Talk 65 by talcmag

Πριν την ώρα τους: Το διαδικτυακό πορνό σκοτώνει την τρυφερότητα

06.02.2018

ΠΕΡΙ ΕΧΟΜΕΝΑ

No 65 06.02.2018

www.facebook.com/talcmag @talcmag /talcmag

ΤΑΛΚ ΕΚΔΟΤΙΚΗ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. NΙΚ.ΜΑΝΤΖΑΡΟΥ 1-3, 154 51, Ν. ΨΥΧΙΚΟ ΤΗΛ.: 210 6753180, ΦΑΞ: 210 6753189 Ε-ΜAIL: info@talcmag.gr

Πελιώ Παπαδιά (ppapadia@talcmag.gr) ΥΠΟΔΟΧΗ ΥΛΗΣ & ΔIAΦΗΜΙΣΗΣ: Εύη Σπηλιωτάκου (espiliotakou@talcmag.gr) DESIGN: Nικόλας Κουκουράκης

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr)

ΦΩΤΟ ΘΕΜΑΤΩΝ: Shutterstock

TΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Δήμητρα Μήτρου (dmitrou@talcmag.gr) Γεωργία Γιώτη (ggioti@talcmag.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ:

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Ελεάννα Γεωργίου, Ανθή Δοξιάδη, Παναγιώτα Καρλατήρα, Μαρίτα Κωνσταντίνου, Αννίκα Λυμπεροπούλου, Ντίνα Νομικού, Πελιώ Παπαδιά, Ιορδάνης Παπαδόπουλος, Χριστίνα Σανούδου

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΔΙΑΝΟΜΗ: CITY PROMOTIONS Η διεύθυνση του περιοδικού Τaλκ δεν φέρει καμία ευθύνη και δεν υιοθετεί απαραίτητα τις απόψεις των επιστημόνων και άλλων ειδικών συνεργατών που ενυπόγραφα αρθρογραφούν στην έκδοση. Προτού χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε προϊόν διαφημίζεται, άμεσα ή έμμεσα, στην εφημερίδα, ή ακολουθήσετε τις συμβουλές των ειδικών, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή και απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, χωρίς την προηγούμενη άδεια του εκδότη.

NΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Γιάννης Καλλές

06.02.2018

Κλειδαρότρυπα

αγκόσμια ημέρα ασφαλούς διαδικτύου σήμερα και -όσο και αν οι παγκόσμιες ημέρες μοιάζουν ανούσιες- δεν μπορούμε εμείς οι γονείς να μη σκεφτούμε πόσο αυτό εμπλέκεται στο μεγάλωμα των παιδιών μας. Πόσες φορές μάς αφήνει πίσω, δεύτερους και καταϊδρωμένους, αμφισβητώντας το κύρος και την αυθεντία μας. Πόσο τους διηγείται τις δικές του ιστορίες, το δικό του παραμύθι για καληνύχτα, την πρώτη καλημέρα. Πόσο "πάντα" και ωμά -καμιά φοράαπαντά σε όλες τις μικρές και μεγάλες ερωτήσεις τους: Ποια είναι η πρωτεύουσα του Καζακστάν, πόσο ψηλός είναι ο πύργος του Άιφελ, αλλά και τι είναι σεξ, πώς μοιάζει το γυναικείο στήθος και άλλα τέτοια πολλά που παλιότερα μπορούσαν να απαντηθούν μόνο σε περίπτερα και βίντεο κλαμπ και όχι από μια μικρή συσκευή στο κομοδίνο τους. Αυτό είναι -για μένα- και ο μεγαλύτερος κίνδυνος του συσχετισμού των παιδιών μας με το διαδίκτυο. Οι απαντήσεις για τον έρωτα που δεν δυσκολεύεσαι να βρεις,

οι διαμεσολαβημένες εμπειρίες-αυτές που ξέρεις πώς είναι χωρίς να τις έχεις ζήσειαλλά και αυτές που ζεις χωρίς να ξέρεις, χωρίς να μπορείς να αισθανθείς, η στρεβλή εικόνα για το σώμα σου και τον τρόπο που δικαιούσαι να το διαχειρίζεσαι. Οι κουβέντες που δεν γίνονται, τα βιβλία που δεν διαβάζονται, οι αγκαλιές και τα ατέρμονα φιλιά που δεν προηγούνται, γιατί θεωρούνται περιττά -τα κατάργησε το sexting- οι κακοί συνειρμοί της θηλυκότητας και του ανδρισμού -τα κάνω όλα γιατί είμαι κορίτσι/τα ζητάω όλα γιατί είμαι αγόρι. Και εμείς οι γονείς να θεωρούμε ότι έχουμε τον έλεγχο, απλά επειδή είμαστε φίλοι με το παιδί μας στο Facebook και μπορούμε να κοιτάμε από την κλειδαρότρυπα μιας πόρτας ερμητικά κλειστής. Δεν δαιμονοποιώ, δεν απορρίπτω, θα έλεγα ότι ώρες-ώρες στέκομαι εκστατικά απέναντι στις δυνατότητες που σου προσφέρει η τεχνολογία και το διαδίκτυο. Χτες, όμως, είδα μια ταινία που με έκανε να σκεφτώ πώς έμοιαζε κάποτε η οικογένεια -ας πούμε 25 χρόνια πριν. Στο -χάρμα οφθαλμών- Call me by your name, o έφηβος Έλιο περνάει τις διακοπές του κάπου στη βόρεια Ιταλία, ξαπλώνοντας ράθυμα με τα βιβλία του στο γρα-

σίδι, κολυμπώντας, παίζοντας μουσική και κουβεντιάζοντας με τους γονείς του γύρω από το τραπέζι. Πόσο μακρινό μπορεί να ακούγεται αυτό -πολύ- αλλά δεν είναι. Και δεν ξέρω αν αυτή η καθημερινότητα μπορεί να χτίσει πιο ειλικρινείς και αληθινά δυνατές σχέσεις παιδιών-γονέων, σε αυτό το ιδανικό -ίσως- περιβάλλον, όμως ο πατέρας του Έλιο λέει τα εξής «ανήκουστα» στο γιο του, όταν ανακαλύπτει τον έρωτα του γιου του για έναν μεγαλύτερο άνδρα: Στη θέση μου οι περισσότεροι γονείς θα ήλπιζαν αυτό το «πράγμα» να εξαφανιστεί. Θα προσεύχονταν οι γιοί τους να συνέλθουν. Όμως δεν είμαι τέτοιος γονιός. «Ξεσκίζουμε» τόσα πολλά από τους εαυτούς μας για να θεραπευτούμε από διάφορα πράγματα γρηγορότερα που έχουμε χρεοκοπήσει μέχρι τα 30. Και έχουμε λιγότερα να προσφέρουμε κάθε φορά που ξεκινάμε κάτι καινούριο με κάποιον. Αυτά το λόγια αγάπης ενός πατέρα στο γιο του προϋποθέτουν ώρες κοινής... φασαρίας, συζητήσεις, παρουσία, επαφή, πόρτες ανοιχτές και όχι ματιές από την κλειδαρότρυπα. Και είναι δύσκολος για εμάς τους γονείς αυτός ο μαραθώνιος. Ο αντίπαλος είναι ντοπαρισμένος.

ΡΊΖΕΣ ΚΑΙ ΦΤΕΡΆ

ε την αρχή της καινούριας χρονιάς μπαίνουμε, οι περισσότεροι, σε σκέψεις για το πώς θα θέλαμε να κυλήσει ο χρόνος, συνήθως καταλήγοντας σε ευχές και επιδιορθώσεις πάνω στα ίδια και τα ίδια: να μη φωνάζω τόσο στα παιδιά μου, να τους βοηθάω πιο ήρεμα με τα μαθήματα, να μην τρώω σοκολάτα γάλακτος και άλλα τέτοια μικρά και σημαντικά για την ζωή μας. Προτείνω την καινούρια χρονιά να σκεφτούμε και να αποφασίσουμε φρέσκα πράγματα, ίσως εκ διαμέτρου αντίθετα από αυτά που κάναμε και ευχόμασταν την προηγούμενη. Είναι εύκολο-δύσκολο. Θα κάνω προτάσεις που αφορούν στα παιδιά μας και που ελπίζω να σας χρησιμεύσουν ως παράδειγμα, έτσι ώστε να επικοινωνήσετε με διαφορετικό τρόπο, ίσως, μαζί τους. Ας αρχίσουμε από τις σέλφις. Ενώ δεν είμαι σίγουρη γιατί αυτή η μανία, είμαι σίγουρη, όμως, ότι μου δημιουργεί μια σκιά λύπης και μοναξιάς. Ή μια τάση συγκέντρωσης των ανθρώπων στον εαυτό τους. Φυσικά εις βάρους του φίλου τους, του άλλου, του διπλανού τους. Αν αυτό το κρίναμε, έστω και λίγο, πέραν και έξω από τις φωτογραφίες, αν το αντιμετωπίζουμε σαν ενδεικτικό απομόνωσης και τελικά μοναξιάς, τότε ίσως καταλήγαμε στην...”παλιά” λύση: να γκρινιάζουμε και να απαγορεύσουμε τελικά τις σέλφις. Ή τη χρήση του τηλεφώνου εν γένει. Όχι. Καινούρια προσπάθεια με την καινούρια χρονιά είναι να κάνουμε τα παιδιά να ενδιαφερθούν περισσότερο για τους φίλους τους, τα αδέλφια τους, τους άλλους, τους δίπλα. Και φυσικά δεν εννοώ να ενδιαφερθούν να τους πάρουν φωτογραφία. Αυτό μπορεί να έρθει σαν αποτέλεσμα τού ότι ενδιαφέρονται να τους βάλουν στην ζωή τους. Να θέλουν να τους ακούσουν, να μοιραστούν τις χαρές, τις λύπες τους και τα ενδιαφέροντά

Από τις σέλφις στους...άλλους ΤΗΣ ΑΝΘΗΣ ΔΟΞΙΑΔΗ τους. Να έρθουν πιο κοντά. Κάτι που θα κάνει την ζωή τους πιο πλούσια και την ημέρα τους πιο γεμάτη. Πιο διασκεδαστική αν μοιραστούν πλάκες, πιο ικανοποιητική αν βοηθήσουν τον φίλο τους σε δύσκολη στιγμή. Δεν είναι ανάγκη να εξηγήσουμε γιατί έτσι γίνεται η ζωή πιο ενδιαφέρουσα και πιο γλυκιά.Ελπίζω…

06.02.2018

Και με το διαδίκτυο τα ίδια. Η παλιά μέθοδος είναι να προσπαθούμε να βρούμε τρόπους απαγόρευσης και ελέγχου των ωρών που τα παιδιά μας είναι κολλημένα στο διαδίκτυο. Συχνά εις μάτην. Πρόταση μιας καινούργιας σκοπιάς είναι να αφήσουμε τις απαγορεύσεις κατά μέρος. Και να συγκεντρωθούμε στο να βρούμε πιο ενδιαφέροντα, ενθουσιαστικά, ξελογιαστικά πράγματα στα οποία να θέλουν να εμπλακούν τα παιδιά μας. Πράγματα ίσως πιο μπελαλίδικα για εμάς, αλλά πολύ καλύτερα για τα παιδιά μας. Είναι ανάγκη να συγκρίνω τρεις ώρες στίβο με τρεις ώρες μπρος στο διαδίκτυο; Τρεις ώρες ιστιοπλοΐα, τρεις ώρες μπάσκετ, τρεις ώρες διαβάζοντας Αδελφούς Καραμαζώφ, τρεις ώρες ελεύθερο παιχνίδι; Ίσα κι όμοια είναι αυτά, με τη γυάλινη οθόνη και τα παιδιά με τα γυάλινα μάτια καρφωμένα να ξεχνιούνται βαριεστημένα; Σκεφτείτε την δική σας αντίστοιχη ηλικία. Άσχημα περάσατε χωρίς διαδίκτυο; Αντιθέτως, μπορώ να σας πω ότι, στην δικιά μου τουλάχιστον εποχή, περνούσαμε καλύτερα με διάφορους τρόπους, ξεφαντώναμε στο χορό, γράφαμε ερωτικά ποιήματα, διαβάζαμε τα αριστουργήματα της λογοτεχνίας, παρακολουθούσαμε τον αγαπημένο μας να παίζει μπάσκετ και όταν έβαζε καλάθι, φάνταζε ότι πήραμε το παγκόσμιο πρωτάθλημα. Δεν είναι ότι θα βαρεθούν, λοιπόν, αν βοηθήσουμε να αντικαταστήσουν το διαδίκτυο με τόσα και τόσα που να ταιριάζουν στις επιθυμίες και τα ταλέντα τους. Η άλλη σκοπιά είναι να πάψουμε την γκρίνια και την αγωνία και να συγκεντρωθούμε στην πιο χαρούμενη και δημιουργική εύρεση καλύτερης απασχόλησης για τα παιδιά μας. Τους αξίζει. Ο γκρινιάρης μού φωνάζει: "Δεν έχεις ιδέα τι δύσκολο που είναι να τους ξεκολλήσεις". Προειδοποίησα είναι ευκολο-δύσκολο. Θα συνεχίσω επ' αυτού την επόμενη φορά.

ΜΗΤΡΌΤΗΤΑ

06.02.2018

ο ταξίδι της εγκυμοσύνης και της ανατροφής του παιδιού φέρνει πολύ σημαντικές αλλαγές στη ζωή. Σε κάποιες περιπτώσεις τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως ακριβώς τα είχες φανταστεί ή προσδοκούσες. Επιπλέον, προκύπτουν έντονα συναισθήματα, θετικά αλλά και αντιφατικά, νέοι ρόλοι και καθήκοντα για το ζευγάρι, που συχνά επιφέρουν αλλαγές στις ισορροπίες. Ο δρόμος προς τη μητρότητα και την πατρότητα επιφυλάσσει πολλές ευχάριστες στιγμές αλλά και προκλήσεις. Η ενημέρωση στην εγκυμοσύνη βοηθά το ζευγάρι να προετοιμαστεί για τις πρωτόγνωρες καταστάσεις που θα ζήσει, ενώ η συνεχόμενη υποστήριξη από τους ειδικούς ενθαρρύνει, ενδυναμώνει και καθοδηγεί τους νέους γονείς, ώστε να βιώσουν με θετικά συναισθήματα τη γονεϊκότητα. Η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία «Φαιναρέτη», που πήρε το όνομά της από μητέρα του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Σωκράτη, μαία στο επάγγελμα, ιδρύθηκε το 2006 με σκοπό να προσφέρει φροντίδα, ενημέρωση, συμβουλευτική και υποστήριξη στην γυναίκα που προσπαθεί να αποκτήσει παιδί, στην έγκυο, στη λεχωίδα, στη νέα μητέρα, καθώς και στο παιδί της, στον σύντροφό της αλλά και την ευρύτερη οικογένειά. Στόχος της είναι η προώθηση ορθών πρακτικών στο περιγεννητικό πεδίο, όπως η προετοιμασία των ζευγαριών για τον τοκετό και τον γονικό ρόλο, ο φυσιολογικός τοκετός, ο μητρικός θηλασμός, η ανάπτυξη δεσμού και η αλληλεπίδραση γονέα-παιδιού, η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία των περιγεννητικών ψυχικών διαταραχών, κ.ά. Αν, λοιπόν, θέλετε να αποκτήσετε παιδί, αν περιμένετε παιδί ή αν έχετε γεννήσει πρόσφατα είναι πιθανόν να βρείτε στη Φαιναρέτη τη στήριξη που μπορεί να σας λείπει.

Τι ακριβώς προσφέρει η Φαιναρέτη; Από το 2009, λειτουργεί (υπό την εποπτεία

και χρηματοδότηση της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας) το πρώτο εξειδικευμένο Κέντρο Ημέρας για τη Φροντίδα της Ψυχικής Υγείας της Γυναίκας (Επιλόχεια Διαταραχή) στην Ελλάδα, έχοντας μέχρι σήμερα υποστηρίξει χιλιάδες εγκύους, λεχωίδες και τις οικογένειες τους με δωρεάν υπηρεσίες που περιλαμβάνουν: Τη θεραπεία των περιγεννητικών ψυχικών διαταραχών, όπως η επιλόχεια κατάθλιψη, την πρόληψη και την έγκαιρη ανίχνευση των διαταραχών και των ψυχικών δυσκολιών που εμφανίζονται στην κύηση και σε διάστημα ενός έτους μετά τον τοκετό. Την προετοιμασία των ζευγαριών για τη γονεϊκότητα. Την ενημέρωση, εκπαίδευση και συμβουλευτική σε ζητήματα που αφορούν την περίοδο της εγκυμοσύνης, τη διαδικασία του τοκετού, την περίοδο της λοχείας, τον μητρικό θηλασμό και την προσαρμογή του νεογέννητου, Τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και τη μείωση των μυοσκελετικών δυσκολιών που εμφανίζονται στην κύηση, μέσω προγράμματος γυμναστικής. Από τον Μάιο του 2014 η Φαιναρέτη λειτουργεί, καθημερινά, 12-ωρη Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης, πανελλήνιας εμβέλειας παρέχοντας ψυχολογική υποστήριξη και μαιευτική συμβουλευτική σε εγκύους και νέες μητέρες. Απλά καλέστε στο 2109319054 Η Φαιναρέτη αναπτύσσει, επίσης, εξειδικευμένες δράσεις για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες όπως μετανάστριες και πρόσφυγες. Σε αυτό το πλαίσιο έχει εκδώσει και διανέμει δωρεάν τον Οδηγό Φροντίδας Εγκύου και Νέας Μητέρας σε τέσσερις γλώσσες, ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και ρωσικά. Παράλληλα, αποσκοπώντας στην ευαισθητοποίηση τόσο των γυναικών που εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης ή άλλες ψυχικές διαταραχές κατά την περιγεννητική περίοδο, αλλά και της οικογένειάς τους, του γενικού κοινού και των επαγγελματιών υγείας, η Φαιναρέτη έχει πραγματοποιήσει Πανελλήνια Ενημερωτική Εκστρατεία με ανοιχτές εκδηλώσεις και ημερίδες σε διάφορες πόλεις,

τη δημιουργία και προβολή τηλεοπτικών μηνυμάτων (spot-animation video), τη διανομή ενημερωτικού υλικού σε 64 δημόσια νοσοκομεία, καθώς και την επιτόπια ενημέρωση εγκύων και λεχωίδων που προσέρχονται στα εξωτερικά τους ιατρεία. Επίσης, στο πλαίσιο της πανελλήνιας καμπάνιας εξέδωσε και διανέμει δωρεάν τον Οδηγό Ενημέρωσης & Ευαισθητοποίησης Επαγγελματιών Υγείας για τις Περιγεννητικές Ψυχικές Διαταραχές, ένα εγχειρίδιο που στοχεύει στην ενημέρωση και εκπαίδευση των επαγγελματιών που έρχονται σε επαφή με εγκύους ή νέες μητέρες (πχ. μαίες, γυναικολόγοι- μαιευτήρες, παιδίατροι, νοσηλευτές κ.ά), στο να αντιλαμβάνονται και να αναγνωρίζουν την ύπαρξη ψυχικών δυσκολιών και να παραπέμπουν εγκαίρως την πάσχουσα σε ειδικό ψυχικής υγείας. Η Φαιναρέτη συμμετέχει τακτικά σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια, παρουσιάζοντας το επιστημονικό έργο και τις δράσεις της σε θεματολογία που εκτείνεται από την επιλόχεια κατάθλιψη και τις περιγεννητικές ψυχικές διαταραχές, την εξειδικευμένη μαιευτική φροντίδα, την προαγωγή του φυσιολογικού τοκετού και του μητρικού θηλασμού, μέχρι την ενδοοικογενειακή βία και την ισότητα των φύλων. Η Φαιναρέτη απαρτίζεται από προσωπικό 15 ατόμων διαφόρων επιστημονικών ειδικοτήτων όπως μαίες, ψυχολόγους, ψυχίατρους, γυμναστές, κ.ά. καθώς και από ομάδα εθελοντών που επικουρικά προσφέρουν υποστήριξη στις δράσεις της.

Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια. Η καλή σωματική και ψυχική υγεία σας, που διασφαλίζεται με την κατάλληλη περιγεννητική φροντίδα και το υποστηρικτικό περιβάλλον, αποτελούν τους πιο πολύτιμους συμμάχους σας στο ταξίδι από την σύλληψη έως την γέννηση του παιδιού σας, στην περίοδο της λοχείας και στην αρχή της μητρότητας. Περισσότερες πληροφορίες για τις δραστηριότητες της οργάνωσης μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα www. fainareti.gr.

24 ΏΡΕΣ ΜΑΜΑ

ταν είσαι μάνα, ο χρόνος είναι σχετικός και ΔΕΝ ΦΤΑΝΕΙ ΠΟΤΕ! Αφήνοντας πίσω την καριέρα μου ως στέλεχος, για να ασχοληθώ αποκλειστικά με τη συγγραφή, φανταζόμουν πως θα είχα όλο τον χρόνο δικό μου! Για το παιδί μου, τον άντρα μου, το γράψιμο μου, αλλά και για εκείνες τις ντουλάπες που τα χειμωνιάτικα είναι ανακατεμένα με τα καλοκαιρινά και που ποτέ δεν προλάβαινα να οργανώσω. Σύντομα συνειδητοποίησα πως το να είσαι μητέρα και να δουλεύεις από το σπίτι δεν αλλάζει καμία από τις ευθύνες σου. Αντιθέτως! Εξακολουθείς να ανταποκρίνεσαι σε όλα όσα έκανες πριν, συμπεριλαμβανομένων κι όλων αυτών που θεωρητικά προλαβαίνεις να κάνεις από εδώ και πέρα- ναι, αναφέρομαι σε όλες τις μικρές και μεγάλες ευθύνες ενός σπιτικού! Και το ρίσκο που έχεις πάρει; Αυτό, πρέπει να το εντάξεις με επαγγελματισμό στο καινούριο πλαίσιο της ζωής σου. Το όνειρο, που θέλει αφοσίωση και δουλειά και πίστη για να γίνει πραγματικότητα. Το όνειρο που σε γυρνάει στην αφετηρία. Τι κάνω λοιπόν… Σε γενικές γραμμές το μοτίβο της καθημερινότητάς μου είναι λιτό. Θα ξυπνήσω στις 7 και θα γυρίσω πλευρό μέχρι να πάει 7 και τέταρτο. Δεν ξανακοιμάμαι. Απλά παίρνω το χρόνο που χρειάζομαι για να ευθυγραμμιστώ με την καινούρια μέρα. Είμαι χαρούμενη που δεν ξυπνώ πια υπό πίεση, που έχω την αυτονομία μου. Κυρίως, νιώθω ευγνωμοσύνη που μπορώ να πηγαίνω την κόρη μου στο σχολείο. Ευτυχώς δεν είναι τόσο μεγάλη και μ’ αφήνει ακόμη να την κρατάω από το χέρι και να της κουβαλάω την τσάντα. Δεν φεύγω αμέσως. Την παρατηρώ από μακριά. Μόλις τα παιδιά μπουν στις τάξεις και η αυλή του σχολείου σιγήσει, οι μητέρες που στεκόμαστε απ’ έξω, σαν τις δεκαοχτούρες πάνω στα καλώδια, σκορπιζόμαστε. Οχτώ και μισή είμαι ήδη σπίτι. Θα φτιάξω καφέ, θα συμμαζέψω τις σκόρπιες σκέψεις μου μαζί με το σπίτι, για να καθίσω μπροστά στον υπολογιστή για τρεις, τέσσερις, πέντε ώρες. Εξαρτάται από την προ-

Το 24ωρο της Θεοδώρας Κατσιφή ετοιμασία που έχω κάνει το προηγούμενο βράδυ για το μεσημεριανό μας φαγητό. Άλλες φορές θα πάρω το laptop και θα βγω να δουλέψω εκτός σπιτιού. Κάθε μέρα στη 1:15 θα πάρω την κόρη μου από το σχολείο. Αυτή είναι μια σπουδαία στιγμή και για τις δυο μας. Είναι κάτι που της έλειπε και μου το ζητούσε. Ήθελε από καιρό να είμαι εκεί για εκείνη. Τρώμε καθημερινά οι δυο μας, καθώς ο μπαμπάς της αργεί να γυρίσει από τη δουλειά. Ύστερα καθόμαστε σε ένα γραφείο που έχει δυο θέσεις εργασίας και δουλεύουμε δίπλα-δίπλα. Εκείνη θα κάνει τα μαθήματα της και γω θα συνεχίσω το γράψιμο μου ή το διάβασμα μου. Διαβάζει πάντα μόνη της και γω κάνω έναν τελικό έλεγχο, λύνοντας πάντα τις απορίες της. Υπάρχουν και κάποιες μέρες, που ονομάζω ΜΕΡΕΣ ΤΩΝ ΑΠΡΟΣΜΕΝΩΝ ΕΞΟΡΜΗΣΕΩΝ! Είναι οι μέρες, εκτός προγράμματος. Μέρες που μετά το

σχολείο, αντί να γυρίσουμε σπίτι, θα πάμε μια βόλτα στη θάλασσα ή θα φάμε στο καφέ της γειτονιάς μας ένα σουφλέ σοκολάτας με παγωτό. Άλλοτε θα επισκεφτούμε κάποιο μουσείο ή απλά θα περπατήσουμε κουβεντιάζοντας και παρατηρώντας τα μεγάλα άσπρα σύννεφα. Φυσικά, για μένα δεν είναι τόσο απρόσμενες αυτές οι μέρες, καθώς θα πρέπει να έχω φροντίσει να μην πάει πίσω στο διάβασμα ούτε να χάσει κάποια από τις δραστηριότητες της. Όμως είναι ένας θησαυρός! Τα απογεύματα θα τρέξουμε σε κάποια δραστηριότητα. Η στιγμή που γινόμαστε πάλι ομάδα είναι η στιγμή γύρω από το βραδινό τραπέζι. Εκεί η οικογένεια ανασυντάσσεται. Και όταν το ρολόι δείξει 9:30, θα αρχίσει μία γλυκιά γκρίνια του τύπου «αφήστε με λίγο ακόμα» σε διάφορες λεκτικές παραλλαγές. Όλα αυτά που λένε τα παιδιά για να αποφύγουν το κρεβάτι τους. Μέχρι και τα Χριστούγεννα

06.02.2018 12.10.2016

της πρώτης δημοτικού, απ’ όταν ήταν ενός έτους, κάθε βράδυ, διάβαζα στην κόρη μου παραμύθια. Έκτοτε διαβάζει μόνη της. Εξαιρώντας τα βράδια που λείπω στα δημοτικά συμβούλια, ακολουθεί η βόλτα του σκύλου. Πρόκειται για τον κύριο Τσέπη, ένα δαγκανιάρικο βερικοκί κανίς που τρώει τα πάντα! Είναι ο τέταρτος της οικογένειας. Με τον άντρα μου φροντίζουμε να περνάμε τα βράδια μας παρέα. Είναι σημαντικό να μην χάνεται η επαφή. Φυσικά υπάρχουν νύχτες που γράφω ως πολύ αργά, ενώ στο σπίτι, συμπεριλαμβανομένου και του σκύλου, όλοι κοιμούνται! Τα Σαββατοκύριακα αυτοσχεδιάζουμε. Μας αρέσει να είμαστε οικογενειακά, αλλά και με αγαπημένους μας ανθρώπους. Βλέπουμε θέατρο, σινεμά, επισκεπτόμαστε μουσεία ή απλά απολαμβάνουμε το σπίτι μας. Το σημαντικό είναι να περνάμε χρόνο μαζί. Να είναι οι μέρες και οι καρδιές μας γεμάτες. Τα παιδιά μεγαλώνουν και ανοίγουν τα φτερά τους. Όταν έρθει η ώρα να πετάξουν, πρέπει να τα αφήσεις να πετάξουν μακριά, όσο πιο μακριά και όσο πιο ψηλά γίνεται. Τόσο που να μην μπορείς να τα φτάσεις! Απλά να είσαι πάντα εκεί, 24 ώρες μαμά, για όταν και όποτε σε χρειαστούν. «Μαμά, έρχεσαι λίγο;»

Η Θεοδώρα Κατσιφή είναι απόφοιτη της δραματικής σχολής του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν. Εργάστηκε ως διευθυντικό στέλεχος σε ελληνική τράπεζα, στον τομέα της εταιρικής επικοινωνίας, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016, οπότε αποφάσισε να εγκαταλείψει την καριέρα της και να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στη συγγραφή. Έχει γράψει σενάρια για την τηλεόραση, θεατρικά έργα και πολλές ιστορίες για μικρούς και για μεγάλους (που αισθάνονται παιδιά). Είναι δημοτική σύμβουλος στο δήμο Μοσχάτου Ταύρου. Το βιβλίο της «Η κίτρινη σημαδούρα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ηλίβατον.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

06.02.2018

Η ζυγαριά ΤΗΣ ΝΤΙΝΑΣ ΝΟΜΙΚΟΥ

θέση που βρέθηκα πριν απο λίγο καιρό, αυτή στο να ταλαντεύομαι ανάμεσα στα ναι και στα όχι των δύο παιδιών μου, άρχισε να μου θυμίζει λιγάκι την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Ένα κύμα, μια «μόδα» στο τι θα φάμε, πώς θα ντυθούμε, ποιος είναι ο καλός γονιός και οι καλύτερες εναλλακτικές διακοπές. Μου μοιάζει σαν να διεκδικούμε κάτι χωρίς να ξέρουμε τι είναι. Και όπως πάντα, τα πράγματα είναι ευκολότερα για συμπεράσματα, αν κοιτάξεις τα παιδιά. Πόσες φορές έχουμε ικανοποιήσει το θέλω ενός παιδιού απλά και μόνο για να μην ζηλέψει; Πόσες φορές το ένα παιδί έχει ζητήσει κάτι που καλά καλά δεν ξέρει τι είναι, απλά και μόνο γιατί το έχει και το άλλο και πάει λέγοντας; Και αναρωτιέται η ταλαίπωρη μαμά-παιδαγωγός τι νόημα έχουν όλα αυτά; Απολύτως κανένα. Το κύμα, η «μόδα» και όλα τα δεινά δεν θα είχαν τόση επίδραση αν δίναμε στα παιδιά την αίσθηση του διαφέρειν από νωρίς. Είναι πολύ πιο δύσκολο, απαιτεί επικοινωνία και-κυρίως-σωστό... λανσάρισμα για να μην εκληφθεί από το παιδί ως άρνηση. Δεν χρειάζονται όλα τα παιδιά το ίδιο πράγμα την ίδια στιγμή. Είναι κάποια στα οποία με ευκολία θα πούμε όχι. Αν ζητήσει το 18μηνών μωρό μας το μαχαίρι που κρατά η πεντάχρονη αδερφή του, θα λάβει την αυτονόητη αρνητική απάντηση. Όμως αν πέσει ουρλιάζοντας το δίχρονό μας στο πολυκατάστημα για να πάρει το ίδιο ακριβώς τηλευκατευθυνόμενο με τον εξάχρονο αδερφό του θα ταλαντευτούμε, γνωρίζοντας παρόλα αυτά ότι δεν έχει κανένα νόημα ακόμα για αυτό. Πιθανόν θα το αγοράσουμε με την ελάφρυνση ότι θα μπει σε ένα ραφι και θα περιμένει 3 χρονια. Ή στην καλύτερη περίπτωση θα διαπραγματευτούμε μέχρι τελευταιας ανάσας για να πάρει στη θέση του ένα απλό αυτοκινητάκι. Κάπου μέσα σε όλο αυτό υπάρχει το όχι, που ένα δίχρονο δεν μπορεί να αποκωδικοποιήσει ακόμα. Υπάρχει μέσα στο «δεν είναι ακόμα η ώρα για αυτό» ένα κρυφό, μαγικό-νομίζω-μήνυμα. Της διαφοράς. Στις ανάγκες, στα γούστα που διαμορφώνονται, στα

θέλω που θέλουμε να είναι στοχευμένα και να κρυβουν ενδιαφέρον, στον σεβασμό εν τέλει και στην αξία του "διεκδικώ αυτό που θέλω".Υπάρχει ένα τέλος σε αυτές τις αδερφικές σχέσεις που ο ένας κυνηγά να αποδείξει κάτι στον άλλον ή διαφέρει για να μην είναι σαν τον άλλον. Η οικονομία στα «θέλω και εγώ» χωρίς νόημα δεν είναι τσιγγουνιά για να τα προετοιμάσουμε για την δύσκολη ενηλικίωση, είναι μια συνειδητοποίηση που τους τραβά το ενδιαφέρον στο να κοιτούν αυτό που θέλουν εκείνα και όχι αυτό που έχει ο διπλανός. Όποτε συναντήσω στο δρόμο μου κάτι που μου έχει ζητήσει ένα από τα παιδιά μου, θα το πάρω. Και έχω απαγορεύσει στον εαυτό μου να μπει στην διαδικασία να πάρει και κάτι για το άλλο παιδί. Εχω επιβάλει στον εαυτό μου να παρατηρεί το μικρότερο παιδί, που ακόμα δεν εκφράζει απόλυτα τα θέλω του, και να φροντίζω να του φέρνω αυτά που έχει ανάγκη. Την πρώτη φορά που μπήκα στο σπίτι με σακούλα που είχε κάτι για την μικρή μου και μόνο, το ομολογώ, φοβόμουν. Εγώ το φοβόμουν γιατί το μεγάλο μου παιδί το θεώρησε απόλυτα φυσιολογικό που επιτέλους βρήκα αυτό το κανατάκι που χρειάζονταν η αδελφή του. Η ζυγαριά δεν χρειάζεται να γέρνει εις βάρος κανενός όταν σε μια οικογένεια, μια παρέα, μια σχέση, μια φιλία, μια ομάδα ο καθένας παίρνει αυτό που πραγματικά χρειάζεται, όταν το χρειάζεται. Και δεν μιλώ μόνο για αντικείμενα. Καλώς σας ξαναβρήκα Ταλκ!

*Το βιογραφικό και την δουλειά της Ντίνας μπορείτε να βρείτε στο thechildin.gr

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

06.02.2018

Χρειάζεται να μάθει ορθογραφία ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες;

ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΨΑΘΑ

τη ζωή ενός παιδιού με Μαθησιακές Δυσκολίες έρχεται πάντα η στιγμή της ερώτησης: «Γιατί πρέπει να μάθω ορθογραφία;» Ή συχνά οι γονείς αγανακτούν: «Ας μη μάθει ποτέ ορθογραφία!» Τι συμβαίνει όμως όταν η ορθογραφία απουσιάζει; Και γιατί τη χρειαζόμαστε; Για να μπορέσουμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά, θα πρέπει να δούμε τι είναι η ορθογραφία και αν τελικά είναι απαραίτητη τόσο στα σχολικά χρόνια ενός παιδιού όσο και στην ενήλικη ζωή του. Η ορθογραφία, η ορθή γραφή δηλαδή, είναι μια σύνθετη διαδικασία που αποτελείται από την εφαρμογή φωνολογικών, μορφολογικών-γραμματικών και ετυμολογικών κανόνων με σκοπό την ορθή γραφή. Ο γραπτός λόγος είναι ένα σύστημα, ένας κώδικας που αποτελείται από σύμβολα τα οποία αντιπροσωπεύουν ήχους. Όταν μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε με ευχέρεια αυτά τα σύμβολα, τότε έχουμε κατακτήσει τον μηχανισμό της ανάγνωσης, και όταν μαθαίνουμε να τα αναπαράγουμε κι εμείς γραπτά, έχουμε κατακτήσει τη γραφή. Κάθε λέξη που υπάρχει στη γλώσσα μας –ή σε άλλες γλώσσες- φέρει, κουβαλά επάνω της, μία σημασία, μία συγκεκριμένη έννοια. Ας δούμε πώς γίνεται αυτό: Οι λέξεις αποτελούνται από μορφήματα, από μικρά κομματάκια, γλωσσικές μονάδες, όπως λέγονται. Το κάθε ένα κομματάκι μέσα στη λέξη είτε έχει κάποια σημασία (π.χ. το χρωμ- μας φέρνει αμέσως στον νου τις λέξεις «χρώμα», «χρωματίζω» κ.λπ.) είτε προσδίδει σημασία στη λέξη (π.χ. το –ικ- στη λέξη «φανταστικός» προσδίδει την έννοια της ιδιότητας). Η σημασία όμως που έχουν μέσα στη λέξη τα μορφήματα εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο είναι γραμμένα, δηλαδή από την ορθογραφία. Διότι

είναι κάτι διαφορετικό το υπ- από το «υπό» και κάτι εντελώς διαφορετικό το ιππ- από το «ίππος». Είναι άλλη η έννοια του προ- στη λέξη «προχθές» και άλλη η έννοια του πρωστη λέξη «πρωταθλητής». Άλλο πράγμα το –ω της κατάληξης στο «παίζω» και άλλο πράγμα το –ο στη λέξη «πεζό». Επιπλέον, οι λέξεις δεν είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους. Συνδέονται με στενούς δεσμούς, συγγενεύουν ετυμολογικά δηλαδή, και ανήκουν σε οικογένειες. Οι συγγένειες αυτές άλλοτε είναι πολύ εμφανείς (όπως για παράδειγμα στις λέξεις «χρώμα», «χρωματιστός») και άλλοτε όχι («ανοίγω», «άνοιξη»). Γίνεται λοιπόν σαφές ότι ένας καλός ορθογράφος, που έχει αντιληφθεί τους δεσμούς και τις ετυμολογικές συγγένειες των λέξεων και τη γραμματική, κατανοεί βαθύτερα το κείμενο που διαβάζει, είτε πρόκειται για το μάθημα της Ιστορίας, είτε πρόκειται για ένα άρθρο σε ένα περιοδικό, είτε πρόκειται για ένα επίσημο έγγραφο στο οποίο θα βάλει την υπογραφή του. Η καλύτερη και βαθύτερη κατανόηση του κειμένου συνεπάγεται, δηλαδή, μεγαλύτερη διευκόλυνση στην εκμάθηση των μαθημάτων, γενικότερη βελτίωση της εικόνας του μαθητή σε όλα τα μαθήματα του σχολείου αλλά και διευκόλυνση στην καθημερινότητα, τώρα και στην ενήλικη ζωή του, καθώς θα είναι ευχερέστερη η ανάγνωση και η κατανόηση όλων των κειμένων που καλείται ή επιθυμεί να διαβάσει. Και βέβαια, ο μαθητής θα είναι ικανός να παράγει κείμενα που θα είναι σε βάθος κατανοητά από αυτόν που θα τα διαβάσει. Αναμφισβήτητα η καλή ορθογραφία δεν είναι απλή ούτε εύκολη υπόθεση. Αν ένας μαθητής χωρίς Μαθησιακές Δυσκολίες κοπιάζει για να μάθει ορθογραφία, μπορούμε να φανταστούμε πόσο χρειάζεται να κοπιάσει ένας μαθητής με Μαθησιακές Δυσκολίες για να απομνημονεύσει, να μάθει να εφαρμόζει και να αυτοματοποιήσει ένα σωρό γραμματικούς κανόνες, θέματα λέξεων, εξαιρέσεις και τόσα άλλα!

Από τα πιο πάνω προκύπτει ότι αφενός υπάρχει μεγάλη δυσκολία στην εκμάθηση της ορθογραφίας όταν υπάρχουν Μαθησιακές Δυσκολίες, αφετέρου είναι σίγουρα αναγκαίο να γνωρίζει κάποιος ορθογραφία. Τι σημαίνει τελικά αυτό για τον μαθητή με Μαθησιακές Δυσκολίες; Ότι πρέπει να μάθει ορθογραφία με κάθε τρόπο ή μήπως είναι καλύτερο να μην επιβαρύνουμε ένα παιδί που ήδη δυσκολεύεται σε τόσα άλλα; Οπωσδήποτε δεν αγνοούμε την ορθογραφία, γι’ αυτό δεν υπάρχει αμφιβολία. Αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος που θα διδαχθεί. Εδώ έρχεται να μας βοηθήσει ο ειδικός εκπαιδευτικός που παρακολουθεί τον μαθητή, ο οποίος θα δομήσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διδασκαλίας. Μέσα από αυτό, με τρόπο συστηματικό και ακολουθώντας τον ρυθμό του κάθε παιδιού, θα το βοηθήσει να μάθει ορθογραφία «χτίζοντας» επάνω σε όσα μαθαίνει καλά και αυτοματοποιεί. Ταυτόχρονα το κάθε παιδί δημιουργεί και στη συνέχεια εμπλουτίζει το δικό του προσωπικό λεξικό με τις λέξεις την ορθογραφία των οποίων ήδη γνωρίζει. Όπως είδαμε, η ορθογραφία δεν είναι μια πολυτέλεια στον γραπτό λόγο. Αξίζει να της δώσουμε προσοχή και να στηρίξουμε τα παιδιά που δυσκολεύονται να την κατακτήσουν. Η γνώση και η αυτοματοποίηση, σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό, της ορθογραφημένης γραφής είναι το κλειδί για την καλύτερη σχολική επίδοση αλλά και για τη διευκόλυνση της καθημερινής επικοινωνίας.

Η Ελένη Ψαθά είναι Φιλόλογος-Ειδική Παιδαγωγός MEd ειδικευμένη στις μαθησιακές δυσκολίες. Θα τη βρείτε στο κέντρο «Επικοινωνούμε» (Ολύμπου 25, Χαλάνδρι, τηλ. 210 6853951) όπου παρέχονται υπηρεσίες λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, ψυχολογικής υποστήριξης και ειδικής διαπαιδαγώγησης.

ΓΙΑΜΙ

06.02.2018

Ο τραχανάς...αλλιώς ΤΗΣ ΘΕΜΙΔΟΣ ΚΑΡΔΙΟΛΑΚΑ

ον τραχανά τον λατρεύω. Τον αγαπούσα από μικρή. Μου θυμίζει τη γιαγιά μου, που μου τον έφτιαχνε σούπα με λίγο βουτυράκι και γάλα. Καθόμασταν στον καναπέ με αναμένο τζάκι σκεπασμένες με μία κουβέρτα, τον τρώγαμε καυτό και

μου έλεγε ιστορίες. Τον τραχανά τον αγαπάει και η κόρη μου η Μαρία και μου τον ζητάει πολύ συχνά για βραδυνό. Και φυσικά της τον φτιάχνω ακριβώς όπως μου τον έφτιαχνε η γιαγιά μου. Από τότε δε που ανακαλύψαμε τον σταρένιο τραχανά Βλάχα, μου ζητάει σχεδον συνέχεια αυτόν. «Μαμά, τον μαύρο τραχανά θέλω», μου λέει. Στο σπίτι μας κυκλοφορεί επίσης και ένα φοβερό αγόρι, το οποίο όμως δεν είναι και το πιο εύκολο στο φαγητό. Και όταν λέω «δεν είναι και το πιο εύκολο» δεν εννοώ ότι δεν τρώει –τουναντίον! Εννοώ ότι είναι περισσότερο fan των όχι και τόσο υγιεινών φαγητών. Ξέρετε, σουβλάκια, πίτσες, burger και όλα αυτά που ακούει μία μάνα και ανατριχιάζει. Μόνο που η μάνα του συγκεκριμένου σπιτιού ξέρει ότι όλα αυτά τα «φαγητά απ’έξω» μπορούν να μαγειρευτούν στο σπίτι. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη φαντασία και όρεξη. Και τι εννοώ: μία πίτσα γίνεται σπιτική με πολλά λαχανικά μέσα στην

σάλτσα ντομάτας και ως toppings. Ένα σουβλάκι γίνεται φοβερό με λίγο κρέας μαγειρεμένο από εμάς (το κοκκινιστό που μας έχει μείνει π.χ.), λίγο τριμμένο λάχανο και καρότο. Το burger μπορεί να μαγειρευτεί με κρυμμένα λαχανικά. Αυτό το αγόρι λοιπόν, ο Νικόλας μου, δεν τον ήθελε τον τραχανά. Και η αλήθεια είναι πως είχα προσπαθήσει και με το καλό και με το κακό να του τον δώσω. Απλά αρνείτο να τον φάει. «Οκ λοιπόν», σκέφτηκα μία μέρα. «Τι είναι αυτό που του αρέσει πάρα πολύ να τρώει; Burger. Εντάξει. Αφού Νικολάκη μου δεν τον θες τον τραχανά να τον φας την ωραιότατη σουπίτσα που φτιάχνει η μανούλα, θα τον φας και δε θα τον καταλάβεις. Μέσα σε ένα λαχταριστό burger!». Όταν φτιάχνω μπιφτέκια, πολλές φορές δε χρησιμοποιώ ψωμί. Μπορεί να βάλω μέσα πίτουρο βρώμης ή νιφάδες κινόας. Οπότε σκέφτηκα «μήπως να δοκιμάσω να τρυπώσω μέσα στο μπιφτεκάκι λίγο τραχανά;». Έτσι και έγινε. Ήταν Σάββατο βράδυ και είχαμε καλέσει φίλους στο σπίτι. Όταν ήρθε η ώρα του βραδυνού, μπροστά στο κάθε παιδί εμφανίστηκε ένα πιάτο με ένα burger, σαλάτα και τηγανιτές πατάτες φούρνου (ξέρετε, τις πατάτες που τις κόβεις και αντί να τις τηγανίσεις, τις βάζεις στο φούρνο με λίγο λαδάκι από επάνω και γίνονται μούρλια). Τα burger εξαφανίστηκαν και ο Νικολάκης ούτε που κατάλαβε ότι είχε φάει τον τραχανά που τόσο πολύ δεν ήθελε. Two points for mom!

Θα μου πείτε τώρα (όπως πολλές μαμάδες με έχουν ρωτήσει): «Καλά, και είναι τρόπος αυτός; Να κρύβουμε τροφές;» Και θα σας απαντήσω: «Ναι. Είναι ο καλύτερος τρόπος, αν το παιδί μας δε θέλει να φάει κάτι υγιεινό. Ξεκινάμε να τα κρύβουμε και σιγά σιγά τα εμφανίζουμε. Αυτός, από την εμειρία μου με τα βιβλία που έχω γράψει αλλά και με πολλά παιδιά που έχω ταΐσει, είναι ο καλύτερος τρόπος.» Γιατί δηλαδή να έχω τύψεις που ο Νικόλας έφαγε τραχανά, μία τροφή υψηλής διατροφικής αξίας και θρεπτικότητας μέσα σε ένα μπιφτέκι; Γιατί να νιώθω άσχημα που του έδωσα να φάει κάτι του οποίου τα υλικά είναι φύσει αγνά και θρεπτικά, γεμάτα βιταμίνες, κάτι το οποίο περιέχει ασβέστιο, πρωτεΐνη και υδατάνθρακες; Και γιατί να νιώθω τύψεις που το παιδί μου τρώει πλέον ένα χειροποίητο προϊόν, φτιαγμένο με ολόφρεσκα υλικά από μία οικογένεια, την οικογένεια Μπεκιάρη, της οποίας αυτή η συνταγή περνά από γενιά σε γενιά από το 1965; Όχι φίλες μου. Καμία τύψη! Το αντίθετο. Μεγάλη χαρά! Γι’αυτό λοιπόν, σας δίνω αυτή τη φοβερή συνταγή, για να φτιάξετε και εσείς αυτά τα λαχταριστά μπιφτέκια με τον τραχανά (και κρυμένα λαχανικά βεβαίως, βεβαίως) και να δείτε να τα καταβροχθίζει το μικρό σας που μπορεί στην όψη της σούπας με τον τραχανά να γυρίζει το κεφάλι του από την άλλη μεριά. Και αν δεν τα κάνετε burger, τα συνοδεύετε με λίγο χυλοπιτάκι Βλάχα και έχετε ένα πιάτο μούρλια στο τραπέζι σας!

Η Θέμις είναι συγγραφέας βιβλίων μαγειρικής για παιδιά και "μαμά" του www.mamaknows.gr

Μπιφτέκια με τραχανά ΒΛΑΧΑ (14-16 μπιφτέκια) Ώρα παρασκευής: 15’ Ώρα ψησίματος: 40’

Τι χρειαζόμαστε: • • • • • • • • • • •

1 κιλό κιμά μοσχαρίσιο 2/3 κούπας τραχανά ξινό ΒΛ ΑΧΑ 1 κρεμμύδι, ψιλικομμένο 1 κολοκυθάκι, ψιλοκομμένο 1 καρότο ψιλοκομμένο 1 αυγό 1 χούφτα μαϊντανό 2 κ.σ. ξύδι 1/4 κούπας ελαιόλαδο Αλάτι Πιπέρι

Τι κάνουμε: • Θριμματίζουμε με τα χέρια μας τον τραχανά και τον ρίχνουμε σε ένα βαθύ μπολ. • Ρίχνουμε τα υπόλοιπα υλικά στο μπολ και τα ανακατεύουμε καλά. • Αφήνουμε τον κιμά για μισή ώρα. • Πλάθουμε τα μπιφτέκια και τα ψήνουμε στους 180οC για 40 περίπου λεπτά.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

06.02.2018

Πριν την ώρα τους Το διαδικτυακό πορνό σκοτώνει την τρυφερότητα ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΣ ΚΑΡΛΑΤΗΡΑ

Η ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑ, Η ΜΙΜΗΣΗ ΚΑΙ Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΟΙΧΤΕΣ ΠΟΡΤΕΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ. ΤΟ ΠΟΡΝΟ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΚΟΤΩΝΕΙ ΤΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ... ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΕΙ Ο ΔΡ. ΘΑΝΟΣ ΑΣΚΗΤΗΣ

06.02.2018

παμπά, το ξέρεις πως μπορείς στον υπολογιστή να δεις και πώς γίνεται το σεξ; Κανονικά, όμως, όχι μόνο φιλιά στο πρόσωπο…». Ο μπαμπάς – όπως μου μετέφερε αργότερα- έμεινε… κόκαλο ακούγοντας τον 11χρονο και μικρότερο γιο του να του… αποκαλύπτει τι μπορεί να δει στον υπολογιστή του. Προσπάθησε όμως να ελέγξει τις κυριευμένες από σύγχυση σκέψεις και τα μπερδεμένα συναισθήματα του, να μείνει ατάραχος και να συνεχίσει την ενδιαφέρουσα κουβέντα με τον μικρό. Ο διάλογος έκρυβε και άλλες εκπλήξεις: «βάζεις στο google τη λέξη sex και σου βγάζει ένα σωρό σελίδες και βίντεο, μπορείς να διαλέξεις, δείχνουν πώς κάνουν το σεξ οι μεγάλοι και δεν κρύβουν τίποτα, είναι ολόγυμνοι, στο σπίτι του Γιώργου τα είδαμε πρώτη φορά, ο Γιώργος βλέπει συνέχεια και μας λέει ποια είναι τα πιο καλά βίντεο, μετά έψαξα κι εγώ μόνος μου, θέλεις να σου δείξω, μπαμπά;». Ο μπαμπάς είδε -εικόνες που όχι μόνο ο ίδιος δεν είχε δει πριν από το γυμνάσιο αλλά και εικόνες σκληρού πορνό-και προσπάθησε να εξηγήσει στον 11χρονο πως το σεξ είναι ωραίο όταν έχουμε συναισθήματα και θέλουμε να τα δείξουμε στο πρόσωπο που μας ενδιαφέρει και πως σε αυτήν την περίπτωση δεν χρειαζόμαστε μπούσουλα τα βίντεο του διαδικτύου. Του πρότεινε να μιλάνε οι δυο τους για το σεξ εφόσον είχε απορίες και υποσχέθηκε να του τις λύνει. Και στη συνέχεια προσπαθώντας ακόμη να χωνέψει τι είχε μοιραστεί με το παιδί του, αναζήτησε πληροφορίες από το Διαδίκτυο για το πώς θα μπορούσε εφεξής να το προστατεύει από την έκθεση σε τέτοιου είδους σεξουαλικό περιεχόμενο… Όλοι θα συμφωνήσουμε πως το διαδίκτυο είναι ένας υπέροχος κόσμος, ένας κόσμος σαγηνευτικός και ανεξερεύνητος για μικρούς και μεγάλους. Ένας κόσμος, όμως, χωρίς εμφανή όρια, τα οποία είναι καθήκον μας ως γονείς να τα ανακαλύπτουμε και να τα θέσουμε και να εποπτεύουμε για την τήρησή τους. Όσο ανοίγει δρόμους στους χρήστες του να εξερευνήσουν, να πειραματιστούν, να μάθουν, άλλο τόσο μπορεί να τους οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια που μπορούν να τους βλάψουν ψυχολογικά, αλλά και σωματικά. (Kαι) η σεξουαλική συγκρότηση των παιδιών και των εφήβων περνά πλέον κυρίως μέσα από τους δρόμους του διαδικτύου, με την κατάληξη όμως να είναι συχνά απρόβλεπτη, όπως αποδεικνύεται από τις διαστάσεις που λαμβάνουν η έκθεση των παιδιών στην πορνογραφία ή η ανταλλαγή ερωτικού και σεξουαλικού υλικού και μηνυμάτων, το λεγόμενο sexting που συνήθως καταλήγει σε εκφοβισμό και εκβιασμό.

Πόσο επηρεάζεται η σεξουαλικότητα των παιδιών και των εφήβων «Η ανάπτυξη της υγιούς σεξουαλικότητας αποτελεί βασικό αναπτυξιακό ορόσημο για τα παιδιά και τους εφήβους. Στη διαμόρφωση στάσεων, πεποιθήσεων και αξιών για τις σχέσεις συμβάλλει καθοριστικά η απόκτηση έγκυρων πληροφοριών που συνήθως προέρχονται από διάφορες πηγές, όπως γονείς, φίλοι ή το σχολείο. Μπαίνοντας βέβαια τα παιδιά στην εφηβεία τη σκυτάλη της πληροφόρησης παίρνει το διαδίκτυο μέσα από διάφορες σελίδες, συχνά αμφιβόλου ποιότητας και εγκυρότητας» λέει στο Τaλκ η ψυχολόγος- παιδοψυχολόγος, κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου. Η πρόσβαση των παιδιών σε υλικό σεξουαλικού περιεχομένου είναι εύκολη, με δεδομένο πως πολλά από

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ αυτά έχουν ηλεκτρονικό υπολογιστή στο δωμάτιό τους ή το δικό τους κινητό τηλέφωνο στην τελευταία τάξη του δημοτικού ή στην αρχή του γυμνασίου, κι επομένως η χρήση του διαδικτύου μετατρέπεται σε μια ιδιωτική δραστηριότητα, με τους γονείς να την παρακολουθούν ασθμαίνοντας ή και να μη μπορούν να την παρακολουθήσουν. «Ο άπλετος χρόνος μπροστά στην οθόνη, τα ερεθίσματα από τους συνομηλίκους, η περιέργεια οδηγούν τους έφηβους στην αναζήτηση βίντεο πορνό κι έτσι εκτίθενται σε εικόνες που συνήθως απέχουν από τον τρόπο σεξουαλικής έκφρασης που συνηθίζεται. Η σεξουαλικότητα όπως προβάλλεται δεν περιέχει συναίσθημα. Η γυναίκα παρουσιάζεται σε αυτά σαν σεξουαλικό αντικείμενο εκμετάλλευσης με σαφές μήνυμα ότι δεν είναι απαραίτητο να αισθανόμαστε αγάπη για κάποιον για να κάνουμε σεξ μαζί του». Η ψυχολόγος τονίζει πως είναι ζωτικής σημασίας «να εξηγήσουμε από νωρίς στα παιδιά μας τι σημαίνει «σεξουαλικό περιεχόμενο», ούτως ώστε να δώσουμε μια σαφή εικόνα για την έννοια του σεξ, της σεξουαλικότητας, των σχέσεων και του πορνογραφικού υλικού».

Αγορίστικη πρωτιά Σε ό,τι αφορά στην ελληνική πραγματικότητα, μια από τις πιο αντιπροσωπευτικές έρευνες, που έχει διεξαχθεί από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών σε παιδιά 11-18 ετών, δείχνει πως η αναζήτηση και η περιπλάνηση σε πορνογραφικό υλικό είναι θέμα κυρίως φύλου, με τα αγόρια όλων των ηλικιών να εκδηλώνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το… αντικείμενο, όταν τα κορίτσια στη συντριπτική τους πλειονότητα δεν φαίνεται να εξερευνούν τη σεξουαλικότητά τους μέσω Διαδικτύου. Μάλιστα, στις ηλικίες 15-18 ετών αποτυπώνεται ακόμη μεγαλύτερο το χάσμα: μόλις 1 στα 10 κορίτσια δηλώνει πως επισκέφθηκε σκόπιμα ιστοσελίδες σεξουαλικού περιεχομένου, όταν η αναλογία στα αγόρια είναι 6 στα 10. Οι ειδικοί της έρευνας θεωρούν πως εξηγείται από την τάση των αγοριών να αποκτήσουν πρόσβαση στην «ενήλικη γνώση» και να πειραματιστούν με την σεξουαλική τους ταυτότητα. Χαρακτηριστικό είναι, επίσης, πως τα κορίτσια μικρότερων ηλικιών μπερδεύουν το πορνογραφικό με το σεξουαλικό υλικό. Πάντως, από την έρευνα προκύπτει πως ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας οι Έλληνες ανήλικοι χρήστες του Διαδικτύου δεν αντιμετωπίζουν απαραίτητα την περιήγηση σε πορνογραφικού περιεχομένου σελίδες ως κάτι επιβλαβές ή έστω ως κάτι που προκαλεί αναστάτωση. Είναι χαρακτηριστικό τέλος το γεγονός ότι ακόμη και η επαφή με πορνογραφικό υλικό είναι εμπειρία που έχει βιώσει 1 στα 8 παιδιά ηλικίας 9-16 ετών, αλλά αναγνωρίζεται ως επιβλαβής μονάχα από ένα απειροελάχιστο ποσοστό τους. Τα περισσότερα, μάλιστα, ομολογούν πως δεν ενημέρωσαν καν τους γονείς τους.

Ο ρόλος του γονέα «Επειδή η σεξουαλική αφύπνιση της εφηβείας αρχίζει όλο και πιο νωρίς, με τη σεξουαλική ολοκλήρωση να γίνεται στα 14-15 χρόνια του εφήβου, η ηλικία 11-13 είναι εξαιρετικά ευαίσθητη στη σωστή πληροφόρηση γύρω από τη σωματική ταυτότητα, την αυτοπροστασία, αλλά και την ψυχική αυτοπεποίθηση, που ο έφηβος χρειάζεται» σημειώνει σχετικά ο καθηγητής Θάνος Ασκητής, Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, Επιστημονικός συνεργάτης και σύμβουλος της δράσης

Kids@Safety για την συγκεκριμένη καμπάνια. Αυτή η πρώιμη αφύπνιση, λοιπόν, είναι και ο λόγος που οι γονείς πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση από πολύ νωρίς. «Το πορνό στο διαδίκτυο σκοτώνει τη φαντασία του εφήβου, η οποία στην πρώιμη εφηβεία (11-13 ετών) είναι ονειρική, ρομαντική και εξιδανικευμένη, καθώς στο πρόσωπο του έρωτα ταυτίζονται η τρυφερότητα και η αγάπη. Επειδή το παιδί σε αυτή την ηλικία είναι αυθόρμητο και αθώο, πολλές φορές προκαλεί με τη στάση του μέσα από ναρκισσιστικές αναζητήσεις και επιβεβαιώσεις, αγνοώντας τους πραγματικούς κινδύνους.» σχολιάζει ο κ. Ασκητής και επισημαίνει : «Οι γονείς πρέπει να ελέγχουν όσο μπορούν τη σχέση του παιδιού με το διαδίκτυο και να προστατεύουν την πρόσβασή του σε αυτό.»

65% των παιδιών ηλικίας 15 έως 16 έχουν δει πορνογραφία στο διαδίκτυο

44% απο αυτά είναι αγόρια

29% 42%

είναι κορίτσια

των παιδιών ηλικίας 12 έως 16 ετών θέλει να δοκιμάσει όσα είδε.

49%

βλέπει την πορνογραφία ως κάτι μη ρεαλιστικό.

Σύμφωνα με έρευνα από το NSPCC, την Επίτροπο παιδιού για την Αγγλία και το Πανεπιστήμιο του Middlesex

2 πολύτιμες συμβουλές προς τους γονείς Καθίστε δίπλα στο παιδί σας, όταν μπαίνει στο διαδίκτυο και μιλήστε του ανοιχτά για τους κινδύνους που αυτό κρύβει. Εξηγήστε του ότι μερικές φορές πίσω από τους δήθεν διαδικτυακούς του «φίλους» μπορεί να κρύβονται άνθρωποι επικίνδυνοι. Μάθετε το παιδί σας να αγαπάει το σώμα του και να το προστατεύει. Προετοιμάστε το να βιώσει τη μοναδικότητα της σεξουαλικής επαφής, όταν μεγαλώσει τόσο βιολογικά όσο και ψυχολογικά

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

06.02.2018

Το κοινωνικό παιδί μου ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

να από τα ορόσημα της ανάπτυξης ενός παιδιού είναι πλέον σήμερα και η επιθυμία του να χτίσει τον δικό του διαδικτυακό κόσμο, καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν καταφέρει να γοητεύσουν-εκτός από εμάς τους μεγαλύτερους-και τα παιδιά. Οι υπερδραστήριοι γονείς στο Facebook και στο Instagram δημιουργούν τη διάδοχη κατάστασή τους, οι δε αποστασιοποιημένοι κινούνται σε ένα συνεχές που ξεκινά από την απόλυτη αποδοχή της ψηφιακής μανίας των παιδιών τους και φτάνει ως την εξίσου αντιπαραγωγική πλήρη απαγόρευση. Πιο συγκεκριμένα, κάποιοι είναι αρκετά χαλαροί και με επίβλεψη αφήνουν ακόμα και το 5χρονο - ναι 5χρονο - παιδί τους να διαθέτει προφίλ στο Facebook με τη δικαιολογία ότι «έχει παιχνίδια και περνάει την ώρα του». Στον αντίποδα, είναι και κάποιοι άλλοι που το παιδί τους έχει πάει 18, έχει περάσει στο

Πανεπιστήμιο, όλοι οι φίλοι και οι συμφοιτητές του έχουν λογαριασμούς στα social media, γίνεται χαμός στην παρέα με φωτογραφίες και σχόλια και εκείνο απλά... κάθεται και τους κοιτάει να μιλούν όλη την ώρα γι’αυτά, απλά γιατί ο μπαμπάς απαγορεύει. Βέβαια σε αυτή την περίπτωση υπάρχει η μεγάλη πιθανότητα το παιδί να έχει κρυφό λογαριασμό και ο μπαμπάς να μην το ξέρει, αλλά αυτό είναι ζήτημα που θα αναλύσουμε σε άλλο άρθρο. Εν ολίγοις, το θέμα social media προκαλεί κόντρες στους γονείς που προσπαθούν να βρουν τη χρυσή τομή ανάμεσα σε συνεχείς παραινέσεις από την αστυνομία σχετικά με αναρτήσεις φωτογραφιών των παιδιών τους, σε video που δείχνουν κορίτσια και αγόρια να πέφτουν στην παγίδα παιδόφιλων που γνώρισαν στο διαδίκτυο και τις συνεχείς παρακλήσεις των παιδιών να αποκτήσουν λογαριασμό στα social media, απλά γιατί «έχουν όλοι».

Παιδί και social media. Και μαζί και χώρια; Κακά τα ψέματα, όσο και αν οι περισσότεροι γονείς αποφεύγουν - για τα παιδιά τους - τα

social media όπως ο... διάολος το λιβάνι, τόσο πρέπει να εκπαιδευτούν πάνω σε αυτά και να διαχειριστούν την εισβολή τους στην καθημερινότητα. Η ακραία απαγόρευση σίγουρα δεν κάνει καλό. Σύμφωνα με τους περισσότερους ειδικούς, παιδιά και social media μπορούν να συνυπάρξουν, φυσικά με την κατάλληλη καθοδήγηση και συζήτηση με τους γονείς. Αυτό προϋποθέτει σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης ανάμεσα σε γονείς και παιδιά. Ποια είναι όμως η σωστή ηλικία για να εισέλθει ένα παιδί στον ηλεκτρονικό κόσμο; Οι ειδικοί απαντούν: όλα είναι σχετικά, φυσικά σε καμία περίπτωση δεν μιλάμε για μικρά παιδιά. Ένας γενικός κανόνας είναι ότι όσο πιο μεγάλο είναι το παιδί, τόσο πιο κατάλληλη είναι η στιγμή της γνωριμίας του με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι συνέπειες της απαγόρευσης Γνωρίζω οικογένειες στις οποίες οι λογαριασμοί των παιδιών αποτελούν τριβή καθημερινή μέσα στο σπίτι. Παιδιά που ικετεύουν να δημιουργήσουν προφίλ και άλλα που απλά το κάνουν... πίσω από την πλάτη των γονιών

06.02.2018

τους. Ο 11χρονος ανιψιός μου έχει λογαριασμό στο Ιnstagram εδώ και τρία χρόνια παρά τις εκκλήσεις των γονιών του για το αντίθετο. Οι ειδικοί τονίζουν: Η απαγόρευση κατά κανόνα φέρνει αντίδραση, ιδίως από έναν έφηβο! Είναι σύνηθες μία απαγόρευση να έχει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από τα «επιθυμητά». Το χρησιμότερο θα ήταν να συζητήσει ο γονέας με το παιδί του τους προβληματισμούς που έχει αναφορικά με τη χρήση των κοινωνικών δικτύων και να ακούσει τις απόψεις του παιδιού σχετικά με αυτούς.

Βάζουμε όρια Τα όρια, ή καλύτερα οι όροι χρήσης των social media, καλό θα ήταν να συμφωνηθούν από κοινού και να μην τεθούν αυθαίρετα από τους γονείς. Οι παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και από τις δύο πλευρές είναι η ηλικία του παιδιού, οι υποχρεώσεις του και οι εξωσχολικές δραστηριότητες, καθώς και τα υπόλοιπα ενδιαφέροντά του. Προτεραιότητα, δηλαδή, για την υγιή ανάπτυξή του παιδιού σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά είναι η ενασχόληση με ποικίλα ενδιαφέροντα που θα ανοίξουν τους ορίζοντές του. Η ενασχόληση με τα social media πρέπει να ακολουθεί και να συμβαίνει με επίβλεψη.

Ο φόβος για εθισμό Και πες ότι τελικά το αφήνεις να δημιουργήσει το... πολυπόθητο προφίλ του και αρχίζει το επικοινωνιακό «πάρε δώσε» με τους φίλους και τους συμμαθητές. Και έχεις και την υψηλή εποπτεία των όσων κάνει – λέμε

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΈΝΑΣ ΓΕΝΙΚΌΣ ΚΑΝΌΝΑΣ ΕΊΝΑΙ ΌΤΙ ΌΣΟ ΠΙΟ ΜΕΓΆΛΟ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΠΑΙΔΊ, ΤΌΣΟ ΠΙΟ ΚΑΤΆΛΛΗΛΗ ΕΊΝΑΙ Η ΣΤΙΓΜΉ ΤΗΣ ΓΝΩΡΙΜΊΑΣ ΤΟΥ ΜΕ ΤΑ ΜΈΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉΣ ΔΙΚΤΎΩΣΗΣ. τώρα. Πώς αποφεύγεις τον κίνδυνο τα social media να ασκήσουν τόσο μεγάλη γοητεία στο παιδί σου, ώστε εκείνο να ασχολείται με αυτά σε βαθμό εθιστικό; Είναι πολλά πλέον τα παιδιά που δεν αρχίζουν και δεν τελειώνουν την ημέρα τους αν δεν κάνουν δέκα posts στο Facebook, που σημαίνει αρκετή ώρα ασχολίας εδώ που τα λέμε… Όπως λένε οι παιδοψυχολόγοι «ο εθισμός είναι μία αρκετά υποκειμενική έννοια, καθώς ένας γονέας μπορεί να θεωρεί υπερβολή την μία ώρα την εβδομάδα που ασχολείται το παιδί του με τα κοινωνικά δίκτυα και κάποιος άλλος τις 10 ώρες την ημέρα».

Οι χρυσοί κανόνες Όταν ένα παιδί ανοίξει την πόρτα των social media, ο γονιός θα πρέπει να ξέρει καλά ότι δεν υπάρχει γυρισμός, οπότε θα πρέπει ο ίδιος να του έχει μεταδώσει από πριν όσα χρειάζεται να γνωρίζει. Μεγάλη σημασία για την κατάλληλη χρήση των social media έχουν κατά κύριο λόγο τα άτομα με τα οποία αποφασίζει το παιδί να σχετιστεί, είναι δηλαδή σημαντικό να πρόκειται για άτομα που γνωρίζει στην «πραγματική» ζωή. Ιδιαίτερη προσοχή, επίσης, χρειάζεται στο ανέβασμα φωτογραφιών αλλά και στο «κοινό» στο οποίο κοινοποιούνται (δημόσια ή φίλοι/ φίλοι φίλων). Την

17 ίδια στιγμή, τα παιδιά πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά με τα άτομα που συνομιλούν και αν παρατηρήσουν κάτι ύποπτο ή ασυνήθιστο να το μεταφέρουν σε κάποιον ενήλικα που εμπιστεύονται. Για το λόγο αυτό και είναι απαραίτητη από τους γονείς η καλλιέργεια κριτικής σκέψης από μικρή ηλικία απέναντι στις ποικίλες καταστάσεις που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν στη ζωή τους. Τέλος, πολύ σημαντικό είναι να αποφεύγουν την κοινοποίηση παρουσίας, πού βρίσκονται και με ποιον, για λόγους ασφαλείας.

Πότε οι γονείς πρέπει να ανησυχήσουν Γενικά σε ό,τι αφορά τα social media τα μάτια των γονιών πρέπει να είναι… 14. Ωστόσο, κάποιες φορές θα πρέπει να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη επαγρύπνηση. Οι γονείς θα πρέπει να ανησυχούν όταν το παιδί αρχίζει και απομονώνεται από παρέες, αδιαφορεί για προηγούμενα ενδιαφέροντά του και δραστηριότητες και ασχολείται πλέον μόνο με τα κοινωνικά δίκτυα και με ό,τι αυτά αφορούν. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η διερεύνηση από την πλευρά των γονέων του τι συμβαίνει στη ζωή του παιδιού, προκειμένου να το βοηθήσουν άμεσα και να το προστατέψουν από πιθανόν δύσκολες καταστάσεις ή κινδύνους.

Με τη συνεργασία της ψυχολόγου Νίκης Λιώτη

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

06.02.2018

Ορόσημα σεξουαλικής ωρίμανσης:

0-4 ετών

• απολαμβάνουν φιλιά, αγκαλιές • δείχνουν περιέργεια γύρω από απόκρυφα σημεία του σώματος των γονέων • παίζουν τον «γιατρό» • ακουμπάνε / τρίβουν ή δείχνουν τα γεννητικά τους όργανα (βρεφικος αυνανισμός)

4-8 ετών

• ό,τι και παραπάνω + • προσπαθούν να προκαλέσουν (π.χ. με «κακές» λέξεις, χωρίς να γνωρίζουν τι σημαίνουν)

8-12 ετών

• δημιουργούν εφήμερες σχέσεις • έχουν περιέργεια για τις αλλαγές στο σώμα • ρωτούν για τις σχέσεις • ψάχνουν γύρω από το σεξ στο internet (sites με οπτικό υλικό) • αυνανίζονται στα κρυφά • επιζητούν ιδιωτικότητα (π.χ. όταν ντύνονται)

12-16 ετών • • • • •

δημιουργούν πιο σταθερές – μακρόχρονες σχέσεις συζητάνε για το σεξ στις παρέες τους ψάχνουν στο internet αυνανίζονται ιδιωτικά πειραματίζονται / κάνουν σεξ με συνομίληκους

06.02.2018

Τα μωρά δεν τα φέρνει ο πελαργός ΤΟΥ ΙΟΡΔΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

ο θέμα του σεξ και της σεξουαλικότητας είναι πανταχού παρόν, από τη γέννηση μας και αυτό δεν είναι ούτε στρεβλό ουτε αφύσικο. Αυτό που είναι απογοητευτικό είναι όταν η σεξουαλικότητα «εκπορνεύεται», όταν το σεξ χρησιμοποιείται σαν μοχλός για την εκπλήρωση άλλων συμφερόντων, πέραν του σκοπού του, που είναι αρχικά η απόλαυση και-σε δεύτερη μοίρα-η αναπαραγωγή. Σεξ υπάρχει παντού. Από τους κοιλιακούς των “μαχητών” του Survivor μέχρι το κίνημα #metoo και την συγκαλυμμένη σεξουαλική παρενόχληση στα παρασκήνια του Hollywood. Σε έναν κόσμο που περιβάλλεται από σεξ, που οι διαφημίσεις, οι ειδήσεις, οι selfies, τα videro, ακόμη και οι κούκλες Barbie έχουν κάτι από σεξ, τα παιδιά μας μεγαλώνουν, απορούν, πειραματίζονται, σαστίζουν. Είναι όμως σημαντικό, πριν μας αγχώσει η συμπεριφορά και οι «παράτολμες» ερωτήσεις του παιδιού μας, να είμαστε ενήμεροι σχετικά με το τι είναι φυσιολογικό για την κάθε ηλικία. Η σεξουαλική συμπεριφορά είναι συμπεριφορά που υπάρχει από τη γέννηση και διαμορφώνεται καθώς μεγαλώνει το παιδί. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τέσσερις χρονικές περιόδους, όπως φαίνονται στον μαυροπίνακα αριστερά, κάθε μια από τις οποίες έχει τις δικές της σεξουαλικές τάσεις. Τι γίνεται λοιπόν στην περίπτωση που το παιδί μας έχει απορίες «ασυνήθιστες» και τι κάνουμε αν υποψιαστούμε «ασυνήθιστες» συμπεριφορές; Πως πρέπει να το αντιμετωπίσουμε; Το πρώτο βήμα στην προσέγγιση μας είναι να προσδιορίσουμε κατά πόσο είναι όντως «ασυνήθιστη» η συμπεριφορά. Εδώ λοιπόν αποκτά αξία ο πίνακας , ο οποίος θέτει τα όρια του φυσιολογικού, ώστε να μην παρεξηγήσουμε άδικα συμπεριφορές και απορίες των παιδιών μας. Έχοντας τη γνώση, λοιπόν, για το τι είναι φυσιολογικό ανά ηλικία, περνάμε στο δεύτερο βήμα της προσέγγισης, που είναι η ψύχραιμη και «σοφή» στάση μας. Αν αποδοκιμάσουμε λέγοντας ότι οι κουβέντες περι σεξ είναι «λόγια άσχημα», που θέλουνε πιπέρι στο στόμα, ή γελάσουμε απέναντι σε αθώες απορίες πονηρού περιεχομένου, τότε το μόνο που θα καταφέρουμε είναι το παιδί μας να απομακρυνθεί και να χάσουμε κάθε δίαυλο επικοινωνίας. Αντίθετα, οφείλουμε να χαμηλώσουμε επίπεδο και-ισορροπώντας ανάμεσα στην ωριμότητα μας και το επίπεδο αντιληπτικοτητας της ηλικίας του παιδιού-να μιλήσουμε με απλά, όχι απλοϊκά, λόγια. Μπορούμε μάλιστα να παραδεχτούμε ότι οι απορίες αυτές αφορούν ένα αντικειμενικά δύσκολο θέμα, που δύσκολα εξηγείται. Έτσι αν το 7χρονο παιδί μας ρωτήσει για την αναπαραγωγή, το παράδειγμα της μελισσούλας δεν είναι ό,τι πιο κατάλληλο. Στη θέση αυτού μπορούμε να μιλήσουμε για «κάποιες ιδιαίτερες» αγκαλιές που κάνει μια γυναίκα και ένας άντρας όταν αγαπιούνται πολύ, κατά τις οποίες κάποια κύτταρα-κομμάτια του άντρα περνάνε στο

σώμα της γυναίκας και έτσι δημιουργείται το μωρό. Ούτε μελισσούλες, αλλά ούτε και σπερματοζωάρια και ωορρηξίες, που ίσως θα κατανοούσε ένας έφηβος. Έτσι θέτουμε ένα ηλικιακό όριο στην αναπαραγωγική περίοδο, αλλά βάζουμε και την αγαπη ως μια θετική προϋπόθεση για αυτήν. Υπάρχουν, ωστόσο, φορές που το ασυνήθιστο μίας συμπεριφοράς είναι όντως άξιο προσοχής και χαράζει σημάδια ανησυχίας. Τέτοιες συμπεριφορές είναι οι εξής παρακάτω • σεξουαλική συμπεριφορά που αντιστοιχεί σε μεγαλύτερη ηλικία (π.χ. ένα 6χρονο που ψάχνει στο internet για σεξ) • σημεία μειωμένης αναστολής (π.χ. 14χρονο που αυνανίζεται δημοσίως) • σεξουαλική περιέργεια/έλξη για μεγαλύτερες ηλικίες (πχ ενα 8χρονο που πειραματίζεται με ένα 13χρονο ή ένα 12χρονο με έναν ενήλικα) • επιθετική σεξουαλική συμπεριφορά ή αισθήματα φόβου από το ένα παιδί στο άλλο, ακόμα και αν το «παιχνίδι» γίνεται ανάμεσα σε συνομίληκους. Σε αυτές τις περιπτώσεις η ανάσα που καλούμαστε να πάρουμε είναι ακόμη πιο βαθιά, στην προσπάθεια να κρατήσουμε κοντά το παιδί μας, να του δείξουμε ότι σαν γονείς ή ενήλικες με σοφία και γνώση, είμαστε διαθέσιμοι. Ρωτάμε τι αισθάνονται, τι γνωρίζουν για το σεξ. Χαράσσουμε τα όρια ανάμεσα στο τι επιτρέπεται δημόσια και τι ιδιωτικά. Είμαστε ΠΑΝΤΑ διαθέσιμοι για κουβέντα (προσπαθούμε να ανοίγουμε κουβέντες στον δρόμο, στο αυτοκίνητο). Ρωτάμε τι προκάλεσε αυτή τη συμπεριφορά, μήπως κάτι που είδε στο inτernet, μήπως ήταν μια ιδέα που κάποιος άλλος του επέβαλε; Υπάρχει πιθανώς κάποιος στην οικογένεια που την προκάλεσε; Παράλληλα, δεν ξεχνάμε τις εφαρμογές που παρέχουν έλεγχο στο σερφάρισμα στο διαδικτύου (οnline safety -block parental control) και βέβαια αν νιώθουμε ότι δεν είμαστε επαρκείς ή ότι το πρόβλημα επιμένει παρά τις προσπάθειες μας, αναζητούμε βοηθεια από κάποιον ειδικό. Η αλήθεια είναι ότι το σεξ διαφεντεύει την ανθρωπότητα. Όσο και αν καυχιόμαστε οι άνθρωποι ότι σε αντίθεση με τα ζώα έχουμε καταφέρει τον έλεγχο στα ένστικτα μας, το σεξ παραμένει βασικό κομμάτι στο μεγάλο παζλ της ζωής και της σκέψης μας. Αυτό ισχύει ακόμη και στις επαγγελματικές σχέσεις, όπως πολύ πρόσφατα είδαμε στις περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στο Holλywood, αλλά και στο χώρο του αθλητισμού (διαβάσαμε ότι ο ιατρός της εθνικής ομάδας γυμναστικής των ΗΠΑ βίασε 265 κορίτσια). Ο άνθρωπος συχνά συγχέει το σεξ με τον έρωτα. Τελευταία «ανακάλυψη» είναι το Tinder, μια εφαρμογή με την οποία βασικά δηλώνει κανείς τη σεξουαλική του διαθεσιμότητα. Δυστυχώς, ο πυθμένας είναι πλέον πολύ κοντά, απλά γιατί ο βυθός μας δεν έχει ιδιαίτερο βάθος. Σε κοινωνίες με όλο και λιγότερη ουσία, καλούμαστε να είμαστε κοντά στις σκέψεις, τις ανησυχίες και τα «λαθάκια» των παιδιών μας. Πάντα εκτιμώντας τι είναι φυσιολογικό και τι όχι για την ηλικία τους, πάντα με στοργή και ψυχραιμία.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

06.02.2018

ΠΡΩΤΟΣ ΣΕ ΟΛΑ: Η μοναξιά των σούπερ ηρώων ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Με τη συνεργασία της ψυχολόγου-ψυχοθεραπεύτριας παιδιών και εφήβων Δρ Λήδας Αναγνωστάκη.

χοντας μια ιδιαίτερη (πονεμένη, που χρήζει ψυχανάλυσης και βέβαια δεν είναι της παρούσης) σχέση με την πρωτιά, καθώς ως παιδί και έφηβη ήμουν «η πρώτη μαθήτρια», αλλά και ως μαμά έχω ένα γιο και μια κόρη «πρώτους μαθητές», το θέμα των σχολικών και εξωσχολικών επιδόσεων των παιδιών και οι ψυχολογικές προεκτάσεις του με έχει απασχολήσει και προβληματίσει πολύ. Κυρίως γιατί βλέπω ότι, όσο και αν συνειδητοποιώ ότι αυτό είναι λάθος, είμαι ιδιαίτερα απαιτητική με τα παιδιά μου. Αναρωτιέμαι, συχνά, λοιπόν, σε ποιο βαθμό η πρωτιά είναι επιδίωξη του παιδιού και σε ποιο βαθμό είναι επιδίωξη του γονέα; Τα ίδια τι θα έκαναν αν δεν με είχαν πάνω από το κεφάλι τους; Άραγε είμαι απαιτητική για το δικό τους καλό ή γιατί επιδιώκω τη δική μου ψυχική ικανοποίηση, μέσα από τις επιτυχίες τους; Αναρωτιέμαι ακόμα τι συμβαίνει με τον συναγωνισμό ή αλλιώς με την -προ πολλού χαμένη- «ευγενή άμιλλα», που πανεύκολα μετατρέπεται σε σκληρό ανταγωνισμό και… σε ξεκατίνιασμα; Εσείς προβληματίζεστε σχετικά με το πότε το κυνήγι για την πρωτιά έγινε τόσο επικίνδυνο; Και κυρίως ποια προβλήματα κουβαλάμε όλοι εμείς οι γονείς, που σε πηγαδάκια έξω από το σχολείο, σε μακροσκελή τηλεφωνήματα και σε διαδικτυακά fora κατηγορούμε δασκάλους, καθηγητές και προπονητές ότι αδικούν κατάφορα τα «αστέρια μας»; Γιατί μας ενδιαφέρει πόσο πήρε στα μαθηματικά ο Γιώργος, ενώ ο γιος μας είναι ο Δημήτρης; Γιατί χρονομετράμε πόση ώρα έπαιξε πεντάδα ο Νίκος, ενώ ο γιος μας είναι ο Κώστας; Γιατί δυσανασχετούμε με την κόρη μας την Κατερίνα που πήρε Α στο τεστ γλώσσας και όχι Α! όπως η Σοφία, της γειτόνισσας; Γιατί ερχόμαστε στα χέρια με τον μπαμπά του Παναγιώτη που κάθεται δίπλα μας στην κερκίδα για το αν ήταν φάουλ ή όχι το κλωτσομπουνίδι που έκανε στο γιο του ο Αντωνάκης μας; (Και μετά, off the record, λέμε στον Αντωνάκη ένα μεγαλοπρεπές «Καλά του έκανες, του κωλόπαιδου, στην είχε φυλαγμένη»). Και τέλος πάντων, γιατί απαιτούμε από τα παιδιά μας να είναι πάντα εξαιρετικά σε ό,τι κάνουν και δεν αποδεχόμαστε ότι μπορεί και να μην είναι εξαιρετικά ή τουλάχιστον να μην είναι πάντα εξαιρετικά ή να μην είναι εξαιρετι-

κά σε όλα; Και γιατί πέφτουμε στα πατώματα με τις αποτυχίες τους; Για όλους αυτούς τους προβληματισμούς και επί τη ευκαιρία της διοργάνωσης ενημερωτικής ημερίδας για γονείς και εκπαιδευτικούς στον Πολυχώρο Μεταίχμιο με τίτλο «ΠΡΩΤΟΣ ΣΕ ΟΛΑ: Η μοναξιά των σούπερ ηρώων», με αφορμή το βιβλίο «Η πιο σημαντική νίκη του Αχιλλέα», της Ιωάννας Μπαμπέτα, μιλήσαμε για την πρωτιά και τον ανταγωνισμό με την ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια παιδιών και εφήβων Δρ Λήδα Αναγνωστάκη.

Μέτρον Άριστον Η κ. Αναγνωστάκη μάς λέει καταρχάς ότι η ανάγκη για πρωτιά (δηλαδή ο ανταγωνισμός) είναι μία μορφή επιθετικότητας. Ας μη μας φοβίζει η λέξη. Η επιθετικότητα στον άνθρωπο θεωρείται εγγενής και ως ένα βαθμό επιθυμητή και αναγκαία. Αυτή μας επιτρέπει να

επιζήσουμε (να σκεφτούμε, για παράδειγμα ως αντιδιαστολή, ένα βρέφος που είναι νωθρό, υποτονικό, δεν εξερευνά το σώμα της μητέρας με στόχο να βρει τη θηλή και να κρατηθεί γερά από αυτή) και να εξερευνήσουμε τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο που λέμε "κατακτάμε" τη γνώση. Ο ανταγωνισμός, επίσης, θεωρείται ένα απαραίτητο στάδιο στην ψυχική ανάπτυξη του ανθρώπου. Άλλωστε, τι άλλο είναι το οιδιπόδειο σύμπλεγμα, που το παιδί καλείται να ανταγωνιστεί το γονέα του ίδιου φύλου για να κάνει δικό του το γονέα του άλλου φύλου; Όμως, όλο αυτό χρειάζεται μέτρο. Διότι η επιθετικότητα, αν δεν μετριάζεται, μπορεί να αποβεί ψυχικά επιζήμια. Το ότι έχω την επιθυμία να κατακτήσω κάτι, να διακριθώ, δεν σημαίνει (ή δεν πρέπει να σημαίνει) ότι καταστρέφομαι αν αυτό δεν συμβεί. Στο σημείο αυτό, η κ. Αναγνωστάκη εισάγει στη συζήτηση την έννοια της αντοχής στη ματαίωση, ότι, δηλαδή, αντέχω αν κάτι δεν

06.02.2018

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

σίγουρο ότι κάποια στιγμή θα βιώσει, τουλάχιστον σε κάποιο τομέα -μαθησιακό, κοινωνικό, επαγγελματικό, ερωτικό...) και να "ξανασηκώνεται" και να ξαναπροσπαθεί. Ναι, είναι αυτοί οι γονείς που "στήνουν" το πού θα πέσει το φλουρί της βασιλόπιτας, καθώς δεν σκέφτονται (ίσως δεν αντέχουν να σκεφτούν) ότι αυτή η πιθανή μικρή, ανώδυνη, αποτυχία (το φλουρί να πέσει σε κάποιον άλλο!) είναι μία απαραίτητη και ωφέλιμη εισαγωγή στην πραγματικότητα για το παιδί τους.

Η ελληνική κοινωνία

γίνει όπως το θέλω (και προσπαθώ ξανά). Οι ματαιώσεις είναι δεδομένες στη ζωή μας. Όλοι, μα όλοι, θα βιώσουμε αποτυχίες, δεν γίνεται διαφορετικά. Και μάλιστα, οι ματαιώσεις, οι μικρές "αποτυχίες" εισάγονται από πολύ νωρίς στη ζωή μας. Η πρώτη, ας πούμε, ματαίωση γίνεται φυσιολογικά, όταν ένα βρέφος πεινάει και δεν εμφανίζεται αυτόματα η μαμά για να το θηλάσει ή για να του δώσει το μπουκάλι. Το αφήνει λίγο να περιμένει... Όχι γιατί το έχει βάλει σκοπό να το κάνει, αλλά γιατί έτσι είναι η πραγματικότητα. Όλοι χρειάζεται να περιμένουμε κάποιες φορές. Η μαμά που δεν εμφανίζεται μαγικά (αλλά εμφανίζεται μετά από λίγο) δίνει το πρώτο μάθημα για την αντοχή στη ματαίωση, μία τόσο βασική ικανότητα για τους ανθρώπους. Σύμφωνα με τη θεωρία, αυτό που ονομάζουμε "αρκετά καλή μητέρα" (η "τέλεια μητέρα" είναι ένα αφύσικο ον) με κάποιο τρόπο καταφέρνει να συντονίζεται με το παιδί της και γνωρίζει πόσο μπορεί να το αφήσει να περιμένει, δίνοντάς του μεν την ικανοποίηση που ζητά, αλλά και από την άλλη, προετοιμάζοντάς το σιγά-σιγά να αντέχει τη ματαίωση.

Ο ρόλος των γονέων στην πρωτιά Επιστρέφουμε στις σχολικές και εξωσχολικές επιδόσεις. Τι κάνουν ή καλύτερα τι πρέπει να κάνουν οι γονείς; Η απάντηση, σύμφωνα με την κ. Αναγνωστάκη, είναι μάλλον απλή. Δίνουμε κίνητρα στα παιδιά για να προσπαθούν, επιβραβεύουμε την προσπάθεια και την επιτυχία και δεν απογοητευόμαστε με την αποτυχία. Οι έπαινοι που δίνουμε (και πρέπει να δίνουμε) πρέπει να είναι πάντα ειλικρινείς, αντίστοιχοι με αυτό που κατάφερε το παιδί. Τα μικρά μας δεν βοηθιούνται από την υπερβολή. Άλλωστε τι νομίζουμε; Ότι δεν καταλαβαίνουν τα ίδια αν αυτό που κατάφεραν είναι σημαντικό και σε ποιο βαθμό; Από την άλλη η

επιβράβευση πρέπει να δίνεται. Είναι η ενθάρρυνση και για άλλες προσπάθειες και μία σημαντική ανταμοιβή για την κατάκτηση του στόχου. Ας μην φαντάζεται κάποιος γονιός ότι τα παιδιά διαβάζουν τα μαθήματά τους για τη χαρά της γνώσης, αυτό έρχεται πολύ αργότερα, στην εφηβεία και αν... Επίσης, ο έπαινος είναι μία σοβαρή ένδειξη ότι ο γονέας "βλέπει" το παιδί, παρακολουθεί με τι ασχολείται, τι προσπαθεί και πού δυσκολεύεται...

Η κ. Αναγνωστάκη εκτιμά ότι η ελληνική κοινωνία δεν αντέχει την ματαίωση και αισθάνεται ότι αυτό αντανακλάται και στην εκπαίδευση. Με άλλα λόγια, εξηγεί, οι Έλληνες δεν αντέχουμε το γεγονός ότι έχουμε τρωτά και αδυναμίες, ότι δεν μας χρωστάνε όλοι, και ότι οφείλουμε εμείς να παλέψουμε για να κατακτήσουμε αυτό που επιθυμούμε. Και μάλιστα, αισθανόμαστε μεγάλη καχυποψία όταν κάποιος διαπρέπει σε κάποιο τομέα, σαν να απειλούμαστε από αυτό, αντί να έχουμε τη συναισθηματική ασφάλεια να αναγνωρίσουμε ότι δεν τα καταφέρνουμε όλοι σε όλα και στον ίδιο βαθμό, ότι ο καθένας οφείλει να κάνει τη δική του προσπάθεια και ότι θα αναμετράται πάντα με μέτρο τις δικές του δυνατότητες και επιθυμίες. Συνοψίζοντας, λοιπόν, δεν υπάρχει τελειότητα. Αυτή είναι μύθος και ταυτόχρονα φυλακή για αυτόν που την κυνηγάει. Ας μην την απαιτούμε από τα παιδιά μας και ας μην έχουμε μεγάλες προσδοκίες, αλλά προσδοκίες ρεαλιστικές. Τι σημαίνει αυτό; Να αποδεχτούμε τα παιδιά μας όπως είναι. Άριστα σε κάποιους τομείς, πολύ καλά σε άλλους, μέτρια κάπου αλλού, ακόμα και… χάλια. Να μην τα συγκρίνουμε. Να μην τα βάζουμε να ανταγωνίζονται τους φίλους, τους συμμαθητές, τους συναθλητές τους. Να μην κατηγορούμε όσους τα διδάσκουν ότι τα αδικούν. Μόνο με τον τρόπο αυτό θα τα οδηγήσουμε να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν, να προσπαθούν, να αγωνίζονται, να βελτιώνονται, να έχουν ως στόχο τους το καλύτερο δυνατόν. Όχι το άριστο. Όχι το τέλειο. Ό,τι καλύτερο μπορούν, με βάση την ευφυία και τα ταλέντα που διαθέτουν. Αυτή θα είναι η πιο μεγάλη νίκη τους. Τότε θα είναι πραγματικοί σούπερ ήρωες.

Γονείς- νάρκισσοι Γιατί, όμως, γύρω μας βλέπουμε τόση ανησυχία και ένταση για τις επιδόσεις των παιδιών; Όπως εξηγεί η κ. Αναγνωστάκη, το πρόβλημα αρχίζει όταν το παιδί γίνεται η ναρκισσιστική προέκταση του γονέα. Γονείς που οι ίδιοι δεν είναι ώριμοι ψυχικά για να αντέξουν τη ματαίωση και να στραφούν σε ρεαλιστικές προσδοκίες (και που πολύ πιθανό να έχουν οι ίδιοι στραπατσαριστεί από τις απογοητεύσεις της πραγματικότητας) βλέπουν το παιδί τους σαν το όγδοο θαύμα του κόσμου, καθώς προβάλλουν σε αυτό όλο το δικό τους ναρκισσισμό. Αλίμονο σε όποιον το αμφισβητήσει (δάσκαλοι, άλλοι γονείς, προπονητές), αλλά αλίμονο και στο ίδιο το παιδί, που δεν του δίνεται κανένα περιθώριο να μην τα καταφέρει. Αλλά και αν τα καταφέρει ενσταλάζεται μέσα του ότι αυτό που μετράει δεν είναι το ίδιο, αλλά οι επιδόσεις του. Ο φόβος της αποτυχίας που πιθανά έχει το παιδί αυτό δεν είναι μόνο ότι φοβάται αν θα αποτύχει σε κάτι, αλλά, πολύ περισσότερο, φοβάται γιατί η αγάπη των γονέων του μοιάζει να δίνεται υπό όρους. Μιλάμε λοιπόν για γονείς που δεν έχουν αντοχή στη ματαίωση και αυτό μεταδίδουν στο παιδί τους, προσφέροντας του μία πολύ κακή υπηρεσία, καθώς δεν το διδάσκουν να διαχειρίζεται τις αποτυχίες (που είναι

Διαβάστε: Ιωάννα Μπαμπέτα, «Η πιο μεγάλη νίκη του Αχιλλέα», εκδόσεις Μεταίχμιο

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

06.02.2018

ΤΗΣ MAΡΙΑΣ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

πορεί να είναι ακόμη θέμα-ταμπού, ένα τοπίο άγνωστο για πολλούς, στην πραγματικότητα όμως η παρένθετη μητρότητα αποτελεί μονόδρομο στην προσπάθεια πολλών ζευγαριών να φέρουν στη ζωή δικούς τους βιολογικούς απογόνους. Σε μια χώρα που η πιθανότητα υιοθεσίας ενός παιδιού εξακολουθεί, ακόμα και σήμερα, να εισάγει τους υποψήφιους γονείς σε έναν κυκεώνα γραφειοκρατίας, ο οποίος μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια χωρίς επιτυχή κατάληξη, η λύση της παρένθετης μητέρας συνιστά μια όαση για αρκετά

ζευγάρια. Σήμερα λοιπόν, η παρένθετη μητρότητα προσφέρεται σαν δυνατότητα στα περισσότερα κέντρα γονιμοποίησης σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, ενώ υπάρχουν επίδοξοι γονείς που έρχονται από το εξωτερικό, ακολουθώντας τις μεγάλες εισροές από χώρες της Ευρώπης για εξωσωματικές γονιμοποιήσεις στη χώρα μας. Παρόλα αυτα, ο αριθμός των τοκετών από παρένθετες μητέρες ακόμα και σήμερα δεν ξεπερνά ετησίως τους 15, έχοντας, ωστόσο, αυξητική τάση σε σχέση με το παρελθόν.

Η παρένθετη μητρότητα ως επιλογή Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιλογή του δρόμου της παρένθετης μητρότητας είναι η γυναίκα που επιθυμεί να

γίνει μητέρα να έχει σοβαρό πρόβλημα υγείας, όπως π.χ. καρδιάς, νεφρού ή και γεννητικών οργάνων, το οποίο δεν της επιτρέπει να φέρει στον κόσμο ένα παιδί στο δικό της σώμα, είτε φυσιολογικά, είτε με εξωσωματική γονιμοποίηση. Από τη στιγμή που αυτό το σοβαρό πρόβλημα υγείας διαπιστωθεί από τον γιατρό και επικυρωθεί νομικά, τότε η γυναίκα, εφόσον το επιθυμεί, νομιμοποιείται να απευθυνθεί σε ένα εξειδικευμένο κέντρο γονιμότητας, προκειμένου να αρχίσει τη διαδικασία. Με άλλα λόγια στην Ελλάδα η παρένθετη μητρότητα με νόμο επιτρέπεται μόνο σε περιπτώσεις σοβαρών ιατρικών προβλημάτων που μπορεί να έχει η γυναίκα που επιθυμεί να τεκνοποιήσει και όχι π.χ. επειδή μια γυναί-

(

06.02.2018

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

(

Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν διαπιστωθεί - πολύ σπάνια βέβαια- περιπτώσεις που η παρένθετη διατυπώνει πρόθεση να πάρει το παιδί ή περιπτώσεις που ενώ αρχικά δίνει την συγκατάθεσή της να προχωρήσει σε όσες προσπάθειες χρειάζεται για να μείνει έγκυος, μόλις γίνεται η πρώτη απόπειρα και αποτυγχάνει, στην συνέχεια να εξαφανίζεται.

κα αποφασίσει ότι δεν θέλει να χαλάσει το σώμα της, όπως μπορεί να συμβεί σε σταρ του Χόλιγουντ. Αν θέλετε να το κάνετε όπως... η Κιμ Καρντάσιαν, μάλλον θα πρέπει να μεταναστεύσετε σε άλλη χώρα.

Πόσο διαρκεί η διαδικασία Σε αντίθεση με ό, τι μπορεί να πιστεύουν οι περισσότεροι, η διαδικασία της παρένθετης μητρότητας αρχίζει από τη στιγμή που το δικαστήριο δίνει τη συγκατάθεσή του για την έναρξη των προσπαθειών, εφόσον βέβαια νωρίτερα έχει προσκομιστεί το απαραίτητο ιατρικό έγγραφο ότι μια γυναίκα δεν πληροί τις προϋποθέσεις για τοκετό. Οι μελλοντικοί γονείς έχοντας αυτό το χαρτί στα χέριά τους μπορούν να απευθυνθούν στο κέντρο γονιμότητας, όπου θα ζητήσουν να γίνει η εξωσωματική γονιμοποίηση σε παρένθετη μητέρα την οποία υποδεικνύουν είτε οι ίδιοι, είτε το κέντρο, από την δεξαμενή των δοτριών με τις οποίες συνεργάζεται συνήθως. Το νομικό κομμάτι της διαδικασίας διαρκεί το πολύ έξι μήνες, ενώ στη συνέχεια αρχίζουν οι προσπάθειες της εξωσωματικής στην παρένθετη μητέρα, κάτι που μπορεί να διαρκέσει μήνες, καθώς μπορεί οι απόπειρες να μην αποδώσουν με την πρώτη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παρένθετη μητέρα γονιμοποιείται αυστηρά και μόνο με ωάριο της τεκμαιρόμενης μητέρας και σπερματοζωάρια από τον πατέρα του ζευγαριού που αρχίζει τη διαδικασία, ενώ αν λόγω ιατρικών θεμάτων δεν υπάρχουν ωάρια από τη μητέρα, τα ωάρια που χρησιμοποιούνται δεν προέρχονται από την παρένθετη, αλλά από διαφορετική δότρια. Ενδιαφέρον έχει το κομμάτι της ηλικίας της παρένθετης μητέρας, αφού συνήθως είναι μέχρι τα 45 ή και λίγο περισσότερο, αν το επιθυμεί το ζευγάρι, καθώς μπορεί να υπάρχει κάποιο συγγενικό πρόσωπο εμπιστοσύνης, το οποίο να θέλει να αναλάβει να βοηθήσει. Πολύ μικρότερης ηλικίας, ωστόσο, θα πρέπει να είναι η δότρια - αν μιλάμε για περίπτωση που η γυναίκα δεν είναι σε θέση ούτε να παράσχει ωάρια- καθώς η νομοθεσία επιβάλλει να είναι

μέχρι 30 ετών.

Το νομικό πλαίσιο Στη χώρα μας το νομικό πλαίσιο είναι πάρα πολύ αυστηρό για το ζευγάρι, η για τον μόνο γονέα, που επιθυμεί να κάνει οικογένεια μέσω παρένθετης μητρότητας, μην αφήνοντας κανένα ανοιχτό ''παράθυρο'' για την παρένθετη μητέρα να διεκδικήσει το παιδί που κυοφορούσε για εννέα μήνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι από την πρώτη στιγμή που έρχεται το παιδί στον κόσμο, στο πρώτο επίσημο χαρτί το οποίο αναφέρει την γέννησή του, αυτό του Ληξιαρχείου, δηλώνεται ως μητέρα του η βιολογική και όχι η παρένθετη. Κάτι τέτοιο για παράδειγμα δεν συμβαίνει στην περίπτωση της υιοθεσίας, όπου στα αρχικά έγγραφα αναφέρεται το όνομα της βιολογικής μητέρας, το οποίο αλλάζει στη συνέχεια, όταν ολοκληρώνεται η διαδικασία της υιοθεσίας. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν διαπιστωθεί - πολύ σπάνια βέβαια- περιπτώσεις που η παρένθετη διατυπώνει πρόθεση να πάρει το παιδί ή περιπτώσεις που ενώ αρχικά δίνει την συγκατάθεσή της να προχωρήσει σε όσες προσπάθειες χρειάζεται για να μείνει έγκυος, μόλις γίνεται η πρώτη απόπειρα και αποτυγχάνει, στην συνέχεια να εξαφανίζεται. Γενικότερα, το ζήτημα της εμπιστοσύνης σε αυτή την τόσο ιδιαίτερη ''συναλλαγή'' είναι το πιο ευαίσθητο από όλα που μπορεί να προκύψουν, καθώς δεν είναι τόσο εύκολο να βρεθεί παρένθετη μητέρα, η οποία να φέρει σε πέρας μέχρι το τέλος αυτή τη διαδικασία. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι περισσότερες παρένθετες μητέρες στη χώρα μας είναι αλλοδαπές και μπαίνουν σε αυτή την συναλλαγή με την υπόσχεση και κάποιου πρόσθετου ''αντίτιμου'' πέρα από τα ιατρικά έξοδα, τα οποία προβλέπονται από το νόμο.

Το ιατρικό κομμάτι Όταν επιλυθούν όλα τα νομικά ζητήματα και επιτύχει και η προσπάθεια γονιμοποίησης, τότε ουσιαστικά βρίσκεται σε ισχύ η διαδικασία παρένθετης μητρότητας. Η παρένθετη

23 μητέρα παρακολουθείται κανονικά από τον γυναικολόγο, κάνει όλες τις εξετάσεις της, παρουσία και του τεκμαιρόμενου ζευγαριού και φυσικά βρίσκεται σε στενή σχέση μαζί του, καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, ο νόμος δεν ορίζει αμοιβή στην παρένθετη μητέρα πέρα από την διατροφή της και τα ιατρικά έξοδα, ωστόσο, τις περισσότερες φορές υπάρχει και ένα ποσό ως δέλεαρ για τις γυναίκες που μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία, ειδικά αν είναι αλλοδαπές και δεν είναι κάποιο συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο.

Οι εξελίξεις στα δικαιώματα των γυναικών που αποκτούν παιδί με παρένθετη μητέρα Ακριβώς όπως συνέβη στις γυναίκες που γίνονται μητέρες μέσω υιοθεσίας, έτσι και στην περίπτωση των γυναικών που αποκτούν παιδί μέσω παρένθετης μητέρας και δεν μπαίνουν σωματικά στη διαδικασία, ο νόμος τελικά κατοχυρώνει αρκετά δικαιώματα. Ειδικότερα, ο νόμος 4488/2017 με το άρθρο 44 τον προηγούμενο Δεκέμβριο επέφερε σημαντικές αλλαγές στα δικαιώματα των τεκμαιρόμενων μητέρων από παρένθετη μητρότητα. Όπως ορίζει και η σχετική εγκύκλιος, πλέον το επίδομα μητρότητας που χορηγείται στις αυτοαπασχολούμενες εργαζόμενες γυναίκες επιτρέποντας την προσωρινή διακοπή του επαγγέλματός τους, λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας, για χρονικό διάστημα 14 εβδομάδων, επεκτείνεται στις κυοφορούσες αυτοαπασχολούμενες γυναίκες στις τεκμαιρόμενες αυτοαπασχολούμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, καθώς και στις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες που υιοθετούν τέκνο ηλικίας έως δύο ετών. Επίσης, παρέχεται πλέον στην τεκμαιρόμενη μητέρα που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας το δικαίωμα του μεταγενέθλιου τμήματος της άδειας μητρότητας (δηλαδή εννέα (9) εβδομάδες άδεια λοχείας). Την ίδια στιγμή, ορίζεται ότι η τεκμαιρόμενη μητέρα κατά το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας δικαιούται τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με τη μητρότητα, εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής της, όπως και οι φυσικές μητέρες. Τέλος, δίνεται πλέον το δικαίωμα της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας στην τεκμαιρόμενη μητέρα και αυτή η παροχή χορηγείται ακριβώς όπως ισχύει για τις φυσικές μητέρες.

Με την συνεργασία του καθηγητή μαιευτικής του ΑΠΘ Νίκου Πράπα και της δικηγόρου, ειδικευμένης στο Οικογενειακό Δίκαιο Ευγενίας Φωτοπούλου.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

06.02.2018

Και το μάτι...γαρίδα ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΣΑΝΟΥΔΟΥ

πό τη μία είναι οι γονείς που, από πεποίθηση ή καθαρή απελπισία, καταλήγουν στο συμπέρασμα πως λίγες δύσκολες νύχτες είναι προτιμότερες από ατελείωτους μήν ες αϋπνίας. Στο αντίπαλο στρατόπεδο, όσοι κρίνουν ότι ένα μικρό παιδί, πόσω μάλλον ένα βρέφος ηλικίας λίγων εβδομάδων, δεν πρέπει για κανένα λόγο να αφήνεται να κλαίει ολομόναχο σε ένα δωμάτιο, ούτε καν για λίγα λεπτά. Οι περισσότερες τεχνικές «εκπαίδευσης» ύπνου (ο όρος είναι παραπλανητικός, αφού όλα τα νεογέννητα έρχονται στον κόσμο εφοδιασμένα με την ικανότητα να κοιμούνται) έχουν αποδειχθεί αρκετά αποτελεσματικές, τουλάχιστον αν το ζητούμενο είναι μωρά που δεν ξυπνούν στη διάρκεια της νύχτας. Οι πιο πρόσφατες έρευνες επιβεβαιώνουν ό,τι το sleep training δεν έχει μακροπρόθεσμες ή βραχυπρόθεσμες επιβλαβείς συνέπειες για την ψυχική υγεία των παιδιών εφόσον εφαρμόζεται σύμφωνα με ορισμένους βασικούς κανόνες. Μπορεί όμως κάλλιστα να αποδειχθεί ιδιαίτερα τραυματικό για τους γονείς, ένα σημαντικό ποσοστό των οποίων τείνει να εγκαταλείπει την όλη διαδικασία μετά την πρώτη δακρύβρεχτη νύχτα. Πάντως, το κύριο συμπέρασμα των ειδικών είναι πως με ή χωρίς «εκπαίδευση» όλα τα παιδιά μαθαίνουν να κοιμούνται μόνα τους. Δεν

υπάρχει λοιπόν κανένας λόγος να επηρεαζόμαστε από απειλητικές δηλώσεις του τύπου «αν δε λάβεις μέτρα τώρα θα ξενυχτάς για την επόμενη δεκαετία». Όπως και στις υπόλοιπες πτυχές της ανατροφής των παιδιών μας, το σημαντικό είναι να λαμβάνουμε αποφάσεις με βάση τις δικές μας ανάγκες και αξίες, όχι τις νουθεσίες τρίτων, όσο καλοπροαίρετες κι αν είναι. Η πλειονότητα των μεθόδων sleep training περιστρέφονται γύρω από την ιδέα πως οι προσπάθειες μας να βοηθήσουμε τα παιδιά να κοιμηθούν απλώς δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης. Έτσι, ένα μωρό που πάντα αποκοιμιέται πίνοντας γάλα ή στην αγκαλιά είναι ανίκανο να βυθιστεί ξανά στον ύπνο αν ξυπνήσει μέσα στη νύχτα. Και το ότι θα ξυπνήσει είναι σχεδόν σίγουρο, καθώς οι κύκλοι ύπνου των βρεφών έως την ηλικία των εννέα μηνών είναι πολύ συντομότεροι από των ενηλίκων με μέγιστη διάρκεια τα 60 λεπτά, εκ των οποίων μόνο τα 30 είναι αφιερωμένα στον «ήσυχο» βαθύ ύπνο. Να γιατί το αγγελούδι σας αρχίζει να κλαίει σπαρακτικά αμέσως μόλις το ακουμπήσετε στο στρώμα. Σύμφωνα πάντως με ορισμένους επιστήμονες, αυτό που εμείς εκλαμβάνουμε ως πρόβλημα στην πραγματικότητα ενδέχεται να αποτελεί δικλίδα ασφαλείας, προστατεύοντας τα μωρά από τον κίνδυνο ασφυξίας ή αιφνίδιου θανάτου (όλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολα ξυπνάει ένα βρέφος που κοιμάται βαθιά). Ακόμα και μετά το δύσκολο πρώτο διάστημα, τα παιδιά εξακολουθούν να περνούν

ένα σημαντικό κομμάτι του ύπνου τους σε στάδιο REM και δεν αρχίζουν να κοιμούνται σαν ενήλικες πριν τα πέμπτα ή έκτα τους γενέθλια. Επομένως, οι συγγραφείς εγχειριδίων για τον βρεφικό ύπνο δεν υπόσχονται κάποια μαγική συνταγή για οκτώ ή παραπάνω ώρες αδιάλειπτου ύπνου. Απλώς υποστηρίζουν ότι τα μωρά, που αφήνονται στις κούνιες τους ξύπνια αμέσως μόλις δείξουν σημάδια νύστας και μαθαίνουν να κοιμούνται χωρίς καμία γονεϊκή παρέμβαση, έχουν λιγότερες πιθανότητες να «απαιτήσουν» την παρουσία της μαμάς ή του μπαμπά τους αν ξυπνήσουν λίγες ώρες αργότερα. Όσο συχνά και αν χρησιμοποιούν τις λέξεις «ήπια» και «ανώδυνα», οι τεχνικές εκπαίδευσης σπάνια ολοκληρώνονται χωρίς κλάμα ή έστω διαμαρτυρίες. Υπάρχουν ωστόσο ουσιώδεις διαφορές: Προσεγγίσεις όπως αυτή του γνωστού παιδιάτρου Ρίτσαρντ Φέρμπερ, διευθυντή του Κέντρου Διαταραχών Ύπνου στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Βοστόνης, συνιστούν στους γονείς να αφήνουν τα μωρά τους (συνήθως μετά τον τρίτο μήνα της ζωής τους) να κλαίνε για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, επιστρέφοντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα στο δωμάτιο για να τα παρηγορήσουν χωρίς να τα πάρουν αγκαλιά. Οι υποστηρικτές της μεθόδου Φέρμπερ αντιμετωπίζουν τα δάκρυα ως αναγκαίο κακό, ως το τίμημα που πρέπει να πληρώσουν για να εξασφαλίσουν κάποιες ώρες αδιάλειπτου ύπνου κάθε νύχτα. Άλλωστε, το πιο «βίαιο» στάδιο της εκπαίδευσης διαρκεί μόλις λίγα βράδια

06.02.2018

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

ΌΣΟ ΣΥΧΝΆ ΚΑΙ ΑΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΎΝ ΤΙΣ ΛΈΞΕΙΣ «ΉΠΙΑ» ΚΑΙ « ΑΝΏΔΥΝΑ», ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΈΣ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗΣ ΣΠΆΝΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΏΝΟΝΤΑΙ ΧΩΡΊΣ ΚΛΆΜΑ Ή ΈΣΤΩ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΊΕΣ

και πιθανότατα είναι λιγότερο επικίνδυνο για ένα μωρό από ότι μια εξαντλημένη από την αϋπνία μαμά που αδυνατεί να λετιουργήσει σωστά στην καθημερινότητα της και ισορροπεί στα όρια της κατάθλιψης. Αν όμως η στάση αυτή σας φαίνεται κάπως σκληρή, τότε αναμφίβολα θα σας σοκάρει η θεωρία του Νεοϋορκέζου παιδιάτρου Μάικλ Κοέν που υποστηρίζει πως βρέφη ηλικίας μόλις οκτώ εβδομάδων μπορούν να αφήνονται να κλαίνε για όση ώρα χρειάζεται μέχρι να μάθουν τελικά να αποκοιμιούνται χωρίς βοήθεια. Πρόκειται για μια ακραία θέση, καθώς οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν πως η (συνήθως σύντομη αλλά αναμφίβολα στρεσογόνος) φάση της εκπαίδευσης δεν πρέπει να ξεκινά πριν τους τέσσερις ή τους έξι μήνες) Παρ’ όλα αυτά, ο Κοέν έχει δεκάδες χιλιάδες «οπαδούς», που δηλώνουν ότι οι ανορθόδοξες συμβουλές του τους έσωσαν τη ζωή. Στην άλλη άκρη του φάσματος βρίσκονται, μεταξύ άλλων, ο γκουρού του attachment parenting και πατέρας οκτώ παιδιών William Sears και η Ελίζαμπεθ Πάντλεϊ, συγγραφέας του μπεστ σέλερ εγχειριδίου «The No-Cry Sleep Solution». Η Πάντλεϊ πράγματι κάνει τα πάντα για να αποφύγει τα δάκρυα, όμως η προσέγγιση της (μεταξύ άλλων, προτρέπει τους απελπισμένους γονείς να καθιερώσουν μία σταθερή ρουτίνα πριν τον ύπνο χρησιμοποιώντας την ίδια μουσική, τα ίδια λόγια και το ίδιο παιχνίδι ή αγαπημένο αντικείμενο) απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο και έχει σαφώς λιγότερο εγγυημένα αποτελέ-

σματα από ό,τι οι τεχνικές τύπου Φέρμπερ. Επιπλέον, η ίδια παραδέχεται ότι συνέχισε να κοιμάται με το γιο της κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος του sleep training, έτσι οι συμβουλές της είναι πιο κατάλληλες για μητέρες που δεν αντέχουν πια να να ξυπνούν κάθε μία ώρα για να θηλάζουν ένα χορτάτο αλλά «εθισμένο» στο στήθος νήπιο, αλλά είναι πρόθυμες να μοιράζονται το κρεβάτι τους για όσο χρειαστεί. Είναι τελικά απαραίτητο να καταφύγουμε στις προτάσεις των ειδικών για να «διδάξουμε» στο παιδί μας να κοιμάται; Σίγουρα όχι, δεδομένου ότι ακόμα και τα πιο ανήσυχα πιτσιρίκια αργά ή γρήγορα ανακαλύπτουν την χαρά του αδιάλειπτου ύπνου. Σύμφωνα με μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Pediatrics, περίπου πέντε χρόνια μετά την ολοκλήρωση του sleep training τα «εκπαιδευμένα» παιδιά δεν έχουν καμία απολύτως διαφορά σε σχέση με τους συνομήλικους τους, τόσο στις νυχτερινές τους συνήθειες όσο και γενικότερα στη συμπεριφορά τους. Οι ερευνητές επέλεξαν 692 μωρά από 8 έως 10 μηνών, που με βάση τις αναφορές των γονιών τους αντιμετώπιζαν προβλήματα με τον ύπνο, και τα παρακολούθησαν για μία πενταετία. Τα 326 εξ αυτών έλαβαν μέρος σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης υπό την καθοδήγηση εξειδικευμένου προσωπικού, ενώ στα υπόλοιπα δεν έγινε καμία παρέμβαση. Σε ηλικία έξι ετών, οι συμμετέχοντες επανήλθαν στα «εργαστήρια» έτσι ώστε να εκτιμηθούν οι ψυχοκοινωνικές τους λειτουργίες, η

συναισθηματική τους ωριμότητα, η ικανότητα τους να διαχειρίζονται το στρες, η σχέση τους με τους γονείς τους, αλλά και η ψυχολογική κατάσταση των ίδιων των γονέων. Οι ερευνητές δεν εντόπισαν καμία διαφορά ανάμεσα στις δύο ομάδες, ενώ όλα τα παιδιά είχαν τις ίδιες (περιορισμένες) πιθανότητες να αντιμετωπίζουν προβλήματα ύπνου, ανεξαρτήτως του αν είχαν «εκπαιδευτεί» ή όχι. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει λόγος να αισθάνεστε ότι οφείλετε να «ρυθμίσετε» τον ύπνο του μωρού σας με εξωτερικές παρεμβάσεις, ούτε όμως να συνεχίσετε να υποφέρετε επ’ άπειρον. Αν και τα οφέλη (ή οι αρνητικές επιπτώσεις) του sleep training δεν έχουν προς το παρόν αποδειχθεί επιστημονικά, δεν ισχύει το ίδιο για τις συνέπειες της έλλειψης ύπνου, η οποία μεταφράζεται σε εξάντληση, νευρικότητα, άγχος και αδυναμία συγκέντρωσης, ενώ μακροπρόθεσμα αυξάνει τις πιθανότητες να νοσήσουμε από Αλτσχάιμερ, καρδιαγγειακά, καρκίνο και σακχαρώδη διαβήτη, να εμφανίσουμε κατάθλιψη ή να εμπλακούμε σε τροχαίο ατύχημα. Θέτοντας ως βασική προτεραιότητα την πνευματική και σωματική υγεία της οικογένειας μας, είναι πιο εύκολο να επιλέξουμε μία προσέγγιση που μας ταιριάζει. Έτσι κι αλλιώς, ακόμα και οι πιο «αυστηροί» εκπαιδευτές ύπνου υπογραμμίζουν πως καμία μέθοδος δεν πρέπει να εφαρμόζεται για παραπάνω από λίγες ημέρες αν δεν φαίνεται να έχει αποτελέσματα ή προκαλεί υπερβολικό στρες στα παιδιά ή τους γονείς.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

06.02.2018

Μετά τον καρκίνο, τι; ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΣ ΚΑΡΛΑΤΗΡΑ

αρκίνος και γονιμότητα: τρεις λέξεις που απεικονίζουν το καλειδοσκόπιο των συναισθημάτων, από τον φόβο, την αγωνία, τον θυμό, τη λύπη μέχρι τη συγκίνηση, τη χαρά, την ηρεμία, την ευφορία. Λέξεις που ιδανικό θα ήταν να μη «συναντιούνται» ποτέ. Αλλά που στην πραγματικότητα διασταυρώνονται και τέμνονται, επαναχαράσσοντας πορείες και ανθρώπινες ζωές. Στην Ελλάδα, περίπου 5.000 γυναίκες κάθε χρόνο προσβάλλονται από καρκίνο του μαστού, με τις 1.000 εξ αυτών να βρίσκονται στην αναπαραγωγική ηλικία. Είναι αδιαμφισβήτητο πως η διάγνωση καρκίνου σε οποιαδήποτε ηλικία τρομοκρατεί. Στην περίπτωση νέων, όμως, η διάγνωση μπορεί να τους γκρεμίσει τον κόσμο ολόκληρο, πλήττοντας το κέντρο του κύκλου της ζωής, τη συνέχειά τους, τη γονιμότητά τους. Το Ταλκ συνομίλησε για αυτή τη δύσκολη, φαινομενικά «αταίριαστη» σχέση με την παθολόγο- ογκολόγο, κυρία Φλώρα Σταυρίδη, αναζητώντας απαντήσεις στα ερωτήματα που προκύπτουν καταρχάς στο άκουσμα της λέξης «καρκίνος» και στη συνέχεια με τον συνδυασμό της με τη λέξη «γονιμότητα».

Επηρεάζει ο καρκίνος τη γονιμότητα της γυναίκας; Η απάντηση είναι ναι, η διάγνωση του καρκίνου ενδέχεται να επηρεάσει τη γονιμότητα της γυναίκας ποικιλοτρόπως. Αρχικά λόγω της ψυχολογικής επιβάρυνσης της διάγνωσης αυτής καθ’ αυτής και κατά δεύτερο λόγο εξαιτίας της θεραπείας που πιθανόν θα λάβει η ασθενής (π.χ. χημειοθεραπεία, χειρουργική θεραπεία ή ακτινοθεραπεία).

Περιγράψτε μας αυτήν την ψυχολογική επιβάρυνση που καλούνται να διαχειριστούν οι ασθενείς. Η θλίψη, η αϋπνία, η ανορεξία, η νευρικότητα, η οργή, η ενοχή συνοδεύουν συνήθως στην αρχή τη διάγνωση του καρκίνου. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ασθενείς βιώνουν αισθήματα άγχους και κατάθλιψης, τα οποία επηρεάζουν τόσο τις ίδιες όσο και τις οικογένειές τους. Τα αισθήματα αυτά εμφανίζονται είτε ως αποτέλεσμα της ίδιας της ασθένειας, είτε ως παρενέργεια της

θεραπείας. Μπροστά στη διάγνωση μιας χρόνιας και απειλητικής για τη ζωή ασθένειας, οι οικογενειακές και φιλικές σχέσεις δοκιμάζονται και πολλές φορές τροποποιούνται. Γι ’αυτό το κοινωνικό υποστηρικτικό περιβάλλον της γυναίκας που νοσεί από καρκίνο φαίνεται να παίζει κρίσιμο ρόλο στην προσαρμογή στη νόσο. Ιδιαίτερο ρόλο διαδραματίζουν τα μέλη της οικογένειας και ο σύζυγος της γυναίκας.

Το πώς επηρεάζεται η γονιμότητα εξαρτάται από τη μορφή της θεραπείας; Ανάλογα με τη μορφή της θεραπείας, υπάρχει διαφορετική επίπτωση στη γονιμότητα. Η χημειοθεραπεία που δίδεται σε μία γυναίκα, που έχει διαγνωστεί με κακοήθεια ανεξαρτήτως εντόπισης, είναι δυνατόν να βλάψει τα ωάριά της και κατ’ επέκταση τη δυνατότητα τεκνοποίησης. Το πόσο βλαπτική θα είναι η επίδραση της χημειοθεραπείας εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την ηλικία της γυναίκας καθώς και από το είδος και την ένταση της θεραπείας που θα λάβει, κάτι που κάνει δύσκολη την πρόβλεψη για την ακριβή επίδραση της

στην δυνατότητα τεκνοποίησης. Σε γενικές γραμμές, όσο νεότερη είναι η γυναίκα, τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα έχει να βλαφθεί λιγότερο από την επίδραση της θεραπείας. Κι αυτό διότι επειδή το απόθεμα ωαρίων της είναι μεγαλύτερο, αυξάνεται η πιθανότητα να ανακάμψει η δυνατότητα τεκνοποίησης μετά το τέλος της θεραπείας. Η ορμονοθεραπεία, η οποία αφορά κυρίως τις γυναίκες με καρκίνο μαστού ειδικότερα, ενδέχεται να στερήσει τη δυνατότητα τεκνοποίησης μια και ο στόχος της είναι ακριβώς να κατασταλεί η ωοθηκική λειτουργία. Συνήθως η ορμονοθεραπεία χορηγείται για 5 έως 10 χρόνια οπότε, η διάρκεια της θεραπευτικής αγωγής από μόνη της ενδέχεται να οδηγήσει τη γυναίκα σε πρώιμη εμμηνόπαυση. Η ακτινοθεραπεία ενδέχεται να βλάψει τη γονιμότητα της γυναίκας μόνο όταν στρέφεται έναντι των αναπαραγωγικών οργάνων της γυναίκας (ωοθήκες, ενδομήτριο) ή όταν χορηγείται στον εγκέφαλο. Κάποιες φορές η πρώιμη εμμηνόπαυση μπορεί να αποσοβηθεί μετακινώντας τις ωοθήκες χειρουργικά σε υψηλότερη θέση μέσα στην περιτοναϊκή κοιλότητα, προκειμένου να μην επηρεαστεί

06.02.2018

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

27 τώμενο καρκίνο μαστού, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον είναι ασφαλές να μεσολαβήσει μία εγκυμοσύνη και να επακολουθήσει στη συνέχεια η ολοκλήρωση της ορμονοθεραπείας. Μέχρι να προκύψουν τα τελικά αποτελέσματα των μελετών αυτών, η πρώιμη διακοπή μίας θεραπείας γίνεται μετά από εκτενή συζήτηση μεταξύ του θεράποντος ιατρού και της ασθενούς με έκθεση των πιθανών κινδύνων που ενδέχεται να προκύψουν.

Υπάρχει κίνδυνος για το έμβρυο; Δεν υπάρχει κανένας τεκμηριωμένος κίνδυνος για το έμβρυο σε περίπτωση εγκυμοσύνης μετά το πέρας της θεραπευτικής αγωγής για τον καρκίνο του μαστού.

Πώς δέχεται μια γυναίκα μια τόσο βαριά διάγνωση όπως αυτή του καρκίνου; Διαφοροποιείται η αντίδραση ανάλογα με το αν η γυναίκα έχει ήδη αποκτήσει παιδιά ή όχι; Παρά το γεγονός ότι ο καρκίνος είναι σε πολλές περιπτώσεις νόσος που θεραπεύεται, εξακολουθεί να αποτελεί μια επώδυνη κατάσταση για τη γυναίκα, επηρεάζοντας βαθιά τον ψυχισμό της. Η γυναίκα έρχεται αντιμέτωπη με ένα σοβαρό νόσημα, ενώ ειδικά στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού πρέπει να αντιμετωπίσει και την πιθανή απώλεια ενός τμήματος του σώματός της που συμβολίζει τη μητρότητα και την ερωτική της υπόσταση.

Πόσες γυναίκες στην Ελλάδα υπολογίζεται πως μπαίνουν σε αυτή τη δύσκολη διαδρομή, της αντιμετώπισης του καρκίνου σε συνδυασμό με την προσπάθεια να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους και να αποκτήσουν τελικά παιδί;

από το ακτινοθεραπευτικό πεδίο. Κατ’ αναλογία, η χειρουργική αφαίρεση μέρους ή όλου του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας ενδέχεται να βλάψει τη γονιμότητά της. Η σύγχρονη Χειρουργική Ογκολογία λαμβάνει σε πολλές περιπτώσεις την επιθυμία απόκτησης τέκνων, διασώζοντας όπου είναι αυτό εφικτό μία ωοθήκη καθώς και εξάρτημα προκειμένου να δώσει την δυνατότητα στην γυναίκα που πάσχει από πρώιμο γυναικολογικό καρκίνο τη δυνατότητα απόκτησης παιδιών. Τέλος, υπάρχουν αλλά σχετικά λίγα δεδομένα σχετικά με τις νεότερες στοχεύουσες θεραπείες ή την ανοσοθεραπεία η επίδραση της οποίας στη γονιμότητα τώρα μελετάται.

Ποιες είναι οι επιλογές της γυναίκας που διαγιγνώσκεται με καρκίνο σε ό,τι αφορά τη διατήρηση της γονιμότητας και την απόκτηση παιδιού; Για τις γυναίκες ασθενείς που επιθυμούν μελλοντική εγκυμοσύνη και πρέπει να υποβληθούν σε συστηματική θεραπεία που μπορεί να προκαλέσει πρόωρη εμμηνόπαυση, υπάρχουν εναλλακτικές προσεγγίσεις διατήρησης της γονιμότητας, όπως χορήγηση GnRH αναλόγων κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας ή η κρυoσυντήρηση ωοθηκικού ιστού ή ωαρίων για τις γυναίκες χωρίς σύντροφο

– χωρίς ωστόσο να παρατηρούνται υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για τον λόγο αυτό, η γυναίκα να ενημερώνεται πρώιμα και ορθά τόσο από τον θεράποντα Ογκολόγο, όσο και από τον εξειδικευμένο σε θέματα γονιμότητας γυναικολόγο πάνω στις επιλογές της, ιδανικά προτού ξεκινήσει η θεραπεία, ώστε να επιλεγεί η ορθότερη για εκείνη μέθοδος. Για τη γυναίκα που έχει ήδη υποστεί κάποιου είδους αντικαρκινική θεραπεία, η μέθοδος της εξωσωματικής γονιμοποίησης και η κατάψυξη εμβρύων είναι προς το παρόν μια αξιόπιστη λύση, ιδιαιτέρως δε, εάν χρησιμοποιούνται παράγοντες που δεν προκαλούν ωοθηκική διέγερση, όπως η ταμοξιφαίνη ή η λετροζόλη. Βεβαίως, αυτές δεν εφαρμόζονται σε περιπτώσεις όπου κρίνεται απαραίτητη η άμεση έναρξη συστηματικής θεραπείας η καθυστέρηση της οποίας θα ήταν απειλητική για την ζωή της ασθενούς. Για την επίτευξη εγκυμοσύνης μετά τη χορήγηση ογκολογικής θεραπείας, συνήθως προτείνεται ένα διάστημα αναμονής 2-3 ετών, καθώς έχει παρατηρηθεί ότι το μεγαλύτερο ποσοστό υποτροπών συμβαίνει αυτήν τη χρονική περίοδο και επομένως μια πιθανή εγκυμοσύνη θα μείωνε την αποτελεσματικότητα της θεραπείας για την πρόληψη των τοπικών υποτροπών. Τελευταία, βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες πρώιμης διακοπής της ορμονοθεραπείας σε ασθενείς με ορμονοεξαρ-

Δυστυχώς δεν υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των γυναικών που καταφεύγουν σε διαδικασία διατήρησης της γονιμότητάς τους προτού υποβληθούν σε κάποια αντικαρκινική αγωγή, λόγω ελλιπούς βάσης δεδομένων. Παγκοσμίως υπολογίζεται ωστόσο, πως μόνο το 10-20% αξιοποιούν αυτήν τη δυνατότητα.

Ποιος είναι ο ρόλος του Ογκολόγου στη διάγνωση του καρκίνου; Και τι πρέπει να ζητεί από αυτόν η ασθενής; Ο ρόλος του Ογκολόγου στη διάγνωση του καρκίνου ενδέχεται να είναι καθοριστικής σημασίας για την έκβαση της νόσου. Ο σύγχρονος Ογκολόγος οφείλει να είναι όχι μόνο πλήρως ενημερωμένος και καταρτισμένος βιβλιογραφικά για την κάθε ογκολογική περίπτωση, αλλά να βρίσκεται δίπλα στον ασθενή και την οικογένειά του, προσφέροντάς του συμπαράσταση και ολιστική στήριξη σεβόμενος τις ιδιαίτερες ανάγκες και ιδιαιτερότητές του. Η ασθενής πρέπει να ενημερώνεται από τον γιατρό σχετικά με τη διατροφή, την ψυχολογική στήριξη αλλά και τις συμπληρωματικές θεραπείες (π.χ. yoga, βελονισμός), που θα ελαχιστοποιήσουν τα συμπτώματά της, ενισχύοντας παράλληλα τα αποτελέσματα της θεραπείας της.

Με τη συνεργασία της κυρίας Φλώρας Σταυρίδη, Παθολόγου-Ογκολόγου, MD, MSc, MRCP

ΒΟΛΤΑ

06.02.2018

160 χρόνια ελληνική βιομηχανία Μία έκθεση-ταξίδι στην Τεχνόπολη

ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

λα, ρε μαμά, βαριέμαι να πάω σε αυτή την έκθεση. Δεν καταλαβαίνω και τι είναι ακριβώς», μουρμούρισε ο γιος μου πριν από κάποιες μέρες. Η μανούλα, όμως, δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί της και μετά από λίγη ώρα παρκάραμε στο Γκάζι, μετά από μια μάλλον παράξενη για τον Δημήτρη διαδρομή, καθώς τον ρωτούσα (έχοντας μελετήσει πριν από την επίσκεψη μας) διάφορα που του φάνταζαν κουλά (μέχρι εκείνη την ώρα) τύπου «Ποιο υλικό πατάμε όταν περνάμε τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου; Το έχεις αγγίξει ποτέ με τα χέρια σου; Έχεις τη συνταγή για να φτιάξεις τα δικά σου χρώματα; Χορεύουν άραγε οι κλωστές; Μπορεί μία κλωστή να λάμψει στο σκοτάδι; Από πού βγαίνει ένας λαγός; Ξέρεις πότε φτιάχτηκε το πρώτο παγωτό ξυλάκι; Τι γνωρίζεις για τον κύριο Μάρσαλ και το σχέδιό του; Έχεις δει ποτέ μίξερ μεγαλύτερο από σένα;» Όπως πιθανόν φαντάζεστε, τρεις ώρες μετά, που έπρεπε πλέον να φύγουμε, ο μικρός δεν ξεκόλλαγε και συνέχιζε να χορεύει σε… industrial ρυθμούς! «160 χρόνια made in Greece. Βιομηχανία, πρωτοπορία, καινοτομία», λοιπόν! Ένας ενδιαφέρων διάλογος ανάμεσα στο

παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Μια διηλικιακή έκθεση που φιλοξενείται μέχρι τα τέλη Μαρτίου στην Τεχνόπολη και το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου και μας καλεί να ανακαλύψουμε… αλλιώς την ελληνική βιομηχανία από το 1860 έως σήμερα. Με αφετηρία το σημείο απ’ όπου ξεκίνησαν όλα, το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας της χώρας, το εργοστάσιο φωταερίου της Αθήνας που συμπληρώνει 160 χρόνια λειτουργίας, κάναμε ένα πολύχρωμο και συναρπαστικό ταξίδι στο παρελθόν, στο παρόν αλλά και στο μέλλον, διασκεδάζοντας και μαθαίνοντας ένα σωρό πράγματα που δεν γνωρίζαμε! Στις 3 ενότητες της έκθεσης, ο επισκέπτης συναντά βιομηχανίες που καινοτόμησαν στον κλάδο τους, που παρασκεύασαν πρωτότυπα προϊόντα ή έφεραν νέα προϊόντα στην Ελλάδα, που κατοχύρωσαν διεθνείς πατέντες και άλλες που ξεκίνησαν φιλόδοξα αλλά δεν τα κατάφεραν. Αναγνωρίζει εταιρείες που ξεκίνησαν τον 19ο αιώνα και συνεχίζουν μέχρι και σήμερα. Παρακολουθεί την εξέλιξη των βιομηχανικών πόλεων και τις βιομηχανίες που σχετίζονται με αυτές. Μα πάνω απ’ όλα, μέσα από… άκρως ενδιαφέρουσες παράλληλες ιστορίες, ανακαλύπτει τα πρόσωπα πίσω από τις βιομηχανίες, τους βιομήχανους και τους εργάτες, τους άντρες και τις γυναίκες

που μπλέχτηκαν από νωρίς στα γρανάζια των μηχανών… Πρώτη στάση: Μηχανουργείο. Δεύτερη: Αποθήκη. Ο επισκέπτης περιηγείται στις δύο αίθουσες της Τεχνόπολης και στο ιδιαίτερο στήσιμο που εμπνέεται από τις εμπορικές και κλαδικές εκθέσεις, με 8 χρώματα να κυριαρχούν, ένα για κάθε κλάδο της ελληνικής βιομηχανικής ανάπτυξης: μέταλλα, χημικά, οικοδομικά υλικά και ύλες, ενέργεια, τρόφιμα και ποτά, κλωστοϋφαντουργία και ένδυση, καπνός, ξύλο και έπιπλο. 100 βιομηχανίες παρελαύνουν μπροστά στα μάτια μας μέσα από 800 αντικείμενα, μηχανήματα, πρώτες ύλες, παραγόμενα προϊόντα, πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό, διαδραστικά παιχνίδια, προβολές και κρυμμένες πληροφορίες, που μας βοηθούν να καταλάβουμε ότι η βιομηχανία δεν είναι κάτι μακρινό, αλλά βρίσκεται

06.02.2018

ΒΟΛΤΑ

29 της μόδας, στην Κλωστοϋφαντουργία! • Τις Κυριακές, σφραγίζουν κονσέρβες τομάτας. • Στο πλαίσιο δύο νέων εικαστικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, κάθε Κυριακή στις 12.00, ζωγραφίζουν, παίζουν και πειραματίζονται με διαφορετικά υλικά στα «160 χρόνια made in Greece. Kids edition», ενώ την Κυριακή 11 Φεβρουαρίου, από τις 17:00 έως τις 19:00, φτιάχνουν τη δική τους ταινία μικρού μήκους μαζί με τον πολυβραβευμένο animator και media artist Μπάμπη Αλεξιάδη στο μαγικό εργαστήριο animation «Στην ανέμη τυλιγμένη». Χρησιμοποιούν κλωστές, ράβουν-ξηλώνουν και δημιουργούν κινούμενες «ζωγραφιές» που ζωντανεύουν μέσα από την τεχνική του stop-motion. Και με τον ξεχωριστό και δημιουργικό αυτό τρόπο, γνωρίζουν καλύτερα την κλωστοϋφαντουργία, τον κλάδο που ουσιαστικά εγκαινίασε την εκβιομηχάνιση της χώρας.

καθημερινά δίπλα μας, μέσα στη ζωή μας… Το ταξίδι συνεχίζεται στο προαύλιο του Μηχανουργείου. Το Σιδηρουργείο «διηγείται» σε μικρούς και μεγάλους μια ιστορία για την ενέργεια, ενώ στο Νέο Υδαταέριο ο επισκέπτης βλέπει έργα νέων δημιουργών στην εικαστική έκθεση «Αεριόφως», μία σύμπραξη του Φυσικού Αερίου Αττικής με τον Όμιλο AKTO Art & Design και το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου. Όσο για τα παιδιά: • Μαθαίνουν τι είναι πραγματικά: επαγγελματίες, χομπίστες, αναζητητές εμπειριών ή μήπως... προσκυνητές; Πηγαίνουν στα Χημικά, διαλέγουν το χρώμα που τους αρέσει και βρίσκουν το έκθεμα που τους ταιριάζει! • Αγγίζουν και μυρίζουν πραγματικές (!) πρώτες ύλες: αλουμίνα, βωξίτη, χάλυβα, τιτάνιο και όχι μόνο… • Στο Χρονολόγιο, βρίσκουν το κρυμμένο συρτάρι και συναρμολογούν παζλ με εργοστάσια, εικόνες από την παραγωγή και εργαζόμενους. Ακόμα, ταξιδεύουν στον χρόνο και στην ελληνική ιστορία με ένα… τρένο και φτιάχνουν με χρωματιστούς κρίκους τα δικά τους στατιστικά ανάπτυξης της παραγωγής ανά κλάδο. • Στα Τρόφιμα & ποτά, διαλέγουν 3 υλικά, φτιάχνουν μια… ψηφιακή συνταγή και βλέπουν τι νόστιμο θα βγει! Ακόμα, παίζουν με πλαστελίνες και σφραγίζουν τα δικά τους πολύχρωμα μπισκότα Παπαδοπούλου! • Στο προαύλιο του Μηχανουργείου βλέπουν τα εντυπωσιακά μηχανήματα από ελληνικές βιομηχανίες και βγάζουν φωτογραφίες δίπλα στο… τεράστιο μίξερ, αλλά και στο φορτηγάκι της Δέλτα, που έφερνε παλιά τα παγωτά και τα γάλατα στις γειτονιές! • Στην Ενέργεια, βάζουν τη φαντασία τους να δουλέψει… Πώς θα ήταν η ζωή χωρίς ηλεκτρισμό και πετρέλαιο; Μπλιαχ, όπως είπε ο γιος μου! Ναι, τους είναι ασύλληπτη μια τέτοια ζωή. • Στο Μέταλλο, βλέπουν από κοντά το πρώτο

ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο που κατασκευάστηκε στη Σύρο, το ξακουστό Enfield 80001. Όχι, δεν μπορούν να το οδηγήσουν… Ξεκαθαρίστε το από πριν, προς αποφυγή παρεξηγήσεων. • Ακούν μια προφορική μαρτυρία δια… στόματος Δημήτρη Βαράγκη, στην ενότητα Έπιπλο, ξύλο, χαρτί, όπου βλέπουν και δημιουργίες διά χειρός του. • Στον Καπνό, παρακολουθούν το ντοκιμαντέρ για το «Καπνεργοστάσιο» της οδού Λένορμαν 218! • Ανακαλύπτουν φιγουρίνια και υφάσματα και ενημερώνονται για τις… «ιστορικές» τάσεις

Για κρατήσεις και περισσότερες πληροφορίες, καλέστε στο 2130109325! Ημερομηνίες: Έως 25 Μαρτίου 2018 Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή, 12.00-20.00, Σάββατο & Κυριακή, 11.00-20.00 Αίθουσες: Μηχανουργείο, Αποθήκη, Σιδηρουργείο, Προαύλιο Μηχανουργείου Εισιτήρια: Γενική είσοδος: 4 ευρώ, Μειωμένο (Άνεργοι, μαθητές 6-18 ετών, φοιτητές): 2,5 ευρώ Τεχνόπολη: Πειραιώς 100, Γκάζι

ΠΙΤΣΙΛΕΣ

Βρεφικά ρούχα Anamnesia

Ποτέ δεν ξέρεις τι θα πιαστεί στα δίχτυα του ψαρά! Βaby φορμάκι από τη funky και stylish θεματική «Αχινός» και baby φορμάκι «Χταποδάκι» από τη θεματική «Ψαράκια» των Anamnesia. Μια ιδέα που θα σας κάνει να θυμάστε για πάντα την Ελλάδα που γνωρίσατε και αγαπήσατε. www.facebook.com/anamnesiagifts www.instagram.com/anamnesiagr

06.02.2018

Τσαντάκι Anamnesia

Κάθε δώρο από τα Anamnesia θα σας συνδέει νοητά με ένα ατέλειωτο ταξίδι στην Ελλάδα. Trendy cosmetic bag από τη θεματική «Σκυριανά πουλιά» των Anamnesia. www.facebook.com/anamnesiagifts www.instagram.com/anamnesiagr

Σαλοπέτα με καρδούλες και σαλοπέτα με ηπερήρωες

Η σαλοπέτα είναι το πιο ευέλικτο ρούχο που μπορεί να φορεθεί σχεδόν όλο το χρόνο. Φοριέται με μακρύ ή κοντό μανίκι από κάτω ή και μόνη της το καλοκαίρι και είναι ιδανική για τη μετάβαση του καιρού την άνοιξη. Οι σαλοπέτες του BabyMou είναι φτιαγμένες από οργανικό βαμβάκι και είναι διαθέσιμες για μωρά και νήπια από 0 μέχρι 3 ετών. www.babymou.gr

Crayon Rocks

Τα Crayon Rocks είναι μοναδικές, οικολογικές κηρομπογιές από 100% φυσικό κερί σόγιας και παρασκευάζονται στις ΗΠΑ. Έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να βοηθήσουν τα μικρά παιδιά να αναπτύξουν σωστά το πιάσιμο του μολυβιού. Το μέγεθός τους επιτρέπει στα παιδιά να ζωγραφίσουν εύκολα και προετοιμάζουν τα μικρά δάχτυλα για τη γραφή. www.kindergallery.gr

Μαρκαδόροι και ξυλομπογιές Giotto. Δώστε χρώμα στη φαντασία! Μαρκαδόροι χοντροί και λεπτοί, για τα ρούχα, το χαρτί, το μέταλλο και το γυαλί! Ξυλομπογιές, ακουαρέλας και απλές, σε αποχρώσεις φωτεινές και ζωηρές. Όλα στη σειρά Giotto! www.fila-giotto.gr www.facebook.com/filahellas

Ballοon Nobodinoz

Μουσικό Kathe Kruse

Γνωρίζετε τα μοναδικά βρεφικά παιχνίδια Kathe Kruse, που είναι ασφαλή ακόμη και για νεογέννητα; Το μουσικό υφασμάτινο παιχνίδι για μωρά Duck είναι ποιοτικό και κλασικό. Αν τραβήξετε το κορδόνι του, παίζει ένα νανούρισμα του Brahms, που χαλαρώνει το μωρό πριν από την ώρα του ύπνου! Το χαρούμενο σχέδιο και τα προσεκτικά επιλεγμένα χρώματα εξάπτουν τη βρεφική περιέργεια, ενώ η μουσική εκπαιδεύει τα αυτάκια τους. www.kindergallery.gr

Κάντε τον χώρο σας να ξεχωρίζει με το πουφ «Balloon» της Nobodinoz, σε σχήμα γιγάντιας μπάλας! Τα πουφ της Nobodinoz έρχονται σε μια τεράστια ποικιλία από χρώματα, σχέδια και μεγέθη, εξαλείφοντας έτσι την πιθανότητα να μην βρείτε αυτό που σας ταιριάζει! Είναι σχεδιασμένα και κατασκευασμένα στην Ισπανία με τα ασφαλέστερα υλικά και τις πιο αυστηρές πιστοποιήσεις. www.cozykids.gr

Χειροποίητη πινιάτα «Ψάχνοντας τον Νέμο»

Μια μαμά φτιάχνει πολύχρωμες πινιάτες, με απλά υλικά, φαντασία και πολλή αγάπη. Εδώ βλέπετε την πινιάτα «Ψάχνοντας τον Νέμο», στην οποία περιλαμβάνεται και σχοινί για να την κρεμάσετε. Για τα μικρά παιδάκια, αν το θελήσετε, περιλαμβάνονται και κορδονάκια για να τραβήξουν, αντί να σπάσουν, και να ανοίξουν την πινιάτα. Αναζητήστε όλα τα σχέδια στο www.mamapiniata.gr Τηλ.: 6932 725735

ΠΙΤΣΙΛΕΣ

06.02.2018

Λούτρινη Στολή Τίγρης

Ρεαλιστική γούνινη στολή Wild & Soft. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί με πολλούς τρόπους: ως μία διασκεδαστική στολή μεταμφίεσης, ως χαλάκι στο παιδικό δωμάτιο, ως στρώμα παιχνιδιού ή ως μαλακή κουβέρτα. Χαρίζει μία χαρούμενη, πρωτότυπη νότα σε κάθε παιδικό δωμάτιο, ενώ προσφέρει στα παιδιά συντροφιά και αίσθημα ασφάλειας. Ένα μοναδικό δώρο για τους μικρούς σας φίλους! Διαθέτει θέσεις στις πατούσες για να μπαίνουν οι παλάμες, και το κεφάλι του ζώου φοριέται σε στιλ κουκούλας. www.milkshakesanddreams.com

Τσάντα Banana

Τσάντα από καμβά με τύπωμα στο μπροστινό μέρος. Κλείνει με κουμπί και διαθέτει μία εσωτερική τσέπη. Ιδανική για την παραλία, το κολυμβητήριο, το μπαλέτο και όλες σας τις βόλτες! www.milkshakesanddreams.com

Lara & Ollie - Κολιέ Μάσησης GEORGIA

Τα κολιέ μάσησης Lara & Ollie είναι ένα κομψό αξεσουάρ για κάθε μέρα της εβδομάδας και είναι πιθανώς το πιο λειτουργικό κόσμημα που είχατε ποτέ. Χάρη στο πολύ μοντέρνο γεωμετρικό σχήμα του, κανείς δεν καταλαβαίνει ότι πρόκειται για κολιέ είναι οδοντοφυΐας και μπορείτε να το φοράτε ακόμα και χωρίς να έχετε μαζί το παιδί σας. www.macawkid.com

Londji Game - Χάρτινη Οικογένεια LONDJI Παζλ - Πειρατές

Παζλ 100 κομματιών, από ανακυκλωμένο χαρτί και χαρτόνι, με υπέροχη εικονογράφηση και διαστάσεις 85 x 32 εκ. www.macawkid.com

Παιδικά κράνη Βίκινγκς - Κατασκευές με αυτοκόλλητα και πετράδια

Δημιούργησε το δικό σου, μοναδικό κράνος Βίκινγκς! Διάλεξε τα πετράδια και τα αυτοκόλλητα-μωσαϊκά που σου αρέσουν πιο πολύ και διασκέδασε με τους φίλους σου κατασκευάζοντας εντυπωσιακά κράνη πολεμιστών! Το πακέτο περιλαμβάνει 2 χρωματιστά κράνη από χαρτόνι, 8 διαφάνειες με αυτοκόλλητα και 11 λαμπερά πετράδια σε διαφορετικό χρώμα και σχέδιο για να τα διακοσμήσεις. www.partyalphabet.gr

Η Londji ανανεώνει το παραδοσιακό παιχνίδι στο οποίο ντύνεις χάρτινες κούκλες, μόνο που εδώ δε ντύνεις μία κούκλα, αλλά μια ολόκληρη οικογένεια. Το σετ περιλαμβάνει 4 χαρτονένιες κούκλες και 20 χάρτινα φορέματα μαζί με διάφορα αξεσουάρ. www.macawkid.com

Στέμματα πριγκίπισσας με αυτοκόλλητα και πετράδια

Διασκέδασε με τις φίλες σου διακοσμώντας την προσωπική σου τιάρα. Χρωματιστά χαρτόνια, λαμπερά πετράδια και αυτοκόλλητα-μωσαϊκό θα γίνουν το πιο ευχάριστο παιχνίδι! Το πακέτο περιλαμβάνει 2 χάρτινες τιάρες, 7 διαφάνειες με αυτοκόλλητα και 27 πετράδια σε διαφορετικά χρώματα και σχήματα. www.partyalphabet.gr

06.02.2018

ΦΤΟΥ ΚΑΙ ΒΓΑΊΝΩ 02

2018

Αποκριά στην Αθήνα

06.02.2018

Σινεμά

Η ταινία παίζεται στους κινηματογράφους μεταγλωττισμένη, σε διανομή ODEON.

O Άνθρωπος των Σπηλαίων «Ο Άνθρωπος των Σπηλαίων» είναι μια ξεκαρδιστική κωμωδία για μικρούς και μεγάλους από τον βραβευμένο με τέσσερα Όσκαρ σκηνοθέτη Νικ Παρκ. Παρακολουθώντας τη, θα κάνουμε ένα συναρπαστικό ταξίδι μεταξύ της Παλαιολιθικής Εποχής και της Εποχής του Χαλκού! Στις απαρχές του κόσμου, όταν προϊστορικά πλάσματα και μαλλιαρά μαμούθ κατοικούσαν στη Γη, παρακολουθούμε την ιστορία του Νταγκ, και του βοηθού του Χόγκνομπ, ενός αγριογούρουνου με συμπεριφορά σκύλου, και την προσπάθειά τους να ενώσουν τη φυλή τους απέναντι στην εχθρική απειλή του Λόρδου Νουθ, αρχηγού της Εποχής του Χαλκού, ώστε να σώσουν την κοιλάδα τους, που προορίζεται για ορυχείο. Αρωγός του Νταγκ είναι η Γκούνα, μια νεαρή κοπέλα της Εποχής του Χαλκού, που πουλάει τηγάνια, αλλά λατρεύει το ποδόσφαιρο. Η τελική μάχη μεταξύ των Ανθρώπων των Σπηλαίων και των Ανθρώπων της Εποχής του Χαλκού θα κριθεί… στο γήπεδο, σε έναν συναρπαστικό αγώνα!

Σινεμά

The Perfect Selfie

Πότε και πού: Κυριακή 25 Φεβρουαρίου, ώρα 12:00 Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138

όσες selfies χωράνε στην ζωή της δεκαεξάχρονης Φινλανδής instagram star Ολίβια. Τι σημαίνουν για εκείνη 20.000 followers; Το φεστιβάλ ντοκιμαντέρ για παιδιά και νέους KinderDocs παρουσιάζει σε πρεμιέρα για την Ελλάδα το ντοκιμαντέρ για εφήβους «The Perfect Selfie» στο οποίο θα παρακολουθήσουμε ένα χρόνο από τη ζωή της Ολίβια. Η ζωή της δεν είναι πολύ διαφορετική από εκείνη των συνηθισμένων εφήβων: μοιράζεται δημόσια ωραίες στιγμές αλλά ταυτόχρονα επικρίνει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ανησυχεί για το πόσο επιφανειακοί και προκατειλημμένοι μπορεί να γίνουμε στο Instagram και στο Facebook αλλά και γνωρίζει ότι συμβάλλει στην ενίσχυση αυτής της τάσης. Παρακολουθούμε τη ζωή της Ολίβια και μαζί της ζούμε και εμείς και ό,τι δεν μοιράζεται στο διαδίκτυο. Μέσα από την ιστορία της γνωρίζουμε μια ολόκληρη γενιά σημερινών εφήβων. Μετά την προβολή, θα ακολουθήσει συζήτηση με τη Χριστίνα Ρασιδάκη, ΒΑ Ψυχολογίας, MA στις συμβουλευτικές σπουδές, που εργάζεται ως συγγραφέας, σύμβουλος γονέων και ψυχοθεραπεύτρια.

35 Μουσική Παράσταση

Πού: Θέατρο Βέμπο, Καρόλου 18, Αθήνα, Μετρό Μεταξουργείο, τηλ: 210 5221767 Πότε: Από 11 Φεβρουαρίου και κάθε Κυριακή έως και την Κυριακή των Βαΐων, στις 11:00 και 12:30 το πρωί

Μουσικές Εποχές. Μια συναυλία κλασικής μουσικής για μωρά!

νωρίζοντας ότι η κλασική μουσική έχει τη δύναμη να βελτιώσει τις νοητικές λειτουργίες του μωρού, μια ομάδα ταλαντούχων καλλιτεχνών- όλοι τους γονείς- μας προσκαλούν στο κουαρτέτο «Μουσικές Εποχές», στο πρώτο live κονσέρτο για μωρά, παιδιά και τους γονείς τους. Ο Διονύσης Γιαμπανάς έχει συνθέσει μουσική αποκλειστικά για τη συγκεκριμένη συναυλία, ενώ η χορεύτρια-χορογράφος Σάρα Τοσκάνο επιμελήθηκε και εκτελεί μια τρυφερή χορογραφία. Ακόμη και ο χώρος έχει διαμορφωθεί κατάλληλα: Γονείς και μωρά βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τη δράση, πάνω στη σκηνή, καθισμένοι σε παγκάκια και αναπαυτικές μαξιλάρες. Οι μουσικοί κινούνται στο χώρο, το ίδιο και η Σάρα Τοσκάνο. Και κάπως έτσι, μέσα σε 45', με οδηγό τις μελωδίες, τον χορό και τις εικόνες, μικροί και μεγάλοι αισθάνονται τη ζεστασιά του καλοκαιριού, τη θαλπωρή του χειμώνα, τη μαγεία της άνοιξης και τη νοσταλγία του φθινοπώρου. Τσέλο παίζει ο Νίκος Ιωνάς, φλάουτο ο Θοδωρής Πιστόλας, πιάνο ο Διονύσης Γιαμπανάς και κρουστά ο Σόλις Μπαρκή.

Δημιουργική Απασχόληση

Ώρα έναρξης: 12:30 (ώρα προσέλευσης 30 λεπτά πριν την έναρξη) Διάρκεια: 90 λεπτά Πού: Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», Πειραιώς 254, Ταύρος

«Καρναβαλικό παιχνίδι θησαυρού» στον Ελληνικό Κόσμο

ην Κυριακή 18 Φεβρουαρίου, ο Ελληνικός Κόσμος φιλοξενεί ένα αποκριάτικο οικογενειακό πρόγραμμα και καλεί μικρούς και μεγάλους να αναλάβουν δράση. Ο βασιλιάς καρνάβαλος πρέπει να στηθεί, μα όλα τα σύνεργα έχουν εξαφανιστεί! Εντολές, γρίφοι και αινίγματα θα οδηγήσουν τους συμμετέχοντες στις μυστικές κρυψώνες. Με καλή συνεργασία, κέφι και δημιουργική διάθεση, ο βασιλιάς καρνάβαλος θα κάνει την εμφάνισή του. Αλλά υπάρχει και συνέχεια και στόχος… ιερός! Ο βασιλιάς καρνάβαλος πρέπει να φιλοτεχνηθεί, γιατί μόνο τότε θα ξεκινήσει η μουσική, ο χορός και το ξεφάντωμα. Τα παιδιά, παρέα με τους γονείς τους, εξερευνούν τους σταθμούς του παιχνιδιού, λύνουν γρίφους, περνάνε δοκιμασίες κι έτσι, μαζεύουν τα απαραίτητα υλικά για τη μεγάλη τους κατασκευή. Είναι απαραίτητη η έγκαιρη τηλεφωνική κράτηση στο 212 254 0000

ΦΤΟΥ ΚΑΙ ΒΓΑΙΝΩ

06.02.2018

Θέατρο

Χώρος φιλοξενίας: Οικία Κατακουζηνού, Αμαλίας 4, 105 57, Αθήνα (5ος όροφος) Διάρκεια θεατρικής εμπειρίας: 70’ , 40’ θεατρικός μονόλογος και 30’ θεατρικό παιχνίδι μετά την παράσταση Πότε: Κάθε Κυριακή στις 12.30 μ.μ. μέχρι τις 18 Μαρτίου 2018 Πληροφορίες – Κρατήσεις: 21 1010 4750 & 6983 434 636

Οι μικροί καρναβαλιστές ξεφαντώνουν στην πόλη

ι μικροί μασκαράδες βρίσκονται στο επίκεντρο των αποκριάτικων εκδηλώσεων του δήμου Αθηναίων, που διοργανώνει ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας δήμου Αθηναίων, προσκαλώντας τα παιδιά να μεταμφιεστούν, να γιορτάσουν και να ξεφαντώσουν στην πόλη, όπου ο ρυθμός του καρναβαλιού δε σταματά να χτυπά. Η Πινακοθήκη, τα Μουσεία και οι Βιβλιοθήκες του δήμου Αθηναίων προσκαλούν τα παιδιά να συμμετάσχουν σε δράσεις και εκπαιδευτικά πρόγραμμα, τα οποία έχουν ως στόχο τη γνωριμία τους με τα ήθη, έθιμα και την παράδοση της Αποκριάς, που αποτελούν το βασικό γνώμονα των φετινών εκδηλώσεων. Το Ζάππειο, ο κλασικός αποκριάτικος παιδικός προορισμός, την Κυριακή 11 Φεβρουαρίου από τις 10.30, θα πλημμυρίσει από γλυκύτατους μασκαράδες με λαμπερά χαμόγελα, που θα ζήσουν την απόλυτη εμπειρία του καρναβαλιού με μουσική, χορό, παιχνίδι και πολλές άλλες εκπλήξεις.

Για το αναλυτικό και πολύ πλούσιο μέχρι την Καθαρά Δευτέρα πρόγραμμα, επισκεφτείτε το www.opanda.gr

Δημιουργική Απασχόληση

Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι

ο «Θέατρο ΡΕΤΡΟ» παρουσιάζει την βραβευμένη θεατρική παράσταση για παιδιά 4-7 ετών «Η πριγκίπισσα και το μπιζέλι» στην ιστορική «Οικία Κατακουζηνού». Μια φορά και έναν καιρό ένας πρίγκιπας ήθελε να παντρευτεί μια πριγκίπισσα. Γύρισε όλη τη γη αλλά δεν την βρήκε πουθενά και επέστρεψε στο παλάτι του. Ένα βράδυ με τρομερή καταιγίδα χτύπησε το κουδούνι του παλατιού. Η υπηρέτρια άνοιξε και αντίκρισε μία βρεγμένη κοπέλα! Την οδήγησε στη Βασίλισσα, στην οποία η κοπέλα ισχυρίστηκε πως είναι πριγκίπισσα. Η Βασίλισσα, για να μάθει την καταγωγή της, έδωσε εντολή η κοπέλα να κοιμηθεί σε κρεβάτι με 20 στρώματα και από κάτω να τοποθετηθεί ένα μπιζέλι. Το επόμενο πρωί η Βασίλισσα και ο πρίγκιπας την ρώτησαν: «Πως κοιμήθηκες;» Η απάντηση της κοπέλας αποκαλύπτεται επί σκηνής! Το θεατρικό κείμενο της Μαργαρίτας Κυραγιάννη και της Αγγελικής Φράγκου είναι γραμμένο σε ποιητικό λόγο και πρωταγωνιστεί η Αγγελική Φράγκου, η οποία εναλλάσσει το ρόλο του αφηγητή με τους διαφορετικούς ρόλους του παραμυθιού, αλλάζοντας αξεσουάρ με φρενήρη ρυθμό. Παράλληλα, με απλά σκηνικά αντικείμενα δημιουργεί όλους τους διαφορετικούς χώρους και τις ατμόσφαιρες του παραμυθιού.

Αφήγηση

Πότε: Τις Κυριακές 11 & 25 Φεβρουαρίου, 4/ 11 & 18 Μαρτίου Αφήγηση: 12.00 – 13.00 Εργαστήρι Αφήγησης: 13. 15 – 14.00 Ηλικίες: Για παιδιά από 5 ετών (ίσως και λίγο μικρότερα) έως 155!!! Πού:Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206, Ταύρος, 2103418550, www.mcf.gr

Από τις τσέπες μου βγαίνουν παραμύθια- Ιστορίες απ΄ την άκρη της Γης κι από τα πέρατα του κόσμου

αφήγηση παραμυθιών στην Ελλάδα είναι ταυτισμένη με τη Σάσα Βούλγαρη. Κι όποιος την ακούσει μια φορά να αφηγείται, σίγουρα πηγαίνει και δεύτερη και τρίτη και τέταρτη! Η Σάσα ξέρει πολλά παραμύθια και παλιές ιστορίες, με καταπληκτικές περιπέτειες και με μαγικά πλάσματα. Θαυμαστές, αστείες… καμιά φορά και λίγο τρομακτικές. Ξέρει τόσες πολλές που «ξεφυτρώνουν» μέσα από τις… τσέπες της! Και από τις 4 Φεβρουαρίου, βρίσκεται στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης και κάθε Κυριακή μας λέει κι άλλες ιστορίες! Μετά την αφήγηση, ακολουθεί… παιχνιδιάρικο εργαστήρι αφήγησης ιστοριών για μικρούς και μεγάλους με τη Σάσα και την παραμυθοπαρέα της, τις υπέροχες Διάβες!

ΓΙΩΡΓΟΣ Δ. ΛΕΜΠΕΣΗΣ Συγγραφέας της μπεστ σέλερ σειράς ΨΑΡΟΣΟΥΠΑ

Οι σκληρές δοκιμασίες θα αναδείξουν τη νικήτρια ΣΑΥΡΑ!

w w w . p s i c h o g i o s . g r

Διαβά Z ου με μαζί!

Γίνετε μέλη δωρεάν στο www.psichogios.gr ή καλώντας χωρίς χρέωση στο 800-11-64 64 64 και κερδίστε προνόμια και δώρα.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

βιβλίο Όπου κι αν κοιτάξεις, υπάρχει μαγεία. Άραξε, χαλάρωσε, το μόνο που χρειάζεσαι είναι... βιβλία! - Dr. Seuss ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ Έπεσες και χτύπησες; Δεν νιώθεις καλά; Κανένα πρόβλημα, διότι «Ο Αρκουδάκος οδηγεί ασθενοφόρο!» και θα σε βοηθήσει! Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί, σε απόδοση Φίλιππου Μανδηλαρά, ένας ακόμη τίτλος στην επιτυχημένη σειρά προσχολικών βιβλίων του Benji Davies. Ένα βιβλίο μικρού σχήματος, από ανθεκτικό χαρτόνι, με κινούμενα μέρη για ατελείωτες ώρες εξερεύνησης για όλα τα παιδιά 1-3 ετών που λατρεύουν να ανακαλύπτουν νέους κόσμους. Ο Φίλιππος αγαπάει την Πηνελόπη με τα γλυκά ματάκια, την κουνιστή ουρά και το πιο όμορφο χαμόγελο του κόσμου! Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα... Ο Φίλιππος είναι πολύ μικρούλης για να τη φιλήσει, ακόμα κι αν σταθεί στις μύτες των ποδιών του! Χρειάζεται αμέσως ένα σχέδιο για να γίνει ψηλός. Το τι θα κάνει θα το μάθετε διαβάζοντας το τρυφερό βιβλίο «Ένα σκυλάκι με μποτάκια», μια τρυφερή ιστορία της Paula Metacalf (εκδόσεις Διόπτρα), που δείχνει στα παιδιά να αγαπούν μέσα από τη διαφορετικότητά τους. Η συγγραφέας του Γκρούφαλο Julia Donaldson γράφει μια ξεκαρδιστική περιπέτεια, πανέμορφα εικονογραφημένη από τη Lydia Monks. «Τι άκουσε η πασχαλίτσα», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Στο αγρόκτημα επικρατεί πανδαιμόνιο, με βελάσματα και κακαρίσματα, γαβγίσματα και χλιμιντρίσματα. Όταν όμως δύο πονηροί κλέφτες αποφασίζουν να κλέψουν την όμορφη αγελάδα, το πιο σιωπηλό και μικροσκοπικό πλασματάκι είναι που θα σώσει την κατάσταση! Από τις εκδόσεις Μικρή Σελήνη κυκλοφορεί το βιβλίο «Πέντε μύγες και μια τρομπέτα», της Ingrid Chabbert, σε εικονογράφηση Raul Guridi. Πέντε πολύ «ανήσυχες» μύγες περνούν τη μέρα τους πετώντας από σπίτι σε σπίτι μέχρι που πέφτουν πάνω σε ένα εντυπωσιακό κίτρινο αντικείμενο! Και τότε το παιχνίδι ανακάλυψης ξεκινά. Μια ξεκαρδιστική ιστορία υποθέσεων με πέντε περίεργους ήρωες παραμυθιού. Οι μικροί αναγνώστες θα λατρέψουν αυτά τα έντομα που ανακαλύπτουν τον κόσμο με τα μεγάλα τους μάτια. Οι υποθέσεις για την ταυτότητα του περίεργου αντικειμένου δεν τελειώνουν ποτέ κι έτσι τα παιδιά μπορούν να συμπληρώσουν την ιστορία, όταν στο τέλος η τρομπέτα πέφτει στα πόδια του επόμενου ανυποψίαστου εντόμου… Σε ένα εντελώς διαφορετικό παραμύθι, το ίδιο δίδυμο συγγραφέα και εικονογράφου μιλά στα μικρά παιδιά για τη δύναμη του έρωτα. Η Chabbert και ο Guridi, στο βιβλίο «Τη μέρα που μεταμορφώθηκα σε πουλί», παρουσιάζουν τρυφερή ιστορία για την αγάπη που, όταν είναι πολύ δυνατή, μας μεταμορφώνει και έπειτα μας απελευθερώνει. Ο πρωταγωνιστής, την ημέρα που άρχισε το σχολείο, ερωτεύτηκε για πρώτη φορά, τη Φωτεινή που αγαπούσε τα πουλιά. Και μεταμορφώθηκε κι εκείνος σε πουλί για να της τραβήξει την προσοχή. Κι ας ήταν δύσκολο να παίζει μπάλα και να σκαρφαλώνει στα δέντρα. Κι ας γελούσαν μαζί του τα άλλα παιδιά. Κι εκείνη, τελικά, τον πρόσεξε. Η προσπάθειά του, λοιπόν, άξιζε τον κόπο. Και δεν χρειαζόταν πλέον να είναι πουλί… Ξαναέγινε αγόρι. Και πέταξε! Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση της Μαρίας Παπαγιάννη. Οι εκδόσεις Διόπτρα μάς συστήνουν τη νέα σειρά «Ζεν για παιδιά», της Louison Nielman, που περιλαμβάνει τρυφερές ιστορίες για να περάσετε ήρεμες στιγμές με το παιδί σας και να το βοηθήσετε να εκφράζει τα συναισθήματά του.

06.02.2018

«Η Μπαλού έχει θυμώσει» δείχνει στο παιδί πώς να χαλαρώνει, να διαχειρίζεται τον θυμό του και να χαρίζει στον εαυτό του στιγμές ηρεμίας, χάρη σε απλές διασκεδαστικές ασκήσεις. «Ο Λούπο και οι φίλοι του δεν νυστάζουν» είναι διασκεδαστικό βιβλίο για το παιδί και ταυτόχρονα βοηθά τον γονιό να διαχειριστεί ήρεμα και με τον καλύτερο τρόπο το φλέγον θέμα του ύπνου, αφουγκραζόμενος τις ανάγκες του μικρού του. Μια όµορφη πριγκίπισσα που πέφτει σε βαθύ ύπνο, µια µαγική φασολιά που φτάνει ως τον ουρανό, τρία γουρουνάκια και τα σπίτια τους, µια βροχή από χρυσά νοµίσµατα, ένας µεταµφιεσµένος λύκος, ένα τοσοδούλικο κοριτσάκι και µια ερωτευµένη γοργόνα… Το βιβλίο «Αγαπημένα Κλασικά Παραμύθια 2» ,από τις εκδόσεις Ψυχογιός, και με υπέροχη εικονογράφηση, ταξιδεύει τα παιδιά στον μαγικό κόσμο αγαπημένων παραμυθιών. Ο Νικόλας και η Ευτυχία αγαπούσαν πολύ το χιόνι κι όταν χιόνισε έπιασαν μια χιονονιφάδα και την έκλεισαν αμέσως στο ψυγείο! Όμως ό,τι αγαπάς δεν το φυλακίζεις… Άραγε θα καταλάβουν τα παιδιά γρήγορα το λάθος τους; Θα της δώσουν μια δεύτερη ευκαιρία; Μπορούν να κάνουν μια χιονονιφάδα να αγαπήσει το καλοκαίρι; Οι απαντήσεις στο βιβλίο του Χρήστου Δασκαλάκη «Η χιονονιφάδα που αγάπησε το καλοκαίρι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγκυρα, σε εικονογράφηση της Ντανιέλας Σταματιάδη. Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί το τρυφερό παραμύθι του Benji Davies «Ο Νόι και η φάλαινα τον χειμώνα», σε απόδοση Αντώνη Παπαθεοδούλου. Πρόκειται για τη συνέχεια της ιστορίας «Ο Νόι και η φάλαινα», που κυκλοφόρησε πριν από ένα χρόνο και γοήτευσε μικρούς και μεγάλους. Το καλοκαίρι που πέρασε, ο Νόι έσωσε ένα φαλαινάκι που η καταιγίδα είχε ξεβράσει στην ακτή. Τώρα, καθώς ο χειμώνας πλησιάζει, ο Νόι λαχταρά να ξαναδεί τον φίλο του. Θα χρειαστεί άραγε άλλη μία καταιγίδα για να τους ξαναφέρει κοντά; Τα ιδιαίτερα νοήματα για τη φιλία και την οικογένεια συνυπάρχουν με την αφαιρετική εικονογράφηση του βραβευμένου δημιουργού σε ένα βιβλίο που θα συγκινήσει και θα ενθαρρύνει κάθε αναγνώστη. Από τις εκδόσεις Διάπλαση, κυκλοφορεί το βιβλίο της Φραντσίσκα Σέιμπολτ «Ο Τεό μαθαίνει να λέει ΟΧΙ», (εικονογράφηση Άντγε Ντρέσερ, μετάφραση Μαρία Σούμπερτ). Ο Τεό ξέρει τι θέλει, αλλά δεν βρίσκει τον τρόπο να το εκφράσει. Τότε είναι που εμφανίζεται ο κύριος Όχι και τον βοηθά να επιβληθεί. Η ιστορία ευαισθητοποιεί και εξηγεί με παιχνιδιάρικο τρόπο πόσο σημαντικό είναι να μπορείς να λες όχι και να βάζεις τα όριά σου. Τα παιδιά καταλαβαίνουν πώς μια άρνηση μπορεί να γίνει η αρχή για πολλές θετικές σχέσεις και συμπεριφορές. Γιατί ένα παιδί που μαθαίνει να λέει όχι, μαθαίνει να υπερασπίζεται τον εαυτό του και τις επιλογές του, μαθαίνει εν τέλει πώς να γίνει ένας συνειδητοποιημένος ενήλικος. Η Μαρία Παπαγιάννη συνεργάζεται και πάλι με την εικονογράφο Έφη Λαδά και το αποτέλεσμα είναι για άλλη μια φορά εξαιρετικό. Στο βιβλίο «Τουλάχιστον δύο» (εκδόσεις Πατάκη) παρακολουθούμε την ιστορία ενός παιδιού που ζει στην παραπάνω γειτονιά, πιο ψηλά από τη Γη, στον ουρανό. Το παιδί αυτό είναι το Φεγγαράκι και νομίζει ότι είναι καλύτερο απ’όλους και πως δεν έχει ανάγκη κανέναν. Τι θα γίνει όμως όταν βρεθεί στην παρακάτω γειτονιά, στη Γη, μόνο του και φοβισμένο; Θα γνωρίσει μια μικρή πυγολαμπίδα και θα νιώσει την αξία της φιλίας, τη δύναμη και τη χαρά του να μοιράζεσαι και τα καλά και τα δύσκολα. Και τότε, το Φεγγαράκι θα καταλάβει γιατί οι φίλοι είναι… τουλάχιστον δύο. Ένα παιδί αντιλαμβάνεται την απουσία του παππού του και αναρωτιέται πού πήγε. Έτσι, κάνει ένα σωρό ερωτήσεις στη γιαγιά του, προσπαθώντας να ανακαλύψει όχι μόνο πού βρίσκεται ο παππούς αλλά και τι μορφή μπορεί να πήρε. Ευτυχώς, η γιαγιά έχει μια απάντηση για όλες τις απορίες του, βοηθώντας το να δώσει τη δική του ερμηνεία σχετικά με το «Πού πήγε ο παππούς;». Στο σύντομο, σχεδόν ποιητικό, παραμύθι της Στέλλας Μιχαηλίδου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος, τα στοιχεία της φύσης, η φαντασία και η αγάπη σε όλες της τις μορφές, συνθέτουν μια ιστορία τρυφερή και ανακουφιστική, που θα αλλάξει την αντίληψη των μικρών –αλλά και των μεγάλων– αναγνωστών σχετικά με την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Την ιστορία πλαισιώνει η πολύχρωμη, ζωηρή και αιθέρια εικονογράφηση της Mariona Cabassa. Νοµίζεις ότι είναι εύκολο να κάνεις µαγικά; Πιστεύεις ότι είναι απλό να ελέγχεις πανίσχυρες µαγικές δυνάµεις; Ε λοιπόν, όχι! Ακόµα κι αν ο πατέρας σου είναι µάγος και η µητέρα σου νεράιδα, δε σηµαίνει ότι είναι εύκολο να γίνεις µάγος. Το µόνο εύκολο είναι να σου δώσουν τον τίτλο «Ο Μάγος Άχρηστος». Αν, όμως, βρεις σε τι είσαι καλός και τι πραγματικά σου αρέσει, τότε ίσως κερδίσεις έναν άλλο τίτλο. Άλλη

06.02.2018

μια Μικρή Καληνύχτα, που έγραψε ο Δημήτρης Μπογδάνος και εικονογράφησε ο Νίκος Γιαννόπουλος, έρχεται να προστεθεί στην αγαπημένη σειρά ιστοριών του Μεταιχμίου, που νανουρίζει ευχάριστα τα παιδιά μας πριν αποκοιμηθούν. Η Γιώτα Κ. Αλεξάνδρου, στο νέο της βιβλίο «Φον ο Φοβερός», που κυκλοφορεί από την Ελληνοεκδοτική σε εικονογράφηση της Αιμιλίας Κονταίου, βάζει τον Φόβο να μιλήσει σε πρώτο πρόσωπο στα παιδιά. Και καθώς τους εξηγεί ότι γεννήθηκε μαζί με τη ζωή κι ότι έχει διαφορετικά πρόσωπα, όσα και αυτοί που τον βλέπουν, του ξεφεύγει το μυστικό του. Ότι, δηλαδή, αν κάποιος τον κοιτάξει στα μάτια και του πει απλά ότι δεν υπάρχει, τότε… εξαφανίζεται. Α, και ότι κι αυτός φοβάται… Το αγαπημένο βιβλίο του Nicholas Oldland «Τρεις φίλοι στο ποτάμι» επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο. Η αρκούδα, ο τάρανδος και ο κάστορας αποφασίζουν να περάσουν μια μέρα στο ποτάμι κάνοντας κωπηλασία. Στην πορεία ανακαλύπτουν πως η συνεννόηση δεν είναι πάντα εύκολη, η φύση κρύβει κινδύνους και οι αναποδιές δεν είναι δύσκολο να συμβούν. Όμως, οι φιλίες μπορούν να στεριώσουν με αγάπη, κατανόηση και αμοιβαίες υποχωρήσεις... Το βιβλίο κυκλοφορεί με τη συνεργασία του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ και μέρος των εσόδων της έκδοσης υποστηρίζουν τις δράσεις του για την προστασία της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος. Ο Αντρέας είναι ένας φτωχός ζωγράφος που αγαπά πολύ την τέχνη του. Όταν μαθαίνει ότι η πανέμορφη κόρη του βασιλιά αναζητεί κάποιον να της κάνει το πορτρέτο, θλίβεται νομίζοντας ότι δε θα τον δεχτούν ποτέ στο παλάτι. Τότε εμφανίζεται μπροστά του η Μάγισσα της Τέχνης και του κάνει τρία μαγικά δώρα. Τώρα, όμως, ο Αντρέας δεν μπορεί να ζωγραφίσει παρά μόνο την αλήθεια. Και η πριγκίπισσα δεν είναι τελικά όπως ακριβώς την περίμενε ο νεαρός ζωγράφος... «Το μαγικό πορτρέτο», της Μαρίας Νομικού, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε εικονογράφηση του Νίκου Γιαννόπουλου, εξηγεί με γλαφυρότητα στα παιδιά ότι η αληθινή ομορφιά κρύβεται μέσα μας και δεν έχει να κάνει με την

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ εξωτερική μας εμφάνιση.

Από τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν οι «Ιστορίες όπως τις είπα», του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, σε μετάφραση Ελένης Μπακογεώργου. Μέσα από δώδεκα ιστορίες, εξαιρετικά εικονογραφημένες από τον Sebastien Pelon, τα παιδιά έρχονται σε επαφή με το χιούμορ, τη μαεστρία και τη φινέτσα του περίφημου Βρετανού συγγραφέα και γνωρίζουν παμπόνηρες διηγήσεις για απίθανα ζώα, ζώντας μαζί τους τη δημιουργία ενός διαχρονικού, φαντασιακού σύμπαντος, όπως την οραματίστηκε ο Κίπλινγκ. Οι εκδόσεις Καστανιώτη και ο Βασίλης Παπαθεοδώρου μάς παρουσιάζουν μια ιστορία απίστευτου ηρωισμού κάτω από αντίξοες συνθήκες. Το βιβλίο «Τόγκο, το σκυλί των πάγων» έχει ως θέμα του μια ασυνήθιστη σκυταλοδρομία φαρμάκων από σκυλιά έλκηθρου, που έγινε στις αρχές του 20ού αιώνα στην Αλάσκα με σκοπό να σωθεί ένα απομονωμένο χωριό από μια επιδημία. Το κατόρθωμα του αρχηγού Τόγκο έμεινε στην Ιστορία ως παράδειγμα επιμονής, δύναμης και γενναιότητας. Το βιβλίο, εικονογραφημένο από τη Λίλα Καλογερή, είναι το πρώτο της σειράς «Απρόσμενοι Φίλοι», για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας, που παρουσιάζει ιστορίες βασισμένες σε πραγματικά περιστατικά ηρωισμού, πίστης και αφοσίωσης ζώων. Το βιβλίο περιλαμβάνει ακόμα παράρτημα με τα πραγματικά γεγονότα, καθώς και μια ενότητα με χιουμοριστικές πληροφορίες σχετικές με τον Βόρειο Πόλο και τη ζωή εκεί. Η πριγκίπισσα Αθηνά θέλει να ακούει απ’όλους ότι είναι όμορφη. Μια μέρα, προσπαθώντας να εντυπωσιάσει τους πάντες, αποκτά στο πρόσωπο ένα σημάδι που νιώθει ότι της χαλάει όλη την ομορφιά. Και τώρα; Πώς θα βγάζει φωτογραφίες τον εαυτό της; Θα την αγαπούν όπως και πριν; Υπάρχουν άσχημες πριγκίπισσες; Έχουν φίλους; Μπορούν να είναι ευτυχισμένες και να κάνουν σπουδαία πράγματα; Για να ανακαλύψει τις απαντήσεις, η Αθηνά θα πρέπει πρώτα να βρει τη λύση σ’ένα άλυτο μυστήριο! Το δεύτερο βιβλίο της σειράς της Στέλλας Κάσδαγλη «Πριγκίπισσα

40 Αθηνά», με τίτλο «Ουπς, δεν είμαι πια όμορφη», το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη σε εικονογράφηση του Τόμεκ Γιοβάνη, μας θυμίζει πως μία αληθινή πριγκίπισσα είναι πολλά περισσότερα πράγματα από την εξωτερική της εμφάνιση. Η πριγκίπισσα Αθηνά είναι δυναμική, εκρηκτική, αυθόρμητη, μαχητική, έχει απορίες, βρίσκει απαντήσεις, δεν επαναπαύεται ποτέ. Και έχει απεριόριστες δυνατότητες. Μαζί της οι μικροί αναγνώστες θα εξερευνήσουν τις δικές τους. Το «Κοριτσάκι με τα σπίρτα», τα «Κόκκινα παπούτσια», η «Πριγκίπισσα και το μπιζέλι», ο «Ξύλινος στρατιώτης», το «Μαγικό σεντούκι», ο «Χιονάνθρωπος» και το «Έλατο» είναι κλασικά και αγαπημένα παραμύθια του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Γιώργος Νανούρης τα συνυφαίνει σε μία ευφάνταστη ιστορία και ο Φίλιππος Φωτιάδης τα ζωντανεύει με την ξεχωριστή του εικονογράφηση στο βιβλίο των εκδόσεων Μάρτης «Επτά παραμύθια μία ιστορία. Ένα ταξίδι στον μαγικό κόσμο του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν». Η έκδοση βασίζεται στην παράσταση «Τα παραμύθια του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν», που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, με τη συμμετοχή μουσικών της Καμεράτας υπό τη διεύθυνση του Παναγιώτη Βλάχου. Πρωταγωνιστές της ελληνικής μυθολογίας, οι θεοί και οι θεές είναι παρόντες σε όλες τις περιπέτειες των μυθικών ηρώων. Έχουν όμως και τις δικές τους συναρπαστικές ιστορίες. Άλλοτε σύμμαχοι και άλλοτε αντίπαλοι, η Ήρα, ο Ποσειδώνας, η Δήμητρα, η Αθηνά, ο Άρης, η Αφροδίτη, ο Ήφαιστος, ο Ερμής, η Άρτεμη, ο Απόλλωνας, η Εστία και ο Διόνυσος αποτελούν μια οικογένεια που ο Δίας συχνά δυσκολεύεται να κρατήσει σε τάξη. Άλλωστε και ο ίδιος έχει τις αδυναμίες του. Μέσα από το βιβλίο της Φρανσουάζ Ραχμίλ «Θεοί και Θεές της μυθολογίας», με την όμορφη εικονογράφηση της Σαρλότ Γκαστό (απόδοση: Αριάδνη Μοσχονά), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος, οι μικροί αναγνώστες γνωρίζουν τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου, τις ιστορίες και τα μυστικά τους! Από μικρά παιδιά, η Ζιζού και ο Άλκιμος κάνουν πάντα μαζί τα πράγματα που τους αρέσουν, μαγειρική, ποδόσφαιρο, μπαλέτο, ακόμα και μαστορέματα σε συνεργεία! Επειδή αγαπιούνται, ξεπερνούν τους δισταγμούς τους και έρχονται πιο κοντά, καθώς μοιράζονται τα ενδιαφέροντά τους. Το νέο βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου «Έλα μαζί μου», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε εικονογράφηση της Σάντρας Ελευθερίου, μιλάει στα παιδιά 7-8 ετών για την αληθινή φιλία που νικά κάθε στερεότυπο! Από τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί το βιβλίο «Η παραλία τη νύχτα», σε εικονογράφηση Μάρα Τσέρρι και μετάφραση Δήμητρας Δότση, το µοναδικό βιβλίο της Έλενα Φερράντε για παιδιά (αλλά και για µεγάλους). Μόνη της σε µια παραλία, η Τσελίνα η κούκλα περνάει µια τροµερή νύχτα. Ο Κακός Ναυαγοσώστης του ∆ειλινού προσπαθεί να κλέψει τα λόγια της, η Φωτιά θέλει να την κάψει και η Θάλασσα αρνείται να ακούσει τα παρακαλετά της. Όµως το χειρότερο είναι πως την έχει εγκαταλείψει η µαµά της, η µικρή Μάτη, που νοιάζεται µόνο για το καινούριο της γατάκι. Με τη µία περιπέτεια να διαδέχεται την άλλη, η νύχτα γίνεται µέρα και τότε η Τσελίνα θα αντικρίσει τα πάντα µε λίγο πιο καθαρό βλέµµα. Μια σύντοµη, συγκινητική και µυστηριώδης ιστορία, ένα σκοτεινό παραµύθι για το καλό και το κακό, για τους εφιάλτες και τα όνειρα, για τον φόβο και την ελπίδα αλλά και για τη δύναµη του λόγου ενάντια στη βία. Μια παρέα καλλιτεχνών –ένας ζωγράφος (ίσως ο Φράνσις Μπέικον), ένας γλύπτης (ίσως ο Ωγκύστ Ροντέν), ένας αρχιτέκτονας (ίσως ο Αντόνιο Γκαουντί), ένας μουσικοσυνθέτης (ίσως ο Κλωντ Ντεμπυσσύ), ένας λογοτέχνης (ίσως ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης), ένας ηθοποιόςσκηνοθέτης (ίσως ο Τσάρλι Τσάπλιν) και δύο χορευτές (ίσως ο Βασλάβ Νιζίνσκι και η Μάγια Πλισέτσκαγια)– δημιουργείται σταδιακά, καθώς τα μέλη της ταξιδεύουν για να γνωρίσουν τον κόσμο. Αυτά που βλέπουν τους ξαφνιάζουν και τους απογοητεύουν και αποφασίζουν να προσφέρουν ο καθένας τα φώτα της δικής του τέχνης, για να τον ομορφύνουν. Σύντομα θα καταλάβουν ότι το καλύτερο αποτέλεσμα θα προκύψει μόνο αν συνεργαστούν. Θα τα καταφέρουν; "Η Παρέα των Έξι που έγιναν Οκτώ", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σαΐτη σε κείμενο και εικονογράφηση Νικόλα Ανδρικόπουλου, είναι ένα διηλικιακό βιβλίο-έργο τέχνης, αφιερωμένο σε όσους πιστεύουν ότι οι τέχνες είναι περιττές για να καταλάβουν ότι λαθεύουν και σε όσους πιστεύουν ότι οι τέχνες σώζουν, για να επιβεβαιωθούν. Ο Άρης μετακομίζει στην Αθήνα και του είναι δύσκολο να συνηθίσει. Ευτυχώς, το νέο του σπίτι έχει και σοφίτα που προορίζεται για δική του, αλλά με μία προϋπόθεση: να την καθαρίσει ο ίδιος και να πετάξει όλη τη σαβούρα του παλιού ιδιοκτήτη. Με σακούλες σκουπιδιών και τη σκούπα στο χέρι, ο Άρης αναλαμβάνει δράση... Ένα ημερολόγιο του παλιού ιδιοκτήτη, του καθηγητή Φίλιππου, θα σταθεί η αφορμή για τον Άρη και τη νέα του φίλη, τη Λίνα, να ταξιδέψουν σε κόσμους διαφορετικούς. Να γνωρίσουν αυτόχθονες λαούς της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και να μάθουν για τις καθημερινές τους συνήθειες και τον πολιτισμό τους. Kαι όλα αυτά, μέσω ενός ιπτάμενου τρίκυκλου! Όμως, πού βρίσκεται τώρα ο καθηγητής; Τι σχέση είχε με τους Αβορίγινες και τους Μαορί; Τι γνωρίζει για αυτόν η κυρία Μοσχούλα και τι ρόλο παίζει η Βάγια Στάμου; Και, αλήθεια, αυτό το τρίκυκλο υπάρχει; Οι απαντήσεις στο νέο βιβλίο της Τζένης Κουτσοδημητροπούλου «Το ημερολόγιο ενός εξερευνητή #1», που κυκλοφορεί από την Ελληνοεκδοτική σε εικονογράφηση της Σάντρας Ελευθερίου.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

06.02.2018

Η Εστέρ θεωρείται η σύγχρονη απόγονος του Μικρού Νικόλα. Ο σκιτσογράφος Ριάντ Σατούφ, ένας από τους πιο δυναμικούς σύγχρονους κομίστες, δεν σχεδίαζε μόνο με τεράστια επιτυχία στο Nouvel Observateur τις περιπέτειες μιας δεκάχρονης μικρούλας που ζει στο Παρίσι και παρατηρεί γύρω της τον κόσμο, αλλά έπλασε έναν ολοκληρωμένο χαρακτήρα, με οίστρο, χωρίς προκαταλήψεις. Ο πρώτος τόμος «Τα ημερολόγια της Εστέρ - Ιστορίες από τη ζωή της Εστέρ, ετών 10» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ποταμός, σε μετάφραση της Αριάδνης Λουκάκου, ενώ στη Γαλλία μόλις τυπώθηκε ο τρίτος τόμος για τη δωδεκάχρονη πια Εστέρ. Τη λένε Χαρά. Σιχαίνεται τα φουστάνια, το µπρόκολο τής βροµάει, τα τσιµπιδάκια στα µαλλιά είναι σκέτος µπελάς. Η µαµά τής λέει να φερθεί κανονικά, όπως όλα τα κορίτσια, ενώ ο Ορέστης, ο κολλητός της της λέει ότι δεν είναι τόσο όμορφη όσο η Χρύσα. Η ίδια η Χαρά θεωρεί ότι τα κορίτσια πρέπει να κάνουν ακριβώς ό,τι τα αγόρια. Μεγάλο µπέρδεµα δηλαδή... Η Κατερίνα Ανωγιαννάκη, στο νέο της βιβλίο «Ο χορός της Χαράς», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε εικονογράφηση της Πετρούλας Κρίγκου, μας εξηγεί τι συμβαίνει στη ζωή ενός κοριτσιού που έχει αποφασίσει να διαφέρει από τα άλλα κορίτσια της ηλικίας του και αναρωτιέται πόσο εύκολα θα καταφέρει να αποδεχτεί τον εαυτό του σε µια κοινωνία όπου τα κοινωνικά πρότυπα καθορίζουν τη ζωή µας. Το βιβλίο ανήκει στη νέα σειρά σύγχρονης λογοτεχνίας «Ιστορίες που ζεις δυνατά» και απευθύνεται σε αγόρια και κορίτσια ηλικίας 8 έως 12 ετών. Βασισμένο στο best seller των New York Times που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, το «Θαύμα» της R.J. Palacio αφηγείται τη συγκλονιστική και συγκινητική ιστορία του Όγκι Πούλμαν, ενός συνηθισμένου δεκάχρονου παιδιού με ασυνήθιστο πρόσωπο. Ο Όγκι γίνεται ο πιο απίθανος ήρωας όταν ξεκινάει να φοιτά σε ένα δημοτικό σχολείο. Καθώς η οικογένεια του, οι συμμαθητές του και η ευρύτερη κοινωνία παλεύουν να ανακαλύψουν μέσα τους τη συμπόνοια και την αποδοχή, το ταξίδι του Όγκι θα τους αποδείξει ότι δεν μπορείς να είσαι σαν τους άλλους όταν έχεις γεννηθεί για να ξεχωρίζεις. Με αφορμή την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου, το βιβλίο κυκλοφορεί με νέο εξώφυλλο εμπνευσμένο από την ταινία. Οι εκδόσεις Παπαδόπουλος παρουσιάζουν, σε μετάφραση της Στέλλας Κάσδαγλη, το best seller βιβλίο της Κimberly Brubaker Bradley «Ο πόλεμος που έσωσε τη ζωή μου», που αφηγείται τη συγκινητική ιστορία ενός γενναίου κοριτσιού την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η δεκάχρονη Έιντα, ξεπερνώντας τις κακουχίες της καθημερινής της ζωής, δραπετεύει με τον αδερφό της στη βρετανική επαρχία. Εκεί ξεκινάει μια νέα ζωή μαθαίνοντας το αυτονόητο: πως έχει ίσα δικαιώματα με τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας της. Παράλληλα, τα δύο αδέρφια αναπτύσσουν μια δυνατή σχέση με τη Σούζαν Σμιθ, τη γυναίκα που τα παίρνει υπό την προστασία της. Θα αποδειχτεί άραγε ο δεσμός τους αρκετά ισχυρός ώστε να τους κρατήσει ενωμένους, παρά τον πόλεμο και τις συνθήκες που απειλούν να τους χωρίσουν; Στο δεύτερο βιβλίο της σειράς του Γιώργου Κ. Παναγιωτάκη «Λέσχη Αλλόκοτων Πλασμάτων», με τίτλο «Όταν ήρθαν για εμένα» (εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Μυρτώ Δεληβοριά), η δεύτερη χρονιά στο Μυστικό Καταφύγιο προμηνύεται συναρπαστική. Η διεύθυνση του σχολείου έχει επιτρέψει τη χρήση του ίντερνετ και τα περισσότερα παιδιά λιώνουν µπροστά στις οθόνες. Ο Μάρκο και η Μελίνα, πάλι, βιώνουν κάτι πρωτόγνωρο. Φαινομενικά δεν ταιριάζουν καθόλου, αλλά µια αλλόκοτη έλξη τούς φέρνει όλο και πιο κοντά. Την ίδια ώρα, στον έξω κόσµο έχει ξυπνήσει ένας παλιός εφιάλτης. Μια οργάνωση, µε αρχηγό τον µυστηριώδη Πίτερ Κρούγκερ, σπέρνει µεθοδικά ψέµατα και µίσος. Προς το παρόν έχει βάλει στο στόχαστρό της πρόσφυγες και ξένους. Άραγε θα αρκεστεί μόνο σε αυτούς; Το σκοτάδι ολοένα και απλώνεται και κάποιοι πρέπει να το σταµατήσουν. Τη σειρά για παιδιά που λατρεύουν τους σούπερ ήρωες «DC SECRET HERO SOCIETY» παρουσιάζουν οι εκδόσεις ΟΞΥ. Ο Μπάτμαν, ο Σούπερμαν και η Γουόντερ Γούμαν μάς καλούν να τους κάνουμε παρέα σε μια εποχή πριν γίνουν οι ήρωες που όλοι αγαπάμε σήμερα. Στον πρώτο τόμο της σειράς, «Το Σχολείο της Δικαιοσύνης», τα παιδιά συντροφεύουν τους ήρωες στην πρώτη τους μέρα στο καινούργιο σχολείο, βλέπουν πώς η τριάδα συναντήθηκε για πρώτη φορά και βιώνουν μαζί τους την πρώτη τους περιπέτεια, καθώς ανακαλύπτουν ένα τρομερό μυστικό για το νέο σχολείο. Σε σενάριο του Derek Fridolfs και σχέδιο του Dustin Nguyen, η σειρά χρησιμοποιεί κλασικό σχέδιο κόμικ, αλλά και ημερολογιακές εισαγωγές, doodles και πολλά άλλα ευρήματα για να επαναπροσδιορίσει γνωστούς ήρωες για ένα νεότερο κοινό. Αποτελεί το ιδανικό εφαλτήριο για να γνωρίσουν και να αγαπήσουν τα παιδιά από 10 ετών τον κόσμο των κόμικς και να μάθουν πώς γίνεται να έχεις τη δύναμη να πετάς ή να λύνεις το οποιοδήποτε μυστήριο, αλλά να παραμένεις παιδί. Σίγουρα έχετε ακούσει την έκφραση «Τρελοκαμπέρω». Πιθανότατα, όμως, δεν ξέρετε από πού προέρχεται. Η αρχική της εκδοχή ήταν αρσενική, ο «Τρελοκαμπέρος», και σήμαινε τον παράτολμο. Οφείλει το όνομά της στις πράξεις του αεροπόρου Δημητρίου Καμπέρου, γνωστού για τις ριψοκίνδυνες πτήσεις του πάνω από τις εχθρικές θέσεις κατά τους Βαλκα-

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

06.02.2018

νικούς πολέμους, αλλά και σε καιρό ειρήνης... Η Αντιγόνη Καμπέρου μάς τον συστήνει μέσα από ένα συναρπαστικό βιβλίο για παιδιά από 9 ετών. «Ο Τρελοκαμπέρος στους αιθέρες» (εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση Χρήστου Δήμου) παρουσιάζει την ιστορία του πρώτου Έλληνα στρατιωτικού αεροπόρου, που πετάει στο Φάληρο με το πρώτο διπλάνο, το «Δαίδαλος», το 1912 και κατακτά τους αιθέρες. Πλήθος κόσμου συρρέει με κάθε ευκαιρία για να θαυμάσει τις εκπληκτικές επιδείξεις του δίπλα από τον Ζωολογικό Κήπο του Φαλήρου. Ανάμεσά τους βρίσκεται και ο μικρός Αλέξανδρος, που, εντυπωσιασμένος από τις τολμηρές πτήσεις του δεινού αεροπόρου, ονειρεύεται να γίνει κι αυτός αεροπόρος…

διαδραματίσει κορυφαίο ρόλο σε ιστορικές αποστολές της NASA, όπως τα Voyager 1 και 2, Galileo, Ulysses, Cassini και New Horizons, ο ομότιμος διευθυντής διαστημικών προγραμμάτων της NASA στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins των ΗΠΑ και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στο βιβλίο του «Ταξίδι στο ηλιακό σύστημα. Από τον Ερμή στον Πλούτωνα σε 50 χρόνια» μοιράζεται τις μοναδικές εμπειρίες του από την εξερεύνηση του Διαστήματος. Παράλληλα, αφηγείται τη δική του ιστορία ζωής, που ξεκινά από τα παιδικά του χρόνια στη γενέτειρά του, τον Βροντάδο της Χίου, αποδεικνύοντας έτσι πως με ακαταπόνητη προσπάθεια και επιμέλεια, ο καθένας μπορεί να κατακτήσει ακόμα και το Διάστημα!

Ποιος δεν γνωρίζει τη best seller σειρά εφηβικών βιβλίων «Μια σειρά από ατυχή γεγονότα», που μεταφράστηκαν σε 41 γλώσσες, ξεπέρασαν σε πωλήσεις τα 51 εκατομμύρια αντίτυπα και μεταφέρθηκαν στη μεγάλη και πρόσφατα στη μικρή οθόνη; Ο συγγραφέας τους Λέμονι Σνίκετ, κατά κόσμον Ντάνιελ Χάντλερ, αφιερώνει τα βιβλία της σειράς σε μια μυστηριώδη γυναίκα ονόματι Μπέατρις. Τα βιβλία αφηγούνται τη θλιβερή ιστορία τριών πολύ άτυχων παιδιών, της Βάιολετ, του Κλάους και της Σάνι Μποντλέρ, που η ζωή τους είναι γεμάτη βάσανα και συμφορές από την ημέρα που έχασαν τους πλούσιους γονείς τους σε μια φοβερή πυρκαγιά η οποία κατέστρεψε το σπίτι τους. Σπουδαίες ιστορίες θάρρους και ψυχικής δύναμης από παιδιά που μοιάζουν να τραβούν τη δυστυχία σαν μαγνήτες. «Είναι ευγενικά, έξυπνα παιδιά, όμως, λυπάμαι ειλικρινά που το λέω αυτό, η ζωή τους είναι γεμάτη βάσανα και ατυχίες. Οι περιπέτειες αυτών των παιδιών είναι οικτρές και θλιβερές…» λέει ο ίδιος ο δημιουργός τους. Σε πρώτη φάση, από τα «Ελληνικά Γράμματα», επανακυκλοφορούν τα τρία πρώτα από τα συνολικά 13 βιβλία της σειράς: «Η κακή αρχή», «Το δωμάτιο με τα ερπετά» και «Το φαρδύ παράθυρο», σε νέα μετάφραση της Εύης Γεροκώστα.

«Το σημειωματάριο της νέας μαμάς» της Έιμι Ράνσομ, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός, είναι ένα ευχάριστο και διασκεδαστικό ημερολόγιο, που έρχεται να γίνει ο καλύτερός φίλος των απανταχού νέων μαμάδων. Απολαυστικό και γεμάτο χιούμορ, θα σας εμπνεύσει και θα σας διασκεδάζει μήνα μήνα, καθώς θα μεγαλώνει το μωράκι σας. Και το βασικότερο: θα σας υπενθυμίζει συνεχώς πόσο καταπληκτική μαμά είστε! Θέλετε να χάσετε βάρος αλλά νιώθετε πως δεν βρίσκετε την ανάλογη βοήθεια; Θέλετε να σας συμβουλεύει και να σας εξηγεί με απλό τρόπο τι πρέπει να κάνετε; Θέλετε απλά, μικρά tips για να σας δώσουν ώθηση; Τότε αναζητήστε το βιβλίο της διατροφολόγου Γεωργίας Λαμπριανίδη «Θα χάσω βάρος», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις iWrite.gr. Πρόκειται για ένα μικρό οδηγό που με απλά λόγια, συμβουλές και παραδείγματα θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε πώς πρέπει να τρώτε, αλλά κυρίως θα σας βοηθήσει να βρείτε κίνητρο για την απώλεια των περιττών κιλών. Από τις εκδόσεις Πεδίο κυκλοφορεί το βιβλίο «Θετικοί γονείς ευτυχισμένα παιδιά». Εάν λαχταράτε κάτι παραπάνω στο ταξίδι της ανατροφής των παιδιών σας -περισσότερη χαρά, περισσότερη ηρεμία, περισσότερη συνεργασία- τότε σας συνιστούμε να το διαβάσετε, καθώς θα σας βοηθήσει να µη χαθείτε στις αναρίθμητες συμβουλές περί σωστής διαπαιδαγώγησης, αλλά να λειτουργήσετε µε βεβαιότητα και αγάπη στο πιο σημαντικό καθήκον της ζωής σας, που είναι αυτό του γονέα. Πεπεισμένη ότι η ανατροφή των παιδιών πρέπει να είναι κάτι που να ικανοποιεί τους γονείς κι όχι να τους γεμίζει άγχος και ανησυχίες, η συγγραφέας Rebecca Eanes καταθέτει μια νέα προσέγγιση -τη θετική ανατροφή- που θα σας επιτρέψει να οικοδομήσετε δεσμούς αγάπης και να μεγαλώσετε ευτυχισμένα παιδιά. Τα παραδείγματα, οι λεπτομερείς οδηγίες και οι εμψυχωτικές ερωτήσεις θα σας βοηθήσουν να αναπτύξετε στον μέγιστο βαθμό τις δυνατότητές σας και να αλλάξετε για πάντα την οικογενειακή σας ζωή.

«Το βιβλίο αυτό κάνει τα µαθηµατικά παιχνίδι», της Georgia Amson-Bradshaw, σε εικονογράφηση Harriet Russell, μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο σε μετάφραση Άρη Μαυρομμάτη και Σοφίας Σταθοπούλου. Τα Μαθηματικά είναι μια από τις σπουδαιότερες δημιουργίες της ανθρώπινης νόησης. Παρότι είναι βαθιά δομημένα στο μυαλό μας, εντούτοις προέκυψαν από προκλήσεις που κληροδότησαν στον νου οι αισθήσεις. Η απερίγραπτη ομορφιά τους βρίσκεται στο ότι φτιάχνουν μέσα στον νου μας έναν κόσμο από αντικείμενα, με τη βοήθεια των οποίων, όπως έλεγε ο Γαλιλαίος, μελετάμε τη Φιλοσοφία της Φύσης. Στο βιβλίο αυτό, ο εκπαιδευτικός, ο μαθητής, ο γονιός, ο αναγνώστης κάθε ηλικίας θα κάνει ένα υπέροχο ταξίδι από τον κόσμο των αισθήσεων στον κόσμο της νόησης και θα ανακαλύψει με τρόπο απλό, εύκολο και διασκεδαστικό την ομορφιά των Μαθηματικών, που υποκρύπτονται στην τέχνη, στα παιχνίδια λογικής, σε δράσεις της καθημερινής μας ζωής, στα απόκρυφα της ψηφιακής τεχνολογίας, ακόμα και στην ίδια την ιστορία. Τα παιδιά από 11 ετών θα "σπάσουν" κώδικες, θα ζωγραφίσουν φευγάτα μοτίβα, θα ξετρυπώσουν χαμένα αντικείμενα και... θα βρέξουν τα πόδια τους! Ακόμα, στο Εργαστήρι Μαθηματικών, θα βρουν σελίδες τις οποίες μπορούν να κόψουν και να διπλώσουν για να φτιάξουν τα δικά τους παιχνίδια. Και πριν το καταλάβουν, θα γίνουν μαθηματικές ιδιοφυίες!

Ας το παραδεχτούμε. Οι περισσότεροι γονείς κάνουμε «τα πάντα» για το παιδί μας, εκτός από ένα πράγμα: να το ακούμε. Σπάνια το ακούμε αληθινά. Σπάνια αφιερώνουμε χρόνο για να κατανοήσουμε σε βάθος τι αισθάνεται, τι σκέφτεται, τι χρειάζεται. Ακούστε, λοιπόν, τα ίδια τα παιδιά που μιλούν για την καθημερινότητά τους, τα προβλήματα και τα συναισθήματά τους. Με διερμηνέα την παιδοψυχολόγο Σοφία Ανδρεοπούλου και χάρη στο βιβλίο της «Γονείς, ακούστε μας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, κατανοήστε τι κρύβεται πίσω από τα λόγια τους και ανακαλύψτε τρόπους να διαχειριστείτε τις μικρές και μεγάλες δυσκολίες της ζωής, έτσι ώστε να τα βοηθήσετε να αναπτυχθούν, να ωριμάσουν και να είναι ευτυχισμένα.

Για αναγνώστες από 12 ετών, οι εκδόσεις Παπαδόπουλος προτείνουν μια συναρπαστική περιπέτεια εξερεύνησης του διαστήματος με τη ματιά του Δρ Σταμάτη Κριμιζή, του μοναδικού επιστήμονα που έχει στο ενεργητικό του αποστολές προς όλους τους πλανήτες. Έχοντας

www.metaixmio.gr

Τα βιβλία της βραβευμένης Τζούλια Ντόναλντσον Γραμμένα σε στιχάκια Υπέροχη εικονογράφη ση

να προσέχεις Καμιά φορά πρέπει ε αργά για τι εύχεσαι. Είναι άραγ άλλη μία ευχή;

Για παιδιά από 3 ετών

Γκ Από τη συγγραφέα του

ρούφαλο

Συναγερμός στο αγρό κτημα! Δύο πονηροί κλέφτε ς σχεδιάζουν να κλέψουν την αγελ άδα της φάρμας.

ΒΙΒΛΙΟ

06.02.2018

Ιστορίες για ατρόμητα κορίτσια ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Σαράντα ξεχωριστές Ελληνίδες-πρότυπα ζωής, που πάλεψαν για τους στόχους τους και έμειναν ονομαστές για το έργο τους, προτείνει το βιβλίο της Κατερίνας Σχινά «Ιστορίες για ατρόμητα κορίτσια: 40 μοναδικές Ελληνίδες», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος και παρουσιάζει επιστήμονες, καλλιτέχνιδες, λογοτέχνες, αγωνίστριες της ελευθερίας, αθλήτριες και πολιτικούς που διακρίθηκαν μέσα στην ιστορία της αρχαίας, αλλά ιδίως της σύγχρονης Ελλάδας.

Η ιδέα Η εκδότρια Χριστίνα Παπαδοπούλου στην περσινή έκθεση παιδικού βιβλίου στην Μπολόνια παρατήρησε ένα εντυπωσιακό φαινόμενο. Ότι υπήρχε μια παγκόσμια φεμινιστική τάση στα εικονογραφημένα βιβλία για παιδιά, καθώς κυκλοφορούσαν πολλοί τίτλοι με παρόμοια θεματολογία –την ανάδειξη, δηλαδή, σπουδαίων γυναικών. Σε πολλές από αυτές, μάλιστα, υπήρχαν αναφορές στην Μαρία Κάλλας και στην Υπατία. Έτσι, λοιπόν, η Χριστίνα σκέφτηκε ότι έλειπε ένα αντίστοιχο βιβλίο μόνο με Ελληνίδες! Αρχικά προβληματίστηκε για την ηλικία στην οποία θα απευθυνόταν το βιβλίο και το στιλ γραφής, καθώς ήθελε να αποφύγει το να είναι στεγνό και εγκυκλοπαιδικό. Τα κείμενα της Κατερίνας Σχινά ήταν αυτό που ζητούσε∙ και τους ταίριαζε και μια χορταστική εικονογράφηση! Οι περισσότεροι από τους εικονογράφους συνεργάζονται τακτικά με τις εκδόσεις Παπαδόπουλος. Ως προς τη διανομή, η Χριστίνα προσπάθησε να ταιριάξει στο μυαλό της τις 40 γυναίκες με το στιλ του καθενός. Δεν της ήταν εύκολο, όμως πιστεύει- και έχει δίκιο- ότι το αποτέλεσμα βγήκε εξαιρετικό!

Οι πρωταγωνίστριες

Οι αγαπημένες ιστορίες

Η Κατερίνα Σχινά «ομολογεί» ότι σκέφτηκαν περισσότερες γυναίκες που θα μπορούσαν να έχουν μια θέση στο βιβλίο, όμως ήθελαν, εκτός από ουσία, να υπάρχει και οικονομία. Με άλλα λόγια η έκδοση δεν επιδίωξε να είναι εξαντλητική. Κι ύστερα, ο αριθμός όσων συμπεριλαμβάνονται δεν έχει τόση σημασία, όση έχει το φάσμα που καλύπτουν. Όμως, παραδέχεται μια παράλειψη, από ατυχή αβλεψία μάλλον, παρά από κακή εκτίμηση: την απουσία της βυζαντινής Άννας Κομνηνής, της πρώτης ουσιαστικά γυναίκας ιστοριογράφου, η οποία με την «Αλεξιάδα» της, τη βιογραφία του πατέρα της Αλεξίου Κομνηνού, μας έδωσε μια σπάνια καταγραφή μιας ταραγμένης εποχής και τη βασική πηγή για την Πρώτη Σταυροφορία. Η έρευνα της κ. Σχινά, σε αρκετές περιπτώσεις, ήταν ανασκαφική, σε διδακτορικές διατριβές, σε περιοδικά της ομογένειας, στον τύπο, ελληνικό και ξένο, και (ελάχιστα) στο διαδίκτυο. Για αρκετές από τις γυναίκες υπήρχαν ελάχιστα στοιχεία. Οι μόνες που δεν τη δυσκόλεψαν ήταν οι συγγραφείς – στο έργο όσων επέλεξε υπάρχει έντονο το αυτοβιογραφικό στοιχείο, πολύ συχνά αποτυπωμένο με ιδιαίτερα γοητευτικό τρόπο.

Τη Χριστίνα Παπαδοπούλου τη συγκλονίζει περισσότερο η ιστορία της Κυράς της Ρω, Δέσποινας Αχλαδιώτου, γιατί της θυμίζει την αγάπη για την πατρίδα. Αν θα μπορούσε να είναι κάποια απ’ τις ηρωίδες, θα επέλεγε τη Ρόζα Ιμβριώτη, για να εμπνέει στα παιδιά την αγάπη της μάθησης και της καλλιέργειας του πνεύματος. Την Κατερίνα Σχινά τη συγκινούν ιδιαίτερα η Ρόζα Ιμβριώτη για την παιδαγωγική της προσφορά, η Μέλπω Αξιώτη για τον μοναχικό δρόμο που διάλεξε και για τη λογοτεχνική της μοναδικότητα, η συγγραφέας Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, η ζωγράφος Ελένη Μπούκουρα-Αλταμούρα και, βεβαίως, η Λίζα Πίνχας από τη Θεσσαλονίκη, μια επιζήσασα του Άουσβιτς που επέστρεψε στην πόλη της μετά την απελευθέρωση και εργάστηκε ακάματα για την επανενσωμάτωση των Εβραίων στην τοπική κοινωνία και για τη διατήρηση της μνήμης όσων χάθηκαν. Θα ήθελε, λοιπόν, να είναι μια σύνθεση όλων αυτών των γυναικών, που άνοιξαν σε μας τις νεότερες δρόμους ως τότε κλειστούς∙ να έχει το κουράγιο και το πείσμα τους.

Το αναγνωστικό κοινό

Θα ήταν ευχής έργο το βιβλίο αυτό να αξιοποιηθεί στην εκπαίδευση, καθώς –για τα δικά μου τουλάχιστον– αισθητικά κριτήρια, ως αναγνώστριας και μητέρας, περιλαμβάνει κείμενα ουσιαστικά, χωρίς διδακτισμό και με μια γλώσσα που χωρίς να είναι απλοϊκή, ούτε καν απλή, αγγίζει μικρά και μεγάλα παιδιά. Προτείνουμε, λοιπόν, στους εκπαιδευτικούς να το αναζητήσουν και να διαβάσουν μερικές από τις ιστορίες στις τάξεις, ιδίως εκείνες που αφορούν σημαντικές Ελληνίδες που διέπρεψαν στον τομέα τους, αλλά λησμονήθηκαν μέσα στον χρόνο. Το πώς θα τις ζωντανέψουν εναπόκειται σε εκείνους να το αναζητήσουν. Εμείς, ευχόμαστε να τους φυτέψαμε το σπόρο της σκέψης…

Το βιβλίο απευθύνεται, θεωρητικά τουλάχιστον, σε παιδιά από επτά ετών και άνω, ωστόσο η κ. Σχινά βλέπει με έκπληξη και γοητευμένους ενηλίκους (και όχι μόνο γυναίκες) να το απολαμβάνουν. Ίσως γιατί, μέσα από τις παραδειγματικές αυτές περιπτώσεις, αναδύθηκε, σχεδόν χωρίς να το καταλάβουμε, ένα είδος συνοπτικής ιστορίας της γυναικείας χειραφέτησης. Θα το αγόραζε, άραγε, κάποιος ως δώρο σε ένα αγόρι; Αυτό μάλλον εξαρτάται από την αντίληψή του για τα φύλα και τους διακριτούς ρόλους τους, μια αντίληψη που είναι ακόμη αρκετά περιορισμένη στην Ελλάδα. Πάντως ένα αγόρι θα μπορούσε να το διαβάσει σαν μια διαχρονική περιπέτεια με πολλές ηρωίδες που τα βάζουν με ανυπέρβλητες δυσκολίες και βγαίνουν νικήτριες.

Είναι οι «Ιστορίες» είναι ένα φεμινιστικό βιβλίο; Η Κατερίνα Σχινά απαντά ότι βασικός σκοπός ήταν να δώσουν στα παιδιά το έναυσμα να σκεφτούν τι μπορεί να πετύχει ένα κορίτσι αν έχει επιμονή, αυτοπεποίθηση και θάρρος. Έτσι, μέσα από τα παραδείγματα, θεμελιώνεται η ιδέα της ισότητας. Όσο για το αν έχει πλέον κατακτηθεί αυτή η ιδέα, η κ. Σχινά θεωρεί ότι όχι μόνο μένει πολύς ακόμα δρόμος να διανυθεί, αλλά και ότι περνάμε μια περίοδο οπισθοδρόμησης, ή μάλλον αποπροσανατολισμού του γυναικείου κινήματος.

Μια εκπαιδευτική πρόταση

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΤΡΟΜΗΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ - 40 ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ Εκδόσεις Παπαδόπουλος Συγγραφέας: Σχινά Κατερίνα Εικονογράφοι: Μυρτώ Δεληβοριά, Polkadot Design, Σάντρα Ελευθερίου, Ναταλία Καπατσούλια, Μιχάλης Καζάζης, Μάρια Μπαχά, Ίρις Σαμαρτζή, Ντανιέλα Σταματιάδη, Σοφία Τουλιάτου ,Κατερίνα Χαδουλού, Φωτεινή Τίκκου, Πέτρος Μπουλούμπασης, Κώστας Θεοχάρης, Μαργαρίτα Τζαννέτου, Αχιλλέας Ραζής

ΕΚΔΡΟΜΗ

06.02.2018

Στο Γαλαξίδι για Αλευρομουτζουρώματα ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Tip 1: Ειδικές πλαστικές στολές που καλύπτουν όλο το σώμα, μάσκες για τα μάτια και χρώματα για το μουτζούρωμα μπορείτε να προμηθευτείτε από καταστήματα της περιοχής. Το αλεύρι διατίθεται δωρεάν από το Δήμο Γαλαξιδίου. Tip 2: Μην ξεχάσετε να επισκεφτείτε το Ναυτικό και Ιστορικό Μουσείο της πόλης, ένα από τα κορυφαία της Ελλάδας, που συγκεντρώνει στους χώρους του σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα καθώς και μια από τις πλουσιότερες συλλογές ναυτικών πινάκων και αντικειμένων στην Ελλάδα. Πώς θα πάτε: Το Γαλαξίδι από την Αθήνα μέσω Αράχωβας απέχει περίπου 200 χλμ, από το Αντίρριο 75 χλμ και από τη Λαμία, μέσω Μπράλου καιΆμφισσας, περίπου 90 χλμ. Τα αποσπάσματα προέρχονται από το βιβλίο του Ευθυμίου Γουργουρή «Το Γαλαξίδι στον καιρό των Καραβιών».

ταν Αποκριές. Γενική ευθυμία επικρατούσε στην πόλη. Ένα ηλιόλουστο διάλειμμα μιας συννεφιασμένης ημέρας. Οι Έλληνες φαίνονται αποφασισμένοι να χαρούν αυτή τη διασκέδαση, που ακόμα και οι αποχαυνωμένοι τύραννοί τους δεν μπορούν να εμποδίσουν. Πολλοί φορούσαν μάσκα και άλλοι είχαν μουτζουρώσει τα πρόσωπά τους. Χοροπηδούσαν, ξεφώνιζαν, τραγουδούσαν. Τελικά στήθηκε χορός, ένας κύκλος για τους άντρες, ένας για τις γυναίκες. Στην αρχή οι χορευτικές κινήσεις γίνονταν με περπατητό ρυθμό, ύστερα η μουσική ζωήρεψε, έγινε πιο γρήγορη και έφθασε σε ένα κινητικό παραλήρημα. Οι εξαντλημένοι χορευτές αποσύρονταν και έμπαιναν άλλοι». Τα παραπάνω αναφέρει ο Άγγλος περιηγητής Dodwell που επισκέφτηκε το 1801 το Γαλαξίδι τις ημέρες της Αποκριάς. Απ’ τις αφηγήσεις του γνωρίζουμε ότι η προέλευση του μουτζουρώματος είναι πολύ παλαιότερη απ’ την εποχή των καραβιών (1840 και μετά), αν και κανένας δεν γνωρίζει με βεβαιότητα πότε και πώς ξεκίνησε το έθιμο. Βέβαια, στα μέσα του 19ου αιώνα, έχουμε κι άλλες μαρτυρίες, που καταδεικνύουν ότι τα Αλευρομουτζουρώματα

βρίσκονται στην ακμή τους. « … Στην εποχή των καραβιών, την Καθαρή Δευτέρα οι Γαλαξιδιώτες έτρωγαν και έπιναν σε συντροφιές ή στα σπίτια τους ή με καλό καιρό σε κήπους και στις γύρω εξοχές. Και «εν ευθυμία τελούντες» πήγαιναν όλοι στην «αγορά» όπως έλεγαν τότε την προκυμαία. Οι άνδρες φορούσαν παλιά, άχρηστα ρούχα και καπέλα. Απ’ τους ώμους τους, σταυρωτά, κρεμούσαν δυο μεγάλες πάνινες σακούλες. Η μία είχε

αλεύρι και η άλλη χαρτοπόλεμο. Στη μέση τους και στο μπροστινό μέρος κρεμούσαν μπουκάλια γεμάτα με λουλάκι ρευστό ή με βερνίκι παπουτσιών. Όλα τα καφενεία είχαν εγχώρια όργανα. Τις μέρες της αποκριάς ενισχύονταν από τσιγγάνους με το τούμπανο και την καραμούζα…»

«…Σχετική προφορική παράδοση υποστηρίζει ότι οι Γαλαξιδιώτες θαλασσοπόροι είδαν σε πόλη της Σικελίας παρόμοιες ομαδικές λαϊκές γιορτές, με ιδιόμορφες εκδηλώσεις κατά τις οποίες οι διασκεδάζοντες είχαν χρωματίσει τα πρόσωπά τους, όπως οι παλιάτσοι των ιπποδρομιών, τους εντυπωσίασαν και τις μεταφύτευσαν στο Γαλαξίδι. Και για να μιμηθούν τους γλεντοκόπους της Σικελίας, χρησιμοποίησαν λευκό άλευρο μαζί με το λουλάκι και το βερνίκι. Η επιτυχία ήταν τόση ώστε από τότε είχε καθιερωθεί ως ανεξάλειπτο έθιμο το διαβόητο αλευρομουτζούρωμα της Καθαρής Δευτέρας, μοναδικό σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, στο οποίο υπάκουαν με θρησκευτική πίστη και το τηρούσαν με ευλάβεια όλοι οι άρρενες Γαλαξιδιώτες κάθε ηλικίας και τάξεως…» Στο γραφικό Γαλαξίδι, η ξεχωριστή αρχιτεκτονική και η πολιτιστική κληρονομιά που διασώθηκε διατηρεί ακέραιη μέχρι σήµερα τη γοητευτική ατμόσφαιρα παλαιών εποχών. Μόλις την αντικρίσεις, η πόλη σε κερδίζει µε τη χάρη και το μεγαλείο της, ενώ στο βάθος, πίσω από το γαλανό της θάλασσας, στέκεται σαν ζωγραφιά ο επιβλητικός Παρνασσός. Όπως στο παρελθόν, ήδη από το 1801 και όταν η ναυτοπολιτεία της Στερεάς Ελλάδας ήταν ακόμα υπό τουρκική κατοχή, έτσι και στις μέρες μας, η περίοδος της Αποκριάς στο Γαλαξίδι είναι άκρως εορταστική και γεμάτη ζωντάνια. Με το άνοιγμα του Τριωδίου, ξεκινούν εκδηλώσεις με φωτιές στις πλατείες, χορούς, γαϊτανάκια και αυτοσχέδια μασκαρέματα. Όμως, το εορταστικό πρόγραμμα κορυφώνεται με το ιδιαίτερα θεαματικό

Αλευρομουτζούρωμα της Καθαρής Δευτέρας, το πανάρχαιο και μοναδικό στην Ελλάδα έθιμο, που τηρούν κάθε χρόνο οι Γαλαξιδιώτες με θρησκευτική ευλάβεια. Μετά τις 2 το μεσημέρι, με πίπιζες σφυρίχτρες και νταούλια, ομάδες κουδουνοφόρων και άνθρωποι κάθε ηλικίας, έχοντας ξεκινήσει από τον κόμβο της εθνικής οδού, κατακλύζουν την παραλία, βάφονται με φούμο και μάχονται πετώντας χρωματιστό αλεύρι, σχηματίζοντας ένα φαντασμαγορικό πολύχρωμο κονβόι και λαμβάνοντας μέρος σε ένα διονυσιακό ξεφάντωμα που όμοιό του μάλλον δεν υπάρχει σε κανένα μέρος του κόσμου. Ένα ένα πολύχρωμο σύννεφο σκεπάζει σταδιακά το λιμάνι της πόλης, οι σερπαντίνες και ο χαρτοπόλεμος με τα οποία μεγαλώσαμε μοιάζουν εντελώς ξεπερασμένα, κανείς δεν νοιάζεται να ρίξει χαρταετό και κανείς δεν αναγνωρίζει πλέον ποιος είναι ποιος… Εντωμεταξύ, οι μυρωδιές από τα σαρακοστιανά εδέσματα, την φασολάδα και τις ψαρολιχουδιές, ήδη πλανώνται στον αέρα! Αν επιλέξετε να εκδράμετε στο Γαλαξίδι τις φετινές Απόκριες, να είστε σίγουροι ότι θα ζήσετε ανεπανάληπτες στιγμές χαράς και πρωτόγονου κεφιού και θα απολαύσετε παρέα με τα παιδιά σας (τα οποία λατρεύουν σίγουρα να μουτζουρώνονται και να γίνονται χάλια και μάλιστα αυτό να τους επιβάλλεται από την παράδοση!) μια αξέχαστη εμπειρία, έξω απ’ τα συνηθισμένα. Μόνο προσοχή, πέραν των αποκριάτικων στολών σας, αν θέλετε να γίνετε πολεμιστές στα Αλευρομουτζουρώματα της Καθαράς Δευτέρας, πάρτε μαζί σας παλιά ρούχα, που δεν θα τα ξαναχρειαστείτε, κατά προτίμηση με κουκούλες, καθώς και πετσέτες. Το λιμενικό, ο δήμος και η αστυνομία οριοθετούν την περιοχή που διεξάγεται ο πόλεμος, ο οποίος συνήθως ξεκινάει από την πλατεία Μάμα και συνεχίζει στην προβλήτα του λιμανιού. Όσοι βρίσκονται εντός ακτίνας, είναι υποψήφιοι γι αλεύρωμα! Αν πάλι δεν θέλετε να πολεμήσετε, αλλά απλά να παρακολουθήσετε το ξεχωριστό αυτό θέαμα, μπορείτε να απολαύσετε, καθαροί, τον πανζουρλισμό και τη μάχη των σοκακίων και της προκυμαίας από την απέναντι πλευρά του λιμανιού ή ακόμα και μέσα σε βαρκάκι. Να ξέρετε, πάντως, ότι ο αλευροπόλεμος έχει πάντοτε ευτυχή κατάληξη, αφού λήγει με τα «Κουλουμάκια», τα γλέντια που στήνονται στα καφενεία και τα μπαρ της πόλης ως πολύ αργά το βράδυ.

06.02.2018

ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ ΚΡΥΟΛΟΓΉΜΑΤΑ ΤΈΛΟΣ ΜΕ ΜΟΥΡΟΥΝΈΛΑΙΟ MÖLLER’S!

Ο καλύτερος τρόπος να αντισταθούμε στις ιώσεις του χειμώνα (κρυολογήματα, γρίπες), αλλά και να αποφύγουμε πλήθος άλλες πολύ σοβαρότερες ασθένειες, είναι να διατηρούμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα σε άριστη κατάσταση. Προς τον σκοπό αυτό δεν υπάρχει καλύτερο φυσικό φάρμακο από το μουρουνέλαιο MÖLLER’S, το οποίο, επιπλέον, ενισχύει τη λειτουργία του καρδιαγγειακού και του νευρικού συστήματος, των ματιών και της όρασης, των αρθρώσεων, ολόκληρου του οργανισμού. Διατίθεται σε καθαρό, υγρό μουρουνέλαιο (σε 3 γεύσεις) και σε μίγμα μουρουνέλαιου/ιχθυέλαιου σε κάψουλες. Apollonian Nutrition, 16 χλμ. Λεωφ. Σπάτων, Αθήνα, τηλ. 210-8100008, www.apolloniannutrition.gr

GIOTTO BE-BÈ. Η ΣΕΙΡΆ ΠΟΥ ΒΟΗΘΆΕΙ ΤΑ ΜΙΚΡΆ ΠΑΙΔΙΆ ΝΑ ΓΊΝΟΥΝ «ΜΕΓΆΛΟΙ» ΚΑΛΛΙΤΈΧΝΕΣ

ΝΈΟΙ ΠΟΥΡΈΔΕΣ ΛΑΧΑΝΙΚΏΝ ΑΠΌ ΤΟΝ ΜΠΆΡΜΠΑ ΣΤΆΘΗ!

Ο Μπάρμπα Στάθης, εδώ και σχεδόν 50 χρόνια, αναζητά νέους τρόπους για να μαγειρεύετε για τους αγαπημένους σας τα πιο νόστιμα και θρεπτικά πιάτα, με τα λαχανικά που αγαπάτε! Για συνοδευτικά πιάτα, μέσα από τα οποία μπορείτε να δημιουργήσετε γεύσεις που θα εκπλήξουν και θα κερδίσουν μικρούς και μεγάλους, ο Μπάρμπα Στάθης σάς προσφέρει τους νέους, φυσικούς πουρέδες λαχανικών! Είναι φτιαγμένοι από 100% λαχανικό, που έχει βράσει, πολτοποιηθεί και καταψυχθεί σε μικρές μερίδες, διατηρώντας όλη τη φρεσκάδα, τη γεύση και τα θρεπτικά του συστατικά. Έχουν αφράτη και βελούδινη υφή και συνοδεύουν ιδανικά κρέατα και ψάρια! Προσθέτοντας απλά γάλα ή νερό, και τυχόν συστατικά της επιλογής σας, έχετε μέσα σε 5 μόνο λεπτά τους πιο λαχταριστούς πουρέδες, για να δίνετε γεύση, χρώμα και ζωντάνια σε κάθε σας πιάτο! Μια φρέσκια ιδέα από τον Μπάρμπα Στάθη! Μας κάνει καλό!

Ξεκινώντας από το 2004, η σειρά Giotto be-bè στόχο έχει να προσφέρει τα καλύτερα εργαλεία στα μικρά παιδιά, ώστε να μπορούν να αναπτύξουν την καλλιτεχνική τους έκφραση και τη δημιουργικότητά τους με τον ασφαλέστερο δυνατό τρόπο. Περιλαμβάνει ξυλομπογιές, μαρκαδόρους, κηρομπογιές, δακτυλομπογιές, πλαστοζυμαράκια, σετ παιχνιδιού και δημιουργίας, συνιστώμενα για παιδιά από 2+ ετών. Η ευκολία στη χρήση, η διασκέδαση και η ασφάλεια είναι οι βασικές πτυχές της σειράς. Τα παιχνίδια της είναι δερματολογικά ελεγμένα, σούπερ ασφαλή και ιδανικά για μικρά παιδιά, καθώς τους δίνει την ευκαιρία να απελευθερώσουν τη φαντασία τους , να αναπτύξουν τις κινητικές δεξιότητες των χεριών και να γίνουν «μεγάλοι» καλλιτέχνες! Θα βρείτε τη σειρά Giotto be-bè σε καταστήματα λιανικής, βιβλιοπωλεία και καταστήματα παιχνιδιών! Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα https://www.fila-giotto.gr/el/giotto-be-bè

FLEXA SALE- ΚΕΡΔΊΣΤΕ ΈΚΠΤΩΣΗ ΣΕ ΌΛΑ ΤΑ ΠΡΟΪΌΝΤΑ FLEXA!

Στη FLEXA πιστεύουν ότι τα έπιπλα ενός παιδικού δωματίου πρέπει να αντέχουν τουλάχιστον για μια ζωή. Το συστήματα FLEXA έχουν σχεδιαστεί από ειδικούς για να καλύπτουν τις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες των παιδιών, καθώς εκείνα μεγαλώνουν. Τα έπιπλα FLEXA κατασκευάζονται ειδικά για παιδιά. Έχει ελεγχθεί προσεκτικά κάθε λεπτομέρεια, ώστε να μπορείτε να διαμορφώσετε το παιδικό δωμάτιο με ασφάλεια. Στα έπιπλα FLEXA δεν υπάρχουν μυτερές ακμές ή γωνίες- όλα είναι στρογγυλευμένα. Όλα τα κρεβάτια έχουν περάσει τους απαραίτητους ελέγχους ασφαλείας σύμφωνα με τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατασκευάζονται από τα καλύτερα και πιο ανθεκτικά ξύλα που συλλέγονται στα αειφόρα δάση της Σκανδιναβίας . Έτσι, η FLEXA εγγυάται πως τα έπιπλα του παιδιού σας είναι υψηλής ποιότητας και θα διαρκέσουν πολλά χρόνια. Πραγματοποιήστε τις αγορές έως τις 28 Φεβρουαρίου και κερδίστε έκπτωση σε όλα τα προϊόντα FLEXA!

ΠΑΝΕΛΛΉΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΌΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΉΣ ΡΟΜΠΟΤΙΚΉΣ ΑΠΌ ΤΟΝ WRO HELLAS

Στην τελική ευθεία βρίσκεται ο Πανελλήνιος Διαγωνισμός Εκπαιδευτικής Ρομποτικής 2018 για μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου, που διοργανώνει ο WRO Hellas με Στρατηγικό Συνεργάτη την COSMOTE. Για το έτος 2017-2018 ο διαγωνισμός τελεί υπό την Αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας, κυρίου Προκοπίου Παυλόπουλου. Ο διαγωνισμός αποτελεί ένα συναρπαστικό εκπαιδευτικό ταξίδι διάρκειας 5 μηνών, από την ανακοίνωση των θεμάτων τον Οκτώβριο έως τη διεξαγωγή του Τελικού την Κυριακή 4 Μαρτίου στο Κλειστό Ολυμπιακό Γυμναστήριο Γαλατσίου. Για κάθε σχολική βαθμίδα τίθενται διαφορετικοί εκπαιδευτικοί στόχοι: για το Δημοτικό ο φετινός διαγωνισμός προσκαλεί τους μαθητές να φανταστούν το συναρπαστικό μέλλον, με θέμα «Εποικισμός του Άρη» ή να παίξουν «Wedo 2.0 Ποδόσφαιρο». Η διαγωνιστική πίστα του Γυμνασίου σχετίζεται με το ιστορικό θέμα «Βυζαντινή Αυτοκρατορία και Επικοινωνίες (Φρυκτωρίες)». Οι μαθητές του Λυκείου θα κληθούν να δημιουργήσουν μία κατασκευή ελεύθερης έμπνευσης, σύμφωνα με το θέμα «Αειφόρος Ανάπτυξη και Επιχειρηματικότητα».

ECOSTM: ΤΑ ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΎ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΡΥΦΑΊΑ ΠΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗ ΑΣΦΆΛΕΙΑΣ EPA!

Τα προϊόντα ECOSTM της EARTH FRIENDLY PRODUCTS, είναι περήφανα που, και για το 2017, βραβεύτηκαν με την πιστοποίηση ασφάλειας και αποτελεσματικότητας Safer Choice, από την Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA), κατέχοντας έτσι τον υψηλότερο αριθμό πιστοποιημένων προϊόντων Safer Choice στις Η.Π.Α. Τα Νο 1 σε πωλήσεις πράσινα απορρυπαντικά και καθαριστικά ECOSTM καλύπτουν τις κατηγορίες ρούχων, πιάτων, γενικού καθαρισμού καθώς και σαπούνια χεριών. Αποτελούνται κατά κύριο λόγο από 4 συστατικά, 100% ανανεώσιμα και φυτικής προέλευσης (Νερό, Αιθέρια Έλαια, Βιολογικά Βότανα, Καλαμπόκι, Καρύδα, Εσπεριδοειδή), χωρίς τη χρήση βαφών, οπτικών λαμπρυντικών, paraben, φωσφορικών αλάτων ή φθαλικών ενώσεων. Τα προϊόντα ECOSTM είναι υποαλλεργικά και δερματολογικά ελεγμένα και παράγονται χωρίς πειράματα σε ζώα, χωρίς βλαβερά κατάλοιπα, με 100% βιοδιασπώμενα-ανακυκλώσιμα υλικά, με ισορροπημένο pH, χωρίς φωσφορικά άλατα, με φυσικά αιθέρια έλαια. Διατίθενται σε όλα τα μεγάλα Super Market!

ΔΡΆΣΗ ΚΑΤΆ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΎ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΎ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΉ ΑΝΑΓΈΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΈΝΤΡΟ ΜΈΡΙΜΝΑΣ ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑΣ & ΠΑΙΔΙΟΎ

Οι μαθητές Γυμνασίου της «Εκπαιδευτικής Αναγέννησης» σε συνεργασία με το Πρόγραμμα Πρόληψης και Αντιμετώπισης του Σχολικού Εκφοβισμού «Live Without Bullying», που υλοποιείται από το Κέντρο Μέριμνας Οικογένειας και Παιδιού, «βάζουν ένα χεράκι ενάντια στο σχολικό εκφοβισμό». Συγκεκριμένα, οι μαθητές του Γυμνασίου, μέσα από μια βιωματική δράση, θα δημιουργήσουν έναν πολύχρωμο καμβά με το αποτύπωμά τους και θα δεσμευτούν ότι θα αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε μορφή σχολικού εκφοβισμού. Παράλληλα, την ίδια ώρα, οι εκπαιδευτικοί του Γυμνασίου, θα παρακολουθήσουν το Σεμινάριο «Βελτιώνω το κλίμα στην τάξη μου» με εισηγήτρια την Πρόεδρο του ΚΜΟΠ και Εκπαιδευτική Ψυχολόγο, Δρ. Αντωνία Τορρένς. Πληροφορίες: Εκπαιδευτική Αναγέννηση, Χρυσανθέμων 11, Τ.Κ. 19014, Αφίδνες Αττικής, Τηλ. 22950 29840, www.anagennisi.edu.gr Κέντρο Μέριμνας Οικογένειας & Παιδιού, Σκουφά 75, Τ.Κ. 10680, Αθήνα, Τηλ. 210 3637547, www.kmop.gr www.livewithoutbullying.com

ΖΥΜΑΡΙΚΆ ΒΛΆΧΑ, ΑΠΌ ΤΟ 1965

Από το 1965 η Οικογένεια Μπεκιάρη παρασκευάζει τον χειροποίητο τραχανά και τα παραδοσιακά ζυμαρικά Βλάχα, από αγνά υλικά, με φροντίδα και αγάπη. Απολαυστικές γεύσεις, αναλλοίωτες στο χρόνο, βασισμένες στα μυστικά των συνταγών της Γιαγιάς Όλγας, που περνάνε από γενιά σε γενιά και κερδίζουν καθημερινά την εμπιστοσύνη μας. Σιτάρι και σιμιγδάλι, φρέσκο γάλα και βούτυρο, αυγά… Για τη Βλάχα, οι αγνές πρώτες ύλες από την ελληνική γη και κτηνοτροφία ήταν πάντα η πρώτη προτεραιότητα, από την αρχή μέχρι και σήμερα. Από μικρούς τοπικούς Έλληνες παραγωγούς, που δίνουν πάντα ό,τι καλύτερο διαθέτουν. Έτσι εξασφαλίζουν σε όλα τα προϊόντα Βλάχα, τη γνωστή πλούσια θρεπτική γεύση που αξίζει στο τραπέζι μας.

06.02.2018

ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ

ΒΑLLOONS: ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ 129, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 396, ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 49, Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟY ΜΑΡΙΝΟΥ ΑΝΤΥΠΑ 60 – 64, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 1, ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΒΑΣ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ 16 & ΓΡΙΒA, ΒΟΥΛΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 6, BALLOONS– CAROUSEL ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 199, BALLOONS – CAROUSEL ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 16, ΚΑΛΑΜΑΚΙ ΚΑΛΑΜΑΚΙΟΥ 87 ΩΔΕΙΟ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ: ΑΘΗΝΑ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 41, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 422, ΑΙΓΑΛΕΩ ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ 240, ΚΗΦΙΣΙΑ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 281 & ΣΟΛΩΜΟΥ, ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΟΜΗΡΟΥ 68, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 7 – 9, ΓΛΥΦΑΔΑΣ Σ. ΛΑΖΑΡΙΔΗ 1 & Ν.ΖΕΡΒΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: ΚΟΛΩΝΑΚΙ ΚΟΥΜΠΑΡΗ 1 T.G.I FRIDAYS: KOΛΩΝΑΚΙ ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΒΑΜΒΑ 2, ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΛΑΖΑΡΑΚΗ 43 ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ: ΙΑΤΡΕΙΟ ΤΣΕΝΙΚΛΙΔΗ ΕΡΜΙΟΝΗ (ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ), ΚΡΥΣΤΑΛΛΗ ΚΩΣΤΑ & ΚΥΠΡΟΥ 2 ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΚΟΝΙΚΟΣ ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 170, ΩΡΑ ΤΕΧΝΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΘΕΟΜΗΤΟΡΟΣ 46 & ΠΩΓΩΝΙΟΥ 2, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΑΡΑΒΑΝΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΤΣΙΜΠΑ 37, VOLTA FUN TOWN Λ. ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 276 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: DYSLEXIA CENTER ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 421Β, ΜΑΡΙΟΣ ΚΟΡΜΑΣ (ΓΙΑΤΡΟΣ) ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ 53, BALLOONS ΜΠΟΥΡΜΠΟΥΛΗΘΡΕΣ ΤΣΙΜΙΣΚΗ 13, MONTESSORY WAY OF LIFE ΚΩΝ. ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ 9, STEM EDUCATION ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΜΑΡΟΥΛΗ 7, ΑΙΓΑΛΕΩ: ICE N’ SCATE ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΠΑ 7 AΛΙΜΟΣ: ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ 4, ΜΠΟΡΤΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ 11 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: ΑΠΟ ΤΟ Α ΕΩΣ ΤΟ Ω ΜΠΟΥΣΙΟΥ 34, ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ «ΕΝ ΓΝΩΣΕΙ» ΒΟΛΑΝΑΚΗ 17 & ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΙΟΥ, ΣΧΟΛΕΣ ΓΟΝΕΩΝ (ΓΡΑΦΕΙΟ) ΛΑΚΩΝΙΑΣ 16, ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΡΤΑ ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 59, ΚΑΠΑΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ) ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ 5 & ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: ΠΑΙΞΕ ΓΕΛΑΣΕ ΚΥΠΡΙΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ 14 ΒΑΡΗ-ΒΑΡΚΙΖΑ: ΦΟΥΡΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 98 & ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ, PAPERCLUB ΒΑΣ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 1, ΤΟ

ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΒΑΡΗΣ ΚΥΡΓΙΩΝ 15, ΒΟΥΛΑ: ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΦΡΑΓΚΟΛΙΝΟ ΘΑΣΟΥ 1 ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ: ΜΠΟΤΣΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ (ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ) Λ. ΠΕΝΤΕΛΗΣ 39Α , ΑΓΡΙΟΚΥΚΝΟΙ ΓΡΑΜΜΟΥ 14, PLAYGYM, ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ 18 ΒΥΡΩΝΑΣ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΜΠΟΥΡΑ ΧΡΥΣΑΝΘΗ Ν. ΕΛΒΕΤΙΑΣ 31, ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ ΣΓΟΥΡΩΣ ΦΟΡΜΙΩΝΟΣ 137, ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΟΡΟΥ ΝΤΑΝΚΑΝ ΧΡΥΣΑΦΗΣ 34 ΓΑΛΑΤΣΙ: ΣΤΑΣΙΝΑΚΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ 139 & ΒΕΪΚΟΥ 1 ΓΕΡΑΚΑΣ: ΜΕΛΛΙΣΑΝΘΗ ΛΕΩΦ.ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ 176 ΓΛΥΦΑΔΑ: FLEXASHOP ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ 2, MY PLAYCE ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 32, ΡΟΖΥ ΚΥΘΝΟΥ 22 & ΛΕΩΝΙΔΙΟΥ 6, ART & HOBBY ΛΑΖΑΡΑΚΗ 10, BABY BEAUTY ΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 24-26, FRIDAYS ΛΑΖΑΡΑΚΗ 43, ΦΡΑΓΚΟΛΙΝΟ (ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ) ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 55, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΣΚΡΕΚΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 94, BALUX CAFE (ΑΣΤΕΡΑΣ ΓΛΥΦΑΔΑΣ) ΑΣΤΕΡΙΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ, LAPIN MAGIC LAND ΛΕΩΦ.ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 97, OLIVER FAMILY HOUSE (ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ PLAZA) Λ.ΔΗΜ.ΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 37, ΔΑΦΝΗ: 3ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΔΑΦΝΗΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 74, ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΑΦΝΗΣ ΕΘΝΑΡΧΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ 146 ΖΩΓΡΑΦΟΥ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΚΟΛΤΣΙΟΥ (ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ – ANAΠΤΥΞΙΟΛΟΓΟΣ) ΟΥΛΩΦ ΠΑΛΜΕ 33, KENTΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ LINGUALAND ΓΑΛΗΝΗΣ 34 ΙΛΙΟΝ: Β. & Π. ΚΩΤΟΥΛΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 43 ΙΛΙΣΙΑ: ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΠΑΠΑΒΑΛΣΑΜΗ ΚΡΑΤΕΡΟΥ 36, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ -ΚΡΕΚΑ Η. ΠΟΤΑΜΙΟΥ 2, ΔΑΜΑΛΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ) ΛΕΩΦ. ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΣΟΦΙΑΣ 86 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ: ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΣΙΒΡΙΣΣΑΡΙΟΥ 6, ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 144, ΩΡΑ ΓΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΕΘΝ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ 1, 1ος ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ, 2ος ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ, ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ «ΦΡΑΝΤΥ ΚΟΥΖΟΥ» ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 86 & ΛΥΔΙΑΣ, CAFE CZAR ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 62, ΚΑΛΛΙΘΕΑ: ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΟΥΝΤΖΗ ΔΟΪΡΑΝΗΣ 8-10, ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ (ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ) ΠΕΙΣΙΣ-

ΤΡΑΤΟΥΣ & ΣΑΧΤΟΥΡΗ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΑ: EVEREST ΠΕΙΡΑΙΩΣ 141, ΑΝΑΨΥΚΤΗΡΙΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΑΜΑΛΕΙΑΣ 2-4, ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΦΩΚΙΑΝΟΥ ΒΑΣ. ΟΛΓΑΣ 1, ΙΑΝΟΣ ΣΤΑΔΙΟΥ 24, ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΟΔΡΟΥ 9, ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΕΡΕΧΘΕΙΟΥ 22, ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΡΑΤΖΑ 7 & ΤΣΑΜΗ ΚΑΡΑΤΑΣΣΟΥ, ΜΟΥΣΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΔΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΔΩΝ 16, ΑΤΤΕΝΙUM ΩΔΕΙΟ ΑΔΡΙΑΝΟΥ 3, ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ ΗΒΗΣ 23, ΣΟΚΟΛΑΤΑ 56 ΕΡΜΟΥ 56, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 94, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΙΒΑΝΗ ΣΟΛΩΝΟΣ 98, ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 59-61, ΘΕΑΤΡΟ 104 ΕΥΜΟΛΠΙΔΩΝ 41, ΤΕΧΝΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 100, ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 12, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 65, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 118, ΚΑΦΕ ΚΟΡΝΑΡΟΥ ΚΟΡΝΑΡΟΥ & ΕΡΜΟΥ, ΘΗΣΕΙΟ ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ ΤΟΥΡΝΑΒΙΤΟΥ 7, ART & HOBBY ΠΡΑΞΙΤΕΛΟΥΣ 31, BIOS ΠΕΙΡΑΙΩΣ 84, ΑΓΚΥΡΑ (ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ) ΣΟΛΩΝΟΣ 124, ΘΕΑΤΡΟ ΑΒΑΤΟΝ ΕΥΠΑΤΡΙΔΩΝ 3, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΝΗΣ (ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΣΟΛΩΝΟΣ 52, ΡΟΙΝΙΩΤΗ ΣΤΑΜΑΤΙΑ (ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΣΟΦΙΑΣ 96, ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΙΑΝΤΖΟΓΛΟΥ (ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ – ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ) ΠΑΣΤΕΡ 11, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 10-12, ΘΕΑΤΡΟ ΚΙΒΩΤΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 115, ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΠΠΑ ΚΥΨΕΛΗΣ 2, ΤΣΙΡΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ (ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) ΚΥΨΕΛΗΣ 80, FOKA NEGRA Cafe-Bistrot ΦΩΚΙΩΝΟΣ ΝΕΓΡΗ 32, ΚΟΥΚΛΟΣΠΙΤΟ ΠΡΑΣΣΕΙΝ ΑΛΟΓΑ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ 60 ΚΟΛΩΝΑΚΙ: EΡΓΑΣΤΗΡΙ ΘΕΑΤΡΟΥ ΠΟΡΤΑ – ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗ 54, ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΩΤΗΣ (ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 5, ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΔΟΥΚΑ 4, ΜΑΡΙΑ ΔΑΜΟΛΗ(ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΟΣ) ΒΑΣ.ΣΟΦΙΑΣ 25, IFA ΣΙΝΑ 31, CAKE ΗΡΟΔΟΤΟΥ 15, ΜΕΓΑΛΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΛΙΛΙΑΝ ΒΟΥΔΟΥΡΗ ΒΑΣ.ΣΟΦΙΑΣ & ΚΟΚΚΑΛΗ, YOLENISΣΟΛΩΝΟΣ 9, ΔΗΜΗΤΡΑ ΔΑΜΤΣΑ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ) ΔΕΙΝΟΚΡΑΤΟΥΣ 11, JACK IN THE BOX, ΚΩΛΕΤΤΗ 4 ΚΟΥΚΑΚΙ: ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 70, ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ: ΠΑΛΑΤΑΚΙ ΣΥΡΟΥ 48, ΠΛΑΣΤΕΛΙΝΗ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΜΑΡΚΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ 3 ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗΣ ΜΥΣΤΡΑ 51

ΚΗΦΙΣΙΑ: PLAYMOBIL FUN PARK ΑΜΑΛΙΑΔΟΣ 4 & ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ, LITTLES ΕΛΑΙΩΝ 23, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΕΥΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΚΥΡΙΑΖΗ 6-8, ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΤΕ ΠΡΩΤΕΟΣ 25, LAPIN MAGIC LAND 17Ο ΧΛΜ ΕΘΝ. ΟΔΟΥ ΑΘΗΝΩΝ-ΛΑΜΙΑΣ MAΡΟΥΣΙ: PASTIS EMΠΟΡΙΚΟ «GOLDEN HALL», EVITA ΑΓ. ΦΙΛΟΘΕΗΣ 1 & ΠΑΡΝΗΘΟΣ, ΜΙΚΥ ΔΩΡΙΕΩΝ 17 (ΕΝΑΝΤΙ ΟΛΥΜΠ. ΣΤΑΔΙΟΥ), ΙΑΝΟΣ GOLDEN HALL ΜΑΡΟΥΣΙ, MAIK ARTISTIC TEAM(KOMMΩΤΗΡΙΟ) ΚΗΦΙΣΙΑΣ 41-47, VOLTA FUN TOWN Λ.ΚΗΦΙΣΙΑΣ 41-45, ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΔΟΥΚΑΣ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 151, ΜΟΣΧΑΤΟ: JUNIORS ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 84 Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟ: ΜΑGENTA ARTY WORKSHOP ΑΓ.ΤΡΙΑΔΟΣ 8 Ν. ΚΟΣΜΟΣ: KENTΡO ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΖΙΑΝΙΚΑ ΑΓΛΑΟΝΙΚΗΣ 9, LINA DANCE STUDIO ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ ΤΙΜΟΞΕΝΟΥΣ 17, Ν. ΣΜΥΡΝΗ: MARK & ALICE ΚΟΡΑΗ 31, ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 2ας ΜΑΙΟΥ 3, ΚΕNTΡΑ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ SO EASY ΚΑΛΛΙΠΟΛΕΩΣ 1, ΓΥΑΛΙΝΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΛΕΩΦ. ΣΥΓΓΡΟΥ 143, CAKE 22 2(ΟΣ) ΜΑΪΟΥ, ΙΔΕΕΣ-ΦΡΟΥ ΦΡΟΥ-ΧΡΩΜΑΤΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ 26, ΧΗΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ (ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ 86 Ν. ΕΡΥΘΡΑΙΑ: GYMBOREE PLAY & SING (ΔΗΜ.ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ) ΤΑΤΟΙΟΥ 102, DANCING SCISSORS (ΚΟΜΜΩΤΗΡΙΟ) ΤΑΤΟΙΟΥ 102 ΝΙΚΑΙΑ: ΡΙΖΑΚΗ ΣΟΦΙΑ (ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) Κ. ΓΙΕΜΕΛΟΥ 323, ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ 7Ης ΜΑΡΤΙΟΥ 57 ΠΑΓΚΡΑΤΙ: ΦΡΟΥΤΟΠΛΑΝΗΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟ «ATHENSMILLENIUM» YMHTTOY 110, BABY HAIR ART GK. ΣΠΥΡΟΥ ΜΕΡΚΟΥΡΗ 25, STEP BY STEP ΠΛΩΤΙΝΟΥ 5, FACE STRANE ΛΕΩΦ. ΒΑΣ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 5-7, ΘΕΑΤΡΟ SCROW ΑΡΧΕΛΑΟΥ 5, ΛΕΞΙΚΟΠΩΛΕΙΟ ΣΤΑΣΙΝΟΥ 13, ΠΛΕΙΑΔΕΣΣΠΥΡΟΥ ΜΕΡΚΟΥΡΗ 62 ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ: ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ, ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ, ΑΟΠΦ ΦΑΛΗΡΟΥ (ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΡΙΟ Π.ΦΑΛΗΡΟΥ) Δ.Α.Κ ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ, VOLTA FUN TOWN ΜΑΡΙΝΑ ΦΛΟΙΣΒΟΥ, BOOKTALKS ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ 47 & ΑΓΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 58 ΠΑΠΑΓΟΥ: VERDE ΑΛΣΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ, ΣΤΡ. ΑΛ. ΠΑΠΑΓΟΥ & ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ: ΛΙΛΗ ΜΕΛΑ (ΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 5, ΜΑΓΕΜΕΝΗ ΠΥΞΙΔΑ ΚΑΡΑÏΣΚΟΥ 108, ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΕΧΝΗ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ 57 & ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΑΣ, ΝΕΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΡΑ-

ΟΛΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 43 & ΚΑΡΑÏΣΚΟΥ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΡΩΜΑ ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 46-48, MINI SPORT SCLUB ΣΩΤΗΡΟΣ 39 & ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 159, ΗΑPPY HIPPIE MEΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 16 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: MIND THE GAP ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΒΕΑΚΗ 29, ΑRT & HOBBY ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 65 ΠΕΥΚΗ: WONDERLAND ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 3 ΣΕΠΟΛΙΑ: ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΒΡΕΦΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΡΟΔΟΥ 181 ΣΠΑΤΑ: EMΠΟΡΙΚΟ ΠΑΡΚΟ «SMARTPARK» ΕΜΠΟΡ. ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΥΛΑΚΗ, SMART PLAYLAND ΕΜΠΟΡ. ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΥΛΑΚΗ ΤΑΥΡΟΣ: ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗKAKOYIANNIS FOUNDATION ΠΕΙΡΑΙΩΣ 206, EMΠΟΡΙΚΟ «ΑΤΗΕΝSHEART» ΠΕΙΡΑΙΩΣ 180, VOLTA FUN TOWN ΠΕΙΡΑΙΩΣ 180, ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 254, ΦΙΛΟΘΕΗ: ΠΑΛΙΑ ΑΓΟΡΑ ΚΕΧΑΓΙΑ 26, ΝΗΠΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 1 & ΒΑΣ. ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ XAÏΔΑΡΙ: PROSKALO ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ 31, BALLOONS-COCO LIGO ΧΙΟΥ 16 ΧΑΛΑΝΔΡΙ: ΜΙΚΡΟΣ ΚΟΡΑΗΣ KATΣΟΥΛΙΕΡΗ 4, Ι LOVEDYSLEXIA ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 107 & ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ, ΚΑΦΕ ΜΠΑΡ «ΤΟ ΣΠΙΤΙ» ΑΝΔΡ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 9, ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΕΣ ΜΕΡΕΣ (DANCEVACUUM), ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ 42, ΤΡΙΚΥΚΛΟ ΛΕΩΦ.ΠΕΝΤΕΛΗΣ 104, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΚΑΛΠΟΓΙΑΝΝΗ-ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗ ΔΑΝΑΙΔΩΝ 2- ΠΛ.ΦΛΥΑΣ, ΚΕΝΤΡΟ ΝΟΗΣΗ ΔΙΟΝΥΣΟΥ 46, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΟΛΥΜΠΟΥ 25 ΧΟΛΑΡΓΟΣ: ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ ΑΕΤΙΔΕΩΝ 15, 1ος ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΧΟΛΑΡΓΟΥ, 2οςΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΧΟΛΑΡΓΟΥ ΨΥΧΙΚΟ: FROG AND THE CROWN OΜΗΡΟΥ 14, ΧΑΡΤΟΠΟΛΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 1 & ΛΕΩΦ.ΚΗΦΙΣΙΑΣ, GYMBOREE PLAY & MUSIC ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 198(1ος ΟΡΟΦΟΣ), SAFE BEBE ΔΗΜ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 13Α, ART & HOBBY ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 4, MY PLACE ΑΔΡΙΑΝΕΙΟΥ 44

Γίνετε συνδρομητές στο Taλκ. Πληροφορίες στο www.talcmag.gr