Talk 72 by talcmag

16.10.2018

Χρόνια πολλά Τaλκ!

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΝΕΟ

∆ώρο στους αναγνώστες υπογεγραµµένα αντίτυπα!

Οι Εκδόσεις Πατάκη χαρίζουν σε 7 τυχερούς αναγνώστες του Τaλκ 7 συλλεκτικά αντίτυπα υπογεγραµµένα από την Τζούλια Ντόναλντσον! Μπείτε τώρα στην επίσηµη σελίδα των Εκδόσεων Πατάκη στο facebook και δηλώστε συµµετοχή στην ειδική ανάρτηση «7 ΧΡΟΝΙΑ ΤΑΛΚ!».

ΝΕΟ

Ε ΙΜ ΑΣΤΕ ΤΑ ΒΙ ΒΛΙ Α

16.10.2018

ΠΕΡΙ ΕΧΟΜΕΝΑ

No 72 16.10.2018

www.facebook.com/talcmag @talcmag /talcmag

ΤΑΛΚ ΕΚΔΟΤΙΚΗ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. NΙΚ.ΜΑΝΤΖΑΡΟΥ 1-3, 154 51, Ν. ΨΥΧΙΚΟ ΤΗΛ.: 210 6753180, ΦΑΞ: 210 6753189 Ε-ΜAIL: info@talcmag.gr

Πελιώ Παπαδιά (ppapadia@talcmag.gr)

γου, Χριστίνα Σανούδου

ΥΠΟΔΟΧΗ ΥΛΗΣ & ΔIAΦΗΜΙΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr)

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΔΙΑΝΟΜΗ: FREE SUNDAY

DESIGN: Nικόλας Κουκουράκης ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr)

ΦΩΤΟ ΘΕΜΑΤΩΝ: Shutterstock

TΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Δήμητρα Μήτρου (dmitrou@talcmag.gr) Γεωργία Γιώτη (ggioti@talcmag.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ:

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Ελεάννα Γεωργίου, Ανθή Δοξιάδη, Παναγιώτα Καρλατήρα, Mαρίκα Λεβεντάκη, Κάρι Μπράτσο, Μυρτώ Πιταούλη, Ντίνα Νομικού, Πελιώ Παπαδιά, Ιορδάνης Παπαδόπουλος, Σουζάνα Παπαφά-

Η διεύθυνση του περιοδικού Τaλκ δεν φέρει καμία ευθύνη και δεν υιοθετεί απαραίτητα τις απόψεις των επιστημόνων και άλλων ειδικών συνεργατών που ενυπόγραφα αρθρογραφούν στην έκδοση. Προτού χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε προϊόν διαφημίζεται, άμεσα ή έμμεσα, στην εφημερίδα, ή ακολουθήσετε τις συμβουλές των ειδικών, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή και απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, χωρίς την προηγούμενη άδεια του εκδότη.

NΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Γιάννης Καλλές

16.10.2018

Ο τυχερός μου αριθμός

ήμερα το Τaλκ σβήνει κεράκια. 7. Παιδί της κρίσης και μιας παρορμητικής έμπνευσης, του ενθουσιασμού για κάτι καινούριο, παιδί της αγάπης όσων δουλεύουν γιαυτό, αλλά και όσων κατά καιρούς εργάστηκαν εδώ. Ο Οκτώβρης είναι λοιπόν για εμάς στο Τaλκ μήνας γενεθλίων και συνήθως αναρωτιόμαστε πώς θα τα ψευτογιορτάσουμε. Οι εορταστικές μας αναζητήσεις έχουν κάθε χρόνο φθίνουσα δυναμική. Με τον καιρό, μας απασχολεί-με απασχολεί-ο τρόπος και ο τόπος εορτασμού όλο και λιγότερο. Γιατί κάθε μέρα εδώ στο γραφείο μας έχει κάτι από τη χαλαρότητα μιας γιορτής. Τι γιορτάζουμε; Γιορτάζουμε το ότι κάνουμε κάτι που μας αρέσει πολύ.

Κάτι που πλέον μας είναι εύκολο γιατί το ξέρουμε καλά. Γιορτάζουμε το ότι στο τηλέφωνο ακούγεται σχεδόν καθημερινά η φωνή κάποιου αναγνώστη που έχει κάτι να μας πει. Για κάτι που διάβασε, για κάτι που θέλει να μας ρωτήσει, για το τεύχος που ακόμη δεν πήγε στο φαρμακείο, στο μουσείο, στον παιδικό σταθμό, στο βιβλιοπωλείο. Γιορτάζουμε το ότι όλους αυτούς που εμπιστεύονται την προβολή τους σε εμάς δεν μας αρέσει να τους λέμε διαφημιζόμενους ή πελάτες, αλλά συνεργάτες ή φίλους. Και η επικοινωνία μαζί τους έχει πάψει να είναι τυπική, είναι ζεστή, ανθρώπινη, παιδιά που μόλις γεννήθηκαν, παιδιά που πάνε σχολείο, αγωνίες και χαρές, όλα τα μοιράζονται μαζί μας και αυτό, ναι, το γιορτάζουμε. Γιορτάζουμε το ότι το Τaλκ είναι ακόμη εδώ, αν και παιδί της κρίσης, και έχει και όνειρα πολλά. Γιορτάζουμε τις στιγμές που

γελάμε μέχρι δακρύων, αλλά και αυτές που μπορεί να μαλώσουμε για το ποιός θα κατεβάσει φεύγοντας τα σκουπίδια. Γιορτάζουμε το ότι παλιότερα έπρεπε στην ερώτηση «Που δουλεύεις» να απαντάμε με έκθεση ιδεών για να εξηγήσουμε τι είναι το Τaλκ σε όλους όσοι δεν είχαν-δικαιολογημένα-ιδέα, ενώ τώρα απαντάμε περήφανα και μονολεκτικά: «Στο Τaλκ». Γιορτάζουμε τα ξενύχτια στο τυπογραφείο, τα κόκκινα μάτια από κούραση και από συγκίνηση κάθε μα κάθε φορά που στο χαρτί γράφονται τα λόγια του Τaλκ. Γιορτάζουμε και τα λάθη μας. Και από αυτά έχουμε κάνει πολλά. Αλλά προχωράμε. Γενικώς, γιορτάζουμε και σας ευχαριστούμε πάρα πολύ όλους για την υπομονή και την αγάπη σας. Και υποσχόμαστε πολύ Taλκ ακόμη. Χρόνια μας πολλά.

ΡΊΖΕΣ ΚΑΙ ΦΤΕΡΆ

Το οικογενειακό τραπέζι ΤΗΣ ΑΝΘΗΣ ΔΟΞΙΑΔΗ

ράφουμε ατέλειωτα κείμενα και βιβλία με θεωρίες και συμβουλές για την ανατροφή των πολύ αγαπημένων μας παιδιών. O κόσμος όλος αυτές τις μέρες ασχολείται με την ΔΙΑΤΡΟΦΗ. Δεν είναι ανάγκη να πείσουμε κανένα για το τόσο γνωστό θέμα της κοινής λογικής: έχει κολοσσιαία σημασία τι βάζουμε μέσα στην πολύπλοκη μηχανή του σώματος μας. Για εμάς στην Ελλάδα, που έχουμε μεγάλο

αριθμό από παχύσαρκα παιδιά, το θέμα της διατροφής είναι καίριο και επείγον. Ξέρουμε ήδη πολλά για την καλή διατροφή. Θα μιλήσω σήμερα για κάτι άλλο σχετικό και πιστεύω σημαντικό. Έλεγα ότι γράφουμε ατέλειωτες θεωρίες και συμβουλές για την ανατροφή. Αν όμως με υποχρέωναν να περιοριστώ σε τρείς μόνο συμβουλές με την πιο μεγάλη σιγουριά, θα έλεγα: Να τους αγαπάμε και να τους το λέμε. Νατους διαβάζουμε βιβλία. Να επαναφέρουμε το οικογενειακό τραπέζι κάθε βράδυ.

16.10.2018

Θα γράψω και για τα τρία, ξεκινώντας από το τρίτο σχετικό με την διατροφή. Έχει σημασία, ισχυρίζομαι, όχι μόνο τί τρώμε αλλά και πώς το τρώμε. Τον παλιό καιρό, το βράδυ συγκεντρώνονταν όλη η οικογένεια γύρω από ένα τραπέζι. Αυτό αποκαλώ το οικογενειακό τραπέζι, που χάθηκε από τις περισσότερες οικογένειες. Ο καθένας μοιάζει να τρώει βραδινό μόνος του με κάποια τηλεόραση η τάμπλετ η τηλεφωνάκι παρέα. Ακόμα και τα πολύ μικρά παιδιά μοιάζει να αποζητούν και να προτιμούν την Πέπα. Περισσότερο από την μανούλα. Τι να πω; Το οικογενειακό τραπέζι συμβολίζει την ύπαρξη μας σαν μία ενότητα μέσα στο χάος του έξω κόσμου. Είναι παρηγοριά και ανακούφιση, να ξέρεις ότι υπάρχει κάτι σταθερό μέσα σε ένα κόσμο που όλα αλλάζουν. Είναι παρηγορητικό και γλυκό να ξέρεις πως ό,τι και να συμβαίνει όλη την ημέρα, έχεις να σε περιμένει στο σπίτι σου μια υποστηρικτική ομάδα οπαδών και θαυμαστών. Που θα ακούσει τους καημούς και τα βάσανα της ημέρας. Που θα σε συμβουλεύσει. Που θα χαρεί και θα χειροκροτήσει τις χαρές σου και τις μικρές η μεγάλες νίκες σου. Tο έχετε σκεφτεί; Ότι το οικογενειακό τραπέζι δεν προσφέρει μόνο τροφή για το σώμα αλλά και για την ψυχή; Ξέρω τι θα μου πείτε. Ότι προτείνω κάτι μη ρεαλιστικό στις σημερινές οικογένειες. Ότι όλοι μέσα στην οικογένεια γυρίζουν σπίτι διαφορετικές ώρες και είναι αδύνατον να συντονιστούν. Είναι όμως θέμα ιεράρχησης του ποιες είναι οι σημαντικότερες προτεραιότητες μιας οικογένειας. Αν οι γονείς πιστέψουν ότι είναι απαραίτητο να τρώνε όλοι μαζί, ή έστω με τον ένα γονιό μερικές μέρες την βδομάδα, θα το καταφέρουν. Ή θα καταφέρουν κάτι ανάλογο: να τρώνε μαζί μεσημέρι και βράδυ Σάββατο και Κυριακή. Ή να τρώνε μαζί πρωινό κάθε μέρα. Δεν αστειεύομαι. Θέλω να τονίσω ότι φτάνει να το πιστέψω, να το δω! Αντίθετα από το συνηθισμένο ...να το δω, να το πιστέψω. Θα συνεχίσω για το ίδιο θέμα την επόμενη φορά.

Το παιχνίδι ξεκίνησε! Νέα χρονιά µε νέα συναρπαστικά αθλητικά προγράµµατα για παιδιά

1-8

ετών

ΚΑΛΕΣΤΕ

ΤΩΡΑ ΓΙΑ ΕΝΑ

∆ΩΡΕΑΝ

∆ΟΚΙΜΑΣΤΙΚΟ

Λ. Αναπαύσεως 18 | Βριλήσσια 152 35 | Τ 210 8 100 508 | www.playgym.gr

16.10.2018

*στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής

Το νέο ψωμί του τοστ Παπαδοπούλου Plus προσφέρει μεγαλύτερη αξία στη διατροφή μας Πώς θα σας φαινόταν αν θα μπορούσατε μικροί – μεγάλοι να φρον τίσετε τη διατροφή σας με ένα …τοστάκι? Με στόχο την εκτίμηση των διατροφικών συνηθειών, του τρόπου ζωής και τη σχέση τους με τα χρόνια νοσήματα του ελ ληνικού πληθυσμού, πραγ ματοποιήθηκε μια από τις μεγαλύτερες μελέτες διατροφής που έχουν γινει στην Ελ λάδα, η Πανελλαδική Μελέτη Διατροφής & Υγείας (Πα.ΜεΔ.Υ.). Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και έδειξε ότι μεγάλο μέρος του ελ ληνικού πληθυσμού δεν προσλαμβάνει τις συνιστώμενες ημερήσιες ποσότητες σε κάποιες βιταμίνες και μέταλ λα όπως η βιταμίνη D, το ασβέσ τιο, το φολικό οξύ και ο σίδηρος, απαραίτητα στοιχεία για τον οργανισμό μας. Η εταιρία Παπαδοπούλου, έχον τας πά-

ν τα ως κύριο μέλημα της τη δημιουργία προϊόν των υψη λής διατροφικής αξίας αξιοποίησε τα αποτελέσματα της έρευνας και ενίσχυσε διατροφικά ένα καθημερινό αγαπημένο προϊόν -το σταρένιο ψωμί του τοστ- με βάση τις ανάγκες του ελ ληνικού πληθυσμού. Δημιούργησε έτσι το νέο ψωμί του τοστ Παπαδοπούλου Plus, ενα νέο, σταρένιο ψωμί του τοστ, που αποτελεί πηγή βιταμίνης D, ασβεσ τίου, φολικού οξέως και σιδήρου, συμβάλ λον τας έτσι στην καθημερινή πρόσληψη των απαραίτητων στοιχείων για τον οργανισμό μας, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής. Η αγαπημένη καθημερινή συνήθεια του τοστ τώρα γίνεται πιο ωφέλιμη. Με το Παπαδοπούλου Plus μπορούμε εύκολα και απλά να προσφέρουμε ακόμη μεγαλύτερη αξία στην καθημερινή διατροφή όλης της οικογένειας. Παπαδοπούλου Plus! Tο κάτι παραπάνω σ το ψωμί του τοσ τ.

/Ψωμί Παπαδοπούλου

ΓΥΡΩ - ΓΥΡΩ

16.10.2018

Αγαπητό μου ημερολόγιο ΤΗΣ KAΡΙ ΜΠΡΑΤΣΟ

χουμε μπει για τα καλά στη σχολική χρονιά και όλα τα πράγματα έχουν πάρει τον δρόμο τους. Έχουμε ξεμπερδέψει με τα έξοδα, τις εγγραφές, την περίοδο προσαρμογής. Θυμάμαι πως περίμενα πώς και πώς να έρθει αυτή η ευλογημένη ώρα που θα ξεκινήσει το σχολείο και όταν τελικά ήρθε, δε σκέφτηκα ούτε μια στιγμή την χειμωνιάτικη Νέμεσή μου: Τις ιώσεις. Γιατί, αγαπητό ημερολόγιο, υπάρχουν θεμελιακές διαφορές μεταξύ ενός ενηλίκα και ενός παιδιού που περνάει μια ίωση. Εμείς θα πάρουμε την κουβερτούλα μας, θα φτιάξουμε το τσαγάκι μας, θα βάλουμε στο DVD να παίζουν τα Φιλαράκια, θα πιούμε και κάνα παυσιπονάκι στο τσακίρ κέφι και θα περιμένουμε υπομονετικά να περάσουν αυτές οι

δυο-τρεις δύσκολες μέρες. Σωστά; Σωστά. Για τα βλαστάρια μας, όμως, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Θα ξυπνήσουν μες στην γκρίνια γιατί η πυτζάμα είναι «πολύ ζεστή», οι παντόφλες «μπαίνουν ανάποδα», το μέλι είναι πολύ λίγο ή υπερβολικά πολύ πάνω στη φρυγανιά, οι Πιτζαμοήρωες τελείωσαν «πιο νωρίς σήμερα», η μύτη είναι «βουλωμένη», θέλουν αγκαλιά, δεν θέλουν αγκαλιά, η σούπα είναι ζεστή, η σούπα είναι κρύα, το σεντόνι τους ενοχλεί, η μαξιλαροθήκη δεν έχει την Πέππα, αλλά την Shimer και ένα κάρο άλλα, απόλυτα «λογικά» επιχειρήματα και παράπονα που πρέπει να λυθούν σε νανοδευτερόλεπτα. Εν κατακλείδι, όσοι νοματαίοι είναι μέσα στο σπίτι θα τρέχουν ωσάν τον Κεντέρη, γιατί ο μικρός Γιωργάκης έχει συνάχι. Και καλά να είναι μόνο ο Γιωργάκης. Αν αρρωστήσει και η Μαιρούλα; Ή, ακόμα χειρότερα, ο Αντώνης, ο σαραντάρης «πιτσιρικάς» του σπιτιού; Και εκεί η μουρμούρα είναι επικών διαστά-

σεων. Μιλάμε για καταστάσεις ισάξιες με τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, αλλά στο πιο μονότονο. «Δεν είμαι καλά», «ψήνομαι», «θέλω και εγώ φρυγανίτσες, με μπόλικο βουτυράκι και μαρμελάδα», «δεν έχει τίποτα η τηλεόραση, φέρε μου το laptop», «το laptop δεν έχει μπαταρία, φέρε μου το tablet», «από το tablet δεν μπορώ να δω Fast and Furious…», «ο φιδές είναι νερουλός/δεν έχει αρκετό λεμόνι/δεν έχει αρκετό αλάτι», «δεν θέλω φαγητό νοσοκομείου, δε μου φτιάχνεις ένα παστίτσιο να χαρείς;». Άνθρωπε, έχεις 37,2, σήκω από το κρεβάτι! Και άσε κάτω το αρκουδάκι του παιδιού, είσαι 41 ετών μαντράχαλος! Και κάποια στιγμή, μετά από λίγα 24ωρα, που όλοι αρχίζουν και νιώθουν καλύτερα, έρχεται η σειρά σου. Χαλάλι και ο πυρετός, χαλάλι και τα βουνά από χαρτομάντηλα. Η ζεστή σου κουβερτούλα, το τσαγάκι σου και τα Φιλαράκια είναι το μόνο που χρειάζεσαι. Άντε και κανένα παυσίπονο στο τσακίρ κέφι.

10 Εάν είμαι τυχερή, η μέρα μου ξεκινάει στις 07:30, αλλά συνήθως ο Damian είναι ξύπνιος και «απαιτεί» ΓΑΛΑ στις 06:45. Είναι τρομερό το πόση διαφορά μπορούν να κάνουν αυτά τα 45 λεπτά! Κάθε πρωί, το κομμάτι αυτό μέσα μου που «πεθαίνει» για λίγο ύπνο ακόμα ακυρώνεται από την αχόρταγη αγάπη μου για τα μεγάλα καστανά του μάτια που είναι έτοιμα να «καταπιούν» όλο τον κόσμο, τις απαλές χρυσές μπούκλες που πλαισιώνουν το πρόσωπό του και εκείνα τα δύο αξιολάτρευτα κάτω του δόντια. Όσες φορές και αν δω αυτό το πρόσωπο να φέγγει πάνω μου, προτού ανατείλει ο ήλιος, πάντα καταφέρνει να με κάνει να λιώσω από αγάπη και να γεμίσω με την ενέργεια που χρειάζομαι για να σηκωθώ και να ξεκινήσουμε τη μέρα μας. Σε αυτό το σημείο οφείλω να δώσω τα εύσημα στον σύζυγό μου, ο οποίος τουλάχιστον 3-4 φορές μέσα στην εβδομάδα ξυπνάει μαζί με τον Damian για να τον ταΐσει το πρωινό του και έπειτα να αναλάβω εγώ για να συνεχίσει εκείνος τον ύπνο του ώστε να είναι ξεκούραστος το μεσημέρι και το απόγευμα που θα είναι μαζί του στο σπίτι. Επειδή είμαι μια εργαζόμενη μαμά, παίρνω την πρωινή «βάρδια» με τον Damian, ώστε να περάσω μαζί του λίγο ποιοτικό χρόνο πριν από τον μεσημεριανό του ύπνο, όπου τον αφήνω για να βουτήξω στον κόσμο των Meet Market, των email και της ενήλικης επικοινωνίας. Στις 08:30 λοιπόν, βγαίνουμε για τον πρωινό μας περίπατο. Ζούμε στο Κουκάκι, επομένως πότε δεν ξεμένουμε από ενδιαφέροντα μέρη για περπάτημα. Πηγαίνουμε στον Φούρνο του Τάκη για κουλούρι και έπειτα στο απέναντι μικρό καφέ, όπου ο Damian κάθεται στο ψηλό πάσο φλερτάροντας με όλες τις γυναίκες που θα περάσουν όσο η μαμά περιμένει την καφεΐνη της. Και μετά αρχίζει η εξερεύνηση... Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Μουσείο της Ακρόπολης, οι κοντινές παιδικές χαρές, Πλάκα... Ταΐζουμε τα περιστέρια, τρέχουμε, σκαρφαλώνουμε σε παγκάκια, ανεβοκατεβαίνουμε σκαλιά, καθόμαστε, παίρνουμε σειρά για το ποιος θα σπρώξει το καρότσι, μπαίνουμε σε όποιο ασανσέρ βρούμε σε ακτίνα 2 χλμ, πηγαίνουμε πάνω και κάτω και πάλι πάνω αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι περνάμε χρόνο μαζί μιλώντας. Ο Damian είναι 18 μηνών, επομένως η βασική του ενασχόληση αυτές τις μέρες είναι να μιλάει, να μαθαίνει καινούριες λέξεις και να βελτιώνει την επικοινωνία του. Η γλώσσα είναι ένα θέμα που έχει ενδιαφέρον μέσα στην οικογένειά μας. Η καταγωγή μου είναι μισή ελληνική και μισή αγγλική και εφόσον η αγγλική είναι η μητρική μου γλώσσα του μιλάω αγγλικά. Ο άντρας μου είναι μισός Έλληνας και μισός Γερμανός και εφόσον η μητρική

24 ΏΡΕΣ ΜΑΜΑ

24 ώρες μαμά: Άλισον Δαμιανού του γλώσσα είναι τα γερμανικά, μιλάει στον Damian στα γερμανικά. Και φυσικά ζούμε στην Ελλάδα, επομένως όλοι οι υπόλοιποι του μιλούν ελληνικά... Και αν μπορείτε, πιστέψετε πως έχει βρει την άκρη μόνος του, αν και μόλις 90 εκ! 18 μηνών και μπορεί να εντοπίσει τις διαφορές ανάμεσα στη γλώσσα που του μιλώ εγώ, στη γλώσσα του μπαμπά του και στη γλώσσα που ακούει από τον περίγυρό του, χρησιμοποιώντας μαζί μου αγγλικά, γερμανικά με τον μπαμπά και ελληνικά σε όποιον επιλέξει να πει «Γεια»! Για παράδειγμα, τα σαββατοκύριακα, που περνάμε όλη την ημέρα μαζί, από εμένα ζητάει το «kettle» ή το «frying pan» για να παίξουμε και αμέσως γυρίζει στον μπαμπά του και ζητά το “Wasserkocher” και το “Bratpfanne”… Έτσι λοιπόν, προς όλους όσοι με ειδοποίησαν ότι μεγαλώνοντας σε ένα πολύγλωσσο περιβάλλον το παιδί θα μπερδευτεί και θα καθυστερήσει την ομιλία του, έχω να πω πως αυτό απέχει από την αλήθεια σύμφωνα με τη δική μου εμπειρία...Και ίσως μέχρι τα 5α του γενέθλια μπορεί να του βρούμε μια δουλειά ως μεταφραστή! Πίσω πάλι, στην ημέρα μου με τον D...Μέχρι τις 11:30 έχουμε γυρίσει στο σπίτι, έχουμε βάλει τις πιτζάμες μας και ηρεμούμε, πλέον, για τον μεσημεριανό μας ύπνο. Κάθομαι στην κουνιστή πολυθρόνα δίπλα του μέχρι να κοιμηθεί ενώ πίνει το γάλα του. Στη συνέχεια ετοιμάζομαι, δίνω ένα φιλί στον σύζυγό μου και κατευθύνομαι προς το γραφείο. Αισθάνομαι τρομερά ευγνώμων προς τον σύζυγό μου, που είναι τόσο «άντρας» ώστε να κάθεται κάθε μέρα με τον γιο μας στο σπίτι ενώ εγώ πάω στη

δουλειά. Όχι μόνο έχω χρόνο για τον εαυτό μου κάθε μέρα, αλλά το σημαντικότερο είναι πως ο Damian έχει μια πολύ στενή σχέση με τον πατέρα του και το ότι τον μεγαλώνουμε μαζί σαν ομάδα έχει όντως μια αίσθηση συνεργασίας... Όταν το συζητήσαμε για πρώτη φορά, προς το τέλος της εγκυμοσύνης μου, είχε μεγαλύτερη λογική πρακτικά και οικονομικά το να συνεχίσω να εργάζομαι εγώ, αλλά η αλήθεια είναι πως ακόμα και σήμερα πολλοί άντρες δεν μπορούν να αφήσουν τον εγωισμό τους και να κάνουν κάτι τέτοιο. Μέχρι τα πρώτα γενέθλια του Damian, δούλευα από το σπίτι, αλλά αμέσως μόλις μπορούσε να μείνει χωρίς θηλασμό για 5 ή 6 ώρες, επέστρεψα στο γραφείο. Πρέπει να ομολογήσω πως μια ημέρα στο γραφείο, ανταλλάσσοντας email με 100+ εκθέτες, οργανώνοντας τα Meet Market, τους χώρους και τις παράλληλες δραστηριότητες, με e-banking, με meetings, ανανεώνοντας το site, τα λογιστικά της εταιρείας και με όλα όσα συνεπάγεται το να διοικείς μια επιχείρηση είναι λιγότερο κουραστικά από μια ολόκληρη ημέρα στο σπίτι με τον Damian. Πάντα ήθελα να γίνω μητέρα και ο γιος μου είναι πραγματικά το μεγαλύτερο κατόρθωμά μου στη ζωή, αλλά αγαπώ τη δουλειά μου και αγαπώ να δουλεύω, και πιστεύω πως είμαι καλύτερη μητέρα για τον Damian γιατί αισθάνομαι ολοκληρωμένη επαγγελματικά. Βρίσκομαι σε μια άλλη πραγματικότητα όσο είμαι στη δουλειά, αλλά μόλις πάει 18:00, θυμάμαι όλα αυτά που μόλις ανέφερα, και τρέχω όσο πιο γρήγορα μπορώ στο σπίτι για να περάσω τις τελευταίες ώρες της ημέρας με τον

16.10.2018 12.10.2016

Damian, προτού πάει για ύπνο. Φτάνω σπίτι και του κάνω επίθεση με αγκαλιές και φιλιά και ανακουφίζω τον άντρα μου από τα πατρικά του καθήκοντα. Βάζω άνετα ρούχα και είμαι εδώ για ό,τι θέλει ο γιος μου να κάνουμε. Τις περισσότερες ημέρες πηγαίνουμε για ακόμη μια βόλτα στο super market ή στην παιδική χαρά, ή καθόμαστε σπίτι και διαβάζουμε βιβλία και χτυπάμε κατσαρόλες και τηγάνια μαζί υποδυόμενοι τους σεφ ή κάνουμε πως είμαστε πολλά και διαφορετικά ζώα. Στο μεταξύ ο μπαμπάς μας, μιας και είναι πραγματικός σεφ, ετοιμάζει το δείπνο, το οποίο είναι έτοιμο κατά τις 19.00-19.30, όταν καθόμαστε όλοι για φαγητό. Ο Damian τρώει ό,τι τρώμε και εμείς απλά χωρίς αλάτι. Το δείπνο είναι πάντα μια ευκαιρία να δεθούμε σαν οικογένεια, να μιλήσουμε για την ημέρα μας, να κάνουμε σχέδια για την επόμενη και ουσιαστικά να ενωθούμε ενώ παραγεμίζουμε τα στόματά μας! Μετά το βραδινό, ο μπαμπάς κάνει μπάνιο τον Damian, ενώ εγώ ασχολούμαι με διάφορες δουλειές του σπιτιού, πλένω τα πιάτα, βάζω πλυντήριο, κάνω, δηλαδή, όλα όσα χρειάζεται να γίνουν. Στις 21:00 είναι η ώρα του ύπνου. Αν και ο Damian κοιμάται στο κρεβάτι του, με θέλει δίπλα του μέχρι να αποκοιμηθεί. Αυτή ίσως είναι και η ωραιότερη στιγμή της ημέρας, γιατί με κάνει να γελάω καθώς προσπαθεί να μου εξιστορήσει την ημέρα του, χρησιμοποιώντας όλες τις εικόνες που έχει κρατήσει στο μυαλό του, όσο ξοδεύει και το τελευταίο κομματάκι ενέργειας που του έχει μείνει προτού αφεθεί στον ύπνο. Συνήθως, περνάμε από όλη τη λίστα των ανθρώπων της ζωής του - Oma, Opa, Mama, Papa, Aunty, Papoo, Mina Kito, Baby Marco κ.ά... Η αλήθεια είναι πως έχει αρκετούς φίλους που θέλει να φωνάξει. Μου λέει τα ονόματά τους και την ιδιότητά τους-Baby Marco, boobie, milkie, Dina. Τραγουδάμε μερικά τραγούδια. Στριφογυρίζει, δοκιμάζοντας περίπου 80 πιθανές στάσεις μέχρι να βρει μια που να τον βολεύει και πλέον κανένας ήχος δεν ακούγεται και καμία λέξη... μόνο μια βαθιά ρυθμική αναπνοή. Και τότε η μαμά βάζει ένα ποτήρι κρασί που τόσο αξίζει, βλέπει λίγο Netflix, και περνάει λίγο χρόνο με τον μπαμπά... Συνήθως, κοιμάμαι στις 00:00, εξουθενωμένη από την προσπάθεια μου να ισορροπήσω μεταξύ μητρότητας και επιχειρηματικότητας, μέχρι το επόμενο πρωί που η μέρα μου, εάν είμαι τυχερή θα ξεκινήσει στις 07:30, αλλά συνήθως ο Damian είναι ξύπνιος και απαιτεί ΓΑΛΑ στις 06:45.

H Alison Δαμιανού είναι founder & creative director στο The Meet Market

16.10.2018

White Hot Spoons

4 βρεφικά κουτάλια που αλλάζουν χρώμα όταν το φαγητό είναι πολύ ζεστό.

White Hot Plates

Καμένες γλώσσες τέλος! Με αυτό το παιδικό σετ πιάτων δεν θα χρειαστεί ποτέ ξανά να ανησυχήσετε για την θερμοκρασία του φαγητού. Αν είναι καυτό, η ειδική λωρίδα "White Hot®" γίνεται λευκή και σας προειδοποιεί να κάνετε λίγη ακόμα υπομονή.

Smiley Plate

To πιάτο με βεντούζα και βαθιά τοιχώματα, που κρατά το φαΐ στο τραπέζι και όχι στο… πάτωμα, και εκπαιδευτικό κουτάλι εργονομικά σχεδιασμένο για να μπορεί το παιδί να το κρατάει από παντού.

4 tips για εύκολο τάισμα Βεβαιωθείτε πως το μωράκι σας είναι έτοιμο να δοκιμάσει την πρώτη του στερεά τροφή. Αυτό προϋποθέτει ότι μπορεί να κρατήσει το κεφάλι του όρθιο και να καθίσει χωρίς υποστήριξη. Δώστε του χρόνο. Μην περιμένετε να ολοκληρώσει το γεύμα του μέσα σε 5 λεπτά. Το μωράκι σας θα χρειαστεί χρόνο να πειραματιστεί και να δοκιμάσει.

Scooper Spoons

Ξεκινήστε με ελάχιστες ποσότητες και δώστε του χρόνο να συνηθίσει κάθε μπουκιά. Εάν το μικρό σας αντιδρά ή αρνείται μια καινούρια τροφή μην το πιέζετε. Δοκιμάστε να την αποσύρετε από το μενού και να την επαναφέρετε μετά από λίγες μέρες.

Travel Seat Booster

Φαγητό παντού χάρη σε αυτό το απόλυτα πρακτικό προϊόν για τις βόλτες με το παιδί σας. Τσάντα που μεταμορφώνεται πανεύκολα σε ένα απόλυτα βολικό καρεκλάκι φαγητού.

Εκπαιδευτικό σετ που αποτελείται από δύο μεγάλα κουτάλια φαγητού, για τις πρώτες τροφές του μωρού σας.

Προμηθευτείτε αντικείμενα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το μωράκι σας! Το υλικό και το χρώμα μπορούν να τραβήξουν την προσοχή του μικρού γευσιγνώστη.

Stay Put Bowls

Σετ τριών σχεδιασμένο ιδανικά για να ενθαρρύνει το παιδί να μάθει να τρώει μόνο του! Περιλαμβάνει βεντούζα που συγκρατεί σταθερά το μπολ στο τραπέζι.

Τα προιόντα που παρουσιάζονται είναι της εταιρείας Munchkin και θα τα βρείτε στο Milkshakes and Dreams. Eshop: Milkshakesanddreams.gr

Miracle Sippy

Παιδικό κύπελλο / ποτήρι που ανοίγει μόλις το παιδί ακουμπήσει τα χείλη του επιτρέποντας στο νερό να περάσει, ενώ κλείνει αυτόματα μόλις το παιδί σταματήσει να πίνει.

Large tip and sip

Παιδικό κύπελλο / ποτήρι με ενσωματωμένο μαλακό και εύκαμπτο καλαμάκι.

Φυσικό Κατάστημα: Εμπορικό Κέντρο GOLDEN HALL, 1ος όροφος, Λεωφόρος Κηφισίας 37Α, 15123 Μαρούσι Τηλέφωνο: 2106849772 /milkshakesNdreams

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ

Σχολική μελέτη, Μέρος II ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΨΑΘΑ

ν δεν τελειώσεις τις ασκήσεις των Μαθηματικών, ξέχνα το παιχνίδι!», «Αν δε γράψεις καλά στο διαγώνισμα, δεν θα πας στο πάρτι το Σάββατο!», «Μπορείς και καλύτερα…» Φράσεις σαν κι αυτές τις έχουμε ίσως πει ή ακούσει κατά τη διάρκεια της σχολικής μελέτης – των παιδιών μας ή της δικής μας. Μιας σχολικής μελέτης που πλαισιώνεται από απειλές και που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνουν στη συνέχεια πράγματα «πιο ευχάριστα». Ταυτόχρονα, το γραφείο του παιδιού γίνεται το πεδίο της μάχης ανάμεσα σε παιδιά που αποζητούν το απογευματινό παιχνίδι και σε γονείς που αγωνίζονται με κάθε τρόπο να πάει το παιδί την άλλη μέρα στο σχολείο «διαβασμένο». Και οι μάχες καλά κρατούν, με τους γονείς να αναφέρουν πώς τελείωσε το διάβασμα με χίλια ζόρια στις 9 ή στις 10 το βράδυ, έχοντας περάσει ακόμα και 5 ώρες πάνω από το γραφείο. Ή γύρω του. Ή κοντά του τελοσπάντων. Και όμως, οι δάσκαλοι μας διαβεβαιώνουν πως ένα πρωτάκι δεν χρειάζεται πάνω από μισή ώρα για να διεκπεραιώσει τις εργασίες του ή πως ένα εκτάκι θα πρέπει να έχει τελειώσει σε περίπου 1 ώρα τα μαθήματά του. Τι συμβαίνει τελικά; Τα παιδιά διαβάζουν περισσότερες ώρες από όσες χρειάζεται; Τα

παιδιά δεν συγκεντρώνονται καθόλου «την σήμερον ημέραν» για να κάνουν τις εργασίες τους; Οι δάσκαλοι τους βάζουν «πάααααρα πολλά» για την άλλη μέρα; Πολύ συχνά οι γονείς δείχνουν υπερβάλλοντα ζήλο στο να ασχοληθούν προσωπικά με τη σχολική μελέτη των παιδιών τους. Αγχώνονται, καθοδηγούν σε υπερβολικό βαθμό τους μικρούς μαθητές, αφαιρώντας τους άθελά τους και την αυτενέργεια αλλά και τη δική τους (των παιδιών) αίσθηση καθήκοντος. Η σχολική μελέτη είναι ένα απαραίτητο μέρος της καθημερινότητας ενός παιδιού. Δεν είναι η προϋπόθεση για να βγει βόλτα το απόγευμα, δεν είναι ο λόγος για τον οποίο θα ανταμειφθεί με μία λιχουδιά, δεν είναι η τιμωρία του αν δεν κάθεται ήσυχα να ολοκληρώσει η μαμά μια δουλειά. Είναι το καθήκον του παιδιού - όχι του γονιού. Και αυτό οφείλουν να το έχουν στον νου τους γονείς και παιδιά. Ο στόχος μας είναι η αυτονομία στη μελέτη. Όμως αυτονομία δεν σημαίνει μόνο «διαβάζω μόνος μου». Σημαίνει ντύνομαι μόνος μου, τρώω μόνος μου, αποφασίζω κάποια πράγματα μόνος μου, φτιάχνω την τσάντα μου μόνος μου κ.ο.κ. Ενισχύουμε γενικότερα την αυτονομία του παιδιού και το επιβραβεύουμε όταν τα καταφέρνει (ακόμα κι αν την πρώτη φορά ξεχάσει την ξύστρα στο σπίτι ή βάλει τη μία κάλτσα ανάποδα!) Αυτό που έχει σημασία είναι να αντιληφθεί ότι είναι το ίδιο υπεύθυνο.

16.10.2018

Επίσης, ας μην υποβαθμίζουμε τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών· άλλη μία επανάληψη, άλλη μία φορά την ορθογραφία για να είμαστε σίγουροι, άλλη μία άσκηση στα μαθηματικά για εξάσκηση ίσως να έχουν μικρότερη αξία από μία ώρα ελεύθερου παιχνιδιού το απόγευμα. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι σήμερα τα παιδιά μας «δουλεύουν» με τις μηχανές στο φουλ κάποιες φορές πιο πολύ κι από εμάς! 5 ώρες τουλάχιστον στο σχολείο, διάβασμα στο σπίτι, ξένες γλώσσες, μουσικά όργανα, απαιτητικά αθλήματα, πολύωρες προπονήσεις… Μήπως ξεχνάμε να βάλουμε στο απογευματινό τους πρόγραμμα την ξεκούραση και το παιχνίδι; Ακόμα σκεφτείτε πόσα χρόνια χωρίζουν τα εκπαιδευτικά συστήματα της εποχής μας από αυτά των παιδιών μας. Πόσο πολύ έχει αλλάξει η παιδαγωγική μέθοδος με την οποία διδαχτήκαμε εμείς σε σχέση με αυτή την οποία χρησιμοποιούν οι δάσκαλοι των παιδιών μας. Ένας ορθάνοιχτος δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στον δάσκαλό και στον γονιό είναι απαραίτητος προκειμένου να ενημερώνεται ο γονιός για τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει ο εκπαιδευτικός ώστε να μπορεί να καθοδηγεί ορθότερα το παιδί του στο σπίτι. Τέλος, κάτι επιπλέον για τους μικρούς μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες και τους γονείς τους: μαθησιακές δυσκολίες δεν σημαίνει διπλές ώρες διάβασμα, αλλά ούτε παραμερισμό και υποβιβασμό της σχολικής μελέτης. Πάντα σε απόλυτη συνεργασία με τον δάσκαλο της τάξης, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε το πρόγραμμα μελέτης του παιδιού και με ψυχραιμία βοηθάμε όσο χρειάζεται και απομακρυνόμαστε όταν καταλαβαίνουμε ότι μπορούμε, έτσι ώστε να προσφέρουμε ουσιαστική βοήθεια στο παιδί. Και βοήθεια για έναν μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να είναι κάτι τελείως διαφορετικό από ό,τι για έναν μαθητή χωρίς μαθησιακές δυσκολίες. Μπορεί να σημαίνει να διαβάζει πρώτα ο γονιός την Ιστορία και να κατευθύνει το παιδί στο τι είναι περισσότερο σημαντικό και τι λιγότερο, μπορεί να είναι μια έξτρα βοήθεια στην οργάνωση της σχολικής τσάντας ή μια επεξήγηση στην εκφώνηση μιας ερώτησης. Περισσότερα όμως για τη μελέτη των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες θα δούμε σε επόμενο άρθρο, οπότε… μείνετε συντονισμένοι! Καλά διαβάσματα!

Η Ελένη Ψαθά είναι Φιλόλογος-Ειδική Παιδαγωγός MEd ειδικευμένη στις μαθησιακές δυσκολίες. Θα τη βρείτε στο κέντρο «Επικοινωνούμε» (Ολύμπου 25, Χαλάνδρι, τηλ. 210 6853951) όπου παρέχονται υπηρεσίες λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, ψυχολογικής υποστήριξης και ειδικής διαπαιδαγώγησης

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

16.10.2018

Καλώς σε βρήκα αδερφάκι ΤΟΥ ΙΟΡΔΑΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

ς παιδίατρος και, κυρίως, ως πατέρας δύο παιδιών νιώθω την ανάγκη να μοιραστώ μαζί σας του προβληματισμούς μου σχετικά με την έλευση ενός νέου μέλους στην οικογένεια. Kαι δεν εννοοώ ότι θα μιλήσω για ό,τι αφορά στη ψυχολογία του πρώτου και μεγαλύτερου αδελφού, αλλά για ό,τι αφορά σε αυτά που συντελλούνται στο νου και στο ψυχισμό του μικρότερου, του νεοερχόμενου μέλους. Με λύπη μου διαπιστώνω πως η βιβλιογραφία (και η παιδοψυχολογία) έχει αναλωθεί τόσα χρόνια στην μελέτη και την επεξήγηση της αντίδρασης του μεγαλύτερου αδελφού στον ερχομό του μικρότερου. Aν γκουγκλάρετε τη φράση «αδελφική ζήλια» θα διαπιστώσετε πως όλα τα αρθρα αναφέρονται στη ζήλια του μεγαλύτερου αδελφού. Είναι αλήθεια ότι ποτέ δεν μου έτυχε να με ρωτησουν "γιατρέ μου πώς να συμπεριφερθούμε με το νέο μελος τώρα που θα συναντήσει μπροστά του το μεγαλύτερο; Τι να κανουμε για να μη ζηλέψει; πως μπορεί να αντιδράσει που θα ενταχθεί σε μια «έτοιμη» οικογένεια, σε μια ομάδα με κατασταλαγμένους ρόλους"; Η κλασσική ερώτηση και η διαχρονική αγωνία τους περιλαμβάνει μόνο το μεγαλύτερο αδελφάκι, λες και μόνο αυτό κατέχει την αποκλειστικότητα στο άγχος, στην στενοχώρια και στο «ξεβόλεμα». Κι όμως και το δεύτερο (ή έστω το επόμενο) μέλος ξεβολεύεται! Σκεφτείτε για λίγα δεύτερα του λεπτού πώς θα νιώθατε εάν η/ο σύζυγος σας έμπαινε στο σπίτι μια όμορφη μέρα και σας παρουσίαζε τον εραστή της/την ερωμένη του και σας έλεγε μάλιστα πως πλέον θα μένει μαζί σας στην οικία σας, κανονικά και επίσημα, σαν τακτικό μέλος του σπιτικού σας. Αυτές οι αγχωτικές σκέψεις είναι σαν αυτές που θα έκανε ίσως το πρώτο παιδί στην οικογένεια, όταν θα γυρνούσατε από το μαιευτήριο και θα είχατε στην αγκάλη σας το νέο μελος. Σκεφτείτε τώρα το ανάποδο σενάριο... Να διατηρείτε εξωσυζυγική σχέση και ένα εξίσου όμορφο βράδυ να ανακοινώσετε στην ερωμένη/στον εραστή ότι αποφασί-

16.10.2018

σατε να ζείτε πλέον όλοι μαζί στο σπίτι, εσείς, ο εραστης/η ερωμένη και ο/η σύζυγος σας! Νομίζω πως και αυτό είναι ένα καλό ξεβόλεμα... Τα μικρότερα παιδιά είναι και αυτά παιδιά που έχουν προέλθει από μια πολύμηνη κύηση. Έχουν ως εμπειρία το άρωμα και τη φωνή της μητέρας τους, τους χτύπους της καρδιάς της. Αν κάτι έχουν για να κρατηθούν σε αυτή τη ζωή είναι αυτά τα λίγα-αλλά σημαντικά-παραπάνω στοιχεία. Το μεγαλύτερο μέλος, λοιπόν, που τα είχε ως τότε δικά του, ακόμα και αν τα έχει «απομυθοποιήσει» και ακόμη και εαν βρίσκει γοητεία και ζωτικότητα και σε αλλες εμπειρίες, ξαφνικά θα νιώσει πως τα κεκτημένα του θίγονται. Άλλωστε είναι γνωστή η παλινδρόμηση στη συμπεριφορά των μεγαλύτερων αδελφών, τα οποία ζητάνε πάλι να θηλάσουν, να μπουν στο κρεβάτι των γονιών, να κοιμηθούν ξανά στην κούνια και να καθίσουν και πάλι στο καρότσι. Είναι λάθος να πιστεύουμε πως επειδή το μικρότερο παιδί θα βρεί μια τέτοια κατασταση από την αρχή της ζωής του, θα μάθει να ζει και έτσι. Διότι είναι στη φύση του ανθρώπου να θέλει αποκλειστικότητες, ειδικά όταν νιώθει αδύναμος. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα στενοχωρηθείτε με το μεγαλύτερο σας παιδί που αισθάνεται άγχος ή ζήλια και μπήκε στο καρότσι του μωρού, φροντίστε να στενοχωρηθείτε και με το μωρό που νιώθει πως δεν εχει τελικά τίποτα δικό του, ούτε καν αυτό το μεταχειρισμένο ρημαδοτροχήλατο. Τα μικρότερα παιδιά πολύ συχνά εμφανίζουν βίαιη συμπεριφορά απέναντι στα μεγαλύτερα. Τα χτυπούν, τα σπρώχνουν, τα φθονούν. Συνήθως πιστεύουμε πως είναι κάτι που δε γίνεται συχνά. Γελαστήκαμε και πάλι! Μια χαρά γίνεται και συνήθως και αρκετά συχνά θα έλεγα. Η συχνότητα του φαινομένου εξαρτάται από την ιδιοσυγρασία του ατόμου και από τη διαφορά της ηλικίας ανάμεσα στα αδέλφια. Προφανώς και δε θα δούμε το ίδιο σκηνικό αν το πρώτο παιδί ειναι 12 ετών και το δεύτερο 2. Όμως αν η διαφορά τους είναι λίγα έτη, τότε η ζήλια από το μικρότερο στο μεγαλύτερο αδελφάκι είναι πιο μεγάλη. Η συμπεριφορά αυτή υποκρύπτει έντονο στρες. Το μικρότερο αδελφάκι νιώθει ίσως όπως ένας νέος υπάλληλος σε μια επιχείρηση με ανωτέρους-παλιές καραβάνες, όπου πρέπει να τους αποδείξει ότι κι αυτός, παρότι νέος, είναι άξιος και «ωραίος». Φαντάζομαι πως αρκετοί από εσάς που τώρα με διαβάζετε θα έχετε υπάρξει νέοι ανάμεσα

ΤΟ ΜΙΚΡΌΤΕΡΟ ΑΔΕΛΦΆΚΙ ΝΙΏΘΕΙ ΊΣΩΣ ΌΠΩΣ ΈΝΑΣ ΝΈΟΣ ΥΠΆΛΛΗΛΟΣ ΣΕ ΜΙΑ ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΜΕ ΑΝΩΤΈΡΟΥΣ-ΠΑΛΙΈΣ ΚΑΡΑΒΆΝΕΣ, ΌΠΟΥ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΠΟΔΕΊΞΕΙ ΌΤΙ ΚΙ ΑΥΤΌΣ, ΠΑΡΌΤΙ ΝΈΟΣ, ΕΊΝΑΙ ΆΞΙΟΣ ΚΑΙ «ΩΡΑΊΟΣ» σε παλιούς σε κάποιον εργασιακό χώρο, στον οποίον δεν σας άφηναν να αναπτύξετε το ταλέντο σας και εσείς αντιστοιχα θα σκαρώνατε σχέδια ανάδειξης της δικής σας παρουσίας. Το δύσμοιρο μικρό νέο αδελφάκι, ειδικά εάν είναι και τόσο μικρό που δεν μπορεί να μιλήσει, είναι επόμενο να χρησιμοποιήσει τα δόντια και τα άκρα του, τα άνω και τα κάτω, απέναντι στο καθεστώς του μεγαλύτερου. Και εμείς οι γονείς τι κάνουμε για όλα αυτά; Ουσιαστικά τίποτα διαφορετικό από ό,τι θα κάναμε για τη ζήλια και το άγχος του πιο μεγάλου μας τέκνου. Αυτό που χρειάζεται είναι να κατανοήσουμε ότι και τα μικρότερα ζηλεύουν, ότι και τα μικρότερα ξεβολεύονται. Να αντιμετωπίσουμε τη ζήλια ως συναίσθημα ανθρώπινο, όπως άλλωστε κρύβεται καθημερινά και σε μας τους ενήλικες, κάτω απο τα ρούχα της ψευτοευγένειας μας. Σαν επιπλέον μικρή συμβουλή-ιδέα θα πρότεινα να περνάτε ο καθένας γονιός προσωπικό χρόνο με το κάθε παιδί ξεχωριστά. Να νιώσουν όλοι στο σπίτι τη χαρά όλων των συνδυασμών στις σχέσεις. Τελευταία αγόρασα από τις εκδόσεις GEMA το βιβλίο ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΕΣ ΑΔΕΛΦΑΚΙ. Είναι όντως ένα αρκετά πλούσιο στο περιεχόμενο βιβλίο, που περιγράφει πολλές περιπτώσεις και δίνει λύσεις στην όλη αναστάτωση του μεγαλύτερου αδελφού που υποδέχεται το μικρότερο. Εύχομαι σύντομα να πέσει στα χέρια μου και κάποιο σύγγραμμα με τίτλο ΚΑΛΩΣ ΣΕ ΒΡΗΚΑ ΑΔΕΛΦΑΚΙ, που να αγγίζει τη ψυχολογία του νεοερχόμενου μέσα σε μια καλά δομημένη ομάδα, με κατασταλαγμένους ρόλους, όπου σχεδόν όλοι μοιάζουν πρωταγωνιστές που κοιτούν τον νέο με μάτι εξεταστικό. Και ένας λόγος που το εύχομαι αυτό ειναι για να διαβάσω εμπεριστατωμένες απόψεις από ειδικούς στη ψυχολογία των παιδιών. Διότι, όπως είπα και στην αρχή, όλα αυτά τα έγραψα λιγότερο σαν παιδίατρος και περισσότερο ορμώμενος από την καμένη γούνα ενός γονιού με δύο κόρες.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Χρύσα Διαμαντοπούλου: Έπρεπε να αρρωστήσω για να νιώσω ευτυχισμένη ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ον Οκτώβριο του 2017 η φίλη μου η Χρύσα, ηθοποιός και καλλιτεχνική διευθύντρια της δραστήριας θεατρικής ομάδας Μικρός Νότος, διαγνώστηκε με καρκίνο στο στήθος. Από την πρώτη στιγμή, μίλησε δημόσια για την περιπέτεια της υγείας της. Σήμερα, έναν χρόνο μετά, υγιής πλέον, μιλάει στο Τaλκ με αφορμή τον Μήνα Πρόληψης Καρκίνου του Μαστού.

Πώς κατάλαβες ότι κάτι δεν πάει καλά και τι έκανες; "Θα κάνουμε και έναν υπέρηχο", μου είπε ο ακτινολόγος μετά την μαστογραφία. "Ναι φυσικά", είπα με παγωμένο χαμόγελο. Κάτι είχα πιάσει 4 μήνες πριν, αλλά το μυαλό μου δεν πήγαινε στο κακό. Είμαι νέα, ωραία, υγιής. ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ. Αρκετό καιρό πριν από τη διάγνωση είχα διάφορα συμπτώματα στα οποία δεν έδωσα κάποια σημασία. Η ζωή μου είχε αποκτήσει φρενήρη ρυθμό, με πολλή εργασία για τον Μικρό Νότο και πολύ τρέξιμο με την κόρη μου, την Μελίνα. Δούλευα επί 3 χρόνια στα όρια της υπερκόπωσης, χωρίς υπερβολή περίπου 16 ώρες την ημέρα, χωρίς ρεπό Σαββατοκύριακου, γιατί η δουλειά μας δεν σταματάει ποτέ. Όλα γίνονταν με πίεση, οριακά, με το 105% των δυνάμεών μου. Όλα στο κόκκινο. Αν ήμουν αυτοκίνητο, θα είχα

κάψει φλάντζα προ πολλού. Όπως καταλαβαίνετε, λοιπόν, μέσα σε μία καθημερινότητα που οι ώρες και οι ημέρες ήταν όλες ίδιες, καθώς προτεραιότητα είχε το να διεκπεραιωθούν εκατοντάδες εργασίες, οποιοδήποτε σύμπτωμα, όσο σοβαρό κι αν είναι πέφτει στο κενό. Πόσες φορές δεν ένιωσα τις δυνάμεις μου να με εγκαταλείπουν, πόσες φορές δεν ένιωθα ένα κάψιμο σε διάφορα σημεία του σώματός μου, πόσες φορές δεν ξύπνησα κουρασμένη, με πολύ χαμηλή ενέργεια, πόσες φορές δεν είχα αφόρητους πονοκεφάλους ή μούδιασμα στο στήθος, πόσες φορές δεν είχα έντονα ξεσπάσματα θυμού ή αυτή την απίστευτη όρεξη να τρώω γλυκά που δεν μου άρεσαν ποτέ ως τότε; Το σώμα φώναζε πολύ δυνατά, αλλά κανείς δεν βρέθηκε εκεί να το ακούσει. Έλειπα. Ήμουν απούσα από το ίδιο μου το σώμα. Είχα χάσει και την επαφή με τους γύρω μου, φουλ εργασιοθεραπεία, θυμός, οριακές καταστάσεις με τον ύπνο μου. Είχα χάσει στ’ αλήθεια και τη γυναικεία μου υπόσταση. Είχα απομονωθεί, με μοναδικές μου προτεραιότητες την Μελίνα και τον Μικρό Νότο. Όταν, πάνω στο παιχνίδι, ένα απόγευμα του Ιουλίου του 2017, η Μελίνα με χτύπησε κατά λάθος στο στήθος πόνεσα πολύ. ΑΟΥΤΣ. Το ‘πιασα. Ήταν κάτι μεγάλο, όχι πολύ σκληρό, βαθιά στο στήθος, εκεί μέσα στη μασχάλη, αριστερά. Στ’ αλήθεια μού πήρε πολύ καιρό να καταλάβω γιατί το άφησα μέχρι τις 17 Οκτωβρίου του 2017, όταν πήγα τελικά να κάνω μαστογραφία. Ναι, το είδα στα μάτια του. Και πάλι όμως...

16.10.2018

Δεν μπορεί να είναι κάτι κακό. Κάτι περίεργο ναι. Μία μεγάλη κύστη ίσως, αρκετά σκληρή πια, ώστε να πονάει στο αριστερό στήθος. Έχει κάνει και μία γραμμή τώρα, που δεν υπήρχε πριν. "Θα είναι σημάδι από το καινούργιο μαγιό..." σκέφτηκα. Μετά, όμως, δεν έφευγε! Αλλά τα μάτια του; Κάτι δεν πάει πολύ καλά, σκέφτηκα. Αλλά και πάλι, αποκλείεται. Κάτι περίεργο έχει δει. Αλλά μην ανησυχείς, Χρύσα. Είσαι νέα, ωραία και υγιής εσύ! ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ. "Ελάτε λίγο στο γραφείο μου". Έξω από το γραφείο του, εκεί καθόταν η μητέρα μου. Δεν πήγα αμέσως. Μπήκα τρέχοντας στην τουαλέτα να καθαρίσω τα χέρια μου και τα μάτια μου-«γιατί κλαις τώρα», σκέφτηκα. Περνώντας από μπροστά της με είδε που ήμουν μάλλον ταραγμένη, "μμμμ" έκανα γκριμάτσα, "έτσι κι έτσι" της έδειξα με τα χέρια μου και γλίστρησα μέσα στο γραφείο. Κάτι έλεγε ο γιατρός με τη βοηθό του μόλις μπήκα μέσα. Κοιτούσε την μαστογραφία. Παύση-ξέρετε από αυτές τις ΓΕΜΑΤΕΣ παύσεις. "Κάθισε", μου λέει. Σκέφτηκα... τώρα θα με ρωτήσει πόσο χρονών είμαι. Το χω δει σε ταινίες! "Πόσο χρονών είστε;" Δεν το πιστεύω... "41", του λέω με τρεμάμενη φωνή. "Πότε έχετε ραντεβού με τον μαστολόγο σας;" "Σε 12 μέρες, δεν είχε πιο σύντομο ραντεβού", απαντάω. "Αννίβα, είναι εδώ η κυρία Διαμαντοπούλου. Πρέπει να την δεις ΑΥΡΙΟ", του είπε εκείνος παίρνοντάς τον στο τηλέφωνο εννιάμιση ώρα τη νύχτα.

Ποια ήταν η διάγνωση; Ποια ήταν η πρώτη σου αντίδραση μετά τη διάγνωση; Πώς τελικά το αποδέχτηκες; Πράγματι, λοιπόν, την επόμενη ημέρα ήμουν στον εξαιρετικό μαστολόγο και υπέροχο άνθρωπο Αννίβα Τσικίνη, διευθυντή του τμήματος Μαστού στο νοσοκομείο Έλενα. Με εξέτασε. Πονούσα πολύ πια στο σημείο. Είδε τη μαστογραφία και τους υπέρηχους. Με πήρε στο γραφείο του, όπου έμεινα, αν θυμάμαι καλά, 2 ώρες... Η μνήμη θολώνει σε κάτι τέτοιες στιγμές. Έφευγε να εξετάσει, ξαναρχόταν ο Αννίβας στο γραφείο. Μου ‘λεγε κάτι, έφευγε μέχρι να το χωνέψω... Ξαναγυρνούσε και μου ‘λεγε το επόμενο... Με κερνούσε και σοκολατάκια. Δεν τρώω σοκολατάκια, έφαγα δύο. "Χρύσα, μπαίνεις σε μια μεγάλη περιπέτεια. Η μαστογραφία σου δεν μου αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Ο όγκος είναι μεγάλος. Θα χρειαστεί να γίνει όλο το πρωτόκολλο. Ένα μεγάλο χειρουργείο. Δυο πράγματα άκουσε από εμένα, σε παρακαλώ. Ξέρω ότι θα αρχίσεις να τρέχεις τώρα από γιατρό σε γιατρό. Θα ακούσεις πολλά και διάφορα. Άκουσε μόνο αυτό από εμένα-δυο πράγματα: Όχι μεγάλο χειρουργείο αμέσως. Ο όγκος είναι μεγάλος. Μην ακούσεις τίποτε άλλο. Μόνο αυτό. Όχι αμέσως το μεγάλο χειρουργείο. Πρώτα θεραπεία. Και όχι αμέσως αποκατάσταση, Χρύσα." Κάποια στιγμή δεν αντέχω άλλο, έχω ακούσει για θεραπείες, για ακτινοβολίες, για ΜΕΓΑΛΟ χειρουργείο, για ορμονοθεραπείες, για πρόωρη εμμηνόπαυση, για τυχόν μεταστάσεις, για

16.10.2018

μαγνητικές και αξονικές θώρακα, οστών, εγκεφάλου, άνω και κάτω κοιλίας κ.λπ, κ.λπ, κ.λπ και τον ρωτώ: "Το λέτε και το ξαναλέτε, τι εννοείτε μεγάλο χειρουργείο;" "Μαστεκτομή", μου λέει "σίγουρα στο ένα στήθος. Δεν ξέρω για το άλλο." Όσο περίεργο κι αν ακούγεται εκεί λύγισα. "Από το να κόψω το βυζί μου καλύτερα να πεθάνω", φώναξα πολύ θυμωμένη. Ακούς εκεί το στήθος μου. Τι λέει;;; Το αγαπημένο μου στήθος! Μου χαμογέλασε και με αγκάλιασε. "Αύριο θα δεις ότι αυτό που λες τώρα δεν θα ‘χει στ’ αλήθεια καμία σημασία". Δεν μπορούσα να καταλάβω τι εννοούσε τότε με αυτό. 20 μέρες μετά, οι ιστολογικές μου έδειξαν διηθητικό καρκίνωμα δεύτερου βαθμού περίπου 7 εκατοστά. Επισκέφτηκα 8 μαστολόγους- χειρουργούς, άλλους τόσους ογκολόγους και είχα ακούσει τόσα διαφορετικά πράγματα για την αντιμετώπιση αυτού του όγκου. Είχα κάνει όλες τις μαγνητικές (με λεξοτανίλ), αξονικές με σκιαγραφικά και πεταλούδες και νερά -που είχαν γεύση ούζου- και μαγνητικές και άπειρες εξετάσεις αίματος... Ποιος; Εγώ! Η κλειστοφοβική, που δεν έπαιρνα ούτε ασπιρίνη, που έβλεπα αίμα και λιποθυμούσα. Από τα θέατρα και τις παραγωγές, από τα παιδιά και τους συναδέλφους, από τα χαμόγελα και τις παραστάσεις, από τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς, βρέθηκα μέρα νύχτα σε νοσοκομεία, σε κλινικές, με γιατρούς και νοσοκόμες. Ταυτόχρονα με τις βόλτες μου στους γιατρούς, ξεκινώ την γύρα μου στους εναλλακτικούς. Ομοιοπαθητικούς, ολιστικούς με βιοενέργεια, κάνναβη, διατροφή και ό,τι άλλο μπορεί να βοηθήσει... Όλα μαζί! "Θα γίνω καλά και δεν θα ξέρω τι από όλα με θεράπευσε. Καλά, γίνε καλά εσύ και δεν πειράζει", απαντούσα με χιούμορ στον εαυτό μου. Εγώ που πάντα πίστευα στις εναλλακτικές θεραπείες, ανακάλυψα την πίστη μου στην δυτική ιατρική! Όσο μεγάλη έκπληξη μου προκάλεσε το ότι ο καρκίνος κι εγώ συναντηθήκαμε στα 41 χρόνια μου, άλλο τόσο ήταν σαν να περίμενα ότι πολύ σύντομα θα αρρωστήσω. Λίγες ήταν οι στιγμές αληθινής χαράς τα τελευταία 8 χρόνια. Πολλές απογοητεύσεις. Θυμός, θλίψη. Ένιωθα αβοήθητη, μόνη... Με είχε πάρει το ποτάμι κι εγώ πνιγόμουν με μόνη σανίδα την Μελίνα και τον Μικρό Νότο. Όλα αυτά ενώ ήμουν υγιής! Και ήρθε ο καρκίνος και όλα μπήκαν στη θέση τους. Αν καταφέρω να ζήσω, θα ξέρω τώρα ΝΑ ΖΗΣΩ ΑΛΗΘΙΝΑ, σκεφτόμουν. Θέλω μια δεύτερη ευκαιρία, γαμώτο. Με τον καρκίνο το μυαλό μου ανασυγκροτήθηκε. Έδωσε λύσεις. Έδωσε άλλες ποιότητες συναισθήματος. Ε ναι, λοιπόν, ήταν σαν να περίμενα την αρρώστια μου. Για να με ησυχάσει, να με αλλάξει, να με σταματήσει, να με ελευθερώσει. Και ευτυχώς ήρθε τη στιγμή ακριβώς που ένιωσα και πάλι δυνατή. 17 ημέρες πριν από τη διάγνωσή μου έγραφα στο ημερολόγιό μου: "Χρύσα, πέρασαν όλα γλυκιά μου. 8 χρόνια μαυρίλας πέρασαν". "ΕΧΩ ΚΑΡΚΙΝΟ", έλεγα. Ονόμασα την αρρώστια μου. Το έλεγα παντού. Θυμάμαι τον περιπτερά της γειτονιάς που ένα πρωινό του Οκτωβρίου με ρώτησε αυτό το τυπικό "Τι κάνετε" κι εγώ του είπα "Καλημέρα, έχω καρκίνο στο στήθος"... Είχα ανάγκη να το πω παντού. Το φώναζα δυνατά και έξω μου αλλά και μέσα μου. "Εχεις καρκίνο, Χρύσα. ΖΗΣΕ τώρα". Ποτέ δεν σκέφτηκα "γιατί σε εμένα;", διότι άρχισα να συναντώ στα νοσοκομεία γυναίκες 20 και 25 χρόνων με καρκίνο στο στήθος. "Γιατί όχι σε μένα, δηλαδή;" Δυο μέρες μετά τη διάγνωση, η δήλωση στον Αννίβα έμοιαζε ήδη ανόητη. Ήθελα τόσο πολύ να ζήσω ακόμα κι αν έπρεπε να χάσω ό,τι πιο θηλυκό ένιωθα στο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ σώμα μου. Το στήθος μου. "Και θα ζήσω", είπα.

Είσαι μητέρα και μάλιστα μεγαλώνεις μόνη το παιδί σου. Τι είπες στην κόρη σου και πώς εκείνη αντιμετώπισέ την περιπέτειά σου; Μετά την μητέρα μου και τον πατέρα της κόρης μου, η Μελίνα ήταν ο πρώτος άνθρωπος που το έμαθε. Μίλησα με έναν παιδοψυχολόγο και μία μέρα μετά την πρώτη διάγνωση, της το είπα. Της μίλησα για τον καρκίνο που είχα στο στήθος. Της είπα ότι θα χρειαστεί να κάνω κάποιες θεραπείες, να πάρω κάποια πολύ δυνατά φάρμακα που στην αρχή θα φαίνεται σαν να μου κάνουν κακό ενώ στην πραγματικότητα θα με γιατρέψουν. Της είπα ότι είμαι πολύ σίγουρη ότι όλα θα πάνε καλά και στ’ αλήθεια το εννοούσα. Τρία πράγματα με ρώτησε εκείνη την ημέρα η Μελίνα. Πώς το έπαθα, τι θα αλλάξει στη ζωή μας και αν ο καρκίνος αυτός είναι ίδιος με του παππού. Από εκείνη την πρώτη μέρα που το συζητήσαμε μέχρι και σήμερα δεν έχουμε σταματήσει να μιλάμε γι' αυτό. Η Μελίνα μέσα στον χειμώνα μού ζήτησε μόνη της να μιλήσει με κάποιον ειδικό, όπως είχε κάνει και μια φίλη της όταν χρειάστηκε. Οπότε κάθε Παρασκευή μέχρι και σήμερα η Μελίνα πηγαίνει στην κυρία Μαρικαίτη και μιλούν. Μέσα σε αυτόν τον χρόνο συνδεθήκαμε πιο βαθιά με την Μελίνα, γελάσαμε, κλάψαμε, μαλώσαμε και αγκαλιαστήκαμε πολλές φορές. Μέσα σε αυτόν τον χρόνο κάναμε πράγματα που πιο πριν δεν είχα χρόνο να τα κάνουμε μαζί. Μέσα σε αυτόν τον χρόνο ΖΗΣΑΜΕ. Είμαι πολύ υπερήφανη και για τις δυο μας. Για εμένα, γιατί πιστεύω ότι ούτε μία στιγμή δεν ζήτησα από την Μελίνα να φανεί "δυνατή" και μάλιστα πιο δυνατή από μένα ή να με λυπηθεί ή να με "στηρίξει". Πολύ συνειδητά προσπάθησα να μην αντιστρέψω τους ρόλους και νομίζω πως τα κατάφερα. Από την άλλη, η Μελίνα με στήριξε με την αγάπη της, με το γέλιο και το χιούμορ της, αλλά και με την γκρίνια και με την παιδική της αφέλεια, κρατώντας μία κανονικότητα που τόσο πολύ είχα ανάγκη. Δεν ντράπηκε ποτέ για την φαλακρή μαμά της, αλλά δυσανασχέτησε πολλές φορές που δεν μπορούσα να σηκωθώ από το κρεβάτι να κάνουμε πράγματα μαζί. "Μα γιατί δεν μπορείς;", ρωτούσε κι αυτό μου έδινε απίστευτη δύναμη!

Σου εξήγησε κάποιος γιατρός τους λόγους που νόσησες; Υπάρχει δηλαδή απάντηση, στο «Γιατί σε σένα»; Δεν έχω "κάποιον" γιατρό! Έχω τους δυο καλύτερους γιατρούς όλου του κόσμου! Τον κύριο Γρηγόρη Ξεπαπαδάκη, χειρουργό μαστολόγο και την κυρία Φλώρα Σταυρίδη, ογκολόγο. Δυο υπέροχους ανθρώπους που τιμούν με τη δουλειά τους το λειτούργημα της ιατρικής επιστήμης. Τι να πω για το πόσο μου στάθηκαν και για το πόσο με βοήθησαν να περάσω μέσα από αυτό το σκοτεινό τούνελ της ασθένειας, τόσο με τις στέρεες γνώσεις τους, όσο και με την αγάπη τους, αγάπη που χρειάζεται κάθε ασθενής. Είναι πια δύο πολύ σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή μου, όπως και όλη η ομάδα τους, που είναι πάντα δίπλα μου, όποτε τους χρειάζομαι. Αποκλείοντας την κληρονομικότητα με τον γονιδιακό έλεγχο και παίρνοντας τα τελικά αποτελέσματα της δεύτερης βιοψίας μετά την μαστεκτομή, η απάντηση είναι "τυχαίο συμβάν". Πάντα ακολουθούσα υγιεινή διατροφή και αθλούμουν. Ζούμε σε ένα περιβάλλον πολύ τοξικό όμως. Ποιος ξέρει τι λειτούργησε

19 ΣΑΣ ΥΠΟΓΡΆΦΩ ΠΩΣ Ό,ΤΙ ΚΙ ΑΝ ΧΡΕΙΑΖΌΤΑΝ ΝΑ ΚΟΠΕΊ, ΕΓΏ ΘΑ ΉΜΟΥΝ ΕΔΏ ΚΑΙ ΘΑ ΈΝΙΩΘΑ ΠΙΟ ΟΛΌΚΛΗΡΗ ΑΠΌ ΠΟΤΈ. ΤΌΣΟ ΣΠΟΥΔΑΊΑ ΕΊΝΑΙ Η ΖΩΉ ΝΑ ΞΈΡΕΤΕ. ΟΙ ΟΥΛΈΣ ΜΟΥ ΤΏΡΑ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΠΑΡΆΣΗΜΆ ΜΟΥ. περισσότερο και τι λιγότερο; Εγώ πάλι πιστεύω ότι όλες οι ασθένειες που μας επιλέγουν έχουν κάτι να μας πουν. Η δική μου μου άλλαξε τον τρόπο που ζω και σκέφτομαι, και νιώθω βαθιά ευγνωμοσύνη γι΄αυτό.

Ποια ήταν και πόσον καιρό κράτησε η θεραπεία σου; Τι ήταν αυτό που σε δυσκόλεψε περισσότερο; Σωματικά ή/ και ψυχολογικά; Έλεγα με χιούμορ "αν έτσι είναι η θεραπεία, σκέψου πώς είναι η ίδια η αρρώστια". Έξι μήνες χημειοθεραπεία, μαστεκτομή άμφω με καθαρισμό λεμφαδένων, 30 ακτινοβολίες και ορμονοθεραπεία για 10 χρόνια. Οι όγκοι έπρεπε να συρρικνωθούν πριν από το μεγάλο χειρουργείο. Οπότε αρχικά έπρεπε να κάνω 6 μήνες χημειοθεραπεία σε δύο κύκλους. Πρώτος κύκλος, κάθε 15 ημέρες και επόμενος κύκλος κάθε εβδομάδα. Αυτά τα φάρμακα είναι για υπερήρωες... Κι όμως χορηγούνται σε ανθρώπους. Και δεν μιλάω για την εικόνα στον καθρέφτη, αυτό ήταν το λιγότερο για εμένα-δεν έμεινε ούτε μια τρίχα επάνω μου, ούτε μία βλεφαρίδα. Το δέρμα μου έγινε σαν χαρτί, η εικόνα μου τσαλακώθηκε. Θέλω να μιλήσω για τις τεράστιες δυσκολίες που πέρασε το σώμα μου και το μυαλό μου. Βίωσα πόνους σε όργανα και σημεία που δεν ήξερα καν ότι υπάρχουν. Θέλω να μιλήσω για τις ατελείωτες ναυτίες, τους ιλίγγους, την μυρωδιά των φαρμάκων, που μου τρυπούσαν τη μύτη και που μου είχαν αλλοιώσει τόσο τη γεύση, που δεν μπορούσα να φάω τίποτα, για την κορτιζόνη που με είχε κάνει σαν τούμπανο από το πρήξιμο, για τις τρύπες από τις ατελείωτες ενέσεις για να ανέβουν τα λευκά μου που κάθε εβδομάδα από την κατακόρυφη πτώση τους κινδύνευε η επόμενη θεραπεία, τα ατελείωτα χάπια που έπαιρνα κάθε μέρα με φόβο έναν ακόμα εμετό. Ναυτία να μην μπορώ να ανοίξω τα μάτια μου. Μουδιάσματα σε χέρια και πόδια. Φλέβες που δεν υπήρχαν πια για να πάρεις αίμα. Να είμαι ξαπλωμένη για εβδομάδες και να μην μπορώ να πάρω τα πόδια μου. Να πηγαίνω σινεμά με την Φλώρα με μανταρίνια στην μύτη για να μην κάνω εμετό. Το αλλεργικό σοκ που έπαθα στην 3η χημειοθεραπεία και για κάποια λεπτά, μέχρι να κλείσει η χορήγηση του φαρμάκου, ένιωσα τέτοιον πόνο στα κόκκαλα που νόμιζα ότι ήρθε το τέλος. Η κρίση πανικού που έπαθα στην 4η χημειοθεραπεία από την μυρωδιά του φαρμάκου. ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΑ ΑΛΛΟ και ευτυχώς τελείωσε... Όχι γρήγορα. Αργά και βασανιστικά. Αλλά τελείωσε. Όταν αρρωσταίνεις από καρκίνο, είναι περίεργο, αλλά με τον καιρό χάνεις την ιδιότητά σου. Δεν είσαι ηθοποιός, ούτε καλλιτεχνική υπεύθυνη, ούτε γυναίκα, ούτε μαμά, ούτε τίποτε άλλο εκτός από "ασθενής". Ανήκα στον πλανήτη του ασθενούς! Οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από την τελευταία σου εξέταση, τον αιματοκρίτη που είναι στα πατώματα, τα λευκά σου που εξαφανίζονται, την αιμοσφαιρίνη...

20 Αυτά έχουν στ' αλήθεια σημασία. Στον πλανήτη αυτόν, λοιπόν, το μυαλό δεν είχε πολύ χώρο για άλλη "δουλειά"... Το μυαλό πάλευε να αντεπεξέλθει στις σκληρές απαιτήσεις. Πώς θα το αντέξεις αυτό πάλι; Πάνω που άρχιζες να νιώθεις καλά, μία ή δύο το πολύ ημέρες πριν από την επόμενη χημειοθεραπεία, ξανά και ξανά και ξανά... Η οργάνωσή μου και η συγκρότησή μου με βοήθησαν πολύ. Το μυαλό μου ήταν πολύ τακτοποιημένο. Δεν έκανε κακές σκέψεις. Με βοήθησε. Με στήριξε. Με κράτησε γερά. Μου επέτρεψε να νιώθω χάλια και με οδήγησε με ηρεμία προς το φως... Το ευχαριστώ! Μπροστά στις χημειοθεραπείες μου, η μαστεκτομή και οι ακτινοβολίες ήταν παιχνιδάκι... Ο άνθρωπος όλα τα συνηθίζει. Παροχετεύσεις, ουλές, εγκαύματα, πόνους στα χέρια, στο στήθος... "Θα σου κόψουν και κάτι άλλο μαμά", είπε έντρομη η Μελίνα που σοκαρίστηκε από το χειρουργείο μου. Σας υπογράφω πως ό,τι κι αν χρειαζόταν να κοπεί, εγώ θα ήμουν εδώ και θα ένιωθα πιο ολόκληρη από ποτέ. Τόσο σπουδαία είναι η ζωή να ξέρετε. Οι ουλές μου τώρα είναι τα παράσημά μου.

Εργαζόσουν κατά τη διάρκεια της περιπέτειάς σου; Την επόμενη ημέρα της διάγνωσης ζυμώναμε, θυμάμαι, σε ένα νηπιαγωγείο της Μεταμόρφωσης "Το πιο γλυκό ψωμί". Θυμάμαι με πόσο black χιούμορ αντιμετώπιζα τα νέα και σε πόση αμηχανία έφερνα τους συναδέλφους με το χιούμορ μου. Θυμάμαι με πόση συγκίνηση έβλεπα τα παιδιά να παρακολουθούν το παραμύθι και κάνοντας τα διαδραστικά μαζί τους αναρωτιόμουν "άραγε θα το ξαναζήσω αυτό;". Θυμάμαι επίσης μία Πέμπτη -λίγες ημέρες μετά -που έκανα την πρώτη μου βιοψία και την Παρασκευή το πρωί έπαιζα. "Να ακυρώσουμε την παρασταση της Παρασκευής, Χρύσα", μου ‘λεγε η Λαμπρινή, υπεύθυνη επικοινωνίας της ομάδας. "Όχι, όχι θα την κάνω". Παρασκευή πρωί άφησα τελικά την Λαμπρινή να ειδοποιήσει το σχολείο. Ήμουν ακόμα στο νοσοκομείο. Θυμάμαι επίσης ότι παρ' όλο το "επείγον" που υπήρχε από τους γιατρούς σαν οδηγία για τις εξετάσεις μου, που ήταν ατελείωτες, τις μέρες που είχα πρωινές παραστάσεις πήγαινα στις παραστάσεις. "Όλα κι όλα! Άλλο η ζωή, άλλο ο καρκίνος! Δεν θα μας τα ανατρέψει όλα", έλεγα. "Πρέπει να κάνουμε αντικατάσταση Χρύσα", έλεγε και είχε δίκιο η Λαμπρινή όσο κι αν αυτό πονούσε. Έγινε η αντικατάσταση χωρίς να είμαι παρούσα. Μόνο από αυτό μπορώ να καταλάβω πόσο αλλού ήταν το μυαλό μου. Επίσης έχρησα βοηθό μου την υπέροχη Ναυσικά σε όλα τα ζητήματα της παραγωγής που οπωσδήποτε θα έπρεπε να γίνονται για να μην "βυθιστεί το πλοίο"... Και μετά ξεκίνησαν οι χημειοθεραπείες. Εεε, εκεί χάθηκε η μπάλα. Έχασα κάθε επαφή με τον έξω κόσμο. Ερχόταν η Ναυσικά μία φορά την εβδομάδα για να δούμε μαζί κάποιες εκκρεμότητες. Άλλοτε μπορούσα, άλλοτε δεν μπορούσα. Όχι. Δεν μπορούσα να δουλέψω, ούτε να σκεφτώ τίποτε άλλο πέρα από τον πόλεμο που ζούσα εντός μου. Οραματιζόμουν ναυμαχίες και πολέμους ανάμεσα σε υγιή και καρκινικά κύτταρα μέσα μου και έμαθα να ζω σε ησυχία, στο σκοτάδι του δωματίου μου, με κλειστά βλέφαρα, στη σιωπή, χωρίς να έχω οποιαδήποτε άλλη έγνοια από το να γίνω γρήγορα καλά. Το βιβλίο της Ελεονώρας Σουρλάγκα «πάσΠΟΡΤ- μια αληθινή περιπέτεια», που μου έκανε δώρο η μαμά μιας συμμαθήτριας της κόρης μου, όπου μιλούσε για τη δική της συνάντηση με τον καρκίνο, με βοήθησε

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ πάρα πολύ μέσα σε αυτή τη σκοτεινιά. Να σαι καλά, Ελεονώρα μου γλυκιά! Τον Μικρό Νότο τον ξαναβρήκα, από τον Νοέμβριο που τον έχασα, κάπου τον Μάρτιο πάλι σιγά σιγά... πληγωμένο, τραυματισμένο, με πολλές αγωνίες και ανησυχίες και αυτός! Αλλά ήταν εκεί! Χάρη στην αυταπάρνηση μεγάλου μέρους της ομάδας! Χάρη στην άψογη οργάνωσή του τα προηγούμενα χρόνια. Οι συνάδελφοί μου είχαν πάρει πάνω τους ό,τι μπορούσαν, με σεβασμό, με κατανόηση και με αγάπη. Και αυτό δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Τους ευχαριστώ από την καρδιά μου. Ο Μικρός Νότος νόσησε μαζί μου και βγήκε πιο δυνατός.

Πώς αντιμετώπισες την μαστεκτομή; Στην αρχή δεν χωρούσε στο κεφάλι μου. Το στήθος μου; Είναι δυνατόν; Το στήθος μου;;; Μετά ήρθε ο τρόμος, ο φόβος, η αποδοχή, ξανά ο τρόμος, η λύπη, η απόγνωση, το πένθος. Είχα χρόνο να τα βιώσω όλα αυτά ξανά και ξανά και να τα αφομοιώσω, να κλάψω και να γελάσω. Από την ημέρα που ο Αννίβας μου έκανε όλο το "πλάνο πορείας προς την υγεία" στις 17 Οκτωβρίου, μέχρι τις 14 Μαΐου που μπήκα για το χειρουργείο δούλεψα πολύ για να είμαι όσο πιο έτοιμη γινόταν. Την ημέρα του χειρουργείου, ήμουν με 30 αγαπημένους μου στο δωμάτιο του νοσοκομείου περιμένοντας και παίζαμε με κάτι μύτες κλόουν που μας μοίρασε η Ερατώ. Είχα πολλή αγωνία, αλλά η αγάπη ξεχείλιζε από παντού. Όταν άνοιξα τα μάτια μου από το χειρουργείο ήμουν ο

ΌΧΙ. ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΎΣΑ ΝΑ ΔΟΥΛΈΨΩ, ΟΎΤΕ ΝΑ ΣΚΕΦΤΏ ΤΊΠΟΤΕ ΆΛΛΟ ΠΈΡΑ ΑΠΌ ΤΟΝ ΠΌΛΕΜΟ ΠΟΥ ΖΟΎΣΑ ΕΝΤΌΣ ΜΟΥ. πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου! Σαν να μου χε φύγει ένα τεράστιο βάρος. Ένιωσα ότι η θυσία του στήθους μου είναι ελάχιστη μπροστά στο δώρο της ζωής. Ένιωσα ευγνωμοσύνη ακόμα και απέναντι στο στήθος μου που με προστάτευσε και θυσιάστηκε για εμένα.

Χρησιμοποίησες επαγγελματική ψυχολογική υποστήριξη; Πώς σου στάθηκαν οι άνθρωποι του περιβάλλοντός σου; Απογοητεύτηκες, άραγε, από κάποιους; Ναι, φυσικά. Ήταν μία μεγάλη στήριξη για εμένα. Με πολλή ανθρωπιά και σεβασμό, η Μήνα Τοδούλου, συστημική ψυχοθεραπεύτρια, ήταν πλάι μου σε όλη αυτή τη δύσκολη διαδρομή. Με βοήθησε να αντιληφθώ και να καταγράψω πολλά... Νιώθω απέραντη ευγνωμοσύνη για τους ανθρώπους που στάθηκαν δίπλα μου και μου έδωσαν τόση αγάπη. Και ήταν πολλοί. Πάρα πολλοί. Τι να πω για την μητέρα μου που έμεινε μαζί μας και δεν κουνήθηκε από δίπλα μου όλους αυτούς τους μήνες; Φύλακαςάγγελος. Η οικογένεια και οι φίλοι μου που ήταν εκεί. Πάντα. Όπως και να ήμουν. Μέσα σε αυτή την πορεία κατάλαβα ότι ο καρκίνος τρομάζει περισσότερο τους απέξω παρά τον ασθενή. Ή τουλάχιστον κάπως έτσι έγινε με εμένα. Αρκετοί άνθρωποι του στενού περιβάλλοντός μου ένιωσαν τόσο φόβο, αμηχανία και αγωνία που δεν μπόρεσαν να

16.10.2018

το διαχειριστούν. Βρέθηκα να παρηγορώ ανθρώπους! Κάποιοι άλλοι απομακρύνθηκαν, κάπως σαν να φοβήθηκαν ότι θα κολλήσουν ή κάπως σαν να μην άντεχαν ένα περιβάλλον τόσο... άρρωστο. Κάποιοι άλλοι βρήκαν ευκαιρία να ξεδιπλώσουν τον… υπέροχο δυνατό εαυτό τους και να διαχωρίσουν τη θέση τους. Στην αρχή θύμωσα πολύ. Τους χρειαζόμουν, έτσι ένιωθα. Τώρα που το σκέφτομαι, όμως, είναι μεγάλο δώρο αυτό το ξεκαθάρισμα. Δεν κρατώ κακία σε κανέναν. Όλα ανθρώπινα είναι. Μπορεί κι εγώ στη θέση τους να είχα τρομάξει. Έλαβα και λαμβάνω απέραντη αγάπη, πάντως, και αυτή κρατώ σαν τελικό απολογισμό.

Έχεις συμβουλές να δώσεις; Σε γυναίκες που δεν νοσούν, σε γυναίκες που νοσούν, στους συντρόφους τους, στα παιδιά τους, στους φίλους τους; Ζήστε. Όλοι περιμένουμε κάτι σπουδαίο να συμβεί σε αυτή τη ζωή. Η ζωή από μόνη της είναι σπουδαία. Το "Καλημέρα" μου απέκτησε νόημα, το ίδιο και το "Χρόνια πολλά με υγεία". Τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Χαρείτε τον ήλιο, αφήστε τη βροχή να σας βρέξει, τη θάλασσα να σας κρατήσει στην αγκαλιά της αστεράκι, το μονοπάτι να σας οδηγήσει, μυρίστε το φασκόμηλο, τη ρίγανη, ακούστε την ηχώ στο βουνό, αγαπήστε τους ανθρώπους για αυτό που είναι, απομακρυνθείτε εγκαίρως από ό,τι σας πληγώνει χωρίς απαραίτητα να το πληγώσετε, πιείτε νερό από την πηγή, κολυμπήστε στο κρύο ποτάμι, δείτε την Ανατολή, αγκαλιαστείτε, πείτε στους ανθρώπους που αγαπάτε ότι τους αγαπάτε... Στα κινέζικα το ιδεόγραμμα "κρίση" είναι ένας συνδυασμός των χαρακτήρων "κίνδυνος" και "ευκαιρία". Αναρωτιέμαι γιατί να χρειάζεται κανείς μία κρίση σαν αυτή που φέρνει ένας καρκίνος για να μας φέρει την διαύγεια και την ευκαιρία να ζήσουμε… Έπρεπε να αρρωστήσω για να νιώσω ευτυχισμένη!

Τώρα είσαι καλά. Για να κλείσουμε αφήνοντας εντελώς πίσω μας τον καρκίνο, θέλεις να μας μιλήσεις για τα φετινά επαγγελματικά σου σχέδια; Τώρα είμαι καλά! Και ποτίζω και φροντίζω και τον Μικρό Νότο μας με το ίδιο πάθος και περισσότερη δύναμη! "Αισώπου... φίλοι" στο θέατρο Σταθμός κάθε Κυριακή στις 12 το μεσημέρι ενώ τις καθημερινές υποδέχεται σχολεία. "Γύρω γύρω μήνες" στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης από τις 11 Νοεμβρίου και κάθε Κυριακή στις 12 το μεσημέρι ενώ τις καθημερινές υποδέχεται σχολεία ή επισκέπτεται το χώρο των σχολείων. Οι παραστάσεις μας "Ο Κουκουμπλής" και "Αισώπου κόμιξ!" επισκέπτονται καθημερινές σχολεία, μαζί με την νέα εκπαιδευτική δράση "Το πιο γλυκό ψωμί", όπου τα παιδιά ζυμώνουν το δικό τους ψωμί, ενώ παρακολουθούν τον κύκλο του ψωμιού μέσα από τα μάτια των ηρώων του παραμυθιού. Τα ίδια σηκώνονται μετά για να συμμετέχουν ενεργά στο θέρισμα, το αλώνισμα, το άλεσμα κ.λπ. Όλες οι παραστάσεις της θεατρικής ομάδας Μικρός Νότος μπορούν να παιχτούν σε φεστιβάλ, Δήμους, Μουσεία, πλατείες και όπου υπάρχουν παιδιά! Οι παραστάσεις μας φέτος είναι αφιερωμένες στις γυναίκες με καρκίνο του μαστού και πολύ σύντομα θα ανακοινώσουμε παραστάσεις ανοιχτές για αυτές τις οικογένειες που νοσούν. Επίσης, στις 11 Νοεμβρίου, στον Κλασικό Μαραθώνιο, θα περπατήσω τα 42 χιλιόμετρα για όλες τις γυναίκες με καρκίνο μαστού. Πολλοί φίλοι θα τρέξουν την ίδια ημέρα "για την Χρύσα και κάθε Χρύσα" και αυτό με συγκινεί πολύ.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

16.10.2018

Τομοσύνθεση Η εξέλιξη της ψηφιακής μαστογραφίας

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Η Τριανταφύλλου Δημήτριος Ιατρός Ακτινολόγος Επιστημονικός Διευθυντής ΚΟΣΜΟΙΑΤΡΙΚΗ

μαστογραφία εξακολουθεί να είναι η καλύτερη εξέταση προληπτικού ελέγχου για τις ασυμπτωματικές γυναίκες, η οποία κατά προτίμηση πρέπει να γίνεται την πρώτη εβδομάδα μετά το τέλος της περιόδου. Τα τελευταία χρόνια γίνεται κυρίως η ψηφιακή μαστογραφία η οποία εκτός από τα άλλα πλεονεκτήματα έχει και λιγότερη ακτινοβολία. Η μαστογραφία μπορεί να έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού, ωστόσο γεγονός είναι ότι περίπου 15% έως 30% των καρκίνων χάνονται στον προ-συμπτωματικό έλεγχο με την ανίχνευση να είναι ιδιαίτερα δύσκολη στους πυκνούς μαστούς. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για αυτό, με τον σημαντικότερο να είναι η επικάλυψη των καρκίνων από τον μαζικό αδένα με αποτέλεσμα να τους καθιστά μη διακριτούς. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία νέα εξέλιξη στην ψηφιακή μαστογραφία που είναι η απεικόνιση τριών διαστάσεων (3D), γνωστή ως τομοσύνθεση. Στην τομοσύνθεση, που είναι μία τρισδιάστατη απεικόνιση, λαμβάνονται πολλαπλές τομές μικρότερες του ενός χιλιοστού από διαφορετικές γωνίες. Οι εικόνες αυτές μετά ανασκευάζονται και μπορεί ο ακτινολόγος να διευκρινίσει

απεικονιστικά προβλήματα ή να εντοπίσει βλάβες που δεν φαίνονται στην ψηφιακή μαστογραφία. Η τομοσύνθεση παρέχει πιο καθαρή εικόνα είναι περισσότερο ευαίσθητη στον εντοπισμό βλαβών και μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα της ανίχνευσης βλαβών που χάνονται λόγω επιπροβολής του ινώδους – αδενικού ιστού. Είναι απόλυτα απαραίτητο να γίνεται τομοσύνθεση κατά τη διάρκεια του ετήσιου προληπτικού ελέγχου σε γυναίκες που έχουν πυκνούς μαστούς. Η τομοσύνθεση είναι έτοιμη να μπει στο screening σήμερα υπό την προϋπόθεση να αντικατασταθούν οι παλαιοί ψηφιακοί τομογράφοι με τομοσυνθέσεις και να εκπαιδευτεί το ιατρικό προσωπικό στη νέα μέθοδο. Πιστεύουμε πως στο εγγύς μέλλον η τομοσύνθεση θα πάρει τη θέση της ψηφιακης μαστογραφίας στο screening. Πλεονεκτήματα της τομοσύνθεσης : Πρώιμος εντοπισμός καρκίνων στο μαστό που είναι μικροί σε μέγεθος ή υποκρύπτονται από τον παρακείμενο πυκνό ιστό. Παρέχει ακρίβεια στον εντοπισμό ανωμαλιών. Μειώνει τις περιττές επαναλήψεις. Αυξάνει τις πιθανότητες εντοπισμού πολλαπλών αλλοιώσεων στον μαστό. Δίνει πιο καθαρές εικόνες σε πυκνούς μαστούς. Μειώνει τα ποσοστά ψευδών θετικών διαγνώσεων.

Η ΚΟΣΜΟΙΑΤΡΙΚΗ προχώρησε στην εγκατάσταση νέου συστήματος τομοσύνθεσης δημιουργώντας έτσι όλο το φάσμα στην απεικόνιση του μαστού με: Ψηφιακή Μαστογραφία- Τομοσύνθεση Υπερηχογράφημα μαστου-Ελαστογραφία 3D-4D Μαγνητική Τομογραφία Μαστού Παρακέντηση Μαστού.

Πατησίων 237, Πλ. Κολιάτσου, Αθήνα Τηλ.: 2108640918, 210 8640988 fax: 210 86 65155 Αμφιαράου 165, Σεπόλια Τηλ.: 2105157982, 2105124046

ΣΤΟ ΓΙΑΤΡΟ

16.10.2018

Εγκυμοσύνη & θηλασμός: Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να αντιμετωπιστεί!

ΤΗΣ ΒΑΝΙΑΣ ΣΤΑΦΥΛΑ

H Βάνια Σταφυλά MD, PhD, FEBS, είναι Χειρουργός Μαστού, Συνεργάτης της Κλινικής ΡΕΑ

αθώς ο καρκίνος του μαστού πλήττει όλο και πιο πολλές γυναίκες σε όλο και πιο νεαρές ηλικίες, αυξάνονται παράλληλα και οι πιθανότητες να εμφανιστεί ακόμα και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Στην περίπτωση καρκίνου του μαστού στην εγκυμοσύνη, παρότι η ίδια η κυοφορία δεν απειλείται από αυτόν,

επιβάλλεται η έγκαιρη αντιμετώπιση της πάθησης από ομάδα εξειδικευμένων ιατρών. Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου για τις γυναίκες στις ημέρες μας. Σε όλον τον κόσμο, η συχνότητα εμφάνισής του παρουσιάζει αύξηση και πάνω από 1 εκατομμύριο νέες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο. Υπολογίζεται ότι στη Βρετανία μία στις 9 γυναίκες θα εμφανίσει καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή στη ζωή της. Η νόσος μπορεί να προσβάλει κάθε ηλικία και ενώ μέχρι τώρα τα κρούσματα

νέων γυναικών με καρκίνο ήταν σπάνια, τα τελευταία χρόνια διαφαίνεται η τάση για εμφάνιση του και στις μικρότερες ηλικίες. Αποτέλεσμα αυτής της «επέκτασης» της νόσου σε νεότερες γυναίκες είναι να προσβάλλονται και εγκυμονούσες ή λεχωίδες. Φυσικά το φαινόμενο αυτό είναι σπάνιο και υπολογίζεται σε 1 στις 3.000 εγκυμοσύνες. Ο καρκίνος του μαστού στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και έπειτα του θηλασμού θέτει σοβαρά διαγνωστικά και θεραπευτικά προβλήματα στον ιατρό και προκαλεί ακόμα

16.10.2018

περισσότερα ψυχολογικά προβλήματα και ηθικά διλήμματα στην εγκυμονούσα και στο περιβάλλον της, διότι δεν αρκεί να αντιμετωπιστεί μόνο η ίδια με τον καλύτερο τρόπο, αλλά θα πρέπει να εξασφαλιστεί και η υγεία του εμβρύου και αργότερα του νεογνού.

Πώς εμφανίζεται ο καρκίνος του μαστού σε μία γυναίκα που εγκυμονεί ή θηλάζει; Είναι γνωστό ότι σε αυτήν την περίοδο της ζωής μιας γυναίκας, ορμόνες όπως τα οιστρογόνα, η προγεστερόνη, η προλακτίνη και η χοριακή γοναδοτροπίνη αυξάνονται. Ο μαστός επηρεάζεται άμεσα, με αποτέλεσμα να υπερπλάθονται τα λόβια και οι πόροι που περιέχει, να αυξάνεται η αγγείωσή του, συνεπώς να γίνεται μεγαλύτερος, βαρύτερος και με πολλούς όζους. Η εξέταση σε αυτή τη φάση γίνεται δύσκολη, ωστόσο οι εγκυμονούσες δεν θα πρέπει να αποθαρρύνονται και να αποφεύγουν να αυτοεξετάζονται, διότι το συχνότερο και συνήθως μοναδικό σύμπτωμα του καρκίνου του μαστού είναι μία μάζα που είναι ανώδυνη, αλλά ψηλαφάται, συνήθως από τις ίδιες τις γυναίκες για πρώτη φορά. Συνεπώς, η αυτοεξέταση στην εγκυμοσύνη μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά επιβάλλεται. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη μας ότι οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου μαστού στην εγκυμοσύνη ανακαλύπτονται με μεγάλη καθυστέρηση, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται σημαντικά η πρόγνωση της νόσου, η αυτοεξέταση είναι το πρώτο και βασικότερο βήμα για την έγκαιρη διάγνωση. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι κάθε μάζα που μπορεί μια εγκυμονούσα να ψηλαφεί στο μαστό της είναι καρκίνος – θα πρέπει όμως χωρίς καθυστέρηση να απευθύνεται στον ιατρό της και εν συνεχεία να υποβάλλεται σε μία σειρά διαγνωστικών εξετάσεων.

Οι εξετάσεις Η πρώτη και συνηθέστερη εξέταση είναι το υπερηχογράφημα του μαστού, το οποίο είναι εντελώς ακίνδυνο – δεν εκπέμπει ακτινοβολία- και μας δίνει σημαντικές πληροφορίες. Καλό είναι να γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα, με μηχανήματα προηγμένης

ΣΤΟ ΓΙΑΤΡΟ τεχνολογίας, όπως για παράδειγμα υπερηχογράφους με δυνατότητα ελαστογραφίας. Εν συνεχεία, εφόσον κρίνεται απαραίτητο, μπορεί να γίνεται και μαστογραφία με ειδική προστασία για το έμβρυο. Η μαγνητική μαστογραφία δεν ενδείκνυται στις εγκυμονούσες, διότι, παρόλο που δεν εκπέμπεται ακτινοβολία, το γαδολίνιο, μία ουσία που χορηγείται στο αίμα της γυναίκας κατά τη διάρκεια της εξέτασης, επηρεάζει το έμβρυο. Όλες οι μάζες που ψηλαφώνται στο μαστό μίας εγκύου και μας θέτουν σε υποψίες θα πρέπει να υποβάλλονται σε βιοψία, πριν αποφασιστεί οποιοσδήποτε περαιτέρω χειρισμός τους, είτε αυτός είναι παρακολούθηση είτε χειρουργική αφαίρεση. Η διαδερμική βιοψία με βελόνη (core biopsy) είναι η ενδεδειγμένη μέθοδος. Μπορεί να γίνει στο ιατρείο μαστού με τοπική αναισθησία, δεν χρησιμοποιούνται ράμματα, είναι σχεδόν ανώδυνη για την ασθενή και δεν επηρεάζει καθόλου την εικόνα του μαστού. Τα αποτελέσματά της είναι εντυπωσιακά, αφού ουσιαστικά λαμβάνουμε ένα μικρό κομμάτι από τη μάζα που θέλουμε να ελέγξουμε, το οποίο εξετάζεται στο παθολογοανατομικό εργαστήριο. Έτσι, μπορούμε με απόλυτη βεβαιότητα να αποφασίσουμε εάν η μάζα που ψηλαφούμε είναι καρκίνος ή όχι και να ακολουθήσουμε τη σωστή θεραπεία.

Η αντιμετώπιση Οι δυνατότητες που έχουμε σήμερα για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού στις εγκυμονούσες είναι πολλές. Το ουσιαστικότερο είναι η ασθενής να αντιμετωπίζεται από ομάδα εξειδικευμένων Ιατρών που αποτελείται από το Μαιευτήρα-Γυναικολόγο, το Χειρουργό Μαστού ή Μαστολόγο, τον Ακτινολόγο, τον Παθολόγο-Ογκολόγο, τον Ακτινοθεραπευτή, τον Παθολογοανατόμο και έναν Ψυχολόγο, οι οποίοι θα αποφασίσουν για την κατάλληλη θεραπεία, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη της γυναίκας. Σύμφωνα με μελέτες, η διακοπή της κυήσεως δεν αλλάζει την πρόγνωση του καρκίνου του μαστού, όπως πιστεύαμε παλαιότερα. Η γυναίκα, δηλαδή, μπορεί να συνεχίσει την εγκυμοσύνη της ακόμα και μετά τη διάγνωση του καρκίνου. Το χειρουργείο

23 του μαστού στην εγκυμοσύνη είναι ακίνδυνο για το έμβρυο. Θα πρέπει όμως να χειρουργηθεί το συντομότερο δυνατό και να ακολουθήσει πρόγραμμα χημειοθεραπείας. Όσο για τη χημειοθεραπεία, επιτρέπεται η χορήγησή της στην εγκυμοσύνη εφόσον έχει περάσει τη 16η εβδομάδα της κυήσεως. Η ακτινοθεραπεία, που αποτελεί βασικό μέρος της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, είναι η μόνη που δεν επιτρέπεται κατά τη διάρκεια της κύησης και του θηλασμού, καθώς και η ενδοκρινική θεραπεία, δηλαδή η χορήγηση ορμονών. Η πρόγνωση του καρκίνου του μαστού στις εγκυμονούσες δεν διαφέρει από την πρόγνωση της ασθένειας στις υπόλοιπες γυναίκες που νοσούν. Η αντίληψη που επικρατεί ότι στην εγκυμοσύνη τα πράγματα είναι χειρότερα οφείλεται στο ότι η διάγνωση στις έγκυες καθυστερεί και όσο καθυστερεί, η νόσος εξελίσσεται. Συμπερασματικά, ο καρκίνος του μαστού μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς και στις εγκυμονούσες, με καλά αποτελέσματα για τις ίδιες και με ασφάλεια για το παιδί τους, αρκεί η διάγνωση να τεθεί έγκαιρα και με το σωστό τρόπο.

«Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΑΜΠΟΥ» Η φετινή καμπάνια της Κλινικής ΡΕΑ «Ο καρκίνος του μαστού δεν είναι ταμπού» έχει σκοπό να αφυπνίσει όχι μόνο τις γυναίκες που νοσούν, αλλά και τους ανθρώπους γύρω από αυτές και ολόκληρη την κοινωνία. Όταν ο καρκίνος του μαστού πάψει να είναι κάτι για το οποίο «δεν μιλάμε» ή «δεν θέλουμε να ακούμε», τότε ο καρκίνος του μαστού θα έχει νικηθεί. Η γυναίκα πρέπει να γνωρίζει το σώμα της, να μάθει να το ακούει, το ίδιο και ο σύντροφός της. Η έγκαιρη διάγνωση, μέρος της οποίας είναι και η αυτοεξέταση, μπορεί να είναι σωτήρια. Σε αυτό αποσκοπεί και το πρόσφατο εγχείρημα της Κλινικής ΡΕΑ, η δημιουργία της Ηλεκτρονικής Υπηρεσίας Αυτοεξέτασης Μαστών «BreastCare», που διακρίθηκε στα DIME AWARDS 2018 ως η καλύτερη ψηφιακή υπηρεσία κοινωνικής προσφοράς (Best Public Service/CSR Award).

ΣΤΟ ΓΙΑΤΡΟ

16.10.2018

Καρκίνος Μαστού: Όσα πρέπει να γνωρίζετε ΤOY ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΟΛΥΖΟΥ

Ο Δημήτριος Χρ.Πολύζος είναι Μαιευτήρας- χειρ. Γυναικολόγος, μετεκπαιδευθείς στο Kings College Λονδίνου www.womanshealthcare.gr dimitris.polyzos@ gmail.com 210 7782692

Καρκίνος Μαστού (KM) είναι μια από τις συχνότερα εμφανιζόμενες μορφές καρκίνου και η πρώτη σε αριθμό κρουσμάτων στο γυναικείο πληθυσμό. 1 στις 8 γυναίκες μπορεί να εμφανίσει μέσα στη ζωή της ΚΜ. Στις ΗΠΑ η πιθανότητα μια γυναίκα να αναπτύξει ΚΜ ανέρχεται σε 12% περίπου. Παγκοσμίως, έχουμε περίπου 1 εκατομμύρια κρούσματα ετησίως και στην Ελλάδα περίπου 4500 κρούσματα. Ο ΚΜ μπορεί να ξεκινήσει από οποιοδήποτε τμήμα του μαστού, αλλά οι περισσότεροι αρχίζουν από του πόρους που μεταφέρουν το γάλα στη θηλή (πορογενής καρκίνος) ή από τους αδένες που παράγουν το γάλα (λοβιακός καρκίνος). Υπάρχουν και ορισμένες σπάνιες μορφές προερχόμενες από άλλους ιστούς, όπως για παράδειγμα το σάρκωμα ή το λέμφωμα. Συμπτώματα Καρκίνου Μαστού Από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στην εξέλιξη και στην πρόγνωση της νόσου είναι η έγκυρη διάγνωση του ΚΜ. Η γυναίκα η ίδια είναι αυτή που πρώτη, έπειτα από σωστή εκπαίδευση, μπορεί να δει ότι κάτι δε πάει καλά με τον μαστό της, κάνοντας αυτοψηλάφηση. Τα πιο συνήθη συμπτώματα είναι ένας ψηλαφητός επώδυνος ή ανώδυνος όγκος, τοπικός ερεθισμός-κοκκινίλα-, εισολκή θηλής, έκκριμα θηλής και πάχυνση του δέρματος του μαστού, που γίνεται σε κάποια σημεία σκληρό. Επίσης, σε μερικές περιπτώσεις, μπορεί μια πρώτη ένδειξη ΚΜ να είναι η διόγκωση ενός λεμφαδένα στη μασχάλη. Πάντως, η πρώιμη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία οδηγούν στην πλήρη ίαση. Αίτια και προδιαθεσικοί παράγοντες Καρκίνου Μαστού Παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε Καρκίνο Μαστού είναι η μεγάλη ηλικία, κληρονομικοί παράγοντες-να έχει δηλαδή νοσήσει

η μητέρα ή η αδελφή ή η θεία της γυναίκας, η παχυσαρκία, η ατεκνία, το αλκοόλ, η λήψη ορμονών, ή γενετικοί παράγοντες, όπως το γονίδιο BRCA1-2. Η εξέταση για το συγκεκριμένο γονίδιο συνιστάται σε γυναίκες με βεβαρημένο κληρονομικό ιστορικό και επί θετικού αποτελέσματος μπορεί να γίνει προφυλακτική μαστεκτομή άμφω με άμεση πλαστική αποκατάσταση. Προστατευτικοί παράγοντες έναντι του Καρκίνου Μαστού Ασπίδα έναντι στον ΚΜ μπορεί να αποτελέσει η διατροφή με χαμηλά λιπαρά και η πλούσια σε χόρτα, φρούτα και λαχανικά διατροφή, όπως και η κατανάλωση παρθένου ελαιόλαδου. Επίσης το σωστό σωματικό βάρος, η άσκηση, ο θηλασμός και η απόκτηση παιδιού πριν από τα 35 έτη μπορεί να εμποδίσουν την ανάπτυξη του ΚΜ στην ζωή μιας γυναίκας. Διάγνωση του Καρκίνου Μαστού Πολλές γυναίκες, δυστυχώς, δεν γνωρίζουν τους μαστούς τους. Όμως, η αυτοεξέταση είναι πολύ σημαντική και μπορεί να ανιχνεύσει πρώιμα τον ΚΜ. Καλό είναι να ξεκινάει από την ηλικία των 20 ετών. Ο γυναικολόγος είναι αυτός που, εξετάζοντας κάθε χρόνο τη γυναίκα, της δείχνει τα σωστά βήματα για την ψηλάφηση. Η ψηλάφηση πρέπει να γίνεται μια φορά τον μήνα το πρώτο δεκαήμερο του κύκλου και στις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες την ίδια μέρα κάθε μήνα. Οι απεικονιστικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την διάγνωση του ΚΜ είναι: Η ψηφιακή μαστογραφία, η οποία πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο για τις γυναίκες άνω των 40 ετών ενώ η πρώτη μαστογραφία αναφοράς πρέπει να γίνεται στα 35 έτη. Ο υπέρηχος μαστού είναι και αυτός αρκετά σημαντικός ειδικά σε πυκνούς μαστούς. Μάλιστα είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για την διάκριση μεταξύ κύστεων και συμπαγών όγκων του μαστού. Η μαγνητική τομογραφία (MRI) συχνά

χρησιμοποιείται σε γυναίκες στις οποίες έχει διαγνωστεί ΚΜ για να βοηθήσει στην εκτίμηση του όγκου και να ελέγξει την ύπαρξη άλλων όγκων στον άλλο μαστό. Λόγω της μεγάλης ευαισθησίας της, η μαγνητική τομογραφία μπορεί να εντοπίσει καρκίνους που δεν φαίνονται στην ψηφιακή μαστογραφία, όποτε είναι ένα σοβαρό όπλο για τη διάγνωση του ΚΜ και μειώνει κατά πολύ τα ψευδώς θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα της μαστογραφίας. Υπάρχουν και νεότερα, πειραματικά, απεικονιστικά τεστ του μαστού, εκ των οποίων άλλα εφαρμόζονται ήδη και άλλα είναι ακόμα υπό μελέτη, όπως η τομοσύνθεση, η 3D μαστογραφία, η μοριακή απεικόνιση, η μαστογραφία εκπομπής ποζιτρονίου και η απεικονιστική ηλεκτρική αντίσταση. Τέλος, η οριστική διάγνωση του ΚΜ γίνεται με βιοψία της βλάβης-με ειδικό πιστόλι βιοψίας ή με ανοιχτή βιοψία-και έτσι ο γιατρός μπορεί να καθορίσει το πλάνο για την περαιτέρω θεραπεία. Θεραπεία Καρκίνου Μαστού Η θεραπευτική μέθοδος που θα ακολουθηθεί -ογκεκτομή, μαστεκτομή, λεμφαδενικός καθαρισμός, φρουρός λεμφαδένας-εξαρτάται από την εντόπιση, το μέγεθος και τον ιστολογικό τύπο του καρκίνου. Γενικά η τάση είναι να γίνονται μικρής έκτασης τομές και επεμβάσεις, με το καλύτερο χειρουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα για τη γυναίκα. Το χειρουργείο μπορεί να συνοδευτεί από επικουρική χημειοθεραπεία, ακτινοβολία ή με θεραπεία από το στόμα. Συμπερασματικά, ο Καρκίνος Μαστού είναι μια από τις συχνότερες παθήσεις των γυναικών. Η έγκαιρη διάγνωση και η γρήγορη αντιμετώπισή του μπορεί να οδηγήσει στη πλήρη ίαση της νόσου. Γι’ αυτό είναι σημαντική η πρόληψη. Η γυναίκα πρέπει να κάνει μηνιαία αυτοψηλάφηση, ετήσια μαστογραφία και φυσικά να επισκέπτεται και να συζητά με τον γιατρό της. Έτσι όλοι μαζί-γυναίκες και ειδικοί- δημιουργούμε μια ασπίδα για ένα ασφαλέστερο μέλλον.

ΜΟΥΣΕΊΟ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ ΟΜΊΛΟΥ ΟΤΕ

16.10.2018

Μουσείο Τηλεπικοινωνιών Ομίλου ΟΤΕ: Επικοινωνία με τη δύναμη της τεχνολογίας!

Κάντε την κράτησή σας ηλεκτρονικά στο www.otegroupmuseum.gr Ακολουθήστε το Μουσείο και στο Instagram (otegroupmuseum) και πάρτε μια γεύση από την πιο διαδραστική εμπειρία της επικοινωνίας! Πρωτέως 25, N.Κηφισιά, 210 6201899,999 www.otegroupmuseum.gr otegroup-museum@ote.gr

εκινούν τα νέα εκπαιδευτικά προγράμματα στο Μουσείο Τηλεπικοινωνιών Ομίλου ΟΤΕ για σχολικές ομάδες και οικογένειες. Φέτος, όσοι το επισκεφτούμε θα βιώσουμε την επικοινωνία με τη δύναμη της τεχνολογίας! Σε έναν ολοκαίνουριο εκθεσιακό χώρο, θα έρθουμε σε επαφή με τις νέες τεχνολογίες Augmented (ΑR) & Virtual (VR) Reality για να γνωρίσουμε την ιστορία των τηλεπικοινωνιών και να μάθουμε για την εξέλιξη της επικοινωνίας και της τεχνολογίας. Στα εκπαιδευτικά προγράμματα περιλαμβάνονται εικαστικά και τεχνολογικά εργαστήρια, θεατρικό παιχνίδι, θεατρικές παραστάσεις, ενημέρωση για την ασφάλεια στο διαδίκτυο, ρομποτική και διαδραστικές ξεναγήσεις. Ειδικά στα προγράμματα για οικογένειες, θα συμμετάσχουμε με όλες μας τις αισθήσεις σε δράσεις Mixed Realities και θα εμπλακούμε σε ένα «παιχνίδι μυστήριου», ενώ στα εικαστικά και τεχνολογικά εργαστήρια θα κάνουμε με τα tablets του Μουσείου τον πιο γρήγορο «γύρο των μουσείων του κόσμου», σε 90 μόνο λεπτά! Και όχι μόνο… Θα σπάσουμε κώδικες, θα «ακούσουμε» τα μεγάφωνα του πολέμου, θα δούμε ένα δορυφόρο, θα αγγίξουμε οπτικές ίνες και θα γίνουμε για μια μέρα… εναερίτες! Και το καλύτερο; Η συμμετοχή σε όλα τα προγράμματα είναι δωρεάν! Το μόνο που χρειάζεται είναι να κάνουμε κράτηση ηλεκτρονι-

κά στο www.otegroupmuseum.gr. Οι φετινές οικογενειακές δράσεις του Μουσείου που δεν πρέπει με τίποτα να χάσουμε είναι αναλυτικά οι εξής: ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΜΕΓΑΦΩΝΑ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΟ... INTERNEΤ! 14+21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 4-7 ετών (ώρα: 11.00-12.30) / 8-12 ετών (ώρα: 13.00-14.30) Μια διαδραστική αφήγηση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα μας καλεί να σπάσουμε κώδικες και να «αναμετρηθούμε» στον ψηφιακό εικονικό χώρο επαυξημένης πραγματικότητας. MYSTERY MUSEUM... ΠΑΙΧΝΙ∆Ι ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ! 11+25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 10+24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2019 7-12 ετών (ώρες: 10.00-11.30, 12.00-13.30 & 13.30-15.00) Μέσα από έναν augmented reality φωτογραφικό θάλαμο, VR μάσκες, tablets, γρίφους και κρυμμένα μηνύματα, τα παιδιά θα ταξιδέψουν στον χρόνο μαθαίνοντας για την εξέλιξη της επικοινωνίας από την αρχαιότητα έως τους δορυφόρους! ΟΠΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ: ΚΑΛΩΣΟΡΙΣΑΤΕ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ! 9+16 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2018 4-7 ετών (ώρα: 11.00-12.30) / 8-12 ετών (ώρα: 13.00-14.30) Τα παιδιά θα ανακαλύψουν την τεχνολογία

των οπτικών ινών, θα παίξουν με την άμμο στο μηχάνημα επαυξημένης πραγματικότητας και θα γνωρίσουν τα ΚΑΦΑΟ και τις καμπίνες. Ο ΓΥΡΟΣ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΕ 90 ΛΕΠΤΑ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ! 13+27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2019 7+14 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2019 6-9 ετών (ώρα: 11.00-12.30) / 9-13 ετών (ώρα: 13.00-14.30) Tablets, περιέργεια και ο γύρος των Μουσείων του κόσμου ξεκινά! Μικροί και μεγάλοι θα σερφάρουμε στις ψηφιακές συλλογές άλλων Μουσείων του κόσμου και θα δημιουργήσουμε το δικό μας κολάζ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ 13+27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2019 7+14 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2019 7-12 ετών (ώρα: 10.00-11.00) Μια συναρπαστική ψυχαγωγική εμπειρία, στην οποία τα παιδιά θα κατασκευάσουν ένα ρομποτικό μοντέλο το οποίο θα βάλουν σε λειτουργία σε πραγματικό χρόνο! ΓΙΝΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΕΝΑΕΡΙΤΗΣ ΚΑΙ ΑΝΕΒΑ ΨΗΛΑ! 10+31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019 6-8 ετών (ώρα: 10.30-12.00) / Έφηβοι και ενήλικες (ώρα: 12.00-13.30) / 9-14 ετών (ώρα: 14.00-15.30) Τα παιδιά «ανεβαίνουν» ψηλά στους πυλώνες, παρατηρούν τον εξοπλισμό, ακούν άγνωστες ιστορίες των τηλεπικοινωνιών και ανακαλύπτουν το δύσκολο έργο των εναεριτών.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

16.10.2018

Δε θέλω να πάω σχολείο! ΤΗΣ ΜΥΡΤΩΣ ΠΙΤΑΟΥΛΗ

Φιλίππα ήταν το τελευταίο παιδί που θα περίμενα να αναπτύξει σχολική φοβία ξεκινώντας το Δημοτικό. Πολύ κοινωνική, πρόσχαρη, περιζήτητη στις παιδικές παρέες, επιβεβαίωνε στο έπακρον τη θεωρία που θέλει τα «παιδιά-σάντουιτς», τα μεσαία παιδιά μιας οικογένειας δηλαδή, να είναι εξαιρετικά δημοφιλή και ευπροσάρμοστα. Ήταν αυτό που λέμε η «ψυχή της παρέας». Τα Σαββατοκύριακα κυριολεκτικά δεν προλάβαινα να απαντάω στα τηλέφωνα κανονίζοντας ραντεβού σε σπίτια και παιδικές χαρές με συμμαθητές, αφού με το ισχυρό ταμπεραμέντο της, όπως έλεγαν και οι δασκάλες της, είχε κερδίσει το σεβασμό και την εκτίμηση αγοριών και κοριτσιών. Όταν προς το τέλος του καλοκαιριού εκείνου που θα ξεκινούσε το Δημοτικό, η Φιλίππα έβαλε δυο φορές τα κλάματα αναπολώντας το Νηπιαγωγείο, δεν ανησύχησα. «Δε θέλω να πάω Δημοτικό, θέλω την κυρία Τασούλα, την κυρία Παναγιώτα και τους φίλους μου!» «Μα καλέ, δε θα χαθείτε (μέγα ψέμα, αφού μάτια που δε βλέπονται…ποιος αλήθεια κράτησε παρέες από το Νήπιο αν δε συνέχισε στο Δημοτικό μαζί τους;) Και φυσικά, θα πηγαίνεις όποτε θες να βλέπεις τις παλιές δασκάλες σου!» Με κάτι τέτοια την «ξεπέταξα», αφελώς, θεωρώντας τα δυο επεισόδια απλή νοσταλγία για αυτό που θα άφηνε κι όχι φόβο γι΄αυτό που θα ερχόταν. Δεν υποπτεύθηκα ότι το παιδί μού έκρουε τον κώδωνα για κάτι πιο σοβαρό. Ο εύκολος χαρακτήρας της, αλλά και το γεγονός ότι θα είχε μαζί και τη μεγαλύτερη αδελφή της, που θα πήγαινε Τρίτη, έκανε στα μάτια μου το δρόμο της Φιλίππας για την Α΄Δημοτικού, στρωμένο με ροδοπέταλα…

16.10.2018

Κούνια που με κούναγε. Ημέρα Αγιασμού. Η Φιλίππα κάνει με (φαινομενική) άνεση το πρώτο της βήμα στο σχολικό προαύλιο μαζί με την αδελφή της την Ελπίδα. Διστάζει λίγο όταν αναγκάζεται να μας αποχωριστεί για να μπει στη σειρά με τα άλλα παιδιά του τμήματος αλλά το κάνει. Όλα καλά. Πρώτη ημέρα σχολείου. Επίσης όλα καλά, έρχεται με τη λίστα που πρέπει να ψωνίσουμε, τα ψωνίζουμε, τη ρωτάω τι έκανε στο διάλειμμα, μου λέει ότι έπαιξε λίγο με τα αγόρια της τάξης, θαυμάζω το ότι έκανε ήδη παρέες, απαντάω «Μια χαρά, πώς θα τα πήγαινε άλλωστε, για τη Φιλίππα μιλάμε» σε όσους φίλους και συγγενείς τηλεφωνούν να ευχηθούν «καλή σχολική χρονιά» και να ρωτήσουν πώς τα πήγε «το πρωτάκι μας.» Δεύτερη μέρα σχολείου. Ο δάσκαλος της Ελπίδας απεργεί, οπότε η Φιλίππα πάει σχολείο χωρίς την αδελφή της. Κι εκεί αρχίζει το «πάρτι.» Έντεκα η ώρα το πρωί τηλεφωνεί η δασκάλα: η Φιλίππα έχει πάθει υστερία, κλαίει και φωνάζει να έρθουν να την πάρουν οι γονείς της ΤΩΡΑ! Φτάνουμε απορημένοι στο σχολείο, βρε καλή μου, βρε χρυσή μου, τι συνέβη, σε πείραξε κανείς, όχι, απλά δε θέλω να ξαναπάω χωρίς την Ελπίδα, βρε σίγουρα είναι αυ-

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ τός ο λόγος, μήπως έγινε κάτι, όχι, εντάξει, αύριο που θα είναι κι η Ελπίδα θα δεις που θα είναι όλα μια χαρά. Αλλά δεν είναι. Πρωί τρίτης μέρας σχολείου. Η Φιλίππα κλαίει με μαύρο δάκρυ κι αρνείται να ετοιμαστεί, η αδελφή της, η γιαγιά, ο μπαμπάς της κι εγώ, όλοι της εξηγούμε ότι δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί για κάτι, ξέρει το χώρο, έχει μια πολύ καλή δασκάλα, γνώρισε τους συμμαθητές της, μα τι στο καλό συμβαίνει; Την πηγαίνουμε μέχρι εκεί αλλά αρνείται να μπει στο προαύλιο. Μάταια την καλοπιάνει η δασκάλα, μάταια την παρακαλάμε κι εμείς. Η δασκάλα της η κυρία Βάνα, που είχε και τη μεγάλη μου κόρη και είναι καταπληκτική, μας εξηγεί πως πρέπει αποφασιστικά να την αφήσουμε και να φύγουμε, το κάνουμε αμήχανα, σαστισμένοι με όλο αυτό που γίνεται. Με το που κλείνει η αυλόπορτα το παιδί σκαρφαλώνει στα κάγκελα να πηδήξει έξω, ήταν ανέκαθεν τρομερή στο σκαρφάλωμα, ο φύλακας και η δασκάλα προσπαθούν να τη συγκρατήσουν, εκείνη έχει δρασκελίσει το κάγκελο, ωρύεται «μη με αφήνετε, μη φύγετε, μαμά, μπαμπά!», περαστικοί κοιτάζουν, εγώ κι ο μπαμπάς της τα έχουμε χαμένα. Ζητάω να ανοίξουν την πόρτα κι εκείνη κατεβαίνει από τα κάγκελα και πέφτει με λυγμούς στην

27 ΜΙΑ ΜΕΤΑΚΌΜΙΣΗ, ΈΝΑΣ ΔΙΑΖΎΓΙΟ, ΈΝΑ ΈΝΤΟΝΟ ΓΕΓΟΝΌΣ, ΜΙΑ ΑΣΘΈΝΕΙΑ Ή ΘΆΝΑΤΟΣ ΑΓΑΠΗΜΈΝΟΥ ΠΡΟΣΏΠΟΥ ΜΠΟΡΟΎΝ ΝΑ ΠΥΡΟΔΟΤΉΣΟΥΝ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΉ ΦΟΒΊΑ, ΤΟΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΌ ΔΗΛΑΔΉ ΦΌΒΟ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΊΟ ΠΟΥ ΟΦΕΊΛΕΤΑΙ ΣΕ ΑΓΧΏΔΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΉ αγκαλιά μου. Όχι. Εδώ δε μιλάμε για πείσμα ή καπρίτσιο. Εδώ κάτι δεν πάει καλά. Τις επόμενες μέρες η μικρή είτε δε δέχεται να ξεκινήσει καν για το σχολείο, είτε δέχεται με τα χίλια ζόρια, αλλά με το που πάει να κλείσει η αυλόπορτα κάνει σαν τρελή και γαντζώνεται πάνω μας. Η δασκάλα αφιερώνει αρκετή ώρα να της μιλάει εκεί, μπροστά στην πόρτα αλλά πρέπει να ασχοληθεί και με τα υπόλοιπα 16 πρωτάκια της που την περιμένουν στην τάξη. «Ίσως πρέπει να ζητήσετε βοήθεια από το τμήμα Ένταξης και Παράλληλης Στήριξης» μας λέει. Δεν ξέρω καν τι

28 ειν΄αυτό. Δεν την ακούω. Και σύντομα θα το μετανιώσω. «Μου φαίνεται σα φυλακή, στο διάλειμμα δε βλέπω την Ελπίδα γιατί τα Τριτάκια παίζουν υποχρεωτικά αλλού, ένα παιδί με έσπρωξε, δε μου αρέσει η τάξη, θέλω να κάθομαι σπίτι, μαζί σου…» είναι οι εξηγήσεις που καταφέρνει να μου δώσει στις επανειλημμένες ερωτήσεις για το τι συμβαίνει, τι της φταίει. Εγώ εν τω μεταξύ διανύω τους πρώτους μήνες της τέταρτης εγκυμοσύνης μου και δεν ξέρω πώς να το διαχειριστώ όλο αυτό. Είναι φανερό ότι το παιδί υποφέρει στη σκέψη του σχολείου οπότε τις περισσότερες φορές απλώς υποκύπτουμε και την αφήνουμε να μείνει σπίτι, παίρνοντας την με το καλό. Προσπαθήσαμε βέβαια και με το πιο… άγριο λέγοντάς της ότι αφού δεν είναι συνεπής στην υποχρέωση της να πάει σχολείο τότε ναι μεν θα μείνει εδώ αλλά δεν έχει ούτε βόλτα ούτε μαγαζιά ούτε αραλίκι στην τηλεόραση. Λίγο τη νοιάζει. Μακριά από το σχολείο να ΄ναι και ξαναγίνεται μεμιάς ο παλιός χαρούμενος εαυτός της. Πράγματι όλες τις άλλες ώρες πλην του πρωινού όπου δίνεται η…μάχη, το παιδί είναι μια χαρά. Παίζει, σκαρφαλώνει, γελάει…συννεφιάζει μόνο όταν κάποιος πάει να της ανοίξει κουβέντα για το θέμα-τζιζ: «μα καλά βρε Φιλίππα, με το σχολείο τι θα γίνει;» Η ιστορία όμως αρχίζει να τραβάει πολύ. Πλησιάζει τέλος Σεπτέμβρη και ουσιαστικά δεν έχει μπει κανονικά στην τάξη. Ο Διευθυντής του σχολείου δέχεται, για να βοηθηθεί το παιδί, να καθίσω για δυο μέρες στο διάδρομο και να μένει η πόρτα της τάξης ανοιχτή για να με βλέπει, όπως ζήτησε η ίδια. Το θέαμα είναι αστείο, αλλά αρχικά δείχνει να δουλεύει: η μικρή κάθεται στην τάξη, εγώ σε μια καρέκλα στο διάδρομο δίπλα στην πόρτα, μου ρίχνει συνέχεια κλεφτές ματιές και στο διάλειμμα κολλάει πάνω μου και δε βγαίνει στην αυλή παρ΄ ό,τι οι συμμαθητές της την προσεγγίζουν ζεστά. Δε θα ξεχάσω τη συμμαθήτριά της, το Μαράκι, ένα παιδί με εξαιρετική ενσυναίσθηση, που όλες εκείνες τις μέρες την πλησίαζε και της έλεγε «έλα Φιλίππα, θα είμαι εγώ μαζί σου, έλα να παίξουμε.» Μα η Φιλίππα ανένδοτη, κολλημένη πάνω μου σε όλα τα διαλείμματα. Την τρίτη μέρα με αφήνουν να είμαι στο διάδρομο αλλά με την πόρτα της τάξης κλειστή. Κι εκεί που νομίζω ότι όλα πάνε καλά και βαδίζουμε προς το τέλος της περιπέτειας, η Φιλίππα βγαίνει από την τάξη και καλά για να πάει τουαλέτα, πέφτει στην αγκαλιά μου και κλαίγοντας αρνείται να ξαναμπεί. «Δε μπορώ αν δε σε βλέπω, δε μπορώ με την πόρτα κλειστή!» Φτου κι απ΄την αρχή! Αποφασίζουμε να ζητήσουμε βοήθεια παιδοψυχολόγου-και πολύ αργήσαμε. «Σχολική φοβία» είναι η διάγνωση της ειδικού, που μας ζητά να θυμηθούμε αν συνέβη τους προηγούμενους μήνες κάτι σοκαριστικό για το παιδί, κάτι που να του δημιούργησε ανασφάλεια. Συνέβη, ναι, ένας έντονος διαπληκτισμός ανάμεσα σε εμένα και στον πατέρα της και δυστυχώς ήταν κι εκείνη μπροστά, έξι μήνες νωρίτερα. Να γιατί πρέπει να το βουλώνουμε οι γονείς και να μη μαλώνου-

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ με ποτέ μπροστά στα παιδιά…Ποτέ. Νόμος. Μα μπορεί να φταίει αυτό; Ναι, μπορεί, όπως μπορεί να «φταίει» και η δική μου εγκυμοσύνη-χώρια που από μόνη της η είσοδος στο Δημοτικό αποτελεί τεράστια αλλαγή για ένα παιδάκι. Η Ιωάννα Σγουρομάλλη, παιδίατρος-παιδονευρολόγος και πρόεδρος της ειδικής διαγνωστικής μονάδας «Σπύρος Δοξιάδης», εξηγεί: «Μια μετακόμιση, ένα διαζύγιο, ένα έντονο γεγονός, μια ασθένεια ή θάνατος αγαπημένου προσώπου μπορούν να πυροδοτήσουν τη σχολική φοβία, τον υπερβολικό δηλαδή φόβο για το σχολείο που οφείλεται σε αγχώδη διαταραχή. Δεν εμφανίζεται μόνο σε «πρωτάκια.». Ακόμη κι ένα μεγαλύτερο παιδί μπορεί, για παράδειγμα, μετά από μια παρατεταμένη ασθένεια που το κράτησε καιρό μακριά από το σχολείο να μη θέλει να ξαναπάει. Ή ένα παιδί που έχει πέσει θύμα bullying ή δυσκολεύεται στις κοινωνικές επαφές.» Ο καιρός περνάει επικίνδυνα, φτάνει το τέλος Σεπτέμβρη και ουσιαστικά το παιδί δεν έχει μπει στην τάξη. Μας είναι αδύνατον να τη ζορίσουμε άλλο. Μιλάμε για ένα παιδί 6

ΚΆΠΟΙΑ ΜΈΡΑ ΤΗΝ ΚΡΥΦΟΚΟΙΤΆΖΩ ΣΤΟ ΠΡΏΤΟ ΔΙΆΛΕΙΜΜΑ ΚΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΏΝΩ ΌΤΙ ΔΕΝ ΚΟΙΤΆΕΙ ΠΙΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΆΓΚΕΛΑ ΝΑ ΜΕ ΒΡΕΙ ΑΛΛΆ ΠΑΊΖΕΙ ΜΕ ΤΑ ΆΛΛΑ ΠΑΙΔΙΆ. «ΜΑΜΆ, ΜΠΟΡΕΊΣ ΝΑ ΠΗΓΑΊΝΕΙΣ ΣΠΊΤΙ ΌΤΑΝ ΜΕ ΑΦΉΝΕΙΣ ΣΧΟΛΕΊΟ, ΔΕ ΜΕ ΝΟΙΆΖΕΙ ΠΙΑ» ΜΟΥ ΑΝΑΚΟΙΝΏΝΕΙ ΜΙΑ ΠΡΩΊΑ χρονών, που δε μπορείς να το πάρεις σηκωτό και να το πας με το ζόρι-κάτι που έτσι κι αλλιώς δε θα κάναμε-και που οι αντιδράσεις του σου σπαράζουν την καρδιά. Όσες φορές επιχειρούμε να φτάσουμε μέχρι το σχολείο, η εξέλιξη είναι πάντα η ίδια: κλάμα και αντίσταση. Σαν μια έσχατη λύση, την πάμε δοκιμαστικά σε ένα «ψαγμένο» ιδιωτικό που σκεφτόμαστε ότι ίσως ταιριάξει στο ελεύθερο κι αντισυμβατικό της πνεύμα. Λύση που αποδεικνύεται εντελώς εσφαλμένη, όταν εκεί, αντί να προσεγγίσουν γλυκά και ήρεμα ένα παιδί που τρέμει από φόβο, καλούν την πιο γεροδεμένη τους γυμνάστρια για να το συγκρατήσει παροτρύνοντας εμάς «να φύγουμε χωρίς να κοιτάξουμε πίσω». «Εδώ δεν κάθομαι. Θέλω να προσπαθήσω να πάω στο κανονικό μου σχολείο» δηλώνει ορθά κοφτά η Φιλίππα μετά από δύο δραματικές «δοκιμαστικές» μέρες (που δε θέλει κανείς μας να τις θυμάται) στο «ψαγμένο» ιδιωτικό. Την επόμενη κιόλας μέρα, ζητάμε βοήθεια από το Τμήμα Ένταξης και Παράλληλης Στήριξης του σχολείου. Η υπεύθυνη του τμήματος η Χριστίνα, μια γλυκύτατη νέα κοπέλα, μου ζητάει απλά να την εμπιστευθώ και να

16.10.2018

συνεργαστούμε για το καλό του παιδιού. Θα καταφέρει αυτό που δεν έχουμε καταφέρει όλοι τόσον καιρό; Και ποιο είναι το αντικείμενό αυτού του τμήματος τέλος πάντων; «Να βοηθά παιδιά που αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα προσαρμογής να ενταχθούν ομαλά στο σχολικό περιβάλλον» μου εξηγεί η Χριστίνα. Για να δούμε… «Τη σχολική φοβία την αναπτύσσουν συνήθως παιδιά με προσκόλληση στη μητέρα» τονίζει η κυρία Σγουρομάλλη «και χρειάζεται συνεργασία μεταξύ οικογένειας και σχολείου για να αντιμετωπιστεί.» Για τις επόμενες δύο εβδομάδες η κυρία Χριστίνα κάνει θαύματα με την κόρη μου. Υπογράφουν κάθε μέρα κι από ένα «ιδιωτικό συμφωνητικό» που το φτιάχνουν οι δυο τους. Για παράδειγμα: 1)Αύριο θα μείνω στο σχολείο ως τις 11 παρά τέταρτο. 2)Αποχωρίζομαι χωρίς κλάμα τη μαμά στην πόρτα. 3)Η μαμά παραμένει στο αυτοκίνητο, τη βλέπω από μακριά στο διάλειμμα. 4)Κάνω μάθημα με την κυρία Χριστίνα τις 2 πρώτες ώρες και μετά παρακολουθώ για μία ώρα στην κανονική μου τάξη. Κάθε φορά που η Φιλίππα τηρεί τους όρους του «συμβολαίου», παίρνει από ένα μικρό δωράκι ή αυτοκόλλητο, ενώ απαραίτητο είναι η συμφωνία να τηρείται απαρεγκλίτως. Αν δηλαδή έχει συμφωνηθεί ότι θα μείνει στο σχολείο ως τις 11, ακόμη κι αν θελήσει να μείνει παραπάνω, δε γίνεται! Το κόλπο, ναι κι όμως, πιάνει. Το πρωί την πηγαίνω, μπαίνει μέσα ήρεμα κι εγώ αράζω στο αυτοκίνητο παρέα με περιοδικά, ζεστή σοκολάτα και αραβικές πίτες. Στα διαλείμματα της γνέφω από τα κάγκελα κι εκείνη μου χαμογελάει. Αρχίζει να νιώθει σιγουριά. Σιγά σιγά προστίθεται άλλο ένα μισάωρο, λίγη ακόμα ώρα στην παραμονή της στο σχολείο και συμφωνούν με την κυρία Χριστίνα «η μαμά να μην κατεβαίνει στα διαλείμματα από το αμάξι για να τη βλέπεις, θα ξέρεις ότι είναι εκεί.» Κάποια μέρα την κρυφοκοιτάζω στο πρώτο διάλειμμα και διαπιστώνω ότι δεν κοιτάει πια προς τα κάγκελα να με βρει αλλά παίζει με τα άλλα παιδιά. «Μαμά, μπορείς να πηγαίνεις σπίτι όταν με αφήνεις σχολείο, δε με νοιάζει πια» μου ανακοινώνει μια πρωία. Περνάω ωστόσο άλλη μια βδομάδα, κρυφά της, από μόνη μου, στο αυτοκίνητο, να την παρακολουθώ. Και τα πάει περίφημα. Παρά την προειδοποίηση της δασκάλας της και της κυρίας Χριστίνας δεν πισωγυρνάει ούτε στις διακοπές των Χριστουγέννων ούτε όταν λείπω στο μαιευτήριο για να γεννήσω, λίγο μετά το Πάσχα. Τρία χρόνια έχουν περάσει από τότε και δε θα είναι υπερβολή να πω ότι η Φιλίππα, Τριτάκι πλέον, δε θυμίζει σε τίποτα εκείνες τις πρώτες της μέρες στο Δημοτικό. Δημοφιλής, δυναμική, με παρέες και μέσα σ΄όλα, παραμένει πάντα αντισυμβατική και λίγο επαναστάτρια, λατρεύει το σχολείο και τους φίλους της και το όλο σκηνικό είναι για εκείνη, μια θολή ανάμνηση. Για εμάς τους γονείς της, όμως, παραμένει ένα γερό μάθημα στο σχολείο της ζωής, το οποίο μας άνοιξε τα μάτια σε πολλά και μας δίδαξε άλλα τόσα.

16.10.2018

Ρύζι παντού Μοναδικές γευστικές προτάσεις υψηλής διατροφικής αξίας σε λίγα μόνο λεπτά; Η σειρά ρυζιών με λαχανικά από τον Μπάρμπα Στάθη σας μεταμορφώνει σε σεφ αφού, σε μόλις 15 λεπτά, έχετε ένα πλήρες γεύμα ή το τέλειο συνοδευτικό για το κρέας ή το ψάρι της επιλογής σας. Ελληνικό ρύζι με όσπρια και λαχανικά, από την κατάψυξη στο πιάτο! Μπάρμπα Στάθης. Μας κάνει καλό!

Χωρίς γλουτένη

Φαχίτας με κοτόπουλο και ρύζι κίτρινο Μexicana Για το κοτόπουλο & την μαρινάδα • 2 φιλέτα στήθος κοτόπουλο • 1/4 φλ. ελαιόλαδο • 1 στυμμένο λάιμ • 1 κ.γλ. κύμινο • 1 κ.σ. πάπρικα • 1 κ.γλ. πιπέρι • 1 σκελίδα σκόρδο • αλάτι Για το γουακαμόλε • 3 ώριμα αβοκάντο • Ξύσμα και χυμό από 2 λάιμ • 1/2 κρεμμύδι • 2 μικρές ντομάτες

• 2 κ.σ. κόλιανδρο φρέσκο • 1 σκελίδα σκόρδο • 2 κ.σ. ελαιόλαδο • αλάτι Για το ρύζι • 1 συσκευασία Ρύζι κίτρινο Mexicana Μπάρμπα Στάθης, 600γρ. • 2 κ.σ. ελαιόλαδο • 1,5 φλυτζάνι νερό Για το σερβίρισμα • 1 γιαούρτι στραγγιστό 200 γρ. • λίγο τριμμένο κίτρινο τυρί • 8 πίτες μεξικάνικες

Εκτέλεση Κόβετε πρώτα το κοτόπουλο σε μικρά κομμάτια και το τοποθετείτε σε ένα μπολ μαζί με όλα τα υλικά της μαρινάδας. Ανακατεύετε καλά και αφήνετε στο ψυγείο για 30'. Όσο πιο πολύ το αφήσουμε τόσο πιο ωραίο θα γίνει. Το ψήνετε στο γκριλ ή σε αντικολλητικό τηγάνι μέχρι να ροδίσει. Σε ένα μπολ λιώνετε το αβοκάντο με ένα πιρούνι. Προσθέτετε το ξύσμα και τον χυμό από τα lime, το ελαιόλαδο, το σκόρδο, το κρεμμύδι, την ντομάτα, τον κόλιανδρο ψιλοκομμένα, αλάτι, πιπέρι και ανακατεύετε καλά για να ομογενοποιηθεί το μείγμα μας και το βάζετε στο ψυγείο μέχρι να ετοιμάσετε το ρύζι. Σε μία κατσαρόλα ζεσταίνετε το ελαιόλαδο και ρίχνετε το Ρύζι κίτρινο Mexicana Μπάρμπα Στάθης , χωρίς να το ξεπαγώσετε και το σοτάρετε για 5 λεπτά. Στη συνέχεια προσθέτετε το νερό και σιγοβράζετε για 15 λεπτά ανακατεύοντας συνεχώς και συμπληρώνοντας λίγο νερό, αν χρειαστεί. Ζεσταίνετε τι πίτες σε αντικολλητικό τηγάνι, 10 δευτερόλεπτα για κάθε πλευρά. Για το σερβίρισμα Γεμίζετε τις πίτες με κοτόπουλο, γουακαμόλε, γιαούρτι και τυρί, τις τυλίγετε και τις σερβίρετε με το ρύζι κίτρινο Mexicana ως συνοδευτικό ή αν θέλετε το βάζετε μέσα στις πίτες!

Ψαρονέφρι με σάλτσα μουστάρδας και ρύζι καστανό με ρεβίθια Υλικά • 800 γρ. ψαρονέφρι • ½ κ.γ. τζίντζερ ξερό σε σκόνη • ½ κ.γ. πάπρικα γλυκιά • 2 κλαράκια φρέσκο δενδρολίβανο (ή 1 κουτ. σούπας ξερό, τριμμένο) • 50 ml ελαιόλαδο • χυμό από 1 πορτοκάλι • χυμό από 1 λεμόνι (κατά προτίμηση βιολογικό) • 3 κ.σ. μουστάρδα • 1 κ.σ. μέλι • αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι Για το ρύζι: • 1 συσκευασία Ρύζι καστανό με ρεβίθια Μπάρμπα Στάθης 600γρ. • 2 κ.σ. ελαιόλαδο • 2 ½ φλυτζάνια νερό • αλάτι • πιπέρι

Εκτέλεση Σε μία κατσαρόλα, ρίχνετε το Ρύζι καστανό με ρεβίθια Μπάρμπα Στάθης, χωρίς να το ξεπαγώσετε και σοτάρετε με το ελαιόλαδο για περίπου 5 λεπτά. Προσθέτετε το νερό, αλάτι και πιπέρι και σιγοβράζετε για περίπου 15-20 λεπτά ανακατεύοντας συνεχώς και συμπληρώνοντας λίγο νερό, αν χρειαστεί. Αφήνετε στην άκρη διατηρώντας το ζεστό. Κόβετε το ψαρονέφρι σε μπουκιές, πασπαλίζετε με το ξερό τζίντζερ και την πάπρικα και αλατοπιπερώνετε. Σε ένα μεγάλο αντικολλητικό τηγάνι ζεσταίνετε το ελαιόλαδο σε μέτρια φωτιά και σοτάρετε το ψαρονέφρι για 2 λεπτά. Στη συνέχεια προσθέτετε το δεντρολίβανο για άλλα 2-3 λεπτά και συνεχίζετε το σοτάρισμα μέχρι το κρέας να ροδίσει ομοιόμορφα . Σε ένα μπολ ανακατεύετε τη μουστάρδα, το μέλι και τους χυμούς από πορτοκάλι και λεμόνι και αδειάζετε το μείγμα στο τηγάνι. Αφήνετε το φαγητό να μαγειρευτεί για 10 λεπτά μέχρι να δέσει η σάλτσα. Μοιράζετε το ρύζι καστανό με ρεβίθια σε βαθιά πιάτα, τοποθετείτε από πάνω τις μπουκιές από ψαρονέφρι και γαρνίρετε με την σάλτσα. Καλή απόλαυση!

Χωρίς γλουτένη

www.barbastathis.com

/barbastathis

ΣΥZHTΩΝΤΑΣ

16.10.2018

Δεκατιανό-βραδινό Δύσκολο; Καθόλου! ΤΗΣ KΛΕΙΩΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ

ατά τη διάρκεια της σχολικής περιόδου, η παιδική διατροφή αποτελεί μεγάλη πρόκληση! Με δεδομένο πως τα περισσότερα παιδάκια το μεσημέρι τρώνε το σπιτικό φαγητό, είτε αυτό έχει μαγειρευτεί από την οικογένεια είτε από τις γιαγιάδες, τα υπόλοιπα γεύματα φαίνεται πως προβληματίζουν αρκετά τις σύγχρονες οικογένειες. Με τους πειρασμούς στο σχολείο και την ευκολία του delivery, το κολατσιό και το βραδινό γεύμα μπορούν να επιβαρύνουν αρκετά την συνολική ποιότητα της διατροφής.

Δεκατιανό Οι περισσότεροι μαθητές το πρωί δυσκολεύονται να καταναλώσουν καλό πρωινό στο σπίτι, με αποτέλεσμα να πεινάσουν σίγουρα στο σχολείο. Το κυλικείο σίγουρα αποτελεί μία λύση, αλλά αν δεν παρέχει τις υγιεινές επιλογές που θέλουμε, όπως ένα κουλούρι Θεσσαλονίκης ή ένα τοστ, καλό είναι να προετοιμάσουμε κάτι από το σπίτι. Σαφώς κάποιες μέρες δεν θα προλάβουμε και σαφώς κάποιες μέρες θα αγοράσει το παιδάκι μας

κάτι από το σχολείο, μεταξύ άλλων και για να αισθάνεται ότι δεν στερείται και ότι τρώει όπως οι υπόλοιποι συμμαθητές του. Το ζήτημα είναι πως τα παιδιά συχνά βαριούνται και πως, αν δεν τους αρέσει αρκετά αυτό το που θα τους βάλουμε μαζί, είναι πολύ εύκολο να ισχυριστούν πως ντρέπονται να πάρουν δεκατιανό από το σπίτι. Φαντασία και οργάνωση λοιπόν, είναι τα κλειδιά της επιτυχίας. Στις μικρότερες ηλικίες, ακόμα και ένα όμορφο ταπεράκι το οποίο θα επιλέξουν τα ίδια, μπορεί να δώσει από μόνο του τη λύση. Αν μάλιστα έχει και διάφορες “θήκες” μπορούμε να προσθέσουμε και ντοματίνια, sticks λαχανικών, σταφίδες κ.λπ. Ανάλογα με το πόσες ώρες θα καθίσει το παιδάκι μας στο σχολείο, μπορούμε να του προσφέρουμε μια σπιτική πίτα, μία μπάρα δημητριακών (έτοιμη ή -αν έχουμε χρόνο και διάθεση- σπιτική), δύο μπισκότα ολικής άλεσης, ξηρούς καρπούς, φρούτα σαφώς, ακόμα και σπιτικό ποπ κορν φτιαγμένο στο φούρνο μικροκυμάτων χωρίς κάποια άλλη λιπαρή ύλη. Πάντα λέμε πως οι γονείς αποτελούν το διατροφικό πρότυπο των παιδιών, οπότε το να μας βλέπουν να παίρνουμε κι εμείς κάτι μαζί μας και να προετοιμάζουμε τα γεύματα της ημέρας είναι σίγουρα στα συν. Αν μπορέσουμε και να τα εντάξουμε στην διαδικασία της προετοιμασίας, τότε έχει αποδειχθεί πως θα τους είναι πιο εύκολο να καταναλώσουν αυτό το οποίο φτιάξαμε μαζί.

Θα μπορούσε το ταπεινό τοστάκι να γίνει ένα πραγματικά ενδιαφέρον γεύμα; Φυσικά και γίνεται, αρκεί να ανοίξουμε λίγο τους γευστικούς μας ορίζοντες και των παιδιών μας! Ανάλογα σαφώς με την ηλικία και τα γούστα του παιδιού: • με ζαμπόν-τυρί (ή με γαλοπούλα-τυρί στη διαιτητική εκδοχή του) • με βούτυρο και μέλι ή μαρμελάδα • με τυρί κρέμα και φράουλες (ή οποιοδήποτε φρούτο μας ταιριάζει) • με βρασμένο μήλο, μέλι και κανέλα • με αβοκάντο και μέλι • με ταχίνι ανακατεμένο με κακάο, μέλι και σταφίδες • με φυστικοβούτυρο και μαρμελάδα ή τρούφα σοκολάτας ή μπανάνα • με γιαούρτι, μούρα και ξηρούς καρπούς • με ζαμπόν και αποξηραμένα σύκα • με τυρί κρέμα και αποξηραμένα δαμάσκηνα • με τυρί, αυγό βραστό σε φέτες και ντομάτα • με ομελέτα και ντομάτα • με πέστο, ντομάτα και μοτσαρέλα • με ψητό κοτόπουλο, μαρούλι και μουστάρδα (leftover της προηγούμενης ημέρας) • με ψητά λαχανικά και κατίκι • με τυρί φέτα, ντομάτα και ρίγανη

ΣΑΦΏΣ ΚΆΠΟΙΕΣ ΦΟΡΈΣ ΘΑ ΠΑΡΑΓΓΕΊΛΟΥΜΕ ΚΑΙ ΑΠ’ ΈΞΩ. ΜΆΛΙΣΤΑ ΜΠΟΡΟΎΜΕ ΝΑ ΚΑΘΟΡΊΣΟΥΜΕ ΤΟ ΠΌΤΕ ΘΑ ΓΊΝΕΤΑΙ ΑΥΤΌ, ΏΣΤΕ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΚΆΤΙ ΤΟ ΟΠΟΊΟ ΤΟ ΠΕΡΙΜΈΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΚΆΤΙ ΚΑΙ ΤΟ ΟΠΟΊΟ ΜΑΣ ΒΓΆΖΕΙ ΚΙ ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΉ ΔΙΑΠΡΑΓΜΆΤΕΥΣΗ

16.10.2018

ΣΥZHTΩΝΤΑΣ

ΣΤΟ ΣΎΝΟΛΟ ΤΗΣ ΗΜΈΡΑΣ ΕΊΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΌ ΝΑ ΤΡΏΝΕ ΤΑ ΠΑΙΔΆΚΙΑ ΜΑΣ ΑΠΌ ΌΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΆΔΕΣ ΤΡΟΦΊΜΩΝ, ΟΠΌΤΕ ΚΑΛΌ ΕΊΝΑΙ ΝΑ ΈΧΟΥΜΕ ΣΤΟ ΝΟΥ ΜΑΣ ΈΝΑ ΓΕΝΙΚΌ ΠΛΆΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΠΕΛΑΓΏΝΟΥΜΕ

Βραδινό Το βραδινό είναι το πιο φορτισμένο γεύμα για όλους μας. Η κούραση της ημέρας μπορεί να οδηγήσει σε γκρίνιες, και πολύ πιθανό σε εκείνη τη φάση να μην έχουμε το κουράγιο να διαπραγματευτούμε το τελευταίο γεύμα. Προσπαθούμε να έχουμε στο μυαλό μας μια οικογένεια η οποία δεν είναι αποστειρωμένη. Σαφώς κάποιες φορές θα παραγγείλουμε και απ’ έξω. Μάλιστα μπορούμε να καθορίσουμε το πότε θα γίνεται αυτό, ώστε να είναι κάτι το οποίο το περιμένουμε και κάτι και το οποίο μας βγάζει κι από την καθημερινή διαπραγμάτευση. Τις υπόλοιπες μέρες, ωστόσο, καλό θα ήταν να φτιάξουμε κάτι σπιτικό. Αν το μεσημεριανό φαγητό ήταν κάτι που αρέσει στην οικογένεια σαφώς και μπορούν τα παιδιά να το καταναλώσουν ξανά. Από εκεί και έπειτα, έχουμε συνηθίσει να δίνουμε αρκετούς υδατάνθρακες το βράδυ, όπως για παράδειγμα μακαρόνια, τοστ και λοιπά. Ο σκοπός όμως του βραδινού είναι ο καλύτερος δυνατός ύπνος πρώτα για τα παιδιά και έπειτα για όλους μας... Τα ιδανικά τρόφιμα του ύπνου: • Όλες οι τροφές που περιέχουν τρυπτοφάνη, το αμινοξύ της καλής διάθεσης. Την τρυπτοφάνη τη βρίσκουμε στο γάλα, τη βρώμη, την μπανάνα, το ρύζι, το γιαούρτι και τα πουλερικά. • Τρόφιμα που περιέχουν μαγνήσιο, το φυσικό ηρεμιστικό του οργανισμού. Πηγές του μαγνησίου είναι οι ξηροί καρποί, τα όσπρια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. • Υδατάνθρακες ολικής άλεσης. Το φαινόμενο που παρατηρείται μετά το μεσημεριανό γεύμα (και θέλουμε να το αποφύγουμε) μετά την κατανάλωση υδατανθράκων είναι η γνωστή γλυκιά υπνηλία! Θέλουμε να το αναπαράγουμε το βράδυ, χωρίς όμως να διαταράξουμε το σάκχαρό μας (ούτε με ζάχαρη ούτε με τους λευκούς υδατάνθρακες). Τα δημητριακά βοηθούν και την παραγωγή σεροτονίνης με αποτέλεσμα να το βράδυ να έχουμε μια οργανική υποβοήθηση. • Τρόφιμα πλούσια σε ω-3 λιπαρά. Τα λιπαρά ψάρια, ο λιναρόσπορος και το ελαιόλαδο ρυθμίζουν την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και του εγκεφάλου και θεωρούνται ευεργετικά για τον ύπνο.

Προτεινόμενα νανουριστικά γεύματα: • γάλα με βρώμη και μπανάνα • γιαούρτι με ξηρούς καρπούς (μπορούμε να τους κάνουμε πούδρα και να τους ανακατέψουμε) • ρεβιθόρυζο (ουσιαστικά σουρώνουμε το μεσημεριανό και το βάζουμε μέσα σε ρύζι για να είναι σαν ριζότο με ρεβίθια ή άλλα όσπρια) • φιλέτο γαλοπούλας με καστανό ρύζι με πράσινη σαλάτα • μπιφτέκια κοτόπουλου ζυμωμένα με βρώμη και σαλάτα ρόκα • σάντουιτς με ψωμί ολικής άλεσης, τυρί, γαλοπούλα και μαρούλι • σάντουιτς με ψωμί ολικής άλεσης και καπνιστό σολομό • σαρδέλες ψητές με σαλάτα με λιναρόσπορο και παξιμάδι ολικής άλεσης Στο σύνολο της ημέρας είναι σημαντικό να τρώνε τα παιδάκια μας από όλες τις ομάδες τροφίμων, οπότε καλό είναι να έχουμε στο νου μας ένα γενικό πλάνο για να μην πελαγώνουμε. Προσπαθούμε να έχουν στο διαιτολόγιο τους οπωσδήποτε γαλακτοκομικά, φρούτα, λαχανικά, δημητριακά και κάποια πηγή πρωτεΐνης. Πέρα από τις βιταμίνες και τη γενικότερη καλή υγεία τους, θέλουμε να έχουν ενέργεια μέσα στην ημέρα, σταθερό σάκχαρο για σταθερή (όσο γίνεται) διάθεση και καλή πνευματική λειτουργία. Το κύριο καύσιμο του εγκεφάλου είναι η γλυκόζη, που την προμηθεύονται από το αίμα. Ο εγκέφαλος χρειάζεται γλυκόζη σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, ενώ η έλλειψή της διαταράσσει την ομαλή λειτουργία του. Σημαντικό ρόλο φαίνεται πως διαδραματίζει και το νερό, διότι η αφυδάτωση συνδέεται με έλλειψη συγκέντρωσης, αδύναμη μνήμη και μειωμένη απόδοση. Κλείνοντας, ας μην ξεχνάμε πως οι κανόνες είναι φτιαγμένοι για να “σπάνε”... Η διατροφή μας είναι ζωντανός οργανισμός και διαμορφώνεται και ανάλογα με τα κέφια μας. Οι μικροί αυτοί άνθρωποι, που κάποιες φορές μας ταλαιπωρούν, έχουν άποψη και πρέπει πάντα να ενεργούμε με βάση και αυτό το δεδομένο.

Προτεινόμενες συνταγές Chocolate peanut butter cookies Υλικά: 2 αυγά, 2 βανίλιες, 1 1/4 φλ. αλεύρι ολικής άλεσης, 1 φλ. βρώμη, 200 γρ. βούτυρο, 100 γρ. Φυστικοβούτυρο, 1 κ.γλ. Baking powder, 1/2 κ. γλ. αλάτι, 3/4 φλ. άγλυκο κακάο, 1 3/4 φλ. καστανή ζάχαρη Εκτέλεση: Ανακατεύουμε καλά τα υλικά και ψήνουμε στους 180 για 10 λεπτά (βγαίνουν περίπου 50 μπισκότα) Quiche lorain στην κούπα Υλικά: 1 αυγό, 1.5 κουτ. της σούπας γάλα, 1 κουτ. του γλυκού βούτυρο λιωμένο, 1 φέτα ψωμί του τοστ κομμένη σε μπουκίτσες, 1 κουτ. της σούπας τριμμένο τυρί με χαμηλά λιπαρά, 3-4 ντοματίνια κομμένα σε φέτες, μυρωδικά της προτίμησής σου, αλάτι και πιπέρι. Εκτέλεση: Ανακατεύουμε πρώτα το γάλα με το αυγό και το βούτυρο σε μια κούπα και στη συνέχεια προσθέτουμε το ψωμί και τα μυρωδικά και προσπαθούμε να μοιραστούν όλα τα υλικά συμμετρικά. Ψήνουμε στο φούρνο μικροκυμάτων για ένα λεπτό (ή περισσότερο ανάλογα το φούρνο) μέχρι να φουσκώσει λίγο το μείγμα και να φαίνεται ψημένο το αυγό.

Η Κλειώ Δημητριάδου είναι κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος, MSc, nutrition blogger. Θα τη βρείτε στο coachmydiet.wordpress.com.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

16.10.2018

ΌΛΑ ΤΑ ΒΡΈΦΗ ΓΕΝΝΙΟΎΝΤΑΙ ΜΕ ΈΜΦΥΤΗ ΠΡΟΤΊΜΗΣΗ ΣΤΙΣ ΓΛΥΚΈΣ ΚΑΙ ΊΣΩΣ ΣΤΙΣ ΑΛΜΥΡΈΣ ΓΕΎΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕ ΑΠΈΧΘΕΙΑ ΣΤΙΣ ΠΙΚΡΈΣ ΚΑΙ ΞΙΝΈΣ ΓΕΎΣΕΙΣ. ΓΙΑ ΤΟ ΛΌΓΟ ΑΥΤΌ, ΤΑ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ ΛΑΧΑΝΙΚΆ ΠΟΥ ΈΧΟΥΝ ΣΥΝΉΘΩΣ ΠΙΚΡΉ ΓΕΎΣΗ ΕΊΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΌΤΕΡΟ ΝΑ ΓΊΝΟΥΝ ΑΠΟΔΕΚΤΆ ΣΕ ΑΥΤΉ ΤΗΝ ΗΛΙΚΊΑ για τη νοητική ανάπτυξη του. Για το λόγο αυτό, η διατροφή που υιοθετείται από τους γονείς κατά την κρίσιμη αυτή ηλικιακή περίοδο θα πρέπει να είναι κατάλληλη και να συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση.

Εισαγωγή στερεών τροφών

Καλή όρεξη, μωρό μου! ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

α τελευταία χρόνια ο δημόσιος διάλογος σχετικά με τη βρεφική διατροφή είναι έντονος, ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου μπαμπάδες και (κυρίως) μαμάδες, συχνά παρακάμπτοντας τους παιδιάτρους και ακόμα συχνότερα σε έντονους τόνους, συζητούν για το πώς και για το τι πρέπει να ταΐζουν τα μωρά τους. Πρόσφατα στον διάλογο αυτό ήρθε να προστεθεί μια νέα

εγκύκλιος του Υπουργείου Υγείας, σχετική με την εισαγωγή των στερών τροφών στη βρεφική διατροφή μέχρι το πρώτο έτος της ζωής του μωρού. Το Τaλκ συζήτησε με την Κωνσταντίνα Τσουτσουλοπούλου, Διαιτολόγο-Διατροφολόγο, η οποία ανέλαβε να μας «ξεναγήσει» στο ταξίδι μας στη βρεφική διατροφή, ακολουθώντας τις νέες οδηγίες, που συστάθηκαν βασισμένες στην πιο πρόσφατη επιστημονική βιβλιογραφία. Η κ. Τσουτσουλοπούλου καταρχάς εξηγεί πως τα δύο πρώτα χρόνια ζωής ενός παιδιού είναι ιδιαίτερα κρίσιμα τόσο για τη σωματική όσο και

Η εισαγωγή στερεών τροφών, τόσο σε βρέφη που θηλάζουν όσο και σε μη θηλάζοντα βρέφη, συστήνεται να γίνεται στο 2ο εξάμηνο της ζωής, δηλαδή μετά τη συμπλήρωση των 6 μηνών ζωής, με τη λογική της προαγωγής του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού το πρώτο εξάμηνο. Σε περίπτωση που κρίνει ο παιδίατρος ότι είναι δυνατό η εισαγωγή στερεάς τροφής να γίνει και νωρίτερα από τη συμπλήρωση των 6 μηνών, αυτό σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνεται πριν από τη συμπλήρωση του 4ου μήνα ζωής του βρέφους. Οι διχογνωμίες που υπάρχουν ανάμεσα στους παιδιάτρους όσον αφορά τον μήνα εισαγωγής της στερεάς τροφής έγκεινται μάλλον στο αν κρίνουν ότι το ένα βρέφος είναι νευρο-αναπτυξιακά ώριμο έτσι ώστε να δεχθεί στερεά τροφή πριν από τη συμπλήρωση των 6 μηνών ή όχι και στο αν είναι υπέρμαχοι του αποκλειστικού μητρικού θηλασμού για το πρώτο εξάμηνο ενός βρέφους. Η κ. Τσουτσουλοπούλου τονίζει ότι, σύμφωνα με τη νέα εγκύκλιο, δεν υπάρχει καθορισμένη σειρά εισαγωγής των τροφίμων. Το ποια τρόφιμα θα επιλεγούν να δοθούν πρώτα στα βρέφη εξαρτάται πολλές φορές από τις διατροφικές συνήθειες των ίδιων των γονέων, τις πολιτισμικές και θρησκευτικές παραδόσεις της χώρας που κατοικούν, αλλά και από τη διαθεσιμότητα των τροφίμων. Εντούτοις, συστήνεται αρχικά να δίνονται τροφές που αποτελούν πλούσιες πηγές σιδήρου, όπως τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης (π.χ. κόκκινο και λευκό κρέας και ψάρι, δημητριακά εμπλουτισμένα με σίδηρο), ιδιαίτερα στις περιπτώσεις των βρεφών που θηλάζουν αποκλειστικά. Ακόμα και η εισαγωγή τροφίμων με γλουτένη (π.χ. σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη) γίνεται την ίδια χρονική περίοδο με τα υπόλοιπα τρόφιμα, αλλά σε μικρές ποσότητες κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους ζωής. Όσον αφορά στα λεγόμενα αλλεργιογόνα τρόφιμα (π.χ. αγελαδινό γάλα, αυγά, ψάρια, θαλασσινά, ίχνη

16.10.2018

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

ξηρών καρπών), δεν είναι αναγκαίο να υπάρξει καθυστέρηση στην εισαγωγή τους στη διατροφή ενός βρέφους, καθώς είναι απαραίτητο να υπάρχει ποικιλία τροφίμων στο καθημερινό του διαιτολόγιο σε σύντομο χρονικό διάστημα, με την προϋπόθεση βέβαια ότι οι τροφές αυτές είναι καλά αποδεκτές από το βρέφος. Η εισαγωγή του νερού θα πρέπει να ξεκινήσει παράλληλα με την εισαγωγή της στερεάς τροφής, δηλαδή από την ηλικία των 6 μηνών. Μάλιστα, συστήνεται το νερό να προσφέρεται στο παιδί με κατάλληλο ποτήρι για την ηλικία του και όχι με κάποιου είδους μπιμπερό.

αλλαντίαση. Χυμοί φρούτων (τυποποιημένοι ή φρέσκοι), φρουτοποτά και αναψυκτικά, εξαιτίας της αυξημένης περιεκτικότητας τους σε πρόσθετα σάκχαρα. Τσάι και άλλα αφεψήματα, λόγω της περιεκτικότητας τους είτε σε καφεΐνη (π.χ. μαύρο τσάι) είτε σε ουσίες με ήπια φαρμακευτική δράση, των οποίων η ασφάλεια δεν είναι τεκμηριωμένη για τα βρέφη. Συνεπώς πριν χορηγήσετε κάποιο αφέψημα (π.χ. χαμομήλι για να ανακουφίσετε το μωρό σας από τους κολικούς του) ρωτήστε τον παιδίατρο σας! Ολόκληροι ξηροί καρποί και στρογγυλά φρούτα, λόγω του κινδύνου πνιγμονής.

Ποικιλία στις τροφές και γευστικές προτιμήσεις

Τι πρέπει να περιλαμβάνουν τα γεύματα του μωρού;

Η ύπαρξη ποικιλίας στη διατροφή είναι απαραίτητη προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι το μωρό λαμβάνει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για την ανάπτυξή του. Επιπλέον, με αυτό τον τρόπο το μαθαίνουμε ήδη από πολύ νωρίς να αποδέχεται γευστικά περισσότερα τρόφιμα. Στο σημείο αυτό, η κ. Τσουτσουλοπούλου σημειώνει πως όλα τα βρέφη γεννιούνται με έμφυτη προτίμηση στις γλυκές και ίσως στις αλμυρές γεύσεις και με απέχθεια προς τις πικρές και ξινές γεύσεις. Για το λόγο αυτό, τα περισσότερα λαχανικά που έχουν συνήθως πικρή γεύση είναι δυσκολότερο να γίνουν αποδεκτά σε αυτή την ηλικία. Αυτό, ωστόσο, δε σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να ενταχθούν στο ημερήσιο διαιτολόγιο του μωρού, ακόμη κι αν εκείνο αρνείται πεισματικά στην αρχή να τα δοκιμάσει. Οι προτιμήσεις σε υγιεινές διατροφικές επιλογές θα πρέπει να καλλιεργηθούν από πολύ νωρίς μέσω της επαναλαμβανόμενης χορήγησής τους. Στην περίπτωση που το μωρό αρνείται πεισματικά να καταναλώσει μια νέα γεύση, να έχετε υπόψη σας ότι απαιτείται η έκθεσή του σε αυτή τουλάχιστον 8 με 10 φορές, ενώ την αποδέχεται πραγματικά μετά τις 12 με 15 φορές που θα τη δοκιμάσει. Συνεπώς, μην το βάζετε κάτω και μην «καταθέτετε τα όπλα» γρήγορα. Μόνο μέσα από την επανάληψη και τη δική σας επιμονή θα καταφέρετε να έχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα, δηλαδή να καταναλώσει το μωρό ένα τρόφιμο που αρχικά δεν δεχόταν… Όσον αφορά, τώρα, στην κατανάλωση τροφίμων με ζάχαρη και αλάτι, θα πρέπει να αποφεύγετε να δίνετε τρόφιμα που τα περιέχουν κατά τον 1ο χρόνο ζωής του μωρού, διότι δρουν επιβαρυντικά στον οργανισμό του, ενώ ταυτόχρονα σε αυτή την ηλικία είναι απαραίτητο να θέσετε τα θεμέλια για την υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών επιλογών από το βρέφος. Συνεπώς, μόνο εφόσον έχουν γίνει αποδεκτά από το μωρό τρόφιμα όπως τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά, μπορείτε να προχωρήσετε -μετά τη συμπλήρωση του 1ου έτους- στη γνωριμία του με τρόφιμα και ροφήματα με γλυκιά ή αλμυρή γεύση, τα οποία και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να καταναλώνονται περιστασιακά, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, και σε πολύ μικρές ποσότητες.

Κατά το 2ο εξάμηνο της ζωής του μωρού, το γάλα συνεχίζει να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της διατροφής του, τονίζει η κ. Τσουτσουλοπούλου. Αν το βρέφος θηλάζει, θα πρέπει να το ενθαρρύνετε να συνεχίσει το μητρικό θηλασμό, ενώ ταυτόχρονα οι στερεές τροφές μπορούν να κατανεμηθούν σε τέτοιο αριθμό γευμάτων που να σας διευκολύνει (συστήνεται ωστόσο να λαμβάνει τις στερεές τροφές σε κατ’ ελάχιστον 2 γεύματα ημερησίως). Στην περίπτωση που το βρέφος δεν θηλάζει, μπορείτε να καλύψετε τις ανάγκες του σε γάλα ημερησίως με 2

Τι απαγορεύεται ρητά τους πρώτους 12 μήνες Η κ. Τσουτσουλοπούλου τονίζει πως τα τρόφιμα που απαγορεύεται ρητά να καταναλωθούν από ένα μωρό κατά τον 1ο χρόνο της ζωής του είναι τα εξής: Το φρέσκο μη τροποποιημένο γάλα εμπορίου Το μέλι, καθώς μπορεί να περιέχει σπόρους του βακτηρίου Clostridium Botulinum, που προκαλεί

ΑΝ ΠΑΡΑΤΕΊΝΕΤΕ ΤΗ ΧΟΡΉΓΗΣΗ ΑΛΕΣΜΈΝΩΝ ΤΡΟΦΊΜΩΝ ΓΙΑ ΔΙΆΣΤΗΜΑ ΠΈΡΑΝ ΤΟΥ 10ΟΥ ΜΉΝΑ ΖΩΉΣ ΤΟΥ ΒΡΈΦΟΥΣ ΣΑΣ, ΑΥΞΆΝΕΤΑΙ Η ΠΙΘΑΝΌΤΗΤΑ ΕΜΦΆΝΙΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΆΤΩΝ ΜΆΣΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΆΠΟΣΗΣ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΏΝ ΤΡΟΦΏΝ ΜΕΤΆ ΤΟΝ 1Ο ΧΡΌΝΟ ΖΩΉΣ, ΓΕΓΟΝΌΣ ΠΟΥ ΘΑ ΔΥΣΚΟΛΈΨΕΙ ΤΗ ΜΕΤΆΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΎ ΣΑΣ ΣΤΟ ΦΑΓΗΤΌ ΤΗΣ ΥΠΌΛΟΙΠΗΣ ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑΣ γεύματα τροποποιημένου γάλακτος 2ης βρεφικής ηλικίας. Ωστόσο, θυμηθείτε ότι δεν πρέπει να αντικαταστήσετε τα γεύματα στερεών τροφών με γάλα! Για την παρασκευή των βρεφικών τροφών, συστήνεται να χρησιμοποιείτε φρέσκα και υγιεινά υλικά που διαθέτετε στο σπίτι σας, όπως για παράδειγμα εποχιακά φρούτα και λαχανικά που παράγονται στον τόπο σας. Σε περίπτωση που χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε τροφές του εμπορίου, αυτό μπορεί να γίνει μόνο μετά τη συμπλήρωση του 6ου μήνα και περιστασιακά (π.χ. αν βρίσκεστε σε ταξίδι), στην περίπτωση που δεν μπορείτε να έχετε μαζί σας βρεφική τροφή που να την έχετε προετοιμάσει από το σπίτι σε επαρκείς ποσότητες και που να μπορείτε να τη φυλάξετε σε κατάλληλες συνθήκες. Η υφή των τροφίμων που τρώει το μωρό θα πρέπει να αντιστοιχεί στις αναπτυξιακές δυνατότητες του. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αντικαταστήσετε σταδιακά, ιδανικά μέχρι το 10ο μήνα, τις αλεσμένες τροφές με ψιλοκομμένες και στη συνέχεια με μικρά κομμάτια που το μωρό σας θα μπορεί να πιάσει και με τα χέρια του και να καταναλώσει μόνο του. Αν παρατείνετε τη χορήγηση αλεσμένων τροφίμων για διάστημα πέραν του 10ου μήνα ζωής

33 του βρέφους, αυξάνεται η μελλοντική πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων μάσησης και κατάποσης των στερεών τροφών, γεγονός που θα δυσκολέψει τη μετάβαση του παιδιού σας στο φαγητό της υπόλοιπης οικογένειας. Από την έναρξη του 2ου χρόνου ζωής θα πρέπει να ενθαρρύνετε το παιδί να ακολουθήσει πλήρως τη διατροφή της υπόλοιπης οικογένειας, η οποία θα είναι καλό να βασίζεται στα μεσογειακά πρότυπα και να περιλαμβάνει ποικιλία τροφίμων από όλες τις ομάδες. Επομένως, μην πέφτετε στην παγίδα τού να ετοιμάσετε για το μωρό ξεχωριστό φαγητό από αυτό που θα καταναλώσετε οι υπόλοιποι στο τραπέζι. Φροντίστε, επίσης, όσο το δυνατόν συχνότερα και όσο περισσότερο το επιτρέπει το πρόγραμμά σας να καθίσετε όλοι γύρω από το τραπέζι και να απολαύσετε με ηρεμία ένα οικογενειακό γεύμα.

Τι είναι το responsive feeding Το responsive feeding, η σίτιση δηλαδή που ανταποκρίνεται στη διάθεση του παιδιού, εξηγεί η κ. Τσουτσουλοπούλου, είναι ένας διαδραστικός τρόπος ταΐσματος, που παρέχει στους ενήλικες τη δυνατότητα να εκδηλώσουν συναισθήματα τρυφερότητας και αγάπης. Με τον τρόπο αυτό γονείς και φροντιστές μαθαίνετε: να αναγνωρίζετε και να ανταποκρίνεστε στα σημάδια πείνας και κορεσμού του μωρού, να έχετε διαρκή επαφή μέσω του βλέμματος με το μωρό να παρέχετε θετική και υποστηρικτική λεκτική επικοινωνία κατά τη διάρκεια της προσφοράς του φαγητού με αργό ρυθμό, υπομονή και χωρίς την άσκηση λεκτικής ή σωματικής πίεσης και να μη χρησιμοποιείτε το φαγητό ως ανακουφιστικό μέσο ή ως ανταμοιβή για το παιδί σας. Αξίζει ακόμα να σημειωθεί πως τα βρέφη πρέπει να σιτίζονται σε καθιστή αναπαυτική θέση και με τα κατάλληλα σκεύη για την ηλικία τους και πάντα υπό την επίβλεψη ενήλικα. Η ώρα του φαγητού θα πρέπει να είναι ευχάριστη, να επιτρέπεται στο βρέφος να πειραματίζεται με τις νέες τροφές, να παίζει με αυτές και να τρώει μόνο του ανάλογα με τις αναπτυξιακές του δυνατότητες. Συστήνετε επίσης το βρέφος να ενθαρρύνεται να τρώει όσο συχνότερα γίνεται μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια. Μην ξεχνάτε φυσικά ότι δεν πρέπει να αποσπάται η προσοχή του μωρού σας από άλλα ερεθίσματα (π.χ. τηλεόραση ή κάποιο παιχνίδι). Συμπερασματικά, το responsive feeding βοηθάει το μωρό να αναπτύξει την ικανότητα να ρυθμίζει μόνο του τη λήψη τροφής και, συνεπώς, και την προσλαμβανόμενη ενέργεια που χρειάζεται. Η μη τήρηση του διαδραστικού αυτού τρόπου σίτισης σχετίζεται με αρνητικές συμπεριφορές του παιδιού ως προς το φαγητό, μη ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες και αυξημένο κίνδυνο για υπερβολική πρόσληψη τροφής και ανάπτυξη παχυσαρκίας.

Ευχαριστούμε την Κωνσταντίνα Τσουτσουλοπούλου, Διαιτολόγο-Διατροφολόγο, Υποψήφια Διδάκτορα & Επιστημονική Συνεργάτη Χαροκοπείου Πανεπιστημίου για τις πληροφορίες που μας έδωσε.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

16.10.2018

ακόμα και όταν είναι φανερά λιποβαρείς. Η ψυχογενής ανορεξία εμφανίζεται κυρίως κατά την εφηβεία (ακόμη και σε μικρότερες ηλικίες 8 έως 13 ετών). Η ψυχογενής βουλιμία, από την άλλη μεριά, αφορά στην κατανάλωση, σε σύντομο χρονικό διάστημα, πολύ μεγάλης ποσότητας τροφής. Ο ασθενής τρώει όχι γιατί πεινάει αλλά τελείως ανεξέλεγκτα, και σταματάει αν κάποιο άλλο άτομο τον σταματήσει ή αν το στομάχι του πονάει από την υπερέκταση ή αν πέσει για ύπνο ή αν κάνει απρόκλητους εμετούς. Στη συνέχει αισθάνεται ενοχή και δυσφορία και για να απαλλαγεί λαμβάνει διάφορα μέτρα, όπως είναι ο προκλητός εμετός, η χρήση καθαρτικών και διουρητικών χαπιών, η έντονη σωματική άσκηση. Ο κύκλος υπερφαγία/ αντιστάθμιση μπορεί να επαναλαμβάνεται πολλές φορές την εβδομάδα και σε σοβαρές περιπτώσεις ακόμα και αρκετές φορές μέσα στην ημέρα.

Ο Χένσελ, η Γκρέτελ και η μάγισσα διατροφική διαταραχή ΤΗΣ ΣΟΥΖΑΝΑΣ ΠΑΠΑΦΑΓΟΥ

«Ήμουν μάλλον ο Χένσελ. Ήξερα πως μπορούσα να φάω ό,τι ήθελα και να ξεγελάσω την κακιά μάγισσα που ήθελε να με φάει. Δεν είχα όμως εμπιστοσύνη στον εαυτό μου πως θα μπορέσω να την ξεγελάσω και έτσι παρέμενα πεινασμένη»- Αφήγηση ονείρου 14χρονης κατά τη διάρκεια θεραπείας. 1.55 ύψος, 37 κιλά βάρος.

Η Σουζάνα Παπαφάγου είναι κλινική ψυχολόγος, ομαδική- οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια

Χένσελ και η Γκρέτελ σε μια εκδοχή του γνωστού παραμυθιού των αδελφών Γκριμ κατάφεραν να σωθούν από τη μάγισσα που πόνταρε στις διατροφικές τους επιθυμίες, ευχόμενη να καταλήξουν… στο στόμα της. Δυστυχώς, όμως, δεν έχουν όλα τα παραμύθια χαρούμενο τέλος, μιας και κάποια θύματα της «μάγισσας» είτε σταματούν να τρώνε πιστεύοντας πως έτσι θα σωθούν είτε τρώνε σαν υπνωτισμένα υπακούοντας στα μαγικά της ξόρκια. Τόσο η προεφηβεία όσο και η εφηβεία σηματοδοτούν το μεταβατικό στάδιο από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση. Πρόκειται για περιόδους ραγδαίων αλλαγών τόσο σε ψυχικό όσο και σε σωματικό επίπεδο. Τα παιδιά, οδεύοντας προς την εφηβεία, διανύουν μια περίοδο αναζήτησης της δικής τους ταυτότητας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι παράγοντες κινδύ-

νου της παιδικής ηλικίας, όπως τα προβλήματα διατροφής, οι διαιτητικές συνήθειες και η αρνητική εικόνα του σώματος συγκρούονται με τις προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει ένας προέφηβος ή έφηβος. Αυτές οι συγκρούσεις μπορεί να οδηγήσουν κάποιες φορές στην υπερβολική άσκηση ελέγχου του εαυτού όσον αφορά στις διατροφικές συνήθειες, με αποτέλεσμα την εκδήλωση διατροφικών διαταραχών στην πρόσληψη της τροφής. Κάτι τέτοιο οδηγεί είτε στη μείωση του βάρους κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα είτε σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης φαγητών με συνοδεία επεισοδίων εμετού η ακατάσχετης χρήσης καθαρτικών. «Ξεκίνησα με μια επιθυμία να αισθανθώ πιο ελαφρύς. Ήμουν 12 και το σώμα μου δεν με ικανοποιούσε. Μισώ τους γλουτούς μου. Αν φάω μια ρόγα από σταφύλι παραπάνω θα πρέπει να κάνω εμετό. Το νιώθω πως δεν χωράει στο στομάχι μου. Τα σταφύλια μου δίνουν ό,τι χρειάζομαι. Το νερό δεν μου κάνει καλό» Γ. αγόρι,17 χρόνων, 1,75 ύψος, 40 βάρος.

Ανορεξία και βουλιμία Η ψυχογενής ανορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από την αυτοεπιβαλλόμενη εμμονή του ατόμου να χάνει βάρος γιατί νομίζει ότι είναι παχύ. Στους ασθενείς που πάσχουν από ψυχογενή ανορεξία επικρατεί ο μανιώδης φόβος μήπως πάρουν βάρος

«Αισθάνομαι μια έντονη επιθυμία να μπω στο φούρνο και να πάρω οτιδήποτε έχει μέσα σιρόπι και κρέμα. Τα κεκάκια τα προτιμώ πάντα. Παίρνω ένα κουτί, 6 μέχρι 10. Συνήθως 10. Τα τρώω στο δωμάτιο μου. Μόλις τελειώσω πάω στο μπάνιο, αν είναι στο σπίτι η μαμά βάζω δυνατά μουσική! Μπαίνω για μπάνιο, δηλώνω. Ξέρω πια πώς να κάνω εμετό δίχως να βάλω τα δάχτυλα. Ανακουφίζομαι» Μ. κορίτσι 15 χρονών, 1,60 ύψος, 38 βάρος

Πώς αντιμετωπίζουμε τις διατροφικές διαταραχές; Η παρουσία συναισθηματικών και οργανικών προβλημάτων στις περιπτώσεις διαταραχών διατροφής απαιτεί πολύπλευρη αντιμετώπιση. Το ιδανικό σενάριο θα προϋπέθετε τη συνεργασία ομάδας ειδικών, στην οποία θα συμμετέχουν παθολόγος, διαιτολόγος και ψυχοθεραπευτής. Στην περίπτωση που γίνει η διάγνωση κάποιας διατροφικής διαταραχής και αποκλειστεί το ενδεχόμενο ύπαρξης κάποιου άλλου οργανικού προβλήματος, τότε ο ειδικός θα πρέπει να αποφασίσει για την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση την οποία θα ακολουθήσει. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η εμπλοκή της οικογένειας στη θεραπευτική διαδικασία είναι ιδιαίτερα σημαντική, γιατί αυξάνει κατά πολύ τις πιθανότητες επιτυχούς έκβασης της θεραπευτικής προσπάθειας! Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, η επίλυση ενδοοικογενειακών προβλημάτων, όπως για παράδειγμα προβλημάτων που αφορούν τις σχέσεις του παιδιού με τους γονείς του, την ψυχοπαθολογία ή την απομόνωση της οικογένειας, μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας προκειμένου να ξεπεραστούν οι διαταραχές της διατροφής. Αν το καλοσκεφτούμε, άλλωστε, ο Χένσελ και η Γκρέτελ βρέθηκαν μόνοι στο δάσος να καταβροχθίζουν το σπίτι της κακιάς μάγισσας, το καμωμένο από γλυκά, εξαιτίας της αδυναμίας των κηδεμόνων τους να τους «ταΐσουν»…

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

16.10.2018

35 αδύναμο το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Είμαστε ό,τι τρώμε; ΤΗΣ ΜΑΡΚΕΛΛΑΣ ΔΗΜΟΥ

ν και έχουμε το προνόμιο να αντικρίζουμε τον ήλιο πολύ πιο συχνά από όσο άνθρωποι που κατοικούν σε άλλα σημεία του πλανήτη, να γευόμαστε ολόφρεσκα φρούτα και λαχανικά, να νοστιμίζουμε τα φαγητά μας με αγνό ελαιόλαδο, δεν παίρνουμε άριστα στις… εξετάσεις τις διατροφής. Ολοένα και περισσότερες έρευνες αποτυπώνουν προβλήματα και ελλείψεις βασικών θρεπτικών συστατικών. Τα αποτελέσματα μιας μεγάλης τέτοιας μελέτης συζητάμε με τον Αντώνη Ζαμπέλα, Kαθηγητή Διατροφής του Ανθρώπου του Τμήματος Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, και Επιστημονικού Υπεύθυνου της Πανελλαδικής Μελέτης Διατροφής και Υγείας (ΠΑ.ΜΕ.Δ.Υ.) Είναι μάλλον αλήθεια ότι εμείς οι Έλληνες πιστεύουμε ότι βρισκόμαστε στο... απυρόβλητο διατροφικών ελλείψεων λόγω του κλίματος και του γεωργικού πλούτου της μικρής αλλά θαυματουργής πατρίδας μας. Τελικά, αρκεί ο ήλιος και η μεσογειακή διατροφή για να μας θωρακίσουν με τις απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα; Πράγματι, η χώρα μας είναι γεμάτη με μικρούς, αλλά σημαντικούς θησαυρούς που θα μπορούσαν να μας καταστήσουν προνομιούχους όσον αφορά τη διατροφή μας και τον τρόπο που αυτή συνδέεται με την καλή μας υγεία. Δυστυχώς όμως τα στοιχεία μάς δείχνουν ότι οι διατροφικές μας συνήθειες έχουν απομακρυνθεί από τις αρχές της μεσογειακής διατροφής που-στην ουσία- είναι η πρωτοκαθεδρία των δημητριακών, των φρούτων και των λαχανικών στη διατροφή μας και η ελεγχόμενη κατανάλωση ζωϊκών πρωτεϊνών. Το σπιτικό φαγητό δίνει πολλές

φορές τη θέση του σε γεύματα «απ’έξω», με αποτέλεσμα ο έλεγχος του ΤΙ τρώμε να είναι πιο δύσκολος. Έτσι λοιπόν φτάσαμε τελικά να μιλάμε για σημαντικές διατροφικές ελλείψεις, οι οποίες μάλιστα επιβεβαθαιώθηκαν και από μεγάλη έρευνα. Πείτε μας λίγα λόγια για την έρευνα αυτή και τα συμπεράσματά της Μιλάμε λοιπόν για την Πανελλαδική Μελέτη Διατροφής και Υγείας (ΠΑ.ΜΕ.Δ.Υ.). Είναι μία από τις μεγαλύτερες μελέτες διατροφής που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, καθώς το μεγάλο δείγμα (περισσότεροι από 4600 ερευνόμενοι) αποτελούν άτομα όλων των ηλικιακών ομάδων. Στόχος της έρευνας είναι η εκτίμηση των διατροφικών συνηθειών, του τρόπου ζωής και τη σχέση τους με χρόνια νοσήματα του ελληνικού πληθυσμού. Η μελέτη λοιπόν έδειξε ότι μέρος του ελληνικού πληθυσμού, μεταξύ του και πολλά παιδιά, δεν προσλαμβάνει τις συνιστώμενες ημερήσιες ποσότητες σε κάποιες βιταμίνες και μέταλλα, όπως η βιταμίνη D, το ασβέστιο, το φολικό οξύ και ο σίδηρος, που είναι απαραίτητα στοιχεία για τον οργανισμό μας. Ενδεικτικά θα σας πω ότι η πρώτη φορά που έρευνα δείχνει ελλείψεις τόσο μεγάλης κλίμακας στη χώρα μας. Πώς μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη των παιδιών μας οι ελλείψεις που εντόπισε η έρευνα σε βιταμίνες και μέταλλα; Οι ελλείψεις αυτές επηρεάζουν καθοριστικά, όχι μόνο την ανάπτυξη, αλλά και την καθημερινότητα των παιδιών μας. Το ασβέστιο και η βιταμίνη D συμβάλλουν στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των οστών, οπότε η έλλειψή τους σίγουρα έχει να κάνει με την ανάπτυξη. Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να επιφέρει κόπωση, κούραση, μειωμένη συγκέντρωση και γνωσιακή λειτουργία. Και φυσικά, οι μειωμένες προσλήψεις όλων των προαναφερθέντων στοιχείων καθιστούν πιο

Πως μπορούμε εμείς οι γονείς να εξασφαλίσουμε ότι τα παιδιά μας λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά; Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι φυσικά να λειτουργούμε εμείς ως παράδειγμα. Να ακολουθούμε το μοντέλο της μεσογειακής διατροφής και να προσφέρουμε τις ανάλογες επιλογές στα παιδιά μας. Να επαναφέρουμε στην καθημερινότητά μας το οικογενειακό τραπέζι, να προσπαθούμε να τρώμε κάποιες φορές μέσα στην εβδομάδα-αν δεν μπρούμε κάθε μέρα-όλοι μαζί. Να αποφεύγουμε να παραγγέλνουμε φαγητό από έξω σε συχνή βάση και να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας, έτσι ώστε να μπορούν να κάνουν τις σωστές επιλογές και εκείνα. Όμως, υπάρχουν θρεπτικά συστατικά που δεν συνδέονται σε απόλυτο βαθμό με τις διατροφικές μας συνήθειες, όπως για παράδειγμα η βιταμίνη D, τις οποίας τα ποσοστά συγκέντρωσης στον οργανισμό δεν μπορούν να αλλάξουν με την πρόσληψη συγκεκριμένων τροφών Και τι μπορεί να γίνει σε αυτές τις περιπτώσεις; Θα σας μιλήσω για το τι γίνεται εδώ και χρόνια στο εξωτερικό, στο οποίο είμαι απόλυτα σύμφωνος. Σε πολλές χώρες που διαπιστώνονται ελλείψεις βιταμινών ή θρεπτικών συστατικών σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, εφαρμόζεται η διαδικασία του εμπλουτισμού βασικών υλών. Στις Ηνωμένες πολιτείες ενισχύθηκαν για παράδειγμα τα άλευρα συνολικά με φυλλικό οξύ, έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν τα αυξημένα κρούσματα γενετικών ατελιών (όπως η δισχιδής ράχη). Σε άλλες περιπτώσεις εμπλουτίζονται τα γαλακτοκομικά με βιταμίνη D. Τα εμπλουτισμένα τρόφιμα μπορούν πραγματικά να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση διατροφικών ελλείψεων, ειδικά στο πλαίσιο ενός ισορροπημένου διαιτολογίου. Είναι ελπιδοφόρο ότι την ίδια πρακτική ακολούθησε μια ελληνική εταιρεία, εμπλουτίζοντας ένα προϊόν ευρείας κατανάλωσης-το ψωμί-με συστατικά απαραίτητα για τον οργανισμό. Με τον τρόπο αυτό μας δίνει εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε πολύ σημαντικές βιταμίνες και μέταλλα που-σύμφωνα με την ΠΑ.ΜΕ.Δ.Υ.- λείπουν ολοένα και περισσότερο από τον οργανισμό μας. Ακόμα λοιπόν και 2 φέτες ψωμί μαζί με το γεύμα μας ή το αγαπημένο σε όλους τοστάκι, αποκτούν ιδιαίτερη διατροφική αξία, αν είναι εμπλουτισμένα! Τόσο απλά! Ποιο είναι το μέλλον της ΠΑ.ΜΕ. Δ.Υ. κύριε Ζαμπέλα; Τα ευρήματα της έρευνας ήταν μεγάλης σημασίας και αντανακλούν σημαντικές ελλείψεις που καθρεφτίζονται στην υγεία του πληθυσμού. Στόχος μας είναι η έρευνα να επαναληφθεί για να μπορούμε να έχουμε συγκριτικά στοιχεία. Τα αποτελέσματα αυτά χαρτογραφούν ένα τοπίο στο οποίο πρέπει να αλλάξουν ριζικά τρόποι και συνήθειες που θα αλλάξουν τη σχέση των παιδιών μας με τη διατροφή και θα τα βοηθήσουν να χτίσουν υγιές σώμα και δυνατό πνεύμα.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

16.10.2018

ΌΠΩΣ ΚΆΘΕ ΝΌΣΤΙΜΗ ΣΥΝΤΑΓΉ ΔΙΑΔΊΔΕΤΑΙ ΚΑΙ ΤΑΞΙΔΕΎΕΙ ΑΠΌ ΣΤΌΜΑ ΣΕ ΣΤΌΜΑ, ΈΤΣΙ ΣΥΝΈΒΗ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΉ ΠΟΥ ΕΜΠΝΕΎΣΤΗΚΕ Η WWF ΓΙΑ ΠΙΟ ΥΓΙΉ ΠΑΙΔΙΆ ΚΑΙ ΓΙΑ ΠΙΟ ΥΓΙΉ ΠΛΑΝΉΤΗ

Υγιή παιδιά, υγιής πλανήτης THΣ ΕΛΕΑΝΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

M Η εκστρατεία «Υγιή Παιδιά, Υγιής Πλανήτης» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος WWF Καλύτερη Ζωή, μεγάλος δωρητής του οποίου είναι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και υποστηρικτής του το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση. Photo Credits: A. Katsarlinos

ία μερίδα πλανήτη, παρακαλώ»! Αν οπτικοποιούσαμε τη φράση με λίγη φαντασία, πολύ γρήγορα θα μπορούσαμε να απαντήσουμε και στο ζουμερό διατροφικό ερώτημα: «Υπάρχει όντως κάποια μαγική συνταγή για να μαγειρέψουμε έναν καλύτερο κόσμο για εμάς και τα παιδιά μας;». Ζητήσαμε τη βοήθεια της κ. Βίκυς Μπαρμπόκα, υπεύθυνης προγράμματος «Καλύτερη Ζωή», WWF Ελλάς. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα και τη «συνταγή» από την αρχή! Όπως μας λέει η κυρία Μπαρμπόκα, πριν από ενάμιση χρόνο, την Άνοιξη του 2017, η ομάδα της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF Ελλάς σήκωσε μανίκια, έβαλε μαγειρικούς σκούφους και σχεδίασε μία γευστική εκστρατεία με τίτλο «Υγιή παιδιά, υγιής πλανήτης». Βασικός στόχος του WWF εξαρχής ήταν να αποκαλύψει με απλό και εύληπτο τρόπο σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και –πρωτίστως- σε γονείς τη σύνδεση των διατροφικών συνηθειών μας με την προστασία ή με την… υποβάθμιση του πλανήτη. Ας το παραδεχθούμε: Πόσοι από εμάς έχουμε συνειδητοποιήσει πραγματικά ότι κάθε τρόφιμο που καταναλώνουμε επηρεάζει άμεσα όχι μόνο την υγεία μας αλλά και το περιβάλλον που ζούμε; Ελάχιστοι… Και, κακά τα ψέματα, μάλλον όλοι θα συμφωνήσουμε ότι, αφού η περιβαλλοντική συνείδηση των παιδιών και οι διατροφικές

τους συνήθειες διαμορφώνονται από μικρή ηλικία, πρέπει να μαγειρέψουμε πριν... «πεινάσουν»! Με αυτά και άλλα πολλά κατά νου, συνεχίζει η κ. Μπαρμπόκα, η ομάδα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του WWF Ελλάς αναζήτησε όλα τα υλικά για μία «πράσινη» συνταγή και μαγείρεψε ένα πρωτότυπο και γεμάτο βιωματικές δράσεις εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές και εκπαιδευτικούς ανά την Ελλάδα, αλλά και έναν διατροφικό οδηγό για γονείς με σκοπό να τους κατατοπίσει εύκολα και πρακτικά για καίρια ερωτήματα, όπως: «Πού θα βρω ένα ισορροπημένο μενού για τα παιδιά μου; Τι ψάρια πρέπει να καταναλώνουμε και πότε; Πώς θα μειώσουμε τη σπατάλη τροφίμων στο σπίτι; Ποια εποχή είναι κατάλληλη για την κατανάλωση κάθε φρούτου και λαχανικού; Πώς θα αποθαρρύνω τα παιδιά από τη συχνή κατανάλωση συσκευασμένων και επεξεργασμένων τροφίμων;». Αλλά η δημιουργία δε σταμάτησε εκεί! Όπως κάθε νόστιμη συνταγή διαδίδεται και ταξιδεύει από στόμα σε στόμα, έτσι συνέβη και με τη συνταγή που εμπνεύστηκε η WWF για πιο υγιή παιδιά και για πιο υγιή πλανήτη. Τους μήνες που ακολούθησαν, οι άνθρωποί της σχεδίασαν και υλοποίησαν μία κινητή έκθεση με σκοπό να ταξιδέψει σε περισσότερες από 20 πόλεις της Ελλάδας και μέσα από βιωματικά παιχνίδια, να μοιραστούν ένα πράσινο μενού με μικρούς και μεγάλους. Οι χάρτες άνοιξαν, το ταξίδι σχεδιάστηκε και το μαγικό «Pandamobile» της οργάνωσης επισκέφτηκε 23 ελληνικές πόλεις: Από την Αλεξανδρού-

πολη ως την Κρήτη και από την Κω ως τη Ζάκυνθο, σε κάθε πόλη στηνόταν μία ξεχωριστή διατροφική γιορτή με επίτιμους συνδαιτημόνες την τοπική κοινωνία και κυρίως τα παιδιά στα οποία θα παραδοθεί αύριο ο πλανήτης. Μπαίνοντας στα πέντε περίπτερα- σταθμούς της έκθεσης (ψαράδικο, λαϊκή αγορά, σούπερ μάρκετ, κουζίνα και τραπέζι πρωινού) οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να μάθουν με ποιον τρόπο η επιλογή τοπικών και εποχικών φρούτων και λαχανικών, η μείωση κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων πλουσίων σε ζάχαρη και λίπη, καθώς και η υπεύθυνη κατανάλωση ψαρικών σε συνδυασμό με τη μείωση της σπατάλης φαγητού, προστατεύουν την υγεία μας και περιορίζουν ταυτόχρονα τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Σε κάθε πόλη, τα πρωινά η έκθεση ήταν επισκέψιμη από σχολεία της περιοχής και τα απογεύματα ανοιχτή στο ευρύτερο κοινό. Οι ντόπιοι εθελοντές έδωσαν τον δικό τους παλμό και στάθηκαν πολύτιμοι συνεργάτες στην υλοποίηση του προγράμματος. Ταυτόχρονα, μέσα από ένα τρίωρο σεμινάριο για εκπαιδευτικούς σε κάθε πόλη, οι άνθρωποι της WWF «μύησαν» τους δασκάλους σε ζητήματα διατροφής και περιβάλλοντος. Το τέλος του roadshow, μαζί με πολύτιμες αναμνήσεις και χαμόγελα κουβαλάει μαζί του και έναν σύντομο αριθμητικό απολογισμό: Περισσότερα από 10.000 παιδιά επισκέφτηκαν την έκθεση, τουλάχιστον 150 σχολεία συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της κινητής έκθεσης, 598 εκπαιδευτικοί παρακολούθησαν το σεμινάριο διατροφής, ενώ 74 σχολεία πήραν μέρος στον σχολικό διαγωνισμό «Πρωταθλητές βιώσιμης διατροφής». Η Βίκυ Μπαρμπόκα μάς λέει χαρακτηριστικά: «Η μεγαλύτερη ανταμοιβή ενός τόσο μεγάλου ταξιδιού για εμάς στο WWF Ελλάς ήταν η επικοινωνία με τα παιδιά, τους μεγαλύτερους περιβαλλοντικούς συμμάχους, και η διαρκής επιβεβαίωση ότι παρέα με τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς- που είναι έτοιμοι να πάρουν τη σκυτάλη και να κάνουν έστω και μικρές αλλαγές- μπορούμε να φροντίσουμε την υγεία των παιδιών μας και το ένα και μοναδικό «σπίτι» μας, τον πλανήτη». Φέτος, η κινητή έκθεση του WWF θα σταθμεύσει στην Αττική και θα υποδέχεται μαθητές και εκπαιδευτικούς από σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του νομού. Μείνετε συντονισμένοι στο food.wwf.gr για να ενημερωθείτε για το πρόγραμμα και τους σταθμούς της κινητής έκθεσης στην Αττική. Συνολικά, το «μενού» της εκστρατείας περιλαμβάνει: ένα πρωτότυπο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά δημοτικού, την ιστοσελίδα του WWF για τη διατροφή www.wwf.gr/food, την κινητή διαδραστική έκθεση, έναν ηλεκτρονικό οδηγό για γονείς και μία σειρά εκπαιδευτικών animations, τα οποία είναι διαθέσιμα στο κοινό.

ΠΙΤΣΙΛΕΣ

16.10.2018

Σετ φαγητού

Σετ φαγητού από μπαμπού με τα ζώα της ζούγκλας από την αυστραλιανή εταιρεία Love Mae. Όλη τη συλλογή στο www.babymou.gr

Για να τρώτε όλοι μαζί, οπουδήποτε!

Με το πρακτικό καρεκλάκι Fast που τοποθετείται στο τραπέζι, κάθε γεύμα μετατρέπεται σε μία σημαντική στιγμή που μοιράζεται ολόκληρη η οικογένεια, είτε στο σπίτι είτε και στο εστιατόριο. Χρώμα Red www.inglesina.gr

Χειροποίητα καλτσοτέρατα

Τα καλτσοτέρατα sockool είναι χειροποίητα ελληνικά φτιαγμένα από βαμβακερές κάλτσες και υποαλλεργικό πλενόμενο γέμισμα και… πολύ cool www.sockool.com

Ανατομικοί πάτοι Christou 1910

Τα φανταστικά τερατάκια των ανατομικών πάτων Christou 1910 , διώχνουν κραδασμούς, τραυματισμούς και πλατυποδία και βοηθούν να αναπτυχθεί σωστά το παιδικό πέλμα. www.christou1910.com

Μπολ

Χάρη στο μπολ της Nûby™ με βεντούζα ποτέ πριν το να μάθει το παιδί να τρώει μόνο του δεν ήταν τόσο εύκολο! Η ισχυρή βεντούζα δεν αφήνει το μπολ να πέσει κάτω. Διαθέτει επίσης κουτάλι και κουμπωτό καπάκι. Είναι ιδανικό για ταξίδια ή για τον παιδικό σταθμό. www.nuby.gr

Κόλλες από την Τypotrust!

Κόλλα γενικής χρήσεως σε σωληνάριο, ιδανική για χαρτιά, ξύλο και ύφασμα Κόλλα stick, κατάλληλη για παιδιά, ιδανική για χειροτεχνίες και κολλάζ. Καθαρίζει εύκολα και απλά με νερό! Στο χαρτοπωλείο της γειτονιάς σου! www.typotrust.gr

Ανατομικοί πάτοι Christou 1910

Τα παιδικά ποδαράκια έχουν πλέον για αχώριστους φίλους… φανταστικά τερατάκια που στηρίζουν την ποδική καμάρα, δίνοντας ώθηση για νέες περιπέτειες! www.christou1910.com

Grip Mat

Το Sure Grip Mat, χάρη στην ισχυρή του επιφάνεια προσκόλλησης κρατάει το πιάτο στη θέση του σε οποιαδήποτε μάχη και αν γίνεται στο τραπέζι…!. www.nuby.gr

Διαχρονικά Τετράδια Color από την Τypotrust!

Τετράδια για τους μικρούς μας φίλους και όχι μόνο! Φιλικά προς το περιβάλλον, με ετικέτα διπλής όψης, στρογγυλεμένες γωνίες, από ποιοτικό χαρτί, σε 14 υπέροχα χρώματα. Στο χαρτοπωλείο της γειτονιάς σου! www.typotrust.gr

38 Ο δίσκος σερβιρίσματος αφαιρείται και πλένεται ακόμα και στο πλυντήριο πιάτων

Άνετη, αφαιρούμενη μαλακή επένδυση που πλένεται εύκολα στο χέρι

16.10.2018

Ανακλινόμενο κάθισμα και υποπόδιο 3 θέσεων, για να διευκολύνει την ξεκούραση του μωρού

4 θέσεις ρύθμισης ύψους, χάρη σε έναν εύχρηστο μηχανισμό

Κατάλληλο από τη γέννηση έως και τα 15 κιλά

My Τime… Μαμ Τime Γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής με την super πρακτική καρέκλα φαγητού Μy Time της Inglesina. Την λατρέψαμε από το πρώτο κιόλας γεύμα του μωρού μας. Με ανακλινόμενο κάθισμα και υποπόδιο 3 θέσεων, η My Time δίνει τη δυνατότητα στο μικρό μας να ξεκουραστεί ανάμεσα στα γεύματα, ενώ όταν έρθει η ώρα της βόλτας η καρέκλα αποθηκεύεται εύκολα καθώς κλείνοντας στέκεται όρθια! Και αν και το δικό σας μωράκι σας θέλει να τρώει μόνο του, μην απελπίζεστε μανούλες. Τα υλικά της καθαρίζονται στη στιγμή με ένα απλό σφουγγάρι, ενώ ο δίσκος σερβιρίσματος πλένεται ακόμη και στο πλυντήριο πιάτων. Καλή όρεξη

/InglesinaGR /inglesinagr www.inglesina.gr

ΦΤΟΥ ΚΑΙ ΒΓΑΊΝΩ 10

AHDONI_110x150.indd 1

2018

Σινεμά: Ο Καρυοθραύστης και τα τέσσερα βασίλεια

10/12/18 3:29 PM

16.10.2018

Εθνική Λυρική Σκηνή, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος Για πληροφορίες για ώρες και ημέρες παραστάσεων, καθώς και για εισιτήρια επισκεφθείτε το www.nationalopera.gr

Μουσική Παράσταση

Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα στην ΕΛΣ

ο μουσικό παραμύθι «Το αηδόνι του αυτοκράτορα», της σπουδαίας Λένας Πλάτωνος, ανεβαίνει για πρώτη φορά στη σκηνή ως η κεντρική παραγωγή όπερας για παιδιά και νέους από την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η παραγωγή πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ & Αγορά Κινουμένων Σχεδίων Animasyros. Πρόκειται για ένα έργο σπάνιας ομορφιάς και ευαισθησίας σε μια εντυπωσιακή παραγωγή που δημιουργεί έναν καινούριο, μαγικό και συναρπαστικό κόσμο. Το κλασικό παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν μεταμορφώνεται σε μια παραβολή για τη σχέση τέχνης και τεχνολογίας, η οποία στις μέρες μας είναι πιο επίκαιρη παρά ποτέ. Το σύγχρονο μήνυμα του έργου, η συνύπαρξη αναλογικής και ηλεκτρονικής μουσικής, φυσικού και τεχνητού ήχου, οι ακαταμάχητες μελωδικές γραμμές της Λένας Πλάτωνος και η δεξιοτεχνική φωνητική γραφή καθιστούν την παράσταση μια ιδεώδη γνωριμία των παιδιών με τον μαγικό κόσμο της λυρικής τέχνης. Τη σκηνοθεσία υπογράφει η ταλαντούχα Κατερίνα Πετσατώδη, σκηνοθέτρια με σημαντική εμπειρία στον χώρο της όπερας και του μουσικού θεάτρου. Η ίδια σκηνοθετεί ένα μουσικό παραμύθι που συνδυάζει ιδανικά δύο φαινομενικά ασύνδετες αλλά τελικά τόσο αρμονικά δεμένες μεταξύ τους τέχνες, την όπερα και το animation, με έμπνευση, φαντασία και ευρηματικότητα. Το animation της παράστασης έχει σχεδιάσει η Ειρήνη Βιανέλλη. Χρησιμοποιώντας τεχνικές που συνδυάζουν την υψηλή τεχνολογία με τη χειροποίητη αισθητική, η ανερχόμενη animator ζωντανεύει καρέ καρέ το Αηδόνι του αυτοκράτορα με έντονες αναφορές στην κινέζικη τέχνη. Για την ίδια το τελικό αποτέλεσμα, ένα πολύχρωμο σύμπαν από δάση, παλάτια, κήπους και εργοστάσια, αφηγείται τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και τη δημιουργία. Στην παράσταση συμμετέχει ένα καστ αναγνωρισμένων λυρικών πρωταγωνιστών: Νίκος Κοτενίδης, Δημήτρης Ναλμπάντης, Γιώργος Ρούπας, Μαριλένα Στριφτόμπολα, Γιάννης Φίλιας και Νίκη Χαζιράκη. Στην αφήγηση η καταξιωμένη ηθοποιός Μαρία Σκουλά.

16.10.2018

Οι προβολές του KinderDocs στην Αθήνα πραγματοποιούνται στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς 138. Σχολεία: Τετάρτη στις 10:00. Για το κοινό: Κυριακή στις 12:00. Για το αναλυτικό πρόγραμμα και περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το www. kinderdocs.com

Δημιουργική Απασχόληση

Το KinderDocs επιστρέφει για 3η χρονιά

ο KinderDocs επιστρέφει με ένα συναρπαστικό πρόγραμμα μας που μας ταξιδεύει στο μέλλον. Πρεμιέρα στις 21 Οκτωβρίου με όλες τις εξελίξεις στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης και τη σημασία τους για την ανθρωπότητα (More Human than Human). Ταξίδι στον μαγικό κόσμο των δωδεκάχρονων κοριτσιών: πώς βλέπουν τον κόσμο, τι σκέφτονται, πώς νιώθουν, τι θέλουν από τα αγόρια, πώς θα αλλάξουν τον πλανήτη; (A Field Guide to Being a 12 year old girl), για όσους είναι, ήταν ή θα γίνουν 12. Η οικογένεια σήμερα είναι όπως ήταν πριν 50 χρόνια; Έξτρα μαμάδες, δότες μπαμπάδες, αδέρφια από άλλο γάμο και μονογονεϊκές οικογένειες, μια αντισυμβατική ματιά με αισιοδοξία και χιούμορ (My Happy Complicated Family). Μάθημα αστρονομίας: Μαθαίνουμε για το σύμπαν παρέα με μια αστροφυσικό που παραδίδει το μάθημά της στη φύση, μέσα στα χιόνια στις Ελβετικές Άλπεις; (Children of the Universe). Υπάρχει ένα σχολείο στην Γερμανία που δεν έχει διευθυντή, οι μαθητές πληρώνουν τους καθηγητές και φτιάχνουν το πρόγραμμα. Είναι ένα σχολείο «δεύτερης ευκαιρίας», μοναδικό στο είδος του, κι εμείς θα «φοιτήσουμε» εκεί για έναν ολόκληρο χρόνο (Berlin Rebel High School). Ούτε να διανοηθεί ότι πάει σχολείο η μικρή Μπαμούνου, που στα 8 της είναι αχθοφόρος στις αγορές της Γκάνας και το μόνο της όνειρο είναι να γυρίσει σπίτι (Kayayo The Living Shopping Baskets). Ο Μπαντούρα στη Γεωργία ονειρεύεται να πάει στην Αμερική και από εκεί στο φεγγάρι. Μεταξύ προβάτων και τυροκομίας φτιάχνει ένα διαστημόπλοιο (Apollo Javakheti). Πολύ διαφορετική εφηβεία περνάει μια παρέα εφήβων από το Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης (All Τhis Panic), που την παρακολουθούμε τρία ολόκληρα χρόνια, από τα 15 έως τα 18, όπως και δύο αδέλφια από την Ολλανδία που αποφασίζουν να περάσουν τις διακοπές τους σε ένα κέντρο φιλοξενίας προσφύγων στη Λέσβο και να συναντήσουν εκεί συνομηλίκους τους (Hello Salaam). Από τη Λέσβο στην Κίνα, όπου καταλήγει το πλαστικό της Δύσης, θα δούμε πώς ζει μια εντεκάχρονη Κινεζούλα μέσα στην «ανακύκλωση» του δικού μας κόσμου (Plastic China). Ενός κόσμου που συχνά ορίζεται μέσα από τη σχέση του με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το κινητό (The Girl of 672K και My Dearest F#cking Phone), αλλά ευτυχώς και μέσα από τη δημιουργία. Το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ για Παιδιά και Νέους πραγματοποιείται και φέτος σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη, και περιλαμβάνει προβολές και δράσεις, καθημερινές για σχολεία και σαββατοκύριακο για όλη την οικογένεια. Το φεστιβάλ, που έχει γίνει πια θεσμός, διαρκεί φέτος έως και τον Μάιο 2019, και απευθύνεται όπως πάντα σε παιδιά και νέους από 9 ετών, φοιτητές, εκπαιδευτικούς, γονείς, καθώς και σε όλους όσοι αγαπούν την τέχνη του ντοκιμαντέρ.

ΦΤΟΥ ΚΑΙ ΒΓΑΙΝΩ

Για το αναλυτικό πρόγραμμα, περισσότερες πληροφορίες και εισιτήρια επισκεφτείτε το www.mmb.org.gr

Δημιουργική Απασχόληση

Εκπαιδευτικά προγράμματα στη Μουσική Βιβλιοθήκη

16.10.2018

Σκηνοθεσία: Lasse Hallström Παίζουν: Keira Knightley, Mackenzie Foy, Helen Mirren, Morgan Freeman 1 Νοεμβρίου στους κινηματογράφους από την Feelgood μεταγλωττισμένο, με υπότιτλους και σε 3D

Σινεμά

Μουσική Βιβλιοθήκη του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής στο Μέγαρο σχεδίασε και παρουσιάζει κάθε Κυριακή στους μοναδικούς της χώρους τρία διαφορετικά εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά διαφορετικών ηλικιών με θέμα τη μουσική. Πιο αναλυτικά, οι μικροί μας φίλοι 2-5 ετών και οι γονείς τους δημιουργούν την «Ορχήστρα των Κουζινικών» και φτιάχνουν «Μουσική με τα κρεμμυδάκια», σε ένα πρωτότυπο μουσικό πρόγραμμα που μετατρέπει τα Κυριακάτικα πρωινά σε γαστρονομική μουσική πανδαισία. Τα παιδιά 6-12 ετών εξερευνούν τον μουσικό κόσμο τεσσάρων αγαπημένων συνθετών, από την παιδική τους ηλικία μέχρι την ωριμότητα, και τους συγχαίρουν αυτοπροσώπως για το έργο τους! Το νέο πρόγραμμα «Συγχαρητήρια για τη μουσική σας!» θα πλησιάσει βιωματικά τις ζωές των Μπαχ, Μότσαρτ, Σούμπερτ και Ντεμπυσσύ. Τέλος, για δεύτερη χρονιά, οι έφηβοι θα κινηθούν «Στο ρυθμό των κόμικς», στο πλαίσιο του προγράμματος «Κόμικς σε playlist», σε συνεργασία με την Comicdom Press και την Athens Comics Library. Με όχημα τα κόμικς θα πραγματοποιήσουν ταξίδια σε σύγχρονα μουσικά είδη, θα εξερευνήσουν τη σύνδεση της μουσικής με την εικόνα και θα φτιάξουν τα δικά τους κόμικς.

Ο Καρυοθραύστης και τα τέσσερα Βασίλεια

Νοέμβριος ξεκινάει παραμυθένια. «Ο Καρυοθραύστης και τα τέσσερα βασίλεια» είναι μια live-action παραμυθένια ταινία της Disney, διασκευή του γνωστού παραμυθιού του E.T.A. Hoffmann. Το μόνο που θέλει η Κλάρα είναι ένα κλειδί, ένα μοναδικό κλειδί που θα ξεκλειδώσει ένα κουτί που κρύβει ένα ανεκτίμητο δώρο από την εκλιπούσα μητέρα της. Ένα χρυσό νήμα, που της παραδίδεται στο ετήσιο εορταστικό πάρτι του παππού της, την οδηγεί στο επιθυμητό αντικείμενο, που όμως εξαφανίζεται μέσα σε έναν περίεργο και μυστηριώδη παράλληλο κόσμο. Εκεί η Κλάρα θα έρθει σε επαφή με τον στρατιώτη Φίλιπ, τη συμμορία των ποντικών και τον αντιβασιλέα που προεδρεύει σε τρία Βασίλεια: Στη χώρα των νιφάδων, στη χώρα των ζαχαρωτών και στη χώρα των λουλουδιών. Η Κλάρα και ο Φίλιπ πρέπει να αντιμετωπίσουν γενναία το τέταρτο βασίλειο, εκεί που ζει η τυραννική Κόκκινη Μητέρα, ώστε να επανακτήσουν το κλειδί και να επαναφέρουν την αρμονία στον ασταθή αυτό κόσμο.

Aidonakia Halloween Aidonakia Halloween- Trick or Treat Party! Ανδρέα Παπανδρέου & Διονύσου 155, Μαρούσι Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το www.aidonakia.gr

Πάρτι

ο Λούνα Παρκ «Τα Αηδονάκια» στο Μαρούσι υποδέχεται το παιδικό Halloween από τις 13 Οκτωβρίου μέχρι και τις 4 Νοεμβρίου. Αυτές τις ημέρες, στο πιο αγαπημένο πάρκο οικογενειακής ψυχαγωγίας της χώρας, φωλιάζουν στραβομύτες μάγισσες, παιχνιδιάρικα φαντάσματα, κολοκύθες, κεριά, σκούπες, γλυκά και σκοτεινές εκπλήξεις! Τα παιδιά θα γίνουν κυνηγοί στην πρωτοποριακή Ghost Ηunters Laser Tag Arena, θα εξερευνήσουν μαγικά σπίτια γεμάτα μυστήριο και θα ζήσουν το πιο Halloween «Trick or Treat Party» της πόλης, μαζί με 20 ακόμη παιχνίδια κλασικού Λούνα Παρκ, πολλές δράσεις και events. Το «Aidonakia Halloween» αλλάζει το παιχνίδι και θα χαρίσει αμέτρητες στιγμές χαράς σε μικρούς και μεγάλους. Μασκαρεμένοι, κεφάτοι και με την καλύτερη διάθεση ελάτε να ζήσουμε όλοι μαζί την καλύτερη Halloween εμπειρία!

ΘΕΑΤΡΟ

16.10.2018

Τα παιδιά ανοίγουν την ΠΟΡΤΑ Για κάτι που δικαίως– καθώς είναι και ιστορικά τεκμηριωμένο- μπορεί να υπερηφανεύεται καταρχάς το ΠΟΡΤΑ είναι η συμβολή του στη θεατρική παιδεία της χώρας. Όλοι εμείς που σήμερα είμαστε γονείς πρωτοείδαμε θέατρο ως παιδιά εκεί και χαιρόμαστε που η ξεχωριστή αυτή σκηνή συνεχίζει να δίνει έμφαση στον «παιδευτικό» χαρακτήρα της. Φέτος, η παιδική σκηνή του ΠΟΡΤΑ περιλαμβάνει τρεις παραστάσεις. Ας τις δούμε αναλυτικά.

ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Το Σκλαβί

της Ξένιας Καλογεροπούλου Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος – Σοφία Πάσχου Από 5 έως 105 χρόνων

Οι αγαπημένοι Χιονάνοι των Patari Project επιστρέφουν απ’ τις 13 Οκτωβρίου στο ΠΟΡΤΑ, για να βυθιστούν για 2η χρονιά στο μύθο της Χιονάτης και των Επτά Νάνων. Μέσα από μια νέα, ενθουσιώδη ανάγνωση, το γνωστό σκοτεινό παραμύθι ζωντανεύει με αναπάντεχο τρόπο, με τους ήρωες της αγαπημένης ιστορίας να σκαρφαλώνουν στις δυο- αυτή τη φορά- πλατφόρμες των Patari. Οι Patari Project διασκευάζουν την ιστορία της Χιονάτης, γιατί τα παραμύθια συμπυκνώνουν την ανθρώπινη εμπειρία. Δεν απευθύνονται μόνο σε παιδιά, αλλά και στους μεγάλους, που έχουν την τάση να ξεχνούν, να μην ακούν πια, να νομίζουν πως έμαθαν ό,τι ήταν να μάθουν. Αν τολμήσουμε να κοιτάξουμε μέσα στον μαγικό καθρέφτη, τι θα δούμε; Το καλό ή το κακό; Την παρέα ή τη μοναξιά; Τον θαυμασμό ή τη ζήλεια; Στους Χιονάνους, δύο αντίθετοι κόσμοι έρχονται αντιμέτωποι για πρώτη φορά. Η παράσταση είναι μια δημιουργία της ομάδας.

18 χρόνια μετά την πρώτη του εμφάνιση, το θρυλικό Σκλαβί της Ξένιας Καλογεροπούλου, επιστρέφει από τις 28 Οκτωβρίου, σε συν-σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου και Σοφίας Πάσχου. Όταν το Σκλαβί, το καινούριο τότε έργο της Ξένιας Καλογεροπούλου για μικρούς και μεγάλους, παρουσιάστηκε σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου, αποτέλεσε σταθμό όχι μόνο στην ιστορία του ΠΟΡΤΑ, αλλά του θεάτρου εν γένει. Μετά τη μεγάλη καλλιτεχνική και εμπορική του επιτυχία, η φήμη του συνεχίστηκε μέσα από την εκδοτική επιτυχία του κειμένου (το οποίο διδάσκεται έκτοτε σε Ανώτατες Σχολές της χώρας), τις διεθνείς μεταφράσεις του, τις απανωτές βραβεύσεις του, την επιτυχία των τραγουδιών της παράστασης (σε μουσική Νίκου Κυπουργού και στίχους Λίνας Νικολακοπούλου, τα οποία τραγουδήθηκαν ευρέως από πολλούς σημαντικούς ερμηνευτές και σχεδόν αυτονομήθηκαν από την αρχική τους προέλευση), καθώς και από μια μεγάλη σειρά ανεβασμάτων του στην Ελλάδα και την Κύπρο. Ποτέ, όμως, ως τώρα δεν ξαναπαρουσιάστηκε το Σκλαβί στο θέατρο απ’ όπου ξεκίνησε το ταξίδι του. Το Σκλαβί φέτος ανεβαίνει στο ΠΟΡΤΑ ως ένα ολότελα καινούριο ξανα-διάβασμα του έργου, κρατώντας, ωστόσο, ανοιχτό το διάλογο με τη μνήμη της θρυλικής παράστασης και μπολιάζοντας τις παλιές ρίζες με νέους χυμούς και εντελώς φρέσκια ματιά. Εκτός από τους εξαιρετικούς νέους ηθοποιούς που θα προστεθούν στους παλιούς κι έμπειρους, ο Θωμάς Μοσχόπουλος προτείνει το νέο ανέβασμα, συνυπογράφοντας τη σκηνοθεσία με τη στενή συνεργάτιδα του ίδιου και του ΠΟΡΤΑ, Σοφία Πάσχου. Το Σκλαβί βασίζεται στο ομώνυμο συμιακό παραμύθι, όπως αυτό περιλαμβάνεται στη συλλογή "Παραμύθια του λαού μας", που επιμελήθηκε ο Γιώργος Ιωάννου, καθώς και στον τόμο "Το Φιδόδεντρο", που έχει επιμεληθεί ο Κώστας Καφαντάρης. Τοποθετείται σε μια εποχή όπου «οι άλλες χώρες ήταν ακόμη μακρινές, που τα βιβλία τα’γράφαν με το χέρι και που οι μέρες δεν περνούσαν τόσο γρήγορα». Δύο παιδιά γεννιούνται από τον ίδιο πατέρα, ο οποίος παράλληλα είναι και ο βασιλιάς του κράτους. Ο ένας είναι νόμιμος διάδοχος, ο γιος της βασίλισσας, ο άλλος το παιδί μιας σκλάβας. Δύο παιδιά που μεγαλώνουν μαζί αγαπημένα, αν και τα χωρίζει έντονη κοινωνική διαφορά. Κάποια στιγμή αγαπούν την ίδια γυναίκα και γίνονται αντίζηλοι, χωρίς, ωστόσο, ποτέ να συγκρουστούν. Και η ιστορία μας ξεκινά...

Μουσική-Σενάριο-Σκηνοθεσία: The Burger Project Κείμενα: Θάνος Κοσμίδης Σκηνοθετική υποστήριξη: Γιάννης Σαρακατσάνης Παίζουν: Αλέξης Ιωάννου (κιθάρα, τραγούδι), Θάνος Κοσμίδης (πλήκτρα, τραγούδι), Έλενα Ιωάννου (τύμπανα, φωνητικά), Αλέκος Γεωργουλόπουλος (ηλεκτρικό μπάσο, φωνητικά)

Συντελεστές

Μέρα και ώρα παραστάσεων: Σάββατο στις 12:00 μ.μ.

Μέρα και ώρα παραστάσεων: Σάββατο στις 17:00

Μέρα και ώρες παραστάσεων: Κυριακή στις 11:00 & 15.00

Μουσική και Φίλοι Burger Project Από 4 έως 104 χρόνων2 2ος χρόνος

Το ΠΟΡΤΑ υποδέχεται για 2η χρονιά τους μοναδικούς Burger Project, φιλοξενώντας από τις 13 Οκτωβρίου την ανανεωμένη διαδραστική τους συναυλιο-παιχνιδο-παράσταση Μουσική και Φίλοι. Ένα χιουμοριστικό, πολυ-πολιτισμικό ταξίδι, που φανερώνει στα παιδιά τον πλούτο της μουσικής και αναδεικνύει τη σημασία της φιλίας, της ομαδικότητας και της συνεργασίας. Με όχημα τα ολοκαίνουργια τραγούδια τους και πολλά μουσικοκινητικά παιχνίδια, μικροί και μεγάλοι θεατές ενεργοποιούν τη φαντασία τους και αλληλεπιδρούν με ρυθμούς και ήχους, καθώς αναζητούν μαζί με τους ήρωες ένα σπάνιο μουσικό όργανο, που ονομάζεται "παρεόφωνο"! Ο Δόκτωρ Κορνήλιος, στην αναζήτηση ενός σπάνιου και αρχαίου μουσικού οργάνου, που γιατρεύει την «ασθένεια της ξινίλας», αναθέτει στους Burger Project τη δύσκολη αποστολή, που τους στέλνει στα πέρατα του κόσμου. Στο ταξίδι γνωρίζουν πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους και μουσικές μακρινών πολιτισμών και έρχονται αντιμέτωποι με κρίσιμες αποφάσεις. Όμως, χάρη στην ομαδικότητα, τη μουσική και τη βοήθεια των παιδιών, θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες και να ανακαλύψουν το σπάνιο "παρεόφωνο"! “Μια ΠΟΡΤΑ ορθάνοιχτη”! Για να την κρατήσεις ανοιχτή: porta-theatre.gr/index.php/el/ stirikse-mas Μεσογείων 59 115 26, Αθήνα τηλ.: 210 77 11 333 www.porta-theatre.gr

Συντελεστές

Xιονάνοι

Patari Project/Σκην.: Σοφία Πάσχου Από 4 έως 104 χρόνων 2ος χρόνος

Σκηνοθεσία: Σοφία Πάσχου Συνεργάτες Σκηνοθεσίας: Εριφύλη Στεφανίδου, Γιάννης Γιαννούλης Παίζουν: Θεοδόσης Κώνστας, Θάνος Λέκκας, Ειρήνη Μακρή, Κατερίνα Μαυρογεώργη, Γιώργος Σύρμας, Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος, Αποστόλης Ψυχράμης

Συγγραφέας: Ξένια Καλογεροπούλου Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος - Σοφία Πάσχου Παίζουν: Ντένης Μακρής, Ηλιάνα Γαϊτάνη, Τζωρτζίνα Λιώση, Βάσια Ζαχαροπούλου, Ελένη Βλάχου, Παντελής Βασιλόπουλος, Αυγουστίνος Κούμουλος, Φοίβος Συμεωνίδης

44 «Ταξιδιώτες στο χρόνο» στο Θέατρο Τζένη Καρέζη Οι Ταξιδιώτες στο Χρόνο, του Γιάννη Σαρακατσάνη, έχουν περιηγηθεί σε όλη την ανθρώπινη ιστορία! Έχουν παραβρεθεί στα μεγαλύτερα γεγονότα που έχει ζήσει η ανθρωπότητα και μας περιμένουν για να ταξιδέψουμε μαζί τους από την εποχή των δεινοσαύρων και τις ρωμαϊκές αρένες, μέχρι την ανακάλυψη της Αμερικής και την κατάκτηση της Σελήνης! Η παγκόσμια Ιστορία ξεδιπλώνεται μπροστά μας με μουσική, τραγούδια και χορό, με διάδραση, εντυπωσιακές βιντεοπροβολές και, πάνω απ’όλα, με πάρα πολύ χιούμορ.

ΘΕΑΤΡΑ «Το ΦτερωτόΆλογο» στην Παιδική Σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Το ανέκδοτο παραμύθι του Νίκου Καζαντζάκη, ένα ταξίδι στη μαγεία της μακρινής Ανατολής, γίνεται θεατρικό έργο με ζωντανή μουσική και 12μελή θίασο ηθοποιών και μουσικών, που ξετυλίγουν το νήμα της ιστορίας, με τη συμμετοχή των μικρών θεατών, φωτίζοντας με τραγούδια και μουσικά όργανα έναν κόσμο γεμάτο βασιλιάδες, πριγκίπισσες, μάγους, δερβίσηδες, πραματευτάδες και καραβάνια. Τη θεατρική προσαρμογή υπογράφει ηΆνδρη Θεοδότου, τη σκηνοθεσία ο Βασίλης Μαυρογεωργίου, ενώ την πρωτότυπη μουσική ο Νίκος Κυπουργός.

«Το Αγόρι με τη Βαλίτσα» στο Θέατρο Κάππα Το έργο του Μάικ Κένι παρουσιάζει για δεύτερη χρονιά ο γνωστός σκιοπαίκτης και σκηνοθέτης Ηλίας Καρελλάς, σε μετάφραση-διασκευή της Ξένιας Καλογεροπούλου. Ένα νεαρό αγόρι, που ζει κάπου στη Μέση Ανατολή, φαντάζεται ταξίδια σαν του Σεβάχ του Θαλασσινού. Όταν ξεσπά πόλεμος, ο μικρός Ναζ ξεκινά το δικό του διαφορετικό ταξίδι. Διασχίζει ερήμους, βουνά και θάλασσες με μόνη συντροφιά την Κρίσια, ένα κορίτσι που έχει και αυτό τον ίδιο προορισμό, ώσπου να φτάσει στο Βερολίνο και να συναντήσει το μεγαλύτερο αδελφό του, έχοντας στη βαλίτσα του μοναδικό όπλο τις ιστορίες του. Μια διαφορετική περιπέτεια που θα συναρπάσει αλλά και θα προβληματίσει θεατές κάθε ηλικίας. Σον πρωταγωνιστικό ο Δημήτρης Μακαλιάς. Τη μουσική και τα τραγούδια της παράστασης ερμηνεύει ζωντανά η Αρετή Κετιμέ.

«Πες μου τ’ όνομά σου» στο θέατρο RADAR Ο Φοίβος Δεληβοριάς, η Νεφέλη Φασούλη, ο πολυοργανίστας Γιώργος Κατσάνος, αλλά κυρίως τα τραγούδια τους τα παιδικά και οι παράξενες ιστορίες τους, ξεκινούν ένα ταξίδι γνωριμίας με τους μικρούς και μεγάλους φίλους τους, παρουσιάζοντας μια παράσταση βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο-cd, που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜικρήΆρκτος. Ο Φοίβος θυμάται, αφηγείται και τραγουδά τη δική του ιστορία όπως την έζησε όταν ήταν παιδί, που είναι όμως και η ιστορία της σχέσης του με την πόλη, τους φίλους του, τα παιδικά του χρόνια, τις παρέες και τις σκανδαλιές τους. Οι παραστάσεις αυτές υπόσχονται κέφι, συμμετοχή των φίλων του και κυρίως πολύ τραγούδι και πολλά χαμόγελα. Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να είναι… αφού στις παραστάσεις αυτές έχει εξασφαλίσει την συμμετοχή του και το Ελεφαντάκι, και η τρελοπαρέα του Φοίβου και όλη η αγάπη και το μεράκι που οδήγησαν στα πρώτα αυτά παιδικά τραγούδια του μοναδικού παραμυθά – τραγουδοποιού.

«Ο Αγησίλαγος» στο Θέατρο Μικρό Χορν Το μουσικοθεατρικό παραμύθι του Δημήτρη Μπασλάμ δεν είναι μόνο κουκλοθέατρο, δεν είναι μόνο μουσική ή θεατρική παράσταση. Είναι όλα τα παραπάνω μαζί. Η παράσταση αναπτύσσεται γύρω από το θέμα της ισορροπημένης διατροφής και του υγιεινού τρόπου ζωής, ενώ παράλληλα μιλάει για την πολυπολιτισμικότητα της κοινωνίας και τη θέση του καθένα σε αυτήν, σε ένα σύνολο που εμπεριέχει όλους τους ανθρώπους και τις φυλές. Οι κούκλες, δια χειρός Δήμητρας Γιοβάνη, παίρνουν σάρκα και οστά από τους τρεις ηθοποιούς, που με απόλυτο συντονισμό και χάρη περνούν από τον ρόλο του αφηγητή στο ρόλο του εμψυχωτή, δίνοντας στην περιπέτεια ακόμα μεγαλύτερη δράση. Επί σκηνής, βρίσκονται και δύο μουσικοί.

«Το νησί των Συναισθημάτων» στο θέατρο 104 Η διεθνής ομάδα Hippo παρουσιάζει μια διαδραστική παράσταση βασισμένη σε μια ιστορία του Χορχέ Μπουκάι. Κεντρικό θέμα είναι η συναισθηματική νοημοσύνη. Η παράσταση είναι βασισμένη σε τεχνικές του σωματικού θεάτρου με έμφαση στην εκφραστικότητα, την κίνηση, το χορό και το τραγούδι. Τα παιδιά συμμετέχουν σε συγκεκριμένα σημεία της δράσης μέσα από θεατρικά παιχνίδια και τεχνικές του εκπαιδευτικού δράματος, επηρεάζουν την εξέλιξή της ιστορίας και μπαίνουν βαθιά στο θεματικό κέντρο της, αλληλεπιδρώντας, ασκώντας την κριτική τους σκέψη και συμμετέχοντας ενεργητικά.

16.10.2018

«Μια ζαχαρένια συνταγή» στο θέατρο Φούρνος Σε μια πολυάσχολη συννεφούπολη ζουν οι ήρωες των γνωστών παραμυθιών αλλά και ένας γλυκός και ευγενικός ζαχαροπλάστης ο Ρένος, που ετοιμάζει καταπληκτικά γλυκά για να τα τρώνε και να παίρνουν δύναμη οι ήρωες ώστε να διηγούνται ωραίες ιστορίες στα παιδιά. Όταν ο Ρένος μια μέρα αντιλαμβάνεται ότι οι άνθρωποι στη γη δεν είναι και τόσο ευτυχισμένοι αποφασίζει να τους στείλει ένα σπουδαίο δώρο. Κάτι όμως που δεν είναι και τόσο εύκολο. Η παράσταση, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Φωτεινής Κωνσταντοπούλου, έχει υπέροχο σκηνικό, τέσσερις ηθοποιούς και πρωτότυπη μουσική από τον Χρήστο Θηβαίο.

«Αργοναυτική Εκστρατεία» στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης Η Κάρμεν Ρουγγέρη υποδέχεται τα παιδιά στο ΙΜΚ για να τους παρουσιάσει τις περιπέτειες του Ιάσονα. Ξεκινώντας από τον μύθο του Φρίξου και της Έλλης, παρακολουθούμε τη γέννηση του Ιάσονα, το μεγάλωμά του δίπλα στον Κένταυρο Χείρωνα, την κατασκευή της Αργώς. Ταξιδεύουμε με τους Αργοναύτες μέχρι την Κολχίδα, όπου ο Ιάσονας θα γνωρίσει την Μήδεια, που θα τον βοηθήσει να πάρει το χρυσόμαλλο Δέρας. Όλα αυτά είναι μελετημένα και τεκμηριωμένα μέσα από την υπέροχη Ελληνική μυθολογία μας. Η μουσική είναι εμπνευσμένη από τις μελωδίες και τα τραγούδια του Πόντου.

«Γιε-χσιεν: Η Σταχτοπούτα από την Κίνα» στο Skrow Το Θέατρο Ρετρό παρουσιάζει την κινέζικη παραλλαγή της Σταχτοπούτας. Στη διαχρονική αυτή ιστορία, εκτός από την ευγενική Γιε-χσιεν, το χρυσό της ψάρι και την κακιά μητριά της, θα γνωρίσουμε και ένα μικροσκοπικό χρυσοκέντητο ανεκτίμητο παντοφλάκι! Θα μπορέσει η Γιε-χσιεν να πάει στη γιορτή τηςΆνοιξης; Πώς μπορεί το ψάρι της να τη βοηθήσει; Και τι συνέβη στο παντοφλάκι; Το έργο βασίζεται στον κινέζικο μύθο «Ye Xian» που έγραψε ο Κινέζος ποιητής Tuan Ch'eng-shih τον 9ο αιώνα. Η παράσταση δημιουργήθηκε για δύο ηθοποιούς-αφηγητές, οι οποίοι εναλλάσσουν τον ρόλο του αφηγητή με τους διαφορετικούς ρόλους του παραμυθιού.

«Ιστορίες του Παππού Αριστοφάνη» στο «ΘΕΑΤΡΟΝ» του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» Το διαχρονικό έργο του Δημήτρη Ποταμίτη, σε απόδοση και σκηνοθεσία Νανάς Νικολάου, παρουσιάζει το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού με πρωταγωνιστές σε έναν θίασο 11 εξαιρετικών ηθοποιών τους Μέμο Μπεγνή και Νίκο Ορφανό. Τέσσερα έργα του Αριστοφάνη -«Ειρήνη», «Αχαρνείς», «Πλούτος», «Όρνιθες»- συνδιαλέγονται μεταξύ τους παρουσιάζοντας στα ματιά των θεατών τα αιώνια και τόσο σύγχρονα θέματα που απασχολούν τις κοινωνίες και αφορούν την κοινωνική δικαιοσύνη, τη δίκαιη κατανομή του πλούτου, τον ρόλο των συκοφαντών και των κολάκων στους κυβερνώντες, τον πόλεμο και την αγωνιώδη αναζήτηση των ανθρώπων για την ειρήνη και τέλος τον καταλυτικό ρόλο της κάθε μορφής εξουσίας στη διαμόρφωση των κοινωνιών και κατ’επέκταση στη ζωή των ανθρώπων, με τη συνήθη «αριστοφανική προσέγγιση» της διακωμώδησης των κακώς κειμένων. Η μουσική και τα τραγούδια της παράστασης είναι του Γιάννη Ζουγανέλη.

«Η Πεντάμορφη και το Τέρας» στην Παιδική Σκηνή του «Νέου Θεάτρου Βασιλάκου» Το θρυλικό παραμύθι της Γαλλίδας μυθιστοριογράφου Γκάμπριελ-Σουζάν Μπαρμπό ντε Βιλενέβ παρουσιάζεται σε διασκευή, δραματοποίηση και σκηνοθεσία Μαριάννας Τόλη και ερμηνεύεται από τη σπουδαία ομάδα της Παιδικής Σκηνής της, που ψυχαγωγεί κάθε χρόνο χιλιάδες παιδιά και γονείς. Και αυτήν τη χρονιά, σχεδιάστηκε με αγάπη και μεράκι μια φαντασμαγορική υπερπαραγωγή, με αυθεντικά κουστούμια από το Τιρόλο, πλούσια σκηνικά, 3D animation και πολλές εκπλήξεις.

«Γύρω γύρω μήνες» στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης Η θεατρική ομάδα Μικρός Νότος φέρνει στο επίκεντρο παραδοσιακά έθιμα και παιχνίδια της αυλής, με αφορμή το παραδοσιακό παραμύθι «Η κυρά Καλή και οι 12 μήνες», σε μια θεατρική και μουσική δράση για παιδιά από 3 ετών. Από τον Νοέμβριο και τις παραδόσεις του φθινοπώρου, μέχρι τηνΆνοιξη, το Πάσχα και τα έθιμα της Λαμπρής, κάθε Κυριακή θα είναι αλλιώτικη. Η κυρά Καλή συναντά τον κάθε έναν από τους 12 μήνες, ζει την κάθε νέα εποχή με τα έθιμά της και τα ζωντανεύει σε μια γιορτή, όπως εκείνες που απλά και παραδοσιακά έστηναν οι παρέες των παιδιών στις γειτονιές, σε κάθε περιοχή της Ελλάδας

«Μήλα Ζάχαρη Κανέλα» στο θέατρο Φούρνος Ένα διαδραστικό παραμύθι για μικρά παιδιά βασισμένο σε λαϊκή αγγλική ιστορία για μια ευχάριστη πρώτη επαφή με το θέατρο. Η παράσταση της Ελεάννας Σαντοριναίου απευθύνεται σε μικρά παιδιά, είναι διαδραστική και μιλάει για τη δύναμη της θέλησης, την αξία της ανταλλαγής, την αλληλοϋποστήριξη και τη δύναμη της αισιοδοξίας.

«Αισώπου φίλοι» στο θέατρο Σταθμός Στην επιτυχημένη παράσταση της θεατρικής ομάδας Μικρός Νότος, οι ήρωες του Αισώπου ξαναζωντανεύουν για να μας διηγηθούν τις ιστορίες τους. Το Λιοντάρι και το Ποντίκι, Ο Ψεύτης Βοσκός, Η Αλεπού και τα Σταφύλια, Οι δυο Φίλοι και η Αρκούδα είναι μύθοι επίκαιροι, που έχουν τη δύναμη να διαμορφώνουν πολίτες μίας σύγχρονης κοινωνίας. Γνωστοί και αρχέτυποι μύθοι, βαθιά ριζωμένοι στην παράδοσή μας, συναντούν τα παιδιά του σήμερα, σε μια ευρηματική παράσταση, με γρήγορους ρυθμούς, χιούμορ, διάδραση και ζωντανή μουσική. Τα παιδιά, μέσα από τη λαϊκή παράδοση, ανακαλύπτουν ένα κόσμο ακέραιο, καθαρό, δίκαιο, που τείνει να ξεχαστεί.

«Το βαλς με τα παραμύθια» στο θέατρο Κιβωτός Η Κάρμεν Ρουγγέρη γνωρίζει στα παιδιά τον Γιόχαν Στράους και την υπέροχη μουσική του μέσα από έξι παραμύθια που αναδεικνύουν τις πραγματικές αξίες της ζωής, την αγάπη, τη συνέπεια, την εντιμότητα, τη συνεργασία, την υπευθυνότητα και την καλοσύνη.

«Ο Τρελαντώνης» στο θέατρο Βέμπο Ένα βιβλίο που μεγάλωσε γενιές Ελλήνων, γραμμένο από μια συγγραφέα η οποία σφράγισε την ελληνική παιδική λογοτεχνία, αλλά και τη νεώτερη ιστορία μας, γίνεται παιδική παράσταση γεμάτη χρώματα, παλμό, χορό και τραγούδι. Ο «Τρελαντώνης» είναι βασισμένος στις παιδικές“Ενθυμήσεις”της Πηνελόπης Δέλτα, μιας γυναίκας-θρύλου, αφιερωμένης στα ιδανικά της Πατρίδας και του Ανθρώπου. Το κείμενο της παράστασης έχει διασκευάσει ο ποιητής Στρατής Πασχάλης και τη σκηνοθεσία έχει αναλάβει η Σοφία Σπυράτου.

ΘΕΑΤΡΑ

16.10.2018

«Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» στο θέατρο Ακροπόλ Ένα ορφανό, χαρισματικό αγόρι, ο Μέλιος, διψάει για μόρφωση. Η λαχτάρα του για μάθηση του δίνει ώθηση και φτερά. Φως, στήριγμα και οδηγός, ο Δάσκαλός του, που τον βοηθάει να φύγει απ’το χωριό και να πάει στην πόλη να μορφωθεί. Ένας πολυάριθμος θίασος πλαισιωμένος από εξαιρετικούς συντελεστές καθώς και οι εξαίσιες μουσικές του συνθέτη Θωμά Καραχάλιου απογειώνουν την ψυχή και τη σκέψη των θεατών. Η σκηνοθεσία της δασκάλας Ειρήνης Ιακώβου κάνει το έργο απλό, βαθύ και κατανοητό για όλα τα παιδιά και προσφέρει μια θεαματική μεταφορά του λογοτεχνικού κειμένου του Μενέλαου Λουντέμη. Στο ρόλο του Μέλιου ο Θανάσης Βισκαδουράκης.

«Κούκου!...μια βόλτα στο δάσος!» στις Μορφές Έκφρασης Για έκτο χρόνο η sold-out παράσταση για βρέφη και μικρά παιδιά επιστρέφει στο θέατρο Μορφές Έκφρασης. Πρόκειται για μια βιωματική αφήγηση παραμυθιού, που συνδυάζει το θέατρο με τη μουσική, τη φαντασία και την περιπέτεια. Είναι ένα πρόγραμμα που γεμίζει χαμόγελα τα παιδιά, ενώ ταυτόχρονα τα μυεί στη μελωδία, στο ρυθμό και σε άλλες ιδιότητες της μουσικής!

«Η Παναγία των Παρισίων» στο θέατρο Παλλάς Το αριστούργημα του Βίκτωρος Ουγκώ γίνεται μια υπερπαραγωγή με πρωταγωνιστές τους Δημήτρη Πιατά (Κουασιμόδος) και Νάντια Κοντογεώργη (Εσμεράλδα), σε σκηνοθεσία Σοφίας Σπυράτου. Μαζί τους ένας μεγάλος θίασος ηθοποιών, χορευτών, ακροβατών και τραγουδιστών. Τη διασκευή του κλασικού κειμένου έχει αναλάβει ο ποιητής Στρατής Πασχάλης και την πρωτότυπη μουσική ο Νίκος Κυπουργός. Ένα έργο για τη διαφορετικότητα και τις κοινωνικές διακρίσεις, για τον αγνό, ανιδιοτελή έρωτα που φτάνει ως την απόλυτη προσφορά και αγάπη, για τον αυταρχισμό και τις αυθαιρεσίες της εξουσίας που συνθλίβουν ή χειραγωγούν ύπουλα τον απλό άνθρωπο.

«Θα βγω απ’ το αυγό» στο θέατρο Άβατον Σ’αυτή την παράσταση, οι θεατές θηλάζουν, ίσως δεν έχουν πει καν την πρώτη τους λέξη, μπορεί ακόμη καλά καλά να μην έχουν σταθεί στα πόδια τους. Ξέρουν όμως να ακούν, να πιάνουν, να αισθάνονται, να εκδηλώνουν τη χαρά και τη δυσαρέσκεια τους χωρίς δεύτερες σκέψεις… Είναι το πιο απαιτητικό κοινό του κόσμου όλου. Όμως αξίζει να δώσεις τα πάντα για να τους ικανοποιήσεις! Οι πολύ μικροί-θεατές θα ταξιδέψουν σ’έναν κόσμο παραμυθένιο, με την πολύτιμη βοήθεια του Λευτέρη, του νεογέννητου περιστεριού που κάνει τα πρώτα του φτερουγίσματα εξερεύνησης, αναζητώντας την ευτυχία και την αγάπη.

«Λευτέρης. Ένα περιστέρι δίχως ταίρι» στο θέατροΆβατον Ο Λευτέρης, το μικρό περιστέρι που αγάπησαν μωρά και γονείς μέσα από τη βρεφική παράσταση «Θα Βγω απ’το Αυγό», επιστρέφει με συνοδοιπόρους του σ’αυτό το ταξίδι παιδιά από 18 μηνών έως και 6 ετών. Η Νάντια Δαλκυριάδου σκηνοθετεί μια τρυφερή παράσταση όπου μέσα από το λόγο, το χορό και τη μουσική καλεί τους μικρούς θεατές ν’ακολουθήσουν το ταξίδι του μικρού περιστεριού στην προσπάθειά του να βρει ταίρι. Μέσα από την ιστορία τα παιδιά μαθαίνουν με τρόπο διασκεδαστικό ότι κανείς δεν είναι μόνος του. Παράλληλα, μιλά για τη δύναμη της αλληλεγγύης, την αποδοχή, τη βοήθεια, το σεβασμό στη διαφορετικότητα, τη γενναιότητα, την τρυφερότητα…

«Νάρκισσος & Ηχώ… και άλλες μεταμορφώσεις» στο θέατρο Από Μηχανής Το ταξίδι στον κόσμο των μεταμορφώσεων ξεκινά! Η θεατρική εταιρία ΘΕΑΜΑ (Θέατρο Ατόμων με Αναπηρία) παρουσιάζει τη θεατρική παράσταση του Βασίλη Οικονόμου και της Ελιάνας Περηφάνου, σε σκηνοθεσία Ελιάνας Περηφάνου. Τρεις μύθοι της ελληνικής μυθολογίας, «Νάρκισσος & Ηχώ», «Ο μύθος της Αράχνης» και «Ήλιος και Φαέθων», μεταφέρουν μηνύματα και συμβολικές αξίες για την ανθρώπινη συμπεριφορά. Επί σκηνής δύο ηθοποιοί με κινητική αναπηρία, ένας ηθοποιός που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού και με μειωμένη όραση και δύο ηθοποιοί χωρίς αναπηρία αποτελούν τη ζωντανή απόδειξη προς τη συναντίληψη, συνεκπαίδευση και συμπερίληψη.

«Ο Καραγκιόζης» στο θέατρο 104 Ο Κωνσταντίνος Κουτσουμπλής στήνει τον μπερντέ του στην κεντρική σκηνή του Θεάτρου 104, παρουσιάζοντας 14 διαφορετικές παραστάσεις για όλη την οικογένεια. Με μεγάλη σκηνή 5 μέτρων, με δερμάτινες και χάρτινες σκαλιστές φιγούρες, με περίτεχνα σκαλιστά και έγχρωμα σκηνικά, χρησιμοποιώντας ευρηματικά οπτικά και ακουστικά τεχνάσματα, αλλά και έχοντας ως βασικό συστατικό τον "Λόγο", ο ταλαντούχος καραγκιοζοπαίχτης θίγει διαχρονικά πανανθρώπινα προβλήματα, κάνοντας ταυτόχρονα σάτιρα, με κύριο σκοπό να κάνει το κοινό του να γελάσει και να ψυχαγωγηθεί.

«Ο Έμπορος της Βενετίας» στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο Οκτώ εξαιρετικοί ηθοποιοί και μουσικοί μάς αφηγούνται ένα από τα πιο γνωστά έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ που σπάνια ανεβαίνει για παιδιά, σε διασκευή-σκηνοθεσία Ελένης Βλάχου και πρωτότυπη μουσική Ηλία Βαμβακούση. Σε αυτό το «παραμύθι» ο αγαπημένος κλασικός δραματουργός μιλάει για τη δικαιοσύνη, τη διαφορετικότητα, το χρήμα, αλλά και για την αγάπη, την πίστη και τη δύναμη της φιλίας. Η ιστορία διασκευάζεται για παιδιά κρατώντας γερά τον ρυθμό και το πνεύμα του δημιουργού της και μετατρέπεται σε μία εντυπωσιακή παράσταση με χιούμορ, τραγούδι και ζωντανή μουσική!

«Πιο δυνατός κι από τον Σούπερμαν» στο Σύγχρονο Θέατρο Η Συντεχνία του Γέλιου παρουσιάζει μια ξέφρενη κωμωδία, που έχει στο επίκεντρό της τον ανάπηρο προ- έφηβο Άρη, ο οποίος τσουλώντας με το αμαξίδιό του μέσα στη ζωή μαζί με την παρέα του φροντίζει για ζωηρή διασκέδαση. Ταυτόχρονα, παρακολουθούμε ένα έργο δυνατών συναισθημάτων, με μεγάλη πυκνότητα πληροφόρησης, που διαφωτίζει αβίαστα και με νηφαλιότητα την καθημερινότητα και τα ζητήματα που προκύπτουν στη ζωή του νεαρού ήρωα. Το έργο τουΆγγλου Roy Kift έχει δημιουργήσει βαθιά τομή στις αντιλήψεις επάνω στο θέμα της αναπηρίας, προτείνοντάς την ως μέρος της ανθρώπινης ποικιλομορφίας και συνέβαλε στην αποδόμηση παγιωμένων συμπεριφορών, προκαταλήψεων και φόβων. Συνδημιουργός σε αυτή την παραγωγή είναι η Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών.

«Αβγώ» στη Μουσική Βιβλιοθήκη στο Μέγαρο Μουσικής Η Μουσική Βιβλιοθήκη φιλοξενεί φέτος τη βρεφική παράσταση «Αβγώ», μια ιδέα της Στέλλας Σερέφογλου και του Αντώνη Παπαθεοδούλου, σε σκηνοθεσία Στέλλας Σερέφογλου. Μωρά και γονείς παρακολουθούν ένα μικρό ανθρωπάκι, σύμβολο της εμβρυακής ζωής, που αναπτύσσεται και προετοιμάζεται για τον έξω κόσμο μέσα σε ένα αυγό. Στην αρχή, βιώνει τη σχέση του με τη ζωή μέσα από τη μητέρα του. Σίγα σιγά όμως μεγαλώνει και μαζί του μεγαλώνει και η αντίληψή του. Αρχίζει κι αφουγκράζεται περισσότερους ήχους κι όσο προσπαθεί να τους μεταφράσει και να τους κατανοήσει, τόσο μεγαλώνει κι η περιέργειά του γι’αυτό που βρίσκεται έξω από το αυγό. Ο μικρός ανθρωπάκος δυναμώνει. Κι όλα όσα ακούει, θέλει πια να τα δει, να τα αγγίξει, να τα μυρίσει, να τα γευτεί, να γίνει μέρος τους. Όλα τα ερεθίσματα οδηγούν κλιμακωτά και αναπόφευκτα στη στιγμή της απόφασης“θα βγω”! Στη μαγική στιγμή που οι αντιστάσεις, οι φόβοι, οι αναστολές σπάνε μαζί με το κέλυφος του Αυγού.

«Δυο ξεροκέφαλες κουτάλες» στο Τρένο στο Ρουφ Για 4η συνεχόμενη χρονιά η μεγάλη επιτυχία της Ομάδας ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ επιβιβάζεται στο θεατρικό βαγόνι. Το πρωτότυπο κείμενο της διαδραστικής αυτής παράστασης υπογράφουν οιΆγγελος Αγγέλου και Έμη Σίνη. Το φανταστικό ταξίδι μας ξεκινάει με… τρένο στην Αμαξοστοιχία – Θέατρο το Τρένο στο Ρουφ και βρίσκει τους ηθοποιούς ανάμεσα στα παιδιά, να συνομιλούν, να μαγειρεύουν μαζί τους και να τραγουδούν ζωντανά επί σκηνής.

«…κι εμείς καλύτερα» στη Μουσική Βιβλιοθήκη στο Μέγαρο Μουσικής Η μουσική θεατρική παράσταση σε πρωτότυπο κείμενο της ομάδας Ντουθ και σκηνοθεσία Βάσιας Ατταριάν και Μυρτώς Μακρίδη επιστρέφει στη Βιβλιοθήκη. Μια ιστορία με χιούμορ, που αναδεικνύει την θετική, δημιουργική πλευρά της διαφορετικότητας στη ζωή μας. Η πρωτότυπη μουσική του Δημήτρη Τάσαινα παρουσιάζεται ζωντανά με διάφορα όργανα από τον μουσικό Δημήτρη Αποστολακίδη που συμμετέχει ενεργά στην παράσταση, πολλές φορές με κωμικές επεμβάσεις. Οι ηθοποιοί εντυπωσιάζουν σε εναλλασσόμενους ρόλους και ζωντανά τραγούδια, σε μια παράσταση με αστείες καταστάσεις και κέφι!

Το Αγόρι με τα Μπλε Μαλλιά στο θέατρο Φούρνος ΟΆτρο είναι ένα καλοκάγαθο αγόρι, γλυκό και έξυπνο, αλλά και δειλό, μιας και το γεγονός ότι έχει μπλε μαλλιά σε μία πόλη που όλοι έχουν κόκκινα τον κάνει διαφορετικό. Ο καλύτερος του φίλος είναι ο Μέρμπερ, που του είχε χαρίσει η γιαγιά του όταν ήταν μωρό. Όταν ο Άτρο χάνει τον Μέρμπερ αναγκάζεται να ξεπεράσει τους φόβους του. Θα περάσει πολλές περιπέτειες, αλλά και θα γνωρίσει πολλούς νέους φίλους που θα τον βοηθήσουν να βρει τον φίλο του. Μία παράσταση της Ελεάννας Σαντοριναίου με πολύ τραγούδι για την αντιμετώπιση των φόβων μας, της διαφορετικότητας και τη δύναμης της φιλίας.

«Το κορίτσι που επιμένει» στο θέατροΆλφα.Ιδέα Το θέατροΆλφα.Ιδέα παρουσιάζει ένα πρωτότυπο παραμύθι σε κείμενα, στίχους και σκηνοθεσία του Τηλέμαχου Τσαρδάκα και μουσική σύνθεση του Διονύση Μπάστα, γεμάτο ζωντανό τραγούδι, μουσική και πολύ χιούμορ. Στην παράσταση χρησιμοποιούνται τεχνικές σωματικού θεάτρου με καταιγιστικές εναλλαγές ρόλων, μουσικού θεάτρου με στοιχεία όπερας, ακόμα και κουκλοθέατρου με ειδικά κατασκευασμένες κούκλες και σκηνικά αντικείμενα. Βασισμένη στη δύναμη της Ελληνικής Μυθολογίας, η παράσταση διδάσκει σε μικρούς και υπενθυμίζει σε μεγάλους, με πολύ διασκεδαστικό τρόπο, την αξία της τόλμης και της προσπάθειας.

«Σβήσε το φως!» στη Μουσική Βιβλιοθήκη στο Μέγαρο Μουσικής Η ομάδα ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ παρουσιάζει μια νέα ανατρεπτική παράσταση και υπόσχεται μια μοναδική περιπέτεια με ατμόσφαιρα, χιούμορ και σασπένς! Οι συγγραφείςΆγγελος Αγγέλου και Έμη Σίνη δημιουργούν μια απολαυστική ιστορία με ζωηρή πλοκή, μυστήριο και χιούμορ, μέσα σε ένα ευφάνταστο, πολυμήχανο σκηνικό με φωτισμούς, σκιές και χρώματα που θα εξάψουν κάθε φαντασία! Οι θεατές πλησιάζουν με θάρρος -και γνωρίζουνόλα όσα μας φοβίζουν, απορρίπτουν τους φόβους που πηγάζουν από την άγνοια και τις προκαταλήψεις και να αποδέχονται κάποιους άλλους, χωρίς ενοχές. Και ίσως τελικά, όταν σβήσει το φως, να μην είναι όλα δα και τόσο τρομερά!

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

16.10.2018

Julia Donaldson: Κάθε ιστορία μου έχει τη δική της ιστορία

ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ταν με πήρε τηλέφωνο η Μαριλένα (Πανουργιά) και μου είπε «Αύριο στο γραφείο μας στον Ίκαρο θα περάσει για ‘’ένα γεια’’ η Julia Donaldson. Θέλεις να τα πείτε από κοντά;», δέχτηκα πριν καλά καλά προλάβει να ολοκληρώσει την ερώτηση. Βλέπετε, η Donaldson είναι μια από τις συγγραφείς εικονογραφημένων βιβλίων με την οποία μεγάλωσαν τα παιδιά μου και την οποία αγαπώ πολύ. «Το Γκρούφαλο», το «Μια σκούπα, μα τι σκούπα!», και «Το Τρολ», (εκδόσεις Πατάκη), το «Τι άκουσε η πασχαλίτσα» και «Ο Ζαχαρής και ο Μονόκερος» (εκδόσεις Μεταίχμιο), «Ο Γάμος των δυο σκιάχτρων», «Ο Ξυλαράκης», ο «Ζογκ», και «Οι πέντε άσχημοι» (εκδόσεις Ίκαρος) μας έχουν κάνει πολύ καλή παρέα τα τελευταία έντεκα χρόνια. Και συνεχίζουν να μας κάνουν, διότι ακόμα και

τώρα, που τα παιδιά έχουν μεγαλώσει, λατρεύουν ακόμα τα picture books της ιδιοφυούς αυτής συγγραφέα. Ποια είναι άραγε η μαγική συνταγή για τα σύγχρονα, αλλά ήδη κλασικά κείμενά της; Την αναζήτησα, περνώντας μια ξεχωριστή ώρα μαζί της, υπό τον ήχο της βροχής, που, όπως αστειεύτηκε, έφερε μαζί της από τη Βρετανία στην συνήθως ηλιόλουστη Ελλάδα.

Πώς γίνεσαι Julia Donaldson; Ήταν το πρώτο που τη ρώτησα. Πώς έφτασε, δηλαδή, εδώ που έχει φτάσει. Πώς κατάφερε να γίνει μια από τις πλέον αναγνωρισμένες συγγραφείς παιδικών βιβλίων παγκοσμίως, έχοντας γράψει πάνω από 200, με πάνω από 65 εκατομμύρια αντίτυπά της να έχουν πωληθεί ως σήμερα, με δεκάδες βραβεία, με αδιάκοπη παραγωγή, με πρωτότυπες ιδέες και κάθε τόσο με νέα best-sellers… Η ιστορία της αρχίζει από την παιδική της ηλικία. Η Donaldson γεννήθηκε ως Julia Shields και

ήταν, όπως λέει, τυχερή, καθώς μεγάλωσε σε ένα ιδιότυπο για τα βρετανικά δεδομένα περιβάλλον, στο οποίο οφείλει πολλά! Σε ένα τρίπατο βικτωριανό σπίτι στο Λονδίνο, όχι μόνο με τους γονείς της, την αδελφή της και τη γάτα τους, αλλά και με τη γιαγιά της και τους πολύ αστείους θείο και θεία της. Μια… οικογενειακή πολυκατοικία, από αυτές που συχνά αφορίζουμε στη χώρα μας και τις θεωρούμε αιτίες παθογενειών, έδωσε στη μικρή Julia ένα σωρό προσλαμβάνουσες! Καταρχάς, το σπίτι ήταν γεμάτο μουσική. Κλασική μουσική. Η μαμά τραγουδούσε σε χορωδία κι ο μπαμπάς ήταν τσελίστας (αν και καθηλωμένος σε αμαξίδιο, εξαιτίας πολιομυελίτιδας). Κι έπειτα, όλο και κάποιος ενήλικας ήταν διαθέσιμος να διαβάσει παραμύθια και να αφηγηθεί ιστορίες στα παιδιά. Μόλις στα πέμπτα της γενέθλια, ο πατέρας της χάρισε στην Julia «Το βιβλίο με τα χίλια ποιήματα», τα οποία εκείνη διάβασε, αποστήθισε και την ενέπνευσαν να αρχίσει να σκαρώνει τα δικά της. Η γιαγιά της πάλι, που λάτρευε τα βιβλία και πάντα της δώριζε μόνο βιβλία, ήταν εκείνη που την έφερε σε επαφή με τον Edward Lear και τα παράδοξα λίμερίκ του, προσφέροντάς της το περίφημο Nonsense Omnibus (στα Ελληνικά «Μπούρδες», από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος). Αρχικά, λοιπόν, όταν οι συνομήλικοί της ήθελαν να γίνουν πυροσβέστες, στρατιώτες και αστροναύτες, δασκάλες, νοσοκόμες και μπαλαρίνες, η μικρή Julia ήθελε να γίνει ποιήτρια.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

16.10.2018

Και τελικά τα κατάφερε! Μεγαλώνοντας, παρέα με την αδελφή της, δημιουργούσαν φανταστικές ιστορίες με πρωτότυπους χαρακτήρες, αλλά και μιμούνταν ανθρώπους που γνώριζαν. Έγραφαν θεατρικά έργα, χορογραφούσαν παραστάσεις μπαλέτου υπό τους ήχους ενός γραμμοφώνου. Κι έπειτα άρχισε να παρακολουθεί θεατρικές παραστάσεις. Τότε, στην εφηβεία, το όνειρο της ποίησης κρύφτηκε για λίγο πίσω από την… κουίντα και η Julia αποφάσισε να γίνει ηθοποιός! Καλλιτεχνική φύση παιδιόθεν, η Donaldson σπούδασε Γαλλικά, Γερμανικά και Ηθοποιία στο Πανεπιστήμιο του Bristol, όπου συνάντησε τον σύντροφο της ζωής της, τον τότε φοιτητή ιατρικής (και σήμερα καθηγητή παιδιατρικής) Malcolm Donaldson, ο οποίος ήταν ερασιτέχνης κιθαρίστας! Η κοινή τους ζωή, στα τέλη της δεκαετίας του ’60, ξεκίνησε μέσα στο πνεύμα της εποχής. Χωρίς να είναι χίπις (όπως τόνισε), αλλά απλά όντας δυο μποέμ φοιτητές με επαναστατικές ανησυχίες, ταξίδευαν πολύ και έβγαζαν τα προς το ζην τραγουδώντας και παίζοντας κιθάρα στους δρόμους διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και πόλεων των Η.Π.Α. Εκτός από τα χιτ της εποχής- έπαιζαν για παράδειγμα όλο το ρεπερτόριο των Beatles- η Julia έγραφε και τραγούδια ειδικά για την κάθε περιοχή στην οποία έκαναν την περφόρμανς τους και έτσι εξασκήθηκε σταδιακά στο στίχο, στις ρίμες, στον ρυθμό. Με την οριστική επιστροφή τους στη Βρετανία και τη δημιουργία της οικογένειάς τους, η Donaldson συνέχισε μεν να γράφει τραγούδια για ενήλικες και να τα τραγουδά σε παμπ, αλλά πλέον άρχισε και να εργάζεται και για το παιδικό πρόγραμμα του BBC, γράφοντας επαγγελματικά πλέον παιδικά τραγούδια για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Μέχρις ότου…

Τα βιβλία Μετά από αρκετά χρόνια, το 1991, έλαβε μια ειδοποίηση από έναν εκδοτικό οίκο. Μια εργαζόμενη εκεί είχε ακούσει ένα από τα τηλεοπτικά της τραγούδια, το «Α squash and a squeeze» (μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη με τον τίτλο «Χωράει, δε χωράει») και της πρότεινε να γίνει βιβλίο. Αυτή ήταν η πρώτη της έκδοση, το 1993, στα 45 της πλέον χρόνια, και η πρώτη της συνεργασία με τον Axel Scheffler, τον Γερμανό εικονογράφο με τον οποίον έχει συνδέσει το όνομά της. Η μεγάλη της, όμως, επιτυχία ήρθε δυο χρόνια μετά με το περίφημο Gruffalo και πάλι σε συνεργασία με τον Scheffler. Στην ερώτησή μου για το αν δουλεύουν μαζί η απάντηση είναι αρνητική. Δουλεύουν ξεχωριστά, εκείνη στέλνει το κείμενο στον εκδοτικό οίκο, ο εκδοτικός οίκος το προωθεί στον Axel κι εκείνος ζωγραφίζει τα λόγια της. To αποτέλεσμα; Αρμονικότατο! Μάλιστα, αναφέρει, σχεδόν ποτέ δεν απογοητεύεται από το πώς ο Scheffler, αλλά και όλοι οι υπόλοιποι εικονογράφοι με τους οποίους έχει κατά καιρούς συνεργαστεί, όπως για παράδειγμα η Lydia Monks ή η Helen Oxenbury, ζωντανεύουν τους ήρωές της και τις ζωές τους! Περιμένει κάθε φορά με ανυπομονησία να δει τα δοκίμια και συνήθως η πρώτη της αντίδραση είναι ένα μεγάλο χαμόγελο! Μια φορά πάντως, που είχε φανταστεί κάποια ηρωίδα της από «To Τρολ» εντελώς διαφορετικά, ζήτησε από τον εικονογράφο David Roberts να την αλλάξει, δίνοντάς του περαιτέρω επεξηγήσεις για το πώς θα την ήθελε!

Οι στίχοι και οι ιδέες Γράφει συνήθως σε στίχους, αν και αυτό είναι δύσκολο, γιατί έτσι έμαθε να γράφει από την εποχή που τραγουδοποιούσε. Κερδίζει η ρίμα τους μικρούς αναγνώστες; Φυσικά. Μάλιστα, λεει, όχι τόσο η ρίμα, αλλά

ο ρυθμός, η μουσικότητα, το μέτρο. Είναι εύκολο για ένα μικρό παιδί να αποστηθίσει ένα ποίημα και έτσι να βοηθηθεί σε ένα δεύτερο επίπεδο στην ανάγνωσή του. Ελπίζει πως οι αποδόσεις των στίχων της στην εντελώς άγνωστη για αυτή γλώσσα μας είναι επιτυχημένες. Τη διαβεβαιώνω πως μπορεί να είναι ήσυχη, στα χέρια των Φίλιππου Μανδηλαρά και Μάρως Ταυρή, που έχουν αναλάβει τα βιβλία της τα τελευταία χρόνια, στις εκδόσεις Πατάκη και Ίκαρος ο πρώτος και στις εκδόσεις Μεταίχμιο η δεύτερη. Εμπνέεται από παντού. Από κάτι που θα δει, από κάτι που θα ακούσει, από κάτι που θα θυμηθεί, από κάτι που θα διαβάσει. Κάθε ιστορία της έχει τη δική της ιστορία. Για παράδειγμα, η ιδέα για τους «Πέντε άσχημους» τής ήρθε σε ένα σαφάρι, όταν άκουσε για πρώτη φορά ότι υπάρχουν πέντε ζώα, που θεωρούνται τα πιο άσχημα της αφρικανικής Σαβάνας. Ο Ζογκ ήταν αποτέλεσμα της παραγγελίας ενός εκδότη που ήθελε παραμύθι με πρωταγωνιστή δράκο. Ο Ξυλαράκης ήταν ένα ξύλο- παιδικό παιχνίδι στο Γκρούφαλο και «ανεξαρτητοποιήθηκε» με μια δικιά του ιστορία. Για τη δημιουργία της, εμπνεύστηκε και από τα παιδιά της, που πάντοτε έπαιζαν με ξύλα! Το Γκρούφαλο δημιουργήθηκε καταρχάς ως λέξη για να κάνει ρίμα σε ένα στίχο που είχε ήδη σκαρώσει η συγγραφέας. Στον Γάμο των δυο σκιάχτρων ήθελε να φτιάξει έναν ισχυρό θηλυκό πρωταγωνιστικό χαρακτήρα και έτσι της ήρθε η ιδέα για αυτό το ιδιαίτερο love story. Όταν έχει μια νέα ιδέα, κολλάει σε αυτή για πολύ καιρό, μέχρι να την ολοκληρώσει, γιατί, όπως τονίζει, το δύσκολο δεν είναι τόσο η έμπνευση, αλλά το πώς αυτή θα γίνει μια αφήγηση με αρχή, μέση και τέλος. Ιδιαίτερα το τέλος είναι, κατά τη γνώμη της, το πιο σημαντικό στοιχείο ενός καλού παιδικού βιβλίου. Σταδιακά, λοιπόν, χτίζει στο μυαλό της την ιστορία, τους χαρακτήρες της και τους τόπους δράσης τους, διαλέγοντας προσεχτικά μια μια τις λέξεις, κάνοντας δοκιμές στίχων σε ένα τετράδιο, γράφοντας και σβήνοντας, μαστόρισσα του λόγου, μέχρι να πετύχει αυτό που τελικά την ικανοποιεί. Ξέρει από την αρχή πoιο θα είναι το τέλος και σχεδόν ποτέ δεν της έχει ζητηθεί να αλλάξει κάτι από τους επιμελητές των εκδοτικών οίκων με τους οποίους συνεργάζεται. Όμως, για να φτάσει ένα βιβλίο της προς έκδοση έχουν προηγηθεί μήνες ή ακόμα και χρόνια δουλειάς.

Η καθημερινότητα Η Julia Donaldson δεν έχει μια σταθερή καθημερινότητα, ούτε μια ρουτίνα γραψίματος. Δεν της το επιτρέπει άλλωστε ο τρόπος ζωής της. Ταξιδεύει πολύ, δίνει παραστάσεις, επισκέπτεται σχολεία και παιδικά φεστιβάλ, πολύ συχνά και μαζί με τον σύζυγό της και την κιθάρα του. Γράφει παντού, στο σπίτι της, σε καφέ και βιβλιοθήκες, μέσα σε αεροπλάνα και σε τρένα. Όμως, βάζει τις ιδέες της σε τάξη και σχηματίζει τα κείμενά της μέσα στο μπάνιο ή την ώρα που περπατάει ή λίγο πριν αποκοιμηθεί, τις στιγμές, δηλαδή, που χαλαρώνει. Λαμβάνει καθημερινά γράμματα από μικρούς και μεγάλους αναγνώστες της, με σχόλια θετικά και αρνητικά, τα οποία συχνά, αν είναι αστεία, τα κρεμάει σε πίνακες ανακοινώσεων στο σπίτι της. Έχει εφτά εγγόνια. Τους παίζει πιάνο, τους διαβάζει και τους ερμηνεύει τα βιβλία της. Αλλά μάλλον προτιμά να τους διαβάζει βιβλία άλλων, για να μην μπουχτίσουν και για να μην… πληγωθεί η ίδια αν τα δει να μπουχτίζουν! Όπως κάθε συγγραφέας, καμιά φορά, αν και δεν της μοιάζει πως θα μπορούσε να πάσχει από writer’s block, κολλάει και δεν… κατεβάζει ιδέες, όμως δεν σκέφτεται να σταματήσει ποτέ να δουλεύει. Ετοιμάζει σύντομα ένα love-story μεταξύ εξωγήινων, βασισμένο στον Ρωμαίο και στην Ιουλιέττα. Η δουλειά της και η επαφή της με τα παιδιά τη βοηθούν να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Λέξεις, στίχοι, μουσική, εικόνες, παραστάσεις, αφηγήσεις, όλα αυτά είναι η ζωή της, είναι η γεμάτη ενέργεια, εντυπωσιακή ζωή της, που ισορροπεί υπέροχα μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Και μας δίνει μόνο μια συμβουλή. Να διαβάζουμε στα παιδιά μας βιβλία από τη βρεφική κιόλας ηλικία.

Οι ιστορίες Η Julia Donaldson δε γράφει ηθικοπλαστικές ιστορίες. Δεν θέλει να είναι διδακτική. Γράφει καταρχάς ιστορίες περιπετειώδεις, διασκεδαστικές, έξυπνες και ανατρεπτικές, που μπορεί, όμως, να λειτουργούν σε ένα δεύτερο επίπεδο και ως μύθοι και επομένως να κρύβουν και κάτι πιο… βαθύ, ένα μήνυμα για την αποδοχή, για τον φόβο ή για την απώλεια (η ίδια μάλιστα έχει χάσει ένα από τα τρία παιδιά της πριν από μερικά χρόνια). Θέλει ακόμα, και το θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό, τα παιδιά να παίζουν με τα παραμύθια της, να γίνονται τα ίδια ηθοποιοί και να ερμηνεύουν τους ρόλους που ξεπηδούν μέσα από τα βιβλία, να απαγγέλλουν τους στίχους της, να τραγουδούν τα τραγούδια της. Κατά τη γνώμη της, με την ιδιότητα αυτή τη φορά της ερμηνεύτριας και όχι της συγγραφέα, κάθε περφόρμανς, ατομική ή ομαδική, βοηθάει τα παιδιά εκτός από το να διασκεδάσουν, να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση. Και με τη ιδιότητα της συγγραφέα μού τονίζει πως η δυνατή ανάγνωση που απαιτείται για να γίνει ένα βιβλίο θεατρική παράσταση βοηθάει τα παιδιά να μάθουν να διαβάζουν καλά. Μάλιστα, έχει γράψει γύρω στα 100 βιβλία αποκλειστικά για εκπαιδευτική χρήση από τους δασκάλους μέσα στην τάξη.

Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Ίκαρος για την πρόσκληση και τη φιλοξενία. Ανακαλύψτε όλα τα βιβλία της Julia Donaldson που κυκλοφορούν στα ελληνικά στο www. biblionet.gr/author/45014/Julia_Donaldson

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

16.10.2018

Κάνε παιδί μου Γιόγκα ΤΗΣ ΜΑΡΚΕΛΛΑΣ ΔΗΜΟΥ

εν είμαι «άνθρωπος της Γιόγκα». Δεν μου ταιριάζει, νομίζω, και τις λίγες φορές που δοκίμασα, κάθε άλλο πάρα αισθάνθηκα τα πολυσυζητημένα ωφέλη της. Έχω πολλούς φίλους και φίλες που ορκίζονται στο όνομά της όμως. Μια πολύ αγαπημένη φίλη μού είχε μιλήση για τη Σουάμι Σιβαμούρτι Σαρασουάτι, μια δασκάλα της Επιστήμης της Γιόγκα, με τόση θέρμη και συγκίνηση που με εντυπωσίασε. Ζήτησα λοιπόν να κουβεντιάσω μαζί της. Και να που βρέθηκα στο άσραμ της, και να που η ηρεμία και το σπινθιροβόλο βλέμμα της με συνεπήρα και να που είπα πως αν τελικά εγώ δεν κατάφερα να κάνω τα βήματά μου στον κόσμο της Γιόγκα, θα ήθελα να το κάνουν τα παιδιά μου. Γιατί ένα από τα μεγάλα όνειρα της Σουάμι, είναι να γνωρίσει τα οφέλη της Γιόγκα στα παιδιά. Γι’αυτά και για πολλά άλλα μιλήσαμε μαζί της. Μπορεί πραγματικά η Γιόγκα να βοηθήσει τα παιδιά; Με ποιον τρόπο; Η Γιόγκα είναι μια Επιστήμη της Ζωής. Με αυτή την οπτική, μπορεί να προσφέρει στα παιδιά μια ολιστική προσέγγιση του εαυτού τους και της ζωής. Από τη μια πλευρά μέσω της γιόγκα τα παιδιά μπορούν να οικοδομήσουν ένα υγιές φυσικό σώμα, να αποκτήσουν πνευματική και συναισθηματική ισορροπία και να αποκτήσουν πνευματική ανάπτυξη. Από την άλλη πλευρά, η γιόγκα τα βοηθάει να καθορίσουν έναν Σκοπό στη ζωή και να οικοδομήσουν μια Φιλοσοφία που θα τα στηρίζει σε δύσκολες στιγμές. Οι τεχνικές της γιόγκα, ασάνα (στάσεις του σώματος), πραναγιάμα (πρακτικές διαχείρισης της αναπνοής), οι πρακτικές χαλάρωσης παρέχουν στα παιδιά τα μέσα για να απαλλαγούν από το άγχος και τις εντάσεις. Μην ξεχνάμε ότι τα μικρά παιδιά δεν μπορούν πολλές φορές να διαχειρι-

16.10.2018

στούν και να εκφράσουν συναισθήματα όπως η απόρριψη, ο φόβος, ο θυμός, η ζήλια, το άγχος, η απογοήτευση. Οι πρακτικές της γιόγκα αποτρέπουν αυτά τα αρνητικά συναισθήματα από το να συσσωρεύονται στο υποσυνείδητο ενός παιδιού. Αντιμετωπίζοντας τα "αχαρτογράφητα" συναισθήματά τους, τα παιδιά μπορούν να επικεντρωθούν καλύτερα σε ό,τι κάνουν, να εστιάσουν τον νου τους περισσότερο στα καθημερινά τους καθήκοντα και να διακρίνουν καλύτερα τι τους αρέσει και τι όχι, μπορούν να αναπτύξουν τα ταλέντα τους πιο εύκολα. Έτσι, καταφέρνουν να δώσουν μορφή στους στόχους τους και γίνονται πειθαρχημένα και επίμονα στην ολοκλήρωση του έργου τους. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι πρακτικές της γιόγκα εναρμονίζουν το ενδοκρινικό και το νευρικό σύστημα σε όλες τις ηλικίες καθώς εξισορροπούν το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό σύστημα. Ένα από τα βασικότερα όμως οφέλη των πρακτικών της γιόγκα είναι η ομοιόμορφη ανάπτυξη και των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου, τόσο του αριστερού που ευθύνεται για τη διανοητική μας ανάπτυξη, όσο και του δεξιού που ευθύνεται για την ανάπτυξη της διαισθητικής μας φύσης. Η εκπαίδευση του μέλλοντος θα στηριχτεί σε αυτήν τη συνολική ανάπτυξη του εγκεφάλου. Είναι κατάλληλα όλα τα είδη της γιόγκα για τα παιδιά και πότε είναι καλό για ένα παιδί να έρθει σε επαφή με τη Γιόγκα; Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ορισμένες τεχνικές όπως οι άσανα, η πραναγιάμα και η χαλάρωση είναι ιδανικές για παιδιά. Τα παιδιά μπορούν να ξεκινήσουν γιόγκα μετά την ηλικία των 7-8 ετών. Παραδοσιακά, τα παιδιά ενθαρρύνονται να ασκούνται στη Σούρυα Ναμασκάρα (Surya Namaskar), στη Νάντι Σόντανα πραναγιάμα (Nadhi Shodhana Pranayama) , στο Γκαγιάντρι μάντρα (Gayatri mantra) και στη Σαμπάβι μούντρα (Shambhavi Mudra) και σταδιακά καθώς μεγαλώνουν προστίθενται και άλλες πρακτικές. Οι πρακτικές αυτές έχουν ως αποτέλεσμα τον συγχρονισμό των κινήσεων του σώματος με την αναπνοή και την εξισορρόπηση όλων των μυών και των αρθρώσεων. Ενδεικτικά σας λέω ότι η Σούρυα Ναμασκάρα καθιστά ομαλότερη τη μετάβαση των παιδιών από την παιδική ηλικία στην εφηβεία. Η απαγγελία του Γκαγιάτρι (Gayatri) μάντρα (ηχητική δόνηση) φέρνει στην επιφάνεια την εσωτερική γνώση και ξυπνά την εσωτερική σοφία που είναι αποθηκευμένη μέσα μας. Το μάντρα αυτό αυξάνει τη συγκέντρωση, δίνει καθαρότητα στον νου, βελτιώνει τη μνήμη, την ποιότητα της αντίληψης και της διάκρισης. Τέλος, η Σαμπάβι Μούντρα, η εστίαση στο κέντρο των φρυδιών ενεργοποιεί το άγια τσάκρα, συμβάλλει στη χαλάρωση του νου, ενώ ταυτόχρονα ενδυναμώνει την ικανότητα συγκέντρωσης και αυξάνει την εστίαση της προσοχής. Ένα από τα σημαντικότερα στάδια στη γιόγκα του συστήματος Σατυανάντα που εφαρμόζεται σε όλες τις ηλικίες είναι εκείνο της χαλάρωσης που πρέπει να διαφοριοποιηθεί από την απάθεια και τη νωθρότητα ή το κενό. Η χαλάρωση του νου και η απαλλαγή του από τις εντάσεις συμβάλλει ώστε να μπορέσει κάποιος να φτάσει στη συγκέντρωση και από εκεί στον διαλογισμό. Αυτό αποτέλεσε ένα από τα βασικά συμπεράσματα από την εφαρμογή της γιόγκα του συστήματος Σατυανάντα στα σχολεία της Γαλλίας. Ένας δυνατός και συγκεντρωμένος νους, είναι ένας χαλαρός, χωρίς άγχος νους.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Σταδιακά προστίθεται και ο οραματισμός με τον οποίο βελτιώνεται η φαντασία, η συγκέντρωση και η μνήμη. Δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να οραματιστούν τι θέλουν στη ζωή τους και να το πετύχουν. Συντονίζει την καρδιά, τον νου και τα χέρια, δηλαδή τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις πράξεις. Όταν κάποιος ξεκινά τη διδασκαλία της γιόγκα στα παιδιά θα πρέπει σίγουρα να γνωρίζει τα στάδια της φυσικής και της ορμονικής ανάπτυξής τους. Το σώμα των μικρών παιδιών και των εφήβων αλλάζει, μεταμορφώνεται συνεχώς και οι ασάνα και η πραναγιάμα μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξή τους και τη φυσιολογία τους. Έτσι, παιδιά και γονείς δεν κάνουν τις ίδιες άσανα, τις ίδιες τεχνικές πραναγιάμα ή τον ίδιο διαλογισμό. Μπορούν και οι δύο να ακολουθούν το ίδιο σύστημα της γιόγκα, για παράδειγμα μπορούν να ακολουθούν και οι δύο το σύστημα γιόγκα Σατυανάντα, αλλά τα παιδιά προτείνεται να εκτελούν μόνο μερικές ασάνα και με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Πώς πρέπει ένας γονιός να παρουσιάσει τη γιόγκα στο παιδί του; Σαν μάθημα; Σαν παιχνίδι; Πόσο διαρκεί μια συνεδρία γιόγκα για παιδιά; Μία συνεδρία γιόγκα για παιδιά μπορεί να διαρκέσει από 15' έως 30'. Τα παιδιά χρειάζονται αρχικά χρόνο να κινηθούν, να εκτονωθούν και σταδιακά να περάσουν στις πρακτικές. Η έναρξη του μαθήματος πρέπει να περιλαμβάνει 5' κάποια τεχνική χαλάρωσης και μετά να περνάνε στις άσανα και την πραναγιάμα. Οι άσανα δεν χρειάζεται να εκτελούνται με τέλειο τρόπο, η τέλεια εκτέλεση έρχεται με τον χρόνο. Στα παιδιά δεν χρειάζεται να τους πει κανείς να ασκηθούν στη γιόγκα. Ψυχολογικά πειράματα αποκάλυψαν την αλήθεια που γνωρίζουμε όλοι, ότι δηλαδή τα παιδιά απορροφούν τα πάντα από τους γονείς και τους μεγαλύτερούς τους. Εάν κάνετε τη γιόγκα σας τακτικά, τα παιδιά σας θα σπεύσουν να σας μιμηθούν. Τα παιδιά απορροφούν τις πνευματικές ποιότητες και δεν είναι απαραίτητο να δίνετε μαθήματα γιόγκα ή μαθήματα πνευματικής ζωής. Χαρίστε τους τη γιογκική ατμόσφαιρα. Δώστε τους το παράδειγμα. Εάν θέλετε το παιδί σας να ξεκινήσει τη γιόγκα, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να ασκείστε εσείς τακτικά στη γιόγκα. Υπάρχει ένα καταπληκτικό ποίημα της Dorothy Law Nolte που λέγεται "Children learn what they live". Το ποίημα αυτό είναι ένας ύμνος στη μεγάλη σημασία που έχει το παράδειγμα για τα παιδιά. Θα σας αναφέρω ενδεικτικά 2-3 στίχους για να καταλάβετε: Εάν τα παιδιά ζουν με κριτική, μαθαίνουν να καταδικάζουν. Εάν τα παιδιά ζουν με εχθρότητα, μαθαίνουν να παλεύουν. Εάν τα παιδιά ζουν με φόβο, μαθαίνουν να είναι ανήσυχα...... Όμως, Εάν τα παιδιά ζουν με καλοσύνη και προσοχή, μαθαίνουν σεβασμό. Εάν τα παιδιά ζουν με ασφάλεια, μαθαίνουν να έχουν πίστη στον εαυτό τους και σε εκείνους που ζουν γύρω τους. Αν τα παιδιά ζουν με φιλικότητα, μαθαίνουν ότι ο κόσμος είναι ένα ωραίο μέρος για να ζήσουν.....

Η Σουάμι Σιβαμούρτι Σαρασουάτι, Yoga Acharya (Μάστερ της γιόγκα), γεννήθηκε στην Αυστραλία και είναι μία δασκάλα της Eπιστήμης της Γιόγκα. Με την καθοδήγηση του πνευματικού της δασκάλου, Σουάμι Σατυανάντα Σαρασουάτι, ήρθε στην Ελλάδα στα μέσα του 1970 και αφιέρωσε τη ζωή της στη διάδοση της γιόγκα. Έκτοτε και μέχρι σήμερα, με εφαλτήριο το Κέντρο Γιόγκα στην Παιανία (Σατυανάντασραμ), το οποίο ίδρυσε το 1977, μεταδίδει το πρακτικό μήνυμα της γιόγκα στους ανθρώπους όλων των χωρών, φυλών, θρησκειών και πολιτισμών. Ως ένα από τα πρώτα του είδους του στην Ευρώπη, το άσραμ παρέχει τη δυνατότητα σε κάποιον να μείνει για μικρό ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και να ζήσει από κοντά τα οφέλη του παραδοσιακού γιογκικού τρόπου ζωής καθώς επίσης και να παρακολουθήσει ποικιλία σεμιναρίων σε θέματα σχετικά με τη γιόγκα. Εδώ, μπορεί επίσης κάποιος να εκπαιδευτεί στη Σαννυάσα - έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής που κανείς εκπαιδεύεται στο να προσφέρει τη βοήθεια του στους ανθρώπους. Σατυανάντασραμ Ελλάδος: 'Ασραμ Παιανία: Τ.Θ. 22 | 19002 Παιανία | Τηλ.: +30 210 6644189, 210 6028531 | Φαξ: +30 210 6644048, email: info@satyanandayoga.gr Διαλογιστικό Κέντρο Σατυανάντα Γιόγκα Παιανίας, Διαδόχου Κωνσταντίνου 32, 19002 Παιανία, Τηλ: 210 6641545, email: sycp@satyanandayoga.gr

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

βιβλίο Δεν πρέπει να διδάσκουμε τα μεγάλα βιβλία, πρέπει να διδάσκουμε την αγάπη για το διάβασμα. -B.F. Skinner ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ Για παιδιά 1-3 ετών, μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο τρεις νέοι τίτλοι στη σειρά βιβλίων από χαρτόνι «Διαβάζω και διασκεδάζω», σε εικονογράφηση Yu-hsuan Huang και απόδοση Ειρήνης Χριστοπούλου. «Πάμε σχολείο!», «Ψηλά, ψηλά στον ουρανό» και «Στο λεωφορείο». Πρόκειται για διασκεδαστικές ιστορίες σε στιχάκια με κινούμενες εικόνες που ενθουσιάζουν τα πολύ μικρά παιδιά και τους προσφέρουν ατελείωτο παιχνίδι και διασκέδαση παρέα με χαριτωμένα ζωάκια. Όλοι το ξέρουµε πως ο ήλιος είναι ζεστός. Όμως, αν το μικρό σας ξεδιπλώσει τη σελίδα του βιβλίου της Agnese Baruzzi «Τι ανάποδη έκπληξη» (εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Ελένη Μπακογεώργου), θα ανακαλύψει ακριβώς το αντίθετο, κάτι πολύ κρύο; Ορίστε ένας πρωτότυπος τρόπος για να εξοικειωθούν τα νήπια µε έννοιες και λέξεις! Ένα υπέροχο βιβλίο για να µοιραστείτε µε τα παιδιά σας την έκπληξη, το γέλιο και την εξερεύνηση. Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί το βιβλίο της Claire Freedman «Η ιστορία του Αρκούδου», με μαγευτικές εικόνες της Alison Friend. Στον Αρκούδο αρέσει πολύ να διαβάζει. Αλλά το βιβλίο με τις ιστορίες το έχει διαβάσει τόσο πολλές φορές, που έχει αρχίσει να διαλύεται. Και μια μέρα ένα ξαφνικό φύσημα του αέρα παίρνει τις σελίδες και τις σκορπίζει μακριά. Τότε, ο Αρκούδος αποφασίζει να φτιάξει τη δική του ιστορία! Αλλά όταν κάθεται να γράψει, στο μυαλό δεν του έρχεται η παραμικρή ιδέα. Θα χρειαστεί μάλλον λίγη βοήθεια... Νέα περιπέτεια για τον Πίκο και τη Λόλα, τους ήρωες της Λίνας Σωτηροπούλου που έχει λατρέψει το αναγνωστικό κοινό (εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλια). Στο «Συγγνώμη, Λόλα», ο Πίκο και η Λόλα πάνε βόλτα στην παραλία. Μαζί τους θα πάει και η μαϊμού, που όχι μόνο τους χαλάει

16.10.2018

τη βόλτα, αλλά νομίζει κιόλας ότι με ένα «συγγνώμη» όλα θα είναι εντάξει. Οι δυο φίλοι όμως θα της δώσουν ένα καλό μάθημα. Άλλη μια διασκεδαστική ιστορία γραμμένη σε απλά και λιτά στιχάκια, μέσα από την οποία ξεδιπλώνεται ένας χρωματιστός, μαγικός κόσμος. Μια φορά κι έναν καιρό, «Κάπου πολύ μακριά» (Ροδούλα Παππά, εκδόσεις Νεφέλη εικονογράφηση Κώστας Μαρκόπουλος) σ’ ένα μικρό χωριό ζούσαν το Κίτρινο, το Κόκκινο, το Πράσινο και το Μπλε. Ζούσαν ειρηνικά και μονοιασμένα, ώσπου… Μια μέρα μεγάλη αντάρα ήρθε από μακριά. Ο ουρανός σκοτείνιασε κι ένας μανιασμένος άνεμος άρχισε να φυσάει. Όταν ο ήλιος έλαμπε ξανά στον ουρανό, στη στέγη του σπιτιού του Κίτρινου αντιλήφθηκαν ένα γυαλιστερό αντικείμενο. Έτσι άρχισαν οι περιπέτειές τους… Τρία κλασικά παραμύθια των αξεπέραστων αδελφών Γκριμ, «H Κοκκινοσκουφίτσα», «Χάνσελ και Γκρέτελ», «Η Χιονάτη», και το αριστούργημα της παγκόσμιας παιδικής λογοτεχνίας «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» του Λιούις Κάρολ κυκλοφορούν από τα «Ελληνικά Γράμματα», σε μετάφραση της Εύης Γεροκώστα. Αναμφισβήτητα πρόκειται για παραμύθια που τα παιδιά θέλουν να διαβάζουν ξανά και ξανά, καθώς πάντα εξάπτουν τη φαντασία τους. Είναι έργα που εμπνέουν σταθερά γενιές παραμυθάδων και εικονογράφων. Στους τελευταίους συγκαταλέγεται και η Ιταλίδα Francesca Cosanti η οποία, μέσα από την τεχνοτροπία, το σχέδιο, το χρώμα και το ύφος της εικονογράφησής της, δίνει δύναμη και νέα πνοή στα κλασικά κείμενα. Η χάρη και η ευρηματικότητά της λειτουργούν θετικά καλλιεργώντας την ευαισθησία των μικρών αναγνωστών και αναπτύσσοντας τη φαντασία τους. Τα τέσσερα αυτά κλασικά παραμύθια, τυπωμένα σε βιβλία μεγάλου σχήματος, με σκληρό εξώφυλλο, καλύπτουν υψηλά στάνταρ αισθητικής και φιλοδοξούν να αγαπηθούν από τα παιδιά και να πάρουν τη θέση που τους αξίζει στη βιβλιοθήκη τους. Δυο νέες, υπέροχα εικονογραφημένες, ιστορίες για αναγνώστες από 3 ετών από τον συγγραφέα και εικονογράφο Σαμ Άσερ κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Μετά τον φανταστικό «Ήλιο», σειρά έχουν το «Χιόνι», στο οποίο το (πάντα ανυπόμονο) μικρό αγοράκι κι ο (πιο υπομονετικός) παππούς του ζουν μια ξεχωριστή μέρα παιχνιδιού στο πάρκο (παρέα μάλιστα με ζώα από τον ζωολογικό κήπο) καθώς τα πάντα είναι λευκά, αλλά και η «Βροχή», όπου η βόλτα του παιδιού και του παππού καθυστερεί εξαιτίας της ασταμάτητης βροχής, αλλά έπειτα εξελίσσεται σε μια μαγική περιπέτεια στους πλημμυρισμένους δρόμους. Όταν ο Μαξ ανοίγει με ένα μαγικό κλειδί «Το Κουτί της Νύχτας», το σκοτάδι ξεχύνεται, μια αλεπού ξετυλίγεται και

16.10.2018

χιλιάδες αστέρια φεγγοβολούν κι αστράφτουν. Τότε η νύχτα βγαίνει έξω για να παίξει, αλλά και να αγκαλιάσει αυτούς που τη χρειάζονται. Κι όλα γίνονται πολύ όμορφα, μέχρι να έρθει ξανά η ημέρα! Αυτή η τρυφερή ιστορία της ποιήτριας Louise Greig, εικονογραφημένη μαγευτικά από Ashling Lindsay, διαβάζεται πριν από τον ύπνο και προσκαλεί τα παιδιά που φοβούνται το σκοτάδι σε μια νυχτερινή περιπλάνηση στην υπέροχη φύση. Η μετάφραση στα ελληνικά είναι της ποιήτριας Ευτυχίας Παναγιώτου. Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί το νέο παραμύθι της Linda Sarah «Του Τομ οι μαγικές μηχανές» σε εικονογράφηση του Βen Mantle και απόδοση του Αντώνη Παπαθεοδούλου, ένα συναισθηματικά φορτισμένο αλλά συνάμα βαθιά αισιόδοξο βιβλίο, που διερευνά με εύστοχο τρόπο θέματα όπως αυτό της αγάπης και της υποστήριξης μεταξύ παιδιών και γονέων. O Τομ και ο Μπαμπάς του λατρεύουν να φτιάχνουν μαζί πράγματα που κινούνται! Σύντομα οι εφευρέσεις τους γίνονται πιο μεγάλες, πιο γρήγορες και πιο τρελές και το σπίτι τους γεμίζει από δημιουργίες που ανεβοκατεβαίνουν,

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

51 στριφογυρίζουν, πετούν. Κι ύστερα, έρχεται μια αλλαγή, γρήγορη σαν αστραπή. Ο Μπαμπάς χάνει τη δουλειά του. H θλίψη απλώνεται στο σπίτι σαν συννεφιά χειμωνιάτικη. Μέχρι που ο Τομ σκαρφίζεται μια τρομερή ιδέα με αφορμή τις ιδιαίτερες εφευρέσεις οχημάτων τους, δημιουργώντας κάτι εκπληκτικό, κάτι που ο κόσμος δεν είχε αντικρίσει ποτέ πριν! Πότε φτιάχτηκε το πρώτο αυτοκίνητο; Υπάρχουν παράθυρα στο υποβρύχιο; Τι είναι το απορριμματοφόρο; Γιατί τα μετρό είναι υπόγεια; Στο νέο, πρωτότυπο «Μεγάλο Βιβλίο των Απαντήσεων» (εκδόσεις Διόπτρα) τα παιδιά ανακαλύπτουν όλες τις κρυμμένες απαντήσεις στις απορίες τους για «Τα Μέσα Μεταφοράς». Χάρη στα σύντομα, κατανοητά κείμενα και στις χαρούμενες εικόνες, διασκεδάζουν και γνωρίζουν τα αυτοκίνητα-ρομπότ, ταξιδεύουν στο διάστημα μ’ έναν πύραυλο, ενώ εξερευνούν τον κόσμο των μηχανών! Στην ίδια σειρά κυκλοφορούν και «Οι δεινόσαυροι», όπου οι μικροί αναγνώστες ανακαλύπτουν τα αγαπημένα προϊστορικά ζώα, εξερευνούν το περιβάλλον στο οποίο έζησαν και εξελίχθηκαν, μαθαίνουν για τη διατροφή και τους αμυντικούς

52 μηχανισμούς τους και ανακαλύπτουν τα... φανταστικά μυστικά τους! Διαβάστε το μαζί τους και ανακαλύψτε κι εσείς ποιος δεινόσαυρος μπορούσε να παίξει... τρομπέτα, γιατί ο Οβιράπτορας ονομαζόταν «κλέφτης αβγών», ποιος δεινόσαυρος φορούσε... κράνος και πόσοι δεινόσαυροι μπορούσαν να πετάξουν. Πώς, αλήθεια, είναι να ζεις όχι με έναν, αλλά δεκαεπτά μονόκερους; Σίγουρα χρειάζεται πολλή άσκηση. Αλλά και μαγεία. Σίγουρα και φαντασία. Στο νέο βιβλίο της Morag Hood «Η Ζωή με τους Μονόκερους» (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, εικονογράφηση Ella Okstad) γνωρίζουμε τη Ζωή, ένα κορίτσι με απίστευτες γνώσεις για τους μονόκερους. Όπως λέει και η ίδια, είναι ειδική στους μονόκερους, ντύνει όλα της τα παιχνίδια και τα κατοικίδια που υπάρχουν στο σπίτι με μοναδικά κέρατα μονόκερων, τους μαθαίνει όλα όσα πρέπει να ξέρουν για τα μαγικά των μονόκερων, πώς να κυνηγούν την τροφή τους και τόσα άλλα... Θα παρατηρήσει άραγε έναν πραγματικό μονόκερο που μπήκε στο σπίτι της; Εάν κι εσείς αγαπάτε τους μονόκερους, τότε πρέπει να γνωρίσετε τη Ζωή, γιατί το σίγουρο είναι ότι θα έχετε πολλά κοινά! Ένα όμορφο πρωινό, ένα μικρό αγόρι που θέλει να μάθει όλα τα μυστικά του κόσμου εξερευνά τον κήπο του σπιτιού του. Ανάμεσα στα λουλούδια ανακαλύπτει μια χελώνα με πολύχρωμο καβούκι. Η χελώνα του αναθέτει μια αποστολή, να της φέρει 4 αβγά, και του υπόσχεται να του αποκαλύψει ένα μεγάλο μυστικό! Μέσα από τα ταξίδια του, το μικρό αγόρι θα μάθει για τη διαφορετικότητα και για το πώς μπορεί να αγαπά και να αποδέχεται όλους τους ανθρώπους με σεβασμό. Η Κατρίνα Τσάνταλη έγραψε «Το μικρό αγόρι και τα 4 αβγά» (εκδόσεις Διόπτρα, εικονογράφηση Κώστας Θεοχάρης), ένα παραμύθι που μεταφέρει ένα πολύ σημαντικό μήνυμα. Πως όσο διαφορετικοί κι αν είμαστε εξωτερικά, στην πραγματικότητα είμαστε όλοι ίσοι. Όχι ένα, όχι δύο, αλλά τρία βιβλία της πολυβραβευμένης Τζούλια Ντόναλντσον κυκλοφόρησαν μόλις από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση του Φίλιππου Μανδηλαρά. Ξεκινάμε από το ξεκαρδιστικό «Χωράει, δε χωράει», σε εικονογράφηση του Άξελ Σέφλερ, που είναι το πρώτο βιβλίο που έγραψε η συγγραφέας. Η γιαγιά δεν είναι καθόλου ευχαριστημένη με το σπίτι της. Είναι πολύ μικρό και δεν τη χωράει. Τι μπορεί να κάνει γι΄ αυτό; Όπως φαίνεται, μόνο ο γερο-σοφός γνωρίζει. Αυτός όμως τη συμβουλεύει να γεμίσει το σπίτι της με άτακτα ζωάκια... Σειρά έχει «Η ντετέκτιβ Ανιές», η σκυλίτσα του Πέτρου, που έχει τη μοναδική ικανότητα να ανιχνεύει όλες τις μυρωδιές. Άλλοτε ψάχνει να βρει μια χαμένη κάλτσα, άλλοτε μια χαμένη μπάλα κι άλλοτε ανιχνεύει μυρωδιές που έρχονται

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

16.10.2018

από πολύ μακριά. Κάθε Τρίτη ο Πέτρος την παίρνει μαζί του στο σχολείο κι αυτή ακούει τα παραμύθια που της διαβάζουν τα παιδιά. Μια Τρίτη, όμως, ανακαλύπτουν ότι λείπουν όλα τα βιβλία από την τάξη. Ποιος μπορεί να τα έκλεψε και γιατί; Η ντετέκτιβ Ανιές δε θα αργήσει να βρει τον δράστη… Μια υπέροχη ιστορία για την ανάγνωση, τις βιβλιοθήκες και τη σχέση ανάμεσα σ’ ένα αγόρι και την ιδιαίτερη σκυλίτσα του, εικονογραφημένη από τη Σάρα Ότζιλβι. Τέλος, στο πανέξυπνο και ανατρεπτικό «Η φάλαινα και το σαλιγκάρι», επίσης σε εικονογράφηση του Άξελ Σέφλερ, ένα σαλιγκάρι ξεκινάει να γνωρίσει τον κόσμο πάνω στην ουρά μιας φάλαινας. Όταν όμως η φάλαινα εξοκείλει στα ρηχά, το σαλιγκάρι πρέπει να κάνει τα πάντα για να τη σώσει. Θα τα καταφέρει άραγε; Άλλα δυο υπέροχα βιβλία της Τζούλια Ντόναλντσον κυκλοφόρησαν και από τις εκδόσεις Μεταίχμιο (μετάφραση Μάρω Ταυρή), γραμμένα σε στιχάκια, με υπέροχη εικονογράφηση από τη Λίντια Μονκς. «Ο ποιητής κούνελος» είναι μια ιστορία γεµάτη χιούµορ και τρυφερότητα. Ο Κούνελος αισθάνεται µοναξιά. Κανένα από τα άλλα κουνέλια δεν εκτιµάει τα ποιήµατά του, που τα έχει συνθέσει µε τόσο µεράκι. Κι όσο για τα υπόλοιπα ζώα; Του λένε απλώς να σωπάσει! Όµως, µια όµορφη νύχτα µε πολλά αστέρια στον ουρανό, γνωρίζει κάποιον που µοιράζεται την αγάπη του για την ποίηση… «Η πριγκίπισσα και ο μάγος» είναι ένα συναρπαστικό παραµύθι, στο οποίο πρωταγωνιστεί η πριγκίπισσα Ελάιζα, που δεν περιμένει κανένα πριγκιπόπουλο για να τη σώσει, αλλά φροντίζει μόνη της, με λίγη βοήθεια από τη νεράιδα νονά της, να ξεγελάσει τον μάγο που την έχει παγιδεύσει. Επτά ευκαιρίες έχει η Ελάιζα να το σκάσει αφού πρώτα το χρώµα της και τη μορφή αλλάξει. Κάθε φορά όµως που η πριγκίπισσα µεταµορφώνεται –σε γαλάζιο ψάρι, σε πορτοκαλί αλεπού, σε μαύρη γάτα–, ο κακός µάγος τη βρίσκει και της αναθέτει µια κοπιαστική δουλειά. Θα καταφέρει η θαρραλέα πριγκίπισσα να τον ξεγελάσει και να επιστρέψει στο παλάτι εγκαίρως για να γιορτάσει τα γενέθλιά της; Όπως όλοι καταλαβαίνουμε, τα λιοντάρια δεν επιτρέπεται να πηγαίνουν στο σχολείο. Αλλά το λιοντάρι της Έλλης δεν θέλει να μένει μόνο του. Την ακολουθεί στα κρυφά, και κατά λάθος βρίσκεται μαζί της στη σχολική εκδρομή στο μουσείο. Μπορεί η Έλλη να κρύψει το λιοντάρι από τη δασκάλα της; Μήπως η παρουσία του εκεί θα καταλήξει σε κάτι καλό; Οι απαντήσεις στο το νέο συναρπαστικό παραμύθι της Helen Stephens «Πώς να κρύψεις ένα Λιοντάρι στο σχολείο», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος σε μετάφραση της Μαριλένας Πανουργιά.

16.10.2018

Στο μουσικό βιβλίο της Katie Cotton «Η ορχήστρα διηγείται: Τέσσερις εποχές σε μια μέρα» (εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Μαρία Παπαγιάννη) ένα κορίτσι με τον σκύλο της ζουν μια μεγάλη περιπέτεια διασχίζοντας τόπους κι όλες τις εποχές, την άνοιξη, το καλοκαίρι, το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Μόνο σε μια μέρα, από την αυγή ως το παγωμένο ηλιοβασίλεμα. Οι μικροί αναγνώστες πατούν τη νότα σε κάθε σελίδα και ακούν την ιστορία να ζωντανεύει μέσα από τη μουσική του Βιβάλντι και το έργο του "Οι τέσσερις εποχές"! «Φαντάσου όλους τους ανθρώπους με ειρήνη να ζουν. Μπορείς να πεις πως είμ’ ονειροπόλος, δεν είμαι όμως ο μοναδικός». Από τις εκδόσεις Μίνωας μόλις κυκλοφόρησε ένα βιβλίο-σταθμός, το «Imagine», το θρυλικό τραγούδι του Τζον Λένον για πρώτη φορά σε εικονογραφημένη από τον Ζαν Ζουλιέν έκδοση, μεταφρασμένο στα ελληνικά από τον Φοίβο Δεληβοριά. Με πρόλογο της Γιόκο Όνο Λένον και με τη συνεργασία της Διεθνούς Αμνηστίας, αυτό το βιβλίο τολμάει να οραματιστεί έναν ειρηνικό κόσμο. Οι θρυλικοί στίχοι του Τζον Λένον συνεχίζουν να μας εμπνέουν, να μας δίνουν ελπίδα και αποφασιστικότητα σήμερα, υπενθυμίζοντάς μας ότι ο κόσμος μας θα γίνει πραγματικά ένας μόνο όταν κάνουμε την ειρήνη πραγματικότητα. Θα το αγαπήσουν οι γονείς και θα το λατρέψουν τα παιδιά κάθε ηλικίας. Οι κάτοικοι της Αριθμοχώρας και οι κάτοικοι της Γραμματοχώρας ζούσαν πάντα μακριά κι αγαπημένοι. Ξαφνικά, μια μέρα, όλα αλλάζουν. Γιατί οι αριθμοί και τα γράμματα άρχισαν να μαλώνουν στα καλά καθούμενα; Ποια είναι πιο αναγκαία στη ζωή των ανθρώπων; Πώς θα βοηθήσει ο μικρός Μάρκος να επιλυθεί η μεταξύ τους διένεξη; Ώσπου να βρεθεί μια λύση, και μόλις μια ανάσα πριν οι δύο χώρες φτάσουν στον πόλεμο, τα παιδιά θα ανακαλύψουν πού και πόσο μας χρησιμεύουν τα γράμματα και οι αριθμοί στη ζωή μας. Το νέο μαθηματικό παραμύθι της Γεωργίας Μουντζούρη «Αριθμοχώρα εναντίον Γραμματοχώρας» (εκδόσεις Κέδρος, εικονογράφηση Μαρκ Γουάινσταϊν) απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας αλλά και σε όσους τα πλαισιώνουν, γονείς και εκπαιδευτικούς. Ο Ρίνος είναι ένας ρινόκερος αλαζόνας και θυμωμένος. Κι έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Έτσι, σκορπάει τον τρόμο στα ζώα της σαβάνας, τα οποία -όσο και να ψάχνουν- δεν μπορούν να βρουν τρόπους να αντιμετωπίσουν την τυραννία του. Έτσι αποφασίζουν να φύγουν και να τον αφήσουν μόνο. Όμως, ένα μικρό πουλί μένει πίσω και του βάζει ιδέες μεγαλοσύνης που δε θα του βγουν σε καλό… Ο «Ρίνος Σβερκοχοντρίνος» (χαρτόδετη έκδοση, εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Εύα Βασιλείου- Βαρδάκη) είναι ένα επί-

54 καιρο βιβλίο του μεγάλου Μίχαελ Έντε, που καταγγέλλει τον εγωισμό του ατόμου και της εξουσίας, καταδεικνύοντας με τον άφταστο χιουμοριστικό του τρόπο τις συνέπειες. Οι Αδερφοί Φαν, οι δημιουργοί του υπέροχου «Ελαφοκάραβου», επιστρέφουν στις εκδόσεις Μεταίχμιο με άλλο ένα αριστούργημα. Το βιβλίο «Εκεί που ο ωκεανός συναντά τον ουρανό», σε μετάφραση της Μάρως Ταυρή, μας αφηγείται την ιστορία του Φιν, που ζει κοντά στη θάλασσα και που η θάλασσα ζει κοντά του. Κάθε φορά που κοιτάζει απ’ το παράθυρό του θυµάται τις ιστορίες που του έλεγε ο παππούς του για το σηµείο όπου ο ωκεανός συναντά τον ουρανό. Εκεί όπου αιωρούνται φάλαινες και µέδουσες, εκεί όπου επιπλέουν πουλιά και κάστρα. Ο παππούς του δεν είναι πια εδώ, όµως ο Φιν ξέρει τον τέλειο τρόπο για να τον τιµήσει. Έτσι, φτιάχνει µια δική του βάρκα και ανοίγει πανιά, για να ανακαλύψει αυτό το µαγικό µέρος! Και όταν φτάσει, ίσως βρει κάτι που δεν ήξερε ότι έψαχνε… H σειρά "Κλασική Λογοτεχνία για Παιδιά" των εκδόσεων Φουρφούρι παρουσιάζει τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά έργα και δημιουργεί τα θεμέλια της διαχρονικής εκτίμησης για τους πιο αγαπημένους μας κλασικούς συγγραφείς. Με υπέροχη πολύχρωμη εικονογράφηση και προσιτή για το παιδί ανάλυση κάθε έργου, στοχεύει να το φέρει σε επαφή με τις ιστορίες και τους συγγραφείς που έχουν διαμορφώσει τον πολιτισμό μας. Γιατί το κλασικό είναι διαχρονικό. Το ίδιο και οι αναγνώστες του. Γνωρίστε στην "Τζέην Έυρ" από την παιδική της ηλικία έως την ενηλικίωση και εμπνευστείτε από τη δύναμή της να ξεπερνά όλα τα εμπόδια στη ζωή! Γνωρίστε ακόμα την "Οδύσσεια" τη σπουδαιότερη ιστορία περιπέτειας που γράφτηκε ποτέ και μάθετε για τον θρυλικό δημιουργό της, τον Όμηρο! Από τις εκδόσεις Μίνωας κυκλοφορεί το νέο πρωτότυπο παραμύθι της Γιώτας Αλεξάνδρου «Μόνο αν θέλω», εικονογραφημένο από τη Σάντρα Ελευθερίου. Μια ιστορία για το δικαίωμα των παιδιών στο σώμα τους, το δικαίωμα να λένε όχι σε φιλιά, αγκαλιές και αγγίγματα που δεν επιθυμούν, ακόμα κι αν προέρχονται από οικεία και προσφιλή πρόσωπα. Μια ιστορία για τον σεβασμό στα παιδιά ως υποκείμενα με ελεύθερη βούληση. Μια ιστορία που πρέπει να διαβάσουμε καταρχάς όλοι οι γονείς και να σκεφτούμε καλά πώς αντιμετωπίζουμε τα παιδιά μας. «Η μελω-δική μου Ορθογραφία», το νέο μουσικό βιβλίο της Ράνιας Μπουμπουρή (εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Χρήστος Κούρτογλου) είναι μια πρωτότυπη κι ολόφρεσκη πρόταση διασκεδαστικής μάθησης. Άραγε γίνεται να μάθει κανείς Ορθογραφία παίζοντας στην παραλία; Ή ψάχνοντας για το πιο

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

16.10.2018

ωραίο δώρο; Ή μήπως ακούγοντας το νανούρισμα της καφέ αρκούδας; Μπορούν άραγε να δώσουν ένα χεράκι η Ωραία Κοιμωμένη και η Σταχτοπούτα; Ναι, αλλά όχι μόνο! Με αυτούς και άλλους πολλούς συμμάχους, τα παιδιά (που- μεταξύ μας- γκρινιάζουν με τις παραδοσιακές μεθόδους εκμάθησης) θα ανακαλύψουν τα μυστικά της Ορθογραφίας παίζοντας και τραγουδώντας, χωρίς να βαρεθούν και κατ’ επέκταση πολύ ευκολότερα! Νύφη του Βορρά τη λένε κι έχει θάλασσα μπροστά της,/κάποιοι τη θαυμάζουνε για τα πολλά, κάποιοι για τα λιγοστά της./ Λαοί, φυλές περάσαν από κει και κατοικήσαν,/το στίγμα τους στην πόλη αυτή όλοι τ’ αφήσαν. Γνωρίστε στα παιδιά σας τη Θεσσαλονίκη και την πολυτάραχη ιστορία της, από τα χρόνια που ζούσε ακόμα η αδελφή του Μεγάλου Αλέξανδρου από την οποία πήρε το όνομά της, ως τις σημερινές μέρες, μέσα από το βιβλίο του Φίλιππου Μανδηλαρά «Θεσσαλονίκη. Πόλη στο Σταυροδρόμι» (εκδόσεις Παπαδόπουλος, εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλια). Τα απλά, κατανοητά στιχάκια και η πολύχρωμη μοντέρνα εικονογράφηση βοηθούν το παιδί να κάνει μια πρώτη γνωριμία με την πόλη που δοξάστηκε, αγαπήθηκε και ζηλεύτηκε όσο λίγες. Το 1959, τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν τη Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Παιδιού που περιλαμβάνει 10 αρχές, τις οποίες οι εκδόσεις Παπαδόπουλος συγκέντρωσαν στο βιβλίο «Ένας καλύτερος κόσμος. Τα δικαιώματα του παιδιού». Οι αρχές αυτές αποτέλεσαν τον κεντρικό άξονα στον οποίο βασίστηκε η σύνταξη της Σύμβασης για τα δικαιώματα του Παιδιού το 1989, μια διεθνής συνθήκη με 54 άρθρα. Αντλώντας έμπνευση από τη Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, δέκα σημαντικοί εικονογράφοι ανέλαβαν να απεικονίσουν, καθένα από τα άρθρα της, διαμορφώνοντας μια πολύχρωμη Διακήρυξη με μοναδική αισθητική. Ο Jacobo Muniz επιμελήθηκε την εικονογράφηση της σελίδας 16 που αποτελεί και το εξώφυλλο του βιβλίου. Οι υπόλοιποι εννιά εικονογράφοι της παρούσας έκδοσης είναι οι Adolfo Serra, Ester Garcia, Elena Odriozola, Marco Somà, Violeta Lopiz, Marta Altés, Riki Blanco, Iban Barrenetxea και Guridi. Κάντε δώρο στο παιδί σας ένα σημαντικό βιβλίο με κείμενα που συμβάλλουν στη δημιουργία μιας αντιρατσιστικής κοινωνίας και δίνει την ευκαιρία για ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Ετοιμαστείτε να μπείτε σε δώδεκα μαγικούς κόσμους της μυθολογίας με οδηγό έναν μοναδικό άτλαντα! Οι χάρτες στο βιβλίο «Ο Άτλαντας των Μύθων» (Τσιάγκο Τζε Μοράις, εκδόσεις Ψυχογιός) είναι ξεχωριστοί: δείχνουν πώς δώδεκα απίθανοι πολιτισμοί είδαν -και σε ορισμένες περιπτώσεις εξακολουθούν να βλέπουν- τον κόσμο. Για κάποιους είναι ένα

16.10.2018

γιγάντιο δέντρο ή ένα αναποδογυρισμένο βουνό, ενώ κάποιοι άλλοι πιστεύουν ότι ζούμε στην πλάτη μιας πελώριας χελώνας. Καθώς θα ταξιδεύετε στον κόσμο, θα συναντήσετε πληθώρα θεών, τεράτων, ηρώων και φανταστικών θηρίων. Προσέξτε μόνο μην πέσετε πάνω σε λυκανθρώπους και πνεύματα… Ένα συναρπαστικό βιβλίο για τους λάτρεις της μυθολογίας, που μας ξεναγεί στους μύθους και τους θρύλους όλων των τόπων της γης. Από τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί το βιβλίο «100 βήματα για την επιστήμη. Γιατί πέτυχε. Πώς το ανακάλυψαν», της Lisa Janne Gillespie, σε μετάφραση της Αγγελικής Τζαβάρα. Διαβάζοντάς το, τα παιδιά βουτούν µέσα στον κόσµο της επιστήµης και µαθαίνουν για τις πιο σηµαντικές ανακαλύψεις της ανθρωπότητας, για τα αστέρια, τους τροχούς, τους αριθµούς, το φως, την ιατρική, τον ήχο, τα άτοµα, τα υλικά, την ενέργεια και τη ζωή. Παρακολουθούν πώς οι πρώτες επιστηµονικές παρατηρήσεις που έγιναν από αρχαίους πολιτισµούς τελικά διαµόρφωσαν τον κόσµο µας όπως είναι σήµερα και μαθαίνουν πώς εξελίχθηκε η τεχνολογία στο πέρασµα του χρόνου

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

55 για να αλλάξει την καθηµερινή µας ζωή. Από την εφεύρεση του τροχού µέχρι το σπάσιµο του φράγµατος του ήχου και την ανακάλυψη της ανανεώσιµης ενέργειας, οι μικροί αναγνώστες θα γνωρίσουν πώς 100 βήµατα για την επιστήµη οδήγησαν σε γιγάντια άλµατα για την ανθρωπότητα. Συνέχεια με δυο νέους τίτλους για την αστυνομική σειρά βιβλίων του Isaac Palmiola και της Nuria Aparricio «Λέσχη Μυστηρίου Σέργουφ Χολμς» (εκδόσεις Διόπτρα), στα οποία δύο παιδιά και ένας σκύλος μεταμορφώνονται σε ατρόμητους ντετέκτιβ και ξεδιαλύνουν μυστήρια. Στο πέμπτο βιβλίο, με τίτλο «Η απαγωγή του Γάτσον», η Τζούλια, που λατρεύει τη διάσημη τραγουδίστρια Λόρα Σπαρκς, όταν μαθαίνει πως εκείνη θα προσφέρει σε δημοπρασία το διαμαντένιο στέμμα της, αποφασίζει να παρακολουθήσει το γεγονός από κοντά. Ωστόσο, κάποιοι κλέβουν το στέμμα και… εντελώς τυχαία, φεύγοντας, παίρνουν μαζί τους και τον Γάτσον! Στο έκτο βιβλίο, με τίτλο «Η εξαφάνιση του Youtuber», το Άγριο Ζώο, o πιο καταπληκτικός youtuber του κόσμου, που ανεβάζει απίθανα βίντεο με επικίνδυνα ζώα και που λατρεύουν η Τζούλια και ο

56 Ντιέγκο, έχει εξαφανιστεί. Ούτε καν η γιαγιά του δεν γνωρίζει πού βρίσκεται! Το τελευταίο πράγμα που έκανε ήταν να κανονίσει μια περιήγηση στον Αμαζόνιο. Ποιο παράξενο ζώο να ψάχνει άραγε; Εδώ μυρίζει μυστήριο! O Imke Stotz έγραψε και ο Stephan Rürup εικονογράφησε ένα διαφορετικό βιβλίο που θα λατρέψουν όλα τα παιδιά, κι αν έχετε χιούμορ, θα το λατρέψετε κι εσείς μαζί τους. «Ο απόλυτος οδηγός επιβίωσης στο σχολείο» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση Κώστας Πούλος) είναι ένα εγχειρίδιο που στόχο έχει να ζωντανέψει λίγο κάποιες βαρετές ώρες στο σχολείο, εκείνες τις ώρες που οι δάσκαλοι λένε και λένε και τα παιδιά τους κοιτούν μεν μέσα στα μάτια, αλλά δεν τους ακούν! Και μην μου πείτε ότι τα παιδιά δεν βαριούνται στο σχολείο και ότι προσέχουν στο μάθημα όλη την ώρα και ότι ποτέ δεν κάνουν αστεία ή δεν παίζουν λίγο κάτω από το θρανίο, γιατί δεν θα λέτε αλήθεια. Άλλωστε, χρειάζεται και λίγο… αλατοπίπερο στην καθημερινότητά μας. Στις σελίδες αυτού του οδηγού (που τα παιδιά μου διάβασαν στο σπίτι, έπαιξαν μαζί του στο σπίτι και πήραν, νομίζω, κάποιες ιδέες για το σχολείο) θα βρείτε ανέκδοτα, λογοπαίγνια, γελοιογραφίες κι άλλα τόσα έξυπνα παιχνίδια, που θα δίνουν δύναμη στους μικρούς μαθητές τόσο τις δύσκολες ώρες εντός τάξης, όσο και τις δύσκολες ώρες των διαλειμμάτων (ναι και στα διαλείμματα βαριούνται), αλλά και στις δύσκολες ώρες, αυτές που κι αν δεν περνάνε με τίποτα, στο σπίτι. Μετά το θεότρελο δεντρόσπιτο με τους 13, με τους 26, με τους 39 και με τους 52 ορόφους, έφτασε «Το θεότρελο δεντρόσπιτο με τους 65 ορόφους» (εκδόσεις Ψυχογιός). Άλλοι 13 νέοι όροφοι προστίθενται στο σπίτι του Άντι (Γκρίφιθς) και του Τέρι (Ντέντον). Έτσι τώρα μπορεί κανείς να βρει ένα σαλόνι ομορφιάς για κατοικίδια, μια αίθουσα γενεθλίων όπου έχεις πάντα τα γενέθλιά σου (ακόμη κι όταν δεν τα έχεις), ένα δωμάτιο με εκρηκτικούς βολβούς ματιών, ένα μαγαζί με γλειφιτζούρια έναν λάκκο με κινούμενη άμμο, μια φάρμα με μυρμήγκια, μια χρονομηχανή και το ΔΙΝΕΔΕ: ένα 24ωρο τηλεοπτικό κανάλι ειδήσεων, με τακτικές ενημερώσεις για ό,τι νεότερο συμβαίνει στο δεντρόσπιτο, γεγονότα και κουτσομπολιά. Τι περιμένετε, λοιπόν; Ανεβείτε! Τι θα κάνατε αν σας έλεγαν ότι, πριν από εκατομμύρια χρόνια, στην αυλή του σχολείου σας έπαιζαν ανέμελα Γιγαντόσαυροι; Ή ότι πάνω ακριβώς από το σπίτι σας πετούσαν τεράστιοι Πτερανόδοντες κι ότι το μόνο που χρειάζεστε για να τους δείτε και να τους αγγίξετε σήμερα είναι μια απλή… οδοντόβουρτσα; Ε λοιπόν, με αυτή την πρόκληση ήρθαν αντιμέτωποι ο μικρός Κοπέρνικος και η παρέα του. Για να μάθετε τι ακριβώς τους συνέβη, αναζητήστε τη νέα ιστορία των Άγγελου Αγγέλου και Έμης Σίνη «Ο μικρός Κοπέρ-

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

16.10.2018

νικος και το Πάρκο των Δεινοσαύρων» (εκδόσεις Παπαδόπουλος, εικονογράφηση Λίλα Καλογερή), μια πολύχρωμη περιπέτεια με χιούμορ και δράση στην πρώτη γραμμή. Το βιβλίο που μικροί και μεγάλοι περιμέναμε με ανυπομονησία είναι εδώ! «Ιστορίες της Καληνύχτας για Επαναστάτριες 2», των Έλενα Φαβίλι και Φραντζέσκα Καβάλο. Η συνέχεια του ευπώλητου βιβλίου που ενέπνευσε κορίτσια σε όλο τον κόσμο να κάνουν μεγαλύτερα όνειρα, να βάζουν υψηλότερους στόχους και να αγωνίζονται σκληρότερα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Πρόκειται για μια εξ ολοκλήρου νέα συλλογή με εκατό ιστορίες που τιμούν εξαιρετικές γυναίκες, από τη Νεφερτίτη μέχρι την Μπιγιονσέ και από τη Ρόζαλιντ Φράνκλιν μέχρι την Τζ. Κ. Ρόουλινγκ. Βασίλισσες και ακτιβίστριες, μπαλαρίνες και δικηγόροι, πειρατίνες και προγραμματίστριες, αστροναύτισσες και εφευρέτριες- μια καταπληκτική καταγραφή και μια υπενθύμιση πως είναι τελικά εφικτό να πραγματοποιηθούν όλοι οι στόχοι που θέτει ο καθένας. Αναζητήστε αυτό το ουσιώδες ανάγνωσμα για κορίτσια, αλλά και αγόρια. Τα παιδιά που το διαβάζουν πριν κοιμηθούν είναι βέβαιο ότι θα κάνουν όνειρα μεγάλα και γεμάτα έμπνευση. Το Παιδί είναι δέκα χρονών. Του αρέσουν οι Παράδοξες Ενέργειες και τα Ωραία Πράγματα. Του αρέσει να διαβάζει βιβλία και κόμικς. Του αρέσει η θέα από το παράθυρο του δωματίου του. Του αρέσει που έχει μία μυστική, υπόγεια Αίθουσα Επιχειρήσεων όλη δική του. Δεν έχει μαλλιά και του αρέσει να φορά συνεχώς την κίτρινη ρόμπα του, που μοιάζει με μπέρτα υπερήρωα. Του αρέσει που έχει την άδεια από τη Μαμά να σερφάρει όσο θέλει στον υπολογιστή του. Γιατί η Μαμά λατρεύει το Παιδί, και το Παιδί λατρεύει τη Μαμά του. Και γιατί οι δυο τους, και μόνο αυτοί, ξέρουν πως το πεπρωμένο του Παιδιού είναι να σώσει την ανθρωπότητα και όλο τον πλανήτη από τους Εξωγήινους Κακούς. Να δώσει μια μεγάλη μάχη. Όμως το παιδί πονάει πολύ, γιατί είναι άρρωστο. Τόσο πολύ, που δεν του επιτρέπεται καν να βγει από το σπίτι του... Παρόλα αυτά, η μελλοντική του ζωή ως Power Kid έχει ήδη γίνει βιβλίο που έρχεται από το μέλλον και το Παιδί πρέπει να ανακαλύψει τι συμβαίνει. Το «Power Kid», του Κυριάκου Αθανασιάδη (εκδόσεις Στερέωμα, εξώφυλλο Ηλίας Κυριαζής) είναι ένα συγκινητικό, πρωτότυπο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας για παιδιά από 9 ετών, που τα φέρνει σε επαφή με έξυπνο και αντισυμβατικό τρόπο, με τον παιδικό καρκίνο, και αποθεώνει τη δύναμη της φαντασίας και την αγάπη με τρόπο ιδιαίτερα ευχάριστο. Ποια είναι η μυστηριώδης γυναίκα με τα μπλε σαν γυάλινα μάτια και γιατί βρίσκεται πάντα στα ίδια μέρη όπου συχνάζουν ο Σταύρος, η Μαργαρίτα, ο

16.10.2018

Ντάνιελ και η Ειρήνη; Πώς θα αντιδράσουν τα τέσσερα παιδιά όταν εκείνη τους αποκαλύψει το τρομακτικό μυστικό της; Θα την πιστέψουν; Κι αν την πιστέψουν, θα καταφέρουν να τη βοηθήσουν; Καρδιοχτύπι, μυστήριο και αμέτρητες ανατριχίλες στο νέο βιβλίο της Άντρης Αντωνίου «Εβδομηντάχρονη ετών 10» (εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση Λιάνα Δενεζάκη) μια ιστορία που θα εκτοξεύσει την αγωνία σας στα ύψη! Σ’ ένα ξενοδοχείο στο Παρίσι, ένα βραδάκι, τη δεκαετία του 1880, ο Μαρκ Τουέιν καθόταν με τις κορούλες του, που τον θερμοπαρακαλούσαν να τους πει μια ιστορία. Αφού διάλεξαν μια εικόνα από ένα περιοδικό, για να γίνει μια αρχή, ο Τουέιν άρχισε να τους διηγείται το παραμύθι του Τζόννυ, ενός φτωχού αγοριού που βρέθηκε με κάτι μαγικούς σπόρους στην τσέπη και στη συνέχεια πήρε μέρος στην επιχείρηση απελευθέρωσης ενός πρίγκιπα που είχε απαχθεί. Αργότερα, ο Τουέιν θα κρατήσει στα γρήγορα κάποιες πρόχειρες σημειώσεις, όμως η ιστορία θα μείνει ημιτελής… μέχρι τις μέρες μας. Οι σημειώσεις αυτές εντοπίστηκαν στο Αρχείο Μαρκ Τουέιν στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϋ και αποτελούν τώρα τον καμβά ενός παραμυθιού, όπως αναπτύχθηκε έναν αιώνα αργότερα. Συγκεκριμένα, το 2011, ο δόκτωρ Τζον Μπερντ, μελετητής του Τουέιν στο Πανεπιστήμιο Γουίνθροπ, εντόπισε το απόσπασμα του παραμυθιού, καθώς αναζητούσε υλικό που να σχετίζεται με το φαγητό, με προοπτική να γράψει ένα βιβλίο μαγειρικής αλά Μαρκ Τουέιν. Είχε ζητήσει να δει τον συγκεκριμένο φάκελο διότι περιείχε τη λέξη «Oleomargarine». Και τότε ταύτισε την ιστορία με ένα ημιτελές παιδικό παρα-

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

57 μύθι, που ταίριαζε με την ημερολογιακή εγγραφή του Τουέιν για τη φάση της αφήγησης στο Παρίσι. Ο δόκτωρ Μπερντ μοιράστηκε την ανακάλυψή του με τη δόκτορα Σίντυ Λόβελ, τότε διοικητική διευθύντρια της Οικίας και του Μουσείου Μαρκ Τουέιν στο Χάρτφορντ του Κοννέκτικατ. Και το 2014 ο εκδοτικός οίκος Doubleday Books for Young Readers αγόρασε τα δικαιώματα συνεργασίας με την Οικία και το Μουσείο Μαρκ Τουέιν και με το Αρχείο Μαρκ Τουέιν προκειμένου να δημιουργήσει ένα εντελώς καινούριο έργο, βασισμένο στις σημειώσεις του Μαρκ Τουέιν. Έτσι, με το αποσπασματικό σκιαγράφημα του Τουέιν και έχοντας ως οδηγό μια ιστορία που στην πορεία σταματά, ο συγγραφέας Φίλιπ Στεντ έγραψε ένα παραμύθι που εικάζει ποια θα ήταν η εξέλιξη, εάν ο Τουέιν είχε ολοκληρώσει το σχέδιό του. Με τη χαριτωμένη, χιουμοριστική και συχνά σπαρακτική εικονογράφηση της Έριν Στεντ, τούτη η ιστορία για την καλοσύνη, την ανδρεία και την τιμή φτάνει στα χέρια μας με τον τίτλο «Η αρπαγή του πρίγκιπα Μαργαρίνη» (εκδόσεις Πατάκη) κάνοντας ένα ταξίδι μέσα στον χρόνο και μας χαρίζει το πρώτο εικονογραφημένο βιβλίο του θρυλικού Αμερικανού συγγραφέα, όπως το συνέλαβαν δύο από τα πιο σημαντικά ονόματα της παιδικής λογοτεχνίας στις μέρες μας. Οι φαν του Ντέιβιντ Ουάλιαμς, που ολοένα και αυξάνονται και στη χώρα μας, μπορούν να ενθουσιαστούν, καθώς από τις εκδόσεις Ψυχογιός μόλις κυκλοφόρησε το νέο του συναρπαστικό μυθιστόρημα «Η συμμορία του μεσονυκτίου». Όταν ο Τομ χτυπάει στο κεφάλι από ένα μπαλάκι του κρίκετ και βρίσκεται στο Νοσοκο-

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

μείο Λορντ Φαντ, τον υποδέχεται ο πιο τρομακτικός άνθρωπος που έχει δει ποτέ. Κι εκεί που δεν πιστεύει ότι η κατάσταση μπορεί να χειροτερεύσει κι άλλο, εμφανίζεται η σατανική προϊσταμένη που είναι υπεύθυνη για τον παιδικό θάλαμο... Πού να ήξερε ο Τομ ότι σε λίγο θα ζούσε την πιο συναρπαστική περιπέτεια της ζωής του! Το έξοχο αυτό μυθιστόρημα είναι μια ιστορία για τη μαγεία και τη φιλία – και για τα όνειρα που γίνονται πραγματικότητα. Για παιδιά από 10 ετών, προτείνουμε το βιβλίο «Η Έλλα στο περιθώριο», της Καθ Χάου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση της Δέσποινας Δρακάκη. Η Έλλα είναι καινούρια στο σχολείο, δεν γνωρίζει κανέναν, δεν έχει καθόλου φίλους και κυρίως έχει ένα φοβερό µυστικό. Όταν η Λίντια, το πιο δηµοφιλές κορίτσι του σχολείου, αποφασίζει να γίνει η καλύτερή της φίλη, η Έλλα δεν µπορεί να το πιστέψει. Όµως τι θέλει στ’ αλήθεια η Λίντια; Και τι σχέση έχει µε όλα αυτά η ήσυχη, κλεισµένη στον εαυτό της Μόλι, που δε µιλάει µε κανέναν; Ένα απολαυστικό, συγκινητικό βιβλίο που σίγουρα θα κάνει πολλά παιδιά να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στους χαρακτήρες του. «Όλα ξεκίνησαν όταν μου έφεραν τον Ζαχαρία». Το νέο βιβλίο της ψυχολόγου Βέρας Πρατικάκη (εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση Ρένια Μεταλληνού), μιλάει για τις αλλαγές που επιφέρει σε μια οικογένεια η έλευση ενός νέου μέλους, για την αδελφική ζήλια, για «βασανόμετρα» που βαθμολογούν τα βάσανα που μπορεί να προκαλέσει ένα μικρό παιδί στο μεγαλύτερο αδέλφι του και για σχέδια "απαλλαγής" από μικρούς αδελφούς. Σχέδια πανέξυπνα και άκρως επιτυχημένα! Ή μήπως όχι; Μια θεότρελη και απίστευτη περιπέτεια που θα κάνει τα μεγάλα παιδιά να δουν με άλλο μάτι τα μικρότερα αδέλφια τους. «Η Σεραφίνα και ο Μαύρος Μανδύας» (Ελληνικά Γράμματα) είναι το πρώτο από

ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΙΚΑΡΟΣ / Βουλής 4, Σύνταγµα / T 210 3225152 / www.ikarosbooks.gr

16.10.2018

τα τρία βιβλία της σειράς με ηρωίδα τη Σεραφίνα, ένα γενναίο και ασυνήθιστο κορίτσι που ψάχνει την αλήθεια της γέννησής της και προσπαθεί να ορίσει τη θέση της στον κόσμο. Πρόκειται για μια ιστορία φαντασίας και μυστηρίου, από τον πολυβραβευμένο Ρόμπερτ Μπίτι. Η 12χρονη Σεραφίνα δεν είχε ποτέ κανέναν λόγο να παρακούσει τον μπαμπά της και να μπει σε περιπέτειες μακριά από την Έπαυλη Μπίλτμορ. Άλλωστε υπήρχαν αμέτρητα μέρη για να εξερευνήσει μέσα στο πελώριο αρχοντικό του 19ου αιώνα, ιδιοκτησία της οικογένειας Βάντερμπιλτ. Το μόνο που έπρεπε να προσέχει ήταν να μην τη δει κανείς. Εκείνη και ο μπαμπάς της, συντηρητής του μηχανικού εξοπλισμού της έπαυλης, ζουν κρυφά στο υπόγειο. Η Σεραφίνα έχει γίνει ειδική στο να κινείται απαρατήρητη και έτσι είναι η μόνη που γνωρίζει ποιος είναι ο υπεύθυνος για την ξαφνική εξαφάνιση παιδιών στο Μπίλτμορ: μια δαιμονισμένη ανδρική φιγούρα με μαύρο μανδύα που παραμονεύει τις νύχτες στους διαδρόμους της έπαυλης. Αφότου η ίδια κατάφερε να του ξεφύγει, διακινδυνεύει τα πάντα ενώνοντας τις δυνάμεις της με τον Μπρέινταν, τον νεαρό ανιψιό των ιδιοκτητών της έπαυλης. Οι δυο τους πρέπει να αποκαλύψουν την ταυτότητα του Άνδρα με τον Μαύρο Μανδύα πριν οι «δυνάμεις του κακού» εξαφανίσουν όλα τα παιδιά. Η αναζήτηση της αλήθειας οδηγεί τη Σεραφίνα βαθιά μέσα στο σκοτεινό και απειλητικό δάσος, στο οποίο της έχουν απαγορεύσει να πηγαίνει. Εκεί θα ανακαλύψει μια ξεχασμένη μαγική κληρονομιά που συνδέεται άρρηκτα με τη δική της παράξενη ταυτότητα. Ένα γεμάτο δράση, αλλά και συναίσθημα παραμύθι, που ανήκει πλέον στα κλασικά κείμενα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας για παιδιά ανανέωσε μ’ έναν εντελώς απροσδόκητο τρόπο ο συγγραφέας Μάνος Κοντολέων. Το πρώτο βιβλίο του συγγραφέα κυκλοφόρησε το 1979 µε τίτλο «Ο Φωκίων ήταν ελάφι». Καθώς συµπληρώνονται σαράντα χρόνια από τότε, το ίδιο εκείνο βιβλίο επανα-

16.10.2018

κυκλοφορεί αλλά µε µια εντελώς νέα µορφή, τόσο ως προς το κείµενο όσο και ως προς την εικονογράφηση, και µε άλλον τίτλο – «Ο Φωκίων δεν ήταν ελάφι» (εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Μυρτώ Δεληβοριά). Μέσα στα σαράντα αυτά χρόνια ο Μάνος Κοντολέων έχει γράψει πάρα πολλά βιβλία (για παιδιά, νέους, ενήλικες). Κάποια από αυτά έχουν µεταφραστεί σε άλλες γλώσσες. Κάποια έχουν βραβευτεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ο ίδιος απέκτησε παιδιά κι εγγόνι. Από τότε µέχρι σήµερα έχει γίνει πιο µαχητικός – υποστηρίζει µε πάθος τις αξίες της ελευθερίας και του σεβασµού. Οπότε και αποφάσισε µε ένα δεν αυτό το πιστεύω του να το εκφράσει. Μια συµβολική ιστορία που αναφέρεται στον αγώνα των ανθρώπων για δικαιοσύνη και ελευθερία. Ο Φωκίων -ένα παλικάρι που μοιάζει με ελάφι- έρχεται από μια φανταστική χώρα, όπου οι άνθρωποι συνομιλούν με τα ζώα. Ο Φωκίων συνειδητοποιεί πως υπάρχουν τόποι όπου κάποιοι στερούν την ελευθερία και την αξιοπρέπεια των άλλων κατοίκων. Και αποφασίζει να δράσει. Οι περιπέτειες οι δικές του και των φίλων του φέρνουν στον νου του αναγνώστη συνθήκες παρόμοιες με αυτές που έχουμε ζήσει και στον τόπο μας -χούντα των συνταγματαρχών και εξέγερση του Πολυτεχνείου, τουρκική εισβολή στην Κύπρο- αλλά και σε άλλα μέρη της γης.

Το βιβλίο «Στη χώρα των λαχανικών» (εκδόσεις Διόπτρα) δεν είναι άλλο ένα βιβλίο μαγειρικής. Ξεχωρίζει καθώς είναι γεμάτο με πρακτικές συμβουλές που θα κάνουν το παιδί να αγαπήσει την υγιεινή διατροφή μέσα από 30 συνταγές γεμάτες παιχνίδι, δημιουργικότητα και φαντασία!

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

59 Με περισσότερα από δεκαπέντε χρόνια εμπειρίας κοντά στα παιδιά, η Μαρία Χολέβα βοηθά τους γονείς να «ξανασυστηθούν» με το μαγείρεμα των λαχανικών και να μάθουν στα παιδιά τους να τα επιλέγουν συνειδητά στην καθημερινή διατροφή τους. Μέσα από πρωτότυπα πιάτα, η συγγραφέας δείχνει πώς η προετοιμασία ενός φαγητού μπορεί να γίνει διασκεδαστικό παιχνίδι. Ακολουθώντας τη σύγχρονη προσέγγιση ως προς την υγιεινή διατροφή, τα λαχανικά παρουσιάζονται με έναν τρόπο ιδιαίτερα φιλικό προς τα παιδιά, προάγοντας συναισθήματα όπως η έκπληξη και η χαρά. Τέλος ένα βιβλίο για όλη την οικογένεια, «Το βιβλίο του Hygge» του Μάικ Βάικινγκ, Διευθύνοντος Συμβούλου του Ινστιτούτου Έρευνας της Ευτυχίας στη Δανία, κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μίνωας, σε μετάφραση Ελένης Τουλούπη. Γιατί η Δανία θεωρείται η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο; Η απάντηση βρίσκεται στο hygge (προφέρεται χου-γκα). Το hygge έχει πολλές ερμηνείες: «τέχνη να δημιουργείς ατμόσφαιρα θαλπωρής», «ζεστασιά της ψυχής», «συναίσθημα ευεξίας και εσωτερικής πληρότητας». Το hygge το καταλαβαίνετε όταν το νιώθετε. Όταν είστε κουλουριασμένοι στον καναπέ με ένα αγαπημένο πρόσωπο, όταν μοιράζεστε το φαγητό με τους στενούς σας φίλους. Είναι εκείνα τα δροσερά γαλάζια πρωινά όταν το φως που μπαίνει από το παράθυρo είναι ακριβώς ό,τι χρειάζεστε. Από την επιλογή του κατάλληλου φωτισμού και την προετοιμασία ενός δείπνου μέχρι την επιλογή των ρούχων και τη διακόσμηση του σπιτιού σας, αυτό το βιβλίο θα σας βοηθήσει να ανακαλύψετε τη μαγεία του hygge. Οι όμορφες στιγμές κρύβονται στην απλότητα.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

16.10.2018

Δώσε θάρρος στο παιδί ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

σοι είμαστε γονείς αναρωτιόμαστε τι μπορούμε να κάνουμε ώστε τα παιδιά μας να νιώθουν πιο καλά, να χαίρονται τη ζωή, να αισθάνονται ότι τους αγαπούν περισσότερο. Με άλλα λόγια, καθημερινά αναζητάμε τι πρέπει να λάβουν από εμάς και από το περιβάλλον τους εν γένει τα παιδιά για να νιώσουν καλύτερα και μέσω αυτού να γίνουν πιο ευτυχισμένα. Όμως, σύμφωνα με το βιβλίο της Αυστριακής ψυχολόγου-ψυχοθεραπεύτριας Boglarka Hadinger «Δώστε θάρρος στο παιδί. Πώς να ενισχύσετε την αυτοεκτίμηση και την προσωπικότητα των παιδιών και των εφήβων», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, το ερώτημα αυτό είναι a priori λανθασμένο και παραπλανητικό. Πρωτίστως, επειδή δεν είναι δυνατόν να νιώθει κανείς διαρκώς καλά, είτε σωματικά είτε ψυχικά. Γι’ αυτό, το παραπάνω ερώτημα θα έπρεπε να διαμορφωθεί σε τι μπορούμε να κάνουμε ώστε τα παιδιά μας να βιώνουν την ευτυχία αλλά και πώς να μάθουν να αντιμετωπίζουν τη δυστυχία, το δυσάρεστο συναίσθημα, την αποτυχία, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Πώς μπορούν τα παιδιά να μάθουν να αντεπεξέρχονται καλύτερα στις αποθαρρυντικές καταστάσεις της ζωής; Αν απαντηθούν τα παραπάνω τότε θα μειωθεί στα παιδιά και στους νέους η επιθετικότητα, η κατάθλιψη και η ροπή προς τις εξαρτήσεις. Δούναι και λαβείν Επιπλέον, το ερώτημα «Τι πρέπει να λάβουν τα παιδιά μας για να νιώσουν καλύτερα και μέσω αυτού να γίνουν πιο ευτυχισμένα;» είναι λανθασμένο και διότι με αυτό υποτιμάμε τα παιδιά και και μοιάζουμε να μην τα εμπιστευόμαστε. Το να λαμβάνει κανείς αγάπη και ευκαιρίες στη ζωή είναι σημαντικό. Το να έχει κανείς σωστή υποστήριξη είναι κι αυτό

σημαντικό. Ωστόσο, μια σχέση που βασίζεται αποκλειστικά στο να παίρνει κανείς μονόπλευρα δεν μπορεί να κάνει μακροπρόθεσμα ευτυχισμένο κανένα παιδί, ούτε κανέναν ενήλικα. Η διαρκής φροντίδα προκαλεί στα παιδιά, όπως και στους ενήλικες, το αίσθημα της ανίας και του κορεσμού και τα εμποδίζει να αναπτύξουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους. Γιατί; Διότι οι άνθρωποι έχουν πάντοτε και κάτι να δώσουν. Και ένας άνθρωπος γίνεται ώριμος και ολοκληρωμένος, ή ακόμα και συναρπαστικός μόνο όταν αρχίζει να προσφέρει. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να θέτουμε και ερωτήματα όπως: τι απαιτούμε από τα παιδιά μας, από τους νέους μας; Ποια είναι η βάση των ιδιαίτερων ικανοτήτων τους, των δυνατοτήτων τους, των ταλέντων τους, πού μπορούν να δώσουν, τι μπορούν να προσφέρουν; Με ποιες ικανότητες, με ποια ταλέντα θα είναι σε θέση να κάνουν κάτι για τους άλλους; Τι μπορούν να κάνουν γι’ αυτόν τον κόσμο; Το να προσφέρεις και το να λαμβάνεις είναι αλληλοεξαρτώμενα. Αφήνοντας τα παιδιά μας μόνο να λαμβάνουν, όπως συχνά κάνουμε, τα εμποδίζουμε να αναπτυχθούν ως προσωπικότητες. Και φυσικά τους κάνουμε κακό. Σωστή διαπαιδαγώγηση Συχνά ερχόμαστε ως γονείς αντιμέτωποι με το δίλημμα τού να επιλέξουμε τον πιο ευχάριστο τρόπο διαπαιδαγώγησης ή αυτόν που έχει περισσότερο νόημα αλλά προκαλεί συγκρούσεις. Δυστυχώς, ο πιο ουσιαστικός τρόπος δεν είναι πάντα και ο πιο ευχάριστος. Πρέπει, λοιπόν, να βρούμε αρκετή δύναμη για να επιλέξουμε τον πιο ουσιαστι-

κό τρόπο, ακόμα και όταν μέσω αυτού προκαλούνται συγκρούσεις ανάμεσα σ’ εμάς και στα παιδιά μας. Αυτό μεσοπρόθεσμα θα τα ωφελήσει, ώστε να αναδειχθεί ό,τι καλύτερο διαθέτουν. Οι συναρπαστικοί άνθρωποι δεν έγιναν συναρπαστικοί με το να τους δίνονται πάντοτε όλα στο χέρι, αλλά μέσω των δικών τους πράξεων, μέσω της δικής τους στάσης, μέσω του τρόπου που αντιμετώπισαν δύσκολες καταστάσεις. Οι συναρπαστικοί άνθρωποι δεν επιδιώκουν μόνο να παίρνουν, μπορούν και να δίνουν. Και έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν απογοητευτικές καταστάσεις με αξιοπρέπεια, και μάλιστα να ωριμάσουν από αυτές. Παιδιά με θάρρος Ποιος από μας δεν θα ήθελε παιδιά που αντιμετωπίζουν τις δύσκολες καταστάσεις με θάρρος; Ποιος από μας δεν θα ήθελε παιδιά με υγιή αυτοεκτίμηση, νέους που εξελίσσονται σε προσωπικότητες, που αισθάνονται σημαντικοί αλλά και που θεωρούν και άλλους ανθρώπους σπουδαίους; Τα παιδιά που έχουν θάρρος αποτελούν αξία ανεκτίμητη όχι μόνο για κάθε οικογένεια, αλλά και για ολόκληρη την κοινωνία. Προκύπτει, λοιπόν, ένα νέο ερώτημα: μπορούμε εμείς να ασκήσουμε θετική επιρροή στην αυτοεκτίμηση ενός παιδιού; Ναι, απαντάει η Boglarka Hadinger και παρουσιάζει πέντε πυλώνες που συντελούν στην υγιή αυτοεκτίμη-

ση ενός παιδιού: Θετικές σχέσεις (επικοινωνιακή ικανότητα των παιδιών, τρόποι επικοινωνίας, συμμετοχή σε ομάδες, προσωπική συζήτηση, μοναδικότητα του παιδιού, κατανόηση λαθών, εποικοδομητική αντιμετώπιση συνεπειών λανθασμένων συμπεριφορών, διασκέδαση). Ικανότητα (επιτεύγματα, κατάλληλο περιβάλλον, συζήτηση για τις ικανότητες, αποδοτικότητα, τρόπος σκέψεις, επίλυση προβλημάτων, προβλήματα ως προκλήσεις, ανάθεση αρμοδιοτήτων, ενίσχυση των τρόπων αντιμετώπισης των δυσκολιών της ζωής) Προσανατολισμός (στόχοι και αξίες, σχέδια, άνθρωποι πρότυπα, σύστημα αξιολόγηση παιδιών και εφήβων, στερήσεις, οργάνωση, διατύπωση κανόνων και νοήματος μιας ζωής που συγκροτείται γύρω από αξίες και νοήματα, θετικές αναφορές, ενίσχυση του «εμείς») Πρόθεση για διαρκή εξέλιξη (τι κάνουν τα παιδιά καλά και τι πρέπει να αλλάξουν, παιδικά ψέματα, ιστορίες σχετικές με την ψυχική δύναμη, συμμετοχή των παιδιών σε καταστάσεις όπου μπορούν να κάνουν κάποιο καλό για τους άλλους) Αγάπη και όρεξη για ζωή (Ενίσχυση του συναισθήματος της έκπληξης και της περιέργειας, ανάπτυξη της δημιουργικότητας, σημασία της παιδικής ανεμελιάς, ανάπτυξη των αισθήσεων, δυνατότητα χαλάρωσης) Αν φροντιστούν από τους γονείς οι παραπάνω τομείς, προσαρμοσμένοι πάντοτε στις προσωπικότητες των παιδιών και στις ανάγκες της κάθε οικογένειας, τότε τα παιδιά, αλλά και οι ίδιοι θα αποκτήσουν υγιή αυτοεκτίμηση και θα βαδίσουν με αυτοπεποίθηση στον ομολογουμένως δύσκολο δρόμο της ζωής. Συν τοις άλλοις, μια σειρά από θετικές εμπειρίες, όπως οι προαναφερθείσες, είναι πολύτιμες καθώς δημιουργούν στον άνθρωπο την αίσθηση ότι η ζωή του έχει νόημα. Προσπαθήστε να εφαρμόσετε στην καθημερινότητά σας τα παραπάνω. Θα τη δείτε να αλλάζει άμεσα και προς το καλύτερο! Διαβάστε περισσότερα στο βιβλίο «Δώστε θάρρος στο παιδί. Πώς να ενισχύσετε την αυτοεκτίμηση και την προσωπικότητα των παιδιών και των εφήβων» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

16.10.2018

ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ GI NATURAL- ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΉ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗ ΓΙΑ ΥΓΙΈΣ ΠΕΠΤΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ

BEPANTHOL® BABY BALM ΣΎΓΚΑΜΑ ΜΩΡΟΎ

Η σωστή πέψη και η απορρόφηση των τροφών είναι δύο διαδικασίες ζωτικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και τη διατήρηση της υγείας του. Το GI Natural αποτελεί μία πρωτοποριακή φόρμουλα, με φυσικά συστατικά που βελτιώνουν τη διαδικασία της πέψης, συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη απορρόφηση και αξιοποίηση των θρεπτικών συστατικών και παράλληλα βοηθούν στην αναδόμηση και στην ενίσχυση της λειτουργίας του γαστρεντερικού βλεννογόνου. Το GI Natural παρέχει αντιοξειδωτικές βιταμίνες, μέταλλα, γλουταμίνη, φυτικά ένζυμα, προβιοτικά και πρεβιοτικά, που βοηθούν στην εξυγίανση του πεπτικού συστήματος και την αντιμετώπιση των ενοχλητικών συμπτωμάτων της ατελούς πέψης (καούρα, αέρια, φούσκωμα, διάρροια, μετεωρισμός), προσφέροντας στον οργανισμό πολλαπλά οφέλη (αυξημένα επίπεδα ενέργειας, έλεγχο του σωματικού βάρους, ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος, βελτίωση του ύπνου, ανάκτηση αυτοπεποίθησης και ανεβασμένη διάθεση, δύναμη και αντοχή, λιγότερο στρες). Apollonian Nutrition, 16χλμ. Λεωφ. Σπάτων, Αθήνα, τηλ. 210-8100008, www.apolloniannutrition.gr

Διπλή, διάφανη ασπίδα προστασίας από συγκάματα στα μωρά

Το Bepanthol® Baby Balm Σύγκαμα Μωρού προσφέρει διπλή προστασία από τα συγκάματα στα μωρά: δημιουργεί μια διαφανή ασπίδα προστασίας στην επιφάνεια της επιδερμίδας που προστατεύει το δέρμα από τις εξωτερικές επιβαρύνσεις ενώ επιτρέπει στο ευαίσθητο δέρμα του μωρού να αναπνέει, και υποστηρίζει τη φυσική διαδικασία ανάπλασης του δέρματος χάρη στη 5% προβιταμίνη Β5 που περιέχει. Παράλληλα το ενυδατώνει αποτελεσματικά, αυξάνοντας έτσι την άμυνα του δέρματος κατά του συγκάματος. Το Bepanthol® Baby Balm Σύγκαμα Μωρού είναι γνωστό και δοκιμασμένο για πολλά χρόνια. Η ειδική σύνθεσή του και η απουσία συντηρητικών, χρωστικών και αρώματος το καθιστούν κατάλληλο για το ευαίσθητο δέρμα του μωρού σας. Είναι φιλικό για το δέρμα ακόμη και των πρόωρων νεογνών και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κάθε αλλαγή πάνας. Το Bepanthol® Baby Balm Σύγκαμα Μωρού είναι κατάλληλο και για τη θηλάζουσα μαμά. Διατηρεί την ευαίσθητη περιοχή της θηλής του μαστού, που «ταλαιπωρείται» κατά την περίοδο του θηλασμού, απαλή. Σημειώνεται πως οι μητέρες θα πρέπει να απομακρύνουν τα υπολείμματα του Baby Balm από την θηλή πριν από το θηλασμό. Θα το βρείτε σε συσκευασία των 30g και σε οικονομική συσκευασία των 100g, σε φαρμακεία και σε καταστήματα καλλυντικών. Με την εγγύηση της Bayer. www.bepanthol.gr

ΤΑ ΠΙΟ ΜΟΝΤΈΡΝΑ ΠΑΙΔΙΚΆ ΧΤΕΝΊΣΜΑΤΑ ΑΠΌ ΤΗ FREZYDERM!

Βόλτες, σχολείο, πάρτι, εκδρομές! Η καθημερινότητα των παιδιών είναι ανεξάντλητη και το ίδιο πρέπει να είναι και οι εμφανίσεις τους. Με την εξειδικευμένη σειρά Sensitive Kids της FREZYDERM, τα παιδικά μαλλάκια αποκτούν στιλ, ενώ ταυτόχρονα προστατεύεται το ευαίσθητο τριχωτό της κεφαλής. Δημιουργήστε με τη βοήθεια των παιδιών σας ευφάνταστα looks και μετατρέψτε σε παιχνίδι κάθε ώρα της ημέρας! Τα αγόρια, με το απαλό Sensitive Kids Styling Gel, μπορούν να δημιουργήσουν το δικό τους στιλ. Το Gel προσφέρει δυνατό κράτημα για εντυπωσιακά καρφάκια ενώ παράλληλα ενυδατώνει, τρέφει και τονώνει την τρίχα προστατεύοντάς την από τη φθορά και διατηρώντας την ελαστικότητά της. Εφαρμόζεται σε βρεγμένα αλλά και σε στεγνά μαλλιά. Όσο για τις μικρές πριγκίπισσες, θα τρέχουν με χαρά να τους χτενίσετε τα μακριά τους μαλλάκια! Η αρωματική λοσιόν Sensitive Kids Magic Spray βάζει τέλος στα μπερδεμένα μακριά μαλλιά και το χτένισμα γίνεται ευχάριστα και γρήγορα. Η Λοσιόν ξεμπερδεύει τα μαλλάκια χωρίς να τα βαραίνει και χάρη στους μαλακτικούς παράγοντες που περιέχει ενυδατώνει την τρίχα σε βάθος και ενισχύει την ελαστικότητα της, διευκολύνοντας το χτένισμα και προστατεύοντας πάντα την ευαίσθητη παιδική επιδερμίδα. Τέρμα πια η ταλαιπωρία. Πλεξούδες, κοτσιδάκια ή αλογοουρές, επιλέξτε ένα χτένισμα για κάθε εμφάνιση και δημιουργήστε το ευκολότερα από ποτέ. www.frezyderm.gr

ΠΑΙΔΙΚΟΊ ΑΝΑΤΟΜΙΚΟΊ ΠΆΤΟΙ THE MONSTER SERIES ΑΠΌ ΤΗΝ CHRISTOU 1910

Καθώς η σχολική χρονιά ξεκίνησε για τα καλά, οι μικροί πρωταγωνιστές της ζωής μας επέστρεψαν με χαρούμενα ή… διστακτικά βήματα στα θρανία! Είτε κουνούν ανυπόμονα τα πόδια τους μέχρι το διάλειμμα είτε τρέχουν με όλη τους τη δύναμη στο κυνηγητό και στα αγαπημένα τους σπορ, σημασία έχει να είναι προστατευμένοι! Η Christou 1910, έχοντας μακρόχρονη παράδοση στη δημιουργία ορθοπεδικών βοηθημάτων στην Ελλάδα, όπως μαρτυρά και το brand name της, έρχεται να ανανεώσει τον όρο, σχεδιάζοντας μια σειρά healthwear, που συνδυάζει τη λειτουργικότητα με το υψηλό design. Γνωρίζοντας ότι η σωστή μυοσκελετική ανάπτυξη ξεκινά από την παιδική μας ηλικία και αντανακλά σε ένα υγιές και δυνατό σώμα στην μετέπειτα ενήλικη ζωή μας, η Christou 1910, δημιούργησε αποκλειστικά για τα παιδιά την εξειδικευμένη σειρά ανατομικών πάτων The Monsters Series. Επιλέγοντας για τον σχεδιασμό τους την συνεργασία με την πολυβραβευμένη Γάλλο-καναδή εικονογράφο και συγγραφέα παιδικών βιβλίων Elise Gravel, η εταιρεία συνδύασε τον ζωηρό κόσμο της φαντασίας με την άριστη τεχνογνωσία, δημιουργώντας τους πιο… σκανταλιάρικους παιδικούς πάτους! Οι παιδικοί ανατομικοί πάτοι The Monsters είναι κατάλληλοι από τα πρώτα κιόλας βηματάκια των μικρών μας στην τρυφερή ηλικία των 2 χρονών μέχρι και για τους αεικίνητους πια προ-εφήβους. Η ειδική τους σχεδίαση με βάση το αφρώδες υλικό Ortholite και οι ανοιχτοί τους πόροι, που επιτρέπουν στο πόδι να αναπνέει, βοηθούν το πέλμα να αναπτύσσεται σωστά, προστατεύουν από τραυματισμούς, πλατυποδία και από την ανάπτυξη ορθοπεδικών προβλημάτων στο μέλλον. Η ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα του ποδιού, εξ’απαλών ονύχων, δεν είναι πολυτέλεια, αλλά… απαραίτητη προϋπόθεση! Γι’αυτό τον λόγο η Christou 1910 βρήκε τον τρόπο, ώστε ο σωστός βηματισμός να ξεκινά σαν παιχνίδι!

ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΈΣ ΕΞΟΡΜΉΣΕΙΣ

Με φόντο το χρυσοντυμένο δάσος της Ορεινής Ναυπακτίας, στο Crystal Mountain Hotel θα ζήσετε στιγμές οικογενειακής αναζωογόνησης, γεμάτες παιχνίδι, δράση, θέαμα και δημιουργία. Στα καστανομαζέματα του Οκτωβρίου θα μαζέψετε την πλούσια σοδειά του κραβαρίτικου καστανόλογγου, θα κάνετε πικ νικ στο καστανόδασος και θα περιπλανηθείτε πάνω σε άλογα, με ζωντανή μουσική υπόκρουση jazz&swing! Στα μανιταρομαζέματα του Νοέμβρη θα γίνετε οι καλύτεροι κυνηγοί μανιταριών και θα μάθετε να ξεχωρίζετε τα βρώσιμα από τα μη βρώσιμα είδη. Η γευσιγνωσία μανιταριών αναπόφευκτη, αφού επιβάλλεται να τα δοκιμάσετε ψημένα σε παραδοσιακό ξυλόφουρνο! Οι πεζοπορίες του Νοέμβρη θα σας φέρουν αντιμέτωπους με τις κρυφές πτυχές της φύσης, σε μονοπάτια ορεινά και άγνωστα. Αλλά περισσότερο θα διασκεδάσουν οι λιλιπούτειοι επισκέπτες του Crystal Mountain! Οι δύο παιδαγωγοί του ξενοδοχείου δημιουργούν το πιο ευφάνταστο πρόγραμμα δραστηριοτήτων, ώστε να μη βαρεθεί ποτέ κανένα παιδί: κυνήγι θησαυρού, όπου τα παιδιά ξεχύνονται σε όλους τους χώρους του ξενοδοχείου με μοναδικό σκοπό να λύσουν τα αινίγματα για το κρυμμένο σεντούκι, πικ νικ στο μαγεμένο δάσος με τις εκπλήξεις, δημιουργίες με φαντασία και τέχνη, δράση με survivor games και ταξίδι στους πολιτισμούς του κόσμου με παιδικό κινηματογράφο. Και όταν όλοι κουραστούν, το ξωτικό του δάσους έρχεται πάνω σε roller skates να δώσει τη δική του ξεχωριστή παράσταση. Εσείς θα λείπετε; Για κρατήσεις τηλ. 2634041555, info@crystalmountain.gr

LED PHILIPS EYECOMFORT: ΓΙΑ ΤΑ ΜΆΤΙΑ ΤΟΥΣ ΜΌΝΟ

Η Signify, παγκόσμιος ηγέτης στο φωτισμό, ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της έρευνας EyeComfort που έγινε σε 11 χώρες, αποκαλύπτοντας ότι μια από τις πιο σημαντικές ανησυχίες των γονιών είναι η όραση των παιδιών τους. Η έρευνα κατέδειξε ότι πάνω από τους μισούς γονείς παγκοσμίως ανησυχούν για την όραση των παιδιών τους, ότι σχεδόν τα δύο τρίτα ανησυχούν ότι τα παιδιά τους θα χρειαστούν γυαλιά στο μέλλον και πω ο ποιοτικός φωτισμός αναφέρεται ως πολύ σημαντικός για την όραση των παιδιών. Οι επιστήμονες της Signify ανέπτυξαν για πρώτη φορά το πρότυπο Philips EyeComfort, το οποίο δεσμεύεται να παράγει LED φωτισμό χωρίς ορατό τρεμόπαιγμα. Εκτός από το τρεμόπαιγμα, το πρότυπο μετράει και άλλους δείκτες που επηρεάζουν την άνεση των ματιών όπως η αντανάκλαση, το στροβοσκοπικό αποτέλεσμα, η φωτοβιολογική ασφάλεια, ο συντονισμός και η απόδοση χρωμάτων. Τα LED Philips EyeComfort ελέγχονται για να διασφαλιστεί ότι τηρούν τα προδιαγεγραμμένα πρότυπα, ενώ παράλληλα παρέχουν ενεργειακή απόδοση με μέσο όρο ζωής πάνω από 10 χρόνια. Όλα τα προϊόντα LED Philips EyeComfort σηματοδοτούνται από το εμπορικό σήμα EyeComfort.

INGLESINA… ΜΕ ΆΡΩΜΑ ΕΛΛΆΔΑΣ!

Η Inglesina για την ανανεωμένη της συλλογή τιμά την Ελλάδα και βαφτίζει 3 νέες αποχρώσεις του best seller συστήματος μεταφοράς Trilogy Quattro με τα ονόματα τριών νησιών μας: Santorini, Itaca και Mykonos! Εμπνευσμένα από τις φυσικές ομορφιές του τόπου μας δεν θα μπορούσαν να έχουν αλλά χρώματα πέρα από τις αποχρώσεις των πετρωμάτων, της άμμου και της θάλασσας! To Trilogy QUATTRO™ είναι ένα σύστημα μεταφοράς για αυτούς που αναζητούν την άνεση και ευεξία του μωρού τους, χωρίς να θυσιάζουν την ευκολία και την πρακτικότητα στην χρήση. Επιτρέπει τη μετάβαση από τον περίπατο με το καρότσι στο σπίτι και στο αυτοκίνητο χωρίς διακοπές στον ύπνο του μωρού, καθώς διαθέτει στον βασικό εξοπλισμό του πορτ-μπεμπε, σκελετό με την αναστρέψιμη θέση περιπάτου, κάθισμα αυτοκινήτου Huggy Multifix Gr. 0+, βάση Standup, στρώμα και Welcome Pad™ για το πορτμπεμπέ, καλάθι μεταφοράς αντικειμένων, ποτηροθήκη και ποδόσακο για το καρότσι. Όλα τα στοιχεία είναι εξοπλισμένα με σύστημα εξαερισμού και συνδέονται και αποσυνδέονται εύκολα από τον σκελετό χάρη στο σύστημα Easy Clip. Ο σκελετός, ελαφρύς και συμπαγής, ανοίγει, κλείνει και οδηγείται με το ένα χέρι για ιδιαίτερη ευκολία στο χειρισμό! Περισσότερες πληροφορίες στο www.inglesina.gr

16.10.2018

ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ

ΒΑLLOONS: ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ 129, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 396, ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 49, Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟY ΜΑΡΙΝΟΥ ΑΝΤΥΠΑ 60 – 64, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 1, ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΒΑΣ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ 16 & ΓΡΙΒA, ΒΟΥΛΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 6, BALLOONS– CAROUSEL ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 199, BALLOONS – CAROUSEL ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 16, ΚΑΛΑΜΑΚΙ ΚΑΛΑΜΑΚΙΟΥ 87 ΩΔΕΙΟ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ: ΑΘΗΝΑ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 41, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 422, ΑΙΓΑΛΕΩ ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ 240, ΚΗΦΙΣΙΑ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 281 & ΣΟΛΩΜΟΥ, ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΟΜΗΡΟΥ 68, ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 7 – 9, ΓΛΥΦΑΔΑΣ Σ. ΛΑΖΑΡΙΔΗ 1 & Ν.ΖΕΡΒΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: ΚΟΛΩΝΑΚΙ ΚΟΥΜΠΑΡΗ 1 T.G.I FRIDAYS: KOΛΩΝΑΚΙ ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΒΑΜΒΑ 2, ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΛΑΖΑΡΑΚΗ 43 ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ: ΙΑΤΡΕΙΟ ΤΣΕΝΙΚΛΙΔΗ ΕΡΜΙΟΝΗ (ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ), ΚΡΥΣΤΑΛΛΗ ΚΩΣΤΑ & ΚΥΠΡΟΥ 2 ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΚΟΝΙΚΟΣ ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 170, ΩΡΑ ΤΕΧΝΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΘΕΟΜΗΤΟΡΟΣ 46 & ΠΩΓΩΝΙΟΥ 2, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΑΡΑΒΑΝΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΤΣΙΜΠΑ 37, VOLTA FUN TOWN Λ. ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 276 ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: DYSLEXIA CENTER ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 421Β, ΜΑΡΙΟΣ ΚΟΡΜΑΣ (ΓΙΑΤΡΟΣ) ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ 53, BALLOONS ΜΠΟΥΡΜΠΟΥΛΗΘΡΕΣ ΤΣΙΜΙΣΚΗ 13, MONTESSORY WAY OF LIFE ΚΩΝ. ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ 9, STEM EDUCATION ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΜΑΡΟΥΛΗ 7, ΑΙΓΑΛΕΩ: ICE N’ SCATE ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΠΑ 7 AΛΙΜΟΣ: ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ 4, ΜΠΟΡΤΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ 11 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: ΑΠΟ ΤΟ Α ΕΩΣ ΤΟ Ω ΜΠΟΥΣΙΟΥ 34, ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ «ΕΝ ΓΝΩΣΕΙ» ΒΟΛΑΝΑΚΗ 17 & ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΙΟΥ, ΣΧΟΛΕΣ ΓΟΝΕΩΝ (ΓΡΑΦΕΙΟ) ΛΑΚΩΝΙΑΣ 16, ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΡΤΑ ΛΕΩΦ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 59, ΚΑΠΑΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ) ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ 5 & ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: ΠΑΙΞΕ ΓΕΛΑΣΕ ΚΥΠΡΙΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ 14 ΒΑΡΗ-ΒΑΡΚΙΖΑ: ΦΟΥΡΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 98 & ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ, PAPERCLUB ΒΑΣ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 1, ΤΟ

ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΒΑΡΗΣ ΚΥΡΓΙΩΝ 15, ΒΟΥΛΑ: ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΦΡΑΓΚΟΛΙΝΟ ΘΑΣΟΥ 1 ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ: ΜΠΟΤΣΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ (ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ) Λ. ΠΕΝΤΕΛΗΣ 39Α , ΑΓΡΙΟΚΥΚΝΟΙ ΓΡΑΜΜΟΥ 14, PLAYGYM, ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ 18 ΒΥΡΩΝΑΣ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΜΠΟΥΡΑ ΧΡΥΣΑΝΘΗ Ν. ΕΛΒΕΤΙΑΣ 31, ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ ΣΓΟΥΡΩΣ ΦΟΡΜΙΩΝΟΣ 137, ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΟΡΟΥ ΝΤΑΝΚΑΝ ΧΡΥΣΑΦΗΣ 34 ΓΑΛΑΤΣΙ: ΣΤΑΣΙΝΑΚΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ 139 & ΒΕΪΚΟΥ 1 ΓΕΡΑΚΑΣ: ΜΕΛΛΙΣΑΝΘΗ ΛΕΩΦ.ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ 176 ΓΛΥΦΑΔΑ: FLEXASHOP ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ 2, MY PLAYCE ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 32, ΡΟΖΥ ΚΥΘΝΟΥ 22 & ΛΕΩΝΙΔΙΟΥ 6, ART & HOBBY ΛΑΖΑΡΑΚΗ 10, BABY BEAUTY ΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 24-26, FRIDAYS ΛΑΖΑΡΑΚΗ 43, ΦΡΑΓΚΟΛΙΝΟ (ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ) ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 55, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΣΚΡΕΚΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 94, BALUX CAFE (ΑΣΤΕΡΑΣ ΓΛΥΦΑΔΑΣ) ΑΣΤΕΡΙΑ ΓΛΥΦΑΔΑΣ, LAPIN MAGIC LAND ΛΕΩΦ.ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 97, OLIVER FAMILY HOUSE (ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ PLAZA) Λ.ΔΗΜ.ΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 37, ΔΑΦΝΗ: 3ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΔΑΦΝΗΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 74, ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΔΑΦΝΗΣ ΕΘΝΑΡΧΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ 146 ΖΩΓΡΑΦΟΥ: KENTΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ LINGUALAND ΓΑΛΗΝΗΣ 34 ΙΛΙΟΝ: Β. & Π. ΚΩΤΟΥΛΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 43 ΙΛΙΣΙΑ: ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΠΑΠΑΒΑΛΣΑΜΗ ΚΡΑΤΕΡΟΥ 36, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ -ΚΡΕΚΑ Η. ΠΟΤΑΜΙΟΥ 2, ΔΑΜΑΛΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ (ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ) ΛΕΩΦ. ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΣΟΦΙΑΣ 86 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ: ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΣΙΒΡΙΣΣΑΡΙΟΥ 6, ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 144, ΩΡΑ ΓΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΕΘΝ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ 1, 1ος ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ, 2ος ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ, ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ «ΦΡΑΝΤΥ ΚΟΥΖΟΥ» ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 86 & ΛΥΔΙΑΣ, CAFE CZAR ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 62, ΚΑΛΛΙΘΕΑ: ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΟΥΝΤΖΗ ΔΟΪΡΑΝΗΣ 8-10, ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ (ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ) ΠΕΙΣΙΣΤΡΑΤΟΥΣ & ΣΑΧΤΟΥΡΗ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΑ: EVEREST ΠΕΙΡΑΙΩΣ 141, ΑΝΑΨΥΚΤΗΡΙΟ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΑΜΑΛΕΙΑΣ 2-4, ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΦΩΚΙΑΝΟΥ ΒΑΣ.

ΟΛΓΑΣ 1, ΙΑΝΟΣ ΣΤΑΔΙΟΥ 24, ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΟΔΡΟΥ 9, ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΕΡΕΧΘΕΙΟΥ 22, ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΡΑΤΖΑ 7 & ΤΣΑΜΗ ΚΑΡΑΤΑΣΣΟΥ, ΜΟΥΣΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΔΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΔΩΝ 16, ΑΤΤΕΝΙUM ΩΔΕΙΟ ΑΔΡΙΑΝΟΥ 3, ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ ΗΒΗΣ 23, ΣΟΚΟΛΑΤΑ 56 ΕΡΜΟΥ 56, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 94, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΛΙΒΑΝΗ ΣΟΛΩΝΟΣ 98, ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 59-61, ΘΕΑΤΡΟ 104 ΕΥΜΟΛΠΙΔΩΝ 41, ΤΕΧΝΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 100, ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟaΥΣΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 12, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 65, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 118, ΚΑΦΕ ΚΟΡΝΑΡΟΥ ΚΟΡΝΑΡΟΥ & ΕΡΜΟΥ, ΘΗΣΕΙΟ ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ ΤΟΥΡΝΑΒΙΤΟΥ 7, ART & HOBBY ΠΡΑΞΙΤΕΛΟΥΣ 31, BIOS ΠΕΙΡΑΙΩΣ 84, ΑΓΚΥΡΑ (ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ) ΣΟΛΩΝΟΣ 124, ΘΕΑΤΡΟ ΑΒΑΤΟΝ ΕΥΠΑΤΡΙΔΩΝ 3, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΝΗΣ (ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΣΟΛΩΝΟΣ 52, ΡΟΙΝΙΩΤΗ ΣΤΑΜΑΤΙΑ (ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΣΟΦΙΑΣ 96, ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΙΑΝΤΖΟΓΛΟΥ (ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ – ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ) ΠΑΣΤΕΡ 11, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 10-12, ΘΕΑΤΡΟ ΚΙΒΩΤΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 115, ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΠΠΑ ΚΥΨΕΛΗΣ 2, ΤΣΙΡΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ (ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) ΚΥΨΕΛΗΣ 80, FOKA NEGRA Cafe-Bistrot ΦΩΚΙΩΝΟΣ ΝΕΓΡΗ 32, ΚΟΥΚΛΟΣΠΙΤΟ ΠΡΑΣΣΕΙΝ ΑΛΟΓΑ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ 60 ΚΟΛΩΝΑΚΙ: EΡΓΑΣΤΗΡΙ ΘΕΑΤΡΟΥ ΠΟΡΤΑ – ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗ 54, ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΩΤΗΣ (ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 5, ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΔΟΥΚΑ 4, ΜΑΡΙΑ ΔΑΜΟΛΗ(ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΟΣ) ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ 25, IFA ΣΙΝΑ 31, CAKE ΗΡΟΔΟΤΟΥ 15, ΜΕΓΑΛΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΛΙΛΙΑΝ ΒΟΥΔΟΥΡΗ ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ & ΚΟΚΚΑΛΗ, YOLENISΣΟΛΩΝΟΣ 9, ΔΗΜΗΤΡΑ ΔΑΜΤΣΑ (ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ) ΔΕΙΝΟΚΡΑΤΟΥΣ 11, JACK IN THE BOX, ΚΩΛΕΤΤΗ 4 ΚΟΥΚΑΚΙ: ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 70, ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ: ΠΑΛΑΤΑΚΙ ΣΥΡΟΥ 48, ΠΛΑΣΤΕΛΙΝΗ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΜΑΡΚΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ 3 ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗΣ ΜΥΣΤΡΑ 51 ΚΗΦΙΣΙΑ: PLAYMOBIL FUN PARK ΑΜΑΛΙΑΔΟΣ 4 & ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ, LITTLES ΕΛΑΙΩΝ 23, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΕΥΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΚΥΡΙΑΖΗ 6-8, ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΤΕ ΠΡΩΤΕΟΣ

25, LAPIN MAGIC LAND 17Ο ΧΛΜ ΕΘΝ. ΟΔΟΥ ΑΘΗΝΩΝ-ΛΑΜΙΑΣ MAΡΟΥΣΙ: PASTIS EMΠΟΡΙΚΟ «GOLDEN HALL», EVITA ΑΓ. ΦΙΛΟΘΕΗΣ 1 & ΠΑΡΝΗΘΟΣ, ΜΙΚΥ ΔΩΡΙΕΩΝ 17 (ΕΝΑΝΤΙ ΟΛΥΜΠ. ΣΤΑΔΙΟΥ), ΙΑΝΟΣ GOLDEN HALL ΜΑΡΟΥΣΙ, MAIK ARTISTIC TEAM(KOMMΩΤΗΡΙΟ) ΚΗΦΙΣΙΑΣ 41-47, VOLTA FUN TOWN Λ.ΚΗΦΙΣΙΑΣ 41-45, ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΔΟΥΚΑΣ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 151, ΜΕΛΙΣΣΙΑ:ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΓΚΟΛΤΣΙΟΥ(ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ-ΑΝΑΠΤΥΞΙΟΛΟΓΟΣ),Λ. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 71 ΜΟΣΧΑΤΟ: JUNIORS ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 84 Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟ: ΜΑGENTA ARTY WORKSHOP ΑΓ.ΤΡΙΑΔΟΣ 8 Ν. ΚΟΣΜΟΣ: KENTΡO ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΖΙΑΝΙΚΑ ΑΓΛΑΟΝΙΚΗΣ 9, LINA DANCE STUDIO ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ ΤΙΜΟΞΕΝΟΥΣ 17, Ν. ΣΜΥΡΝΗ: MARK & ALICE ΚΟΡΑΗ 31, ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ 2ας ΜΑΙΟΥ 3, ΚΕNTΡΑ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ SO EASY ΚΑΛΛΙΠΟΛΕΩΣ 1, ΓΥΑΛΙΝΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΛΕΩΦ. ΣΥΓΓΡΟΥ 143, CAKE 22 2(ΟΣ) ΜΑΪΟΥ, ΙΔΕΕΣ-ΦΡΟΥ ΦΡΟΥ-ΧΡΩΜΑΤΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ 26, ΧΗΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ (ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ 86 Ν. ΕΡΥΘΡΑΙΑ: GYMBOREE PLAY & SING (ΔΗΜ.ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ) ΤΑΤΟΙΟΥ 102, DANCING SCISSORS (ΚΟΜΜΩΤΗΡΙΟ) ΤΑΤΟΙΟΥ 102 ΝΙΚΑΙΑ: ΡΙΖΑΚΗ ΣΟΦΙΑ (ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ) Κ. ΓΙΕΜΕΛΟΥ 323, ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ 7Ης ΜΑΡΤΙΟΥ 57 ΠΑΓΚΡΑΤΙ: ΦΡΟΥΤΟΠΛΑΝΗΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟ «ATHENSMILLENIUM» YMHTTOY 110, BABY HAIR ART GK. ΣΠΥΡΟΥ ΜΕΡΚΟΥΡΗ 25, STEP BY STEP ΠΛΩΤΙΝΟΥ 5, FACE STRANE ΛΕΩΦ. ΒΑΣ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 5-7, ΘΕΑΤΡΟ SCROW ΑΡΧΕΛΑΟΥ 5, ΛΕΞΙΚΟΠΩΛΕΙΟ ΣΤΑΣΙΝΟΥ 13, ΠΛΕΙΑΔΕΣΣΠΥΡΟΥ ΜΕΡΚΟΥΡΗ 62 ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ: ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ, ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ, ΑΟΠΦ ΦΑΛΗΡΟΥ (ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΡΙΟ Π.ΦΑΛΗΡΟΥ) Δ.Α.Κ ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ, VOLTA FUN TOWN ΜΑΡΙΝΑ ΦΛΟΙΣΒΟΥ, BOOKTAILS ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ 47 & ΑΓΙΟΥΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 58 ΠΑΠΑΓΟΥ: VERDE ΑΛΣΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ, ΣΤΡ. ΑΛ. ΠΑΠΑΓΟΥ & ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑΣ: ΛΙΛΗ ΜΕΛΑ (ΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ) ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 5, ΜΑΓΕΜΕΝΗ ΠΥΞΙΔΑ ΚΑΡΑÏΣΚΟΥ 108, ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΕΧΝΗ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ 57 & ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΑΣ, ΝΕΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΡΑΟΛΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 43 & ΚΑΡΑÏΣΚΟΥ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΡΩΜΑ ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ

46-48, MINI SPORT SCLUB ΣΩΤΗΡΟΣ 39 & ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 159, ΗΑPPY HIPPIE MEΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 16 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: MIND THE GAP ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΒΕΑΚΗ 29, ΑRT & HOBBY ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 65 ΠΕΥΚΗ: WONDERLAND ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 3 ΣΕΠΟΛΙΑ: ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΒΡΕΦΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΡΟΔΟΥ 181 ΣΠΑΤΑ: EMΠΟΡΙΚΟ ΠΑΡΚΟ «SMARTPARK» ΕΜΠΟΡ. ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΥΛΑΚΗ, SMART PLAYLAND ΕΜΠΟΡ. ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΥΛΑΚΗ ΤΑΥΡΟΣ: ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗKAKOYIANNIS FOUNDATION ΠΕΙΡΑΙΩΣ 206, EMΠΟΡΙΚΟ «ΑΤΗΕΝSHEART» ΠΕΙΡΑΙΩΣ 180, VOLTA FUN TOWN ΠΕΙΡΑΙΩΣ 180, ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 254, ΦΙΛΟΘΕΗ: ΠΑΛΙΑ ΑΓΟΡΑ ΚΕΧΑΓΙΑ 26, ΝΗΠΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 1 & ΒΑΣ. ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ XAÏΔΑΡΙ: PROSKALO ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ 31, BALLOONS-COCO LIGO ΧΙΟΥ 16 ΧΑΛΑΝΔΡΙ: ΜΙΚΡΟΣ ΚΟΡΑΗΣ KATΣΟΥΛΙΕΡΗ 4, Ι LOVEDYSLEXIA ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 107 & ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΣΤΗΡΑ, ΚΑΦΕ ΜΠΑΡ «ΤΟ ΣΠΙΤΙ» ΑΝΔΡ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 9, ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΕΣ ΜΕΡΕΣ (DANCEVACUUM), ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ 42, ΤΡΙΚΥΚΛΟ ΛΕΩΦ.ΠΕΝΤΕΛΗΣ 104, ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΚΑΛΠΟΓΙΑΝΝΗ-ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗ ΔΑΝΑΙΔΩΝ 2- ΠΛ.ΦΛΥΑΣ, ΚΕΝΤΡΟ ΝΟΗΣΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ 54, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΟΛΥΜΠΟΥ 25,OPTOMETRIA ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ 44 & ΔΑΙΔΑΛΟΥ ΧΟΛΑΡΓΟΣ: ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ ΑΕΤΙΔΕΩΝ 15, 1ος ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΧΟΛΑΡΓΟΥ, 2οςΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΧΟΛΑΡΓΟΥ ΨΥΧΙΚΟ: FROG AND THE CROWN OΜΗΡΟΥ 14, ΧΑΡΤΟΠΟΛΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 1 & ΛΕΩΦ.ΚΗΦΙΣΙΑΣ, GYMBOREE PLAY & MUSIC ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 198(1ος ΟΡΟΦΟΣ), SAFE BEBE ΔΗΜ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 13Α, ART & HOBBY ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 4, MY PLACE ΑΔΡΙΑΝΕΙΟΥ 44

Γίνετε συνδρομητές στο Taλκ. Πληροφορίες στο www.talcmag.gr

www.facebook.com/sanitas.greece www.sanitas.com.gr

Λαµπτήρες LED

Τα μάτια σας θα σας ευγνωμονούν Ξεκούραστος φωτισμός για τα μάτια σας

* Φωτισμός για άνετη όραση. Επισκεφτείτε τη σελίδα www.philips.com/eyecomfort για περισσότερες πληροφορίες