Fachowy Instalator 2014/1 by Target Press

www.fachowyinstalator.pl

LUTY 2014

NAKﾅ、D 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 1/2014

Promienniki Zehnder Nestsystems w połączeniu z dystrybucją powietrza Zehnder Comfosystems

Zehnder Comfosystems System komfortowej wentylacji pomieszczeń z odzyskiem ciepła, tworzący energooszczędny i zdrowy klimat. Producent oferuje: Kompleksowy system dystrybucji powietrza w budynkach nowych i modernizowanych (atest PZH). Pełną gamę central wentylacyjnych z odzyskiem ciepła do 95%, spełniających wymogi NFOŚ (także restrykcyjne NF15). Wymienniki gruntowe – podniesienie efektywności układu (dogrzewanie zimą, schładzanie latem) oraz zapewnienie maksymalnej higieny.

Zehnder jest producentem szerokiej gamy dekoracyjnych grzejników łazienkowych i pokojowych, systemów wentylacji komfortowej z rekuperacją oraz systemów ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego.

www.zehnder.pl

wentylacja@zehnder.pl

LET’S FALL IN LOVE

KLIMATYZATOR

DAIKIN EMURA NOWEJ GENERACJI DOSTĘPNY WIOSNĄ 2014

KOMPLEKSOWE ROZWIĄZANIA DAIKIN DO OBIEKTÓW KOMERCYJNYCH, HANDLOWYCH I MIESZKANIOWYCH. SPRAWDŹ NASZĄ OFERTĘ WWW.DAIKIN.PL

SPISREDAKCJI TREŚCI ST. R. OD

Początek roku to czas analizy rynku i planowania działań na kolejne 12 miesięcy. Warto w tym okresie podpatrzeć co oferują producenci na zbliżających się imprezach targowych. Wyznacznikiem trendów w branży wentylacyjnej i klimatyzacyjnej z pewnością będzie marcowe Forum Wentylacja, które odbędzie się na początku miesiąca w Warszawie. To ważne wydarzenie, oprócz prezentacji nowości technologicznych, ma jeszcze za zadanie propagować technikę wentylacji jako równorzędną z innymi instalacjami w budynku. Zdaniem ekspertów bowiem, świadomość inwestorów w tym zakresie jest żenująco niska. Smuci to tym bardziej, że bez właściwej wentylacji nie osiągniemy odpowiedniego komfortu w budynku. Kolejną imprezą, którą warto będzie odwiedzić w pierwszym kwartale tego roku, będą targi BUDMA w Poznaniu. To coroczne wydarzenie przyciąga tysiące ludzi chcących poznać nowinki branży budowlanej. To również swoisty barometr nastrojów branży i perspektyw na cały rok. Warto je poznać, by właściwie zaplanować strategię na cały rok. Małgorzata Dobień

Wydawca: Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. Gromiec, ul Nadwiślańska 30 32-590 Libiąż

Dyrektor Zarządzający: Robert Karwowski tel. kom. 502 255 774 robert.karwowski@targetpress.pl

Biuro w Warszawie: 01-821 Warszawa ul. Hajoty 53, lok. 2 tel. +48 22 635 05 82 tel./faks +48 22 635 41 08

Adres Działu Promocji i Reklamy: 01-821 Warszawa ul. Hajoty 53, lok. 2 tel./faks +48 22 635 41 08

Redaktor Naczelna: Małgorzata Dobień malgorzata.dobien@targetpress.pl Dyrektor Marketingu i Reklamy: Robert Madejak tel. kom. 512 043 800 robert.madejak@targetpress.pl Dział Promocji i Reklamy: Mariusz Ćwirta tel. kom. 728 950 227 mariusz.cwirta@targetpress.pl

Prenumerata: prenumerata@fachowyinstalator.pl Skład: K2Design Krzysztof Frankowski k2design.frankowski.@gmail.com Druk: VMG Print

www.fachowyinstalator.pl inne nasze tytuły:

Andrzej Kalbarczyk tel. kom. 531 370 279 andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl Ryszard Staniszewski tel. kom. 503 110 913 ryszard.staniszewski@targetpress.pl

Fachowy Instalator 1 2014

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo ich redagowania oraz skracania. Nie odpowiadamy za treść zamieszczonych reklam.

Poznaj z nami markę na Targach Forum Wentylacja Salon Klimatyzacja w dniach 5 - 6.03.2014 r.

Klimatyzatory ścienne

RAC

Klimatyzatory

U-MATCH INVERTER

Klimatyzatory

FREE MATCH INVERTER

Free Polska Sp. z o.o. wyłączny importer marki Gree w Polsce.

Zapraszamy na nasze stoisko !

www.gree.pl

temat numeru

REKUPERACJA czytaj od strony

Informacje pierwszej wody............................................................................................8 Nowości............................................................................................................................ 14 Zamiast odśnieżania elektryczne systemy przeciwoblodzeniowe................... 20 My się zimy nie boimy.................................................................................................. 26 Odprowadzenie skroplin z SFA................................................................................... 28 Pompa ciepła – błędy projektowe, montażowe i eksploatacyjne.................... 30 Coraz bardziej komfortowe i ekologiczne kotły na paliwa stałe....................... 34 Przegląd 3-drogowych obrotowych zaworów mieszających............................ 38 Czas na świeże powietrze. Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła...... 40 System komfortowej wentylacji pomieszczeń z odzyskiem ciepła, tworzący energooszczędny i zdrowy klimat – Zehnder Comfosystems......................................................... 48 Bezkanałowa wentylacja z odzyskiem ciepła – rozwiązanie warte nagród!.................................................................................. 50 Wentylacja na dachu..................................................................................................... 52

PRZEGLĄD

Uwaga, kurtyna!............................................................................................................. 56

3-drogowych obrotowych zaworów mieszających

Kompleksowe rozwiązania w zakresie systemów klimatyzacji Split, Multi Split i MRV........................................................................................................ 62

str. 38

Warsztat ................................................................................................................................................66

Samochód firmowy jako nośnik reklamy................................................................ 64

Fachowy Instalator 1 2014

Fot.: Zehnder

ST.SPIS TREŚCI

IP. INFORMACJE PIERWSZEJ WODY Wyprzedź konkurencję – szkolenia Buderus Nowe technologie, nowe przepisy i regulacje prawne, rosnące wymagania i oczekiwania klientów to powody, dla których termotechnika – szczególnie w sektorze komercyjnym – nigdy nie powodowała tak wielu zmian i wyzwań. Najlepszym sposobem by być na bieżąco z nowinkami technologicznymi jest pozyskiwanie wiedzy od europejskiego lidera branży grzewczej, a takim jest koncern Bosch Termotechnika, do którego należy marka Buderus. Szkolenia organizowane przez markę Buderus łączą praktyczne wskazówki dotyczące instalacji grzewczych, z teorią i wymaganiami ustawodawstwa oraz dostarczają tylko przydatne informacje na temat produktów. Przez każdy kurs przeprowadzą uczestników krok po kroku wykwalifikowani trenerzy z wieloletnim doświadczeniem. W specjalnie wyposażonych salach szkoleniowych możliwe jest zdobycie nie tylko wiedzy teoretycznej, ale i praktycznej. Uczestnicy szkoleń mogą doskonalić swe umiejętno-

ści, sprawdzając w praktyce obsługę i działanie urządzeń oraz osprzętu i automatyki. W ten sposób możliwe staje się dogłębne przyswojenie np. zasad pierwszego rozruchu kotła, łączenia automatyki, czy doboru urządzeń i osprzętu. Dodatkowo podczas szkoleń wykorzystywane są techniki multimedialne, filmy, animacje, co uatrakcyjnia przekaz informacji oraz czyni je bardziej przystępnymi. Dzięki szkoleniom wszystkie urządzenia stają się łatwe w montażu i serwisie oraz proste w obsłudze. Więcej informacji na temat szkoleń i ich terminów można znaleźć na stronie: www.buderus.pl/o-nas/szkolenia. Źródło: Buderus

Marka FERRO otrzymała pierwszy w Europie certyfikat EU Ecolabel dla baterii oszczędzających wodę Już wkrótce symbolem unijnej stokrotki będą oznakowane baterie oszczędzające wodę marki FERRO z serii: Veneto, Genova i Cassino Verdeline. To pierwsze tego typu wyróżnienie w skali europejskiej, które potwierdza, że spółka FERRO jest zainteresowana nie tylko ekonomicznym wymiarem biznesu, ale także jego szeroko pojętym otoczeniem. Armatura sanitarna jest jedną z najmłodszych kategorii wśród kilkudziesięciu grup wyrobów, dla których opracowano kryteria przyznawania oznakowania ekologicznego EU Ecolabel. Prace Komitetu Unii Europejskiej ds. Oznakowania Ekologicznego (KUEOE) dla armatury sanitarnej trwały 3 lata. Firma FERRO jako pierwszy polski producent baterii oszczędzających wodę, wzięła w nich czynny udział. Zgodnie z procedurą ubiegania się o Certyfikat EU Ecolabel, w 2013 roku złożyła komplet dokumentów aplikacyjnych do jednostki właściwej na terenie naszego kraju jaką jest Polskie Centrum Badań i Certyfikacji SA. Producent przedstawił dokumentację dotyczącą spełnienia norm PN EN, deklaracje zgodności, atesty oraz sprawozdania z badań laboratoryjnych, dotyczące między innymi przepływów dla baterii umywalkowych i zlewozmywakowych oszczędzających wodę z kolekcji: Cassino VerdeLine, Veneto VerdeLine i Genova VerdeLine. Wszystkie zgłoszone produkty przeszły pomyślnie weryfikację i otrzymały Certyfikat EU Ecolabel: PL/040/001/01 – najważniejsze europejskie wyróżnienie w zakresie ekologii. Produkty nagrodzone

Fachowy Instalator 1 2014

certyfikatem charakteryzuPL/040/001/01 je doskonała jakość oparta o innowacyjną technologię i europejskie komponenty służące ponad 50% redukcji zużycia wody, takie jak: regulator ceramiczny z ogranicznikiem przepływu i systemem kontroli ciepłej wody oraz perlator najnowszej generacji z funkcją łatwego usuwania kamienia wapiennego easy clean. Natężenie przepływu kształtuje się, w zależności od modelu, od 4,5 do 6 litrów wody na minutę, podczas gdy w standardowej baterii wynosi ok. 12 – 16 litrów w ciągu minuty. FERRO poddając swoje produkty certyfikacji wykorzystało ten proces również jako narzędzie kontroli i doskonalenia baterii sygnowanych logo VerdeLine. Dzięki temu firma udowodniła, że jej głównym priorytetem jest dbałość o najwyższą jakość produktów zarówno w aspekcie innowacyjności, jak i rozwiązań dopasowanych do potrzeb zmieniającego się rynku, a w konsekwencji takich, które oszczędzają energię, zasoby naturalne i ograniczają koszty związane z ich codziennym wykorzystywaniem. Źródło: FERRO

SKOMPLETUJ SKRZYNKĘ Z NARZĘDZIAMI

PROMOCJA! ZAWORY BEZPIECZEŃSTWA DO INSTALACJI C.O. I C.W.U. Z2060 • Z2030 • Z2025 • Z1580 Z1560 • Z1530 • Z1525 • Z1515 • maksymalne ciśnienie pracy: 10 bar • maksymalna temperatura pracy: 110°C • dostępne średnice: 1/2”x1/2” 3/4”x3/4” • nastawy: 1.5, 2.5, 3, 6, 8 bar

skrzynka narzędziowa 20” z organizerami

KUPUJ PAKIETY ZBIERAJ NARZĘDZIA

REDUKTORY CIŚNIENIA RC15 • RC20 • RC25 • RC32 RC40 • RC50

REDUKTORY CIŚNIENIA STANDARD RC15S • RC20S • RC15SM • RC20SM • regulacja ciśnienia na wylocie: 1-4bar • maksymalne ciśnienie wlotowe: 16 bar • maksymalna temperatura pracy: 80°C • dostępne wersje: z przyłączem manometru 1/4” lub z manometrem • dostępne średnice: 1/2” i 3/4”

• regulacja ciśnienia na wylocie: 0,5-5bar • maksymalne ciśnienie wlotowe: 25 bar • maksymalna temperatura pracy: 80°C • z przyłączem manometru 1/4” • dostępne średnice: od 1/2” do 2”

wkrętak krzyżakowy 150mmx6mm do pobijania

wkrętak z giętkim grotem zestaw 12 szt.

klucz nastawny 200 mm zakres 0-29mm

ARZ04

ARZ01

ARZ02

ARZ03

ZA 1 ZŁ

JEDNORAZOWY ZAKUP

10 szt. reduktorów ciśnienia

www.ferro.pl

20 szt. zaworów bezpieczeństwa

Ferro S.A. • ul. Przemysłowa 7, 32-050 Skawina

40 szt. zaworów bezpieczeństwa

JEDNORAZOWY ZAKUP

60 szt. zaworów bezpieczeństwa

• promocja narzędziowa edycja 1 • promocja ważna od 1 października 2013 r. do 31 marca 2014 r.

IP. INFORMACJE PIERWSZEJ WODY

Forum Wentylacja - nowa lokalizacja, nowe pomysły FORUM 2014 w NOWYM MIEJSCU Stowarzyszenie Polska Wentylacja rozwija pomysł spotkania branży wentylacyjno-klimatyzacyjnej od 2003 roku. Od początku wsłuchujemy się w oczekiwania branży i jej potrzeby. Dzięki temu już od wielu lat Forum Wentylacja – Salon Klimatyzacja jest nie tylko największą imprezą targową w branży wentylacyjno-klimatyzacyjnej, ale jest także oceniane jako najważniejsze wydarzenie w branży. W tym roku wprowadzamy szereg zmian ważnych zarówno dla wystawców, jak i zwiedzających. Największa zmiana to nowa lokalizacja targów. Dynamiczny rozwój wystawy, zwiększająca się z roku na rok powierzchnia wystawiennicza oraz liczba odwiedzających spowodowały, iż podjęliśmy decyzję o przeniesieniu imprezy do nowego obiektu.

wiozą uczestników na targi. W ramach pakietowej usługi zapewnimy transport do/z Warszawy, bilet wstępu na targi i seminaria, posiłek i aromatyczną kawę. Korzystając ze zorganizowanego przejazdu będzie można łatwo i komfortowo dotrzeć bezpośrednio na tereny targowe. Szczegóły oferty na www.forumwentylacja.pl. WYDARZENIA FORUM Grupą docelową, do której kierujemy zaproszenie udziału w FORUM 2014 są specjaliści branżowi: projektanci, wykonawcy, handlowcy, producenci, dystrybutorzy, inwestorzy, pracownicy naukowi, architekci i studenci. Forum 2014 to przegląd najnowszej oferty wyrobów i usług dedykowanych technice wentylacyjnej, klimatyzacyjnej i chłodniczej – na Forum będzie można zapoznać się z ofertą wszystkich, liczących się w branży producentów i dystrybutorów. Odwiedzający będą mogli uczestniczyć także w wydarzeniach towarzyszących FORUM 2014:

Targi w roku 2014 odbędą się w Centrum Targowo-Kongresowym MT Polska zlokalizowanym przy ul. Marsa 56C w Warszawie. W nowoczesnym obiekcie, na powierzchni ponad 5 tys. m2, na jednym poziomie, znajdzie się część wystawiennicza oraz seminaryjna. Na terenie ekspozycji zostaną zbudowane dwie niezależne sale seminaryjne na ok. 200 osób każda. Dzięki temu słuchacze seminariów o wiele łatwiej będą mogli uczestniczyć w wykładach będąc jednocześnie w bliskim sąsiedztwie wystawców. NOWE MOŻLIWOŚCI DLA WYSTAWCÓW W nowej hali wystawowej stworzyliśmy dogodne warunki ekspozycyjne dla wystawców. Duże stoiska i nowoczesna infrastruktura techniczna umożliwiają eksponowanie bardziej różnorodnych i większych urządzeń niż dotychczas. UDOGODNIENIA DLA ZWIEDZAJĄCYCH NOWA FORMA REJESTRACJI i ZAKUPU BILETU Aby ułatwić wejście na teren targów i szybszą rejestrację uczestników seminariów wprowadzamy możliwość bezpośredniego zakupu biletu na targi oraz rejestrację on-line poprzez stronę internetową www.forumwentylacja.pl. AUTOKAREM NA FORUM 2014 Gdańsk, Poznań, Wrocław, Katowice, Kraków i Rzeszów – z tych miastach wyruszą specjalne autokary, które przy-

Fachowy Instalator 1 2014

ARENA TECHNOLOGII 2014 - to strefa prezentacji i możliwość bezpośredniego porównania produktów różnych producentów na specjalnie wydzielonej powierzchni targowej. Tematem przewodnim ARENY 2014 będą rekuperatory oraz małe centrale wentylacyjne. NAJCIEKAWSZY PRODUKT 2014 to konkurs na produkt wyróżniający się wśród oferty rynkowej wyrobów i urządzeń oraz usług dla branży wentylacyjnej i klimatyzacyjnej. Najciekawszy produkt wybierany jest w trzech kategoriach: Wentylacja, Klimatyzacja, Bezpieczeństwo Pożarowe. W konkursie głosują zwiedzający targi. SEMINARIA I PREZENTACJE Równolegle z targami odbywa się dwudniowy cykl wydarzeń seminaryjnych. Wykłady, prezentacje, pokazy przeznaczone dla projektantów, instalatorów, architektów prowadzone są przez niezależnych, najwyższej klasy specjalistów. W dwóch salach na ok. 200 osób odbędzie się kilkadziesiąt wystąpień i prezentacji. Źródło: Stowarzyszenie Polska Wentylacja

IP. INFORMACJE PIERWSZEJ WODY VESBO dostępne w oprogramowaniu Sankom i InstalSoft Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom projektantów instalacji sanitarnych, produkty marki VESBO, dostarczającej swoje wyroby do 75 krajów świata, zostały udostępnione w oprogramowaniu wspierającym projektowanie instalacji grzewczych oraz wody użytkowej firm InstalSoft oraz Sankom. Produkty marki VESBO są już dostępne w programach Instal-therm HCR, Instal-san oraz Audytor C.O. 3.8 i Audy-

tor H2O 1.5. Pojawienie się w programach wspierających projektowanie instalacji sanitarnych biblioteki VESBO, zawierającej zgrzewane instalacje sanitarne z PP-R, rury wielowarstwowe Al/PEX, Al/PERT i OxyPEX, a także kształtki skręcane oraz kanalizację niskoszumową z PP INCOLA, umożliwi zoptymalizowanie obliczeń hydraulicznych instalacji. Źródło: Vesbo Poland

Zwiększ swoje szanse na rynku – szkolenia Junkers dla instalatorów Szkolenia oraz warsztaty praktyczne Junkers prowadzone są w dwóch Centrach Szkoleniowych: w Warszawie i Poznaniu oraz w pięciu Regionalnych Centrach Serwisowych Junkers w Krakowie, Opolu, Rzeszowie, Kielcach i Gdyni.

Fachowy Instalator 1 2014

Ponadto skorzystać można z licznych szkoleń handlowych i projektowych w terenie. Szkolenia autoryzacyjne są organizowane dla firm handlowych, instalacyjnych, serwisowych oraz projektowych. Kursanci zdobywają nie tylko wiedzę teoretyczną, ale i praktyczną. W bogato wyposażonych salach szkoleniowych uczestnicy mogą praktycznie sprawdzić obsługę i działanie urządzeń Junkers, osprzętu i automatyki doskonaląc swe umiejętności. Podczas szkoleń wykorzystywane są techniki multimedialne, filmy, animacje oraz symulatory paneli kotłów i automatyki uatrakcyjniając przekazywane informacje oraz czyniąc je bardziej przystępnymi. Uczestnicy szkoleń uczą się również zasad pierwszego rozruchu kotła, łączenia automatyki oraz doboru urządzeń i osprzętu. Junkers nawiązuje także współpracę ze szkołami średnimi i uczelniami wyższymi, które kształcą przyszłych fachowców w branży grzewczej. Potencjalni kursanci mogą wybrać tematykę szkolenia z trzech propozycji: Szkolenia dla Nowego Instalatora – przeznaczone dla wszystkich osób zajmujących się montażem urządzeń grzewczych szkolenie techniczno-praktyczne Autoryzowany Instalator Junkers. Warsztaty Szkoleniowe dla Autoryzowanych Instalatorów – kierowane do Autoryzowanych Instalatorów Junkers praktyczne warsztaty szkoleniowe pogłębiające i uzupełniające wiedzę z zakresu instalacji, uruchomienia, regulacji i obsługi urządzeń marki Junkers. Szkolenia Nowy Serwis Junkers – szkolenia dla osób pragnących uzyskać Autoryzację Serwisową Junkers Terminy i lokalizacje szkoleń dostępne na www.szkolenia-junkers.pl/szkolenia.htm Źródło: Junkers

N. NOWOŚCI Klimatyzator U-Crown

- doskonałe parametry i estetyczny wygląd Mamy przyjemność zaprezentować Państwu najnowszy, niepowtarzalny klimatyzator marki Gree – U-Crown. Jego wyjątkowe możliwości technologiczne w połączeniu z elegancką stylistyką sprawiają, że w roku 2014 to właśnie ten produkt będzie najciekawszym i najbardziej konkurencyjnym klimatyzatorem ściennym na rynku polskim. Największą zaletą klimatyzatora U-Crown jest ekstremalne zwiększenie wydajności urządzenia dzięki zastosowaniu 2-stopniowej sprężarki. Urządzenie pracuje stabilnie zarówno w bardzo niskiej temperaturze, dochodzącej do -30°C (temperatura na wylocie może osią-

gnąć do 50°C, gdy temp. otoczenia osiąga -20°C), jak i w wysokiej sięgającej do 54°C (temperatura na wylocie może być obniżona do 13°C, gdy temperatura otoczenia wynosi 50°C). To, co wyróżnia ten klimatyzator na tle innych to pionierska konstrukcja umożliwiająca rozprowadzenie powietrza szerokimi kątami nawiewu w zakresie 130° w lewo i prawo oraz 180° w górę i w dół. Dzięki temu nawiewane powietrze w stonowany sposób dociera do każdego miejsca w pomieszczeniu. Ilość powietrza cyrkulacyjnego może być zwiększona o 10 - 30% w porównaniu ze standardowymi klimatyzatorami o podob-

nej mocy. Co więcej, urządzenie to, pomimo tak wielu innowacji technologicznych, może pochwalić się wyjątkowo niskim poziomem głośności – 18 dB(A). Klimatyzator U-Crown to wspaniałe połączenie eleganckiego designu z parametrami najwyższej klasy. Urządzenia będą dostępne w dwóch wydajnościach: 2,5 kW oraz 3,5 kW. Free Polska Sp. z o.o. wyłączny importer marki Gree w Polsce www.gree.pl

Sterownik ecoMAX 800R

do kotłów z podajnikiem retortowym Regulator ecoMAX 800R jest dwumodułowym mikroprocesorowym urządzeniem sterującym z nowoczesnym wyświetlaczem graficznym. Przeznaczony jest do kotła węglowego z podajnikiem retortowym. System TOUCH & PLAY z enkoderem zapewnią łatwą i przyjazną obsługę. Regulator steruje pogodowo obiegiem bezpośrednim CO, zaworem trójdrogowym lub czterodrogowym oraz przygotowaniem CWU. Istnieje możliwość wyboru algorytmów pracy: tradycyjny lub INDIVIDUAL FUZZY LOGIC. Komplet składa się z: panelu sterującego, modułu wykonawczego, przewodu podłączeniowego BUS, zestawu czujników. Realizowane funkcje: możliwość wyboru algorytmów pracy: tradycyjny lub INDIVIDUAL FUZZY LOGIC przy algorytmie INDIVIDUAL FUZZY LOGIC ustawiana jest tylko

Fachowy Instalator 1 2014

temperatura, pozostałe parametry są wyznaczane automatycznie płynna ciągła regulacja wentylatorem nadmuchowym w pełnym zakresie adaptacyjny sposób regulacji mieszaczami regulacja pogodowa obiegu CO lub obiegu z zaworem mieszającym możliwość dołączenia drugiego panelu, np. do pokoju rozbudowa o dodatkowy moduł sterujący pogodowo dwoma obiegami mieszaczowymi zegar - ustawianie oddzielnych przedziałów czasowych o innych temperaturach dla obiegu bezpośredniego CO i obiegu z mieszaczem w dni robocze i weekendy automatyczne utrzymanie zadanej temperatury w instalacji CO automatyczne utrzymanie zadanej temperatury CWU funkcja priorytetu CWU lub pracy równoległej

praca w trybie LATO/ZIMA możliwość współpracy z innymi źródłami ciepła (np. kocioł olejowy lub gazowy) dezynfekcja termiczna – ochrona przed bakteriami Legionelli sterowanie czasowe podajnikiem ślimakowym współpraca z termostatem pokojowym funkcja ochrony pomp przed zastaniem system zabezpieczania przed cofnięciem płomienia w retorcie sygnalizacja stanów alarmowych oddzielne menu dla użytkowników i serwisu. Posiada złącza do podłączenia ogranicznika temperatury STB

www.lumo.com.pl

NOWOŚCI

Daikin Europe przoduje w dziedzinie wzornictwa Firma Daikin Europe wprowadza obecnie na rynek nową generację systemów Daikin Emura. Urządzenia te, podobnie jak seria wcześniejsza, zostały zaprojektowane w Europie. Stylowej sylwetce, wysokiej jakości materiałów i wyjątkowemu wykończeniu odpowiadają równie wspaniałe parametry efektywności, z wartościami SEER aż do A+++ – najwyższymi na rynku. Wybierając spośród gamy modeli o wydajności 2, 2,5, 3,5 lub 5 kW, do każdego zastosowania można dopasować jednostkę o idealnej wielkości. Dwustrefowy czujnik inteligentny monitoruje pomieszczenie i zmienia nastawę w celu oszczędzania energii, jeśli pomieszczenie pozostaje puste przez 20 minut. Kiedy tylko ktoś wejdzie do pomieszczenia, jednostka natychmiast przywraca pierwotną nastawę. Dwustrefowy czujnik inteligentny kieruje również strumień powietrza z dala od osób w pomieszczeniu, aby uniknąć zimnych przeciągów. Innowacyjna technologia sprężarek zapewnia maksymalizację efektywności, zwłaszcza przy pracy z częściowymi obciążeniami. Optymalna efektywność energetyczna łączy się z minimalnymi poziomami hałasu, zaledwie 19 dBA. Pracę jednostki można zaprogramować w trybie tygodniowym, definiując różne ustawienia dla każdego dnia tygodnia.

Dla jeszcze większego ułatwienia, jednostką Daikin Emura można zdalnie sterować korzystając z aplikacji dostępnych zarówno dla platformy Apple, jak i Androida. To wyjątkowe urządzenie Wi-Fi typu „plug and play” posiada intuicyjny interfejs, co powoduje, że sterowanie jednostką zarówno z wewnątrz, jak i z zewnątrz domu jest jeszcze łatwiejsze. www.daikin.pl

REKLAMA

Fachowy Instalator 1 2014

N. NOWOŚCI System podtynkowy

z regulacją wysokości położenia miski ustępowej

Asortyment firmy Viega obejmuje szeroką gamę rozwiązań podtynkowych, pozwalających zaprojektować atrakcyjną łazienkę bez żadnych kompromisów. Interesującą nowością w ofercie Viega Eco Plus jest pierwszy na rynku stelaż z ręczną regulacją wysokości położenia miski ustępowej, bez zbędnej elektroniki. Rozwiązanie to zostało stworzone głównie z myślą o domach wielopokoleniowych, domach seniora, czy szpitalach. Podobnie jak w przypadku fotela biurowego, miskę można przesuwać w pionie do 8 cm. Po naciśnięciu przycisku przemieszcza się ona powoli do góry. Wygodne i płynne opuszczanie miski można osiągnąć poprzez wykorzystanie ciężaru własnego ciała. www.viega.pl

Grzejniki ADAX CLEA ze szklanym frontem ADAX CLEA to nowy ekskluzywny grzejnik elektryczny ze szklanym frontem. Piękny i elegancki został zaprojektowany z myślą o tych, którzy chcą dodać swoim wnętrzom odrobinę stylu. Biała lub czarna powierzchnia panelu z utwardzanego szkła, zabezpieczona czterema bolcami, o bezpiecznej – niskiej – temperaturze powierzchni. Grzejniki ADAX CLEA wyposażone są w cyfrowy termostat, umożliwiający

nastawienie komfortowej temperatury na dzień i obniżonej na noc. Efektywne użytkowanie pozwala na zredukowanie zużycia energii do celów ogrzewania nawet do 20%. Grzejnik może zostać dodatkowo wyposażony w termostat elektroniczny, pozwalający na utrzymanie zadanej temperatury, bez możliwości zdefiniowania temperatury na dzień i na noc. www.grzejnikiadax.pl

Kocioł na ekogroszek z podajnikiem Vulcanus Vulcanus – stalowy kocioł wodny LUMO z automatycznym podajnikiem paliwa typu ekogroszek jest doskonałym źródłem ciepła do ogrzewania domów jednorodzinnych, pomieszczeń warsztatowych czy obiektów użyteczności publicznej. Konstrukcja kotła oparta na systemie grodzi nawrotnych zapewnia wysoką sprawność spalania oraz minimalizuje stratę kominową. Dzięki zastosowaniu ślimakowego podajnika paliwa, wentylatora nawiewowego i palnika retortowego spalającego węgiel o odpowiedniej granulacji praca całego urządzenia jest całkowicie bezpieczna i nie wymaga częstego rozpalania. Zasobnik paliwa o dużej pojemności zapewnia ciągłą pracę urządzenia, bez konieczności

Fachowy Instalator 1 2014

uzupełniania eko groszku, w okresie 4 – 5 dni. Mikroprocesorowy regulator ecomax 800 steruje działaniem kotła i systemem centralnego ogrzewania, posługując się przy tym metodą fuzzy logic i czujnikiem pogodowym. System, dozując paliwo i powietrze, utrzymuje temperaturę kotła i reguluję pracę całego systemu co. Łatwa obsługa panelu pozwala na bezproblemowe korzystanie z licznych funkcji sterownika. Cechą charakterystyczną Vulcanusa jest niska emisja pyłów i szkodliwych składników spalin, która jest znacznie mniejsza od wartości dopuszczalnych dla grupy kotłów na paliwa stałe, czyniąc go urządzeniem ekologicznym, spełniając przy tym wymagania użyt-

kowników oczekujących od nowoczesnego kotła minimalnych czynności obsługowych, wysokiego komfortu pracy oraz niskich kosztów eksploatacji. www.lumo.com.pl

NOWOŚCI

Nowe, energooszczędne rozwiązanie

– pompa DHP-R Eco

Danfoss wprowadza pompę ciepła nowej generacji przeznaczoną do zastosowania w budynkach komercyjnych i użyteczności publicznej – DHP-R Eco. W nowym urządzeniu zwiększono roczny współczynnik efektywności aż o 24% w porównaniu do jej poprzednika, pompy DHP-R. Nowa pompa ciepła jest jedną z najbardziej efektywnych gruntowych pomp ciepła dostępnych na rynku, zarówno pod względem wydajności, jak i komfortu cieplnego. Zwiększona wydajność pompy DHP-R Eco to przede wszystkim zmodernizowany układ chłodniczy z nową sprężarką spiralną Danfoss Performer serii SH, czynnik chłodniczy nowej generacji, asymetryczny wymiennik ciepła oraz elektroniczny zawór rozprężny. Do produkcji ciepłej wody użytkowej zastosowano specjalny dodatkowy wymiennik o nazwie TGG (Technologia Gorącego Gazu). DHP-R Eco charakteryzuje wyjątkowo niski poziom dźwięku, który został zmniejszony o 5 dB(A). Pompa DHP-R Eco wyposażona została w zaawansowany sterownik umożliwiający sterowanie dziewięcioma obiegami grzewczymi/chłodniczymi oraz zaawansowaną kontrolę przygotowania ciepłej wody użytkowej. Oznacza to, że pompa ciepła jest dostosowana do różnego rodzaju budownictwa, a także może współpracować z istniejącymi systemami grzewczymi. DHP-R Eco to pompa ciepła o mocy 22 kW, 26 kW, 33 kW i 42 kW, przystosowana do pracy w kaskadzie o łącznej mocy 336 kW. Można ją zintegrować także z systemami kontroli i komunikacji sieciowej BMS. www.danfoss.pl

Ekonomiczne ogrzewanie z produktami Ariston W ofercie Ariston pojawiły się trzy bardzo nowoczesne rozwiązania: gazowy przepływowy podgrzewacz wody FAST EVO, kompaktowy kondensacyjny kocioł gazowy GENUS PREMIUM EVO oraz podgrzewacz wody z pompą ciepła NUOS PRIMO. Bardzo mocną stroną podgrzewacza wody FAST EVO jest czytelne i dobrze zorganizowane menu. Największą zaletą urządzenia jest system zapłonu elektronicznego eliminujący funkcję płomienia dyżurnego. Urządzenie wyposażono również w elektroniczną sondę NTC i modulację palnika. Rozwiązanie to pozwala uzyskać stałą temperaturę wody niezależnie od jej przepływu (od 2 do 11 l/min.) Ponadto w urządzeniu tym zastosowano system jonizacyjny oraz czujnik zwrotny ciągu kominowego. Kondensacyjny kocioł gazowy GENUS PREMIUM EVO to urządzenie grzewcze średniej mocy od 24

do 35 kW. Wyposażono je w wentylator modułowy, pompę obiegową o dużej wydajności i wymiennik ciepła ze stali nierdzewnej. Posiada również zintegrowane złącze BUS, dzięki któremu za pośrednictwem protokołu BUS BRIDGENET kocioł może współpracować z systemami solarnymi. Podgrzewacz wody z pompą ciepła powietrze-woda NUOS PRIMO dostępny jest w zintegrowanej wersji

wiszącej o pojemności 80 oraz 100 litrów. COP urządzenia wynosi 3 (zgodnie z EN 255‑3), zaś jego działanie w trybie pompy ciepła odbywa się w przedziale temperatur od 10°C do 40°C. Model ten wyposażony został w funkcję GREEN, która pozwala ogrzać wodę do 55°C, jednocześnie zapewniając bardzo niskie zużycie energii elektrycznej (jedynie 250 W). www.ariston.pl

Fachowy Instalator 1 2014

N. NOWOŚCI Nowe modele kominków z płaszczem wodnym i powietrznym Pod koniec ubiegłego roku firma Lechma wprowadziła do swojej oferty nowe modele kominków serii PL500 Green z płaszczem wodnym i powietrznym. Ich nowoczesna konstrukcja posiada system dopalania spalin. Zapewnia to ekologiczne spalanie bez potrzeby stosowania szybra. Dzięki tym rozwiązaniom kominek spełnia surową niemiecką normę BImSch V2, która zacznie obowiązywać od grudnia 2014 roku. Kominek wyposażony jest standardowo w chłodnicę płaszcza wodnego, dodatkowy dolot powietrza, regulację powietrza – tryby rozpalanie/praca, wyjmowany pojemnik na popiół pod rusztem.

Walory nowego produktu Lechmy zostały docenione w konkursie o Złoty Medal Międzynarodowych Targów Poznańskich. To wyróżnienie jest dla Wystawców MTP najwyższą nagrodą, jaka przyznawana jest wyróżniającym się na rynku, innowacyjnym produktom i usługom. Poprzez konsekwentnie realizowane kampanie informacyjne rośnie świadomość marki, jaka jest Złoty Medal. Powoduje to, że nagroda, wraz z towarzyszącym jej pakietem świadczeń, jest coraz bardziej pożądanym wyróżnieniem dla firm chcących rozwijać i aktywnie promować swoją markę. www.lechma.com.pl

Rozdzielacze do ogrzewania ProCalida

Odpowiedzią na zapotrzebowanie podzielenia medium na różne obiegi są rozdzielacze ProCalida firmy

AFRISO, dedykowane zarówno do ogrzewania grzejnikowego, jak i płaszczyznowego. Wykonane są z poliamidu, który okazał się znacznie lepszy do takich konstrukcji niż jakikolwiek stop metali. Rozdzielacze ProCalida nie ulegają korozji ani nie zarastają kamieniem, a w dodatku mają dużą odporność na wysokie temperatury – przy 3 barach wytrzymują nawet do 90°C pracy ciągłej. Standardowe wersje rozdzielaczy ProCalida pozwalają na zastosowanie ich w instalacjach nawet z 12 obiega-

Blanka 8 kW kafel krem Wkład kominkowy Blanka, tym razem w odsłonie bardziej retro, czyli w kaflach - to pierwszy z linii pieców w obudowie ceramicznej, który wprowadziła na rynek firma Kratki.pl. To inne oblicze Blanki, niż to do jakiego byliśmy przyzwyczajeni, idealnie wpasowuje się w stylizowane wnętrza. Jednocześnie, dzięki prostej i zgrabnej budowie, odnajdzie się także w nowoczesnych pomieszczeniach. Sam wkład, podobnie jak w wersji do zabudowy, charakteryzuje się mocą 8 kW. Korpus paleniska wykonany jest ze stali kotłowej, a jego komora

Fachowy Instalator 1 2014

mi. Natomiast modułowa budowa pozwala w miarę potrzeb odłączać lub dołączać kolejne elementy, by zwiększyć lub zmniejszyć liczbę połączonych obiegów. Także przełożenie „na lewą” lub „na prawą” stronę czy też zamiana belek zasilania góra – dół, to kwestia kilku minut. W dodatku montaż tych rozdzielaczy odbywa się w zasadzie „gołymi rękoma” – wszystkie elementy mają wygodne połączenia, użycia narzędzi wymaga dopiero podłączenie rur. A przy tym wszystkim nie trzeba dźwigać, ponieważ zestaw rozdzielaczy dla 12 obiegów waży zaledwie około 2 kg! www.afriso.pl

wyłożona została formatkami z Acumotte, które zapewniają utrzymanie odpowiedniej temperatury spalania, co przekłada się na wyższą efektywność pieca. W standardzie wkład posiada wbudowany króciec regulacji dopływu powietrza pierwotnego z zewnątrz, a także regulację dopływu powietrza wtórnego, które ogranicza emisję CO. Ponadto Blanka wyposażona jest w kierownicę powietrza nazywaną również „system czystej szyby” oraz regulowany króciec spalin, który może być skierowany zarówno do góry, jak i do tyłu. www.kratki.pl

8-11 kwietnia 2014

Poznań

www.instalacje.mtp.pl

www.tcs.mtp.pl

Wejdź na www.mtp24.pl i kup bilet on-line! Nie przegap:

IS. instalacje specjalne

FOT. 1. Rozplanowanie instalacji przeciwoblodzeniowej należy rozplanować przed położeniem nawierzchni.

Fachowy Instalator 1 2014

Fot: Raychem

instalacje specjalne

IS.

Wytyczne projektowe i wykonawcze

Zamiast odśnieżania

elektryczne systemy przeciwoblodzeniowe Zamontowanie elektrycznego systemu przeciwoblodzeniowego jest ekonomicznie bardziej uzasadnione, a już na pewno skuteczniejsze niż odśnieżanie posesji domu prywatnego czy parkingu i alejek obiektu użyteczności publicznej na własną rękę. Układ załącza się w momencie obniżenia temperatury i wykrycia przez czujniki wilgoci, zapobiegając zaleganiu śniegu i tworzeniu się lodu. Zasada działania oraz kwestie dotyczące montażu w istocie niewiele różnią się od ogrzewania podłogowego, nie licząc tego, że system przeciwoblodzeniowy instaluje się na zewnątrz budynku. Inwestorzy, którzy pragną uniknąć karkołomnego odśnieżania, powinni przemyśleć jego montaż – najlepiej na etapie zagospodarowania terenu. Układ złożony z mat lub kabli zasilanych elektrycznie oraz termostatów umożliwi pozbycie uciążliwego śniegu – bez potrzeby ingerencji użytkownika, czy uciekania do tradycyjnych metod, jak posypywanie ścieżek piaskiem lub solą. Co więcej, „przy okazji” ochroni nawierzchnie ścieżek, chodników czy schodów przed zniszczeniem wskutek zamarzania wody w pęknięciach oraz korozyjnym działaniem soli. Systemy przeciwoblodzeniowe znajdą zastosowanie na posesjach prywatnych w ciągach komunikacyjnych, choć jeszcze częściej wykorzystuje się je na terenach obiektów użyteczności publicznej. Kable lub maty montuje się pod typowymi nawierzchniami, jak kostka brukowa, beton, asfalt czy płyty chodnikowe. Ich działanie polega przede wszystkim na wzroście

temperatury wskutek przepływu prądu o napięciu 230 lub 400 V. Od projektu do wykonania Dobry projekt to taki, dzięki któremu system będzie pobierał minimalną ilość energii przy optymalnym działaniu. Zacząć należy od ustalenia mocy jednostkowej instalacji grzewczej. W praktyce wymaganą moc jednostkową uzyskuje się poprzez zmiany odległości pomiędzy przewodami (lub zastosowanie odpowiednio uformowanej maty grzewczej), wynosi ona ok. 250-400 W przypadających na metr kwadratowy zabezpieczonej powierzchni. Producenci w celu szczegółowych obliczeń udostępniają specjalne tabele zawierające informacje na temat różnego rodzaju nawierzchni oraz w zależności od niego określające odpowiedni poziom mocy cieplnej przewodów lub mat. Podczas doboru mocy cieplnej nie możemy zapomnieć również o innych czynnikach – rodzaju planowanej izolacji termicznej, wpływie sąsiadujących z podjazdem czy chodnikiem budynków, czy też strefie klimatycznej, czyli przewidywanych warunFachowy Instalator 1 2014

Źródło: Raychem

IS. instalacje specjalne

3 5 4

7 6 RYS. 1. Przykładowe aplikacje elektrycznych systemów grzewczych dla nawierzchni betonowych: 1 - czujnik temperatury otoczenia (opcjonalny - konieczny, gdy na sterowniku wybrano “detekcję lokalną”); 2 - czujnik temperatury i wilgotności; 3 - zestaw przyłączeniowo-zakończeniowy; 4 - przewód przyłączeniowy; 5 - sterownik, 6 - zestaw przyłączeniowo-zakończeniowy; 7 - samoregulujący lub stałooporowy przewód grzejny.

kach w sezonie zimowym. Producenci zalecają, aby w przypadku wyjątkowo obfitych opadów śniegu czy niskich temperatur, zwiększyć moc przewodów lub mat o 20-50 %. Po ustaleniu mocy jednostkowej instalacji należy określić dokładną powierzchnię grzewczą. Zapotrzebowanie systemu na energię cieplną obliczymy dzięki prostemu równaniu: powierzchnia grzewcza × moc jednostkowa. Dane te pozwolą wykonawcy na oszacowanie, jaka powierzchnia mat grzejnych czy długość kabla oraz ich moc będzie niezbędna do efektywnego działania układu. Teraz wystarczy już tylko dobrać komponenty, które umożliwią działanie systemu zupełnie bez naszej ingerencji – kontrolera śniegu, gruntowego czujnika temperatury i wilgotności, termostatu itd. Montaż Oczywiście, montaż najlepiej przeprowadzić na etapie zagospodarowania terenu lub podczas renowacji nawierzchni. Jeśli jednak inwestor zdecyduje się na instalację systemu pod eksploatowaną już nawierzchnią, musi liczyć się z usunięciem istniejącej warstwy wykończeniowej. W przypadku schodów dodatkowo oznacza to konieczność wycięcia bruzd do ułożenia przewodów grzejnych w stopniach. Odpowiednio wczesne uwzględnienie systemu przeciwoblodzeniowego pozwoli również na zaplanowanie skutecznego sposobu na odprowadzenie wody, np. przez wyprofilowanie spadków. 300 mm

250 mm

300 mm 50 – 70 mm

60 mm

150 mm

40 mm 20 mm

50 – 60 mm

150 mm 20 – 30 mm

Beton

Ziemia

Zbrojenie

Kostka brukowa

Podsypka piaskowa

Beton

Asfalt

Ziemia Zbrojenie

RYS. 2. Sugerowane odległości między samoregulującymi przewodami grzejnymi 230 C, 90 W/m przy 0°C przy różnej nawierzchni. A - beton, B - kostka brukowa, C - asfalt

Fachowy Instalator 1 2014

Źródło: Raychem

Zbrojenie

instalacje specjalne

Źródło: Raychem

~50 mm ~ 5 m1 m0

RYS. 3. Sugerowane odległości między samoregulującymi przewodami grzejnymi 230 C, 90 W/m przy 0°C na schodach betonowych.

Źródło: Raychem

Prace montażowe rozpocznijmy od określenia punktu początkowego oraz miejsca instalacji czujników. Dobrym pomysłem jest sporządzenie rysunku, szkicu systemu wraz z zaakcentowanymi odstępami pomiędzy przewodami. Najpierw ułóżmy siatkę montażową, która zapobiegnie przed wciskaniem kabli w podłoże. Przewody przymocowujemy do niej za pomocą nylonowych opasek, zachowując równomierne odstępy i nie dopuszczając do krzyżowania się. Poruszajmy się w kierunku miejsca podłączenia systemu do zasilania, przewody układajmy podłużnie (równolegle do kierunku jazdy), a nie w poprzek drogi. Przed zamontowaniem wybranej nawierzchni, np. kostki brukowej, maty lub przewody należy pokryć podsypką piaskową lub cementowo-piaskową. Przy nawierzchni betonowej zaś (oprócz specjalnych przewodów o większej odporności termicznej) powinno się zastosować specjalne plastyfikatory, które pozwolą na zachowanie odpowiednich parametrów materiału mimo pracy systemu grzewczego. Podczas montowania systemu przeciwoblodzeniowego należy pamiętać o kilku ważnych zasadach. W przypadku podjazdów z łukami powinno się prowadzić kable zgodnie z krzywizną podjazdu, pozwoli to na zachowanie odpowiedniego odstępu pomiędzy przewodami. Jeśli projekt zakłada montaż systemu na drodze do garażu lub innego zadaszonego miejsca, przewody należy układać przynajmniej 1 m w głąb zadaszonego obszaru, aby zapobiegać dostawaniu się

IS.

Interesują Cię też inne instalacje elektryczne? Wejdź na stronę: www.fachowyelektryk.pl

1 2

3 7 4

5 6

RYS. 4. Przykładowe aplikacje elektrycznych systemów grzewczych dla nawierzchni asfaltowych: 1 - czujnik temperatury otoczenia (opcjonalny - konieczny, gdy na sterowniku wybrano “detekcję lokalną”); 2 - czujnik temperatury i wilgotności; 3 - połączenie przewodu grzejnego z przewodem zimnym; 4 - samoregulujący przewód grzejny; 5 - przewód grzejny w izolacji mineralnej; 6 - przewód zimny; 7 - sterownik.

śniegu na oponach pojazdu. Jeśli do czynienia mamy z wjazdem na teren obiektu użyteczności publicznej, biurowca itd., przewody grzejne warto zainstalować również w strefie hamowania – przed czytnikiem kart lub szlabanem. Czujnik temperatury należy zaś zainstalować w obrębie ogrzewanego obszaru, min. 2,5 cm od przewodów grzejnych, tak, aby był w pełni wystawiony na bezpośrednie oddziaływanie warunków pogodowych. Gdzie jeszcze? Projektując system przeciwoblodzeniowy, nie możemy pominąć wjazdu do garażu. System ochrony przed śniegiem

możemy tu wykonać na jeden z dwóch sposobów: zamontować ogrzewanie pod całą powierzchnią nawierzchni lub wykonać jedynie trakcje jezdne na koła pojazdu, co w zasadzie również rozwiąże problem zalegającego śniegu. W tym celu można stosuje się przede wszystkim specjalne maty grzejne o szerokości ok. 60 cm. Instalując system przeciwoblodzeniowy na schodach, najpierw należy przykleić do nich płyty izolacyjne (najlepiej specjalne, z bruzdami ułatwiającymi przewodów). Po ułożeniu przewodów przykrywamy je grubszą warstwą kleju. W przypadku, gdy nie ma możliwości zaFachowy Instalator 1 2014

Fot.: Elektra

Fot.: Luxbud

IS. instalacje specjalne

Fot.: Luxbud

Fot.: Raychem

FOT. 4. Przewód grzejny Elektra VCDR. Zastosowanie znajdzie przede wszystkim na schodach oraz powierzchniach złożonych i o nieregularnych kształtach.

FOT. 2 i 3. Układanie przewodów grzejnych na podjeździe i efekt ich działania.

stosowania izolacji (choć płyty izolacyjne zwiększą skuteczność systemu, skracając czas nagrzewania się przewodów), kable układa się w wykonanych w wylewce bruzdach. Przewody grzejne o mocy ok. 25 W/m2 należy układać na stopniach co 8 cm w taki sposób, aby na każdym stopniu znalazły się 4 przebiegi przewodu; podobnie na płycie spoczynkowej. Przewody czy maty? Na wybór odpowiedniego rozwiązania wpływa przeznaczenie i kształt ogrzewanej powierzchni, rodzaj pokrycia, moc systemu oraz obecność/brak zadaszenia. Głównymi komponentami systemu są przewody lub maty grzejne. Układ może być zrealizowany za

Fachowy Instalator 1 2014

pomocą kabli stałooporowych lub samoregulujących. Przewody stałooporowe wykonywane są jako jednożyłowe (dwustronnie zasilane) lub dwużyłowe (zasilane jednostronnie), przeznaczone do zasilania napięciem 230 bądź 400 V, układa się je przede wszystkim na schodach oraz powierzchniach złożonych i o nieregularnych kształtach. Maty grzewcze to natomiast odcinki przewodu grzejnego o odpowiedniej długości, których uformowanie pozwala na uzyskanie pożądanej mocy jednostkowej. Sprawdzają się przede wszystkim do odśnieżania chodników i pasów w budownictwie jednorodzinnym. Nieco nowszym rozwiązaniem są samoregulujące kable grzejne, zbudowane z dwóch

FOT. 5. Mata grzejna sprawdzi się przede wszystkim na chodnikach i pasach dojazdowych w budownictwie jednorodzinnym.

przewodów miedzianych, pomiędzy którymi znajduje się element oporowy o rezystancji zależnej od temperatury otoczenia. Zależność rezystancji jest odwrotnie proporcjonalna do temperatury, co w praktyce oznacza, że przy wzroście temperatury otoczenia zmniejszeniu ulega również moc przewodu grzewczego. Kable samoregulujące znajdą zastosowanie przede wszystkim w systemach przeciwoblodzeniowych w miejscach o szczególnym natężeniu ruchu – na parkingach, często uczęszczanych chodnikach. W przeciwieństwie do innych rozwiązań można docinać na odpowiednią długość w miejscu montażu, co pozwala na łatwe dostosowanie do zmian w projekcie.

instalacje specjalne

REKLAMA

P A M I Ę T A J !

IS.

• Przewody grzejne lepiej układać podłużnie niż w poprzek podjazdu. • Nie prowadzić przewodu grzejnego przez linię dylatacyjną. Po obu stronach dylatacji należy ułożyć oddzielne obwody grzewcze. • W przypadku podjazdów z łukami, należy zawsze prowadzić przewody zgodnie z krzywizną podjazdu (w ten sposób mamy pewność, że zostanie zachowany właściwy odstęp między przewodami). Przewody prowadzić jak najbliżej zewnętrznej krawędzi łuku. • Przewody grzejne należy poprowadzić również w strefie hamowania (np. przed szlabanami) • Przewody prowadzić aż do odwodnienia liniowego • Należy ogrzewać również odwodnienie liniowe • Przewody układać przynajmniej na 1 metr w głąb zadaszonych obszarów • Przewody należy ułożyć w zadaszonym obszarze przy wjeździe, ponieważ śnieg może się dostawać do środka na oponach samochodów. • Czujnik temperatury i wilgotności gruntu musi być zainstalowany w obrębie ogrzewanego obszaru, min. 2,5 cm od przewodów grzejnych. Musi być wystawiony na bezpośrednie oddziaływanie warunków pogodowych (deszcz, śnieg, topniejący śnieg i lód). Czujnik nie może być zakryty (np. w czasie odśnieżania). Automatyczne sterowanie Systemy ogrzewania powierzchni zewnętrznych współpracują ze specjalnym sterownikiem zawierającym kontroler śniegu oraz czujnik temperatury i wilgoci, które sprawiają, że układ załącza się jedynie, gdy temperatura spadnie poniżej sera, a dodatkowo wystąpi wilgoć w postaci śniegu lub marznącego deszczu. W naszej szerokości geograficznej będzie to ok. 21 dni w roku. Dzięki sterownikom roczny koszt pracy systemu wynosi średnio 300-400 zł. Przy odpowiednim zaprogramowaniu instalacja pozwoli na indywidualne sterowanie strefami przeciwoblodzeniowymi, np. rynnami i podjazdem lub schodami prowadzącymi do drzwi wejściowych i chodnikiem do furtki. Innym rozwiązaniem jest manualne załączanie sterownika lub zastosowanie regulatora z termostatem, jednak jest to mniej precyzyjne. Iwona Bortniczuk Na podstawie materiałów: Elektra, Ensto, Raychem, Luxbud

R_V_Fachowy Instalator_2013_04.indd 1

Fachowy Instalator 1 20142013-09-24 25

10:20:54

IS. instalacje specjalne

PROMOCJA

My się zimy nie boimy Fot.: Elektra

Słowa dziecięcej piosenki kojarzą się większości ludzi z zabawami na śniegu, lepieniem bałwana i rzucaniem śnieżkami. Niestety wiemy również, że zima mimo pięknej aury potrafi być bezwzględnie przykra i niebezpieczna. Zagrożenie może czaić się na ziemi, jednak groźniejsze niespodzianki czekają ponad naszymi głowami. Powstające na skutek różnicy temperatur sople, oblodzone rynny i rury spustowe, mogą urwać się pod ciężarem zalegającego śniegu i lodu powodując uszkodzenie zdrowia i mienia Ten katastroficzny scenariusz nie musi być jednak naszym udziałem. Aby uniknąć zaskoczenia przez zimę musimy w porę zabezpieczyć się przed jej kapryśną aurą. Firma ELEKTRA oferuje doskonałe rozwiązania z zakresu ochrony antyoblodzeniowej. Należą do niech między innymi specjalistyczne instalacje: - ogrzewania połaci dachowych i krawędzi dachów, - ogrzewania rynien i rur spustowych. Ogrzewanie rynien Ostatnie zimy pokazały, że niebezpieczne dla naszego mienia są nie tylko zwisające sople czy obciążone rynny, ale również groźna jest ich niedrożność. W takiej sytuacji bardzo łatwo może dojść do zalania mieszkań wodą, która topiąc się na dachu, nie miała odpływu, gdyż rynny i rury spustowe były zatkane zwałami lodu. Instalacja ogrzewania antyoblodzeniowego rynien polega na ułożeniu w rynnach przewodów grzejnych, które wprowadza się również do rur spustowych. FOT. 1. Specjalistyczne instalacje do ogrzewania połaci dachowych, krawędzi dachów, rynien i rur spustowych zabezpieczą dach przed groźnymi skutkami zalegania śniegu i niedrożnością rynien.

Fachowy Instalator 1 2014

Do tego celu służą stałooporowe przewody ELEKTRA VCDR o mocy 20 W/m i TuffTecTM o mocy 30 W/m. Możemy również skorzystać z doskonałego rozwiązania, jakim są przewody ELEKTRA SelfTec®PRO. Wykorzystywane w nich zjawisko samoregulacji polega na zmianie mocy jednostkowej pod wpływem temperatury otoczenia. Gdy temperatura spada, moc przewodów wzrasta i odwrotnie. Przewody VCDR sprzedawane są, jako gotowe do instalacji odcinki, w których przewód grzejny połączony jest z przewodem zasilającym

hermetyczną mufą. Przewody ELEKTRA SelfTec®PRO dedykowane są profesjonalnym instalatorom i sprzedawane są na bębnach, z których w zależności od potrzeb instalator dobiera odpowiednie odcinki, łącząc je z przewodami zasilającymi. Obie grupy przewodów posiadają powłokę odporną na promieniowanie UV. Do zapewnienia właściwej pozycji przewodów w rynnach i rurach spustowych służą uchwyty i linki z uchwytami. Tak wykonana instalacja nie dopuści do zatkania rynien i rur spustowych, umożliwiając odpływ wody topiącej się na dachu i w rynnach. Zdarza się, że ogrzewanie rynien nie wystarczy, aby nad naszymi głowami nie gromadziły się sople. W takim przypadku należy wykonać również ogrzewanie krawędzi dachu. Do tego celu wykorzystuje się te same produkty, co do ogrzewania rynien. Ogrzewamy około 50 cm krawędzi dachu. Takie rozwiązanie wyeliminuje ryzyko powstawania nawisów śnieżnych i lodowych nad rynnami. Zainstalowana moc powinna wynosić około 300 W/m2. W wypadku dachów o dużych powierzchniach i niewielkim spadku, może być konieczne ogrzanie jego całej powierzchni. W tym zastosowaniu również wykorzystujemy przewody ELEKTRA VCDR, TuffTecTM. Sterowanie System ochrony przed śniegiem i lodem jest najbardziej skuteczny i ekonomiczny, gdy jest sterowany automatycznie. Dzięki czujnikom temperatury oraz wilgoci,

Fot.: Elektra

IS.

FOT. 2. Ułożenie przewodu grzejnego VCDR w rynnie i rurze spustowej

ogrzewanie włączy się, gdy łącznie spełnione będą dwa warunki: - spadnie temperatura - oraz wystąpi wilgoć w postaci opadów śniegu lub marznącego deszczu. Niektóre regulatory (ETO2) przy odpowiednim podłączeniu dwóch czujników pozwalają na kontrolę dwóch stref grzejnych. Steruje więc dwiema niezależnymi instalacjami ogrzewania rynien lub, uwzględniając kombinację czujników do rynien i gruntu, niezależnie dwoma różnymi obszarami, czyli

Fot.: Elektra

instalacje specjalne

PROMOCJA

FOT. 3. Przykład ogrzewania krawędzi dachu.

rynnami i podjazdem do garażu. Montaż sterownika powinien być wykonany przez elektryka. Prawidłowo dobrana i zamontowana instalacja antyoblodzeniowa zapewni nam maksimum bezpieczeństwa przy minimalnych kosztach eksploatacyjnych, będąc przy tym całkowicie bezobsługową. Arkadiusz Kaliszczuk REKLAMA

Fachowy Instalator 1 2014

instalacje

PROMOCJA

Odprowadzenie skroplin z SFA Wszyscy wiemy, jak wiele problemów może sprawiać kondensat powstały w wyniku pracy kotła kondensacyjnego, zwłaszcza jeżeli instalacja kanalizacyjna znajduje się powyżej kotłowni. Również odprowadzenie kondensatu do przydomowych oczyszczalni ścieków nie jest dla nich obojętne. Podobne problemy spotykamy w przypadku klimatyzatorów typu SPLIT lub dużych lad chłodniczych. Francuska firma SFA ma w swojej ofercie urządzenia do przepompowywania i neutralizacji skroplin właśnie z takich urządzeń.

FOT. 1. Sanicondens Mini.

Fot.: SFA

Pompy Sanicondens Mini, Plus i Best zapewniają łatwe przyłączenie do wszelkiego typu kotłów kondensacyjnych, klimatyzatorów i urządzeń chłodniczych. Sanicondens Mini jest najmniejszym urządzeniem - przepompowuje skropliny

FOT. 2. Sanicondens Plus.

Fachowy Instalator 1 2014

FOT. 3. Sanicondens Best.

Sanicondens Best to pompa zaopatrzona w neutralizator skroplin, moc 60 W. Zapewnia podniesienie skroplin do 4,5 m w pionie i do 50 m w poziomie. Urządzenie posiada po dwa przyłącza zarówno z prawej, jak i z lewej strony. Dzięki 4 wejściom, przystosowuje się do każdego typu instalacji. W komplecie znajduje się adapter umożliwiający przyłączenie pompy do rur o różnych średnicach oraz zawór zwrotny. Dodatkowy kabel umożliwia dołączenie urządzenia sygnalizującego awarię (np. żarówka, sy-

rena, dzwonek 220 V). Pompa Sanicondens Best składa się z pompy Sanicondens Plus i pojemnika neutralizującego wypełnionego granulkami. Kwaśny kondensat przechodzi przez czynnik zobojętniający (węglan wapnia i magnezu), gdzie dalej tłoczony jest z neutralnym PH spełniając określone wymogi i normy UE. Nowością jest Sanineutral - urządzenie przeznaczone do neutralizacji kondensatu z kotłów kondensacyjnych. Produkt ten służy do eliminacji kwaśnego kondensatu przed jego odprowadzeniem do kanalizacji, szamba lub oczyszczalni ścieków. Działa na zasadzie grawitacyjnego przepuszczenia kondensatu przez złoże neutralizujące bez użycia pompy. Może być stosowane razem z pompami Sanicondens Mini i Plus. W przypadku zastosowania razem z pompami Sanicondens MINI i Plus, Sanineutral musi zostać zamontowany jako pierwszy. Drugą grupą produktową przeznaczoną do odprowadzania skroplin z urządzeń Fot.: SFA

do wysokości 2 m i na odległość do 20 m, moc 35 W. Sanicondens Plus to większe i mocniejsze urządzenie o parametrach pompowania: 4,5 m w górę i do 50 m w poziomie. W przypadku tego urządzenia istnieje możliwość podłączenia alarmu, moc 60 W. Fot.: SFA

Fot.: SFA

Gamą produktową przeznaczoną dla kotłów kondensacyjnych są urządzenia Sanicondens MINI, PLUS, BEST oraz neutralizator skroplin Sanineutral.

FOT. 4. Sanineutral.

instalacje

klimatyzacyjnych typu SPLIT są urządzenia Sanicondens CLIM MINI, Sanicondens CLIM PACK oraz Sanicondens ClIM DECO. Sanicondens CLIM MINI to mała pompka do odprowadzenia skroplin o mocy 22 W. Chroni przed zawilgoceniem pomieszczenia i stosowana jest tam, gdzie nie ma możliwości odprowadzenia skroplin grawitacyjnie lub skropliny muszą być przetłoczone w pionie lub poziomie. W zestawie znajduje się moduł pompowy oraz moduł sterujący. Pompka załącza się automatycznie poprzez pływak w momencie pojawienia się skroplin z tacy ociekowej klimatyzatora. Urządzenie jest na tyle małe, że montuje się je wewnątrz obudowy klimatyzatora. Jego wydajność to 15 l/h, a maksymalna wysokość podnoszenia to 6 m. Sanicondens CLIM Pack to urządzenie Sanicondens Clim MINI zaopatrzone dodatkowo w listwę montażową do instalacji pompki poza klimatyzatorem. Pozwala ono na odprowadzanie skroplin w przypadku klimatyzatorów, które

Fot.: SFA

PROMOCJA

FOT. 5. Urządzenia Sanicondens CLIM od góry: Mini, Pack i Deco

ze względu na swoja konstrukcję uniemożliwiają montaż pompki bezpośrednio w obudowie.

Sanicondens CLIM DECO to pompka ze zintegrowanymi modułami sterującym oraz pompowym. Całość znajduje się w jednym elemencie montowanym bezpośrednio pod klimatyzatorem. Niewielkie wymiary oraz nowoczesne wzornictwo tworzą wrażenie pełnej integralności z urządzeniem, do którego jest zamontowane. Jego wydajność to 12 l/h, a maksymalna wysokość tłoczenia to 6 m. Wszystkie urządzenia produkowane są w naszych fabrykach na terenie Francji, co gwarantuje najwyższą jakość potwierdzoną przez ISO 9001 AFAQ. Wszystkie urządzenia posiadają dwuletnią gwarancję. SFA Poland posiada sieć 50 punktów serwisowych rozmieszczonych na terenie całego kraju. Więcej informacji na temat produktów SFA znajdziecie Państwo na stronie internetowej www.sfapoland.pl, gdzie dostępne są pełne moduły szkoleniowe e-learningu. Dostępne są również darmowe aplikacje na smartfony i tablety (Android, IOS). Przemysław Kapczuk SFA Poland Sp. z o.o. REKLAMA

Ø 22 mm rura odprowadzająca Umywalka Prysznic

www.sfapoland.pl

Fachowy Instalator 1 2014

ogrzewanie

Pompa ciepła

- błędy projektowe, montażowe i eksploatacyjne Pompy ciepła są nowoczesnymi, w pełni zautomatyzowanymi, urządzeniami grzewczymi, mogącymi przyczynić się do ograniczenia zużycia paliw konwencjonalnych, a także do ograniczenia kosztów ogrzewania budynku. Ich stosowanie nie musi więc być podyktowane jedynie trendami mody, ale także dbałością o środowisko naturalne i względami finansowymi. Należy jednak być świadomym tego, że wspomniane korzyści mogą przynieść jedynie urządzenia i systemy właściwie zaprojektowane, dobrane, wykonane i eksploatowane, a więc pracujące bez zakłóceń. Błędy spotykane na wszystkich etapach cyklu życia systemu mogą powodować jego niewłaściwą pracę, a nawet być powodem uszkodzeń jego elementów.

Fot.: Andre-Tech

Wobec tego projekt i wykonawstwo systemu pompy ciepła powinno się zlecać profesjonalnym firmom, specjalizującym się w realizacji tego typu inwestycji. Najlepiej byłoby gdyby firma realizująca inwestycję posiadała autoryzację producenta pompy ciepła, co jest dodatkowym gwarantem jej profesjonalizmu. Albowiem zaprojektowanie i wykonawstwo systemu pompy ciepła musi być wykonane zgod-

FOT. 1. Odpowiedni dobór mocy pompy, to nie tylko właściwa praca pompy zapewniająca komfort cieplny w budynku ale również optymalizacja kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych.

Fachowy Instalator 1 2014

nie z zachowaniem wszelkich koniecznych przepisów i norm. Jest to bowiem podstawowy warunek bezpieczeństwa użytkowania i właściwego działania systemu. Niestosowanie się do niego może być przyczyną wielu błędów do których należą m.in.: Błędy na etapie projektowania systemu (doboru urządzeń) Błędne określenie Ogólnego Zapotrzebowania na Ciepło (OZC) Podstawą doboru wszystkich urządzeń i systemów grzewczych jest określenie zapotrzebowania na ciepło wytwarzane i dostarczane do budynku przez system. Jego błędna wartość powoduje zły dobór elementów systemu, które mogą być przewymiarowane lub niedowymiarowane, a więc jest przyczyną błędów w dalszych etapach projektu. W przypadku popełnienia błędu na tym etapie nawet właściwe wykonanie systemu nie gwarantuje jego poprawnego i efektywnego działania.

Niedowymiarowane mocy pompy ciepła Niedowymiarowana pompa ciepła nie jest w stanie przekazać do budynku wystarczającej ilości ciepła, przez co, szczególnie w okresach gdy temperatura zewnętrzna osiąga bardzo niskie wartości, występuje problem niedogrzania pomieszczeń. Użytkownik pompy ciepła o zbyt małej mocy jest zmuszony do korzystania z in-

nego źródła ciepła w celu dogrzania pomieszczeń. Zakup pompy ciepła o małej mocy może wydać się kuszący z finansowego punktu widzenia, ponieważ można dzięki temu ograniczyć koszty inwestycji, przez co niekiedy użytkownicy rozmyślnie decydują się na takie rozwiązanie. Należy jednak zdać sobie sprawę z tego, że w okresach chłodniejszych konieczne będzie działanie dodatkowego źródła ciepła, które może być mniej efektywne od pompy ciepła (tym bardziej, że COP pompy ciepła jest wysokie), co wpłynie na generowanie dodatkowych kosztów eksploatacyjnych, przewyższających koszty generowane przez pompę wyższej mocy, które mogą spowodować zwiększenie okresu zwrotu inwestycji w system grzewczy w porównaniu do sytuacji gdy zainstaluje się pompę ciepła o mocy właściwie dopasowanej do zapotrzebowania energetycznego obiektu. Przewymiarowanie mocy pompy ciepła Podstawowym problemem płynącym z przewymiarowania pompy ciepła jest to, że pompa o mocy większej niż potrzeba jest urządzeniem droższym, a więc następuje nieuzasadnione zawyżenie kosztów systemu, przez co wydłuża się okres zwrotu nakładów. Prawdopodobne jest, że przy niskiej temperaturze zewnętrznej, przewymiarowana pompa ciepła będzie pracowała właściwie, tak jak pompa o mocy dobranej prawidłowo. Różnica polegała będzie na tym,

że przewymiarowana pompa ciepła będzie wykorzystywała mniejszy procent swojej mocy. W momencie jednak, gdy temperatura zewnętrzna podniesie się do określonego poziomu, może zostać przekroczony zakres regulacji mocy sprężarki, co może spowodować problemy w jej pracy. Źle dobrany wymiennik gruntowy (dolne źródło ciepła) Dolne źródło ciepła jest bardzo ważnym elementem systemu grzewczego z pompą ciepła, ponieważ to właśnie z niego pobierane jest ciepło służące do ogrzewania budynku. W przypadku pomp ciepła solanka/woda dolnym źródłem ciepła jest grunt. Ciepło z gruntu pobiera się za pomocą pionowych lub poziomych sond (wymienników) gruntowych wypełnionych wodnym roztworem glikolu (tzw. solanką). Zbyt duży wymiennik gruntowy nie stanowi dużego problemu eksploatacyjnego. Głównym problemem w tym przypadku jest zawyżenie kosztów inwestycji, a więc zwiększenie czasu jej zwrotu. Poważny problem pojawia się w przypadku doboru zbyt małego wymiennika gruntowego. Zbyt mały wymiennik gruntowy nie jest bowiem w stanie odebrać od gruntu wystarczającej do ogrzania pomieszczeń ilości ciepła, przez co system z pompą ciepła jest niewystarczający do zapewnienia właściwej temperatury w ogrzewanym budynku. Efekty złego doboru wymiennika gruntowego, a także jego związku z niewłaściwie dobraną mocą pompy ciepła przedstawione zostały w tabeli 1 [1]. Z tabeli tej widać, że równie ważny jest dobór mocy pompy ciepła, jak również mocy jej dolnego źródła, ponieważ złe dobory każdego z tych elementów skutkują niewłaściwą pracą systemu lub/i niepotrzebnym zawyżeniem kosztów inwestycji.

O. Fot.: Danfoss

ogrzewanie

FOT. 2. Zaprojektowanie i wykonawstwo systemu pompy ciepła musi być wykonane zgodnie z zachowaniem wszelkich koniecznych przepisów i norm. Jest to podstawowy warunek bezpieczeństwa użytkowania i właściwego działania systemu.

Oprócz problemów przedstawionych w tabeli 1, zły dobór wymiennika gruntowego niesie za sobą niebezpieczeństwo zbyt dużego wychłodzenia gruntu (dolnego źródła) skutkującego utrudnieniem jego regeneracji. Utrudniona regeneracja dolnego źródła powoduje z kolei spadek temperatury wejściowej pompy ciepła, a co za tym idzie, spadek jej mocy nominalnej. Pompa o obniżonej mocy nominalnej, w celu wytworzenia zadanej ilości energii musi wydłużyć swój czas pracy, przez co sprężarka przez dłuższy czas pobiera elektryczność, a więc koszty jej eksploatacji rosną. Jest to bardzo niepożądane zjawisko, lecz o wiele gorsze wydają się być następstwa tego stanu dla gruntu, ponieważ dłużej pracująca pompa ciepła bardziej obciąża dolne źródło, które jeszcze szybciej traci temperaturę. Tym sposobem następują kolejne spadki temperatury i mocy, co w ostateczności może doprowadzić nawet do zamrożenia dolnego źródła i przerwy w pracy pompy ciepła. Zły dobór wymiennika gruntowego przeważnie spowodowany jest przyjęciem złych współczynników pozyskiwania ciepła

Tab. 1 Związek doboru wymiennika gruntowego z doborem mocy pompy ciepła Moc pompy ciepła

Moc dolnego źródła niedostateczna

odpowiednia

zbyt duża

niedostateczna

niedogrzanie budynku

niedogrzanie budynku, zawyżone koszty inwestycji

odpowiednia

niedogrzanie budynku, pompa wyłącza się sygnalizując zbyt niskie ciśnienie

prawidłowy stan pracy

prawidłowy stan pracy, zawyżone koszty inwestycji

z gruntu (współczynników mocy cieplnej gruntu) wyrażonych w W/m, przeważnie za wysokich, co skutkuje niedowymiarowaniem wymiennika gruntowego. Jest to efekt niedostatecznej znajomości geologii gruntu (brak rozpoznania geolologicznego) i jego właściwości cieplnych. Należy bowiem pamiętać, że zazwyczaj kolektory pionowe przechodzą przez kilka odmiennych pod względem geologicznym warstw gruntu, dlatego najlepiej jest stosować doświadczalne metody oszacowania możliwości cieplnych odwiertów, wykorzystując informacje z pierwszych odwiertów, które mogą służyć jako kontrolne. Dla systemów o dużej mocy grzewczej opłacalne może okazać się nawet wykonanie pomiaru przewodności cieplnej gruntu w celu precyzyjnego określenia potrzebnej długości kolektora gruntowego wykonane przez profesjonalną firmę. Błędy w doborze górnego źródła ciepła Źle dobrany zasobnik c.w.u. Pompa ciepła jest urządzeniem grzewczym pracującym na niskich parametrach, co oznacza, że jest ona przystosowana do wytwarzania niższych temperatur niż kocioł grzewczy. Wobec tego zasobnik wodny powinien posiadać wężownicę o większej powierzchni wymiany ciepła niż zasobnik dobierany dla kotła grzewczego lub być wyposażony w zewnętrzny wymiennik płytowy. Zły dobór zasobnika

Fachowy Instalator 1 2014

ogrzewanie

c.w.u., polegający przeważnie na zastosowaniu zasobnika o zbyt małej powierzchni odbioru ciepła, będzie skutkował zbyt niską temperaturą c.w.u. Nieprawidłowe zwymiarowanie instalacji c.o. Tak jak zauważono wcześniej, pompa ciepła pracuje na niskich parametrach, niższych od kotłów grzewczych, a więc temperatura wody w instalacji grzewczej powinna być jak najniższa. Jest to bardzo ważne, ponieważ przy niższych parametrach pompa ciepła pracuje z wyższą sprawnością (wyższym COP) niż przy temperaturach wyższych, co jest spowodowane małą różnicą temperatur w przypadku systemu o niskich parametrach, a więc jej działanie jest efektywniejsze. W systemach pomp ciepła zaleca się więc stosowanie ogrzewania płaszczyznowego (podłogowego, sufitowego, ściennego) i rezygnację z tradycyjnych grzejników, przystosowanych do zasilania kotłowego, czyli wysokotemperaturowego. W przypadku systemu z pompą ciepła grzejniki byłyby zasilane niższą temperaturą, a więc ich powierzchnia grzewcza musiałaby być znacznie większa niż przy zasilaniu kotłowym. Podłączanie pompy ciepła do instalacji grzewczej pracującej na wysokich parametrach jest więc błędem, powodującym spadek COP przekładający się na wzrost kosztów eksploatacyjnych systemu, a więc zwiększenie czasu zwrotu urządzeń lub też niedogrzanie pomieszczeń spowodowane zbyt małą powierzchnią wymiany ciepła grzejników.

Niewłaściwie dobrane elementy instalacji wewnętrznej zasilania/ powrotu systemu rozprowadzenia ciepła Poważnym błędem mogą też być nieprawidłowe średnice rur zasilania i powrotu we wszystkich odcinkach instalacji rozprowadzania ciepła, co może być przyczyną m.in. spadku nominalnego przepływu po stronie skraplacza, co spowoduje niedogrzanie budynku, albowiem instalacja nie będzie w stanie przenieść zbyt małym przepływem odpowiednich ilości energii lub też wzrostu prądu pracy, a więc obciążenia elektrycznego, co spowoduje zwiększenie zużycia sprężarki, a więc

wyższy pobór elektryczności, czyli zwiększenie kosztów eksploatacji urządzenia. Dobrze jest pamiętać o tym, że przy wymianie kotła na pompę ciepła czasem wymagane jest zwiększenie przepustowości (średnicy) rur, a więc należy liczyć się z koniecznością ich wymiany. Błędy na etapie montażu Złe wykonanie kolektora gruntowego Wymiary kolektora gruntowego zależą przede wszystkim od rodzaju gruntu w którym ma być on instalowany. Z danej powierzchni gruntu konkretnego rodzaju można uzyskać ściśle określoną ilość energii, wobec czego pionowe sondy jak również poziomy kolektor gruntowy muszą być ułożone z zachowaniem odpowiednich odległości. Błędem jest zbyt gęste ułożenie kolektora poziomego lub/i usytuowanie go zbyt blisko powierzchni, a także zbyt gęste rozmieszczenie odwiertów pod sondy pionowe lub/i niewłaściwe określenie ich głębokości, ponieważ może to prowadzić do zbytniego wychłodzenia gruntu, a więc nieprawidłowego funkcjonowania pompy ciepła włączenie z zaprzestaniem jej pracy. Błędem jest również niedokładne wypełnienie odwiertów sond pio-

Fachowy Instalator 1 2014

Zapowietrzenie instalacji Zapowietrzenie instalacji spowoduje jej nieprawidłowe działanie, dlatego należy tego unikać zarówno na etapie wykonywania, jak i uruchamiania instalacji. W przypadku wystąpienia należy instalację odpowietrzyć.

Nieprawidłowo wykonana instalacja grzewcza Błędy obecne w instalacji grzewczej budynku mogą również zakłócić prawidłowe funkcjonowanie systemu pompy ciepła. Należą do nich m.in. niewłaściwy rozstaw rur w przypadku ogrzewania płaszczyznowego, czy też stosowanie rozdzielacza bez rotametru, czyli pozbawienie instalacji możliwości właściwej regulacji przepływu, a więc możliwości jej prawidłowego zrównoważenia hydraulicznego.

Fot.: Andre-Tech

nowych, ponieważ puste przestrzenie utrudniają przekazywanie ciepła z gruntu do kolektora. Dużym błędem jest również umieszczania kolektora w gruncie słabym lub antropogenicznym, np. skarpie nasypu, która może się osunąć, w efekcie odkrywając kolektor. Kolektor należy umieszczać zawsze w macierzystym gruncie nośnym, co zapewnia jego wieloletnią stabilną pracę. Zaleca się umieszczanie kolektora gruntowego możliwie najbliżej pompy ciepła, czyli obiektu. Umieszczenie kolektora w znacznej odległości o obiektu wymaga bowiem stosowania pompy obiegowej obiegu solanki o większej mocy, co przekłada się na wzrost zużycia elektryczności potrzebnej do jej działania, a więc generowania dodatkowych kosztów eksploatacyjnych systemu. Bardzo ważne jest również dokładne zaizolowanie wejścia dolnego źródła do pompy ciepła, aby nie dopuścić do wykraplania, a nawet obladzania rur.

FOT. 3. Prawidłowa eksploatacja pompy ciepła wymaga okresowych kontroli cieczy roboczych. Podczas nich sprawdza się m.in. stężenie jonów wodorowych (pH), rezerwę alkaliczną oraz gęstość roztworu.

Nieszczelna instalacja Nieszczelności w instalacji mogą doprowadzić m.in. do wykraplania i obladzania rur oraz konieczności częstego uzupełniania glikolu. Szczególnie niebezpieczne są nieszczelności kolektora gruntowego, ponieważ są bardzo trudne, a właściwie prawie niemożliwe do zlokalizowania i wyeliminowania.

ogrzewanie

Ciecz robocza o nieodpowiednich właściwościach W pompie ciepła solanka/woda cieczą roboczą jest wodny roztwór glikolu, tzw. solanka. Glikole dystrybuowane są w postaci koncentratów i roztworów. W celu bezpośredniego wykorzystania ich w pompach ciepła należy więc samodzielnie przygotować roztwór. Każde stężenie roztworu odpowiada innej, ściśle określonej temperaturze krzepnięcia. Nieodpowiednie proporcje koncentratu glikolowego i wody mogą więc spowodować przygotowanie roztworu o niewłaściwej temperaturze krzepnięcia, co może spowodować niewłaściwe działanie systemu. Należy również pamiętać o tym, że woda używana do rozcieńczania koncentratu glikolowego musi być odpowiedniej jakości, przede wszystkim o ograniczonej zawartości chlorków i o odpowiedniej twardości. Często stosowana jest woda zdemineralizowana. Woda o nieodpowiedniej jakości może przedłożyć się na problemy eksploatacyjne, takie jak: pienienie, korozja, obecność nadmiernej ilości tlenu w instalacji itd.

PAMIĘTA J

Wykorzystanie nadmiernie zanieczyszczonej wody W pompach woda/woda jako dolne źródło ciepła wykorzystuje się wody gruntowe. Ważne jest, aby przed wykonaniem instalacji sprawdzić jakość tych wód, albowiem ich nadmierne zanieczyszczenie, m.in. nadmierna ilość żelaza, manganu i innych zanieczyszczeń może być powodem zapychania filtrów, a nawet wymiennika ciepła.

Złe usytuowanie zewnętrzne powietrznej pompy ciepła Usytuowanie, pracującej na zewnątrz, powietrznej pompy ciepła króćcem „wydmuchowym” w bliskiej odległości od ściany może być przyczyną jej zawilgocenia.

Często w nowobudowanych obiektach odczuwalne są wyjątkowo wysokie koszty eksploatacji pompy ciepła w pierwszym sezonie lub pierwszych dwóch sezonach użytkowania. Często traktowane jest to przez inwestorów jako błąd, chociaż nim nie jest. Należy bowiem pamiętać o tym, że nowy budynek zawiera wiele tzw. wilgoci technicznej – wody będącej składnikiem betonu, zapraw, tynków, itp., przez co ogrzewanie w pierwszym sezonie grzewczym ma za zadanie również usunięcie tej wilgoci. Powoduje to wzrost zapotrzebowania budynku na ciepło dostarczane przez system pompy ciepła, przez co rachunki za elektryczność są w tym okresie wyższe niż w okresach późniejszych. Należy jednak pamiętać, że problem ten dotyczy wszystkich systemów grzewczych, nie tylko pompy ciepła, a więc błędem jest traktowanie tego jako nieprawidłowość.

kłóceń pracy pompy ciepła, a wręcz do jej „zamrożenia”. Hałasująca pompa ciepła Pracująca pompa ciepła generuje hałas oraz drgania. Zwykle nie są to zakłócenia o dużej wartości i nie stwarzają niedogodności eksploatacyjnych, jednak, w przypadku zastosowania sztywnych przyłączy (rur) drgania mogą być przenoszone na instalację grzewczą, co stwarza problemy. Wobec tego przyłącza powinny być wykonane z elementów elastycznych, a umiejscowienie pompy ciepła powinno być wcześniej przemyślane, aby nie przeszkadzać mieszkańcom budynku.

Niedostateczne odprowadzanie skroplin powietrznej pompy ciepła Skropliny powinny być bezwzględnie odprowadzane, najlepiej do kanalizacji deszczowej lub zwykłej. Brak dostatecznego odprowadzenia skroplin może bowiem spowodować zawilgocenie fundamentów i ścian budynku oraz doprowadzić do za-

promieni słonecznych, ponieważ może to utrudnić regenerację gruntu, czyli spowodować jego zbytnie wychłodzenie.

Brak okresowych kontroli cieczy roboczych Ciecze robocze (m.in. wodne roztwory glikolu) należy poddawać okresowej kontroli, podczas której sprawdza się m.in. stężenie jonów wodorowych (pH), rezerwę alkaliczną oraz gęstość roztworu. Jest to konieczne, ponieważ podczas eksploatacji ciecze robocze mogą ulegać destrukcji, będącej efektem różnorakich przemian chemicznych.

Brak lub złe uzupełnianie ubytków cieczy roboczych W przypadku wystąpienia ubytków cieczy roboczej należy je uzupełnić, aby zapewnić prawidłowość działania instalacji. Uzupełnienie takie musi być jednak wykonane prawidłowo. Jeżeli ciecz roboczą stanowi wodny roztwór glikolu nie wolno jej niedoboru uzupełniać wodą, ponieważ spowoduje to zmniejszenie stężenia glikolu w roztworze, co zaskutkuje obniżeniem temperatury krzepnięcia cieczy roboczej i zwiększy prawdopodobieństwo jej zamarznięcia.

Błędy wykonawcze (fuszerka) Bardzo często nieprawidłowości w działaniu systemu z pompą ciepła spowodowane są błędami wykonawczymi spowodowanymi niedbałością, czyli popularnie zwaną „fuszerką”. Niedbałe wykonanie instalacji może polegać przede wszystkim na podziurawieniu rur lub innych zniszczeniach mechanicznych elementów systemu.

Błędy na etapie eksploatacji Niewłaściwa eksploatacja terenu ponad wymiennikiem gruntowym Teren ponad wymiennikiem gruntowym nie powinien być pokryty utwardzoną nawierzchnią, zalesiony lub przeznaczony pod uprawy. Powinien być on wystawiony na swobodne oddziaływanie promieni słonecznych, co sprzyja jego regeneracji. Poważnym błędem jest przykrywanie takiego gruntu kostką brukową, płytami chodnikowymi, betonem, asfaltem lub inną powierzchnią blokującą wnikanie

Literatura: [1] http://ekobudowanie.pl/pompyciepla/1640-eksploatacja-i-konserwacjasystemu-z-pompa-ciepla [data dostępu: 07.01.2013 r.] Opracowanie: mgr inż. Joanna Kopica mgr inż. Radosław Turski Prawa autorskie należą do serwisu www.ogrzewnictwo.pl Fachowy Instalator 1 2014

ogrzewanie

Coraz bardziej komfortowe i ekologiczne kotły na paliwa stałe Kotły na paliwa stałe ponownie znalazły się w kręgu zainteresowań właścicieli budynków jednorodzinnych. Innowacyjne rozwiązania technologiczne zwiększające komfort eksploatacji kotłów stanowią korzystną i ergonomicznie przekonującą alternatywę dla ogrzewania z wykorzystaniem gazu lub energii elektrycznej. Na ich korzyść pracuje szeroki wachlarz możliwych do zastosowania paliw o stosunkowo przystępnej cenie i dostępności.

Fot.: Lumo

segmentach cenowych. Wybierać można pomiędzy tanimi konstrukcjami z ręcznym zasypem paliwa, kotłami wyposażonymi w prostą, mechaniczną regulację spalania oraz automatycznymi urządzeniami z najwyższej półki.

FOT. 1. Stalowy kocioł wodny Vulcanus LUMO z automatycznym podajnikiem paliwa typu ekogroszek. Zasobnik paliwa o dużej pojemności zapewnia ciągłą pracę urządzenia, bez konieczności uzupełniania paliwa w przeciągu 4 - 5 dni.

! 34

Poznaj jeszcze inne urządzenia grzewcze! Wejdź na stronę: www.fachowyinstalator.pl

Fachowy Instalator 1 2014

Producenci kotłów na paliwa stałe podejmują wciąż nowe wyzwania, będące odpowiedzią na rosnące wymagania użytkowników w zakresie funkcjonalności, wydajności i efektywności spalania, oddziaływania na środowisko naturalne oraz ekonomii ogrzewania budynku. Rezultatem intensywnych prac nad znalezieniem konkurencyjnych na rynku rozwiązań jest szeroka gama produktów we wszystkich

Wygodne automaty Jednym z charakterystycznych trendów oddziałujących na ofertę rynkową producentów jest podążanie w kierunku automatyzacji oraz zdalnego sterowania kotłami za pomocą telefonów komórkowych czy też tradycyjnych komputerów stacjonarnych lub przenośnych wykorzystujących dostęp do internetu. Nowoczesne kotły na paliwa stałe są wyposażane w rozbudowane układy automatyki i sterowania procesem spalania, które pozwalają na mało uciążliwą obsługę urządzeń. W kotłach z automatycznym podajnikiem paliwa jeden załadunek zbiornika, w zależności od jego wielkości i temperatury panującej na zewnątrz, wystarcza nawet na 3-5 dni standardowego ogrzania domu. To niemal bezobsługowe rozwiązanie pozwala na umieszczenie w specjalnym zasobniku paliwa, które jest transportowane sterowanym automatycznie podajnikiem do pieca w ilości i czasie odpowiadającym bieżącemu zapotrzebowaniu na temperaturę wody wskazaną przez sterownik. Jego praca jest optymalizowana w oparciu o rodzaj zastosowanego paliwa. Użytkownicy mają do wyboru urządzenia z podajnikami tłokowymi lub ślimakowy-

ogrzewanie

wody powoduje korozję niskotemperaturową wymiennika ciepła kotła i jego szybszą degradację. Wprowadzenie nowoczesnych technologii, zarówno w odniesieniu do samej pracy kotła, jak i jego komunikacji z otoczeniem, w sposób bezpośredni wpływa na cenę, dlatego też produkty o podwyższonym komforcie użytkowania znajdziemy przede wszystkim w segmencie premium.

Fot: ZMK SAS

mi przystosowanymi do pracy z różnymi rodzajami paliwa, m.in. ekogroszkiem, miałem węglowym, peletem czy też brykietem drzewnym. Funkcjonalność kotłów automatycznych zwiększyła się dzięki udoskonalonym regulatorom elektronicznym z ciekłokrystalicznymi wyświetlaczami komunikującymi użytkownikowi stan kotłów w formie tekstowych opisów parametrów w jednym z kilkunastu zaimplementowanych języków lub przy wykorzystaniu prezentacji graficznej. Zaawansowane regulatory nowej generacji, dopasowane do kotłów na konkretne paliwa, pozwalają m.in. na bardziej precyzyjne sterowanie. Ma to znaczące przełożenie na rozwój nowoczesnych i spełniających wyśrubowane normy emisji szkodliwych związków do atmosfery kotłów na pelet i gaz drzewny. Niektóre z urządzeń dodatkowo wyposażono w moduły komunikacji zewnętrznej. Umożliwiają one przesyłanie informacji o stanie urządzenia lub alarmie do użytkownika za pośrednictwem telefonu komórkowego lub sieci internetowej. W zaawansowanych technologicznie modelach dostępne jest nawet sterowanie kotłem przy użyciu telefonu lub komputera. Nowoczesne kotły zyskały też możliwość pracy w oparciu o dane z czujnika temperatury zewnętrznej, popularnie zwaną regulacją pogodową. Pozwala ona na lepsze sterowanie poszczególnymi urządzeniami i samym kotłem, gwarantując oszczędność paliwa oraz zwiększenie komfortu eksploatacji. Do najważniejszych funkcji regulatora należą: optymalne dostosowanie czynnika grzewczego do zmiennych warunków pogodowych, ustawienie programu tygodniowego ogrzewania, dodatkowa ochrona kotła w przypadku zastosowania zaworów mieszających z napędem, zaprogramowanie czasu grzania c.w.u., oraz sterowanie procesem palenia w kotle. Czujniki pogodowe wykorzystano m.in. do sterowania zaworami mieszającymi lub pompami, umieszczonymi za kotłem, co zapewniło bardziej płynną i precyzyjną regulację temperatury wody dostarczanej do instalacji grzewczej oraz stabilne utrzymywanie temperatury wody powracającej do kotła. Rozwiązanie to zdecydowanie wydłuża żywotność urządzenia, ponieważ zbyt niska temperatura

FOT. 2. Przekrój kotła SAS Multi z palnikiem Multi Flame - nowatorskim rozwiązaniem w zakresie spalania biomasy.

Kompaktowe rozmiary Rynek kotłów na paliwa stałe rozwija się w kierunku oferty dopasowanej do domów jednorodzinnych o niewielkiej powierzchni użytkowej. Ich kompaktowe rozmiary pozwalają na zaprojektowanie pomieszczeń przeznaczonych na kotłownie, które będą zgodne z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu ministra

z d a n i e m EKSPERTA Michał Łukasik Dział techniczny ZMK SAS

Na jakie elementy podczas doboru kotła na paliwo stałe klient powinien zwrócić uwagę?

Pierwszym krokiem przy wyborze kotła powinno być określenie rodzaju opału jaki chcemy spalać w kotle - należy stosować zalecany przez producenta opał do zakupionego typu kotła. Przeliczmy uważnie koszty – może się bowiem okazać, że lepiej zainwestować w kocioł z automatycznym podawaniem paliwa (eko-groszek, miał, pelety), tym bardziej jeśli możemy w nim spalać kilka rodzajów opału. Zyskujemy komfort użytkowania (zasyp raz na kilka dni) i ekonomiczne spalanie dzięki precyzyjnemu regulowaniu żądanej temperatury. Dla zabezpieczenia się przed sytuacją braku energii warto wybrać kocioł z dodatkowym rusztem wodnym do tradycyjnego spalania paliw. Warto pomyśleć o wykonaniu bilansu energetycznego budynku – znajomość zapotrzebowania cieplnego pomo-

że dobrać kocioł o optymalnej mocy grzewczej. Dokładną wartość zapotrzebowania uwzględniającą technologię budynku, kubaturę ogrzewanych pomieszczeń, izolację termiczną, typ instalacji, powinien określić projektant. Podstawą doboru kotła jest bilans cieplny ogrzewanych pomieszczeń wg normy PN-EN 12831:2006. Sprawdzajmy wymiary kotłów, usytuowanie zasobnika opału – właściwie dobrany kocioł do warunków naszej kotłowni zapewni komfortowe i bezpieczne użytkowanie. Zwracajmy uwagę na jakość wykonania, sprawność wymiennika, wyposażenie standardowe i opcjonalne, łatwość czyszczenia, a także na co otrzymujemy gwarancję i czy nasz kocioł będzie serwisowany. Zawsze warto dopytać o interesujące nas szczegóły u dystrybutora lub bezpośrednio u producenta.

Fachowy Instalator 1 2014

ogrzewanie

Fot: ZMK SAS

FOT. 3. Kompaktowy kocioł SAS Slim z wyjściem do komina wyprowadzonym przez dekiel w górnej części pozwala na łatwiejsze podłączenie do komina i ustawienie w niedużej kotłowni.

infrastruktury, ale nie wpłyną znacząco na koncepcję architektoniczną budynku. W portfolio producentów i dystrybutorów urządzeń grzewczych wyróżniają się nowe propozycje kotłów na paliwa stałe, których główną zaletą są niewielkie gabaryty. Ciekawym rozwiązaniem, pozwalającym na jeszcze łatwiejsze podłączenie kotła do komina i ustawienie w kotłowni jest wyprowadzenie czopucha przez dekiel w górnej części kotła – wariant oferowany przez jedną z marek. Większość urządzeń kompaktowych reprezentuje zaawansowaną technologicznie grupę kotłów automatycznych, pozwalających na prostą i mało uciążliwą obsługę, często ograniczającą się jedynie do rozpalenia paleniska oraz usuwania popiołu. Dostępne na rynku produkty są przeznaczone przede wszystkim do spalania ekogroszku lub peletu w trybie automatycznym, który pozwala uzyskać wysoką efektywność procesu, a także niższą emisję substancji szkodliwych. Niektóre modele zostały wyposażone w dwa niezależne paleniska – jedno automatyczne, a drugie tradycyjne utworzone przez ruszt stalowy lub ruszt wodny. Konstrukcje wzbogacone dodatkowym paleniskiem umożliwiają nie tylko pracę kotła w sytuacjach awaryjnych, wynikających np. z braku dostawy energii elektrycznej, ale również stwarzają możliwość okresowego spalania innych paliw, bądź wykonywania krótkookresowych cykli tzw. „przepalania” zarówno w trakcie, jak i przed rozpoczęciem, czy po zakończeniu sezonu grzewczego. Nad prawidłowym przebiegiem procesu spalania

INFORMACJE Z RYNKU Ogrzewanie domu jednorodzinnego biopaliwem

Obecnie właściciele domów jednorodzinnych mogą wybierać z całej palety paliw. Popularność pelletu notuje wzrost od 2004 roku, w którym wyprodukowano 120 tys. ton tego biopaliwa, dla porównania w roku 2012 produkcja w Polsce wyniosła 600 tys. ton. Obecnie w Polsce zużywamy około 140 PJ energii biomasy do ogrzewania domów jednorodzinnych, przyjmując średnią wartość sprawności kotła (60 proc.) do ogrzania domów oraz produkcji c.w.u wykorzystujemy 84 PJ. (140 x 0,6 = 84 PJ). Dana ilość wystarcza do ogrzania 1 mln domów jednorodzinnych o powierzchni 150 m². Wzrost sprawności kotłów daje możliwość ogrzania jeszcze większej ilości domów. W przypadku pelletu, w zależności od instalacji, jednorazowe zasypanie zbiornika wystarcza na około 3 – 7 dni. Dodatkowo niska zawartość popiołu sprawia, że wybieranie popielnika w sezonie grzewczym odbywa się raz na miesiąc. Źródło: Stelmet

Fachowy Instalator 1 2014

w kotłach czuwają najnowszej generacji sterowniki, które można rozbudować o moduły sterujące zaworami mieszającymi, regulator pokojowy oraz moduły sterowania kotłem poprzez Internet i GSM. Przyjazne dla środowiska Na rynku pojawiają się coraz bardziej zaawansowane urządzenia grzewcze spełniające wysokie parametry ekologiczne, m.in. dotyczące wysokiej sprawności kotłów, niskiej emisji tlenku węgla, pyłu, cząstek organicznych. Wśród oferty ekologicznych rozwiązań wyróżniają się kotły wykorzystujące biomasę, czyli tanie i łatwo dostępne odpady drzewne, rośliny energetyczne, słomę, ziarno energetyczne. Popularnością cieszą się zwłaszcza modele wyposażone w innowacyjne palniki do spalania pelet w trybie automatycznym. Zapewniają one optymalne ustawienie urządzenia do faktycznie zapotrzebowanych parametrów oraz wygodną i w pełni zautomatyzowaną eksploatację. Nad bezpieczeństwem i niezawodnością pracy czuwa automatyka palnika z rozbudowanym system autodiagnostyki. Na efektywność kotła i wygodę użytkowania dodatkowo wpływa zastosowane sterowanie pogodowe. Niektórzy producenci oferują również palniki peletowe z automatycznym oczyszczaniem strefy spalania, co jest bardzo przydatne przy stosowaniu gorszej jakości pelet. Ważnym atutem biopaliw, a zwłaszcza pelet jest niewielka ilość tworzącego się popiołu, co wpływa na częstotliwość usuwania popiołu i czyszczenia kotła. Szeroka gama paliw W ofercie handlowej coraz częściej znajdziemy kotły dwu- i wielopaliwowe, pozwalające na ogrzewanie pomieszczeń paliwem, które w danym momencie jest najtańsze lub najbardziej dostępne. Nowoczesne konstrukcje posiadają dwa paleniska i są przystosowane do spalania różnych rodzajów paliw. Producenci w odpowiedzi na zainteresowanie użytkowników wykorzystaniem jak najszerszego wachlarza możliwości, wprowadzają na rynek m.in. kotły dwupaleniskowe z palnikiem peletowym umożliwiające spalania pelet w trybie automatycznym oraz drewna w dodat-

Fot.: Lumo

ogrzewanie

FOT. 4. Stalowe kotły grzewcze LUMO Bio-max, dzięki trzyciągowej konstrukcji wymiennika, charakteryzują się niską temperaturą spalin oraz wysoką sprawnością spalania.

kowym ręcznym palenisku. Ciekawą propozycją są kotły przystosowane zarówno do spalania ekogroszku oraz miału na retorcie, jak i innych paliw na oddzielnym, tradycyjnym palenisku z wykorzystaniem rusztu wodnego, znajdującego się nad retortą. Alternatywą dla tego rozwiązania są kotły dwupaleniskowe z palnikiem przeznaczonym do spalania opałów sypkich z zasobnika (ekogroszek, pelet, miał) oraz paleniskiem z żeliwnym rusztem do spalania drewna kawałkowego. Producent modeli wykorzystujących ruszta żeliwne w konstrukcji kotłów, podkreśla ich znaczną rolę w podniesieniu efektywności spalania w palniku retortowym oraz takie zalety jak niedopuszczenie do wychłodzenia w strefie dopalania spalin mające wpływ na rzadsze czyszczenie, wyższą sprawność i ekologiczne spalanie. Rozwiązania zapewniające efektywność i oszczędność użytkowania znajdziemy również w ofercie kotłów z ręcznym podawaniem paliwa. Konstrukcja nowej na rynku serii urządzeń z tego segmentu

pozwala na stosowanie wszystkich rodzajów paliw stałych, które dodatkowo mogą być rozpalane także od góry. Kotły o rozpiętości mocy grzewczej od 12 do 30 kW są wyposażone w wentylator oraz elektroniczny system sterowania. Zastosowanie poziomego trójciągowego wymiennika ciepła powoduje uzyskanie wysokiego współczynnika odbioru ciepła. Dodatkowo użycie technologii gięcia detali wymiennika minimalizuje ilość spoin w nim występujących, co przekłada się na wydłużenie żywotności kotła. Rezygnacja z automatyzacji procesu podawania paliwa znajduje swoje odzwierciedlenie w niższym koszcie zakupu, co plasuje je na średniej półce cenowej. Paula Wendland Artykuł powstał na podstawie materiałów firm: ZMK SAS, LUMO Technika Grzewcza, ENVO, Rakoczy Stal. REKLAMA

Fachowy Instalator 1 2014

NA RYNKU

Przegląd 3-drogowych obrotowych zaworów mieszających Producent

AFRISO

Danfoss

ESBE

Model

3-drogowy obrotowy zawór mieszający ARV

HRB 3

HRE 3

Seria VRG 130

Zastosowanie

Zawory 3-drogowe ARV stosowane są zwykle jako zawory mieszające, gdzie wymaganą temperaturę wody uzyskuje się poprzez zmieszanie w odpowiednich proporcjach gorącej wody z kotła z chłodniejszą wodą z powrotu. Mogą jednak być również stosowane jako zawory rozdzielające lub przełączające, gdy wymagany jest rozdział strumienia wody z kotła na dwa obwody.

Instalacje ciepłownicze

ogrzewanie, chłodzenie, ogrzewanie podłogowe, ogrzewanie słoneczne, wentylacja

Materiał korpusu

mosiądz

CuZn36Pb2As (mosiądz DZR, CW 602N)

żeliwo szare EN-GJL-250 (GG25)

mosiądz

20 (dostępne także 25, 32, 40, 50)

od 15 do 50

Współczynnik Kvs [m3/h]

4.0 (dostępne także 6.3, 8.0, 12, 15, 24, 40)

0.4‑40

Rodzaj przyłącza

¾’’GW (dostępne także 1’’GW, 1¼” GW, 1½” GW, 2’’GW)

gwint wewnętrzny Rp 1”

gwint wewnętrzny, gwint zewnętrzny, złączka zaciskowa, śrubunek i GZ

Maksymalna temperatura [°C]

110

110 (w sposób ciągły), 130 (chwilowo)

Maksymalne ciśnienie [bar]

Rodzaj regulacji

ręczna lub automatyczna

jako zawory mieszające lub rozdzielające z charakterystyką typu S

manualna, automatyczna

Możliwość pracy w instalacjach wodnych z zawartością glikolu (TAK/NIE). Jeśli TAK to o jakiej maksymalnej zawartości procentowej.

TAK, Mogą być stosowane w instalacjach z czystą wodą lub wodą zawierającą maksymalnie 50% glikolu.

woda obiegowa/roztwór glikolu do max. 50%

Tak do 50%

Cechy zaworu: • najmniejszy przeciek w klasie, • wskaźnik położenia (widoczny również po zamontowaniu siłownika) • ergonomiczna dźwignia • łatwa instalacja • zastosowanie w instalacjach mieszających i rozdzielających, • króćce na gwint wewnętrzny

Cechy zaworu: • żeliwna obudowa z gwintem wewnętrznym • najmniejsza wielkość przecieku w klasie • wskaźnik położenia (widoczny również po zamontowaniu siłownika) • ergonomiczna dźwignia, • zastosowanie w instalacjach mieszających i rozdzielających, • króćce z gwintem wewnętrznym

• wykonanie z mosiądzu DZR – odporny na odcynkowanie • bardzo niski przeciek wewnętrzny • pokrętło z materiału antypoślizgowego • wykorzystanie całkowitego konta obrotu • precyzyjne spasowanie zaworu z siłownikiem (w przypadku zastosowania siłownika ESBE z serii ARA600)

189 cena dla kodu 065Z0407

178 cena dla kodu 065Z0419

zależna od hurtowni oraz wybranego zaworu z serii

• czytelna skala znajdująca się na pokrywce pokrętła umożliwia precyzyjne określenie stopnia otwarcia zaworu • pogrubiony fragment obwodu pokręOpis szczegółowy tła odzwierciedla położenie zwieradła produktu (cechy wewnątrz zaworu charakterystyczne, • każdy zawór dostarczany jest z dwoma wyposażenie dodatkowe, pokrywkami ze skalą: jedną z podziałrozwiązania poprawiające ką „od 0 do 10”, drugą z podziałką efektywność działania „od 10 do 0”. Ułatwia to nastawę i ułatwiające montaż) i odczyt stopnia otwarcia zaworu w różnych pozycjach montażowych • zawory ARV współpracują z siłownikami ARM o kącie obrotu 90°, co umożliwia automatyzację ich pracy. Cena katalogowa netto [PLN]

od 215

Fachowy Instalator 1 2014

NA RYNKU

FERRO

HEL-WITA

HERZ

ZM3

DAF

MINIMIX

2137

instalacje centralnego ogrzewania

do regulacji temperatury wody zasilającej w instalacji c.o.

systemy grzewcze i chłodnicze

mosiądz

żeliwo GG20

mosiądz Ms58

mosiądz

20, 25

40, 50, 65, 80, 100, 125

15, 20, 25, 32, 40, 50

od 15 do 50

6 m3/h, 9 m3/h

25, 40, 63, 100, 160, 250

4; 6,3; 10; 16; 25; 40

4 – 40

GW ¾”, GW 1”

kołnierz PN6

gwint wewnętrzny

Mufa (gwint wewnętrzny)

110

pokrętło, siłownik (opcjonalnie)

ręczny lub elektryczny (siłownik SM3‑30)

ręczny lub elektryczny (siłownik SM4)

3-punktowe, napęd elektryczny

TAK 50%

TAK 40%

• możliwość zastosowania siłownika elektrycznego i podłączenia zaworu do regulatora pogodowego lub innego urządzenia poprawiającego efektywność zmieszania

155, 166

• fabryczne ustawienie – powrót z lewej strony • efektywność działania poprawia zastosowanie siłownika elektrycznego typu SM3‑30

580 – 2300

• fabryczne ustawienie – powrót z lewej strony • zakres obrotu grzyba 90° • duża czytelna skala z dźwignią • MINIMIX DN25 posiada dodatkowo gwint zewnętrzny DN40 • efektywność działania poprawia zastosowanie siłownika elektrycznego typu SM4, który za pomocą dodatkowych adapterów można zastosować również na zaworach mieszających innych producentów

160 – 410

• zawór mieszający lub rozdzielający do współpracy z napędem elektrycznym lub ręcznym

71,40 – 420,60

Fachowy Instalator 1 2014

w. wentylacja i klimatyzacja PYTANIA CZYTELNIKÓW

Fot.: Zehnder

Czas na świeże powietrze. Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła.

FOT. 1. Wybierając centralę wentylacyjną warto zwrócić uwagę na komfort obsługi i użytkowania systemu, automatykę, zużycie energii oraz sprawność odzysku ciepła. Warto również sprawdzić, czy jednostka ta spełnia wytyczne NFOŚiGW – dopłaty dla budynków jedno- i wielorodzinnych (NF 15, NF 40).

Fachowy Instalator 1 2014

Dba o dobrą atmosferę w domu i pracy. O atmosferę w dosłownym tego słowa rozumieniu – odświeża i nawilża powietrze. Ma wpływ na nasze zdrowie i bezpieczeństwo - filtruje i usuwa zarazki w szpitalach, odcina dopływ tlenu do stref objętych pożarem. Wentylacja, bo o niej mowa, ma niebagatelny wpływ na nasze samopoczucie i komfort w pomieszczeniach, w których przebywamy. Może również – źle zaprojektowana, hałaśliwa, niewydajna, źle konserwowana – skutecznie uprzykrzyć nam życie. Warto więc, projektując nowy budynek czy szykując się do generalnego remontu, szczególnie zadbać o poprawne wykonanie domowych „płuc”.

wentylacja i klimatyzacja

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA

Cyprian Estemberg

Paweł Kozyra

Robert Kasperski

Paweł Malcherczyk

Corporate Marketing Product Manager VTS

Product Manager Zehnder Comfosystems

Specjalista ds. technicznych Pro-Vent

Podchodząc do wyboru odpowiedniego urządzenia należy sprawdzić, czy producent i sam produkt posiadają odpowiednie certyfikaty (np. PHI lub TNO) a urządzenia spełniają stosowne dla danego typu pomieszczeń normy. 2. Czym jest procentowy stopień odzysku ciepła? Procentowy stopień odzysku ciepła określa ile ciepła z powietrza wywiewanego zostaje odzyskane i przekazane do powietrza nawiewanego czyli mówi nam, jaka jest wydajność danego wymiennika ciepła znajdującego się wewnątrz jednostki wentylacyjnej. System wentylacji z rekuperacją z założenia ma na celu ograniczenie kosztów ogrzewania, wymiennik taki, w odpowiednich warunkach, powinien więc od-

zyskiwać jak najwięcej (nawet ponad 90%) ciepła z powietrza opuszczającego system. 3. Czy rodzaj wymiennika (krzyżowy, obrotowy lub przeciwprądowy) ma wpływ na efektywność pracy centrali? Cyprian Estemberg z firmy VTS informuje: “Wszystkie wspomniane w pytaniu wymienniki są stosowane w centralach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, jako systemy odzysku energii. Aby dobrze odpowiedzieć na postawione pytanie, konieczne jest przypisanie każdego z nich do poszczególnej grupy urządzeń realizujących wymianę ciepła. Generalnie, urządzenia te dzielimy na: Regeneratory, odznaczające się tym, że obydwa płyny biorące udział w wy-

Fot.: VTS

1. Jakie cechy powinna posiadać dobra centrala wentylacyjna? Podstawową cechą dobrej centrali wentylacyjnej (jak i każdego innego urządzenia) jest jak najlepsze spełnianie wymagań użytkownika. Krótko mówiąc – ilu użytkowników, tyle zestawów wymagań. Na szczęście na rynku dostępnych jest wiele typów jednostek wentylacyjnych z odzyskiem ciepła, co pozwala zaspokajać potrzeby nawet najbardziej wymagających odbiorców. Są oczywiście cechy, które wymagane są niezależnie od tego, gdzie system będzie zamontowany. Są to przede wszystkim niezawodność, wysoka sprawność (w tym sprawność odzysku ciepła), komfort i prostota obsługi (w tym możliwie duża automatyzacja działania) oraz niski poziom zużycia energii. Cyprian Estemberg, ekspert firmy VTS wyjaśnia: „Wszystkie inne cechy wynikać będą z przeznaczenia centrali wentylacyjnej i środowiska, w jakim przyjdzie jej pracować – na jej wybór w znaczącym stopniu wpływać będzie przeznaczenie i charakter budynku, w którym będzie pracować. Różnorodność budynków podlegających mechanicznej wentylacji pociąga za sobą mnogość konfiguracji, parametrów i metod wykonania urządzeń. Dobrym przykładem może być porównanie pomiędzy centrum handlowym oraz szpitalem. W przypadku tego pierwszego, projektant dysponuje pełną swobodą odnośnie typu zastosowanego systemu odzysku energii. Do dyspozycji ma nawet to najprostsze rozwiązanie w postaci komory mieszania, która jest systemem recyrkulującym powietrze wywiewane. Takie rozwiązanie, akceptowalne dla centrum handlowego, jest kompletnie niedopuszczalne w przypadku pomieszczeń o podwyższonych wymaganiach higienicznych, a takim jest szpital. Tak więc w przypadku szpitala aspekt higieniczny spowoduje, że zastosowana zostanie centrala z bardzo wysoką separacją nawiewu i wyciągu (np. układ glikolowy), co w przypadku centrum handlowego byłoby zbędnym wydatkiem. Podobnie jest w przypadku poziomu hałasu emitowanego przez system – zupełnie inne wymagania stawiane są instalacjom montowanym w biurowcach, inne – w halach magazynowych.”

FOT. 2. Centrala ventus

Fachowy Instalator 1 2014

Fot.: Pro-Vent

w. wentylacja i klimatyzacja

FOT. 3. Centrala Mistral Pro z przeciwprądowym wymiennikiem ciepła.

mianie ciepła naprzemiennie mają kontakt z tą samą stroną powierzchni wymiany ciepła, co sprawia, że cały proces ma charakter cykliczny. Do tej grupy zaliczamy wymiennik obrotowy. Rekuperatory, w których wymiana ciepła odbywająca się między dwoma płynami, zachodzi poprzez oddzielającą je przegrodę i ma charakter ustabilizowany w czasie (nie cykliczny, jak w przypadku regeneratorów). Niewątpliwie rekuperatorami są wymiennik krzyżowy oraz wymiennik przeciwprądowy.” Robert Kasperski z Pro-Vent tłumaczy: „Sprawnie działający układ wentylacyjny powinien umożliwić odzyskanie od 65 do ponad 90% ciepła traconego w procesie wentylacji. Dobra centrala w wymiennikiem krzyżowym zapewnia sprawność temperaturową na poziomie 65‑80% (z uwzględnieniem wilgoci powietrza), centrala z dwoma wymiennikami krzyżowymi bądź dobrym przeciwprądowym – 70-92%. Centrala z wymiennikiem obrotowym uzyskuje sprawność do około 85%. Różna sprawność wynika z różnej budowy wymienników ciepła i zasad przepływu powietrza. Należy jednak pamiętać, że wysoki odzysk ciepła ma swoją cenę. Centrale z wymiennikami o większym odzysku ciepła łatwiej ulegają szronieniu podczas mrozów, należy więc stosować układy przeciwzamrożeniowe. Działanie większości z nich zmniejsza realną sprawność urządzeń (jak np. w obrotowym wy-

Fachowy Instalator 1 2014

mienniku przez zwolnienie jego obrotów) bądź powoduje dodatkowe koszty eksploatacyjne (np. nagrzewnice wstępne). Często jest tak, że w okresie silnych mrozów centrale z wymiennikiem przeciwprądowym mogą mieć niższą skuteczność od tych z wymiennikiem krzyżowym. Pamiętajmy również, że na sprawność odzysku ciepła całego systemu ma wpływ nie tylko sprawność temperaturowa centrali rekuperacyjnej, ale również: straty cieplne kanałów instalacji, zbilansowanie nawiewu i wywiewu, szczelność budynku względem otoczenia zewnętrznego, stosowanie gruntowych wymienników ciepła szeregowo z rekuperatorem.” 4. Kiedy stosować przewody typu flex, a kiedy lepsze będą spiro? Oddajmy głos Pawłowi Kozyrze, specjaliście z firmy Zehnder: „Przy doborze odpowiedniego systemu dystrybucji powietrza należy zwracać uwagę na późniejszą eksploatację. Przewody typu flex są znacznie trudniejsze w czyszczeniu. Dlatego należy montować je w przestrzeniach, które nie będą zabudowane – zamiast czyścić, należy wymienić je na nowe. Kanały spiro można zabudować, ale należy pamiętać o rewizjach montowanych zarówno na instalacji jak i w zabudowie. Warto spojrzeć również w innym kierunku i rozważyć kanały z tworzywa sztucznego HDPE. Systemy te są zdecydowanie łatwiejsze w montażu, zajmują mniej przestrzeni

oraz charakteryzują się łatwą obsługą (regulacja, czyszczenie).” 5. Jakie działania warto podjąć by zminimalizować hałas generowany przez centralę? Paweł Malcherczyk, ekspert Pro-Vent odpowiada: „Centrala, jak większość urządzeń, generuje w czasie pracy pewien poziom hałasu. W celu jego zminimalizowania w pierwszym kroku przede wszystkim ograniczmy jego źródło. W przypadku central wentylacyjnych głównym źródłem są wentylatory generujące hałas oraz wibracje, które następnie przenoszą się na instalację i do pomieszczeń. Warto jednak zwrócić uwagę, iż poziom hałasu oraz wibracji generowanych przez wentylator w znacznym stopniu zależy od mocy z jaką on pracuje i ciśnienia w instalacji. Przy dużych ciśnieniach poziom ten wzrasta kilkukrotnie, powodując nawet ponad 2‑3 krotny wzrost poziomu hałasu emitowanego przez centralę. Oczywiście nie da się całkowicie wyeliminować oporów tłoczenia powietrza, ale wykonując „dobrą”, niskosprężną instalację można je znacznie obniżyć. Warto również podkreślić, iż znaczny wpływ na opory instalacji ma jakość oraz stan zastosowanych filtrów powietrza, a także stan siatki montowanej na czerpni. W kolejnym kroku zminimalizujmy przenoszenie hałasu i wibracji z centrali na instalację oraz elementy konstrukcyjne budynku. Ze względu na odprowadzenie skroplin urządzenia, centrale zamontować należy na podwyższeniu, zapewniając gumowe lub piankowe elementy tłumiące przenoszenie drgań z centrali na elementy konstrukcyjne. Również w przypadku podwieszania centrali zastosować należy (w punktach podwieszenia) tłumiki drgań dostosowane do wagi urządzenia. Kanały instalacji wentylacyjnej powinno się łączyć z króćcami centrali za pomocą elastycznych tłumików, które zapewnią tłumienie hałasu oraz minimalizują przenoszenie drgań. Reasumując w celu minimalizacji hałasu należy: projektować i wykonywać niskosprężne instalacje, regularnie wymieniać oraz stosować dobrej jakości filtry powietrza,

wentylacja i klimatyzacja

kontrolować stan oraz zabrudzenie czerpni powietrza, montować centralę na elastycznych i tłumiących podkładach, stosować elastyczne tłumiki na połączeniach centrali z instalacją.”

6. W jaki sposób zminimalizować hałas w kanałach wentylacyjnych? Na to pytanie odpowiada szczegółowo Cyprian Estemberg z VTS: „Powszechnie wiadomo, że głównym źródłem hałasu w kanałach wentylacyjnych jest wentylator obsługującej go centrali wentylacyjnej. W praktyce instalacyjnej stosuje się wiele rozwiązań technicznych mających na celu zminimalizowanie wpływu generowanego przez niego hałasu, z których najbardziej oczywistym jest użycie tłumika – takiego, stanowiącego integralny element samej centrali, bądź będącego już częścią podłączonej sieci wentylacyjnej. Innym wartym uwagi zabiegiem jest takie rozmieszczenie poszczególnych urządzeń w centrali wentylacyjnej, aby mogły one stanowić rodzaj dodatkowego tłumika. Warto zauważyć, że u podstawy działania tłumika leży ograniczenie natężenia hałasu wcześniej wygenerowanego przez zespół wentylatorowy, co porównując do dziedziny pożarnictwa jest niczym innym jak gaszeniem zaistniałego pożaru. Warto zatem zastanowić się nad tym co można zrobić, aby do pożaru nie doszło – innymi słowy, aby ograniczyć samą emisje hałasu z wentylatora, zamiast tłumienia tego już istniejącego. Wentylator jest urządzeniem, który oferuje obsługiwanej przez siebie sieci dwa produkty swojej pracy – przepływ powietrza oraz przyrost ciśnienia statycznego. Dla danego typu (w szczególności rozmiaru) wentylatora, wzrost któregoś z tych parametrów pociąga zwiększenie emisji poziomu mocy akustycznej, co przekład się na hałas zarówno w kanałach jak i w otoczeniu centrali. Zatem, każdy wentylator, pracujący w wyższym punkcie na swojej charakterystyce z reguły pracuje głośniej, niż ten pracujący na niższych wydatkach i spiętrzeniach statycznych. Przyjmując, że wydatek wentylatora jest parametrem nie podlegającym modyfikacji (wynika on bowiem z wymaganej względami higienicznymi krotności

wymian powietrza w wentylowanych pomieszczeniach), walczyć z hałasem możemy jedynie obniżając przyrost ciśnienia statycznego. Jego wartość wyrażona w pascalach stanowi dokładne odzwierciedlenie sumy oporów przepływu powietrza przez kanały wentylacyjne, jak i przez komponenty samej centrali wentylacyjnej (nagrzewnica, chłodnica, filtr itp.). Jak tego dokonać? Odpowiedź okazuje się być bardzo prosta. Skoro spiętrzenie wentylatora to odzwierciedlenie oporów instalacji wentylacyjnej – należy je w miarę możliwości ograniczyć. Metod jest kilka, z których najbardziej oczywistymi są trzy opisane poniżej: Zastosowanie kanałów o nieco większych polach przekroju, co obniży generowany w nich opór, przekładając się na obniżenie wymaganego spiętrzenia statycznego. Warto dodać, że przełoży się to również na ograniczenie liniowej prędkości powietrza w samej sieci, co nie pozostanie bez znaczenia dla akustyki. Zaprojektowanie zwartej, krótkiej sieci wentylacyjnej, co pozwoli na obniżenie oporu wynikającego tym razem z długości kanałów, a nie z ich pola przekroju. Dobór centrali odpowiedniej wielkości, której wentylator będzie pracował przy możliwie niskich prędkościach obrotowych, jak również takiej, której opory przepływu będą możliwie niskie. Wynikające ze złożenia tych czynników korzyści nie wymagają chyba dalszego wyjaśnienia. Całość podsumować warto tak: projektując sieć wentylacyjną, starajmy się tak budować poszczególne jej elementy, aby zapewnić wentylatorowi pracę na możliwie niskich wartościach spiętrzenia statycznego. Poza cichą pracą, oddźwięczy się on nam niskim jednostkowym zapotrzebowaniem na moc, sprowadzając przy okazji spędzający nam sen z powiek parametr SFP do wartości mieszczących się w zaleceniach regulujących go przepisów.” W praktyce warto trzymać się prostych zasad instalacyjnych. Przy rozplanowaniu kanałów wentylacyjnych stosujemy proste jego odcinki, unikając gwałtownych załamań. Wszelkie łuki i kolana powinny mieć możliwie duży promień zgięcia, a do rozdziału powietrza w kanałach stosować na-

leży trójniki typu „Y” zamiast „T”. W przypadku zmiany średnicy montować należy długie redukcje, umożliwiając tym samym łagodny, niezakłócony przepływ powietrza. 7. Z czego może wynikać przenoszenie zapachów między pomieszczeniami? Przenoszenie zapachów może wynikać z nieszczelności systemu – zarówno kanałów, jak i jednostki wentylacyjnej.

Chcesz poczytać więcej na temat rekuperacji? Wejdź na stronę: www.fachowyinstalator.pl

8. W jaki sposób podłączyć do instalacji wyciągowej okap kuchenny, by jego praca nie wpływała negatywnie na cały system wentylacji? Teoretycznie nie należy łączyć okapu kuchennego z systemem dystrybucji wentylacji mechanicznej danego budynku. Powoduje to zakłócenie sprawności systemu oraz jego zabrudzenie. Robert Kasperski, specjalista z firmy Pro-Vent znajduje jednak praktyczne rozwiązanie problemu: „Podłączenie do wyciągu centrali okapu kuchennego jest jednak możliwe. Należy bezwzględnie pamiętać o tym, że okap kuchenny musi mieć zamontowany filtr tłuszczowy (zapobiega to trwałemu zabrudzeniu kanałów wentylacyjnych oraz wymiennika ciepła). Podczas pracy okapu kuchennego centrala wentylacyjna powinna pracować z maksymalną wydajnością. W przypadku, gdy okap posiada silnik o wydatku większym niż wydajność znamionowa centrali wentylacyjnej należy stosować przepustnice zwrotne na pozostałych kanałach wyciągowych oraz przepustnice stałego przepływu, ograniczającą przepływ do maksymalnej wydajności centrali. Niezależnie od podłączenia okapu kuchennego w pomieszczeniu kuchni należy zamontować dodatkowy anemostat wywiewny. Anemostat ten można podłączyć przed przepustnicą stałego przepływu i bez przepustnicy zwrotnej. W takim przypadku w chwili pracy okapu kuchennego z wydajnością większą od wydajności wentylatorów centrali, część powietrza zostanie zwrócona z okapu ponownie Fachowy Instalator 1 2014

w. wentylacja i klimatyzacja do pomieszczenia kuchennego. Powietrze to jednak zostanie wcześniej przefiltrowane przez filtr okapu kuchennego i będzie cyrkulowało w ramach tego samego pomieszczenia, co w żaden sposób nie zaburzy wentylacji w budynku.”

Fot.: Pro-Vent

9. Czy kominek można podłączyć do instalacji wentylacyjnej z odzyskiem ciepła? Rozwiązaniem najlepszym pod względem sterowalności jest niezależny od wentylacji układ kanałów rozprowadzających powietrze kominkowe. Ilości powietrza, średnice kanałów, usytuowanie nawiewników i wywiewników oraz końcową regulację ustala się dla poszczególnych pomieszczeń niezależnie od wymogów wentylacyjnych. Możemy doprowadzić ciepłe powietrze do wszystkich wentylowanych pomieszczeń kanałami wentylacji nawiewno–wywiewnej. Sposób ten jest dopuszczalny tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy kominek pełni jedynie funkcję wspomagania podstawowego układu grzewczego. W takim przypadku należy zastosować dodatkowy wentylator kominkowy o odpowiednio dużej wydajności (najlepiej regulowanej). Wentylator ten wprowadza do obiegu świeżego powietrza dodatkowe powietrze recyrkulacyjne z przestrzeni grzewczej kominka. Większa wydajność wentylatora zapewnia lepsze rozprowadzenie ciepła wyrównując temperatury w poszczególnych pomieszczeniach. W powyższym przypadku należy jednak pamiętać, że:

wentylator i centrala wentylacyjna muszą być bezwzględnie zaopatrzone w szczelne przepustnice zwrotne, uniemożliwiające cofanie się powietrza do centrali lub kominka. Cofnięcie się gorącego powietrza do centrali może spowodować uszkodzenie wentylatora, a nawet „wypaczenie” obudowy centrali wentylacyjnej i wymiennika ciepła, średnice kanałów nawiewnych do pomieszczeń muszą być przeliczone dla łącznego przepływu powietrza z centrali oraz z kominka, należy zastosować kanały o zwiększonej odporności na wysoką temperaturę, zamiast nawiewnych korzystniej jest użyć anemostatów wywiewnych (struga ciepłego powietrza jest wówczas kierowana bardziej w dół). Dodatkową korzyść da umieszczenie nawiewników w pobliżu zaworów termostatycznych grzejników, włączenie ciepłego nadmuchu z kominka szybko wyłączy grzejniki, ponieważ ilość recyrkulującego powietrza kominkowego może być znaczna, należy zapewnić swobodny jego przepływ poprzez pozostawianie otwartych drzwi do pomieszczeń lub zastosowanie odpowiednio dużych kratek wentylacyjnych. Nie zalecamy ogrzewania w ten sposób kuchni i łazienek (WC), ponieważ rozwiązanie to wymaga zwiększenia wydajności centrali wentylacyjnej w celu minimalizacji recyrkulacji powietrza z tych pomieszczeń.

FOT. 4. Zastosowanie gruntowego wymiennika ciepła w systemie rekuperacji poprawi efektywność energetyczną instalacji wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

Fachowy Instalator 1 2014

Ze względu na możliwość rozszczelnienia przepustnicy zwrotnej niedopuszczalne jest zatrzymanie wentylatorów (STOP) w przypadku pracy wentylatora kominkowego. W związku z powyższym niedopuszczalne jest stosowanie w tym przypadku układu rozmrażania poprzez wyłączenie wentylatora nawiewu. 10. Czy system wentylacji z odzyskiem ciepła może współpracować z urządzeniem grzewczym np. pompą ciepła? Zdecydowanie tak. Ważne jest tutaj, aby zastosować taki zestaw urządzeń, który nie będzie zakłócał pracy całego systemu. Idealnym rozwiązaniem jest zastosowanie układu złożonego z centrali odzyskującej ciepło i powietrznej pompy ciepła, który doskonale posłuży do ogrzewania/chłodzenia powietrza, jak również przygotowania ciepłej wody dla celów grzewczych oraz sanitarnych. 11. Czy planując wentylację z odzyskiem ciepła w istniejącym już budynku należy kominy wentylacji grawitacyjnej odciąć od systemu, czy można je w jakiś sposób wykorzystać? Zdecydowanie nie należy w ten sposób łączyć kominów wentylacji grawitacyjnej z systemem dystrybucji powietrza, który współpracuje z jednostką wentylacyjną z odzyskiem ciepła. Kanały należy zaślepić tak, aby nie zakłócały pracy systemu. 12. Czy rekuperację można wykorzystać do chłodzenia pomieszczeń? Piotr Szczęsny, ekspert Pro-Vent podpowiada rozwiązanie: „Poprzez odpowiednią eksploatację systemu wentylacji mechanicznej w sezonie letnim można skutecznie ograniczyć moc chłodniczą układów klimatyzacji zainstalowanych w danym obiekcie. Wymaga to jednak odpowiedniego rozwiązania oraz zastosowania urządzeń, które są kompatybilne z jednostką wentylacyjną. Pamiętajmy również, że system wentylacji nie zastąpi układu klimatyzacji. Układ wentylacji mechanicznej z rekuperacją może wspomagać chłodzenie pomieszczeń wentylowanych w okresie letnim. Wykorzystanie wymiennika

wentylacja i klimatyzacja

w centrali do odzysku chłodu jest jednak możliwe wyłącznie w sytuacji kiedy powietrze wywiewane z pomieszczeń ma temperaturę niższą od powietrza zewnętrznego, nawiewanego do pomieszczeń wentylowanych. W obiektach charakteryzujących się wysoką akumulacją energii (w tym przypadku chłodu), podczas najwyższych temperatur zewnętrznych centrala wentylacyjna będzie pracować z odzyskiem chłodu, nie ciepła. Natomiast w okresie nocnym, kiedy temperatura powietrza zewnętrznego jest niższa od temperatury powietrza w pomieszczeniach, zaleca się pracę centrali z tzw. by-passem. By-pass umożliwia dostarczenie powietrza zewnętrznego bez odzysku ciepła do pomieszczeń wentylowanych. Większość aktualnie produkowanych central wentylacyjnych posiada wbudowany by-pass. W takich centralach praca w okresie letnim odbywa się samoczynnie. Regulacja następuje na podstawie pomiarów temperatury powietrza zewnętrznego oraz powietrza usuwanego z pomieszczeń a automatyka sterująca w centrali otwiera bądź zamyka by-pass, zapewniając doprowadzenie do budynku powietrza o najkorzystniejszych w danym momencie parametrach temperaturowych.” 13. Czy każdy rekuperator może współpracować z gruntowym wymiennikiem powietrza? Rekuperator może współpracować z gruntowym wymiennikiem powietrza, jednak nie każdy. Gwarancją skutecznej i wydajnej pracy instalacji z GWC jest dobór centrali wentylacyjnej dedykowanej do pracy z danym wymiennikiem gruntowym. Jeżeli jednak decydujemy się na łączenie urządzeń, które nie są dedykowane, należy wybrać taką jednostkę wentylacyjną, która będzie wyposażona w kilka funkcji: Centrala wentylacyjna współpracująca z gruntowym wymiennikiem powietrza powinna posiadać tzw. by-pass (praca bez odzysku ciepła w sezonie letnim). Najlepiej, gdy by-pass znajduje się po stronie napływu powietrza z wymiennika, wówczas unika się dodatkowych oporów świeżego powietrza na rekuperatorze w centrali.

z d a n i e m EKSPERTA

Czy rekuperacja stanie się standardem?

Technologia wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła budzi skrajne opinie. Choć jej celem jest zapewnienie właściwej jakości powietrza w pomieszczeniach, to niektórzy pokładają w niej nadzieje na duże oszczędności energii w budynku. Jeszcze inni odrzucają pomysł montażu rekuperacji obawiając się konsekwencji błędów popełnionych przez niedoświadczone firmy wykonawcze. Choć ta technologia jest już na rynku ponad 10 lat wciąż uważana jest przez inwestorów za nowość. By bardziej poznać specyfikę branży poprosiliśmy o rozmowę Tomasza Trusewicza, dyrektora Stowarzyszenia Polska Wentylacja.

Małgorzata Dobień: Jak obecnie wygląda rynek rekuperacji w Polsce? Tomasz Trusewicz: Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła to bardzo szerokie pojęcie. Doprecyzujmy więc zakres naszej rozmowy. Zmiana przepisów, która nastąpiła z początkiem stycznia tego roku, wymusza stosowanie instalacji odzysku ciepła w budynkach, które mają co najmniej 500 m3 wydajności. Ten wymóg spełniają już większe budynki mieszkalne typu rezydencje. Skupmy się jednak na mniejszych obiektach mieszkalnych. Historia rekuperacji w Polsce ma ponad 10 lat i jest to technologia, która systematycznie próbuje zdobywać rynek. Po pierwszych latach, które były zarówno czasem nauki dla wykonawców, jak i budowaniem świadomości wśród inwestorów, obserwujemy dynamiczny rozwój tego sektora rynku. Świadczy o tym rosnąca liczba dostawców systemów (producentów i dystrybutorów). Odnoszę nawet wrażenie, że zakres oferty rynkowej jest większy niż potencjał jaki rynek może wchłonąć. Co wpływa na kształtowanie popytu na tę formę wentylacji? Obawiam się, że wśród potencjalnych odbiorców nie ma wystarczającej wiedzy na temat tej technologii. Niestety bardzo często docierają do mnie sygnały świadczące o obawach związanych z eksploatacją systemów. Niestety opinie negatywne i czarny PR rozprzestrzeniają się najszybciej i trudno z nimi walczyć. Zgodzę się z panią, że dla całej branży wentylacyjnej, niezależnie od technologii, problemem jest stosunkowo mała świadomość społeczna odnośnie potrzeby wentylacji i skutków jej nieprawidłowego działania. Inwestorzy i, co gorsza, także niektórzy architekci, zapominają, że od właściwej jakości powietrza w pomieszczeniach zależy nie tylko komfort życia mieszkańców ale również stan całego budynku i jego trwałość. I to właśnie przekłada się na całą branżę – skoro w ogóle nie myślimy o wentylacji, to w jaki sposób mamy wybrać jej rodzaj? Z pytań, które docierają do nas wynika, że główną motywacją do zastosowania rekuperacji nie jest właściwa wentylacja ale ograniczenie kosztów ogrzewania. Kwestia jakości powietrza jest drugorzędna.

Fachowy Instalator 1 2014

w. wentylacja i klimatyzacja Czy w takim razie możemy faktycznie mówić o oszczędnościach w przypadku zastosowania w budynku wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła? Na to pytanie nie można odpowiedzieć jednym słowem, ponieważ technologia ta nie została wprowadzona na rynek tylko w tym celu. Jej zadanie to utrzymanie w pomieszczeniach optymalnej jakości powietrza zapewniającej komfort życia. Wszystko zależy od parametrów budynku i rodzaju centrali, która wymaga zasilania energią elektryczną. Na rynku dostępne są rekuperatory wyposażone w silniki energooszczędne oraz takie, których praca może znacznie wpłynąć na ekonomię eksploatacji systemu. Duże znaczenie ma również sprawność odzysku ciepła w centrali, zależna zarówno od rodzaju zastosowanego wymiennika a także od jakości centrali. Ważna jest jakość wykonania całej instalacji, między innymi jej szczelność i dobra izolacja termiczna. To wszystko w konsekwencji przekłada się na ogólny bilans energetyczny budynku. Ile instalacji tego typu oddawanych jest rocznie? Niestety, nie mam szczegółowych danych z rynku, ale szacujemy, że około 5‑10% nowych domów wyposażanych jest w system rekuperacji - czyli może to być około 10 tys. inwestycji rocznie. W porównaniu z innymi technologiami to niewielka ilość. Czy opracowane przez Stowarzyszenie Wytyczne dla instalacji wentylacyjnej z odzyskiem ciepła w domach jednorodzinnych mogą poprawić te statystyki? Celem stworzenia tej publikacji było uporządkowanie wiedzy zarówno wykonawcy, jak i inwestora, a tym samym stworzenie platformy komunikacji między nimi. Zawarte tam wzory protokołów odbioru instalacji pozwolą na właściwą weryfikację wykonania zlecenia. Jak wcześniej wspominaliśmy, świadomość technologii oraz wysokie kwalifikacje i odpowiedzialność firm wykonawczych, to klucz do rozwoju rynku. Czy ten rodzaj wentylacji ma szansę stać się standardem? Ma szansę na dużą popularność, ale nie sądzę żeby był powszechny ponieważ ma on wiele alternatyw, które mogą zapewnić optymalną jakość powietrza w pomieszczeniach. Należy również mieć na uwadze, że ta technologia najlepiej sprawdza się w budynkach o określonych parametrach – przede wszystkim szczelnych i o dobrych współczynnikach termicznych.

Fachowy Instalator 1 2014

Do współpracy z gruntowym wymiennikiem powietrza zaleca się stosowanie rekuperatorów o wysokiej sprawności tempera turowej. Wówczas powietrze nawiewane do pomieszczeń nie wymaga dodatkowej obróbki. Różnice temperatur pomiędzy powietrzem usuwanym z pomieszczeń w sezonie zimowym a powietrzem nawiewanym w układzie z wydajnym GWC oraz centralą o wysokiej sprawności temperaturowej są minimalne. Gwarantuje to stabilną pracę urządzeń grzewczych. Przy wyborze centrali wentylacyjnej do współpracy z gruntowym wymiennikiem powietrza należy zwrócić również uwagę na spręż dyspozycyjny przy nominalnym strumieniu powietrza. Każdy z zastosowanych wymienników gruntowych (zarówno wymienniki powietrzne, jak i wymienniki gruntowe z czynnikiem pośrednim) generują większe bądź mniejsze opory dla przepływającego powietrza. Wydatek centrali oraz jej spręż dyspozycyjny musi te opory kompensować, aby zapewnić dostarczenie wymaganego strumienia powietrza wentylacyjnego do obsługiwanych pomieszczeń.

14. Czy wentylacja mechaniczna działa podczas przerwy w dostawie energii elektrycznej? Do prawidłowej pracy wentylacji mechanicznej niezbędne jest zasilanie wentylatorów centrali energią elektryczną. Tylko wtedy ruch powietrza w kanałach jest regulowany, gwarantując prawidłową i kontrolowaną wymianę powietrza w obiekcie. Gdy zabraknie prądu, wentylatory zatrzymują się i dochodzi do niekontrolowanego przepływu powietrza, który ma miejsce pod wpływem różnicy temperatur i ciśnień na zewnątrz i wewnątrz obiektu. Ten niekontrolowany, powolny przepływ bywa niebezpieczny – może powodować np. wykroplenie wilgoci w kanałach. Należy się przed nim zabezpieczyć, stosując na instalacji klapy odcinające. Możliwe jest jednak takie zaprojektowanie instalacji, aby przy zaniku napięcia automatycznie zamieniała się ona w „tradycyjną” instalację grawitacyjną. Robi się to, stosując przepustnice zamykające ze sprężyną powrotną. Dzięki temu możemy w czasie zaniku napięcia spowodować odłączenie instalacji wywiewnej od centrali i podłączenie jej do dodatkowego kanału grawitacyjnego (który przy normalnej pracy centrali pozostaje zamknięty). Daje to możliwość zagwarantowania działania wentylacji w obiekcie w każdych warunkach. 15. Na czym polega serwisowanie systemu i jak często należy to robić? Paweł Kozyra, ekspert Zehnder, tłumaczy: „Przy pierwszym uruchomieniu systemu należy wykonać pomiary oraz regulację zgodnie z projektem/protokołem regulacji. Dopiero tak uruchomiony system działa poprawnie i spełnia wymagania klienta. Jednak aby ten stan trwał dłużej należy ten system serwisować, czyli kontrolować, czyścić lub wymieniać filtry. Przynajmniej raz do roku należy zwrócić się do dystrybutora lub instalatora danego systemu w sprawie płatnego przeglądu, który polega na czyszczeniu jednostki oraz zewnętrznych żaluzji ściennych, wymianie filtrów, kontroli lub regulacji przepływów powietrza.” n

w. wentylacja i klimatyzacja

PROMOCJA

System komfortowej wentylacji pomieszczeń z odzyskiem ciepła, tworzący energooszczędny i zdrowy klimat – Zehnder Comfosystems

Fot.: Zehnder

System komfortowej wentylacji firmy Zehnder to świeże powietrze przez cały rok, zdrowie, optymalny klimat w pomieszczeniu i komfort. Ponadto są to rozwiązania kompletne dla wszystkich obszarów zastosowań i każdego budżetu, a przy tym niezwykle funkcjonalne.

FOT. 1. Kompaktowy system dystrybucji powietrza z jednostką wentylacyjną Zehnder ComfoAir 180.

Zehnder oferuje pełną gamę central wentylacyjnych z odzyskiem ciepła do 95%, spełniających wymogi NFOŚ (także restrykcyjne NF15) oraz kompleksowy system dystrybucji powietrza (atest PZH). Jeszcze bardziej atrakcyjna oferta W celu uatrakcyjnienia oferty w zakresie wentylacji komfortowej firma Zehnder wprowadziła szereg zmian w cenniku

Fachowy Instalator 1 2014

Comfosystems na rok 2014. Dotyczą one zarówno jednostek wentylacyjnych jak i systemu dystrybucji powietrza, a wynikiem tych udogodnień jest optymalizacja kosztu oraz spójność technologiczna całego systemu. Nowości 2014 W nowym cenniku pojawił się m.in. kompaktowy system dystrybucji powietrza

wentylacja i klimatyzacja

PROMOCJA

Kolejne nowości to jednostki wentylacyjne ComfoAir Compact 155 w wersjach WM oraz CM, które dzięki zastosowaniu wymiennika krzyżowo-przeciwprądowego zapewniają wysoki stopień odzysku ciepła. Jednostki w bardzo prosty sposób można zamontować w dowolnym miejscu np. w wiszącej szafce kuchennej lub w zabudowie pod sufitem. Dodatkowo jednostki Zehnder ComfoAir otrzymały teraz nowe sterowanie ComfoSense, które będzie dostępne dla Klientów na początku 2 kwartału 2014 roku. Sprawdzone rozwiązania Oprócz nowych jednostek warto zwrócić uwagę na dotychczasowe rozwiązania w ofercie wentylacji Zehnder, które cieszą się dużą popularnością ze względu na znakomitą funkcjonalność. Jednym z takich produktów jest gruntowy glikolowy wymiennik ciepła ComfoFond-L, który w połączeniu z jednostkami Zehnder ComfoAir zapewnia zrównoważoną wentylację mechaniczną nawet przy niższych temperaturach zewnętrznych. To higieniczne i szczelne rozwiązanie zapewnia również wstępne schładzanie przy wyższych temperaturach. Podobną funkcję pełni również inne urządzenie jednostka chłodząca ComfoCool, która zapewnia użytkownikowi oprócz wstępnego schładzania powietrza, odpowiedni poziom wilgotności w porach letnich, tak ważny dla dobrego samopoczucia. Firma Zehnder może również pochwalić się niezwykle sprawnymi i energooszczędnymi jednostkami wentylacyjnymi ComfoAir XL. Jest to kolejna generacja urządzeń z wymiennikiem krzyżowo-przeciwprądowym, przeznaczonych do zastosowań w domach wielorodzinnych

Fot.: Zehnder

przeznaczony do budownictwa jednoi wielorodzinnego wraz z nową, niezwykle cichą i wydajną jednostką wentylacyjną Zehnder ComfoAir 180. System ten został opracowany dla zastosowań w wymagających pomieszczeniach mieszkalnych. Niekwestionowane zalety tego systemu zostały nagrodzone prestiżową Plus X Award 2013. Łączy on w sobie najwyższy komfort, łatwość obsługi, wysoki stopień sprawności oraz elastyczność w integracji z domową instalacją techniczną. FOT. 2. Zehnder oferuje pełną gamę central wentylacyjnych z odzyskiem ciepła do 95%, spełniających wymogi NFOŚ (także restrykcyjne NF15).

i obiektach komercyjnych. Jednostki te zostały zaprojektowane w ścisłej współpracy i zgodnie z wytycznymi Instytutu Domów Pasywnych. W ofercie 2014 dostępne są różne kombinacje modeli, technologie sterowania, opcje i akcesoria. Istnieje możliwość skonfigurowania własnej jednostki poprzez program doborowy, który firma Zehnder może na życzenie udostępnić. Producent

oferuje również doradztwo w zakresie doboru optymalnych komponentów. Paweł Kozyra Z-ca Kier. Działu Technicznego Zehnder Polska Manager Produktów Comfosystems e-mail: wentylacja@zehnder.pl tel. 71 367 64 24 www.zehnder.pl

Terminarz szkoleń na rok 2014 Data

Lokalizacja

UWAGI

21.02.2014

Wrocław