Talk 39 by talcmag

04.03.2015

Αγνότητα και Υψηλή διατροφική αξία

Βιολογικό γάλα για βρέφη & νήπια

Προσφέρει την αξία της βιολογικής διατροφής από τα πρώτα στάδια της ζωής του παιδιού Παράγεται σε βιολογικές φάρμες της Ελβετίας, ακολουθώντας πιστά τα πρότυπα της φύσης. Χωρίς χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα Χωρίς ορμόνες, αντιβιοτικά και άλλους παράγοντες ανάπτυξης Χωρίς χρήση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών

Το βιολογικό γάλα , χάρη στην υψηλή διατροφική του ποιότητα και τον εμπλουτισμό του με Ω-3, Ω-6 ωφέλιμα λιπαρά οξέα και όλες τις απαραίτητες βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία εξασφαλίζει υγιεινή διατροφή για υγιή ανάπτυξη.

BLC/ΚΤΧ.4/02.14

Σημαντική σημείωση: Το μητρικό γάλα είναι η ιδανική τροφή για τα βρέφη. Σε περίπτωση που ο θηλασμός είναι ανεπαρκής ή αδύνατος, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί βρεφικό γάλα σύμφωνα με ιατρική συμβουλή.

Με σεβασμό στη φύση και αγάπη για τη νέα ζωή www.biolac.gr

3 Σποτ

04.03.2015

ότε θα μάθουμε τι σημαίνει αποδοχή; Πότε θα καταλάβουμε ότι «αγαπάω» δεν σημαίνει αυτόματα και «αποδέχομαι»; Το πρώτο είναι ενστικτώδες, πηγαίο, ακατέργαστο. Απλά συμβαίνει στους ανθρώπους. Το δεύτερο προκύπτει. Όχι τυχαία, όχι εύκολα. Χρειάζεται κόπο, δουλειά, καλλιέργεια. Αυτό είναι που το κάνει μεγαλειώδες. Σκεφτείτε οι γονείς πόσο αδιαφιλονίκητος είναι ο ισχυρισμός «αγαπώ το παιδί μου». Δύσκολα αμφισβητείται, μοιάζει με αυτό που μας έλεγαν οι δικοί μας γονείς «…όταν γίνεις γονιός θα καταλάβεις». Είναι αυτό που δυναμώνει όρκους, «ορκίζομαι στα παιδιά μου». Από αγάπη καλά πάμε λοιπόν – με την αποδοχή τι γίνεται; Πόσο εύκολο είναι για τους γονείς να αποδεχτούν όλες τις πτυχές του χαρακτήρα των παιδιών που αγαπούν; Πόσο εύκολο είναι για τους δασκάλους να αποδεχτούν τις αδυναμίες όλων των μαθητών τους, αλλά και τις δικές τους; Πόσο εύκολο είναι για τις απανταχού κοινωνίες να αποδεχτούν τη διαφορετικότητα των ανθρώπων που τις απαρτίζουν; Καθόλου εύκολο απ’ ό,τι φαίνεται. Το φωνάζει ο Άλεξ που χάθηκε ανεξήγητα πριν από

λίγα χρόνια στη Βέροια, και ο Βαγγέλης από τα Γιάννενα που αγνοείται. Τα αντανακλαστικά μας αυτές τις στιγμές, αξιοθαύμαστα. Όλος ο κόσμος ψάχνει για τον Βαγγέλη, όλος ο κόσμος γράφει για αυτόν. Όλοι με τον Βαγγέλη, ευτυχώς. Οι θύτες, αναρωτιέμαι, πού μεγάλωσαν; Αλλού; Εμείς δεν μεγαλώσαμε και τους θύτες; Η δική μας κοινωνία, τα δικά μας σχολεία, οι δικές μας οικογένειες; Πώς θέλουν τα παιδιά τους επιτέλους αυτές οι οικογένειες; Υγιή; Έξυπνα; Όχι πολύ επιμελή – για να μην τα λένε και «φυτά». Όχι πολύ ζωηρά, ούτε και πολύ ήσυχα, να έχουν μια ζωντάνια, βρε παιδί μου. Όχι πολύ αδύνατα, ούτε πολύ χοντρά. Ποδοσφαιριστές; Δικηγόρους; Γιατρούς; Πάντως, άντρες. Ή γυναίκες που να θέλουν να κάνουν παιδιά. Δεν είναι έτσι… θα μου πείτε. Μα αν δεν ήταν έτσι τι συγκροτεί την «επιχειρηματολογία» της μάζας, τι οριοθετεί τις μειοψηφίες; Πώς ξέρουν τα παιδιά μας τι καθιστά ένα παιδί τον «αδύναμο κρίκο»; Και πώς τοποθετούνται απέναντί του; Ενστικτωδώς; Όχι. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που το κάνουμε κι εμείς οι γονείς. Ένα παιδί που μεγαλώνει σε περιβάλλον αγάπης ΚΑΙ αποδοχής,

δύσκολα θα γίνει θύτης. Αλλά και θύμα. Τα παιδιά που εισπράττουν την αποδοχή των γονιών τους έχουν μια περίεργη δύναμη νομίζω. Αλλιώς; Θυμίζω κάτι που πρόσφατα έγραψε ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος, κάτι από ένα κείμενό του που πρέπει να διαβάσουν όλοι οι γονείς (http://www.lifo.gr/team/diary/55264) […] το φόβο που σου κληροδότησε το μπούλινγκ δύσκολα τον σκεπάζεις, πόσο μάλλον τον σβήνεις. Γιατί έρχεται από τη ρίζα του εαυτού σου – τότε που διαμορφωνόταν. Είναι ένα «ελάττωμα» δικό σου: το ατομικό σου στίγμα. Κι αυτό το στίγμα είναι ο εξοστρακισμός από την ομάδα και την κοινωνία. Η αίσθηση ότι δεν σε θέλουν – επειδή είσαι σεξουαλικά, φυλετικά, σωματικά, ή ψυχικά ασυνήθιστος. Αυτή η επιβεβλημένη μόνωση, ιδίως τότε που δεν έχεις ακόμα έρμα μέσα σου για να σε συγκρατήσει, είναι σαν ξαφνικός θάνατος. Ειδικά αν ζεις σε ένα απλοϊκό περιβάλλον (επαρχία ή οικογένεια) που συσχετίζει κουτά. Δεν ξέρεις από πού να κρεμαστείς. Μ.Δ.

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

04.03.2015

4 1

8 2

No 39 04.03.2015 ΤΑΛΚ ΕΚΔΟΤΙΚΗ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. NΙΚ.ΜΑΝΤΖΑΡΟΥ 1-3, 154 51, ΝΕΟ ΨΥΧΙΚΟ ΤΗΛ.: 210 6753180, ΦΑΞ: 210 6753189 Ε-ΜAIL: info@talcmag.gr www.facebook.com/talcmag @talcmag

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΙRIS AEBE ΔΙΑΝΟΜΗ: CITY PROMOTIONS

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ: Έφη Κουτσονικολή (kefi@talcmag.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: Βάσω Τόση (vtossi@talcmag.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Δήμητρα Μήτρου (dmitrou@talcmag.gr) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Γιούλα Κουγιά ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Πελιώ Παπαδιά (ppapadia@talcmag.gr) ΥΠΟΔΟΧΗ ΥΛΗΣ & ΔIAΦΗΜΙΣΗΣ: Εύη Σπηλιωτάκου (espiliotakou@talcmag.gr) ΦΩΤΟ ΘΕΜΑΤΩΝ: Shutterstock ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Μαρία Γυπαράκη, Ανθή Δοξιάδη, Παναγιώτα Καρλατήρα, Χριστίνα Κοπανά, Αννίκα Λυμπεροπούλου, Γιολίνα Μπρούσαλη, Φαίδρα Νικολάου, Ντίνα Νομικού, Ρομίνα Ξύδα, Λία Παπαδοπούλου, Κώστας Περεζούς, Ηλέκτρα Σαμοΐλη, Δήμητρα Τριανταφύλλου, Αθηνά Τσόγκα-Τουρνικιώτη, Λαυρέντης Χωραΐτης, το Κορίτσι του Διπλανού Portal ΖΩΔΙΑ: www.actavestababy.com CREATIVE DIRECTOR: Γιώργος Ξύστρης

Η διεύθυνση του περιοδικού Τaλκ δεν φέρει καμία ευθύνη και δεν υιοθετεί απαραίτητα τις απόψεις των επιστημόνων και άλλων ειδικών συνεργατών που ενυπόγραφα αρθρογραφούν στην έκδοση. Προτού χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε προϊόν διαφημίζεται, άμεσα ή έμμεσα, στην εφημερίδα, ή ακολουθήσετε τις συμβουλές των ειδικών, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή και απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, χωρίς την προηγούμενη άδεια του εκδότη. NΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Γιάννης Καλλές

5 Γιαμι γιαμι

04.03.2015

της Αθηνάς Τσόγκα-Τουρνικιώτη

Μπάρες δημητριακών με μέλι Υλικά ● 100 γρ. ταχίνι ΑΤΤΙΚΗ ● 120 γρ. νιφάδες βρώμ(1/2 φλιτζάνι) ● 120 γρ. μέλι ΑΤΤΙΚΗ (1/ης (1 φλιτζάνι) ● 1/2 κουταλάκι κανέλ 3 φλ.) ● 1 χούφτα κοπανισμέ α να φουντούκια ή άλλο ξηρ ή μείγμα ό καρπό ● σταγόνες ή τσιπς σοκο λάτας (προαιρετικά) Εκτέλεση Προθερμαίνετε τον φούρ μπολ ανακατεύετε όλα τανο στους 180°C στο αερόθερμο. Σε χαρτί στον πάτο ενός μικ υλικά μαζί. Βάζετε αντικολλητικό ρού ταψιού ή πυρέξ και επάνω το μείγμα. ρίχνετε Ψήνετε για 10 λεπτά. Αφ και μετά τα κόβετε σε παήνετε να κρυώσουν μέσα στο ταψί κομμάτια με ένα μαχαίρι.ραλληλόγραμμα ή τετράγωνα

Κέικ μελιού Υλικά αιόλαδο ● 1 κούπα ελ λι ΑΤΤΙΚΗ μέ α ύπ κο 1 ύ ● μό πορτοκαλιο ● 1 κούπα χυ α λι νί ● 1 κ.γ. βα 1 πορτοκάλι ή λεμόνι ● Ξύσμα από ν πάουντερ ● 3 κ.γ. μπέικιεύρι ολικής άλεσης ● 3 κούπες αλ

χι, η Σαραουμε είτε ό ίτε νηστεύ περίοδος που επιτρέι κοστή είνα ση εναλλακτικών πει αναζήτη προτάσεων. Ετοιμάν διατροφικώ ηστίσιμα γλυκά με ν α μ όστι ύλουδα, στε πενταν έλι ΑΤΤΙΚΗ. Αγριολο δικότητα μ α Ελληνικό να και δάσος, η μον τίδα της τα θυμάρι, βό ής φύσης και η φρον είναι τα ικ ν η λ . Αυτά ελ ς τη Η - ΠΙΤΤΑΣ ουταλιά μέλι ΙΚ Τ Τ Α ς α άθε κ εταιρεί υ κάνουν κ . μυστικά πο ξεχωριστή εμπειρία τά του τη ία ό μ ν Η κ υ ηπ ΑΤΤΙΚ άρωμα και φαίων Η γεύση, το ουν μεταξύ των κορυ υς όλη σ το σ α τά έσ τα μ ουν το κα , ενώ κλείν το του του κόσμου ή αξία και τον πλού υτό και α ικ ι’ φ ο Γ . τρ ύ α μελιο τη δι ελληνικού εθνώς διακριθεί ύ ο κ τι ο οι π δι σης, με ΤΙΚΗ έχει το μέλι ΑΤ τικότερα βραβεία γεύ αστέρια) ν α (3 με τα σημ τη την υψηλότερη 008-2011πιο πρόσφα Qi για τρίτη φορά (2 αι οι iT εί η ηθινά ν βράβευσ τι αξίζει αλ ύσεις. ό, τί ια Γ ). 2014 πολα ημερινές α μικρές καθ

.gr www.attiki-pittas iHoney ik tt /A www.facebook.com

θμούς Κελσίου.αναΕκτέλεση υμε τον φούρνο στους 180 βα τη σειρά που με ρ Προθερμαίνο ένα ένα τα υλικά στο μίξε τα. Σε καλά λαδωμένη Προσθέτουμε υπώντας σε μέτρια ταχύτη για 45-50 λεπτά. γράφονται, χτουμε το μείγμα και ψήνουμε φόρμα αδειάζ

Κρέμα μήλου με μέλι και ταχίνι Υλικά ● 1 μήλο χωρίς τη φλ ● 2 κουταλιές ταχίν ούδα, κομμένο σε κομμάτια ι ΑΤΤΙΚΗ ή βούτυρο ή φουντουκιού αμυγδάλου ● 1 κουταλιά μέλι ΑΤΤΙΚΗ ● Λίγη κανέλα (προα ιρετικά) Εκτέλεση Χτυπάμε όλα τα υλικά Τη σερβίρουμε μαζί μαζί στο μπλέντερ μέχρι να γίνουν κρ ή κράκερς ή τη χρησμε φρούτα, την αλείφουμε σε φρυγανιέςέμα. ιμοποιούμε σε μεγα γέμιση τάρτας. λύτερη ποσότητα ως

6 Γυρω Γυρω ΟΛΟΙ

04.03.2015

της ΑΝΘΗΣ ΔΟΞΙΑΔΗ

ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΦΤΕΡΑ Τα παιδιά μας πρέπει να τα καταφέρουν πολύ καλύτερα από εμάς

ροτού τελειώσει η σχολική χρονιά, να προλάβουμε να πούμε δυο λόγια, έστω, για την εκπαίδευση των παιδιών μας. Κανονικά θα έπρεπε να πούμε πάρα πολλά λόγια για αυτό το θέμα και θα τα λέμε κατά καιρούς. Μιας και ένα μεγάλο μέρος της αληθινής εκπαίδευσης των παιδιών μας πρέπει να γίνει στο σπίτι από τους γονείς του, το Τaλκ είναι ο κατάλληλος χώρος για αυτήν τη συζήτηση. Όταν λέω «στο σπίτι από τους γονείς του» φυσικά και ΔΕΝ εννοώ να τους βοηθούν οι γονείς στο σπίτι με τη δουλειά του σχολείου. Αντιθέτως, πρεσβεύω ότι δεν πρέπει να τους βοηθάει κανείς με τα μαθήματα του σχολείου. Ιδιαίτερα, όχι καθημερινά και συμβιωτικά, τύπου «πρέπει τώρα να πάμε να διαβάσουμε...» και άλλα τέτοια σχόλια. Εμείς πήγαμε σχολείο, το τελειώσαμε, τώρα είναι η δική τους σειρά. Είναι δική τους δουλειά και δική τους ευθύνη. Όσο μοιραζόμαστε τη δουλειά και, ακόμα χειρότερα, την ευθύνη για τη μελέτη, τόσο πιο δύσκολο τους το κάνουμε. Να πάρουν την ευθύνη για τον εαυτό τους, τις πράξεις τους και τα αποτελέσματα των πράξεών τους. Κανείς νομίζω δεν θα ήθελε να κάνει τέτοιο κακό στο παιδί του, εν ονόματι μερικών ασκήσεων μαθηματικών ή γραμματικής. Ούτε να τους στερήσει τη χαρά ότι τα καλά αποτελέσματα είναι δικό τους, ολόδικό τους κατόρθωμα. (Μπορεί να τα ξαναέχω πει αυτά, αλλά κανείς δεν με ακούει και έτσι δεν χάνω ευκαιρία να τα λέω ξανά και ξανά.) Λέω ένα μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης πρέπει να γίνει σπίτι από τους γονείς επειδή, άγνωστον γιατί, πολλά σχολεία εξασκούν ακόμα την παλιά και άχρηστη μέθοδο της παπαγαλίας. Την ανούσια, άχρηστη, μέθοδο της παπαγαλίας, για την ακρίβεια. Αυτό είναι τόσο εξωφρενικό, αν σκεφτεί κανείς πόσο πολλά ξέρουμε για τη μάθηση, που δεν ξέρω τι να πω για τη συνέχεια του φαινομένου στα σχολεία μας. Για τα παιδιά πάντως είναι

καταστρεπτική τακτική και ο καλύτερος τρόπος να μην εκπαιδευτούν και να μισήσουν το σχολείο και τα μαθήματά του. Είναι δουλειά των γονιών, αν αυτή είναι η περίπτωση, να βοηθήσουν τα παιδιά τους; Πρώτον, να αντέξουν. Και, δεύτερον, να καταλάβουν κάτι για την ουσία που κρύβεται κάτω από την παπαγαλία. Κουβεντιάζοντας το θέμα, δίνοντάς τους άλλα βιβλία και πληροφορίες για να καταλάβουν το ενδιαφέρον που κρύβεται πίσω από την κούφια παπαγαλία. Αληθινή εκπαίδευση είναι τρία πράγματα. Πρώτον είναι να εμφυσήσει στα παιδιά την επιθυμία να μάθουν. Δεύτερον είναι να αποκτήσουν κριτική σκέψη. Και τρίτον να τους δοθεί μία ηθική διάσταση σε αυτά που μαθαίνουν. Και τα τρία εξίσου σημαντικά για την υπόλοιπη ζωή τους. Σκεφτείτε ότι τα παιδιά μας που πηγαίνουν σήμερα στο σχολείο θα μπορούν χτυπώντας ένα πλήκτρο στον υπολογιστή να πάρουν όλες τις πιο απίθανες λεπτομερέστατες πληροφορίες για όποιο θέμα θέλουν. Μέσα σε κλάσμα του δευτερολέπτου μπορούν να μάθουν ό,τι πιο απίθανο θέλουν ή τους χρειάζεται για τη δουλειά τους ή για τη ζωή τους. Ποιος θα τους μάθει να ξέρουν να κρίνουν τι πρέπει να κάνουν ή να αποφασίσουν, όταν τους παρουσιάζεται κάποιο δίλημμα, ή ποιανού το μέρος να πάρουν σε μια δύσκολη, πολύπλοκη περίπτωση; Αυτό σίγουρα δεν θα τους το πει ένας υπολογιστής. Ούτε θα τους βοηθήσει να καταλάβουν ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος στην παρουσίαση ενός περιστατικού. Ποιος θα τους βοηθήσει να πάρουν όσες πληροφορίες μπορούν και μετά να δημιουργήσουν τη δική τους άποψη για κάποιο σοβαρό θέμα; Να μπορούν να την υποστηρίξουν μέχρι το τέλος ή να μπορούν να αλλάξουν γνώμη αν χρειαστεί; Ποιος θα τους μάθει να μην είναι φανατικοί; Να μπορούν να ακούσουν την άλλη πλευρά; Να μπορούν να μπουν στη θέση του άλλου; Να αποκτήσουν μερικούς απαράβατους κανόνες για τον εαυτό τους και σταθερές αξίες, ενώ παραμένουν αρκετά ευέλικτοι στο να αλλάξουν γνώμη και να κάνουν τους αναγκαίους συμβιβασμούς; Ποιος θα τους μάθει να μπορούν να σεβαστούν και να αφουγκραστούν τις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες ενώ συμβάλλουν συγχρόνως και στο κοινό καλό; Ή, πιο απλά, στις ανάγκες της ομάδας στην οποία ανήκουν; Ποιος και πού θα μάθουν τα βασικά στοιχεία της εκπαίδευσης; Για αυτά θα ήθελα να μου μιλάει ένα σωστό σχολείο που επισκέπτομαι για να διαλέξω πού θα πάει το παιδί μου. Τέτοια θα ήθελα να μου πει στην ερώτηση «Ποια είναι η φιλοσοφία του σχολείου σας;» Και αν δεν ακούσω να τα προσφέρει και το παιδί μου να πρέπει παρ’ όλα αυτά να πάει εκεί, να είμαι σίγουρος ότι μπορώ να τα δώσω εγώ στο σπίτι. Ο αντιρρησίας στο πίσω μέρος της αίθουσας φωνάζει «σαν πολύ δύσκολα μας βάζεις». «Ναι, ναι, ανθρώπους μεγαλώνουμε, τι θέλατε; Ανθρώπους που αύριο θα μας κυβερνάνε, θα μας γιατρεύουν, θα μας δικάζουν. Θα χτίζουν τα σπίτια μας και θα καλλιεργούν τη γη μας. Και πρέπει να τα καταφέρουν πολύ καλύτερα από εμάς».

Bιβλία

για το Πάσχα από τις

04.03.2015

εκδόσεις Διάπλαση

Της Ρομίνας Ξύδα

ταν κάποτε δυο καλές γνωστές, θα μπορούσες να τις πεις και φίλες. Ξανθές, καλλίγραμμες, υπερφιλόδοξες, με επιφανείς συζύγους, πολλά παιδιά, εντυπωσιακές βίλες στα βόρεια προάστια, σκαφάτες διακοπές σε κοσμικά θέρετρα και γκαρνταρόμπες-θησαυροφυλάκια. Η μία, ως διευθύντρια της ελληνικής Vogue, έχαιρε τον τίτλο της Ελληνίδας Άννα Γουίντουρ, η άλλη εκείνον της εγχώριας τηλεοπτικής queen. Η πρώτη (Έλενα Μακρή-Λυμπέρη) αποτύπωνε στα εξώφυλλα των γκλαμουρογκοσιπάτων περιοδικών της όλα τα ζωογόνου σημασίας ενσταντανέ της ζωής της δεύτερης –βλέπε γάμους, εγκυμοσύνες, γεννητούρια κ.λπ.–, η δεύτερη (Ελένη Μενεγάκη) φιλοξενούσε την πρώτη στον καναπέ της εκπομπής της εκμαιεύοντάς της πληροφορίες που θα μπορούσαν κάλλιστα να φέρουν τον τίτλο «να ’χαμε να λέγαμε».

πάρτι για τα γενέθλια της μικρότερης κόρη της, στο οποίο, ως διά μαγείας, τρυπώνει κάποιος ο οποίος εν συνεχεία δίνει στην επικεφαλής του γκοσιπάτου περιοδικού φωτογραφικά ενσταντανέ από την εν λόγω γιορτή. Η τελευταία δημοσιεύει τις φωτογραφίες των παιδιών φορώντας στα μουτράκια τους πίξελ και στο εξώφυλλο τον πιασάρικο τίτλο: «Η Ελένη Μενεγάκη μάς υποδέχτηκε στο πάρτι γενεθλίων της μικρής Βαλέριας». Και κάπου εδώ το δικό μας πάρτι ξεκινά! Η εγχώρια τηλεοπτική queen κάνει ασφαλιστικά μέτρα ζητώντας να αποσυρθεί το τεύχος ή να αφαιρεθούν οι σχετικές φωτογραφίες με το πρωτοδικείο Αθηνών να απορρίπτει το αίτημά της και την επικεφαλής του γκοσιπάτου περιοδικού να παίρνει χοντρές ανάποδες επιδιδόμενη σε μία άνευ προηγουμένου επίθεση μέσα από το προσωπικό της blog. Ποια έχει δίκιο; Καμιά τους! Ποια έχει άδικο; Και οι δυο τους! Όσον αφορά την τηλεοπτι-

αλλοτινή Γουίντουρ, είναι τουλάχιστον αφελές να μη γνωρίζει ότι σ’ αυτόν τον χώρο οι μάχαιρες καρφώνονται χωρίς καμία αιδώ στην πλάτη σου –ανεξαρτήτως αν φοράς Chanel ή Zara– όπως είναι τουλάχιστον «χαμηλό» να επιδίδεσαι σε χαρακτηρισμούς που δεν συνάδουν με το επίπεδο της κατά τα λοιπά υψηλής σου τάξης: «Ακόμη και εξώφυλλο στη Vogue την έκανα, που αμφιβάλλω αν ήξερε να προφέρει τα ονόματα των σχεδιαστών, και που έδωσα μάχη για να επιβάλω μία tv persona άνω των 40 ετών», γράφει με φανερή τη διάθεση ειρωνείας του χαμηλού επιπέδου της παρουσιάστριας για να συνεχίσει λίγο παρακάτω καρφώνοντας και την επαγγελματική της υπόσταση: «Προσωπικά, δεν βρίσκω καν ενδιαφέρουσα εδώ και χρόνια τη δουλειά της Ελένης Μενεγάκη. Βλέπω πόσο βαριέται (έως και τσίκλα μασάει, χωρίς αιδώ, κατά τη διάρκεια της εκπομπής της) και τη μεταδίδει κιόλας αυτήν τη βαρεμάρα στο

Οι επώνυμες μαμάδες όμορφα ξεκατινιάζονται...

XΡΥΣΑΝΘΗ ΚΑΡΑΪΣΚΟΥ

Το αυγό που μισούσε το κόκκινο χρώμα Εικονογράφηση: Νέστορας Ξουρής

XΡΥΣΑΝΘΗ ΚΑΡΑΪΣΚΟΥ

Ο λαγός που μισούσε τα κόκκινα αυγά

Η μελωδία της αναρχίας

Εικονογράφηση: Νέστορας Ξουρής

κή queen, έχει αναμφισβήτητα το δικαίωμα, όπως άλλωστε και η κάθε μάνα, να μην επιθυμεί να βλέπει τα παιδιά της «κρεμασμένα» στα περίπτερα, ακόμη κι αν το μόνο που φαίνεται από αυτά είναι τα ρούχα τους. Πίσω όμως από αυτό και πέρα από αυτό υπάρχει μία έννοια που οι βλάχοι τη λένε «τσίπα» και οι αρχαίοι «ουδείς αχαριστότερος του ευεργετηθέντος». Όταν κάποιος – και στην εν λόγω περίπτωση αυτό το «κάποιος» είναι κάτι περισσότερο από συγκεκριμένο στο πρόσωπο της αλλοτινής Ελληνίδας Άννας Γουίντουρ– μας έχει κάνει πρώτες μούρες στο πανελλήνιο είναι τουλάχιστον αναξιοπρεπές, στο πρώτο του λάθος, στην πρώτη του στραβή, να του το ανταποδίδουμε πετώντας του ασφαλιστικά μέτρα στη μούρη. Όπως είναι τουλάχιστον «μικρό» να ξεχνάμε όλες τις στιγμές που τον παρακαλούσαμε, εμμέσως πλην σαφώς, να μας κάνει «μεγάλες» και που το έκανε γιατί απλώς πίστεψε σε εμάς. Όσον αφορά τώρα την

ΧΡΥΣΗΙΔΑ ΔΗΜΟΥΛΙΔΟΥ

Τα χρόνια πέρασαν, οι εποχές δεν άντεξαν το ειδικό βάρος του χλιδάτου modus vivendi και του χαρωπού «Κυριακή-γιορτή και σχόλη να ’ταν η ζωή μας όλη» που λάνσαραν αντιστοίχως, περιορίζοντας την πρώτη στην πιάτσα εβδομαδιαίων γκοσιπάτων περιοδικών και τη δεύτερη στα απόνερα της μεσημεριανής ζώνης. Και, ξάφνου, ως εκ θαύματος, οι εν λόγω κυρίες βγήκαν και πάλι στη στεριά της τριτοκοσμικής life style επικαιρότητας με αφορμή ένα παιδικό πάρτι! Ναι, ένα παιδικό πάρτι από εκείνα με τις χαρωπές φατσούλες, τα πολύχρωμα μπαλόνια και τα χαρούμενα γέλια, ένα παιδικό πάρτι σαν το δικό μου και το δικό σου, με μία ειδοποιό διαφορά: στη θέση των animatrices έστεκαν εκείνες, σ’ ένα ψυχαγωγικό υπερθέαμα που είδαμε όλοι και που, αν μη τι άλλο, μας έκανε να γελάσουμε με την ψυχή μας! Ας το χαρούμε λοιπόν γι’ ακόμη μια φορά! Είναι αρχές Φεβρουαρίου όταν η εγχώρια τηλεοπτική queen διοργανώνει ένα

κοινό της. Είναι απλά καθισμένη, μόνιμα απροετοίμαστη, ρεπορτάζ δεν κάνει, γιατί δεν ξέρει να κάνει». Αποκορύφωμα των παραπάνω, η στιγμή όπου η αλλοτινή Γουίντουρ χαρακτηρίζει την παρουσιάστρια «σουλτάνα Χουρέμ», δηλαδή ό,τι πιο σιχαμερό, κακό, δολοπλόκο και ποταπό έχει γνωρίσει μέχρι σήμερα το θηλυκό γένος και η παγκόσμια ιστορία! Αναμένοντας να σπάσω κι άλλη πλάκα με τις επόμενες κινήσεις αμφοτέρων, σκέφτομαι ότι είναι τουλάχιστον λυπηρό να ξεκατινιάζεσαι με αφορμή ένα παιδικό πάρτι. Είναι τουλάχιστον τραγικό να μην μπορείς να φερθείς σαν κυρία γελώντας με τη «στραβή» του φίλου σου ρίχνοντάς του απλώς ένα face to face μπινελίκι. Είναι τουλάχιστον ευτελές να βυθίζεις τον κόσμο σε ακόμη περισσότερη βλακεία. Και είναι τουλάχιστον ευτυχές, που όλες εμείς οι ανώνυμες μαμάδες έχουμε τη δύναμη και την αθωότητα να περνάμε τόσο όμορφα στα πάρτι των δικών μας παιδιών...

Οι λαμπάδες που επαναστάτησαν Εικονογράφηση: Ναταλία Καπατσούλια

σύγχρονη ματιά στο παιδικό βιβλίο Κεντρική Διάθεση Xαριλάου Τρικούπη 76, 106 80 Αθήνα τηλ.: 210 38 08 455, 210 38 08 445 fax: 210 38 08 455

e-mail: info@diaplasibooks.gr

www.diaplasibooks.gr

8 ΓΥΡΩ ΓΥΡΩ ολοι

04.03.2015

Μαμά, εγώ θα γίνω π ρωθυπουργός; --------------------------------------------------------------------

ΥΑ: Αγαπητό κορίτσι, έχω προβληματάρα. Βλέπαμε τις προάλλες με την κόρη μου τη Μαριάνθη και τον γιο μου τον Άλκη την ορκωμοσία στη Βουλή. Αυτά βαριόντανε τρελά, αλλά εγώ τα εκβίασα. Αν έβλεπαν όλο το πρόγραμμα, θα έτρωγαν από 3 σακουλάκια τσιπς με γεύση ρίγανη και φέτα ο καθένας, οπότε παλουκώθηκαν και έβλεπαν. Κάπου στα μισά ο Άλκης μου ενθουσιάζεται και λέει: Μαμά, όταν μεγαλώσω εγώ θα γίνω Τσίπρας. Μπράβο, αγάπη μου, του λέω, με το καλό και με τη νίκη! Δεν θα ’χε περάσει ούτε ένα λεπτό όταν ακούω την κόρη μου να αναγγέλλει ότι κι αυτή θα γίνει Τσίπρας. Στην αρχή ανησύχησα λίγο, αλλά μετά κατάλαβα τι εννοούσε το παιδί. Πρωθυπουργός εννοούσε. Μπράβο, αγάπη μου, της λέω κι αυτηνής, ποιος στη χάρη μου, θα γεμίσει το σπίτι πρωθυπουργούς, να θυμηθώ να ρωτήσω τον ξάδερφό μου τον τραπεζικό πώς διακινείται το μαύρο χρήμα από τις μίζες. Τι ήταν να το πω το δεύτερο μπράβο; Ο μικρός εκνευρίζεται, γυρίζει και λέει στην αδερφή του ότι αυτή αποκλείεται να γίνει Τσίπρας επειδή είναι κορίτσι. Σας μεταφέρω επί λέξει τι είπαν για να καταλάβετε γιατί έχω φάει φρίκη: ΜΑΡΙΑΝΘΗ: Και τι έγινε που είμαι κορίτσι, ρε βλάκα; ΑΛΚΗΣ: Τα κορίτσια δεν γίνονται πρωθυπουργοί, βρε ζώον! Μ: Και τι γίνονται; Α: Κορίτσια! Μ: Λες βλακείες. Μαμά, πες του ότι λέει βλακείες. ΕΓΩ: Λες βλακείες, αγόρι μου. Α: Εσείς λέτε βλακείες. Κοιτάξτε την τηλεόραση. Βλέπετε κορίτσια εκεί; Κοιτάξαμε με αγωνία την τηλεόραση. Εκ πρώτης όψεως μόνο κοστούμια έβλεπα – άντε και κάνα μπουφάν (του Βαρουφάκη). Πλησίασα περισσότερο. Τότε και μόνο τότε διέκρινα ένα ταγιέρ. Να, ρε αλήτη, ορίστε, υπάρχουν γυναίκες στη Βουλή, φώναξα για να τονώσω το ηθικό της κορούλας μου που είχε μαραζώσει. Α: Ποια; Αυτή λες; Αυτή δεν είναι γυναίκα, είναι ηθοποιός, μου απαντάει ο τσόγλανος. Μ: Αυτή δεν είναι όμως, είπε με αγωνία η κόρη μου και έδειξε τη Ραχήλ. Καλύτερα να ήτανε σκέφτηκα εγώ, αλλά δεν είπα τίποτα. Τους άλλαξα αμέσως κανάλι, τους είπα να δουν τον Μπομπ τον Σφουγγαράκη και πήγα στην κουζίνα τάχα μου να τους τηγανίσω αυγά. Βιαζόμουν να δώσω ένα τέλος σ’

αυτήν τη συζήτηση. Η Μαριάνθη όμως έτρεξε από πίσω μου, με έπιασε απ’ τη φούστα και με έβαλε στη θέση μου: Μαμά, αλήθεια τώρα πες, εγώ δεν θα γίνω ποτέ πρωθυπουργός; Κορίτσι, πρώτη φορά άκουσα αγωνία στη φωνή του παιδιού μου. Σαν να παίζανε όλοι ένα ωραίο παιχνίδι και ξαφνικά να την πετούσαν έξω από την ομάδα επειδή ήτανε κορίτσι. Δεν πιστεύω ότι το ΄χει ξανανιώσει αυτό. Τι να του πω τώρα εγώ αυτού του παιδιού; Τι το ’θελα και τα ’βαλα με το ζόρι να δούνε ορκωμοσίες και κουραφέξαλα για να γίνουν καλοί πολίτες; Έχει δίκιο η φίλη μου η Άντζελα που συνιστά Disney channel; ΚΟΡΙΤΣΙ= Αγαπητή φρικαρισμένη μητέρα της δημοκρατίας, λάθος χώρα διάλεξες να μεγαλώσεις τα παιδιά σου. Επειδή πράγματι ο καθένας από μας οραματίζεται το μέλλον του με βάση αυτά που βλέπει γύρω του, ένα κοριτσάκι δύσκολα μπορεί να φανταστεί τον εαυτό του πρωθυπουργό. Τα κοστούμια έχουν κατακυριεύσει όχι μόνο την τηλεόραση, τη Βουλή αλλά και όλες τις τοπ θέσεις στη χώρα. Άρα υποσυνείδητα βγάζει η κάθε Μαριάνθη συμπέρασμα ότι αυτό είναι αδύνατον. Για να καταφέρει κάτι που κατάφεραν τόσο λίγες πριν απ’ αυτήν θα πρέπει να δουλεύει σαν σκυλί, οπότε το αφήνει και κάνει πιο βατά όνειρα, όπως το να γίνει δασκάλα, γυμνάστρια, αισθητικός ή (αν είναι δίμετρη) μοντέλο. Ο γιος σας πάλι ενθαρρύνεται. Τόσοι άντρες τα κατάφεραν να σκαρφαλώσουν στα έδρανα της εξουσίας αν και πανύβλακες – γιατί όχι αυτός που είναι και ξύπνιο παλικάρι; Προτείνω λοιπόν να εξηγήσετε και στους δύο ότι χρειάζεται αυτό που λέμε ποσόστωση, δηλαδή να υποχρεώνει νόμος τα κόμματα να κατεβάζουν ένα μίνιμουμ ποσοστό γυναικών στις εκλογές. Έτσι σιγά σιγά θα αρχίσουν να ψηφίζονται γυναίκες, να μπαίνουν στη Βουλή και να τις βλέπουν τα κοριτσάκια από την τηλεόραση ώστε να ονειρεύονται ότι κι αυτές μια μέρα θα γίνουν πρωθυπουργίνες. Αν σας πει ο γιος σας ότι αυτό είναι άδικο κατά των ανδρών και το δίκαιο είναι να μην υποστηρίζει ο νόμος κανέναν αλλά να νικήσει ο καλύτερος, να του πείτε να αφήσει τις σοφιστείες. Είναι σαν να κόβεις πρώτα το πόδι ενός παιδιού και μετά να το βάζεις να συναγωνιστεί σε αγώνα με ένα άλλο αρτιμελές. Αν σας πει ότι κανείς δεν έκοψε τα πόδια των κοριτσιών, να του υπενθυμίσετε ότι επί αιώνες απαγορευόταν στα κορίτσια όχι να βάλουν υποψηφιότητα αλλά να έχουν γνώμη για τη ζωή τους. Αν αυτό δεν είναι κόψιμο ποδιών, τι είναι;

To κοριτσι

9 ΓΥΡΩ ΓΥΡΩ ΟΛΟΙ

04.03.2015

της Γιολίνας Μπρούσαλη

Με το ζόρι ιρόζ οτ εΜ Ε

ίναι καλοκαίρι, είμαι έγκυος στην κόρη μου (νο 2) και έχω πάει να χαζέψω στο καινούργιο σπίτι ενός πολύ καλού (τότε) φίλου μου στο Γκάζι. Μου έχει φτιάξει ένα υποτιθέμενο μοχίτο, που είναι μάλλον κάτι με μπουρμπουλήθρες και λάιμ και μου δείχνει όλο χαρά το σπίτι που ετοίμαζε εδώ και τέσσερα χρόνια, χωρίς κανένα άγχος να τον στριμώχνει, και είναι άψογο μέχρι το πόμολο του συρταριού της ντουλάπας στην αποθήκη. Ο φίλος έχει μια σχέση εδώ και κανένα δεκάμηνο, φαίνεται να περνάνε καλά, έχει μια δουλειά που του αρέσει, αρκετά λεφτά για να μη χαλιέται, μπορεί να πηγαίνει ταξίδια, μπορεί να αλλάξει αυτοκίνητο αν θέλει και μπορεί να έχει ένα πολύ ωραίο, καινούργιο σπίτι στο Γκάζι με ταράτσα για πάρτι. Όταν μιλάει για παιδιά είναι απόλυτος – συμπαθεί βασικά εκείνα των φίλων

του, δεν καταλαβαίνει γιατί ήθελα και δεύτερο και είναι σίγουρος ότι όλοι όσοι αποφασίζουν να τεκνοποιήσουν επιτελούν μια βαθιά ασυνείδητη και ταυτόχρονα εγωιστική πράξη, με όσο περισσότερη αρνητική χροιά μπορείς να βάλεις στον όρο. Ρουφάει κάτι πολύ αλκοολούχο για να μου εξηγήσει πως όλοι οι γονείς είμαστε κάτι σαν no lifers που βρίσκουμε στα παιδιά μας έναν τοίχο προβολής επιθυμιών, φιλοδοξιών και ονείρων. Ότι κουβαλάμε ανομολόγητα απωθημένα και ανεκπλήρωτα από τη διάδραση με τους γονείς μας και τα παιδιά είναι για εμάς κάτι σαν δεύτερη ευκαιρία. Και ότι αυτό το άγχος τού να αφήσω κάτι πίσω μου όταν θα πεθάνω είναι αδικαιολόγητα ναρκισσιστικό και μετατοπίζει το βάρος από τα επιτεύγματα της «πραγματικής» ζωής σε μία υπερφίαλη υστεροφημία.

Του ζητάω να μου βάλει μία μπίρα έστω, έχω πιει τρία ποτά με μπουρμπουλήθρες, είμαι δώδεκα κιλά πιο βαριά απ’ το κανονικό, και η εγκυμοσύνη με κάνει μάλλον ευερέθιστη. Κατανοώ πολλά από αυτά που λέει, και γενικά οι συζητήσεις που κοντράρουν τις πεποιθήσεις μου τόσο ανοιχτά με ιντριγκάρουν, αλλά στα αλήθεια δεν μπορώ να καταλάβω πού είναι το μεμπτό, ειδικά εφόσον ο συνομιλητής μου δεν έχει αφιερώσει τη ζωή του στο να ταΐζει ορφανά μωρά στα στρατόπεδα προσφύγων του Νταρφούρ. Όλα γύρω μας και μέσα μας μια προβολή είναι, το σπίτι, η σχέση, η δουλειά, είναι μία προέκταση του Εγώ και, όσο άβολο και αν ακουστεί αυτό, ναι, μπορεί και το παιδί κάποιες φορές να λειτουργήσει έτσι. Τώρα, τέσσερα και κάτι χρόνια μετά, σκέφτομαι τα άυπνα βράδια μου, τα ταξίδια που δεν έκανα, το αυτοκίνητο που δεν άλλαξα, τη δουλειά που δεν κυνήγησα. Τους φίλους που έχασα, τους καβγάδες που έριξα, τα βιβλία που δεν διάβασα, τις τρέλες που δεν έκανα, τις ανησυχίες που έζησα. Σκέφτομαι τη ζωή μου – πόσο έχει αλλάξει. Και τη μεγάλη, διαρκή αγωνία που

πλέον με καθορίζει. Προσπαθώντας να μη με κάνω στην άκρη, να μεγαλώσω ταυτόχρονα και δύο παιδιά με προορισμό να δοκιμάσουν να αλλάξουν τον κόσμο (τους). Με τον φίλο μου, όπως ήταν αναμενόμενο, έχουμε χαθεί, βρισκόμαστε μια δυο φορές τον χρόνο, και πάλι μέσω καραμπόλας. Θέλω να τον καλέσω κι εγώ στη βεράντα μου ένα ανοιξιάτικο βράδυ, έχει ένα άνετο τραπέζι, αρκετά φυτά, ένα τραμπολίνο, τρεις μπάλες, δύο ποδήλατα και πολλές ξεραμένες πλαστελίνες. Τώρα θα μπορούμε να πίνουμε και οι δύο, και αν είμαστε τυχεροί και δεν ξυπνήσει κανένα παιδί γιατί θέλει νερό/τουαλέτα/αγκαλιά γιατί είδε εφιάλτη/να μου τα σπάσει απλά γιατί είμαι χαλαρή με φίλους, θα ήθελα να ξανασυζητήσουμε για τα παιδιά. Για αυτήν την τόσο επίμονα εγωιστική πράξη με τις ατέρμονα ξεκάθαρες αλτρουιστικές συνέπειες. Και κάπως έτσι, η ζωή συνεχίζεται, θα μου πει ενώ τσουγκρίζουμε για πολλοστή φορά. Υποθέτω πως όλοι κερδίζουν από αυτό, θα του απαντήσω με βαριά βλέφαρα. www.notjustmums.gr

10 συζητωντασ

04.03.2015

… υ ο ΓιαΓια τοτο καλό του… τ ό λ κα Της Ντίνας Νομικού

Υπάρχει άραγε το τέλειο σχολείο για τοίτεπαιδί μας; Και ιδιακερα όταν αυτό βρίσ ηλιται στην τρυφερή ν; κία πέριξ των τριώ

04.03.2015

Το

αρχικό συναίσθημα που κατακλύζει έναν γονιό που πρόκειται να επιλέξει το πρώτο σχολείο είναι ο φόβος. Αν θα το προσέχουν, αν θα τρώει (η Ελληνίδα μάνα δεν κάμπτεται έτσι εύκολα), αν βάζουν τιμωρίες και, κάπου εκεί στο τέλος, τι και πώς θα μαθαίνει. Για να κάνω κι εγώ το παράπονό μου, η εκπαίδευση των πρώτων έξι χρόνων στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι αρκετά υποτιμημένη. Αν κρίνει κανείς από τα ονόματα που επιλέγονται για τα σχολεία αυτής της βαθμίδας θα καταλάβει αμέσως τι εννοώ… για να μη μιλήσω για τα δίδακτρα των ιδιωτικών σχολείων και τις παροχές που βγάζουν μάτι. Αλλά επειδή είμαι αισιόδοξη και πιστεύω στους ανθρώπους, βλέπω τα τελευταία δύο χρόνια ένα ρεύμα, μια στροφή προς πιο ανθρώπινες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση μικρών παιδιών, που αν

απαιτεί αυτό, αλλά ο σεβασμός στο παιδί και στο δικαίωμά του να επιλέγει τη δραστηριότητά του. Μια τάξη όπου όλα είναι καθαρά και τακτοποιημένα ψηλά δεν είναι μια τάξη για μικρά παιδιά. Τουαλέτες που σέβονται την ιδιωτικότητα του παιδιού και έχουν χωρίσματα μεταξύ τους. Εκπαιδευτικά αντικείμενα και παιχνίδια φτιαγμένα από ποικίλα υλικά και όχι μόνο από αυτό το πεθαμένο πλαστικό, που ναι μεν είναι απαραίτητο, αλλά σε ελάχιστες δραστηριότητες. Ο χώρος να αποπνέει ηρεμία, να μην είναι πολύ φορτωμένος και να έχει καλή αισθητική. Ένα σχολείο για μικρές ηλικίες όσο περισσότερο μοιάζει με ένα φυσιολογικό σπίτι στα μέτρα των παιδιών, τόσο το καλύτερο… Οι άνθρωποι, το βασικότερο συστατικό ενός σχολείου, να χαμογελούν, να είναι απλοί και ζεστοί με όλους, αλλά κυρίως ευγενικά ειλικρινείς σε ό,τι αφορά το παιδί. Αφήστε τους να σας μιλήσουν προτού τους βομβαρδίστε και ακούστε

στημένοι. Ένα σχολείο πρέπει να ξέρει καλά τι έχει ανάγκη, εκπαιδευτικά πάντα, το παιδί και όχι τι θέλει να ακούσει ο γονιός για να εντυπωσιαστεί. Τέλος, ζητήστε να γνωρίσετε τη δασκάλα του παιδιού σας μιας και όσο συμπαθητική και να είναι η υπεύθυνη, το παιδί σας θα ζει με τη δασκάλα του… Η μετάβαση είναι κάτι ακόμα που παίζει ουσιαστικό ρόλο. Ρωτήστε πώς θα γίνει η προσαρμογή του παιδιού και φροντίστε να γίνει ομαλά και πάντα σύμφωνα με το παιδί και το πώς θα ανταποκριθεί. Ένα παιδί που αποχωρίζεται τον γονιό του ουρλιάζοντας στην πόρτα, δεν είναι ένα παιδί που θα αγαπήσει το σχολείο. Αν λοιπόν η επιλογή σας, για διαφορετικούς ο καθένας λόγους, είναι ένα ιδιωτικό σχολείο για την πρώτη επαφή του παιδιού με τη μάθηση φροντίστε τα πράγματα να είναι απλά, αλλά με ουσία και σεβασμό στο παιδί. Τα δίδακτρα είναι αρκετά τσιμπημένα, αλλά

Μια τάξη όπου όλα είναι καθαρά και τακτοποιημένα ψηλά δεν είναι μια τάξη για μικρά παιδιά. Ένα σχολείο για μικρές ηλικίες όσο περισσότερο μοιάζει με ένα φυσιολογικό σπίτι στα μέτρα των παιδιών, τόσο το καλύτερο…

δεν είναι μόδα σαν πολλά πράγματα στις μέρες μας, κάτι μπορεί να αλλάξει. Πώς λοιπόν θα καταλάβουμε αν ένα σχολείο είναι κατάλληλο για ένα παιδί κοντά στα τρία; Πρώτα από όλα, πρέπει εμείς ως γονείς να κατανοήσουμε ποια είναι η εκπαίδευση που πρέπει να προσφέρει και να πετάξουμε τα περιττά και προς εντυπωσιασμό έξτρα, που μόνο στόχο έχουν να τραβήξουν το ενδιαφέρον μας από την ουσία. Το μικρό παιδί έχει ανάγκη από μια μικρή σχολική μονάδα για να γίνει πιο ομαλά η μετάβασή του από την οικογένεια στο σχολείο. Ένα κτήριο με πολύ φυσικό φως, εξωτερικό χώρο με φυτά, χώμα, δέντρα και παιχνίδια. Τάξεις φωτεινές με ράφια χαμηλά και πράγματα στο ύψος του παιδιού. Δεν είναι μόνο η μοντεσσοριανή φιλοσοφία που το

καλά ό,τι έχουν να σας πουν. Μέσα από την παρουσίαση που συνήθως γίνεται στα πρώτα ραντεβού μπορούμε να καταλάβουμε πολλά. Όσο περισσότερες οι εξωσχολικές παροχές τόσο το χειρότερο… τα μικρά παιδιά χρειάζονται ρουτίνα και τα πράγματα να γίνονται στον χώρο τους χωρίς την εμπλοκή πολλών διαφορετικών προσώπων. Αν λοιπόν η δασκάλα του παιδιού σας είναι «πολυτάλαντη» (στην Ελλάδα το ονομάζω έτσι, γιατί σε άλλες χώρες είναι απαιτούμενο προσόν μιας νηπιαγωγού η γνώση ενός μουσικού οργάνου για παράδειγμα) είστε πολύ τυχεροί, γιατί η μουσική, η τέχνη και πολλά άλλα θα μπουν στο ημερήσιο πρόγραμμα αβίαστα. Αν ακούσετε μέσα στην κουβέντα σας να γίνεται πολύς λόγος για το παιδί και λιγότερος για το τι θέλει ο «πελάτης γονιός» να είστε ευχαρι-

αυτό σπάνια αντικατοπτρίζει την ουσιαστική ποιότητα. Δείτε πού έχουν επενδυθεί τα χρήματα ενός σχολείου και θα καταλάβετε πολλά. Δείτε πώς θα μιλήσουν την πρώτη φορά στο παιδί, αν θα του δώσουν χώρο ή θα προσπαθήσουν να το κερδίσουν. Τέλος, αφήστε το ένστικτό σας να σας οδηγήσει, γιατί ό,τι και να λέμε η εικόνα που σχηματίζει ο κάθε γονιός και η τελική επιλογή του αποδεδειγμένα έχουν να κάνουν με τις δικές του βαθιές προσδοκίες. Ίσως τελικά πριν από το πρώτο ραντεβού βοηθήσει πολύ το να βάλουμε λιγάκι τα πράγματα στη θέση τους μέσα μας αλλά και η συνειδητοποίηση ότι το αν έχουμε κάνει καλή επιλογή ή όχι θα φανεί στο μέλλον από το ίδιο το παιδί. Καλή επιτυχία και πάντα να έχουμε εμπιστοσύνη ότι το παιδί μπορεί να μας δείξει πολλά!

12 συζητωντασ

04.03.2015

Της Μαρκέλλας Δήμου

Σχολείο σαν το... σπίτι τους Μαθηματικά στην τραπεζαρία, ιστορία στο σαλόνι, γεωγραφία στην κουζίνα... Πώς θα σας φαινόταν αν το ακαδημαϊκό περιβάλλον των μικρών μαθητών συνέθεταν πρόσωπα και πράγματα τόσο οικεία όσο οι γονείς και το σπίτι τους;

πορεί σε εσάς να ακούγεται παράξενο και εντελώς ανορθόδοξο, όμως εκατομμύρια παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο δεν έχουν ακούσει ποτέ το κουδούνι του σχολείου να χτυπά, δεν έχουν κουβαλήσει παραγεμισμένες σχολικές τσάντες, δεν έχουν ξαπλώσει το νυσταγμένο κεφαλάκι τους σε ζωγραφισμένα θρανία. Και αυτό γιατί οι γονείς τους έχουν επιλέξει το homeschooling, μια εναλλακτική προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία η εκπαίδευση πραγματοποιείται εκτός σχολικών ιδρυμάτων, σε μικρές κοινοτικές μονάδες ή στο σπίτι, από γονείς ή επιλεγμένους εκπαιδευτικούς. Αν δηλαδή πολλοί γονείς δυσκολεύονται να φανταστούν τα δικά τους παιδικά χρόνια εκτός σχο-

λικών αυλών, άλλοι θεωρούν την υποχρεωτική εκπαίδευση έναν ανεξήγητο εγκλεισμό που πρέπει να αποφύγουν. Πριν προλάβετε είτε να φαντασιωθείτε την ηρωική έξοδο των παιδιών σας από τις τάξεις, ή να απορρίψετε εντελώς αυτήν την ιδέα, μάθετε ότι στην Ελλάδα το homeschooling επιτρέπεται μόνο σε άτομα με «ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» (ΦΕΚ 78/τεύχος Α΄/14-032000). Σε ποια μέρη του κόσμου λοιπόν τα παιδιά κοιτάζουν τα σχολικά να περνούν χωρίς να τρέχουν να τα προλάβουν; Τα σκήπτρα κρατούν οι ΗΠΑ, καθώς υπολογίζεται ότι 2.200.000 παιδιά που παρακολουθούν μαθήματα στο σπίτι. Μάλιστα στις ΗΠΑ, το homeschooling είναι η περισσότερο ταχέως αναπτυσσόμενη μορφή εκπαίδευσης! Το ίδιο ισχύει για περισσότερα από 25.000 παιδιά, ενώ στη Γαλλία

4.500 παιδιά ηλικίας 6 με 16 ετών φοίτησαν στο… σαλόνι τους. Στην Ιταλία η παρακολούθηση μαθημάτων στο σπίτι είναι αποδεκτή ως εναλλακτική μορφή υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Για την ώρα, αφορά μερικές εκατοντάδες παιδιά, το ενδιαφέρον, όμως, ενισχύεται τα τελευταία χρόνια. Η εκπαίδευση κατ’ οίκον είναι διαδεδομένη επίσης σε Αυστραλία, Καναδά, Ν. Ζηλανδία, Κένυα, Ιαπωνία, Ρωσία, Μεξικό. Η εκπαίδευση κατ’ οίκον δεν είναι κάτι καινούργιο. Ως πρακτική υπάρχει από τότε που ο άνθρωπος συνδέεται με τη διαδικασία της μάθησης. Μάλιστα στην αρχαιότητα, αλλά και αργότερα, τα παιδιά μάθαιναν σε μικρές ομάδες εκτός επίσημων εκπαιδευτικών σχηματισμών. Για να καταγραφεί ως εναλλακτική εκπαιδευτική τάση, όμως, το homeschooling έπρεπε να περιμένει την εμφάνιση της θεσμοθετημένης

«Δεν είναι το σχολείο που είναι υποχρεωτικό, αλλά η εκπαίδευση», είναι το μότο όσων επιλέγουν την κατ’ οίκον εκπαίδευση

υποχρεωτικής εκπαίδευσης, αποτελώντας επιλογή όσων απέρριπταν ή δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν την τελευταία. Στις αρχές του 20ού αιώνα, εξαιτίας των μεγάλων αποστάσεων κατοίκων απομακρυσμένων χωριών από τα σχολεία, η εκπαίδευση στο σπίτι φάνταζε σαν την ύστατη λύση. Μετά το 1960 πολλοί θεωρητικοί αρχίζουν να διατυπώνουν σθεναρές αμφιβολίες για τη σκοπιμότητα και την αποτελεσματικότητα της υποχρεωτικής φοίτησης. Σπίτι-σχολείο = 1-1 λοιπόν και κομμάτι αυτού του αγωνιστικού αποτελέσματος είναι και οι ρηξικέλευθες απόψεις του John Holt, ο οποίος με το βιβλίο του How Children Fail υποστηρίζει πως το να προσπαθούν μονίμως οι μαθητές να ικανοποιήσουν δασκάλους και σχολεία σκοτώνει τη δημιουργικότητά τους. Σήμερα το homeschooling είναι για κάποιους το μεγάλο «όχι» στον βαθμό και τον τρόπο με τον οποίο οι κρατικοί μηχανισμοί ορίζουν το περιεχόμενο της διδακτέας ύλης αλλά και την ταχύτητα με την οποία πρέπει να τρέχουν οι μαθητές και οι... γονείς τους. «Δεν είναι το σχολείο που είναι υποχρεωτικό, αλλά η εκπαίδευση», είναι το μότο όσων επιλέγουν την κατ’ οίκον εκπαίδευση. Για ποιους άλλους λόγους λοιπόν οι υπέρμαχοι αυτής της τάσης επιλέγουν να κάνουν τον δάσκαλο, τον

13 συζητωντας

04.03.2015

διευθυντή ή έστω... τον επιστάτη; Η δυνατότητα εξατομικευμένης εκπαίδευσης, η επιλογή θεματολογίας αλλά και ωραρίων μελέτης, ο αυξημένος βαθμός συγκέντρωσης του παιδιού είναι μερικοί από τους λόγους που οι γονείς επιλέγουν το homeschooling. Υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που μετατρέπουν το σαλόνι του σπιτιού τους σε σχολική αίθουσα με σκοπό να προστατεύσουν τα παιδιά τους από το bulling, την ψυχολογική και σωματική βία και τον κίνδυνο καταχρήσεων που ελλοχεύει μέσα και γύρω από τα σχολικά προαύλια. Σημαντικό για αυτούς είναι ότι τα παιδιά εξασφαλίζουν πολύ περισσότερο χρόνο για να καλλιεργήσουν άλλα ταλέντα, τα οποία καταπιέζει το απαιτητικό σχολικό πρόγραμμα. Ένα μεγάλο μέρος των γονιών που επιλέγουν αυτήν τη μέθοδο εκπαίδευσης για τα παιδιά τους, διαπιστώνουν στην πορεία πως όταν οι μαθητές δεν πιέζονται να συναναστραφούν, να ενταχθούν υποχρεωτικά σε ομάδες και να ακολουθήσουν συγκεκριμένα πρότυπα, έχουν τον χρόνο να κουβεντιάσουν με τον εαυτό τους, να αναρωτηθούν, να ορίσουν την ταυτότητά τους και να αποκτήσουν περισσότερη αυτοπεποίθηση και συνείδηση του εαυτού. Και λειτουργεί; Προς μεγάλη έκπληξη όλων όσοι έχουν συνδέσει την ακαδημαϊκή επιτυχία με τις σχολικές αίθουσες, οι επιδόσεις των παιδιών που φοίτησαν στο σπίτι τους, είναι ίδιες ή υψηλότερες από αυτές των μαθητών των σχολείων. Το ίδιο ισχύει και με τα ποσοστά εισαγωγής στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Στα οποία όσοι έχουν ενστερνιστεί τη μέθοδο της κατ’ οίκον εκπαίδευσης τα καταφέρνουν καλύτερα διότι έχουν μάθει να παίρνουν πρωτοβουλίες και να εργάζονται χωρίς επιτήρηση. Αλλά και εκτός ακαδημαϊκής συζήτησης, οι «οικιακοί απόφοιτοι» δείχνουν να αναπτύσσουν εξίσου τις κοινωνικές

Πηγή φωτογραφιών: www.http://www.outsideonline.com

και συναισθηματικές δεξιότητες, με αποτέλεσμα να μπορούν φυσιολογικά να ενταχθούν σε εργασιακά περιβάλλοντα και συναναστροφές. Είστε έτοιμοι να κρεμάσετε μαυροπίνακα στο σαλόνι του σπιτιού σας; Μη βιάζεστε. Γιατί, εκτός του ότι θα πρέπει να μετακομίσετε, καλό θα ήταν να λάβετε υπόψη και τα επιχειρήματα εναντίον του homeschooling. Για αρχή, ας παραδεχτούμε ότι είναι πρακτικά πολύ δύσκολο για έναν εργαζόμενο γονέα να εμπλακεί με επιτυχία στην εκπαίδευση του παιδιού του. Επίσης, η έλλειψη επαφής με τους συνομηλίκους αλλά και η συνολική εμπειρία της σχολικής ζωής είναι κάτι που πολλοί γονείς δεν θα ήθελαν να λείψει από τα μαθητικά χρόνια των παιδιών τους. Για άλλους έχει βάρος η επισήμανση ότι εκτός σχολείου τα παιδιά δεν κοινωνικοποιούνται ομαλά, ενώ, δεδομένης της ανυπαρξίας ανταγωνισμού, το παιδί δεν προετοιμάζεται για την άκρως ανταγωνιστική κοινωνία. Το βασικό επιχείρημα εναντίον του homeschooling όμως είναι ένας από τους λόγους που οδήγησαν στη διάδοσή του. Την κατ’ οίκον εκπαίδευση επέλεγαν συνήθως άνθρωποι με ακραίες θρησκευτικές πεποιθήσεις, οι οποίοι με τον τρόπο αυτόν προσπαθούσαν να τις μεταφέρουν στους απογόνους τους χωρίς… διαρροές. Συντηρητισμός, πατριαρχικές αντιλήψεις, φονταμενταλισμός, πουριτανισμός – αυτή είναι η διδακτέα ύλη του homeschooling, σύμφωνα με τη συγγραφέα και δημοσιογράφο Kathrine Stewart, η οποία, σε άρθρο της στον Guardian συνομιλεί με ανθρώπους που διδάχτηκαν στα στενά όρια του σπιτιού τους. Πολλοί εξ αυτών μάλιστα αφηγούνται της εμπειρίες τους στο blog https://homeschoolersanonymous. wordpress.com. Ένας από αυτούς, ο Ryan Lee Stollar, διατείνεται πως η χριστιανική υποκουλτούρα της εκπαίδευσης κατ’ οίκον δεν είναι ένα κίνημα με άξονα το παιδί. Είναι

κυρίως ένα ιδεολογικό κίνημα, μια μαζική και καλοδουλεμένη ιδεολογική μηχανή που «παράγει» τους στρατιώτες ενός επικείμενου πολιτιστικού πολέμου. Αποτέλεσμα του ισχυρού ιδεολογικού προσήμου του homeschooling είναι η κατάθλιψη, το άγχος, η αμφισβήτηση αλλά και ζητήματα σεξουαλικότητας. Χωρίς σχολείο Έτσι, λοιπόν, ανάμεσα στη Σκύλλα της βιομηχανοποιημένης υποχρεωτικής σχολικής φοίτησης και στη Χάρυβδη του αιρετικού περιβάλλοντος του homeschooling, o John Holt επανήλθε με μια ακόμη ρηξικέλευθη πρόταση: Καθόλου σχολείο! Επινόησε λοιπόν τον όρο unschooling, για να τονίσει ότι οι γονείς δεν θα έπρεπε να μετατραπούν σε εξουσιαστικές φιγούρες που κατευθύνουν την εκπαίδευση των παιδιών τους, μα να μάθουν να ζουν τη ζωή τους με αυτά κατά τρόπο ουσιαστικό: να αλληλεπιδρούν μαζί τους ακολουθώντας τα ενδιαφέροντά τους, αφήνοντάς τα ελεύθερα να ανακαλύπτουν πράγματα και να μαθαίνουν μέσω των εμπειριών

τους. Όπως γράφει ο Ben Hewitt στο www. outsideonline.com η στιγμή που σταματάμε να προσπαθούμε να διδάξουμε στα παιδιά μας το οτιδήποτε, είναι η στιγμή που εκείνα αρχίζουν να μαθαίνουν. Λέει χαρακτηριστικά: «Επέλεξα το unschooling γιατί δεν θέλω τα παιδιά μου να είναι αντικείμενο μετρήσεων και γραφημάτων. Αυτό που θέλω για τα παιδιά μου είναι η ελευθερία. Όχι μόνο η σωματική, αλλά και η πνευματική και συναισθηματική ελευθερία από τους φορμαλισμούς της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Η ελευθερία να αναπτυχθούν τα παιδιά ανάλογα με τον ρυθμό που είναι εγγεγραμμένος στο DNA τους. Η ελευθερία να αγαπήσουν τη μάθηση για όλα όσα μπορεί να τους προσφέρει, όχι για τον τρόπο που είναι συνδεδεμένη με βραβεία και αριστεία. Η ελευθερία από τις κοινωνικές πιέσεις να μοιάζουν, να συμπεριφέρονται, να σκέφτονται με τρόπους που δεν φαίνονται καθόλου φυσικοί σε αυτά, καθόλου ‘‘δικοί τους’’. Η ελευθερία να είναι παιδιά, γιατί κανείς δεν μπορεί να τους το διδάξει».

14 Συζητωντασ

Καλημέρα

Ομιλείτε... ελληνικά, γαλλικά, γερμανικά Πώς μπορούμε να μεγαλώσουμε δίγλωσσα -ή και πολύγλωσσα- παιδιά; Από ποια ηλικία μπορούμε να αρχίσουμε να τους μιλάμε στην όποια επιπλέον γλώσσα θέλουμε να μάθουν; Τα ταλαιπωρούμε, τα μπερδεύουμε ή τα εφοδιάζουμε με πολύτιμες για το μέλλον τους γνώσεις; Κι αν η ομιλία των παιδιών καθυστερήσει εξαιτίας του βομβαρδισμού ακουσμάτων σε διάφορες γλώσσες; Κι αν δεν καταφέρουν να μάθουν ποτέ και καμία γλώσσα άριστα; Ψυχραιμία! Υπάρχουν απαντήσεις!

04.03.2015

Της ηλεκτρασ σαμοϊλη

πάρχει μία θεωρία που υποστηρίζει πως ένας άνθρωπος δεν μπορεί ποτέ να είναι δίγλωσσος – πολύ περισσότερο δεν μπορεί να είναι πολύγλωσσος. Απλούστατα γιατί μία γλώσσα δεν είναι ποτέ μόνο οι λέξεις που την αποτελούν ή οι γραμματικοί κανόνες της. Μία γλώσσα είναι και το πολιτιστικό πλαίσιο που την περιβάλλει, και οι μικρές ανεπαίσθητες αναφορές στην πραγματικότητα της χώρας όπου αυτή η γλώσσα μιλιέται. Έτσι, εφόσον είναι αδύνατον ένας άνθρωπος να υπάρχει ταυτόχρονα σε δύο μέρη, κανείς κατέχει απόλυτα τη γλώσσα της χώρας στην οποία γεννιέται, μεγαλώνει και ζει. Ακόμα κι αν τυχαίνει να γνωρίζει άριστα και άλλες γλώσσες, έστω κι από πολύ μικρή ηλικία. Μια άλλη θεωρία βέβαια λέει ότι κανείς μπορεί να γνωρίζει μητρικά όλες εκείνες τις γλώσσες στις οποίες έχει εκτεθεί πριν από την ηλικία των δώδεκα μηνών. Η λογική πίσω από αυτήν τη θεωρία είναι ότι ο εγκέφαλος του βρέφους καταγράφει φωνήματα κατά τους πρώτους δώδεκα μήνες της ζωής του, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να μιλήσει χωρίς καμία «ξένη» προφορά όποια γλώσσα καταγράψει. Επιπλέον, ο βρεφικός εγκέφαλος έχει τη διπλάσια δυνατότητα από εκείνη του ενηλίκου να δημιουργεί συσχετισμούς ανάμεσα σε ακούσματα και αντικείμενα. Κι αν η θεωρία σάς φαίνεται πολύπλοκη, αρκεί να αναλογιστείτε τον κόπο που καταβάλλουν οι ενήλικες να μάθουν μία γλώσσα, σε σχέση με τα βρέφη για τα οποία η διαδικασία τού να μιλήσουν είναι κάτι το φυσικό. Και εφόσον είναι απόλυτα αποδεκτό από επιστημονική άποψη ότι τα βρέφη «μαθαίνουν» ακόμα και κατά την περίοδο της κύησης, μπορείτε να ξεκινήσετε τη δίγλωσση ανατροφή ήδη μέσα από την κοιλιά. Μοναδική προϋπόθεση να συμφω-

νούν και οι δύο γονείς! Συνήθως η απόφαση αυτή θεωρείται δεδομένη όταν οι γονείς μιλούν διαφορετική γλώσσα. Όμως όσο πιο σαφές γίνεται ότι στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία μας θα πρέπει κανείς να μπορεί να μιλάει και άλλες γλώσσες εκτός της μητρικής του, τόσο περισσότεροι γονείς έλκονται από την ιδέα να διδάξουν στα παιδιά τους κι άλλες γλώσσες από πάρα πολύ μικρή ηλικία. Πριν όμως εξετάσουμε τους τρόπους που μπορεί κανείς να διδάξει μία ξένη γλώσσα σε ένα μωρό, τι σημαίνει να γνωρίζει κανείς μία γλώσσα «μητρικά»; Με δυο λόγια, «μητρική» είναι η πρώτη μας γλώσσα. Η πρώτη γλώσσα που ακούμε, η πρώτη γλώσσα που μιλάμε. Χωρίς να έχουμε ξενική προφορά, είναι η γλώσσα στην οποία μπορούμε να εκφράσουμε τις πιο πολύπλοκες σκέψεις μας, είναι η γλώσσα που χρησιμοποιούμε αυτόματα. Μπορεί κανείς να μιλάει τη μητρική του γλώσσα σωστά ή λιγότερο σωστά, να έχει πλούσιο ή λιγότερο πλούσιο λεξιλόγιο, να κάνει πολλά ή λίγα λάθη γραμματικής, αλλά πάντοτε να έχει άμεση πρόσβαση στη γλώσσα αυτήν. Έστω ότι οι γονείς αποφασίζουν να «εγγράψουν» παραπάνω από μία μητρικές γλώσσες στο μωρό τους, πώς το επιτυγχάνουν; Στην περίπτωση που οι δύο γονείς μιλούν διαφορετική γλώσσα τα πράγματα είναι πιο εύκολα: ο καθένας μιλάει στο μωρό τη δική του μητρική γλώσσα. Αυτή είναι και η δημοφιλέστερη μέθοδος άλλωστε, ο κάθε γονιός να μιλάει μία διαφορετική γλώσσα στο μωρό. Αν επιχειρήσετε τη μέθοδο αυτήν χωρίς να μιλάτε στο μωρό σας σε μία δική σας μητρική γλώσσα, συγκρατήστε πως και το μωρό με τη σειρά του θα απορροφήσει ενδεχόμενα λάθη σας στην προφορά ή και γενικότερα. Μία εναλλακτική μέθοδος, για λίγο μεγαλύτερες ηλικίες, είναι να μιλούν και οι δύο γονείς με το παιδί στο σπίτι μία διαφορετική

15 Συζητωντασ

04.03.2015

γλώσσα απ’ αυτήν που το παιδί μαθαίνει/μιλάει στο σχολείο, μέθοδος που χρησιμοποιούν συχνά γονείς που μεγαλώνουν τα παιδιά τους σε διαφορετική χώρα από τη δική τους. Έτερη μέθοδος, που απαιτεί ακόμα μεγαλύτερη πειθαρχία από πλευράς γονιών, είναι η εναλλακτική χρήση γλωσσών, με κανόνες και πρόγραμμα: μία μέρα τη μία γλώσσα, την επομένη την άλλη κ.ο.κ. Αν οι γονείς μιλούν και οι δύο την ίδια γλώσσα και το παιδί μεγαλώνει σε μία χώρα όπου χρησιμοποιείται η ίδια γλώσσα με των γονιών του, γνωστή και δοκιμασμένη τακτική είναι η καθημερινή παρουσία μιας νταντάς, με μία διαφορετική μητρική γλώσσα την οποία και χρησιμοποιεί όταν μιλάει στο μωρό. Όποια κι αν είναι η τακτική που θα επιλέξετε, θα διαπιστώσετε πολύ γρήγορα τις απεριόριστες γλωσσικές δυνατότητες των μωρών! Στη δική μας οικογένεια, για παράδειγμα, εγώ μιλάω στα ελληνικά με την κόρη μου, ο μπαμπάς της στα ιταλικά, οι γονείς μεταξύ μας στα αγγλικά, ενώ ζούμε στο Παρίσι όπου η κόρη μας πηγαίνει στον παιδικό

Μία γλώσσα είναι και το πολιτιστικό πλαίσιο που την περιβάλλει, και οι μικρές ανεπαίσθητες αναφορές στην πραγματικότητα της χώρας όπου αυτή η γλώσσα μιλιέται

σταθμό. Και παρά τις αρχικές μας προβλέψεις, ότι το παιδί μας θα ξεκινούσε να μιλάει γύρω στα 15, ηλικία που ούτως ή άλλως οι έφηβες αποφεύγουν να μιλούν στους γονείς τους, η κόρη μας όχι μόνο χρησιμοποιεί λέξεις και από τις τέσσερις γλώσσες από την ηλικία των δύο ετών, αλλά δείχνει και να ξέρει ποια γλώσσα να χρησιμοποιήσει και πού! Πέρα από τον μύθο όμως, που θέλει τα δίγλωσσα και τα πολύγλωσσα παιδιά να δυσκολεύονται ιδιαίτερα να μιλήσουν, είναι αρκετά πιθανό

να καθυστερήσουν λίγο περισσότερο από συνομήλικά τους παιδιά που μαθαίνουν να εκφράζονται σε μία μόνο γλώσσα. Ακόμα κι αν δεν εισάγετε την έτερη (δεύτερη, τρίτη…) γλώσσα στα παιδιά σας από τη βρεφική τους ηλικία όμως, σε καμία περίπτωση δεν είναι μάταιο να ξεκινήσετε αργότερα. Αν τα οικονομικά σας το επιτρέπουν, μία άριστη επιλογή είναι η φοίτηση σε ένα ξενόγλωσσο σχολείο. Εξίσου καλά λειτουργούν και τα θερινά προγράμματα σε ξένες χώρες, τα

λεγόμενα «full immersion» προγράμματα, όπου το παιδί για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα μιλάει και ακούει μόνο την ξένη γλώσσα του προγράμματος. Μία τελευταία παρατήρηση: ό,τι κι αν κάνετε, όσες γλώσσες κι αν διδάξετε στο παιδί σας, είναι απολύτως θεμιτό εκείνο να επιλέξει και ν’ αγαπήσει μία περισσότερο από τις άλλες. Είναι καλό αυτήν τη γλώσσα της επιλογής του να τη μάθει όσο πιο καλά, όσο πιο ουσιαστικά μπορεί. Ο συγγραφέας Ρος Μακντόναλντ έγραφε πως «στο τέλος κατέχω τον γενέθλιο τόπο μου και κατέχομαι από τη γλώσσα του» και για τον κόσμο του 20ού αιώνα όπου τα σύνορα, γλωσσικά και μη, ήταν πιο ξεκάθαρα χαραγμένα, η σκέψη των ανθρώπων κατεχόταν από τη γλώσσα του γενέθλιου τόπου τους. Σήμερα, που τα σύνορα δείχνουν να καταργούνται ταχύτατα, η γλώσσα εξακολουθεί να κατέχει τη σκέψη μας. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει ασφαλέστερη επένδυση για τα παιδιά από το να τα βοηθήσουμε να μάθουν να εκφράζουν τη σκέψη τους μέσω της –όποιας– γλώσσας επιλέξουν.

16 Συζητωντασ

04.03.2015

Της Ντίνας Νομικού

Σμίλεψε, δάσκαλε, ψυχές

η Γιούλη τη «γνώρισα» σε μια ιδιαίτερη προσευχή ενός επαρχιακού δημοτικού σχολείου. Ένα κινητικό παιχνίδι με όλο το σώμα παρόν, ξύπνησε τα αίματα των νυσταγμένων παιδιών που είχαν μόλις καταφθάσει με ταξί, ΙΧ και βανάκια από επτά χωριά. Αμέσως μετά σιωπή, καθένας με τον εαυτό του να προσευχηθεί (ή και να μην) όπως εκείνος νομίζει για να αρχίσει η σχολική μέρα, κι έπειτα το πατροπαράδοτο «Δι’ ευχών», γιατί όπως καλά ξέρουμε οι αλλαγές θέλουν τον χρόνο τους, ιδιαίτερα σε μια κλειστή επαρχιακή κοινωνία... Την κατάλαβα από το πλατύ χαμόγελο και τα πάντα περίεργα να μάθουν μάτια… Την ένιωσα κοντά μου γιατί είναι από κείνους τους δασκάλους που, σαν δασκάλα και εγώ, λες λίγα και γίνεται ουσιαστική κουβέντα και, όπως πολλοί, ψάχνει κι εκείνη τον τρόπο που θα κάνει το σχολείο φωλιά ευτυχίας και γνώσης ουσιαστικής, έχει ορμή, είναι ονειροπόλα. Συνταγή καλή. Είναι αισιόδοξο και ρομαντικό άτομο που αγαπάει και ασχολείται πολύ με τη δουλειά της, προσπαθώντας να βρει το «μαγικό φίλτρο» που θα κάνει το παιδί και τον δάσκαλο να αγαπήσουν το σχολείο. Δεν μπορεί να ζήσει χωρίς ταξίδια και χορό! Από τη δική μου εμπειρία δεν μπορείς να είσαι «δάσκαλος» αν δεν το αγαπάς. Τι είναι δάσκαλος για σένα και γιατί νομίζεις υπάρχουν δάσκαλοι που δεν το αγαπούν ή τουλάχιστον δεν το δείχνουν; Ο δάσκαλος είναι ένα

Το σχολείο πρέπει να μπορεί να ικανοποιήσει την ανάγκη του παιδιού να παίξει, να χορέψει, να μαγειρέψει, να ζωγραφίσει, να δημιουργήσει, να φροντίσει, να πειραματιστεί, να νιώσει μέλος μιας ομάδας, να εκφραστεί όπως επιθυμεί

στήριγμα στην πορεία της μάθησης και ανακάλυψης του εαυτού. Είναι αυτός που προχωράει δίπλα στο παιδί και όσο μεγαλύτερο γίνεται αυτό από εμπειρίες απομακρύνεται χωρίς το παιδί να το καταλάβει. Θα ήθελα πάρα πολύ μια μέρα να το καταφέρω αυτό, το θεωρώ πολύ δύσκολο. Συνήθως εμείς οι δάσκαλοι προχωράμε μπροστά κι έτσι δεν αφήνουμε τα παιδιά να μας ξεπεράσουν γιατί φοβόμαστε πως έτσι χάνουμε το παιχνίδι. Δεν θα έπρεπε να πρόκειται για σχέση επιβολήςυποταγής, αλλά το εκπαιδευτικό σύστημα όπως είναι διαμορφωμένο και η παγιωμένη εικόνα του δασκάλου που επικρατεί δεν βοηθάνε στο να αλλάξει αυτό. Υπάρχουν κάποια πράγματα, όπως ο φόβος, ο ανταγωνισμός, η ύλη, η γραφειοκρατία, που σε αποσπούν από αυτό που θα έπρεπε να επενδύσεις περισσότερο: η σχέση με τα παιδιά. Γι’ αυτό ίσως κάποιοι δάσκαλοι δεν δείχνουν την αγάπη τους για αυτό που κάνουν. Διδάσκεις σε ένα επαρχιακό σχολείο, πώς επηρεάζει αυτό την εκπαιδευτική διαδικασία; Συγκρίνοντας με ένα σχολείο πόλης μπορώ να πω ότι όλα είναι πιο απλά! Οι γονείς που συναναστρέφομαι και συνεργάζομαι είναι πιο απλοί άνθρωποι, λιγότερο αγχωμένοι· το σχολείο μικρό, οπότε και πιο εύκολα διαχειρίσιμο· λίγοι συνάδελφοι άρα η συνεργασία πιο εύκολη (εδώ βέβαια βοηθάει και η τύχη)· λιγότερα παιδιά ανά τάξη, άρα περισσότερος χρόνος να δεθείς με κάθε παιδί, καθαρός αέρας και πράσινο... Νιώθεις πως υπάρχει περισσότερος χώρος και χρόνος να εκφρα-

04.03.2015

στείς. Βέβαια ένα μείον είναι πως τα παιδιά έχουν περιορισμένα ερεθίσματα, αλλά ο δάσκαλος σε συνδυασμό με την τεχνολογία μπορούν να το λύσουν αυτό σε ένα βαθμό! Αν θέλει ένας δάσκαλος μπορεί; Όπως προανέφερα, είμαι ρομαντική, οπότε αν θέλει μπορεί! Ο δάσκαλος δεν είναι μόνος του. Έχει μαζί του τα παιδιά, τους γονείς, τους συναδέλφους του. Όλοι μαζί είναι υπεύθυνοι για τη σχέση που θα χτίσουν μεταξύ τους. Και αυτή η σχέση μπορεί να απογειώσει την εκπαιδευτική διαδικασία. Τι νομίζεις ή έχεις δει ότι κάνει τα παιδιά ευτυχισμένα σε ένα σχολείο; Από τη μεριά του ο δάσκαλος, για να εξασφαλίσει την ευτυχία των παιδιών, χρειάζεται να προσπαθεί να τα καταλάβει, να μπαίνει στη θέση τους, να τα μεταχειρίζεται σαν ίσος προς ίσο, να δείχνει την αγάπη του, ότι είναι εκεί. Το σχολείο θα έπρεπε να είναι ένα περιβάλλον το οποίο να δίνει τον χώρο και τον χρόνο σε κάθε παιδί να βρει την κλίση του και να την εξασκήσει. Να μπορεί το σχολείο να ικανοποιήσει όσο πιο πολλές

αποφάσεις. Οι δάσκαλοι έχουν ίση ψήφο και μεταχείριση όπως κάθε παιδί· για να μιλήσουν χρειάζεται να σηκώνουν το χέρι και σπάνια χρειάζεται να μιλήσουν. Μόνο στην αρχή χρειαζόταν λίγη καθοδήγηση από μέρους μας μέχρι τα παιδιά να συνηθίσουν τη διαδικασία. Το συμβούλιο δίνει περισσότερο ένα μάθημα σε μας τους μεγάλους: πώς με έναν «μαγικό» τρόπο τα παιδιά μπορούν να δώσουν το ένα στο άλλο αυτό που δεν μπορείς εσύ! Επίσης στο συμβούλιο «ξεγυμνώνεσαι», δεν μπορείς να κρυφτείς ούτε να υποκριθείς. Γι’ αυτό και όσα ψήγματα εκφοβισμού μπορεί να υπάρχουν, εκεί εξαλείφονται. Μια φορά είχαμε μια επίσκεψη από άλλο σχολείο οπότε αναγκαστικά στο συμβούλιο συμμετείχαν 80-90 άτομα. Παρόλο που οι επισκέπτες δεν ήταν συνηθισμένοι, δεν δημιουργήθηκαν προβλήματα. Φαντάζομαι πως αν τα παιδιά έχουν καλό παράδειγμα από τη συνεννόηση μεταξύ των δασκάλων γίνεται να εφαρμοστεί σε λίγο μεγαλύτερες σχολικές μονάδες. Έχεις ένα όνειρο για όλο αυτό; Το τελευταίο διάστημα προσπαθώ να

περάσει ποτέ αν δεν πειραματιστεί, αν δεν τολμήσει, αν δεν δοκιμάσει. Και όταν φοβάσαι δεν δοκιμάζεις. Μια πολύ δυνατή σχολική στιγμή; Στο συμβούλιο του σχολείου κάποια στιγμή τέθηκε θέμα ρατσισμού εναντίον ενός παιδιού από άλλη χώρα. Το θέμα το έθεσε το ίδιο το παιδί που δεχόταν ρατσιστικά σχόλια για την καταγωγή του. Θαυμάσαμε όλοι το θάρρος που χρειάστηκε το παιδί για να μιλήσει για κάτι τέτοιο. Ουσιαστικά φάνηκε πως τα απογεύματα τα παιδιά συνηθίζουν να αναπαράγουν λόγια και σχόλια των γονέων χωρίς απαραίτητα να τα καταλαβαίνουν ούτε να τα ενστερνίζονται οπότε και η πλευρά που έκανε την επίθεση δεν είχε κάτι να πει, πόσο μάλλον όταν το πρώτο παιδί τούς θύμισε πόσο υποστηρικτικός είχε φανεί σε διάφορες δύσκολες στιγμές τους. Μετά από κλάματα και εξομολογήσεις, όταν τελείωσε το συμβούλιο, το παιδί βρέθηκε μέσα στις αγκαλιές των συμμαθητών του. Εμείς οι δάσκαλοι ήμασταν απλώς άφωνοι παρατηρητές σε όλο αυτό (πού να αρθρώσεις λέξη μες στη συγκίνηση…) Αυτές είναι οι πιο δυνατές στιγμές, όταν εσύ δεν χρει-

Ένας δάσκαλος μπορεί να βρει στην πορεία του πολλά εμπόδια (κακές εγκαταστάσεις, μεγάλη ύλη, δυσκολίες στη συνεργασία κ.ά.) που όλα είναι μες στην πραγματικότητα, αλλά δεν θα τα ξεπεράσει ποτέ αν δεν πειραματιστεί, αν δεν τολμήσει, αν δεν δοκιμάσει

ανάγκες μπορεί: την ανάγκη του να παίξει, να χορέψει, να μαγειρέψει, να ζωγραφίσει, να δημιουργήσει, να φροντίσει, να πειραματιστεί, να νιώσει μέλος μιας ομάδας, να εκφραστεί όπως επιθυμεί. Μίλησέ μας για τη «συνέλευση» σαν διαδικασία. Είναι κατά τη γνώμη σου εφαρμόσιμη σε μεγαλύτερες σχολικές μονάδες; Στο συμβούλιο του σχολείου μαζεύονται σε έναν χώρο όλα τα παιδιά του δημοτικού, του νηπιαγωγείου και οι δάσκαλοι, και το συντονίζουν κάποια παιδιά της έκτης που αλλάζουν κάθε μήνα εκ περιτροπής. Στο συμβούλιο τίθενται τα θέματα από τα παιδιά και λύνονται από τα παιδιά. Συνήθως θα μιλήσουν για τους τσακωμούς στο διάλειμμα, για τον τρόπο που γίνεται το μάθημα ή για το πώς ήταν η συμπεριφορά τους μες στην εβδομάδα. Επίσης γίνονται και ψηφοφορίες για να παρθούν

συνδυάσω παιδαγωγικές μεθόδους ώστε να βρω την πιο αποτελεσματική που οδηγεί στην ολοκληρωμένη μάθηση και ευτυχία των παιδιών. Ελπίζω κάποια στιγμή να φτάσω κοντά στην απάντηση. Ακόμα, φαντάζομαι ένα σχολείο πολύ κοντά στην κοινωνία και το αντίστροφο, μια κοινωνία που θα μπορούσε να έχει το σχολείο ως κέντρο πολιτισμού. Τα μεγάλα εμπόδια ενός δασκάλου; Κατά τη γνώμη μου είναι ο φόβος. Ο φόβος του νόμου, του σωστού, του λάθους, της κακής κριτικής, της αποτυχίας... Δεν εννοώ φυσικά να λειτουργούμε αυθαίρετα, απλώς να λειτουργούμε βάσει συνείδησης και όχι φόβου. Ένας δάσκαλος μπορεί να βρει στην πορεία του πολλά εμπόδια (κακές εγκαταστάσεις, μεγάλη ύλη, δυσκολίες στη συνεργασία κ.ά.) που όλα είναι μες στην πραγματικότητα, αλλά δεν θα τα ξε-

άζεται να επέμβεις για να συμβούν. Η δουλειά σου έχει γίνει ήδη. Πες μου δυο λόγια που σου έρχονται στον νου όταν ακούς: Σχολικό εγχειρίδιο: Μονόπλευρο. Είναι ένα από τα πολλά υλικά-εργαλεία-πηγές που χρειάζεται να υπάρχουν σε μια σχολική τάξη ώστε ο μαθητής να μαθαίνει ολόπλευρα. Τάξη: Ο άσπρος παγωμένος χώρος με θρανία και καρέκλες μετατρέπεται σε περιβάλλον γεμάτο με ερεθίσματα που θυμίζει παιδικό δωμάτιο. Γονιός: Η πιο απαιτητική δουλειά που υπάρχει. Γονιός και δάσκαλος να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον. Μάθηση: Γίνεται μέσα από πειραματισμούς, είναι χαοτική και δεν έχει τέλος! Παιδί: Το ζηλεύουμε οι μεγάλοι για την ανεμελιά του! Σχολικός εκφοβισμός: Λύνεται όταν τα πράγματα λέγονται με το όνομά τους στο συμβούλιο του σχολείου.

18 Συζητωντασ

04.03.2015

Του κωστα περεζου

ην πρώτη μέρα στο προνήπιο η δασκάλα με χαστούκισε. Θυμάμαι ακόμα (ή έχω αναπλάσει την εικόνα στο μυαλό μου) μια τεράστια σκοτεινή αίθουσα με τα θρανία σε κύκλο και εμένα ως καινούργιο μαθητή να κάθομαι σε μια καρέκλα ανάμεσα σε δυο παιδιά, λίγο πιο πίσω τους, που κάτι έλεγαν. Ξαφνικά, η δασκάλα μού έριξε ένα γερό σκαμπίλι. Δεν θυμάμαι τίποτα άλλο. Μου λένε ότι ανέβασα πυρετό για μια βδομάδα και δεν ήθελα να ξαναπάω σχολείο. Αλλά ξαναπήγα. Οι νέες δασκάλες ήταν καλές. Η μόνη εμφανής μορφή βίας λάμβανε χώρα στα διαλείμματα, όπου όλα τα αγοράκια καθόμασταν παρατεταγμένα στην αυλή με τα χαλίκια και σκάβαμε για να βρούμε σκουλήκια, τα οποία και τεμαχίζαμε με ξυλάκια. Μια μέρα είχα διαμελίσει οκτώ! Μόνο ένα παιδάκι δεν συμμετείχε σε αυτήν την ευχάριστη ομαδική δραστηριότητα. Στεκόταν παρακεί και παρατηρούσε. Παράξενο παιδάκι. Στο δημοτικό συνάντησα άλλο ένα παράξενο παιδάκι. Έτρεχε πάνω-κάτω με προσποιητή χαρά και προσπαθούσε να γίνει αρεστός σε κάποιους. Μια μέρα, εκεί που παίζαμε μπίλιες, ήρθε και τις σταύρωσε λέγοντας «από χέρι αδερφής θα πιάσει». Δεν γνωρίζω την πορεία του. Υποθέτω η «αδερφή» παρέμεινε «αδερφή» καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολείου. Τον φαντάζομαι να προσπερνά τις προσβολές που δήθεν δεν κατάλαβε, να βαφτίζει το απροκάλυπτο μίσος πείραγμα, τη σωματική βία (ή και τον βιασμό) εκδήλωση απωθημένης συμπάθειας ή αγάπης. Να εξακολουθεί να χαμογελά στους «φίλους» που τον «πείραζαν». Ίσως, πάλι, μεγαλώνοντας αποφάσισε να κρύψει την «αδερφοσύνη» του (αν ήταν όντως πραγματική). Αν υπήρχαν άλλες αδερφές, ή αν υποψιαζόταν ότι υπάρχουν, θα τις απέφευγε, θα τις έβριζε, θα τις κορόιδευε, θα προκαλούσε πρώτος αυτός τους υπόλοιπους «άντρες» να τις χτυπήσουν όλοι μαζί. Όχι ότι οι άλλοι δεν γνωρίζουν, ασφαλώς, ότι προσποιείται. Το ξέρει και ο ίδιος ότι αργά ή γρήγορα θα είναι ο επόμενος. Στο δημοτικό είχα ως επί το πλείστον καλούς δασκάλους (αν και θυμάμαι κάτι αυτιά ξεκολλημένα από το τράβηγμα). Ο κ. Κ. μάλιστα μας άφηνε να παίζουμε ποδόσφαιρο κάποιες μέρες με λιακάδα και όποτε με κοιτούσε να κοντρολάρω την μπάλα με τον μηρό έλεγε με ενθουσιασμό: «Βρε, αυτός θα γίνει ποδοσφαιριστής!» Αυτό όμως αποτελούσε απλά την απαρχή των λανθασμένων εκτιμήσεων για το πρόσωπό

Στα σχολεία της βίας και των παράξενων ανθρώπων

μου. Καλός ήμουν στο δημοτικό, δεν λέω. Αλλά στα 6 χρόνια γυμνασίου και λυκείου που ακολούθησαν, όλοι οι καθηγητές με θεωρούσαν καλό μαθητή, ενώ δεν ήμουν. Ήξερα να τους κοροϊδεύω, να μαντεύω τι ήθελαν, να το παίζω διαβαστερός χωρίς ποτέ να διαβάζω. Όπως ήξερα να συμπεριφέρομαι και απέναντι στους συμμαθητές μου ώστε να είμαι τουλάχιστον αποδεκτός, αν όχι δημοφιλής. Η μεγαλύτερη μορφή βίας που μου ασκήθηκε δεν προερχόταν ούτε από δασκάλους, ούτε από συμμαθητές. Προερχόταν από το σύστημα των πανελληνίων εξετάσεων (δεκαετία του ’90, με δέσμες) που ολοένα και πλησίαζαν, σίγουρες σαν τον θάνατο, θάνατος και ανάσταση, σε περίπτωση επιτυχίας, θάνατος και δεύτερος θάνατος, στη δική μου και αμέτρητων άλλων. Από την πρώτη γυμνασίου σκεφτόμασταν τις πανελλήνιες, έστω σαν μακρινό ορόσημο· την Τελική Κρίση όχι της ευφυΐας, του ήθους, ή έστω του περιβόητου «μέλλοντος» (είδαμε τι υποδοχή επεφύλασσε τελικά το μέλλον μας στα πτυχία), αλλά της αξίας μας, της ποιότητάς μας ως ανθρώπων, της επιτυχίας ή της αποτυχίας μας. Μέσα σε ένα καλοκαίρι, στο πέρασμα από τη δευτέρα στην τρίτη λυκείου, μεταμορφώθηκα από ζωηρό πειραχτήρι σε εξουθενωμένο καταθλιπτικό. Επί 10 μήνες περνούσα πολλές ώρες καθημερινά κοιτάζοντας μια συγκεκριμένη σελίδα από το βιβλίο ιστορίας που έπρεπε να αποστηθίσω (μέχρι τη σελίδα 14-15 είχα φτάσει, εκεί και παρέμεινα), μαζί με περίπου χίλιες ακόμα σελίδες από τα υπόλοιπα μαθήματα. Ξενυχτούσα κοιτάζοντας τη συγκεκριμένη σελίδα, με αποτέλεσμα να πηγαίνω στο σχολείο σαν το ζόμπι. Η τάξη των τριτοδεσμιτών είχε τρεις σειρές από θρανία, η δεξιά σειρά με φοβόταν έτσι αγέλαστος και αμίλητος που είχα γίνει (εγώ καθόμουν στη μεσαία). Μια φορά γύρισα και τις κοίταξα ξαφνικά (μόνο κορίτσια κάθονταν εκεί) και τρόμαξαν. Ο καθηγητής των αρχαίων, που με είχε και στη δευτέρα λυκείου, απορούσε και ανησυχούσε με αυτήν μου τη μετάλλαξη. Μετά τις πανελλήνιες, μεταφερμένος από την επαρχία στην Αθήνα και εντασσόμενος σε ένα περιβάλλον που δεν με γνώριζε, κατάλαβα ότι δεν ήμουν απλά αποτυχημένος, είχα γίνει και γω «παράξενος». Δεν μπορούσα να συμμετέχω στα χαζολογήματα των συνομηλίκων που προετοιμαζόμασταν από κοινού για μετάβαση στη γηραιά Αλβιόνα. Δοκίμασα να καπνίσω λίγο στην αρχή για να έχω κάτι να κάνω στα

04.03.2015

διαλείμματα, τελικά προτίμησα να κάθομαι στην αίθουσα και να κάνω ότι διαβάζω την Αθλητική Ηχώ, περιμένοντας να περάσει αυτό το μαρτύριο της καταναγκαστικής επικοινωνίας (στην περίπτωσή μου, μη-επικοινωνίας). Η βία στο σχολικό περιβάλλον, επομένως, μπορεί να πάρει πολλές μορφές (ας μην ξεχνάμε και τη βία των μαθητών απέναντι στους συνεσταλμένους δασκάλους/καθηγητές ή τη βία των κομματικών παρατάξεων στα πανεπιστήμια). Περισσότερο υπόγεια, ωστόσο, είναι η βία του «λειτουργού» του συστήματος, μιας αντίληψης του δασκάλου/καθηγητή που τον θέλει υπηρέτη ενός πραγματικά ανόητου εκπαιδευτικού οικοδομήματος. Καθηγήτρια στη δευτέρα λυκείου διέκοψε άριστη μαθήτρια που έλεγε μάθημα, εννοείται παπαγαλία, επειδή ξέχασε ένα «και» (για να το έχει εκεί ο συγγραφέας είναι

εσωτερίκευσης (διαβάστε οπωσδήποτε το εξαιρετικό άρθρο του κ. Τσαγκαρουσιάνου «Οι τραμπούκοι της ζωής μου», Lifo, 10/02/2015). Η αποδοχή και η επιδοκιμασία, ωστόσο, δεν είναι σε καμία περίπτωση αθώες. Δεν δυσφορούν μόνο οι καταπιεσμένοι, οι ενοχικοί, αυτοί που κάθονται στην τάξη στα διαλείμματα και προφασίζονται διάφορα για να μη χρειαστεί να έρθουν αντιμέτωποι με τη σκληρή πραγματικότητα της αυλής, όπου η κακία επιδεικνύεται ως διάδημα και ο χλευασμός αποτελεί το καθημερινό εισιτήριο της κανονικότητας. Τι γίνεται με όσους γνωρίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού και τους παίζουν σωστά, τους αποδεκτούς που δεν αποδέχονται ακριβώς το γεγονός της αποδοχής τους, αυτούς που γνωρίζουν καλά, από προσωπική πείρα, ότι η προσποίηση και η συμβατικότητα ανταμείβονται, τους

Μήπως σπρώχνουμε τα παιδιά μας να γίνουν θύτες για να μη γίνουν θύματα, εγκλωβίζοντάς τα σε έναν φαύλο κύκλο ανταγωνισμού και βίας, όπου η αυτοεκτίμηση εξαρτάται από τον αποκλεισμό ή εξευτελισμό κάποιου άλλου;

σημαντικό, αιτιολόγησε). Οι Πινκ Φλόιντ έκαναν διάσημη την εικόνα του μαθητή που συνθλίβεται στα γρανάζια του εκπαιδευτικού συστήματος και των καθηγητών που δεν τον αφήνουν να αναπτύξει τη φαντασία και τις ευαισθησίες του, αλλά τι γίνεται με τη βία που ασκείται στους ίδιους τους δασκάλους/ καθηγητές; Τη βία της μοιραίας συμμόρφωσης/υποταγής στους κανόνες του παιχνιδιού και της επιθυμίας γονέων τε και μαθητάδων για επιτυχία στις εισαγωγικές εξετάσεις για το πανεπιστήμιο; Τι σχέση αμοιβαίας αδιαφορίας, εξάρτησης, ή και συνενοχής, δημιουργείται μεταξύ μαθητών και δασκάλων/καθηγητών, η οποία συνεχίζεται και στα πανεπιστήμια; Η σχολική απόρριψη και βία τραυματίζουν, μερικές φορές για πάντα, τις ευαίσθητες και ακόμα αδιαμόρφωτες ψυχές, οι οποίες συνήθως επιλέγουν τον μοναχικό δρόμο της

δημοφιλείς που σιχαίνονται τους θαυμαστές τους, αφού για να θαυμάζουν ένα προσωπείο δεν θα μπορούσαν ποτέ να ανεχθούν την αλήθεια τους; Τι άνθρωποι γίνονται αυτοί που κάνουν την προσποίηση και την υποταγή στις κοινωνικές συμβάσεις τρόπο ζωής; Ποιοι είναι άραγε αυτοί οι κοινωνικά αποδεκτοί και κατά πόσον για να γίνουν αποδεκτοί πρέπει να ασκήσουν ψυχολογική και σωματική βία σε άλλους; Μήπως ο εντοπισμός του αδύναμου και η εκμετάλλευσή του αποτελεί τον κυρίαρχο τρόπο κοινωνικοποίησης των «κανονικών» παιδιών; Μήπως σπρώχνουμε τα παιδιά μας να γίνουν θύτες για να μη γίνουν θύματα, εγκλωβίζοντάς τα σε έναν φαύλο κύκλο ανταγωνισμού και βίας, όπου η αυτοεκτίμηση εξαρτάται από τον αποκλεισμό ή εξευτελισμό κάποιου άλλου; Γιατί κακοί οι νταήδες, αλλά χειρότερα τα θύματα. Όχι να κάθεται να τις τρώει κιόλας.

20 ΕΝΝΕΑ μηνες

04.03.2015

της Πελιώς Παπαδιά

H ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΟΥ Μ

ια γνωστή, κλισέ, φράση που όλοι έχουμε ακούσει λέει πως «η εγκυμοσύνη είναι η ωραιότερη φάση στη ζωή μιας γυναίκας». Αν, όμως, κανείς ρωτήσει την καθεμιά γυναίκα ξεχωριστά και ιδιωτικά θα διαπιστώσει πως το παραπάνω απέχει πολύ από την αλήθεια. Η εγκυμοσύνη μπορεί μεν να είναι μια ξεχωριστή περίοδος, έχει, όμως, πολλές ιδιαιτερότητες που δυσκολεύουν τη μέλλουσα μητέρα και δυσχεραίνουν την καθημερινότητά της. Μια από αυτές τις ιδιαιτερότητες είναι η διαρκής αλλαγή της διάθεσης της εγκύου, οι συναισθηματικές, δηλαδή, διακυμάνσεις που ξεκινούν από τον υπέρμετρο ενθουσιασμό και μπορούν να φτάσουν μέχρι την απελπισία, τον πανικό, ακόμα και την έντονη κατάθλιψη. Τα δε στερεότυπα αναφορικά με το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι εγκυμονούσες, τι πρέπει να κάνουν ή πώς πρέπει να νιώθουν όχι μόνο δεν τις βοηθούν, αλλά αντιθέτως τις επιβαρύνουν, αφού δημιουργούν απαιτήσεις, και τις οδηγούν στην αυτοκριτική και στις ενοχές. Κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου υπάρχει σίγουρα μεγάλη χαρά, αν η εγκυμοσύνη είναι επιθυμητή, έντονος προβληματισμός, αν η εγκυμοσύνη δεν είναι προγραμματισμένη και σε κάθε περίπτωση μεγάλος φόβος και ανησυχία για τυχόν απώλεια του μωρού, μιας και η κύηση δεν έχει ακόμα εμπεδωθεί. Επομένως, η αμφιθυμία της γυναίκας είναι συνηθέστατη, ιδιαίτερα αν πρόκειται για την πρώτη εγκυμοσύνη, οπότε και η νέα κατάσταση της είναι εντελώς άγνωστη και έχει ακόμα αμφιβολίες για το αν είναι έτοιμη να γίνει μητέρα. Συν τοις άλλοις, πολλές γυναίκες αισθάνονται ναυτίες, κούραση και υπνηλία που φυσικά δεν βοηθούν καθόλου στο να έχουν καλή διάθεση. Οι δε σωματικές και ορμονικές αλλαγές, συνδυαζόμενες με τις πρακτικές αλλαγές, που σίγουρα έρχονται, μπορεί να προκαλέσουν στρες, εντάσεις, θυμό και ταυτόχρονα τύψεις για όλα τα προαναφερθέντα, που δεν συνάδουν (κοινωνικά και πολιτιστικά) με τον ενθουσιασμό που θα έπρεπε να έχει προκαλέσει η εγκυμοσύνη. Κατά το δεύτερο τρίμηνο, η γυναίκα αισθάνεται μεν πιο σίγουρη για την κύηση και συνήθως οι ναυτίες υποχωρούν, όμως τα συναισθήματά της είναι εξίσου έντονα, μπερδεμένα και ευμετάβλητα. Το σώμα αλλάζει, το βάρος αυξάνεται, η εξωτερική εμφάνιση μεταβάλλεται και πολλές εγκυμονούσες παύουν να εκτιμούν τον εαυτό τους, νιώθοντας ανασφάλεια και προβληματισμό. Ταυτόχρονα, ο μέλλων πατέρας πιθανόν να έχει και αυτός παράξενη στάση, άθελά του, μην ξέροντας πώς πρέπει να συμπεριφερθεί στη σύντροφό του και προσπαθώντας με τη σειρά του να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση. Αν και η επιθυμία της γυναίκας για σεξουαλική επαφή είναι, τουλάχιστον θεωρητικά, αυξημένη ανάμεσα στον 4ο και τον 6ο μήνα της εγκυμοσύνης, το ζευγάρι πρέπει να βρει νέους ρυθμούς και να προσαρμοστεί ανάλογα με τις οδηγίες του γυναικολόγου αλλά και ανάλογα με τους φόβους του, καθώς τόσο η έγκυος όσο και ο σύντροφός της έχουν καλούς λόγους να είναι συγκρατημένοι στο σεξ, με μεγαλύτερο εξ αυτών το ότι, κάνοντας έρωτα, θα βλάψουν το έμβρυο.

Στο τρίτο τρίμηνο, εν αναμονή του τοκετού, οι γυναίκες αρχίζουν να φοβούνται τόσο την ίδια τη γέννα, ως σωματική και ψυχική διαδικασία, όσο και τις πρακτικές αλλαγές που θα επιφέρει στη ζωή τους η άφιξη του μωρού, που πλησιάζει όλο και περισσότερο. Ταυτόχρονα, το σώμα επιβαρύνεται όλο και περισσότερο, η δυσφορία και η κούραση αυξάνονται, ενώ συχνά παρουσιάζονται μικρότερα ή μεγαλύτερα προβλήματα υγείας. Φυσικά, όσο η κύηση προχωρά δυσκολεύει και ο ύπνος, με αποτέλεσμα η γυναίκα να είναι ακόμα πιο ευερέθιστη. Σημειώνουμε εδώ ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι ορμονικές μεταβολές επηρεάζουν πολύ την ψυχολογία και οδηγούν σε κυκλοθυμία. Για παράδειγμα, τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη υπερτονίζουν όλα τα συναισθήματα και μπορεί η γυναίκα να χαίρεται ή να λυπάται αφύσικα και να είναι παράλογα ευσυγκίνητη. Φυσικά, τα συναισθήματα και οι ψυχολογικές μεταπτώσεις μιας μέλλουσας μαμάς σχετίζονται και με παράγοντες όπως η ηλικία της (όσο πιο νέα ή όσο πιο μεγάλη είναι η γυναίκα, τόσο περισσότερες δυσκολίες παρουσιάζονται), οι προηγούμενες εμπειρίες της (για παράδειγμα μια γυναίκα που δυσκολεύτηκε να μείνει έγκυος ή που έχει ιστορικό αποβολών είναι σίγουρα επιβαρυμένη ψυχολογικά), η υγεία της και η υγεία του εμβρύου, η στήριξη που έχει (ή δεν έχει) από τον σύντροφο και την υπόλοιπη οικογένειά της, το εργασιακό περιβάλλον της και το πώς αντιμετωπίζεται εκεί και φυσικά η οικονομική της κατάσταση (έρευνες καταδεικνύουν ότι όσο φτωχότερη είναι μια γυναίκα τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχει να αναπτύξει κατάθλιψη κατά την εγκυμοσύνη και μετά τον τοκετό). Μέχρι πρόσφατα ήταν μάλλον κατακριτέο να δηλώσει μια έγκυος δυσαρεστημένη από την εγκυμοσύνη της και να δηλώσει ρητά το άγχος και την αγωνία της. Τα τελευταία, όμως, χρόνια, χάρη στο Διαδίκτυο, που έφερε κοντά ομάδες γυναικών και τους έδωσε τη δυνατότητα να εκφραστούν ανώνυμα, χάρη στην καλύτερη επιστημονική κατάρτιση των γιατρών και στην κοινωνική απενοχοποίηση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, παρατηρούμε ότι όλο και περισσότερες γυναίκες εκφράζουν τα αρνητικά συναισθήματα που τις κατακλύζουν κατά τους 9 μήνες της κύησης, χωρίς να ντρέπονται για αυτό. Αν η γυναίκα έχει (εύλογες) φοβίες και ταυτόχρονα φοβάται να μιλήσει για αυτές ή το περιβάλλον της δεν είναι έτοιμο να τις αποδεχτεί, τότε δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα, διότι οι φοβίες αυτές διογκώνονται και μόνο βλαβερές μπορούν να είναι, τόσο για τη μαμά όσο και για το μωρό που κυοφορεί. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η κατάθλιψη και το άγχος αυξάνουν τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό και μειώνουν την ικανότητα της γυναίκας για τη φροντίδα του εαυτού της και του μωρού της. Μια γυναίκα που περιμένει παιδί πρέπει να είναι προετοιμασμένη κατ’ αρχάς ότι θα έχει να αντιμετωπίσει τον ίδιο της τον εαυτό και κατά δεύτερον ότι θα πρέπει να ζητήσει βοήθεια, όταν νιώσει ότι τη χρειάζεται, από τους δικούς της ανθρώπους και από τον γιατρό της που θα την καθοδηγήσει ανάλογα. Τότε όλα θα γίνουν ευκολότερα!

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΠΙΛΕΓΕΙ COLLAGEN PRO-ACTIVE

ολλοί και διαφορετικοί επιστήμονες συνηγορούν για τις ευεργετικές ιδιότητες και τα πολλαπλά οφέλη που έχει για τον οργανισμό η καθημερινή πρόσληψη υδρολυμένου πόσιμου κολλαγόνου. Γιατροί των περισσοτέρων ειδικοτήτων, μεταξύ των οποίων παθολόγοι, ορθοπαιδικοί, δερματολόγοι, ενδοκρινολόγοι, πλαστικοί χειρουργοί και γυναικολόγοι, βεβαιώνουν την ανάγκη που έχουν τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες να ενισχύσουν τον οργανισμό τους λαμβάνοντας καθημερινά την απαραίτητη δοσολογία. Την ίδια διαβεβαίωση παρέχουν και οι υπόλοιποι επαγγελματίες της υγείας. Να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των φαρμακοποιών

προτείνει την κατανάλωση κολλαγόνου σε άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα τριχόπτωσης, αρθρίτιδας, οστεοπόρωσης και δερματικά προβλήματα. Ειδικότερα στο θέμα της οστεοαρθρίτιδας και φυσικά στην οστεοπόρωση, την οστεοπενία αλλά και σε κάθε είδους αρθριτικά προβλήματα, κυρίως τώρα με την υγρασία, η καθημερινή πρόσληψη κολλαγόνου βοηθά πολύ καθοριστικά στη μείωση του πόνου, στην ανάπλαση του χόνδρου και στην αντιμετώπιση της δυσκαμψίας των αρθρώσεων. Τέλος, οι διαιτολόγοι το προτείνουν στα άτομα που θέλουν να χάσουν βάρος χωρίς όμως να καταπονήσουν τον οργανισμό τους.

PUBLI Taλκ

22 ΒΟΛΤΑ

ια κατάφυτη όαση, όπου μπορεί κανείς να εμπνευστεί και να ονειρευτεί, να κατανοήσει τη μεγάλη αλυσίδα της φύσης και να μάθει να λειτουργεί με σεβασμό απέναντί της – κάτι που στις μέρες μας σχεδόν έχουμε ξεχάσει. Στόχος του «Κέντρου της Γης» είναι να μεταδώσει απλές, αισιόδοξες έννοιες. Να παρουσιάσει νέους τρόπους δόμησης της καθημερινής ζωής μας και διαμόρφωσης ενός διαφορετικού τρόπου κοινωνικής αντίληψης και συμπεριφοράς. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας πραγματοποιείται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Ταξίδι στο Κέντρο της Γης», που απευθύνεται σε μαθητές και ενήλικες αλλά και οικογένειες που επισκέπτονται τον χώρο. Στο Κέντρο της Γης, η Οργάνωση Γη, που διαμόρφωσε και λειτουργεί τον συγκεκριμένο χώρο από τον Ιανουάριο του 2012, έχει δημιουργήσει στάσεις-σταθμούς σε ειδικά επιλεγμένους χώρους, στεγασμένους αλλά και στην ύπαιθρο. Έντομα και ασπόνδυλα, άλογα, πύργος, βιολογικός λαχανόκηπος και προσομοίωση άγριου οικοσυστήματος είναι μερικά μόνο από τα εκθέματα. Λίγο παραδίπλα βρίσκεται το μικρό οινοποιείο του Κτήματος Βασιλίσσης, ενώ κάτω από τις μουριές, τις Κυριακές του φθινοπώρου και της άνοιξης, οι επισκέπτες μπορούν να συμμετέχουν στη Συλλογική Κουζίνα και τα μικρά παιδιά να παίξουν με τα παιχνίδια της Γης. Στο «Κέντρο» ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον που κρύβεται εντός του αστικού ιστού της Αθήνας, διδάσκεται από τη λειτουργία της φύσης, αντλεί αισιοδοξία και συμμετέχει σε συλλογικές δράσεις από τις οποίες μπορεί να εμπνευστεί. Τι μπορώ να κάνω στο Κέντρο της Γης Καθημερινά βιωματικά εκπαιδευτικά προγράμματα • «Ταξίδι στο Κέντρο της Γης» Μια περιπλάνηση στα ειδικά διαμορφωμένα εκθέματα του πάρκου (στάβλος με άλογα, πύργος, τα δέντρα που μιλούν, κήπος βιοποικιλότητας, βιολογικός, λαχανόκηπος, κομποστοποίηση), στη διάρκεια της οποίας ο επισκέπτης συνειδητοποιεί τη δυναμική σχέση του με όλα τα πλάσματα της φύσης.

04.03.2015

Ένα ταξίδι στο Κέντρο της Γης Ξέρετε πού βρίσκεται το Κέντρο της Γης; Μόλις επτά χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της Αθήνας. Σε μια ειδικά διαμορφωμένη έκταση 25 στρεμμάτων, μέσα στο Κτήμα Βασιλίσσης και στο Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνης Τρίτσης», στο Ίλιον, η Mη Κυβερνητική Οργάνωση Γη έστησε το «Κέντρο της Γης», ένα πρότυπο κέντρο ανοιχτής περιβαλλοντικής ενημέρωσης και εκπαίδευσης για τους κατοίκους της πόλης

• «Είμαι ο σπόρος» Ο σπόρος είναι η βάση του κύκλου της ζωής. Ο άνθρωπος εδώ και πάρα πολλά χρόνια σπέρνει σπόρους για να καλλιεργήσει την τροφή για τον ίδιον αλλά και για να ταΐσει τα ζώα του. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα σχεδιάστηκε με αφορμή το Φεστιβάλ Ευαισθητοποίησης και Ενημέρωσης «Love Sporoi – Let’s grow together». Το πρόγραμμα περιλαμβάνει παρατήρηση και επαφή με αληθινούς σπόρους, εξερεύνηση στον λαχανόκηπο, επίσκεψη στο σπορείο και στη συλλογή Σπόρων του Κέντρου της Γης και διαδραστικά παιχνίδια με θέμα τους σπόρους. • «Κόσμος των εντόμων» Ο αγώνας ανάμεσα στον άνθρωπο και τα έντομα φαίνεται να είναι ατελείωτος, παρά τον ουσιαστικά χρήσιμο ρόλο των εντόμων στην οικονομία της φύσης. Οι μαθητές ξεναγούνται στο Μικρό Μου-

σείο των Εντόμων, εξερευνούν, ανακαλύπτουν και παίζουν παιχνίδια που αφορούν τη ζωή των εντόμων. • ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΗ ΓΗ Από τις 8 Μαρτίου (10:00 - 17:00), μια δράση που απευθύνεται σε όλη την οικογένεια: με οδηγό την αισιόδοξη ενέργεια που προκαλεί η επαφή με τη γη και με εργαλεία την απλότητα, τη συλλογικότητα και το χαμόγελο, οι Κυριακές ζωντανεύουν! Χρησιμοποιούμε απλά, εποχικά και τοπικά υλικά, μοιραζόμαστε τις γνώσεις μας για την ελληνική διατροφή, μαθαίνουμε να φτιάχνουμε εύκολες, γρήγορες, οικονομικές, θρεπτικές και, πάνω απ’ όλα, νόστιμες συνταγές! Ανταλλάσσουμε ιδέες, συνδυάζουμε πρώτες ύλες, γνωρίζουμε τη μεγάλη παρέα του ελληνικού φαγητού και στο τέλος δοκιμάζουμε ό,τι μαγειρέψαμε και ετοιμάζουμε το φαγητό της Συλλογικής Κουζίνας. Κάθε Κυριακή από τις 11:00 έως τις 14:00 εκτός από τις μυρωδιές και τα μαγειρέματα, κάτω από τις μουριές στήνεται το πιο ωραίο παιχνίδι! Στα παιχνίδια μας, η δημιουργικότητα, η χειροτεχνία και η συνεργασία μεταξύ των παιδιών έχει έναν και μόνο σκοπό: να τα παρακινήσει να εκφραστούν και να αποτυπώσουν το συναίσθημα που τους δημιουργεί η επαφή με το περιβάλλον. Κατόπιν συνεννόησης με την ομάδα του Κέντρου της Γης μπορείτε να πραγματοποιήσετε και τη γιορτή σας, ενισχύοντας την πρωτοβουλία αυτήν. Επίσης κατόπιν συνεννόησης και για ομάδες άνω των 10 ατόμων πραγματοποιούνται ξεναγήσεις και τις Κυριακές. Το Ταξίδι στο Κέντρο της Γης πραγματοποιείται και τις Κυριακές στη 13.00 και 15.00 από 8 Μαρτίου 2015 και έως τέλη Μαίου 2015. (Κόστος 5 ευρώ - Διάρκεια 1 ώρα) Επικοινωνήστε με την ομάδα του Κέντρου της Γης στο simetexo@organizationearth.org και δηλώστε συμμετοχή.

info

PUBLI Taλκ

Επικοινωνήστε μαζί μας στο 2102325380 www.ogi.gr Βρείτε μας στο Fb: Οργάνωση Γη – Κέντρο της Γης Ώρες και μέρες λειτουργίας: Ξεναγήσεις των σχολείων πραγματοποιούνται Τρίτη έως Παρασκευή σε δύο ζώνες 9:30 π.μ. και 11:00 π.μ. (τιμή εισόδου για τη συμμετοχή στα εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις ηλικίες 5 € / άτομο με εξειδικευμένη ξενάγηση. Ισχύουν ειδικές τιμές για ειδικές ομάδες κοινού)

23 αγκαλια

04.03.2015

Αγκαλιά

24 LIKE

ία μ ο τ ο ν ι α Κ ς η τ α δ ί τ ν στη φρο επιδερμίδας ς βρεφική

Το δέρμα χρειάζεται αγάπη Η αλλαγή πάνας γίνεται παιχνίδι με τη NOVAQUASOL chérie protective cream spray. Προστασία, επούλωση και ανάπλαση σε μία μοναδική εύχρηστη μορφή κρέμας spray. To μυστικό της NOVAQUASOL chérie protective cream spray βρίσκεται στη λακτοφερίνη, ένα πολύτιμο φυσικό συστατικό του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού που απομονώθηκε για πρώτη φορά στο μητρικό γάλα! Είναι ιδανική και για την καθημερινή προστασία και φροντίδα του δέρματος των βρεφών σε κάθε αλλαγή της πάνας. Η εύχρηστη μορφή κρέμα spray με δοσιμετρική αντλία εξασφαλίζει εύκολη και γρήγορη εφαρμογή, χωρίς να απαιτείται επάλειψη. Επιπλέον, αφαιρείται εύκολα με νερό χωρίς να αφήνει υπολείμματα. Δεν περιέχει προωθητικά αέρια, parabens, silicones, λανολίνη, minerals oils, γνωστά αλλεργιογόνα, συστατικά ζωικής προέλευσης. ΥΠΟΑΛΛΕΡΓΙΚΟ – ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΕΛΕΓΜΕΝΟ Η NOVAQUASOL chérie protective cream spray διατίθεται σε όλα τα φαρμακεία σε συσκευασία των 125ml. Τηλ. επιστημ. τμ. ενημ.: 210 57 02 199

04.03.2015

25 Αγκαλια

04.03.2015

Της Μαρκέλλας Δήμου

Τις

πρώτες ημέρες μετά την επιστροφή από το μαιευτήριο με το πρώτο παιδί μου νομίζω πως δεν θα τις ξεχάσω ποτέ. Ούτε εγώ, ούτε η παιδίατρός μου, η οποία αναγκαζόταν να παραδίδει μίνι διαλέξεις όλων των υποχρεωτικών εξαμήνων της παιδιατρικής (και της ψυχολογίας, ενίοτε). Γιατί κλαίει, γιατί δεν κοιμάται, μήπως πεινάει... Οι ερωτήσεις μου έβρισκαν πάντα μια ψύχραιμη και καθ’ όλα αγχολυτική απάντηση. Παρ’ όλα αυτά, ένα βιβλίο διά χειρός καθηγητή Κωνσταντόπουλου θα έκανε τη ζωή (τη δική μου αλλά και της παιδιάτρου μου) ευκολότερη – και το κόστος του τηλεφωνικού λογαριασμού χαμηλότερο. Τελικά μπορεί ένα βιβλίο, όσο κατατοπιστικό και αν είναι, να αντικαταστήσει τον γιατρό; Φυσικά και όχι. Το βιβλίο τούτο δεν είναι το «αυτοματοποιημένο μήνυμα» ή ο προσωπικός τηλεφωνητής μου. Είναι ένα εργαλείο που στόχο έχει να κάνει τη μητέρα να αισθάνεται περισσότερο ασφαλής, να μη φοβάται και να προχωρήσει με σιγουριά και αυτοπεποίθηση στο συναρπαστικό μονοπάτι της μητρότητας. Διαβάζοντάς το, ο γονιός συνειδητοποιεί ότι αυτά που τον απασχολούν απασχολούν όλους όσους μεγαλώνουν παιδιά. Και μάλλον νιώθει καλύτερα. Υπάρχουν πάντως γονείς που διστάζουν να ενοχλούν τον παιδίατρο, άλλοι που επικοινωνούν μαζί του για το παραμικρό. Ποια είναι η σχέση που κάνει το λειτούργημά σας ευκολότερο; Και τελικά με ποια κριτήρια πρέπει να επιλέγουν οι γονείς τον γιατρό για το μικρό τους; Δεν ταιριάζουν όλοι οι παιδίατροι με όλους τους γονείς. Και επειδή μιλάμε για μια πολυετή σχέση, καλό είναι οι γονείς να συναντούν τον γιατρό πριν από τη γέννα και να ρωτούν τι πιστεύει λ.χ. για τα εμβόλια, την εναλλακτική ιατρική, τη χορήγηση αντιβιοτικών. Φυσικά, ο παιδίατρος πρέπει να είναι προσιτός, επικοινωνιακός, διαθέσιμος όλο το 24ωρο, και ενημερωμένος. Τι συμβαίνει, κύριε καθηγητά, τελευταία με τα εμβόλια; Εισπράττετε κι εσείς τον σκεπτικισμό έναντι στα οφέλη και την ασφάλεια του εμβολιασμού; Είναι τελικά απαραίτητο να εμβολιάζουμε τα παιδιά μας; Τα εμβόλια είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα της παιδιατρικής του προηγούμενου αιώνα. Είναι πολύ εύκολο για γονείς και νέους παιδιάτρους να αμφισβητούν τη σκοπιμότητα και την ασφάλεια των εμβολίων όταν δεν έχουν έρθει αντιμέτωποι με ασθένειες ή θανάτους από λοιμώδη νοσήματα για τα οποία τα παιδιά τους έχουν εμβολιαστεί, όπως τέτανο, πολιομυελίτιδα, διφθερίτιδα. Ακόμα και το Συμβούλιο των Ομοιοπαθητικών (Council of Faculty for Homeopathy) υποστηρίζει ότι τα εμβόλια πρέπει να γίνονται κανονικά. Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που λένε πως δεν υπάρχει λόγος να εμβολιάζουμε τα παιδιά μας, από τη στιγμή που οι ασθένειες για τις οποίες συστήνεται ο εμβολιασμός εκλείπουν. Η εκτίμηση αυτή είναι απολύτως λανθασμένη, για να μην πω επικίνδυνη. Τα παιδιά είναι υγιή γιατί ζουν ανάμεσα σε πλήθος εμβολιασμένων παιδιών, ή γιατί τέλος πάντων η πλειονότητα των παιδιών εμβολιάζεται. Αν τα παιδιά αυτά στα-

Νέα μαμά ρωτάει

ματούσαν να εμβολιάζονται, τα λίγα κρούσματα νοσημάτων που υπάρχουν σήμερα στη χώρα μας θα μπορούσαν πολύ γρήγορα να αυξηθούν σε δεκάδες χιλιάδες και να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή πολλών παιδιών και ενηλίκων. Είναι τα εμβόλια απολύτως ασφαλή; Πολλοί μιλούν για παρενέργειες, άλλοι τα σχετίζουν ακόμη και με αυτισμό. Σε αυτό είμαι κάθετος. Αποτελέσματα μεγάλης ερευνητικής προσπάθειας που έχει γίνει σε διάφορες χώρες, έχουν αποδείξει ότι δεν υπάρχει απολύτως καμία συσχέτιση ανάμεσα στον αυτισμό και τον εμβολιασμό. Οι παγκόσμιες ρυθμιστικές αρχές θέτουν πολύ αυστηρά κριτήρια και ποιοτικούς ελέγχους για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία ως προς την ασφάλεια των εμβολίων, πριν αλλά και μετά την έγκριση της κυκλοφορίας τους. Παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια εκ νέου στροφή προς τον μητρικό θηλασμό. Μοιάζει σαν να ξαναέγινε... της μόδας. Ευτυχώς. Η βιοτεχνολογία, όσο και αν εξελίσσεται, δεν έχει κατορθώσει να φτιάξει γάλα ακριβώς ίδιο με το μητρικό. Βλέπετε, η φύση υπερτερεί πάντα του ανθρώπου. Τα οφέλη του θηλασμού δεν τον καθιστούν εύκολη υπόθεση όμως. Ο θηλασμός απαιτεί θέληση, σκληρή δουλειά, διαρκή παρουσία – όμως αξίζει να προσπαθήσετε. Το μητρικό γάλα είναι φθηνό, δεν προκαλεί αλλεργίες και δυσκοιλιότητα, δεν επιβαρύνει τα νεφρά και χωνεύεται εύκολα. Ας αφήσουμε κάτι να διαβάσουν οι μαμάδες... Ποια ερωτήματα απαντά το βιβλίο σας «Οι πρώτοι 12 μήνες του μωρού μου»; Όλα όσα απασχολούν τους γονείς με νεογέννητα ή μωρά. Πώς θα βοηθήσω το παιδί μου να κοιμάται τη νύχτα, πώς αντιμετωπίζονται οι κολικοί, πιπίλα ή δάχτυλο, πυρετός και αντιπυρετικά, χρήση στράτας. Ό,τι θα μπορούσε να προβληματίσει κάθε νέα μαμά είναι συγκεντρωμένο στο βιβλίο αυτό με άμεση, απλή και κατανοητή γλώσσα.

Ο καθηγητής Ανδρέας Κωνσταντόπουλος είναι πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, ενώ τον Αύγουστο του 2013 ανέλαβε την προεδρία της Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας. Το βιβλίο του «Οι πρώτοι 12 μήνες του μωρού μου. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι νέοι γονείς» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ.

26 αγκαλια

04.03.2015

Της Παναγιώτας Καρλατήρα

Οι

κολικοί αποτελούν ένα από τα συνήθη «προβλήματα» κατά τους πρώτους μήνες της ζωής με το μωρό, που ταλαιπωρεί πρωτίστως αυτό και κατ’ επέκταση τους γονείς, οι οποίοι αισθάνονται ανήμποροι να το βοηθήσουν και να το απαλλάξουν από τον πόνο και το κλάμα. Παρότι έχουν μελετηθεί εκτενώς ώστε να βρεθεί η αιτία τους και η θεραπεία τους, η εικόνα τους παραμένει αόριστη και ασαφής. Το μόνο βέβαιο είναι πως, εφόσον πρόκειται για κολικούς και έχει αποκλειστεί κάποιο άλλο πρόβλημα, δεν συνιστούν κανέναν κίνδυνο για την υγεία και την ανάπτυξη του μωρού. Τι είναι λοιπόν οι κολικοί Είναι η εμφάνιση μιας σειράς συμπτωμάτων στο μωρό που επαναλαμβάνονται με συγκεκριμένη συχνότητα, έχουν συγκεκριμένη διάρκεια και που προκαλούν έντονη ανησυχία, δυσφορία και κλάμα στο μωρό. Οι ειδικοί ξέρουν σήμερα πως οι κολικοί εμφανίζονται συνήθως μετά τη 2η εβδομάδα ζωής του παιδιού και διαρκούν σε γενικές γραμμές μέχρι τον 3ο με 5ο μήνα – χωρίς να αποκλείεται βεβαίως η διάρκειά τους και για μεγαλύτερο διάστημα. Επίσης, η εμφάνισή τους στις περισσότερες περιπτώσεις καταγράφεται τις απογευματινές και τις βραδινές ώρες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν εμφανίζονται και άλλες ώρες της ημέρας. Γνωρίζουν επίσης πως οι κολικοί «προτιμούν» να εκδηλώνονται περισσότερο στα αγόρια σε σχέση με τα κοριτσάκια, ενώ το ποσοστό των παιδιών γενικώς που ταλαιπωρείται από κολικούς υπολογίζεται στο 20%. Ποια είναι τα επίμαχα συμπτώματα Ένα μωρό που αρχίζει αίφνης να κλαίει έντονα, επίμονα και για διάστημα δύο τριών ωρών, δείχνει δυσφορία με κινήσεις –με τις λίγες κινήσεις που μπορεί να κάνει– όπως π.χ. τεντώνοντας και μαζεύοντας τα ποδαράκια του στην κοιλίτσα του ή αφήνοντας αέρια, τότε πιθανόν να κάνει κολικούς. Για τη διάγνωσή τους οι παιδίατροι ακολουθούν τον λεγόμενο «κανόνα των τριών σημείων», σύμφωνα με τον οποίο το μωρό πρέπει να κλαίει χωρίς άλλον λόγο τρεις ή περισσότερες ώρες τη μέρα, για περισσότερο από τρεις ημέρες την εβδομάδα και μέχρι την ηλικία των τριών μηνών. Πού οφείλονται Παρότι οι κολικοί είναι συνυφασμένοι με τη νεογνική και βρεφική ηλικία, η επιστήμη δεν έχει καταφέρει να τους ρίξει άπλετο φως – έτσι περισσότερο εικασίες και εκτιμήσεις συνοδεύουν τους κολικούς αναφορικά με την αιτία εμφάνισής τους. Ένας από τους βασικούς παράγοντες για την εμφάνιση κολικών συσχετίζεται με την ιδιαίτερη φάση προσαρμογής στην οποία βρίσκεται ο οργανισμός του νεογέννητου, που έχει αποτέλεσμα να εκδηλώνει ασυνήθιστη σωματική ευαισθησία στα ερεθίσματα. Η ανωριμότητα του

Μικρός άνθρωπος μεγάλος πόνος

πεπτικού μηχανισμού του γαστρεντερικού συστήματος μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη κινητικότητα του εντέρου, ή και σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Με την πάροδο των εβδομάδων, ο οργανισμός του μωρού αρχίζει να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα και αυτή η υπερευαισθησία ελαττώνεται και σταδιακά εξαφανίζεται. Σε ποσοστό περίπου 10% οι κολικοί οφείλονται σε αλλεργία στο γάλα της αγελάδας, αν και στην περίπτωση αυτήν συνήθως συνυπάρχει ιστορικό αλλεργίας (ατοπικής δερματίτιδας, αλλεργικού άσθματος, αλλεργικής ρινίτιδας, τροφικής αλλεργίας κ.ά.) τουλάχιστον σε ένα μέλος της οικογένειας (γονείς ή αδέρφια). Σημαντικοί επιβαρυντικοί παράγοντες θεωρούνται επίσης το υπερβολικό τάισμα του βρέφους ή η κατάποση μεγάλης ποσότητας αέρα κατά τη διάρκεια του γεύματος. Αν το μωρό θηλάζει, οι κολικοί μπορεί να είναι ένδειξη υπερευαισθησίας σε κάποια τροφή που καταναλώνει η μητέρα· περισσότερο ενοχοποιούνται ο καφές, η σοκολάτα, τα λαχανικά, τα όσπρια. Αν το μωρό τρέφεται με έτοιμο γάλα, μπορεί να προκύψει ευαισθησία στην πρωτεΐνη του ξένου γάλακτος. Πρόσφατες μελέτες από τις ΗΠΑ, πάλι, υποστηρίζουν ότι υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στο άγχος της

μητέρας που θηλάζει και στους κολικούς του μωρού, ενώ η ένταση, η κούραση και το ξενύχτι επιτείνουν την ένταση της μητέρας – που μεταδίδεται στο μωρό και εκφράζεται με τους κολικούς. Τέλος, σε κάποιες περιπτώσεις οι κολικοί μπορεί να είναι σύμπτωμα κάποιου ιατρικού προβλήματος, όπως π.χ. κήλης, λοίμωξης, δυσκοιλιότητας, που σε κάθε περίπτωση θα διαγνωστεί από τον γιατρό. Πώς αντιμετωπίζονται Η αντιμετώπιση των κολικών δεν είναι μία ενιαία, και αποτελεσματική σε όλα τα μωρά. Εφόσον έχει αποκλειστεί ότι το κλάμα και η δυσφορία του μωρού οφείλονται σε κάποιο άλλο πρόβλημα και τεθεί η διάγνωση ότι πρόκειται για κολικούς, τότε μπορείτε να αρχίσετε να εφαρμόζετε τις συμβουλές που δίνουν οι ειδικοί. Θετική επίδραση μπορεί να έχει το σωστό τάισμα του μωρού με κολικούς. Είναι σημαντικό κατά το τάισμα το μωρό να «καταπίνει» όσο το δυνατόν λιγότερο αέρα. Aν το μωρό θηλάζει, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή κατά τον θηλασμό καθώς πρέπει να θηλάζει τη θηλαία άλω (τη σκούρα περιοχή γύρω από τη θηλή) και όχι

μόνο τη θηλή. Αν τρέφεται με μπιμπερό, πρέπει οι τρύπες της θηλής του μπιμπερό να είναι ανοιχτές ώστε το γάλα να φτάνει στο μωρό με τρόπο ομοιόμορφο και συνεχή. Επίσης το μπιμπερό πρέπει να είναι σε σχετικά όρθια θέση. Το τάισμα ανά 2 με 2,5 ώρες και το ρέψιμο μειώνουν τις πιθανότητες να έχει το μωρό κολικούς. Οι μητέρες που θηλάζουν καλό είναι να αποκλείσουν από το διαιτολόγιό τους τα γαλακτοκομικά προϊόντα, την καφεΐνη και τις τροφές που προκαλούν αέρια, όπως λάχανο, σκόρδο και κρεμμύδι, καθώς και κάθε άλλη τροφή που είναι υπαίτια για αλλεργία, όπως θαλασσινά, ξηρούς καρπούς ή αυγό. Εάν οι κολικοί σχετίζονται με αλλεργία του μωρού, τότε ο παιδίατρος συστήνει τη χορήγηση ειδικού υποαλλεργικού γάλακτος για κάποιο διάστημα, συνήθως 2 με 3 εβδομάδες. Εάν τα συμπτώματα υποχωρήσουν, τότε συνεχίζεται η σίτισή του με υποαλλεργικό γάλα για διάστημα 3-6 μηνών. Η φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση των κολικών δεν συνιστάται από τους ειδικούς, και λόγω του ότι πρόκειται για μόλις μερικών εβδομάδων μωρά αλλά και επειδή δεν έχει βρεθεί φάρμακο αποτελεσματικό, ασφαλές και χωρίς παρενέργειες. Οι παιδίατροι μπορεί να συνταγογραφήσουν δύο φάρμακα που κυκλοφορούν κρίνοντας ότι πρόκειται για βαριές και διαρκείς κρίσεις κολικών. Συστήνουν ωστόσο φυσικά αφεψήματα από χαμομήλι, τίλιο, γλυκάνισο, μάραθο. Πώς ανακουφίζεται το μωρό στην κρίση του κολικού Το κάθε παιδί είναι μοναδικό, οπότε και οι κολικοί αναλόγως πρέπει να αντιμετωπίζονται. Αυτό σημαίνει ότι οι ειδικοί και η εμπειρία δίνουν έναν κατάλογο με κάποιες λύσεις ανακουφιστικές σε κάθε κρίση κολικού, ωστόσο κάθε γονιός πειραματίζεται και δοκιμάζει ποια είναι η καλύτερη για το μωρό του. Έτσι, έχει διαπιστωθεί ότι μπορεί να λειτουργήσουν τα εξής: - Νανουρίστε το κρατώντας το αγκαλιά με το χέρι σας στην κοιλιά του, ώστε να του μεταδώσετε θερμότητα. - Κρατήστε τα ποδαράκια του λυγισμένα προς την κοιλιά, ώστε να βγουν τα αέρια και να ανακουφιστεί. - Κάντε μασάζ στην κοιλιά του, με απαλές αργές και κυκλικές κινήσεις, από τα αριστερά προς τα δεξιά και από κάτω προς τα πάνω και ύστερα αντίστροφα. - Κάντε του ένα ζεστό μπάνιο για να χαλαρώσει. - Ξαπλώστε και ακουμπήστε το μωρό μπρούμυτα επάνω στο στήθος σας. - Μην το αφήνετε να κλαίει, αλλά παρηγορήστε το στην αγκαλιά σας ή κάνοντάς το βόλτες μέσα στο σπίτι. - Αν βλέπετε ότι έχετε φτάσει στα όριά σας, δώστε το στον σύντροφό σας μέχρι να ηρεμήσετε. *Με τη συνεργασία της παιδιάτρου-νεογνολόγου Μάιρας Μυλωνοπούλου

28 αγκαλια

04.03.2015

Πρωτότοκο παιδί

Της ΖΕΦΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥ

άνες, κουδουνίστρες, μπιμπερό, αποστειρωτής, η γιαγιά standby για το μαγείρεμα, ο σύζυγος για τις εξωτερικές δουλειές, όλοι και όλα είναι έτοιμα για να υποδεχτείτε με τον καλύτερο τρόπο το νέο μωρό σας. Ή μήπως όχι; Την ώρα που η υπόλοιπη οικογένεια είναι στον έβδομο ουρανό, υπάρχει κάποιος ή κάποια μέσα στο σπίτι που μπορεί να βιώνει το καλωσόρισμα του νεογέννητου σαν πλάνο από το «Αρμαγεδδών». Πώς να προετοιμάσετε το πρωτότοκο παιδί σας για την «εισβολή» του μικρού αδελφού ώστε να αποφύγετε θερμά επεισόδια γύρω από την κούνια και την αλλαξιέρα. Μπείτε στη θέση του Είχε την αποκλειστικότητα στην αγάπη του μπαμπά και της μαμάς, στα χατίρια του παππού και της γιαγιάς, στην προσοχή φίλων και συγγενών, απόλυτος κυρίαρχος στο παιδικό δωμάτιο και μικρός πρίγκιπας μέσα στον κόσμο των ενηλίκων. Μέχρι που… Από την αδιαφιλονίκητη μονοκρατορία του, ήρθε τώρα να τον καθαιρέσει ένα τόσο δα πλασματάκι τριών χιλιάδων γραμμαρίων και μερικών ημερών. «Ως εδώ το καταλαβαίνω», λέει αγανακτισμένη η μητέρα του 2,5χρονου Νικήτα και ενός νεογέννητου αγοριού μερικών εβδομάδων, «αλλά να παραμονεύει για να ξεμοναχιάσει το μωρό κάθε φορά που γυρνάω την πλάτη για να του δώσει μια γερή τσιμπιά, τάχα μου από μεγάλη αγάπη για τον μπέμπη, ε, αυτό πάει πολύ!» Μπορεί η αντίδραση του πρωτότοκου να μην ταιριάζει με το γενικό κλίμα χαράς και ευδαιμονίας που επικρατεί στο σπίτι, αλλά είναι –λίγο πολύ– αναμενόμενη: «Ο ερχομός ενός δεύτερου παιδιού, πέρα από τη χαρά και την πληρότητα που φέρνει σε μια οικογένεια, αναπόφευκτα δημιουργεί πολλές αλλαγές και ανακατατάξεις», επισημαίνει η ψυχοθεραπεύτριασυμβουλευτική ψυχολόγος Χριστίνα Βλαχοπούλου, προσθέτοντας πως «η αντίδραση του μεγαλύτερου παιδιού στον ερχομό του νεογέννητου αδελφού εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού, την προσωπικότητά του, πόσο συνδεδεμένο είναι με τη μητέρα του και αν υπάρχουν ήδη και άλλα προβλήματα μέσα στην οικογένεια – κάτι που θα κάνει ακόμα πιο δύσκολη την αποδοχή της νέας πραγματικότητας». Όσο πιο μικρός, τόσο πιο… πράσινος από ζήλια. Διεθνείς επιστημονικές έρευνες έχουν καταδείξει ότι η ηλικία του πρωτότοκου παίζει ρόλο στην αντίδρασή του κατά τον ερχομό του νέου μωρού. Έτσι, σύμφωνα με το συμπέρασμα της έρευνας των μελετητών Gottlieb και Mendelson σε

50 οικογένειες με πρωτότοκα παιδιά προσχολικής ηλικίας, όσο πιο μικρά ήταν τα πρωτότοκα τόσο πιο πολύ είχαν αναστατωθεί από την άφιξη του μικρότερου αδελφού τους στο σπίτι. Έχοντας συνεχή ανάγκη από την ενθάρρυνση, καθοδήγηση και αποδοχή των γονιών τους, τα παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών είναι συνήθως εγωκεντρικά και άρα λιγότερο απρόθυμα να μοιραστούν την πατρική αγάπη, φροντίδα και προσοχή με τη νέα «άφιξη» στην οικογένεια. Αντίθετα, τα προνήπια και τα νήπια συνήθως έχουν ήδη κάνει τα πρώτα βήματα ανεξαρτησίας και κοινωνικοποίησης στον παιδικό σταθμό, στους παιδότοπους, στις παιδικές χαρές, γεγονός που τους δίνει την ευκαιρία να συναναστρέφονται ευκολότερα άλλα παιδιά και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες εκτός της οικογένειας αποκτώντας έτσι μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα στα δεδομένα της νέας σύνθεσης στο σπίτι. «Σε ηλικίες κάτω των 5 ετών, τα παιδιά δυσκολεύονται περισσότερο να καταλάβουν γιατί όλη η προσοχή και ο χρόνος μονοπωλούνται από ένα μικροσκοπικό πλάσμα που τον περισσότερο καιρό κλαίει και κοιμάται στην αγκαλιά των γονιών του», εξηγεί η συμβουλευτική ψυχολόγος, διευκρινίζοντας ότι «τα μεγαλύτερα παιδιά συνήθως νιώθουν λιγότερο ανταγωνιστικά για τον ερχομό ενός μωρού και είναι κάτι που το περιμένουν με ανυπομονησία και ενθουσιασμό». Το φύλο του πρωτότοκου παιδιού φαίνεται –σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες– πως παίζει ρόλο στην αντίδρασή του απέναντι στο νέο μωρό. Σε έρευνα των μελετητών Nadelman και Begun σε δείγμα 53 μητέρων και των πρωτότοκων παιδιών τους, αναφέρθηκε ότι τα πρωτότοκα αγόρια παρουσίασαν συχνότερα παλινδρόμηση στη συμπεριφορά τους σε σύγκριση με τα κορίτσια μετά τη γέννηση ενός νέου αδελφού. Επιπλέον, τα αγόρια έτειναν να εκδηλώνουν πιο απόμακρη συμπεριφορά, σε αντίθεση με τα κορίτσια που φαίνεται να έρχονταν πιο κοντά προς τη μητέρα π.χ. ακολουθώντας τη μέσα στο σπίτι. Ζηλεύω πολύ… «Η ζήλια και η ανταγωνιστικότητα θεωρείται φυσιολογική αντίδραση για ένα παιδί που ξαφνικά είναι υποχρεωμένο να μοιράζεται την αποκλειστικότητα των γονιών του και να αλλάζει τις καθημερινές του συνήθειες. Συχνά αυτό το άγχος που βιώνει το παιδί εκδηλώνεται με απόμακρη ή επιθετική συμπεριφορά καθώς και με παλινδρόμηση, δηλαδή το παιδί συμπεριφέρεται σαν μωρό, βρέχει το κρεβάτι του, θέλει να πίνει το γάλα του με το μπιμπερό κ.λπ.», περιγράφει

29 αγκαλια

04.03.2015

η κ. Βλαχοπούλου. Όπως έχουν καταγραφεί σε επιστημονικές μελέτες, οι πιο συνηθισμένες αντιδράσεις επιθετικής συμπεριφοράς των παιδιών προς το μικρότερο μωρό είναι να επιχειρήσουν να το χτυπήσουν, να το σπρώξουν, να του δώσουν μπουνιά ή δαγκωνιά ενώ συχνά τα πρωτότοκα παιδιά στρέφουν την επιθετικότητά τους στο κατοικίδιο της οικογένειας, στους γονείς τους, σε άλλα παιδιά, ακόμα και σε άψυχα αντικείμενα όπως τα παιχνίδια τους, σε μια προσπάθεια να εκτονώσουν τα συναισθήματα ζήλιας και απογοήτευσης. Όταν, από την άλλη, το πρωτότοκο παιδί αρχίζει ξανά να μιλά μωρουδίστικα, ζητάει πίσω την πιπίλα του ή βάζει και πάλι το δάχτυλο στο στόμα, τότε οι ειδικοί μιλούν για παλινδρόμηση στη συμπεριφορά που απαντά συχνά στην ηλικία των 2 ετών. Σύμφωνα με την έρευνα των επιστημόνων Kayiatos, Adams και Gilman, το 93% των μητέρων με πρωτότοκο παιδί ηλικίας 2 ετών ανέφεραν παλινδρόμηση στη συμπεριφορά του μόλις υποδέχτηκαν στο σπίτι το νέο αδελφάκι.

Τips για να πει «καλωσόρισες, αδελφάκι!» και να το εννοεί Οδηγίες προς γονείς, με τη βοήθεια της ψυχοθεραπεύτριας-συμβουλευτικής ψυχολόγου, Χριστίνας Βλαχοπούλου, για να προετοιμάσετε το έδαφος για την υποδοχή του νέου μέλους στην οικογένεια ώστε να αποφύγετε σφιχτούς –στα μουλωχτά– εναγκαλισμούς του Νικολάκη με την ανυπεράσπιστη στην κούνια της Μπουμπού. • Προετοιμάστε εγκαίρως το παιδί, ώστε να του δώσετε χρόνο να προσαρμοστεί. Τα παιδιά από μικρά έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν τι να περιμένουν, ειδικά όταν οι αλλαγές τα επηρεάζουν άμεσα. • Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η μητέρα θα πρέπει να εξηγεί με όρους που αρμόζουν στην ηλικία και τη νοημοσύνη του παιδιού για τις αλλαγές που θα ακολουθήσουν όταν θα έρθει το μωρό και πώς θα είναι στην αρχή το νεογέννητο. * Η επαφή με μωρά φίλων, το να δείξετε στο παιδί φωτογραφίες ή βίντεο από τότε που ήταν το ίδιο βρέφος,

καθώς και να δείτε μαζί του φωτογραφικό υλικό από άλλα μωρά, η ανάγνωση ενός βιβλίου ή παραμυθιού με σχετικό περιεχόμενο, όλα αυτά είναι τρόποι προετοιμασίας που θα βοηθήσουν το παιδί να εξοικειωθεί με την εικόνα, τους ήχους του νεογέννητου και τον ερχομό του στο σπίτι. • Έχετε υπόψη σας ότι ένα παιδί 2 ετών μπορεί να γίνεται το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας με την άφιξη του νεότερου μέλους, αλλά εξακολουθεί να παραμένει και το ίδιο μικρό, γι’ αυτό σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αμελείτε να του δείχνετε την αγάπη σας. Επομένως, είναι λάθος να ασχολούνται όλοι οι συγγενείς και οι φίλοι με το νεογέννητο και να αγνοούν το μεγαλύτερο παιδί. • Παρόλο που με τον ερχομό του δεύτερου παιδιού οι υποχρεώσεις και η κούραση αυξάνονται ενώ παράλληλα ο χρόνος λιγοστεύει, είναι σημαντικό για το μεγαλύτερο παιδί να εξακολουθεί να έχει τον δικό του αποκλει-

στικό χρόνο και με τους δύο γονείς του. • Παροτρύνετε το μεγαλύτερο παιδί σας να συμμετέχει στη φροντίδα του νεογέννητου καθώς έτσι εξοικειώνεται με το μωρό και, κυρίως, δεν νιώθει απομονωμένο και παραμελημένο. Ο συνδυασμός παράλληλων δραστηριοτήτων (ενώ θηλάζει η μητέρα το μωρό, να διηγείται ένα παραμύθι στο άλλο παιδί) και με τα δύο παιδιά ευνοεί το κλίμα αρμονίας και σύνδεσης. • Κάθε φορά που το μεγαλύτερο παιδί συμμετέχει στη φροντίδα ή χαϊδεύει το νεογέννητο, οι γονείς θα πρέπει να ενισχύετε αυτήν τη συμπεριφορά με επιβράβευση και θετικά σχόλια. • Η ανταλλαγή δώρων, από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο παιδί και το αντίστροφο, είναι επίσης μια κίνηση που προδιαθέτει θετικά συναισθήματα και αντιδράσεις για το μεγαλύτερο παιδί.

30 αγκαλια

04.03.2015

Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Επιστροφή στο δημόσιο μαιευτήριο Η κρίση και η υιοθέτηση μιας new age αντίληψης περί μη παρεμβατικού τοκετού ξαναδείχνουν στις υποψήφιες μαμάδες την πόρτα των δημόσιων μαιευτηρίων. Το Ταλκ συζητά με μια γυναίκα για την εμπειρία της στο ιδιωτικό και το δημόσιο μαιευτήριο και φτιάχνει τη δική του λίστα με τα θετικά και τα αρνητικά ενός «δημόσιου» και ενός «ιδιωτικού» τοκετού

Το

crash test της μαμάς: Η ιστορία όπως μου τη διηγήθηκε η Μαρία, 33 χρόνων, freelancer διαφημίστρια σήμερα. «Το πρώτο μου μωρό το γέννησα σε ιδιωτικό μαιευτήριο βεβαίως. Μπορεί να βρισκόμασταν στο 2012, μεσούσης της κρίσης, αλλά παραδόξως το καλό μου ταμείο δεν το είχε ακόμα ‘‘καταπιεί’’ ο ΕΟΠΥ και τα χρήματα που έδινε αυτό το καλό ταμείο έφταναν για να πληρωθεί το… ιλουστρασιόν μαιευτήριο ενώ κάλυπταν κι ένα μεγάλο μέρος της πληρωμής του γιατρού. Το μωρό μου κι εγώ θα αντικρίζαμε παστέλ φρεσκοβαμμένους τοίχους κι ένα ευχάριστο περιβάλλον που θα ακτινοβολούσε αισθητική και… χρήμα. Άλλωστε, σκεφτόμουν, το ιδιωτικό μαιευτήριο διαπιστεύει και τη θέση μας – δεν βρισκόμαστε στον πάτο του βαρελιού της κοινωνίας. Ακόμα καλά κρατάμε. Στο δεύτερο μωρό είχα αλλάξει τελείως μυαλά κι ας είχε μεσολαβήσει μόλις ενάμισης χρόνος. Το έχει αυτό η ελληνική κρίση – οι αλλαγές εμφανίζονται στη ζωή μας με τρομερή βιαιότητα. Αυτήν τη φορά θα έπρεπε να πληρώσω 2.500 ευρώ από την τσέπη μου (σ.σ. από 1.100 έως 1.300 ευρώ για το νοσοκομείο κι άλλα 1.300 για παρακολούθηση στην εγκυμοσύνη και για τον τοκετό τον γιατρό) για να γεννήσω το δεύτερο μωρό και η αλήθεια είναι ότι ζοριζόμουν να το αποδεχτώ ως γεγονός. Πήρα χαρτί και μολύβι και τα έβαλα όλα κάτω ψύχραιμα. Πόσο ευχαριστημένη έμεινα από το ιδιωτικό μαιευτήριο αναρωτήθηκα κι άρχισα να σημειώνω τις σκέψεις μου στη λίστα με τα συν και τα πλην. Στα συν έβαλα: καθαρό, ευχάριστο περιβάλλον, τέλειο φαγητό, άμεση ανταπόκριση των μαιών στα καλέσματά μου για βοήθεια σε όποιο θέμα τη χρειάστηκα, γενικώς μια πριγκιπική αίσθηση όσον αφορά τις παροχές, αλλά και ξεκούραση όσον αφορά το θέμα της φροντίδας του παιδιού – αλλαγή πάνας, μπάνιο κ.ο.κ. Στα πλην όμως μαζεύτηκαν μπόλικες παρατηρήσεις: πολύ μικρή αίθουσα ωδινών, για δύο μάλιστα επίτοκους με ένα παραβάν ανάμεσά τους για χώρισμα. Τώρα που ξεδιπλώνω όλες τις στιγμές στο κεφάλι μου βλέπω τα εξής: τις ωκυτοκίνες να μπαίνουν στον ορό ευθύς εξαρχής χωρίς δεύτερη κουβέντα, το απόλυτο ξάπλωμα να επιβάλλεται από την αρχή και στο τέλος τη μαία να τσακώνεται με τον γιατρό πάνω από το κεφάλι μου για το αν τελικά έπρεπε να με αφήσουν να σπρώξω κι άλλο. Όλες αυτές οι πολλές μαζεμένες στιγμές οδήγη-

σαν σε άσχημες αναμνήσεις ανεπίτρεπτες για μια γυναίκα που ζει μια κορυφαία στιγμή στη ζωή της (και για ένα μαιευτήριο που πληρώνεται αδρά για να φέρει την αποστολή του εις πέρας). Τέλος, λοιπόν, η πριγκιπική αίσθηση που έβαλα στα συν είχε σχεδόν ένα χυδαίο κόστος αν σκεφτεί κανείς ότι τα δύο depon που ζήτησα για τον πονοκέφαλο χρεώθηκαν 50 λεπτά έκαστο (!) Ήμουν πριγκίπισσα ή ήμουν ένα… κινητό πορτοφόλι; Κάπως έτσι, κι αφού η κοινωνική ασφάλιση είχε πια καταρρεύσει ενώ και ο πάλαι πότε λατρεμένος γυναικολόγος είχε αποδειχθεί στα μάτια μου στεγνός διεκπεραιωτής, αποφάσισα να τολμήσω αλλαγή γυναικολόγου –το μεγαλύτερο ταμπού για τις Ελληνίδες εγκυμονούσες– και να επιλέξω ένα δημόσιο μαιευτήριο. Πέντε μήνες αργότερα και με το νέο βρέφος στην αγκαλιά βρέθηκα ξανά πάνω από μια νέα λίστα. Στα συν έβαλα: πολύ μεγάλη αίθουσα ωδινών-τοκετού όλη για πάρτη μου. Μου επέτρεψαν να περπατάω όπως επιθυμούσα μέσα στο δωμάτιο κατά τη διάρκεια του τοκετού. Είχα στη διάθεσή μου μια μεγάλη ομάδα έμψυχου δυναμικού, την έμπειρη, μοντέρνα μαία μου, άλλη μια εξίσου καλή, τον γυναικολόγο και τους δύο ευγενέστατους βοηθούς του. Μπορεί ο κόσμος στην αίθουσα να ήταν λίγο παραπανίσιος –μιας και πρόκειται για πανεπιστημιακή κλινική– αλλά την ώρα των εξωθήσεων έζησα επιτέλους το όνειρο που μου στέρησαν την πρώτη φορά. Εισέπραξα γενναιόδωρη ψυχολογική υποστήριξη κατά τη διάρκεια του τοκετού ενώ απέφυγα την επισκληρίδιο όπως το επιθυμούσα. Πέρασα μια ώρα skin to skin με το μωρό μετά τον τοκετό κι ύστερα πήρα τον δρόμο για το δωμάτιο σε καροτσάκι κι όχι σε φορείο, σαν κανονικός υγιής άνθρωπος δηλαδή και όχι σαν ασθενής. Το ότι το μωρό ήταν δίπλα μου δεν με εμπόδισε να κοιμηθώ το πρώτο βράδυ που βρισκόμουν σε τρίκλινο. Τόσο το δικό μου βρέφος όσο και τα άλλα δύο αν έκαναν να κλάψουν έπεφταν άμεσα στα χέρια/στήθη της μαμάς με αποτέλεσμα το πρώτο βράδυ να κοιμηθώ τουλάχιστον τέσσερις ώρες σερί. Ο όροφος που βρισκόμουν είχε όλα κι όλα έξι δωμάτια με αποτέλεσμα τα μεσημέρια να θυμίζει ησυχαστήριο. Και με σχεδόν μηδενικό κόστος! Στα πλην έγραψα τα εξής: το χαλασμένο ασανσέρ του ισογείου με είχε οδηγήσει να ανεβαίνω με σπασμένα νερά τα σκαλιά από το ισόγειο στον πρώτο όροφο που ήταν η αίθουσα ωδινών... Πολύ ροκ αυτή η σκηνή η αλήθεια είναι. Η αντι-

04.03.2015

παράθεση για την πρωτοκαθεδρία ανάμεσα στους γιατρούς, η κούραση των πολλών ετών δουλειάς, οι κακές πια πληρωμές έχουν σκορπίσει κούραση κι έριδες ανάμεσα στο προσωπικό. Στο ιδιωτικό ο «στρατός» του νοσοκομείου εμφάνιζε σύμπνοια, προθυμία, τα παράπονα έβρισκαν τον δρόμο τους και τα χαμόγελα δεν άφηναν τα πρόσωπα για κανέναν λόγο. Μεγάλο μειονέκτημα και ορισμένες ελλείψεις, όπως τα σεντόνια για τα οποία έπρεπε να κάνω ολόκληρο καβγά τη δεύτερη μέρα για να εξασφαλίσω την αλλαγή τους αφού, όπως μου έλεγαν, δεν υπήρχαν άλλα διαθέσιμα. Το δε τρίκλινο δωμάτιο που έμεινα το πρώτο βράδυ εμφάνιζε θλιβερή εικόνα: παλιά κρεβάτια, παλιά παράθυρα, σκοτεινό και με τόσο απαρχαιωμένο μπάνιο που δεν το χρησιμοποίησα μέχρι να μπω στο ολοκαίνουργιο παλατάκι μου με τα παράθυρα από αλουμίνιο και το μπάνιο σε μέγεθος γηπέδου». Το crash test της μαίας Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία οι γεννήσεις τα τελευταία τρία χρόνια στην Ελλάδα έχουν πέσει δραματικά. Το 2011 είχαμε 106.428 γεννήσεις, το 2012: 100.371, το 2013: 94.134. Μέσα σε τρία χρόνια οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 17.660. Η Σπυριδούλα Νεοφύτου, μαία και προϊσταμένη της Β΄ Μαιευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, έχει συμμετάσχει σε δεκάδες συνέδρια και σεμινάρια ενώ έχει εργαστεί εθελοντικά στο Booth Memorial Hospital στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ. Εδώ και αρκετό καιρό παραδίδει σε εγκύους δωρεάν μαθήματα ψυχοπροφύλαξης (ανώδυνος τοκετός, θηλασμός, περιποίηση νεογέννητου) στο My New Baby Center στο Μαρούσι. Η μεγάλη πείρα της σε συνδυασμό με τη διαρκή επιμόρφωσή της αλλά και τη συστηματική επαφή της με εγκύους που επιλέγουν να γεννήσουν τόσο σε δημόσιο όσο και σε ιδιωτικό μαιευτήριο της επιτρέπουν να έχει σφαιρική εικόνα για την κατάσταση αυτήν τη στιγμή ανάμεσα στα νέα ζευγάρια που περιμένουν παιδί. «Μικρή άνοδο των γεννήσεων στα δημόσια μαιευτήρια έχουμε σίγουρα λόγω κρίσης. Παρότι στατιστικά έχουμε σοβαρή μείωση των γεννήσεων, ολοένα και περισσότερες Ελληνίδες επισκέπτονται τα εξωτερικά ιατρεία των δημοσίων μαιευτηρίων και ζητούν να παρακολουθούνται και να γεννήσουν σε αυτά. Ολοένα και περισσότερες γυναίκες σήμερα επιθυμούν όσο το δυνατόν λιγότερο επεμβατικούς τοκετούς και υποστήριξη στον μητρικό θηλασμό, χωρίς να ξοδέψουν γ’ αυτά μια περιουσία.

Κυρίως όμως ξέρουν ότι έχουν μεγαλύτερη ασφάλεια σε ένα δημόσιο μαιευτήριο σε περίπτωση επιπλοκής». Το crash test του γυναικολόγου Ο Νικόλαος Σαλάκος είναι μαιευτήρας, χειρουργός, γυναικολόγος και επίκουρος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Εκτός από τη Β΄ Μαιευτική Κλινική Αθηνών (Αρεταίειο Νοσοκομείο) ο Ν. Σαλάκος συνεργάζεται και με ιδιωτικό μαιευτήριο. Τα δικά του συμπεράσματα από την επικοινωνία με εγκύους που γεννούν τόσο σε δημόσια όσο και σε ιδιωτικά μαιευτήρια είναι τα εξής: «Αυτό που συνεχίζουν να φοβούνται οι γυναίκες σήμερα στο δημόσιο μαιευτήριο είναι η απουσία του δικού τους γυναικολόγου αν αυτός συνεργάζεται αποκλειστικά με ιδιωτική κλινική. Ειδικά οι πρωτοτόκες δεν μπορούν να εμπιστευτούν εύκολα άλλον. Φοβούνται επίσης μην εισπράξουν αδιαφορία στο δημόσιο. Από την άλλη, η κρίση σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ούτε οι ιδιωτικές ασφάλειες καλύπτουν τη γέννα σε ιδιωτικό μαιευτήριο δεν αφήνουν πια και πολλά περιθώρια για πολυτέλειες. Η νοοτροπία των νέων ζευγαριών σήμερα έχει αλλάξει δεδομένου ότι υπάρχει κι αυτή η τάση για μη παρεμβατικούς τοκετούς, οι οποίοι είναι πιο συχνοί στα δημόσια μαιευτήρια. Το ποσοστό που μετακινείται από το ιδιωτικό στο δημόσιο μαιευτήριο είναι σεβαστό».

Ολοένα και περισσότερες γυναίκες σήμερα επιθυμούν όσο το δυνατόν λιγότερο επεμβατικούς τοκετούς και υποστήριξη στον μητρικό θηλασμό, χωρίς να ξοδέψουν γ’ αυτά μια περιουσία

34 αγκαλια

04.03.2015

Της Παναγιώτας Καρλατήρα

Από μικρά στα βάσανα Οι δερματικές παθήσεις από πολύ νωρίς ταλαιπωρούν μωρά και γονείς. Συνήθως θεραπεύονται με απλούς τρόπους, ίσως και με κάποιο φάρμακο. Οπωσδήποτε όμως με τήρηση κανόνων υγιεινής και άοκνη φροντίδα.

Σύγκαμα Η επίσημη ιατρική ονομασία του είναι παράτριμμα, ωστόσο ανεξάρτητα με το πώς λέγεται, το αποτέλεσμα δεν αλλάζει. Πρόκειται για το εξάνθημα και τον ερεθισμό στην ευαίσθητη περιοχή του μωρού, μια κατάσταση που προβληματίζει και απασχολεί όλες τις νέες και μη μαμάδες. Τα περισσότερα μωρά θα εμφανίσουν κάποια στιγμή εξάνθημα πάνας –έως τα πρώτα τους γενέθλια– υγρασία, βακτήρια, η αμμωνία των ούρων, η τριβή από την πάνα θα «φροντίσουν» για αυτό. Οι πιο συχνές αιτίες για το σύγκαμα • Το να παραμένει η βρεγμένη πάνα για πολλή ώρα πάνω στο δέρμα του μωρού. Η υγρασία ευνοεί το σύγκαμα, όπως και οι χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από τα ούρα με την πάροδο της ώρας. Στο ίδιο ερεθιστικό αποτέλεσμα μπορεί να οδηγήσει και μια πάνα γεμάτη με κόπρανα του μωρού.

• Η ακατάλληλη και ανεπαρκής καθαριότητα και φροντίδα του δέρματος στην περιοχή της πάνας. • Η τριβή στην περιοχή της πάνας, κατά την περίοδο που το μωρό μπουσουλά-

ει ή επιχειρεί τα πρώτα του βήματα, αλλά και κατά τον καθαρισμό του. • Κάποια τροφή, ιδίως κατά το στάδιο που μπαίνουν νέες τροφές στο διαιτολόγιο του μωρού, ή και κάποια αντιβίωση. • Τέλος, ερεθιστικό για το δέρμα μπορεί να είναι κάποιο προϊόν περιποίησης της ευαίσθητης περιοχής ή και το ίδιο το υλικό της πάνας. Ανεξάρτητα από το πώς γίνεται το σύγκαμα, από τη στιγμή που το δέρμα θα έχει ερεθιστεί, γίνεται ακόμη πιο ευάλωτο από την επαφή με το περιεχόμενο της

πάνας. Στη δερματίτιδα εξ επαφής, που είναι ο πιο κοινός τύπος συγκάματος, οι κοκκινίλες εμφανίζονται συνήθως στις περιοχές που έρχονται πιο έντονα σε επαφή με την πάνα, π.χ. γραμμή αμφοτερόπλευρα στους γλουτούς, και όχι τόσο στις πτυχές των μηρών. Μπορεί όμως να εμφανιστεί σύγκαμα από μύκητες – και στην περίπτωση αυτή ο ερεθισμός είναι ψηλά στα ποδαράκια του μωρού, στα γεννητικά όργανα και στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Όταν το εξάνθημα και ο ερεθισμός αφορά τις πτυχές στον μηρό αλλά παράλληλα στο δέρμα του μωρού εμφανίζονται φολίδες λιπαρές και κιτρινωπές με λιπαρότητα, τότε πιθανότατα πρόκειται για σμηγματορροϊκή δερματίτιδα. Εκτός από τη φαρμακευτική αντιμετώπιση, που θα συστήσει ο γιατρός, για το σύγκαμα, μεγάλη σημασία έχει η σωστή υγιεινή στην περιοχή. Αυτό σημαίνει ότι: • Η περιοχή της πάνας πρέπει να είναι όσο γίνεται περισσότερο καθαρή και στεγνή, με έμφαση στις πτυχώσεις του δέρματος. • Η αλλαγή της πάνας καλό είναι να γίνεται γρήγορα, μετά την κένωση του μωρού. • Μετά το καθάρισμα της ευαίσθητης περιοχής να μένει για λίγα λεπτά της ώρας ελεύθερο και εκτε-

θειμένο το δέρμα του μωρού για να αναπνεύσει. Ακμή Παρότι ο όρος μάς παραπέμπει στην εφηβεία, οι ειδικοί λένε –και κάποιοι γονείς το γνωρίζουν ήδη– πως υπάρχει η νεογνική και η βρεφική ακμή. Θεωρείται μια φυσιολογική κατάσταση, με τους επιστήμονες ωστόσο να μην έχουν αποσαφηνίσει τι την προκαλεί και να εικάζουν μόνο για τις αιτίες εμφάνισής της. Η πιο διαδεδομένη άποψη επικεντρώνεται στις ορμόνες που λαμβάνουν τα μωρά από τη μητέρα τους κατά το τέλος της κύησης – ότι οι ορμόνες προκαλούν διέγερση των σμηγματογόνων αδένων του δέρματος του μωρού. Άλλοι ειδικοί πάλι ενοχοποιούν φάρμακα ή και κάποια προϊόντα καθαρισμού. Όποια και να είναι η αιτία, πάντως, πρόκειται για σπυράκια που εμφανίζονται στο πρόσωπο του μωρού γύρω στην τέταρτη ή την πέμπτη εβδομάδα ζωής του. Και όπως συμβαίνει συνήθως σε καταστάσεις όπου το δερματολογικό πρόβλημα έχει πυροδοτηθεί άπαξ από άγνωστη αιτία, η ακμή στο δέρμα του μωρού μπορεί να επιδεινωθεί αν αυτό κοιμάται σε σεντόνια που έχουν πλυθεί με δυνατά απορρυπαντικά ή έχουν λερωθεί με τις γουλίτσες του ή και από την τριβή του δέρματός του επάνω σας ή σε άλλα αντικείμενα. Η βρεφική ακμή συνήθως υποχωρεί μέσα σε λίγες εβδομάδες, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις που μπορεί να επιμείνει για μήνες. Αν δεν υποχωρήσει μέσα σε τρεις μήνες ή γενικώς επιμένει, ο γιατρός θα συνταγογραφήσει κάποιο σκεύασμα. Στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά της ακμής βρίσκονται οι κανόνες υγιεινής και καθαριότητας του μωρού. Το παιδικό προσωπάκι πρέπει να πλένεται με νερό και ένα ήπιο βρεφικό σαπούνι μια φορά την ημέρα. Η εσφαλμένη εντύπωση που έχουν πολλοί γονείς ότι το συχνό πλύσιμο βοηθάει στην απομάκρυνση της βρεφικής ακμής έχει αποτέλεσμα τον μεγαλύτερο ερεθισμό του δέρματός του. Επίσης, μεγάλη σημασία έχει ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η καθαριότητα και η φροντίδα του μωρού στα επίμαχα σημεία, καθώς απαιτούνται ήρεμες και απαλές κινήσεις – η τριβή έχει και πάλι αντίθετο αποτέλεσμα. Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, γνωστή και ως νινίδα, είναι η πιο συχνή δερματίτιδα της βρεφικής ηλικίας. Εμφανίζεται στο μωρό

04.03.2015

συνήθως από τη γέννησή του και υποχωρεί γύρω στον έκτο μήνα της ζωής του. Τα βασικά χαρακτηριστικά της είναι η ξηροδερμία και η φολίδωση, δηλαδή τα λέπια, στο δέρμα του κεφαλιού αρχικά, ενώ αργότερα δεν αποκλείεται να επεκταθεί και σε άλλα σημεία, όπως ανάμεσα στα φρύδια, πίσω από τα αυτάκια, στις πτυχώσεις του λαιμού, στις μασχάλες, στο εσωτερικό της παλάμης, ακόμη και στην περιοχή της πάνας. Οι ειδικοί τη χαρακτηρίζουν μία μη μεταδοτική μορφή εκζέματος, μόνο που σε αντίθεση με το ατοπικό ή το εξ επαφής έκζεμα, σπάνια προκαλεί ενόχληση και φαγούρα στο μωρό. Όσο για το ποια είναι η ακριβής αιτία της νινίδας, κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα. Εικάζεται ότι η εμφάνισή της συσχετίζεται με τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα της μητέρας, οι οποίες συνεπάγονται, μεταξύ άλλων, τη διέγερση των λιπωδών αδένων. Πώς αντιμετωπίζεται Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα που εμφανίζεται στο κεφάλι του μωρού χρειάζεται συχνό λούσιμο με κάποιο ήπιο προϊόν. Το λούσιμο και το απαλό μασάζ με ένα βρεφικό λάδι θα βοηθήσουν να απομακρυνθούν οι φολίδες (λέπια). Αν το συχνό λούσιμο δεν βελτιώσει την εικόνα της νινίδας ή εάν το εξάνθημα και οι φολίδες επεκταθούν στο πρόσωπο, στον λαιμό ή στην περιοχή της πάνας, πιθανόν ο παιδίατρος να συστήσει κάποιο ειδικό προϊόν. Συνήθως συστήνονται σαμπουάν ή λοσιόν με υδροκορτιζόνη. Η νινίδα χρειάζεται προσοχή διότι μπορεί να υποτροπιάζει, αλλά αυτό σταματά μόλις το μωρό συμπληρώσει το πρώτο έτος. Έκζεμα Το έκζεμα εμφανίζεται στα μωρά σε δύο μορφές, που είναι αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους. Η μία, που αποκαλείται εξωγενές ατοπικό έκζεμα ή ατοπική δερματίτιδα και εκδηλώνεται έως και στο 70% των παιδιών, παρατηρείται συχνά σε βρέφη που παρουσιάζουν αλλεργίες ή έχουν οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών. Στην άλλη μορφή, που αποκαλείται δερματίτιδα εξ επαφής, ο ερεθισμός προκαλείται μετά τη συχνή επαφή του δέρματος με κάποια ουσία, από προϊόντα καθαρισμού και υφάσματα, μέχρι απορρυπαντικά, τροφές και φάρμακα. Στις περισσότερες περιπτώσεις το ατοπικό έκζεμα εμφανίζεται πριν από τη συμπλήρωση του πρώτου έτους της ζωής και εξελίσσεται σε τρεις φάσεις. Η πρώτη, στην ηλικία των 2 έως 4 μηνών, οπότε και εμφανίζεται το έκζεμα, χαρακτηρί-

ζεται από φαγούρα, κοκκίνισμα και μικρά εξογκώματα στα μάγουλα, στο μέτωπο και στα μαλλιά του μωρού, που μπορεί να επεκταθούν και προς τον κορμό του. Πάντως, τουλάχιστον στις μισές περιπτώσεις το εξάνθημα του εκζέματος στα μωρά εξαφανίζεται μέχρι την ηλικία των δύο χρόνων. Η δεύτερη φάση, που εμφανίζεται συνήθως στις ηλικίες 4 έως 10 χρόνων και υποχωρεί σταδιακά περίπου στο 70% των παιδιών, ενώ η τρίτη φάση εκδηλώνεται μετά την ηλικία των 12 χρόνων με περιοχές στο σώμα λεπιοειδούς δέρματος με έντονη φαγούρα. Το δέρμα, όμως, εξακολουθεί να παραμένει ξηρό για τα επόμενα χρόνια και εξακολουθεί να χρειάζεται ειδική φροντίδα. Αυτό που γνωρίζουν σήμερα οι ειδικοί για το ατοπικό έκζεμα είναι ότι φαίνεται πως κληρονομείται από γενιά σε γενιά, ότι συσχετίζεται και με την εμφάνιση άλλων αλλεργικών παθήσεων, όπως είναι η αλλεργική ρινίτιδα, η αλλεργική επιπεφυκίτιδα, το αλλεργικής αιτιολογίας βρογχικό άσθμα, καθώς και με περιβαλλοντικούς παράγοντες. Επίσης ότι εμφανίζεται περισσότερο σε κορίτσια. Παρότι δεν υπάρχει θεραπεία, η σωστή αντιμετώπιση μπορεί να μειώσει την ξηρότητα και τον ερεθισμό του δέρματος, βοηθώντας και το μωρό να ηρεμήσει. Η καθημερινή ενυδάτωση του δέρματος μπορεί να είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος ελέγχου του εκζέματος και πρέπει να γίνει μέρος της καθημερινής ρουτίνας του παιδιού. Εκτός της ενυδάτωσης, σημαντικό είναι: • Το μπάνιο με χλιαρό νερό. • Η χρήση ήπιων σαπουνιών και λιπαρών ενυδατικών αλοιφών συχνά στην ημέρα (τουλάχιστον 2 με 3 φορές) κατά τις περιόδους ξηρότητας του δέρματος. • Το κόψιμο των νυχιών του παιδιού, ώστε να μη χειροτερεύσει το δέρμα του με το ξύσιμο. • Το ντύσιμο με ελαφριά βαμβακερά ρούχα για να αποφεύγεται η εφίδρωση, αλλά και με ρούχα που καλύπτουν το δέρμα του ώστε το μωρό να μην ξύνει τις προσβεβλημένες περιοχές. • Η χρήση κρύων υγρών επιθεμάτων στις προσβεβλημένες περιοχές. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να προτείνει φαρμακευτικά σκευάσματα για να κατευνάσουν τα συμπτώματα του παιδιού, όπως κορτιζονούχες κρέμες και αλοιφές, αντιβιοτικά ή αντιισταμινικά. *Με τη συνεργασία της παιδιάτρουνεογνολόγου Μάιρας Μυλωνοπούλου.

36 αγκαλια

04.03.2015

Της Παναγιώτας Καρλατήρα

Νωρίς, αφού μπορείς Ο προληπτικός έλεγχος στοχεύει στην πρώιμη ανίχνευση και αναγνώριση εκείνων των παιδιών που μπορεί στην πορεία της ζωής τους να παρουσιάσουν κάποιο συγκεκριμένο νόσημα

ια τους περισσότερους γονείς η επίσκεψη στον παιδίατρο προϋποθέτει συνήθως κι ένα… άρρωστο παιδί. Υπάρχουν όμως και φορές που η επίσκεψη στον παιδίατρο (πρέπει να) γίνεται συνοδεία ενός γερού και ευδιάθετου μωρού για να διασφαλιστεί μέσα από έναν τυπικό προληπτικό έλεγχο ότι αυτό θα συνεχίσει να είναι… γερό. Ο προληπτικός ιατρικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικό βήμα για τη διατήρηση της καλής υγείας των παιδιών και για την προστασία τους από σοβαρότερα προβλήματα. Σε γενικές γραμμές, ο πρώτος προληπτικός εργαστηριακός έλεγχος γίνεται κοντά στα πρώτα γενέθλια του παιδιού ενώ τη συχνότητα της επανάληψής του την καθορίζει προφανώς ο γιατρός με βάση τα αποτελέσματα του ελέγχου. «Ο προληπτικός έλεγχος γίνεται σε παιδιά που δεν εμφανίζουν κάποιες ενδείξεις νοσήματος και φαίνονται υγιή. Στοχεύει στην πρώιμη ανίχνευση και αναγνώριση εκείνων των παιδιών που μπορεί στην πορεία της ζωής τους να παρουσιάσουν κάποιο συγκεκριμένο νόσημα, ώστε να δρομολογηθεί περαιτέρω έλεγχος και φυσικά η κατάλληλη αντιμετώπιση» εξηγεί τη σκοπιμότητα του προληπτικού ελέγχου στα παιδιά η παιδίατρος Ξανθή Δεδούκου. Τα πιο χαρακτηριστικά νοσήματα για τα οποία συστήνονται εργαστηριακές προληπτικές εξετάσεις στα παιδιά με σκοπό την πρώιμη ανίχνευση, τη βέλτιστη καθοδήγηση και την πρόληψη καταστάσεων επιβαρυντικών για την υγεία είναι η υπερλιπιδαιμία, δηλαδή η γνωστή σε όλους μας αυξημένη χοληστερίνη, η υπέρταση, δηλαδή η υψηλή αρτηριακή πίεση, η αναιμία και τα καρδιολογικά νοσήματα. Προληπτικός έλεγχος για υπερλιπιδαιμία Η αυξημένη τιμή της χοληστερίνης εντοπίζεται σε ολοένα και περισσότερα Ελληνόπουλα. Είναι γνωστό ότι στους ενηλίκους η αυξημένη χοληστερίνη αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου. Ωστόσο, για να δημιουργηθεί σημαντική βλάβη στον οργανισμό μεσολαβεί περίπου μια 15ετία. Ο έλεγχος της χοληστερίνης στα παιδιά ουσιαστικά αυτήν την κρίσιμη 15ετία στοχεύει να ελέγξει και να αποτρέψει την εμφάνιση καρδιαγγειακών προβλημάτων στην αρχή της ενηλικίωσης. Η υπερχοληστερολαιμία είναι σιωπηρή νόσος. Το γεγονός ότι η υπεριλιπιδαιμία δεν δίνει συμπτώματα μέχρι να εμφανιστούν επιπλοκές καθιστά ακόμη πιο επιτακτική τη μέτρηση της χοληστερίνης στο αίμα των λιλιπούτειων.

37 αγκαλια

04.03.2015

Ποια παιδιά ελέγχονται και πότε Όπως διευκρινίζει η κυρία Δεδούκου, τα τελευταία χρόνια η επιστημονική κοινότητα προτείνει καθολικό έλεγχο λιπιδίων και χοληστερίνης σε όλα τα παιδιά 9-11 ετών, ανεξαρτήτως οικογενειακού ιστορικού, διότι εάν ο έλεγχος πραγματοποιηθεί μόνο σε παιδιά με θετικό οικογενειακό ιστορικό μπορεί να διαφύγει της διάγνωσης ένα ποσοστό 30%-60% παιδιών με υπερλιπιδαιμία. «Αυτό που μας έχει δείξει πλέον η εκδήλωση και η συχνότητα της νόσου είναι ότι πολλοί γονείς δεν γνωρίζουν ότι έχουν αυξημένη χοληστερόλη επειδή πιθανότατα δεν έχουν υποβληθεί στην ανάλογη εξέταση και άρα τα παιδιά τους κουβαλούν εν αγνοία τους ένα βαρύ οικογενειακό ιστορικό. Αναλόγως, η απουσία καρδιοπάθειας σε γονείς 30 έως 50 χρόνων δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως ‘‘απαλλαγή’’ από τις προληπτικές εξετάσεις για την υπεριλιπιδαιμία καθώς προφανώς μπορεί να την εκδηλώσουν αργότερα, αφού το οικογενειακό ιστορικό είναι δυναμικό και μεταβάλλεται με την αύξηση της ηλικίας» εξηγεί η γιατρός. Στη συνέχεια απαιτείται άλλη μία μέτρηση τιμής λιπιδίων σε όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από τη συνύπαρξη κάποιου επιβαρυντικού παράγοντα, στην ηλικία των 17-21. Πότε επιβάλλεται ο έλεγχος Εκτός από τον ενδεδειγμένο αιματολογικό έλεγχο των παιδιών στις δύο χρονικές φάσεις 9-11 και 17-21 χρόνων, ο έλεγχος της χοληστερίνης είναι επιβεβλημένος και αναγκαίος στις περιπτώσεις που τα παιδιά: • Έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό, και συγκεκριμένα εάν ο πατέρας σε ηλικία μικρότερη των 55 ή η μητέρα σε ηλικία μικρότερη των 65 χρόνων έχει παρουσιάσει καρδιαγγειακό νόσημα (στεφανιαία νόσο, στηθάγχη ή έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο κ.λπ.). • Έχουν γονέα με αυξημένα επίπεδα ολικής χοληστερόλης άνω των 240 mg/dl. • Έχουν άγνωστο οικογενειακό ιστορικό (μετά από υιοθεσία) ή συνυπάρχουν παράγοντες που σχετίζονται με καρδιακά νοσήματα όπως αρτηριακή υπέρταση, διαβήτης και παχυσαρκία. Για τα παιδιά που ανήκουν σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες ο πρώτος εργαστηριακός έλεγχος για την αξιολόγηση των επιπέδων χοληστερόλης πρέπει να γίνεται μετά την ηλικία των 2 ετών και οπωσδήποτε όχι αργότερα από την ηλικία των 8 ετών. Ακολουθεί δεύτερος έλεγχος σε ηλικία 12-16 ετών. Εάν στον πρώτο έλεγχο διαπιστω-

θεί υψηλή τιμή χοληστερόλης, το εύρημα αυτό πρέπει να επιβεβαιωθεί με δεύτερη εξέταση τουλάχιστον δύο εβδομάδες αργότερα και στην περίπτωση και νέας αυξημένης τιμής, ο έλεγχος να συμπληρωθεί με εργαστηριακές εξετάσεις για τη διερεύνηση ύπαρξης άλλων παθολογικών καταστάσεων που μπορεί να σχετίζονται με την υπερχοληστεριναιμία, όπως διαβήτης, ηπατικό ή νεφρικό νόημα και υποθυρεοειδισμός. Έλεγχος για υπέρταση Η υπέρταση, δηλαδή η αυξημένη αρτηριακή πίεση, στα μικρά παιδιά οφείλεται συνήθως σε προβλήματα από τους νεφρούς ή την καρδιά, σε αντίθεση με τους ενήλικες και τους εφήβους όπου η υπέρταση είναι συνήθως ιδιοπαθής, δηλαδή δεν οφείλεται σε κάποια υποκείμενη ασθένεια. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται τάση αύξησης της πρωτοπαθούς υπέρτασης στα παιδιά και ειδικά τους εφήβους, και αποδίδεται στην παχυσαρκία και τη μειωμένη άσκηση. Η κυρία Δεδούκου διευκρινίζει ότι «σε παιδιά κάτω των 3 ετών δεν είναι απαραίτητη η συστηματική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης εκτός εάν συνυπάρχουν άλλα νοσήματα όπως συγγενής καρδιοπάθεια, νεφροπάθεια, συχνές λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, κακοήθεια, μεταμόσχευση μυελού ή συμπαγούς οργάνου, λήψη φαρμακευτικής αγωγής που σχετίζεται με αύξηση της αρτηριακής πίεσης, αυξημένη ενδοκράνια πίεση και ιστορικό προωρότητας». Ωστόσο, σε παιδιά άνω των 3 ετών η αρτηριακή πίεση πρέπει να μετράται κάθε χρόνο και να αξιολογείται σύμφωνα με τους πίνακες των φυσιολογικών τιμών με βάση την ηλικία, το φύλο και το ύψος του παιδιού. Η αρτηριακή πίεση σε ένα παιδί είναι φυσιολογική όταν η τιμή της διαστολικής και της συστολικής αρτηριακής πίεσης είναι κάτω από την 90ή εκατοστιαία θέση. Έλεγχος για αναιμία Αναιμία είναι η έλλειψη ερυθρών αιμοσφαιρίων ή η έλλειψη αιμοσφαιρίνης στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Στα παιδιά η πιο συχνή αιτία αναιμίας είναι η σιδηροπενική, δηλαδή λείπει ο σίδηρος από τη διατροφή. «Όλα τα παιδιά ηλικίας 9 με 12 μηνών καλό είναι να υποβάλλονται σε αιματολογικό έλεγχο που να περιλαμβάνει γενική εξέταση αίματος και προσδιορισμό της φερριτίνης» λέει η ειδικός, ωστόσο σε περιπτώσεις που συνυπάρχει παράγοντας που σχετίζεται με την εμφάνιση σιδηροπενίας όπως η προωρότητα, προβλήματα σίτισης κ.ά., ο έλεγχος αυτός πραγματοποιείται νωρίτερα, γύρω στον 4ο μήνα

ζωής του παιδιού, και επαναλαμβάνεται σε διαστήματα που καθορίζονται από τα αποτελέσματα του ελέγχου και την αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου και αποτελεσματικότητας της χορηγούμενης θεραπείας. Προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος για μικρούς αθλητές Το παιδί που αθλείται, ανεξάρτητα από την ηλικία του, πρέπει να ελεγχθεί από καρδιολόγο με λεπτομέρεια και προσοχή. Στόχος του ελέγχου αυτού είναι η ανίχνευση παραγόντων κινδύνου που μπορεί να απειλούν την υγεία, ή και τη ζωή του παιδιού κατά την ενασχόληση με την αγαπημένη του αθλητική δραστηριότητα. Το παράδειγμα θλιβερό αλλά αναγκαίο που επικαλείται η κυρία Δεδούκου: «Ο αιφνίδιος θάνατος στη διάρκεια αθλητικής δραστηριότητας μπορεί να αποτελεί ένα σπάνιο γεγονός, με συχνότητα ένα περιστατικό ανά 100.000 αθλητές ανά έτος, ωστόσο είναι ιδιαίτερα τραγικό γεγονός, καθώς αφορά άτομα νεαρής ηλικίας» λέει η γιατρός. Πρωταρχικής σημασίας είναι η καταγραφή ενός λεπτομερούς ατομικού

και οικογενειακού ιστορικού και στη συνέχεια η κλινική εξέταση. Κατά την κλινική εξέταση έμφαση δίδεται στην ακρόαση της καρδιάς για τον έλεγχο ύπαρξης φυσήματος. «Πρέπει να σημειωθεί ότι η ύπαρξη ενός καρδιακού φυσήματος στην παιδική και εφηβική ηλικία είναι ένα ιδιαίτερα συχνό και στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων αθώο εύρημα» λέει η κυρία Δεδούκου, ενώ το ίδιο ισχύει και για την πρόπτωση μιτροειδούς, η οποία δεν απαγορεύει καμία αθλητική δραστηριότητα εκτός αν υπάρχει ιστορικό συγκοπτικού και ιστορικό εμβολικού επεισοδίου. Ο έλεγχος συμπληρώνεται με το ηλεκτροκαρδιογράφημα και συνήθως και με υπερηχογράφημα καρδιάς, ιδιαίτερα εάν προκύπτουν ενδείξεις από το ιστορικό, την κλινική εξέταση και το ηλεκτροκαρδιογράφημα. Σε περιπτώσεις ενδείξεων καρδιακής νόσου ο έλεγχος μπορεί να περιλαμβάνει επίσης πιο εξειδικευμένες εξετάσεις όπως τεστ κοπώσεως και καταγραφή Holter. * Με τη συνεργασία της παιδιάτρου Ξανθής Δεδούκου.

38 πιτσιλες

04.03.2015

Το BUGGYPOD Lite «κουμπώνει» σε κάθε καροτσάκι που κυκλοφορεί στην αγορά προσφέροντας μια θέση για το μεγαλύτερο παιδάκι www.buggypod.gr

Μionido, στρωματάκι αγκαλιάς για να νεογέννητα, www.mio-nido.com

H Σόφι η καμηλοπάρδαλη με δακτύλιο οδοντοφυΐας από 100% φυσικό καουτσούκ σε συσκευασία της σειράς "Αγνά και Οργανικά", www.sophielagirafe.gr

5 Μάρσιππος Front της Inglesina σε Special Blue Jeans Edition, www.inglesina.gr

Το αναδιπλώμενο γιο-γιο που χωράει στην τσάντα και σας ακολουθεί παντού, www.kathesaki.gr

MONSOON Baby Painterley Stripe dress, www.facebook.com/MonsoonChildrenGR

3 7 Καινοτόμες, πατενταρισμένες PreVent πιπίλες Dr.Brown’s, www.drbrowns.gr

40 Μαρτησ

04.03.2015

Της Πελιώς Παπαδιά

ον Μάρτιο του 2014 έκανε τα πρώτα του βήματα ένας νέος εκδοτικός οίκος, με βιβλία αποκλειστικά για παιδιά. Το όνομα αυτού; Εκδόσεις Μάρτης. Τα δύο πρώτα μικρά αριστουργήματα που γνώρισε στο ελληνικό κοινό ήταν το «Ποτέ βία!» της Astrid Lindgren, ένα μανιφέστο κατά της βίας και της κακομεταχείρισης που υφίστανται τα παιδιά, και τα «Νουμεράλια», του Jorge Luj'n, ένα εικονογραφημένο από την Isol ποίημα, που παρουσιάζει τους αριθμούς 0 έως 10 με έναν ξεχωριστό τρόπο. Ακολούθησε ο «Πετίτ το Τέρας», γραμμένο και εικονογραφημένο από την Isol, αλλά και τα δύο πρώτα βιβλία της περίφημης σειράς με πρωταγωνιστή τον μικρό Άλφονς «Καληνύχτα, Άλφονς» και «Άπαπα, Άλφονς», της πολυβραβευμένης Σουηδέζας Gunilla Bergstrom. Ο Μάρτης δημιουργήθηκε από τον Γιάννη Γκανά και την Άννα Παπαφίγκου, παιδικούς φίλους και γονείς, που αφουγκράστηκαν την ανάγκη του κοινού για ιστορίες που καλλιεργούν τη συναισθηματική νοημοσύνη μικρών και μεγάλων. Ο Γιάννης είναι εικαστικός, με σπουδές στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Έχει κάνει ατομικές εκθέσεις σε κεντρικές γκαλερί και έργα κατ’ ανάθεση σε art hotels, εστιατόρια και κατοικίες. Παράλληλα, εργάζεται για τις εκδόσεις Μελάνι. Η Άννα μεταφράζει από τα σουηδικά και τα νορβηγικά, είναι πτυχιούχος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Αθηνών και έχει δουλέψει ως βοηθός δίπλα στον Γιάννη Χουβαρδά, τον Θωμά Μοσχόπουλο και άλλους καταξιωμένους σκηνοθέτες. Στο νέο τους εγχείρημα, ο Γιάννης και η Άννα αναλαμβάνουν σχεδόν αποκλειστικά κάθε φάση της παραγωγής και προώθησης των βιβλίων. Μελλοντικά, θέλουν να εμπλουτίσουν τον κατάλογό τους με σημαντικούς συγγραφείς απ’ όλον τον κόσμο, αλλά και Έλληνες δημιουργούς. Μέχρι τότε, όμως, με αφορμή τα πρώτα γενέθλια του Μάρτη, ετοιμάζουν ένα μεγάλο πάρτι στο οποίο καλεσμένη θα είναι η σπουδαία δημιουργός του Άλφονς. Ας γνωρίσουμε καλύτερα και την ίδια και τον ήρωά της. Η Gunilla Bergstrom γράφει τις ιστορίες του Άλφονς από το 1972 και έχει αφιερωθεί σε αυτόν τον συναρπαστικό ήρωά της. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε παλαιότερη συνέντευξή της στο περιοδικό

Τον Μάρτη έχει πάρτι! opsis «(O Άλφονς)… αφορά εμάς και τη ζωή μας. Κυρίως ασχολούμαστε με θέματα της καθημερινότητας: το νοίκι, το φαγητό και τον μισθό, όταν όμως αυτά καλυφθούν, τότε μας απασχολούν τα σημαντικότερα: οι σχέσεις, οι φίλοι, η μοναξιά, η συντροφικότητα, το αν θα πληγώσουμε ή θα πληγωθούμε. Από παιδί παρατηρούσα συνεχώς τους ανθρώπους». Ο Άλφονς θεωρείται ήδη κλασικό έργο της παιδικής λογοτεχνίας, με περίπου 30 ιστορίες-μικρά καθημερινά επεισόδια, γεμάτα χιούμορ και φαντασία, όπου το παιδί αντιμετωπίζεται πάντα με σοβαρότητα. Ζει μόνο με τον πατέρα του και σε καμιά

από τις ιστορίες του δεν εμφανίζεται ούτε αναφέρεται μητέρα. Όμως, ο μπαμπάς συμπυκνώνει χαρακτηριστικά ενός μέσου γονέα και ταυτίζονται άνετα μαζί του τόσο οι μπαμπάδες όσο και οι μαμάδες. Οι περιπέτειες του Άλφονς έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 32 γλώσσες και συνεχώς τυπώνονται νέες εκδόσεις, ενώ μόνο στη Σουηδία έχουν κυκλοφορήσει περίπου πέντε εκατομμύρια αντίτυπα. Η ιδέα για τον Άλφονς δεν προέκυψε στην Bergstrom τυχαία. Θεωρεί ότι υπήρχε μέσα της και ότι δεν κατέβαλε καμιά προσπάθεια για να τον δημιουργήσει. Όπως λέει: «Όταν

γράφω κάτι, ξαφνικά λέω στον εαυτό μου: Αυτό θα το σβήσω, καλύτερα να το ζωγραφίσω. Πάντως αυτό που έχω να πω, θα το πω! Αντί να πω “ο Άλφονς θύμωσε πολύ”, θα τον σχεδιάσω έξαλλο». Περισσότερο δε την ενδιαφέρουν οι αποχρώσεις των συναισθημάτων των ηρώων της: λίγο χαρούμενος, σχεδόν ανακουφισμένος, ξεκαρδίζεται στα γέλια... Μέσα στα κείμενά της υπάρχουν πολλά συναισθήματα που εκφράζονται με ποικίλους τρόπους. Η ίδια θεωρεί ότι είναι αστείο να βλέπει κανείς τις διαφορετικές εκφράσεις που παίρνουν τα πρόσωπα και το πώς αυτές εναλλάσσονται και ακόμα ότι αυτές οι εκφράσεις είναι πολύ σημαντικές για να φωτίζονται οι σχέσεις και να φαίνονται αληθινές. Υπάρχουν πολλά παιδικά βιβλία όπου οι ήρωες σε όλες τις σελίδες απλώς χαμογελούν. Αυτό της φαίνεται πολύ βαρετό. Η ποικιλία των εκφράσεων είναι αυτή που ζωντανεύει την αφήγηση. Τα πράγματα δεν είναι άσπρα ή μαύρα. Εξάλλου το άσπρο και το μαύρο το γνωρίζουν όλοι. Το ενδιαφέρον βρίσκεται στις αποχρώσεις. Αυτό οφείλει ένας συγγραφέας και εικονογράφος να φέρει στην επιφάνεια. Αλήθεια πώς θα πρότεινε στους γονείς να έρθουν πιο κοντά στα παιδιά τους; Η ίδια απαντά ότι «υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να κάνει κανείς. Πολλοί γονείς παραπονιούνται ότι δεν έχουν φαντασία, ότι δεν ξέρουν πώς να παίξουν με τα παιδιά τους. Μπορούν όμως να σκεφτούν κάτι διαφορετικό. Να τα εντάξουν σ’ αυτό που κάνουν εκείνοι. Να τα πάρουν μια μέρα στη δουλειά. Κάποιοι λένε ότι πρέπει να κατεβαίνουμε στο επίπεδο των παιδιών, εγώ αυτό δεν το καταλαβαίνω καθόλου. Πιστεύω ότι πρέπει να ανεβάζουμε τα παιδιά στο δικό μας ‘‘υψηλό’’ επίπεδο, αν είναι δα τόσο υψηλό! Ένας άνθρωπος με αυτοπεποίθηση δεν φοβάται ν’ αυτοσχεδιάσει». Αν θέλετε να γνωρίσετε καλύτερα αυτήν τη μοναδική γυναίκα και τον χάρτινο ήρωά της, ελάτε στις 20 Μαρτίου στο Σουηδικό Ινστιτούτο (Μητσαίων 9, Ακρόπολη) όπου θα είναι καλεσμένη και θα μιλήσει. Την επόμενη μέρα, το Σάββατο 21 Μαρτίου, μπορούμε να τη συναντήσουμε στο μεγάλο πάρτι γενεθλίων των Εκδόσεων Μάρτης (λεπτομέρειες για την ώρα και το μέρος θα ανακοινωθούν σύντομα) στο οποίο θα γιορταστεί ταυτόχρονα και η κυκλοφορία στα ελληνικά του τρίτου βιβλίου της, το οποίο είναι το (ποιο άλλο;) «Ώρα για πάρτι, Άλφονς»!

ΦΤΟΥ ΚΑΙ ΒΓΑΊΝΩ

03*2015

Έκθεση

Παίζω και καταλααίνω

Θέατρο

Μήπως ονειρεύομαι;

Best Sellers από τις

εκδόσεις Διάπλαση

ΚΡΙΣΤΙΝ ΝΟΜΑΝ-ΒΙΛΜΕΝ

Το κοριτσάκι... και το ποντικάκι Μετάφραση: Αλέξανδρος Πανούσης

ΑΝΤΟΝΙ ΣΝΑΪΝΤΕΡ

O κύριος Ευτύχης & η κυρία Δυστυχία Μετάφραση: Μαρία Σούμπερτ

ΑΝΤΡE ΜΠΟΥΣAΡ

Τα λιοντάρια δεν τρώνε γατοτροφή Μετάφραση: Αλέξανδρος Πανούσης

42 ΦΤΟΥ ΚΑΙ ΒΓΑΙΝΩ

Πότε: Σάββατο 7 Μαρτίου 2015, 17:00-20:00 Πού: Follow Your Tree, Χίου 11, 15231, Κ. Χαλάνδρι, έναντι Ιατρόπολις Πόσο: 30€ το άτομο, 40€ και οι δύο γονείς μαζί, 20€ για ανέργους (επίδειξη κάρτας ανεργίας) ΤΗΛ.: 210 6776853, 6977730107, 6944359538

ΚΈΡΣΤΙΝ ΣΕΝΕ

Ένας πιγκουίνος στα σύννεφα Μετάφραση: Μαρία Σούμπερτ

e-mail: info@diaplasibooks.gr

www.diaplasibooks.gr

Λέλο και Στρουθ στο Ιδιόμελο

Στηρίζοντας το παιδί να χτίσει μια υγιή αυτοεκτίμηση

ώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αποκτήσουν θετική εικόνα για τον εαυτό τους; Πώς αποκτούν τα παιδιά θάρρος να τολμούν, να δοκιμάζουν, να πειραματίζονται; Οι απαντήσεις θα δοθούν στους γονείς στο βιωματικό σεμινάριο που διοργανώνει το Follow Your Tree, με θέμα «Στηρίζοντας το παιδί να χτίσει μια υγιή αυτοεκτίμηση». Γονείς και ειδικοί συζητούν τη σημασία της υγιούς αυτοεκτίμησης. Το να έχουμε μία εικόνα του εαυτού μας που να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, καθώς επίσης και το θάρρος να είμαστε ο εαυτός μας, έχει τεράστια σημασία στην προσπάθειά μας να αναπτύξουμε τις δυνατότητές μας, τις κλίσεις και τα ταλέντα μας, να κάνουμε βήματα μπροστά και να αναπτυσσόμαστε αντί να παλινδρομούμε και να συρρικνωνόμαστε. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ • Βένια Δεληκατερίνη: εμψυχώτρια Θεατρικής Έκφρασης, παιδαγωγός, σύμβουλος Aware Parenting (www.followyourtree.gr ) • Κωνσταντίνος Κώστας: ψυχοθεραπευτής Gestalt, ψυχολόγος και κοινωνικός λειτουργός (www.gestalt-followyourtree.gr)

04.03.2015

Μήπως ονειρεύομαι; Η

Φαίδρα είδε στον ύπνο της πως ένα μπαλόνι κόκκινο, πολύ μαγικό μπήκε στο δωμάτιό της. Ήταν πολύ μαγικό, γιατί την ταξίδευε στο πράσινο και στο γαλάζιο, της μάθαινε παιχνίδια, της έλεγε αστεία μυστικά. Η Φαίδρα περνούσε υπέροχα, ως τη στιγμή που έβγαλε βόλτα το μπαλόνι της και… το έχασε. Τότε η περιπέτεια αρχίζει. Πού είναι το μπαλόνι της; Θα καταφέρει να το βρει; Ποιος θα τη βοηθήσει; Η ομάδα Τελίτσα παρουσιάζει από την Κυριακή 1 Μαρτίου 2015, στο θέατρο Σταθμός (Βίκτορος Ουγκό 55, Μεταξουργείο), την παράσταση «…μήπως ονειρεύομαι;», ειδικά σχεδιασμένη για παιδιά από ενός έτους και το ίδιο απολαυστική για όλες τις ηλικίες! Οι φόρμες του σωματικού θεάτρου και του σύγχρονου χορού, το παιχνίδι, η μιμική τέχνη και η διάδραση μεταξύ ερμηνευτών και κοινού συνθέτουν έναν σκηνικό χώρο ονείρου, όπου η φαντασία επεμβαίνει με χιούμορ σε αντικείμενα, εικόνες και εμπειρίες της καθημερινής ζωής μικρών και μεγάλων.

Πού: Σταθμός Θέατρο (πρώην Μαίρη Αρώνη), Βίκτορος Ουγκό 55 (στάση μετρό Μεταξουργείο), 2114036322 & 6932077120 Πότε: Κάθε Κυριακή στις 11:30 π.μ. Διάρκεια: 55΄ Πόσο: 10 €

Ομάδα Μαρμελάδα διασκεύασε το βιβλίο του Φίλιππου Μανδηλαρά, «Λέλο και Στρουθ. Ένα αλλιώτικο αδελφάκι» (Εκδόσεις Πατάκη), εμπνεύστηκε από αυτά που ΔΕΝ γράφονται στο παραμύθι και δημιούργησε μια πρωτότυπη, συμμετοχική, θεατρική παράσταση που το συμπληρώνει. Ο Λέλο είναι ένα μοναχοπαίδι που απολαμβάνει την αποκλειστική φροντίδα, προσοχή και αγάπη των γονιών του. Η ζωή του αλλάζει ολοκληρωτικά όταν οι γονείς του αποφασίζουν να υιοθετήσουν ένα παιδάκι, τη Στρουθ. Έτσι, ο Λέλο αποκτά απροσδόκητα ένα αδελφάκι. Και μάλιστα ένα αδελφάκι αλλιώτικο απ’ τ’ άλλα… Ο Λέλο χάνει τη γη κάτω απ’ τα πόδια του! Νιώθοντας ότι απειλείται από την παρουσία του νέου μέλους, ξεκινάει πόλεμο που θα τον φέρει αντιμέτωπο με τις συνέπειες των πράξεών του. Πώς θα διαχειριστεί ο Λέλο τα πρωτόγνωρα συναισθήματά του; Τον θυμό του, τη ζήλια του, τον φόβο της απόρριψης; Πώς θα μάθει να μοιράζεται και ν’ αποδέχεται; Μια παράσταση που βοηθάει τα παιδιά στην αναγνώριση και διαχείριση των συναισθημάτων τους αλλά και στην αποδοχή της διαφορετικότητας των άλλων. Ένα έργο που εξελίσσει τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών.

Πού: Πολυχώρος ΙΔΙΟΜΕΛΟ, Ελ. Βενιζέλου 17 & Βασ. Κωνσταντίνου, Μαρούσι, omadamarmelada@gmail.com www.omadamarmelada.gr Πότε: Τις Κυριακές 8/03, 15/03, στις 12.00.

04.03.2015

Κυριακές στην Τεχνόπολη: Η τρίτη Κυριακή Σ

Παίζω και Καταλαβαίνω Η

Διαδραστική Έκθεση «Παίζω και Kαταλαβαίνω», στο Κεντρικό κτήριο του Μουσείου Ηρακλειδών (Ηρακλειδών 16, Α΄ και Β΄ όροφος), εγκαινιάζεται για το κοινό το Σάββατο 21 Μαρτίου 2015, σε μια open day, με δωρεάν είσοδο από τις 11:00 έως τις 19:00. Η έκθεση λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2014 ειδικά για τα σχολεία και μέσα σε λίγους μήνες έχει ήδη υποδεχτεί 10.000 μαθητές όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων.

Το «Παίζω και καταλαβαίνω» εντάσσεται στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Επιστήμη, Τέχνη και Μαθηματικά (εξέλιξη του γνωστού από το 2005 προγράμματος του μουσείου «Τέχνη και Μαθηματικά») και αποτελεί συμπλήρωμα της σχολικής διδασκόμενης ύλης, στην κατεύθυνση της διαθεματικότητας, συνδέοντας τα μαθηματικά με την ιστορία της επιστήμης και της τέχνης, τη φιλοσοφία και τα κλασικά γράμματα. Η πρωτοτυπία αλλά και η μοναδικότητα της έκθεσης συνίσταται στο ότι ο επισκέπτης, παίζοντας και αλληλεπιδρώντας με ειδικές κατασκευές, βιώνει τη διασύνδεση επιστήμης, τέχνης, μαθηματικών και φιλοσοφίας και συνειδητοποιεί τη διττή ανάγκη του ανθρώπινου πνεύματος για έκφραση (τέχνη) και κατανόηση (λογική και μαθηματικά).

Πού: Μουσείο Ηρακλειδών, Ηρακλειδών 16, Αθήνα Σχεδιασμός-επιστημονική επιμέλεια: Άρης Μαυρομμάτης & Αποστόλης Παπανικολάου, ερευνητές της Διδακτικής των Μαθηματικών Συνεργάτες: Δρ Νίκος Κουρνιάτης, αρχιτέκτων μηχανικός Ε.Μ.Π. – Δρ Χρήστος Τερζής, μουσικολόγος, ιστορικός των Επιστημών

τις 15 Μαρτίου, η τρίτη από τις «Κυριακές στην Τεχνόπολη» καλωσορίζει τα παιδιά, με πρωτότυπες διαδραστικές δράσεις, στον μαγικό κόσμο της επιστήμης, ενόψει του δεύτερου Athens Science Festival, που θα πραγματοποιηθεί στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων από τις 17 έως τις 22 Μαρτίου! Το πρόγραμμα ξεκινάει στις 10.30 το πρωί στο INNOVATHENS, τον Κόμβο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Τεχνόπολης, με δύο εργαστήρια για τον προγραμματισμό και την επιστήμη από την ομάδα Girls Go Coding. Στις 11.00, στην αίθουσα «Παλαιοί Φούρνοι», ακολουθούν εργαστήρια και πειράματα από το Μουσείο Πειραμάτων, ενώ στις 13.00, στις «Δεξαμενές Καθαρισμού», η ομάδα Θεατρόνιο παρουσιάζει την παράσταση «Θέμα Χημείας» του Γιάννη Γουλέ. Επιπλέον, στις 12.30, θα πραγματοποιηθεί δωρεάν ξενάγηση στους χώρους του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου για οικογένειες και μεμονωμένους επισκέπτες. Πιο αναλυτικά: Προγραμματισμός και επιστήμη από την ομάδα Girls Go Coding στο INNOVATHENS Γονείς και παιδιά ζωγραφίζουν χιονονιφάδες στον υπολογιστή τους με προγραμματιστικά εργαλεία και τη βοήθεια της Elsa και της Anna, των δυο πρωταγωνιστριών της δημοφιλούς ταινίας Frozen («Ψυχρά κι ανάποδα») της Disney. Η πρώτη μου web σελίδα : μια αφίσα για την επιστήμη, έναρξη: 11.30: Φτιάχνουμε μικρά poster γεμάτα επιστήμη, σχεδιάζοντας web σελίδες και μαθαίνοντας πως λειτουργεί η HTML, η γλώσσα που περιγράφει το περιεχόμενο στο web. Εργαστήρια από το Μουσείο Πειραμάτων στην αίθουσα «Παλαιοί Φούρνοι» Εργαστήριο: «Μαγική Χημεία», έναρξη: 11.00: Ποιος μικρός επιστήμονας δεν έχει ονειρευτεί να ανακατεύει υγρά σε περίεργα γυάλινα μπουκαλάκια, να τα κάνει να αλλάζουν χρώμα; Ποιος δεν έχει φανταστεί ακόμα και εκρήξεις στο δικό του εργαστήριο; Αυτήν την Κυριακή ο αέρας θα πάρει φωτιά, ένα τζίνι θα βγει από το μπουκάλι και όλα θα γίνουν πραγματικότητα στο εργαστήριο της Μαγικής Χημείας, με νέα συναρπαστικά πειράματα! Εργαστήριο: «Ήρθε πάλι Κυριακή, παίζω με τη Φυσική» (11.00-12.30):Πειράματα με ηλεκτρικά κυκλώματα και μαγνήτες, πειράματα οπτικής, ηλεκτροστατικοί κεραυνοί και πολλά ακόμη παιχνίδια πειραμάτων, μας κάνουν να αγαπήσουμε τη φυσική ακόμα πιο πολύ! «Θέμα Χημείας», του Γιάννη Γουλέ, από την ομάδα Θεατρόνιο στην αίθουσα «Δεξαμενές Καθαρισμού» ένα μίγμα με τέσσερα συστατικά: διαδραστικό μέρος, πείραμα χημείας, θεατρικό έργο και ανοιχτή συζήτηση με τους μαθητές. Στο διαδραστικό μέρος, οι μαθητές καλούνται να συμμετάσχουν ενεργά σε βιωματικές δραστηριότητες με επίκεντρο τη Χημεία. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές αναπαριστούν τις φυσικές καταστάσεις της ύλης (στερεό, υγρό, αέριο), ενώ μελετούν την επίδραση της πίεσης τόσο σε επίπεδο μικρόκοσμου όσο και σε επίπεδο ανθρωπίνων σχέσεων. Επίσης, γνωρίζουν τα χημικά στοιχεία, τις χημικές ενώσεις και ανακαλύπτουν τον κόσμο των χημικών αντιδράσεων μέσα από πρωτότυπες δραστηριότητες.

adv GRECIA_134x170mm.indd 1

26/02/2015 12:12:27

44 ΦΤΟΥ ΚΑΙ ΒΓΑΙΝΩ

04.03.2015

Κονσέρτο με… Φαντασία

κορυφαία ταινία κινουμένων σχεδίων όλων των εποχών, η θρυλική Φαντασία της Disney, συναντά στο Θέατρο Badminton την πρώτη ορχήστρα της χώρας, την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, σε μια μεγαλοπρεπή γιορτή εικόνων, χρωμάτων και βέβαια μουσικής: Φαντασία-Live in Concert, ένα μαγικό ταξίδι στη μουσική και στον κινηματογράφο! Η Φαντασία-Live in Concert αποτελεί μια μοναδική σύμπραξη animation και κλασικής μουσικής: οι μουσικοί της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, οι κορυφαίοι Έλληνες μουσικοί, ερμηνεύουν ζωντανά επιλεγμένα μέρη από τη μουσική επένδυση της Φαντασίας και της συνέχειάς της, της Φαντασίας 2000, παράλληλα με την προβολή των αντίστοιχων αποσπασμάτων από τις δύο ταινίες. Την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών διευθύνει ο διεθνούς φήμης Έλληνας μαέστρος και Διευθυντής της ΚΟΑ, Στέφανος Τσιαλής. Για τη μουσική επένδυση της Φαντασίας, ο Disney κι ο Stokowski επέλεξαν, πολύ σοφά, ορισμένα από τα γνωστότερα και πιο αγαπητά μέρη σπουδαίων κλασικών έργων: έργα Bach, Beethoven, Tchaikovsky,Stravinsky, Schubert κ.ά. έντυσαν τις απαράμιλλης αισθητικής σκηνές της ταινίας, ενώ για τη Φαντασία 2000 επιλέχθηκαν εξίσου σημαντικοί συνθέτες, όπως ο Shostakovich, ο Elgar, αλλά και ο George Gershwin.

Disney’s Fantasia Live in Concert Θέατρο Badminton Άλσος Στρατού, 15773 Γουδή - τηλ. 210 8840600 - www.abcd.gr Παραστάσεις: 15-31 Μαρτίου, κάθε Σάββατο & Κυριακή: 12.00 & 15.00, κάθε Τρίτη: 20.00 Εισιτήρια: Α Ζώνη 18€, Β Ζώνη 13€, Γ Ζώνη 9€ Προπώληση: 210 8840600| www.abcd.gr, www.viva.gr | καταστήματα: Public, Παπασωτηρίου, Seven Spots & ΙΑΝΟΣ

Γίνε πράκτορας του Πλανήτη

Παραμύθια με την Ξένια

Ξένια Καλογεροπούλου, που ο τρόπος της να λέει ιστορίες είναι ίσως ένας από τους πιο συναρπαστικούς και ζωντανούς τρόπους να γνωρίσει ένα παιδί τη μαγεία των παραμυθιών, αφηγείται κάθε Σάββατο στις 14:00 στο Θέατρο Πόρτα ένα ασυνήθιστο παραμύθι επιλεγμένο από την παγκόσμια προφορική παράδοση, για παιδιά 4-8 χρόνων και τους γονείς τους. Στο τέλος της αφήγησης και καθώς οι μικροί ακροατές θα απασχολούνται από τη θεατρολόγο Άννα Παπαφίγκου (ειδικευμένη στη θεατρική αγωγή μετά από διετή φοίτηση στα σεμινάρια θεατρικής αγωγής του Εργαστηρίου του θεάτρου Πόρτα), με μια δραστηριότητα εμπνευσμένη από αυτό που μόλις άκουσαν, οι γονείς τους θα μπορούν να συζητήσουν με την Ξένια Καλογεροπούλου για τεχνικές αφήγησης και τη σημασία της προφορικής αφήγησης παραμυθιών στα παιδιά.

Πού: Θέατρο Πόρτα, Μεσογείων 59, Αθήνα Πότε: Κάθε Σάββατο στις 14:00 Πόσο: 8 ευρώ

ε αφορμή την Ώρα της Γης, που γιορτάζεται κάθε χρόνο το τελευταίο Σάββατο το Μαρτίου, ο Πολυχώρος Μεταίχμιο διοργανώνει το εργαστήριο οικολογίας για γονείς και παιδιά 7-12 ετών «Γίνε πράκτορας του πλανήτη», βασισμένο στο ομότιτλο βιβλίο της Ελένης Ανδρεάδη. Ελάτε σε μια εκδήλωση αφιερωμένη στο πώς οι μικρότεροι μπορούν να σώσουν τον πλανήτη με τη βοήθειά σας, ξεκινώντας από το σπίτι. Τα παιδιά θα εκπαιδευτούν ως Πράκτορες του Πλανήτη και θα εκπαιδεύσουν εσάς. Ένα βιβλίο, μερικά παιχνίδια και πολλές ιδέες σάς περιμένουν για να διασκεδάσετε, να γελάσετε, να παίξετε και να ανακαλύψετε πώς να κάνετε πιο «πράσινη» την καθημερινότητα στο σπίτι.

Πού: ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ (Ιπποκράτους 118, Αθήνα) Πότε: Σάββατο 28 Μαρτίου 2015, 12:30 το μεσημέρι Αντί εισιτηρίου απαιτείται κατά την προσέλευση των συμμετεχόντων η αγορά του βιβλίου Γίνε πράκτορας του πλανήτη (λιανική τιμή: 8,80 €, εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ). Μπορείτε να επισκεφτείτε το www.planetagents.org

04.03.2015

Ψυχοκινητικό παιχνίδι για γονείς και παιδιά στο PLAYGYM

In progress Feedback Festival Κ στον Κινητήρα: Παιδί, ισότιμος πολίτης

πό τις 21 Μαρτίου έως και τις 5 Απριλίου 2015, ο Kinitiras Studio φιλοξενεί το In Progress Feedback Festival 2015, με θέμα «Παιδί, ισότιμος πολίτης».

Πρόκειται για το φεστιβάλ-θεσμό του Κινητήρα, για ένα φεστιβάλ-γιορτή, που έχει κύριο στόχο την έρευνα, τον πειραματισμό και την εξέλιξη της δημιουργικής διαδικασίας, αλλά και το πώς αυτή μπορεί να επηρεαστεί από τη γνώμη του κοινού μέσω της ανταλλαγής ιδεών με αυτό. Οι καλλιτέχνες παρουσιάζουν τη δουλειά τους, η οποία δεν αποτελεί ακόμη ολοκληρωμένο έργο αλλά βρίσκεται «υπό διαμόρφωση», δοκιμάζοντας τις σκέψεις και τις ιδέες τους. Έρχονται σε άμεση επαφή με το κοινό που συμμετέχει ενεργά στο τέλος κάθε παράστασης μέσα από δημιουργικές συζητήσεις, ερωτηματολόγια και άλλους ευφάνταστους τρόπους ανταλλαγής ιδεών, λαμβάνοντας το feedback που θα τους οδηγήσει σε μια μελλοντική ολοκληρωμένη παράσταση. Το πρόγραμμα του φεστιβάλ περιλαμβάνει: Σάββατο 28 και Κυριακή 29/3: παραστάσεις με feedback από το κοινό και την κριτική επιτροπή (Δημήτρης Αδάμης, σκηνοθέτης, ηθοποιός, σεναριογράφος, παραγωγός/ Αντιγόνη Γύρα, χορογράφος, σκηνοθέτης και καλλιτεχνική διευθύντρια του Κινητήρα/ Τζωρτζίνα Κακουδάκη, θεατρολόγος, δραματουργός, σκηνοθέτης) Τετάρτη 1 και Πέμπτη 2/4: Residency στον Κινητήρα και το Κέντρο Μελέτης Χορού Ισιδώρας & Ραϋμόνδου Ντάνκαν με θέμα «Ο Χορός στην Εκπαίδευση». Συμμετέχουν: Πανεπιστήμιο Πάτρας, Κέντρο Μελέτης Χορού Ισιδώρας & Ραϋμόνδου Ντάνκαν, ομάδα Creo/ καλλιτεχνική ομάδα Ρέον, Σύνδεσμος Χορού και η ομάδα του Κινητήρα. 3 δωρεάν σεμινάρια για μεγάλους και παιδιά το Σάββατο 4/4 και την Κυριακή 5/4: Σάββατο 10.30-11.30 Κινητήρας Family, γονείς και παιδιά Σάββατο 17.30-19.00 Μάρθα Κλουκίνα, γονείς και μωρά Κυριακή 17.00-18.00 Χαρά Γαλενιανού, παιδιά με αναπηρία Σάββατο 4/4 στις 19.30: ένα παραμυθένιο ταξίδι στον κόσμο του βιβλίου «Φεγγαράκι μου χοντρό…»

Πού: Κινητήρας Studio-Artistic Residency Centre, Ερεχθείου 22, Ακρόπολη, 2109248328 www.kinitirastudio.com

άθε παιδί διψάει για αισθητηριακά ερεθίσματα, μιας και έχει μια φυσική περιέργεια, ένα έμφυτο, δηλαδή, κίνητρο που το ωθεί να ανακαλύψει τον κόσμο γύρω του. Καθημερινά εξερευνά και δοκιμάζει καινούργια πράγματα, κάθε φορά που καταφέρνει κάτι νιώθει επιτυχημένο και αυτό του δίνει την ώθηση να συνεχίσει. Το παιδί καθώς μεγαλώνει μαθαίνει: • Να διακρίνει τις φυσικές ιδιότητες των αντικειμένων με την αφή (υφή, σχήμα, θερμοκρασία, κ.λπ.). • Να προσαρμόζει το σώμα του στις αλλαγές της βαρύτητας και να νιώθει άνετα με την κίνησή του στον χώρο (αίσθηση ισορροπίας). • Να συνειδητοποιεί πού βρίσκονται τα μέλη του σώματός του στον χώρο (ιδιοδεκτική αίσθηση). • Να χρησιμοποιεί συντονισμένα τις δύο πλευρές του σώματός του (αμφίπλευρος συντονισμός). • Να αλληλεπιδρά επιτυχώς με το περιβάλλον του, δηλαδή να σχεδιάζει, να οργανώνει και να εκτελεί μια σειρά από άγνωστες μέχρι τώρα για αυτό ενέργειες (πράξη). Παρακολουθήστε τα νέα εξειδικευμένα προγράμματα του PlayGym για βρέφη ηλικίας 1,5-3,5 ετών μαζί με τους γονείς τους, που προσφέρουν πλούσια ερεθίσματα, έξυπνα παιχνίδια, πολλά χρώματα, υλικά, ακούσματα και εμπειρίες! - BabyPlay για γονείς και παιδιά 18-24 μηνών. - Παίζω με τη μαμά μου για γονείς και παιδιά 2-3,5 ετών. - BabyMusic για γονείς και παιδιά 2,5-3,5 ετών. Με αισθητικοκινητικές δραστηριότητες, μιμητικά, μουσικά παιχνίδια, τραγούδια που βοηθούν στην ωρίμανση του εγκεφάλου τους και με τη βοήθεια εξειδικευμένων παιδαγωγών, που δίνουν ιδέες και συμβουλές στους γονείς για να προωθήσουν το δυναμικό των μικρών τους όσο το δυνατόν περισσότερο, τα παιδιά διασκεδάζουν μαθαίνοντας και μαθαίνουν διασκεδάζοντας! Τip: Τα προγράμματα είναι ετήσια και πραγματοποιούνται ίδια ημέρα και ώρα κάθε εβδομάδα. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά κοινωνικοποιούνται και κατακτούν δεξιότητες. Φυσικά, ένα βρεφάκι ή παιδάκι μπορεί να ενταχθεί ανά πάσα στιγμή στο τμήμα που του ταιριάζει!

Καλέστε για ένα δοκιμαστικό στο 21 300 500 89. Το πρώτο εργαστήρι είναι δωρεάν! PlayGym Γαρυττού 166Β - Αγία Παρασκευή (100 μέτρα από τον σταθμό μετρό Δουκ. Πλακεντίας)

46 ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ

04.03.2015 Της Αννίκας Λυμπεροπούλου

ικροί και μεγάλοι νιώθουν τη φωνή τους να μεγαλώνει... στη Στέγη. Όλες οι αισθήσεις σε πλήρη ανάπτυξη! Τα παιδιά τραγουδούν δυνατά, ενώ οι ενήλικες με προβλήματα κίνησης και όρασης «βλέπουν» ήχους και μιλούν με όλο τους το σώμα.

Όλα δυνατά

στη Στέγη

Άγρια Χορωδία Ένα φωνητικό εργαστήριο για παιδιά και εφήβους. Όποιος μπορεί να αναπνεύσει, μπορεί και να τραγουδήσει! Με το μότο αυτό, το πρότζεκτ Άγρια Χορωδία του μουσικού Phil Minton έχει δημιουργήσει χορωδίες ανά τον κόσμο, χωρίς... καλλίφωνους τενόρους και σοπράνο, αλλά με ανθρώπους που πίστευαν ότι δεν είχαν... «φωνή»! Πρόκειται για έναν κύκλο τριών φωνητικών εργαστηρίων που απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους, χωρίς απαραίτητα προηγούμενη μουσική εμπειρία. Έχοντας απλώς διάθεση για πειραματισμό με τη φωνή, οι συμμετέχοντες δοκιμάζουν τις φωνητικές τους δυνατότητες μέσα από διάφορες ασκήσεις και αυτοσχεδιασμούς, για να καταλήξουν σε μια πρωτότυπη περφόρμανς! Το πρότζεκτ έχει πραγματοποιηθεί σε πολλές χώρες, αποδεικνύοντας ότι η ανθρώπινη φωνή έχει πολύ μεγαλύτερα όρια από αυτά που φανταζόμαστε. Αυτό θα το διαπιστώσουν οι νεαροί φίλοι μας στο τριήμερο εργαστήριο της Στέγης όπου, υπό την καθοδήγηση του Φιλ Μίντον, θα νιώσουν τη φωνή τους να... «μεγαλώνει»! Παρασκευή 6 έως Κυριακή 8 Μαρτίου 2015 Ώρες εργαστηρίου: 17:30-20:30 (Παρασκευή και Σάββατο) και 17:30-19:30 (Κυριακή) Ώρα έναρξης περφόρμανς: 20:00 (Κυριακή) Απευθύνεται σε: Παιδιά και εφήβους 10-15 ετών Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί από τον βοκαλίστα, τρομπετίστα και αυτοσχεδιαστή Phil Minton, Αγγλικά (με μετάφραση στα ελληνικά, αν χρειαστεί) Πρόσβαση Άνευ Ορίων Εργαστήριο για ανθρώπους με διαφορετικές αναπηρίες και χωρίς αναπηρία Για δεύτερη συνεχή χρονιά, η Στέγη πραγματοποιεί εργαστήρια με επίκεντρο τον σύγχρονο χορό, τα οποία απευθύνονται σε ανθρώπους με και χωρίς αναπηρία, σε ερασιτέχνες που ενδιαφέρονται για την κίνηση και το χορό, αλλά και σε επαγγελματίες χορευτές. Μέσα από μια σειρά ασκήσεων, οδηγιών και παιχνιδιών, οι μαθητές εξοικειώνονται με τις ιδιαίτερες ικανότητες του κάθε συμμετέχοντος και ανιχνεύουν το κοινό έδαφος ανάμεσα στα μέλη της ομάδας. Παράλληλα, ανακαλύπτουν τις σωματικές τους δεξιότητες μέσα από τον αυτοσχεδιασμό – ο καθένας ξεχωριστά, αλλά και σε σχέση με τα υπόλοιπα σώματα. Μέσω του ρυθμού, συνδέονται με τους άλλους, με στόχο να δημιουργήσουν μια κοινή σωματική εμπειρία για όλη την ομάδα. Ζητούμενο; Να εκφραστούν ελεύθερα, να κινηθούν με αυτοπεποίθηση στον χώρο και να καταρρίψουν όλοι μαζί κάθε στερεότυπο σχετικά με την τέχνη του χορού! Πότε: Τις Δευτέρες 23 & 30 Μαρτίου, 6, 20 & 27 Απριλίου και 4, 11, 18 & 25 Μαΐου 2015 17:30-19:30 Απευθύνεται σε: Ανθρώπους με διαφορετικές αναπηρίες και χωρίς αναπηρία Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί από τη χορογράφο Μέντη Μέγα και τη χορεύτρια Ειρήνη Κουρούβανη.

Εργαστήριο για ανθρώπους με προβλήματα όρασης και χωρίς προβλήματα όρασης Πρόσβαση Άνευ Ορίων Το εργαστήριο αυτό αποτελεί μια πρόκληση-εμπειρία ανταλλαγής, διαλόγου και επαφής για βλέποντες και μη βλέποντες, ερασιτέχνες και επαγγελματίες της κίνησης. Στόχος; Να δημιουργήσουμε μια ομάδα με δυνατούς δεσμούς και ξεχωριστό χαρακτήρα, με εμπιστοσύνη και ασφάλεια. Όλοι μαζί πειραματίζονται με την κίνηση και τις δυνατότητες του σώματος, την επαφή, τη φωνή, τον λόγο και τη μουσική. Μέσα από δημιουργικές ασκήσεις αυτοσχεδιασμού, μελέτη της σωματικής φόρμας και της λειτουργίας των αισθήσεων, ανακαλύπτουν τρόπους με τους οποίους μπορούν να κινηθούν, να χορέψουν και να εκφραστούν μαζί με τους άλλους, καλλιεργώντας την κιναισθητική τους αντίληψη. Να σημειωθεί ότι όλα συμβαίνουν σε συνθήκες προσομοίωσης έλλειψης της όρασης (με τη χρήση μάσκας ύπνου). Στην πορεία των εβδομαδιαίων συναντήσεων, το εργαστήριο θα εξελίσσεται σταδιακά μέσα από τη συζήτηση και την ανατροφοδότηση, μεταμορφώνοντας ιδέες και αισθήσεις σε χορευτική πράξη. Και όλα αυτά θα πραγματοποιηθούν σε ένα περιβάλλον αμοιβαίας κατανόησης και εξέλιξης του καθενός ξεχωριστά και όλης της ομάδας συνολικά. Απευθύνεται σε:Ανθρώπους με προβλήματα όρασης και χωρίς προβλήματα όρασης Πότε: Τα Σάββατα 28 Μαρτίου, 4 & 18 Απριλίου, 9, 16, 23 & 30 Μαΐου και 6 & 13 Ιουνίου 2015 17:30-19:30 Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί από τη χορογράφο Ίρις Καραγιάν και τον εκπαιδευτή κινητικότητας και προσανατολισμού Μενέλαο Τσαούση. Πρόσβαση Άνευ Ορίων Εργαστήριο για ανθρώπους με κινητική αναπηρία, επαγγελματίες χορευτές και για όποιον αγαπά την έκφραση μέσω του χορού Ένα σώμα νιώθει, ελίσσεται, πέφτει, σηκώνεται, αναπνέει, συσπάται, χαλαρώνει, κινείται στον χώρο και τον χρόνο, μόνο του ή με άλλα σώματα. Το εργαστήριο αυτό εστιάζει στο σώμα και στη δυνατότητα έκφρασης των συναισθημάτων του, μέσω της ενσυνείδητης κίνησης στον χώρο και τον χρόνο. Αξιοποιώντας τις αναλυτικές, τις συνθετικές και τις κριτικές δεξιότητές τους οι μαθηές δημιουργούν ένα κινητικό λεξιλόγιο, που θα αναπτύξουν σε κινητικές φράσεις μέσα από θέματα που σχετίζονται με τον δημιουργικό χορό. H μέθοδος που θα χρησιμοποιήσουμε στηρίζεται στις αρχές της δημιουργικής κίνησης (σώμα, δυναμική, χρόνος, χώρος, σχέσεις), στις αρχές της σύνθεσης (μοτίβο, φράση) και σε πειραματισμούς στους χορογραφικούς τρόπους (επανάληψη, αντιστροφή, αύξηση και μείωση του κινητικού λεξιλογίου, θέμα και παραλλαγές). Πότε: Τις Παρασκευές 27 Μαρτίου, 3 & 17 Απριλίου, 8, 15, 22 & 29 Μαΐου και 5 & 12 Ιουνίου 2015 17:30-19:30 Απευθύνεται σε: Ανθρώπους με κινητική αναπηρία, επαγγελματίες χορευτές και για όποιον αγαπά την έκφραση μέσω του χορού Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί από τη χορογράφο Μαρία Κολιοπούλου και τον χορευτή Ανδρέα Κολίσογλου.

Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, Λεωφόρος Συγγρού 107 Για πληροφορίες / κρατήσεις μπορείτε να επικοινωνείτε στο 213 017 8002 και με email στο education@sgt.gr

ΜΙΑ ΝΕΑ ΑΠΙΘΑΝΗ ΣΕΙΡΑ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΠΟ ΧΑΡΤΟΝΙ ΠΟΥ ΒΟΗΘΑΕΙ ΤΟ ΠΑΙ∆Ι ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙ:

• Τους καλούς τρόπους • Τη δεξιότητα της οµιλίας • Την ικανότητα αναγνώρισης των ζώων

Διαβά Z ουµε µαζί!

48 διαβαζοντασ

04.03.2015

της Πελιώς Παπαδιά

πό τις Εκδόσεις Ίκαρος μόλις κυκλοφόρησε ένα καινούργιο βιβλίο της σειράς «Ψάξε να βρεις» της Jannie Ho! «Ο Μπου Λούκος ψάχνει το ελεφαντάκι του» μέσα σε κινούμενα μέρη, ειδικά σχεδιασμένα για παιδικά χεράκια, που κρύβουν εκπλήξεις. Σίγουρα οι λιλιπούτειοι αναγνώστες, από ενός έτους και άνω, θα ενθουσιαστούν ψάχνοντας μαζί του! Σε πολύ μικρά παιδάκια, 1-3 ετών, απευθύνεται και η νέα σειρά «Τα μικρά ζωάκια», της Τζέντα Ρόμπαρντ, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο. Μια πολύ παράξενη μέρα ξημερώνει για τα μικρά ζωάκια, μιας και το καθένα χάνει από κάτι και ψάχνει να το βρει. Τα παιδιά, λοιπόν, θα ακολουθήσουν στις περιπέτειές τους «Το μικρό λιοντάρι που έχασε τον βρυχηθμό του», τη «Μικρή αλεπού που έχασε την ουρά της», τη «Μικρή ζέβρα που έχασε τις ρίγες της» και «Το μικρό ποντίκι που έχασε τη φωνή του». Τα τέσσερα βιβλία έχουν υπέροχη εικονογράφηση, αστεία στιχάκια, αλλά και παράθυρα που κρύβουν εκπλήξεις, για ατελείωτο παιχνίδι. Άλλη μια καινούργια σειρά παιδικών βιβλίων είναι αυτή της Άννας Γαλανού, σε εικονογράφηση Γιώργου Σγουρού, με ήρωα τον σκυλάκο Λόκο και συμπρωταγωνίστριες-βοηθούς τις γάτες του, των οποίων οι τρεις πρώτες περιπέτειες μόλις κυκλοφόρησαν από τις Εκδόσεις Διόπτρα. «Ο Λόκο και οι γάτες του», «Ο Λόκο στο σχολείο» και «Ο Λόκο στο χιόνι» είναι ιστορίες γεμάτες τρυφερότητα, αγάπη και φιλία, με τις οποίες τα παιδιά και θα διασκεδάσουν και θα μάθουν. Από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο μόλις κυκλοφόρησαν «Η Σάρα και ο Πάπιος στους πιγκουίνους» και «Η Σάρα και ο Πάπιος στο Λούνα Παρκ», της Σάρα Γκόμες Χάρις, σε απόδοση Αναστασίας Καμβύση. Είναι εικονογραφημένες ιστορίες για μικρά παιδιά, με ήρωες ένα κορίτσι κι έναν πάπιο, ένα παράξενο αλλά αξιολάτρευτο δίδυμο που βλέπει τον κόσμο μέσα από το δικό του πρίσμα. Τα βιβλία προάγουν την αξία της φιλίας και βοηθούν στην ανάπτυξη της φαντασίας, καθώς τα παιδιά ακολουθούν τη Σάρα και τον Πάπιο στις περιπέτειές τους.

Ο αγαπημένος Άλφονς, της Γκουνίλα Μπέργκστρομ, ήδη κλασικός ήρωας της παιδικής λογοτεχνίας, επιστρέφει με την καινούργια του περιπέτεια «Ώρα για πάρτι, Άλφονς». Όπως καταλαβαίνετε και από τον τίτλο, ο Άλφονς ετοιμάζεται να κάνει πάρτι! Η θεία Φίφι είναι πολύ χαρούμενη και θα τον βοηθήσει να το οργανώσει πολύ όμορφα. Ένα βιβλίο με χιούμορ και φαντασία, που η κυκλοφορία του συμπίπτει με το μεγάλο... πάρτι που ετοιμάζουν οι Εκδόσεις Μάρτη, με αφορμή τον έναν χρόνο λειτουργίας τους. «Το καραβάκι που ήθελε να ταξιδέψει ως την άκρη του κόσμου» είναι ανήσυχο και με την πρώτη ευκαιρία, σε μια μεγάλη θύελλα, αρπάζει ένα πελώριο κύμα και ξεκινάει το ταξίδι του. Όταν φτάνει πια στο τέλος του, το καραβάκι βλέπει τον κόσμο διαφορετικά. Η ιστορία της Μάρως Κατσίκα (Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο) εμπνέεται από το ποίημα του Μιχαήλ Λέρμοντοβ «Το πανί» και από τις γραμμές και τα χρώματα του ρωσικού μοντερνισμού.

«Τι ωραία που είναι η ειρήνη! Μόνο που κανείς δεν χρειάζεται πια οπλοποιούς... Ξέρω καλά τη δουλειά μου όμως. Ας υπήρχαν ειρηνικά κανόνια, και θα τα ’φτιαχνα καλύτερα απ’ όλους...» Αυτά σκεφτόταν ο Ίμπι Μπάρμπικεϊν κοιτώντας το φεγγάρι. Κι εκείνο του έδωσε μια καλή ιδέα. Το μεγαλύτερο κανόνι του κόσμου, το κανόνι που θα χάριζε νέες γνώσεις σε όλη την ανθρωπότητα, θα ήταν αυτό που θα έστελνε μια οβίδα, όχι στους εχθρούς, αλλά στην επιφάνεια της ανεξερεύνητης Σελήνης. Ναι! Αυτό θα ήταν το κανόνι της ειρήνης! Ο ευρηματικότατος Αντώνης Παπαθεοδούλου γνωρίζει στα παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας το έργο ενός σπουδαίου οραματιστή συγγραφέα, μέσα από τη σειρά «Μικρά ταξίδια με τη φαντασία του Ιουλίου Βερν» (Εκδόσεις Παπαδόπουλος, εικονογράφηση Ίρις Σαμαρτζή). Δεύτερος τίτλος, μετά τον «Γύρο του Κόσμου σε 80 ημέρες», είναι, όπως ήδη καταλάβατε, το «Από τη Γη στη Σελήνη ή Το κανόνι της ειρήνης». Από τις Εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορεί το νέο βιβλίο της Μαρίνας Γιώτη «Η Στιγμούλα είναι δυνατή», ένα παραμύθι για την ομαδικότητα και την ανεξάντλητη δύναμη που κρύβουμε όλοι μέσα μας. Μια φορά και έναν καιρό μια μικρή σταγόνα, η Στιγμούλα, είδε από ψηλά ένα παράξενο χωριό, όπου δεν υπήρχε καθόλου νερό, τα παιδιά ήταν θλιμμένα και τα πάντα σκονισμένα. Η Στιγμούλα αποφάσισε να βοηθήσει να επιστρέψει το χαμόγελο στα πρόσωπα των ανθρώπων, αλλά χρειάστηκε βοήθεια. Έτσι ανακάλυψε ότι η δύναμη που υπάρχει μέσα στον καθέναν μας γίνεται πολύ μεγαλύτερη όταν ενώνεται με τη δύναμη των άλλων. Το βιβλίο περιέχει απίθανα αυτοκόλλητα και ηχογραφημένη αφήγηση από τον ηθοποιό Κώστα Κρομμύδα. Της Νικολέτας της άρεσαν πολύ οι γόμες των συμμαθητριών της. Δεν χόρταινε να τις κοιτάζει στο σπίτι της. Τις είχε πάρει χωρίς να ρωτήσει, αλλά θα τις επέστρεφε σύντομα. Όταν πήγε στο σχολείο, οι φίλες της δεν ήταν πια χαρούμενες. Και ήξερε πολύ καλά πως έφταιγε εκείνη γι’ αυτό. Δεν έπρεπε να το είχε κάνει, αλλά τη μάγεψαν... Ναι, για όλα έφταιγαν αυτές. «Οι Μάγισσες γόμες», το νέο βιβλίο του Βασίλη Κουτσιαρή (Εκδόσεις Μίνωας, εικονογράφηση Αιμιλία Κονταίου) προσεγγίζουν μια συνηθισμένη συμπεριφορά των παιδιών της προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας, δίνοντας αφορμή στους γονείς να συζητήσουν με τα παιδιά τους και να τους δείξουν πώς να διαχειρίζονται την επιθυμία να παίρνουν κρυφά κάτι που δεν τους ανήκει. «Είμαι ένας καλλιτέχνης», της βραβευμένης και πρωτοεμφανιζόμενης στο ελληνικό κοινό Καταλανής εικονογράφου Marta Altes, από τις Εκδόσεις Key Books. To τέλειο βιβλίο για οποιονδήποτε αγαπάει να δημιουργεί τέχνη και να κάνει σαματά. Γνωρίστε το αγόρι που δεν μπορεί να σταματήσει να δημιουργεί. Αγαπάει τα χρώματα, τα σχήματα, τις υφές και εμπνέεται από τα πάντα: από τις κάλτσες του, τα περιεχόμενα του ψυγείου, ακόμα και τη γάτα του, την οποία ντύνει με ένα (πολύχρωμο) παλτό. Υπάρχει, όμως, μόνο ένα πρόβλημα: η μαμά του δεν ενθουσιάζεται πολύ με τα έργα του. Αντιθέτως, δείχνει να μη συμφωνεί. Αλλά το αγόρι το ’χει βάλει σκοπό να κάνει τη μαμά του να χα-

49 διαβαζοντασ

04.03.2015

μογελάσει. Ετοιμάζεται να δημιουργήσει το καλύτερό του έργο και σε μεγάλη κλίμακα... Αστείο, ανατρεπτικό, τέλειο για δημιουργικά παιδιά και ενήλικες, αυτό το πανέξυπνο και πανέμορφο βιβλίο δείχνει ότι η Τέχνη βρίσκεται παντού! Τα συνηθισμένα ποντίκια τρελαίνονται για το τυρί. Ο «Βιβλιοπόντικας», όμως, του Βαγγέλη Ηλιόπουλου (Εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Κιάρα Φεντέλε) κάνει μια μπουκιά κάθε βιβλίο που του αρέσει πολύ. Δεν μπορεί να αντισταθεί στη νοστιμιά τους, κι ας θυμώνει η αγαπημένη του Τίτα Γραβιέρα, κι ας δουλεύει στη Βιβλιοθήκη. Συνεχώς υπόσχεται ότι δεν θα τα ξαναφάει, μα ποτέ δεν μπορεί να αντισταθεί. Έτσι, μπλέκει στις πιο συναρπαστικές περιπέτειες, παρέα με τα παιδιά και τους λογοτεχνικούς ήρωες που τόσο αγαπά. Προσοχή λοιπόν όταν τον συναντήσετε, αν δεν θέλετε να δαγκώσει και το δικό σας αγαπημένο βιβλίο, μάλλον θα πρέπει να το κρύψετε. Η Νεράιδα της Νύχτας Αμαλασούνθα, νεράιδα της καλοσύνης, της αγάπης και της ελπίδας, έχει μεγάλη αδυναμία στα παιδιά, θέλει να πραγματοποιεί όλες τις επιθυμίες τους και να τα κάνει χαρούμενα. Δεν μπορεί όμως να τα συναντήσει, γιατί, σαν Νεράιδα της Νύχτας, ζει το βράδυ, όταν αυτά κοιμούνται. Η Αμαλασούνθα είναι απαρηγόρητη. Τι θα γίνει, όμως, όταν τελικά θα συναντήσει ένα όμορφο αγοράκι που δεν μπορεί να κοιμηθεί; Θα πραγματοποιήσει τη μεγάλη επιθυμία του; Θα καταφέρει να το κάνει ευτυχισμένο; Και τελικά θα το κοιμίσει; Το πιο γλυκό νανούρισμα από τη Νεράιδα της Νύχτας «Αμαλασούνθα», της Θεοφανίας Παπαθωμά, από τις Εκδόσεις Διάπλαση! Το βιβλίο συνοδεύεται και από CD, με μουσική του Γρηγόρη Πετράκου. Από τις Εκδόσεις Ψυχογιός επανακυκλοφορούν όλα τα βιβλία του σπουδαίου Αντουάν ντε Σεντ Εξιπερί, του Γάλλου πιλότου που έγινε γνωστός παγκοσμίως χάρη στον κλασικό μικρό πρίγκιπά του. «Ο μικρός πρίγκιπας», λοιπόν, επανέρχεται με δύο νέες εκδόσεις, μια κλασική και μια σκληρόδετη. Αξίζει να τον ξαναδιαβάσετε και εσείς, παρέα με τα παιδιά σας, και να γοητευτείτε εκ νέου καθώς θα τους γνωρίζετε το παραμύθι ενός παράξενου, χρυσαφένιου αγοριού που συναντά έναν πιλότο που κατέπεσε στην έρημο και του αφηγείται μαγικές ιστορίες για τριαντάφυλλα, αλεπούδες και μακρινούς πλανήτες. Περνάμε τώρα σε έναν κακό βασιλιά, που ταλαιπωρεί τους κατοίκους του μακρινού βασιλείου του με παράλογες διαταγές. Θέλει να είναι χορτάτοι οι σκύλοι και να μένουν οι πίτες ολόκληρες και κάθε μέρα σκαρφίζεται και κάτι καινούργιο. Παρ’ όλα αυτά οι υπήκοοί του κατορθώνουν να είναι ευτυχισμένοι, να χορεύουν

και να τραγουδούν. Όμως όλα θα αλλάξουν τη μέρα που ο βασιλιάς σκέφτεται κάτι σατανικό, να φυλακίσει τη Μουσική... «Της μουσικής το παραμύθι», μια ιστορία της Σπυριδούλας Μπιρμπίλη για τη μουσική, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα, σε εικονογράφηση Ναταλίας Καπατσούλια, μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Διάπλαση. «Η αδελφή μου είναι δράκος». Αυτό υποστηρίζει ο Δαμιανός, που ξέρει όλη την αλήθεια για την αδερφή του, αλλά κανείς δεν τον πιστεύει. Έτσι, προσπαθεί να βρει τρόπους να μη θυμώνει τόσο πολύ εκείνη. Θα καταφέρει να νικήσει τον δράκο; Ή μήπως τελικά δεν είναι μόνο ένας; Νέο παραμύθι από τη Μαρία Ρουσάκη, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη, σε εικονογράφηση Γιώργου Σγουρού. Δράκος (συμ)πρωταγωνιστεί και στο νέο βιβλίο του Αριστείδη Δάγλα «Ο Δεκατρής» (Εκδόσεις Λιβάνη, εικονογράφηση Κώστας Φραγκιαδάκης), διασκευή μιας λαϊκής επτανησιώτικης ιστορίας. Μια φορά κι έναν καιρό, σ’ ένα χωριό που καταλήστευε ένας άγριος και απάνθρωπος Δράκος ζούσε και μια ζωηρή παρέα από δεκατρία παιδιά. Το δέκατο τρίτο μέλος της, ο Δεκατρής, κούτσαινε από το ένα πόδι, όμως ήτανε πάρα πολύ έξυπνος, πράγμα που εξισορροπούσε τα φυσικά του ελαττώματα. Αυτήν την εξυπνάδα δεν μπόρεσαν ποτέ να τη συγχωρέσουν τα άλλα μέλη της παρέας, γι’ αυτό κατά καιρούς έψαχναν δικαιολογίες ώστε να τον διώξουν από κοντά τους. Αυτός, όμως, με την ευστροφία του πάντα κατόρθωνε να ξεπερνάει τις δυσκολίες και να γυρνάει στην παρέα του, σαν να μη συμβαίνει τίποτα... Δύο νέες περιπέτειες κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Η «Περιπέτεια στο Τσαμπουκαλονήσι», της Πέγκυς Φούρκα, είναι μια ιστορία γεμάτη δράση και ανατροπές, μέσα από την οποία τα παιδιά μαθαίνουν για την πρόληψη και την καταπολέμηση της ενδοσχολικής βίας. Από την άλλη, η «Περιπέτεια στην Τεμπελχανία», της Κατερίνας Μουρίκη, είναι ένα κεφάτο βιβλίο που αποδεικνύει ότι η γνώση και η ψυχαγωγία μπορούν να προχωρούν χέρι χέρι στον δρόμο της εκπαίδευσης των παιδιών μας. Γιατί οι άνθρωποι στις τρεις πολιτείες δεν ακούνε ιστορίες; Το αγόρι γιατί φορά τα σιδερένια του παπούτσια; Ο κύριος Παύλος, παραπέρα, τι πουλά; Οι αγοραστές γιατί κάνουν ουρές µες στην αυλή του; Kαι η άνοιξη γιατί φέτος δεν φάνηκε στην άκρη του χειµώνα; Τι είναι αυτό που δεν το έχουν και το βρίσκουν, το ’χουν, το χάνουν και το ξαναβρίσκουν; Αυτό που όλα τα γυρίζει, τα κάνει αλλιώς; Καθώς οδεύουμε σταδιακά προς την άνοιξη, οι Εκδόσεις Πατάκη μάς προτείνουν το νέο βιβλίο της Χριστίνας Φραγκεσκάκη, σε εικονο-

50 διαβαζοντασ γράφηση Μαρίας Μπαχά. «Άµπερ φάµπερ, βγε!»… Tρεις ιστορίες για τις λέξεις που λιώνουν τους πάγους για να συναντηθούμε µε την άνοιξη. Ο Ευγένιος Τριβιζάς επανέρχεται, αυτήν τη φορά με ένα graphic novel που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ίκαρος, τη «Θαυμαστή Καμήλα». Ο Αχμέτ Χαμαμέτ, ο μοναχικός βεδουίνος, έχει μια καμήλα που τον συνοδεύει ακούραστη σε όλα του τα ταξίδια. Είναι η παρηγοριά, η ελπίδα και η μοναδική παρέα του. Έτσι, όταν η καμήλα τού εκμυστηρεύεται το όνειρό της να γίνει ανάλαφρη σαν ελαφίνα και του ζητάει να την απαλλάξει από την καμπούρα της, ο βεδουίνος δεν διστάζει ούτε στιγμή. Η οργιαστική φαντασία του παραμυθά και η έμπειρη πένα του Νίκου Κούτση ζωντανεύουν με συναρπαστικό τρόπο τα πολύβουα αραβικά παζάρια, τα κακόφημα λιμάνια, τους ομιχλώδεις δρόμους του Λονδίνου, τις μαγευτικές οάσεις, τις μανιασμένες αμμοθύελλες και τις μαυλιστικές οφθαλμαπάτες που συνθέτουν μια σπαρταριστή, αλλά και τραγική αλληγορία.

04.03.2015

από 8 ετών και άνω, το βιβλίο του Κώστα Πούλου «Παππού;» έχει θέμα την απώλεια, χωρίς όμως να βαραίνει με λύπη ή με διδακτισμό, χωρίς να χρυσώνει το χάπι, χωρίς να είναι γραμμένο επίτηδες (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Σταματίνα Ντούτσουλη). Άλλο ένα βιβλίο με «δύσκολο» θέμα... Σε μια χώρα μακρινή που τη λέγανε Ατλαντίδα ζούσε μια αγαπημένη οικογένεια. Ο χρόνος κυλούσε γλυκά και ανέμελα. Κάθε τικ και κάθε τακ του μύριζε ζωή. Ώσπου μια μέρα, από εκείνες που δεν θέλεις να σκέφτεσαι –μα δεν ξεχνάς ποτέ–, εμφανίστηκε ένας αλλιώτικος δράκος… Από τις Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του Χρήστου Σίνη «Ο Καρκινόδρακος», σε εικονογράφηση Νίκου

Γελάμε μαζί και λέμε αστεία, τους αγαπάμε και μας αγαπούν, και τρέχουμε, και κρυβόμαστε και παίζουμε κυνηγητό και κρυφτό, και κάποτε ψάχνουμε, ψάχνουμε, αλλά δεν μπορούμε να τους βρούμε, γιατί έχουν κρυφτεί καλά στην καλύτερη κρυψώνα: στην καρδιά μας... Ένα παιδάκι χάνει τον παππού του, με τον οποίον έκανε ένα σωρό πράγματα. Κι όπως μαθαίνει το άπειρο των αριθμών, μαθαίνει και το αξεχώριστο της χαράς από τη λύπη μέσα στην καρδιά των ανθρώπων. Και το αξεχώριστο της ζωής από τον θάνατο. Για παιδιά

Ραντεβού με ένα βιβλίο... Κάθε Σάββατο στον ΠΑΙΔΙΚΟ ΙΑΝΟ

Για τους μ «βιβλιο...φ ικρούς με ελεύθ άγους» ερη είσοδ ο!

(Σταδίου 24, 210 32 17 917)

7/3 στις 12:00

Τα κλαδιά της σοφίας

της Γιώτας Αλεξάνδρου, εκδόσεις ΠΑΡΡΗΣΙΑ, 5-105 ετών, στο ΙΑΝΟS CAFÉ. 7/3 στις 13:00

Το μαγικό καπέλο της γιαγιάς μου της Κατερίνας Τζαβάρα, εκδόσεις ΒιβλίοΔΙΑΠΛΟΥΣ, 4-8 ετών και εκπαιδευτικούς. 14/3 στις 10:00

«Η πόλη του ήχου» | Ανέβα στη μουσική...πάμε ταξίδι!

Με την ομάδα musicArte, 5-8 ετών. Πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής: Κατερίνα Παπαδάκου, 211 800 1160. 14/3 στις 12:00

Αλέξη, ώρα για μπάνιο! & Αλέξη, φάε κάτι! των: Άλισον Φαλκονάκη & Κλαίρης Γεωργέλλη, εκδόσεις Μεταίχμιο, 4-7 ετών, στο ΙΑΝΟS CAFÉ. 14/3 στις 13:00

Αγαπώ τα Αρχαία & Αγαπώ τα Μαθηματικά της Ουρανίας Τουτουντζή,

εκδόσεις Διόπτρα, 6-12 ετών. 28/3 στις 10:00

«Η πόλη του ήχου» | Φοίβος...φως και ρυθμός!

Με την ομάδα musicArte, 5-8 ετών. Πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής: Κατερίνα Παπαδάκου, 211 800 1160. 28/3 στις 12:00

Προσευχές για τα παιδιά από τα παλιά μας αλφαβητάρια & Παιδικά παιχνίδια

των: Ευαγγελίας Κανταρτζή & Παύλου Μπαλογιάννη σε συνεργασία με το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Διάσωσης Σχολικού Υλικού, 4-12 ετών. 28/3 στις 14:00

Πειθαρχία χωρίς τιμωρία της Judy Arnall, εκδόσεις Μάρτης, από 4 ετών.

ianos.gr

51 διαβαζοντασ

04.03.2015

Γιαννόπουλου, μια ιστορία δύναμης και ελπίδας που εξυμνεί τη φλόγα της ανθρώπινης ψυχής. Το βιβλίο κυκλοφορεί με την υποστήριξη της «Φλόγας», που ιδρύθηκε το 1982 από γονείς παιδιών που πάσχουν από νεοπλασματικές ασθένειες, με σκοπό την παροχή της καλύτερης ιατρικής, ψυχολογικής και κοινωνικής φροντίδας στα παιδιά και τις οικογένειές τους. Τα μέλη της και το διοικητικό συμβούλιο είναι αποκλειστικά γονείς αυτών των παιδιών, οι οποίοι προσφέρουν τις γνώσεις τους και την επαγγελματική εμπειρία τους σε εθελοντική βάση, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του Συλλόγου. Δύσκολο θέμα είναι και το bullying, όμως αντιμετωπίζεται με χιούμορ και αποφασιστικότητα και στο δεύτερο βιβλίο της ξεκαρδιστικής σειράς «Οι Φύτουλες», του συγγραφέα και σκιτσογράφου Michael Fry (Εκδόσεις Παπαδόπουλος). Στο «Καμία ανοχή!» έχοντας βάλει στη θέση του τον νταή του σχολείου, οι Φύτουλες δεν έχουν και πολλά να κάνουν, μέχρι τη στιγμή που εμφανίζεται η Σιμόν, μία νέα μαθήτρια που θα γίνει φίλη με τη Μόλι, αλλά δεν θα τα πάει και τόσο καλά με τον Νικ. Και καθώς ο Νικ είναι ειδικός στους μπελάδες, το μόνο που καταφέρνει είναι να φάει αποβολή! Θα μπορέσει άραγε να αποκαταστήσει την καλή του φήμη ή θα αναγκαστεί να μείνει στην ίδια τάξη; Ο συγγραφέας, χρησιμοποιώντας το ταλέντο του ως σκιτσογράφου, ετοίμασε μία σειρά βιβλίων γεμάτων με πανέξυπνες ζωγραφιές, που άλλοτε εξηγούν την ιστορία κι άλλοτε αποτελούν μέρος της. Οι αστείες ατάκες, που απέδωσε άψογα στα ελληνικά η μετάφραση της Χαράς Γιαννακοπούλου, θα κάνουν όλα τα παιδιά να γελάσουν και να ταυτιστούν με τους τρεις ήρωες, με τους οποίους σίγουρα αντιμετωπίζουν κοινούς προβληματισμούς για τη σχολική ζωή. Ποιo είναι το Μεγάλο Κόλπο του Τουρλού Αχταρμά; Πόσο αχόρταγος μπορεί να γίνει ο Βοναπάρτης; Ποιoς είναι ο χειρότερος εφιάλτης της Δόνα Μόνα; Πόσες ελιές Καλαμών μπορεί να φάει ο Ολιβιέ Καλαμόν; Άξιζε ο Ερμής Γρηγοριάδης το κύπελλο της Φόρμουλα 1; Πόσοι Πυθαγόρες ζουν στο παλάτι της Καστανιέτα; Νταζ Ασημάκης Λαδόκολλας σπικ ίνγκλις; Πώς έμαθε ο Φερνάν Κρουτόν την αυθεντική συνταγή για τα σουτζουκάκια και το γιαουρτλού κεμπάπ; Πού

κρύβει ο Μοχάμπε Μαμακίτα τις ελιές; Τι σκέφτηκε ο Τζορτζ Μπουλ; Μπορεί η λογική να εξηγήσει τα πάντα; Ποιος «έφαγε» τη Μαύρη Θρούμπα; Για παιδιά από 10 ετών, μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Κέδρος, «Η μία και μοναδική Μαύρη θρούμπα», σε κείμενο και εικονογράφηση της Λέλας Στρούτση, το πρώτο βιβλίο της σειράς «Ένας γρίφος για τον Οκτάβιο Παζλ», τον μονόφθαλμο μαθηματικό, που καλείται να λύσει το μυστήριο της εξαφάνισης της μίας και μοναδικής Μαύρης Θρούμπας, με συμμάχους του τη λογική και το μαθηματικό του δαιμόνιο. «Πειθαρχία χωρίς ξύλο και φωνές». Ένας πρακτικός οδηγός από τις Εκδόσεις Μίνωας για να αντιμετωπίσετε με απλό τρόπο τα προβλήματα συμπεριφοράς που παρουσιάζουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Από την επιθετικότητα και την αδελφική αντιζηλία, μέχρι την ακαταστασία και τα ψέματα, το βιβλίο προσφέρει σαφείς απαντήσεις και χρήσιμες συμβουλές. Παράλληλα, περιγράφει τα βασικά λάθη των γονιών και προτείνει λύσεις για να μεγαλώσουν τα παιδιά με αγάπη που ξέρει να θέτει όρια. Με όπλο την υπομονή και τη σιγουριά που προσφέρει η γνώση, οι γονείς μπορούν να διδάξουν τη σωστή συμπεριφορά και να απολαύσουν μια ήρεμη οικογενειακή ζωή. Γιατί πειθαρχία σημαίνει διδασκαλία και όχι τιμωρία. Κλείνουμε με λίγη μαγειρική! Ιδανικός οδηγός για εργαζόμενες μαμάδες και μπαμπάδες είναι το νέο βιβλίο της food blogger Ερμιόνης Τυλιπάκη «Στην κουζίνα των γεύσεων», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Σε αυτό θα βρείτε γρήγορες και απλές συνταγές, με υλικά που μπορούμε να προμηθευτούμε εύκολα, για όλη την οικογένεια και για κάθε περίσταση: ιδιαίτερα πρωινά και σνακ, προτάσεις για το καθημερινό τραπέζι, ευφάνταστα πιάτα για το τραπέζι του Σαββατοκύριακου, γλυκά που ενθουσιάζουν αλλά και ιδέες για τον μπουφέ και το πάρτι. Καλή όρεξη!

Β ι βλ ί α π ο υ δίν ο υ ν α π α ν τ ή σ ε ι ς...

Χαρά Γιαννακοπούλου

Φεγγαράκι μου χοντρό... Ένα υπέροχο βιβλίο, εικονογραφημένο από την Κατερίνα Βερούτσου, για τις φοβίες και τις ανησυχίες των μικρών παιδιών.

ολ έων Άν να Κοντ

Πού πάει η αγάπη αι; όταν χάνετ

τορία ισιόδοξη ισ ρισμό α , ή ρ ε φ υ ρ Μια τ τον χω γλου. ώλ εια και για την απ υ Λευτέρη Κιουρτσό το με εικόνες

04.03.2015

53 ΦΤΙΑΞΤΟ

Σκανάρετε και δείτε τον χαρακτήρα

Αναζητήστε τα αγαπημένα σας περιοδικά στα περίπτερα

Αυτόν τον μήνα κοντά μας ο Μαύρος Πητ

ΟΣΑ ΠΑΙ ΡΝΕ Ι Ο ΑΝΕ ΜΟΣ

#8 €1,9 0

#8 Donald

08 Edito

rial.indd

14/1/15

2:57 μ.μ.

ΜΑΥΡ ΟΣ ΚΕΡΑ ΥΝΟΣ Η ΑΠΟΛ ΥΤΗ ΑΝΑΤ ΡΟΠΗ #8 €3,50

FINAL

PKNA

24 editorial

.indd

Η ΑΠΟΛ ΥΤ

FINAL

Komix

Η ΑΝ ΑΤ ΡΟ

2/2/15

ΠΗ

08 editoria

l.indd

#38 €1,90

10/2/15

5:50 μ.μ.

Ο ΑΙΩΝ ΙΟΣ ΓΚΟΥ ΦΥ

Η ΜΕΛ Ω∆ΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤ ΥΧΙΑ Σ

#5 €2,90

05 Editoria

l.indd

ΙΟΣ

ΓΚΟΥ ΦΥ 2:46 μ.μ.

Η ΜΕΛΩ

# 38

2/2/15

ΜΙΚ Υ

Ο ΑΙ ΩΝ

#5 SMiky

MMou

se 038

editori

al.indd

∆ΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥ

ΧΙΑΣ 19/2/1

5 4:27 μ.μ.

Εύκολα, απλά, γνώρισέ το, αγάπησέ το, στόλισέ το, αγκάλιασέ το... Οι αγαπημένοι ήρωες της Disney ζωντανεύουν. Αυτόν τον μήνα κόψε και κόλλησε τον Μαύρο Πητ. Αν θέλεις να επαναλάβεις την κατασκευή και να μάθεις περισσότερα, μπες στο www.talcmag.gr/disney Συγκέντρωσε τους 12 ήρωες και κέρδισε

www.talcmag.gr/disney

©DISNEY

www.kathimerini.gr

4:25 μ.μ.

54 ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑς

04.03.2015

της ΗΛΕΚΤΡΑΣ ΣΑΜΟΪΛΗ

Κρουαζ ιέρα θα Μη

βιαστείτε να με κρίνετε. Το ξέρω, εκ πρώτης όψεως, η πρόταση μοιάζει να βγαίνει από τη δεκαετία του ’80: παλιάς και κουρασμένης αισθητικής υπερ-πλοία, με παχιά χαλιά και γυάλινους πολυελαίους, ντίσκο (!) με ανυψωμένες πίστες για χορό και πολύχρωμα φωτορυθμικά… Κι εγώ άλλωστε αυτήν την εικόνα είχα για τα κρουαζιερόπλοια και μου πήρε κάμποσο χρόνο να πειστώ να δοκιμάσω και τελικά να συνειδητοποιήσω πόσο έξω έπεφτα. Δεν το μετάνιωσα καθόλου. Ιδού και το γιατί. Θυμάστε εκείνη τη μακρινή εποχή, όπου δεν είχατε απολύτως καμία υποχρέωση στο σπίτι; Η μαμά σάς έστυβε πορτοκαλάδα και σας την έφερνε μαζί με το πρωινό σας στο κρεβάτι, μετά εσείς διαλέγατε ρούχα, βγαίνατε από το δωμάτιο και όταν αποφασίζατε να γυρίσετε το βρίσκατε πάλι τακτοποιημένο στην εντέλεια, τα ρούχα μαζεμένα και το κρεβάτι στρωμένο. Τρώγατε κι ούτε που σας περνούσε από το μυαλό να μαζέψετε τα πιάτα, σας

έπεφτε κάτι στο πάτωμα και μέχρι να γυρίσετε να κοιτάξετε κάποιος το είχε ως διά μαγείας μαζέψει. Ε, κάπως έτσι κυλάνε οι μέρες πάνω στα κρουαζιερόπλοια. Εντάξει, όταν κανείς ταξιδεύει με τα παιδιά του, η χαλάρωση δεν μπορεί ποτέ να είναι ολοκληρωτική, αλλά σας εγγυώμαι ότι τη μία ή τις δύο εβδομάδες που θα επιλέξετε να περάσετε εν πλω, η φροντίδα των παιδιών σας θα είναι το ένα και μοναδικό άγχος σας. Κι αυτό αρκετά ελαφρύτερο. Γιατί; Σημειώστε: Το κρουαζιερόπλοιο είναι ένας περιορισμένος χώρος. Πράγμα που σημαίνει ότι και οι κινήσεις του παιδιού σας θα είναι μοιραία περιορισμένες. Μπορείτε για λίγο (ή και για περισσότερο, ανάλογα με την ηλικία του) να χαλαρώσετε. Ειδικότερα, όλα τα κρουαζιερόπλοια μεσαίου και μεγάλου μεγέθους (από 1.500 επιβάτες και πάνω δηλαδή) έχουν προγράμματα απασχόλησης για παιδιά ηλικίας 2,5 ετών και πάνω. Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν δημιουργικό παιχνίδι, υπό την επίβλεψη νέων ανθρώπων, εξειδικευμένων στη φροντίδα και

! ω ά π σε

την απασχόληση παιδιών. Με άλλα λόγια, όλοι μένουν ευχαριστημένοι: οι γονείς χαλαρώνουν και τα παιδιά διασκεδάζουν. Ακόμα όμως κι αν τα παιδιά σας δεν συγκινούνται από τις ομαδικές δραστηριότητες, τα κρουαζιερόπλοια φημίζονται για τις πάμπολλες εναλλακτικές απασχόλησης που προσφέρουν για όλες τις ηλικίες. Τώρα βέβαια αν σκέφτεστε όπως σκεφτόμουν εγώ, η πρώτη εικόνα που σας έρχεται στο μυαλό μπορεί να είναι μία αίθουσα γεμάτη ηλικιωμένους να παίζουν μπίνγκο. Τα πράγματα όμως είναι πολύ διαφορετικά: μέσα στα κρουαζιερόπλοια μπορείτε να βρείτε από παγοπίστες μέχρι πίστες αναρρίχησης. Φυσικά πισίνες, με βάθος προσαρμοσμένο για κολυμβητές κάθε ηλικίας, αλλά και θεατρικές παραστάσεις και προβολές ταινιών. Και σαν της μανούλας μπορεί να μην είναι, αλλά την ποικιλία στο φαγητό ουδείς εμίσησε! Θα θυμηθείτε τα λόγια μου όταν βρεθείτε στις αίθουσες όπου σερβίρονται τα γεύματα. Ατέλειωτες επιλογές, φαγητό τύπου μπουφέ που

απλώνεται από άκρη σε άκρη στα εστιατόρια του πλοίου. Επιλογές από όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη για όλα τα γούστα: stand που φτιάχνει φρέσκες τηγανίτες και βάφλες, stand που φτιάχνει αυγά με κάθε τρόπο για το πρωινό. Γωνιά που μοσχομυρίζει κάρυ για τους λάτρεις του ινδικού, αλλά και πάγκος που φρεσκοτυλίγεται σούσι για όσους έχουν πιο απω-ανατολικά γούστα. Φυσικά ιταλικό stand όπου μαγειρεύονται επιτόπου μακαρονάδες, και πίτσες βγαίνουν αδιάκοπα από τον φούρνο. Κι εκτός από τα εστιατόρια με μπουφέ, άλλα εστιατόρια, όπου το φαγητό σερβίρεται στο τραπέζι. Tέλος, καλό το ταξίδι, αλλά και η Ιθάκη έχει τη σημασία της. Σύμφωνοι, σε μία κρουαζιέρα το 80% της διασκέδασης και της χαλάρωσης λαμβάνει χώρα πάνω στο πλοίο. Το υπόλοιπο 20% όμως διαδραματίζεται σε διάφορες εξωτικές, παραμυθένιες ή και κοσμοπολίτικες μεριές αυτού του κόσμου. Ανάλογα με το πότε θα προγραμματίσετε την κρουαζιέρα σας, θα έχετε την ευκαιρία να δείτε νησιά της Καραϊβικής ή

04.03.2015

πανέμορφα λιμάνια της Μεσογείου, ή, αν προτιμάτε, να διασχίσετε ολόκληρο τον ωκεανό. Αν είστε φίλος των οργανωμένων εξορμήσεων, τα κρουαζιερόπλοια προγραμματίζουν πάντοτε ομαδικές ξεναγήσεις σε κάθε σκάλα που πιάνουν τα πλοία. Αν, πάλι, είστε πιο περιπετειώδεις, θα έχετε στη διάθεσή σας κάμποσες ώρες σε κάθε λιμάνι για να περιηγηθείτε με την ησυχία σας και να πάρετε μία γεύση της κάθε περιοχής. Καλό είναι να γνωρίζετε ότι • Κατά κανόνα τη χειμερινή περίοδο τα κρουαζιερόπλοια αρμενίζουν στο εξωτικό πέλαγο της Καραϊβικής, και πιάνουν σκάλα στα Μπαρμπέιντος, στο Πουέρτο Ρίκο, στις Μπαχάμες και σε άλλους ανάλογους παραδείσους στρωμένους με ολόλευκη άμμο. Πράγμα που σημαίνει ότι αν σκοπεύετε να βγάλετε φύλλο πορείας μεταξύ Νοεμβρίου και Φεβρουαρίου θα πρέπει να είστε διατεθειμένοι να καταβάλετε και το διόλου ευκαταφρόνητο αντίτιμο των εισιτηρίων σας τουλάχιστον μέχρι το Μαϊάμι – σημείο έναρξης της

πλειονότητας των διαδρομών που ακολουθούν τα κρουαζιερόπλοια τη χειμερινή περίοδο. • Τη θερινή περίοδο, δηλαδή από Μάρτιο μέχρι και Οκτώβριο, οι κρουαζιέρες προσανατολίζονται προς την οικεία μας Μεσόγειο. Λιγότερο εξωτικοί οι σταθμοί μεν, περισσότερο κοσμοπολίτικοι δε: από το Μόντε Κάρλο και τη Μαγιόρκα, μέχρι τη δική μας Σαντορίνη, θα απολαύσετε ήλιο και θάλασσα χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψετε μία περιουσία για εισιτήρια. • Όσο πιο μικρά σε ηλικία τα παιδιά σας τόσο μεγαλύτερο κρουαζιερόπλοιο επιλέξτε! Σε γενικές γραμμές, όσο πιο μικρό το πλοίο τόσο πιο πολυτελές. Αν όμως ταξιδεύετε με μικρά παιδιά είναι πολύ καλύτερο να έχετε πληθώρα επιλογών –κάτι που κυρίως προσφέρεται στα μεγάλα πλοία– παρά υπερβολική πολυτέλεια. • Μία κρουαζιέρα κοστίζει, πιθανότατα, λιγότερο απ’ όσο φαντάζεστε. Με τιμές που ξεκινούν από 350 ευρώ κατ’ άτομο, δεν είναι αναγκαστικά ακριβότερη επιλογή από μία εβδομάδα σε κάποιο νησί των

Κυκλάδων. Ωστόσο, υπολογίστε ότι συνήθως οι τιμές εκκίνησης δεν περιλαμβάνουν τίποτα εξτρά (π.χ. ποτά, αναψυκτικά, εκδρομές κ.λπ.). Επομένως, μετά την επιβίβασή σας προσπαθήστε να κρατάτε λογαριασμό τού τι έξτρα καταναλώνετε. • Οι κρουαζιέρες αντενδείκνυνται για όσους τους πιάνει η θάλασσα! Παρόλο που οι αποστάσεις που διανύονται είναι μάλλον μικρές (από νησί σε νησί, όχι εκείνες οι κρουαζιέρες που διασχίζουν τον ωκεανό!), αν σας ενοχλεί το κούνημα του καραβιού είναι βέβαιο ότι θα υποφέρετε. Αν, πάλι, δεν σας ενοχλεί, τόσο εσάς όσο και τα παιδιά σας, έξτρα μπόνους ο ήσυχος ύπνος που θα κάνετε όλοι με μοναδικό νανούρισμα το λίκνισμα του πλοίου πάνω στο νερό!

Όταν κανείς ταξιδεύει με τα παιδιά του, η χαλάρωση δεν μπορεί ποτέ να είναι ολοκληρωτική, αλλά τη μία ή τις δύο εβδομάδες που θα επιλέξετε να περάσετε εν πλω, η φροντίδα των παιδιών σας θα είναι το ένα και μοναδικό άγχος σας

56 ιστοριεσ απο...

04.03.2015

της Μαρίας Γυπαράκη

ΝεκρέςΦύσεις Από τον Πειραϊκό στον Σεζάν

57 Τη ζωγραφικη

04.03.2015

ικρό ιστορικό Άνθη, φρούτα, θηράματα αλλά και αντικείμενα, περίτεχνα ζωγραφισμένα, μπροστά από τα οποία έτυχε να σταθούμε με θαυμασμό, σε κάποιο μουσείο ή ξεφυλλίζοντας ένα βιβλίο τέχνης, και φέρονται ως «νεκρές φύσεις», αποτελούν ένα πολύ ιδιαίτερο και άκρως ενδιαφέρον κεφάλαιο της ιστορίας της ζωγραφικής. Ο χαρακτηρισμός νεκρή φύση κάνει την εμφάνισή του στα τέλη του 17ου αιώνα για να αντικαταστήσει τον όρο cose naturali που χρησιμοποιεί ο Giorgio Vasari για τα ζωγραφικά μοτίβα του Giovanni da Udine (1487-1564), του πρώτου μοντέρνου ζωγράφου που υπηρέτησε το τόσο ιδιαίτερο αυτό είδος. Στη Φλάνδρα, όπου η ζωγραφική γνώρισε μεγάλη άνθηση, ο όρος (stilleven) κάνει την εμφάνισή του γύρω στα 1650 για να υιοθετηθεί από τη γερμανική γλώσσα ως Stilleben και από την αγγλική ως still-life. Στη Γαλλία ο όρος (nature morte) καθιερώνεται στον 18ο αιώνα, ενώ ο Ντιντερό στα γραπτά του για τα περίφημα ετήσια Σαλόνια της ζωγραφικής, στο Παρίσι, χρησιμοποιεί την έκφραση natures inanimées (άψυχες φύσεις). Να θυμίσουμε, τέλος, ότι στα ισπανικά οι νεκρές φύσεις λέγονται bodegones somines. Τις υπηρέτησαν πιστά πολλοί καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων και ο άκρως αινιγματικός μπαρόκ ζωγράφος Juan Fernandez (ο λεγόμενος El Labrador), του οποίου βλέπουμε εδώ τον γνωστό πίνακα με τα σταφύλια που βρίσκεται στο Museo Nacional del Prado, στη Μαδρίτη. Ρυπογραφία ή Μεγαλογραφία; Οι ζωγραφιές των «άψυχων πραγμάτων», που γνωρίζουν το απόγειό τους κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα, έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα και συγκεκριμένα στην ελληνιστική εποχή. Δυστυχώς από τα έργα αυτά δεν έχουν διασωθεί ειμή μόνον κάποιες περιγραφές, η γνωστότερη των οποίων είναι εκείνη του Πλίνιου του Πρεσβύτερου (23-79 μ.Χ.), σύμφωνα με τον οποίο ο σπουδαιότερος ζωγράφος του είδους ήταν ο Πειραϊκός, ενεργός στον 4ο αιώνα π.Χ. Τα έργα του είχαν αντικείμενο θέματα καθημερινά, «φαγώσιμα και άλλα». Ζωγράφιζε σκηνές χειρωνακτικών επαγγελμάτων, όπως το μαγαζί του κουρέα, το εργαστήριο του υποδηματοποιού, όνους, θηράματα και άλλα περιφρονημένα... Γι’ αυτόν τον λόγο τον ονόμαζαν ρυπαρογράφο (αυτός που απεικονίζει ευτελή αντικείμενα) ή ρωπογράφο (αυτός που απεικονίζει καθημερινά αντικείμενα και καταστάσεις). Ζωγράφος λοιπόν «ευτελών αντικειμένων», ο Πειραϊκός –σύμφωνα πάντα με τον Πλίνιο– γνωρίζει μεγάλη επιτυχία και τα έργα του πωλούνται σε πολύ υψηλότερες τιμές από εκείνα των μεγαλογράφων συναδέλφων του, των ζωγράφων δηλαδή οι οποίοι ασχολούντο με θέματα από τη μυθολογία, τους ήρωες, τις μάχες και άλλα ένδοξα και υψηλόφρονα. Η ιδέα αυτή της τέχνης που δεν μπορεί, λόγω της θεματικής της, να διεκδικήσει την πρώτη θέση θα στοιχειώσει στην κυριολεξία τις νεκρές φύσεις μέχρι τον 20ό αιώνα: «Αυτός που ζωγραφίζει ένα τοπίο είναι χίλιες φορές καλύτερος από εκείνον που δεν καταπιάνεται παρά μονάχα με φρούτα, άνθη ή κοχύλια. Αυτός πάλι που ζωγραφίζει τα ζωντανά χαίρει μεγαλύτερης εκτίμησης από εκείνον που αναπαριστά όντα και αντικείμενα νεκρά και δίχως κίνηση», γράφει το 1667 ο Γάλλος αρχιτέκτονας André Félibien, στον

οποίο οφείλουμε, μεταξύ άλλων, και μία πραγματεία για τις απαρχές της ζωγραφικής. Παρ’ όλα αυτά η Νεκρή Φύση θα καταφέρει να γίνει «αυτόνομο είδος» και να γνωρίσει ημέρες πραγματικής δόξας κατά τον 17ο αιώνα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Συμβατικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ως πρώτο έργο που συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία της νεκρής φύσης (με τη μοντέρνα αντίληψη) τον πίνακα του Jacopo de’ Barbari (1445-1516) Νεκρή φύση με πέρδικα, βέλος και σιδηρά χειρόκτια που βρίσκεται σήμερα στο Μόναχο (Παλαιά Πινακοθήκη). Ο Χρυσός αιώνας και ο Μοντερνισμός «Όσο κόπο και φροντίδα καταβάλλω για να ζωγραφίσω έναν πίνακα με πρόσωπα άλλον τόσο χρειάζομαι για να φιλοτεχνήσω ένα όμορφο έργο με άνθη» έλεγε ο Καραβάτζιο, του οποίου το περίφημο Πανέρι με τα φρούτα αποδεσμεύει, εν πολλοίς, τη νεκρή φύση από τις εμφανείς θρησκευτικές και άλλες φιλοσοφικές οφειλές της καθιστώντας

«Και τι δεν θα μπορούσαν να είναι έξι μήλα; Όσο περισσότερο τα κοιτάς τόσο φαίνονται να γίνονται πιο κόκκινα και πιο στρογγυλά, πιο πράσινα και πιο βαριά» Virginia Woolf

την, αν όχι για το ευρύ κοινό, αποδεκτή, ως είδος, από τον καλλιτεχνικό κόσμο. Έτσι αρχίζει η ανεμπόδιστη εξέλιξή της σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μεταξύ 1600 και 1620 αναπτύσσεται, θα μπορούσαμε να πούμε, το «κοσμοπολίτικο» ύφος της νεκρής φύσης και προσηλώνεται σε δύο κυρίως θεματικές: λουλούδια-φρούτα και τραπέζια πάνω στα οποία βρίσκουμε πάσης φύσεως εδέσματα (θηράματα, θαλασσινά, λαχανικά, κρασιά, γαλακτοκομικά…) Το μάτι βυθίζεται μέσα σε ένα κέρας αφθονίας ή σε μια οργιαστική συμφωνία έντονων χρωμάτων όπου διαδέχονται το ένα το άλλο. Θα πρέπει βέβαια να πούμε ότι τόσο οι μπαρόκ όσο και οι μανιεριστικές ζωγραφικές τεχνοτροπίες και αισθητικές ήταν ευνοϊκές για την ανάπτυξη του είδους. Έτσι σιγά σιγά οι υποτιμημένες ρωπογραφίες εισέρχονται στο βασίλειο της υψηλής τέχνης· η πρόοδος αυτή οφείλει πολλά και στις αισθητικές αναζητήσεις των μεγάλων ζωγράφων του 18ου αιώνα, όπως ο Jean Siméon Chardin (1699-1779), για τον οποίο ο Diderot λέει: «Πρόκειται για παχιά στρώματα χρώματος που έχουν μπει το ένα πάνω στο άλλο… Αν πλησιάσετε, όλα θολώνουν, γίνονται επίπεδα και εξαφανίζονται. Απομακρυνθείτε, όμως, και θα δείτε πως όλα αναδημιουργούνται και αναπαράγουν εκ νέου το έργο». Η ματιά ή καλύτερα η πινελιά του Chardin, πρωτίστως, αλλά και άλλων ζωγράφων βοηθούν τη νεκρή φύση να προσεγγίσει τον μοντερνισμό και να οδηγήσει σε νέες εικαστικές προσεγγίσεις όπως αυτές του Μανέ και του Σεζάν. Τα μήλα του Σεζάν «Προσπαθώ να δείξω την εσωτερική δομή των σχημάτων» έλεγε ο μεγάλος Σεζάν, που τα μήλα ήταν ένα από τα αγαπημένα θέματα των απαράμιλλων νεκρών φύσεών του. Ο ζωγράφος Emile Bernard μάς λέει πως για τον Σεζάν δεν υπάρχουν ούτε γραμμές ούτε σχήματα, μόνο αντιθέσεις. Πίστευε πως το σχήμα δημιουργείται από μια ακριβή συσχέτιση τόνων, οι οποίοι δίνουν στο ζωγραφικό έργο υπόσταση εάν και εφόσον παρατεθούν αρμονικά: «Όσο πλουσιότερο είναι το χρώμα τόσο η μορφή φτάνει στην πληρότητά της», έλεγε ο μεγάλος αυτός καλλιτέχνης. Η απλότητα αλλά και συνάμα η πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει τις νεκρές φύσεις του θα ενθουσιάσει και τη Virginia Woolf: «Και τι δεν θα μπορούσαν να είναι έξι μήλα; Υπάρχει μία συνάφεια ανάμεσα σε καθένα από αυτά και στο χρώμα καθώς και στον όγκο. Όσο περισσότερο τα κοιτάς τόσο φαίνονται να γίνονται πιο κόκκινα και πιο στρογγυλά, πιο πράσινα και πιο βαριά. Το χρώμα το ίδιο μοιάζει να μας προκαλεί, να αγγίζει κάποιο νεύρο μέσα μας, διεγείρει, ενθουσιάζει, ξυπνά μέσα μας λέξεις που δεν ξέραμε καν πως υπάρχουν, υπαινίσσεται την παρουσία μορφών εκεί που πριν δεν βλέπαμε παρά το κενό». Τα σχόλια αυτά αναφέρονται σε μια λονδρέζικη έκθεση, των αρχών του 20ού αιώνα, η οποία περιελάμβανε και 21 πίνακες του Σεζάν. Στις 7 Μαΐου 2013 μία νεκρή φύση με μήλα του Σεζάν πωλήθηκε σε δημοπρασία του οίκου Sotheby’s, στη Νέα Υόρκη, έναντι 32 εκατ. ευρώ. Φιλοτεχνημένος μεταξύ 1889 και 1890, ο πίνακας αυτός θεωρείται από τους ειδικούς ως μια από τις τελειότερες νεκρές φύσεις του καλλιτέχνη. Πώς θα αισθανόταν άραγε ο Σεζάν αν μπορούσε να δει όλες αυτές τις αγοραπωλησίες της τέχνης; Ίσως και να τον άφηναν παντελώς αδιάφορο.

58 ΑΣΤΕΡΙΑ

"Alouette, πάντα κάτι περισσότερο για τους μικρούς πρωταγωνιστές της ζωής μας!" 04.03.2015

ΚριοΣ

Αν το μωρό σας φτάσει μετά την πρώτη μέρα της άνοιξης και μέχρι τις 19 Απριλίου, τότε κάποιος σας έστειλε δώρο ένα Κριάρι. Το πιο πιθανό είναι λοιπόν πως η περιπέτεια είτε λείπει από τη ζωή σας είτε είστε απόλυτα ικανοί να τη διαχειριστείτε. Αυτό το παιδί έχει απόλυτη ανάγκη από συντροφιά στις τρέλες του, από θαυμασμό και από ένα πεδίο ελευθερίας μέσα στο οποίο θα ακονίζει την ανάγκη του να τολμά και να προκαλεί τις δυνάμεις και τα όριά του. Το παιδί Κριός θα ωφεληθεί πολύ μέσα από μία σταθερή σχέση με τους γονείς του, η οποία θα έχει σαφή όρια, αλλά που όμως θα του δίνει τα ερείσματα για να εκτιμήσει και να συνταχθεί με τους κανόνες και τις αρετές της ευγένειας.

ΤαύροΣ

Αν το μωρό σας έφτασε στην καρδιά της άνοιξης, μεταξύ 20 Απριλίου και 20 Μαΐου, τότε κάποιος σας έστειλε δώρο ένα Ταυράκι. Για να λάβατε ένα τέτοιο δώρο, είναι πιθανό είτε να βιάζεστε πολύ και το πρόγραμμά σας να είναι άτακτο και να πρέπει να αφουγκραστείτε τις ανάγκες του σώματός σας είτε να χρειάζεστε μια καλή παρέα ώστε να απολαύσετε τη γλυκιά αυτήν ζωή. Η ρουτίνα είναι το κλειδί της ηρεμίας αυτού του μωρού, όπως είναι και η ομαλή εισαγωγή της κάθε αλλαγής στο πρόγραμμά του. Το βρέφος Ταύρος, ενώ ευχαριστιέται πολύ την προσοχή και τα χαρούμενα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, θέλει να έχει και συγκεκριμένες στιγμές χαλάρωσης μέσα στην ημέρα. Η σωματική επαφή με τους γονείς, μέσα από το βραδινό του μασάζ πριν τον ύπνο είναι βάλσαμο για αυτό το μωρό.

Δίδυμοι

Αν το μωρό σας ήρθε λίγο πριν την άφιξη του καλοκαιριού, μεταξύ 20 Μαΐου και 21 Ιουνίου, τότε κάποιος σας έστειλε δώρο έναν Δίδυμο! Αυτό το μωρό μπορεί πολλές φορές να μετρά για δύο. Ακόμα και στη βρεφική ηλικία του θα προσπαθεί να τραβήξει τη προσοχή σας και να επικοινωνήσει μαζί σας με κάθε ηχητικό και κινητικό τρόπο του επιτρέπει η ανάπτυξή του. Αν κρίνουμε από το πώς εξελίσσονται τα παιδιά Δίδυμοι, η βρεφική ηλικία πρέπει να είναι ένα βάσανο γι’ αυτά! Πολλές φορές το βρέφος Δίδυμος θα αυτοαπασχολείται στην κούνια του μιλώντας στον εαυτό του για ώρες ανάμεσα από τους σύντομους υπνάκους του.

ΛΕΩΝ

Αν το μωρό σας ήρθε στην καρδιά του καλοκαιριού, μεταξύ 22 Ιουλίου και 21 Αυγούστου, τότε κάποιος σας έστειλε δώρο ένα βασιλικό Λιονταράκι! Αυτό το μωρό, με το που φτάνει στην αγκαλιά σας, θα είναι σαν να φωνάζει κοιτάξτε με! Η ενέργειά του είναι θερμή και διασκεδαστική. Σαν γονείς, πρέπει να του δώσετε την πραγματική προσοχή σας, να το επαινείτε συχνά αλλά και να το ενθαρρύνετε να γίνει κοινωνικό και γενναιόδωρο με τους φίλους και τα αδέρφια του. Έχει την τάση να κάνει δράματα και σκηνές αν κάτι δεν του αρέσει, και εκεί ακριβώς είναι που οι γονείς δεν πρέπει να του δημιουργήσουν ανασφάλειες και απογοήτευση αλλά και να το διδάξουν πως δεν γίνεται να έχει πάντα δίκιο. Ένα λιονταράκι που μεγαλώνει σωστά γίνεται ένας αξιολάτρευτος και αληθινός άνθρωπος.

Καρκίνοσ

Αν το μωρό σας ήρθε μετά το θερινό ηλιοστάσιο και μέχρι τις 22 Ιουλίου, τότε κάποιος σας έστειλε δώρο ένα Καρκινάκι! Για να λάβατε ένα τέτοιο δώρο σημαίνει πως είτε έχετε είτε χρειάζεται να αναπτύξετε την ικανότητα της ενσυναίσθησης και της υπομονής με την κυκλοθυμία και την ατελείωτη ευαισθησία. Το βρέφος Καρκίνος χρειάζεται οικειότητα, ασφάλεια και ήπιο, προστατευμένο περιβάλλον. Για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα η συμπεριφορά και η διάθεση του Καρκίνου θα είναι άμεσα συνδεδεμένη με το κλίμα που επικρατεί γύρω του. Ένα τέτοιο παιδί χρειάζεται την πραγματική αφοσίωσή σας. Το διαισθητικό και καλοσυνάτο αυτό πλάσμα λατρεύει το μπάνιο του, όσο περισσότερο βρίσκεται μέσα στο νερό, τόσο καλύτερα για όλους στην οικογένεια.

www.alouette.gr //

www.facebook.com/AlouetteSA

ΠαρθένοΣ

Αν το μωρό σας ήρθε στο τέλος του καλοκαιριού, από τις 21 Αυγούστου και μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου, τότε κάποιος σας έκανε δώρο ένα Παρθενάκι! Και για να λάβατε ένα τέτοιο δώρο το πιο πιθανό είναι πως χρειάζεται να μάθετε να εστιάζετε πάνω στις λεπτομέρειες των πραγμάτων που κάνουν τη διαφορά. Αυτό το μωρό αγαπάει τη ρουτίνα και την τάξη στα πράγματα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως ικανοποιείται με λίγα και επαναλαμβανόμενα ερεθίσματα. Αν αυτό το μωρό είναι αρκετά ήσυχο, δεν είναι γιατί απλά σταθήκατε τυχεροί, αλλά γιατί παρατηρεί τα πάντα γύρω του και επεξεργάζεται τα διαθέσιμα ερεθίσματα και έτσι χτίζει την εξυπνάδα του αργά και μεθοδικά. Όταν αγχώνεται αυτό το μωρό, συχνά έχει ενοχλήσεις με το στομαχάκι του και έτσι συχνά η γκρίνια του χτυπάει κόκκινο. Ο χρόνος πραγματικής χαλάρωσης έχει μεγάλη σημασία και αυτό είναι κάτι που μπορείτε να του μάθετε από τη βρεφική ηλικία.

"Alouette, πάντα κάτι περισσότερο για τους μικρούς πρωταγωνιστές της ζωής μας!" 04.03.2015

59 αστερια

Ζυγοσ

Αν το μωρό σας ήρθε αμέσως μετά τη φθινοπωρινή ισημερία και μέχρι τις 22 Οκτωβρίου, τότε κάποιος σας έκανε δώρο ένα Ζυγάκι! Αυτό το μωρό έχει μια έμφυτη ευγένεια και έναν τρόπο που δείχνει πως ξέρει να «δουλεύει το σύστημα» γύρω του χωρίς να δημιουργεί προβλήματα και ανισορροπία. Ίσως να μην του αρέσει να μένει μόνο του και αυτό μπορεί να είναι πρόβλημα στα θέματα του ύπνου στη βρεφική ηλικία. Όμως όσο πιο αποφασιστικοί είναι οι γονείς του για σημαντικά ή και άλλα μικρότερης σημασίας θέματα, τόσο περισσότερο εύκολο θα είναι και για εκείνο να παίρνει αργότερα σταθερότερες και πιο θαρραλέες αποφάσεις. Το πιο ευχάριστο παιχνίδι είναι με έναν καθρέφτη!

Τοξότησ

Αν το μωρό σας ήρθε στην αγκαλιά σας στο τέλος του φθινοπώρου, δηλαδή μεταξύ 22 Νοεμβρίου και 21 Δεκεμβρίου, τότε κάποιος σας έκανε δώρο ένα Τοξοτάκι. Το μωρό Τοξότης είναι κοινωνικό και ενθουσιάζεται εύκολα με ό,τι καινούργιο συμβαίνει στο περιβάλλον του. Το κλάμα του δεν κρατάει πολύ γιατί είναι σαν να γνωρίζει από πολύ νωρίς πως η ουσία της ζωής βρίσκεται στο γέλιο. Μη θεωρήσετε πως επειδή οι αντιδράσεις του είναι κάπως επιπόλαιες και ορμητικές δεν είναι έξυπνο. Κάθε άλλο! Σαν γονείς, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να βρίσκετε τρόπους να μπορείτε να το αφήνετε ελεύθερο να δοκιμάζει νέα πράγματα χωρίς να νιώθετε εσείς ανασφάλεια, γιατί εκείνο δεν φοβάται καθόλου.

Υδροχόοσ

Αν το μωρό σας ήρθε στην αγκαλιά σας στην καρδιά του χειμώνα, δηλαδή μεταξύ 20 Ιανουαρίου και 18 Φεβρουαρίου, τότε κάποιος σας έκανε δώρο έναν μικρό Υδροχόο! Σε αυτό το μωρό δεν αρέσει ο περιορισμός, ενώ του αρέσει πολύ να του μιλάνε και να του προσφέρουν ερεθίσματα, οπτικά, ακουστικά και μέσω της αφής, χρειάζεται και κάποιο χρόνο μοναχικό, αρκεί να νιώθει πως υπάρχει κάποιος στο άλλο δωμάτιο. Αυτό το μωρό ίσως να μη σας δυσκολέψει με τον ύπνο στο κρεβατάκι του αλλά όταν θα αρχίσει να αποκτά κινητική ανεξαρτησία, θα το εκνευρίζουν πολύ οι μπάρες της κούνιας του. Αν και μάλλον θα μιλήσει και θα κινηθεί νωρίς, δεν θα είναι πάντα ευδιάθετο για κουβεντούλες. Θα μιλήσει όταν θέλει να μιλήσει, σας λέει κάτι αυτό;

Σκορπιοσ

Αν το μωρό σας ήρθε στην καρδιά του φθινοπώρου, δηλαδή από τις 23 Οκτωβρίου μέχρι και τις 21 Νοεμβρίου, μην το θεωρήσετε καθόλου τυχαίο που κάποιος σας έκανε δώρο ένα Σκορπάκι! Αυτός ο μικρός κατάσκοπος με τη μορφή βρέφους ήρθε στη ζωή σας για να τη μεταμορφώσει ολοκληρωτικά. Αυτό το μωρό έχει ανάγκη από σχέσεις βαθιάς εμπιστοσύνης με τη μαμά του τα πρώτα χρόνια και με όλους τους αγαπημένους του στη συνέχεια. Γονείς, τραβήξτε την προσοχή αυτού του μικρού σε δραστηριότητες που θα αξιοποιήσουν την ευφυΐα και την επιμονή του εποικοδομητικά και όλα τα άλλα θα έρθουν μόνα τους.

ΙχθύΕσ

ΑιγόκερωΣ

Αν το μωρό σας ήρθε στην αγκαλιά σας στην αρχή του χειμώνα, δηλαδή μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο και μέχρι τις 19 Ιανουαρίου, τότε κάποιος σας έκανε δώρο ένα Αιγοκεράκι. Το μωρό Αιγόκερως είναι συχνά πολύ ήσυχο, τόσο που μπορεί να κάνει τους γονείς του να ανησυχήσουν, ειδικά αν είναι το δεύτερο στην οικογένεια. Είναι ευαίσθητο και ντροπαλό, αλλά με το έντονο βλέμμα του συναντά κάθε έναν που έρχεται κοντά του. Αυτό που δεν του αρέσει είναι να νιώθει αβοήθητο και ίσως αυτή η αίσθηση είναι που μπορεί να το κάνει να βάλει τις τσιρίδες. Το αξιοθαύμαστο με αυτό το μικρό είναι πως θα παλέψει προκειμένου να ανεξαρτητοποιηθεί κινητικά και χρειάζεται να το διευκολύνετε να καταφέρει αυτόν τον πρώτο του στόχο όσο περισσότερο μπορείτε.

www.alouette.gr //

Αν το μωρό σας ήρθε στην αγκαλιά σας τον τελευταίο μήνα του χειμώνα, δηλαδή μεταξύ 19 Φεβρουαρίου και 21 Μαρτίου, τότε κάποιος σας έκανε δώρο ένα μικρό Ψάρι! Αυτό το πλάσμα είναι τρυφερό και αγαπάει τις αγκαλιές από την πρώτη στιγμή. Μπορεί να δυσκολευτείτε να το ξεκολλήσετε από πάνω σας καθώς δεν θα μπορεί να ξεπεράσει το γεγονός ότι δεν ακούει πια τον χτύπο της καρδιάς σας. Το αγαπημένο του πράγμα στη βρεφική ηλικία είναι να τρώει το γεύμα του με απαλή μουσική και να μιλάει μωρουδιακά με τη μαμά του στο ημίφως του δωματίου του λίγο πριν χαθεί στα όνειρά του. Δώστε του τον χρόνο του και βοηθήστε το να αναπτύξει την κοινωνικότητά του σταδιακά και ομαλά. Ένα μωρό Ιχθύς που είχε το πλεονέκτημα να επιλέξει τον δικό του χρονισμό κοινωνικοποίησης, έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει ένα κοινωνικό πλάσμα στα πρώτα του χρόνια.

www.facebook.com/AlouetteSA

60 KOMIK

04.03.2015

ΤΟΥ ΛΑΥΡΕΝΤΗ ΧΩΡΑΪΤΗ

61 ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ

04.03.2015

ARLA HAVARTI

TOL VELVET BABY MILD BATH

To Ηavarti αποτελεί τύπο τυριού με παγκόσμια φήμη και έχει μοναδική ιστορία. Δημιουργήθηκε 100 χρόνια πριν από την πρώτη γυναίκα παραγωγό τυριού, τη Δανέζα Hanne Nielsen, και πήρε το όνομά του από τη φάρμα Havarti, όπου και το έφτιαχνε. Και σήμερα το Arla Havarti διατηρεί την ίδια αγνή, φυσική γεύση αλλά και την παραδοσιακή συνταγή! Απολαύστε το Arla Havarti σε τοστ, σάντουιτς, μπουκίτσες ή απλά σκέτο. Με μία φέτα ψωμί και λίγη ντομάτα! Bρείτε το στα σούπερ μάρκετ ΑΒ Βασιλόπουλος!

ANTIGAS Το ANTIGAS είναι το νέο συμπλήρωμα διατροφής με σιμεθικόνη, για την ασφαλή και αποτελεσματική ανακούφιση του βρεφικού κολικού. Το ANTIGAS είναι απόλυτα ασφαλές για χρήση σε όλα τα βρέφη ακόμα και σε εκείνα ηλικίας μερικών εβδομάδων, χάρη στην αποκλειστικά μηχανική δράση της σιμεθικόνης έναντι του αφρού. Η χορήγησή του γίνεται εύκολα ως έχει ή με την προσθήκη του σε υγρές τροφές όπως το γάλα ή ο χυμός. Με ευχάριστη γεύση λεμόνι, χωρίς αλκοόλη και συνθετικά γλυκαντικά.

ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ INGLESINA JEANS COLLECTION

Ακολουθώντας πάντα την τελευταία λέξη της μόδας, η Inglesina παρουσιάζει τη Special Blue Jeans Edition της Collection 2015, αναδεικνύοντας το μοντέρνο και σπορ ύφος του τζιν υφάσματος. Η αποκλειστική έκδοση Jeans είναι διαθέσιμη στο Σύστημα Μεταφοράς και στο Καρότσι Trilogy, στην τσάντα με αλλαξιέρα Trilogy, στο Καρότσι Trip και στο μάρσιπο Front. Με τα προϊόντα στην αποκλειστική έκδοση Jeans γίνετε ακόμη πιο μοντέρνα, ακολουθώντας πάντα το ιταλικό ταμπεραμέντο της Inglesina.

Στο βιωματικό εργαστήριο τα παιδιά, μέσα από διάφορους τρόπους έκφρασης, αναπτύσσουν σημαντικές δεξιότητες για τη ζωή τους, ανακαλύπτοντας τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους. Τα εργαστήρια είναι ανεξάρτητα, οπότε οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επιλέξουν σε ποιο/α από αυτά θα ήθελαν να συμμετέχουν. Μέγιστος αριθμός: 10 παιδιά ανά ομάδα (θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας) Χαριλάου Τρικούπη & Τατοΐου 73, Κηφισιά. Πληροφορίες στο τηλ. 210 6254220

ΝΕΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΧΑΛΑΚΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΑΦΗΣ από τη Σόφι την καμηλοπάρδαλη. Υφασμάτινο και όχι πλαστικό χαλάκι δραστηριοτήτων Άνετο και παιχνιδιάρικο, προσφέρει πολλές δραστηριότητες στο μωρό, χάρη στη Σόφι και στους φίλους της διάφορες δραστηριότητες, όπως ήχοι από φωνές ζώων που ενεργοποιούνται με την αφή του μωρού, χαρούμενες και αστείες μελωδίες και νότες για να πρωτοφέρουν το μωρό σε εφαφή με τη μουσική! www.sophielagirafe.gr

ΣΧΟΛΗ ΧΑΤΖΗΒΕΗ Η Σχολή Χατζήβεη σε συνεργασία με το 1ο Δημοτικό Σχολείο Φιλαδέλφειας και το Παγκόσμιο Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ελληνισμού της Διασποράς διοργανώνει συνάντηση για γονείς και εκπαιδευτικούς το Σάββατο 28 Μαρτίου με θέμα: «Εφηβεία είναι, θα περάσει...» με προσκεκλημένη τη γονεϊκή σύμβουλο και συγγραφέα Χριστίνα Ρασιδάκη. Χώρος: Αίθουσα Εκδηλώσεων Π.Π.Ι.Ε.Δ, Δεκελείας 152 και Ατταλείας Πληροφορίες-Κρατήσεις: 210 2511371

MY PLAYCE

Τα ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα του My Playce έχουν στόχο την ανάδειξη των οπτικοκινητικών, κοινωνικών και καλλιτεχνικών δεξιοτήτων των παιδιών, καθώς και την ανάπτυξη της δημιουργικότητας, την καλλιέργεια της αυτοεκτίμησης και την ενίσχυση της ανεξαρτησίας τους. Διαθέτει τους ειδικά διαμορφωμένους χώρους του αλλά και το έμπειρο δυναμικό του για τη διοργάνωση ξεχωριστών παιδικών εκδηλώσεων.

Καθημερινός απαλός καθαρισμός για την ευαίσθητη βρεφική επιδερμίδα Kλινικά μελετημένο και κατάλληλο για καθημερινή χρήση, το Tol Velvet Baby Mild Bath είναι ένα φυσικό παιδικό αφρόλουτρο, χωρίς σαπούνι, αλλεργιογόνα και parabens, που καθαρίζει απαλά σώμα και μαλλιά και δεν τσούζει τα μάτια.

62 ΒΡΕΣ ΤΟ

04.03.2015

ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΒΑLLOONS:ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ 129, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 396, ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 49,ΜΟΣΧΑΤΟY Λ. ΠΟΣΕΙΔΩΝΟΣ 45, Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟY ΜΑΡΙΝΟΥ ΑΝΤΥΠΑ 60 - 64, ΠΕΙΡΑΙΑ ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 1, ΧΑΛΑΝΔΡΙOY ΒΑΣ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ 16 & ΓΡΙΒA, ΒΟΥΛΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 6, CAROUSEL: AΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 199, HΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 16, ΜΠΟΥΡΜΠΟΥΛΗΘΡΕΣ: ΤΣΙΜΙΣΚΗ 13, ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, ΦΑΤΣΟΥΛΙΝΙΑ: ΙΑΣΩΝΙΔΟΥ 35 ΓΛΥΦΑΔΑ, COCOLIGO: ΧΙΟΥ 16, XAIΔΑΡΙ, KIDS PLANET: ΚΑΛΑΜΑΚΙΟΥ 87, ΑΛΙΜΟΣ LOCA FUN PARK: LOCA FUN PARK ΑΛΙΜΟΥ, ΛΕΩΦ. ΠΟΣΕΙΔΩΝΟΣ 18, ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗΣ: ΑΘΗΝΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 11 , ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 15 , ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΛΑΖΑΡΑΚΗ 27, ΦΙΛΟΘΕΗΣ ΚΑΛΛΙΓΑ 31, ΩΔΕΙΟ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ: ΑΘΗΝΑΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 41, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 422, ΑΙΓΑΛΕΩ ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ 240, ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 281 & ΣΟΛΩΜΟΥ, ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ Λ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 2 & ΣΕΡΙΦΟΥ, ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΟΜΗΡΟΥ 68, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 7 9, ΓΛΥΦΑΔΑΣ Σ. ΛΑΖΑΡΙΔΗ 1 & Ν.ΖΕΡΒΑ, ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: ΚΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 138 ΓΚΑΖΙ, ΚΟΥΜΠΑΡΗ 1 ΚΟΛΩΝΑΚΙ, ΙΑΝΟΣ: ΣΤΑΔΙΟΥ 24, «GOLDEN HALL», ΜΥ PLAYCE: ΑΔΡΙΑΝΕΙΟΥ 44 Ν. ΨΥΧΙΚΟ, ΕΚΑΛΗΣ 37 Ν. ΕΡΥΘΡΑΙΑ, ART & HOBBY: ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΑΞΙΤΕΛΟΥΣ 31, Ν. ΨΥΧΙΚΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 4, ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΛΑΜΠΡΑΚΗ 17, ΠEΡΙΣΤΕΡΙΟΥ BAΣΙΛΕΩΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 65, FRIDAYS: KOΛΩΝΑΚΙ ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΒΑΜΒΑ 2, ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΛΑΖΑΡΑΚΗ 43, ΒΡΕΦΙΚΑ ΠΟΛΥΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΛΗΤΩ: ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΣΟΥ 90 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ, ΑΛΙΜΟΥ ΑΛΙΜΟΥ 89, ΚΗΦΙΣΙΑΣ 17ο ΧΛΜ. Ε. Ο ΑΘΗΝΩΝ - ΛΑΜΙΑΣ, ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 38, ΜΟΣΧΑΤΟ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ Λ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 459 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, CAKE: ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΒΕΑΚΗ 11, ΕΡΜΟΥ ΦΩΚΙΩΝΟΣ 2 - 4, ΚΟΛΩΝΑΚΙ ΗΡΟΔΟΤΟΥ 15, Ν. ΣΜΥΡΝΗΣ 22 2ης MΑΙΟΥ, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΚΑΡΑΙΣΚΟΥ 98 & ΑΓ. ΚΩΝ/ ΝΟΥ 15, BABY BEAUTY: ΒΡΙΛΗΣΣΙΩΝ ΛΕΩΦ. ΠΕΝΤΕΛΗΣ 3, ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 24 – 26, ΚΗΦΙΣΙΑ VOLTA FUN TOWN: Π.ΦΑΛΗΡΟ- ΜΑΡΙΝΑ ΦΛΟΙΣΒΟΥ, ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ AVENUE Λ.ΚΗΦΙΣΙΑΣ 41-45 ΜΑΡΟΥΣΙ, ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΑΤΗΕΝS HEART ΠΕΙΡΑΙΩΣ 180 ΤΑΥΡΟΣ, ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ATHENS METRO MALL Λ.ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 276, LAPIN MAGICLAND: 17o ΧΛΜ. ΕΘΝ. ΟΔΟΥ ΑΘΗΝΩΝ-ΛΑΜΙΑΣ NEA ΚΗΦΙΣΙΑ, ΛΕΩΦ.ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 97 ΓΛΥΦΑΔΑ, ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ 17 & Α.ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΜΕΛΙΣΣΙΑ, LAPIN HOUSE: ΣΩΤΗΡΟΣ & ΚΑΡΑϊΣΚΟΥ 125 ΠΕΙΡΑΙΑΣ, ΠΛΑΤΩΝΟΣ 1 ΧΑΛΑΝΔΡΙ, Ο ΦΡΑΓΚΟΛΙΝΟΣ: ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 55, ΓΛΥΦΑΔΑ, D.P.A.M. (ΠΑΙΔΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΕΣΩΡΟΥΧΩΝ) FACTORY OUTLET ΠΕΙΡΑΙΩΣ 76, Ν. ΦΑΛΗΡΟΥ, MC ARTHUR GLEN DESIGN OUTLET ΑΤΗΕΝΣ ΘΕΣΗ ΓΙΑΛΟΥ, THE MALL ATHENS ΘΕΣΗ ΓΙΑΛΟΥ, GOLDEN HALL ΘΕΣΗ ΓΙΑΛΟΥ, ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 59, ΚΗΦΙΣΙΑ ΚΥΡΙΑΖΗ 13 , ΓΛΥΦΑΔΑ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 23, ΑΛΙΜΟΣ ΘΕΟΜΗΤΟΡΟΣ 41, ΑΘΗΝΑ

ΕΡΜΟΥ 23-25, ΑΙΓΑΛΕΩ Λ. ΚΗΦΙΣΟΥ 96-98, ATHENS METRO MALL ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λ. ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 276 ΑΓ.ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ: ΤΟ ΕΑΤ AND COFEE KAΛYMNOY 51, ΙΑΤΡΕΙΟ ΤΣΕΝΙΚΛΙΔΗ ΕΡΜΙΟΝΗ(ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ), ΚΡΥΣΤΑΛΛΗ ΚΩΣΤΑ 2 & ΚΥΠΡΟΥ 2 ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΚΟΝΙΚΟΣ ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 170, ΩΡΑ ΤΕΧΝΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΘΕΟΜΗΤΟΡΟΣ 46 & ΠΩΓΩΝΙΟΥ 2 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: DYSLEXIA CENTER ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 421Β, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΓΑΡΥΤΤΟΥ 166Β, PLAYGROUP ΚΥΠΡΟΥ 37Β, ΜΑΡΙΟΣ ΚΟΡΜΑΣ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ 53 ΑΓ. ΣΤΕΦΑΝΟΣ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΜΑΓΔΑ ΤΣΟΥΚΑΛΑ ΧΕΛΜΟΥ 34 ΑΙΓΑΛΕΩ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ «RIVER WESΤ» ΚΗΦΙΣΣΟΥ 96 AΛΙΜΟΣ: ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ 4, ΜΠΟΡΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΝΩ ΚΑΛΑΜΑΚΙ-ΑΛΙΜΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ 11 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: ΘΕΑΤΡΟ ΜΙΚΡΗ ΠΟΡΤΑ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 59, ΑΠΟ ΤΟ Α ΕΩΣ ΤΟ Ω ΜΠΟΥΣΙΟΥ 34, ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΙΑΝΤΖΟΓΛΟΥ (ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ – ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ) ΠΑΣΤΕΡ 11 ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΑΒΙΛΗ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΠΠΑΤΟΥ (ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ) ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ 5, ΣΧΟΛΕΣ ΓΟΝΕΩΝ ΛΑΚΩΝΙΑΣ 16, ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ «ΕΝ ΓΝΩΣΕΙ» ΒΟΛΑΝΑΚΗ 17 & ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΙΟΥ, CAFÉ NUEVO ΠΑΝΟΡΝΟΥ 70-72 , ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΠΑΝΟΡΜΟΥ 58 ΑΝΘΟΥΣΑ: ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ & ΝΗΠΗΓΙΑΓΩΓΕΙΟ ΑΝΘΟΥΣΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ & ΞΑΝΘΗΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ - ΕΛΛΗΝΙΚΟ: ΔΙΚΥΟ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ & ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ, ΠΑΙΞΕ ΓΕΛΑΣΕ ΚΥΠΡΙΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ 14 ΒΟΥΛΑ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΤΑΣΙΔΗΜΟΥ ΛΕΩΦ. ΒΑΡΗΣ 8 ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗ – ΑΛΙΜΟΣ - ΒΑΡΚΙΖΑ: BALUX CAFÉ (ΑΣΤΕΡΑΣ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ) ΛΕΩΦ. ΠΟΣΕΙΔΩΝΟΣ 58, ΦΟΥΡΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 98 & ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ, PAPER CLUB ΒΑΣ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 1, PLAYLAND ΠΑΝΔΩΡΑΣ 13-15 ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ: ΜΠΟΤΣΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ (ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ) Λ. ΠΕΝΤΕΛΗΣ 39Α , ΑΓΡΙΟΚΥΚΝΟΙ ΓΡΑΜΜΟΥ 14, ΑΝΕΜΟΛΟΓΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 4, ΚΕΝΤΡΟ ΝΟΗΣΗ ΛΕΩΦ.ΠΕΝΤΕΛΗΣ 106, ΩΔΕΙΟ CLEMENT HAIRIS, ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 36 ΒΥΡΩΝΑΣ: ΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΒΥΡΩΝΑ, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΜΠΟΥΡΑ ΧΡΥΣΑΝΘΗ Ν. ΕΛΒΕΤΙΑΣ 31, ΚΕΝΤΡΟ ΝΤΑΝΚΑΝ ΔΙΚΑΙΑΡΧΟΥ & ΧΡΥΣΑΦΗΣ ΓΕΡΑΚΑΣ: ΜΕΛΛΙΣΑΝΘΗ ΛΕΩΦ.ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ 176 ΓΛΥΦΑΔΑ: FLEXA SHOP ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ 2, MAX PERRY ΓΟΥΝΑΡΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 88, PRENATAL Α.ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 20, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΣΚΡΕΚΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑ, ΑΤΤΙΚΗΣ 94-ΑΝΩ ΓΛΥΦΑΔΑ, MY PLAYCE ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 32, ΡΟΖΥ ΚΥΘΝΟΥ 22 & ΛΕΩΝΙΔΙΟΥ 6 ΓΟΥΔΙ: ΕΘΝΙΚΗ ΓΛΥΠΤΟΘΗΚΗ ΑΛΣΟΣ ΣΤΡΑΤΟΥ, ΘΕΑΤΡΟ BADMINTON AΛΣΟΣ ΣΤΡΑΤΟΥ, ΥΑ CAFÉ-RESTAURANT AΛΣΟΣ ΣΤΡΑΤΟΥ ΔΑΦΝΗ: 3ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΔΑΦΝΗΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 74, ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΑΦΝΗΣ

ΕΘΝΑΡΧΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ 146 ΖΩΓΡΑΦΟΥ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΚΟΛΤΣΙΟΥ (ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ – ANAΠΤΥΞΙΟΛΟΓΟΣ) ΟΥΛΩΦ ΠΑΛΜΕ 33, LINGUALAND - Χ. ΒΑΣΙΛΑΚΗ ΓΑΛΗΝΗΣ 34 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: ΤΟ ΦΑΣΟΛΑΚΙ ΣΟΦΟΚΛΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 32, ΙΚΑ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΜΑΡΙΝΟΥ ΑΝΤΥΠΑ & ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ 1, EYΛΟΓΟΝ ΜΑΡΙΝΟΥ ΑΝΤΥΠΑ 116 ΙΛΙΟΝ: Β. & Π. ΚΩΤΟΥΛΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 43 ΙΛΙΣΙΑ: ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΠΑΠΑΒΑΛΣΑΜΗ, ΚΡΑΤΕΡΟΥ 36 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ: ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΣΙΒΡΙΣΣΑΡΙΟΥ 6, ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 144, ΞΥΛΙΝΑ ΠΑΡΚΟ ΑΪ ΓΙΑΝΝΗ, ΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ KAΛΛΙΘΕΑ: ΣΟΥΖΑΝΑ ΠΑΠΑΦΑΓΟΥ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ) ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ 54, ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΟΥΝΤΖΗ, ΔΟΪΡΑΝΗΣ 8-10, ΚΕΝΤΡΟ: PRESIDENT HOTEL ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 64, ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 50, EΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 39, NOMIΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 12, ΘΕΑΤΡΟ ΑΠΟΘΗΚΗ ΣΑΡΡΗ 40, ΘΕΑΤΡΟ ΦΙΓΟΥΡΕΣ & ΚΟΥΚΛΕΣ ΤΡΙΠΟΔΩΝ 30 ΠΛΑΚΑ, ΘΕΑΤΡΟ EN ΑΘΗΝΑΙΣ ΙΑΚΧΟΥ 19, ΘΕΑΤΡΟ ΒΑΦΕΙΟ ΑΓ.ΟΡΟΥΣ 16 & ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 116-ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ, ΘΕΑΤΡΟ ΕΛΙΑΡΤ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 127, IFA ΣΙΝΑ 31, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 64, ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 37 & ΚΟΡΑΗ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 118, ΦΛΟΡΑΛ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 80, ΑΓΚΥΡΑ (ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ) ΣΟΛΩΝΟΣ 124, ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΟΔΡΟΥ 9, ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΡΑΤΖΑ 7 & ΤΣΑΜΗ ΚΑΡΑΤΑΣΣΟΥ, ΚΕΝΤΡΟ ΜΑΡΙΖΑ ΚΩΧ ΠΡΟΠΥΛΑΙΩΝ 31, BIOS ΠΕΙΡΑΙΩΣ 84, MIKΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 70, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΝΗΣ (ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΣΟΛΩΝΟΣ 52, ΦΑΕΙΝΟ ΚΑΛΛΙΔΡΟΜΙΟΥ & ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ, ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΦΩΚΙΑΝΟΥ, Β. ΟΛΓΑΣ 1, ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΙΚΡΟΓΕΥΜΑΤΑ, AMAΛΕΙΑΣ 2-4, ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ, ΛΕΠΕΝΙΩΤΟΥ 8, ΜΑÏΡΑ ΜΥΛΩΝΟΠΟΥΛΟΥ (ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ – ΝΕΟΓΝΟΛΟΓΟΣ) ΒΑΛΤΙΝΩΝ 30 – 34, ΣΟΚΟΛΑΤΑ 56 ΕΡΜΟΥ 56, ΚΑΦΕ ΚΟΡΝΑΡΟΥ ΚΟΡΝΑΡΟΥ & ΕΡΜΟΥ, ΑΤΤENΙUM AΔΡΙΑNOY 3, EVEREST ΛΕΩΦ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ 141 , ΤΕΧΝΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 100, ΡΟΙΝΙΩΤΗ ΣΤΑΜΑΤΙΑ (ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ), ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΣΟΦΙΑΣ 96, ATTENIUM ΩΔΕΙΟ ΑΔΡΙΑΝΟΥ 3 ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ, KINHTHRAS STUDIO ΚΟΥΚΑΚΙ ΕΡΕΧΘΕΙΟΥ 26, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 94, ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΛΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 87, ΘΕΑΤΡΟ 104 ΕΥΜΟΛΠΙΔΩΝ 41, ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟ ΙΡΙΝΑ ΜΠΟΪΚΟ ΑΓΙΩΝ ΑΣΩΜΑΤΩΝ 6 ΘΗΣΕΙΟ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗΣ ΜΥΣΤΡΑ 51 ΚΗΦΙΣΙΑ - Ν.ΕΡΥΘΡΑΙΑ: ΓΡΑΦΕΙΑ ΔΗΜΟΥ ΚΗΦΙΣΙΑΣ, ΠΑΡΚΟ ΝΕΑΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ (ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΑΦΕ), ΑΛΣΟΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ, ΚΑΦΕ DUE ΙΛΙΣΙΩΝ & ΧΑΡΑΣ 2, ALUETTE ΣΠΑΡΤΗΣ 36, PLAYMOBIL FUN PARK, MATΣΑ 9, ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΔΡΙΤΣΑ ΧΕΛΙΔΟΝΟΥΣ 27, DANCING SCISSORS TATOIOY 102, GYMBOREE PLAY & SING TATOIOY 102,

LITTLES ΕΛΑΙΩΝ 23, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΕΥΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΚΥΡΙΑΖΗ 6-8, ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΤΕ ΠΡΩΤΕΟΣ 25, ΠΟΛΚΑ ΦΡΟΕΛΕΝ ΤΑΤΟΙΟΥ 101 & ΕΛΠΙΔΟΣ 4, SUPER MARKET ΘΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΕΛΑΙΩΝ 38 ΚΟΛΩΝΑΚΙ: JACK IN THE BOX XAΡΗΤΟΣ 13, WRAP ΧΑΡΗΤΟΣ 36, EΡΓΑΣΤΗΡΙ ΘΕΑΤΡΟΥ ΠΟΡΤΑ - ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗ 54, ΤΟ ΚΕΡΑΣΑΚΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΤΑ ΗΡΟΔΟΤΟΥ 6, ΜΑΡΙΑ ΔΑΜΟΛΗ (ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΟΣ) ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ 25, ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΩΤΗΣ (ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 5, ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΔΟΥΚΑ 4 ΚΟΡΙΝΘΟΣ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΑΤΣΟΓΛΟΥ ΓΑΛΟΤΑ ΙΣΘΟΥ ΛΑΥΡΙΟ: ART CAFÉ «ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ» ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 11 MAΡΟΥΣΙ: PASTIS EMΠΟΡΙΚΟ «GOLDEN HALL», ΒΕ TWINS CAFÉ, ΕΜΠΟΡΙΚΟ «ΤΗΕ MALL», ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟ «ΤΗΕ MALL», MAIK ARTISTIC TEAM ΕΜΠΟΡΙΚΟ «ΑVENUE», STARKIDS OAKA (ΚΛΕΙΣΤΟ ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΡΙΟ) ΚΗΦΙΣΙΑΣ 37, ΕΡΑ ΜΟΥΛΑΚΗ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ) ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΟΣΧΑ 31, EVITA ΑΓ. ΦΙΛΟΘΕΗΣ1 & ΠΑΡΝΗΘΟΣ ΜΕΛΙΣΣΙΑ: PARACHUTE ΛΕΩΦ. ΠΗΓΗΣ 31 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ: ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ 64, PARADISE PARK ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ 100 ΜΟΣΧΑΤΟ: JUNIORS ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 84 Ν. ΒΟΥΤΖΑΣ: ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΛΕΩΦ. ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟ: ΩΔΕΙΟ ΡΙΖΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝ/ ΝΟΥ ΩΡΑΙΟΠΟΥΛΟΥ 29, MAGENTA ARTY WORKSHOP AΓ. ΤΡΙΑΔΟΣ 8 , ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΜΑΝΕΣΗ ΠΑΡΑΣΙΝΟΥ ΛΟΦΟΥ 49 N.IΩΝΙΑ: ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ 39, MARIA EVITA ΑΓΚΥΡΑΣ 11-13 Ν. ΚΟΣΜΟΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΖΙΑΝΙΚΑ ΑΓΛΑΟΝΙΚΗΣ 9, ΚΕΝΤΡΟ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ «ΛΟΓΟΥ ΑΝΘΗΣΙΣ» ΡΟΥΜΠΕΣΗ 36 Ν. ΣΜΥΡΝΗ: MARK & ALICE ΚΟΡΑΗ 31, ΙΔΕΕΣ-ΦΡΟΥ ΦΡΟΥ - ΧΡΩΜΑΤΑ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΚΩΝΣ/ΝΟΥ 26, ΠΑΙΖΩ ΚΑΙ ΜΑΘΑΙΝΩ ΟΜΗΡΟΥ 30, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΕΛΕΝΑ ΧΗΝΟΠΟΥΛΟΥ, ΑΓ. ΣΟΦΙΑΣ 86, ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 2ας ΜΑΙΟΥ 3,ΚΕNTΡΑ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ SO EASY ΚΑΛΛΙΠΟΛΕΩΣ 1 Π. ΦΑΛΗΡΟ: ΑΟΠ ΦΑΛΗΡΟΥ ΚΟΛΗΜΒΗΤΗΡΙΟ Δ.Α.Κ ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ ΜΑΡΙΝΑ ΦΛΟΙΣΒΟΥ ΠΑΓΚΡΑΤΙ: ΦΡΟΥΤΟΠΛΑΝΗΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟ «ATHENS MILLENIUM» YMHTTOY 110, BABY HAIR ART GK. ΣΠΥΡΟΥ ΜΕΡΚΟΥΡΗ 25, ΣΥΛΛΑΒΗ ΤΙΜΟΘΕΟΥ 1, STEP BY STEP ΠΛΩΤΙΝΟΥ 5, ΛΕΞΙΚΟΠΩΛΕΙΟ ΣΤΑΣΙΝΟΥ 13, FACCE STRANE ΛΕΩΦ. ΒΑΣ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 5-7, ΣΧΟΛΗ ΡΥΘΜΙΚΗΣ & ΜΠΑΛΕΤΟΥ ΣΓΟΥΡΩ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΦΟΡΜΙΩΝΟΣ 137, ΒΙΒΛΙΟΣΤΑΤΗΣ ΑΡΧΙΜΗΔΟΥΣ 2-6 ΠΑΙΑΝΙΑ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΙΑΝΙΑΣ ΒΑΣ. ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ 3 ΠΑΛΛΗΝΗ: ΤΗΕ WALL ( SPORT CLIMBING CENTER ) AΓ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ 12, ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΩΣΤΕΑ ΓΕΙΤΟΝΑ ΠΑΛΛΗΝΗ ΠΑΠΑΓΟΥ: VERDE ΑΛΣΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ, ΣΤΡ. ΑΛ. ΠΑΠΑΓΟΥ & ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ: ΛΙΛΗ ΜΕΛΑ (ΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 5, Ι SCREAM ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 168, GENIUS TOYS & BOOKS, ΠΡΑΞΙΤΕΛΟΥΣ 122, ΜΑΓΕΜΕΝΗ ΠΥΞΙΔΑ ΚΑΡΑÏΣΚΟΥ 108, ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΕΧΝΗ

ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ 57 & ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΑΣ, ΝΕΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΡΑΟΛΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 43 & ΚΑΡΑÏΣΚΟΥ, ΧΡΩΜΑ ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 46-48, MINI SPORTS CLUB ΣΩΤΗΡΟΣ 39 & ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 159, ΗΑPPY HIPPIE MEΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 16 ΠΕΝΤΕΛΗ: ΑΡΤΕΜΙΣ & ΙΑΣΩΝ (ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ) ΙΑΣΟΝΟΣ 92& ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: MIND THE CUP ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΒΕΑΚΗ 29 ΠΕΤΡΑΛΩΝΑ: ΒΑΒΥ FEAT AΛΚΜΗΝΗΣ 16 ΠΕΥΚΗ: CAFÉ SALTO MORTALE ΠΙΝΔΟΥ 7, WONDERLAND ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 3 ΠΟΡΤΟ ΡΑΦΤΗ: ΔΩΔΩΝΗ ΛΕΩΦ. ΑΥΛΑΚΙΟΥ 54, CHILL BOX ΓΡΕΓΟΥ 47, FOUR MAMMIES FOR KIDS ΛΕΩΦ. ΓΡΕΓΟΥ & ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ ΣΑΛΑΜΙΝΑ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΕΡΣΑ ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΑ ΛΕΩΦ. ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ 214, ΚΑΜΙΝΑΚΙΑ ΣΠΑΤΑ: 4ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΠΑΤΩΝ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΧΡΙΣΤΟΥ 7, EMΠΟΡΙΚΟ ΠΑΡΚΟ «SMART PARK» Ε.ΠΟΥΛΑΚΗ, SMART PLAYLAND Ε.ΠΟΥΛΑΚΗ ΤΑΥΡΟΣ: 2ος ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ, ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ & ΚΟΡΥΖΗ, ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 206, EMΠΟΡΙΚΟ «ΑΤΗΕΝS HEART» ΠΕΙΡΑΙΩΣ 180 ΦΙΛΟΘΕΗ: ΠΑΛΙΑ ΑΓΟΡΑ ΚΕΧΑΓΙΑ 26, ΝΗΠΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 1 & ΒΑΣ. ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ, ΕVITA AΓ.ΦΙΛΟΘΕΗΣ 1 & ΠΑΡΝΗΘΟΣ Ν.ΦΙΛΟΘΕΗ, ΜΙΚΥ ΔΩΡΙΕΩΝ 14 ΑΓ.ΦΙΛΟΘΕΗ XAÏΔΑΡΙ: ΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΧΑÏΔΑΡΙΟΥ, Proskalo ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ 31 ΧΑΛΑΝΔΡΙ: ΜΙΚΡΟΣ ΚΟΡΑΗΣ KATΣΟΥΛΙΕΡΗ 4, TO ΣΠΙΤΙ ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 9, Ι LOVE DYSLEXIA ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 107 & ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ, ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΕΣ ΜΕΡΕΣ (DANCEVACUUM), ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ 42, ΤΡΙΚΥΚΛΟ ΛΕΩΦ.ΠΕΝΤΕΛΗΣ 104, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΚΑΛΠΟΓΙΑΝΝΗ-ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗ ΔΑΝΑΙΔΩΝ 2- ΠΛ.ΦΛΥΑΣ ΧΟΛΑΡΓΟΣ: LA FEE-HOBBY AND CRAFTS «HOLARGOS CENTER» ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ 56, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ 55, ΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΧΟΛΑΡΓΟΥ , ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ ΑΕΤΙΔΕΩΝ 15 ΨΥΧΙΚΟ: FROG AND THE CROWN OΜΗΡΟΥ 14, ALEA DELICIOUS TASTE ΚΗΦΙΣΙΑΣ 258, ΧΑΡΤΟΠΟΛΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 1 & ΛΕΩΦ.ΚΗΦΙΣΙΑΣ, ΑΛΕΞΗΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ (ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣΠΑΙΔΟΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟΣ) ΚΗΦΙΣΙΑΣ 180 – 182, GYMBOREE PLAY & MUSIC ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 198(1ος ΟΡΟΦΟΣ), SAFE BEBE ΔΗΜ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 13 Α

Γίνετε συνδρομητές στο Taλκ. Πληροφορίες στο www.talcmag.gr ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΕΠΙΣΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ Π.Σ. ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΒΡΕΦΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ