techcare 01 nl by techcare magazine

Afgiftekantoor 1099 Brussel X - P915317 - Driemaandelijks tijdschrift - V.U.: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

jaargang 1 - jan-feb-maa - n01

techcare Bouw, installatie & inrichting voor de zorgsector

WZC De Oever

‘Mooi aangemeerd’

AQUARAMA TRADE FAIR FOR WATER TECHNOLOGY TNAV WORKSHOP

17/10/2013

HET ENIGE NETWERK-EVENT ROND WATERTECHNOLOGIE IN BELGIË

17 OKTOBER 2013 BRABANTHAL LEUVEN EXPOSANTEN AERZEN BELGIUM NV AIR PRODUCTS AQUAPLUS AQUASYSTEMS INTERNATIONAL AVK BELGIUM NV BEDU POMPEN BV BEST INSTRUMENTS BETON DE CLERCQ BIO-DYNAMICS BPI INSTRUMENTS BRENNTAG CLARFLOK SA CONTROLLED SOFT WATER DE WATERGROEP DECKX ECO-BETON WATER TECHNOLOGIES NV ECO-VISION BVBA EKOPAK ENDRESS+HAUSER SA/NV ENPROTECH EUROWATER FESTO BELGIUM SA FILTER SERVICE FRANKE NV GE WATER & PROCESS TECHNOLOGIES GEA WESTFALIA BELGIUM GEFRAN GEMÜ VALVES BVBA/SPRL GEORG FISCHER NV/SA GRÜNBECK BELGIUM BVBA GRUNDFOS BELLUX NV/SA HACH LANGE HANNA INSTRUMENTS BVBA HOBAS HYDRIS ENGINEERING INDUSS NV INDUSTRIAL STORAGE TANKS

JUMO AUTOMATION PGMBH KAESER KOMPRESSOREN KROHNE BELGIUM NV KSB BELGIUM SA KURITA EUROPE GMBH KWT MILIEU BVBA METIS NV GROUP BENVITEC NALCO BELGIUM BVBA NETZSCH PUMPS BELLUX OVIVO HOLLAND B.V. PACKO PUMPS PENTAIR VALVES & CONTROLS PROMINENT BELGIUM NV RIETLAND BVBA/GROUP W ROBUSCHI BENELUX BV SCHNEIDER ELECTRIC SEEPEX GMBH SMET-G.W.T. N.V./S.A. SPIROTECH BELGIË BVBA SPX PROCESS EQUIPMENT TAUW BELGIË NV TNAV TREVI NV VEOLIA WATER SOLUTIONS & TECHNOLOGIES BELGIUM VIGOTEC AKATHERM VINK NV/SA VITO WATERLEAU-BIOTIM WEG BENELUX XYLEM

www.aquarama.be - www.tnav.be

techcare

INHOUD

PROJECTEN WZC De Oever in Oostnieuwkerke-Staden: Mooi aangemeerd ‘Uniek’ uitgebalanceerd nursingtehuis PROF 3.0: Private care Room of the Future

04 20 24

REPORTAGES

LG Hausys - HI-MACS, een bedrijfszeker materiaal voor de zorgsector

Climacon: AZ Lokeren kiest voor hoogrendement vierpijps lucht/water warmtepomp van Climaveneta

Qbus: Functionele en flexibele domotica voor elke serviceflat

26 30 32 34 36

Renson®: Nieuwbouw Rust- en Verzorgingstehuis Dilhome LPS-Experts: Bliksembeveiliging, een kwestie van risicomanagement Aqua-Claro geeft waterbehandeling IT-dimensie

Periodiciteit: Driemaandelijks Redactie: Phiip Declercq, Rudy Gunst, Colette Demil & Staf Bellens

SDMO: “Beschikbaar zijn van energie is geen evidentie meer”

redactie@fcomedia.be - T + 32 (0)56 77 13 10 Reclame-advies: Filip Cossement, T +32 (0)56 77 13 10, filip.cossement@fcomedia.be Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement, Boulevard des Canadiens 118, B-7711 Dottignies

INTERVIEW VTDV legt management en techniek in de balans

Vormgeving: marieke.veys@fcomedia.be Version française sur simple demande Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande

DOSSIER Expertisecentrum zorgtechnologie: een lichtbaken voor de sector

28 38

NEWS

Dementievriendelijk bouwen: Het gebouw op de juiste maat

schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden advertenties. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

WZC De Oever in Oostnieuwkerke-Staden Mooi aangemeerd

techcare

project

ind 2012 opende het gloednieuwe WZC De Oever in Oostnieuwkerke de deuren. Het gebouw kwam er op initiatief van het OCMW van Staden en telt 94 eenpersoonskamers, waaronder 5 voor kortverblijf. Voor het concept, de vormgeving, de engineering, de omgevingsaanleg en het interieur tekende VK Architects & Engineers,, het multidisciplinaire ontwerpbureau dat in 2006 als laureaat uit een wedstrijd kwam. Het project samengevat in vijf kernwoorden.

Kleinschalig Het OCMW van Staden wou een kleinschalig woon- en zorgcentrum, met leefgroepen van acht bewoners die beschikken over een gezamenlijke living met kitchenette, zithoek en eethoek. OCMW-secretaris Tine Dochy: “We zaten voordien verspreid over Home SintJan en rusthuis Heilige Familie, twee oude gebouwen waar de bewoners alleen een sfeerloze refter ter beschikking hadden en zich grotendeels op hun kamer zonder sanitair terugplooiden. Voor het nieuwe centrum mikten wij op inclusieve leefgroepen die openstaan voor een heel brede populatie. We wilden geen specifieke afdeling voor dementerende ouderen. Omdat die groep al-

maar groeit, zit je dan immers na enkele jaren gegarandeerd met een capaciteitsprobleem. Senioren achter slot en grendel stoppen vinden we trouwens geen goede oplossing.” Vanuit efficiëntieoverwegingen koppelde het team van VK de gezamenlijke leefruimtes twee aan twee, met een zachte scheiding die weggenomen kan worden. Zo kan het personeelsbestand afgestemd worden op 16 bewoners en zijn de ruimtes indien nodig bruikbaar voor grotere groepen. Ook het algemene concept ondersteunt de vraag naar kleinschaligheid. De kamers met bijhorende dienstverlenende functies zijn ondergebracht in twee L-vormige gebouwen, geschikt rond een grote binnentuin. Eén

gang tegen de binnentuin vormt de enige circulatie, op de trappenhallen en liften na, en brengt daglicht en natuur naar binnen. Die organisatie stelt alle gebruikers in staat zich snel visueel te oriënteren. De kamers bevinden zich allemaal langs de buitenzijde. De buitenbekleding in verschillende warme materialen (baksteen, gevelbepleistering, padouk) deelt de relatief lange gebouwen visueel op in kleinere delen. De gemeenschappelijke functies (inkom, onthaal, cafetaria, kapsalon, stille ruimtes, administratie) zitten in een apart volume vooraan. Huiselijk Huiselijkheid was een vereiste en die is daad-

weerspiegelen een zekere symboliek. Het blauw op het gelijkvloers sluit aan bij de locatie (de oever). Niveau 1 kreeg oranje toebedeeld, niveau 2 het groen van de bomen.” Huiselijkheid betekent ook zekerheid. De keuze voor inclusieve leefgroepen en voor eenpersoonskamers (zie verder) maakt dat mensen hun kamer niet moeten inruilen voor een andere. WZC-directeur Liesbeth Van Damme: “Met een specifieke afdeling voor dementerenden moet je mensen van andere afdelingen overbrengen als hun toestand slechter wordt. Dat is erg belastend, ook voor de familie. Hetzelfde geldt voor tweepersoonskamers. Als een van de partners overlijdt of lichamelijk sterk achteruit gaat, staat er weer een verhuizing op de agenda.” Open Kernwoord nummer drie is openheid. Die begint bij de inplanting. Het complex werd compact op een relatief klein terrein neergezet en steekt zich helemaal niet weg, maar

De beglaasde inkom fungeert als scharnierpunt. Het inkomvolume is toegankelijk via een dubbel schuifdeursysteem. Zowel in de inkomhal als op de andere verdiepingen zijn de vestiaire en (bezoekers)toiletten ondergebracht in een zwart volume.

maakt integendeel deel uit van het sociale leven in de omgeving. Het volume vooraan opent zich transparant naar de straat en het dorp en is bereikbaar via een gastvrije luifel en een dubbel schuifdeursysteem. De cafetaria, met vooraan uitzicht op de straat en zijdelings op de groene omgeving, wordt bemand door vrijwilligers en wordt gretig gebruikt door bezoekers en residenten. Binnen koos het OCMW bewust niet voor een systeem van toegangscontrole met rechten maar voor vrije toegang. Wel zijn de woonverdiepingen op een slimme manier gecompartimenteerd. Project Manager Ruben Du Pré: “Het publieke gedeelte is vrij toegankelijk, maar de afdelingen hebben, afgezien van de liften, slechts een toegang. Per niveau zijn >>>

techcare

werkelijk voelbaar. De bewoners kunnen vrij hun eigen meubeltjes, schilderijen en geliefde spullen in hun kamer kwijt. “Keuzevrijheid was voor ons essentieel”, aldus Tine Dochy. “Ik denk dan onder andere aan de temperatuurregeling met thermostaatkranen in de kamers, de zonnescreens die centraal worden gestuurd maar ook individueel regelbaar zijn, of een raam dat open kan.” De architecten tekenden de ramen extra laag in, zodat bewoners ook vanuit hun zetel uitkijken op de groene omgeving. Het gedeelte dat open kan, plantten ze hoog in, zodat de noodzakelijke regel het blikveld niet aantast. De opbouw met het ééngangsysteem voorkomt de gevoelsmatige associatie met een ziekenhuis. Design Principal Heidi Denoulet: “De kleuren zijn overwegend licht en neutraal, met per verdieping accentkleuren die voor herkenning en oriëntatie zorgen. De vrij felle tinten van de nissen in de gangen, waar mensen even kunnen verpozen, compenseren het tanende zicht van de bewoners en

de deur naar de traphal en de afdelingsdeur gesloten met een elektrische tegenplaat, die automatisch wordt losgekoppeld bij brand of ad hoc door middel van een codeklavier. Bewoners kunnen dus niet zomaar van verdieping naar verdieping lopen.” Videofonie aan de hoofd- en de dienst/leveranciersingang maken dat de verpleegkundigen op hun smartphone (zie verder) kunnen controleren wie er na de gebruikelijke openingsuren aanbelt, ook als ze zich op een van de verdiepingen bevinden. Via diezelfde smartphone kunnen ze de deur openen. Tine Dochy: “De openheid spreekt ook uit andere zaken. Aan de inkombalie is een afscheidshoekje waar bij overlijden een portretje staat en berichten kunnen worden nagelaten. Het afscheid hoort hier bij het leven.”

techcare

Kostenbewust Uit ervaringen blijkt dat er weinig vraag is naar kamers voor koppels. Daarom telt het WZC alleen eenpersoonskamers die wel even groot (27 m²) en identiek zijn om discussies te voorkomen. Indien gewenst kan een koppel twee kamers huren en er een als

slaapkamer en een als leefkamer gebruiken. De architecten brachten de nodige technische voorzieningen aan om twee bedden in een kamer te kunnen plaatsen. De kamers hebben elk een sanitaire cel maar geen douche, wat een fikse besparing oplevert en beter aansluit bij de mogelijkheden van de bewoners. Zij kunnen zelfstandig of met ondersteuning terecht in de goed uitgeruste badkamers met twee douches en een aangepast bad met hydromassage en snoezelmogelijkheid. Lichtsensoren in de bergruimtes, trappenhallen, kelder en kleedruimtes maken dat niemand kan vergeten om de lichten te doven en doen de elektriciteitsfactuur dalen. Uiteraard is alle verlichting energiezuinig.

bepalen. Deze oplossing maakte het mogelijk te besparen op de keukeninfrastructuur. Wel is de keuken voldoende uitgerust voor de bereiding van warme maaltijden ter gelegenheid van eenmalige evenementen. De kitchenettes met koelkast in de leefgroepen maken een verdere huiselijke invulling mogelijk.

Voor de maaltijden sloot het OCMW een contract af met een leverancier die werkt volgens het principe van de zogenaamde koude lijn. Het kookproces wordt daarbij abrupt onderbroken door toevoeging van koude. De maaltijden worden dan in het WZC zelf in bulk geregenereerd en in de leefruimtes opgeschept, zodat ieder zijn portie zelf kan

Doorgedreven isolatie, hoogrendementsbeglazing, condenserende aardgasketels op lage temperatuur, verlichting met aanwezigheidsdetectie en een slim gebouwenbeheersysteem verhogen de energie-efficiëntie.

Ook de was wordt uitgegeven. Per zone van twee leefgroepen is er een beperkte wascel voor kleine wasjes tussendoor. De schoonmaak gebeurt door eigen personeel, het reinigen van de ramen door een extern schoonmaakbedrijf. Voor de technische installaties wordt gewerkt met onderhoudscontracten en opvolgingsystemen.

“Bij de realisatie van een dergelijk project is een goede communicatie van essentieel belang,” beamen directeur van WZC De Oever Liesbeth Van Damme, OCMW-secretaris Tine Dochy, architecte en Design Principal Heidi Denoulet en ingenieur-architect en Project Manager Ruben Du Pré.

>>>

Health Care Concept® Bouwen aan energiezuinige en gezonde zorgcentra Plannen om een ziekenhuis of zorgcentrum te bouwen of te renoveren? Bespaar dan niet alleen op energie, maar denk vooral ook aan de gezondheid en het comfort van patiënten en personeel. Kies daarom voor een oplossing van RENSON ®. De continue toevoer van verse lucht en de gecontroleerde afvoer van vervuilde lucht (basisventilatie) zorgt voor een goede luchtkwaliteit. Buitenzonwering in combinatie met intensieve nachtventilatie (nightcooling) garandeert steeds aangename temperaturen in het volledige gebouw. Wenst u meer informatie ? www.renson.be

TechCare_NL_0113.indd 1

Power Solutions Energie op maat

energieoplossingen door proactieve engineering reactiviteit, creativiteit, modulariteit…

Uw energiebehoefte is specifiek en moet aan hoge eisen voldoen? De engineering afdeling van SDMO stelt u Power Solutions voor: uw energieproject op maat! Telecommunicatie, militaire toepassingen, elektriciteitscentrales, noodstroom bij datacenters of ziekenhuizen,... SDMO realiseert de meest ambitieuze projecten in alle hoeken van de wereld.

Energy Solutions Provider http://be.sdmo.com/NL Tel. +32(0)3 646 04 15 - Fax +32 (0)3 646 06 25 - SDMO nv/sa Wijnegembaan 2 - 2900 Schoten - België

20/12/12 10:32

Duurzaam Een doordacht concept, een hoge isolatiegraad, technische installaties die hun kwaliteit hebben bewezen, hoogwaardige materialen, een goede afwerkingsgraad en een toekomstgerichte flexibiliteit maken van het WZC een duurzaam gebouw in de brede betekenis van het woord. Het gebouw is grotendeels opgetrokken in dragend metselwerk, aangevuld met betonnen kolommen. De geprefabriceerde baksteenwanden werden ter plaatse gemonteerd. De verwarming gebeurt met condenserende aardgasketels op lage temperatuur. Verschillende circuits maken een slimme bediening met timers

en een weersafhankelijke sturing mogelijk. De basisvloerverwarming is aangevuld met plintconvectors en radiatoren. Een ventilatiesysteem D staat in voor de binnenluchtkwaliteit. Langs het oosten, westen en zuiden temperen zonnescreens de mogelijke opwarming. De gordijngevels zijn ingevuld met zonnewerend glas dat esthetiek aan praktisch nut koppelt. Het regenwater wordt hergebruikt voor de toiletspoeling, de buitenkraantjes en de wascellen. Het volume vooraan kreeg twee extensieve groendaken. Net zoals de technieken zijn ook de materialen en de afwerking kwaliteitsvol en gericht op een minimum aan onderhoud en vervan-

techcare

De cafetaria, met vooraan uitzicht op de straat en zijdelings op de groene omgeving, wordt bemand door vrijwilligers en gretig gebruikt door bezoekers en residenten.

gingskosten. Keramische vloeren, gestratifieerde deuren, hoekbeschermers, verstevigingen onderaan de gangmuren: de balans tussen huiselijkheid en duurzaamheid werd zorgvuldig bewaakt bij de materiaalkeuze. Het gebouw is ook voorzien op de toekomst, want flexibel uit te rusten dankzij de integratie van wifi. Op vraag van het OCMW Staden verlopen zowel de zorgoproepen als de zorgregistratie via een wifisysteem en smartphones of laptops. De telefonie en videofonie

Project Ziekenhuis Netwerk Antwerpen In 2018 is normaal het nieuwe centrumziekenhuis dat het zorgaanbod van het Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA) moet optimaliseren, klaar. Het project is het resultaat van een architectuurwedstrijd met als laureaat het bouwteam Kairos – VK – Robbrecht & Daem – Bladt Building Engineering – Omgeving. Dat stelde een centrale locatie in een groene omgeving voor, tussen Park Spoor Noord, de dokken en de stadskern. Gemotoriseerd verkeer wordt ondergronds gestuurd, inclusief ambulances en logistiek transport. Een publieke zorgboulevard met pleinfunctie voor voetgangers en fietsers verankert het ziekenhuis in het stedelijk weefsel. Het compacte gebouw heeft een kleine voetafdruk en beperkt de loopafstanden binnen de afdelingen. De verticale circulatie verloopt via aparte liften voor prioritaire medische diensten, beddentransport en logistiek. Belangrijke diensten zijn aanpalend om het liftgebruik tussen deze diensten te beperken.

Duurzaam is ten slotte het personeelsbeleid. Dat werd proactief afgestemd op de ingrijpende verhuisoperatie. Via een stappenplan werden de medewerkers voorbereid op de

samenwerking en integratie in één gebouw en op het werken met leefgroepen. Meteen werden zij aangespoord om een cursus tot zorgkundige te volgen. Wie dat niet wou of kon, kreeg andere taken toebedeeld. De zorg is op alle verdiepingen op een uniforme manier georganiseerd, zodat iedereen om het even waar kan inspringen. Vormgeving, infrastructuur, functies en organisatie vormen hier duidelijk een coherent geheel.

Alle kamers beschikken over een badkamer met onderrijdbare wastafel en toilet. De verschuifbare wand tussen de badkamer en het bed verhoogt het gebruikscomfort van personeel en rolstoelgebruikers. De gevarieerde buitenbekleding in baksteen, gevelbepleistering en hout deelt de relatief lange gebouwen visueel op in kleinere entiteiten. Een lange luifel leidt naar de inkompartij. (foto volgende pagina) Redactie: Colette Demil & Staf Bellens Foto’s: VK Architects & Engineers

>>>

Project OLV Ziekenhuis Aalst Na de uitbreiding van het Aalsterse OLV Ziekenhuis met onder meer nieuwe OP-zalen, consultaties en dagkliniek, neemt VK Architects & Engineers de oudere gebouwen van de ziekenhuiscampus onder handen. Intussen zijn de consultatieruimten van de pediatrie en de kinderpsychiatrie afgewerkt. Er zijn drie wachtzones voor de pediatrie, een voor kinderen met een mogelijk besmettelijke ziekte en twee algemene zones. In een tweede zone van de afdeling zijn er zes consultatieruimtes voor de kinderpsychiatrie met een eigen wachtzone. In deze wachtzones werden de bestaande kolommen met houten schalen aangekleed als abstracte boomstammen, met daarrond een kunstmatige vegetatie van zitmeubilair. Groene en bruine kleuraccenten zorgen voor een warme en speelse noot. techcare

zijn eveneens geïntegreerd in het wifinetwerk, en bewoners of bezoekers kunnen desgewenst het internet op. Uiteraard is het systeem zo afgestemd dat de zorgfuncties altijd voorrang krijgen.

VK Architects & Engineers VK is een multidisciplinair ontwerpbureau dat 60 jaar bestaat en architectuur, engineering, landschapsontwerp en interieur geïntegreerd aanbiedt. Het bureau telt circa 250 medewerkers en is wereldwijd actief met vestigingen in Roeselare, Brussel, Merelbeke, Brugge, Ho Chi Minh City (Vietnam) en Astana (Kazachstan). Voor healthcare tekent VK altijd voor de integrale opdracht. Per project wordt gewerkt met een project manager die als aanspreekpunt en contactpersoon fungeert. VK werd onderscheiden met diverse awards, waaronder de prestigieuze WAF award voor het Binh Chanh kinderziekenhuis in Vietnam (2011). _________________________________________________ www.vkgroup.be

techcare

Project Binh Chanh kinderziekenhuis Voor het ontwerp van het Binh Chanh Pediatric Hospital, een kinderziekenhuis in Vietnam, lieten de ontwerpbureaus VK Architects & Engineers, 2050 A+P en Nhat My zich inspireren door een bloemconcept. Heel wat aandacht ging naar de operationele efficiëntie. Het ovaal grondplan van de verpleegeenheden, met de interne circulatie in de holte, verkleint de wandelafstand en maximaliseert het toezicht. De verpleegeenheden zijn verbonden met de medische diensten op het gelijkvloers via drie circulatiekokers die de logistieke, publieke en patiëntenstroom van elkaar scheiden. Een bamboeveld fungeert als geluids- en vervuilingsbuffer tegen de nabijgelegen snelweg. Het ontwerp werd bekroond met de ‘Future Project of the year – Healthcare 2011’ award op het World Architecture Festival.

Woon- en zorgcentrum De Oever Algemeen • Bouwheer: Belfius, Brussel • I nitiatiefnemer: OCMW Staden • Hoofdaannemer: Bekaert Building Company, Waregem • Architecten- en ingenieursbureau: VK Architects & Engineers, Roeselare • Veiligheidscoördinatie: Safety Controle Team bvba • Interieurinrichting: Detrac, Vichte • Aanleg omgeving: Grodevan, Roeselare Gebouw • Oppervlakte: 8 296 m² • E-peil: E-80 • Aantal bewoners: 86 eenpersoonskamers en 5 kortverblijven • Bouwtermijn: 2008 - 2012 • Kostprijs project: 12 500 000 euro (all in) Materialen & uitrusting • Bouwsysteem: prefab dragende metselwerkwanden, DWS • Gevelsteen: Lithium WF, Vandersanden • Gevelbekleding hout: padouk • Buitenschrijnwerk: aluminium, Sapa Avantis 70 • Beglazing: AGC Planibel top, Stratobel, Stopray Vision 50 • Platte daken: DuO High Tech, Deboer • Hellende daken: Koramic Migeon Actua antraciet • Groendak: extensief • Isolatie: platte daken Pirotherm, Thiers Horizon; hellende daken Unifit TI 135, Knauf; spouw Ursatec façade; buitenbepleistering polystyreen, Sto; vloeren polyurethaan, Nestaan • Binnenmuren: geprefabriceerde wanden in snelbouw, Despierre • Bepleistering: Monogyps’in blue, Cantilana • Plafonds: Goldspac (spuitpleister), Knauf; Armstrong (verlaagde plafonds) • Vloeren: keramische tegels, Vitra

• Binnenschrijnwerk: (brandwerende) deuren De Coene; trappen Betesco • Lift: monospace, Coopman • Verwarming: hoogrendement condenserende gasketels - Remeha • Ventilatie: systeem D - gecombineerde luchtgroep (pulsie en extractie) met hoogrendement platenwisselaar voor warmte recuperatie – System Air • Buitenzonwering: Palma 95, Tunal • Regenwaterbeheer (toiletspoeling en gevelkranen): Wilo AF 400 hydrofoorgroep • Verlichting: Simes – Delta Light – Trilux – Dark – Zumtobel • Toegangscontrole met videofonie en aan personeelsingang badgelezer – Fermax • Automatische schuifdeuren inkom: Portalp Diva Sanitair gemeenschappelijke badkamer • Half-inbouwlavabo Alape; eengreepsmengkraan Moratemp; toilet Ideal Standard (verlengd type); spoelsysteem Geberit • Bad: Arjo Rhapsody P220 • Tilliften: Arjo Maxi Sky 600 en Handimove • Kranen: thermostatische mengkraan vloerdouche Moracera Sanitair gang • Toilet: V&B Kerasan • Spoelsysteem: Geberit • Wastafels: Keramag en Ideal Standard • Kranen: mechanisch zelfstoppende kraan - Delabie Individuele kamers • Verlichting: vierkante opbouwarmatuur – Zumtobel Perluce • Meubelen: spaanderplaat met HPL-afwerking • Vloerafwerking: keramische tegels, Vitra • Sanitair: half-inbouwlavabo Alape; eengreepsmengkraan Moratemp • Armsteunen toilet: Normbau

techcare

Projectfiche

techcare

LG Hausys - HI-MACS, een bedrijfszeker materiaal voor de zorgsector

HI-MACS® wordt ontwikkeld en gefabriceerd door LG Hausys, een technologiebedrijf dat wereldwijd actief is, met Europese hoofdzetel in Genève. Na zes jaar intensief onderzoek en ontwikkeling slaagde een ervaren team van deskundigen van deze producent erin een materiaal met een optimale match van acryl, natuurlijke mineralen en pigmenten te ontwikkelen, dat voor optimale hygiëne in ziekenhuizen, rusthuizen, laboratoria en diverse, uiteenlopende zorgomgevingen kan zorgen. Ruim acht jaar is de Antwerpse firma Engels Design and Decoration inmiddels invoerder en verdeler van HI-MACS®, een premium kwaliteit Solid Surface product. HI-MACS® Natural Acrylic Stone™ bestaat uit ongeveer 70% Aluminium Trihydroxyde en ongeveer 25% Acrylaat PMMA, en is in een 100-tal kleuren beschikbaar. Het betreft een niet-poreus materiaal dat zowel voor residentiële als voor professionele doeleinden geschikt is, en aan diverse specifieke design behoeften kan voldoen. Zo behoren onder meer op maat gemaakt toilettafels, werkbladen, receptiedesks, tafels, muurbekledingen, en zelfs signalisatieborden, tot de mogelijkheden.

Poriënvrij en glad De weerstand tegen vuil, bacteriën en vele chemicaliën maken van HI-MACS® een hygiënisch materiaal. Vooral de optisch naadloze verwerking en het niet-poreuze oppervlak maken het geschikt voor de ontwikkeling van de gezondheidszorg, universiteiten en vormingscentra. Een onafhankelijk laboratorium bevestigde de hygiënische eigenschappen van het materiaal en de overeenstemming met de internationale normen NSF en LGA. Door zijn materiaaleigenschappen en door zijn designtechnische flexibiliteit past het HI-MACS® materiaal zich aan alle eisen aan, om het even of het integrale vormgevingsconcepten of complexe interieurdesigns betreft. De doordachte samenstelling uit acryl, natuurlijke mineralen en pigmenten, zorgt voor een poriënvrij en glad oppervlak. Dit impliceert dat op het gebied van esthetiek, functionaliteit en hygiëne aan de hoogste eisen wordt voldaan.

ding van het materiaal ontstaan ruime oppervlakken, zonder randen. Ook elementen zoals wasbakken of wastafels kunnen vlak worden ingebouwd. De naadloze inbouw van het materiaal en het poriënvrije oppervlak garanderen hygiënische en gemakkelijk te reinigen structuren. Zo is het materiaal onder meer geschikt voor toepassingen in ziekenhuizen en laboratoria. Onderdelen van deze toepassingen die op een of andere manier beschadigd raken, kunnen dankzij de praktisch naadloze verwerking zonder zichtbare sporen worden hersteld of vervangen. Mits toepassing van een eenvoudig procedé kan HI-MACS® verhit en driedimensionaal thermoplastisch vervormd worden. Ten opzichte van andere materialen - gebruikelijk in zorgomgevingen - zorgt dit voor een grote vormflexibiliteit. Alle bochten, vormen en hoeken zijn mogelijk. Het materiaal kan volledig worden aangepast in functie van het ontwerp.”

Optisch naadloze perfectie HI-MACS® kan optisch naadloos worden verwerkt. Catherine Engels van Engels Design and Decoration: “Door de naadloze verbin-

Lichtdoorlatendheid vol effecten HI-MACS® is een homogeen materiaal dat in een ruime kleurenkeuze beschikbaar is: o.m. wit, Toffee Brown, Florida Orange, Cima, licht-

doorlatende pasteltinten of edel glinsterende texturen. Bijna alle denkbare kleurschakeringen zijn in het assortiment aanwezig. Voor toepassingen in de gezondheidssector liggen vooral 3 groepen kleuren goed in de markt: ‘Lucent’, de lichtdoorlatende reeks -, de ‘klassiekers’ – effen kleuren zoals wit, venusgroen, abrikoos, roze en hemelsblauw - en tenslotte graniet-, kwarts-, zand- en parelkleuren. In combinatie met licht vertonen bepaalde kleuren en plaatdiktes van HI-MACS® een doorschijnendheid. Onder invloed van de structuren en patronen die in het materiaal zijn ingebed, wordt deze lichtdoorlatendheid nog versterkt. Door infrezingen kunnen - naargelang de lichtbron, het patroon en het design - speciale effecten ontstaan, die een innovatief ruimtegevoel geven en visuele accenten leggen. Dankzij deze transparante eigenschap kan dit massief oppervlaktemateriaal ook gebruikt worden voor de constructie van verlichting en verlichte meubelen. Eenvoudige verwerking Net zoals hout kan HI-MACS® eenvoudig bewerkt en verwerkt worden. Het massieve

oppervlaktemateriaal kan worden gezaagd, gefreesd of geboord. De meest verscheiden multidimensionale vormen kunnen worden geschapen. Dat het een ecologisch materiaal betreft, bewijzen internationaal erkende certificaten: alle HI-MACS® producten worden conform de milieubeschermingsnormen en ISO-Norm 14001 vervaardigd. Het materiaal kan praktisch zonder resten worden verwerkt. Wat afvalverwijdering betreft, kan het worden verbrand zonder dat er zich giftige rookgassen vormen. Producent LG Hausys controleert en publiceert regelmatig zijn prestaties betreffende het milieubeleid en analyseert het energieverbruik. Temperproces HI-MACS® is het resultaat van een modern productieproces, waarbij strenge veiligheidseisen worden in acht genomen en er continue kwaliteitscontrole is bij de totstandkoming van het product. Daarbij wordt het materiaal door middel van een geavanceerde technologie, het temperproces, tot een hoge temperatuur verhit. Door de tijdens het proces bereikte temperatuur ontstaat een dicht, zeer homogeen, stevig en resistent oppervlaktemateriaal – met zeer goede pres-

taties inzake hitte resistentie en thermoplastische vervormbaarheid. Gootstenen en wasbakken Dankzij de thermoplastische vervormbaarheid van het materiaal zijn bijvoorbeeld golfvormig gewelfde ladebekledingen gemakkelijk te vervaardigen. Daarnaast staat HI-MACS® onder meer voor een omvangrijk assortiment aan spoelbakken en wastafels. Sanitaire ruimten en keukens in ziekenhuizen kunnen perfect op elkaar afgestemd worden. De HI-MACS® wastafels zijn aangenaam warm bij aanraking en gemakkelijk te onderhouden. Ze zijn geschikt voor naadloze inbouw of voor onderbouw in wastafels uit HI-MACS®. Voor de kraamafdeling van het ziekenhuis, een plek waar een maximum aan hygiëne, optimale ergonomie en warmte belangrijk zijn, is er het HI-MACS® babybad met zijn zeer zachte lijnen en zijn ergonomisch speciaal op baby’s afgestemde - geometrie van het bekken. Ze worden naadloos in het werkblad geïntegreerd of onderbouwd, en kunnen optimaal worden gecombineerd. Speciale vervaardiging op maat is mogelijk. _______________________ www.himacs.be

techcare

REPORTAGE

e medische wereld legt de lat niet enkel hoog voor comfort en functionaliteit, maar ook voor esthetiek. Vooral in de gezondheidssector zijn materialen met bijzondere hygiënische eigenschappen en een hoge weerstand tegen bacteriën en chemicaliën onmisbaar. Een poriënvrij, glad en optisch naadloos materiaal als HI-MACS® - in ons land exclusief ingevoerd en verdeeld door Engels Design and Decoration - komt aan deze vereisten tegemoet. Designers krijgen tal van creatieve mogelijkheden om sanitaire voorzieningen aan te kleden.

interview

p 21 juni vindt het jaarlijkse congres van de Vereniging van Technische diensthoofden in de Verzorgingsinstellingen (VTDV) plaats in Kortrijk Xpo. Met als thema: ‘Loss control, what’s in a name? “Loss control heeft zowel raakvlakken met veiligheidsmanagement als met kostenbeheersing. Wie nu de juiste beslissingen neemt, kan technische problemen in de toekomst vermijden en zo minder verlies genereren”, aldus de nieuwe voorzitter ir. Eddy De Coster.

VTDV legt management en techniek in de balans

techcare

Eddy De Coster & Martin Claeys

De Vereniging voor Technische Diensthoofden in de Verzorgingsinstellingen is gegroeid uit de ziekenhuiswereld maar kent de laatste jaren een exponentiële groei van het aantal leden uit de sector van de woonzorgcentra – zie kaderstuk. Ing. Martin Claeys, technisch directeur van het Gentse Woonzorgcentrum Domino, en ondervoorzitter van de VTDV, heeft meer dan 30 jaar ervaring in de sector én in de vereniging. Hij mag de spits afbijten: “Het diensthoofd van de technische dienst heeft tegenwoordig vooral een coördinerende functie en maakt volwaardig deel uit van de directie van de zorginstelling. De tijd dat de directie van een zorginstelling een (ver)nieuwbouw project volledig uit handen gaf aan een studiebureau is voorbij. De keuzeopties worden nu gezamenlijk besproken en de verantwoordelijkheden toegewezen, terwijl alle betrokkenen mee rond de tafel zitten. Dit vermindert de kans op fouten bij de uitvoering en, indien achteraf toch fouten opduiken, kan de verantwoordelijkheid ook meteen op de juiste plaats gelegd worden.

Nieuwbouw wordt tegenwoordig meestal begeleid door een persoon die achteraf ook de exploitatie van het gebouw opvolgt. De technische diensten van grote zorginstellingen tellen vaak meerdere medewerkers op managementniveau, waaronder bijvoorbeeld een verantwoordelijke nieuwbouw. De technische dienst kent als geen ander de hartslag van de instelling. Daarvoor is uiteraard een voldoende grote kritische massa aan technisch geschoolde mensen binnen de instelling noodzakelijk.” Beleid continueren, nieuwe accenten Onlangs volgde ir. Eddy De Coster, diensthoofd technische dienst van UZ Leuven, Roger Albertijn op als voorzitter van de VTDV. Welke accenten wil de nieuwe voorzitter leggen? Eddy De Coster: “De laatste jaren is het managementgebeuren - terecht - sterk op de voorgrond getreden, onder meer omwille van de schaalvergroting binnen de zorgsector. Dat is ook gebleken uit de aard

van de onderwerpen die in het kader van onze activiteiten aan bod kwamen. Deze waren vooral bouwkundig en juridisch getint. Maar ook de technologische ontwikkelingen verdienen onze volle aandacht. Er is een pertinente vraag naar informatie vanuit de technische diensten. Onlangs organiseerden we een studiedag rond risicobeheersing (brandveiligheid, elektriciteit…) waarvoor we binnen de week meer dan 50 inschrijvingen mochten noteren. We willen het belang van de technische materie upgraden tot het managementniveau. Beide invalshoeken zijn even belangrijk binnen een zorginstelling.” Een ziekenhuis is als een schip Een tweede VTDV-aandachtspunt is het intensifiëren van de contacten met de overheid. “Voor VIPA zijn we inmiddels een volwaardige gesprekspartner en die band willen we nog versterken. Verder willen we ons ideëengoed niet enkel delen met bestuursleden. Ook ‘gewone’ leden willen we meer bij onze werking betrekken door hen

kleinere opdrachten toe te vertrouwen. Op die manier creëren we meer interactie. Bijvoorbeeld door enkele leden-energiespecialisten in een werkgroep een studiedag rond een bepaald thema te laten voorbereiden en organiseren. Ook onze contacten met andere vakorganisaties - van architecten en studiebureaus bijvoorbeeld - willen we verder uitbouwen. Ook voor die doelgroep kunnen onze opleidingen en studiedagen een meerwaarde bieden. Een modern ziekenhuis is als een schip. Een complex bouwwerk, bol van de technieken en de high tech. Voor het welslagen van een project, zeker in de zorgsector, is het belangrijk dat het studiebureau en de technische dienst van de instelling op dezelfde lijn zitten”, aldus De Coster. Loss control, what’s in a name? Op 21 juni vindt het jaarlijkse VTDV-congres plaats in Kortrijk Xpo, met als thema ‘Loss control, what’s in a name?’ Loss control is een veelomvattend thema dat zowel raakvlakken heeft met veiligheidsmanagement

als met kostenbeheersing. Letterlijk gaat het over het controleren van verliezen of het beheersen van verliezen (schade) die teweeggebracht worden door allerlei zaken die hun oorsprong vinden in het ontwerp, de materiaalkeuze, periodiek onderhoud, curatief onderhoud, veiligheid en security… Eddy De Coster: “Door nu de juiste beslissingen te nemen kan men technische problemen in de toekomst vermijden. Voorbeelden zijn legio: het reduceren van loopafstanden, het verminderen van de exploitatiekosten voor onderhoud, het reeds bij het ontwerp van het gebouw uitsluiten van geluidsoverlast… Het uiteindelijke doel van loss control is minder verlies genereren, meer winst maken dus. Voor verzekeringsmaatschappijen bijvoorbeeld is loss control een cruciale parameter. Voor hen maakt dit het voorwerp uit van een studie op basis waarvan ze de verzekeringspremie voor een zorginstelling bepalen. Hierbij geven ze ook punten aan die voor verbetering vatbaar zijn, met concrete aanbevelingen.”

Congres en vakbeurs in Kortrijk Xpo Het congres vindt jaarlijks in een andere provincie plaats en wordt ook georganiseerd door bestuursleden uit deze provincie, hierbij ondersteund door 2 externe bestuursleden die mee zorgen voor de algemene en logistieke omkadering. Ditmaal is de organisatie dus in West-Vlaamse handen. Claeys: “Ook ditmaal zijn er drie sprekers: professionals die complementair zijn aan mekaar en ook goede vertellers zijn. Onze eerste spreker komt uit de verzekeringswereld en zal het thema schadepreventie binnen de zorgsector behandelen. De tweede spreker, met een industriële achtergrond, zal de parallellen tussen de industrie en de zorgsector nagaan. Met onze derde spreker, iemand met een economische achtergrond van onze Nederlandse zusterorganisatie NVTG, willen we onze horizon verruimen en leren hoe onze noorderburen tegen de ‘loss control’ problematiek aankijken. Ons ‘Scientific Committee’ kijkt toe op de voorbereiding en de conti-

techcare

Accreditatie van ziekenhuizen Een actueel item binnen de Vlaamse zorgsector is de accreditatie van ziekenhuizen, een thema waarrond de VTDV recent een studiedag organiseerde. De Coster: “Bedoeling van de accreditatie is de patiëntveiligheid in al zijn facetten te optimaliseren. Het betreft niet enkel veiligheid op zich, maar ook energiebeheer, facilities... Het thermisch opslaan van goederen, bijvoorbeeld, is eveneens een belangrijke schakel in het veiligheidsgebeuren. In ziekenhuizen staan doorgaans enkele honderden koelkasten (voor medicijnen, voedsel…) waarvan de temperaturen moeten geregistreerd worden.”

nuïteit van het congres. Voorafgaandelijk nodigen we de sprekers uit om informeel de grote lijnen van hun verhaal te komen vertellen. Op die manier vermijden we dat sprekers mekaar overlappen en kan er eventueel nog bijgestuurd worden. Voor de tweede maal pakken we in ons namiddag programma ook uit met een Speakers Corner” - zie verder. Ook ‘servicewereld’ dient zich aan De grote meerderheid van de VTDV-leden neemt ook deel aan de bij het congres horende ‘gesloten’ vakbeurs. “Vorig jaar hadden we in de Leuvense Brabanthal 150 exposanten en een 60-tal bijkomende bedrijven met een kleine info-stand in de inkomhal. De exposanten aan onze vakbeurs kunnen in vijf grote categorieën worden onderverdeeld: bouw algemeen, HVAC en sanitair, medische instrumentatie (verlichting, operatietafels, pendels…), elektronica (telefonie, data- en camerabewaking…) en, last but not least, een vijfde, relatief nieuwe categorie bedrijven die zich in de service- en dienstverlenende sfeer bevinden. “Zo merken we een toenemende interesse van architecten- en studiebureaus, energiebedrijven en diverse bedrijven die onrechtstreeks aan de zorgsector gerelateerd zijn. Een voornaam thema wordt ook ditmaal energie in al zijn facetten: zonne-energie, warmtepompen… We verwachten zo’n 650 professionals uit de zorgsector”, aldus Eddy De Coster.

techcare

Speakers Corner Sinds de vorige editie laat de VTDV de standhouders op een creatieve manier met mekaar in de clinch gaan. “Elke exposant krijgt de kans om - voorafgaandelijk aan de vakbeurs - een innovatief project in te dienen. Om hiervoor in aanmerking te komen moeten drie voorwaarden vervuld zijn: het product of de oplossing moet toepasbaar, nieuw én reeds op de markt verkrijgbaar zijn.

Bij de vorige editie waren er 37 inschrijvingen waarvan er zes werden genomineerd. Deze bedrijven mogen gebruik maken van de Speakers Corner. Ze krijgen elk een zaaltje ter beschikking om hun innovatief project

aan de zorgsector voor te stellen. Gezien het succes van deze formule willen we het aantal genomineerde innovaties voor deze editie optrekken naar 9”, aldus Martin Claeys. Exploitatie: regionale materie in 2015 Hoe scoort onze zorgsector op het vlak van techniciteit en inrichting ten opzichte van de ons omringende landen? De Coster: “Als we de Vlaamse zorgsector vergelijken met deze van de Skandinavische landen, de Zuid-Europese landen, en zelfs Duitsland, moeten we zeker niet blozen. Inzake nieuwbouw heeft VIPA een dynamiek in gang gezet, die ervoor zorgt dat we over een hedendaagse en aangepaste zorginfrastructuur beschikken. De exploitatie van bestaande zorginstellingen is een andere materie, die momenteel nog onder federale bevoegdheid valt maar in 2015 naar de gewesten wordt overgeheveld. Het is afwachten wat de financiële gevolgen daarvan voor de sector zullen zijn. Er is het

probleem van de vergrijzing van de bevolking. Er zullen hoedanook budgettaire keuzes moeten gemaakt worden. De verdere uitbouw van hoogtechnologische diensten binnen onze ziekenhuizen verdient de voorkeur op investeringen in luxe-infrastructuur in bepaalde zorgeenheden.” Continuïteit verzekeren Om de kwaliteit van onze zorgsector blijvend te verzekeren moeten de technische diensten van onze instellingen de bestaande infrastructuur optimaal in stand kunnen houden. “In eerste instantie moeten daarvoor voldoende middelen vrijgemaakt worden. Dat kan bij wijze van voorbeeld over, relatief beperkte, maar verantwoorde ingrepen gaan zoals het vernieuwen van de dakbedekking. Binnen onze zorgsector moet er dringend een carroussel van renovatie en vernieuwbouw op gang komen”, besluit De Coster. _________________________ www.vtdv.be

Exponentiële groei De VTDV bestaat inmiddels 30 jaar maar kende vooral de laatste 10 jaar een sterke evolutie. “Van een, zeg maar, vriendenkring met 120 leden zijn we inmiddels uitgegroeid tot een professionele vakorganisatie met 287 leden. Die exponentiële groei is niet enkel het resultaat van een toename van het aantal leden binnen de acute zorgsector, maar in hoofdzaak in de niet-acute zorgsector, met name het sterk stijgend aantal leden woonzorgcentra. Ingevolge fusieoperaties ontstaan er meer en meer grote structuren die lid worden van de VTDV”, aldus Martin Claeys. De VTDV is een actief lid van de International Federation of Hospital Engineering (IFHE) en nam in die hoedanigheid een voortrekkersrol op zich bij het organiseren van een enquête rond energieverbruik in ziekenhuizen. Recent werd ook de communicatie volledig a jour gebracht. Er is een volledig nieuwe, eigentijdse website, alle communicatie verloopt nu paperless. “Enkel de uitnodigingen voor het jaarlijks congres worden - beleefdheidshalve - nog via de post verstuurd…”, aldus Claeys.

AZ Lokeren kiest voor hoogrendement vierpijps lucht/water warmtepomp van Climaveneta

techcare

REPORTAGE

Z Lokeren zag de voorbije decennia zijn activiteiten voortdurend toenemen. Enkele redenen hiervoor waren onder meer een enorme stijging van het aantal opnames (o.a. omdat steeds meer ingrepen mogelijk zijn in de dagkliniek) en de toenemende diversiteit aan specialisaties met elk hun eigen apparatuur. Uitbreiding was onvermijdelijk.

Een eerste ontwerp om met tijdelijke containerverdiepingen meer ruimte te creëren, werd door de hoge kostprijs voor een oplossing die maar enkele jaren soelaas zou brengen, al snel van tafel geveegd. Wat in de plaats kwam, was een meerjarig masterplan waarbij de volledige OCMW- en ziekenhuiscampus wordt hertekend. Op termijn zal het huidige ziekenhuis worden vervangen door een nieuwe kliniek, maar in november 2012 opende al een nieuwe vleugel die perfect in het masterplan past en later naadloos zal aansluiten bij de toekomstige nieuwe kliniek en het volledig gerenoveerde woon- en zorgcentrum Ter Durme. Het gebouw van vier lagen met een totale nuttige oppervlakte van 3.600 m² is volledig aangepast aan de specifieke eisen van een modern ziekenhuis. Op het gelijkvloers en twee bovenverdiepingen zijn de medische beeldvorming, de pediatrie en het chirurgisch dagziekenhuis ondergebracht, terwijl in de kelder ruimte is voorzien voor de technische diensten, de logistieke afdeling en de kleedkamers. Een torengebouw tussen het bestaande ziekenhuis en de lagere nieuwbouw zorgt voor een gemakkelijke verbinding tussen beide. Daarnaast is er ook nog een passerelle die een directe doorgang vormt tussen het nieuwe dagziekenhuis en het bestaande operatiekwartier.

Een energie-efficiënte klimaatbehandeling vormde een belangrijk aandachtspunt aan de tekentafel. Volledig terecht, want een ziekenhuis is niet alleen een gebouw waar enorm veel energie wordt verbruikt, maar waar er ook grote kansen liggen om de verbruikte energie te recupereren en nuttig te hergebruiken in plaats van in de buitenlucht te storten. Eerste vraag: hoe kan je een gebouw van vier verdiepingen zo efficiënt mogelijk verwarmen en koelen, zonder dat er één leiding van de cv-installatie in het bestaand gebouw naar de nieuwbouw wordt gelegd? Antwoord: met een lucht/water warmtepomp. De keuze viel op de vierpijps warmtepomp van Climaveneta NECS-Q/SL 0704 (koelvermogen 172,7 kW – verwarmingsvermogen 178,0 kW), en dit in combinatie met vloerverwarming om een perfect comfort te bekomen. Aan de installatie werden ook nog energiezuinige ventilatie-units met warmteterugwinning van LMF gekoppeld. “De warmtepompen van Climaveneta hebben een sterke reputatie opgebouwd voor industriële toepassingen, wat ze dus ook bijzonder geschikt maakt voor een ziekenhuis waar verschillende koelen verwarmingsbehoeften kriskras door elkaar lopen”, vertelt Olivier Van Hoey, sales engineer bij Climacon nv,

de invoerder van Climaveneta in België en het Groothertogdom Luxemburg. Gelijktijdig verwarmen en koelen met 100% warmterecuperatie “Wat deze installatie zo uniek maakt, is het vierpijpssysteem waardoor gelijktijdig verwarmen en koelen met 100% warmterecuperatie perfect kan. Dit maakt het mogelijk om in de vier seizoenen maximale energiewinst te halen. Tijdens de zomer staat de installatie in voor de koeling van onder meer het ziekenhuis, serverroom en radiologie, maar ook voor de verwarming van het sanitair warm water. Dit gebruikt door de warmte, die wordt afgevoerd om te koelen, te hergebruiken. Tijdens de winter is het een beetje andersom. Het ziekenhuis wordt verwarmd, en nu worden de te koelen ruimtes – serverroom, radiologie – in recuperatie gratis gekoeld. En tijdens de tussenseizoenen? Een combinatie van alles: koelen en verwarmen, waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van warmterecuperatie. Zolang er gelijktijdig koeling en verwarming wordt gevraagd, zal de vierpijps lucht/water warmtepomp van Climaveneta voor maximale recuperatie zorgen en hierdoor de kostprijs gevoelig beperken.” Aan de luchtgekoelde NECS-Q/SL 0704 zijn twee grote buffervaten gekoppeld, namelijk een voor de warme kring (watertemperatuur tussen 38 en 45°C) en een voor de koudekring (watertemperatuur tussen 12 en 15°C). Tijdens de winter zorgt het warmwaterbuffervat voor vier kringen: vloerverwarming, LT-radiatoren in de kelder, luchtgroepen en ventiloconvectoren en de voorverwarming van sanitair

voor LT-verwarmingssystemen. De uitgebreide voorbereidingsfase van het nieuwbouwproject door studiebureau Eric De Zutter uit Damme hebben zelfs uitgewezen dat er meer vraag naar koeling dan naar verwarming bestaat. Een andere oorzaak voor de koelvraag vormen de vele toestellen die hun warmte afgeven. Warmterecuperatie was hier dus een evidentie.” Waarom is voor de klimaatbehandeling gekozen voor een lucht/water warmtepomp van Climaveneta? Alex Van Eetvelde: “Hoogrendement, warmterecuperatie en bedrijfszekerheid. Voor dit laatste hebben we samen met installatiebedrijf Thermofox uit Lokeren zelfs geopteerd voor twee gescheiden circuits met elk twee Copeland scroll compressoren. Een comfortabel binnenklimaat is leuk voor onze patiënten en medewerkers, maar nog belangrijker is de temperatuurbewaking van onze scanners en andere toestellen voor medische beeldvorming. De ruimtetemperatuur is hier ingesteld op 22°C en hierop is maar een minieme afwijking toegelaten. Een ATO 20 close control klimaatkast van Climaveneta (koelvermogen 24,9 kW) die ook wordt toegepast in o.a. datacenters moet hier garanderen dat onze toestellen in optimale omstandigheden staan. De ATO 20 is voorzien van twee batterijen, waarvan één op ijswater voor de warmtepomp en één voor DX. De tweede batterij wordt ingeschakeld als de warmtepomp out is door een

defect of onderhoud en er geen koeling van het afgevoerde warme water gebeurt.” Een comfortabel binnenklimaat betekent niet alleen de juiste temperatuur, maar vooral de luchtkwaliteit. Hiervoor zorgt een performant ventilatiesysteem. Ook hier wordt maximaal gebruik gemaakt van warmterecuperatie. “Op elke verdieping zijn er in het plafond twee RKS warmterecuperatie-units van de Italiaanse fabrikant LMF geplaatst”, legt Olivier Van Hoey uit. “Ze zorgen voor een concrete energiewinst dankzij het gebruik van een statische aluminium warmtewisselaar die meer dan 90% energie bespaart. Deze warmterecuperatie-units passen in traditionele systemen met luchtverhitters, airconditioners of radiatoren en kunnen zowel in de zomer als in de winter functioneren. De serie RKS bestaat uit vier versies voor een luchtdebiet van 100 m3/h tot 2.300 m3/h. Maar er gebeurt nog meer dan alleen de warmte uit de afgevoerde vuile lucht over te dragen op de verse buitenlucht. De aangezogen buitenlucht wordt in de verwarmingsmodus over een water naverwarmingsaccu (LT-water geleverd door de warmtepomp) geleid, wat de uiteindelijke verwarmingsvraag vermindert en alzo een belangrijke energiebesparing oplevert.” De technieken zijn aanwezig voor een optimale energiebesparing, maar Alex Van Eetvelde wijst toch op de belangrijke rol die het installatiebedrijf speelt. “Correct inregelen is essentieel voor een goede werking van het luchtbehandelingssysteem. Vooral voor de ventilatie is dit van belang. Stel dat er acht ventilatietoestellen in serie staan. Traditioneel worden bij de plaatsing de kleppen volledig opengezet. De eerste toestellen zullen teveel verse lucht geven, de laatste te weinig. Op basis van de metingen maar ook van de ervaringen van de eindgebruikers moet de installateur de installatie finetunen. Hetzelfde geldt trouwens voor de verwarming en de koeling. Inregelen is een absolute voorwaarde om de energie-efficiënte en de prestaties van de installatie te behalen.”

_____________________ www.climacon.be _____________________ www.azlokeren.be

techcare

warm water. Het koudwaterbuffervat is aangesloten op de luchtgroepen en ventiloconvectoren en zorgt voor een verlaging van de binnentemperatuur. Alle warmtepompen uit de ENERGY Line van Climaveneta worden in de fabriek voorgevuld met antivriesolie en koudemiddel R410A en onder reële omstandigheden getest. Het gamma is beschikbaar in verschillende vermogens van 35 tot 1.200 kW verwarmingsvermogen en er zijn aangepaste versies mogelijk, zoals een Low Noise en een Super Low Noise voor het geval de buitenunit in een dichtbevolkte omgeving wordt geplaatst. De werking van een lucht/water warmtepomp, waarbij gratis beschikbare energie uit de buitenlucht wordt gehaald en overgebracht op een vloeistof om die energie te hergebruiken voor verwarming, is ondertussen genoegzaam bekend. Een sterke troef van de Climaveneta lucht/water warmtepomp is de mogelijkheid om ook bij extreem koude buitentemperaturen probleemloos aan de verwarmingsvraag te voldoen. Toen wij AZ Lokeren bezochten, wees de thermometer -12°C aan, terwijl de lucht/water warmtepomp nog niet eens zijn volledige capaciteit moest aanspreken om de volledige nieuwbouw te verwarmen. “Dit is ook te wijten aan de bouwkundige eigenschappen van de nieuwbouw”, aldus Alex Van Eetvelde, technisch diensthoofd van AZ Lokeren. “Betere isolatie, dubbel raam, minder koudebruggen, de ideale omstandigheden

techcare

‘Uniek’ uitgebalanceerd nursingtehuis

Voortaan groepeert ‘UNIE-K’ 3 zorgvoorzieningen voor personen met een beperking van de provincie West-Vlaanderen: De Waaiberg in Gits, ‘t Venster in Izegem en Ons Erf in Brugge. De voorbije 10 jaar nam de capaciteit van deze instellingen met zo’n 20 procent toe. Onder meer in ‘Ons Erf’ werd een belangrijk (ver)bouwproject gerealiseerd. Er was, enerzijds, de verbouwing van het administratieve gebouw en, anderzijds, de nieuwbouw in 2 fases van een verblijfeenheid voor 60 residenten: vervangingsnieuwbouw voor 40 personen plus 20 nieuwe, bijkomende erkenningen. In het kader van de verbouwing van het administratief gebouw werden de kantoren, de cafetaria voor het personeel en het sanitaire blok geherstructureerd en heringericht. De grootkeuken werd ingericht conform de HACCP-normen. Op de toegevoegde verdieping werden kantoren en vergaderruimtes ondergebracht.

Naar 200 residenten De werken verliepen in 2 fases. Fase 1 – nieuwbouw voor 30 bedden – werden eind 2009 beëindigd. De werken van de 2e fase, voor 30 extra bedden, werden in 2010 opgestart - ongeveer gelijk met deze voor de verbouwing van het administratieve gebouw - en begin 2012 beëindigd. Dit brengt de totale capaciteit van het Brugse dienstverleningscentrum op 200 residenten. Leo De Smet, algemeen directeur UNIE-K: “Er rezen onder meer vragen rond de brandveiligheid van niet-mobiele bewoners die niet op een gelijkvloerse verdieping waren gehuisvest en het gebruik van een aantal gemeenschappelijke kamers voor 4 tot 6 personen. De Vlaamse overheid stuurt aan op een afzonderlijke kamer met basis sanitair voor elke resident. Vooraf hadden we ook gesteld dat dit project de laatste uitbreiding zou zijn, ook met het oog op de belasting van de woonomgeving.” Gelijkvloerse uitbouw schuift horizontaal over vijver Het nieuwbouwproject dienstencentrum werd ingeplant tussen de publieke weg en de bestaande vijver, dit op het domein waar de volledige zorgsite zich situeert. Architecturaal ontwikkelt en schuift het gebouw zich horizontaal op het terrein en over de vijver die zorgt voor de afwatering van het regenwater op het volledige domein. De bakstenen architectuur is niet opvallend, wel

landschappelijk geïntegreerd op de site. De verticale raamopeningen – op een stramien ingebracht in deze langse gevels – versterken de proporties van deze gevels. Ir.arch. Gino Debruyne: “Vermits de bestaande paviljoenen vooral achteraan de site liggen, was het uitgangpunt de nieuwbouw meer naar de straatzijde te projecteren en zo meer te betrekken op de publieke ruimte, meer bepaald de aanpalende Chartreuseweg.” De nieuwbouw heeft een totale oppervlakte van om en bij de 4.000 m². Zes leefgroepen De nieuwbouw voorziet in de huisvesting van zes leefgroepen met telkens 10 personen. Het betreft vrij heterogene leefgroepen naar zorgzwaarte, rekening houdend met het feit dat bepaalde bewoners met de jaren meer zorgbehoevend kunnen worden. Een binnencorridor, een brede binnenstraat,

geeft toegang tot deze leefgroepen. Aan de andere zijde van deze corridor zijn de gemeenschappelijke functies geënt zoals de utilities, de snoezelruimte en de kine-zaal. De kamers van de bewoners hebben een netto-oppervlakte van 21,25 m² en zijn uitgerust met een natte cel, voorzien van een toilet en een wastafel, en rolstoeltoegankelijk. De badkamers zijn ruim voorzien per leefgroep en voldoende gedimensioneerd voor een vlotte circulatie en verzorging met een tillift. Ze worden mechanisch verlucht (systeem D), benevens de mogelijkheid van natuurlijke verluchting, na veelvuldig gebruik van de badkamer. Ze zijn tevens rechtstreeks aangesloten op de leefkamer, zodat verzorging en toezicht vlot kunnen georganiseerd worden. Kleinschalig en huiselijk Gino Debruyne: “De schikking van de kamers rond open of gesloten patio’s individualiseert

de leefgroep. Op die manier wordt kleinschaligheid en huiselijkheid betracht. Elke leefgroep heeft haar eigen kader en buitenruimte, zoals een eigen voordeur vanuit de binnenstraat of naar de publieke weg. De realisatie van de 1e fase leidde tot een aantal bijsturingen in het ontwerp van de 2e fase. Zo werd in de leefruimte van elke woonentiteit een afzonderlijk, ruim beglaasd, lokaal voorzien, waarin de begeleider administratief werk kan verrichten en tegelijkertijd toezicht houden op de residenten in de leefruimte.” Voor de binnencorridor werd gekozen voor een zachte, limoenkleurige rubberen vloer. De afwerking bestaat uit een houten afselia beplanking in de binnentuinen, en lambrizeringen aan de binnenmuren, met het oog op stootvastheid, gezien de aanwezigheid van rolstoelgebruikers. Het gebouw werd sober aangekleed. Er werd in ruime mate gebruik gemaakt van zichtbeton, onder meer in de

techcare

Project

ecent nam ‘UNIE-K’ in Brugge een nieuwe verblijfeenheid voor 60 personen met een verstandelijke beperking in gebruik. Gezien de uitgestrekte, gelijkvloerse uitbouw dienden budgettaire keuzes gemaakt te worden. Naaste het installeren van plafondliften stond energiezuinigheid bovenaan het prioriteitenlijstje. De provincie West-Vlaanderen – één van de partners – profileert dit project als modelvoorbeeld voor andere zorginstellingen.

gangen waar bewust geen verlaagde plafonds werden voorzien. Voor de bekleding van de plafonds in de kamers en badkamers werd voorzien in akoestische tegelplafonds. Duurzaam energetisch concept De constante bezetting, de hoge gevraagde temperatuur en de grote consumptie van sanitair warm water maken van een verzorgingstehuis een zeer energie-intensieve instelling. Aan de basis van het energetische concept ligt een luchtdichte stevig geïsoleerde bouwschil –K-peil 30-, aangevuld met geavanceerde, hernieuwbare energiebronnen. Tevens werd voorzien in vloerverwarming en -koeling in combinatie met een aardgekoppelde warmtepomp, warmterecuperatie op de gecontroleerde ventilatie, zonnepanelen voor sanitair warm water en HR-ketels voor de resterende warmtevraag voor radiatoren en luchtgroepen. Aanvullende duurzame technieken zijn energie-efficiënte verlichting, hergebruik van regenwater en centraal energiebeheer. Lode Deklerck, verantwoordelijke infrastructuur UNIE-K: “Voor dit gebouw is de keuze voor vloerverwarming en -koeling in combinatie met een aardge-

koppelde warmtepomp een kostenefficiënte oplossing. In de zomermaanden kan er praktisch zonder energieverbruik gekoeld worden. Enkele circulatiepompen koelen het gebouw op een zo goed als passieve wijze. Er werd ook een gebouwenbeheer systeem geïmplementeerd, o.m. met het oog op het sturen van de verwarming.” Kwaliteit in uitvoering: een probleem Leo De Smet: “Niettegenstaande de toenemende trend om kamers met uitgebreide individuele, sanitaire voorzieningen te creëren, zijn wij uitgegaan van de reële zorgnoden van onze cliënten. Elke kamer is derhalve uitgerust met een wastafel en een toilet. Relatief weinig residenten zijn in staat om zelfstandig te douchen. Een douche installeren in de nieuwe kamers leek ons niet verantwoord.” Volgens ir.architect Gino Debruyne blijft het streven naar kwaliteit in de uitvoering het voornaamste aandachtspunt, ook bij zorgprojecten. “De crisis in de bouwsector en de cascade aan onderaannemers stelt vaak tal van praktische problemen wat de correcte uitvoering van de werken betreft,

hoe volledig en gedetailleerd de lastenboeken ook zijn. De prijsdruk om opdrachten binnen te halen heeft nefaste gevolgen voor de kwaliteit. Misschien kan een systeem zoals dat in Duitsland wordt gehanteerd – waarbij de aanbieder, wiens voorstel het dichtst bij de gemiddelde offerteprijs aanleunt, het project binnenhaalt – deze problemen deels verhelpen.” _______________________ www.uniek.org

Leo De Smet, algemeen directeur UNIE-K, Lode Deklerck, verantwoordelijke infrastructuur UNIE-K, en ir.arch. Gino Debruyne

Projectfiche Algemeen • Bouwheer: vzw UNIE-K,Brugge • Hoofdaannemer: nv Depret, Zeebrugge • Architectenbureau: Gino Debruyne & Architecten,Brugge • Ingenieursbureau: Studiebureau Boydens, Loppem • Veiligheidscoördinatie: Archiline, Brugge • Aanleg omgeving: Vandeputte Silvère, Deerlijk

techcare

Nieuwbouw • Oppervlakte: 4000 m² • E-peil: E-66 • Aantal bewoners: 60 • Bouwtermijn: 3 jaar (in 2 fasen) • Kostprijs project: (all in) 10 miljoen €

maart_Opmaak 1 13/02/2013 11:48 Pagina 1

Temperatuur- en vochtwaarden meten en opslaan met testo Saveris.

째C

%RH

www.testo.be/farma

PROJECT

et de private care room of the future of de gepersonaliseerde rusthuiskamer van de toekomst breit PRoF een vervolg aan de ontwikkeling van innovatieve woon- en zorgconcepten. Met dit protoype wil PRoF aantonen dat een zorgkamer er best huiselijk en gezellig kan uitzien. Maar laat u niet misleiden, achter de gezellige aankleding schuilen ingenieuze ingrepen en technologieĂŤn die de verzorging van de zorgbehoevende bewoner vergemakkelijken. In 2010 introduceerde PRoF de patient room of the future of ziekenhuiskamer van de toekomst. Een jaar later volgde de personalized residence of the future, een concept voor leeftijdbestendig wonen. Vorig jaar stond dan de private care room of the future in de belangstelling. Stuwende kracht achter de prototypes is PRoF, een consortium en denktank van ruim zestig gebruikers, onderwijsen kennisinstellingen, ICT-bedrijven, fabrikanten en beroepsorganisaties. Die denktank zoekt telkens een oplossing voor de invulling

techcare

PROF 3.0: Private care Room of the Future

van een aan zorg of leeftijd gerelateerde behoefte. Op maatschappelijk en sociaal vlak zorgen de veroudering van de bevolking, de toename van het aantal zorgbehoevende ouderen, hoogbejaarden en alleenstaande senioren voor heel wat nieuwe behoeften. Neem daarbij de onvoldoende groei van de zorgverlening, het tekort aan woon(zorg) centra, het bestand vol onaangepaste woningen, de kortere opnameduur in de verzorgingsinstellingen, de beperkte financiĂŤle middelen van de overheid, en het is duidelijk dat het de hoogste tijd is voor de ontwikke-

ling van op korte termijn toepasbare en integreerbare oplossingen. Woon- en zorgoplossingen waarbij de klemtoon telkens op andere accenten komt te liggen. Door de exponentiele toename van het aantal ouderen ontstaat er immers een sterk gediversifieerde groep, waarin sommigen tot op late leeftijd zelfstandig kunnen wonen en anderen al snel aangewezen zijn op weinig tot heel veel ondersteuning. Heterogene woonoplossingen en zorg op maat zullen de stelregel worden, en daar is het open innovatieplatform zich maar al te zeer van bewust.

In de rusthuiskamer van de toekomst wordt de klinische sfeer van een ziekenhuiskamer gebannen. Comfort, huiselijkheid, veiligheid, privacy en esthetische oplossingen voor hulpmiddelen primeren.

De kracht van synergie Een belangrijke troef van PRoF is het multidisciplinaire onderzoek en de samenwerking van bedrijven uit totaal uiteenlopende sectoren. Via een traject van behoefteanalyse, brainstorming, sleutelwoorden, samenwerking en synergie tussen fabrikanten worden nieuwe concepten, technologieĂŤn, diensten

gen het onderhoudscomfort. Specifieke aanpassingen voor de doelgroep vallen niet op. Zo verdwijnt de tillift na gebruik in een kast. In een handomdraai wordt de woonkamer via een opklapbaar bed getransformeerd tot slaapkamer en vice versa. Een uitgekiend ventilatiesysteem voorkomt dat er een vervelende rusthuisgeur binnendringt. Complementair sleutelde PRoF aan specifieke hulpmiddelen, bijvoorbeeld voor de toenemende groep dementerenden. In plaats van de dementerende bewoner voortdurend van alles te verbieden, werd een codeersysteem ontwikkeld dat bijna op een onopvallende manier aangeeft wat wel en niet kan. Zo is in de vloer een detectiesysteem ingebouwd dat de zones waar de dementerende niet mag komen, automatisch afsluit. Tal van elementen uit de zorgkamer voor de toekomst zijn perfect toepasbaar in een woning of appartement. Het concept van de private care room of the future wordt voortdurend bijgestuurd. Aanvullend wil PRoF themadagen rond architectuur en zorg, diensten en zorg, technologie en zorg organiseren. _________________ www.prof-projects.com Redactie: Colette Demil & Staf Bellens

Themadag - Evolutie van de technieken voor de zorg Op woensdag 29 mei van 9 tot 16 uur organiseert PRoF de themadag “Evolutie van de Technieken voor de Zorg”. Aanvullend loopt een beurs met infostanden. Deelnemers kunnen tevens de Patient Room of the future, de Personalized Residence of the Future en de Private Care Room of the future bezoeken. Locatie themadag 29 mei 2013 Boone N.V. Nijverheidstraat 14 8970 Poperinge Meer info over het programma: www.prof-projects.com jan.van.hecke@prof-projects.com

De verlichting is een belangrijk (sfeer)element in de rusthuisof zorgkamer van de toekomst. De badkamer wordt niet meer in de inkomzone ondergebracht, maar wel tegen de buitenschil waardoor er natuurlijk licht binnenvalt. Door de 25 m² grote ruimte anders in te delen en door te opteren voor ruimtebesparende oplossingen zoals een opklapbaar bed, slagen de architecten erin meer natuurlijk licht, ruimtelijkheid en openheid te introduceren.

techcare

en prototypes ontwikkeld die een antwoord bieden op concrete noden. De interactie tussen architectuur, diensten en technologie resulteert telkens in een project op maat. Als architectenbureaus maken Boeckx Architecture & Engineering en BURO II & ARCHI+I deel uit van het onderzoeksplatform. Met de private care room of the future reikt PRoF een concept aan dat ouderen meer autonomie, privacy en woonkwaliteit kan bieden. In de rusthuiskamer van de toekomst staan comfort, huiselijkheid, veiligheid en privacy centraal, terwijl de uitrusting en technische hulpmiddelen de verzorging moeten vergemakkelijken. De architecten namen een beschikbare oppervlakte van 25 tot 28 m² als uitgangspunt, maar gooiden de indeling van de klassieke rusthuiskamer overboord, waardoor ze meer natuurlijk licht, ruimte, openheid en uitzicht konden integreren. Door de badkamer tegen de buitenschil te plaatsen, valt er natuurlijk licht binnen en oogt de sanitaire plek ruimer en aangenamer. Het bed staat op een rechte aslijn tegenover het grote raam zodat de bewoner op een comfortabele manier naar buiten kan kijken. Dankzij de gezellige keuken-, eet- en zithoek, haard, televisie en sfeerverlichting primeert de woonsfeer. Naadloze wanden vloerafwerkingen verho-

Functionele en flexibele domotica voor elke serviceflat

REPORTAGE

ind vorig jaar werd op de site van het woonzorgcentrum Evarist Carpentier in Kuurne de tweede fase van het Bonaerde-project voltooid. Het betreft de nieuwbouw van 11 serviceflats die kaderen binnen het concept zelfstandig wonen. Qbus installeerde er haar busbekabelingssysteem dat per serviceflat, op maat van het individu, kan geprogrammeerd en gestuurd worden, ook vanop afstand.

techcare

Naar een ontwerp van het Kortrijkse bureau Cnockaert Architecture omvat het zorgproject Bonaerde II de nieuwbouw van 11 serviceflats en een conciërgeflat, naast de eerste uitbreiding van het wzc Evarist Carpentier, die destijds de benaming ‘Bonaerde I’ meekreeg. Qua architecturale stijl sluit Bonaerde II perfect aan bij fase 1, maar het project is kleinschaliger en kadert binnen het concept zelfstandig wonen. Het zorgprofiel van de bewoners is divers: er zijn zowel vrij jonge senioren met een beperking als bewoners met een hoge leeftijd die zowel fysiek als mentaal nog in goede gezondheid verkeren. Qua inrichting en materialenkeuze van de nieuwbouw zijn er duidelijke verschillen met Bonaerde I: afzonderlijke terrassen, een andere gevelsteen, meer gebruik van hout in de afwerking…

Vanuit zorgprofiel per bewoner De serviceflats werden uitgerust met zorg(domotica) vanuit de visie dat elke woonunit op maat van de bewoner moet kunnen ingesteld en aangepast worden. Philip Minnaert, algemeen directeur van het wzc E. Carpentier: “Bedoeling was een domoticasysteem te installeren dat per serviceflat, op maat van

het individu, kan geprogrammeerd en gestuurd worden, ook vanop afstand. We zochten een systeem met heel wat functionaliteiten die we ook optimaal willen benutten. Het spreekt voor zich dat een dergelijk systeem niet bedoeld is voor acute zorgverlening.” Prijsgunstig en bedrijfszeker De keuze viel op de domotica-oplossing van Qbus uit Erpe-Mere, een bedrijf dat hard- en software ontwikkelt die de elektrische installaties in gebouwen intelligent maakt. Inmiddels zijn er op de Belgische markt meer dan 200 Qbus installateurs actief en zo’n 5.000 Qbus systemen operationeel. In het gebouwbeheersysteem van Qbus kunnen alle technieken - van verlichting, rolluiksturing, ventilatie, energie beheer, video- en parlofonie, tot zelflerende woonomgevingen - naadloos worden geïntegreerd via een 2-draadse bus zonder polariteit en zonder beperking inzake topologie – lus, boom of ster. De communicatie tussen deze technieken wordt aangestuurd door een krachtige centrale controller met USB en Ethernet. Dirk Jaspaert, sales Qbus: “Gezien het een nieuwbouw project betreft, was een busbekabelingssysteem de aangewezen oplossing. Een dergelijk sys-

teem is niet enkel prijsgunstiger maar ook – zeker in relatief grote gebouwen zoals het Bonaerde II project – bedrijfszekerder. Wireless applicaties zijn in dit domotica-verhaal niet aan de orde. Wel is er uiteraard wireless internet beschikbaar, bijvoorbeeld voor het on line bestellen van medicatie.” Zelfstandig en veilig gevoel Met de onmiddellijke nabijheid van het wzc E. Carpentier, waar ook de bewoners van de serviceflats in Bonaerde II terecht kunnen voor verpleging, en - indien ze dat wensen – voor de maaltijdservice, biedt het Qbus domotica-systeem vooral comfort en veiligheid. “Het geeft de bewoners een zelfstandig gevoel, en tegelijkertijd een gevoel van veiligheid. De basis installatie van het systeem is identiek in alle serviceflats. Zo zijn de posities van de schakelaars en de lichtpunten overal identiek, maar kan de bediening telkens verschillend zijn in functie van de noden en de mogelijkheden van de bewoner. Sommige bewoners hebben een vrij goede fysieke en mentale paraatheid en zijn in staat om de beschikbare functies te benutten. Andere zijn meer zorgbehoevend en bv. meer gebaat met twee toetsen op het touch screen om

Eenvoud, functionaliteit en flexibiliteit Na de installatie en oplevering van het domotica-systeem werden op elke serviceflat aanpassingen op maat van de bewoner(s) gedaan. “De eenvoudigste gebruiksoptie voor de bewoners is de combinatie van de schakelaarsfunctie en het touch screen als videofoon. Het Qbus systeem laat toe om snel en eenvoudig aanpassingen te realiseren. Zo kan een eenvoudige bedieningsknop voor verlichting in de badkamer vervangen worden door een knop die zowel temperatuursmeting, lichtbediening als bewegingsmelding mogelijk maakt, zonder dat daarvoor extra bekabeling moet worden getrokken”, aldus Stefan Loosvelt, zaakvoerder van het installateursbedrijf Estelco uit Kuurne. Intelligent elektrisch verdeelbord Stefan Loosvelt van Estelco had een goede ervaring met het installeren van een Qbus installatie in een residentieel project. “Maar dit project in Kuurne was mijn eerste realisatie in een zorgomgeving. De directie wou een systeem dat makkelijk visualiseerbaar en aanpasbaar was. Er werden per serviceflat telkens vijf kabels gelegd zodat individuele aanpassingen op maat van de bewoner, in functie van de vereiste zorggraad, vlot kunnen gebeuren.” Naast het centrale intelligente elektrisch verdeelbord – dat alle functies via de bus met mekaar verbindt -, is er in elke

serviceflat een afzonderlijk zekeringsbord met een eigen beveiliging. “Momenteel is dit nog geen wettelijke verplichting maar we anticiperen hiermee op een mogelijke verstrenging van de reglementering in de toekomst waarbij bv. elke woonunit over een afzonderlijke teller zou moeten beschikken”, aldus Loosvelt. Aanwezige technologie maximaal integreren Cretecs, het Expertisecentrum zorgtechnologie binnen de Katholieke Hogeschool Brugge Oostende, wordt gevraagd om de specifieke behoeften van de bewoners verder in kaart te brengen. Op basis van de resultaten van deze bevraging worden er bewonersprofielen opgemaakt die de programmatie van het domoticasysteem verder moeten optimaliseren. Algemeen directeur Minnaert volgt momenteel een opleiding om het gebruik en de kennis van het domoticasysteem volledig te beheersen. Als enige persoon binnen de zorginstelling heeft hij toegang tot het systeem om eventuele individuele aanpassingen te doen. “We zijn tevreden met het geïnstalleerde systeem maar willen de beschikbare functionaliteiten optimaal benutten en de aanwezige technologie maximaal integreren“, aldus Minnaert. Preventieve zorg Op protocolniveau gooit Qbus zijn systeem volledig open. Een Franse onderneming ontwikkelde op basis van het open protocol van Qbus een applicatie voor woonzorgcentra. Hiermee kunnen in elke kamer alle moge-

lijke parameters gemeten en gemonitord worden. “In dit project zijn in elke badkamer bewegingsdetectoren geïnstalleerd die de verlichting automatisch doet branden indien de bewoner de ruimte betreedt. Dezelfde detector gaat ook na of er in een bepaalde tijdspanne effectief gebruik gemaakt is van de faciliteiten. Dit biedt enerzijds het voordeel dat de bewoners meer privacy hebben – er moet niet nodeloos aangeklopt worden om te zien of alles in orde is –, en anderzijds kan de personeelsbezetting efficiënter worden georganiseerd. Via het oproepsysteem kan de bewoner laten weten dat er een probleem is, of eventueel met een andere woonunit communiceren. Een bezoeker die aanbelt wordt op hetzelfde touch screen gevisualiseerd. Zelfs het slaapritme van de bewoners kan gemeten worden: de loggings wijzen het aantal uren slaap uit of het tijdstip waarop iemand wakker wordt. In het kader van preventieve zorg zijn dit zeer nuttige tools”, aldus Jaspaert. _________________________www.qbus.be

techcare

de basisfuncties in hun leefruimte – verlichting, tv, kookfornuis… - uit te zetten.”

techcare

Dementievriendelijk bouwen Het gebouw op de juiste maat

Voor een goed begrip Om deze juiste maat te vinden, is een goed begrip van dementie noodzakelijk. We lichten een en ander toe bij de bespreking van de concrete maatregelen, maar in essentie staat het verlies van cognitieve mogelijkheden voorop. De verwerking van informatie verloopt trager, het opslaan van nieuwe informatie en het ophalen van oude informatie faalt steeds vaker, de planning van gedrag wordt moeilijker en men verliest zich in complexe handelingen. Daarnaast kunnen ook problemen met gedragscontrole ontstaan. Zich handhaven in zijn materiële en sociale omgeving vereist een voortdurende alertheid. Dit levert spanning op die mensen met dementie moeilijker kwijt kunnen. Bovendien daalt ook de stresstolerantiedrempel. Is deze overschreden, dan ontstaat zogenaamd onaangepast gedrag. Gedrag dat voor de persoon zelf en zijn omgeving moeilijk te hanteren is en extra spanning toevoegt. Het zelfwaardegevoel daalt, omdat men ervaart zijn situatie niet de baas te kunnen. Het creëren van een dementievriendelijke omgeving heeft daarom net onder meer tot doel te vermijden dat de spanning oploopt. Dit gebeurt zowel via het gebouw als de inrichting ervan. In dit artikel focussen we op wat kan

op niveau van het gebouw, in een volgend nummer gaan we in op hoe de inrichting kan bijdragen tot de juiste maat. Overzichtelijk Een dementievriendelijke omgeving is een overzichtelijke omgeving. Door de geheugenproblemen slaagt iemand met dementie er niet meer in een mentale kaart van de omgeving op te bouwen. Dit leidt tot desoriëntatiegevoelens en gevoelens van onveiligheid, die bijdragen tot de onrust. Een antwoord hierop is de zichtlijnen zoveel mogelijk open houden opdat de bewoner visueel contact kan houden met de belangrijkste functies of plaatsen in zijn woonomgeving. Het betreft hier ook de relatie tussen de persoonlijke kamer en de gemeenschappelijke ruimtes. Kunnen mensen bij het verlaten van de private kamer zien of minstens aanvoelen waar ze de gemeenschap kunnen vinden, dan vinden ze meteen ook de zo belangrijke geborgenheid waarbinnen ze zich autonoom kunnen bewegen en autonomie ervaren. Daarmee raken we aan het andere belangrijke principe van bewegingsvrijheid, een fundamenteel element in het terugdringen van het institutionele karakter van het woonzorgcentrum.

Zichtlijnen open houden De zichtlijnen open houden impliceert dat open leefruimtes te verkiezen zijn boven gesloten ruimtes én dat deze zichtbaar zijn vanuit de gangen (zoals in het WZC Sint-Anna in Veurne, afbeelding 1). Naarmate de groep bewoners groter wordt, wordt dit echter moeilijker verzoenbaar met de noodzakelijke prikkelbeheersing. Teveel stimuli, uitgaande van bewoners, zorgverleners en bezoekers, tasten de overzichtelijkheid, en dus de begrijpbaarheid van de omgeving aan. De omgeving wordt dan ook sneller belastend omdat men met het moeilijker verwerken van prikkels ook de filters verliest om de juiste informatie uit de omgeving te halen die men nodig heeft om de situatie te begrijpen. Ook de irrelevante prikkels dragen bijgevolg bij tot de omgevingsdruk. Overzicht impliceert tevens het vermijden van een complexe gangenstructuur. Dit brengt immers teveel belastende beslispunten met zich mee. Onder meer om die reden heeft de rondgang aan overtuigingskracht ingeboet. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, bemoeilijkt dit het vinden van de betekenisvolle plaatsen. Slotsom: korte, rechte gangen die rechtstreeks toegang geven tot de gemeenschappelijke verblijfsruimtes, zijn aangewezen. Herkenbare functie voor elke ruimte Van belang bij deze gemeenschappelijke ruimtes is dat ze een duidelijk herkenbare functie hebben. Polyvalente ruimtes zijn uit den boze, net zoals het creëren van meer-

< Wooneenheid voor personen met dementie in Sint-Anna in Veurne (foto: Patrick Dewickere)

dere ruimtes met dezelfde functie. Uiteraard heeft dit veel met inrichting te maken. Ook bij het uittekenen van het grondplan dient goed gekeken te worden naar de inrichtbaarheid van de ruimte. Daarbij is het beste uitgangspunt een klassieke woonkamer, waarbij keuken, eetplaats en salon in elkaars verlengde liggen. Daarnaast kan, zeker naarmate de groep groter is, best voorzien worden in enkele kleinere zithoeken waar mensen zich wat kunnen terug trekken zonder het contact (visueel, auditief en zelfs olfactorisch) met de gemeenschappelijke ruimte te verliezen. Met bovenstaande aandachtspunten wordt duidelijk dat het wenselijk is dat een woonzone een afgebakend geheel vormt. Hoewel het lijkt op een open deur intrappen, is het vanzelfsprekend dat verkeer door de woonzone - dat bestemd is voor andere woonzones of dienstruimten - geweerd wordt. Gangen en liften liggen dus buiten de woonzone. Licht, lucht en beweging Er is een stevige wetenschappelijke basis voor het belang van voldoende licht. Vooreerst hebben ouderen voor het dagelijks functioneren twee maal zoveel licht nodig als jongeren en tot zesmaal zo veel bij lezen of taken waarbij fijne handmotoriek ingezet wordt. Voldoende licht is dus een belangrijke voorwaarde voor het functioneren en de leesbaarheid van de omgeving. Bovendien is er een positieve invloed op de stemming en - via de betere regulatie van de melatoninespiegel - op het slaap-waakpatroon dat bij personen met dementie vaak gestoord is. Uiteraard kan men dit licht opdoen in de buitenruimte. Het zelfstandig gebruik daarvan is echter niet meer zo vanzelfsprekend. Onder

meer daarom wordt in de dementieliteratuur steevast gepleit voor directe toegang tot de buitenruimte vanuit de woonkamer. Er dient dus minstens een voldoende groot balkon te worden voorzien aan de woonkamer. Een tuin verdient uiteraard de voorkeur, gezien ook de belangrijke extra kansen tot beweging. Daarom worden personen met dementie bij voorkeur op de benedenverdieping gehuisvest. Geen muurhoge ramen Het spreekt voor zich dat het voorzien van voldoende natuurlijk daglicht voorafgaat aan investering in bijkomend kunstlicht, gezien het belang van de fluctuatie in kleur en intensiteit van het licht doorheen de dag. Grote ramen, lichtkoepels, verandaâ&#x20AC;&#x2122;s en wintertuinen zijn dan ook vanzelfsprekende elementen in de bouw van het woonzorgcentrum. Wel dient opgelet met muurhoge ramen. Het maakt de structuur van de ruimte onduidelijker en op de verdiepingen kan angst voor vallen ontstaan. Brede vensterbanken op zit-

hoogte verdienen de voorkeur. Zij verhogen de inrichtbaarheid en bieden zitplaats aan bezoekers zonder dat extra meubilair moet geplaatst worden. Het belang van de ruimte rondom het raam wordt overigens sterk onderschat. Onderzoek wijst namelijk uit er zich de meeste sociale interacties voordoen dat op de grenszone tussen binnen en buiten, een belangrijk element in behoud van zelfwaardegevoel. Daarmee zetten we de stap naar de inrichting van de ruimte, het thema van het artikel in het volgend nummer van TechCare.

Patrick Verhaest is Projectmedewerker van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, en Mede-auteur van: Stroobants, E. & Verhaest, P. (2012). Architectonica. Een thuis voor mensen met dementie.

Wintertuin in Huis Perrekes in Geel (foto: Patrick Dewickere)

techcare

DOSSIER

ementievriendelijk bouwen heeft veel te maken met het vinden van de juiste maat. Een dementievriendelijk gebouw komt immers optimaal tegemoet aan de afnemende competentie van de persoon met dementie in het omgaan met de eisen die de omgeving stelt, maar blijft hem wel aanspreken op de nog aanwezige competenties. De omgeving wordt meer hanteerbaar, maar blijft kansen bieden tot zinvol leven.

Nieuwbouw Rust- en Verzorgingstehuis Dilhome

REPORTAGE

entilatie van RENSON® zorgt voor gezonde lucht: Het Rust- en Verzorgingstehuis Dilhome in Dilbeek is fors uitgebreid – van 25 naar 90 bedden. Daarvoor bouwde men een nieuw gebouw, dat met de achtertuin grenst aan het bestaande rusthuis. Bij deze nieuwbouw moesten niet alleen energiebesparende maatregelen genomen worden, maar ook voorzieningen, die ervoor zorgen dat het comfort gegarandeerd wordt. Speciale aandacht ging daarbij uitgaan naar de kwaliteit van de binnenlucht, en uiteindelijk ook naar de temperatuur in de kamers en andere ruimtes.

techcare

Het voormalige RVT Dilhome met 25 bedden lag aan de Appelmanslaan, in het centrum van Dilbeek. Door de vergrijzing van de bevolking was er echter ook in Dilbeek een stijgende vraag naar woonvoorzieningen voor bejaarden. Daarom besliste de directie om zijn rusten verzorgingstehuis fors uit te breiden. De huidige directeur nam het RVT meer dan 20 jaar geleden over. Toen had het slechts 5 kamers. In de jaren 90 werd het toenmalige gebouw uitgebreid tot 25 kamers en nu zijn er dat 90.

Er werd gekozen voor een nieuwbouw in de Baron de Vironlaan, die met de achtertuin grenst aan het bestaande rusthuis. Zo ontstond niet alleen een nieuw gebouw, maar werd ook gezorgd voor een ruime tuin. Bovendien kunnen de bejaarde bewoners door de ligging in het centrum vlot in de maatschappij blijven bewegen. De senioren kunnen gemakkelijk de bus nemen of bijvoorbeeld naar de wekelijkse markt gaan. De tijd dat bewoners tussen de muren van het

rusthuis bleven is immers definitief voorbij. Ze zijn vandaag veel mobieler en meer op hun vrijheid gesteld. Als een bejaard familielid naar het rusthuis gaat, hopen we allemaal dat hij of zij nog vele jaren van die oude dag mag genieten. We rekenen daarbij steeds op de goede zorgen van een behandelende arts of van het verplegend personeel. Een comfortabele oude dag, … het hangt niet alleen af van die goede zorgen. Ook het gebouw waarin je verblijft en het binnenklimaat zijn van cruciaal belang, voor klein en groot, voor jong en oud. Bij renovatie of nieuwbouw moeten dan ook niet alleen energiebesparende maatregelen genomen worden, maar ook voorzieningen, die het comfort verbeteren. De kamers moeten aangepast worden aan het aantal patiënten. Bovendien is het ook belangrijk om de kamers regelmatig te reinigen, om steeds een adequate verlichting te voorzien, om goede isolatie en isolerend hoogren-

dementsglas te gebruiken, maar ook om te zorgen voor de toevoer van verse lucht, de afvoer van vervuilde lucht en een aangename temperatuur. Architect Exoot uit Brussel heeft die opdracht bij RVT Dilhome duidelijk in gedachten gehouden bij het ontwerp van zijn plannen. In de nieuwbouw zijn ruime kamers ondergebracht, met een oppervlakte tussen 20 en 35 m². Alle kamers hebben een aangepaste infrastructuur voor de opvang van valide, semivalide, invalide en dementerende bewoners. Ze zijn allemaal vlot toegankelijk voor rolstoelgebruikers en zijn ook voorzien van alle comfort en alle moderne voorzieningen zoals internet. Daarnaast is er ook voldoende ruimte voor ontspanning, met een animatiezaal, een tv-hoek, een cafetaria en een restaurant, waar alle maaltijden ter plaatse worden klaargemaakt. Er zijn ook ruime terrassen, waardoor de bewoners op zonnige dagen in de buitenlucht kunnen genieten van het mooie weer.

In het RVT Dilhome koos architect Exoot voor de Screenvent® Mistral AK. Deze oplossing garandeert immers de continue toevoer van verse lucht. Het gaat om een zeer esthetische oplossing die bovenop het raam, achter het buitenste metselwerk, wordt gemonteerd en daardoor van buitenaf onzichtbaar is. Door deze integratie wordt het raamoppervlak niet verminderd: er kan steeds voldoende natuurlijk licht naar binnen en men behoudt het zicht naar buiten. Het systeem omvat

een thermisch onderbroken rooster met een zelfregelende klep. Deze klep reageert automatisch op drukverschillen en windsterkte, en kan niet door de gebruiker beïnvloed worden. Binnen zie je alleen een aluminium binnenprofiel, waarmee de gebruiker de luchtstroom manueel kan regelen. In open stand wordt die luchtstroom steeds naar boven geleid om tocht te vermijden. Dit rooster bestaat in verschillende modellen, waardoor het mogelijk is het systeem aan te passen op raamprofielbreedtes. Het gebruik van akoestisch vulmateriaal verhoogt bovendien het akoestisch comfort. Aangename temperaturen Naast de goede luchtkwaliteit speelt ook de temperatuur een belangrijke rol. In zorgcentra wordt vaak gezorgd voor veel vensters. Daglicht heeft immers een positieve invloed op het comfort van een bejaarde. Bovendien is het voor een patiënt belangrijk om steeds dat contact met de omgeving te behouden. In rusthuizen en revalidatiecentra genieten de mensen van het zicht op de tuin of het

oogcontact met voorbijgangers op straat. Door die vensters kan het op warme dagen behoorlijk heet worden in de kamers, wat het comfort van de patiënt natuurlijk niet bevordert. Een beperking van de zonne-instraling overdag door een efficiënte buitenzonwering moet die oververhitting tegengaan. Door de keuze van deze Screenvent® Mistral AK slaan architect en bouwheer twee vliegen in één klap. De Screenvent® Mistral AK omvat naast het zelfregelende ventilatierooster ook een windvast zonweringdoek. Dankzij een ingenieus geleidingssysteem met rits blijft het doek windvast en strak in elke positie. Door de gerichte keuze van de doeken wordt de lichtinval in de ruimte perfect geregeld. De zon komt niet aan aanraking met het glasoppervlak en wordt dus waar nodig buiten gehouden. Daardoor wordt oververhitting vermeden en wordt de verkleuring van het interieur tegengegaan. ______________________ www.dilhome.be _______________________ www.renson.be

techcare

Gezonde Lucht De lucht in dergelijke zorgcentra bevat vaak schimmels, bacteriën en virussen die meestal veroorzaakt en verplaatst worden door slechte ventilatie en oververhitting. CO² stapelt zich op door te weinig verluchting in kamers en gangen en leidt tot allerlei klachten bij patiënten, personeel en bezoekers. Daardoor wordt de binnenlucht verontreinigd. Net daarom is het zo belangrijk om regelmatig en correct te ventileren. Even de ramen openen is onvoldoende. Een gecontroleerde basisventilatie is de enige efficiënte manier.

Hôpital Sainte Elisabeth in Namen

techcare

REPORTAGE

pecialist in bescherming tegen blikseminslag en elektrische storingen GDK - uit Isnes, bij Namen breidde vorig jaar zijn activiteiten uit met een eigen studie- en expertisebureau tegen blikseminslag, genaamd ‘LPS-Experts’.

Sinds de oprichting in 1984 is GDK – afkorting voor de naam van de oprichter, Gerard Dekoninck – uitgegroeid tot een stevige KMO. De roots van dit familiebedrijf liggen in de elektrische beveiliging, maar de verdere doorgroei van de activiteiten heeft inmiddels geleid tot een uitgebreid aanbod dat ook beveiliging tegen blikseminslag en elektrische storingen, en de studie en plaatsing van fotovoltaïsche installaties, omvat. Gerard Dekoninck, bestuurder van GDK, verduidelijkt: “We investeren voortdurend in onderzoek en ontwikkeling om maximaal aan de behoeften van onze klanten te kunnen tegemoet komen. Om het even of het om aardingsmateriaal of om systemen ter beveiliging tegen blikseminslag gaat. We willen hen continu bedrijfszekere en normconforme kwaliteitsproducten kunnen aanbieden.” Sinds een tweetal jaar beschikt GDK over een eigen stu-

Bliksembeveiliging, een kwestie van risicomanagement die- en expertisebureau tegen blikseminslag, genaamd ‘LPS-Experts’ ‘Specialist’ Het studie- en expertisebureau van GDK stelt zijn expertise op het vlak van blikseminslag ter beschikking van particulieren, ondernemingen en studiebureaus. LPS-Experts maakt deel uit van het Belgisch Electrotechnisch Comité (BEC) en beantwoordt aan het door het BEC vooropgestelde criterium ‘Specialist’. Het studie- en expertisebureau uit Isnes – met filiaal in Berchem - tekende al voor meer dan 60 studies in zeer uiteenlopende domeinen: ziekenhuiswereld, industrie, farmaceutische industrie, waterzuivering. Projecten situeren zich niet enkel in het binnenland, maar ook in het buitenland: onder meer in Algerije en Jordanië. Jacques Dekoninck, bestuurder en verantwoordelijke studies LPS-Experts: “Wij werken in onderaanneming voor gereputeerde studiebureaus en bedrijven en stellen al onze expertise, knowhow en ervaring ten dienste van onze klanten. We beschikken

over zeer gespecialiseerde medewerkers met ruime kennis van de normen NBN EN 62305, VDE, IEC, BS en NFC. De rapportering kan in drie talen gebeuren: het Nederlands, het Frans en het Engels, naargelang de wens van de klant.” Tot het klantenbestand van LPS-Experts behoren onder meer Akzo Nobel, farmaceutische bedrijven zoals Baxter en GSK, maar ook het Bordet ziekenhuis in Brussel, het Centre Hospitalier in Dinant en het Hôpital Sainte Elisabeth in Namen. ‘Gevoelige’ industrieën “Een optimale bescherming begint met een studie van de locatie om het reële gevaar op blikseminslag en de noodzaak om al dan niet specifieke bescherming aan te brengen te onderzoeken”, aldus Jacques Dekoninck. “Via LPS-Experts kunnen bijvoorbeeld industriële bedrijven een dergelijke studie bestellen, dit zowel in België als in het buitenland. Alle industriële sectoren worden potentieel blootgesteld aan blikseminslag. Dit risico is vooral van belang voor de zogenoemde ‘gevoelige’

Normalisering en wettelijke voorschriften Voor bepaalde industrieën en/of bepaalde gebouwen is het zich tegen bliksem beschermen wettelijk verplicht. Jacques Dekoninck verduidelijkt: “In deze materie zijn er tal van normen en wettelijke voorschriften. Onze deskundigen zijn hiermee vertrouwd en weten hoe zij de klant kunnen begeleiden om zich conform deze voorschriften te schikken. Het gaat onder meer om de internationale norm IEC-62305 die in november 2006 van kracht werd, en de Belgische norm NBN EN 62305 die sinds 1/2/2009 geldt. Het concept van bliksembeveiliging is inmiddels grondig gewijzigd en is meer aan de huidige realiteit aangepast. Deze nieuwe norm wordt gehanteerd op basis van de beoordeling en het beheer van het risico om, zo nodig, te bepalen welke beschermingsmaatregelen moeten genomen worden. Dit zowel binnen

(overspanningsbeveiliging, equipotentiaalverbindingen, magnetisch scherm, …) als buiten (bliksemafleider) gebouwen. “ Hoge gebouwen Naast deze Belgische norm zijn er onder meer de Seveso-richtlijnen voor de industriële sites met een risico op chemische ongevallen, het KB van 26 maart 2003 betreffende het welzijn van de werknemers die door explosieve atmosferen gevaar kunnen lopen, het Vlaams decreet over de milieu audit (DMA – Decretale Milieu Audit), het KB van 19 december 1997 tot wijziging van het KB van 7 juli 1994 dat de normen vastlegt inzake de voorkoming van brand en explosie, waaraan nieuwe gebouwen moeten voldoen - met onder meer een bijlage over hoge gebouwen. En recent werd Bijlage 4/1 van het Koninklijk Besluit van 12 juli 2012, met betrekking tot de verplichting om hoge gebouwen te beveiligen tegen bliksem, van kracht. Punt 6.5.5: “Bliksembeveiliging: de gebouwen worden uitgerust met een beveiligingsinstallatie tegen bliksem gekozen op basis van een evaluatie van het risico.” Een dergelijke risico-evaluatie wordt slechts omschreven in de norm NBN EN 62305-2. Zelfs indien hij het niet vermeldt, refereert dit wetsartikel onrechtstreeks aan de verplichting om onze

nieuwe norm NBN EN 62305 voor hoge gebouwen toe te passen. Brede expertise De uitgebreide dienstverlening van LPS-Experts is in de eerste plaats gebaseerd op de parate kennis van al deze complexe normeringen en wettelijke voorschriften. Jacques Dekoninck verduidelijkt: “Dit vertaalt zich in de praktijk onder meer in een aantal diensten naar onze klanten toe. Op de eerste plaats het uitvoeren van volledige en gedetailleerde analyses van het bliksemrisico, die nauwkeurig aansluiten op de NBN EN 623052 norm - beoordeling van de risico’s. Ook het opstellen van waarschijnlijkheidsramingen van de risico’s en besluiten inzake het al dan niet noodzakelijk zijn van interne beveiliging van de installaties, behoort tot onze dienstverlening. Een volgende stap is het opmaken van technische dossiers met een beschrijving van de keuze van de methodes en van de veiligheidsmaatregelen die nodig zijn - zoals een bestek. Daarna volgen het becijferen van wat deze maatregelen zouden kosten, en het opmaken van uitvoeringsplannen, begeleid door technische fiches, inspectie & controle van installaties en opleidingen.” ____________________ www.lps-experts.be

Optimale bescherming De schade die bliksem rechtstreeks of onrechtstreeks veroorzaakt, houdt een gevaar in voor de veiligheid van goederen, mensen en milieu. Verwondingen, brand, ontploffing, vernieling van uitrusting, chemische dampen en het uitvallen van interne netwerken kunnen mogelijke gevolgen zijn. Een optimale beveiliging tegen bliksem beperkt deze risico’s tot een minimum, beschermt zowel personeel, materiaal, installaties als milieu, en vermijdt extra kosten voor buitensporige beveiliging. De eerste stap is dus een studie van de site in kwestie, om het werkelijke bliksemrisico te beoordelen en om de beste beveiliging te bepalen, zowel technisch als economisch. techcare

industrieën, zoals chemie en petrochemie, farmaceutische industrie, luchtvaart, cosmetica, voeding, militaire industrie, en alle sites die onderworpen zijn aan de Seveso-richtlijnen. Maar hetzelfde risico geldt eveneens voor gebouwen van meer dan 20 meter hoog, telecommunicatie en beschermde gebouwen.”

Aqua-Claro geeft waterbehandeling IT-dimensie

techcare

Aqua-Claro is al jarenlang een naam in de Belgische waterbehandelingswereld. De onderneming steunt in deze branche op ruim 28 jaar expertise en vertegenwoordigde tot voor kort de waterontharders en filtersystemen van het prestigieuze wereldmerk General Electric in België. Het bedrijf telde ook een hele rist internationale klanten. In de zomer van vorig jaar nam Johan Panny het bedrijf over van stichter Eddy Vierbergen. Dat betekende ook het einde van de vertegenwoordiging van General Electric. Daarop besliste Aqua-Claro om volop in te zetten op eigen innovaties.

Bediening op afstand “In de loop der jaren raakte de Belgische waterbehandelingsmarkt vrij verzadigd,” stipt verkoops- en exportdirecteur Dirk Paesmans aan. “Aangezien onze ambitie veel verder reikt dan de spreekwoordelijke dertiende aanbieder in het dozijn te zijn, hebben we ons helemaal gefocust op de ontwikkeling van een spraakmakende innovatie.” Het nieuwe waterbehandelingstoestel van Aqua-Claro springt er op verschillende vlak-

ken bovenuit. Zo valt het apparaat ten eerste al op omwille van de door Aqua-Claro zelfontwikkelde behuizing, wat resulteert in een aantrekkelijk nieuw design. Ten tweede is ook de techniek binnenin het toestel erg vernieuwend. Dirk Paesmans legt er de finesses van uit. “Enkele jaren geleden kwam het toestel van General Electric als beste uit een test van Test-Aankoop. De belangrijkste parameters daarvoor waren het minieme wateren zoutverbruik en de erg interessante prijs. Wij vonden het van cruciaal belang om op die vlakken nog beter te scoren. Daarom is het toestel nu uitgerust met een vernuftig beheersysteem, dat toelaat om de waterverzachter zo zuinig en efficiënt mogelijk te laten werken. In het toestel worden voortdurend gegevens opgeslagen over alle mogelijke parameters, waardoor het perfect kan voorspellen wanneer een spoeling (regeneratie) noodzakelijk is en op welk moment die reiniging het best kan worden uitgevoerd.” Mobiele applicatie De ruime ervaring in de IT-sector van zaakvoerder Johan Panny en andere medewer-

kers, leidden nog tot andere voordelen. Zo is het perfect mogelijk om ieder toestel op het netwerk te integreren, waardoor het probleemloos van op afstand kan worden geregeld. Op smartphones, tablets of andere mobiele dragers kan de gebruiker ten allen tijde alle mogelijke relevante informatie over de werking van de waterverzachter consulteren, en op basis daarvan bijvoorbeeld beslissen wanneer er opnieuw zout dient te worden aangekocht. “De gebruiker kan die informatie zelf opvragen, of beslissen om het beheer van zijn waterverzachter aan ons toe te vertrouwen. Zo kunnen ook wij via ‘remote control’ bepalen wanneer bepaalde handelingen vereist zijn en de gebruiker op de hoogte houden van de status van zijn toestel.” Deze oplossing laat de gebruiker bovendien toe probleemloos te anticiperen op potentiële uitdagingen. “Stel: iemand is met vakantie in het buitenland, maar thuis is een ware hittegolf aan de gang. Bij warm weer vormen leidingen zonder watercirculatie de ideale biotoop voor bacteriën zoals legionella. Daarom is het ook geen toeval dat vooral mensen uit warme landen absoluut doordrongen zijn van de noodzaak van zuiver en kwalitatief water. Om de gezondheid van het leidingcircuit te waarborgen, kan de gebruiker dan via zijn mobiele applicatie het systeem een spoelbeurt laten ondergaan.” Met deze innovatie wil Aqua-Claro niet al-

leen de Belgische markt bewerken, maar zich ook in heel Europa nadrukkelijk profileren. Nieuwe marktstrategie Aqua-Claro richtte zich vroeger vooral op de particuliere markt, maar verandert nu het geweer van schouder. “Dankzij deze innovaties voelen wij ons veel beter gewapend om ons te ontpoppen tot een uiterst betrouwbare partner voor de professionele markt. Onze oplossingen hebben alles in zich om voor groothandels tot een erg lucratieve productgroep met interessante marges uit te groeien. Bovendien kunnen wij de verkoop ondersteunen met een perfecte service naar de eindgebruiker.” Naast oplossingen voor waterontharding (kalkvrij maken van leidingwater) en zuiver drinkwater door omgekeerde osmose, heeft Aqua-Claro nog verschillende ijzers in het vuur: • Ontijzering van putwater en recuperatie van regenwater (eliminatie van mangaan, tannine en andere onzuiverheden); • Desinfectie van water door middel van UV-behandeling (bacterievrij maken van water) • Drinkwatersystemen (toestellen voor omgekeerde osmose voor optimaal drinkwater; waterfonteinen voor bedrijfs- en privégebruik); • Studie, engineering van elke waterproblematiek; • Wateranalyse.

Duplexsysteem voor ziekenhuizen Bij grootverbruikers, zoals ziekenhuizen, kan ervoor worden geopteerd een waterverzachter in duplex-opstelling te laten installeren. Dit laat toe om de klok rond een hoog debiet te leveren. De dimensionering van deze toestellen garandeert een permanente werking: op het moment dat het ene toestel een spoeling ondergaat, blijft het andere probleemloos doorwerken. Met andere woorden: dankzij deze opvallende vernieuwingen en gebruik makend van de ‘domotica van de tweede generatie’, gaat Aqua-Claro er prat op de waterverzachter van de toekomst te kunnen aanbieden. Oplossingen voor osmosewater Heel wat ziekenhuizen bieden hun patiënten bij de vraag naar natuurlijk mineraalwater, flessenwater aan. De economische en ecologische kost van die aanpak is evenwel aanzienlijk. Transport naar en van de groothandel, plastic verpakkingen, leeggoed: het betekent telkens opnieuw een forse aderlating voor onze economie en het milieu. Gelukkig bestaat er een kostenefficiënt en kwalitatief alternatief. Aqua-Claro biedt via ‘reverse osmosis’ (omgekeerde osmose) oplossingen om leidingwater te behandelen tot perfect drinkbaar, smaakvol mineraalwater. Hierbij worden alle schadelijke stoffen efficiënt uit het water gefilterd. Daardoor hoeft mineraalwater nooit

meer op het boodschappenlijstje te staan, maar staat het permanent ter beschikking van de klant. Aqua-Claro vraagt ervoor op te letten om het leidingwater van de drinkwatermaatschappij zomaar als drinkwater te gebruiken. “De belangrijkste maatschappijen gaan er prat op dat het leidingwater van de allerbeste kwaliteit is, maar voor onze gezondheid is het van cruciaal belang dat water echt licht verteerbaar is, zodat het heel vlot het menselijk gestel kan reinigen. Hoe zuiverder het water, hoe beter het ons lichaam kan reinigen. In een ziekenhuisomgeving zijn de meeste watergebruikers erg kwetsbaar, zodat een bijkomende zuivering door osmose daar absoluut aangewezen is”, aldus Johan Panny. Voor kristalhelder drinkwater pakt AquaClaro daarom uit met Pur-Eau®. “Deze oplossing omvat een gesofisticeerd filtersysteem, gebaseerd op het principe van omgekeerde osmose met een hyperfiltratie-effect. Dit systeem is ontstaan in de laboratoria van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie Nasa. Via dit systeem verdwijnen alle pesticiden, nitraten, nitrieten en andere kleine restanten die het lichaam op termijn blijft opstapelen uit het water. Het systeem wordt automatisch gevoed door aansluiting op het waterleidingnet, waardoor iedere gebruiker voortdurend beschikt over zuiver drinkwater. De eenvoudig bedienbare tapkraan verzekert een hygiënisch gebruik.” ___________________ www.aquaclaro.com

techcare

REPORTAGE

e investering in een hoogwaardige grootkeuken is voor een ziekenhuis een aanzienlijke kost, waarvan het duurzaamheidsgehalte almaar belangrijker wordt. Eén van de zaken die kan helpen om de diverse toestellen en leidingen zo lang mogelijk in optimale conditie te houden, is waterbehandeling. De oplossingen van Aqua-Claro kunnen het ziekenhuismanagement van heel wat kopzorgen ontlasten en toelaten de ecologische voetafdruk bovendien gevoelig te beperken.

“Beschikbaar zijn van energie is geen evidentie meer”

REPORTAGE

abrikanten van stroomaggregaten krijgen steeds meer vragen over noodgroepen. Niet enkel bij productiebedrijven groeit de ongerustheid over het al dan niet beschikbaar zijn van voldoende elektriciteit tijdens de wintermaanden. ”Ook ziekenhuizen en woonzorgcentra nemen uiteraard alle mogelijke voorzorgen. Er wordt op een breder niveau over de beschikbaarheid van energie nagedacht”, aldus Marleen De Vogel van SDMO.

techcare

Sinds 2003 is SDMO rechtstreeks op de Belgische markt actief vanuit haar filiaal in Schoten. Het bedrijf maakt deel uit van de Kohler-groep – een Amerikaanse producent van noodstroomaggregaten die wereldwijd actief is. “Ook op de Nederlandse markt zijn we actief, zij het via partners, omdat deze markt een stuk groter is. SDMO heeft een zeer breed gamma aan oplossingen: aggregaten tot meer dan 3000 kVA, en dit voor de meest uiteenlopende markten. “Naast standaard noodgroepen, uit stock leverbaar, vormen installaties, specifiek gemaakt op maat van de klant, onze core business. Dit kan zowel een installatie op maat voor een ziekenhuis, een woonzorgcentrum, en een residentieel of openbaar gebouw zijn.

Ook datacenters zijn een groeiende markt, vooral in Nederland”, aldus Marleen De Vogel, Sales Administration & Marketing SDMO. Tot de recente realisaties behoren onder meer ziekenhuizen in Turnhout, Roeselare, Brussel en Antwerpen. “Een voor een omgevingen waar bedrijfszekerheid en continuïteit uiterst belangrijk zijn“, aldus Marleen De Vogel.

Zekerheid inbouwen De snel evoluerende elektriciteitsmarkt kan meerdere doelgroepen in de problemen brengen. Berichten als zouden twee van onze kerncentrales – omwille van eventuele scheuren in de reactoren - binnenkort definitief sluiten, zorgen uiteraard voor ongerustheid bij de publieke opinie. Christiaan Onsia, Sales Engineer SDMO: “Bedrijven en organisaties willen zekerheid inbouwen. Ziekenhuizen die over een datacenter beschikken, en bijvoorbeeld ook andere ziekenhuizen in de regio bedienen, willen zekerheid inbouwen. Zo werd voor de ziekenhuizen van de vzw Emmaus Groep – met campussen in Mechelen, Duffel en Malle - een noodstroomaggregaat van 275 kVA geïnstalleerd voor het datacenter van het ziekenhuis in Zoersel, dat tegelijkertijd ook de twee andere Emmaus-ziekenhuizen bedient. Tegenwoordig krijgen we ook vragen van KMO’s en dienstverlenende bedrijven in de zorgsfeer waar de werking van servers, computers, verlichting en dergelijke constant moet kunnen gegarandeerd blijven”, aldus De Vogel. “Het gaat dus niet langer enkel over productiebedrij-

ven en organisaties. Er wordt op een breder niveau over de beschikbaarheid van energie nagedacht. Ongeacht de grootte van de noodgroep zijn voor een optimale werking 3 elementen belangrijk: het juiste vermogen, een goede aansluiting op het elektriciteitsnet en een goede koeling.” Groep of net? Als leverancier van noodstroom aggregaten moet SDMO sowieso terugkoppelen naar de bestaande elektrische installatie bij de klant want een noodgroep moet geïntegreerd worden in de elektrische installatie. Onsia: “Onze eerste vragen zijn standaard: hoeveel vermogen heeft het bedrijf ongeveer nodig en wie heeft de elektrische installatie geplaatst? Bij het installeren zelf nemen wij het mechanische gedeelte voor onze rekening, het elektrische gedeelte verloopt via de installateur. Een noodgroep buiten installeren levert weinig of geen problemen op. Indien de installatie in een gebouw moet worden geplaatst, komen er uiteraard technieken bijvoorbeeld roosters voor verluchting en koeling - bij kijken.” SDMO heeft noodstroom

Testcontroles Wat met het onderhoud van noodstroomgroepen? Christiaan Onsia: “Ook indien een noodgroep niet heeft moeten functioneren, is het aangewezen – bij wijze van test - de installatie 1 of 2 maal per maand gedurende een uur te laten draaien. Jaarlijks dient er een onderhoud plaats te vinden, waarbij de filters vervangen worden en de olie ververst wordt. Bedrijven kunnen een servicekontrakt afsluiten voor een jaarlijks onderhoud en indien gewenst kan er ook een inspectiebezoek plaats vinden.” Expertise in zorgprojecten Inmiddels heeft SDMO een ruime expertise opgebouwd in onze zorgsector. Enkele projecten bij wijze van voorbeeld. Enkele jaren geleden werden de twee Turnhoutse ziekenhuizen gefuseerd tot één nieuw fusieziekenhuis, genaamd AZ Turnhout. In het kader van deze fusie-operatie leverde en installeerde SDMO een noodstroomaggregaat van 1400 kVA met netsynchronisatie, waarvoor zelfs een bijkomend, afzonderlijk – door SDMO ontworpen - gebouw diende te worden gerealiseerd. Later volgde nog een noodstroomaggregaat van 550 kVA met een Volvo TAD1641GE motor, een Leroy Somer LSA472S5 alternator en een Kerysbediening. ZNA Jan Palfijn in Merksem is een sterk uitgebouwd algemeen ziekenhuis. Hier leverde en installeerde SDMO een noodstroomaggregaat van 550 kVA, met een Volvo TAD1641GE motor, een Leroy Somer LSA472S5 alternator en een Telysbediening. Om de geluidsoverlast van deze open set te beperken, werd ook een demper van 40 dB voorzien. Iris-koepel Een opmerkelijk project is dat van de Iris Zuid ziekenhuizen (IZZ) in Brussel. IRIS is het koe-

pelorgaan van de Brusselse openbare ziekenhuizen. SDMO verzorgde de noodstroominstallatie voor 3 ziekenhuizen van de IZZ. Voor de site ‘Joseph Bracops’ betrof het een noodgroep van 440 kVA, met Volvo TAD1242GE motor en Leroy Somer LSA472VS3 alternator. Op de site ‘Molière Longchamps’ gaat het over een vermogen van 550 kVA, een Volvo TAD1641GE motor, en een Leroy Somer LSA472M7 alternator. Op de campus Etterbeek-Elsene tenslotte werd een noodgroep van 550 kVA geïnstalleerd, met een Volvo TAD1641GE motor, en een Leroy Somer LSA472M7 alternator. In afwachting van de realisatie van een nieuwbouwproject in het Heilig-Hart ziekenhuis van Roeselare werd vorig jaar in een tijdelijke oplossing voorzien: een SDMO noodstroomaggregaat van 1650 kVA met netsynchronisatie werd in een container ondergebracht. In een ziekenhuis dat dezelfde naam draagt, maar in Menen gesitueerd is, wordt binnen afzienbare tijd een SDMO noodstroomaggregaat van 1000 kVA, ter vervanging van een onvoldoende zwaar aggregaat, op het dak van het gebouw geïnstalleerd.

Jeroen Bosch ziekenhuis SDMO is ook bij onze noorderburen actief. In het Nederlandse ’s-Hertogenbosch werd het nieuwe Jeroen Bosch ziekenhuis in gebruik genomen. 3 oude vestigingen werden ondergebracht in een nieuw gebouw. Het voormalige Willem-Alexanderziekenhuis werd gerenoveerd en daaromheen werd een modern ziekenhuis gebouwd met ongeveer 750 bedden gebouwd. Het totale bouwvolume bedraagt 100.000 m². SDMO leverde en installeerde er drie stroomaggregaten van 1540 kVA, met onderlinge- en netsynchronisatie. _________________________ be.sdmo.com

Decreet brandveiligheid Een Vlaams decreet van 9 maart 2012 voorziet in specifieke brandveiligheidsnormen waaraan ouderenvoorzieningen en centra voor herstelverblijf moeten voldoen. Zo moeten toestellen die bij brand absoluut moeten blijven werken, gevoed worden door een of meerdere autonome bronnen. Zodra de normale spanning uitvalt, verzekeren deze autonome bronnen automatisch en binnen één minuut de werking van deze installaties. In dit kader plaatste SDMO noodgroepen bij diverse woonzorgcentra, onder meer in Parel der Kempen in Westerlo, De Notelaar in Olen, De Motten in Tongeren, Sint-Antonius in Sint-Pieters-Leeuw en Hingeheem in Asse. techcare

aggregaten beschikbaar tot 3000 kVA. “Indien noodzakelijk kunnen we – door parallelschakeling van meerdere aggregaten - nog voor extra vermogen zorgen. Als één van de weinige fabrikanten in de niche kan SDMO een dergelijke verscheidenheid aan vermogens aanbieden”, aldus Onsia.

dossier

e Katholieke Hogeschool Brugge Oostende (KHBO) stelt al jarenlang kennis en ervaring ten dienste van derden. Door de sterke nood aan informatie en ondersteuning vanuit het werkveld van de zorgsector ontstond binnen de hogeschool het expertisecentrum Cretecs. Vertrekkend vanuit de visie van de eindgebruiker toont Cretecs de mogelijkheden en opportuniteiten van technologie in de zorg aan. Enkel onafhankelijke informatie, ondersteuning en begeleiding leiden tot verantwoorde keuzes in zorgtechnologie.

techcare

Zorgtechnologie is een ruim begrip dat “zorg” en “technologie” samen brengt. Het betreft elke technologie die in de zorgsector – zowel intra- als extramuraal - inzetbaar is. Voorbeelden van toepassingen zijn legio: zorgoproepsystemen, personenalarmering (PAS), zorgregistratie systemen, dwaaldetectie- en preventie oplossingen, toegangscontrole, akoestische bewaking en detectie, zorgdomotica, camerabewaking, sensorentechnologie, telefonie, parlofonie en videofonie, en zorg op afstand, bijvoorbeeld via PC of beeldtelefoon. Cretecs ondersteunt de zorgsector bij de keuze en implementatie van deze zorgtechnologie via dienstverlening op maat van de klant. Dit kan gaan over een concrete, beknopte vraag, bijvoorbeeld van een architect: “hoe kan ik een flat inrichten met zorgtechnologie zodat een ouder wordend koppel er zo lang mogelijk zelfstandig kan blijven wonen?” Voor complexere vragen kan de klant terecht bij de LED zorgtechnologie – zie kaderstuk. Zo vindt een bouwheer die begeleiding zoekt bij de keuze en implementatie van zorgtechnologie in zijn nieuwe zorgcentrum, adekwate ondersteuning in het stappenplan van Cretecs.

Extra ‘oren en ogen’ Technologie heeft tot doel de levenskwaliteit, de zelfstandigheid en de veiligheid van

de zorgvrager te optimaliseren. Bovendien moet ze de zorgverlener ondersteunen bij het uitvoeren van zijn zorgtaken. “Technologische toepassingen zijn de extra ‘oren en ogen’ voor de zorgverlener ten aanzien van personen met een hoge zorgvraag. Denk aan personen met mobiliteitsproblemen, personen met een vorm van dementie, chronische patiënten… Oordeelkundig inzetten van technologie verhoogt de arbeidsefficiëntie bij de zorgverleners waardoor er meer tijd vrijkomt voor de echte belangrijke zorgtaken. Door de schaarste aan verzorgend personeel enerzijds en de toenemende zorgvraag anderzijds, zal technologie in de toekomst nog aan belang winnen”, aldus Joke Dessin, Coördinator van Cretecs. Zorgtechnologie in de praktijk In de praktijk stellen we vast dat behoeften, oplossingen en producten nog al te vaak vanuit een technisch standpunt worden bekeken. De keuze, implementatie en ontwikkeling van nieuwe zorgtechnologie dient te gebeuren vanuit de praktijk. Hierbij kan technologie eventueel als middel tot het vinden van een oplossing worden beschouwd. Een valdetector bijvoorbeeld dient om een val te detecteren, maar er bestaan ook oplossingen waarbij - met het voeren van een doorgedreven valpreventiebeleid - het risico op vallen

drastisch kan worden verminderd. Er wordt met andere woorden nog te weinig rekening gehouden met de werkelijke behoeften van de eindgebruikers. Dit gaat zowel over de zorgvrager, de zorgverlener als de technici die dagelijks met de technologie moeten omgaan. Enkele typische voorbeelden: de ‘overkill’ aan functies in domoticasystemen, ingewikkelde bedieningsknoppen, kleine pictogrammen, en moeilijk te lezen (of ontbrekende) handleidingen… - waar vooral ouderen problemen mee hebben. Nood aan standaardisatie Daarbij komt nog dat, vooral in residentiële zorgsettings, het beheer van de installaties complex wordt. “Het koppelen van alle afzonderlijke technische systemen tot één werkend geheel blijft de grootste uitdaging en loopt niet altijd van een leien dakje. Eén van de oorzaken van de soms moeizame integratie van systemen is het gebrek aan standaardisatie. Technologieaanbieders werken vaak met ‘gesloten’ protocollen die de integratie en interoperabiliteit tussen de systemen onderling moeilijk maken. Dit maakt het geheel weinig flexibel en aanpasbaar en zorgt ervoor dat men - bij een eventuele uitbreiding - vast zit aan één (reeds gekozen) technologieaanbieder. Idealiter zou de zorgsector zelf een eenduidig standpunt moeten

Expertisecentrum zorgtechnologie: een lichtbaken voor de sector formuleren om de technologieaanbieders een aantal normen en standaarden op te leggen”, aldus Bart Degryse, projectadviseur bij Cretecs. Kosten versus baten De zorgsector is vaak onvoldoende vertrouwd met de spelers op de markt en het aanbod aan technologische mogelijkheden. Het bos door de bomen zien is niet evident, de technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. “Daarbij komt nog dat investeren in innovatieve zorgtechnologie vaak een dure aangelegenheid is die bovenop de algemene uitgaven van het gehele bouwproces komt. De overheid voorziet (nog) geen compensatie voor de gemaakte meerkost. Evenmin heeft men altijd een duidelijk zicht op de kosten en de baten van de gemaakte investering. Het effect van de gemaakte meerkost

op de zorgprocessen of de algemene tevredenheid van de eindgebruikers is niet altijd zwart op wit aan te tonen. Evaluatieonderzoeken van uitgevoerde en bestaande projecten zouden daar alvast klaarheid kunnen in brengen, zodat toekomstige bouwheren van zorgcomplexen kunnen leren van de ervaringen van anderen. Cretecs maakt zich sterk elk project - na realisatie en ingebruikname - grondig te evalueren en te documenteren”, aldus Joke Dessin. Stappenplan Cretecs ontwikkelde een stappenplan om opstartende projecten in de zorgsector te begeleiden. In een eerste stap wordt een globale visie, betreffende de doelstellingen die men met technologie wil bereiken, uitgestippeld. In deze fase stelt men vragen als: hoe staat men tegenover de bewegingsvrijheid

van mensen met dwaalgedrag? Kiest men voor open of gesloten afdelingen? Kiest men voor kleinschalige woonvormen of eerder voor grotere wooneenheden? Hoe kan de privacy van de bewoners maximaal worden gerespecteerd? enz… Het is belangrijk de medewerkers reeds tijdens deze beginfase bij het project te betrekken. Dit kan door de oprichting van een werkgroep bestaande uit o.m. directie, verzorgend personeel, (nacht) verpleegkundigen, gerontologie, sociale dienst, vertegenwoordiging van de bewoners en onderhoudstechnici. Door hen actief te betrekken bij het gehele proces wordt ook het draagvlak voor het aanvaarden van de technologische innovaties binnen de zorgorganisatie breder. Functioneel programma van eisen In een tweede stap wordt er gefocust op de

techcare

LED zorgtechnologie Sinds januari 2013 is in de KHBO de LED Zorgtechnologie van start gegaan. Zowel zorgprofessionals, zorgvragers, gebruikersorganisaties, bouwprofessionals, technologieaanbieders - met of zonder ervaring in de zorgsector -, als kenniscentra, onderwijscentra en beleidsmensen, kunnen er terecht met hun vragen rond zorgprojecten. LED’s zijn Laagdrempelige Expertise- en Dienstverleningscentra waarin hogescholen hun praktische kennis rond een bepaald thema aanbieden. Samen met haar reeds bestaande Expertisecentrum Cretecs biedt KHBO kennis en expertise betreffende het thema zorgtechnologie aan. Deze LED is een, gratis en vrijblijvend, aanspreekpunt voor het bekomen van algemene informatie over het huidige aanbod en de toekomstige evoluties inzake zorgtechnologie. Er wordt ook geadviseerd bij de keuze en implementatie van zorgtechnologie, en – indien nodig - doorverwezen naar andere kennis en expertise binnen KHBO, of het ruime, externe netwerk.

functionaliteiten die men echt wil realiseren. “Er wordt een functioneel programma van eisen (fPvE) opgemaakt dat als vertrekpunt dient voor het project.Hier spitst men zich toe op de functies zelf (bv. uit bed alarmering) zonder reeds naar technische oplossingen te zoeken (bv. bewegingsmelder). Deze fase wordt uitgewerkt in nauw overleg met de werkgroep. Om te vermijden dat men zich teveel laat leiden door de technologische oplossingen worden technologieaanbieders niet toegelaten. Tijdens deze fase laat men zich bij voorkeur bijstaan door een onafhankelijk adviesorgaan dat wijst op de mogelijkheden, valkuilen en risico’s”, aldus Bart Degryse. Systeemkeuze en uitwerking Eenmaal men tot een duidelijk fPvE is gekomen kan dit worden vertaald in een lastenboek dat aan technologieaanbieders kan worden voorgelegd. In deze derde stap wordt het fPvE verder technisch uitgewerkt

en kiest de bouwheer uiteindelijk de technische oplossingen die hij wenst te kiezen. Bij de uiteindelijke keuze moet men altijd nagaan of er niet teveel van de uiteindelijke doelstelling werd afgeweken. Voor complexe installaties is een systeemintegrator aangewezen. Hij zorgt ervoor dat alle systemen tot één werkend geheel worden gekoppeld. Het aantal systeemintegratoren met ervaring in zorggerelateerde projecten in Vlaanderen is beperkt. Zoals reeds aangegeven werken ze meestal met eigen ontwikkelde systemen of producten, waarbij het niet altijd mogelijk is producten of systemen buiten het voorgestelde gamma te integreren. Daar liggen alvast nieuwe uitdagingen en opportuniteiten voor dit marktsegment.

“Voldoende nazorg, in de vorm van opleiding en blijvende ondersteuning, is van cruciaal belang, wil men dat de technologie efficiënt wordt gebruikt én aanvaard. Naast de zorgmedewerkers moeten uiteraard ook de bewoners leren omgaan met de toegepaste technologie, ook al lijkt het gebruik in eerste instantie eenvoudig. Het is tevens belangrijk dat het gebruik van de functies van tijd tot tijd wordt geëvalueerd en - waar nodig - aangepast of uitgebreid. Men doet er goed aan REFRIGERATION de zorgmedewerkers geregeld een ‘opfrisVENTILATION cursus’ aan te HEAT bieden. Ook de opleiding van PUMPS tijdelijke werkkrachten, zoals interims en staTHERMIC SOLAR gestudenten, mag niet worden uit het oog verloren. Deze laatste stap wordt in de praktijk vaak verwaarloosd”, besluit Joke Dessin.

Climatechno

Evaluatie Last but not least is er de vierde stap. Een vaak gehoorde klacht is dat de ‘eindgebruikers’ na het opleveren van de installatie/systemen wat aan hun lot worden overgelaten.

• BRAB

Met dank aan het Cretecs Expertisecentrum B Y C O O L- & COMFORT Zorgtechnologie KHBO

HVACR

10 & 1

HVACR

techcare

HVACR

040

HVACR

NEWS

Niko Hydro komt tegemoet aan wit-zwart trend Met zijn spuitwaterdicht schakelmateriaal ‘Niko Hydro’ nu ook in wit en zwart, komt Niko tegemoet aan de trend van witte en zwarte gevels. Dankzij het sobere, subtiele design integreren schakelaars en stopcontacten zich harmonieus in hun omgeving. De toon-op-toon oplossing doet de buiteninstallatie tegen de achtergrond verdwijnen en leidt de aandacht af van de elektrische functie. Met het witte of zwarte inbouwkader kan de Niko Hydro reeks ook ingewerkt worden in metselwerk en panelen. Net als de grijze Niko Hydro zijn de witte en zwarte varianten veerkrachtig en zo goed als onbreekbaar. Bovendien barsten ze niet bij belasting en zijn ze geschikt voor vochtige omgevingen - IP-55 waterdicht. Niko lanceert ook een USB-lader voor montage in een inbouwdoos waarmee alle toestellen die via USB opladen, snel en op hetzelfde oplaadpunt kunnen geladen worden. Deze wordt afgewerkt met een afdekplaat uit de Niko Pure, Niko Intense en Niko Original reeks, passend bij de rest van het schakelmateriaal.

ThyssenKrupp Encasa introduceert StairWalker

11 OCTOBER 2013

Met de StairWalker lanceert ThyssenKrupp Encasa een drempelverlagende technologie. De lift ondersteunt mensen die zich onzeker voelen op een trap in de rug en onder de armen. Daardoor kunnen ze veilig een trap open aflopen en blijven ze in beweging. De StairWalker is in een later stadium eenvoudig om te bouwen tot een traplift. Ze is geschikt voor mensen met een lengte tussen de 1,50 en 1,90 meter en kan een lichaamsgewicht tot 146 kilogram ondersteunen. Het frame biedt bij het trappenlopen naar boven ondersteuning in de rug en ondersteunt de armen bij het aflopen van de trap. Met een afstandsbediening kan de gebruiker het apparaat naar boven of beneden halen. Het looptempo kan naar wens worden aangepast. De StairWalker is voorzien van ledlampen waardoor hij ook bij slecht verlichte trappen of ’s nachts veilige ondersteuning biedt. In geparkeerde positie kan de gebruiker de steunbeugel wegdraaien, zodat de trap toegankelijk blijft. ThyssenKrupp Encasa kreeg in Nederland een GIO Award – een erkenning voor Goed Industrieel Ontwerp - voor de StairWalker.

B A N T H A L L E U V Ewww.niko.be N •

www.tk-encasa.be

HVACR

10&11

Climatechno OKTOBER BY COOL&COMFORT

10 & 11 OC TOB ER 2013

BRABANTHAL

• BRABANTHAL LEUVEN •

LEUVEN

organisatie: FCOmedia T +32 (0)56 77 13 10 in samenwerking met de beroepsfederaties:

wpac

2013 www.climatechno.be wpp warmtepomp platform

ventibel ventibel

techcare

REFRIGERATION VENTILATION HEAT PUMPS THERMIC SOLAR

041

NEWS

AAF wint CLEAN! 2013 award met NELIOR FiltrationTechnology Vijf maanden na de lancering heeft de NELIOR Filtration Technology van AAF de CLEAN! 2013 award van het Duitse Fraunhofer IPA instituut gewonnen, tijdens de Reinraum Lounge cleanroom beurs in Karlsruhe. Uit dertien inschrijvingen werden drie technologieën genomineerd. De award werd overhandigd aan Johan Langius, COO voor AAF Europe & Middle East. Volgens de jury heeft AAF met het NELIOR filtratiemedium voor HEPA en ULPA filters een innovatieve stap gezet in de toekomst van cleanrooms. De filtratieprestaties, zoals gedefinieerd in de EN1822:2009 standaard, worden verbeterd door de verplaatsing van de MPPS (Most Penetrating Particle Size) in het gebied van deeltjes < 0,1 µm, als gevolg van de specifieke mediumeigenschappen. Bijzondere eigenschappen van de nieuwe luchtfilters zijn de hoge mechanische sterkte, en het gehalveerde energieverbruik bij nominale luchtstroom in vergelijking met traditionele HEPA filters.” Voor klanten die sterk afhankelijk zijn van gecontroleerde omstandigheden voor luchtzuiverheid, zoals in de farmaceutische en micro-electronische industrie, biedt het een goede oplossing. De juiste ingrediënten zijn aanwezig om de Total Cost of Ownership te verlagen en tegelijkertijd filtratieprestaties op een zeer hoog niveau te houden. www.nelior.nl

Cura-B: kloof tussen ondernemers en zorgsector verkleinen

Nieuw prekader van Deceuninck bant warmteverlies Om warmteverlies rond raam- en deuraansluitingen te vermijden, ontwikkelde Deceuninck een nieuw prekader. Dit afwerkingsprofiel helpt een luchtdichte aansluiting tussen muur en kaderwerk te realiseren. De EPB-wetgeving stelt steeds strengere eisen aan bouwknopen zoals raamaansluitingen. Door luchtdicht te (ver)bouwen, kan men warmteverliezen een halt toeroepen en het E-peil met 10 tot 12 punten doen zakken. Het prekader is een profiel, opgebouwd uit isolerend pvc-schuim waarbij enkele delen van een extra laag voorzien zijn voor functionele doeleinden. Het profiel kan op de rug van het raamkader worden geklikt en garandeert een luchtdichte plaatsing van raamaansluitingen. Pre- en raamkader zijn eenvoudig te assembleren omdat er al een dichting tussen prekader en raamkader is voorzien. Het prekader heeft een standaardlengte van 6 meter, is geschikt voor isolatiediktes tot 160 mm en voor diverse bouwmethodes, is schimmelvrij, vochtbestendig en 100% recycleerbaar. www.deceuninck.be

techcare

Onlangs werd in het kader van het Cura-B project – dat kadert in het Europese Interreg IV programma - een resonantietafel verlichting georganiseerd. Het Cura-B project wil de kloof tussen ondernemers en de zorgsector verkleinen, en de noden van de zorg en het aanbod beter op mekaar afstemmen, met het oog op een vlottere ‘vermarkting’. Ook Nederland, Frankrijk en het UK nemen deel aan dit project. Voor ons land zijn 2 West-Vlaamse kennisinstellingen en publiekrechtelijke instellingen betrokken in het Cura –B project. Het project verloopt in drie fases. Na de afronding van fase 1 – de inventarisatie van het zorglandschap – en fase 2 – de actoren bij elkaar brengen – loopt nu fase 3. Met alle betrokken actoren (zorgsector, bedrijven en kennisinstellingen) kijken hoe technologische oplossingen beter vermarkt kunnen worden in de zorgsector. Aan de hand van twee pilot cases die uitgewerkt worden rond telecare – een platform voor niet-medische dienstverlening - en rond well being – healing environment - wordt nagedacht over werkbare businessmodellen in de zorgsector. In het kader van deze laatste pilot case wordt momenteel de invloed van verlichting op personen met dementie in de residentiële zorg onderzocht.

www.cura-b.eu

Select & Go Lucht, we worden er door omringd, we hebben het nodig om te leven, om te kunnen functioneren. Een goede luchtkwaliteit in werken leefruimtes is dus onontbeerlijk. Al vele wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat blootstelling aan vervuilde binnenlucht negatieve gevolgen heeft voor de gezondheid en de prestaties. Maar er zijn twee aspecten. Enerzijds is er de luchtkwaliteit zelf, maar anderzijds is er ook nog de kwaliteit van luchtverplaatsingen met betrekking tot de klimatisatie in de werken leefruimtes. Via de Select & Go laat Grada u kennis maken met de Air Outlet Systems. Niet alleen heeft Grada een selectie gemaakt, maar ook de manier waarop er voor een toepassing het juiste systeem kan worden bepaald, is vereenvoudigd en op die manier ook sneller. Grada stelt de meest voorkomende installatieplaatsen en uitblaaspatronen voor. Vraag via de website uw Select & Go brochure aan.

HAROL: nieuw zonnescherm met superstrak design Eén van de paradepaardjes waarmee HAROL mee uitpakt is het nieuwe zonnescherm BX270. Met zijn strakke vormgeving en beschikbaarheid in alle ral- en structuurlakken met verschillende glansgraad, zorgt hij voor een harmonieus gevelbeeld. De troeven van BX260 werden behouden, maar de aanblik van de volledig gesloten kast verandert: er is een nieuwe zijconsole in aluminium gietwerk, een inox geborsteld logo en een strakke lijn van de voorlijst met geïntegreerde waterafvoer. Dankzij zijn slanke vorm springt de kast amper 15 cm uit de muur. En via de brede muurconsoles is het op praktisch iedere achtergrond monteerbaar. Verder zorgt het gesloten cassettesysteem dat het doek volledig beschermd is tegen regen of wind. Ook het SC900 opbouwscreen, een discrete zonwering, is een voorbeeld van die strakke trend. De aluminium kast met thermische onderbrekingen is lakbaar in alle beschikbare RAL-kleuren en winddicht met joints afgedicht. Dit opbouwscreen kenmerkt zich door zijn hoge isolatiewaarde (1,3 W/m²K) en akoestische isolatie.

www.grada.be www.harol.be

De MAGNA3 van Grundfos legt de lat hoog De MAGNA3, gebaseerd op de beproefde en geteste MAGNA-technologie, is een prominent lid van de Grundfos Blueflux-familie. Met een energie-efficiëntie-index ruim onder het EuP-benchmarkniveau kan men energiebesparingen tot 75 % in vergelijking met een doorsnee circulatiepomp en een korte terugverdientijd bereiken. De bestaande AUTOADAPT-functie, die zorgt voor een evenwicht tussen comfort en energie-efficiëntie, wordt nog aangevuld met de nieuwe FLOWADAPT-regelmodus en FLOWLIMIT-functie, waardoor inregelafsluiters meestal overbodig worden. Het uitgebreid MAGNA3-assortiment - met een maximale opvoerhoogte van 18 m en een maximaal debiet van 70 m3/h - bestaat uit meer dan 150 enkel- en dubbelpompen in gietijzer of roestvast staal, wat juist dimensioneren eenvoudiger maakt. De multifunctionele pomp is geschikt voor verwarmings- en koeltoepassingen en circulatiesystemen van huishoudelijk warm water, en is ontworpen om vloeistoffen tot -10 °C te behandelen. Via de Grundfos GO-bedieningssoftware heeft men controle over elk aspect van de pompprestaties.

techcare

www.moderncomfort.grundfos.com - www.thinkingbuildings.com

NEWS

RENSON® levert nieuwe lamel met maximale waterwerendheid

Recupel haalt gratis elektro-afval op bij bedrijven In zowat elke onderneming of organisatie staan computers, printers, kopieerapparaten… die niemand nog gebruikt. Reden genoeg voor Recupel om een ophalingscampagne te starten. Op eenvoudig verzoek – via de site www. recupel.be/gratisophaling – komt Recupel langs om gratis het elektro-afval in te zamelen. Zo heeft het bedrijf terug meer plaats en kan het die vrijgekomen ruimte opnieuw benutten. Recupel haalt de gevaarlijke stoffen eruit en gebruikt de materialen vaak als grondstof voor nieuwe materialen. Recupel werkt enkel met geregistreerde inzamelaars en vergunde verwerkers die de afvalwetgeving nauwgezet volgen, en garandeert dat het elektro-afval niet in ons leefmilieu terecht komt. Geïnteresseerde ondernemingen registreren zich op www.recupel.be/gratisophaling en kiezen daar of ze één of meer boxpalletten of rolkooien willen. Binnen de vier werkdagen levert Recupel de gewenste boxpallet(ten) of rolkooi(en) aan. Een week later komt een geregistreerde inzamelaar de afgedankte elektro-apparaten automatisch afhalen.

techcare

www.recupel.be

RENSON® levert een nieuwe extreem waterwerende lamel Linius® L.050W getest volgens HEVAC klasse A2 tot 3,0 m/s. Verdere unieke eigenschappen zijn de uitstekende luchtdoorstroom, een goede fysische vrije doorlaat en de grote vrije overspanning van de lamel tussen twee draagprofielen. Het nieuwe gepatenteerde systeem Linius® L.050W van RENSON® is een hoog performante gevelbekleding met een elegante esthetiek. Het systeem bestaat uit extreem waterwerende lamellen, getest volgens HEVAC klasse A2 tot 3,0 m/s, met een stap van 50 mm, eenvoudig en onzichtbaar gemonteerd in de lamellenhouders door middel van clipsmontage. Deze lamellen kunnen geanodiseerd worden, maar zijn ook verkrijgbaar in polyester poederlak in alle RAL-kleuren. www.renson.be

Hager: compleet gamma kabelkanalen in zwarte kleur Het gamma Hager kabelkanalen in de zwarte kleur RAL 9011 is nu compleet. Bij de laatste productlanceringen van het gamma waren er reeds referenties in de zwarte kleur: de SL-plintgoten, de BKIS-kanalen voor holle wanden en de distributiezuilen RS Design. Het nieuwe gamma omvat de verdeelkanalen - type LF 15 x 15 mm, 40 x 60 mm en 60 x 110 mm -, de installatiekanalen voor het rechtstreeks inklikken van apparatuur 45 mm - type GBD 54 x 54 mm, 56 x 85 mm, 56 x 134 mm en 56 x 162,5 mm - en de installatiekanalen BRP met een grote bekabelingsruimte - type BRP 65 x 100 mm en 65 x 130 mm. Zwarte kabelkanalen worden onder meer gebruikt in donkere en compacte ruimten, maar ook in ruwere omgevingen - zoals tunnels en kelders - en in installaties die een bepaald accent vereisen, zoals bij design georiënteerde gebouwen waar de meubelen en uitrusting in coherentie zijn met hun omgeving. Naast de profielen zijn ook alle vormstukken – zoals variabele binnenen buitenhoeken, vlakke hoeken en eindstukken -, in de zwarte kleur beschikbaar waardoor de installatie perfect afgewerkt kan worden. Ook het volledige gamma systo, apparatuur 45 mm voor installatiekanalen, is in het zwart beschikbaar. www.hager.be

Mitsubishi Electric lanceert Hybrid City Multi (HVRF) De voordelen van water als koelmiddel naar de binnenruimtes, zijn talrijk: water zorgt voor geleidelijkheid en nauwkeurigheid van het comfort voor de gebruikers, de homogeniteit en de stabiliteit van de temperatuur van het water maken het transport van de warmte goedkoper, geen koudemedium in de ruimtes en slechts minimaal aanwezig in de warmtepompen buiten de gebouwen (tot 70% minder dan in systemen met directe expansie), de installaties met water zijn goedkoper en vragen minder onderhoud dan systemen met directe expansie én de installatie past zich gemakkelijker aan de configuratie van het gebouw aan, en dit zowel aan de verandering van de indeling als van de oppervlakte. Een ander voordeel bevindt zich in het niveau van de voorbereiding en uitvoering van de installatie in vergelijking tot een klassiek drie- of vierpijpssysteem, De installatie vanaf de HBC-controller tot de binnenunits is koelmiddelvrij, waardoor er hiervoor dus geen

WILO Xperts en Training Center

koelcertificering nodig is. Maar de grootste winst wordt toch gemaakt dankzij het intelligent gebruik van de beschikbare warmte. Hoe vaak gebeurt het niet dat er aan de zonvrije kant van een gebouw verwarmingsvraag bestaat, terwijl aan de andere kant wordt gekoeld omdat de zon binnenschijnt door de grote glaspartijen? De HVRF brengt het overschot van warmte over naar de te verwarmen ruimte. Is er nergens vraag naar verwarming? Geen probleem, de warmte zal gebruikt worden voor de productie van sanitair warm water. Net als bij de City Multi R2 is er een gegarandeerde werking voor buitentemperaturen tussen -20°en +46°C. In ideale omstandigheden is een COP tot 8 mogelijk!” De HVRF-technologie is oorspronkelijk ontworpen om moderne architectuur te kunnen verzoenen met maximale energie-efficiëntie door een intelligent gebruik en transport van warmte. www.mitsubishi-electric.be

Qbus lanceert de ViZiR Room Controller: Switch the Future ON

Om de vaklui een betere dienstverlening te verschaffen en hen continu op de hoogte te houden, biedt WILO hen de kans om lid te worden van WILO Xperts. Dit lidmaatschap levert tal van voordelen op. De leden genieten niet alleen van uitzonderlijke garanties en promotionele aanbiedingen, zij worden ook voortdurend geïnformeerd over de nieuwste ontwikkelingen in de sector. Daarnaast organiseert WILO regelmatig opleidingen voor professionelen. Het WILO Training Center biedt de deelnemers o.a. een polyvalente seminarieruimte en een high-tech demo-lokaal. Tijdens de seminaries geven deskundige lesgevers meer informatie over o.m. de nieuwste technologieën en de meest recente veranderingen op vlak van wetgeving. Je kan er ook terecht om de nieuwste systemen voor warm en koud water opgesteld te zien in realistische omstandigheden. In het demo-lokaal worden praktische workshops gegeven voor kleine groepen waarbij men zelf ontdekt wat de effecten zijn van het elektronisch sturen van de pompen en ook de werking van verschillende types pompen kan vergelijken.

Met de ViZiR Room Controller stuurt u eenvoudig en intuitief een uitgang, een kamer, een verdiep een woning. Het OLED scherm toont wat u bedient. De bediening zelf of het scrollen naar andere uitgangen gebeurt via het capacitieve afdekkader in wit of zwart Corian. De ViZiR heeft een temperatuursensor aan boord, wordt gevoed en gestuurd via de bus en past in een standaard inbouwdoos. De innovatieve, gebruiksvriendelijke technologie van Qbus nu gecombineerd met minimalistische design geschikt voor elk interieur.

www.wilo.be

www.qbus.be

techcare

Mitsubishi Electric lanceert als allereerste fabrikant een hybride VRF die de voordelen van een klassieke VRF met een chemisch koelmiddel combineert met die van een chiller met water. Voor een hoger rendement zal de Hybrid City Multi (HVRF) de meest energie-efficiënte oplossing selecteren. De technologie van de HVRF is gebaseerd op het City Multi VRF R2-systeem. Dit systeem onderscheidt zich door de volledige onafhankelijkheid waarmee een ruimte gekoeld kan worden, terwijl een andere ruimte met hetzelfde systeem verwarmd wordt. In de modus koeling wordt er warmte uit de ruimte onttrokken, waarbij het R2-systeem deze geabsorbeerde warmte naar een verdeelbox (BC Controller) brengt en voor de energieoverdracht zorgt. Bij een R2-systeem is dus slechts één binnenunit per ruimte nodig om te voldoen aan de vraag naar koeling, ontvochtiging, ventilatie en verwarming en is bovendien 100% individueel regelbaar per ruimte.

NEWS

VINK Protection Systems Openbare gebouwen, winkels, scholen, ziekenhuizen… kortom alle plaatsen waar veel volk bij elkaar komt, zijn sterk onderhevig aan slijtage. Het GRADUS Wall & Floor Protection System van Vink is een totaalprogramma beschermingsproducten, ontworpen om oppervlakken van wanden, hoeken en vloeren te beschermen tegen beschadigingen veroorzaakt door voorbijgangers, rolstoelen, bedden etc. Gradus beschermingsproducten worden toegepast in de healthcare sector, onderwijsinstellingen en commerciële omgevingen. Het Systeem wordt opgedeeld in producten voor Traptredebescherming, LED traptredeverlichting, Barrier Matting, Vloerafwerking, Muurbescherming, en Heavy duty Wall & floor protection. www.vink.be

Insulco: nieuwe generatie akoestische isolatie onder zwevende chape Insulco heeft een nieuwe generatie onderlagen tegen contactgeluiden tussen verdiepingen ontwikkeld. Dankzij de in 2012 door WTCB uitgevoerde testen produceert en levert Insulco onderlagen die beantwoorden aan de recentste NBN S01-400-1 norm, en dus voldoende garanties bieden aan studiebureaus, architecten en vakmensen. Met de dunne membranen van 4,5 tot 9mm beantwoordt het insulit Bi+ -gamma aan de verschillende akoestische normen. Overlast door voetstappen of stoelen, afkomstig van de bovengelegen verdieping, behoort tot het verleden. Met akoestische verzwakkingen die tot een ∆Lw van 30 dB gaan, behaalt men met het insulit Bi+ -gamma het beste niveau van akoestisch comfort. www.insulco.be

VELUX® & RENSON®: zelfregelende ventilatie-unit met versterkt debiet VELUX® en RENSON® bundelen hun know-how in een innovatief zelfregelend ventilatie-accessoire met versterkt debiet voor de nieuwe generatie VELUX®-dakvensters. Deze discrete ventilatieoplossing, dat de originele afdekkap van het dakvenster kan vervangen, past binnen het natuurlijke ventilatiesysteem C+evoll. Het betreft een ventilatieaccessoire voor alle manueel bediende dakvensters van VELUX®. In samenwerking met RENSON® werd de zelfregelende klasse P3 ventilatie-unit ontwikkeld, die zorgt voor continue, maar gecontroleerde toevoer van frisse lucht volgens de Belgische ventilatienorm (NBN D 50-001) en de EPB-regelgeving. De binnenkomende luchtstroom wordt geregeld door een klep, die automatisch reageert op drukverschillen en windsterkte. Zo blijft de binnenkomende luchthoeveelheid op elk tijdstip ongeveer gelijk, zelfs bij grotere windsnelheden, krijgt de bewoner nooit last van tocht of koudegevoel, en daalt het energieverbruik. De gebruiker moet de ventilatie immers nooit sluiten, waardoor de kwaliteit van de binnenlucht optimaal blijft. Met één dakvenster kan elke ruimte onder hellend dak volledig geventileerd worden, conform de EPB-norm.

techcare

www.renson.be www.velux.be

Laat Recupel uw oude elektro-apparaten gratis ophalen

Kijk eens rond in uw onderneming. Wedden dat er ergens nog oude elektro-apparaten staan te verkommeren? Computers, printers, kopieerapparaten ... laat ze nu gratis ophalen en recycleren via www.recupel.be/gratisophaling. Op die site ziet u meteen hoe eenvoudig de procedure is. Bovendien bent u met Recupel zeker dat alles correct verloopt. Recupel werkt enkel met geregistreerde inzamelaars en vergunde verwerkers die de afvalwetgeving nauwgezet volgen. Zo komt uw elektro-afval niet in ons leefmilieu terecht en hebt u weer plaats in uw bedrijf.

www.recupel.be/gratisophaling Nog vragen? Mail naar: logistics@recupel.be

Beter voorkomen dan genezen

De bliksem kan op elk moment inslaan Zijn uw installaties beveiligd? Bel ons vandaag nog en wij stellen de diagnose!

GDK SA Parc Créalys - Phocas Lejeune 22 - 5032 Isnes Tel. +32 81 25 31 20 • Fax +32 81 74 34 99 WWW.LPS-EXPERTS.BE

GDK NV Uitbreidingstraat, 84/3 - 2600 Berchem Tel. +32 3 218 22 66 • Fax +32 3 218 20 20