Taλκ 94 by talcmag

24.05.2021

Αφιέρωμα στο παιδικό βιβλίο

24.05.2021

Στην άλλη ζωή ΤΗΣ ΜΑΡΚΕΛΛΑΣ ΔΗΜΟΥ

κυκλοφορία του 94ου (!) τεύχους του Τaλκ φέτος συμπίπτει με τα γενέθλιά μου. 43(!) τα κεριά στην τούρτα, δεν τα λες και λίγα –κάπου εδώ δεν είναι η μέση ηλικία; Είναι δεν είναι, αρκεί που όταν ρωτάω τον γιο μου: «Πόσων χρόνων είναι, νομίζεις, η τάδε καθηγήτριά σου;» μου απαντάει: «Ξέρω γω; Γριά! 40;» Μάλιστα. Ούτε καν μεσήλικη. Γριά. Εκεί μου ’ρχεται να του πω: «Ξέρεις τι ωραία έχουν περάσει οι σαραντάχρονοι παππούδες, Γιωργάκη;» Παιχνίδι στη γειτονιά, μπουγέλα, τρίμηνες διακοπές σε εξοχικά με γιαγιάδες και σε ελεύθερα κάμπινγκ, καύσωνες με αυτοσχέδια ερκοντίσιον (ανεμιστήρας πάνω από λεκάνη με παγάκια), μετά σάπισμα στις

καφετέριες της Υμηττού, σινεμά στην ταράτσα του Παλλάς, αποδράσεις στα κοντινά εξοχικά με τα εξωτικά ΚΤΕΛ, μπάνια και παγωτά στη Γλυφάδα με το θρυλικό 140, κοπάνες από κατάμεστες σχολικές αίθουσες, που ήταν πάντα γεμάτες, Σαντορίνες, αγκαλιές, φιλιά, ανελέητο κλάμπινγκ. Και μετά αμφιθέατρα, εξεταστικές, εκδρομές, Λονδίνα, μετρό ο-ένας-πάνωστον-άλλον-, μελαγχολικά βραδινά σε κουζίνες κοιτώνων, μυρωδιά κάρι ανακατεμένη με εκείνη του παστίτσιου που ξεπαγώνει… Αναμνήσεις, εικόνες, εμπειρίες, συναισθήματα σε θραύσματα αναλογικά, όχι ψηφιακά, γραμμένα μέσα μας, αναρτημένα στο ταιμλάιν της καταδικής μας μνήμης. Αν θέλουμε τα μοιραζόμαστε· αν δεν θέλουμε, τα κρατάμε για εμάς. Κι έτσι δεν του τα λέω…

Τελευταία αγχώνομαι. Θα τα ζήσει; Αυτό το ο-ένας-πάνω-στον-άλλον- θα είναι ποτέ για εκείνον μια κανονική κατάσταση και όχι μια αγχωτική εμπειρία; Προφανώς και θα είναι, αλλά πότε; Για πόσο ακόμα θα αναβάλλει και θα ακυρώνει πάρτι, βόλτες, σινεμά, χαβαλέ στην τάξη, εξετάσεις, φιλίες, έρωτες, ζωή; Την Παρασκευή που μας πέρασε, πριν πάει σχολείο, έβαλε στην τσάντα του ένα καινούργιο Τ-shirt και μια οδοντόβουρτσα για να κοιμηθεί αυτός και δυο ακόμα φίλοι στο σπίτι του κολλητού. Με τα αρνητικά self-test στο χέρι με χαιρέτισε ενθουσιασμένος, λέγοντάς μου: «Τα λέμε αύριο, ψηλέ!» (Το έχω φάει και αυτό το νικνέιμ). Λίγες ώρες μετά, εμφανίστηκε στο σπίτι για δεκαήμερη καραντίνα ως επαφή κρούσματος. «Δεν πειράζει, ψηλέ», μου λέει. «Την άλλη εβδομάδα. Ή, ξέρω γω, στην άλλη ζωή».

24.05.2021

ΠΕΡΙ ΕΧΟΜΕΝΑ

03 | Σποτ 05 | Σχολή Κανάση: Νέα σχολική χρονιά, νέο σχολείο στην Αγία Παρασκευή 06 | 24 ώρες μαμά 08 | Εμβόλια Covid-19: Διαίρει και βασίλευε… υποχρεωτικά 10 | Πιτσίλες 12 | Το παιδικό βιβλίο στο Facebook 14 | Βασίλης Παπαθεοδώρου: Με ταχύτητα, με δύναμη, με πάθος 15 | Οι εκδόσεις Susaeta προτείνουν... 16 | Ο γάτος Μαουρίτσιο ανοίγει την πόρτα στον μαγικό κόσμο των ιστοριών 17 | Οι εκδόσεις Μίνωας προτείνουν... 18 | Πώς θα μυήσουμε τα παιδιά στη μαγεία της ανάγνωσης 19 | Οι εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη προτείνουν... 20 | Η αδελφή της Χριστίνας. Ένα αόρατο παιδί 22 | Από μακριά: Η μαγική συνάντηση δυο κόσμων σ’ ένα βιβλίο 24 | «Δυο στόματα» γεφυρώνουν τους γκρεμούς του μίσους 26 | Like 27 | Πες το με μια εικόνα 34 | Ανεβαίνοντας ψηλά στην Κουνελόσκαλα 36 | Μάνος Κοντολέων: Πάντα θα υπάρχει ένας «άλλος» που στα μάτια μας θα είναι εχθρός 38 | Στην κρυψώνα του γιγαντιαίου χιμπατζή και της παιδικής ψυχής 40 | Αλεξάνδρα Μητσιάλη: Οι έμφυλοι τρόποι λειτουργίας είναι σκληρές δομές που δεν αλλάζουν εύκολα 42 | Ο Πολυπόδαρος έχασε τα παπούτσια του! Πάμε να τα βρούμε; 44 | Η Άλισον και ο φίλος της ο Τίμος, το κλαδάκι 46 | Η Φύλακας του Ήλιου. Μια ανοιξιάτικη ιστορία 47 | Tea Stilton. Μαγεία 48 | Ο Προφήτης που φωτίζει την ψυχή μας 49 | Τα πουλιά [Карчата] 50 | Οι 12 θεοί-ντετέκτιβ αφυπνίζουν την κοινωνική συνείδηση των παιδιών 52 | Διαβάζοντας 62 | Το παιδικό βιβλίο ως εργαλείο σε ομάδες εφήβων και νέων με δυσκολίες

No 94 24.05.2021

@talcmag

ΤΑΛΚ ΕΚΔΟΤΙΚΗ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε Ροΐδη 8, 154 52, Ψυχικό ΤΗΛ.: 210 6753180, ΦΑΞ: 210 6753189 Ε-ΜAIL: info@talcmag.gr

/talcmag

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr)

www.facebook.com/talcmag

Δείτε τα...covid σημεία διανομής μας εδώ www.talcmag.gr/simeia-dianomis

ΥΠΟΔΟΧΗ ΥΛΗΣ & ΔIAΦΗΜΙΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr) DESIGN: Nικόλας Κουκουράκης

ΦΩΤΟ ΘΕΜΑΤΩΝ: Shutterstock

TΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γεωργία Γιώτη (ggioti@talcmag.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Πελιώ Παπαδιά (ppapadia@talcmag.gr)

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Μαρκέλλα Δήμου, Μαρία Κοκκινιώτη, Πελιώ Παπαδιά, Ιορδάνης Παπαδόπουλος, Σουζάνα Παπαφάγου, Κατερίνα Τζωρτζακάκη

COMIC: Τόμεκ Γιοβάνης ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΔΙΑΝΟΜΗ: FREE SUNDAY Η διεύθυνση του περιοδικού Τaλκ δεν φέρει καμία ευθύνη και δεν υιοθετεί απαραίτητα τις απόψεις των επιστημόνων και άλλων ειδικών συνεργατών που ενυπόγραφα αρθρογραφούν στην έκδοση. Προτού χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε προϊόν που διαφημίζεται, άμεσα ή έμμεσα, στην εφημερίδα, ή ακολουθήσετε τις συμβουλές των ειδικών, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή και απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, χωρίς την προηγούμενη άδεια του εκδότη. NΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Γιάννης Καλλές

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Σχολή Κανάση: Νέα σχολική χρονιά, νέο σχολείο στην Αγία Παρασκευή Επικοινωνήστε με τη Σχολή και μάθετε: Ποιοι είναι οι στόχοι και πώς διατάσσεται η ύλη στο πρόγραμμα σπουδών του σχολείου; Πώς το κάθε μάθημα βοηθά στην ανάπτυξη των παιδιών; Πώς σταδιακά οι μαθητές περνούν από την ανακαλυπτική στη διευρευνητική μάθηση; Πότε επιλέγεται η διαφοροποιημένη και πότε η εξατομικευμένη διδασκαλία; Πώς έχουν δημιουργηθεί χώροι συμπερίληψης στο σχολείο;

ε τη νέα σχολική χρονιά, μαζί με τους μαθητές της, μεγαλώνει και η Σχολή Κανάση! Συνεχίζοντας την επιτυχημένη πορεία της, που έχει ξεκινήσει από το 1960 στα Άνω Ιλίσια, προσθέτει στο δυναμικό της μία ακόμη ολοκαίνουργια σχολική μονάδα, στην Αγία Παρασκευή, που υποδέχεται νέους μαθητές νηπιαγωγείου και δημοτικού από το σχολικό έτος 2021-22.

Σχολή Κανάση Αιτωλίας 6, Αγ. Παρασκευή 15341 | 2106516144 [ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ] Ταξίλου 97, Ζωγράφου 15772 | 2107774835 www.kanasi.edu.gr Πληροφορίες: Ιωάννα Δουβίνωφ, Υπεύθυνη Γραμματείας, info@kanasi.edu.gr, 6937226180

Σχολείο με ενσυναίσθηση, που γνωρίζει και ακολουθεί βήμα βήμα τη συναισθηματική και γνωστική εξέλιξη του κάθε μαθητή "Πριν από τους μαθητές μας, μελετάμε πρώτα εμείς!" Αυτό είναι το μότο του σχολείου. Τρεις γενιές εμπειρίας συνδυάζονται με ό,τι νεότερο προσφέρει η παιδαγωγική επιστήμη, διαμορφώνοντας ένα ισορροπημένο πρόγραμμα σπουδών για τους επιτυχημένους και ευτυχισμένους πολίτες του αύριο. Μαθήματα που ίσως να μην είχατε καν φανταστεί ότι μπορεί να υπάρχουν σε ένα σχολικό πρόγραμμα συμβάλλουν στη μάθηση με όλες τις αισθήσεις, μέσα και έξω από τη σχολική τάξη.

Σχολείο χαράς για το μεγάλο βήμα στην Α' δημοτικού και νηπιαγωγείο φαντασίας για το πρώτο σχολικό περιβάλλον των παιδιών μας! Οι άνθρωποι της Σχολής Κανάση γνωρίζουν καλά ότι η μάθηση μέσα από το παιχνίδι είναι πολύ σοβαρή υπόθεση. Γι' αυτό, άλλωστε, μαθαίνουν να γράφουν με τα πιο απίθανα υλικά, κάνουν πράξεις μέσα από τις εφευρέσεις τους, απολαμβάνουν τα βιβλία τους μέσα σε μία σκηνή ινδιάνου και πειραματίζονται σε μια… λασποκουζίνα.

Συναντήσεις ενημέρωσης σχετικά με το πρόγραμμα του σχολείου πραγματοποιούνται δια ζώσης, τηρώντας όλα τα προβλεπόμενα υγειονομικά μέτρα, αλλά και διαδικτυακά.

Μπορείτε να δείτε στιγμές από τη σχολική ζωή στη Facebook σελίδα Σχολή Κανάση, στο Instagram sxoli.kanasi και στο Youtube.

24 ΩΡΕΣ ΜΑΜΑ

Ελένη Παπαγεωργίου, εκδότρια του Μεταιχμίου, μιλάει στο Τaλκ για το εικοσιτατράωρό της ως εργαζόμενης μαμάς της τρίχρονης Στέλλας.

Η καθημερινότητα μου ως μαμάς, εκδότριας στο Μεταίχμιο, μέτριας νοικοκυράς και αμετανόητης αναγνώστριας είναι… σαρωτική. Αυτός είναι μάλλον ο λόγος που γράφω αυτό το κείμενο μια ανάσα πριν από το deadline, βράδυ Κυριακής. Αύριο ανοίγουν και πάλι –επιτέλους!– οι παιδικοί σταθμοί, θα παρουσιάσω όμως μια τυπική μέρα της καραντίνας, μια και κάπως έτσι περάσαμε σχεδόν όλον τον τελευταίο χρόνο. 6:30 π.μ. Το ξυπνητήρι χτυπά νωρίς. Δεν τα πάω καλά με τη βραδινή δουλειά, επέλεξα λοιπόν να ξεκινώ τη μέρα μου αχάραγα. Πριν τις 11 π.μ., που θα χρειαστεί να κάτσει στον υπολογιστή και ο άντρας μου, έχω ήδη φάει πρωινό, στείλει e-mails προς κάθε κατεύθυνση, γράψει κείμενα, χαζέψει στα απαραίτητα social media και μπορεί να έχω κάνει και μια τηλεδιάσκεψη! Η τηλεργασία είναι ο κανόνας από τον περσινό Μάρτιο και ομολογώ ότι απολαμβάνω τη δουλειά στο μικρό γραφείο του σπιτιού – αν και μου λείπει η ώσμωση του γραφείου. Η σχεδόν τριών ετών τώρα πια Στέλλα ξυπνά κι εκείνη κατά τις 8 π.μ. και κάνει παρέα με τον μπαμπά της. Κάποια στιγμή μπαίνει σαν μικρός σίφουνας στο γραφείο μου «για αγκαλίτσα και φιλάκι» στη μαμά και φεύγει φουριόζα για πρωινό. 11 π.μ. Ώρα για τον έτερο τηλεργαζόμενο του σπιτιού! Με εξαίρεση τις μέρες που θα βγει μια βόλτα με την αγαπημένη της γιαγιά στην παιδική χαρά και θα συνεχίσω τη δουλειά απερίσπαστη, αυτές είναι ώρες της μαμαδοφρενίτιδας! Μαγειρεύω, αλλάζω πάνες, απλώνω, ζωγραφίζω, πίνω τσάι με τις κούκλες, πάω μέχρι την πλατεία για λίγο πατίνι και παράλληλα απαντώ μηνύματα και e-mails στο κινητό. Ούτε εδώ ούτε εκεί– αυτό είναι κάτι που δεν θα μου λείψει καθόλου όταν λήξει η καραντίνα. 1 μ.μ. Αν κάτι καλό έφερε το lockdown είναι αυτό το καθημερινό οικογενειακό τραπέζι. Στρώνουμε να

Το εικοσιτετράωρο της Eλένης Παπαγεωργίου φάμε και συνήθως καταφέρνουμε να είμαστε όλοι μαζί έστω και για δέκα λεπτά. Ακούμε ειδήσεις στο ραδιόφωνο, συζητάμε με τη Στέλλα που δεν σταματά στιγμή να μιλά, μαλώνουμε που τρώει πολύ ή που δεν τρώει καθόλου (η μέθοδος Μοντεσσόρι για το φαγητό από το ένα αυτί μου μπαίνει κι από το άλλο βγαίνει). Έπειτα, με γρήγορες διαδικασίες, η Στέλλα ετοιμάζεται για «νύπνο» ρωτώντας αν «η μαμά έχει συνάντηση»! Εννοώντας τηλεδιάσκεψη φυσικά. 1:30 μ.μ. Η δεύτερη φάση της εργάσιμης μέρας ξεκινά. Βλέπω εκδοτικές προτάσεις, συζητώ με το εκδοτικό τμήμα για εξώφυλ-

λα, ημερομηνίες έκδοσης, χαρτιά και μεταφραστές, συνεργάζομαι με τα τμήματα επικοινωνίας και marketing για όλες τις λεπτομέρειες της προώθησης των βιβλίων μας, μιλώ με τους συγγραφείς μας, συμμετέχω σε τηλεδιασκέψεις για κάθε λογής θέματα. Είμαι μανιώδης αναγνώστρια, έχω μεγαλώσει μέσα στον γοητευτικό χώρο του βιβλίου και ομολογώ ότι απολαμβάνω τις περισσότερες πτυχές της δουλειάς. Όταν εκδίδουμε ένα βιβλίο που έχω αγαπήσει ως αναγνώστρια, είναι το καλύτερό μου. 6 μ.μ. Η Στέλλα είναι ευτυχώς υπναρού και αυτό μας επιτρέπει να

24.05.2021

δουλεύουμε όλο το μεσημέρι. Μόλις πάει 5 μ.μ. την ξυπνάμε, γελάμε με τη βαριεστημένη της φατσούλα και είτε εγώ είτε ο μπαμπάς της την ετοιμάζουμε για την απογευματινή μας βόλτα. Το κέντρο της Αθήνας όπου μένουμε δεν είναι φιλικό για τα μικρά παιδιά, είμαστε τυχεροί όμως γιατί σε απόσταση 20 λεπτών με τα πόδια ανακαλύψαμε πέρυσι μια πλατεία που θυμίζει χωριό! Τα απογεύματα γεμίζει με παιδιά που κάνουν πατίνι, παίζουν μπάλα, σκαρφαλώνουν σε δέντρα, σκάβουν στο χώμα και κάνουν φιλίες. Είμαστε επίσης τυχεροί που έχουμε μια φτιάξει μια παρέα της γειτονιάς και για εμάς τους γονείς. Αυτά τα απογεύματα της πλατείας είναι για όλους ανάσες κοινωνικότητας. 8 μ.μ. Κατάκοποι επιστρέφουμε στο σπίτι. Γρήγορο βραδινό, κάποια βιντεοκλήση με τους παππούδες και γρήγορα έρχεται η ώρα του μπάνιου. Αυτή την ιεροτελεστία την έχει αναλάβει ο μπαμπάς –σε σημείο που αν τύχει να την κάνω μπάνιο εγώ, η Στέλλα μου δίνει αναλυτικές οδηγίες για την αλληλουχία παιχνιδιών και φροντίδας! Μετά το μπάνιο, όμως, είμαι ο άνθρωπός της. Στο ημίφως του δωματίου της, πίνει γάλα και διαβάζουμε ένα, δύο, τρία βιβλία, που συνήθως επιλέγουμε μαζί από τη βιβλιοθήκη της. Κάποιες φορές διακόπτει την ανάγνωση για να σχολιάσει κάτι που έγινε, να θυμηθεί τους συμμαθητές της, να με ρωτήσει πότε θα «μεγαλώσει πολύ και θα κάνει γρήγορα ποδήλατο». Για να μπει στο κρεβάτι της θα πρέπει να μετρήσω ως το δέκα, να μετρήσω όπως στο κρυφτό, να μετρήσω και στα αγγλικά και στα γαλλικά και φυσικά να δώσω αναρίθμητα φιλάκια. Μια διαδικασία γλυκιά, αλλά και κουραστική το διάστημα της καραντίνας που μας στέρησε τα διαλείμματα απ’ τη ρουτίνα. Βγαίνω από το δωμάτιο, είναι λίγο μετά τις 9 μ.μ. και ξέρω ότι τα μάτια μου δεν θα μείνουν για πολύ ακόμη ανοιχτά. Είναι η ώρα που θα πιάσω θέση στον καναπέ για λίγη κουβέντα με τον σύντροφό μου, για ένα επεισόδιο της σειράς που βλέπουμε, για κάποιες δεκάδες σελίδες του βιβλίου που (πάντα) διαβάζω. Ο ύπνος θα έρθει στον καναπέ συνήθως κι έπειτα από λίγο θα συρθώ μέχρι το κρεβάτι. Θα είναι

λίγο πριν από τα μεσάνυχτα

και το ξυπνητήρι θα μετρά αντίστροφα για να χτυπήσει και πάλι.

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ

24.05.2021

Εμβόλια Covid-19: Διαίρει και βασίλευε… υποχρεωτικά ΤΟΥ ΙΟΡΔΆΝΗ ΠΑΠΑΔΌΠΟΥΛΟΥ

Δ Ο Ιορδάνης Παπαδόπουλος MD, PhD, είναι Επιμελητής Β΄ Παιδιατρικής ΓΝ Σύρου. iordanispapado@hotmail.com

ιαβάζω, όπως όλοι σας υποθέτω, τα άρθρα που γράφονται διαρκώς σχετικά με τα εμβόλια, με επίμαχο κυρίως εκείνο της AstraZeneca (AZ), και γενικά της τεχνολογίας με φορέα έναν αδενοϊό. H εταιρεία ΑΖ αναφέρει στο εγχειρίδιο «σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια», αλλά όχι με σαφές ποσοστό. Μάλιστα για το εμβόλιο Janssen COVID-19 (της Johnson and Johnson), σύμφωνα με την ενημέρωση του υγειονομικού προσωπικού από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, «η αποτελεσματικότητά του έναντι σοβαρής ή κρίσιμης νόσου COVID-19 τουλάχιστον 14 ημέρες μετά τον εμβολιασμό ήταν 76,7% και 85,4% τουλάχιστον 28 ημέρες μετά τον εμβολιασμό».

Κι όμως, το υπουργείο υγείας Κύπρου έχει αναρτήσει αφισάκι που αναφέρει αποτελεσματικότητα «έως 100%». Η σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια είναι κάτι που ισχύει ακόμη και για την παρακεταμόλη, το γνωστό παυσίπονο που κάθε σπίτι σχεδόν έχει στο φαρμακείο του. Η διαφορά βέβαια με το παυσίπονο είναι ουσιώδης, αφενός διότι είναι δοκιμασμένο δεκαετίες τώρα και αφετέρου γιατί τα παυσίπονα δεν αποτελούν μέσο ελέγχου της πανδημίας, με ευθύνη μάλιστα του εμβολιαζόμενου πολίτη. Ας αφήσουμε όμως τη δική μου ή τη δική σας προσπάθεια αποσαφηνοποίησης των δεδομένων και ας δούμε τι λένε οι επιστήμονες, που έχουν αναλάβει την ενημέρωση του κοινού, οι αρμόδιοι δηλαδή επί του θέματος. Η κ. Λινού, λοιπόν, πρόσφατα συνέστησε οι ηλικίες κάτω των 50 να αποφύγουν το ΑΖ και να προτιμήσουν ένα εμβόλιο τεχνολογίας mRNΑ,

όπως είναι η σύσταση σε αρκετές χώρες στον κόσμο. Μάλιστα, εξέφρασε την απορία της για ποιον λόγο εμείς στην Ελλάδα επιλέξαμε το αντίθετο. [1] Η αλήθεια είναι ότι και δίκιο να έχει η κ. Λινού, αυτό που είπε δεν είναι εφικτό, τουλάχιστον έως τώρα που συντάσσεται τούτο το κείμενο, αφού δεν υπάρχει ακόμη η δυνατότητα επιλογής εμβολίου από τους πολίτες 30-44 ετών. Πιθανόν, μέσα στις επόμενες ημέρες να ανοίξει η πλατφόρμα και να υπάρχει πλέον η δυνατότητα επιλογής. Ωστόσο, η χώρα που παρήγαγε το εμβόλιο ΑΖ, η Βρετανία, μετά την παρατήρηση 10 επεισοδίων θρομβοεμβολών ανά 1 εκατομμύριο δόσεων σταμάτησε και επίσημα τη χορήγηση του σκευάσματος σε άτομα κάτω των 40 ετών[2]. Αντίστοιχη αποστροφή από το εμβόλιο είχαν δείξει αρχικά 18 ευρωπαϊκές χώρες, ενώ τελευταία η εθνική επιτροπή εμβολιασμού της Νορβηγίας υποστήριξε την αφαίρεση των εμ-

24.05.2021

βολίων της AstraZeneca και της Johnson & Johnson, καθώς συνδέονται με μια σπάνια, αλλά αρκετά σοβαρή παρενέργεια (το γνωστό φαινόμενο θρομβώσεως με θρομβοπενία)[3]. Το φαινόμενο αυτό έχει γίνει πλέον και επίσημα αποδεκτό ως σχετιζόμενο με το εμβόλιο και από το CDC (το αμερικάνικο ΚΕΕΛΠΝΟ)[4]. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) διαπίστωσε την πιθανή σχέση μεταξύ του εμβολίου της AstraZeneca και πολύ σπάνιων περιπτώσεων θρόμβων αίματος, αν και όπως είπε, τα οφέλη του υπερτερούν κατά πολύ των κινδύνων του και δεν ανακοίνωσε κανέναν περιορισμό, πέραν του ότι… δεν ανανέωσε ακόμη την παραγγελία για τα εμβόλια της AΖ για μετά τον Ιούνιο [5]. Selfie γενναιότητας Μέσα σε αυτό το θολό τοπίο, λοιπόν, ο πολίτης πρέπει να πάρει μια απόφαση: «Να εμβολιαστώ ή όχι;» Εννοείται πως ο κορονοϊός μπορεί να προκαλέσει σε μεγαλύτερη πιθανότητα θρομβοεμβολικά επεισόδια από ό,τι το ίδιο το εμβόλιο, αλλά και το γεγονός πως το εμβόλιο με αδενοϊό φάνηκε να έχει πιο συχνά αυτές τις παρενέργειες σε σχέση με το mRNA εμβόλιο είναι κάτι που θα το υπολογίσει ο εμβολιαζόμενος· αρκεί, βέβαια, να έχει την επιλογή. Αυτά τα λέω, γιατί παρατηρώ τελευταία διάφορες αναρτήσεις στα social media, που αφορούν πανηγυρισμούς και ατάκες υπερηφάνειας για εκείνους που ξεπέρασαν τις φήμες και με γενναιότητα εμβολιάστηκαν με το ΑΖ. Μεταξύ σοβαρού κι αστείου για την ώρα, θέλω να ελπίζω… Όμως δεν ήταν φήμες, ούτε λαϊκοί μύθοι εκείνοι οι –έστω σπάνιοι– θάνατοι και τα εγκεφαλικά και δεν ήταν η επιστήμη προφανώς τόσο αλάνθαστη, ώστε ολόκληρες χώρες φρέναραν την παραγγελία των επίμαχων εμβολίων. Συμφέροντα εμπορικά και διακρατικά; Το Brexit; Ποσώς με νοιάζει. Δεν θα καταφέρω να μάθω την αλήθεια παίρνοντας ρίσκο εις βάρος μου. Συνεπώς, καλές οι selfies με τα μπράτσα και τις βελόνες πάνω τους, καλά και τα επίπεδα αντισωμάτων μετά τον εμβολιασμό που ανεβάζουν κάποιοι στα social, αρκεί όλη αυτή η χαριτωμενιά να μη φτάνει σε επίπεδα σνομπισμού έναντι εκείνων που επέλεξαν να μην εμβολιαστούν. Και το επέλεξαν, διότι πιθανώς όλη αυτή η καταιγίδα καθημερινών αντιφάσεων δεν τους έχει πείσει. Τέλος πάντων, για οποιοδήποτε λόγο, για εντελώς δικό τους λόγο, αυτό επέλεξαν. Ένας για όλους και το κράτος για κανέναν; Το εμβόλιο είναι μια ιατρική πράξη, ξεκάθαρα με κοινωνικές επιπτώσεις. Πράξη, όμως, που γίνεται στο σώμα σου. Και εδώ ξεκινά όλο το ηθικό ζήτημα της νέας εποχής που ξεκινά. Να γίνει το εμβόλιο υποχρεωτικό; Καταρχάς, για να μην παρεξηγηθώ (ήδη μου έχει συμβεί αυτό από παλαιότερες αναρτήσεις μου στα social media) είμαι υπέρ του εμβολιασμού και χαίρομαι που γράφω σε ένα περιοδικό για γονείς και παιδιά, που στηρίζει τον εμβολιασμό ως πράξη και ως θεσμό. Αυτό, άλλωστε, φαίνεται ξεκάθαρα και από παλαιότερο μου άρθρο («Eμβολιάζοντας τις σκέψεις», Ταλκ, Ιανουάριος 2017) [6]. Τα εμβόλια αποτελούν, μαζί με την αναισθησία, τα αντιβιοτικά και την ακτινογραφία, σταθμό στην ιστορία της ιατρικής επιστήμης. Κανείς δεν αμφισβητεί τα θετικά αποτελέσματά τους. Θανατηφόρες λοιμώξεις έχουν εξαλειφθεί στα περισσότερα σημεία του πλανήτη. Ακόμη και στον καρκίνο έχουν θετική δράση. Για παράδειγμα, η Αυστραλία ανακοίνωσε πως πορεύεται στο τέλος μιας νικηφόρου μάχης με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, χάρη στον καθολικό εμβολιασμό σε κορίτσια και αγόρια έναντι του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) [7].

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ Όμως, όπως προαναφέρθηκε, κάθε εμβόλιο δεν παύει να αποτελεί ιατρική πράξη και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοιατρική (Σύμβαση του Οβιέδο), που έχει υπερνομοθετική ισχύ στη χώρα μας έπειτα από την κύρωσή της με τον Ν. 2619/1998: «επέμβαση σε θέματα υγείας μπορεί να υπάρξει μόνον αφού το ενδιαφερόμενο πρόσωπο δώσει την ελεύθερη συναίνεσή του, κατόπιν προηγούμενης σχετικής ενημέρωσής του» [8]. Θα μου πείτε, εδώ μιλάμε για μια έκτακτη κατάσταση, που απειλεί όλον τον πλανήτη. Θα σας απαντήσω ότι σε αυτή την έκτακτη, σοβαρή κατάσταση δεν είδα καμιά από τις υποχρεώσεις της πολιτείας για την προάσπιση της δημόσιας υγείας να εκπληρώνεται. Συνεπώς, επικαλούμαστε την πανδημία μόνο για να υποχρεώσουμε τα άτομα και όχι το κράτος; Θα επιμείνετε, ίσως, ότι ειδικά σε χώρες όπως η δική μας, με τη χειρότερη, αποδεδειγμένη με νούμερα, διαχείριση, δεν περιμένεις βοήθεια από το κράτος, αλλά το παίρνεις πάνω σου και εμβολιάζεσαι. Δεν διαφωνώ… Όμως εάν είναι να εμβολιαστώ για χάρη του κοινωνικού συμφέροντος και πόσω μάλλον αν με υποχρεώσουν να το κάνω, είναι παράλογο να απαιτώ να εξασφαλιστεί και το δικό μου ατομικό συμφέρον; Με άλλα λόγια, είναι λογικό να μιλάμε για υποχρέωση του πολίτη και για προνόμια σε εκείνον που θα εμβολιαστεί, αλλά να μη γίνεται λόγος για υποχρέωση του κράτους ή της εταιρείας να αποζημιώσει οποιαδήποτε παρενέργεια του εμβολίου; Στο κάτω κάτω, είναι τόσο σπάνιες οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, που φαντάζομαι πως μια εταιρεία-κολοσσός θα μπορούσε να αποζημιώσει τα λίγα αυτά περιστατικά. Επιπλέον, εάν η υποχρέωση και η όλη συζήτηση γύρω από «προνόμια» γίνεται για το κοινό καλό και για την προστασία του συνόλου, τότε θα περίμενα και μια αντίστοιχη υποχρέωση υπέρ μιας υγιεινής διατροφής και γενικά υπέρ πιο σωστών βημάτων για τη δημόσια υγεία. Να απαγορευτεί, για παράδειγμα, η παρασκευή σνακ, τύπου γαριδάκια και τσιπς, να επιδοτούνται τα βιολογικά προϊόντα, να μην πωλείται γρήγορο φαγητό, να απαγορευτεί η λειτουργία εργοστασίων κοντά σε κατοικημένες περιοχές και ναυπηγείων σε αστικές ζώνες, να δίνεται δωρεάν το εμβόλιο του HPV και στα αγόρια, αλλά και της μηνιγγίτιδας Β σε όλα τα παιδιά, να απαγορευτεί ο γονιός να ανεβάζει στο μηχανάκι το ανήλικο τέκνο του… Και άλλωστε, τι σημαίνει «προνόμιο»; Η πρόσβαση στη δωρεάν δημόσια εκπαίδευση; Η κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα; Ή η πρόσβαση σε μια συναυλία, τη στιγμή μάλιστα που στη Βαρκελώνη διαπίστωσαν ότι η συμμετοχή έως και 5000 ατόμων σε συναυλιακό χώρο, με προηγούμενο αρνητικό τεστ δεν είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση σε κρούσματα; [9] Όλες αυτές οι σκέψεις μου κατατίθενται στο χαρτί, γιατί πολύ φοβάμαι πως η επιλογή του εμβολιασμού μπορεί να γίνει μέσω έμμεσου εκβιασμού, ενώ παράλληλα να οδηγήσει σε διάκριση γενναίων και δειλών, υπεύθυνων και ανεύθυνων, μέσα από μια τακτική «διαίρει και βασίλευε» με σκοπό να ξεχαστεί η ευθύνη πρωτίστως της ίδιας της πολιτείας να προστατεύσει. Τα εμβόλια είναι σταθμός στην ιστορία του ανθρώπου. Τα εμβόλια είναι, όμως, και μια ιατρική πράξη στο σώμα του ατόμου και το άτομο πρέπει να μπορεί να αυτοδιαχειρίζεται το σώμα του. Αν ορισμένοι επιλέξουν να μην εμβολιαστούν, θα πρέπει να προβληματιστούμε γιατί εμείς οι επιστήμονες, αλλά και οι πολιτικές υγείας που εφαρμόστηκαν δεν κατάφεραν να τους πείσουν. Σαφώς και το τείχος προστασίας χτίζεται μέσα από υψηλά ποσοστά εμβολιασμού, αλλά καταρχάς θεμελιώνεται από ένα αξιοπρεπές σύστημα πρωτοβάθμιας

09 ΤΑ ΕΜΒΌΛΙΑ ΑΠΟΤΕΛΟΎΝ, ΜΑΖΊ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΙΣΘΗΣΊΑ, ΤΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΆ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΊΑ, ΣΤΑΘΜΌ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΉΣ ΕΠΙΣΤΉΜΗΣ φροντίδας υγείας κι από ένα ευέλικτο σύστημα υγείας με ανθρωποκεντρική ματιά. Στην Κούβα των 11,2 εκατομμυρίων θρηνούν, έπειτα από έναν χρόνο, μόλις 408 νεκρούς και αυτό δεν επετεύχθη με τα εμβόλια, αλλά με τη στήριξη του πρωτοβάθμιου συστήματος υγείας, με την «επαναστατική ιατρική», όπως την είχε οραματιστεί ο Τσε Γκεβάρα πριν από πολλές δεκαετίες. Ακόμη και το κλείσιμο των συνόρων της χώρας στους τουρίστες, από τους οποίους έχουν σημαντικό οικονομικό όφελος, δείχνει ότι πρώτα από όλα οι Κουβανοί σκέφτηκαν την υγεία και υστέρα την οικονομία [10]. Εξαιρέσεις Να σημειώσω πως υπάρχουν λίγα εμβόλια, τα λεγόμενα ζώντα εξασθενημένα, σαν αυτό της ιλαράς ή της ανεμευλογιάς, τα οποία κάποιες ειδικές ομάδες πληθυσμού, για παράδειγμα οι ανοσοκατεσταλμένοι, δεν μπορούν να τα κάνουν. Για αυτά τα εμβόλια θα μπορούσε να γίνει εκ νέου μια συζήτηση και μια πολύ εστιασμένη εκστρατεία, μια και όντως ο ανεμβολίαστος αποτελεί παράγοντα κινδύνου σοβαρής νόσησης για εκείνον που δεν μπορεί, ενώ θέλει, να εμβολιαστεί. Όμως τα covid-εμβόλια δεν ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Τελειώνοντας το κείμενο ξεκαθαρίζω: Εμβολιαστείτε! Αν, τώρα, δεν θέλετε να εμβολιαστείτε, αφενός ζητήστε μου να σας πω κι άλλα για να σας πείσω, αφετέρου ζητήστε από το κράτος να μην υποχρεωθείτε, ιδιαίτερα αν δεν πρόκειται να σας αποζημιώσουν εκείνοι που θα σας υποχρεώσουν.

Παραπομπές: [1] https://www.iatronet.gr/article/100904/ athhna-linoy-lathos-o-emvoliasmos-stishlikies-30-39-eton-me-astrazeneca [2] https://www.naftemporiki.gr/ story/1723357/bretania-stous-ano-ton-40-toembolio-tis-astrazeneca [3] https://tvxs.gr/news/eyropi-eop/norbigiaegkataleipei-oristika-embolio-tis-astrazeneca [4] https://www.nbcnews.com/health/healthnews/johnson-johnson-vaccine-linked-28cases-blood-clots-cdc-reports-n1267128 [5] https://www.nbcnews.com/health/healthnews/johnson-johnson-vaccine-linked-28cases-blood-clots-cdc-reports-n1267128. [6] https://www.talcmag.gr/paidiatros/ emvoliazontas-tis-skepseis/ [7] https://www.healthline.com/health-news/ australia-using-hpv-vaccine-to-eliminatecervical-cancer [8] https://pollsandpolitics.gr/i-synainesi-touasthenous-kata-ti-dienergeia-iatrikon-praxeon/ [9] https://gr.euronews.com/2021/04/27/ varkeloni-covid-free-i-synavlia-me-tous-5000theates [10] https://kosmodromio.gr/2021/04/28/κουβα-η-λαμψη-της-επαναστατικης-ιατρικης

24.05.2021

Summer loading...with Ecolife! Με τα πιο υγιεινά παγουράκια & φαγητοδοχεία!

Ecolife kids thermos 300 ml & kids thermos 400 ml Ανοξείδωτα Ecolife kids thermos 300 ml & 400 ml, , BPA FREE, με εσωτερικό καλαμάκι και κουμπάκι για εύκολο «άνοιξε-κλείσε»! Με διπλά τοιχώματα από ανοξείδωτο ατσάλι, για να διατηρείται η θερμοκρασία του ροφήματος για περισσότερες ώρες. Σε δύο μεγέθη, για κάθε ηλικία!

Ecolife φαγητοδοχεία-θερμός με χώρισμα 850 ml Aνοξείδωτα Εcolife φαγητοδοχεία-θερμός 850 ml, BPA FREE, με χώρισμα. Με διπλά τοιχώματα, για κρύο ή ζεστό φαγητό και διατήρηση της θερμοκρασίας έως και 3 ώρες. Με αποσπώμενο μπολάκι-χώρισμα, 4 κλιπ ασφαλείας και ξεχωριστή θήκη για τη σος, είναι ιδανικά για το σχολείο, τη βόλτα ή ακόμη και για το γραφείο!

Μέρος των εσόδων των συγκεκριμένων προϊόντων θα διατίθεται στο «Χαμόγελο του παιδιού», για έναν ολόκληρο χρόνο.

Ecolife φαγητοδοχεία 800 ml

Παγουράκια Ecolife Kids 500 ml

Ανοξείδωτα Ecolife φαγητοδοχεία 800 ml, BPA FREE. Με καπάκι ασφαλείας με λάστιχο, αναδιπλούμενα χερούλια, 2 πλαϊνά κλιπ και βαλβίδα αφαίρεσης αέρα, για υγιεινή μεταφορά του φαγητού και εύκολο καθάρισμα. Ιδανικά για το σχολείο, την εκδρομή ή το γραφείο!

Ανοξείδωτα παγουράκια Ecolife kids 500 ml, BPA FREE, με flip-flop πώμα και υπέροχα σχέδια! Ιδανικά για το σχολείο και τις καλοκαιρινές βόλτες!

/lifegreen.gr

/lifegreengr

/ecolifebottles

Διάθεση: Lifegreen|Τ: 2106083626

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

Το παιδικό βιβλίο στο Facebook ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ταν γράφω για παιδιά αλλά κι όταν διαβάζω, είναι σαν να βρίσκομαι στον δικό μου ιδανικό κόσμο κι αυτό δεν θα το άλλαζα με τίποτα! Η νηπιαγωγός Χριστίνα Κωνσταντουδάκη είναι βιβλιοφάγος από μικρή. Όταν σπούδαζε, παρακολούθησε σεμινάρια δημιουργικής γραφής, μια και της άρεσε τόσο να διαβάζει όσο και να γράφει. Το 2017 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Βιβλιοσκόπιο το πρώτο της παιδικό βιβλίο Το αρχηγείο, αποτέλεσμα του πρώτου βραβείου που είχε πάρει η ιστορία της σε λογοτεχνικό διαγωνισμό. Το 2019 εκδόθηκε, και πάλι από το Βιβλιοσκόπιο, και το δεύτερο βιβλίο της, η Μπελ Μπεσαμέλ.

Ανακαλύψτε την ομάδα Παιδικό βιβλίο-προτάσεις στο Facebook.

“Κάνε μια δουλειά που θα την αγαπάς και θα σε γεμίζει”. Αυτήν τη συμβουλή ακριβώς ακολούθησα στη ζωή μου. Η δασκάλα δημοτικής εκπαίδευσης Νάσια Αλεξανδρίδη ήθελε από μικρή να ακολουθήσει το επάγγελμα αυτό και ποτέ μέχρι σήμερα δεν έκανε δεύτερες σκέψεις. Έχει κι εκείνη στο βιογραφικό της σπουδές δημιουργικής γραφής, ενώ δεν περνάει μέρα που να μην πιάνει στα χέρια της βιβλία για παιδιά και να χάνεται με τις ώρες μέσα στις σελίδες τους. Η μαγεία που κρύβεται μέσα τους είναι το μυστικό της καταφύγιο.

Η συνάντηση και η ομάδα Η Νάσια και η Χριστίνα συναντήθηκαν το 2016 στο μεταπτυχιακό τμήμα του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών «Ψυχοπαιδαγωγική της Ανάγνωσης, Φιλαναγνωσία και Εκπαιδευτικό Υλικό» και ανακάλυψαν πως τις ενώνει ένα κοινό πάθος: Το παιδικό βιβλίο. Έτσι γεννήθηκε η ομάδα «Παιδικό βιβλίο – Προτάσεις» στο Facebook. «Μια μέρα, εκεί που συζητούσαμε, αποφασίσουμε να δημιουργήσουμε από κοινού μια ομάδα που θα αφορούσε το παιδικό βιβλίο, κυρίως για να συζητάμε και με άλλους ανθρώπους γι’ αυτό. Μέχρι τότε, υπήρχαν ελάχιστες ομάδες για το παιδί· πόσω μάλλον ομάδες που να επικεντρώνονται στο παιδικό βιβλίο. Θέλαμε, λοιπόν, να φτιάξουμε μια παρεΐστικη ομάδα, όπου θα μπορούσαμε να μοιραζόμαστε την τρέλα μας! Στην αρχή είχαμε λίγα μέλη, όμως σιγά σιγά γίναμε όλο και περισσότεροι», εξηγούν τα κορίτσια. Σήμερα, έπειτα από τέσσερα χρόνια λειτουργίας, η ομάδα αποτελείται από περίπου 55.000 μέλη, πολλά εξ αυτών ενεργά, που κάνουν πολλές ερωτήσεις και συμμετέχουν σε συζητήσεις. «Ευτυχώς, τα μέλη μας είναι πάντα πρόθυμα να βοηθήσουν το ένα το άλλο και να παρουσιάσουν τα αγαπημένα βιβλία των παιδιών τους. Συνήθως, θέτουν ερωτήσεις για θέματα που απασχολούν τα παιδιά τους. Για παράδειγμα, ζητούν προτάσεις βιβλίων για το ανθρώπινο σώμα ή για τις πρώτες μέρες στο σχολείο ή για τον σχολικό εκφοβισμό ή για το διάστημα κ.ά. Αλλά αναζητούν και βιβλία

24.05.2021

που αποσκοπούν απλώς στη διασκέδαση και στην ψυχαγωγία των μικρών αναγνωστών. Αυτό είναι κάτι που μας χαροποιεί, γιατί παλιότερα οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί αναζητούσαν σχεδόν αποκλειστικά βιβλία με άμεσο δίδαγμα για τα παιδιά», διαπιστώνουν η Νάσια και η Χριστίνα, ενώ έπειτα τονίζουν πως η ομάδα δεν έχει πλέον ακριβώς την αρχική της μορφή, γιατί διαμορφώνεται και από τα μέλη της. Για παράδειγμά, τα ίδια τα μέλη αποφάσισαν να διαμορφώνεται το περιεχόμενο των φωτογραφικών άλμπουμ της ομάδας ανά θεματική ενότητα. Εντωμεταξύ, όλο και περισσότερα μέλη ενθουσιάζονται και θέλουν να παρουσιάζουν τα βιβλία που διαβάζουν στα παιδιά τους. Αυτό δίνει μεγάλη χαρά στα κορίτσια, όμως για να είναι εύχρηστες και ουσιαστικές οι παρουσιάσεις, και για να μπορούν να βοηθήσουν και σε μελλοντική αναζήτηση, χρειάζονται κάποια κριτήρια. «Έχουμε βάλει, λοιπόν, κάποιους κανόνες αναφορικά με τις παρουσιάσεις. Όποιο μέλος θέλει να προτείνει ένα βιβλίο, θα πρέπει να ανεβάσει τη φωτογραφία του εξωφύλλου του, δυο τρεις εσωτερικές σελίδες, να γράψει μια σύντομη κριτική ή/ και περίληψη του βιβλίου, αλλά και τον τίτλο και την ηλικία του παιδιού που το διάβασε», υπογραμμίζουν. Όλοι οι άνθρωποι του παιδικού βιβλίου Στην ομάδα συμμετέχουν και συγγραφείς και εικονογράφοι! Άραγε, αγχώνει τις δυο διαχειρίστριες η παρουσία τους; «Όχι, δεν μας αγχώνει η παρουσία τους, ίσα-ίσα είναι τιμή μας που συμμετέχουν στην ομάδα μας!» απαντούν κατηγορηματικά. «Μάλιστα, μέσα από την ομάδα, έχουν κι εκείνοι τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσουν με το κοινό τους, να πάρουν ανατροφοδότηση και να προωθήσουν τη δουλειά τους. Είναι χαρά μας να γνωρίζουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους του χώρου. Όχι μόνο συγγραφείς και εικονογράφους, αλλά και επιμελητές και εκδότες και βιβλιοπώλες». Το μέσο είναι το μήνυμα; Το Facebook ως μέσο συχνά ευνοεί τα προβλήματα στην επικοινωνία και τις διαμάχες. Ακόμα και μια σελίδα αφιερωμένη ουσιαστικά στο παιδί έχει να αντιμετωπίζει κακώς κείμενα. Η Χριστίνα και η Νάσια παραδέχονται πως πολλές φορές, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλους όταν γράφουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι εύκολο να παρερμηνευτούν τα λόγια και η πρόθεσή τους. Γι’ αυτό και δημιουργούνται συχνά διαμάχες, χωρίς ουσιαστικό λόγο. Βέβαια, υπάρχουν και θέματα-ταμπού, όπως η θρησκεία ή η διαφορετικότητα, που αποτελούν συχνά μήλον της Έριδος. «Αυτό που κάνουμε είναι να συζητάμε σε πρώτη φάση με τα εμπλεκόμενα μέλη, ώστε να λυθεί η παρεξήγηση. Επειδή, όμως, θέλουμε να υπάρχει σεβασμός ανάμεσα στους συμμετέχοντες στην ομάδα, αν κάποιος συνεχίσει τυχόν ανάρμοστη συμπεριφορά, τότε προχωράμε σε άλλα μέτρα, όπως σε διαγραφή σχολίων, ακόμα και σε διαγραφή μελών. Ειδικά όσον αφορά το θέμα της θρησκείας, έχουν υπάρξει απαράδεκτες συμπεριφορές τόσο από άθεους όσο και από ένθεους. Καλό θα ήταν να σεβόμα-

24.05.2021

στε τα διαφορετικά πιστεύω κάθε οικογένειας, χωρίς να νιώθουμε την ανάγκη να τα κρίνουμε», σημειώνουν. Οι online εκδηλώσεις και το μέλλον της ομάδας Από την πρώτη κιόλας καραντίνα, η Νάσια και η Χριστίνα οργάνωσαν live αναγνώσεις εξαντλημένων παιδικών βιβλίων, που άρεσαν πολύ στα παιδιά! Έκαναν επίσης και live με συζητήσεις σχετικές με το παιδικό βιβλίο και σίγουρα θέλουν να οργανώσουν και άλλες. «Θα θέλαμε πολύ να καταφέρουμε να κάνουμε και μια συνάντηση από κοντά με τα μέλη μας μετά το τέλος της πανδημίας», μου εξηγούν. «Λίγο πριν από το ξέσπασμα της Covid-19, είχαμε σχεδόν οργανώσει κάτι παρόμοιο, ένα event όπου θα κάναμε αναγνώσεις και θα παίζαμε παιχνίδια φιλαναγνωσίας. Δυστυχώς, όμως, οι καταστάσεις μας πρόλαβαν», θυμούνται. Πέραν της παρούσας ιδιαίτερης κατάστασης, είναι λίγο δύσκολο να οργανωθεί μια συνάντηση διά ζώσης, γιατί η Χριστίνα βρίσκεται στα Χανιά, ενώ η Νάσια στην Αθήνα. «Πριν από περίπου δύο χρόνια είχε γίνει μια μικρή μάζωξη στα Χανιά, όπου μάλιστα είχαμε κάνει και ανταλλαγή βιβλίων. Η ανταλλαγή είναι μια δράση που οργανώνουμε από τον πρώτο χρόνο της ομάδας και αρέσει πολύ στα μέλη μας, αλλά δυστυχώς έχει σταματήσει εδώ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ και κάποιους μήνες, εξαιτίας της πανδημίας. Πάντως, είμαστε σίγουρες πως όταν τα πράγματα βελτιωθούν, τα ίδια τα μέλη μας θα μας δείξουν πώς να προχωρήσουμε, όπως άλλωστε κάνουν κάθε φορά». Το παιδικό βιβλίο στην Ελλάδα Οι δυο εκπαιδευτικοί έρχονται καθημερινά σε επαφή με πολλά παιδικά βιβλία! Σίγουρα, λοιπόν, έχουν μια καλή εικόνα τόσο για τη βιβλιοπαραγωγή σε σχέση με τη ζήτηση, όσο και για την ποιότητά τους. «Με το πέρασμα των χρόνων βγαίνουν όλο και περισσότερα βιβλία, και από παλαιότερους συγγραφείς, αλλά και από νέους, που κάνουν τώρα την είσοδό τους στον χώρο», διαπιστώνουν. «Γενικά, πάντως, έχουμε παρατηρήσει μια αύξηση των εικονοβιβλίων για μικρές ηλικίες, που δεν κρύβουν κάποιο άμεσο μήνυμα προς τα παιδιά. Αυτό το θεωρούμε ιδιαίτερα θετικό, καθώς έχουμε σταδιακά αρχίσει να απομακρυνόμαστε από τον άμεσο διδακτισμό. Φυσικά, συναντάμε πια και βιβλία γνώσεων, που είναι πραγματικά έργα τέχνης και αφορούν πολλά ζητήματα, καλύπτοντας έτσι μια μεγάλη γκάμα ενδιαφερόντων. Οι εκδότες, πλέον, είναι ανοιχτοί σε καινούργιες θεματολογίες και προτάσεις, αλλά ταυτόχρονα και οι γονείς αναζητούν την ποιότητα τόσο στο κείμενο όσο και στην

εικονογράφηση». Αγαπημένες ιστορίες Κλείνοντας τη συζήτησή μας, ζητώ από τα κορίτσια να μου πουν τις δικές τους αγαπημένες παιδικές ιστορίες. Αυτές στις οποίες επανέρχονται κάθε τόσο και θα συνεχίσουν να επανέρχονται. «Είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις μερικές ιστορίες. Κάθε βιβλίο το αγαπάς για διαφορετικό λόγο. Είναι ιστορίες που γυρνάς να ξαναδιαβάσεις για να χαμογελάσεις, ιστορίες που σου προσφέρουν τρυφερότητα, ιστορίες που ανατρέχεις για να νιώσεις αισιοδοξία, ακόμη και λυπητερές ιστορίες που σε βυθίζουν και σε κάνουν να νιώθεις πιο δυνατός με την έκβασή τους. Έχουν γραφτεί και ακόμα γράφονται ιστορίες στις οποίες αξίζει να επανέρχεσαι και να μην τις λησμονείς», σημειώνουν. Και απαριθμούν μερικές από αυτές… Κλασικές… Η μοβ ομπρέλα της Άλκη Ζέη, το Ε.Π. της Ζωρζ Σαρρή, Ο μικρός πρίγκιπας του Antoine De Saint-Exupery, η Ματίλντα του Ρόαλντ Νταλ, Και πιο σύγχρονες… Καληνύχτα, λέμε! των Jory John και Benji Davies, Τι υπέροχο πλάσμα θα γίνεις της Emily Winfield Martin, Τι μπορείς να κάνεις με μια ιδέα; Του Kobi Yamada. Και πολλές άλλες.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

Βασίλης Παπαθεοδώρου: Με ταχύτητα, με δύναμη, με πάθος ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Το βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου Με ταχύτητα, με δύναμη, με πάθος κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη.

Βασίλης Παπαθεοδώρου επιστρέφει (ως συνήθως) Με ταχύτητα, με δύναμη, με πάθος, με ένα διηλικιακό βιβλίο, στο οποίο αφηγείται είκοσι ιστορίες από τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, με μορφές που έμειναν στο μυαλό και στην καρδιά των ανθρώπων σαν παραδείγματα ήθους, μαχητικότητας και ζωής. Τον φιλοξενούμε, λοιπόν, για να μας μιλήσει για αυτή την πρωτότυπη δουλειά του, δυο μήνες πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο. Η σχέση μου με τον αθλητισμό είναι… πονεμένη ιστορία. Είχα αρχίσει στην Α’ λυκείου πινγκ πονγκ σε όμιλο, και μετά από τα πρώτα μαθήματα ο όμιλος έκλεισε. Μετά ξανάνοιξε, αλλά δεν μου το είπαν, το έμαθα χρόνια μετά. Απ’ ό,τι μπορείτε να καταλάβετε δεν είμαι και τόσο αθλητικός τύπος, παρόλο που τα τελευταία 25 χρόνια πάω γυμναστήριο. Είχα αρχίσει και κολύμπι μικρός, αλλά τα παράτησα. Είμαι, όμως, πολύ καλός θεατής, αποκλειστικά και μόνο ατομικών αθλημάτων. Πορώνομαι με την κολύμβηση, τη γυμναστική και κυρίως με τον στίβο. Με θυμάμαι από παιδί να θέλω να ασχοληθώ, να ζηλεύω σχεδόν όλους αυτούς τους μεγάλους αθλητές που έβλεπα στην τηλεόραση στους Ολυμπιακούς. Κατά τη διάρκεια των Αγώνων έψαχνα, ρωτούσα να μάθω λεπτομέρειες για κάποια αθλήματα, πού μπορώ να γραφτώ, τι απαιτήσεις έχουν· αλλά απ’ ό,τι φαίνεται η θέλησή μου δεν ήταν και τόσο μεγάλη… Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες που παρακολούθησα ήταν αυτοί του Μόντρεαλ, το 1976. Καλοκαίρι, τηλεόραση στη βεράντα και η φωνή του εκφωνητή να κραυγάζει για τις νίκες του Χουαντορένα ή τα δεκάρια της Κομανέτσι. Το 1980 και το 1984 αγόραζα κάθε μέρα εφημερίδα και έκοβα τις αθλητικές σελίδες που έγραφαν για τους Ολυμπιακούς, κάνοντας ένα μικρό αρχείο, στο οποίο ανέτρεχα από καιρού εις καιρόν. Θυμάμαι πως με συγκινούσαν οι ιστορίες πίσω από τις συμμετοχές, τις διάβαζα και τις ξαναδιάβαζα και τις φανταζόμουν στο μυαλό μου. Ιστορίες πίστης και αποφασιστικότητας, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Με θάμπωναν οι νίκες και τα ρεκόρ, αλλά με μάγευαν οι ιστορίες. Ξέρετε γιατί;

Επειδή ένιωθα πως και εγώ θα μπορούσα να ασχοληθώ με τον αθλητισμό και να τα καταφέρω, άσχετα αν μετά δεν επέμενα. Έτσι, λοιπόν, το βιβλίο ήρθε σαν έτοιμο από καιρό. Ξόδεψα πολλές ώρες να διαβάζω άρθρα από το Ίντερνετ και από εφημερίδες, να βλέπω βίντεο στο YouTube, να σημειώνω ποιες ιστορίες με συγκινούν και μου λένε κάτι. Αυτό το βιβλίο απευθύνεται σε μαθητές από Δ’ Δημοτικού μέχρι σε ενήλικους. Είναι ένα βιβλίο γνώσεων για τα παιδιά, που θα παρακινήσει και θα εμπνεύσει, ένα αθλητικό αλμανάκ με πολλές φωτογραφίες για τους φίλαθλους, ένα coffee table book για όλους. Χωρίζεται σε είκοσι κεφάλαια με πραγματικές ιστορίες αθλητών, μυθοπλαστικά δοσμένες. Στην αρχή κάθε κεφαλαίου υπάρχει ένα σαλόνι-δισέλιδο με τα σημαντικότερα γεγονότα της εκάστοτε χρονιάς που έγιναν οι Αγώνες, με σκοπό να γίνεται η σύνδεση ιστορίας και ιστορικού πλαισίου από τον αναγνώστη. Το στήσιμο του βιβλίου, από την επιλογή των φωτογραφιών, τον επιχρωματισμό τους, το μοντάζ, την αλλαγή διαστάσεων και όλα τα γραφιστικά είναι της Νέλης Κλεομβρότου, η οποία μοιράστηκε το όραμά μου για το βιβλίο, το έκανε δικό της και το προχώρησε ακόμα παραπάνω. Η Νέλη κι εγώ το στήσαμε και η Ειρήνη Κουτρέτση έκανε την επιμέλεια. Η συνεργασία μας ήταν στενή και χαίρομαι που το είδαν σαν δικό τους. Ήταν επίπονο και κουραστικό να αναφέρω στο τέλος τα δικαιώματα όλων των φωτογραφιών –είναι περίπου εφτά σελίδες, πυκνογραμμένες, με τον τίτλο των φωτογραφιών, τους δημιουργούς, τις πηγές και τα δικαιώματα χρήσης. Αυτό ήταν λεπτοδουλειά, εν πολλοίς βαρετή, που έπρεπε όμως να γίνει. Το τελικό αποτέλεσμα μας δικαιώνει, γιατί κάναμε ένα βιβλίο που δεν το συναντά εύκολα κανείς στην Ελλάδα, τόσο λόγω θεματολογίας όσο και στησίματος. Οι αθλητές και αθλήτριες που περνάνε από τις είκοσι ιστορίες είναι οι: Λουτζ Λονγκ και Τζέσε Όουενς, Αλέν Μιμούν και Εμίλ Ζάτοπεκ, Έρικ Μουσαμπάνι, Λιζ Χαρτέλ, Κωνσταντίνος Τσικλητήρας, Πίτερ Νόρμαν, Κάσιους Κλέι, Ματίας Στάινερ, Γουίλμα Ρούντολφ, Ντοράντο Πιέτρι, Φάνι Μπλάνκερς-Κοέν, Ροχουλάχ Νικπάι, Σουχέι Νισίντα και Σουέο Οέ, Ντέρεκ Ρέντμοντ, Μπίλι Μιλς, Τεόφιλο Στίβενσον, Έρικ Λίντελ, Άμπι Ντ’Αγκοστίνο και Νίκι Χάμπλιν, Χανς Λίσε και Άλμα Ρίτσαρντς. Οι περισσό-

24.05.2021

τεροι Αμερικάνοι, οι περισσότεροι άντρες, οι περισσότεροι σε αγωνίσματα στίβου. Ναι, δεν κράτησα καμία απολύτως ισορροπία. Το βιβλίο φέρνει στο προσκήνιο άτομα που συγκινούν κι εμπνέουν. Το μόνο κριτήριο ήταν η δυνατή ιστορία, όχι να παρουσιαστούν ιστορίες με κριτήριο πολιτικής ορθότητας και ποσοστώσεις. Στον τόμο παρουσιάζονται ανάκατα τα περιστατικά, όχι με χρονολογική σειρά. Η επιμονή του Ντοράντο Πιέτρι το 1908, το ήθος του Τσικλητήρα το 1912, δεν αφορούν μόνο τη συγκεκριμένη χρονολογία. Είναι έννοιες κλασικές. Δεν με ενδιέφερε αν ένας αθλητής κέρδισε μετάλλιο, υπάρχουν περιπτώσεις που δεν κατάφερε καν να προκριθεί στα προημιτελικά, που εγκατέλειψε τον αγώνα, που ακυρώθηκε. Το μήνυμα, όμως, της πράξης του δεν ακυρώνεται, όσα χρόνια και να περάσουν. Πολλοί αθλητές από τους προαναφερόμενους έχουν ξεχαστεί με την πάροδο των ετών. Θεώρησα πως είναι μια μεγάλη ευκαιρία να μάθουμε γι’ αυτούς ή να τους ξαναθυμηθούμε. Όσες φορές διάβασα από τις πηγές την ιστορία του Πίτερ Νόρμαν, του Αυστραλού δεύτερου Ολυμπιονίκη στα 200 μέτρα το 1968, στο βάθρο των νικητών με τους Σμιθ και Κάρλος, που είχαν υψώσει τη γροθιά τους για τα δικαιώματα των αφροαμερικανών, δάκρυσα. Γιατί ο Νόρμαν πλήρωσε στην πατρίδα του την πράξη του με το να γίνει παρίας της κοινωνίας. Η δικαίωσή του και η συγγνώμη ήρθαν μετά θάνατον. Το ίδιο δάκρυσα όλες τις φορές που έβλεπα τους πανηγυρισμούς του Ματίας Στάινερ, Ολυμπιονίκη στην άρση βαρών το 2008, πώς έκανε σαν μικρό παιδί, έχοντας στο στήθος, μέσα από τη φόρμα του τη φωτογραφία της πρόωρα χαμένης σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα γυναίκας του. Στην πρώτη περίπτωση, του Νόρμαν, μια στιγμή είχε επιπτώσεις για πάντα. Σε αυτήν του Στάινερ, το «παντοτινό» (ο χαμός της συζύγου) διαμόρφωσε τη μια στιγμή. Δεν θέλω να περάσω απολύτως κανένα μήνυμα. Είναι τόσο δυνατά και τόσο ξεκάθαρα τα μηνύματα που περνάνε οι πράξεις των αθλητών, που περιττεύει οποιαδήποτε ανάμειξή μου. Μηνύματα ισότητας φύλου και φυλών, μηνύματα ενάντια στον ρατσισμό και στις προκαταλήψεις, ιστορίες αποφασιστικότητας και τεράστιας θέλησης. Οι πράξεις των πρωταγωνιστών με οδήγησαν στη μυθοπλασία, που δεν είναι εκτεταμένη. Προσπάθησα να τονίσω τον συμβολισμό των πράξεων, όμως στεκόμουν ένα βήμα πιο πίσω από τους αθλητές, παρακολουθώντας και περιγράφοντας το μεγαλείο των συγκεκριμένων στιγμών. Κοινώς, έδωσα θέση και φωνή στους πραγματικούς πρωταγωνιστές και όχι στον συγγραφέα. Το Ολυμπιακό Πνεύμα πρέπει να συμβολίζει τη συμμετοχή, την προσπάθεια και τον αγώνα για την (προσωπική) νίκη του καθενός, εμφορούμενη από πανανθρώπινα ιδανικά και συνέπεια σε αξίες. Κι αυτό όχι μόνο στη σύγχρονη εποχή, αλλά πάντα. Αυτό ακριβώς είναι και το νόημα των ιστοριών του βιβλίου.

24.05.2021

Οι εκδόσεις

προτείνουν...

Οι περιπέτειες του Οδυσσέα Κείμενο: Κατερίνα Καρόγιαννη, Εικονογράφηση: Νίκη Λεωνίδου Για παιδιά από 5 ετών Αφήνοντας πίσω του την Τροία και τα δεινά του πολέμου, ο Οδυσσέας δεν βλέπει την ώρα να επιστρέψει στο νησί του, την Ιθάκη. Έλα όμως που ο Ποσειδώνας τον βάζει στο μάτι και δεν τον αφήνει σε χλωρό κλαρί! Ο κίνδυνος παραμονεύει παντού, οι περιπέτειες και τα βάσανα δεν έχουν τελειωμό. Όμως ο Οδυσσέας δεν ξεχνά στιγμή τον σκοπό του και με το πείσμα του κατορθώνει να δαμάσει όχι μόνο τα τέρατα και τους πειρασμούς που εμφανίζονται στο διάβα του, αλλά ακόμη και την οργή των θεών. Το βιβλίο αυτό είναι το τέταρτο στη σειρά «Ελληνική μυθολογία». Κυκλοφορούν επίσης τα «Οι 12 Θεοί του Ολύμπου ...κι ακόμη ένας!», «Οι 12 άθλοι του Ηρακλή» και «Θησέας, ο ήρωας της Αθήνας».

2 Ηλιακό σύστημα και Σύμπαν για παιδιά Κείμενο και εικονογράφηση: Arga Εdiciones, Μετάφραση: Τατιάνα Ραπακούλια, Επιστημονική επιμέλεια: Παύλος Καστανάς , Αστροφυσικός MSc Για παιδιά από 8 ετών Σε συναρπάζουν το ηλιακό μας σύστημα και το Σύμπαν; Θέλεις να μάθεις πώς σχηματίστηκε η Σελήνη, τι είναι οι μαύρες τρύπες και ποιες προκλήσεις θα αντιμετωπίσεις αν θελήσεις να ζήσεις στον Άρη; Στις σελίδες αυτού του βιβλίου θα δεις εντυπωσιακές εικόνες και θα ανακαλύψεις απίθανες πληροφορίες για το ηλιακό μας σύστημα, τους πλανήτες και το Σύμπαν. Το πιο εντυπωσιακό ταξίδι σε περιμένει!

3 Κορίτσια σαν εσένα, πρωταγωνίστριες της ιστορίας Κείμενο: Carmen Blázquez, Εικονογράφηση: Arga Ediciones, Μετάφραση: Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη Για παιδιά από 7 ετών Στο βιβλίο αυτό πρωταγωνιστούν 33 κορίτσια από όλες τις ηπείρους, που έζησαν σε διαφορετικούς πολιτισμούς και διαφορετικές εποχές. Καθένα από αυτά προσπάθησε να κατανοήσει τον κόσμο στον οποίο έζησε και ονειρεύτηκε ένα καλύτερο μέλλον. Διάβασε τις ιστορίες τους και κάνε ένα μοναδικό ταξίδι στον χρόνο και στον κόσμο. Θα ανακαλύψεις πόσο πολλά κοινά έχουν μεταξύ τους τα κορίτσια όλης της Γης, παρά τις ιστορικές και γεωγραφικές αποστάσεις που τα χωρίζουν.

8 7

4 Ήρωες για κλάματα – Ο Ηρακλής ξαναχτυπά! Kείμενο: Stella Tarakson, Εικονογράφηση: Nick Roberts, Μετάφραση: Πετρούλα Γαβριηλίδου Για παιδιά από 8 ετών Όταν ο Τιμ σπάει το αρχαιοελληνικό αγγείο της μαμάς του, ούτε που φαντάζεται πόσα προβλήματα θα προκαλέσει! Από μέσα ξεπετάγεται ο Ηρακλής, ο μυθικός ήρωας, ο οποίος κάνει ένα σωρό ζημιές και αποδεικνύεται σκέτη καταστροφή. Το μόνο που θέλει είναι να βοηθήσει τον μικρό Τιμ, αλλά ό,τι και να κάνει είναι… για κλάματα! Το αγόρι πρέπει να στείλει με κάθε τρόπο αυτό τον ζημιάρη ημίθεο πίσω στην αρχαία Ελλάδα, προτού να

είναι πολύ αργά για όλους. Όμως αυτό που δεν ξέρει είναι ότι, χάρη στο αρχαιοελληνικό αγγείο και τις μαγικές του ιδιότητες, οι πιο τρελές περιπέτειες τώρα ξεκινούν! Αναζήτησε το πρώτο από τα τέσσερα βιβλία της σειράς «Ήρωες για κλάματα», που εκτυλίσσονται στο παρόν και στην αρχαία Ελλάδα, με πρωταγωνιστές μυθικούς ήρωες (αν και… για κλάματα) και παντοδύναμους θεούς! Στην ίδια σειρά κυκλοφορούν: «Ο λαβύρινθος της Ήρας», «Τα χρυσά γάντια της Αράχνης» και «Προβλήματα με τον Πυθαγόρα».

5 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα Διασκευή κειμένου και εικονογράφηση: delicado diseño, Μετάφραση: Θεοδώρα Δαρβίρη Για παιδιά από 10 ετών Ένα από τα πιο αγαπημένα αναγνώσματα των παιδιών σε μια έκδοση με πλούσια εικονογράφηση, που θα τα μυήσει με τον πιο ευχάριστο τρόπο σε ένα από τα αριστουργήματα της κλασικής λογοτεχνίας. Στην ίδια σειρά κυκλοφορούν τα βιβλία «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες», «Μικρές Κυρίες» και «Οι περιπέτειες του Τομ Σόγερ».

6 Ο Μότσαρτ και η μουσική του Κείμενο: Eliseo García, Εικονογράφηση: Kasandra, Μετάφραση: Εύη Κουδούνα Για παιδιά από 3 ετών Όλες οι ιδιοφυΐες υπήρξαν κάποτε παιδιά. Μπες στον μουσικό κόσμο του μικρού Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ και της εξίσου ταλαντούχας αδελφής του Νάνερλ και ταξίδεψε μαζί τους με οδηγό τη φαντασία, τα αστέρια και φυσικά... τις μελωδίες! Καθώς θα διαβάζεις την ιστορία, κάθε σελίδα θα γεμίζει μουσική! Πάτησε τα κουμπιά και ανακάλυψε τον πανέμορφο ήχο των οργάνων της κλασικής μουσικής!

7 Πώς αισθάνομαι; Κείμενο: Ana Doblado, Εικονογράφηση: Marta Ribón, Μετάφραση: Δήμητρα Παπαβασιλείου Για παιδιά από 4 ετών Έχεις παρατηρήσει ότι μπορείς εύκολα να περάσεις από τη χαρά στη λύπη, από την έκπληξη στον θυμό, από το άγχος στην ηρεμία; Σε αυτό το βιβλίο θα διαβάσεις την ιστορία μιας μοναδικής φιλίας, η οποία θα σε βοηθήσει να γνωρίσεις τον πλούσιο κόσμο των συναισθημάτων, αλλά και να κατανοήσεις ότι όλοι ζούμε μέσα σε αυτόν και βιώνουμε τα ίδια ακριβώς συναισθήματα. Και ότι όταν έχουμε έναν φίλο για να τα μοιραστούμε, είμαστε πραγματικά τυχεροί!

8 52 παιχνίδια κατά της βαρεμάρας Συλλογικό έργο Για παιδιά από 9 ετών Παιχνίδια, δραστηριότητες και χειροτεχνίες για να μη βαριέσαι ποτέ! Σε αυτό το κουτί σε μέγεθος τράπουλας, θα βρεις 52 διαφορετικές ιδέες για να περάσεις τέλεια με την οικογένεια ή την παρέα σου! Στην ίδια σειρά κυκλοφορούν τα «52 παιχνίδια για όλη την παρέα», «52 παιχνίδια και δραστηριότητες» και «52 παιχνίδια για ατέλειωτη διασκέδαση».

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

σμού τους. Είναι οι φίλοι από άλλες περιοχές της Αθήνας που έρχονται γιατί εμπιστεύονται τις προτάσεις της Μιμής και της Σοφίας, αλλά και για να παρακολουθήσουν τις εκδηλώσεις τους. Είναι οι διαδικτυακοί του φίλοι!

Ο γάτος Μαουρίτσιο ανοίγει την πόρτα στον μαγικό κόσμο των ιστοριών ΤΗΣ ΠΕΛΙΏΣ ΠΑΠΑΔΙΆ

Παιδικό βιβλιοπωλείο «Ο Γάτος Μαουρίτσιο» Ευφρονίου 10-12, 11634, Αθήνα [Πλησίον μετρό Ευαγγελισμός] Τηλ: 211 182 4881 www.mauriciobookstore.gr mauriciobookstore@gmail.com

τη Σοφία αρέσουν τα ταξίδια, η θάλασσα και η μαγειρική. Όλα αυτά με συνοδεία βιβλίων! Της αρέσει να διαβάζει συνεχώς και αδιαλείπτως! Της αρέσει να βλέπει βιβλία παντού. Η Μιμή θυμάται ως παιδί τον παππού της να της διαβάζει τις Κυριακές το μεγάλο βιβλίο με τα παραμύθια στον κήπο. Αργότερα θυμάμαι να κρύβει τα βιβλία κάτω από τα σχολικά μαθήματα και να τα διαβάζει μυστικά. Η μουσική και τα βιβλία ήταν αυτά που τη συντρόφευαν και την ακολουθούν ακόμα. «Ο γάτος Μαουρίτσιο» γεννήθηκε από την ανάγκη της Σοφίας και της Μιμής να φτιάξουν έναν δημιουργικό χώρο συνάντησης και αναφοράς για παιδιά και γονείς με κεντρικό άξονα το βιβλίο και την τέχνη. «Ονειρευτήκαμε έναν χώρο που θα δίνει τη δυνατότητα σε παιδιά και γονείς να ταξιδεύουν με όλες τους τις αισθήσεις στον κόσμο του βιβλίου», εξηγούν. Για το βιβλιοπωλείο τους, ήθελαν ένα όνομα που να προέρχεται μέσα από τα βιβλία που αγαπούν. Έτσι επέλεξαν τον Μαουρίτσιο Ντι Μάουρο, έναν ήρωα του Μιχαέλ Έντε από Το μαγικό φίλτρο, που είναι ένα από τα αγαπημένα τους βιβλία. Έτσι μπήκε στις ζωές

μας αυτός ο πορτοκαλής κεραμιδόγατος με το αινιγματικό χαμόγελο που κατοικοεδρεύει στο Παγκράτι, μα μπορεί να βρεθεί παντού. Τι θα βρείτε στον Γάτο; Στον Γάτο βρίσκεις βιβλία με κοφτερά σπαθιά, βιβλία με άγρια θηρία, βιβλία με πριγκίπισσες και ξωτικά, βιβλία με ζώα, με αστροναύτες, βιβλία με πίνακες και ζωγραφιές. Βιβλία μικρά, γεμάτα συναισθήματα, βιβλία μεγάλα, που σε ταξιδεύουν σχεδόν παντού! Βιβλία με μονοπάτια που θα σε οδηγήσουν στο επόμενο και στο επόμενο και στο επόμενο βιβλίο. Βιβλία για τις σχέσεις γονιών και παιδιών και βιβλία παιδαγωγικά. Επίσης, ο Γάτος φιλοξενεί και παιχνίδια, κυρίως εκπαιδευτικά (παζλ, κατασκευές, δραστηριότητες), αλλά και επιλεγμένη γραφική ύλη. Παντού στον κόσμο «Ο γάτος Μαουρίτσιο» έχει φίλους παντού! Είναι οι φίλοι της γειτονιάς που περνάνε κάθε μέρα πηγαίνοντας στην παιδική χαρά ή επιστρέφοντας από το σχολείο να πουν ένα γεια. Είναι οι φίλοι που, μετά την επίσκεψη τους στον παππού και στη γιαγιά, θα επισκεφθούν τον Γάτο παρέα τους για να διαβάσουν ένα ακόμα παραμύθι. Είναι οι φίλοι από το εξωτερικό που θα έρθουν για να πάρουν τα βιβλία που θα τους συντροφεύουν στο ταξίδι του γυρι-

Ο Γάτος στην εποχή του κορονοϊού Στο βιβλιοπωλείο φιλοξενούνταν συγγραφείς και εικονογράφοι, ενώ γίνονταν πολλές διαδραστικές παρουσιάσεις, δράσεις, αφηγήσεις και μεγαλόφωνες αναγνώσεις. Υπήρχε, επίσης, παιδική λέσχη ανάγνωσης, με συντονίστρια την Αγγελική Λάλου, και εικαστικό εργαστήρι με αφορμή ένα βιβλίο τέχνης, με συντονίστρια την Σοφία Χουλιαρά. «Με την πανδημία υπήρξε μια σιωπή, η οποία ελπίζουμε να γίνει θόρυβος από τον Σεπτέμβρη με τα νέα σχέδια που καταστρώνουμε, με πυξίδα πάντα το βιβλίο και το πώς μπορούμε να παίξουμε με αυτό», σημειώνουν η Σοφία και η Μιμή. «Η πανδημία άλλαξε τις ζωές όλων μας κόβοντας τις επαφές και κρύβοντας τα χαμόγελα. Αυτά τα χαμόγελα των παιδιών και η φασαρία μέσα στον χώρο βιβλιοπωλείου είναι που μας έλειψαν περισσότερο την περίοδο που το φυσικό μας κατάστημα ήταν κλειστό. Εμείς, όλο αυτό το διάστημα είμαστε πίσω από οθόνες, μηνύματα και τηλέφωνα για να μην χαθεί η αμεσότητα και η επαφή με τους φίλους του Γάτου. Παράλληλα, η πανδημία επιτάχυνε την υλοποίηση ενός μελλοντικού μας σχεδίου για τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού καταστήματος. Έτσι ο Γάτος μας και οι προτάσεις του είναι πλέον και στο διαδίκτυο», χαμογελούν! Το παιδικό βιβλίο στην Ελλάδα «Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη αύξηση στην παραγωγή παιδικού βιβλίου τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Επίσης, υπάρχουν εικονογραφήσεις υψηλής αισθητικής. Εκδίδονται πολύ περισσότερα βιβλία γιατί το ενδιαφέρον για το παιδικό βιβλίο έχει αυξηθεί. Στην εγχώρια παραγωγή δεν συναντάμε πολλά βιβλία Ελλήνων συγγραφέων που να απευθύνονται σε πολύ μικρές ηλικίες. Αντίθετα, στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες η επιλογή τίτλων είναι πολύ μεγαλύτερη», διαπιστώνουν τα κορίτσια. Οι φίλοι του Γάτου, πάντως, προτιμούν βιβλία για δεινόσαυρους και συναισθήματα, αγαπούν τις μικρές ιστορίες καληνύχτας για έναν καλό ύπνο, αλλά και τις ανατρεπτικές ιστορίες. Τα μεγαλύτερα γατάκια, πάλι, επιλέγουν βιβλία με περιπέτειες και βιβλία με ανακαλύψεις. Όλοι είμαστε πλασμένοι από ιστορίες. Φτιαγμένοι για να αφηγούμαστε και να ακούμε ιστορίες. Ιστορίες που μας γεμίζουν την καρδιά και το μυαλό, μας δίνουν γνώσεις, μας ξυπνούν συναισθήματα, μας μαθαίνουν συμπεριφορές, μας ταξιδεύουν, μας διασκεδάζουν και μας κρατούν συντροφιά. Στον «Γάτο Μαουρίτσιο», κάθε μέρα διαβάζουμε, ανακαλύπτουμε, ξεφυλλίζουμε ιστορίες που μας διασκεδάζουν, μας στεναχωρούν, μας υποψιάζουν, μας προβληματίζουν. Μας οδηγούν τη σκέψη και μας συντροφεύουν για το υπόλοιπο της μέρας μας. Αυτές τις ιστορίες αγαπάμε! Αυτές που μας ακολουθούν. Κι αν ακόμη αναρωτιέστε ποιος είναι ο Μαουρίτσιο… Ο Γάτος Μαουρίτσιο είναι η συντροφιά της παιδικής (μας) ηλικίας.

Οι εκδόσεις

24.05.2021

προτείνουν...

1 2

Ο μπαμπάς Αρκούδος κάνει διακοπές Συγγραφέας: Καρίν-Μαρί Αμιό Μετάφραση: Πετρούλα Γαβριηλίδου Για παιδιά από 2 ετών Ο μπαμπάς Αρκούδος και τα εφτά αρκουδάκια του δίνουν φιλιά, παίζουν και περνούν καλά! Το να είσαι μπαμπάς, μερικές φορές είναι κουραστικό, μα την ίδια στιγμή και τόσο διασκεδαστικό! Αυτή τη φορά ο μπαμπάς Αρκούδος έχει δουλέψει πολύ και θέλει επιτέλους να ξεκουραστεί… Εφτά φιλάκια από τα αρκουδάκια και μετά με τρόπο μαγικό πηγαίνουν διακοπές σε νησί μακρινό! Τι κι αν βρίσκονται στο σαλόνι του σπιτιού τους; Με τη φαντασία μπορούν να ταξιδέψουν στα πιο υπέροχα μέρη και να περάσουν καταπληκτικά!

6 8

Μικρή Μυθολογία Συγγραφέας: Γιώργος Κωνσταντινίδης Εικονογράφηση: Σωτήρης Μητρούσης Για παιδιά από 3 ετών Η παιδική σειρά «Μικρή Μυθολογία», που φέρει την υπογραφή των Γιώργου Κωνσταντινίδη και Σωτήρη Μητρούση και τόσο αγαπήθηκε από τα παιδιά, μεγαλώνει! Δώδεκα νέοι τίτλοι, με απίθανη εικονογράφηση και σε μικρό μέγεθος, περιγράφουν με χιούμορ τη ζωή και τα κατορθώματα των πιο γνωστών ηρώων της ελληνικής μυθολογίας. Εκτός από τον γενναίο Ηρακλή και τους δώδεκα άθλους του, παρουσιάζονται η Τιτανομαχία, η Ευρώπη, ο Προμηθέας, ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα, η Περσεφόνη, ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος, το Κουτί της Πανδώρας και ο μύθος της Ελιάς.

Κορίτσια και αγόρια Συγγραφέας: Δρ. Κατρίν Ντολτό Μετάφραση: Εύη Γεροκώστα Για παιδιά από 3 ετών Κορίτσι ή αγόρι; Η ομορφιά της ζωής κρύβεται τόσο στις ομοιότητες όσο και στις διαφορές των δύο φύλων. Συμπληρώνοντας ο ένας τον άλλον, ζούμε καλύτερα μαζί. Μέσα από το νέο βιβλίο της σειράς «Τόσο απλά» τα παιδιά μαθαίνουν, με απλό και κατανοητό τρόπο, περισσότερες πληροφορίες και λύνουν τις απορίες τους για τα δύο φύλα. Η ζωή των παιδιών είναι μια συναρπαστική περιπέτεια γεμάτη πρώτες φορές, ανακαλύψεις και έντονα συναισθήματα. Η γνωστή παιδίατρος Δρ. Κατρίν Ντολτό, κόρη της γνωστής ψυχαναλύτριας και παιδιάτρου Φρανσουάζ Ντολτό, μοιράζεται την πολύτιμη γνώση της για την παιδική ηλικία εκφράζοντας με τον καλύτερο και πλέον άμεσο τρόπο όλα όσα απασχολούν τα παιδιά. Όπως συνηθίζει να λέει: «Όσο περισσότερα καταλαβαίνουμε τόσο καλύτερα μεγαλώνουμε».

4 1

Χάιντι Διασκευή: Μαρία Δασκαλάκη Εικονογράφηση: Νίκος Γιαννόπουλος Για παιδιά από 4 ετών Η Χάιντι, η πιο γνωστή παιδική ιστορία της Ελβετής συγγραφέως Γιοχάνα Σπίρι, αν και γράφτηκε το 1880, διαβάζεται ασταμάτητα από μικρούς και μεγάλους μέχρι σήμερα. Η ιστορία, διασκευασμένη από τη Μαρία Δασκαλάκη και εικονογραφημένη από τον Νίκο Γιαννόπουλο, συστήνει στα σημερινά παιδιά τη μικρή Χάιντι, που έχει μείνει ορφανή και από τους δύο γονείς της. Σε ηλικία μόλις πέντε ετών, τη φροντίδα της αναλαμβάνει ο παππούς της που ζει στις ελβετικέςΆλπεις. Ο παππούς, ένας παράξενος άντρας που μέχρι τότε ζούσε απομονωμένος στο βουνό, αρχίζει να αλλάζει σιγά σιγά από την καλοσύνη και την αγνότητα του μικρού κοριτσιού. Η ζωή στο βουνό κυλάει ανέμελα μέχρι τη στιγμή που η Κλάρα μπαίνει στη ζωή της Χάιντι και τότε όλα αλλάζουν.

5 Ένα μυστήριο για τον Μπούφο 11- Συνταγή για... διάρρηξη Συγγραφέας: Γιώργος Κωνσταντινίδης Εικονογράφηση: Σωτήρης Μητρούσης Για παιδιά από 7 ετών Το νέο βιβλίο της επιτυχημένης σειράς «Ένα μυστήριο για τον Μπούφο» είναι γεγονός! Η σειρά με τις πιο ξεκαρδιστικές ιστορίες προσφέρει άπειρο γέλιο στα παιδιά με τις γκάφες και τα φοβερά μυστήρια του Στέλιου, του καλυτεροχειρότερου ντετέκτιβ του κόσμου! Αυτή τη φορά ένα ρεκόρ θα αποτελέσει την αφορμή για να μπλέξει ο Μπούφος σε ένα ακόμα μυστήριο. Ο κύριος Μπάμπης, που έχει το τυροπιτάδικο της γειτονιάς, ζητάει τη βοήθεια του Στέλιου για να κυνηγήσει το ρεκόρ της μεγαλύτερης τυρόπιτας του κόσμου και να μπει στο Γκίνες, αλλά ο Μπούφος βρίσκεται ξαφνικά να κυνηγάει έναν κλέφτη κοσμημάτων.Άραγε, θα πάρει βραβείο Γκίνες ή βραβείο γκίνιας;

6 ΝΕΜΟ - Το νησί στον βυθό της θάλασσας Συγγραφέας: Ντάβιντε Μοροζινότο Μετάφραση: Ελένη Τουλούπη Για παιδιά από 7 ετών H απίθανη τριλογία με τις νεανικές περιπέτειες του Νέμο, του αγοριού που έμελλε να γίνει ο θρυλικός καπετάνιος του Ναυτίλου στα μυθιστορήματα του Ιουλίου Βερν, ολοκληρώνεται με αυτό το βιβλίο. Σύμφωνα με το μυστηριώδες γράμμα που καταφέρνουν να αποκωδικοποιήσουν στην Πράγα, ο θησαυρός που ψάχνουν ο Νέμο, ηΆσλιν και ο Ντανιέλ, για να σώσουν το βασίλειο του Μπούντελκαντ, βρίσκεται στη Βενετία. Οπλισμένοι με θάρρος, επιμονή και την ανεξάντλητη εφευρετικότητα του Νέμο, οι τρεις φίλοι κατορθώνουν να φτάσουν στη μαγική Πόλη του Νερού. Ωστόσο, μέσα σε έναν λαβύρινθο από νησάκια, γέφυρες και κανάλια θα έρθουν αντιμέτωποι με μια περιπέτεια πολύ μεγαλύτερη από τους ίδιους και θα χρειαστεί να ξεπεράσουν τις δυνάμεις τους για να φέρουν εις πέρας την κρίσιμη αποστολή τους.

7 Σέρλοκ, Λουπέν κι εγώ- Ο εγκέφαλος του εγκλήματος Συγγραφείς: Αλεσάντρο Γκάτι, Πιερντομένικο Μπακαλάριο Μετάφραση: Ελένη Τουλούπη Για παιδιά από 7 ετών Ποια είναι, άραγε, η νέα υπόθεση των Σέρλοκ, Λουπέν και Αϊρίν; Καθώς πλησιάζει η άνοιξη, ο Σέρλοκ αναζητά επίμονα μια νέα περιπέτεια, μια νέα έρευνα, για να απασχολήσει το ιδιοφυές μυαλό του. Έτσι, σαν παιχνίδι, η Αϊρίν προτείνει στον φίλο της να ασχοληθεί με μια σειρά από παράξενα και ανεξήγητα γεγονότα που συμβαίνουν στο Λονδίνο. Πράγματι, η λογική του Σέρλοκ εντοπίζει κοινά σημεία και μια αλλόκοτη, αόρατη κλωστή που τα ενώνει… Μετά από αλλεπάλληλες εκπλήξεις η παρέα των τριών φίλων, Σέρλοκ, Λουπέν και Αϊρίν, θα έρθει αντιμέτωπη με έναν μυστηριώδη, πανέξυπνο εγκληματία. Σε ποια συγκλονιστική αποκάλυψη θα οδηγήσει η έρευνά τους;

8 Το νερό της λησμονιάς Συγγραφέας: Μαρία Δασκαλάκη Εξώφυλλο: Κριστίν Μενάρ Για παιδιά από 7 ετών Μια νέα μυστική αποστολή, που αυτή τη φορά διαδραματίζεται στηνΆνδρο, περιμένει τα παιδιά να την εξιχνιάσουν! Η ζωή της έφηβης Δανάης θα αλλάξει ριζικά όταν αφήνει την Ινδία, που γνωρίζει για χώρα της, και μετακομίζει στην Άνδρο, το νησί καταγωγής της μητέρας της. Η αλλαγή είναι μεγάλη και η προσαρμογή δύσκολη. Μα όλα παίρνουν διαφορετική τροπή όταν η Δανάη μαθαίνει για τα νερά τηςΆρνης, τις πηγές που σε βοηθάνε να ξεχάσεις. Εκεί, στηνΆρνη, ζει η προγιαγιά Ανατολή, που έχει ένα μενταγιόν με μια κρυμμένη φωτογραφία… Τίνος είναι η φωτογραφία που η νεαρή κοπέλα βρίσκει κρυμμένη μέσα στο παλιό μενταγιόν; Τι σχέση έχει ο ξένος αυτός άντρας με την οικογένειά της; Θα βρει τις απαντήσεις που ψάχνει;

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Πώς θα μυήσουμε τα παιδιά στη μαγεία της ανάγνωσης ΤΗΣ ΜΑΡΊΑΣ ΚΟΚΚΙΝΙΏΤΗ

ικανότητα της ανάγνωσης –ως η σωστή αποκωδικοποίηση συμβόλων– θεωρείται βασική δεξιότητα στη σύγχρονη κοινωνία. Με αυτό το επιχείρημα προσπαθούν οι δάσκαλοι ανά τον κόσμο να παροτρύνουν τα παιδιά να «μάθουν να διαβάζουν καλά». Κατά τη διδασκαλία της ανάγνωσης στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, δίνεται έμφαση στην τεχνική διάσταση και στην πρακτική αξία της αποκωδικοποίησης των λέξεων, ενώ παραβλέπονται οι ευκαιρίες που δίνει στον αναγνώστη το ίδιο το κείμενο. Η κατάκτηση του μηχανισμού της ανάγνωσης γίνεται, λοιπόν, αυτοσκοπός που πραγματώνεται έξω από το πραγματικό περιβάλλον του κειμένου, που είναι το νόημα. Δυστυχώς, μέσα από πρακτικές συμβατές με αυτή τη λογική, ο νεαρός αναγνώστης απομακρύνεται από τη μαγεία της ανάγνωσης, ως τέχνης της πρόσβασης στο νόημα, ενώ ταυτόχρονα στερείται την όποια ευκαιρία για να μαντέψει ή να συνδιαμορφώσει το νόημα μαζί με τον συγγραφέα, δηλαδή να συμμετέχει ενεργά ως υποκείμενο. Με άλλα λόγια, στο σύγχρονο εκπαιδευτικό πλαίσιο, η δεξιότητα της ανάγνωσης και ο κόσμος των βιβλίων δομούνται κατά κύριο λόγο από έναν σωρό τεχνολογικές συμβάσεις, που είναι πολύ πιθανό να μην ενδιαφέρουν καθόλου ένα παιδί ή έναν έφηβο. Ένας καινούργιος κόσμος Από την άλλη πλευρά, όμως, η φαντασία, ο ενθουσιασμός και η περιέργεια μπορούν να αποτελέσουν εξαιρετικά «εργαλεία» προκειμένου να εισαγάγουμε το παιδί στον κόσμο των βιβλίων. Αν η καλλιέργεια της αναγνωστικής ικανότητας «υποσχεθεί» να του ανοίξει έναν νέο κόσμο εμπειριών, θα του δώσει την ευκαιρία να περιορίσει την άγνοιά του, να γνωρίσει τον κόσμο

–πραγματικό και φανταστικό– και να γίνει κύριος των ερεθισμάτων που θα προσλαμβάνει. Τότε η ανάγνωση αποκτά μία άλλη αξία, για την οποία αξίζει τον κόπο να προσπαθήσει κανείς αρκετά! Η συνθήκη αυτή φαίνεται να είναι ικανή να δώσει στον μικρό μαθητή έναν λόγο για να συγκεντρωθεί και να αφιερώσει αρκετό χρόνο και κόπο, ώστε να κατακτήσει τον μηχανισμό της. Η διδασκαλία της ανάγνωσης θα μπορούσε να μοιάζει με τη διαδικασία μύησης ενός μαθητευόμενου σε έναν καινούργιο κόσμο. Όταν η εκμάθησή της βιώνεται ως μοναδικός τρόπος ώστε να έχει ο μαθητής δικαίωμα συμμετοχής σε έναν νέο κόσμο, όπου εκείνος θα αποφασίζει τι θα διαβάζει, κάθε πότε και για πόσο, τότε του προφέρουμε έναν λόγο άξιο για να προσπαθήσει. Του δίνουμε την αίσθηση πως ο κόπος που θα καταβάλει θα το ωφελήσει ως άτομο, θα διευρύνει τις επιλογές του και θα του δώσει την ευκαιρία να «θρέψει» τις προσωπικές του προτιμήσεις. Αναμφίβολα, πρόκειται για ένα κίνητρο ισχυρό, ώστε να αφοσιωθεί ένα παιδί των πρώτων τάξεων του δημοτικού σε μία συχνά κοπιώδη και χρονοβόρα εργασία. Τα οφέλη της επιθυμίας Όταν η εκμάθηση του μηχανισμού της ανάγνωσης δημιουργεί στον μαθητή την αίσθηση της ευκαιρίας και της πρόσβασης σε νέους κόσμους σκέψης –ξανατονίζω, πραγματικούς ή φανταστικούς– τα θετικά αποτελέσματα είναι πολλά: • Επιτυγχάνεται η κατάκτηση του μηχανισμού της αποκωδικοποίησης, δηλαδή η ευχερής ανάγνωση πολύ ευκολότερα. • Δημιουργείται μία θετική σχέση με τη συνολική μαθησιακή διαδικασία. • Ο μαθητής διαβάζει παρακινούμενος από ένα εσωτερικό κίνητρο. Η έμφυτη ροπή των παιδιών στην απόλαυση της αφήγησης και των ιστοριών, όχι μόνο χάνεται στα βάθη των αιώνων, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί την απαρχή της λογοτεχνίας. Όλοι μπορούμε να ανακαλέσουμε εικόνες παιδιών που χάνονται μέσα στις ιστορίες των βιβλίων και γοητεύονται από τον κόσμο της φαντασίας και των ποικίλων αφηγήσεων. Τα παιδιά αιχμαλωτίζονται από τα βιβλία, αρκεί να τους έχουν δοθεί με τον κατάλληλο τρόπο. Δυστυχώς, όμως, ο σύγχρονος κόσμος θεωρεί την εκμάθηση της ανάγνωσης ως τη διαδικασία κατάκτησης μιας συγκεκριμένης δεξιότητας που αποτελείται από πεπερασμένα στάδια και διδάσκεται τμηματικά. Έτσι κάποιος μπορεί να σταθεί με έντονο σκεπτικισμό απέναντι στην οπτική που θέλει την ανάγνωση ως «ένα τελετουργικό που σε μυεί για να αποκτήσεις πρόσβαση σε άλλους κόσμους». Έτσι, η επιθυμία του παιδιού είναι αυτή που θα δώσει στην τεχνική της αποκωδικοποίησης νόημα και θα την αντιμετωπίσει ως μία «μαγική τέχνη», σαν τις «μαγικές δυνάμεις» που έχουν οι ήρωες των παραμυθιών.

Ανάγνωση και μαθησιακές δυσκολίες Στο σημείο αυτό ανακύπτει και το ζήτημα των μαθησιακών δυσκολιών που σχετίζονται με την ανάγνωση. Τι θα γινόταν με τις διαγνώσεις των δυσκολιών, εάν προσεγγίζαμε τη δεξιότητα της αποκωδικοποίησης με μία άλλη οπτική; Προκειμένου να γίνει η αναγνωστική ικανότητα ένας στόχος πραγματικά επιθυμητός από το ίδιο το παιδί, πρέπει να αποκτήσει νόημα για το ίδιο. Χρειάζεται ο μαθητής να έχει έναν προσωπικό λόγο για να αφοσιωθεί στο να μάθει να διαβάζει και επιπλέον, πρέπει να έχει έναν ακόμα σημαντικό λόγο για να θελήσει να κατανοήσει τα όσα διαβάζει. Ο μαθητής θα αποκτήσει την επιθυμία να αφοσιωθεί στην ανάγνωση –αποκωδικοποίηση, ευχέρεια και κατανόηση– μόνο όταν η διαδικασία αυτή γίνει ελκυστική για τον ίδιο ως άτομο. Από αγγαρεία σε εμπειρία Όσοι από εμάς έχουμε παρατηρήσει τη στάση και την αντίδραση των μαθητών σε περιστάσεις όπου τους ζητάται να διαβάσουν ή να επιλέξουν βιβλία, έχουμε καταλάβει αμέσως πως υπάρχουν συγκεκριμένα κείμενα, θεματικές ή ήρωες που μαγεύουν την πλειονότητά τους. Πρόκειται για ένα ακόμα στοιχείο που χρειαζόμαστε ως γονείς και εκπαιδευτικοί προκειμένου να προσεγγίσουμε την ανάγνωση ως ευκαιρία και όχι αγγαρεία: Οφείλουμε να φέρνουμε τα παιδιά μας σε επαφή με κείμενα αντάξια της προσοχής και των ενδιαφερόντων τους. Το υλικό προς ανάγνωση θα πρέπει να είναι ενδιαφέρον και ελκυστικό, όχι σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα, αλλά ταιριαστό με την προσωπικότητα του υποκειμένου. Μόνο με αυτό το κριτήριο θα δώσουμε στον μικρό, επίδοξο αναγνώστη την ευκαιρία να διευρύνει τους ορίζοντες της σκέψης και να μαγευτεί… Τι χρειάζεται, λοιπόν, για να μετατρέψουμε την ανάγνωση από καθήκον σε εμπειρία; Η συνθήκη σαγήνης που θα πυροδοτήσει την επιθυμία και θα καταστήσει την αναγνωστική εμπειρία προσωπική υπόθεση του μαθητή. Είναι η ίδια συνθήκη που θα τον βοηθήσει να εξελιχθεί σταδιακά σε άρτια προσωπικότητα. Κλείνω με μία σύντομη αναφορά στα λόγια του Huey: «Το παιδί πρέπει να μαθαίνει ανάγνωση από επιλεγμένη κλασική λογοτεχνία, η καλή λογοτεχνία έχει πάντα να προσφέρει ένα νόημα στον αναγνώστη κάθε ηλικίας».

Η Μαρία Κοκκινιώτη είναι εκπαιδευτικός–ειδική παιδαγωγός. Θα τη βρείτε στο Mindset: Fulfill the Potential. Υποστήριξη Μαθητών και Γονέων, www.mindset.edu.gr

Οι εκδόσεις

24.05.2021

προτείνουν...

Σπόρος είναι το όνομά μου Συγγραφέας: Βαγγέλης Ηλιόπουλος Εικονογράφος: Francesca Rossi Για παιδιά 4+ Ένα σαυράκι είναι τόσο μικροκαμωμένο που η μαμά κι ο μπαμπάς χαριτωμένα το αποκαλούν Σπόρο. Για το όνομα αυτό, το κοροϊδεύουν στο σχολείο και η μαμά αποφασίζει να του δείξει πόσο σημαντικός είναι ένας σπόρος και πώς αναπτύσσεται δίνοντας συνέχεια στον κύκλο της ζωής. Ο Σπόρος, που όλο ρωτά και θέλει να μαθαίνει, αναγνωρίζει πόσο σπουδαίο είναι το όνομά του και τότε είναι που μεγαλώνει πολύ, αλλάζει, μοιάζει του μπαμπά περισσότερο και γνωρίζει την αγάπη! Ένα αλληγορικό παραμύθι για την αρχή του κύκλου της ζωής, μυεί τα παιδιά στα μυστικά της φύσης, μέσα από το τετράδιο σημειώσεων και το Φυτολόγιο του Σπόρου.

2 Λέξεις Φτερωτές Συγγραφέας: Φρατζέσκα Αλεξοπούλου-Πετράκη Εικονογράφος: Francesca Rossi Για παιδιά 5+ Η Ρένα και η αγαπημένη της οικογένεια χτίζουν άθελά τους έναν μικρό πύργο και απομονώνονται, χωρίς πραγματικά να ακούει ο ένας τον άλλον. Καθένας κλείνεται στα δικά του προβλήματα και στις δικές του σκέψεις και απομακρύνεται σιγά σιγά από τους άλλους. Τελικά, η Ρένα ξεσκεπάζει και γκρεμίζει τον πύργο, προσπαθώντας να ακούσει, αλλά και να ακουστεί! Μια ιστορία τόσο συνηθισμένη, τόσο καθημερινή, που συνήθως περνάει απαρατήρητη μέσα στη βιαστική ροή της καθημερινότητάς μας. Όμως αυτή τη φορά όλα γίνονται όπως πρέπει.Ένα βιβλίο για την ενσυναίσθηση και για την αξία της ουσιαστικής επικοινωνίας με τους γύρω μας, χωρίς δράκους με φωτιές και δράση έντονη, μα με βαθιά ευαισθησία.

3 Ένα τάμπλετ μια φορά… Συγγραφέας: Γλυκερία Γκρέκου Εικονογράφος: Carla Cartagena Για παιδιά 6+ Ποια είναι η πραγματική θέση της τεχνολογίας στη ζωή μας; Και όλα τα άλλα, παιχνίδια, σχολείο, φίλοι, ελεύθερες και δημιουργικές δραστηριότητες, μπορούν να περιμένουν; Στο παραμύθι πρωταγωνιστεί ένα τρυφερό τάμπλετ, ο Ταμπλετάκος, που υποφέρει, αναρωτιέται και προβληματίζεται για την κατάσταση του μικρού Μηνά και τον συμβουλεύει όταν φτάνει σε αδιέξοδο. Η ιστορία κάνει τον κύκλο της, όταν ακόμα και η γιαγιά υποκύπτει στη γοητεία του Ταμπλετάκου, μαγεμένη από τις ατέρμονες δυνατότητες του εξωπραγματικού κόσμου του διαδικτύου. Μια διασκεδαστική ιστορία για ένα καίριο ζήτημα: τη χρήση (ή την κατάχρηση) της οθόνης από την παιδική ηλικία.

H Νενέ στην Σαντορίνη Συγγραφέας: Εύα Κασιάρου Εικονογράφος: Martina Peluso Για παιδιά 6+ Η Νενέ, μια πανέξυπνη χήνα, γεωλόγος στο επάγγελμα, ταξιδεύει από την Χαβάη στη Σαντορίνη για να μελετήσει το έδαφος του ηφαιστειογενούς νησιού. Στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου την περιμένει ο γαϊδαράκος Γιακουμής, που αναλαμβάνει να τη βοηθήσει στις μετακινήσεις της στο νησί. Κοντά της μαθαίνει ένα σωρό καινούργια πράγματα και μια υπέροχη φιλία γεννιέται μεταξύ τους. Διαβάζοντας αυτή την όμορφη ιστορία, με τη βοήθεια της εικονογράφησης και με έξυπνες παρομοιώσεις και μεταφορές, οι γνώσεις φτάνουν στους μικρούς αναγνώστες αβίαστα. Τι είναι ηφαίστειο, μάγμα, μανδύας και λάβα; Πώς προέκυψε η Νέα και η Παλαιά Καμένη; Γιατί το νησί είναι στρογγυλό; Τι σχέση έχει το εσωτερικό της γης με τα υλικά που βάζουμε σε μια κατσαρόλα για να μαγειρέψουμε; Μια αλλιώτικη ιστορία για την αγαπημένη Σαντορίνη και το ηφαίστειο, που μας δείχνει μια άλλη εικόνα για το νησί με την μοναδική στον κόσμο ομορφιά.

5 Το μεγάλο βιβλίο των Δράκων Συγγραφέας: Federica Magrin Εικονογράφος: Anna Land Για ηλικίες: 6+ Αν είστε επίδοξος κυνηγός ή εκπαιδευτής δράκων, αν θέλετε να υιοθετήσετε έναν δράκο ή αν θέλετε απλώς να ρίξετε μια πιο προσεκτική ματιά στον κόσμο αυτών των φανταστικών πλασμάτων, τότε αυτό το διασκεδαστικό και ευφάνταστο εγχειρίδιο είναι ο ιδανικός οδηγός για εσάς. Οι δράκοι δεν είναι τα τρομερά τέρατα που συχνά περιγράφονται. Είναι επίσης πλάσματα ισχυρά και ευφυή, πολύτιμα και γοητευτικά. Διαβάστε πώς να προετοιμάσετε τα γεύματά τους, πώς να τα κάνετε να υπακούν, πώς να τα οδηγήσετε, πώς να τα διατηρήσετε υγιή και πώς να διαχειριστείτε τη διάθεσή τους. Ένα βιβλίο με πολλές λεπτομέρειες που θα θέλετε να διαβάζετε ξανά και ξανά, γιατί πάντα κάτι καινούργιο θα ανακαλύπτετε…

6 Μιρέιγ Συγγραφέας: Anne Fleur Drillon Εικονογράφος: Eric Puybaret Για ηλικίες 6+ Μια τρυφερή ιστορία-διαδρομή ζωής, με πρωταγωνιστή ένα μικρό μοναχικό αγόρι, που περνάει τις μέρες των διακοπών του καλοκαιριού με τα άπιαστα όνειρά του και με τις αέρινες ζωγραφιές του. Μοναδική του συντροφιά ένα... χαμογελαστό χελιδόνι, η Μιρέιγ, που ακούει τις σκέψεις, τις αγωνίες, τα σχέδιά του, και τον βοηθάει με την τρυφερή της παρουσία. Ώσπου μια μέρα εμφανίζεται ένας περίεργος ηλικιωμένος, ο Λεόν, που θα βοηθήσει το αγόρι να περπατήσει στα μονοπάτια του ουρανού, όπως πετά και η Μιρέιγ. Ένας ύμνος για την ελευθερία και την αθωότητα της παιδικής ηλικίας και ταυτόχρονα μια ιστορία φιλίας μεταξύ γενεών, που μιλάει για τα όνειρα, τον χρόνο, τα μικρά και τα μεγάλα θαύματα της ζωής.

7 Έρικ, ο κατασκευαστής ονείρων Συγγραφέας: Kike Gomez Εικονογράφος: Dani Padron Για παιδιά 7+ Αναρωτηθήκατε ποτέ από πού προέρχονται τα όνειρα; Ποιος αποφασίζει τι ονειρεύεται ο καθένας; Ο γλυκός Έρικ, με τα μπλε μαλλιά και τη γενειάδα, έχει μια συγκεκριμένη δουλειά: την οικοδόμηση των ονείρων των ανθρώπων. Ο μικρός αναγνώστης θα ανακαλύψει τι συμβαίνει όταν κλείνουμε τα μάτια μας, με τη συντροφιά ενός μικρού αγοριού που χάθηκε στον κόσμο των ονείρων. Η ιστορία ταυτόχρονα μεταφέρει ένα απλό, αλλά σημαντικό μήνυμα: Ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε τα όνειρά μας.

8 Μπάμπι Συγγραφέας: Felix Salten Εικονογράφος: Benjamin Lacombe Για παιδιά 9+ Το όνομα Μπάμπι συνδέεται συνήθως με την αίσθηση αθωότητας. Στην πραγματικότητα, η διάσημη ταινία του Ντίσνεϊ προσφέρει μόνο μια οπτική παραλλαγή σ’ένα μυθιστόρημα που παραμένει ακόμη σχεδόν άγνωστο: στο αριστούργημα του Φέλιξ Σάλτεν, στη ναυαρχίδα της αυστριακής λογοτεχνίας. Το βιβλίο αφηγείται τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός νεαρού ελαφιού και τις δοκιμασίες που θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει και είναι μια ιστορία μύησης και ύμνου στη φύση, που μας προσκαλεί να νιώσουμε τη μαγεία, την ομορφιά και τους κινδύνους της άγριας ζωής. Αυτή η πολυτελής έκδοση θα οδηγήσει τους αναγνώστες να αφουγκραστούν τους ήχους του βιβλίου και τα τριξίματα του χαρτιού, να ανακαλύψουν το ξεδίπλωμα ενός μυστικού φόντου και τη σύνθεση των λεπτομερειών· και να ξαναβρούν τις λεπτές κινήσεις εκείνων που, στο δάσος, πρέπει να παραμερίσουν τα κλαδιά και να αποφύγουν τους θάμνους, τις τρύπες ή τις πέτρες, προκειμένου να διαβούν το μονοπάτι τους.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

Η αδελφή της Χριστίνας. Ένα αόρατο παιδί ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ Βέρα Πρατικάκη είναι συγγραφέας παιδικών και εφηβικών βιβλίων, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός, και ψυχοθεραπεύτρια παιδιών και ενηλίκων. Ενώ μας είχε συνηθίσει σε εξαιρετικά χιουμοριστικά μυθιστορήματα, έκανε μια αλλαγή. Με το νέο της βιβλίο, την Αδελφή της Χριστίνας, επέλεξε να μιλήσει στους αναγνώστες της για ένα δύσκολο θέμα, βάζοντας σε λέξεις τα συναισθήματα μιας έφηβης, της οποίας η αδελφή πάσχει από βαρύ αυτισμό. «Γράφοντας το συγκεκριμένο βιβλίο, ανακάλυψα ότι μου αρέσει να δοκιμάζω διαφορετικά είδη γραφής. Χρειάζεται να ξεχάσεις ό,τι ξέρεις ήδη και να βυθιστείς σε μια μεγάλη καινούργια πρόκληση», ξεκινά τη συζήτησή μας η συγγραφέας. «Η μόνη δυσκολία ήταν ότι, επειδή ταυτιζόμουν πολύ με την κεντρική ηρωίδα, συχνά χρειαζόταν να κάνω μια παύση, γιατί με παρέσερνε η θλίψη της και δεν άντεχα να συνεχίσω. Ευτυχώς, το επάγγελμά μου με έχει βοηθήσει να μπορώ να νιώθω τι ακριβώς νιώθει και ο άνθρωπος που έχω απέναντί μου, να βλέπω τα πράγματα από τη δική του οπτική και να προσπαθώ να μην παρασύρομαι από όσα βιώνει, παραμένοντας εδραιωμένη στον εαυτό μου, έτσι ώστε να μπορώ να τον βοηθήσω», εξηγεί.

Το βιβλίο της Βέρας Πρατικάκη Η αδελφή της Χριστίνας κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.

Ένα αόρατο παιδί Η αδελφή της Χριστίνας βιώνει μια βαθιά μοναξιά, αισθάνεται μειονεκτικά, νιώθει ότι είναι αόρατη. «Ένας τρόπος για να το δείξω αυτό ήταν να μην αναφέρω το όνομά της μέχρι την τελευταία λέξη του βιβλίου. Δεν είναι καθόλου εύκολο να γράψεις ένα βιβλίο στο οποίο το όνομα της κεντρικής ηρωίδας να μην αναφέρεται παρά μόνο στο τέλος. Ήταν όμως σημαντικό να το καταφέρω», σημειώνει η Βέρα Πρατικάκη. Επίσης, η αδελφή της Χριστίνας βιώνει μια βαθιά εσωτερική σύγκρουση: Από την μια κατανοεί την ανάγκη να δοθεί προσοχή και φροντίδα στη Χριστίνα, αλλά από την άλλη νιώθει αδικία που οι ανάγκες τις ίδιας παραμελούνται. Δυστυχώς, εισπράττει ότι δεν είναι το ίδιο σημαντική. Ακόμα, βιώνει μια έντονη δυσκολία να κάνει φίλους, γιατί ακόμα στην κοινωνία μας υπάρχει έντονα το στίγμα και η περιθωριοποίηση του διαφορετικού. Η ανάγκη της να ανήκει και να γίνει αποδεκτή την αναγκάζει να θυσιάσει σημαντικά κομμάτια του εαυτού της και να καταφύγει σε πράξεις για τις οποίες μετανιώνει. Επίσης, βιώνει έναν έντονο θυμό, τον οποίο νιώθει ότι

χρειάζεται να καταπιέσει, και αυτό την μπερδεύει περισσότερο. Βιώνει και μεγάλες ενοχές, γιατί φυσικά αγαπάει την αδελφή της, αλλά επειδή –άθελά της– της δημιουργεί προβλήματα θυμώνει μαζί της και μετά επικρίνει τον εαυτό της. Ο Ηρακλής Ο Ηρακλής είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την αδελφή της Χριστίνας. Είναι ένας αρκούδος, που έχει από μικρή, στον οποίον βρίσκει ανακούφιση και παρηγοριά. Είναι η παρέα της, αυτός που την καταλαβαίνει. Έχει, όμως, το όνομα του πατέρα, ο οποίος έχει εγκαταλείψει την οικογένεια. «Η αδελφή της Χριστίνας φοβάται την εγκατάλειψη και έτσι έχει “γαντζωθεί” στον αρκούδο, ο οποίος είναι και λίγο σαν υποκατάστατο της χαμένης πατρικής φιγούρας. Καθώς εξελίσσεται η ιστορία, ο Ηρακλής είναι αυτός που συνδιαλέγεται μαζί της, της θέτει δύσκολες ερωτήσεις, την ακούει και την καταλαβαίνει. Είναι αποδέκτης όλων των συναισθημάτων της. Γνωρίζει τους φόβους της, τις επιθυμίες της, τον θυμό της και τα αποδέχεται. Τους κάνει χώρο και τους δίνει την άδεια να υπάρχουν. Ακούει. Και το σημαντικότερο, είναι σταθερά εκεί. Είναι ένα βασικό σημείο σύνδεσης για την αδελφή της Χριστίνας. Ο ρόλος αυτός είναι εξαιρετικά σημαντικός τόσο στην ιστορία όσο και στην ζωή κάθε ανθρώπου. Όλοι χρειαζόμαστε κάποιον, ιδανικά έναν γονέα, στον οποίον να μπορούμε να στραφούμε, να είναι διαθέσιμος, προσιτός και σε θέση να μας ακούσει, να μας καταλάβει και να μας φροντίσει όταν βιώνουμε δυσκολίες», τονίζει η συγγραφέας. Τα αδέλφια ΑμΕΑ Σύμφωνα με τη Βέρα Πρατικάκη, στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα αδέλφια των παιδιών ΑμΕΑ αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Όπως αναφέρει και στο βιβλίο, συχνά ο κόσμος χωρίζεται σε αυτούς που λυπούνται, σε αυτούς που απομακρύνονται και σε αυτούς που κοροϊδεύουν. Τίποτα δεν οδηγεί σε φιλία. «Τα αδέλφια ΑμΕΑ χρειάζεται να τολμήσουν να είναι ο εαυτός τους και οι γονείς χρειάζεται να τα βοηθήσουν να βρουν την δύναμη να το κάνουν αυτό. Τότε, αργά ή γρήγορα, θα μπορέσουν να συνδεθούν ουσιαστικά με τους άλλους. Όμως, είναι κάτι εξαιρετικά δύσκολο. Θέλει πολύ θάρρος να είσαι ο εαυτός σου. Όλοι, ακόμα και οι ενήλικοι, χρησιμοποιούμε προσωπεία και μάσκες για να φαινόμαστε “κάπως”. Η πιο ουσιαστική σύνδεση έρχεται όταν μπορούν δυο άνθρωποι να συνδεθούν αυθεντικά, με ειλικρίνεια, σεβασμό και αποδοχή. Δεν

24.05.2021

χρειάζεται να είναι ίδιοι. Η διαφορετικότητα του καθενός έχει πολλά να προσφέρει σε μια σχέση. Αρκεί να γίνεται σεβαστή», εξηγεί. Υπογραμμίζει, όμως, ότι χρειάζεται δουλειά από τους γονείς για να αρχίσει να δημιουργείται μια κοινωνία με μεγαλύτερο σεβασμό και αποδοχή και λιγότερο στίγμα και περιθωριοποίηση. «Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η γνώση και η κατάλληλη στάση από τους γονείς για να μεγαλώσουν παιδιά με σεβασμό για τους άλλους, που να μπορούν να αποδεχτούν τη διαφορετικότητα. Όταν ο γονέας είναι παράδειγμα προς μίμηση, όταν σέβεται και αποδέχεται τη διαφορετικότητα του παιδιού του και των φίλων του, τότε το παιδί αυτόματα μαθαίνει να κάνει το ίδιο. Έτσι και τα αδέλφια ΑμΕΑ μπορούν να βρίσκουν περισσότερους ανθρώπους να επιλέξουν για φίλους τους». Όμως, τα αδέλφια ΑμΕΑ είναι συνήθως «παραμελημένα» από τους γονείς, που ρίχνουν όλο το βάρος στο παιδί με το πρόβλημα. Έτσι, εμφανίζουν ψυχικές διαταραχές, που περνούν απαρατήρητες. Η Βέρα Πρατικάκη ζητάει από τους γονείς να έχουν τις «κεραίες» τους ανοιχτές για να αφουγκράζονται τα σημάδια. Μπορεί να μην είναι ξεκάθαρα, αλλά πάντα υπάρχουν ενδείξεις. Όταν τις εντοπίσουν, να μην τις παραβλέψουν και να αναζητήσουν τη βοήθεια ενός ειδικού, αν δυσκολεύονται να τις διαχειριστούν. Επίσης, προτείνει να ζητήσουν βοήθεια και από το περιβάλλον τους. «Κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να έχει πάνω του όλες τις ευθύνες και τους ρόλους. Μικρές διευκολύνσεις μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά. Και φυσικά, όσο μπορούν, να αφιερώνουν χρόνο και να δίνουν προσοχή και στο άλλο παιδί. Κυρίως να μπορούν να δημιουργήσουν ένα κατάλληλο κλίμα, ώστε να νιώσει την ασφάλεια να μοιραστεί τα συναισθήματα που το δυσκολεύουν». Η σχέση των ζευγαριών Στο βιβλίο, ο πατέρας εγκαταλείπει την οικογένεια μόλις διαπιστώνει ότι η Χριστίνα είναι ΑμΕΑ. Η κ. Πρατικάκη εξηγεί ότι η γέννηση ενός παιδιού που αντιμετωπίζει κάποιο θέμα υγείας ή άλλη σοβαρή δυσκολία είναι ένα μεγάλο ψυχοπιεστικό γεγονός για όλο το σύστημα που το περιβάλλει. «Θεωρώ ότι παίζουν πολλοί παράγοντες ρόλο για το αν θα επιβιώσει η σχέση ενός ζευγαριού μετά τη γέννηση ενός παιδιού μη τυπικής ανάπτυξης: Η σοβαρότητα της κατάστασης, το υποστηρικτικό σύστημα, τα ψυχικά αποθέματα του κάθε γονέα, η οικονομική δυνατότητα και –ίσως το κυριότερο– η σύνδεση που έχουν χτίσει ήδη μεταξύ τους, η ύπαρξη ή μη ουσιαστικής επικοινωνίας και η προσωπική δουλειά που έχει κάνει ο κάθε σύντροφος με τον εαυτό του. Όλοι έχουμε “ανώριμα” κομμάτια μέσα μας, που χρειάζεται να φροντίσουμε, έτσι ώστε να μην λειτουργούν ανεξέλεγκτα και να μην υπονομεύουν τα σημαντικά πράγματα στην ζωή μας. Δυστυχώς, υπάρχουν γονείς που εγκαταλείπουν τα παιδιά τους, είτε πραγματικά είτε συναισθηματικά, άνθρωποι ανέτοιμοι να αναλάβουν την ευθύνη και τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται ο ρόλος του γονέα. Αυτό είναι πραγματικά απογοητευτικό. Κι όμως είναι μια πραγματικότητα», διαπιστώνει. Συστήνει,

24.05.2021

λοιπόν, σε κάθε ζευγάρι που βρίσκεται σε αντίστοιχη θέση να επενδύσει στη συμβουλευτική και στην ψυχοθεραπεία, γιατί θα ωφεληθεί. Κι αν δεν υπήρχε; Κι αν δεν υπήρχα; Η αδελφή της Χριστίνας φαντάζεται τη ζωή της αν δεν είχε γεννηθεί η Χριστίνα. Έπειτα, στο παιχνίδι της, εμπλέκει την παπαδιαμαντική Φραγκογιαννού. Σκληρό, ταμπού, αλλά μάλλον αληθινό. Άραγε η Βέρα Πρατικάκη έχει συναντήσει ως επαγγελματίας γονείς και παιδιά που μπορεί να εύχονται, άμεσα ή έμμεσα, τον θάνατο ή την μη ύπαρξη ενός κοντινού τους προσώπου, λόγω των προβλημάτων που τους δημιουργεί, παρόλο που το λατρεύουν; Η τον δικό τους θάνατο, κυρίως ως αυτοκτονία. «Αμφιταλαντευόμουν πολύ για το αν θα έβαζα το συγκεκριμένο κομμάτι. Τελικά αποφάσισα να μπει, γιατί πιστεύω πως ό,τι εκφράζεται είναι καλύτερο από το να μην εκφράζεται. Όσο δύσκολο και αν είναι», απαντά και διαχωρίζει τη σκέψη ή το συναίσθημα από την πράξη. «Είναι εντάξει να νιώθει κανείς θυμό ή –λόγω του θυμού του– να σκεφτεί κάτι κακό για τον εαυτό του ή για κάποιον άλλο. Είναι τελείως άλλο πράγμα να το κάνει. Συχνά, οι μεγάλοι ζητάμε από τα παιδιά να μην έχουν αρνητικά συναισθήματα, πράγμα αδύνατον. Το μόνο που καταφέρνουμε είναι να τους δημιουργούμε ενοχές, γιατί θα έχουν τα αρνητικά συναισθήματα, αλλά και ένα επιπλέον βάρος, ότι δηλαδή είναι κακό που τα έχουν. Ο στόχος είναι να μπορούμε να τα βοηθάμε να βρίσκουν τους κατάλληλους τρόπους διαχείρισης ακόμα και των πιο δύσκολων και τρομακτικών συναισθημάτων και σκέψεων», εξηγεί. Αν δημιουργηθεί ασφάλεια και βαθιά εμπιστοσύνη, τότε ο κάθε άνθρωπος μπορεί να τολμήσει να δει μέσα του και να εκφράσει ακόμα και πράγματα τρομερά δύσκολα, όπως η ευχή να μην υπάρχει ο ίδιος ή κάποιος άλλος δικός του. Η κ. Πρατικάκη πιστεύει ότι αυτό δείχνει απόγνωση και όχι ότι κάποιος θέλει πραγματικά το κακό του εαυτού του ή του άλλου. «Κάποιες φορές εγκλωβιζόμαστε σε τόσο βαθιά απελπισία και αδιέξοδα, που δεν μπορούμε να βρούμε φως και λύσεις. Αν συναντήσουμε κάποιον σε τέτοιο αδιέξοδο, θα πρέπει να μείνουμε μαζί του, να συνδεθούμε μαζί του, να τον ακούσουμε, να τολμήσει να μοιραστεί το βάρος όσων εκείνος νιώθει και σιγά σιγά να μπορέσουν μερικές αχτίδες ελπίδας να λάμψουν. Τότε όλα θα είναι διαφορετικά», χαμογελά. Οι παραβατικοί έφηβοι Πάντως, πέραν των οικογενειακών προβλημάτων που τυχόν αντιμετωπίζουν, οι έφηβοι έχουν συχνά την ανάγκη για παραβατικές συμπεριφορές. Μπορούμε οι γονείς να εξασφαλίσουμε ότι το παιδί μας θα ξέρει πού να σταματήσει; «Υπάρχουν διαφορετικοί λόγοι πίσω από μια συμπεριφορά και γι’ αυτό χρειάζεται να προσπαθήσουμε να δούμε τα πράγματα μέσα από τα δικά του μάτια για να κατανοήσουμε την ανάγκη που βρίσκεται από πίσω», τονίζει η Βέρα Πρατικάκη. Παρόλα αυτά, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε και κάποια πράγματα που αφορούν το αναπτυξιακό στάδιο της εφηβείας. «Οι έφηβοι είναι από την φύση τους παρορμητικοί. Ο εφηβικός εγκέφαλος έχει μια ιδιομορφία. Ο προμετωπιαίος φλοιός, δηλαδή το κέντρο της λογικής, ακόμα αναπτύσσεται, σε αντίθεση με την αμυγδαλή, δηλαδή το κέντρο του συναισθήματος. Επομένως, ο εφηβικός εγκέφαλος δεν αντιλαμβάνεται εύκολα τις συνέπειες των πράξεων και έτσι λειτουργεί παρορμητικά. Επίσης, ο έφηβος καλείται να δοκιμάσει τις δυνάμεις του και να βρει την ταυτότητά του. Αυτό συνεπάγεται την ανάγκη να τεστάρει τα όρια και να νιώσει μια αίσθηση δύναμης. Και φυσικά, έχει ανάγκη για προσοχή ή

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ φροντίδα. Κάθε παιδί, από μικρό, όταν νιώθει ότι δεν μπορεί να τη λάβει με καλούς τρόπους, θα μεταχειριστεί οποιοδήποτε μέσο. Μπορεί, λοιπόν, η παραβατική συμπεριφορά να είναι ένα μήνυμα προς τους γονείς να νοιαστούν, να δουν, να θέσουν όρια. Επίσης, οι έφηβοι επιθυμούν έντονα να ανήκουν σε ομάδες. Καθώς αυτονομούνται ολοένα και περισσότερο από τους γονείς, θέλουν να χτίσουν το δικό τους δίκτυο. Η ανάγκη να αποδείξουν την αξία τους μπορεί να είναι τόσο μεγάλη, που να τους κάνει επιρρεπείς ακόμα και σε παραβατικές συμπεριφορές», σημειώνει η κ. Πρατικάκη. Η ίδια, πάντως, θεωρεί πως οι γονείς πρέπει να αποτελούν οι ίδιοι παράδειγμα προς μίμηση και να μπορούν να είναι συναισθηματικά συντονισμένοι με το παιδί. Γονείς πολύ αυταρχικοί ή πολύ επιτρεπτικοί είναι πιο πιθανό να έχουν παιδιά που δυσκολεύονται με τα όρια. Αν, όμως, έχουν μάθει να θέτουν όρια με σεβασμό, συστηματικότητα και αποδοχή και να τα τηρούν και οι ίδιοι με τον ίδιο τρόπο, τότε μειώνεται ο κίνδυνος. Επίσης, ακριβώς επειδή οι αιτίες πίσω από την παραβατική συμπεριφορά μπορεί να είναι πολλές, το σημαντικότερο εργαλείο είναι η ικανότητα του γονέα να συναισθάνεται το παιδί του, να κατανοεί τι συμβαίνει στη ζωή του, έτσι ώστε να μπορεί να το βοηθάει να διαχειρίζεται και να επικοινωνεί τα συναισθήματά του πιο αποτελεσματικά.

ΤΑ ΑΔΈΛΦΙΑ ΑΜΕΑ ΕΊΝΑΙ ΣΥΝΉΘΩΣ «ΠΑΡΑΜΕΛΗΜΈΝΑ» ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΊΣ, ΠΟΥ ΡΊΧΝΟΥΝ ΌΛΟ ΤΟ ΒΆΡΟΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΊ ΜΕ ΤΟ ΠΡΌΒΛΗΜΑ. ΈΤΣΙ, ΕΜΦΑΝΊΖΟΥΝ ΨΥΧΙΚΈΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΈΣ, ΠΟΥ ΠΕΡΝΟΎΝ ΑΠΑΡΑΤΉΡΗΤΕΣ

21 Κάθε ζωή έχει σημασία Κλείνουμε τη συζήτηση με τα μηνύματα που θέλει να περάσει η συγγραφέας σε μικρούς και μεγάλους μέσα από το βιβλίο της. «Το ότι κάθε άνθρωπος έχει έναν δικό του αγώνα που κάνει και κουβαλάει ένα δικό του βάρος. Το ότι πολλές φορές το βάρος αυτό δεν φαίνεται, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Το ότι κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να είναι αόρατος. Το ότι χρειάζεται να σέβεται τον εαυτό του και να μάθει να επικοινωνεί τις ανάγκες του. Το ότι υπάρχουν καλύτεροι και χειρότεροι τρόποι ανακούφισης από δύσκολα συναισθήματα. Το ότι τα λάθη είναι μέσα στο παιχνίδι και με την κατάλληλη αντιμετώπιση μπορούν να είναι ωφέλιμα. Το ότι η σύνδεση και το νοιάξιμο των ανθρώπων γύρω του είναι ό,τι πιο πολύτιμο υπάρχει. Το ότι στην ζωή υπάρχουν πολλές δυσκολίες, αδικίες και ματαιώσεις, αλλά χρειάζεται να έχουμε τα ψυχικά αποθέματα να τις αποδεχόμαστε και να τις αντιμετωπίζουμε. Το ότι κάθε άνθρωπος χρειάζεται να βρει το δικό του νόημα για να ζει. Και το ότι κάθε ζωή έχει σημασία και πάντα υπάρχει ελπίδα όσο σκοτεινά και αν φαίνονται τα πράγματα».

Εικαστικό: Κατερίνα Χαδουλού

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Από μακριά: Η μαγική συνάντηση δυο κόσμων σ’ ένα βιβλίο ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ Αγγελική Δαρλάση δημιούργησε άλλο ένα ξεχωριστό βιβλίο. Το Από μακριά, που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, είναι μια διηλικιακή ιστορία με στοιχεία μαγικού ρεαλισμού, στο οποίο συγκρούονται και ενώνονται δυο κόσμοι: Ο «δικός» μας και αυτός των Ρομά. Μια ιστορία για τις προκαταλήψεις, τον ρατσισμό, αλλά και το Ολοκαύτωμα των Ρομά. Για τη στενομυαλιά των μεγάλων και τη σκληρότητα μα κι ευαισθησία των παιδιών. Πάνω απ’ όλα, όμως, η ιστορία μιας αληθινής, γενναιόδωρης φιλίας κι ενός μαγικού καλοκαιριού… Το εξαιρετικό κείμενο της Δαρλάση συμπληρώνει η αριστουργηματική εικονογράφηση του Βασίλη Κουτσογιάννη. Πάμε, λοιπόν, παρέα μια βόλτα στις λέξεις και στις εικόνες ενός βαθιά συγκινητικού έργου τέχνης.

Το βιβλίο της Αγγελικής Δαρλάση Από μακριά κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο σε εικονογράφηση του Βασίλη Κουτσογιάννη.

Αγγελική, πώς είχες την ιδέα για αυτό το κείμενο και πώς συνεργάστηκες με τον Βασίλη Κουτσογιάννη, ώστε να φτάσουμε σε αυτό το συγκλονιστικό αποτέλεσμα; Η συγκεκριμένη συνάντηση με την Άλη και τον κόσμο των Ρομά δεν ήταν προσχεδιασμένη. Ήθελα να διηγηθώ μια ιστορία πόλης, για μια διαφορετική ηρωίδα, για μια δύσκολη, αλλά γενναιόδωρη φιλία. Τελειώνοντας, όμως, την πρώτη γραφή ένιωσα ότι η Άλη δεν ήταν απλώς ένα οποιοδήποτε διαφορετικό κορίτσι. Σε μια από τις βόλτες της πρώτης καραντίνας, μου ήρθε στον νου το πώς παρουσιάστηκε σε τηλεοπτικά κανάλια η είδηση για κρούσματα της Covid-19 σε έναν συνοικισμό Ρομά. Και τότε μουρμούρισα: «Να δεις που η Άλη είναι Ρομά». Κι όσο περνούσαν οι μέρες και δούλευα την ιστορία τόσο βεβαιωνόμουν –όπως επίσης ότι υπήρχε και κάτι ακόμη πιο βαθύ που δεν είχα ανακαλύψει. Αναζητώντας, λοιπόν, τι μπορεί να έλεγαν οι στίχοι που

τραγουδούσε η Άλη, θυμήθηκα το τραγούδι «Τζέλεμ τζέλεμ», που μου είχε κολλήσει το 2016, όταν πληροφορήθηκα το θάνατο της Έζμα Ρετζέποβα. Δεν είχα ιδέα τι έλεγε –αλλά το λάτρευα. Κι όταν έμαθα, σχεδόν ξέσπασα σε κλάματα: Είχα βρει το μυστικό και το παράπονο της Άλης. Και πλέον η ιστορία μου είχε ολοκληρωθεί κι είχε τόσα πολλά και διαφορετικά επίπεδα κι ένα ακόμη βαθύτερο νόημα και λόγο ύπαρξης. Και η Άλη μου έγινε ακόμη πιο ξεχωριστή και μοναδική σε μένα. Είχα ήδη το portfolio του Βασίλη Κουτσογιάννη και τελειώνοντας την ιστορία ήμουν σίγουρη ότι θα του ταίριαζε. Δεν χρειάστηκε να πούμε πολλά με τον Βασίλη. Του έδωσα κάποιες πληροφορίες που σκέφτηκα ότι θα μπορούσαν ν’ αξιοποιηθούν στην εικονογράφηση, όπως για παράδειγμα το ότι το μαυροπράσινο μαντήλι για μένα παρέπεμπε στο ανεστραμμένο μαύρο τρίγωνο που, ως επί το πλείστον, είχαν οι Ρομά ραμμένο στα ρούχα τους ως διακριτικό σήμα στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κι από εκεί και πέρα περίμενα την πρότασή του, που πραγματικά με άφησε άφωνη. Ο Βασίλης, εκτός από ταλαντούχος καλλιτέχνης, είναι απίστευτα διαισθητικός και ευφυής δημιουργός, με άποψη κι ενσυναίσθηση. Ταιριάξαμε απόλυτα και με κέρδισε και με τον χαρακτήρα και με τον επαγγελματισμό του, παρά το νεαρό της ηλικίας του –του βγάζω το καπέλο! Σε μια πόλη μουντή και σκληρή, λοιπόν, φτάνει ένα λούνα παρκ, ένα καλοκαιρινό πλανόδιο πάρκο διασκέδασης. Και μαζί του φτάνει κι ένα κορίτσι, η Άλη. Όταν επιτέλους τα παιδιά την προσέχουν, οι μεγάλοι σπεύδουν να τους πουν να την έχουν… από μακριά, ξεδιπλώνοντας μια σειρά από στερεοτυπικά επιχειρήματα εναντίον των Ρομά. Καταρχάς, από πού πηγάζει αυτή η εγγενής δυσπιστία μας ως κοινωνίας εναντίον των Τσιγγάνων, την οποία τόσο εύστοχα αποτυπώνεις; Είναι κάτι που έχει καλλιεργηθεί αποκλειστικά από τους

«μπαλαμούς»; Ή η ίδια η τσιγγάνικη κοινότητα έχει επιλέξει να βλέπει την κοινωνία… από μακριά; Νομίζω πως έχει περάσει βαθιά στην κουλτούρα και ημών των «μπαλαμών» και των Ρομά αυτή η αμοιβαία δυσπιστία, οι ρίζες της οποίας πάνε πολλούς αιώνες πίσω, όταν πρωτάρχισαν οι διωγμοί των Ρομά στην Ευρώπη. Κι από τότε έχουμε μπει, εκατέρωθεν, σ’ έναν φαύλο κύκλο με στερεότυπα, που ανακυκλώνονται διαρκώς. Ο κύκλος αυτός θα έπρεπε ήδη να έχει σπάσει, αποδεχόμενοι οι μεν την κουλτούρα των δε και βρίσκοντας τρόπους επικοινωνίας, αποδοχής και συνύπαρξης. Ποτέ –το έχουμε δει διαχρονικά στην ιστορία αυτό– η περιθωριοποίηση ανθρώπων και κοινοτήτων δεν είναι η λύση, αλλά αντίθετα τροφοδοτεί διχόνοιες, καχυποψίες και ρατσιστικές αντιλήψεις. Κι όταν οι στερεοτυπικές αντιλήψεις μπαίνουν στην άκρη, τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά και συγκινητικά, αποδεικνύοντας ότι δεν είναι καθόλου θέμα «φυλής», αλλά θέμα νοοτροπίας, παιδείας, αποδοχής, ισότητας, ισονομίας και δικαιοσύνης. Τα παιδιά ακούν τους γονείς τους. Και η Άλη γίνεται πρώτα αντικείμενο φόβου κι έπειτα αντικείμενο μίσους. Η Άλη γίνεται παιχνίδι, ενώ είναι άνθρωπος. Όσο αγνές κι αν είναι οι παιδικές ψυχές, δηλητηριάζονται εύκολα. Τελικά, τα παιδιά είναι έρμαιά μας; Πώς μπορούν να γλιτώσουν από την απανθρωπιά; Ο Βίσμαρκ είχε πει κάποτε: «Μπορείς να κάνεις τα πάντα με τα παιδιά, αρκεί να παίξεις μαζί τους», μια τρομακτική και μεγάλη αλήθεια. Τα παιδιά διαχρονικά στην ιστορία γίνονταν στόχος, αλλά και φορέας προπαγάνδας. Και φυσικά, το βλέπουμε καθημερινά: Τα παιδιά αναπαράγουν όσα μαθαίνουν στο σπίτι τους. Εμείς είμαστε το καλό και το κακό πρότυπο. Τα παιδιά, ειδικά τα μικρότερα, είναι ο καθρέφτης μας. Παρ’ όλα αυτά πιστεύω ότι πολλές φορές τα οδηγεί το ένστικτο για δικαιοσύνη και καλοσύνη και η ανθρωπιά, που λειτουργούν ως αντί-

24.05.2021

ΑΥΤΌ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΠΙΟ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΌ, ΤΟ ΌΤΙ Ο ΚΑΘΈΝΑΣ ΜΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΆ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΓΊΝΕΙ Ο ΚΑΚΌΣ, ΑΝΑΠΑΡΆΓΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΏΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΦΙΆΛΤΗ ΚΑΙ ΤΟ ΌΤΙ ΩΣ ΓΟΝΕΊΣ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΜΕΓΑΛΏΝΟΥΜΕ ΚΑΚΟΎΣ. ΓΙ’ ΑΥΤΌ ΞΕΚΊΝΗΣΑ ΝΑ ΠΩ ΑΥΤΉ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΟΙΡΑΣΤΏ ΑΥΤΌΝ ΜΟΥ ΤΟΝ ΦΌΒΟ δοτο στο δηλητήριο της μισαλλοδοξίας. Πιστεύω πως «φύσει» έχουμε έφεση στην καλοσύνη – και τα παιδιά νομίζω ότι το αποδεικνύουν συνεχώς και με διάφορες αφορμές. Κάποια στιγμή, γίνεται κάτι μαγικό κι η Άλη γητεύει τα παιδιά. Μα δεν τα εκδικείται. Αντιθέτως, τα προσεγγίζει και με τον τρόπο της γίνεται φίλη τους και χρωματίζει τη ζωή τους. Τι είναι, άραγε, εκείνο που τους έλειπε και που το είχε το παράξενο εκείνο κορίτσι; Το παιδί που αφηγείται την ιστορία χαρακτηρίζει την γκρίζα πόλη, στην οποία ζουν τα παιδιά, ως ανόητη και άκαρδη. Νομίζω ότι πάνω απ’ όλα αυτό έλειπε από την πόλη κι επηρέαζε και τα παιδιά: η κριτική σκέψη και η ενσυναίθηση, η πίστη στην καλοσύνη, τη δικαιοσύνη και την ανθρωπιά. Κι όταν αυτά μπαίνουν μαζί τους τότε και τα παιδιά μπορούν και πάλι ν’ απολαύσουν την ουσιαστική ποιότητα της παιδικότητάς τους – όλα αυτά τους τα προσέφερε, νομίζω, η Άλη. Μόλις οι ενήλικοι αντιλαμβάνονται πως τα παιδιά τους πράγματι «μαγεύτηκαν» από τη μικρή τσιγγάνα, εξοργίζονται και την καταδιώκουν, χωρίς να τα ακούσουν. Μα η Άλη καταφέρνει –μάγισσα δεν την έλεγαν άλλωστε; – να ξεφύγει, αποκαλύπτοντας στα παιδιά, μέσα από το τραγούδι της, τους διωγμούς που υπέστη η περιπλανώμενη φυλή της. Πότε και γιατί απαγορεύτηκε στους Ρομά να είναι ευτυχισμένοι; Μπορεί το κλάμα των παιδιών της ιστορίας σου να μας εξιλεώσει για ένα Ολοκαύτωμα για το οποίο κανείς σχεδόν δεν μιλάει; Μιλάμε για γενοκτονία, αν σκεφτεί κανείς ότι στο Ολοκαύτωμα αφανίστηκε το ένα τρίτο, και για κάποιους μελετητές ακόμη και ο μισός πληθυσμός των Ρομά που υπολογίζεται ότι ζούσαν τότε στην Ευρώπη. Αυτή η πτυχή του Ολοκαυτώματος μάς είναι σχεδόν άγνωστη –σ’ αυτό πιθανότατα να συνέβαλε και η κουλτούρα των Ρομά και το ότι η παράδοσή τους είναι κατ’ εξοχήν προφορική και εν τέλει και πιο βαθιά συναισθηματική. Οι διώξεις εναντίον τους, όπως προείπαμε, έχουν βαθιές ρίζες και χάνονται πίσω στους αιώνες. Άρα δεν νομίζω ότι το κλάμα των παιδιών μπορεί να μας εξιλεώσει για όλα αυτά∙ ίσως να μας παρηγορήσει. Αλλά θα πρέπει να μας αφυπνίσει ότι είναι και στο χέρι μας να μην υπάρξουν κι άλλες γενιές που θα μεγαλώνουν δηλητηριασμένες, προκειμένου η ανθρωπότητα να μην ξαναζήσει ανάλογες φρικαλεότητες. Εσύ τι λες; Η Άλη θα επιστρέψει στα παιδιά που έμειναν να την περιμένουν, απομαγεμένα, βουτηγμένα ξανά στη θλίψη της πόλης τους; Υπάρχει ελπίδα να μπουν στην άκρη ρατσισμός και προκαταλήψεις και κάποτε, με οδηγούς μας τα παιδιά, να ζήσουμε σε κοινωνίες ανοιχτές, ανεκτικές και ευτυχισμένες;

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ Πάντα είμαι και θα είμαι με το μέρος των παιδιών. Είναι η δική μου «πράξη αντίστασης», η προσωπική μου ιδεολογία και πίστη και ο λόγος που μπορώ να αντλώ ελπίδα – αλλιώς η εμπειρία της ηλικίας και η μελαγχολική μου φύση θα με άφηναν να χαθώ σε «μαύρες τρύπες». Το βλέπω πως οι νέες γενιές φέρουν, ως οφείλουν, και νέα ήθη. Στόχος κι επιδίωξή μας θα πρέπει να είναι το να φροντίσουμε ώστε να μην πνίγουμε τις φωνές τους, να προβληματιστούμε από τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς τους και να σταθούμε πλάι τους προκειμένου να φτιάξουμε όλοι μαζί καλύτερες και πιο ανεκτικές κοινωνίες. Και προσωπικά θεωρώ πως δεν έχουμε άλλη λύση για τόσα πολλά θέματα (που για κάποια μοιάζει να είμαστε στο «παρά πέντε» και για άλλα ήδη «στο και πέντε»). Γιατί έγραψες αυτό το βιβλίο; Ως μια παραβολή για τον ρατσισμό; Ως μήνυμα προς τα παιδιά; Ως φόρο τιμής στην τσιγγάνικη φυλή ή κάτι άλλο; Η φιλόσοφος Χάνα Άρεντ έχει μιλήσει για την «κοινοτοπία του κακού». Ότι τη βάση της δεν την αποτελούν οι φανατισμένοι, οι ιδεολόγοι εκφραστές των ολοκληρωτικών ιδεολογιών, αλλά οι μικροί, συνηθισμένοι άνθρωποι που δεν σκέπτονται και τους ακολουθούν∙ οι άνθρωποι… «της διπλανής πόρτας» που, αρνούμενοι τη σκέψη, στην ουσία αρνούνται την ανθρωπιά τους. Αυτό, για μένα, είναι το πιο τρομακτικό, το ότι ο καθένας μας θεωρητικά μπορεί να γίνει ο κακός, αναπαράγοντας και ανακυκλώνοντας τον εφιάλτη και το ότι ως γονείς μπορεί να μεγαλώνουμε κακούς. Πρωτίστως, γι’ αυτό ξεκίνησα να πω αυτή την ιστορία, για να μοιραστώ αυτόν μου τον φόβο. Γι’ αυτό κι η ιστορία της Άλης λέγεται από τη μεριά του θύτη κι όχι του θύματος, μέσα από τη φωνή του πιο συνηθισμένου παιδιού –που όμως, ευτυχώς, συνειδητοποιεί και το λάθος αλλά και το ότι η μόνη ασπίδα μας είναι η ανθρωπιά μας, η αλληλοαποδοχή και ο αλληλοσεβασμός. Τα παιδιά, αν τους επιτρέψουμε, το βλέπουν αμέσως ότι ο κόσμος μας είναι όμορφος, ακριβώς χάρη στη διαφορετικότητά μας∙ αυτό μου δίνει ελπίδα και ήθελα κι αυτό να το μοιραστώ.

23 Ξεκίνησα με τη λέξη σκοτάδι, από το ποίημα του Λειβαδίτη, που παραθέτει η Αγγελική στην αρχή του βιβλίου. Αυτό με οδήγησε στη σκέψη ότι εμείς οι ίδιοι σκοτεινιάζουμε τα άτομα που βάζουμε στο περιθώριο, ενώ στην πραγματικότητα εκείνα λάμπουν, ίσως και εκτυφλωτικά. Μαθαίνουν να ζουν στο σκοτάδι και εμείς θεωρούμε ότι εκεί τους αρέσει να υπάρχουν. Αποφάσισα, λοιπόν, ότι τα πάντα σε αυτό το βιβλίο θα γεννιούνται από το σκοτάδι και δούλεψα έντονα με το δίπολο σκοτάδι-φως. Η Άλη είναι ένα λαμπερό κορίτσι, που η κοινωνία το έχει σπρώξει στην άκρη και του έχει κλείσει το φως. Το λούνα παρκ είναι το φως της και μέσω αυτού φωτίζει την πόλη. Εμπνεύστηκα πολύ από την κουλτούρα του λούνα παρκ/carnival. Ένας φωτεινός, γυαλιστερός, neon πόλος έλξης, όπου γύρω του συμβαίνουν όλα. Που κρύβει μια μελαγχολία μέσα στην υπόσχεση για εξαναγκασμένη χαρά. Το τραγούδι «Child I Will Hurt You» των Crystal Castles είναι ακριβώς αυτό που είχα στο μυαλό μου, ενώ εικονογραφούσα το βιβλίο. Αυτός ο μεταλλικός, ηλεκτρονικός, θολός ήχος που βγάζει, σαν φτιαγμένος από μικρά λαμπάκια. Έτυχε να δω τη σειρά «Euphoria», πριν αρχίσω να σχεδιάζω, η οποία με έβαλε σε σκέψη πάνω στην παλέτα του βιβλίου. Πάνω στο πώς μία μοβ-μπλε-φούξια, glittery αισθητική μπορεί να είναι άκρως συμπεριληπτική και περιέργως μπορεί να αναδείξει ένα τέτοιο θέμα. Ένα θέμα ρατσισμού, βίας, φύλου, αλλά και τόσων άλλων πραγμάτων που βάζει η Αγγελική στο τραπέζι. Το φως κορυφώνεται σταδιακά όσο γυρνάνε οι σελίδες και το βιβλίο καταλήγει λουσμένο σε άπλετο φως. Δεν μιλάμε για λύτρωση (στα δικά μου, τουλάχιστον, μάτια), μιλάμε ίσως για την άλλη πλευρά του νομίσματος. Εξάλλου κανένα φως δεν αρκεί αν δεν είναι σε ισορροπία με το σκοτάδι του. Βασίλης Κουτσογιάννης-εικονογράφος

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

«Δυο στόματα» γεφυρώνουν τους γκρεμούς του μίσους ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ Κατερίνα Δημόκα ζει στη Στερεά Ελλάδα… κατά λάθος, όπως αστειεύεται, αφού είναι λάτρης του υγρού στοιχείου. Σπούδασε γλωσσολογία και ειδικεύτηκε στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε αλλοδαπούς. Θα επιθυμούσε, ωστόσο, να είναι εικονογράφος, γιατί, όπως λέει, οι ζωγραφιές μιλάνε σε κάθε γλώσσα. Λατρεύει τα παιδιά: έχει δύο δικά της, ένα τσούρμο στο σχολείο (είναι καθηγήτρια Γυμνασίου) και γράφει παιδικά βιβλία, ώστε να γνωρίσει ακόμα περισσότερα. Είναι φαντασιόπληκτη σε σημείο όπου αν υπήρχε επίδομα (βλέπε πυρό-πληκτοι, σεισμό-πληκτοι) θα το δικαιούτο. Πριν από λίγες ημέρες κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο το νέο της εφηβικό μυθιστόρημα, ένα εξαιρετικό κείμενο-αναδρομή στις πληγές που άνοιξε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μια μουσική υπόκρουση στην ειρήνη και στην ανθρωπιά. Μια βαθιά συγγνώμη απέναντι στα εγκλήματα της Ιστορίας. Για όσα δε γίνεται να ξεχάσουμε... Για αυτά μας μιλάει σήμερα η συγγραφέας.

την Ελλάδα! Αυτό ονειρευόταν ο δεκαπεντά-

φαν από τη Γερμανία, όταν το γυμνάσιό του

στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανταλλαγής μα-

ε λόγους να ελπίζει στην επιλογή του. Και Ούβε Χάρτμαν, ο τυφλός πια παππούς του,

νει να μάθει ο Στέφαν ελληνικά.

Κατερίνα, καλησπέρα. «Δυο στόματα» ονομάζεται το νέο σου βιβλίο, μια φράση με πολλαπλές αναγνώσεις. Θέλεις να μας αποκαλύψεις τι σημαίνει και να μας πεις με λίγα λόγια -χωρίς spoilers- τι συμβαίνει στην ιστορία σου; Το τελευταίο μου βιβλίο εστιάζει στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά μέσα από τη γερμανική οπτική, καθώς οι βασικοί ήρωες είναι Γερμανοί. Η μυθοπλασία δομήθηκε πάνω σε ιστορικά γεγονότα. Ο τίτλος παραπέμπει στη μαύρη σελίδα που έγραψαν οι Ναζί στο κατοχικό Δίστομο το 1944. Παράλληλα, υποδηλώνει την κραυγή των αμάχων θυμάτων πολέμου, καθώς και... την τελική σκηνή της αφήγησης, που, μόνο αν με βασανίσετε, θα αποκαλύψω. Αναφορικά με την πλοκή: ένα αγόρι από το Βερολίνο ταξιδεύει στην Ελλάδα στο πλαίσιο μαθητικών ανταλλαγών, για να επισκεφτεί το Δίστομο. Ανυποψίαστο, παίρνει μαζί του το σημειωματάριο του αγαπημένου του παππού, για να διαπιστώσει σταδιακά τη συμμετοχή του στον φασισμό και στα ναζιστικά εγκλήματα. Στη δράση εμπλέκονται το ευρωπαϊκό παρόν με το πρόσφατο παρελθόν, η πολεμική περιπέτεια με το ειδύλλιο, η μυθολογία με το μυστήριο.

Η Κατερίνα Δημόκα μοίρασε την παιδική της ηλικία στον Πειραιά και στη Λιβαδειά. Είναι αριστούχος φιλόλογος της Φιλοσοφικής Αθηνών με ειδίκευση στη Γλωσσολογία και διαθέτει Master στη Διδασκαλία της Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας. Έχει διακριθεί τρεις φορές από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά για παιδικά της κείμενα. Το βιβλίο της Όμηρος στο Πέλαγος ήταν 3ο στην κατάταξη του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο Αναγνώστης στην κατηγορία «Λογοτεχνικό βιβλίο για παιδιά» (2018). Είναι παντρεμένη, έχει δύο γιους και ζει στη Λιβαδειά. Εργάζεται ως φιλόλογος σε σχολείο, όπου διδάσκει και διδάσκεται καθημερινά από τα παιδιά. Θεωρεί ότι η λογοτεχνία είναι ένας ευαίσθητος αγωγός, που οδηγεί απευθείας στην παιδική ψυχή, και αφήνεται να παρασυρθεί στις κρυστάλλινες διαδρομές της. Άλλα παιδικά βιβλία της που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο είναι: Η Δασκάλα των Χρωμάτων (2016), Όμηρος στο Πέλαγος (2017), Ένα πράσινο τηλέφωνο (2017), Χριστουγεννιάτικα δώρα στην Ταραχώρα (2017), Παιδιά της Πανδώρας (2019).

ταξίδι στη χώρα του ήλιου και του μύθου

χτεί μεγάλη περιπέτεια. Ο ανυποψίαστος

υβαλά μες στις αποσκευές του ένα τεκμή-

ναζιστική Γερμανία. Έτσι, στο Δίστομο της

ο παρόν του εγγονού και το παρελθόν του

ίγουν επικίνδυνα. Το σημειωματάριο με τις

σελίδες, μαρτυρίες ανθρώπων που τους ση-

στορία, ο πιο παράξενος αρχαίος μύθος και

ο κορίτσι θα οδηγήσουν τον Στέφαν στην ένοχων μυστικών…

ISBN:978-618-03-2547-8

ΒΟΗΘ. ΚΩΔ. MHX/ΣΗΣ 82547

26/04/2021 5:15 PM

Το μυθιστόρημα της Κατερίνας Δημόκα Δυο στόματα κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο.

Πώς σου ήρθε η ιδέα για το βιβλίο και πώς την υλοποίησες τελικά; Τι σε παίδεψε περισσότερο; Η ιδέα με κεραυνοβόλησε, όταν άκουσα με τα αυτιά μου στο Δίστομο μια πτυχή της σφαγής του ’44 που αγνοούσα. Αφορούσε μιαν αχνή αχτίδα ανθρωπιάς μέσα στον ζόφο και στην άδικη σπατάλη της ζωής. Λίγο αργότερα, η συγκυρία το έφερε να διδάξω ένα μικρό διάστημα στο Δίστομο. Εκεί σχετίστηκα όμορφα με τα παιδιά και τις οικογένειές τους. Ωστόσο, με προβλημάτιζε το συλλογικό τραύμα του τόπου. Πιο συγκεκριμένα, πώς θα μπορούσε η ωφέλιμη ιστορική μνήμη να συντηρείται και να μετουσιώνεται σε ειρηνικά αγγέλματα και οικουμενικές προοπτικές. Η διαδικασία της έρευνας υλοποιήθηκε πρωτίστως μέσα από τεκμήρια της εκτενούς Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λιβαδειάς. Τις μαρτυρίες ντόπιων, στις οποίες προσέβλεπα, δυσχέρανε το υγειονομικό απαγορευτικό. Μια γιαγιούλα, κρίσιμη πηγή, η οποία είχε ζήσει τα δραματικά γεγονότα του ’44, πέθανε ατυχώς λίγο πριν λήξει η καραντίνα του 2020. Απαιτητικές παράμετροι της συγγραφής ήταν λιγότερο η ιστορική τεκμηρίωση και περισσότερο η συνύφανση της ιστορίας του εγγονού στο παρόν με την αυτοβιογραφική εξομολόγηση του παππού στο σημειωματάριό του. Πρόκληση ήταν και να γράψω ως ζηλωτής του Χίτλερ. Στοίχημα μεγάλο η δικαιολόγηση των μεταστροφών που βιώνουν οι δύο ήρωες. Πόσο άραγε βαραίνουν η μνήμη, τα τραύματα, η ιστορία, τους λαούς; Και πόσο επικίνδυνο είναι το βάρος αυτό, η κληρονομιά αυτή, είτε ο λαός βρισκόταν στην πλευρά των θυτών είτε σε αυτή των θυμάτων; Για παράδειγμα, αισθάνονται υπόλογοι οι σύγχρονοι Γερμανοί για τα εγκλήματα των Ναζί και έρχονται για προσκύνημα στο Δίστομο; Ή οι Έλληνες… Πάντοτε θα βλέπουν τους Γερμανούς ως εχθρούς-σφαγείς, απογόνους του Χίτλερ; Πού μπορούμε να τοποθετήσουμε όσα δεν γίνεται να ξεχάσουμε, ώστε να σταματήσουν να μας πληγώνουν; Τα τραύματα κλείνουν, αλλά κάποιο σημάδι θα μείνει, όπως κάθε φορά που το μαχαίρι βρίσκει το δέρμα. Υπάρχουν τρόποι και τρόποι για να αντικρίσεις το τραύμα· από τη μοιρολατρική ομφαλοσκόπηση που γλείφει τις πληγές, την πόλωση και τη ρητορική του μίσους ως την αποδοχή του παρελθόντος και τη συμφιλίωση με τον πόνο. Σε ατομική βάση, η εξομάλυνση ενός τραύ-

24.05.2021

ματος είναι πολυπαραγοντικό πρόβλημα. Στο επίπεδο, όμως, της εθνικής συνείδησης ενός λαού η απάντησή μου δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τη δουλειά μου. Είναι η εκπαίδευση, ως φορέας της κυρίαρχης ιδεολογίας, που θα νοηματοδοτήσει την ιστορία και θα τη μεταπλάσει σε αφιόνι ή σε γόνιμη γνώση. Και, για να θυμηθούμε τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, «η ζωή δεν είναι αυτή πoυ έζησε κανείς, αλλά αυτή πoυ θυμάται και όπως τη θυμάται για να την αφηγηθεί». Στην αφήγησή σου εγκιβωτίζεις τον μύθο του Οιδίποδα. Ποιο μήνυμα θέλεις να περάσεις μέσα από αυτόν; Ο οιδιπόδειος μύθος, πέρα από τη φροϊδική διάσταση που του αποδόθηκε αργότερα, συνιστά ένα έξοχο παράδειγμα βίου γεμάτου τραγική πλάνη και περιπέτεια (με την αριστοτελική έννοια της μετάπτωσης στη δυστυχία). Είναι η ιστορία ενός άνδρα που η υπέρτατη δύναμη της Μοίρας τον υπέταξε στην αναγκαιότητά της. Ένα άριστο παιχνίδισμα ανάμεσα στο φυσικό φως και το διανοητικό σκοτάδι της άγνοιας. Κάτι συγγενές ισχύει και με τους ήρωές μου: ο στρατιώτης Ναζί είναι πεπλανημένος στο φασιστικό του ιδεολόγημα και, όταν του αποκαλύπτεται κατακλυσμιαία η αλήθεια, χάνει τον κόσμο από τα μάτια του. Ο εγγονός του, εγκλωβισμένος στη λατρεία του παππού και στην άγνοια της ναζιστικής του νιότης, έχει μυωπία, άρα συμβολικά θολή αντίληψη της ζωής και του οικογενειακού παρελθόντος. Σημείωση: Το τρίστρατο του Οιδίποδα βρίσκεται στην περιοχή Διστόμου. Πώς να παραβλέψω τον οιωνό; Το βιβλίο σου, εκτός από λογοτεχνικά απολαυστικό και άρτιο, είναι και ένα μάθημα ιστορίας –πέραν των σχολικών εγχειριδίων– προς τη νέα γενιά. Από την εμπειρία σου ως καθηγήτριας, πόσο γνωρίζουν ή ενδιαφέρονται να γνωρίσουν την ιστορία οι σημερινοί έφηβοι, η διαδικτυωμένη γενιά των τάμπλετ και των κινητών τηλεφώνων; Το κείμενο είναι πράγματι διάσπαρτο από ιστορικά στοιχεία. Κάποια από αυτά, μάλιστα, απλώς υπονοούνται στα μαθητικά εγχειρίδια. Για τα σχολικά πάντως συμφραζόμενα η ιστορία είναι... ουφ, πάλι ιστορία; Κι αυτό γιατί αποτελεί αντικείμενο με ασαφή ορολογία και τυπική γλώσσα, που δεν ευνοεί τη βαθιά επίγνωση και την καίρια αντίληψη των γεγονότων. Διδάσκουμε κοσμοϊστορικές καμπές, προσπαθώντας να εξηγήσουμε με αριθμούς το ειδικό τους βάρος. Συνιστά, να το θέσω αλλιώς, υποπαράγωγο της ιστορικής γνώσης το πώς τα μεγάλα γεγονότα σφραγίζουν τις μικρές ανθρώπινες ζωές. Να όμως το παιδαγωγικό μυστικό για να συγκινήσεις τον καλωδιωμένο έφηβο: Να πλάσεις έναν συνομήλικο ήρωα με το κινητό, τον Η/Υ, τη μουσική, τα φλερτ του, για να τον πάρει από το χέρι και να τον φέρει στο Δίστομο. Χτυπάς συγκινησιακά

24.05.2021

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΑΝΤΈΡΕΙΣΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑΣ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΌ ΑΝΤΙΣΤΎΛΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΠΈΛΑΣΗ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΎ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΟΎ ΜΈΝΟΥΣ ΕΊΝΑΙ Η ΠΑΙΔΕΊΑ. ΑΥΤΉ ΘΑ ΒΑΘΎΝΕΙ ΤΗ ΣΥΝΕΊΔΗΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΎ ΜΑΣ ΠΕΠΡΩΜΈΝΟΥ, ΑΥΤΉ ΘΑ ΑΝΑΔΕΊΞΕΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΆ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ ΙΧΝΗΛΑΤΏΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΎΣ ΤΗΣ ΣΥΝΑΔΈΛΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΌΧΙ ΤΟΥ ΔΙΧΑΣΜΟΎ Κάθε φορά που η πραγματικότητα με ξεπερνάει, νομίζω πως είμαστε πράγματι τυφλοί τα τ' ώτα, τον τε νουν, τα τ' όμματα… Πρωταγωνιστές μιας ατέλειωτης τραγωδίας. Θα ξεμπερδέψουμε, άραγε,

κέντρα και αμέσως η ιστορία αφομοιώνεται υποσυνείδητα. Το άμορφο παρελθόν συμπτύσσεται στα μέτρα των ηρώων σου. Σχεδόν 80 χρόνια μετά, μπορεί κανείς να δώσει μια εξήγηση για το Δίστομο (και για το κάθε Δίστομο); Θυμάμαι όταν είχαμε επισκεφτεί το Μαυσωλείο οικογενειακώς πριν από λίγα χρόνια, που τα μικρά ρωτούσαν απλώς «γιατί» και απάντηση δεν υπήρχε. Μόνο δάκρυα... Στο εγχειρίδιο της Γ΄ Γυμνασίου, η σφαγή του Διστόμου δεν κατονομάζεται. Υπάρχει μόνο μια γενικευτική αναφορά (σελ 134): «Αντιμέτωποι με την κλιμάκωση της Αντίστασης, οι κατακτητές έκαναν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας μαζικές εκτελέσεις αμάχων ως αντίποινα». Μα δεν ήταν μόνο το Δίστομο, η Καστοριά, η Κοζάνη, η Κοκκινιά κ.ά. που μακελεύτηκαν το 1944. Την ίδια ημέρα με το Δίστομο, στις 10/6/1944, το γαλλικό χωριό Οραντούρ-συρ-Γκλαν αιματοκυλίστηκε και 642 (!) κάτοικοι, μεταξύ αυτών γυναίκες και παιδιά, σφαγιάστηκαν από τα Waffen-SS. Τα ύστατα ειδεχθή εγκλήματα των Ναζί συνδέονται εν πολλοίς και με την ανατροπή των πολεμικών ισορροπιών και την απειλή της ήττας, που υπέβοσκε μετά την κολοσσιαία απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων στις ακτές της Νορμανδίας, στις 6/6/1944, και από εκεί στην κατεχόμενη ηπειρωτική Ευρώπη. Και... στον βαθμό που δικαιούμαι τη γνώμη μου, τα δάκρυα είναι εύλογα μπροστά στο μακάβριο δέος, αλλά τα προτιμώ από το μακάριο της ανεμελιάς ή τον εφησυχασμό. Οι καιροί ου μενετοί…

Εικαστικό: Μυρτώ Δεληβοριά

25 ποτέ ως κοινωνίες από τον φασισμό; Ποιον ρόλο μπορεί να παίξει η λογοτεχνία στη δημιουργία μιας δημοκρατικής πολιτικής συνείδησης στα παιδιά; Δεν έχεις άδικο. Και μόνο η χρήση του όρου νέο-ναζισμός και η πολιτική διάσταση του φαινομένου είναι άξια προβληματισμού. Τυφλότητα είναι κάθε φανατική ιδεολογία, κάθε καταστρατήγηση θεμελιωδών δικαιωμάτων, κάθε πρακτική μισαλλόδοξου μίσους, που μας αφήνει μισούς. Αντέρεισμα δημοκρατίας και ισχυρό αντιστύλωμα στην επέλαση του ρατσισμού και του εθνικιστικού μένους είναι η παιδεία. Αυτή θα βαθύνει τη συνείδηση του ευρωπαϊκού μας πεπρωμένου, αυτή θα αναδείξει ανθρωπιστικά την ιστορία, ιχνηλατώντας τους ιστούς της συναδέλφωσης και όχι του διχασμού. Πρόσεξε: Δεν είπα απλώς σχολική εκπαίδευση, είπα παιδεία. Μέσα στην ευρύτερη καλλιέργεια και τη δια βίου παίδευση εντάσσω και την πολυδύναμη εμπειρία που καλείται λογοτεχνία.

iselini.gr

9-88-1

Π ρ ιτς!

24.05.2021

ΤLeοsl ieδPaόtr ντι ic el li

Το δό ντ ι

Το μωρό έβγαλε το πρώτο του δόντι! Και είναι πολύ χρήσιμο. Μπορεί να μασάει, να δαγκώνει και... φυσικά, πρέπει να το βουρτσίζει.

Leslie Patricelli

Πριτ s!

Leslie Patricelli

© Εκδόσε ις Μικρή Σελήνη , Μάιος 2021 Φιλ. Ψύχαλο ς & Σία Εκδοτικ ή Ο.Ε. Χαρ. Τρικούπ η 56-58 & Βαλτετ σίου, Αθήνα 106 80 Τηλ.: 210 36 25 100 www.mikriselini.gr / info@mikriselin i.gr Τίτλος πρωτοτ ύπου: Tooth Coypright © 2018 Leslie Patricelli Εκδόθη κε σε συμφωνία με την εκδοτικ ή εταιρεία Walker Books στο Λονδίνο Η εκτύπω ση έγινε στην Κίνα.

www.mikriselini.gr

I S B N : 9 7 8 - 618 - 5 0 4 9 - 8 9 - 8

Les lie Pat ric ell i

ΜΙΚΡΉ ΣΕΛΉΝΗ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΎΣ ΑΝΑΓΝΏΣΤΕΣ Πώς είναι να βγάζεις το πρώτο σου δόντι; «Αχ, τρέχουν τα σάλια από το στόμα μου και πονάω… Μπορώ, τώρα, να μασήσω ό,τι θέλω; Τι, όχι;» Και όταν το σώμα σου σε εκπλήσσει; «Έκανα πριτς! Κοίτα, μπορώ να κάνω σαν μια μοτοσυκλέτα: πριτς, πριτς πριτς. Άραγε η γάτα κάνει πριτς;» Ο μικρός μπόμπιρας της Leslie Patricelli τριγυρνά στις σελίδες των βιβλίων γεμάτος περιέργεια και όρεξη για να ανακαλύψει τον κόσμο. Παρατηρεί γύρω του, βάζει πράγματα στο στόμα του, μυρίζει καινούργιες μυρωδιές και ακούει νέους ήχους. Κάνει δηλαδή ό,τι κάνουν όλα τα μωρά. Γι’ αυτό και δεν μπορεί κανείς να του αντισταθεί! Οι δύο πρώτοι τίτλοι της σειράς κυκλοφορούν τον Ιούνιο από τη Μικρή Σελήνη.

mikriselini.gr

/mikriselini

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Πες το με μια εικόνα ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ Από το αφιέρωμα στο παιδικό βιβλίο, δεν θα μπορούσαν να λείπουν αυτοί που του δίνουν μορφή και χρώμα. Το Τaλκ ρώτησε πολλά και διάφορα έξι αγαπημένους εικονογράφους. Ας δούμε τι μας είπαν η Μάρια Μπαχά, ο Πέτρος Μπουλούμπασης, η Ρένια Μεταλληνού, η Έφη Λαδά, ο Αχιλλέας Ραζής και η Ντανιέλα Σταματιάδη.

Πώς ξεκίνησες να εικονογραφείς παιδικά βιβλία;

Πώς συνεργάζεσαι συνήθως με τους συγγραφείς; Δουλεύετε παράλληλα ή παίρνεις το κείμενο μετά την ολοκλήρωσή του;

Ποιες προκλήσεις κρύβει η εικονογράφησή τους;

Ποιον εικονογράφο, Έλληνα ή ξένο, θαυμάζεις;

Από πού εμπνέεσαι;

Ποιο βιβλίο θα ήθελες να έχεις εικονογραφήσει;

Πού ζωγραφίζεις συνήθως και ποιες τεχνικές χρησιμοποιείς;

Τι δουλεύεις αυτή τη στιγμή;

Ποιο είναι το αγαπημένο σου βιβλίο από όλα όσα έχεις εικονογραφήσει; Και ποιος ο αγαπημένος σου ήρωας;

*Η εικονογράφηση είναι από το βιβλίο της Έφης Λαδά «Οι μέρες της σιωπής», Εκδόσεις Πατάκη

Τέλος, πώς θα σύστηνες τον εαυτό σου σε ένα παιδί;

24.05.2021

Αχιλλέας Ραζής 1

Η εικονογράφηση με απασχολούσε πολύ καιρό πριν ασχοληθώ επαγγελματικά με αυτήν, σαν να με πήγαινε η ζωγραφική μου προς τα εκεί. Επαγγελματικά, όμως, όλα ξεκίνησαν τον Μάιο του 2016, όταν μου τηλεφώνησε η Αργυρώ Πιπίνη για να μου ζητήσει να εικονογραφήσω το Μελάκ, μόνος. Μέχρι τότε, δεν ήμουν καθόλου σίγουρος για το εάν η δουλειά μου ήταν κατάλληλη για παιδικό βιβλίο. Η ανασφάλεια μου υποχώρησε κάπως όταν, έπειτα από λίγον καιρό, στο γραφείο των εκδόσεων Καλειδοσκόπιο έδειξα τα πρώτα storyboards για το βιβλίο και άρεσαν πολύ και στην εκδότρια Αλέξα Αποστολάκη. Εκείνη και η γραφίστρια Εριφύλη Αράπογλου, που έστησε αυτό το μοναδικό βιβλίο με το πολύ ιδιαίτερο σχήμα και την ποιότητα χαρτιού, με βοήθησαν να καταλάβω πως μια ωραία εικονογράφηση για παιδικό βιβλίο δεν είναι απλώς ωραίες εικόνες βαλμένες στη σειρά. Tα σημερινά παιδιά είναι κριτές αυστηρότατοι. Καταλαβαίνουν αμέσως όταν είσαι ψεύτικος ή όταν πας να τα κολακέψεις. Έχουν μπουχτίσει από ηθοπλαστικές ιστορίες, στρογγυλεμένες, όλο υποκοριστικά και παλ χρωματισμούς, που δήθεν τους ταιριάζουν περισσότερο. Πρόκληση, λοιπόν, για έναν σύγχρονο δημιουργό είναι να τα αποφύγει αυτά και να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ο εαυτός του, να δείξει στα παιδιά αυτά που τον γοητεύουν αλλά κι αυτά που τον στεναχωρούν, γιατί όχι; Μου αρέσουν οι εικονογραφήσεις αλλά και τα κείμενα που οξύνουν τις αισθήσεις, την αντίληψη, την παρατηρητικότητα, όπου δεν είναι όλα τονισμένα, ούτε όλα σε πρώτο επίπεδο. Αν δεν «ωθήσουμε» τους μικρούς αναγνώστες να παίξουν με τις εικόνες μας και τα κείμενα και να φανταστούν τον κόσμο όπως θα έπρεπε, ολόκληρο, θα έχουμε αποτύχει ως εικονογράφοι ή συγγραφείς. Απ' τα γύρω μου πράγματα κυρίως. Θαυμάζω πολύ την τάση των σύγχρονων εικονογράφων που πάνε πιο κοντά στο χειροποίητο, στις ζωγραφικές ποιότητες, στις εμμονές τους, και δεν ψάχνουν έτοιμες συνταγές. Μου αρέσει, επίσης, που εντάσσουν στις δουλειές τους τον πλούτο και τις ιδιαιτερότητες που έχει ο κάθε τόπος. Με εκπλήσσει ότι βρίσκω πολλούς «συγγενείς» μέσα στην ιστορία της τέχνης. Με παρηγορεί το να βρίσκω εκεί πράγματα που αφορούν το σήμερα. Εμείς, των σύγχρονων καλών τεχνών, σνομπάραμε στην αρχή την ιστορία της τέχνης, νομίζοντας πως είναι μόνο «κανόνες» και «δέος για τους δάσκαλους». Κάναμε τεράστιο λάθος… Ζωγραφίζω κυρίως σ' ένα εργαστήριο που νοικιάζω στην πόλη όπου μένω, τη Χαλκίδα. Πάω εκεί τα απογεύματα, μετά τη δουλειά μου στο σχολείο. Δουλεύω καθημερινά, έχω ωράριο εργασίας. Μάλιστα, όταν έχω πράγματα που πρέπει να τελειώσουν παίρνω δουλειά μαζί μου και στις διακοπές. Παλαιότερα δούλευα με λάδια κυρίως, τώρα με τις εικονογραφήσεις δουλεύω σχεδόν με τα πάντα: Χρωματιστά μολύβια, λαδοπαστέλ και

ξηροπαστέλ, σκόνες αγιογραφίας, μελάνια, ακόμα και κολάζ. Δεν υπάρχει αυστηρή ιεραρχία στον τρόπο που χρησιμοποιώ τα υλικά μου, τα ανακατεύω με κάπως ανορθόδοξο τρόπο. Χρησιμοποιώ, για παράδειγμα, πενάκι ή μαρκαδοράκι επάνω σε μια επιφάνεια ζωγραφισμένη με ακουαρέλα, προκειμένου να πετύχω αυτό που θέλω. Βλέποντας τo πώς δουλεύει η Beatrice Alemagna, τόλμησα τελευταία να βάλω πολύ σκούρους τόνους, σχεδόν μαύρους, δίπλα σε πολύ έντονα χρώματα π.χ. στο φλούο πορτοκαλί. Δεν χρησιμοποιώ ποτέ υπολογιστή.

Δεν έχω κάνει και τόσα πολλά βιβλία ακόμα. Νιώθω πως τώρα ξεκινάω. Παρ'όλα αυτά, ο Μελάκ, η Ιόλη απ' την Κερύνεια, ο Λευτέρης της κατοχικής Αθήνας, το Χελιδόνι του ’21 είναι όλοι τους αγαπημένοι ήρωες. Άλλωστε, αφιέρωσα αρκετούς μήνες με τον καθένα ξεχωριστά και, κατά κάποιον τρόπο, συμβολίζουν τις διαφορετικές περιόδους της δουλειάς μου, αλλά και της ζωής μου.

Παίρνω το κείμενο αφού ολοκληρωθεί. Δεν μου έχει συμβεί να το δουλεύουμε παράλληλα, τουλάχιστον έως τώρα. Στην αρχή, το διαβάζω όλο. Μετά ανταλλάσσουμε κάποια mail με τον συγγραφέα προκειμένου να καταλάβω τι θέλει αυτός από μένα και γενικά να του πω πώς το σκέφτομαι εγώ. Κάνω κάποια σκίτσα και storyboards, πολύ απλές, γρήγορες σημειώσεις με μολύβι ή ακουαρέλα. Τα στέλνω να τα δει ο συγγραφέας ή καμιά φορά και ο γραφίστας που επιμελείται το βιβλίο. Κι αφού συζητήσουμε πάλι, ξεκινάω να στήνω τα «σαλόνια» μου. Στην πορεία, μπορεί να χρειαστεί να μιλήσουμε για κάτι που θα προκύψει. Το εξώφυλλο έρχεται πάντα στο τέλος. Εκεί πάλι το ψάχνουμε αρκετά.

Από Έλληνες μου αρέσουν πολύ η Μάρια Μπαχά, ο Χρήστος Κούρτογλου και ο Κώστας Μαρκόπουλος. Από ξένους o Μanuel Marsol, και o Jockum Nordström.

Δυο από τα αγαπημένα μου κλασικά που διαβάζω και στα παιδιά μου πριν κοιμηθούν: Τις «Περπέτειες του Τομ Σόγιερ» και τον «Ρομπέν Των Δασών». Αλλά και τα Άγια πάθη, όπως τα διαβάζουμε στα Ιερά Ευαγγέλια και τα «ξαναζούμε» κάθε χρόνο, τη Μεγάλη Εβδομάδα.

Δουλεύω για πρώτη φορά κάτι δικό μου, ένα εικονοβιβλίο με ελάχιστες έως καθόλου λέξεις. Το έχω ήδη καθυστερήσει, το ξανακοιτάζω συνεχώς, γιατί νιώθω πως η ευθύνη είναι μεγάλη. Ελπίζω να βγει έως τον Δεκέμβριο. Επίσης, δουλεύω ακόμα ένα βιβλίο με παραμύθια, ένα των Ρομά και δυο απ' την Αφρική, επιλεγμένα και διασκευασμένα από τη Λίλη Λαμπρέλλη.

«Γεια σας! Έχω πολλές εικόνες να σας δείξω. Το ξέρω άργησα πολύ, ελπίζω να καταλαβαίνετε».

*Η εικονογράφηση είναι από το βιβλίο της Γιώτας Αλεξάνδρου «Όταν παίζαμε για τη νίκη, Καραγκιόζη μου», Ελληνοεκδοτική, 2019

24.05.2021

Έφη Λαδά 1

Μπήκα στον κόσμο των παραμυθιών φτιάχνοντας με τις κόρες μου ιστορίες και διαβάζοντας δεκάδες παραμύθια μαζί τους, πριν από αρκετά χρόνια. Αποφάσισα τότε να κάνω ένα τολμηρό βήμα, προτείνοντας το δικό μου εικονογραφημένο παραμύθι και είχα την τύχη να κυκλοφορήσει... Κι αυτός είναι από τότε ο δρόμος μου. Πάντα υπάρχουν δεύτερες και τρίτες σκέψεις μέσα σε μια εικόνα. Εκτός από την αποτύπωση της ιστορίας, οι εικόνες περπατάνε πιο πέρα και κρύβουν και άλλες ερμηνείες. Οι εικόνες προκαλούν και προσκαλούν το παιδί να απλώσει τη φαντασία του και να ταξιδέψει μέσα απ’ αυτές. Από όλα όσα υπάρχουν και συμβαίνουν γύρω μου και μακρύτερα από εμένα. Απ’ όλα όσα με αγγίζουν και θεωρώ πως μ’ έναν τρόπο μου δίνουν ένα ερέθισμα για να ασχοληθώ μαζί τους κι απ’ όλα όσα υπάρχουν αποθηκευμένα στο μυαλό μου και βρίσκουν τρόπο να φανερωθούν όταν χρειάζεται. Ζωγραφίζω στο εργαστήριό μου, όπου έχω όλα τα σύνεργά μου και την απομόνωση-ησυχία που χρειάζομαι. Ξεκινάω με τα σχέδια πάνω στο χαρτί. Χρωματίζω με ακουαρέλα, gouache, ακρυλικά ή μολύβι, γραφίτη ή κολάζ κ.ά. Υπάρχει μια ελευθερία στα υλικά, καθώς κάνω κάθε φορά καινούργιες εικαστικές προσεγγίσεις.

*Η εικονογράφηση είναι από το βιβλίο της Έφης Λαδά «Οι μέρες της σιωπής», Εκδόσεις Πατάκη, 2019

Όλα αγαπημένα είναι όσα έχω εικονογραφήσει. Έχουν πάρει χρόνο και αγάπη. Επίσης, όλοι οι ήρωες έχουν κάτι να πουν και έχουν όλοι τη σημαντικότητά τους στην κάθε ιστορία.

Από τον/η συγγραφέα έχω το κείμενο ολοκληρωμένο. Έτσι μπορώ να έχω τα βήματα για την εικονογράφησή του. Η οπτική και η γνώμη του/της λαμβάνεται υπ’ όψιν και συζητιέται με πρόχειρα σκίτσα και προτάσεις, καθώς ξεκινώ την εικονογράφηση.

Θαυμάζω πολλούς, πάρα πολλούς. Κάθε φορά ανακαλύπτω και καινούργιες δουλειές από σπουδαίους εικονογράφους. Αναφέρω ενδεικτικά κάποιους αγαπημένους: Beatrice Alemagna, Albertine Zullo, Oliver Jeffers, Isabelle Arsenault, Alexandra Boiger, Ana Juan...

Πολλά βιβλία είναι υπέροχα! Μια όαση εικαστική και συγγραφική. Τι να πρωτοζηλέψεις, αλήθεια; Πρόχειρα, μου έρχεται στο μυαλό, το Child of Glass της Beatrice Alemagna.

Αυτήν την περίοδο δουλεύω μια ιστορία για το ταξίδι της ψυχής που κάνουμε εμείς οι ίδιοι, σχετικά με την αποθήκευση συναισθημάτων και τη διαχείριση της ανάμνησης.

Σαν ένα παιδί που ζωγραφίζει με οδηγό την καρδιά, κάθε φορά, έναν καινούργιο κόσμο.

30 Μάρια Μπαχά 1

Ξεκίνησα το 2003, λίγα χρόνια αφότου αποφοίτησα από την Α.Σ.Κ.Τ., και μετά το πρώτο βιβλίο ήρθε το επόμενο και το ένα έφερνε το άλλο, μέχρι σήμερα. Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο το βιβλίο μου «Μια Ιστορία για τον Διονύσιο Σολωμό», στο οποίο έχω γράψει και το κείμενο, και απευθύνεται σε μεγαλύτερες ηλικίες, σε εφήβους και νέους ενήλικους. Στη διαδρομή δέθηκα πολύ με την τέχνη της εικονογράφησης και τους ανθρώπους της. Βλέπω την εικονογράφηση και τη ζωγραφική σαν δύο αλληλοτροφοδοτούμενα πεδία έκφρασης. Αν και διαφέρουν αρκετά στα σημεία, μπορούν να δώσουν πνοή το ένα στο άλλο.

Το εικονογραφημένο βιβλίο, ακόμη και το εμπορικό, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να ιδωθεί και ως ένα artist's book. Αυτή η πλευρά του με ενδιαφέρει πολύ. Το παιδικό, αλλά και συνολικά το εικονογραφημένο βιβλίο, είναι ένα πεδίο όπου κάποιος μπορεί να επενδύσει με πρωτογενή καλλιτεχνική εργασία, νοηματοδοτώντας με καινούργιο τρόπο τεχνικές ζωγραφικής που εκτός πλαισίου μπορεί να δείχνουν ξεπερασμένες ή φθαρμένες. Έτσι, μια ακαδημαϊκή ή διακοσμητική εικόνα μπορεί να αναβαπτιστεί στις σελίδες ενός παιδικού βιβλίου και να λάμψει ολόφρεσκη. Το γεγονός ότι απευθυνόμαστε σε παιδιά θέτει κάποιους περιορισμούς φυσικά. Οφείλουμε να προσαρμοστούμε στις ηλικιακές τους ιδιαιτερότητες, αλλά αυτό επ' ουδενί δεν σημαίνει ότι υποτιμάμε τους αναγνώστες αυτής της ηλικίας. Αντίθετα, θα εκπλαγεί κανείς διαπιστώνοντας πόσο πιο ανοιχτό μπορεί να είναι κάποιο παιδί σε μία, για παράδειγμα, πιο αφηρημένη εικόνα, σε σύγκριση με έναν ενήλικο. Το εικονογραφημένο βιβλίο, μέσα από την οπτική απόλαυση και τη διασκέδαση που προσφέρει, μπορεί να μυήσει ένα παιδί φυσικά και βιωματικά στον κόσμο της σκέψης και της δημιουργίας, του πνεύματος και της τέχνης. Όσους δημιουργούς παιδικών βιβλίων γνωρίζω, ξέρουν πολύ καλά τη δύναμη και την καλλιτεχνική αξία που έχει το είδος και το παίρνουν πολύ στα σοβαρά.

Από το νησί μου, τη Χίο, και από τη φύση, όσο αναχρονιστικά κι αν ακούγονται αυτά. Με ενδιαφέρουν οι ιδιοφυείς και ιδιοσυγκρασιακοί δημιουργοί που χτίζουν από το μηδέν τον κόσμο τους χωρίς να εντάσσονται απαραίτητα σε κάποιο τρέχον ρεύμα. Με συγκινεί η λαϊκή τέχνη και οι πρωτογενείς πηγές.

Συνήθως, ζωγραφίζω στο εργαστήριό μου, αλλά και σε πρόχειρα εργαστήρια που στήνω σε άλλους χώρους, όταν χρειάζεται. Κάθε εργασία που ξεκινάει απαιτεί φρέσκια ματιά και αναθεώρηση των εργαλείων. Μ' ενδιαφέρει πάντως σταθερά το έργο που χτίζεται χειρωνακτικά.

Σε όλες τις περασμένες δουλειές βλέπω τα λάθη και τα κενά, οπότε δυσκολεύομαι να επιλέξω ένα. Πάντα ονειρεύομαι να μου δοθεί κάποτε η ευκαιρία να ξαναεπισκεφτώ όλες μου τις εικονογραφήσεις για να κάνω τις απαραίτητες διορθώσεις. Υποθέτω, βέβαια, ότι έπειτα από λίγο καιρό θα ξαναβλέπω καινούργια λάθη, οπότε ίσως η αναθεώρηση να είναι μάταιη. Κάθε δουλειά αποτυπώνει τον βαθμό ωριμότητας της στιγμής. Ο αγαπημένος μου ήρωας, πάντως, είναι ο Διονύσιος Σολωμός.

*H εικονογράφηση είναι από το βιβλίο της Χάριτος Μέγα «Η Ασημένια Ζώνη», Εκδόσεις ΠΙΟΠ, 2019

24.05.2021

Έχω συνθηκολογήσει με την πραγματικότητα του βιβλίου πλέον. Έχω καταλάβει ότι, σε αντίθεση με τη μοναχική δουλειά του ζωγράφου, όταν δουλεύει αποκλειστικά για δικά του έργα, η εικονογράφηση οφείλει να είναι μια πιο ευέλικτη διαδικασία. Χρειάζομαι τον χρόνο και τον χώρο μου, ασφαλώς, για να αναπτύξω τη δουλειά μου, αλλά πλέον είμαι πολύ ελαστική στις παρατηρήσεις και στις αλλαγές που ενδεχομένως προτείνονται από τον συγγραφέα, τον γραφίστα ή τον εκδότη, αν κρίνω πως μπορώ να αντεπεξέλθω επαρκώς σ' αυτές. Το βιβλίο δεν είναι το όραμα ενός, αλλά το όραμα πολλών. Θέλουμε δε θέλουμε, η ευθύνη των επιλογών μοιράζεται σε όλους τους συντελεστές κι αυτό έχει και μια συνεργατική και αρκετά ανακουφιστική διάσταση. Όταν συναντηθούν υλοποιημένα τα επιμέρους στοιχεία (κείμενο, εικονογράφηση, χαρτί, διαστάσεις, εκτύπωση κ.λπ.), όσο ενδελεχώς κι αν έχει φανταστεί το βιβλίο ο δημιουργός στην ησυχία του εργαστηρίου του, δημιουργείται μια καινούργια δυναμική που ουσιαστικά οδηγεί την έκδοση, αρκεί να την αφουγκραστούμε.

Τον τελευταίο καιρό αγαπάω πολύ τη δουλειά της κομίστας Tara Booth, επειδή συνδυάζει ποιότητες εικαστικές, υπαρξιακές, ψυχαναλυτικά εξομολογητικές και χιουμοριστικές εικόνες. Μ' αρέσει η Beatrice Allemagna, το εικαστικό έργο του Sean Sullivan με στοιχεία αφηρημένα εικονογραφικά. Αποσπασματικά, μου αρέσουν έργα των διεθνών σούπερ σταρ της εικονογράφησης (Carson Ellis, Manuel Marsol κ.λπ.), αλλά με την υποσημείωση της μανιέρας που τους παγιδεύει. Στον αντίποδα, θαυμάζω τον Φώτη Κόντογλου, γιατί χάρη στην εικονογράφηση και την εικονοποιία του ίδιου και των μαθητών του (Τσαρούχη, Κοψίδη, Εγγονόπουλου, αλλά και Χουλιαρά, που θεωρεί τον εαυτό του μαθητή του Κόντογλου) –και στις προσωπικές πορείες τους– κατάφερα να δω και να συνδεθώ με μια ζωγραφική παράδοση αιώνων, τη βυζαντινή. Θαυμάζω και τον Αλέξη Κυριτσόπουλο, που, ακολουθώντας αντίστροφη πορεία, βρήκε τη ζωγραφική μέσα από την εικονογράφηση βιβλίων για παιδιά.

Θα ήθελα να μπορώ να ζωγραφίζω κάπως σαν τον Norman Rockwell και να εικονογραφήσω κάτι σαν Το Νησί των Θησαυρών του Robert Louis Stevenson. Ή να μπορώ να ζωγραφίζω και να φτιάχνω χαρακτικά κάπως σαν τον Κώστα Γραμματόπουλο και να εικονογραφήσω κάτι σαν Το Μυστικό του Κόκκινου Σπιτιού, της Άλκης Γουλιμή.

Είμαι πάντα διχασμένη ανάμεσα στις εικονογραφήσεις βιβλίων και στην ατομική ζωγραφική δουλειά, και η περίοδος αυτή δεν αποτελεί εξαίρεση. Δουλεύω παράλληλα για μια ατομική εικαστική έκθεση που θα προεκτείνεται και έξω από τα έργα, καθώς και ένα βιβλίο για παιδιά που αναμένεται να βγει τον επόμενο χειμώνα. Με τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο σχεδιάζουμε διάφορα που δεν καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε τον προηγούμενο χρόνο λόγω πανδημίας και αφορούν το βιβλίο «Μια Ιστορία για τον Διονύσιο Σολωμό».

Είμαι κάποια που ψάχνει – όχι πάντα με επιτυχία- να βρει τον εαυτό της (και τους άλλους).

24.05.2021

Ντανιέλα Σταματιάδη 1

Κάπως τυχαία. Ήταν μια εποχή που έψαχνα κάποιον τρόπο να συντηρήσω οικονομικά το εργαστήριο που είχα νοικιάσει για να ολοκληρώσω τη διπλωματική μου στη σχολή Καλών Τεχνών, κι ένας φίλος βρήκε μια σχετική αγγελία. Εκείνα τα χρόνια, το επάγγελμα του εικονογράφου παιδικών βιβλίων ήταν κάτι άγνωστο και δεν θα μου είχε περάσει για κανέναν λόγο από το μυαλό να ασχοληθώ με κάτι τέτοιο, αν δεν μου την είχε δείξει. Αυτή ήταν, λοιπόν, η αφορμή, χωρίς καμία πρόθεση τότε να μπω και να μείνω σ' αυτόν τον χώρο. Δεν είχα ιδέα πόσο θα τον αγαπούσα... Ουκ ολίγες, κι αυτό είναι ένα από τα πολλά που κάνει την εικονογράφηση ένα τόσο ενδιαφέρον επάγγελμα. Θα αναφερθώ σε ορισμένες μόνο: Όπως σε κάθε καλλιτεχνική δραστηριότητα, πρέπει ο δημιουργός να το ζει, να το αισθάνεται αυτό που πραγματεύεται, με έναν τρόπο να πηγάζει από μέσα του με ροή. Χωρίς αυτή τη βαθιά εμπλοκή, το αποτέλεσμα πιο πιθανό είναι να βγει στείρο. Όλη αυτή η διαδικασία, λοιπόν, δεν είναι πάντα απλή. Απαιτεί αφοσίωση, συγκέντρωση, συναισθηματικό και δημιουργικό χώρο εντός, που κάποιες φορές έρχεται σε σύγκρουση με την όποια πραγματική συνθήκη. Άλλη μια πρόκληση είναι η εικαστική ελευθερία στην οποία στοχεύουμε: Η ελεύθερη σκέψη και γραφή, χωρίς τα εμπόδια που παράγει η λογική, ρεαλιστική θέαση των πραγμάτων. Με άλλα λόγια, το να επιστρέψεις στην προσχολική ηλικία και να συνδυάζεις αυτήν την παιδικότητα και ελευθερία με την ενήλικη εμπειρία σου. Κλείνω με τη συνεργασία με όλους τους συντελεστές του βιβλίου. Ο εικονογράφος καλείται να ερμηνεύσει το κείμενο ενός συγγραφέα, να του δώσει ζωή, σάρκα και οστά. Ως εκ τούτου, εικονογράφος και συγγραφέας πρέπει να βρεθούν στο ίδιο μήκος κύματος, μια προσπάθεια που απαιτείται να γίνει και από τις δυο μεριές. Ιδανικά, και με τη βοήθεια του εκδότη. Ομολογουμένως, αυτό δεν είναι πάντα εύκολο, για ευνόητους λόγους. Σίγουρα, όμως, πρέπει να καταστεί σαφές ότι η συνεργασία οφείλει να είναι ισότιμη. Δηλαδή, ο κάθε συντελεστής του βιβλίου πρέπει να έχει τον χώρο του –χωρίς να χρειάζεται να τον διεκδικεί– για να δημιουργήσει, να ερμηνεύσει και να προσθέσει τη δική του ματιά. Ένα βιβλίο είναι όραμα πολλών και όχι ενός.

Από πολλά πράγματα: Από εικόνες που βλέπω γύρω μου, από εικονογράφους που αγαπώ, από εικαστικούς, μπορεί και από μια τυχαία ματιέρα που προέκυψε να φτιάξω ή να δω.

Κυρίως δουλεύω στο εργαστήριό μου. Εδώ και κάποια χρόνια, εργάζομαι αποκλειστικά με digital media, χρησιμοποιώντας ποικίλες μικτές τεχνικές, ανάλογα τις ανάγκες του κάθε βιβλίου.

Έχω πολλά αγαπημένα, δύσκολο να ξεχωρίσω κάποιο. Αλλά, μια που μόλις εκδόθηκε το πρώτο βιβλίο του οποίου έγραψα και το κείμενο, θα πω αυτό: Το Θέλω, από τις Εκδόσεις Ίκαρος. Όλη η διαδικασία στ' αλήθεια με μάγεψε και τώρα που το κρατάω στα χέρια μου η χαρά είναι απερίγραπτη. Όσο για ήρωα; Και πάλι δυσκολεύομαι να διαλέξω, αλλά θα πω την Αμάλια, από το ομώνυμο βιβλίο που κάναμε με τον Αντώνη Παπαθεοδούλου. Είχαμε περάσει τέλεια χτίζοντας τον κόσμο της, την προσωπικότητά της και το έξυπνο μουτράκι της.

*Η εικονογράφηση είναι από το βιβλίο της Λίνας Σωτηροπούλου «Τι είναι αγάπη;», Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2020

Κατά κανόνα, παίρνω το κείμενο έτοιμο και αν χρειαστεί μπορεί να αλλάξει κάτι λίγο στην πορεία ο εκάστοτε συγγραφέας.

Άπειρους! Ποιον να πρωτοπώ τώρα; Από Έλληνες την Ίριδα Σαμαρτζή, τη Μυρτώ Δεληβοριά, τον Πέτρο Μπουλούμπαση, τη Σοφία Τουλιάτου, τον Χρήστο Κούρτογλου, τη Μάρια Μπαχά, τον Αχιλλέα Ραζή και πάει λέγοντας… Αφήνω πολλούς απ' έξω, παλιούς και νέους εικονογράφους. Γενικά, θεωρώ πως το επίπεδο της εικονογράφησης στην Ελλάδα έχει ανέβει πολύ και συνεχίζει. Από ξένους, θα αναφέρω λίγους, γιατί ο κατάλογος είναι ατελείωτος: Catarina Sobral, Oliver Jeffers, Ximo Abadia, Dale Blankenaar, Sara Lundberg, Kristin Lidström, Beatrice Alemagna, Simone Rea, Rasa Janciauskaite... Κι άλλοι πολλοί. Πάρα πολλοί.

Δεν έχω κάποιο στο μυαλό μου σαν απωθημένο. Μου αρέσει, πάντως, να εικονογραφώ μεστά, λιτά και ουσιαστικά κείμενα, οπότε οτιδήποτε τέτοιο μου κάνει και το θέλω!

Δουλεύω ένα πολύ ωραίο κείμενο, του γνωστού και αγαπημένου ζευγαριού Άγγελου Αγγέλου και Έμης Σίνη με τίτλο Μπιζζζζ, για τις Εκδόσεις Ίκαρος.

Ε, μάλλον κάτι σαν: «Γεια σου, εγώ είμαι η Ντανιέλα. Εσύ ποιος είσαι;»

24.05.2021

Πέτρος Μπουλούμπασης 1

Από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, μου άρεσε να ζωγραφίζω. Παρακολούθησα επί σειρά ετών μαθήματα ζωγραφικής και στη συνέχεια σπούδασα Γραφιστική στο Τ.Ε.Ι. Αθήνας. Η πρώτη μου επαφή, λοιπόν, με τον χώρο του βιβλίου ξεκίνησε με τη γραφιστική ιδιότητα, η οποία κάποια στιγμή έδωσε τη σκυτάλη στην εικονογραφική.

Κάθε βιβλίο σού προσφέρει τη δυνατότητα να ξεκινήσεις ένα δημιουργικό ταξίδι από την αρχή, προσπαθώντας παράλληλα να εξυπηρετήσεις τις εκάστοτε ιδιαίτερες «απαιτήσεις» που αυτό εμπεριέχει.

Η λέξη «έμπνευση» μου ακούγεται κάπως περίεργα. Θα την αντικαθιστούσα ευχαρίστως με τη λέξη «ερέθισμα». Ερεθίσματα, λοιπόν, υπάρχουν παντού, αρκεί να θες να είσαι δέκτης. Στις –σπάνιες– περιπτώσεις τώρα που αυτά δεν υπάρχουν, τα δημιουργείς εσύ.

Τα τελευταία χρόνια δουλεύω σχεδόν αποκλειστικά ψηφιακά, στον προσωπικό μικρόκοσμο του σπιτιού μου.

Κάθε φορά είναι αυτό που μόλις έχω εικονογραφήσει, μέχρι να του πάρει τη σειρά το επόμενο.

Είναι κάπως σπάνιο να μπορεί να λειτουργήσει μια παράλληλη συνεργασία. Συνήθως ο καθένας ασχολείται με τον τομέα του.

Υπάρχουν, εννοείται, πολλοί καλλιτέχνες που μου αρέσει η δουλειά τους, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Θα αναφέρω απλώς αυτόν που μου έρχεται στο μυαλό τώρα, για την υπέροχα αιρετική οπτική του. Λέγεται Joan Cornella.

Δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο. Σίγουρα υπάρχουν αρκετές κλασικές ιστορίες που προσφέρουν πλούσιο εικονογραφικό ενδιαφέρον.

Είμαι έτοιμος να ξεκινήσω μια πολύ ωραία ιστορία με πρωταγωνιστή κάποιον κ. Κόκορα! Νεότερα προσεχώς.

*Η εικονογράφηση είναι από το βιβλίο «Amours et sortilèges», 2016 Lior éditions (France)

Νομίζω ο καλύτερος τρόπος είναι αυτός που ήδη εδώ και κάποια χρόνια συμβαίνει. Μέσω των βιβλίων.

24.05.2021

Ρένια Μεταλληνού 1

Ξεκίνησα να εικονογραφώ σαν χόμπι, αρχικά όταν έγινα μαμά και αναζητούσα μια καλλιτεχνική διέξοδο. Πάντα αγαπούσα την εικονογράφηση, αλλά με αφορμή τα παιδιά μου ήρθα σε επαφή με την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων, με την οποία δεν είχα ιδιαίτερη σχέση έως τότε. Πριν από 7 χρόνια περίπου εικονογράφησα το πρώτο μου παιδικό βιβλίο και έκτοτε έμεινα σε αυτόν τον επαγγελματικό χώρο.

Νομίζω πως η μεγαλύτερη πρόκληση για μένα είναι να δώσω μορφή στον βασικό ήρωα. Να πω «να, έτσι θα είναι», λαμβάνοντας υπόψη το κείμενο και το κοινό στο οποίο απευθύνεται το βιβλίο. Επίσης, να αποφασίσω τι υλικά/μέσα θα χρησιμοποιήσω για την εικονογράφηση του βιβλίου.

Από τη φύση, τα συναισθήματα και τις προσωπικές μου εμπειρίες, από τις υπέροχες δουλειές συναδέλφων που βλέπω στο διαδίκτυο.

Ζωγραφίζω χρησιμοποιώντας αρχικά κυρίως μολύβια και μελάνια. Δουλεύω, όμως, και με τέμπερες, ακουαρέλες, κολάζ, μαρκαδόρους κ.τ.λ. Μετά σκανάρω την εικόνα και τη δουλεύω στο procreate. Υπάρχουν και φορές, βέβαια, που μπορεί να δουλέψω εξαρχής κάποιο project στο procreate.

Δεν μπορώ να ξεχωρίσω ένα αγαπημένο βιβλίο. Συνήθως, κάθε νέο βιβλίο που δουλεύω γίνεται το αγαπημένο μου! Ο αγαπημένος μου ήρωας ακόμη δουλεύεται, αλλά θα σας τον συστήσω σύντομα!

*Η εικονογράφηση είναι από προσωπικό project της δημιουργού.

Στα περισσότερα βιβλία δουλεύω πάνω σε ολοκληρωμένο κείμενο.

Από Έλληνες εικονογράφους, ξεχωρίζω ιδιαίτερα την Zafouko Yamamoto (Ζαφειρούλα Σιμοπούλου) και τον Χρήστου Κούρτογλου. Το στιλ τους είναι ιδιαίτερο και αναγνωρίσιμο. Υπάρχουν, βέβαια, πολλοί ακόμη που αγαπώ και παρακολουθώ τη δουλειά τους όπως π.χ. η Θέντα Μιμιλάκη, η Ντανιέλα Σταματιάδη και η Αλεξία Λουγιάκη. Γενικά, νομίζω πως έχουμε πολλούς καλούς Έλληνες εικονογράφους, παρά το γεγονός πως η χώρα μας έχει μια μικρή αγορά. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, είναι αρκετοί οι Έλληνες εικονογράφοι οι οποίοι τα πάνε πολύ καλά και στο εξωτερικό. Από ξένους η λίστα είναι ατελείωτη: Adolfo Serra, Kitty Crowther, Viktoria Semykina, Dinara Mirtalipova, Isabelle Arsenault, Carson Elis, Amelie Flechais, Maisie Shearing και πολλοί πολλοί άλλοι.

Θα ήθελα να εικονογραφούσα το Ζητείται Ελπίς, του Αντώνη Σαμαράκη, το οποίο δεν είναι μεν εικονογραφημένο, όμως είναι ένα πολύ αγαπημένο μου βιβλίο, γεμάτο εικόνες και συναισθήματα.

Ολοκληρώνω την εικονογράφηση μιας φολκ ιστορίας και ετοιμάζω κάποια δείγματα για βιβλία που θα ξεκινήσω μέσα στο καλοκαίρι.

«Γεια, είμαι η Ρένια και ζωγραφίζω εικόνες για βιβλία! Θες να ζωγραφίσουμε κάτι μαζί;»

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Ανεβαίνοντας ψηλά στην Κουνελόσκαλα ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Κουνελόσκαλα είναι το πρώτο παιδικό βιβλίο της Μαρίας Γιαγιάννου, ένα πρωτότυπο, δημιουργικό παραμύθι που προτείνεται ως μια τρυφερή επαφή του παιδιού με την ομορφιά και τις προκλήσεις της τέχνης και της γνώσης, αλλά και ως ένα κάλεσμα προς την ομαλή αυτονόμησή του. Αν γνωρίζετε τη Μαρία, μπορείτε να καταλάβετε πως δεν θα υπήρχε περίπτωση να μην κάνει εξαιρετική δουλειά, όπως σε όλα της τα προηγούμενα κείμενα. Αν δεν την ξέρετε, είναι μια ευκαιρία να τη γνωρίσετε! Αγαπημένη Μαρία, σε καλωσορίζουμε στις σελίδες του Τaλκ με αφορμή μια… Κουνελόσκαλα! Πριν όμως την ανέβουμε παρέα, πες δυο λόγια για σένα στους αναγνώστες μας. Αγαπημένο Taλκ, χαιρετώ εσένα και τους αναγνώστες σου! Χαίρομαι που Η Κουνελόσκαλα με οδήγησε στο κατώφλι σας. Τιμή μου να την ανεβούμε μαζί. Πριν φέρω στον τρυφερό κόσμο των παιδιών το παραμύθι αυτό, ευτύχησα να δω εννέα βιβλία μου για ενήλικους αναγνώστες να εκδίδονται. Έτσι, αυτοσυστήνομαι πλέον ανερυθρίαστα ως συγγραφέας! Γράφω πεζογραφία, θέατρο και δοκίμιο. Οι σπουδές μου στην πολιτιστική διαχείριση, τη φιλοσοφία της τέχνης και την επικοινωνία είναι το φόντο των δοκιμίων μου. Η παιδιόθεν σχέση μου με τον χώρο των εικαστικών επίσης παίζει τον ρόλο της στις συγγραφικές επιλογές μου. Αγάπησα κάποια στιγμή και το θέατρο, εντελώς εξαπίνης κάπου στα 30 μου, και από τότε εξερευνώ τη θεατρική γραφή, περήφανη που κάποια έργα μου έχουν παιχτεί σε σημαντικές αθηναϊκές σκηνές. Ζω με τον άνθρωπο της ζωής μου, τον συγγραφέα Γιώργο Λαμπράκο, με τον οποίο αλληλοσυμπληρωνόμαστε και μοιραζόμαστε εστία, όνειρα και κόρη. Η κόρη μας είναι ένας στρόβιλος 5 ετών που βγάζει σπίθες (η οποία, τελευταία, με αποκαλεί «μανάρα») και έχει ζήσει την Κουνελόσκαλα από το πρώτο της σκαλοπάτι. Υποθέτω πως η έμπνευσή σου για να γράψεις το βιβλίο ήταν η Ελευθερία. Τι

άλλαξε μέσα σου ως συγγραφέα όταν έγινες μητέρα; Πριν από τη μητρότητα, φανταζόσουν τον εαυτό σου να γράφει παραμύθια; Για κάθε συγγραφέα, κινητήριος δύναμη είναι μια κάποια Ε/ελευθερία! Τώρα που το καλοσκέφτομαι, το πρώτο μου βιβλίο ήταν τρεις λαϊκοί θρύλοι μεταγραμμένοι σε δεκαπεντασύλλαβο, στην ουσία λοιπόν τρία έμμετρα παραμύθια. Φαίνεται ότι με το τωρινό, πιο συνειδητοποιημένο, παραμύθι μου δεν πηγαίνω αλλού, αλλά επιστρέφω κάπου γνώριμα. Είναι μια οικεία περιοχή το παραμύθι –καθώς το γράφεις, η μητέρα (που είσαι) συναντάει το παιδί (που ήσουν). Πώς συνέλαβες την ιδέα της Κουνελόσκαλας και πώς την επεξεργάστηκες ώστε να είναι έτοιμη προς έκδοση; Πριν από δυόμισι χρόνια, μεταξύ ύπνου και ξύπνιου της παιδούλας μου, ένας κούνελος ύψωσε τ’ αυτιά του πίσω απ’ το κοινό μας μαξιλάρι. Τ’ αυτιά του έγιναν μια τεράστια σκάλα κι εκείνη σκαρφάλωσε μέχρι που έφτασε στη χώρα του ύπνου. Μια αυτοσχέδια σκαλωσιά-αφήγηση κατέληξε να γίνει στέρεη ιδέα με τους χαρακτήρες και με τα όλα της. Όταν η ιστορία πέρασε στο χαρτί, το πρώτο που θέλησα ήταν να δημιουργήσω ένα πλήρες αντικείμενο, που να παιδαγωγεί και οπτικά, να μη βομβαρδίζει ούτε να θαμπώνει το μάτι και την ψυχή, να έχει λιτή ισορροπία κειμένου-εικόνας. Όταν συναντήθηκαν οι δρόμοι μας με τις εκδόσεις Καλέντη, τη Βασιλική Τζόκα και τον εικονογράφο Κώστα Θεοχάρη, το όνειρό μου απέκτησε σάρκα και αυτιά! Μίλησέ μας, τώρα, για τον Τρούφη, το θαυματουργό κουνέλι που πρωταγωνιστεί στην ιστορία σου. Πώς μεγάλωνε, ποια δέντρα τον συντρόφευαν και ποιο ήταν το μαγικό του χάρισμα; Ο Τρούφης μεγαλώνει γλυκά και αρμονικά, με την πιλότο μαμά του και τον κηπουρό μπαμπά του, καλλιεργώντας τα γονίδια των υψηλών ιδανικών, αλλά και των προσγειωμένων αξιών. Τον συντροφεύουν οι καρποί των τριών αγαπημένων του δέντρων: του Γραμματόδεντρου, του Χρωματόδεντρου και του Αριθμόδεντρου. Το μαγικό του χάρισμα είναι να μεγαλώνει

τα αυτιά του και να τα κάνει σκάλα, ώστε να ανεβαίνει όποιος έχει ανάγκη να φτάσει ψηλά. Εκτός βέβαια από τον ίδιο που είναι αδύνατον να ανέβει στον εαυτό του… Όταν ο Τρούφης νιώθει πως του λείπει ένα μουσικόδεντρο, ξεκινάει να αγοράσει μουσικόσπορους από την κυρία με τις νότες. Στον δρόμο, όμως, αρχίζουν οι παράξενες συναντήσεις… Ποιος είναι ο κύριος κάτω από τη μηλιά και γιατί τον επέλεξες ως πρώτο «καλεσμένο» σου; Ο Ισαάκ Νεύτων έχει μόλις ανακαλύψει τον νόμο της βαρύτητας και είναι επόμενο να νιώθει πολύ βαρύς. Ο ήρωάς μας λατρεύει κι εκείνος την επίλυση προβλημάτων κι έτσι με αφορμή ένα πεσμένο μήλο, τον απαγορευμένο καρπό της γνώσης, βοηθάει τον πατέρα της νεότερης φυσικής επιστήμης, να ξανανέβει στο δεντρόσπιτό του. Όταν λύσεις το πρόβλημα εκείνου που κατεξοχήν λύνει προβλήματα, έχεις μεγάλη δύναμη! Έπειτα σειρά έχει μια γυναίκα με λουλούδια στα μαλλιά και πλουμιστό φουστάνι. Ποια είναι και γιατί την έβαλες στο παραμύθι σου; Παρατήρησα ότι το τελευταίο διάστημα η Φρίντα Κάλο γεμίζει τις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων. Ειλικρινά, δεν είχα καμία πρόθεση να κάνω μια μοδάτη επιλογή. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου παράξενο που η Φρίντα επιλέγεται τόσο συχνά να βιογραφηθεί εκ νέου. Πρόκειται για μια προσωπικότητα πολύχρωμη και πονεμένη, ρευστή και μαζί στιβαρή, υπόδειγμα γενναιότητας. Είναι μια εξαιρετική γέφυρα για να έρθει σε επαφή ένα παιδί με την περιπετειώδη αποστολή της ζωγραφικής στα οδοφράγματα της ζωής. Μια τρελή ροδιά, ένα φωτόδεντρο και ο ποιητής τους είναι η επόμενη πρόκληση για τον Τρούφη. Αυτοί, πώς τρύπωσαν στις σελίδες της Κουνελόσκαλας; Δεν μπορώ να φανταστώ καλύτερο οδηγό από τον Οδυσσέα Ελύτη για να μας εισαγάγει στο Φως και στις ποιητικές του ρίζες. Θα έχουν κάποτε τα παιδιά μας την τύχη να καταλάβουν ότι η ανάγνωση ποίησης θα τους χαρίσει ανεκτίμητα δώρα; Προσωπικά, θέλησα να συναντήσουν τον έναν από τους δύο νομπελίστες μας και να

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Η πορεία του κούνελου συνεχίζεται. Πλέον βαδίζει σε φιλοσοφικά μονοπάτια. Ποιος είναι ο τεμπέλικος παππούς, που απολαμβάνει τη φύση και τι έχει να διδάξει τον Τρούφη μας; Ο Τρούφης είναι τυχερός, γιατί σ’ αυτό το ταξίδι του της πρώτης αυτονόμησης πέφτει πάνω στον Επίκουρο. Μια καθησυχαστική μορφή, μακριά από τη νεύρωση της φιλοδοξίας, που κόβει την κεκτημένη ταχύτητα του μικρού ήρωα, του δίνει να καταλάβει ότι δεν χρειάζεται πάντοτε να αναζητάμε στον ουρανό κάτι που βρίσκεται στη γη, στο χώμα που πατάμε, στο λουλούδι που μυρίζουμε, στον επίγειο κήπο της φιλίας και του αβίαστου χρόνου. Επιτέλους, ο Τρούφης φτάνει στην αγορά και βρίσκει την κυρία με τις νότες που χρειάζεται για το μουσικόδεντρό του. Μα, αν δεν κάνω λάθος, η κυρία αυτή, ονόματι Μαρία, δεν είναι μια τυχαία πωλήτρια… Ω, τυχαία η γυναίκα αυτή… αδύνατον! Η ΜαΟ Τρούφης είναι έναΣκάλα γλυκό ρία Κάλλας κάθεται στην ψηλότερη απ’ και πολύ τυχερό κουνέλι. όλες, εκείνη του Μιλάνου, και από εκεί στέλνει Στον υπέροχο κήπο του φυτρώνουν γράμματα, και χρώματα! τις νότες της σε όποιον έχει τααριθμοί αυτιά για να τις Αλλά και με τη μαγική ικανότητα που διαθέτουν τα αυτιά του, λάβει. Μετά την επιστήμη, τη ζωγραφική, την βοηθά τους άλλους όταν το έχουν ανάγκη. ποίηση και τη φιλοσοφία, έρχεται να προστεθεί και η μουσική στο καλάθι του Τρούφη. Αν θέλεις«Μόνος να μάθεις την σου ιστορία του, έχεις παρά να ακολουθήσεις πρέπει να βρεις τη μουσική», τονδενσυμβουλεύουν το μικρό κουνέλι στο ταξίδι του. οι γονείς όταν εκείνος ζητάει ναΘα τον συνοδεύσουν συναντήσεις πλάσματα παράξενα θα γνωρίσεις πρόσωπαμόνο σπουδαία. στο ταξίδι. Τα παιδιά μας άραγεκαιθα «ακούνε» YouTube ή θα βρουν το κίνητρο να αναζητήσουν την πιο απαιτητική ομορφιά της ζωής και να την αφουγκραστούν; Αυτή θα ήταν μια πραγματική αντίσταση. Έπειτα από τόσες συναντήσεις και κουνελόσκαλες που αναγκάστηκε να φτιάξει ο ΤρούISBN: 978-960-594-075-1 φης, επιστρέφει σπίτι εξαντλημένος. Κι όταν χρειάζεται να βοηθήσει τους γονείς του, δεν έχει πλέον δυνάμεις. Τότε, έρχονται οι φίλοι του, η πιο σταθερή και όμορφη σκάλα του κόσμου. Αλήθεια, τι σημαίνει για σένα φιλία και τι οικογένεια; Γιατί όλο αυτό το παραμύθι, εκτός από μια πρωτότυπη εισαγωγή στις τέχνες και στη φιλοσοφία, είναι και ένας ύμνος στις ανθρώ-

Τέλος, ετοιμάζεις κάτι καινούργιο για το νέο, λιλιπούτειο κοινό σου; Τι να περιμένουμε το επόμενο διάστημα; Ετοιμάζω ένα δοκίμιο για μεγάλους, αλλά και ένα επόμενο παραμύθι – υπερπολύχρωμο! – για παιδιά. Στο Taλκ έχουν δει πολλά τα μάτια σας και ξέρετε ότι μπορεί ένας συγγραφέας να παρασυρθεί, όταν ανοίξει η βρυσούλα του παραμυθιού, να γίνει ανοικονόμητος και να πέσει σε «ευκολίες». Δεν θέλω να το πάθω αυτό. Προσπαθώ το επόμενο παιδικό βιβλίο μου να είναι τουλάχιστον εφάμιλλο του προηγούμενου. Να το αγκαλιάσουν οι μεγάλοι και να το γιορτάσουν τα παιδιά, όπως βλέπω, και συγκινούμαι καθημερινά, ότι συμβαίνει με την Κουνελόσκαλα.

Η ΚΟΥΝΕΛΟΣΚΑΛΑ

Άξαφνα, εμφανίζονται και… τέρατα. Ή μάλλον τερατάκια, που ακούν στο ποιητικό όνομα Τρελόσωστα. Κάπου έμαθα ότι τα συνέλαβες να κυκλοφορούν στο μυαλό σου και τους έδωσες τον χώρο που τους άρμοζε στο βιβλίο σου! Για πες μας για αυτά! Θα είμαι ειλικρινής: τα Τρελόσωστα δεν με αφήνουν σε ησυχία. Κάποιες μέρες είναι η προέκταση του χεριού μου, κάθομαι κάτω και τα ζωγραφίζω, θέλω δε θέλω. Το καταπληκτικό με δαύτα είναι ότι όλοι μπορούν να ζωγραφίσουν τα δικά τους. Τη λέξη την ψάρεψα από τα πελάγη του Νίκου Καρούζου, αλλά στο πλαίσιο της Κουνελόσκαλας έχουν τον αστείο ρόλο ενός αντι-κανονικού τσούρμου που έρχεται να μας δείξει ότι μπορεί να είναι κανείς ταυτόχρονα τρελούτσικος και σωστός. Συν ότι η φαντασία ανθίζει εκεί που τη σπέρνεις!

πινες (οκ, ίσως και στις κουνελικές) σχέσεις… Σε έναν βαθμό η φιλία σημαίνει οικογένεια και η οικογένεια λειτουργεί καλύτερα όταν υπάρχει φιλία. Όταν νιώθεις τον φίλο σαν συγγενή έχεις κατακτήσει μια ανεκτίμητη οικειότητα που σου επιτρέπει πάντα να επιστρέφεις στη θαλπωρή της σταθερής αγάπης. Όταν τώρα νιώθεις τον συγγενή και σαν φίλο, αυτό εξασφαλίζει στη σχέση μια ευγενή απόσταση, μεγαλύτερο σεβασμό των ατομικών ορίων και των επιλογών. Η Κουνελόσκαλα όντως τιμά την οικογενειακή φωλιά, που δίνει τα ερείσματα στο παιδί, και έπειτα τη φιλία άνευ όρων, που μπορεί να σου δώσει χαρά μόνο αν ξέρεις να δίνεις.

Μαρία Γιαγιάννου

τον βοηθήσουν στην αποστολή του να ποτίσει το «Φωτόδεντρο» και την «Τρελή Ροδιά» του, προτού τον συναντήσουν άνευ φωτός σε κάποιο σχολικό εγχειρίδιο.

Εικονογράφηση Κώστας Θεοχάρης

Η Κουνελόσκαλα, της Μαρίας Γιαγιάννου, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καλέντη σε εικονογράφηση του Κώστα Θεοχάρη.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Μάνος Κοντολέων: Πάντα θα υπάρχει ένας «άλλος» που στα μάτια μας θα είναι εχθρός ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Μάνος Κοντολέων είναι ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες, που έχει καταπιαστεί με όλα τα είδη του πεζού λόγου: μυθιστόρημα, νουβέλα, διήγημα, παραμύθι, θέατρο και δοκίμιο. Η συμβολή του στην παιδική, εφηβική και crossover λογοτεχνία είναι σπουδαία. Και ασταμάτητη. Τον συναντήσαμε και συζητήσαμε με αφορμή το νέο του βιβλίο Η Μάσκα του Καπιτάνο, που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη. Καλησπέρα κ. Κοντολέων. Καταρχάς, ένα ευχαριστώ, γιατί μεγάλωσα με πολλά από τα βιβλία σας. Η ιστορία της «Ποντικούπολης» –που ίσως μου διαμόρφωσε και πολιτική συνείδηση– και «Ο Χιονάνθρωπος που δεν ήθελε να λιώσει» είναι από τα πρώτα που θυμάμαι στα χέρια μου. Αργότερα ήρθε ο «Φωκίων», τότε που ακόμα ήταν ελάφι, κι έπειτα τα εφηβικά σας, που ξεκίνησα να διαβάζω στην προεφηβεία. Ας πούμε, «Το 33» και –κυρίως– «Το ταξίδι που σκοτώνει» έχουν χαραχτεί στην αναγνωστική μνήμη μου, εδώ και 30 χρόνια! Μετά, σας ακολούθησα σε μυθιστορήματα crossover ή ενηλίκων και την τελευταία δωδεκαετία, σας συνάντησα εκ νέου στα παιδικά και εφηβικά σας κείμενα, ως μαμά παιδιών και πλέον εφήβων. Αλήθεια, πώς τα έφερε η ζωή και γίνατε συγγραφέας; Πόσα βιβλία έχετε γράψει μέχρι σήμερα και ποιο είναι το πιο αγαπημένο σας; Είναι ιδιαίτερα συγκινητικό το να ακούει κανείς πως με τα βιβλία του έχει συντροφεύσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής κάποιου άλλου ανθρώπου. Τουλάχιστον για μένα αυτή η συντροφιά ήταν ένα από τα ζητούμενα όταν ξεκινούσα τη συγγραφική μου καριέρα.

Εικαστικό: Βασίλης Κουτσογιάννης.

Ίσως γιατί κι εγώ ο ίδιος, ως αναγνώστης, μια παρόμοια συντροφιά θέλω να μου χαρίζουν οι συγγραφείς που διαβάζω. Τώρα πώς τα έφερε η ζωή και έγινα συγγραφέας… Μπορεί να έχω πολλές φορές αφηγηθεί ότι το πρώτο μου κείμενο το έγραψα κάπου στα 14 μου, όταν έχασα το αγαπημένο μου γατάκι και πως όταν στη συνέχεια το είδα δημοσιευμένο, αισθάνθηκα αυτό που μόλις πιο πάνω είπα –δηλαδή πως μοιραζόμουν σκέψεις και συναισθήματα με πολλούς άλλους. Αυτή είναι η ιστορία που στάθηκε η αφορμή να ξεκινήσω να γράφω, μα ποτέ δεν έχω ξεδιαλύνει αν πίσω της υπήρχε και κάτι άλλο… Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως γνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο απέκτησε το ταλέντο του. Μόνο να υποθέσει ποια στιγμή παρουσιάστηκε. Σε κάθε περίπτωση, όλα αυτά τα χρόνια έχω δει να εκδίδονται κοντά 90 τίτλοι με το όνομά μου, από τους οποίους σαφώς κάποιους και ξεχωρίζω, αλλά δεν θα πω ποτέ, ποτέ δε θα φανερώσω, ποιοι είναι αυτοί. Ό,τι κι αν έγραψα, το αναγνωρίζω ως τέκνο μου. «Η Μάσκα του Καπιτάνο», το τελευταίο σας βιβλίο, είναι μια ιστορία μυστηρίου που απευθύνεται σε εφήβους, μα διαβάζεται ευχάριστα και από ενήλικους. Εγώ θα ρωτώ και εσείς θα αποκαλύπτετε τόσο όσο… Μη φανερώσουμε τα πάντα στους αναγνώστες. Διαβάζοντας το βιβλίο, φαντάστηκα τη δράση είτε άχωρη, σε κάποιο κοντινό και ολίγον δυστοπικό μέλλον, είτε κάπου στην αχανή επαρχιακή Αμερική, όπως την έχουμε γνωρίσει μέσα από χολιγουντιανές ταινίες. Δεν ξέρω πού και πότε τοποθετήσατε εσείς τα γεγονότα, όμως θέλω να ρωτήσω γιατί επιλέξατε ένα περιβάλλον ανοίκειο στο ελληνικό κοινό και να μην προσδιορίσετε χρονικά τη δράση. Ο κεντρικός μου ήρωας ζει μέσα σε ένα αφιλόξενο για τον ίδιο περιβάλλον, κάπου όπου δεν αναγνωρίζει τίποτε ως δικό του, μήτε καν τον ίδιο τον εαυτό του. Και έτσι θέλησα να περιγράψω με έναν παρόμοιο τρόπο και τον μυθιστορηματικό χώρο. Όταν ο ήρωας θα καταφέρει να βρει τα δικά του πατήματα, τότε κι ο αφιλόξενος χώρος θα μετατραπεί σε

κάτι οικείο. Κι αν σκέφτηκα αυτόν τον «μη τόπο» να τον περιγράψω με έντονα στοιχεία του αμερικάνικου νότου, ήταν γιατί οι νέες γενιές διαμορφώνουν μια κουλτούρα που πολλά δανείζεται και από την κυρίαρχη μορφή αφήγησης της εποχής μας που, είναι ο κινηματογράφος –και μάλιστα ο αμερικάνικος κινηματογράφος. Πάμε στον Φιλ, στον δεκατετράχρονο πρωταγωνιστή σας. Τι μπορείτε να μας πείτε για αυτόν και για την παράξενη οικογένειά του; Θα χρησιμοποιήσω για να σας απαντήσω ένα απόσπασμα από την παρουσίαση του βιβλίου, της καθηγήτριας του ΑΠΘ Μένης Κανατσούλη. Πρόκειται, λοιπόν, για την ιστορία ενός εφήβου, του Φιλ, που οι αδιάφοροι γονείς του τον στέλνουν να ζήσει με τον παππού. Στο νέο περιβάλλον, ο Φιλ, που είναι ανασφαλής, χωρίς αυτοπεποίθηση και κεκεδίζει, γίνεται εύκολα θύμα μιας παρέας «σκληρών» συνομήλικων αγοριών. Ο τρόπος για να αντιδράσει απέναντι στο μπούλινγκ που υφίσταται είναι να αρχίσει να μεταβάλλεται σιγά σιγά σε Καπιτάνο, να αποκτά δηλαδή το μασκοφορεμένο πρόσωπο του σκληρού τιμωρού που αποδίδει, άτεγκτος, δικαιοσύνη. Θα του αρέσει, όμως, αυτός ο ρόλος ή, τελικά, θα τον αποποιηθεί; Συνεχίζω με τη Λάουρα. Ποια είναι; Πώς καταφέρνει να συνδεθεί με τον Φιλ, παρά τη διαφορά της ηλικίας, του φύλου και των βιωμάτων τους; Κι έπειτα, γιατί μιλάει με στίχους; Ομολογώ πως τη ζήλεψα για τη μνήμη της και για την ικανότητά της να τους εντάσσει στους διαλόγους της… Και πάλι θα καταφύγω σε μια δημοσιευμένη κριτική, της καθηγήτριας του ΕΚΠΑ Τζίνας Καλογήρου. Η Λάουρα είναι ταυτόχρονα η persona του συγγραφέα και ο φορέας του συγγραφικού λόγου. Είναι μια οδηγητική μορφή για τον νεαρό ήρωα, που θα τον στηρίξει με πολλούς τρόπους στην πορεία του προς την ενηλικίωση και την αυτοπραγμάτωση. Ο χώρος που την περιβάλλει περιγράφεται εκτενώς, λίγο πριν η ίδια η ηρωίδα κάνει την εμφάνισή της. Είναι ένας τόπος τερπνός και ειδυλλια-

24.05.2021

κός, γαλήνιος και ζεν, περίκλειστος και ασφαλής, απόλυτα περιγεγραμμένος και άφθονος. Περικλείει όλα τα αρχετυπικά στοιχεία –γη, αέρα, νερό, φωτιά– και συνομιλεί ευεργετικά με όλες τις αισθήσεις . Ένας χώρος που φιλοξενεί την παρουσία της γυναίκας που φέρει τον λόγο της ποίησης και της ομορφιάς και που θα είναι ο χώρος μέσα στον οποίο ο φοβισμένος έφηβος θα μετατραπεί σε ενσυνείδητο άντρα. Κι ο Καπιτάνο; Ποιος είναι; Ένας ήρωας ενός παλιού, ξεχασμένου, ίσως και αδιάφορου κόμικ; Ένας μασκοφόρος εκδικητής παλαιάς κοπής; Ή πολλά παραπάνω; Ο Καπιτάνο είναι ένας άτεγκτος δικαστής που προστατεύει μεν τους αδικημένους, αλλά δρα και στο πλαίσιο της εκδίκησης. Αυτό σημειώνει στη δική του κριτική ο πανεπιστημιακός δάσκαλος Γιάννης Παπαδάτος και συνεχίζει… Ένα πρόσωπο που αφηγηματικά ζει ανάμεσα στη φαντασία και στην πραγματικότητα. Με μια βέργα στο χέρι, άλλες φορές δρα μόνος του ή κι άλλες για λογαριασμό του Φιλ, που από άπραγος και φοβισμένος γίνεται τιμωρός. Άλλες φορές συνομιλούν οι δυο τους. Κι ο Φιλ αναρωτιέται αν είναι ο ίδιος ο Καπιτάνο κι αν πρέπει να εκδικηθεί και να θητεύσει στο μίσος. Παίρνει τη μάσκα του Καπιτάνο σαν μια «μετάγγιση». Κι ανάμεσα στο όνειρο ή στην πραγματικότητα, ο Φιλ είναι σαν να κάνει ασκήσεις μιας ενήλικης ζωής, πειράματα που θα τον βοηθήσουν να επιλέξει τη δική του συμπεριφορά. Εκδίκηση. Λέξη κλειδί στο βιβλίο. Είναι επιτρεπτή στη δική σας κοσμοθεωρία; Δικαιολογείται το θύμα αν «χτυπήσει» τον θύτη, γιατί έχει αδικηθεί; Κάθε περίπτωση και μοναδική. Αιτιολόγηση της κάθε μιας πάντα υπάρχει. Σπάνια, όμως, δικαιολόγηση. Ο Φιλ πριν και μετά τον Καπιτάνο… Ένας σχεδόν άλλος άνθρωπος. Θέλατε να περάσετε κάποιο μήνυμα στον αναγνώστη ή απλώς σας παρέσυρε η γραφή σας και οι υπερδυνάμεις ενός παραγνωρισμένου ήρωα; Είμαι και ονειροπόλος και συγγραφέας. Και πολλές φορές ως έφηβος ονειρευόμουν πως ζούσα ως κάποια άλλη προσωπικότητα. Ως άλλος. Ενήλικος πλέον και συγγραφέας αυτό μόνιμα κάνω –πρώτα ζω και μετά καταγράφω τη ζωή κάποιου άλλου. Αν δεν είσαι συγγραφέας, για να μεταφερθείς στην προσωπικότητα ενός τρίτου μεταξύ των άλλων χρειάζεσαι και μια μάσκα. Μια μάσκα σε μετατρέπει σε κάποιον άλλον. Κάποτε μου άρεσε να φοράω μάσκες… Έπαιζα με τις ψευδαισθήσεις μου και παράλληλα αισθανόμουν πως οι μάσκες με προφύλασσαν από τον ίδιο μου τον εαυτό. Μπορεί απλώς εμένα να με κάλυπταν, αλλά παράλληλα οι άλλοι διαφορετικά με αντιμετώπιζαν. Αυτά όλα κάποτε… Ως έφηβος. Έως ότου συνειδητοποίησα πως το να καλύπτεις το εγώ σου είναι κάτι παρόμοιο με το να το καταδικάζεις σε διαρκή φυλάκιση σε ανήλιο κελί. Γιατί τελικά, ενώ πιστεύεις πως θα υποδυθείς για λίγο μια άλλη προσωπικότητα, στην ουσία χάνεις

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ τη δική σου. Αυτός ο αυτοεγκλεισμός σκέφτηκα πως ήταν μια όμορφη ιδέα που πάνω της άξιζε να στήσω ένα μυθιστόρημα. Ο φόβος, για να ξεπεραστεί, χρειάζεται ήρωες με υπερδυνάμεις ή λίγη μαγεία; Επιστημονική φαντασία ή μαγικός ρεαλισμός; Ο καθένας ξεπερνά ή πιο σωστά προσπαθεί να ξεπερνάει τους φόβους του με τον δικό του τρόπο. Προσωπικά, και χωρίς να κρίνω τις επιλογές των άλλων, δεν δέχομαι τη βοήθεια υπερδυνάμεων ή της όποιας μαγείας. Στη ζωή χρειάζεται λογική και αυτογνωσία. Αλλά στη λογοτεχνία μπορείς να χρησιμοποιήσεις υπερρεαλιστικά ή και μαγικά ή και φανταστικά στοιχεία για να τονίσεις και να τονώσεις την αυτογνωσία. Όλα τα βέλη στη φαρέτρα της συγγραφής. Και κάθε φορά επιλέγω κάποιο. Στο βιβλίο θίγετε το θέμα της ανδρικής ταυτότητας, πηγής δυστυχίας για πολλά αρσενικά, η οποία τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται συχνά ρευστή. Τι σημαίνει για εσάς «αγόρι» και τι «άντρας»; Ο άνδρας ως κοινωνικό φύλο διαμορφώνεται κυρίως από τις γυναίκες. Θεωρώ πως η γυναίκα ως φύλο βιολογικό (το θήλυ, δηλαδή) έχει μια αυτονομία, μια και μπορεί να τεκνοποιήσει. Σε αντίθεση με το αρσενικό που η Φύση, μετά τη γονιμοποίηση, δεν το χρειάζεται. Το γυναικείο φύλο αντιδρά στην καταπίεση της κοινωνικής του οντότητας από τους άνδρες και με έναν βαθύ, θα έλεγα υπαρξιακό, τρόπο τους διαμορφώνει. Μα δεν τους εξομαλύνει τα βίαια χαρακτηριστικά. Θα περίμενε κανείς από τις μανάδες να καλλιεργούν στα αρσενικά παιδιά τους μια ταυτότητα που θα θεωρούσε τον εαυτό της ισότιμο με την γυναικεία. Κι όμως στην πλειονότητα των περιπτώσεων αυτό δε γίνεται. Κάποιοι όλη αυτή την κατάσταση την έχουν ονομάσει «πάλη των φύλων». Ως άνδρας –γιος, σύντροφος, πατέρας, φίλος, πολίτης– δεν την αποδέχομαι. Θέλω τη γυναίκα να την έχω ισότιμα δίπλα μου.

ΌΤΑΝ ΈΝΑ ΠΑΙΔΊ ΜΕΓΑΛΏΝΕΙ ΜΈΣΑ ΣΕ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΊΑ ΠΟΥ ΦΟΒΆΤΑΙ ΤΟ ΚΆΘΕ ΤΙ ΝΈΟ ΜΉΠΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΜΦΙΣΒΗΤΉΣΕΙ, ΤΌΤΕ ΕΊΝΑΙ ΦΥΣΙΚΌ ΤΟ ΠΑΙΔΊ ΑΥΤΌ ΝΑ ΕΞΑΣΚΕΊ ΜΠΟΎΛΙΝΓΚ. ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΝΑ ΥΦΊΣΤΑΤΑΙ όντα με συνείδηση. Μα είναι μια συνείδηση που δεν θέλουμε να απλώσουμε σε όλες τις περιπτώσεις. Τελικά, πάντα θα υπάρχει ένας «άλλος» που στα μάτια μας θα είναι εχθρός. Η σωστή παιδεία βοηθά. Μα δεν έχει με σωστό τρόπο προσφερθεί. Και τα περισσότερα από τα βιβλία που λέτε, έτσι επιφανειακά αντιμετωπίζουν το θέμα. Είναι πολλά ακόμα που θέλω να ρωτήσω, μα δεν μας φτάνει ο χώρος… Οπότε θα κλείσω με μια απορία που συχνά μου γεννιέται διαβάζοντας και στην οποία δεν έχω βρει ακόμα απάντηση. Το ταξίδι μας προς την ενηλικίωση τελειώνει ποτέ; Ή πάντοτε το παιδί μέσα μας βρίσκει τρόπους και ξεφεύγει από το μονοπάτι που θα «έπρεπε» να ακολουθεί; Τελικά, τι απέγινε ο Φιλ όταν μεγάλωσε; Ποτέ δεν τελειώνει το ταξίδι… Ή, πιο σωστά, ποτέ δεν πρέπει να τελειώνει το ταξίδι προς την ενηλικίωση. Γιατί κάθε μέρα που μεγαλώνουμε κάτι νέο ανακαλύπτουμε που θα πρέπει να αφήνουμε να μας διαμορφώνει. Έως τον θάνατο συνεχώς μεγαλώνουμε και όσο μεγαλώνουμε αποκτούμε περισσότερες εμπειρίες. Τώρα, για το τι έγινε ο Φιλ όταν μεγάλωσε… Θα σας παραπέμψω στην τελευταία πρόταση του μυθιστορήματος. Εκεί που πλέον ο Φιλ και ο παππούς του θα μιλήσουν γι’ αυτό. Ο ένας δίπλα στον άλλον. Σαν άντρες.

Ένα σοβαρό ζήτημα που αναδεικνύετε στη ΜάΟ Φιλ –δεκατετράχρονος έφηβος– αναζητά τρόπους να ξεπεράσει την ψυχρότητα με την οποία τον μεγάλωσαν οι γονείς του, αλλά και σκα είναι αυτό της κακοποίησης, του μπούλινγκ, να μπορέσει κάποια στιγμή να μιλήσει χωρίς να μπλέκονται γράμματα και συλλαβές μέσα στο στόμα του. ψυχικού και σωματικού. Ο δημόσιος διάλογος περί Η Λάουρα, εκείνη η περίεργη γυναίκα που γνωρίζει όταν πάει να μείνει στο σπίτι του παππού του, θα σταθεί αφορμή Ο ΜΆΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΈΩΝ γεννήθηκε στην Αθήνα. να μάθει ο Φιλ για την ύπαρξη του Καπιτάνο. αυτού έχει ανοίξει εδώ και χρόνια. Τα βιβλία που Είναι πεζογράφος. Γράφει μυθιστορήματα, Αλλά τι είναι αυτός ο Καπιτάνο; Σκληρός και διηγήματα, θέατρο, μικρές ιστορίες άκαρδος ήρωας ενός παλιού κόμικ ή κάποιος το θίγουν, είτε άμεσα είτε έμμεσα, χιλιάδες. και παραμύθια. Τα περισσότερα από που ο Φιλ θα ήθελεΣτη να του έμοιαζε; τα βιβλία του έχουν ως κέντρο τους βιώματα της παιδικής ηλικίας. Μια απρόβλεπτη ιστορία μυστηρίου, όπου οι χώρα μας, έχουν τρέξει εκατοντάδες εκπαιδευτικά καθημερινοί άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι www.kontoleon.gr με τους υπόγειους φόβους τους και τις manoskontoleon2.blogspot.com προγράμματα για τον σχολικό εκφοβισμό. κρυμμένεςΌμως, ενοχές τους. manoskontoleon.blogspot.com manoskontoleonbibliography. η βία συνεχίζει να είναι πανταχού παρούσα. Ίσως blogspot.com πιο κεκαλυμμένη. Αλλά παρούσα. Γιατί; Είναι η ροπή της ανθρώπινης φύσης; Πάντα το παιδί φοβάται το κάθε τι νέο, ακόμα κι όταν αναζητά να το κατανοήσει. Όταν ένα παιδί μεγαλώνει μέσα σε μια κοινωνία που επίσης φοβάται το κάθε τι νέο μήπως και την αμφισβητήσει, τότε είναι φυσικό το παιδί αυτό να εξασκεί μπούλινγκ. Αλλά και να υφίσταται. Θύτης και θύμα. Στη φύση του ανθρώπου; Το βιβλίο Η μάσκα του Καπιτάνο κυκλοφορεί Θα έλεγα ναι αν δω τον άνθρωπο ως ένα είδος θηλαστιαπό τις Εκδόσεις Πατάκη. κού και μόνο. Αλλά εδώ και αιώνες έχουμε πάψει να είμαστε μόνο θηλαστικά. Έχουμε γίνει και κοινωνικά ISBN 978-960-16-9235-7

9 789601 692357

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ Βασίλης Κουτσογιάννης

13235_Maska_Kapitano_cover.indd 1

Βοηθ. κωδ. μηχ/σης 13235

14/5/21 10:05 AM

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Στην κρυψώνα του γιγαντιαίου χιμπατζή και της παιδικής ψυχής ΤHΣ ΣΟΥΖΆΝΑΣ ΠΑΠΑΦΆΓΟΥ

ήμερα στο σχόλασμα οι μαθητές της κυρίας Ειρήνης έδειχναν πολύ διαφορετικοί. Σχεδόν πετούσαν από τη χαρά τους και δεν έβλεπαν την ώρα να επιστρέψουν στο σπί-

Εικαστικό: Μυρτώ Δεληβοριά.

Η Σουζάνα Παπαφάγου είναι κλινική ψυχολόγοςοικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια.

τι για να μοιραστούν τα νέα τους. Έτσι ξεκινά την αφήγησή του ο Δίκαιος Χατζηπλής, ενώ η Μυρτώ Δεληβοριά πλαισιώνει τις λέξεις του με ξεχωριστές εικόνες που αποτυπώνουν όσα γράφον ται, ανοίγον τας διάπλατα τις πόρτες της φαν τασίας· όπως άλ λωστε κάνει και το κείμενο. Τι είναι αυτό που άλ λαξε τους μαθητές της κυρίας

Ειρήνης και τι είναι αυτό που τους γέμισε με χαρά; Με τόση χαρά που τους έκανε σχεδόν να πετούν και να ανυπομονούν να μοιραστούν τα νέα τους με τους γονείς τους; Οι μαθητές είχαν μια σημαν τική εμπειρία. Βούτηξαν στο σύμπαν μιας συγ γραφέα παιδικών βιβλίων. Και τι δεν συνάν τησαν σε αυτή τη βουτιά! Η

24.05.2021

Εύα είπε στη μαμά της ότι ήρθε ένας αστροναύτης, ο Μπεν ότι ήρθε ένας εξερευνητής σπάνιων ερπετών, ο Αν τρέας ότι ήρθε ένας ναυαγός και ο Ά λεξ ότι ήρθε ένας γιγαν τιαίος χιμπαν τζής, που το έσκασε από τον ζωολογικό κήπο και κρύφτηκε στην τάξη τους! Τα πλάσματα του βιβλίου το έσκασαν από τις σελίδες και βούτηξαν στις παιδικές ψυχές, προκαλών τας παράλ ληλα αν τιδράσεις πανικού στους γονείς, οι οποίοι έσπευσαν να καλέσουν τη δασκάλα για να εξιχνιάσουν το μυστήριο! Τα φυτά της φαντασίας Κάθε τι που καταλήγει στο έδαφος της παιδικής ψυχής είναι σαν σποράκι το οποίο ανθίζει με φοβερή ταχύτητα μιας και το χώμα είναι αφράτο και γεμάτο με το πιο δυνατό συστατικό, τη φαν τασία! Το έδαφος της παιδικής ψυχής είναι γεμάτο με φυτά της φαν τασίας, τα γ νωστά φαν τασιολούλουδα (λέξη ενός παιδιού 7 χρονών). Πολ λές φορές, βέβαια, συμβαίνει το εξής: Τα φυτά που φυτρώνουν τρομάζουν κάποιους κηπουρούς που φρον τίζουν το έδαφος αυτό, μια και τα θεωρούν άγρια και τρέμουν πως θα γεμίσουν με τις ρίζες τους όλη την έκταση, αποδυναμώνον τας τα άλ λα φυτά. Θυμάμαι πως σε ένα από τα ταξίδια μου, κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στην Ιταλία ως φοιτήτριας, έτυχε να βρίσκομαι σε ένα βαγόνι τρένου με μια οικογένεια. Μαμά, μπαμπάς και τα δύο τους παιδάκια, δυο κοριτσάκια 4 και 8 χρονών περίπου. Ήταν ένα μεγάλο ταξίδι και η μαμά είχε εφοδιαστεί με βιβλία και μαρκαδόρους. Το πιο μικρό κοριτσάκι σχεδίαζε κάτι περίεργα πλάσματα, σαν ανθρωπάκια, σαν υπέροχα γαλάζια ανθρωπάκια (φτιαγμένα από γραμμές τετράχρονου), τα οποία έμοιαζε να πετούν με κάτι τεράστια πολύχρωμα φτερά (πάλι γραμμές). Η μαμά το ρώτησε τι ζωγραφίζει και πράγματι η μικρή περιέγραψε αυτά τα γαλάζια ανθρωπόμορφα πουλιά. Η μαμά το κοίταξε και του είπε: «Μα τι όμορφο είναι αυτό που ζωγραφίζεις, πώς το σκέφτηκες; Το είδες κάπου; Ξέρεις, όμως, πως δεν υπάρχουν μπλε ανθρωπάκια που πετάνε, έτσι δεν είναι;» Η μικρή την κοίταξε με απορία, σταμάτησε να ζωγραφίζει και απάν τησε: «Μα στη φαν τασία μου υπάρχουν και παραϋπάρχουν»! Έχον τας μεγαλώσει σε ένα σπίτι γεμάτο φαν τασία, αδυνατούσα να καταλάβω την πρεμούρα αυτής της μητέρας να σπεύσει να αποκαταστήσει την τάξη! Λες και η φαν τασία απειλούσε την ψυχική υγεία του παιδιού της. Λες και η φαν τασία απειλούσε την επαφή του με την πραγματικότητα. Η αγωνία των γονιών σκοτώνει τη φαντασία Τότε ήμουν φοιτήτρια, νέα και πολύ πιο κον τά στη θέση του παιδιού. Σήμερα ανακαλώ εκείνο το συμβάν ως θεραπεύτρια, έχω μεγαλώσει κατά 20 χρόνια και είμαι μαμά και κατανοώ την αγωνία των γονιών να μεγαλώσουν με ασφάλεια και όσο πιο σωστά γίνεται τα παιδιά τους και να τα φέρουν σε επαφή με την πραγματικότητα της ζωής. Με άλ λα λόγια, μπορώ να αναγ νωρίσω αυτή την αγωνία που πολ λές φορές απομακρύνει τους

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΌ ΒΙΒΛΊΟ ΑΝΟΊΓΕΙ ΤΗΝ ΌΡΕΞΗ ΓΙΑ ΝΈΕΣ ΙΣΤΟΡΊΕΣ ΚΑΙ ΝΈΕΣ ΓΝΩΡΙΜΊΕΣ ΜΕ ΉΡΩΕΣ ΠΛΑΣΜΈΝΟΥΣ ΑΠΌ ΤΗ ΦΑΝΤΑΣΊΑ ΜΕ ΤΈΤΟΙΟ ΤΡΌΠΟ ΏΣΤΕ ΝΑ ΓΊΝΟΥΝ ΤΡΟΦΉ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ· ΜΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ ΓΕΜΆΤΗ ΦΑΝΤΑΣΊΑ, ΠΟΥ ΣΕ ΚΆΝΕΙ ΣΧΕΔΌΝ ΝΑ ΠΕΤΆΣ ΑΠΌ ΤΗ ΧΑΡΆ ΣΟΥ, ΝΑ ΦΑΊΝΕΣΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΌΣ ΚΑΙ ΝΑ ΕΞΕΛΊΣΣΕΣΑΙ φρον τιστές από τον μαγικό παιδικό κόσμο! Έρχομαι σε επαφή με γονείς που μου θέτουν ένα σωρό ερωτήματα σε σχέση με το τι είναι φυσιολογικό και τι όχι στη συμπεριφορά του παιδιού τους. Αυτό που προτείνω τις περισσότερες φορές είναι να θέσουν ερώτημα στους εαυτούς τους σε σχέση με όσα τους προβληματίζουν στο παιδί τους, να κοιτάξουν μέσα τους και να έρθουν σε επαφή με το παιδί που υπήρξαν οι ίδιοι. Είχα κάποτε συναν τήσει τους γονείς ενός μικρού που δεν μπορούσε να κοιμηθεί τα βράδια και έτσι ήρθαν να μου ζητήσουν βοήθεια. Όταν είδα τον μικρό, δεν άργησε να λυθεί το μυστήριο. Από τα σχέδια του, αλ λά και από ένα παιχνίδι με πηλό, προέκυψε πως δεν μπορούσε να κοιμηθεί, γιατί τα κουκλάκια του δεν μπορούσαν να τον προστατέψουν το βράδυ. Ο μπαμπάς του δεν έμενε μαζί τους από τότε που ο μικρός ήταν ενός έτους και τα πρώτα χρόνια τον έβλεπε μόνο για λίγες ώρες. Όταν ξεκίνησε να κοιμάται στο πατρικό του σπίτι, ο μπαμπάς, ο οποίος κουβαλούσε τα δικά του δύσκολα πράγματα, προσπάθησε τον εισαγάγει στην ενήλικη ζωή, τονίζον τας του πως τα κουκλάκια δεν είναι ζων τανά. «Στη φαντασία σου, μπορούν να είναι ζωντανά και μπορούν να κάνουν και να λένε ότι θες!» Αυτή ήταν η φράση που κατάφερε να πει ο μπαμπάς στον παιδί, έπειτα από κάποιες συνεδρίες και δούλεψε σοβαρά πάνω σε αυτό, καταφέρνον τας να δεχτεί το δικαίωμα του γιου του να έχει συμμάχους τα πλάσματα τις φαν τασίας του. Παράλ ληλα, κατάφερε να έρθει πιο κον τά στο παιδί του, κατανοών τας όσα αυτό αισθανόταν, σκεφτόταν και είχε ανάγκη, αφού πια αναγ νώριζε όσα εσωτερικά αν τικείμενα πρόβαλ λε ο μικρός σε αν τικείμενα και υλικά της εξωτερικής πραγματικότητας! Βιβλία: Το γυμναστήριο της παιδικής ψ υχής Ένα από τα πιο σημαν τικά υλικά που έχει ανάγκη το παιδί ώστε να μάθει και να εξελίξει τον εαυτό του είναι το βιβλίο. Μέσα από τις ιστορίες που διαβάζει, ο μικρός αναγ νώστης έχει τη δυνατότητα να ταυτιστεί, να προβάλει και να επεξεργαστεί κομμάτια του εαυτού του και μάλιστα δίχως να το συνειδητοποιεί! Οι ιστορίες των παιδικών βιβλίων είναι το πιο σημαν τικό γυμναστήριο της

39 παιδικής ψυχής, δυναμώνουν τους μυς της φαν τασίας και ευνοούν την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη. Όταν η κόρη μου διάβασε (μόνη της, μια και είναι πλέον πρωτάκι!) το βιβλίο του Δικαίου Χατζηπλή και της Μυρτώς Δεληβοριά Στην κρυψώνα του γιγαν τιαίου χιμπατζή είπε δύο πράγματα και τα μοιράζομαι μαζί σας: Πρώτον: «Μαμά, οι εικόνες και η ιστορία είναι σαν να έχουν φτιαχτεί από παιδιά». Δεύτερον: «Μετά από αυτό το βιβλίο θέλω να διαβάσω ακόμα πιο πολλά βιβλία και να βρω όσα μου αρέσουν σε εμένα μέσα από τους ήρωες που θα γνωρίσω». Αυτό είναι, λοιπόν, το πιο σημαν τικό σε ένα παιδικό βιβλίο και αυτό ακριβώς ανακαλύπτουμε στην κρυψώνα του γιγαν τιαίου χιμπατζή: Ένα μέσο που μιλά στη (και τη) γλώσσα του μικρού αναγ νώστη, που προσφέρει στο παιδί χώρο και τόπο να εξελιχτεί και έδαφος για να προχωρήσει. Πρόκειται για ένα υλικό που ανοίγει την όρεξη για νέες ιστορίες και νέες γ νωριμίες με ήρωες πλασμένους από τη φαν τασία με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνουν τροφή για την πραγματικότητα· μια πραγματικότητα γεμάτη φαν τασία, που σε κάνει σχεδόν να πετάς από τη χαρά σου, να φαίνεσαι διαφορετικός και να εξελίσσεσαι. Όσο για τους γονείς που σπεύδουν να επαναφέρουν τη φαν ταστική τάξη της πραγματικότητας, θα τους πρότεινα να βουτήξουν στην πραγματική τάξη της φαν τασίας μαζί με τα παιδιά τους, γιατί μόνο έτσι θα γ νωρίσουν πραγματικά τόσο τα παιδιά τους όσο και τον εαυτό τους!

Το βιβλίο του Δικαίου Χατζηπλή Στην κρυψώνα του γιγαντιαίου χιμπατζή κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη σε εικονογράφηση της Μυρτώς Δεληβοριά.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

συνηθισμένη μέσα στα ελληνικά σπίτια, όπου θεωρείται λίγο πολύ αυτονόητο ότι αυτό που ονομάζουμε νοικοκυριό είναι δουλειά της μαμάς.

Αλεξάνδρα Μητσιάλη: Οι έμφυλοι τρόποι λειτουργίας είναι σκληρές δομές που δεν αλλάζουν εύκολα ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Αλεξάνδρα Μητσιάλη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κέρκυρα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ, όπου ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές της στην Παιδαγωγική και εργάζεται ως φιλόλογος στην ίδια πόλη. Ταυτόχρονα γράφει λογοτεχνία για μικρούς και μεγάλους και έχει βραβευτεί πολλές φορές. Σήμερα, συζητάμε με αφορμή το πιο πρόσφατο βιβλίο της, Η εξωγήινη μαμά μου, που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη, σε εικονογράφηση της Έφης Λαδα. Κυρία Μητσιάλη, χαρά μας που σας φιλοξενούμε. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. «Οι άνθρωποι στο σπίτι μου χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε γήινους και σε εξωγήινους. Εγώ, ο μπαμπάς και τ' αδέρφια μου ανήκουμε στην πρώτη κατηγορία. Όλη η οικογένεια δηλαδή... εκτός από τη μαμά μου!» λέει χαρακτηριστικά ο αφηγητής. Μα τι

ακριβώς συμβαίνει με τη μαμά του; Το μικρό αγόρι που αφηγείται την ιστορία μου βλέπει τη μαμά του να φεύγει χαρούμενη και περιποιημένη το πρωί από το σπίτι για τη δουλειά της, αλλά να γυρίζει αλλιώτικη το απόγευμα, σαν η κατάστασή της να έχει εντελώς και ανεξήγητα αντιστραφεί. Το μικρό αγόρι παρατηρεί ότι αυτή η παράξενη κατάσταση επιδεινώνεται όσο περνάει η ώρα, καθώς η μαμά του μπαίνει από δωμάτιο σε δωμάτιο, ώσπου στο τέλος τη βλέπει να μεταμορφώνεται σε έναν άλλον άνθρωπο, που κινείται μηχανικά σαν κάποιος να την έβαλε στην πρίζα, μιλάει και φωνάζει αλλοπρόσαλλη, χωρίς να μπορεί να συνεννοηθεί. Στην πραγματικότητα ο μικρός αφηγητής βλέπει μια γυναίκα που έχει επιστρέψει πολύ κουρασμένη από τη δουλειά της και μπαίνει αμέσως, με όλο το άγχος που κουβαλάει, στη διαδικασία να συμμαζέψει ένα σπίτι ανακατεμένο, όπου όλα βρίσκονται πεταμένα ή αφημένα εδώ κι εκεί, ενώ τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας είτε ξεκουράζονται μπροστά στις οθόνες τους είτε ασχολούνται με τις υποχρεώσεις τους. Νομίζω ότι η κατάσταση για την οποία μιλάω στην Εξωγήινη Μαμά είναι πολύ

Ο τρόπος με τον οποίον αποδώσατε τη σταδιακή «μεταμόρφωση» της μητέρας από γήινη σε εξωγήινη, όπως και η Έφη Λαδά με τις εκπληκτικές εικόνες της, είναι εντυπωσιακός. Πώς το δουλέψατε αυτό το κομμάτι; Τι σας ενέπνευσε και πώς συνεργαστήκατε ώστε να έχουμε αυτό το αποτέλεσμα; Επειδή ένα βιβλίο, είτε απευθύνεται σε παιδιά είτε σε ενήλικους, χάνει το ενδιαφέρον του όταν είναι προβλέψιμο, ήθελα ο/η μικρός/ή αναγνώστης/τρια να ανακαλύψει σταδιακά αυτό που συμβαίνει στην ιστορία μου. Από την άλλη πλευρά η μεταμόρφωση της μαμάς γίνεται όντως σταδιακά: αρχίζει να τρελαίνεται (να μετατρέπεται σε εξωγήινη) τμηματικά, καθώς έρχεται από δωμάτιο σε δωμάτιο αντιμέτωπη με το μπάχαλο… Και βέβαια μπορέσαμε να πετύχουμε αυτό το αποτέλεσμα με την Έφη Λαδά, γιατί έχουμε συνεργαστεί ξανά με μεγάλη, θεωρώ, επιτυχία σε ένα άλλο, απαιτητικό στα νοήματα και στην εικαστική του απόδοση βιβλίο, στο Κύριε Χρόνε, σου έχω πολλά παράπονα, που κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Πατάκη. Υπάρχει μια ωραία επικοινωνία μεταξύ μας, πνευματική και πρακτική που, όπως φαίνεται, αποδίδει καρπούς. Κάποια στιγμή, ο μπαμπάς και τα τρία παιδιά της οικογένειας συνειδητοποιούν τι μπορεί να συνεπάγεται μια εξωγήινη μαμά. Επομένως, προσπαθούν να την κρατήσουν κοντά τους, ώστε να μην τους φύγει. Και μοιάζουν να τα καταφέρνουν. Όσο κι αν μιλάμε για ισότητα, κι όσο κι αν η θέση των γυναικών στις σύγχρονες οικογένειες σταδιακά βελτιώνεται, στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι μητέρες είναι εκείνες που υφίστανται τα μεγαλύτερα βάρη στο σπίτι -από τις οικιακές εργασίες μέχρι και το λεγόμενο mental load, το νοητικό φορτίο της διαχείρισης των πάντων-, ενώ εργάζονται και συχνά περισσότερες ώρες από τους άντρες. Γιατί κατά τη γνώμη σας εξακολουθεί να συμβαίνει αυτό; Πόσο βαθιά θεωρείτε πως είναι ριζωμένη στην κουλτούρα μας η θέση της γυναίκας ως υπεύθυνης των πάντων; Πώς μπορούν οι σύντροφοι και τα παιδιά να μάθουν από νωρίς τον καταμερισμό των υποχρεώσεων, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος οι μαμάδες να ανέβουν στο διαστημόπλοιο με τα φωτάκια που αναβοσβήνουν και να φύγουν για άλλους πλανήτες; Οι έμφυλοι τρόποι λειτουργίας είναι σκληρές δομές που δεν αλλάζουν καθόλου εύκολα. Δεν είναι απλώς ρόλοι που οι άντρες και οι γυναίκες παίζουν πάνω στη σκηνή της καθημερινής τους ζωής και που μπορεί να αλλάξουν όταν κατεβαίνει το προηγούμενο έργο και ανεβαίνει ένα καινούργιο (όταν, ας πούμε, κάποιος/α

Η ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΊΑ ΜΙΛΆΩ ΣΤΗΝ ΕΞΩΓΉΙΝΗ ΜΑΜΆ ΕΊΝΑΙ ΠΟΛΎ ΣΥΝΗΘΙΣΜΈΝΗ ΜΈΣΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΆ ΣΠΊΤΙΑ, ΌΠΟΥ ΘΕΩΡΕΊΤΑΙ ΛΊΓΟ ΠΟΛΎ ΑΥΤΟΝΌΗΤΟ ΌΤΙ ΑΥΤΌ ΠΟΥ ΟΝΟΜΆΖΟΥΜΕ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΌ ΕΊΝΑΙ ΔΟΥΛΕΙΆ ΤΗΣ ΜΑΜΆΣ

Το βιβλίο ανήκει στη σειρά «Χωρίς Σωσίβιο» των Εκδόσεων Πατάκη και απευθύνεται σε παιδιά πρωτοσχολικής ηλικίας, που έχουν μόλις κατακτήσει τον μηχανισμό της ανάγνωσης. Ποιο μήνυμα θα θέλατε να τους περάσετε μέσα από το κείμενο και τα βασισμένα σε αυτό παιχνίδια που βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου; Ο πλανήτης-σπίτι δεν ανήκει μόνο στη μαμά, αλλά σε όλους μας, γιατί μας φιλοξενεί όλους και γιατί όσο περισσότερο τον φροντίζουμε τόσο περισσότερο δενόμαστε με αυτόν και τόσο πιο πολύ γινόμαστε υπεύθυνοι για τον εαυτό μας και απολαμβάνουμε όσα η κοινή ζωή μπορεί να μας προσφέρει. Για παράδειγμα, τη δυνατότητα μιας πιο ξεκούραστης και ευχαριστημένης μαμάς που έχει τη διάθεση να μας διαβάζει το βραδάκι ένα ή και περισσότερα παραμύθια.

Διευρύνοντας λίγο την προηγούμενη ερώτηση, πόσο μπορεί να βοηθήσει η λογοτεχνία στην ανατροπή των κοινωνικών στερεοτύπων και ανισοτήτων, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες; Κοιτάξτε, δεν γράφω βιβλία με σκοπό να χρησιμο- Τώρα μπορείς να ποιηθούν από τους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς διαβάσεις μόνος σου ό,τι σου αρέσει! σαν εργαλεία ευαισθητοποίησης. Γράφω, γιατί με απασχολεί πολύ κάποιο ζήτημα, χωρίς πολ- Παιδιά, κολυμπήστε στη θάλασσα της ανάγνωσης λές φορές να έχω συνειδητοποιήσει Όλοι ακριβώς το παρέα στην οικογένεια με τα Ψαράκια. είμαστε κανονικοί άνθρωποι. Αργότερα, στα πιο βαθιά. γεγονός αυτό ή να έχω σχεδιάσει τιςΜόνοκινήσεις μου. η μαμά μου σας περιμένουν τα Δελφινάκια. μοιάζει με εξωγήινο. Σαν να μου φαίνεται Αναζητήστε τα βιβλία της σειράς Γράφω, γιατί έχω ανάγκη να εκφράσω κάτι που μάλιστα ότι, όταν , γραμμένα από δεν τη βλέπουμε, τους αγαπημένους σας συγγραφείς. νιώθω πολύ έντονα, κάτι που με προβληματίζει κυκλοφορεί Διασκεδαστικές εικονογραφημένες με ένα μικρό ιστορίες και δημιουργικές δραστηριότητες διαστημόπλοιο, θα σας κρατήσουν συντροφιά! σοβαρά. Γι’ αυτό και οι ιστορίες μου είναι λογοτεγεμάτο φωτάκια που 250 λέξεις περίπου χνικές αφηγήσεις και όχι διδακτικά εγχειρήματα. αναβοσβήνουν. Μα αν μια μέρα αποφασίσει Διαβάζοντάς τες, ένα παιδί δεν θαμετακομίσει βρεινασε υποδείξεις 400 λέξεις περίπου άλλον πλανήτη; συμπεριφοράς ή μια ενδεδειγμένη ηθική στάση, αλλά θα μπορέσει να μπει στη θέση των αφηγη- 800 λέξεις περίπου τών μου, να νιώσει αυτά που νιώθουν εκείνοι, να αναρωτηθεί και ίσως να ονειρευτεί μια βόλτα παρέα με τη χαρούμενη μαμά του, μέσα στο κρυμμένο διαστημόπλοιό της, που περιμένει πάντα για να του κάνει μια όμορφη έκπληξη.

Χωρίς σωσίβιο ΨΑΡΑΚΙΑ

χώρα μας; Πόσο κινδυνεύει από τις οθόνες; Τι και με ποιους τρόπους θα θέλατε να βελτιωθεί; Κατά τη γνώμη μου η λογοτεχνία δεν κινδυνεύει τόσο από την εικόνα, όσο κινδυνεύει από την ανυπαρξία μιας πολιτικής που να στηρίζει σταθερά και δυναμικά το βιβλίο στη χώρα μας. Μιας πολιτικής που θα δημιουργούσε το αυτονόητο: βιβλιοθήκες σε όλα τα σχολεία, που θα ενέτασσε οργανικά στο αναλυτικό πρόγραμμα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης την ανάγνωση ενός και περισσότερων ολόκληρων λογοτεχνικών βιβλίων, που θα δημιουργούσε ένα νέο Κέντρο Βιβλίου το οποίο θα στήριζε τις φιλαναγνωστικές δράσεις των σχολείων και των εκπαιδευτικών και τη γόνιμη επαφή τους με τους συγγραφείς και τους ανθρώπους της τέχνης, που θα καλλιεργούσε σιγά σιγά την ιδέα ότι το να αγοράζουμε το βιβλίο της εβδομάδας ή του μήνα δεν είναι ούτε σπατάλη ούτε πολυτέλεια, αλλά ανάγκη. Η ατομική ευθύνη, που διατυμπανίζεται στις μέρες μας, μου φαίνεται σε πολλές περιπτώσεις ένα βολικό πρόσχημα. Μοιάζει σαν όλα να μπορούν να προέλθουν από τις πρωτοβουλίες και τη θέληση των ατόμων και κυρίως των εκπαιδευτικών και μας κάνει να ξεχνάμε ότι ζούμε σε μια πολιτεία, δηλαδή σε έναν οργανωμένο θεσμικά σύνολο, που μπορεί να σχεδιάζει και να απλώνει στον κοινωνικό ιστό τις πρωτοβουλίες που θα ήθελε να γίνουν συνήθειες και τρόπος ζωής. Ας μη βλέπουμε το βιβλίο ως απειλούμενο είδος από κακούς δαίμονες (εικόνα) αλλά ως προστατευόμενο είδος μιας πολιτικής που ξέρει πώς δημιουργείται ο πολιτισμός και αξιοποιεί και την εικόνα για τον υπηρετήσει. Προσωπικά είμαι άνθρωπος της πρωτοβουλίας. Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που με έκανε να αγαπήσω το βιβλίο, τη γνώση, την αναζήτηση και προσπαθώ να τροφοδοτήσω με τα ίδια ερεθίσματα και τους μαθητές και τις μαθήτριές μου. Ξέρω όμως πια πολύ καλά ότι οι σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής και στη νοοτροπία των ανθρώπων δεν μπορούν «να επαφίενται στον πατριωτισμό των Ελλήνων». Αυτό δεν μπορώ να το ακούω πια. Είναι υποκριτικό.

Αλεξάνδρα Μητσιάλη

Η εξωγήινη μαμά μου

φεύγει από την πατρική και μητρική οικογένεια και φτιάχνει τη δική του/της). Ούτε είναι ζήτημα προθέσεων και μοντερνισμού. Το να είσαι άντρας ή γυναίκα είναι τρόποι να υπάρχεις, οι οποίοι μαθαίνονται από γενιά σε γενιά μέσα στο σπίτι, καλλιεργούνται μέσα στο σχολείο, επιβεβαιώνονται από την τηλεόραση και τη βιομηχανία της διασκέδασης, εμπεδώνονται μέσα στην κοινωνία. Το πράγμα, μάλιστα, μπερδεύεται σήμερα ακόμα περισσότερο, καθώς η απελευθέρωση της γυναίκας έχει ταυτιστεί με την είσοδό της στην αγορά εργασίας και τη δυνατότητα της να καταναλώνει ή με την ελεύθερη εκδήλωση της σεξουαλικότητάς της. Αποδεικνύεται, όμως, ότι μια γυναίκα μπορεί να είναι το ίδιο σκλαβωμένη στην πατριαρχική αντίληψη ακόμα κι όταν εργάζεται κι έχει το δικό της εισόδημα ή ακόμα κι όταν προβάλλει, υποτίθεται χωρίς προκαταλήψεις και φραγμούς, τη σεξουαλικότητά της. Μπορεί να λειτουργεί το ίδιο καλά σαν αντικείμενο και μάλιστα όχι μιας, αλλά πολλαπλής χρήσης. Σε ό,τι αφορά την οικογένεια νομίζω ότι οι γονείς προσφέρουν κακές υπηρεσίες στα παιδιά τους όταν τα αναθρέφουν σαν πρίγκιπες και πριγκίπισσες. Πρέπει να ξέρουν ότι με αυτόν τον τρόπο δε τα φροντίζουν αλλά τα κάνουν ανίκανα, απαιτητικά και αχάριστα πλάσματα, όπως είναι συνήθως οι πρίγκιπες και οι πριγκίπισσες στην πραγματική ζωή και όχι στα παραμύθια. Η προσπάθεια των γονιών νομίζω ότι είναι ανάγκη να επικεντρώνεται στο να λειτουργεί η οικογένεια ως ομάδα. Δηλαδή όλοι να αντιλαμβάνονται ότι ζουν μια κοινή ζωή σε έναν χώρο που μοιράζονται από κοινού, τον οποίο είναι ανάγκη όλοι να φροντίζουν. Αν η συμμετοχή στην καθημερινή οικογενειακή ζωή και η αλληλοσυμπλήρωση αντικαταστήσουν τη μητέρα-υπηρέτρια και αλλάξουν την αντίληψη που θέλει τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να είναι ευχαριστημένα με τον εαυτό τους επειδή έπλυναν μια φορά τα πιάτα και ακόμα μία άπλωσαν ή μάζεψαν την μπουγάδα «βοηθώντας» τη μαμά, τότε κάτι σημαντικό θα έχει αλλάξει στη ζωή της οικογένειας και όλοι θα καρπωθούν τα οφέλη. Και βέβαια αυτοί οι γονείς κάνουν τελικά τα παιδιά τους ικανά να αυτοεξυπηρετούνται, να είναι λειτουργικά και ανεξάρτητα, να κατανοούν έμπρακτα τις έννοιες της ευθύνης, της συνέπειας και της κοινότητας, για όλη τους τη ζωή. Τα κάνουν ικανά να φτιάξουν αργότερα ουσιαστικότερες συντροφικές σχέσεις και αρμονικότερες οικογένειες. Όσο για τον κίνδυνο να πάρει η μαμά το διαστημόπλοιό της και να μετακομίσει σε άλλον πλανήτη, θα έλεγα ότι δεν είναι ο μόνος ούτε ίσως ο πιο σοβαρός για την οικογένεια. Γιατί μια μαμά μπορεί να μένει ως φυσική παρουσία στον πλανήτη-σπίτι της, αλλά ψυχικά να έχει απομακρυνθεί από αυτόν. Αν η ίδια και ο σύντροφός της δεν συνειδητοποιούν την ανάγκη του μοιράσματος ή αν δεν έχουν βρει τους τρόπους να το εφαρμόσουν και εκείνη εξακολουθεί να επωμίζεται το καθημερινό φορτίο και να είναι αναποτελεσματική (γιατί πόσα να μπορεί να καταφέρει ένας άνθρωπος μόνος του;) ή πολύ κουρασμένη, κάποια στιγμή εγκαταλείπει τη μάχη και αποσύρεται –π.χ. ώρες μπροστά σε μια οθόνη ή όλο το απόγευμα με το τηλέφωνο στο χέρι ή επιμηκύνει τον χρόνο που μένει στον χώρο της δουλειάς κ.τ.λ. Το μοίρασμα της οικογενειακής καθημερινότητας σε ισότιμη βάση είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για την κατάκτηση, στο μέτρο του εφικτού, μιας ποιοτικότερης ζωής.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

Αλεξάνδρα Μητσιάλη

24.05.2021

Για παιδιά που έχουν κατακτήσει τον μηχανισμό της ανάγνωσης (Α΄ και Β΄ Δημοτικού)

Οικογενειακές σχέσεις, ισοτιμία, υπευθυνότητα, συνεργασία

111.indd 1

Είστε χρόνια στον χώρο του παιδικού βιβλίου, γράφοντας για όλες τις ηλικίες, ακόμα και βιβλία που απευθύνονται και σε ενήλικο κοινό. Ταυτόχρονα, είστε και εκπαιδευτικός. Πώς κρίνετε τη σχέση παιδιών και λογοτεχνίας στη

ISBN 978-960-16-7054-6

7 8 9 6 0 1

εικονογράφηση

Έφη Λαδά 25

6 7 0 5 4 6

Βοηθ. κωδ. μηχ/σης 11054

14/5/21 10:03 AM

Το βιβλίο της Αλεξάνδρας Μητσιάλη Η εξωγήινη μαμά μου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη, σε εικονογράφηση Έφης Λαδά.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

«Είμαι ο Πολυπόδαρος εγώ, το τερατάκι το ξακουστό, έχω 10 παπουτσάκια χρωματιστά , σας τα συστήνω με χαρά».

Ο Πολυπόδαρος έχασε τα παπούτσια του! Πάμε να τα βρούμε;

Ήταν χαρούμενος ο φίλος μας πολύ και ένα ποιηματάκι σκαρφίστηκε στη στιγμή:

12038_polypodaros.indd 20-21

14/5/21 2:5

ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Πολυπόδαρος είναι ένα γλυκύτατο γαλάζιο τέρας, ξακουστό για τα ποδαράκια του, που δεν είναι ούτε ένα ούτε δύο ούτε τρία αλλά… δέκα! Φυσικά, δέκα ποδαράκια συνεπάγονται και δέκα παπουτσάκια, γιατί ακόμα κι ένα γλυκύτατο γαλάζιο τέρας δεν μπορεί (αν και μάλλον θα ήθελε) να κυκλοφορεί γυμνόποδο! Σκεφτείτε τώρα πόσος κόπος χρειάζεται για να φορέσει ένα παιδάκι ένα ζευγάρι παπούτσια –γιατί και γκρίνια συναντάμε σίγουρα, αλλά και… μυστηριώδεις εξαφανίσεις τους! Κάντε έπειτα την αναγωγή: Αντί για παιδάκι βάλτε τερατάκι, αντί για δυο μόνο παπούτσια βάλτε δέκα… Α, και κάτι άλλο, που μάλλον δεν το ξέρετε: Τα παπούτσια του Πολυπόδαρου δεν

είναι σαν τα δικά μας, που απλώς παραπέφτουν καμιά φορά κάτω από το κρεβάτι ή πίσω από την πόρτα. Είναι ξεχωριστά, αυτόνομα και ολίγον… μαγικά (μεταξύ μας, κάποια έχουν και φτερά…Τι μπελάς!). Έτσι, είναι χαμένα και σκορπισμένα παντού μέσα στο σπίτι του. Πώς θα μπορέσει να υποδεθεί το πλάσμα τούτο, για να πάει μια πολυπόθητη βόλτα με τους φίλους του; Οι φίλοι είναι μάλλον η λέξη-κλειδί. Άλλα εννέα πολύχρωματα τέρατα, η κόκκινη Κερασένια, ο πράσινος Ζούμπι-Ζούμπι, ο ροζ Κουνελένιος, η πορτοκαλιά Μπούρου-Μπούρου, η μελιτζανιά Ρουθουνέλα, η μοβ Ταρτένια, ο καφέ Ζαβολένιος, ο μπλε Μπαμ-Μπουμ και η κίτρινη Μαργαρένια, έρχονται με υπέροχη διάθεση και όρεξη να βοηθήσουν τον ακατάστατο Πολυπόδαρο και επιδίδονται όλοι μαζί σε ένα κυνήγι χαμένου θησαυρού ή μάλλον χαμένου παπουτσιού.

Δεν θέλετε να σας πω πού είχαν τρυπώσει τα δέκα παπούτσια και πόσο άτακτα αποδείχτηκαν... Ευτυχώς, τα τερατάκια μας συνεργάστηκαν, τα συγκέντρωσαν και τα παρέδωσαν στον κάτοχό τους, που –μεταξύ μας– μόνο ένα κατόρθωσε να βρει μόνος του. Κι έτσι, ο Πολυπόδαρος φόρεσε τα χαμένα χρωματιστά παπουτσάκια του, μας τα σύστησε ένα ένα κι έπειτα πήγε βόλτα με την παρέα του, καλώντας μαζί τους και τα παιδιά. «Μπαίνοντας στα παπούτσια» του Πολυπόδαρου Το βιβλίο της κλινικής ψυχολόγου Σουζάνας Παπαφάγου Ο Πολυπόδαρος έχασε τα παπούτσια του, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη σε εικονογράφηση του Μενέλαου Κουρούδη, είναι ταυτόχρονα παραμύθι, παιχνίδι και εκπαιδευτικό «όχημα». Και εκεί έγκειται η αξία του. Οι μικροί αναγνώστες προσχολικής

24.05.2021

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

ΑΥΤΌ ΤΟ ΜΙΚΡΌ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΆ ΑΠΛΌ ΒΙΒΛΊΟ ΑΝΟΊΓΕΙ ΜΙΑ ΠΟΛΎΧΡΩΜΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΉ ΒΕΝΤΆΛΙΑ ΑΛΛΗΛΟΣΥΝΔΕΌΜΕΝΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΆΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΔΥΝΑΤΟΤΉΤΩΝ, ΟΙ ΟΠΟΊΕΣ ΘΑ ΒΟΗΘΉΣΟΥΝ ΤΗΝ ΨΥΧΟΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΉ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΎ ΣΑΣ

ηλικίας, από δύο ετών κιόλας, διασκεδάζουν διαβάζοντας μια όμορφη ιστορία φιλίας και αλληλεγγύης, παίζουν παρέα με τα τέρατα που αναζητούν παντού στο σπίτι τα εξαφανισμένα παπούτσια, ενώ ταυτόχρονα μαθαίνουν τους αριθμούς από το 1 έως το 10 και πολλά χρώματα. Ήδη σας ανέφερα τις αποχρώσεις του Πολυπόδαρου και των φίλων του και σε αυτές έρχονται να προστεθούν και μερικές επιπλέον, που έχουν βάψει μερικά από τα περιπλανώμενα παπούτσια. Ακόμα, διαβάζοντας αυτή την τερατοπεριπέτεια, τα μικρά μας συναντούν χωρικές έννοιες. Γιατί τα διάσπαρτα υποδήματα κρύβονται μέσα, έξω, δεξιά, αριστερά, απέναντι, μπροστά, πίσω, πάνω, κάτω και ανάμεσα σε διάφορα πράγματα στο τερατόσπιτο! Έτσι, τελειώνοντας την ανάγνωση, έχουν γνωρίσει ή/και εμπεδώσει μια σειρά από ερεθίσματα-χρήσιμα «εργαλεία» της καθημερινότητας και κάμποσες καινούργιες, όμορφες λεξούλες, που χρησιμοποιεί η συγγραφέας. Ο ντιζάινερ Μενέλαος Κουρούδης έβαλε την τελική πινελιά στο κείμενο, αποτυπώνοντας στο χαρτί τον κόσμο του Πολυπόδαρου με τρόπο φιλικό και προσιτό προς τα παιδιά. Πολύ λευκό, έντονα χρώματα, ξεκάθαρα, εντυπωσιακά σχήματα, μαύρες γραμμές, κινητικότητα! Μετά την πρώτη ανάγνωση Στον Πολυπόδαρο, μάλιστα, το τέλος της ανάγνωσης δεν συνεπάγεται το τέλος του παι-

χνιδιού μεταξύ παιδιού και φροντιστή. Η κ. Παπαφάγου προτείνει τόσο μια δεύτερη ή και τρίτη ή και… πολλοστή ανάγνωση (όπου π.χ. θα δείτε ποιο τερατάκι παίρνει ποιο παπούτσι και θα αναρωτηθείτε αν και γιατί ταιριάζουν ή θα αποστηθίσετε τα αγαπημένα σας στιχάκια ή θα τα επενδύσετε μουσικά με ξυλόφωνο ή τύμπανο) όσο και την εξάσκηση της φαντασίας μικρών και μεγάλων, μέσα από το σκάρφισμα νέων τερατοπεριπετειών και τη δυνατή τους αφήγηση (ιδανικά, προτείνω να δοκιμάσετε κι εσείς να σκαρώσετε απλά στιχάκια και να τα συνοδεύσετε με απλά τερατοσχέδια). Ουσιαστικά, λοιπόν, αυτό το μικρό και φαινομενικά απλό βιβλίο ανοίγει μια πολύχρωμη και δημιουργική βεντάλια αλληλοσυνδεόμενων παιχνιδιάρικων και εκπαιδευτικών δυνατοτήτων, τις οποίες δεν θα βαρεθείτε με τίποτα και οι οποίες θα βοηθήσουν την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σας. Η γέννηση του Πολυπόδαρου Πηγή έμπνευσης της συγγραφέα για την ιστορία του Πολυπόδαρου ήταν η –τότε– τρίχρονη κόρη της, που ζωγράφισε ένα πλάσμα με δέκα πόδια, θλιμμένο που δεν μπορούσε να πάει για παιχνίδι, αφού τα παπούτσια του ήταν διασκορπισμένα στο σπίτι και δεν μπορούσε να τα βρει. Αυτό έπρεπε κάπως να λυθεί! Μαμά και κόρη έκρυψαν παπούτσια παντού στο σπίτι, μεταμορφώθηκαν σε φίλες του γαλαζωπού τέρατος και επιδόθηκαν στην αναζήτησή τους, ώστε ο νέος τους φίλος να μπορέσει τελικά να τα συγκεντρώσει, να τα φορέσει και να παίξει ευτυχισμένος. Η μικρή γέννησε με τη φαντασία της το πλάσμα τούτο, την περίοδο ακριβώς που είχε μάθει ότι για να βγαίνει έξω από το σπίτι θα έπρεπε να ξέρει τόσο πού βρίσκονταν τα παπούτσια της όσο και να τα φοράει. Έτσι, άθελά της, δημιούργησε

έναν ήρωα που αντιμετώπιζε το ίδιο συναισθηματικό «πρόβλημα» με εκείνη –γιατί ναι, για ένα μικρούλι είναι πρόβλημα να πρέπει να ξέρει τη θέση των παπουτσιών του, είναι πρόβλημα να ξέρει να τα βάζει μόνο του, είναι πρόβλημα να υποχρεούται να τα φοράει για του επιτραπεί να κινηθεί ελεύθερα– και μέσω αυτού επικοινώνησε την αγωνία της στη μητέρα της. Εκείνη πάλι, χάρη στην εμπειρία που έχει συγκεντρώσει από τη δουλειά της, αφού έδωσε χώρο στην κόρη της να εκφράσει όσα ένιωθε, πήρε τον Πολυπόδαρο από το χέρι (ή μάλλον από το πόδι), του έδωσε υπόσταση, μια μαμά να τον σπρώξει να ζήσει και ορισμένους καλούς φίλους να συνδεθεί, τον τοποθέτησε σε ένα φανταστικό ασφαλές και ανακουφιστικό τερατοσύμπαν, τον πασπάλισε και με μια στάλα αυτοπεποίθηση (που πολλαπλασιάστηκε μόλις εμφανίστηκαν οι πρόθυμοι συνοδοιπόροι του) και εν τέλει τον άφησε ελεύθερο να ψάξει και να βρει και να συγκεντρώσει τον εαυτό του (ταυτόχρονα με τα παπούτσια του) και να συνυπάρξει με τους γύρω του. Άλλωστε, όπως μας λέει η Σουζάνα Παπαφάγου, «το κάθε παπούτσι θα μπορούσε να είναι και ένα στοιχείο της ψυχικής σκευής του παιδιού, που μπορεί να το βρει και να το κατανοήσει μέσα από τους φίλους του και τα δικά τους αντίστοιχα στοιχεία (αντικείμενα σε ψυχαναλυτική ορολογία)». Καλές αναζητήσεις!

Το βιβλίο της Σουζάνας Παπαφάγου Ο Πολυπόδαρος έχασε τα παπούτσια του κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη σε εικονογράφηση του Μενέλαου Κουρούδη.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Η Άλισον και ο φίλος της ο Τίμος, το κλαδάκι ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ Έχω ένα κλαδάκι που το λένε Τίμο, κι ο Τίμος είναι φίλος μου πολύ. Αυτή η ιστορία είναι δική του και δική μου,κρατάει μια ολόκληρη ζωή.

Άλισον Φαλκονάκη είναι Βρετανίδα συγγραφέας και μεταφράστρια παιδικών βιβλίων. Έζησε πολλά χρόνια στην Αρκαδία μαζί με τον σύζυγό της, τα δύο τους παιδιά και μπόλικα ζώα, και πλέον μοιράζει τον χρόνο της μεταξύ Αγγλίας και Ελλάδας και μεταξύ συγγραφής και διατροφολογίας. Υπήρξε από μικρή δεινή αναγνώστρια και της αρέσει να μοιράζεται ιστορίες με τα παιδιά της, ενθαρρύνοντάς τα να αγαπήσουν τα βιβλία. Άλλωστε και η ίδια στους γονείς της χρωστάει την αγάπη της γι’ αυτά, καθώς της διάβαζαν πολύ. Ο δε πατέρας της, εκτός από μεγάλη φαντασία, αγαπούσε και την περιπέτεια, με αποτέλεσμα κάθε τους περίπατος να είναι… φανταστικός. Η Άλισον μοιράζεται μαζί μας μια ιστορία που της αφηγείτο: Πως όταν ο ίδιος ήταν μικρός είχε για κατοικίδιο έναν δεινόσαυρο· το ίδιο έλεγε και στα εγγόνια του, στα παιδιά της, όταν τον ρωτούσαν την ηλικία του… Η φαντασία παίζει, λοιπόν, καίριο ρόλο στη ζωή της. Στη δεκαετία του ’70, που γεννήθηκε και μεγάλωσε, αγαπημένο θέμα συζήτησης ήταν η ζωή στο μέλλον, το 2000. Τα παιδιά τότε φαντάζονταν ιπτάμενα αυτοκίνητα, ρομπότ στα σπίτια, αυτόματους πωλητές γλυκών… Όμως, δεν μπόρεσαν ποτέ να φανταστούν πόσο βαθιά θα άλλαζαν οι ζωές μας, χάρη στο διαδίκτυο, στα κινητά τηλέφωνα, στην απίστευτη πρόοδο της χειρουργικής επιστήμης. Όλο αυτό συνέβη χάρη στα όνειρα και στη φαντασία κάποιων.

Η Άλισον θυμίζει τα λόγια του Αϊνστάιν: «Αληθινό δείγμα ευφυΐας δεν είναι η γνώση, αλλά η φαντασία». Η επιστήμη έρχεται στη συνέχεια για να κάνει τα όνειρα πραγματικότητα. Ό,τι έχει δημιουργήσει ο άνθρωπος ήταν κάποτε το όνειρο κάποιου. Τη γεμίζει ελπίδα το γεγονός ότι τα σημερινά παιδιά ονειρεύονται ένα καλύτερο μέλλον και είναι έτοιμα να το υπερασπιστούν, επικοινωνώντας τις ιδέες τους. Η ιστορία ενός αγοριού και ενός μικρού κλαδιού Η φαντασία της Άλισον την οδήγησε στις λέξεις. Άρχισε να γράφει όταν πρωτοεγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και «βρήκε τη φωνή της», όπως λέει χαρακτηριστικά. Ο φίλος μου ο Τίμος, το κλαδάκι (Εκδόσεις Παπαδόπουλος) είναι το πέμπτο παιδικό βιβλίο της που κυκλοφορεί στα Ελληνικά. Σε έναν κόσμο όπου όλα παλιώνουν γρήγορα και στη θέση τους παίρνουμε καινούργια δίχως δεύτερη σκέψη, ένα παιδί βρίσκει κάτι που μπορεί να κρατήσει για πάντα…Ένα κλαδάκι που το λένε Τίμο. Εμπνεύστηκε την ιστορία κάποια χρόνια πριν, από τον μεγάλο της γιο, που μάζευε μεγάλα κλαδιά, κάθε φορά που πήγαιναν για περπάτημα. Μια μέρα, η Άλισον του θύμωσε, βλέποντας άλλο ένα κλαδί να επιστρέφει μαζί τους στο σπίτι· απέναντι, όμως, στο απογοητευμένο πρόσωπο του παιδιού της, που εξαιτίας της αναγκαζόταν να αφήσει πίσω τον καινούργιο «καλύτερό του φίλο», συνει-

δητοποίησε ότι η απόφαση αυτή δεν θα έπρεπε να είναι δική της. «Τελικά, πάντοτε πρέπει να βρίσκουμε χώρο για ό,τι έχει σημασία για εμάς», σημειώνει. Ο Τίμος γράφτηκε πρώτα σαν ποίημα. Η Άλισον, όμως, καταλάβαινε πως του χρειαζόταν εικονογράφηση, ώστε να μεταδοθεί ολόκληρο το μήνυμα που έκρυβε στα παιδιά. Έτσι κρατούσε σημειώσεις. Κοιτώντας πίσω, στα κιτάπια της –γράφει ακόμα σε χαρτί– έχει περιγράψει την εικαστική ιδέα της για την κάθε σκηνή… Ο Νέαρχος Ντάσκας έκανε το αρχικό σκίτσο για το βιβλίο –το αγόρι που βρίσκει το κλαδάκι στο δάσος, ένα σκίτσο πολύ δυνατό. Τότε η Άλισον τον εμπιστεύτηκε απόλυτα για την εικονογράφηση όλης της ιστορίας. Ο Νέαρχος είχε ως οδηγό του τις σημειώσεις της (για παράδειγμα «εδώ το Τίμος γίνεται καλάμι ψαρέματος») και επέλεξε να συνοδεύσει το κείμενο με μια απαλή χρωματική παλέτα, που ταιριάζει με το ήπιο, σχεδόν μελαγχολικό, ύφος της αφήγησης. Η πιο αγαπημένη εικονογράφηση της Άλισον είναι αυτή όπου το αγόρι και το κλαδί συναντιούνται για πρώτη φορά. Αν και η Άλισον μιλάει ελληνικά, θεωρεί πως ο πλούτος και η ομορφιά της γλώσσας μας ξεπερνούν τις δυνατότητές της. Ο Τίμος, λοιπόν, γράφτηκε στη μητρική της γλώσσα, στην οποία εκφράζεται αρτιότερα, με τίτλο A stick called Cyril. Είναι ευγνώμων στην (ποιήτρια) Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη και στον Μάνο Μπονάνο, τους δυο μεταφραστές που δούλεψαν με συνέπεια ώστε να αποδο-

24.05.2021

θεί το κείμενο στα ελληνικά. Σημαντική ήταν η συμβολή και της φίλης της, της εικονογράφου Κλαίρης Γεωργέλλη –συντρόφου του Νέαρχου Ντάσκα– που της μετέφερε με ακρίβεια της κάθε λέξης το μεταφρασμένο κείμενο. Καθώς και η ίδια η Άλισον έχει μεταφράσει πολλά βιβλία, από τα ελληνικά στα αγγλικά, γνωρίζει καλά τη διαδικασία και χαίρεται συνειδητοποιώντας πως κάθε βιβλίο που εκδίδεται σε νέα γλώσσα φέρνει το πρωτότυπο κείμενο κοντά σε ολοένα και περισσότερα παιδιά. Για παιδιά ή για μεγάλους; Η δημιουργός θεωρεί δύσκολο να διακριθεί αν μια ιστορία απευθύνεται σε παιδιά ή σε ενήλικους. Θυμάται όσα της διάβαζαν ο πατέρας της και η μητέρα της όταν ήταν μικρή· θυμάται τη χαρά που έπαιρναν εκείνοι όσο της αφηγούνταν· θυμάται τη χαρά που εισέπραττε η ίδια ακούγοντάς τους. Γράφει, λοιπόν, απευθυνόμενη σε γονείς και σε παιδιά μαζί, γράφει για να τους κάνει να μοιραστούν τον ενθουσιασμό της ανακάλυψης μιας νέας ιστορίας. Και η ίδια, φυσικά, λάτρευε να διαβάζει στα παιδιά της. Ήταν μια ευκαιρία να περνούν ήρεμο χρόνο μαζί, συχνά ανατρέχοντας ξανά και ξανά στο ίδιο βιβλίο για εβδομάδες… Έχει κρατήσει ορισμένα από αυτά τα αναγνώσματα του παρελθόντος, ακόμα και τώρα που τα παιδιά της έχουν μεγαλώσει. Κουβαλούν τόσες αναμνήσεις… Ποιος είναι ο «Τίμος» της Άλισον; Η δημιουργός έχει και η ίδια τους δικούς της «Τίμους». Καταρχάς, μια ξύλινη κουνιστή καρέκλα από την κουζίνα του παππού της. Όταν ήταν παιδί, χρησιμοποιούσε το περβάζι του παραθύρου για να πηγαίνει μπρος πίσω, μια και τα πόδια της δεν έφταναν στο πάτωμα. Η καρέκλα, με την κατευναστική της κίνηση, μπορούσε να μεταμορφωθεί σε άλογο ή σε καράβι. Μετά τον θάνατο του παππού της, η έφηβη τότε Άλισον πέρασε ώρες για να την επιδιορθώσει. Κι η καρέκλα την ακολούθησε σε κάθε χώρα όπου έζησε. Τώρα βρίσκεται στο σαλόνι της και δεν επιτρέπεται σε κανέναν να καθίσει επάνω της. Η Άλισον φοβάται μην της σπάσει. Μόνο το αρκουδάκι της παιδικής της ηλικίας έχει την τιμή να ξεκουράζεται εκεί. Κι έπειτα μια πέτρα με τέλειο σχήμα αβγού, που ανακάλυψε η μητέρα της σε κάποια παραλία. Τη θυμάται να τη βρίσκει και να της την προσφέρει, μια και η μικρή Άλισον λάτρευε να αναζητά στην παραλία «θησαυρούς». Πόσες αναμνήσεις της ξυπνά… Τέλος, ένα φούτερ που φορούσε ο πατέρας της, ένα ρούχο που τη ζεσταίνει, κυριολεκτικά και μεταφορικά, σε δύσκολες στιγμές της. Μπορούν, άραγε, τα σύγχρονα παιδιά να δεθούν τόσο με ένα απλό αντικείμενο; Να αποκτήσουν

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΠΩΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΔΕΝ ΣΈΒΟΝΤΑΙ ΠΛΈΟΝ ΤΑ ΥΠΆΡΧΟΝΤΆ ΤΟΥΣ, ΑΛΛΆ ΤΑ ΊΔΙΑ ΤΑ ΠΡΆΓΜΑΤΑ ΔΕΝ ΈΧΟΥΝ ΦΤΙΑΧΤΕΊ ΏΣΤΕ ΝΑ ΔΙΑΡΚΟΎΝ ΣΤΟΝ ΧΡΌΝΟ κι εκείνα τους δικούς τους «Τίμους»; Η Άλισον αναγνωρίζει ότι οι σύγχρονες κοινωνίες καταναλώνουν γρήγορα και απορρίπτουν γρήγορα. Για παράδειγμα, τα ρούχα είναι φτηνά και φοριούνται μόνο για μια σεζόν, ενώ είναι πιο οικονομικό να αγοράσεις μια καινούργια ηλεκτρική συσκευή παρά να επιδιορθώσεις την παλιά σου… Δεν είναι, λοιπόν, πως τα παιδιά δεν σέβονται πλέον τα υπάρχοντά τους, αλλά τα ίδια τα πράγματα δεν έχουν φτιαχτεί ώστε να διαρκούν στον χρόνο. Όμως, η Άλισον πιστεύει ότι ένα άψυχο αντικείμενο μπορεί να μας στηρίξει και να γίνει ολόκληρος ο κόσμος μας. Σε κάθε περίπτωση, αρχικά κάθε αντικείμενο είναι απλώς ένα πράγμα. Αυτό που θα το εξυψώσει σε «Τίμο» είναι η χαρά της ανακάλυψης/απόκτησής του και οι αναμνήσεις που θα ξυπνάει στον κάτοχό του, καθώς κυλάει ο χρόνος. Θα μπορούσε να είναι ένα αγαπημένο αρκουδάκι, με το οποίο μοιραστήκαμε μια περιπέτεια ή που μας ανακούφισε όταν δεν ήμασταν καλά. Θα μπορούσε να είναι ένα σπαθί με το οποίο αισθανθήκαμε ότι κατακτήσαμε τον κόσμο, αφού πολεμήσαμε δράκους με τους γονείς ή με τους φίλους μας. Θα μπορούσε να είναι μια μοτοσικλέτα, στην οποία δίνουμε όνομα και φροντίζουμε να είναι πάντα καλογυαλισμένη,

45 ένα θρησκευτικό κείμενο που μας γεμίζει με δύναμη, η βέρα που, φορεμένη στο δάχτυλό μας, φέρνει τον σύντροφό μας πάντοτε δίπλα μας. Στο σημείο αυτό, χαμογελά αναφέροντάς μας δυο πράγματα που δεν την απογοήτευσαν ποτέ, δυο «πιστούς φίλους» που ήταν ανέκαθεν στο πλευρό της και στους οποίους στρέφεται συχνά: Το τσάι και τη σοκολάτα! Μελλοντικά σχέδια Η Άλισον Φαλκονάκη έχει πολλές ιδέες στα σκαριά, τις περισσότερες γραμμένες σε τετράδια, σημειωματάρια και σκόρπια χαρτιά ως σκέψεις που την περιμένουν να επιστρέψει. Θα ήθελε πολύ να εκδώσει ένα βιβλίο ποίησης για παιδιά, και μάλιστα όχι μεταφρασμένο, αλλά δίγλωσσο, με το αγγλικό και το ελληνικό κείμενο να συνυπάρχουν, ιδανικά σε συνεργασία με έναν Έλληνα ποιητή. Ελπίζει, επίσης, να συνεργαστεί με τον μικρό της γιο, που σπουδάζει καλές τέχνες και γραφιστική, σε μια ιστορία με πρωτότυπη εικονογράφηση! Αναμένουμε!

Το βιβλίο της Άλισον Φαλκονάκη Ο φίλος μου ο Τίμος, το κλαδάκι κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, σε εικονογράφηση του Νέαρχου Ντάσκα.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

Η Φύλακας του Ήλιου. Μια ανοιξιάτικη ιστορία ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ ο κουαρτέτο των εποχών», η σειρά της Νορβηγίδας συγγραφέα και σεναριογράφου Maya Lunde, με πρώτο βιβλίο το χειμωνιάτικο Πνεύμα του Χιονιού, έφτασε στην Άνοιξη. Η Φύλακας του Ήλιου είναι άλλη μια υπέροχη ιστορία για όλη την οικογένεια, που εκκινεί, όπως άλλωστε και το Πνεύμα, από την απώλεια. Όπως παραδέχεται η Lunde, που μίλησε στο Τaλκ με αφορμή την έκδοση του δεύτερου αυτό τόμου από τον Κλειδάριθμο, ποτέ δεν περίμενε την εμπορική επιτυχία που θα σημείωνε το πρώτο βιβλίο. Φοβόταν, μάλιστα, ότι η ιστορία θα ήταν μάλλον δύσκολη για τους μικρούς αναγνώστες. Όμως, έπεσε έξω. Μικροί και μεγάλοι βρήκαν σημεία ταύτισης, γιατί τελικά τα Χριστούγεννα, εκτός από περίοδος χαράς, είναι και περίοδος θλίψης και περισυλλογής για πολλούς από εμάς, καθώς τότε μας λείπουν περισσότερο οι αγαπημένοι μας. Φάνηκε, λοιπόν, ότι μεγάλο μέρος του κοινού είχε την ανάγκη να διαβάσει, αλλά και να συζητήσει για την «άδεια καρέκλα» στο γιορτινό τραπέζι. Αφού το βιβλίο της για τον Χειμώνα έγινε παγκόσμιο best seller, στο οποίο συνέβαλε και η πρωτότυπη εικονογράφηση της Lisa Aisato, η Lunde αισθάνθηκε ότι έχει και άλλα πράγματα να πει στα παιδιά, επομένως, αποφάσισε να δημιουργήσει, μαζί με την Aisato, μια τετραλογία, με ένα (αυτόνομο) βιβλίο για κάθε μια εποχή, μια και είχε στο μυαλό της μια ιδέα για την Άνοιξη, μια για το Καλοκαίρι και μια για το Φθινόπωρο. Άνοιξη Στο νέο βιβλίο της, λοιπόν, πρωταγωνιστεί η προέφηβη Λίλη, που έχει μόνο μια αμυδρή ανάμνηση από τον ήλιο –ο κόσμος της είναι μουντός και βαρύς από τα σύννεφα και τη βροχή. Τίποτα δεν φυτρώνει στη λάσπη, κανένα φυτό δεν ευδοκιμεί στο μισόφωτο. Εκεί όπου ζει, δεν υπάρχουν εποχές… Ορφανή από γονείς, στερημένη από αγκαλιές, μένει με τον παππού της, που προμηθεύει από το θερμοκήπιό του με λαχανικά τη μικρή, σκοτεινή τους πόλη. Τον αγαπά, την αγαπά, μα η σχέση τους είναι απόμακρη, χωρίς πολλά πολλά. Ελάχιστα γνωρίζει το κορίτσι για το παρελθόν του και φυσικά δεν τολμάει να ρωτήσει. Μια μέρα που ο παππούς ξεχνάει το κολατσιό του, η Λίλη τού το πηγαίνει στο θερμοκήπιο και ανακαλύπτει κάτι που θα αλλάξει τα πάντα: ένα μυστικό μονοπάτι στο δάσος,

εκεί όπου κανένα παιδί δεν τολμάει να πάει. Όμως η περίεργη πιτσιρίκα δεν είναι σαν τα άλλα παιδιά. Διώχνει τον φόβο, ακολουθεί το μονοπάτι και, μέσα στο δάσος, ανάμεσα στους μαύρους κορμούς των δέντρων, ανακαλύπτει, μια κοιλάδα, έναν κόσμο διαφορετικό και ολάνθιστο. Ανακαλύπτει ακόμα ένα παράξενο αγόρι με έναν σκύλο. Και την Ηλιοφύλακα, μια μυστηριώδη γυναίκα, στην οποία μοιάζει να οφείλεται η μαυρίλα του τόπου, καθώς αυτή είναι που κρατάει αιχμάλωτο τον ήλιο. Γιατί άραγε; Μια μεγάλη περιπέτεια ξεκινάει. Η Λίλη θα αντιμετωπίσει τους μεγαλύτερους φόβους της και τελικά θα βρει την αγάπη και την ευτυχία, καθώς και την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή. Θα βρει, φυσικά, και τις αγκαλιές, που τόσο της είχαν λείψει! Για κάθε αναγνώστη Η Lunde δημιουργεί άλλο ένα ένα διηλικιακό παραμύθι, μια ψυχολογική αλληγορία με οικολογικά στοιχεία, που γοητεύει ακροβατώντας μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, και υπενθυμίζει πως ό,τι κι αν γίνει, στο τέλος η Άνοιξη βρίσκει τον τρόπο να φτάσει. Μας εξηγεί πως είχε συλλάβει την κεντρική ιδέα γύρω από την ιστορία εδώ και πολλά χρόνια, έχοντας εμπνευστεί από ένα απ’ τα αγαπημένα της παιδικά βιβλία, τον Μυστικό Κήπο, αλλά και από μια εντυπωσιακή ταινία που είχε δει όταν ήταν μικρή και διαδραματιζόταν σε έναν στενάχωρο κόσμο, όπου ο ήλιος δεν έλαμπε ποτέ. Για τη συγγραφέα, δεν υπάρχει ένας ιδανικός αναγνώστης για το βιβλίο της. Ιδανικοί αναγνώστες είναι όλοι οι άνθρωποι από 8 ετών και πάνω. Μάλιστα, προτείνει σε μικρούς και μεγάλους να το διαβάσουν δυνατά παρέα και έπειτα να το συζητήσουν. Ανάλογα με την ηλικία και με τις προσλαμβάνουσές του, ο καθένας θα βρει διαφορετικά πράγματα να ταυτιστεί. Η ίδια, πάντως, γράφει γιατί αισθάνεται ότι πρέπει να γράψει. Όταν ξεκινάει, ποτέ δεν έχει στο μυαλό της κάποιο μήνυμα να μεταδώσει, επομένως περιμένει από τον καθέναν μας να «διαβάσει» το βιβλίο με τον δικό του τρόπο. Αυτό που γοήτευσε τη Maja Lunde και θέλησε να το επικοινωνήσει μέσα από το κείμενό της ήταν οι μεγάλες αλλαγές τις οποίες τις οποίες υφίσταται η Φύση και μπορεί να περάσει από το απόλυτο φως στο απόλυτο σκοτάδι. Τις αντιθέσεις αυτές τις αποτύπωσε άριστα η Aisato, παίζοντας με έντονα ανοιχτά και σκούρα χρώματα. Η συνεργασία των δυο τους είναι εξαιρετική· έχουν κοινή νοοτροπία και κοινές πολιτιστικές αναφορές (π.χ. τους αρέσουν οι ίδιες ταινίες ή

24.05.2021

τα ίδια βιβλία). Όπως μας εξηγεί η Lunde, ως συγγραφέας έχει πάντοτε μια πρώτη αόριστη άποψη για τις εικόνες του κειμένου την οποία και της μεταφέρει. Η Aisato ξεκινάει εικονογραφώντας τους χαρακτήρες και έτσι της δίνει την ώθηση να συνεχίσει την ιστορία της έχοντας στο μυαλό της τους πρωταγωνιστές της. Κι έτσι, βουτούν παρέα μέσα σε ένα υλικό δύσκολο και σοβαρό και παραδίδουν εξαιρετικές δουλειές. Η Lunde, άλλωστε, δηλώνει ανυπόμονη για τη συνέχεια… Το επόμενο βιβλίο τους, αυτό για το Καλοκαίρι, θα διαδραματίζεται σε ένα νησί. Θα πρωταγωνιστούν τρία παιδιά που θα έχουν φτάσει εκεί χωρίς τους γονείς τους. Και… Υπομονή. Δεν μπορεί να αποκαλύψει περισσότερα! Η φύση, η πανδημία, το μέλλον Η Φύλακας του Ήλιου είναι ένα βιβλίο για τη φύση, για τις εποχές, για την Άνοιξη, για τον έρωτα, για τις αλλαγές, που τόσο έντονα, μάλιστα, βίωσε ο άνθρωπος από το ξέσπασμα της πανδημίας μέχρι σήμερα. Είναι ένα βιβλίο για τη σημασία της αγκαλιάς στη ζωή μας· πού να το φανταζόμασταν πριν από ενάμιση χρόνο πόσο θα επιθυμούσαμε τις αγκαλιές… Είναι επίσης ένα βιβλίο για την απώλεια, για την αίσθηση πως κάτι λείπει από τις ζωές μας και πρέπει να το αναζητήσουμε πάση θυσία και να το ξαναβρούμε. Τέλος, είναι ένα βιβλίο με οικολογικούς προβληματισμούς, καθώς μας δείχνει τι μπορεί να συμβεί, όταν επιχειρούμε να αλλάξουμε τη Φύση, παρεμβαίνοντας απότομα. Η Maja Lunde εύχεται τα παιδιά μας να μεγαλώσουν σε έναν καλύτερο κόσμο, με περισσότερη ελπίδα. Προς το παρόν, η Γη δεν είναι σε καλό δρόμο. «Χάνουμε τη φύση», λέει με θλίψη. Είναι, όμως, αισιόδοξη πως ο Joe Biden θα φροντίσει να βάλει τον πλανήτη σε μια πιο «πράσινη» τροχιά την οποία θα ακολουθήσουμε όλοι. Εύχεται, τέλος, να μπορέσουμε ως κοινωνίες να διατηρήσουμε ορισμένα θετικά που προέκυψαν από τη συνεχιζόμενη περιπέτειά μας με τον κορονοϊό. Ένα από αυτά είναι η συνεργασία, απαραίτητη ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το –δύσκολο– μέλλον με γενναιότητα.

Το βιβλίο της Maja Lunde Η Φύλακας του Ήλιου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος σε εικονογράφηση της Lisa Aisato.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Το μυστικό της μαγείας

α πολύ παλιά χρόνια, λέει ο θρύλος, στην καταπράσινη Γη της Μαγείας, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η Βασιλική Ακαδημία, έφτασε ένας πανίσχυρος μάγος, προσπαθώντας να γλιτώσει από μια σκοτεινή απειλή. Ήταν ο Μάγος της Αυγής, που, για να προστατεύσει τις μαγικές του ικανότητες από τις Σκοτεινές Δυνάμεις, κρύφτηκε μέσα στη φύση. Από τότε η δύναμή του έγινε η Δύναμη της Μαγείας και κουρνιάζει σαν μαγικό μυστικό σε κάθε φύλλο, σε κάθε κόκκο της άμμου, σε κάθε σταγόνα του νερού… Όποτε εξαπολύεται μια επίθεση, η Δύναμη της Μαγείας ξυπνάει και διαλέγει πέντε προστάτιδες με αγνή ψυχή και ατρόμητη καρδιά. Τώρα, μια καινούργια απειλή έχει εμφανιστεί. Ο μοχθηρός Έγκορ αποφάσισε να επιτεθεί στη μαγεία, και πέντε πριγκίπισσες πρέπει να απαντήσουν στο κάλεσμα του πεπρωμένου. Είναι οι νέες προστάτιδες της μαγείας και μαζί με πέντε μαγικά ζώα θα υπερασπιστούν με κάθε κόστος την ειρήνη και την αρμονία του κόσμου τους!

ΣΑΜΑ: Είναι η μεγαλύτερη αδελφή και μαγικό της ζώο είναι το άλογο Άστρο. Της αρέσει να φροντίζει τα φυτά και τα λουλούδια, κι αυτά μοιάζουν να την καταλαβαίνουν. ΝΙΒΕΣ: Δίδυμη με την Ντιαμάντε, έχει πιστό της σύντροφο τον λύκο Σείριο. Της αρέσει πολύ να σχεδιάζει, κυρίως κομψά φορέματα. ΓΙΑΡΑ: Είναι η μικρότερη και αγαπάει τη φύση, τα δέντρα και τα δάση. Ένας θηλυκός λύκος, η Μίρα, δεν την εγκαταλείπει ποτέ. ΚΑΛΕΑ: Λατρεύει τη θάλασσα και είναι αχώριστη με το δελφίνι Σολ. Καταπληκτική μαγείρισσα, φτιάχνει λαχταριστά γλυκά. ΝΤΙΑΜΑΝΤΕ: Δίδυμη με την Νίβες, τη συντροφεύει η πεταλούδα Λούνα. Έχει πάθος με τα πολύτιμα πετράδια και φτιάχνει πανέμορφα κοσμήματα. Πέντε πριγκίπισσες, πέντε μαγικά ζώα, μία αποστολή: Να σωθεί η Μαγεία! Από τα Ελληνικά Γράμματα, κυκλοφορούν τα τέσσερα πρώτα βιβλία της σειράς της Tea Stilton «Μαγεία».

Πέντε Πριγκίπισσες και ένα Μυστικό Μια χιονοθύελλα σαρώνει τη χώρα της Μαγείας και την παγώνει. Ο μοχθηρός Έγκορ έκανε νέα επίθεση. Μόνο οι πριγκίπισσες μπορούν να τον σταματήσουν και να φέρουν πάλι την άνοιξη στο Βασίλειο! Οι Προστάτιδες των Ονείρων Ο μοχθηρός Έγκορ βύθισε σε λήθαργο τον θρυλικό Φοίνικα του Ύπνου και όλους τους κατοίκους του Βασιλείου! Μόνο οι Πέντε Προστάτιδες αντιστέκονται. Πόσο θα αντέξουν; Το Αίνιγμα της Φωτιάς Η Βασιλική Ακαδημία βρίσκεται σε κίνδυνο: ένας κλοιός από μαγικές φλόγες απειλεί να την καταστρέψει και μαζί το μέλλον της Μαγείας! Μόνο το νερό από τον Καταρράκτη του Ουράνιου Τόξου μπορεί να σβήσει τη φωτιά. Όμως οι Πέντε Προστάτιδες θα φτάσουν εγκαίρως; Η Μαγεία των Αναμνήσεων Οι πέντε πριγκίπισσες δέχονται ένα απρόσμενο κάλεσμα για βοήθεια. Τα μαγικά ζώα τους αιχμαλωτίστηκαν από τον κακό μάγο Έγκορ. Οι πέντε αδελφές πρέπει να στηριχτούν τώρα στις δικές τους δυνάμεις για να ελευθερώσουν τους αγαπημένους φίλους τους

4 1 οι

προστατιδεσ τ

ων

κaι ενα

μυστικο

9 789601 908342

9 789601 908137

αινιγμα τησ φωτιασ

Η Βασιλική Ακαδηµία βρίσκεται σε κίνδυνο: ένας κλοιός από µαγικές φλόγες απειλεί να καταστρέψει το κτίριο και µαζί το µέλλον της Μαγείας! Μόνο το νερό από τον Καταρράκτη του Ουράνιου Τόξου µπορεί να σβήσει τη φωτιά. Όµως οι Πέντε Προστάτιδες θα µπορέσουν φτάσουν εγκαίρως; ISBN: 978-960-19-0835-9

9 789601 908359

www.ellinika-grammata.gr www.ellinika-grammata.gr

σ αινιγμα τη φωτιασ

το

ISBN: 978-960-19-0834-2

www.ellinika-grammata.gr

το

ΠΕνΤΕ ΠΡΙΓκΙΠΙΣΣΕΣ, ΠΕνΤΕ ΜΑΓΙκΑ ΖωΑ, ΜΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗ: νΑ ΣΩΘΕΙ Η Μ ΑΓΕΙΑ! μαγεια των αναμνησεων

πριγκιπισσεσ

ονειρων

ISBN: 978-960-19-0813-7

πεντε

ων

προστατιδεσ τ

08144

Οι πέντε πριγκίπισσες δέχονται ένα απρόσµενο κάλεσµα για βοήθεια. Τα µαγικά ζώα τους αιχµαλωτίστηκαν από τον κακό µάγο Έγκορ. Οι πέντε αδελφές πρέπει να στηριχτούν τώρα στις δικές τους δυνάµεις για να ελευθερώσουν τους αγαπηµένους φίλους τους.

μαγεια των αναμνΗσεων

ΠΕνΤΕ ΠΡΙΓκΙΠΙΣΣΕΣ, ΠΕνΤΕ Μ ΑΓΙκΑ ΖωΑ, ΜΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗ: νΑ ΣΩΘΕΙ Η Μ ΑΓΕΙΑ! Μια χιονοθύελλα σαρώνει τη χώρα της Μαγείας και την παγώνει. Ο μοχθηρός Έγκορ έκανε νέα επίθεση. Μόνο οι πριγκίπισσες μπορούν να τον σταματήσουν και να φέρουν πάλι την άνοιξη στο Βασίλειο!

ΠΕνΤΕ ΠΡΙΓκΙΠΙΣΣΕΣ, ΠΕνΤΕ ΜΑΓΙκΑ ΖωΑ, ΜΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗ: αι ενα μυστικ πεντε ο ιπισσεσ κ ριγκ π νΑ ΣΩΘΕΙ Η Μ ΑΓΕΙΑ!

ονειρων

οι

19-0814-4

www.ellinika-grammata.gr

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

Ο Προφήτης που φωτίζει την ψυχή μας ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

E Ο Προφήτης, μια ανθολόγηση του ομώνυμου έργου του Χαλίλ Γκιμπράν, εικονογραφημένη από την Anna Pirolli, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα.

να από τα πιο ξεχωριστά βιβλία της πρόσφατης παραγωγής είναι Ο προφήτης, μια ιδιαίτερη έκδοση του αριστουργήματος του Χαλίλ Γκιμπράν, προσαρμοσμένη για παιδιά –και όχι μόνο. Τα κείμενα έχει επιλέξει ο Balthazar Pagani και την εικονογράφηση έχει κάνει η Anna Pirolli. Για αυτό συζητάμε σήμερα με την Λύντη Γαλάτη, που εργάζεται ως υπεύθυνη παιδικών βιβλίων στις Εκδόσεις Διόπτρα και βρίσκεται πίσω από μια πλειάδα εξαιρετικών κειμένων που έχουν μεταφραστεί στη γλώσσα μας.

«πολύ φιλοσοφικό» ανάγνωσμα; Κατηγορηματικά όχι. «Πιστεύω ότι η πρώτη σκέψη είναι και η καλύτερη. Έχουμε ήδη εκδώσει ορισμένα βιβλία φιλοσοφίας για παιδιά και Ο Προφήτης είναι μια εξαιρετική προσθήκη σε αυτή τη λίστα. Η συγκεκριμένη έκδοση, μάλιστα, μπορεί να διαβαστεί και από μικρούς και από μεγάλους. Το “δύσκολο” για τα παιδιά καθορίζεται περισσότερο από τους γονείς παρά από τα ίδια, ενώ ένα κλασικό έργο διαβάζεται και ξαναδιαβάζεται… Σε κάθε ηλικία, ο αναγνώστης ανακαλύπτει κάτι καινούργιο, κάτι που τον συγκινεί εκείνη τη στιγμή, τον αντιπροσωπεύει, τον εκφράζει. Ακόμα και όταν κλείσουμε το βιβλίο, αυτό που μένει μέσα μας είναι διαφορετικό κάθε φορά», απαντά.

Κλασικά έργα για παιδιά Η Λύντη στο λύκειο είχε την τύχη να έχει έναν καθηγητή-ποιητή, που επέλεγε –εκτός ύλης– να διαβάζει στην τάξη λογοτεχνικά αποσπάσματα. «Τότε διάβασα για πρώτη φορά Γκιμπράν. Σε εκείνη την ηλικία δεν ήταν εύκολο να κατανοήσω ή να ταυτιστώ με πολλά από τα νοήματα που εξέφραζε, όμως αρκετά χρόνια μετά μπόρεσα να διαβάσω πίσω από τις γραμμές και να δω πόσο σπουδαίο κείμενο είναι ο Προφήτης», εξηγεί. Όσον αφορά την προσαρμογή του για παιδικό/νεανικό κοινό, η Λύντη έχει εντοπίσει πολλά βιβλία που θα μπορούσαν να διασκευαστούν για μικρές ηλικίες· είναι μια ιδέα που «κλωθογυρίζει» στο μυαλό της και έχει ήδη εντάξει διασκευές στο εκδοτικό πρόγραμμα της Διόπτρας. «Στην αρχή της χρονιάς παρουσιάσαμε τη Φάρμα των Ζώων για παιδιά σε διασκευή του Μιχάλη Μακρόπουλου. Ήταν ένα εκδοτικό τόλμημα, αλλά το αποτέλεσμα μας δικαίωσε. Το ίδιο πράξαμε και με τον Προφήτη», υπογραμμίζει. Δεν φοβήθηκε, άραγε, πως θα θεωρηθεί

Ποιητές και ποιήματα Την απόδοση στα ελληνικά ανέλαβε ένας ποιητής, ο Δημήτρης Αθηνάκης, που αρχικά μελέτησε το πρωτότυπο έργο, συζητήσε με τη Λύντη κάποιες λεπτομέρειες και έπειτα προχώρησε στη μετάφραση ‒που είναι εξαιρετική και ιδιαίτερα ελκυστική για τον μικρό αναγνώστη. «Επέλεξα πρώτα τον φίλο Δημήτρη και μετά τον ποιητή», εξηγεί για να προσθέσει, όμως, πως «ένας ποιητής μπορεί να δει το κείμενο με τη δική του ματιά, να αποδώσει τον ρυθμό, να χρησιμοποιήσει τις λέξεις σαν στολίδια πάνω σε έναν πολύτιμο καμβά…» Στο σημείο αυτό, αναρωτιέμαι γιατί η ποίηση για παιδιά είναι ένα είδος που, τουλάχιστον στη χώρα μας, είναι σχεδόν ανύπαρκτο. Όλοι ξέρουμε πως πέραν από κάποιες εικονογραφημένες συλλογές και τα σχολικά ανθολόγια, δεν υπάρχουν εκδόσεις που να είναι αμιγώς παιδική ποίηση. «Πράγματι, πολλοί γονείς θεωρούν την ποίηση “δύσκολη και ακαταλαβίστικη”, ενώ η πλειονότητα των νέων ποιητών καταπιάνεται με ενήλικη ποίηση», αναφέρει η Λύντη,

24.05.2021

ενώ εικάζει ότι για να γίνει ένα ποίημα αγαπητό στα σημερινά παιδιά θα πρέπει να έχει μουσικότητα, φαντασία, να το χαρακτηρίζει η απλότητα και η λιτότητα στον λόγο και ταυτόχρονα να μην είναι απλοϊκό και παρωχημένο. «Αλλά ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι έχουμε στα χέρια μας ένα τέτοιο υλικό, πάλι θα χρειαζόταν ένα εκδοτικό “εφεύρημα” για να προσελκύσει το κοινό. Τελικά, η ποίηση για παιδιά είναι μια δύσκολη εξίσωση για πολλούς εκδότες», διαπιστώνει. Η εικονογράφηση Επιστρέφοντας στον Προφήτη, παρατηρώ ότι η εικονογράφηση της Anna Pirolli «απογειώνει» το κείμενο, καθιστώντας το πιο προσιτό προς τους νεαρούς αναγνώστες. «Όσοι ασχολούμαστε με το παιδικό βιβλίο γνωρίζουμε ότι η επιλογή του εικονογράφου είναι η απόλυτη επιτυχία ή αποτυχία. Η παλέτα της Pirolli αναπαριστά τον Προφήτη με φως και ζωηρά χρώματα. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς… Ο Προφήτης φωτίζει την ψυχή μας και η εικονογράφος το έδωσε αυτό σε απόλυτο βαθμό», συμφωνεί η Λύντη. Όσο για το αγαπημένο της απόσπασμα; Αυτό δεν είναι άλλο από την Αγάπη· είναι θείο δώρο για έναν άνθρωπο να νιώσει την αγάπη που περιγράφει ο Γκιμπράν. Στο σπίτι και στην τάξη Γιατί θα πρότεινε η Λύντη Γαλάτη σε έναν γονιό να προμηθευτεί το βιβλίο; Επίσης, πώς θα μπορούσε να δουλευτεί Ο Προφήτης από τους εκπαιδευτικούς; «Στους γονείς θα έλεγα αυτό που είναι το βιβλίο: Ο Προφήτης του Γκιμπράν σε εικονογραφημένη έκδοση για παιδιά! Τίποτε περισσότερο…» χαμογελά. «Όσον αφορά την τάξη, τα μικρά παιδιά θα μπορούσαν να προσεγγίσουν κάθε ενότητα με τη ζωγραφική. Πώς θα ζωγράφιζαν την Ελευθερία ή τη Φιλία; Τι σχήμα θα έδιναν και ποια χρώματα θα διάλεγαν; Έπειτα θα μπορούσε να γίνει μια συζήτηση για τα ποιήματα σε συνδυασμό με τις ζωγραφιές. Για τα μεγαλύτερα παιδιά, θα μπορούσαν να τεθούν απλά φιλοσοφικά ζητήματα, όπως Τι είναι ο εαυτός μας; Γιατί υπάρχουμε; Γιατί νιώθουμε αγάπη; και ύστερα να στηθεί μια θεατρική παράσταση βασισμένη στον Προφήτη». Δάσκαλοι και καθηγητές, πάρτε ιδέες! «Ο Γκιμπράν βάζει μπροστά και πάνω απ’ όλα τον άνθρωπο. Ντύνεται την αλήθεια του πνεύματος και της ψυχής του. Στοχάζεται για την αγάπη, την προσφορά, τα παιδιά, για τη χαρά και τη λύπη, για την ελευθερία, με λόγια που εξυψώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Αν αυτό δεν είναι διαχρονικό, τότε τι είναι; » κλείνει τη συζήτησή μας η Λύντη. Δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο… Καλή ανάγνωση.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Τα πουλιά [Карчата] ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ταν ήμουν μικρός έβλεπα τα πουλιά πάνω από το Νέβα και ήθελα να μάθω τη γλώσσα τους. Θαύμαζα το πέταγμά τους, τους σχηματισμούς τους, την ελευθερία τους. Ονειρευόμουν, μια μέρα να αρχίσω να υψώνομαι από το έδαφος των χωραφιών και να γίνομαι ένα μαζί τους. Να μιλάμε όλοι μαζί, ένα παιδί με ένα σμήνος πουλιών. Αλλά ο πατέρας μου είχε διαφορετική άποψηφαίνεται πως τα πουλιά δεν τον μάγεψαν όσο εμένα. Αλλά εγώ θα την μάθαινα την γλώσσα των πουλιών ό,τι κι αν γινόταν. Θα τα κατάφερνα. Αυτά γράφει ο μικρός αφηγητής του graphic novel Τα πουλιά [Карчата], της Αναστασίας Σταματοπούλου, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη σε εικονογράφηση του Βασίλη Κουτσογιάννη. Πρόκειται για ένα βιβλίο ιδιαίτερο για τα ελληνικά δεδομένα, με στοιχεία λαϊκής παράδοσης, αλλά και dark/goth, που αφηγείται, μέσα σε λίγες σελίδες, στις οποίες δένονται αριστοτεχνικά κείμενο και εικόνες, τη σκληρή ιστορία ενός παιδιού. Ας δούμε τι έχουν να μας πουν oι δυο δημιουργοί. Αναστασία και Βασίλη, παρακαλώ, συστηθείτε! Α: Είμαι η Αναστασία Σταματοπούλου,19 ετών, και σπουδάζω Ιστορία και Αρχαιολογία στο ΕΚΠΑ. Είμαι γέννημα Αθηναία, θρέμμα Ευρωπαία και είμαι συγγραφέας απ’ό,τι φαίνεται! Γράφω διηγήματα από όταν ήμουν μικρή. Β: Είμαι ο Βασίλης Κουτσογιάννης, 28 χρονών, και αυτή τη στιγμή της ζωής μου είμαι εικονογράφος. Σπούδασα Αρχιτεκτονική στην Αθήνα, όπου κατοικώ. Ασχολούμαι από το 2015 με τα βιβλία, κυρίως με τα παιδικά. Αναστασία, πώς έγραψες το κείμενο; Και πώς βρέθηκες -και δη σε τόσο μικρή ηλικία- στον Καστανιώτη και στα… χέρια του Βασίλη; Α: Η συγγραφή του βιβλίου άρχισε πολύ νωρίς, όταν δεν ήμουν ακόμα ώριμη για να γράψω κάτι που έχει νόημα. Ξεκίνησε ως άσκηση, μια ξαφνική έμπνευση καθώς ταξίδευα στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου –έτυχε να ακούω το πανέμορφο τραγούδι των Folknery «Карчата», καθώς ένα σμήνος κοράκια πετούσε πάνω από ένα χωράφι. Αυτές οι σκέψεις παρέμειναν στο πρόχειρο για καιρό, μέχρι το 2019, όπου μέσα στη φρενίτιδα των Πανελληνίων, αποφάσισα να πάρω μέρος σε έναν διασχολικό διαγωνισμό λογοτεχνίας του λυκείου μου. Για καλή μου τύχη, και προς μεγάλη μου έκπληξη, εκεί με ανακάλυψε ο επιμελητής μας και ουσιαστικά αρχηγός αυτής της

συνεργασίας, ο Βασίλης Παπαθεοδώρου, και αποφασίσαμε πως το διήγημα θα ήταν μια εξαιρετική προσθήκη στις εκδόσεις. Εντέλει, έπειτα από περιπέτειες με την πανδημία και τις εξετάσεις, κλήθηκα να διαλέξω έναν εικονογράφο που θα έβγαζε εις πέρας την αναπαράσταση των εικόνων του διηγήματος. Όταν είδα το δείγμα του Βασίλη, είχαμε άμεση σύνδεση, χωρίς να γνωρίζουμε ο ένας τον άλλο. Βασίλη, τι αισθάνθηκες διαβάζοντας το κείμενο και πώς δούλεψες ώστε να φτάσεις σε αυτό το εικαστικό αποτέλεσμα; Β: Ένιωσα τρομερό ενθουσιασμό που θα δούλευα κάτι που πίστευα τόσο βαθιά. Δεν συμβαίνει συχνά να νιώθεις ότι αυτό που δουλεύεις έχει γραφτεί για σένα. Μιλάμε για ένα κείμενο που ο αριθμός των λέξεών του δεν δικαιολογεί το πόσο καιρό θα μείνει στο μυαλό σου και θα μονοπωλεί την σκέψη σου. Με βασανίζει από το καλοκαίρι του 2020 και ακόμα δεν το έχω ξεπεράσει... Είναι κάπου σε μια γωνιά του μυαλού μου και με τσιγκλάει. Δούλεψα με πολλές αναφορές σε μουσική (Cocorosie), σινεμά (Tarkovsky) και φωτογραφία (Masahisa). Παράλληλα, είχα μια απόλυτη ελευθερία από τον Βασίλη Παπαθεοδώρου, τον αγαπητό μας editor και οργανωτή του εγχειρήματος, αλλά και από την Αναστασία. Πίστεψαν ολοκληρωτικά σε μένα και με εμπιστεύθηκαν μέχρι και στην τελευταία γραμμή που έβαλα στο βιβλίο. Αναστασία, πες μας δυο λόγια για την ιστορία; Θεωρείς την πραγματικότητα τόσο dark όσο την περιγράφεις; Α: Τα Πουλιά είναι ένα picture book για όλες τις ηλικίες. Περιγράφει την ιστορία ενός παιδιού, στον ποταμό Νέβα, που προσπαθεί να μάθει την γλώσσα των πουλιών, ενώ οι γονείς του, και ιδιαίτερα ο σκληρός πατέρας του, δεν συμφωνούν. Η αλήθεια είναι πως όταν το πρωτοέγραψα δεν είχα σκοπό η ιστορία να εξελιχθεί τόσο σκοτεινή, αλλά το ακριβώς αντίθετο –να δώσει ελπίδα και φτερά. Η αρχική ιδέα ήταν γλυκιά, αν και η dark αισθητική είναι πανταχού παρούσα στα διηγήματα μου. Αυτό που με έκανε να αλλάξω γνώμη για την τροπή του, ήταν μια δική μου απότομη εμπειρία, μια αντίστοιχη «απότομη προσγείωση». Παρόλα αυτά, θα ήθελα να πω, και ιδιαίτερα επειδή το βιβλίο απευθύνεται και σε μικρότερης ηλικία αναγνωστικό κοινό, πως υπάρχουν τέτοιες οικογένειες, υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι που θέλουν να σου κόψουν τα φτερά. Τα παιδιά, όμως, πρέπει να βρουν τρόπο να πετάξουν ακόμα και με ραγισμένες φτερούγες. Αναστασία, σε ποιους απευθυνόσουν όταν έγραφες το κείμενο; Είχες κάποιον ιδανικό αναγνώστη; Βλέποντας, το βιβλίο τυπωμένο, σε ποιον και γιατί θα πρότεινες να το διαβάσει; Κι εσύ, Βασίλη, σε ποιον απευθυνόσουν δουλεύοντας το κείμενο, αλλά και βλέποντας το βιβλίο, σε ποιον θα το πρότεινες;

Α: Αρχικά, το κείμενο είχε ως προορισμό τον εαυτό μου. Πολλές φορές γράφω αποσπάσματα ή «άκυρες» σκέψεις, μόνο και μόνο γιατί θέλω να τις καταλάβω καλύτερα εγώ. Ίσως αποτελούσε έναν μηχανισμό άμυνας για εμένα, παρόλο που σε καμία περίπτωση δεν βίωσα κάτι αντίστοιχο με τον μικρό ήρωα. Έπειτα, όμως, όταν το ξαναέγραψα, φαντάστηκα πως αυτό το κείμενο δεν έχει ιδανικό αναγνώστη –από τη στιγμή που προοριζόταν για εμένα, και εγώ και ο καθένας μας είναι μοναδικός, δεν μπορούσε να έχει συγκεκριμένη μορφή. Αυτό ήταν ένα από τα κομμάτια που με έκαναν να διστάσω για την ιστορία –δεν ήξερα πώς θα τη διάβαζε ο καθένας. Αλλά η άποψή μου άλλαξε όταν το έδωσα σε ένα μικρό παιδί να το διαβάσει. Τότε συλλογίστηκα πως έχουμε ένα κείμενο που δίνει στους μικρούς αναγνώστες, το αγαπημένο μου κοινό, φτερά να πετάξουν και ταυτόχρονα στα μεγαλύτερα παιδιά τροφή για σκέψη. Β: Ωραία ερώτηση! Απευθυνόμουν κι εγώ αρχικά σε εμένα, όσο εγωτικό κι αν ακούγεται. Είμαι το καλύτερο μου δείγμα, γιατί έχω υπάρξει κάποτε παιδί και θυμάμαι ακριβώς τι ήθελα. Παράλληλα, λόγω μεγάλης ταύτισης με τον ήρωα, είχα μια σιγουριά για το τι κάνω. Σε δεύτερο στάδιο, όταν πια η εικαστική μου αφήγηση είχε μια βάση που πίστευα και μπορούσα να υπερασπιστώ, άρχισα να απευθύνομαι σε όλο και περισσότερους ανθρώπους, από μέσα προς τα έξω. Από τον πιο κοντινό στον πιο μακρινό από εμένα άνθρωπο. Μεταξύ μας, δεν πολυπιστεύω στις ηλικίες που γράφουν από πίσω τα βιβλία. Δεν τις καταλαβαίνω, υποκρίνομαι ότι τις καταλαβαίνω. Προτείνω αυτό το βιβλίο στους ανθρώπους (μικρούς και μεγάλους) που μπορούν να το διαβάσουν μόνοι τους. Δεν είναι βιβλίο για να σ’το διαβάσει άλλος. Προφανώς, όμως, αυτή είναι απλώς η δική μου άποψη.

Τα Πουλιά, της Αναστασίας Σταματοπούλου, κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, σε εικονογράφηση του Βασίλη Κουτσογιάννη.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

Οι 12 θεοί-ντετέκτιβ αφυπνίζουν την κοινωνική συνείδηση των παιδιών ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Φίλιππος Μανδηλαράς, γνωστός σε γονείς και παιδιά μεταξύ άλλων για την «Πρώτη μου Μυθολογία» και την «Πρώτη μου Ιστορία», δημιούργησε, σε συνεργασία με την εικονογράφο Ναταλία Καπατσούλια και τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, άλλη μια φρέσκια, πρωτότυπη σειρά που τιτλοφορείται «Οι 12 θεοί ντετέκτιβ». Στα βιβλία της, οι αρχαίοι θεοί ξεφεύγουν από το μυθολογικό πλαίσιο και το παρελθόν και έρχονται να εξιχνιάσουν μυστήρια στις μέρες μας. Πέραν, όμως, του πρώτου επίπεδου ανάγνωσής της –μια αστυνομική υπόθεση– κάθε ιστορία κρύβει και ένα κοινωνικό θέμα, που δύσκολα θίγεται σε παιδικά βιβλία. Ας δούμε τι έχει να μας πει ο συγγραφέας. Καταρχάς, θα ήθελα να επισημάνω πως οι ιστορίες αυτές ΔΕΝ είναι μυθολογία –κι ας δανείζονται τους ήρωες από αυτήν– και να παρακαλέσω τους βιβλιοπώλες να μην τα τοποθετούν στα ράφια με τις μυθολογίες, όπως επανειλημμένα έχω διαπιστώσει ότι συμβαίνει. Είναι κοινωνικά μυθιστορήματα για παιδιά από οκτώ ετών. Η ιδέα ήταν να χρησιμοποιήσω τους «μικρούς» θεούς του Ολύμπου (αυτούς που έπονται των έξι παιδιών του Κρόνου και της Ρέας) ως ντετέκτιβ. Να λύνουν, δηλαδή, διάφορα σύγχρονα μυστήρια, χρησιμοποιώντας τις γνωστές δυνάμεις τους για καλό σκοπό. Η θεματολογία με οδήγησε γρήγορα σε μια σύγχρονη εκδοχή της μορφής του καθενός τους. Έτσι ο Ερμής, η Αθηνά, ο Απόλλωνας, η Αφροδίτη, ο Ήφαιστος, η Άρτεμις και ο Άρης εξελίχθηκαν, απόκτησαν σκιές, έγιναν πιο ανθρώπινοι (αν και ο Όμηρος φρόντισε πριν απ’ όλους γι’ αυτό στην Ιλιάδα). Μαζί τους, ανανεώθηκε σταδιακά όλο το δωδεκάθεο, αλλά και περιφερειακές μορφές της μυθολογίας. Με λίγα λόγια, δημιουργείται μια νέα, σύγχρονη μυθολογία με ανανεωμένες μορφές που αλληλεπιδρούν διαφορετικά με τους ανθρώπους, απαντώντας στην παράδοξη ερώτηση: Πώς θα ήταν οι θεοί του Ολύμπου αν ζούσαν σήμερα; Η συνεργασία μου με τη Ναταλία Καπατσούλια ήταν αυτονόητη καθώς, μετά τους δεκάδες τίτλους της «Πρώτης μου Μυθολογίας» και της «Πρώτης μου Ιστορίας», μόνο από το δικό της πινέλο μπορούσα να σκεφτώ τους ήρωες και μόνο με τη δική της ματιά μπορώ να φανταστώ το σκηνικό που στήνω με τις λέξεις. Η αμηχανία των ενήλικων να εξηγήσουμε κοινωνικά ζητήματα στα παιδιά και η τάση να παραπέμπουμε την εξήγηση σε ένα νεφελώδες μέλλον («Θα καταλάβεις όταν μεγαλώσεις» ή «Δεν είναι αυτά για την ηλικία σου») οφείλεται στη δική μας δυσκολία να κατανοήσουμε για ποιον

λόγο συμβαίνουν αυτά. Για ποιον λόγο επιτρέπουμε να υπάρχει φτώχεια και ανέχεια, για ποιον λόγο έχουμε πάψει να ενδιαφερόμαστε έμπρακτα για τον τόπο μας και, κατ’ επέκταση, για τον πλανήτη, για ποιον λόγο επιτρέπουμε τον πόλεμο και τη δυστυχία, για ποιον λόγο δεν δίνονται ίσες ευκαιρίες σε όλους… Για ποιον λόγο, τελικά, έχουμε συμβιβαστεί με την ασχήμια και υποτασσόμαστε σε μια ακατανόητη, ακόμα και σ’ εμάς τους ίδιους, τάξη πραγμάτων. Αυτή την «τάξη πραγμάτων» δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να την εξηγήσουμε στα παιδιά, γιατί είναι σαν να ακυρώνουμε σε ένα υπαρξιακό επίπεδο τη χαρά της ζωής· σαν να τους λέμε: «Καλώς ήλθατε στην Κόλαση». Τα παιδιά απαιτούν καθαρές εξηγήσεις, δεν ενδιαφέρονται για την ιστορία, την εξέλιξη των επιστημών, την κοινωνιολογία, την πάλη των τάξεων ή των ιδεών. Δεν ενδιαφέρονται για το πώς φτάσαμε ως εδώ, αλλά για το γιατί υπάρχει αδικία, ρατσισμός, κοινωνική ανισότητα και δυστυχία σ’ έναν κόσμο που στα πρώτα χρόνια της ζωής τους τον παρουσιάζουμε –και είναι, όσο παραμένει στο στενό και καλά προστατευμένο οικογενειακό πλαίσιο–ευτυχισμένο. Κάποια στιγμή θεώρησα ότι χρειάζεται να μιλήσω για όλα αυτά στα παιδιά που εγκαταλείπουν πλέον την παραδείσια ηλικία όπου μύθος και πραγματικότητα συγχέονται, χρησιμοποιώντας ως όχημα πρόσωπα μυθικά, προσαρμοσμένα στο σήμερα. Κι η προσδοκία μου είναι οι προβληματισμοί που διατρέχουν το κάθε βιβλίο της σειράς, με τη μορφή μιας ψυχαγωγικής περιπέτειας, να δώσουν την ευκαιρία στους ενήλικους να σκεφτούν λίγο παραπάνω ώστε να μπορέσουν να αρθρώσουν και τις δικές τους απαντήσεις. Ακόμα καλύτερα, να δράσουν. Το Ένα ψάρι που το έλεγαν Ορφώ μιλάει για τη συνηθισμένη ιστορία ενός θηλυκού ροφού που, όπως όλοι οι θηλυκοί ροφοί, όταν φτάνει στα οκτώ εννιά του χρόνια αλλάζει φύλο και γίνεται αρσενικό (σημειώνω πως η ονομασία ορφώ αναφέρεται από τον Αριστοτέλη, ο οποίος έτσι ονομάζει τον θηλυκό ροφό, στα Φυσικά). Όταν όμως γίνεται αυτό, ο ροφός ταράζεται, δεν μπορεί να καταλάβει τι του συμβαίνει και, κυρίως, ανησυχεί για το τι θα πουν οι άλλοι. Έτσι κρύβεται και οι θεοί-ντετέκτιβ καλούνται να λύσουν το μυστήριο της εξαφάνισής του. Κι όσο το λύνουν, οι αναγνώστες καλούνται να σκεφτούν για τα έμφυλα πρότυπα, την έμφυλη ταυτότητα, το δικαίωμα επιλογής και άλλα παρόμοια θέματα που μπορεί να σκαλίσει ένας ενήλικος που τα συνοδεύει στην αναγνωστική εμπειρία. Στο Ποιος έκλεψε το μήλο της Έριδας όλα ξεκινούν από την περίφημο μήλο, το οποίο πρέπει να επιλέξει σε ποια θεά θα δώσει ο Πάρις. Το μήλο χάνεται, οι θεοί-ντετέκτιβ αναζητούν αυτόν ή αυτήν που το έκλεψε, κάτι που δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη να σκεφτεί τι ορίζουμε ως

24.05.2021

όμορφο και με ποια κριτήρια. Όταν τελικά βρίσκεται το μήλο κι είναι πια στα χέρια του Ερμή, εκείνος έρχεται αντιμέτωπος με ένα φοβερό δίλημμα: Να το δώσει στον Πάρι, που θα το χαρίσει στην Αφροδίτη, η οποία θα τον βοηθήσει να κλέψει την Ωραία Ελένη κι έτσι θα ξεκινήσει ο πόλεμος που θα καταστρέψει την Τροία, αλλά και τις ζωές τόσων Αχαιών; Ή μήπως να το εξαφανίσει ώστε τίποτα από όλα αυτά να μη συμβεί; Μαζί με τον Ερμή, σε παρόμοιο δίλημμα μπορεί να βρεθεί κι ο αναγνώστης και κανείς δεν ξέρει πώς θα συμπεριφερθεί. Ο κόσμος άνω κάτω ξεκινάει από ένα ισχνό παιδί που βρίσκει η Περσεφόνη ζωντανό σε μία βόλτα της στον Κάτω Κόσμο, που έχει ξεκινήσει την αναμόρφωση του σε δημοκρατία! Οι θεοί-ντετέκτιβ καλούνται να ανακαλύψουν πώς βρέθηκε το παιδί εκεί, ώστε να το παραδώσουν στην οικογένειά του κι έτσι, σιγά σιγά, ο αναγνώστης μαθαίνει για την εκμετάλλευση των παιδιών, αλλά και των πλουτοπαραγωγικών πηγών από τους λίγους σε βάρος των πολλών. Η βαθύτερη ματιά ενός ενήλικου εδώ μπορεί να οδηγήσει σε ευρύτερες συζητήσεις περί δημοκρατίας και κατανομής πλούτου. Τα παιδιά θα διασκεδάσουν με την ψυχή τους διαβάζοντας το κάθε βιβλίο, ενώ θα αφυπνιστεί η κοινωνική τους συνείδηση και θα ευαισθητοποιηθούν σε βασικά ζητήματα ηθικής, τα οποία χρειάζεται να σκαλίσουν για να γίνουν ενεργοί πολίτες του αύριο.

Τα βιβλία της σειράς του Φίλιππου Μανδηλαρά «Οι 12 θεοί ντετέκτιβ» κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, σε εικονογράφηση της Ναταλίας Καπατσούλια.

Μιλήστε στα παιδιά για σπουδαία θέματα με τη βοήθεια της Φρουτοπαρέας! NΟ 1 ΣΕΙΡΆ ΠΆΙΔΙΚΉΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΆΣ ΠΆΝΩ ΆΠΟ 1,6 ΕΚΆΤ. ΆΝΤΙΤΥΠΆ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

ΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕ ΚΑΙ ΙΚΙΑ ΤΡΙΤΗ ΗΛ

ΟΙΚΟΓΕΝ ΕΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΕΚ ΤΙΜΗΣΗ

ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ

STEM ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΖΩΗ

ΤΕΧΝΗ

Η ιστορία μιας αληθινής φιλίας

24.05.2021

κι ενός μαγικού καλοκαιριού

βιβλίο

με ηρωίδα την Άλη, ένα κορίτσι που όλοι έπρεπε να κρατούν μακριά...

Βρείτε όλα τα βιβλία που προτείνουμε στο παιδικό βιβλιοπωλείο "Ο Γάτος Μαουρίτσιο", www.mauriciobookstore.gr

ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ΑΠΟ 7 ΕΤΩΝ

Η ΣΠΟΥΔΑΊΑ ΣΥΓΓΡΑΦΈΑΣ ΑΓΓΈΛΊΚΗ ΔΑΡΛΑΣΗ ΓΡΑΦΈΊ ΜΊΑ ΣΥΓΚΊΝΗΤΊΚΗ ΊΣΤΟΡΊΑ ΓΊΑ ΤΊΣ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΈΊΣ, ΤΟΝ ΡΑΤΣΊΣΜΟ ΚΑΊ ΤΊΣ ΦΥΛΈΤΊΚΈΣ ΔΊΑΚΡΊΣΈΊΣ

metaixmio.gr

Τα βιβλία της ζωής τους

Για τα μωρά-αναγνώστες μας, δυο νέα βιβλία, «Η αλεπού και το κοράκι» και «Ο ψεύτης βοσκός», μόλις εντάχθηκαν στη σειρά «Ο μικρός μου Αίσωπος» των Εκδόσεων Παπαδόπουλος, με την πολύχρωμη, έξυπνη και χαρούμενη εικονογράφηση της Άννας Γκουτζουρή. Είναι ιδανικά για την εξάσκηση της παρατηρητικότητας και της λεπτής κινητικότητας, έχουν χαρτονένιες λαβές, πρωτότυπο σχεδιασμό και κινούμενες εικόνες με 5 διαφορετικούς μηχανισμούς, που ζωντανεύουν στα χεράκια των παιδιών καθώς έρχονται σε επαφή για πρώτη φορά με τις πιο αγαπημένες αφηγήσεις του σπουδαίου μυθοποιού. Ακριβώς στην ίδια φιλοσοφία κινούνται και τα βιβλία «Οδύσσεια» και «Δαίδαλος και Ίκαρος», που προστίθενται στη σειρά «Η μικρή μου μυθολογία». Κυκλοφορούν και στα αγγλικά για τα αγγλόφωνα ή τα δίγλωσσα πιτσιρίκια! Δυο γλυκύτατα σιωπηλά (δηλαδή χωρίς λόγια), χαρτονένια βιβλία των Πατρίθια Μαρτίν και Ροθίο Μπονίγια προτείνουν στους πολύ μικρούς αναγνώστες οι Εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη. Το «Τι είναι αυτή η κοιλιά μαμά;» είναι μια πολύτιμη, χιουμοριστική ιστορία για την εμπειρία της εγκυμοσύνης, ιδωμένης από έναν μεγάλο (μικρό όμως) αδελφό, που αναρωτιέται τι είναι μέσα στην κοιλιά της μητέρας του –ίσως είναι ένα μπαλόνι; – καθώς αυτή μεγαλώνει και εκείνος περιμένει την άφιξη μιας αδερφής ή ενός αδελφού. Κι έτσι, φυσικά, αβίαστα και απολαυστικά καλωσορίζει το μικρό του αδελφάκι. Το «Ώρα για ύπνο» είναι μια ήρεμη ιστορία που ακολουθεί τη ρουτίνα ενός μικρού κοριτσιού πριν πέσει στο κρεβάτι–μπάνιο, βούρτσισμα των δοντιών, ιστορία, μπαμπάς που πιάνει τέρατα κάτω από το κρεβάτι κ.λπ. Η στιγμή του ύπνου δεν είναι εύκολη για πολλά παιδιά, έτσι, πρέπει να μάθουν μια ρουτίνα και να συσχετίζουν καθημερινές καταστάσεις με τη στιγμή που θα κοιμηθούν. Τα πιτσιρίκια, που θα ήθελαν να δουν τον ήρωα ενός βιβλίου να κάνει τα ίδια πράγματα που κάνουν, νιώθουν απόλυτη ταύτιση με το

Αλεπού πολύ κουλ και ένα Κουνέλι πολύ αγχωμένο Μια

24.05.2021

δύσκολο να ταιριάξουν.

κοριτσάκι και γαληνεύουν πριν κοιμηθούν. Θέλω γαριδάκια! Θέλω παγωτό! Θέλω πατίνι, αλογάκι, ένα πόνι, θέλωωωωωωωωωΩΩΩ!!! Τι θέλω; Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί το πρώτο παιδικό βιβλίο σε εικονογράφηση και κείμενο της Ντανιέλας Σταματιάδη, με τίτλο «Θέλω!», που σκιαγραφεί μοναδικά τον κόσμο των παιδιών και τις ανεξάντλητες επιθυμίες τους. Επιλέγοντας αυτή τη φορά, με μεγάλη επιτυχία, και τις λέξεις, η πολυβραβευμένη δημιουργός φωτίζει μια ιδιαίτερα γνώριμη κατάσταση με την οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι όλοι οι γονείς –ίσως μάλιστα λίγο περισσότερο οι μαμάδες: Καθημερινά χρειάζεται να διαχειριστούμε τις άπειρες απαιτήσεις των παιδιών μας. Τι κρύβεται όμως πίσω από τα άπειρα «θέλω» τους; Την απάντηση την έχει ένα... μωρό!

Κι όμως αυτή είναι η αρχή μιας απρόσμενης φιλίας!

Τρία κλασικά, αγαπημένα παραμύθια σε νέα έκδοση, με εντυπωσιακές τρισδιάστατες αναδιπλούμενες εικόνες, προτείνουν οι Εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση της Ράνιας Μπουμπουρή. Οι μικροί αναγνώστες θα γνωρίσουν τη «Σταχτοπούτα», που λαχταρά να πάει στον πριγκιπικό χορό, αλλά η μητριά και οι θετές αδελφές της δεν την παίρνουν μαζί τους. Με τη βοήθεια της νεραϊδονονάς της, όμως, η Σταχτοπούτα θα περάσει μια βραδιά που θα της μείνει αξέχαστη! Τον «Πίτερ Παν» που, συνεπαρμένος από τα παραμύθια της Γουέντι, την προσκαλεί μαζί με τ’ αδέλφια της στη θαυμαστή Χώρα του Ποτέ. Εκεί θα ζήσουν μια συναρπαστική περιπέτεια, συγκρουόμενοι με τον Κάπτεν Χουκ και τους πειρατές του; Και τέλος την «Κοκκινοσκουφίτσα», που, καθώς διασχίζει το δάσος για να πάει στη γιαγιά της, συναντάει έναν πεινασμένο λύκο. Μεμιάς, εκείνος καταστρώνει ένα σχέδιο για να χορτάσει την πείνα του. Θα καταφέρει να το πραγματοποιήσει; Δυο νέες «Μπανάνες» προστίθενται στην αγαπημένη σειρά «ΦΡΟΥΤΑ» των Εκδόσεων Ψυχογιός. Το «Πού είσαι;» της Ράνιας Μπουμπουρή (εικονογράφηση Γιάννης Σκουλούδης) είναι ένα βιβλίο για τις σχέσεις παιδιών γονέων που καθησυχάζει τα μικρά παιδιά, από 2 ετών, απαλύνοντας το άγχος αποχωρισμού που ίσως νιώθουν μακριά από τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Σε κάθε ερώτησή τους, ο μπαμπάς και η μαμά έχουν μια ανακουφιστική απάντηση, χάρη στην οποία το παιδί σιγά σιγά θα αποδεχτεί πως κάποιες ώρες δεν θα είναι όλοι μαζί. Το βιβλίο, γραμμένο σε έμμετρο λόγο, περιλαμβάνει παράρτημα της ψυχολόγου Βέρας Πρατικάκη, που καθοδηγεί τους γονείς σχετικά με το άγχος αποχωρισμού. «Τι θα γίνετε όταν μεγαλώσετε;» ρώτησε στο διάλειμμα τα παιδιά ο Σάκης, ο Ασβός, που ήθελε να γίνει πιλότος. Αμέσως, άρχισαν όλοι να λένε τα επαγγέλματα που επιθυμούν: Αστροναύτες και αεροσυνοδοί. Μάγειρες και φυσικοί. Μανάβηδες, υδραυλικοί, πυροσβέστες και μηχανικοί. Η Αρκουδίτσα, η Μυρτώ, δεν είπε λέξη. Καθόταν στην άκρη και άκουγε τα παιδιά. Δεν ήξερε τι να απαντήσει… Το «Όταν μεγαλώσω θα γίνω…», της Ιωάννας Μπαμπέτα (εικονογράφηση Ρένια Μεταλληνού), μιλάει στα μικρά μας για τα διάφορα επαγγέλματα, αλλά και για… αποφάσεις ζωής, που δεν πρέπει να βιαστούν να πάρουν.

Δώδεκα συναρπαστικοί, πολυαγαπημένοι, κλασικοί μύθοι του Γάλλου Λαφονταίν και του Λατίνου Φαίδρου περιλαμβάνονται στην ολοκαίνουργια, πολυτελή έκδοση των Εκδόσεων Ψυχογιός «Αγαπημένοι μύθοι με ζωάκια», για παιδιά από 3 ετών, σε μετάφραση της Θεοδώρας Δαρβίρη. Η πρωτότυπη και παραστατική εικονογράφηση της Μαρίσα Βεστίτα καταφέρνει, μέσω του σύγχρονου και αστείου ύφους της, να απεικονίσει με τρόπο αυθεντικό και διασκεδαστικό τους ήρωες των σπουδαίων αυτών μυθοποιών, που καταφέρνουν να ψυχαγωγούν εδώ και αιώνες μικρούς και

έα

Η πολυαγαπημένη συγγραφέας και εικονογράφος Άνα Λιένας επιστρέφει στις Εκδόσεις Πατάκη με το εικονοβιβλίο «Βρασίδας ο Βολίδας», σε μετάφραση της Μαρίας Παπαγιάννη. Ο πιτσιρικάς τυφλοπόντικας Βρασίδας είναι πάντα... Βολίδας. Όταν ξυπνάει, η ησυχία σταματάει! Δεν μπορεί να κάτσει ήρεμα. Κουνιέται συνεχώς. Αποσπάται η προσοχή του και χάνει τα πάντα. Τον φωνάζουν νευρικό, υπερενεργητικό, αεικίνητο, αλλόκοτο, μπελά. Οι γονείς του είναι προβληματισμένοι. Η δασκάλα του απελπισμένη. Και σαν να μην έφταναν όλα τα άλλα, πρέπει να προετοιμάσει την τελική εργασία της χρονιάς… Πώς θα τα καταφέρει; Ένα βιβλίο με εξαιρετική εικαστική προσέγγιση που μιλάει σε μικρούς και μεγάλους για τις ταμπέλες που βάζουμε στους γύρω μας και οι οποίες μόνο κακό μπορεί να κάνουν.

σ ε ι ρά

κό μ ι κ ς

Μη χάσετε το 2ο βιβλίο της σειράς «Κουνέλι & Αλεπού: Ταξίδια με τον νου» που κυκλοφορεί τον Σεπτέμβριο 2021.

metaixmio.gr

Τα βιβλία της ζωής τους

54 μεγάλους, διδάσκοντας διαχρονικές αλήθειες της ανθρώπινης ψυχής με ένα παραμύθι… και ένα χαμόγελο. Μια οικογένεια Πλατυπόδων παίρνουν τα μπανιερά τους για να πάνε θάλασσα, αλλά τους διώχνουν συνεχώς από τις παραλίες τα άλλα ζώα, από τα οποία κάπως διαφέρουν. Μέχρι που βρίσκονται με κάποια εξίσου κατατρεγμένα ζώα, που ψάχνουν κι εκείνα διαθέσιμο μέρος για να κολυμπήσουν. Γίνονται μια μεγάλη παρέα και συνεχίζουν μαζί τις αναζητήσεις, ώσπου στο τέλος βρίσκουν μια παραλία που την κάνουν ανοιχτή για όλους. Το βιβλίο της Σοφί Λεσκό «Ιδιωτική Παραλία» (Εκδόσεις Κλειδάριθμος) μιλάει στους μικρούς αναγνώστες για τη διαφορετικότητα και τον σεβασμό στον άλλον με πολύ χιούμορ. Και «μυρίζει» και καλοκαίρι! Ένα όμορφο πρωινό, ένας μικροσκοπικός λύκος εμφανίζεται στο δάσος. Είναι ευχάριστος και συναρπαστικός, αλλά ταυτόχρονα και λίγο αδέξιος, και μπλέκεται παντού. Τελικά, είναι κάπως δύσκολο για τον λύκο Ζαχαρία να συνηθίσει τον νεοφερμένο… Όμως, θα διαπιστώσει ότι το πιο πολύτιμο πράγμα είναι να αποδεχτεί αυτό τον καινούργιο γείτονα! «Ο λύκος Ζαχαρίας κάνει έναν καινούργιο φίλο» (Εκδόσεις Παπαδόπουλος) έρχεται να προστεθεί στην πολυαγαπημένη σειρά της Οριάν Λαλμάν με πρωταγωνιστή τον τρυφερό και ανατρεπτικό λύκο, που αυτή τη φορά μιλάει στα παιδιά για τη φιλία, τη διαφορετικότητα, την αποδοχή και τα... πολύ ξεχωριστά πικ νικ! Όταν ένα μικρό δρακάκι πάει στο σχολείο για πρώτη φορά, θα ρίξει, άραγε, κάτω τις μπογιές και θα αρνηθεί να μοιραστεί τα παιχνίδια; Όχι, βέβαια! Οι δράκοι δεν τα κάνουν αυτά, αν και η σωστή συμπεριφορά στο σχολείο δεν είναι πάντα εύκολη… Μα στους μικρούς δράκους αρέσει να μαθαίνουν! Το νέο, υπέροχα εικονογραφημένο, παραμύθι «Ένας δράκος στο σχολείο», της Κάριλ Χαρτ (Εκδόσεις Μίνωας), είναι μια τρυφερή ιστορία με πρωταγωνιστή ένα γλυκύτατο πλάσμα που θα βοηθήσει τα παιδιά που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με τις σχολικές αίθουσες, αλλά και όσα ήδη πηγαίνουν στο σχολείο, να μάθουν σωστούς τρόπους συμπεριφοράς και να αλληλοεπιδρούν σωστά με τους συμμαθητές τους. Ο Μπόγκι το Παγκ είναι σούπερ παντού, παίζει πιάνο, διαβάζει και ξέρει κουνγκ-φου. Μα αν ψάχνεις ψεγάδι καλά και σώνει, εντάξει λοιπόν: είναι ψευτρόνι! Το βιβλίο «Μπόγκι, το ψευτρόνι», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος, σε έμμετρη μετάφραση του πιο διάσημου παγκ της Ελλάδας, του αγαπημένου μας Αρσέν, του σκύλου του Κυριάκου Αθανασιάδη, είναι ένα ακόμα ξεκαρδιστικό, σούπερ διασκεδαστικό βιβλίο με πρωταγωνιστή τον Μπόγκι το Παγκ, από τον πολυβραβευμένο Aaron Blabey, που μας χάρισε και το απίθανο «Μπόγκι ο Φαταούλας». Η σειρά έχει ξεπεράσει τις 6.000.000 πωλήσεις παγκοσμίως. Αλήθεια λέμε, δεν είναι ψέματα! Από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο και την πολυαγαπημένη σειρά «Μικρές Καληνύχτες», που διαβάζονται πριν από τον ύπνο, μέσα σε δέκα λεπτά, μόλις κυκλοφόρησε «Το σιωπηλό βασίλειο» της Παναγιώτας ΣτρίκουΤομοπούλου, σε εικονογράφηση του Στάθη Πετρόπουλου. Μια φορά κι έναν καιρό σε έναν τόπο μακρινό, ζούσε ένας βασιλιάς που φυλούσε καλά κρυμμένο ένα μυστικό… Ιππότες, μάγειρες, κηπουροί, καμαριέρες και φρουροί τον υπηρετούσαν, υπομένοντας τις γκρίνιες και τις παραξενιές του που τελειωμό δεν είχαν. Υπασπιστής του παλατιού ήταν ένα αγόρι, ο Οράτιος, που παρ’ όλες τις ιδιοτροπίες και τις κακοτροπιές του βασιλιά, τον υπηρετούσε πιστά. Τι θα συμβεί, άραγε, όταν ο υπασπιστής ανακαλύψει το μυστικό που φυλάει καλά κρυμμένο ο βασιλιάς; Και ποιο ρόλο παίζει ο µάγος στην ιστορία; Στην ίδια σειρά, μόλις κυκλοφόρησε «Η πριγκίπισσα Χρυσή και ο μάγος Πλεονέκτης» της Κατερίνας Σέρβη, σε εικονογράφηση της Ναταλίας Καπατσούλια. Στο µακρινό βασίλειο της Πεταλουδάνθης γεννιέται µια πεντάμορφη και τρισεύγενη πριγκίπισσα, η Χρυσή. Όλος ο κόσμος τη λατρεύει ώσπου, µια μέρα, από το τριανταφυλλί της στόμα αρχίζουν να ξεχύνονται ασυγκράτητα «θέλω». Θα καταφέρει άραγε να ξαναβρεί τον καλόβολο εαυτό της; Και τι ρόλο έχει παίξει σε όλα αυτά ο μυστηριώδης µάγος Πλεονέκτης; Ένα πορτοκαλί γατί εμφανίζεται από το πουθενά κι ύστερα εξαφανίζεται, σαν να άνοιξε η γη και το κατάπιε. Ένα γατί που δεν γυρνά από δω κι από κει –βρίσκεται ακριβώς εκεί που πρέπει να είναι: να ρονρονίζει κοντά σε ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους, που χρειάζονται παρηγοριά και

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

δεν το ξέρουν. Οι μικροί αναγνώστες, από 3 ετών, ακολουθούν τη μυστική ζωή του πορτοκαλή γάτου που τρυπώνει μες στα σπίτια και μας θυμίζει ξανά τι θα πει συντροφιά, ασφάλεια, επαφή, χάδι, μοίρασμα –λέξεις που κοντεύουμε να ξεχάσουμε. Μια παρουσία γιατρικό στην απομόνωση, που σαν νήμα συνδέει τις ετερόκλητες ζωές των ενοίκων αυτού του βιβλίου και καταφέρνει να διαρρήξει τη μοναχικότητά τους. Θα καταφέρει άραγε να τους βγάλει και από τα σπίτια τους; Η «Μοναχική υπόθεση» της Μυρτώς Καλοφωλιά (Καλειδοσκόπιο, εικονογράφηση Πέρσα Ζαχαριά) είναι ένα βιβλίο τρυφερό, αφιερωμένο στην καλοσύνη των ζώων, που τα παιδιά αναγνωρίζουν ενστικτωδώς, την αποζητούν και μας την υποδεικνύουν συνεχώς. Είναι μια υπενθύμιση της ευεργετικής τους παρουσίας στις ζωές μας, όλων όσων μας διδάσκουν και της ευθύνης που έχουμε να εκφράζουμε την αγάπη μας. Πριν από πολλά χρόνια υπήρχαν δράκοι, αλλά φοβούνταν τους ανθρώπους και πήγαν να κρυφτούν στα δάση. Όμως κάποιοι εξακολουθούσαν να γυρίζουν μόνοι τους στην εξοχή και καμιά φορά έμπαιναν και στις πόλεις. Οι άνθρωποι τότε έτρεχαν δεξιά αριστερά και γινόταν μεγάλη φασαρία. Έτσι, μια μέρα, ένα παιδί αποφάσισε να τους μαζέψει όλους και να τους οδηγήσει σε μια μυστική περιοχή. Το παιδί αυτό το έλεγαν Δρακοσυλλέκτη και σε αυτόν οφείλουμε τη σειρά βιβλίων με πρωταγωνιστές τα συμπαθητικά δρακάκια και τις ξεκαρδιστικές περιπέτειές τους. Το «Ένα παγωτό για τον Ισίδωρο» είναι τo τρίτο της σειράς που υπογράφουν ο Κυριάκος Αθανασιάδης και η Ναταλία Καπατσούλια (Εκδόσεις Κλειδάριθμος). Ο Ισίδωρος βαριέται πολύ στο σχολείο του, εκεί στη Δρακοχώρα. Αυτό που θέλει στ’ αλήθεια είναι να φύγει, να πετάξει σαν υπερήρωας, να σκαρφαλώσει στο Έβερεστ, να ταξιδέψει στον Βόρειο Πόλο, να κάνει βόλτες στο φεγγάρι και να φάει δέκα παγωτά. Γιατί ο Ισίδωρος τρελαίνεται για παγωτά! Του αρέσουν όλες οι γεύσεις. Όμως προσοχή, γιατί κάτι τον ρωτάει η δασκάλα… Στη σειρά «Κλασικοί θησαυροί» των Εκδόσεων Μίνωας, που συλλέγει τα σημαντικότερα μυθιστορήματα της παγκόσμιας και της ελληνικής λογοτεχνίας και τα παρουσιάζει διασκευασμένα για παιδιά από 3 ετών, ώστε να μην ξεχαστούν ποτέ, έρχεται να προστεθεί «Ο Ασπροδόντης». Το αριστούργημα του Τζακ Λόντον, που κυκλοφόρησε το 1906, είναι μια από τις πιο συγκινητικές ιστορίες επιβίωσης που έχουν γραφτεί ποτέ. Πόσο αδύναμο έμοιαζε όταν γεννήθηκε το γκρίζο λυκάκι σε μια σπηλιά στα παγωμένα δάση του Βορρά… Ωστόσο, καταφέρνει να επιβιώσει, μαθαίνει να κυνηγά για την τροφή του και να αντιμετωπίζει τους κινδύνους της άγριας φύσης. Ο Ασπροδόντης, όμως, πέφτει στα χέρια κάποιων σκληρών ανθρώπων που τον αναγκάζουν να σέρνει έλκηθρα και να συμμετέχει σε επικίνδυνες μάχες με άλλα σκυλιά. Το άγριο αυτό πλάσμα την αγάπη ως τότε δεν την είχε γνωρίσει. Μέχρι τη στιγμή που συναντά τον Σκοτ, τον νεαρό άντρα που καταφέρνει να ημερώσει την ψυχή του, προσφέροντάς του αγάπη και τρυφερότητα. Η διασκευή είναι της Μαρίας Δασκαλάκη και η εικονογράφηση του Νίκου Γιαννόπουλου. Τα φοβερά «Ευρωκαροτάκια» της Σίντερς ΜακΛίοντ (εκδόσεις Διόπτρα) είναι μια πρωτότυπη σειρά βιβλίων, χάρη στην οποία τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μαθαίνουν βασικές οικονομικές έννοιες μέσα από εντυπωσιακή εικονογράφηση και ευρηματικό χιούμορ. Ποτέ δεν είναι υπερβολικά νωρίς για να μάθεις στο μικρό σου κουνελάκι –ουπς, παιδάκι– μερικά απλά γεγονότα σχετικά με τα χρήματα και την αξία τους! Μετά τα πολυαγαπημένα «Ξοδεύω!», «Κερδίζω!» και «Αποταμιεύω!», σειρά έχει το «Δίνω!». Ο κούνελος Τσάμι θέλει να... σώσει τον κόσμο, με το καροτοχαρτζιλίκι που του προσφέρει ο παππούς του. Καλά, αν όχι τον κόσμο, έστω την Κουνελούπολη. Θα είναι εύκολο; Όχι! Θα βρει έναν τρόπο για να βοηθήσει; Ναι, ακόμα κι αν τελικά δεν φορέσει τη στολή σούπερ ήρωα που τόσο ονειρευόταν. Γιατί δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από τη χαρά της προσφοράς! Δρόμο παίρνει, δρόμο αφήνει η μυρμήγκω για να σώσει το μυρμηγκάκι της που κινδυνεύει. Θα ζητήσει βοήθεια από τον βάτραχο, αλλά εκείνος αρνείται να τη βοηθήσει, οπότε η μυρμήγκω θα ζητήσει από το φίδι να φάει τον βάτραχο που δεν τη βοηθάει, αλλά και αυτό της αρνείται τη βοήθεια, οπότε θα πάει στον γητευτή για να του ζητήσει να γητέψει το φίδι, που δεν δέχεται να φάει τον βάτραχο, που δεν τη βοηθάει να σώσει το μυρμηγκάκι της... Θα χρειαστεί να πάει και σε πολλούς ακόμη η μυρμήγκω μέχρι να τα καταφέρει. Με τον ίδιο τρόπο, άνθρωποι και ζώα

24.05.2021

προσπαθούν να πετύχουν τον στόχο τους στο βιβλίο της Γιάννας Σέργη «Η μυρμήγκω και άλλα κλιμακωτά παραμύθια» (Εκδόσεις Πατάκη, εικόνες Βασίλης Κουτσογιάννης), που αποτελείται από αφηγήσεις με χιούμορ, ρυθμό και –φυσικά– επαναλαμβανόμενο σενάριο. Μια συλλογή δώδεκα παραμυθιών, που θα ενθουσιάσει παιδιά από 4 ετών και γονείς με τον χαρούμενο ρυθμό των αφηγήσεων και την πλούσια εικονοποιία τους. Να φάω εγώ, να φας κι εσύ! Μια κουταλιά Πειρατόσουπας λαχταριστής, κι αμέσως θα γίνεις κι εσύ πειρατής! Ένα βιβλίο που περίμενα καιρό, καθότι μεγάλη φαν του Νιλ Γκέιμαν (κείμενο), αλλά του Κρις Ρίντελ (εικονογράφηση). Από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο και το ζευγάρι των ευρηματικών δημιουργών μόλις έφτασε και στη χώρα μας η περίφημη «Πειρατόσουπα», σε μετάφραση του πειρατοφάν Αντώνη Παπαθεοδούλου. Ελάτε να γνωρίσετε τον πιο ασυνήθιστο μπέιμπι σίτερ που είδατε ποτέ, που τυχαίνει να είναι και… ο μάγειρας ενός πειρατικού πλοίου! Και όχι μόνο αυτό, αλλά φέρνει μαζί του ένα ολόκληρο πλήρωμα από ασυγκράτητους πειρατές που, για χάρη ενός αγοριού και της αδερφής του, ετοιμάζεται να μετατρέψει ένα απολύτως συνηθισμένο βράδυ σε μια θεότρελη περιπέτεια. Ο βραβευμένος µε Carnegie και Newbery Medal Γκέιµαν και ο βραβευμένος µε Greenaway Medal Ρίντελ ξέρουν καλά να… μαγειρεύουν σπιρτόζικα βιβλία, που θα διαβάζετε και θα αγαπάτε για πάντα. Κι αυτή η σπαρταριστή ιστορία έχει όλα τα απαραίτητα υλικά –πανέξυπνο κείμενο, φανταστικές ρίμες, πολύχρωμες λεπτομερείς εικόνες– για τη συνταγή! Βουτήξτε μέσα της προετοιμασμένοι για χιούμορ, περιπέτεια, κέφι και κατεργαριά. Χαρούμενο, ιδιόρρυθμο, ξεκαρδιστικό, το απολαυστικό βιβλίο αυτό είναι το τέλειο δώρο για εσάς τους ίδιους και βέβαια για κάθε νεαρό αναγνώστη από 4 ετών! Πίσω από κάθε σπουδαίο άντρα κρύβεται µια γάτα. Μια χαρισµατική γάτα. Από αρχαιοτάτων χρόνων. Με αφορμή τις έξυπνες, χαδιάρες, με έντονο ταμπεραμέντο γατούλες και τη λατρεία για τους αγαπημένους τους, η σειρά «Μικρά Γατικά» της Αργυρώς Πιπίνη, από τις Εκδόσεις Πατάκη, μας ταξιδεύει στην ιστορία και μας γνωρίζει την εποχή, τις συνήθειες και τα σημαντικότερα έργα των μεγάλων αυτών ανδρών, με αστείρευτο χιούμορ, παιχνιδιάρικη διάθεση και δυνατό γουργούρισμα. Στο τέταρτο, επετειακό, βιβλίο της σειράς «Μικρά γατικά: Όθων και Αμαλία», γνωρίζουμε τον Όθωνα, τον αγαπημένο γάτο της βασίλισσας Αμαλίας και του Όθωνα, του πρώτου βασιλιά των Ελλήνων. Η εικονογράφηση είναι της Ιφιγένειας Καμπέρη. Για παιδιά από 5 ετών. «Ο ουρανός δεν έχει σύνορα», της Amanda Addison (Εκδόσεις Άγκυρα), είναι η ιστορία ενός πουλιού που χωράει στην παλάμη του χεριού σου και θα διασχίσει τον μισό κόσμο μέχρι να βρει ένα μέρος να κάνει τη φωλιά του. Είναι η ιστορία ενός κοριτσιού από τη Βόρεια Αφρική, που φεύγει κάνοντας τον μισό γύρο του κόσμου μέχρι να βρει ένα μέρος ειρηνικό. Αυτή είναι η ιστορία του Πουλιού. Αυτή είναι η ιστορία της Λεϊλά. Αυτή είναι η ιστορία για την ευκαιρία που μπορεί να σου προσφέρει μια τυχαία συνάντηση και ένα μακρύ ταξίδι προς τον νέο σου τόπο. Μία ιστορία για τη γενναιοδωρία και τη φιλία πέρα από τόπους... Για παιδιά από 5 ετών. Μετά τον Αριστοτέλη και τον Σωκράτη, έρχονται, δυο νέοι τόμοι στη σειρά των Duane Armitage και Maureen McQuerry «Μεγάλες Ιδέες για Μικρούς Φιλόσοφους», που σύστησαν πρόσφατα στα παιδιά από 5 ετών οι Εκδόσεις Διόπτρα, με σκοπό να τα βοηθήσουν να ανακαλύψουν με απλά λόγια τις βασικές αρχές της φιλοσοφίας. «Η ισότητα - Σιμόν ντε Μποβουάρ» μάς γνωρίζει τη Γαλλίδα φιλόσοφο που πίστευε ότι, αν τα κορίτσια και τα αγόρια μπορούσαν να κάνουν ό,τι ήθελαν και αντιμετωπίζονταν με τον ίδιο τρόπο, θα ήταν πιο ευτυχισμένα. «Η φαντασία – Καρτέσιος» μάς φέρνει σε επαφή με τον Γάλλο μαθηματικό και φιλόσοφο που πίστευε ότι η φαντασία μας εκφράζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αυτό μας κάνει μοναδικούς. Επιστρέφουμε στα λατρεμένα «ΦΡΟΥΤΑ» των Εκδόσεων Ψυχογιός και πάμε σε δυο... Φράουλες. Ο μικρός επιστρέφει στο σπίτι με ένα καταπληκτικό νέο! Στο σχολείο του ήρθαν κάτι καινούργια αποδημητικά πουλιά. Πεινασμένα, αφού έκαναν ένα πολύ μεγάλο ταξίδι. Η μαμά –άτυχη και τυχερή συνάμα– δεν γνώρισε ποτέ της αποδημητικά πουλιά και έχει απορίες. Τι ήταν αυτό που τα ανάγκασε να φύγουν από το σπίτι τους; Ποια γλώσσα μιλάνε; Τι ονόματα έχουν; Αλλά και ο μικρός έχει πολλές απορίες. Γιατί τα πουλιά αυτά άφησαν τα σπίτια τους, χωρίς να το θέλουν; Ποια ήταν

56 τα αρπακτικά που τα οδήγησαν στη δυστυχία; Είναι δυνατόν να χάθηκαν από τους γονείς τους; Άραγε, θα μπορέσουν να κάνουν φίλους και να ξαναγίνουν ευτυχισμένα; «Τα Φυγοπούλια» της Φανής Κεχαγιά είναι μια πρωτότυπη, εξαιρετικά εικονογραφημένη από τη Ναταλία Καπατσούλια, ιστορία για την προσφυγιά, που θα βοηθήσει τα παιδιά από 5 ετών να κατανοήσουν για ποιους λόγους εκπατρίζονται ολόκληροι πληθυσμοί, μεταξύ αυτών και παιδιά, και έπειτα να τους αποδεχτούν και να τους εντάξουν στη δική τους κοινωνία, με αρχή το σχολείο. Η έτερη Φράουλα έρχεται από την αγαπημένη Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη και είναι μάλιστα πολύ επίκαιρη. «Δε φοβάμαι τα μικρόβια», σε εικονογράφηση του Γιώργου Γούση. H Nτανιέλα η κουνελίτσα ήταν συναχωμένη. Τα μικρόβια είχαν στήσει πάρτι μέσα στη μύτη της και, όποτε φταρνιζόταν, πετάγονταν έξω με αλεξίπτωτο, με ελικόπτερο, ακόμα και με αεροπλάνο. Κανένας συμμαθητής της δεν τα έβλεπε, εκείνα όμως προσγειώθηκαν στα μολύβια της Μάλιας, που ζωγράφιζε, στα δάχτυλα της Λαλαλού, που τα πιπίλιζε, στα δόντια του Φάνι, που έτρωγε τα νύχια του, και στο στόμα της Νταπ, που χασμουριόταν. Και τότε η Ντανιέλα θύμωσε πολύ. Κι ετοιμάστηκε να πολεμήσει τα μικρόβια… Ο Γιώργης Χριστοδούλου και οι Εκδόσεις Μάρτης παρουσιάζουν ένα καμπαρέ αλλιώτικο από τ’ άλλα. «Το καμπαρέ των ζώων», με 13 τραγούδια και μία ιστορία, σε βιβλίο-CD με μουσική του Χριστοδούλου και στίχους του πρωτοεμφανιζόμενου Αριστείδη Μάραντου, μαζί με τις εικόνες του Ντίνου Ξύγκα. Ένα άλμπουμ για παιδιά κάθε ηλικίας, που τους μαθαίνει με διασκεδαστικό τρόπο τα γνωρίσματα και τις συμπεριφορές των ζώων καθώς και τα διάφορα είδη ρυθμών και μουσικής. Ποιοι είναι οι απόγονοι των δεινόσαυρων; Τι πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες για τις πεταλούδες; Είναι, όντως, ο ρινόκερος, αυτό που φαίνεται; Υπάρχουν κι

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

άλλες «τσίχλες» εκτός από αυτές που πουλιούνται στα περίπτερα κι αν ναι, πώς μοιάζουν; Τι συμβαίνει στο δάσος όταν πέφτει το σκοτάδι; Σ’ αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα απαντούν τραγουδιστά οι Γιώργης Χριστοδούλου, Σαβίνα Γιαννάτου, Αργύρης Μπακιρτζής, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Μαριώ, Δημήτρης Μυστακίδης, Βασίλης Νικολαΐδης και οι Manouchedrome. Διαβάζει ο Διογένης Δασκάλου. Λυγμοί και πολεμικές ιαχές ακούγονται στη βιβλιοθήκη τού σπιτιού. Τα βιβλία, παρατημένα και ξεχασμένα εδώ και καιρό, προσπαθούν να βρουν τρόπους να επιστρέψουν στα χέρια των ανθρώπων, που είναι διαρκώς απασχολημένοι με το κινητό, το τάμπλετ ή το τηλεκοντρόλ της έξυπνης τηλεόρασης. Όταν η κυρία του σπιτιού ανακοινώνει ότι θα ανακαινίσει το καθιστικό και στη θέση της βιβλιοθήκης θα τοποθετήσει έναν πίνακα ζωγραφικής, τα βιβλία με τρόμο ακούνε ότι θα καταλήξουν στην ανακύκλωση. Έχουν λίγες μόνο ώρες να καταστρώσουν ένα σχέδιο για να σωθούν! Τι κόλπα θα σκαρφιστούν; Θα υπάρξει, άραγε, ειρηνικό τέλος σε αυτή την παράξενη «πολεμική» ιστορία; H απάντηση στο βιβλίο της Νικολέτας Καπίλλα «Έξυπνα ηλεκτρονικά VS Έξυπνα βιβλία», που μόλις κυκλοφόρησε από την Ελληνοεκδοτική, σε εικονογράφηση της Μαρίας Μανουρά. Για παιδιά από 6 ετών. Τέσσερις μικροί ταξιδιώτες στο διάστημα ανυπομονούν να φάνε πίτσα. Όμως, τι ώρα είναι; Τα παιδιά από 6 ετών ακολουθούν τους μικρούς αστροναύτες και τον Αρειανό φίλο τους στη διαγαλαξιακή περιπέτειά τους και ανακαλύπτουν τι είναι οι ώρες, τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα. Μαθαίνουν τις διαφορές ανάμεσα στα ψηφιακά και στα αναλογικά ρολόγια και, φυσικά, βρίσκουν πόση ώρα χρειάζεται για να φας μια νόστιμη, λαχταριστή πίτσα στο διάστημα! Το «Τι ώρα είναι;» (Εκδόσεις Κλειδάριθμος),

24.05.2021

ένα πρωτότυπο STEM βιβλίο, εισάγει τα παιδιά στην έννοια του χρόνου και τα μαθαίνει να διαβάζουν την ώρα σε ψηφιακά και αναλογικά ρολόγια. Ο βετεράνος συγγραφέας non fiction παιδικών βιβλίων David Adler ενσωματώνει σε αυτό το διασκεδαστικό αφήγημα μαθηματικές έννοιες, όπως η πρόσθεση και η αφαίρεση, δημιουργώντας ένα χρήσιμο εργαλείο για την κατανόηση της έννοιας του χρόνου και της ώρας. Περιέχει, επίσης, γλωσσάρι για την επεξήγηση των ζωνών ώρας, της θερινής ώρας κ.ά. Ο μικρός Άλκης με δυο άσπρα σεντόνια έχει φτιάξει το κάστρο του, ταξιδεύει σε όλον τον πλανήτη με την υδρόγειο σφαίρα του (μόνο πάνω από τη Συρία έχει τοποθετήσει ένα τριαντάφυλλο). Όταν μια μέρα ακούει στις ειδήσεις για ένα ναυάγιο με παιδιά-πρόσφυγες ξεκινάει μαζί με τον φίλο του Αγησίλαο ένα φανταστικό ταξίδι με το πλοίο του Σεβάχ, προκειμένου να σώσουν τους μικρούς ναυαγούς. «Το ταξίδι με τον Σεβάχ», της Μαρίας Παπαγεωργίου (Εκδόσεις Κόκκινη Κλωστή Δεμένη, εικονογράφηση Nerina Canzi), είναι μια ιστορία που συνδυάζει ρεαλισμό και φαντασία και μιλάει στα παιδιά από 6 ετών για το προσφυγικό ζήτημα, για τον μαγικό κόσμο τους, τη φιλία, τη δύναμη του παιχνιδιού, τα όνειρα που βγαίνουν αληθινά. Το βιβλίο απέσπασε το Βραβείο «Λότη ΠέτροβιτςΑνδρουτσοπούλου» σε πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα βιβλίου για παιδιά ή νέους στα ελληνικά βραβεία IBBY 2021. Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν μια όμορφη γοργόνα με μακριά ξανθά μαλλιά, υπέροχα πράσινα μάτια και μια μεγάλη ασημένια γυαλιστερή ουρά ψαριού. Στη γοργόνα όμως δεν άρεσε καθόλου που ήταν μισή άνθρωπος και μισή ψάρι. Γι’ αυτό και ήταν συνέχεια μες στα νεύρα. Δεν άντεχε την υγρασία της θάλασσας και τα ψάρια τής βρομούσαν ψαρίλα. Ήθελε μάλιστα να βρει έναν άνθρωπο να την ερωτευτεί, ώστε να μεταμορφωθεί επιτέλους κι εκείνη σε γυναίκα. Τα νεύρα της, όμως, και οι κακές σχέσεις της με κάθε θαλάσσιο πλάσμα δεν της επέτρεπαν να ακούσει και να δεχτεί πως δεν πρέπει να εμπιστεύεται τους ανθρώπους. Άραγε θα μπορέσει να βρει κάποιον να τη βοηθήσει όταν κινδυνεύσει; Από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο και τη σειρά «Διαβάζω Ιστορίες» γνωρίστε «Μια στριμμένη γοργόνα» του Δημήτρη Μπογδάνου, σε εικονογράφηση του Βασίλη Γρίβα, για παιδιά από 7 ετών! Δισεκατομμύρια χρόνια πριν, φτιάχτηκε η Γη. Χιλιάδες χρόνια πριν, οι άνθρωποι έχτισαν πράγματα πολύ μεγάλα. Έναν μήνα πριν, ήταν ακόμη χειμώνας. Πού θα είσαι σε μια ώρα; Πώς θα γιορτάσεις τα γενέθλιά σου του χρόνου; Τι εύχεσαι για το μέλλον; Το «Μια φορά κι έναν καιρό ήταν και θα είναι», της Johanna Schaible (Εκδόσεις Μάρτης) είναι ένα βιβλίο που μας ταξιδεύει στον χρόνο. Ξεκινάει από το παρελθόν, φτάνει στο παρόν και με τα ερωτήματα του μας οδηγεί στο μέλλον. Το παρόν που ρέει και περνάει χωρίς να το καταλάβεις και η αιωνιότητα αποτυπώνονται με μοναδικό τρόπο: Οι σελίδες του βιβλίου μικραίνουν όσο πλησιάζουμε στο παρόν και αρχίζουν να μεγαλώνουν πάλι όσο κινούμαστε προς το μέλλον. Άλλο ένα «ΦΡΟΥΤΟ» από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, Βατόμουρο αυτή τη φορά, για παιδιά από 7 ετών. Η πολυβραβευμένη Λίτσα Ψαραύτη γράφει μια συγκινητική ιστορία για παππούδες που μεγαλώνουν και εγγόνια που στέκονται πλάι τους με σεβασμό και αγάπη. «Το μωρό μας, ο παππούς», σε εικονογράφηση της Ελίζας Βαβούρη, μάς μιλάει για τον παππού Γεράσιμο, που αρχίζει να ξεχνάει. Δεν θυμάται να γυρίσει σπίτι του και οι δικοί του ανησυχούν, γιατί ο γιατρός είπε ότι έχει άνοια. Η πρόταση της μαμάς να τον βάλουν σε ίδρυμα εξοργίζει τον μπαμπά. Η λύση θα βρεθεί στο πρόσωπο της κυρίας Όλγας, μετανάστριας από την Ουκρανία, που αναλαμβάνει να φροντίζει τον παππού, να τον προσέχει και να τον βγάζει περίπατο. Α, και να συνοδεύει και τον μικρό Μάκη, που του λείπουν οι βόλτες με τον παππού του, στο σχολείο, τουλάχιστον μέχρι να μεγαλώσει λιγάκι ακόμα! Αν δεν παρακολουθείτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τη σελίδα «Η γεωγραφία είναι πολύ κουλ», που έχει αγαπηθεί από χιλιάδες χρήστες των σόσιαλ, ξεκινήστε αμέσως, γιατί και θα μάθετε, αλλά και θα διασκεδάσετε. Εντωμεταξύ, η ομάδα που βρίσκεται πίσω από την επιτυχημένη αυτή κοινότητα συνεργάζεται με τις Εκδόσεις Διόπτρα και καλεί μικρά (αλλά και μεγάλα) Γεωγραφόπουλα να τεστάρουν τις γνώσεις τους μέσα από το «Ακτίβιτι μπουκ για παιδιά». Από ποια σημεία του κόσμου μάς ήρθαν τα υλικά της χωριάτικης σαλάτας; Γιατί δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι το ίδιο χρώμα δέρματος; Ποια σημαία έχει πάνω της ένα λιοντάρι που κρατάει ένα σπαθί; Αυτές και άλλες ερωτήσεις θα λυθούν μέσα από ιστορίες,

58 κουίζ, ζωγραφιές και κρυπτόλεξα! Οι μικροί γεωγραφοφάνς έχουν να μάθουν πολλά μυστικά μέσα σε 96 σελίδες απόλυτης διασκέδασης και σπαζοκεφαλιάς και να αποκτήσουν μια πιο σφαιρική αντίληψη για τον μαγικό μας πλανήτη! Σημειώνουμε ότι κυκλοφορεί αντίστοιχο «Ακτίβιτι μπουκ για μεγάλους». Πόσο δυνατή ευχή έκανε ο μικρός Ορέστης για να παρουσιαστεί μπροστά του ο αγαπημένος του συνθέτης; Αν μια μέρα ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν ζωντάνευε μέσα από τα κορυφαία έργα του, τι θα μας έλεγε για την τέχνη του και τη ζωή του; Ό,τι είπε στον Ορέστη! Ποια ήταν η οικογένειά του. Ποιος καθόρισε τα πρώτα βήματά του στη μουσική. Πώς αντιμετώπισε τα επώδυνα τραύματα από την απώλεια της ακοής του; Τι αγαπούσε πιο πολύ; Τι ήταν για εκείνον η έμπνευση και πώς έγραψε τα κορυφαία έργα του; Το βιβλίο του Μηνά Βιντιάδη «Μια μέρα με τον Μπετόβεν» (Ελληνοεκδοτική, εικονογράφηση Ράνια Ηλιάδου, σειρά «Γνωρίζω τους μεγάλους μουσουργούς») ξετυλίγει το νήμα της ζωής και της πλούσιας δημιουργίας του κορυφαίου μουσουργού και απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους, παιδιά και γονείς, που αγαπούν τη μουσική… «Κλέψαμε τα αυτιά του λαγού. ΣΤΟΠ. Αλλά κάποιος ντετέκτιβ έχει μπλεχτεί στην υπόθεση. ΣΤΟΠ. Ο ντετέκτιβ Χαμ; ΣΤΟΠ. Ο χαμαιλέων που δεν ελέγχει το χρώμα του; ΣΤΟΠ. Χαχαχα. ΣΤΟΠ. Αποκλείεται να τα καταφέρει. ΣΤΟΠ. Άλλωστε δεν έχει χρόνο». Ποιοι και γιατί κλέψανε τα αυτιά του λαγού; Μήπως κάποιοι δυσαρεστημένοι μουσικοί του δάσους; Όλοι ξέρουν ότι ο λαγός είναι ο πιο αυστηρός μουσικοκριτικός και με τις κριτικές του έχει χαντακώσει πολλούς δίσκους. Ή μήπως τα πράγματα είναι πιο μπλεγμένα; Τα «Κλεμμένα Αυτιά», του Φώτη Δούσου, που κυκλοφορούν από τη Μικρή Σελήνη σε εικονογράφηση της Στέλλας Στεργίου, είναι μια αστυνομική περιπέτεια με καταιγιστική δράση, μυστήριο, χιούμορ, αγωνία και σασπένς για παιδιά από 7 ετών. Αλλά ακόμα περισσότερο είναι μια ιστορία που ανατρέπει τα στερεότυπα και διερευνά την ανάγκη τού να ανήκεις κάπου, όσο και τη σημασία του να τραβάς τον δρόμο σου. Υποσημείωση: Προτείνουμε η ανάγνωση του βιβλίου να γίνει συνοδεία του δίσκου των Ωδικών Γαϊδάρων «Γκαρίσματα και Αρπίσματα». Καλή ακρόαση! Και ανάγνωση. Ο σούπερ παραμυθάς Σπύρος Γιαννακόπουλος επιστρέφει με το βιβλίο «Μασκοφόρος Εκδικητής εναντίον Ζοργκ» (Εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Πέτρος Χριστούλιας). Πρόκειται για μια απολαυστική ιστορία, παράλληλη με τις περιπέτειες των Άγη και Χάρη, χωρίς όμως αυτούς πρωταγωνιστές, γεμάτη δράση και ανατροπές. Ένας σεισμός αποκαλύπτει την εξωγήινη Πέτρα του Ολέθρου στη Γη. Ο Μεγάλος Ζοργκ θα σπεύσει να την αποκτήσει με κάθε τρόπο, προκειμένου να γίνει ο άρχοντας του σύμπαντος! Απέναντί του, όμως, θα βρει τον Μασκοφόρο Εκδικητή, ο οποίος αυτή τη φορά θα έχει σύμμαχό του ένα μικρό αγόρι, που ζει σε ένα ορφανοτροφείο, τον Πίτερ! Ο Πίτερ ήταν, άλλωστε, ο μεγαλύτερος φαν του Μασκοφόρου Εκδικητή και ονειρευόταν ότι μια μέρα θα γινόταν βοηθός του. Και το πετυχαίνει, ακόμα κι αν χρειαστεί να τον... εκβιάσει. Για παιδιά από 7 ετών, που αγαπούν τους σούπερ ήρωες! Στον 14ο τόμο της σειράς του Isaac Palmiola «Λέσχη Μυστηρίου Σέργουφ Χολμς», με τίτλο «Σαμποτάζ στο υδάτινο πάρκο», η Τζούλια, ο Ντιέγκο και ο Σέργουφ είναι καταχαρούμενοι: τους έκαναν δώρο ένα ταξίδι στο καλύτερο υδάτινο πάρκο του κόσμου, στην Τενερίφη! Όμως, η Τζούλια κάνει βουτιά από τη νεροτσουλήθρα και όταν βγαίνει το δέρμα της είναι γαλάζιο! Στην αρχή μοιάζει με αστείο, αλλά τελικά πολλοί απ' όσους που πήγαν στο υδάτινο πάρκο, ανάμεσά τους και κάποια μέλη της Λέσχης Μυστηρίου, βγήκαν από την πισίνα γαλάζιοι, σαν στρουμφάκια. Προφανώς, κάποιος έκανε σαμποτάζ στο υδάτινο πάρκο, αλλά και στην πλαζ. Ποιος όμως; Και γιατί; Εδώ μυρίζει μυστήριο και οι αγαπημένοι μας πρωταγωνιστές είναι για μια ακόμα φορά έτοιμοι να το λύσουν! Πέντε πριγκίπισσες, πέντε μαγικά ζώα, μία αποστολή: Να σωθεί η Μαγεία! Δυο νέοι τίτλοι έρχονται να προστεθούν στη σειρά της Tea Stilton «Μαγεία», που κυκλοφορεί από τα Ελληνικά Γράμματα. Στο «Αίνιγμα της φωτιάς», η Βασιλική Ακαδηµία βρίσκεται σε κίνδυνο: ένας κλοιός από µαγικές φλόγες απειλεί να την καταστρέψει και µαζί το µέλλον της Μαγείας! Μόνο το νερό από τον Καταρράκτη του Ουράνιου Τόξου µπορεί να σβήσει τη φωτιά. Οι Πέντε Προστάτιδες πρέπει να φτάσουν εγκαίρως! Στη «Μαγεία των αναμνήσεων», οι πριγκίπισσες δέχονται ένα απρόσµενο

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

κάλεσµα για βοήθεια. Τα µαγικά ζώα τους αιχµαλωτίστηκαν από τον κακό µάγο Έγκορ. Οι αδελφές πρέπει να στηριχτούν τώρα αποκλειστικά στις δικές τους δυνάµεις για να ελευθερώσουν τους αγαπηµένους φίλους τους. Ο Τιµ έχει πρόβληµα: πήρε κακό βαθµό στο διαγώνισµα των µαθηµατικών, ο Ηρακλής του έχει απαγορεύσει να ξαναπάει στην αρχαία Ελλάδα και δεν ξέρει πώς να αποκαλεί τον καινούριο σύντροφο της µαµάς του, τον κύριο Γκριν. Επίσης, ψάχνει να βρει τι είναι αυτό που κάνει κάποιον καλό πατέρα. Η δύναµη, η γενναιότητα και... Η ∆ΥΝΑΜΗ, όπως πιστεύει ο Ηρακλής; Ή κάτι άλλο; Και για ποιον λόγο ο Πυθαγόρας απεχθάνεται τόσο τα φασόλια; Οι περιπέτειες του Τιµ δεν λένε να τελειώσουν, ενώ οι άθλοι του κυρίου Γκριν τώρα ξεκινούν! Όλα αυτά στο βιβλίο της Stella Tarakson «Προβλήματα με τον Πυθαγόρα», που ανήκει στη σειρά «Ήρωες για κλάματα» και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Susaeta, σε μετάφραση της Πετρούλας Γαβριηλίδου. Για παιδιά από 8 ετών. Στη νέα παιδική σειρά του Σερ Στιβ Στίβενσον «Άγκαθα Μίστερι» (Εκδόσεις Μίνωας) έρχεται το τρίτο βιβλίο, «Φόνος στον Πύργο του Άιφελ», στο οποίο πρωταγωνιστεί η ντετέκτιβ Άγκαθα Μίστερι με την εξαιρετική διαίσθηση, ο αδέξιος ξάδελφός της Λάρι, ο πιστός της μπάτλερ και ο γάτος Γουάτσον, που γυρίζουν μαζί τον κόσμο για να λύσουν τα πιο περίπλοκα μυστήρια. Η σειρά έχει αγαπηθεί από τους μικρούς αναγνώστες σε ολόκληρη των Ευρώπη, έχει γίνει πλέον κλασική και ταξιδεύει τα παιδιά στα πιο παράξενα μέρη του πλανήτη. Αυτή τη φορά η Άγκαθα και ο Λάρι καλούνται να εξιχνιάσουν τη δολοφονία ενός επιφανούς Ρώσου διπλωμάτη στον Πύργο του Άιφελ. Τα ξαδέλφια σπεύδουν να αναζητήσουν τα ίχνη του εγκλήματος έχοντας ως μοναδικό στοιχείο τους τα τελευταία λόγια του θύματος: κόκκινο τριαντάφυλλο. Αρκεί, άραγε, η ευστροφία της Άγκαθα για να βρεθεί ο ένοχος σε μία μεγαλούπολη, όπως το Παρίσι; Γιατί λάμπουν τ’ άστρα; Πώς γεννιούνται; Υπάρχουν για πάντα; Έχουν όλα το ίδιο χρώμα; Ποιο είναι το πιο κοντινό μας άστρο; Τι είναι η Μαύρη Τρύπα και οι εκρήξεις σουπερνόβα; Όλες οι απαντήσεις στο δεύτερο βιβλίο της σειράς «Πες μας, παππού…» του Διονύση Π. Σιμόπουλου, με τίτλο «Πώς γεννιούνται τ’ άστρα», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο σε εικονογράφηση της Ουρανίας Λυμπεροπούλου και παιδαγωγική επιμέλεια της Μαρίας Γονιδάκη. Ανακαλύψτε τα μυστικά του διαστήματος και απολαύστε ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο των άστρων, όπως το αφηγείται στα εγγόνια του ο αγαπημένος δάσκαλος της αστρονομίας και επίτιμος διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου. Γνωρίστε τα σημαντικότερα σύγχρονα τηλεσκόπια στην Ελλάδα και στον κόσμο και ενημερωθείτε για τα μελλοντικά αστεροσκοπεία. Ταξιδέψτε στα νεφελώματα και παρακολουθήστε όλη τη διαδικασία της γέννησης των άστρων, αλλά και την εξέλιξή τους μέχρι τον θάνατο. Θαυμάστε τα πολλαπλά άστρα, τα αστρικά σμήνη και μάθετε για τον Ήλιο και τον κύκλο ζωής του. Στο παράρτημα, θα βρείτε χρήσιμες πληροφορίες για τη δομή της ύλης, καθώς και ευχάριστα εκπαιδευτικά παιχνίδια! Για παιδιά από 8 ετών. Μεγάλη συγκίνηση για την επανέκδοση ενός από τα πιο αγαπημένα βιβλία της παιδικής μου ηλικίας... «Ο κήπος με τ' αγάλματα», της Ελένης Σαραντίτη, επιστρέφει στις Εκδόσεις Πατάκη για να το γνωρίσουν και οι επόμενες γενιές. Καλοκαίρι στη θαλασσινή πόλη. Μια παρέα παιδιών ζουν τις χαρές των διακοπών ανέμελα, κολυμπώντας, παίζοντας, αλλάζοντας μυστικά, λόγια αγάπης, νέα του άγνωστου κόσμου. Αγαπημένο τους στέκι, ένας ολάνθιστος κήπος με αρχαία αγάλματα, προφυλαγμένα εκεί ως να σταλούν στο Μουσείο της Σπάρτης. Τα είχαν βρει οι μικροί φίλοι παίζοντας, βαθιά θαμμένα στην άμμο, τα είχαν καθαρίσει, τα είχαν θαυμάσει· τα αγάπησαν. Καταλάβαιναν ότι έρχονταν σταλμένα από τους μακρινούς προγόνους και ο νους τους έτρεχε, θαμπωμένος, σ’εκείνους και στην τέχνη τους της ομορφιάς. Ρώτησαν, έμαθαν, σεβάστηκαν την ιστορία και την πατρίδα. Τα παιδιά, τα αγάλματα, η θάλασσα, το ξένοιαστο καλοκαίρι, τα διάφορα γεγονότα, τα αυριανά όνειρα, η ζωή στην ήσυχη πόλη, τα τραγούδια από τα καφενεία και τις βάρκες, οι συγγενείς ναυτικοί με τις ειδήσεις της θάλασσας, αλλά και η γνωριμία όλων με το ιερό πρόσωπο της πατρίδας που ακτινοβολούσε απλότητα και κάλλος ψυχής, προσδίδουν στο βιβλίο τη χαρά και τη χάρη που γεύτηκαν οι τυχεροί φίλοι, στην παρέα των οποίων ανήκε και η συγγραφέας. Για παιδιά από 8 ετών.

24.05.2021

Η Άλεξ και ο Τσιανγκ, οι δύο µικροί χρονοταξιδιώτες, λαµβάνουν οδηγίες προκειµένου να ταξιδέψουν στο Λονδίνο του 19ου αιώνα και να γίνουν δεκτοί στην Εξοχότατη Βασιλική Εταιρεία ∆ιακεκριµένων Ταξιδευτών του Χρόνου. Στο Λονδίνο, και συγκεκριμένα στο εντυπωσιακό Βρετανικό Μουσείο, θα γνωρίσουν τον σπουδαίο εφευρέτη Νίκολα Τέσλα. Η περιπέτειά τους, όµως, δεν θα τελειώσει εκεί, αφού θα ταξιδέψουν και στο Μιλάνο της Αναγέννησης, όπου ζει ο μεγάλος Λεονάρντο ντα Βίντσι… Όλα αυτά στο βιβλίο «Η μηχανή πτήσης του Ντα Βίντσι», της Victoria Vàzquez (σειρά «Η μηχανή του χρόνου»), που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Susaeta, σε μετάφραση της Δήμητρας Παπαβασιλείου, και απευθύνεται σε παιδιά από 8 ετών. Το νέο βιβλίο της Φιλιώς Λαζανά «Ένα αγόρι που το έλεγαν…» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση: Ρένια Μεταλληνού) είναι η ιστορία ενός αγοριού που έχει όλα τα καλά του κόσμου! Ή μάλλον… σχεδόν όλα, γιατί μέχρι τώρα δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει δικό του όνομα, ούτε δική του οικογένεια. Είναι ορφανό και έχει απλώς ένα δικό του νούμερο στο Ίδρυμα όπου κατοικεί. Επειδή όμως δεν είναι τύπος που το βάζει εύκολα κάτω, ξεκινά μια μοναδική περιπέτεια για να βρει όλα αυτά που του λείπουν! Κι όπως συμβαίνει με όλες τις περιπέτειες, το τέλος ποτέ δεν είναι σίγουρο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι σε χρειάζεται! Έρχεσαι παρέα; Μια ιστορία για όλους εκείνους, με όνομα ή χωρίς, που ξέρουν να αγαπούν χωρίς αντάλλαγμα. Για παιδιά από 9 ετών. Ο κόσμος είναι γεμάτος καταπληκτικούς ανθρώπους, οι οποίοι σε καθημερινή βάση πραγματοποιούν επιτεύγματα, παλεύουν για τις ιδέες τους και ανακαλύπτουν καινούργια πράγματα. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν συναντηθεί ποτέ. Κι όμως… Γνωρίζετε ότι υπάρχει ένα κοινό στοιχείο ανάμεσα στη Μητέρα Τερέζα και την Αντζελίνα Τζολί; Μπορείτε να βρείτε τι συνδέει τον Λεονάρντο ντα Βίντσι με τον Στιβ Τζομπς ή τον Χριστόφορο Κολόμβο με τον Νιλ Άρμστρονγκ; Ή ποια σχέση είχε ο Γκάντι με τη Ρόζα Παρκς; Το πρωτότυπο βιβλίο «Πρόσωπο με πρόσωπο» του Baptist Cornabas (Εκδόσεις Διόπτρα, εικονογράφηση Antoine Corbineau, μετάφραση Μαρίζα Νεκάστρο), μιλάει για 20 σπουδαία πρόσωπα που ξεχώρισαν, καινοτόμησαν και άφησαν ή αφήνουν ακόμα το στίγμα τους στον κόσμο. Για 20 ανθρώπους που ενώ δεν συναντήθηκαν ποτέ, έχουν κάτι που τους ενώνει. Για να το ανακαλύψετε, βυθιστείτε στις αναδιπλούμενες σελίδες του και παρακολουθήστε δέκα απρόσμενες συναντήσεις των επιλεγμένων προσωπικοτήτων, εντοπίζοντας το κοινό τους σημείο. Έπειτα από κάθε συνάντηση, υπάρχει χρονολόγιο, το οποίο διαρκώς εμπλουτίζεται με πληροφορίες και πρόσωπα, ενώ στο τέλος τους βιβλίου ένας χάρτης βοηθά να τα τοποθετήσουμε στις περιοχές όπου έδρασαν, ώστε να αποκτήσουμε μια σφαιρικότερη εικόνα για όσα μάθαμε. «Το Καλογεράκι του Μυστρά», που υπογράφεται από τη Μαρία Μομφεράτου (συνεργάτιδα της Καλιρρόης Παρέν και ιδρυτικό μέλος του Λυκείου των Ελληνίδων) και είχε δημοσιευτεί σε συνέχειες στο περιοδικό Παιδική Ζωή (1927–1931), είναι η ιστορία ενός μικρού πεντάρφανου αγοριού, το οποίο ο αρματολός παππούς του εμπιστεύεται στη στοργική φροντίδα δύο καλογραιών, στο μοναστήρι της Παντάνασσας στον Μυστρά. Η ιστορία ξεδιπλώνεται από την αυγή της Επανάστασης μέχρι την ημέρα που αποβιβάζεται ο Όθωνας στο Ναύπλιο. Παρακολουθώντας τη ζωή του παιδιού, που μεγαλώνει ντυμένο με το ράσο του καλόγερου για τον φόβο των Τούρκων, ο αναγνώστης παίρνει πρώτα απ’ όλα μια γεύση γι’ αυτό που υπήρξε ο Μυστράς από την εποχή της Φραγκοκρατίας και των Παλαιολόγων και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, για να φτάσει έπειτα να παρακολουθήσει την εισβολή του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, να συναντήσει τον Δημήτριο Υψηλάντη στη μάχη των Μύλων ή ν’ ακούσει τους κανονιοβολισμούς της ναυμαχίας του Ναυαρίνου. Στο φόντο, είναι ένα αγόρι που ανδρώνεται και ανταμώνει τους πολεμιστές, προτού δεχθεί τη βοήθεια του φιλέλληνα Γερμανού καθηγητή Μύλλερ, προκειμένου να σπουδάσει στο Μόναχο και να επιστρέψει με το ίδιο καράβι που φέρνει τον πρώτο βασιλιά της Ελλάδας στο Ναύπλιο, για να υπηρετήσει την πατρίδα του. Με αφορμή τη διακοσιετηρίδα της Επανάστασης, και τιμώντας τη μνήμη της Μομφεράτου, που είχε διατελέσει πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων (1958–1962), το Λύκειον και οι εκδόσεις Καπόν επανεκδίδουν το Καλογέρακι, σε μεταγλώττιση (στα νέα ελληνικά από μια ήπια καθαρεύουσα) και επιμέλεια της Κατερίνας Δασκαλάκη, παραδίδοντάς το στο αναγνωστικό κοινό όλων των ηλικιών ανανεωμένο και σφριγηλό.

60 Οι «Παράξενοι Κόσμοι» είναι το πρώτο βιβλίο της σειράς της L.D. Lapinski «Ταξιδιωτικό πρακτορείο» (Εκδόσεις Διόπτρα, μετάφραση Αγγελική Δαρλάση), για παιδιά από 9 ετών. Η δωδεκάχρονη Φλικ Χάντσον ενθουσιάζεται όταν δέχεται πρόσκληση να γίνει μέλος της Λέσχης των Παράξενων Κόσμων. Σύντομα, όμως, διαπιστώνει ότι μάλλον κάτι ύποπτο συμβαίνει στο μαγικό πολυσύμπαν. Χιονοθύελλες ξεσπούν μες στην καρδιά του καλοκαιριού, ολόκληροι δρόμοι πόλεων εξαφανίζονται, ενώ μια βαλίτσα την ταξιδεύει σ’ έναν εντελώς έρημο κόσμο. Για ν’ ανακαλύψει τι συμβαίνει, η Φλικ θα παραβεί κάθε κανόνα της Λέσχης. Θα καταφέρει με έναν μαγικό τρόπο να διορθώσει τα πράγματα προτού όλοι οι κόσμοι εξαφανιστούν ολοκληρωτικά; Κάθε βαλίτσα θα μας μεταφέρει και σ’ έναν διαφορετικό κόσμο. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να την ανοίξουμε… Πριν από περίπου 2,5 εκατομμύρια χρόνια εµφανίζεται στην Αφρική ο Homo habilis (ο ικανός άνθρωπος), το παλαιότερο αναγνωρισμένο ανθρώπινο είδος, που ζει σε οµάδες και κατασκευάζει εργαλεία. Πώς, όμως, από αυτόν φτάσαµε στον σύγχρονο άνθρωπο; Μέσα από το βιβλίο της Erica Carracedo «Ταξίδι στην Προϊστορία» (Εκδόσεις Susaeta), τα παιδιά από 9 ετών μαθαίνουν τα πάντα γύρω από την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους και για τον τρόπο ζωής του σε διάφορες περιόδους της Προϊστορίας, από την Παλαιολιθική Εποχή ως την Εποχή του Χαλκού και του Σιδήρου. Στο τέλος του βιβλίου, στο ειδικό αφιέρωμα «Ζήσε σαν προϊστορικός άνθρωπος!», μπορούν να κάνουν τις πιο πρωτότυπες κατασκευές για να μάθουν από πρώτο χέρι πώς ζούσαν οι αρχαιότεροι πρόγονοί µας! Η Αλίκη βαριέται φριχτά. Η σκέψη και μόνο πως, αντί να ρίχνει βουτιές στις πισίνες του πεντάστερου ξενοδοχείου, είναι αναγκασμένη να παρακολουθεί με τους γονείς της ένα ανιαρό συνέδριο την κάνει να αγανακτεί. Για να μην αγανακτήσετε κι εσείς, μάθετε πως πολύ σύντομα το δωδεκάχρονο κορίτσι θα βρεθεί σε ένα σκοτεινό υπόγειο, όπου την περιμένουν πολλές εκπλήξεις και δύσκολες δοκιμασίες. Η συνάντηση και η φιλία της με τον Μέμο, ένα παράξενο και καλοκάγαθο αγόρι με ουρά, θα της αποκαλύψει τον λαμπερό κόσμο ενός ξεχωριστού λούνα παρκ που θα την εντυπωσιάσει. Δε θα προλάβει όμως να τον χαρεί, καθώς ο χρόνος πιέζει, τα φώτα χαμηλώνουν κι η ίδια έχει μπει σε μεγάλους μπελάδες. Το βιβλίο του Γρηγόρη Γρηγοράκη «Dream Escape: Η απόδραση της Αλίκης», για παιδιά από 9 ετών, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη. Τζέσε Όουενς, Λιζ Χάρτελ, Πίτερ Νόρμαν, Ντέρεκ Ρέντμοντ… Αθλητές κορυφαίοι, που έμειναν στην ιστορία όχι μόνο για τις επιδόσεις, αλλά για τις αξίες τους, που αγωνίστηκαν για το ιδεώδες του ευ αγωνίζεσθαι και την ισότητα, ενάντια στις προκαταλήψεις της εποχής τους, ενάντια στα κάθε είδους εμπόδια που βρέθηκαν στο δρόμο τους. Μαχητές του αθλητισμού και της ζωής που ακόμα κι αν δεν το επεδίωξαν ενέπνευσαν εκατομμύρια ανθρώπων με την πίστη, το πάθος και την αγωνιστικότητά τους. O Βασίλης Παπαθεοδώρου γράφει το «Με ταχύτητα, με δύναμη, με πάθος» (Εκδόσεις Καστανιώτη), στο οποίο περιλαμβάνει είκοσι ιστορίες από τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες με μορφές των σταδίων και των γηπέδων που ακόμα κι αν δεν κατάφεραν να πάρουν κάποιο μετάλλιο, ακόμα κι αν δεν κατάφεραν καν να λάβουν μέρος στον τελικό του αγωνίσματός τους, έμειναν στο μυαλό και στην καρδιά των ανθρώπων σαν παραδείγματα ήθους και μαχητικότητας. Σαν παραδείγματα ζωής. Για παιδιά από 9 ετών και για κάθε αναγνώστη, που αγαπά τον αθλητισμό και τον ολυμπισμό. Όταν η νεαρή Γιαννούλα µεταµφιέζεται σε αγόρι και µπαρκάρει ως ναύτης στην Αστραπή για να ξεφύγει από τη µητέρα της και από τη φτώχεια του νησιού, δεν έχει ιδέα για την αποκάλυψη που την περιµένει: η Αστραπή δεν είναι συνηθισµένο εµπορικό πλοίο, αλλά ένα από τα πειρατικά που αλώνιζαν στο ελληνικό αρχιπέλαγος τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ρεσάλτα, λάφυρα, απαγωγές, σκοτωµοί – αλλά και συναρπαστικές ιστορίες από το παρελθόν, κρυµµένοι θησαυροί και έρωτες, όλα αυτά θα γίνουν η ζωή της Γιαννούλας στα νερά του Αιγαίου για πάνω από έναν χρόνο. Όταν επιστρέφει πια στο νησί, το άγριο αγοροκόριτσο έχει µεταµορφωθεί σε µια όµορφη νεαρή γυναίκα, έτοιµη να σταθεί στα πόδια της και να αρχίσει να ζει την πιο προσωπική της περιπέτεια… Όλα αυτά στο βιβλίο της βραβευμένης Λίτσας Ψαραύτη «Γιαννούλα, η πειρατίνα του Αιγαίου - Σκηνές από τη ζωή των πειρατών τα χρόνια της Τουρκοκρατίας», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη και απευθύνεται σε παιδιά από 10 ετών.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

24.05.2021

Ο Τίγκρε έχει πολλά όνειρα: Να γίνει επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, να τα φτιάξει με το κορίτσι που αγαπά, να κάνει τη γιαγιά του περήφανη. Όμως, δικαιούται ένα παιδί της φαβέλας να ονειρεύεται; Σε τι μπορεί να ελπίζει όταν ζει σ’έναν κόσμο που τον καταδυναστεύουν η φτώχεια, η προκατάληψη και η βία; Στο πλευρό του Τίγκρε βρίσκεται, εκτός από τη γιαγιά του, ένας ηλικιωμένος τερματοφύλακας που είναι μισητός σε ολόκληρη τη χώρα. Ο δρόμος προς την ελευθερία και την ενηλικίωση είναι σπαρμένος με εμπόδια ως το τέλος. Στο βάθος, όμως, ίσως να αχνοφαίνεται το φως. Το νέο, εξαιρετικό μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγιωτάκη «Τίγκρε, με τα χέρια γυμνά» (Εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Βασίλης Σελιμάς), βασισμένο σε μια αληθινή ιστορία, ταξιδεύει τα παιδιά από 12 ετών σε μια φανταστική φαβέλα, την Εσπεράνσα, στο Ρίο της Βραζιλίας, όπου οι συνομήλικοί τους παίζουν μπάλα, ερωτεύονται και συνδιαλέγονται με τη φτώχεια και τον υπόκοσμο... Τον Ιούλιο του 1822 ο Δράμαλης με μεγάλη στρατιά κατεβαίνει «ατουφέκιστος» στην Πελοπόννησο και η είδηση σκορπίζει πανικό. Φοβισμένοι οι κάτοικοι του Άργους και των γύρω περιοχών εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και αναζητούν καταφύγιο στα βουνά. Ο Αγγελής, ένας νεαρός βοσκός από τον Αχλαδόκαμπο, αρνείται να παραδοθεί στον φόβο. Αν και δεν έχει και τα δυο του χέρια γερά για να κρατήσει τουφέκι, δεν διστάζει να στρατευθεί και να στηρίξει την Επανάσταση. Από τη θέση του παραγιού, βοηθά τους αγωνιστές που υπερασπίζονται το κάστρο στην Ακρόπολη του Άργους, εφαρμόζοντας το σχέδιο του αρχιστράτηγου Κολοκοτρώνη. Στόχο τους έχουν να καθηλωθεί ο Δράμαλης στην Αργολίδα, ώστε να κερδίσουν οι Έλληνες χρόνο και να οργανώσουν στρατό. Η πολιορκία του κάστρου είναι ασφυκτική και οι αποκλεισμένοι υποφέρουν από την πείνα και τη δίψα. Όταν αποφασίζουν έξοδο, ο Αγγελής βγαίνει κρυφά και ειδοποιεί τον Κολοκοτρώνη. Έπειτα τον ακολουθεί στα Δερβενάκια. Γίνεται ένας από τους αγγελιαφόρους του και ζει από κοντά τη συντριβή του Δράμαλη και τη μεγάλη νίκη. Το μυθιστόρημα της Ειρήνης Κατσίπη-Σπυριδάκη «Το καλοκαίρι της φωτιάς. Η μάχη στα Δερβενάκια» (Εκδόσεις Κέδρος), για παιδιά από 12 ετών, ζωντανεύει μία από τις πιο ένδοξες, μα και λιγότερο γνωστές στιγμές του μεγάλου ξεσηκωμού. «Όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά κάποια ζώα είναι πιο ίσα από άλλα». Λίγο πολύ, όλοι γνωρίζετε την ιστορία της «Φάρμας των Ζώων». Όταν τα ζώα καταφέρνουν να ξεφορτωθούν τον καταπιεστικό κύριο Τζόουνς, πιστεύουν ότι όλα τους τα προβλήματα έχουν λυθεί. Όμως γρήγορα θα ανακαλύψουν τον καινούργιο ρόλο των γουρουνιών και κυρίως το πόσο διαφθείρει η εξουσία. Το κλασικό βιβλίο του George Orwell, πάντα επίκαιρο, μεταμορφώνεται με τις μοναδικές εικόνες του Chris Mould και γίνεται ακόμα πιο απολαυστικό τόσο για τον ενήλικο αναγνώστη, όσο και για τους εφήβους, που είναι πλέον στην κατάλληλη ηλικία ώστε να μυηθούν σε πλήρη κλασικά κείμενα. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, σε μετάφραση της Αργυρώς Πιπίνη. Η Αµαλία ακροβατεί ανάµεσα στα οχτώ και τα δεκάξι της χρόνια. Επιστρέφει τελετουργικά και αναπόφευκτα στον τρόµο εκείνης της µέρας, εκείνης της πράξης. Σαν την ηρωίδα του µύθου, την καταπίνει σιγά σιγά το µαύρο σκοτάδι του Άδη. Μέχρι που στη ζωή της θα µπει ένα µικρό αγόρι µε στρογγυλά µάγουλα και θλιµµένα µάτια, ο Ορφέας. Το βιβλίο της Άντρης Θεοδώρου «Φωτογραφίες σε μαύρο φόντο» (Εκδόσεις Πατάκη) είναι ένα ταξίδι στα δύσβατα της ψυχής και στην υπέρτατη παραβίασή της, στην αγωνία της πληγής που αιµορραγεί ακατάπαυστα, στα συντρίµµια µιας παιδικής ηλικίας που κόπηκε πρώιµα. Πώς προχωράς όταν η ουλή έχει γίνει µέρος του εαυτού σου; Όταν η άνοιξη δε λέει να ακολουθήσει τον αέναο χειµώνα σου; Όταν το να ξεχάσεις δε φαίνεται και δε γίνεται να είναι επιλογή; Δύσκολό, αλλά εξαιρετικό και ταυτόχρονα απαραίτητο ανάγνωσμα για παιδιά από 12 ετών. Τι είναι η συναίνεση; Γιατί είναι σημαντική; Πού μπορεί να εφαρμοστεί; Πώς μπορούμε να μάθουμε να σεβόμαστε τα όρια των άλλων ανθρώπων και να τους δείξουμε τα δικά μας όρια; Πώς μπορούμε να μάθουμε να λέμε «όχι», όταν δεν θέλουμε ή δεν είμαστε ακόμα σίγουροι ότι θέλουμε κάτι; Οι έφηβοι και οι γονείς τους έχουν πλέον στα χέρια τους ένα πολύ σημαντικό εργαλείο: Το βιβλίο του Justin Hancock «Θέλεις να μιλήσουμε για τη συναίνεση. Επιλογές ως το άπειρο», που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος σε μετάφραση της

24.05.2021

γράφουσας. Οι αναγνώστες θα βρουν σε αυτό έναν οδηγό και μια ξεκάθαρη εξήγηση του τι σημαίνει να συναινείς και πόσες -άπειρες- επιλογές έχει ο καθένας μας στη ζωή του. Ο συγγραφέας, εξειδικευμένος επιστήμονας, εξηγεί με ειλικρινή και μερικές φορές χιουμοριστικό τρόπο ότι η συναίνεση είναι ένα σημαντικό βήμα για να επικοινωνήσουμε με τον εαυτό μας, αλλά και τους ανθρώπους γύρω μας και εν τέλει να ζήσουμε ευτυχισμένοι και όχι καταπιεσμένοι. Η πολύχρωμη εικονογράφηση της Fuchsia MacAree κάνει το βιβλίο ακόμα πιο ξεχωριστό, ενώ διευκολύνει ακόμα και τους πιο διστακτικούς αναγνώστες. Κατά τη διάρκεια της σχολικής του ζωής κάθε παιδί βιώνει πρωτόγνωρες καταστάσεις. Ανακαλύπτει τον εαυτό του, γνωρίζει και επιλέγει τους φίλους του, ξεκινά κάποιο χόµπι, αναζητά τη θέση του στη µεγάλη κοινότητα έξω από την οικογένεια. Για να τα καταφέρει, όµως, σε αυτή την απαιτητική αποστολή, έχει ανάγκη να πατάει σε σταθερό έδαφος, να στηρίζεται στον γερό δεσµό µε την οικογένειά του. Το παιδί του δηµοτικού σχολείου µπορεί να µη σας κρατάει πια από το χέρι, όµως σας χρειάζεται τόσο όσο και πριν. Στο τέταρτο βιβλίο της σειράς «Μεγαλώνοντας παιδιά βήμα βήμα» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση Δέσπω Παπαγρηγοράκη, πρόλογος-επιστημονική επιμέλεια Χριστίνα Ρασιδάκη), με τίτλο «Συγκροτώντας ταυτότητα (6-13 ετών)», η καταξιωµένη ψυχολόγος και οικογενειακή σύµβουλος Hedvig Montgomery βοηθάει τους γονείς μέσα από πραγµατικά περιστατικά να κατανοήσουν τις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών σχολικής ηλικίας. Ταυτόχρονα, προτείνει τρόπους για να διαχειριστούν µε επιτυχία σηµαντικά θέµατα αυτής της περιόδου, όπως τις συναισθηµατικές διακυµάνσεις, τις οικογενειακές και τις φιλικές σχέσεις, τον σχολικό εκφοβισµό, τις δυσκολίες των παιδιών να ανταποκριθούν στις σχολικές τους υποχρεώσεις. Άλλο ένα εξαιρετικό βιβλίο έρχεται να προστεθεί στην πεντάτομη εγκυκλοπαίδεια της παιδικής ηλικίας και «σύγχρονη βίβλο» για τους γονείς του 21ου αιώνα. Καθώς οι ορµόνες τρελαίνονται και το παιδί σας απαιτεί την ανεξαρτησία του, η καταιγίδα είναι έτοιµη να ξεσπάσει στην οικογένειά σας. Το να είσαι γονιός αποδεικνύεται ολοένα και πιο δύσκολο. Αλλά υπάρχουν λύσεις. Το πρακτικό βιβλίο της Τάνιθ Κάρεϊ «Τι σκέφτεται το έφηβο παιδί μου» (Εκδόσεις Ψυχογιός) περιλαμβάνει συµβουλές και οδηγίες για την ανατροφή ενός παιδιού στην εφηβεία, αναλύει χαρακτηριστικές συµπεριφορές και σας δείχνει πώς µπορείτε να ανταποκριθείτε ως γονείς – βραχυπρόθεσµα αλλά και µακροπρόθεσµα. Εξετάζοντας 100 διαφορετικά σενάρια, προτείνει τρόπους για να διαχειριστείτε ποικίλες καταστάσεις, από το τι να κάνετε όταν το παιδί σας σας χτυπάει κατάµουτρα την πόρτα του δωµατίου του µέχρι το πώς να αντιµετωπίσετε θέµατα όπως η ασφάλεια στο Διαδίκτυο, οι παρέες, το σχολείο και το σεξ. Ανακαλύψτε πώς µπορείτε να δηµιουργήσετε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, προκειµένου να βοηθήσετε το εφηβάκι σας να τα βγάλει πέρα µε ό,τι του φέρει η ζωή. Στο τέταρτο βιβλίο της σειράς του ψυχιάτρου, παιδοψυχίατρου και ψυχαναλυτή Αθανάσιου Αλεξανδρίδη «Σχολή ανήσυχων γονέων» (Εκδόσεις Ίκαρος) διερευνάται η είσοδος του παιδιού στο σχολείο, οι φάσεις προσαρμογής του σε αυτό, καθώς και οι μορφές των ορίων που καλούνται να θέσουν οι γονείς. Το «Πάμε σχολείο;», προέκυψε, όπως και τα άλλα τρία βιβλία της σειράς, από μαγνητοφωνημένες βραδινές συζητήσεις του συγγραφέα με μια ομάδα γονέων. Ανήσυχων για αυτά που συμβαίνουν στα παιδιά τους, στο σπίτι, στο σχολείο, στην κοινωνία. Ανήσυχων επειδή δεν επαναπαύονται, αλλά ζητούν να μάθουν. Οι γονείς καλούνται να σκεφτούν τι σημαίνει για το παιδί τους και για τους ίδιους η είσοδος και η πορεία στο δημοτικό σχολείο. Τι αγωνίες και τι ματαιώσεις ενεργοποιεί στο παιδί και στους ίδιους η επίσημη επαφή µε την ανάγνωση, τη γραφή και τα µαθηματικά; Ποιες απωθημένες προσδοκίες γονέων και εκπαιδευτικών φορτώνονται στους ώμους των μικρών μαθητών, στερώντας τους τη χαρά να συνευρεθούν και να συνεργαστούν μεταξύ τους; Πώς γίνεται η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό; Ποιες είναι οι απαραίτητες ψυχικές, νοητικές και συναισθηματικές συνιστώσες για την επιτυχή ένταξη του παιδιού στο δημοτικό; Τι είναι απόδοση και τι επίδοση; Και τι είναι, τελικά, το σχολείο; Ένα βιβλίο για τους γονείς, τους παιδαγωγούς, τους ειδικούς ψυχικής υγείας, αλλά και για όποιον σωκρατικά ανήσυχο επιθυμεί συνεχώς να μαθαίνει απολαμβάνοντας ή να απολαμβάνει μαθαίνοντας.

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ

24.05.2021

συναισθημάτων, υπόδειξη κοινωνικά κατάλληλων συμπεριφορών) όσο και στην εκμάθηση πληροφοριών. Πώς, λοιπόν, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα παιδικό βιβλίο σε μια ομάδα εφήβων και νέων με δυσκολίες, όπως ο αυτισμός; Η κάθε ομάδα και το κάθε βιβλίο μάς οδηγούν κάθε φορά διαφορετικά. Καλούμαστε να «αφουγκραστούμε» τον τρόπο κατανόησης και τον τρόπο έκφρασης των μελών της. Είναι σημαντικό να δίνουμε χρόνο στον καθένα να «απορροφήσει» την ιστορία με τους δικούς του ρυθμούς και στον βαθμό που μπορεί. Δεν βοηθάει να έχουμε απαιτήσεις που θα δημιουργήσουν άγχος. Επίσης, θα πρέπει να θεωρούμε δεδομένο ότι μπορεί να υπάρξουν διασπάσεις.

Το παιδικό βιβλίο ως εργαλείο σε ομάδες εφήβων και νέων με δυσκολίες ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΤΖΩΡΤΖΑΚΆΚΗ

ια παιδική ιστορία αποτελεί ένα εξαίρετο παιδαγωγικό εργαλείο που μπορούν να χρησιμοποιούν τόσο οι γονείς όσο και οι δάσκαλοι, αλλά και οι ειδικοί ψυχικής υγείας που δουλεύουν με παιδιά και εφήβους. Η μάθηση είναι μια διαδικασία που απαιτεί ενεργητικότητα. Για να μάθουμε αληθινά κάτι, χρειάζεται να συντονιστούμε με όλο μας το είναι. Είναι εύκολο να συντονιστούμε με μια ιστορία. Οι ιστορίες αγγίζουν δικά μας συναισθήματα, δικές μας ιδέες και σκέψεις και ταυτόχρονα γεννούν νέα συναισθήματα, νέες ιδέες και νέες σκέψεις. Εδώ και δύο χρόνια έχω την ευκαιρία να δουλεύω σε προγράμματα σύνθεσης και αφήγησης ιστοριών με εφήβους και νέους με αναπτυξιακές δυσκολίες, όπως ο αυτισμός, στην ΑΜΚΕ Πλοήγηση. Οι βασικοί στόχοι στον ιδιαίτερο αυτό χώρο είναι η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων επικοινωνίας και η ανάδειξη των ικανοτήτων και των ταλέντων των μελών των ομάδων. Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής, γιατί πρόσφατα ξεκινήσαμε μια προσπάθεια για τη δημιουργία e-book και audio book, βασισμένων σε παραμύθι που δη-

μιουργήθηκε στο πλαίσιο αυτής της δουλειάς. Η προσπάθεια αυτή γίνεται σε συνεργασία με τα προγράμματα θεατρικού παιχνιδιού, μουσικής, εικαστικών και υπολογιστών που λειτουργούν στην Πλοήγηση. Αυτά τα δύο χρόνια, λοιπόν, βλέπω όλο και περισσότερο να ξετυλίγεται ο εσωτερικός κόσμος των συμμετεχόντων, ακούω τις ιδέες τους με πολύ ενδιαφέρον και πιστεύω πραγματικά πως όλοι είμαστε μέσα μας γεμάτοι με ιστορίες που με λίγη ενθάρρυνση μπορούν να πάρουν μορφή και να δομήσουν τελικά όσα νιώθουμε και έχουμε βιώσει. Ιστορίες για όλους Πέραν όμως από τις ιστορίες που μπορούμε να φτιάξουμε, υπάρχουν και οι ιστορίες των παιδικών βιβλίων, που κατά τη γνώμη μου δεν απευθύνονται μόνο στα παιδιά. Ένα παιδικό βιβλίο είναι ένας τρόπος να συνδεθούμε με αυτό το μικρό πλάσμα που υπήρξαμε κάποτε, να το θρέψουμε, να βιώσουμε αγνά και θετικά συναισθήματα, να γίνουμε δημιουργικοί. Επίσης, οι ιστορίες είναι ένας ψυχαγωγικός τρόπος ενίσχυσης της κριτικής σκέψης. Μας βοηθούν να αντιλαμβανόμαστε την πολυπλοκότητα της ζωής, των ανθρώπων, ακόμη και του ίδιου μας του εαυτού. Ένα παιδικό βιβλίο μπορεί να βοηθήσει τόσο στον τομέα της επικοινωνίας (συζήτηση, έκφραση

Πώς είναι η διαδικασία; Διαβάζουμε την ιστορία ή τη δίνουμε να διαβαστεί σε μικρά μέρη. Έτσι, μπορούμε να έχουμε αντίληψη του τι έχει γίνει κατανοητό. Αν χρειαστεί, εξηγούμε ξανά κάτι ή κάνουμε συχνά μικρές περιλήψεις της ιστορίας. Είναι καλό να ενθαρρύνουμε τις απορίες. Ξεκαθαρίζουμε πως καμιά ερώτηση δεν είναι ντροπή. Μετά την ανάγνωση του κάθε μέρους δίνουμε την ευκαιρία για συζήτηση. Είναι σημαντικό να ακούμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις των συμμετεχόντων χωρίς κριτική διάθεση. Αν θέλουμε να δώσουμε μια διαφορετική διάσταση στα όσα λένε, το κάνουμε πάντοτε με σεβασμό και όχι προσπαθώντας να επιβάλουμε αυτό που εμείς θεωρούμε σωστό. Επίσης, είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε τις συζητήσεις και την ανταλλαγή σκέψεων ανάμεσα στα μέλη της ομάδας. Θα πρέπει να θυμόμαστε πως δεν είμαστε εκεί για να «διδάξουμε», αλλά για να συντονίσουμε και για να μάθουμε κι εμείς. Όταν ανοίγουμε ένα παιδικό βιβλίο, είναι σαν να ανοίγουμε μια πόρτα, η οποία δεν ξέρουμε πού θα οδηγήσει, ειδικά όταν αυτό γίνεται στο πλαίσιο μιας ομάδας. Κάθε άνθρωπος μπορεί να αντιληφθεί την ίδια ιστορία διαφορετικά κι αυτό χρειάζεται να το έχουμε υπόψη και να το σεβόμαστε. Θα ήθελα να κλείσω με ένα σχόλιο που άκουσα από μια νέα κοπέλα σε μια ομάδα από αυτές που περιέγραψα. Διαβάζαμε ένα παιδικό βιβλίο με ήρωα έναν άνθρωπο «διαφορετικό». Είχε άλλο χρώμα από αυτό που είχαν όλοι οι υπόλοιποι γύρω του. Έπειτα από πολύ πόνο, διωγμό, απομόνωση έγινε ήρωας, όταν έσωσε τυχαία κάποια παιδιά. Τότε τον αποδέχτηκαν και τον αγάπησαν όλοι οι συμπολίτες του. «Δεν καταλαβαίνω γιατί σε όλα τα παιδικά βιβλία οι διαφορετικοί άνθρωποι πρέπει να κάνουν μια ηρωική πράξη για να τους αποδεχτούν οι άλλοι. Δεν μπορούν να τους αποδεχτούν έτσι απλά;» με ρώτησε κι εγώ πραγματικά έμεινα για λίγη ώρα χωρίς να ξέρω τι να απαντήσω. Τη ρώτησα αν θα μπορούσα κάποια στιγμή να μεταφέρω σε κάποιο κείμενό μου αυτήν την απορία και μου έδωσε την άδεια να το κάνω. Χαίρομαι που τώρα έχω αυτήν την ευκαιρία. Θα σας αφήσω, λοιπόν, με αυτό το ερώτημα... Η Κατερίνα Τζωρτζακάκη είναι ψυχολόγος και συγγραφέας.

Μια κουταλιά Πειρατόσουπας λαχταριστής, κι αμέσως θα γίνεις

κι εσύ πειρατής! Μικροί και μεγάλοι, ζήστε μια θεότρελη περιπέτεια και γελάστε με την καρδιά σας!

ετ

Από 4 ετών

Μη

ΜΙΑ ΣΠΑΡΤΑΡΙΣΤΉ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΟ ΠΑΡΑΜΥΘΑ ΝΙΛ ΓΚΈΙΜΑΝ ΜΕ ΤΉΝ ΑΣΥΓΚΡΙΤΉ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΉΣΉ ΤΟΥ ΥΠΕΡ-ΤΑΛΑΝΤΟΥΧΟΥ ΚΡΙΣ ΡΙΝΤΈΛ.

Τα βιβλία της ζωής τους

χ ν το

άσ