμε και αυτή την περίοδο περιπτώσεις που άνδρες κακοποιήθηκαν είτε από τη σύντροφό τους είτε από την κόρη τους είτε από τα αδέλφια τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι λόγω της σωματικής υστέρησής της, πολλές φορές η γυναίκα που βιαιοπραγεί χρησιμοποιεί ιδιαίτερα επικίνδυνα μέσα, όπως μαγειρικά σκεύη, με αποτέλεσμα κάποιες φορές οι βλάβες που προκαλεί στο θύμα να είναι ιδιαίτερα σημαντικές», επισημαίνει ο κ Λέων. «Μένουμε σπίτι αλλά δεν μένουμε σιωπηλές» Η κ. Συρεγγέλα πιστεύει ότι η ομώνυμη ενημερωτική καμπάνια μετέφερε αποτελεσματικά το μήνυμά της, κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Στόχος της ήταν να τολμήσουν οι γυναίκες-θύματα ενδοοικογενειακής βίας να καταγγείλουν τα σκληρά περιστατικά που βίωσαν και να ζητήσουν στήριξη. Αρκετές βοηθήθηκαν. Δυστυχώς, όμως, τόσο η κ. Συρεγγέλα όσο και ο κ. Λέων εκτιμούν ότι ένα σημαντικό ποσοστό γυναικών δεν βρήκε το θάρρος ή τον τρόπο να επικοινωνήσει και να προχωρήσει σε καταγγελία. Τα θύματα βίας που βρίσκουν τη δύναμη να μιλήσουν, αν το επιθυμούν, απομακρύνονται από το σπίτι τους και φιλοξενούνται σε ασφαλείς ξενώνες. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο, υποβάλλονται πρώτα σε ιατρικές εξετάσεις, όμως όλες οι διαδικασίες γίνονται όσο το δυνατόν πιο άμεσα. «Τις ημέρες της καραντίνας φροντίσαμε να εξασφαλίσουμε έκτακτα καταλύματα σε όλη τη χώρα», ενημερώνει η κ. Συρεγγέλα. «Οι ειδικοί χώροι φιλοξενίας και η σίτιση προσφέρθηκαν δωρεάν στις γυναίκες και τα παιδιά τους για όσο διάστημα κράτησαν τα περιοριστικά μέτρα και, για λόγους ασφαλείας, οι διευθύνσεις τους δεν γνωστοποιήθηκαν στο κοινό. Με την άρση των περιοριστικών μέτρων, όσες γυναίκες επιθυμούσαν μεταφέρθηκαν στους ξενώνες μας και με την βοήθεια των ειδικών προσπαθούν να ξεχάσουν

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ όσα βίωσαν και να αλλάξουν σελίδα στη ζωή τους», συμπληρώνει. Ιατροδικαστική πιστοποίηση Ο Γρηγόρης Λέων προσθέτει ότι κατά τη διάρκεια της καραντίνας τα ιατρεία και οι ιατροδικαστικοί χώροι έλαβαν όλα τα απαιτούμενα μέτρα ασφαλείας για την προστασία των εξεταζόμενων και των εργαζομένων, ενώ και οι ιδιώτες ιατροδικαστές, σε συνεργασία με την Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, ήταν διαθέσιμοι δωρεάν για την εξέταση των κακοποιημένων γυναικών. Επιπλέον, ο κ. Λέων εξηγεί ότι μία κακοποιημένη γυναίκα μπορεί να φθάσει στον ιατροδικαστή υποβάλλοντας μήνυση στο αστυνομικό τμήμα και λαμβάνοντας εντολή ιατροδικαστικής εξέτασης για την πλησιέστερη δημόσια ιατροδικαστική δομή ή να επισκεφτεί από μόνη της ένα ιατροδικαστικό ιατρείο και να εξεταστεί εκεί. Με αυτούς τους τρόπους, πιστοποιεί τη σωματική βλάβη που έχει υποστεί, ενώ «εκμεταλλεύεται» το νομικό περιθώριο του τριμήνου μέσα στο οποίο έχει δικαίωμα να υποβάλει μήνυση. Και τα παιδιά; Ο ιατροδικαστής επιβεβαιώνει πως και τα παιδιά είναι συνήθη θύματα στα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. «Όλες οι μελέτες αναφέρουν ότι όταν ένα περιστατικό βίας επαναλαμβάνεται αρκετές φορές μεταξύ συντρόφων είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο δράστης θα ασκήσει βία και στα παιδιά του», εξηγεί. Με βάση τα στοιχεία που έχει η Γ.Γ. Ισότητας στη διάθεσή της, έξι στις δέκα κακοποιημένες γυναίκες που ζήτησαν πρόσφατα βοήθεια από τη γραμμή SOS ήταν μητέρες. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά είδαν τις σκηνές βίας που εκτυλίχτηκαν μέσα στο ίδιο τους το σπίτι· τα σημάδια στην ψυχή τους δύσκολα θα σβήσουν. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι τις ημέρες του υποχρεωτικού εγκλεισμού παιδιά, έφηβοι και νέοι ήταν και συχνά εκείνοι θύματα κακοποίησης. «Η γραμμή δέχθηκε τον Απρίλιο 77 καταγγελίες για κακοποίηση τέκνου και φανταστείτε πόσα άλλα παρόμοια περιστατικά σημειώθηκαν πίσω από τα “κλειστά παράθυρα” και δεν τα έμαθε κανείς», επισημαίνει η κ. Συρεγγέλα. «Γι’ αυτό πρέπει όλοι μας να έχουμε τη δύναμη και το θάρρος να καταγγέλλουμε τα περιστατικά παιδικής κακοποίησης που αντιλαμβανόμαστε. Η κοινωνία πρέπει να σπάσει τη σιωπή της. Ο γείτονας από την πολυκατοικία, από τη γειτονιά, ο δάσκαλος, η γιαγιά ή η νονά που βλέπουν το κακοποιημένο παιδί, πρέπει να μιλήσουν και να βοηθήσουν να μπει ένα τέλος στο μαρτύριο που ζουν αυτά τα παιδιά», υπογραμμίζει η κ. Συρεγγέλα. «Το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι τραυματικές εμπειρίες θα συνοδεύουν τα πλάσματα αυτά σε όλη τους τη ζωή και θα τα “βασανίζουν”. Η βία που υφίστανται αποτελεί απειλή για την υγεία τους και αφήνει ανεξίτηλα ψυχικά και σωματικά αποτυπώματα, επηρεάζοντας δραματικά τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις πράξεις και τις συμπεριφορές τους», προβληματίζεται. Το μέλλον Όπως όλα δείχνουν, ο κορονοϊός ήρθε για να μείνει, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα. Ευχόμαστε όλοι να μην υπάρξει επόμενο lockdown, αλλά

11 ΌΤΑΝ ΈΝΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΌ ΒΊΑΣ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΆΝΕΤΑΙ ΑΡΚΕΤΈΣ ΦΟΡΈΣ ΜΕΤΑΞΎ ΣΥΝΤΡΌΦΩΝ ΕΊΝΑΙ ΣΧΕΔΌΝ ΒΈΒΑΙΟ ΌΤΙ Ο ΔΡΆΣΤΗΣ ΘΑ ΑΣΚΉΣΕΙ ΒΊΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΤΟΥ ακόμα και σε αυτή την ιδανική περίπτωση, οι κοινωνικές, ψυχολογικές και οικονομικές συνέπειες της πανδημίας θα αργήσουν να εξαλειφθούν. «Είναι πολύ σημαντικό ότι για πρώτη φορά η πολιτεία εμπιστεύτηκε τους επιστήμονες. Αυτό, όπως είδατε, έγινε τόσο για τα ιατρικά θέματα, όσο και για τα θέματα κακοποίησης, καθώς η Γενική Γραμματεία εμπιστεύτηκε τους ιατροδικαστές. Προφανώς το φαινόμενο είναι διεπιστημονικό και αυτό που θα πρέπει να γίνει είναι να βρεθούμε όλοι στο ίδιο τραπέζι και να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματα. Η καλή διάθεση υπάρχει από τη μεριά όλων και όπως φάνηκε από τη μέχρι τώρα συνεργασία, υπήρξαν θετικά αποτελέσματα», συμπεραίνει ο Γρηγόρης Λέων. Η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων παρακολουθεί στενά το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας και δεν σταματά τις δράσεις της. Θα συνεχίζει να ενημερώνει το κοινό για το δίκτυο δομών της, στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα πως η παραμονή στο σπίτι δεν σημαίνει ανοχή στη βία. Οι γυναίκες–θύματα θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν είναι μόνες σε αυτή τη μάχη. «Θα σταθούμε στο πλευρό τους και θα βοηθήσουμε όταν έχουν ανάγκη. Αρκεί να βρουν τη δύναμη να μας μιλήσουν», υπενθυμίζει η Μαρία Συρεγγέλα. Τι μπορεί να κάνει μια γυναίκα που δέχεται βία; Τα θύματα βίας που καλούν επιθυμούν νομική συμβουλευτική, ψυχοκοινωνική στήριξη ή φιλοξενία ή και νομική βοήθεια μπορούν να τηλεφωνήσουν στη γραμμή SOS 15900 –πανελλαδικής εμβέλειας, εικοσιτετράωρης και καθημερινής λειτουργίας– και να συνομιλήσουν με ψυχολόγους και άλλους κοινωνικούς επιστήμονες. Οι ειδικοί της γραμμής θα τις καθοδηγήσουν ώστε να απευθυνθούν στα κατά τόπους Συμβουλευτικά Κέντρα για τη Βία κατά των Γυναικών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, που παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες πληροφόρησης και συμβουλευτικής, στο πλαίσιο ολοκληρωμένων δράσεων ψυχοκοινωνικής στήριξης. Τα έκτακτα περιστατικά προωθούνται στους ξενώνες. Υπάρχουν συνολικά 61 δομές – συμβουλευτικά κέντρα και ξενώνες. Όσες γυναίκες δεν μπορούν να καλέσουν στη γραμμή, έχουν την εναλλακτική να ζητήσουν βοήθεια στέλνοντας email στο sos15900@isotita.gr ή να απευθυνθούν μόνες τους στα κατά τόπους συμβουλευτικά κέντρα. Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για τους τρόπους επικοινωνίας με τα Κέντρα και τις διευθύνσεις τους στις ιστοσελίδες www.isotita.gr και www.womensos.gr Αν είστε μια από τις γυναίκες αυτές, μη φοβηθείτε, μιλήστε, θα βοηθηθείτε. Αν πάλι υποψιάζεστε ή γνωρίζετε πως κάποια φίλη ή συγγενής σας ή κάποιο παιδί είναι θύμα ενδοοικογενειακής βίας, ενημερώστε τους για τη γραμμή ή καλέστε εσείς και ζητήστε οδηγίες. Ανεξαρτήτως της σκιάς του κορονοϊού που μας βαραίνει, δεν ανεχόμαστε τη βία, δεν μένουμε σιωπηλές…

9 MHNEΣ

Γεννώντας εν μέσω πανδημίας Το Τaλκ ζήτησε από μια νέα μαμά να περιγράψει την εμπειρία του τοκετού της τις ημέρες της καραντίνας. Φιλοξενούμε, λοιπόν, στις σελίδες μας την Ιωάννα, που πιθανόν γνωρίζετε ως Μελένια. Η Ιωάννα γέννησε τα δίδυμά της στα τέλη Μαρτίου και μοιράζεται μαζί μας όσα έζησε.

ίμαι η Ιωάννα, θηλάζουσα μαμά της δίχρονης Μαριζέτας και δυο νεογέννητων διδύμων, ενός αγοριού και ενός κοριτσιού. Είμαι επαγγελματίας υγείας, εκπαιδεύτρια ενηλίκων, εθελόντρια και φοιτήτρια ξανά, αφού για έβδομη φορά κάθομαι στα έδρανα και σπουδάζω, Μαιευτική αυτή τη φορά. Είμαι επίσης η Μελένια, η νεράιδα των παιδιών: Και όσων είναι γερά και χαρούμενα, και όσων είναι άρρωστα μέσα στα νοσοκομεία. Έμπαινα στο τρίτο τρίμηνο της δίδυμης κύησής μου όταν ξέσπασε η πανδημία. Σκεφτόμουν: «Θα προλάβω να γεννήσω ή θα έρθει στην Ελλάδα ο ιός και εγώ θα είμαι έγκυος; θα κινδυνεύσουμε;» Παρακολουθούσα πολύ στενά τα τεκταινόμενα κι έβλεπα πώς εξαπλωνόταν. Ευχόμουν μέσα μου να μην μας αγγίξει... Να μη χρειαστεί να πάρουμε γρήγορες αποφάσεις εξαιτίας του.

Μπορείτε να γνωρίσετε την Ιωάννα και την εκπληκτική δουλειά της ως Μελένιας στη σελίδα στο Facebook Melenia Clown Doctor

Πάμε για πρόκληση; Μπαίνοντας στην 37η εβδομάδα, πήρα μια ανάσα ανακούφισης. Αφενός, τα δίδυμα θα ήταν τελειόμηνα: πολύ σημαντικό! Αφετέρου, τι στο καλό κάνουμε τώρα; Υπήρχαν κρούσματα και στην Ελλάδα, σποραδικά ακόμα βέβαια. Ο κορονοϊός είχε δώσει το «παρών» και εδώ! Τρομοκρατημένη, έχοντας κάνει υπολογισμούς, ανακοίνωσα στον γιατρό μου ότι θέλω να κάνουμε πρόκληση τοκετού. «Να γεννήσουμε, να τελειώνουμε, να πάμε σπίτι μας πριν γεμίσουν και τα δικά μας νοσοκομεία!». Η αλήθεια είναι ότι δεν αγαπώ τις προκλήσεις τοκετού ή οποιαδήποτε βεβιασμένη κίνηση ή επίσπευση. Όσοι με ξέρουν καλά, θα τρομάξουν που πρότεινα από μόνη μου την πρόκληση. Εκείνος συνέστησε να περιμένουμε. Προσπαθούσε να με ηρεμήσει. Από τη μία ήθελα τα μωρά μου να μείνουν στη μήτρα και να ωφεληθούν από όλα τα καλά που τους προσφέρει η κάθε μέρα της ενδομήτριας ζωής μέχρι τις 40+ εβδομάδες, από την άλλη, ήξερα ότι τα κρούσματα από τη μία μέρα στην άλλη μπορούσαν να αυξηθούν γεωμετρικά και σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα ήξερα τι θα με περίμενε.Σε μονήρη κύηση, θα σκεφτόμουν σοβαρά να γεννήσω στο σπίτι, αλλά στην παρούσα φάση η δίδυμος ήταν κύηση υψη-

λού κινδύνου, συνεπώς η οργανωμένη δομή υγείας κρινόταν απαραίτητη… Οι αναγκαστικές αλλαγές Εντωμεταξύ, τα κρούσματα αυξάνονταν μέρα με τη μέρα. Σταμάτησα να βγαίνω από το σπίτι μου. Σταμάτησε το παιδί μου να πηγαίνει σχολείο. Κάλεσα τη μαμά μου να μείνει κοντά μου, σκεπτόμενη ότι έτσι θα την πρόσεχα καλύτερα ως ομάδα υψηλού κινδύνου που ήταν· κι εκείνη, εμένα. Σταμάτησε ο σύζυγος να πηγαίνει στη δουλειά του. Βγαίναμε από το σπίτι μόνο για να πάμε στις μαίες μας και στον γιατρό, και τότε μπαίναμε και σ’ ένα σούπερ μάρκετ ή στο φαρμακείο. Επιβάλλαμε στον εαυτό μας μέτρα, πριν έρθουν τα μέτρα. Τότε και το παιδί μου άλλαξε συμπεριφορά. Με ρωτούσε αν υπάρχουν ακόμη άνθρωποι, αν οι κούνιες χάλασαν, μήπως δεν είναι καλό παιδί γι’ αυτο και δεν την πάω στο σχολείο… Δάκρυα γέμιζαν τα μάτια μου. Τι να πρωτοεξηγήσεις σε ένα (ούτε) δίχρονο παιδάκι; Μια σοκολάτα με αλάτι... Στις 38.5 εβδομάδες τα πράγματα είχαν σκουρύνει. Αν κολλούσα, θα έπρεπε να γεννήσω σε άλλο μαιευτήριο, με άλλο γιατρό, χωρίς τις μαίες μου, χωρίς τον άντρα μου, με καισαρική, χωρίς να μπορέσω να θηλάσω τα παιδιά μου ανεμπόδιστα. Και μετά ανάρρωση και καραντίνα, μακριά από το μεγαλύτερο παιδί μου, και μαζί με όλα αυτά, άρρωστη και χειρουργημένη. Υπάρχει τίποτα χειρότερο; Στο προτελευταίο καρδιοτοκογράφημα εντός του μαιευτηρίου, τα δίδυμα κοιμόντουσαν. Έφαγα μια σοκολάτα που μου έδωσε ο σύζυγος, με αλάτι και κάτι άλλο. Μπλιάχ!

03.06.2020

Πνίγηκα από αηδία στη δεύτερη μπουκιά. Έβηξα. Έβηξα δύο φορές. Και τότε χτύπησε ο συναγερμός… "Γιατί βήχεις; Έχεις και πυρετό; Ταξίδεψες πρόσφατα;" "Όχι, απλά έφαγα μία σοκολ…" "Έχεις πόνο στο στήθος; Φύγε γρήγορα από εδώ. Να πας να κάνεις τεστ!!!" "Μα σας λέω είχε αλάτι και…" "Τι μου τη φέρατε εδώ; Μην ακουμπάς πουθενά, φύγε να κάνεις το τεστ, να σ’ το κάνουμε και εδώ, κοστίζει τόσο". "Μα, σας λέω, δεν έχω τίποτα, οκ ναι να το κάνουμε!" "Όχι, τελικά δεν το κάνουμε, να πας αλλού να το κάνεις και να φέρεις χαρτί! Φύγε ΤΩΡΑ!" Έφυγα με την κοιλιά στο στόμα, τα πόδια στην πλάτη και ένα κεφάλι καζάνι από την τρομοκρατία. Καλώ τον ΕΟΔΥ. Δεν κάνουν τεστ αν δεν έχεις συμπτώματα κι εγώ δεν έχω ούτε ένα! Καλώ συνάδελφο που νοσεί για να μου πει πού βρήκε το τεστ -στο Παστερ απευθείας, με αναμονή και σοβαρή αιτία. "Μα εγώ πρώτον είμαι στις μέρες μου και δεύτερον δεν βγαίνω από το σπίτι!" Ένας παραλογισμός παντού. Και ο κορονοϊός επίσης παντού. Ο τοκετός Η πρόκληση επανήλθε σαν επιλογή και οριστικοποιήθηκε στις 39+1. Φρόντισα να μην φάω σοκολάτα πριν μπω στο μαιευτήριο. Ευτυχώς δεν είχαν βάρδια οι ίδιες για να συνεχιστεί ο παραλογισμός! Ο τοκετός ήταν πολύωρος: 23 ώρες εκ των οποίων στις 19 ήμουν στην ενεργό φάση. Μέσα σε εκείνες τις ώρες ανακοινώθηκε και το μέτρο της γενικής απαγόρευσης κυκλοφορίας. Είχα τους πόνους μου, είχα και την Covid-19 να σκέφτομαι! Μόνο με χαρτί/sms μπορούσες να κυκλοφορήσεις πλέον. Το πρώτο δίδυμο γεννήθηκε φυσιολογικά. Στο δεύτερο υπήρξε επιπλοκή, που ο γιατρός μου, οι μαίες, αλλά και ένας δεύτερος γιατρός προσπάθησαν σε διαφορετικές στιγμές να ανατάξουν, ανεπιτυχώς. Το δεύτερο μωρό ήρθε στον κόσμο με επείγουσα καισαρική και με πολύ πόνο: σωματικό, αλλά κυρίως ψυχικό. Η επιστροφή στο σπίτι και το μέλλον Πριν έρθει η ώρα του εξιτηρίου, ο κορονοϊός είχε ήδη μπει ΜΕΣΑ στο μαιευτήριο. Τα μαζέψαμε και φύγαμε άρον άρον. Μείναμε σπίτι ξεμυτίζοντας μόνο για τα απαραίτητα, μια στις τόσες. Όλοι οι πόνοι απαλύνθηκαν με τον θηλασμό και με την ασφάλεια της καθαρής φωλιάς μας. Όλα αυτά σκέφτομαι και ο νους μου πάει στις έγκυες που θα γεννήσουν το φθινόπωρο, τότε που ίσως έχουμε και πάλι έξαρση… Πολλές μοιράζονται μαζί μου τους προβληματισμούς τους μέσω Instagram. Νοιάζομαι για εκείνες. Δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση τους, από την άλλη, όμως, είμαστε όλοι οι επαγγελματίες υγείας υποχρεωμένοι να σταθούμε πλάι σε όποιον μας χρειάζεται. Τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας, ευσυνειδησία, επαγρύπνηση. Τι άλλο μένει να κάνεις;

ΔΕΝ ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΠΙΤΙ

03.06.2020

Κορονο-ανταπόκριση από τη Σουηδία ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ην Ευαγγελία Θεοδωρίδου δεν την γνώριζα προσωπικά. Όμως, στις αρχές της πανδημίας ο έφηβος γιος μου διάβασε το βιβλίο της «Ωδή... σσεια μιας έφηβης» (Εκδόσεις Πατάκη). Τον είδα ενθουσιασμένο και έτσι έψαξα το βιογραφικό της συγγραφέα. Είδα πως είναι εκπαιδευτικός και ζει στη Σουηδία. Έτσι, επικοινώνησα μαζί της και εν τέλει της ζήτησα να μας μιλήσει όχι για το βιβλίο της (μελλοντικά αυτό), αλλά για τη ζωή στη χώρα που –θεωρητικά τουλάχιστον– αψήφησε τον κορονοϊό και δεν πήρε τα σκληρά μέτρα που είδαμε στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες. Κοινωνική αποστασιοποίηση ως τρόπος ζωής Η Ευαγγελία κατοικεί στην πόλη Ουμέα, στη Βόρεια Σουηδία, μαζί με τον σύζυγό της και τις δύο έφηβες κόρες τους. Εκεί βέβαια, όπως μας εξηγεί, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Το social distancing, που στις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη επιβλήθηκε με αυστηρά μέτρα, για τους κατοίκους της περιοχής ήταν καθημερινός τρόπος

ζωής από την προ-κορονοϊού εποχή. Λόγω των ειδικών συνθηκών (ακραίες καιρικές συνθήκες, αραιοκατοίκηση) αλλά και της νοοτροπίας των ντόπιων, οι άνθρωποι σπάνια συναθροίζονται σε μεγάλες ομάδες. Στις καθημερινές μετακινήσεις τους, οι κάτοικοι προτιμούν να ποδηλατούν ή να περπατούν ακόμα και όταν οι θερμοκρασίες είναι πολικές και τα ΜΜΜ είναι συνήθως άδεια ακόμα και σε ώρες αιχμής. Πάντως, τονίζει η Ευαγγελία, στα αστικά λεωφορεία της πόλης έχει τοποθετηθεί εδώ και μερικές εβδομάδες μια αλυσίδα κάθετα στο διάδρομο, ακριβώς πίσω από τις δύο μπροστινές θέσεις, η οποία απομονώνει τους επιβάτες από τον οδηγό, ενώ η επιβίβαση επιτρέπεται μόνο από τη μεσαία πόρτα και όχι από την μπροστινή όπως παλαιότερα. Μαγαζιά και χώροι διασκέδασης Αυτή τη στιγμή όλα τα μαγαζιά είναι ανοικτά και ο κόσμος μπορεί να κάνει τα ψώνια του κανονικά, αλλά σίγουρα η κίνηση είναι πολύ μειωμένη. Η μόνη πρακτική αλλαγή που έχει επέλθει, σύμφωνα με την Ευαγγελία, είναι η μείωση του ωραρίου των εμπορικών καταστημάτων σε 6 ώρες την ημέρα, με απόφαση του εμπορικού συλλόγου της πόλης, προκειμένου να περιοριστούν τα έξοδα λειτουργίας. Παρ' όλα αυτά, οι επιπτώσεις στην τοπική οικονομία

ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΈΧΟΥΝ ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΊ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΊΟ ΤΟΥΣ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΊΑ, ΜΕ ΤΑ ΜΈΤΡΑ ΠΡΟΦΎΛΑΞΗΣ, ΜΕ ΤΑ ΜΈΤΡΑ ΜΕΊΩΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΆΣ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΝΌΝΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΉΣ ΥΓΙΕΙΝΉΣ. ΈΧΟΥΝ, ΒΈΒΑΙΑ, ΠΟΛΛΈΣ ΑΠΟΡΊΕΣ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΉ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΊ Η ΕΛΛΆΔΑ ΚΑΙ ΑΝΑΡΩΤΙΟΎΝΤΑΙ ΠΏΣ ΝΑ ΕΊΝΑΙ Η ΖΩΉ ΣΕ LOCKDOWN φαίνεται να είναι σοβαρές. Εκεί που εντοπίζει την πιο μεγάλη διαφορά είναι στα εστιατόρια και στα καφέ, τα οποία είναι σχεδόν άδεια. Μερικά από αυτά έχουν προτιμήσει να κλείσουν επ’ αόριστον, ενώ κάποια άλλα έχουν ξεκινήσει να κάνουν delivery, κάτι που ήταν άγνωστο στην περιοχή μέχρι πρόσφατα. Πάντως, όσο χαλαροί κι αν είναι οι Σουηδοί, κινηματογράφοι, θέατρα και γήπεδα έχουν κλείσει και όλες καλλιτεχνικές και αθλητικές εκδηλώσεις έχουν προς το παρόν αναβληθεί. Εκπαίδευση Τα Λύκεια και τα Πανεπιστήμια λει-

03.06.2020

τουργούν μέσω e-learning, ενώ τα Νηπιαγωγεία, τα Δημοτικά και τα Γυμνάσια παραμένουν ανοικτά. Το e-learning είναι κάτι που εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια στη Σουηδία και ο κόσμος είναι γενικά πολύ εξοικειωμένος σε ότι έχει να κάνει με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Οι εξετάσεις σε κρατικό επίπεδο πραγματοποιούνται κανονικά με κάποιες μικροαλλαγές. Η καθημερινότητα της οικογένειας Καθώς η συγγραφή αποτελεί την κύρια ενασχόληση της Ευαγγελίας, ουσιαστικά η δουλειά της δεν έχει επηρεαστεί σχεδόν καθόλου. Κάθεται στο σπίτι, με τον υπολογιστή της και γράφει. Κάποιες ώρες εργάζεται ως καθηγήτρια Ελληνικών σε ενήλικους στο τοπικό πανεπιστήμιο της πόλης (Folkuniversitet). Τα συγκεκριμένα μαθήματα τα κάνει εδώ και λίγο καιρό διαδικτυακά και, μολονότι διδάσκει μαθητές όλων των ηλικιών, δεν αντιμετώπισε κανένα πρόβλημα με το e-teaching. Υπό κανονικές συνθήκες, εργάζεται και κάποιες μέρες την εβδομάδα ως εκπαιδευτικός παράλληλης στήριξης σε δημοτικό σχολείο, αλλά αποφάσισε να απέχει αυτή την περίοδο για να μειώσει όσο μπορεί την επαφή της με τους άλλους ανθρώπους. Ο σύζυγος της Ευαγγελίας είναι ιατρός και εργάζεται στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της περιοχής, το οποίο είναι μάλιστα νοσοκομείο αναφοράς για ασθενείς με κορονοϊό. Όπως καταλαβαίνουμε, πηγαίνει στο νοσοκομείο καθημερινά, χωρίς πάντως να έχει επηρεαστεί το ωράριο εργασίας του, αν και έχουν αλλάξει πολλά πράγματα στη λειτουργία του νοσοκομείου, ώστε να αντεπεξέλθει στις νέες ανάγκες. Οι κόρες του ζευγαριού, δεκαέξι και δεκατεσσάρων χρονών, πηγαίνουν στο σχολείο κανονικά, χωρίς να έχει επηρεαστεί η καθημερινότητά τους και κατ’ επέκταση η ψυχολογία τους. Τα πρωινά παρακολουθούν τα μαθήματά τους και τα απογεύματα ασχολούνται με τις εξωσχολικές δραστηριότητές τους, ενώ τα Σαββατοκύριακα βρίσκονται με τους φίλους τους. Τα παιδιά από την πρώτη μέρα έχουν ενημερωθεί

ΔΕΝ ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΠΙΤΙ ΤΑ ΛΎΚΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΎΝ ΜΈΣΩ E-LEARNING, ΕΝΏ ΤΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΊΑ, ΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΆ ΚΑΙ ΤΑ ΓΥΜΝΆΣΙΑ ΠΑΡΑΜΈΝΟΥΝ ΑΝΟΙΚΤΆ. ΤΟ E-LEARNING ΕΊΝΑΙ ΚΆΤΙ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΌΖΕΤΑΙ ΕΔΏ ΚΑΙ ΠΟΛΛΆ ΧΡΌΝΙΑ ΣΤΗ ΣΟΥΗΔΊΑ ΚΑΙ Ο ΚΌΣΜΟΣ ΕΊΝΑΙ ΓΕΝΙΚΆ ΠΟΛΎ ΕΞΟΙΚΕΙΩΜΈΝΟΣ ΣΕ ΌΤΙ ΈΧΕΙ ΝΑ ΚΆΝΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞ ΑΠΟΣΤΆΣΕΩΣ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ στο σχολείο τους σχετικά με την πανδημία, με τα μέτρα προφύλαξης, με τα μέτρα μείωσης της διασποράς και με τους κανόνες προσωπικής υγιεινής. Έχουν βέβαια, πολλές απορίες σχετικά με την τακτική που ακολουθεί η Ελλάδα και αναρωτιούνται πώς να είναι η ζωή σε lock down και γιατί δεν έκλεισαν τα σχολεία και στη Σουηδία, όπως στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Ως οικογένεια, τονίζει η Ευαγγελία, πάντα προσπαθούσαν και ακόμα προσπαθούν να περνούν όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο μαζί. Έτσι, εξακολουθούν να κάνουν ό,τι έκαναν πριν από την πανδημία. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι προτιμούν περισσότερο τη φύση από το κέντρο της πόλης. Για παράδειγμα, οι βόλτες τους στο εμπορικό κέντρο έχουν αντικατασταθεί από περιπάτους δίπλα στο ποτάμι, ενώ τα γεύματα σε κάποιο εστιατόριο έχουν δώσει τη θέση τους σε πικνίκ σε κάποιο πάρκο της πόλης ή στις όχθες της λίμνης. Η ψυχολογία Η Ευαγγελία μάς λέει ότι η ψυχολογία της αυτή τη στιγμή είναι καλή. Μετά το αρχικό σοκ που όλοι υπέστησαν όταν κατάλαβαν ότι πρόκειται για μία πανδημία, τα πράγματα έχουν ηρεμήσει πολύ. Αν και διαπιστώνει ότι γενικά στον Βορρά δεν επικρατεί ο φόβος, ταυτόχρονα επισημαίνει ότι ο κορονοϊός είναι προφανώς το πρώτο θέμα συζήτησης για

όλους· αλλά απουσιάζει ο πανικός. Πάντως, πιο πολύ αγχώνεται όταν διαβάζει ειδήσεις από την Ελλάδα. Θα ήθελε, άραγε, να είχε βρεθεί στην πατρίδα της αυτές τις παράξενες ημέρες; Και ναι και όχι, απαντά. Ναι, για να είναι κοντά στους δικούς της ανθρώπους, γιατί πάντα σε περιόδους κρίσης θέλεις τους δικούς σου ανθρώπους. Όχι, γιατί στην Ελλάδα κυριάρχησε ο φόβος και ο πανικός. Τα θετικά της πανδημίας Η Ευαγγελία βλέπει να βγαίνει κάτι θετικό μέσα από αυτήν την παράνοια: η στροφή προς τη φύση, η επανασύνδεση των ανθρώπων με το φυσικό τους περιβάλλον. Είναι κάτι που, όπως παρατηρεί, έχει προκύψει από αυτή τη «νέα τάξη πραγμάτων». Βλέπει τους ανθρώπους να επιλέγουν τον περίπατο στο δάσος από τη βόλτα στο εμπορικό κέντρο. Βλέπει γονείς να κάθονται σε κάποιο παγκάκι στις όχθες του ποταμού έχοντας το καλαθάκι για το πικνίκ, ενώ λίγο πιο πέρα τα παιδιά με τα καλάμια στα χέρια να ψαρεύουν. Προαισθάνεται, λοιπόν, ότι οι άνθρωποι γύρω της έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν και να συζητούν όλο και περισσότερο ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο στη ζωή και ότι πρέπει να τους ενδιαφέρει περισσότερο το να είναι ευτυχισμένοι και να αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο σε αυτούς που αγαπούν. Κλείνοντας τη συζήτησή μας, η Ευαγγελία ελπίζει και εύχεται από καρδιάς όλο αυτό που ζούμε να τελειώσει σύντομα και να βγούμε από αυτή την περιπέτεια πιο δυνατοί και πιο σοφοί. Και μας θυμίζει τα λόγια του υπέροχου Μενέλαου Λουντέμη: «Έλα. Ό,τι κι αν είναι, θα τελειώσει γρήγορα. Μάζεψε την ψυχή σου και όρμα».

Το μυθιστόρημα της Ευαγγελίας Θεοδωρίδου «Ωδή...σσεια μιας έφηβης» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

03.06.2020

ΓΙΑ ΌΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΊΣ ΠΟΥ ΕΡΓΆΖΟΝΤΑΙ ΑΥΤΉ ΤΗΝ ΠΕΡΊΟΔΟ ΚΑΙ ΈΧΟΥΝ DEADLINES, Η ΝΈΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌΤΗΤΑ ΕΊΝΑΙ ΙΔΙΑΊΤΕΡΑ ΒΑΡΙΆ. ΠΌΣΩ ΜΆΛΛΟΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΌΜΕΝΟΥΣ ΓΟΝΕΊΣ ΠΑΙΔΙΏΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΈΣ ΑΝΆΓΚΕΣ ζεται από το σπίτι της στην Αθήνα. Όμως τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα.

Τα αόρατα παιδιά της πανδημίας ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Γεωργία Σαββίδη είναι μαμά του εντεκάχρονου Παναγιώτη και της επτάχρονης Μαρίας. Ο Παναγιώτης της είναι στο φάσμα του αυτισμού και, όπως καταλαβαίνετε, η νέα πραγματικότητα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη για την οικογένεια. Μέχρι το lockdown, η ρουτίνα, το καθημερινό πρόγραμμα, του Παναγιώτη ήταν γεμάτη. Τα πρωινά, πήγαινε στο ειδικό σχολείο, όπου φοιτά τα τελευταία έξι χρόνια, ενώ τα απογεύματα παρακολουθούσε τις διάφορες δραστηριότητές του, όπως παγνιοθεραπεία, λογοθεραπεία κ.ά, στο Playgym. Επίσης, όλη η οικογένεια έκανε πολλές βόλτες έξω, αλλά και καθημερινές ασκήσεις βελτίωσης των δεξιοτήτων του Παναγιώτη (daily living skills) στο σπίτι. Σύντομα, με το που θα άνοιγε ο καιρός, ο μικρός θα ξεκινούσε και κολυμβητήριο, και το κυριότερο, θα άρχιζε μαθήματα νοηματικής, καθώς δεν μιλάει, κάτι που είχε χαροποιήσει ιδιαίτερα τους γονείς του, καθώς θα βελτίωνε αισθητά την επικοινωνία τους. Τα όνειρα για μια νέα ζωή Εντωμεταξύ, η Γεωργία, από τον Ιανουάριο, είχε μετακομίσει μόνη της στην Αγγλία. Είχαν πάρει αυτή την απόφαση με τον σύζυγό

της, τον Κώστα, γιατί έβλεπαν και ένιωθαν πόσο δυστυχισμένος και μπουχτισμένος ήταν ο Παναγιώτης τελευταία. Όταν της δόθηκε η ευκαιρία να πάει στο Λονδίνο και να δουλέψει σε μια διεθνή δικηγορική εταιρεία, το συζήτησαν και αποφάσισαν να πάει μόνο εκείνη αρχικά, να εγκατασταθεί, να εκτιμήσει την κατάσταση, να κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την εκπαίδευση του Παναγιώτη εκεί και λίγο μετά να την ακολουθήσει και η υπόλοιπη οικογένεια. Πριν φύγει ακόμα, η Γεωργία είχε έρθει σε επαφή με το National Autism Society της Αγγλίας, για να μάθει πώς θα γινόταν εκεί η εγγραφή του Παναγιώτη και όλα τα σχετικά. Παρά τη γραφειοκρατία με την οποία ήρθε αντιμέτωπη, πρόλαβε να διαπιστώσει ότι στην Αγγλία, σε αντίθεση με την Ελλάδα, υπάρχει τρομερή υποστήριξη προς τους γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες. Μέχρι που τον Μάρτιο… …οι ζωές μας άλλαξαν. Στην Ελλάδα, τα σχολεία και τα κέντρα απασχόλησης, δραστηριοτήτων και ειδικών θεραπειών έκλεισαν εν μια νυκτί, πολλές δουλειές σταμάτησαν, μπήκαμε σε καραντίνα και η σύμβαση εργασίας του Κώστα ανεστάλη. Η Γεωργία κατάφερε να επιστρέψει στην Αθήνα στις 22 Μαρτίου. Αν καθυστερούσε κι άλλο δεν ήξερε καν αν θα μπορούσε να γυρίσει. Ευτυχώς, μπόρεσε και διατήρησε τη δουλειά της και έκτοτε εργά-

Ο Παναγιώτης στην καραντίνα Το παιδί περνάει όλη την ημέρα με τον μπαμπά του, είτε στο σπίτι είτε έξω. Όμως, συχνά, παθαίνει αμόκ. Δεν ξέρει τι θέλει, κλαψουρίζει και γίνεται βίαιος. Η ξαφνική αλλαγή στη ζωή του τον έχει αναστατώσει πολύ. Φωνάζει πολύ συχνά, αλλά επειδή είναι μη ομιλών, οι γονείς του δεν ξέρουν ποτέ τι ακριβώς τον ενοχλεί, τι θέλει να τους πει ακριβώς ή αν πονάει τη στιγμή που διαμαρτύρεται. Και φυσικά, αυτό, η αδυναμία πλήρους κατανόησής του, τους στενοχωρεί όλους. Ο μπαμπάς του, που περνάει λόγω των συνθηκών τον περισσότερο χρόνο μαζί του, έχει διαχειριστεί την κατάσταση όσο καλύτερα μπορεί. Κάνουν βόλτες όσο πιο συχνά γίνεται, πρωί και απόγευμα κατά προτίμηση, πηγαίνουν παρέα και στο σούπερ μάρκετ, όπου ο Παναγιώτης «αναγκάζεται» να κουβαλήσει και σακούλες· όχι και το πιο αγαπημένο του πράγμα. Αλλά πρέπει. Είναι μέρος της καθημερινής του εκπαίδευσης. Όταν είναι στο σπίτι, κάνουν δουλειές, π.χ. βάζουν πλυντήριο ή μαζεύουν τα σκουπίδια, ώστε ο Παναγιώτης να συνεχίζει να διδάσκεται και να αντιμετωπίζει μικρές, καθημερινές προκλήσεις. Η αδελφή του Παναγιώτη Η Μαρία, όπως εξηγεί η μαμά της, είναι το ιδανικό αδελφάκι ενός παιδιού με διαφορετικότητα. Βοηθάει τον Παναγιώτη, αλλά ταυτόχρονα τσακώνεται μαζί του εάν π.χ. πειράξει τα πράγματά της. Του φέρεται, δηλαδή, έτσι ακριβώς όπως θα φερόταν σε έναν τυπικό αδελφό. Δεν τον αγνοεί, ούτε τον αποπαίρνει και πάντα τον στηρίζει, αλλά του θυμώνει κιόλας όταν πρέπει. Στην αρχή της πανδημίας, και η Μαρία, όπως κάθε παιδί, πέρασε ένα σοκ, αλλά αλλά τελικά έκανε ηλεκτρονικά τα μαθήματά της, επικοινωνούσε με τις φίλες της και ήταν καλά. Πηγαίνει με τη μητέρα της βόλτα στην πλατεία, παίρνουν από ένα παγωτό και μιλούν πολύ, για όλα. Το ευχάριστο, όμως, είναι ότι μέσα σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση, δεν επηρεάστηκε η σχέση της με τον αδελφό της. Η Γεωργία σήμερα Η δουλειά της Γεωργίας είναι πολύ αγχωτική και πολλές φορές αισθάνεται ότι δεν αντέχει άλλο. Ενώ αποφάσισε και ξενιτεύτηκε και έκανε μια τόσο μεγάλη αλλαγή και ετοιμαζόταν να υποδεχτεί την οικογένειά της σε μια βελτιωμένη καθημερινότητα, ξαφνικά βρέθηκε πάλι πίσω στην Ελλάδα, να δουλεύει σκληρά, κλεισμένη στο σπίτι. Για όλους

03.06.2020

τους γονείς που εργάζονται αυτή την περίοδο και έχουν deadlines, η νέα καθημερινότητα είναι ιδιαίτερα βαριά. Πόσω μάλλον για τους εργαζόμενους γονείς παιδιών με ειδικές ανάγκες, των οποίων η καθημερινότητα έχει σταματήσει. Η Γεωργία θεωρεί ότι αν αισθανόμαστε ότι δεν αντέχουμε άλλο, πρέπει να ζητάμε βοήθεια, γιατί είμαστε άνθρωποι και όχι ρομπότ, αλλά ταυτόχρονα αναγνωρίζει ότι για την ίδια αυτό είναι πρακτικά πολύ δύσκολο. Ευτυχώς, μετά την άρση των σκληρών μέτρων, οι παππούδες της οικογένειας άρχισαν και αυτοί να τους βοηθούν σημαντικά. Αόρατοι γονείς, αόρατα παιδιά H Γεωργία και ο Κώστας θεωρούν ότι το κράτος δεν έκανε απολύτως τίποτα για τους γονείς και τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, σαν τον Παναγιώτη. Δεν είχαν καμιά ενημέρωση, δεν είχαν καμιά υποστήριξη. Ήταν σαν να μην υπάρχουν και σαν να μην υπήρξαν ποτέ, «invisible», όπως λέει χαρακτηριστικά η Γεωργία. Σε αντίθεση με το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ο Μπόρις Τζόνσον, στις πρώτες του κιόλας δηλώσεις μετά τα μέτρα που πήρε, ξεκαθάρισε ότι τα «ευάλωτα», τα διαφορετικά παιδιά θα συνεχίσουν να πηγαίνουν σχολείο, όπερ και εγένετο, στην Ελλάδα, οι οικογένειες παιδιών όπως ο Παναγιώτης δεν άκουσαν την παραμικρή αναφορά για τα ειδικά σχολεία ούτε από τον Πρωθυπουργό ούτε από την υπουργό Παιδείας ούτε από κανέναν άλλον αρμόδιο. «Αυτό που μάλλον τους ενδιέφερε περισσότερο ήταν το πότε και το πώς

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ θα άνοιγαν τα Mall, οι παραλίες και τα εστιατόρια», θυμώνει η Γεωργία (Η συνέντευξη δόθηκε δυο μέρες πριν ανακοινωθεί το άνοιγμα και των ειδικών σχολείων την 1η Ιουνίου). Το μέλλον Ο Παναγιώτης θα χαρεί όταν επιστρέψει στο σχολείο του, ή τουλάχιστον έτσι υποθέτει η μητέρα του.. Ναι μεν είναι πολύ δεμένος με τον μπαμπά του αυτή την περίοδο, αλλά σίγουρα του έχει λείψει η ρουτίνα του. Από την άλλη, ο Παναγιώτης είναι ένα από τα παιδιά που δεν θα μπορέσει να τηρήσει τα μέτρα αυτοπροστασίας και προστασίας των γύρω του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ακόμα και με πολλές ώρες εκπαίδευσης, η Γεωργία αμφιβάλλει αν θα τα καταφέρει. Το οποίο σημαίνει ότι πρέπει να φροντιστεί ακόμα περισσότερο. Αυτό που θα ήθελε αυτή τη στιγμή η οικογένεια από το κράτος, είναι ένα πλάνο, μια ενημέρωση για το τι θα προβλέπεται πλέον για τα παιδιά σαν τον Παναγιώτη, για την εκπαίδευσή τους, για τις θεραπείες τους, ακόμα κι αν τελικά αυτό δεν τηρηθεί πιστά. Άλλωστε, ακόμα δεν γνωρίζουν αν και πότε θα μετακομίσουν τελικά στο Λονδίνο, ενώ δεν έχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο μιας νέας πανδημίας και ενός μελλοντικού lockdown, επομένως έχουν την ανάγκη να γνωρίζουν ποιος είναι ο σχεδιασμός. «Θα έπρεπε να είναι το πρώτο μέλημα της Κυβέρνησης, όταν αποφάσισαν να κλείσουν τα σχολεία, το τι θα απογίνουν τα παιδιά που φοιτούσαν σε ειδικά σχολεία και οι οικογένειές

17 ΤΟ ΚΡΆΤΟΣ ΔΕΝ ΈΚΑΝΕ ΑΠΟΛΎΤΩΣ ΤΊΠΟΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΊΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΜΕ ΕΙΔΙΚΈΣ ΑΝΆΓΚΕΣ. ΔΕΝ ΕΊΧΑΝ ΚΑΜΙΆ ΕΝΗΜΈΡΩΣΗ, ΔΕΝ ΕΊΧΑΝ ΚΑΜΙΆ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ. ΉΤΑΝ ΣΑΝ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΣΑΝ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΉΡΞΑΝ ΠΟΤΈ, «INVISIBLE» τους», επαναλαμβάνει εντελώς απογοητευμένη από την ελληνική πραγματικότητα η Γεωργία. «Είναι τόσο κρίμα να υπάρχουν άνθρωποι, γονείς, που πραγματικά υποφέρουν, που είναι στα πρόθυρα νευρικής κρίσης…», ανησυχεί. Αυτό, πάντως, που θα ήθελε να πει στους γονείς σαν κι αυτή και τον Κώστα, για να τους στηρίξει όσο μπορεί, είναι να μην το βάζουν κάτω και να προσπαθούν να δουν τα πράγματα θετικά, χωρίς να στρεσάρονται πολύ. Η ίδια κάποιες φορές νευριάζει και φωνάζει, γιατί π.χ. πρέπει να μπει σε κάποιο meeting και εκείνη τη στιγμή ο Παναγιώτης βγάζει τις γνωστές κραυγές του. «Ε, κάποια στιγμή λέω στον εαυτό μου: Τι κάνεις; Γιατί αγχώνεσαι; Δουλεύεις από το σπίτι και έχεις ένα παιδάκι με βαριά μορφή αυτισμού». Μόνο ένα τέρας δεν θα έδειχνε κατανόηση στην περίπτωσή της…

ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

03.06.2020

Παιδιά σε καραντίνα Τέσσερα παιδιά μοιράζονται με το Τaλκ την εμπειρία τους από την περίοδο της καραντίνας. Τι τους έλειψε περισσότερο, πώς περνούσαν τη μέρα τους, τι ονειρεύονται, τι φοβούνται. Ο Δημήτρης, η Μαργαρίτα, ο Συμεών και η Παυλίνα επιστρεφουν στην... κανονικότητα μετά από ένα τρίμηνο που μάλλον θα θυμούνται για πάντα.

Δημήτρης, 12

ε λένε Δημήτρη, μένω στο κέντρο της Αθήνας και είμαι δώδεκα ετών. Έγινα δώδεκα μέσα στην καραντίνα και το μεγάλο πάρτι στα Ξύλινα που ήθελα να οργανώσω μάλλον πάει για το καλοκαίρι. Πηγαίνω στην ΣΤ’ τάξη, σε δημόσιο. Όπως όλοι μας, βίωσα την καραντίνα με πολλή ένταση. Στην αρχή ήμουν πολύ χαρούμενος, διότι έκλεισαν τα σχολεία σε μια περίοδο πολύ αγχωτική για μένα (πλησίαζαν και οι βαθμοί και η γιορτή της 25ης που είχα μεγάλο ρόλο να μάθω). Έτσι, λοιπόν, αυτές οι αρχικές δύο εβδομάδες μού έδωσαν την ευκαιρία να ηρεμήσω και να ξεκουραστώ! Μου έλειπαν βέβαια οι φίλοι μου, πάρα πολύ! Και μου έλειπε και η μπάλα. Και στην ομάδα, και στο σχολείο και στην πλατεία. Κάποιες στιγμές ήθελα τόσο πολύ να παίξω ένα διπλό με την παρέα μου που κλειδαμπαρωνόμουν στο δωμάτιο μου και έκλαιγα! Όταν μετά από λίγο καιρό ανακοινώθηκε πως τα σχολεία θα άνοιγαν μετά τις «διακοπές» του Πάσχα η αλήθεια είναι πως πανηγύρισα! Ήμουν πολύ χαρούμενος που θα ξεκουραζόμουν άλλο τόσο και θα γλίτωνα σχολείο. Έπαιζα μπάλα μέσα στο σπίτι κι ας φώναζε ο μπαμπάς και η μαμά, έπαιζα όταν δεν είχε κρύο και στον μικρό μας κήπο (που έχει, όμως, μια λεμονιά στη μέση και δεν βολεύει), έπαιζα στη βεράντα και έπεσε και 4-5 φορές κάτω η μπάλα και την κυνηγούσε η μαμά στον δρόμο, και ευτυχώς είχα συμπαίχτη τη μικρή μου αδελφή, που είναι εννέα και παίζει ενίοτε κι αυτή ποδόσφαιρο. Απλά ώρες ώρες για να μου τη σπάσει δεν έπαιζε μαζί μου και τσαντιζόμουν και ευχόμουν να παραμείνουν όλα κλειστά, αλλά να ανοίξει μόνο η ομάδα μου. Και το βόλεϊ μου έλειπε, αλλά όχι τόσο όσο το ποδόσφαιρο και μου την έσπαγε που δεν έχει πρωταθλήματα. Έβλεπα, όμως, επαναλήψεις. Εδώ και λίγες μέρες, βλέπω Μπουντεσλίγκα, που ξεκίνησε! Εντωμεταξύ, άρχισε πρώτα η ασύγχρονη εκπαίδευση, η εκπαιδευτική τηλεόραση και τα ιδιαίτερα των Αγγλικών μου μέσω σκάιπ. Ξενέρα! Μεγάλη ξενέρα. Άρχισα να φορτίζομαι συναισθηματικά και να τσακώνομαι πολύ συχνά με τους γονείς μου, που θέλανε να μπω σε πρόγραμμα και με πρήζανε μερικές φορές. Ήμουν συνεχώς κουρασμένος, γκρίνιαζα και μου έλειπε το ποδόσφαιρο στην αυλή του σχολείου! Μια μέρα στις αρχές Απριλίου, όταν ετοιμαζόμουν για τα Αγγλικά μου, ήρθε μέιλ από το σχολείο που έλεγε πως ξεκινούσαμε και σύγχρονη

ΤΏΡΑ ΠΟΥ ΑΡΧΊΖΕΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΊΟ ΟΙ ΓΟΝΕΊΣ ΜΑΣ ΘΈΛΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΈΨΟΥΜΕ ΣΤΟ ΠΑΛΙΌ ΩΡΆΡΙΟ, ΑΛΛΆ ΕΜΕΊΣ ΌΧΙ

με τον δάσκαλό μου, την επόμενη κιόλας μέρα! Εκνευρίστηκα πάρα πολύ, διότι τα τελευταία δύο χρόνια που τον έχω, πέμπτη έκτη, μου έχει δημιουργήσει τρομερό στρες! Έτσι λοιπόν ετοίμασα το λάπτοπ μου, εγκαταστήσαμε το γουέμπεξ δηλαδή, και την επόμενη κάναμε και λάιβ μάθημα. Την ώρα του μαθήματος γενικά κάναμε παράλληλα τσατ στο ίνστα και κράζαμε. Δεν έχω μόνο εγώ θέματα με τον κύριο, όλοι έχουμε. Κάθε μέρα, πριν από τη σύγχρονη, ήμουν πολύ εκνευρισμένος. Και αγχωμένος. Μάλιστα, μας έβαζε στην ασύγχρονη και στη σύγχρονη χίλια κιλά ασκήσεις «γιατί αλλιώς δεν βγαίνει η ύλη». Στα τέτοια μας η ύλη. Ζούμε όλα αυτά, χάσαμε και τις εκδρομές μας, μια μονοήμερη και μια τριήμερη, κι αυτός τον χαβά του με την ύλη. Γι’ αυτόν το λόγο, λοιπόν, είχα να κάνω παρά πολλά μαθήματα και συχνά νόμιζα ότι δεν προλάβαινα. Αλλά προλάβαινα. Εκτός από το ποδόσφαιρο, μου έλειψαν και τα πιτόγυρα, γιατί δεν παραγγέλναμε απ’ έξω. Αλλά η μαμά είχε αγοράσει και σουβλάκια και γύρο και κεμπάπ και πίτες και μια φορά την εβδομάδα έφτιαχνε μια ωραία σος γιαούρτι και έκοβε και ντομάτα και φτιάχναμε πιτόγυρα, όχι σαν τα έξω, αλλά κάπως έτσι. Επίσης, μάθαμε με την αδελφή μου να ζυμώνουμε, είχε πολλή φάση, και φτιάχναμε ψωμί, πίτσα και τηγανόψωμα. Στη γιορτή της αδερφής μου, στις 21 Μαΐου, επιτέλους παραγγείλαμε σουβλάκια απ’ έξω κι έπειτα αγόρασα και μόνος μου δυο τρεις φορές, όταν είχα βγει βόλτα. Και η μαμά και ο μπαμπάς δούλευαν στην καραντίνα από το σπίτι, η μαμά πιο πολύ. Ο μπαμπάς έκανε μάθημα ονλάιν, είναι καθηγητής, και το μεσημέρι γενικά τελείωνε με το λάιβ και μετά έφτιαχνε ασκήσεις και διόρθωνε. Η μαμά είναι δημοσιογράφος και όλο έβλεπε Τσιόδρα και Χαρδαλιά και έγραφε, γιατί «συμβαίνουν κοσμοϊστορικά πράγματα», όπως έλεγε. Τους πρήζαμε, όχι πάντα, αλλά μερικές φορές τους πρήζαμε, κυρίως τη μαμά. Μετά όμως συνηθίσαμε και αρχίσαμε να πρήζουμε τη μαμά μόνο το βράδυ, όταν τελείωνε από τον υπολογιστή. Γιατί τώρα πια κοιμόμαστε αργά, μετά τις 12. Εγώ πριν την καραντίνα ήμουν τόσο κομμάτια, από το σχολείο, την μπάλα και το βόλεϊ, που 9μιση-10 είχα κοιμηθεί, αλλά στην καραντίνα εκείνη την ώρα μιλούσα με τους συμμαθητές μου στο τσατ ή με βιντεοκλήση και περίμενα τη μαμά να έρθει κατά τις 11 να μιλήσουμε για δυο ώρες και να της πω τα νέα μου και κυρίως να της δείξω τις κάρτες που είχα κερδίσει στο Pacybits, ένα παιχνίδι στο κινητό με ποδόσφαιρο, με το οποίο έχω πορωθεί. Τώρα που αρχίζει το σχολείο οι γονείς μας θέλουν να επιστρέψουμε στο παλιό ωράριο, αλλά εμείς όχι. Βόλτες πηγαίναμε περίπου μέρα παρά μέρα, γιατί η μαμά δεν προλάβαινε κάθε μέρα κι ο μπαμπάς δεν είναι πολύ της βόλτας. Για περπάτημα μόνο, εδώ στη γειτονιά. Απλά στα πάρκα, έχουμε τρία εδώ κοντά,

Η ΜΑΜΆ ΕΊΝΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΆΦΟΣ ΚΑΙ ΌΛΟ ΈΒΛΕΠΕ ΤΣΙΌΔΡΑ ΚΑΙ ΧΑΡΔΑΛΙΆ ΚΑΙ ΈΓΡΑΦΕ, ΓΙΑΤΊ «ΣΥΜΒΑΊΝΟΥΝ ΚΟΣΜΟΪΣΤΟΡΙΚΆ ΠΡΆΓΜΑΤΑ», ΌΠΩΣ ΈΛΕΓΕ γινόταν από την αρχή ο κακός χαμός από κόσμο και φοβόμουν λίγο και επίσης θύμωνα που άφηναν τα σκυλιά τους λυτά οι άνθρωποι, γιατί τα σκυλιά ήταν γενικά σε πολύ έξαλλη κατάσταση και δεν μου άρεσε η πολυκοσμία και η πολυσκυλία. Στην αδελφή μου, που θέλει να γίνει κτηνίατρος και εκπαιδεύτρια σκύλων, άρεσε η πολυσκυλία, αλλά η μαμά δεν την άφηνε μέσα στην πανδημία να χαϊδεύει τα σκυλιά και η μικρή τής θύμωνε. Τώρα, την έχει αφήσει να χαϊδέψει κάποια, κυρίως γνωστών μας που συναντάμε στον δρόμο. Όταν δεν είχαμε πολύ διάβασμα, εντωμεταξύ πάντα η αδελφή μου είχε λιγότερο και είναι άδικο, βλέπαμε ταινίες και διαβάζαμε βιβλία. Στο τάμπλετ έχουμε περιορισμούς και μπαίνουμε ίντερνετ μόνο το βράδυ για λίγο. Άδικο κι αυτό. Οι γονείς μου μας έπρηζαν πως δεν ήταν διακοπές και κάτι τέτοια παρόμοια αλλά κι εγώ ήμουν δυόμιση μήνες σχεδόν κλεισμένος μέσα. Μάλιστα, τις τελευταίες μέρες του lockdown κάποιοι φίλοι μου επισκέπτονταν πια ο ένας τον άλλον στα σπίτια τους. Και ζήλευα. Παρά πολύ. Κι ας ήξερα ότι ήταν λάθος. Τώρα που χαλάρωσαν τα μέτρα έχω χαλαρώσει κι εγώ. Και έχω αρχίσει να βγαίνω με την παρέα μου κάθε μέρα. Μια θάλασσα, που πήγαμε με το που επιτράπηκε το μπάνιο, και μια βόλτα μέχρι την πλατεία ήταν ό, τι πρέπει για να μου φύγει το άγχος. Είδαμε και τον παππού και τη γιαγιά μετά από καιρό! Απλά, τελικά είδαμε και τον δάσκαλο και δεν γούσταρα καθόλου. Τις προάλλες, πήγαμε στο γήπεδο και πήραμε κάτι χαρτιά να συμπληρώσει η παιδίατρος και οι γονείς μου για να ξεκινήσει ξανά ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ η μπάλα, με ατομικές προπονήσεις έστω. Τώρα που άνοιξαν τα σχολεία ξεκινάμε κι εμείς κανονικά με διπλά και πιθανόν θα γίνει και το καλοκαιρινό camp ποδοσφαίρου που τόσο περίμενα. Και ο κύριος μας έλεγε (και το γρουσούζεψε) ότι πρέπει να ανοίξουμε, ειδικά εμείς η έκτη, για να κλείσει ομαλά η χρονιά μας πριν πάμε στο Γυμνάσιο και να τελειώσει κάπως η ύλη και να κάνουμε και μια μικρή γιορτή με αποστάσεις. Για να είμαι ειλικρινής, έλπιζα να μην ανοίξουν φέτος τα Δημοτικά, αλλά να ξεκινήσω προπονήσεις και βέβαια να συναντιέμαι κανονικά με τους φίλους μου. Τελικά, πάμε σχολείο, έστω και για λίγες ημέρες. Καλή μας δύναμη.

Είστε έτοιμοι για περιπέτεια;

Για σκανταλιές; Μήπως για σάντουιτς ;

Ακολουθήστε έναν πανέξυπνο νίντζα, ο οποίος είναι πρόθυμος να μοιραστεί τη μέρα του (αλλά όχι το φαγητό του) με τους φανατικούς φίλους της τηλεοπτικής σειράς σε όλο τον κόσμο.

www.pediobooks.gr

ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

03.06.2020

Παιδιά σε καραντίνα Μαργαρίτα, 15

ε λένε Μαργαρίτα, είμαι 15 χρονών, τελειώνω την Α’Λυκείου και η μόνιμη κατοικία μου είναι στην Αθήνα. Έχω 2 μικρότερα αδέλφια (αγόρια) με τα οποία ήμουν και αποκλεισμένη καθ' όλη τη διάρκεια της καραντίνας, στο εξοχικό μας. Παίζω τένις και τρέφω μια ιδιαίτερη αγάπη/αδυναμία για τον τομέα της

ψυχολογίας. Ομολογώ πως η περίοδος της καραντίνας δεν ήταν ιδιαίτερα ευχάριστη. Όπως, σας είπα, οικογενειακώς εγκατασταθήκαμε προσωρινά λόγω του ιού στο εξοχικό μας, για να είμαστε πιο προστατευμένοι. Η γειτονιά στην οποία έμενα στον Μαραθώνα είναι πολύ απομονωμένη. Έτσι, οι μόνοι «έξοδοι» που σθνήθιζα να κάνω ήταν οι απογευματινοί περίπατοι. Θυμάμαι που μια μέρα έτυχε εκτάκτως να επισκεφτώ την Αθήνα και βλέποντας όλη την κυκλοφορία και την ζωντάνια της πόλης ένιωσα χαρά και συγκίνηση. Εκ των υστέρων θεωρώ πως δεν αξιοποίησα ούτε διαχειρίστηκα ορθά τον ελεύθερο μου χρόνο. Παρολ’αυτά, τις ημέρες του εγκλεισμού είχα την δυνατότητα να επικεντρωθώ στον εαυτό μου, ανακαλύπτοντας τις ανάγκες και τα θέλω μου. Μου έλειψαν πάρα πολύ τα αγαπημένα μου πρόσωπα. Ευτυχώς, πλέον τους έχω συναντήσει σχεδόν όλους, με προφυλάξεις. Τους μήνες που περάσαμε αποκλεισμένοι ο καθένας στο σπίτι του, αναγκαστικά οι επαφές και οι σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας έγιναν πιο διαπροσωπικές. Καταλαβαίνω τώρα ότι η ανιαρή και έντονη καθημερινότητα προ καραντίνας ήταν ο κύριος παράγοντας που είχε επιφέρει την αποξένωση και απομόνωση των ατόμων που ζούσαν μεν στο ίδιο σπίτι, αλλά ουσιαστικά δεν βρίσκονταν μεταξύ τους. Πλέον οι συναναστροφές με την οικογένειά μου είναι σαφέστατα συχνότερες. Καλλιεργήσαμε τη σχέση που δεν είχαμε ευκαιρήσει τόσον καιρό να αναπτύξουμε. Μάλιστα, αν και οι εντάσεις αναπόφευκτα αποτελούν κομμάτι της καθημερινότητας, η σχέση με την μητέρα μου έχει βελτιωθεί θεαματικά. Το σχολείο μου, είναι ιδιωτικό, διαχειρίστηκε πολύ καλά τη διδασκαλία μέσω διαδικτύου. Η οργάνωση και η τακτική του έδωσαν το προνόμιο στους μαθητές να παρακολουθούν ιδιαίτερα αποτελεσματικά τα μαθήματά τους. Οι διδακτικές ώρες σε καθημερινή βάση ήταν 3-4 και ο περισσότερος χρόνος που αφιέρωνα για την εκπλήρωση των καθηκόντων μου ήταν 4 ώρες. Αν και ήταν κουραστική η συνεχόμενη προσήλωση για τόσες ώρες μπροστά

ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΈΡΩΝ ΘΕΩΡΏ ΠΩΣ ΔΕΝ ΑΞΙΟΠΟΊΗΣΑ ΟΎΤΕ ΔΙΑΧΕΙΡΊΣΤΗΚΑ ΟΡΘΆ ΤΟΝ ΕΛΕΎΘΕΡΟ ΜΟΥ ΧΡΌΝΟ. ΠΑΡΟΛ’ ΑΥΤΆ, ΤΙΣ ΗΜΈΡΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΜΟΎ ΕΊΧΑ ΤΗΝ ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΑ ΝΑ ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΘΏ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΌ ΜΟΥ, ΑΝΑΚΑΛΎΠΤΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΝΆΓΚΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΘΈΛΩ ΜΟΥ

σε έναν υπολογιστή, το θεωρούσα χαζό ότι κάποιοι επέλεξαν, ενώ είχαν τη δυνατότητα, να μην παρακολουθούν τα μαθήματα αυτά. Εκτός του βαθμού που θα πάρουμε όλοι οι μαθητές στο τέλος της χρονιάς και θα επηρεαστεί, θα δυσκολευτούν αρκετά με την κάλυψη της ύλης και την επόμενη χρονιά. Με το αγόρι μου, που σε λίγες ημέρες δίνει πανελλήνιες, έχουμε επιλέξει να έχουμε σχέση εξ αποστάσεως, καθώς ζει σε μια επαρχιακή πόλη. Στην αρχή ήταν ιδιαίτερα δύσκολο, αλλά στη συνέχεια είχαμε βρει τον τρόπο να προσαρμοζόμαστε ανάλογα με τις συνθήκες. Τα ωράριά μας ήταν πολύ συγκεκριμένα οπότε γνωρίζαμε πόσες και ποιες ώρες θα μιλάμε από βιντεοκλήση. Η καραντίνα, όμως, έφερε πολλαπλές αλλαγές στις ζωές μας. Κάναμε να βρεθούμε από κοντά σχεδόν 3 μήνες. Εντωμεταξύ, προς έκπληξη και των δυο μας, το πρόγραμμά μας κατά τη διάρκεια της απομόνωσης ήταν πολύ διαφορετικό και… πιο γεμάτο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ελάττωση του χρόνου συνομιλίας μας. Πολύ λογικό θα φαινόταν ότι ένα ζευγάρι με σχέση εξ αποστάσεως να μπορούσε να διαχειριστεί με μεγαλύτερη ευκολία την αποστασιοποίηση που μας επέβαλε ο κορονοϊός. Δυστυχώς, στη δική μας περίπτωση κάτι τέτοιο δεν ίσχυσε απόλυτα. Καταφέραμε να κρατήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τις ισορροπίες, οι καβγάδες, όμως, ήταν συχνοί, κάτι που δεν συνηθίζαμε. Η διαρκής προσκόλληση ενός ζευγαριού δεν είναι πάντα λειτουργική. Θεωρώ ότι είναι καλό να μπουν τα άτομα που βρίσκονται σε σχέση, στην διαδικασία να λείψει ο ένας στον άλλον, με σκοπό την αναζωπύρωση του έρωτα. Όταν όμως το ζευγάρι έχει φτάσει σε σημείο να δυσκολεύεται να θυμηθεί τη γαλήνη, την αγάπη και την ευτυχία που ένιωθε όταν ήταν μαζί, όπως για παράδειγμα συνέβη στη δική μου περίπτωση, η απόσταση έχει ανθυγιεινό αντίκτυπο στην σχέση και χρειάζεται πλέον επανασύνδεση. Μετά την άρση των μέτρων που απαγόρευαν τη μετακίνηση εκτός νόμου, επισκέφτηκα το αγόρι μου για 4 ημέρες. Εκμεταλλεύτηκα το «μέρα παρά μέρα» πρόγραμμα του σχολείου και το Σαββατοκύριακο. Ακόμα και αν οι Πανελλήνιες που πλησιάζουν του προκαλούν άγχος, είναι πολύ συγκροτημένος και οργανωμένος, οδεύοντας στο τελικό στάδιο για την πραγματοποίηση του στόχου του. Προσπαθώ να είμαι όσο το δυνατόν πιο υποστηρικτική γίνεται στο συγκεκριμένο θεμα. Τις ημέρες που περάσαμε μαζί, πειθαρχήσαμε και οι δυο προκειμένου να μην παραμερίσουμε τα μαθήματά μας και εννοείται πως περάσαμε πολλές ώρες μελετώντας και κάνοντας online μάθημα. Το καλοκαίρι επιτέλους θα είμαστε μαζί και από κοντά για τουλάχιστον έναν μήνα! Περιμένουμε κι οι δυο αυτήν τη στιγμή με αγωνία, καθώς κάναμε υπομονή για πάρα πολλούς μήνες. Θέλουμε μέσα σε αυτό το διάστημα να αναπληρώσουμε όλον τον χρόνο που παλεύαμε να διατηρήσουμε μια σχέση εξ αποστάσεως και παράλληλα να αντεπεξέλθουμε στις καθημερινές μας υποχρεώσεις, κάνοντας πράγματα ως ζευγάρι, δηλαδή να πάμε κινηματογράφο να δούμε μια ωραία ταινία, να φάμε σε ένα καλό εστιατόριο ή να κάνουμε μια ρομαντική βόλτα στην παραλία κοιτάζοντας τη δύση του ήλιου. Είμαι πολύ αισιόδοξη πως θα πραγματοποιηθούν όλα μας τα σχέδια, ή αν όχι όλα τα περισσότερα, και θα δημιουργήσουμε νέες αναμνήσεις. Ο κορονοϊός έχει ταρακουνήσει παγκοσμίως όλους τους πολίτες. Ύστερα από πολλούς θανάτους που οφείλονται σε αυτόν και την επιστημονικά αποδεδειγμένη αναγνώριση του κινδύνου του, είναι πολύ λογικό να με κυριεύουν συναισθήματα φόβου. Η στάση απέναντι στους φίλους μου παραμένει η ίδια,

Η ΣΤΆΣΗ ΑΠΈΝΑΝΤΙ ΣΤΟΥΣ ΦΊΛΟΥΣ ΜΟΥ ΠΑΡΑΜΈΝΕΙ Η ΊΔΙΑ, ΜΕ ΤΗΝ ΜΌΝΗ ΔΙΑΦΟΡΆ ΠΩΣ ΛΑΜΒΆΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΚΑΤΆΛΛΗΛΕΣ ΠΡΟΦΥΛΆΞΕΙΣ (ΜΆΣΚΕΣ, ΓΆΝΤΙΑ, ΑΝΤΙΣΗΠΤΙΚΆ, ΛΙΓΌΤΕΡΗ ΣΩΜΑΤΙΚΉ ΕΠΑΦΉ) ΚΑΙ ΑΚΟΛΟΥΘΟΎΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΝΌΝΕΣ ΥΓΙΕΙΝΉΣ με τη μόνη διαφορά πως λαμβάνουμε τις κατάλληλες προφυλάξεις (μάσκες, γάντια, αντισηπτικά, λιγότερη σωματική επαφή) και ακολουθούμε τους κανόνες υγιεινής. Γενικότερα, είμαι κατά της υπερβολής και θεωρώ πως με την τήρηση των προαναφερόμενων κανόνων δεν θα υπάρξει προσβολή της υγείας μας. Απευθυνόμενη στους ενήλικους που με διαβάζουν τώρα, κυρίως στους γονείς, θέλω να τους πω ότι η εφηβεία είναι μια πολύ κρίσιμη και ιδιαίτερη περίοδος. Γίνεται η μετάβαση του ανθρώπου από την παιδική στην ενήλική του ζωή. Οι έφηβοι παλεύουμε διαρκώς να ανακαλύψουμε τις επιθυμίες, τις ικανότητες και την προσωπικότητα μας. Πειραματιζόμαστε, κάνουμε λάθη, χανόμαστε. Μιλώντας ως δεκαπεντάχρονο κορίτσι σας διαβεβαιώνω πως έχουμε ανάγκη να σας μιλάμε και εσείς αντίστοιχα να μας ακούτε, να εκφράζουμε τα προβλήματα μας, να αισθανόμαστε πως είσαστε περήφανοι για εμάς. Βρείτε τρόπους να μας προσεγγίσετε για να κερδίσετε την εύνοιά μας. Βέβαια, κι εμείς οι έφηβοι θα μπορούσαμε να είμαστε πιο ανεκτικοί και δεκτικοί απέναντι στους γονείς μας, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στην προσωπική μας ζωή. Και επειδή πολλοί από εμάς έχουμε την ανάγκη να μας το υπενθυμίζει κάποιος, μην ξεχνάμε ότι ο καθένας μας έχει τη δικιά του μοναδική ομορφιά, που κανείς και τίποτα δεν μπορεί να αναιρέσει. Να είμαστε οι εαυτοί μας ΠΑΝΤΑ.

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ

03.06.2020

Σχο λή Κανάση

Προετοιμάζοντας την επόμενη ημέρα Η επόμενη σχολική χρονιά θα είναι διαφορετική, η επόμενη ημέρα θα είναι διαφορετική για το σχολείο μας, αλλά και για κάθε σχολική κοινότητα. Παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικοί κατάφεραν να αλλάξουν τον τρόπο εργασίας τους και συνεργασίας τους, ώστε η μάθηση και η επαφή με το σχολείο να μην μπουν ούτε μία ημέρα σε καραντίνα. Επειδή η εργασία μας με παιδιά όλα αυτά τα χρόνια μάς έχει διδάξει να αναζητούμε μία αισιόδοξη πλευρά σε κάθε κατάσταση, επανασχεδιάσαμε πολλές πτυχές της ζωής του σχολείου μας. Η οργάνωση της επόμενης ημέρας, αναπτύχθηκε σε τρεις άξονες, που συνδυαστικά βοηθούν μικρούς και μεγάλους να γυρίσουν στη σχολική ζωή ομαλά, με ασφάλεια, με αισιοδοξία και με νέες καλές συνήθειες. Οι άξονες αυτοί είναι: Εκπαίδευση Υποδομή Συνεργασία Εκπαίδευση Μάθημα από μακριά; Πρόβα από κοντά: Η εξ αποστάσεως σύγχρονη εκπαίδευση χρειάζεται διαφορετικούς κανόνες διεξαγωγής του μαθήματος, λόγω των αστάθμητων παραγόντων ενός μη σχολικού περιβάλλοντος. Παράλληλα, απαιτεί υψηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης και γρηγορότερο ρυθμό, λόγω του περιορισμού αναφορικά με τον χρόνο που επιτρέπεται τα παιδιά να μένουν μπροστά στην οθόνη. Μία νέα σειρά εικονικών «εξ αποστάσεως μαθημάτων», παρόλο που θα είμαστε στην τάξη μας, βοηθά τους μαθητές να εξοικειωθούν με τοv ρυθμό και τους κανόνες του online μαθήματος, για την περίπτωση που οι υγειονομικές συνθήκες το ξαναφέρουν στη ζωή μας.

Η ομάδα Αγωγής Υγείας αναλαμβάνει δράση: Στο σχολείο μας υπάρχει ένα μάθημα πολύ διαφορετικό από τα άλλα, το μάθημα των ομάδων, το οποίο είναι σχεδιασμένο με βάση τη φινλανδική φιλοσοφία εκπαίδευσης. Αξιοποιώντας την εμπειρία ειδικά από την ομάδα Αγωγής Υγείας, η ύλη αυτής εμπλουτίζεται με ακόμη περισσότερες δραστηριότητες και πρακτική νέων τεχνικών όπως: «Ανοίγω την πόρτα, χωρίς να την ακουμπήσω», «Υπολογίζω τη σωστή απόσταση από τον φίλο μου» κ.ά. Το «Κουτί του μαθήματος» έρχεται στο σπίτι: Μερικά από τα αγαπημένα μας μαθήματα, όπως η Φυσική, η Μελέτη Περιβάλλοντος και το STEM χρειάζονται ειδικό εξοπλισμό, όπως μικροσκόπια, υλικά πειραμάτων κ.ά. Το σχολείο σχεδίασε ειδικά «κουτιά μαθήματος», τα οποία θα υπάρχει η δυνατότητα να δανειστούν οι μαθητές και να τα πάρουν στο σπίτι τους στην περίπτωση που χρειαστεί να πραγματοποιηθεί online διδασκαλία των μαθημάτων αυτών. Νέες συνήθειες στο μάθημα και στο διάλειμμα: Το σχολείο μας αγαπά πολύ το μάθημα έξω από την τάξη, το οποίο είναι τόσο σημαντικό για τα παιδιά της πόλης. Στο νέο μας σχεδιασμό, το «μάθημα έξω από την τάξη» θα γίνεται ακόμα πιο συχνά, ενώ πολλές πτυχές της διδασκαλίας, όπως η χρήση του υλικού της φυσικής αγωγής, επανασχεδιάζονται, ώστε να ακολουθούνται πιο εύκολα οι νέοι κανόνες υγιεινής. Ο χρόνος των διαλειμμάτων είναι πολύ σημαντικός για την κοινωνικοποίηση των παιδιών και γι’ αυτό λογίζεται και ως χρόνος διδακτικής αξιοποίησης και συμπερίληψης. Την επόμενη ημέρα, τα διαλείμματα του σχολείου αναπρο-

21 σαρμόζονται όχι μόνο χρονικά και χωροταξικά, αλλά παρέχουν ακόμη περισσότερες επιλογές απασχόλησης με νέα παιχνίδια, που κάνουν πιο εύκολη την τήρηση των κανόνων κοινωνικής, αλλά όχι ψυχολογικής αποστασιοποίησης. Υποδομή Οι χαρούμενες αίθουσες του σχολείου είναι για τα παιδιά μας το δεύτερο δωμάτιό τους, αλλά σε ποιον δεν αρέσουν οι εκπλήξεις και η ανανέωση; Νέα συστήματα αποθήκευσης, και ατομικές θέσεις εργασίας βοηθούν τη μη κοινή χρήση υλικών και την αποφυγή επαφής των προσωπικών αντικειμένων των παιδιών στις σχολικές αίθουσες. Οι ηλεκτρονικές τάξεις και η ηλεκτρονική γραμματεία του σχολείου αλλάζουν και χρησιμοποιούν νέες πλατφόρμες, σχεδιασμένες ειδικά για τον τομέα της εκπαίδευσης, ώστε να υποστηρίξουν καλύτερα την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, εάν αυτό απαιτηθεί ξανά. Το σχολείο μας συνεχίζει να θωρακίζεται ακόμη περισσότερο με υλικά και όλα τα δυνατά μέσα προστασίας, όπως η καθημερινή προληπτική θερμομέτρηση κ.ά. Συνεργασία Ήμασταν για καιρό μακριά, αλλά η επόμενη ημέρα θα μας βρει πιο κοντά στους γονείς των παιδιών μας, με σεμινάρια για τη χρήση του νέου ψηφιακού μας σχολείου, συνεργασία με ειδικό σύμβουλο για την ψυχική υγεία και ψυχολογική υποστήριξη των μαθητών και άλλες online δράσεις και ενημερώσεις για την ουσιαστική επικοινωνία σχολείου και οικογένειας. Μπορούμε να πούμε ότι ο σχεδιασμός της επόμενης ημέρας ολοκληρώθηκε; Επειδή, ως εκπαιδευτικοί γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η «ιερή» στιγμή κάθε θεωρητικού πλαισίου είναι η εφαρμογή του, οι επιμέρους ενέργειες του σχεδιασμού μας αξιολογούνται, επανασχεδιάζονται και αναπροσαρμόζονται, πάντα προς την κατεύθυνση των καλύτερων επιλογών για τα παιδιά μας.

Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τη Σχολή Κανάση στο 2107774835 και στο info@kanasi.edu.gr Το σχολείο δέχεται αιτήσεις εγγραφών για μαθητές που θα φοιτήσουν στην Α΄ δημοτικού το σχολικό έτος 2021-22 και στις Β΄- ΣΤ΄ δημοτικού για το σχολικό έτος 2020-21.

ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

03.06.2020

Παιδιά σε καραντίνα Συμεών, 16

ε λένε Συμεών και είμαι 16. Φέτος τελειώνω την πρώτη λυκείου. Μένω στο Ψυχικό και πηγαίνω σε ένα ιδιωτικό σχολείο της περιοχής. Και παίζω μπάσκετ. Βασικά το μπάσκετ είναι ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μου, παίζω από 6 ετών σχεδόν ασταμάτητα. Φέτος πήρα μέρος και στις προπονήσεις της εθνικής ομάδας ενώ με την ομάδα του σχολείου μου κέρδισα το ΑΣΙΣ . Το διάστημα της καραντίνας ήταν ίσως το μεγαλύτερο διάστημα αποχής από το μπάσκετ. Ενώ έκανα προπονήσεις 7 φορές την εβδομάδα από 2 ώρες, μετά το Μάρτιο και για δύο μήνες οι προπονήσεις σταμάτησαν εντελώς. Η αλήθεια είναι ότι αρχικά ανακουφίστηκα επειδή ήμουν τραυματισμένος και το κλείσιμο των γηπέδων μου φάνηκε σαν ευκαιρία για αποθεραπεία. Μετά, όμως, άρχισα να ψάχνω τρόπους να γυμναστώ οπότε έκανα

ΤΟ ΜΠΆΣΚΕΤ ΜΕ ΦΈΡΝΕΙ ΑΝΤΙΜΈΤΩΠΟ ΜΕ ΤΑ ΌΡΙΑ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΎ ΜΟΥ. ΣΕ ΚΆΘΕ ΠΡΟΠΌΝΗΣΗ ΚΑΙ ΣΕ ΚΆΘΕ ΑΓΏΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΏ ΝΑ ΞΕΠΕΡΝΆΩ ΑΥΤΆ ΤΑ ΌΡΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΓΝΩΡΊΖΩ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΕΣ ΜΟΥ ΑΚΌΜΑ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟ

τρέξιμο και γυμναστική στο σπίτι. Μιλούσα όμως καθημερινά και με τον προπονητή μου. Το μπάσκετ με φέρνει αντιμέτωπο με τα όρια του εαυτού μου. Σε κάθε προπόνηση και σε κάθε αγώνα προσπαθώ να ξεπερνάω αυτά τα όρια και να γνωρίζω τις δυνατότητες μου ακόμα περισσότερο. Επίσης μου αρέσει γιατί είναι ομαδικό άθλημα και άρα πρέπει να μάθω να διαχειρίζομαι τους χαρακτήρες των συμπαικτών μου με τους οποίους πρέπει να συνεργαστώ. Ήμουν σίγουρος ότι η καραντίνα θα διαρκούσε τόσο πολύ, δεν μου έκανε εντύπωση. Στην αρχή φοβήθηκα, ή μάλλον ανησύχησα κυρίως για την υγεία των δικών μου, αλλά με το lockdown ένιωσα ασφαλής στο σπίτι μου. Έβγαινα έξω μόνο για τρέξιμο και δεν έβλεπα καθόλου τους φίλους μου. Μιλούσα, όμως, μαζί τους αλλά μου άρεσε που περνούσα χρόνο με την οικογένειά μου και τα αδέρφια μου. Οι φίλοι μου μου έλειψαν λιγότερο από την κοπέλα μου, που επίσης δεν μπορούσα να δω. Η καθημερινότητα με βοηθούσε λίγο να ξεχνιέμαι. Είχα κανονικά μαθήματα μέσω internet, αρκετό διάβασμα αλλά και αρκετό χρόνο για σειρές στο Νetflix. Μου άρεσε πολύ το «Last Dance». Άκουγα πολλή μουσική. Διάβασα την Τελευταία Διάλεξη του Ράντι Πάους που γενικά μιλάει για τη σημασία του να μπορείς να ξεπερνάς τα εμπόδια και να εκπληρώνεις τα δικά σου όνειρα αλλά και των άλλων. Και το ότι πρέπει να αξιοποιείς την κάθε στιγμή. Εδώ και μερικές εβδομάδες επέστρεψα στο σχολείο. Η νέα «κανονικότητα» μου φαίνεται περίεργη, θα έλεγα ότι δε μ’αρέσει. Αν και προβληματίζομαι ως προς την επιθετικότητα της ασθένειας,

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌΤΗΤΑ ΜΕ ΒΟΗΘΟΎΣΕ ΛΊΓΟ ΝΑ ΞΕΧΝΙΈΜΑΙ. ΕΊΧΑ ΚΑΝΟΝΙΚΆ ΜΑΘΉΜΑΤΑ ΜΈΣΩ INTERNET, ΑΡΚΕΤΌ ΔΙΆΒΑΣΜΑ ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΑΡΚΕΤΌ ΧΡΌΝΟ ΓΙΑ ΣΕΙΡΈΣ ΣΤΟ NETFLIX εύχομαι τον Σεπτέμβριο να είναι όλα όπως πριν. Το καλοκαίρι σίγουρα θα δουλέψω, θα προετοιμαστώ για τις εξετάσεις SAT –θέλω να σπουδάσω μηχανολογία– και θα προπονηθώ.

03.06.2020

Τοστάκι και φύγαμε! Μετά από ένα μεγάλο διάλειμμα, μικροί μεγάλοι γυρίζουμε πίσω στα θρανία... και στα γραφεία. Στις τσάντες μας βάζουμε αισιοδοξία, χαμόγελα και όλες τις απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα. Πώς; Ετοιμάζουμε το αγαπημένο μας τοστάκι με ψωμί Παπαδοπούλου , το οποίο είναι εμπλουτισμένο με ασβέστιο, σίδηρο, φολικό οξύ και την πολύτιμη βιταμίνη D, στοιχεία που όλοι έχουμε ανάγκη –ειδικά τώρα. Τοστάκι για το σχολείο, τοστάκι για το γραφείο, το δεκατιανό ή τις εκδρομές με σταρένιο ψωμί τοστ Παπαδοπούλου , που ήρθε για να μας φροντίσει, κάνοντας την αγαπημένη καθημερινή συνήθεια του τοστ και του σάντουιτς πιο ωφέλιμη για όλη την οικογένεια. Παπαδοπούλου

. Το κάτι παραπάνω στο ψωμί του τοστ.

/Ψωμί Παπαδοπούλου /cdn.brandstudio.gr/papadopoulou

ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

03.06.2020

Παιδιά σε καραντίνα Παυλίνα, 14

ε λένα Παυλίνα, είμαι 14, μένω στην Αγία Παρασκευή και πηγαίνω στη Β’ γυμνασίου σε δημόσιο σχολείο. Έχω έναν μεγαλύτερο αδερφό που ετοιμάζεται να δώσει πανελλήνιες εξετάσεις και μια αδερφή στην έκτη δημοτικού. Εδώ και 3 περίπου μήνες ακούω ότι ζούμε κοσμοϊστορικά γεγονότα, και μάλλον έτσι είναι. Γι' αυτό και από την αρχή της «καραντίνας» αποφάσισα να κρατήσω ημερολόγιο. Εκεί κατέγραφα αρχικά τα κρούσματα, μετά όμως και τις σκέψεις μου, στίχους από τραγούδια, σχέδια, εικόνες, σημειώσεις–τα πάντα. Αυτό το τετράδιο θα το μοιραστώ με τα παιδιά μου. Δε θέλω να ξεχάσω ό,τι συνέβη. Είναι ανεύθυνο να ξεχάσουμε όλοι τον τρόπο με τον οποίο μόνοι μας καταφέραμε να αλλάξουμε τη ζωή μας προς το χειρότερο. Νομίζω ότι όλο αυτό έχει να κάνει με τον τρόπο που παρεμβαίνουμε στη φύση. Δεν πέρασα καλά στην καραντίνα. Οι γονείς μου δούλευαν από το σπίτι, ο αδερφός μου είχε πάρα πολλά online μαθήματα αφού ετοιμάζεται για το Πολυτεχνείο και στρεσαρίστηκε αρκετά με την όλη κατάσταση (το στρες συνεχίζεται αλλά μάλλον είναι λογικό). Κάποια πρωινά επικρατούσε απίστευτος πανικός στο σπίτι, καθώς όλοι χρειαζόμασταν συσκευή, άλλοι για να δουλέψουν, άλλοι για να κάνουν μάθημα, άλλοι για να ψυχαγωγηθούν. Πολλές φορές γελούσαμε με την κατάσταση, υπήρχαν και φορές που έπεφταν τρελοί καβγάδες.

ΔΕΝ ΜΠΟΡΏ ΝΑ ΦΑΝΤΑΣΤΏ ΌΤΙ ΑΥΤΌ ΠΟΥ ΣΥΝΈΒΗ ΤΏΡΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΡΑΝΤΊΝΑ ΘΑ ΞΑΝΑΣΥΜΒΕΊ ΣΤΟ ΜΈΛΛΟΝ. ΔΕΝ ΘΈΛΩ ΟΎΤΕ ΝΑ ΤΟ ΣΚΈΦΤΟΜΑΙ. ΤΟ ΑΝΤΑΛΛΆΖΩ ΜΕ ΣΧΟΛΕΊΟ 24 ΏΡΕΣ ΤΟ 24ΩΡΟ ΔΗΛΑΔΉ

Οι γονείς μου ήταν από εκείνους που φοβόντουσαν πολύ. Δεν βγαίναμε καθόλου έξω με φίλους, δεν ψωνίζαμε από μαγαζιά. Η μητέρα μου έκανε συνεχώς παραγγελίες από διάφορα σούπερ μάρκετ, μαγείρευε συνεχώς και εγώ τη βοηθούσα. Ανακάλυψα ότι μου αρέσει πολύ να μαγειρεύω και αυτό είναι κάτι που θα συνεχίσω να κάνω και τώρα που τελείωσε η καραντίνα. Μερικές αγαπημένες μου συνταγές τις έγραψα και στο ημερολόγιο. Πολλές από τις κολλητές μου βρίσκονταν σε σπίτια, ή έξω, από την αρχή της καραντίνας. Αυτός ήταν και ο μόνιμος καβγάς με τους γονείς μου, αφού σε εμάς δεν επέτρεπαν να συναντήσουμε κανέναν. Ο αδερφός μου ήθελε να δει την κοπέλα του και δεν μπορούσε, η μικρή έβλεπε τις φίλες της μαζεμένες στο τικ τοκ και ήταν μέσα στα νεύρα. Το ίδιο και εγώ. Μιλούσα πολύ με τους φίλους μου όμως. Με την κολλητή μου βλέπαμε σειρές ταυτόχρονα στο Νetflix. Είδαμε ό,τι υπήρχε, το τερματήσαμε. Ευτυχώς εκεί δεν είχα τρομερό περιορισμό. Δηλαδή η συμφωνία ήταν να κάνω τα μαθήματά μου, έκανα και αγγλικά online, να διαβάσω το βιβλίο μου, να μαζέψω το δωμάτιό μου, γενικά όπως μου έλεγε η μητέρα μου, να εξαντλήσω ό,τι θα μπορούσε να με κάνει να ξεβαρεθώ και μετά να δω Νetflix. Διάβασα πολλά βιβλία, όμως αυτό που μου άρεσε πιο πολύ ήταν

ΠΟΛΛΈΣ ΑΠΌ ΤΙΣ ΚΟΛΛΗΤΈΣ ΜΟΥ ΒΡΊΣΚΟΝΤΑΝ ΣΕ ΣΠΊΤΙΑ, Ή ΈΞΩ, ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΡΧΉ ΤΗΣ ΚΑΡΑΝΤΊΝΑΣ. ΑΥΤΌΣ ΉΤΑΝ ΚΑΙ Ο ΜΌΝΙΜΟΣ ΚΑΒΓΆΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΊΣ ΜΟΥ, ΑΦΟΎ ΣΕ ΕΜΆΣ ΔΕΝ ΕΠΈΤΡΕΠΑΝ ΝΑ ΣΥΝΑΝΤΉΣΟΥΜΕ ΚΑΝΈΝΑΝ Το Τέρας έρχεται, του Πάτρικ Νες. Και το Όλα τα φωτεινά μέρη. Είδα και την ταινία. Το σχολείο ξεκίνησε πριν από λίγες μέρες και οι γονείς μου ΠΑΡΑΛΙΓΟ να μη με αφήσουν να πάω. Ευτυχώς, βλέποντας τα λίγα κρούσματα αποφάσισαν να με αφήσουν. Είμαι πολύ χαρούμενη που είδα πάλι τους φίλους μου. Λίγο διαφορετικά, λίγο από απόσταση, λίγο χωρίς τις αγαπημένες μας χειρονομίες και αγκαλιές και φιλιά, αλλά τουλάχιστον είμαστε στον ίδιο χώρο, επιτέλους. Η φιλόλογός μας έβαλε τα κλάματα την πρώτη μέρα στο σχολείο. Κάποιοι από τους καθηγητές μας έδειξαν ένα άλλο πρόσωπο στη διάρκεια της καραντίνας. Πιο ευαίσθητο, πιο μαμαδίστικο. Κάποιοι άλλοι ήταν εντελώς αδιάφοροι. Σαν να χάρηκαν που έκλεισαν τα σχολεία. Θέλω να σπουδάσω κάτι που να έχει σχέση με τον κινηματογράφο. Το όνειρό μου είναι να πάω στην Καλιφόρνια, πράγμα που είναι σχεδόν ακατόρθωτο. Διαβάζω βέβαια πολύ, αλλά ποιος μας λέει ότι θα μπορούμε πια να ταξιδεύουμε; Επίσης παίζω βόλεϊ, και αυτό μου έλειψε πολύ αυτό το διάστημα. Οι παρέες μου από εκεί και η εκτόνωση πάνω στη μπάλα. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι αυτό που συνέβη τώρα με την καραντίνα θα ξανασυμβεί στο μέλλον. Δεν θέλω ούτε να το σκέφτομαι. Το ανταλλάζω με σχολείο 24 ώρες το 24ωρο δηλαδή.

03.06.2020

Ένα concept store με προϊόντα ένδυσης, διακόσμησης, αξεσουάρ και παιχνίδια για παιδιά από 0 έως 12 ετών.

Καλάθι Retro Large Hot Pink (Sunjellies) Ολόσωμο Μαγιό Gold Pineapple (Sunuva) Εντυπωσιακό παιδικό μαγιό με τύπωμα από χρυσούς ανανάδες. Με δείκτη προστασίας UV, στεγνώνει γρήγορα και είναι ιδανικό για ασφαλή παιχνίδια στον ήλιο!

Γυαλιά Ηλίου Peppermint (Izipizi) Γυαλιά ηλίου για παιδιά με φακούς που προσφέρουν 100% UV προστασία. Είναι το τέλειο αξεσουάρ για μία ολοκληρωμένη καλοκαιρινή εμφάνιση!

Καλάθι με μοναδικό σχέδιο, ιδανικό για τις βόλτες και την παραλία. Χρησιμοποιείται και ως αποθηκευτικό καλάθι. Είναι πλήρως ανακυκλώσιμο, πλενόμενο και επαναχρησιμοποιούμενο.

Παιδικό Μαγιό Blue Fish (OAS)

Φόρεμα Mermaid Shell (Stella McCartney Kids)

Μαγιό για παιδιά με διασκεδαστικό τύπωμα, ελαστική μέση, κορδόνι και τσέπες. Για μοναδικές εμφανίσεις στην παραλία!

Φόρεμα από 100% οργανικό βαμβάκι με τύπωμα γοργόνας στο μπροστινό και στο πίσω μέρος. Η μικρή σας θα το λατρέψει!

Πουκάμισο Palms Olive (Munster Kids) και βερμούδα Cargo Μπλε (AO76) Ένα μοναδικό καλοκαιρινό πουκάμισο για παιδιά από 100% βαμβάκι με τύπωμα από φοίνικες. Συνδυάστε το με μία άνετη, ευκολοφόρετη βερμούδα σε στιλ cargo, με εξωτερικές τσέπες και κλείσιμο με κορδόνι.

Παιδικά σανδάλια Φλούο Φούξια (Ria Menorca) Χειροποίητα σανδάλια από 100% δέρμα υψηλής ποιότητας. Μπαίνουν εύκολα και είναι σταθερά, ώστε τα παιδιά να μπορούν να περπατούν, να τρέχουν και να παίζουν με άνεση.

/milkshakesNdreams /milkshakesanddreams

GOLDEN HALL 1ος όροφος, Λεωφόρος Κηφισίας 37Α, 15123 Μαρούσι

/milkshakesanddreams.com

2106849772

Σανδάλι Milano Robots Blue (Birkenstock) Ανατομικά ανθεκτικά παιδικά σανδάλια, για άνεση και σταθερό πάτημα. Κατασκευάζονται από το υλικό BirkoFlor®, το οποίο είναι φιλικό προς το δέρμα και καθαρίζεται εύκολα.

ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΠΙΤΙ

03.06.2020

Γιαγιά εξ αποστάσεως ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Βασιλική είναι εδώ και… μισό αιώνα full-time μαμά δύο αγοριών, ενώ εδώ και δεκαέξι χρόνια είναι και part-time, όπως χαριτολογεί, γιαγιά. Όμως δεν είναι μια απλή γιαγιά. Είναι μια «σούπερ γιαγιά», full-time παρά τους ισχυρισμούς της, 6 εγγονιών, από 16 έως 2,5 ετών. Αυτή η ανεξάρτητη και δυναμική γυναίκα είχε μέχρι τον Μάρτιο ενεργό ρόλο στην ευρύτερη οικογένειά της. Όπως τονίζει, θα χρειαζόταν να μας μιλά ώρες ατέλειωτες για το πώς συμμετείχε στην καθημερινότητα των παιδιών της, από τότε που ήταν μικρά μέχρι και σήμερα. «Προσπαθούσα, πάντως, να πράττω το κατά συνείδηση πρέπον επ’ωφελεία τους, να είναι χαρούμενα και ευχαριστημένα, να μας έχουν παράδειγμα προς μίμηση κι όχι προς αποφυγή... Επεδίωκα μετ’επιμονής να τους φροντίζω καθημερινά, ώστε να αποδώσουν το μάξιμουμ των δυνατοτήτων τους», συνοψίζει. Στον νέο της ρόλο, η Βασιλική είναι ξεχωριστή. Αν και αυτό που θεωρούνταν τυπική γιαγιά στις δεκαετίες του ’50 ή του ’70 ή ακόμα και του ’90 μάλλον δεν ισχύει το 2020, δεν παύει να είναι μια μοντέρνα και εκτός στερεοτύπων γιαγιά. «Πάντως ομολογώ πως αν χρειαζόταν να γίνω μια τυπική γιαγιά οποιασδήποτε δεκαετίας, θα το έπραττα ευχαρίστως», ομολογεί. Η ζωή με έξι εγγόνια Με τα εγγόνια της, η Βασιλική δεν προσπαθεί να εφαρμόσει όσα εφάρμοσε στα δικά της παιδιά. «Υπεύθυνοι είναι οι γονείς τους που αφουγκράζονται καλύτερα τις ανάγκες και το χαρακτήρα του παιδιού τους», εξηγεί. Πάντως, κάθε απόγευμα της εβδομάδας –πολλές φορές από τη μία και τέταρτο που σχολάει το Δημοτικό– ήταν μέχρι τον Μάρτιο αφιερωμένο στα εγγόνια της. Άλλωστε, από τα νιάτα της ήταν ο… taxi-driver της οικογένειας. Όταν χρειαζόταν, τα πήγαινε και τα έφερνε από και προς τις σχολικές και εξωσχολικές τους δραστηριότητες, ακόμη και σε πάρτι, όταν οι γονείς τους είχαν άλλο πάρτι για κάποιο άλλο παιδί. «Προσπαθούσα να τα βλέπω όσο το δυνατόν συχνότερα και να μαθαίνω το χαρακτήρα τους και τα θέλω τους», αναπολεί. «Σε αυτές τις άλλοτε μικρές κι άλλοτε μεγάλες διαδρομές, τα γνωρίζω. Κάθε ένα είναι ξεχωριστό· διακρίνω χαρίσματα δικά μου, του πατέρα τους ή ακόμη και του πατέρα του πατέρα τους. Με την έφηβηΆννα, κάθε Παρασκευή μετά το σχολείο, περνούσαμε το απόγευμα μαζί. Είναι ευλογία και χαρά αναντικατάστατη που βίωσα το μεγάλωμά της από το νηπιαγωγείο μέχρι τώρα που είναι δεκαέξι, με απόψεις ενδιαφέρουσες». Προφανώς, δεν έλειπαν και οι συγκεντρώσεις στο σπίτι της Βασιλικής με tailor made φαγητά για κάθε γούστο. «Σπανακόπιτα και πίτσα χωρίς τυρί για τηνΆννα, γλυκά χωρίς σοκολάτα για τον Βασίλη, κοτόσουπα για τον Δημήτρη, παστίτσιο για τον Γιώργο, εκλαιράκια για τον άλλο Βασίλη και για

τη νεοαφιχθείσα στην οικογένεια Δάφνη… ό,τι καλύτερο». Παρ’όλα αυτά, η Βασιλική θεωρεί ότι ο ρόλος της στις οικογένειες των παιδιών της δεν είναι αναντικατάστατος. «Είναι κάπως σαν των επειγόντων περιστατικών», εξηγεί, «γιατί γνωρίζουν πως για το οτιδήποτε με χρειαστούν είμαι παρούσα. Προσπαθώ να τους είμαι αρωγός και όχι βάρος και τροχοπέδη». Σε καραντίνα Από τότε που ξεκίνησε η πανδημία, με το κλείσιμο των σχολείων, τα παιδιά και τα εγγόνια της Βασιλικής μετακόμισαν στην –εντός Αττικής– εξοχική τους κατοικία, ώστε να είναι κοντά στη φύση, να έχουν περισσότερο χώρο για να τηλε-εργαστούν και να τηλε-εκπαιδευτούν, αλλά και για να προστατέψουν τη Βασιλική. Από την ημέρα της καραντίνας, λοιπόν, δεν ξαναείδε παιδιά κι εγγόνια, παρά μόνο διαδικτυακά. Κάποια στιγμή ήρθε ο μεγάλος της εγγονός να πάρει τη μαρμελάδα φράουλα που του είχε φτιάξει. Ούτε που τον πλησίασε. Την άφησε μπροστά στη πόρτα, κι εκείνος την πήρε κι έφυγε, ευχαριστώντας μέσα από τη μάσκα. Προφανώς, η Βασιλική δεν πήγαινε κάθε μέρα για ψώνια, αλλά όταν δεν είχε άλλη επιλογή, καθώς ζει μόνη, έπαιρνε όλα τα μέτρα προστασίας, μάσκα, γάντια, αντισηπτικό, και έβγαινε. Όσο για ελεύθερο χρόνο; Δεν είχε... «Ήταν πολλά πράγματα που είχαν μείνει στην ουρά για να τα ταχτοποιήσω αργότερα. Το αργότερα ήταν εδώ μπροστά μου. Συμπτωματικά, είχα αγοράσει μια ημέρα προ της καραντίνας δύο μεγάλους εξωτερικούς δίσκους, όπου, τις ημέρες του εγκλεισμού, πέρασα όλες τις φωτογραφίες της οικογένειάς μας εις διπλούν. Ένα αρχείο για τον έναν γιο και ένα για τον άλλον». Απομόνωση δεν ένιωσε η Βασιλική, παρά την αποστασιοποίηση, γιατί καθημερινά μιλούσαν τηλεφωνικά και με βιντεοκλήσεις. Τα παιδιά έκαναν τα μαθήματά τους διαδικτυακά κι αυτό τους άρεσε, ως μία αλλαγή από το αγχωτικό σχολείο. Οι μεγάλοι εργάζονταν διαδικτυακά σε ένα ωραίο περιβάλλον. «Το ότι ήξερα πως περνούσαν καλά, μου αρκούσε. Ίσως γιατί πάντοτε στη ζωή μου, στο βάθος του τούνελ, βρισκόταν ένα“πρέπει”κι όχι ένα“θέλω”. Είχα μάθει να προσαρμόζομαι και επίσης δεν ήθελα να θεωρούν τα παιδιά μου πως έχουν μία μάνα μέσα στη θλίψη και τη στενοχώρια. Η σημερινή οικογένεια έχει να αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα. Ας μην προστεθεί και μια μάνα που το παίζει χαροκαμένη ή ανήμπορη». Αν και η Βασιλική είναι άριστη χρήστης των νέων τεχνολογιών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, θεωρεί ότι δεν ξέρει τίποτε, συγκριτικά με τα εγγόνια της, που έχουν γεννηθεί μέσα στη τεχνολογία και χρησιμοποιούν εφαρμογές που ούτε μπορεί να τις… αντιληφθεί. «Τους κάνει εντύπωση πώς πηγαίναμε στα ραντεβού με τους φίλους μας χωρίς να έχουμε κινητό να τους λέμε πού ήμαστε και πότε φτάνουμε!» Πάντως, χάρη στο διαδίκτυο και στις γνώσεις της, η επαφή της Βασιλικής με τα παιδιά και τα εγγόνια της διατηρήθηκε. «Μου έστελναν φωτογραφίες ή βιντεάκια, τους έστελνα συνταγές μαγειρικής, μέχρι που γιορτάσαμε και γενέθλια! Τούρτα πραγματική με κεράκια και ποτήρια με ποτό. Το Πάσχα το πέρασα βλέποντας σε βίντεο το αρνάκι να γυρνάει στη σού-

βλα κι εκείνοι με τη σειρά τους είδαν τον πασχαλινό στολισμό μου. Καινούργια πραγματικότητα, ευπρόσδεκτη για λίγο καιρό. Ίσως για να μάθει και η νεολαία πως το“πρέπει”και το“θέλω”δεν είναι έννοιες ταυτόσημες. Λίγη πειθαρχία καλό θα κάνει σε όλους μας που θεωρούσαμε τα πάντα δεδομένα». Το μέλλον Αν ήμασταν ένα πλούσιο κράτος, η Βασιλική θα έλεγε πως τα μέτρα άρθηκαν νωρίς. Αλλά κατανοεί πως έπειτα από μία τεράστια οικονομική κρίση δεν γίνεται να κλειδώσει η χώρα τα πάντα. Και τώρα τι γίνεται; «Νομίζω πως ο τρόπος ζωής μας άλλαξε και δεν το βλέπω να επανερχόμαστε σύντομα, ίσως και ποτέ, στα παλιά δεδομένα. Δεν ξέρω πότε και αν θα ξαναρχίσουν τα πάρτι των εγγονιών και οι συναθροίσεις των μεγάλων. Ίσως πρέπει να κάνουμε επαναξιολόγηση των μέχρι τώρα συνηθειών μας...», απαντά για να επικεντρωθεί στη δική της πραγματικότητα. «Βεβαίως θέλω να δω τα εγγόνια μου και τα παιδιά μου. Αλλά τώρα όχι. Δεν θέλω να πεθάνω από κορονοϊό, μόνη μου, με πόνους φοβερούς και ασφυξία. Επειδή από ιατρικό λάθος έχω πονέσει ανυπόφορα, δεν θέλω να το ξαναπεράσω. Να… αποχωρήσω, ναι. Κάποτε πρέπει να υπάρχει και η“έξοδος”εκ του ματαίου, πλην ωραίου, κόσμου τούτου. Αλλά να αποχωρήσω… υπό άλλες συνθήκες. Επομένως στο εξής θα κυκλοφορώ με μάσκες, με γάντια και με ό,τι άλλο χρειάζεται. Θα συναντηθούμε με τους δικούς μου όταν δεν θα υπάρχει κίνδυνος. Είναι δύσκολο, αλλά θεωρώ παραλογισμό να θέλω να δω τα εγγόνια μου με κάθε κόστος. Μυαλό διαθέτω ακόμη. Λογικά παιδιά είναι κι εκείνα με λογικούς γονείς. Θα πράξουν τα δέοντα και θα με προσέξουν. Βέβαια, μου έλειψε η παρουσία τους, τα πήγαιν’έλα, η παρέα τους, οι έξυπνες ατάκες τους, οι καθημερινές μεταμορφώσεις τους –από μωρά με το μπιμπερό, περνώντας από πολλά στάδια, έφτασαν στην προεφηβεία και στην εφηβεία και η μεταμόρφωση συνεχίζεται… »Οι ερωτήσεις τους, η άγνοια, η γνώση, η σταδιακή ωρίμαση σώματος και πνεύματος με ευφραίνουν, μου δίνουν ζωή και μια εικόνα του μέλλοντος που μάλλον δεν θα γνωρίσω. Κι αυτό από μόνο του είναι σπουδαίο. Όταν έχω γύρω μου όλα αυτά τα νιάτα, μου λένε όλοι πως τότε λάμπω, πως τότε είμαι διαφορετική, παρά τα εβδομήντα πέντε μου χρόνια. Ίσως επειδή αισθάνομαι πως στην αγκαλιά μου κρατάω τον κόσμο όλο. Μολονότι η καθημερινότητά μου άλλαξε, νομίζω πως είναι εκείνη που πρέπει λόγω των συνθηκών». Η συζήτησή μας κλείνει με τη Βασιλική να τονίζει ξανά πως δεν έχει μόνο «θέλω» η ζωή, πως χρειάζεται επίσης κόπο και πειθαρχία για να αποκτήσουμε τα «θέλω» που μας αξίζουν. «Στο μπαλκόνι μου έχω φυτέψει λουλούδια διαφορετικών χρωμάτων, έχει γίνει όαση και τα περιμένει να το χαρούμε όλοι μαζί. Αισιοδοξία: το χάπι των κορονοημερών», συμβουλεύει. Ποιο μήνυμα στέλνει στους δικούς της; «Ελπίζω και αισιοδοξώ πως θα πάνε καλά τα πράγματα. Νομίζω πως κατάλαβαν πως το μέγιστο δώρο είναι η υγεία, η δική μας και όσων αγαπάμε, και γι’αυτό πρέπει να τη φροντίζουμε. Δεν έχω μήνυμα συμβουλευτικό. Απλά να είναι καλά, χαρούμενοι και ευτυχείς».

03.06.2020

Ανοξείδωτo Ecolife Θερμός Φαγητού 450 ml Κατάλληλο για αλεσμένο φαγητό, σούπες, όσπρια κ.τ.λ., είναι ιδανικό για να μεταφέρετε παντού με ασφάλεια τη βρεφική κρέμα, το γιαούρτι ή ακόμη και το δικό σας γεύμα! Έχει διπλό τοίχωμα από ανοξείδωτο ατσάλι, για διατήρηση της θερμοκρασίας έως και 6 ώρες, και δυο καπάκια ασφαλείας, για μεγαλύτερη στεγανότητα.

Ανοξείδωτο Ecolife Kids Thermos 300 ml Με βοηθητικές λαβές για εύκολο πιάσιμο, κουμπάκι για εύκολο «άνοιξε-κλείσε» και εσωτερικό καλαμάκι, είναι ιδανικό για τις πρώτες καλοκαιρινές βόλτες με το μωρό σας! Έχει διπλά τοιχώματα από ανοξείδωτο ατσάλι, για να διατηρείται η θερμοκρασία του ροφήματος για περισσότερες ώρες.

Είστε νέος γονιός; Γνωρίστε τη LifeGreen, την εταιρεία που είναι εδώ για να σας προσφέρει έξυπνα και πρωτότυπα προϊόντα μεταφοράς και συντήρησης φαγητού και ροφημάτων, με συνείδηση οικολογική και προσωπικότητα ακαταμάχητη! Χάρη σε αυτά, η καθημερινότητα που θέλετε για εσάς και το παιδί σας αποκτά eco-friendly χαρακτήρα, διατηρώντας ταυτόχρονα την αγάπη για το design και τη λαμπερή εμφάνιση. Όλα τα προϊόντα είναι από ανοξείδωτο ατσάλι και BPA free. Θα τα βρείτε σε επιλεγμένα καταστήματα και στο e-shop της Lifegreen: www.lifegreen.gr Διάθεση: Lifegreen, τηλ. 2106083626 /lifegreen.gr /lifegreengr

Ανοξείδωτο Ecolife Τhermos 500 ml «Galaxy» & «Μarble» Αν θέλετε στιλάτες βόλτες, αυτό το θερμός είναι η καλύτερη επιλογή για εσάς και το μωρό σας, ιδανικό για τα μπάνια στην παραλία, αλλά και την καθημερινή χρήση στο σπίτι. Με διπλά τοιχώματα από ανοξείδωτο ατσάλι, διατηρεί για πολλή ώρα σταθερή τη θερμοκρασία του νερού ή του ροφήματος (12 ώρες ζεστό / 24 ώρες κρύο).

Ανοξείδωτο Ecolife Τhermos 750 ml & 1 lt Ο καλύτερος φίλος του νέου γονιού, ιδανικό για τα ταξίδια, τις βόλτες στη θάλασσα αλλά και την καθημερινή χρήση στο σπίτι. Με διπλά τοιχώματα από ανοξείδωτο ατσάλι, διατηρεί για πολλή ώρα σταθερή τη θερμοκρασία του νερού ή του ροφήματος (12 ώρες ζεστό / 24 ώρες κρύο).

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

03.06.2020

Επιστροφή στο νηπιαγωγείο. Ένας αγώνας φροντίδας ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ίγες ημέρες πριν από το άνοιγμα των νηπιαγωγείων, συζητήσαμε με τη νηπιαγωγό Εύη Τσιτιρίδου για όλα όσα συνέβησαν τους τελευταίους μήνες και για όλα όσα έρχονται στην προσχολική εκπαίδευση. Η Εύη, που είναι και συγγραφέας παιδικών βιβλίων, εργάζεται ως εκπαιδευτικός σε δημόσια νηπιαγωγεία εδώ και 16 χρόνια. Βρέθηκε φοιτήτρια στο παιδαγωγικό μάλλον τυχαία… Δεν ήταν μέσα στις πρώτες της επιλογές, αλλά το καθόρισαν περισσότερο

οι ανάγκες επιβίωσης και οι γνωστές παθογένειες της παιδείας στη χώρα μας. Δεν έγραψε καλά στην έκθεση και αυτό της στέρησε την εισαγωγή στις σχολές που επιθυμούσε. «Ήθελα να σπουδάσω λογοτεχνία και αρχαιολογία. Αλλά δεν μου… συγχωρέθηκε το προσωπικό ύφος γραφής», χαριτολογεί και συμπληρώνει: «Έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι δεν πήγαινα φροντιστήριο, ώστε να ακολουθήσω τον “τυφλοσούρτη”, που διδάσκονταν να ακολουθούν οι συμμαθητές μου στην ανάπτυξη ενός θέματος». Από εκεί και πέρα επειδή ο χαρακτήρας, οι αρχές και η αγωγή της δεν της επιτρέπουν να κάνει μισές δουλειές, προσπάθησε και προσπαθεί να υπηρετεί το λειτούργημά της

όσο καλύτερα μπορεί και της επιτρέπουν οι γενικότερες συνθήκες. «Νιώθω πάντως περισσότερο πλήρης και δημιουργική σε πλαίσια μη τυπικής εκπαίδευσης, όπως τα μουσεία και οι χώροι καλλιέργειας της φιλαναγνωσίας», παραδέχεται. Αγωγή Υγείας πριν από τον κορονοϊό Όπως εξηγεί η Εύη, ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στην Προσχολική Εκπαίδευση είναι η Αγωγή Υγείας. Από τις πρώτες κιόλας μέρες της σχολικής χρονιάς, οι νηπιαγωγοί προγραμματίζουν και εκπονούν δράσεις που αφορούν την προσωπική υγιεινή και κατ’ επέκταση και την υγιεινή και τη φροντίδα

03.06.2020

της ομάδας. «Είναι κομβικής σημασίας αυτές οι δράσεις και οι καλές συνήθειες που αποκτώνται μέσω αυτών, επειδή τα νηπιαγωγεία μας τις περισσότερες φορές δεν διαθέτουν επαρκείς και κατάλληλους χώρους για να υποδεχθούν και να φιλοξενήσουν –όπως θα έπρεπε και όπως θα τους άξιζε– τα παιδιά των 4 και 5 χρόνων», παρατηρεί. Ποια είναι τα προβλήματα; Ακατάλληλες αίθουσες, ανεπαρκή ή ανύπαρκτα ή διαμοιραζόμενα με όμορα δημοτικά σχολεία προαύλια, έλλειψη αποθηκευτικών χώρων και χώρων υποστήριξης της λειτουργίας των ολοήμερων τμημάτων, ακατάλληλες τουαλέτες και ανεπαρκής καθαρισμός τους και πάει λέγοντας. Όλα αυτά, όπως καταλαβαίνετε, ευνοούν και ενισχύουν το φώλιασμα και τη μετάδοση πάσας νόσου. «Θα ήταν και παράξενο να μη συμβαίνει κάτι τέτοιο, έτσι όπως τα ζούμε και έχουμε αποδεχθεί να υφιστάμεθα τα σχολεία μας για δεκαετίες. Αρρωσταίνουμε καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ενσκήπτουν οι ιοί και τα μικρόβια κατά κύματα, άλλοι ταλαιπωρούνται περισσότερο, άλλοι λιγότερο. Και δεν εννοώ μόνο τα παιδιά, αλλά και τους γονείς και τους οικείους τους και φυσικά και τους εκπαιδευτικούς και τις οικογένειές τους. Οπότε με την επιμονή μας σε δράσης Αγωγής Υγείας που εστιάζουν κατά κανόνα στην πρόληψη, προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε το αναπόφευκτο όσο περισσότερο και όσο καλύτερα μπορούμε», ανακεφαλαιώνει η Εύη. Το σχολείο στο οποίο υπηρετεί φέτος είχε κλείσει με απόφαση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στα τέλη Γενάρη, για δύο μέρες, επειδή είχαν αρρωστήσει με γρίπη –και όχι μόνο– και απουσίαζαν τα 2/3 των μαθητών, καθώς και οι εκπαιδευτικοί. Έγινε μάλιστα και απολύμανση στους χώρους του. «Παρακολουθώντας με πόνο ψυχής αυτό που συνέβαινε στη γειτονική μας Ιταλία και αλλού και βλέποντας τις συνέπειες της έλευσης του κορονοϊού σε παγκόσμια κλίμακα, σκεπτόμουν ότι ήταν θέμα χρόνου να κλείσουν τα σχολεία και στην Ελλάδα. Από ένα σημείο κι έπειτα το επιθυμούσα κιόλας. Στην οικογένειά μου ζω με άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και φυσικά δεν ήθελα με τίποτα να εκτεθούν εξαιτίας μου σε άμεσο κίνδυνο. Το γεγονός ότι ο κορονοϊός ήταν και παραμένει εν πολλοίς ένας άγνωστος και πολύ επικίνδυνος εχθρός, δεν επιτρέπει εφησυχασμό και άλογους πειραματισμούς», εξηγεί.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΛΊΓΕΣ ΗΜΈΡΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΑΝΟΊΞΟΥΝ ΤΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΊΑ, ΔΕΝ ΝΟΜΊΖΩ ΌΤΙ ΤΟ ΚΎΡΙΟ ΜΈΛΗΜΆ ΜΑΣ ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΠΏΣ ΘΑ ΜΠΟΎΜΕ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ ΚΑΙ ΠΏΣ ΘΑ ΠΡΟΣΈΞΟΥΝ ΣΤΟ ΜΆΘΗΜΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ Η επικοινωνία με τα παιδιά Η επικοινωνία με τους μαθητές της ασφαλώς δεν χάθηκε όσο διάστημα τα σχολεία ήταν κλειστά. Προσπάθησαν με τις συναδέλφους της να τη διατηρήσουν όσο πιο εποικοδομητικά μπορούσαν, η κάθε μια με τον τρόπο της, επιστρατεύοντας το πιο δυνατό της κομμάτι. «Εγώ έριξα στη μάχη τις ιστορίες και τα ποιήματα, προσπάθησα να τους κινητοποιήσω και να τους εμψυχώσω μέσα από τη φιλαναγνωσία, την αφήγηση, τις εικόνες, κάποιες προτάσεις για δημιουργική έκφραση», επισημαίνει. Βέβαια η επικοινωνία με τους μικρούς μαθητές απαιτεί, ως γνωστόν, την ταυτόχρονη «συστράτευση» και διαθεσιμότητα των γονιών τους, ή κάποιου άλλου ενήλικου του σπιτιού. Οπότε η Εύη επέλεξε να λειτουργήσει όσο πιο διακριτικά μπορούσε. Όποιος ήθελε,

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ αν ήθελε και όποτε ήθελε και μπορούσε, ανταποκρινόταν. «Σε καταστάσεις πρωτόγνωρες, το πιο σημαντικό είναι να κρατηθούμε όλοι όρθιοι και υγιείς. Οπότε οι προτεραιότητες και οι στόχοι μας οφείλουν να διαφοροποιηθούν. Και είναι καλό να σεβαστούμε τον χρόνο που ο καθένας μας χρειάζεται για να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει και τι πρέπει να κάνει για την προστασία και ενδυνάμωση του εαυτού του και των ανθρώπων του πρωτίστως. Από την πλευρά μου, ως εκπαιδευτικός, δήλωσα και δηλώνω παρούσα για τους μαθητές μου και τις οικογένειές τους, όποτε με χρειαστούν. Κι εκείνοι ανταποκρίνονται όπως κρίνουν και μπορούν», χαμογελά. Έπρεπε να ανοίξουν τα νηπιαγωγεία; Η Εύη πιστεύει ότι τον πρώτο λόγο σε αυτό το θέμα τον έχουν οι ειδικοί. Παρακολουθούσε, όπως όλοι μας, τις εξελίξεις, με κριτικό μάτι και αφτί, αλλά και χωρίς παρωπίδες και εμπάθειες. «Το γεγονός ότι κι εκείνοι λειτουργούσαν και μας συμβούλευαν “βλέποντας και κάνοντας” μου προκαλούσε ανασφάλεια. Αλλά, από την άλλη, το σέβομαι κιόλας. Γιατί κατανοώ τι σημαίνει να υπηρετείς την επιστήμη και το κοινό καλό, προσπαθώντας να πλεύσεις με ασφάλεια σε αχαρτογράφητα νερά. Μου θυμίζει αρκετά και τη δική μου υπηρεσία στην εκπαίδευση. Είναι πολύ δύσκολο, ψυχοφθόρο και ιερό ταυτόχρονα να είσαι καπετάνιος στο καράβι…» αναστενάζει για να συμπληρώσει: «Λυπάμαι που το θέτω έτσι ωμά, αλλά για τις λίγες ημέρες που θα ανοίξουν τα νηπιαγωγεία, δεν νομίζω ότι το κύριο μέλημά μας θα είναι το πώς θα μπούμε στην τάξη και πώς θα προσέξουν στο μάθημα τα παιδιά. Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί, γιατί απλά είναι αδύνατο. Θα έχουμε τόσα πολλά και τόσο δύσκολα πράγματα να διαχειριστούμε, που έχω την αίσθηση ότι το μαθησιακό σκέλος της εργασίας μας θα μπει σε δεύτερη μοίρα. Έπειτα από δυόμιση μήνες απουσίας από το σχολικό περιβάλλον, το ρολόι έχει ήδη επιστρέψει στην ψυχολογία της αρχής της σχολικής χρονιάς μετά τις διακοπές. Πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να προσαρμοστούμε ξανά σε ρυθμούς, τρόπους και κανόνες συνύπαρξης που όχι μόνο έχουν σχεδόν ξεχαστεί, αλλά θα πρέπει και να διαφοροποιηθούν πάρα πολύ από τους γνώριμούς μας έως τώρα. Με τα απαιτούμενα τρέχοντα μέτρα υγιεινής δεν είμαι βέβαιη ότι στις συνθήκες των σχολείων μας, ή έστω των περισσότερων από τα δημόσια νηπιαγωγεία, τουλάχιστον στην Αττική, κάτι τέτοιο θα είναι ρεαλιστικά εφικτό. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για παιδιά ηλικίας 4 και 5 ετών. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να το αναλύσω περισσότερο. Η επιστροφή μας στο σχολείο είναι κατ’ αρχάς για μας τους εκπαιδευτικούς ένας αγώνας φροντίδας, μια συνεχής άσκηση πρόληψης, που συνοψίζεται στο τρίπτυχο: “Άγχος, Ευθύνη, Διαρκής Επαγρύπνηση”. Με αυτόν του κοινωνικού λειτουργού, του ψυχολόγου και του ανθρώπου που εργάζεται στον χώρο της υγείας φαντάζομαι ότι θα προσιδιάζει περισσότερο ο ρόλος μου στις Ιουνίου στο σχολείο…» διαπιστώνει η Εύη. Τα φετινά νηπιαγωγάκια Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό από το άλλο και όλα μαζί συνιστούν μια μικροκοινωνία με την ιδιαίτερη γοητεία και δυναμική της. Πώς όμως αυτά τα παιδάκια, με λειψή τη φετινή χρονιά, θα πάνε του χρόνου στο δημοτικό; «Πιστεύω ότι αυτό που έχουμε πρωτίστως να κάνουμε ως γονείς και ως εκπαιδευτικοί είναι να τα αγκαλιάσουμε με την αγάπη, την κατανόηση, τη φροντίδα και το κύρος μας, να χαμηλώσουμε στο ύψος τους και να τα ακούσουμε πραγματικά, να τα παρηγορήσουμε και να τα εμψυχώσουμε, να μπούμε στα

29 ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΆΣΕΙΣ ΠΡΩΤΌΓΝΩΡΕΣ, ΤΟ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌ ΕΊΝΑΙ ΝΑ ΚΡΑΤΗΘΟΎΜΕ ΌΛΟΙ ΌΡΘΙΟΙ ΚΑΙ ΥΓΙΕΊΣ. ΟΠΌΤΕ ΟΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΌΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΜΑΣ ΟΦΕΊΛΟΥΝ ΝΑ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΘΟΎΝ παπούτσια τους για να νιώσουμε τις αντοχές και τις δυνατότητές τους και να μην απαιτούμε περισσότερα από όσα μπορούν να δώσουν. Ειδικά μέσα σε αυτήν την πρωτόγνωρη συγκυρία που ζούμε, το μεγαλύτερο καλό που μπορούμε να τους προσφέρουμε είναι η βεβαιότητα ότι γίνονται αποδεκτά και αγαπητά, όπως είναι, όπου κι αν βρίσκονται: στο σπίτι, στο σχολείο, στις συναναστροφές, στην κοινωνία. Και στο Δημοτικό θα πάνε και θα προσαρμοστούν και σιγά σιγά θα τα βρούμε όλοι τα πατήματά μας και την ύλη θα αναπληρώσουμε», καθησυχάζει η Εύη. «Για όλα τα πράγματα μέτρο είναι ο άνθρωπος», είπε ο Πλάτωνας, άποψη που υιοθετεί και η ίδια… «Τις περισσότερες φορές αγχωνόμαστε για το περιτύλιγμα, για το φαίνεσθαι και όχι για την ουσία, για το είναι των πραγμάτων. Ας επιτρέψουμε σε αυτήν την παγκόσμια οδυνηρή περιπέτεια της πανδημίας να μας κάνει και ένα καλό: να μας βοηθήσει να επαναξιολογήσουμε τη ζωή μας και να γίνουμε σοφότεροι και άρα και καλύτεροι άνθρωποι», συμπληρώνει. Το μέλλον Η Εύη είναι βέβαιη ότι και η επόμενη σχολική χρονιά θα είναι δύσκολη και δεν θα προσομοιάζει με καμία άλλη από αυτές που έχει ζήσει ως τώρα. Γι’ αυτό δουλεύει πολύ με τον εαυτό της, ώστε να μπορέσει να είναι «ετοιμοπόλεμη» και ουσιαστικά λειτουργική και βοηθητική, όχι μόνο στην εργασία της, αλλά και σε όλα τα μέτωπα της ζωής της. Ο καθένας μας έχει κάποιες… «υπερτροφές» που, ακόμη κι αν δεν τον κάνουν άτρωτο στην καθημερινότητά του, τον κάνουν τουλάχιστον λιγότερο ευάλωτο στα δύσκολα. Για την Εύη αυτές οι «υπερτροφές» είναι η συγγραφή, η λογοτεχνία, η μουσική, το θέατρο, οι τέχνες και ο πολιτισμός γενικά. Από εκεί θα πιαστεί για να κρατηθεί. Και φυσικά από τους ανθρώπους που αγαπά. Στο νηπιαγωγείο, για την ανάγκη έκφρασης και επικοινωνίας των μικρών παιδιών στην καθημερινότητά τους είναι σημαντική και απαραίτητη η σωματική επαφή: το άγγιγμα, το αγκάλιασμα, το φιλί, το σπρώξιμο, το πάλεμα, το πείραγμα, το παιχνίδι. Αυτό δεν είναι εύκολο να αλλάξει και το φυσιολογικό είναι να μην αλλάξει. Αλλά εδώ έχουμε να κάνουμε με ανωτέρα βία, που επιτάσσει να κρατάμε αποστάσεις για να προστατέψουμε την υγεία τη δική μας και των άλλων. «Δεν ξέρω αν και πώς θα καταφέρουμε να αποτρέψουμε ή να μειώσουμε σημαντικά τον αντίκτυπο που θα έχει η προσπάθεια τήρησης αυτού του κανόνα στα παιδιά μας», προβληματίζεται η Εύη. «Θα επιστρατεύσουμε, εκπαιδευτικοί και γονείς, όλες μας τις δυνάμεις, τη λογική, το συναίσθημα, τη διαίσθηση, τη φαντασία μας, το χιούμορ μας, τη σοβαρότητα και την υπευθυνότητά μας, για να το πετύχουμε. Ελπίζοντας ταυτόχρονα να βρεθούν το συντομότερο από τους ειδικούς επιστήμονες οι ασφαλέστεροι και αποτελεσματικότεροι τρόποι να κατατροπώσουμε τον κορονοϊό», λέει και κλείνει τη συζήτησή μας με μια ευχή και με μια προτροπή: «Να πολεμήσουμε συνετά και ενωμένοι για την υγεία μας. Και αφού την εξασφαλίσουμε, να πολεμήσουμε και για όλα όσα δίνουν σε μια ζωή με υγεία περιεχόμενο με νόημα και αξία».

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

03.06.2020

Ευγενία Μπογιάνου: Ο σεβασμός στη ζωή του άλλου είναι σεβασμός στη δική μας ζωή ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Ευγενία Μπογιάνου γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη αλλά μένει εδώ και πολλά χρόνια στην Αθήνα. Έχει γράψει τρεις συλλογές διηγημάτων και δύο μυθιστορήματα. Το τελευταίο, η Φανή, κυκλοφορεί εδώ και λίγο καιρό από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Είναι μητέρα τριών παιδιών, δύο ενηλίκων και μίας μικρής που τελειώνει την έκτη δημοτικού. Νεότητα: Μια δύσκολη ηλικία Η συζήτησή μας ξεκινά με τη Φανή. Το 2012, όταν διαδραματίζεται το μυθιστόρημα, εκείνη

είναι είκοσι χρονών. Η Μπογιάνου μιλάει για τη νεότητα. Για την άγρια, άστατη, εκτυφλωτική, αμείλικτη πολλές φορές, νεότητα, που δεν έχει σταθερές, που δεν μπορεί εύκολα να βρει πατήματα και που, κάποιες φορές, δεν τα θέλει κιόλας. Θεωρητικά και πραγματικά είναι πανέμορφη η ηλικία των είκοσι. Και δύσκολη όμως. Ειδικά για άτομα σαν την Φανή. Άτομα με ευαισθησία, με άποψη, με αναζητήσεις, που δεν βολεύονται εύκολα σε μια προδιαγεγραμμένη και αναγνωρίσιμη πορεία, αλλά είναι ανοιχτά στην μεγάλη περιπέτεια που λέγεται ζωή δίχως οδηγίες χρήσεως. «Λογοτεχνικά αυτή ήταν η πρόκληση», επισημαίνει η συγγραφέας. «Να μιλήσω για πράγματα και καταστάσεις που έχω καιρό αφήσει πίσω μου. Και να το κάνω δίχως διδακτισμό ή αρτηριο-

σκλήρωση, αλλά με μια συντροφική και συνένοχη ίσως διάθεση». Ένα ακόμα στοίχημα ήταν η γλώσσα. Η Μπογιάνου ήθελε να μεταφέρει με πειστικότητα τον λόγο μιας εικοσάχρονης, χωρίς αυτός να φαίνεται ξένος ή σχηματικός, αλλά με την πυρετική ζωντάνια που απαιτείται. Και τα κατάφερε. Σίγουρα βοήθησε το γεγονός ότι έχει παιδιά σε αντίστοιχες περίπου ηλικίες με την Φανή. Παρατηρώντας τα, βιώνοντας ως έναν βαθμό τα αδιέξοδα και τις ανησυχίες τους, τις εμμονές και τις αγάπες τους, μπόρεσε να αντλήσει κάποια στοιχεία, την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και τον τρόπο που κινείται τουλάχιστον ένα μέρος αυτής της γενιάς. Μια και η Φανή ανήκει σε εκείνο το πολιτικοποιημένο κομμάτι που δεν βολεύεται στο «εγώ» και προ-

03.06.2020

σπαθεί να ανοιχτεί στο «εμείς». Είναι αδιαπραγμάτευτων πεποιθήσεων. Ή έτσι νομίζει τουλάχιστον. Μέχρι που εισβάλλει στην ζωή της ο έρωτας και τα πράγματα διαταράσσονται. Ανύπαντρος πατέρας Η Φανή έχει μεγαλώσει μόνο με τον Νίκο, τον πατέρα της, με τον οποίο έχει μια παράξενη, αλλά όχι κακή σχέση. Άραγε, αν η Φανή είχε μεγαλώσει πιο συμβατικά, με μια μαμά –κυρίως– και έναν μπαμπά, θα είχε εξελιχθεί αλλιώς; Κι αυτό το αλλιώς θα ήταν λιγότερο ιδιόρρυθμο; «Νομίζω πως ακόμη ως κοινωνία, σε μεγάλο βαθμό, λειτουργούμε με σχήματα και στερεότυπα», απαντά η συγγραφέας. «Το κυρίαρχο σχήμα είναι το παραδοσιακό “μαμά και μπαμπάς”. Δεν είναι τυχαίο πως γίνεται μεγάλη κουβέντα για το αν μπορούν δύο άνθρωποι του ίδιου φύλου να μεγαλώσουν το ίδιο καλά, με την ίδια πληρότητα και τις ίδιες ελλείψεις, με το ίδιο αίσθημα ανάτασης και τις ίδιες ανασφάλειες, ένα παιδί. Πράγματα που θα έπρεπε, κατά την γνώμη μου, να είναι αυταπόδεικτα. Γιατί αλλιώς φτάνουμε στον αφορισμό πως το σχήμα “μαμά και μπαμπάς”, που θεωρητικά είναι το ιδανικό, θα έπρεπε να έχει και ιδανικά αποτελέσματα. Γεγονός που βέβαια διαψεύδει η ίδια η ζωή. Και μερικές φορές με τον πιο σκληρό τρόπο», τονίζει. «Όσον αφορά τη Φανή», συμπληρώνει «σίγουρα αν είχε μεγαλώσει σε μια άλλη οικογένεια θα ήταν κι αυτή μία άλλη. Όχι καλύτερη ή χειρότερη, αλλά διαφορετική». Στο βιβλίο, η συγγραφέας έκανε μία αντιστροφή. Αντί να μιλήσει για μια ανύπαντρη μητέρα, μίλησε για έναν ανύπαντρο πατέρα. «Μέσω αυτού του σχήματος ήθελα να θέσω ερωτήματα για το κατά πόσο το σχήμα της παραδοσιακής οικογένειας είναι προϋπόθεση και πανάκεια για την πορεία στην ζωή. Είναι πράγματι; Ή μήπως μόνο η αγάπη αρκεί;» αναρωτιέται. Μαμάδες που έφυγαν Η Ευγενία Μπογιάνου ξέρει γυναίκες, σαν τη μάνα της Φανής, που λύγισαν κάτω από το βάρος της μητρότητας και που όντως έριξαν μαύρη πέτρα πίσω τους. Όπως και άλλες, που υπάρχουν μόνο ως φυσική παρουσία, τυπικά παρούσες αλλά όχι ουσιαστικά. «Προσωπικά προσπαθώ να κατανοήσω και βέβαια δεν είναι η θέση μου να κατακρίνω τον οποιονδήποτε. Όλοι μας έχουμε μια μικρή ή μεγάλη ιστορία να διηγηθούμε. Όλοι μας καθοριζόμαστε από τον τρόπο που μεγαλώσαμε, από ανάγκες, από ελλείψεις, από ανεπάρκειες. Και κανείς δεν είναι τέλειος. Όταν γίνεσαι γονιός καλείσαι να επανακαθορίσεις τα όρια του εαυτού σου. Κάποιοι το κάνουν καλά, κάποιοι λιγότερο καλά. Το να βάλεις τον άλλο απέναντι και να στήσεις δικαστήριο δεν ωφελεί κανέναν. Αν είχα μπροστά μου τη μητέρα της Φανής μάλλον δεν θα ρωτούσα τίποτα. Θα προσπαθούσα να αφήσω χώρο για να ακούσω. Ποιος ξέρει, ίσως και να μιλούσε τελικά. Ίσως να έδινε υλικό για ένα νέο βιβλίο: τα ίδια γεγονότα από την πλευρά εκείνης. Ενδιαφέρον δεν θα είχε;» αναρωτιέται. Η Ευγενία ως μητέρα της Φανής Αν ήταν η μάνα της, η Μπογιάνου θα προσπαθούσε

ΌΤΑΝ ΓΊΝΕΣΑΙ ΓΟΝΙΌΣ ΚΑΛΕΊΣΑΙ ΝΑ ΕΠΑΝΑΚΑΘΟΡΊΣΕΙΣ ΤΑ ΌΡΙΑ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΎ ΣΟΥ. ΚΆΠΟΙΟΙ ΤΟ ΚΆΝΟΥΝ ΚΑΛΆ, ΚΆΠΟΙΟΙ ΛΙΓΌΤΕΡΟ ΚΑΛΆ.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ να αντιμετωπίσει τη Φανή όπως προσπαθεί να αντιμετωπίσει και τα παιδιά της: Με απόλυτο σεβασμό στην ελεύθερή τους βούληση, αλλά χωρίς να μπορεί να αποφύγει μια μικρή, αδιάκριτη ίσως, ανησυχία όταν βλέπει ή διαισθάνεται ότι κάτι τα απασχολεί έντονα ή τα βασανίζει. «Αυτό που έχω καταλάβει από την εμπειρία μου», διευκρινίζει «είναι πως δεν χρειάζονται ούτε πολλά λόγια, ούτε πολλές ερωτήσεις. Αυτό που χρειάζεται είναι να είσαι εκεί. Να ξέρουν ότι είσαι διατεθειμένος, ανά πάσα στιγμή, ν’ ακούσεις. Χωρίς να δείχνεις, χωρίς υψωμένα δάχτυλα, χωρίς επικρίσεις. Όσο δύσκολο κι αν είναι μερικές φορές. Πάντως όταν είσαι εκεί, με αυτιά ανοιχτά και ψυχή βαθιά, πάντα βρίσκουν τον δρόμο να απευθυνθούν. Ακόμη και να ζητήσουν βοήθεια. Στη Φανή θα έλεγα να προσέχει λίγο περισσότερο τις παρέες της. Αλλά σιγά που θα με άκουγε…» Άραγε θα τηρούσε η αεικίνητη Φανή τα μέτρα της καραντίνας, των sms για σωματική άσκηση και της κοινωνικής αποστασιοποίησης; Όχι… Η Φανή των είκοσι χρόνων, σύμφωνα με τη δημιουργό της, δύσκολα θα μπορούσε να κλειστεί μέσα σε ένα σπίτι προσπαθώντας να κατανικήσει έναν αόρατο εχθρό. Άλλωστε η νεότητα, εκτός όλων των άλλων, είναι και άτρωτη. Σίγουρα θα έκανε ατασθαλίες και θα πήγαινε για κανένα πιτόγυρο με την Δάφνη και τους άλλους κολλητούς. Ετερόκλητη οικογένεια σε καραντίνα Ο σύζυγος της Ευγενίας Μπογιάνου ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου, τα μεγάλα της παιδιά είναι στην υπέροχη εκείνη ηλικία που ούτε αισθάνονται κίνδυνο μα ούτε και κινδυνεύουν, ενώ η μικρή της κόρη ακροβατεί μεταξύ παιδικής ηλικίας και εφηβείας… Πώς κατάφεραν, λοιπόν, να συνεργαστούν και να επιβιώσουν τους τελευταίους μήνες; «Μετά το πρώτο σοκ, προσπαθήσαμε να εκλογικεύσουμε την κατάσταση και ακολουθήσαμε πιστά τις οδηγίες των ειδικών. Τα μεγάλα παιδιά αποφάσισαν να απομακρυνθούν από το σπίτι και πήγαν να μείνουν σε φίλους τους. Ευτυχώς που υπήρχε αυτή η δυνατότητα, γιατί ακριβώς λόγω της ηλικίας τους θα ήταν πολύ δύσκολο, ειδικά τον πρώτο καιρό της καραντίνας, να αποφύγουν κάθε επαφή με άλλους. Κι όταν υπάρχει κάποιος ευπαθής στο σπίτι νομίζω πως όλοι νιώθουμε το ιερό καθήκον να τον προστατέψουμε», διαπιστώνει. Άλλωστε, η έκφραση «υποκείμενα νοσήματα» δεν είναι τόσο ξερή και απρόσωπη όσο ακούγεται ίσως από τα χείλη των ειδικών. Κρύβει την προσωπική ιστορία ανθρώπων που είναι πολλές φορές οι αγαπημένοι μας και που αυτήν την στιγμή είναι λίγο πιο ευάλωτοι από εμάς. Γι’ αυτό και η Ευγενία θυμώνει με ανεύθυνες συμπεριφορές. «Στην παρούσα στιγμή η συναίρεση του ατομικού με το συλλογικό και το πανανθρώπινο είναι απόλυτη. Ο σεβασμός στη ζωή του άλλου είναι σεβασμός στη δική μας ζωή». Και τώρα; Με την άρση της καραντίνας, αυτό που αισθάνεται η οικογένεια είναι αμηχανία. «Τώρα τι κάνουμε; Πώς πρέπει να κινηθούμε; Κυριαρχεί και καλλιεργείται η άποψη ότι νικήσαμε τον ιό. Αλλά… αλλά είναι ακόμη εδώ. Υπάρχει ένα “αλλά” που δεν προσδιορίζεται ακριβώς. Βλέπω γύρω μου πολύ κόσμο να συμπεριφέρεται σαν να μην έτρεξε τίποτα. Δεν μπορώ παρά να νιώθω επιφυλακτική. Και να περιμένω. Είναι μια άσκηση στην υπομονή όλη αυτή η κατάσταση. Κι όσο κι αν για μας είναι πιο εύκολο, δεν είναι το ίδιο για την δωδεκάχρονη κόρη μου, η οποία, φυσικά, θέλει διακαώς να πάρει πίσω τη ζωή της», αναφέρει η Ευγενία.

31 ΕΊΝΑΙ ΜΙΑ ΆΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΥΠΟΜΟΝΉ ΌΛΗ ΑΥΤΉ Η ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ. ΚΙ ΌΣΟ ΚΙ ΑΝ ΓΙΑ ΜΑΣ ΕΊΝΑΙ ΠΙΟ ΕΎΚΟΛΟ, ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΊΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΩΔΕΚΆΧΡΟΝΗ ΚΌΡΗ ΜΟΥ, Η ΟΠΟΊΑ ΘΈΛΕΙ ΔΙΑΚΑΏΣ ΝΑ ΠΆΡΕΙ ΠΊΣΩ ΤΗ ΖΩΉ ΤΗΣ Το εκτάκι Είναι εξαιρετικά δύσκολο για την Ελένη να αντιμετωπίσει τη βίαιη διακοπή της έκτης δημοτικού, μάλιστα την πιο όμορφη περίοδό της, την Άνοιξη. Κατανοεί ή προσπαθεί να κατανοήσει τους κινδύνους, αλλά συγχρόνως είναι – και πώς αλλιώς; – σαν να μην την αφορά καθόλου όλο αυτό. «Μετεωρίζεται ανάμεσα σε παιδί και έφηβη, κάνει ατελείωτες βιντεοκλήσεις με την κολλητή της, γελάνε με βιντεάκια που κοροϊδεύουν τον κορονοϊό, κουνιούνται στον ρυθμό του tik tok, περιμένουν αγωνιωδώς να κάνουν sleepover και περιμένουν επίσης αγωνιωδώς να γυρίσουν στις παλιές τους συνήθειες. Που, δυστυχώς για όλους μας, δεν ξέρω πότε θα είναι εφικτό. Είναι σαν να χάθηκε ένα κομμάτι ανεμελιάς. Όλοι υποφέρουμε, αλλά το μερίδιο που αντιστοιχεί σ’ αυτά τα δωδεκάχρονα παιδιά φαντάζει ακόμη πιο άδικο», προβληματίζεται η Ευγενία Μπογιάνου. Γιατί αυτή τη στιγμή αντί να είναι όλα μαζί, ελεύθερα, να κάνουν τη μεγάλη τελική γιορτή αποφοίτησης, να παίξουν μετά μπουγέλο στην πλατεία ως είθισται, ξεκινούν ξανά με αποστάσεις και για λίγο το σχολείο, δίχως να έχουν τα εργαλεία, λόγω ηλικίας, να το «εξηγήσουν» όλο αυτό. «Θέλω να πιστεύω πως στο τέλος η ζωή θα κυριαρχήσει και θα ξαναγυρίσουμε στην εγγύτητα. Θα το ξεχάσουμε όλο αυτό, όπως ξεχνάει κανείς μια μεγάλη δοκιμασία που όσο τη ζούσε ήταν σαρωτική κι έμοιαζε ανίκητη», ελπίζει η συγγραφέας. Επισημαίνει, όμως, πως αυτό από το οποίο δεν θα γλιτώσουμε τόσο εύκολα είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα παιδιά-έφηβοι είναι απολύτως εξαρτημένα από αυτά. «Είναι ένας τρόπος να υπάρχουν. Ο δικός τους τρόπος. Ένας τρόπος που σε μας τους μεγαλύτερους μοιάζει άγνωστος. Όχι γιατί απέχουμε, αλλά γιατί η εξάρτηση που έχουμε δεν είναι τόσο μεγάλη. Όπως επίσης είναι και άλλης ποιότητας. Τα παιδιά είναι παραδομένα σχεδόν ολοκληρωτικά. Βλέπω νέα ήθη να δημιουργούνται, νέες συνήθειες, νέες συνθήκες. Τίποτα δεν μένει αλώβητο. Είναι σαν να αποχωρεί ένας κόσμος κι ένας άλλος να παίρνει την θέση του. Θα αποφύγω να βάλω πρόσημο σε όλο αυτό. Θα επιμείνω στο ερωτηματικό».

Το τελευταίο βιβλίο της Ευγενίας Μπογιάνου Φανή κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

03.06.2020

Μαμά, κοίτα τι μαγείρεψα! ΤHΣ ΣΟΥΖΑΝΑΣ ΠΑΠΑΦΑΓΟΥ

αθώς οι μέρες μετρούσαν αντίστροφα και η χώρα βυθιζόταν σε έναν καταναγκαστικό λήθαργο προκειμένου να διασφαλισθεί η δημόσια υγεία, σχεδόν σε κάθε σπιτικό έβραζε, κεκλεισμένων των θυρών, μια τσουκάλα και από μέσα της αναδύονταν λογιών λογιών μυρωδικά. Η τσουκάλα αυτή είναι βασικό σκεύος σε όλα τα νοικοκυριά από την ημέρα της εμφάνισής της, και κάπως, μερικές φορές επικίνδυνα, καμώνεται πως είναι και συγγενής της ψυχικής σκευής. Η τσουκάλα αυτή έχει και όνομα (όπως, άλλωστε, έχει και κάθε σκεύος: ταψί, κατσαρόλα, τηγάνι…). Είναι το γνωστό σε όλους μας διαδίκτυο. Δημιουργώντας ασύστολα Από την πρώτη μέρα του εγκλεισμού, αν και φαινομενικά ήμασταν καθισμένοι αναπαυτικά στους καναπέδες, στα κρεβάτια και στις πολυθρόνες μας, κατά βάθος

καθόμασταν σε αναμμένα κάρβουνα. Κι έτσι βάλαμε πάνω στη φωτιά την τσουκάλα, ανασηκώσαμε τα μανίκια μας, φορέσαμε τις ειδικές στολές μας και πέσαμε με τα μούτρα σε μια δίχως αύριο ενασχόληση με πάσης φύσεως δημιουργία. Καθώς σκρολάραμε, πλάι στα δικά μας αντίστοιχα ποστ, συναντούσαμε συνταγές, ζωγραφιές, ιστορίες, καλλιτεχνικές φωτογραφήσεις, κατασκευές παιχνιδιών, κατασκευές επίπλων, αναπαραστάσεις θεατρικών μέσω εφαρμογών, κατεβατά με ποιήματα της στιγμής, βίντεο με ανάγνωση βιβλίων και αφηγήσεις παραμυθιών, άρθρα για το πώς θα φτιάξουμε ό,τι μας περνούσε από το μυαλό και πάει λέγοντας. Μέσα στα σκοτάδια της αβεβαιότητας, από τις οθόνες των κινητών, των τάμπλετ και των υπολογιστών μας ξέφευγαν αλλεπάλληλες ακτίνες φωτός που προκαλούσαν κάθε μέρα ολοένα και περισσότερο μια δυσάρεστη αίσθηση στο τέρας της αγωνίας, που παραμόνευε έξω από τα σπίτια μας ή και μέσα σ’ αυτά. Η δημιουργικότητα, μητέρα και τροφός στις ψυχές όσων καταπιάνονται με τις τέχνες, βασανιστική

φιγούρα όταν απουσιάζει, έμοιαζε να μας έχει επισκεφτεί για να μας βοηθήσει να επιβιώσουμε, γεμίζοντας τα στομάχια μας, ή μάλλον την ψυχή μας, με τέρψη! Η καθαρτική δύναμη της τέχνης Ψάχνοντας συνειρμικά τον ορισμό της τέχνης, βρήκα πολλές περιγραφές και έφτιαξα ένα ποτ πουρί, δημιουργική ούσα κι εγώ η ίδια. «Ως Τέχνη εννοείται η ψυχική δραστηριότητα ή δημιουργία που είναι σημαντική εξαιτίας της έλξης που προκαλεί στον άνθρωπο, διεγείροντας τον νου ή και το συναίσθημα. Είναι η δημιουργική έκφραση που μέσα στο έργο αποτυπώνει την ψυχική κατάσταση, τα συναισθήματα, τις ιδέες, την αίσθηση ή τον οραματισμό του καλλιτέχνη. Στην ελληνική γλώσσα, η λέξη τέχνη περιλαμβάνει τη διαδικασία παραγωγής οποιουδήποτε προϊόντος. Η λέξη art, που χρησιμοποιείται σε δυτικοευρωπαϊκές γλώσσες, προέρχεται από το Λατινικό ars, που εν μέρει σημαίνει διακανονίζω, διευθετώ». Εκλαμβάνοντας, λοιπόν, ως έργα τέχνης όλα τα δημιουργήματα που «μαγείρεψαν»

Τα βιβλία που θα διαβάσουμε φέτος το καλοκαίρι!

03.06.2020

οι εικονικοί οικοδεσπότες μας στην τσουκάλα του διαδικτύου και κρατώντας το λατινικό ars, θα τολμήσω να πω ότι όλη αυτή η δημιουργική έκρηξη και η έκθεση της, για να μην πω υπερέκθεσή της, λειτούργησε καθαρτικά, μια και μας βοήθησε να διευθετήσουμε μέσα μας το χάος που παραμόνευε εξαιτίας της προκλητικής παρουσίας ενός ιού, ικανού να ισοπεδώσει τα θεμέλια ολόκληρου του πλανήτη. Κοινοποιώντας τις δημιουργίες μας Είτε μας αρέσει είτε όχι, οι άνθρωποι παράγουμε απ’ ό,τι μας δίνεται, ακόμα και όταν απλώς τα βγάζουμε πέρα. Η γιαγιά μου έλεγε συχνά κάτι που δεν μπορούσα να καταλάβω μέχρι που βρέθηκα, κατά κάποιον τρόπο, στην ίδια θέση με εκείνη: «Όταν ήμουν στην Ερυθρά Θάλασσα, στα αντίσκηνα, ήταν ένας παπάς που μαγείρευε, βάλε τώρα με το νου σου, δεν είχαμε φαγιά. Έφτιαχνε και τι δεν έφτιαχνε, σαβούρες έβραζε στην τσουκάλα του. Τα έβαζε όμως έτσι στα βρομόπιατά μας που θαρρούσες ήμασταν βασιλιάδες, χορταίναμε που το βλέπαμε και εκείνος χόρταινε μόνο που απολαμβάναμε όσα μας σέρβιρε». Κι έφτασε η μέρα που, ακόμα κι αν τα υλικά τα έξω ήταν, αν όχι σαβούρες, τρόμος και πάγωμα, εμείς οι άνθρωποι βγάζαμε ό,τι έβραζε στις τσουκάλες μας και γαρνίραμε τα πιάτα μας με φαντασία και με παιδική χαρά τρέχαμε να μοιραστούμε με τους υπόλοιπους τα καμώματά μας. Και αφού αναφέρθηκα στην παιδική χαρά, έκανα μια σκέψη καθώς παρατηρούσα από πολύ κοντά αυτό το φαινόμενο δημιουργικού μοιράσματος στο διαδίκτυο, στο οποίο φυσικά πήρα και εγώ μέρος. Η σκέψη αυτή γεννήθηκε από την περιέργειά μου, αφού αναζήτησα το γιατί σπεύδουμε όλοι να γίνουμε δημιουργικοί, καταλήγοντας μέσες άκρες στο ότι η δημιουργικότητα μας σώζει από τον ψυχικό και κατ’ επέκταση από τον σωματικό θάνατο. Κι έπειτα αναρωτήθηκα γιατί άραγε έχουμε ανάγκη να μοιραστούμε τα παράγωγά μας ή έστω το θέαμα αυτών, γιατί, δηλαδή χρειαζόμαστε θεατές να δουν τι φτιάξαμε και γιατί δεν μας αρκεί απλά να παράγουμε. Οι σημαντικοί άλλοι, το κοινό μας Αυτόματα μου ήρθε στο μυαλό η κόρη μου, προσχολικής ηλικίας. Μια από τις τελευταίες της δημιουργικές ενασχολήσεις είναι να μαγειρεύει πολύχρωμες πλαστελίνες, λουλούδια από τις γλάστρες και τέλος πάντων να φτιάχνει διάφορα σιχαμερά μείγματα, που όμως πολύ την ευχαριστούν. Αλλά ακόμα πιο πολύ απο-

λαμβάνει όταν μας προσκαλεί να τα δούμε και να τα απολαύσουμε (φυσικά υπάρχει ολόκληρη θεωρία πίσω από αυτό αλλά ας μείνουμε, προς το παρόν, στην απλή αναφορά και σε μια επιφανειακή ανάγνωση). «Μαμά, έλα να δεις τι μαγείρεψα», φωνάζει και εγώ μένω στη χαρά της και κάνω πως δοκιμάζω, ρωτώντας με ενδιαφέρον τα μυστικά της συνταγής. Γνωρίζουμε πως τα παιδιά, κυρίως στην προσχολική ηλικία, είναι στενά δεμένα με τα σημαντικά ενήλικα πρόσωπα στη ζωή τους. Τη μαμά, τον μπαμπά, τον παππού, τη γιαγιά. Θέλουν όχι μόνο την προσοχή αυτών των προσώπων στραμμένη όλη πάνω τους, αλλά επιπλέον θέλουν να κερδίζουν διαρκώς την αποδοχή τους για ό,τι κι αν κάνουν. Το πρόσωπο των σημαντικών άλλων είναι ο καθρέφτης του παιδιού. Ανάλογα με το αν αντανακλά θαυμασμό ή αδιαφορία εδραιώνεται η αυτοπεποίθησή του και είναι σε αυτήν ακριβώς τη φάση η στιγμή που τα παιδιά αρχίζουν ν’ αποκτούν επίγνωση των ικανοτήτων τους, αλλά και να ενθουσιάζονται με αυτές: Μπορώ να πηδήξω, μπορώ να κάνω ποδήλατο, μπορώ να χτίσω έναν πύργο με κύβους, μπορώ να φτιάξω πολύχρωμο ζουμί από διάφορα που βρίσκω γύρω μου! Το ζωντανό κοινό όχι μόνο τα διαβεβαιώνει για τις ικανότητές τους, αλλά επιβεβαιώνει και την αξία τους, πράγμα εξαιρετικά σημαντικό για ένα νήπιο. Φαίνεται, όμως, πως η ανάγκη για αναγνώριση/διαβεβαίωση από ένα ζωντανό κοινό βρίσκεται μέσα σε όλους μας, ανεξαρτήτως ηλικίας, κυρίως σε περιόδους κρίσης, απειλής της σταθερότητας, αλλά και της ίδιας της ζωής. Έτσι, στην περίοδο της καραντίνας το διαδίκτυο μεταμορφώθηκε σε μια μεγάλη τσουκάλα με μαγικό πολύχρωμο ζωμό, πάνω στον οποίο καθρεφτίζονταν οι ελπίδες και τα όνειρά μας, ο εαυτός μας αλλά και οι δεξιότητές μας. Μοιάζει να μας κράτησε ζωντανούς αυτή η τσουκάλα. Η ερώτηση τώρα είναι η εξής: Αν τα παιδιά, μέσα από την κατά κάποιο τρόπο επίδειξη των παραγόντων της δημιουργικής τους ενασχόλησης, έχουν τη δυνατότητα να ανακαλύψουν τις δεξιότητές τους, πέρα από την απόλαυση που πήραν, εμείς, τα «μεγάλα παιδιά», άραγε ανακαλύψαμε κάτι μέσα από όλο αυτό ή μήπως μείναμε απλά χορτάτοι από την απόλαυση της επίδειξης; Όπως και να ’χει, ας ευχηθώ, προς το παρόν σε όλους μας καλή χώνεψη!

Η Σουζάνα Παπαφάγου είναι κλινική ψυχολόγος-οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια.

Ο βυθός γέμισε σκουπίδια! Τι θα κάνουν οι ψαρομαθητές; Ο κύριος Χταπόδης έχει τη λύση.

Μαθαίνουμε να προστατεύουμε τον πλανήτη και την αξία της συνεργασίας!

Οι ερωτήσεις έπεφταν βροχή μέσα στην Κυψέλη! «Τι είναι αυτό το γιγάντιο Κάτι;» Η Μελίνα αι ο Μίλτος θα αναζητήσουν τις απαντήσεις.

Μαθαίνουμε πώς αντιμετωπίζουμε τον φόβο σε καθετί άγνωστο. ΣΕ ΌΛΑ ΤΑ ΒΙΒΛΙΌΠΩΛΕΙΑ! www.dioptra.gr

Bρείτε μας!

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ

03.06.2020

την εμπειρία από τους ιούς Ebola και SARS. Παρόλα αυτά, θα χρειαστούν τουλάχιστον 18 μήνες ή και περισσότερο για να αναπτυχθεί ένα εμβόλιο και να αρχίσει να δοκιμάζεται σε ανθρώπους. Πρέπει το παιδί μου να κάνει τα εμβόλιά του κατά την πανδημία COVID-19; Παρότι η COVID-19 έχει διαταράξει την καθημερινότητά μας, η απάντηση είναι ΝΑΙ, προσπαθήστε να εμβολιάσετε τα παιδιά σας, εφόσον σας παρέχεται αυτή η δυνατότητα. Είναι σημαντικό να είναι επαρκώς εμβολιασμένα τα μωρά και τα μεγαλύτερα παιδιά, ώστε να προστατεύονται από σοβαρές ασθένειες. Οι παιδίατροι ούτως ή άλλως έχουμε λάβει τα απαραίτητα μέτρα ώστε να εμβολιάζουμε όλα τα παιδιά με ασφάλεια.

Εμβόλια και κορονοϊός. Τι χρειάζεται να γνωρίζουν οι γονείς; ΤHΣ ΜΑΡΙΑΣ Θ. ΑΥΓΕΡΗ

πανδημία της νόσου από κορονοϊό (Corona Virus Disease 19: COVID-19) έχει προκαλέσει φόβο και ανασφάλεια. Πολλοί γονείς ρωτούν αν θα υπάρξει εμβόλιο για την COVID-19 και τι να κάνουν όσον αφορά τον εμβολιασμό ρουτίνας των παιδιών τους. Από την άλλη πλευρά, στις 8 Μαΐου 2020 το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμώξεων των Η.Π.Α. (CDC) δημοσιοποίησε νέα δεδομένα, που αποδεικνύουν αυτό που οι παιδίατροι αναφέρουν εδώ και αρκετές εβδομάδες: μεγάλος αριθμός παιδιών έχουν χάσει σημαντικά εμβόλια, που τα προστατεύουν από δυνητικά θανατηφόρες ασθένειες, όπως η ιλαρά, η μηνιγγίτιδα και ο κοκκύτης. Στην Ελλάδα επίσης, οι παιδίατροι αντιλαμβάνονται ανησυχητική μείωση των παιδιών που κάνουν τα απαραίτητα ανά ηλικία εμβόλια. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι σε εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας, ήδη από το τέλος Μαρτίου, επισημαίνεται η αναγκαιότητα των προβλεπόμενων εμβολιασμών, ειδικά στα παιδιά από 0-2 ετών, με το σκεπτικό ότι «η διακοπή του εμβολιασμού, ακόμα και για βραχύ χρονικό διάστημα, μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση επινόσων ατόμων, να αυξήσει την πιθανότητα επιδημικής έξαρσης νοσημά-

των, που προλαμβάνονται με εμβολιασμό και να επιβαρύνει περαιτέρω το σύστημα υγείας». Ακολουθούν συνοπτικές απαντήσεις στις βασικές απορίες των γονιών σχετικά με την COVID-19: Πώς λειτουργούν τα εμβόλια; Τα εμβόλια εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις. Αυτό επιτυγχάνεται με την εισαγωγή μιας αδρανοποιημένης και ακίνδυνης μορφής μικροβίου (βακτηρίου ή ιού) στο σώμα. Ακριβώς επειδή πρόκειται για αδρανοποιημένη μορφή, δεν μπορεί να προκαλέσει νόσο. Απλά προξενεί την παραγωγή ειδικών αντισωμάτων κατά του αντίστοιχου μικροβίου και σε περίπτωση που έρθουμε σε επαφή με αυτό, το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι προετοιμασμένο να το εξαλείψει. Πότε θα είναι διαθέσιμο το εμβόλιο για την COVID-19; Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει ειδικό εμβόλιο ή θεραπεία για την COVID-19. Επιστημονικά κέντρα ανά τον κόσμο εργάζονται εντατικά για την ανάπτυξη ενός εμβολίου κατά της νόσου αυτής. Στην πραγματικότητα, πολλά διαφορετικά εμβόλια ερευνώνται ταυτόχρονα, με δύο από αυτά να φαίνονται επί του παρόντος επικρατέστερα. Χρησιμοποιούνται καινοτόμες μέθοδοι ανάπτυξης εμβολίων, με βάση

Τι μπορούμε να αποκομίσουμε από αυτή την πανδημία; Τι μπορεί να μας διδάξει για άλλες ασθένειες και για την απόφαση να εμβολιάζουμε τα παιδιά μας; Η πανδημία COVID-19 μάς υπενθύμισε την αξία των εμβολίων. Απέδειξε πως αν υπάρχει εμβόλιο για μία νόσο, πρέπει να εμβολιαζόμαστε εγκαίρως. Χωρίς την προστασία των εμβολίων, πολλά νοσήματα μεταδίδονται γρήγορα και με βαριές συνέπειες. Δε θέλουμε να επιστρέψουμε σε περιόδους όπου οι γονείς έπρεπε να ανησυχούν για το αν το παιδί τους θα πεθάνει από μηνιγγίτιδα, κοκκύτη, διφθερίτιδα και άλλες ασθένειες, για τις οποίες υπάρχουν ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια. Ευτυχώς, διαθέτουμε εμβόλια που προστατεύουν τα παιδιά και τους εφήβους από 16 διαφορετικές ασθένειες. Επιπλέον, εμβολιάζοντας τα παιδιά προστατεύουμε και τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, δημιουργώντας ανοσία αγέλης. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, παιδιά και ενήλικες που νοσούν από COVID-19 είναι πιο ευάλωτοι σε συλλοίμωξη από ασθένειες, οι οποίες προλαμβάνονται με εμβολιασμό, όπως οι πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις και η γρίπη. Πρέπει ακόμη να επισημανθεί ότι τα παιδιά που έχουν μείνει πίσω στους εμβολιασμούς, σίγουρα έχουν χάσει και την τακτική φροντίδα υγείας, η οποία λαμβάνει χώρα κατά την επίσκεψη στον παιδίατρο. Αυτή περιλαμβάνει τη φυσική εξέταση, την ψυχοσωματική ανάπτυξη, τη διατροφή και ό,τι άλλο μπορεί να απασχολεί τους γονείς ή τα παιδιά και τους εφήβους. Καθώς τα μέτρα αποστασιοποίησης αίρονται σταδιακά, τα ανεμβολίαστα παιδιά και οι ανεμβολίαστοι έφηβοι κινδυνεύουν περισσότερο να νοσήσουν από σοβαρές ασθένειες, οι οποίες μπορούν να προληφθούν με εμβόλιο. Περιμένοντας το εμβόλιο για τον κορονοϊό στο μέλλον, ας προστατέψουμε τα παιδιά μας σήμερα, φροντίζοντας να κάνουν όλα τα απαραίτητα ήδη υπάρχοντα εμβόλια.

Η Μαρία Θ. Αυγέρη είναι παιδίατρος. Μπορείτε να τη βρείτε στο maria.aygeri@gmail.com και στο 6945792250

9 ΜΗΝΕΣ

03.06.2020

Εγκυμοσύνη και τοκετός την εποχή του κορονοϊού ΤHΣ ΣΤΕΛΛΑΣ ΡΟΐΔΗ

αθώς ο καιρός περνάει και η καραντίνα έχει ολοκληρωθεί, προσπαθούμε όλοι να επιστρέψουμε στην κανονικότητα μας. Τίποτα, όμως, δεν είναι το ίδιο με πριν. Οι μέλλουσες μανούλες είναι μια από τις ομάδες που επηρεάζονται άμεσα από όσα συμβαίνουν αυτό το διάστημα. Ευτυχώς, όμως, πιο πολύ συναισθηματικά παρά ιατρικά. Όλα τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι οι γυναίκες που εγκυμονούν δεν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά σε σχέση με άλλους υγιείς ενήλικους, εάν αναπτύξουν κορονοϊό. Πώς επηρεάζει, όμως, η παρουσία του κορονοϊού στη ζωή μας τη μαιευτική τους παρακολούθηση και τι πρέπει να περιμένουν τη σημαντική μέρα του τοκετού τους; Σας παρουσιάζουμε εν συντομία κάποια βασικά μέτρα που έχουν ληφθεί από τους ιατρικούς φορείς για τη προστασία των εγκύων, του μωρού τους, αλλά και του ιατρικού προσωπικού στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Η μαιευτική παρακολούθηση Έχει πλέον ξεκινήσει κανονικά η λειτουργεία των εξωτερικών ιατρείων. Κάθε έγκυος παρακολουθείται βάσει των μαιευτικών πρωτοκόλλων παρακολούθησης, όπως και πριν από τον κορονοϊό. Κάθε έγκυος οφείλει να χρησιμοποιεί τα προστατευτικά υλικά και μέτρα κατά την επίσκεψή της στο νοσοκομείο: μάσκα και αντισηψία χεριών. Τα γάντια δεν είναι υποχρεωτικά. Στο εξεταστήριο, η έγκυος εισέρχεται μόνη της, ενώ ένας μόνο συνοδός μπορεί να περιμένει έξω από το εξεταστήριο. Σε κάθε ραντεβού, η έγκυος ερωτάται αν έχει συμπτώματα πυρετού, βήχα ή πονόλαιμου και ανάλογα, εάν κρίνει δηλαδή ο μαιευτήρας–γυναικολόγος ότι χρειάζεται, παραπέμπεται για διενέργεια ελέγχου με μοριακό τεστ (PCR Covid-19). Κάθε έγκυος οφείλει να αναφέρει τυχόν επαφή της με θετικό κρούσμα. Τη μέρα του τοκετού Οι γυναίκες που έχουν προγραμματιστεί για καισαρική τομή κάνουν έλεγχο με μοριακό τεστ (PCR Covid-19) μία ημέρα πριν από το χειρουργείο, όπως και οι γυναίκες που εισέρχονται για προγραμματισμένη πρόκληση τοκετού.

Σε περίπτωση φυσιολογικού τοκετού γίνεται λήψη δείγματος την ημέρα της εισαγωγής της γυναίκας στο μαιευτήριο. Στον χώρο του μαιευτηρίου επιτρέπεται η είσοδος μόνο του πατέρα του παιδιού και όχι άλλων συγγενών. Ο σύζυγός επιτρέπεται να παρίσταται στον τοκετό, αλλά δεν επιτρέπεται η έξοδός του μέχρι το πέρας του τοκετού. Δεν είναι υποχρεωτική η χρήση μάσκας από την επίτοκο. Το επισκεπτήριο είναι περιορισμένο με έναν επισκέπτη στο δωμάτιο της λεχώνας και έως μισή ώρα παραμονή στο δωμάτιο.

Συχνές ερωτήσεις κατά την εισαγωγή της εγκύου στο νοσοκομείο ή στο τακτικό ραντεβού της Έχετε αισθανθεί άρρωστη τις τελευταίες δύο εβδομάδες; Έχετε ή είχατε πυρετό > 37.5οC Έχετε ή είχατε βήχα κατά τη διάρκεια των προηγούμενων 14 ημερών; Έχετε πονόλαιμο; Έχετε χάσει την αίσθηση της όσφρησης ή/και της γεύσης; Έχετε δύσπνοια; Έχετε διάρροια; Έχετε μυαλγία; Έχετε πονοκέφαλο; Έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον με αυτά τα συμπτώματα; Εργάζεστε σε κάποιο νοσοκομείο ή σε κάποια δομή υγείας ή δομή ειδικής περίθαλψης; Έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που έχει/είχε νοσήσει από COVID-19; Πάσχετε από κάποιο χρόνιο νόσημα όπως σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, αναπνευστική πάθηση, χρόνια νεφρική νόσο, ηπατική νόσο, καρδιαγγειακή νόσο; Λαμβάνετε ανοσοκατασταλτική θεραπεία; Συμπερασματικά Να τονίσουμε ότι οι πληροφορίες αυτές ισχύουν σήμερα με μεγάλη πιθανότητα να αλλάξουν, αφού γρήγορα αλλάζει και η οποιαδήποτε πληροφορία έχουμε για τον νέο αυτόν ιό. Επίσης, κάθε νοσοκομείο έχει τα δικά του πρωτόκολλα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μικρές παραλλαγές. Για την καλύτερη προετοιμασία σας, επικοινωνήστε με την/τον μαιευτήρα-γυναικολόγο που σας παρακολουθεί και ζητήστε του τις λεπτομέρειες για την ακριβή διαδικασία που ακολουθείται αυτό το διάστημα στο μαιευτήριο όπου έχετε προγραμματίσει τον τοκετό σας. Ο τοκετός, η μαγική αυτή διαδικασία έλευσης του μωρού, είναι πολλές φορές από μόνος του μία αγχώδης εμπειρία για κάποιες γυναίκες. Πόσο μάλλον αυτή την περίοδο. Με σωστή και έγκαιρη ενημέρωση για τον κορονοϊό, μειώνουμε τους παράγοντες κινδύνου και ελέγχουμε το στρες μας, ώστε η μέρα αυτή γεμίσει μόνο με ευχάριστα συναισθήματα!

Η Στέλλα Ροΐδη είναι μαιευτήρας-γυναικολόγος, www.roidi.gr

ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΠΙΤΙ

03.06.2020

Τι διαβάσαμε όσο μείναμε μέσα; ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ο βιβλίο αποδείχτηκε ένας από τους καλύτερους συντρόφους μικρών και μεγάλων τις ημέρες που μείναμε μέσα. Μέσα στη δυσάρεστη κατάσταση που βιώναμε, ήταν ιδιαίτερα ευχάριστο ότι σημαντικό ποσοστό των «εγκλεισμένων» παράγγειλε για παρέα του βιβλία. Μάλιστα, τα βιβλιοπωλεία, ιδιαίτερα τον πρώτο καιρό που δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένα, δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στον μεγάλο αριθμό παραγγελιών. Κι ο κόσμος, ίσως για πρώτη φορά, γκρίνιαζε διότι δεν είχε βιβλία να διαβάσει! Με την ελπίδα η τέχνη της ανάγνωσης να γίνει συνήθεια και της μετά-COVID ρουτίνας μας, θέσαμε σε αγαπημένους ανθρώπους αγαπημένων εκδοτικών οίκων τρεις ερωτήσεις για τις αναγνωστικές προτιμήσεις των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. 1. Ποιο ήταν το βιβλίο ενηλίκων των εκδόσεών σας που έκανε τις μεγαλύτερες πωλήσεις κατά τη διάρκεια του lockdown; 2. Ποιο ήταν το παιδικό βιβλίο των εκδόσεών σας που έκανε τις μεγαλύτερες πωλήσεις κατά τη διάρκεια του lockdown; 3. Εσείς, ποια βιβλία, παιδικά ή ενηλίκων, των εκδόσεών σας και όχι μόνο, είχατε για συντροφιά στην καραντίνα;

Ελένη Παπαγεωργίου, Εκδότρια, Εκδόσεις Μεταίχμιο. 1. Οι αναγνώστες επέλεξαν πολυσέλιδα βιβλία, κυρίως μυθιστορήματα. Τη Λίγη ζωή της Hanya Yahagihara, το 4 3 2 1 του Paul Auster, το Μαγικό βουνό του Thomas Mann, την Τριλογία του Νίκου Θέμελη… Ωστόσο αυτό που ξεχώρισε ήταν η Βαλκανική τριλογία της Olivia Manning, ένα ξεχασμένο μεταπολεμικό αριστούργημα. 2. Είναι δύσκολο να περιοριστώ σε ένα παιδικό βιβλίο. Επιλέχθηκαν πολλοί και διαφορετικοί τίτλοι, ίσως λόγω του τρόπου που μπορεί κάποιος να φιλτράρει τις επιλογές του σε ένα

e-shop. Σημειώνω ότι υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον για βιβλία δραστηριοτήτων, κυρίως για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Το λογοτεχνικό βιβλίο που ξεχώρισε και ζητήθηκε πιο πολύ από τα βιβλιοπωλεία που λειτουργούσαν ηλεκτρονικά είναι το –κλασικό– Καπλάνι της βιτρίνας της Άλκης Ζέη. Ίσως έπαιξε ρόλο και η εξαιρετική ηχογραφημένη ανάγνωσή του από την Όλια Λαζαρίδου, μια πρωτοβουλία του ΚΠΙΣΝ. 3. Μαζί με την 20 μηνών κόρη μου διαβάσαμε αναρίθμητα βιβλία. Ξεχωρίζω την αγαπημένη της Αγκαλιά, από τις δικές μας εκδόσεις, ένα διπλό βιβλίο στο οποίο ένας σκαντζόχοιρος και μια χελώνα ψάχνουν κάποιον να τους παρηγορήσει με μια αγκαλιά, αλλά και το Πες μου καφέ αρκούδα του Erik Carle (εκδ. Καλειδοσκόπιο). Εγώ διάβαζα κάθε μέρα λίγες σελίδες από τη Βαλκανική τριλογία, αλλά έκανα και ένα μικρό διάλειμμα για το Ο τόπος της Annie Ernaux που ήταν για εμένα μια μεγάλη έκπληξη. Είναι μια ιδιαίτερη συγγραφέας, με μακρά πορεία, που χάρη στα σύντομα αυτοβιογραφικά της βιβλία συζητιέται κάθε χρόνο για το Νόμπελ. Επίσης, παράλληλα, ξεφύλλιζα το νέο βιβλίο της Σοφίας Νικολαΐδου Το χρυσό βραχιόλι, μια συλλογή αφηγημάτων αληθινών ανθρώπων, είδος που πάντα με γοητεύει.

Πόπη Γαλάτουλα, Διευθύντρια Δημοσίων Σχέσεων, Εκδόσεις Ψυχογιός 1. Το βιβλίο που προηγήθηκε σε πωλήσεις ήταν το ολοκαίνουργιο Εράν. Βυζαντινά αμαρτήματα του Γιάννη Καλπούζου, ένα ιστορικό μυθιστόρημα, μέσα από τις σελίδες του οποίου ο αναγνώστης ταξιδεύει στην εποχή του Βυζαντίου και μέσα από την ιστορία των ηρώων γνωρίζει την καθημερινότητα της εποχής. Κεντρικό θέμα του βιβλίου αποτελεί η συμβολική έννοια και η ερμηνεία της εικόνας και πόσο πολύ απασχολεί τον άνθρωπο ανά τους αιώνες. 2. Στα βιβλία για παιδιά ξεχώρισε η σειρά του Χάρι Πότερ. Επίσης, στις πρώτες θέσεις φιγουράρισε και Το ημερολόγιο ενός Σπασίκλα, που έχει αγαπηθεί από εκατομμύρια παιδιά σε όλο

τον κόσμο. Οι μικρότεροι αναγνώστες έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για το εξαιρετικό βιβλίο του Τόρμπεν Κούλμαν Λίντμπεργκ – Η περιπετειώδης ιστορία ενός ιπτάμενου ποντικού. 3. Εγώ διάβασα βιβλία των εκδόσεών μας: Το εξαιρετικό Ένα άλογο μπαίνει σ’ ένα μπαρ, του βραβευμένου με Booker Νταβίντ Γκρόσμαν, το Άνθρωποι. Μια σύντομη ιστορία του πως τα γ…με όλα, του Τομ Φίλιπς –μου φάνηκε ιδανικό στο πλαίσιο της κατάστασης που βιώνουμε–, το κλασικό Το στρίψιμο της βίδας του Χένρι Τζέιμς, και το αγωνιώδες και ατμοσφαιρικό Κάτω από τον ήλιο της Ταγγέρης της Κριστίν Μάνγκαν.

Μαριλένα Πανουργιά, Εκδότρια, Εκδόσεις Ίκαρος 1. Στα βιβλία ενηλίκων, πρώτο βρέθηκε το ποιητικό βιβλίο της Κικής Δημουλά Ήχος απομακρύνσεων. Η πρόσφατη απώλεια της αγαπημένης ποιήτριας άφησε δυσαναπλήρωτο κενό στα ελληνικά γράμματα. Τα βιβλία της θα είναι πάντα εδώ και θα διαβάζονται σε κάθε συνθήκη. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι το αναγνωστικό κοινό, κατά τη διάρκεια του lockdown, στράφηκε στην ποίηση. 2. Το πρώτο σε πωλήσεις παιδικό βιβλίο ήταν το Τικ και Τέλα-Το σούπερ πατίνι. Η σειρά αυτή έχει αγαπηθεί από τα παιδιά όσο καμία άλλη δική μας. Το βιβλίο κυκλοφορεί από το 2012, και χαίρομαι πολύ γιατί οι πωλήσεις που σημειώνει ακόμη και σήμερα δείχνουν πως έγινε κλασικό ανάγνωσμα για αυτές τις ηλικίες. 3. Τις πρώτες εβδομάδες ήταν αδύνατον να συγκεντρωθώ να διαβάσω λογοτεχνία. Όταν βρήκα τους ρυθμούς μου, διάβασα το Αύριο θα μας λένε αλλιώς, του Patricio Pron, που κυκλοφόρησε τελικά από τον Ίκαρο στις 25 Μαΐου, και το δεύτερο βιβλίο του ΙQ84 του Μουρακάμι, από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Αυτό που μου έφτιαξε τη διάθεση ήταν τα δύο βιβλία της Ειρήνης Μητροπούλου που θα κυκλοφορήσουν από τον Ίκαρο στη νέα παιδική σειρά Νιαρ Νουάρ. Ο ντετέκτιβ Ματθαίος Γατιάδης έρχεται τον Ιούνιο και τα πιτσιρίκια από 9 ετών και πάνω θα τον λατρέψουν!

03.06.2020

Αμέρισσα Μπάστα, Υπεύθυνη Επικοινωνίας, Εκδόσεις Κλειδάριθμος 1. H βιβλιοθηκάριος του Άουσβιτς του Antonio Iturbe, η ιστορία της μικρότερης και πιο επικίνδυνης βιβλιοθήκης στον κόσμο, ειπωμένη από μια κρατούμενη του Άουσβιτς που κατόρθωσε να επιβιώσει, ήταν ένα από τα βιβλία μας που κινήθηκε πολύ καλά, παρότι όταν έγινε το lockdown μετρούσε μόλις δύο ημέρες κυκλοφορίας. Επίσης, υπήρξε έντονο ενδιαφέρον για τα βιβλία προσωπικής ανάπτυξης, όπως για το κλασικό Πλούσιος μπαμπάς, φτωχός μπαμπάς του Robert T. Kiyosaki. 2. Το βιβλίο που αγαπήθηκε περισσότερο από τους μικρούς αναγνώστες είναι Το μεγάλο βιβλίο των ζουζουνιών, ένα διασκεδαστικό εικονογραφημένο που εγκαινίασε τη σειρά του Yuval Zommer και μιλά για τα είδη και τη ζωή των ζουζουνιών. Η έκδοση ακολουθείται από ξεχωριστό βιβλίο με αυτοκόλλητα και προσφέρεται για πολλές δραστηριότητες, ενώ ετοιμάζεται ήδη και Το μεγάλο βιβλίο των τεράτων. 3. Απόλαυσα ιδιαίτερα τους Αλτρουιστές (εκδ. Κλειδάριθμος), του Andrew Ridker, ένα μυθιστόρημα που ξεσκεπάζει τα ένοχα μυστικά της αγιοποιημένης αστικής αμερικάνικης οικογένειας και κλονίζει με πικρό χιούμορ το μύθο του Αμερικάνικου Ονείρου. Η Απόσταση Ασφαλείας (εκδ. Πατάκη) της Σαμάντα Σβέμπλιν ήταν ένα μυθιστόρημα που μου άρεσε πολύ, τόσο τρομακτικό και συναρπαστικό που διαβάζεται με μια –κομμένη- ανάσα. Επίσης διάβασα πολλά επεισόδια What the fact?! του Mikeius με το γιο μου, με μεγαλύτερο χιτ «το φυτό που τρώει μικρά ζώα», και απολαύσαμε την περιπέτεια του μικρού ιππότη στο βιβλίο Ένας τοίχος στη μέση του βιβλίου, του Jon Agee.

Γεωργία Σουβατζή, PR Assistant, Εκδόσεις Διόπτρα 1. Ο Τρόφιμος! Sebastian Fitzek και ξερό ψωμί! Κάτι έχει συμβεί με αυτό τον άνθρωπο και έχει αποκτήσει ένα κοινό τόσο φανατικό που ξενυχτούσε για να διαβάσει τα βιβλία του ακόμα και προ καραντίνας! Η γραφή του σε εθίζει, παρασύρεσαι σε ένα καταιγισμό εξελίξεων, ψάχνεις να βρεις απαντήσεις σε ερωτήματα που γεννώνται από την πλοκή και όλα αυτά μαζί,

ΕΜΕΙΝΑΝ ΣΠΙΤΙ συνιστούν κατάλληλες συνθήκες για μία ασταμάτητη ανάγνωση που συνήθως τελειώνει τις πρώτες πρωινές ώρες. 2. Τα παιδικά βιβλία με τις μεγαλύτερες πωλήσεις ήταν δύο: Οι Αιχμάλωτοι της Γεωγραφίας- 12 μεγάλοι χάρτες για να ανακαλύψετε την ιστορία και τον πολιτισμό του κόσμου και η Φρίντα Κάλο – Πορτρέτα Ζωγράφων. Τα βιβλία αυτά έχουν αγαπηθεί τόσο γιατί έχουν εξαιρετική εικονογράφηση, μπορούν να λειτουργήσουν επικουρικά ως σχολικά εγχειρίδια και εμπνέουν με τα χρώματά τους, τις ιστορίες και τις πληροφορίες που δίνουν με την ευφάνταστη εικονογράφησή τους. Σε γεμίζουν δημιουργικότητα και καλή διάθεση! 3. Δυσκολεύτηκα στις αναγνώσεις μου την περίοδο αυτή. Μέρες που η ψυχολογία μου ήταν καλή, ξεκινούσα να διαβάζω ένα ψυχολογικό θρίλερ ωστόσο την επόμενη, όταν η διάθεση έπεφτε σημαντικά, το παρατούσα! Καμία ενοχή, διάβασα μόνο ό,τι μου έκανε κέφι! Μερικά από τα βιβλία που κατάφερα, λοιπόν, να ολοκληρώσω ήταν το Πλην του Andrew Sean Greer (εκδ. Δώμα), Το Ημερολόγιο ενός βιβλιοπώλη του Shaun Bythell (Key books), το χειρόγραφο του νέου βιβλίου της Αλκυόνης Παπαδάκη Κόντρα στο κύμα που πλέον κυκλοφορεί από τη Διόπτρα, η Σαββατογεννημένη της Μαλβίνας Κάραλη (Lifo books), Η άλλη Σταχτοπούτα της Jennifer Donnelly (εκδ. Διόπτρα). Διάβασα επίσης πολλά ποιήματα του Χρίστου Λάσκαρη και αμέτρητα παιδικά βιβλία, ανάμεσα σε αυτά την πανέξυπνη, πανέμορφη, υπέροχη σειρά του Αριόλ (εκδ. Κόκκινο).

Έλενα Πατάκη, Εκδότρια, Εκδόσεις Πατάκη 1. Η Δέσποινα του Αύγουστου Κορτώ κυκλοφόρησε δέκα μέρες πριν από την έναρξη της καραντίνας, κατάφερε όμως να έχει μια εξαιρετική πορεία και μας χάρισε κάποια από τα πιο ωραία μηνύματα αναγνωστών που έχουμε λάβει. Και συνεχίζει, βέβαια, εξαιρετικά τώρα. Είναι η ιστορία μιας γυναίκας που έχει χάσει τον μονάκριβο γιο της στα 33 του χρόνια, πορεύεται με τη μνήμη του ζωντανή, με την παρηγοριά μιας φανταστικής κόρης, και ανακαλύπτει πόσα πολλά δε γνώριζε για τη ζωή του. 2. Θα σ' αγαπώ ό,τι κι αν γίνει της Debi Gliori! Ένα αξεπέραστο εικονογραφημένο βιβλίο για την αγάπη χωρίς προϋποθέσεις, για τη μητρική αγάπη. Ο διάλογος ανάμεσα στο αλεπουδάκι που δεν έχει κέφια και στη μαμά του θα εντυπωθεί για πάντα στην ψυχή του αναγνώστη. Είναι ένα βιβλίο καθησυχαστικό για τις δύσκολες μέρες και όχι μόνο. Στα είκοσι ένα χρόνια που κυκλοφορεί στα ελληνικά δεν έχει σταματήσει ποτέ να ανατυπώνεται και να περιβάλλεται από την αγάπη που αποπνέει. 3. Την καραντίνα την πέρασα στο γραφείο με συντροφιά τον μακρύ κατάλογο παιδικών και εφηβικών βιβλίων των Εκδόσεων Πατάκη από τον οποίο προσπάθησα να βγάλω προς τα έξω –μέσω της διάθεσης δωρεάν

37 ebook και οπτικοακουστικού υλικού– ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα και να το μοιραστώ με τον κόσμο που ήταν περιορισμένος στα σπίτια του. Παράλληλα, έπαιρνα στο σπίτι χειρόγραφα βιβλίων υπό έκδοση. Απόλαυσα Το νέο αίμα, το τέταρτο βιβλίο της βραβευμένης σειράς «Λέσχη Αλλόκοτων Πλασμάτων» του Γιώργου Παναγιωτάκη, που θα κυκλοφορήσει μέσα στο καλοκαίρι και το Μάζεψε το θάρρος σου–Ανδώ του Γιώργου Χατζόπουλου, που ετοιμάζουμε για το φθινόπωρο. Τέλος, τις Κυριακές της καραντίνας συνέχισα να διαβάζω τον Επαναστατημένο άνθρωπο, του Καμύ, μια σχέση που διαρκεί καιρό και που δεν θέλω ποτέ να ολοκληρωθεί, ενώ άρχισα και τελείωσα το Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες της Ντέλια Όουενς, από τις εκδόσεις Δώμα.

Χριστίνα Παπαδοπούλου, Εκδότρια, Εκδόσεις Παπαδόπουλος 1. Το βιβλίο που ξεχώρισε ήταν το 1821: Ο Πόλεμος της Ελληνικής Ανεξαρτησίας, ένα κλασικό έργο του Βρετανού στρατιωτικού, πολιτικού και διανοούμενου C. M. Woodhouse, που παραμένει διεθνώς ένα από τα καλύτερα και πιο περιεκτικά κείμενα για την Ελληνική Επανάσταση. Εξαιρετικές πωλήσεις έκανε και η Αστροφυσική για βιαστικούς, το παγκόσμιο best seller του Neil deGrasse Tyson, που εξηγεί με απλά λόγια τα «μυστήρια» του Σύμπαντος, σε περιεκτικά κεφάλαια που διαβάζονται ευχάριστα ακόμα κι από «βιαστικούς» αναγνώστες! 2. Την τιμητική τους είχαν τα βιβλία δραστηριοτήτων με ζωγραφική και αυτοκόλλητα, που απασχολούσαν τα παιδιά δημιουργικά χωρίς οθόνες. Στα εικονογραφημένα, κυριάρχησε το τρίτο βιβλίο της σειράς με τις περιπέτειες των δύο κολλητών (;) φίλων, του Αρκούδου και του Πάπιου, το Εντάξει λέμε! των Jory John και Benji Davies, φαντάζομαι επειδή είναι κι αυτό ξεκαρδιστικό, τόσο για τα παιδιά όσο και γι’ αυτόν που τους το διαβάζει! Η εικονογράφηση συνεργάζεται εξαιρετικά με το κείμενο και προσδίδει «τσαχπινιά» στους χαρακτήρες! Δεν βαριέσαι να διαβάζεις ξανά και ξανά. 3. Δεν μπορώ να πω πως είχα πολύ ελεύθερο χρόνο! Ξαναδιάβασα όμως το Τρεις σε μια βάρκα (χωρίς να υπολογίσουμε τον σκύλο), με τη διαφορά πως τώρα μπορούσα να γελάω ελεύθερα (την πρώτη φορά το διάβαζα μέσα στο τρένο…) και τώρα προσπαθώ να ολοκληρώσω το Ζωή Οδηγίες Χρήσεως του Georges Perec. Κάπου κατάφεραν να χωρέσουν και κάποια νέα βιβλία παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, όπως ο βαθιά συγκινητικός Ελέφαντας του Peter Carnavas· κάθε φορά που το διαβάζω γίνομαι λίγο καλύτερος άνθρωπος… Περνώντας τόσες ώρες στην –όχι διαρκή– ηρεμία του σπιτιού, είχα την ευκαιρία να ξαναδιαβάσω ή να ξεφυλλίσω παλιά αγαπημένα βιβλία –κάτι που με γεμίζει πάντα χαρά και με ηρεμεί. Νομίζω πως τα βιβλία παιδικής λογοτεχνίας θα έπρεπε να «συνταγογραφούνται»!

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

03.06.2020

Το μέλλον της παιδικής ψυχαγωγίας ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

τις αρχές Μαρτίου, η παιδική ψυχαγωγία, όπως την ξέραμε, πάγωσε. Μάλιστα, η προσέλευση στις παιδικές δραστηριότητες (θέατρο, σινεμά, εκπαιδευτικά προγράμματα, ακόμα και σπορ) ήταν ήδη μειωμένη από τον Φεβρουάριο, καθώς τόσο η αύξηση των κρουσμάτων της γρίπης και οι ιώσεις όσο και ο φόβος του νέου ιού που βρισκόταν καθ’ οδόν προς τη χώρα μας κράτησαν τις οικογένειες μακριά από τους κλειστούς χώρους. Για όσους ασχολούνται με το παιδικό θέαμα και την παιδική διασκέδαση, η σεζόν ήταν καταστροφική. Αυτό δεν αλλάζει. Το θέμα είναι τι γίνεται από δω και πέρα. Μιλούν στο Τaλκ αυθόρμητα, ο καθένας με το προσωπικό του στιλ, και μοιράζονται μαζί μας τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους η Άννα Γάγγα, η Χρύσα Διαμαντοπούλου, ο Ηλίας Καρελλάς και η Στέλλα Φραγκούλη.

Χρύσα Διαμαντοπούλου, καλλιτεχνική διευθύντρια της θεατρικής ομάδας Μικρός Νότος Οχτώ χρόνια Μικρός Νότος. Το «παιδί» που γεννήθηκε μέσα στην κρίση μάς έφερε πολλές χαρές, αλλά και πολλές δυσκολίες και ακόμα περισσότερες αγωνίες. Καλλιτεχνικές, εργασιακές, οικονομικές… Για TI θα μιλήσουμε στα παιδιά, με ποια ιστορία και με ποια εργαλεία; Πώς θα πληρωθούν οι συντελεστές, ο χώρος, το θέατρο; Τον Οκτώβριο του 2017, όταν διαγνώστηκα με καρκίνο του μαστού, πρώτα απ’ όλα σκέφτηκα τον Μικρό Νότο και τους ανθρώπους του. Σφίξιμο στο στομάχι. Πώς θα ανταποκριθώ σε όλο αυτό; Πώς ο Μικρός Νότος θα βγει από το τούνελ όσο το δυνατόν πιο αλώβητος; Και τα καταφέραμε… Βγήκαμε μαζί από το τούνελ, με απώλειες αλλά και γνώση, ωριμότητα, αισιοδοξία, επιθυμίες και όνειρα. Αργά αλλά σταθερά αρχίσαμε πάλι να ονειρευόμαστε. Δημιουργήσαμε τον Ραφτάκο των λέξεων του Αντώνη Παπαθεοδούλου· η παράστασή μας στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης αγαπήθηκε όσο καμία και... …ήρθε τον Μάρτιο η COVID-19 και μας «πάγωσε». Οι ηθοποιοί είμαστε πλάσματα «υπερφυσικά» –παίζουμε με τρεις θεατές ακόμα κι αν έχουμε 40 πυρετό, παίζουμε με θλάση στα πλευρά, παίζουμε χωρίς φωνή, παίζουμε με λουμπάγκο, παίζουμε με γαστρεντερίτιδα, παίζουμε ενώ πριν από λίγες ώρες διαγνωστήκαμε με καρκίνο, ή «χάσαμε» τον πατέρα μας. Παίζουμε… Δεν υπάρχει λογική. Παίζουμε, διότι η φύση της δουλειάς μας είναι τέτοια που δεν μπορούμε να πάρουμε έκτακτο ρεπό ή διότι ο θεατής είναι «ιερός» ή διότι η δουλειά

μας είναι «φάρμακο» για εμάς τους ίδιους. Ή για όλα αυτά μαζί. Με την πανδημία όλα καταλύθηκαν. Τίποτε από τα παραπάνω δεν συνέβη. Συνέβη κάτι που ακόμα κι εμείς, οι «υπερφυσικοί» τύποι με τις κουίκες, τις καλίμπες, τις κόρνες, τα κοστούμια, τα καπέλα και τις μάσκες, δεν μπορούμε να παίξουμε. «Παγωνιά τελειωτική», που λέει και ο Ραφτάκος μας. Κι ύστερα φόβος, αγωνία, απελπισία, απόγνωση… Το θέατρο είναι ζωντανή τέχνη, δεν χωράει σε οθόνες και τάμπλετ. Γεννιέται και πεθαίνει εκεί πάνω, στη σκηνή, κάθε δευτερόλεπτο. Το θέατρο είναι συμμετοχικό. Δεν είναι διάλεξη από την έδρα. Είναι διαδραστικό. Ο ηθοποιός σε κάθε παράσταση «ρίχνει την πετονιά του» και ξέρει στο τέλος τι ψαριά έβγαλε. Το θέατρο είναι επικοινωνία, μυστική συνδιαλλαγή, συγκίνηση. Το θέατρο είναι μία αγκαλιά, ένα βλέμμα, ένα χαμόγελο, ένας ήχος, μία μυρωδιά, ο ιδρώτας, η σιωπή. Το θέατρο είναι ζωή. Οι άνθρωποι της Τέχνης, οι εργάτες του Πολιτισμού, χρειαζόμαστε σήμερα περισσότερο από ποτέ τη στήριξη της πολιτείας. Το μέλλον διαγράφεται δυσοίωνο, ενώ οι χώροι τέχνης μοιάζουν να δαιμονοποιούνται, αφού δεν υπάρχουν σε κανένα πλάνο –κοντινό ή μακρινό– επαναφοράς στην «κανονικότητα». Καταλαβαίνω και κατανοώ πως όλα αυτά είναι πρωτόγνωρα. Τώρα, όμως, είναι η ώρα για έμπρακτη στήριξη στον Πολιτισμό, με μέτρα που θα λάβει η πολιτεία με γνώμονα την επιβίωση ενός ολόκληρου κλάδου κι ενός ύψιστου αγαθού για κάθε κοινωνία, της Τέχνης. Γιατί θέλουμε ξανά και σύντομα να ονειρευτούμε μαζί με τους μικρούς και μεγάλους φίλους μας.

03.06.2020

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Άννα Γάγγα, υπεύθυνη προγραμματισμού και παραγωγής εκδηλώσεων στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων 70 ημέρες, σήμερα. 70 ημέρες περιορισμένης κίνησης. 150 τηλεδιασκέψεις. 32 τηλεμαθήματα με το σχολείο. 10 τηλεμαθήματα μουσικής. 584 βιντεοκλήσεις για προγραμματισμό. 1200 βιντεοκλήσεις για πλάκα, για να μη χανόμαστε. Να μην ξεχνιόμαστε. 12 βιντεάκια στο Tik Tok, 2 ντουέτα. 48 μηνύματα στην Ελίνα να με αφήσει να ποστάρω τα βιντεάκια της. 47 αρνήσεις με κεφαλαία γράμματα: «ΟΧΙ, ΑΝΝΑ». 412 ευχές για τα γενέθλιά μου. 1 βίντεο για τα γενέθλιά μου. 3 ψηφιακές ξεναγήσεις στο ΒΜΦ, στα ελληνικά, στα αγγλικά, στη νοηματική. 4 παραστάσεις από το «Θέατρο στο ΒΜΦ». 10 λίστες μουσικής: μία για τρέξιμο, μία για περπάτημα, για το αυτοκίνητο, για να κλάψω μόνη μου στο μπάνιο από απόγνωση, για χορό – μόνη μου, για χορό –με τα παιδιά, μία για όταν χώρισα, μία για όταν τα ξαναβρήκαμε. Μία λίστα με τίτλο «Καλοκαίρι στην Τεχνόπολη», μία με τίτλο «Πίστα» για όταν θα

Ηλίας Καρελλάς, Σκιοπαίκτης - Σκηνοθέτης Μια σεζόν που έμεινε ημιτελής… Συρανό ντε Μπερζεράκ στο θέατρο Κάππα και Το σπίτι του Καραγκιόζη στο Μέγαρο, δυο sold out παραγωγές ως το τέλος, με προπώληση εισιτηρίων που επιστρέψαμε στο κοινό. Μετά αμηχανία, με το θεατρικό ταξίδι να τελειώνει απότομα και να ξεκινά ένα άλλο, σε θολά και αχαρτογράφητα νερά. Στη συνέχεια αγώνας, να πρέπει να αποδείξω μετά από τόσα χρόνια πως αυτή είναι η δουλειά μου. Στο παιδικό θέατρο, ως παραγωγός, απασχολώ για σεζόν ολόκληρες έναν πολύ μεγάλο αριθμό συνεργατών. Τι θα κάνουν τώρα όλοι αυτοί; Πιστεύω πως το υγειονομικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι μεγάλο. Έπειτα, όμως, από κάθε δυσκολία, κάτι γεννιέται. Το θέατρο είναι ζωντανός οργανισμός, οι οθόνες, νομίζω, μπλοκάρουν αυτή τη μαγεία. Κάτι που έχω μάθει καλά, δουλεύοντας με παιδιά, είναι η υπομονή. Υπομονή και ελπίδα. Αν χάσουμε την υπομονή μας σημαίνει ότι χάσαμε τη μάχη. Μπορεί να χρεια-

39 πάμε πάλι όλες μαζί. Εντάξει και μία λίστα με Σάκη Ρουβά –που αν είναι δυνατόν να μην είχα ήδη, ντροπή. 7 παραγγελίες σε e-shops. 5 παραγγελίες για φαγητό απέξω. 0 νέες μαγειρικές δοκιμασίες. 1 ονλάιν μάθημα SPSS και 4 τηλεφωνήματα με τη Δέσποινα για τη διπλωματική μου. 3 ψηφιακά εικαστικά εργαστήρια. 13 Πιτζάμα Σέσιονς, μέχρι σήμερα. 2 ψηφιακές Κυριακές στην Τεχνόπολη. Ούτε-ξέρω-πόσα σεμινάρια live streaming του Innovathens. 5 ιδέες που δεν έγιναν πραγματικότητα. 7 σχέδια για την επόμενη μέρα. Άγνωστος αριθμός νυκτών που δεν κοιμήθηκα γι’ αυτήν την επόμενη ημέρα. Πώς θα είναι; Θα αργήσει κι άλλο; Θα έχουμε δουλειά; Κι αν έχουμε, θα έρθει ο κόσμος; Και σχεδιάζουμε και σχεδιάζουμε και όλη αυτή η τρέλα δεν μας κράτησε μακριά. Και μας θύμισε τι αγαπάμε σ’ αυτή η δουλειά και όποτε λιποψυχήσαμε, σηκωθήκαμε ξανά και τα βάλαμε κάτω. Και ετοιμαζόμαστε· όποτε έρθει εκείνη η ημέρα, θα είμαστε εκεί ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ να περιμένουμε να γεμίσει και πάλι η Τεχνόπολη με παιδιά.

στεί να πάμε αργά, δεν θα πάμε όμως προς τα πίσω. Αρνούμαι να ακολουθήσω αυτή τη στιγμή τη «νέα κανονικότητα». Το άμεσο μέλλον δύσκολο και χωρίς αντικείμενο εργασίας. Δυσκολίες είχε πάντα το θέατρο. Σήμερα ερχόμαστε αντιμέτωποι με την μεγαλύτερη. Δεν θέλω να φανταστώ, όμως, πως θα σταματήσω να δημιουργώ και να ονειρεύομαι. Θέλω το κοινό, θέλω την επαφή μαζί του. Όπως ένα παιδί νιώθει φυλακισμένο μένοντας αποκομμένο από τους φίλους του, έτσι νιώθω κι εγώ αποκλεισμένος από τους θεατές. Δύσκολο το καλοκαίρι, αβέβαιη η επόμενη θεατρική σεζόν. Νιώθω πως βαδίζω χωρίς στόχο. Όλους μας οδηγεί η πορεία αυτού του ιού που αποτελεί παγκόσμια απειλή. Θα βρούμε όμως τον τρόπο. Το θέατρο για παιδιά είναι αναγκαίο. Όπως το σχολείο, έτσι και το θέατρο. Δεν ξέρω αν η πολιτεία θα μας καταλάβει. Όμως θέλω να μας καταλάβουν οι θεατές. Ακόμα κι αν χρειαστεί τα σώματα μας για λίγο καιρό να είναι μακριά, ας μη μείνουν ποτέ μακριά οι ψυχές μας…

Δρ. Στελλα Φραγκούλη, υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων Μουσείου Πειραμάτων Πριν από μερικά χρόνια, κατά τη διάρκεια ενός καλοκαιρινού camp στο Μουσείο Πειραμάτων ζήσαμε για πρώτη φορά ένα ιδιότυπο «κλείσιμο», λόγω των capital controls. Ακολούθησαν τα χρόνια της κρίσης, όπου με υπομονή και δημιουργικότητα καταφέραμε να επιβιώσουμε και να μεγαλώσουμε. Κι εκεί που πιστέψαμε ότι δε θα ξανασυμβούν όλα αυτά, ήρθε μία πανδημία! Οι νόμοι της Φυσικής, όμως, λένε «δράση- αντίδραση». Οι απαντήσεις που θέλαμε εμείς να δώσουμε στην πανδημία ήταν ψυχική ανθεκτικότητα, ευρηματικότητα και φαντασία. Οφείλαμε άλλωστε στα παιδιά, στους γονείς και στους εκπαιδευτικούς που έρχονταν σε εμάς τόσα χρόνια, να πάμε τώρα εμείς σε εκείνους. Αμέσως αναλάβαμε δράση και ξεκινήσαμε να σχεδιάζουμε μία ψηφιακή προσέγγιση του μουσείου. Πώς θα μπορούσε να πειραματιστεί, όμως, ένας ψηφιακός επισκέπτης χωρίς τον απαιτούμενο εξοπλισμό; Μία πρώτη μας σκέψη ήταν η παρουσίαση πειραμάτων, όμως αυτό θα ήταν μακριά από τη φιλοσοφία ενός χώρου που δεν πιστεύει στην επίδειξη, αλλά στη συμμετοχή. Στραφήκαμε λοιπόν αποκλειστικά σε προτάσεις χωρίς εξειδικευμένα υλικά και απαιτήσεις, που μπορούν να γίνουν στο σπίτι. Αυτή τη στιγμή στην ιστοσελίδα του

μουσείου υπάρχει ελεύθερα διαθέσιμο υλικό, online παιχνίδια, κουίζ, οδηγίες για επιστημονικές κατασκευές και δραστηριότητες. Παράλληλα, με την ευγενική υποστήριξη μίας μεγάλης εταιρείας, δημιουργήσαμε 16 επεισόδια με βίντεο-εργαστήρια, αποκλειστικά με πειράματα από απλά υλικά. Όλα αυτά μπορούν να γίνουν στο σπίτι από τα ίδια τα παιδιά, πάντα με την επίβλεψη ενήλικου. Η πανδημία έφερε πολλές αλλαγές και τοποθέτησε ένα μεγάλο μέρος της σχολικής και μη καθημερινότητας των παιδιών μπροστά στις οθόνες. Όμως, αυτό που χρειάζονται πραγματικά τα παιδιά είναι άλλα παιδιά. Στα camps, όπου είμαστε πολλές ώρες μαζί τους, βλέπουμε ότι η παρέα είναι πιο σημαντική ακόμα κι από το πιο εντυπωσιακό πείραμα. Στη μετά-Covid εποχή οι προκλήσεις θα είναι πολλές. Θα πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά την κοινωνική αποστασιοποίηση, αλλά και την ψυχική επαφή, τη χρήση της τεχνολογίας, αλλά και την αληθινή ζωή. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η παιδική ψυχαγωγία, και όχι απλά διασκέδαση, δεν μπορεί να υπάρξει στην αυθεντική της μορφή χωρίς την ανθρώπινη επαφή. Η δια ζώσης μη τυπική εκπαίδευση και ψυχαγωγία σαφώς πρέπει να βοηθηθεί και να συμπληρωθεί από την τεχνολογία, όχι όμως να αντικατασταθεί από αυτήν.

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ

03.06.2020

Καλοκαίρι, κορονοϊός, διακοπές ΤOY KΩΣΤΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Και τώρα, τι; Θα πάμε διακοπές; Σίγουρα υπάρχουν πολύ σημαντικότερα ζητήματα. Η υγεία, η οικονομική κατάσταση μετά την πανδημία, η ψυχολογική κατάσταση επίσης. Η ζωή συνεχίζεται, όμως και ο καθένας ξεχωριστά θα βρει τους τρόπους του να επανέλθει. Μιλώντας για επάνοδο, όμως, το ελληνικό καλοκαίρι είναι ήδη εδώ. Όσον αφορά εμάς, έχουμε ήδη κατά νου εξορμήσεις στην πανέμορφη Κρητική φύση κινούμενοι σχεδόν πάντα σε μη οργανωμένες παραλίες και αποφεύγοντας την πολυκοσμία, όπως και πριν, άλλωστε. Δεν είμαστε ειδικοί, για να συμβουλέψουμε τον κόσμο να πάει ή να μην πάει διακοπές, να κάνει αυτό ή το άλλο. Έγκειται στην ψυχολογία του καθενός, είναι προσωπικό θέμα. Διαπιστώσαμε πάντως ότι, με ελάχιστη ή καθόλου λειτουργία της τηλεόρασης μειώνεται και η υστερία, η τρομολαγνεία και ο υπερβάλλων φόβος. «Ακίνδυνες» διακοπές. Γίνεται; Τηρώντας μέτρα προστασίας, υγιεινής και χρησιμοποιώντας κοινή λογική, εμείς πιστεύουμε ότι γίνεται. Ό,τι θα έπρεπε να συμβαίνει ούτως ή άλλως, δηλαδή. Μα είναι άλλη κουβέντα αυτό, τα σκουπίδια, οι βρώμικες τουαλέτες και ξαπλώστρες, η κοινωνική συμπεριφορά μας ως λαού. Να μερικές μικρές συμβουλές, που εμείς εφαρμόζουμε για τους εαυτούς μας: Οι οργανωμένες πλαζ δεν είναι πανάκεια. Μήπως είναι ευκαιρία φέτος να περιπλανηθούμε σε πιο ήσυχα μέρη, παρέα μόνο με όσους αγαπάμε; Οι απαιτήσεις μας ως πελατών ξενοδοχείων και επιχειρήσεων είναι καιρός να γίνουν πιο ουσιαστικές. Ας επιμείνουμε στην επιμελή καθαριότητα, ας μη δυσανασχετούμε σιωπηλά όταν βλέπουμε ότι το σφουγγάρισμα έγινε

"για τα μάτια του κόσμου". Περί απόμακρων παραλιών και πάλι. Τα σκουπίδια παντός είδους, εκτός από το προφανές της έλλειψης παιδείας, των κινδύνων για το περιβάλλον κτλ, εγκυμονούν και εν δυνάμει υγειονομικούς κινδύνους για εμάς. Έχουμε δοκιμάσει αρκετές φορές, παρέα με τον μικρούλη μας, να μαζέψουμε μία μεγάλη σακούλα σκουπίδια από κάποια παραλία, αυτό μόνο. Σας εγγυόμαστε ότι η αίσθηση χαράς και η ικανοποίηση γεμίζουν το μέσα σου. Μέσα μεταφοράς Κατανοούμε ότι, για όσους δεν διαθέτουν αυτοκίνητο, η καθημερινή κίνηση με τα ΜΜΜ ενέχει επιπλέον κινδύνους. Αντίστοιχα, αν πρόκειται να μετακινηθείτε προς κάποιο προορισμό με λεωφορείο ή πλοίο, χρειάζεται παραπάνω προσοχή. Οι επιστήμονες έχουν ήδη δώσει κατευθύνσεις, όμως, και σίγουρα οι εταιρείες προσαρμόζονται. Αν και δεν χρησιμοποιούμε λεωφορεία και τρένα, πιθανόν θα ταξιδέψουμε με πλοίο εκτός Κρήτης, στα πανέμορφα Κύθηρα και όχι μόνο. Δεν αισθανόμαστε ότι κινδυνεύουμε, απλά φροντίζουμε να τηρούμε όσα ξέρουμε και να μένουμε ψύχραιμοι όσο γίνεται. Και τι κάνουμε με τα παιδιά; Βλέποντας τα πιτσιρίκια στη γειτονιά μας να παίζουν όπως πάντα, αναρωτιόμαστε αν και τι μπορεί κάποιος να κάνει. Μιλάμε για την ανθρώπινη φύση, την επαφή μεταξύ παιδιών, κάτι τόσο φυσιολογικό. Ειλικρινά, δεν έχουμε ιδέα τι να υποθέσουμε για τις αντίστοιχες διακοπές, αν και από την πλευρά μας δεν αποκόπτουμε τον Έκτορα από την επαφή με τους ξένους. Εφαρμόζουμε όμως τα εξής: Προτείνουμε στους ενήλικους να κρατάνε κάποια απόσταση από το παιδί, ώστε να αποφεύγεται η άμεση επαφή με όλους.

Καθαρίζουμε τα χέρια του όσο γίνεται και τον νουθετούμε να μην τρίβει τα μάτια του κ.τ.λ. Αποφεύγουμε παιδότοπους και κλειστούς χώρους. Στη φύση είναι πάντα καλύτερα. Η υγιεινή διατροφή, η ενυδάτωση και το παιχνίδι στην παραλία αυξάνουν τις άμυνες του οργανισμού του, κάτι που ίσχυε και πριν από τις παρούσες συνθήκες. Εντός ή εκτός Ελλάδας; Εμείς ψηφίζουμε Ελλάδα φέτος. Ούτως ή άλλως αυτό είχε το πρόγραμμα, μια και τα τελευταία καλοκαίρια δεν χαρήκαμε την ελληνική φύση όσο θέλαμε. Αν πρόκειται για εξωτερικό, όμως, σίγουρα θα αισθανόμασταν πιο άνετα με ένα οδικό ταξίδι σε γειτονικές χώρες, από το να ταξιδέψουμε αεροπορικώς. Ίσως γιατί η αβεβαιότητα με τις αεροπορικές εταιρείες και πιθανές καθυστερήσεις με ελέγχους κ.τ.λ δεν μας ταιριάζουν. Ίσως πάλι γιατί λατρεύουμε τα οδικά ταξίδια, όπως έχετε καταλάβει! Φυσικά, όλα αλλάζουν συνεχώς. Σε λίγο καιρό ίσως να φαίνεται πολύ απλό το θέμα των διακοπών, χάρη σε κάποιο φάρμακο ή εμβόλιο. Μέχρι τότε, προσπαθούμε να επικεντρωθούμε στο τρίπτυχο ψυχραιμία- λογική-προσοχή. Α, και καθόλου τηλεόραση, ε; Ο Κώστας Παπανικολάου είναι travel writer και μαζί με τη σύζυγό του Αλιόνα μοιράζονται τις ταξιδιωτικές περιπέτειές τους στo aktravelife.com. Συνοδοιπόρος τους πλέον στα ταξίδια, ήδη από τον πρώτο μήνα της γέννησής του, είναι και ο μικρός τους εξερευνητής, ο Έκτορας.

BIBΛΙΟ

03.06.2020

O ντετέκτιβ Κλουζ στην Αθήνα ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

πό κανονικές συνθήκες, αυτή η συνέντευξη με τον Γίργκεν Μπανσέρους θα γινόταν από κοντά. Πριν από έναν χρόνο, όταν είχε επισκεφτεί για τελευταία φορά τη χώρα μας, ανανεώσαμε το ραντεβού μας για την άνοιξη του 2020, όταν θα κυκλοφορούσε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο η 28η ιστορία του ντετέκτιβ Κλουζ, μια περιπέτεια που θα διαδραματιζόταν στην Αθήνα. Όπως καταλαβαίνετε, τα σχέδιά μας άλλαξαν. Ναι μεν ο Κλουζ πρόλαβε και… έγραψε ιστορία στη χώρα μας πριν τον προλάβει ο κορονοϊός, όμως ο δημιουργός του δεν κατόρθωσε να πραγματοποιήσει το φετινό ταξίδι του στην Ελλάδα. Έτσι, η συζήτησή μας έγινε διαδικτυακά. Ο «μπαμπάς» του ντετέκτιβ Κλουζ Για όσους δεν τον γνωρίζουν, ο Γερμανός Γίργκεν Μπανσέρους, γεννημένος το 1949, αφού εργάστηκε ως δημοσιογράφος, ως ερευνητής στο πανεπιστήμιο της Βόνης, ως καθηγητής και ως επαγγελματίας ομιλητής, έγινε, μάλλον κατά τύχη, συγγραφέας. Από το 1995, έχει γράψει περισσότερα από 60 βιβλία για παιδιά και εφήβους, τα οποία έχουν μεταφραστεί σε 27 γλώσσες. Η σειρά Μια υπόθεση για τον ντετέκτιβ Κλουζ είναι αυτή που τον έκανε γνωστό παγκοσμίως. Σήμερα, δηλώνει ευτυχισμένος σύζυγος, πατέρας και παππούς και ζει σε μια λίμνη κοντά στο Ντόρτμουντ. Εξαιτίας του κορονοϊού, όλες οι παρουσιάσεις των βιβλίων του Μπανσέρους, ακυρώθηκαν, όπως βέβαια και το ταξίδι του στην Ελλάδα. Όμως, υπό τις νέες συνθήκες, βρήκε ξαφνικά τον χρόνο, ώστε να ολοκληρώσει ένα καινούργιο μυθιστόρημα για παιδιά 10-12 ετών, στο οποίο πρωταγωνιστούν ένα αγοράκι από τη Γερμανία και ένα κοριτσάκι από την Ελλάδα, η Αφροδίτη. Αφήστε που μπόρεσε να κάνει περισσότερο τζόγκινγκ γύρω από τη λίμνη του και να μαγειρέψει περισσότερο –και καλύτερα– από όσο ποτέ. Ένας ντετέκτιβ για την Καταρίνα… Η ιδέα για έναν μικρό ντετέκτιβ γεννήθηκε στο μυαλό του Μπανσέρους χάρη στην κόρη του, την Καταρίνα, που μικρούλα ήταν βιβλιοφάγος, με ιδιαίτερη προτίμηση στις παιδικές αστυνομικές ιστορίες. Σε ηλικία περίπου οκτώ ετών, δήλωσε στον μπαμπά της ότι δεν ήταν πλέον ευχαριστημένη από την ποιότητα των βιβλίων που είχε στη διάθεσή της, κι έτσι εκείνος αποφάσισε να γράψει μια αστυνομική ιστορία μόνο για εκείνη. Αυτή ήταν η πρώτη περιπέτεια του Κλουζ, Η συνωμοσία της τσίχλας. Καθώς την

έγραφε, για πρώτη και για τελευταία φορά, όπως χαριτολογεί, ήταν πεπεισμένος ότι θα γίνει best-seller… Το βιβλίο αυτό παραμένει ως σήμερα το πιο αγαπημένο του, καθώς του άνοιξε το δρόμο σε μια ευτυχισμένη ζωή ως συγγραφέα.

…που στην Ελλάδα αγαπήθηκε όσο πουθενά αλλού Το δεύτερο αγαπημένο βιβλίο του Μπανσέρους με πρωταγωνιστή τον Κλουζ, αυτό που τουλάχιστον βρίσκεται πιο κοντά στην καρδιά του αυτή τη στιγμή, είναι Η μύτη της Θεάς, ένα δώρο του προς τους Έλληνες αναγνώστες και θαυμαστές του. Διότι, έπειτα από είκοσι πέντε χρόνια ζωής και είκοσι οχτώ περιπέτειες, ο Κλουζ, που εντωμεταξύ δεν μεγαλώνει και παραμένει πάντοτε ένα εννιάχρονο αγόρι, δεν είναι πουθενά αλλού στον κόσμο, ούτε καν στην πατρίδα του, τη Γερμανία, τόσο δημοφιλής όσο στη χώρα μας. Αν και συνήθως ο συγγραφέας εμπνέεται από την επικαιρότητα, από αυτά που διαβάζει στις εφημερίδες, από αυτά που βλέπει στην τηλεόραση, από αυτά που συζητάει με γνωστούς και φίλους, ακόμα και από τα όνειρά του, η ιδέα για τη Μύτη της θεάς γεννήθηκε σε ένα του ταξίδι στη χώρα μας. «Όταν βρέθηκα στην Ακρόπολη, παρέα με τη φανταστική μεταφράστριά μου, τη Μαρία Αγγελίδου, είδα τις Καρυάτιδες και αναρωτήθηκα πώς άραγε να είχαν χάσει τις μύτες τους», θυμάται. Αν ψάχνετε την απάντηση που του πρόσφερε η φαντασία του, αναζητήστε το νέο του βιβλίο! Αν και ο Κλουζ δεν πρόλαβε να επισκεφτεί πολλά μέρη στην Αθήνα, καθώς τα γεγονότα έτρεχαν και δεν του δόθηκαν πολλές ευκαι-

41 ρίες για τουρισμό, ο δημιουργός του πιστεύει ότι το αγαπημένο του αξιοθέατο είναι η Ακρόπολη, μια και εκεί έλυσε την πρώτη του ελληνική υπόθεση. Όσο για το αγαπημένο σημείο του Μπανσέρους; Δεν είναι άλλο από τους δρόμους γύρω από την Πλατεία Συντάγματος, όπου μάλιστα εντυπωσιάστηκε από τα πολλά βιβλιοπωλεία. Θα ξαναταξιδέψει ο Κλουζ στην Ελλάδα; Όταν πρωτοδιάβαζα το βιβλίο, στις αρχές Μαΐου, δεν μπορούσα παρά να σκεφτώ ότι αυτή η περιπέτεια, με τα ταξίδια της, τα αεροδρόμιά της, τις πτήσεις της, τους τουρίστες της, τις ταβέρνες της, τις ξεναγήσεις της, τις βόλτες της και τα μυστήριά της, τη δεδομένη στιγμή δεν έμοιαζε με αστυνομική, αλλά μάλλον με… επιστημονικής φαντασίας. Ρώτησα, λοιπόν, τον συγγραφέα αν είναι αισιόδοξος για το μέλλον και για το αν ο κόσμος μας θα ξαναγίνει σύντομα φυσιολογικός. «Σαφώς και είμαι αισιόδοξος», απάντησε πριν καλά καλά ολοκληρώσω την ερώτησή μου. «Άλλωστε, ένας συγγραφέας παιδικών βιβλίων δεν μπορεί από τη φύση του να είναι πεσιμιστής. Σκοπεύω μάλιστα του χρόνου να επισκεφτώ ξανά την Ελλάδα». Αλλά δεν είναι μόνο ο δημιουργός που θα μας επισκεφτεί. Είναι και ο ήρωάς του, που μάλλον καταγοητεύτηκε από τις ομορφιές μας, αν και η γλώσσα μας τον δυσκόλεψε ιδιαίτερα. Όποιος διαβάσει προσεκτικά το βιβλίο, θα εντοπίσει ένα μικρό σπόιλερ. Μετά την επιτυχημένη έκβαση της περιπέτειάς του στην Ακρόπολη, ο Κλουζ δέχεται μια πρόσκληση για διακοπές σε ένα ελληνικό νησί από τον καινούργιο του φίλο, τον Ηρακλή. Έτσι, λοιπόν, αν και ακόμα ο Γίργκεν Μπανσέρους δεν γνωρίζει ποιο θα είναι το μέλλον του Κλουζ στη Γερμανία, είναι σίγουρος πως το μέλλον του στην Ελλάδα προδιαγράφεται λαμπρό: Σε έναν χρόνο από τώρα, θα τον συναντήσουμε ξανά στη χώρα μας, στην Κρήτη αυτή τη φορά. Εκεί θα διαδραματίζεται η 29η περιπέτειά του. Καλή αντάμωση!

Επισκεφτείτε μέχρι τις 14.6. το www.talcmag.gr/top/megalos-klouz-diagonismos και πάρτε μέρος στον μεγάλο διαγωνισμό ατάκας που συνδιοργανώνουν το Τaλκ και οι Εκδόσεις Μεταίχμιο. 3 παιδιά θα κερδίσουν από 10 βιβλία «Ντετέκτιβ Κλουζ» της επιλογής τους, ενώ 5 ακόμα παιδιά θα κερδίσουν το νέο βιβλίο και ένα συλλεκτικό καπέλο.

ΣΙΝΕΜΑ

Τέρμα τα ψέματα, τα σινεμά ανοιχτά ΤHΣ ΕΛΕΑΝΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ «Μαμά, μόλις ανοίξουν τα θερινά θα πάμε;» Η μόνιμη επωδός των παιδιών τις τελευταίες ημέρες! Ο κινηματογράφος, αν και είδαν πολλές ταινίες στο σπίτι, τους έχει λείψει ως εμπειρία. Μετά τη διαβεβαίωσή ότι θα πάμε και μια και δυο και τρεις φορές, ήρθε η επόμενη ερώτηση: «Και από φθινόπωρο; Πάλι θα σταματήσουμε να πηγαίνουμε;» «Θα δούμε μέχρι τότε», απάντησα προβληματισμένη. Κι έπειτα αναζήτησα το κατάλληλο πρόσωπο για να συζητήσουμε για το μέλλον του κινηματογράφου: την κ. Ειρήνη Σουγανίδου, Πρόεδρο και Διευθύνουσα Σύμβουλο της Feelgood Entertainment και εκπρόσωπο της Ένωσης Διανομέων Κινηματογραφικών Ταινιών Ελλάδας (Ε.ΔΙ.Κ.Τ.Ε.) Αρκετά πριν από το lockdown Ξεκινώντας την κουβέντα μας, επισημαίνω ότι αρκετά πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας, όταν υπήρξαν οι πρώτες ανησυχίες για την άφιξη του κορονοϊού στη χώρα μας, αλλά και σε μια περίοδο έξαρσης της γρίπης, πολλοί φίλοι και γνωστοί είχαν σταματήσει τις δραστηριότητες των παιδιών τους σε κλειστούς χώρους, μεταξύ αυτών και το σινεμά. Ας μην κοροϊδευόμαστε, ακριβώς το ίδιο είχα κάνει κι εγώ. Θυμάμαι χαρακτηριστικά το παράδειγμα της ταινίας «Φύγαμε» (Onward), που βγήκε στις αίθουσες λίγες ημέρες πριν από το κλείσιμο των σχολείων. Θέλαμε πολύ να το δούμε, αλλά είπα στα παιδιά ότι καλύτερα να το αφήσουμε για το καλοκαίρι. Φοβόμουν. Η κ. Σουγανίδου επιβεβαιώνει όσα της αναφέρω: «Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε από την Κυβέρνηση ότι έχουν έτοιμη Πράξη Νομοθετικού Περιεχόμενου την οποία θα θέσουν σε εφαρμογή αν κρίνουν ότι υπάρχει κίνδυνος και μέσα σε αυτήν αναφερόταν ρητά η διακοπή λειτουργίας κινηματογράφων, όλη η αγορά του εμφάνισε μεγάλη πτώση που έφτασε και το 80% μέσα στον Φεβρουάριο, πριν δηλαδή η χώρα μπει σε επίσημο lockdown. H πτώση αυτή ήταν οριζόντια και δεν αφορούσε μόνο τις ταινίες που απευθύνονταν σε παιδιά», σημειώνει. Για τον λόγο αυτό με την έναρξη της λειτουργίας των θερινών, ορισμένες ταινίες –που είτε η πορεία τους διακόπηκε απότομα λόγω του κορονοϊού (όπως το «Φύγαμε») είτε έκαναν μεγάλη επιτυχία και υπάρχει ακόμα κοινό για αυτές– θα επαναπροβληθούν, μαζί με τις νέες ταινίες που θα διανεμηθούν. Για να δούμε τι θα δούμε Ιδού, λοιπόν, τι καινούργιο θα απολαύσουμε το καλοκαίρι συν τέκνοις στη μεγάλη οθόνη, κρατώντας πάντα τις απαραίτητες αποστάσεις.

Στις 25 Ιουνίου θα δούμε το Ρουά Ματ, του Πιέρ Φρανσουά Μαρτέλ Λαβάλ, την ιστορία ενός οκτάχρονου σκακιστή. Στις 2 Ιουλίου έρχεται Ένας υπέροχος γείτονας, της Μάριελ Χέλερ, με τον Τομ Χανκς στον ρόλο του θρυλικού παρουσιαστή της παιδικής εκπομπής «Mr. Rogers Neighbour». Στις 30 Ιουλίου είναι προγραμματισμένη η εξαιρετική Μουλάν της Disney, σε σκηνοθεσία της Νίκι Κάρο, που αναβιώνει τη κλασική ταινία κινουμένων σχεδίων από τη δεκαετία του ’90 και αφηγείται την ιστορία της θαρραλέας κόρης και πολεμίστριας που θα υπερασπιστεί και θα ενώσει ένα ολόκληρο έθνος.

Στις 13 Αυγούστου θα απολαύσουμε την καινούργια ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney Ο ένας και μοναδικός Ιβάν, που μιλά για τη φιλία ενός γορίλα και μιας ελεφαντίνας που θα αναζητήσουν τον ορισμό της οικογένειας. Στις 20 Αυγούστου καταφτάνουν οι Ευχούληδες 2: Παγκόσμια Περιοδεία, του Γουόλτ Ντορν, με την Πόπι και τον Μπραντς, που αυτή τη φορά θα σώσουν τον κόσμο.

Τέλος, τον Σεπτέμβριο θα προβληθούν ο Πόλεμος στο Σπίτι, του Τιμ Χιλ, με τον Ρόμπερτ ντε Νίρο στον ρόλο του παππού του Πίτερ, που θα χρειαστεί να συγκατοικήσουν με ξεκαρδιστικές συνέπειες, ο Πειρατής Μαυροδόντης και το μαύρο διαμάντι, των Μαρι Μουν Ον και Ράσμους Σίβερτσεν, που μιλά για ένα μαγικό διαμάντι που εκπληρώνει τις ευχές όταν έχει πανσέληνο, ο Βασιλιάς Γάιδαρος του Αζίζ Τζιντάνι, με ήρωα τον Μανγκού, έναν ανέμελο γάιδαρο που θα γίνει βασιλιάς, και ο Πλανήτης του Γουίλι του Ερίκ Τοστί, με πρωταγωνιστή τον νεαρό Γουίλι που θα χωριστεί από τους γονείς του και θα ανακαλύψει έναν καινούργιο πλανήτη στο σύμπαν.

03.06.2020

Με ασφάλεια Άραγε ο γονιός θα φοβηθεί το θερινό σινεμά ή αντίθετα εκεί θα αισθάνεται ασφαλής και θα βρει μια ψυχαγωγική διέξοδο για το «ταλαιπωρημένο» τους τελευταίους μήνες παιδί του; Η κ. Σουγανίδου, πάντως, μας διαβεβαιώνει πως η λειτουργία των θερινών –αλλά και μελλοντικά, όταν με το καλό ανακοινωθεί, και των χειμερινών– κινηματογράφων θα γίνει με την αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων υγείας και ασφάλειας που έχουν θέσει οι επιστήμονες και οι αρμόδιοι φορείς. «Όλοι οι κινηματογραφιστές, αιθουσάρχες και διανομείς, θα κινηθούμε με τον επαγγελματισμό και τη σοβαρότητα που απαιτούν οι συνθήκες και παρά το αυξημένο κόστος λειτουργίας και την μειωμένη –λόγω περιορισμού– προσέλευση του 40%, θα προσφέρουμε νέες ταινίες στο κοινό, έχοντας δυστυχώς δεδομένη την οικονομική ζημία που θα υποστούμε», τονίζει. Το μέλλον του κινηματογράφου «Οι πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνουμε δεν επιτρέπουν μεσομακροπρόθεσμους σχεδιασμούς. Πάμε αναγκαστικά μέρα μέρα και δυστυχώς αυτό μπορεί να αποδειχτεί καταστροφικό για τις αίθουσες και τους διανομείς», φοβάται η κ. Σουγανίδου. Βέβαια, ο κινηματογράφος έχει αποδειχτεί διαχρονικά ανθεκτικός στις «κρίσεις». Και στο παρελθόν, αρκετοί είχαν προβλέψει ότι θα έπεφταν τίτλοι τέλους (είτε με την ιδιωτική τηλεόραση, είτε με την βιντεοκασέτα είτε, πιο πρόσφατα, με τις ψηφιακές πλατφόρμες) αλλά αυτό δε συνέβη και η κ. Σουγανίδου παραμένει αισιόδοξη για το μέλλον. «Η μυσταγωγία της μεγάλης οθόνης, η αφοσίωση του θεατή στην ταινία χωρίς “οικιακές παρεμβολές” και η κοινωνική διάσταση του κινηματογράφου είναι αξίες που καμία τεχνολογική εξέλιξη δεν θα μπορέσει να υποκαταστήσει», εξηγεί. «Σαφώς έχει αλλάξει εντελώς το μοντέλο διανομής και βρισκόμαστε σε διαδικασία μετασχηματισμού, αλλά δεν κινδυνεύουμε από τις εναλλακτικές μορφές κατανάλωσης περιεχομένου. Αυτό από το οποίο κινδυνεύουμε είναι η έλλειψη κατανόησης των εξειδικευμένων προβλημάτων μας και η απουσία άμεσης οικονομικής στήριξης για να υπάρξει “επόμενη ημέρα”», συμπληρώνει. «Το ΦΠΑ επί του κινηματογραφικού εισιτηρίου που ήταν στο 24% (έναντι του 6% που απολαμβάνουν όλοι οι άλλοι πολιτιστικοί κλάδοι, όπως οι συναυλίες, τα θέατρα, τα βιβλία κ.λπ.), επιβάρυνε διανομείς και αιθουσάρχες με περίπου 40.000.000 ευρώ από το 2015 και μετά, ποσό που αναγκάστηκαν να απορροφήσουν οι επιχειρήσεις και δεν μετακύλησαν στον θεατή, αυξάνοντας την τιμή του εισιτηρίου. Η προσωρινή μείωση του ΦΠΑ στο 13% που εξήγγειλε η Κυβέρνηση είναι ένα ημίμετρο, που βέβαια κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν αποκαθιστά την άνιση μεταχείριση που έχει υποστεί ο κλάδος όλα αυτά τα χρόνια», διευκρινίζει η κ, Σουγανίδου, σύμφωνα με την οποία απαιτούνται άμεσα μέτρα που θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα ενός κλάδου που κινδυνεύει με κατάρρευση. «Ζητάμε την ψήφιση ενός αποτελεσματικού νομοθετικού πλαισίου κατά της πειρατείας, εξαιτίας της οποίας το κράτος χάνει ετησίως 100.000.000 ευρώ από φόρους και τη δημιουργία ειδικού ταμείου στήριξης της διανομής και της αίθουσας με οικονομική επιδότηση, για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις συσσωρευμένες υποχρεώσεις μας», εξηγεί. Ας βοηθήσουμε κι εμείς τον κινηματογράφο να επιβιώσει, γιατί τον χρειαζόμαστε! Αυτό το καλοκαίρι ας πάμε, μικροί και μεγάλοι, στα θερινά, κι ας ξορκίσουμε υπό το φως των αστεριών, παρέα με αγαπημένους παλιούς και νέους ήρωες, τον πιο παράξενο χειμώνα και την πιο παράξενη άνοιξη της ζωής μας.

03.06.2020

Οι εκδόσεις Ποιο παιδί δεν διψά για γνώση συνδυασμένη με παιχνίδι; Τα εκπαιδευτικά βιβλία των εκδόσεων ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ανοίγουν στους μικρούς μαθητές κάθε ηλικίας ένα παράθυρο στον κόσμο. Με διασκεδαστικές δραστηριότητες, κατάλληλες για την ηλικία τους, τα παιδιά μαθαίνουν, ενώ ταυτόχρονα γεμίζουν τη μέρα τους με χρώματα, λέξεις, αριθμούς και πολλές νέες γνώσεις! Γνωρίστε τα καλύτερα εκπαιδευτικά βιβλία δραστηριοτήτων που θα συντροφεύσουν τα παιδιά σας στο τέλος αυτής της παράξενης σχολικής χρονιάς, αλλά και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ξεκίνα με μια τελεία–Πίτερ Χ. Ρέινολντς (από 5 ετών) Αντλώντας έμπνευση από το μπεστ σέλερ βιβλίο του Η τελεία, ο δημοφιλής δημιουργός ξεκινά ζητώντας από το παιδί να κάνει μόνο μια τελεία και να υπογράψει κάτω από αυτήν. Στις επόμενες σελίδες, το ενθαρρύνει να δοκιμάσει παραλλαγές αυτής κι έπειτα περνάει σε άλλες δραστηριότητες, προσπαθώντας να κάνει τον αναγνώστη να ξεπεράσει την ανάγκη για τελειότητα, να χαλαρώσει και να απελευθερώσει τη δημιουργικότητά του.

για παιδιά που τελείωσαν το προνήπιο, για παιδιά που τελείωσαν το Νηπιαγωγείο, για παιδιά που τελείωσαν την Α' Δημοτικού, για παιδιά που τελείωσαν τη Β' Δημοτικού και για παιδιά που τελείωσαν τη Γ' Δημοτικού, με ποικιλία δραστηριοτήτων, εκπαιδευτικά παιχνίδια και πλούσια έγχρωμη εικονογράφηση, που θα βοηθήσουν τους μικρούς μαθητές να καλλιεργήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους και να προετοιμαστούν για τη σχολική χρονιά που έρχεται.

Ξεκίνα με μια λέξη–Πίτερ Χ. Ρέινολντς (από 7 ετών) Με αυτό το βιβλίο ο Ρέινολντς παρασέρνει τον αναγνώστη σε ένα δημιουργικό ταξίδι αναζήτησης των λέξεων που εκφράζουν πιο σωστά όσα έχει στον νου και στην καρδιά του. Είτε είναι εκκολαπτόμενοι συγγραφείς, είτε πιο… πεπειραμένοι τεχνίτες του λόγου, το βιβλίο αυτό θα ωθήσει τα παιδιά να «γεννήσουν» καινούργιες ιδέες, ποιήματα, χαρακτήρες και ιστορίες. Μεγαλώνω, μαθαίνω, αλλάζω– Κριστόφ Λουπί Μια πρωτότυπη σειρά τριών εικονογραφημένων εκπαιδευτικών βιβλίων προσχολικής ηλικίας, για 3-4, για 4-5 και για 5-6 ετών, που περιλαμβάνουν δραστηριότητες από όλες τις θεματικές ενότητες του προγράμματος σπουδών για το Νηπιαγωγείο, σεβόμενα τον ρυθμό ανάπτυξης κάθε ηλικιακής κατηγορίας. Τα παιδιά ασκούν πολλές δεξιότητες, ενώ χρησιμοποιούν τη φαντασία και απολαμβάνουν δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους. Περιλαμβάνουν δραστηριότητες χαλάρωσης και αυτοκόλλητα. Ώρα για διακοπές–Κωνσταντίνα Αρμενιάκου Μια σειρά από 6 βιβλία, για παιδιά που ετοιμάζονται για το προνήπιο,

Έξυπνες δραστηριότητες και παιχνίδια–Λούσι Μπέκετ-Μπάουμαν Ένα βιβλίο με απίθανες δραστηριότητες για να ακονίσουν τα παιδιά το μυαλό τους. Περιλαμβάνει σπαζοκεφαλιές και παιχνίδια που θα το κάνουν να ξεχωρίζει από τους άλλους και να περνάει ευχάριστα και δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο του. Χάρη σε δραστηριότητες λογικής, εντοπισμού διαφορών, εφαρμογής μαθηματικών γνώσεων, παρατηρητικότητας κ.ά., οι μικροί μας φίλοι ασκούν την κρίση και τη φαντασία τους.

προτείνουν...

6 4

1 2

Είμαι 3 και μπορώ/Είμαι 4 και μπορώ/Είμαι 5 και μπορώ– Κατερίνα Χριστόγερου Τρία βιβλία με απλές και ευχάριστες δραστηριότητες για παιδιά από 3, 4 και 5 ετών αντίστοιχα, που τα βοηθούν να αποκτήσουν τις κατάλληλες για την ηλικία τους δεξιότητες, να αποκτήσουν γνώσεις, να καλλιεργήσουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους και να προετοιμαστούν για μια ομαλή μετάβαση στην επόμενη σχολική χρονιά. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο από τους παιδαγωγούς όσο και από τους γονείς. Σκέψου όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν/ Σκέψου όπως ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι–Κάρλο Καρθάν και Σόνια Σκάλκο (από 9 ετών) Δύο βιβλία δραστηριοτήτων με πολλές πληροφορίες για τον Άλμπερτ Αϊνστάιν και τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι αντίστοιχα, αλλά και με άφθονες δραστηριότητες για να εξασκήσουν τα παιδιά τις ικανότητές τους. Και τα δυο είναι γεμάτα αφηγήσεις, δραστηριότητες και παιχνίδια, μέσα από τα οποία οι μικροί αναγνώστες θα ανακαλύψουν πώς μπορούν να εκπαιδεύσουν το μυαλό τους στην έρευνα, στη λογική, στην επιστημονική μέθοδο, στο πάθος και στην αποφασιστικότητα, αλλά και στην περιέργεια, στη δημιουργικότητα, στην τεχνική και στην τελειότητα, στα ίχνη του πιο έξυπνου επιστήμονα και του πιο περίπλοκου και πολυεπίπεδου μυαλού όλων των εποχών.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

03.06.2020

Φίλιππος Μανδηλαράς: Οι πανδημίες αποτελούν πάντα μια ευκαιρία για αναδιάταξη ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ι είναι το ΜΟΛΕΜΑ; Γιατί αναστατώνει την ξένοιαστη ζωή και την ανέμελη ρουτίνα των ευτυχισμένων πουλερικών στη φάρμα «Ο Μακάριος»; Γιατί στην αρχή τα πουλερικά θεωρούν δεν τους αφορά; Ποιες είναι οι πρώτες αντιδράσεις τους και πώς το αντιμετωπίζουν τελικά; Από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος κυκλοφόρησε, εν μέσω καραντίνας, ένα παραμύθι για την υπευθυνότητα που χρειάζεται να δείχνουμε απέναντι στον εαυτό μας και στους άλλους όταν παρουσιάζεται μια δυσκολία. Ένα παραμύθι στο οποίο ο Φίλιππος Μανδηλαράς

με τις λέξεις του και η Ναταλία Καπατσούλια με τις εικόνες της κατάφεραν να αποτυπώσουν άριστα το πώς αντιμετώπισε αρχικά ο δυτικός κόσμος (και βεβαίως οι Έλληνες) τον κορονοϊό και πώς τελικά κατάλαβαν ότι δεν επρόκειτο για κάτι αστείο και μακρινό, αλλά για κάτι επικίνδυνο για μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων, πιθανόν και για τους ίδιους, πιθανόν και για άλλους αγαπημένους τους. Οι δυο δημιουργοί, λοιπόν, έφτιαξαν με ταχύτατα αντανακλαστικά μια διασκεδαστική (και πικρή σε ένα δεύτερο επίπεδο που αφορά μόνο τους ενήλικους) ιστορία για μια πανδημία, που εξηγεί –όσο αυτό είναι δυνατόν– στα μικρά και στα μεγάλα παιδιά τα όσα ανεξήγητα ζήσαμε, ζούμε και θα ζήσουμε, που δίνει

ουσιαστικές συμβουλές αυτοπροστασίας και υγιεινής, που μας κάνει καλύτερους ανθρώπους και που αναπτύσσει χωρίς διδακτισμό το αίσθημα τόσο της ατομικής όσο και της συλλογικής ευθύνης. Το βιβλίο, στο οποίο πιθανόν να αναγνωρίσουμε και τους εαυτούς μας ανάμεσα στους πρωταγωνιστές, είναι ανακουφιστικό και χρήσιμο τώρα, αλλά απαραίτητο και για το μέλλον, καθώς αναφέρεται εύστοχα και στο καινούργιο ΜΕΤΑ, που έχουμε ξεκινήσει να ζούμε. Εν αναμονή, λοιπόν, των ημερών εκείνων που το μόλεμα (που πάει να πει «μόλυσμα», «λέρωμα» αλλά και «επιδημία») θα γίνει ιστορία και τα ενθύμιά του θα βρίσκονται μόνο στα μουσεία, συζητήσαμε με τον συγγραφέα για αυτό το παράτολμο, αλλά καθ’ όλα επιτυχημένο, εγχείρημα.

03.06.2020

Καλησπέρα, Φίλιππε και καλή προσαρμογή στη... νέα «κανονικότητα». Πριν μιλήσουμε για Το ΜΟΛΕΜΑ, πού και πώς σε βρήκε η πανδημία και πώς αισθάνθηκες όταν ξαφνικά τον Μάρτιο άλλαξε η ζωή μας από τη μια στιγμή στην άλλη. Η πανδημία με βρήκε στη Χίο, κοντά στον γιο μου. Αυτό σημαίνει ότι πέρασα αρκετά ανώδυνα την περίοδο του εγκλεισμού, γιατί στην επαρχία υπήρχαν περισσότερες διέξοδοι απ’ ό,τι στις πόλεις. Για παράδειγμα, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω βήμα προς βήμα τον ερχομό και την εγκατάσταση της άνοιξης, να ανακαλύψω τις χαμένες στην ενήλικη καθημερινότητα διαστάσεις του χρόνου και να πειραματιστώ με αυτές. Σε κάθε περίπτωση, επέλεξα να δω το ποτήρι μισογεμάτο. Πώς προέκυψε η ιδέα για Το ΜΟΛΕΜΑ; Πριν πάρω το βιβλίο στα χέρια μου ήμουν δύσπιστη, μολονότι είχα τυφλή εμπιστοσύνη στους συντελεστές. Είχα δει να ξεφυτρώνουν μέσα σε ελάχιστες ημέρες δεκάδες ελληνικά και ξένα online βιβλία για τον κορονοϊό, τα περισσότερα απλοϊκά και βιαστικά γραμμένα. Όταν, όμως, το διάβασα εντυπωσιάστηκα. Και θέλω να ρωτήσω: Πώς καταφέρατε με τη Ναταλία μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα να αποτυπώσετε με λέξεις και εικόνες ένα ιατρικό, κοινωνικό, πολιτικό και ψυχολογικό φαινόμενο εν τη γενέσει του με τόσο μεγάλη ευστοχία; Και χωρίς καμιά αναφορά στον θάνατο… Η ιδέα για ένα βιβλίο που να αναφέρεται σε αυτό που ζούσαμε τότε και ζούμε ακόμα ήρθε από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος νωρίς, στις αρχές του Μαρτίου, μερικές μέρες πριν κλείσουν τα σχολεία. Στην αρχή ήμουν επιφυλακτικός αλλά μου άρεσε η πρόκληση και πήρα λίγο χρόνο να το σκεφτώ. Σύντομα διαπίστωσα ότι με ενδιέφερε πολύ και, δίχως να έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου, αποφάσισα να την αναλάβω. Αυτό που ήξερα εξ αρχής ήταν ότι με ενδιέφερε να γραφτεί μια ιστορία που θα ξέφευγε από τα στενά όρια της συγκεκριμένης πανδημίας. Θα εμπνεόταν από αυτήν, αλλά θα άνοιγε τον ορίζοντά της σε κάθε είδους δυσκολία που χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε συλλογικά, ως κοινωνία. Έτσι κατέληξα σε ένα παραμύθι που θα είχε ως θέμα την κοινωνική και ατομική ευθύνη. Από εκεί και πέρα, επέλεξα ως σκηνικό μια οργανωμένη κοινωνία που να θυμίζει τη δικιά μας (τη φάρμα των πουλερικών), αποφάσισα ότι δεν χρειάζομαι πρωταγωνιστή γιατί το θέμα μου είναι η συλλογικότητα με τις μικρές και μεγάλες διαφοροποιήσεις εντός της, και προχώρησα. Το παραμύθι παραδόθηκε στη Ναταλία για να το εικονογραφήσει πριν από την έναρξη της καραντίνας. Στην πορεία προέκυψε η ανάγκη να προστεθεί ακόμα ένα δισέλιδο που να αναφέρεται στην περίοδο του αναγκαστικού εγκλεισμού αυτή καθ’ αυτή. Οφείλω να ομολογήσω ότι δεν είχα σκεφτεί τις συνέπειές του και θεώρησα σωστό να αναφερθώ σ’ αυτές, καθώς υπέθεσα ότι ο αναγνώστης που θα έχει βιώσει αυτή την κατάσταση, θα έψαχνε να βρει μια τέτοια αναφορά. Τώρα, ο θάνατος, ως υπέρτατος κίνδυνος, δεν πιστεύω ότι απασχόλησε ποτέ τα παιδιά και δεν είχα λόγο να αναφερθώ σε αυτόν. Η απειλή ήταν αρκετή κι ο καθένας την ερμηνεύει όπως θέλει.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Επιπλέον, η Ναταλία φρόντισε να την αποδώσει άψογα χρωματικά στις σελίδες όπου σφίγγει ο κλοιός πάνω από τη φάρμα των πουλερικών, με αποκορύφωση το δισέλιδο της καραντίνας, όπου εικονογραφεί έναν έρημο τόπο. Γιατί επέλεξες τη λέξη «Μόλεμα»; Ομολογώ πως, αν και γνώριζα το αρχαίο ρήμα «μολεύω», δεν ήξερα ότι από αυτό παράγεται και ουσιαστικό... Έψαχνα να βρω μια λέξη για να ονομάσω τον κίνδυνο που αναγκάζει τα πουλερικά να περιοριστούν και στη συνέχεια να κλειστούν στις φωλιές τους, και ήθελα να είναι ελληνική, αλλά όχι οικεία στα παιδιά και στους γονείς που θα διάβαζαν το παραμύθι στα παιδιά, όπως δεν ήταν οικεία η λέξη «κορονοϊός». Έψαξα λοιπόν σε διαλέκτους, βρήκα το μόλεμα σε κάποιο κρητικό δημοτικό τραγούδι, μου άρεσε, συνέπιπτε ετυμολογικά με αυτό που ζητούσα, οπότε ο κίνδυνος που απειλεί τα μακάρια πουλερικά, μα και το ίδιο το παραμύθι βαφτίστηκε «Μόλεμα». Ποιους τύπους ανθρώπων που αναδύθηκαν μέσα στην πανδημία περιγράφεις μέσα στην ιστορία σου; Τους δύσπιστους, τους επιφυλακτικούς, τους φοβισμένους, τους αδιάφορους, τους εγωιστές, τους συνειδητοποιημένους και υπεύθυνους, αλλά και τους καιροσκόπους και ανεύθυνους. Τον ρόλο τού κράτους ή της εξουσίας, τον πήρε το περιστέρι που έρχεται στη φάρμα και ανακοινώνει τις αποφάσεις συναντώντας σχεδόν πάντοτε αντιδράσεις. Ο καθένας τύπος πουλερικού εμφανίζεται σε διάφορες φάσεις της πανδημίας συμβάλλοντας με τον τρόπο του στη διαμόρφωση της κοινής συνείδησης. Έρχομαι τώρα στο ακόμα πιο εντυπωσιακό κομμάτι του παραμυθιού: Στην πρόβλεψη του κοινωνικού τέλους της πανδημίας, όταν αυτή βρισκόταν ακόμα στην ιατρική αρχή της. Έτσι το είχες φανταστεί να συμβαίνει; Ή πήρες ένα ρίσκο και έπεσες μέσα; Επειδή πιστεύω ότι η ιστορία, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, επαναλαμβάνεται γιατί το υλικό της είναι ίδιο και απαράλλακτο –οι άνθρωποι–, δεν μπορούσα να φανταστώ άλλο τέλος. Αυτό έχουν αποδείξει τόσες πανδημίες μέσα στον χρόνο: οι κοινωνίες αναδιατάσσονται και προχωρούν προς μια νέα «κανονικότητα», με ό,τι μπορεί να περιλαμβάνει αυτή. Σημασία έχει, βέβαια, οι κοινωνίες (και ο καθένας μας) να αναρωτιούνται για το σημαντικό και το ασήμαντο, την αλήθεια και το ψέμα, και να αναπροσαρμόζουν τις ανάγκες τους. Σίγουρα πάντως, οι πανδημίες, όπως κι οι πόλεμοι, στην ιστορία αποτελούν πάντα μια ευκαιρία για αναδιάταξη. Είτε προς τα πίσω, είτε προς τα εμπρός. Εύχομαι αυτή η πανδημία, που μας ανάγκασε να δούμε το είδωλό μας γυμνό στον καθρέφτη, να μας οδηγήσει σε μια νέα αντίληψη του σώματός μας. Μπορούμε, βέβαια, να χρησιμοποιήσουμε άφθονα φτιασίδια και να συνεχίσουμε όπως ήμασταν και πριν. Αλλά θα ήταν κρίμα να χαθεί μια τέτοια ευκαιρία. Η δικιά σου εκδοχή είναι ελαφρώς πιο βελτιωμένη από αυτό που αντιμετωπίζουμε: Μεγάλη μερίδα ανθρώπων δεν συμπεριφέρονται

45 με υπευθυνότητα και δεν τηρούν τους νέους κανόνες. Με την ελπίδα ότι αυτό δεν θα μας γυρίσει μπούμερανγκ, μήπως το βιβλίο σου είναι ένα καλό ανάγνωσμα και για τους ενήλικους που είτε δεν φοβούνται είτε ξορκίζουν τον φόβο τους με ανόητες και επικίνδυνες συμπεριφορές; Οι ενήλικοι που θα διαβάσουν το παραμύθι θα αναγκαστούν να σκεφτούν την ευθύνη τους απέναντι στα παιδιά που το ακούν. Από κει και πέρα, χρειάζεται να ορίσει ο καθένας μας τα όρια της ελευθερίας του στο πλαίσιο της κοινωνίας στην οποία ζει. Τέλος, ρισκάρεις να κάνεις άλλη μια πρόβλεψη; Λες και το δικό μας μόλεμα, ο κορονοϊός, να γίνει σύντομα ιστορία και τα όσα σχετίστηκαν με αυτόν να μετατραπούν σε μουσειακά εκθέματα; Α ναι, σίγουρα θα γίνει ιστορία αλλά να που κι εμείς –ο καθένας από εμάς– θα φέρουμε ένα κομμάτι της καθολικής ιστορίας μέσα μας. Δεν είναι λίγο αυτό! Κι είμαι σίγουρος πως όταν μεγαλώσουν τα σημερινά παιδιά, θα έχει το καθένα τους τη δική του ιστορία να αφηγηθεί γι’ αυτή την περίοδο. Και τα φαντάζομαι σε παρέες να ρωτάνε: «Εσύ τι έκανες στον κορονοϊό; Πού τον πέρασες; Με ποιους;» και να ανταλλάσσουν τις μνήμες τους. Κάποιοι μπορεί κάποτε να βρουν και μια μάσκα, απ’ αυτές που θα έπρεπε να φοράμε αυτή την εποχή, και θα πούνε: «Βρεεεεε, η μάσκα που φορούσα στον κορονοϊό!». Αυτή, άλλωστε, είναι κι η λειτουργία του «Μουσείου του Μολέματος» στο τέλος του παραμυθιού. Ο τόπος όπου η προσωπική ιστορία συναντάει την καθολική.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ λέξη «ιππότης». Όλοι μας έχουμε σχηματισμένη στο μυαλό μας την κλασική, τετριμμένη εικόνα ενός ψηλού, δυνατού άνδρα μέσα σε μια μεταλλική και γυαλισμένη πανοπλία. Έτσι τον έχουμε δει στην τηλεόραση, έτσι τον περιγράφουν τα παραμύθια, έτσι φαντάζεται τον εαυτό του και ο ήρωας μας, αν και όσον αφορά τα καθήκοντα του, αυτά ίσως και να μην τα έχει πολυσκεφτεί, τουλάχιστον όχι από την αρχή.

Πώς είναι ένας πραγματικός ιππότης το 2020; ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ο συγγραφικό δίδυμο Άγγελου Αγγέλου και Έμης Σίνη συνεργάζεται με τον Πέτρο Μπουλούμπαση και μας συστήνουν ένα αγόρι που ονειρεύεται να γίνει «ένας πραγματικός ιππότης» και βάζει τα δυνατά του να αποκτήσει όλα τα απαραίτητα εφόδια: ασπίδα, σπαθί, περικεφαλαία. Η εξέλιξή του, όμως, δεν είναι αυτή που φαντάζεται. Είναι μάλλον καλύτερη και για αυτή θα μας μιλήσουν οι συγγραφείς του. Άγγελε και Έμη, με ένα μήνα καθυστέρηση έρχεται το ραντεβού μας στις σελίδες του Τaλκ. Ας μιλήσουμε, επιτέλους, για το νέο σας βιβλίο, με τίτλο «Ένας πραγματικός ιππότης», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος. Πώς γεννήθηκε στο μυαλό σας η ιδέα για αυτόν το νέο ήρωα; Χαιρόμαστε πολύ που ξεπεράσαμε το πιο δύσκολο κομμάτι της πανδημίας –την καραντίνα– και η χαρά μας είναι διπλή που μιλάμε, ακόμα και με μια μικρή καθυστέρηση. Θέλαμε από καιρό να γράψουμε ένα βιβλίο που να μιλάει για τα εφόδια ενός σύγχρονου ιππότη, του οποίου το προφίλ στοιχειοθετείται τελικά από τα πιο εσωτερικά και ουσιαστικά του χαρίσματα και όχι από τα εξωτερικά στερεοτυπικά χαρακτηριστικά που συνήθως μας θυμίζει η

Όταν τελικά επιτυγχάνεται η πολυπόθητη μεταμόρφωση, έρχεται η απογοήτευση. Έχουμε, λοιπόν, μια πρώτη αποδόμηση του στερεοτυπικού ιπποτισμού. Πώς καταφέρατε να την πετύχετε μέσα σε δυο σαλόνια, με ελάχιστο κείμενο; Πρόκειται για μία στιγμή στην οποία ένα όνειρο καταρρέει –ή τουλάχιστον έτσι νομίζουν οι αναγνώστες αρχικά, γιατί στην πραγματικότητα έχει επιτευχθεί η πιο σημαντική μεταμόρφωση του ήρωα: η εσωτερική. Απομένει μόνο να κάνει λίγη υπομονή για να καταλάβει ότι το όνειρό του όχι μόνο δεν χάθηκε, αλλά γίνεται πραγματικότητα με τον πιο απροσδόκητο τρόπο. Πόσες φορές, ως παιδιά αλλά και ως ενήλικοι, δεν σπεύσαμε πρόωρα να απογοητευτούμε γιατί δεν ήμασταν έτοιμοι να αντικρίσουμε την αλήθεια; Όλα αυτά, βέβαια, δεν μπορούν εύκολα να αποτυπωθούν και να εξηγηθούν με λόγια σε ένα βιβλίο για μικρά παιδιά, αλλά μόνο να υπονοηθούν ή να περιγραφούν, σε ένα πιο αφαιρετικό, αλληγορικό επίπεδο. Και σε αυτό το εγχείρημα καταλυτικό ρόλο παίζουν οι εικόνες που αποδόθηκαν εξαιρετικά από τον έμπειρο και ταλαντούχο Πέτρο Μπουλούμπαση. Έπειτα, εμφανίζεται η πριγκίπισσα. Δεν ονοματίζεται, αλλά εικονογραφείται με μια μικρή λεπτομέρεια ως τέτοια. Χρησιμοποιείτε, λοιπόν, άλλο ένα στερεότυπο από τα παραμύθια, αλλά εξ αρχής μεταλλαγμένο και αποδομημένο. Δώστε μας λίγα στοιχεία για το κορίτσι, που άηχα ζητά βοήθεια. Φανταζόμαστε ένα κορίτσι όπου, σε μία παράλληλη ιστορία, κάνει τα πάντα για να γίνει πριγκίπισσα. Με λίγη περισσότερη σοφία, όμως, γιατί ξέρει ότι για να είσαι πριγκίπισσα σήμερα, δεν χρειάζεσαι ούτε πλουμιστά φορέματα ούτε διαμαντένια τιάρα. Γι’ αυτόν το λόγο η κορόνα στο κεφάλι της μοιάζει περισσότερο με ένα ισχνό περίγραμμα παρά με πραγματική κορόνα. Ίσως υπάρχει εκεί απλά ως αποκύημα της φαντασίας του μικρού μας ιππότη. Τα αντανακλαστικά του ιππότη είναι ακαριαία, αλλά την… «πατάει». Πώς αντιδρά και τι δείχνει η συμπεριφορά του; Και το κορίτσι; Πώς γοητεύεται από ένα αγόρι που μόνο για ιππότης δε μοιάζει; Το αγόρι είναι πλέον έτοιμο να βοηθήσει όποιον το έχει ανάγκη. Και βρίσκεται σε τέτοια συναισθηματική ένταση που μόλις ακούσει τον κίνδυνο ξεχνάει τα πάντα και τρέχει. Δεν σκέφτεται ούτε την κούραση, ούτε τον ιδρώτα, ούτε την εμφάνιση του, αλλά προσηλώνεται στον στόχο. Μόλις όμως τα καταφέρει, ντρέπεται για την εμφάνισή του φοβούμενος ότι το κορίτσι δεν θα το κρίνει φοβούμενο γι’ αυτό

03.06.2020

που είναι αλλά γι’ αυτό που φαίνεται. Ευτυχώς κάνει λάθος. Όσο για το πώς γοητεύτηκε το κορίτσι; Αυτή είναι μία άριστη ερώτηση για να απαντήσουν τα παιδιά που θα διαβάσουν το βιβλίο. Όσα ζωγράφισε ο Πέτρος Μπουλούμπασης συμπληρώνουν αριστοτεχνικά τα όσα γράψατε και το κείμενο συγκροτείται με την αλληλεπίδραση εικόνων και λέξεων. Πώς δουλέψατε για να πετύχετε αυτό το αποτέλεσμα; Έτσι λειτουργούν τα εικονο-βιβλία (picturebooks) που αποτελούν ουσιαστικά ένα υβρίδιο δύο τεχνών: της συγγραφής και της εικονογράφησης. Αμφότεροι οι καλλιτέχνες αφήνουν «χώρο» ώστε η τελική αφήγηση να επιτυγχάνεται με την ταυτόχρονη συμβολή των δύο αφηγήσεων: του λόγου και της εικόνας, οι οποίες μπλέκονται αντιστικτικά μεταξύ τους. Εμείς ολοκληρώσαμε το κείμενο και το στείλαμε στον Πέτρο μαζί με κάποιες ελάχιστες οδηγίες για τις πληροφορίες που θα θέλαμε να ενσωματώσει στις εικόνες του ώστε να ολοκληρωθεί το νόημα. Ποτέ δεν θα μπορούσαμε, όμως, να φανταστούμε την ποιότητα της δουλειάς, τα πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης και όλες τις λεπτομέρειες που πρόσθεσε τελικά με τόση έμπνευση, μετατρέποντας το κείμενό μας σε ένα όμορφο βιβλίο. Τον ευχαριστούμε πολύ! Κλείνοντας, αν και σήμερα σας φιλοξενούμε ως συγγραφείς, όλοι γνωρίζουν πως κατέχετε μια σπουδαία θέση στο σύγχρονο παιδικό θέαμα, με τις μουσικές και τα θεατρικά σας έργα. Είστε αισιόδοξοι για το μέλλον του ή φοβάστε πως τα πράγματα θα αλλάξουν προς το χειρότερο; Το παιδικό θέατρο δέχτηκε ένα μεγάλο πλήγμα. Οι αίθουσες έκλεισαν κι όταν ανοίξουν ξανά θα δέχονται λιγότερο κοινό. Η αβεβαιότητα και ο φόβος θα βαραίνουν τη λειτουργία τους και θα δυσχεραίνουν την ποιοτική και καλλιτεχνική απόδοση των θεατρικών ομάδων. Δεν μπορείς να είσαι πολύ αισιόδοξος μέσα σ’ ένα τέτοιο τοπίο. Όμως η ομάδα ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ δεν χάνει το κουράγιο της. Θα κάνουμε ό, τι περνάει από το χέρι μας για να παραμείνουμε κοντά στους μικρούς και μεγάλους φίλους μας, ελπίζοντας ότι σύντομα θα μπορέσουμε να ξαναβρεθούμε ΜΑΖΙ σε μια κατάμεστη θεατρική αίθουσα γεμάτη γέλια και χαρά.

Το βιβλίο του Άγγελου Αγγέλου και της Έμης Σίνη «Ένας πραγματικός ιππότης» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Nato 2 , np6awo oa nou tc(C6t v 'C'•lV l(dµrna U(

Off) Zd:µma.

«E(µaL o no/\un66apo<; Eyw, TO TEpOTOKL TO ~QKOUOTO, EXW 10 nanoUTOQKLQ x p w µ a "tLO"[Q, aa<; TO OUOTl'lVW µE XOPO». I

E Kll.Ol:Ell: EIMALTE TA 818/\IA

IlATAKH www.patakis.gr

ΓΙΑΜΙ

Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται Βρισκόμαστε στο ξεκίνημα ενός περίεργου καλοκαιριού. Ένας Ιούνιος που μοιάζει με Σεπτέμβριο με τα παιδιά μας να ετοιμάζονται να καθίσουν ξανά στα θρανία. Ετοιμάζουμε για αυτά (και για εμάς) ένα ελαφρύ αλλά θρεπτικό πρωινό και... φύγαμε!

Smoothie φράουλα-σπανάκι

Σούπερ βρώμη σε μπολ

Υλικά

Εκτέλεση

160 γρ ώριμες φράουλες 160 γραμμάρια σπανάκι baby 1 μικρό αβοκάντο ξεφλουδισμένο 150 ml γιαούρτι χυμός από 2 μικρά πορτοκάλια

Βάζουμε όλα τα υλικά σε ένα blender, χτυπάμε και απολαμβάνουμε αμέσως

1/4 κουταλάκι για κανέλα 100 γραμμάρια βρώμη 1/2 κεσεδάκι γιαούρτι 100 γραμμάρια φρούτα (εμείς βάλαμε berries και φράουλες) 1 κουταλάκι μέλι 1 κουταλάκι βούτυρο από καρπούς (βάλαμε βούτυρο αμυγδάλου) Από το προηγούμενο βράδυ μουσκεύουμε τη βρώμη σε 200 ml νερό στο οποίο έχουμε προσθέσει την κανέλα. Την επόμενη μέρα αραιώνουμε –αν χρειαστεί– το μείγμα. Ανακατεύουμε με το μέλι και το βούτυρο, τοποθετούμε σε μπολάκια και γαρνίρουμε με τα φρούτα.

03.06.2020

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

www.epbooks.gr

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

03.06.2020

ξεκουραστεί. Άλλωστε, ύπνο χρειάζονται οι φοβεροί, αύριο να είναι οι πιο δυνατοί.

βιβλίο Όταν λέω σε έναν γονιό να διαβάσει στο παιδί του, θέλω να ακούγεται σαν να του λέω να του δώσει σοκολάτα - Mem Fox

ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ O Ούγκο, το περιστέρι, είναι ο φύλακας του πάρκου και το φροντίζει όπως και τους ανθρώπους που ζουν γύρω του. Στη γειτονιά, όμως, ζει κι ένα κορίτσι που δεν βγαίνει ποτέ να παίξει. Και τον Ούγκο τον νοιάζει. Θα καταφέρουν οι δυο τους να γίνουν φίλοι; Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί το βιβλίο της Atinuke, «Ούγκο», μια γοητευτική ιστορία για την αξία της φιλίας και την αλληλεπίδραση με τους γύρω μας, με τις ζωηρές εικόνες της Birgitta Sif. Οι πολυβραβευμένες δημιουργοί Αργυρώ Πιπίνη και Ίρις Σαμαρτζή μάς προσκαλούν σε ένα ονειρικό ταξίδι με οδηγό τη φαντασία και την ποίηση, που ξετυλίγεται στις σελίδες του αναδιπλούμενου βιβλίου των εκδόσεων Μάρτης «Όταν ο ήλιος πάει για ύπνο», με έκταση που ξεπερνά τα 2,5 μέτρα. Συνταξιδιώτες μας γλεντζέδες γάτοι, άγρια ζώα και ήρωες παραμυθιών, και προορισμός μας τόποι μακρινοί κι εξωτικοί. Όταν ο ήλιος πάει για ύπνο, το μαγικό ταξίδι ξεκινά. Βάλτε στα μικρά σας πιτζαμούλες και καλτσάκια, πάρτε κουβερτούλα και αρκουδάκια και απογειωθείτε στον κόσμο των ονείρων. «Παίζουμε;» Το βιβλίο της Σοφίας Πανίδου (εκδόσεις Παπαδόπουλος, εικονογράφηση Ντανιέλα Σταματιάδη) έχει πρωταγωνιστή τον Πυξ, έναν μικρό εξωγήινο, που θέλει να παίξει με τα παιδιά στη Γη. Όμως μπερδεύεται. Γιατί τα παιχνίδια διαχωρίζονται σε αγορίστικα και κοριτσίστικα; Κι αν ισχύουν οι διαχωρισμοί, γιατί η πραγματικότητα τους διαψεύδει και αγόρια και κορίτσια παίζουν ό,τι δεν «πρέπει» να παίξουν; Κι ο Πυξ γιατί πρέπει να επιλέξει; Μια ιστορίαύμνος στο παιχνίδι που αναδεικνύει την ισότητα και την αποδοχή της διαφορετικότητας από μικρή ηλικία. Είστε έτοιμοι για περιπέτεια; Για σκανταλιές; Μήπως για σάντουιτς; Ακολουθήστε έναν πανέξυπνο νίντζα, ο οποίος είναι πρόθυμος να μοιραστεί τη μέρα του (αλλά όχι το φαγητό του) με τους φανατικούς φίλους της τηλεοπτικής σειράς του Netflix «Γεια σου, Νίντζα» σε όλο τον κόσμο. Το έμμετρο, γεμάτο δράση, εικονοβιβιβλίο του N. D. Wilson (Ελληνικά Γράμματα, εικονογράφηση Forrest Dickison) είναι ιδανικό για δυνατή ανάγνωση πριν από τον ύπνο, καθώς οι νεαροί αναγνώστες σίγουρα θα κουραστούν παρακολουθώντας τα κατορθώματα του Νίντζα και θα θελήσουν να τον συντροφεύσουν όταν ξαπλώσει για να

Από τις εκδόσεις Μίνωας κυκλοφορεί η νέα σειρά 12 βιβλίων «Μικρή Μυθολογία-Οι Θεοί του Ολύμπου» από το επιτυχημένο δίδυμο Γιώργου Κωνσταντινίδη και Σωτήρη Μητρούση. Με απίθανη εικονογράφηση και σε μικρό μέγεθος, το κάθε βιβλίο περιγράφει έναν από τους θεούς του Ολύμπου: τα χαρακτηριστικά του, τα κατορθώματά του, τα σύμβολά του! Πωλούνται αυτόνομα, αλλά και όλα μαζί και αποτελούν μια όμορφη εισαγωγή των παιδιών από 3 ετών στον μαγικό κόσμο της μυθολογίας. Δύο νέα βιβλία εμπλουτίζουν την πολυαγαπημένη σειρά του Μεταιχμίου «Μικρές Καληνύχτες». «Το ταξιδιάρικο ξωτικό», της Παναγιώτας Στρίκου-Τομοπούλου (εικονογράφηση Θέντα Μιμηλάκη), μιλά για τον Χόμπο, ένα ξωτικό με δέρμα κάτασπρο, μάτια λαμπερά, ανάκατα μαλλιά και αυτιά μυτερά. Όταν ήταν μικράκι ζούσε σε ένα μέρος μακρινό πίσω από ένα βουνό, στα δυτικά μιας λίμνης κάτω από ένα ξέφωτο. Από εκεί ξεκινούσε τα ταξίδια του. Οι φανερές διαδρομές και τα κρυφά μονοπάτια που ακολουθούσε έγιναν σημάδια, σύμβολα, σχέδια, χάρτες. Μήπως τελικά κατάφερε να ανακαλύψει μια ολόκληρη γλώσσα; «Ο βασιλιάς Nαι Nαι», της Ρίας Φελεκίδου, (εικονογράφηση Βασίλης Γρίβας) έχει για πρωταγωνιστή έναν βασιλιά που μόνο «ναι» απαντάει και ποτέ χατίρι δε χαλάει! Τη μια τη βασιλική κορόνα του χαρίζει και την άλλη παρέα με τον κηπουρό του ποτίζει και σκαλίζει. «Βασιλιά μου, θέλω εκείνο, βασιλιά μου, θέλω το άλλο!» Όλοι οι υπήκοοι για απάντηση παίρνουν ένα μεγάλο «ναι» και το βασίλειο γίνεται άνω κάτω. Πώς να μπει μια τάξη; Θα μάθει άραγε ο βασιλιάς να λέει και κανένα «όχι»; Σσσς! Κάνε πολλή ησυχία! Ο άτακτος δράκος επιτέλους κοιμήθηκε. Αλλά κάθε φορά που γυρνάει η σελίδα του βιβλίου, ο αέρας κλείνει την πόρτα με ένα ΜΠΑΜ! Άραγε τότε ο δράκος ξυπνάει; Δημιουργήστε μια γλυκιά, νανουριστική ατμόσφαιρα για τα παιδιά σας, διαβάζοντας τη διαδραστική εικονογραφημένη ιστορία «Μην ξυπνήσεις τον δράκο», της Μπιάνκα Σούλισε (εκδόσεις Ψυχογιός), με πρωταγωνιστή έναν δράκο που -τι άλλο;-, δε θέλει να κοιμηθεί. Τα μικρά σας σίγουρα θα ταυτιστούν μαζί του, αλλά σύντομα θα νανουριστούν. Δύο νέα βιβλία της Christine Beigel (εικονογράφηση Hervé Le Goff) έρχονται στη σειρά βιβλίων των εκδόσεων Κλειδάριθμος «Παραμύθια της γιαγιάς κότας», ιδανικά για διάβασμα και χαλάρωση πριν από τον ύπνο. «O χαμαιλέοντας που έψαχνε τη μαμά του» είναι μια τρυφερή και αστεία ιστορία για το άγχος ότι θα χαθούν, αλλά και για την κατανόηση της δυσκολίας συγκέντρωσης στα μικρά παιδάκια. «Το πρόβατο που δεν μπορούσε να κοιμηθεί» αφορά, όπως καταλάβατε, τον ύπνο. Όταν εμείς δεν μπορούμε να κοιμηθούμε, μετράμε προβατάκια. Τι κάνουν όμως τα προβατάκια όταν δεν μπορούν να κοιμηθούν; «Το διαζύγιο», «Αταξίες και όρια», «Τα αδέλφια μου»: Αυτά τα μικρά, εύχρηστα εικονογραφημένα βιβλία (Εκδόσεις Ψυχογιός, σειρά «Τα πρώτα μου γιατί») είναι βασισμένα σε συμβουλές παιδιάτρου και εξηγούν με απλό τρόπο στα μικρά παιδιά: τους λόγους και τις συνέπειες ενός διαζυγίου στην οικογένεια και τη ζωή σε δυο σπίτια· τα όρια που υπάρχουν στο παιχνίδι, στη διασκέδαση, στη φασαρία και στις αταξίες και τη χρησιμότητα των κανόνων· τη δυνατή σχέση με τις καλές και τις κακές στιγμές που συνδέει

Ένας γενναίος ποντικός που τόλμησε να κατακτήσει τους αιθέρες! Μερικές φορές τα πιο μικρά πλάσματα ανάμεσά μας ζουν τις μεγαλύτερες περιπέτειες. Γερμανία, 1912. Οι καιροί είναι δύσκολοι για ένα μικρό ποντίκι. Κυνηγημένο από όλους, κρύβεται στα πιο ζοφερά μέρη, όπου έχει μια εξαιρετική ιδέα· πρέπει να μάθει να πετάει!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

w w w . p s i c h o g i o s . g r

Διαβά Z ου με μαζί!

Γίνετε μέλη δωρεάν στο www.psichogios.gr ή καλώντας χωρίς χρέωση στο 800-11-64 64 64 και κερδίστε προνόμια και δώρα.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

03.06.2020

τα αδέλφια, σε μια ζωή γεμάτη τσακωμούς και χαρές.

κρίνεις ποτέ κάποιον από την πρώτη ματιά και να έχεις το δικαίωμα στον θυμό. Ειδικά αν είσαι παιδί!

Η εκπληκτική Μυρτώ µπορεί να είναι µικρή, όµως έχει μεγάλα σχέδια: είναι µια περιπετειώδης µύγα που ονειρεύεται να σκαρφαλώνει σε ψηλά βουνά. «Η Μυρτώ και το βουνό», της Κιμ Χίλγιαρντ, (εκδόσεις Ψυχογιός) είναι ένα υπέροχα εικονογραφημένο βιβλίο για την αυτοπεποίθηση, που θα εμπνεύσει τους μικρούς αναγνώστες να ακολουθούν την καρδιά τους και να µη δειλιάζουν μπροστά σε νέες προκλήσεις.

Ο χειμώνας έφτασε στη Μελισσούπολη και τα μελισσάκια αρχίζουν να ξεμένουν από τροφή. Μια μέρα το καπάκι της Kυψέλης ανοίγει και ένα λαμπερό φως απλώνεται παντού. Ένα γιγάντιο Κάτι εμφανίζεται αφήνοντας ένα παράξενο ζυμάρι, κλείνει το καπάκι και εξαφανίζεται. Τα μελισσάκια τρομοκρατούνται. «Θέλει να μας καταστρέψει», είπε ο Φώντας ο Φρουρός. «Θέλει να μας βοηθήσει», δήλωσε ο Φρίξος ο Κηφήνας. «Θέλει να μας μάθει», κατέληξε η Ράνια η Παραμάνα. Θα αφήσουν ο Μίλτος και η Μελίνα να καταστραφεί η Κυψέλη ή θα επικρατήσει η λογική; Ίσως όμως χρειάζεται κι ένα μικρό βήμα πίστης για να προχωρήσουν παρακάτω. Το νέο βιβλίο της Μαρίνας Γιώτη «Το Κάτι τι;» (Εκδόσεις Διόπτρα, Σειρά: Μελισσάκια στα θρανία) μιλά στα παιδιά από 4 ετών για τον σεβασμό στις απόψεις των άλλων, τη σχέση λογικής και πίστης, αλλά και το πώς αντιμετωπίζουμε τον φόβο σε καθετί άγνωστο.

Η Κόκκινη ξεκινάει με τον πιστό της σκύλο, τον Γούντι, για να επισκεφτούν τη Γιαγιά. Ωστόσο, στη διαδρομή χάνεται στους δρόμους, ζαλίζεται και νιώθει την μεγάλη πόλη να την καταπίνει. Όπως όλα τα παιδιά, έτσι κι η Κόκκινη, θα χρειαστεί να βρει το δικό της μονοπάτι, ανάμεσα στους πολλούς δρόμους που ανοίγονται μπροστά της και τους πολλούς πειρασμούς, για να ανακαλύψει αυτό που πραγματικά έχει σημασία. Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί το τρυφερό παραμύθι της Marie Voigt «Η Κόκκινη και η Πόλη» (μετάφραση Αντώνης Παπαθεοδούλου), που προσεγγίζει με σύγχρονο τρόπο την κλασική ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας και προετοιμάζει τα παιδιά για τον κόσμο.

Τα παιδιά πηγαίνουν για ύπνο στις οκτώ. Άντε στις εννιά… Όλοι το ξέρουν αυτό. Εκείνο που δεν ξέρουν, όμως, όλοι είναι το πώς τα παίρνει ο ύπνος, αλλά και ποιος είναι αυτός ο ύπνος και τι ακριβώς κάνει. Η ηθοποιός Μαρκέλλα Γιαννάτου έγραψε «Το Μπρατσάκι του Φοίβου», την τρυφερή ιστορία ενός μικρού αγοριού που φοβάται να κοιμηθεί, και του Μπρατσακίου Μπιπ, που μοναδική αποστολή έχει να του κλείνει τα βλέφαρα κάθε βράδυ. Το παραμύθι, που εξάπτει τη φαντασία των παιδιών για τον μαγικό κόσμο της νύχτας και τους μαθαίνει τη σημασία που έχει ο ύπνος για τη ζωή τους, κυκλοφορεί από την Πεδίο Εκδοτική, σε εικονογράφηση του Δημήτρη Βλάχου.

Ο Γκαγκαρού ο γάιδαρος και ο Απόλλο το σαλιγκάρι κάθε απόγευμα κάνουν μπάνιο στην μπανιέρα και ονειρεύονται να πάνε στο φεγγάρι! Σκέφτονται, λοιπόν, πώς θα τα καταφέρουν να φτάσουν εκεί. Ίσως να κατασκευάσουν μια σκάλα ή ένα ασανσέρ ή έναν καταπέλτη… Όχι, η κατασκευή ενός πυραύλου είναι η ιδανική λύση. Άραγε θα κατορθώσουν να κάνουν το όνειρό τους πραγματικότητα; Κι αν δεν τα καταφέρουν, σημασία έχει πως το προσπάθησαν! Ο «Γκαγκαρού» της συγγραφέα και εικονογράφου Λήδας Βαρβαρούση (εκδόσεις Παπαδόπουλος) είναι μια ιστορία που μιλάει στα παιδιά από 4 ετών για τα όνειρα και την αξία της προσπάθειας.

Η Μία αγαπάει τους γονείς της, τη χελώνα της και τα σύννεφα. Για τα γενέθλιά της, λοιπόν, το μόνο που θέλει είναι ένα σύννεφο, για το δωμάτιό της. Όταν η μαμά της της λέει ότι δεν πουλάνε σύννεφα στα μαγαζιά, η Μία βάζει τα δυνατά της να κυνηγήσει η ίδια ένα. Εξάλλου, πόσο δύσκολο μπορεί να είναι; Η Μία ξεκινάει τις προσπάθειες, ώσπου τη μέρα των γενεθλίων της... Το «Ένα σύννεφο για τα γενέθλιά μου» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλια) είναι μια τρυφερή ιστορία της βραβευμένης Ελένης Ανδρεάδη, για τη σημασία του να απολαμβάνεις, αντί για υλικά πράγματα, στιγμές με αυτούς που αγαπάς.

Γνωρίστε έναν μικρό ιππότη, τον Νεντ, που λέει πάντα ναι, μια τρομακτική Δράκαινα που σκορπά τον φόβο κι ένα βασίλειο ενηλίκων που έχουν μάθει να μην ακούν «όχι» από τα παιδιά. Τι θα γίνει, όμως, όταν μια μέρα ο Νεντ θα πει για πρώτη φορά όχι; Και η Δράκαινα; Τι μυστικό κρύβει; Μήπως χρειάζεται κάτι που μόνο ο μικρός ιππότης μπορεί να της προσφέρει; Η Lucy Rowland γράφει και η Kate Hindley εικονογραφεί το βιβλίο «Ο ιππότης που είπε ΟΧΙ» (εκδόσεις Μικρή Σελήνη), μια ιστορία για τη δύναμη του να λες αυτό που πραγματικά θες, να μπορείς να επιλέγεις, να σέβεσαι τις επιθυμίες σου αλλά κι εκείνες των άλλων, να μην

Τρία νέα βιβλία της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας κυκλοφόρησαν από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος. Στο «Τρία πουλάκια κάθονται», ο Μπλε αποφασίζει να

Η Κόκκινη και η Πόλη

Ούγκο

Marie Voigt

Atinuke & Birgitta Sif

Ένα τρυφερό βιβλίο που προσεγγίζει

Μια γοητευτική ιστορία για την αξία

με σύγχρονο τρόπο την κλασική ιστορία

της φιλίας και την αλληλεπίδραση

της Κοκκινοσκουφίτσας.

με τους γύρω μας.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΚΑΡΟΣ / Βουλής 4, Σύνταγμα / T 210 3225152 / www.ikarosbooks.gr

03.06.2020

εκδικηθεί τα υπόλοιπα πουλάκια που δεν τον κάλεσαν στο παιχνίδι σκουληκιών, διαδίδοντας τεράστια ψέματα! Τι θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά; Ένα ιδανικό βιβλίο για την αντιμετώπιση του κουτσομπολιού στις κοινωνίες των μικρών παιδιών, για το χτίσιμο υγιών σχέσεων μεταξύ τους, για την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και για τη σημασία τού να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας πριν να αντιδράσουμε απέναντι σε κάτι. Ο Έκτορας είναι ένα σκαντζοχοιράκι που αγαπάει το άνετο, ασφαλές σπίτι του. Αυτό είναι «Το Αγαπημένο μέρος του Έκτορα». Και δεν βρίσκει κανέναν λόγο για να βγει από αυτό. Και αν κρυώσει; Και αν κολλήσει γρίπη; Και αν χτυπήσει; Και αν χαθεί; Βρίσκει πάντα μια καλή δικαιολογία για να αποφύγει την έξοδο. Ώσπου τελικά παίρνει τη μεγάλη απόφαση και συνειδητοποιεί ότι όλα τα όμορφα είναι εκεί έξω! Μια τρυφερή, καθησυχαστική ιστορία για την εσωστρέφεια και την ανησυχία για το άγνωστο. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, που πολλά παιδιά φοβούνται ακόμα να βγουν από το σπίτι (και έχουν συνηθίσει να μένουν σπίτι), το βιβλίο είναι χρήσιμο, καθώς περιέχει ένα δυνατό μήνυμα για την απελευθέρωση από τις προσωπικές μας ανασφάλειες. Το βραβευμένο «Όλες μου οι ρίγες» είναι το ταξίδι αυτογνωσίας του Ζέιν, μιας νεαρής ζέβρας με αυτισμό, που αγωνιά για το πώς βλέπουν οι γύρω του την «ξεχωριστή» του ρίγα και μαθαίνει με τη βοήθεια της μητέρας του, που είναι παράδειγμα προς μίμηση, να είναι υπερήφανος για κάθε μοναδικό του χαρακτηριστικό. Το βιβλίο βοηθά να μιλήσουμε στα παιδιά μας για τον αυτισμό και για όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που κάνουν ξεχωριστά, μοναδικά και τρυφερά όλα τα πλάσματα που είναι διαφορετικά. Περιλαμβάνει οδηγό ανάγνωσης, με πρόσθετες πληροφορίες για τις διαταραχές του αυτιστικού φάσματος και σημείωμα για γονείς και εκπαιδευτικούς. Απευθύνεται σε όλα τα παιδιά (και όχι μόνο σε παιδιά στο φάσμα και στις οικογένειές τους), καθώς βοηθά να κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες πολλών συνανθρώπων μας και να μην έχουν προκαταλήψεις. Στη Χαρά δεν αρέσουν καθόλου τα μαθηματικά. Και στο σχολείο, γενικά, δεν τα πάει μια χαρά… μέχρι που ανακαλύπτει τον χορό. Κι ο χορός την ευχαριστεί και τη γεμίζει τόσο, που τα πάντα στη ζωή της γίνονται μαγικά. Ακόμα και τα μαθηματικά. Το βιβλίο του Luciano Lozano «Η Χαρά χορεύει» (εκδόσεις Παπαδόπουλος) είναι ένα βιβλίο για τις επιθυμίες, την αυτοπεποίθηση, τον χορό και τη χαρά που νιώθουμε όταν τελικά βρίσκουμε αυτό που μας αρέσει να κάνουμε! Όταν μια βροχή από πλαστικά καλαμάκια διέκοψε το μάθημα στην τάξη του βυθού, οι ψαρομαθητές τρόμαξαν! Τότε ο κύριος Χταπόδης τους παρότρυνε να μαζέψουν τα καλαμάκια και να βγουν στη στεριά για να ζητήσουν βοήθεια. Στον δρόμο, συνάντησαν έναν ιππόκαμπο που είχε τυλιγμένη στην ουρά του μια μπατονέτα, μια χελώνα που είχε μπλεχτεί σε ένα δίχτυ, ένα δελφίνι που είχε καταπιεί σκουπίδια και άλλα ζώα που δυσκολεύονταν να κολυμπήσουν. Όλα φαίνονταν να τα έχουν χαμένα... Ήταν τόσο πολλά τα σκουπίδια, που ακόμα και τα παιδιά δεν ήξεραν τι να κάνουν… Ο κύριος Χταπόδης όμως τα είχε σκεφτεί όλα! Το νέο βιβλίο της Κατρίνας Τσάνταλη «Μια θάλασσα πλαστικά» (Εκδόσεις Διόπτρα, εικονογράφηση Μαρία Παγκάλου) μιλάει με εύληπτο τρόπο στα παιδιά από 4 ετών για την προστασία του πλανήτη και την αξία της συνεργασίας για έναν κοινό σκοπό.

54 Όταν είσαι μικρός, τα πράγματα τα βλέπεις διαφορετικά, όμως τη στιγμή που ο Κώστας άκουσε «τώρα μένουμε σπίτι» θύμωσε πολύ. Ήταν σαν να τον έβαζαν τιμωρία για κάτι που δεν έκανε, κι επιπλέον να μην ξέρει πότε θα τελειώσει. Κι επειδή η οικογένειά του μοιραζόταν το σπίτι της με κάποιους άλλους, αναγκάστηκαν να ζήσουν σε ένα μόνο δωμάτιο. Και τους κληρώθηκε το… μπάνιο. Ο αρχιτέκτονας και εικονογράφος Φίλιππος Φωτιάδης δημιουργεί «Το μπάνιο μας» (εκδόσεις Μάρτης), ένα πρωτότυπο, ανατρεπτικό εικονοβιβλίο γεμάτο χιούμορ, εμπνευσμένο από την πανδημία. Κι αν αναρωτιέστε πώς τα έβγαλε πέρα στριμωγμένη η οικογένεια του Κώστα όσο τους απαγόρευαν να βγουν έξω, είναι πολύ απλό: Ήταν μαζί, ήταν αγαπημένοι και κυρίως ήταν… Αμ, δε που θα σας πω! Αναζητήστε το! Η Νάντια Λιαρέλλη και οι εκδόσεις Πατάκη παρουσιάζουν το βιβλίο «Η Κόκκινη κότα και ο Προκόπης ο τεμπέλης», που περιέχει δύο λαϊκά ειλικρινή και ρεαλιστικά παραμύθια που μας οδηγούν μπροστά στο βαθύ σκοτάδι και το απόλυτο φως, μπροστά στα υλικά με τα οποία δημιουργήθηκε η ανθρώπινη ψυχή. Και τα δύο έχουν τις αρετές και την απλότητα της αφήγησης των γιαγιάδων όταν λένε ιστορίες. Η δε ανατροπή της πλοκής σε κομβικά τους σημεία εντείνει την αναγνωστική απόλαυση και κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Η εικονογράφηση της Κατερίνας Βερούτσου τα αγκαλιάζει και τα αναδεικνύει, αισθητοποιώντας συγκεκριμένες πλευρές τους. Η «Μυρρίνη, η μικρή Αθηναία» κοιτά τον κόσμο από την πόρτα του σπιτιού της. Τα αγόρια και τους άνδρες που κυκλοφορούν στην πόλη, πάνε στον δάσκαλο, στην αγορά και βλέπουν τόσα θαυμαστά. Εκείνη είναι συνήθως με τη μαμά, στον γυναικωνίτη. Ώσπου, ένα πρωί, την παίρνει ο πατέρας απ’ το χέρι και την ανεβάζει στην Ακρόπολη. Τι κάνει άραγε η Μυρρίνη εκεί πάνω; Το νέο βιβλίο της Κατερίνας Σέρβη, εικονογραφημένο από τη Λέλα Στρούτση, ανήκει στη σειρά των εκδόσεων Πατάκη «Οι αρχαίοι µου φίλοι» και μας ταξιδεύει στο παρελθόν, για να γνωρίσουμε παλιούς, σπουδαίους πολιτισμούς, μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους την εποχή που ήταν γεμάτοι ζωή. Ο Χνούδης, ο λαγό είχε τη φήμη του τρανού πολεμιστή. Μα αν τον έβλεπε κανείς και δεν είχε ακούσει τίποτα για τη φήμη που τον συνόδευε, δεν θα του γέμιζε το μάτι! Η ιστορία του ατρόμητου αυτού μαχητή του δάσους, ξεκίνησε ένα ανοιξιάτικο πρωινό, όταν, για κακή του τύχη, συνάντησε στον δρόμο του ένα άγριο λιοντάρι... «Ο Χνούδης» (Ελληνοεκδοτική, εικονογράφηση Γιώτα Κοκκόση) είναι το δεύτερο βιβλίο της σειράς της Χριστίνας Ντούμα «Τα όνειρα του Θοδωρή» και μια προσπάθεια ώστε να μπει ακόμα ένα λιθαράκι στον μεγάλο αγώνα ζωής που δίνει η οικογένεια Ντούμα. Ο εικοσιπεντάχρονος Θοδωρής πάσχει από τη θανατηφόρο νόσο Batten και έχει διαψεύσει όλες τις ιατρικές προβλέψεις που μιλούν για προσδόκιμο ζωής κάτω των 20 ετών. Είναι, μάλιστα, το μοναδικό νοσόν παιδί παγκοσμίως που παρακολουθεί μαθήματα στο Πανεπιστήμιο, στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Με την αγορά κάθε βιβλίου, ενισχύετε την προσπάθεια θεραπείας του. Ο Μίμης ο ταχυδρόμος, ποιητής και μουσικός και ποδηλάτης φοβερός, φτάνει καταϊδρωμένος στην πολυκατοικία της οδού Ρωμαίου και Ιουλιέτας 33. Μαζί του κουβαλά μια παράξενη βαλίτσα από δέρμα καφετί, ούτε μεγάλη ούτε μικρή. Ο Μίμης χτυπά όλα τα κουδούνια στη σειρά. Οι ένοικοι της πολυκατοικίας κατεβαίνουν αναστατωμένοι. Οι καρδιές χτυπούν δυνατά. Τι κρύβει

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

03.06.2020

η μυστηριώδης βαλίτσα; Γιατί είναι τόσο βαριά; Σε ποιον ανήκει τελικά; Ποια είναι η Νίνα με τα πράσινα μαλλιά, την κόκκινη καπελαδούρα και τη γάτα της τη Μελπομένη και γιατί εκείνη βρίσκει τη βαλίτσα-φαινόμενο πανάλαφρη; Οι απαντήσεις στο πανέμορφο, χρωματιστό βιβλίο «Η βαλίτσα της Νίνας», της Λίνας Μουσιώνη, σε εικονογράφηση της Σάντρας Ελευθερίου, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο για παιδιά από 6 ετών. Μόλις το διαβάσετε, σκεφτείτε με τι θα γεμίζατε τη δική σας βαλίτσα! Ένα πρωινό ο μπαμπάς ήρθε με τα προβατάκια μας μέσα στην αυλή του σχολείου! "– Μα, για να τα γνωρίσουν οι συμμαθητές σου!" μου είπε ενώ τον κοιτούσα άφωνος. Μια άλλη μέρα οι γονείς μου παρουσιάστηκαν με τις παραδοσιακές στολές τους στη γιορτή που ετοιμάζαμε με την τάξη μου! " – Αυτή είναι η παράδοσή μας, αγάπη μου! Γιατί με κοιτάς έτσι;" απόρησε η μαμά. Τι άλλο ετοίμαζαν οι γονείς του μικρού πρωταγωνιστή; Τρόμαζε μόνο και να σκεφτεί. Η «Ημέρα του Λουκουμά», του Βασίλη Κουτσιαρή (Ελληνοεκδοτική, εικονογράφηση Χρύσα Σπυρίδωνος), εμπνευσμένη από το υπέροχο έθιμο με τους λουκουμάδες την ημέρα του Αγίου Ανδρέα στην Κω, είναι ένα βιβλίο που με χιούμορ και ευαισθησία καταδεικνύει πως η παράδοσή μας είναι σύγχρονη και παντοτινή, αρκεί να προσαρμόζεται λιγάκι! Το παραμύθι της Μαρίας Παπανικολάου «Το παλάτι του ήλιου» (εκδόσεις Καλέντη, εικονογράφηση Σάντρα Ελευθερίου) μιλάει για αυτά που χάνουμε ενώ τα έχουμε συνηθίσει, για τις ευθύνες που ορθώνονται εμπρός μας όταν δεν τις περιμένουμε, για τις επιλογές που άλλοτε μας πάνε εμπρός και άλλοτε πίσω ή απλά μας μπερδεύουν και δε δίνουν λύση. Δεν έχει σημασία αν είσαι μικρός ή μεγάλος, σε όλους συμβαίνει. Μια ξαφνική αλλαγή και τίποτε πια δεν είναι το ίδιο. Μια νεαρή βασιλοπούλα πρέπει να πάρει μεγάλες αποφάσεις και δεν είναι εύκολο. Όταν το «εγώ» ξεχνιέται, η ίδια η ζωή τής δείχνει τον δρόμο και η λύση δίνεται από τους πολλούς. Η δύναμη της σκέψης, η πίστη στον εαυτό μας και στους άλλους, η έννοια του «μαζί» και της κοινότητας παρουσιάζονται σε ένα παραμύθι που μέσα από την αφηγηματική τέχνη και τους στερεοτυπικούς χαρακτήρες μεταφέρει διαχρονικά μηνύματα στα παιδιά από 6 ετών. Η πριγκίπισσα Αθηνά θέλει να αποκτήσει ένα άλογο – και τι άλογο! Ολόλευκο, μεγαλοπρεπές, πριγκιπικό! Όμως το μαγικό της ραβδί αρνείται να συνεργαστεί και οι νεράιδες δεν μπορούν να το φτιάξουν. Τι θα κάνει η Αθηνά; Θα καταλάβει ότι δεν μπορεί να αποκτήσει όλα όσα θέλει ή θα καταφέρει να πραγματοποιήσει το όνειρό της; Το «Χάλασε το μαγικό ραβδί μου» (εκδόσεις Πατάκη) είναι το πέμπτο βιβλίο της θαρραλέας σειράς της Στέλλας Κάσδαγλη, που μας θυμίζει πως μια αληθινή πριγκίπισσα ξέρει να ζει μαγικά ακόμα κι όταν φτάνει η στιγμή να βασιστεί μόνο στις δικές της δυνάμεις. Η, εικονογραφημένη από τον Τόμεκ Γιοβάνη, Αθηνά είναι η πιο ευρηματική κι αντισυμβατική πριγκίπισσα που έχετε ποτέ διαβάσει και θυμίσει σε αγόρια, κορίτσια αλλά και γονείς πόσο απελευθερωτικό είναι να είσαι ο εαυτός σου, σε μια εποχή που τα πρότυπα γίνονται τοξικά, διαιωνίζουν τα στερεότυπα και τις ανισότητες και εγκλωβίζουν τα παιδιά σε μη ρεαλιστικούς ρόλους και προσδοκίες. Ετοιμαστείτε για μπόλικο χιούμορ και ασταμάτητη δράση, με τα... κυνικά αστεία και απολαυστικά κόμικ «Dog Man 1» και «Dog Man 2-Χωρίς λουρί και φίμωτρο». Η

03.06.2020

Νο 1 αγαπημένη σειρά στις ΗΠΑ, από τον συγγραφέα του «Καπετάν Βράκα» Ντέιβιντ Πίλκι, ήρθε στην Ελλάδα από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Ο Σκυλάνθρωπος (Ντόγκμαν), ένας αστυνομικός με κεφάλι σκύλου και σώμα ανθρώπου, είναι μια νέα ράτσα δικαιοσύνης που κυκλοφορεί στην πόλη και θα ξετρελάνει τους αναγνώστες από 7 ετών. Γνωρίστε ένα όμορφο καπέλο, που είναι όμως και ξεχωριστό! Μπορεί να ακούει τις σκέψεις όποιου το φοράει. Οι άνθρωποι που συναντά το παίρνουν μαζί τους σε κάμπους και βουνά, θάλασσες και νησιά. Όμως οι σκέψεις τους είναι αυτές που το ταξιδεύουν πολύ πιο μακριά και το γεμίζουν σοφία. Σιγά σιγά το καπέλο αρχίζει να σκέφτεται και να μαθαίνει μέσα από κάθε καινούρια εμπειρία. Τελικά τι χρειάζεται για να ζήσει κανείς ευτυχισμένος; Το βιβλίο της Μαρίας Νομικού «Το καπέλο που άκουγε τις σκέψεις των ανθρώπων» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Πετρούλα Κρίγκου) δημιουργεί σκέψεις για την ομορφιά, για την αγάπη, για τον σεβασμό στον άλλον, για το νόημα της ελευθερίας και της αναζήτησης και για την αξία της προσφοράς. Ο πιο αγαπημένος δάσκαλος της Αστρονομίας, ο Διονύσης Π. Σιμόπουλος, Επίτιμος Διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου, είναι ο πλέον κατάλληλος να μιλήσει με σαφήνεια στα παιδιά για τον υπέροχο κόσμο του διαστήματος. Με το απολαυστικό εικονογραφημένο βιβλίο γνώσεων «Πες μας παππού... Πώς πήγαμε στο φεγγάρι» τα μυεί στην ιστορία της διαστημικής περιπέτειας. Οι μικροί αναγνώστες απολαμβάνουν το συναρπαστικό ταξίδι του ανθρώπου για την κατάκτηση του διαστήματος, ακολουθούν τα βήματα που οδήγησαν στην εξερεύνηση της Σελήνης –από τα έργα επιστημονικής φαντασίας και τις μεγάλες εφευρέσεις μέχρι τους δορυφόρους και τις πρώτες αποστολές, γνωρίζουν το πρόγραμμα ΑΠΟΛΛΩΝ, διαβάζουν όσα αποκάλυψαν οι έρευνες για τον δορυφόρο μας και γνωρίζουν τα σχέδια για τις μελλοντικές μας επισκέψεις σε αυτόν αλλά και όλα τα πιθανά σενάρια για τον αποικισμό του! Το παράρτημα περιλαμβάνει συνοπτική παρουσίαση των αποστολών και εκπαιδευτικά παιχνίδια! Επιπλέον, θα βρείτε φωτογραφίες και βίντεο κρυμμένα σε ηλεκτρονικούς κωδικούς, σκανάροντας με τη σχετική εφαρμογή QR code reader. Πού πηγαίνουν άραγε όλα αυτά τα σκουπίδια που πετάμε, από τα απορρίμματα έως τους ρύπους των εργοστασίων και από τα πλαστικά έως τα διαστημικά σκουπίδια; Πώς επηρεάζουν τον πλανήτη μας και τι μπορεί να γίνει ώστε να μειωθεί το πρόβλημα; Μήπως μπορούμε εμείς να βοηθήσουμε; Το βιβλίο της Jess French «Πού πάνε όλα αυτά;» (εκδόσεις Διόπτρα) είναι γεμάτο με πολλές συναρπαστικές ιδέες που δείχνουν πώς μπορούμε να σώσουμε το περιβάλλον. Ξεκινώντας από μικρά εύκολα πράγματα και απλές αλλαγές στη ζωή μας, μπορούμε να μετατρέψουμε τον πλανήτη μας σε ένα καλύτερο μέρος για να ζήσουμε! «Ποιος έκλεψε το μήλο της Έριδας;» Το νέο βιβλίο του Φίλιππου Μανδηλαρά (εκδόσεις Παπαδόπουλος, εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλια) μετατρέπει για άλλη μια φορά τους θεούς του Ολύμπου σε δαιμόνιους ντετέκτιβ. Όταν το μήλο της Έριδας χάνεται κι ο Πάρης δεν έχει τι να δώσει στη θεά που θα επιλέξει ως ομορφότερη, το Γραφείο Ερευνών «Οι 12 θεοί» αναλαμβάνει τη δεύτερη υπόθεσή του. Περσεφόνη, Άρτεμη και Εστία, που θεωρούν πως η ομορφιά δεν πηγάζει από την εξωτερική εμφάνιση και ίσως πικράθηκαν που δεν ήταν υποψήφιες, συγκεντρώνουν

56 αρχικά τις υποψίες. Κάποια παράξενα όμως κίτρινα ίχνη στην Τρωάδα θα οδηγήσουν τελικά τον Ερμή στο πολυπόθητο μήλο, αλλά και σε ένα μεγάλο δίλημμα… «Η γιαγιά τερματοφύλακας», της Σοφίας Μαντουβάλου (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Δέσποινα Καραπάνου) είναι ένας διάλογος ανάμεσα σε έναν σούπερ εγγονό που ησυχία δεν έχει και μια σούπερ γιαγιά έτοιμη για όλα. Μια ιστορία γεμάτη χιούμορ και περιπέτεια, για τις σχέσεις τρυφερότητας και αγάπης που αναπτύσσονται ανάμεσα τους, με αφορμή το αγαπημένο άθλημα του πιτσιρικά. Η γιαγιά δε σκαμπάζει πολλά από ποδόσφαιρο. Είναι όμως καλή μαθήτρια και ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του εγγονού της. Κλότσα κλότσα η γιαγιά, κλότσα κλότσα ο εγγονός, βάζουν στο τέρμα της καρδιάς χίλια γκολ απανωτά. Κι εκείνο που δεν ξεχνάνε ποτέ είναι τα γέλια και τα χάχανα σε μερικές ιστορικές στιγμές. Έπειτα από ένα πάρτι γενεθλίων, μια παρέα παιδιά κοιτούν γύρω τους και βλέπουν σωρούς σκουπιδιών. Τι θα γίνουν όλα αυτά τα απορρίμματα; Μιλώντας με δασκάλους και ανθρώπους της γειτονιάς, τα παιδιά μαθαίνουν για τον πράσινο τρόπο ζωής. Ανακαλύπτουν ότι μπορούν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να συμβάλουν στην προστασία του πλανήτη. Το βιβλίο της Liz Gogerly «Σώσε τον πλανήτη!» (Εκδόσεις Μεταίχμιο), γεμάτο πληροφορίες για το περιβάλλον, ενημερώνει για τον αντίκτυπο που έχουν οι καθημερινές μας συνήθειες σε αυτό και την επιτακτική ανάγκη να ευαισθητοποιηθούμε και δίνει πολλές ιδέες για το πώς μπορούμε όλοι να βοηθήσουμε να σωθεί η Γη μας! Τα κουτάκια ΣΤΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΚΕΨΟΥ! προσφέρουν στους μικρούς αναγνώστες από 8 ετών τροφή για σκέψη και τα κουτάκια ΚΑΝΕ ΚΑΤΙ! δίνουν συμβουλές για το πώς μπορούν να συμμετάσχουν στην προσπάθεια να σωθεί ο πλανήτης μας. Όταν η Σούζαν ακούει έναν εκκωφαντικό θόρυβο μέσα στη νύχτα, γλιστρά αθόρυβα στο σκοτάδι για ν’ ανακαλύψει μια παράξενη αμαξοστοιχία μέσα στο σαλόνι του σπιτιού της! Είναι το μαγικό Εξπρές για τις Απίθανες Χώρες που μεταφέρει την αλληλογραφία του μυστικού ταχυδρομείου των τρολ από τη μία άκρη της Ένωσης Απίθανων Χωρών στην άλλη. Το νεαρό κορίτσι επιβιβάζεται στο Εξπρές και καλείται να φέρει σε πέρας μια δύσκολη αποστολή: Να παραδώσει ένα δέμα σε μια τρομακτική μάγισσα. Μόνο που το περιεχόμενο του δέματος έχει... άλλη άποψη και η Σούζαν θα ζήσει μια απίστευτη περιπέτεια, όπου η μοίρα ενός πρίγκιπα κι ενός ολόκληρου παράλληλου κόσμου βρίσκεται στα χέρια της. «Το εξπρές για τις απίθανες χώρες-Το μυστικό ταχυδρομείο των τρολ», της P.G. Bell (εκδόσεις Διόπτρα) είναι ένα μαγευτικό ταξίδι στην περιπέτεια για παιδιά από 8 ετών. Οι εκδόσεις Μίνωας συνεχίζουν τη σειρά μυστηρίου «Μυστικά και χαμένοι θησαυροί»! Ειδικά διασκευασμένες για παιδιά από 8 ετών από τη Χαρά Κατσαρή, με υπέροχη εικονογράφηση, οι ιστορίες του Σέρλοκ Χολμς μυούν τους αναγνώστες στον κόσμο του μεγαλύτερου ντετέκτιβ όλων των εποχών. Στην «Κορδέλα με τις βούλες», η Τζούλια πεθαίνει, δύο εβδομάδες πριν από τον γάμο της, κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες. Η αδελφή της, Έλεν, αρχίζει να ακούει παράξενους θορύβους – τους ίδιους που άκουγε και η Τζούλια λίγο πριν πεθάνει και φοβάται ότι είναι ζήτημα χρόνου να βρεθεί στην ίδια μοίρα. Μια πλεκτάνη εξελίσσεται σκοτεινά κι ο μόνος τρόπος για να συλληφθεί ο δράστης είναι να πέσει μόνος του σε μια θανατηφόρα παγίδα… Στο «Γαλάζιο Ρουμπίνι»,

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

03.06.2020

που εκλάπη από την κοσμηματοθήκη μιας κόμισσας, η αστυνομία ξεκινά τις έρευνες για να το εντοπίσει, όταν εντελώς αναπάντεχα το κόσμημα εντοπίζεται στον λαιμό μιας χήνας. Πώς ταξίδεψε το πετράδι από μια κοσμηματοθήκη στη μια άκρη της πόλης στον λαιμό μιας χήνας στην άλλη άκρη; Ένα ακόμα μυστήριο για τον Χολμς και τον Γουάτσον, οι οποίοι εμπλέκονται σε μια κούρσα ενάντια στον χρόνο για να σώσουν τη ζωή ενός αθώου ανθρώπου. Η στενοχώρια του πατέρα της είναι τόσο μεγάλη, που η Όλιβ τη φαντάζεται σαν έναν πελώριο ελέφαντα που τον ακολουθεί παντού. Ο γκρίζος ελέφαντας είναι κολλημένος επάνω του σαν σκιά και η Όλιβ εύχεται να μπορούσε να κάνει κάτι ώστε να τον διώξει μια για πάντα. Με τη βοήθεια του παππού της και του καλύτερού της φίλου, η Όλιβ θα βάλει μπροστά ένα σχέδιο. Θα τα καταφέρει όμως; Πώς μπορείς να διώξεις κάτι τόσο μεγάλο; «Ο Ελέφαντας» του Πίτερ Κάρναβας (εκδόσεις Παπαδόπουλος) είναι ένα βαθιά συγκινητικό βιβλίο με έμμεση αναφορά σε ένα θέμα που απασχολεί έντονα τη σύγχρονη κοινωνία, την κατάθλιψη. Όμως, δεν είναι στενάχωρο, αλλά δίνει ένα υπέροχο και αισιόδοξο μήνυμα, μάθημα ζωής στους μικρούς αναγνώστες από 8 ετών. Όταν νιώθεις αγχωμένος, ιδρώνεις και η καρδιά σου χτυπάει πιο γρήγορα. Όταν, όμως, ο Τσάρλι αγχώνεται μεταμορφώνεται σε ζώο! Εντωμεταξύ, οι δουλειές του μπαμπά του πάνε απ’ το κακό στο χειρότερο, μπορεί να χρειαστεί να μετακομίσει στο σπίτι της θείας Μπρέντα με τις δεκαεφτά γάτες και το ξύλινο πόδι, ενώ είναι ολοένα και πιο δύσκολο να ελέγξει τις δυνάμεις του. Ευτυχώς, οι κολλητοί του είναι έτοιμοι να βοηθήσουν. Ο Σαμ Κόουπλαντ, μετά το σπαρταριστό «Ο Τσάρλι γίνεται κοτόπουλο», επιστρέφει στις Εκδόσεις Ψυχογιός με το δεύτερο βιβλίο της χιουμοριστικής σειράς του για παιδιά από 9 ετών, όπου... «Ο Τσάρλι γίνεται Τ-Ρεξ». Η Ήβη μπορεί και μιλά με τα ζώα μέσα από τη σκέψη της, αλλά ο μπαμπάς της της έχει απαγορέψει να κάνει. Όταν όμως ένα λαγουδάκι της ζητά να το ελευθερώσει από το κλουβί του, ο μπαμπάς αναγκάζεται να της πει την αλήθεια: Πριν από χρόνια, η μαμά της, που κι εκείνη μιλούσε με τα ζώα, προσπάθησε να σταματήσει τον κακό Μόρτιμερ Τζ. Μόρτιμερ από το να αφανίσει το Δάσος του Αμαζονίου. Μετά τον θάνατο της, ο μπαμπάς τούς πήρε μακριά και άλλαξε τα ονόματά τους, για να μην μπορεί ο Μόρτιμερ να τους βρει. Έτσι, η Ήβη σταματά να χρησιμοποιεί το χάρισμά της, αλλά μερικές εξαφανίσεις ζώων στη γειτονιά τής δείχνουν ότι ο Μόρτιμερ είναι στα ίχνη τους. Δεν έχει πια άλλη επιλογή από το να τον αντιμετωπίσει, έχοντας μαζί της ένα λαίμαργο σπουργίτι, μια σαύρα που λέει το μέλλον, ένα φίδι με μυστικά και τον πιο αισιόδοξο σκύλο του κόσμου. Ο αγαπημένος μας Ματ Χέιγκ επιστρέφει με «Το χάρισμα της Ήβης» (εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Αργυρώ Πιπίνη, εικονογράφηση Έμιλυ Γκραβέτ), μια συναρπαστική ιστορία για παιδιά από 8 ετών, που ακροβατεί μεταξύ περιπέτειας και συγκίνησης, και μιλά για τη συμπόνια, το περιβάλλον και την ανάγκη να αναγνωρίσουμε ότι τα πάντα στον φυσικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπων, συνδέονται απόλυτα μεταξύ τους. Από τις Εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορεί η νέα αστυνομική σειρά βιβλίων των Nuria Aparicio και The Crazy Haacks όπου «3 τρελοί YouΤubers» κατεβάζουν... τρελές ιδέες! Στο «Απίστευτη κάμερα... κλικ!», μια βιντεοκάμερα με μυστικές δυνάμεις είναι ικανή για το καλύτερο και για το

ΝΙΚΟΛΑΣ ΑΝ∆ΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ η Φωτούλα αγαπούσε τα πλαστικά

03.06.2020

Ένα βιβλίο για τα παιδιά που αγαπάνε τον πλανήτη

χειρότερο. Στο «Μυστικό του δαχτυλιδιού» έρχεται ένα διαφορετικό unboxing και ένα δαχτυλίδι από το μέλλον. Ετοιμαστείτε για απίστευτες περιπέτειες, μπλεξίματα και γέλια μέχρι δακρύων! Η Μέρι είναι ένα κορίτσι που δεν αγαπάει το διάβασμα. Αγαπάει, όμως, τη μουσική και το μέτρημα. Με τον αγαπημένο της μετρονόμο μετράει όχι μόνο μουσικά μέτρα, χρόνους, ρυθμούς, παύσεις και διαστήματα, αλλά και ονόματα, καβγάδες, παράδοξα, πρωτόγνωρα, πανωλεθρίες, θριάμβους και θαύματα. Η βραβευμένη Κατερίνα Λαγού επιστρέφει στις Εκδόσεις Ψυχογιός με το βιβλίο «Μαρία Κάλλας. Το κορίτσι με τα χίλια ονόματα», τη μυθιστορηματική βιογραφία των παιδικών και νεανικών χρόνων της κορυφαίας φωνής του εικοστού αιώνα στον χώρο του λυρικού θεάτρου, που ζωντανεύει μια άγνωστη πτυχή της ζωής της μεγάλης σοπράνο. Για παιδιά από 9 ετών, σε εικονογράφηση της Πετρούλας Κρίγκου. «Ο Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου είναι ένα σημαντικό και αγαπητό έργο της ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η πρώτη παιδική θεατρική διασκευή του από την Εύη Τσιτιρίδου-Χριστοφορίδου (εκδόσεις Σοκόλη), σε έμμετρο λόγο (100 τετράστιχα χωρισμένα σε 7 σκηνές), προτείνεται τόσο για παραστάσεις παιδικού θεάτρου όσο και για σχολικές παραστάσεις. Συνοδεύεται από σκηνικές προτάσεις για το ανέβασμά του, προτάσεις για εκπαιδευτικές δραστηριότητες δημιουργικής έκφρασης και γραφής, γλωσσάρι, βιβλιογραφία-πηγές και μουσικά έργα σχετικά με τον Ερωτόκριτο και ελληνική, αγγλική, γαλλική, γερμανική και ιταλική βιβλιογραφία για εκπαιδευτικούς θεάτρου και εμψυχωτές. Το εξώφυλλο ζωγράφισε η Χαρά Γιασεμάκη. Ο χρόνος μετράει αντίστροφα για την Γκριζούπολη και τους κατοίκους της. Η ζωή όπως την ξέρουν τελειώνει. Έχουν φροντίσει γι’ αυτό τα δέντρα του πλανήτη, που, θέλοντας να σώσουν τη Φύση, θα ενεργοποιήσουν δυνάμεις άγνωστες στους ανθρώπους. Όμως ακόμη και για τα θαύματα χρειάζεται προσπάθεια. Μέσα από το βιβλίο της Ελένης Κωνσταντινίδου «Οι τελευταίες μέρες της Γκριζούπολης» (Εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Ραφαέλλα Κόνη) οι νεαροί αναγνώστες γίνονται μάρτυρες μιας ιστορίας που κανένας άλλος δε γνώρισε ποτέ. Πώς ταξιδεύουν τα δέντρα; Πώς γίνεται μέσα από ένα χωροτούνελ να βρεθείς στον Αμαζόνιο; Μπορεί μια ομάδα παιδιών και ένας παπαγάλος να ηγηθούν μιας μάχης που έχει σκοπό να αλλάξει τον κόσμο; Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, τα παιδιά γνωρίζουν τα δέντρα-πρωταγωνιστές, με τα αληθινά τους ονόματα και χαρακτηριστικά.

CMY

∆ ίγ λ ω σ σ ο

Όταν ο θρυλικός Οδυσσέας παίρνει τον δρόμο της επιστροφής από την Τροία για την Ιθάκη, ούτε καν υποψιάζεται τους τρομερούς κινδύνους που θα αντιμετωπίσει: ανθρωποφάγους γίγαντες, έναν Κύκλωπα, ένα τέρας με έξι κεφάλια, μοχθηρές σειρήνες, τρομακτικά πνεύματα και μια κακιά μάγισσα. Το έπος του Ομήρου ξετυλίγεται μέσα από ευφάνταστα κόμικς για μικρούς και μεγάλους αναγνώστες. Κι όσες φορές κι αν την έχετε διαβάσει, σε κάθε μορφή, όσο κι αν ξέρετε... τι θα γίνει παρακάτω, το νέο graphic novel «Η Οδύσσεια σε κόμικς», των Ράσελ Πάντερ και Φαμπιάνο Φιορίν, (Εκδόσεις Ψυχογιός) θα σας κάνει να αγαπήσετε ξανά μια από τις σπουδαιότερες και αρχαιότερες λογοτεχνικές περιπέτειες. Ένα βράδυ, από έναν ξένο και μακρινό τόπο, με

Ε ΙΜΑΣ Τ Ε Τ Α Β Ι Β ΛΙ Α

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

03.06.2020

τρόπο μαγικό, τρυπώνουν σε ένα μουσείο μια κούκλα κι ένα κορίτσι. Είναι η ώρα που οι κούκλες του μουσείου ξυπνούν και αφηγούνται την ιστορία της ζωής τους. Την αρχή κάνει η πλαγγόνα, η κούκλα της αρχαίας Ελλάδας. Στη συνέχεια παίρνει τον λόγο μια κούκλα του Βυζαντίου. Κατόπιν οι κουτσούνες μάς ταξιδεύουν στα χρόνια της οθωμανικής περιόδου, η Μπεμπέκα μάς κερνάει γλυκό της Σμύρνης, και ο Λουκάς στήνει παραστάσεις στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής. Κοινός παρονομαστής όλων των αφηγήσεων της Γλυκερίας Γκρέκου, στο νέο βιβλίο της «Οι κούκλες του Μουσείου» (εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση Κατερίνα Χαδουλού), είναι η καθημερινότητα, ένας πόλεμος και, κυρίως, η παρουσία της κούκλας στη ζωή του παιδιού. Γιατί όλα τα συμβάντα στη ζωή των παιδιών, ευχάριστα ή δυσάρεστα, θα έχουν αντίκτυπο στην κούκλα τους. Για αναγνώστες από 10 ετών. «Η μαλαματένια βελανιδιά», του Μιχάλη Μακρόπουλου (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, εικονογράφηση Κατερίνα Χαδουλού) είναι μια ονειρική ιστορία ωρίμασης και αφύπνισης για όλες τις εποχές και όλες τις ηλικίες, με κεντρικό πρόσωπο τη δεκάχρονη Αθηνά και με οδηγό στο ταξίδι της το μαγικό βελανίδι τής μαλαματένιας βελανιδιάς. Ανέλπιστοι φίλοι και εχθροί, ζώα, δέντρα και πουλιά σοφά, γενναία, πονηρά, νεράιδες φεγγαρόμορφες... Όλη η μαγεία τής μέσα και της έξω φύσης επιστρατεύεται για χάρη του παιδικού αχαρτογράφητου έρωτα. Μια ολονύχτια περιπέτεια στο δάσος, σύγχρονη και αλλοτινή, στα χνάρια του ελληνικού παραδοσιακού παραμυθιού. Μα πόσο χάλια μπορούν να είναι όλα για την Άννα Χ.; Ο Στέφανος μάλλον δεν έχει ιδέα ποια είναι, η μαμά γράφει για τα δικά της προβλήματα στο Mamoblog της και η τριήμερη εκδρομή που τόσο περίμενε αναβάλλεται, χωρίς να ανακοινωθεί καινούρια ημερομηνία! Ευτυχώς έχει τη Μαρίζα και τον Γιάννη, που αναλαμβάνουν δράση για να μην βλέπουν την κολλητή τους να βράζει στο ζουμί της. Το νέο βιβλίο της Φυτούλας Βακανά «Ο Στέφανος, η εκδρομή και άλλες έγνοιες για την Άννα Χ.» (εκδόσεις Πατάκη) απευθύνεται σε προέφηβους και έφηβους που νιώθουν ότι όλα πάνε εντελώς στραβά! Μέσα όμως από το γέλιο, που πάει χέρι χέρι με το κλάμα, θα μάθουν, μαζί με την Άννα Χ., λίγο καλύτερα τον εαυτό τους και τους γύρω τους και θα συνειδητοποιήσουν ότι με την κατάλληλη παρέα όλα, ακόμα και τα αδύνατα, μπορούν να συμβούν. Ο δεκαεξάχρονος (και όχι και τόσο ανοιχτά γκέι) Σάιμον Σπίαρ μισεί τα δράματα, εκτός από εκείνα στα οποία παίζει στη θεατρική ομάδα του σχολείου. Όταν όμως ένα ιμέιλ του πέφτει σε λάθος χέρια, το μεγάλο του μυστικό κινδυνεύει να αποκαλυφθεί. Ο Σάιμον είναι πια θύμα εκβιασμού: Αν δεν βοηθήσει τον κλόουν της τάξης να τα φτιάξει με το κορίτσι των ονείρων του, η σεξουαλική του ταυτότητα θα γίνει βούκινο. Και το χειρότερο: Το ίδιο θα πάθει και ο Μπλου, το μυστηριώδες αγόρι με το οποίο ανταλλάσσει καθημερινά ιμέιλ. Και ενώ η εξ αποστάσεως σχέση του με τον Μπλου μοιάζει όλο και περισσότερο με φλερτ, το μπέρδεμα φτάνει και στους τρεις κολλητούς του. Τώρα, ο Σάιμον θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να προλάβει τις εξελίξεις και να αποκαλύψει την αλήθεια, χωρίς να χάσει τους φίλους του —και, πάνω απ’ όλα, την ευτυχία που θα μπορούσε να ζήσει μαζί με το πιο γλυκό αγόρι που έχει γνωρίσει στη ζωή του. Στο crossover μυθιστόρημά της «Ο Σάιμον ενάντια στην ανθρωπότητα» (εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Γιώργος ΠαναγιωτάκηςΚαρολίνα Μιζάν), η Μπέκι Αλμπερτάλλι αποδίδει πειστικά την οπτική ενός ανοιχτόκαρδου μα μπερδεμένου 16χρονου, που ψάχνει θέση στο περιβάλλον του.

ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ

03.06.2020

3 ΝΈΑ ΠΡΟΪΌΝΤΑ EASY BAKE

Οι Μύλοι Αγίου Γεωργίου σάς προσφέρουν ακόμα περισσότερες γευστικές επιλογές! Η οικογένεια των αγαπημένων Easy Bake, πλέον χωρίς φοινικέλαιο, σας δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσετε ακόμη περισσότερες αγαπημένες συνταγές και να τις απογειώσετε με τη φαντασία σας, φέρνοντας τρία νέα μείγματα για: πολίτικο τσουρέκι, κέικ βανίλιας και μπεσαμέλ. Το νέο μείγμα για πολίτικο τσουρέκι σας επιτρέπει να κάνετε εύκολα, χειροποίητα αφράτα, σπιτικά τσουρέκια. Το μόνο που χρειάζεται είναι να προσθέσετε νερό, να το ζυμώσετε με αγάπη και να το σιγοψήσετε. Με επικάλυψη ή απλά σκέτο με φιλέ αμυγδάλου είναι σίγουρο ότι δεν θα μείνει τίποτα! Με το ολοκαίνουριο μείγμα για κέικ βανίλιας, έχετε την δυνατότητα με 2 μόλις λεπτά προετοιμασίας, να έχετε ένα μοσχομυριστό, σπιτικό Κέικ Βανίλιας, εφόσον το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να προσθέσετε στο μίξερ, το μείγμα, νερό και λάδι, να χτυπήσετε για 2 λεπτά να ψήσετε το μείγμα! Σκέτο, με επικάλυψη σοκολάτας ή προσθέτοντας στο μισό μείγμα λίγο κακάο για να ένα υπέροχο κέικ μαρμπέ, που η νοστιμιά του μένει αξέχαστη! Κι αν θέλετε να απολαύσετε αληθινή μπεσαμέλ, το νέο μείγμα για μπεσαμέλ Easy Bake σας βοηθά να κάνετε στη στιγμή απλά με την προσθήκη γάλακτος, την αυθεντική συνταγή για μπεσαμέλ, με αυγό και μοσχοκάρυδο. Τόσο απλά, η μπεσαμέλ σας είναι έτοιμη και μάλιστα χωρίς χρωστικές ουσίες και φοινικέλαιο!

ΚΆΜΠΙΝΓΚ ΡΟΒΙΈΣ

MOLLERS TOTAL: ΥΨΗΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΩΜΕΓΑ-3 ΜΕ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑ To Moller’s Total, παρέχοντας ένα συνεργικό συνδυασμό ωμέγα-3 λιπαρών οξέων με πλήρη σειρά βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων, καλύπτει διατροφικές ελλείψεις και ανεπάρκειες, προστατεύοντας μακροπρόθεσμα από πλήθος παθήσεων , ενώ ταυτόχρονα προσφέρει αμέσως ενέργεια, ζωτικότητα και ευεξία, συμβάλλοντας καθοριστικά σε μία καλύτερη ποιότητα ζωής.

Το Κάμπινγκ Ροβιές επί σειρά ετών αποτελεί ιδανικό προορισμό και επιλογή για πολλές ελληνικές οικογένειες από κάθε γωνιά του κόσμου. Λειτουργώντας από το 1987, θεωρείται ένα από τα 3 καλύτερα κάμπινγκ της Ελλάδας! Η ιδιαίτερα τιμητική αυτή θέση τού αποδόθηκε έπειτα από την αγάπη των πελατών του, που θεωρούν πως η θέση και η λειτουργία του είναι πραγματικά μαγευτική! Η μοναδική φυσική ομορφιά - κυριολεκτικά δίπλα στην θάλασσα- η μυρωδιά των λογιών λογιών φυτών και δέντρων, η θέα του ηλιοβασιλέματος με σκηνικό τον καθαρό Κόλπο του Ευβοϊκού, κάνουν τους επισκέπτες να ξεφεύγουν και να ξεχνούν τον αστικό βίο. Οι οικογένειες έχουν τη δυνατότητα να ευχαριστηθούν την επαφή με την φύση, σε ένα φυλασσόμενο περιβάλλον, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν βάση για γενικές εξορμήσεις στην Βόρεια Εύβοια. Οι εγκαταστάσεις του έχουν δημιουργηθεί με απόλυτο σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον που τις περικλείει, κάνοντας όσο πιο διακριτική γίνεται την ανθρώπινη παρουσία σε αυτό το όμορφο ζευγάρωμα δάσους και θάλασσας. Πρόκειται για μία οικογενειακή επιχείρηση χρόνων, γεγονός που ταιριάζει με την αμεσότητα και την λιτότητα της φυσικής κατάστασης. Εύκολα προσβάσιμο (95χλμ από την Χαλκίδα και μόλις 19χλμ από την Αιδηψό) και μοναδικά ποιοτικό, το Κάμπινγκ Ροβιές, περιμένει να σας φιλοξενήσει στον χώρο του, όπου το μπλε το ουρανού γίνεται ένα με το μπλε της θάλασσας. https://campingrovies.gr

ΕCOS: ΤΑ ΚΟΡΥΦΑΊΑ VEGAN ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΎ ΜΕ ΤΗΝ ΣΦΡΑΓΊΔΑ ΤΗΣ ΦΎΣΗΣ!

BABYCARE CALMING. ΜΟΝΑΔΙΚΉ ΧΑΛΑΡΩΤΙΚΉ ΑΊΣΘΗΣΗ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΊΔΑ, ΜΕ ΣΎΜΜΑΧΟ ΤΗ ΦΎΣΗ. Ως γονείς, γνωρίζετε καλά πόσο τρυφερό και ευαίσθητο είναι το δέρμα του μωρού σας, γι’ αυτό επιλέγετε μόνο προϊόντα που εμπιστεύεστε για τη φροντίδα του. Τα νέα μωρομάντιλα BabyCare Calming Pure Water, έχουν ιδανικά ισορροπημένη σύνθεση που περιέχει αγνό νερό (πάνω από 96%) και φυτικά εκχυλίσματα βαμβακιού και οργανικής λεβάντας. Φροντίζουν το δέρμα του μωρού σας, ενώ προσφέρουν μια μοναδικά χαλαρωτική αίσθηση. Καθαρίζουν απαλά και βοηθούν στην προστασία από τυχόν ερεθισμούς και συγκάματα, με την εγγύηση ποιότητας BabyCare, τη Νο 1* μάρκα μωρομάντιλων στην Ελλάδα. Επιπλέον, συνιστώνται από την Ελληνική Εταιρία Παιδιατρικής Δερματολογίας. Θα τα βρείτε και σε ιδανική, πρακτική συσκευασία mini pack που χωράει παντού, με «max» μέγεθος μαντιλιού, για αποτελεσματικό καθαρισμό, όπου κι αν βρεθείτε! Παράγονται στην Ελλάδα από την 100% ελληνική εταιρεία ΜΕΓΑ Α.Ε. *Source IRI Baby wipes, Total Greece, Volume shares, 2014-2018

Τα Νο1 σε πωλήσεις (ΗΠΑ) πράσινα απορρυπαντικά ECOS παράγονται και κυκλοφορούν πλέον και στην Ελλάδα με VEGAN πιστοποίηση και με SaferChoice πιστοποίηση από τον EPA (Οργανισμός Προστασίας Περιβάλλοντος ΗΠΑ). Για τον άνθρωπο που ενδιαφέρεται συνειδητά για την ασφάλεια του, την ασφάλεια των παιδιών του αλλά και του περιβάλλοντος, οι διεθνείς πιστοποιήσεις από έγκυρους οργανισμούς δίνουν την σιγουριά ότι διάλεξε το καλύτερο προϊόν! Τι κάνει τα προϊόντα ECOS τόσο μοναδικά; Eίναι υποαλλεργικά και δερματολογικά ελεγμένα, με εκπληκτικά φυσικά αρώματα, είναι πράσινα, επειδή παράγονται με συστατικά φυτικής προέλευσης, δεν περιέχουν φωσφορικά άλατα, φθαλικές ενώσεις, parabens, οπτικά λαμπρυντικά παράγονται χωρίς πειράματα σε ζώα, δεν αφήνουν βλαβερά κατάλοιπα και έχουν ισορροπημένο pH. Τα προϊόντα ECOS, καλύπτουν τις κατηγορίες ρούχων, πιάτων, γενικού καθαρισμού και σαπούνια χεριών. Αποτελούνται κατά κύριο λόγο από 4 συστατικά - 100% ανανεώσιμα και φυτικής προέλευσης (Νερό, Αιθέρια Έλαια, Βιολογικά Βότανα, Καλαμπόκι, Καρύδα, Εσπεριδοειδή). Σήμερα, με τον κορονοϊό, θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην έχουμε αρνητικές συνέπειες μετά το καθάρισμα και την απολύμανση των επιφανειών του σπιτιού μας από την χρήση τοξικών καθαριστικών. Οι επιστήμονες είναι επιφυλακτικοί για την κατάχρηση τοξικών καθαριστικών για τον καθαρισμό του σπιτιού και την απολύμανση, καθώς μπορεί να δημιουργήσει διάφορα προβλήματα, όπως αναπνευστικά. Οπότε είναι καλύτερο να χρησιμοποιήσουμε καθαριστικά από φυτικής προέλευσης συστατικά, όπως τα ECOS τα οποία επιπλέον δεν κάνουν πειράματα στα ζώα ούτε χρησιμοποιούν ζωικά συστατικά. 50 χρόνια πρωτοπορίας και έρευνας στην πράσινη επιστήμη, 50 χρόνια αγάπης για τον άνθρωπο, το περιβάλλον και τα ζώα. Διατίθενται σε όλα τα μεγάλα SuperMarket!

Η ΕΤΑΙΡΕΊΑ Ε.Ι. ΠΑΠΑΔΌΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. ΔΗΜΙΟΎΡΓΗΣΕ ΤO «PLUS», ΈΝΑ ΨΩΜΊ ΤΟΥ ΤΟΣΤ ΠΟΥ ΚΆΝΕΙ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΉ ΣΥΝΉΘΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΣΤ ΠΙΟ ΩΦΈΛΙΜΗ

Η εταιρεία Παπαδοπούλου, συνεπής στην υπόσχεσή της να προσφέρει προϊόντα υψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας, συνεργάστηκε με το Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου και δημιούργησε ένα καινοτόμο, πολύτιμο/ξεχωριστό ψωμί του τοστ, το Παπαδοπούλου Plus. Ένα ψωμί σε φέτες με βιταμίνες και μέταλλα, που κάνει την καθημερινή αγαπημένη συνήθεια του τοστ, πιο ωφέλιμη. Βάση των αποτελεσμάτων της Πανελλαδικής Μελέτης Διατροφής & Υγείας, μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν προσλαμβάνει τις συνιστώμενες ημερήσιες ποσότητες σε κάποιες βιταμίνες και μέταλλα όπως η βιταμίνη D, το ασβέστιο, το φολικό οξύ και ο σίδηρος, που είναι απαραίτητα στοιχεία για τον οργανισμό μας. Το Παπαδοπούλου Plus αποτελεί πηγή ασβεστίου, σιδήρου, φολικού οξέος και βιταμίνης D, συμβάλλοντας έτσι στην πρόσληψη των απαραίτητων αυτών στοιχείων για τον οργανισμό μας. Τόσο απλά και γευστικά μπορούμε να κάνουμε την αγαπημένη μας καθημερινή συνήθεια του τοστ, διατροφικά ωφέλιμη. Στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής, η βιταμίνη D συμβάλλει στην απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου από τον οργανισμό και στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Το ασβέστιο και η βιταμίνη D συμβάλλουν στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών. Ο σίδηρος συμβάλλει στη φυσιολογική γνωσιακή λειτουργία και το φολικό οξύ στη μείωσης της κόπωσης και κούρασης Παπαδοπούλου Plus. Tο κάτι παραπάνω στο ψωμί του τοστ! Απολαύστε το .

03.06.2020

ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ

ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ: ΤΣΕΝΙΚΛΙΔΗ ΕΡΜΙΟΝΗ (ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ), ΚΡΥΣΤΑΛΛΗ ΚΩΣΤΑ & ΚΥΠΡΟΥ 2 ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΚΟΝΙΚΟΣ ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 170, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΑΡΑΒΑΝΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΤΣΙΜΠΑ 37 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: ΜΑΡΙΟΣ ΚΟΡΜΑΣ (ΓΙΑΤΡΟΣ) ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ 53, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ Λ.ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 354 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: ΚΑΠΑΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ) ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ 5 & ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ ΑΝΩ ΓΛΥΦΑΔΑ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΣΚΡΕΚΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 94 ΑΝΩ ΚΑΛΑΜΑΚΙ-ΑΛΙΜΟΣ: ΜΠΟΡΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ 11 ΒΑΡΗ: PAPER CLUB(ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ) ΒΑΣ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 1 ΒΑΡΚΙΖΑ: ΦΟΥΡΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 98 & ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ 2 ΒΥΡΩΝΑΣ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΜΠΟΥΡΑ ΧΡΥΣΑΝΘΗ Ν. ΕΛΒΕΤΙΑΣ 31 ΓΑΛΑΤΣΙ: ΣΤΑΣΙΝΑΚΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ 139 & ΒΕΪΚΟΥ 1 ΓΛΥΦΑΔΑ: ART & HOBBY ΛΑΖΑΡΑΚΗ 10, BABY BEAUTY ΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 24-26 ΙΛΙΟΝ: Β. & Π. ΚΩΤΟΥΛΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 43 ΙΛΙΣΙΑ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ -ΚΡΕΚΑ Η. ΠΟΤΑΜΙΟΥ 2, ΔΑΜΑΛΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ) ΛΕΩΦ. ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΣΟΦΙΑΣ 86 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ: ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ(ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ) ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 144 ΚΑΛΛΙΘΕΑ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ (ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ) ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΟΥΣ & ΣΑΧΤΟΥΡΗ,ΚΑΦΕΤΕΡΙΑ SERPE ΔOΪΡΑΝΗΣ 19,ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΛΕΩΦ.ΣΥΓΓΡΟΥ 364(ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ) ΚΑΛΛΙΜΑΡΜΑΡΟ: ΛΕΞΙΚΟΠΩΛΕΙΟ ΣΤΑΣΙΝΟΥ 13 ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΑ: ATHENS COMIC LIBRARY ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 28,ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΔΙΟΠΤΡΑ BOOKS & LIFE ΣΟΛΩΝΟΣ 93-95,ΙΑΝΟΣ ΣΤΑΔΙΟΥ 24, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 94, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΙΒΑΝΗ ΣΟΛΩΝΟΣ 98, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 65, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 118, ΑΓΚΥΡΑ (ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ) ΣΟΛΩΝΟΣ 124, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΝΗΣ (ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΣΟΛΩΝΟΣ 52, ΡΟΙΝΙΩΤΗ ΣΤΑΜΑΤΙΑ (ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΣΟΦΙΑΣ 96, ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΙΑΝΤΖΟΓΛΟΥ (ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ – ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ) ΠΑΣΤΕΡ 11,ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΦΩΚΙΑΝΟΥ Β.ΟΛΓΑΣ 1,EVEREST ΠΕΙΡΑΙΩΣ 141 ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗΣ ΜΥΣΤΡΑ 51 ΚΗΦΙΣΙΑ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΕΥΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΚΥΡΙΑΖΗ 6-8 ΚΟΛΩΝΑΚΙ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΩΤΗΣ (ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 5, ΜΑΡΙΑ ΔΑΜΟΛΗ(ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΟΣ) ΒΑΣ.ΣΟΦΙΑΣ 25, IFA ΣΙΝΑ 31,

CAKE ΗΡΟΔΟΤΟΥ 15, ΔΗΜΗΤΡΑ ΔΑΜΤΣΑ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ) ΔΕΙΝΟΚΡΑΤΟΥΣ 11 ΚΟΥΚΑΚΙ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΓΓΕΛΗ(ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ) ΔΡΑΚΟΥ 3-5,ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΒΑΣΩ(ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ) ΔΡΑΚΟΥ 3-5 ΚΥΨΕΛΗ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΤΣΙΡΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΥΨΕΛΗΣ 80 ΜΑΡΙΝΑ ΦΛΟΙΣΒΟΥ:VOLTA FUN TOWN Λ.ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ 2 MAΡΟΥΣΙ: EVITA ΑΓ. ΦΙΛΟΘΕΗΣ 1 & ΠΑΡΝΗΘΟΣ, ΙΑΝΟΣ GOLDEN HALL ΜΑΡΟΥΣΙ, MAIK ARTISTIC TEAM(KOMMΩΤΗΡΙΟ) ΚΗΦΙΣΙΑΣ 41-47, VOLTAKI Λ.ΚΗΦΙΣΙΑΣ 41-45 ΜΕΛΙΣΣΙΑ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΚΟΛΤΣΙΟΥ(ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ-ΑΝΑΠΤΥΞΙΟΛΟΓΟΣ),Λ.ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 71 BABY BEAUTY Λ.ΠΕΝΤΕΛΗΣ 3 Ν. ΕΡΥΘΡΑΙΑ: DANCING SCISSORS (ΚΟΜΜΩΤΗΡΙΟ) ΤΑΤΟΙΟΥ 102 Ν. ΣΜΥΡΝΗ: ΧΗΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ(ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ 86,MARK & ALICE ΚΟΡΑΗ 31 Ν. ΨΥΧΙΚΟ: SAFE BΕBE ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 13/Α ΝΙΚΑΙΑ: ΡΙΖΑΚΗ ΣΟΦΙΑ (ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) Κ. ΓΙΕΜΕΛΟΥ 323, ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ 7Ης ΜΑΡΤΙΟΥ 57 ΠΑΓΚΡΑΤΙ: BABY HAIR ART GK. ΣΠΥΡΟΥ ΜΕΡΚΟΥΡΗ 25, ΠΛΕΙΑΔΕΣΣΠΥΡΟΥ ΜΕΡΚΟΥΡΗ 62,ΓΑΤΟΣ ΜΑΟΥΡΙΤΣΙΟ(ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ) ΕΥΦΡΟΝΙΟΥ 10-12 ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ: BOOKTAILS ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ 47 & ΑΓΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 58 ΠΑΠΑΓΟΣ: VERDE ΑΛΣΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ, ΣΤΡ. ΑΛ. ΠΑΠΑΓΟΥ & ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ: ΛΙΛΗ ΜΕΛΑ (ΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 5 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: ΑRT & HOBBY ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 65 ΠΕΥΚΗ: WONDERLAND ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 3 ΣΕΠΟΛΙΑ: ΚΟΣΜΟΙΑΤΡΙΚΗ ΑΜΦΙΑΡΑΟΥ 165 ΣΥΝΤΑΓΜΑ: ΑΝΑΨΥΚΤΗΡΙΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΑΜΑΛΕΙΑΣ 2-4 ΦΙΛΟΘΕΗ: ΠΑΛΙΑ ΑΓΟΡΑ ΚΕΧΑΓΙΑ 26 XAÏΔΑΡΙ: PROSKALO ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ 31 ΧΑΛΑΝΔΡΙ: ΜΙΚΡΟΣ ΚΟΡΑΗΣ KATΣΟΥΛΙΕΡΗ 4, ΚΑΦΕ ΜΠΑΡ «ΤΟ ΣΠΙΤΙ» ΑΝΔΡ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 9, HAPPY HIPPIE ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ 18, ΚΕΝΤΡΟ ΝΟΗΣΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ 54 ΨΥΧΙΚΟ: ΧΑΡΤΟΠΟΛΙΣ ΔΗΜ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 1

Γίνετε συνδρομητέςστο Taλκ. Πληροφορίες στοwww.talcmag.gr

α ί λ β ι που θέλεις! β α Τ έτειες

Ζήσε μοναδικές περιπ

παρέα με τους αγαπημένους σου ήρωες και ηρωίδες! Tο 2ο βιβλίο της σειράς κυκλοφορεί τον Σεπτέμβριο. Μην το (ξε)χάσετε!

Ακολούθησε τον μικρό δράκο Καρύδα και στις 18 φοβερές περιπέτειές του!

Ανακάλυψε και τις 8 συναρπαστικές υποθέσεις της αχτύπητης ντετέκτιβ Πένι Πέπερ!

Διάβασε και τα 5 βιβλία και γίνε κι εσύ μέλος της παρέας των τελευταίων παιδιών στη Γη!

metaixmio.gr

Tα βιβλία που θέλεις