1/2014 luty 2014 ISSN 1643-7209
Odkryj innowacyjne oświetlenie Philips LED! Szczegóły promocji na str. 6
Quality out of Dedication
Serię aparatów elektrycznych niskiego napięcia wyróżniają takie cechy jak: sprawdzona niezawodność działania, wszechstronność zastosowań w instalacjach elektrycznych, modułowa konstrukcja, wysoka trwałość, małe wymiary, oraz pełna gama akcesoriów. Te cechy zapewniają bezpieczeństwo działania i obsługi każdego systemu dostarczania energii elektrycznej. Ze względu na kilkudziesięcioletnie doświadczenie na rynku elektrycznym, Chint Electric specjalizuje się w rozwoju oraz produkcji aparatów elektrycznych. Opierając się na obszernej liczbie linii produktowych oraz rozbudowanej sieci marketingowej na całym świecie, produkty Chint znajdują szerokie zastosowania w instalacjach oraz różnych urządzeniach elektrycznych w gałęziach przemysłu w ponad 90 krajach na całym świecie.
Chint Poland Sp. z o.o. 91-212 Łódź ul. Wersalska 47/75 lok. 406 www.chintpoland.pl
Drodzy czytelnicy! www.fachowyelektryk.pl
Wydawca: Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 32-590 Libiąż Biuro w Warszawie: ul. Hajoty 53/2, 01-821 Warszawa tel. +48 22 635 05 82 tel./faks +48 22 635 41 08
Redaktor Naczelna: Małgorzata Dobień tel. kom. 502 255 773 malgorzata.dobien@targetpress.pl
Zmieniają się oczekiwania użytkowników domów. Do włączania światła nie wystarczają im już zwykłe łączniki, chcą czegoś więcej – estetyki, komfortu wygody. Rośnie świadomość inwestorów w zakresie możliwości automatyzacji funkcji budynków. Z tej ewolucji budownictwa doskonale zdają sobie sprawę obecni uczniowie szkół technicznych. Oni już wiedzą, że za parę lat tradycyjna instalacja elektryczna przestanie być standardem. Przykładem może być publikowana na naszych łamach praca nagrodzona w konkursie „Nowatorska Elektryka”. By dogonić pędzący pociąg innowacji przybliżamy na stronach Fachowego Elektryka podstawy związane z projektowaniem inteligentnych instalacji. Zachęcam do lektury drugiej już części artykułu Andrzeja Stachno o praktycznej realizacji wizualizacji systemu KNX. Kto nie miał okazji zapoznać się z częścią pierwszą odsyłam do nadrobienia zaległości na stronę www.fachowyelektryk.pl.
Dyrektor Marketingu i Reklamy:
Małgorzata Dobień redaktor naczelna
Robert Madejak tel. kom. 512 043 800 robert.madejak@targetpress.pl Dział Promocji i Reklamy: Mariusz Ćwirta tel. kom. 728 950 227 mariusz.cwirta@targetpress.pl Andrzej Kalbarczyk tel. kom. 531 370 279 andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl Marcin Sikora tel. kom. 515 251 052 marcin.sikora@targetpress.pl Ryszard Staniszewski tel. kom. 503 110 913 ryszard.staniszewski@targetpress.pl
SPIS TREŚCI 8 . . . . . . .Nowości 14 . . . . . . .Zamiast odśnieżania - elektryczne systemy przeciwoblodzeniowe 20 . . . . . . .Rury osłonowe – skuteczne zabezpieczenie 24 . . . . . . .Jak zabezpieczyć instalację fotowoltaiczną? 28 . . . . . . .Zabezpieczanie przetężeniowe i przeciwprzepięciowe systemów fotowoltaicznych PV za pomocą specjalnych bezpieczników topikowych gPV oraz ograniczników przepięć
Dyrektor Zarządzający: Robert Karwowski tel. kom. 502 255 774 robert.karwowski@targetpress.pl
ETITEC – PV firmy ETI Polam 30 . . . . . . .Przekaźnik impulsowy (bistabilny) NJMC1 32 . . . . . . .Nowe horyzonty na polskim rynku aparatury nn
Adres Działu Promocji i Reklamy:
34 . . . . . . .Innowacyjne koryta kablowe firmy OBO Bettermann
ul. Hajoty 53/2, 01-821 Warszawa tel./faks +48 22 635 41 08
36 . . . . . . .Przegląd wyłączników nadprądowych 40 . . . . . . .Program do szynoprzewodów Eaton - automatyczne generowanie linii 3D
Prenumerata: prenumerata@fachowyelektryk.pl Skład: K2DESIGN Krzysztof Frankowski k2design.frankowski@gmail.com
42 . . . . . . .Wizualizacja systemu KNX – realizacja praktyczna, cz. 2 48 . . . . . . .Vision BMS - system inteligentnego budynku otwarty na pomysły 52 . . . . . . .Detektory CO i LPG do sterowania wentylacją w garażach 54 . . . . . . .Mierniki rezystancji izolacji 60 . . . . . . .MIC-10k1, MIC-5050 - kolejne modele mierników rezystancji izolacji
Druk: VMG PRINT
64 . . . . . . .Budynki światłem malowane 67 . . . . . . .Kupić drożej, ale taniej
Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych, zastrzega sobie prawo ich redagowania oraz skracania. Nie odpowiadamy za treść zamieszczonych reklam.
70 . . . . . . .Praski akumulatorowe do kabli z Energotytanu 72 . . . . . . .Warsztat 74 . . . . . . .Proces edukacji jest dobry, tylko... 75 . . . . . . .Dobry technik więcej wart niż „papierowy inżynier”
ISSN 1643-7209
76 . . . . . . .ENLIGHTENMENT - system sterowania oświetleniem dla „inteligentnego domu” 82 . . . . . . .Pozytywne wibracje
Fot.: Sonel
T E M AT N U M E R U Mierniki rezystancji izolacji Producenci nowoczesnych testerów rezystancji izolacji stawiają przede wszystkim na bezpieczeństwo użytkownika. Urządzenia np. rozpoznają charakter napięcia, przerywając badanie lub je kontynuując. To jednak tylko jedna z wielu nowych opcji... Czytaj od str. 54
ODKRYJ INNOWACJE ŚWIETLNE PHILIPS LED i wybieraj nagrody gwarantowane za 1 grosz!
Próg I ub lub
lub min. 2 000 zł min netto
Stacja dokująca Philips dla urządzeń Android
MASTER LEDbulb 20W E27
do owoców Wyci Wy Wyciskarka owoc ow oców Essence Philips Essenc nce e
Próg II llub ub min. 5 000 zł min z netto
Tablet Philips LCD 7”
lub
Golarka Philips SensoTouch Gola larka Philip la ipss SSen ensoTo Touc uch h
Żelazko Że o parowe Philips ps
Próg III lub min. 10 000 0 zł netto
Luksomierz Extech + Dalmierz Laserliner
Szczegóły promocji i regulamin dostępne są na stronie www.alfaelektro.com.pl.
llub ub Telewizor LED Philips 32” Tele
Ekspres spress ciśnieniow ciśnieniowy niowy owy do kaw kawy Saeco Saec eco
Promocja trwa od 1.03. 03.. do d 30.04.2014 30 0.0 0 4 .2 04 2 014 20 1 4 r.
NOWOล CI Fachowego Elektryka
Ochrona sieci teleinformatycznych przed przepiฤ ciami 0; 2YHUYROWDJH 3URWHFWLRQ %R[ /6$ 5- ]RVWDรก VWZRU]RQ\ GR RFKURQ\ VLHFL WHOHLQIRUPDW\F]Q\FK SU]HG SU]HSLฤ FLDPL :รกDฤ FLZ\P PLHMVFHP MHJR PRQWDฤชX MHVW ZQฤ WU]H XFKZ\WX NDPHU\ 'RVWฤ SQH Vฤ GZD PRGHOH 0; 2YHUYROWDJH 3URWHFWLRQ %R[ /6$ รกฤ F]\ NDEHO VLHFLRZ\ NDPHU\ ] ฤช\รกRZฤ LQVWDODFMฤ VLHFLRZฤ L 0; 2YHUYROWDJH 3URWHFWLRQ %R[ 5- รกฤ F]\ NDEHO VLHFLRZ\ NDPHU\ ] GDOV]\P VLHFLRZ\P SU]HZRGHP LQVWDODF\MQ\P 2ED UR]ZLฤ ]DQLD VWDQRZLฤ ]LQWHJURZDQฤ RFKURQฤ SU]HFLZSU]HSLฤ FLRZฤ NWyUD FKURQL NDPHU\ SU]HG NUyWNLPL SU]HSLฤ FLDPL GR N9 3U]\F]\Q\ WDNLFK SU]HSLฤ รผ PRJฤ E\รผ QDVWฤ SXMฤ FH SRฤ UHGQLH XGHU]HQLH SLRUXQD Z ฤจUyGรกR ]DVLODQLD V\VWHPX OXE Z ]LHPLฤ ZRNyรก NDPHU\ Z SURPLHQLX RN NP RUD] SU]Hรกฤ F]DQLH GXฤช\FK REFLฤ ฤชHฤ Z V]F]HJyOQRฤ FL JG\ SU]HZyG VLHFLRZ\ L OLQLD ]DVLODMฤ FD ELHJQฤ Z]GรกXฤช VLHELH :DUWR WX SRGNUHฤ OLรผ ฤชH ]DSHZ QLHQLH RFKURQ\ SU]HG EH]SRฤ UHGQLPL XGHU]HQLDPL SLRUXQD Z\ZRรกXMฤ F\PL GXฤชH VNRNL QDSLฤ FLD Z\PDJD ]DVWRVRZDQLD GRGDWNRZHM RFKURQ\ www.mobotix.com.pl
Sterownik do stacji ล adowania pojazdรณw elektrycznych (0 &3 33 (7+ WR QRZ\ VWHURZQLN ยฟUP\ 3KRHQL[ &RQWDFW GR VWDFML รกDGRZDQLD SRMD]GyZ HOHNWU\F]Q\FK GOD WU\EX รกDGRZDQLD ]JRGQLH ] QRUPฤ ,(& :\Mฤ FLD F\IURZH PRGXรกX PRJฤ E\รผ SRZLฤ ]DQH ] SRQDG ZHZQฤ WU]Q\PL VWDQDPL SRSU]H] ]LQWHJURZDQ\ VHUZHU VLHFLRZ\ 8PRฤชOLZLD WR /('ยถRZฤ V\JQDOL]DFMฤ UyฤชQ\FK NRPXQLNDWyZ R VWDQLH L Eรกฤ GDFK ']Lฤ NL LQWHUIHMVRZL NRPXQLNDF\MQHPX LVWQLHMH PRฤชOLZRฤ รผ VWHURZDQLD W\PL Z\Mฤ FLDPL SU]H] VWHURZQLN QDGU]ฤ GQ\ ,QWHUIHMV 0RGEXV 7&3 LQWHJUXMH VWHURZQLN รกDGRZDQLD ] V\VWHPHP Z\UyZQ\ZDQLD REFLฤ ฤชHQLD D W\P VDP\P JZDUDQWXMH ฤชH GRVWฤ SQH PRFH ]RVWDQฤ Z SHรกQL Z\NRU]\VWDQH 3RQDGWR EH]SRฤ UHGQLR GR VWHURZQLND PRJฤ E\รผ SU]\รกฤ F]RQH PLHUQLNL ] LQWHUIHMVHP 0RGEXV 578 SU]H] FR GDQH HQHUJHW\F]QH PRJฤ E\รผ RGF]\WDQH ]H VWHURZQLND VHUZHUD ::: L 0RGEXVD 7&3
8
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
']Lฤ NL ZLHOX RSFMRP NRQยฟJXUDFML L GRVWฤ SX WHQ VWDQGDUGRZ\ NRPSRQHQW GR HODVW\F]QHJR G]LDรกDQLD VWDFML รกDGRZDQLD PRฤชH PLHรผ ]DVWRVRZDQLH Z ZLHOX DSOLNDFMDFK Z V]F]HJyOQRฤ FL Z V\VWHPDFK VDWHOLWDUQ\FK 2SFMRQDOQLH VWHURZQLN WHQ PRฤชH E\รผ UR]V]HU]RQ\ R PRGXรก (0 (9 &/5 9 NWyU\ XZDOQLD EORNDGฤ ZW\NX JG\ ]DVLODQLH ]RVWDQLH SU]HUZDQH www.phoenixcontact.pl
Nowy moduล gateway umoลผliwia komunikacjฤ systemu SmartWire-DT z protokoล em Powerlink
(DWRQ RIHUXMH NRQVWUXNWRURP PDV]\Q L V\VWHPyZ PRฤชOLZRฤ รผ LQWHJUDFML LQQRZDF\MQHJR V\VWHPX NRPXQLNDF\MQR รกฤ F]HQLRZHJR 6PDUW:LUH '7 ] V\VWHPHP DXWRPDW\NL 3RZHUOLQN ']Lฤ NL QRZHPX PRGXรกRZL V\VWHP 6PDUW:LUH '7 REVรกXJXMH QLH W\ONR SURWRNRรก\ Z\NRU]\VW\ZDQH Z PDJLVWUDODFK SU]HP\VรกRZ\FK WDNLH MDN 3URยฟEXV '3 &$1RSHQ 0RGEXV 7&3 (WKHUQHW,3 RUD] 3URยฟQHW DOH WDNฤชH EDUG]R Z\GDMQ\ SURWRNyรก F]DVX U]HF]\ZLVWHJR (WKHUQHW 3RZHUOLQN RU\JLQDOQLH RSUDFRZDQ\ SU]H] % 5 GR REVรกXJL ]DGDฤ DXWRPDW\NL SU]HP\VรกRZHM : WHQ VSRVyE ZV]\VWNLH ]DOHW\ ยฟOR]RยฟL /HDQ WDNLH MDN SURVWV]H SODQRZDQLH NRQยฟJXUDFMD RGELyU L NRQVHUZDFMD V\VWHPyZ Eฤ Gฤ PRJรก\ ]RVWDรผ GRFHQLRQH SU]H] QRZฤ JUXSฤ Xฤช\WNRZQLNyZ :LHOH HOHPHQWyZ DSDUDWXU\ UR]G]LHOF]HM WDNLFK MDN VW\F]QLNL Z\รกฤ F]QLNL RFKURQQH VLOQLNyZ XNรกDG\ รกDJRGQHJR UR]UXFKX '6 HOHNWURQLF]QH Z\รกฤ F]QLNL RFKURQQH 3.( QDSฤ G\ R ]PLHQQHM F]ฤ VWRWOLZRฤ FL 3RZHU;/ RUD] Z\รกฤ F]QLNL ] VHULL 1=0 Eฤ Gฤ PRJรก\ E\รผ Z\NRU]\VW\ZDQH SU]\ ZLฤ NV]HM SU]HMU]\VWRฤ FL GDQ\FK %UDPND SU]HND]XMH GDQH RG UyฤชQ\FK VWDFML V\VWHPX GR NRQWUROHUD ]D SRPRFฤ SURWRNRรกX 3RZHUOLQN : WUDNFLH RSHUDFML F\NOLF]QHM MHVW Z VWDQLH Z\PLHQLรผ EDMWyZ GDQ\FK ZH Z\ ] PDNV\PDOQLH VWDFMDPL 0RGXรก JDWHZD\ XPRฤชOLZLD UyZQLHฤช NRPXQLNDFMฤ DF\NOLF]Qฤ 2SUyF] ]LQWHJURZDQHJR 0%LW KXED 3RZHUOLQN GR NRPXQLNDFML ] PDJLVWUDODPL SU]HP\VรกRZ\PL SRSU]H] SURWRNyรก 3RZHUOLQN GRVWฤ SQ\ MHVW UyZQLHฤช GRGDWNRZ\ LQWHUIHMV 86% SU]H]QDF]RQ\ GR ]DGDฤ GLDJQRVW\F]Q\FK 3R]ZDOD WR Xฤช\WNRZQLNRP QD WHVWRZDQLH NDฤชGHM VWDFML Z VLHFL 6PDUW:LUH '7 QLH]DOHฤชQLH ยฑ QDZHW JG\ NRQWUROHU QLH MHVW SRGรกฤ F]RQ\ www.eaton.pl
NOWOล CI Fachowego Elektryka
Nowoล ฤ w obudowach zล ฤ cz przemysล owych PROCON ๏ฌ rmy WALTHER 1RZD VHULD % REXGyZ :$/7+(5 Z\NRQDQD MHVW ] Z\VRNLHM MDNRฤ FL QLHSDOQHJR NODVD SDOQRฤ FL 9 WZRU]\ZD V]WXF]QHJR =DVWRVRZDQLH SROLDPLGX Z]PDFQLDQHJR ZรกyNQHP V]NODQ\P JZDUDQWXMH Z\VRNฤ Z\WU]\PDรกRฤ รผ PHFKDQLF]Qฤ QD XGHU]HQLD GXฤชฤ V]W\ZQRฤ รผ RUD] ]DSHZQLD RGSRUQRฤ รผ QD G]LDรกDQLH FKHPLNDOLyZ WDNLFK MDN EHQ]\QD ROHMH L VPDU\ RUD] WรกXV]F]H 2EXGRZ\ ]รกฤ F] PRJฤ SUDFRZDรผ Z WHPSHUDWXU]H RG GR ย & RUD] Z ฤ URGRZLVNX R GXฤช\P ]DZLOJRFHQLX F]\ ]DS\OHQLX G]Lฤ NL JZDUDQWRZDQHPX VWRSQLX RFKURQ\ ,3 1RZH REXGRZ\ ]รกฤ F] 352&21 ] WZRU]\ZD Vฤ NRPSDW\ELOQH ] PHFKDQL]PDPL JQLD]G L ZW\F]HN VHULL % % %$ %% %% ' ' '' '' RUD] 02% 02%
'RVWฤ SQH Vฤ Z\NRQDQLD GR QDEXGRZDQLD OXE SDQHORZH ] SRMHG\QF]\P OXE SRGZyMQ\P U\JORZDQLHP ]DOHฤชQLH RG UR]PLDUX ]รกฤ F]D :V]\VWNLH REXGRZ\ GR QDEXGRZDQLD SRVLDGDMฤ GZD GรกDZLNL R UR]PLDU]H 0 OXE 0 6ฤ GRVWฤ SQH UD]HP ] SRNU\ZNฤ RFKURQQฤ OXE EH] 3RNU\ZNL PRฤชQD UyZQLHฤช QDE\รผ RGG]LHOQLH 1RZD VHULD REXGyZ ] WZRU]\ZD SRVLDGD PRQWRZDQ\ VSHFMDOQ\ GรกDZLN REURWRZ\ NWyU\ PRฤชQD SRGรกฤ F]\รผ GR REXGRZ\ ZW\F]NL QD GZD VSRVRE\ SR]LRPR OXE SLRQRZR 'รกDZLN EORNRZDQ\ MHVW SRSU]H] ]รกฤ F]H EDJQHWRZH ย ']Lฤ NL WHPX MHVW PRฤชOLZH RNUHฤ OHQLH NLHUXQNX RGHMฤ FLD NDEOD EH]SRฤ UHGQLR QD PLHMVFX PRQWDฤชX 'รกDZLN REURWRZ\ MHVW GRVWฤ SQ\ Z UR]PLDUDFK 0 0 0 RUD] 0
5R]ZLฤ ]DQLH WDNLH ]PQLHMV]D NRV]W\ LQZHVW\F\MQH ]DUyZQR SR VWURQLH GRVWDZF\ MDN L NOLHQWD NRฤ FRZHJR www.istpol.pl, www.el-team.com.pl
Elektroniczne liczniki energii elektrycznej (OHNWURQLF]QH OLF]QLNL HQHUJLL HOHNWU\F]QHM 0,' 56 ] RIHUW\ '$&32/ WR XU]ฤ G]HQLD NWyUH G]Lฤ NL ZEXGRZDQHPX V\VWHPRZL NRPXQLNDFML PRJฤ ZVSyรกSUDFRZDรผ ] V\VWHPHP LQIRUPDW\F]Q\P Z ]DNUHVLH RGF]\WyZ SDUDPHWUyZ ZDUWRฤ รผ HQHUJLL SREUDQHM RUD] RGGDQHM F]\QQHM ELHUQHM ZDUWRฤ FL FKZLORZH L PDNV\PDOQH PRF\ SUฤ GX ZVSyรกF]\QQLND PRF\ LWG RUD] VWHURZDQLD SDUDPHWUDPL WDU\I\ SU]HNรกDGQLD SU]HNรกDGQLNyZ
W\S SUDF\ Z\Mฤ FLD LPSXOVRZHJR ]HJDU LWG 5HDOL]RZDQH MHVW WR G]Lฤ NL SRGรกฤ F]HQLX NRPSXWHUD 3& GR OLF]QLND SRSU]H] PRGXรก NRPXQLNDF\MQ\ 56 0RGEXV RUD] Z\NRU]\VWDQLH GR MHJR REVรกXJL RGSRZLHGQLHJR RSURJUDPRZDQLD 3RQDGWR OLF]QLNL HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z RIHUFLH '$&32/ VSHรกQLDMฤ Z\PRJL (XURSHMVNLHM '\UHNW\Z\ 0,' www.dacpol.eu
PROeco โ nowa seria kompaktowych zasilaczy impulsowych ๏ฌ rmy Weidmuller (NRQRPLF]QH ]DVLODF]H ] VHULL 352HFR Vฤ Z\SRVDฤชRQH ZH ZV]\VWNLH SRGVWDZRZH IXQNFMH L FHFKXMฤ VLฤ ]ZDUWฤ NRQVWUXNFMฤ Z\VRNฤ Z\GDMQRฤ FLฤ XQLZHUVDOQRฤ FLฤ RUD] รกDWZRฤ FLฤ REVรกXJL ']Lฤ NL ]DEH]SLHF]HQLRP SU]HG SU]HJU]DQLHP ]ZDUFLHP F]\ SU]HFLฤ ฤชHQLHP PRJฤ E\รผ SRZV]HFKQLH VWRVRZDQH ZH ZV]\VWNLFK DSOLNDFMDFK -HGQ\P ] ZDฤชQ\FK ]DVWRVRZDฤ ]DVLODF]\ LPSXOVRZ\FK 352HFR MHVW QS VHU\MQD SURGXNFMD PDV]\Q 6\VWHP\ ] ]DVLODF]DPL 352HFR FKDUDNWHU\]XMฤ VLฤ UR]EXGRZDQ\PL IXQNFMDPL EH]SLHF]Hฤ VWZD L NRPSDW\ELOQRฤ FL ] PRGXรกDPL GLRGRZ\PL L SRMHPQRฤ FLRZ\PL :HLGPXOOHU D WDNฤชH ] NRPSRQHQWDPL 836 ยฑ GR WZRU]HQLD UHGXQGDQWQ\FK V\VWHPyZ ]DVLODQLD 0RGXรกRZD NRQFHSFMD 352HFR ]DSHZQLD GREU\ VWRVXQHN FHQ\ XU]ฤ G]HQLD GR MHJR Z\GDMQRฤ FL =DVLODF]H LPSXOVRZH 352HFR RIHUXMฤ V]\ENฤ GLDJQR]ฤ VWDQX L Eรกฤ GyZ =DSHZQLD WR WUyMNRORURZ\ Z\ฤ ZLHWODF] /(' RUD] ]LQWHJURZDQ\ SU]HNDฤจQLN VWDQX NWyUH XรกDWZLDMฤ DQDOL]ฤ VWDQX L SR]ZDODMฤ XQLNDรผ Eรกฤ GyZ SRGF]DV XUXFKDPLDQLD L HNVSORDWDFML :DฤชQ\P DVSHNWHP NRQVWUXNF\MQ\P VHULL MHVW NRPSDNWRZD EXGRZD ']Lฤ NL Jรกฤ ERNRฤ FL RG GR PDNV\PDOQLH PP ]DVLODF]H SDVXMฤ QDZHW GR PDรก\FK V]DIHN 3R]ZDOD WR RV]F]ฤ G]Lรผ GR PLHMVFD Z V]DยฟH VWHURZQLF]HM 6HULD 352HFR FKDUDNWHU\]XMH VLฤ GXฤชฤ VSUDZQRฤ FLฤ GR L QLVNLPL VWUDWDPL PRF\ QD ELHJX MDรกRZ\P FR SU]HNรกDGD VLฤ QD QLVNLH
10
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
]Xฤช\FLH HQHUJLL L GรกXJฤ ฤช\ZRWQRฤ รผ :V]\VWNLH PRGHOH G]LDรกDMฤ QLH]DZRGQLH Z ]DNUHVLH WHPSHUDWXU RG GR ย & L RIHUXMฤ Z\VRNฤ ZDUWRฤ รผ 07%) SRQDG W\V JRG]LQ ']Lฤ NL PLฤ G]\QDURGRZ\P GRSXV]F]HQLRP L DWHVWRP &( 7h9 ยฑ (1 F8/XV RUD] V]HURNLHPX ]DNUHVRZL QDSLฤ FLD ZHMฤ FLRZHJR $& L '& ]DVLODF]H LPSXOVRZH 352HFR PRJฤ E\รผ VWRVRZDQH Z ZLHOX UyฤชQ\FK DSOLNDFMDFK QD FDรก\P ฤ ZLHFLH www.weidmuller.pl
NOWOล CI Fachowego Elektryka
&RUD] ZLฤ NV]ฤ SRSXODUQRฤ FLฤ FLHV]ฤ VLฤ REHFQLH SURGXNW\ XPRฤชOLZLDMฤ FH WZRU]HQLH LQVWDODFML HOHNWU\F]Q\FK LQIRUPDW\F]Q\FK RUD] PXOWLPHGLDOQ\FK GRVWฤ SQ\FK GRVรกRZQLH QD Z\FLฤ JQLฤ FLH Uฤ NL 3URSR]\FMฤ QD NWyUฤ ZDUWR ]ZUyFLรผ XZDJฤ MHVW 7HOHEORN ] VHULL 6LPRQ &RQQHFW SURGXNRZDQ\ SU]H] .RQWDNW 6LPRQ XPRฤชOLZLDMฤ F\ WZRU]HQLH XNU\W\FK ]HVWDZyZ JQLD]G HOHNWU\F]Q\FK WHOHLQIRUPDW\F]Q\FK L PXOWLPHGLDOQ\FK XPLHV]F]RQ\FK Z EODWDFK VWRรกyZ ELXUHN OXE Z LQQ\FK PHEODFK 7R SUDNW\F]QH UR]ZLฤ ]DQLH HOLPLQXMH UD] QD ]DZV]H XSRUF]\ZH ERU\NDQLH VLฤ ] QLHSRUฤ F]Q\PL SU]HGรกXฤชDF]DPL L G]LHVLฤ WNDPL PHWUyZ NDEOL 7HOHEORN XPLHV]F]DP\ Z Z\JRGQ\P L รกDWZR GRVWฤ SQ\P PLHMVFX $E\ ] QLHJR VNRU]\VWDรผ Z\VWDUF]\ GHOLNDWQLH QDFLVQฤ รผ MHJR SRNU\Zฤ L Z\VXQฤ รผ NX JyU]H HVWHW\F]Q\ SURยฟO .LHG\ XU]ฤ G]HQLH SU]HVWDMH E\รผ SRWU]HEQH ] รกDWZRฤ FLฤ XPLHฤ FLP\ MH ] SRZURWHP Z Jรกฤ EL V]DINL OXE EODWX www.kontakt-simon.com.pl
REKLAMA
Ukryj zestawy gniazd elektrycznych GRUPA HURTOWNI ELEKTRYCZNYCH
Ramki moduล owe ๏ฌ rmy Ospel โ elegancja i funkcjonalnoล ฤ w jednym 3RGรกฤ F]HQLH Z GRPX ZV]\VWNLFK QLH]Eฤ GQ\FK VSU]ฤ WyZ ]DVLODQ\FK HQHUJLฤ HOHNWU\F]Qฤ ZLฤ ฤชH VLฤ ] NRQLHF]QRฤ FLฤ ]DLQVWDORZDQLD ZLHOX UyฤชQ\FK JQLD]G ]DVLODMฤ F\FK L รกฤ F]QLNyZ :\EyU RVSU]ฤ WX PRGXรกRZHJR GDMH PRฤชOLZRฤ รผ ]DPRQWRZDQLD NLONX SURGXNWyZ RG GR รกฤ F]QLNyZ JQLD]G LWS Z MHGQHM ZLHORNURWQHM UDPFH 'RVNRQDรก\P SU]\NรกDGHP Vฤ NROHNFMH PRGXรกRZH ยฟUP\ 2VSHO MDN 6RQDWD $6 F]\ QDMQRZV]D .DUR : VNรกDG SRGW\QNRZ\FK VHULL ZFKRG]ฤ P LQ รกฤ F]QLNL SR-
GZyMQH L SRMHG\QF]H UyฤชQRURGQH JQLD]GD ZW\F]NRZH F]XMQLNL UXFKX ฤ FLHPQLDF]H SU]\FLVNRZR REURWRZH D WDNฤชH รกฤ F]QLNL R VSHFMDOQ\P SU]H]QDF]HQLX VFKRGRZH NU]\ฤชRZH ฤ ZLDWรกR G]ZRQHN :DUWR ]D]QDF]\รผ ฤชH UDPNL ] SURSRQRZDQ\FK SU]H] ยฟUPฤ 2VSHO OLQLL PRGXรกRZ\FK SR]ZDODMฤ QD PRQWDฤช NDฤชGHJR ] Z\PLHQLRQ\FK SURGXNWyZ ]DUyZQR SLRQRZR MDN L SR]LRPR FR MHVW GXฤช\P XGRJRGQLHQLHP V]F]HJyOQLH Z PDรก\FK SRPLHV]F]HQLDFK www.ospel.com.pl
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
11
NOWOŚCI Fachowego Elektryka
Przetwornik 5 Mega w kamerach Mobotix /HSV]D ZLĊNV]D UR]G]LHOF]RĞü PHJDSLNVHOL F]XáRĞü L RGĞZLHĪDQLH WR FHFK\ FKDUDNWHU\VW\F]QH GOD QRZ\FK ZHUVML NDPHU 0RERWL[ PHJDSLNVHORZ\ SU]HWZRUQLN SRSUDZLD MDNRĞü L V]F]HJyáRZRĞü REUD]X R Z VWRVXQNX GR SRSU]HGQLFK PRGHOL =ZLĊNV]RQD ]RVWDáD UyZQLHĪ ZUDĪOLZRĞü QD ĞZLDWáR :DUWR WX QDGPLHQLü ĪH MHVW WR F]\QQLN RGJU\ZDMąF\ ]QDF]ąFą UROĊ Z ZL]\MQ\FK V\VWHPDFK EH]SLHF]HĔVWZD 8OHSV]RQ\ ]RRP VSUDZLD ĪH NDPHU\ 0RERWL[ ]DSHZQLDMą WHUD] MHV]F]H ZLĊNV]ą HODVW\F]QRĞü Z FRG]LHQQ\P XĪ\WNRZDQLX 'RGDWNRZ\P DWXWHP MHVW GHWHNWRU ZVWU]ą-
VyZ NWyU\ Z PRPHQFLH DNWX ZDQGDOL]PX ]DV\JQDOL]XMH ]DMĞFLH DODUPHP RUD] SRZLDGRPL R QLP SRSU]H] GHG\NRZDQD DSOLNDFMĊ QS ZáDĞFLFLHOD OXE DJHQFMĊ RFKURQ\ 'OD QRZ\FK PRGHOL NDPHU 4 0 0 0 ' 0 RUD] 7 0 GRVWĊSQ\ MHVW UyZQLHĪ LQWHUIHMV 0[%XV NWyU\ XPRĪOLZLD EH]SRĞUHGQLH SRáąF]HQLH ]HZQĊWU]Q\FK V\VWHPyZ QS V\VWHPX DODUPRZHJR S SRĪ F]\ F]XMHN 3,5 'RGDWNRZ\P DWXWHP ZV]\VWNLFK UR]ZLą]DĔ PDUNL 0RERWL[ MHVW LQWHOLJHQWQD GHWHNFMD UXFKX 0[$FWLYLW\6HQVRU 2SURJUDPRZDQLH WR RSDUWH QD LQWHOLJHQWQ\P DOJRU\WPLH DQD-
Kopułkowe kamery PTZ HDTV w obudowach ze stali nierdzewnej ze sprężonym azotem
1RZH Z\VRNLHM NODV\ NRSXáNRZH NDPHU\ VLHFLRZH 37= $;,6 4 6 Z REXGRZDFK ]H VWDOL QLHUG]HZQHM ]H VSUĊĪRQ\P D]RWHP Vą
LGHDOQH GR QDG]RUX L ]GDOQHJR PRQLWRURZDQLD Z Z\PDJDMąF\FK ZDUXQNDFK PRUVNLFK JyUQLFWZLH Z ĞURGRZLVNDFK QDIWRZ\FK L JD]RZ\FK MDN UyZQLHĪ GR QDG]RUX ZL]\MQHJR SRPLHV]F]HĔ ] Ī\ZQRĞFLą VDO PHG\F]Q\FK F]\ VWHU\OQ\FK REV]DUyZ Z ]DNáDGDFK SURGXNF\MQ\FK .DPHU\ Vą ZROQH RG UG]\ RGSRUQH QD NRUR]\MQH G]LDáDQLH ZRG\ PRUVNLHM L FKHPLF]Q\FK VXEVWDQFML F]\V]F]ąF\FK RUD] QD P\FLH SDUą SRG Z\VRNLP FLĞQLHQLHP 6SUĊĪRQ\ D]RW ]DSRELHJD ZHZQĊWU]QHM NRQGHQVDFML .DPHU\ $;,6 4 6 ] REXGRZą Z\NRQDQą ]H VWDOL QLHUG]HZQHM 6$( / L Q\ORQRZą WUDQVSDUHQWQą NRSXáą PRJą G]LDáDü Z WHPSHUDWXU]H RG & GR & ,FK REXGRZ\ Vą ]JRGQH ] QRUPDPL ,3
TaHoma® – inteligencja sterowania domem 0\ĞOąF R LQWHOLJHQWQ\P GRPX ZDUWR SRV]XNDü QD U\QNX UR]ZLą]DĔ NRPSOHNVRZ\FK -HGQ\P ] QLFK MHVW FHQWUDOD VWHUXMąFą 7D+RPD® ¿UP\ 6RPI\ ']LĊNL NRPSDW\ELOQRĞFL ] XU]ąG]HQLDPL QDMZLĊNV]\FK SURGXFHQWyZ EUDQĪ\ PLHV]NDQLRZHM 7D+RPD® SRWUD¿ ]DU]ąG]Dü ZLHORPD ]DGDQLDPL MHGQRF]HĞQLH :\SRVDĪRQD Z IXQNFMH VFHQDULXV]\ XPRĪOLZLD WZRU]HQLH ]DDZDQVRZDQ\FK ]DOHĪQRĞFL PLĊG]\ HOHPHQWDPL %H]SU]HZRGRZD FHQWUDOD 7D+RPD® NRPSOHNVRZR ]DU]ąG]D IXQNFMDPL EXG\QNX G]LĊNL WHFKQRORJLL LR KRPHFRQWURO® 7R FR QLHZąWSOLZLH Z\UyĪQLD V\VWHP 7D+RPD® QD U\QNX SROVNLP
12
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
WR IXQNFMD SUHF\]\MQ\FK NRPXQLNDWyZ ]ZURWQ\FK SRGDZDQ\FK Z F]DVLH U]HF]\ZLVW\P EH] ĪDGQ\FK RSyĨQLHĔ 6\VWHP ]D NDĪG\P UD]HP LQIRUPXMH QLH W\ONR R Z\NRQDQLX OXE QLHZ\NRQDQLX SROHFHQLD DOH WDNĪH R SU]\F]\QLH QLHSRZRG]HQLD Z\ZRáDQHM DNFML .RPXQLNDW\ PRJą E\ü UyĪQRURGQH 3RQDGWR QLH]DOHĪQLH RG LQIRUPDFML ]ZURWQHM Z NDĪGHM FKZLOL PRĪQD SR]QDü DNWXDOQ\ VWDQ XU]ąG]HQLD 6\VWHP PRĪQD UR]EXGRZ\ZDü R QRZH IXQNFMH EH] GRGDWNRZ\FK QDNáDGyZ QD RNDEORZDQLH XU]ąG]HĔ 7HFKQRORJLD SR]ZDOD DGDSWRZDü HOHPHQW\ Z LQG\ZLGXDOQ\P WHPSLH www.somfy.pl
OL]\ REUD]X Z\NU\ZD UXFK QD PRQLWRURZDQ\P REV]DU]H (IHNWHP WHJR MHVW VNUyFHQLH F]DVX NRQ¿JXUDFML RUD] PLQLPDOQD LORĞü IDáV]\Z\FK DODUPyZ www.mobotix.com.pl
,3 . . 1(0$ ; L 0,/ 67' * FR R]QDF]D ĪH Vą RGSRUQH QD NXU] GHV]F] P\FLH Z\VRNRFLĞQLHQLRZH OyG L VyO .DPHU\ Z\SRVDĪRQH Vą Z NDEHO ]H ]áąF]HP ZLHORIXQNF\MQ\P RUD] DGDSWHU GR NDEOL NWyU\ SR]ZDOD QD SRGáąF]HQLH ]D SRPRFą VWDQGDUGRZHJR NDEOD VLHFLRZHJR OXE NDEOD ĞZLDWáRZRGRZHJR $;,6 4 6 RIHUXMH QDMZ\ĪV]ą UR]G]LHOF]RĞü REUD]X XPRĪOLZLDMąF Z\MąWNRZą V]F]HJyáRZRĞü V]HURNLFK ZLGRNyZ L ]RRPRZDQLD $;,6 4 6 ]DSHZQLD UR]V]HU]RQą UR]G]LHOF]RĞü ' L NURWQ\ ]RRP RSW\F]Q\ $;,6 4 6 RIHUXMH +'79 S L NURWQ\ ]RRP D $;,6 4 6 +'79 S RUD] NURWQ\ ]RRP :V]\VWNLH NDPHU\ ] VHULL $;,6 4 6 PDMą ZEXGRZDQą RSFMĊ GHWHNFML ZVWU]ąVX www.axis.com
NOWOล CI Fachowego Elektryka
Najnowsza technika w klasycznej formie
: RIHUFLH ยฟUP\ *LUD ]QDMG]LHP\ RVSU]ฤ W HOHNWURLQVWDODF\MQ\ GOD QDMEDUG]LHM Z\PDJDMฤ F\FK NOLHQWyZ -HGQ\P ] SU]\NรกDGyZ MHVW *LUD &ODVVL; $UW FKURP F]DUQ\ ] RUQDPHQWHP ยฑ JHQLDOQH SRรกฤ F]HQLH IRUP\ ] WUHฤ FLฤ .ODV\F]Q\ NV]WDรกW VXURZ\ QDWXUDOQ\ FKURP L GHOLNDWQ\ RUQDPHQW WUDยฟD Z JXVWD QDMZ\EUHGQLHMV]\FK NOLHQWyZ :\JOฤ GD MDN ]Z\Nรก\ รกฤ F]QLN D XNU\W\ SRG NODZLV]HP PHFKDQL]P PRฤชH VรกXฤช\รผ MDNR Z\รกฤ F]QLN SU]Hรกฤ F]QLN VFKRGRZ\ Z\รกฤ F]QLN GZXELHJXQRZ\ SU]Hรกฤ F]QLN NU]\ฤชRZ\ Z\รกฤ F]QLN WUyMELHJXQRZ\ $ SU]\FLVN G]ZRQNRZ\ SU]\FLVN ฤชDOX]MRZ\ ฤ FLHPQLDF] D WDNฤชH LQWHOLJHQWQ\ GRZROQLH SURJUDPRZDQ\ SU]\FLVN .1; VSHรกQLDMฤ F\ QDZHW IXQNFMH www.gira.pl
GARO LED8W E27-WW โ nowy model lampy LED w ofercie Kanlux 2IHUWD ฤจUyGรกD ฤ ZLDWรกD /(' ] URG]LQ\ *$52 SRZLฤ NV]\รกD VLฤ R QRZ\ PRGHO *$52 /(' : ( :: 3RVLDGD RQ NV]WDรกW WUDG\F\MQHM ฤชDUyZNL L RIHUXMH FLHSรกRELDรกฤ EDUZฤ ฤ ZLHFHQLD 6WUXPLHฤ ฤ ZLHWOQ\ HPLWRZDQ\ SU]H] ฤจUyGรกR Z\QRVL OXPHQyZ G]Lฤ NL F]HPX ] SRZRG]HQLHP PRฤชH RQR ]DVWฤ SLรผ NODV\F]Qฤ ฤชDUyZNฤ R PRF\ : Z ZLฤ NV]Rฤ FL RSUDZ GRPRZ\FK 6NXWHF]QRฤ รผ ฤ ZLHWOQD QDV]HM QRZRฤ FL Z\QRVL Dฤช OP ] : G]Lฤ NL F]HPX MHVW WR ]QDNRPLWD SURSR]\FMD GOD RVyE NWyUH V]XNDMฤ ฤจUyGรกD ฤ ZLDWรกD R PQLHMV]HM PRF\ L EDUG]R GREU\FK SDUDPHWUDFK IRWRHOHNWU\F]Q\FK D GR WHJR Z UR]Vฤ GQHM FHQLH .RQVWUXNFMD *$52 /(' : ( :: RSLHUDMฤ FD VLฤ QD GLRGDFK /(' 60' WR Z\VRFH ]DDZDQVRZDQD WHFKQRORJLD
/(' R WUZDรกRฤ FL Z\QRV]ฤ FHM Dฤช W\V K FR SR]ZDOD QD ZLHOROHWQLH Xฤช\WNRZDQLH EH] NRQLHF]QRฤ FL Z\PLDQ\ www.kanlux.pl
Oล wietlenie przemysล owe przemysล ow - oprawy HIGH BAY )LUPD '$&32/ 6S ] R R SRZLฤ NV]\รกD VZyM DVRUW\PHQW R RSUDZ\ W\SX KLJK ED\ VรกXฤชฤ FH GR Rฤ ZLHWOHQLD RELHNWyZ SU]HP\VรกRZ\FK L ]QDMGXMฤ F\FK ]DVWRVRZDQLH Z SRPLHV]F]HQLDFK WDNLFK MDN KDOH SURGXNF\MQH ZDUV]WDW\ PDJD]\Q\ ODERUDWRULD SRPLHV]F]HQLD KDQGORZH SDUNLQJL SRG]LHPQH JDUDฤชH VWDFMH SDOLZ 2SUDZ\ Z\VWฤ SXMฤ Z ZHUVMDFK ] Z\PLHQQ\PL NORV]DPL R UyฤชQ\P Nฤ FLH UR]Sรก\ZX ฤ ZLDWรกD OXE MDNR ODPS\ Z\NRU]\VWXMฤ FH ]ZDUWH PRGXรก\ /(' www.dacpol.eu
Zmiany w portfolio ล wietlรณwek kompaktowych ๏ฌ rmy OSRAM
: VSU]HGDฤช\ GRVWฤ SQ\ MHVW QRZ\ DVRUW\PHQW ฤ ZLHWOyZHN NRPSDNWRZ\FK 265$0 'XOX[VWDU L 'XOX[ 6XSHUVWDU W\SX 7ZLVW =PLDQLH XOHJรก\ P LQ NV]WDรกW\ L Z\PLDU\ SURGXNWyZ :SURZDG]RQD QRZD NRQVWUXNFMD W]Z )XOO +DOI 6SLUDO SR]ZROLรกD QD X]\VNDQLH MHV]F]H PQLHMV]\FK Z\PLDUyZ L VPXNOHMV]\FK NV]WDรกWyZ QDMSRSXODUQLHMV]\FK W\SyZ ฤ ZLHWOyZHN ยฑ 7ZLVW 7R MHGQDN QLH MHG\QH NRU]\ฤ FL QRZHM RIHUW\ : SU]\SDGNX VHULL 'XOX[ 6XSHUVWDU 0LFUR 7ZLVW XGDรกR VLฤ ]ZLฤ NV]\รผ HIHNW\ZQRฤ รผ HQHUJHW\F]Qฤ NDฤชGHJR W\SX SURGXNWX 'R SRUWIROLR GRรกฤ F]\รกD WDNฤชH QRZD ZHUVMD ฤ ZLHWOyZNL R PRF\ : NWyUHM VWUXPLHฤ ฤ ZLHWOQ\ Z\QRVL Dฤช OXPHQyZ :V]\VWNLH SURGXNW\ REHFQHM JDP\ 6XSHUVWDU SRVLDGDMฤ NODVฤ HQHUJHW\F]Qฤ $ L WUZDรกRฤ รผ GR W\V JRG]LQ D SURGXFHQW XG]LHOD QD QLH OHWQLHM JZDUDQFML 7DNฤชH Z JDPLH SURGXNWyZ VHULL 'XOX[VWDU 0LQL 7ZLVW ฤ ZLHWOyZNL ]\VNDรก\ รกDGQLHMV]\ NV]WDรกW L PQLHMV]H Z\PLDU\ Z SRUyZQDQLX ] SRSU]HGQLPL W\SDPL 1RZRฤ FLฤ MHVW ฤ ZLHWOyZND R PRF\ : QD WU]RQNX ( 'R Z\ERUX Vฤ GZLH EDUZ\ ฤ ZLDWรกD ยฑ . :DUP :KLWH FLHSรกRELDรกD L . &RRO 'D\OLJKW G]LHQQD 3RGREQLH MDN Z RIHUFLH 6XSHUVWDU WDNฤชH ฤ ZLHWOyZNL HQHUJRRV]F]ฤ GQH 'XOX[VWDU ]DOLF]DMฤ VLฤ GR NODV\ HQHUJHW\F]QHM $ 7UZDรกRฤ รผ SURGXNWyZ ] WHM VHULL V]DFRZDQD MHVW QD W\V JRG]LQ www.osram.pl )DFKRZ\ (OHNWU\N s
13
PORADY Fachowego Elektryka
Fot. 1.
Rozplanowanie instalacji przeciwoblodzeniowej należy przemyśleć przed położeniem nawierzchni.
14
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
PORADY
Fot: Raychem
Fachowego Elektryka
Wytyczne projektowe i wykonawcze
Zamiast odśnieşania elektryczne systemy przeciwoblodzeniowe
:LÄ–FHM LQIRUPDFML R LQVWDODFMDFK SU]HFLZREORG]HQLRZ\FK ]QDMG]LHV] QD
www.fachowy instalator.pl
Zamontowanie elektrycznego systemu przeciwoblodzeniowego jest ekonomicznie bardziej uzasadnione, a juş na pewno skuteczniejsze niş odśnieşanie posesji domu prywatnego czy parkingu i alejek obiektu uşyteczności publicznej na własną rękę. Układ załącza się w momencie obnişenia temperatury i wykrycia przez czujniki wilgoci, zapobiegając zaleganiu śniegu i tworzeniu się lodu.
=DVDGD G]LDåDQLD RUD] NZHVWLH GRW\F]ąFH PRQWDĪX Z LVWRFLH QLHZLHOH UyĪQLą VLĊ RG RJU]HZDQLD SRGåRJRZHJR QLH OLF]ąF WHJR ĪH V\VWHP SU]HFLZREORG]HQLRZ\ LQVWDOXMH VLĊ QD ]HZQąWU] EXG\QNX ,QZHVWRU]\ NWyU]\ SUDJQą XQLNQąß NDUNRåRPQHJR RGĞQLHĪDQLD SRZLQQL SU]HP\ĞOHß MHJR PRQWDĪ ¹ QDMOHSLHM QD HWDSLH ]DJRVSRGDURZDQLD WHUHQX 8NåDG ]åRĪRQ\ ] PDW OXE NDEOL ]DVLODQ\FK HOHNWU\F]QLH RUD] WHUPRVWDWyZ XPRĪOLZL SR]E\FLH XFLąĪOLZHJR ĞQLHJX ¹ EH] SRWU]HE\ LQJHUHQFML XĪ\WNRZQLND F]\ XFLHNDQLD GR WUDG\F\MQ\FK PHWRG MDN SRV\S\ZDQLH ĞFLHĪHN SLDVNLHP OXE VROą &R ZLĊFHM ÄSU]\ RND]ML´ RFKURQL QDZLHU]FKQLH ĞFLHĪHN FKRGQLNyZ F]\ VFKRGyZ SU]HG ]QLV]F]HQLHP ZVNXWHN ]DPDU]DQLD ZRG\ Z SĊNQLĊFLDFK RUD] NRUR]\MQ\P G]LDåDQLHP VROL 6\VWHP\ SU]HFLZREORG]HQLRZH ]QDMGą ]DVWRVRZDQLH QD SRVHVMDFK SU\ZDWQ\FK Z FLąJDFK NRPXQLNDF\MQ\FK FKRß MHV]F]H
F]ĊĞFLHM Z\NRU]\VWXMH VLĊ MH QD WHUHQDFK RELHNWyZ XĪ\WHF]QRĞFL SXEOLF]QHM .DEOH OXE PDW\ PRQWXMH VLĊ SRG W\SRZ\PL QDZLHU]FKQLDPL MDN NRVWND EUXNRZD EHWRQ DVIDOW F]\ Så\W\ FKRGQLNRZH ,FK G]LDåDQLH SROHJD SU]HGH ZV]\VWNLP QD Z]URĞFLH WHPSHUDWXU\ ZVNXWHN SU]HSå\ZX SUąGX R QDSLĊFLX OXE 9 Od projektu do wykonania 'REU\ SURMHNW WR WDNL G]LĊNL NWyUHPX V\VWHP EĊG]LH SRELHUDå PLQLPDOQą LORĞß HQHUJLL SU]\ RSW\PDOQ\P G]LDåDQLX =DF]ąß QDOHĪ\ RG XVWDOHQLD PRF\ MHGQRVWNRZHM LQVWDODFML JU]HZF]HM : SUDNW\FH Z\PDJDQą PRF MHGQRVWNRZą X]\VNXMH VLĊ SRSU]H] ]PLDQ\ RGOHJåRĞFL SRPLĊG]\ SU]HZRGDPL OXE ]DVWRVRZDQLH RGSRZLHGQLR XIRUPRZDQHM PDW\ JU]HZF]HM Z\QRVL RQD RN : SU]\SDGDMąF\FK QD PHWU NZDGUDWRZ\ ]DEH]SLHF]RQHM SRZLHU]FKQL 3UR-
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
15
PORADY
Źródło: Raychem
Fachowego Elektryka
1
2
3 5 4
6
7 6 Rys. 1
Przykładowe aplikacje elektrycznych systemów grzewczych dla nawierzchni betonowych: 1 - czujnik temperatury otoczenia (opcjonalny - konieczny, gdy na sterowniku wybrano “detekcję lokalną”); 2 - czujnik temperatury i wilgotności; 3 - zestaw przyłączeniowo-zakończeniowy; 4 - przewód przyłączeniowy; 5 - sterownik, 6 - zestaw przyłączeniowo-zakończeniowy; 7 - samoregulujący lub stałooporowy przewód grzejny. 300 mm
250 mm
300 mm 50 – 70 mm
60 mm
150 mm
40 mm 20 mm
50 – 60 mm
150 mm 20 – 30 mm
Beton
Ziemia
Ziemia
Zbrojenie
Kostka brukowa
A Rys. 2
B
Beton
Podsypka piaskowa
Asfalt
Ziemia Zbrojenie
C
Sugerowane odległości między samoregulującymi przewodami grzejnymi 230 C, 90 W/m przy 0°C przy różnej nawierzchni. A - beton, B - kostka brukowa, C - asfalt.
16
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Źródło: Raychem
Zbrojenie
PORADY
ลนrรณdล o: Raychem
Fachowego Elektryka
1
2
3 7 5 4
Rys. 3
6
Przykล adowe aplikacje elektrycznych systemรณw grzewczych dla nawierzchni asfaltowych: 1 - czujnik temperatury otoczenia (opcjonalny - konieczny, gdy na sterowniku wybrano โ detekcjฤ lokalnฤ โ ); 2 - czujnik temperatury i wilgotnoล ci; 3 - poล ฤ czenie przewodu grzejnego z przewodem zimnym; 4 - samoregulujฤ cy przewรณd grzejny; 5 - przewรณd grzejny w izolacji mineralnej; 6 - przewรณd zimny; 7 - sterownik.
ลนrรณdล o: Raychem
GXFHQFL Z FHOX V]F]HJyรกRZ\FK REOLF]Hฤ XGRVWฤ SQLDMฤ VSHFMDOQH WDEHOH ]DZLHUDMฤ FH
~50 mm ~ 5 m1 m0
Rys. 4
Sugerowane odlegล oล ci miฤ dzy samoregulujฤ cymi przewodami grzejnymi 230 C, 90 W/m przy 0ยฐC na schodach betonowych.
LQIRUPDFMH QD WHPDW UyฤชQHJR URG]DMX QDZLHU]FKQL RUD] Z ]DOHฤชQRฤ FL RG QLHJR RNUHฤ ODMฤ FH RGSRZLHGQL SR]LRP PRF\ FLHSOQHM SU]HZRGyZ OXE PDW 3RGF]DV GRERUX PRF\ FLHSOQHM QLH PRฤชHP\ ]DSRPQLHรผ UyZQLHฤช R LQQ\FK F]\QQLNDFK ยฑ URG]DMX SODQRZDQHM L]RODFML WHUPLF]QHM ZSรก\ZLH Vฤ VLDGXMฤ F\FK ] SRGMD]GHP F]\ FKRGQLNLHP EXG\QNyZ F]\ WHฤช VWUHยฟH NOLPDW\F]QHM F]\OL SU]HZLG\ZDQ\FK ZDUXQNDFK Z VH]RQLH ]LPRZ\P 3URGXFHQFL ]DOHFDMฤ DE\ Z SU]\SDGNX Z\Mฤ WNRZR REยฟW\FK RSDGyZ ฤ QLHJX F]\ QLVNLFK WHPSHUDWXU ]ZLฤ NV]\รผ PRF SU]HZRGyZ OXE PDW R 3R XVWDOHQLX PRF\ MHGQRVWNRZHM LQVWDODFML QDOHฤช\ RNUHฤ OLรผ GRNรกDGQฤ SRZLHU]FKQLฤ
JU]HZF]ฤ =DSRWU]HERZDQLH V\VWHPX QD HQHUJLฤ FLHSOQฤ REOLF]\P\ G]Lฤ NL SURVWHPX UyZQDQLX powierzchnia grzewcza ร moc jednostkowa 'DQH WH SR]ZROฤ Z\NRQDZF\ QD RV]DFRZDQLH MDND SRZLHU]FKQLD PDW JU]HMQ\FK F]\ GรกXJRฤ รผ NDEOD RUD] LFK PRF Eฤ G]LH QLH]Eฤ GQD GR HIHNW\ZQHJR G]LDรกDQLD XNรกDGX 7HUD] Z\VWDUF]\ MXฤช W\ONR GREUDรผ NRPSRQHQW\ NWyUH XPRฤชOLZLฤ G]LDรกDQLH V\VWHPX ]XSHรกQLH EH] QDV]HM LQJHUHQFML ยฑ NRQWUROHUD ฤ QLHJX JUXQWRZHJR F]XMQLND WHPSHUDWXU\ L ZLOJRWQRฤ FL WHUPRVWDWX LWG Montaลผ 2F]\ZLฤ FLH PRQWDฤช QDMOHSLHM SU]HSURZDG]Lรผ QD HWDSLH ]DJRVSRGDURZDQLD WHUHQX OXE
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
17
PORADY
Fot.: Luxbud
Fot.: Luxbud
Fachowego Elektryka
Fot. 2 i 3 Ukล adanie przewodรณw grzejnych na podjeลบdzie i efekt ich dziaล ania.
SRGF]DV UHQRZDFML QDZLHU]FKQL -Hฤ OL MHGQDN LQZHVWRU ]GHF\GXMH VLฤ QD LQVWDODFMฤ V\VWHPX SRG HNVSORDWRZDQฤ MXฤช QDZLHU]FKQLฤ PXVL OLF]\รผ VLฤ ] XVXQLฤ FLHP LVWQLHMฤ FHM ZDUVWZ\ Z\NRฤ F]HQLRZHM : SU]\SDGNX VFKRGyZ GRGDWNRZR R]QDF]D WR NRQLHF]QRฤ รผ Z\FLฤ FLD EUX]G GR XรกRฤชHQLD SU]HZRGyZ JU]HMQ\FK Z VWRSQLDFK 2GSRZLHGQLR ZF]HVQH XZ]JOฤ GQLHQLH V\VWHPX SU]HFLZREORG]HQLRZHJR SR]ZROL UyZQLHฤช QD ]DSODQRZDQLH VNXWHF]QHJR VSRVREX QD RGSURZDG]HQLH ZRG\ QS SU]H] Z\SURยฟORZDQLH VSDGNyZ 3UDFH PRQWDฤชRZH UR]SRF]QLMP\ RG RNUHฤ OHQLD SXQNWX SRF]ฤ WNRZHJR RUD] PLHMVFD LQVWDODFML F]XMQLNyZ 'REU\P SRP\VรกHP
18
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
MHVW VSRU]ฤ G]HQLH U\VXQNX V]NLFX V\VWHPX ZUD] ] ]DDNFHQWRZDQ\PL RGVWฤ SDPL SRPLฤ G]\ SU]HZRGDPL 1DMSLHUZ XรกyฤชP\ VLDWNฤ PRQWDฤชRZฤ NWyUD ]DSRELHJQLH SU]HG ZFLVNDQLHP NDEOL Z SRGรกRฤชH 3U]HZRG\ SU]\PRFRZXMHP\ GR QLHM ]D SRPRFฤ Q\ORQRZ\FK RSDVHN ]DFKRZXMฤ F UyZQRPLHUQH RGVWฤ S\ L QLH GRSXV]F]DMฤ F GR NU]\ฤชRZDQLD VLฤ 3RUXV]DMP\ VLฤ Z NLHUXQNX PLHMVFD SRGรกฤ F]HQLD V\VWHPX GR ]DVLODQLD SU]HZRG\ XNรกDGDMP\ SRGรกXฤชQLH UyZQROHJOH GR NLHUXQNX MD]G\ D QLH Z SRSU]HN GURJL 3U]HG ]DPRQWRZDQLHP Z\EUDQHM QDZLHU]FKQL QS NRVWNL EUXNRZHM PDW\ OXE SU]HZRG\ QDOHฤช\ SRNU\รผ
SRGV\SNฤ SLDVNRZฤ OXE FHPHQWRZR SLDVNRZฤ 3U]\ QDZLHU]FKQL EHWRQRZHM ]Dฤ RSUyF] VSHFMDOQ\FK SU]HZRGyZ R ZLฤ NV]HM RGSRUQRฤ FL WHUPLF]QHM SRZLQQR VLฤ ]DVWRVRZDรผ VSHFMDOQH SODVW\ยฟNDWRU\ NWyUH SR]ZROฤ QD ]DFKRZDQLH RGSRZLHGQLFK SDUDPHWUyZ PDWHULDรกX PLPR SUDF\ V\VWHPX JU]HZF]HJR 3RGF]DV PRQWRZDQLD V\VWHPX SU]HFLZREORG]HQLRZHJR QDOHฤช\ SDPLฤ WDรผ R NLONX ZDฤชQ\FK ]DVDGDFK : SU]\SDGNX SRGMD]GyZ ] รกXNDPL SRZLQQR VLฤ SURZDG]Lรผ NDEOH ]JRGQLH ] NU]\ZL]Qฤ SRGMD]GX SR]ZROL WR QD ]DFKRZDQLH RGSRZLHGQLHJR RGVWฤ SX SRPLฤ G]\ SU]HZRGDPL -Hฤ OL SURMHNW ]DNรกDGD PRQWDฤช V\VWHPX QD GURG]H GR JDUDฤชX OXE LQQHJR ]DGDV]RQHJR PLHMVFD SU]HZRG\ QDOHฤช\ XNรกDGDรผ SU]\QDMPQLHM P Z Jรกฤ E ]DGDV]RQHJR REV]DUX DE\ ]DSRELHJDรผ GRVWDZDQLX VLฤ ฤ QLHJX QD RSRQDFK SRMD]GX -Hฤ OL GR F]\QLHQLD PDP\ ] ZMD]GHP QD WHUHQ RELHNWX Xฤช\WHF]QRฤ FL SXEOLF]QHM ELXURZFD LWG SU]HZRG\ JU]HMQH ZDUWR ]DLQVWDORZDรผ UyZQLHฤช Z VWUHยฟH KDPRZDQLD ยฑ SU]HG F]\WQLNLHP NDUW OXE V]ODEDQHP &]XMQLN WHPSHUDWXU\ QDOHฤช\ ]Dฤ ]DLQVWDORZDรผ Z REUฤ ELH RJU]HZDQHJR REV]DUX PLQ FP RG SU]HZRGyZ JU]HMQ\FK WDN DE\ E\รก Z SHรกQL Z\VWDZLRQ\ QD EH]SRฤ UHGQLH RGG]LDรก\ZDQLH ZDUXQNyZ SRJRGRZ\FK Gdzie jeszcze? 3URMHNWXMฤ F V\VWHP SU]HFLZREORG]HQLRZ\ QLH PRฤชHP\ SRPLQฤ รผ ZMD]GX GR JDUDฤชX 6\VWHP RFKURQ\ SU]HG ฤ QLHJLHP PRฤชHP\ WX Z\NRQDรผ QD MHGHQ ] GZyFK VSRVREyZ ]DPRQWRZDรผ RJU]HZDQLH SRG FDรกฤ SRZLHU]FKQLฤ QDZLHU]FKQL OXE Z\NRQDรผ MHG\QLH WUDNFMH MH]GQH QD NRรกD SRMD]GX FR Z ]DVDG]LH UyZQLHฤช UR]ZLฤ ฤชH SUREOHP ]DOHJDMฤ FHJR ฤ QLHJX : W\P FHOX PRฤชQD VWRVXMH VLฤ SU]HGH ZV]\VWNLP VSHFMDOQH PDW\ JU]HMQH R V]HURNRฤ FL RN FP ,QVWDOXMฤ F V\VWHP SU]HFLZREORG]HQLRZ\ QD VFKRGDFK QDMSLHUZ QDOHฤช\ SU]\NOHLรผ GR QLFK Sรก\W\ L]RODF\MQH QDMOHSLHM VSHFMDOQH ] EUX]GDPL XรกDWZLDMฤ F\PL SU]HZRGyZ 3R XรกRฤชHQLX SU]HZRGyZ SU]\NU\ZDP\ MH JUXEV]ฤ ZDUVWZฤ NOHMX : SU]\SDGNX JG\ QLH PD PRฤชOLZRฤ FL ]DVWRVRZDQLD L]RODFML FKRรผ Sรก\W\ L]RODF\MQH ]ZLฤ NV]ฤ VNXWHF]QRฤ รผ V\VWHPX VNUDFDMฤ F F]DV QDJU]HZDQLD VLฤ SU]HZRGyZ NDEOH XNรกDGD VLฤ Z Z\NRQDQ\FK Z Z\OHZFH EUX]GDFK 3U]HZRG\ JU]HMQH R PRF\ RN : P QDOHฤช\ XNรกDGDรผ QD VWRS-
PORADY
Przewody czy maty? 1D Z\EyU RGSRZLHGQLHJR UR]ZLą]DQLD ZSå\ZD SU]H]QDF]HQLH L NV]WDåW RJU]HZDQHM SRZLHU]FKQL URG]DM SRNU\FLD PRF V\VWHPX RUD] REHFQRĞß EUDN ]DGDV]HQLD *åyZQ\PL NRPSRQHQWDPL V\VWHPX Vą SU]HZRG\ OXE PDW\ JU]HMQH 8NåDG PRĪH E\ß ]UHDOL]RZDQ\ ]D SRPRFą NDEOL VWDåRRSRURZ\FK OXE VDPRUHJXOXMąF\FK 3U]HZRG\ VWDåRRSRURZH Z\NRQ\ZDQH Vą MDNR MHGQRĪ\åRZH GZXVWURQQLH ]DVLODQH OXE GZXĪ\åRZH ]DVLODQH MHGQRVWURQQLH SU]H]QDF]RQH GR ]DVLODQLD QDSLĊFLHP EąGĨ 9 XNåDGD VLĊ MH SU]HGH ZV]\VWNLP QD VFKRGDFK RUD] SRZLHU]FKQLDFK ]åRĪRQ\FK L R QLHUHJXODUQ\FK NV]WDåWDFK 0DW\ JU]HZF]H WR QDWRPLDVW RGFLQNL SU]HZRGX JU]HMQHJR R RGSRZLHGQLHM GåXJRĞFL NWyU\FK XIRUPRZDQLH SR]ZDOD
QD X]\VNDQLH SRĪąGDQHM PRF\ MHGQRVWNRZHM 6SUDZG]DMą VLĊ SU]HGH ZV]\VWNLP GR RGĞQLHĪDQLD FKRGQLNyZ L SDVyZ Z EXGRZQLFWZLH MHGQRURG]LQQ\P 1LHFR QRZV]\P UR]ZLą]DQLHP Vą VDPRUHJXOXMąFH NDEOH JU]HMQH ]EXGRZDQH ] GZyFK SU]HZRGyZ PLHG]LDQ\FK SRPLĊG]\ NWyU\PL ]QDMGXMH VLĊ HOHPHQW RSRURZ\ R UH]\VWDQFML ]DOHĪQHM RG WHPSHUDWXU\ RWRF]HQLD =DOHĪQRĞß UH]\VWDQFML MHVW RGZURWQLH SURSRUFMRQDOQD GR WHPSHUDWXU\ FR Z SUDNW\FH R]QDF]D ĪH SU]\ Z]URĞFLH WHPSHUDWXU\ RWRF]HQLD ]PQLHMV]HQLX XOHJD UyZQLHĪ PRF SU]HZRGX JU]HZF]HJR .DEOH VDPRUHJXOXMąFH ]QDMGą ]DVWRVRZDQLH SU]HGH ZV]\VWNLP Z V\VWHPDFK SU]HFLZREORG]HQLRZ\FK Z PLHMVFDFK R V]F]HJyOQ\P QDWĊĪHQLX UXFKX ¹ QD SDUNLQJDFK F]ĊVWR XF]ĊV]F]DQ\FK FKRGQLNDFK : SU]HFLZLHĔVWZLH GR LQQ\FK UR]ZLą]DĔ PRĪQD GRFLQDß QD RGSRZLHGQLą GåXJRĞß Z PLHMVFX PRQWDĪX FR SR]ZDOD QD åDWZH GRVWRVRZDQLH GR ]PLDQ Z SURMHNFLH
PAMIĘTAJ!
„ Przewody grzejne lepiej ukĹ‚adać podĹ‚uĹźnie niĹź w poprzek podjazdu. „ Nie prowadzić przewodu grzejnego przez liniÄ™ dylatacyjnÄ…. Po obu stronach dylatacji naleĹźy uĹ‚oĹźyć oddzielne obwody grzewcze. „ W przypadku podjazdĂłw z łukami, naleĹźy zawsze prowadzić przewody zgodnie z krzywiznÄ… podjazdu (w ten sposĂłb mamy pewność, Ĺźe zostanie zachowany wĹ‚aĹ›ciwy odstÄ™p miÄ™dzy przewodami). Przewody prowadzić jak najbliĹźej zewnÄ™trznej krawÄ™dzi Ĺ‚uku. „ Przewody grzejne naleĹźy poprowadzić rĂłwnieĹź w streďŹ e hamowania (np. przed szlabanami) „ Przewody prowadzić aĹź do odwodnienia liniowego „ NaleĹźy ogrzewać rĂłwnieĹź odwodnienie liniowe „ Przewody ukĹ‚adać przynajmniej na 1 metr w gĹ‚Ä…b zadaszonych obszarĂłw „ Przewody naleĹźy uĹ‚oĹźyć w zadaszonym obszarze przy wjeĹşdzie, poniewaĹź Ĺ›nieg moĹźe siÄ™ dostawać do Ĺ›rodka na oponach samochodĂłw. „ Czujnik temperatury i wilgotnoĹ›ci gruntu musi być zainstalowany w obrÄ™bie ogrzewanego obszaru, min. 2,5 cm od przewodĂłw grzejnych. Musi być wystawiony na bezpoĹ›rednie oddziaĹ‚ywanie warunkĂłw pogodowych (deszcz, Ĺ›nieg, topniejÄ…cy Ĺ›nieg i lĂłd). Czujnik nie moĹźe być zakryty (np. w czasie odĹ›nieĹźania).
Fot. 4
Przewód grzejny Elektra VCDR. Zastosowanie znajdzie przede wszystkim na schodach oraz powierzchniach złoşonych i o nieregularnych kształtach.
Fot. 5
Mata grzejna sprawdzi siÄ™ przede wszystkim na chodnikach i pasach dojazdowych w budownictwie jednorodzinnym.
Fot.: Raychem
QLDFK FR FP Z WDNL VSRVyE DE\ QD NDÄŞG\P VWRSQLX ]QDOD]ĂĄ\ VLÄŠ SU]HELHJL SU]HZRGX SRGREQLH QD SĂĄ\FLH VSRF]\QNRZHM
Fot.: Elektra
Fachowego Elektryka
Automatyczne sterowanie 6\VWHP\ RJU]HZDQLD SRZLHU]FKQL ]HZQÄŠWU]Q\FK ZVSyĂĄSUDFXMÄ… ]H VSHFMDOQ\P VWHURZQLNLHP ]DZLHUDMÄ…F\P NRQWUROHU ÄžQLHJX RUD] F]XMQLN WHPSHUDWXU\ L ZLOJRFL NWyUH VSUDZLDMÄ… ÄŞH XNĂĄDG ]DĂĄÄ…F]D VLÄŠ MHG\QLH JG\ WHPSHUDWXUD VSDGQLH SRQLÄŞHM VHUD D GRGDWNRZR Z\VWÄ…SL ZLOJRĂź Z SRVWDFL ÄžQLHJX OXE PDU]QÄ…FHJR GHV]F]X : QDV]HM V]HURNRÄžFL JHRJUDÂżF]QHM EÄŠG]LH WR RN GQL Z URNX ']LÄŠNL VWHURZQLNRP URF]Q\ NRV]W SUDF\ V\VWHPX Z\QRVL ÄžUHGQLR ]ĂĄ 3U]\ RGSRZLHGQLP ]DSURJUDPRZDQLX LQVWDODFMD SR]ZROL QD LQG\ZLGXDOQH VWHURZDQLH VWUHIDPL SU]HFLZREORG]HQLRZ\PL QS U\QQDPL L SRGMD]GHP OXE VFKRGDPL SURZDG]Ä…F\PL GR GU]ZL ZHMÄžFLRZ\FK L FKRGQLNLHP GR IXUWNL ,QQ\P UR]ZLÄ…]DQLHP MHVW PDQXDOQH ]DĂĄÄ…F]DQLH VWHURZQLND OXE ]DVWRVRZDQLH UHJXODWRUD ] WHUPRVWDWHP MHGQDN MHVW WR PQLHM SUHF\]\MQH
Iwona Bortniczuk 1D SRGVWDZLH PDWHULDĂĄyZ Elektra, Ensto, Raychem, Luxbud )DFKRZ\ (OHNWU\N s
19
PORADY Fachowego Elektryka
Rury osล onowe โ skuteczne zabezpieczenie
1DZHW QDMOHSV]HM MDNRฤ FL NDEHO PRฤชH QLH VSURVWDรผ Z\ฤ UXERZDQ\P Z\PDJDQLRP GRW\F]ฤ F\P RGSRUQRฤ FL PHFKDQLF]QHM RGSRUQRฤ FL QD ฤ FLHUDQLH F]\ UR]FLฤ JDQLH MHฤ OL QLH ]RVWDQLH RGSRZLHGQLR ]DEH]SLHF]RQ\ =DGDQLH RFKURQ\ SU]HZRGyZ SU]HG G]LDรกDQLHP F]\QQLNyZ ]HZQฤ WU]Q\FK ]DQLHF]\V]F]HQLDPL ZLOJRFLฤ RUD] REFLฤ ฤชHQLDPL WHUPLF]Q\PL QDOHฤช\ ZLฤ F GR UXU RVรกRQRZ\FK : RIHUFLH SURGXFHQWyZ ]QDMG]LHP\ SURGXNW\ ] WZRU]\Z V]WXF]Q\FK L PHWDOX UXU\ JรกDGNLH NDUERZDQH RUD] EH]KDORJHQRZH NWyUH SU]HGรกXฤชฤ ฤช\ZRWQRฤ รผ NDEOL QLH]DOHฤชQLH RG VSHF\ยฟNL ฤ URGRZLVND :DUWR SRP\ฤ OHรผ R NRPSOHWQ\P V\VWHPLH Z VNรกDG NWyUHJR RSUyF] UXU ZFKRG]ฤ UyZQLHฤช RGSRZLHGQLH SRรกฤ F]HQLD ฤ UXERZH HOHPHQW\ PRFXMฤ FH SRGNรกDGNL XV]F]HOQLDMฤ FH ]รกฤ F]D UR]JDรกฤ ฤจQLNL L NRODQND NWyUH SR]ZROฤ QD ]EXGRZDQLH EH]SLHF]QHM L WUZDรกHM LQVWDODFML Jakie rury? :ฤ UyG UXU RVรกRQRZ\FK Z\UyฤชQLDP\ SU]HGH ZV]\VWNLP SURGXNW\ EXGRZODQH VWRVRZDQH Z ]LHPL OXE SRG W\QNLHP F]\OL WDNLH NWyUH SR LQVWDODFML SUDNW\F]QLH QLH SUDFXMฤ RUD] UXU\ SU]HP\VรกRZH NWyUH ] NROHL Vฤ VWDOH QDUDฤชRQH QD F]\QQLNL ]HZQฤ WU]QH MDN SURPLHQLRZDQLH 89 ]PLDQ\ WHPSHUDWXU ZLOJRรผ DJUHV\ZQH ฤ URGRZLVNR SUDF\ $E\ Z\EUDรผ RGSRZLHGQLH UXU\ RVรกRQRZH RUD] VWZRU]\รผ NRPSOHWQ\ L VSUDZQ\ V\VWHP QDOHฤช\ NLHURZDรผ VLฤ
20
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Fot.: Arot
Rury osล onowe z tworzyw sztucznych, metali, gล adkie, karbowane, bezhalogenowe. Sprawdลบmy, jakie produkty i materiaล y sprawdzฤ siฤ w zaleลผnoล ci od miejsca zastosowania oraz ล rodowiska pracy.
:Lฤ FHM LQIRUPDFML R V\VWHPDFK SURZDG]HQLD L RFKURQ\ LQVWDODFML QD
www.fachowy elektryk.pl
Fot. 1. Opatentowany system wygiฤ tych i elastycznych kolan z wytrzymaล ych tworzyw sztucznych. Do ich otwarcia wystarczy jedno proste narzฤ dzie - wkrฤ tak.
Z\PDJDQLDPL GRW\F]ฤ F\PL PLHMVFD PRQWDฤชX Z JUXQFLH QD RWZDUWHM SU]HVWU]HQL ZH ZQฤ WU]X EXG\QNyZ RUD] URG]DMHP ฤ URGRZLVND FR ]DGHF\GXMH R RSW\PDOQ\FK ZรกDฤ FLZRฤ FLDFK RUD] SDUDPHWUDFK PDWHULDรกyZ 2SUyF] PDWHULDรกX ZDฤชQD MHVW WDNฤชH EXGRZD UXU\ F]\OL QS JUXERฤ รผ ฤ FLDQNL L ฤ UHGQLFD SDPLฤ WDMP\
ฤชH ฤ UHGQLFD ZHZQฤ WU]QD UXU\ SRZLQQD E\รผ UD]\ ZLฤ NV]D RG ]HZQฤ WU]QHM ฤ UHGQLF\ NDEOD HQHUJHW\F]QHJR RUD] UD]\ ZLฤ NV]D RG ]HZQฤ WU]QHM ฤ UHGQLF\ NDEOD ฤ ZLDWรกRZRGRZHJR ,VWRWQฤ NZHVWLฤ VWDQRZL UyZQLHฤช VWRSLHฤ V]F]HOQRฤ FL ,3 R F]\P LQIRUPXMH QDV QRUPD (1
PORADY
Fot. 2. Technologia budowy sieci teletechnicznych moลผe byฤ oparta na nowoczesnych systemach mikrokanalizacji. Mikrorury o ล rednicach od 4 do 15 mm pozwalajฤ na efektywne planowanie oraz wykorzystywanie sieci ล wiatล owodowych oraz tradycyjnych miedzianych.
Moลผe polietylen? :\PDJDQLD GRW\F]ฤ FH PDWHULDรกyZ RUD] VSRVREX PRQWDฤชX ]DZDUWR WHฤช Z QRUPLH 31 (1 ร 6\VWHP\ UXU LQVWDODF\M-
JUXQWDFK QDZRGQLRQ\FK L DJUHV\ZQ\FK FKHPLF]QLH RUD] SU]\ ]DVWRVRZDQLX UyฤชQ\FK VSDGNyZ WDNฤชH SU]\ VNRPSOLNRZDQ\P SODQLH LQVWDODFML ]DNรกDGDMฤ F\P QS RPLMDQLH SU]HV]NyG 'XฤชD HODVW\F]QRฤ รผ PDWHULDรกX รกDJRG]L L NRPSHQVXMH QDSUฤ ฤชHQLD SRZVWDMฤ FH ZVNXWHN RVLDGDQLD JUXQWX +'3( RUD] LQQH WZRU]\ZD Z\NRU]\VW\ZDQH Vฤ UyZQLHฤช GR SURGXNFML UXU SU]H]QDF]RQ\FK GR XNรกDGDQLD QD SU]HVWU]HQLDFK RWZDUW\FK -HGQฤ ] QDMZDฤชQLHMV]\FK NZHVWLL MHVW Z W\P SU]\SDGNX RGSRUQRฤ รผ QD G]LDรกDQLH SURPLHQLRZDQLD 89 6WDQGDUGRZR UXU\ SURGXNRZDQH Vฤ Z NRORU]H F]DUQ\P OXE ] GRGDWNLHP VXEVWDQFML ]DEH]SLHF]DMฤ F\FK SU]HG G]LDรกDQLHP SURPLHQL 89 SRZRGXMฤ F\P SU]\VSLHV]RQH VWDU]HQLH 5XU\ SUDFRZDรผ Eฤ Gฤ Z V]HURNLP ]DNUHVLH WHPSHUDWXU GODWHJR SU]\ LFK XNรกDGDQLX QDOHฤช\ XZ]JOฤ GQLรผ Z\VRNL ZVSyรกF]\QQLN WHUPLF]QHM UR]V]HU]DOQRฤ FL OLQLRZHM RUD] Z]Lฤ รผ SRG XZDJฤ SRWHQFMDOQH ]PLDQ\ GรกXJRฤ FL = XZDJL QD WH ]DOHฤชQRฤ FL MHGHQ ] SURGXFHQWyZ RSUDFRZDรก V\VWHP UXU SRG-
Q\FK GR SURZDG]HQLD SU]HZRGyZยด :ฤ UyG QDMSRSXODUQLHMV]\FK PDWHULDรกyZ Z\NRU]\VW\ZDQ\FK GR SURGXNFML UXU RVรกRQRZ\FK ]รกฤ F]HN L UR]JDรกฤ ฤจQLNyZ ]QDMG]LHP\ SU]HGH ZV]\VWNLP SROLHW\OHQ Z\VRNLHM Jฤ VWRฤ FL +'3( ] XZDJL QD MHJR GXฤชฤ Z\WU]\PDรกRฤ รผ QD REFLฤ ฤชHQLD XGDURZH MDNLH PRJฤ VLฤ SRMDZLรผ SRGF]DV LQVWDODFML RUD] GXฤช\ ]DNUHV WHPSHUDWXU URERF]\FK ยฑ RG GR ย & FR Z SUDNW\FH R]QDF]D PRฤชOLZRฤ รผ SU]HSURZDG]DQLD SUDF QLH]DOHฤชQLH RG SRU\ URNX +'3( MHVW SRQDGWR GRฤ รผ RGSRUQ\ QD ZLฤ NV]Rฤ รผ ]ZLฤ ]NyZ FKHPLF]Q\FK 5XU\ RVรกRQRZH ] WHJR PDWHULDรกX Z\NRU]\VW\ZDQH Vฤ GR RFKURQ\ NDEOL QLVNLHJR L ฤ UHGQLHJR QDSLฤ FLD SU]\ NDEODFK WHOHNRPXQLNDF\MQ\FK EXGRZLH VLHFL WHOHZL]ML NDEORZHM V\VWHPyZ VWHURZDQLD LWS SU]\ EXGRZLH DXWRVWUDG OLQLL NROHMRZ\FK RUD] ZH ZV]HONLFK PLHMVFDFK Z NWyU\FK Z\VWฤ SXMฤ ]QDF]QH REFLฤ ฤชHQLD ]HZQฤ WU]QH :รกDฤ FLZRฤ FL SROLHW\OHQX SR]ZDODMฤ QD XNรกDGDQLH UXU RVรกRQRZ\FK Z ]LHPL ยฑ Z UyฤชQ\FK
Fot. 3. Jednowarstwowa rura osล onowa do kabli optotelekomunikacyjnych z wewnฤ trznฤ powierzchniฤ rowkowanฤ z warstwฤ poล lizgowฤ uล atwiajฤ cฤ przeciฤ ganie przewodu.
ZLHV]DQ\FK X]XSHรกQLRQ\ R Z\GรกXฤชRQH NLHOLFK\ L ]รกฤ F]NL NRPSHQVDF\MQH LFK GรกXJRฤ รผ ]RVWDรกD GREUDQD ] XZ]JOฤ GQLHQLHP PDNV\PDOQHM ]PLDQ\ GรกXJRฤ FL UXU\ Z RNUHVLH OHWQLP L ]LPRZ\P Fot.: Hellermann Tyton
Przy wyborze rury osล onowej istotnฤ kwestiฤ stanowi stopieล szczelnoล ci IP, o czym informuje nas norma EN 60529. Warto rรณwnieลผ zwrรณciฤ uwagฤ na normฤ PN-EN 61386-24:2010 โ Systemy rur instalacyjnych do prowadzenia przewodรณwโ . Znajdziemy w niej wymagania dotyczฤ ce materiaล รณw oraz sposobu montaลผu.
Fot.: TT Plast
Fot.: Arot
Fachowego Elektryka
Fot. 4. Na rynku dostฤ pne sฤ rรณwnieลผ inne produkty osล onowe, jak np. samozamykajฤ ce oploty ochronne z wล รณkien poliestrowych, ktรณre umoลผliwiajฤ szybki dostฤ p do wiฤ zki przewodรณw. Znajdujฤ zastosowanie przy budowie maszyn i urzฤ dzeล .
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
21
PORADY
Fot.: TTPlast
Fachowego Elektryka
,QWHUHVXMฤ F\P UR]ZLฤ ]DQLHP Vฤ UXU\ RVรกRQRZH R GZyFK UR]FLฤ W\FK ZDUVWZDFK QDGDMฤ FH VLฤ GR PRQWDฤชX QD SU]HZRG]LH EH] NRQLHF]QRฤ FL LFK RGรกฤ F]DQLD .DEOH ZSURZDG]DQH Vฤ ] ERNX UXU PRฤชQD MH ZLHORNURWQLH RWZLHUDรผ L ]DP\NDรผ :\NRU]\VWXMH VLฤ MH Z UR]G]LHOQLFDFK RUD] SU]\ EXGRZLH PDV]\Q L XU]ฤ G]Hฤ Z SU]\SDGNX JG\ ]DLVWQLHMH NRQLHF]QRฤ รผ ZSURZDG]HQLD QRZHJR SU]HZRGX OXE GHPRQWDฤชX EH] UR]รกฤ F]DQLD NDEOL
Fot. 5. Sztywne rury osล onowe sล uลผฤ do ochrony kabli w trudnych warunkach terenowych, przy maksymalnych obciฤ ลผeniach transportowych.
GXฤชฤ OHNNRฤ รผ L HODVW\F]QRฤ รผ SU]\ MHGQRF]HVQHM Z\WU]\PDรกRฤ FL 5XU\ รกฤ F]\ VLฤ P LQ ]D SRPRFฤ GZX]รกฤ F]HN L NLHOLFKyZ Z\NRQDQ\FK ] WHJR VDPHJR PDWHULDรกX :FLฤ JDQLH NDEOL XPRฤชOLZLDMฤ VSHFMDOQH OLQNL Z NWyUH PRJฤ E\รผ Z\SRVDฤชRQH UXU\ -HGQRZDUVWZRZH UXU\ RVรกRQRZH ] NROHL VWRVXMH VLฤ ]Dฤ GR RFKURQ\ NDEOL ] ZรกyNQD RSW\F]QHJR RUD] NDEOL PLHG]LDQ\FK Fot.: Hellermann Tyton
Konstrukcja 'R SURZDG]HQLD SU]HZRGyZ QLVNLHJR L ฤ UHGQLHJR QDSLฤ FLD VWRVXMH VLฤ P LQ NDUERZDQH UXU\ RVรกRQRZH R GZXฤ FLHQQHM NRQVWUXNFML ยฑ R ]HZQฤ WU]QHM SRIDORZDQHM ฤ FLDQFH L JรกDGNLHM ZHZQฤ WU]QHM OXE R GZyFK NDUERZDQ\FK SRZLHU]FKQLDFK SRรกฤ F]RQ\FK ]H VREฤ QD HWDSLH ZWรกDF]DQLD D WDNฤชH UXU\ JรกDGNLH 7DND EXGRZD ]DSHZQLD SURGXNWRP
Fot. 6. W miejscach o podwyลผszonych wymaganiach przeciwpoลผarowych, czyli np. pociฤ gach czy budynkach uลผytecznoล ci publicznej, naleลผy stosowaฤ uniepalnione rury bez zawartoล ci halogenรณw.
22
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Fot.: Arot
Co jeszcze? =DVWRVRZDQLH Z SU]\SDGNX LQVWDODFML EXGRZODQ\FK ]QDMGXMH UyZQLHฤช 33 3ROLSURS\OHQ FKDUDNWHU\]XMH VLฤ Z\VRNฤ V]W\ZQRฤ FLฤ NWyUD MHGQDN PDOHMH ZUD] ]H Z]URVWHP WHPSHUDWXU\ RUD] ฤ UHGQLฤ XGDUQRฤ FLฤ =QDF]-
Fot. 7. Dzielone rury osล onowe wykorzystywane sฤ do budowy, modernizacji oraz naprawy rurociฤ gรณw kablowych i kanalizacji kablowej. Specjalna konstrukcja zapewnia wodoszczelnoล ฤ .
QLH ZLฤ NV]ฤ V]W\ZQRฤ FLฤ Z\UyฤชQLD VLฤ 3$ Z ]ZLฤ ]NX ] F]\P Z\NRU]\VWXMH VLฤ JR Z LQVWDODFMDFK Z EDUG]LHM Z\PDJDMฤ F\FK ZDUXQNDFK 3ROLDPLG WรกXPL GUJDQLD MHVW RGSRUQ\ QD ฤ FLHUDQLH RUD] XV]NRG]HQLD PHFKDQLF]QH ร 'R ]DGDฤ VSHFMDOQ\FKยด SROHFDQH Vฤ WDNฤชH UXU\ RVรกRQRZH ]H VWDOL JDOZDQL]RZDQHM ยฑ ]DSHZQLD RQD SU]HZRGRP RFKURQฤ PHFKDQLF]Qฤ GODWHJR VWRVXMH VLฤ MH SU]\ SU]HZRGDFK K\GUDXOLF]Q\FK SQHXPDW\F]Q\FK DOH WDNฤชH Z LQVWDODFMDFK SU]\SRGรกRJRZ\FK Z ELXUDFK L FHQWUDFK SU]HWZDU]DQLD GDQ\FK LWS 6WDO JDOZDQL]RZDQD MHVW RGSRUQD QD ]JQLHFHQLD ]U\ZDQLH XGHU]HQLD : SU]\SDGNX RFKURQ\ SU]HZRGyZ Z PDV]\QDFK L XU]ฤ G]HQLDFK QDOHฤช\ ]Dฤ VLฤ JQฤ รผ SR VWDORZH UXU\ RVรกRQRZH ] SRZรกRNฤ 39& OXE 3$ NWyUH GRGDWNRZR ]DSHZQLฤ RGSRUQRฤ รผ QD NZDV\ ]DVDG\ L FKHPLNDOLD
PORADY
Fot.: Hellermann Tyton
Fachowego Elektryka
Fot. 8. Rury osล onowe ze stali galwanizowanej wybierane sฤ ze wzglฤ du na bardzo duลผฤ odpornoล ฤ na zgniecenia, zrywanie oraz uderzenia. Stosuje siฤ je np. do mechanicznej ochrony przewodรณw w instalacjach podpodล ogowych.
OLF]QHM ]DOHFD VLฤ VWRVRZDQLH PDWHULDรกyZ R RGSRZLHGQLHM RGSRUQRฤ FL QD G]LDรกDQLH
Stal i reszta 6WDO JDOZDQL]RZDQD ]QDMGXMH ]DVWRVRZDQLH UyZQLHฤช Z PLHMVFDFK QDUDฤชRQ\FK QD VWDรก\ NRQWDNW ] ZRGฤ 3R]ZDOD QD WR WHUPRSODVW\F]QD SRZรกRND VSHรกQLDMฤ FD Z\PDJDQLD V]F]HOQRฤ FL GR SR]LRPX ,3 : RELHNWDFK SU]HP\VรกRZ\FK LWS Z\NRU]\VWXMH VLฤ WDNฤชH UXU\ ] WDฤ V]HJR PDWHULDรกX 39& MHGQDN Z W\P SU]\SDGNX NRQLHF]QH MHVW XV]W\ZQLDQH GRGDWNRZฤ VSLUDOฤ ] WZDUGHJR 39&
ล rednica wewnฤ trzna rury osล onowej powinna byฤ 1,5 razy wiฤ ksza od zewnฤ trznej ล rednicy kabla energetycznego oraz 2 razy wiฤ ksza od zewnฤ trznej ล rednicy kabla ล wiatล owodowego.
Fot.: TT Plast
Odporne na ogieล : QLHNWyU\FK SU]\SDGNDFK QS JG\ LQVWDODFMD MHVW SURZDG]RQD Z DJUHV\ZQ\P ฤ URGRZLVNX F]\ RELHNWDFK SU]HP\VรกRZ\FK D WDNฤชH ZH ZV]\VWNLFK PLHMVFDFK R Z\ฤชV]\FK Z\PDJDQLDFK Z ]DNUHVLH EH]SLHF]Hฤ VWZD SRฤชDURZHJR F]\OL SU]\ EXGRZLH SRMD]GyZ V]\QRZ\FK Z VWDFMDFK PHWUD WXQHODFK L EXG\QNDFK Xฤช\WHF]QRฤ FL SXE-
RJQLD UXU\ XNรกDGDQH Z ]LHPL QLH PXV]ฤ VSHรกQLDรผ WDNLFK Z\PDJDฤ =DGDQLH ]GDG]ฤ UXU\ ] +'3( GOD Z\ฤชV]HM RFKURQ\ ZDUWR ]Dฤ Xฤช\รผ HODVW\F]Q\FK VWDORZ\FK UXU RVรกRQRZ\FK ] SRZรกRNฤ ] EH]KDORJHQRZHJR WZRU]\ZD V]WXF]QHJR W]Q WDNLHJR NWyUH QLH ]DZLHUD FKORUX ร XRUX EURPX L MRGX G\P SRZVWDรก\ SRGF]DV VSDODQLD W\FK SLHUZLDVWNyZ MHVW Z\VRFH V]NRGOLZ\ GOD OXG]NLHJR FLDรกD 0DWHULDรก\ EH]KDORJHQRZH Z\ND]XMฤ OHSV]H ]DFKRZDQLH Z SU]\SDGNX SRฤชDUX Vฤ FLฤ ฤชNR OXE Z RJyOH QLHSDOQH VDPRJDVQฤ FH FKDUDNWHU\]XMฤ VLฤ QLVNฤ HPLVMฤ G\PyZ L JD]yZ WRNV\F]Q\FK
: ]DOHฤชQRฤ FL RG PLHMVFD ]DVWRVRZDQLD PDWHULDรก\ UyฤชQLฤ VLฤ SDUDPHWUDPL V]F]HJyOQLH V]W\ZQRฤ FLฤ 1S SRG MH]GQLฤ QDOHฤช\ VWRVRZDรผ UXU\ R V]W\ZQRฤ FL REZRGRZHM 61 ย N1 P SR]D MH]GQLฤ ยฑ 61 ย N1 P Z RELHNWDFK PRVWRZ\FK XNรกDGDQH Z EHWRQLH OXE LQQ\FK PLHMVFDFK ]DNU\W\FK SU]HG EH]SRฤ UHGQLP G]LDรกDQLHP SURPLHQL VรกRQHF]Q\FK QD FLฤ Jรก\P SRGรกRฤชX ยฑ 61 ย N1 P D Z SU]\SDGNX SU]HZRGyZ SRGZLHV]DQ\FK SXQNWRZR Z PLHMVFDFK RGNU\W\FK QDUDฤชRQ\FK QD EH]SRฤ UHGQLH G]LDรกDQLH SURPLHQL VรกRQHF]Q\FK ยฑ 61 ย N1 P 1LH]Z\NOH LVWRWQD MHVW UyZQLHฤช RGSRUQRฤ รผ QD ฤ FLVNDQLH RUD] QD XGHU]HQLD V]F]HJyOQLH JG\ UXU\ XNรกDGDQH Vฤ Z ]LHPL Iwona Bortniczuk
Fot. 9. Zล ฤ czki do rur dwuwarstwowych i kanaล รณw wentylacyjnych.
1D SRGVWDZLH PDWHULDรกyZ ยฟUP Kaczmarek Malewo, Arot, TT Plast, HellermanTyton )DFKRZ\ (OHNWU\N s
23
PORADY Fachowego Elektryka
Jak zabezpieczyฤ instalacjฤ fotowoltaicznฤ ? Na kompleksowy systemu fotowoltaiczny, oprรณcz ogniw, skล ada siฤ falownik (przeksztaล tnik), ktรณry prฤ d staล y przetwarza na energiฤ o parametrach speล niajฤ cych wymagania sieci elektroenergetycznej. Z myล lฤ o zastosowaniu w instalacji fotowoltaicznej oferuje siฤ szereg elementรณw i urzฤ dzeล zabezpieczajฤ cych.
Fot.: FOTTON (Centropol)
Fot. 1. W przypadku gdy dojdzie do zacienienia jednego z paneli to w tym panelu dochodzi do zwarcia, a co za tym idzie, przepล ywu prฤ du zwarciowego Isc. Stanowi on sumฤ prฤ dรณw pochodzฤ cych z innych ล aล cuchรณw paneli PV.
24
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
VLฤ XZDJฤ QD QDSLฤ FLH UR]ZDUFLD 9oc -HVW WR PDNV\PDOQH QDSLฤ FLH SRZVWDMฤ FH QD PRGXOH GR NWyUHJR QLH MHVW SRGรกฤ F]RQ\ RGELRUQLN :DUWR ZVSRPQLHรผ R SUฤ G]LH Z SXQNFLH PRF\ PDNV\PDOQHM ,PSS 3DUDPHWU WHQ RGSRZLDGD ]D RNUHฤ ODQLH PDNV\PDOQHM ZDUWRฤ FL SUฤ GX MDNL PRฤชH E\รผ Z\SURGXNRZDQ\ SU]H] PRGXรก Z QDMRSW\PDOQLHMV]\FK ZDUXQNDFK SRG REFLฤ ฤชHQLHP =ZUDFD VLฤ XZDJฤ QD SUฤ G ]ZDUFLRZ\ ,sc Eฤ Gฤ F\ PDNV\PDOQ\P SUฤ GHP MDNL PRฤชH E\รผ Z\JHQHURZDQ\ SU]H] PRGXรก EH] REFLฤ ฤชHQLD 0DNV\PDOQH QDSLฤ FLH SUDF\ MHVW ] NROHL ZDUWRฤ FLฤ NWyUD RNUHฤ OD DPSOLWXGฤ QDSLฤ FLD PRGXรกyZ รกฤ F]RQ\FK ]H VREฤ V]HUHJRZR 'RVWฤ SQH QD U\QNX RJQLZD IRWRZROWDLF]QH QDMF]ฤ ฤ FLHM Vฤ SURGXNRZDQH ] NU]HPX PRQROLW\F]QHJR OXE SROLNU\VWDOLF]QHJR 3U]\ PRF\ MHGQHJR SDQHOX RVLฤ JDMฤ FHM GR : XZ]JOฤ GQLD VLฤ RJQLZD PRQRNU\VWDOLF]QH 2JQLZD SROLNU\VWDOLF]QH ]DVWRVRZDQLH ]QDMGXMฤ Z SDQHODFK R PRF\ NWyUD SU]HNUDF]D : 3RMHG\QF]H RJQLZD IRWRZROWDLF]QH RVLฤ JDMฤ QLHZLHONฤ PRF 6Wฤ G WHฤช GOD X]\VNDQLD ZLฤ NV]HM Z\GDMQRฤ FL SUฤ GRZHM L QDSLฤ FLRZHM RJQLZD Vฤ รกฤ F]RQH UyZQROHJOH OXE V]HUHJRZR Z SDQHOH L PRGXรก\ 0RF V\VWHPyZ IRWRZROWDLF]Q\FK SU]HNรกDGD VLฤ QD ]DMPRZDQฤ SU]H] QLH SRZLHU]FKQLฤ ,QWHUHVXMฤ FH UR]ZLฤ ]DQLH VWDQRZLฤ SDQHOH DPRUยฟF]QH ,FK EXGRZD UyฤชQL VLฤ RG UR]ZLฤ ]Dฤ NWyUH ]QDMGXMฤ ]DVWRVRZDQLH Z SDQHODFK PRQR L SROLNU\VWDOLF]Q\FK : PRGXรกDFK DPRUยฟF]Q\FK RVDG]D VLฤ FLHQNLH ZDUVWZ\ NU]HPX R ZLHONRฤ FL PLNURQyZ QD SR-
ZLHU]FKQL LQQHJR PDWHULDรกX : WDNLP UR]ZLฤ ]DQLX QLH PD PRฤชOLZRฤ FL Z\RGUฤ EQLHQLD SRMHG\QF]\FK RJQLZ Fot.: Jean Mueller
-DNLH SDUDPHWU\ RNUHฤ ODMฤ PRGXรก\ IRWRZROWDLF]QH" 3U]HGH ZV]\VWNLP MHVW LVWRWQD PRF Z SXQNFLH PRF\ PDNV\PDOQHM SRGDZDQD Z 3PSS -HVW WR PRF MDNฤ RJQLZD Vฤ Z VWDQLH Z\JHQHURZDรผ Z QDMRSW\PDOQLHMV]\FK GOD VLHELH ZDUXQNDFK F]\OL SU]\ QDVรกRQHF]QLHQLX : P WHPSHUDWXU]H RJQLZD Z\QRV]ฤ FHM ย & RUD] SU]\ ZLGPLH SURPLHQLRZDQLD R ZDUWRฤ FL $0 ,VWRWQ\P SDUDPHWUHP MHVW WDNฤชH QDSLฤ FLH Z SXQNFLH PRF\ PDNV\PDOQHM 9PSS F]\OL PDNV\PDOQH QDSLฤ FLH MDNLH PRฤชH RVLฤ JQฤ รผ PRGXรก SRG REFLฤ ฤชHQLHP 3U]\ Z\ERU]H PRGXรกyZ IRWRZROWDLF]Q\FK ]ZUDFD
Fot. 2. W razie uszkodzenia wewnฤ trznego falownika niejednokrotnie dochodzi do przepล ywu prฤ du zwarciowego, pochodzฤ cego zazwyczaj z gล รณwnej sieci zasilajฤ cej, do ukล adu paneli PV.
Po co zabezpieczaฤ fotowoltaikฤ ? : SU]\SDGNX JG\ GRMG]LH GR ]DFLHQLHQLD MHGQHJR ] SDQHOL WR Z W\P SDQHOX GRFKRG]L GR ]ZDUFLD D FR ]D W\P LG]LH SU]HSรก\ZX SUฤ GX ]ZDUFLRZHJR ,sc 6WDQRZL RQ VXPฤ
PORADY
Fot. 3. We wnฤ trzu ogranicznika zazwyczaj przewiduje siฤ dwa warystory, a kaลผdy z nich jest zabezpieczony elementem termicznym w postaci odล ฤ cznika.
SUฤ GyZ SRFKRG]ฤ F\FK ] LQQ\FK รกDฤ FXFKyZ SDQHOL 39 = NROHL Z SU]\SDGNX XV]NRG]HQLD ZHZQฤ WU]QHJR IDORZQLND QLHMHGQRNURWQLH GRFKRG]L GR SU]HSรก\ZX SUฤ GX ]ZDUFLRZHJR SRFKRG]ฤ FHJR ]D]Z\F]DM ] JรกyZQHM VLHFL ]DVLODMฤ FHM GR XNรกDGX SDQHOL 39 1DSLฤ FLH QD QLHREFLฤ ฤชRQ\FK ]DFLVNDFK ]HVWDZX SDQHOL PD ZDUWRฤ รผ ]QDPLRQRZฤ UyZQLHฤช SRGF]DV QLHZLHONLHJR QDVรกRQHF]QLD -HG\QLH SUฤ G MHVW ]DOHฤชQ\ Z VSRVyE OLQLRZ\ RG QDVรกRQHF]QLHQLD SURPLHQLDPL 6Wฤ G WHฤช ZDUWR ]ZUyFLรผ XZDJฤ QD U\]\NR SRUDฤชHQLD HOHNWU\F]QHJR 2GUฤ EQH ]DEH]SLHF]HQLH VWDQRZL RFKURQD V\VWHPyZ IRWRZROWDLF]Q\FK SU]HG SU]HSLฤ FLDPL NWyUH SRFKRG]ฤ RG Z\รกDGRZDฤ DWPRVIHU\F]Q\FK ]DUyZQR SRฤ UHGQLFK MDN L SRฤ UHGQLFK 5R]ZLฤ ]DQLD WHJR W\SX ED]XMฤ QD VSHFMDOQ\FK RJUDQLF]QLNDFK SU]HSLฤ รผ Poziomy zabezpieczeล 6SHFMDOLฤ FL ]ZUDFDMฤ XZDJฤ QD GZD SR]LRP\ ]DEH]SLHF]Hฤ X]\VNDQH SRSU]H] EH]SLHF]QLNL WRSLNRZH 6Wฤ G WHฤช SR]LRP , PD ]D ]DGDQLH Z\รกฤ F]DQLH SUฤ GyZ ]ZDUFLRZ\FK '& Z REV]DU]H SDQHOL Z PLHMVFX SRรกRฤชRQ\P PRฤชOLZLH QDMEOLฤชHM SDQHOL IRWRZROWDLF]Q\FK : W\P FHOX ]DVWRVRZDรผ PRฤชQD FKRFLDฤชE\ VSHFMDOQLH ]DSURMHNWRZDQH L EDGDQH
EH]SLHF]QLNL WRSLNRZH F\OLQGU\F]QH QS &+ '& ] RIHUW\ ยฟUP\ (WL 3RODP NWyUH PRQWRZDQH Vฤ Z UR]รกฤ F]QLNX &R ]DWHP ]\VNXMH VLฤ VWRVXMฤ F SR]LRP , ]DEH]SLHF]Hฤ " 3U]HGH ZV]\VWNLP LVWRWQH MHVW ยฟ]\F]QH L HOHNWU\F]QH RGรกฤ F]HQLH NDฤชGHJR SRMHG\QF]HJR SDQHOX 1DOHฤช\ SDPLฤ WDรผ DE\ UR]รกฤ F]QLN E\รก ]DLQVWDORZDQ\ ]DUyZQR Z ELHJXQLH ร ยด MDN L ร ยด REZRGX รกDฤ FXFKD SDQHOL 1LH PQLHM ZDฤชQ\ MHVW SR]LRP ,, ]DEH]SLHF]Hฤ X]\VNDQ\ SRSU]H] EH]SLHF]QLNL WRSLNRZH 3R]LRP WHQ VWDQRZL RFKURQฤ JรกyZQฤ LQVWDODFML IRWRZROWDLF]QHM D ]DEH]SLHF]HQLD ]D]Z\F]DM LQVWDOXMH VLฤ Z SREOLฤชX ]DFLVNyZ ZHMฤ FLRZ\FK SU]HNV]WDรกWQLND ,VWRWQฤ UROฤ RGJU\ZD HOHNWU\F]QH SRรกฤ F]HQLH ] UR]รกฤ F]QLNDPL SLHUZV]HJR SR]LRPX 'R PRQWDฤชX EH]SLHF]QLNyZ SU]H]QDF]RQH Vฤ SRGVWDZ\ EH]SLHF]QLNRZH 1DOHฤช\ SDPLฤ WDรผ DE\ EH]SLHF]QLN E\รก ]DLQVWDORZDQ\ ]DUyZQR QD ELHJXQLH ร ยด MDN L ร ยด SU]HNV]WDรกWQLND 7U]HED VSUDZG]Lรผ F]\ SU]HNV]WDรกWQLN MHVW X]LHPLRQ\ -HฤชHOL SU]HZLG]LDQR X]LHPLHQLH EH]SLHF]QLN LQVWDOXMH VLฤ Z\รกฤ F]QLH QD MHGQ\P ELHJXQLH Cechy bezpiecznikรณw 7\SRZH ZNรกDGNL WRSLNRZH RUD] ZVSyรกSUDFXMฤ FH ] QLPL UR]รกฤ F]QLNL SU]H]QDF]RQH GR RFKURQ\ RJQLZ IRWRZROWDLF]Q\FK SURMHNWRZDQH Vฤ QD QDSLฤ FLH 9 L 9 '& ,VWRWQฤ UROฤ RGJU\ZD VSHFMDOQD FKDUDNWHU\VW\ND F]DVRZR SUฤ GRZD W , ]EOLฤชRQD GR FKDUDNWHU\VW\NL J5 EH]SLHF]QLNyZ RGSRZLHG]LDOQ\FK ]D ]DEH]SLHF]DQLH HOHPHQWyZ SyรกSU]HZRGQLNRZ\FK 1DOHฤช\ SRGNUHฤ OLรผ ฤชH LFK ]QDPLRQRZH FDรกNL -RXOHยถD SU]HGรกXNRZH L Z\รกฤ F]DQLD FHFKXMฤ EDUG]R QLVNLH ZDUWRฤ FL = NROHL ZNรกDGNL WRSLNRZH Eฤ Gฤ FH ]DEH]SLHF]HQLHP JรกyZQ\P LQVWDODFML IRWRZROWDLF]QHM FHFKXMH QDSLฤ FLH ]QDPLRQRZH '& 9 ยฑ 9 6ฤ RQH XPLHV]F]DQH Z SRGVWDZDFK EH]SLHF]QLNRZ\FK OXE UR]รกฤ F]QLNDFK G]Lฤ NL F]HPX ]\VNXMH VLฤ V]\ENLH RGรกฤ F]HQLH SU]HNV]WDรกWQLND RG LQVWDODFML SDQHOL IRWRZROWDLF]Q\FK D ZLฤ F FDรกHJR REZRGX SUฤ GX VWDรกHJR 2GUฤ EQH ]DJDGQLHQLH VWDQRZL GREyU SRV]F]HJyOQ\FK URG]DMyZ EH]SLHF]QLNyZ Wyล ฤ czniki kompaktowe i rozล ฤ czniki 1D U\QNX RIHURZDQH Vฤ Z\รกฤ F]QLNL NRPSDNWRZH QS ([ 0' ยฟUP\ 1RDUN (OHFWULF ]DSURMHNWRZDQH ] P\ฤ Oฤ R SUDF\
Z LQVWDODFMDFK IRWRZROWDLF]Q\FK R SUฤ GDFK SU]HNUDF]DMฤ F\FK $ 1DMPQLHMV]D VHULD DSDUDWyZ MHVW GRVWฤ SQD QD ZDUWRฤ FL SUฤ GX ]QDPLRQRZHJR RG GR $ 6SHFMDOQฤ
:Lฤ FHM LQIRUPDFML R V\VWHPDFK IRWRZROWDLF]Q\FK ]QDMG]LHV] QD
www.fachowy elektryk.pl
VHULฤ SU]HZLG]LDQR GOD ]DNUHVyZ SUฤ GRZ\FK PLHV]F]ฤ F\FK VLฤ SRPLฤ G]\ D $ 2GSRZLHGQLH Z\รกฤ F]QLNL ]QDMGXMฤ UyZQLHฤช ]DVWRVRZDQLH Z SU]\SDGNX SUฤ GyZ RVLฤ JDMฤ F\FK GR $ 'R ZV]\VWNLFK Z\รกฤ F]QLNyZ GRVWฤ SQH Vฤ DNFHVRULD ZHZQฤ WU]QH WDNLH MDN Z\]ZDODF]H Fot.: Weidmรผller
Fot.: Noark
Fachowego Elektryka
Fot. 4. Napiฤ cie na nieobciฤ ลผonych zaciskach zestawu paneli ma wartoล ฤ znamionowฤ rรณwnieลผ podczas niewielkiego nasล onecznia. Jedynie prฤ d jest zaleลผny w sposรณb liniowy od nasล onecznienia promieniami. Stฤ d teลผ warto zwrรณciฤ uwagฤ na ryzyko poraลผenia elektrycznego.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
25
PORADY
Fot. 5. Rรณwnieลผ i w przypadku rozล ฤ cznikรณw oferowane sฤ wyzwalacze napiฤ ciowe i styki pomocnicze.
Z]URVWRZH L SRGQDSLฤ FLRZH VW\NL SRPRFQLF]H RUD] VW\NL SRPRFQLF]H ]DG]LDรกDQLD :DUWR UyZQLHฤช ]ZUyFLรผ XZDJฤ QD DNFHVRULD ]HZQฤ WU]QH Z SRVWDFL QDSฤ GyZ REURWRZ\FK EH]SRฤ UHGQLFK RUD] GU]ZLRZ\FK D WDNฤชH QDSฤ GyZ VLOQLNRZ\FK RVรกRQ NRฤ FyZHN ]DFLVNyZ ]DUyZQR Z Z\NRQDQLX NUyWNLP MDN L GรกXJLP 2IHURZDQH Vฤ UyZQLHฤช HODVW\F]QH SU]HJURG\ VHSDUXMฤ FH 1LHMHGQRNURWQLH Z LQVWDODFMDFK IRWRZROWDLF]Q\FK XZ]JOฤ GQLD VLฤ UR]รกฤ F]QLNL L]RODF\MQH 2GSRZLHGQLH LFK ZHUVMH ]QDMGXMฤ ]DVWRVRZDQLH MDNR JรกyZQH UR]รกฤ F]QLNL FDรกHM LQVWDODFML L Vฤ PRQWRZDQH SU]HG ZHMฤ FLHP GR LQZHUWHUD 6Wฤ G WHฤช ]\VNXMH VLฤ PRฤชOLZRฤ รผ UR]รกฤ F]DQLD REZRGX Z F]DVLH QRUPDOQHM SUDF\ RUD] Z PRPHQFLH JG\ Z\VWฤ SL ]DNรกyFHQLH 5yZQLHฤช L Z SU]\SDGNX UR]รกฤ F]QLNyZ RIHURZDQH Vฤ Z\]ZDODF]H QDSLฤ FLRZH L VW\NL SRPRFQLF]H Ograniczniki przepiฤ ฤ 0RGXรกRZH RJUDQLF]QLNL SU]HSLฤ รผ QS 2%9 39 ยฟUP\ )RWWRQ NWyUH ]DSURMHNWRZDQR ] P\ฤ Oฤ R SUDF\ Z LQVWDODFMDFK IRWRZROWDLF]Q\FK ]DSHZQLDMฤ RFKURQฤ SU]HG SU]HSLฤ FLDPL รกฤ F]HQLRZ\PL SRFKRG]ฤ F\PL RG Z\รกDGRZDฤ DWPRVIHU\F]Q\FK SRฤ UHGQLFK OXE EH]SRฤ UHGQLFK 2JUDQLF] QLNL WHJR W\SX ]QDMGXMฤ ]DVWRVRZDQLH ]DUyZQR Z RELHNWDFK Z\SRVDฤชRQ\FK Z LQVWD ODFMฤ RGJURPRZฤ MDN L IXQNFMRQXMฤ F\FK EH] LQVWDODFML RGJURPRZ\FK 7\SRZ\ RJUDQLF]QLN FHFKXMH VLฤ NODVฤ % &
26
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Fot.: Weidmรผller
W\P VDP\P VSHรกQLD Z\PRJL NODV , L ,, 0DNV\PDOQH QDSLฤ FLH SUDF\ FLฤ JรกHM Z\QRVL 9 '& SU]\ SR ]LRPLH QDSLฤ FLD RFKURQ\ QLH SU]HNUDF]DMฤ F\P N9 3Uฤ G SUyEQ\ ,SHDN Z\QRVL ] NROHL N$ D SUฤ G PDNV\PDOQ\ ,PD[ RVLฤ JD N$ SU]\ SUฤ G]LH SUyEQ\P ,n Z\QRV]ฤ F\P N$ : ]DNUHVLH SDUDPHWUyZ LVWRWQฤ UROฤ RGJU\ZD GREH]SLHF]HQLH $J/ &]DV RGSRZLHG]L QLH SU]HNUDF]D QV :H ZQฤ WU]X RJUDQLF]QLND ]D]Z\F]DM SU]HZLGXMH VLฤ GZD ZDU\VWRU\ D NDฤชG\ ] QLFK MHVW ]DEH]SLHF]RQ\ HOHPHQWHP WHUPLF]Q\P Z SRVWDFL RGรกฤ F]QLND : RJUDQLF]QLNDFK PRฤชQD Z\PLHQLรผ ZNรกDGNฤ ZDU\VWRURZฤ EH] NRQLHF]QRฤ FL RGรกฤ F]DQLD SRGVWDZ\ XU]ฤ G]HQLD 2SW\F]Q\ ZVNDฤจQLN VWDQX ZNรกDGNL LQIRUPXMH R ]Xฤช\FLX HOHPHQWX 3U]\GDWQH UR]ZLฤ ]DQLH VWDQRZL PRฤชOLZRฤ รผ ]DVWRVRZDQLD RSFMRQDOQHJR VW\NX SRPRFQLF]HJR D ZLฤ F LQIRUPDFMD R XV]NRG]HQLX PRฤชH E\รผ SU]HND]DQD GR V\VWHPX PRQLWRULQJX
Fot. 6. Rรณwnieลผ i w przypadku rozล ฤ cznikรณw oferowane sฤ wyzwalacze napiฤ ciowe i styki pomocnicze.
Fot.: Jean Mueller
Fot.: FOTTON (Centropol)
Fachowego Elektryka
Fot. 7. Specjalne rozdzielnice niejednokrotnie z odpowiednimi zabezpieczeniami sฤ produkowane z myล lฤ o stosowaniu w fotowoltaice.
PORADY
REKLAMA
Fot.: Noark
Fachowego Elektryka
Fot. 8. Niejednokrotnie w instalacjach fotowoltaicznych uwzglฤ dnia siฤ rozล ฤ czniki izolacyjne. Odpowiednie ich wersje znajdujฤ zastosowanie jako gล รณwne rozล ฤ czniki caล ej instalacji i sฤ montowane przed wejล ciem do inwertera.
Kontrolery ล adowania 1RZRF]HVQH NRQWUROHU\ รกDGRZDQLD ED]XMฤ QD WHFKQRORJLL PLNURSURFHVRURZHM 8U]ฤ G]HQLD WHJR W\SX ]DSHZQLDMฤ NRQWUROฤ SXQNWX PDNV\PDOQHM PRF\ PRGXรกyZ : QLHNWyU\FK UHJXODWRUDFK SU]HZLG]LDQR WUyMSR]LRPRZ\ DOJRU\WP รกDGRZDQLD ] NRPSHQVDFMฤ WHPSHUDWXURZฤ 7\P VSRVREHP ]QDF]ฤ FR Z\GรกXฤชD VLฤ WUZDรกRฤ รผ DNXPXODWRUyZ : ZLHOX UR]ZLฤ ]DQLDFK ]DVWRVRZDQR UHJXODWRU W\SX PDVWHU NWyU\ ]DU]ฤ G]D UHJXODWRUDPL VODYH =DOHWฤ WDNLHJR UR]ZLฤ ]DQLD MHVW ]ZLฤ NV]HQLH SRMHPQRฤ FL V\VWHPX IRWRZROWDLF]QHJR ,VWRWQฤ UROฤ RGJU\ZD ]DEH]SLHF]HQLH SU]HG RGZURWQฤ SRODU\]DFMฤ QDSLฤ FLD %H]SLHF]Hฤ VWZR PRQWDฤชX L Xฤช\WNRZDQLD ]DSHZQL UyZQLHฤช ]DEH]SLHF]HQLH QDGSUฤ GRZH SU]HFLZ]ZDUFLRZH L WHPSHUDWXURZH 5HJXODWRU\ SUDFXMฤ ] GRZROQ\P QDSLฤ FLHP ZHMฤ FLRZ\P 1D U\QNX RIHUXMH VLฤ NLOND W\SyZ UHJXODWRUyZ รกDGRZDQLD 6Wฤ G WHฤช ]DVWRVRZDรผ PRฤชQD SURIHVMRQDOQH UHJXODWRU\ K\EU\GRZH ] DPSHURPLHU]DPL V]HUHJRZH L 0337 5HJXODWRU\ รกDGRZDQLD V]HUHJRZH L K\EU\GRZH VWRVXMH VLฤ Z V\VWHPDFK 9 ] RJQLZRZ\PL PRGXรกDPL IRWRZROWDLF]Q\PL = NROHL Z V\VWHPDFK 9 L 9 GZD RJQLZRZH PRGXรก\ 9 OXE GZD RJQLZRZH PRGXรก\ 9 PXV]ฤ E\รผ SRรกฤ F]RQH V]HUHJRZR 6]HUHJRZH UHJXODWRU\ รกDGRZDQLD VWRVXMH VLฤ Z PDรก\FK V\VWHPDFK Z\VSRZ\FK OXE SU]\GRPRZ\FK 5HJXODWRU\ ] DPSHURPLHU]DPL Vฤ SU]H]QDF]RQH GR ZLฤ NV]\FK DSOLNDFML L V\VWHPyZ K\EU\GRZ\FK ]H Z]JOฤ GX QD PDรกH VWUDW\ SRGF]DV รกDGRZDQLD
'DPLDQ ฤฉDELFNL ฤงUyGรกR PDWHULDรก\ LQIRUPDF\MQH ยฟUP ETI Polam, Centropol, NOARK Electric )DFKRZ\ (OHNWU\N s
27
PROMOCJA
PRODUKTY Fachowego Elektryka
Zabezpieczanie przetฤ ลผeniowe i przeciwprzepiฤ ciowe
systemรณw fotowoltaicznych PV za pomocฤ specjalnych bezpiecznikรณw topikowych gPV oraz ogranicznikรณw przepiฤ ฤ ETITEC โ PV ๏ฌ rmy ETI Polam Fotowoltaika โ pozyskiwanie energii elektrycznej z energii sล onecznej โ jest dzisiaj jednฤ z najbardziej rozwijajฤ cych siฤ dziedzin elektrotechniki. Systemy moduล รณw fotowoltaicznych PV wymagajฤ precyzyjnego zabezpieczenia od przeciฤ ลผeล , zwarฤ oraz od przepiฤ ฤ . Do tego celu sล uลผฤ specjalne bezpieczniki topikowe o charakterystyce gPV na prฤ d staล y (DC) oraz ograniczniki przepiฤ ฤ ETITEC B-PV i ETITEC C-PV ๏ฌ rmy ETI Polam. 3U]\ SR]\VNLZDQLX HQHUJLL HOHNWU\F]QHM ] HQHUJLL VรกRQHF]QHM Xฤช\ZD VLฤ NU]HPRZ\FK PRQRNU\VWDOLF]Q\FK OXE SROLNU\VWDOLF]Q\FK RJQLZ VรกRQHF]Q\FK NWyUH JHQHUXMฤ HQHUJLฤ HOHNWU\F]Qฤ NLHG\ Vฤ Rฤ ZLHWODQH VรกRฤ FHP 1DMPQLHMV]H RJQLZR VรกRQHF]QH 39 FHOD 39 ZLHONRฤ FL RN รฎ FP JHQHUXMH Z SU]\EOLฤชHQLX QDSLฤ FLH 9 L QDMZLฤ NV]\ SUฤ G GR $ &HOH 39 SRรกฤ F]RQH HOHNWU\F]QLH PRJฤ RVLฤ JQฤ รผ SRZLHU]FKQLฤ RG GR P 7DNL PRGXรก 39 JHQHUXMH QDSLฤ FLH VWDรกH '& RG GR RN 9 3RSU]H] V]HUHJRZH SRรกฤ F]HQLH PRGXรกyZ 39 PRฤชQD X]\VNDรผ QDSLฤ FLH Z\Mฤ FLRZH FDรกHJR U]ฤ GX RG GR 9 '& 7R QDSLฤ FLH QLH MHVW FLฤ JOH MHGQDNRZH L QLH MHVW WDN GXฤชH Z SU]\SDGNX NLHG\ SURPLHQLH VรกRQHF]QH QLH Rฤ ZLHWODMฤ PRGXรกX EDWHULL 39 .DฤชG\ PRGXรก 39 JHQHUXMH WDNฤชH SUฤ G Z\Mฤ FLRZ\ Z Z\VRNRฤ FL RG GR $ Z ]DOHฤชQRฤ FL RG W\SX PRGXรกX 39 $E\ RVLฤ JQฤ รผ Z\ฤชV]H SUฤ G\ REFLฤ ฤชHQLD D W\P VDP\P PRF ]HVWDZX รกฤ F]\ VLฤ PRGXรก\ 39 UyZQROHJOH 2WU]\PDQH Z WHQ VSRVyE PRGXรก\ PRฤชQD REFLฤ ฤช\รผ SUฤ GHP Z ]DNUHVLH RG GR $ 7HQ SUฤ G ]DVLOD SU]HNV]WDรกWQLN IDORZQLN NWyU\ MHVW XU]ฤ G]HQLHP HQHUJRHOHNWURQLF]Q\P L SU]HWZDU]D SUฤ G VWDรก\ '& Z SUฤ G SU]HPLHQQ\ $& Z\NRU]\VW\ZDQ\ GR ]DVLODQLD NRQNUHWQ\FK XU]ฤ G]Hฤ OXE RJyOQHM VLHFL HOHNWUR-
28
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
HQHUJHW\F]QHM 2JQLZD VรกRQHF]QH UyฤชQLฤ VLฤ ]DVDGQLF]R RG LQQ\FK ฤจUyGHรก HQHUJLL ,FK SUฤ G ]ZDUFLRZ\ MHVW W\ONR R RN ZLฤ NV]\ RG SUฤ GX ]QDPLRQRZHJR In : ]ZLฤ ]NX ] W\P Z WHJR W\SX LQVWDODFMDFK EH]FHORZH MHVW VWRVRZDQLH SRSXODUQ\FK EH]SLHF]QLNyZ WRSLNRZ\FK OXE Z\รกฤ F]QLNyZ QDGSUฤ GRZ\FK Z\PDJDMฤ F\FK GR ]DG]LDรกDQLD NLONDNURWQLH ZLฤ NV]HJR SUฤ GX QLฤช ]QDPLRQRZ\ : LQVWDODFML IRWRZROWDLF]QHM ]DFLHQLHQLH QDZHW F]ฤ ฤ FLRZH MHGQHJR ] PRGXรกyZ SRZRGXMH Z W\P SDQHOX VWDQ ]ZDUFLD L SU]HSรก\Z SUฤ GX ]ZDUFLRZHJR Isc Eฤ Gฤ FHJR VXPฤ SUฤ GyZ SRFKRG]ฤ F\FK ] LQQ\FK รกDฤ FXFKyZ SDQHOL 39 3RQDGWR XV]NRG]HQLH ZHZQฤ WU]QH IDORZQLND PRฤชH VSRZRGRZDรผ SU]HSรก\Z SUฤ GX ]ZDUFLRZHJR NWyUHJR ฤจUyGรกHP PRฤชH E\รผ VLHรผ SXEOLF]QD GR XNรกDGX PRGXรกyZ 39 ,VWQLHMH ZLฤ F QLHEH]SLHF]Hฤ VWZR XV]NRG]HQLD LQVWDODFML 39 RUD] SRUDฤชHQLD SUฤ GHP HOHNWU\F]Q\P : FHOX XQLNQLฤ FLD SRZ\ฤชV]\FK ]DJURฤชHฤ VWRVXMH VLฤ GZD SR]LRP\ RFKURQ\ ]D SRPRFฤ EH]SLHF]QLNyZ WRSLNRZ\FK Z V\VWHPDFK 39 D PLDQRZLFLH I poziom bezpiecznikรณw topikowych 3U]H]QDF]RQH Vฤ GR ]DEH]SLHF]DQLD SU]HG SUฤ GHP ]ZDUFLRZ\P '& PRGXรกyZ 39 ยฑ EH]SRฤ UHGQLR SU]\ PRGXรกDFK 39 VSHFMDOQLH ]DSURMHNWRZDQ\FK L ]EDGDQ\FK EH]SLHF]QLNyZ WRSLNRZ\FK F\OLQGU\F]Q\FK รฎ PP &+ '& J39 IRW %H]SLHF]QLNL &+ '& SU]H]QDF]RQH Vฤ GR SUDF\ Z UR]รกฤ F]QLNDFK 3&) '& OXE 9/& '& 3R]LRP
, EH]SLHF]QLNyZ XPRฤชOLZLD RGรกฤ F]HQLH NDฤชGHJR SRMHG\QF]HJR U]ฤ GX PRGXรกyZ 39 5R]รกฤ F]QLNL 3&) L 9/& Vฤ ]DLQVWDORZDQH ]DUyZQR Z ELHJXQLH ร ยด MDN L Z ELHJXQLH ร ยฑยด REZRGX รกDฤ FXFKD PRGXรกyZ 39 5R]รกฤ F]QLNL 3&) 9/& L ZNรกDGNL WRSLNRZH GOD V\VWHPyZ 39 SU]H]QDF]RQH Vฤ QD ]QDPLRQRZH QDSLฤ FLH 9 L 9 '& %H]SLHF]QLNL WH SRVLDGDMฤ VSHFMDOQฤ FKDUDNWHU\VW\Nฤ F]DVRZR SUฤ GRZฤ t-I SU]\SRPLQDMฤ Fฤ FKDUDNWHU\VW\Nฤ gR EH]SLHF]QLNyZ 8OWUD 4XLFN GR ]DEH]SLHF]DQLD HOHPHQWyZ SyรกSU]HZRGQLNRZ\FK ,FK ]QDPLRQRZH FDรกNL -RXOHยถD SU]HGรกXNRZH L Z\รกฤ F]DQLD Vฤ EDUG]R QLVNLH $E\ SUDZLGรกRZR GREUDรผ EH]SLHF]QLNL &+ '& GR ]DEH]SLHF]HQLD รกDฤ FXFKD SDQHOL 39 QDOHฤช\ ]QDรผ GRSXV]F]DOQ\ SUฤ G ]ZDUFLRZ\ Isc PRGXรกX 39 L MHJR QDSLฤ FLH Z VWDQLH QLHREFLฤ ฤชRQ\P Uoc RUD] OLF]Eฤ ]DVWRVRZDQ\FK PRGXรกyZ 39 Z MHGQ\P U]ฤ G]LH *G\ Z LQVWDODFML Z\VWฤ SXMฤ W\ONR U]ฤ -
Fot. 1.
Wkล adka topikowa cylindryczna (10x38) CH 10 DC.
PRODUKTY Fachowego Elektryka
G\ PRGXรกyZ 39 QLH PD SRWU]HE\ VWRVRZDQLD EH]SLHF]QLNyZ &+ '& : SU]\SDGNX Z\VWฤ SRZDQLD ZLฤ NV]HM LORฤ FL รกDฤ FXFKyZ SDQHOL 39 SUฤ G ]QDPLRQRZ\ Inb ZNรกDGNL &+ '& GR ]DEH]SLHF]HQLD MHGQHJR รกDฤ FXFKD SDQHOL 39 Z\]QDF]D VLฤ ] ]DOHฤชQRฤ FL 1,4 ร Isc ย ,nb ย ร Isc 1DWRPLDVW QDSLฤ FLH ]QDPLRQRZH Unb ZNรกDGNL &+ '& Z\]QDF]D VLฤ ] ]DOHฤชQRฤ FL Unb ร Uoc ร LORฤ รผ PRGXรกyZ 39 Z U]ฤ G]LH =DVWRVRZDQ\ ZVSyรกF]\QQLN Z\QLND ]H ]PLHQQRฤ FL QDSLฤ FLD JHQHURZDQHJR SU]H] PRGXรก 39 QD VNXWHN ]PLHQQRฤ FL QDWฤ ฤชHQLD QDฤ ZLHWOHQLD OXE WHPSHUDWXU\ ]HZQฤ WU]QHM II poziom bezpiecznikรณw topikowych =DEH]SLHF]HQLH JรกyZQH 39 IRW MHVW ]Z\NOH XPLHMVFRZLRQH SR VWURQLH '& Z SREOLฤชX ]DFLVNyZ SU]HNV]WDรกWQLND :NรกDGNL WRSLNRZH 1+ J39 '& Vฤ ]Z\NOH SU]\VWRVRZDQH QD SUฤ G VWDรก\ QD QDSLฤ FLH ]QDPLRQRZH '& 9 L Vฤ XPLHV]F]RQH Z SRGVWDZDFK EH]SLHF]QLNRZ\FK OXE UR]รกฤ F]QLNDFK NWyUH XPRฤชOLZLDMฤ EH]SLHF]QH L V]\ENLH RGรกฤ F]HQLH SU]HNV]WDรกWQLND RG PRGXรกyZ 39 $E\ SUDZLGรกRZR GREUDรผ EH]SLHF]QLNL 1+ J39 '& GR ]DEH]SLHF]HQLD JรกyZQHJR PRGXรกyZ 39 QDOHฤช\ ]QDรผ ]QDPLRQRZ\ SUฤ G ]ZDUFLRZ\ Isc PRGXรกX 39 L RUD] OLF]Eฤ U]ฤ GyZ PRGXรกyZ 39 3Uฤ G ]QDPLRQRZ\ ZNรกDGNL 39 '& GR ]DEH]SLHF]HQLD ZV]\VW-
Fot. 2.
Wkล adki topikowe NV DC 750 โ 1100 V przeznaczone do zabezpieczania instalacji fotowoltaicznej PV.
NLFK U]ฤ GyZ PRGXรกyZ 39 Z\]QDF]D VLฤ ] ]DOHฤชQRฤ FL Inb = 1,5 ร Isc ร LORฤ รผ ZV]\VWNLFK U]ฤ GyZ PRGXรกyZ 39 1DWRPLDVW QDSLฤ FLH ]QDPLRQRZH UnbZNรกDGNL 1+ J39 '& Z\]QDF]D VLฤ ] ]DOHฤชQRฤ FL Unb ร Uoc ร LORฤ รผ PRGXรกyZ 39 Z U]ฤ G]LH %H]SLHF]QLNL 39 '& PRQWXMH VLฤ Z UR]รกฤ F]QLNDFK EH]SLHF]QLNRZ\FK '& OXE SRGVWDZDFK EH]SLHF]QLNRZ\FK '& IRW L LQVWDOXMH VLฤ ]DUyZQR Z ELHJXQLH ร +ยด MDN L Z ELHJXQLH ร โ ยด REZRGX '& SU]HNV]WDรกWQLND %H]SLHF]QLNL J39 '& Z\VWฤ SXMฤ QD QDSLฤ FLD ]QDPLRQRZH Un '& L 9 =DNUHV SUฤ GyZ ]QDPLRnowych I nb $ Z ZLHONRฤ FLDFK ยฑ & Ochrona przeciwprzepiฤ ciowa systemรณw moduล รณw fotowoltaicznych PV ,QVWDODFMH IRWRZROWDLF]QH ]DZLHUDMฤ ]D]Z\F]DM XU]ฤ G]HQLD L DSDUDW\ R QLVNLHM Z\WU]\PDรกRฤ FL SU]HSLฤ FLRZHM L RGSRUQRฤ FL QD SUฤ G\ XGDURZH 0RGXรก\ 39 XPLHV]F]RQH QD ]HZQฤ WU] RELHNWX ยฑ QDMF]ฤ ฤ FLHM QD MHJR GDFKX QDUDฤชRQH Vฤ QD SU]HSLฤ FLD VSRZRGRZDQH Z\รกDGRZDQLHP DWPRVIHU\F]Q\P SU]HSLฤ FLD รกฤ F]HQLRZH L ZQLNDQLH SUฤ GX SLRUXQRZHJR GR ZQฤ WU]D EXG\QNX : ]DOHฤชQRฤ FL RG LFK SRรกRฤชHQLD PRGXรก\ 39 SRZLQQ\ E\รผ FKURQLRQH SU]HG EH]SRฤ UHGQLP Z\รกDGRZDQLHP DWPRVIHU\F]Q\P ]D SRPRFฤ ]HZQฤ WU]QHM LQVWDODFML RGJURPRZHM 2FKURQฤ LQVWDODFML IRWRZROWDLF]QHM 39 SU]HG SU]HSLฤ FLDPL ]DSHZQLDMฤ RJUDQLF]QLNL SU]HSLฤ รผ (7,7(& % 39 RUD] (7,7(& & 39 IRW L 2JUDQLF]QLNL SU]HSLฤ รผ (7,7(& % 39 Vฤ SU]H]QDF]RQH GR PRQWDฤชX Z LQVWDODFML RELHNWX Z\SRVDฤชRQHJR Z ]HZQฤ WU]Qฤ LQVWDODFMฤ RGJURPRZฤ QDWRPLDVW RJUDQLF]QLNL (7,7(& & 39 Vฤ SU]H]QDF]RQH GR LQVWDODFML Z RELHNWDFK EH] ]HZQฤ WU]QHM LQVWDODFML RGJURPRZ\FK .LHG\ Z ]DLQVWDORZDQ\P V\VWHPLH PRGXรกyZ 39 RGOHJรกRฤ รผ SRPLฤ G]\ ]HVWDZHP PRGXรกyZ 39 D SU]HNV]WDรกWQLNLHP SU]HNUDF]D RN P WR QDOHฤช\ ]DPRQWRZDรผ GZD RJUDQLF]QLNL % 39 OXE & 39 $E\ SUDZLGรกRZR GREUDรผ QDSLฤ FLH SUDF\ GรกXJRWUZDรกHM Uc RJUDQLF]QLNyZ SU]HSLฤ รผ (7,7(& ยฑ 39 GR RFKURQ\ LQVWDODFML 39 QDOHฤช\ ]QDรผ QDSLฤ FLH Uoc QLHREFLฤ ฤชRQHJR U]ฤ GX PRGXรกyZ IRWRZROWDLF]Q\FK 39 =QDPLRQRZH QDSLฤ FLH GรกXJRWUZDรกH Uc RJUDQLF]QLNyZ
Fot. 3.
Ogranicznik przepiฤ ฤ ETITEC B-PV.
Fot. 4.
Ogranicznik przepiฤ ฤ ETITEC C-PV.
SRZLQQR Z\QLNDรผ ] ]DOHฤชQRฤ FL Uc ย รฎ 8oc =DVWRVRZDQ\ ZVSyรกF]\QQLN UyZQLHฤช Z\QLND ]H ]PLHQQRฤ FL QDSLฤ FLD JHQHURZDQHJR SU]H] PRGXรก\ 39 QD VNXWHN ]PLHQQRฤ FL QDWฤ ฤชHQLD QDฤ ZLHWOHQLD OXE WHPSHUDWXU\ ]HZQฤ WU]QHM 'OD XรกDWZLHQLD GRERUX L PRQWDฤชX DSDUDWyZ ]DEH]SLHF]DMฤ F\FK V\VWHP\ 39 ยฟUPD (7, 3RODP RIHUXMH NRPSOHWQLH Z\SRVDฤชRQH UR]G]LHOQLFH 39 6ฤ WR UR]G]LHOQLFH V]F]HOQH R VWRSQLX RFKURQ\ ,3 Z\SRVDฤชRQH Z UR]รกฤ F]QLNL EH]SLHF]QLNRZH 3&) OXE 9/& GR ZNรกDGHN WRSLNRZ\FK F\OLQGU\F]Q\FK &+ J39 RJUDQLF]QLNL SU]HSLฤ รผ (7,7(& 39 UR]รกฤ F]QLN JรกyZQ\ '& /6 60$ GR Uฤ F]QHJR UR]รกฤ F]DQLD SDQHOL IRWRZROWDLF]Q\FK 39 RG SU]HNV]WDรกWQLND :V]\VWNLH DSDUDW\ Vฤ IDEU\F]QLH RGSRZLHGQLR ]H VREฤ SRรกฤ F]RQH SU]HZRGDPL 5R]G]LHOQLFH 39 SRVLDGDMฤ OXE ZHMฤ รผ GR SRGรกฤ F]HQLD OXE U]ฤ GyZ V]HUHJRZR SRรกฤ F]RQ\FK PRGXรกyZ 39 ,FK QDSLฤ FLD ]QDPLRQRZH WR 9 '& L 9 '& ,Qฤช 5RPDQ .รกRSRFNL $XWRU SUDFXMH Z ยฟUPLH (7, 3RODP 6S ] R R Z 3XรกWXVNX )DFKRZ\ (OHNWU\N s
29
PROMOCJA
PRODUKTY Fachowego Elektryka
PrzekaĹşnik impulsowy (bistabilny)
NJMC1 Koncern Chint to czoĹ‚owy producent aparatĂłw elektrycznych na rynku azjatyckim. Produkty ďŹ rmy Chint zostaĹ‚y przebadane przez czoĹ‚owe Ĺ›wiatowe laboratoria uzyskujÄ…c odpowiednie certyďŹ katy. Dodatkowo ďŹ rma Chint Poland zleciĹ‚a przeprowadzenie testĂłw kontrolnych wybranej aparatury niskonapiÄ™ciowej w tym takĹźe aparatury moduĹ‚owej przez PolskÄ… instytucjÄ™ certyďŹ kujÄ…cÄ… – Instytut Elektrotechniki w Warszawie uzyskujÄ…c odpowiednie atesty (do pobrania na stronie www.chintpoland.pl). DbaĹ‚ość o wysokÄ… jakość produktĂłw zapewnia Ĺ›cisĹ‚a kontrola produkcji na kaĹźdym etapie jego wytworzenia. Surowce uĹźyte do produkcji aparatĂłw ďŹ rmy Chint pochodzÄ… jedynie od renomowanych Ĺ›wiatowych producentĂłw. 3URGXNW\ ÂżUP\ &KLQW RIHURZDQH QD U\QHN SROVNL VSHĂĄQLDMÄ… G\UHNW\ZÄŠ &( GRW\F]Ä…FÄ… RJUDQLF]HQLD VWRVRZDQLD V]NRGOLZ\FK VXEVWDQFML Z QLHNWyU\FK SURGXNWDFK HOHNWU\F]Q\FK L HOHNWURQLF]Q\FK 5R+6 ReVWULFWLRQ RI +D]DUGXRV 6XEVWDQFHV 2EHFQLH ÂżUPD &KLQW 3RODQG VXNFHV\ZQLH SRV]HU]D JDPÄŠ SURGXNWyZ -HGQ\P ] QLFK MHVW SU]HNDĨQLN LPSXOVRZ\ 1-0& 3U]HNDĨQLN LPSXOVRZ\ ELVWDELOQ\ 1-0& MHVW PHFKDQLF]Q\P SU]HNDĨQLNLHP ELVWDELOQ\P NWyU\ ]PLHQLD VWDQ VW\NyZ SRSU]H] SRGDQLH V\JQDĂĄX LPSXOVRZHJR QD ZHMÄžFLH : SRUyZQDQLX GR WUDG\F\MQ\FK SU]HNDĨQLNyZ SRVLDGD RQ PQLHMV]H ]XÄŞ\FLH
HQHUJLL RUD] GĂĄXÄŞV]Ä… ÄŞ\ZRWQRĞß 3U]HNDĨQLN GRVWÄŠSQ\ MHVW Z ZHUVML $ L $ $SDUDW PRÄŞH SUDFRZDĂź Z ]DNUHVDFK WHPSHUDWXU\ RG ƒ& GR ƒ& -HVW DSDUDWHP S\ĂĄRV]F]HOQ\P RUD] SU]\VWRVRZDQ\ GR PRQWDÄŞX QD W\SRZHM V]\QLH 7+ 3RVLDGD NDWHJRULÄŠ SU]HSLÄŠFLRZÄ… ,, 6W\NL Z\NRQDQH VÄ… ]H VWRSX VUHEUD ,FK UH]\VWDQFMD SRF]Ä…WNRZD Z\QRVL PČ? 3URGXNRZDQH VÄ… Z ZHUVMDFK 3 3 3 3 5\V]DUG Ä?ZLHWOLFNL Dyrektor Techniczny Chint Poland
Tab. 1. Dane stykĂłw Forma stykĂłw
1P, 2P, 3P, 4P
PoczÄ…tkowa rezystancja stykĂłw
100 mâ„Ś
Materiał styków
Stop srebra NJMC1-16:16A 250 V AC/28 V DC
Obciąşenie styków (rezystancyjne) NJMC1-32:32A 250 V AC/28 V DC Maks. przełączane napięcie
NJMC1-32:32A 250 V AC/125 V DC NJMC1-16:16A
Maks. przełączany prąd NJMC1-32:8000 VA 896 W
Fot. 1. PrzekaĹşnik impulsowy NJMC1.
30
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Maks. przełączana moc
NJMC1-16:4000 VA 448 W
Wytrzymałość elektryczna
105
Wytrzymałość mechaniczna
106
PRODUKTY Fachowego Elektryka
Tab. 2. SpecyďŹ kacja
Tab. 4. Właściwości
Znamionowe napięcie cewki [V DC]
Rezystancja cewki (20) â„Ś Âą10%
6
6
12
24
24
95
Czas pracy
≤ 20 ms
48
380
WstrzÄ…s (rezystancja)
Przyspieszenie: 100 m/s , czas trwania impulsu: 11 ms
110
2000
Drgania
1 mm podwĂłjna amplituda, 10~55 Hz
127
2660
Typ montaĹźu
Typowa szyna
220
8000
Wymiary (mm)
86Ă—70
Rezystancja izolacji
100 Mℌ (500 V DC) pomiędzy stykiem a cewką: 4000 V DC
Wytrzymałość dielektryczna pomiędzy otwartymi stykami: 1500 V DC
Tab. 3. SpecyďŹ kacja
Tab. 5. Cewka
Znamionowe napięcie cewki [V DC]
Rezystancja cewki (20) â„Ś Âą10%
12
6
24
24
48
95
130
700
220
2000
230
2185
240
2380
380
6000
220
8000
Czas trwania impulsu
≼50 ms (200 ms jest zalecany)
Zakres napięć
85 - 110%
L N
Rys. 1. Schemat połączeń.
Rys. 2. Przebieg działania przełącznika.
2]QDF]HQLH W\SX
N JMC 1 - Ƒ / Ƒ Ƒ 1XPHU wersji 3U]HNDĨQLN LPSXOVRZ\
35.5 18
36
1P,2P
3P,4P
86
QDSLÄŠFLH ]QDPLRQRZH FHZNL $& a 9 '& a 9 OLF]ED ELHJXQyZ 3 3 3 3 OLF]ED VW\NyZ $ $
.RG SURGXFHQWD
35.5 18
36
54
72
1P
2P
3P
4P
86
Rys. 3 Wymiary róşnych wersji przekaźnika impulsowego NJMC1 (od góry: NJMC1-16, ponişej NJMC1-32).
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
31
PROMOCJA
PRODUKTY Fachowego Elektryka
Nowe horyzonty na polskim rynku aparatury nn Hyundai Heavy Industries to globalny lider w wielu gałęziach przemysłu, m.in. budowie statków, energetyce, transporcie, budowie maszyn. Przedsiębiorstwo sukcesywnie dąşy do uzyskania maksymalnej kontroli nad całym procesem produkcyjnym. Rozwój portfela produktów to kierunek działań mających na celu uzyskanie pełnej samowystarczalności. Pośród wielu dywizji korporacji, jedną z najdynamiczniej rozwijających się jest Hyundai Heavy Industries Electro Electric Systems Div. (HHI-EES), skupiająca swoją działalność w sektorze energetycznym. Produkty z oferty HHI-ESS są obecne na rynkach w większości regionów świata.
+\XQGDL ] SRZRG]HQLHP UR]ZLMD G\VWU\EXFMÄŠ UyZQLHÄŞ Z (XURSLH F]HJR NRQVHNZHQFMÄ… MHVW EXGRZD VWUXNWXU VSU]HGDÄŞ\ Z 3ROVFH 2IHUWD XU]Ä…G]HÄ” GOD HQHUJHW\NL MHVW Z\MÄ…WNRZR V]HURND 2EHMPXMH SURGXNW\ RG DSDUDWXU\ ]DEH]SLHF]HQLRZHM QLVNLHJR QDSLÄŠFLD SRSU]H] DSOLNDFMH GOD ÄžUHGQLFK MDN L Z\VRNLFK QDSLÄŠĂź DÄŞ GR EXGRZ\ NRPSOHNVyZ HOHNWURZQL
Fot. 1.
Najwaşniejsze cechy urządzeń HYUNDAI to bezpieczeństwo, łatwość uşytkowania oraz niezawodność.
: SRF]ąWNRZ\P HWDSLH UR]ZRMX G\VWU\EXFML QD U\QNX SROVNLP RIHURZDQD EĊG]LH DSDUDWXUD HOHNWU\F]QD QLVNLHJR QDSLĊFLD P LQ „ DSDUDWXUD PRGXåRZD 0&% „ Z\åąF]QLNL NRPSDWRZH 0&&% „ Z\åąF]QLNL SRZLHWU]QH $&% „ VW\F]QLNL ,QQRZDF\MQH UR]ZLą]DQLD WHFKQLF]QH +\XQGDLœD SR]ZDODMą QD Z\WZRU]HQLH SURGXNWyZ R ZåDĞFLZRĞFLDFK WHFKQLF]Q\FK Z\]QDF]DMąF\FK WUHQG\ UR]ZRMX Z EUDQĪ\
32
Aparatura moduĹ‚owa ďŹ rmy Hyundai Heavy Industries $SDUDWXUD PRGXĂĄRZD +\XQGDL WR XU]Ä…G]HQLD UHDOL]XMÄ…FH NRPSOHNVRZÄ… RFKURQÄŠ SU]HG SU]HWÄŠÄŞHQLDPL =QDMGXMÄ… ]DVWRVRZDQLH ]DUyZQR Z EXG\QNDFK R SU]H]QDF]HQLX PLHV]NDOQ\P MDN L SU]HP\VĂĄRZ\P 1DMZDÄŞQLHMV]H FHFK\ XU]Ä…G]HÄ” +\XQGDL WR EH]SLHF]HÄ”VWZR ĂĄDWZRĞß XÄŞ\WNRZDQLD RUD] QLH]DZRGQRĞß SRWZLHUG]RQD SU]H] PLÄŠG]\QDURGRZH ODERUDWRULD EDGDZF]H Z RSDUFLX R VWDQGDUG\ ,(&
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
8U]Ä…G]HQLD PRGXĂĄRZH RIHURZDQH QD U\QNX SROVNLP QDOHÄŞ\ SRG]LHOLĂź QD JUXS\ „ Z\ĂĄÄ…F]QLNL QDGSUÄ…GRZH W\SX +L%' „ UR]ĂĄÄ…F]QLNL L]RODF\MQH W\SX +L6' „ Z\ĂĄÄ…F]QLNL UyÄŞQLFRZRSUÄ…GRZH +L5& „ Z\ĂĄÄ…F]QLNL UyÄŞQLFRZRSUÄ…GRZH ] F]ĂĄRQHP QDGSUÄ…GRZ\P +L5' WyĹ‚Ä…czniki kompaktowe mocy MCCB oraz wyĹ‚Ä…czniki powietrzne ACB U-series ďŹ rmy Hyundai Heavy Industries .RQFHSFMD EXGRZ\ Z\ĂĄÄ…F]QLNyZ NRPSDNWR-
Fot. 2.
Wyłącznik MCCB serii U to wysoka zdolność wyłączania przy mniejszych rozmiarach.
Z\FK 0&&% VHULL 8 Z\NRU]\VWXMH ]DDZDQVRZDQH WHFKQRORJLH Z ]DNUHVLH UR]PLDUX ]LQG\ZLGXDOL]RZDQHJR ]DNUHVX FKDUDNWHU\VW\NL RUD] RJURPQ\FK PRÄŞOLZRÄ&#x17E;FL :\ĂĄÄ&#x2026;F]QLNL NRPSDNWRZH +<81'$, 8 6HULHV VNRQVWUXRZDQH VÄ&#x2026; ]JRGQLH ] Z\PDJDQLDPL QRUP\ ,(& =RSW\PDOL]RZDQD EXGRZD G]LÄ&#x160;NL ]DDZDQVRZDQHM WHFKQRORJLL RJUDQLF]DQLD ZDUWRÄ&#x17E;FL SUÄ&#x2026;GyZ ]ZDUFLRZ\FK ]DSHZQLDMÄ&#x2026;F Z\ĂĄÄ&#x2026;F]QLNRP 0&&% VHULL 8 Z\VRNÄ&#x2026; Z\WU]\PDĂĄRÄ&#x17E;Ăź SU]\ PQLHMV]\FK UR]PLDUDFK Z SRUyZQDQLX GR NRQNXUHQF\MQ\FK NRQVWUXNFML EH]SR-
PRODUKTY Fachowego Elektryka
Kompaktowe wymiary MCCB U-series ย :\VRND ]GROQRฤ รผ Z\รกฤ F]DQLD Z Jรกฤ ERNRฤ FL PP GR $) ย =DVWRVRZDQLH WHFKQRORJLL RJUDQLF]DQLD QDWฤ ฤชHQLD SUฤ GX Typ UAB ย GR N$ SU]\ $& 9 SU]\ V]HU รฎ Z\V รฎ Jรก PP Typ UCB ย GR N$ SU]\ $& 9 SU]\ V]HU รฎ Z\V รฎ Jรก PP
Fot. 3.
ย ย
ย ย ย ย
Szeroki zakres prฤ dowy od 630 do 6300 AF dla ACB.
Wysoka zdolnoล ฤ wyล ฤ czania 'R N$ SU]\ $& 9 2SDUW\ QD WHFKQRORJLL RJUDQLF]DQLD QDWฤ ฤชHQLD SUฤ GX Ics Icu
ย
ย ย ย ย
ย ย
3RGZyMQLH ]DEH]SLHF]RQ\ Z\]ZDODF] HOHNWURQLF]Q\ GOD $) Z Z\รกฤ F]QLNDFK 0&&% Szeroka gama akcesoriรณw 6W\NL SRPRFQLF]H RUD] DODUPRZH :\]ZDODF]H QDSLฤ FLRZH Z]URVWRZH L SRGQDSLฤ FLRZH 1DSฤ G\ VLOQLNRZH %ORNDG\ PHFKDQLF]QH LWG Niezawodna jakoล ฤ %DGDQLH W\SX Z\NRQDQH SU]H] PLฤ G]\QDURGRZH LQVW\WXW\ EDGDZF]H &HUW\ยฟNDW .(0$ GOD VWDQGDUGX ,(& .(5, GOD VWDQGDUGX 1(0$
Fot.4.
Styczniki U-Series moลผna zastosowaฤ w wielu zaawansowanych aplikacjach.
Styczniki U-Series 6W\F]QLNL 8 6HULHV RIHUXMฤ Xฤช\WNRZQLNRP PRฤชOLZRฤ รผ Xฤช\FLD Z ZLHOX ]DDZDQVRZDQ\FK DSOLNDFMDFK ย 8U]ฤ G]HQLD PRJฤ SUDFRZDรผ SU]\ QDSLฤ FLX GR 9 GR $ SUฤ GX URERF]HJR Szeroki zakres prฤ dowy *รกyZQH FHFK\ ยฑ $) GOD 0&&% ยฑ $) GOD $&% ย 3U]\รกฤ F]D ฤ UXERZH 6WDรก\ OXE QDVWDZQ\ Z\]ZDODF] WHUPLF]- ย 0RฤชOLZRฤ รผ PRQWDฤชX QD V]\QLH 7+ GR $ Q\ GR $) GOD 0&&% ย 2FKURQD SU]HG GRW\NLHP ,3 =DDZDQVRZDQH ]DEH]SLHF]HQLD PLNUR- ย 0RฤชOLZRฤ รผ V]\ENLHM Z\PLDQ\ FHZNL SURFHVRURZH Z Z\รกฤ F]QLNDFK 0&&% ย %H]JรกRฤ QD SUDFD RUD] $&% Jacek Stryszyk ย
REKLAMA
ฤ UHGQLR SU]\F]\QLD VLฤ GR RSW\PDOL]DFML EXGRZ\ LQVWDODFML :\รกฤ F]QLNL SRZLHWU]QH $&% 8 6HULHV UyZQLHฤช ]DSHZQLDMฤ Z\VRNฤ ]GROQRฤ รผ Z\รกฤ F]DQLD SU]\ ]PQLHMV]RQ\FK JDEDU\WDFK : RIHUFLH GRVWฤ S QH Vฤ ]DUyZQR Z\รกฤ F]QLNL Z Z\NRQDQLX VWD FMRQDUQ\P MDN L Z\VXZQ\P
OFICJALNY DYSTRYBUTOR
&]HUHฤ QLRZD :DUV]DZD WHO ID[ LQIR#KKL FRP SO ZZZ K\XQGDL HOHF SO
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
33
PROMOCJA
PRODUKTY Fachowego Elektryka
WiÄ&#x2122;ksza szybkoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. WyĹźsza noĹ&#x203A;noĹ&#x203A;Ä&#x2021;. WiÄ&#x2122;ksze bezpieczeĹ&#x201E;stwo.
Innowacyjne koryta kablowe firmy OBO Bettermann NajwyĹźszej jakoĹ&#x203A;ci systemy tras kablowych OBO Bettermann dedykowane sÄ&#x2026; do prowadzenia, mocowania róşnych typĂłw przewodĂłw i kabli, w tym takĹźe o odpornoĹ&#x203A;ci ogniowej (systemy E30/E90). Od wielu lat stosowane sÄ&#x2026; one z powodzeniem jako nieodzowny element skĹ&#x201A;adowy instalacji zasilajÄ&#x2026;cych, sterujÄ&#x2026;cych oraz teleinformatycznych. ProfesjonaliĹ&#x203A;ci na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie docenili jakoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i rozwiÄ&#x2026;zania zapewniajÄ&#x2026;ce znaczne oszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci czasu podczas montaĹźu. Koryta RKS-MagicÂŽ z opatentowanym systemem poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; wzdĹ&#x201A;uĹźnych .RU\WD NDEORZH W\SX 5.6 0DJLFÂŽ G]LÄ&#x160;NL LQQRZDF\MQHPX V\VWHPRZL SRĂĄÄ&#x2026;F]HÄ&#x201D; Z]GĂĄXÄŞQ\FK ĂĄÄ&#x2026;F]Ä&#x2026; Z VRELH SUÄ&#x160;GNRÄ&#x17E;Ăź PRQWDÄŞX ] Z\VRNÄ&#x2026; QRÄ&#x17E;QRÄ&#x17E;FLÄ&#x2026; L Z\ÄŞV]\P EH]SLHF]HÄ&#x201D;VWZHP 'ZD NRU\WD QDOHÄŞ\ SR SURVWX ]EOLÄŞ\Ăź GR VLHELH ]DWU]DVQÄ&#x2026;Ăź Âą L JRWRZH :\UDĨQH NOLNQLÄ&#x160;FLH LQIRUPXMH LQVWDODWRUD R SUDZLGĂĄRZ\P Z\NRQDQLX SRĂĄÄ&#x2026;F]HQLD 2SDWHQWRZDQH SU]H] ÂżUPÄ&#x160; 2%2 UR]ZLÄ&#x2026;]DQLH SR]ZDOD QD ]QDF]QÄ&#x2026; RV]F]Ä&#x160;GQRÄ&#x17E;Ăź F]DVX L SLHQLÄ&#x160;G]\ SRSU]H] RJUDQLF]HQLH LORÄ&#x17E;FL Ä&#x17E;UXE ĂĄÄ&#x2026;F]QLNyZ L LQQ\FK HOHPHQWyZ Z\SRVDÄŞHQLD SR SURVWX ]ZLÄ&#x160;NV]D RQR PRÄŞOLZRÄ&#x17E;FL PRQWDÄŞRZH R
Fot. 1.
34
(OHPHQW VSUÄ&#x160;ÄŞ\QRZ\ ]ĂĄÄ&#x2026;F]D ]DWU]DVNRZHJR MHVW QD VWDĂĄH SRĂĄÄ&#x2026;F]RQ\ ] NRU\WHP ZLÄ&#x160;F QLH PRÄŞH XOHF ]DJXELHQLX MHGQDN SU]\ SRĂĄÄ&#x2026;F]HQLX NRU\W 5.6 0DJLFÂŽ ] LQQ\PL W\SDPL NRU\W QS /.6 OXE NV]WDĂĄWNDPL QS ĂĄXNDPL WUyMQLNDPL L F]ZyUQLNDPL PRÄŞQD JR WDNÄŞH GRÄ&#x17E;Ăź ĂĄDWZR ]GHPRQWRZDĂź Z FHOX Z\NRQDQLD SRĂĄÄ&#x2026;F]HQLD W\SRZ\P ĂĄÄ&#x2026;F]QLNLHP Ä&#x17E;UXERZ\P VNUÄ&#x160;FDQ\P Korytka siatkowe GR-MagicÂŽ z opatentowanym system poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; wzdĹ&#x201A;uĹźnych ,GHDOQ\P X]XSHĂĄQLHQLHP RIHUW\ WUDG\F\MQ\FK NRU\W NDEORZ\FK VÄ&#x2026; NRU\WND VLDWNRZH Z\NRQDQH ] GUXWX ']LÄ&#x160;NL RSDWHQWRZDQHM WHFKQRORJLL UyZQLHÄŞ EH] XÄŞ\FLD QDU]Ä&#x160;G]L RUD] GRGDWNRZ\FK HOHPHQWyZ ĂĄÄ&#x2026;F]Ä&#x2026;F\FK V]\ENR L ĂĄDWZR EXGXMH VLÄ&#x160; WUZDĂĄH VWDELOQH
WUDV\ Z NWyU\FK SRV]F]HJyOQH RGFLQNL VÄ&#x2026; ]DWU]DVNLZDQLH PLÄ&#x160;G]\ VREÄ&#x2026; FR Z ÄŞDGHQ VSRVyE QLH RJUDQLF]D LFK QRÄ&#x17E;QRÄ&#x17E;FL D SR]ZDOD ]D WR QD ]QDF]QH ]PQLHMV]HQLH NRV]WyZ ]ZLÄ&#x2026;]DQ\FK ]H VWRVRZDQLHP L PDJD]\QRZDQLHP ĂĄÄ&#x2026;F]QLNyZ Ä&#x17E;UXERZ\FK F]\ V]\ENR]ĂĄÄ&#x2026;F]\ WiÄ&#x2122;ksze bezpieczeĹ&#x201E;stwo mechaniczne, elektryczne i poĹźarowe 1DZHW SU]\ PDNV\PDOQ\P REFLÄ&#x2026;ÄŞHQLX ]DSHZQLRQD MHVW SHĂĄQD RFKURQD NDEOL Z PLHMVFX SRĂĄÄ&#x2026;F]HQLD NRU\W SRPLÄ&#x160;G]\ VREÄ&#x2026; QLH VÄ&#x2026; RQH ĂĄÄ&#x2026;F]RQH ]H VREÄ&#x2026; VW\NRZR OHF] MHGQR ]DFKRG]L QD GUXJLH :V]\VWNLH HOHPHQW\ V\VWHPX SRVLDGDMÄ&#x2026; GHNODUDFMH ]JRGQRÄ&#x17E;FL ] QRUPÄ&#x2026; 31 (1 GRW\F]Ä&#x2026;FÄ&#x2026; SURZDG]HQLD SU]HZRGyZ QD NRU\WDFK NDEORZ\FK =ĂĄÄ&#x2026;F]D ]DWU]DVNRZH JZDUDQWXMÄ&#x2026; ÄŞH Z\NRQDQH SRĂĄÄ&#x2026;F]HQLD Z]GĂĄXÄŞQH VÄ&#x2026; WDNÄŞH EDUG]LHM
Innowacyjna technologia 3D w korytach kablowych Magic zwiÄ&#x2122;kszajÄ&#x2026;ca ich wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci mechaniczne przy zwiÄ&#x2122;kszonej wentylacji przewodĂłw.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
PRODUKTY Fachowego Elektryka
! K I L K ... e w o i got
Fot. 2.
Opatentowany system poล ฤ czeล wzdล uลผnych koryt RKS-Magicยฎ.
! K I L K . . . e ow t o g i
Fot. 3.
Opatentowany system poล ฤ czeล wzdล uลผnych koryt siatkowych GR-Magicยฎ.
RGSRUQH QD ZVWU]ฤ V\ L ZLEUDFMH ']Lฤ NL WHPX V\VWHPRZL รกฤ F]HQLD NRU\W PRฤชOLZH MHVW WDNฤชH ]DFKRZDQLH FLฤ JรกRฤ FL HOHNWU\F]QHM FDรกHM WUDV\ EH] ]DVWRVRZDQLD GRGDWNRZ\FK HOHPHQWyZ WDNLFK MDN QS PRVWNL F]\ GRGDWNRZH SRรกฤ F]HQLD Z\UyZQDZF]H FR SRWZLHUG]DMฤ VSHFMDOQH UDSRUW\ ] EDGDฤ SU]HSURZDG]RQH SU]H] QLH]DOHฤชQH ODERUDWRULD : FHOX ]DEH]SLHF]HQLD NRU\W NDEORZ\FK SU]HG NRUR]Mฤ Z\NRQXMH VLฤ MH Z NLONX URG]DMDFK SRZรกRN F\QNRZ\FK WM RF\QN 6HQG]LPLUD RF\QN RJQLRZR ]DQXU]HQLRZ\ RUD]
Fot. 4.
Aprobata Techniczna, Certy๏ฌ kat Zgodnoล ci oraz ล wiadectwo Dopuszczenia CNBOP โ dokumenty niezbฤ dne dla inspektora przy odbiorze tras o klasy๏ฌ kacji ogniowej E30/E90.
Z ZHUVMDFK ]H VWDOL QLHUG]HZQHM L NZDVRRGSRUQHM D GRGDWNRZR LVWQLHMH PRฤชOLZRฤ รผ SRPDORZDQLD WUDV QD NRORU\ ] SDOHW\ 5$/ FR SR]ZDOD QD ]DVWRVRZDQLH V\VWHPX Z QLHPDO NDฤชG\FK ZDUXQNDFK 3RQDGWR NRU\WND VLDWNRZH *5 0DJLFยฎ SURGXNXMH VLฤ Z ZHUVML ร 7LWDQ /RRNยด WR DWUDNF\MQD ZL]XDOQLH ZHUVMD NRU\W Z RF\QNX JDOZDQLF]Q\P GR ]DVWRVRZDฤ ZHZQฤ WU] EXG\QNyZ SRVLDGDMฤ FD Z\JOฤ G ]EOLฤชRQ\ GR VWDOL QLHUG]HZQHM .RU\WD NDEORZH 2%2 MDNR QLHOLF]QH SURGXNW\ WHJR W\SX GRVWฤ SQH QD QDV]\P U\QNX ]RVWDรก\ SU]HEDGDQH UyZQLHฤช SRG Nฤ WHP NRPSDW\ELOQRฤ FL HOHNWURPDJQHW\F]QHM W]Q RJUDQLF]DQLD ZSรก\ZX ]HZQฤ WU]QHJR SROD HOHNWURPDJQHW\F]QHJR QD SU]HZRG\ XPLHV]F]RQH ZHZQฤ WU] NRU\W )LUPD 2%2 %HWWHUPDQ SRVLDGD &HUW\ยฟNDW =JRGQRฤ FL &1%23 QU RUD] ฤ ZLDGHFWZR 'RSXV]F]HQLD &1%23 QU VSHรกQLDMฤ F ZV]\VWNLH Z\PDJDQLD GOD WUDV NDEORZ\FK VรกXฤชฤ F\FK SURZDG]HQLX NDEOL L SU]HZRGyZ ] SRGWU]\PDQLHP IXQNFML ( ( ฤ ZLDGHFWZR 'RSXV]F]HQLD &1%23 QD ]DPRFRZDQLD SU]HZRGyZ L NDEOL HOHNWU\F]Q\FK RUD] ฤ ZLDWรกRZRGRZ\FK VWRVRZDQ\FK GR ]DVLODQLD L VWHURZDQLD XU]ฤ G]HQLDPL VรกXฤชฤ F\PL RFKURQLH SU]HFLZ-
SRฤชDURZHM MHVW GRNXPHQWHP QLH]Eฤ GQ\P GR RGELRUX WHJR W\SX LQVWDODFML QD EXGRZLH SU]H] LQVSHNWRUD 1RZH UR]ZLฤ ]DQLD ]DZDUWH Z QDMQRZV]HM $SUREDFLH 7HFKQLF]QHM &1%23 VWDQRZLฤ FHM RGQLHVLHQLH GR &HUW\ยฟNDWX L ฤ ZLDGHFWZD 'RSXV]F]HQLD SRV]HU]DMฤ PRฤชOLZRฤ FL VWRVRZDQLD WUDV 2%2 RSUyF] LQVWDODFML VWDQGDUGRZ\FK UyZQLHฤช Z Z\PDJDMฤ F\FK LQVWDODFMDFK ] SRGWU]\PDQLHP IXQNFML ( ( ZJ QRUP\ ',1 Podsumowanie :V]\VWNLH HOHPHQW\ .DEORZ\FK 6\VWHPyZ 1Rฤ Q\FK SRVLDGDMฤ 'HNODUDFMH =JRGQRฤ FL &( SRWZLHUG]DMฤ Fฤ ]JRGQRฤ รผ SURGXNWyZ ] QRUPฤ 31 (1 RUD] ]KDUPRQL]RZDQฤ G\UHNW\Zฤ QLVNRQDSLฤ FLRZฤ /9' 3U]HV]รก\ UyZQLHฤช Z QLH]DOHฤชQ\P ODERUDWRULXP ย WHVW\ FLฤ JรกRฤ FL HOHNWU\F]QHM ย WHVW\ NRPSDW\ELOQRฤ FL HOHNWURPDJQHW\F]QHM (0& ย WHVW\ REFLฤ ฤชHQLRZH ย WHVW\ SRZรกRN Z NRPRU]H VROQHM NWyUH WR SRWZLHUG]DMฤ LFK QDMZ\ฤชV]ฤ MDNRฤ รผ L ]QDNRPLWH SDUDPHWU\ WHFKQLF]QH
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
35
PRZEGLĄD Fachowego Elektryka
Przegląd wyłączników nadprądowych Producent
BEMKO Sp. z o.o.
BEMKO Sp. z o.o.
Handlowa nazwa produktu
S7-1P
S7-3P
Sposób montażu
szyna DIN/TH/TS 35
szyna DIN/TH/TS 35
Napięcie znamionowe [V]
230/400
400
Maksymalne napięcie pracy [V]
440
440
Minimalne napięcie pracy [V]
12
12
Zdolność zwarciowa [kA]
6
6
Prądy znamionowe [A]
2, 4, 6, 10, 16, 20, 25, 32, 40, 50, 63
6, 10, 16, 20, 25, 32, 40, 50, 63
Bieguny
1P
3P
Charakterystyki wyzwalania
B, C
B, C
Klasa ograniczenia energii
3
3
Trwałość mechaniczna (ilość przestawień)
20 tys.
20 tys.
Trwałość łączeniowa (ilość łączeń)
10 tys.
10 tys.
Temperatura pracy [°C]
od -5 do 40
od -5 do 40
Pozycja pracy
dowolna
dowolna
Szerokość modułu [mm]
1 × 17
3 × 17
Akcesoria
-
-
Cechy charakterystyczne
możliwość plombowania, wskaźnik położenia styków, możliwość stosowania szyn łączeniowych (góra i dół)
możliwość plombowania, wskaźnik położenia styków, możliwość stosowania szyn łączeniowych (góra i dół)
Certyfikaty i normy
TUV, CE, EN60898
TUV, CE, EN60898
36
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
PRZEGLĄD Fachowego Elektryka
Przegląd wyłączników nadprądowych CHINT
ETI Polam Sp. z o.o.
ETI Polam Sp. z o.o.
NB1-63
ETIMAT 10
ETIMAT 10 (80-125A)
szyna TH-35
szyna montażowa TH-35 (DIN)
szyna montażowa TH-35 (DIN)
240/415
230/400 V 50 Hz, max. 60 V DC
230/400 V 50 Hz, max. 60 V DC
440
440
12 V AC
12 V AC
6, 10
10 kA (wg PN-IEC 60898) 15 kA (wg PN-IEC 60947-2)
10 kA (wg PN-IEC 60898) 80 A,100 A - 20 kA (wg PN-IEC 60947-2) 125 A - 15 kA (wg PN-IEC 60947-2)
1, 2, 3, 4, 6, 10, 13, 16, 20, 25, 32, 40, 50, 63
od 0,5 do 63
80, 100, 125
1P, 2P, 3P, 4P
1, 1+N, 2, 3, 3+N
1, 2, 3, 3+N
B, C, D
B, C, D
C, D
3
3
3
20 tys.
20 tys.
20 tys.
8 tys.
10 tys.
10 tys.
od -5 do 40
od -25 do 55
od -25 do 50
dowolna
dowolna
dowolna
18
18
27
styki pomocnicze XF9, styki alarmowe XF9J, wyzwalacz napięciowy S9, wyzwalacz podnapięciowy V9
styki pomocnicze PS, wyzwalacz wzrostowy DA, zaślepka do plombowania zacisków, zaślepka do zakrywania zacisków
styki pomocnicze PS, wyzwalacz wzrostowy DA
- klips do zapinania na szynie TH-35 umożliwiający prosty montaż i demontaż aparatu bez konieczności odkręcania całej grupy aparatów. - okienko rewizyjne jednoznacznie opisujące stan styków wyłącznika oraz oznaczenie na dźwigni wskazujące stan wyłącznika, - szczeliny dylatacyjne, których funkcją polepszenie cyrkulacji powietrza w rozdzielnicy, - zacisk z przysłoną ochronną zapieniającą większe bezpieczeństwo przy okablowaniu.
możliwość łączenia modułów za pomocą izolowanej szyny mostkującej z obu stron – góra i dół
wskaźnik położenia styków głównych
CE, IEC/EN 60898-1
Certyfikat Zgodności z Dyrektywą Niskonapięciową, znak bezpieczeństwa B PN-IEC 60898 PN-IEC 60947-2
Certyfikat Zgodności z Dyrektywą Niskonapięciową, PN-IEC 60898 PN-IEC 60947-2
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
37
PRZEGLĄD Fachowego Elektryka
Przegląd wyłączników nadprądowych Producent
KANLUX S.A.
KANLUX S.A.
Handlowa nazwa produktu
KS6 B16/1 04416
KS6 B10/1 04414
Sposób montażu
szyna DIN 35 mm
szyna DIN 35 mm
Napięcie znamionowe [V]
230/400 V AC
230/400 V AC
Maksymalne napięcie pracy [V]
240/400 V AC
240/400 V AC
Minimalne napięcie pracy [V]
220/380 V AC
220/380 V AC
Zdolność zwarciowa [kA]
6
6
Prądy znamionowe [A]
16
10
Bieguny
1
1
Charakterystyki wyzwalania
B
B
Klasa ograniczenia energii
3
3
Trwałość mechaniczna (ilość przestawień)
4 tys.
4 tys.
Trwałość łączeniowa (ilość łączeń)
4 tys.
4 tys.
Temperatura pracy [°C]
od -5 do +40
od -5 do +40
Pozycja pracy
pionowa
pionowa
Szerokość modułu [mm]
17,8
17,8
Akcesoria
brak
brak
Cechy charakterystyczne
brak
brak
Certyfikaty i normy
zgodność z normami EN60898-1/IEC60898-1
zgodność z normami EN60898-1/IEC60898-1
38
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
PRZEGLĄD Fachowego Elektryka
Przegląd wyłączników nadprądowych Hager
Hager
Wyłączniki nadprądowe serii MxNxxxE
Wyłączniki nadprądowe serii NxNxxx
szyna TS 35 mm
szyna TS 35 mm
230/400 V AC
230/400 V AC
240/415 V +10% - wyłącznik jednobiegunowy 415 V +10% - wyłącznik wielobiegunowy
240/415 V +10% - wyłącznik jednobiegunowy 415 V +10% - wyłącznik wielobiegunowy
50 V AC
50 V AC
Icn = 6000 A, zgodnie z PN-EN 60898-1
Icn = 10 000 A, zgodnie z PN-EN 60898-1, Icu = 15 kA zgodnie z PN-EN 60947-2
0,5 - 63
0,5 - 63
1, 2, 3, 4, 1+N
1, 2, 3, 4, 1+N, 3+N
B, C
B, C, D
3
3
20 tys. cykli (otwieranie/zamykanie), bez obciążenia
20 tys. cykli (otwieranie/zamykanie), bez obciążenia
10 tys. cykli (otwieranie/zamykanie) dla In ≤ 25 A 6 tys. cykli (otwieranie/zamykanie) dla In ≤ 63 A
10 tys. cykli (otwieranie/zamykanie), zgodnie z PN-EN 60898-1
od -25 do +60
od -25 do +60
dowolna
dowolna
17,5
17,5
napędy zdalne, wyzwalacze, styki pomocnicze i sygnalizacyjne, blokady, szyny grzebieniowe pionowe i poziome
napędy zdalne, wyzwalacze, styki pomocnicze i sygnalizacyjne, blokady, szyny grzebieniowe pionowe i poziome
stopień ochrony IP2X, pole opisowe z klapką zabezpieczającą, współpraca z systemem szyn grzebieniowych pionowych i poziomych, certyfikat badania jakości wydany przez BBJ-SEP
stopień ochrony IP2X, pole opisowe z klapką zabezpieczającą, współpraca z systemem szyn grzebieniowych pionowych i poziomych, otwieralne górne i dolne klipsy montażowe, certyfikat VDE
Znak „B” BBJ-SEP, CE, PN-EN 608981-1
VDE, CE, PN-EN 608981-1, PN-EN 60947-2
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
39
PROMOCJA
PROGRAMY Fachowego Elektryka
Program do szynoprzewodรณw Eaton - automatyczne generowanie linii 3D Ze wzglฤ du na coraz wiฤ kszฤ iloล ฤ projektรณw jakie powstajฤ w oparciu o szynoprzewody, oraz brak narzฤ dzi, ktรณre w ล atwy i szybki sposรณb pozwolฤ nam na tworzenie rysunkรณw potrzebnych do zamieszczenia ich w projektach, ๏ฌ rma Eaton przygotowaล a program, ktรณry umoลผliwi automatyczne generowanie ich tras w bardzo krรณtkim czasie. :LDGRPR Lฤช F]DV GOD ELXU SURMHNWRZ\FK MHVW VSUDZฤ QDMFHQQLHMV]ฤ D SURMHNW V]\QRSU]HZRGyZ ZUD] ] MHJR ]HVWDZLHQLHP L SHรกQ\P RSLVHP Z\PDJD GXฤชHJR QDNรกDGX SUDF\ : ]ZLฤ ]NX ] W\P SUDJQLHP\ SU]HGVWDZLรผ 3Dฤ VWZX QDU]ฤ G]LH NWyUH Z FDรก\P ]DNUHVLH QDV ] WHJR Z\Uฤ F]\ 1D FKZLOฤ REHFQฤ SURMHNWRZDQLH V]\QRSU]HZRGyZ RJUDQLF]D VLฤ GR QDU\VRZDQLD LFK Z ZHUVML ' RUD] ]URELHQLD GRNรกDGQHJR RSLVX QD U\VXQNX WM RNUHฤ OHQLH ]PLDQ Z\VRNRฤ FL SRGDQLH QD]Z OLQLL 'RGDWNRZR SURMHNW Z\PXV]D UyZQLHฤช Z\NRQDQLH SRGVWDZRZ\FK REOLF]Hฤ WM VSDGNL QDSLฤ รผ RUD] SRGDQLH FDรกNRZLWHM ZDJL 1DU]ฤ G]LH MDNLH PDP\ SU]\MHPQRฤ รผ ]DSURSRQRZDรผ 3Dฤ VWZX SRQLฤชHM SR]ZDOD QD DXWRPDW\F]QH JHQHURZDQLH JRWRZ\FK RGFLQNyZ Z ZHUVML ' ZUD] ] SRGDQLHP LFK QD]Z\ Z\VRNRฤ FL L SRGVWDZRZ\FK SDUDPHWUyZ WHFKQLF]Q\FK REOLF]Hฤ : FHOX UR]SRF]ฤ FLD SURMHNWRZDQLH QDOHฤช\ ]DGDรผ SRGVWDZRZH SDUDPHWU\ GRW\F]ฤ FH SUฤ GyZ ]QDPLRQRZ\FK RUD] LORฤ FL SU]HZRGQLNyZ MDNLH FKFHP\ Xฤช\รผ Z SURMHNFLH U\V 1DVWฤ SQLH SU]HFKRG]ฤ F GR ]DNรกDGNL U\VXQNRZHM PRฤชHP\ VWZRU]\รผ NRPSOHWQ\ SURMHNW -DN ZLDGRPR RG QDMPรกRGV]\FK ODW NDฤชG\ RGFLQHN PD VZyM SRF]ฤ WHN L NRQLHF 1LH LQDF]HM MHVW SU]\ SURMHNWRZDQLX V]\QRSU]HZRGyZ JG]LH SXQNWDPL VNUDMQ\PL Vฤ JรกRZLFH GR UR]G]LHOQLF\ JรกRZLFH GR WUDQVIRUPDWRUD D GOD OLQLL
40
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Rys. 1. Rozpoczynajฤ c projektowanie naleลผy zadaฤ podstawowe parametry dotyczฤ ce prฤ dรณw znamionowych oraz iloล ci przewodnikรณw, jakie chcemy uลผyฤ w projekcie.
Rys. 2. Program sam generuje poล ฤ czenie w formie 3D
PROGRAMY Fachowego Elektryka
G\VWU\EXF\MQ\FK JรกRZLFH NDEORZH L SRNU\Z\ NRฤ FRZH :VWDZLHQLH NDฤชGHM ] QLFK PRฤชH E\รผ SRSU]HG]RQH ]DLPSOHPHQWRZDQLHP EORNX WUDQVIRUPDWRUD RUD] SROD UR]G]LHOQLF\ R GRZROQ\P Z\PLDU]H 1DVWฤ SQLH PDMฤ F ZVWDZLRQH RE\GZLH JรกRZLFH SURJUDP VDP JHQHUXMH LFK SRรกฤ F]HQLH Z IRUPLH ' U\V SU]\JRWRZXMฤ F MHGQRF]Hฤ QLH LFK ]HVWDZLHQLH PDWHULDรกRZH GRVWฤ SQH GR ฤ FLฤ JQLฤ FLD Z IRUPDFLH ;/6 7UDVฤ Z\JHQHURZDQHM OLQLL PRฤชHP\ XVWDODรผ GRZROQLH GRGDMฤ F SXQNW\ SRฤ UHGQLH SU]H] NWyUH GDQD WUDVD PD SU]HFKRG]Lรผ .DฤชG\ SXQNW PD PRฤชOLZRฤ รผ ]DGDQLD Z\VRNRฤ FL QD NWyUHM FKFHP\ SURZDG]Lรผ V]\QRSU]HZyG )XQNFMD WD PD V]F]HJyOQH ]QDF]HQLH SU]\ SURMHNWRZDQLX GรกXฤชV]\FK OLQLL JG]LH QD WUDVLH ]QDMGXMH VLฤ ZLHOH NROL]ML NWyUH QDOHฤช\ RPLMDรผ 3RQDGWR SRGZyMQH NOLNQLฤ FLH NDฤชGHJR HOHPHQWX XPRฤชOLZLD ]PLDQฤ LFK GรกXJRฤ FL ] DXWRPDW\F]Q\P GRSDVRZDQLHP FDรกHM WUDV\ ZVWDZLHQLH EDULHU RJQLRZ\FK RUD] GDMH PRฤชOLZRฤ รผ ZVWDZLHQLD VNU]\QNL RGSรก\ZRZHM R GRZROQ\P SUฤ G]LH ]QDPLRQRZ\P 3URJUDP DXWRPDW\F]QLH JHQHUXMH QD U\VXQNX QD]Zฤ NDฤชGHM VWZRU]RQHM OLQLL Z\VRNRฤ รผ MHM SURZDG]HQLD QD FDรกHM GรกXJRฤ FL U\V RUD] SR]ZDOD QD RGF]\WDQLH SRGVWDZRZ\FK SDUDPHWUyZ L REOLF]Hฤ 3URJUDP SRVLDGD IXQNFMH NWyUH XPRฤชOLZLDMฤ SRSU]H] ZVWDZLHQLH ]DOHGZLH GZyFK HOHPHQWyZ Z\JHQHURZDQLH NRPSOHWQHJR U\VXQNX ' ] GRNรกDGQ\P RSLVHP RNUHฤ ODMฤ F\P V]F]HJyรก\ MHJR SURZDG]HQLD RUD] SU]\JRWRZDQLHP ]HVWDZLHQLD HOHPHQWyZ JRWRZHJR GR ]DPLHV]F]HQLD Z SURMHNFLH &]DV MDNL MHVW GR WHJR SRWU]HEQ\ MHVW F]ฤ VWR NUyWV]\ RG QDU\VRZDQLD ]Z\NรกHM OLQLL ' GOD NWyUHM QDOHฤช\ SU]\JRWRZDรผ SHรกQ\ RSLV L ]URELรผ REOLF]HQLD 3ODWIRUPD U\VXQNRZD QD MDNLHM ED]XMH SURJUDP MHVW RSDUWD QD PRGXOH &$'ยถRZVNLP L XPRฤชOLZLD SRGSLฤ FLH GRZROQHJR SRGNรกDGX EXGRZODQHJR U\V 3RQDGWR SURJUDP MHVW ]XSHรกQLH DXWRQRPLF]Q\ XPRฤชOLZLDMฤ F\ RWZDUFLH SURMHNWX Z GRZROQ\P SURJUDPLH &$'ยถRZVNLP EH] RJUDQLF]Hฤ QD ฤชDGQHJR SURGXFHQWD
Rys. 3. Program automatycznie generuje na rysunku nazwฤ kaลผdej stworzonej linii i wysokoล ฤ jej prowadzenia na caล ej dล ugoล ci.
: FHOX RWU]\PDQLD SURJUDPX SURVLP\ R NRQWDNW ] QDMEOLฤชV]\P RGG]LDรกHP OXE SU]HGVWDZLFLHOHP ยฟUP\ (DWRQ :UD] ] SURJUDPHP JZDUDQWXMHP\ UyZQLHฤช SRPRF WHFKQLF]Qฤ GRW\F]ฤ Fฤ MHJR REVรกXJL Maciej Purol
Rys. 4. Platforma rysunkowa programu opiera siฤ na module CADโ owskim.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
41
INTELIGENTNY F]Ä&#x2013;ÄźÄ&#x2026;
budynek
DUW\NXĂĄX
Wizualizacja systemu KNX
SU]HF]\WDM QD
www.fachowy elektryk.pl
edukacja - wprowadzenie do systemu
â&#x20AC;&#x201C; realizacja praktyczna
cz. 2
Systemy wizualizacji dla automatyki budynku sÄ&#x2026; elementem graďŹ cznie reprezentujÄ&#x2026;cym stany poszczegĂłlnych obwodĂłw. Oferowane przez róşnych producentĂłw prezentujÄ&#x2026; czÄ&#x2122;sto ogromne moĹźliwoĹ&#x203A;ci programistyczne nastrÄ&#x2122;czajÄ&#x2026;c jednoczeĹ&#x203A;nie wielu kĹ&#x201A;opotĂłw podczas programowania. W celu przybliĹźenia jednego z typowych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; i przekazania podstaw do wĹ&#x201A;asnych eksperymentĂłw z tego typu aplikacjami w artykule przedstawione zostanÄ&#x2026; podstawowe etapy projektowania aplikacji wizualizacyjnej na przykĹ&#x201A;adzie programu JUNG Facility Pilot 3.
:L]XDOL]DFMD ED]XMH QD SURMHNFLH V\VWHPX DXWRPDW\NL 1D SRGVWDZLH MHJR IXQNFMRQDOQRÄ&#x17E;FL UHDOL]RZDQH EÄ&#x160;GÄ&#x2026; RELHNW\ ZLGRF]QH QD HNUDQLH JUDÂżF]Q\P RG]ZLHUFLHGODMÄ&#x2026;F\P G]LDĂĄDQLH DXWRPDW\NL GRPX 3URMHNW GR NWyUHJR UHDOL]RZDQD EÄ&#x160;G]LH SU]\NĂĄDGRZD ZL]XDOL]DFMD PRÄŞQD SREUDĂź ]H VWURQ\ LQWHUQHWRZHM www. knxpolska.org Z ]DNĂĄDGFH Ă&#x201E;)DFKRZ\ (OHNWU\N´ : SURMHNFLH ]UHDOL]RZDQR VWHURZDQLH L ZL]XDOL]DFMÄ&#x160; QDVWÄ&#x160;SXMÄ&#x2026;F\FK IXQNFML Z QDZLDVDFK SRGDQR DGUHV\ JUXSRZH ]UHDOL]RZDQH Z SURJUDPLH (76 6WHURZDQLH RÄ&#x17E;ZLHWOHQLHP JĂĄyZnym Â&#x201E; ]DĂĄÄ&#x2026;F] Z\ĂĄÄ&#x2026;F] Âą Â&#x201E; MDÄ&#x17E;QLHM FLHPQLHM Âą Â&#x201E; XVWDZLHQLH ZDUWRÄ&#x17E;FL Âą Â&#x201E; SRWZLHUG]HQLH VWDQX ]DĂĄÄ&#x2026;F]HQLD Z\ĂĄÄ&#x2026;F]HQLD Âą
42
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Â&#x201E; SRWZLHUG]HQLH VWDQX ZDUWRÄ&#x17E;FL Âą
6WHURZDQLH RÄ&#x17E;ZLHWOHQLHP ERF]Q\P NLQkiet) Â&#x201E; ]DĂĄÄ&#x2026;F] Z\ĂĄÄ&#x2026;F] Âą Â&#x201E; SRWZLHUG]HQLH VWDQX ]DĂĄÄ&#x2026;F]HQLD Z\ĂĄÄ&#x2026;F]HQLD Âą 6WHURZDQLH UROHWÄ&#x2026; Â&#x201E; SRGQRV]HQLH RSXV]F]DQLH UROHW\ Âą Â&#x201E; ]DWU]\P\ZDQLH UROHW\ Âą 6WHURZDQLH WHPSHUDWXUÄ&#x2026; Â&#x201E; SRPLDU WHPSHUDWXU\ Z SRNRMX Âą
Rys. 1.
Â&#x201E;
UR]ND] VWHURZDQLH ]DZRUHP RJU]HZDQLD Âą :V]\VWNLH UR]ND]\ SU]HV\ĂĄDQH VÄ&#x2026; RG SU]\FLVNX VWHUXMÄ&#x2026;FHJR GR HOHPHQWyZ Z\NRQDZF]\FK ]D SRPRFÄ&#x2026; DGUHVyZ JUXSRZ\FK NWyUH VÄ&#x2026; QDMZDÄŞQLHMV]\P HOHPHQWHP XPRÄŞOLZLDMÄ&#x2026;F\P NRPXQLNDFMÄ&#x160; SRPLÄ&#x160;G]\ ZL]XDOL]DFMÄ&#x2026; D V\VWHPHP VWHURZDQLD 'OD SRWU]HE ZL]XDOL]DFML SRWU]HEQ\ MHVW RSLV\ZDQ\ Z SRSU]HGQLHM F]Ä&#x160;Ä&#x17E;FL DUW\NXĂĄX SOLN ]DZLHUDMÄ&#x2026;F\ VSLV DGUHVyZ JUXSRZ\FK ZUD] ] W\SDPL GDQ\FK SU]\SLVDQ\FK RELHN-
Spis grup adresowych wraz z typami obiektĂłw komunikacyjnych.
INTELIGENTNY budynek
WyZ NRPXQLNDF\MQ\FK :V]\VWNLH LQIRUPDFMH ]DZDUWH Vฤ Z SOLNX ร 3URMHNW (76 HVIยด U\V Etap 1 โ instalacja programu JUNG Facility Pilot 3 3U]\NรกDGRZD ZL]XDOL]DFMD ]UHDOL]RZDQD MHVW ]D SRPRFฤ RSURJUDPRZDQLD -81* )DFLOLW\ 3LORW NWyUH PRฤชH E\รผ ]DLQVWDORZDQH QD GRZROQ\P NRPSXWHU]H NODV\ 3& ] ]DLQVWDORZDQ\P V\VWHPHP RSHUDF\MQ\P Windowsยฉ 3OLN LQVWDODF\MQ\ SURJUDPX XGRVWฤ SQLRQ\ ]RVWDรก Z ZHUVML GHPRQVWUDcyjnej na stronie internetowej www.knxpolska.org Z ]DNรกDGFH ร )DFKRZ\ (OHNWU\Nยด 3RVLDGD RQ SHรกQฤ IXQNFMRQDOQRฤ รผ MHGQDN RJUDQLF]RQ\ MHVW F]DVRZR ,QVWDODFMD SURJUDPX SU]HELHJD Z VSRVyE DQDORJLF]Q\ GR VWDQGDUGRZ\FK DSOLNDFML SUDFXMฤ F\FK Z V\VWHPLH :LQGRZV .RQLHF]QH MHVW Z\EUDQLH ฤ FLHฤชNL GR PLHMVFD Z NWyU\P ]DLQVWDORZDQD ]RVWDQLH DSOLNDFMD ยฑ ]DOHFDQH MHVW SR]RVWDZLHQLH GRP\ฤ OQHM ฤ FLHฤชNL GRVWฤ SX L SRWZLHUG]HQLX ZDUXQNyZ OLFHQFML 3R XUXFKRPLHQLX SURJUDPX ร -81* )DFLOLW\ 3LORW FRQWURO SDQHOยด QD HNUDQLH RWZDUWH ]RVWDQLH RNQR ] PRGXรกDPL GRVWฤ SQ\PL Z DSOLNDFML U\V 'R UHDOL]DFML ZL]XDOL]DFML QLH]Eฤ GQH Vฤ ย .1; HGLWRU ย 3URFHVV PRGHO HGLWRU ย 9LVXDOL]DWLRQ HGLWRU Etap 2 โ import projektu z programu ETS4 3UDFฤ ] SURJUDPHP UR]SRF]\QDP\ RG SU]HND]DQLD GDQ\FK REUD]XMฤ F\FK V\VWHP VWHURZDQLD GR ZL]XDOL]DFML : W\P FHOX SRSU]H] GZXNURWQH NOLNQLฤ FLH XUXFKDPLDP\ PRGXรก ร .1; HGLWRUยด 2WZDUWH ]RVWDQLH RNQR U\V Z NWyU\P WZRU]\P\ QRZ\ 1HZ SURMHNW SURFHVX ZL]XDOL]DFML 3RGDMHP\ QD]Zฤ :L]XDOL]DFMD )DFKRZ\ (OHNWU\N L SRWZLHUG]DP\ QDFLVNDMฤ F SU]\FLVN ร &UHDWHยด 1DVWฤ SQLH XUXFKDPLDP\ XWZRU]RQ\ SURMHNW D Z QRZR RWZDUW\P RNQLH HG\WRUD .1; ] PHQX ร )LOHยด Z\ELHUDP\ RSFMฤ ร ,PSRUW (76 SURMHFWยซยด U\V 2SHUDFMD WD XPRฤชOLZLD RGF]\WDQLH GDQ\FK SU]HND]DQ\FK ] SURMHNWX V\VWHPX VWHURZDQLD XWZRU]RQHJR Z SURJUDPLH (76 'DQH SU]HND]\ZDQH Vฤ ]D SRPRFฤ SOLNX ร 3URMHNW (76 HVIยด
Rys. 2.
Moduล y dostฤ pne w programie JUNG Facility Pilot 3.
Rys. 3.
Tworzenie nowego projektu wizualizacji.
Rys. 4.
Sposรณb przekazywania danych z projektu ETS4 do programu wizualizacyjnego.
Rys. 5.
Mody๏ฌ kacja typรณw danych komunikacyjnych.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
43
INTELIGENTNY budynek
Rys. 6a. Widok poprawnie ustalonych parametrów przedstawiony został na rysunkach - grupa oświetlenia.
Rys. 6b. Widok poprawnie ustalonych parametrów przedstawiony został na rysunkach - grupa sterowania roletami.
Rys. 6c. Widok poprawnie ustalonych parametrów przedstawiony został na rysunkach - grupa sterowania ogrzewaniem
Rys. 7.
Tworzenie projektu modelu procesu.
44
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
INTELIGENTNY budynek
Rys. 8.
Uzupełnianie właściwości projektu modelu procesu.
Etap 3 – przygotowanie zmiennych komunikacyjnych 3R ZVND]DQLX L RWZDUFLX SOLNX ] GDQ\PL QDOHĪ\ VSUDZG]Lü L HZHQWXDOQLH ]PRG\¿NRZDü W\S\ GDQ\FK NRPXQLNDF\MQ\FK NROXPQD Ä'DWD SRLQW W\SH´ SRV]F]HJyOQ\FK ]PLHQQ\FK ZSURZDG]DQ\FK GR ZL]XDOL]DFML DGUHVyZ JUXSRZ\FK RUD] VSUHF\]RZDü
Rys. 9.
MHGQRVWNĊ NROXPQD ÄXQLW´ Z NWyUHM Z\UDĪRQH Vą ]PLHQQH NRPXQLNDF\MQH 1DOHĪ\ ]DXZDĪ\ü ĪH F]ĊĞü GDQ\FK PDP SRSUDZQLH ]LQWHUSUHWRZDQH W\S\ MHGQDN SR]RVWDáH QDOHĪ\ VSUHF\]RZDü UĊF]QLH U\V :LGRN SRSUDZQLH XVWDORQ\FK SDUDPHWUyZ SU]HGVWDZLRQ\ ]RVWDá QD U\V D ± JUXSD RĞZLHWOHQLD E ± JUXSD VWHURZDQLD UROHWDPL RUD] F ± JUXSD VWHURZDQLD RJU]HZDQLHP
Etap 4 – utworzenie modelu procesu .ROHMQ\P HWDSHP MHVW XWZRU]HQLH PRGHOX SURFHVX V\VWHPX VWHURZDQLD : W\P FHOX ] SR]LRPX JáyZQHJR RNQD SURJUDPX RWZLHUDP\ PRGXá Ä3URFHV PRGXO HGLWRU´ : RNQLH PRGHOX SURFHVX ] PHQX Ä)LOH´ Z\ELHUDP\ RSFMĊ Ä3URMHFWV«´ L WZRU]\P\ QRZ\ SURMHNW U\V L -DNR QD]ZĊ SURMHNWX ZSLVXMHP\ Ä:L]XDOL]DFMD )DFKRZ\ (OHNWU\N´ 1DVWĊSQLH ]DWZLHUG]DP\ SU]\FLVNLHP Ä&UHDWH´ 1DVWĊSQLH XUXFKDPLDP\ XWZRU]RQ\ SURMHNW PRGHOX SURFHVX L SU]\SLVXMHP\ GR QLHJR XWZRU]RQ\ ZF]HĞQLHM SURMHNW .1; R QD]ZLH Ä:L]XDOL]DFMD )DFKRZ\ (OHNWU\N´ L ]DWZLHUG]DP\ SU]\FLVNLHP Ä2.´ U\V : RNQLH PRGHOX SURFHVX PRĪOLZH MHVW SUHF\]RZDQLH ZDUWRĞFL MDNLH SU]\MPXMH ]PLHQQD SURFHVRZD Z WUDNFLH VWDUWX G]LDáDQLD L V\WXDFML DZDU\MQ\FK SUDF\ ZL]XDOL]DFML 0RĪQD WX SU]\SLV\ZDü DUFKLZD L Z\NUHV\ ]PLHQQ\FK SUHF\]RZDü V\WXDFMH DODUPRZH MDNLH RVLąJDQH Vą SU]H] ZDUWRĞFL ]PLHQQ\FK RUD] XVWDODü SUHF\]MĊ LFK Z\ĞZLHWODQLD 3U]\NáDGRZD NRQ¿JXUDFMD SU]HGVWDZLRQD ]RVWDáD QD U\V 7DN SU]\JRWRZDQ\ PRGHO SURFHVX MHVW JRWRZ\ GR Z\NRU]\VWDQLD Z HG\WRU]H ZL]XDOL]DFML
Przypisywanie zmiennych komunikacyjnych wizualizowanego systemu do modelu procesu.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
45
INTELIGENTNY budynek
Rys. 10. Kon๏ฌ guracja zmiennej w modelu procesu.
Rys. 11. Utworzenie projektu wizualizacji.
Rys. 12. Kojarzenie modelu procesu z edytorem wizualizacji.
46
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Etap 5 โ realizacja wizualizacji. = JรกyZQHJR RNQD SURJUDPX -81* )DFLOLW\ 3LORW XUXFKDPLDP\ PRGXรก ร 9LVXDOL]DWLRQ HGLWRUยด 1DVWฤ SQLH RWZLHUDP\ QDV]ฤ ZL]XDOL]DFMฤ Z RNQLH ร 9LVXDOL]DWLRQ HGLWRUยด SRSU]H] GZXNURWQH NOLNQLฤ FLH QD QD]ZLH ร :L]XDOL]DFMD )DFKRZ\ (OHNWU\Nยด 3URMHNW ZL]XDOL]DFML PXVL E\รผ VNRMDU]RQ\ ] ZF]Hฤ QLHM SU]\JRWRZDQ\P PRGHOHP SURFHVX ]DZLHUDMฤ F\P LQIRUPDFMH R ZL]XDOL]RZDQ\P V\VWHPLH $E\ WR Z\NRQDรผ QDMHฤช\ SRVWฤ SRZDรผ ]JRGQLH ] NROHMQRฤ FLฤ SU]HGVWDZLRQฤ QD U\V 7DN SU]\JRWRZDQ\ SURJUDP XPRฤชOLZLD UHDOL]DFMฤ VWURQ HNUDQyZ ZL]XDOL]DF\MQ\FK : W\P FHOX ] PHQX ร :RUNVKHHWยด Z\ELHUDP\ RSFMฤ ร :RUNVKHHWV ยด NWyUHM FHOHP MHVW XWZRU]HQLH VWURQ\ ZL]XDOL]DF\MQHM U\V : SU]HGVWDZLRQ\P SU]\NรกDG]LH Eฤ G]LH WR VWURQD UHSUH]HQWXMฤ FD Rฤ ZLHWOHQLH Z 6DORQLH 'R WDN SU]\JRWRZDQHM VWURQ\ ZL]XDOL]DF\MQHM PRฤชHP\ GRGDZDรผ HOHPHQW\ RG]ZLHUFLHGODMฤ FH VWDQ\ SRV]F]HJyOQ\FK RELHNWyZ Z LQVWDODFML (OHPHQW\ Z\ELHUDP\ ] NDWDORJX HOHPHQWyZ ]DNรกDGND ร &DWDORJยด ] SUDZHM VWURQ\ HNUDQX SRSU]H] SU]HQLHVLHQLH LQWHUHVXMฤ F\FK QDV RELHNWyZ JUDยฟF]Q\FK QD WรกR ZL]XDOL]DFML U\V 1DVWฤ SQLH Z WHM VDPHM NDUFLH ร &DWDORJยด ]D SRPRFฤ ]LHORQHM VWU]DรกNL ZLGRF]QH X JyU\ RNQD SU]HFKRG]LP\ GR ZLGRNX ร 3URFHVV GDWDยด 7XWDM SR RWZDUFLX SURMHNWX ร :L]XDOL]DFMD )DFKRZ\ (OHNWU\Nยด PDP\ GR G\VSR]\FML SU]\SLVDQH ZF]Hฤ QLHM DGUHV\ JUXSRZH 3U]HQRV]ฤ F P\V]Nฤ SRV]F]HJyOQH DGUHV\ QD RELHNW\ JUDยฟF]QH UHDOL]XMHP\ SRรกฤ F]HQLH ] V\VWHPHP -HVW WR QDMZDฤชQLHMV]\ HWDS WZRU]HQLD ZL]XDOL]DFML 7ฤ RSHUDFMฤ RNUHฤ ORQH ]RVWDMฤ SRV]F]HJyOQH SU]\SLVDQLD RELHNWyZ JUDยฟF]Q\FK GR IXQNFML Z V\VWHPLH U\V .ROHMQ\P NURNLHP MHVW RNUHฤ OHQLH SDUDPHWUyZ Z\EUDQHJR RELHNWX JUDยฟF]QHJR 1D U\V SU]HGVWDZLRQ\ ]RVWDรก VSRVyE PRG\ยฟNDFML QDMZDฤชQLHMV]HJR ] QLFK F]\OL VSRVyE ]DFKRZDQLD NRPXQLNDFML 0DP\ WX GR Z\ERUX ร XSGDWH RQO\ยด RUD] ร VHQG YDOXHยด 3LHUZV]D RSFMD GRW\F]\ VWDQGDUGRZ\FK RELHNWyZ UHSUH]HQWXMฤ F\FK VWDQ\ IXQNFML UHDOL]RZDQ\FK SU]H] V\VWHP DXWRPDW\NL GUXJD XPRฤชOLZLD Z\V\รกDQLH ] RELHNWX JUDยฟF]QHJR GR V\VWHPX RNUHฤ ORQ\FK VWDQyZ QS ]Dรกฤ F]DQLH Z\รกฤ F]DQLH Rฤ ZLHWOHQLD
INTELIGENTNY budynek
Rys. 13. Utworzenie strony wizualizacyjnej.
Rys. 14. Sposรณb dodawania elementรณw gra๏ฌ cznych do wizualizacji.
%LEOLRWHND HOHPHQWyZ JUDยฟF]Q\FK SR]ZDOD QD ZL]XDOL]RZDQLH VWDQyZ UyฤชQHJR W\SX 3RF]ฤ ZV]\ RG RELHNWyZ MHGQRELWRZ\FK RG]ZLHUFLHGODMฤ F\FK IXQNFMH GZXVWDQRZH D VNRฤ F]\ZV]\ QD Z\NUHVDFK L Z\ฤ ZLHWODF]DFK NWyUH PRฤชQD SRรกฤ F]\รผ ] IXQNFMDPL ZLHORZDUWRฤ FLRZ\PL WDNLPL MDN ZDUWRฤ รผ MDVQRฤ FL WHPSHUDWXU\ F]DVX GDW\ F]\ ]QDNyZ DOIDQXPHU\F]Q\FK 2SUyF] V\PEROL JUDยฟF]Q\FK SU]\JRWRZDQ\FK SU]H] SURGXFHQWD RSURJUDPRZDQLD PRฤชQD GR ZL]XDOL]DFML GRNรกDGDรผ ZรกDVQH U\VXQNL Z W\SRZ\FK IRUPDWDFK JUDยฟF]Q\FK ']Lฤ NL WDNLHPX UR]ZLฤ ]DQLX ZL]XDOL]DFMD QDELHUD LQG\ZLGXDOQHJR FKDUDNWHUX D MHM RVWDWHF]Q\ HIHNW X]DOHฤชQLRQ\ MHVW RG SUHIHUHQFML Xฤช\WNRZQLND : JรกyZQHM ]DNรกDGFH SURMHNWX ZL]XDOL]DFML PHQX ร )RUPDWยด RSFMD ร %DFNJURXQGยด PRฤชQD X]XSHรกQLรผ ZLGRN R ZF]Hฤ QLHM SU]\JRWRZDQH WรกR Z SRVWDFL IRWRJUDยฟL EXG\QNX OXE SRPLHV]F]HQLD 3U]HGVWDZLRQ\ VSRVyE WZRU]HQLD ZL]XDOL]DFML GOD V\VWHPX .1; MHVW SRJOฤ GRZ\ L VรกXฤช\ ]DSR]QDQLX F]\WHOQLND ]H VSRVREHP UHDOL]DFML SU]\NรกDGRZHJR SURMHNWX $E\ PRฤชOLZH E\รกR XWUZDOHQLH ZLDGRPRฤ FL QDE\W\FK SRGF]DV UHDOL]DFML รผZLF]HQLD VXJHURZDQH MHVW MHJR SRZWyU]HQLH Z QRZ\P SURMHNFLH : QDVWฤ SQHM F]ฤ ฤ FL SU]HGVWDZLRQ\ ]RVWDQLH VSRVyE SRรกฤ F]HQLD ]UHDOL]RZDQHM ZL]XDOL]DFML ] V\VWHPHP .1; RUD] VSRVyE MHM G]LDรกDQLD 3RQLHZDฤช HIHNW SUDF\ ZLGRF]Q\ MHVW W\ONR SR SRรกฤ F]HQLX ] V\VWHPHP F]\WHOQLN )DFKRZHJR (OHNWU\ND Eฤ G]LH PLDรก ]GDOQ\ GRVWฤ S GR SU]\JRWRZDQHJR Z W\P FHOX V\VWHPX Andrzej Stachno &HUW\ยฟNRZDQH &HQWUXP 6]NROHQLRZH .1; ,QVW\WXW ,QIRUPDW\NL $XWRPDW\NL L 5RERW\NL
3ROLWHFKQLND :URFรกDZVND Terminy szkoleล KNX: Szkolenie podstawowe KNX 18-21 marca 2014, Wrocล aw 27-30 marca 2014, Warszawa Wizualizacja w systemie KNX Rys. 15. Przypisywanie adresรณw grupowych (komunikacyjnych) do obiektรณw gra๏ฌ cznych wizualizacji oraz parametryzacja wล aล ciwoล ci obiektu.
4-6 kwietnia 2014, Warszawa
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
47
PROMOCJA
INTELIGENTNY budynek
Vision BMS system inteligentnego budynku otwarty na pomysล y Vision BMS to w peล ni polskie rozwiฤ zanie wprowadzone na rynek przez APA Group โ ๏ฌ rmฤ , ktรณra jest gล ฤ boko zakorzeniona w automatyce przemysล owej, przede wszystkim w branลผy motoryzacyjnej. Na bazie doล wiadczeล APA Group stworzyล a system automatyki budynkowej, ktรณry ma wypeล niฤ lukฤ w branลผy IB.
2G VDPHJR SRF]ฤ WNX SURFHVX SURMHNWRZDQLD V\VWHPX V]F]HJyOQ\ QDFLVN ]RVWDรก QDรกRฤชRQ\ QD MHJR VNDORZDOQRฤ รผ RUD] GXฤชฤ HODVW\F]QRฤ รผ 3RZVWDรกD LGHD XQLZHUVDOQRฤ FL V\VWHPX ,% QD]ZDQD SyฤจQLHM LGHฤ 2SHQ 0LQG 2SHQ 0LQG WR SU]HGH ZV]\VWNLP GZLH LVWRWQH
Fot. 1.
Vision BMS moลผe byฤ swobodnie rozwijany poniewaลผ nie blokujฤ go ลผadne ograniczenia sprzฤ towe.
48
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
FHFK\ 3R SLHUZV]H PRฤชOLZRฤ FL NRQยฟJXUDF\MQH 9LVLRQ %06 Vฤ WDN GXฤชH ฤชH LQVWDODWRU]\ ZUD] ] Xฤช\WNRZQLNDPL PRJฤ NUHRZDรผ IXQNFMRQDOQRฤ รผ V\VWHPX GRSDVRZXMฤ F JR LGHDOQLH GR ]DVWRVRZDQHJR RELHNWX 'UXJฤ FHFKฤ MHVW PRฤชOLZRฤ รผ GRVWRVRZDQLD V\VWHPX GR VSHF\ยฟF]Q\FK Z\PDJDฤ NOLHQWD SU]H] GRGDQLH VSHFMDOQLH GOD QLHJR Z\NRQDQ\FK PRGXรกyZ SURJUDPRZ\FK 3RPLPR WDN SRVWDZLRQHJR ]DGDQLD V\VWHP PLDรก E\รผ PRฤชOLZLH SURVW\ Z NRQยฟJXUDFML 1D W\OH SURVW\ DE\ QLH Z\PDJDรก ]QDMRPRฤ FL Mฤ ]\NyZ SURJUDPRZDQLD D FDรกฤ NRQยฟJXUDFMฤ PRฤชQD E\รกR SU]HSURZDG]Lรผ SRSU]H] JUDยฟF]Q\ ยฑ SU]\MD]Q\ LQWHUIHMV =DSURMHNWRZDQ\ ZHGรกXJ SRZ\ฤชV]\FK ]DรกRฤชHฤ V\VWHP PD DQDORJLF]Qฤ VFHQWUDOL]RZDQฤ VWUXNWXUฤ MDN NODV\F]QH V\VWHP\ %06 SU]H]QDF]RQH GR GXฤช\FK RELHNWyZ ] W\P ฤชH ZLฤ NV]\ QDFLVN ]RVWDรก SU]HรกRฤชRQ\ QD MHGQRVWNฤ FHQWUDOQฤ V\VWHPX Z W\P Z\SDGNX NRPSXWHU SU]HP\VรกRZ\ OXE VHUZHURZ\ :\EyU NRPSXWHUD MDNR JรกyZQฤ MHGQRVWNฤ V\VWHPX QLH MHVW SU]\SDGNRZ\ ']Lฤ NL WDNLHPX UR]ZLฤ ]DQLX 9LVLRQ %06 PRฤชH E\รผ Z ]QDNRPLW\ VSRVyE GDOHM UR]ZLMDQ\ Z SU]\V]รกRฤ FL SRQLHZDฤช QLH EORNXMฤ JR ฤชDGQH RJUDQLF]HQLD VSU]ฤ WRZH :\GDMQRฤ FL VWDELOQRฤ FL RUD] EH]SLHF]Hฤ VWZD V\VWHPX EURQL VSHFMDOQLH VNRQยฟJXURZDQ\ Z W\P FHOX V\VWHP :LQGRZV (PEHGGHG V\VWHP RSHUDF\MQ\ SU]H]QDF]RQ\ GR UR]ZLฤ ]Dฤ SU]HP\VรกRZ\FK
:REHF WHJR V\VWHP 9LVLRQ %06 WR SU]HGH ZV]\VWNLP ]DDZDQVRZDQH RSURJUDPRZDQLH VWHURZDQLD EXG\QNLHP D QLH MDN Z SU]\SDGNX LQQ\FK V\VWHPyZ GRVWฤ SQ\FK QD U\QNX ]HVWDZ GHG\NRZDQ\FK GR VWHURZDQLD XU]ฤ G]Hฤ $3$ *URXS Z\SXฤ FLรกD UyZQLHฤช SDNLHW XU]ฤ G]Hฤ NWyUH XPRฤชOLZLDMฤ ]EXGRZDQLH Z SHรกQL IXQNFMRQDOQHJR V\VWHPX ]DU]ฤ G]DQLD EXG\QNLHP 8U]ฤ G]HQLD WH MHGQDN QLH Vฤ QLH]Eฤ GQH D FDรกฤ ร F]ฤ ฤ รผ HOHNWURQLF]Qฤ ยด V\VWHPX PRฤชQD UyZQLH GREU]H ]EXGRZDรผ Z RSDUFLX R VSU]ฤ W ยฟUP WU]HFLFK Struktura Systemu Vision BMS -HGQRVWND FHQWUDOQD IXQNFMRQXMH Z 9LVLRQ %06 MDNR DSOLNDFMD 6&$'$ UR]V]HU]RQD R IXQNFMH FHQWUDOQHJR VWHURZQLND V\VWHPX ']Lฤ NL WDNLHPX SRGHMฤ FLX PRฤชOLZH E\รกR ]UHDOL]RZDQLH SLHUZRWQ\FK ]DรกRฤชHฤ D SRQDGWR 9LVLRQ %06 X]\VNDรก NLOND SR]\W\ZQ\FK FHFK 3LHUZV]ฤ ] QLFK MHVW EDUG]R รกDWZD LQWHJUDFMD ] LQQ\PL V\VWHPDPL OXE SRGV\VWHPDPL ยฑ LQWHJUDFMD MHVW ZUฤ F] QDW\ZQD .DฤชG\ ] V\VWHPyZ SRGรกฤ F]RQ\FK GR 9LVLRQ %06 XMDZQLD VLฤ Z SRVWDFL V]HUHJX GRGDWNRZ\FK RSFML NWyUH ZLGQLHMฤ Z NRQยฟJXUDFML D NWyUH Eฤ G]LH PRฤชQD Z GRZROQ\ VSRVyE SRรกฤ F]\รผ ] SR]RVWDรก\PL IXQNFMDPL 9LVLRQ 3RQDGWR NDฤชG\ ] V\VWHPyZ ]HZQฤ WU]Q\FK LQWHJUXMH VLฤ Z DQDORJLF]Q\ VSRVyE GR LQQ\FK GODWHJR SRSU]H] SR]QDQLH VSRVREX LQWHJUDFML
INTELIGENTNY budynek
Rys. 1.
Schemat systemu Vision BMS.
MHGQHJR SRGV\VWHPX PRฤชQD X]\VNDรผ ZLHG]ฤ QD WHPDW SRGSLฤ FLD V\VWHPX GRZROQHJR W\SX 6SRVyE NRQยฟJXUDFML QLH Z\PDJD ]QDMRPRฤ FL ZHZQฤ WU]Q\FK PDS SDPLฤ FL OXE VSHF\ยฟF]Q\FK GOD GDQHJR SRGV\VWHPX ร DJ 9LVLRQ %06 XGRVWฤ SQLD Z SHรกQL ]UR]XPLDรกH GOD NDฤชGHJR SROHFHQLD NWyUH PRฤชQD Z\GDรผ ]HZQฤ WU]QHPX V\VWHPRZL 3U]\NรกDGRZR PRฤชH WR E\รผ SROHFHQLH ร UR]SRF]QLM QDJU\ZDQLH QD NDPHU]Hยด ร Z\ฤ OLM ZLDGRPRฤ รผ 606 R ]GHยฟQLRZDQHM WUHฤ FLยด OXE ร X]EUyM DODUP Z VWUHยฟH SU]\]LHPLHยด 'UXJฤ EDUG]R ZDฤชQฤ FHFKฤ V\VWHPX MHVW EDUG]R GXฤชD VNDORZDOQRฤ รผ L รกDWZRฤ รผ UR]EXGRZ\ V\VWHPX Z SU]\V]รกRฤ FL OXE ZGUDฤชDQLH V\VWHPX HWDSDPL &HFKD WD Z\QLND ] PRGXรกRZHM EXGRZ\ RSURJUDPRZDQLD 9LVLRQ %06 *รกyZQ\P QLH]Eฤ GQ\P PRGXรกHP V\VWHPX MHVW W]Z UG]Hฤ V\VWHPX DQJ core 5G]Hฤ XGRVWฤ SQLD SRGVWDZRZH HOHPHQW\ LQWHUIHMVX Xฤช\WNRZQLND Z QLP UyZQLHฤช ]DZDUWD MHVW MHGQRVWND ORJLF]QD V\VWHPX ยฑ XPRฤชOLZLDMฤ FD VZRERGQH GHยฟQLRZDQLH VSRVREX G]LDรกD-
QLD V\VWHPX X NOLHQWD RUD] ]HVWDZ QDU]ฤ G]L GLDJQRVW\F]Q\FK )XQNFMRQDOQRฤ รผ UG]HQLD PRฤชQD UR]V]HU]\รผ GRNรกDGDMฤ F PRGXรก\ NWyUH Vฤ RGSRZLHG]LDOQH ]D SHZQฤ JUXSฤ XU]ฤ G]Hฤ OXE LQQH GRGDWNRZH IXQNFMRQDOQRฤ FL 3U]\NรกDGHP PRฤชH E\รผ PRGXรก NDPHU\ NWyU\
NWyU\ Z SRรกฤ F]HQLX ]H VWUXNWXUฤ V\VWHPX XPRฤชOLZLD Z EDUG]R รกDWZ\ VSRVyE ]ORNDOL]RZDQLH Eรกฤ GX L MHJR OLNZLGDFMฤ 3RQLHZDฤช RSURJUDPRZDQLH 9LVLRQ %06 ]QDMGXMH VLฤ Z FHQWUDOQ\P SXQNFLH V\VWHPX PD RQR FDรก\ F]DV ZJOฤ G QD SRSUDZQRฤ รผ G]LDรกDQLD
System Vision BMS to przede wszystkim zaawansowane oprogramowanie sterowania budynkiem, a nie zestaw dedykowanych do sterowania urzฤ dzeล .
XPRฤชOLZLD GRSLฤ FLH GR V\VWHPX GR NDPHU GRZROQHJR W\SX ,3 OXE DQDORJRZ\FK OXE PRGXรก LGHQW\ยฟNDF\MQ\ NWyU\ XPRฤชOLZLD SRGรกฤ F]HQLH V\VWHPyZ NRQWUROL GRVWฤ SX SUDFXMฤ F\FK Z RSDUFLX R NDUW\ 5),' OXE OLQLH SDSLODUQH UyฤชQ\FK SURGXFHQWyZ 2VWDWQLฤ LVWRWQฤ FHFKฤ MHVW ZVSRPQLDQ\ MXฤช ZF]Hฤ QLHM ]HVWDZ QDU]ฤ G]L GLDJQRVW\F]Q\FK
ZV]\VWNLFK ZFKRG]ฤ F\FK Z VNรกDG V\VWHPX XU]ฤ G]Hฤ RUD] SRGV\VWHPyZ 1D ELHฤชฤ FR SU]HSURZDG]DQD MHVW GLDJQRVW\ND RUD] VWDQ SRรกฤ F]Hฤ ]H ZV]\VWNLPL IUDJPHQWDPL V\VWHPX 1DU]ฤ G]LD GLDJQRVW\F]QH SRGSRZLDGDMฤ RSHUDWRURZL MDNL URG]DM Eรกฤ GX ]RVWDรก Z\NU\W\ RUD] Z NWyUHM F]ฤ ฤ FL V\VWHPX : QLHNWyU\FK SU]\SDGNDFK V\VWHP VXJHUXMH UyZQLHฤช )DFKRZ\ (OHNWU\N s
49
INTELIGENTNY budynek
VSRVyE UR]ZL─Е]DQLD SUREOHPX : RELHNWDFK EDUG]R ZUD─кOLZ\FK Z NWyU\FK PXV]─Е E\├╝ ]DFKRZDQH QDMZ\─кV]H SR]LRP\ EH]SLHF]H─ФVWZD ┬▒ PR─кOLZH MHVW VNRQ┬┐JXURZDQLH Z 9LVLRQ %06 UHJX├б G]LD├бDQLD Z SU]\SDGNX DZDULL SRGV\VWHPX 6\VWHP SR]D SRLQIRUPRZDQLHP RGSRZLHGQLFK V├бX─кE PR─кH VDPRG]LHOQLH SRGM─Е├╝ SHZQH G]LD├бDQLD -DN ZVSRPQLDQH E\├бR MX─к ZH ZF]H─ЮQLHMV]HM F]─К─ЮFL DUW\NX├бX V\VWHP 9LVLRQ %06 SUDFXMH QD NRPSXWHU]H SU]HP\V├бRZ\P 1LF ZL─КF QLH VWRL QD SU]HV]NRG]LH DE\ X]\VND├╝ GRVW─КS GR V\VWHPX ]GDOQLH Z FHOX MHJR NRQ┬┐JXUDFML OXE UHNRQ┬┐JXUDFML ']L─КNL WHM IXQNFML ]QDF]Q─Е F]─К─Ю├╝ NRQ┬┐JXUDFML V\VWHPX X NOLHQWD RUD] ZL─КNV]R─Ю├╝ DNFML VHUZLVRZ\FK PR─кQD SU]HSURZDG]L├╝ ]GDOQLH ┬▒ QLH Z\FKRG]─ЕF ] ELXUD $3$ ,QQRYDWLYH ┬▒ F]─К─Ю├╝ ┬┐UP\ $3$ *URXS RGSRZLHG]LDOQD ]D UR]ZyM V\VWHPX 9LVLRQ %06 SUDFXMH REHFQLH QDG QDU]─КG]LHP XPR─кOLZLDM─ЕF\P PRQLWRULQJ V\VWHPX RQ OLQH 1DU]─КG]LH E─КG]LH XPR─кOLZLD├бR Z\V├бDQLH DOHUWX GR ┬┐UP\ XWU]\PXM─ЕFHM LQWHOLJHQWQ\ EXG\QHN X NOLHQWD 7DNLH SRGHM─ЮFLH SR]ZROL ]PQLHMV]\├╝ F]─КVWRWOLZR─Ю├╝ F\NOLF]Q\FK ZL]\W VHUZLVRZ\FK RUD] XPR─кOLZL Z\NU\FLH DZDULL ]DQLP NOLHQW VSRVWU]H─кH ─кH Z\VW─ЕSL├б SUREOHP ']L─КNL SRZ\─кV]HM IXQNFML ┬┐UPD VHUZLVXM─ЕFD PR─кH RWU]\PD├╝ LQIRUPDFM─К R ]E\W QLVNLP SR]LRPLH F]\QQLND FK├бRG]─ЕFHJR Z V\VWHPLH NOLPDW\]DFML OXE ]HUZDQLX SR├б─ЕF]HQLD ] PDJLVWUDO─Е 0 %XV ┬▒ ]ELHUDM─ЕF─Е GDQH SRPLDURZH ] OLF]QLNyZ PHGLyZ UR]PLHV]F]RQ\FK SR EXG\QNX Sprzet ямБrmy APA oraz sprz─Щt ямБrm trzecich $3$ ,QQRYDWLYH SR]D RSURJUDPRZDQLHP GRVWDUF]D V]HUHJ XU]─ЕG]H─Ф G]L─КNL NWyU\P PR─кQD ]EXGRZD├╝ Z SH├бQL IXQNFMRQDOQ\ V\VWHP LQWHOLJHQWQHJR EXG\QNX *├бyZQ─Е JDP─Е XU]─ЕG]H─Ф V─Е W]Z 1HXURQ\ F]\OL XU]─ЕG]HQLD GRVWDUF]DM─ЕFH V\VWHPRZL LQIRUPDFML VHQVRU\F]Q\FK QD WHPDW VWDQX EXG\QNX RUD] SR]ZDODM─ЕFH VWHURZD├╝ XU]─ЕG]HQLDPL ]HZQ─КWU]Q\PL 3RGVWDZRZ\P W\SHP 1HXURQyZ V─Е XU]─ЕG]HQLD ZHM─ЮFLRZR Z\M─ЮFLRZH DQDORJRZH 9 P$ RUD] F\IURZH 8U]─ЕG]HQLD GRVW─КSQH V─Е Z Uy─кQHM NRQ┬┐JXUDFML LOR─Ю├╝ ZHM─Ю├╝ RUD] Z\M─Ю├╝ D WDN─кH Z NLONX ZDULDQWDFK PRQWD─кRZ\FK PRQWD─к QD V]\QLH ',1 SRGW\QNRZ\ OXE QDW\QNRZ\ :HM─ЮFLD F\IURZH PRJ─Е UyZQLH─к SUDFRZD├╝ Z WU\ELH OLF]QLNRZ\P 3R]ZDOD WR QD ZVSy├бSUDF─К
50
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Fot. 2.
Cech─Е wsp├│ln─Е wszystkich urz─Еdze┼Д dostarczanych przez APA Innovative jest mo┼╝liwo┼Ы─З ich konямБguracji poprzez system Vision BMS.
] LPSXOVDWRUDPL OLF]QLNyZ PHGLyZ OXE ] OLF]QLNDPL ZHM─Ю├╝ SU]HM─Ю├╝ .D─кG\ QHXURQ PR─кQD Z\VWHURZD├╝ U─КF]QLH D RGFL─КW\ RG UHV]W\ V\VWHPX UHDOL]XMH SURVW─Е ORJLN─К ┬▒ ]DSHZQLDM─ЕF SRGVWDZRZ─Е IXQNFMRQDOQR─Ю├╝ RELHNWX OXE ]DEH]SLHF]DM─ЕF VWHURZDQH XU]─ЕG]HQLH 'RVW─КSQH V─Е UyZQLH─к QHXURQ\ Z\VSHFMDOL]RZDQH GR UHDOL]DFML RNUH─ЮORQ\FK IXQNFML 1DOH─к─Е GR QLFK 1HXURQ\ 5ROHWRZH XPR─кOLZLDM─Е VWHURZDQLH UROHWDPL L ─кDOX]MDPL 1HXURQ\ ─ЭFLHPQLDM─ЕFH XPR─кOLZLDM─Е ─ЮFLHPQLDQLH REZRGyZ R─ЮZLHWOHQLD ─кDURZHJR 1HXURQ\ 7HPSHUDWXURZH SRPLDU WHPSHUDWXU\ RUD] 1HXURQ\ 7HUPR KLJURPHWU\F]QH SRPLDU WHPSHUDWXU\ RUD] ZLOJRWQR─ЮFL $3$ ,QQRYDWLYH ZSURZDG]L├бD UyZQLH─к QD U\QHN VWHURZQLNL NRQWUROL GRVW─КSX RUD] XU]─ЕG]HQLD NWyUH J├бyZQH ]DVWRVRZDQLH PDM─Е Z SU]HP\─ЮOH ZLHONRJDEDU\WRZH Z\─ЮZLHWODF]H /(' RUD] ]DDZDQVRZDQH V\JQDOL]DWRU\ 03 &HFK─Е ZVSyOQ─Е ZV]\VWNLFK XU]─ЕG]H─Ф GRVWDUF]DQ\FK SU]H] $3$ ,QQRYDWLYH MHVW PR─кOLZR─Ю├╝ LFK NRQ┬┐JXUDFML SRSU]H] V\VWHP 9LVLRQ %06 -HVW WR EDUG]R ZD─кQD FHFKD JG\─к SH├бQHM NRQ┬┐JXUDFML V\VWHPX PR─кHP\ GRNRQD├╝ ] MHGQHJR FHQWUDOQHJR SXQNWX FR ]QDF]QLH SU]\VSLHV]D FD├б\ SURFHV RUD] PLQLPDOL]XMH U\]\NR E├б─КGyZ 1LH]DOH─кQLH RG XU]─ЕG]H─Ф ┬┐UP\ $3$ ,QQRYDWLYH GR V\VWHPX PRJ─Е E\├╝ UyZQLH─к SRG├б─ЕF]DQH GRZROQH XU]─ЕG]HQLD ┬┐UP WU]HFLFK SUDFXM─ЕFH Z RSDUFLX R VWDQGDUGRZH SURWRNR├б\ NRPXQLNDF\MQH X─к\ZDQH Z DXWRPD-
W\FH EXG\QNRZHM WDNLH MDN 0RGEXV 23& .1; /RQZRUNV L LQQH /RJLND G]LD├бDQLD V\VWHPX PR─кH E\├╝ FD├бNRZLFLH UHDOL]RZDQD SRSU]H] MHGQRVWN─К FHQWUDOQ─Е 9LVLRQ %06 OXE SRG]LHORQD QD VWHURZQLNL ORNDOQH 6SRVyE NRQ┬┐JXUDFML E─КG]LH Uy─кQ\ Z ]DOH─кQR─ЮFL RG VSHF\┬┐NL L JDEDU\WyZ VWHURZDQHJR SU]H] V\VWHP RELHNWX Szeroka gama zastosowa┼Д 9LVLRQ %06 G]L─КNL LQWHJUDFML ] LQQ\PL SRGV\VWHPDPL PR─кH VSH├бQLD├╝ IXQNFMH V\VWHPX %$6 Building Automation System 606 Security Management System RUD] (06 Energy Management System 6]HURND JDPD ]DVWRVRZD─Ф V\VWHPX MHVW PR─кOLZD G]L─КNL ZVSDUFLX GOD EDUG]R ZLHOX XU]─ЕG]H─Ф PLHG]\ LQQ\PL WDNLFK MDN NDPHU\ ZLGHRUHMHVWUDWRU\ V\VWHP\ RJU]HZDQLD NOLPDW\]DFML L ZHQW\ODFML +9$& V\VWHP\ SU]HFLZSR─кDURZH RUD] DODUPRZH G─иZL─КNRZH V\VWHP\ RVWU]HJDZF]H '62 DQDOL]DWRUDPL VLHFL OLF]QLNL PHGLyZ VWHURZQLNL NRQWUROL GRVW─КSX :V]\VWNLH Z\PLHQLRQH SRZ\─кHM IXQNFMH V\VWHP PR─кH Z\NRQ\ZD├╝ VDPRG]LHOQLH WDNLH UR]ZL─Е]DQLH MHVW ]Z\NOH VWRVRZDQH Z SU]\SDGNX Z\PDJDM─ЕF\FK NOLHQWyZ LQG\ZLGXDOQ\FK OXE Z RSDUFLX R V\VWHP\ ┬┐UP WU]HFLFK UR]ZL─Е]DQLH VWRVRZDQH Z SU]\SDGNX ZLHONRJDEDU\WRZ\FK RELHNWyZ : SR├б─ЕF]HQLX ] SR]RVWD├б\PL IXQNFMDPL EXG\QNX SRWUD┬┐ RQ ]DVSRNRL├╝ JXVWD ND─кGHJR ┬▒ QDZHW QDMEDUG]LHM Z\PDJDM─ЕF\FK NOLHQWyZ ┬Д
PROMOCJA
INTELIGENTNY budynek
Detektory CO i LPG do sterowania wentylacjÄ&#x2026; w garaĹźach RozporzÄ&#x2026;dzenie ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. (ze zmianami z 12 marca 2009 r.) w sprawie warunkĂłw technicznych, jakim powinny odpowiadaÄ&#x2021; budynki i ich usytuowanie okreĹ&#x203A;la zasady sterowania wentylacjÄ&#x2026; mechanicznÄ&#x2026; w garaĹźach samochodĂłw osobowych z wykorzystaniem czujek niedopuszczalnego stÄ&#x2122;Ĺźenia tlenku wÄ&#x2122;gla i propanu-butanu.
1DMF]Ä&#x160;Ä&#x17E;FLHM VWRVRZDQ\PL GHWHNWRUDPL &2 L /3* Z JDUDÄŞDFK VÄ&#x2026; GHWHNWRU\ W\SX :* ÂżUP\ *$=(; : URNX ÂżUPD ZSURZDG]LĂĄD GR RIHUW\ QRZH XU]Ä&#x2026;G]HQLH F\IURZ\ GHWHNWRU :* (* ,QQRZDF\MQRÄ&#x17E;Ăź QRZHJR UR]ZLÄ&#x2026;]DQLD WHFKQLF]QHJR ]RVWDĂĄD GRFHQLRQD Âą GHWHNWRU ]GRE\ĂĄ VWDWXHWNÄ&#x160; =ĂĄRWHJR ,QVWDODWRUD 6\VWHP VWHURZDQLD ZHQW\ODFMÄ&#x2026; PHFKDQLF]QÄ&#x2026; ]EXGRZDQ\ ] F\IURZ\FK GHWHNWRUyZ VHULL :* (* MHVW QLH]Z\NOH SURVW\ Z PRQWDÄŞX L HNVSORDWDFML 'HWHNWRU\ WH QLH Z\PDJDMÄ&#x2026; VWRVRZDQLD FHQWUDO DODUPRZ\FK Âą V\VWHP QLH Z\PDJD ELHÄŞÄ&#x2026;FHM REVĂĄXJL MHVW FDĂĄNRZLFLH DXWRPDW\F]Q\ 1DOHÄŞ\ W\ONR SU]HSURZDG]DĂź RNUHVRZH WHVW\ G]LDĂĄDQLD V\VWHPX RUD] GRNRQ\ZDĂź NRUHNW ZVND]DÄ&#x201D; NDOLEUDFML GHWHNWRUyZ 2EHFQRÄ&#x17E;Ăź NWyUHJRÄ&#x17E; ] Z\PLHQLRQ\FK ZF]HÄ&#x17E;QLHM JD]yZ SRZRGXMH UHDNFMÄ&#x160; V\VWHPX Âą ZĂĄÄ&#x2026;F]HQLH ZHQW\ODFML PHFKDQLF]QHM 'RGDWNRZR V\VWHP PRÄŞH ZĂĄÄ&#x2026;F]\Ăź V\JQDOL]DWRU\ DODUPX 6WDQGDUGRZR VÄ&#x2026; WR WDEOLFH Z\Ä&#x17E;ZLHWODMÄ&#x2026;FH NUyWNL WHNVW RNUHÄ&#x17E;ODMÄ&#x2026;F\ URG]DM DODUPX OXE QDND]XMÄ&#x2026;F\ VSRVyE SRVWÄ&#x160;SRZDQLD : JDUDÄŞDFK QLH MHVW ZVND]DQH VWRVRZDQLH V\JQDOL]DWRUyZ DNXVW\F]Q\FK SRQLHZDÄŞ LFK GĨZLÄ&#x160;N ]Z\NOH
52
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
NajĹ&#x201A;atwiejsze w montaĹźu Najprostsze w obsĹ&#x201A;udze NajtaĹ&#x201E;sze w eksploatacji
Fot. 1.
WG.EG w osĹ&#x201A;onie AR-1.
INTELIGENTNY budynek
Fot. 2.
Uniwersalne zล ฤ cza samokleszczujฤ ce.
NRMDU]RQ\ MHVW ] VDPRFKRGRZ\PL DODUPDPL SU]HFLZZรกDPDQLRZ\PL L QLH Z\ZRรกXMH ZรกDฤ FLZHM UHDNFML RVyE SU]HE\ZDMฤ F\FK Z RELHNFLH D SRQDGWR PRฤชH E\รผ XFLฤ ฤชOLZ\ GOD PLHV]NDฤ FyZ L Xฤช\WNRZQLNyZ ORNDOL QDG JDUDฤชHP 2SFMRQDOQLH PRฤชQD ]DVWRVRZDรผ V\JQDOL]DWRU\ JรกRVRZH NWyUH Z\JรกDV]DMฤ NRPXQLNDW\ R URG]DMX ]DJURฤชHQLD L ZVND]XMฤ ZรกDฤ FLZH SRVWฤ SRZDQLH Z PRQLWRURZDQHM VWUHILH -HฤชHOL Z RELHNFLH V\VWHP ZHQW\ODFML SRG]LHORQ\ MHVW QD VWUHI\ GHWHNWRU\ PRฤชQD SRรกฤ F]\รผ WDN DE\ VWHURZDรก\ Z\EUDQ\PL VWUHIDPL 7DNLH UR]ZLฤ ]DQLD SRZV]HFKQLH VWRVRZDQH Vฤ Z UR]OHJรก\FK RELHNWDFK ยฑ SRMDZLHQLH VLฤ JD]X Z MHGQ\P PLHMVFX QLH SRZRGXMH Zรกฤ F]HQLD ZHQW\ODFML FDรกHJR JDUDฤชX D W\ONR ]DJURฤชRQHM VWUHI\ FR GDMH ]QDF]QH RV]F]ฤ GQRฤ FL HQHUJLL 'HWHNWRU\ ]DZLHUDMฤ HOHPHQW\ HOHNWURQLF]QH UHDJXMฤ FH QD JD] ยฑ VHQVRU\ 6HQVRU\ ]PLHQLDMฤ VZRMH SDUDPHWU\ SRPLDURZH ] XSรก\ZHP F]DVX L GODWHJR Z\PDJDMฤ RNUHVRZHM NDOLEUDFML 3ROHJD RQD QD SRGGDQLX VHQVRUD G]LDรกDQLX RGSRZLHGQLHM PLHV]DQLQ\ NDOLEUDF\MQHM JD] SRZLHWU]H Z ZDUXQNDFK RNUHฤ ORQ\FK SU]H] SURGXFHQWD : GHWHNWRUDFK ]DVWRVRZDQR VHQVRU\ SyรกSU]HZRGQLNRZH FR Z\GรกXฤชD RNUHV PLฤ G]\NDOLEUDF\MQ\ GR WU]HFK ODW 'R Z\NU\ZDQLD &2 PRฤชQD VWRVRZDรผ VHQVRU\ HOHNWURFKHPLF]QH DOH Vฤ RQH GURฤชV]H L RNUHV PLฤ G]\NDOLEUDF\MQ\ Z\QRVL PLHVLฤ F\ FR ]QDF]QLH ]ZLฤ NV]D NRV]W\ HNVSORDWDFML 'OD XรกDWZLHQLD NDOLEUDFML GHWHNWRU\ Z\SRVDฤชRQH Vฤ Z Z\PLHQQH PRGXรก\ VHQVRUyZ 7DNL PRGXรก ]DZLHUD VHQVRU JD]X L SRG]HVSRรก\ HOHNWURQLF]QH QLH]Eฤ GQH GR XVWDZLDQLD SDUDPHWUyZ MHJR SUDF\ : SU]\SDGNX NRQLHF]QRฤ FL NDOLEUDFML Z\VWDUF]\ Z\PLHQLรผ PRGXรก VHQVRUD QD LQQ\ ZF]Hฤ QLHM VNDOLEURZDQ\ 7DNฤ RSHUDFMฤ SU]HSURZDG]D VLฤ EH] NRQLHF]QRฤ FL GHPRQWDฤชX GHWHNWRUD ] LQVWDODFML L FR UyZQLH ZDฤชQH RSHUDFMD Z\PLDQ\ MHVW WDฤ V]D QLฤช NDOLEUDFMD D Xฤช\WNRZQLN PRฤชH Z\NRQDรผ Mฤ ZH ZรกDVQ\P ]DNUHVLH 2F]\ZLฤ FLH Xฤช\WNRZQLN V\VWHPX PRฤชH ]OHFLรผ NDOLEUDFMฤ Z\VSHFMDOL]RZDQHM ILUPLH 'HWHNWRU\ ]RVWDรก\ WDN VNRQVWUXRZDQH ฤชH NDOLEUDFMฤ PRฤชQD SU]HSURZDG]Lรผ Z F]DVLH SUDF\ V\VWHPX EH] NRQLHF]QRฤ FL RWZLHUDQLD XU]ฤ G]Hฤ DOH Z\PDJD WR RGSRZLHGQLHJR Z\SRVDฤชHQLD .RPXQLNDFMD ] GHWHNWRUHP RGE\ZD VLฤ ] Xฤช\-
FLHP SRUWyZ QD SRGF]HUZLHฤ D WU\E WHVWX PRฤชQD XUXFKRPLรผ PDJQHVHP 2GSRZLHGQLH Z\NRU]\VWDQLH W\FK SRUWyZ VNUDFD F]DV RNUHVRZ\FK VSUDZG]LDQyZ SUDZLGรกRZRฤ FL G]LDรกDQLD GHWHNWRUyZ NLONDNURWQLH 0D WR QLHEDJDWHOQH ]QDF]HQLH SU]\ V\VWHPDFK ]EXGRZDQ\FK ] NLONXG]LHVLฤ FLX F]\ NLONXVHW GHWHNWRUyZ = PRGXรกX VHQVRUD PRฤชQD RGF]\WDรผ ]DSDPLฤ WDQH LQIRUPDFMH GRW\F]ฤ FH SUDF\ GHWHNWRUD LORฤ รผ DODUPyZ F]DV SUDF\ Z VWDQDFK DODUPRZ\FK WHUPLQ\ NDOLEUDFML $QDOL]D W\FK GDQ\FK SR]ZDOD GRSUHF\]RZDรผ XVWDZLHQLD SDUDPHWUyZ SUDF\ V\VWHPX ZHQW\ODFML 'OD XรกDWZLHQLD SUDF\ LQVWDODWRURP Z GHWHNWRUDFK ]DVWRVRZDQR XQLZHUVDOQH ]รกฤ F]D GRVWRVRZDQH GR UyฤชQHJR URG]DMX SU]HZRGyZ UyฤชQH SU]HNURMH OLQND GUXW 'HWHNWRU\ /3* LQVWDORZDQH QLVNR QDG SRGรกRJฤ ZDUWR ]DEH]SLHF]Dรผ SU]HG XV]NRG]HQLDPL PHFKDQLF]Q\PL RVรกRQDPL *D]H[ SURSRQXMH HVWHW\F]QH L IXQNFMRQDOQH RVรกRQ\ UXURZH $5 Z\NRQDQH ]H VWDOL QLHUG]HZQHM -HฤชHOL PRQLWRURZDQ\ JDUDฤช MHVW ]ORNDOL]RZDQ\ Z RELHNFLH W\SX inteligentny budynek, LQIRUPDFMฤ R Zรกฤ F]HQLX ZHQW\ODFML PRฤชQD SU]HVรกDรผ GR FHQWUDOL %06 Building Management System Z\NRU]\VWXMฤ F MHM ZHMฤ FLD GZXVWDQRZH : SU]\SDGNX NRQLHF]QRฤ FL SUHF\]\MQHM ORNDOL]DFML REV]DUyZ ]DJURฤชRQ\FK PRฤชQD ]DVWRVRZDรผ DGUHVRZDOQH GHWHNWRU\ VHULL ''* UyZQLHฤช ] Z\PLHQQ\P PRGXรกHP VHQVRUD DOH ] F\IURZฤ WUDQVPLVMฤ GDQ\FK Z VWDQGDUG]LH 56 : W\P UR]ZLฤ ]DQLX PRฤชOLZD MHVW ZL]XDOL]DFMD PLHMVFD L VWDQX SRV]F]HJyOQ\FK GHWHNWRUyZ ย REKLAMA
detektory CO i LPG do garaลผy i stacji diagnostycznych detektory i systemy wykrywania gazรณw toksycznych i wybuchowych przenoล ne i stacjonarne mierniki stฤ ลผeล gazรณw, wykrywacze nieszczelnoล ci mierniki stฤ ลผeล CO2 i wilgotnoล ci powietrza, kontrolery wentylacji urzฤ dzenia sygnalizacyjno-odcinajฤ ce
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
53
POMIARY Fachowego Elektryka
Mierniki rezystancji izolacji Producenci nowoczesnych testerów rezystancji izolacji stawiają przede wszystkim na bezpieczeństwo użytkownika. Urządzenia np. rozpoznają charakter napięcia, przerywając badanie lub je kontynuując. To jednak tylko jedna z wielu nowych opcji.
54
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Fot.: Sonel
POMIARY Fachowego Elektryka
3RPLDU\ UH]\VWDQFML L]RODFML VWDQRZLฤ MHGHQ ] QDMZDฤชQLHMV]\FK WHVWyZ SU]HSURZDG]DQ\FK SU]H] HOHNWU\ND %DGDQLH RGJU\ZD QLHEDJDWHOQฤ UROฤ Z SURFHVLH NRQVHUZDFML SUHZHQF\MQHM RUD] VHUZLVRZDQLD ยฑ SR]ZDOD RGNU\รผ SU]\F]\Qฤ RUD] VNXWNL DZDULL D QDZHW Z\NU\รผ SRWHQFMDOQฤ XVWHUNฤ MHV]F]H SU]HG MHM Z\VWฤ SLHQLHP 7HVWHU\ UH]\VWDQFML L]RODFML XPRฤชOLZLDMฤ ]ORNDOL]RZDQLH XV]NRG]RQ\FK X]ZRMHฤ L SU]HZRGyZ Z VLOQLNDFK WUDQVIRUPDWRUDFK DSDUDWXU]H UR]G]LHOF]HM L LQVWDODFMDFK HOHNWU\F]Q\FK ']LDรกDQLD SURยฟODNW\F]QH Vฤ ]DVDGQH QLH W\ONR Z SU]\SDGNX ]DNรกDGyZ SURGXNF\MQ\FK DOH Z SUDNW\FH ยฑ ZV]HONLHJR URG]DMX RELHNWyZ SU]HP\VรกRZ\FK F]\ NRPHUF\MQ\FK D WDNฤชH SU\ZDWQ\FK 3U]HSURZDG]DQLH WHVWyZ PLPR EUDNX XVWHUHN SR]ZDOD QD Z\GรกXฤชHQLH EH]DZDU\MQHM SUDF\ XU]ฤ G]Hฤ HOHNWU\F]Q\FK RUD] ]PLQLPDOL]RZDQLH U\]\ND Z\VWฤ SLHQLD QLHSU]HZLG]LDQ\FK SU]HVWRMyZ NWyU\FK NRV]W\ QLHMHGQRNURWQLH Vฤ EDUG]R Z\VRNLH 2NUHVRZH EDGDQLD VSU]ฤ WX PRJฤ SRLQIRUPRZDรผ Xฤช\WNRZQLND R MHJR VWDQLH F]\ ]DJURฤชHQLX DZDULฤ ZSรก\ZDMฤ F W\P VDP\P QD WUZDรกRฤ รผ XU]ฤ G]Hฤ RUD] SU]HGรกXฤชDMฤ F LFK ฤช\ZRWQRฤ รผ
Fot. 1.
Odpowiednia rezystancja izolacji jest kluczowym parametrem dla bezpieczeล stwa uลผytkowania instalacji elektrycznej.
Badanie rezystancji izolacji : ]DOHฤชQRฤ FL RG URG]DMX EDGDQHJR VSU]ฤ WX RUD] FHOX EDGDQLD RELHUD VLฤ PHWRGฤ SU]HSURZDG]DQLD SRPLDUX 'R SU]HWHVWRZDQLD VSU]ฤ WX R QLVNLHM SRMHPQRฤ FL VWRVXMH VLฤ FKZLORZH RUD] NUyWNRWUZDรกH EDGDQLD UH]\VWDQFML QDWRPLDVW JG\ ZDUWRฤ รผ SUฤ GX MHVW ]DOHฤชQD RG F]DVX SU]HSURZDG]D VLฤ EDGDQLD WHQGHQFML MDN QS EDGDQLH XVNRNX QDSLฤ FLD OXE DEVRUSFML GLHOHNWU\F]QHM : SU]\SDGNX SU]HSURZDG]DQLD WHVWX QD XU]ฤ G]HQLDFK SU]HP\VรกRZ\FK DODUPXMฤ Fฤ GOD HOHNWU\ND MHVW WHQGHQFMD ]PLDQ ZDUWRฤ FL UH]\VWDQFML NWyUD PRฤชH ZVND]\ZDรผ QD SRJRUV]DQLH VLฤ VWDQX L]RODFML 3RGF]DV SRPLDUX GRFKRG]L GR SU]HSรก\ZX SUฤ GX SU]H] PDWHULDรก L]RODF\MQ\ RUD] SR SRZLHU]FKQL L]RODFML =DDZDQVRZDQH XU]ฤ G]HQLD SR]ZDODMฤ QD Z\NRQ\ZDQLH EDGDQLD PHWRGฤ SU]HZRGRZฤ HOLPLQXMฤ Fฤ ZSรก\Z SUฤ GX XSรก\ZQRฤ FL SRZLHU]FKQLRZHM 7HVW SROHJD QD SU]HND]DQLX QD ]DFLVNL PLHU]RQHJR RELHNWX VWDรกHJR QDSLฤ FLD SRPLDURZHJR ยฑ PLNURSURFHVRU REOLF]D ZDUWRฤ รผ UH]\VWDQFML SR RNUHฤ OHQLX SUฤ GX Sรก\Qฤ FHJR Z REZRG]LH SRPLDURZ\P 1DSLฤ FLH SRPLDURZH ]RVWDMH Z\WZRU]RQH SU]H] SURJUDPRZDOQฤ SU]H-
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
55
POMIARY
Fot.: Labimed Electronics
Fachowego Elektryka
Miernik rezystancji izolacji z pomiarem dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci. Wynik pomiaru dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci jest wskazywany na podstawie pomiaru pojemnoĹ&#x203A;ci, przy wprowadzonej wczeĹ&#x203A;niej wartoĹ&#x203A;ci pojemnoĹ&#x203A;ci kabla na kilometr.
WZRUQLFÄ&#x160; 3RGF]DV SU]HSURZDG]DQLD SRPLDUX QD RELHNFLH RGĂĄÄ&#x2026;F]RQ\P RG VLHFL XU]Ä&#x2026;G]HQLH LQIRUPXMH QDV R DNWXDOQHM ZDUWRÄ&#x17E;FL UH]\VWDQFML OXE R DNWXDOQHM ZDUWRÄ&#x17E;FL SUÄ&#x2026;GX XSĂĄ\ZX Z ]DOHÄŞQRÄ&#x17E;FL RG ]DSURJUDPRZDQHM RSFML ]DSDPLÄ&#x160;WXMÄ&#x2026;F GDQH
Fot. 4.
PrzydatnÄ&#x2026; funkcjÄ&#x2122; jest â&#x20AC;&#x17E;straĹźnikâ&#x20AC;?/â&#x20AC;?guardâ&#x20AC;?. UĹźywa siÄ&#x2122; go do likwidacji niekorzystnego wpĹ&#x201A;ywu rezystancji powierzchniowej badanego obiektu na wynik pomiaru rezystancji izolacji.
ZVSyĂĄF]\QQLNyZ '$5 3, OXE $E $E UH]\VWDQFML L]RODFML QDSLÄ&#x160;FLDPL QDUDVWDMÄ&#x2026;F\PL VFKRGNRZR L ZVNDĨQLND UR]ĂĄDGRZDÄ&#x201D; GLHOHNWU\ND D WDNÄŞH SRPLDU FLÄ&#x2026;JĂĄRÄ&#x17E;FL SRĂĄÄ&#x2026;F]HÄ&#x201D; RFKURQQ\FK L Z\UyZQDZF]\FK SUÄ&#x2026;GHP Â&#x2022; P$ ,QWHUHVXMÄ&#x2026;FH ÄŞH Z QLHNWyU\FK XU]Ä&#x2026;G]HQLDFK SRGF]DV SRPLDUX UH]\VWDQFML L]RODFML SU]HSURZDG]DQH VÄ&#x2026; MHGQRF]HÄ&#x17E;QLH WHVW\ ZVSRPQLDQ\FK ZVSyĂĄF]\QQLNyZ '$5 3, OXE $E $E EH] NRQLHF]QRÄ&#x17E;FL XUXFKRPLDQLD NROHMQHM IXQNFML SRPLDURZHM
Fot.: Sonel
Fot.: Fluke
Mierniki rezystancji izolacji 3URGXFHQFL XGRVWÄ&#x160;SQLDMÄ&#x2026; V]HUHJ UyÄŞQ\FK UR]ZLÄ&#x2026;]DÄ&#x201D; RGSRZLDGDMÄ&#x2026;F\FK QD SRWU]HE\ NOLHQWyZ GRW\F]Ä&#x2026;F\FK VSHNWUXP SU]HSURZDG]DQ\FK SRPLDUyZ RUD] GRSDVRZDQ\FK GR LFK Z\PDJDÄ&#x201D; ÂżQDQVRZ\FK 1D U\QNX ]QDMG]LHP\ ZLÄ&#x160;F ]DUyZQR QLHZLHONLH L SRUÄ&#x160;F]QH WHVWHU\ UÄ&#x160;F]QH MDN UyZQLHÄŞ SU]HQRÄ&#x17E;QH PRGHOH QD N9 XU]Ä&#x2026;G]HQLD SU]H]QDF]RQH MHG\QLH GR SRPLDUyZ UH]\VWDQFML L]RODFML DOH WDNÄŞH WHVWHU\ ] ZEXGRZDQ\PL PXOWLPHWUDPL
Od 0,1 V do 10 kV 1RZRF]HVQH WHVWHU\ UH]\VWDQFML L]RODFML XPRÄŞOLZLDMÄ&#x2026; SU]HSURZDG]HQLH SUHF\]\MQHM DQDOL]\ SU]H] RGGDQLHP XU]Ä&#x2026;G]HÄ&#x201D; GR HNVSORDWDFML RUD] Z NRQVHUZDFML SURÂżODNW\F]Q\FK 0DĂĄH UÄ&#x160;F]QH XU]Ä&#x2026;G]HQLD VWRVXMH VLÄ&#x160; SU]HGH ZV]\VWNLP Z SU]\SDGNX EXG\QNyZ PLHV]NDOQ\FK DOH WDNÄŞH FHQWUyZ KDQGORZ\FK ELXURZFyZ L RELHNWyZ SU]HP\VĂĄRZ\FK SU]\ QDSLÄ&#x160;FLX $& '& RG 9 GR 9 GR SRPLDUX PDĂĄ\FK UH]\VWDQFML L FLÄ&#x2026;JĂĄRÄ&#x17E;FL REZRGX X]LHPLDMÄ&#x2026;FHJR P$ :LÄ&#x160;NV]H WHVWHU\ VĂĄXÄŞÄ&#x2026; ]D]Z\F]DM GR SU]HSURZDG]DQLD EDGDÄ&#x201D; QDSLÄ&#x160;FLHP VSRÄ&#x17E;UyG L OXE GRZROQLH Z\EUDQ\P SU]H] XÄŞ\WNRZQLND 3U]HĂĄÄ&#x2026;F]DQLH QDSLÄ&#x160;Ăź SRPLDURZ\FK RUD] LQQ\FK IXQNFML RGE\ZD VLÄ&#x160; QDMF]Ä&#x160;Ä&#x17E;FLHM ]D SRPRFÄ&#x2026; SRNUÄ&#x160;WĂĄD 'R SU]HSURZDG]DQLD WHVWyZ Z RELHNWDFK R RJURPQ\P VSHNWUXP XU]Ä&#x2026;G]HÄ&#x201D; SUDFXMÄ&#x2026;F\FK SRG Z\VRNLP QDSLÄ&#x160;FLHP P LQ DSDUDWXU\ UR]G]LHOF]HM VLOQLNyZ JHQHUDWRUyZ RNDEORZDQLD VWRVXMH VLÄ&#x160; F\IURZH SRPLDU\ UH]\VWDQFML L]RODFML QDSLÄ&#x160;FLHP GR N9 QDSLÄ&#x160;FLD WHVWRZH GR N9 SR]ZDODMÄ&#x2026; EDGDĂź ZV]\VWNLH W\S\ XU]Ä&#x2026;G]HÄ&#x201D; 1RZRF]HVQH PLHUQLNL SR]ZDODMÄ&#x2026; UyZQLHÄŞ QD SRPLDU
Fot.: Labimed Electronics
Fot. 2.
Na rynku znajdziemy zarĂłwno niewielkie i porÄ&#x2122;czne testery rÄ&#x2122;czne, jak rĂłwnieĹź przenoĹ&#x203A;ne modele na 10 kV, urzÄ&#x2026;dzenia przeznaczone jedynie do pomiarĂłw rezystancji izolacji oraz testery z wbudowanymi multimetrami.
Fot. 3.
Fot. 5. Na wynik pomiaru rezystancji wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; warunki, w jakich przeprowadzane jest badanie. Najbardziej wiarygodny bÄ&#x2122;dzie pomiar przeprowadzony w temperaturze od 10 do 25°C, przy wilgotnoĹ&#x203A;ci 40 % â&#x20AC;&#x201C; 70 %.
56
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Multimetr z funkcjÄ&#x2026; testowania izolacji Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy w sobie funkcje cyfrowych testerĂłw izolacji z dysponujÄ&#x2026;cymi peĹ&#x201A;niÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;ci multimetrami prawdziwej wartoĹ&#x203A;ci skutecznej.
POMIARY
Fot.: Labimed Electronics
Fachowego Elektryka
Fot. 6.
Przykład miernika rezystancji izolacji napięciem do 1 kV.
: QLHNWyU\FK PRGHODFK PRĪOLZ\ MHVW DXWRPDW\F]Q\ SRPLDU UH]\VWDQFML L]RODFML NDEOL L Ī\áRZ\FK F]\OL EH] NRQLHF]QRĞFL UĊF]QHJR SU]HáąF]DQLD Ī\á NDEOD :ĞUyG SU]\GDWQ\FK RSFML ZDUWR Z\PLHQLü WDNĪH IXQNFMĊ ORNDOL]DFML XV]NRG]HQLD EH] SU]HU\ZDQLD SRPLDUX Z SU]\SDGNX Z\VWąSLHQLD SU]HELFLD FR ]QDF]QLH SU]\VSLHV]D RGV]XNDQLH XVWHUNL 3RPLDUX GRNRQXMH VLĊ ]D SRPRFą SU]HZRGyZ R GáXJRĞFL RG GR P 0LPR GáXJRĞFL SU]HZRGX EDGDQLH MHVW PLDURGDMQH L EH]SLHF]QH G]LĊNL RGSRUQRĞFL PLHUQLNyZ QD ]DNáyFHQLD 3U]HSURZDG]DQLH WHVWyZ Z QLHZLHONLFK FLDVQ\FK SRPLHV]F]HQLDFK XPRĪOLZLD ]GDOQD VRQGD 3R]ZDOD SRQDGWR VNUyFLü F]DV SUDF\ SRGF]DV ZLHORNURWQLH SRZWDU]DQ\FK WHVWyZ RUD] XPRĪOLZLD WDNĪH SRPLDU WHPSHUDWXU\ Z WUDNFLH WHVWRZDQLD L]RODFML 2w1 :\JRGQ\P UR]ZLą]DQLHP Vą XU]ąG]HQLD áąF]ąFH Z MHGQHM REXGRZLH IXQNFMH GZyFK SU]\U]ąGyZ F]\OL F\IURZHJR WHVWHUD L]ROD-
FML RUD] NRPSOHWQHJR PXOWLPHWUX ZDUWRĞFL 506 :\NRU]\VWDQLH MHGQHJR SU]\U]ąGX VNUyFL F]DV SU]HSURZDG]DQLD SRPLDUyZ RUD] XVSUDZQL SURFHV SR]ZDODMąF QD MHGQRF]HVQH SU]HWHVWRZDQLH ]DUyZQR VLOQLND L JHQHUDWRUD MDN L UR]G]LHOQLF\ L RNDEORZDQLD = GUXJLHM VWURQ\ QDOHĪ\ ]DXZDĪ\ü ĪH Z UD]LH DZDULL XU]ąG]HQLD XĪ\WNRZQLN ]RVWDMH SR]EDZLRQ\ PRĪOLZRĞFL Z\NRQ\ZDQLD MDNLFKNROZLHN EDGDĔ Bezpieczeństwo 7HVWHU\ SRZLQQ\ VSHáQLDü Z\PRJL NODV\ EH]SLHF]HĔVWZD Z ]DOHĪQRĞFL RG VSHF\¿NL VLHFL L VSU]ĊWX ± &$7 , ± &$7 ,9 Z\ĪV]D NODVD &$7 R]QDF]D ĞURGRZLVNR HOHNWU\F]QH ] ]DVLODQLHP R ZLĊNV]HM PRF\ RUD] Z\ĪV]ą RGSRUQRĞü QD VWDQ\ QLHXVWDORQH .ZHVWLH EH]SLHF]HĔVWZD SRZLQQ\ GRW\F]\ü QLH W\ONR VDPHJR XU]ąG]HQLD DOH UyZQLHĪ ZV]HONLFK DNFHVRULyZ ,VWRWQ\P MHVW DE\ WDNĪH SU]HZRG\ VRQG\ RUD] NURNRG\OH RGSRZLDGDá\ Z\PDJDQLRP QRUP\ 31 (1 :\ELHUDMąF RGSRZLHGQLH XU]ąG]HQLH QDOHĪ\ ]ZUyFLü XZDJĊ QD Z\SRVDĪHQLH RUD] RSFMH REKLAMA
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
57
POMIARY
Fot.: Labimed Electronics
Fachowego Elektryka
Fot.: Fluke
Testery powinny speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; wymogi klasy bezpieczeĹ&#x201E;stwa, w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od specyďŹ ki sieci i sprzÄ&#x2122;tu od CAT I do CAT IV. Kwestie bezpieczeĹ&#x201E;stwa powinny dotyczyÄ&#x2021; nie tylko samego urzÄ&#x2026;dzenia, ale rĂłwnieĹź wszelkich akcesoriĂłw. Istotnym jest, aby takĹźe przewody, sondy oraz krokodyle odpowiadaĹ&#x201A;y wymaganiom normy PN-EN 61010-031.
Fot. 7.
MontaĹź w obudowach z tworzywa chroni aparaturÄ&#x2122; przed uszkodzeniami mechanicznymi.
]ZLÄ&#x160;NV]DMÄ&#x2026;FH EH]SLHF]HÄ&#x201D;VWZR Z\NRQ\ZDQLD SRPLDUX 1LHNWyUH PRGHOH SRVLDGDMÄ&#x2026; IXQNFMÄ&#x160; SU]HU\ZDQLD WHVWX L]RODFML Z SU]\SDGNX Z\NU\FLD Z REZRG]LH QDSLÄ&#x160;FLD ! 9 VSUDZG]DMÄ&#x2026; RQH UyZQLHÄŞ F]\ QDSLÄ&#x160;FLH QLH Z\VWÄ&#x160;SXMH SU]HG UR]SRF]Ä&#x160;FLHP
Fot. 8.
Nowoczesne mierniki cechuje pomiar rezystancji maĹ&#x201A;ym prÄ&#x2026;dem z sygnalizacjÄ&#x2026; akustycznÄ&#x2026; i optycznÄ&#x2026;.
Fachowego Elektryka
MaĹ&#x201A;y komputer
EKSPERT
Najnowsze osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;cia w dziedzinie pomiarĂłw rezystancji izolacji pozwoliĹ&#x201A;y na stworzenie produktu o niespotykanych dotychczas parametrach. SONEL SA wprowadziĹ&#x201A; niedawno do swojej oferty dwa nowe mierniki rezystancji izolacji MIC-5050 oraz MIC-10k1. UnikatowÄ&#x2026; cechÄ&#x2026; obu miernikĂłw jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonywania pomiarĂłw w ekstremalnie trudnych warunkach w obecnoĹ&#x203A;ci duĹźych pĂłl elektromagnetycznych (np. stacje transformatorowe wysokiego napiÄ&#x2122;cia), gdzie wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026; duĹźe zakĹ&#x201A;Ăłcenia wynikajÄ&#x2026;ce z indukowanych napiÄ&#x2122;Ä&#x2021;. Miernik pozwala na pomiar rezystancji izolacji nawet przy obecnoĹ&#x203A;ci napiÄ&#x2122;Ä&#x2021; indukowanych o wartoĹ&#x203A;ci do 500 V. Kolejnym krokiem w stronÄ&#x2122; uĹźytkownikĂłw jest bardzo wyraĹşny i jasny wyĹ&#x203A;wietlacz graďŹ czny o rozmiarze 5,7â&#x20AC;?, na ktĂłrym prezentowanie sÄ&#x2026; wyniki pomiaru jak rĂłwnieĹź moĹźliwy jest podkierownik dziaĹ&#x201A;u glÄ&#x2026;d wykresĂłw kreĹ&#x203A;lonych w czasie pomiarĂłw, do wyboru mamy wykres rezystancji i prÄ&#x2026;du marketingu upĹ&#x201A;ywu lub rezystancji i napiÄ&#x2122;cia pomiarowego. UzupeĹ&#x201A;nieniem moĹźliwoĹ&#x203A;ci miernikĂłw jest Sonel S.A. pamiÄ&#x2122;Ä&#x2021; o strukturze drzewiastej, pozwalajÄ&#x2026;ca na zapis kilkudziesiÄ&#x2122;ciu tysiÄ&#x2122;cy wynikĂłw pomiarĂłw podzielonych zgodnie ze strukturÄ&#x2026; późniejszego protokoĹ&#x201A;u, a kaĹźdy wynik moĹźe zostaÄ&#x2021; indywidualnie opisany za pomocÄ&#x2026; wywoĹ&#x201A;ywanej na ekranie wirtualnej klawiatury lub dodatkowej klawiatury Bluetooth (po pomiarze lub podczas przeglÄ&#x2026;dania wynikĂłw w pamiÄ&#x2122;ci miernika). Wyniki mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; podzielone wg klientĂłw oraz obiektĂłw, moĹźliwy jest szczegĂłĹ&#x201A;owy opis dla kaĹźdego klienta, obiektu oraz punktu pomiarowego (nazwa, adres, itp.). Co istotne, moĹźliwe jest wgranie przygotowanej w programie â&#x20AC;&#x17E;Sonel Pomiary Elektryczneâ&#x20AC;? struktury przyszĹ&#x201A;ego protokoĹ&#x201A;u i wykonywanie pomiarĂłw po kolei dla odpowiednich punktĂłw pomiarowych. W razie koniecznoĹ&#x203A;ci, struktura moĹźe byÄ&#x2021; zmieniana w trakcie pomiarĂłw. Wszystkie zapamiÄ&#x2122;tanie wyniki oraz wykresy moĹźna przenieĹ&#x203A;Ä&#x2021; bezpoĹ&#x203A;rednio na pendrive lub przesĹ&#x201A;aÄ&#x2021; do PC za pomocÄ&#x2026; przewodu USB lub Bluetooth. Miernik umoĹźliwia pomiary z wbudowanego akumulatora lub w trakcie Ĺ&#x201A;adowania bezpoĹ&#x203A;rednio z sieci, co pozwala na ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;Ä&#x2026; pracÄ&#x2122; nawet w przypadku wyĹ&#x201A;adowania akumulatora. Marcin Wojewoda
58
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
POMIARY
Fot.: Fluke
Fachowego Elektryka
Nowoczesne mierniki rezystancji izolacji pozwalajฤ na badanie aparatury rozdzielczej, silnikรณw, generatorรณw i okablowania.
PRZDQ\ F]DV F]\ ]DNRฤ F]\OLฤ P\ JR Uฤ F]QLH SRZLQQR GRMฤ รผ GR UR]รกDGRZDQLD RELHNWX SU]H] XU]ฤ G]HQLH &R FLHNDZH MHGHQ ] SURGXFHQWyZ ]DVWRVRZDรก XQLNDOQH DOJRU\WP\ NWyUH SR]ZDODMฤ QD UR]SR]QDQLH FKDUDNWHUX QDSLฤ FLD Z RELHNFLH -Hฤ OL SRGF]DV SRPLDUX Z\VWฤ SXMH QDSLฤ FLH VLHFLRZH XU]ฤ G]HQLH SU]HU\ZD EDGDQLH MHฤ OL ]Dฤ QDSLฤ FLH ]RVWDรกR Z\JHQHURZDQH SU]H] SROH HOHNWURPDJQHW\F]QH WHVW ]RVWDMH NRQW\QXRZDQ\ EH] ฤชDGQ\FK ]DNรกyFHฤ :F]Hฤ QLHM SU]\ VLOQ\P SROX HOHNWURPDJQHW\F]Q\P SU]HSURZDG]DQLH SRPLDUyZ E\รกR QLHPRฤชOLZH
ZรกDฤ FLZHJR EDGDQLD ,QQH ยฑ RIHUXMฤ RSFMฤ RVWU]HJDQLD R QDSLฤ FLX SU]HELFLD SU]H] SRGDQLH MHJR ZDUWRฤ FL GR 9 $& OXE '& 'RGDWNRZH ]DEH]SLHF]HQLH VWDQRZL WDNฤชH IXQNFMD DXWRPDW\F]QHJR UR]รกDGRZDQLD QDSLฤ FLD QD NRQGHQVDWRUDFK RUD] RSFMD ร VWUDฤชQLNยด ยฑ HOLPLQXMฤ FD HIHNW SRZLHU]FKQLRZHJR XSรก\ZX SUฤ GX SRGF]DV SRPLDUyZ Z\VRNLFK UH]\VWDQFML 3R GRNRQDQLX NDฤชGHJR SRPLDUX QLH]DOHฤชQLH RG WHJR F]\ XSรก\Qฤ รก ]DSURJUD-
Zapisane w pamiฤ ci :\QLNL SRPLDUyZ ]RVWDQฤ ]DSLVDQH Z SDPLฤ FL XU]ฤ G]HQLD Z UD]LH SRWU]HE\ RGF]\WDP\ ]DSDPLฤ WDQH ZDUWRฤ FL G]Lฤ NL XQLNDWRZ\P GHยฟQLRZDQ\P SU]H] Xฤช\WNRZQLND QD]ZRP SU]HSURZDG]RQ\FK WHVWyZ 3DPLฤ รผ XPRฤชOLZLD ]DSLV QDZHW NLONXG]LHVLฤ FLX W\VLฤ F\ Z\QLNyZ NWyUH ]RVWDMฤ SRG]LHORQH ]JRGQLH ]H VWUXNWXUฤ SyฤจQLHMV]HJR SURWRNRรกX -Hฤ OL SURGXFHQW XGRVWฤ SQLD WDNฤ
Fot. 9.
RSFMฤ SRSU]H] VSHFMDOQH RSURJUDPRZDQLH SR EDGDQLX ZDUWR ZJUDรผ VWUXNWXUฤ SU]\V]รกHJR SURWRNRรกX FR ]QDF]QLH XVSUDZQL SU]HSURZDG]HQLH NROHMQHJR SRPLDUX Z SU]\V]รกRฤ FL : UD]LH SRWU]HE\ PLHUQLN PRฤชQD SRรกฤ F]\รผ ] NRPSXWHUHP ]D SRฤ UHGQLFWZHP 86% OXE %OXHWRRWK 8PRฤชOLZLD WR SU]HV\รกDQLH GDQ\FK SRPLDURZ\FK ]DSLVDQ\FK Z SDPLฤ FL XU]ฤ G]HQLD .RU]\VWDQLH ] PLHUQLND XVSUDZQLDMฤ JUDยฟF]QH Z\ฤ ZLHWODF]H LQIRUPXMฤ FH Xฤช\WNRZQLND R ZV]\VWNLFK PLHU]RQ\FK ZDUWRฤ FLDFK RUD] XVWDZLHQLDFK EH] NRQLHF]QRฤ FL SU]Hรกฤ F]DQLD HNUDQyZ :DUWRฤ รผ SRPLDUyZ PRฤชH ]RVWDรผ QDVWฤ SQLH XGRVWฤ SQLRQD Z SRVWDFL JUDยฟF]QHM ยฑ SU]Hรกฤ F]DQLH HNUDQX SR]ZROL QD SU]HMฤ FLH ] WU\EX ZDUWRฤ FL GR WU\EX Z\NUHVX XPRฤชOLZLDMฤ F ฤ OHG]HQLH ]PLDQ ZDUWRฤ FL UH]\VWDQFML L SUฤ GX XSรก\ZX OXE QDSLฤ FLD Z WUDNFLH SRPLDUX RUD] SU]HDQDOL]RZDQLH GDQ\FK SR ]DNRฤ F]HQLX EDGDQLD Iwona Bortniczuk 1D SRGVWDZLH PDWHULDรกyZ ยฟUP Fluke, Sonel, Labimed Electronics REKLAMA
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
59
Fachowego Elektryka
MIC-10k1, MIC-5050 kolejne modele mierników rezystancji izolacji Rodzina najnowszych przyrządów do pomiarów rezystancji izolacji Sonel S.A. poszerza się o dwa kolejne modele, z których MIC-10k1 umożliwia, między innymi, pomiary rezystancji izolacji napięciem do 10 kV.
60
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
PROMOCJA
POMIARY
POMIARY Fachowego Elektryka
: SLHUZV]\FK PRGHODFK QRZHM VHULL Z\VRNRQDSLฤ FLRZ\FK PLHUQLNyZ L]RODFML NRQVWUXNWRURP 6RQHOD XGDรกR VLฤ SRJRG]Lรผ SR]RUQLH VSU]HF]QH FHFK\ MDNLH PLDรก\ SRVLDGDรผ XU]ฤ G]HQLD F]\OL EDUG]R GXฤชฤ RGSRUQRฤ รผ QD ]DNรกyFHQLD ]HZQฤ WU]QH RUD] PRฤชOLZRฤ รผ SUDF\ QD RELHNWDFK JG]LH Z\VWฤ SXMH Z\LQGXNRZDQH QDSLฤ FLH 'RGDWNRZR NRQLHF]QH E\รกR ]DSHZQLHQLH PDNV\PDOQHJR EH]SLHF]Hฤ VWZD SRGF]DV Z\NRQ\ZDQLD SRPLDUyZ :Lฤ NV]Rฤ รผ REHFQ\FK QD U\QNX PLHUQLNyZ GR EDGDฤ L]RODFML SU]HG UR]SRF]ฤ FLHP ZรกDฤ FLZHJR SRPLDUX VSUDZG]D F]\ QD RELHNFLH QLH Z\VWฤ SXMH QDSLฤ FLH MHฤ OL QLH SU]HNUDF]D SHZQHM ZDUWRฤ FL ] UHJXรก\ RN 9 ZyZF]DV UR]SRF]\QD VLฤ ZรกDฤ FLZ\ SRPLDU 0LHUQLNL 0,& 0,& 0,& RUD] 0,& N Xฤช\ZDMฤ XQLNDOQHJR DOJRU\WPX GOD UR]SR]QDQLD FKDUDNWHUX QDSLฤ FLD Z\VWฤ SXMฤ FHJR QD RELHNFLH -Hฤ OL VWZLHUG]RQH MHVW QDSLฤ FLH VLHFLRZH ZyZF]DV SRPLDU QLH ]RVWDQLH Z\NRQDQ\ QDWRPLDVW MHฤ OL QDSLฤ FLH MHVW Z\JHQHURZDQH SU]H] SROH HOHNWURPDJQHW\F]QH ยฑ ZyZF]DV SRPLDU ]RVWDQLH Z\NRQDQ\ D PLHUQLN Z\ฤ ZLHWOL MHJR Z\QLN 0HWRGD WD XPRฤชOLZLD SURZDG]HQLH SRPLDUyZ Z REHFQRฤ FL EDUG]R VLOQ\FK SyO HOHNWURPDJQHW\F]Q\FK WDP JG]LH GRW\FKF]DV E\รกR WR QLHZ\NRQDOQH 0,& SRGREQLH MDN ZSURZDG]RQH ZF]Hฤ QLHM PRGHOH 0,& L 0,& ]DSHZQLD SRPLDU\ UH]\VWDQFML L]RODFML QDSLฤ FLHP Z\ELHUDQ\P VSRฤ UyG
Fot. 2.
Pokrowiec z akcesoriami
Fot. 1.
Miernik rezystancji izolacji MIC-10k1.
RUD] 9 OXE GRZROQ\P Z\EUDQ\P SU]H] Xฤช\WNRZQLND QDSLฤ FLHP ] ]DNUHVX ยฑ 9 FR OXE 9 0LHUQLN 0,& N SRVLDGD SRV]HU]RQ\ GR N9 ]DNUHV QDSLฤ FLD SRPLDURZHJR PRฤชH E\รผ RQR UyZQLHฤช Z\ELHUDQH Sรก\QQLH Z ]DNUHVLH ยฑ 9 2ED QRZH PLHUQLNL XPRฤชOLZLDMฤ
SRPLDU ZVSyรกF]\QQLNyZ '$5 3, OXE $E $E UH]\VWDQFML L]RODFML QDSLฤ FLDPL QDUDVWDMฤ F\PL VFKRGNRZR 69 L ZVNDฤจQLND UR]รกDGRZDQLD GLHOHNWU\ND '' RUD] SRGREQLH MDN PRGHO 0,& SRPLDU FLฤ JรกRฤ FL SRรกฤ F]Hฤ RFKURQQ\FK L Z\UyZQDZF]\FK SUฤ GHP ย P$ 3U]Hรกฤ F]DQLH HNUDQX ] WU\EX ZDUWRฤ FL GR WU\EX Z\NUHVX GR Z\ERUX UH]\VWDQFMD L SUฤ G XSรก\ZX OXE UH]\VWDQFMD L QDSLฤ FLH Z F]DVLH SR]ZDOD SU]Hฤ OHG]Lรผ ]PLDQ\ ZDUWRฤ FL UH]\VWDQFML L SUฤ GX XSรก\ZX OXE QDSLฤ FLD Z WUDNFLH SRPLDUX OXE SU]HDQDOL]RZDรผ SU]HELHJ SRPLDUX SR MHJR ]DNRฤ F]HQLX WU\E Z\NUHVX GRVWฤ SQ\ MHVW GOD ZV]\VWNLFK IXQNFML SRPLDU\ UH]\VWDQFML L]RODFML GRSDODQLH 69 '' 3R ]DNRฤ F]HQLX SRPLDUX PRฤชQD SRUXV]Dรผ VLฤ SR HNUDQLH NXUVRUHP ZyZF]DV Z\ฤ ZLHWODQD MHVW GRNรกDGQD ]PLHU]RQD ZDUWRฤ รผ GOD GDQHJR F]DVX : RGUyฤชQLHQLX GR REHFQ\FK QD U\QNX SU]\U]ฤ GyZ QDZHW UHQRPRZDQ\FK PDUHN Z PLHUQLNDFK 6RQHOD SRVWDZLRQR QLH W\ONR QD EH]SLHF]Hฤ VWZR L MDNRฤ รผ VDP\FK SU]\U]ฤ GyZ DOH UyZQLHฤช DNFHVRULyZ ยฑ EH]SLHF]QH SU]HZRG\ R JZDUDQWRZDQHM Z\WU]\PDรกRฤ FL QDSLฤ FLRZHM N9 SRVLDGDMฤ VSHFMDOQH EH]SLHF]QH ZW\NL UyZQLHฤช VRQG\ RUD] NURNRG\OH SRPLDURZH VSHรกQLDMฤ U\JRU\VW\F])DFKRZ\ (OHNWU\N s
61
POMIARY Fachowego Elektryka
Rys. 1.
Rys. 2.
QH Z\PDJDQLD QRUP\ 31 (1 $NFHVRULD GRVWDUF]DQH Vฤ ZUD] ] SRUฤ F]Q\P IXWHUDรกHP 'R SRPLDUyZ SU]HZLG]LDQH Vฤ SU]HZRG\ R GรกXJRฤ FLDFK RG PHWUyZ VWDQGDUGRZH GR PHWUyZ ยฑ WDN GรกXJLH SU]HZRG\ PRJฤ E\รผ VWRVRZDQH G]Lฤ NL GXฤชHM RGSRUQRฤ FL PLHUQLNyZ QD ]DNรกyFHQLD 6DPH XU]ฤ G]HQLD ]H Z]JOฤ GX QD JDEDU\W Z\PXV]RQ\ URG]DMHP ]DVLODQLD JZDUDQWXMฤ F\P GXฤชฤ Z\GDMQRฤ รผ SUฤ GRZฤ RUD] QRUPDPL EH]SLHF]Hฤ VWZD HOHNWU\F]QHJR SRVLD-
62
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
GDMฤ REXGRZฤ Z NV]WDรกFLH SRUฤ F]QHM ZDOL]NL JZDUDQWXMฤ FHM PRฤชOLZRฤ รผ SUDF\ Z WUXGQ\FK ZDUXQNDFK NOLPDW\F]Q\FK ,3 GOD ]DPNQLฤ WHM REXGRZ\ RUD] Z\VRNฤ NDWHJRULฤ SRPLDURZฤ &$7 ,9 9 &$7 ,,, 9 8รกDWZLHQLHP Z SU]\SDGNX NRQLHF]QRฤ FL Uฤ F]QHJR WUDQVSRUWX Z QLHVSU]\MDMฤ F\FK ZDUXQNDFK MHVW RSFMRQDOQ\ IXWHUDรก SOHFDN QD SU]\U]ฤ G 3U]Hรกฤ F]DQLH QDSLฤ รผ SRPLDURZ\FK RUD] IXQNFML RGE\ZD VLฤ ]D SRPRFฤ SRNUฤ WรกD
Z\EyU RSFML REVรกXJLZDQ\ MHVW EH]SRฤ UHGQLR SU]\SRU]ฤ GNRZDQ\PL LP SU]\FLVNDPL Z PHQX QDWRPLDVW PRฤชQD Z\EUDรผ RJyOQH SDUDPHWU\ SRPLDUyZ L IXQNFML 3RGฤ ZLHWOHQLH HNUDQX L NODZLV]\ XรกDWZLD SUDFฤ Z ZDUXQNDFK QLHGRVWDWHF]QHM ZLGRF]QRฤ FL 2EHFQRฤ รผ QDSLฤ FLD QD ]DFLVNDFK SRGF]DV SRPLDUX V\JQDOL]RZDQD MHVW GLRGDPL /(' 3RNU\ZD REXGRZ\ PRฤชH E\รผ Z UD]LH NRQLHF]QRฤ FL Z SURVW\ VSRVyE ]GMฤ WD XรกDWZLDMฤ F SRPLDU\ Z V]F]HJyOQ\FK ZDUXQNDFK 1LHZฤ WSOLZ\P DWXWHP SU]\U]ฤ GyZ MHVW ]DNUHV SRPLDURZ\ ยฑ PDNV\PDOQD PLHU]RQD ZDUWRฤ รผ UH]\VWDQFML Z\QRVL 7ศ GOD 0,& N 7ศ GOD 0,& .DฤชG\ SRPLDU ]DUyZQR Z SU]\SDGNX XSรก\ZX ]DSURJUDPRZDQHJR F]DVX MDN WHฤช Uฤ F]QHJR SU]HUZDQLD NRฤ F]\ VLฤ UR]รกDGRZDQLHP RELHNWX SU]H] PLHUQLN Z WUDNFLH NWyUHJR Z\ฤ ZLHWODQD MHVW QD ELHฤชฤ FR RSDGDMฤ FD ZDUWRฤ รผ QDSLฤ FLD QD RELHNFLH &]DV WUZDQLD SRPLDUX RNUHฤ OD Xฤช\WNRZQLN ยฑ PDNV\PDOQLH PLQXW VHNXQG 0LHUQLNL Z\UyฤชQLDMฤ VLฤ VSRฤ UyG LQQ\FK SRGREQ\FK XU]ฤ G]Hฤ W\P ฤชH Z WUDNFLH SRPLDUyZ UH]\VWDQFML L]RODFML RGE\ZDMฤ VLฤ UyZQLHฤช SRPLDU\ ZVSyรกF]\QQLNyZ '$5 3, OXE $E $E ยฑ GR Z\ERUX SU]H] Xฤช\WNRZQLND LQWHUZDรก\ F]DVRZH Z NWyU\FK GRNRQ\ZDQH Vฤ RGF]\W\ UH]\VWDQFML GR REOLF]HQLD ZVSyรกF]\QQLNyZ PRJฤ E\รผ GRZROQLH Z\EUDQH SU]H] Xฤช\WNRZQLND PDNV\PDOQLH V ยฑ QLH PD NRQLHF]QRฤ FL XUXFKDPLDQLD RVREQHM IXQNFML SRPLDURZHM 3R ]DNRฤ F]HQLX SRPLDUX GR SDPLฤ FL ]DSLV\ZDQH Vฤ ZV]\VWNLH X]\VNDQH Z\QLNL UH]\VWDQFMH ]PLHU]RQH SR RNUHฤ ORQ\FK F]DVDFK ZVSyรกF]\QQLNL DEVRUSFML U]HF]\ZLVWH QDSLฤ FLH Z WUDNFLH SRPLDUX SUฤ G\ XSรก\ZX SRMHPQRฤ รผ RELHNWX RUD] ZDUWRฤ FL UH]\VWDQFML L]RODFML Z F]DVLH SR]ZDODMฤ FH QD RGWZRU]HQLH Z\NUHVX ยฑ FKDUDNWHU\VW\NL 3RPLDU UH]\VWDQFML L]RODFML PRฤชH RGE\ZDรผ VLฤ GZXSU]HZRGRZR OXE WUyMSU]HZRGRZR ยฑ SR]ZDODMฤ F Z\HOLPLQRZDรผ ZSรก\Z SUฤ GyZ XSรก\ZQRฤ FL SRZLHU]FKQLRZHM 'RGDWNRZR PLHUQLNL SRVLDGDMฤ IXQNFMฤ ]DDZDQVRZDQ\FK ยฟOWUyZ VSU]ฤ WRZ\FK RUD] SURJUDPRZ\FK XPRฤชOLZLDMฤ F\FK VWDELOL]DFMฤ Z\QLNX Z V]F]HJyOQLH WUXGQ\FK L QLHVWDELOQ\FK ZDUXQNDFK SRPLDURZ\FK 3R XUXFKRPLHQLX IXQNFML ZDUWRฤ FL F]ฤ VWNRZH PLHU]RQ\FK UH]\VWDQFML L]RODFML Vฤ ยฟOWURZDQH Z Z\EUDQ\FK SU]H] Xฤช\WNRZQLND SU]HG]LDรกDFK F]DVRZ\FK 2SUyF] NODV\F]Q\FK SRPLDUyZ UH]\VWDQFML L]RODFML SU]\U]ฤ G\ XPRฤชOLZLDMฤ UyZQLHฤช SR-
POMIARY
PLDU\ QDSLĊFLHP QDUDVWDMąF\P VFKRGNRZR 69 NLHG\ VWRSQLRZR ]ZLĊNV]DQH MHVW QDUDĪHQLH L]RODFML SR]ZDODMąF XMDZQLü QLHNWyUH URG]DMH MHM XV]NRG]HĔ MDN QS ]DZLOJRFHQLH .DĪGD VHULD SRPLDUyZ 69 VNáDGD VLĊ ] QDVWĊSXMąF\FK SR VRELH Z FLąJX XVWDORQHJR F]DVX SRPLDUyZ QDSLĊFLHP ]ZLĊNV]DMąF\P VLĊ VNRNRZR ± QD SU]\NáDG N9 ĺ N9 ĺ N9 ĺ N9 ĺ N9 3R ]DNRĔF]HQLX VHULL SRPLDUyZ GR SDPLĊFL ]DSLV\ZDQH Vą ZV]\VWNLH Z\QLNL GOD SRV]F]HJyOQ\FK QDSLĊü .ROHMQD IXQNFMD WR SRPLDU ZVNDĨQLND UR]áDGRZDQLD GLHOHNWU\ND '' NWyU\ MHVW ZLHONRĞFLą FKDUDNWHU\]XMąFą MDNRĞü L]RODFML QLH]DOHĪQą RG QDSLĊFLD SUyE\ :VNDĨQLN '' SR]ZDOD QD RFHQĊ SRJDUV]DQLD VWDU]HQLD VLĊ SDUDPHWUyZ L]RODFML Z\NU\ZD REHFQRĞü ZLOJRFL OXE UR]ZDUVWZLHĔ 3RPLDU SROHJD QD QDáDGRZDQLX RELHNWX MDN SRGF]DV SRPLDUX UH]\VWDQFML L]RODFML D QDVWĊSQLH SR UR]áDGRZDQLX RELHNWX SU]H] V SRPLDU]H SUąGX UR]áDGRZDQLD 3R]ZDOD WR ]PLHU]\ü áDGXQHN ]PDJD]\QRZDQ\ Z GLHOHNWU\NX D SU]H] WR RFHQLü VWDQ L]RODFML : PLHUQLNDFK 0,& N RUD] 0,& SRGREQLH MDN Z PRGHOX 0,& GOD IXQNFML SRPLDUX UH]\VWDQFML L]RODFML OXE FLąJáRĞFL XĪ\WNRZQLN PD PRĪOLZRĞü XVWDZLHQLD OLPLWyZ F]\OL ZDUWRĞFL JUDQLF]Q\FK SRPLDUX 3R ]DNRĔF]HQLX SRPLDUX QD Z\ĞZLHWODF]X SRMDZLD VLĊ GRGDWNRZ\ NRPXQLNDW ZVND]XMąF\ F]\ Z\QLN QLH
SU]HNURF]\á XVWDZLRQHJR OLPLWX ,QIRUPDFMD R XVWDZLRQ\P OLPLFLH L Z\QLNX WHVWX MHVW ]DSLV\ZDQD ZUD] ] UH]XOWDWHP SRPLDUX GR SDPLĊFL PLHUQLND 8]XSHáQLHQLHP PRĪOLZRĞFL 0,& N RUD] 0,& MHVW SDPLĊü R VWUXNWXU]H GU]HZLDVWHM SR]ZDODMąFD QD ]DSLV NLONXG]LHVLĊFLX W\VLĊF\ Z\QLNyZ SRPLDUyZ SRG]LHORQ\FK ]JRGQLH ]H VWUXNWXUą SyĨQLHMV]HJR SURWRNRáX D NDĪG\ Z\QLN PRĪH ]RVWDü LQG\ZLGXDOQLH RSLVDQ\ ]D SRPRFą Z\ZRá\ZDQHM QD HNUDQLH ZLUWXDOQHM NODZLDWXU\ OXE GRGDWNRZHM NODZLDWXU\ Bluetooth SR SRPLDU]H OXE SRGF]DV SU]HJOąGDQLD Z\QLNyZ Z SDPLĊFL PLHUQLND :\QLNL PRJą E\ü SRG]LHORQH ZJ NOLHQWyZ RUD] RELHNWyZ PRĪOLZ\ MHVW V]F]HJyáRZ\ RSLV GOD NDĪGHJR NOLHQWD RELHNWX RUD] SXQNWX SRPLDURZHJR QD]ZD DGUHV LWS &R LVWRWQH PRĪOLZH MHVW ZJUDQLH SU]\JRWRZDQHM Z SURJUDPLH Ä6RQHO 3RPLDU\ (OHNWU\F]QH´ VWUXNWXU\ SU]\V]áHJR SURWRNRáX L Z\NRQ\ZDQLH SRPLDUyZ SR NROHL GOD RGSRZLHGQLFK SXQNWyZ SRPLDURZ\FK : UD]LH NRQLHF]QRĞFL VWUXNWXUD PRĪH E\ü ]PLHQLDQD Z WUDNFLH SRPLDUyZ 3U]\U]ąG\ Vą ]DVLODQLH ] DNXPXODWRUD GXĪHM SRMHPQRĞFL PRJą WHĪ NRU]\VWDü ] ]DVLODQLD VLHFLRZHJR àDGRZDQLH DNXPXODWRUD RGE\ZD VLĊ ]D SRPRFą ZEXGRZDQHM áDGRZDUNL R RSW\PDOQHM V]\ENRĞFL áDGRZDQLD ]DOHĪQHM RG VWRSQLD UR]áDGRZDQLD DNXPXODWRUD
REKLAMA
Fachowego Elektryka
PJU LQĪ *U]HJRU] -DVLĔVNL Sonel S.A.
Nowe funkcje i cechy mierników MIC-5050 oraz MIC-10k1: graficzny wyświetlacz, umożliwiający, oprócz wyświetlania wszystkich mierzonych wartości oraz ustawień bez konieczności przełączania ekranów, również graficzne zobrazowanie pomiaru w czasie; wybierana wartość prądu pomiarowego 5 mA (oprócz 1,2 i 3 mA, jak w modelach MIC-5010 i MIC-5005), zapewniająca jeszcze szybsze ładowanie obiektów o bardzo dużej pojemności; unikatowa możliwość pomiaru rezystancji izolacji kabli 3-, 4- oraz 5-żyłowych w sposób automatyczny za pomocą przystawki AutoISO-5000, eliminująca konieczność ręcznego przełączania poszczególnych żył kabla dla wykonania całej, wymaganej sekwencji pomiaru; możliwość pomiaru temperatury w trakcie pomiarów izolacji za pomocą dodatkowej sondy; funkcja lokalizacji uszkodzenia (dopalanie) – w trybie tym przyrząd nie przerywa pomiaru w przypadku wystąpienia przebicia, co ułatwia wyszukanie jego miejsca.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
63
Oล WIETLENIE Fachowego Elektryka
Budynki ล wiatล em malowane Zaawansowane technologie wykorzystywane w produkcji ลบrรณdeล ล wiatล a i opraw oล wietleniowych oferujฤ architektom otoczenia ล wietlnego szeroki wachlarz nowoczesnych rozwiฤ zaล , otwierajฤ c wrฤ cz nieskrฤ powane pole do kreacji. Pod wpล ywem rรณลผnorodnych tendencji m.in. w kierunku miniaturyzacji, zwiฤ kszonej odpornoล ci na warunki atmosferyczne i dziaล anie czynnika ludzkiego, a takลผe wyลผszego poziomu energooszczฤ dnej i dล ugotrwaล ej eksploatacji stajฤ siฤ one coraz bardziej atrakcyjnym dla projektantรณw narzฤ dziem pozwalajฤ cym na tworzenie niepowtarzalnych scenerii.
WZyUFyZ LQVWDODFML ฤ ZLHWOQ\FK :VSyรกF]HVQD WHFKQLND Rฤ ZLHWOHQLRZD GDMH V]HURNLH VSHNWUXP PRฤชOLZRฤ FL G]Lฤ NL NWyU\P ฤ ZLDWรกR VWDMH VLฤ LVWRWQ\P WHPDWHP Z QLHPDO NDฤชG\P SURMHNFLH 2GSRZLHGQLR GREUDQ\ URG]DM RSUDZ\ Rฤ ZLHWOHQLRZHM OXE ฤจUyGรกD ฤ ZLDWรกD SR]ZDODMฤ Z\GRE\รผ SLฤ NQR ] SU]HVWU]HQL RUD] DNFHQWXMฤ F GHWDOH DUFKLWHNWRQLF]QH SU]\FLฤ JQฤ รผ XZDJฤ REVHUZDWRUD 1RZRF]HVQH ฤจUyGรกD ฤ ZLDWรกD ]DSHZQLDMฤ GXฤชฤ VSUDZQRฤ รผ OXPLQDQFML L PDNV\PDOQฤ VWDELOFot.: Osram
=DGDQLHP Rฤ ZLHWOHQLD DUFKLWHNWRQLF]QHJR MHVW RGSRZLHGQLD DUDQฤชDFMD ฤ ZLDWรกHP ZQฤ WU] EXG\QNyZ L NUHRZDQLH ZUDฤชHฤ ฤ ZLHWOQ\FK QD GXฤช\FK SRZLHU]FKQLDFK ]HZQฤ WU]Q\FK %XGRZDQLH Z\Mฤ WNRZHM DWPRVIHU\ ZRNyรก ]DE\WNyZ DUFKLWHNWXU\ EXG\QNyZ SU]H]QDF]RQ\FK QD FHOH PLHV]NDQLRZH RELHNWyZ Xฤช\WHF]QRฤ FL SXEOLF]QHM L LQQ\FK HOHPHQWyZ QDV]HJR RWRF]HQLD VWDQRZL SUDZG]LZH Z\]ZDQLH GOD
Fot. 1.
64
Podstawฤ przy projektowaniu oล wietlenia wokรณล domu jest takie jego zaplanowanie, by uwzglฤ dniaล o potrzeby mieszkaล cรณw i jednoczeล nie byล o ekonomiczne w eksploatacji.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
QRฤ รผ EDUZ SU]\ MHGQRF]HVQ\P ]DFKRZDQLX Z\VRNLHJR SR]LRPX HQHUJRRV]F]ฤ GQRฤ FL L WUZDรกRฤ FL 1DWRPLDVW RSUDZ\ VLรกฤ U]HF]\ QDMEDUG]LHM QDUDฤชRQH QD G]LDรกDQLH F]\QQLNyZ QLV]F]ฤ F\FK HZROXXMฤ Z NLHUXQNX RGSRUQ\FK QD ZDUXQNL DWPRVIHU\F]QH L PHFKDQLF]QH XV]NRG]HQLD UR]ZLฤ ]Dฤ VSUDZG]DMฤ F\FK VLฤ Z F]ฤ VWR WUXGQ\FK ZDUXQNDFK HNVSORDWDFML ']Lฤ NL UR]ZRMRZL WHFKQRORJLL SRVWฤ SXMฤ FD PLQLDWXU\]DFMD XU]ฤ G]Hฤ SR]ZDOD QD WZRU]HQLH FRUD] EDUG]LHM G\VNUHWQ\FK LQVWDODFML NWyU\FK HOHPHQW\ Vฤ QLHPDO QLHZLGRF]QH Z RWRF]HQLX $NWXDOQLH GRVWฤ SQD QD U\QNX RIHUWD KDQGORZD ] ERJDW\P DVRUW\PHQWHP LQQRZDF\MQ\FK SURSR]\FML GDMH SURMHNWDQWRP V]DQVฤ UHDOL]DFML ]UyฤชQLFRZDQ\FK NRQFHSFML UyZQLHฤช W\FK R VSHNWDNXODUQ\P FKDUDNWHU]H Ekonomiczne ลบrรณdล a 1RZฤ MDNRฤ รผ GR Rฤ ZLHWOHQLD DUFKLWHNWRQLF]QHJR ZSURZDG]LรกD LQQRZDF\MQD WHFKQRORJLD SyรกSU]HZRGQLNRZ\FK GLRG /(' -HM EDUG]R G\QDPLF]Q\ UR]ZyM L ]XSHรกQLH QRZH QLHRJUDQLF]RQH PRฤชOLZRฤ FL VWHURZDQLD L NV]WDรกWRZDQLD SU]HVWU]HQL G]Lฤ NL UyฤชQRURGQ\P HIHNWRP VSUDZLDMฤ Lฤช MHVW FRUD] FKฤ WQLHM Z\NRU]\VW\ZDQD Z NRQVWUXRZDQLX UyฤชQHJR URG]DMX UR]ZLฤ ]Dฤ Rฤ ZLHWOHQLRZ\FK 7HFKQRORJLD /(' GRVWDUF]D NRQVWUXNWRURP V]HURNLH SROH GR WZRU]HQLD RSUDZ VWZDU]DMฤ F\FK PRฤชOLZRฤ FL QLH W\ONR SRSUDZQHM HPLVML ฤ ZLDWรกD DOH UyZQLHฤช Z\GRE\FLD ] SU]HVWU]H-
Oล WIETLENIE
Fot. 2.
Produkty z rodziny MONDO MCOB gwarantujฤ wysokฤ trwaล oล ฤ wynoszฤ cฤ 50 tys. godz., ktรณra w poล ฤ czeniu ze szczelnoล ciฤ IP 65 oraz wysokiej jakoล ci materiaล ami takimi jak odlew aluminium i hartowane szkล o zapewniajฤ im idealny stan i bezobsล ugowฤ eksploatacjฤ przez wiele lat.
QL FKDUDNWHUX L NOLPDWX MDNLH ]DZLHUD NDฤชGH ZQฤ WU]H OXE EXGRZOD 'R MHM SRGVWDZRZ\FK ]DOHW QDOHฤช\ HQHUJRRV]F]ฤ GQRฤ รผ NWyUD GRVNRQDOH ZSLVXMH VLฤ Z SURHNRORJLF]QH WUHQG\ U\QNRZH L XVWDZLF]QH SRV]XNLZDQLH SU]H] RGELRUFyZ RV]F]ฤ GQRฤ FL : SRUyZQDQLX ] WUDG\F\MQ\PL ฤชDUyZNDPL ฤจUyGรกD /(' ]Xฤช\ZDMฤ RNRรกR PQLHM HQHUJLL HOHNWU\F]QHM D FR ]D W\P LG]LH PDMฤ ]QDF]ฤ F\ ZSรก\Z QD UHGXNFMฤ Z\GDWNyZ ]ZLฤ ]DQ\FK ] RSรกDWDPL ]D HQHUJLฤ 6ZRMฤ SRSXODUQRฤ รผ LQQRZDF\MQD WHFKQRORJLD ]GRE\รกD UyZQLHฤช G]Lฤ NL LQQ\P ZรกDฤ FLZRฤ FLRP GR NWyU\FK ]DOLF]DP\ P LQ QDMZ\ฤชV]D ]H ZV]\VWNLFK GRW\FKF]DV RIHURZDQ\FK ฤจUyGHรก ฤ ZLDWรกD WUZDรกRฤ รผ NWyUฤ V]DFXMH VLฤ FR QDMPQLHM QD RNRรกR W\V JRG]LQ EUDN ]DZDUWRฤ FL UWฤ FL QLHZLHONLH UR]PLDU\ GXฤชD VSUDZQRฤ รผ OXPLQDQFML V]HURND SDOHWD PRฤชOLZ\FK GR X]\VNDQLD EDUZ ฤ ZLDWรกD EH]SLHF]Hฤ VWZR Xฤช\WNRZDQLD QLH Z\WZDU]DMฤ SURPLHQLRZDQLD QDGยฟROHWRZHJR 89 L SRGF]HUZRQHJR ,5 1DMF]ฤ ฤ FLHM G]Lฤ VWRVRZDQ\ W\S GLRG\ /(' GR PRQWDฤชX SRZLHU]FKQLRZHJR 6XUIDFH-Mounted-Devices ]DSHZQLD Z\VRNฤ Z\GDMQRฤ รผ ฤ ZLHWOQฤ EUDN NRQLHF]QRฤ FL VWRVRZDQLD VRF]HZHN รกDWZRฤ รผ PRQWDฤชX PRฤชOLZRฤ รผ RGSURZDG]DQLD Z\WZDU]DQHJR SRGF]DV ฤ ZLHFHQLD FLHSรกD RUD] V]HURNL Nฤ W ฤ ZLHFHQLD GR ย -HGQDN Z RIHUFLH SURGXFHQWyZ SRMDZLDMฤ VLฤ FRUD] EDUG]LHM
Fot.: Osram
]DDZDQVRZDQH NRQVWUXNFMH GLRG /(' SR]ZDODMฤ FH QD HIHNW\ZQH Z\NRU]\VWDQLH Z Rฤ ZLHWOHQLX DUFKLWHNWRQLF]Q\P .RQVWUXNFMD Chips-On-Board &2% VWDQRZL SDQHO FKLSyZ Z NWyU\P NDฤชG\ SRMHG\QF]\ FKLS ]RVWDรก Z\SRVDฤชRQ\ Z UHร HNWRU SR]ZDODMฤ F\ ]ZLฤ NV]\รผ LORฤ รผ HPLWRZDQHJR ฤ ZLDWรกD :\VRND VNXWHF]QRฤ รผ ฤ ZLHWOQD L V]HURNL Nฤ W HPLVML ฤ ZLDWรกD VWRSQL D WDNฤชH GRGDWNRZD ]DOHWD Z SRVWDFL NLHUXQNRZHM HPLVML ฤ ZLDWรกD ]DSHZQLDMฤ FD Lฤช FDรก\ VWUXPLHฤ ฤ ZLHWOQ\ MHVW NLHURZDQ\ EH]SRฤ UHGQLR QD Rฤ ZLHWODQฤ SRZLHU]FKQLฤ ฤงUyGรกD ฤ ZLDWรกD /(' &2% FHFKXMH Z\VRND QLH]DZRGQRฤ รผ GXฤชD RGSRUQRฤ รผ QD ZDKDQLD QDSLฤ FLD L SUฤ G XGDURZ\ D WDNฤชH MHGQROLWD WHPSHUDWXUD EDUZRZD L Z SHรกQL Sรก\QQH ฤ ZLDWรกR .ROHMQฤ WHFKQRORJLฤ NWyUHM PRฤชOLZRฤ FL Vฤ WHVWRZDQH SU]H] SURMHNWDQWyZ Z Rฤ ZLHWOHQLX DUFKLWHNWRQLF]Q\P MHVW GLRGD HOHNWUROXPLQHVFHQF\MQD Z\WZDU]DQD ] ZDUVWZฤ RUJDQLF]Qฤ 2/(' Organic Light-Emitting Diode -HM SRGVWDZRZฤ ]DOHWฤ MHVW WR ฤชH Z SURFHVLH SURGXNFML PDWHULDรก RUJDQLF]Q\ PRฤชH E\รผ QDQLHVLRQ\ QD RGSRZLHGQLR OHNNLH L HODVW\F]QH SRGรกRฤชH :\NRQDQH Z WHM WHFKQRORJLL XOWUD FLHQNLH SDQHOH PRฤชQD PRQWRZDรผ QS QD ฤ FLDQLH RNQDFK VรกXSDFK RJรกRV]HQLRZ\FK RUD] NRQWURORZDรผ GRW\NLHP JG\ฤช QLH QDJU]HZDMฤ VLฤ SRGF]DV ฤ ZLHFHQLD ,VWRWQฤ ZDGฤ KDPXMฤ Fฤ
Fot. 3.
Ledowe oprawy Noxlite HP Floodlight wyposaลผone sฤ w regulowany czujnik ruchu oraz sensor dzieล / noc (technologia Smart sensor) a obrotowy panel LED umoลผliwia regulacjฤ kierunku padania ล wiatล a oraz kฤ ta pola ล wiecenia.
UR]ZyM WHFKQRORJLL MHVW EDUG]R PDรกD ฤช\ZRWQRฤ รผ ยฑ Z\QRVL W\ONR RN W\V JRG]LQ Malowanie ล wiatล em ,VWRWQ\P HOHPHQWHP Z DUFKLWHNWXU]H Rฤ ZLHWOHQLRZHM Vฤ HIHNW\ MDNLH PRฤชHP\ X]\VNDรผ G]Lฤ NL Nฤ WRP UR]V\รกX RSUDZ 'HF\]MD R Zฤ VNLP OXE V]HURNLP UR]V\OH ฤ ZLDWรกD MHVW ฤ FLฤ OH
Fot.: LUG Light Factory
Fot.: Kanlux
Fachowego Elektryka
Fot. 4.
Oprawa MODENA LED RGB pozwala na zaprojektowanie i prezentacjฤ wyjฤ tkowych efektรณw oล wietleniowych, ktรณre mogฤ byฤ zrรณลผnicowane co do kolorรณw, interwaล u czasowego, czy intensywnoล ci iluminacji. Dziฤ ki moลผliwoล ci wyboru kฤ ta rozsyล u pozwala zaakcentowaฤ dowolny detal obiektu lub za pomocฤ szerokiego strumienia oล wietliฤ jak najwiฤ kszฤ powierzchniฤ budowli. Zastosowanie specjalnych materiaล รณw wykoล czeniowych oraz wysokiej klasy aluminium zaowocowaล o bezawaryjnym dziaล aniem oprawy nawet w najtrudniejszych warunkach atmosferycznych.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
65
Oล WIETLENIE
]ZLฤ ]DQD ] NRQFHSFMฤ RJyOQHJR OXE ]UyฤชQLFRZDQHJR Rฤ ZLHWOHQLD 2SUDZ\ Rฤ ZLHWOHQLRZH ] Nฤ WHP ZLฤ ]NL ฤ ZLDWรกD PQLHMV]\P QLฤช ย ]QDQH Vฤ MDNR UHร HNWRU\ SXQNWRZH D WH SRZ\ฤชHM ย QD]\ZDQH Vฤ UHร HNWRUDPL LOXPLQDF\MQ\PL %XGRZOH R ]QDF]Q\FK JDEDU\WDFK REVHUZRZDQH ] GXฤชHM RGOHJรกRฤ FL Vฤ F]ฤ VWR Rฤ ZLHWODQH PHWRGฤ ]DOHZRZฤ Z\NRU]\VWXMฤ Fฤ GR WHJR FHOX VWRVXQNRZR QLHZLHONฤ LORฤ รผ RSUDZ GXฤชHM PRF\ ] V]HURNLP Nฤ WHP UR]V\รกX (NVSRQRZDQD MHVW SU]HGH ZV]\VWNLP EU\รกD MDNR FDรกRฤ รผ : RELHNWDFK VWRVXQNRZR QLHZLHONLFK ]ZรกDV]F]D REVHUZRZDQ\FK ] EOLVND OHSLHM VSUDZG]L VLฤ PHWRGD SXQNWRZD :\NRU]\VWXMH RQD ZLฤ NV]ฤ LORฤ รผ RSUDZ ]H ฤจUyGรกDPL PDรกHM PRF\ FKDUDNWHU\]XMฤ F\FK VLฤ QLHZLHONLP Nฤ WHP
:Lฤ FHM R SURGXNWDFK L WHFKQLNDFK ฤผZLHWOQ\FK SU]HF]\WDV] QD
www.fachowy elektryk.pl
SRฤชฤ GDQH UH]XOWDW\ GDMH F]ฤ VWR VWRVRZDQLH REX PHWRG UyZQRF]Hฤ QLH 5yฤชQRURGQRฤ รผ IRUP L VWRVRZDQ\FK ฤจUyGHรก ฤ ZLDWรกD Z DVRUW\PHQFLH GHG\NRZDQ\P SU]HVWU]HQL DUFKLWHNWRQLF]QHM SR]ZDOD QD GRSDVRZDQLH HIHNWyZ ZL]XDOQ\FK GR NDฤชGHJR SURMHNWX Odporne na wszystko 2SUDZ\ Z\NRU]\VW\ZDQH Z Rฤ ZLHWOHQLX DUFKLWHNWRQLF]Q\P Z\PDJDMฤ V]F]HJyOQ\FK SDUDPHWUyZ WHFKQLF]Q\FK XZ]JOฤ GQLDMฤ F\FK V]HUHJ F]\QQLNyZ .RQVWUXNWRU]\ SRV]XNXMฤ UR]ZLฤ ]Dฤ NWyUH ]DSHZQLฤ RGELRUFRP GรกXJRWUZDรกฤ HNVSORDWDFMฤ Z WUXGQ\FK ZDUXQNDFK DWPRVIHU\F]Q\FK RUD] PLHMVFDFK QDUDฤชRQ\FK QD DNW\ ZDQGDOL]PX %LRUฤ F SRG XZDJฤ VSHF\ยฟNฤ PRQWDฤชX RSUDZ F]ฤ VWR XPLHV]F]DQ\FK Z HNVSRQRZDQ\FK QD ZDUXQNL DWPRVIHU\F]QH PLHMVFDFK SURGXFHQFL SURSRQXMฤ RGSRUQH NRQVWUXNFMH VSUDZG]DMฤ FH VLฤ Z VNUDMQLH QLVNLFK L Z\VRNLFK WHPSHUDWXUDFK 1LH EUDNXMH SURGXNWyZ R SRGZ\ฤชV]RQ\P VWRSQLX V]F]HOQRฤ FL NWyU\ XPRฤชOLZLD ]DVWRVRZDQLH Z PLHMVFDFK R Z\VRNLHM ZLOJRWQRฤ FL WXG]LHฤช ]DS\OHQLX 1RZRF]HVQH RSUDZ\ Vฤ UyZQLHฤช RGSRUQH QD G]LDรกDQLH SURPLHQL 89 1DWRPLDVW RGSRZLHG]Lฤ QD SRWU]HE\ DGPLQLVWUDWRUyZ RELHNWyZ NWyU]\ PXV]ฤ ]PDJDรผ VLฤ ] FRUD] EDUG]LHM Z\P\ฤ OQ\PL VSRVREDPL QLV]F]\FLHOVNLHM G]LDรกDOQRฤ FL ZDQGDOL MHVW RIHUWD RSUDZ Rฤ ZLHWOHQLRZ\FK Z NWyU\FK ]DVWRVRZDQR MHV]F]H EDUG]LHM Z\WU]\PDรกH QD XGHU]HQLD PDWHULDรก\ RUD] ZSURZDG]RQR GRGDWNRZH ]DEH]SLHF]HQLD SU]HG QLH-
Fot.: Osram
UR]V\รกX L XPRฤชOLZLD SRGNUHฤ OHQLH LVWRWQ\FK GHWDOL DUFKLWHNWRQLF]Q\FK 2IHURZDQH SU]H] SURGXFHQWyZ RSUDZ\ R UyฤชQ\P Nฤ FLH UR]V\รกX XPRฤชOLZLDMฤ GRVWRVRZDQLH LOXPLQDFML GR VSHF\ยฟNL NRQNUHWQHJR RELHNWX &KRรผ
Fot. 5.
Dziฤ ki swoim niewฤ tpliwym zaletom oprawy z wykorzystaniem technologii LED stajฤ siฤ coraz bardziej popularne w oล wietleniu architektonicznym.
66
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Fot.: Kanlux
Fachowego Elektryka
Fot. 6.
Oprawa ECLERO DL-213O z kloszem z poliwฤ glanu (PC) odznacza siฤ wysokฤ wytrzymaล oล ciฤ na uderzenia (IK10). Wandaloodporny charakter oprawy zapewnia rรณwnieลผ forma zamkniฤ cia, wykorzystujฤ ca specjalne ล ruby zabezpieczajฤ ce przed nieuprawnionym otwarciem.
XSUDZQLRQ\P RWZDUFLHP &RUD] ZLฤ FHM QLHVWDQGDUGRZ\FK UR]ZLฤ ]Dฤ RIHUXMฤ SURGXFHQFL WDNฤชH Z ]DNUHVLH PRQWDฤชX 2SUDZ\ PRJฤ E\รผ P LQ LQVWDORZDQH EH]SRฤ UHGQLR QD ฤ FLDQLH SU]\WZLHUG]RQH GR SLRQRZHM SRZLHU]FKQL SU]\ SRPRF\ UHJXORZDQHJR XFKZ\WX F]\ WHฤช PRQWRZDQH Z JUXQFLH Niลผsze koszty 0\ฤ Oฤ F R Rฤ ZLHWOHQLX QLH VSRVyE SRPLQฤ รผ SHZQHM QLHGRJRGQRฤ FL Z\QLNDMฤ FHM ] XSRUF]\ZLH ร W\NDMฤ FHJRยด OLF]QLND HQHUJLL NWyUHJR ZVND]DQLD SR ]DNRฤ F]HQLX RNUHVX UR]OLF]HQLRZHJR SRWUDยฟฤ VSฤ G]Lรผ VHQ ] SRZLHN NDฤชGHPX ZรกDฤ FLFLHORZL L DGPLQLVWUDWRURZL EXG\QNX : NZHVWLL VSRVREyZ Zรกฤ F]DQLD L UHJXORZDQLD QDWฤ ฤชHQLD ฤ ZLDWรกD QRZRF]HVQH UR]ZLฤ ]DQLD SRZROL RGFKRG]ฤ RG SRSXODUQ\FK F]XMQLNyZ UXFKX QD U]HF] V\VWHPyZ VWHURZDQLD ] VHQVRUDPL QDWฤ ฤชHQLD : NUฤ JX ]DLQWHUHVRZDQLD NOLHQWyZ FRUD] F]ฤ ฤ FLHM ]QDMGXMฤ VLฤ LQQRZDF\MQH F]XMQLNL UR]SR]QDMฤ FH SDUDPHWU\ QDWXUDOQHJR ฤ ZLDWรกD L GRVWRVRZXMฤ FH GR QLFK QDWฤ ฤชHQLH Rฤ ZLHWOHQLD ,P MDฤ QLHM MHVW QD ]HZQฤ WU] W\P VรกDEV]\ VWUXPLHฤ HPLWXMฤ RSUDZ\ -HVW WR NROHMQ\ SU]\NรกDG SRV]XNLZDQLD SU]H] SURGXFHQWyZ UR]ZLฤ ]Dฤ SR]ZDODMฤ F\FK REQLฤช\รผ NRV]W\ HNVSORDWDFML V]WXF]QHJR Rฤ ZLHWOHQLD : ]DDZDQVRZDQ\FK V\VWHPDFK VWHUXMฤ F\FK LOXPLQDFMD RELHNWyZ PRฤชH UyZQLHฤช ]PLHQLDรผ VLฤ DXWRPDW\F]QLH ZHGรกXJ ]DSURJUDPRZDQ\FK VFHQDULXV]\ OXE PRฤชH E\รผ ]PLHQLDQD PDQXDOQLH SU]\ SRPRF\ VLHFL *60 RUD] :L )L
$UW\NXรก QD SRGVWDZLH PDWHULDรกyZ ยฟUP\ Kanlux, LUG Light Factory, Osram
Oล WIETLENIE Fachowego Elektryka
Kupiฤ droลผej, ale taniej Diody LED sฤ w uลผyciu juลผ od kilkudziesiฤ ciu lat, jednak dopiero w 2006 r. na rynek tra๏ฌ ล y pierwsze egzemplarze, ktรณre nadawaล y siฤ jako ลบrรณdล o ล wiatล a sล uลผฤ ce do oล wietlania. Dziล , niespeล na 8 lat pรณลบniej, moลผemy mรณwiฤ o rewolucji LED โ urzฤ dzenia te coraz czฤ ล ciej zastฤ pujฤ zarรณwno ลผarรณwki tradycyjne, jak i energooszczฤ dne, czy teลผ ล wietlรณwki i ล wietlรณwki kompaktowe. W zalewie lamp LED znaleลบฤ moลผemy jednak zarรณwno urzฤ dzenia doskonaล e, jak i imitujฤ cฤ dobry wyrรณb tandetฤ .
PAMIฤ TAJ! Szukajฤ c wล aล ciwej lampy LED zwrรณฤ uwagฤ na jakoล ฤ : - ukล adu zasilajฤ cego, - ukล adu optycznego, - luminoforu.
VSUDZQH : WUDG\F\MQ\FK ฤชDUyZNDFK ] : PRF\ X]\VNDรผ PRฤชQD E\รกR RN OXPHQyZ ฤ ZLDWรกD UHV]WD ร V]รกD Z FLHSรกRยด 1RZRF]HVQH ODPS\ /(' ] : PRF\ Z\WZDU]DMฤ GR OXPHQyZ ฤ ZLDWรกD 7DNฤ VNXWHF]QRฤ FLฤ ฤ ZLHWOQฤ PRJฤ SRV]F]\FLรผ VLฤ MHG\QLH QLVNRSUฤ ฤชQH ODPS\ VRGRZH NWyUH ]H Z]JOฤ GX QD GรกXJL F]DV QDJU]HZDQLD L HPLWRZDQH SU]H] QLH ฤ ZLDWรกR R EDUG]R ]รก\FK ZรกDฤ FLZRฤ FLDFK RGGDZDQLD EDUZ QDGDMฤ VLฤ MHG\QLH GR Rฤ ZLHWOHQLD GUyJ V]\ENLH-
JR UXFKX : ฤชDUyZNDFK ZLฤ NV]Rฤ รผ HQHUJLL SU]HWZDU]DQD MHVW QD FLHSรกR W\ONR QLHZLHOND MHM F]ฤ ฤ รผ Z WUDG\F\MQ\FK ฤชDUyZNDFK E\รกR WR RN ยฑ QD ฤ ZLDWรกR 7HPSHUDWXUD SUDF\ GLRG /(' MHVW ]D WR QLVND FR SU]HNรกDGD VLฤ QLH W\ONR QD EH]SLHF]Hฤ VWZR GRW\NDMฤ F ODPS\ Xฤช\ZDMฤ FHM /(' QLH PRฤชQD VLฤ RSDU]\รผ DOH UyZQLHฤช QD RV]F]ฤ GQRฤ FL QD NOLPDW\]DFMฤ RUD] ZHQW\ODFMฤ SRPLHV]F]Hฤ /DPS\ /(' Vฤ RGSRUQH QD VNXWNL F]ฤ VWHJR Zรกฤ F]DQLD NWyUH Z SU]\SDGNX WUDG\F\MQ\FK ฤจUyGHรก ฤ ZLDWรกD QLH W\ONR ]ZLฤ NV]D ]Xฤช\FLH SUฤ GX DOH UyZQLHฤช VNUDFD LFK ฤช\FLH 1LHPQLHM ZDฤชQH MHVW WR ฤชH GLRG\ /(' QLH ]DZLHUDMฤ UWฤ FL DQL LQQ\FK V]NRGOLZ\FK GOD ฤ URGRZLVND VXEVWDQFML Vฤ ZLฤ F HNRORJLF]QH 1R L ZVSRPQLDQD QD SRF]ฤ WNX ฤช\ZRWQRฤ รผ ยฑ ODPS\ /(' PRJฤ SUDFRZDรผ W\VLฤ F\ JRG]LQ =DNรกDGDMฤ F ฤชH ฤ ZLDWรกR Z GRPX ฤ ZLHFL VLฤ ฤ UHGQLR JRG]LQ G]LHQQLH PDP\ GR ODW Xฤช\WNRZDQLD $E\ ODPSD /(' PRJรกD E\รผ ]DVLODQD ZSURVW ] LQVWDODFML HOHNWU\F]QHM Z\SRVDฤชRQD MHVW RSUyF] ฤจUyGHรก ฤ ZLDWรกD Z XNรกDG ]DVLODMฤ F\ -HVW RQ QLH]Eฤ GQ\ JG\ฤช Eฤ Gฤ FH ฤจUyGรกHP ฤ ZLDWรกD GLRG\ HOHNWUROXPLQHVFHQF\MQH Vฤ ]DVLODQH QLVNRQDSLฤ FLRZ\P SUฤ GHP VWDรก\P R VWDELOL]RZDQHM ZDUWRฤ FL D Z QDV]HM VLHFL Z\VWฤ SXMH SUฤ G SU]HPLHQQ\ R QDSLฤ FLX 9 7R SRZyG GOD NWyUHJR NDฤชGD OHGyZka NWyUฤ FKFHP\ XPLHฤ FLรผ Z ODPSLH SRGรกฤ F]RQHM ZSURVW GR LQVWDODFML HOHNWU\F]QHM PXVL SRVLDGDรผ ZรกDVQ\ ]DVLODF] -HVW WR ZLฤ F U]HF] ]QDF]QLH EDUG]LHM VNRPSOLNRZDQD QLฤช ]Z\NรกD ฤชDUyZND D XU]ฤ G]HQLD VNRPSOLNRZDQH Z\PDJDMฤ V]F]HJyOQLH VWDUDQQHJR Z\NRQDQLD , WX ZUDFDP\ GR WH]\ ] SRF]ฤ WNX DUW\NXรกX *RUฤ FR SROHFDP\ NXSRZDQLH ODPS /(' MHG\QLH VSUDZG]RQ\FK L UHQRPRZDQ\FK SURGXFHQWyZ 7DQGHWD PRฤชH E\รผ ERZLHP QLH
W\ONR ]DZRGQD DOH L QLHEH]SLHF]QD D SR]RUQH RV]F]ฤ GQRฤ FL SU]\ ]DNXSLH ]DPLHQLฤ VLฤ Z VWUDW\ ฤงOH VNRQVWUXRZDQ\ F]\ NLHSVNR Z\NRQDQ\ XNรกDG ]DVLODMฤ F\ PRฤชH E\รผ SU]\F]\Qฤ ]DNรกyFHฤ SUDF\ LQQ\FK XU]ฤ G]Hฤ HOHNWU\F]Q\FK NWyUH Vฤ SRGรกฤ F]RQH GR WHJR VDPHJR REZRGX HOHNWU\F]QHJR D ODPSD /(' ] ZDGOLZLH VNRQVWUXRZDQ\P XNรกDGHP ]DVLODMฤ F\P PRฤชH GRSURZDG]Lรผ GR SRฤชDUX F]\ SRUDฤชHQLD SUฤ GHP &]ฤ VWR V]XNDMฤ F RV]F]ฤ GQRฤ FL SURGXFHQFL ZPRQWRZXMฤ Fot.: Osram
7HQ SR]RUQ\ SDUDGRNV ]QDP\ QLH RG G]Lฤ ยฑ GREU]H ]URELRQH U]HF]\ VรกXฤชฤ GรกXฤชHM ]DPLDVW NXSRZDรผ WDQGHWQ\FK NRV]WXMฤ F\FK ]รก SURGXNWyZ URF]QLH ZDUWR NXSLรผ Z URNX GREU\ ]D ]รก 3Lฤ FLRNURWQLH GURฤชV]\ DOH URF]QLH Z\FKRG]L UD]\ WDQLHM 3URVWH : SU]\SDGNX XU]ฤ G]Hฤ HOHNWU\F]Q\FK Z JUฤ ZFKRG]L MHV]F]H NRV]W ]Xฤช\ZDQHJR SUฤ GX ยฑ GREUHM MDNRฤ FL XU]ฤ G]HQLD HOHNWU\F]QH Vฤ HQHUJRRV]F]ฤ GQH NXSXMฤ F MH ร ]DUDELDP\ยด ZLฤ F SRGZyMQLH 7DNL MHVW ZรกDฤ QLH SRZyG GOD NWyUHJR ODPS\ /(' Vฤ FRUD] FKฤ WQLHM Z\NRU]\VW\ZDQ\P ฤจUyGรกHP ฤ ZLDWรกD 6ฤ SR SURVWX OHSV]H RG GRW\FKF]DV VWRVRZDQ\FK 'LRG\ /(' Vฤ WDQLH Z HNVSORDWDFML ER Vฤ QLH]Z\NOH
Fot. 1
Diody LED nie zawierajฤ rtฤ ci ani innych szkodliwych dla ล rodowiska substancji.
Z ]DVLODF] GR ODPS\ /(' SU\PLW\ZQ\ VWDELOL]DWRU QDSLฤ FLD OXE MDNR ]DPLHQQLN ยฑ UH]\VWRU 6NXWNXMH WR ZLฤ NV]\P QDUDฤชHQLHP ODPS\ /(' QD ZDKDQLD QDSLฤ FLD VLHFL ]DVLODMฤ FHM L Z UH]XOWDFLH V]\ENLP ]HSVXFLHP VLฤ XU]ฤ G]HQLD 2ฤ ZLHWOHQLH SRPLHV]F]Hฤ SRZLQQR E\รผ WDN ]DSURMHNWRZDQH L Z\NRQDQH DE\ WZRU]\รผ GREUH ZDUXQNL GR SUDF\ F]\ Z\SRF]\QNX 0D SRPDJDรผ QDP D QLH SU]HV]NDG]Dรผ F]\ GUDฤชQLรผ : SU]\SDGNX WDQGHWQLH Z\NRQDQ\FK ODPS /(' ]DVDGD WD U]DGNR VLฤ VSUDZG]D 0DP\ ZLฤ F NROHMQ\ SUREOHP ] NWyU\P PRฤชHP\ VSRWNDรผ VLฤ Xฤช\ZDMฤ F WDQLFK ODPS )DFKRZ\ (OHNWU\N s
67
OĹ&#x161;WIETLENIE Fachowego Elektryka
UWAGA! JaskrawoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, choÄ&#x2021; na pierwszy rzut oka sprawia podobne wraĹźenie, to nie to samo co jasnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Lampa o zbyt duĹźej jaskrawoĹ&#x203A;ci nie doĹ&#x203A;Ä&#x2021;, Ĺźe nie doĹ&#x203A;wietli przestrzeni w oczekiwanym stopniu, to jeszcze moĹźe spowodowaÄ&#x2021; zmÄ&#x2122;czenie, brak koncentracji, rozdraĹźnienie czy bĂłl gĹ&#x201A;owy.
Fot.: Osram
/(' Âą LFK ]E\W GXÄŞD MDVNUDZRÄ&#x17E;Ăź NWyUHM HIHNWHP PRÄŞH E\Ăź ]PÄ&#x160;F]HQLH EUDN NRQFHQWUDFML UR]GUDÄŞQLHQLH F]\ EyO JĂĄRZ\ 3RMHG\QF]H GLRG\ XÄŞ\ZDQH MDNR ĨUyGĂĄR Ä&#x17E;ZLDWĂĄD Z ODPSDFK /(' PDMÄ&#x2026; EDUG]R Z\VRNÄ&#x2026; OXPLQDQFMÄ&#x160; 'ODWHJR DE\ XU]Ä&#x2026;G]HQLH GDZDĂĄR Ä&#x17E;ZLDWĂĄR R ZĂĄDÄ&#x17E;FLZHM OXPLQDQFML Z GREU\FK ODPSDFK /(' PRQWRZDQH VÄ&#x2026; RGSRZLHGQLR VNRQVWUXRZDQH XNĂĄDG\ RSW\F]QH 6Ä&#x2026; WR EDÄ&#x201D;NL UR]SUDV]DMÄ&#x2026;FH Ä&#x17E;ZLDWĂĄR V]NĂĄR PDWRZH POHF]QH XNĂĄDG\ SU\]PDW\F]QH VRF]HZNL UR]SUDV]DMÄ&#x2026;FH LWS HOLPLQXMÄ&#x2026;FH WR QLHNRU]\VWQH ]MDZLVNR 1LHVWHW\ ZLHOH WDQLFK SURGXNWyZ MHVW Z RJyOH SR]EDZLRQ\FK WDNLHJR XNĂĄDGX 1LHPQLHM ZDÄŞQD MHVW EDUZD HPLWRZDQHJR Ä&#x17E;ZLDWĂĄD -HGQÄ&#x2026; ] GZyFK PHWRG G]LÄ&#x160;NL NWyU\P Z ODPSDFK /(' Z\WZDU]D VLÄ&#x160; Ä&#x17E;ZLDWĂĄR ELDĂĄH MHVW NRQZHUVMD QLHELHVNLHJR Ä&#x17E;ZLDWĂĄD HPLWRZDQHJR SU]H] GLRG\ .OXF]RZ\P HOHPHQWHP MHVW WX OXPLQRIRU NWyU\P SRNU\WH VÄ&#x2026; GLRG\ Âą ]DPLHQLD RQ Ä&#x17E;ZLDWĂĄR QLHELHVNLH Z ÄŞyĂĄWH &]Ä&#x160;Ä&#x17E;Ăź QLHELHVNLHJR Ä&#x17E;ZLDWĂĄD SU]HQLND SU]H] OXPLQRIRU L PLHV]D VLÄ&#x160; ] ÄŞyĂĄW\P GDMÄ&#x2026;F Z HIHNFLH Ä&#x17E;ZLDWĂĄR ELDĂĄH : WDQLFK NRQVWUXNFMDFK /(' LORÄ&#x17E;Ăź Z\WZDU]DQHJR Ä&#x17E;ZLDWĂĄD QLHELHVNLHJR QLH MHVW NRQWURORZDQD
Fot. 2.
Pojedyncze diody mogÄ&#x2026; róşniÄ&#x2021; siÄ&#x2122; miÄ&#x2122;dzy sobÄ&#x2026; mocÄ&#x2026;, strumieniem Ĺ&#x203A;wietlnym, a zwĹ&#x201A;aszcza temperaturÄ&#x2026; barwowÄ&#x2026; i wskaĹşnikiem oddawania barw. Rzetelny producent diod dokonuje ich selekcji, ustalajÄ&#x2026;c stosunkowo wÄ&#x2026;skie pole tolerancji dla poszczegĂłlnych parametrĂłw.
68
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
FR Z\QLND PLÄ&#x160;G]\ LQQ\PL ] IDNWX VWRVRZDQLD VĂĄDEHM MDNRÄ&#x17E;FL OXPLQRIRUX $ QLVNLHM MDNRÄ&#x17E;FL OXPLQRIRU VSU]\MD GXÄŞHM HPLVML Ä&#x17E;ZLDWĂĄD QLHELHVNLHJR NWyUH QLH MHVW RERMÄ&#x160;WQH GOD QDV]HJR ]GURZLD 1D NRQLHF SR]RVWDMH MHV]F]H NZHVWLD MDNRÄ&#x17E;FL HOHPHQWyZ NOXF]RZ\FK F]\OL GLRG /(' 3RMHG\QF]H GLRG\ PRJÄ&#x2026; UyÄŞQLĂź VLÄ&#x160; PLÄ&#x160;G]\ VREÄ&#x2026; PRFÄ&#x2026; VWUXPLHQLHP Ä&#x17E;ZLHWOQ\P D ]ZĂĄDV]F]D WHPSHUDWXUÄ&#x2026; EDUZRZÄ&#x2026; L ZVNDĨQLNLHP RGGDZDQLD EDUZ 5]HWHOQ\ SURGXFHQW GLRG GRNRQXMH LFK VHOHNFML XVWDODMÄ&#x2026;F VWRVXQNRZR ZÄ&#x2026;VNLH SROH WROHUDQFML GOD SRV]F]HJyOQ\FK SDUDPHWUyZ 3URFHV WHQ MHVW NRV]WRZQ\ L SU]HNĂĄDGD VLÄ&#x160; QD Z\ÄŞV]Ä&#x2026; FHQÄ&#x160; SURGXNWX 3URGXFHQFL WDQLFK ODPS /(' FKFÄ&#x2026;F RJUDQLF]\Ăź LORÄ&#x17E;Ăź RGSDGyZ D ZLÄ&#x160;F L NRV]W\ SU]\MPXMÄ&#x2026; V]HURNLH SROH WROHUDQFML GOD XÄŞ\ZDQ\FK GLRG OXE Z RJyOH QLH VSUDZG]DMÄ&#x2026; LFK SDUDPHWUyZ WHFKQLF]Q\FK : WDNLHM V\WXDFML FHQD Z\UREX MHVW ZSUDZG]LH QLÄŞV]D ]D WR MHJR SDUDPHWU\ XÄŞ\WNRZH PRJÄ&#x2026; ]QDF]QLH RGELHJDĂź RG GHNODURZDQ\FK 5]XFDQH SU]H] WDNÄ&#x2026; ODPSÄ&#x160; /(' Ä&#x17E;ZLDWĂĄR EÄ&#x160;G]LH UR]NĂĄDGDĂź VLÄ&#x160; QLHUyZQRPLHUQLH D WR SURZDG]L GR V]\ENLHJR ]PÄ&#x160;F]HQLD Z]URNX 5HDVXPXMÄ&#x2026;F Âą GREU]H VNRQVWUXRZDQH L Z\NRQDQH ODPS\ /(' Z\SRVDÄŞRQH VÄ&#x2026; Z XNĂĄDG RSW\F]Q\ GRVWRVRZXMÄ&#x2026;F\ OXPLQDQFMÄ&#x160; L EDUZÄ&#x160; Ä&#x17E;ZLDWĂĄD WDN DE\ F]\QQLNL WH E\ĂĄ\ SU]\MD]QH GOD OXG]NLHJR RND 0RQWRZDQH Z QLFK GLRG\ Ä&#x17E;ZLHFÄ&#x2026; UyZQ\P Ä&#x17E;ZLDWĂĄHP R MHGQROLWHM EDUZLH 8ÄŞ\ZDQH GR ]DVLODQLD GREU\FK ODPS /(' XNĂĄDG\ HOHNWURQLF]QH ]DSHZQLDMÄ&#x2026; EH]SLHF]HÄ&#x201D;VWZR QLH]DZRGQRÄ&#x17E;Ăź L GĂĄXJÄ&#x2026; ÄŞ\ZRWQRÄ&#x17E;Ăź SURGXNWyZ /DPS\ VĂĄDEHM MDNRÄ&#x17E;FL F]\ WR ] SRZRGX XÄŞ\ZDQLD PDWHULDĂĄyZ VĂĄDEHM MDNRÄ&#x17E;FL F]\ WHÄŞ ]H Z]JOÄ&#x160;GX QD Z\NRU]\VW\ZDQLH SU]H] SURGXFHQWyZ WDQLFK DOH ]DZRGQ\FK WHFKQRORJLL F]Ä&#x160;VWR QLH VSHĂĄQLDMÄ&#x2026; Z\PDJDÄ&#x201D; XÄŞ\WNRZQLNyZ VSUDZLDMÄ&#x2026;F ÄŞH SU]HE\ZDQLH Z RÄ&#x17E;ZLHWODQ\FK QLPL SRPLHV]F]HQLDFK PRÄŞH E\Ăź QLHSU]\MHPQH F]\ ZUÄ&#x160;F] QLHEH]SLHF]QH D SODQRZDQH SU]\ Z\PLDQLH ĨUyGHĂĄ Ä&#x17E;ZLDWĂĄD RV]F]Ä&#x160;GQRÄ&#x17E;FL ]DPLHQLDMÄ&#x2026; VLÄ&#x160; Z URVQÄ&#x2026;FH NRV]W\ 5HG
Marcin Wojewoda kierownik dziaĹ&#x201A;u marketingu Sonel S.A.
Nie sĹ&#x201A;abnie moda na LED-y. KonsumentĂłw kuszÄ&#x2026; informacjÄ&#x2122; o ich energooszczÄ&#x2122;dnoĹ&#x203A;ci i wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci. Rynek zalewajÄ&#x2026; coraz to nowsze, lepsze i taĹ&#x201E;sze produkty. Czy faktycznie jest tak, jak gĹ&#x201A;oszÄ&#x2026; slogany reklamowe producentĂłw i importerĂłw tych ĹşrĂłdeĹ&#x201A; Ĺ&#x203A;wiatĹ&#x201A;a? O rozwianie czÄ&#x2122;sto pojawiajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; wÄ&#x2026;tpliwoĹ&#x203A;ci poprosiliĹ&#x203A;my NarcyzÄ&#x2122; Barczak-Araszkiewicz, dyrektor generalnÄ&#x2026; ZwiÄ&#x2026;zku ProducentĂłw SprzÄ&#x2122;tu OĹ&#x203A;wietleniowego â&#x20AC;&#x17E;Pol-lightingâ&#x20AC;? W róşnych publikacjach eksperci branĹźowi posĹ&#x201A;ugujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; sformuĹ&#x201A;owaniem â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x17E;oĹ&#x203A;wietlenie LED tak, ale tylko dobrej jakoĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?. Czy faktycznie na rynku sÄ&#x2026; tak duĹźe rozbieĹźnoĹ&#x203A;ci w jakoĹ&#x203A;ci lamp LED? Nie mieliĹ&#x203A;my jeszcze do czynienia z tak ogromnym zróşnicowaniem jakoĹ&#x203A;ci produktĂłw oĹ&#x203A;wietleniowych, jakie wystÄ&#x2122;puje obecnie w segmencie oĹ&#x203A;wietlenia LED. SkĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; na to kilka przyczyn. Po pierwsze technologia oĹ&#x203A;wietlenia LED jest nadal w fazie rozwoju, nowe produkty i rozwiÄ&#x2026;zania wymagajÄ&#x2026; duĹźych nakĹ&#x201A;adĂłw na B+R i testowanie wyrobĂłw. Wielu producentĂłw na to nie staÄ&#x2021;, wybierajÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;c drogÄ&#x2122; na skrĂłty, skutkiem czego na rynku pojawiajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; zĹ&#x201A;e lub niesprawdzone rozwiÄ&#x2026;zania. ReguĹ&#x201A;Ä&#x2026; jest, Ĺźe w poczÄ&#x2026;tkowym etapie rozwoju kaĹźdego produktu ceny rynkowe sÄ&#x2026; wysokie. Pokusa, by kupiÄ&#x2021; w miarÄ&#x2122; tanio nieprzebadany wyrĂłb i sprzedaÄ&#x2021; go po wysokiej cenie rynkowej sprowadza na rynek wielu nowych dostawcĂłw, ktĂłrzy oĹ&#x203A;wietlenie traktujÄ&#x2026; jak kaĹźdy wysoko marĹźowy towar lub takich ktĂłrzy nie majÄ&#x2026; dostatecznych kompetencji w branĹźy. Niestety problem zalewu rynku niskÄ&#x2026; jakoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; dotyczy rĂłwnieĹź duĹźych instalacji oĹ&#x203A;wietlenia zewnÄ&#x2122;trznego. Nietrudno jest daÄ&#x2021; siÄ&#x2122; oszukaÄ&#x2021;, bo po rynku krÄ&#x2026;Ĺźy
OŚWIETLENIE Fachowego Elektryka
Nie wszystko złoto, co się świeci wiele „atrakcyjnych” ofert. Plagą stało się na przykład podawanie w ofertach na oprawy LED hipotetycznych parametrów technicznych, które są nieosiągalne w rzeczywistych warunków pracy oprawy. Efekty takich działań pojawiają się coraz częściej na ulicach naszych miast i gmin. Szkoda naszych pieniędzy. Jak zatem poznać, to co dobre? Im bardziej zaawansowana technologia tym trudniej dać receptę do powszechnego stosowania. Produkt oświetleniowy ocenia się na podstawie danych technicznych. Niestety nie zawsze można mieć zaufanie do informacji podanej na opakowaniu czy w karcie produktu. Życie pokazuje, że deklaracje producenta nie zawsze odpowiadają rzeczywistości. Nie ma prostej drogi jak w takim przypadku uniknąć rozczarowania. Oświetlenie należy już traktować jak każdy inny rodzaj sprzętu Hi-Tech, a tu liczy się wiarygodność rynkowa producenta oparta na jego kompetencjach technicznych i podejściu do klienta. Warto zawsze zasięgnąć porady u profesjonalnego sprzedawcy i poprosić o zaświecenie kilku źródeł światła celem porównania. W przypadku dużych inwestycji oświetleniowych, oprócz kompetencji technicznych oferenta, warto rozważyć zaangażowanie eksperta oświetleniowego w celu zweryfikowania projektu lub wyboru najlepszego projektu w drodze konkursu. Cyfrowa technologia oświetlenia LED, systemy inteligentnego zarządzania mają tak dużo do zaoferowania, że wydatek na profesjonalistę jest niewielki w stosunku do tego co można zyskać lub stracić. Czy tańsze produkty zalewające rynek są w jakiś sposób kontrolowane pod względem jakości i bezpieczeństwa? Niestety nie. To, czy parametry techniczne deklarowane przez producenta odpowiadają rzeczywistości można stwierdzić jedynie poprzez badania laboratoryjne. Na taką kontrolę instytucje nadzoru rynkowego nie mają wystarczających funduszy. Rynek jest więc zalewany wyrobami, które nie powinny się tam znaleźć, ponieważ nie spełniają podstawowych wymogów określonych prawem. Ta sytuacja nie tylko niszczy konkurencję na rynku ale również podważa zaufanie konsumentów do tej innowacyjnej i przyszłościowej technologii.
Czy LED-y złej jakości stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska?
to wszystkie źródła światła wymienić na LED-y?
Oprócz spełnienia wymogów bezpieczeństwa elektrycznego i elektromagnetycznego, produkty oświetlenia LED muszą odpowiadać kryteriom bezpieczeństwa fotobiologicznego zawartym w stosownych normach. Przed wprowadzeniem wyrobu na rynek producent ma obowiązek przeprowadzić badania oraz potwierdzić w deklaracji producenta, że produkt odpowiada kryteriom bezpieczeństwa fotobiologicznego czyli jest bezpieczny dla wzroku człowieka. I znowu od wiarygodności producenta zależy czy badania te zostały rzeczywiście przeprowadzone i czy w pełnym zakresie wymogów. Jeśli tak nie jest, to mamy do czynienia nie tylko z rozczarowującym efektem świetlnym, problemami ze wzrokiem, kłopotami z zasypianiem itp. W ostatnim czasie, pojawiają się w prasie informacje o szkodliwym wpływie światła niebieskiego emitowanego przez źródła LED. Otóż trzeba jasno powiedzieć, że LED-owe źródła światła wprowadzone na rynek zgodnie z wymogami bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa fotobiologicznego, są bezpieczne dla wzroku. Potwierdza to badanie wykonane na zlecenie Komisji europejskiej (Scientific Committee on Emerging and Newly Identified Health Risk, raport March 2012). Pytanie jest ile produktów wprowadzanych na rynek nie zostało prawidłowo przebadanych?
To zależy od konkretnego zastosowania. Z pewnością LED-owe oświetlenie dekoracyjne, do iluminacji obiektów, jest już konkurencyjne w stosunku do rozwiązań konwencjonalnych. Warto brać pod uwagę rozwiązania LED-owe jeśli chodzi o oświetlenie zewnętrzne w miastach i gminach. Są przykłady gmin (np. Przytyk w Radomskiem), które zdecydowały się na całkowitą wymianę oświetlenia LED, obniżając zużycie energii o 60%, a w nocy o 80%, przy zwrocie nakładów w ciągu 4 lat. Oświetlenie LED z powodzeniem stosuje się dużych obiektach budowlanych, biurowych, handlowych itp. W zastosowaniach domowych źródła LED sprawdzają się tam gdzie jest potrzebne jasne i skondensowane światło.
W jaki sposób traktować informacje o trwałości LED? Faktem jest, że jedną z zalet technologii LED jest długa żywotność produktów. Trzeba jednak wiedzieć, że na dziś nie ma jednolitego systemu określania trwałości LED w oparciu o znormalizowane kryteria oceny i metodologię pomiarów. Trwałość wyrobów oświetleniowych LED zależy od wielu innych parametrów oraz od warunków pracy oprawy, np. temperatur, wilgotności itp. Podawanie w ofertach dla określenia trwałości samych tylko ilości godzin nie ma sensu i jest nadużywane, po to aby przydać ofercie i wartości. Trzeba jeszcze poczekać na znormalizowanie tego obszaru. Oświetlenie LED to duże oszczędności energii. Czy kierując się tą teorią war-
Oświetlenie LED to dość młoda technologia na rynku, jednak rozwijająca się w dużym tempie. Dokąd zmierza jej rozwój? Jedno jest pewne – nie ma odwrotu od technologii LED/OLED. Pytanie dotyczy tego, czy my jako Europa i jako nasz kraj, zabierzemy się tym pociągiem i pierwsi dotrzemy do przystanku innowacyjność i konkurencyjność. Europejski przemysł oświetleniowy, od zawsze był globalnym liderem branżowym, jeśli chodzi o technologię i wdrażanie innowacyjności. Mamy szansę na wygranie wyścigu i zgarnięcie nagrody w postaci wzrostu konkurencyjności gospodarek krajów europejskich. Jednakże, w warunkach ogromnej konkurencji ze strony krajów azjatyckich i wsparcia finansowego ich rządów, siły samego tylko przemysłu nie są już wystarczające. Cieszy, że potencjał w tej dziedzinie został wreszcie zauważony przez Komisję Europejską, która w tych dniach ogłosiła rozpoczęcie prac nad sformułowaniem strategii rozwoju dla przemysłu oświetleniowego. Mamy nadzieję, że wpłynie to także na decyzje w kraju, bo jak na razie, innowacyjna technologia oświetlenia LED/OLED została pominięta zarówno w Programie Rozwoju Przedsiębiorstw 2020 r., jak i w projekcie Krajowej Strategii Inteligentnej Specjalizacji z października 2013 r.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
69
PROMOCJA
WARSZTAT Fachowego Elektryka
Praski akumulatorowe do kabli z Energotytanu Dynamiczny rozwรณj nowych technologii sprawia, ลผe praski elektrohydrauliczne cieszฤ siฤ coraz wiฤ kszym uznaniem wล rรณd elektromonterรณw โ o wyborze tych urzฤ dzeล decydujฤ nie tylko ich doskonaล e parametry, ergonomia, jak i niezawodnoล ฤ dziaล ania ale rรณwnieลผ coraz bardziej przystฤ pne ceny, ktรณre sprawiajฤ , ลผe taki zakup szybko siฤ zwraca, zapewniajฤ c przy tym uลผytkownikom znacznie wiฤ kszy komfort pracy niลผ tradycyjne narzฤ dzia instalacyjne. W porรณwnaniu do modeli znanych starszemu pokoleniu energetykรณw, wspรณล czesne praski akumulatorowe przeszล y prawdziwฤ rewolucjฤ nie tylko pod wzglฤ dem gabarytรณw, ale przede wszystkim w zakresie zastosowanych w nich rozwiฤ zaล technicznych. 3LHUZV]H PRGHOH Uฤ F]Q\FK XU]ฤ G]Hฤ HOHNWURK\GUDXOLF]Q\FK GR ]DJQLDWDQLD NRฤ FyZHN NDEORZ\FK FHFKRZDรก\ VLฤ GXฤชฤ ZDJฤ VSRU\PL Z\PLDUDPL L NUyWNLP F]DVHP SUDF\ FR Z ]HVWDZLHQLX ] LFK Z\VRNฤ FHQฤ QLH VSU]\MDรกR LFK V]HURNLHPX VWRVRZDQLX Z EUDQฤช\ HOHNWURLQVWDODF\MQHM MHGQDN ] F]DVHP NRQVWUXNWRU]\ VNXWHF]QLH Z\HOLPLQRZDOL ZLฤ NV]Rฤ รผ W\FK PDQNDPHQWyZ RWZLHUDMฤ F SU]HG Wฤ JUXSฤ XU]ฤ G]Hฤ V]HURNLH PRฤชOLZRฤ FL ]DVWRVRZDฤ 3U]\NรกDGHP XGDQHJR SURFHVX PLQLDWXU\]DFML Vฤ SUDVNL NROXPQRZH (QHUJRW\WDQ VHULL (. IRW NWyUH SRPLPR QLHZLHONLFK UR]PLDUyZ L QLVNLHM ZDJL SRQLฤชHM NJ ] SRZRG]HQLHP UDG]ฤ VRELH ] NRฤ FyZNDPL NDEORZ\PL R SU]HNURMX GR PP ]DJQLDWDMฤ F MH ] VLรกฤ GR N1 =DVLODQH EDWHULDPL /L RQ 9 SR]ZDODMฤ QD Z\NRQDQLH QDZHW GR RSHUDFML QD MHM MHGQ\P รกDGRZDQLX 0RฤชOLZRฤ รผ VZRERGQHM REVรกXJL MHGQฤ Uฤ Nฤ REURWRZD JรกRZLFD ย HUJRQRPLF]Q\ XFKZ\W RUD] /(' RZH SRGฤ ZLHWOHQLH PLHMVFD SUDF\ VSUDZLDMฤ ฤชH XU]ฤ G]HQLD NROXPQRZH ]\VNXMฤ FRUD] ZLฤ NV]H X]QDQLH Zฤ UyG LQVWDODWRUyZ GRZRG]ฤ F VZRMHM SU]\GDWQRฤ FL ]ZรกDV]F]D Z Zฤ VNLFK SU]HVWU]HQLDFK URERF]\FK .ROHMQ\P LVWRWQ\P XVSUDZQLHQLHP E\รกR ZSURZDG]HQLH SRGZyMQHM SUฤ GNRฤ FL SUDF\ QDSฤ GX K\GUDXOLF]QHJR
70
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Fot. 1.
Praski akumulatorowe kolumnowe serii EK.
ยฑ V]\EV]\ WU\E SR]ZDOD QD SU]\WU]\PDQLH NRฤ FyZNL SR F]\P XU]ฤ G]HQLH SU]HFKRG]L DXWRPDW\F]QLH Z ZROQLHMV]\ WU\E ]DFLVNDQLD SU]\ Z\VRNLP FLฤ QLHQLX FR VNUDFD F]DV RSHUDFML ]ZLฤ NV]DMฤ F Z\GDMQRฤ รผ SUDF\ 3U]\NรกDGHP WDNLHM GZXELHJRZHM SUDVNL HOHNWURK\GUDXOLF]QHM R ZV]HFKVWURQQ\P ]DVWRVRZDQLX MHVW RIHURZDQ\ SU]H] QDV PRGHO (. & IRW 8U]ฤ G]HQLH ]DVLODQH DNXPXODWRUHP /L RQ 9 L RWZDUWฤ REURWRZฤ JรกRZLFฤ W\SX ร &ยด SUDFXMH ] VLรกฤ N1 NWyUD SR]ZDOD QD REUyENฤ NRฤ FyZHN NDEORZ\FK &X GR PP :SURZDG]HQLH ZLHORIXQNF\MQHJR VWHURZDQLD HOHNWURQLF]QHJR XPRฤชOLZLรกR QLH W\ONR
Fot. 2.
Praska akumulatorowa z otwartฤ gล owicฤ typu EK-400C.
WARSZTAT Fachowego Elektryka
Fot. 3.
Wskaลบniki diodowe kluczowych parametrรณw pracy prasek.
V\JQDOL]DFMฤ NOXF]RZ\FK SDUDPHWUyZ SUDF\ ]D SRPRFฤ ZVNDฤจQLNyZ /(' IRW DOH UyZQLHฤช NRPXQLNDFMฤ ] VDP\P XU]ฤ G]HQLHP :SURZDG]RQD SU]H] QDV Z XELHJรก\P URNX GR VSU]HGDฤช\ SUDVND $3( IRW G\VSRQXMH VLรกฤ N1 SR]ZDODMฤ Fฤ QD ]DJQLDWDQLH NRฤ FyZHN GR PP i doVWDUF]DQD MHVW ]H VSHFMDOQ\P RSURJUDPRZD-
Fot. 4.
Praska elektrohydrauliczna APE 622.
QLHP NWyUH SR ]DLQVWDORZDQLX QD NRPSXWHU]H 3& SR]ZDOD Xฤช\WNRZQLNRZL ]D SRPRFฤ XPLHV]F]RQHJR Z REXGRZLH ]รกฤ F]D 86% QD WUDQVPLVMฤ L DQDOL]ฤ GDQ\FK HNVSORDWDF\MQ\FK L GLDJQRVW\F]Q\FK ]DSLVDQ\FK Z SDPLฤ FL XU]ฤ G]HQLD ']Lฤ NL WDNLHPX UR]ZLฤ ]DQLX GRVWฤ SQHJR GR QLHGDZQD MHG\QLH Z DXWRU\]RZDQ\FK SXQNWDFK VHUZLVRZ\FK SR]QDP\ GRNรกDGQฤ LORฤ รผ Z\NRQDQ\FK F\NOL LFK V]F]HJyรกRZH SDUDPHWU\ RJyOQ\ VWDQ
Fot. 5.
WHFKQLF]Q\ QDU]ฤ G]LD D WDNฤชH ]DSODQXMHP\ WHUPLQ MHJR QDVWฤ SQHJR SU]HJOฤ GX VHUZLVRZHJR : SU]\SDGNX SUREOHPyZ Z\JHQHURZDQ\ QD SRGVWDZLH WDNLFK GDQ\FK UDSRUW PRฤชH ]RVWDรผ SU]HVรกDQ\ EH]SRฤ UHGQLR GR VHUZLVX $3( SRVLDGD MHV]F]H MHGQฤ Xฤช\WHF]Qฤ IXQNFMฤ ยฑ Z UD]LH SRWU]HE\ PRฤชH E\รผ ]DVLODQD ]D SRฤ UHGQLFWZHP DGDSWHUD EH]SRฤ UHGQLR ] VLHFL 9 IRW FR HOLPLQXMH NRQLHF]QRฤ รผ Z\PLDQ\ OXE GRรกDGRZ\ZDQLD DNXPXODWRUyZ SU]\ GรกXJRWUZDรกHM SUDF\ 1DMQRZV]\ WUHQGHP MDNL PRฤชHP\ REHFQLH ]DREVHUZRZDรผ Zฤ UyG Uฤ F]Q\FK XU]ฤ G]Hฤ DNXPXODWRURZ\FK MHVW รกฤ F]HQLH GZyFK IXQNFML ]DFLVNDQLD NRฤ FyZHN L WXOHMHN RUD] FLฤ FLD NDEOL L SU]HZRGyZ Z MHGQ\P QDU]ฤ G]LX 2IHURZDQ\ SU]H] QDV PRGHO $8: IRW VNรกDGD VLฤ ] SLVWROHWRZHM REXGRZ\ ] QDSฤ GHP R PRF\ N1 ]DVLODQ\P DNXPXODWRUHP 9 1DU]ฤ G]LH Z\SRVDฤชRQH PRฤชH ]RVWDรผ Z JรกRZLFฤ SUDVXMฤ Fฤ GR PP IRW JรกRZLFฤ WQฤ Fฤ GR NDEOL R ]DNUHVLH ย PP IRW RUD] JรกRZLFฤ WQฤ Fฤ GR SU]HZRGyZ $)/ ย PP IRW =H Z]JOฤ GX QD VZRMฤ XQLZHUVDOQRฤ รผ SUDVNL DNXPXODWRURZH VWDQRZLฤ EDUG]R LQWHUHVXMฤ Fฤ DOWHUQDW\Zฤ GOD XU]ฤ G]Hฤ ]DVLODQ\FK WUDG\F\MQLH F]HJR GRZRG]L ]QDF]ฤ F\ Z]URVW LFK VSU]HGDฤช\ QD SROVNLP U\QNX 0DP\ QDG]LHMฤ ฤชH FKRFLDฤช VNUyWRZR XGDรกR QDP VLฤ SU]\EOLฤช\รผ 3Dฤ VWZX Wฤ FLHNDZฤ JUXSฤ XU]ฤ G]Hฤ ยฑ Z SU]\SDGNX S\WDฤ MDN ]Z\NOH SR]RVWDMHP\ GR 3Dฤ VWZD G\VSR]\FML L ]DFKฤ FDP\ GR ]DSR]QDQLD VLฤ ] QDV]ฤ RIHUWฤ QD ZZZ HQHUJRW\WDQ SO $GULDQ =DMฤ F www.energotytan.pl
Adapter do podล ฤ czenia narzฤ dzia bezpoล rednio do sieci 230 V.
Fot. 6.
Praska uniwersalna w wymiennymi gล owicami.
Fot. 7.
Gล owica prasujฤ ca o zakresie pracy 6-300 mmยฒ.
Fot. 8.
Gล owica tnฤ ca do kabli o zakresie pracy ร 65 mm.
Fot. 9.
Gล owica tnฤ ca do przewodรณw AFL ร 45 mm.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
71
WARSZTAT Fachowego Elektryka
Nowe mล otowiertarki 4 kg 'H:$/7ยฎ ZSURZDG]Lรก QD U\QHN LQQRZDF\MQฤ VHULฤ NLORJUDPRZ\FK SU]HZRGRZ\FK PรกRWRZLHUWDUHN 6'6 3OXV ,FK QDMZDฤชQLHMV]H FHFK\ WR PLQLPDOQD ZDJD ]ZLฤ NV]RQD PRF QDMQLฤชV]\ SR]LRP ZLEUDFML RUD] HUJRQRPLF]Q\ NV]WDรกW : VNรกDG QRZHM VHULL PรกRWRZLHUWDUHN 'H:$/7ยฎ ZFKRG]ฤ PRGHOH ' . ' .7 ' . L ' . :V]\VWNLH ]RVWDรก\ VNRQVWUXRZDQH WDN DE\ PLHรผ RGSRZLHGQLR GREUDQ\ VWRVXQHN PDV\ GR PRF\ L HQHUJLL XGHU]HQLD 2GSRZLDGDMฤ ]D WR PRFQ\ VLOQLN : EH]NRQNXUHQF\MQ\ ]RSW\PDOL]RZDQ\ PHFKDQL]P XGDURZ\ R F]ฤ VWRWOLZRฤ FL XGHU]Hฤ RG GR ESP L HQHUJLD XGDUX - 0DV\ZQD NRQVWUXNFMD PHFKDQL]PX PรกRWyZ
]DSHZQLD XU]ฤ G]HQLRP GรกXฤชV]ฤ ฤช\ZRWQRฤ รผ L GRVNRQDรกH SDUDPHWU\ 1RZH PRGHOH QDOHฤชฤ GR OLQLL 'H:$/7ยฎ 3HUIRUP DQG 3URWHFW JZDUDQWXMฤ FHM QDMZ\ฤชV]\ SR]LRP EH]SLHF]Hฤ VWZD NWyUH ]DSHZQLDMฤ QDMQLฤชV]\ Z WHM NODVLH SR]LRP ZLEUDFML QLH ZLฤ FHM QLฤช P V RUD] DNW\ZQD NRQWUROD ZLEUDFML ] UXFKRP\P W\OQ\P XFKZ\WHP GOD MHV]F]H ZLฤ NV]HJR NRPIRUWX SUDF\ SURIHVMRQDOLVWyZ 1RZH PรกRWRZLHUWDUNL 'H:$/7ยฎ Vฤ SU]H]QDF]RQH GR FLฤ ฤชNLFK ]DVWRVRZDฤ WDNLFK MDN ZLHUFHQLH L GรกXWRZDQLH Z EHWRQLH PHWDOX GUHZQLH L WZRU]\ZDFK V]WXF]Q\FK 6SUDZG]DMฤ VLฤ LGHDOQLH SRGF]DV ZLHUFHQLD RWZRUyZ RG GR PP SRG NRWZ\ L PRFRZDQLD Z EHWRQLH RUD] Z FHJOH ']Lฤ NL IXQN-
FML Z\รกฤ F]HQLD REURWyZ PRฤชQD LFK Xฤช\ZDรผ GR OHNNLHJR GรกXWRZDQLD NXFLD L XVXZDQLD Sรก\WHN D G]Lฤ NL PRฤชOLZRฤ FL ]DWU]\PDQLD XGDUX GR ZLHUFHQLD Z GUHZQLH PHWDOX F]\ FHUDPLFH ฤงUyGรกR 6WDQOH\ %ODFN 'HFNHU 3ROVND
Moc w Twoich rฤ kach
REURWRZฤ WDUF]\ REU PLQ EH] REFLฤ ฤชHQLD (OHNWURQDU]ฤ G]LH SU]\VWRVRZDQH MHVW GR ZVSyรกSUDF\ ] WDUF]DPL R ฤ UHGQLF\ PP ']Lฤ NL WHPX VSUDZG]L VLฤ Z V]HURNLP ]DNUHVLH G]LDรกDฤ ยฑ RG SUHF\]\MQ\FK SUDF Z\NRฤ F]HQLRZ\FK SR EDUG]LHM LQWHQV\ZQH SUDFH EXGRZODQH 3URMHNWDQFL ]DGEDOL R WUZDรกRฤ รผ V]OLยฟHUNL =DSHZQLD Mฤ DOXPLQLRZD REXGRZD UHGXNWRUD RUD] RSW\PDOQH UR]PLHV]F]HQLH RWZRUyZ ZHQW\ODF\MQ\FK 8ฤช\WNRZQLF\ GRFHQLฤ UyZQLHฤช SRUฤ F]QRฤ รผ HOHNWURQDU]ฤ G]LD .RPSDNWRZD EXGRZD ]DOHGZLH NJ QRZRF]HVQH L WUZDรกH PDWHULDรก\ Z]RURZH Z\ZDฤชHQLH RUD] GรกXJL P JXPRZDQ\ SU]HZyG ]DVLODMฤ F\ ]DSHZQLฤ Z\VRNL NRPIRUW
SUDF\ Z NDฤชG\FK ZDUXQNDFK (UJRQRPLD WR PRFQD VWURQD QRZHJR HOHNWURQDU]ฤ G]LD RG *5$3+,7( =DUyZQR Uฤ NRMHฤ รผ JรกyZQD MDN L ERF]QD Z\SRVDฤชRQH ]RVWDรก\ Z VSHFMDOQH DQW\SRฤ OL]JRZH QDNรกDGNL ]DSHZQLDMฤ FH SHZQ\ FKZ\W L UHGXNXMฤ FH U\]\NR Z\ฤ OLฤจQLฤ FLD 7U]\SR]\F\MQH PRFRZDQLH XFKZ\WX GRGDWNRZHJR SR]ZROL QD GRSDVRZDQLH XU]ฤ G]HQLD GR LQG\ZLGXDOQ\FK SUHIHUHQFML 3URIHVMRQDOLฤ FL L ]DDZDQVRZDQL Xฤช\WNRZQLF\ GRFHQLฤ WDNฤชH PRฤชOLZRฤ รผ VDPRG]LHOQHM Z\PLDQ\ V]F]RWHN Zฤ JORZ\FK 3RGREQLH MDN LQQH SURGXNW\ *5$3+,7( V]OLยฟHUND SRVLDGD GZXOHWQLฤ SHรกQฤ JZDUDQFMฤ SURGXFHQWD ฤงUyGรกR *UXSD 7RSH[
1RZD V]OLยฟHUND *5$3+,7( QDSฤ G]DQD MHVW Z\GDMQ\P VLOQLNLHP HOHNWU\F]Q\P R PRF\ : SR]ZDODMฤ F\P X]\VNDรผ SUฤ GNRฤ รผ
Drabiny dielektryczneโ ฆ i elektryka prฤ d nie tyka! :V]ฤ G]LH WDP JG]LH F]รกRZLHN QDUDฤชRQ\ MHVW QD PRฤชOLZRฤ รผ SRUDฤชHQLD SUฤ GHP SRZLQQ\ E\รผ VWRVRZDQH UR]ZLฤ ]DQLD JZDUDQWXMฤ FH RFKURQฤ SUDFRZQLNyZ D ]DUD]HP ]DSHZQLDMฤ FH NRPIRUWRZH ZDUXQNL SUDF\ :\NRQDQH ] WZRU]\ZD V]WXF]QHJR Z]PRFQLRQHJR ZรกyNQHP V]NODQ\P GUDELQ\ GLHOHNWU\F]QH ยฟUP\ .5$86( QLH W\ONR QLH SU]HZRG]ฤ SUฤ GX DOH WDNฤชH Vฤ VWDELOQH 1LH]Z\NOH ZDฤชQ\P LFK DWXWHP MHVW UyZQLHฤช QLHZLHOND ZDJD RUD] NRPSDNWRZH UR]PLDU\ =DOHW\ WH SRZRGXMฤ ฤชH SURIHVMRQDOQH HNLS\ HOHNWURPRQWHUyZ FKฤ WQLH Z\NRU]\VWXMฤ GUDELQ\ GLHOHNWU\F]QH SRGF]DV ZV]HONLFK UREyW LQVWDODF\MQ\FK QDSUDZF]\FK F]\ WHฤช SU]HJOฤ GyZ VLHFL HOHNWU\F]QHM ฤงUyGรกR .5$86(
72
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
WARSZTAT Fachowego Elektryka
Europejska premiera nowego Jeepยฎ Cherokee
1RZ\ -HHS &KHURNHH Z\UDฤจQLH SRGQRVL SRSU]HF]Nฤ Z VZ\P VHJPHQFLH D GR MHJR FHFK FKDUDNWHU\VW\F]Q\FK QDOHฤช\ HOHJDQFNL OHF] DWOHW\F]Q\ GHVLJQ XGRVNRQDORQH ZรกDฤ FLZRฤ FL MH]GQH L Z\ฤชV]D G\QDPLND MD]G\ V]RVRZHM OHJHQGDUQD VSUDZQRฤ รผ QDSฤ GX -HHS [ L NXQV]WRZQ\ Z\VWUyM ZQฤ WU]D RUD] V]HUHJ LQQRZDF\MQ\FK WHFKQRORJLL 'R MHJR ]DOHW QDOHฤช\ WDNฤชH RV]F]ฤ GQRฤ รผ ]Xฤช\FLD SDOLZD RUD] ERJDWH Z\SRVDฤชHQLH ] ]DNUHVX NRPIRU-
WX (IHNWHP SLฤ FLRJZLD]GNRZHJR SR]LRPX EH]SLHF]Hฤ VWZD L GRVNRQDรกRฤ FL V\VWHPyZ ZVSRPDJDMฤ F\FK MHVW W\WXรก ร QDMOHSV]HJR Z VZHM NODVLHยด ยฑ SU]\]QDQ\ SU]H] (XUR 1&$3 Z NDWHJRULL 6PDOO 2II 5RDG [ 1RZD JHQHUDFMD &KHURNHH RIHURZDQD MHVW ]DUyZQR Z NRQยฟJXUDFML QDSฤ GX [ MDNL [ ] RIHUWฤ WU]HFK QRZ\FK ]DDZDQVRZDQ\FK V\VWHPyZ QDSฤ GX [ E\ ]DSHZQLรผ PRGHORZH ZรกDVQRฤ FL WUDNF\MQH
Z WHUHQLH Z GRZROQ\FK ZDUXQNDFK MD]G\ -HVW WR UyZQLHฤช SLHUZV]\ 689 NODV\ ฤ UHGQLHM ] DXWRPDW\F]QLH RGรกฤ F]DQ\P QDSฤ GHP RVL W\OQHM FHOHP REQLฤชHQLD VWUDW HQHUJLL JG\ IXQNFMRQDOQRฤ รผ [ QLH MHVW SRWU]HEQD RUD] ]Xฤช\FLD SDOLZD 3U]Hรกฤ F]DQLH QDSฤ GX SRPLฤ G]\ [ D [ QDVWฤ SXMH DXWRPDW\F]QLH EH] LQJHUHQFML NLHURZF\ XPRฤชOLZLDMฤ F QLHSU]HUZDQH ]DU]ฤ G]DQLH SU]HND]\ZDQ\P QD NRรกD PRPHQWHP REURWRZ\P ]DOHฤชQLH RG V\WXDFML 1RZ\ -HHS &KHURNHH GRFLHUDรผ ]DF]QLH GR HXURSHMVNLFK GHDOHUyZ -HHSD SRF]ฤ ZV]\ RG GUXJLHJR NZDUWDรกX ELHฤชฤ FHJR URNX Z ZHUVMDFK PRGHORZ\FK /RQJLWXGH /LPLWHG L 7UDLOKDZN 3RGVWDZRZฤ MHGQRVWNฤ QDSฤ GRZฤ Eฤ G]LH HNRQRPLF]Q\ OLWURZ\ WXUERGLHVHO R PRF\ .0 Z WDQGHPLH ] QRZHM NRQVWUXNFML G]LHZLฤ FLRVWRSQLRZฤ DXWRPDW\F]Qฤ VNU]\QLฤ ELHJyZ NWyUD VWDQRZL SUDZG]LZฤ QRZRฤ รผ Z VHJPHQFLH 689 NODV\ ฤ UHGQLHM :HUVMD NRQQD WHJR VLOQLND RIHURZDQD Eฤ G]LH Z SDU]H ] V]Hฤ FLRVWRSQLRZฤ SU]HNรกDGQLฤ PDQXDOQฤ : HXURSHMVNLHM JDPLH PRGHORZHM &KHURNHH RIHURZDQ\ Eฤ G]LH WDNฤชH VLOQLN EHQ]\QRZ\ 9 3HQWDVWDU R SRMHPQRฤ FL OLWUD ZUD] VWRSQLRZฤ DXWRPDW\F]Qฤ VNU]\QLฤ SU]HNรกDGQLRZฤ ฤงUyGรกR )LDW $XWR 3RODQG
Wydajne szli๏ฌ erki do betonu. Uniwersalne w uลผyciu, wytrzymaล e i lekkie.
1RZH PRGHOH V]OLยฟHUHN GR EHWRQX *%5 &$* 3URIHVVLRQDO L *%5 &$ 3URIHVVLRQDO FHFKXMH Z\Mฤ WNRZD Z\GDMQRฤ รผ =RVWDรก\ Z\SRVDฤชRQH Z Z\WU]\PDรก\ VLOQLN R PRF\ : ] V\VWHPHP &RQVWDQW (OHFWURQLF 0RGHO *%5 &$* 3URIHVVLRQDO G]Lฤ NL RVรกRQLH
] UXFKRP\P HOHPHQWHP SU]H]QDF]RQ\ MHVW GR V]OLIRZDQLD EOLVNR ฤ FLDQ L LQVWDODFML ]Dฤ *%5 &$ 3URIHVVLRQDO ยฑ GR V]OLIRZDQLD GXฤช\FK SRZLHU]FKQL ']Lฤ NL V\VWHPRZL ร &OLFN &OHDQยณ ยฟUP\ %RVFK RELH V]OLยฟHUNL PRฤชQD รกDWZR SRGรกฤ F]\รผ GR RGNXU]DF]D FR ]DSHZQLD HIHNW\ZQH XVXZDQLH S\รกX L F]\VWฤ SUDFฤ 2E\GZD XU]ฤ G]HQLD ZDฤชฤ ]DOHGZLH NJ ,FK Zฤ VND L SRNU\WD PLฤ NNฤ RNรกDG]LQฤ 6RIWJULS Uฤ NRMHฤ รผ ]DSHZQLD SHรกQฤ NRQWUROฤ SRGF]DV SUDF\ (UJRQRPLF]QD NRQVWUXNFMD QDU]ฤ G]L XPRฤชOLZLD GรกXJRWUZDรกฤ L NRPIRUWRZฤ SUDFฤ QDZHW SRGF]DV QDMEDUG]LHM Z\PDJDMฤ F\FK ]DVWRVRZDฤ 1RZH V]OLยฟHUNL SRVLDGDMฤ GRGDWNRZR ZLHQLHF V]F]RWNRZ\ RUD] GXฤช\ SU]\FLVN EORNDG\ ZU]HFLRQD NWyU\ XรกDWZLD Z\PLDQฤ GLDPHQWRZHM WDUF]\ JDUQNRZHM 7DUF]H JDUQNRZH L ]DSDVRZH V]F]RWNL Vฤ GRVWฤ SQH Z RIHUFLH RVSU]ฤ WX %RVFK 6]OLยฟHUND *%5 &$ RIHURZDQD MHVW Z VWDQGDUGRZHM ZDOL]FH QDU]ฤ G]LRZHM QDWRPLDVW PRGHO *%5 &$* ]DSDNRZDQ\ MHVW Z V\VWHPRZฤ ZDOL]Nฤ / %2;; 'RGDWNRZR GR V]OLยฟHUNL *%5 &$* 3URIHVVLRQDO GRรกฤ F]RQD MHVW GLDPHQWRZD WDUF]D JDUQNRZD ร %HVW IRU &RQFUHWHยด ฤงUyGรกR %RVFK )DFKRZ\ (OHNWU\N s
73
EDUKACJA Fachowego Elektryka
Proces edukacji jest dobry, tylko... 3RĞZLĊFHQLH F]DVX QD HGXNDFMĊ ]DDQJDĪRZDQLH Z QLHVWDQGDUGRZH UR]ZLMDQLH WDOHQWyZ L XPRĪOLZLHQLH UHDOL]DFML ZáDVQ\FK SRP\VáyZ WR QDMOHSV]D LQZHVW\FMD Z SU]\V]áHJR WHFKQLND 'RVNRQDOH WR UR]XPLH =G]LVáDZ -XUHZLF] G\UHNWRU =HVSRáX 6]Nyá 3RQDGJLPQD]MDOQ\FK QU Z àRdzi NWyU\ MHVW MHGQ\P ] ]DáRĪ\FLHOL $NDGHPLL &KLQW L MHM PHU\WRU\F]Q\P RSLHNXQHP ± :LHOH VLĊ RVWDWQLR PyZL R VWDQGDUG]LH L QLVNLHM MDNRĞFL XVáXJ ¿UP wykonawczych, w tym elektroinVWDODF\MQ\FK -DND MHVW ZHGáXJ 3DQD JHQH]D WHJR SUREOHPX" &]\ polski system edukacji zawodowej ]DSHZQLD ZáDĞFLZH SU]\JRWRZDQLH SU]\V]á\FK HOHNWU\NyZ GR SUDF\" ± 3URV]Ċ Z\EDF]\ü QLH ZLG]Ċ WHJR SUREOHPX Z WHQ VSRVyE 8ZDĪDP ĪH SUREOHP MHVW QLH Z HGXNDFML DOH Z OXG]LDFK 5\QHN Ī\FLH ZHU\¿NXMH ¿UP\ L LFK SUDFRZQLNyZ (GXNDFMD ± PyZLĊ WR QD SRGVWDZLH ZáDVQ\FK GRĞZLDGF]HĔ ] QDV]HM V]NRá\ ± SU]\JRWRZXMH GREU]H 7R F]DVHP VWDU]\ ÄIDFKRZF\´ WZRU]ą WDNL PLW WR P\ F]DVHP XZDĪDP\ ĪH IDFKRZLHF SR V]NROH EĊG]LH JRUV]\ D VWDU\ PLVWU] MHVW OHSV]\ SDPLĊWDMP\ VWDU\ PLVWU] WHĪ E\á NLHG\Ğ SR V]NROH 0áRG]L OXG]LH F]ĊVWR SRVLDGDMą ZLĊNV]ą ZLHG]Ċ WHRUHW\F]Qą L ZLĊNV]H XPLHMĊWQRĞFL ÄPLĊNNLH´ W\ONR PQLHMV]H GRĞZLDGF]HQLH : GREUHM XF]FLZHM ¿UPLH QDXF]ą VLĊ Eá\VNDZLF]QLH L VWDQą VLĊ GREU\PL IDFKRZFDPL D ] F]DVHP EĊGą ] QLFK ZVSDQLDOL ÄPLVWU]RZLH´ 3URFHV HGXNDFML MHVW GREU\ W\ONR QLH ]DZV]H SU]H] PáRG\FK OXG]L Z\NRU]\VW\ZDQ\ L F]DVDPL VWRVXMą RQL PHWRGĊ ]GDü L ]DSRPQLHü $OH Ī\FLH ZHU\¿NXMH L QD U\QNX ]RVWDQą GREU]\ PáRG]L ÄVWDU]\´ DEVROZHQFL ÄPLVWU]RZLH´
± : MDNL VSRVyE PRĪHP\ SRPyF PáRG]LHĪ\ V]Nyá ]DZRGRZ\FK ZHMĞü QD U\QHN SUDF\" ± 6SRVyE MHVW EDUG]R SURVW\ 3LV]ąF RJáRV]HQLH SLV]P\ ]DWUXGQLĊ DEVROZHQWD NWyU\ ZLHOH XPLH D UHV]W\ JR QDXF]\P\ 1DJUDG]Dü ]D XPLHMĊWQRĞFL QLH Z\NRU]\VW\ZDü ± SáDFLü VHQVRZQLH SRPDJDü Z ]GRE\ZDQLX GDOV]\FK XSUDZQLHĔ %\ü SUDFRGDZFą SU]H] GXĪH Ä3´ D QLH NDSLWDOLVWą L WR MHV]F]H SU]H] PDáH ÄN´ ± 3DQ MHVW SHGDJRJLHP RWZDUW\P QD QRZH SRP\Vá\ SDWU]ąF\P QD HGXNDFMĊ ] V]HURNLHM SHUVSHNW\Z\ 3U]\NáDGHP WHJR PRĪH E\ü ]DDQJDĪRZDQLH Z $NDGHPLĊ &KLQW DOH ] WHJR FR ZLHP QLH MHVW WR MHG\QD 3DQD DNW\ZQRĞü" ± $NDGHPLD &KLQW SRP\Vá SUH]HVD -DNXED 5R]LHZLF]D ZVSyOQLH ]UHDOL]RZDQ\ E\á SRP\VáHP WUD¿RQ\P Z G]LHVLąWNĊ :LHOH R W\P SRP\ĞOH 3DĔVWZR SLVDOL L MDN ZLG]Ċ Z SHáQL JR SRSLHUDMą ,QQH SRP\Vá\ WR FRG]LHQQD SUDFD Z V]NROH : V]NROH NWyUD QLH W\ONR XF]\ DOH L Z\FKRZXMH =HVSyá 6]Nyá 3RQDGJLPQD]MDOQ\FK 1U WR ZáDĞQLH WDND V]NRáD -HVWHĞP\ RWZDUFL QD SRP\Vá\ QDXF]\FLHOL L XF]QLyZ ZVSLHUDP\ NDĪGą UR]VąGQD LQLFMDW\ZĊ D W\FK MHVW ZLHOH RUJDQL]XMHP\ NRQNXUV\ L Z\VWDZ\ QD WHPDW\ ]DZRGRZH DOH QLH W\ONR QDVL XF]QLRZLH ELRUą XG]LDá Z NRQNXUVDFK IRWRJUD¿F]Q\FK L ] ZLHG]\ RJyOQRNV]WDáFąFHM D QDZHW SRHW\FNLFK ± :VSDQLDáH MHVW WR ĪH Vą RVRE\ WDNLH MDN 3DQ NWyU\P FKFH VLĊ Z\MĞü SR]D SURJUDP V]NROQ\ L SRND]Dü XF]QLRP LQQH PRĪOLZRĞFL UR]ZRMX -DN RGELHUDMą WR XF]QLRZLH" ± 8F]QLRZLH ± QLH ZLHP SURV]Ċ LFK ]DS\WDü 0\ĞOĊ ĪH F]ĊĞFL VLĊ WR SRGRED F]ĊĞü FKFH SU]HWUZDü V]NRáĊ Z VSRNRMX QLH DQJDĪXMąF VLĊ Z QLF D F]ĊĞü EĊG]LH Z SU]\V]áRĞü IDFKRZFDPL ÄPLVWU]DPL´ :áDĞQLH WR SU]HGH ZV]\VWNLP GOD QLFK ZDUWR SUDFRZDü .LHG\Ğ E\á WDNL ¿OP Ä6WRZDU]\V]HQLH XPDUá\FK SRH-
=HVSyá 6]Nyá 3RQDGJLPQD]MDOQ\FK QU LP 0DUV]DáND -y]HID 3LáVXGVNLHJR
HOHNWURPHFKDQLN PRQWHU HOHNWURQLN 2IHUXMH OLF]QH NXUV\ NZDOL¿NDF\MQH L ]DMĊFLD
Z àRG]L NV]WDáFL Z ]DZRGDFK WHFKQLN PHFKDQLN WHFKQLN HOHNWU\N WHFKQLN PHFKDWURQLN WHFKQLN LQIRUPDW\N WHFKQLN XU]ąG]HĔ L V\VWHPyZ
GRGDWNRZH :V]\VWNLFK FKĊWQ\FK GR SRGMĊFLD QDXNL Z V]NROH ]DSUDV]DP\ GR NRQWDNWX ZZZ ZDUHFND HGX SO H PDLO V]NROD#ZDUHFND HGX SO
HQHUJHW\NL RGQDZLDOQHM PRQWHU PHFKDWURQLN
WHO
74
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
WyZ´ ± ZLHP ĪH NDĪG\ QDXF]\FLHO FKFH XVá\V]Hü Ä.DSLWDQLH PyM NDSLWDQLH´ -D PDP WDNą QDG]LHMĊ ± &R WHJR W\SX G]LDáDQLD GDMą 3DQD SRGRSLHF]Q\P" ± 3HZQRĞü WHJR ĪH Vą ZDĪQL ĪH ]DZV]H PRJą SU]\MĞü L SRUR]PDZLDü , WR FR QDMZDĪQLHMV]H ĪH PRJą QD PQLH L PRLFK QDXF]\FLHOL OLF]\ü Z NDĪGHM VSUDZLH .V]WDáFHQLH L Z\FKRZ\ZDQLH PXV]ą ]DZV]H LĞü UD]HP ± : MDNL VSRVyE SURMHNW\ WDNLH MDN QS Ä1RZDWRUVND (OHNWU\ND´ ZSá\ZDMą QD SRVWU]HJDQLH EUDQĪ\ SU]H] MHM SU]\V]á\FK DGHSWyZ" ± .DĪGH G]LDáDQLH ]RVWDZLD ĞODG Z OXG]LDFK 3RP\Vá\ WDNLH MDN Ä1RZDWRUVND (OHNWU\ND´ OXE $NDGHPLD &KLQW SRND]XMą PáRG\P OXG]LRP WR ĪH Vą ZDĪQL Z W\P FR URELą ĪH LFK G]LDáDQLD Vą GRVWU]HJDQH L QDJUDG]DQH .RQNXUV MHVW NRQNXUVHP RJyOQRSROVNLP 3DWURQL KRQRURZL WR QDMZDĪQLHMV]H RVRE\ Z ZRMHZyG]WZLH áyG]NLP : F]DVLH ¿QDáX QDJURG\ ZUĊF]D :RMHZRGD &]\Ī QLH ZDUWR GOD WDNLFK FKZLO SUDFRZDü F]\Ī QLH ZDUWR WDNLFK FKZLO ZVSRPLQDü F]\Ī WDNLH FKZLOH QLH LQVSLUXMą" 2F]\ZLĞFLH ĪH WDN 3RZLHG]LDáE\P WU]\ UD]\ WDN 7DNLH FKZLOH ]RVWDZLDMą VZyM ĞODG QD ]DZV]H L ZLHP ĪH WDNLH FKZLOH SRZWDU]DMą VLĊ Z SU]\V]áRĞFL DOH NLHG\Ğ PXVL E\ü SLHUZV]\ UD] L PRĪH Ä1RZDWRUVND (OHNWU\ND ÄE\áD GOD F]ĊĞFL XF]HVWQLNyZ WDNLP SR]\W\ZQ\P SLHUZV]\P UD]HP ± &]HJR PRĪHP\ Ī\F]\ü 3DQX L ZV]\VWNLP 3DQD XF]QLRP" ± ĩ\F]HQLD ]DZV]H Vą PLáH ĩHE\ VLH W\ONR VSUDZG]Lá\ 0QLH ± VSRNRMX VLá\ PąGU\FK SU]HSLVyZ :\JUDQLD NRQNXUVX QD G\UHNWRUD ER WDNL MHVW SU]HGH PQą $ SRWHP UR]VąGQ\FK GHF\]ML , GXĪR ]GURZLD FRG]LHQQHJR 8F]QLRP ± WR MHVW WUXGQH DOH VSUyEXMĊ Z V]NROH VSRNRMX Z GRPX PąGURĞFL Z SU]\V]áHM SUDF\ MHGQHJR L GUXJLHJR
EDUKACJA Fachowego Elektryka
Dobry technik więcej wart niż „papierowy inżynier”
Fot. 1.
Nagroda w ogólnopolskim konkursie Nowatorska Elektryka to sukces całej grupy – uczniów i opiekuna. Na zdjęciu Daniel Jasiński – wychowanek Dariusza Mostowskiego – odbiera nagrodę i gratulacje. Od lewej stoją: Jakub Roziewicz - prezes zarządu Chint Poland, Jolanta Chełmińska - wojewoda łódzki, Jan Kamiński - łódzki kurator oświaty, Daniel Jasiński, Zdzisław Jurewicz, Ryszard Świetlicki
8G]LDá Z NRQNXUVLH WDNLP MDN Ä1RZDWRUVND (OHNWU\ND´ WR GXĪH Z\]ZDQLH QLH W\ONR LQWHOHNWXDOQH DOH UyZQLHĪ RUJDQL]DF\MQH 3R]ZDOD XF]HVWQLNRP QD UHDOL]DFMĊ QLHVWDQGDUGRZ\FK SRP\VáyZ L NRQIURQWDFMĊ ZLHG]\ WHRUHW\F]QHM ] XPLHMĊWQRĞFLDPL SUDNW\F]Q\PL -HGQDN QLH E\áRE\ WR PRĪOLZH EH] ]DFKĊW\ L SRPRF\ QDXF]\FLHOL NWyU]\ FKFą SRND]Dü XF]QLRP FRĞ ZLĊFHM QLĪ WUHĞü VWDQGDUGRZHJR SRGUĊF]QLND -HGQ\P ] WDNLFK SHGDJRJyZ MHVW GU LQĪ 'DULXV] 0RVWRZVNL RSLHNXQ JUXS\ NWyUD ]DMĊáD GUXJLH PLHMsce w konkursie organizowanym przez $NDGHPLĊ &KLQW 0DáJRU]DWD 'RELHĔ àDWZR E\áR ]DFKĊFLü PáRG\FK OXG]L GR Z]LĊFLD XG]LDáX Z W\P NRQNXUVLH" 3U]HFLHĪ PXVLHOL RQL SRĞZLĊFLü QD WR VZyM SR]DV]NROQ\ F]DV« Dariusz Mostowski =DFKĊWD QLH E\áD ĪDGQ\P SUREOHPHP FKRü ]DSHZQH QLH ]GDZDOL VRELH VSUDZ\ ] RJURPX SU]HGVLĊZ]LĊFLD MDNLHJR VLĊ SRGMĊOL 1D V]F]ĊĞFLH REDM ODXUHDFL ± 3DZHá .DUGDĞ L 'DQLHO -DVLĔVNL PLPR PáRGHJR ZLHNX Vą EDUG]R GRMU]DOL Z VZRLFK
Z\ERUDFK %\áR WR MHGQDN LFK SLHUZV]H WDN GXĪH L NRPSOHNVRZH ]DGDQLH ZV]DN JG\ SU]\VWĊSRZDOL GR NRQNXUVX E\OL QD SRF]ąWNX GUXJLHM NODV\ WHFKQLNXP 3DZHá PLDá GRĞü QLH]áH SU]\JRWRZDQLH PHU\WRU\F]QH L VSRUR SUDNW\NL QDWRPLDVW 'DQLHO ZQLyVá QLHV]DEORQRZRĞü L SUDJPDW\]P Z G]LDáDQLX :VSyOQLH VWZRU]\OL ZLĊF ]HVSyá ÄVND]DQ\´ QD VXNFHV &KRü QLH]Z\NOH ZDĪQH Z SUDF\ SURMHNWRZHM W]Z ÄPLĊNNLH XPLHMĊWQRĞFL´ ± MDN SUHF\]MD WHUPLQRZRĞü P\ĞOHQLH Z NDWHJRULDFK HNRQRPLF]Q\FK F]\ XPLHMĊWQRĞü SODQRZDQLD PLHOL VáDER RSDQRZDQH FR VSUDZLDáR ĪH QLH áDWZR E\áR XWU]\PDü Z ]HVSROH UHĪLP SURMHNWRZ\ ']LĞ ERJDWVL R WR GRĞZLDGF]HQLH ] ]DGRZROHQLHP ]JRGQLH VWZLHUG]DMą ĪH GDáHP LP ÄQLH]áą V]NRáĊ´ ± &R E\áR LQVSLUDFMą GR Z\ERUX WDNLHJR WHPDWX SUDF\ NRQNXUVRZHM" ± 7HPDW\NĊ ]DSURSRQRZDá ]HVSyá = SRF]ąWNX QLH E\áHP HQWX]MDVWą WHJR SRP\VáX ZV]DN WHPDW ÄLQWHOLJHQWQ\FK LQVWDODFML´ MHVW MXĪ G]LĞ GRĞü Z\HNVSORDWRZDQ\ D RZD ÄLQWHOLJHQFMD´ QLHFR SU]HUHNODPRZDQD -HGQDN
QLH FKFLDáHP RGZRG]Lü LFK RG SRP\VáX GR NWyUHJR RGQRVLOL VLĊ ] WDNą HXIRULą JG\Ī ]DSDá MHVW LVWRWQ\P HOHPHQWHP VXNFHVX :VND]DáHP LP ]DWHP IXUWNĊ GR WHJR VXNFHVX ± XĪ\WHF]QRĞü L SU]\MD]QRĞü GOD XĪ\WNRZQLND : WHQ VSRVyE LQWXLF\MQD REVáXJD RV]F]ĊGQD IRUPD RUD] SU]\VWĊSQD FHQD VWDá\ VLĊ Z\]QDF]QLNDPL NU\WHULyZ RSW\PDOL]DF\MQ\FK SURMHNWX 6DPR XU]ąG]HQLH ]DĞ SR]LRPHP ]DDZDQVRZDQLD L MDNRĞFLą UHDOL]DFML PRĪH ĞPLDáR NRQNXURZDü ] ZLĊNV]RĞFLą G]LVLHMV]\FK SUDF LQĪ\QLHUVNLFK – Inteligentne instalacje to naturalQD HZROXFMD EXGRZQLFWZD NWyUHM MXĪ MHVWHĞP\ ĞZLDGNDPL &]\ XF]QLRZLH PDMą ĞZLDGRPRĞü ĪH ]D MDNLĞ F]DV WUDG\F\MQH LQVWDODFMH HOHNWU\F]QH EĊGą MXĪ SU]HĪ\WNLHP" ± 0RGD QD ÄLQWHOLJHQWQH´ XU]ąG]HQLD VWDáD VLĊ QLHMDNR Z\]QDF]QLNLHP QDV]\FK F]DVyZ &]DVHP MHGQDN ]DVWDQDZLDP VLĊ F]\ yZ WUHQG QLH MHVW RGSRZLHG]Lą U\QNX QD FRUD] ZLĊNV]H EUDNL SU]\PLRWX LQWHOLJHQFML ZĞUyG XĪ\WNRZQLNyZ F]ĊVWR EH]UHÀHNV\MQLH ZGUDĪDMąF\FK ÄLQWHOLJHQWQH´ UR]ZLą]DQLD Z QDMEDUG]LHM WU\ZLDOQ\FK DSOLNDFMDFK 2F]\ZLĞFLH SRWU]HED XáDWZLDQLD MHVW HZROXF\MQLH ZSLVDQD Z QDWXUĊ F]áRZLHND NWyU\ MDN NDĪG\ ¿]\F]Q\ XNáDG GąĪ\ GR PLQLPDOL]DFML Z\GDWNX HQHUJHW\F]QHJR SU]\ PDNV\PDOQ\P ]\VNX -HGQDNĪH ĞOHSD DXWRPDW\]DFMD NDĪGHJR NąWD GRPX QLHVLH ]D VREą RNUHĞORQH ]DJURĪHQLD %H]Z]JOĊGQH X]DOHĪQLDQLH VZRMHJR RWRF]HQLD RG HQHUJLL HOHNWU\F]QHM RUD] ]áRĪRQ\FK D SU]H] WR Z ]QDF]Q\P VWRSQLX SRGDWQ\FK QD DZDULĊ F]\ GRNRQDQLH QDGXĪ\FLD XU]ąG]HĔ L V\VWHPyZ PRĪH Z HIHNFLH VNUDMQLH XWUXGQLü ÄLQWHOLJHQWQ\´ Ī\ZRW V]F]HJyOQLH QLHWHFKQLF]Q\P XĪ\WNRZQLNRP .OXF]HP MHVW ZLĊF UDFMRQDOL]P RUD] Z\ZDĪHQLH SRPLĊG]\ ]\VNLHP MDNL PRĪH ZQLHĞü ÄLQWHOLJHQWQD´ LQVWD)DFKRZ\ (OHNWU\N s
75
EDUKACJA Fachowego Elektryka
ODFMD D NRV]WHP ยฑ QLH W\ONR W\P ยฟQDQVRZ\P 5yZQLH GXฤช\ Z GDOV]HM SHUVSHNW\ZLH PRฤชH RND]Dรผ VLฤ ERZLHP NRV]W VSRรกHF]Q\ -HV]F]H NLONDQDฤ FLH ODW WHPX PรกRG\ F]รกRZLHN UHDJRZDรก ]รกRฤ FLฤ L VNZDV]RQฤ PLQฤ JG\ RG URG]LFyZ SDGDรกR QLHฤ PLHUWHOQH SROHFHQLH ร Z\QLHฤ ฤ PLHFLยด 'OD G]LVLHMV]HJR SRNROHQLD SUREOHPHP MHVW MXฤช QLHU]DGNR SRGQLHVLHQLH VLฤ ] NDQDS\ E\ RGHEUDรผ WHOHIRQ F]\ VLฤ JQLฤ FLH SR SLORW GR WHOHZL]RUD &R Eฤ G]LH ]D NLONDQDฤ FLH ODW" &KFฤ E\ PRL SRGRSLHF]QL E\OL ฤ ZLDGRPL RJUDQLF]Hฤ L ]DJURฤชHฤ MDNLH QLRVฤ QRZH WHFKQRORJLH RUD] E\ SDPLฤ WDOL ฤชH WHFKQLND XรกDWZLD DOH L XSRฤ OHG]D ยฑ &]\ V]NRรกD MHVW JRWRZD QD HGXNDFMฤ SU]\V]รก\FK LQWHJUDWRUyZ" 7R MHVW ERZLHP WR SRNROHQLH NWyUH ]PLHQL VWDQGDUG LQVWDODFMLยซ ยฑ 2G QLHPDO ODW =HVSyรก 6]Nyรก (OHNWU\F]QR (OHNWURQLF]Q\FK LP SURI 0DNV\PLOLDQD 7\WXVD +XEHUD GDZQLHM ]QDQH Z FDรกHM 3ROVFH 70( ยฑ 7HFKQLNXP 0HFKDQLF]QR (QHUJHW\F]QH MHVW OLGHUHP NV]WDรกFHQLD WHFKQLF]QHJR Z EUDQฤช\ HOHNWURQLF]QHM L HOHNWU\F]QHM Z QD-
V]\P ZRMHZyG]WZLH RUD] MHGQ\P ] ZLRGฤ F\FK Rฤ URGNyZ Z NUDMX 2ERN QRZRF]HVQHJR Z\SRVDฤชHQLD ODERUDWRULyZ SRVLDGDP\ RJURPQ\ NDSLWDรก OXG]NL ยฑ ZLHOX ] QDV]\FK QDXF]\FLHOL WR Z\NรกDGRZF\ DNDGHPLFF\ RUD] SU]HGVLฤ ELRUF\ ]QDMฤ F\ SUREOHPDW\Nฤ ZVSyรกF]HVQHM WHFKQLNL RUD] SRWU]HE\ U\QNX 8F]QLRZLH SRGHMPXMฤ ZVSyรกSUDFฤ ] QDV]\PL SDUWQHUDPL WHFKQRORJLF]Q\PL QLHU]DGNR MHV]F]H Z WRNX QDXNL E\ WXฤช SR XNRฤ F]HQLX V]NRรก\ Sรก\QQLH SU]HMฤ รผ GR ]DWUXGQLHQLD Z EUDQฤช\ 'RVNRQDรก\P SU]\NรกDGHP MHVW ]DLQLFMRZDQD SU]H]H PQLH ZVSyรกSUDFD ] G]LDรกDMฤ Fฤ Z EUDQฤช\ HOHNWURQLF]QHM DPHU\NDฤ VNฤ ยฟUPฤ 0% 7XUQNH\ 'HVLJQ RG NLONX ODW DNW\ZQLH ZVSLHUDMฤ Fฤ NV]WDรกFHQLH ]DZRGRZH Z =6(( 1DMฤ ZLHฤชV]\P HIHNWHP WHM ZVSyรกSUDF\ MHVW XWZRU]RQD Z QDV]HM V]NROH SLHUZV]D Z 3ROVFH SDWURQDFND SUDFRZQLD RSURJUDPRZDQLD &$' $OWLXP 'HVLJQHU : ]DPLDQ ยฟUPD SR]\VNXMH QDV]\FK QDMOHSV]\FK XF]QLyZ L DEVROZHQWyZ GR SUDF\ SU]\ SURMHNWRZDQLX HOHNWURQLNL Xฤช\WNRZHM 2EVHUZXMฤ ]DWHP MDN SUDNW\ND SRWZLHUG]D PRMH SU]HNRQDQLH V]F]HJyOQLH DNWXDOQH G]Lฤ
Z GRELH SRWฤ ฤชQHJR NU\]\VX NV]WDรกFHQLD NDGU LQฤช\QLHUVNLFK Z 3ROVFH ยฑ Lฤช GREU\ WHFKQLN MHVW ZLฤ FHM ZDUW QLฤช ร SDSLHURZ\ LQฤช\QLHUยด ยฑ &R GDOHM ] SUDFD NRQNXUVRZฤ " &]\ MHM ]DรกRฤชHQLD Eฤ Gฤ WHVWRZDQH QD RELHNFLH V]NROQ\P" ยฑ 2F]\ZLฤ FLH SURMHNW MHVW QDGDO UR]ZLMDQ\ D ZV]\VWNLP G]LDรกDQLRP SU]\ฤ ZLHFD QDGU]ฤ GQD P\ฤ O E\ ZV]\VWNR URELรผ WDN SURVWR MDN WR MHVW PRฤชOLZH DOH QLH SURฤ FLHM 2ERN SRV]HU]DQLD IXQNFMRQDOQRฤ FL XU]ฤ G]HQLD SU]\ MHGQRF]HVQ\P ]DFKRZDQLX GRW\FKF]DVRZHM SURVWRW\ L LQWXLF\MQRฤ FL MHJR REVรกXJL GR UR]ZLฤ ]DQLD SR]RVWDรกR NLOND SUREOHPyZ QDWXU\ XNรกDGRZHM 3Rฤ UyG QLFK RWZDUWฤ SR]RVWDMH NZHVWLD ]ZLฤ NV]HQLD RGSRUQRฤ FL EORNyZ NRPXQLNDFML QD ]DNรกyFHQLD GDOV]D RSW\PDOL]DFMD SRERUX HQHUJLL PRGXรกyZ VWHUXMฤ F\FK D WDNฤชH SUREOHP ]DVLODQLD VWHURZQLNyZ EH]SRฤ UHGQLR HQHUJLฤ REZRGX VWHURZDQHJR :V]\VWNR WR PD QD FHOX XรกDWZLHQLH LQWHJUDFML V\VWHPX Z V]F]HJyOQRฤ FL ]H VWDU\PL NODV\F]Q\PL LQVWDODFMDPL HOHNWU\F]Q\PL ย
praca konkursowa
ENLIGHTENMENT - system sterowania oล wietleniem dla โ inteligentnego domuโ Uczniowie Zespoล u Szkรณล Elektryczno-Elektronicznych im. prof. Maksymiliana Tytusa Hubera w Szczecinie postanowili stworzyฤ wล asnฤ wersjฤ โ inteligentnegoโ sterowania oล wietleniem. Mimo, ลผe temat nie jest niczym nowym, oni postawili na miniaturyzacjฤ sprzฤ tu i prostotฤ aplikacji. To rozwiฤ zanie okazaล o siฤ na tyle nowatorskie, ลผe otrzymaล o drugฤ nagrodฤ w konkursie โ Nowatorska Elektrykaโ organizowanym przez Akademiฤ Chint. Poniลผej prezentujemy fragmenty nagrodzonej pracy. Wprowadzenie 7HPDW\ND RSLV\ZDQHJR Z DUW\NXOH SURMHNWX REHMPXMH UHDOL]DFMฤ SUDNW\F]Qฤ XU]ฤ G]HQLD VรกXฤชฤ FHJR VWHURZDQLX Rฤ ZLHWOHQLHP Z LQWHOLJHQWQ\P GRPX 2SUDFRZDQD NRQ-
76
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
FHSFMD MHVW NRQVHNZHQFMฤ Z\EUDQHJR SU]H] XF]QLyZ SURยฟOX NV]WDรกFHQLD RUD] LFK RVRELVW\FK ]DLQWHUHVRZDฤ GRW\F]ฤ F\FK ]DJDGQLHฤ VWHURZDQLD REZRGDPL VLHFL HOHNWURHQHUJHW\F]QHM ]D SRPRFฤ XNรกDGyZ HOHNWURQLF]Q\FK
Cel projektu $XWRU]\ SRGF]DV RSUDFRZ\ZDQLD NRQFHSFML MDNR FHO SRVWDZLOL VRELH VWZRU]HQLH QRZRF]HVQHJR V\VWHPX VWHUXMฤ FHJR Z\NRU]\VWXMฤ FHJR ZVSyรกF]HVQH WHFKQRORJLH NRPXQLNDFML EH]SU]HZRGRZHM VรกXฤชฤ FHJR
EDUKACJA Fachowego Elektryka
GR NRQWUROL SDUDPHWUyZ Rฤ ZLHWOHQLD Z ร LQWHOLJHQWQ\Pยด GRPX :\EyU WDNLHM WHPDW\NL ]RVWDรก SRG\NWRZDQ\ SU]HGH ZV]\VWNLP ]QDF]Q\P QLHGRERUHP QLVNREXGฤชHWRZ\FK DXWRQRPLF]Q\FK VWHURZQLNyZ Rฤ ZLHWOHQLD R SURSRQRZDQ\FK ZDORUDFK Xฤช\WNRZ\FK XPRฤชOLZLDMฤ F\FK VDPRG]LHOQ\ PRQWDฤช L NRQยฟJXUDFMฤ Opis koncepcji =DSURSRQRZDQฤ GR UHDOL]DFML MDNR SURMHNW NRQNXUVRZ\ NRQFHSFMฤ V\VWHPX VWHURZDQLD FHFKXMH SU]HGH ZV]\VWNLP SURVWRWD LPSOHPHQWDFML D WDNฤชH PRฤชOLZRฤ FL รกDWZHM UR]EXGRZ\ RUD] LQWHJUDFML ] IXQNFMRQXMฤ F\PL V\VWHPDPL L LQVWDODFMDPL Rฤ ZLHWOHQLRZ\PL 5\V SU]HGVWDZLD VFKHPDW EORNRZ\ ]DSURMHNWRZDQHJR V\VWHPX VWHURZDQLD Rฤ ZLHWOHQLHP 6\VWHP VWHURZQLF]\ VNรกDGD VLฤ ] GRZROQHM OLF]E\ VNRPXQLNRZDQ\FK VWHURZQLNyZ DXWRQRPLF]Q\FK RUD] JรกyZQHM FHQWUDONL VWHUXMฤ FHM &HQWUDOD NRPXQLNXMH VLฤ ] Z\NRU]\VWDQLHP WUDQVPLVML EOXHWRRWK XVE ] WHUPLQDOHP NRPSXWHURZ\P OXE GRZROQ\P LQQ\P XU]ฤ G]HQLHP RIHUXMฤ F\P WU\E SUDF\ 633 Serial Port Protocol 2ERN ]GROQRฤ FL VWHURZDQLD Rฤ ZLHWOHQLHP RIHURZDQHM SU]H] VWHURZQLNL SUDFXMฤ FH Z VWUXNWXU]H VLHFLRZHM LVWQLHMH PRฤชOLZRฤ รผ NRU]\VWDQLD ] DXWRQRPLF]QHJR WU\EX SUDF\ 6WHURZQLN SUDFXMฤ F\ DXWRQRPLF]QLH RIHUXMH QDVWฤ SXMฤ FH IXQNFMH
ย ย
ย
ย
WUDG\F\MQD PRฤชOLZRฤ รผ VWHURZDQLD ฤ ZLDWรกHP ]D SRPRFฤ SU]\FLVNyZ PLฤ NNL VWDUW GOD Rฤ ZLHWOHQLD F]\OL MHJR Sรก\QQH UR]MDฤ QLDQLH SU]\ ]Dรกฤ F]HQLX QD PDNVLPXP PRF\ PRฤชOLZRฤ รผ Sรก\QQHM UHJXODFML PRF\ Rฤ ZLHWOHQLD VWHURZDQLH ID]RZH ]D SRPRFฤ W\U\VWRUyZ V\PHWU\F]Q\FK ] ]DVWRVRZDQLHP RSWRL]RODFML JDOZDQLF]QHM VWHURZDQLH ]D SRPRFฤ SLORWD SRGF]HUZLHQL
Zaล oลผenia funkcjonalne systemu 'OD UHDOL]RZDQHJR V\VWHPX SU]HZLG]LDQR QDVWฤ SXMฤ FH V]F]HJyรกRZH ]DรกRฤชHQLD IXQNFMRQDOQH , 7U\E\ ]DU]ฤ G]DQLD VWHURZQLNLHP ย SU]H] EOXHWRRWK 86% ยฑ VWHURZDQLH FHQWUDOฤ ] NDฤชGHJR XU]ฤ G]HQLD QD NWyU\P MHVW PRฤชOLZH ]DLQVWDORZDQLH WHUPLQDOD 56 L RIHUXMH RQR WU\E SUDF\ 633 Serial Port Protocol OXE 86% +267 ย SLORWHP SRGF]HUZLHQL ยฑ VWHURZDQLH SLORWHP SRGF]HUZLHQL R]QDF]D PRฤชOLZRฤ รผ VWHURZDQLD GRZROQ\P QDGDMQLNLHP SUDFXMฤ F\P Z VWDQGDUG]LH 5& ย PDQXDOQLH ยฑ Z\NRU]\VWXMฤ F SU]\FLVNL ]QDMGXMฤ FH VLฤ QD IURQFLH VWHURZQLND ,, .RPXQLNDFMD ] Xฤช\WNRZQLNLHP ย Z\ฤ ZLHWODQLH GDW\ L JRG]LQ\ ยฑ GDWD L JRG]LQD Z\ฤ ZLHWODQH QD Z\ฤ ZLHWODF]X VWHURZQLND
,,, 6SHF\ยฟND PRQWDฤชX REXGRZD VWHURZQLND Z\JOฤ GDMฤ FD MDN REXGRZD รกฤ F]QLND LQVWDODF\MQHJR ย PRQWDฤช PRGXรกyZ VWHURZQLNyZ Z W\SRZ\FK SXV]NDFK LQVWDODF\MQ\FK ย ZHUVMD GHPRQVWUDF\MQD V\VWHPX Z\NRQDQD Z SRVWDFL ZDOL]NL SUH]HQWDF\MQHM ย
Platforma sprzฤ towa 3RGF]DV GRERUX HOHPHQWyZ SODWIRUP\ VSU]ฤ WRZHM NLHURZDQR VLฤ GRVWฤ SQRฤ FLฤ SRG]HVSRรกyZ SU]\VWฤ SQฤ FHQฤ D WDNฤชH UR]EXGRZDQฤ ED]ฤ OLWHUDWXURZฤ L ZรกDVQ\PL GRฤ ZLDGF]HQLDPL Z ]DNUHVLH NRQVWUXRZDQLD L SURJUDPRZDQLD V\VWHPyZ PLNURSURFHVRURZ\FK : SURMHNFLH Xฤช\WR QDVWฤ SXMฤ F\FK NRPSRQHQWyZ VSU]ฤ WRZ\FK RUD] ฤ URGRZLVN SURJUDPLVW\F]Q\FK GOD UHDOL]DFML V\VWHPX ย $7PHJD MDNR PLNURNRQWUROHU ]DU]ฤ G]DMฤ F\ FHQWUDOฤ L VWHURZQLNDPL ย W\U\VWRU\ V\PHWU\F]QH %7 ( MDNR HOHPHQW\ Z\NRQDZF]H Z REZRGDFK VWHURZDQLD ย PRGXรก\ 7HOHFRQWUROOL 57)4 L 55)4 Z REZRGDFK NRPXQLNDFML UDGLRZHM ย XNรกDG VFDORQ\ )7 MDNR LQWHUIHMV 8$57 86% ย XNรกDG\ 0& MDNR XNรกDG\ NRGRZDQLD WUDQVPLVML UDGLRZHM ย PRGXรก %70 MDNR XNรกDG LQWHUIHMVX %OXHWRRWK ย Mฤ ]\NL SURJUDPRZDQLD & ฤ URGRZLVNR (FOLSVH L %DVFRP
Rys. 1. Schemat blokowy systemu sterowania oล wietleniem.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
77
EDUKACJA Fachowego Elektryka
Rys. 2. Schemat blokowy centrali sterującej systemu Enlightenment.
Rys. 3. Schemat ideowy centrali sterującej systemu Enlightenment.
78
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
EDUKACJA Fachowego Elektryka
Centrala sterujÄ&#x2026;ca : VWUXNWXU]H FHQWUDOL VWHUXMÄ&#x2026;FHM Z\UyÄŞQLĂź PRÄŞQD QDVWÄ&#x160;SXMÄ&#x2026;FH NOXF]RZH EORNL IXQNFMRQDOQH EORN ]DVLODQLD EORN V]HUHJRZHM NRPXQLNDFML SU]HZRGRZHM 86% EORN NRPXQLNDFML EH]SU]HZRGRZHM %OXHWRRWK EORNL NURVRZDQLD L NRGRZDQLD WUDQVPLVML RUD] EORN WUDQVPLVML UDGLRZHM )6. 6HUFHP FHQWUDOL MHVW VWHUXMÄ&#x2026;F\ SUDFÄ&#x2026; ZV]\VWNLFK EORNyZ ELWRZ\ PLNURNRQWUROHU $7PHJD -HJR SURJUDPRZDQLH UHDOL]RZDQH MHVW ] Z\NRU]\VWDQLHP ]ĂĄÄ&#x2026;F]D Z VWDQGDUG]LH .$1'$
Rys. 4. Schemat blokowy autonomicznego sterownika oĹ&#x203A;wietlania systemu Enlightenment.
Sterownik autonomiczny 0RGXĂĄ\ DXWRQRPLF]QHJR VWHURZQLND RÄ&#x17E;ZLHWOHQLD ZVSyĂĄSUDFXMÄ&#x2026;FHJR ] FHQWUDOÄ&#x2026; SU]HZLG]LDQHJR GRFHORZR GR PRQWDÄŞX Z VWDQGDUGRZHM HOHNWU\F]QHM SXV]FH LQVWDlacyjnej PP : MHJR EXGRZLH Z\UyÄŞ-
Rys. 5. Schemat ideowy autonomicznego sterownika oĹ&#x203A;wietlania systemu Enlightenment.
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
79
EDUKACJA Fachowego Elektryka
QLรผ PRฤชQD QDVWฤ SXMฤ FH EORNL IXQNFMRQDOQH EORN NRPXQLNDFML ZL]XDOQHM ] Xฤช\WNRZQLNLHP Z\Mฤ FLRZ\ EORN PRF\ EORN GHWHNFML ]HUD VLHFL EORN RGELRUQLND SRGF]HUZLHQL EORN GHNRGHUD NRGX 0DQFKHVWHU EORN RGELRUQLND UDGLRZHJR )6.
ลผrรณdล o: wikipedia.pl
Charakterystyczne rozwiฤ zania techniczne Sterowanie fazowe 5\V SU]HGVWDZLD LVWRWฤ VWHURZDQLD ID]RZHJR W\U\VWRUHP V\PHWU\F]Q\P 1DSLฤ FLH QD RGELRUQLNX ]DOHฤช\ RG Nฤ WD ]DSรกRQX W\U\VWRUD V\PHWU\F]QHJR =PLHQLDMฤ F Sรก\QQLH Nฤ W ]DSรกRQX UHJXOXMHP\ UyZQLHฤช Sรก\QQLH SR]LRP Rฤ ZLHWOHQLD 8NรกDG VWHURZDQLD ]UHD
OL]RZDQR Z RSDUFLX R VFDORQ\ GHWHNWRU ]HUD W\U\VWRU V\PHWU\F]Q\ ] RSWRL]RODFMฤ L ZรกDฤ FLZ\ W\U\VWRU V\PHWU\F]Q\ .RGRZDQLH 0DQFKHVWHU : FHOX NRGRZDQLD GDQ\FK SU]HV\รกDQ\FK GR VWHURZQLNyZ GURJฤ UDGLRZฤ ]DVWRVRZDQR VSU]ฤ WRZ\ NRGHU NRGX 0DQFKHVWHU ,GHฤ NRGRZDQLD SU]HGVWDZLD U\V 7UDQVPLVMD ]DFKRG]L Z QDVWฤ SXMฤ F\ VSRVyE XVWDOD VLฤ WDNL VDP DGUHV NRGHUD L GHNRGHUD SRGDMH VLฤ LQIRUPDFMH ELWRZฤ QD UyZQROHJรกฤ V]\Qฤ GDQ\FK XNรกDGX RUD] SRGDMH VLฤ VWDQ QLVNL QD SLQ 7( XNรกDGX 'DQH Z\V\รกDQH Vฤ GZXNURWQLH L MHฤ OL SRGF]DV GZXNURWQHM WUDQVPLVML QLH Z\VWฤ SL UyฤชQLFD Z DGUHVLH L GDQ\FK ยฑ SRGDZDQD LQIRUPDFMD ELWRZD ]RVWDQLH ]DWU]Dฤ QLฤ WD QD Z\Mฤ FLX GHNRGHUD .RG 0DQFKHVWHU VรกXฤช\ V\QFKURQL]DFML PRGXODWRUD ] GHPRGXODWRUHP Z NDฤชG\P SU]HV\รกDQ\P ELFLH 7UDQVPLVMD UDGLRZD )6. 'OD UHDOL]DFML EH]SU]HZRGRZHM WUDQVPLVML UDGLRZHM Z SDฤ PLH 0+] SRรกฤ F]RQR Z\Mฤ FLH NRGHUD NRGX 0DQFKHVWHU ] ZHMฤ FLHP QDGDMQLND 7HOHFRQWUROOL 57)4 5 -HVW WR PRGXรก QDGDMQLND UDGLRZHJR Z\NRU]\VWXMฤ FHJR PRGXODFMH F]ฤ VWRWOLZRฤ FL GOD V\JQDรกyZ F\IURZ\FK NWyUHM LVWRWD ]RVWDรกD SRND]DQD QD U\V
Rys. 6. 6
ลผrรณdล o: wikipedia.pl
Rys. 7.
Rys. 8.
Fot. 2.
80
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Wnฤ trze walizki prezentacyjnej.
Montaลผ systemu =DNXSLRQR ZDOL]Nฤ QDU]ฤ G]LRZฤ NWyUฤ ]DDGDSWRZDQR GR SUH]HQWDFML G]LDรกDQLD V\VWHPX 0RG\ยฟNDFMH GRW\F]\รก\ SU]\VWRVRZDQLD ZDOL]NL GR รกDWZHM SUH]HQWDFML SRSURZDG]RQ\FK SRรกฤ F]Hฤ HOHNWU\F]Q\FK L GRVWฤ SX GR REZRGyZ VWHURZQLNyZ L FHQWUDOL &LHNDZRVWNฤ MHVW IDNW ฤชH SDQHOH SU]HGQLH FHQWUDOL L VWHURZQLNyZ ]RVWDรก\ Z\GUXNRZDQH QD GUXNDUFH ' 6WUDWDV\V 'LPHQVLRQ 667
Fot. 1.
Walizka prezentacyjna.
EDUKACJA Fachowego Elektryka
Fot. 3.
Pierwsze uruchomienie systemu 3R SRGSLฤ FLX SU]HZRGX WU]\ฤช\รกRZHJR GR ZW\F]NL Z ZDOL]FH L JQLD]GD ฤ FLHQQHJR PRฤชQD UR]SRF]ฤ รผ GHPRQVWUDFMH G]LDรกDQLD V\VWHPX 'RP\ฤ OQLH VWHURZQLNL G]LDรกDMฤ DXWRQRPLF]QLH LQIRUPDFMH SU]\FKRG]ฤ Fฤ ] FHQWUDOL V\JQDOL]XMH OLWHUD 6 VLHรผ SRND]\ZDQD QD Z\ฤ ZLHWODF]X MHGQHJR ] XU]ฤ G]Hฤ 7U\E SUDF\ FHQWUDOL ]PLHQLDP\ SU]\FLVNLHP ELVWDELOQ\P ]QDMGXMฤ F\P VLฤ QD MHM SDQHOX SU]HGQLP 1LHELHVND GLRGD LQIRUPXMH R WU\ELH SUDF\ ยฑ JG\ MHVW ]JDV]RQD G]LDรกD WUDQVPLVMD 86% JG\ MHVW ]DSDORQD G]LDรกD WUDQVPLVMD EOXHWRRWK
Fot. 4.
Rys. 9.
Panel przedni walizki prezentacyjnej.
'R ]HVWDZX GHPRQVWUDF\MQHJR GRรกฤ F]RQ\ ]RVWDรก UyZQLHฤช SLORW U\V 3U]\FLVNL 21 L 2)) SRZRGXMฤ Zรกฤ F]HQLH Eฤ Gฤจ Z\รกฤ F]HQLH REX SXQNWyZ Rฤ ZLHWOHQLRZ\FK .ODZLV]H R]QDF]RQH MDNR / RGSRZLDGDMฤ ]D QDWฤ ฤชHQLH Rฤ ZLHWOHQLD Z OHZ\P VWHURZQLNX QDWRPLDVW R]QDF]RQH MDNR 5 Z SUDZ\P 3U]\FLVN PHQX VรกXฤช\ GR XVWDZLHQLD GDW\ L JRG]LQ\ D NODZLV]H ]H VWU]DรกNDPL GR SRUXV]DQLD VLฤ SR QLP Konkluzje, dalsze prace 8U]ฤ G]HQLH HOHNWURQLF]QH ]DQLP WUDยฟ GR VHU\MQHM SURGXNFML SU]HFKRG]L FR QDMPQLHM
Widok sterownika w puszce podtynkowej.
Przypisanie funkcjonalnoล ci klawiszom pilota.
NLOND HWDSyZ SURWRW\SRZDQLD UyฤชQ\FK UR]ZLฤ ]Dฤ NRQFHSF\MQ\FK : Z\QLNX GZyFK HWDSyZ SURWRW\SRZDQLD V\VWHPX Z\]QDF]RQR QDVWฤ SXMฤ FH NLHUXQNL UR]ZRMX SURMHNWX ย ]DVWRVRZDQLH GZXNLHUXQNRZHM WUDQVPLVML UDGLRZHM FR SR]ZROLรกRE\ ZGURฤช\รผ IXQNFMRQDOQRฤ FL GRW\F]ฤ FH V\QFKURQL]DFML VWHURZQLNyZ Z F]DVLH ย XGRVNRQDOHQLH RSURJUDPRZDQLD QD VWHURZQLNL DXWRQRPLF]QH L FHQWUDOH VWHUXMฤ Fฤ ย XQLยฟNDFMD QDSLฤ FLD ]DVLODQLD GR SR]LRPX 9 ย ]DVWRVRZDQLH ZV]\VWNLFK XNรกDGyZ VFDORQ\FK Z REXGRZDFK GR PRQWDฤชX SRZLHU] FKQLRZHJR ZUD] ] ]DSURMHNWRZDQLHP F]WHURZDUVWZRZHM Sรก\WNL VWHURZQLND FR SR]ZROLรกRE\ QD PRQWDฤช Z PQLHMV]\FK SXV]NDFK HOHNWU\F]Q\FK QDZHW RNUฤ Jรก\FK ย UR]ZyM RSURJUDPRZDQLD NRPSXWHURZHJR NWyUH SR]ZROLรกRE\ QD SRPLQLฤ FLH SURFHVX NRQยฟJXUDF\MQHJR ย Z\NOXF]HQLH PRGXรกRZHM EXGRZ\ 3&% ]DNรกDGDMฤ F MDN QDMZLฤ NV]\ VWRSLHฤ VFDOHQLD XNรกDGX EUDN SRรกฤ F]Hฤ UR]รกฤ F]Q\FK QD Sรก\WNDFK ย ]DDGDSWRZDQLH REXGRZ\ VWHURZQLND GR QRUP NODV\ RFKURQQRฤ FL ,3 Wykonawcy projektu: 3DZHรก .DUGDฤ 'DQLHO -DVLฤ VNL Projekt realizowany pod kierunkiem L RSLHNฤ PHU\WRU\F]Qฤ GU LQฤช 'DULXV]D 0RVWRZVNLHJR )DFKRZ\ (OHNWU\N s
81
POZYTYWNE WIBRACJE Fachowego Elektryka
W autobusie kichnęła staruszka. - Na zdrowie! - mówi obok stojący żołnierz. - Dziękuję, młody człowieku. Jaki pan uprzejmy! - Bo, k..., muszę! Za brak kultury nasz p... kapral j... nas codziennie. z z z W klubie golfowym ktoś czyta gazetę. - Słuchajcie, tu piszą, że jakiś facet zabił swoją żonę kijem golfowym! Zapada cisza. W powietrzu wisi jedno oczywiste pytanie. W końcu jeden golfista nie wytrzymuje i pyta nieśmiało: - A ilu uderzeń potrzebował? z z z Główny Urząd Ceł postanowił przeprowadzić wśród celników anonimową ankietę na temat łapówkarstwa. Jedno z pytań zadawanych przez komisję brzmiało: „Ile czasu potrzebujesz aby za łapówki kupić BMW?” Celnik na polsko- niemieckiej granicy odpowiada: - Dwa, trzy miesiące. Celnik na polsko-czeskiej granicy: - Pół roku. Celnik ze „ściany wschodniej”: - Dwa, trzy lata - BMW to w końcu duża firma... z z z Wchodzi mąż do domu i w sypialni spotyka żonę w łóżku z kochankiem. Pyta: - Co wy tu robicie?! A żona do kochanka: - A nie mówiłam, że debil?! z z z Dwóch Anglików w średnim wieku gra w golfa. W pewnej chwili obok pola golfowego przechodzi kondukt żałobny. Jeden z grających odkłada kij i zdejmuje czapkę. - Cóż to - dziwi się drugi - przerywa pan grę? - Proszę mi wybaczyć, ale, bądź co bądź, byliśmy 25 lat małżeństwem. z z z Siedzą sobie dwaj Marsjanie, a tu obok nich opada lądownik z flagą USA namalowaną na burcie. Zielone ludki patrzą na siebie i jeden mówi: - Ty, co jest? Przecież my nie mamy żadnej ropy! z z z Project Manager to człowiek, który myśli, że jak weźmie dziewięć kobiet, to urodzą dziecko w miesiąc.
82
)DFKRZ\ (OHNWU\N s
Łatwe zarządzanie nowoczesnym domem – w domu i w drodze www.gira.com/homeserver
Centralne sterowania za pomocą Gira Control Clietnts Umożliwiają, w pełni automatyczne, sterowanie oświetleniem, ogrzewaniem i żaluzjami, zarządzanie muzyką w całym domu, wyłączanie wszystkich urządzeń elektrycznym jednym gestem: Gira Home Server czyni dom bardziej komfortowym, zwiększa bezpieczeństwo i stale dba o oszczędzanie energii. Zarządza wszystkimi funkcjami systemu KNX / EIB i zintegrowanymi z nim systemami: domofonowym, multimediami, kamerami, sprzętem gospodarstwa domowego oraz wieloma innymi funkcjami wykorzystywanymi w budynkach. Panele dotykowe
Gira Control Clients są centralnymi urządzeniami służącymi do obsługi Gira Home Servera. Doskonały panel dotykowy gwarantuje komfortowe sterowanie całym technicznym wyposażeniem domu za pomocą jednego palca. Przejrzysty, obsługiwany intuicyjnie ekran, jest interfejsem Gira, zapewniający użytkownikom szybki dostęp do wszystkich funkcji Rys. z lewej: Gira Control 19 Client, czarne szkło Rys. z prawej: Gira Control 9 Client, czarne szkło
Elastyczne sterowanie za pomocą smartfonów i tabletów Aplikacje na Gira Home Server / Facility Server umożliwiają wygodne zarządzanie całą techniką domową za pośrednictwem urządzeń przenośnych – iPhonów, iPadów, iPodów dotykowych, a teraz także aparatów korzystających z systemu Android. Ekran o jednolitym interfejsie Gira posiada przejrzyste i intuicyjne menu. I już na pierwszy rzut oka wszystko jest jasne.
Aplikacje Gira Home Server / Facility Server App są dostępne w Apple App Store, a już niedługo będą do pobierania także w Google Play. Rys. lewy i prawy: Gira Home Server / Facility Server App na Samsungu Galaxy Tab i na Samsungu Galaxy S2.
TEMA 2 SP. z.o.o., ul. Boryny 7, PL – 02 - 257 Warszawa Tel. +48 - 22 87 80 347 Faks +48 - 22 84 64 745 – www.gira.pl biuro@tema.pl