1
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
2
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
DÖRT NESİL AYVALIK… Geçmişe özlem mi diyelim, atalarının yaşamını merak mı diyelim, koleksiyon yapanlar hep bir şeyler toplar. Her şeyi biriktiren hiçbir şey biriktirmemiş olur. Koleksiyon sadece toplamakla, satın almakla oluşmaz. Emekle, bilgi ve araştırmayla olur. Neyi, niçin istediğinizi bileceksiniz. İşte o zaman koleksiyon için eksik bir parça bulduğunuzda onu elde etmenin maddi bir değeri yoktur. O parçayı elde etmek için hiç düşünmeden büyük meblağları gözden çıkarabilirsiniz. Bu iyi bir koleksiyona sahip olmanın ilk şartıdır. Kimi düşük kimi yüksek değerlerle alınmış ama konusunda tek olan koleksiyonlara paha biçilemez. Ayvalık hakkında eski fotoğraflar, kartpostallar, pullar, damgalar, paralar, belgeler toplayan birçok koleksiyoner bulunmaktadır. Ben dahil olmak üzere Efemera denilen ve günlük hayata dair, ıvır-zıvır, kısa ömürlü küçük ve geçici belge niteliğindeki tüm materyalleri düzensiz olarak toplayanlar da koleksiyoner olarak tanımlanabilir. Oysa işin aslında koleksiyoner, bir Efemerist bile olsa topladığı ürünleri belli konu üzerinde yoğunlaşarak yapıyorsa ve o konu veya konular üzerinden bilinçli koleksiyon oluşturuyorsa iyi bir koleksiyoner olmuştur…
Serdar Yazgan Ayvalık’ta bir törende (İkinci sıra sol baştaki efe)
Ayvalık ile ilgili ciddi koleksiyonları olanları anımsarsak; Faruk Ergelen, Mehmet Müjdat Soylu, Mehmet Salim Kaptan ilk akla gelenlerdir. Bu değerli büyüklerimiz Ayvalık üzerine araştırma yapanların adeta başvuru kaynağıdırlar. Özellikle Ayvalık’la ilgili eski fotoğraflar, kartpostallar, bazı eski belgeler arıyorsanız adres yukarıda isimlerini saydığım koleksiyonerlerdir. Ayvalık ürünleri çok pahalıdır. Pahalı olmasının iki sebebi vardır: Hem
3
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
çok talep görür hem de günümüze gelen ürün sayısı çok azdır. Bu yüzden Ayvalık ile ilgili materyal toplayanların işi bir hayli zordur. Ayvalık’ta kurulan Bit Pazarı, Ekim sonunda kapanıncaya kadar her cumartesi düzenli olarak müşterilerini ağırladı. Bu pazarı birkaç kere ziyaret etmeme rağmen Ayvalık’la ilgili hiçbir fotoğrafa, kartpostala rastlamadım. Kazayla pazara düşen birkaç belge de çok büyük rakamlara alıcısını bekliyordu.
1935 yılı Ayvalık Halkevi önü
Yurtiçi ve Yurtdışında Ödüller Alan Ayvalıklı Bir Filatelist ve Koleksiyoner… Koleksiyonerliğin ne kadar zor, çaba isteyen bir uğraş olduğunu ve Ayvalık hakkında çalışmanın zorluklarından kısaca bahsettim. Ayvalık tanıtımına katkı sağlayan, yurtiçi ve yurtdışında sergilere katılarak, ödüller alarak kentini gururlandıran başarılı bir koleksiyoneri ve Ayvalık sevdalısı daha var. Serdar Yazgan ödüllü bir filatelist. Filateli veya pulculuk kısaca posta pullarıyla ilgilenmektir. Filateli ile uğraşanlara Filatelist denir ve posta pulu, ilk gün zarfı, özel gün damgası, antiye, posta tarihi ve posta damgalarıyla ilgilenirler. Bir pul koleksiyoncusu ise hem filatelist olup hem de biriktirendir. Bir koleksiyoner pul koleksiyonunu belli bir döneme dayandırıyor ve o bilinçle toplama yapıyorsa koleksiyonu daha nitelikli olacaktır. Serdar Yazgan ülkemizi yurtiçi ve dışında katılmış olduğu sergilerde ”Geleneksel Kategoride” başarıyla temsil etmiş bir koleksiyonerdir. Serdar Yazgan Cumhuriyet Koleksiyonu ile katılmış olduğu filateli sergilerinde birçok ödüller kazanmıştır.
4
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
Serdar Yazgan’ın Cumhuriyet Koleksiyonu 1920-1939 dönemini konu edinmektedir. Türkiye Büyük Millet Meclisinin kuruluş dönemi (1920-1923) ile başlayan koleksiyon, ilk kez 1924 yılında tedavüle çıkan “Lozan Anlaşması” serisiyle devam edip, 1939 yılında “Atatürk’ün Ölümünün 1. Yıldönümü” serisiyle sona ermektedir. Hedef dönem aralığındaki koleksiyonda örnek pullar, hatalı basılmış pullar, postada kullanılan zarflar, dokümanlar, antiyeler, özel hatıra damgaları yer almaktadır. Serdar Yazgan 3 Kasım 2016 tarihinde PTT’nin desteğiyle Filateli Dernekleri Federasyonu tarafından İzmir Narlıdere Huzurevinde düzenlenecek Milli Pul Sergisine iki kategoride katılacaktır. Katılımcılar için sergide en geniş yer olarak sekiz pano yer verilmektedir. Serdar Beyin Cumhuriyet Koleksiyonu, Geleneksel Katogeri’de sekiz panoda ziyaretçilere sunulacaktır. Yine aynı sergide Tematik Kategori’de üç panoda Dört Nesil Ayvalık konulu koleksiyonu ilk defa sergilenecektir. Dört Nesil Ayvalık sunumu Açık Sınıf olarak adlandırılmaktadır. Bu sunumun ürünleri %50 filatelik ve %50 efemera ürünlerinden oluşmaktadır. Ayvalıklı olması ve Ayvalık adının ilk defa böyle bir sergide anılacak olması Serdar Yazgan’ı hem heyecanlandırıyor hem de gururlandırıyor.
1926 yılında Ayvalık Postane damgaları. Dört nesildir Ayvalıklı olan Yazgan ailesinin hikayesini de kısaca aktaralım: Aile büyüklerinden dedesinin babası Hüsnü Efendi tahminen 1875-1880 tarihlerinde, dedesi Ahmet Mithat Bey ise 1900 yılında Yunanistan’ın Serez şehrinde dünyaya gelmişler. Hüsnü Efendi ve Ahmet Mithat Bey mübadele döneminde önce Selanik’e oradan İstanbul’a göçmüşler ve en son durakları Ayvalık olmuş. Ahmet Mithat Beyin Ayvalık’ta üç çocuğu dünyaya gelmiş. Bu çocuklardan biri de Serdar Yazgan’ın babası olan Hüsnü Yazgan 1927 yılında Ayvalık’ta doğmuş. Serdar Yazgan’ın doğumu 27 Şubat 1957 tarihinde İstanbul’da gerçekleşir. Doğum haricinde tüm çocukluğu Ayvalık’ta geçer. İlkokulu İstiklal Okulunda okuduktan sonra, orta ve lise eğitimini Eskişehir Maarif Kolejinde tamamlar. 1975 yılında girdiği Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesinden 1981 yılında Ziraat Yüksek Mühendisi olarak eğitimini tamamlar.
5
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
Serdar Yazgan’ın Dedesi Ahmet Mithat Bey ve onun babası (1924 İstanbul) 2016 Ocak ayında tamamlanan iş hayatında Türkiye’de süt üretimi yapan büyük firmalarda çeşitli kademelerde çalışmalarını sürdürmüştür. Bir yandan çalışma hayatı devam ederken yaz tatillerinde Ayvalık’a gelmiş, sonra bir koleksiyoner olarak özellikle Ayvalık üzerine ürünler toplamaya başlamış. Günümüzde elinde yalnızca Ayvalık’la ilgili 400’ü geçkin ürün bulunmaktadır. Ayvalık’a olan sevgisi, tutkusu buradan uzak olsa bile devam etmiş ve halen
6
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
devam etmektedir. Hem aile yadigarı fotoğraflar hem bilinçli bir şekilde toplanan filatelik ürünlerle alanında şimdilik ilk ve tek olan Dört Nesil Ayvalık koleksiyonu meydana gelmiştir. Serdar Yazgan sunumunun amacını kısaca şöyle aktarıyor: “Ben de, bir Ayvalıklı olarak; Ayvalık’ın tarihini, çeşitli dönemlerini inceledim, insanlarının izlerini sürdüm, mesleklerini araştırdım, gönderdikleri kartpostalları, mektupları, okudukları gazeteleri topladım. Bunları yaparken akrabalarımızın, komşularımızın isimlerine rastladığımda sevinç ve hüzünü birlikte yaşadım. Bu koleksiyonu hazırlamaktaki amacım, 19. Yüzyılın ikinci yarısı ile 20. Yüzyılın ortalarına, orta ve lise eğitimim için ayrıldığım 1968 Eylül’üne kadar olan dönemde, Ayvalık’ın tarihinden, coğrafi konumundan yola çıkarak, Osmanlı, İşgal, Mübadele ve Cumhuriyet dönemlerinde yaşanan sosyal, siyasi, ticari ve ekonomik gelişmelere ışık tutarak kıyaslamalar yapmaktır. Ayvalık adına neler kazanıldı, karşılıkları neler oldu, sorularının cevaplarına katkıda bulunmaktır. Taylan Köken Ayda Bir Ayvalık Dergisi / Ayvalık Belediyesi Yayını / Sayı:26 Ekim 2016 Tüm görsel malzemeler Serdar Yazgan Beyin arşivine aittir.
“DÖRT NESİL AYVALIK” SERGİLENDİ…
04-12 Kasım 2016 tarihinde İzmir Narlıdere Huzurevinde geniş kapsamlı olarak gerçekleştirilen Milli Pul Sergisi tamamlandı. Ayvalıklı filatelist ve koleksiyoner olan Serdar Yazgan sergide iki sunumla yer aldı. Serdar Yazgan’ın ilk sunumu Geleneksel Filateli dalında olup 8 panoyla sergiye katıldı. Sunumunda Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan Atatürk’ün vefatına kadar olan süredeki özel pullardan (spesyalize) oluşturmuş olduğu koleksiyonunu sergiledi. 26. sayımızda Taylan Köken tarafından bahsedilen Dört Nesil Ayvalık sunumuysa 3 panoyla sergide yer aldı. Açık Sınıf dalında ilk kez sergilenen koleksiyon Serdar Yazgan için çok önemli. Gelecek yıllarda, amacının bu koleksiyonu daha da geliştirerek Ayvalık’ı en iyi şekilde tanıtmak olduğunu söyledi. Serdar Yazgan’ın her iki dalda da ödül aldığını belirtelim. Geleneksel daldaki “Spesyalize Türkiye Cumhuriyeti (1920-1939)” koleksiyonu Altın Madalya TFDF Özel Ödülü kazanmıştır. Açık sınıfta “Dört Nesil Ayvalık” koleksiyonu ise Büyük Vermey (Gümüş ile Altın madalya arasındaki değerlendirme) ödülü almıştır. Ayda Bir Ayvalık Sayı:27 Kasım 2016 nüshasında yayınlanan haber.
7
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
Diğer Görsel Malzemeler:
Ayvalık Gemisi
Ayvalık Gemisi Pulu
8
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
Osmanlı Cunda İlk Damga
Osmanlı Cunda İkinci Damga
Osmanlı Cunda Son Damga
9
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
İşgal Döneminde Ayvalık (Kydonia) Damgası
İşgal Döneminde Ayvalık (Kydonia) Damgası
10
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
11
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
12
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
İzmir Milli Pul Sergisi Afişi
Serdar Yazgan ve Taylan Köken Ayvalık Panoları Önünde
13
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
Serdar Yazgan “Dört Nesil Ayvalık” Serisi Hakkında Açıklama Yapıyor
Serdar Yazgan “Spasyalize Türkiye Cumhuriyeti” Serisinin Önünde
14
Dört Nesil Ayvalık
Taylan Köken
İzmir Pul Sergisinde Almış Olduğu Ödüller