Taλκ 102

Εγκυμοσύνη-Βρέφος

14.03.2022

THE FOREVER CHAIR LEMO

102

ΣΠΟΤ

14.03.2022

03

#Πάτρα ΤΗΣ ΜΑΡΚΕΛΛΑΣ ΔΗΜΟΥ

Τ

ις τελευταίες ημέρες έχουμε γίνει μάρτυρες ενός θρίλερ που εκτυλίσσεται στον αναλογικό, αλλά κυρίως στον ψηφιακό κόσμο, εκείνου των γεγονότων της Πάτρας. Οι αιφνίδιοι θάνατοι τριών παιδιών διαπλέκονται από μια σειρά παράλογων συμπτώσεων και –σε πείσμα του τεκμηρίου της αθωότητας– η μητέρα τους θεωρείται περίεργα αναμειγμένη σε όλο αυτό. Λοιδορείται ήδη στη γειτονιά της, «λιθοβολείται» και στις γειτονιές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με έναν φανατισμό πρωτοφανή. Αν τα tweets εναντίον της ήταν πέτρες, η μητέρα θα είχε προ πολλού εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο για να συναντήσει τις μικρές της και όλοι εμείς, οι αμέμπτου ηθικής κατήγοροι, θα χορεύαμε πάνω από το πτώμα της. Μια απλή βόλτα στο twitter και στο hashtag #πάτρα τρομάζει. Όχι μόνο λόγω των υπονοιών και των ευρημάτων που υπονοούν

την εμπλοκή της μητέρας στον θάνατο των παιδιών της. Αλλά, κυρίως, λόγω της γεμάτης μένους ρητορικής όσων τιτιβίζουν εναντίον της και της εύχονται με μεγάλη ευκολία τον θάνατο. Της εύχονται τον θάνατο, γιατί υποψιάζονται ότι σκότωσε τα παιδιά της, αλλά και γιατί μάλλον αγαπούσε τον άντρα της περισσότερο από αυτά. Ακόμη και επειδή, αντί να εξαϋλώνεται πενθώντας για τον χαμό των κοριτσιών της, εκείνη έβαφε τα μαλλιά και τα νύχια της. Είναι το απόλυτο τοτέμ τελικά η μάνα, αυτό συνειδητοποιώ σκρολάροντας στα tweets. Αν δεν είναι αυτό που «πρέπει», δεν είναι μάνα. Πρέπει να καταπνίξει οποιαδήποτε διαφυγόντα κατάλοιπα του Εγώ της όταν κάνει παιδιά, αλλά και να συνεχίσει να τα καταπνίγει ακόμη και αν τα χάσει. Πρέπει να επαναπροσδιορίσει τον έρωτα, να τον κάνει να χωρέσει σε πάνες και μπιμπερό και σε ένα κρεβάτι για τρεις. Και βέβαια πρέπει να πενθεί με συγκεκριμένο τρόπο. Είναι βαρύς και ασήκωτος αυτός ο ρόλος, ο γεμάτος από «πρέπει», και είναι πολλές οι γυναίκες που δεν τον αντέχουν· αλλά είναι και η κοινωνία

που δεν αντέχει τις γυναίκες που δεν τον αντέχουν. Πόσες φορές έχετε ακούσει να παραδίδει την επιμέλεια των παιδιών στον πατέρα μια μάνα που μόλις χώρισε; Καμία; Μία; Και αν το ακούσετε, τι θα πείτε; Ότι αυτή δεν είναι μάνα, ε; Γιατί η μάνα δεν έχει νόημα να ζει έξω και πέρα από τα παιδιά της. Δεν λέω ότι δεν με συγκλόνισε κι εμένα όλη αυτή η ιστορία, που ελπίζω να φτάνει στο τέλος της και στη λύση του μυστηρίου. Δεν λέω ότι δεν μου φαίνεται αδιανόητη. Το ίδιο αδιανόητη μου φαίνεται, όμως, και η αδυναμία της κοινότητας να αντιληφθεί τι μπορεί να συνέβαινε στο σπίτι εκείνο, γιατί απλώς δεν πάει το μυαλό μας. Πρέπει να αρχίσει να πηγαίνει το μυαλό μας, πρέπει να κλονιστούν τα θεμέλια του μητρικού τοτέμ, για να καταλάβουμε ότι η μητρική αφοσίωση δεν είναι απροϋπόθετη, έμφυτη, ακλόνητη, αγία. Δεν είναι υπόθεση ενός με πολλούς αποδέκτες. Δεν είναι γραμμική και τελεολογική, μπορεί έχει τρύπες και κενά –που πρέπει να τα γεμίζουμε με κατανόηση και αγάπη, για να μην έχουμε ποτέ ξανά μια νέα #Πάτρα.

04

14.03.2022

20

ΠΕΡΙ ΕΧΟΜΕΝΑ

03 | Σποτ 06 | 24 ώρες μαμά 07 | Έξι μύθοι και μια αλήθεια για την εφηβεία 08 | Μαμάδες και μωρά της πανδημίας 10 | Βρεφική θνησιμότητα: Η καλή είδηση της ημέρας 12 | Babywearing: Κράτα το ευτυχισμένο στην αγκαλιά σου 14 | Όταν το «εγώ» γίνεται «εμείς» 18 | Αποθηλασμός: Τα βήματα ως την… τελευταία γουλίτσα 20 | Μιλάμε για τις αποβολές μας, σπάμε τα ταμπού 23 | Διαζύγιο με μωρό 24 | Μασάζ περινέου κατά την εγκυμοσύνη 25 | Φιλόσοφοι από κούνια 26 | Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μωρό! Ναι, ναι, με το μωρό!

28 | Ήρεμος ύπνος: Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, μα ήπιες παρεμβάσεις 30 | Βουβά βιβλία: Λογοτεχνία δίχως λέξεις 32 | Επιλόχειος κατάθλιψη: Η σκοτεινή όψη της μητρότητας 34 | Οι Παραμυθοκόρες αφηγούνται: H ποντικίνα με το κόκκινο τσεμπέρι 36 | Πιτσίλες 37 | Ηχητικά και μουσικά βιβλία: Μια απολαυστική εμπειρία ανάγνωσης για βρέφη και νήπια 38 | Διαβάζοντας 46 | Η Μαρίνα Γιώτη και τα Φλαφ της έρχονται να γεμίσουν τη ζωή μας ευγνωμοσύνη

*

Δείτε τα...covid σημεία διανομής μας εδώ www.talcmag.gr/simeia-dianomis

No 102 14.03.2022

@talcmag

ΤΑΛΚ ΕΚΔΟΤΙΚΗ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε Ροΐδη 8, 154 52, Ψυχικό ΤΗΛ.: 210 6753180, ΦΑΞ: 210 6753189 Ε-ΜAIL: info@talcmag.gr

/talcmag

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr)

www.facebook.com/talcmag

ΥΠΟΔΟΧΗ ΥΛΗΣ & ΔIAΦΗΜΙΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr)

COMIC: Τόμεκ Γιοβάνης

DESIGN: Nικόλας Κουκουράκης

Η διεύθυνση του περιοδικούΤaλκ δεν φέρει καμία ευθύνη και δεν υιοθετεί απαραίτητα τις απόψεις των επιστημόνων και άλλων ειδικών συνεργατών που ενυπόγραφα αρθρογραφούν στην έκδοση. Προτού χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε προϊόν που διαφημίζεται, άμεσα ή έμμεσα, στην εφημερίδα, ή ακολουθήσετε τις συμβουλές των ειδικών, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή και απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, χωρίς την προηγούμενη άδεια του εκδότη.

ΦΩΤΟ ΘΕΜΑΤΩΝ: Shutterstock TΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γεωργία Γιώτη (ggioti@talcmag.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Πελιώ Παπαδιά (ppapadia@talcmag.gr)

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Μαρκέλλα Δήμου, Κατερίνα Ζαρίμη, Πελιώ Παπαδιά, Ιορδάνης Παπαδόπουλος, Σουζάνα Παπαφάγου, Παραμυθοκόρες, Ράμι-Αλέξανδρος Ρασλάν, Φρόσω Φωτεινάκη

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΔΙΑΝΟΜΗ: FREE SUNDAY

NΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Γιάννης Καλλές

05

14.03.2022

Mebby Natural: H καλύτερη παρέα στον θηλασμό Ο θηλασμός είναι σίγουρα η πιο ιδιαίτερη περίοδος της σχέσης σας με το μωράκι σας. Μια περίοδος γεμάτη ευτυχία αλλά και άγχος, υπερηφάνεια αλλά και κούραση. Ένα θήλαστρο μπορεί να την κάνει σίγουρα πιο εύκολη, χαρίζοντάς σας χρόνο για μια βόλτα ή λίγες ώρες ύπνου παραπάνω, αλλά και επιτρέποντάς σας να συνεχίσετε τον θηλασμό ακόμα και μετά την επιστροφή στη δουλειά. Τα Mebby παρέχουν ολοκληρωμένη σειρά θηλασμού, είναι πανάλαφρα, αλλά και συμπαγή και πανεύκολα στη χρήση, κάνοντας τον θηλασμό εύκολο και αποτελεσματικό.

Ηλεκτρικό θήλαστρο Natural Plus

Τ

ο ηλεκτρικό Mebby NATURAL PLUS διαθέτει 4 επίπεδα αναρρόφησης του γάλακτος και ρύθμιση ροής που εσείς επιλέγετε χρησιμοποιώντας το μικρό και εύχρηστο χειριστήριο. Είναι αθόρυβο και εύκολο στη χρήση. Περιλαμβάνει το αποκλειστικό STEP 1+2 αντικολικό μπιμπερό των 180 ml, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα, αλλά και μια επιπλέον φιάλη 250 ml για αποθήκευση γάλακτος.

Step 1+2 αντι-κολικό φιαλίδιο

4 επίπεδα λειτουργείας

Διέγερση θηλής

Αθόρυβο

Εγγύηση

Χειροκίνητο θήλαστρο Natural

Τ

ο χειροκίνητο Mebby NATURAL είναι επίσης άνετο και αποτελεσματικό. Διαθέτει 2 διαφορετικά επίπεδα αναρρόφησης χάρη στον ρυθμιστή κενού που είναι τοποθετημένος απευθείας πάνω στη συσκευή. Περιλαμβάνει το STEP 1+2 μπιμπερό των 180 ml και πρόσθετες θηλές σιλικόνης. Τα μπιμπερό Baby Mebby STEP 1+2 ανακουφίζουν αποτελεσματικά από τα κολικά συμπτώματα χάρη σε ένα καινοτόμο σύστημα που μειώνει τον σχηματισμό φυσαλίδων αέρα κατά το τάισμα. Διατίθενται με θηλές latex και σιλικόνης και φυσικά δεν περιέχουν BPA.

Step 1+2 αντι-κολικό φιαλίδιο

Οδηγίες χρήσεις

Εργονομική λαβή

Εγγύηση

Μην ξεχάσετε τα δοχεία αποθήκευσης γάλακτος! Ιδανικά για ταξίδια!

06

24 ΩΡΕΣ ΜAMA

Η

αγαπημένη μουσικός και τραγουδίστρια Πέννυ Μπαλτατζή μιλάει στο Τaλκ για το εικοσιτετράωρό της ως μαμάς ενός δίχρονου αγοριού και εγκύου έξι μηνών! Τι να πεις για τη μητρότητα και γι’ αυτόν τον ρόλο ζωής για τον οποίον δεν φανταζόμουν ποτέ πόσο υπέροχα ανατρεπτικός είναι κάθε μέρα.

– Μανούλα, θα μου πτιάξεις γκαλατάκι; – Καλημέρα, Καρολάκο!

– Καλημέρα, μανούλα!

– Θα βάλω τις κάτσες μου να μην πονέσουν τα ποδαράκια μου.

– Ναι, μωρό μου, βάλε τις κάλτσες σου να μην κρυώσουν τα ποδαράκια! Πίνει γαλατάκι, ενώ παράλληλα ντυνόμαστε και ετοιμαζόμαστε για σχολείο!

– Τα άπρα παπούτσια, μαμά!

– Ωραία, τα άσπρα θα βάλουμε.

– Θα πάρω και το ποδήλατο μαζί μου! Κατεβαίνουμε με σκουφί, αλλά χωρίς μπουφάν (διότι δεν γουστάρει καθόλου τα πολλά πολλά) και παλεύουμε να βάλει στο αμάξι το ποδήλατο. Ευτυχώς, μπαίνει μόνος του μέσα και κάθεται στο κάθισμά του, γιατί στη φάση που είμαι τώρα, που διανύω τη δεύτερη εγκυμοσύνη μου, τα πράγματα έχουν λιγάκι δυσκολέψει. Πάμε στο σχολείο, καλημεριζόμαστε και πάντα χαίρομαι, γιατί δεν κοιτάει πίσω… Τρέχουν με μεγάλη χαρά μέσα στην τάξη αυτά τα δίχρονα ποδαράκια! Τότε βρίσκω λίγο χρόνο να δώσω σε μένα! Είτε να στείλω τα μέιλ μου είτε να κάτσω στο πιάνο μου είτε να πιω τον αγαπημένο μου καφέ στο στέκι της γειτονιάς μου… Εντωμεταξύ, δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα γινόμουν θαμώνας κάπου, γιατί πάντα ήμουν γυρίστρω, αλλά τώρα που είμαι πια μαμά κοιτάω και την ευκολία μου! Έπειτα έχω μαγείρεμα (πάω σχεδόν πάντα με το πρόγραμμα του σχολείου διατροφικά, για να είμαστε κι εμείς συντονισμένοι), πιάτα, ρούχα. Πάντως, εδώ και χρόνια δεν σιδερώνω! Ενοχές; Δεν έχω χώρο

24 ώρες μαμά: Το εικοσιτετράωρο της Πέννυς Μπαλτατζή γι’ αυτές! Μόνο του Κάρολου τα ρούχα σιδέρωνα μέχρι που πήγε 8 μηνών. Τι χάσιμο χρόνου το σιδέρωμα, Θεέ μου! Επίσης, πολλά πρωινά βάζω πρόβες, συνεντεύξεις, ραντεβού και ό,τι άλλο προκύψει. Έτσι, μπορώ να έχω ελεύθερο τον χρόνο μου να περάσω το απόγευμα στο σπίτι μαζί με το παιδί. Είμαστε, βλέπετε, απ’ τις οικογένειες που δεν έχουν βοήθεια από παππουδογιαγιαδες. Έτσι και σήμερα! Τον μαζεύω απ’ το σχολείο στις 15:00. Μόλις έχει ξυπνήσει και δεν θέλει πολλά πολ-

λά. Μόλις με δει: – Μανούλα! (με βαθιά και όλο λαχτάρα φωνή) Πάω να τον φιλήσω – Όσι φιλάκι, μαμά…

– Εντάξει, μωρό μου, όχι τώρα φιλάκι.

– Βότα με το μεγάλο αμάτσι, όσι σπίτι μαμάααααααααα!!!!! Κάνουμε έναν γύρο στη γειτονιά, ενώ ακούμε μουσική στο παιδικό ραδιόφωνο, τραγουδάμε και μετά πάμε σπίτι. Σήμερα δεν έχω το κουράγιο να τον πάω βόλτα με το ποδήλατο.

14.03.2022

– Καρολάκο μου, τι θες να φας; – Γιαουτάκι, μαμά! Τρώμε και μετά ζωγραφίζουμε παρέα με τα πινέλα και τις νερομπογιές! Μετά πάμε σαλόνι, κάνει ατελείωτη τσουλήθρα στο τρίγωνο αναρρίχησης, τραγουδάει «Στου Μανώλη την ταβέρνα», σταματάει, παίζει με τα αυτοκίνητά του και συνεχίζει «Τσαφ, τσουφ, το τρένο περνά». Αφού χορτάσει παιχνίδι, μου ζητάει να διαβάσουμε βιβλίο. Και έπειτα από λίγο ανοίγει η πόρτα. Η ώρα πια είναι 17:30!

– Ηθε ο μπαμπάς απ’ τη δουλίτσααααααα!!!!

– Γεια σου, Καρολάκο, γεια σου, Πεν Πεν!

– Γεια σου, αγάπη μου.

– Μπαμπά, θες κυφτείς στην πυψώνα;;;; Δεν προλαβαίνει να μπει ο Χρήστος και ξεκινάει το παιχνίδι. Η μέρα σήμερα είναι αρκετά κρύα κι έτσι καθόμαστε όλοι μαζί παρεούλα! Βρίσκω ευκαιρία να χουχουλιάσω στον καναπέ. Έτσι, λιγάκι να ισιώσει το κορμί. Δεν έχω και πολλή ενέργεια τώρα με την εγκυμοσύνη. Μετά θα φάμε φρούτα, τοστ και θα έρθει η ώρα για μπανάκι και ύπνο.

21:30 στο κρεβάτι, θα μου πει ό,τι ξέρει! Ή στον Χρήστο. Να, σήμερα είμαι στο σαλόνι και τους ακούω… Το στόμα του λέει, λέει, λέει κι εγώ σκέφτομαι πως δεν τον έχω χορτάσει… Κι όταν κοιμάται, θέλω ακόμα λίγο να παίξω και να μιλήσω μαζί του. Όμως, τώρα ήρθε η ώρα να δω λίγο και τον άντρα μου. Λίγη κουβέντα, Netflix και γλυκά βλέμματα για μια ακόμη κουραστική μέρα που τελειώνει. Αύριο, όμως, ξανά απ’ την αρχή, έτσι; Θα το περιμένω πώς και πώς… Τι υπέροχη που είναι η ζωή. Η ζωή μέσα απ’ τα μάτια των παιδιών μας!

Αναζητήστε στο ΥouTube την Πέννυ να τραγουδάει παιδικά τραγούδια και τραγουδήστε μαζί με τα δικά σας μωράκια. Η τελευταία της επιτυχία είναι «Το τρελό πιάνο» από τον δίσκο του Γιώργου Χατζηπιερή «Τα Όνειρα του Τεμπέλη Δράκου», ενώ στο κανάλι της Penny Baltatzi θα βρείτε κι ένα σωρό άλλα! Καλή διασκέδαση!

07

14.03.2022

Mια καρέκλα για πάντα!

Η καρέκλα LEMO διατίθεται σε έξι μοναδικά χρώματα και είναι διαθέσιμη σε επιλεγμένα καταστήματα βρεφικών ειδών.

T

ο μωρό σας μεγαλώνει, μέρα με τη μέρα. Πριν καλά καλά το καταλάβετε, το μικροσκοπικό βρεφάκι σας θα μεταμορφωθεί σε ένα δραστήριο νήπιο, μετά σε ένα πανέξυπνο παιδί, σε έναν ορμητικό έφηβο και τέλος σε έναν σχεδόν-ενήλικο που θα συνεχίσει να μοιράζεται μαζί σας το κυριακάτικο τραπέζι. Το πιο φανταστικό είναι ότι όλα αυτά μπορούν να συμβούν στην ίδια… καρέκλα! Γιατί η πολυβραβευμένη και εργονομικά σχεδιασμένη καρέκλα LEMO της CYBEX μεγαλώνει μαζί με το

παιδί σας, συνοδεύοντάς το σε κάθε στάδιο ανάπτυξής του, από νεογέννητο μέχρι και 99 ετών!

Ελευθερία κινήσεων

Προσαρμοσμένη για να ταιριάζει στον τρόπο ζωής των σύγχρονων γονέων, η LEMO προσφέρει πλήρη ελευθερία κινήσεων, ενώ το νεογέννητο μωρό κάθεται κοντά τους με ασφάλεια. Το ρηλάξ προσαρμόζεται εύκολα στην καρέκλα και επιτρέπει στους γονείς να έχουν το βρέφος μαζί τους παντού στο σπίτι, σε κάθε δραστηριότητα. Το ενσωματωμένο ειδικό μαξιλαράκι στηρίζει τον αυχένα και το ευαίσθητο κεφάλι του μωρού για ακόμη μεγαλύτερη ασφάλεια και σιγουριά.

/cybex-online.com

/cybexGR

Συντροφεύει για πάντα όλη την οικογένεια

Η καρέκλα LEMO μεγαλώνει μαζί με το παιδί, παραμένοντας ένα αγαπημένο έπιπλο που θα αποτελεί ανασπόσπαστο κομμάτι αναμνήσεων για όλη την οικογένεια. Από νεογέννητο μέχρι και 99 ετών, προσαρμόζεται σε κάθε στάδιο και αναμφίβολα αποτελεί την ιδανική καρέκλα για μια ζωή.

Εύκολη και γρήγορη συναρμολόγηση

Η LEMO συναρμολογείται πανεύκολα, με ένα χέρι και χωρίς επιπλέον εργαλεία. Η ρύθμιση του ύψους και του βάθους της καρέκλας γίνεται εύκολα και σε ελάχιστο χρόνο.

/cybex_global

08

9 ΜΗΝΕΣ

Μαμάδες και μωρά της πανδημίας ΤΗΣ ΠΕΛΙΏΣ ΠΑΠΑΔΙΆ

Η

περίοδος της εγκυμοσύνης είναι συνήθως στρεσογόνος. Ένας τοκετός είναι συχνά δύσκολος. Η περίοδος της λοχείας θεωρείται σχεδόν πάντα ζόρικη. Πόσω μάλλον μια εγκυμοσύνη, ένας τοκετός και μια λοχεία εν μέσω κορονοϊού. Προσπαθώντας να βάλω τον εαυτό μου στη θέση των γυναικών που κυοφόρησαν και κυοφορούν τα τελευταία δυο χρόνια, αγχώθηκα μόνο στη σκέψη. Πώς θα ένιωθα; Τι θα έκανα; Πώς θα αντιδρούσα; Θα έβρισκα μηχανισμούς άμυνας απέναντι στον φόβο και στη μοναξιά; Δεν έχω απάντηση. Ή μάλλον, η απάντηση που έχω φαντάζει ελάχιστη μπροστά στις εξομολογήσεις έξι αγαπημένων γυναικών, που βρέθηκαν σε αυτήν την κατάσταση και δέχτηκαν με χαρά να μιλήσουν για όσα έζησαν και ζουν.

Κέλλυ Έμεινα έγκυος τον Νοέμβριο του 2019, έναν μήνα πριν κλείσει η μεγάλη κόρη μας τα έξι. Η επιθυμία της για αδελφάκι μάς οδήγησε να το προγραμματίσουμε. Τότε, βέβαια, δεν είχαμε ιδέα τι ήταν ο κορονοϊός και πώς θα άλλαζε τις ζωές μας. Η εμφάνιση της πανδημίας μού δημιούργησε αρκετό άγχος, γιατί λόγω επαγγέλματος –είμαι φαρμακοποιός– δεν είχα δυνατότητα τηλεργασίας και η επαφή με κόσμο που πιθανόν νοσούσε ήταν αναπόφευκτη. Το μόνο που μπορούσα να κάνω ήταν να εξυπηρετώ από το παραθυράκι των εφημεριών, με σίγουρο κόστος στην ικανοποίηση των πελατών. Ναι, αρκετοί δυσαρεστήθηκαν. Και όλα αυτά με μόλις διψήφιο αριθμό κρουσμάτων και όχι πενταψήφιο όπως σήμερα. Εμβόλιο, φυσικά, δεν υπήρχε και το έκανα πολύ αργότερα, όταν ο μικρός είχε… πια μεγαλώσει. Ευτυχώς, καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είχα πάντα δίπλα μου, εκτός από τους δικούς μου, τον γυναικολόγο και τη μαία μου, που έπαιξαν και ρόλο ψυχολόγων. Η πορεία της κύησης ήταν αρκετά μοναχική, καμία σχέση με την πρώτη φορά. Στις περισσότερες εξετάσεις δεν επιτρεπόταν συνοδός. Δεν συζητάμε για τη γέννα, όπου ήμουν μόνη με τον καλό μου, χωρίς τις ορδές συγγενών και φίλων που είχαμε στην πρώτη γέννα. Τους πρώτους μήνες

του μωρού, το άγχος μας ήταν αυξημένο λόγω του σχολείου της μεγάλης. Τελικά, η τηλεκπαίδευση μας «έσωσε», με όποιο κόστος βέβαια είχε για τη φυσιολογική ζωή των μαθητών. Ευτυχώς, μέχρι στιγμής δεν έχουμε νοσήσει. Δυστυχώς, η όλη κατάσταση μας έχει αποξενώσει από το περιβάλλον μας και ακόμα είναι ελάχιστοι όσοι έχουν δει το νέο βλαστάρι μας!

Έλλη Όταν άρχισαν να φτάνουν από την Κίνα τα νέα για τα πρώτα κρούσματα, έφτασε και το νέο για την εγκυμοσύνη μου! Μία εγκυμοσύνη καλοδεχούμενη και πολύτιμη, αλλά απρόσμενη! Οπότε τότε ζούσα το προσωπικό μου σοκ και άργησα να συνειδητοποιήσω την έκταση που είχε πάρει ο κορονοϊός στη ζωή μας. Τα κρούσματα έφτασαν στη χώρα μας, «έπνιγαν» τη διπλανή χώρα, φορέσαμε μάσκα, μάθαμε τι σημαίνει καραντίνα και lockdown και όλα αυτά σε μια περίοδο που η ηρεμία και η καλή ψυχολογία είναι καθοριστικές για την ύπαρξη που μεγαλώνει μέσα σου. Να θες να γεμίσεις χαρά και όλα γύρω σου να σε γεμίζουν άγχος! Όλα αυτά τότε που ακόμα και οι ειδικοί γνώριζαν λιγότερα από τα λίγα που τώρα γνωρίζουν, χωρίς εμβόλια και γιατρούς με εμπειρία. Έτσι, άρχισε η απομόνωση. Αυτό ήταν το πιο δύσκολο: Ότι δεν μπορούσα να μοιραστώ τη χαρά μου. Δεν φοβόμουν, γιατί πίστευα ότι αφού κατάφερε να δημιουργηθεί αυτό το παιδί, ήταν αρκετά δυνατό και γιατί εμπιστευόμουν τον εαυτό μου ότι πρόσεχα αρκετά. Ο σύντροφός μου νομίζω ότι φοβήθηκε πιο πολύ από εμένα για το ενδεχόμενο νόσησης μου και πώς αυτό θα επηρέαζε την κύηση. Έτσι, βρέθηκα στην απόλυτη μοναξιά κατά την εγκυμοσύνη και τον πρώτο χρόνο του μωρού και αυτό δοκίμασε και δοκιμάζει τις αντοχές μου ως σήμερα. Το πιο δύσκολο ήταν όταν με παράτησε ο γιατρός μου, στους 6,5 μήνες μιας εγκυμοσύνης υψηλού κινδύνου. Είχαμε επιλέξει να με παρακολουθεί γιατρός σε δημόσιο νοσοκομείο, τον οποίο ήξερα πριν μείνω έγκυος. Όταν τα απογευματινά ιατρεία στα νοσοκομεία έκλεισαν, ο γιατρός και η μαία σταμάτησαν να σηκώνουν το τηλέφωνο και στο σταθερό του

14.03.2022

νοσοκομείου μού είπαν ότι μπορώ να συνεχίσω εκεί, αλλά θα έχω ραντεβού και θα γεννήσω με όποιον γιατρό εφημερεύει. Με κυρίευσε ανασφάλεια, αλλά δεν με πήρε από κάτω. Βρήκα άλλον γιατρό, που αποδείχθηκε ο ορισμός του καλού ανθρώπου! Με γέμισε ηρεμία και μπορεί να δυσκόλεψε τα οικονομικά μας, αλλά έκανε τη ζωή μου εύκολη· όπως και το ιδιωτικό μαιευτήριο που είχε πολύ καλά μέτρα υγιεινής. Το ότι έπρεπε να είμαι μόνη στις εξετάσεις και στον τοκετό δεν με πείραξε. Έχω υπάρξει φιλάσθενη και πάντα μόνη μου τα βίωνα. Στις χαρές με πόνεσε που ήμουν μόνη. Όταν το μωρό ήταν έξι μηνών, έπρεπε να επιστρέψω στη δουλειά μου, στο σχολείο, και τότε ανησύχησα. Καθησύχασα τον εαυτό μου, όταν σκέφτηκα ότι υπήρχαν χίλια δυο μικρόβια και πριν το… new entry. Για την ώρα έχουμε αποφύγει να νοσήσουμε, αλλά κάποια στιγμή θα συμβεί. Θα προσαρμοστούμε και θα μάθουμε να ζούμε και με αυτόν τον ιό!

Βασιλεία Πήρε τρία χρόνια για να έρθει το πρώτο μας παιδί. Ξέραμε από την αρχή ότι θέλαμε δύο. Κι όταν νιώσαμε ότι ήταν η ώρα, χτύπησε ο κορονοϊός. Περιμέναμε. Γρήγορα καταλάβαμε ότι αυτό δεν θα τελείωνε γρήγορα, ενώ ο χρόνος περνούσε. Πιστεύαμε ότι η σύλληψή δεν θα ήταν και πάλι εύκολη και αστειευόμασταν ότι μέχρι να έρθει το μωρό, η πανδημία θα ήταν μακρινή ανάμνηση. Έτσι το αποφασίσαμε. Και επειδή η ζωή είναι αστεία, τα νέα της εγκυμοσύνης συνέπεσαν με το δεύτερο σκληρό lockdown. Αυτό σήμαινε ότι μπορούσαμε να δουλεύουμε απομακρυσμένα –μας βόλεψε με έναν ειρωνικό τρόπο. Ο γυναικολόγος μου, στον οποίον είχα απόλυτη εμπιστοσύνη, με κρατούσε διαρκώς ενήμερη για τις εξελίξεις και ήταν απίστευτα υποστηρικτικός και καθησυχαστικός. Η διαδικασία των εξετάσεων και των επισκέψεων στον γιατρό και το μαιευτήριο ήταν ιδιαίτερη. Στην πρώτη εγκυμοσύνη, ο σύζυγός μου ήταν δίπλα μου κάθε στιγμή, αλλά τώρα είτε απαγορευόταν είτε έπρεπε να έχουν φροντιστεί πολύ οι συνθήκες για να πάμε μαζί. Αν ήταν η πρώτη μου εγκυμοσύνη θα είχα ζοριστεί, όπως έβλεπα άλλες γυναίκες να αγχώνονται μόνες τους στους διαδρόμους του μαιευτηρίου. Εμένα η εμπειρία αυτή με ωρίμασε και με έφερε πιο κοντά στο παιδί που ερχόταν· ένιωσα ακόμη πιο μητέρα. Ιδιαίτερος ήταν και ο τοκετός. Να έρχεται το παιδί στον κόσμο και να σε βλέπει πρώτη φορά με μάσκα… Το γεγονός, πάντως, ότι επιτρεπόταν μόνο ένας συνοδός ήταν ανακουφιστικό. Η φασαρία των θαλάμων στην πρώτη μου γέννα έγινε πιο εκκωφαντική στην ηρεμία της δεύτερης. Συγκεντρώθηκα στη μικρή – ήμασταν άλλωστε την περισσότερη ώρα οι δυο μας – και αυτό ήταν αρκετό.

9 ΜΗΝΕΣ

14.03.2022

Κατερίνα Έμεινα έγκυος τέλη Αυγούστου του 2020. Μετά την πρώτη καραντίνα, πήγαμε διακοπές στην Τήνο, όπου είχα καθυστέρηση. Λόγω και του προχωρημένου της ηλικίας, αρχικά πίστεψα ότι μάλλον κρύωσα στη θάλασσα. Στη συνέχεια πίστεψα πως μπαίνω στην εμμηνόπαυση. Εντωμεταξύ, έπρεπε να κάνω PCR πριν γυρίσω στο γραφείο και ήμουν αγχωμένη μήπως οι διακοπές μού έβγαιναν ξινές. Με την επιστροφή, και ενώ ο σύντροφός μου επέμενε να κάνω τεστ εγκυμοσύνης, εγώ επέμενα να το πάμε σιγά σιγά με τα τεστ. Τότε το να κολλήσεις κορονοϊό μου φάνταζε τρομερό και ήθελα να κάνω πρώτα το PCR και μετά το εγκυμοσύνης. Το πρώτο βγήκε αρνητικό, το δεύτερο θετικό. Το γεγονός της εγκυμοσύνης ήταν τόσο δυνατό που ο ιός και η κατάσταση που ζούσαμε βρέθηκαν ξαφνικά στο background μιας πληθώρας συναισθημάτων, σκέψεων και προβληματισμών. Το εμβόλιο δεν είχε κυκλοφορήσει ακόμα. Ο γυναικολόγος μού ζήτησε να κάνω αυτό της γρίπης και το έκανα χωρίς να το πολυσκεφτώ. Γενικά, ήταν καθησυχαστικός, μα με συμβούλευε να προσέχω. Αν κολλούσα δεν θα μπορούσα να γεννήσω μαζί του, αλλά να πάω στο «Αττικό», ιδέα που δεν μου άρεσε καθόλου. Θετικό της εγκυμοσύνης την περίοδο καραντίνας και μέσα στον χειμώνα ήταν πως δεν υπήρχαν πολλοί πειρασμοί. Αφού κανένας δεν έβγαινε, τα μπαρ ήταν κλειστά και έτσι ήταν πιο εύκολο να κρατηθώ μακριά από το αλκοόλ και το τσιγάρο – δυστυχώς και έπινα και κάπνιζα. Ανάλογα με τη φάση της πανδημίας, οι επισκέψεις στον γιατρό γίνονταν ή σόλο ή σε ντουέτο. Στην αυχενική και στην εξέταση τροφοβλάστη ήμουν μόνη. Αφού ξεπεράσαμε την αγωνία της υγείας του εμβρύου, ήταν μεγάλο το στρες σχετικά με το πώς θα προμηθευόμουν όλα αυτά που χρειάζεται ένα μωρό, με τα καταστήματα κλειστά, με τα delivery services προβληματικά, με εμένα να δουλεύω κανονικά μέχρι και το τέλος του όγδοου από το γραφείο. Είχα ένα σωρό άγνωστες λέξεις, όπως πάντες, σελτεδάκια, αυγά που μπαίνουν στο αυτοκίνητο, και δεν μπορούσα να πάω να τα δω και να κάνω μια έρευνα αγοράς της προκοπής. Φόβο ένιωσα όταν είχαμε στο γραφείο το πρώτο κρούσμα. Παρόλα αυτά, συνέχισα να πηγαίνω, πάντα με προσοχή και τηρώντας όλα τα μέτρα. Η δουλειά ήταν η μόνη μου έξοδος, μαζί με ένα περπάτημα κάθε βράδυ. Προτιμούσα να ρισκάρω να κολλήσω από το να πέσω σε κατάθλιψη. Ψυχολογική υποστήριξη δεν χρειάστηκα, χρειάστηκα όμως… περισσότερα χρήματα για φαγητό και γλυκά. Γέννησα τον Απρίλιο του 2021. Στο μαιευτήριο δεν μπορούσε να έρθει κανένας, πράγμα το οποίο δεν με χάλασε, καθώς η προοπτική κόσμου να με επισκέπτεται, τη στιγμή που είχα δεχτεί την πιο σημαντική και φοβιστική επίσκεψη στη ζωή μου, δεν μου άρεσε ούτως ή άλλως. Εμβολιά-

09

στηκα τον Ιούνιο, ενώ θήλαζα. Δυσκολεύτηκα να το αποφασίσω. Ρωτούσα γιατρούς και φίλους και γιατρούς φίλων και γενικά όποιον ήξερα, προσπαθώντας να κάνω ένα μικρό γκάλοπ σχετικά με το εμβόλιο και τον θηλασμό. Κάμποσοι γιατροί ήταν ακόμα επιφυλακτικοί και προτείναν να εμβολιαστώ αφού αποθηλάσω. Ο γυναικολόγος, η μαία, ο μαστολόγος και ο παιδίατρος με συμβουλέψαν να εμβολιαστώ άμεσα αφού σαραντίσω – όχι το Astra Zeneca αλλά κάποιο mRNA . Όμως, όλα ήταν ακόμα στην αρχή, δεν υπήρχαν μελέτες αρκετές, δεν μπορούσα να μη σκεφτώ πως πιθανόν θα έβλαπτα τον μικρούλη μου. Ήταν δύσκολη φάση εκείνη και προσπάθησα να αλλάξω πολλές φορές την ημερομηνία εμβολιασμού, μήπως μαζέψω κι άλλα δεδομένα για να πειστώ πως δεν θα υπάρξει οτιδήποτε που θα μπορούσα να περάσω με τον θηλασμό στο παιδί μου, που θα μπορούσε μακροπρόθεσμα να του αφήσει κάτι. Τελικά το έκανα. Το πιο δύσκολο ήταν και εξακολουθεί να είναι το γεγονός πως ο μικρός είναι έντεκα μηνών και υπάρχουν άνθρωποί μου που δεν τον έχουν δει. Γιατί είναι χειμώνας και καλό είναι να μη βρεθούμε σε κλειστό χώρο, γιατί κάποιοι είχαν έρθει σε επαφή με κρούσμα, γιατί έχουν παιδιά που πάνε σχολείο, γιατί και τα σελφ τεστ δεν είναι ακριβή, γιατί οι γονείς μας είναι μεγάλοι άνθρωποι, γιατί, γιατί, γιατί…

Ελισσάβετ Έμεινα έγκυος παραμονή Πρωτοχρονιάς του 2021. Ήταν ο πιο όμορφος τρόπος να ξεκινήσει η χρονιά! Μόλις είχα προσληφθεί σε νοσοκομείο αναφοράς COVID-19 και μάλιστα όταν έκανα την πρώτη δόση του εμβολίου (ήμουν απ’ τις τυχερές ως υγειονομικό προσωπικό) ήμουν έγκυος και δεν το γνώριζα. Ήταν η πρώτη μου εγκυμοσύνη, ήρθε εύκολα και γρήγορα και όλα εξελίχθηκαν ομαλά. Τόσο εγώ όσο και ο σύντροφός μου ήμασταν πολύ αισιόδοξοι και ψύχραιμοι. Φυσικά τηρούσαμε τα μέτρα πρόληψης και υγιεινής, αλλά συνέχισα να εργάζομαι κανονικά στο τμήμα COVID-19 του νοσοκομείου. Ευτυχώς, είχα πάντα την υποστήριξη και αισιόδοξη στάση του συντρόφου μου, του γιατρού και της οικογένειάς μου, καθώς και των συναδέλφων μου. Εμβολιάστηκα με τη δεύτερη δόση στον 4ο μηνά, καθώς όλα τα δεδομένα έδειχναν ότι ήταν ασφαλές εμβόλιο. Ευτυχώς, δεν ήρθα σε επαφή με κρούσμα εκτός νοσοκομείου. Γενικά ένιωθα καλά με τους περιορισμούς που υπήρχαν και ευχαριστήθηκα το γεγονός ότι δεν υπήρχε επισκεπτήριο στο μαιευτήριο. Ήμουν πολύ πιο ήρεμη. Μόνο η μητέρα μου μου έλειψε εκεί. Ως λεχωίδα και θηλάζουσα, έκανα και την 3η δόση. Οι περιορισμοί της πανδημίας μάς βόλεψαν και μετά τον τοκετό. Προφύλαξαν το μωρό από πολλές επισκέψεις και δεν μας κακοφάνηκε καθόλου που βγαίναμε μόνο για περιπάτους. Όσο περνάει, όμως, ο καιρός αρχίζουμε και ευχόμαστε να λήξει όλο αυτό για να βρούμε την παλιά μας ζωή, μαζί με τον μπέμπη πια!

Κωνσταντίνα Εδώ και έναν χρόνο, οι συζητήσεις με τον σύζυγό μου για την απόκτηση δεύτερου παιδιού ήταν συχνές. Τον Φεβρουάριο του 2021 ξεκινήσαμε με ενθουσιασμό τις προσπάθειες, οι οποίες δεν καρποφόρησαν· ώσπου ήρθε στη ζωή μας το Astra Zeneca και το καλοδεχτήκαμε στις αρχές Μαΐου. Οι προσπάθειες σταμάτησαν μέχρι να περάσει ένα διάστημα και από τη δεύτερη δόση – έτσι συνιστούσαν τότε οι ειδικοί– καθώς θεωρήσαμε πιο σημαντικό να εξασφαλίσουμε την ασφάλεια τη δική μου και της ενδεχόμενης εγκυμοσύνης παρά να συνεχίσουμε τις προσπάθειες χωρίς εμβολιασμό. Αργότερα, η διάθεση μειώθηκε –είμαστε πολύ καλά και με ένα παιδί σκεφτήκαμε– κι έτσι δεν συνεχίσαμε συνειδητά τις προσπάθειες. Ώσπου ένα ωραίο πρωινό Σαββάτου, αρχές Δεκεμβρίου, μάθαμε ότι ήμουν έγκυος, χωρίς τιπς, χωρίς ιεροτελεστίες, χωρίς άγχος, χωρίς προγραμματισμό. Στην αρχή ένιωσα ανάμεικτα συναισθήματα, άγχος και χαρά, μα στη συνέχεια έμεινε μόνο η χαρά και η ανυπομονησία. Κι έτσι ξεκίνησε αυτό το ταξίδι, που δεν με φόβισε, καθώς ένιωθα μεγάλη ασφάλεια έχοντας εμβολιαστεί. Μάλιστα λίγες μέρες αφού έμαθα για την εγκυμοσύνη, με τη σύμφωνη γνώμη της γιατρού μου, έκανα και την τρίτη δόση χωρίς ενδοιασμό. Πλέον, ένιωθα εξοπλισμένη με μια σπουδαία ασπίδα προστασίας. Οι ζωές μας δεν σταμάτησαν, η μικρή συνέχισε τον σταθμό και τις δραστηριότητές της, εμείς τη δουλειά μας και την κοινωνική μας ζωή με προσοχή. Βέβαια, μια στιγμή που συνειδητοποίησα ότι δεν θα είναι τα πράγματα όπως στην πρώτη εγκυμοσύνη ήταν στην αυχενική διαφάνεια, που δεν άφησαν τον σύντροφό μου να είναι μαζί. Εκεί ένιωσα μόνη γιατί δεν είχα τον άνθρωπό μου να μοιραστώ αυτές τις στιγμές, τα χαμόγελα ότι όλα βαίνουν καλώς, να είναι κι εκείνος παρών όπως πάντα. Αυτή τη στιγμή διανύω τον τέταρτο μήνα και μόλις περάσαμε κορονοϊό οικογενειακώς. Πολύ ελαφριά, με ήπια συμπτώματα. Όταν το έμαθα, βέβαια, ένιωσα ότι παθαίνω κρίση πανικού. Ευτυχώς, η γιατρός ήταν καθησυχαστική και με καθοδήγησε χωρίς πανικό ή υπερβολές. Τέλος καλό, όλα καλά πλέον! Έτοιμη για δράση! Οι προβληματισμοί μου είναι περισσότερο ψυχολογικοί παρά υγείας. Δεν αγχώνομαι ότι κάτι θα συμβεί στην υγεία τη δική μου και του εμβρύου, αλλά έχω αποκτήσει κάποιες φοβίες. Δεν έχω χρειαστεί ως τώρα επαγγελματική ψυχολογική υποστήριξη, αλλά το σκέφτομαι να ζητήσω συμβουλευτική, όχι μόνο για τώρα, αλλά και για τη ζωή μου μετά τη γέννα, ώστε να βοηθηθώ στην ισορροπία του τρίπτυχου εργασία – προσωπική ζωή – δυο παιδιά. Έχοντας μπροστά μου ακόμα μήνες να διανύσω, πιστεύω ότι με τη βοήθεια των εμβολίων, της γιατρού, του συντρόφου και του περιβάλλοντός μου, φίλων και συναδέλφων, θα διατηρήσω την αισιοδοξία μου και θα τη μεταφέρω στο εμβρυάκι μου. Θα συνεχίσω – όσο μου επιτρέπεται – την καθημερινότητα μου, τηρώντας τα μέτρα προστασίας και μη χάνοντας την πίστη μου ότι στο τέλος θα τα καταφέρουμε! Αρκεί να ακούμε, να ενημερωνόμαστε και να μιλάμε στους ανθρώπους μας. Δεν είμαστε μόνες σε αυτό το ταξίδι!

10

ΣTON ΓΙΑΤΡΟ

Βρεφική θνησιμότητα: Η καλή είδηση της ημέρας ΤΟΥ ΙΟΡΔΆΝΗ ΠΑΠΑΔΌΠΟΥΛΟΥ

Σ

την ανατολή ενός ακόμη πολέμου, στη δύση μιας διετούς πανδημίας και ύστερα από μια οικονομικήανθρωπιστική-ηθική δεκαετή κρίση ψάχνουμε σαν ικέτες μια ελπίδα, από κάπου να κρατηθούμε για να νιώσουμε για κάτι περήφανοι ως άνθρωποι. Ε, λοιπόν, ψάχνοντας για την καλή είδηση της ημέρας και με αφορμή το αφιερωμένο στα βρέφη τεύχος για αυτόν τον μήνα, έπεσα στη μεγάλη πτώση της θνησιμότητάς τους τις τελευταίες δεκαετίες. Ναι, τα βρέφη πεθαίνουν πιο δύσκολα από ό,τι παλαιότερα! Ας δούμε όμως λίγο πιο αναλυτικά τι ισχύει. Σε όλον τον κόσμο, τα βρέφη είναι μια κατηγορία ευάλωτου πληθυσμού, αρκεί να δει κάποιος ότι οι θάνατοι που σημειώνονται από τη γέννηση έως τον 12ο μήνα ζωής είναι οι ίδιοι περίπου σε αριθμό με τους θανάτους από το 1ο έως το 19ο έτος ζωής. Και παρότι οι αιτίες θανάτου των βρεφών έχουν εμφανίσει σημαντικές μεταβολές στο πέρασμα των δεκαετιών και οι χώρες μεταξύ

τους παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις στην πολιτική υγείας, το αποτέλεσμα είναι κοινό παντού: Ότι, δηλαδή, σε σχέση με έναν αιώνα πίσω, τα βρέφη σε όλο τον πλανήτη πεθαίνουν πλέον πιο δύσκολα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 1915 στις 1000 γεννήσεις ζώντων νεογνών τα 100 δεν πρόφταιναν τα πρώτα τους γενέθλια. Το 1950, αυτό το νούμερο έπεσε στους 29 θανάτους και το 1999 σημειώνονταν μόλις 7. Μέχρι και τις αρχές του 2000, ένα ποσοστό των βρεφικών θανάτων στη Δύση οφειλόταν στο σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας των νεογνών, σχετιζόμενο με την προωρότητα. Τα τελευταία, όμως, 20 χρόνια η μεγάλη πρόοδος στην παροχή βοήθειας των νεογνών στην ολοένα και αναπτυσσόμενη εξειδίκευση της νεογνολογίας και οι περισσότερες πλέον μονάδες εντατικής νοσηλείας νεογνών (ΜΕΝΝ) οδήγησαν στην επιβίωση πρόωρων νεογέννητων με σοβαρά αναπνευστικά – και όχι μόνο– προβλήματα. Δυστυχώς, η πιθανότητα θανάτου στη νεογνική ηλικία παραμένει αρκετά υψηλή και μάλιστα τα μισά από τα παιδιά κάτω των 5 ετών που αποβιώνουν είναι νεογνά, δηλαδή έως 28 ημερών. Το 2020 πέθαναν παγκοσμίως 2,4

14.03.2022

εκατομμύρια νεογνών, εκ των οποίων τα 490.000 στην Ινδία και τα 270.000 στη Νιγηρία. Στην Κίνα δε, που την αποκαλούν νέα οικονομική δύναμη του πλανήτη, το 2020 απεβίωσαν 50.000 νεογνά! Η Ελλάδα, παρά τις δυσάρεστες πρωτιές της σε άλλους δείκτες, είναι μια χώρα που τα πηγαίνει πολύ καλά στη βρεφική θνησιμότητα. Το 1950 παρουσίαζε 48 θανάτους στις 1000 γεννήσεις, το 1990 είχε ρίξει τον δείκτη αυτόν στους 8,2 στις 1000 και το 2020 μόλις στους 3,6 στις 1000. Αυτή η μεγάλη μείωση των θανάτων των βρεφών στη χώρα μας σημειώθηκε σταδιακά κάθε χρόνο, από τότε που ηρεμήσαμε από τους πολέμους και αρχίσαμε να βαδίζουμε σε πιο ευρωπαϊκούς δρόμους και έφτασε στο καλύτερο ποσοστό των 3,4 θανάτων ανά 1000 γεννήσεις το 2009, δηλαδή στην αρχή της οικονομικής κρίσης. Η δεκαετία που ακολούθησε οδήγησε σε μια αύξηση κατά 10% περίπου στη βρεφική θνησιμότητα (το 2016 φτάσαμε στους 3,85 θανάτους ανά 1000 γεννήσεις). Αυτό αφενός μεν δείχνει ότι η κρίση οδήγησε στο εν δυνάμει θάνατο 40 επιπλέον βρεφών στην Ελλάδα, αφετέρου δε δείχνει ότι η θνησιμότητα σχετίζεται με την οικονομία και την ευημερία ενός λαού. Σε γενικές γραμμές, όμως, η χώρα μας τα πάει πολύ καλά και έτσι κατατάσσεται στην 39η θέση στη θνησιμότητα του πρώτου έτους ανάμεσα σε 49 χώρες, εκ των οποίων η Τουρκία είναι 1η και τα λοιπά Βαλκάνια ακολουθούν. Οι χώρες της Βορειοδυτικής Ευρώπης έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά σε σχέση με εκείνες της Νοτιοανατολικής και ως εκ τούτου το γεγονός ότι η χώρα μας αποτελεί λαμπρή εξαίρεση είναι κάτι που πρέπει να το γνωρίζουν οι νέοι γονείς. Οι πρώτες αιτίες θανάτου στα βρέφη είναι: Προβλήματα από την εμβρυική ήδη περίοδο (όπως συγγενείς ανωμαλίες) Η προωρότητα και το χαμηλό βάρος γέννησης Το σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου Ατυχήματα (κυρίως πνιγμός) Επιπλοκές της υγείας της μητέρας στην εγκυμοσύνη Οι συνθήκες που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη βρεφική θνησιμότητα είναι: Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο της μητέρας Ανεργία Φτώχεια Δύσκολη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας Επισιτιστική ανασφάλεια Πώς φροντίζουμε το μωρό μας; Βλέποντας τις αιτίες που οδηγούν σε βρεφικό θάνατο, ένας γονέας καταλαβαίνει ότι μπορεί σε μεγάλο βαθμό να επηρεάσει τον δείκτη της θνησιμότητας. Έτσι, ήδη από την αρχή αυτής της διαδρομής πρέπει να δίνεται σημασία στη διατροφή της εγκύου και να ακολουθείται ο προγεννητικός έλεγχος που της συστήνει ο/η μαιευτήρας. Αργότερα οι γονείς/κηδεμόνες οφείλουν να φροντίζουν

Με οδηγό τη 14.03.2022

το παιδί τους να είναι καθαρό (στις υποσαχάριες χώρες της Αφρικής αρκετοί νεογνικοί θάνατοι οφείλονται στην κακή υγιεινή του ομφαλού), να σιτίζεται σωστά, αλλά και να ρωτούν για τις οδηγίες ασφάλειας τον παιδίατρό τους. Να μην ξεχνούν, δηλαδή, την ύπτια (ανάσκελη) θέση στον ύπνο, την απαλλαγή της κούνιας από διάφορα διακοσμητικά μαξιλαράκια – πάντες, λούτρινα και φυλαχτά– τη συγκοίμηση το πρώτο εξάμηνο στο δωμάτιο των γονέων. Επίσης, να μη χρησιμοποιούν στράτα στο 2ο εξάμηνο του παιδιού, να έχουν καλυμμένες όλες τις πρίζες και τα ντουλάπια όπου υπάρχουν τοξικά προϊόντα και να μην το καθιστούν παθητικό καπνιστή. Ο ρόλος των κρατών Παράλληλα με τους φροντιστές των βρεφών, τα κράτη πρέπει να δείξουν ενδιαφέρον όχι μόνο για τα νούμερα της οικονομίας, αλλά και για εκείνα της βρεφικής θνησιμότητας και να διορθώσουν τις συνθήκες που την ευνοούν. Οι πόλεμοι, αλλά και οι πολιτικές υγείας που δεν έχουν στο επίκεντρό τους τον άνθρωπο, είναι πολύ πιθανό, ακόμη και στην Ευρώπη πλέον, να μας παλινδρομήσουν στα αρνητικά ρεκόρ των αρχών του προηγούμενου αιώνα. Οι απειλές του δυτικού, αλλά και όχι μόνο, ανθρώπου συνδέονται πλέον με την κλιματική αλλαγή, τη ρύπανση, το επιβλαβές για το περιβάλλον μάρκετινγκ, τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής και την κακή διατροφή, τη βία, τις συγκρούσεις, τη μετανάστευση και την ανισότητα. Και ενώ μπορούμε να καυχιόμαστε ότι μειώσαμε τη βρεφική θνησιμότητα, κυρίως στη Δύση, είναι ταυτόχρονα ειρωνεία να δημιουργούμε τις συνθήκες εκείνες που αργότερα θα μειώσουν το προσδόκιμο επιβίωσης ενός νέου. Υπάρχει η άποψη ότι οι θάνατοι των βρεφών «ρυθμίζουν» τον παγκόσμιο πληθυσμό. Κι όμως, οι μετρήσεις δείχνουν ξεκάθαρα ότι όπου υπάρχει καλό βιοτικό επίπεδο και λιγότεροι θάνατοι εκεί υπάρχουν και λιγότερες γεννήσεις και το αντίστροφο. Οι γονείς στοχεύουν στην ποιότητα ζωής των παιδιών τους και οι κοινωνίες που μπορούν να έχουν μια σχετική ευημερία και ενημέρωση, φροντίζουν για τον αντίστοιχο οικογενειακό προγραμματισμό. Αντίθετα, σε κοινωνίες συντηρητικές, θρησκόληπτες και με υψηλά ποσοστά αναλφαβητισμού, χαμηλού μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου, παρατηρούνται αυξημένοι τοκετοί παράλληλα με αυξημένη βρεφική θνησιμότητα. Τέλος, αν υπάρχει ένα ακόμη χρήσιμο συμπέρασμα που προκύπτει από τους

Η ΕΛΛΆΔΑ, ΠΑΡΆ ΤΙΣ ΔΥΣΆΡΕΣΤΕΣ ΠΡΩΤΙΈΣ ΤΗΣ ΣΕ ΆΛΛΟΥΣ ΔΕΊΚΤΕΣ, ΕΊΝΑΙ ΜΙΑ ΧΏΡΑ ΠΟΥ ΤΑ ΠΗΓΑΊΝΕΙ ΠΟΛΎ ΚΑΛΆ ΣΤΗ ΒΡΕΦΙΚΉ ΘΝΗΣΙΜΌΤΗΤΑ δείκτες της βρεφικής θνησιμότητας είναι ότι, εκτός από την ειρήνη, και η επιστήμη έπαιξε –σε συνεργασία με την τεχνολογία– έντονα θετικό ρόλο στη μείωση των θανάτων. Κι αυτό το τονίζω διότι στην πανδημία απαξιώθηκαν οι επιστήμονές και η επιστήμη εν γένει, τα εμβόλια μπολιάστηκαν με σενάρια συνωμοσίας και ο καθένας απέκτησε γνώμη ειδικού. Όμως, σε όλη αυτή τη λαμπρή πορεία της βελτίωσης των συνθηκών της ζωής των παιδιών του πλανήτη, δεν ήταν πρωταγωνιστές ούτε οι πολιτικοί που εργαλειοποίησαν την επιστήμη ούτε και όσοι πίστεψαν – φευ!– ότι θα χορέψουν τανγκό με τον κορονοϊό. Πλέον επιβιώνουν παιδιά που κάποτε θα ήταν καταδικασμένα, επειδή ένα μικρόβιο εισήλθε στα πνευμόνια τους. Πλέον επιβιώνουν παιδιά που κάποτε δεν θα προλάβαιναν καν να πάρουν την πρώτη τους ανάσα στη γέννηση τους. Και ας νοιώσουμε και λίγη χαρά επιτέλους. Αυτό το «πλέον» με το θετικό πρόσημο το έχει κατακτήσει και η δική μας χώρα.

Ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος MD, PhD, είναι Επιμελητής Β΄ Παιδιατρικής ΓΝ Σύρου. iordanispapado@hotmail.com

Πηγές: 1. www.cdc.gov/ reproductivehealth/index.html 2. Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME) (2013).

Causes of death visualization.

Retrieved November 5, 2014 3. www.healthdata.org/ datavisualization/causes-deathcod-visualization 4. www.who.int/data/gho/data/ countries/country-details/GHO/ greece 5. www.who.int/news-room/factsheets/detail/levels-and-trends-inchild-mortality-report-2021

Μέγιστη ασφάλεια από την πρώτη κιόλας διαδρομή: Aπό το μαιευτήριο στο σπίτι

Φ

εύγοντας από το μαιευτήριο μπορείτε να συζητήσετε και να διαπραγματευτείτε για διάφορα: Ποιο φορμάκι να φορέσω στο μωράκι μου; Πού θα το κομίσω το πρώτο βράδυ στο σπίτι; Ποιο φόρεμα να βάλω για την πρώτη μου βόλτα μαζί του; Ποιο αγαπημένο φαγητό να ζητήσω από τη μανούλα μου; Για ένα πράγμα δεν υπάρχει χώρος για διαπραγμάτευση: Για την ασφάλεια και την άνεση που πρέπει να νιώθει το μωράκι σας στην πρώτη του διαδρομή! Το βρεφικό κάθισμα είναι υποχρεωτικό για τη μεταφορά του παιδιού από το μαιευτήριο στο σπίτι και απαραίτητο για κάθε μικρή ή μεγάλη διαδρομή με το αυτοκίνητο. Προσφέρει στο μωράκι σας την πιο σημαντική αγκαλιά μετά τη δική σας, γι’ αυτό και πρέπει να πληροί και στα πιο αυστηρά κριτήρια ασφάλειας. Επιλέξτε, λοιπόν, επώνυμα καθίσματα αυτοκινήτου, βραβευμένα από Ανεξάρτητους Οργανισμούς και σε απόλυτη συμφωνία με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η CYBEX είναι παγκόσμια ηγέτιδα στην παιδική ασφάλεια, και αυτό δεν είναι τυχαίο καθώς πάντα βρίσκεται ένα βήμα μπροστά θέτοντας νέα πρότυπα ασφαλείας. Το Cloud Z i-Size συνδυάζει τη μέγιστη ασφάλεια με τα απαραίτητα εργονομικά χαρακτηριστικά και τον μοναδικό σχεδιασμό. Το Cloud Z i-Size της CYBEX είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για να μεταφέρετε το μωράκι σας από το μαιευτήριο στο σπίτι, αλλά και για τις πιο αξέχαστες βόλτες με το αυτοκίνητο ή το καρότσι. Μερικά από τα βασικά του χαρακτηριστικά είναι τα εξής: Είναι κατάλληλο από τη γέννηση έως περίπου 24 μηνών (ύψος 45 - 87 εκ. και βάρος μέχρι 13 κιλά). Χάρη στον καινοτόμο μηχανισμό της βάσης Z, το κάθισμα περιστρέφεται 180ο διευκολύνοντας την είσοδο και έξοδο του μωρού από το αυτοκίνητο. Η Βάση Ζ αποτελεί μια μακροπρόθεσμη λύση για τους γονείς, καθώς μπορεί να φιλοξενήσει και το επόμενο κάθισμα Sirona Z και να χρησιμοποιηθεί για παιδιά μέχρι και 4 ετών. Διαθέτει Σύστημα Γραμμικής Προστασίας από Πλευρική Σύγκρουση που, σε συνδυασμό με το ευέλικτο κέλυφος του καθίσματος, μειώνει την ισχύ της πρόσκρουσης, εκτονώνοντάς τη μακριά από το παιδί. Έχει ρυθμιζόμενο προσκέφαλο 11 θέσεων που προσφέρει τη δυνατότητα εξατομικευμένης προσαρμογής καθώς το παιδί μεγαλώνει. Έχει βραβευτεί για την ασφάλεια, την εργονομία και τον μοναδικό σχεδιασμό του. Αναδείχθηκε "Best in Class' στην κατηγορία του στα βραβεία της ADAC Είναι συμβατό με όλα τα καρότσια της CYBEX και μπορεί να τοποθετηθεί πάνω στο σκελετό του καροτσιού. Εκτός αυτοκινήτου, είναι το μοναδικό (να γίνει bold) που ξαπλώνει σε εργονομική οριζόντια θέση, έτσι αποτελεί την ιδανική επιλογή, καθώς το μωρό μπορεί να κοιμάται αναπαυτικά, ενώ οι γονείς κάνουν τη βόλτα ή τα ψώνια τους. Θέλετε κάτι άλλο; Βόλτες και πάλι βόλτες, με οδηγό τη CYBEX. Κάθε μήνα στο Taλκ.

/cybex-online.com

/cybexGR

/cybex_global

12

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

14.03.2022

Babywearing: Κράτα το ευτυχισμένο στην αγκαλιά σου ΤΗΣ ΠΕΛΙΏΣ ΠΑΠΑΔΙΆ

Π

ριν καν γεννηθεί το πρώτο μου μωρό, ήξερα ότι θα ήθελα να το «φοράω» σε μάρσιπο. Δεν είχα, όμως, ιδέα ότι το babywearing είναι μια ολόκληρη… επιστήμη. Έτσι, παρασυρμένη από τις ευγενικές, χαμογελαστές –μα άσχετες– πωλήτριες γνωστού πολυκαταστήματος βρεφικών ειδών, αγόρασα έναν ακριβό, μη υφασμάτινο, μάρσιπο πασίγνωστης εταιρείας και όταν πήρα το ΟΚ από την παιδίατρο ξεκίνησα τις βόλτες, εντός και εκτός σπιτιού, με το μωρό επάνω μου. Η αίσθηση ήταν υπέροχη. Το μωρό δεν έκλαιγε ποτέ. Μπορούσα να κινηθώ ελεύθερα. Όμως, λίγο καιρό μετά, καθώς το παιδί μεγάλωνε, δεν βολευόμασταν. Εγώ πονούσα και εκείνος δυσανασχετούσε. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με το δεύτερο μωρό μου, στο οποίο χρησιμοποίησα τον ίδιο μάρσιπο… Έτσι και η μέση μου διαλύθηκε και το babywearing έληξε για τα δυο παιδιά σχετικά άδοξα, αρκετά πριν χρονίσουν. Καθώς τα χρόνια περνούσαν και η μητρότητα

αποκτούσε τον δικό της χώρο στο διαδίκτυο, διαπίστωσα ότι δεν ήμουν η μόνη που είχε αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα ούτε η μόνη που δεν ευχαριστήθηκε όσο θα άξιζε το «φόρεμα» των μωρών της. Ταυτόχρονα, όμως, διαπίστωσα πως υπήρχαν πλέον στη διάθεση των νέων μαμάδων μάρσιποι διαφορετικού τύπου, αλλά και σύμβουλοι babywearing. Μια από αυτές τις συμβούλους συνάντησα (για να της πω τον πόνο μου και) για να μας εξηγήσει τα πάντα για αυτή την πανάρχαια και ωφέλιμη πρακτική. Τι σημαίνει πιστοποιημένη σύμβουλος babywearing; Η Άννα-Ράνια Μιχαλάκη είναι βρεφονηπιοκόμος και μαμά 3 αγοριών. Eίναι, επίσης, πιστοποιημένη σύμβουλος babywearing (educated in Trageschule®-Certification Course) και βοηθάει τους γονείς (και τα μωράκια) μέσα από συναντήσεις, συνεδρίες, workshops και σεμινάρια να βιώσουν αρχικά ένα γαλήνιο τέταρτο τρίμηνο. Παρέχει ενημέρωση, συμβουλές, καθοδήγηση και υποστήριξη, ώστε να χρησιμοποιούν ΜΟΝΟ εργονομικούς μάρσιπους που συμβάλλουν στην υγιή

ψυχοσωματική ανάπτυξη του μωρού. Μια σύμβουλος babywearing, λοιπόν, βοηθάει στην εξεύρεση συγκεκριμένων και πρακτικών λύσεων για να περνάνε οι γονείς χρόνο με τα μωρά τους. Αφού καταλήξει στον σωστό εργονομικό μάρσιπο, η σύμβουλος καθοδηγεί την οικογένεια βήμα βήμα για τις ρυθμίσεις του μάρσιπου στο σώμα των γονέων και στο μέγεθος του μωρού, για τη σωστή τοποθέτηση του μωρού, για τη θέση θηλασμού και για τους κανόνες ασφαλείας. Έτσι μπορεί όλη η οικογένεια να απολαμβάνει ασφαλές και άνετο babywearing. Η πολιτιστική ιστορία του babywearing Babywearing σημαίνει «φοράω το μωρό μου» ή «το μεταφέρω σε έναν μάρσιπο χωρίς να το κρατάω». Όπως εξηγεί η Άννα-Ράνια, το babywearing εφαρμόζεται εδώ και χιλιάδες χρόνια σε όλον τον κόσμο. Ανάλογα την κουλτούρα και τον πολιτισμό θα δούμε διάφορους τρόπους που οι άνθρωποι μετέφεραν τα μωρά τους πάνω τους, για να τα προστατεύσουν, για να τα ταΐσουν, για λόγους υγιεινής, για να μπορούν να αντεπεξέλθουν στις δουλειές τους αλλά και στις αγροτικές τους εργασίες και

14.03.2022

φυσικά για φροντίδα. Οι «μάρσιποι» ήταν φτιαγμένοι από καλάθια, δέρματα ζώων, ξύλινες κατασκευές και μακριά υφάσματα. Στον 20ο αιώνα τώρα, στα τέλη της δεκαετίας του '60 παρήχθη ο πρώτος «δομημένος» μάρσιπος Snugli, ενώ λίγο αργότερα εμφανίστηκε η εταιρεία Didymos, που ανέπτυξε το υφαντό wrap και το ring sling. Από τότε διαρκώς γεννιούνται νέες εταιρείες και το babywearing εξελίσσεται συνεχώς. «Όλο και περισσότερες έρευνες και μελέτες προστίθενται και διερευνούν τα οφέλη του σε γονείς και μωρά. Στη συνέχεια, αναγνωρίζεται και προσδιορίζεται η βέλτιστη θέση του μωρού σε έναν μάρσιπο, καταγράφονται κανόνες ασφαλείας και ιδρύονται σχολές για Συμβούλους. Φυσικά, η ανατροφή των μωρών σε “κοντινή απόσταση” για προστασία και ανταπόκριση εξακολουθεί να παραμένει πρωταρχικός κανόνας σε πολλά μέρη του κόσμου», υπογραμμίζει η Άννα-Ράνια. Τα οφέλη του babywearing «Δεν είναι μόνο χέρια ελεύθερα, είναι αμέτρητα. Είναι δεσμός, άμεση ανταπόκριση, εμπιστοσύνη, ασφάλεια, μα το σημαντικότερο είναι, ότι μεγαλώνεις ένα ήρεμο και ευτυχισμένο μωρό στην αγκαλιά σου. Η ανάγκη ενός μωρού για αγκαλιά είναι το ίδιο δυνατή και σημαντική, όπως η ανάγκη του για τροφή», τονίζει η Άννα-Ράνια. Πιο αναλυτικά, με το babywearing: Το βρέφος προσαρμόζεται ομαλά στις αλλαγές και στους νέους ρυθμούς της ζωής του. Η θερμοκρασία που αναπτύσσεται μεταξύ μαμάς και μωρού είναι η ιδανική για να ανακουφιστεί το μωρό από τους πόνους των κολικών. Αντιμετωπίζεται η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Το βρέφος νιώθει ασφάλεια, αφού ειναι κοντά στους γονείς του, ακούγοντας τους χτύπους της καρδιάς τους. Μειώνεται αποδεδειγμένα το κλάμα. Ενισχύεται η ασφαλής προσκόλληση με τα πρόσωπα που φροντίζουν το βρέφος. Αναπτύσσονται υγιώς τα ισχία του μωρού. Ενισχύεται η επικοινωνία και η εγγύτητα. Το μωρό προστατεύεται από το «σύνδρομο επίπεδης κεφαλής». Οι γονείς έχουν ελευθερία κινήσεων, ενώ φροντίζουν το μωρό. Το μωρό κατακτάει γρηγορότερα τον λόγο. Υποστηρίζονται οι θηλάζουσες μητέρες. Ακολουθείται η φιλοσοφία του Αttachment Parenting, μια και το babywearing αποτελεί βασική του αρχή. Τα είδη των μάρσιπων Όπως εξηγεί η Άννα-Ράνια, υπάρχουν πέντε είδη εργονομικών μάρσιπων. «Όλοι κάνουν ακριβώς την ίδια δουλειά, να έχουμε το μωράκι μας στη αγκαλιά μας! Υπάρχουν απλώς διαφορετικά είδη, ώστε να βρει η κάθε οικογένεια αυτό που θα ταιριάξει καλύτερα στις ανάγκες της», υπογραμμίζει και συμπληρώνει ότι είναι σημαντικό να επιλέξουμε έναν μάρσιπο που θα είναι απλός και εύκολος σε χρήση για τα δεδομένα μας, ώστε να μπορέσουμε να τον ευχαριστηθούμε πλήρως.

1. Το υφαντό wrap, ένα μακρύ κομμάτι υφάσματος ειδικά κατασκευασμένο και ελεγμένο για την ασφάλειά του, το οποίο τυλίγετε γύρω από εσάς και το μωρό σας. Διατίθεται σε διαφορετικά μεγέθη, συνθέσεις, πυκνότητα, χρώματα, σχέδια, υφάνσεις και άλλα. Ιδανικό από βρέφος έως και νήπιο.

2. Το ελαστικό wrap, ένα μακρύ κομμάτι μαλακού υφάσματος, αρκετά ελαστικό, που τυλίγεται πάνω μας και χρησιμοποιείται ως pre-tied, δηλαδή πρώτα το δένουμε πάνω μας και μετά τοποθετούμε το μωρό.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Ιδανικό για το πρώτο έτος.

3. Το ring sling, ένα ύφασμα από 1,70 έως 2,40 μέτρα, που στη μια άκρη έχει δυο κρίκους. Μέσα σε αυτούς, ασφαλίζετε το ύφασμα και δημιουργείτε μια «φωλίτσα» που φιλοξενεί το μωρό. Ταιριάζει απόλυτα σε όποιον το φοράει, καθώς ρυθμίζεται μοναδικά επάνω του. Ιδανικό από βρέφος έως και νήπιο.

4. Το meh dai - half buckle, ένα πάνελ με δύο ζευγάρια ράντες. Το ένα ζευγάρι δένει γύρω από τη μέση και το άλλο κάθεται στους ώμους, δημιουργώντας ένα Χ πίσω στην πλάτη. Στη συνέχεια, περνάει πάνω ή κάτω από τα ποδαράκια του μωρού και δένει με κόμπο στην πλάτη μας. Το half buckle έχει κλιπ στη μέση (αντί για δύο ράντες). Οι ράντες των ώμων μπορεί να είναι φαρδιές ή και στενές. Ιδανικό από βρέφος έως και νήπιο.

5. To full buckle είναι ένα είδος μάρσιπου που όλα τα σημεία του ασφαλίζουν με ένα κλικ. Αποτελείται από τη ζώνη μέσης, η οποία κλείνει με κούμπωμα, το πάνελ και 2 ρυθμιζόμενες ράντες, που κουμπώνουν με το λεγόμενο chest clip πίσω στην πλάτη. Ιδανικό από βρέφος έως και νήπιο. Πώς εξασφαλίζουμε ότι φοράμε το μωρό μας σωστά; Ο κάθε μάρσιπος συνοδεύεται από ένα manual. Πάντα, λοιπόν, πρέπει να διαβάζουμε τις οδηγίες χρήσης, για να κάνουμε ασφαλές babywearing ανάλογα την ηλικία του μωρού μας. Εναλλακτικά, αν δεν μας αρέσουν τα… πειράματα και δεν θέλουμε να «ταλαιπωρούμε» το μωρό, μπορούμε να κλείσουμε μια συνεδρία με μια σύμβουλο, που θα μας λύσει τις απορίες και θα μας βοηθήσει να ρυθμίσουμε τον μάρσιπο όπως ακριβώς πρέπει. Όταν αφηγούμαι στην Άννα-Ράνια τη δική μου ιστορία, μου εξηγεί: «Από την περιγραφή σου δυο ενδεχόμενα υπάρχουν: Είτε ο μάρσιπος δεν ήταν εργονομικός είτε υπήρχαν λάθη στην τοποθέτηση. Στον εργονομικό μάρσιπο το μωράκι έχει ακριβώς την ίδια θέση που έχει όταν το κρατάμε στην αγκαλιά μας. Τα γόνατά του είναι σηκωμένα στο ίδιο ύψος με τον ομφαλό του και το κεφάλι του βρίσκεται στο στέρνο μας και έτσι δεν χαλάει το κέντρο βάρους μας, ώστε να επιβαρύνεται το σώμα. Όταν έχεις έναν εργονομικό μάρσιπο, μπορείς να φοράς το μωρό σου μέχρι την ηλικία ή τα κιλά που προτείνει ο κατασκευαστής. Βασική, βέβαια, προϋπόθεση για να το φοράς χωρίς ενόχληση, είναι να έχουν γίνει όλες οι απαραίτητες ρυθμίσεις και να τοποθετείται σωστά». Αναφορικά με τους πόνους στη μέση, η Άννα-Ράνια εξηγεί ότι ενόχληση είναι φυσιολογική στην αρχή, για ένα μικρό χρονικό διάστημα, μέχρι να συνηθίσει το σώμα στα νέα δεδομένα. Είναι ακριβώς, όπως η γυμναστική: Τις πρώτες ημέρες πιανόμαστε, αλλά όσο συνεχίζουμε τα πιασίματα σιγά σιγά υποχωρούν. Κι έπειτα, μου αφηγείται τη δική της εμπειρία: «Έβλεπα γονείς να φοράνε νήπια σε μάρσιπο και απορούσα πώς γίνεται, ενώ εγώ κουραζόμουν απίστευτα με το ring sling που είχα. Ήταν περίπου 7 μηνών το δεύτερο μωρό μου, ένιωθα δυσφορία λίγο αφότου τον φορούσα και δεν συνέχισα για πολύ καιρό. Όταν γεννήθηκε, λοιπόν, το τρίτο μου μωρό μπόρεσα να καταλάβω πολλά περισσότερα (δεν είχα ακόμα ασχοληθεί επαγγελματικά με το babywearing), έπειτα από μια online συνεδρία που είχα με μια σύμβουλο. Δεν φορούσα το ring sling καλά. Φαινομενικά δεν ήταν λάθος, αλλά κάποιες λεπτομέρειες μας στερούσαν άνεση. Στην πορεία ανακάλυψα ότι και το ύφασμα έπαιζε σημαντικό ρόλο. Όταν δοκίμασα υφαντό, δεν πίστευα πόσο διαφορετικό ήταν. Το τρίτο μου μωρό, πλέον με γνώση, το φόρεσα περισσότερο από 3 χρόνια χωρίς κανένα πρόβλημα».

13 Η ΑΊΣΘΗΣΗ ΤΟΥ BABYWEARING ΠΡΆΓΜΑΤΙ ΕΊΝΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΉ! ΜΠΟΡΕΊΣ ΝΑ ΜΥΡΊΖΕΙΣ ΤΟ ΜΩΡΆΚΙ ΣΟΥ, ΝΑ ΤΟΥ ΔΊΝΕΙΣ ΌΣΑ ΦΙΛΙΆ ΘΈΛΕΙΣ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΧΑΪΔΕΎΕΙΣ ΜΕ ΚΆΘΕ ΕΥΚΑΙΡΊΑ Ένα μεγάλο ποσοστό γονέων, λοιπόν, ναι μεν προμηθευτήκαμε εργονομικό μάρσιπο, αλλά δεν καταφέραμε να τον φορέσουμε σωστά ή να τον ρυθμίσουμε στο σώμα μας ή δεν ταίριαζε ο μάρσιπος στο μέγεθος του μωρού μας και έτσι όλο το εγχείρημα εγκαταλείφθηκε και το babywearing ταξίδι μας έφτασε στο τέλος του πολύ νωρίς. «Όταν είσαι αρχάριος, δεν μπορείς να καταλάβεις απόλυτα αν φοράς σωστά το μωρό σου. Ακολουθώντας τις οδηγίες χρήσης του μάρσιπου, έχεις αρκετές πιθανότητες να το πετύχεις. Αν, όμως, κάτι σε ενοχλεί και η ενόχληση επιμένει ή το μωρό αντιδράει με κλάμα ή προκύψει οτιδήποτε άλλο που σου δημιουργεί ανασφάλεια, καλύτερα να επικοινωνήσεις με μια σύμβουλο για ένα fit check», προτείνει η Άννα-Ράνια. Θηλασμός και babywearing Γίνεται; «Αν πρέπει να απαντήσω μονολεκτικά, θα πω ναι. Όμως, είναι σημαντικό αρχικά να έχουμε εξοικειωθεί με τον θηλασμό και μετά με το δέσιμο του μάρσιπου ξεχωριστά, για να μπορέσουμε στη συνέχεια να είμαστε σε θέση να τα συνδυάσουμε. Και η κάθε μαμά χρειάζεται τον δικό της χρόνο για να το πετύχει», εξηγεί η Άννα Ράνια. «Για να θηλάσουμε το μωρό μας στον μάρσιπο, θα πρέπει να χαλαρώσουμε τις ράντες και τη ζώνη του. Έτσι κατεβαίνει το μωρό στο ύψος του στήθους και μπορεί να θηλάσει! Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, η προσοχή μας είναι στραμμένη στο μωρό! Με το ένα χέρι υποστηρίζουμε το στήθος, για να μην κλείσουν οι αεραγωγοί του μωρού και με το άλλο χέρι τον αυχένα του, εάν είναι απαραίτητο. Ο μάρσιπος δεν είναι αξεσουάρ θηλασμού. Μας βοηθάει όμως να θηλάσουμε και σε κίνηση. Ύστερα από κάθε θηλασμό επαναφέρουμε το μωρό στην αρχική του θέση, το ανεβάζουμε στο ύψος που ήταν και σφίγγουμε τις ράντες και τη ζώνη». Μέχρι πότε; Οι περισσότεροι μάρσιποι είναι από 0-2 ή 0-3 ετών, με όριο τα 15-20 κιλά. «Αν όμως θέλεις να συνεχίσεις το babywearing και μετά, μπορείς να προχωρήσεις σε toddler μέγεθος ακόμη και σε preschooler», τονίζει η Άννα-Ράνια. «Babywearing, βέβαια, δεν κάνεις όλο το εικοσιτετράωρο. Σίγουρα το μωρό βρίσκεται και σε άλλες θέσεις κατά την διάρκεια μια ημέρας, όπου αναπτύσσει τις απαραίτητες δεξιότητες. Όταν μάλιστα έρθει η στιγμή να περπατήσει, ε, τότε δεν το σταματάει τίποτα! Τότε αρχίζουν να αραιώνουν οι μαρσιπο-αγκαλιές και το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να ακολουθήσεις το μωρό σου και το ένστικτό σου και να το φοράς για όσο ακόμη το έχει ανάγκη».

Ευχαριστούμε την Άννα-Ράνια Μιχαλάκη, πιστοποιημένη σύμβουλο babywearing Die Trageschule®, ιδρύτρια του Babywearing365.com, της σελίδας Babywearing 365 in Real Life και του ελληνικού Group Babywearing g(R)eekery.

14

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

14.03.2022

και ευλογία μαζί. Έχουμε δωρεάν γυμναστήριο μέσα στο σπίτι μας και ο προσωπικός μας γυμναστής νοιάζεται για τη φυσική μας κατάσταση, την ευλυγισία μας, τη δύναμή μας και φυσικά για τα αντανακλαστικά μας, τα οποία είναι συνεχώς σε εγρήγορση.

Όταν το «εγώ» γίνεται «εμείς» ΤΟΥ ΡΆΜΙ-ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΥ ΡΑΣΛΆΝ

X

ωρίς απαραίτητα να έχουμε βάλει σκοπό να γίνουμε γονείς, μια ανύποπτη στιγμή ένα ατίθασο σπερματοζωάριο κάνει τον κατάλληλο ελιγμό και βρίσκει το ωάριο για να μας χαρίσουν ένα μωρό. Ένα μοναδικό και υπέροχο ξανθό ή μελαχρινό ή κοκκινομάλλικο, με ανοιχτό ή με σκούρο δέρμα μωρό. Αρχικά, θα περάσουν από το μυαλό μας σκέψεις που θα αφορούν το φύλο του και την εμφάνισή του, όμως η αληθινή μας έννοια είναι να έρθει στη ζωή ήρεμο και υγιές. Αυτή είναι μία εκδοχή που ευχόμαστε να συμβεί στους περισσότερους από μας. Υπάρχουν όμως και αρκετοί γονείς που η φύση δεν τους χαμογελά εύκολα, βάζοντάς τους σε διαδικασίες δύσκολες, μέχρι να κρατήσουν κι εκείνοι στην αγκαλιά τους το μωράκι τους. Εξωσωματικές που έχουν το ρίσκο τους, ορμόνες, ενέσεις, ατέλειωτες ώρες σε ένα κρεβάτι με σκέψεις που βασανίζουν: Θα βγει το τεστ θετικό, θα τα καταφέρω με την εγκυμοσύνη ώστε να κρατήσω στην αγκαλιά μου το παιδί μου; Όλα αυτά δεν σταματούν να αναβοσβήνουν μέσα μας, όπως η λάμπα ενός φάρου που βρίσκεται εκεί για να μου δείχνει τη σωστή κατεύθυνση, δίνοντας την ελπίδα πως ο προορισμός είναι κοντά και πως σύντομα θα φτάσουμε εκεί όπου έχουμε στοχεύσει στον συναισθηματικό μας χάρτη. Άλλο σενάριο είναι ζευγάρια να σκέφτονται σοβαρά την υιοθεσία είτε εδώ, στην Ελλάδα, είτε σε κάποια άλλη χώρα όπου οι διαδικασίες δεν είναι τόσο χρονοβόρες. Σε όλους αυτούς τους ξεχωριστούς γονείς θα ήθελα να πω ένα

μεγάλο «μπράβο» και να τους εκφράσω τον σεβασμό μου για αυτό που έκαναν και συνεχίζουν να κάνουν με γνώμονα την αγάπη. Στο παρόν άρθρο, μοιράζομαι κάποιες προσωπικές σκέψεις και διαπιστώσεις, που μπορεί να σας φανούν χρήσιμες και να δώσουν τροφή για σκέψη. Το μαγικό «εμείς» Το μωρό έρχεται στη ζωή μας και μας επιλέγει ανάμεσα σε τόσους ανθρώπους. Με τι κριτήρια το κάνει; Τι έρχεται να μας θυμίσει; Τι θέλει να μας δώσει; Έρχεται στην καθημερινότητά μας ένας δάσκαλος, ένας σοφός, μια αγνή ψυχή, που θα μας βοηθήσει να βάλουμε νέες βάσεις και δεδομένα που είχαμε ξεχάσει ή που δεν είχαμε πριν. Με τον πρώτο ήχο του μωρού, το «εγώ» αρχίζει να μπαίνει στην άκρη, παίρνοντας μαζί του πράγματα που κάναμε για τον εαυτό μας, ίσως σε σημείο υπερβολής, και μεταμορφώνεται στο μαγικό «εμείς». Θέλουμε ο χρόνος να κυλάει πιο αργά και να γεμίζει με αναμνήσεις: με το πρώτο του γέλιο, τον πρώτο μορφασμό, το πρώτο κατόρθωμα, την υπέροχη μυρωδιά του… Το μωρό μάς θυμίζει με κάθε του κίνηση πόσο σημαντικό είναι να έχεις υπομονή κι επιμονή για να φτάσεις στον στόχο σου. Θέλει να ανακαλύψει τον κόσμο μας και όλα όσα υπάρχουν σε αυτόν και ο καλύτερος τρόπος είναι μέσω του παιχνιδιού. Έτσι θα ξεκινήσει η δική μας επανεκπαίδευση στο πώς να ξαναγίνουμε παιδιά, πώς να χαλαρώσουμε, πώς να ανοίξουμε την καρδιά μας και να τη γεμίσουμε με αγάπη. Το να μπορείς να μπουσουλήσεις, να κυλιστείς, να χαρείς με απλά πράγματα, να τρέξεις, να σκοντάψεις, να λερωθείς, να φας με τα χέρια κι επιτέλους να αφήσεις το savoir vivre στην άκρη είναι τύχη

Τι θέλω να θυμάται το παιδί μου από εμένα; Μια ερώτηση που πρέπει να γυρίζει συνεχώς στο μυαλό μας, όπως το αγαπημένο μας γύρω γύρω όλοι. Μια ερώτηση που πρέπει να κάνουμε στον εαυτό μας στις καλές και στις άσχημες στιγμές μας μαζί του. Είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε τη μεγαλύτερη ευλογία της φύσης και να δημιουργήσουμε ανεξίτηλες αναμνήσεις που θα συντροφεύουν εμάς και τα μοναδικά πλασματάκια μας για μια ολόκληρη ζωή; Όπως θα έχετε διαβάσει ή ακούσει, δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς, οπότε πάρτε μια βαθιά ανάσα και συνεχίστε να καταβάλλετε την καλύτερη δυνατή προσπάθεια, μια και η κοινωνία μας δεν έχει ανάγκη από σούπερ ανθρώπους, αλλά από ανθρώπους χαρούμενους και γεμάτους αγάπη. Ακούμε συχνά γονείς να συζητούν, στον ίδιο χώρο που βρίσκεται το μωράκι τους, με ένταση για οικονομικά ζητήματα ή άλλα θέματα που τους απασχολούν χρησιμοποιώντας άσχημες λέξεις γεμάτες θυμό, θεωρώντας ότι εκείνο δεν καταλαβαίνει. Όντως, δεν μπορεί να αντιληφθεί τις έννοιες. Αλλά κάθε λέξη έχει μία δυναμική, μια ενέργεια που επηρεάζει τον χώρο, τους ανθρώπους που βρίσκονται μέσα σε αυτόν, τη διάθεση και τα συναισθήματά τους. Μωρά σε παραδεισένιους κήπους Τι θα λέγατε, λοιπόν, τα παιδιά μας να μεγαλώνουν σε έναν κήπο γεμάτο μυρωδάτα, χρυσαφένια τριαντάφυλλα, ψηλά δέντρα με φύλλα στο χρώμα του ουράνιου τόξου, άνθη που θα κουβαλούν συναισθήματα, φοίνικες που η σκιά τους θα χαρίζει εσωτερική γαλήνη, μικρούς καταρράκτες με γεύση αγάπης πόσιμης για όλους; Σε έναν κήπο όπου υπάρχουν όμορφοι συνδυασμοί χρωμάτων, σχημάτων και υφών, με απαλές καμπύλες που επιτρέπουν στο βλέμμα να ρέει από φυτό σε φυτό. Σε έναν κήπο όπου συνυπάρχουν το πιο σπάνιο μαζί με το πιο συνηθισμένο, περιτριγυρισμένα από πεταλούδες, κολιμπρί και νεράιδες, που σε κάθε τους φτερούγισμα απλώνουν παντού αστερόσκονη. Δίπλα τους; Νερό που αναβλύζει από τη μητέρα Γη και αντηχεί τα τραγούδια των πουλιών. Εμείς και μόνο εμείς επιλέγουμε να καλλιεργήσουμε τον παραδεισένιο κήπο μας. Το θέμα είναι πώς; Την επόμενη φορά που θα θυμώσουμε και θα μας έρθουν στο νου επίθετα όπως κλαψιάρικο, γκρινιάρικο, νευρικό, κουραστικό κ.ά. αφήνουμε για λίγο το δωμάτιο όπου είμαστε και κάνουμε μερικές διαφραγματικές εισπνοές και εκπνοές. Προσπαθούμε να μη φορτώσουμε τον εαυτό μας με ενοχές. Είμαστε ήδη κουρασμένοι από αυτές. Φέρνουμε στον νου μας όμορφες εικόνες, που θα βελτιώσουν τη διάθεσή μας. Χρειάζεται στην αρχή προσπάθεια αυτή η διαδικασία, στην πορεία, όμως, θα εκπλαγείτε από τον μηχανισμό που θα έχετε οι ίδιοι δημιουργήσει.

14.03.2022

Παίζοντας με το μωρό μας Παρακάτω σας προτείνω μερικά απλά κινητικά παιχνίδια που βοηθούν στην ενδυνάμωση του σώματος και λειτουργούν παράλληλα ως ερεθίσματα για τη δημιουργία συνάψεων και συνδέσεων του εγκεφάλου του. Έως 3 μηνών: Φορέστε στο ποδαράκι του μία κάλτσα με πολύ έντονα χρώματα κι αρχίστε να το κινείτε ώστε να τη δει. Αυτό βοηθάει στα οπτικά ερεθίσματα που χρειάζεται το μωρό σε αυτή την ηλικία. Τοποθετήστε κοντά στα ποδαράκια του μαλακά παιχνίδια ή παιχνίδια με ήχο και αφήστε το να τα κλωτσήσει. Επιλέγετε ένα αντικείμενο τη φορά. Έως 6 μηνών: Καθίστε αντικριστά με το μωρό και κρατήστε το από τις μασχάλες. Σιγά σιγά ανασηκώστε το και ξαπλώστε ανάσκελα, ενώ το κρατάτε ψηλά. Επαναλάβετε. Είναι μία καλή άσκηση για τους μυς της πλάτης σας. Φροντίστε η επιφάνεια που θα ξαπλώσετε να είναι μαλακή. Έως 9 μηνών: Μπουσουλήστε στο πάτωμα ή στο γρασίδι μαζί με το μωρό. Τοποθετήστε διάφορα παιχνίδια σε μικρή απόσταση και παρακινήστε το να τα πιάσει. Έτσι του δίνεται η ευκαιρία να εξερευνήσει το περιβάλλον του. Έως 12 μηνών: Διαλέξτε ένα ελαφρύ σκαμπό ή μία μικρή καρέκλα και αφήστε το να τη σπρώξει στο δωμάτιο. Έτσι μπορεί και εξασκεί την ισορροπία του.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Από 18 έως 36 μηνών: Απλώστε ένα σκοινί τεντωμένο στο πάτωμα και προτρέψτε το παιδί να «ισορροπήσει» πάνω του. Ανάμεσα σε δυο καρέκλες βάλτε ένα κοντάρι σκούπας και πείτε του να περάσει από κάτω χωρίς να το ρίξει. Έχετε στον χώρο μαλακές μπάλες, μπαλόνια ή ακόμα και μια μπάλα εκγύμνασης ενηλίκων, η οποία βοηθάει τα μικρά παιδιά να κινηθούν και να τεντωθούν. Σε έναν χώρο που έχετε οριοθετήσει εσείς στο σπίτι, κάντε στην άκρη τα έπιπλα και τα εύθραυστα αντικείμενα. Βάλτε μουσική και προτρέψτε το παιδί να κινηθεί, να κάνει μικρά άλματα και εύκολες χορευτικές φιγούρες που θα αντιγράψει από εσάς. Βάλτε πολυθρόνες, καρέκλες, μικρά τραπεζάκια το ένα πίσω από το άλλο, φτιάχνοντας έναν δρόμο μετ’ εμποδίων και πείτε στο παιδάκι σας να τα περάσει είτε σκαρφαλώνοντας είτε περνώντας από κάτω τους. Τοποθετήστε δυο καρέκλες τη μία απέναντι από την άλλη και περάστε χαμηλά στα πόδια τους ένα λαστιχένιο σκοινάκι, σαν αυτό που παίζαμε μικροί. Πείτε στο παιδί να κάνει άλματα μέσα κι έξω από το σκοινάκι. Παιχνίδια με τη μαγική σκούπα: Η σκούπα, όπως όλοι ξέρουμε, μπορεί να μετατραπεί σε μαγική με έναν ή δύο αναβάτες μάγους. Μπορεί ακόμα να σταθεί όρθια με τη δική σας βοήθεια και το παιδάκι σας να τρέχει γύρω γύρω κυκλικά. Ακόμα μπορείτε να την

15 ΤΟ ΜΩΡΌ ΜΆΣ ΘΥΜΊΖΕΙ ΜΕ ΚΆΘΕ ΤΟΥ ΚΊΝΗΣΗ ΠΌΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌ ΕΊΝΑΙ ΝΑ ΈΧΕΙΣ ΥΠΟΜΟΝΉ ΚΙ ΕΠΙΜΟΝΉ ΓΙΑ ΝΑ ΦΤΆΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΣΤΌΧΟ ΣΟΥ. ΘΈΛΕΙ ΝΑ ΑΝΑΚΑΛΎΨΕΙ ΤΟΝ ΚΌΣΜΟ ΜΑΣ ΚΑΙ ΌΛΑ ΌΣΑ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΣΕ ΑΥΤΌΝ ΚΑΙ Ο ΚΑΛΎΤΕΡΟΣ ΤΡΌΠΟΣ ΕΊΝΑΙ ΜΈΣΩ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΎ κρατήσετε γερά με τα δυο σας χέρια σε οριζόντια θέση. Το παιδάκι σας μπορεί να κρεμαστεί σαν μικρή μαϊμουδίτσα. Απλώς προσέξτε πάντα από κάτω να βρίσκονται μερικά μαξιλάρια, για να μη χτυπήσει αν πέσει! Καλή διασκέδαση!

Ο Ράμι-Αλέξανδρος Ρασλάν είναι προπονητής-εκπαιδευτής Kung Fu, Kick Boxing, αυτοάμυνας και personal trainer. Θα τον βρείτε στο 698 0888 661 και στο rami@tigerart.gr και θα χαρεί να απαντήσει σε ερωτήσεις σας και απορίες πάνω σε θέματα που αφορούν τη γυμναστική ή τον αθλητισμό. Στο www.facebook.com/talcmagr ανεβαίνουν συχνά ασκήσεις-παιχνίδια που έχει δημιουργήσει με αγάπη για όλη την οικογένεια.

16

14.03.2022

Υποδεχτείτε το μωράκι σας παρέα με την Inglesina

Τ

ο ονειρευτήκατε. Το προσπαθήσατε –άλλοι λιγότερο, άλλοι περισσότερο. Κρατήσατε στα χέρια σας ένα θετικό τεστ εγκυμοσύνης. Συγκινηθήκατε, χαρήκατε, το γιορτάσατε, το ανακοινώσατε. Ύστερα το είδατε στον υπέρηχο. Αγοράκι ή κοριτσάκι; Ήρθε η ώρα να φτιάξετε τον υπέροχο καινούριο κόσμο σας μαζί του και να προμηθευτείτε τα απαραίτητα. Η Inglesina είναι κοντά στους νέους γονείς με λύσεις που εξασφαλίζουν την καλύτερη δυνατή ψυχική και σωματική υγεία και ευεξία του μωρού, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του προς την ανακάλυψη του κόσμου. Να, λοιπόν, τα προϊόντα που θα κάνουν τη ζωή σας με το μωρό πιο εύκολη και ακόμη πιο μαγική.

Welcome Baby! Σύστημα μεταφοράς Electa Quattro

Tο ιδανικό σύστημα μεταφοράς για την πόλη. Ο απίστευτα ελαφρύς και εκπληκτικά μικρός σκελετός του (5,5 κιλά βάρος), που ανοίγει, κλείνει και οδηγείται εύκολα με το ένα χέρι, καθώς και το σύστημα εύκολης σύνδεσης και αποσύνδεσης για τη θέση περιπάτου, το καθιστούν εξαιρετικά εύχρηστο. Το χαμηλό βάρος του, μόλις 8,7 κιλά, δίνει τη δυνατότητα να μεταφέρεται εύκολα, καθώς ανεβοκατεβαίνετε τις σκάλες, ακόμα και κατά τη χρήση των δημόσιων συγκοινωνιών, ενώ οι γονείς κρατάτε το μωρό στην αγκαλιά σας. Όταν είναι κλειστό, το καρότσι καταλαμβάνει το μέγεθος μιας βαλίτσας καμπίνας. Είναι κατάλληλο από τη γέννηση μέχρι τα 22 κιλά. Στον βασικό εξοπλισμό του περιλαμβάνει πορτ μπεμπέ, στρώμα και Welcome Pad™ για το πορτ μπεμπέ, αναστρέψιμο καρότσι περιπάτου με κουκούλα, κάθισμα αυτοκινήτου Cab R44/04 (με προδιαγραφές κιλών, κατάλληλο ως τα 13 κιλά) ή Darwin Infant R129 i-Size (με προδιαγραφές ύψους, κατάλληλο μέχρι τα 75 εκατοστά), βάση στήριξης Standup για το πορτ μπεμπέ και για το κάθισμα αυτοκινήτου, καλάθι μεταφοράς αντικειμένων με θήκη, ποτηροθήκη και ποδόσακο για το καρότσι. Με χρυσό βραβείο ως «Best Travel System» στα Mother and Baby Awards 2021!

Μάρσιπος Front Τσάντα Dual Bag

Μια τσάντα 2 σε 1 που θα λύσει τα χέρια κάθε μαμάς. Με μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους, με πολλές εσωτερικές θήκες, ώστε να βρίσκετε πάντοτε αυτό που χρειάζεστε για εσάς και το μωρό. Περιλαμβάνει αποσπώμενο τσαντάκι–φάκελο με πρακτική αλλαξιέρα, που αφαιρείται εύκολα, για γρήγορη και εύκολη μετακίνηση στο μπάνιο, για την αλλαγή της πάνας.

Βόλτες πρόσωπο με πρόσωπο με το μωρό σας και πλήρης ελευθερία κινήσεων. Ο μάρσιπος Front είναι εξοπλισμένος με ένα σύστημα ιμάντων με οσφυϊκή υποστήριξη, που βοηθά τον γονέα να κρατήσει το μωρό με την ελάχιστη προσπάθεια. Κατάλληλος για τη μεταφορά από τη γέννηση (ελάχιστο βάρος 3,5 κιλά) μέχρι τα 9 κιλά.

17

14.03.2022

Καρέκλα φαγητού My Time

Ριλάξ Lounge

Ένα super άνετο μουσικό ριλάξ που αγκαλιάζει το μωράκι τους πρώτους μήνες της ζωής του, προσφέροντάς του μια αίσθηση προστασίας και ζεστασιάς. Το απαλό λίκνισμα, το εργονομικό σχήμα του και οι 3 κλασικές μελωδίες που περιλαμβάνονται στο μουσικό κουτί δημιουργούν ήρεμες στιγμές και ευνοούν τον υπνάκο του μωρού σας.

Παρκοκρέβατο Lodge

Κρεβάτι και πάρκο 2 σε 1! Μεταφέρεται πανεύκολα σε μια χρήσιμη τσάντα. Κλείνει σαν ομπρέλα για να καταλαμβάνει όσο το δυνατόν λιγότερο χώρο. Είναι κατάλληλο από τη γέννηση μέχρι τα 14 κιλά και διαθέτει κιτ διπλού ύψους και επενδυμένο στρώμα. Τέλος, διαθέτει πλευρικό άνοιγμα, που επιτρέπει στο παιδί την εύκολη πρόσβαση σε αυτό, πλευρική θήκη για αποθήκευση μικρών παιχνιδιών, καθώς και δυο τροχούς για την εύκολη μετακίνησή του μέσα στο σπίτι.

Η καρέκλα φαγητού που θα λατρέψετε! Κατάλληλη από τη γέννηση μέχρι τα 15 κιλά, με ανακλινόμενο κάθισμα και υποπόδιο 3 θέσεων για να διευκολύνει την ξεκούραση του μωρού. Το κάλυμμα της θέσης αποτελείται από άνετη, αφαιρούμενη μαλακή επένδυση, ανθεκτική σε λεκέδες, που καθαρίζεται εύκολα, ενώ ο δίσκος πλένεται και στο πλυντήριο πιάτων. Αποθηκεύεται εύκολα καθώς στέκεται όρθια όταν είναι κλειστή και είναι εξοπλισμένη με πίσω τροχούς για εύκολη μετακίνηση. Κατέκτησε το ασημένιο βραβείο στην κατηγορία «Best Highchair» στα Mother and Baby Awards 2020.

Ελαφρύ καρότσι Quid 2

Κούνια Wave

H πρώτη κούνια του παιδιού σας κατέκτησε την πρώτη θέση στα Mother and Baby Awards 2020 ως «Best Baby Swing»! Κατάλληλη από τη γέννηση μέχρι τα 9 κιλά. Βοηθά το μωράκι σας να χαλαρώσει, να κοιμηθεί, αλλά και να παίξει όταν είναι ξύπνιο. Με 3 διαφορετικές ταχύτητες λικνίσματος, ευρύχωρο κάθισμα με πλούσια επένδυση, ανάκλιση σε 2 θέσεις καθώς και 12 μελωδίες.

Πτυσσόμενο καρεκλάκι φαγητού Fast

Μust have καρεκλάκι που προσαρμόζεται στα περισσότερα τραπέζια. Πρακτικό, εύκολο στην τοποθέτηση και εξοπλισμένο με μια ενσωματωμένη τσάντα για να μεταφέρεται εύκολα οπουδήποτε. Μπορεί να χρησιμο-ποιηθεί από παιδιά έως 15 κιλά. Κατέκτησε το χρυσό βραβείο στην κατηγορία «Best Travel Accessory» στα Mother and Baby Awards 2021.

/InglesinaGR

/inglesinagr

Το Quid2 είναι ένα εξαιρετικά μικρό και ελαφρύ καρότσι περιπάτου που ανοίγει και κλείνει εύκολα, σαν «βιβλίο», με το ένα χέρι, και ζυγίζει μόλις 5,9 κιλά. Χάρη στο μικρό του μέγεθος χωράει παντού, από την καμπίνα του αεροπλάνου μέχρι το πιο μικρό πορτ μπαγκάζ αυτοκινήτου! Διαθέτει εμπρόσθιους τροχούς με αναρτήσεις για την απορρόφηση των κραδασμών και μεγαλύτερους οπίσθιους τροχούς για μέγιστη άνεση και σταθερότητα. Είναι κατάλληλο από τη γέννηση έως τα 22 κιλά. Κατέκτησε το χρυσό βραβείο στην κατηγορία «Best Pushchair» στα Mother and Baby Awards 2021.

www.inglesina.gr

18

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ

14.03.2022

Αποθηλασμός: Τα βήματα ως την… τελευταία γουλίτσα ΤΗΣ ΠΕΛΙΏΣ ΠΑΠΑΔΙΆ

A

ποθηλασμός ονομάζεται η απεξάρτηση από το μητρικό γάλα. Πρόκειται για μια διαδικασία που δεν είναι πάντοτε εύκολη ούτε για τη μητέρα ούτε για το παιδί. Το Τaλκ συζήτησε με τον Νίκο Βαράκη, παιδίατρο και διεθνώς πιστοποιημένο σύμβουλο μητρικού θηλασμού IBCLC (International Board Certified Lactation Consultant), που εξηγεί όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε.

Διαβάστε: Μαρίνα Πλούμπη, Η τελευταία γουλίτσα, εικονογράφηση Ειρήνη Θάνου, εκδόσεις Sweet Serendipities

Εν αρχή ην το γάλα «Ανήκουμε στα θηλαστικά και αυτό σημαίνει πως για τους πρώτους έξι μήνες ζωής ενός μωρού, η επιβίωσή του αρχικά και η ανατροφή του στη συνέχεια εξαρτώνται από το γάλα. Αναφέρω τη λέξη “επιβίωση”, επειδή το βρέφος μόλις γεννηθεί εξαρτάται πλήρως από το γάλα για να τραφεί, οπότε αναγκαστικά θα πιει το γάλα της μητέρας του ή μιας δότριας ή το γάλα άλλου θηλαστικού (συνήθως αγελάδας ή κατσίκας), τροποποιημένο για τις

δυνατότητες του. Με τη φόρμουλα το βρέφος επιβιώνει, με το μητρικό γάλα ανατρέφεται», υπογραμμίζει ο κ. Βαράκης. «Προς το τέλος του πρώτου εξαμήνου, εισάγουμε τις στερεές τροφές και το μωρό αρχίζει να τρώει και άλλα φαγητά. Κάπου εδώ αρχίζει στην ουσία ο απογαλακτισμός. Το πότε ολοκληρώνεται δεν έχει συγκεκριμένη ημερομηνία. Ο Π.Ο.Υ συστήνει αποκλειστικό θηλασμό για τους πρώτους έξι μήνες ζωής και στη συνέχεια, παράλληλα με την εισαγωγή των στερεών τροφών, να συνεχίσει το παιδί να θηλάζει μέχρι τουλάχιστον δύο ετών. Αυτή τη θέση υιοθετούν οι περισσότερες χώρες του κόσμου, ανάμεσά τους και η δική μας. Ανώτερο όριο για τον αποθηλασμό δεν ορίζει κάποια παιδιατρική εταιρεία. Αναφέρομαι, δε, σε αποθηλασμό και όχι σε απογαλακτισμό, επειδή ένα παιδί, ειδικά μετά τον πρώτο χρόνο, δεν είναι υποχρεωτικό να πίνει γάλα, αν δεν πρόκειται για το μητρικό. Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του πλασμένος να θηλάζει και μετά να τρέφεται με τροφές. Μέσα στις τροφές είναι και τα γαλακτοκομικά, μια καλή πηγή ασβεστίου και κάποιων βιταμινών. Στα γαλακτοκομικά συμπεριλαμβάνεται

και το γάλα άλλων θηλαστικών, και έτσι, εφόσον το επιθυμεί, μπορεί να πίνει γάλα μια ζωή. Πώς σταματάει ο θηλασμός; Η διακοπή δηλαδή του θηλασμού γίνεται με δύο τρόπους: τον φυσικό, όπου μητέρα και παιδί αποφασίζουν πότε θέλουν να αποθηλάσουν και τον τεχνητό, κατά τον οποίο ο αποθηλασμός είναι για κάποιον λόγο επιβεβλημένος. «Ανήκουμε στα πρωτεύοντα θηλαστικά, δηλαδή στην ίδια κατηγορία με είδη όπως ο πίθηκος ή ο γορίλας, με τα οποία έχουμε κοινά περισσότερο από το 98% των γονιδίων μας. Από αυτά τα ζώα, που δεν επηρεάζονται από κοινωνικές επιταγές παρά μόνο από τις ανάγκες της φύσης, μαθαίνουμε πως ο φυσικός αποθηλασμός ολοκληρώνεται μετά τον δεύτερο χρόνο ζωής. Συγκεκριμένα, ανθρωπολογικές μελέτες δείχνουν πως ο άνθρωπος αποθηλάζει φυσικά από περίπου δυόμιση μέχρι περίπου επτά χρονών. Οι μελέτες αυτές δεν εμπεριέχουν κοινωνικά “πιστεύω” και ταμπού και επιβεβαιώνονται σε μέρη του κόσμου όπου ο πολιτισμός με την έννοια που τον έχουμε εμείς στο μυαλό μας δεν έχει επι-

14.03.2022

κρατήσει. Ο δυτικός τρόπος ζωής έχει απομακρύνει τον άνθρωπο από τον θηλασμό. Έχει θεωρηθεί απλώς μια τροφή για την οποία έχουμε εναλλακτικές και έτσι δεν είναι ανάγκη για την σύγχρονη μητέρα να θηλάζει», προβληματίζεται ο κ. Βαράκης. «Η γυναίκα στις μέρες μας είναι γεμάτη υποχρεώσεις, ενώ πλέον έχει αποκτήσει υποχρεώσεις ακόμα και το νήπιο. Ο θηλασμός, όμως, είναι πολλά περισσότερα από απλή τροφή. Είναι γνωστή η συμβολή του στην ενίσχυση της άμυνας του παιδιού. Το ανοσοποιητικό σύστημά του είναι ανώριμο μέχρι την ηλικία που αρχίζει να έρχεται σε επαφή με άλλα παιδιά και άρα με ιούς και μικρόβια. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, που όλη η ανθρωπότητα μαστίζεται από την πανδημία, ο θηλασμός αποδεικνύεται ανεκτίμητο όπλο για την προστασία του παιδιού», εξηγεί και προσθέτει ότι συμβάλλει και στην ανάπτυξη και ωρίμαση του εγκεφάλου, με όλο και περισσότερες μελέτες να συνδέουν τον μακροχρόνιο θηλασμό με καλύτερες επιδώσεις σε τεστ νοημοσύνης και λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς. Τέλος, παρέχει προστασία στα υπόλοιπα συστήματα, όπως στο ενδοκρινολογικό ή στο καρδιαγγειακό με μείωση ασθενειών (σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, μορφές καρκίνου), καθώς και σε προδιαθετικούς για νόσους παράγοντες (παχυσαρκία, αλλεργίες κ.ά.) Σύμφωνα με τον κ. Βαράκη, ιδανικά μετά τα δεύτερα γενέθλια, όποτε το επιθυμεί η μητέρα ή το παιδί μπορεί να επέλθει ο φυσικός αποθηλασμός. «Αν είναι εφικτό, είναι προτιμότερο να γίνεται υπό καλές συνθήκες, χωρίς πίεση από καμιά πλευρά. Δεν είναι καλή ιδέα, για παράδειγμα, να επιλέξεις να αποθηλάσεις σε φάσεις άλματος ανάπτυξης του παιδιού ή στην έξαρση της πανδημίας ή όταν το παιδί πρωτοπηγαίνει σε παιδικό σταθμό φθινόπωρο ή χειμώνα και είναι αναμενόμενο να αρρωσταίνει συχνά». Ο ρόλος της μητέρας Ο αποθηλασμός συχνά δεν είναι εύκολος. Έχουμε δύο πρωταγωνιστές, τη μητέρα και το παιδί, και θα πρέπει οι ανάγκες και οι διαθέσεις τους να συμπέσουν. Ο κ. Βαράκης τονίζει ότι είναι σημαντικό αφενός να αναγνωρίζουμε τις συνθήκες. Για παράδειγμα: «Δεν θέλω ακόμα να αποθηλάσω, όμως με πιέζει το περιβάλλον, οπότε θα βρω σύμμαχο την ανάγκη του παιδιού». Ή και το αντίθετο: «Δεν μπορώ άλλο, ο θηλασμός με καταπιέζει, όμως θα συνεχίσω γιατί μου το ζητάει το παιδί μου». Ο πρώτος στόχος είναι να θηλάσει αν γίνεται αποκλειστικά το μωρό το πρώτο εξάμηνο της ζωής του. Επόμενος στόχος για το καλό του παιδιού, αλλά και της μητέρας (μην ξεχνάμε και την προστασία της υγείας της μητέρας μέσα από τον θηλασμό) είναι τα δεύτερα γενέθλια. «Από εκεί και πέρα, θηλάζουν για όσο το επιθυμούν και οι δυο. Αν η μία πλευρά δεν το επιθυμεί πια, τότε αυτό πρέπει να γίνεται σεβαστό και να προχωράμε όσο πιο φυσικά στον αποθηλασμό. Το να καταπιέζεται είτε η μητέρα είτε το παιδί δεν είναι καλό. Αν η μητέρα αισθάνεται πως δεν μπορεί ή δεν θέλει να θηλάσει άλλο, χωρίς κανένα αίσθημα αποτυχίας ή ανικανότητας, είναι καλό να προχωρήσει στον αποθηλασμό. Οι μητέρες που θηλάζουν, ειδικά σε κουλτούρες όπως η δική μας, που πιστεύω πως είναι πολέμια προς τον θηλασμό, είναι ηρωίδες και αξίζουν τον θαυμασμό και την υποστήριξή μας. Ίσως ακόμα περισσότερο στη φάση που έχουν κουραστεί και δεν αντέχουν άλλο». Πώς γίνεται ο φυσικός αποθηλασμός; «Ο φυσικός αποθηλασμός γίνεται σταδιακά», τονίζει ο κ. Βαράκης. «Ξεκινάμε αφαιρώντας έναν θηλασμό που

19

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ δεν είναι τόσο σημαντικός, που συχνά χάνει το παιδί, επειδή η μητέρα π.χ. δεν είναι στο σπίτι. Συνήθως τον πρωινό ή τον μεσημεριανό. Ακολουθεί έπειτα από 3-4 μέρες ο επόμενος, για να αφήσουμε για το τέλος έναν θηλασμό που κάνουμε καθημερινά. Συχνά αυτός είναι ο βραδινός, επειδή συνήθως συνδέεται με τη διαδικασία του ύπνου. Πολλές φορές μητέρες διακόπτουν τελείως τον θηλασμό, ακριβώς επειδή δεν αντέχουν άλλο τις νυχτερινές αφυπνίσεις». Στο σημείο αυτό, ο κ. Βαράκης υπενθυμίζει ότι στην ανατροφή των παιδιών είναι σημαντικό να βάζουμε όρια. «Χωρίς να τα ακυρώνουμε ούτε να τα αγνοούμε ή να τα καταπιέζουμε, οφείλουμε να θέτουμε τους κανόνες, μια που εμείς έχουμε την ευθύνη για τη σωματική και ψυχική τους υγεία και ανάπτυξη. Είναι προτιμότερο να αποσυνδέσουμε τον ύπνο από τον θηλασμό αν νιώθουμε πως μας καταπιέζει και να συνεχίσουμε να θηλάζουμε για χρόνια, παρά να σφίγγει τα δόντια η μητέρα μέχρι το παιδί να γίνει δύο χρονών, προκειμένου να σταματήσει τον θηλασμό για να κοιμηθεί σαν άνθρωπος». Κι αν ο αποθηλασμός έγινε ξαφνικά και χωρίς τη θέληση της μητέρας; Μπορεί να χρειαστεί ψυχολογική βοήθεια; «Η ανατροφή των παιδιών δεν είναι εύκολη υπόθεση, γι’ αυτό άλλωστε έγραψα και το βιβλίο Να είστε όλοι καλά και τα παιδιά μας καλύτερα, ώστε να βοηθήσω όσο μπορώ τους γονείς και το περιβάλλον του παιδιού. Τις περισσότερες φορές είναι γεμάτη προκλήσεις και σίγουρα ο αποθηλασμός είναι μια από αυτές. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας αποτελούν σημαντική βοήθεια είτε πριν προκύψει το πρόβλημα είτε μετά. Η μητέρα, αλλά και όσοι την περιβάλλουν, πρέπει να αναγνωρίσει και να αποδεχθεί την ύπαρξη του προβλήματος για να ζητήσει βοήθεια. Η κοινωνία μας, από την άλλη, οφείλει να ξεπεράσει στερεότυπα και ταμπού, προκειμένου να μπορούν οι επαγγελματίες υγείας να ασκήσουν το λειτούργημά τους», προβληματίζεται, ενώ υπενθυμίζει πως ζούμε σε μια κοινωνία που δεν έχει κουλτούρα θηλασμού και μέρος αυτής είναι και οι επαγγελματίες υγείας. «Οπότε είναι σημαντικό εκείνος που θα αναλάβει μια μητέρα πριν ή και μετά τον αποθηλασμό να έχει γνώσεις γύρω από τον θηλασμό και την αξία του», σημειώνει.

Η ΟΛΟΚΛΉΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΘΗΛΑΣΜΟΎ, Η ΔΙΑΚΟΠΉ ΔΗΛΑΔΉ ΤΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΎ, ΓΊΝΕΤΑΙ ΜΕ ΔΎΟ ΤΡΌΠΟΥΣ: ΤΟΝ ΦΥΣΙΚΌ, ΌΠΟΥ ΜΗΤΈΡΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΊ ΑΠΟΦΑΣΊΖΟΥΝ ΠΌΤΕ ΘΈΛΟΥΝ ΝΑ ΑΠΟΘΗΛΆΣΟΥΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΕΧΝΗΤΌ, ΚΑΤΆ ΤΟΝ ΟΠΟΊΟ Ο ΑΠΟΘΗΛΑΣΜΌΣ ΕΊΝΑΙ ΓΙΑ ΚΆΠΟΙΟΝ ΛΌΓΟ ΕΠΙΒΕΒΛΗΜΈΝΟΣ Είναι εφικτός ο επαναθηλασμός; Κι αν μητέρα ή παιδί ή και οι δυο μετανιώσουν; Τότε τι μπορεί να γίνει; «Υπάρχουν μητέρες που υιοθέτησαν παιδιά και κατάφεραν να τα θηλάσουν», υπενθυμίζει ο κ. Βαράκης. «Η μητέρα που γέννησε, θήλασε και αποθήλασε σίγουρα βρίσκεται πιο κοντά στο να θηλάσει και πάλι. Στο πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι αυτό παίζει ρόλο το πώς έγινε ο αποθηλασμός. Αν ήταν φυσικός, τότε τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Υπάρχουν γυναίκες που αποθηλάζουν φυσικά και το στήθος τους εκκρίνει γάλα για χρόνια. Σε τέτοιες

και παρόμοιες περιπτώσεις, ο “επαναθηλασμός” μπορεί να απαιτεί απλώς να μπαίνει συχνά το παιδί στο στήθος. Αν ήταν τεχνητός, ιδιαίτερα αν χρησιμοποιήθηκαν φαρμακευτικές λύσεις, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν. Υπάρχει χάπι που δίνεται εύκολα από συναδέλφους προκειμένου να αποθηλάσει η μητέρα. Αν αλλάξει γνώμη ενώ έχει ακόμα γάλα, θα πρέπει να ανέβει Γολγοθά για να συνεχίσει να θηλάζει, καθώς το φάρμακο αυτό δεν είναι συμβατό με τον θηλασμό. Τότε είναι υποχρεωμένη για χρονικό διάστημα δύο τουλάχιστον εβδομάδων να αντλεί για να σώσει την παραγωγή της και να πετάει το γάλα. Δεν γνωρίζω πολλές γυναίκες που θα το έκαναν αυτό…» Η ηλικία Άραγε όσο μεγαλύτερο είναι το παιδί, τόσο περισσότερο δυσκολεύεται να απογαλακτιστεί; «Πολλές φορές ισχύει το αντίθετο, το ίδιο το παιδί έρχεται και ανακοινώνει στη μητέρα πως δεν θέλει να θηλάσει άλλο. Όμως, ακόμα και στην περίπτωση που η μητέρα έχει την ανάγκη να αποθηλάσει και το παιδί δεν θέλει ακόμα, όσο μεγαλύτερο είναι, τόσο ευκολότερα μπορούμε να το βοηθήσουμε να διαχειριστεί την κατάσταση», υποστηρίζει ο κ. Βαράκης. Και προτείνει μάλιστα και ένα βιβλίο, την Τελευταία Γουλίτσα, της Μαρίνας Πλούμπη, που δείχνει γλαφυρά πώς μπορούμε να οδηγηθούμε στον φυσικό αποθηλασμό. Η τελευταία γουλίτσα Η Μαρίνα Πλούμπη είναι μητέρα ενός αγοριού εξίμισι και ενός κοριτσιού δυόμισι χρονών. Σπούδασε τουριστικά, αλλά όταν μετακόμισε στο εξωτερικό, συνέχισε με λογοτεχνική γραφή. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, βρέθηκε στο Koukoubook, ένα βιβλιοπωλείο στα Χανιά, αναζητώντας ένα παιδικό βιβλίο για τον αποθηλασμό. Η ιδιοκτήτρια της είπε πως δεν υπάρχει κάτι τέτοιο και ακολούθησε ο εξής διάλογος, με… αφύσικη φυσικότητα για δύο ανθρώπους που δεν γνωρίζονταν μέχρι τότε.

– Θα το γράψω εγώ!

– Γράψ’ το! Και το έγραψε, καθώς ήταν μεγάλη έκπληξη για εκείνη ότι δεν υπήρχε ένα παιδικό βιβλίο που να μιλάει για αυτή την τόσο σημαντική περίοδο για το παιδί και τη μητέρα. Προτού εκδοθεί, Η τελευταία γουλίτσα δόθηκε σε μητέρες θηλάζουσες και μητέρες που είχαν αποθηλάσει. Η αίσθηση ήταν η ίδια σχεδόν για όλες, για εκείνες που ήθελαν να αποθηλάσουν, για εκείνες που δεν ήθελαν, αλλά και για όσες ένιωθαν αντικρουόμενα συναισθήματα. Με βάση τον σχολιασμό τους, οι περισσότερες ένιωσαν το ίδιο «σφίξιμο» στο στομάχι όταν συνειδητοποίησαν ότι πλησιάζει ή ότι δόθηκε η τελευταία γουλίτσα. «Είναι ένας αποχωρισμός δύσκολος», λέει η Μαρίνα. «Το παιδί, όμως, βρίσκεται στο σημείο της μετάβασης σε μια άλλη καθημερινότητα, που σηματοδοτεί το ξεκίνημα μιας νέας, πιο αυτόνομης πορείας για εκείνο». Όσο για τις μαμάδες; Προφανώς, η καθεμιά γνωρίζει καλύτερα το παιδί της. Άλλωστε, το κάθε παιδί είναι διαφορετικό και η κάθε δυάδα επίσης, ακόμα και αν πρόκειται για την ίδια μητέρα με άλλο, όμως, παιδί. Άλλος συνδυασμός, άλλες συμπεριφορές, άλλο ταξίδι! «Δεν είναι μαγικό;» ρωτάει η Μαρίνα και ζητάει από την κάθε μητέρα να ακούσει το ένστικτό της. Α, και να διαβάσει την Τελευταία γουλίτσα, που βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία και στο site του εκδοτικού οίκου Sweet Serendipities www.sweet-serendipities-books.com

20

9 ΜΗΝΕΣ

14.03.2022

Μιλάμε για τις αποβολές μας, σπάμε τα ταμπού ΤΗΣ ΠΕΛΙΏΣ ΠΑΠΑΔΙΆ

Γ

ια τις ολοκληρωμένες εγκυμοσύνες μας μιλάμε και ξαναμιλάμε. Όμως αποφεύγουμε να μιλήσουμε για τις αποβολές μας, που συμβαίνουν σε μεγάλο ποσοστό γυναικών και έχουν πολλές και διαφορετικές αιτίες. Στο παρόν κείμενο, δεν αναζητάμε τους ιατρικούς λόγους που οδηγούν μια γυναίκα να αποβάλει, αλλά, μέσα από μαρτυρίες, προσεγγίζουμε τα συναισθήματά της, εξετάζουμε γιατί η αποβολή παραμένει ταμπού και κυρίως επισημαίνουμε την απουσία οργανωμένης πρόβλεψης επαγγελματικής ψυχολογικής βοήθειας προς τη γυναίκα που τελικά δεν θα γίνει μητέρα και προς τον σύντροφό της. Οι γυναίκες που μοιράστηκαν μαζί μας την ιστορία τους θέλουν να βοηθήσουν άλλες

γυναίκες που βρέθηκαν ή θα βρεθούν στην ίδια θέση με εκείνες. Να τους εξηγήσουν πως δεν είναι (οι) μόνες. Να τις ενδυναμώσουν. Και να τους εξηγήσουν πως είναι οκ, αν όχι επιβεβλημένο, να ζητήσουν βοήθεια για να επουλώσουν ή έστω να λειάνουν το τραύμα μιας αποβολής.

ΟΙ ΑΠΟΒΟΛΈΣ ΕΊΝΑΙ ΤΑΜΠΟΎ, ΓΙΑΤΊ ΟΙ ΆΝΘΡΩΠΟΙ ΝΙΏΘΟΥΝ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΙΚΟΊ. ΤΌΣΟΙ ΆΛΛΟΙ ΚΆΝΟΥΝ ΠΑΙΔΙΆ, ΕΜΕΊΣ ΓΙΑΤΊ ΌΧΙ; ΠΟΎ ΦΤΑΊΜΕ; Δάφνη Είχα δύο αποβολές. Η πρώτη λόγω ανωμαλίας διάπλασης του εμβρύου, η δεύτερη παλίνδρομος κύηση. Η πρώτη, που ήταν και η πρώτη

μου κύηση, ανιχνεύτηκε κατά τον έλεγχο Α' Επιπέδου και έπρεπε να τερματιστεί άμεσα. Θυμάμαι που ήμουν μόνη στον έλεγχο, γιατί ο σύντροφός μου έλειπε στο εξωτερικό, και μόλις βγήκα από το δωμάτιο ήταν λες και είχα βγει από μιαν άλλη πραγματικότητα. Έβλεπα τις άλλες γυναίκες να βγαίνουν χαρούμενες, να αγκαλιάζονται με τους συντρόφους τους… Εμένα με περίμεναν οι γονείς μου. Όταν τους είδα, έμπηξα τα κλάματα και ήθελα να φύγω βιαστικά για να μη με δουν όσες δεν είχαν ακόμη εξεταστεί και ανησυχήσουν. Αυτό που σκέφτηκα μετά είναι ότι τα ποσοστά δεν βγαίνουν τυχαία –κάποιος δυστυχώς πρέπει να είναι αυτό το ποσοστό. Οι υγειονομικοί δεν έδωσαν βάση στην ψυχική μου υγεία. Τώρα που το σκέφτομαι, θα μπορούσε να είναι κάποιος εκεί για να στηρίζει αυτά τα ατυχή «ποσοστά». Ή μετά το χειρουργείο. Ή να πάρει τηλέφωνο έπειτα από έναν μήνα. Αν θυμάμαι καλά έπρεπε να πάρω

9 ΜΗΝΕΣ

14.03.2022

κάποια φάρμακα για να διακοπεί η κύηση και μετά πήγα χειρουργείο για απόξεση. Γύρισα σπίτι, πήρα τα φάρμακα, περιόρισα την επικοινωνία μου με τους γονείς και τον σύντροφό μου, καθόμουν στο κρεβάτι και διάβαζα και επέστρεψα στον κόσμο των ζωντανών τρεις μέρες μετά την επέμβαση. Έπειτα, δεν ήθελα να μιλήσω σε κανέναν, έβλεπα παντού έγκυες, σχεδόν όλες μου οι φίλες περίμεναν το πρώτο, δεύτερο, μέχρι και τρίτο παιδί. Από ένα σημείο και μετά μου είχε γίνει εμμονή, ειδικά μετά τη δεύτερη αποβολή. Θα ήθελα κάποιος τότε να μου έχει πει να μην τρελαίνομαι, ότι δεν θα πείραζε αν δεν έκανα ποτέ παιδί, ότι υπάρχει ζωή και χωρίς αυτό. Τα τελευταία χρόνια, ευτυχώς, παρατηρώ ότι γίνονται συζητήσεις για την ταυτότητα της γυναίκας και τη λανθασμένη ολοκλήρωσή της μέσα από τη μητρότητα. Ευτυχώς, δεν ντρέπομαι να μιλήσω για τις αποβολές ή για την εγκυμοσύνη μου, που κι αυτή αποδείχτηκε περιπετειώδης: χαμηλός πλακούντας, δύο περιτυλίξεις, το έμβρυο κατέβαινε με τα πόδια, κρεβάτι πεντέμιση μήνες. Ανακαλύπτω ότι πολλές γυναίκες έχουν παρόμοιες εμπειρίες κι ότι πολλές αναφωνούν με ανακούφιση: «Κι εσύ; Κι εγώ!» Θα τόνιζα σε κάθε γυναίκα που βιώνει σήμερα κάτι ανάλογο ότι δεν είναι μόνη κι ότι ΔΕΝ φταίει εκείνη για την αποβολή. Ίσως θα προσπαθήσει να απομονωθεί από όλες τις πληροφορίες και εικόνες περί μητρότητας. Αν χρειαστεί να μιλήσει με άλλες γυναίκες ή με ειδικούς να το κάνει. Θα τολμούσα επίσης να της πω ότι ίσως είναι μια καλή ευκαιρία να εξετάσει τα πραγματικά της κίνητρα σχετικά με τη μητρότητα. Αν πραγματικά το θέλει ή αν της έχει γίνει «πλύση εγκεφάλου». Η μητρότητα είναι υπέροχη, αλλά υπάρχει ζωή και χωρίς αυτή. Ευτυχώς.

Μελίνα Θέλαμε πολύ δεύτερο παιδί. Όλα πήγαιναν καλά, όπως και στην πρώτη εγκυμοσύνη – εύκολη σύλληψη, κανένα προφανές θέμα, μέχρι την 8η εβδομάδα που πήγαμε στον γυναικολόγο και «κάτι δεν του άρεσε». Άρχισα να παίρνω επιπλέον συμπληρώματα και έμεινα στο κρεβάτι με αιμορραγία για λίγες, απίστευτα δύσκολες, μέρες, μέχρι να μου επιβεβαιώσει αυτό που είχα ήδη καταλάβει. Σοκαρίστηκα. Από τη μια σκεφτόμουν ότι ευτυχώς έχω ήδη ένα παιδί, από την άλλη αυτό ακριβώς με έκανε να δυσκολεύομαι τόσο. Ο γιατρός μάς είπε ότι συμβαίνει συχνά και ότι από τη στιγμή που είχαμε ήδη παιδί δεν χρειαζόταν να ερευνήσουμε τίποτε παραπάνω. Να το αφήσουμε πίσω μας και να προχωρήσουμε. Λες κι ήταν ένα κακό μεθύσι ένα πράγμα, λες και το αφήνεις ποτέ πίσω αυτό… Έπειτα από δυο χρόνια δοκιμάσαμε ξανά. Εγώ πιο φοβισμένη αυτή τη φορά. Όλα καλά στην αρχή, μέχρι που στη 10η εβδομάδα η καρδιά πάλι σταμάτησε. Τα κλάματα άρχισαν πολύ νωρίτερα. Σοκ. Δεν ήξερα πώς να αντιδράσω. Δεν καταλάβαινα. Μου μιλούσαν (για να με παρηγορήσουν άραγε;) και έλεγαν μπούρδες. Με αποκορύφωμα τη μητέρα μου, που με επικριτικό τόνο με ρώτησε «γιατί πάλι;» λες κι έφταιγα εγώ. Αυτή τη φορά, μετά την απόξεση που χρειάστηκε, ζητήσαμε να γίνει έλεγχος του εμβρύου μήπως και καταλάβουμε ποιο ήταν το θέμα. Δεν υπήρχε κανένα θέμα. Και αυτό έκανε τα πάντα πιο περίπλοκα, Κανείς δεν μπορούσε να εξηγήσει γιατί σταμάτησε η καρδούλα και αυτού του μωρού. Στο μαιευτήριο αισθάνθηκα σαν ένα κομμάτι κρέας στη μηχανή. Κανένα ενδιαφέρον από τις μαίες – κάτι που είχα βιώσει και παλαιότερα, όταν είχα σταματήσει μία εγκυμοσύνη λόγω νεαρού ηλικίας. Τότε με ξύπνησαν από τη νάρκωση με χαστούκι!

Ήμουν θυμωμένη, αλλά δεν ήξερα με τι. Απογοητευμένη, βαθιά στενοχωρημένη. Κανείς δεν με παρέπεμψε σε ειδικό, αλλά ευτυχώς βρισκόμουν ήδη σε πλαίσιο θεραπείας, οπότε στηρίχθηκα από εκεί. Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως μου πήρε πολύ καιρό να φάω γλυκό –λες και είχα αποτύχει και δεν μου επιτρεπόταν να γλυκαθώ με τίποτα. Έτσι το βίωνα, ασυνείδητα. Αναφορικά με τον σύντροφό μου, η αλήθεια είναι ότι δυσκολευόμουν να κατανοήσω τη δική του πλευρά. Τον έβλεπα πιο ψύχραιμο και εκνευριζόμουν. Τώρα που έχει περάσει καιρός, αντιλαμβάνομαι ότι κι εκείνος δυσκολεύτηκε. Κι εκείνος στενοχωρήθηκε. Γιατί κι εκείνος έχασε τα παιδιά. Κι ας μην ήταν μέσα του. Είναι ακόμα ταμπού οι αποβολές, γιατί είναι ακόμα ταμπού να μιλάμε για πραγματικά συναισθήματα. Γιατί η πλειονότητα των ανθρώπων δεν ξέρουμε πώς να σταθούμε όταν κάποιος λέει κάτι δύσκολο, που τον θλίβει. Γιατί δεν μπορείς πάντα να βρεις τι φταίει, και αν δεν πιστεύεις, ώστε να ρίξεις την ευθύνη στα θεία, άκρη δεν βγάζεις. Αν μια γυναίκα σας πει ότι απέβαλε, θα πρότεινα απ’ την εμπειρία μου να μην πείτε τίποτα. Μπορεί όντως να ήταν για καλύτερο απ’ το να γεννηθεί ένα παιδί με προβλήματα, απ’ το να σταματήσει η κύηση σε πιο προχωρημένο στάδιο, αλλά και πάλι δεν είναι οκ. Πάρτε τη μια αγκαλιά, αν θέλει και έχετε τη σχέση, και μάλλον είναι αρκετό. Είναι σκληρή η αποβολή και η αλήθεια είναι ότι δεν ξεπερνιέται ποτέ. Εγώ ήμουν τυχερή. Δυο χρόνια μετά έκανα άλλο ένα παιδί – αφού άλλαξα γυναικολόγο, γιατί δεν άντεχα να ξαναπάω στο ίδιο ιατρείο. Και πάλι, όμως, υπάρχει μέσα μου. Και, για να είμαι ειλικρινής, πλέον δεν θέλω και να φύγει. Γιατί είναι μέρος της δικής μου ιστορίας μητρότητας, που, όπως όλες ξέρουμε, δεν έχει μόνο χαρές. Απλώς, οι λύπες και οι πόνοι της καθεμιάς διαφέρουν.

Ο ΓΙΑΤΡΌΣ ΜΆΣ ΕΊΠΕ ΌΤΙ ΣΥΜΒΑΊΝΕΙ ΣΥΧΝΆ ΚΑΙ ΌΤΙ ΑΠΌ ΤΗ ΣΤΙΓΜΉ ΠΟΥ ΕΊΧΑΜΕ ΉΔΗ ΠΑΙΔΊ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΌΤΑΝ ΝΑ ΕΡΕΥΝΉΣΟΥΜΕ ΤΊΠΟΤΑ ΠΑΡΑΠΆΝΩ. ΝΑ ΤΟ ΑΦΉΣΟΥΜΕ ΠΊΣΩ ΜΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΉΣΟΥΜΕ. ΛΕΣ ΚΙ ΉΤΑΝ ΈΝΑ ΚΑΚΌ ΜΕΘΎΣΙ ΈΝΑ ΠΡΆΓΜΑ, ΛΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΦΉΝΕΙΣ ΠΟΤΈ ΠΊΣΩ ΑΥΤΌ… Κατερίνα Είχα τρεις αποβολές, στην 8η, 6η και 8η εβδομάδα αντίστοιχα, πριν αποκτήσω την κόρη μου. Στην πρώτη και στην τρίτη χρειάστηκε ιατρική παρέμβαση (απόξεση), λόγω παλινδρόμησης, στη δεύτερη το έμβρυο αποβλήθηκε αυτόματα. Δεν διερεύνησα την αιτία. Μου συστήθηκε από τον γυναικολόγο μου να κάνω έναν πλήρη αιματολογικό έλεγχο με την εποπτεία αντίστοιχης ιατρικής ειδικότητας, αλλά προχώρησα. Ένιωθα άρνηση στην ιδέα τού να τρέχω αριστερά και δεξιά σε γιατρούς. Οι αποβολές 2 και 3 σημειώθηκαν σε διάστημα τεσσάρων μηνών και πέντε μήνες μετά την 3η αποβολή έμεινα πάλι έγκυος (και εντέλει γέννησα την κόρη μου!) Ουσιαστικά εκείνο το ημερολογιακό έτος έμεινα έγκυος 3 φορές. Δεν ακολούθησα κάποια θεραπεία, είχα μεγάλη άρνηση και στην ιατρικά υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε οποιοδήποτε επίπεδο! Δυστυχώς, οι αποβολές με έβρισκαν πάντα μόνη. Κατά έναν διαβολεμένο λόγο, ο σύζυγος πάντα έλειπε εκτός

21 Ελλάδος και για μεγάλα χρονικά διαστήματα όταν συνέβαιναν. Ποτέ δεν του ανακοίνωσα το παραμικρό από μακριά, παρά μόνο όταν επέστρεφε! Αυτό ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι για εμένα. Ευτυχώς ήταν πάντα δίπλα μου όταν χρειάστηκε ιατρική πράξη. Για έναν μαγικό λόγο, είχα πείσει τον εαυτό μου ότι το σώμα μου αποβάλλει τα έμβρυα λόγω κάποιας ανωμαλίας, πίστευα ότι η φύση ξέρει τι κάνει και το κάνει σωστά! Δεν ένιωθα τύψεις, ένιωθα, όμως, απέραντη θλίψη που η χαρά μου μετατρεπόταν σε στεναχώρια και πόνο! Ο σύζυγός μου ήταν απίστευτα υποστηρικτικός και με «μάλωνε» που κρατούσα μέσα μου τον πόνο μέχρι να επιστρέψει από τα ταξίδια του. Ήταν δίπλα μου όταν αρνήθηκα τους ελέγχους που απαιτούσε ο αιματολόγος και με στήριξε με όποιο κόστος! Με δίκη μου απόφαση, την οποία σεβάστηκε απόλυτα, δεν ανακοινώσαμε τίποτα στο οικογενειακό και φιλικό μας περιβάλλον, ούτε πριν ούτε μετά τις αποβολές/αποξέσεις. Δεν ήθελα να ζήσω τον οίκτο ή να τους μεταφέρω το άγχος και τη στεναχώρια μου! Ο γιατρός μου δεν με παρέπεμψε σε ειδικό ψυχικής υγείας. Αρκέστηκε στο να μου πει ότι η φύση γνωρίζει καλύτερα και να μου αναλύσει επιστημονικά τους λόγους για τους οποίους συμβαίνουν οι αποβολές του πρώτου τριμήνου (χρωμοσωμικές ανωμαλίες κ.ά.) Η επιστημονική εξήγηση της κατάστασης με βοήθησε να κατανοήσω τη ρεαλιστική πλευρά της. Η συναισθηματική πλευρά, όμως, έμεινε μετέωρη και ούτε ο σύζυγος ούτε ο γιατρός (μόνο αυτοί γνώριζαν τι συνέβη) δεν μου πρότειναν να ζητήσω επαγγελματική βοήθεια! Θεωρώ ότι τη χρειαζόμουν, γιατί ο άντρας μου είχε να διαχειριστεί κι αυτός τις απώλειες, όποτε ήταν κάπως μουδιασμένος! Πλάι μου πάντα, αλλά μουδιασμένος. Δεν δέχτηκα βοήθεια, γιατί δεν το σκέφτηκα ούτε κι εγώ η ίδια. Αν γυρνούσα τον χρόνο πίσω, εννοείται ότι θα αναζητούσα βοήθεια και τώρα πια, όταν συμβαίνει κάτι αντίστοιχο στο περιβάλλον μου, είναι το πρώτο που προτείνω στη γυναίκα ή στο ζευγάρι που παλεύει με την απώλεια. Με δεδομένο ότι κανείς δεν γνώριζε το ιστορικό μου, κατέληξα να μη μιλάω για αυτό. Η πρώτη φορά που μίλησα για τις αποβολές μου ήταν τρεις μήνες αφότου γεννήθηκε η κόρη μου και μόνο για να στηρίξω κοντινές μου γυναίκες που πάλεψαν με την απώλεια (την κουμπαρά μου) ή που έφτασαν πολύ κοντά (τη σύντροφο του αδερφού μου, της οποίας τελικά η εγκυμοσύνη είχε ευτυχώς το επιθυμητό αποτέλεσμα). Τα συναισθήματα που μου άφησαν οι αποβολές είναι ανάμεικτα! Όσο κι αν αντιλαμβάνομαι την επιστημονική θέση, δεν παύει να είναι μια απώλεια…Πολλές φορές σκέφτομαι «τώρα θα είχα παιδί 11 χρόνων!!!» (η κόρη μου είναι 6μιση). Το συζητάω πια, αλλά όχι ανοιχτά. Θα το θίξω μόνο αν είμαι με άτομα που γνωρίζω καλά ή αν πιστεύω ότι λέγοντας την ιστορία μου θα βοηθήσω κάποια γυναίκα που παλεύει με αυτό ή ότι θα δώσω θάρρος σε κάποια γυναίκα που της έχει συμβεί και φοβάται ότι κάτι κάνει λάθος. Σαφώς και δεν έχω ξεπεράσει το τραύμα μου, έμαθα, όμως, να ζω με αυτό. Χαϊδεύω τα σημάδια από τις πληγές μου και πορεύομαι μαζί τους στη ζωή! Έμαθα πως οι μάχες μάς κάνουν πιο δυνατούς και γενναίους. Το θέμα των αποβολών είναι ταμπού, γιατί συνδέεται άμεσα με τη γονιμότητα (άρα την ικανότητα της τεκνοποίησης). Είναι ακόμα ταμπού για την κοινωνία μας η στειρότητα και η ατεκνία! Όταν έμεινα έγκυος στην κόρη μου (κατά το πρώτο και κρισιμότερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης), έκανα μια βαθιά ανασκόπηση και συνειδητοποίησα ότι η τεκνοποίηση δεν ήταν αυτοσκοπός μου. Ότι ίσως θα κατάφερνα να γίνω ευτυχισμένη ακόμα κι αν δεν έκανα παιδί… Και τότε απελευθερώθη-

22 κα. Να σημειώσω εδώ ότι λατρεύω τη μητρότητα και τα υπέροχα συναισθήματα που έχω ζήσει μέσα από αυτό το ταξίδι! Η συνειδητοποίηση, όμως, αυτή ήταν λυτρωτική και συγχρόνως μεγάλη άμυνα που ανέπτυξε ο μηχανισμός αυτοπροστασίας μου! Έζησα την εγκυμοσύνη βήμα βήμα, μη θεωρώντας τίποτα ως δεδομένο και νιώθοντας μεγάλη ευγνωμοσύνη κάθε φορά που ανέβαινα «level» (1ο τρίμηνο, αυχενική διαφάνεια, 2ο τρίμηνο, υπέρηχος β’ επιπέδου κ.τ.λ.) Σε κάθε γυναίκα που βιώνει μια απώλεια θα πρέπει να δίνεται ο χώρος και ο χρόνος να πενθήσει όπως επιθυμεί η ίδια και να της παρέχεται απλόχερα βοήθεια ειδικού. Δυστυχώς, ο περίγυρος δεν μπορεί να σταθεί επαρκώς δίπλα σε αυτόν που πενθεί και παράλληλα ζει και τον στιγματισμό του «ανίκανου», (γιατί υπάρχει και αυτό το συναίσθημα… «Είμαι ανίκανη να κρατήσω το μωρό, είμαι ανίκανη να χαρίσω στον σύζυγό μου ένα παιδί, στους παππούδες ένα εγγόνι»)· όποτε η επιλογή του ειδικού είναι μονόδρομος! Η δίκη μου επιλογή να μη μιλήσω σε κανέναν ήταν καθαρά προσωπική και έγινε με γνώμονα τον στιγματισμό και τη λύπηση που δεν ήθελα να αισθανθώ. Παραδείγματα συμπεριφοράς που φοβόμουν ότι θα αντιμετωπίσω: -Από τη μαμά μου: Κρίμα το κορίτσι μου, να μην μπορεί να μείνει έγκυος… Να γίνει κι αυτή μανούλα…

-Από την πεθερά μου: Θα δει παιδιά ο γιος μου, άραγε; -Από τις φίλες μου: Παλεύει η καημένη να πιάσει παιδί, αλλά τα χάνει σχεδόν αμέσως κ.ο.κ. Όσες, λοιπόν, βιώνουν αυτό το πένθος, να το αφήσουν να ξεσπάσει, να μην το καταπνίξουν, γιατί οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές! Να πάρουν ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ φροντίδα ειδικού και αν νιώθουν άβολα με τον περίγυρο να μην ανακοινώσουν το παραμικρό! Δεν έχουν καμία υποχρέωση απέναντι σε κανέναν. Και να θυμούνται πάντα ότι η φύση είναι σοφή και το σώμα μας ξέρει πολύ καλά τι πρέπει να κάνει! Το λέω ως μαμά ενός υπέροχου κοριτσιού και τριών ακόμα ψυχών που πέρασαν για σύντομο χρονικό διάστημα από τη ζωή μου, αλλά είναι πάντα στην καρδούλα μου!

ΑΠΟ ΕΝΑ ΣΗΜΕΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΜΟΥ ΕΙΧΕ ΓΙΝΕΙ ΕΜΜΟΝΗ, ΕΙΔΙΚΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΠΟΒΟΛΗ. ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΚΑΠΟΙΟΣ ΤΟΤΕ ΝΑ ΜΟΥ ΕΧΕΙ ΠΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΤΡΕΛΑΙΝΟΜΑΙ, ΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΙΡΑΖΕ ΑΝ ΔΕΝ ΕΚΑΝΑ ΠΟΤΕ ΠΑΙΔΙ, ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΖΩΗ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΑΥΤΟ Φλωρεντία Πριν γεννήσω την κόρη μου, είχα δύο αποβολές στην 9η εβδομάδα. Στην πρώτη, είχα δει λίγο αίμα στο εσώρουχο το πρωί, μα δεν φαντάστηκα ότι συνέβαινε κάτι. Ότι συνέβαινε κάτι τέτοιο σε μένα. Το απόγευμα, όπως σηκώθηκα από τον υπολογιστή, σαν να έσκασε μια φούσκα γεμάτη αίμα. Πήγα στο «Έλενα», στα έκτακτα, και έκανα απόξεση. Όλοι μού έλεγαν ότι ήταν τυχαίο. Στη δεύτερη, μόλις είδα αίμα στο εσώρουχο, υποψιάστηκα. Πήγα κατευθείαν στο «Έλενα», έκανα δεύτερη απόξεση, αλλά ζήτησα να κρατήσουν δείγμα, που μεταφέρθηκε στο «ΜΗΤΕΡΑ» για έλεγχο καρυότυπου. Διαπιστώθηκε ότι ήταν κορίτσι και κάποιες γενετικές ανωμαλίες. Αλλά ήταν κορίτσι. Έξι μήνες μετά τη δεύτερη αποβολή, ήμουν πάλι έγκυος. Χωρίς κάποια θεραπεία. Μόλις είχα αλλάξει

9 ΜΗΝΕΣ γυναικολόγο και ήμασταν στις συζητήσεις για εξετάσεις. Έκανα μόνο για θρομβοφιλία. Στην πρώτη εγκυμοσύνη, ήμουν τόσο ενθουσιασμένη που το είχα πει κατευθείαν στην οικογένειά μου και ιδίως ο μπαμπάς μου που ήταν άρρωστος ήταν να σαν να πήρε ζωή. Έτσι, όταν απέβαλα, ένιωσα πολύ άσχημα απέναντι τους. Ότι τους έδωσα χαρά και τους την πήρα πίσω. Στη δεύτερη ένιωσα άσχημα για μένα. Αφενός μεν γιατί δεν την είχα μοιραστεί με κανέναν, πλην της αδερφής μου, αφετέρου δε γιατί θεωρούσα ότι είχα εγώ κάποιο πρόβλημα και δεν κατάφερνα να δώσω ζωή στα παιδιά μου. Αναφορικά με τον σύντροφό μου, η σχέση μας δεν είχε κάποια ιδιαίτερη αλλαγή. Ίσως κάποιο ξενέρωμα από την πλευρά μου, γιατί δεν είχα τη στήριξη που περίμενα. Στην πρώτη εγκυμοσύνη, ήμουν μόλις τριάντα. Στο μυαλό μου πολύ μικρή. Όλοι –ιδιωτικός γιατρός και γιατροί νοσοκομείου– έλεγαν πως είναι τυχαίο. «Νέοι είστε, θα ξανακάνετε παιδιά». Όλα τα κλισέ. Στη δεύτερη, όσοι γιατροί πέρασαν έκαναν την ίδια ερώτηση. «Πρώτη αποβολή;» «Όχι». «Να το ψάξεις». Μέχρι εκεί. Τίποτα άλλο. Καμία συμπόνια, κατανόηση, καμία επίσκεψη από ψυχολόγο. Ούτε κανείς από το περιβάλλον μου μου πρότεινε να πάω σε ειδικό. Δεν θα τους πήγαινε ποτέ το μυαλό σε κάτι τέτοιο. Για να είμαι ειλικρινής, ούτε εγώ σκέφτηκα να μιλήσω σε κάποιον, ιδίως μετά την πρώτη αποβολή, που το χρειαζόμουν περισσότερο. Και δεν βρήκα χώρο να εκφράσω τα συναισθήματά μου, αφού έκαναν όλοι σαν να μη συνέβη. Προφανώς για να μη με στεναχωρήσουν παραπάνω. Αλλά κανείς δεν το αντιμετώπισε ως πένθος. Και εγώ πενθούσα βουβά. Η ψυχολογική φροντίδα είναι πολύ σημαντική και δεν σ’ την παρέχουν μαζί με την ιατρική Οι αποβολές είναι ταμπού, γιατί οι άνθρωποι νιώθουν ελαττωματικοί. Τόσοι άλλοι κάνουν παιδιά, εμείς γιατί όχι; Πού φταίμε; Τώρα πια, μιλάω με κάθε ευκαιρία για τις αποβολές μου. Γιατί όταν το ζούσα, νόμιζα πως ήμουν η μόνη. Η μόνη. Πλέον, το λέω ανοιχτά, γιατί κάποιος άλλος μπορεί να πιαστεί από την εμπειρία μου και να νιώσει πιο άνετα. Είτε να μοιραστεί είτε να ανακουφιστεί. Φυσικά δεν έχω ξεπεράσει το τραύμα και πολύ συχνά σκέφτομαι τι ηλικία θα είχαν τα παιδιά εκείνα. Αν βρισκόμουν με μια γυναίκα που έχει βιώσει πρόσφατα μια αποβολή, θα της έλεγα: «Λυπάμαι για την απώλεια σου. Θες να μιλήσουμε για το παιδί σου; Πώς το είχες ονειρευτεί;»

Ρούλα Πριν γίνω μητέρα, είχα μια αποβολή και μια παλίνδρομη κύηση. Και τα δύο συμβάντα έγιναν γύρω στην 8η εβδομάδα. Την πρώτη φορά είχα έντονους πόνους και αιμορραγία. Μετά, με υπέρηχο, επιβεβαιώθηκε η αποβολή. Τη δεύτερη φορά, η εικόνα στον υπέρηχο δεν συμβάδιζε με την εβδομάδα που βρισκόμουν. Και δεν βρέθηκε καρδιακός παλμός. Έκανα επαναλαμβανόμενες χοριακές, όπου διαπιστώθηκε ότι δεν αυξανόταν η ορμόνη έτσι όπως έπρεπε και μάλλον θα κατέληγε κι εκείνη η εγκυμοσύνη σε αποβολή. Ο γιατρός συνέστησε απόξεση για να σταλεί το κύημα για ιστολογικό έλεγχο. Κι έτσι έγινε. Ενώ μετά την πρώτη αποβολή, μας είχε αποθαρρύνει. «Συμβαίνουν αυτά, τυχαίο θα ’ναι», έλεγε και κάτι τέτοια, χωρίς φυσικά να αγγίξει καθόλου το ψυχολογικό κομμάτι. Τέλος πάντων, μετά τη δεύτερη φορά ακολούθησε σειρά εξετάσεων για αρκετούς μήνες. Με μεγάλο κόστος, οικονομικό και ψυχολογικό. Τελικά, διαπιστώθηκε ότι έχω ένα αυτοάνοσο, αντιφωσφολιπιδικό

14.03.2022

Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉ ΕΞΉΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗΣ ΜΕ ΒΟΉΘΗΣΕ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΉΣΩ ΤΗ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΉ ΠΛΕΥΡΆ ΤΗΣ. Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΉ ΠΛΕΥΡΆ, ΌΜΩΣ, ΈΜΕΙΝΕ ΜΕΤΈΩΡΗ σύνδρομο, μια μορφή θρομβοφιλίας. Έμεινα έγκυος δυο χρόνια μετά τη δεύτερη αποτυχημένη εγκυμοσύνη. Δεν χρειάστηκε να κάνω από πριν θεραπεία. Ξεκίνησα μόλις διαπιστώθηκε η κύηση. Μετά την πρώτη αποβολή ένιωθα θλίψη και αναρωτιόμουν «γιατί σε μένα;» Μετά τη δεύτερη, ένιωθα όλα αυτά συν άγχος για το τι μέλλει γενέσθαι και αν θα καταφέρω ποτέ να κάνω παιδί. Όταν ολοκληρώθηκε ο κύκλος των εξετάσεων, στα συναισθήματά μου προστέθηκαν θυμός και ενοχές. Το γιατί άκουσα τον γιατρό και δεν έκανα εξετάσεις, ώστε να ‘χω προλάβει τη δεύτερη απώλεια είναι ένα αγκάθι που θα κουβαλάω πάντα. Το περιβάλλον μου γνώριζε και χρειάστηκε να εξιστορήσω τι είχε συμβεί αρκετές φορές. Αρκετές αντιδράσεις ήταν τύπου «δεν πειράζει, μη στεναχωριέσαι, θα κάνεις άλλο». Συζητούσα το θέμα κυρίως με τις στενές μου φίλες, αποφεύγοντας τις οικογενειακές κουβέντες. Σε κάθε περίπτωση, κανένας, ούτε γιατρός ούτε συγγενής ούτε φίλος, δεν με παρότρυνε να απευθυνθώ σε ειδικό και τότε δεν είχα νιώσει την ανάγκη να το κάνω. Ευτυχώς, η σχέση μου με τον σύντροφό μου δεν επηρεάστηκε. Πλέον, έπειτα από δεκατέσσερα χρόνια, παραμένει σαν στενάχωρη σκέψη το γιατί δεν έψαξα νωρίτερα τι έφταιγε. Συζητάω την εμπειρία μου αν προκύψει και δεν ξέρω αν το σφίξιμο που νιώθω όταν θυμάμαι δείχνει ότι δεν έχω ξεπεράσει το τραύμα. Αναρωτιέμαι γιατί το θέμα των αποβολών παραμένει ακόμα ταμπού. Υπάρχει μια τάση να «θάβεται» το συμβάν, να υποβαθμίζεται –κι από το άμεσο περιβάλλον πολλές φορές. Λες κι άμα πεις της γυναίκας «έλα μωρέ, δεν έγινε και τίποτα, ξέχνα το, θα κάνεις άλλο», θα σβήσει ως δια μαγείας ο πόνος και το κενό που νιώθει. Είναι συχνό φαινόμενο οι αποβολές και το πιο σημαντικό είναι ότι ένα ποσοστό αυτών θα μπορούσε να αποφευχθεί αν όλες οι γυναίκες έκαναν εξετάσεις πριν μπουν στη διαδικασία τεκνοποίησης. Ή έστω, έπειτα από την πρώτη αποβολή. Ακούω για περιπτώσεις γυναικών που οι γιατροί τους είπαν για διερεύνηση ύστερα από τρεις! Γιατί; Γι’ αυτό και πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να μιλάμε ανοιχτά, καθώς έτσι μπορεί να βοηθήσουμε να προληφθούν καταστάσεις. Η ψυχολογική υποστήριξη από γυναίκα προς γυναίκα είναι ό,τι πιο ουσιαστικό, καθώς αυτή που έχει περάσει ήδη αποβολή μπορεί να κατανοήσει πώς νιώθει η άλλη που μόλις βίωσε την απώλεια. Πολλές φορές, όμως, η ψυχολογική υποστήριξη από το οικογενειακό/φιλικό περιβάλλον δεν αρκεί. Το τραύμα δεν επουλώνεται έτσι απλά. Τότε θα πρέπει να αναζητάμε επαγγελματική βοήθεια. Άλλο ένα ταμπού, βέβαια, κι αυτό… Σε μια γυναίκα που μόλις απέβαλε θα έλεγα ότι τη νιώθω. Νιώθω την απόγνωσή της, τη θλίψη της, το κενό στο σώμα και στην ψυχή της. Ξέρω ότι είχε φανταστεί το μωρό στην αγκαλιά της και ότι πονάει να ξέρεις πως αυτό δεν θα συμβεί. Ναι, δεν θα συμβεί αυτήν τη φορά. Όμως, θα συμβεί στο μέλλον. Ας πάρει τον χρόνο της, ας βρει αξιόπιστους επαγγελματίες υγείας να την υποστηρίξουν και να την καθοδηγήσουν. Ας κρατήσει την ελπίδα της ζωντανή!

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

14.03.2022

Διαζύγιο με μωρό ΤΗΣ ΦΡΌΣΩΣ ΦΩΤΕΙΝΆΚΗ

Σ

την καθημερινή μου θεραπευτική πρακτική συναντώ γονείς σε διαδικασία διαζυγίου να ρωτούν με αγωνία, ανάμεσα σε άλλα, «σε ποια ηλικία του παιδιού είναι προτιμότερο να χωρίσει ένα ζευγάρι, ώστε να μείνουν τα λιγότερα δυνατόν τραύματα;» Αναρωτιούνται δηλαδή αν όσο μικρότερο είναι το παιδί τόσο πιο εύκολο θα είναι για εκείνο να διαχειριστεί την αλλαγή στην οικογένειά του, ή μήπως δεν θα την αντιληφθεί καν αν είναι βρέφος ή έμβρυο. Το παιδί, από την ενδομήτρια κιόλας ζωή, αισθάνεται, αφουγκράζεται, απορροφά, ζει. Όσο η μητέρα είναι έγκυος, συμβιώνει μαζί της και νιώθει τα δικά της συναισθήματα, διαμορφώνοντας συναισθηματικές μνήμες ήδη από την περίοδο της ζωής του μέσα στη μήτρα. Φυσικά και το βρέφος αντιλαμβάνεται και αποκρίνεται συναισθηματικά, εκδηλώνοντας στρες, ένταση, ηρεμία ή συναισθηματική σταθερότητα, ανάλογα με το περιβάλλον που μεγαλώνει και τα ερεθίσματα που λαμβάνει. Ο χωρισμός των γονιών, λοιπόν, στην ανατολή της ζωής ενός παιδιού φυσικά και γίνεται αντιληπτός και αφήνει τα δικά του ίχνη, που θα σχηματιστούν ανάλογα με τη σχέση που έχουν οι γονείς και τον

ψυχικό δεσμό που ο καθένας ξεχωριστά θα χτίσει με το παιδί. Ένα παιδί που, μεγαλώνοντας γνωστικά, δεν μπορεί να ανακαλέσει καμία οικογενειακή ανάμνηση, που δεν έχει καμία οικογενειακή φωτογραφία στα άλμπουμ της παιδικής ηλικίας, δεν πενθεί για αυτό που έχασε, μπορεί όμως να πενθεί για αυτό που δεν είχε ποτέ. Ένα παιδί θα πενθήσει για την αγάπη, την ασφάλεια, τη σύνδεση, την ξεγνοιασιά που δεν βίωσε, και όχι για την ανύπαρκτη ερωτική συναισθηματική σχέση των γονιών του. Και εδώ χρειάζεται η προσοχή των γονιών. Ως θεραπεύτρια, αλλά και ως «παιδί χωρισμένων γονιών» σε μια πολύ τρυφερή ηλικία, αναγνωρίζω το τραύμα του διαζυγίου μέσα από το τραύμα του δεσμού. Το τραύμα του δεσμού, σύμφωνα με τη θεωρία της προσκόλλησης, προκαλείται όταν ο χρόνος επαφής με τον κάθε γονιό είναι ελλιπής, όταν λόγω του διαζυγίου είναι επιφορτισμένος με στρες, «για να προλάβουμε να γυρίσουμε στον άλλο γονιό», όταν ο γονιός δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμος, όταν το παιδί γονεοποιείται σε μια προσπάθεια να προστατεύσει τον ευάλωτο γονιό. Ή ακόμα όταν εργαλειοποιείται και γίνεται μέσο εκδίκησης, τιμωρίας, στέρησης. Το διαζύγιο, ο χωρισμός των γονιών, δεν είναι τραύμα για το μωρό. Η ακύρωση της αγάπης και της ασφάλειας είναι τραύμα, όπως φυσικά και η ψυχική αποσύνδεση

23 του γονιού από το παιδί του. Ο καθηγητής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Ηλίας Κουρκούτας κάνει λόγο για την «ψυχική κατοικία» του παιδιού· έναν όρο που με συναρπάζει ως θεραπεύτρια. Αναφέρει πως το παιδί κατοικεί στην ψυχή των γονιών του και «ξεσπιτώνεται» όταν κάποιος το αποκλείει από έναν από τους δύο. Φυσικά, αυτός ο αποκλεισμός ενδέχεται να γίνει από τον ίδιο τον γονιό που παραμελεί συναισθηματικά το παιδί. Με αυτό το άρθρο όμως επιθυμώ να ρίξω φως στον στόχο, ο οποίος χρειάζεται να είναι ο ίσος χρόνος των δύο χωρισμένων γονιών με το παιδί, η αμοιβαία επένδυση στην ψυχική του υγεία και ισορροπία, η κοινή ένδειξη και απόδειξη πως το παιδί μας είναι πάρα πολύ σημαντικό για εμάς –σημαντικότερο και σπουδαιότερο από όσα δεν μπορέσαμε να ξεπεράσουμε μαζί. Μέσα από το πρώτο μου βιβλίο Και η αγάπη… σε ποιο σπίτι μένει; προσεγγίζω την παραβίαση του ψυχικού δεσμού, δίνοντας τα εργαλεία για να παραμείνουμε συνδεδεμένοι ψυχικά με το παιδί μας, ακόμα και την ώρα του αποχωρισμού. Και πώς το καταφέρνουμε αυτό; Αρχικά, ακούγοντάς το, αφουγκραζόμενοι το συναίσθημα που φέρνει. «Μα πώς θα ακούσω το νεογέννητο;» θα αναρωτηθεί κανείς. Παρατηρώντας το πρόσωπό του, τους μορφασμούς του, καθρεφτίζοντάς του το συναίσθημά του με το γνωστό και πολύτιμο σε εμάς τους ψυχολόγους «mirroring», που κάνει το βρέφος να αισθάνεται πως το βλέπω, πως είναι σημαντικό, πως το αποδέχομαι. Επιπλέον, με το να φροντίζω να του μιλάω για την ιστορία του, για όσα συμβαίνουν στο οικογενειακό σπίτι. Με όχημα ένα παραμύθι μέσα από τις εικόνες του οποίου αρχικά θα ταξιδεύουμε μαζί, μπορώ να του σχηματίσω τη δική μας μορφή οικογένειας και να αρχίσω να του συστήνω «την κλωστή της αγάπης», που μακραίνει όσο χρειάζεται για να μας ενώνει πάντοτε, όσο μακριά και αν βρισκόμαστε. Η ψυχή τραυματίζεται όταν βιώνει φόβο, ανασφάλεια, σύγχυση, άγχος. Ό,τι γίνεται με αγάπη, επικοινωνία, γνήσιο ενδιαφέρον, επίγνωση των συναισθημάτων μας, προσπάθεια να λειτουργούμε με γνώμονα το παιδί μας, και, προπάντων, ό,τι γίνεται με αλήθεια και ενσυναίσθηση επουλώνει το τραύμα, που μέσα στα χρόνια μπορεί να γίνει τελικά το φως μας. Άλλωστε ως θεραπεύτρια συνηθίζω να λέω πως το νόημα της ζωής δεν είναι να αποφύγουμε τον πόνο –άλλωστε κάποιες φορές ελάχιστα είναι αυτό στο χέρι μας. Το νόημα είναι μέσα από τον πόνο μας, μέσα από την ιστορία μας, να βρούμε τον εαυτό μας, και αυτό είναι το φως.

H Φρόσω Φωτεινάκη είναι ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου Και η αγάπη; Σε ποιο σπίτι μένει; που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα.

24

9 ΜΗΝΕΣ

14.03.2022

Μασάζ περινέου κατά την εγκυμοσύνη ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΖΑΡΊΜΗ

T

ο περίνεο είναι η περιοχή του δέρματος μεταξύ του κόλπου και του πρωκτού. Στις γυναίκες, το περίνεο είναι το προστατευτικό κάλυμμα των περινεϊκών μυών που συνεργάζονται με άλλους βασικούς μύες και συνδέσμους για να συγκρατούν τα πυελικά όργανα στη θέση τους. Εκτείνονται από το οστό του κόκκυγα έως μπροστά στο ηβικό οστό, σχηματίζοντας ένα δάπεδο μεταξύ των ποδιών, υποστηρίζοντας το περιεχόμενο της λεκάνης. Τα πυελικά όργανα περιλαμβάνουν την ουροδόχο κύστη, το ορθό, τον κόλπο και τη μήτρα. Υπάρχουν επίσης αιμοφόρα αγγεία κάτω από το περίνεο. Αυτή η περιοχή κατά τον τοκετό διευρύνεται πολύ και μερικές φορές μπορεί να γίνει ρήξη (σκίσιμο). Το μασάζ περινέου κατά την εγκυμοσύνη στοχεύει στο να μαλακώσει και να τεντώσει σταδιακά τον κόλπο και την περιοχή γύρω του, προετοιμάζοντας το σώμα για τον τοκετό. Επομένως, είναι σημαντικό όλες οι έγκυες να ενημερώνονται και να εκπαιδεύονται μαζί με τους συντρόφους τους για το πώς μπορούν να πραγματοποιήσουν το μασάζ στην περιοχή. Μελέτες έχουν δείξει ότι το περινεϊκό μασάζ από τις 34 εβδομάδες της εγκυμοσύνης και μετά μπορεί να μειώσει την πιθανότητα ρήξης του κόλπου, καθώς και την ανάγκη χρήσης βεντούζας κατά τη διάρκεια του δευτέρου σταδίου του τοκετού. Είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για τις γυναίκες

που πρόκειται να γεννήσουν το πρώτο τους μωρό, για τις γυναίκες άνω των 30 ετών, καθώς και για τις γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε επισιοτομή (κολπική τομή) στο παρελθόν. Το μασάζ περινέου βοηθάει τις έγκυες να εξοικειωθούν με το αίσθημα της πίεσης ή της διάτασης του περινέου που νιώθουν όταν γεννιέται το μωρό. Πρέπει να κάνω κάποια προετοιμασία πριν ξεκινήσω το μασάζ περινέου; Το μασάζ περινέου είναι καλύτερα να γίνεται μετά το μπάνιο, οπότε και η έγκυος θα έχει χαλαρώσει με το νερό. Πρέπει η περιοχή να είναι επιμελώς καθαρή για την αποφυγή μολύνσεων του κόλπου και τα χέρια να είναι καλά πλυμένα. Πονάει; Όχι. Υπάρχει μία ενόχληση και κάψιμο στην περιοχή λόγω της τριβής και για αυτόν τον λόγο συστήνεται στο μασάζ να χρησιμοποιείται ένα φυτικό λάδι για τη μείωση της τριβής (αμυγδαλέλαιο, υδατοδιαλυτό ζελέ -K-Y Jelly). Μη χρησιμοποιείτε βρεφικό λάδι, ορυκτέλαιο ή βαζελίνη. Μπορώ να το κάνω μόνο εγώ; Το μασάζ μπορεί να γίνει από την ίδια την έγκυο, τον σύντροφο ή τη μαία της, η οποία θα πρέπει και να διδάξει την τεχνική. Οδηγίες Η κατάλληλη θέση είναι η ημικαθιστή, με τα γόνατα λυγισμένα και τα πόδια σε διάσταση ή οποιαδήποτε θέση κάνει την έγκυο να νιώθει άνετη και χαλαρή (καθι-

στή, ξαπλωμένη με μαξιλάρια, να σκύβετε στον τοίχο ή να στέκεστε με το ένα πόδι σηκωμένο και να ακουμπάτε σε μια σταθερή επιφάνεια-καρέκλα). Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε έναν καθρέφτη για να βλέπετε τις κινήσεις σας, ειδικά για τις πρώτες φορές. Βάλτε λαδάκι στα χέρια σας και ξεκινήστε το μασάζ. Τοποθετήστε τους αντίχειρες στον κόλπο, σε βάθος 2.5-3 εκ. και τεντώστε το περίνεο σταδιακά προς τον πρωκτό (κάτω και έξω) συνεχίζοντας με μια ρυθμική κίνηση από δεξιά προς τα αριστερά και πάλι πίσω, για περίπου ένα λεπτό. Στη συνέχεια, αλείψτε το περίνεο με το ίδιο λάδι και κάνετε μασάζ εξωτερικά. Ο σύντροφός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει τους δύο δείκτες του. Καθώς εσείς ή ο σύντροφός σας εκτελείτε το μασάζ, ασκείτε σταθερή πίεση προς τα κάτω, προς το κάτω μέρος σας, μέχρι να αισθανθείτε μια αίσθηση σαν μυρμήγκιασμα. Αυτό θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε την αίσθηση που θα έχετε όταν το κεφάλι του μωρού σας αρχίσει να βγαίνει από τον κόλπο σας. Χρησιμοποιήστε περισσότερο λάδι εάν πρέπει να μειώσετε την τριβή και να κάνετε το μασάζ πιο άνετο. Επικεντρωθείτε στη χαλάρωση των μυών του πυελικού σας εδάφους κατά τη διάρκεια του μασάζ.

Η Κατερίνα Ζαρίμη είναι μαία, συνεργάτης της μαιευτήρα-γυναικολόγου Στέλλας Ροΐδη.

25

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

14.03.2022

Φιλόσοφοι από κούνια ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Η

εξαιρετική σειρά του καθηγητή Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Scranton Duane Armitage και της βραβευμένης συγγραφέα παιδικών βιβλίων Maureen McQuerry «Μεγάλες Ιδέες για Μικρούς Φιλόσοφους» έρχεται από τις Εκδόσεις Διόπτρα, σε μετάφραση της Τατιάνας Γαλάτουλα, βοηθώντας τα πολύ μικρά παιδάκια να ανακαλύψουν με απλά λόγια τις βασικές αρχές της φιλοσοφίας. Άλλωστε, αυτά είναι που συνήθως εκφράζουν, μέσα στην αφέλειά τους για τον κόσμο που τα

Αναζητήστε τα βιβλία της σειράς «Μεγάλες Ιδέες για Μικρούς Φιλόσοφους» από τις Εκδόσεις Διόπτρα.

Η ευτυχία – Αριστοτέλης μάς συστήνει τον σπουδαίο αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο που αναζητούσε το νόημα της ζωής και τον τρόπο που μπορούμε να γίνουμε ευτυχισμένοι.

Η αλήθεια – Σωκράτης μάς φέρνει σε επαφή με τον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο, τον άνθρωπο που πρώτος αναζήτησε τη βαθύτερη αλήθεια των πραγμάτων.

περιβάλλει, μεγάλες φιλοσοφικές απορίες και μας πιάνουν… αδιάβαστους. Τα βιβλία της σειράς προσφέρουν και τροφή για σκέψη και σε μεγαλύτερα παιδιά, με τα οποία μπορείτε να προχωρήσετε τη συζήτηση πολύ περισσότερο. Και φυσικά είναι μια καλή ευκαιρία για μάθηση και επανάληψη και για εμάς, τους γονείς. Αλήθεια, θυμάστε πότε και πώς ήρθατε για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο σπουδαίων φιλοσόφων; Λογικά ήταν στη δευτεροβάθμια ή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και με τρόπο… άγαρμπο και συχνά τρομακτικό! Θεωρίες επί θεωριών, συνήθως δυσνόητες, έχουν οδηγήσει την επιστήμη της Φιλοσοφίας, την αγάπη για τη Σοφία όπως πρώτος την όρισε ο

Η ισότητα – Σιμόν ντε Μποβουάρ μάς γνωρίζει τη σύγχρονη Γαλλίδα φιλόσοφο που πίστευε ότι, αν τα κορίτσια και τα αγόρια μπορούσαν να κάνουν ό,τι ήθελαν και αντιμετωπίζονταν με τον ίδιο τρόπο, θα ήταν πιο ευτυχισμένα.

Η φαντασία – Καρτέσιος μάς φέρνει σε επαφή με τον ορθολογιστή Γάλλο μαθηματικό και φιλόσοφο που πίστευε ότι η φαντασία μας εκφράζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αυτό μας κάνει μοναδικούς.

Πυθαγόρας, να μοιάζει τρομακτική και τους φιλοσόφους να μοιάζουν απροσπέλαστοι. Κι όμως, δεν είναι. Αρκεί να υπάρχουν τα κατάλληλα εγχειρίδια για τις αντίστοιχες ηλικίες. Πόσο τυχερά είναι τα σημερινά παιδιά που μπορούν από μωρά να συναντήσουν μέσα στις σελίδες βιβλίων τόσο σημαντικές προσωπικότητες, να τις μάθουν ως υπάρξεις, να σκέφτονται πάνω στις σκέψεις τους και να ξέρουν με λίγα, ουσιαστικά λόγια, χωρίς υπερβολές, τι πρέσβευε ο καθένας και φυσικά να το εφαρμόσουν, χωρίς καν να καταλάβουν το πώς, στην καθημερινότητά τους πριν καν πάνε σχολείο! Η πρωτότυπη εικονογράφηση είναι της Robin Rosenthal.

Η αγάπη - Πλάτων μάς εξηγεί το "πιστεύω" του αρχαίου Έλληνα φιλόσoφου: ότι είναι σημαντικό να αγαπάμε τους ανθρώπους για τον εσωτερικό κόσμο τους και όχι για την εξωτερική εμφάνισή τους ή για τα πράγματα που έχουν.

Η καλοσύνη-Κομφούκιος συνοψίζει την άποψη του Κινέζου φιλόσοφου περί καλοσύνης: σημαίνει να δείχνουμε στους άλλους ότι είναι σημαντικοί.

26

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

14.03.2022

Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μωρό! Ναι, ναι, με το μωρό! ΤΗΣ ΠΕΛΙΏΣ ΠΑΠΑΔΙΆ

Ο

ταν ακούμε τη λέξη Μοντεσσόρι μάς έρχεται αμέσως στον νου το ομώνυμο σύστημα προσχολικής και πρωτοσχολικής εκπαίδευσης, που δημιούργησε η σπουδαία Ιταλίδα παιδαγωγός. Επομένως, το συνδέουμε αυτόματα με νήπια και όχι με βρέφη και μωρά. Κι όμως· η μέθοδος Μοντεσσόρι μπορεί να εφαρμοστεί έμπρακτα από την πρώτη κιόλας μέρα της ζωής και έπειτα να συνεχιστεί και στην εκπαίδευση του παιδιού (όχι μόνο στο νηπιαγωγείο, αλλά και στο δημοτικό και στο γυμνάσιο και στο λύκειο, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση). Επιστρέφουμε στα μωρά μας! Οι μοντεσσοριανές παιδαγωγοί Simone Davies και Junnifa Uzodike έγραψαν το βιβλίο Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μωρό (0-12 μηνών), έναν οδηγό για κάθε νέο γονιό, που θα τον βοηθήσει καταρχάς να διαμορφώσει ένα ασφαλές περιβάλλον για το νέο μέλος της οικογένειας, πριν καν αυτό έρθει στον κόσμο, και έπειτα να κατανοήσει τις ανάγκες του μωρού του, να προετοιμαστεί ο ίδιος σωματικά, συναισθηματικά και πνευ-

ματικά, ώστε να το βοηθήσει στην ανάπτυξή του, και να χτίσει τα πιο γερά θεμέλια για τη δημιουργία μιας υγιούς σχέσης μαζί του, που θα τους συντροφεύει μια ζωή. Το βιβλίο δεν περιέχει γενικόλογες θεωρίες, αλλά παραδείγματα και συμβουλές –ήδη από τη μέρα που το ζευγάρι μαθαίνει ότι περιμένει παιδί– που έχουν προκύψει από πολυετή μελέτη και εμπειρία και είναι απολύτως εφαρμόσιμα μέσα στην καθημερινή τρέλα! Γιατί ναι, η ζωή με ένα μωρό είναι μια τρέλα. Ας είναι τουλάχιστον τρέλα ευχάριστη, δημιουργική και εποικοδομητική για το πλασματάκι που φέραμε στον κόσμο!

ΤΏΡΑ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΜΆΘΟΥΜΕ ΠΏΣ ΝΑ ΦΡΟΝΤΊΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΕΟΓΈΝΝΗΤΟ ΠΑΙΔΊ. ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΥΠΟΔΕΧΤΟΎΜΕ ΜΕ ΑΓΆΠΗ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΜΌ –ΔΡ. ΜΑΡΊΑ ΜΟΝΤΕΣΣΌΡΙ Ας αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα μωρά Οι αντιλήψεις για το τι είναι, τι κάνει, τι

χρειάζεται και για τι είναι ικανό ένα μωρό ποικίλλουν ανάλογα με τις παραδόσεις του κάθε λαού και μεταβάλλονται συχνά με τις τάσεις της κάθε εποχής. Η μοντεσσοριανή μέθοδος, όμως, είναι πολύ συγκεκριμένη και ξεπερνά κάθε προκατάληψη: Εστιάζουμε στις ανάγκες και στα θέλω του κάθε μωρού ξεχωριστά, του δικού μας μωρού και κανενός άλλου, βλέπουμε τι επιθυμεί να μάθει και πώς μπορούμε να το στηρίξουμε· με τρόπο συνειδητοποιημένο. Και πιο αργό. Γιατί το κάθε μωρό, που έχει τον δικό του ρυθμό, δεν είναι ένα πλάσμα παθητικό, αλλά λαμβάνει εντυπώσεις από τον κόσμο γύρω του και είναι ενεργητικός ερευνητής. Από τη μεριά μας, λοιπόν, χρειάζεται καταρχάς σεβασμό και παρατήρηση. Κι έπειτα, να το αντιλαμβανόμαστε ως άτομο, δυνατό, ικανό, που αφομοιώνει τα πάντα με όλες τις αισθήσεις του, ήδη από την ενδομήτρια ζωή. Στιγμές όπως η αλλαγή της πάνας, το τάισμα, το μπάνιο ή η ώρα του ύπνου δεν είναι αγγαρείες, που οφείλουμε να διεκπεραιώσουμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και «ανώδυνα», αλλά ώρες σύνδεσης και ουσιαστικής επικοινωνίας με το μωρό μας. Δεν πρέπει να βιαζόμαστε να τις ολοκληρώσουμε, αντίθετα καλό θα ήταν να επιβραδύνουμε, να κατεβάσουμε ταχύτητα,

14.03.2022

ΟΙ ΜΟΝΤΕΣΣΟΡΙΑΝΈΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ ΒΟΗΘΟΎΝ ΤΗΝ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΉΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΟΥ ΜΩΡΟΎ, ΌΧΙ ΌΜΩΣ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΚΆΝΟΥΝ «ΕΞΥΠΝΌΤΕΡΟ» ΟΎΤΕ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΒΟΗΘΉΣΟΥΝ ΝΑ «ΚΑΤΑΚΤΉΣΕΙ» ΓΡΗΓΟΡΌΤΕΡΑ ΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΆ ΟΡΌΣΗΜΑ ώστε να δώσουμε χρόνο στη χρήση της γλώσσας και στον διάλογο. Καλά διαβάσατε. Φυσικά μπορούμε και οφείλουμε να συνδιαλεγόμαστε με το μωρό μας, να του μιλάμε (προσοχή, όχι με ανούσια μωρουδίστικα «αγκού», κανονικά, με λίγες, κατανοητές, ξεκάθαρες, θετικές λέξεις). Κι εκείνο θα ανακαλύψει σταδιακά τον τρόπο να μας απαντήσει. Ένα στρωματάκι τού αρκεί για να τεντώνεται και για να ανακαλύψει το σώμα του παίρνοντας τον χρόνο του, ιδανικά μπροστά σε έναν καθρέφτη, χωρίς να πιεστεί να βρεθεί σε μια στάση για την οποία δεν είναι ακόμα έτοιμο, π.χ. να καθίσει. Έτσι θα ανακαλύψει, κι εσείς μαζί του, τον μοναδικό του ρυθμό ανάπτυξής του και θα κατακτήσει τις δικές του δεξιότητες στην ώρα του. Τα σημεία αναφοράς του, τα χέρια του, η φωνή των γονιών του, ο χώρος που ζει καθημερινά, η ρουτίνα του, είναι προβλέψιμα, καθησυχαστικά και το βοηθούν να προσανατολιστεί. Σύμφωνα με τη μοντεσσοριανή προσέγγιση, το βρεφικό δωμάτιο δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι υπερφορτωμένο με όλα τα αντικείμενα που μας «επιτάσσεται», για να μην πω «επιβάλλεται», να αγοράσουμε και να το εξοπλίσουμε. Τα πολλά ερεθίσματα μπερδεύουν το μωρό. Αρκεί ένας απλός, καλαίσθητος χώρος, με ελάχιστα απαραίτητα έπιπλα και αξεσουάρ προς εξερεύνηση. Όσο λιγότερα; Τόσο το καλύτερο! Κάθε βρέφος είναι μια μοναδική ψυχή και οι γονείς του καλό είναι να αναλάβουν από την πρώτη κιόλας στιγμή τον ρόλο του οδηγού του, παρόντες, μα όχι καταπιεστικοί, προκειμένου να το στηρίξουν και να το μεγαλώσουν ώστε να εξελιχθεί στην καλύτερη εκδοχή του εαυτού του. Έπειτα, ας μην ξεχνάμε κάτι πολύ βασικό: Τα μωρά πρέπει αμέσως μετά τη γέννηση να εκτίθενται, αγκαλιά μας ή ξαπλωμένα, στο θαύμα της φύσης: Κλείστε τις οθόνες, βγείτε από το σπίτι, αποφύγετε καφετέριες, εμπορικά κέντρα και εν γένει κλειστούς και φασαριόζικους χώρους. Πάρκα, δασάκια, βουνά και βέβαια παραλίες, ιδανικά σε σημεία χωρίς πολυκοσμία και φωνές, ας γίνουν το δεύτερο σπίτι σας. Η ύπαιθρος προσφέρει καθαρό αέρα και αμέτρητα φυσικά ερεθίσματα προς παρατήρηση. Τα μωρά φυσικά χρειάζονται τη φροντίδα μας, αλλά δεν είναι εύθραυστα, όσο κι αν οι νέοι γονείς ως τέτοια τα αντιλαμβάνονται συχνά. Στους 12 πρώτους μήνες τους μεταβαίνουν από την εξάρτηση στη συνεργασία και έπειτα στην ανεξαρτησία. Η τελευταία έρχεται ιδιαίτερα εύκολα στην περίπτωση που έχει επιτευχθεί ασφαλής και ισχυρή προσκόλληση, που καλύπτει με συνέπεια τις βρεφικές ανάγκες. Πώς εκφράζονται οι ανάγκες αυτές από το μωρό; Προφανώς… με το κλάμα, το οποίο μαθαίνουμε σταδιακά να αποκωδικοποιούμε. Πρώτον, ηρεμούμε και δεν πανικοβαλλόμαστε. Δεν αντιδρούμε με άγχος και φόβο. Ανταποκρινόμαστε. Δείχνουμε στο μωρό ότι έχουμε ακούσει το κλάμα του. Του συμπαραστεκόμαστε με την παρουσία μας και με μια αγκαλιά, του επιτρέπουμε να εκφράσει τα συναισθήματά του και τα ονοματίζουμε.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Προσπαθούμε να καταλάβουμε τι μας λέει τη στιγμή του κάθε κλάματος, τι είδους βοήθεια χρειάζεται. Με ποιον τρόπο; Με την παρατήρηση. Κοιτάζοντας το μωρό μας με σεβασμό στα μάτια, σταδιακά θα μας αποκαλύψει, χωρίς λέξεις, όλα όσα γνωρίζει και εμείς δεν ξέρουμε… Δραστηριότητες Οι μοντεσσοριανές δραστηριότητες, γλωσσικές και κινητικές, βοηθούν την ανάπτυξη της εγκεφαλικής λειτουργίας του μωρού, όχι όμως για να το κάνουν «εξυπνότερο» ούτε για να το βοηθήσουν να «κατακτήσει» γρηγορότερα τα αναπτυξιακά ορόσημα (πριν, δηλαδή, από το παιδί της ξαδέρφης ή της γειτόνισσας ή της Καίτης του Γιάννη, διακαής πόθος της μέσης Ελληνίδας μάνας και κυρίως γιαγιάς που πρέπει επιτέλους να ξεπεραστεί). Στόχος τους είναι να αντιληφθούμε το μωρό ως μοναδικό άτομο και να του φερθούμε ανάλογα, να το υποστηρίξουμε ως προς τις αναπτυξιακές του ανάγκες, να θεμελιώσουμε έναν ασφαλή δεσμό και να το βοηθήσουμε να μεταβεί, όπως προαναφέρθηκε, από την εξάρτηση στη συνεργασία και από εκεί στην ανεξαρτησία. Σίγουρα πρέπει να διαμορφώσετε κατάλληλα το σπίτι σας, ώστε να υπάρχουν χώροι στους οποίους τίποτα δεν απαγορεύεται. Η επιλογή των δραστηριοτήτων καλό είναι να γίνεται ως εξής: 1. Διαβάστε για το αναπτυξιακό στάδιο που διανύει το μωρό σας.

2. Παρατηρήστε το.

3. Τι αναπτύσσει, τι εξασκεί, τι του κινεί το ενδιαφέρον αυτή τη στιγμή; 4. Τι μπορείτε να του προσφέρετε για να το υποστηρίξετε; Έπειτα, επιλέξτε φυσικά και καλαίσθητα υλικά, προσέξτε τα μεγέθη ολόκληρου του αντικειμένου, καθώς και των επιμέρους στοιχείων του. Προσφέρτε του ποικιλία ποιοτήτων υλικών και λειτουργιών, όχι όμως ταυτόχρονα, ώστε το μωρό να παραμένει συγκεντρωμένο σε αυτό που κάνει και να μην αποπροσανατολίζεται. Προτιμήστε την ποιότητα και όχι την ποσότητα. Συντηρήστε και «επιδιορθώστε» το περιβάλλον όπου κινείται το μωρό, με άλλα λόγια τακτοποιήστε τον χώρο. Εντωμεταξύ, εκείνο θα σας παρατηρεί, θα αφομοιώσει σταδιακά τη διαδικασία και πιο σύντομα από όσο φαντάζεστε θα τακτοποιεί μόνο του τον χώρο όπου δραστηριοποιείται. Τα περισσότερα από τα υλικά που θα επιλέξετε για το μωρό μας θα τα χρησιμοποιήσει ενστικτωδώς, αυθόρμητα. Δεν συστήνετε να του δείχνουμε τι να τα κάνει, αλλά να το αφήνουμε να τα ανακαλύψει μόνο του και να του δίνουμε τον απόλυτο έλεγχο στον χρόνο. Μην ανησυχείτε, μη βιαστείτε να του υποδείξετε, θα τα καταφέρει, καθώς μια από τις ανθρώπινες τάσεις, που την έχουν και τα βρέφη, είναι η αυτοτελειοποίηση. Προσοχή, όμως: Το κατάλληλο υλικό για το μωρό σας βρίσκεται λίγο πιο πάνω από τις ικανότητες που έχει αυτή τη στιγμή, ώστε να απαιτείται μεν προσπάθεια –η δυσκολία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξή του–, αλλά να μην είναι και τόσο δύσκολο, ώστε να το απογοητεύσει και να το εκνευρίσει. Σε κάθε περίπτωση, παρατηρούμε και δεν παρεμβαίνουμε, ακόμα κι αν το μωρό μοιάζει να δυσκολεύεται. Αν, τώρα, δυσανασχετεί πολύ, του δείχνουμε πώς να διαχειριστεί το παιχνίδι του και το αφήνουμε να προσπαθήσει ξανά ή το αποσύρουμε και του το δίνουμε εκ νέου λίγο καιρό αργότερα. Για να κυλήσουν όλα χωρίς προβλήματα, προσφέρουμε στο μωρό τις δραστηριότητες όταν είναι σε εγρήγορση, χορτασμένο, χαρούμενο και άνετα ντυμένο, σε ένα περιβάλλον στο οποίο είναι ελεύθερο να κινηθεί και

27 να εξερευνήσει, το αφήνουμε να συγκεντρωθεί στο παιχνίδι του, χωρίς να το διακόπτουμε και απλώς παρακολουθούμε να δούμε αν πείνασε, κουράστηκε, βρίσκεται σε υπερδιέγερση ή χρειάζεται άλλαγμα. Τότε μόνο, παρεμβαίνουμε και κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να το ανακουφίσουμε. Συμπερασματικά, η μοντεσσοριανή φιλοσοφία έχει στόχο να υποστηρίξει τη φυσική ανάπτυξη κάθε παιδιού στο μέγιστο δυνατό. Αντιλαμβάνεται την εκπαίδευση ως εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει σε αυτή τη διαδικασία και αποδέχεται πως αυτού του είδους η μάθηση ξεκινά τη στιγμή της γέννησης, χάρη στον αφομοιωτικό νου του μωρού. Αν θέλετε να ανακαλύψετε κι εσείς τον πλούσιο εκπαιδευτικό χαρακτήρα της βρεφικής ζωής, μιας περιόδου που δεν μπορεί ποτέ να αναπληρωθεί, εφαρμόστε Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μωρό και μεγαλώστε το από την πρώτη στιγμή με αγάπη, σεβασμό και κατανόηση, ώστε να αποκτήσει ασφάλεια και αυτοπεποίθηση σε όλη του τη ζωή.

Γλωσσικές δραστηριότητες για τον πρώτο χρόνο: Μιλήστε στο μωρό ενώ βρίσκεται ακόμα στη μήτρα, χρησιμοποιώντας πλούσιο λεξιλόγιο. Μιλήστε καθαρά και σωστά ώστε το μωρό να ακούει τους επιμέρους ήχους που σχηματίζουν τις λέξεις. Ελέγξτε την ακοή του και δημιουργήστε περιβάλλον ευνοϊκό για την ακοή του. Αφαιρέστε παράγοντες που εμποδίζουν τη μεταξύ σας επικοινωνία, όπως πιπίλα, τηλεόραση και κάθε είδους θόρυβο. Αναγνωρίστε και ενθαρρύνετε κάθε προσπάθεια για επικοινωνία από την πλευρά του μωρού σας, όπως κλάμα, μουρμουρητό, μπαμπάλισμα, ξεφύσημα των χειλιών. Τραγουδήστε, απαγγείλτε στιχάκια, διαβάστε ποιήματα, παίξτε μουσική. Διαβάστε βιβλία με ρεαλιστικά θέματα και χαρακτήρες. Χρησιμοποιήστε και τη βλεμματική επαφή, τις εκφράσεις του προσώπου και τη γλώσσα του σώματος. Συμπεριλάβετε το μωρό στην καθημερινή σας ζωή και επιτρέψτε του να ακούει τις συζητήσεις σας. Κατεβείτε στο ύψος του ή σηκώστε το στο δικό σας όταν του μιλάτε. Μιλάτε του απαλά και με σεβασμό.

Διαβάστε: Junnifa Uzodike, Simone Davies. Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μωρό (0-12 μηνών), Εκδόσεις Μεταίχμιο

28

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

14.03.2022

Ήρεμος ύπνος: Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, μα ήπιες παρεμβάσεις ΤΗΣ ΠΕΛΙΏΣ ΠΑΠΑΔΙΆ

Γ

ια τα παιδιά μου. Η μανούλα δεν βλέπει την ώρα να αρχίσει να σας ξυπνάει κάθε μέρα στις 6 το πρωί όταν θα είστε όλα στην εφηβεία σας. Αυτή είναι η αφιέρωση της Σάρα Όκγουελ-Σμιθ, μητέρας τεσσάρων παιδιών, ψυχολόγου, παιδιάτρου, εκπαιδεύτριας Hypnobirthing, βοηθού μητρότητας και συγγραφέα του βιβλίου Ήρεμος Ύπνος. Το αυτό έλεγα, χαριτολογώντας, κι εγώ στα δυο παιδιά μου, πριν «στρώσει» ο ύπνος τους, αλλά τώρα που είναι πια στην εφηβεία δεν έχω το κουράγιο να το κάνω. Κοιμάμαι κι εγώ μέχρι όσο πιο αργά μπορώ, συνήθως πιο αργά από εκείνα, αναπληρώνοντας, νομίζω, το τραύμα των χαμένων ωρών ύπνου των πρώτων χρόνων τους. Κακά τα ψέματα. Ο ύπνος είναι αυτός που απασχολεί περισσότερο από κάθε άλλο

ακανθώδες ζήτημα κάθε νέο γονιό. Και με κάθε παιδί που προστίθεται στην οικογένεια, συνήθως τα πράγματα δυσκολεύουν. Θυμάμαι πως τα πρώτα χρόνια του γιου μου είχα στ’ αλήθεια πιστέψει πως δεν επρόκειτο να κοιμηθώ ποτέ ξανά σερί πάνω από 3-4 ώρες. Τελικά, αυτό δεν ίσχυε. Η έλευση του δεύτερου παιδιού, η απόγνωση, η κούραση και η αποφασιστικότητά μας δημιούργησαν μια δική μας «μέθοδο», χάρη στην οποία τα παιδιά μας κοιμούνταν νωρίς και συνεχόμενα, χωρίς κλάματα, χωρίς προβλήματα, χωρίς νυχτερινά ξυπνήματα, χωρίς να νιώσουν μόνα και δυστυχισμένα. Κι όμως, ποτέ δεν έχω ξεχάσει τα άγρια ξενύχτια και τη βαθιά κόπωση της αρχής. Γιατί ο στόχος μας άρχισε να φαίνεται εφικτός τουλάχιστον τριάμιση χρόνια μετά το πρώτο και φαρμακερό ξενύχτι, όταν και η μικρή συμπλήρωσε χρόνο και επετεύχθη λίγο καιρό αργότερα. Γιατί νωρίτερα, απλώς δεν ήταν δυνατόν! Όταν διάβασα το βιβλίο Ήρεμος Ύπνος, για τη δουλειά μου πλέον και όχι για την

καθημερινότητά μου, χαμογέλασα. Χωρίς τις σπουδές της και την εμπειρία της, πείτε από ένστικτο, πείτε από τύχη, είχαμε χρόνια πριν ακολουθήσει τις περισσότερες από τις συμβουλές της συγγραφέα, χωρίς να τις έχουμε διαβάσει κάπου συγκεντρωμένες. Έτσι, το αγάπησα αμέσως! Ο συνεχόμενος ύπνος δεν είναι κάτι εύκολο Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι εκείνοι δεν κάνουν κάτι καλά και γι’ αυτό δεν κοιμάται ήσυχα το παιδί τους. Η αλήθεια είναι ότι δεν κοιμούνται όλα τα παιδιά, τουλάχιστον μέχρι τα πέντε τους χρόνια, διαρκώς και αυτό είναι φυσιολογικό. Είναι δύσκολο, γονείς. Όμως φυσιολογικό. Ποια είναι, όμως, η ομαλή φυσιολογία του ύπνου; Αυτό είναι κάτι που οι νέοι γονείς θα έπρεπε να διδασκόμαστε, ώστε να έχουμε ρεαλιστικές προσδοκίες, αλλά δυστυχώς ελάχιστοι είναι οι παιδίατροι που μας το εξηγούν. Ας εξετάσουμε για αρχή κάποιες ενδιαφέροντα στοιχεία:

14.03.2022

Οι κιρκαδιανοί ρυθμοί των μωρών αργούν να αναπτυχθούν. Είναι ένα ορόσημο που κατακτάται όταν ολοκληρωθούν ορισμένες νευροβιολογικές διαδικασίες στον εγκέφαλο, γεγονός που συμβαίνει σε διαφορετική ηλικία για κάθε παιδί. Τα μωρά αργούν να παραγάγουν μελατονίνη, την ορμόνη του ύπνου, την οποία ως έμβρυα έπαιρναν από τη μητέρα. Τα μωρά δεν έχουν αίσθηση της μέρας και της νύχτας, ούτε και της ώρας. Αυτή κατακτάται σταδιακά. Τα στάδια και οι ανάγκες του ύπνου μέχρι τα πέντε έτη μεταβάλλονται διαρκώς και διαφέρουν από παιδί σε παιδί. Κάθε παιδί έχει εντελώς διαφορετικούς ρυθμούς και ανταποκρίνεται διαφορετικά στις διάφορες μεθόδους ύπνου. Οι κιρκαδιανοί ρυθμοί των γονέων είναι και εκείνοι διαταραγμένοι, λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής. Δηλαδή δεν είμαστε συνηθισμένοι να ξυπνάμε με το χάραμα, μα ούτε και να κοιμόμαστε νωρίς το βράδυ. Ο σερί νυχτερινός ύπνος είναι χαρακτηριστικό του σύγχρονου πολιτισμού, μετά τη βιομηχανική επανάσταση. Πριν ο ύπνος έσπαγε σε δύο φάσεις, μεταξύ των οποίων μεσολαβούσε ένα δίωρο ξύπνιου, για συζήτηση, φαγητό, προσευχή και σεξ (διτροπικό στάδιο ύπνου). Επομένως, αυτό το 1-3 το πρωί που το μωρό σας χοροπηδάει κεφάτο και φρεσκότατο είναι… γραμμένο στο DNA του, ως ώρα πείνας και δράσης. Το τεχνητό φως, οι οθόνες, οι γεμάτοι ερεθίσματα βρεφονηπιακοί σταθμοί και η αλλαγή ώρας δυο φορές τον χρόνο επηρεάζουν τον ύπνο των βρεφών και των παιδιών πολύ περισσότερο από όσο φανταζόμαστε. Η διατροφή (θηλασμός, αριθμός γευμάτων, δυσανεξίες, αλλεργίες, ποιότητα φαγητού) επηρεάζει αρνητικά με διάφορους τρόπους τον ύπνο των παιδιών. Αν εξετάσετε ξεχωριστά τον καθέναν από τους προαναφερθέντες παράγοντες, θα διαπιστώσετε τη συνθετότητα της διαδικασίας του ύπνου στα μωρά και στα νήπια (μα και στους εαυτούς σας, ας μην κοροϊδευόμαστε). Καλό είναι, λοιπόν, να τους έχετε υπόψη σας και να δείτε, με βάση το δικό σας παιδί, τη δική σας οικογένεια και τις δικές σας ανάγκες, τι και πώς μπορείτε να τροποποιήσετε, ώστε να πετύχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή τον ήρεμο και πολύωρο ύπνο για όλους σας. Σύγχρονες τεχνικές εκπαίδευσης ύπνου Υπάρχουν πολλές. Πάρα πολλές. Συχνά αντικρουόμενες. Κάποιες από αυτές και επικίνδυνες, σωματικά και ψυχικά. Μερικές αποδίδουν, άλλες για λίγο, άλλες καθόλου. Διότι, όπως είπαμε, το κάθε πλάσμα είναι διαφορετικό και αυτό που ταιριάζει στο δικό σας παιδί δεν ταιριάζει στο δικό μου –και το αντίστροφο. Επομένως, η γενίκευσή τους, όπως χαρακτηριστικά τονίζει η Σάρα Όκγουελ-Σμιθ, δείχνει έλλειψη σεβασμού προς το παιδί και τις προσωπικές ανάγκες του. Πάμε, λοιπόν, να φτιάξουμε, με το παιδί στο επίκεντρο, τη δική του «Ώρα για ύπνο», έναν ήπιο τρόπο που θα το οδηγήσει να κοιμάται περισσότερο και καλύτερα, ώστε να ωφεληθεί και εκείνο και εσείς. Ώρα για ύπνο Σύμφωνα με τη συγγραφέα, υπάρχουν επτά σημεία που μπορεί να βοηθήσουν το παιδί να κοιμηθεί. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι στην οικογένειά

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ σας ή/και στο παιδί σας ταιριάζουν και τα επτά. Αλλά κάποια από αυτά θα ταιριάζουν. Είπαμε και προηγούμενως ότι μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Το καθένα σημείο, μια και πρόκειται για μια ήπια μετάβαση και όχι για μια «τεχνική εκπαίδευσης», θέλει τον χρόνο του, δηλαδή τουλάχιστον ενάμιση μήνα δοκιμής. Και φυσικά θέλει και αφοσίωση, όσο κουραστικό κι αν αποδεικνύεται μερικές φορές, από τη μεριά των γονέων. Ας τα δούμε αναλυτικά: 1. Συγκοίμηση: Αν και η συγκεκριμένη μέθοδος –συνήθης σε πολλές κουλτούρες– βρίσκεται συχνά στο στόχαστρο παιδιάτρων και ψυχολόγων, οι σύγχρονες έρευνες καταδεικνύουν την ανάγκη των μωρών για στενή επαφή με τους γονείς τους σε όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Η ανεξαρτητοποίησή τους θα έρθει, αργά ή γρήγορα. Αν τηρείτε τους κανόνες ασφαλείας (που είναι πολλοί αν η συγκοίμηση αφορά το ίδιο κρεβάτι, να το γνωρίζετε αυτό πριν το επιχειρήσετε) και βλέπετε ότι το μωρό σας κοιμάται ευκολότερα στον χώρο σας, στο κρεβάτι σας ή στο δωμάτιό σας, κοιμηθείτε παρέα.

2. Προσδοκίες: Να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες (όχι τα βρέφη ΔΕΝ κοιμούνται δεκάωρα, σε καμιά περίπτωση, ενώ ο διακεκομμένος ύπνος είναι φυσιολογικός) και να βοηθήσετε το μωρό σας να δημιουργήσει θετικούς συνειρμούς και προσδοκίες για την ώρα του ύπνου, μέσω μιας πολύ ευχάριστης, επαναλαμβανόμενης ρουτίνας. Μάθετε να αναγνωρίζετε και να σέβεστε τα σημάδια νύστας του παιδιού σας και εκπαιδεύστε το και το ίδιο να τα αναγνωρίζει. Κι όταν τα δείτε, περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα, μπανάκι, παραμυθάκι, νανάκι…

3. Διατροφή: Τα μωρά που θηλάζουν και τα μωρά που πίνουν φόρμουλα κοιμούνται διαφορετικά, με τα πρώτα να ξυπνούν συχνότερα. Επομένως, αποδεχτείτε το πρόγραμμα του παιδιού σας και με βάση το γάλα που πίνει. Μην ξεχνάτε ότι κατά το πρώτο έτος της ζωής τους, όλα σχεδόν τα μωρά χρειάζονται νυχτερινό τάισμα και κάποια μωρά συνεχίζουν να χρειάζονται και αργότερα. Τέλος, αν το μωρό σας έχει δυσανεξία ή αλλεργία σε κάποιες τροφές, αυτές επηρεάζουν και τον ύπνο του, προς το χειρότερο. Συζητήστε με τον παιδίατρό σας αν εντοπίσετε κάτι που το αναστατώνει.

4. Μεταβατικά αντικείμενα: Μια έννοια που έγινε γνωστή από τον ψυχοθεραπευτή Donald Winnicot και συνδέεται με την περίφημη θεωρία του για την «αρκετά καλή μητέρα», που ανακουφίζει τη γυναίκα από τις ενοχές που μπορεί να έχει αναφορικά με το μεγάλωμα του παιδιού της. Το μεταβατικό αντικείμενο είναι κάτι που θα βοηθήσει το μικρό σας να κάνει τη μετάβαση από εσάς προς την ανεξαρτησία. Μπορεί να είναι ένα κουκλάκι, μια κουβερτούλα, ένα ύφασμα από ένα ρούχο που έχει σχετίσει με τη μητέρα (ή με όποιον ασκεί τη μητρική λειτουργία), που θα το παρηγορεί σταδιακά ώστε να έρθει ο ήρεμος ύπνος. Καλό είναι να μην το πλένετε συχνά, γιατί η μυρωδιά του παίζει καθησυχαστικό ρόλο και να το έχετε… διπλό, διότι αν χαθεί το μωρό θα δυσκολευτεί.

5. Ηλεκτρονικές συσκευές: Απλά και κατανοητά. Οι οθόνες εμποδίζουν τον ύπνο. Το μπλε/λευκό φως τους εμποδίζει την παραγωγή της μελατονίνης, ενώ η ταχύτατη αλληλουχία των εικόνων διεγείρει τον εγκέφαλο. Φροντίστε, λοιπόν, τουλάχιστον δυο ώρες πριν από τον ύπνο το παιδί να μην είναι μπροστά σε οθόνη, ακόμα κι αν το πρόγραμμα χαρακτηρίζεται παιδικό/χαλαρωτικό. Ιδανικό θα ήταν, μάλιστα, όσο κι αν ακούγεται αναπόφευκτο, κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του το παιδί να μην

29 έρχεται καθόλου σε επαφή με οθόνες, καθώς γενικά διαταράσσουν τους αδιαμόρφωτους ακόμα κιρκαδιανούς του ρυθμούς.

6. Χρόνος για εσάς: Όση σημασία κι αν έχει το παιδί σας, έχετε κι εσείς την ίδια κι ακόμα μεγαλύτερη. Αν καταρρεύσετε, ποιος θα το φροντίσει; Η στέρηση ύπνου μπορεί να οδηγήσει τον γονιό, και κυρίως τη μητέρα, ως και σε κατάθλιψη, ενώ τα βρέφη «ενσωματώνουν» το στρες των ενηλίκων, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται ο ύπνος τους. Επομένως, η συναισθηματική ευεξία των φροντιστών οδηγεί το μωρό σε καλύτερο ύπνο. Βρείτε λίγο χρόνο, ζητήστε βοήθεια, προκειμένου να ασχοληθείτε ΚΑΙ με τον εαυτό σας.

7. Περιβάλλον: Ζωτική σημασία για τον καλό ύπνο έχει ένα ήρεμο περιβάλλον. Καταρχάς, το απόγευμα, βγάλτε για λίγο το παιδί στο φυσικό φως, το οποίο είναι καλό να υπάρχει και όλη τη μέρα στο δωμάτιό του. Έπειτα, φροντίστε να υπάρχει ο κατάλληλος, απαλός, φωτισμός στον χώρο ύπνου του, χρησιμοποιήστε (με την καθοδήγηση του παιδιάτρου σας) κάποιο κατάλληλο έλαιο λεβάντας, είτε για τον χώρο είτε για απαλό μασαζάκι, νανουρίστε το μωρό με την καθησυχαστική για αυτό φωνή σας, χρησιμοποιήστε ήπιους λευκούς θορύβους ή μουσική άλφα-ηχογραφημένη σε ρυθμό παλμών σε κατάσταση ηρεμίας, που αποδεδειγμένα βοηθούν στον ύπνο. Γενικότερα, δημιουργήστε μια πολύ-αισθητηριακή ρουτίνα, με συνεχή χρήση. Σε έναν με ενάμιση μήνα, αφού το μωρό σας κάνει όλους τους κατάλληλους συνειρμούς, θα δείτε αποτελέσματα. Συνοψίζοντας, δεν είστε οι μόνοι που ξενυχτάτε. Δεν είστε οι μόνοι που νιώθετε συχνά κατάκοποι από την έλλειψη ύπνου. Θα ξανακοιμηθείτε. Σερί. Πολλές ώρες. Τα παιδιά σας θα αποκτήσουν ρουτίνα ύπνου, έστω και δύσκολα. Μέχρι και πέντε ετών μπορεί να σας παιδέψουν, αλλά όσο περισσότερο κατανοείτε τη διαδικασία του ύπνου τους και τη φυσιολογικότητά της, τόσο πιο εύκολα θα ανταποκριθείτε σε αυτήν, ακόμα και αν σας ζορίζει. Δυστυχώς, «γρήγορες λύσεις» δεν υπάρχουν ή τουλάχιστον σπάνια λειτουργούν μακροπρόθεσμα. Δυο λέξεις κρατήστε: Συνέπεια και υπομονή. Πιθανόν, θα χρειαστεί να αναθεωρήσετε ριζικά την καθημερινότητα, τον τρόπο ζωής και το περιβάλλον σας, αλλά αυτό θα βοηθήσει ουσιαστικά το μωρό σας και κατ’ επέκταση και εσάς. Όνειρα γλυκά!

Διαβάστε: Σάρα Όκγουελ-Σμιθ, Ήρεμος Ύπνος, Εκδόσεις Μίνωας

30

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

14.03.2022

νων με πανομοιότυπο τρόπο. Από τη φύση του, το βουβό βιβλίο πριμοδοτεί την έννοια της δημιουργικότητας και της ελευθερίας. Υπάρχουν άφθονες και καλές ιστορίες με λέξεις, συνεπώς δεν υπάρχει λόγος να «μετατρέψουμε» ένα βουβό βιβλίο σε βιβλίο με λέξεις. Όταν το κρατάμε στα χέρια μας, μπορούμε να εκφραστούμε ελεύθερα και ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, εμείς και το παιδί, κατά την αναγνωστική πράξη. Και το παιδί, με τη σειρά του; Κι εκείνο ανακαλύπτει κάθε φορά νέα πράγματα, από τις εικόνες που βλέπει, τον τρόπο με τον οποίο κρατάμε το βιβλίο και ξεφυλλίζουμε τις σελίδες του, τις διαφορετικές λέξεις που λέμε κάθε φορά, τον τόνο της φωνής μας κατά την ανάγνωση, ακόμα και από την αλληλεπίδραση που έχουμε καθώς διαβάζουμε μαζί του. Εντέλει, όμως, μία είναι η βασική απόλαυση στην οποία ανάγεται η κάθε ανάγνωση κάθε κείμενου, με ή χωρίς λέξεις: η πράξη τού να μπαίνει κανείς σε επικοινωνιακές καταστάσεις με διαφορετικές προσωπικότητες και εμπειρίες. Το σημαντικότερο, λοιπόν, είναι να αφηγούμαστε ιστορίες στα παιδιά.

Εικόνα από το silent book της Πέρσας Ζαχαριά Η Φάλαινα το Αγόρι και η Θάλασσα ανάμεσά τους, Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο

Βουβά βιβλία: Λογοτεχνία δίχως λέξεις ΤΗΣ ΠΕΛΙΏΣ ΠΑΠΑΔΙΆ

T

α βουβά βιβλία, ή αλλιώς silent books, έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια δυναμική είσοδο και στην ελληνική αγορά. Πώς, όμως, «διαβάζεται» ένα βιβλίο χωρίς λέξεις; Τι μπορεί να προσφέρει στο παιδί; Είναι κανονικό βιβλίο ή κάτι άλλο; Για αυτά και πολλά ακόμα συζητήσαμε με την εκπαιδευτικό Μαριάννα Μίσιου, διδάσκουσα στο Τμήμα Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου και συγγραφέα του βιβλίου Βουβά κόμικς και εικονοβιβλία. Τεχνικές αφήγησης στα βιβλία χωρίς λέξεις. Καταρχάς, πώς ορίζεται ένα βουβό βιβλίο; Τα βουβά βιβλία, ή βιβλία χωρίς λέξεις, είναι βιβλία που αφηγούνται μόνο με εικόνες. Απαντούν με τη μορφή κόμικς ή εικονοβιβλίων. Σε αυτά, η εικόνα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του νοήματος. Αντίθετα, στα εικονογραφημένα βιβλία,

που καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο ποσοστό των εκδόσεων για παιδιά, οι εικόνες απλώς διακοσμούν τις σελίδες τους και η ιστορία θα μπορούσε να γίνει κατανοητή μόνο μέσα από τις λέξεις. Όπως όλα τα βιβλία, τα βουβά προτείνουν ιστορίες με αρχή, μέση και τέλος, παρουσιάζουν χαρακτήρες που δρουν και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, μεταφέρουν μηνύματα και ιδέες. Εκείνο στο οποίο διαφέρουν από τα βιβλία με λέξεις είναι ότι οι εικόνες όχι μόνο δεν διαδραματίζουν επικουρικό ρόλο στην ιστορία, αλλά κουβαλούν οι ίδιες όλο το βάρος της αφήγησης. Όσο το παιδί είναι ακόμα μωρό, πώς προτείνετε να του «διαβάζει» ο φροντιστής το βουβό βιβλίο; Για παράδειγμα, να επαναλαμβάνει κάθε φορά τα ίδια λόγια; Ή να αυτοσχεδιάζει; Είναι γεγονός ότι το πολύ μικρό παιδί νιώθει περισσότερη άνεση με την επανάληψη εμπειριών με τις οποίες είναι εξοικειωμένο και η επανάληψη αυτή είναι ωφέλιμη. Αλλά ένα βουβό βιβλίο έχει φτιαχτεί με γνώμονα την απουσία λέξεων. Είναι δύσκολο να διηγηθεί κανείς ένα σύστημα εικό-

Πόσο εύκολο είναι για τον φροντιστή να αποκωδικοποιήσει ένα κείμενο χωρίς λέξεις; Μήπως χρειάζεται και ο ίδιος εξάσκηση; Τι θα του προτείνατε; Υπάρχει ένας διαδεδομένος μύθος ότι η ανάγνωση μιας εικόνας είναι εύκολη, παθητική, έρχεται με «φυσικό» τρόπο και δεν προϋποθέτει καμιά εκμάθηση και καμιά πνευματική προσπάθεια. Η αλήθεια είναι ότι η ανάγνωση ενός οπτικού κειμένου μπορεί να είναι τόσο εύκολη ή τόσο δύσκολη όσο και αυτή ενός λεκτικού κειμένου, αφού και στις δυο περιπτώσεις απαιτείται πνευματική δραστηριότητα. Επιπλέον, η ανάγνωση προϋποθέτει διάδραση ανάμεσα στο έργο και στον αναγνώστη (και αυτόν που διαβάζει λέξεις και αυτόν που διαβάζει εικόνες). Όμως, ενώ μαθαίνουμε να διαβάζουμε λέξεις, κανείς δεν μας δίδαξε τον τρόπο να αποκρυπτογραφούμε εικόνες. Ο αναγνώστης ενός βουβού βιβλίου, ελλείψει λέξεων, πρέπει να παρατηρεί προσεκτικότερα την εικόνα, να είναι έτοιμος να πάρει ενεργητικότερο μέρος στην αφήγηση, να μην αναζητά τη βεβαιότητα, αλλά ν’ αποδέχεται το ερμηνευτικό ρίσκο. Με άλλα λόγια, ο αναγνώστης καθίσταται αυτόματα συν-δημιουργός του έργου; Η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ ενός βουβού βιβλίου και του αναγνώστη του είναι αμφίδρομη. Το βιβλίο απευθύνεται στον αναγνώστη, εξάλλου για εκείνον δημιουργήθηκε, ταυτόχρονα όμως και ο αναγνώστης απευθύνεται στο βιβλίο, αναζητώντας τα νοηματικά κενά του οπτικού κειμένου, σε μια προσπάθεια να συμπληρώσει την ιστορία για να την κατανοήσει και να την ερμηνεύσει. Ο αναγνώστης «αναγκάζεται», δηλαδή, να διηγηθεί την ιστορία με τον δικό του τρόπο και έτσι, πράγματι, καθίστα-

14.03.2022

ται αυτόματα συν-δημιουργός. Για να δώσω ένα απλό παράδειγμα, ανάμεσα σε δυο ή περισσότερες συμπαρατιθέμενες εικόνες παρέρχεται ένα χρονικό διάστημα. Ο αναγνώστης πρέπει να στηριχθεί στα επιμέρους οπτικά στοιχεία, να τα συνδέσει και, με βάση την εμπειρία του, να αποφασίσει εάν ο χρόνος που έχει περάσει από τη μια εικόνα στην άλλη διήρκεσε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου ή αιώνες. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι ένα βουβό βιβλίο ενεργοποιεί δυο τουλάχιστον αναγνώσεις. Στην πρώτη, ο αναγνώστης ξεφυλλίζει το βιβλίο, ενώ στη δεύτερη προχωράει συστηματικότερα, με πιο αργούς ρυθμούς και ενδεχομένως με διαφορετικές αναγνωστικές στρατηγικές. Στη συνέχεια, το ξαναδιαβάζει αρκετές φορές, ψάχνοντας να βρει στοιχεία και λεπτομέρειες που του διέφυγαν. Όσο πιο σύνθετο είναι ένα βιβλίο, τόσο πιο πολύ είναι αναγκαία η επανανάγνωσή του.

ΣΤΑ ΒΙΒΛΊΑ ΧΩΡΊΣ ΛΈΞΕΙΣ, ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΜΠΟΡΟΎΝ ΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΎΣΟΥΝ ΤΗ ΜΑΤΙΆ ΤΟΥΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΆΘΟΥΝ ΠΏΣ ΝΑ ΑΠΟΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΟΎΝ ΕΙΚΌΝΕΣ ΚΑΙ ΠΏΣ ΝΑ ΝΤΎΝΟΥΝ ΤΙΣ ΙΣΤΟΡΊΕΣ ΜΕ ΛΈΞΕΙΣ. ΤΑΥΤΌΧΡΟΝΑ ΜΕ ΤΟ ΜΆΤΙ, ΕΚΠΑΙΔΕΎΕΤΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΜΥΑΛΌ Θεωρώ ότι ένα βουβό βιβλίο είναι διηλικιακό και μπορεί να δοθεί και σε ένα παιδί που έχει κατακτήσει την ανάγνωση. Ποια η άποψή σας; H Sandra Beckett, θεωρητικός της παιδικής λογοτεχνίας, έχει πει ότι ένα βουβό βιβλίο είναι ένας τόπος όπου ενήλικοι και παιδιά συναντιούνται επί ίσοις όροις. Με την έννοια αυτή, ένα βιβλίο χωρίς λέξεις ανήκει στην crossover λογοτεχνία, τα κείμενα της οποίας περνούν από το παιδικό στο ενήλικο και από το ενήλικο στο παιδικό κοινό. Κάθε αναγνώστης, ανεξαρτήτως ηλικίας, μπορεί να φέρει τη δική του γνώση και τις δικές του εμπειρίες στην ερμηνεία των εικόνων και στη συναρμολόγηση της αφήγησης. Ανοιχτή ερμηνεία [βιβλίο χωρίς λέξεις] από τη μια/πιο συγκεκριμένη ερμηνεία [εικονογραφημένο βιβλίο με κείμενο] από την άλλη. Τι προσφέρει ο κάθε τύπος βιβλίου στο μικρό παιδί; Κάθε κείμενο, με ή χωρίς λέξεις, μπορεί να είναι μονοσήμαντο ή πολύσημο, να είναι κλειστό ή ανοικτό στην ερμηνεία. Πρέπει να δίνουμε στο παιδί να διαβάζει βιβλία όλων των ειδών, για να χτίζεται πολύπλευρα η στάση του ως αναγνώστη λογοτεχνίας. Να βρίσκει την ασφάλεια στα κλειστά κείμενα, αλλά και την απόλαυση της ανακάλυψης στα ανοικτά. Το ερώτημα δεν είναι αν τα παιδιά μας είναι πολύ μικρά ή πολύ μεγάλα για να διαβάσουν ένα βιβλίο με εικόνες, γιατί οι σημαντικές αποκλίσεις που παρατηρούνται σε συνομηλίκους αποδεικνύουν ότι ορισμένα από αυτά έχουν ήδη κατακτήσει τις δεξιότητες που χρειάζονται, ενώ άλλα όχι. Άρα να μιλήσουμε καλύτερα για πρακτικές; Ακριβώς! Το ερώτημα είναι ποιες πρακτικές είναι ελκυστικές, αποτελεσματικές και προσαρμοσμένες στην ωριμότητα του κάθε μοναδικού παιδιού, ώστε να οδηγηθεί να χτίσει πραγματικές δεξιότητες

31

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ανάγνωσης λογοτεχνίας, μέσα από συγκεκριμένη δουλειά και όχι τυχαία. Ενθαρρύνουμε, για παράδειγμα, το «πώς διαβάζω;», οδηγώντας τα παιδιά να μάθουν να «ρωτούν» το κείμενο: Ποιος; Τι κάνει; Πού; Με ποιον; Πώς; Γιατί; Ο στόχος είναι να δουν ότι το βιβλίο είναι γεμάτο από πλούσια φαντασία και εκπλήξεις. Για να επιστρέψουμε στα βιβλία που περιέχουν εικόνες, είτε συνοδεύονται από λέξεις είτε όχι, αυτά απευθύνονται σε μια ανοιχτή πρόσληψη, όπου η προσωπική ερμηνεία του αναγνώστη μετράει περισσότερο από το να βρεθεί το ένα και μοναδικό νόημα. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι απαιτείται η ενεργή συμμετοχή του αναγνώστη (παιδιού ή ενήλικου), ο οποίος καλείται να αναζητεί ενδείξεις και να ανασυγκροτεί θραύσματα πληροφοριών για να συντάξει την ιστορία, πάντα στον βαθμό που του επιτρέπει η ωριμότητά του. Ειδικότερα, όμως, στα βιβλία χωρίς λέξεις, τα παιδιά μπορούν να εκπαιδεύσουν τη ματιά τους, για να μάθουν πώς να αποκρυπτογραφούν εικόνες και πώς να ντύνουν τις ιστορίες με λέξεις. Ταυτόχρονα με το μάτι, εκπαιδεύεται και το μυαλό, γιατί το να μιλάω για εικόνες δεν είναι το ίδιο με το να τις βλέπω. Η «μετάφραση» από το ένα σύστημα στο άλλο δεν είναι ανώδυνη. Μια συζήτηση που είχα πρόσφατα και άκρη δεν βγάλαμε... Ένα βιβλίο χωρίς λέξεις είναι λογοτεχνία; Για να απαντηθεί το ερώτημα αυτό θα πρέπει να απαντηθεί αρχικά το τι είναι και τι δεν είναι λογοτεχνία, ένα τεράστιο ζήτημα για το οποίο έχει χυθεί και εξακολουθεί να χύνεται πολλή μελάνη. Θα αρκεστώ σε ορισμένες παρατηρήσεις. Στις βουβές αφηγήσεις η φωνή αφαιρείται, αλλά ο λόγος είναι εκεί. Με την έννοια αυτή, ανήκουν στην ευρύτερη κατηγορία των εξιστορήσεων και έχουν μια ιστορία που αξίζει να ειπωθεί. Εντάσσονται στη σύγχρονη αντίληψη του γραμματισμού, η οποία θεωρεί κείμενο τόσο το εικονιστικό και το λεκτικό όσο και τον συνδυασμό τους. Αδιαμφισβήτητα, τα βουβά βιβλία περιέχουν λογοτεχνικά στοιχεία, όπως για παράδειγμα χαρακτήρες, σκηνικό, πλοκή, θέμα, εστίαση, ύφος. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται με όλους τους τρόπους, απλούς ή σύνθετους. Για να ενισχύσω την ιδέα της λογοτεχνικής ποιότητας των βιβλίων χωρίς λόγια, αναφέρω τη φράση του εικονογράφου Raymond Briggs, συγγραφέα του βουβού κόμικ Snowman: «Η ουσία είναι ότι η εικονογράφηση είναι λογοτεχνική. Αν δεν ήταν, θα παρέμενε μόνο ένα σχέδιο». Συνοψίζοντας, γιατί θα προτείνατε σε έναν νέο γονιό να επιλέξει ΚΑΙ βουβά βιβλία για την παιδική του βιβλιοθήκη και πώς θα πείθατε έναν πιο... «παραδοσιακό» να «ρισκάρει» και να επιλέξει την καινοτομία ενός βιβλίου χωρίς λέξεις; Είναι γνωστό, και το διαπιστώνουμε καθημερινά, ότι η γλώσσα του 21ου αιώνα είναι η οπτική. Τα βιβλία χωρίς λέξεις οξύνουν την παρατηρητικότητα του παιδιού και του μαθαίνουν να μην προσπερνά την εικόνα φευγαλέα, αλλά να είναι περισσότερο υποψιασμένο για τα μηνύματα που αυτή περνά. Το ζητούμενο είναι το παιδί να μάθει να κινείται με άνεση ανάμεσα στον κόσμο των λέξεων και σε αυτόν των εικόνων, είτε σε επίπεδο κατανάλωσης ενός κειμένου είτε σε επίπεδο παραγωγής του. Και τα βουβά βιβλία μπορούν να το κάνουν καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο βιβλίο.

Διαβάστε: Αν Μαργκό Ράμσταϊν και Ματιάς Αρεγκί, Πριν Μετά, Εκδόσεις Κόκκινο (2014) Το ατελιέ της Φανταστικής, Το Κουμπί, Εκδόσεις Γράφημα (2017) Γκουοτζίν, Το μοναχοπαίδι, Εκδόσεις Ψυχογιός, (2017) Πέρσα Ζαχαριά, Η Φάλαινα το Αγόρι και η Θάλασσα ανάμεσά τους, Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο (2019) Άαρον Μπέκερ, Ταξίδι, Αναζήτηση, Επιστροφή (Τριλογία), Εκδόσεις Φουρφούρι (2019) Πατρίθια Μαρτίν, Ροθίο Μπονίγια, Τι είναι αυτή η κοιλιά μαμά;, Ώρα για ύπνο, Εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη (2021) Σον Ταν, Η άφιξη, Εκδόσεις Φουρφούρι (2021) Τζον Χίαρ, Εκδρομή στο Φεγγάρι, Εκδόσεις Ίκαρος (2021) Ντανιέλα Σταματιάδη, Μια αρχή, ένα τέλος, μια αρχή ξανά, Εκδόσεις Πατάκη (2021) Σέου Λι, Κρακ!, Εκδόσεις Κλειδάριθμος (2022)

Η Μαριάννα Μίσιου μεγάλωσε στην Αφρική, σε γαλλόφωνη τότε αποικία, και πέρασε την παιδική της ηλικία διαβάζοντας κόμικς της γαλλοβελγικής σχολής, όπως Τεντέν, Αστερίξ, Γκαστόν Λαγκάφ και πολλά άλλα. Η αναγνωστική της αυτή προτίμηση και εμπειρία καθόρισε τη μετέπειτα ενασχόλησή της με την παιδική λογοτεχνία, τα κόμικς και τα εικονοβιβλία, σε ερευνητικό και επιστημονικό επίπεδο. Στην πορεία της αυτή, διαπίστωσε ότι οι εικόνες προσφέρουν ένα ανεξάντλητο πεδίο αναγνωστικής εξερεύνησης και απόλαυσης για μικρούς και μεγάλους, ειδικά όταν διηγούνται μόνες τους, απαλλαγμένες από το βάρος των λέξεων. Εξ ου και το ενδιαφέρον της για τα βιβλία με εικόνες και μάλιστα μόνο με εικόνες, απότοκο του οποίου αποτελεί η πρόσφατη μελέτη της με τίτλο Βουβά κόμικς και εικονοβιβλία. Τεχνικές αφήγησης στα βιβλία χωρίς λέξεις, από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο (2020). Σήμερα, στο ΤΕΠΑΕΣ του Πανεπιστημίου Αιγαίου, διδάσκει μαθήματα που σχετίζονται με την παιδική λογοτεχνία, τις εικονιστικές αφηγήσεις και τη διδακτική τους.

32

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ

14.03.2022

Επιλόχειος κατάθλιψη: Η σκοτεινή όψη της μητρότητας ΤΗΣ ΣΟΥΖΆΝΑΣ ΠΑΠΑΦΆΓΟΥ

Π

ριν από είκοσι χρόνια περίπου, όταν ήμουν φοιτήτρια, είχα βρεθεί σε ένα μικρό καφέ, χωμένο στα στενά μιας κρύας πόλης της Βόρειας Ιταλίας. Στο διπλανό τραπέζι καθόταν μια γυναίκα ψηλή, καλοντυμένη και φροντισμένη τόσο, που έμοιαζε σαν να είχε βγει από διαφήμιση περιοδικού. Δίπλα της είχε ένα καροτσάκι και μέσα ήταν θρονιασμένη μια αφράτη μπέμπα. Δεν είχα ποτέ πριν σκεφτεί τον εαυτό μου με μωρό, εκείνη τη στιγμή, όμως, θυμάμαι να ξεχειλίζει μέσα μου μια επιθυμία, όχι τόσο σε σχέση με το μωρό και τη μητρότητα, όσο με τη «μητρική φινέτσα» και το μπρίο εκείνης της νέας μητέρας. Όταν τελικά έγινα κι εγώ μητέρα, το τέταρτο βράδυ στην κλινική του μαιευτηρίου (είχα μια περιπέτεια κι έμεινα κάμποσες ημέρες εκεί μέσα), κι αφού είχα παραδοθεί σε ένα πεντάωρο κλάμα, αποτέλεσμα των ορμονών και της έντασης, κοιτάχτηκα στον καθρέφτη και αυτό που αντίκρισα απείχε έτη φωτός από εκείνη την καλοβαλμένη Ιταλίδα. Μέσα στους επόμενους μήνες, είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω πως η μητρότητα δεν είναι καρέ διαφήμισης για σκόνη ταΐσματος ούτε χαριτωμένο ενσταντανέ αλλαγής πάνας

σε σελίδα περιοδικού. Δεν είναι φυσικά ούτε εκείνη η μνήμη της μάνας-καλλονής! Η μητρότητα είναι λίγο απ’ όλα, κάποιες στιγμές ονειρικές, κάποιες άλλες πασπαλισμένες με αγωνία, ξενύχτια και πρησμένα μάτια από την αϋπνία και το κλάμα. Το κλάμα μιας γυναίκας που πασχίζει να βρει ισορροπίες με τη νέα πραγματικότητα, τόσο έξω από το σώμα της όσο μέσα σε αυτό. Κουβάρι συναισθημάτων Η γέννηση ενός μωρού είναι σπουδαίο γεγονός, ένα θαύμα. Αν, όμως, το προσεγγίσει κανείς με μάτι απογυμνωμένο από τον ενθουσιασμό του ερχομού μιας νέας ζωής θα αντικρίσει ένα κουβάρι συναισθημάτων. Τις πρώτες ημέρες, τις πρώτες εβδομάδες, τους πρώτους μήνες, χρόνο με τον χρόνο, η μητρότητα μοιάζει με τρενάκι του λούνα παρκ. Οι ξέφρενες διαδρομές, από τον ενθουσιασμό και τη χαρά στον φόβο και στο άγχος, σου προσφέρουν μια γλυκιά ζαλάδα. Κάποιες γυναίκες αντέχουν αυτά τα σκαμπανεβάσματα και μάλιστα φτάνουν σε σημείο να το… διασκεδάζουν, κάποιες άλλες, όμως, δυσκολεύονται τόσο που παρακαλούν να κατέβουν αμέσως! Έως και το 80% των νέων μητέρων έρχονται αντιμέτωπες με αυτό που ονομάζεται «baby blues», λοχειακή δυσφορία ελληνιστί. Τα συναισθήματα που συνολικά περιγράφονται με τον όρο αυτό συχνά ξεκινούν όταν το νεογέν-

νητό είναι μόλις δυο τριών ημερών. Είναι πιθανόν η γυναίκα να αισθανθεί καλύτερα όταν το μωρό γίνει δυο εβδομάδων. Εάν, όμως, τα συμπτώματα επιμείνουν, εάν παρατηρήσουμε πως η κατάσταση επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου, τότε μάλλον μιλάμε για επιλόχειο κατάθλιψη.

«Μου έβαλαν το μωρό στο στήθος, το θήλασα. Έπειτα με μετέφεραν στο δωμάτιο, δεν ξέρω έπειτα από πόση ώρα. Οι μέρες πέρασαν σχετικά γρήγορα. Στο σπίτι με το μωρό άρχισα να αισθάνομαι δυσφορία. Ο σύζυγός μου έλειπε ώρες στην δουλειά. Στην αρχή το απέδωσα στην κούραση, δεν ήθελα να φάω, δεν είχα κάνει μπάνιο για μέρες. Τις επόμενες εβδομάδες, καθόμουν σιωπηλή στον καναπέ και έκανα μόνο τα βασικά στο μωρό. Όταν επέστρεφε εκείνος ή όταν ερχόταν η πεθερά μου, πήγαινα στο δωμάτιο, κουλουριαζόμουν στο κρεβάτι και ευχόμουν να γίνει κάτι και να σταματήσω να αναπνέω. Την ίδια στιγμή τρόμαζα με τη σκέψη μου. Μια μέρα κλείστηκα στο δωμάτιο, κατέβασα τα ρολά και έπεσα στο κρεβάτι, δεν άντεχα να βγω από το δωμάτιο, ούτε όταν το μωρό σπάραζε στο κλάμα. Ήταν όπως

14.03.2022

εκείνη την ημέρα που με είχε πάει ο πατέρας μου στο λούνα παρκ και είχα μπει στο τρενάκι του τρόμου. Αισθανόμουν μουδιασμένη και τρομαγμένη, σαν να είχα μπει σε μια βασανιστική μαύρη τρύπα. Είχε χαθεί ο χρόνος και εγώ μαζί του». (Μ. 42 ετών)

Το τρενάκι του τρόμου Η κατάθλιψη μετά τον τοκετό, ή αλλιώς η επιλόχεια κατάθλιψη, είναι ένα πολύπλοκο μείγμα φυσικών, συναισθηματικών και συμπεριφορικών αλλαγών που συμβαίνουν σε μια γυναίκα αφού γεννήσει. Σύμφωνα με το DSM-5, το εγχειρίδιο που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση των ψυχικών διαταραχών, η επιλόχεια κατάθλιψη είναι μια μορφή μείζονος κατάθλιψης που συνήθως ξεκινάει μέσα σε τέσσερις εβδομάδες από τον τοκετό. Συχνά, είναι δύσκολο να αναγνωριστεί αφού ένα 80% των γυναικών περνούν μια περίοδο μελαγχολίας μετά τη γέννα –τα baby blues που προανέφερα. Η επιλόχειος κατάθλιψη, πάλι, αναπτύσσεται σε ένα 15% των λεχώνων, ενώ η διάγνωσή της δεν βασίζεται μόνο στο χρονικό διάστημα μεταξύ της γέννας και της εμφάνισής της, αλλά και στη σοβαρότητά της. Πολλά περιστατικά κατάθλιψης εκδηλώνονται ήδη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μια ξαφνική αλλαγή και μείωση των ορμονών στο σώμα της γυναίκας δείχνει να επηρεάζει την ψυχική της κατάσταση, αφού στην εγκυμοσύνη τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης εκτοξεύονται και επανέρχονται με μια απότομη μείωση ύστερα από τη γέννα. Τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης εμφανίζονται συνήθως τις πρώτες έξι έως οκτώ εβδομάδες της λοχείας έως και το τέλος του πρώτου εξαμήνου, ενώ σε ένα πολύ μικρό ποσοστό γυναικών μπορεί να εμφανιστούν έως και δώδεκα μήνες αργότερα.

«Κρατούσα ένα ροζ κουνελάκι στα χέρια μου, είχε κάτι τεράστια πλαστικά μάτια. Το δωμάτιο είχε βουτήξει σε ένα σκοτεινό σύννεφο, το σύννεφο της νύχτας, φορτισμένο με το βαρύ συναίσθημα της ανικανότητας. Αισθανόμουν, όχι δεν αισθανόμουν, ήμουν ανίκανη να κοιμηθώ, να σταματήσω να σκέφτομαι, να σταματήσω να κλαίω. Είχαν πια περάσει δέκα ώρες, το κλάμα μου γινόταν βουβό και έπειτα δυνάμωνε μέχρι να γίνει λυγμός· και μετά πάλι βουβό. Όταν την έβαζαν στο στήθος μου, ήμουν σίγουρη πως δεν αισθανόμουν απολύτως τίποτα. Και όσο αισθανόμουν αυτό το τίποτα, τόσο αναδυόταν από το πέλαγος της απόγνωσης μια βαθιά ενοχή. Η πρώτη ημέρα κύλισε έτσι, κρατούσα εκείνο το ροζ κουνελάκι που μου είχαν φέρει μαζί με κάτι μπαλόνια. «Καλώς μας ήλθες», έγραφαν, αλλά εγώ αισθανόμουν πως έφευγα. Την επόμενη, πάντα με το κουκλάκι στα χέρια μου, άρχισα να νιώθω κάπως πιο καλά, το κλάμα μου παραμόνευε, αλλά μπορούσα να συνδεθώ με το περιβάλλον. Μπορούσα έστω να μιλήσω για όσα αισθανόμουν. Μέρα με την ημέρα καλύτερα. Όταν πήγαμε στο σπίτι, στην αρχή ήταν πολύ ζόρικα, έπειτα όμως, τώρα δεν θυμάμαι ποια ακριβώς στιγμή, άρχισα να αισθάνομαι καλά. Τώρα την κρατώ στην αγκαλιά μου και εκείνη κρατά το ροζ κουνελάκι». (Λ. 37 ετών)

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ Πώς αισθάνεται η γυναίκα; Τα συμπτώματα της επιλόχειου κατάθλιψης δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τα συμπτώματα ενός συνήθους καταθλιπτικού επεισοδίου. Λαμβάνουν, όμως, κάποια χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη περίοδο και τον μητρικό ρόλο. Συχνά προέχει το αίσθημα της κόπωσης, αλλά και του έντονου άγχους που αφορά τη φροντίδα του παιδιού. Μια γυναίκα σε επιλόχειο κατάθλιψη μπορεί να ανησυχεί υπερβολικά για το αν φροντίζει σωστά το μωρό της, αν το αγαπάει αρκετά ή αν το παιδί έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, παρερμηνεύοντας πολλές φορές φυσιολογικές αντιδράσεις του, όπως το έντονο κλάμα. Μπορεί ακόμα να αισθάνεται ενοχές, διότι γέννησε με καισαρική και όχι με φυσιολογικό τοκετό, διότι δεν κατάφερε να θηλάσει κ.τλ. Επιπλέον, μπορεί να δυσκολεύεται να νιώσει θετικά συναισθήματα για το βρέφος. Σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρούνται και ιδεοληψίες (επίμονες, ενοχλητικές σκέψεις, αντίθετες με την επιθυμία της λεχωίδας), ότι μπορεί να βλάψει το μωρό της. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό αυτές να διαφοροδιαγιγνώσκονται από τον βρεφοκτονικό ιδεασμό, όπου πραγματικά υπάρχει ο κίνδυνος –και σε κάποιο βαθμό η επιθυμία ή η πρόθεση– να βλάψει η μητέρα το μωρό. Επίσης προσοχή χρειάζεται και για εμφάνιση σκέψεων να βλάψει η ίδια τον εαυτό της.

«Το μωρό έκλαιγε ασταμάτητα, εγώ ήμουν κουκουλωμένη κάτω από τη βαριά κουβέρτα. Ήταν η κουβέρτα που μου είχε χαρίσει κάποτε η γιαγιά μου, τότε ήμουν μικρή. Είχε πάνω δύο κορίτσια που κρατούσαν λουλούδια. “Πού πήγε το κορίτσι που ήμουν, τι έχει συμβεί, πού βρίσκομαι; Η γιαγιά έλεγε πως μια μέρα αυτή την κουβέρτα θα την έδινα στο παιδί μου. Εγώ δεν μπορώ να κρατήσω καν το παιδί μου”, σκεφτόμουν. Ήθελα μόνο αυτήν πάνω μου, να με βαραίνει και να με κρύβει. Κρυβόμουν κυρίως από το μωρό που μόλις είχε βγει από το σώμα μου. Το μωρό αυτό που ήθελα τόσο πολύ, μα που τώρα στα μάτια μου έμοιαζε άλλοτε με τέρας αιμοβόρο και άλλοτε με ένα απλό αντικείμενο που όλοι κάναν χαρές όταν το έβλεπαν. Ανυπόφορο συναίσθημα. Πονούσε το σώμα μου από μέσα. Όταν δεν έκλαιγα, καθόμουν σιωπηλή μπροστά στην κλειστή τηλεόραση, κοιτούσα το πρόσωπο μου στον μαύρο καθρέφτη, δεν το αναγνώριζα. Δεν επιθυμούσα τίποτα, μάλλον σχεδόν τίποτα, το μόνο που σάλευε μέσα μου ως επιθυμία ήταν να τελειώσει όλο αυτό. Με οποιονδήποτε τρόπο. Ήταν μια διαδρομή στην κόλαση. Σε μια κόλαση γεμάτη πάγο και όχι καζάνια σε φωτιά. Η παραμονή μου εκεί κράτησε τρεις μήνες. Έσβηνε η επαφή μου με τα της ζωής, είχε γίνει ανυπόφορο όλο αυτό που αισθανόμουν και για τους γύρω μου. Δεν ήθελα να ακουμπάω το μωρό. Άρχισα να βλέπω φως μόνο τη στιγμή που με πήγε με το ζόρι ο άντρας μου στον ψυχίατρο και εκείνος με έστειλε εδώ. Θυμάμαι στην αρχή να σας κοιτώ σαν αντικείμενο αδιευκρίνιστης προέλευσης. Δεν μπορούσα όχι να σκεφτώ ότι θα γινόμουν καλά, όχι πως θα έπαιρνα το μωρό αγκαλιά, μα ούτε καν ότι θα συνδεόμουν με το περιβάλλον γύρω μου». (Κ. 32 ετών)

33 Η φωλιά του ασβού Πρωταρχικό κομμάτι για τη θεραπεία είναι η έγκαιρη διάγνωση. Θα πρέπει οι γιατροί άλλων ειδικοτήτων που έρχονται σε επαφή με τη μητέρα και το παιδί, συνήθως γυναικολόγοι ή παιδίατροι, να έχουν στο νου τους την επιλόχειο κατάθλιψη και να μην επαναπαύονται. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει συμβουλευτική ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή. Σε ατομικό επίπεδο, είναι ζωτικής σημασίας ο σύντροφος να έχει ενεργό ρόλο στη φροντίδα του παιδιού, του σπιτιού, αλλά και στην υποστήριξη της συζύγου.

«“Βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης”, έτσι είπε ο παιδίατρος στη μητέρα μου. Δεν είχε σαραντίσει ακόμα ο μικρός και εγώ είχα βρει εκείνο το μήνυμα. Ο πατέρας του μωρού που είχα φέρει στον κόσμο ήθελε να με αφήσει λίγο πριν γεννήσω. Είναι ακόμα εδώ, στο σπίτι. Είμαστε ψυχροί. Κάνει πως δεν ξέρει. Εγώ, όμως, ξέρω πως δεν είμαι επιλογή για εκείνον, είμαι μόνο η μητέρα του παιδιού του. Κατά βάθος, πάντα το ήξερα μέσα μου. Δεν θέλω τίποτα. Μόνο να κοιμάμαι. Το μωρό το κρατά η μητέρα μου, το παίρνει αγκαλιά, το ταΐζει και γενικά κάνει όσα πρέπει. Έχω να σηκωθώ από το κρεβάτι εβδομάδες, βγαίνω μόνο για τα βασικά, είμαι σαν εκείνους τους ασβούς που είχα δει σε ένα ντοκιμαντέρ. Το ήξερες πως ο ασβός είναι νυκτόβιο ζώο και αναζητά την τροφή του το δειλινό, και πως τον χειμώνα χώνεται στη φωλιά του και πέφτει σε χειμερία νάρκη; Ε, εγώ έχω παγώσει και θέλω μια φωλιά να μπω μέσα. Ή να πεθάνω. Έτσι και αλλιώς, κανένας δεν βλέπει πως απουσιάζω από την ζωή του» (Ν. 29 ετών)

Τρεις συμβουλές: 1. Προσοχή στις ομάδες αλληλοϋποστήριξης! Πολλές φορές προβάλλονται λανθασμένες, διαστρεβλωμένες ή υπερβολικά αυστηρές πληροφορίες ή δίνονται συμβουλές για σοβαρά θέματα υγείας της μητέρας ή του παιδιού από μη ειδικούς, που μπορεί να βλάψουν, ακόμη κι αν έχουν κάθε καλή πρόθεση. Μέσα από τις παραπάνω ομάδες, συχνά προβάλλεται μια εξιδανικευμένη εικόνα της μητρότητας.

2. Το να προσπαθούμε οι μητέρες να αγγίξουμε την τέλεια εικόνα είναι ταυτόχρονα ουτοπικό και καταστροφικό! Το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να αγγίξουμε την τραχιά επιφάνεια της απογοήτευσης και της ενοχής, να έρθουμε ένα βήμα πιο κοντά στη συναισθηματική δυσφορία της κατάθλιψης και ένα βήμα πιο μακριά από το παιδί μας.

3. Ας είναι στόχος μας να έρθουμε σε επαφή με τον ψυχικό μας κόσμο, ζητώντας αν χρειαστεί βοήθεια από κάποιον ειδικό, ώστε να μπορέσουμε να απολαύσουμε όσο γίνεται τη μητρότητα και το μωρό μας, βοηθώντας το να έρθει σε επαφή με τον δικό του ψυχικό κόσμο και να απολαύσει κι εκείνο με τη σειρά του τη ζωή.

Η Σουζάνα Παπαφάγου είναι κλινική ψυχολόγοςοικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια.

34

ΠΑΡΑΜΥΘΙ

14.03.2022

Οι Παραμυθοκόρες αφηγούνται: H ποντικίνα με το κόκκινο τσεμπέρι Οι Παραμυθοκόρες (Βασιλεία Βαξεβάνη, Αντωνία Βέλλιου, Ιφιγένεια Κακριδώνη) σας καλούν στις «Παραμυθένιες Κυριακές» τους με παραμύθια, βιβλία, μουσική και παιχνίδια στην Athens Comics Library (Καραϊσκάκη 28, Ψυρρή). Το Κορίτσι σχεδίασε ο εικονογράφος Δημήτρης Κάσδαγλης. Μαζί με τις Παραμυθοκόρες κάνουν παραστάσεις με αφήγηση και comics.

Facebook: Paramythokores Instagram: Paramythokores e-mail: info@paramythokores.gr

Πριν από την αφήγηση: Παίξτε με τους ήχους! Ψάξτε στο σπίτι αντικείμενα, καθημερινά αντικείμενα, και πειραματιστείτε με τους ήχους. Ποιο ζώο σας θυμίζουν; Μαζέψτε τα αγαπημένα αντικείμενα κοντά σας. Θα σας χρειαστούν. Μπορείτε να διαβάστε την ιστορία πιο πριν, για να στήσετε μια ωραία παράσταση. Άλλωστε, κάθε φορά εμείς σας λέμε την ιστορία όπως τη λέμε εμείς. Είναι πια δική σας να κάνετε ό,τι θέλετε με αυτή. Όσο λέτε την ιστορία, πάρτε ένα κόκκινο πανί και παίξτε με αυτό κατά τη διάρκεια της αφήγησης, σαν να είναι το τσεμπέρι. Μπορείτε να προσθέσετε όσα ζώα θέλετε, ίσως και τα αγαπημένα του παιδιού. Παίξτε με το παιδί και κάντε τους ήχους των ζώων –ακόμα και σε υπερβολή. Χρησιμοποιήστε τα αντικείμενα που βρήκατε ή ακόμα και τις δικές σας φωνές. Καλή διασκέδαση.

H ποντικίνα με το κόκκινο τσεμπέρι Μια φορά κι έναν καιρό σ’ έναν τόπο μακρινό ήταν μία ποντικίνα. Μια μέρα, εκεί που σκούπιζε την αυλή της, βρήκε ένα χρυσό φλουρί! «Α! Θα πάω στο παζάρι να πάρω ό,τι λαχταρά η ψυχή μου!» είπε η ποντικίνα κι αυτό έκανε. Πήγε στο παζάρι και τριγύριζε ανάμεσα στους πραματευτάδες που διαλαλούσαν τις πραμάτειες τους, όταν ξαφνικά είδε μπροστά της ένα κόκκινο, κατακόκκινο τσεμπέρι, ένα κόκκινο, κατακόκκινο μαντίλι. «Αυτό λαχταρά η ψυχή μου!» σκέφτηκε αμέσως η ποντικίνα. Χωρίς δεύτερη σκέψη έδωσε το χρυσό φλουρί, πήρε το κόκκινο τσεμπέρι, το φόρεσε αμέσως στο κεφάλι της και κίνησε να γύρίσει στο σπίτι της. Στον δρόμο, όλα τα ζώα την κοιτούσαν, όλα τα ζώα τη θαύμαζαν κι όλοι της έλεγαν: «Ω! Ποντικίνα, τι όμορφη που είσαι με αυτό

το κόκκινο τσεμπέρι!» Εκείνη χαμογελούσε και συνέχιζε τον δρόμο της. Πήγε σπίτι της και μπήκε μέσα. Είπε να κάτσει να ξαποστάσει, αλλά δεν πρόλαβε. Κάποιος της χτύπησε την πόρτα. Σηκώνεται εκείνη, πάει στην πόρτα, την ανοίγει και ποιος λέτε στέκονταν στο κατώφλι της; Ήταν ο σκύλος! Και σαν την είδε, της είπε: «Ποντικίνα, ποντικίνα με το κόκκινο τσεμπέρι, είσαι όμορφη πολύ, έλα να σε κάνω ταίρι!» Και η ποντικίνα του είπε: «Το τραγούδι αγαπώ και κείνος που θα παντρευτώ γλυκιά φωνή θα έχει και ρυθμό. Για τραγούδα λίγο να σε δω!» Ανοίγει ο σκύλος το στόμα του και… «Γαβ! Γαβ! Γαβ! Γαβ! Γαβ!» «Άααα, όχι, όχι, κύριε σκύλε. Η φωνή σου με τρομάζει. Είναι άγρια πολύ!» είπε η ποντικίνα και έκλεισε την πόρτα στη στιγμή.

14.03.2022

Δεν πέρασε ώρα πολλή και να ’σου πάλι κάποιος χτύπησε την πόρτα. Σηκώνεται εκείνη, πάει στην πόρτα, την ανοίγει και ποιος λέτε στέκονταν στο κατώφλι της; Ήταν ο γάτος. Και σαν την είδε της είπε: «Ποντικίνα, ποντικίνα με το κόκκινο τσεμπέρι, είσαι όμορφη πολύ, έλα να σε κάνω ταίρι!» Και η ποντικίνα του είπε: «Το τραγούδι αγαπώ και κείνος που θα παντρευτώ γλυκιά φωνή θα έχει και ρυθμό. Για τραγούδα λίγο να σε δω!» Ανοίγει ο γάτος το στόμα του και… «Νιαρ, νιαρ, νιαρ, νιαρ, νιαρ, νιαρ!» «Άααα, όχι, όχι, κύριε γάτε. Η φωνή σου με τρομάζει. Είναι άγρια πολύ!» είπε η ποντικίνα και έκλεισε την πόρτα στη στιγμή! Δεν πέρασε ώρα πολλή και να ’σου πάλι κάποιος χτύπησε την πόρτα. Σηκώνεται εκείνη, πάει στην πόρτα, την ανοίγει και ποιος λέτε στέκονταν στο κατώφλι της; Ήταν ο ποντικός. Και σαν την είδε της είπε: «Ποντικίνα, ποντικίνα με το κόκκινο τσεμπέρι είσαι όμορφη πολύ, έλα να σε κάνω ταίρι!» Και η ποντικίνα του είπε: «Το τραγούδι αγαπώ και κείνος που θα παντρευτώ γλυκιά φωνή θά έχει και ρυθμό. Για τραγούδα λίγο να σε δω!»

ΠΑΡΑΜΥΘΙ Ανοίγει ο ποντικός το στόμα του και… «Λα λα λα λα!» Ω! Η φωνή του η γλυκιά μάγεψε την ποντικίνα και του χαμογέλασε πλατιά! Δέχτηκε να γίνει ταίρι του και χωρίς να χάνουν χρόνο κάνανε γάμους και χαρές και ξεφάντωσες πολλές! Ο ποντικός και η ποντικίνα με το κόκκινο τσεμπέρι ζούσανε μαζί ευτυχισμένοι. Και μια μέρα η ποντικίνα μαγείρευε το φαγητό και μέχρι αυτό να γίνει, βγήκε να πάει στο παζάρι. Το φαγητό που μαγείρευε μοσχοβόλησε σε ολόκληρο στο σπίτι και ο άντρας της, ο ποντικός, πήγε στην κουζίνα, ανέβηκε πάνω στην κατσαρόλα, έσκυψε να δοκιμάσει το φαγητό μα… Οχ! Γλίστρησε κι έπεσε μέσα στην κατσαρόλα όπου έβραζε το φαγητό. «Βοήθειαααα!!! Ποντικίνα, βοήθεια!» Φωνάζε και ξαναφώναζε ο ποντικός. Εκείνη την ώρα έρχεται η ποντικίνα, ακούει τις φωνές, τρέχει στην κουζίνα, ανεβαίνει στην κατσαρόλα, απλώνει το χέρι της να πιάσει τον ποντικό. Όσο και να άπλωνε και να τέντωνε το χέρι της, δεν τον έφτανε! Γυρίζει τότε και ρίχνει την ουρά της να πιαστεί ο ποντικός, μα κείνος όλο γλίστραγε! Βγάζει τότε το κόκκινο τσεμπέρι από το κεφάλι της.

του Τόμεκ Γι οβάνη

35 Το κρατά γερά με το χέρι της απ’ τη μιαν άκρη και ρίχνει την άλλη άκρη μες στην κατσαρόλα. Την πίανει ο ποντικός και βγαίνει έξω. «Αχ, ποντικίνα μου, σ’ ευχαριστώ. Με έσωσε το κόκκινο τσεμπέρι σου». Φρόντισε η ποντικίνα τις πληγές του κι έγινε ο ποντικός καλά. Από εκείνη την ημέρα η ποντικίνα φορούσε πάντα το κόκκινο τσεμπέρι στο κεφάλι της . Κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Μετά την αφήγηση: Η ποντικίνα αποφάσισε να πάρει ό,τι λαχταρούσε η ψυχή της με το χρυσό φλουρί που βρήκε. Η δική σας ψυχή τι λαχταράει; Κρατήστε ένα φλουράκι στο χέρι σας και σκεφτείτε τι θα σας έδινε χαρά. Ρωτήστε και το παιδί μετά τι λαχταράει η δική του η ψυχούλα, τι θα έπαιρνε με εκείνο το φλουράκι; Η μουσική και το τραγούδι είναι αυτά που δίνουν χαρά στην ποντικίνα. Τι δίνει σε εσάς χαρά; Ως άτομο, ως γονιό, ως φροντιστή; Μα και ως οικογένεια και ομάδα; Μπορείτε να δοκιμάστε μετά τη χαρά της ποντικίνας. Βάλτε μουσική ή κάντε μουσική με τα αντικείμενα που μαζί διαλέξατε και διασκεδάστε!

36

πι τσί λες

πιτσίλες

1

2

Mebby Primi Pesi Bρεφική ψηφιακή ζυγαριά που σας επιτρέπει να παρακολουθείτε τις καθηµερινές αλλαγές βάρους του µωρού σας µε ακρίβεια, ακόμα κι αν κινείται. Στα φαρμακεία.

3 Nasal Cleaner Baby Isotonic Ρινικό διάλυμα καθημερινής υγιεινής για τον καθαρισμό και την αποσυμφόρηση της ρινικής οδού των βρεφών, με εξαιρετικής ποιότητας θαλασσινό νερό, χωρίς συντηρητικά και προωθητικό αέριο. www.frezyderm.gr

14.03.2022

Mebby Nose Clean Ηλεκτρικός ρινικός αποφρακτήρας για απαλή αποµάκρυνση της πλεονάζουσας βλέννης από τη μύτη του µωρού. Mε εύκαµπτο ρύγχος από σιλικόνη που αποστειρώνεται. Στα φαρμακεία.

4 Sensiteeth Kids Toothpaste Με ενισχυμένη σύνθεση και υπέροχη γεύση φράουλας, προστατεύει από την τερηδόνα, τα μικρόβια και τους ερεθισμούς των ούλων, ενισχύει το σμάλτο των δοντιών και εξασφαλίζει γερά δόντια χωρίς σφραγίσματα! www.frezyderm.gr

5 Baby Cream Απαλή, αδιάβροχη κρέμα καθημερινής περιποίησης μετά την αλλαγή της πάνας. Δερματολογικά ελεγμένη, με λεπτόρρευστη υφή, που απλώνεται εύκολα και αφαιρείται χωρίς τριβή. www.frezyderm.gr

7 6 Kάθισμα αυτοκινήτου CYBEX Anoris T i-Size Για παιδιά από 15 μηνών έως και 6 ετών, με ενσωματωμένο αερόσακο που καλύπτει όλο το σώμα! Τοποθετείται με φόρα προς τα εμπρός για απεριόριστη επικοινωνία του παιδιού μαζί σας. www.cybex-online.com

Καρότσι CYBEX Priam Για παιδιά από 0-4 ετών, ο ιδανικός σύμμαχος για κάθε διαδρομή, χάρη στις αναρτήσεις τεσσάρων τροχών, στο εύκολο κλείσιμο με το ένα χέρι και στο ότι αποτελεί 4-σε-1 σύστημα ταξιδιού. Το νέο PRIAM διαθέτει δυνατότητα εύκολης ρύθμισης της ζώνης με μόνο ένα τράβηγμα. www.cybex-online.com

8 Kάθισμα αυτοκινήτου CYBEX Solution G i-Fix Για παιδιά 3-12 ετών, προσφέρει εξαιρετική άνεση και μέγιστη προστασία, χάρη στην ενισχυμένη ψηλή πλάτη και την ανάκλιση καθίσματος με το ένα χέρι. www.cybex-online.com

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

14.03.2022

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Ηχητικά και μουσικά βιβλία: Μια απολαυστική εμπειρία ανάγνωσης για βρέφη και νήπια ΤΗΣ ΠΕΛΙΏΣ ΠΑΠΑΔΙΆ

Π

οιο μωρό δεν λατρεύει τα παραμύθια που εκτός από κείμενο και εικόνα έχουν και ήχο; Ξέρετε, εκείνα τα κουμπάκια που τα πατούν τα μικρά χεράκια και ενθουσιάζονται! Εδώ και χρόνια, οι Εκδόσεις Πατάκη πρωτοπορούν στην κατηγορία των ηχητικών/ μουσικών βιβλίων με μια μεγάλη συλλογή, διαλεγμένη με φροντίδα για τα πρώτα βήματα των παιδιών μας στο διάβασμα και στη μουσική. Βιβλία που βοηθούν τα παιδιά να ξεδιπλώσουν τα συναισθήματα, αλλά και τα ταλέντα τους. Το Τaλκ μίλησε με τη Μυρτώ Μποκολίνη, μαμά και λυρική τραγουδίστρια, για τη σημασία των βιβλίων αυτών, αλλά και της ένταξης της «μουσικότητας» και των ήχων σε κάθε παραμύθι από τον φροντιστή-αναγνώστη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μυρτώ, πριν από έναν χρόνο έγραψε το πρώτο της παιδικό βιβλίο με τίτλο Ποντίκι στην οικία Τσαϊκόφσκι, που θα εικονογραφηθεί από την Άννα Τζώρτζη και θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Πατάκη μέσα στο 2022. Είναι και αυτό ένα μουσικό παραμύθι, που δημιούργησε αυτοσχεδιάζοντας προφορικά στην κόρη της, που λατρεύει τη μουσική, τις περιπέτειες, τα ποντικάκια και φυσικά το μπαλέτο! Την έβλεπε που παρακολουθούσε την αφήγησή της με ενθουσιασμό και σκέφτηκε να το γράψει. Εν αναμονή της έκδοσής του,

λοιπόν, η Μυρτώ μάς λέει ότι… Τα παιδιά μου είναι τυχερά, γιατί η μαμά τους λατρεύει την παιδική λογοτεχνία κι έτσι μπήκαν στον κόσμο του βιβλίου από κούνια. Χαίρομαι που έχω την ευκαιρία να μοιραστώ την εμπειρία μου από τη θέση της αναγνώστριας των βιβλίων τους όταν ήταν πολύ μικρά. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά να εξοικειωθούν με τα βιβλία από τη βρεφική ηλικία. Πολλοί γονείς υποτιμούν τις δυνατότητες των βρεφών, είναι όμως η ηλικία που ο εγκέφαλος εμφανίζει τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης και καταγράφει τις περισσότερες πληροφορίες από κάθε άλλη στιγμή της ζωής του ανθρώπου. Το βρεφικό βιβλίο καλλιεργεί την αισθητική, τη φαντασία, την αισθητηριακή ανακάλυψη, την αλληλεπίδραση με τον αναγνώστη, την κατανόηση της γλώσσας και φυσικά την ομιλία. Θα πρέπει η πρώτη αναγνωστική εμπειρία να είναι ευχάριστη για το βρέφος, να μη γίνει ποτέ με πίεση. Θα πρέπει να αφήσουμε το παιδί να κρατήσει το βιβλίο στα χεράκια του, να περιεργαστεί τις σελίδες και ας κακοποιηθεί λίγο το βιβλίο, δεν πειράζει! Ο σκοπός είναι να κρατήσουμε το ενδιαφέρον των μικρών! Όποιος διαβάζει ένα βιβλίο σε ένα βρέφος θα πρέπει να το έχει αγκαλιά με τρόπο τέτοιο ώστε να υπάρχει βλεμματική επαφή και να μπορεί το παιδί να βλέπει τα χείλη, τις εκφράσεις του αναγνώστη, και όχι μόνο να ακούει τη φωνή του, καθώς αυτός θα του

37 έχει γυρισμένη την πλάτη. Αυτό θα βοηθήσει πολύ και στην ανάπτυξη της ομιλίας του. Θα πρέπει ο αναγνώστης να ξεδιπλώσει τις υποκριτικές του ικανότητες. Καλό θα είναι ο ενήλικος να έχει προετοιμαστεί πριν από την ανάγνωση σαν να προετοιμάζεται να παίξει σε θεατρική παράσταση! Να μη φοβηθεί να αλλάξει φωνές ανάλογα με τον χαρακτήρα των ηρώων του κάθε βιβλίου, να κάνει ήχους, να κάνει κινήσεις με το σώμα του. Να γίνει αστείος! Να μη διστάζει να επαναλαμβάνει κάποιο απόσπασμα όταν βλέπει ότι το παιδί ανταποκρίνεται με ενθουσιασμό! Ας πούμε ότι έχουμε μπροστά μας ένα βιβλίο με τα ζώα της φάρμας. Εννοείται ότι θα μιμηθούμε όλους τους ήχους των ζώων. Για ένα παιδί είναι πολύ πιο εύκολο να μιμηθεί την ηχομιμητική λέξη ΜΟΥΥΥΥΥ από το να πει τη λέξη αγελάδα ή ΣΣΣΣΣΣΣΣ από το να πει φίδι. Αντίστοιχα, σε ένα βιβλίο με μέσα μεταφοράς, παράγω τον ήχο του αυτοκινήτου (βρουμ βρουμ), του πυροσβεστικού (ίου ίουουου), του τρένου που αναπτύσσει ταχύτητα και σφυρίζει (τσαφ τσουφ, του τουυυ) και, αν έχω πύραυλο, εννοείται ότι το βιβλίο θα εκτοξευτεί στον αέρα μετά την αντίστροφη μέτρηση! Τι κάνουμε όταν δεν υπάρχει κείμενο ή το κείμενο είναι ελάχιστο; Χρησιμοποιούμε τη φαντασία μας και το εμπλουτίζουμε. Δίνουμε τεράστια σημασία στους ήχους και στα τραγούδια, ειδικά στα πολύ μικρά παιδιά. Όλα αυτά, εκτός από το ότι κρατούν το ενδιαφέρον του παιδιού, δημιουργούν μια δυνατή σχέση αλληλεπίδρασης με τον ενήλικο και προσφέρουν στο μικρούλι συνεχώς ευκαιρίες μίμησης. Αν η εμπειρία της ανάγνωσης είναι απολαυστική, σίγουρα το παιδί θα θέλει να επαναληφθεί και έτσι δημιουργούμε έναν μελλοντικό λάτρη των βιβλίων! Ως μαμά, θα πρότεινα όλα τα βιβλία με κείμενο και εικονογράφηση του Άξελ Σέφλερ, τα οποία έχουν παγκόσμια επιτυχία και δεν είναι τυχαίο. Δεν έχω συναντήσει παιδί που να μην είναι μαγεμένο από τις απλές και συγχρόνως πανέξυπνες ιστορίες του. Ως μαμά και μουσικός, θα πρότεινα τα βιβλία με ήχους και τα μουσικά βιβλία των σειρών των Εκδόσεων Πατάκη «Γνωρίζω τους ήχους του κόσμου», «Η ορχήστρα διηγείται», «Ανακαλύπτω τους ήχους» και φυσικά τη σειρά του Ρένου, της οποίας κάθε βιβλίο είναι μια μικρή αναγνωστική περιπέτεια, μια μουσική περιπλάνηση κάθε φορά σε καινούργιο τόπο, όπου το παιδί, πατώντας τα κουμπιά σε κάθε σελίδα έχει τη δυνατότητα να ακούει μουσικές και διαδραστικούς ήχους. Αγαπημένο μας το Ο Ρένος και ο Μότσαρτ, γραμμένο με χιούμορ, με αγαπημένη στιγμή τον κακό γείτονα του αποπάνω διαμερίσματος, που χτυπάει το πάτωμα με τη σκούπα για να χαμηλώσουν τη μουσική, ενώ ο Ρένος ακούει στη διαπασών την 25η Συμφωνία του Μότσαρτ! Εύχομαι σε όλα τα αγαπημένα πρόσωπα των παιδιών και φυσικά στα ίδια τα παιδιά καλές αναγνώσεις!

38

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

βιβλίο

Βρείτε όλα τα βιβλία που προτείνουμε στο παιδικό βιβλιοπωλείο "Ο Γάτος Μαουρίτσιο", www.mauriciobookstore.gr

ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ Αν χωρούσε το φεγγαράκι στο μικρό σου το χεράκι, θα σ’το χάριζα. Να το βάλεις δίπλα στο μαξιλάρι σου, να γεμίζει φως τις νύχτες σου. Το βιβλίο της Ζέττας Αργύρη «Ένα φεγγαράκι για σένα» (Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, εικονογράφηση Μιχάλης Καζάζης) είναι ένα ποιητικό νανούρισμα, ένας ολόκληρος κόσμος με χρώματα, σχήματα, λέξεις, αγαπημένα πλασματάκια, γεύσεις, μυρωδιές… Ένα πολύτιμο δώρο απ’τη μαμά για το μωράκι της! Δυο βιβλία με μαγικό φακό με μπλε φως, που αποκαλύπτει πολύχρωμες, κρυμμένες εικόνες και κάνει συναρπαστική την εξερεύνηση στο δάσος και στην όμορφη νεραϊδοχώρα, συστήνουν στα μικρά μας οι Εκδόσεις Ψυχογιός. Το «Φώτισε και βρες: Οι φίλοι του δάσους» έχει πρωταγωνιστή έναν αρκουδάκο που παίζει κρυφτό με τους φίλους του, ενώ το «Φώτισε και βρες: Περιπέτεια στη Νεραϊδοχώρα» έχει πρωταγωνίστρια τη νεράιδα Πόπη, που έχει χάσει το μαγικό ραβδάκι της. Θέλετε να γνωρίσετε τη σοφή Αθηνά ή τον πολυμήχανο Οδυσσέα; Να συνοδεύσετε τη θεά στις περιπέτειές της, να πολεμήσετε στο πλευρό της ενάντια και να μάθετε πώς έγινε προστάτιδα της Αθήνας; Να ακολουθήσετε τον γενναίο ήρωα στον Τρωικό Πόλεμο και στο περιπετειώδες ταξίδι επιστροφής στην Ιθάκη; Τα δύο διαδραστικά βιβλία των Εκδόσεων ΚΑΚΤΟΣ, «Οι πρώτοι μου μύθοι: Αθηνά» και «Οι πρώτοι μου μύθοι: Οδυσσέας», της Chiara Patsias (Εικονογράφηση Mattia Cerato), με σελίδες από σκληρό χαρτόνι και μηχανισμούς που κάνουν τους ήρωες να κινούνται, είναι ιδανικά για την πρώτη γνωριμία με δυο αγαπημένα πρόσωπα της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Σε μια φάρμα γεμάτη κότες και χήνες, τα ζώα ζουν ικανοποιημένα και ασφαλή – ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται. Υπάρχει άφθονη τροφή, ο καθένας ξέρει τη θέση του και ποτέ δε συμβαίνει τίποτα ασυνήθιστο. Μέχρι που καταφθάνουν οι ξένοι, που είναι υπερβολικά μεγάλοι, υπερβολικά βρεγμένοι και υπερβολικά τριχωτοί. Όμως είναι η εποχή του κυνηγιού και χρειάζονται ένα μέρος για να κρυφτούν. Έτσι, οι κότες με βαριά καρδιά τούς αφήνουν να μείνουν, αρκεί να ακολουθήσουν τους κανόνες. Καθώς όμως οι μέρες περνούν, τα γεγονότα κάνουν σιγά σιγά τις κότες να δουν την κατάσταση, και τους ξένους, με άλλο μάτι… «Οι ξένοι», του Αlfredo Soderguit (Εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση Μάρω Ταυρή) είναι ένα αστείο βιβλίο που μιλάει στα παιδιά από 3 ετών για τη διαφορετικότητα, την αποδοχή, την αλληλεγγύη και τη συνύπαρξη. Ο Τζιμ το πιθηκάκι δεν θέλει να πάει στο πάρτι του Σκαντζόχοιρου, γιατί δεν ξέρει να χορεύει. Τότε οι φίλοι του, που θεωρούν ότι είναι «Τέλεια μέρα για πάρτι!», αποφασίζουν να του μάθουν τις πιο κουλ χορευτικές φιγούρες και τον πείθουν να πάει. Εκεί τον κουνάνε, τον ζουλάνε, τον πετάνε, τον στριφογυρνάνε, ώσπου δεν αντέχει άλλο. Θέλει να φύγει! Ποιος θα τον βγάλει από τη δύσκολη θέση; Στο νέο βιβλίο της σειράς της Suzanne Lang «Τέλεια μέρα για...» (Εκδόσεις Παπαδόπουλος, εικονογράφηση Max Lang, μετάφραση Γιώργος Τσακνιάς), τα παιδιά μαθαίνουν ότι δεν είναι υποχρεωτικό να κάνουν κάτι αν δεν νιώθουν άνετα, ότι μπορούν να μιλούν γι’αυτό και ότι ίσως έτσι ανακαλύψουν πως και οι φίλοι τους κάνουν τις ίδιες σκέψεις! Πώς θα γνωρίσουν τα παιδιά από 3 ετών όλα τα καταπληκτικά πράγματα που κάνει το μοναδικό σώμα τους; Τώρα μπορούν να δουν τι συμβαίνει μέσα τους διαβάζοντας τα μικρά κείμενα και κοιτάζοντας τις έγχρωμες διαφανείς σελίδες του βιβλίου τηςΆλις Χάνα «Το σώμα μου» (Εκδόσεις Μίνωας). Μέσα από διαγράμματα και πίνακες πληροφοριών, θα εξερευνήσουν όλα τα όργανα που συνεργάζονται για να διατηρούμαστε στη ζωή και θα ανακαλύψουν τις λειτουργίες των κοκάλων, των μυών και των αισθήσεων. Είναι ντουέτο φοβερό ο Σκίουρος κι ο Αρκούδος. Όποιον θέλεις ρώτα! Όταν όμως θελήσει να μπει στην παρέα τους μια αλανιάρα κότα, θα μπορέσουν να της κάνουν χώρο ανάμεσα στα φώτα; Το «Έλα μαζί μας κι εσύ!», των Smriti Halls και Steve Small, δημιουργών του αγαπημένου «Μαζί σου κι εγώ», (Εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Φίλιππος Μανδηλαράς) είναι μια ξεσηκωτική ιστορία που μιλάει στα παιδιά από 4 ετών για την αρμονία που δημιουργεί μια ειλικρινής φιλία και την ανάγκη που νιώθουμε όλοι να ανήκουμε σε μια παρέα. Ο «Γκαστόν», της Kelly DiPucchio (Εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Φίλιππος Μανδηλαράς), δίνει τον καλύτερο εαυτό του ώστε να μάθει να είναι ένα ήσυχο σκυλάκι με καλούς τρόπους: να πίνει διακριτικά το νερό του, να γαβγίζει διακριτικά και να περπατάει με χάρη, δίχως να τρεχοβολάει. Ο Γκαστόν ταιριάζει τόσο πολύ με τα κανίς αδελφάκια του! Όμως, μια τυχαία συνάντηση με μια οικογένεια μπουλντόγκ στο πάρκο αποκαλύπτει ένα φοβερό λάθος. Ο Γκαστόν δεν ξέρει σε ποια οικογένεια ταιριάζει περισσότερο. Θα καταφέρει, τελικά, να ακολουθήσει την καρδιά του και να ανακαλύψει πού ανήκει; Μια μέρα ο Τσάρλι βρίσκει μια τρύπα. Μια τρύπα ολοδική του! Τη μαζεύει χαρούμενος και τη βάζει στην τσέπη του. Αλλά… για μισό λεπτό! Δεν μπορεί να μείνει στην τσέπη του. Γιατί η τσέπη του είναι πλέον… τρύπια. Τι θα γίνει με την τρύπα; Θα βρει μια σωστή τοποθεσία και -γιατί όχι;- και έναν... κάτοικο; «Η ιστορία μιας τρύπας», της Kelly Canby (Εκδόσεις Κλειδάριθμος, μετάφραση Ηλιάνα Αγγελή), αστεία και πρωτότυπη, ενισχύει την παρατηρητικότητα των μικρών παιδιών με διασκεδαστικό τρόπο. H ασπρόμαυρη εικονογράφηση με τις νέον λεπτομέρειες αναδεικνύει την αφήγηση, που οδηγεί σε συζητήσεις για την ανοχή και την αποδοχή.

14.03.2022

Βρες με!

Best seller σειρά

Ανακάλυψε την αγαπημένη βρεφική σειρά και μπες σε έναν φανταστικό και τρισδιάστατο κόσμο, γεμάτο εκπλήξεις πίσω από κάθε σελίδα.

έκπληξη

η

ΝΕΟ

ισδιάστα τ Τρ

πίσω από κάθε σελίδα!

40 Ήρθε ουρανοκατέβατο µια Πέµπτη. Κανείς δεν ήξερε από πού είχε έρθει. Κανείς δεν ήξερε τι ήταν. Όλοι όµως συµφώνησαν πως ήταν ό,τι πιο εκπληκτικό είχαν δει ποτέ τους. Και ο κύριος Αράχνη ήθελε να συµφωνήσουν όλοι ότι το θαύµα ήταν δικό του. «Το ουρανοκατέβατο» (Εκδόσεις Μεταίχμιο), το νέο βιβλίο των Αδερφών Φαν, είναι μια ευφάνταστη ιστορία με υπέροχη εικονογράφηση που μιλά στα παιδιά από 4 ετών για τη συνύπαρξη, την τέχνη και την αξία της μοιρασιάς. Γιατί οι άνθρωποι μοιάζουν διαφορετικοί; Γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι ρατσιστές; Μπορούμε να μιλάμε για τον ρατσισμό; Και πώς μπορούμε να τον σταματήσουμε; Όλα όσα πρέπει να ξέρει ένα πολύ μικρό παιδί υπάρχουν στο βιβλίο των Jordan Akpojaro και Katie Daynes «Τι είναι ο ρατσισμός;» (Εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Βασιλική Νίκα), που λύνει εύλογες και αθώες απορίες, με τις απαντήσεις να βρίσκονται μέσα στις κρυμμένες εικόνες. Ο ΟΧ-Ι ζούσε σε έναν μικρό πλανήτη, που είχε τον πιο όμορφο και παράξενο ουρανό, καθώς φωτιζόταν από χιλιάδες Φλαφ, μικρά χνουδωτά ουράνια σώματα που έλαμπαν από μακριά. Αν τα έπιανες ήταν πολύ μαλακά και έφερναν πραγματική ευτυχία. Πόσο αγαπούσε ο ΟΧ-Ι τα Φλαφ! Ώσπου απέκτησε απροσδόκητα ένα ολόδικό του. Όμως, έκανε το Φλαφ ευτυχισμένο τον ΟΧ-Ι; Και τι είναι τελικά η ευτυχία; Η Μαρίνα Γιώτη, στο βιβλίο «Τα φλαφ της ευτυχίας» (Εκδόσεις Διόπτρα) αναδεικνύει τη σημασία της ευγνωμοσύνης, που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να ζήσουμε στο παρόν, να νιώσουμε πιο ικανοποιημένοι στο σήμερα και να κοιτάξουμε με αισιοδοξία το μέλλον. Το βιβλίο περιλαμβάνει συμβουλές για φροντιστές και ασκήσεις ευγνωμοσύνης από την εκπαιδευτικό Γεωργία Σολωμού. Από τις Εκδόσεις Key Books έρχονται δυο νέα βιβλία της βραβευμένης δημιουργού Marta Altés. Μια αλεπουδίτσα δίνει στον μπαμπά της σοφές συμβουλές για το τι πραγματικά σημαίνει «χρόνος» και πώς να τον εκμεταλλευτείς στο έπακρο, από την ώρα του μπάνιου μέχρι την ώρα του μαγειρέματος και την ώρα του «μπαμπά». Σοφό, πνευματώδες και γεμάτο εικόνες από την οικογενειακή ζωή, το «Πέντε λεπτάκια ακόμα» είναι ένα συγκινητικό παραμύθι που εξηγεί σε μικρούς και μεγάλους τη σημασία του χρόνου. «Το μαϊμουδάκι», αστείο και εμψυχωτικό, δείχνει ότι ο κόσμος είναι ένα μεγάλο, άγριο και υπέροχο μέρος όπου όλα είναι δυνατά. Όσο πιο μικρός είσαι, τόσο πιο μεγάλες είναι οι περιπέτειές σου. Αυτό διαπιστώνει και ο πρωταγωνιστής, που έχει βαρεθεί να χάνει τις ευκαιρίες που του δίνονται! Θέλει να σκαρφαλώσει στην κορυφή του ψηλότερου δέντρου της ζούγκλας και θα το κάνει μόνος του. Μόνο που κάποιος το ακολουθεί από κοντά. Κάποιος με νύχια και ρίγες και αρκετά κοφτερά δόντια… «Γιατί σβήσαμε το γράμμα Β» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Σάντρα Ελευθερίου). Μια τρυφερή οικολογική ιστορία για παιδιά από 4 ετών από την περιβαλλοντολόγο Ελένη Ανδρεάδη. Όταν η αδερφή του σβήνει το γράµµα Β από την αλφαβήτα στον µαυροπίνακα, ένα αγόρι προσπαθεί να λύσει το µυστήριο και να καταλάβει γιατί το γράμμα αυτό δεν της αρέσει καθόλου και λέει πως δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Δεν είναι εύκολο, όµως, να την ακολουθήσει. Διότι αυτή έχει αποφασίσει να σώσει τον πλανήτη, και θα ταξιδέψει µακριά, ως το διάστημα, για να το επιτύχει… Από τις Εκδόσεις Μίνωας κυκλοφορεί το βιβλίο των Κάθριν Μπαρ και Στιβ Γουίλιαμς «Η ιστορία του διαστήματος. Το πρώτο μου βιβλίο για το σύμπαν». Μέσα από μια υπέροχα εικονογραφημένη ιστορία, τα παιδιά από 4 ετών ταξιδεύουν πίσω στον χρόνο και στη Μεγάλη Έκρηξη, βλέπουν να γεννιούνται γαλαξίες και αστέρια, ακολουθούν τον πρώτο άνθρωπο στη Σελήνη και αναρωτιούνται ποια μυστήρια αναμένεται ακόμη να ανακαλυφθούν. Στους κύκλους γύρω μας, οπουδήποτε κι αν πηγαίνουμε, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά και να δείξουμε την αγάπη μας! «Οι κύκλοι γύρω μας», του Brad Montague (Εκδόσεις Διόπτρα), είναι ένα βιβλίο για την ενσυναίσθηση και την αυτοεκτίμηση που έρχεται να ενδυναμώσει την ψυχική ανθεκτικότητα των παιδιών από 4 ετών και να διδάξει ότι μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά, αρκεί να δείξουμε την αγάπη μας! Το… διπλό βιβλίο της Αναστασία Γκαλκίνα «Μια υπέροχη-απαίσια μέρα» (Εκδόσεις Ψυχογιός, μετάφραση Πετρούλα Γαβριηλίδου) είναι δύο ιστορίες σε μία, αρκεί να το αναποδογυρίσει κανείς και να το διαβάσει κι από την άλλη πλευρά! Δεν είναι πάντα εύκολο να βλέπουμε τη θετική πλευρά σε όσα μας συμβαίνουν στη ζωή. Όμως, όταν έχουμε καλή διάθεση, αντιμετωπίζουμε πολύ πιο εύκολα τα προβλήματα. Στην «Υπέροχη Μέρα», ο πρωταγωνιστής Λίο, ένα γλυκύτατο μονοκεράκι, έχει θετική στάση απέναντι σε όλες τις καταστάσεις και περνάει τελικά μια όμορφη μέρα. Στην «Απαίσια Μέρα», επιτρέπει στις ίδιες ακριβώς καταστάσεις να τον θυμώσουν και τελικά η μέρα του είναι άσχημη. Αυτό το πρωτότυπο παραμύθι είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να δείξετε στο παιδί σας πώς να μετατρέπει μια αρνητική προσέγγιση σε θετική. Σε ένα δάσος συναντιούνται μια μέρα τυχαία ο σκαντζόχοιρος Αγκαθούλης και η Μιράντα. Ο Αγκαθούλης πληγώνει δίχως να το θέλει με τα αγκάθια του το δάχτυλο της Μιράντας κι εκείνη θυμώνει. Όμως όταν εμφανίζεται το Φίδι η Πανδώρα, η Μιράντα συνειδητοποιεί πως τα αγκάθια είναι η ασπίδα προστασίας όχι μόνο του Αγκαθούλη, αλλά και ολόκληρης της παρέας και πως τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

14.03.2022

«Η μέρα που ο Αγκαθούλης συνάντησε το Φίδι», της Μαριέλας Μ. Μαργαρίτη (Εκδόσεις Κλειδάριθμος, εικονογράφηση Αργυρώ Παπαδάκη), είναι μια ιστορία που θυμίζει τους Μύθους του Αισώπου, με ήρωες ζώα και παιδιά που βιώνουν παρέα απίστευτες περιπέτειες. Θέλετε το μικρό σας να μάθει την ώρα; Δώστε του το βιβλίο «Διαβάζω την ώρα», των εκδόσεων Susaeta (μετάφραση Αντωνία Νικόλη). Τη σηµαντική αυτή αποστολή έχουν αναλάβει ζωάκια: καμηλοπαρδάλεις, αλεπούδες, ποντίκια και κροκόδειλοι. Με χαριτωµένη εικονογράφηση, ένα ρολόι µε κινούµενους δείκτες και απλά κείµενα, το παιδί προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας θα μάθει τις ώρες και τα λεπτά µε τον πιο διασκεδαστικό τρόπο. Μια φορά κι έναν καιρό ζούσαν δύο αδελφάκια σε έναν πύργο ψηλό, τριγυρισμένο από βότανα και καρπούς θαυματουργούς. Κάποια στιγμή χρειάστηκε να γίνουν οι Επίσημοι Κηπουροί του κήπου που καλλιεργούσαν για χρόνια οι γονείς τους! Τι, άραγε, να συνέβη; Το παραμύθι της Λυδίας Κώνστα «Τα Μυστικά του Κήπου και των Κηπουρών» (Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική, εικονογράφηση Μαιρηλία Φωτιάδου) υπενθυμίζει –σ’αυτή την κρίσιμη εποχή για τον πλανήτη μας– το πιο πολύτιμο μάθημα: Όπως φερόμαστε στη φύση, έτσι θα μας φερθεί κι αυτή! Στο τέλος, τα παιδιά θα βρουν πληροφορίες για καρπούς και βότανα που συνάντησαν στην ιστορία. Μια απρόσμενη απειλή αναστατώνει τη ζωή στο δάσος, κλονίζει την ενότητα μεταξύ των ζώων και εγκλωβίζει τον Ζήκο τον λύκο σ’ένα επικίνδυνο αδιέξοδο. Η συγκίνηση, το γέλιο και η αγωνία συντροφεύουν την προσπάθεια των ζώων να γεφυρώσουν τις διαφορές τους για να κερδίσουν τη ζωή τους πίσω. Θα προλάβουν να βοηθήσουν τον Ζήκο προτού να είναι αργά; Το βιβλίο του Μιχάλη Καζάζη «Ζήκος ο Λύκος-Σε καιρό καραμπίνας» (Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, σειρά «Υποστηρίζω τον Αρκτούρο») είναι μια ιστορία αγάπης, περιπέτειας και μαχητικότητας, που γεμίζει την καρδιά με πάθος για ζωή και ελευθερία. «Η Nεράιδα Σερπαντίνα», της Ελένης Μπετεινάκη (Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική, εικονογράφηση Αιμιλία Κονταίου), είναι μια ιστορία για τη δύναμη της αγάπης! Μια φορά κι έναν καιρό, σε ένα παράξενο δάσος γεννήθηκε ένα κοριτσάκι με κατακόκκινα μαλλιά σαν το χρώμα της δυνατής φωτιάς, μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια στο χρώμα της θάλασσας και μάγουλα πιο κόκκινα κι από τις φράουλες την άνοιξη. Τρεις μέρες μετά τη γέννησή του ήρθαν οι Μοίρες να του μοιράσουν τα δώρα τους. Έτσι γινόταν σαν γεννιόταν μια μικρή νεράιδα.Την ίδια μέρα στο παλάτι του βασιλιά Γελαστού γεννήθηκε ένα αγόρι με ολοστρόγγυλο πρόσωπο, δέρμα και μαλλιά κατάλευκα.Και το παραμύθι συνεχίζεται με εκπλήξεις, δοκιμασίες και αναπάντεχες εξελίξεις για τα δυο παιδιά! Ένας ποιητής που τολμά να γράψει στη γλώσσα του λαού κι ένας αριστοκράτης συνθέτης που οραματίζεται δωρεάν μουσική παιδεία για τους συμπολίτες του συναντιούνται και μοιράζονται έναν κοινό σκοπό: να φτιάξουν ποίηση και μουσική για το ελληνικό έθνος. Ο Διονύσιος Σολωμός και ο Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος, που έγραψαν τον Εθνικό μας Ύμνο, ξετυλίγουν το νήμα της ζωής και της φιλίας τους στη Ζάκυνθο και στην Κέρκυρα του 19ου αιώνα, στο βιβλίο της Κωνσταντίνας Αρμενιάκου «Οι ιππότες της ελευθερίας» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Δέσποινα Μανώλαρου). Τα παιδιά από 5 ετών γνωρίζουν την αγωνία για την Ελληνική επανάσταση, το όνειρο της ελεύθερης και ανεξάρτητης Ελλάδας, την αγάπη για την τέχνη και την πατρίδα, μέσα από ένα ταξίδι στον χρόνο, σε μια διαδρομή λουσμένη με ιόνιο φως, σε έναν κόσμο γεμάτο λέξεις και νότες. Η Λήδα έχει όλα όσα αγαπά. Αλλά νιώθει πάντα μόνη. Μια μέρα προσκαλεί έναν ελέφαντα για τσάι και του υπόσχεται να του μάθει να πετάει. Ζωγραφίζει το δέρμα του και του δίνει ένα κόκκινο μπαλόνι, αλλά ο ελέφαντας εξακολουθεί να μην μπορεί να πετάξει. Περνούν μέρες και μέρες και ο ελέφαντας δεν έχει μάθει να πετάει. Τελικά, είναι ο ελέφαντας που διδάσκει τη Λήδα κάτι: ότι τα κόλπα και τα ψέματα δεν είναι απαραίτητα για να κάνεις φίλους. «Η Λήδα και ο ελέφαντας», της Κιμ Σένα (Εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη) είναι μια ιστορία για το πώς η δύναμη της φιλίας μπορεί να καλύψει κενά που τα υλικά αντικείμενα δεν μπορούν. Κλοπές, εξαφανίσεις, απαγωγές: η διάσημη ντετέκτιβ Αγκάθα Κρίσπυ χρειάζεται τη βοήθεια των αναγνωστών από 6 ετών, για να λύσει όλα τα αινίγματα! Στη νέα σειρά βιβλίων δραστηριοτήτων του Paul Martin «Αγκάθα Κρίσπυ-ντετέκτιβ. Μικρά αινίγματα κρυμμένα παντού» (Εκδόσεις Πατάκη), το παιδί καλείται κάθε φορά να λύσει 8 μυστήρια, το καθένα από τα οποία τοποθετείται σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, π.χ. στον σταθμό, στο σχολείο, στην τράπεζα, στο εργαστήριο, στο τσίρκο, στο μουσείο κ.τ.λ. Τα μυστήρια είναι ανεξάρτητα, αλλά κάθε βιβλίο έχει ένα κοινό θέμα και πάντα την ίδια ηρωίδα. Για την επίλυση των μυστηρίων, το παιδί πρέπει να αναζητήσει λεπτομέρειες στην εικόνα και να απαντήσει σε ερωτήσεις αξιοποιώντας τη λογική, την παρατηρητικότητα και την κριτική του σκέψη. Κυκλοφορούν οι τίτλοι «Καλώς ήρθες στη Γατούπολη», «Ο γύρος του κόσμου» και «Στη χώρα των παραμυθιών», σε μετάφραση της Ελένης Μπακογεώργου. Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί το βιβλίο της Ευλαμπίας Τσιρέλη «Ο Εδουάρδος και η Μεγάλη Σπηλιά», σε εικονογράφηση της Τριανταφυλλιάς Βάσσου, μια περιπετειώδης ιστορία για το διαφορετικό, τα όνειρα και τις προκλήσεις που μας κάνουν πιο δυνατούς. Ο Εδουάρδος ζει στην Ποντικοκοιλάδα, κοντά στο πυκνό δάσος.

Μπείτε στον κόσμο του

ΑΞΕΛ ΣΕΦΛΕΡ Ο πιο αγαπημένος εικονογράφος των παιδιών!*

*Σύμφωνα με το περιοδικό The Bookseller, ο Άξελ Σέφλερ, o δημοφιλής εικονογράφος των βιβλίων της Τζούλια Ντόναλντσον, βρέθηκε πρώτος στη λίστα των πιο αγαπημένων εικονογράφων της χρονιάς! Βρείτε τα βιβλία του από τις Εκδόσεις Πατάκη και απολαύστε τα παρέα με το παιδί σας!

3+

2+

2+

2+

4+ ΠΕΡΙΛ ΑΜΒΑ

ΝΕΙ

ιστορία την πρωτότ υπη ατες στ ιά ισδ & 3 τρ σκηνές!

ΕΙΜΑΣΤΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ

14.03.2022

Είναι πολύ διαφορετικός από τα άλλα ποντίκια: φοράει τεράστια γυαλιά, ντύνεται με φαρδιά πουλόβερ, αγαπά τη ροκ μουσική και τη γοτθική λογοτεχνία. Ήρωάς του είναι ο Φιλέας Ποντ, ο θρυλικός ποντικός εξερευνητής που τόλμησε να μπει –έστω και για λίγο– στο τρομακτικότερο μέρος όλης της κοιλάδας, στη Μεγάλη Σπηλιά. Ώσπου μια μέρα, ο Εδουάρδος βρίσκεται κι αυτός μπροστά στη σκοτεινή είσοδό της. Βαθιά στο εσωτερικό της σπηλιάς, τον περιμένει μια κρυμμένη αλήθεια, που θα αλλάξει τα πάντα… για πάντα! Για παιδιά από 6 ετών. «Οι ύποπτοι βιβλιοφάγοι» είναι το δεύτερο βιβλίο της σειράς της Ruth Quayle «Τα Μυστήρια του Μάντλμουρ» (Εκδόσεις Διόπτρα) για παιδιά από 6 ετών. Στις διακοπές, ο Τζο Ρόμπινσον και τα ξαδέλφια του μένουν στο σπίτι της γιαγιάς τους, στη μικρή πόλη Μάντλμουρ, όπου πάντα συμβαίνουν μυστηριώδη πράγματα. Όταν οι ληστές με τις κόκκινες κουκούλες κάνουν την εμφάνισή τους στην περιοχή, ο Τζο, ο Τομ και η Πιπ ακολουθούν τα ίχνη τους και οδηγούνται… στη Λέσχη Ανάγνωσης της γιαγιάς! Τα παιδιά αποφασίζουν να λύσουν το μυστήριο των βιβλιοφάγων και να αποτρέψουν την επόμενη ληστεία, αλλά το θέμα είναι… Πώς; «Ο μικρός μου εξωγήινος», της Κατερίνας Σέρβη (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Λίλα Καλογερή), συστήνει στα παιδιά από 7 ετών, τον Αντώνη, που σε λίγο καιρό θα αποκτήσει αδελφάκι. Είναι χαρούμενος; Δεν είναι; Δεν ξέρει... Το συζητά με τη μαμά και με τον κολλητό του, και ο αδελφός του κολλητού του, του δίνει μια ουρανοκατέβατη πληροφορία για το πώς έρχονται στον κόσμο τα μωρά! Τα φέρνουν οι... εξωγήινοι. Όταν φτάνει το δικό τους μωρό, ο Αντώνης, που δεν μπορεί να βγάλει από το μυαλό του τα λόγια του Πάρη και νευριάζει με τη φασαρία, τη μαμά που δεν του δίνει πια σημασία, τον ενθουσιασμό του παππού με το «μυξιάρικο» και την κλεισούρα στο σπίτι, αρχίζει να βλέπει τον νεογέννητο αδελφό του με στραβό μάτι. Μέχρι που έρχονται οι… εξωγήινοι να τον πάρουν μαζί τους. Και τότε... Ήρθε η ώρα για την ετήσια παρέλαση των κατοικίδιων! Ο γάτος Σάιμον, που μισούσε ανέκαθεν τις μεταμφιέσεις, αποφασίζει ότι αυτή τη φορά δεν πειράζει να παρελάσει μαζί με τονΆντι ο Μπάξτερ, ο καινούργιος του σκύλος. Έτσι, ο Σάιμον και θα αποφύγει τη μεταμφίεση και θα περισώσει την αξιοπρέπειά του. Όταν όμως ο Μπάξτερ κρατάει κρυφό τι θα ντυθούν στην παρέλαση με τονΆντι, ο Σάιμον αλλάζει γνώμη. ΟΆντι τον χρειάζεται! Ποιος ξέρει σε τι μπελάδες θα τον μπλέξει πάλι ο Μπάξτερ… Δεν είναι να το εμπιστεύεσαι το… Τέρας. Ο Σάιμον έχει υποχρέωση να παρέμβει. Όλα αυτά στο ξεκαρδιστικό και τρυφερό παραμύθι της Dori Hillestad Butler «Αγαπητό τέρας-Η παρέλαση των κατοικιδίων» (Εκδόσεις Παπαδόπουλος, μετάφραση Γιώργος Τσακνιάς), που θα διασκεδάσει τους μικρούς αναγνώστες από 7 ετών και θα τους κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον μέσα από την πρωτότυπη αφήγηση σε μορφή αλληλογραφίας ανάμεσα στα δυο κατοικίδια. Οι Μυστικοί Επτά επιστρέφουν! Η αγαπημένη σειρά της Ένιντ Μπλάιτον, που διαβάστηκε από εκατομμύρια αναγνώστες σε όλον τον κόσμο, επανακυκλοφορεί φροντισμένη από τις Εκδόσεις Μίνωας, σε μετάφραση Νάνσυς Καπελαρή, και εξακολουθεί να συναρπάζει τους βιβλιοφάγους από 7 ετών. Στο «Μυστήριο στο έρημο σπίτι», οι Μυστικοί Επτά περνούν το πρωινό τους παίζοντας χιονοπόλεμο και φτιάχνοντας χιονάνθρωπους. Το βράδυ ο Τζακ ανακαλύπτει ότι έχει χάσει το σήμα του. Επιστρέφει κρυφά στο πάρκο για να το βρει και μένει κατάπληκτος από ένα περίεργο φορτηγό και από τους παράξενους ήχους που γεμίζουν την ήσυχη νύχτα. Τι ρόλο παίζει ο μυστηριώδης επιστάτης που παριστάνει τον θεόκουφο; Και τι είναι αυτές οι φωνές που ακούγονται από το έρημο αγροτόσπιτο; Στα «Κλεμμένα μαργαριτάρια», οι Μυστικοί Επτά παίζουν τους Ινδιάνους στο μικρό δάσος. Ξαφνικά, ο Κόλιν αντιλαμβάνεται έναν άγνωστο άντρα πάνω στον φράχτη της γειτονικής έπαυλης. Ο ρόλος του αποκαλύπτεται το ίδιο απόγευμα, όταν από το ραδιόφωνο γίνεται γνωστό ότι έχουν κλαπεί τα μαργαριτάρια της λαίδης Λούσι Τόμας. Τι σχέση μπορεί να έχουν με την υπόθεση οι κλόουν και οι ακροβάτες του τσίρκου που δίνει παραστάσεις στην περιοχή; Έφτασε η ώρα να δείξει τι δαιμόνιο λαγωνικό είναι ο Σκάμπερ! Πάμε τώρα στο… Σεν Κλερ! Και αυτή η σειρά της Μπλάιτον επιστρέφει από τις Εκδόσεις Μίνωας (μετάφραση Καλλιόπη Σφαέλλου). Οι ιστορίες διαδραματίζεται στο κολέγιο Σεν Κλερ της Αγγλίας, σε ένα περιβάλλον αλλιώτικο από τα συνηθισμένα, με άλλα έθιμα και τρόπο ζωής και παρακολουθούμε τις σκανταλιές των κοριτσιών που φοιτούν εκεί, με πρωταγωνίστριες τις δίδυμες Πατ και Ίζαμπελ Ο’Σάλιβαν! «Στο κολέγιο του Σεν Κλερ», οι δίδυμες ξεκινούν τη φοίτησή τους όλο γκρίνια, αποφασισμένες να κάνουν την επανάστασή τους. Όμως, η ζωή εκεί δεν είναι τόσο εύκολη όπως τη φαντάζονταν. Πολλά απρόοπτα θα συμβούν, που θα τις βοηθήσουν να συνειδητοποιήσουν τις δικές τους αδυναμίες και τελικά να προσαρμοστούν. Στο δεύτερο βιβλίο, «Μια ηρωίδα στο Σεν Κλερ», οι δίδυμες είναι αποφασισμένες να δουλέψουν σκληρά στη νέα σχολική περίοδο. Όμως, το ενδιαφέρον των μαθητριών επικεντρώνεται στη Μάργκεριτ Φένγουορθ, γύρω από την οποία δημιουργείται εχθρικό κλίμα. Τελικά, το «μαύρο πρόβατο» του Κολεγίου αποδεικνύεται ένα κορίτσι με σπάνιο θάρρος, που θα κερδίσει μια θέση στην καρδιά των συμμαθητριών της. Πού αγορεύει ένας φιλόσοφος; Πώς κατασκευάζονται τα αγγεία; Μπορεί η ιστορία να γίνει διασκεδαστική; Μέσα από το βιβλίο της Fatti Burke «Αρχαία Ελλάδα», το τρίτο της σειράς των Εκδόσεων Διόπτρα «Περιπλάνηση στην Ιστορία», τα παιδιά από 7 ετών ταξιδεύουν στον χρόνο και μαθαίνουν για την ιστορία, την τέχνη και την καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων μέσα από συναρπαστικές πληροφορίες και πάνω από 100 κρυμμένες εικόνες που θα πρέπει να ανακαλύψουν, παρέα με τον πρωταγωνιστή, τον Ερρίκο. Κι έτσι η Ιστορία γίνεται... παιχνίδι!

Σαρλότ Πουσέν

Σαρλότ Πουσέν

Σάρα Όκγουελ-Σμιθ

ΜΟΝΤΕΣΣΟΡΙ,

ΜΟΝΤΕΣΣΟΡΙ,

ΗΡΕΜΟΣ ΥΠΝΟΣ

Η μοντεσσοριανή εκπαιδεύτρια μας δείχνει τον τρόπο να χτίσουμε μια σχέση με το παιδί μας που να βασίζεται στην εμπιστοσύνη και στον σεβασμό. Το βιβλίο περιέχει πάνω από 100 απλές παιδαγωγικές δραστηριότητες!

Η μοντεσσοριανή εκπαιδεύτρια μας δείχνει τον τρόπο να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθηση και την αυτονομία των παιδιών. Το βιβλίο περιέχει και 20 ιδέες με δραστηριότητες της καθημερινής ζωής!

από τη γέννηση έως 3 ετών

από 3 έως 6 ετών

Εγκυμοσύνη

Ανατροφή

Ανατροφή

Ανατροφή

Ανατροφή

ΔΙΠΛΑ ΣΑΣ ΣΤΟΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΡΟΛΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΑΣ!

Έχετε κουραστεί να δίνετε μάχη για τον ύπνο του παιδιού σας; Αυτός ο πολύτιμος οδηγός ύπνου υπόσχεται να σας βοηθήσει να εντάξετε την ηρεμία στην καθημερινότητά σας! Κατάλληλος για γονείς με παιδιά έως 5 ετών.

Τζέρι Γουάικοφ και Μπάρμπαρα Γιουνέλ

Δρ. Έντριεν Λ. Σιμόν, Δρ. Τζάκλιν Γουέρθ, Ντανιέλ Κλάρο

ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΧΩΡΙΣ ΞΥΛΟ ΚΑΙ ΦΩΝΕΣ

9 ΜΑΓΙΚΟΙ ΜΗΝΕΣ

Ένα βιβλίο γεμάτο συμβουλές για περισσότερα από 100 προβλήματα συμπεριφοράς των παιδιών που απασχολούν συχνότερα τους γονείς. Κυκλοφορεί πλήρως επικαιροποιημένο, έχοντας συμπληρώσει πάνω από 1.000.000 πωλήσεις παγκοσμίως.

Ο πιο απαραίτητος, σύγχρονος, ενημερωμένος οδηγός εγκυμοσύνης, γεμάτος πρακτικές συμβουλές! Δύο κορυφαίες μαιευτήρες-γυναικολόγοι και μια πετυχημένη συγγραφέας βιβλίων αυτοβελτίωσης απαντούν στις ερωτήσεις που έχει μια γυναίκα για αυτή την υπέροχη περίοδο της ζωής της.

Ηλικίες 2-6

Αμελί Αντουάν

Κολά Γκουτμάν

Σερ Στιβ Στίβενσον

ΤΙ ΚΑΝΩ… ΜΕ ΤΟΝ ΜΠΑΜΠΑ! ΤΙ ΚΑΝΩ… ΜΕ ΤΗ ΜΑΜΑ!

Ο ΜΟΥΡΓΟΣ

ΑΓΚΑΘΑ ΜΙΣΤΕΡΙ

Ένα βιβλίο με δύο εξώφυλλα και δύο ιστορίες, που δείχνει στα παιδιά όλα όσα μπορούν να μοιραστούν με τους γονείς τους, αμφισβητώντας τα στερεότυπα των φύλων.

Ο Μούργος ερωτεύτηκε για πρώτη φορά και θα κάνει τα πάντα για να κατακτήσει τη σκυλίτσα των ονείρων του!

Η Άγκαθα και ο Λάρι Μίστερι αναζητούν ένα παλιό χρυσό στέμμα, από αυτά που φορούσαν οι Δόγηδες όταν η Βενετία βρισκόταν στο απόγειο της δόξας της…

είναι ερωτευμένος

Ηλικίες 2-6

Ηλικίες 2-6

να κλείνουμε τις οθόνες Τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών πρέπει να γίνεται με μέτρο, ώστε να υπάρχει χρόνος και για άλλες όμορφες στιγμές.

Κωνσταντίνα Αρμενιάκου

ΟΧ, ΠΡΑΣΙΝΙΣΑ!

Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΜΟΥ ΟΛΑ ΤΑ ΜΠΟΡΕΙ!

Η αγαπημένη συγγραφέας συνθέτει το πιο γλυκό εικονογραφημένο παραμύθι για να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν το αίσθημα της ζήλιας. Στο βιβλίο περιλαμβάνεται QR Code με το τραγούδι της ιστορίας.

Το στέμμα του Δόγη

Μια ιστορία για τη σχέση των παιδιών με τους δασκάλους τους, που όλα τα μπορούν! Κατάλληλο και ως δώρο στο τέλος της σχολικής χρονιάς!

ΣΕΡΛΟΚ ΧΟΛΜΣ

Το βαμπίρ του Σάσεξ Ανακάλυψε τον παγκοσμίου φήμης ντετέκτιβ Σέρλοκ Χολμς, που έχει λύσει εκατοντάδες μυστήρια. Στον ελεύθερο χρόνο του είναι μελισσοκόμος. Βιβλία με υπέροχη εικονογράφηση, για τους μικρούς λάτρεις του μυστηρίου!

ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤA ΣΕ ΌΛΑ ΤΑ ΒΙΒΛΙΌΠΩΛΕΙΑ

Ηλικίες 8-11

Εικονογραφημένο βιβλίο για τη διαχείριση των συναισθημάτων των παιδιών. Υπάρχουν στιγμές που αισθάνεσαι ότι η ευτυχία είναι μακριά σου. Δεν χρειάζεται να την αναζητάς. Υπάρχει ένα μέρος όπου εκείνη βρίσκεται πάντοτε...

Χριστίνα Αποστολίδη

Ηλικίες 7-11

Τα παιδιά θα μάθουν πολλά ενδιαφέροντα πράγματα για το περιβάλλον, καθώς και το πόσο σημαντικός είναι ο σεβασμός και η φροντίδα του πλανήτη μας.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΜΕΓΑΛΩΝΩ – DISNEY, Μαθαίνουμε

Ηλικίες 7-11

O Τίμος αγαπάει τον πλανήτη

Εύα Έλαντ – ΤΟΚ, ΤΟΚ… ΕΙΜΑΙ Η ΕΥΤΥΧΙΑ

Ηλικίες 6-8

Εμανιέλ Μασονό

Ηλικίες 2-6

Ηλικίες 2-4

Ηλικίες 2-5

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ!

Ένιντ Μπλάιτον ΤΑ 5 ΛΑΓΩΝΙΚΑ

Το μυστήριο της χαμένης γάτας Ολοκαίνουριες, προσεγμένες εκδόσεις στη σειρά που διαβάστηκε από εκατομμύρια αναγνώστες σε ολόκληρο τον κόσμο, της αγαπημένης συγγραφέως μικρών και μεγάλων παιδιών!

Βρείτε σε αυτούς τους εύχρηστους οδηγούς

14.03.2022

τις απαντήσεις που χρειάζεστε για να ανταποκριθείτε με επιτυχία στον πιο σημαντικό ρόλο

ΝΕΑ

της ζωής σας!

Από τις Εκδόσεις Διόπτρα, κυκλοφορεί το «Αν», το σπουδαίο και διαχρονικό ποίημα του νομπελίστα Ράντγιαρντ Κίπλινγκ σε μια υπέροχη, εικονογραφημένη από τη Letizia Iannacone, έκδοση για παιδιά από 8 ετών. Ένα ποίημα που συγκινεί και εμπνέει διαχρονικά τους γονείς, αποκαλύπτοντάς τους με απλά και διαχρονικά διδάγματα όλες τις εκφάνσεις του αληθινού νοήματος του να μεγαλώνεις παιδιά. Η απόδοση είναι του ποιητή Δημήτρη Αθηνάκη. Η πανέξυπνη Λεονόρα περνά τον καιρό της εφευρίσκοντας απίστευτα πράγματα, κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του τρομακτικού θείου Λούθερ. To άκρως μυστικό εργαστήρι της βρίσκεται στην κορυφή ενός παλιού φάρου στο νησί Κράμπι, που είναι πεταμένο στη μέση του… απόλυτου πουθενά! Όμως, όταν τα κύματα ξεβράζουν στο νησί ένα αγόρι, τον Τζακ, το τρομερό μυστικό που της αποκαλύπτει για τον θείο της αλλάζει τον κόσμο της για πάντα! Έχοντας στο πλευρό της μια βίδρα με ιδιαίτερες ικανότητες, μια μαγείρισσα αμφίβολου ταλέντου κι έναν καλλίφωνο καπετάνιο, η «Λεονόρα Μπολτ: Η μυστική εφευρέτρια», της Lucy Brandt (Εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση Νεφέλη Ταμία), προσπαθεί να εφεύρει κάποιο μαραφέτι που θα τη βοηθήσει να νικήσει μια και καλή τον μοχθηρό θείο της. Για παιδιά από 8 ετών.

ΣΕΙΡΑ

Ήταν ένα ήσυχο πρωί, τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που ένα ντρόουν τον ξύπνησε τραγουδώντας «Να ζήσεις, Τζερόνιμο!» Και τότε, ξαφνικά... βρέθηκε πρωταγωνιστής μιας τηλεοπτικής εκπομπής! Ανάμεσα σε αινίγματα, τεστ δεξιοτήτων και μεγάλες ποινές, ο Τζερόνιμο Στίλτον έπρεπε να μαντέψει ποιος μυστηριώδης επισκέπτης χτυπούσε κάθε φορά την πόρτα του Τα παιδιά από 8 ετών θα ακολουθήσουν τον αγαπημένο τους ήρωα στην τρομερή περιπέτεια «Η ιστορία μιας ποντικοτρομερής φιλίας» (Εκδόσεις Κέδρος) για να γιορτάσουν μαζί τα γενέθλιά του! Ευχάριστα νέα για τους φαν του Ντέιβιντ Ουάλιαμς, καθώς μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ψυχογιός το νέο του βιβλίο με τίτλο «Χλαπάτσα», με δώρο μάλιστα ένα δωρεάν… νησί (καλά, μόνο σε φωτογραφία). Πρόκειται για το Νησί των Σάπιων Φύλλων, που φιλοξενεί πολλούς φρικτούς μεγάλους. Στο σχολείο, στο πάρκο, στο παιχνιδάδικο, ακόμα και στο φορτηγό με τα παγωτά υπάρχουν απαίσιοι ενήλικοι που τίποτα δεν τους αρέσει περισσότερο από το να κάνουν τη ζωή των παιδιών αφόρητη. Κάτι πρέπει να γίνει με όλους αυτούς. Αλλά ποιος έχει το θάρρος να το κάνει; Για παιδιά από 9 ετών!

Στα βιβλία θα βρείτε πρακτικές και κατανοητές συμβουλές:

• Για την υιοθέτηση μιας πιο θετικής στάσης ζωής και την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας του παιδιού • Για τη διατήρηση της επικοινωνίας παιδιού-γονιού

• Για την καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων και το χτίσιμο γερών δεσμών • Για την αντιμετώπιση της πίεσης των συνομηλίκων και του εκφοβισμού ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΚΑΙ ΣΕ

e-book

ΦΘΙΝΌΠΩΡΌ 2022 ΠΏΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΏ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΑΓΧΏΝΕΤΑΙ 101 ΤΡΌΠΌΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΌΥ ΑΓΧΌΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΗΡΕΜΙΑΣ

ΠΏΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΏ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ ΝΑ ΡΥΘΜΙΖΕΙ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΟΥ 101 ΤΡΌΠΌΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΌΥ ΘΥΜΌΥ ΚΑΙ ΑΛΛΏΝ ΕΝΤΌΝΏΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΏΝ

Μέσα από το βιβλίο της Anna Brett «Κάρολος Δαρβίνος, Για την Καταγωγή των Ειδών» (Εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Nick Hayes, μετάφραση Αγγελική Τζαβάρα), τα παιδιά από 9 ετών θα ανακαλύψουν πώς ο Δαρβίνος άλλαξε για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το ανθρώπινο είδος –και τη θέση μας στο ζωικό βασίλειο– με το επαναστατικό έργο του «Για την Καταγωγή των Ειδών». Το βιβλίο καταγράφει το ταξίδι του με το πλοίο Beagle, που του άλλαξε τη ζωή, και προσφέρει σε όλους τους μαθητευόμενους φυσιοδίφες μια πρώτη ιδέα για τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών. «Η Ματίλντα και ο χάρτης με τις ιστορίες». Στο τρίτο βιβλίο της σειράς της Anna James «Πέιτζις & Σία» (Εκδόσεις Διόπτρα, μετάφραση Αργυρώ Πιπίνη) συμβαίνουν περίεργα πράγματα. Η Ματίλντα και η οικογένειά της νιώθουν ότι ο κόσμος αλλάζει, όταν ένας πελάτης μπαίνει στο Πέιτζις & Σία, ψάχνοντας για ένα βιβλίο, όμως από τη μια στιγμή στην άλλη ξεχνά τον τίτλο του. Τότε η Ματίλντα αποφασίζει να εγκαταλείψει την ασφάλεια του βιβλιοπωλείου και ταξιδεύει στην Αμερική για να βρει τους μυθικούς Αρχειοφύλακες και να σώσει τη βιβλιοπεριπλάνηση… ή, τουλάχιστον, αυτό είναι το σχέδιο. Περιπλανώμενοι στον χάρτη με τις ιστορίες, η Ματίλντα και ο φίλος της Όσκαρ έρχονται αντιμέτωποι με κινδύνους, συνεργάζονται με έναν θρυλικό συγγραφέα και έχουν συμμάχους το θάρρος, την εφευρετικότητά τους και μερικούς από τους πιο αγαπημένους μυθιστορηματικούς ήρωες… Για παιδιά από 9 ετών. Από τις Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο κυκλοφορεί το βιβλίο «Τζιέρι μου. 1922», σε κείμενο και εικονογράφηση της Φωτεινή Στεφανίδη. Λίγες εικόνες της γιαγιάς από μια ολόκληρη ζωή, δοσμένες στην εγγονή σαν σκόρπιες φωτογραφίες από ένα μεγάλο ταξίδι. Εικόνες πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, όταν μόνο τα σύννεφα τ’ουρανού και της καθημερινότητας σκίαζαν τη ζωή, εικόνες μέσα από την Καταστροφή, το καραγιαγκίνι που κατέκαψε ζωές και περιουσίες και μαύρισε τις καρδιές, κι άλλες μετά την Καταστροφή, από την προσφυγιά και το ξεκίνημα στη νέα πατρίδα. Αληθινές όλες. Το βιβλίο της Λίλης Λαμπρέλη «Το πέρασμα. Αϊβαλί-Μυτιλήνη, 1922» (Εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Κατερίνα Βερούτσου) αφηγείται σαν παραμύθι το πέρασμα πέντε γυναικών και ενός μωρού –γιαγιά, μάνα, τρία μικρά κορίτσια κι ένα αβάφτιστο αγόρι– από το Αϊβαλί στη Μυτιλήνη, το 1922, με βάση πραγματικές μαρτυρίες. Οι εφτά άντρες της οικογένειας έμειναν πίσω και δεν άφησαν κανένα ίχνος, σαν να τους ρούφηξε η γη. Η αφηγήτρια είναι η μεγαλύτερη από τα κορίτσια, η Ελένη, εννιά χρονών εκείνη τη σημαδιακή χρονιά. Υλικά του αφηγήματος αποτέλεσαν η μυθοπλασία, μαρτυρίες Αϊβαλιωτών που μέσα στις δεκαετίες καταγράφηκαν σε βιβλία και στον τύπο –ένας από είναι και ο Ηλίας Βενέζης, το λογοτεχνικό έργο του οποίου φώτισε πολλές πτυχές της ιστορίας–, ιστορικά γεγονότα, μνήμες από τις οικογένειες των παππούδων της συγγραφέα και η πανταχού παρούσα στη ζωή της προφορική παράδοση. Για παιδιά από 10 ετών. Τι είναι η ισότητα; Τι σημαίνει ισότητα για τον κάθε πολίτη του κόσμου; Τι είδη

metaixmio.gr

Τα βιβλία της ζωής μας

14.03.2022

ανισότητας και διάκρισης υπάρχουν στην κοινωνία; Γιατί υπάρχει προκατάληψη και τι μπορούμε να κάνουμε για να την εξαλείψουμε; Οι απαντήσεις στο βιβλίο «Είμαστε όλοι ίσοι» της Shannon Webber (Εκδόσεις Διόπτρα, μετάφραση Νοέλα Ελιασά), που βοηθάει τα παιδιά από 10 ετών να κατανοήσουν κοινωνικά θέματα, ενώ παράλληλα δίνει κίνητρα για να γίνουν υπέρμαχοι της δικαιοσύνης και της ισότητας. Καλοκαίρι του 1922. Ο Οδυσσέας απολαμβάνει τις διακοπές του στις Σπέτσες, όταν ξαφνικά εμφανίζονται στον ορίζοντα βάρκες γεμάτες κόσμο να πλησιάζουν στην ακτή. Ποιοι είναι άραγε αυτοί που τον αναγκάζουν να αλλάξει τα σχέδιά του και να επιστρέψει στην Αθήνα; Δείχνουν τόσο διαφορετικοί, ωστόσο, όταν καταφέρνει να ξεπεράσει την αναστάτωσή του και αποφασίζει να τους γνωρίσει καλύτερα, αντιλαμβάνεται πως οι ιστορίες που κουβαλούν μαζί τους είναι ικανές να μεταμορφώσουν και τη δική του ζωή. Κι όσο για το μέλλον, αυτό κρύβεται μονάχα στο απέραντο γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας. Το μυθιστόρημα του Αντώνη Σέργη «Το γαλάζιο που μας ενώνει» (Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση Έφη Λαδά) είναι ένα φανταστικό συναπάντημα του έφηβου ποιητή Οδυσσέα Ελύτη με μια οικογένεια Μικρασιατών προσφύγων και ρίχνει αισιόδοξο φως στις πιο σκοτεινές πτυχές της ελληνικής ιστορίας, μα και στο σήμερα. Για παιδιά από 11 ετών.

Η Ξ Ρ Α Ν Ε Ν Η ΣΦΎ Ρ Ι Ξ Ε Τ Ε Θ Α Μ Ι Α Κ Ύ Ο Σ Ύ Ο Ι Δ Ι Ξ Α Τ Ύ ΤΟ Ο Μ Σ Ο Κ Ν Ο Τ Α Ι ΤΑ Π Α Ν ΤΑ Γ ! Ύ Ο Ρ Ι Α Φ Σ Ο Τ ΟΎ Π Ο Δ

Η τρίτη και η τέταρτη περιπέτεια της Ενόλα Χολμς, της λογοτεχνικής ηρωίδας της Νάνσι Σπρίνγκερ, μόλις κυκλοφόρησαν από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση του Δημήτρη Μελικέρτη. Στην «Υπόθεση της αλλόκοτης ανθοδέσμης», ο Δρ Γουάτσον, το δεξί χέρι του Σέρλοκ Χολμς, εξαφανίζεται, σοκάροντας τους πάντες. Η Ενόλα κρύβεται στο Λονδίνο, όμως δεν μπορεί παρά να ερευνήσει την υπόθεση. Και όταν ανακαλύπτει ότι κάποιος στέλνει λουλούδια που συμβολίζουν τον θάνατο στην οικία των Γουάτσον, ξέρει πως πρέπει να δράσει άμεσα. Θα χρειαστεί να αξιοποιήσει όλη την ευφυΐα της για να ξεγελάσει έναν καταχθόνιο εχθρό και να σώσει τη ζωή του Γουάτσον – και συγχρόνως να βρίσκεται ένα βήμα μπροστά απ’τον διάσημο αδελφό της, ο οποίος την καταδιώκει ασφυκτικά. Στην «Υπόθεση της παράξενης ροζ βεντάλιας», η Λαίδη Σέσιλι, στέλνει στη φίλη της την Ενόλα, χρησιμοποιώντας τη ροζ βεντάλια της, ένα μήνυμα για να σημάνει κίνδυνο. Βρίσκεται φυλακισμένη σ’ένα ορφανοτροφείο και η Ενόλα πρέπει οπωσδήποτε να τη σώσει. Εάν δεν τα καταφέρει, η Σέσιλι θα εξαναγκαστεί σε γάμο! Μόνο ο Σέρλοκ Χολμς μπορεί να βοηθήσει. Αν συμμαχήσει με τον Σέρλοκ, η Ενόλα κινδυνεύει να χάσει την ελευθερία της, όμως αν αρνηθεί, η Σέσιλι είναι καταδικασμένη! Τι θα επιλέξει; Για παιδιά από 11 ετών. Το κορίτσι ξύπνησε χαρούμενο, έβαλε ένα καινούργιο φουστάνι και πήγε στην κουζίνα, όπου την περίμενε μια μεγάλη κούπα με ζεστό αχνιστό γάλα. Όμως, ξαφνικά κατάλαβε ότι έχει χάσει το είδωλό της και ξεκίνησε τρομαγμένη να τρέχει για να το βρει. Το βιβλίο της Σοφιάννας Θεοφάνους «Το κορίτσι και το κορίτσι» (Εκδόσεις Πουά, εικονογράφηση Λέλα Στρούτση) είναι μια διηλικιακή τρυφερή ιστορία ενηλικίωσης για όλους όσοι ψάχνουν αυτόν τον άνθρωπο στη ζωή τους πάνω στον οποίο θα καθρεφτιστούν και θα μπορέσουν να «ξαναδούν» καθαρά τον ίδιο τους τον εαυτό. Η δεκάχρονη Ντέλα είχε πάντοτε στο πλάι της τη μεγάλη της αδελφή, τη Σούκι: όταν η μαμά τους μπήκε φυλακή, όταν ο φίλος της μαμάς τους τις πήρε να ζήσουν μαζί του, όταν αυτός έκανε κάτι τόσο φρικτό, που αναγκάστηκαν να το σκάσουν. Η Σούκι είναι η λύκαινα της Ντέλα – η προστάτιδά της. Αλλά ποιος προστατεύει τη Σούκι; Η Ντέλα συχνά δέχεται επιπλήξεις στο σχολείο επειδή βρίζει, αλλά ξέρει πότε να κρατάει το στόμα της κλειστό. Όταν όμως η Σούκι κάνει απόπειρα αυτοκτονίας, τα πάντα στον κόσμο της Ντέλα έρχονται τα πάνω κάτω. Ίσως ήταν λάθος που δεν είχε μιλήσει για ορισμένα πράγματα. Ίσως ήρθε η ώρα να ακουστεί η φωνή της. Το βιβλίο ενδυνάμωσης και ενηλικίωσης «Μας μεγάλωσαν λύκοι», της Kimberly Brubaker Bradley (Εκδόσεις Παπαδόπουλος, μετάφραση Βάσια Τζανακάρη), είναι ένα δυνατό μυθιστόρημα, μια εις βάθος εξερεύνηση και ταυτόχρονα ευαίσθητη παρουσίαση της παιδικής κακοποίησης. Για παιδιά από 12 ετών. Γεννηθήκανε κι οι δυο την ίδια μέρα, την ίδια χρονιά. Ο Βάιος και ο Φώτος. Μέχρι το καλοκαίρι του 1990 δεν είχε τύχει να συναντηθούν. Και κανείς άλλος δεν τους είχε δει τον έναν δίπλα στον άλλον. Μέχρι το πρωινό που η Έλσα πρόσεξε την απόλυτη ομοιότητά τους. Τον έναν τον ήξερε – ο Βάιος ήταν συμμαθητής της· το αγόρι της. Ο άλλος –αργότερα θα μάθαινε πως τον λέγανε Φώτο– ποιος μπορεί να ήταν; Ο Μάνος Κοντολέων επιστρέφει με το crossover μυθιστόρημα ενηλικίωσης «ΟΆλλος» (Εκδόσεις Πατάκη), μια ιστορία όπου το παρελθόν εισβάλλει στο παρόν και ξαφνικά τα καλά κρυμμένα μυστικά φωτίζονται. Μα ακόμα και μετά την αποκάλυψη, εξακολουθεί να παραμένει το ερώτημα: ποιος είναι Εκείνος και ποιος οΆλλος;

ΑΠΟ 6 ΕΤΩΝ

ΣΙΑ ΜΕ ΠΛΟΑΎΦΗΣΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡ

θ η κε ή ο ιν π ε ε τ ό π ι α κ ύ ο Π το ποδόσφαιρο; Πόσες χώρες A; συμμετέχουν στη FIF ξε η λ έ τ α κ ς η τ ίκ α π ς ιο Πο να γίνει πρόεδρος της Λιβερίας;

Η Βίκυ Ξανθοπούλου, μέσα από την εικοσαετή εμπειρία της στην εκπαίδευση, πιστεύει ότι μέσα από την ανάγνωση ενός βιβλίου το παιδί μπορεί να νιώσει την ίδια ευχαρίστηση που βιώνει παίζοντας με τους φίλους του. Το «Παίζουμε βιβλίο; Πώς να αγαπήσουν τα παιδιά το διάβασμα (9-12 ετών)», που κυκλοφορεί –όπως και τα αντίστοιχα βιβλία για 3-6 και 6-9 ετών– από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, συνδυάζει τη βιωματική μάθηση με τη διασκέδαση, επιχειρεί την εμβάθυνση σε όλες τις πτυχές του βιβλίου και δημιουργεί εν δυνάμει αναγνώστες. Με δραστηριότητες που ενεργοποιούν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα, το παιδί συμμετέχει ενεργά στην ανάγνωση, ταυτίζεται με τους ήρωες και ανακαλύπτει τα δικά του κίνητρα για διάβασμα. Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, βιβλιοθηκονόμους, εμψυχωτές και γονείς.

metaixmio.gr

Τα βιβλία που θέλεις

46

ΣΥNENTEYΞΗ

14.03.2022

Η Μαρίνα Γιώτη και τα Φλαφ της έρχονται να γεμίσουν τη ζωή μας ευγνωμοσύνη ΤΗΣ ΠΕΛΙΏΣ ΠΑΠΑΔΙΆ αγαπημένη συγγραφέας μικρών και μεγάλων Μαρίνα Γιώτη επιστρέφει στις Εκδόσεις Διόπτρα με ένα νέο βιβλίο, στο οποίο πρωταγωνιστούν ένας εξωγήινος, ένα κορίτσι και πολλά… Φλαφ. Τι είναι, όμως, τα Φλαφ; Πώς σχετίζονται με την ευγνωμοσύνη και με ποιον τρόπο μπορούν να φέρουν την ευτυχία; Ας δούμε τι λέει στο Τaλκ η δημιουργός. «Δεν είναι η ευτυχία που μας κάνει ευγνώμονες, αλλά η ευγνωμοσύνη που μας κάνει ευτυχισμένους». Με αυτή τη φράση του David Steindl-Rast ανοίγεις το καινούργιο σου βιβλίο, με τίτλο Τα Φλαφ της ευτυχίας. Ποια η σχέση σου με την ευγνωμοσύνη; Πάντα ήμουν ένας βαθιά ευγνώμων άνθρωπος για όλα όσα από τύχη ή προσπάθεια είχα στη ζωή μου. Η ενεργή σχέση μου με την ευγνωμοσύνη ξεκίνησε όταν μια αγαπημένη μου φίλη, ψυχολόγος, μου μίλησε για την άσκηση της ευγνωμοσύνης. Από τότε ξεκίνησα να εξασκώ την ευγνωμοσύνη στην καθημερινότητά μου, με την κόρη μου ή μόνη, και στις πιο δύσκολες στιγμές μου αυτή η άσκηση αποδείχθηκε σωτήρια. Άλλαξε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το σήμερα και αυτό συχνά κάνει όλη τη διαφορά για τον βαθμό ευτυχίας και ικανοποίησης που νιώθουμε στην καθημερινότητά μας. Μπορείς να μας συστήσεις τον πρωταγωνιστή σου, τον ΟΧ-Ι; Τι πλάσμα είναι αυτό; Ο ΟΧ-Ι είναι ένας μικρός εξωγήινος που ζει

σε έναν πλανήτη στην άκρη του ηλιακού μας συστήματος και έχει ένα όνειρο: Να πιάσει ένα από τα λαμπερά Φλαφ που φωτίζουν τον ουρανό του πλανήτη του για να νιώσει πραγματική ευτυχία. Ώσπου μια μέρα το όνειρό του γίνεται πραγματικότητα! Ο OΧ-Ι στην αρχή του βιβλίου εκπέμπει αρνητικότητα, είναι τα «όχι» μας, η άρνησή μας σε καθετί όμορφο. Όμως, στην πορεία εξελίσσεται και αλλάζει.

Εκεί, όμως, επιμονή. Το χαλασμένο Φλαφ στην άκρη και απογοήτευση για τα Φλαφ στον ουρανό, όπου δεν μπορεί να προσεγγίσει. Κι έπειτα; Μα να παρατήσει το Φλαφ του, που τόσο δύσκολα είχε αποκτήσει; Μα πώς σκέφτεται αυτός ο ΟΧ-Ι; Όπως όλοι μας, δυστυχώς. Παύουν να μας ενθουσιάζουν όσα καταφέραμε. Πάμε στο επόμενο πριν ακόμη καλά καλά χαρούμε αυτό που κερδίσαμε με τόσο κόπο.

Και τώρα ήρθε η σειρά των Φλαφ! Μπορείς να μας τα συστήσεις και αυτά; Πώς απέκτησαν αυτό το όνομα; Τα Φλαφ είναι λαμπερά χνουδωτά ουράνια σώματα που λάμπουν από μακριά. Λέγεται πως, αν καταφέρεις να τα πιάσεις, είναι τόσο μαλακά και φέρνουν πραγματική ευτυχία. Τα Φλαφ συμβολίζουν το άπιαστο, το λαμπερό και απρόσιτο. Το όνομά τους μου ήρθε εντελώς αβίαστα και πιστεύω ότι υποσυνείδητα προέρχεται από το αγγλικό fluffy, που σημαίνει αφράτο, χνουδωτό. Μου άρεσε η λέξη, γιατί όταν την προφέρεις γεμίζει το στόμα σου.

Τότε μπαίνει στη ζωή του ένα κορίτσι, η ΝΑ-Ι. Θα μας τη συστήσεις; Η ΝΑ-Ι είναι η θετικότητα. Αρπάζει τη ζωή από τα μαλλιά. Βλέπει, εκτιμά και αναδεικνύει. Αναγνωρίζει την αξία του Φλαφ και με τη θετική της διάθεση καταφέρνει να το επαναφέρει και να το αναδείξει. Με τη δική της αγάπη και στήριξη, το Φλαφ καταφέρνει να κάνει όλα όσα ήταν ικανό να κάνει εξαρχής.

Αν και ο ΟΧ-Ι θεωρεί ότι είναι αδύνατον να πλησιάσει τα Φλαφ, κάπως τα φέρνει η μοίρα και ένα από αυτά γίνεται δικό του. Κι ενώ αρχικά ενθουσιάζεται, κι ενώ οι γύρω του τον μακαρίζουν, έπειτα από λίγες ημέρες η χαρά του ξεφουσκώνει. Τι πιστεύεις ότι του συνέβη κι έφτασε να θεωρεί το Φλαφ του χαλασμένο; Παύει να το εκτιμά και τελικά το απομυθοποιεί, όπως πολύ συχνά κάνουμε με όσα κατακτούμε ή με ό,τι ή όποιον έχουμε δίπλα μας. Τα παίρνουμε ως δεδομένα. Με τον καιρό παύουμε να τους δίνουμε σημασία και ας μας ενθουσίαζαν κάποτε.

Με άλλα λόγια, η ΝΑ-Ι κατορθώνει κάτι που στα μάτια του ΟΧ-Ι μοιάζει απίστευτο! «Θεραπεύει» το Φλαφ! Μα ήταν πραγματικά άρρωστο;

14.03.2022

Όχι, βέβαια. Απλώς δεν το εκτιμούσαν πια και, όπως όλα τα πλάσματα που δεν έχουν εκτιμηθεί, είχε αρχίσει να χάνει την αυτοπεποίθησή του, τη λάμψη του. Ένιωθε παραγκωνισμένο και ανάξιο. Το τέλος δεν θα το αποκαλύψουμε, αλλά σίγουρα οι αναγνώστες έχουν καταλάβει ότι στο επίκεντρο της νέας σου δουλειάς βρίσκεται η έννοια της ευγνωμοσύνης. Νομίζω ότι δεν της δίνουμε τη δέουσα σημασία και δεν την καλλιεργούμε όσο πρέπει στα παιδιά μας… Γιατί άραγε; Και από ποια ηλικία μπορεί να καλλιεργηθεί; Νομίζω ότι ούτε εμείς έχουμε καταλάβει την αξία της ευγνωμοσύνης ως άσκησης στη ζωή μας. Δεν λέω ότι δεν εκτιμάμε γενικά, αλλά ότι δεν εξασκούμαστε να εκτιμάμε καθημερινά όσα μικρά αλλά σημαντικά έχουμε. Η άσκηση της ευγνωμοσύνης είναι άσκηση αισιοδοξίας. Ποτέ δεν είναι αργά ή νωρίς για να εξασκήσουμε αυτή την πρακτική. Στο βιβλίο, εκτός από την ιστορία που μιλάει άμεσα στα παιδιά για την ευγνωμοσύνη, υπάρχουν ασκήσεις ευγνωμοσύνης που μπορείτε να κάνετε με τα παιδιά σας από την εκπαιδευτικό και πιστοποιημένη kids life coach Γεωργία Σολωμού. Είναι πολύ απλές και μπορείτε να τις εντάξετε ως παιχνίδι στην καθημερινότητα της οικογένειάς σας. Δοκιμάστε μια και θα με θυμηθείτε. Σχεδόν αμέσως θα αρχίσετε να ζείτε περισσότερο στο παρόν και να νιώθετε μεγαλύτερη ικανοποίηση για όσα ήδη έχετε. Η ευγνωμοσύνη είναι τροφή για την ψυχή. Θέλεις να μας μιλήσεις για τη σύνδεσή της με την ευτυχία, αυτή τη φορά με επιστημονικούς όρους;

Η ΕΥΓΝΩΜΟΣΎΝΗ ΕΊΝΑΙ ΜΙΑ ΙΚΑΝΌΤΗΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΎΜΕ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΉΣΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΖΉΣΟΥΜΕ ΣΤΟ ΠΑΡΌΝ, ΝΑ ΝΙΏΣΟΥΜΕ ΠΙΟ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΜΈΝΟΙ ΣΤΟ ΣΉΜΕΡΑ ΚΑΙ ΝΑ ΚΟΙΤΆΞΟΥΜΕ ΜΕ ΑΙΣΙΟΔΟΞΊΑ ΤΟ ΜΈΛΛΟΝ

ΣΥNENTEYΞΗ Η ευγνωμοσύνη τρέφει την ψυχή μας και, όπως αποδεικνύεται από μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε παιδιά, συνδέεται άμεσα με την ευτυχία. Αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη της ευγνωμοσύνης σε νεαρή ηλικία βοηθά τα παιδιά να γίνουν πιο ευτυχισμένοι ενήλικοι. Όταν, όμως, μιλάμε για ευγνωμοσύνη, εννοούμε κάτι παραπάνω από το να λέμε ευγενικά «ευχαριστώ»· πρόκειται για μια συνειδητή άσκηση κατά την οποία τα παιδιά μαθαίνουν να νιώθουν ευγνωμοσύνη για όσα ήδη έχουν, τα μικρά, τα καθημερινά, αυτά που συχνά παίρνουμε ως δεδομένα. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η ευγνωμοσύνη ενισχύει την πνευματική ευελιξία, βελτιώνει τη διάθεση και την ομαδικότητα. Η εκπαίδευση στην αξία της ευγνωμοσύνης είναι εκπαίδευση αισιοδοξίας. Υπάρχουν πάντα προκλήσεις, μπλοκαρίσματα και επιπλοκές, αλλά ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν είναι το πραγματικό τεστ ψυχικής ανθεκτικότητας. Η ευγνωμοσύνη μάς εκπαιδεύει να εστιάζουμε στη στιγμή. Όταν αφιερώνουμε λίγο χρόνο για να δούμε τη ζωή από διαφορετική σκοπιά, εκφράζουμε ευγνωμοσύνη για τα πράγματα που έχουμε και για τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν. Χρειάζεται ένα λεπτό για να αλλάξουμε την οπτική με την οποία βλέπουμε τον κόσμο και να αποδεχτούμε τα πράγματα όπως είναι, αντί γι’ αυτό που θα μπορούσαν να είναι. Μαθαίνουμε στα παιδιά μας να λένε «ευχαριστώ» για ό,τι λαμβάνουν. Είναι, όμως, ουσιαστικό; Νομίζω ότι σαν ρομποτάκια ευχαριστούν τυπικά,

47 π.χ. για τα δώρα που λαμβάνουν, αλλά όχι για όσα ζουν και θεωρούν δεδομένα. Ποιες συμβουλές έχεις να δώσεις στους γονείς; Αυτό το «ευχαριστώ» μάλλον έχει να κάνει με την ευγένεια, όχι τόσο με την ευγνωμοσύνη, γι’ αυτό και γίνεται μηχανικά. Αυτή η γενιά παιδιών, όπως και η δική μας σε μεγάλο βαθμό, έχουν υπερβολικά πολλά πράγματα, παιχνίδια, ανέσεις και τόσα άλλα πολλά που δυστυχώς τα παίρνουν ως δεδομένα. Δεν τα εκτιμούν. Τα καταναλώνουν και μετά πάνε στο επόμενο. Δεν νιώθουν πραγματική ευτυχία, γιατί η χαρά που λαμβάνουν είναι στιγμιαία. Η άσκηση της ευγνωμοσύνης είναι κάτι διαφορετικό. Εδώ το «ευχαριστώ» μας κοιτάει προς τα μέσα. Γίνεται εργαλείο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να ζήσουμε στο παρόν, να νιώσουμε πιο ικανοποιημένοι στο σήμερα και να κοιτάξουμε με αισιοδοξία το μέλλον. Και μια και είπα γονείς και έπιασα εμάς, τους ενήλικους, και η δική μας σχέση με την ευγνωμοσύνη προβληματική δεν είναι; Πώς μπορούμε να… το πάρουμε αλλιώς; Μη φτάσουμε στο σημείο να χάσουμε πράγματα για να τα εκτιμήσουμε… Ναι, δυστυχώς, συμβαίνει συχνά να πρέπει να χάσουμε κάτι για να το εκτιμήσουμε. Όμως, υπάρχει τρόπος να το αλλάξουμε αυτό! Μπορούμε απλώς να μιλήσουμε με τα παιδιά μας, με αφορμή το βιβλίο, για όλα όσα είμαστε ευγνώμονες, να ακολουθήσουμε τις ασκήσεις και να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε κάθε μέρα. Οι ασκήσεις παίρνουν λίγα μόλις λεπτά, είναι εύκολες, διασκεδαστικές και, αν τις εφαρμόσουμε στην καθημερινότητά μας ως παιχνίδι σε συνδυασμό με το βιβλίο, μπορούμε να γίνουμε και εμείς και τα παιδιά μας πιο ανθεκτικοί στις δυσκολίες, πιο αισιόδοξοι και τελικά πιο ευτυχείς. Θα μας αποκαλύψεις, λοιπόν, μια «άσκηση ευγνωμοσύνης», είτε από αυτές που προτείνεις στο βιβλίο είτε μια άλλη; Για να μας ανοίξεις την όρεξη! Βρείτε ένα μικρό αντικείμενο, ένα βότσαλο ή ένα… Φλαφ που σας αρέσει πολύ, το οποίο θα μπορείτε να το έχετε μαζί σας συνεχώς. Κατά τη διάρκεια της ημέρας κάντε μια παύση και σκεφτείτε τουλάχιστον ένα πράγμα για το οποίο είστε ευγνώμονες. Το βράδυ, όταν θα αφήσετε το… Φλαφ σας σε κάποιο σημείο του σπιτιού, θυμηθείτε όλα εκείνα για τα οποία νιώσατε ευγνωμοσύνη μέσα στην ημέρα. Η οπτική με την οποία βλέπετε τα πράγματα θα αλλάξει!

Διαβάστε: Μαρίνα Γιώτη, Τα Φλαφ της ευτυχίας, Εκδόσεις Διόπτρα

Εγκυμοσύνη-Βρέφος

14.03.2022

102

ε

υ τ υ

ς α ί χ

τη

ς

Ta

Μαρίνα Γιώτη κείμενο και εικονογράφηση

«Δεν είναι η ευτυχία που μας κάνει ευγνώμονες, αλλά η ευγνωμοσύνη που μας κάνει ευτυχισμένους».

David Steindl-Rast

Ένα αισιόδοξο βιβλίο που μαθαίνει στα παιδιά την αξία της ευγνωμοσύνης.

www.dioptra.gr