techcare 06 nl by techcare magazine

Verloskamer AZ Groeninge © Kris van de Vijver

Afgiftekantoor 1099 Brussel X - P915317 - Driemaandelijks tijdschrift - V.U.: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

JAARGANG 2 - APR-MEI-JUN 2014 - N06

techcare BOUW, INSTALLATIE & INRICHTING VOOR DE ZORGSECTOR

AZ Groeninge kleurt de patiëntenbeleving

Kortrijks fusieziekenhuis nadert afwerkingsfase

Vertrouw de zorg voor een gezond klimaat toe aan de specialist Ziekenhuizen en zorginstellingen zijn er in tal van variaties. Maar ze hebben allemaal één ding gemeen: een zo optimaal mogelijke welzijnstoestand van de patiënt. Carrier heeft hetzelfde doel. Een goed klimaatbeheersingssysteem kan immers het welzijn van een patiënt beïnvloeden. Gezonde lucht voor een gezond klimaat. Carrier is ‘s werelds grootste expert. Als uitvinders van de airconditioning zijn we altijd een stap verder in technologie, om u in iedere situatie de optimale oplossing te bieden. Klimaatbeheer op afstand bijvoorbeeld, dat doen we al in ruim 20% van alle Nederlandse ziekenhuizen. Dus, voor élke klimaatoplossing: turn to the experts. Carrier Airconditioning. Do you turn? T (071) 341 71 11, www.carrier.nl

turn to the experts

techcare

INHOUD

PROJECT AZ Groeninge kleurt de patiëntenbeleving Kortrijks fusieziekenhuis nadert afwerkingsfase

REPORTAGES

Recool Verhuur: ook sterk in de zorgsector

10 12 14 15 16 18

Kinder Psychiatrisch Centrum (KPC) Genk duurzaam verwarmd en gekoeld uit de bodem

Rustgevende blauwe hardsteen voor AZ Groeninge UPS-systemen: ervaring en service maken het verschil Geprepatineerd fluweelgrijs zink voor OLV van Lourdes ASSA ABLOY introduceert nieuwe draaideurautomaat

Periodiciteit: Driemaandelijks Gratis verspreid naar studiebureaus en diensthoofden technische diensten van woonzorgcentra, ziekenhuizen en OCMW’s. Hoofdredactie: Tilly Baekelandt, tilly.baekelandt@fcomedia.be - T + 32 (0)56 33 42 72

UZA kiest voor veiligheid van personeel en patiënten

Best practices bewijzen dat BIM werkt Partners in transparant en betrouwbaar energiebeheer

Redactie: Philip Declercq, Rudy Gunst, Bart Vancauwenberge

Doordacht gebruik van licht bij bewoners met dementie [Deel 2]

Reclame-advies: Filip Cossement,

Oxypoint zuurstoftherapie: meer comfort, minder verspilling

T +32 (0)56 77 13 10, filip.cossement@fcomedia.be Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement, Boulevard des Canadiens 118, B-7711 Dottignies Vormgeving: marieke.veys@fcomedia.be Version française sur simple demande Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van

Verhuuroplossingen in de koelen klimaattechniek Cascadesysteem op maat verwarmt assistentiewoningen Performant noodoproepsysteem voor serviceflats

22 27 30 33 34 36 38

EVENTS

Bouwteamformule wonderformule?

40 41 43

NEWS

HealthCare 2014, het brede venster op de zorgsector PRoF-Consortium krijgt Europese erkenning

aangeboden advertenties. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

AZ Groeninge kleurt de patiëntenbeleving Kortrijks fusieziekenhuis nadert afwerkingsfase

techcare

Twee bouwstappen Voor de fusie waren er vier ziekenhuizen verspreid over de Kortrijkse binnenstad: Onze-Lieve-Vrouw (Reepkaai), Sint-Maarten (Vercruysselaan), Maria’s Voorzienigheid (Loofstraat) en Sint-Niklaas (Houtmarkt). De bouw van de nieuwe campus aan de rand van de stad (Kennedylaan) werd omwille van subsidiëring in twee bouwstappen opgedeeld (zie ook projectfiche), waarvan de studie voor de eerste bouwstap in 2000 werd aangevat. Het project wordt voor 60% gesubsidieerd door de Vlaamse overheid en voor 40% door de federale overheid. Het deel dat niet binnen dit plafond gesubsidieerd geraakt, past het ziekenhuis zelf bij. Jo Dendauw (AZ Groeninge, Directeur Masterplan en Infrastructuur): “Er waren te weinig subsidies voorhanden op het moment dat het project van start ging. Initieel heeft men beslist om het in zeven fases op te splitsen, wat na onderzoek niet haalbaar bleek. Uiteindelijk werd dit naar drie stukken herleid. Na verder onderhandelen werd beslist om de subsidie in twee stappen uit te keren. Bouwstap 1 betreft in grote lijnen tien operatiezalen, 1 afdeling intensieve zorgen, het grote centrale verloskwartier met neonatologie, een standaardafdeling medische beeldvorming, een klein laboratorium en de respectievelijke bijhorende verpleegafdelingen.

Bouwstap 1 omvat 381 van de in totaal 1.O51 bedden die op de nieuwe campus voorzien zijn. Men denkt vaak dat het ziekenhuis groter wordt door te centraliseren. Dat klopt in feite niet. Zo wordt de ligduur van de patiënt doorheen de jaren door allerlei zaken korter. Een typisch voorbeeld is de materniteit, die wellicht na x aantal jaren te groot zal zijn en ruimte zal bieden voor het inbouwen van andere functies. Dit illustreert ook het immense belang van het aspect flexibiliteit. In bouwstap 2 zitten alle afdelingen vervat die zich momenteel nog op de oude campussen situeren, met uitzondering van 100 bedden revalidatie. Die houden we op campus Reepkaai, samen met een kleine polikliniek, kwestie van een ankerpunt in de stad te behouden.” Inzake parkeergelegenheid zijn op dit moment een aantal tijdelijke parkings voorzien. Finaal komt er een grote ondergrondse parking met 1.800 plaatsen, waarvan ongeveer twee derde noodzakelijk is voor het personeel en de artsen. Aanvullend zijn er verspreid over de campus een driehonderdtal bovengrondse parkeerplaatsen. Centralisatie Betere dienstverlening Osar architects (Antwerpen) en Baumschlager & Eberle (Oostenrijk) tekenden in 2000

via een tijdelijke vereniging voor de uitwerking van het concept. Hilde Vermolen (osar architects): “AZ Groeninge had reeds een visie van het ziekenhuis van de toekomst en had al veel voorbereidend werk gedaan om het concept vorm te geven. Dit vormde een goed uitgangspunt om rekening mee te houden in onze architectuur.” Primordiaal was het samengaan van alle diensten. Jo Dendauw: “Iedereen moet deel uitmaken van één groot geheel. De bedoeling is dat de verschillende medische disciplines kunnen samenwerken, met het oog op een betere dienstverlening. Dat we veertien jaar na de fusie nog steeds op vier locaties werken, belemmert de interne werking voor een stuk. Dat is ook de reden waarom er druk zit achter de planning.”

Flexibiliteit Weinig vaste elementen Bij de uitwerking van het concept diende steeds rekening gehouden te worden met de flexibiliteit van het gebouw, wat veel raakvlakken met de technieken impliceerde. Hilde Vermolen: “We zijn van in de startfase samen beginnen ontwerpen op dat vlak, omdat het ene niet kan worden losgekoppeld van het andere. We maakten een draagstructuur die alle mogelijke invullingen toelaat. De gevels zijn dragend, met binnenin de vleugels twee dragende lijnen, die op de wanden

van de middenzone zitten. Op die dragende lijnen staan om de acht meter en tien kolommen, met daarin de liften lichtschachten en trapkernen naar evacuatie toe. Voor het overige zijn er op een aantal plaatsen heel grote leidingenschachten. Dat zijn in feite de enige vaste elementen. We hebben gewerkt met nagespannen ter plaatste gestorte be-

Er werd vaak geopteerd voor materialen die men niet dagdagelijks in ziekenhuizen aantreft. Hierbij werd een onderscheid gemaakt tussen publieke (foto boven: hoofdcirculatie, foto onder: wachtruimte hoofdingang) en privé-zones

>>> techcare

PROJECT

a jarenlang onderhandelen werd in 2000 beslist om de vier Kortrijkse ziekenhuizen in een nieuwe campus, AZ Groeninge, onder te brengen aan de Kennedylaan. Het project werd omwille van subsidiëring in twee bouwstappen opgedeeld, waarvan bouwstap 2 in juni 2012 van start ging. Centralisatie van alle diensten op één locatie, flexibiliteit, duurzaamheid en optimalisatie van de diverse stromen zijn de vier pijlers van het project. Veertien jaar nadat de studie voor het fusieziekenhuis werd aangevat begint de puzzel aardig in elkaar te vallen, al wordt er momenteel nog steeds op vier locaties gewerkt. De afwerking van het tweede deel van het ziekenhuisgebouw is gepland tegen eind 2016.

tonplaten, waardoor er geen doorhangende balken zijn. Wat de ventilatie betreft hebben we ingestorte kanalen voorzien in de vloer van de betonplaten, zodat we lucht vanuit de gangen tot aan de gevel kunnen brengen. Het veelvoud van 90 cm komt op veel plaatsen terug. Zo staan de gevelkolommen 1m80 uit elkaar. Daarachter staat een thermische grens met de ramen. Die zijn compleet doorlopend en hebben een ritme van 90 cm. De kanalen die in de vloerplaten zitten, zitten ook op 1m80, en komen tussen de kolommen uit. Op die manier kunnen we om de 90 cm op een raamprofiel een wand zetten. Het ritme van de radiatoren zit eveneens in het veelvoud van 1m80, omdat we er steeds vanuit gaan dat we geen lokaal zullen maken dat kleiner is dan 1m80.” Jo Dendauw: “De vloer-plafondhoogte is 3m60, wat voor de patiënt liggend in een bed een totaal andere beleving geeft dan bijvoorbeeld een klassiek vals plafond van 2m60. Dit creëert een bijzondere sfeer in het ziekenhuis, ook door het feit dat de ramen van de vloer tot het plafond worden doorgetrokken. Dat is wat wij uiteindelijk wilden bereiken.” Het ziekenhuis mag er niet uitzien als een ziekenhuis, vult Hilde Vermolen aan: “We wilden binnen het kader van de patiëntenbeleving een andere dimensie creëren, een omgeving die geen stress oproept en bijdraagt tot rust. Eveneens afwijkend ten opzichte van de klassieke tweepersoonskamer in een ziekenhuis is dat de twee bedden zich niet naast elkaar, maar tegenover elkaar aan de gevelkant be-

vinden. Een ander voorbeeld is een deel van de materniteit, waar in elke kamer een wand in een bepaalde kleur werd geschilderd, met de bedoeling een warme huiselijke sfeer te creëren. De verlichting zit niet in het plafond, maar in de bedbalk en de wanden. Er is tevens een interactief televisiesysteem voorzien. Het kwam erop neer om binnen de grootschaligheid ook kleinschaligheid te creëren. Het gebouw, waarin 1.051 bedden zijn ondergebracht, bestaat uit een centraal blok waaraan vier blokken zijn geclusterd. De patiënt moet zich nooit doorheen het volledige ziekenhuis begeven.” Technieken – Complexe puzzel met oog op herbestemming Bouwstap 2 werd volledig in 3D uitgetekend. Er werd een vereenvoudigd bouwkundig model gemaakt in 3D, waarbinnen alle technieken in detail werden uitgetekend. Joost Verstraete (Ingenium, Projectverantwoordelijke): “Het belangrijkste voordeel van het Building Information Model (zie ook verder in dit nummer) is dat we nu een groot stuk van de coördinatie tijdens de ontwerpfase konden doen, terwijl dit vroeger tijdens de uitvoeringsfase gebeurde. We winnen daar tijd mee voor alle partijen en de bouwheer spaart er geld mee uit, doordat de problemen in de ontwerpfase worden opgelost. Ik denk dat we naar een 3D as-built model evolueren, waaraan alle technische kenmerken worden gekoppeld. Dat is momenteel nog toekomstmuziek, maar we merken wel dat het ook bij aannemers begint te leven.”

techcare

De flexibiliteit van het gebouw bracht complexiteit mee op het vlak van technieken. Dit door het ontbreken van verlaagde plafonds in de kamers. Er is bijgevolg een heel hoge concentratie van technieken boven de verlaagde plafonds van de gangen. Reeds in bouwstap 1 werd er lang gepuzzeld om alle technieken op een bereikbare manier in de beschikbare ruimte te krijgen. Hilde Vermolen: “Deze manier van werken betekent ook dat, wanneer er een laag verbouwd moet worden, de onderliggende lagen geen hinder ondervinden. Dit doordat de aflopen en toevoeren horizontaal geconcentreerd zijn in een zone boven het verlaagd plafond naar een centrale schacht.” Jo Dendauw: “Er zit veel kans in dat we bepaalde zones na pakweg tien à vijftien jaar zullen moeten herbestemmen wegens de gewijzigde medische zorgpaden, apparatuur en dergelijke meer. We moeten ons gebouw aanpassen aan de nieuwe noden binnen de zorg. Het dubbelgangensysteem is binnen dat kader ook goud waard. The proof of the pudding is in the eating. We voerden recent een kleine wijziging door in enkele kamers op de materniteit en konden voor de eerste keer ervaren dat alle concepten die als principe zijn opgenomen ook in de praktijk hun uitvoering kennen. We moesten de onderliggende kamers niet storen.” Om het dag- nachtritme nog meer te intensifiëren werd geopteerd voor een bijkomende verbouwing met extra binnenramen. Ook het operatiekwartier kan, wanneer het type operatie het toelaat, ramen hebben die op de buitenomgeving uitkijken.

Duurzaamheid De nieuwe campus draait op een aantal energiezuinige technieken. Zo zijn inzake ventilatie bijna alle luchtgroepen van warmterecuperatie voorzien. Wat de koeling betreft werd in bouwstap 2 geopteerd voor boorgat-energieopslag om de basislast op te vangen, gekoppeld aan warmtepompen voor de basisverwarming. Joost Verstraete: “Dit na vergelijking van een aantal systemen, waaronder grondbuizen, die we in bouwstap 1 toegepast hebben. De initiële kostprijs was iets hoger, maar het systeem bleek op termijn het meest rendabel. Daarnaast zijn er nog twee warmtekrachtkoppelingen voorzien.”

Het ziekenhuis mag er niet uitzien als een ziekenhuis en creëert met andere woorden een andere dimensie binnen het kader van de patiëntenbeleving. Zo werd in elke kamer van de materniteit telkens een wand van een andere kleur voorzien. Dit met de bedoeling een warme, huiselijke sfeer op te roepen.

techcare

Maximale lichtinval Het nieuw gebouw is relatief laag, met aan de straatzijde de begane grond en een eerste en tweede verdieping. Hilde Vermolen: “We wilden dat de bomen hoger groeien dan de hoogte van het gebouw, opdat iedereen contact zou hebben met de natuur. We schonken tevens veel aandacht aan daglicht, zowel voor de verpleging, dokters als het administratief personeel. Zo is het bewezen dat patiënten die op intensieve zorgen verblijven sneller kunnen genezen en rustiger zijn indien ze het dag- nachtritme ervaren. Om dit nog meer te intensifiëren opteerden we voor een bijkomende verbouwing met extra binnenramen. Ook het operatiekwartier kan, wanneer het type operatie het toelaat, ramen hebben die op de buitenomgeving uitkijken. Dit heeft invloed op het zich goed voelen in de werkomgeving, wat afgestraald wordt op de patiënt. In de patiëntenkamers zijn geen verlaagde plafonds zodat de ramen, die zich van de vloer tot aan het plafond uitstrekken, maximaal daglicht kunnen binnenlaten. In de gangen krijgen we het effect van een gang in een hotel, met een haast vierkante doorsnede en verlaagde metalen, lamellenplafonds. Alle technieken lopen in feite boven het verlaagd plafond in de gangen.” Opvallend zijn de lichtkokers die op veel plaatsen in het gebouw werden geïntegreerd. Hilde Vermolen: “We hebben ervoor gezorgd dat we nogal vrij dikke vleugels krijgen in de blokken. Er is een dubbelgangensysteem. Dat betekent dat er aan de twee buitengevels kamers zijn, met naast die kamers telkens een gang en vervolgens een middenzone met ondersteunende diensten voor de verpleegafdeling. Om die mensen van licht te voorzien hebben we lichtschachten geïntegreerd die over de drie verdiepingen lopen. Op de vier knooppunten van het centrale blok en de aanpalende blokken hebben we ook met >>> lichtschachten gewerkt.”

Materiaalgebruik Out of the box denken Inzake materiaalgebruik werd vaak geopteerd voor materialen die men niet dagdagelijks in ziekenhuizen aantreft (zie ook reportage op de volgende pagina’s). Hierbij werd een onderscheid gemaakt tussen de publieke en privé-zones. Hilde Vermolen: “De hoofdingang met de hoofdcirculatie rond het medisch-technisch blok werd voorzien van bevloering in blauwe hardsteen. We deden in eerste instantie heel wat onderzoek naar de bevloering, omdat we ook hier materialen wilden gebruiken die in hotels toegepast worden, namelijk tapijt. We bezochten, nu ongeveer tien jaar geleden, heel wat realisaties in het buitenland. De ervaring die we toen opdeden is dat we in België toch anders omspringen met materialen wat betreft onderhoud, investeren in materialen en dergelijke. Vandaar dat we uiteindelijk geopteerd

hebben voor de meer klassieke pvc-vloer. Wat de wandafwerking betreft konden we wel vasthouden aan ons initieel idee. Langs de ene kant hebben we een heel lichte wand of geschilderde gipsvezelplaten. De kant van de kamerdeuren is een voorzetwand met fineerplaten uit notelaar. In de eerste bouwstap zijn die afneembaar en kunnen er eventueel nog kabels of leidingen achter gelegd worden. In de hoofdingang zijn de gangen ruim, terwijl die naar de verpleegafdeling smaller worden. Daar zijn we ook op andere materialen overgestapt. Op de kamers hebben we voor een houten bevloering geopteerd. In bouwstap 1 kozen we voor parketvloer, de keuze voor bouwstap 2 ligt nog niet vast.”

Veiligheid AZ Groeninge beschikt over een eigen security dienst. Jo Dendauw: “Enerzijds is er camerabewaking voorzien op een aantal goed ge-

kozen plaatsen. Anderzijds is het ziekenhuis volledig uitgerust met intelligente kaarten, die gebruikt worden voor allerhande toepassingen van het openen van de slagbomen en deuren tot de afrekening van het middagmaal. De kaart kan volledig op maat geprogrammeerd worden en zal ook gebruikt worden om toegang te krijgen tot bepaalde softwaresystemen.” Het ziekenhuis behaalde dit jaar trouwens als eerste niet-universitair ziekenhuis van de Benelux het internationaal kwaliteitslabel JCI (Joint Commission International), dat ziekenhuizen aanzet om voortdurend mee te evolueren op het vlak van patiëntveiligheid. Er werden 1.100 meetpunten onder de loep genomen, die permanent in het oog moeten worden gehouden. ___________________ www.azgroeninge.be Redactie: Tilly Baekelandt

GEPREFABRICEERDE BETONELEMENTEN IN GLAD WIT ARCHITECTONISCH BETON De gevel tekent en draagt het gebouw, houdt de zon tegen en zorgt voor privacy doordat de gevelelementen schuin staan. AZ Groeninge/Prefadim Belgium kaapte eind verleden jaar de award voor “Precast in buildings” weg, uitgereikt door de Federatie van de Betonindustrie. De volledige buitengevel van het gebouw bestaat uit geprefabriceerde betonelementen in glad wit architectonisch beton. De elementen zijn 80 cm dik, verdiepingshoog, en wegen 16 ton per stuk. De vloerplaten zijn via naspantechnieken geankerd aan de buitengevelelementen. Er werden 813 gevelelementen geproduceerd en 231 dakranden, met in totaal 5.315 m³ glad wit beton. Hierbij werden een aantal maatregelen genomen om degeneratie van de façade tegen te gaan. Via een ingewerkt afwatersysteem, een ingenieuze constructie van druipranden en goten, wordt belet dat het water langs de gevel afloopt.

Ingenium maakte van bouwstap 2 een vereenvoudigd bouwkundig model in 3D, waarbinnen alle technieken in detail werden uitgetekend 3D-film Ingenium: http://www.youtube.com/watch?v=uUsKtF9DW4o

techcare

Vlnr ir. Joost Verstraete (Ingenium, Projectverantwoordelijke), Hilde Vermolen (osar architects) en Jo Dendauw (AZ Groeninge, Directeur Masterplan & Infrastructuur)

Projectfiche: met dank aan Hilde Vermolen, osar architects

Algemeen • Bouwheer: az groeninge vzw • Uitbater: az groeninge vzw • Architecten: THV osar - be • Studiebureau stabiliteit: Jan Van Aelst • Studiebureau technieken: Ingenium nv • Studiebureau infrastructuur: Topokor • Uitvoering bouwstap 1: - ruwbouw: Cordeel - afwerking: Vanhout - elektrische installaties: Electro Entreprise - sanitaire installaties: Van Maele - thermische installaties en ventilatie: Chauffage Declercq - medische gassen: Heyer - liften: Coopman - buizenpost: Aerocom - beveiliging: Honeywell • Uitvoering bouwstap 2: - ruwbouw: THV Jan De Nul - cei de meyer - afwerking: nog niet toegewezen - technieken: nog niet toegewezen Gebouw • Oppervlakte site: 14 ha • Oppervlakte gebouw: - bouwstap 1: 37.846 m2 - bouwstap 2: 76.985 m2 • Bouwtermijn: - bouwstap 1: studie 2000-2005 / realisatie 2005-2010 - bouwstap 2: studie 2007-2013/ realisatie 2012-2016 • Kostprijs: - bouwstap 1: 62,5 miljoen euro excl btw, erelonen en medische uitrusting en los meubilair - bouwstap 2: raming 143 miljoen euro excl btw, erelonen en medische uitrusting en los meubilair • K-peil: - bouwstap 2: blok B: K37 - blok A-D en E: K34 • Functie: algemeen ziekenhuis • Programma: 1.051 bedden met medisch technische functies (o.a. operatiekwartier, verloskwartier, neonatologie, medische beeldvorming, labo, nucleaire geneeskunde, radiotherapie, dialyse) en poliklinieken

Materialen en uitrusting bouwstap 2 Ruwbouw • Bouwsysteem: ter plaatse gestort beton met nagespannen vloerplaten • Fundering: paalfundering met grondverdringende schroefpalen • Buitenmuren: prefab architectonisch betonnen gevelelementen (Prefadim) • Buitenschrijnwerk: buitenschrijnwerk uit gemoffeld aluminium met thermische onderbreking (Winsol - Blyweert profiel voor ‘gewone ramen’ en Schüco voor gordijngevels) • Beglazing: verbeterde isolerende beglazing, verbeterde isolerende veiligheidsbeglazing uit gelaagd glas, zontoetredingsfactor g:27%, Ug-waarde 1,0 W/m2K (AGC Thermobel en pyrobel) • Platte daken: gewapende EPDM-rubber met cachering in zelfklevende SBS-bitumen, PIR isolatie met grindballast (Resitrix) • Bekleding gevels technische ruimte: lamellenwand op sandwichpanelen (lamellen: Renson, sandwichpanelen: Joris Ide (JI Wall 1000VB)) Afwerking • Binnenwanden: binnenwanden met gipskarton, al dan niet brand werende, stralingwerend; voorzetwand afgewerkt met fineer • Plafonds: plafondafwerking met voorgemengde kalk-gipsmortel verlaagd plafond met akoestische gipsplaten, verlaagd plafond met mineraalvezelplaten, verlaagd plafond uit stalen panelen, verlaagd plafond uit streksmetaal, • Vloeren: vloerbekleding uit blauwe hardsteen, parket, gietvloer in PU, vloerbekledingen uit PVC, cementgebonden bedrijfsvloer in technische lokalen • Binnenschrijnwerk: aluminium binnenpuien, profielloze binnenpuien, houten brandwerende binnenpuien Technieken • Topkoeling op de patiëntenkamers via de ventilatielucht, inblaas via ingestorte kanalen in de betonnen vloerplaten • Laminaire flow in de operatiezalen door middel van een tweetemperatuursplenum • Warmterecuperatie op de ventilatielucht via dubbele kruisstroom warmtewisselaars • Boorgat energie opslag in combinatie met warmtepompen voor duurzame opwekking van koude en warmte • Uitgebreid gebouwenbeheersysteem • Gelijktijdige opwekking van warmte en elektriciteit door 2 WKK’s • RO-installatie voor dialyse afdeling • Keukenuitrusting voor de bistro • Uitbreiding van de hoogspanningslus, bijkomend noodstroomaggregaat en uitbreiding van de dynamische UPS • Grestructureerde bekabeling, beveiliging • 25 liften techcare

AZ Groeninge Kortrijk

Rustgevende blauwe hardsteen voor AZ Groeninge

REPORTAGE

et straks 1.051 bedden is het Kortrijkse fusieziekenhuis AZ Groeninge momenteel één van de grootste ziekenhuisprojecten van het land. Voor binnenbevloering en de wandbekleding aan de liftkokers opteerden de architecten in de eerste fase voor diamantgezaagde Belgische Blauwe hardsteen van Beltrami, in wildverband gelegd.

De nieuwe AZ Groeninge campus op Hoog Kortrijk groepeert vier oude ziekenhuissites uit de Kortrijkse binnenstad: SintNiklaas, Sint-Maarten, Maria’s Voorzienigheid en Onze-Lieve-Vrouw. Opmerkelijk inzake materialengebruik bij dit bouwproject zijn onder meer het architectonisch beton, de nagespannen vloerplaten, en wat de binneninrichting betreft, de parketvloeren in de patiëntenkamers. Fases 2 en 3 In totaal worden er 1.051 ziekenhuisbedden voorzien. De afwerking van de 1e fase gebeurde door de firma Van Hout. De vleugels die in 2010 in gebruik genomen werden, omvatten 380 bedden. De tweede bouwfase startte in augustus 2010, de derde fase werd ingezet in januari 2011. Hoofdaannemer ruwbouw is de firma Jan De Nul. De aanbestedingen voor de afwerking, met onder meer de bevloering, vinden binnenkort plaats. Tegen 2015 moet de volledige nieuwbouw af zijn.

techcare

Partners in maatwerk In het tot nu toe afgewerkte gedeelte opteerden de architecten, vooral voor de gangen en de inkomhal, voor natuursteen. Meer bepaald

voor Belgische Blauwe hardsteen van Beltrami, afkomstig uit de Carrières du Hainaut. Het plaatsen van deze hardsteen was maatwerk, vakkundig uitgevoerd door Tegelhuis Vanderougstraete uit Kortrijk. Vooral in de inkomhal is de - diamantgezaagde - blauwe hardsteen nadrukkelijk aanwezig. Een aanzienlijk deel

Zowel de 3.000 m² vloerbekleding als de 1.000 m² wandbekleding werden in tegels van 50 op 50 en 30 op 30 cm geplaatst. van de tegels werd van inox nagels met bolle kopjes voorzien om blinden en slechtzienden vlot van de inkomdeur tot aan de balie te gidsen. Deze nageltjes mochten de natuursteen tegels niet doorboren omwille van de onderliggende vloerverwarming. Ook de centrale ontvangstbalie is volledig bekleed met blauwe hardsteen. De zeer secure plaatsing verliep in samenwerking met Potteau Labo uit Heule. Deze onderneming, gespecialiseerd in onder meer interieurwerken voor ziekenhuizen, zorgde voor een houtstructuur. Tegelhuis

Vanderougstraete voerde het maatwerk in natuursteen uit.

Diamantgezaagd Vooral in de gangen van het ziekenhuis werd Belgische blauwe hardsteen van Beltrami toegepast. Het betreft zo’n 3.000 m² vloerbekleding, die geplaatst werden in een wildverband. Zowel de 3.000 m² vloerbekleding als de 1.000 m² wandbekleding werden in tegels van 50 op 50 en 30 op 30 cm geplaatst. Pascal Rommel, projectmanager natuursteen Beltrami: “Het oorspronkelijke opzet van de architecten om met nog meerdere, andere afmetingen van deze natuursteen te werken, werd uiteindelijk niet weerhouden. De plaatsing van de twee weerhouden groottes - 50 op 50 cm en 30 op 30 cm - resulteerde in een oneindig verband. De diamantgezaagde Belgische Blauwsteen, met zaagsporen en diverse kleurschakeringen – lichtere en donkere kleurenzones –, zorgt voor een rustgevend gevoel. Bovendien is deze afwerking minder onderhevig aan slijtage, wat ook het beloop minder accentueert.” Speciaal effect Op elke verdieping loopt de tegelvloer door op de muren van het liftblok, goed voor om

Blauwe hardsteen in cijfers De technische karakteristieken van deze Blauwe hardsteen van Beltrami vinden we terug in de TV 220 van het WTCB: de schijnbare volumieke massa bedraagt 2.687 kg/m³; de druksterkte 157,9 N/mm²; de buigtreksterkte 16,7 N/mm²; de slijtsterkte (Amsler) 2,87 mm/1000 m; de slijtsterkte (Capon) 22 mm, en de porositeit 0,28 vol%. Beschikbare afwerkingen van deze natuursteen

Vooral in de gangen, de inkomhal en aan de liften is de diamantgezaagde blauwe hardsteen nadrukkelijk aanwezig en zorgt voor een rustgevend gevoel. Zowel de 3.000 m² vloerbekleding als de 1.000 m² wandbekleding werden in tegels van 50 op 50 cm en 30 op 30 cm geplaatst. De keuze voor Belgische blauwsteen van Beltrami De keuze voor Belgische blauwsteen van Beltrami als tegelvloer had ook te maken met hygiënische als tegelvloer had ook te maken met hygiënische en en onderhoudsaspecten. onderhoudsaspecten.

zijn licht- en donkerblauwgezoet, antico, blauwgevlamd, satino, diamantgezaagd, grijs geschuurd, vintage, convento, parquet en sabbiatino. “Inmiddels lopen er meerdere Beltrami-projecten met natuursteen in de zorgsector, onder andere in het UZ in Gent en in het AZ Monica in Antwerpen. Een opmerkelijke trend is tevens dat - onder meer in woonzorgcentra, rusthuizen en scholen - het gebruik van natuursteen voor de bevloering en het maken van trappen in de lift zit”, besluit Pascal Rommel. ______________________ www.beltrami.be Redactie: Philip Declercq Foto’s Gerald Van Rafelghem – Beltrami

De granito revival Terug van weggeweest, zowel voor bevloering als trappen – zeker bij projecten in de zorgsector en scholen – is de granito, een lichte en dunne versie van de gekende marmermozaïek, bij Beltrami bekend onder de merknaam ‘Stonite’. Dit duurzaam, sterk en ecologisch verantwoord product is samengesteld uit marmerkorrels en kwalitatief Portland wit cement als bindmiddel. De tegels worden gekalibreerd en zijn perfect afgewerkt met een kleine chanfrein en verzoet oppervlak. Het sterke basismateriaal biedt een hoge weerstand tegen warmte en krassen. Stonite kan ook voor trappen gebruikt worden en is verkrijgbaar in zes kleuren: alugrijs, arduingrijs, crema, profido, ivoor beige en granietgrijs. techcare

en bij de 1.000 m² wandbekleding, wat meteen een speciaal effect genereert. In dat liftblok steken ook twee grote ramen. De natuursteen tegels moesten doorlopen aan de bovenkant van deze ramen, wat naar bevestiging en stabiliteit geen sinecure was. Door middel van inox profielen op maat kon de natuursteen worden opgehangen. Ook de plaatsing van de vloer vroeg een goed voorbereide aanpak. De aanwezige vloeivloer een zeer lichte chape met bindmiddel - was niet volledig waterpas. Daarom werd de chape eerst geschuurd en gestofzuigd. Vervolgens werden er twee primerlagen gelegd, en dan dikbedlijm, vooraleer de natuursteentegels van Beltrami konden worden gelegd. De keuze van de architecten voor Belgische blauwsteen van Beltrami als tegelvloer had ook te maken met hygiënische en onderhoudsaspecten. Voor het onderhoud voorziet de leverancier van de producten in een voedend, weinig vet bevattend, reinigingsmiddel dat in combinatie met een geringe hoeveelheid water moet worden gebruikt.

REPORTAGE

e zorgsector is één van de niches bij uitstek waar het belangrijk is dat de telecom en medische infrastructuur blijven functioneren bij stroomuitval. Met zijn kwalitatieve UPS-systemen, flexibiliteit en betaalbare service weet MCE uit Evergem zich te onderscheiden van de grote marktspelers.

Oproepsystemen Voor monofasige UPS-systemen werkt het bedrijf van vader Roger en zoon Kurt Aers – opgericht in 1992 - samen met Powercom (PCM), een Taiwanese fabrikant met 800 medewerkers. Met dit bedrijf heeft MCE sinds ’99 een exclusieve samenwerking voor de Belgische markt. “Niet op OEM-basis, omdat onze afzetmarkt – en bijgevolg ook onze stock - vrij klein zijn. Op jaarbasis verkopen wij ongeveer 1.200 PCM-systemen. Zo is bijvoorbeeld een bekend West-Vlaams bedrijf, actief in zorgcommunicatie, een belangrijke afnemer en integrator van onze monofasige UPS-systemen in oproepsystemen voor ziekenhuizen”, aldus zaakvoerder Kurt Aers, die over een team van 7 ervaren medewerkers beschikt.

techcare

Driefasige UPS-systemen Voor driefasige UPS-systemen was MCE geruime tijd verdeler van merk Masterguard. Naast de bekende spelers op de UPS-markt zijn er op de Europese markt nog twee kleinere spelers die deze systemen assembleren, waaronder het Spaanse Salicru. Met dit familiaal bedrijf uit de Catalaanse regio – dat een 200-tal medewerkers telt en over een zeer ruime stock aan componenten beschikt

– ging MCE enkele jaren geleden in zee. Engineering en assemblage van de systemen vinden plaats in Catalonië, enkel de kaarten worden in Taiwan geproduceerd. De UPS-systemen worden tweewekelijks per vrachtwagen geleverd in Evergem. “In grote lijnen richten we ons met deze systemen naar integratoren, grote installatiebedrijven en ziekenhuizen. We tellen een 1.000-tal – al dan niet repetitieve – klanten. Wat ziekenhuizen betreft, leveren we meestal UPS-systemen, die dan door een integrator geplaatst worden. Maar het gebeurt ook dat we ze zelf plaatsen. Enkele recente projecten in de ziekenhuiswereld zijn onder meer OLV Waregem, Sint-Blasius Dendermonde en Volkskliniek Gent. Ook het segment woonzorgcentra is een doelgroep die in de lift zit. Meestal worden de UPS daar geïnstalleerd door een integrator of een groot installatiebedrijf. Maar onze klanten zijn zeer divers: we hebben ook intercommunales voor huisvuilophaling en telecombedrijven”, aldus Kurt Aers. Unieke marktpositie Sinds 2003 werkt MCE ook samen met Vision, een Chinese fabrikant van batterijen. Deze

Aziatische producent telt 2.000 medewerkers en levert batterijen aan diverse spelers op de UPS-markt. Kurt Aers: “Er wordt vaak beweerd dat samenwerken met Chinese fabrikanten kwaliteitsproblemen oplevert. Maar met fabrikanten die voldoende schaalgrootte hebben – Vision telt 4.000 medewerkers en is één van de drie grootste fabrikanten van batterijen in Azië -, is dat risico zo goed als onbestaande. Op onze totale jaaromzet maken onze UPS-activiteiten (ruimer dan enkel systemen) ongeveer 60 procent uit. Dit in de wetenschap dat de winstmarges op UPS-systemen doorgaans hoger liggen dan die op batterijen. Een correct beeld schetsen van het aantal batterijen bestemd voor de UPS-markt is moeilijk, want er worden ook batterijen aangekocht om battery-packs te monteren of voor onderhoudsdoeleinden. Als leverancier van UPS-systemen enerzijds en batterijen anderzijds, bekleden wij een vrij unieke marktpositie binnen de niche. De grote jongens focussen enkel op de driefasige UPS-systemen. Daar zijn de winstmarges hoger maar kunnen wij prijsmatig niet concurreren. De laatste jaren merken we ook een stijging van de uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden binnen onze omzet. Als familiebedrijf zijn we wellicht de enige speler op de Belgische markt die, bij wijze van voorbeeld, nog binnen de 24 uur, en aan een betaalbare prijs, een kleine monofasige UPS onderhoudt.” (PD) ____________________ www.mce-ups.com

UPS-systemen: ervaring en service maken het verschil

ROUND-IT

SOLUTION

QUATRE-QUART DEUX-QUART

n Zwevende deuren n Zachte deursluiting n 180째 draaibaar n RVS profielen, scharnieren en deurknoppen n Verkrijgbaar in heldere of frost uitvoering n Mogelijkheid logo of gepersonaliseerde tekening n Verschillende afmetingen in functie van de hoek n Onderhoudsvriendelijk n CE-gecertificeerd

een uniek design met een maximum aan ruimte en comfort

WWW.DEUREKA.BE

info@deureka.be

056/77.36.00

VERSCHILLENDE OPLOSSINGEN:

Geprepatineerd fluweelgrijs zink voor OLV van Lourdes

REPORTAGE

aar een ontwerp van OSAR Architects uit Antwerpen werd het OLV van Lourdes ziekenhuis in Waregem uitgebreid en gerenoveerd. De technieken waren in handen van studiebureau Grontmij. Als algemene aannemer voor dit zorgproject trad Bekaert Building Company op. Voor de gevelcassettes opteerden de architecten voor een afwerking in QUARTZ-ZINC van UMICORE VMZINC.

Pieter Molders van algemene bouwonderneming Bekaert Building Company uit Waregem licht toe hoe er te werk werd gegaan: “Het zink dat in dit project werd toegepast is QUARTZ-ZINC van UMICORE VMZINC. De gevelcassettes zelf werden niet geproduceerd door UMICORE VMZINC. Ze werden geplaatst door de firma Brouwers Zink uit Maasmechelen. Er werden gevelcassette systemen, afgewerkt in QUARTZ-ZINC, geplaatst voor een totale oppervlakte van 2.000 m², en goed voor een totaal gewicht van om en bij de 180.000 kg. Dit systeem met gevelcassettes werd op verschillende locaties in het Waregemse Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes ziekenhuis toegepast, onder meer in Blok C en in de spoedafdeling.

techcare

Geprepatineerd zink Bij afwerking in zink speelt vooral het patina een voorname rol. QUARTZ-ZINC® en ANTHRA-ZINC® zijn twee zinkproducten met een donkerder patina dat verkregen wordt via een perfect gecontroleerd chemisch procédé. Deze oppervlaktebehandeling laat toe om, op een duurzame wijze en met respect voor het milieu, het zink van bij de

de patinalaag over het algemeen trager verloopt, of bij renovatie waar het materiaal beter aansluit bij het oudere, reeds gepatineerde zink”, besluit de heer Temmerman van VMZINC. (PD) _______________________ www.vmzinc.be

aanvang een gepatineerd effect te geven. Herman Temmerman, Area Manager VMZINC West- en Oost-Vlaanderen, verduidelijkt: “Het geprepatineerde ANTHRA-ZINC® en QUARTZ-ZINC® wordt bekomen door een oppervlaktebehandelingsmethode van natuurlijk zink. Het betreft een natuurlijke, versnelde patina, geen verf of kleuring. Zoals bij elke patina evolueert de wijziging in de kristallijne metaalstructuur aan beide zijden doorheen de tijd. Bijgevolg is het normaal om kleine variaties in de tint vast te stellen tijdens de plaatsing op eenzelfde dakhelling of gevelzijde. Voor een betere homogeniteit raden wij dan ook aan om - voor de profilering en de plaatsing op eenzelfde werf -, elementen uit één enkele moederbobijn te gebruiken.” Fluweelgrijs Als geprepatineerd fluweelgrijs zink heeft QUARTZ-ZINC® van bij het begin hetzelfde effect als een natuurlijk zinken dakbekleding die al jaren blootgesteld werd aan weer en wind. “Dit zink wordt daarom ook bijzonder geapprecieerd voor gevels of afwerkingen onder kroonlijsten, waar de vorming van

Er werden gevelcassette systemen, afgewerkt in QUARTZZINC, geplaatst voor een totale oppervlakte van 2.000 m². Zoals bij elke patina evolueert ook bij geprepatineerd fluweelgrijs zink de wijziging in de kristallijne metaalstructuur aan beide zijden doorheen de tijd.

INSTALLEER VEILIGHEID ZEER LAGE ROOKCONCENTRATIE BIJ BRAND

ASSA ABLOY introduceert nieuwe draaideurautomaat

a de introductie vorig jaar van de Besam SW300ER, presenteert ASSA ABLOY Toegangssystemen een volgende nieuwigheid in het assortiment automatische draaideuren. De Besam SW200i is een voorbeeld van intelligente innovatie: een extreem sterke draaideurautomaat die tegen felle windstoten bestand is.

Slim De slimme bediening is te danken aan het feit dat de positie van de deur bewaakt wordt en dat de draaiing wordt aangepast aan de omstandigheden van het moment. De deur heeft dankzij de intelligente motor een openingshoek van 180°. Hierdoor wordt zelfs in smalle doorgangen een vlotte doorstroming verzekerd. Ook de afsluitfuncties zijn intelligent. Als de deur niet op slot gaat wanneer ze wordt gesloten, detecteert het systeem dat onmiddellijk. In dat geval zorgt de SW200i er via een elektrische impuls automatisch voor dat de deur 10° wordt geopend, waarna ze weer dichtgaat en afgesloten wordt.

kon

lin

twik

Het eerste rookarme flexibele isolatiemateriaal met Euroklasse BL-s1, d0. Armaflex® Ultima verbetert, in het geval van brand, meetbaar het zicht in de vluchtwegen. Europese brandklassering conform Bouwbesluit 2012. Kiest u nu voor de nieuwe standaard - voor meer zekerheid! Install it. Trust it.

Tel.: +49 25 17 60 30 info.de@armacell.com

ArmaflexUltima_AD_Techcare_80x263_NL.indd 1

22.04.2014 15:10:43

Sterk De Besam SW200i heeft er geen moeite mee om deuren tot 320 kg aan te drijven. Zelfs bij voortdurende tocht, drukverschillen en sterke wind blijft de juiste deursnelheid behouden. Als een obstakel de volledige sluiting van de deur belemmert, registreert de Besam SW200i dat en blijft de sluitende beweging herhalen tot de hindernis is verwijderd en de deur gesloten kan worden. De sterkte van dit automatische deursysteem staat buiten kijf. Toch kan de deur, ondanks haar gewicht, gemakkelijk handmatig worden bediend. Wanneer de Besam SW200i opmerkt dat er geprobeerd wordt de deur manueel te openen, wordt extra duwkracht ontwikkeld, wat ook de veiligheid ten goede komt. Flexibel De Besam SW200i gaat perfect samen met nieuwe deuren, maar kan evengoed achteraf op een manuele of automatische deur geïnstalleerd worden. Dit zonder op esthetisch gebied water bij de wijn te doen. Past het gestroomlijnde automatiseringssysteem toch niet in het ontwerp? Dan kan het worden ingebouwd en onzichtbaar blijven. Zoals alle automatische deursystemen in de Besam-serie is deze Besam SW200i duurzaam en gebruiksvriendelijk en zorgt hij voor optimale deurprestaties gekoppeld aan een minimaal energieverbruik. __________________________________________ www.besam.be _________________________________ www.assaabloyentrance.be techcare

male

ini

UZA kiest voor veiligheid van personeel en patiënten

REPORTAGE

et Universitair Ziekenhuis in Antwerpen (UZA) is volop in beweging: het gebouw breidt zich steeds verder uit en het personeelsbestand verandert continu. Daarom is het nu belangrijker dan ooit om de veiligheid van het gebouw, het personeel en de patiënten te verbeteren met een modern sluitsysteem. Zo dacht UZA er ook over. Daarom koos dit ziekenhuis voor de oplossing van SALTO Systems en kan het nu specifieke toegangsrechten aan gebruikers verlenen. UZA heeft momenteel controle op wie wanneer tot welke ruimte toegang heeft.

“Vanwege het hoge personeelsverloop komen veel sleutels niet meer bij ons terug”, vertelt Dirk de Man. Als Hoofd Technische Dienst van UZA is hij, als verantwoordelijke voor veiligheid, intensief betrokken geweest bij de samenwerking met SALTO Systems. “Daardoor zijn bepaalde zones in het gebouw, die mechanisch zijn afgesloten, in werkelijkheid helemaal niet meer afgesloten. Dat zorgt voor grote risico’s. Bovendien worden er steeds meer eisen gesteld aan de toegankelijkheid en controleerbaarheid van toegang tot het gebouw. Zo moeten er beveiligde zones zijn en worden er eisen gesteld aan laboratorium cleanrooms en afvalruimtes. Voordien waren zones al controleerbaar met het Cardkey-systeem, maar daar binnen heeft het ziekenhuis ook nog verschillende lokalen die gecontroleerd moeten kunnen worden.”

techcare

Gebruiksvriendelijkheid, eenvoud van plaatsing, de mogelijkheid van integratie met de huidige badge van UZA en een uitgebreid gamma om het systeem in allerlei situaties te kunnen toepassen: dat zijn de topprioriteiten bij het nieuwe systeem. De Man: “Wij hebben ons verdiept in de verschillende

elektronische sluitsystemen om deze met elkaar te vergelijken. In prijs ontliepen de aanbiedingen elkaar weinig, dus hebben wij vooral gekeken naar de ervaring van onze collega’s met soortgelijke systemen. Het UZA werkt samen met OLV Middelares in Deurne, die het toegangscontrolesysteem van SALTO Systems al gebruikte. Het systeem functioneerde daar vlot. Dat was voor ons voldoende om voor SALTO-toegangscontrole te kiezen.” Volledig sleutelvrij in de toekomst De oorspronkelijke badge van UZA is gekoppeld aan een zoneafbakeningssysteem van Cardkey, een tikklok- of tijdsregistratiesysteem en wordt gebruikt voor betalingen in het restaurant en toegang tot de parking. De badge maakt gebruik van twee technologieën: proximity en een extra chip die op het SALTO-systeem werkt. Daarmee kan het UZA nu heel gericht toegang verlenen aan het personeel en aan stagiaires die maar tijdelijk in het UZA werken. Als belangrijke overweging voor de overgang op een nieuw systeem noemt Dirk de Man de toekomstige bouwplannen van het UZA. In de nieuwbouw komt nergens een

sleutel voor: alle dokterslokalen worden bijvoorbeeld elektronisch afgesloten. Dirk de Man ziet belangrijke voordelen bij de nieuwe toegangscontrole. “Je hebt nu de mogelijkheid om onbekabeld te werken en om ook de lokalen binnen de diverse zones te controleren. Indien nodig kunnen we per deur de gegevens uitlezen van wie binnen is geweest en wanneer. Een verloren sleutel is ook geen punt meer, omdat deze direct geblokkeerd kan worden”. Een bekend probleem met het oude systeem was dat het personeel vergat om de deur werkelijk te sluiten. Hiervoor moest het personeel het slot altijd op slot draaien. Met

Gemoderniseerd in vijf jaar Sinds eind 2012 deelt het UZA nieuwe badges uit aan haar gebruikers. Inmiddels zijn er 3.500 kaarten verstrekt. Het is onhaalbaar voor het ziekenhuis om van de ene op de andere dag het sluitsysteem volledig te veranderen. Daarom zoekt de technische dienst naar combinaties om de verouderde systemen langzaam te laten aansluiten op het nieuwe systeem. De eerste installaties zijn inmiddels probleemloos gerealiseerd. Op dit moment zijn er bijna 200 deuren voorzien van SALTO en in maart 2015 verwacht men dat dit er al 1.200 zullen zijn. De Man: “Over 5 jaar is 80% van het ziekenhuis op SALTO overgeschakeld. Deze tijd hebben we nodig, vanwege de verbouwingen zoals de realisatie van nieuwe laboratoria met daarin grote zones, het volledige UZA E-blok en een nieuw gebouwd zorghotel dat in maart 2015 open gaat.” Het toegangscontrolesysteem dat UZA gebruikt is een offline systeem via SVN (SALTO Virtual Network) met stand alone XS4-garni-

turen en een aantal GEO-cilinders op deuren waar geen standaard beslag toegepast kan worden. Vooral burelen en algemene gebruiksruimten en dienstlokalen, bergingen en de verpleegwacht zijn afgesloten met SALTOtoegangscontrole. Daarnaast zijn er zeven centraal geplaatste online wandlezers die als updater fungeren. Alle toegangsinformatie wordt in de kaart opgeslagen. De updatepunten lezen de informatie van de gebruikersbadge en communiceren dit met de software. Tegelijkertijd schrijft het updatepunt de meest actuele toegangsrechten op de kaart. Dirk de Man geeft aan dat het UZA van plan is een test te doen met het online systeem van SALTO, om in een bepaalde zone direct te kunnen zien wie binnen is en wie weg gaat.

Uitdagingen “Er zijn nog voldoende uitdagingen voor het UZA op het gebied van veiligheid en toegangscontrole,” zo vertelt Marc Tuyteleers, medewerker Gebouwenbeheer UZA. Hij is vooral betrokken bij de opzet van het systeem in de software. “Er kunnen zeer veel combinaties gemaakt worden tussen gebruikers en deuren. We hebben nu al circa 300 à 400 verschillende profielen.” Dirk de Man en Marc Tuyteleers zijn verantwoordelijk voor het bepalen van de juiste indeling van gebruikers, bijvoorbeeld in gebruikersgroepen en deuren in zones. Beide

heren beschikken over veel ervaring met het voorgaande systeem en doen nu veel nieuwe kennis op over elektronische toegangscontrole. De technische dienst krijgt hierin ondersteuning van Salto-partner Safe House en van SALTO Systems zelf. „Hoe meer deuren er in de software bij komen, hoe complexer het voor ons is om een goede structuur te vinden,” vult Marc Tuyteleers aan. “Dit is, met het oog op de toekomst, tegelijk de grootste uitdaging voor het UZA. Bovendien zijn er veel veranderingen in regels, wetgevingen en diensten. De technische dienst weet soms vandaag niet hoe het morgen zal zijn.”

__________________________www.uza.be Redactie: Bart Vancauwenberghe

UZA UZA in Antwerpen is een van de zeven universitaire ziekenhuizen in België met een breed aanbod van medische diensten. Als universitair ziekenhuis heeft zij een belangrijke taak in onderzoek en ontwikkeling van medische technologieën. Zij opende haar deuren in 1979 en is inmiddels gegroeid tot een complex dat in maart 2015 een oppervlakte van ongeveer 120.000 m² zal beslaan, met uitbreidingen en nieuwbouw (waaronder het UZA Moeder- en kindcentrum, het UZAzorghotel en het E-blok). In 2012, begin 2013 is het eerste deel van toegangscontrole in gebruik genomen, waarna ook de andere gebouwen gemoderniseerd worden.

Het UZA is bezig aan een ingrijpende modernisering. Vooral burelen, algemene gebruiksruimten, dienstlokalen, bergingen en de verpleegwacht zijn afgesloten met SALTO-toegangscontrole. Op deuren waar geen standaard beslag toegepast kan worden, zijn GEO-cilinders voorzien.

techcare

het nieuwe elektronische toegangscontrole systeem is dit probleem voor UZA verleden tijd. Het slot wordt via de kruk ontgrendeld, de deur valt dicht en direct in het slot. De Man: “Voor ons is dit de meest eenvoudige manier om de veiligheid van onze gebruikers te garanderen, zonder bijzondere beveiligingsmaatregelen te moeten nemen.”

Recool Verhuur: ook sterk in de zorgsector

De vergrijzing en de hieraan gekoppelde toenemende zorgnood dwingen de zorgsector om zich hierop voor te bereiden door nieuwe voorzieningen te creëren. Het mag dan ook niet verbazen dat er aan heel wat medische centra, ziekenhuizen, instellingen voor senioren en zorgbehoevenden, revalidatiecentra enzoverder gedurende de laatste jaren belangrijke renovaties of uitbreidingen zijn gebeurd. Deze sector heeft voor onder andere de verhuurbedrijven van koeling en airconditioning tot interessante projecten geleid. Zeker voor de verhuurbedrijven die in staat zijn om toegevoegde waarde te bieden door actief mee te denken en de installateur te ondersteunen, zoals Recool Verhuur uit Hendrik-Ido-Ambacht, leidt de stijgende vraag naar tijdelijke oplossingen tot een verdere groei van de activiteiten.

techcare

Oplossing op maat “We kunnen voor vrijwel iedere situatie direct een oplossing aanbieden, of het nu extra koeling voor een of enkele ruimtes betreft of meer complexe situaties zoals het conditioneren van een hele gang, afdeling of van de

gehele zorginstelling”, vertelt Technisch Manager Dennis Oliërhoek. “In het eerste geval kunnen onze staande, watergekoelde airconditioners het probleem eenvoudig en snel oplossen. In het tweede geval komt er toch wel wat ingenieurswerk aan te pas, maar zeer waarschijnlijk zal een rooftop uitkomst bieden. Deze unit kan direct op het bestaande kanalensysteem aangesloten worden. Een ander belangrijk voordeel is de flexibiliteit. Het is eenvoudig om ruimtes wel of niet te koelen door het toevoegen of verwijderen van luchtslangen.” Een uitgebreid overzicht van recente projecten bewijst dat Recool Verhuur waarmaakt wat wordt beloofd. Samen met marketing manager Joeri Giljam overlopen we vier referenties. NKI AVL - Amsterdam In het NKI AVL - Amsterdam (Nederlands Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis) was er tijdens de renovatie een back-up nodig van de koudwatermachines die waren gekoppeld aan onder meer de ventilator-convectoren en de MRI-scans.

Hiervoor leverde Recool Verhuur twee gekoppelde koudwatermachines met een totaal koelvermogen van 700 kW. “De koudwatermachines zijn specifiek aangepast voor de verhuurmarkt. Dit betekent onder meer dat de units makkelijk transporteerbaar en aansluitbaar zijn. Aanvankelijk was de verhuurperiode berekend op twee weken, maar door allerhande omstandigheden liep dit uit tot bijna twee maanden. Als verhuurbedrijf komt het erop aan om je dan soepel te kunnen opstellen. Recool Verhuur kan dit omdat we over een bijzonder groot verhuurpark beschikken, zoals koudwatermachines, rooftops, verticale units, close control airconditioners en bevochtiging.” Ikazia Ziekenhuis Het Ikazia Ziekenhuis is gelegen in Rotterdam-Zuid en is het eerst aangewezen ziekenhuis voor bewoners van de regio Rotterdam-Zuid, Barendrecht, Ridderkerk en de Zuid-Hollandse Eilanden. In 2010 is gestart met een uitgebreide renovatie van het ziekenhuis waarbij onder meer een nieuwe spoedeisende hulp en entree zijn gereali-

seerd en waarbij ook diverse afdelingen volledig gerenoveerd zijn. Ten behoeve van de renovatie van de afdeling Moeder en Kind heeft Recool de tijdelijke klimaatapparatuur verzorgd door het plaatsen van twee koudwatermachines met een totaal koelvermogen van 475 kW. “Deze koudwatermachines hebben gedurende langere tijd de koeling van het ziekenhuis verzorgd, waarbij de koudwaterleiding via de achterzijde van het ziekenhuis naar buiten is gebracht, waarop vervolgens de koudwatermachines zijn aangesloten. Voor de plaatsing van de koudwatermachines waren speciaal betonnen opstelplaten aangebracht, zodat de machines eenvoudig voor langere tijd ingezet konden worden”.

Rivas Beatrixziekenhuis Het Rivas Beatrixziekenhuis in Gorinchem is een regionaal ziekenhuis en is onderdeel van de Rivas Zorggroep, die een totaalaanbod van zorg in de regio Zuid-Holland-Zuid aanbiedt. Tot in de loop van 2014 wordt het Beatrixziekenhuis ingrijpend verbouwd, waarbij in diverse fases onder meer een nieuw operatiecomplex en een nieuwe centrale ontvangsthal komen. Een van de hoofdgebouwen van het Rivas Beatrixziekenhuis wordt volledig verbouwd, waardoor ook het airconditioningsysteem verwijderd is. Echter blijft één van de patiëntenafdelingen in het te verbouwen gebouw open en was tijdelijke koeling noodzakelijk. Joeri Giljam: “Hiervoor is een packaged huurrooftopunit van Recool geplaatst, waarop ruim 35 meter tijdelijk kanaalwerk aan de buitenzijde van het ziekenhuis is aangesloten, waarmee 100% verse buitenlucht de afdeling wordt

binnengebracht en waarbij de afzuiging van de binnenlucht geschiedt middels een separaat opgestelde afzuigunit. De rooftopunit is daarnaast ingesteld met een setpoint waardoor de lucht bij temperaturen beneden het setpoint ongekoeld ingeblazen wordt en bij temperaturen boven het setpoint gekoeld ingeblazen wordt. Ook bij tijdelijke koeling blijven energie-efficiëntie en rendement belangrijke aandachtspunten!”

van deze veemruimte wordt momenteel een volledig nieuwe, watergekoelde koelinstallatie aangelegd, waarbij de huurunits van Recool voor de benodigde tijdelijke capaciteit zorgen. Doordat het ziekenhuis zelf al voorzien was van een waterbron konden de huurunits eenvoudig op deze bron aangesloten worden, waarmee de benodigde capaciteit eenvoudig gerealiseerd kon worden”, zo vertelt Joeri Giljam.

Erasmus MC Erasmus MC is het grootste en wetenschappelijk meest toonaangevende Universitair Medisch Centrum van Nederland. Bijna 13.000 medewerkers werken binnen de kerntaken patiëntenzorg, onderwijs en wetenschap continu aan een verbetering en versterking van de individuele patiëntenzorg en de maatschappelijke gezondheidszorg. Zij ontwikkelen hoogwaardige kennis, dragen die over aan toekomstige professionals en passen die toe in de zorg voor patiënten. De komende vijf jaar wil Erasmus MC – dat deel uitmaakt van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) – uitgroeien tot één van de beste medische instituten in de wereld. Dit gaat gepaard met belangrijke renovatiewerken. Zo moeten om medische redenen lichaamsmaterialen van patiënten en donoren waaronder bloed, urine en beenmerg op -50°C tot -130°C worden gehouden. Het spreekt voor zich dat deze LT-vriezers in de veemruimte van het Erasmus MC een enorme warmteafgifte kennen. Recool Verhuur werd aangesproken voor de tijdelijke koeling van de technische ruimtes waar deze vriezers staan. “Voor de koeling

“Het onderscheid maken” “Door de diversiteit en verscheidenheid van de oplossingen is een ervaren team van adviseurs een belangrijke factor bij de ondersteuning van de installateur richting de eindgebruiker”, besluit Dennis Oliërhoek. “Iedere installateur loopt af en toe tegen een project aan waar hij net iets minder ervaring mee heeft, en waarvoor verschillende oplossingen qua apparatuur mogelijk zijn. Onze adviseurs kunnen in dergelijke situaties een belangrijke rol spelen, waarbij gekeken wordt naar energiezuinigheid, rendement en praktische plaatsbaarheid. Dit kan leiden tot originele oplossingen, waarbij een combinatie van apparatuur ingezet wordt. Voor de installateur resulteert deze klantspecifieke aanpak uiteraard in een grote mate van ontzorging, waardoor de installateur geen omkijken heeft naar de tijdelijke installatie en zich volledig kan richten op de nieuwe of te onderhouden permanente installatie. Een verhuurbedrijf als Recool kan daarbij het onderscheid maken door snelle respons, hoge service en scherpe huurtarieven.” ________________________ www.recool.nl techcare

REPORTAGE

e bouwsector wordt in het algemeen beschouwd als een betrouwbare barometer voor de economische toestand van een land. De voorbije jaren werd dit nog eens (pijnlijk) bevestigd door de sterke teruggang in bouwprojecten en er is voor de bouwsector nog niet meteen herstel in zicht. Uit de bouwbarometer die de Confederatie Bouw in mei bekendmaakte blijkt dat het vertrouwen van de aannemers in de maand april verslechterd is. Ook de kloof tussen optimisten en pessimisten is vergroot. Het orderboek bevat werk voor 5,38 maanden. Dit is het laagste niveau sinds eind 2010. Gelukkig is er de zorgsector, waarbinnen de uitdagingen enorm zijn.

Kinder Psychiatrisch Centrum (KPC) Genk duurzaam verwarmd en gekoeld uit de bodem

REPORTAGE

p de Zorgcampus Sint-Jan in Genk werd onlangs een Kinder Psychiatrisch Centrum gebouwd. Dit wordt duurzaam en goedkoop verwarmd en gekoeld, vermits een warmtepomp in combinatie met een KWO (koude/warmte opslag) werd geïnstalleerd. Smet-GWT nv realiseerde, samen met Terra Energy nv, dit bodemenergieproject als design built oplossing. Dit eigen ontwerp werd, mede onder impuls van de bouwheer en het studiebureau Boydens, in onderaanneming van HVAC-aannemer Vandenbriele nv uitgevoerd.

techcare

Twee bodemenergiesystemen in Vlaanderen In kleilagen, vooral aanwezig in Oost- en West-Vlaanderen, wordt meestal Boorgat Energie Opslag (BEO) toegepast. Hierbij wordt in een reeks of een veld van boorputten een dubbele polyethyleenlus geplaatst. De individuele lussen worden onderling verbonden en via een horizontaal leidingnet aangesloten op een centrale collector. In dit gesloten systeem circuleert een vloeistof waarmee energie kan worden opgeslagen of onttrokken aan de bodem. Een warmtepomp in de technische ruimte doet de rest. In zandlagen, vooral aanwezig in de Kempen en in Limburg, wordt preferentieel een koude-warmteopslagsysteem (KWO) toegepast. Hiervoor worden twee of meerdere putten geboord. In de zomer wordt koud grondwater uit één van de putten opgepompt. Via een warmtewisselaar wordt de koude afgegeven aan het gebouw. Het aldus opgewarmde water wordt in de bodem opgeslagen in de andere put (warme bron). In de winter, wanneer er behoefte is aan verwarming, wordt dit warme water weer opgepompt om via dezelfde warmtewisselaar,

en na opwaardering via een warmtepomp, het gebouw te verwarmen. Het grondwater koelt door de warmteafgifte af en wordt dan weer opgeslagen in de eerste bron (koude bron). Over de seizoenen heen wordt zo een thermisch evenwicht bereikt. Uit simulaties bleek snel dat voor het Kinder Psychiatrisch Centrum er met een KWO-systeem duidelijk meer energiebesparing kon worden gerealiseerd dan met een BEO. De keuze was dus snel gemaakt.

Vermogens van het systeem De KWO-installatie levert 178 kW (258 MWh/j) aan verwarming en kan daarmee meer dan 90 % van de jaarlijkse warmtevraag invullen. De resterende warmtevraag wordt afgedekt met behulp van een piekketel. Daarnaast biedt de KWO 180 kW (125 MWh/j) aan koeling. Om deze verwarming en koeling te kunnen leveren wordt jaarlijks ca. 60.000 m3 grondwater opgepompt en terug geïnjecteerd in de bodem.

Bodemopbouw in Genk De geo(hydro)logische opbouw in de buurt van de site is in hoofdzaak zandig en kan worden samengevat als volgt: 0-17m 17-78m 79-96m 96-102m 102-124m

Kwartaire afzettingen Formatie van Bolderberg Formatie van Voort Formatie van Eigenbilzen Formatie van Boom

zandige afzettingen met grind groengrijs zand groen fijn zand / zandhoudende klei kleiig fijn zand grijze klei met weinig zand

De Formatie van Bolderberg is een goed doorlatende zandlaag, de putten voor het KWO-systeem werden in deze laag geplaatst.

Het duurzame karakter van het systeem blijkt uit de besparing op het primaire energieverbruik: 239 MWh/j of 60% van het totale energieverbruik. De reductie van de CO2-uitstoot bedraagt 39 ton per jaar of ca. 34%. Installatie onder de loep De KWO-installatie omvat één koude- en één warme bron, elk met een pompdebiet van 25 m3/uur. Deze putten zijn uitgerust met onderwaterpompen, zelfregelende injectiekleppen, niveausensoren, RVS bronkoppen en zijn beschermd door een betonnen toezichtkamer met aluminium deksel. Ondergrondse HDPE-leidingen en elektrische kabels zorgen voor de verbinding tussen de putten en de technische ruimte. De technische ruimte omvat in hoofdzaak de warmtewisselaar en de warmtepomp met bijhorend geïsoleerd lei-

dingwerk, de elektrische schakelkasten en de regelunit voor het aansturen van de KWO-installatie enerzijds en de communicatie met het gebouwbeheersysteem anderzijds.

Tal van bodemenergieprojecten in de zorgsector De zorgsector leent zich zéér goed voor de inpassing van bodemenergie. Smet-GWT nv realiseerde reeds tal van bodemenergieprojecten in de zorgsector, zowel KWO als BEO, zowel in ziekenhuizen als in woon- en zorgcentra. In deze projecten is Terra Energy vaak betrokken als ontwerpend studiebureau. Voorbeelden van dergelijke installaties zijn onder andere Klina Brasschaat, OPZ Geel, St-Dympna Geel, Mariaziekenhuis Overpelt, RVT Ten Hove Mol, St-Elisabeth Herentals, St-Jozef Turnhout, St-Trudo Sint-Truiden, WZC De Vliedberg Brugge, WZC De Notelaar

Beveren, St-Fransiscus Heusden-Zolder, AZ St-Vincentius Antwerpen, UZ Gent, Stedelijk Ziekenhuis Roeselare, AZ Damiaan Oostende, AZ Maria Middelares Gent, AZ Alma Eeklo, AZ Reet, St-Andries Tielt. ____________________www.smetboring.be ___________________ www.terra-energy.be

Boren put

Smet-GWT nv is sinds begin jaren ’90 een toonaangevende marktspeler op het gebied van de realisatie van geothermische energiesystemen in Vlaanderen. De Design-Built benadering van projecten geeft de klant de zekerheid dat de gevraagde vermogens worden geleverd, met resultaatsgarantie en dat er slechts één aanspreekpunt met duidelijke verantwoordelijkheid is. Tijdens de realisatie van de projecten houdt Smet-GWT nv alles in één hand, met volledige uitvoering door eigen personeel. Een 24/24 uur service verzekert de nazorg.

Warmtewisselaar

techcare

Putkop

Terra Energy nv, een bedrijf ontstaan als spin-off van VITO in 2009, evolueerde snel tot specialist in het ontwerpen van optimale oplossingen aangaande alle types van bodemenergie voor thermische doeleinden. Terra telt meer dan 100 referentieprojecten in ziekenhuizen, woon- en zorgcentra, kantoren, scholen, industrie,… .

Best practices bewijzen dat BIM werkt

REPORTAGE

nlangs ging bij het Brugse studiebureau Ingenium een colloquium rond BIM door. 3D tekenen is gemeengoed geworden, maar de kennis van BIM (‘Building Information Model’), ofwel het verrijken van het virtuele model tijdens de verschillende bouwfasen van een project, is nog een stap verder. Maar de mist rond het implementeren van BIM blijkt langzaam op te trekken... “Een steeds groeiende groep van mensen uit diverse disciplines en bouwfasen krijgt nu of in de nabije toekomst te maken met BIM: onder meer bouwheren, architecten, ingenieurs technieken en stabiliteit, aannemers en BIM-dienstverleners”, opende ir. Nicolas Vyncke, CEO van Ingenium dat als studiebureau sinds drie jaar alle nieuwe projecten in 3D tekent. “We zijn als studiebureau met meer dan 20 Revitlicenties wellicht de grootste afnemer in de Benelux. De toegevoegde waarde van 3D is onder meer de coördinatie vooraf en de vermindering van het risico op problemen in de uitvoering, en de automatische dimensionering bij het engineeren van de technieken. Na 3D zetten we volop in op BIM en timmeren we verder aan de weg om de nodige afspraken met de diverse bouwpartijen te maken”, aldus Vyncke.

techcare

‘Geometrie, annotatie en informatie’ Bij BIM is het niet de software, maar de methodiek, ondersteund door software, die modelleren, evalueren, samenwerken en uitwisselen mogelijk maakt. “BIM kenmerkt zich onder andere door geometrie, annotatie en informatie, en is bedoeld als instrument voor gebruikers en ingenieurs- en studiebureaus”, aldus dr ir. arch. Stefan Boeykens van het Departement Architectuur van de KU Leuven: “Uiteraard heeft BIM ook zijn beper-

kingen: kan het ook zinvol ingezet worden tijdens planning en schetsontwerp, of toch vooral bij uitwerking en uitvoering, wat nu vaak het geval is? Er is nood aan opleiding en meer kennis rond BIM, vroeg in het proces, en aan het uitwisselen van ervaringen. De praktijk vraagt naar best practices om BIM toe te passen en te bewijzen dat het werkt. Willingness to change is onontbeerlijk om BIM in de bouwpraktijk te integreren. Naar

Dr ir. arch. Stefan Boeykens (KU Leuven): “Indien BIM opgelegd wordt zouden architecten wel eens geneigd kunnen zijn om BIM uit te besteden…”. normering en standaardisering van BIM is er weinig of geen vraag vanuit de opdrachtgevers, of vanuit de overheid. De vrees bestaat dat het met BIM dezelfde weg opgaat als met EPB-regelgeving vanuit de EU, nationale implementatie enzoverder, terwijl BIM het ontwerp van de architect net van in de vroege fase zou kunnen bijsturen en verbeteren. Indien BIM opgelegd wordt zouden architecten wel eens geneigd kunnen zijn om BIM

uit te besteden. In andere Europese landen die “BIM-koplopers” zijn, zoals Nederland, het VK en de Scandinavische landen (vooral Finland), blijken ook de overheid en grote instanties een sturende rol te spelen.” BIM-men: met of zonder LOD Voor een goede samenwerking zijn afspraken nodig rond onder meer projectspecifieke doelen, detailniveau, standaarden en software. “Het Level of Detail geeft aan hoeveel detail aan de modelelementen is gegeven, alsook de input in de elementen”, aldus ir. Rudi Roijakkers van ABT: “Level of Development geeft aan in hoeverre het model doordacht is, en het betrouwbare output oplevert. De auteur weet hoever onderdelen van een model zijn gevorderd, de gebruiker niet altijd. Een BIM-model kan veel grotere precisie suggereren dan de auteur bedoeld heeft. Er is geen rechtstreeks verband tussen fase en LOD. Verschillende elementen (structuur of technieken) in het model kunnen een andere LOD uitwerking hebben in dezelfde fase. LOD op zich zegt niet veel. De mate van uitwerking moet vastgelegd worden in het contract of het IPDP. Naargelang het type tekening en het bestandformaat kan men een status toekennen. Tekeningen in pdf behelzen vaak slechts een beperkt onderdeel van het model, waarvan duidelijk en eenduidig de status kan worden vastgelegd. Van een

normaal 3D model is dat niet mogelijk, aangezien niet alle onderdelen in het betreffende model even ver gevorderd zijn. Als aan de elementen in het 3D model ook een label in de vorm van een “Level of Development” wordt vastgelegd, is de status wel duidelijk en traceerbaar.” Wie beheert het model? Wanneer de aannemer in beeld komt, is het belangrijk vast te leggen hoe de informatie in het model gedurende de uitvoeringsfase wordt bewaakt en bijgewerkt. De overdracht van het modelbeheer kan zowel naar de aannemer als naar de ontwerpers. “Wie voor de aannemer kiest, kan niet om volgende vragen heen: wanneer is totaaloverdracht mogelijk? Wie behandelt de ontwerpwijzigingen en wie is (en blijft) eindverantwoor-

delijke voor de verschillende aspectmodellen? Last but not least: hoeveel aannemers zijn reeds in staat om te ‘BIM-men’? Indien de ontwerper het model zou beheren, dringen zich volgende vragen op: wie coördineert? Op welke tekening wordt er gebouwd? En zijn de detailwijzigingen van de aannemer en de verantwoordelijkheden gedekt? De keuze voor het beheersmodel gaat hoe dan ook gepaard met afspraken over planning, verantwoordelijkheden en prijs”, aldus nog ir. Roijakkers. BIM-samenwerking in de praktijk Vanuit een praktijkgerichte specialisatie in Revit en andere software tools is Bimplan geëvolueerd van bouwkundig tekenbureau naar een proces-ondersteunende dienstverlener. Bimplan is lid van de stuurgroep ‘Bel-

Tijdens het colloquium bij Ingenium konden een aantal complementaire bedrijven -believers en non-believersbrainstormen over BIM

>>> techcare

Voor het Algemeen Ziekenhuis St-Maarten in Mechelen maakte Ingenium gebruik van diverse toepassingen van Autodesk Revit MEP (Foto Ingenium)

Projecten Ingenium modelleert de technische installaties van alle nieuwbouwprojecten in 3D met de Autodesk Building Design Suite. Het betreft onder meer projecten voor grote ziekenhuizen, met afdelingen voor nucleaire geneeskunde en hypermoderne datacenters. Een recent voorbeeld is het Algemeen Ziekenhuis St-Maarten in Mechelen. Hiervoor werd gebruikgemaakt van diverse toepassingen van Autodesk Revit MEP. Voor het project van de nieuwe hogeschool Kulab Brugge zal men gebruikmaken van Revit Server. De architectuur in 3D zal door Abscis in Gent worden gemaakt, waarbij Ingenium vanuit Brugge de technieken vanop afstand in het model zal plaatsen. Hierbij zal gewerkt worden volgens BIM, met als bedoeling het datamodel van het gebouw te verrijken vanaf ontwerp tot en met realisatie.

Ir. Rudi Roijakkers (ABT België): “De keuze voor de overdracht van het beheersmodel naar architect of aannemer gaat hoe dan ook gepaard met afspraken over planning, verantwoordelijkheden en prijs”. © Ingenium - AZ Groeninge

gian Revit Standard’, een platform dat streeft naar uniforme werkmethodes binnen het werken met Revit op de Belgische markt. Jan Van Sichem: “BIM-coördinatie in de praktijk is een kwestie van software en processen. In de praktijk vormen inventarisatie, een BIM-protocol, communicatie en BIM-coördinatie de bouwstenen van het proces. Voor de inventarisatie van de uitgangspunten zijn het motief van de initiatiefnemer, de contractvorm, de deelnemers en hun softwarekeuze – open BIM versus Closed BIM – bepalend voor de richting en de mogelijkheden.”

techcare

Extra tools voor datamanagement Om een project te doen slagen is er nood aan de juiste hard- en software en bekwame medewerkers. Enkel zo kan men – onder impuls van een onafhankelijke regisseur – komen tot een BIM-protocol samenwerking, gebaseerd op realistische afspraken en doelstellingen, vastgelegd in een BIM-protocol. Bijkomende basisvereiste is de bereidwilligheid om in teamverband samen te werken. Tot de BIM-coördinatietaken behoren onder meer het bewaken van de in het BIM protocol vastgelegde afspraken, het samenvoegen van modellen en het controleren en opvolgen op kwaliteit en conflicten. Bijkomende diensten zoals 4D-simulatie en het aftoetsen van het PvE worden op heden zelden gevraagd of toegepast. Bij het samenwerken binnen Revit gebeurt de eerste coördinatie door de modelleurs en de BIM-coördinatoren van de deelnemende partijen, pas in 2de instantie door de BIM coördinator. Bedoeling is onder meer data en hoeveelheden te controleren

Jan Van Sichem van Bimplan: “De volledige BIM-meerwaarde komt pas tot uiting in DB (FMO), en indien de aannemer betrokken is bij de ontwerpfase”. en parallelle documentstromen te beperken. In het kader van datamanagement moet objectinformatie en geometrische detaillering in het model beperkt worden en modelobjecten gekoppeld worden aan databases. Hiervoor biedt de markt alsnog weinig specifieke tools.

Samenvattend “De volledige BIM-meerwaarde komt pas tot uiting in DB (FMO), en indien de aannemer betrokken is bij de ontwerpfase. Helaas worden deze contractvormen niet of zelden gehanteerd in de praktijk. Ontwerp en engineering moeten gebeuren in de ontwerpfase, niet in de uitvoeringsfase. Dat is de basis van virtueel bouwen. Dit wordt heden nog veelal traditioneel gedaan waardoor de faalkosten tijdens de uitvoering hoog oplopen. Opdrachtgevers moeten bewustgemaakt worden van de meerwaarde van BIM en leren actief deelnemen aan het BIM-proces”, besluit Van Sichem. _____________________ www.ingenium.be Redactie: Philip Declercq

Nieuwe generatie Besam automatische draaideuren

180° open

De nieuwste generatie Besam automatische draaideuren kent geen grenzen. Ze bieden oplossingen in de meest complexe deursituaties en blijven tegelijkertijd comfortabel stil en betrouwbaar. 180o open 7cm slank design Ook inbouw mogelijk Extreem zware deuren tot 320 kg Geeft tegendruk bij windbelasting

ASSA ABLOY Entrance Systems

The global leader in door opening solutions

www.assaabloyentrance.be

adv-ASSA-ABLOY-SW-168x125-techcare-BEVL.indd 1

08-04-14 14:28

secure your powerbusiness

MCE is uw leverancier voor batterijen en UPS-systemen. Wij bieden klantgerichte oplossingen voor alle problemen in geval van stroomuitval, spanningsvariaties, blikseminslag, … Daarnaast beschikken wij over een uitgebreid gamma van gelijkstroomvoedingen en transformatoren, geschikt voor alle automatiseringsprocessen in productie en machinebouw.

• • • • • • • •

UPS-systemen Vision SLA Batterijen Gelijkstroomvoedingen en batterijladers Transformatoren Bliksem- en overspanningsbeveiliging Spanningsstabilisatoren Omvormers 19” netwerkkasten

Voor meer informatie over onze producten, bezoek onze website www.mce-ups.com . of contacteer ons via e-mail: sales@mce-ups.com Tel.: + 32 (0) 9 372 92 88 • Fax : + 32 (0) 9 372 74 42 • E-mail : sales@mce-ups.com MCE nv • Buntstraat 55A • 9940 Evergem • Belgium

www.mce-ups.com 20140407_MCE_Adv_Techcare_NL_168x125.indd 1

22/05/14 09:41

Viega Eco Plus

Automatisch de juiste hoogte voor elke generatie.

viega.be/Voorwand

Meer comfort met ĂŠĂŠn druk op de knop Viega Eco Plus is het eerste manueel verstelbare WC-element, waarbij elke gebruiker de gewenste hoogte individueel kan instellen. Volledig automatisch, met een simpele druk op de knop. De gasdrukveer laat toe om het WC tussen 40 en 48 cm in de hoogte te verplaatsen. Zo geniet jong en oud, groot en klein van meer comfort op elk moment van de dag. En met de optionele inklapbare armsteunen en automatische spoelopties, is Viega Eco Plus zelfs een onschatbare troef voor meergeneratiewoningen en de zorgsector. Viega. Altijd beter!

VAN DESIGN TOT SERVICE Cleanroom Systems Belgium ontwerpt en implementeert cleanrooms met diverse toepassingen binnen de Health & Cleancare. CSB denkt met u mee vanaf de ontwerpfase voor zowel verbouwing als nieuwbouw en dit met de beste producten op vlak van innovatie, kwaliteit, budget en levertijd. Wij werken op basis van uw behoeften een totaalconcept uit waarin wij zowel het bouwkundige aspect als de technieken voor onze rekening nemen.

www.groupjansen.com

T +32 (0)15 28 50 10 F +32 (0)15 46 07 46 info@cleanroom-systems.be

©Schneider Electric

nlangs nam het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc nieuwe spoeddiensten in gebruik. Niet enkel voor dit nieuwbouwproject, maar ook voor de renovatiewerkzaamheden binnen het ziekenhuis, leverde Schneider Electric alle materieel voor de elektrische distributie. De duurzame samenwerking tussen het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc en Schneider Electric – die reeds enkele decennia duurt – leidde de voorbije jaren tot een gerichte strategie op het vlak van energiebeheer.

Het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc heeft een drievoudige opdracht: als nabijheidskliniek, als academisch onderwijscentrum voor de gezondheidszorg, en als onderzoekscentrum. Het ziekenhuis in Sint-Lambrechts-Woluwe werd in ’76 in gebruik genomen en heeft een oppervlakte van om en bij de 160.000 m². Roland Jacobs, Technisch Directeur van UZ Saint-Luc: « Een aantal renovatiewerkzaamheden drongen zich op, onder meer op het vlak van de elektrische installaties. De jaarlijkse totale onderhoudskosten bedragen om en bij de 6 miljoen euro. Elektriciteit en informatica zijn twee materies die zeer belangrijk zijn in de werking van een ziekenhuis. Indien één van beide het laat afweten, vallen de medische activiteiten stil. De jaarlijkse energiekost bedraagt om en bij de 5 miljoen euro. Elektriciteit is de voornaamste energiebron waarvan het verbruik de neiging heeft om – door de toename van het aantal medische installaties – in stijgende lijn te evolueren.” Gerichte strategie De voorbije jaren leidde de samenwerking tussen het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc en Schneider Electric tot een gerichte strategie op het vlak van energiebeheer. Enkele

jaren terug stelde het ziekenhuis een energiebeheerder aan met als opdracht om het energieverbruik en de -kosten onder controle te krijgen. Bij het uitvoeren van renovatiewerkzaamheden werd als doel vooropgesteld om de diverse (energie)verbruiken op hetzelfde niveau te behouden, dit terwijl de behoeften elk jaar toenemen. De bouw van de nieuwe spoeddienst is op dat vlak een buitenbeentje in die zin dat het hier geen renovatieproject betreft, maar een uitbreiding. Op het vlak van onder meer voorziening en meteropname van energie kon hier ‘from scratch’ gestart worden. Schneider Electric kon al haar in de loop der jaren op de site verworven ervaring verder tot ontwikkeling laten komen (zie verder ‘Nieuwe spoedafdeling’). MP4-audit Om aan de snelle ontwikkelingen inzake elektrische behoeften het hoofd te bieden en de staat van het elektrisch materieel te kennen liet het ziekenhuis in eerste instantie een audit van zijn installaties uitvoeren. Hiervoor werd een beroep gedaan op de expertise van Schneider Electric. De audit – die bij Schneider Electric de naam MP4 meekreeg – werd gesuperviseerd door een

^De modernisering van de elektrische installaties in SaintLuc werd opgestart met de installatie van het algemeen laagspanningsbord ALSB 8

studiebureau en een keuringsorganisme. Uit deze analyses bleek dat de architectuur van de elektrische installaties nog goed was, maar dat de installaties in aanzienlijke mate verouderd waren. Roger Missault, Account Manager van Schneider Electric, verduidelijkt waarom Saint-Luc voor het laagspanningsverhaal een beroep deed op Schneider Electric: “Een eerste reden was ongetwijfeld de bedrijfscontinuïteit van het ziekenhuis en de totale selectiviteit. Een tweede element waren de oplossingen die wij hen konden bieden inzake laag- en middenspanning, door het gebruik van volledig open communicatie protocollen. Uiteraard mochten deze aanpassingen de continuïteit van de ziekenhuiswerking niet in het gedrang brengen.” Veilig in alle bedrijfsmodi Bij de analyse van het geïnstalleerde materiaal en de netwerkarchitectuur - en conform het KB van juni 2008 - ging de grootste aandacht naar de veiligheid van de personen in alle bedrijfsmodi (normale werking, noodwerking met dieselaggregaten, UPS). techcare

REPORTAGE

Partners in transparant en betrouwbaar energiebeheer

viseerd. Elke Modicon M340 kan de controle van de ASLB, waaraan hij werd toegekend, overnemen bij een eventuele onderbreking van het informaticanetwerk.

techcare

ALSB’s laten communiceren Bij ALSB 4 werd het verouderde materieel van het type NS uit de bestaande behuizing verwijderd om nieuwe NSX vermogensschakelaars, en gemotoriseerde en communicerende Masterpacts te installeren. Voor

De nieuwe spoeddienst, een pareltje op architecturaal en technologisch vlak, mag het paradepaardje van het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc genoemd worden.

ASLB 3 – die vooral de voeding van de HVAC verzekert – werd het beschikbare vermogen verhoogd door transformatoren, 4 MC SET cellen middenspanning, geprefabriceerde elektrische canalisatieverbindingen ‘Canalis’ en een Prisma verdeelkast, voorzien van Masterpact en Compact NSX vermogensschakelaars, toe te voegen. Kortom, een gemotoriseerd geheel dat toelaat om van normale werking naar noodwerking in TNS-regime over te gaan. Het ziekenhuis heeft een niet onbelangrijk UPS-park ontwikkeld voor de infrastructuur- en medische behoeften. Momenteel zijn er 150 tot 170 UPS geïnstalleerd. De driefasige UPS zijn van het merk Schneider Electric en hebben een gemiddeld vermogen van 15 kVa. Er werd beslist om de ALSB’s met mekaar te laten communiceren. Elke installatie werd uitgerust met een glasvezelbus die via switches met de Modicon M340 programmeerbare automaten communiceert. Dit laat toe om de informatie terug te sturen naar een centrum waar alles wordt gesuper-

De focus van Schneider Electric Jean Paul Brees, Algemeen Directeur van Schneider Electric: «Onze focus ligt in grote lijnen op drie doelgroepen: ziekenhuizen, waterbeheer en datacenters. Wat onze activiteiten in de ziekenhuissector betreft, zijn we sinds geruime tijd leverancier van elektrisch materieel aan het UZ Saint-Luc, maar ook aan enkele andere, grote ziekenhuizen in de Brusselse regio. Het aantal nieuwbouw projecten neemt momenteel eerder af, het zijn vooral de renovatiewerkzaamheden – in functie van de vervanging van verouderd elektrisch materieel – aan ziekenhuizen die de bovenhand nemen.“

©Schneider Electric

Thierry Lecocq, Adjunct Technisch Directeur van Saint-Luc: «De resultaten van de audit wezen uit dat er een aantal tekortkomingen waren met betrekking tot beschikbare energie op het netwerk, alsook dat meer dan 80 procent van het materieel verouderd was, en dat de veiligheid van personen niet verzekerd was in gedegradeerde modi. Daarom werd besloten te investeren in de modernisering van de elektrische installaties. Zo bleek o.m. dat de verouderde noodcabine dringend aan modernisatie toe was. Dus werden er nieuwe HS MC set-cellen geïnstalleerd, voorzien van gemotoriseerde vermogensschakelaars. Voor de behoeften van de nieuwe zones in het ziekenhuis waarin werkzaamheden werden uitgevoerd, werd er gefocust op een tweetal ALSB’s van het type Prisma, uitgerust met Masterpact en NSX, gemotoriseerd en communicerend.

Energieverantwoordelijke Er konden reeds aanzienlijke besparingen worden gerealiseerd die het mogelijk maakten verder aan technologische ontwikkelingen te werken, en dit zonder het comfort en het onthaal van de patiënten uit het oog te verliezen. Dit maakt mee deel uit van het takenpakket van de energieverantwoordelijke die een dubbele functie heeft. Enerzijds, de energiehuishouding bijhouden om te weten waar, en vooral hoeveel, MW uur in euro wordt verbruikt, en, anderzijds, energiebesparingen (elektriciteit, verwarming, water…) doorvoeren. Meten is weten, pas door precies te weten, kan er worden opgetreden. Door de verschillen te vergelijken kan het wekelijkse verbruik eenvoudig worden vastgesteld. Qua codering is dit geen eenvoudige opdracht die bovendien foutgevoelig is. Daarom wordt geleidelijk overgeschakeld op een energiehuishouding met automatische ingangen…

Modelvoorbeeld Voor de voeding van de verlichting en voor het gebouwenbeheerssysteem hebben de projectverantwoordelijken geopteerd voor het installeren van een KNX-systeem. Van bij de aanvang van de werkzaamheden werd gebruik gemaakt van de bestaande infrastructuur die - middels een passerelle - in verbinding werd gesteld met het KNX-platform. Dit platform maakt het mogelijk om de

nieuwe installatie op een efficiëntere manier te beheren en op een flexibele manier aan te passen aan de noodwendigheden. Volgens Roland Jacobs kan het project ‘Spoed’ doorgaan als een modelvoorbeeld gezien de teamgeest en de vlotte samenwerking tussen alle betrokken diensten en bedrijven. _______________ www.schneider-electric.be Redactie: Philip Declercq

Elektrisch materieel en knowhow voor Saint-Luc Voor de renovatiewerkzaamheden en de nieuwbouw van de spoedafdeling van SaintLuc leverde Schneider Electric onder meer de laagspanning, de vermogenstransfo’s, de verbindingen transfo’s/verdeelborden door middel van elektrische geprefabriceerde canalisatie Canalis, de laagspannings verdeelborden en de communicatie tussen de borden, de supervisie over de installaties, de communicatie met de control room, en het gebouwenbeheersysteem m.i.v. het KNX-platform. Schneider Electric zorgde verder nog voor de programmatie van de softwareplatformen. De bouw en de installatie van de verdeelkasten werd toevertrouwd aan de firma Ets E. Ronveaux uit Ciney, één van de partners waarmee Schneider Electric samen werkt voor de installatie en bouw van borden.

Onder meer de oplossingen die Schneider Electric kon bieden inzake laag- en middenspanning, door het gebruik van volledig open communicatie protocollen, overtuigden de directie van Saint-Luc. Schneider Electric leverde onder meer de laagspanning, de vermogenstransfo’s, de verbindingen transfo’s/verdeelborden door middel van elektrische geprefabriceerde canalisatie

techcare

©Schneider Electric

Nieuwe spoedafdeling De nieuwe spoeddienst – die een oppervlakte van om en bij de 3.500 m² heeft - mag het paradepaardje van het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc genoemd worden. Naar aanleiding van bezoeken aan spoedafdelingen van ziekenhuizen in Duitsland, Frankrijk en Zwitserland werd heel wat inspiratie opgedaan. Op architecturaal niveau werd voor een eigentijdse aanpak gekozen. De patiënt mag niet de perceptie krijgen de zoveelste persoon te zijn die op de bewuste dag op de dienst terecht komt. Roland Jacobs: « Een van de nieuwe ingrepen is bv. het voorzien van een afzonderlijke inkom en een dito circuit voor bv. kinderen, enerzijds, en volwassenen, anderzijds. Er wordt gezorgd voor een optimaal contact tussen dokter en patiënt, zonder dat beide mekaar in de gangen van de spoedafdeling voortdurend voor de voeten lopen. Op de vroegere spoedafdeling werd nauwelijks in koeling voorzien, in het nieuwe gebouw werd ook op dit punt een state of the art oplossing uitgewerkt.” De ALSB van deze afdeling is ondergebracht ‘onder een brug’ onder de gebouwen, waaronder de ambulances moeten doorrijden om de spoedafdeling te bereiken.

Doordacht gebruik van licht bij bewoners met dementie [Deel 2]

REPORTAGE

ij bewoners met dementie kan het doordacht gebruik van licht bijdragen tot een healing environment. Dat bleek uit het artikel ‘De normering voor verlichting belicht’, dat kadert in het CURA-B project (Deel 1: zie vorige editie TechCare). De samenwerking tussen verlichtingsbedrijf Tronixx Belgium uit Gistel, WZC Sint Vincentius in Meulebeke en Katholieke Hogeschool VIVES, gecoördineerd door RESOC Midden-West-Vlaanderen, resulteerde in een nieuw lichtplan voor het WZC. Dit voorziet in meer en aangepast licht voor personen met dementie.

techcare

In mei 2013 werden de lichtcondities in één van de wooneenheden van het WZC onderzocht. Uit de meting van de verlichtingssterkte, de bevraging van medewerkers en bezoekers, en de wetenschappelijke inzichten bleek de lichtsituatie onvoldoende afgestemd op de noden van de bewoners, medewerkers en bezoekers. Volgende resultaten kwamen naar voor: de mogelijkheid tot beïnvloeding van de hoeveelheden kunstlicht en daglicht in alle plekken, de ervaring van onvoldoende natuurlijk licht/ zonlicht in de gang, of van verblindend natuurlijk licht/ zonlicht in de leefruimte, en het uitzicht naar buiten in de gang. In de analyse bleek ook dat nogal wat medewerkers geïrriteerde ogen, hoofdpijn en/of ongewone vermoeidheid ervoeren. Er bleek geen causaal verband tussen de lichtsituatie en deze symptomen. Wellicht spelen ook andere factoren zoals de fysieke woonomgeving (bv. luchtvochtigheid) en persoonlijke factoren (bv. ervaren werkbelasting) een rol. Rekening houdend met de actuele vormgeving van het WZC is de mogelijkheid tot het vergroten van de ervaring van voldoende natuurlijk licht/zonlicht, en van het aanbod tot uitzicht naar buiten, beperkt en/of niet haalbaar. Wel

is dit een actiepunt bij eventuele (ver)bouwplannen. Voor en na de interventies De grotere lichtbehoefte bij personen met dementie noodzaakt het respecteren van minimumwaarden voor de lichtintensiteit. Door hoge luxwaarden (> 1000 lux) te voorzien op plaatsen waar de bewoners met dementie vaak vertoeven, kan men dit ritme ondersteunen en/of normaliseren. Voor de interventie in het kader van de pilotcase was de verlichting onaangepast voor personen met dementie: verblindend licht achteraan de gang, lage lichtintensiteit, onregelmatige verdeling van het licht in de gang en reflectie van licht op de vloer. De situatie na de diverse aanpassingen is zichtbaar in bijgaande afbeeldingen. De verblinding nam af door een gepaste ratio van het licht tussen gang en leefruimte, de lichtintensiteit verhoogde, en de verdeling van het licht in de gang werd regelmatiger. De reflectie op de vloer blijft een probleem. Nieuwe technologie, nieuwe mogelijkheden De wooneenheid werd voorzien van nieuwe

verlichting. Op basis van de diverse aanbevelingen werden in de periode april-oktober 2013 enkele interventies uitgevoerd. De gang, de leefruimte en de kamers van de bewoners werden voorzien van een dynamisch verlichtingssysteem dat de verlichting gedurende de dag laat variëren. Zo zorgt een geprogrammeerd lichtschema ervoor dat op elk moment van de dag, het lichtniveau in de gang en kamers aangepast wordt aan de gebruikersbehoeften. Het systeem in de leefruimte laat ook veranderingen in de kleurtemperatuur toe. De bestaande situatie zorgde evenwel voor beperkingen. Door het verouderd plafond in de leefruimte was het bv. niet mogelijk om nieuwe lichtelementen te monteren. De LED-technologie werd dus ingepast in de reeds aanwezige lichtpunten. In de bewonerskamers kon niet gewerkt worden met indirect licht. In de gang zorgt een spiegelende vloer voor lichtreflectie. Toch waren er technische mogelijkheden om de lichtcondities sterk te verbeteren. Een overzicht van de interventies per ruimte In de leefruimte werd een dynamisch lichtsysteem - tunable White/PI-LED (full

Right light in the right place De activiteiten in elke ruimte bepalen idealiter het lichtniveau. In het WZC zien bewoners met dementie de gang bijvoorbeeld niet louter als een transferzone, maar ook als een beweeg-, verkennings- en ontmoetingsruimte. Ze moeten zich veilig voelen en zo weinig mogelijk frustraties ervaren omwille van de omgeving. Het aanbrengen van oriëntatieen rustpunten werkt ondersteunend. Aangepast licht is een faciliterende factor. Mensen met dementie kiezen voor plaatsen waar veel licht is omdat ze zich zo makkelijker kunnen oriënteren. Vice versa kan men andere ruimtes eerder duister laten als begrenzende maatregel. Op basis van beschikbare richtlijnen, aangepast voor ouderen met dementie, werd de verlichtingssterkte in de diverse ruimtes aangepast (zie tabel).

dig over voldoende licht beschikken voor het uitvoeren van hun zorgtaken in de kamers. Het systeem laat toe om het verloop van natuurlijk daglicht te simuleren. Dit ondersteunt het biologisch ritme bij de bewoners. Het betreft een op maat geprogrammeerd lichtschema voor het WZC dat het natuurlijk

Right light at the right time Het lichtplan werd afgestemd op het leefritme van de bewoners. Het ontwaken gebeurt onder invloed van een ontspannend licht dat langzaam opbouwt qua intensiteit. De opbouw voorziet ook dat de werknemers tij-

Inventarisatie van de activiteiten per ruimte Leefruimte : boven tafel

Leefruimte: periferie De gang

Slaapkamer (boven tafel) Slaapkamer: (boven bed)

Lezen, schrijven, fijn handwerk… door de bewoners. Begeleiding van activiteiten door medewerkers (animatie, maaltijdbegeleiding, reminiscentie…). Nuttigen maaltijden. Wandel-, beweeg-, verkenruimte Ruimte die gebruikt wordt als ‘wandel-, beweeg-, verkenruimte door de bewoners. Ruimte waar voorbereidend werk gebeurd door de medewerkers (medicatiemanagement, dossier inzage, verzamelen materiaal…). Ruimte voor contactname met de bewoners, mobilisatie. Lezen, schrijven, fijn handwerk… Nuttigen van ochtendmaaltijd door de bewoners. Uitvoeren van de taakgebonden handelingen van de medewerkers (hygiënische zorgen, verpleegtechnische handelingen, mobilisatie, ADL-training). Contactname met bewoners.

Voormeting

Na de interventie

250 lux

1300 lux

80-250 lux

> 500 lux

80 – 300 lux

1250 lux

600 lux (veel daglicht)

1000 lux

70 lux

1000 lux >>> techcare

spectrum) – geïntroduceerd dat het mogelijk maakt om hoge luxwaarden te genereren, de kleurtemperatuur te veranderen (van 2700 tot 6500 Kelvin) en gebruik te maken van een DALI-protocol, dat toelaat om een ingesteld lichtschema uit te voeren. Dit resulteert in een op maat geprogrammeerd lichtschema voor het WZC dat het natuurlijk verloop van daglicht simuleert. De bediening gebeurt door het handmatig aanpassen van een bedieningselement. Ook in de kamers werd een dynamisch lichtsysteem -LED-verlichting (normale LED spectrum)– geïnstalleerd dat het mogelijk maakt om hoge luxwaarden te genereren en gebruik te maken van een DALI-protocol. De kleurtemperatuur (3000 Kelvin) verandert niet. De verlichting zorgt voor een regelmatige verdeling van het licht in de kamer. Een bewegingsdetector in elke kamer zorgt voor een trage opbouw van het lichtniveau ter preventie van het schrikeffect bij de bewoner. In de gang, de verpleegpost en de spoelruimte werd identieke LED-verlichting als in de kamers geïnstalleerd. In de gang verandert de kleurtemperatuur (3000 Kelvin) niet.

% capaciteit lich8ntensiteit

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 00:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

09:00

08:00

07:00

06:00

05:00

04:00

03:00

uur

02:00

01:00

verloop van daglicht simuleert. Het lichtniveau is maximaal tijdens het maaltijdgebeuren en andere activiteiten, en daalt tussen de middag en ’s avonds als voorbereiding op het rustmoment. De kleurtemperatuur van het licht in de leefruimte loopt op van een rood-oranje (warme, ontspannende) naar een blauwe (koude, activerende) tint. De activatie ondersteunt de bewoners bij het uitvoeren van de activiteiten. Het lichtschema in de gang voorziet hoge lichtniveaus bij activiteit van de gebruikers. Buiten deze momenten daalt de intensiteit om energie te besparen. Het licht heeft er continu een warme kleurtemperatuur, een gevolg van de huidige architectuur – in casu de nauwe doorgang - van het WZC.

Het verloop lichtintensiteit in de leefruimte

Kelvin

_______________________ www.cura-b.eu Redactie: Philip Declercq

techcare

Met dank aan Dries Grymonpré, Michèle Inghelbrecht en Leslie Vincke (Katholieke Hogeschool VIVES), Meredith Delaere, Mieke Van Acker (WZC Sint Vincentius), en Tony Decavele (Tronixx Belgium).

6500 6000 5500 5000 4500 4000 3500 3000

00:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

09:00

08:00

07:00

06:00

05:00

04:00

03:00

02:00

uur

2500

01:00

Wat met de werknemers: one size fits all? Dragen de verhoogde lichtwaarden voor de bewoners ook bij tot het welbevinden van de werknemers? Uit de resultaten van de pilotcase blijkt onder meer dat de werknemers meer tevreden zijn over het beschikbare licht tijdens de uitvoering van fijn werk. Ze ervaren hoge lichtniveaus niet als te fel. Wel moeten hun ogen kunnen wennen aan de nieuwe situatie. Door optimalisatie van de lichtcondities namen de fysieke klachten af. De multicausaliteit laat echter niet toe harde conclusies te trekken. Wel willen medewerkers - én bezoekers - de hoeveelheid kunstlicht kunnen beïnvloeden, vooral in de bewonerskamers. Zo kan men het lichtniveau beter afstemmen op de activiteiten en/ of het gemoed op een bepaald moment. Uit het geprogrammeerd lichtschema in de kamer, is af te leiden dat tussen 14 en 17 uur – wanneer de bewoner veelal in de leefruimte vertoeft - de lichtintensiteit 20% bedraagt.

Het verloop van de kleurtemperatuur in de leefruimte

Conclusie Deze pilotcase toont aan dat de samenwerking tussen een verlichtingsbedrijf, een WZC en een kenniscentrum bijdraagt tot het leveren van zorg op maat. Het nieuw lichtplan ontstond op basis van aanbevelingen uit wetenschappelijk onderzoek, technologische knowhow van het verlichtingsbedrijf en feedback van de medewerkers tijdens de implementatieperiode. Het is ook afgestemd op de bestaande architecturale mogelijkheden en beperkingen, en het budget. Nieuwbouw is niet altijd nodig om aanpassingen aan te brengen aan de leefomgeving van de WZC-bewoners. Doordacht gebruik van licht vormt één element in het creëren van een dementievriendelijke omgeving. Verdere interventies kunnen stapsgewijs doorgevoerd worden. Het investeren in zorgtechnologie betekent ook investeren in het welzijn van de gebruikers ervan.

ls hoofdtechnicus op de Universiteit Antwerpen (UA) begeleidde Dirk Borgonjon meer dan 10 jaar patiënten die thuis zuurstof gebruikten. In die hoedanigheid was hij één van de katalysatoren die de technische aspecten van de Oxypoint technologie, een spin-off van UA, op punt hielp stellen. De technologie is sinds augustus 2012 CE-gekeurd en gepatenteerd voor ziekenhuistoepassingen. Bij de klassieke therapie wordt zuurstof geforceerd gegeven aan de patiënt, zowel bij het in- als het uitademen. Vaak gebeurt het tegenwoordig in ziekenhuizen dat, wanneer een patiënt op onderzoek is, de zuurstofkraan blijft open staan. Ir. Philip Hendrickx van Oxypoint: “Efficiënt zuurstof toedienen betekent in de eerste plaats een hoger comfort voor de patiënt. Tijdens de demo’s die we regelmatig in ziekenhuizen uitvoeren laten we artsen, verpleegkundigen en technici dit comfort persoonlijk ondervinden.” Toevoegen comfortmode “Het innovatieve aspect zit in het toevoegen van een comfortmode aan een klassieke zuurstofregelaar voor ziekenhuistoepassingen”, aldus ir. Michael Vlemmix, sales & R&D engineer Oxypoint. “In de comfortmode genereert de patiënt een onderdruk bij inademing waardoor via de neusbril het mechanisme van het systeem wordt geopend, en een instelbare dosis zuurstof aan de patiënt wordt afgegeven. Bijkomend voordeel is dat het systeem automatisch sluit bij afwezigheid van de patiënt.” Testen gedurende vier maanden op de dienst cardiochirurgie van het UZA wezen uit dat er 75% medische zuurstof bespaard werd

op het verbruik van de volledige afdeling. Op de afdeling pneumologie van UZ Gent kon 40% worden bespaard. Productie van zuurstof is energie-intensief. Efficiënter gebruik zal dan ook een positief effect hebben op het milieu. Inmiddels hebben 11 sites reeds ervaring opgedaan met de systemen in huur- of koopformules, onder meer de dienst pneumologie van het AZ Alma, campus Eeklo. Xavier Lefever, hoofdverpleegkundige van deze dienst getuigt: “Patiënten zijn tevreden met het nieuwe systeem. Als je er een correcte uitleg bij geeft, begrijpen ze de voordelen des te beter.” Ook de eerste positieve contacten in Nederland beginnen stilaan hun vruchten af te werpen. De Oxypoint formule Hoe biedt Oxypoint haar totaaloplossing voor optimalisatie van zuurstoftherapie aan? “Na een eerste kennismaking met de technische dienst van het ziekenhuis waarin we het systeem presenteren stellen we voor om, vrijblijvend, het zuurstofprofiel van het ziekenhuis op te stellen. Dit is een dossier waarin we per verpleegafdeling het zuurstofverbruik en de besparing voor het ziekenhuis in kwestie in kaart brengen. Wanneer het ziekenhuis beslist om de systemen te implementeren

verzorgt Oxypoint opleidingssessies met demo’s. Na implementatie blijven we contact houden met onze gebruikers”, aldus Philip Hendrickx. “Voor de toekomst hebben we nog grootse plannen, we zijn volop wetenschappelijke publicaties aan het voorbereiden en hopen nog iets te kunnen betekenen op de internationale zuurstofmarkt.” (PD) ______________________www.oxypoint.eu

In de comfortmode genereert de patiënt een onderdruk bij inademing waardoor via de neusbril het mechanisme van het systeem opent en een instelbare dosis zuurstof aan de patiënt afgeeft.

Vlnr ir. Philip Hendrickx (Oprichter Oxypoint) ir. Michael Vlemmix (Sales & R&D engineer Oxypoint) en Dirk Borgonjon (Hoofdtechnicus op de Universiteit Antwerpen en mede-oprichter Oxypoint) (Foto’s Oxypoint)

techcare

REPORTAGE

Oxypoint zuurstoftherapie: meer comfort, minder verspilling

Verhuuroplossingen in de koelen klimaattechniek

REPORTAGE

arrier Rental Services biedt verhuuroplossingen in de koelen klimaattechniek. Met uitgedachte en ontwikkelde installaties worden totaaloplossingen voor tijdelijk gebruik van koelsystemen en luchtbehandelingsapparatuur in diverse sectoren en industrieën aangeboden. Sterker nog, Carrier treedt met Carrier Rental Services op als full service aanbieder van klimaatoplossingen met de verkoop van klimaatapparatuur, afstandsbeheer vanuit het monitoringcentrum, professionele servicediensten, levering van wisselstukken tot aan de inzet van tijdelijke koeling en/of verwarming. “Onze ruime service bestaat uit de volledige ondersteuning van de koeltechnische analyse, de systeeminstallatie en uiteraard de demontage van de installatie van zodra deze niet meer nodig is”, vertelt Erwin van Zuilen, Team Leader Service Sales bij Carrier Airconditioning Benelux. “Hiervoor kunnen we putten uit een uitgebreide huurvloot van koelsystemen en luchtbehandelingskasten voor de Benelux. Onze centrale opslagplaats is in Culemborg (Nederland), maar daarnaast kunnen we in geval van nood ook vragen aan onze zusterbedrijven in Duitsland en Frankrijk om ons bij te springen. Concreet betekent dit dat de huurvloot waaruit we kunnen putten, zijn gelijke niet kent op de verhuurmarkt. Onze volledige verhuurstrategie is opgebouwd rond één thema: alles in het werk stellen zodat de klant is geholpen.”

techcare

Carrier Rental Services biedt de verhuurservice turn key aan, indien gewenst in samenwerking met de installateurs. Dit betekent niet alleen de contacten met de eindgebruiker en de installateurs, maar ook voor praktische zaken zoals het ter beschikking hebben van onder andere een hefkraan op locatie,

het aansluiten en inbedrijfstellen. Erwin van Zuilen: “Onze verhuurvloot bestaat uitsluitend uit toestellen van Carrier, uitgezonderd de elektrische boilers en stroomopwekkers. Hierdoor kennen onze service-engineers de toestellen van naaldje tot draadje. Dit garandeert dat voor elke vraag de meest geschikte oplossing wordt aangeboden. Deze oplossing zal niet enkel gebaseerd zijn op het gevraagde koel- of verwarmingsvermogen of luchtdebiet, maar ook op de voorwaarden waaraan de eindgebruiker het meeste belang hecht, zoals bedrijfszekerheid, energie-efficiëntie of duurzaamheid. Carrier Rental Services zal er zorg voor dragen dat er een performante turn-key oplossing wordt gevonden waardoor de klant zich geen zorgen meer hoeft te maken over zijn koelen klimaatprobleem. Dit betekent dat we naast het toestel – indien nodig – ook bijvoorbeeld een buffervat of glycol kunnen leveren.” Wie zijn de klanten? Met de verhuuroplossingen bedeelt Carrier Rental Services vier categorieën: evenementen (bedrijfsfeesten, festivals, ijsbanen), datacenters, industrie (proceskoeling, ventilatie) en comfortinstal-

laties (kantoorgebouwen, zorginstellingen). Bij andere verhuurbedrijven hoor je wel eens vertellen dat de eindklant eerst een toestel kan huren – bijvoorbeeld om sneller geholpen te zijn maar eventueel ook om het toestel on the spot te testen – om het daarna te kopen. Bij Carrier Rental Services denkt men er niet zo over. “Er is toch wel een verschil tussen onze toestellen voor verhuur of verkoop. De verhuurtoestellen zijn voorzien van een omkasting of een robuust harnas voor een eenvoudig transport en optimale bescherming. Waarom dus een klant hier extra voor laten betalen als je weet dat het hier een overbodige meerkost betreft?” De verhuurvloot van Carrier Rental Services is opgedeeld in vier productgroepen: luchtgekoelde koudwatermachines, koeltorens, verwarming (inclusief hetelucht kachels en boilers) en airhandling units. “In onze verhuurvloot steekt meer dan 100 jaar expertise in de bouw van koelen klimaatbeheersingsinstallaties”, aldus Erwin van Zuilen. “We hebben op elk moment koudwatersystemen van 2 tot 1.300 kW ter beschikking en bieden voor de verhuursystemen volledige onder-

Correct inregelen van de balansventilatie

testo 417 met LAF trechter: eenvoudige én betrouwbare meetmethode voor wervelroosters

testo NV Industrielaan 19 1740 Ternat Tel. 02/582 03 61 Fax 02/582 62 13 info@testo.be

Pub juni.indd 1

Door het huren van mobiele koelsystemen is het mogelijk om in alle omstandigheden die zich te pas – maar meestal te onpas – voordoen gevat op te reageren, waardoor de continuïteit van het productieproces of de temperatuurcontrole wordt verzekerd. Maar er zijn uiteraard nog meer redenen om in allerlei gevallen industrie- of proceskoeling te huren. “In de meeste gevallen is het economischer om bij snel en tijdelijk benodigde koeling te kiezen voor huurkoeling en niet meteen te investeren in een complete installatie”, vervolgt Erwin van Zuilen. “Vooral als het gaat om tijdelijk benodigde, mobiele koeling, is het zinvol om deze te huren en niet te kopen.

Carrier Rental Systems heeft daarvoor individueel afgestemde huuroplossingen die het kapitaal van de eindgebruiker onaangeroerd laten en dus voor liquiditeit zorgen. Of het nu de verhuur van mobiele koeling, klimatisering of een mobiele verwarming betreft, wij zullen snel een kostenefficiënte huuroplossing voor de behoefte vinden, uiteraard met grote spoed en, als dat moet, zelfs ‘s nachts of op een feestdag. Want dit maakt het verschil tussen huren bij Carrier Rental Services of een andere aanbieder. Carrier Rental Services zorgt voor een volledige technische support voor de huurperiode - 24 uur per dag, 365 dagen per jaar – al dan niet in partnerschap met de koeltechnische installateur, een perfecte flexibiliteit met huurkoeling waardoor er uitsluitend klimaatbehandeling wordt gehuurd ie daadwerkelijk ook nodig is én Carrier Rental Systems neemt de volledige verantwoordelijkheid over voor de koelinstallatie. Concreet betekent dit dat we de gevraagde klimaatbehandeling plaatsen en garanderen dat die vraag blijft verzekerd. Optimale betrouwbaarheid en bedrijfszekerheid!”

_____________ www.carrierrentalsystems.be techcare

steuning vanaf de koeltechnische analyse, de systeeminstallatie, technische support en demontage. Doorheen zijn historiek heeft Carrier zich ook steeds gericht op de ontwikkeling van innovatieve toestellen om de veranderende markt met sterk wisselende technische en milieu-eisen te bedienen. Door deze gedrevenheid heeft Carrier zich opgewerkt tot marktleider, eerst enkel als fabrikant maar nu ook steeds nadrukkelijker op de verhuurmarkt.”

5/22/2014 8:58:08 AM

Cascadesysteem op maat verwarmt assistentiewoningen

REPORTAGE

et woonzorgcentrum Sint-Jozef in Wetteren werd onlangs uitgebreid met 33 assistentiewoningen, bedoeld voor zelfstandig wonende senioren. Deze nieuwbouw wordt verwarmd door middel van een cascadesysteem van twee condenserende ketels RIELLO TAU UNIT 210. Het bestaande woonzorgcentrum, dat dateert uit ’93, is inmiddels erkend voor 122 rusthuisbedden, waarvan 75 RVT-erkenningen. Het WZC telt drie afdelingen, waaronder een gesloten afdeling voor 30 dementerende personen, genaamd ‘Seniorenheem’. In de twee andere afdelingen (Klaproos en Korenbloem) verblijven 92 senioren, in min of meerdere mate hulpbehoevend. In het verlengde werd recent een nieuwbouw gerealiseerd waarin zowel zelfstandig wonende senioren als zusters van de Congregatie Sint-Jozef hun intrek konden nemen. Deze laatste, die destijds aan de grondslag van de oprichting van het rusthuis lagen, waren tot voor kort in een oud kasteelgebouw op het domein gehuisvest dat evenwel niet meer voldeed aan de moderne normen inzake verwarming en energieverbruik. Door middel van een verbindingsgang werden het bestaande WZC en het nieuwbouwproject van vier bouwlagen aan mekaar gekoppeld. In deze verbindingsgang zijn onder meer een nieuwe kineruimte en een lokaal voor ergotherapie ondergebracht.

techcare

Ruimtelijk gevoel en voldoende daglichtinval Het nieuwbouwproject is een ontwerp van Archipl architecten uit Gent, de technieken waren in handen van studiebureau Boydens.

Bij het architecturale concept werd vooral aandacht geschonken aan de ruimtelijkheid en voldoende daglichtinval. De assistentiewoningen hebben een oppervlakte van 53 m² en zijn onder meer uitgerust met een keukenhoek, een doorloopdouche en een energiezuinige boiler. In elke woonunit kan de verwarming afzonderlijk worden uitgeschakeld, indien nodig. Opnieuw een cascadesysteem Het zorgcentrum beschikt nu dus over twee afzonderlijke stookplaatsen. In het bestaande gebouw werd destijds een gasgestookt universeel verwarmingssysteem, bestaande uit 2 condenserende ketels in cascade, in functie van de verwarmingsbehoefte geïnstalleerd. De firma Van Braeckel uit Sint-Martens-Latem installeerde de verwarming en de ventilatie in het nieuwbouwgedeelte. Ook hier werd met een cascadesysteem, bestaande uit twee condenserende ketels RIELLO TAU UNIT 210, gewerkt. Bij dit systeem vertrekken de leidingen naar de verdiepingen, en worden er in de gangen via collectoren verdelingen gemaakt per kamer. Elke collector voedt individueel de drie radiatoren in elke kamer. De badkamer in elke flat is uitgerust met een thermostatische kraan en er is een energiemeter. Het SWW wordt, via een elek-

trische boiler met recuperatiemogelijkheid, geregeld per kamer. Verwarming én ventilatie Johan Vancrombrugge, projectleider Van Braeckel: “We werken wel vaker met de vrij compacte en condenserende HR-ketels van Riello in dergelijke woonzorgomgevingen. Meestal wordt er in dergelijke gevallen voor een cascadesysteem van 2 condenserende ketels geopteerd. 3 à 4 van onze medewerkers waren gedurende een drietal maanden op de werf actief. Naast de verwarming werden ook de ventilatiewerkzaamheden door ons bedrijf, in samenwerking met luchtbehandelingsbedrijf Gits Peter uit Roeselare, uitgevoerd. Er zijn drie Swegon luchtgroepen. Op het dak van de nieuwbouw bevindt zich een grote luchtgroep die instaat voor de volledige pulsie-extractie van alle kamers. Verder is er nog een luchtgroep voor het gelijkvloers en een luchtgroep voor de dampkappen die zich in de kelder bevindt.” Geen primaire pomp of evenwichtsfles Steve De Schuyteneer, verantwoordelijke projecten collectief en industrie bij RIELLO: “Het verwarmingssysteem betreft een cascade van 2 thermische gasunits – met condensatie – voorzien van een warmtewisselaar uit titanium gestabiliseerd roestvrij staal met lage emissie en met zeer grote waterinhoud, enkel voor verwarmingsdoeleinden. Op hydraulisch vlak is er geen primaire pomp of evenwichtsfles voorzien. De kringpompen

zijn eveneens frequentiegestuurd en bijgevolg low energy. De verwarmingsinstallatie is pas enkele maanden in dienst gesteld, maar op termijn zal blijken dat de retourtemperaturen gemiddeld – door het jaar gerekend – lager liggen dan bij systemen met continu debiet via evenwichtsfles. Door de lagere stooktemperaturen zullen ook de stilstanden stralingsverliezen lager liggen. Inzake elektrische efficiëntie wordt dubbel debiet vermeden, wat resulteert in een lager elektriciteitsverbruik op jaarbasis.“ Lage vervuilende emissie De RIELLO TAU UNIT is uitgerust met een modulerende, voorgemengde brander met lage vervuilende emissie. De warmtewisselaar is voorzien van rookleidingen met grote waterinhoud en van twee retouraansluitingen met het oog op de beste condensatie-voorwaarden. In het bovenste deel van de warmtewisselaar wordt het water aan hoge temperatuur gestratificeerd, terwijl in het onderste (condensatie)deel het koudste retourwater wordt opgehoopt om maximale condensatie te garanderen. Het regelpaneel stuurt de premixbrander, regelt een boilerkring en – weersafhankelijk – een rechtstreekse verwarmingskring. Het is geïntegreerd en uitbreidbaar met de regelsystemen van de serie RielloTECH, zowel voor ‘cascade’-opstellingen (tot 16 TAU UNITs) als voor

de besturing van meerdere installaties – met hoge of met lage temperatuur. Alle modellen hebben een externe sonde. Het gamma bestaat uit 6 modellen, met nuttig vermogen van 55 tot 210 kW. Rendement “De technologie van RIELLO zorgt voor warmtegeneratoren die een hoog rendement leveren, en voldoet aan de zeer strenge normen voor de milieubescherming”, aldus De Schuyteneer. “De generatoren van het gamma TAU UNIT hebben een lage emissie. De Co-emissie bedraagt minder dan 20 mg/kWh (7 ppm). De NOx-emissie bedraagt minder dan 60 mg/kWh (30 ppm), klasse 5 (EN297). Voor wat het rendement betreft, hebben de generatoren op basis van de EG-richtlijn Rendementen 92/42 een 4 sterren rendement.” Filip Audenaert, algemeen directeur van woonzorgcentrum Sint-Jozef in Wetteren: “Het RIELLO-verwarmingssysteem werkt naar behoren, energiezuinig en tot ieders tevredenheid. De enige keuzeoptie die we - achteraf bekeken – misschien anders hadden uitgevoerd, is de plaats van de radiatoren in de assistentieflats. We hadden meer ruimte op de muren kunnen uitsparen door met sierradiatoren te werken.” _________________________ www.riello.be Redactie: Philip Declercq

Johan Vancrombrugge (Projectleider bij de firma Van Braeckel, die de verwarmings- en ventilatiewerkzaamheden uitvoerde), en Filip Audenaert (Directeur WZC Sint-Jozef in Wetteren).

In de nieuwe stookplaats werd een cascadesysteem, bestaande uit twee condenserende HR-ketels RIELLO TAU UNIT 210, geïnstalleerd.

techcare

Bij het nieuwbouwproject, een ontwerp van Archipl uit Gent, werd vooral aandacht besteed aan de ruimtelijkheid en voldoende daglichtinval. In de verbindingsgang tussen het WZC en de nieuwbouw met assistentiewoningen zijn onder meer een nieuwe kine-ruimte en een lokaal voor ergotherapie ondergebracht. De gangen naar de assistentiewoningen zijn ruim bemeten en zorgen voor een rustgevend gevoel.

Performant noodoproepsysteem voor serviceflats

REPORTAGE

ecent werd in de serviceflats ‘De Maretak’ van het OCMW Geraardsbergen het HTS61 systeem van Bosch Healthcare, een performant personenalarmeringssysteem, geïnstalleerd. In combinatie met een nieuwe telefooncentrale resulteert dit in meer comfort voor de residenten, en een verlichting van de taken van de verpleegkundigen met nachtdienst.

techcare

De Maretak en De Populier In de serviceflats ‘De Maretak’ in Geraardsbergen werd onlangs het personenalarmeringssysteem HTS61 van Bosch Healthcare geïnstalleerd. Er waren meerdere redenen voor deze investering. Wim Coudyzer, Departementshoofd Ouderenzorg OCMW Geraardsbergen: “Op dezelfde site werd recent ook het WZC De Populier – dat 93 kamers telt - gebouwd. De nachtpermanentie is zo geregeld dat er een beperkte bezetting is voor het WZC en de serviceflats samen. Tot voor kort werd de permanentie van ‘De Maretak’ met het noodoproepsysteem vanuit het WZC waargenomen. In de praktijk kwam dit er op neer dat het systeem doorschakelde naar een gsm-nummer van een verpleegkundige met nachtdienst in het WZC. Er kwam een oproep binnen in de vorm van een automatisch bericht ‘er is een oproep vanuit serviceflat x’, zonder dat men onmiddellijk kon opmerken welke resident het betrof. En indien de verpleegkundige zich ingevolge een noodoproep naar één van de serviceflats begaf, was er in het WZC geen ‘permanentie’ meer. Indien er ook daar een noodoproep was, werd dit niet geregistreerd

door de gsm in kwestie. Een tweede reden: in de loop der jaren waren bepaalde toestellen in de serviceflats defect geraakt en bijgevolg vervangen zodat er verschillende types toestellen – met wijzigende functies - in gebruik waren. De Raad van het OCMW nam ook de beslissing om de telefoonlijnen voor nieuwe residenten in de serviceflats voortaan zelf te bekostigen.” Approved partner Ongeveer een jaar geleden schreef het OCMW Geraardsbergen een aanbesteding voor een performanter noodoproepsysteem uit. Deze werd binnengehaald door DAVO Communications, dat voor het leveren en plaatsen van noodoproepsystemen samenwerkt met Bosch Healthcare. Dit Drongense bedrijf levert en plaatst – naast noodoproepsystemen - ook telefooncentrales van Unify – het vroegere Siemens Enterprise Communications -, evenwel niet in dit project. Hierbij nam SIECOM, eveneens Unify partner en reeds jaren de vaste leverancier van OCMW Geraardsbergen, de implementatie van de telecomoplossing bij OCMW Geraardsbergen op zich. Dit project is een

mooi voorbeeld van een naadloze samenwerking tussen de verschillende partijen. DAVO Communications, opgericht in 2008, telt inmiddels 11 werknemers. Als approved partner van Unify richt het zich vooral op de KMO-markt en de zorgsector, in het bijzonder rusthuizen. CEO Kenneth Remue: “De werkzaamheden in ‘De Maretak’ namen een tweetal weken in beslag. Na de bekabelingswerkzaamheden en het installeren van de verdeelkasten werden er in de 91 serviceflats HTS61 toestellen van Bosch Healthcare geplaatst. Het bestaande en het nieuwe oproepsysteem bleven parallel operationeel tot dit laatste volledig op punt stond en er naar het nieuwe systeem kon worden overgeschakeld.” Het ene systeem is het andere niet Binnen Bosch is Pol Mandeville als Account Manager verantwoordelijk voor de twee activiteiten die binnen ‘Healthcare’ worden ontwikkeld: enerzijds de personenalarmeringssystemen, en anderzijds draadloze verpleegoproepsystemen, genaamd ‘NurseCall’. “Bij de personenalarmeringssystemen – die onder meer in de thuiszorg worden gebruikt – stuurt het toestel in kwestie een signaal door naar een alarmcentrale of een meldbank, naar een gewone telefoon of zoals in De Maretak, via de telefooncentrale van de zorginstelling naar de draagbare telefoon van de verzorgenden. Voor ziekenhuizen en WZC – waar de zorgbehoevendheid groter is - heeft Bosch HealthCare een andere oplossing, namelijk het NurseCall systeem. De

Spreek-luisterverbinding “Met de HTS61 (als het ware een handsfree telefoon) kan de resident - door het eenvoudig indrukken van een drukknop - automatisch een verbinding met de telefooncentrale tot stand brengen. Eén van de pluspunten is dat er onmiddellijk een spreek-luisterverbinding met de centrale tot stand komt, en een persoon de oproep beantwoordt. Een ander voordeel: indien de drukknop bij vergissing werd ingedrukt, dient de verpleegkundige met nachtdienst zich niet nodeloos te verplaatsen. Via de HTS61 blijft de communicatie – zonder beperking in tijdsduur – bestaan, met dien verstande dat de verzorger zijn of haar toestel niet mag afsluiten”, aldus Pol Mandeville. “ Elke resident beschikt ook over een draadloos pols- of halszendertje om op afstand een alarm te genereren. Het systeem laat hiermee toe om noodoproepen vanuit bed of de badkamer – vroeger werd in ‘De Maretak’ een trekkoord gebruikt – te lanceren. De handzender van de HTS61 is bovendien IP 67 – waterbestendig -, wat impliceert dat de resident het zendertje ook onder de douche bij zich heeft.” Gedetailleerde rapportering Maandelijks worden ‘s nachts amper 7 à 8 noodoproepen vanuit de 91 serviceflats genoteerd. Wat indien er een noodoproep is vanuit een serviceflat, en de verpleging een noodoproep uit een andere serviceflat ter harte neemt? Wim Coudyzer: “Indien er geen antwoord is binnen een vooraf geprogrammeerde tijd is het systeem dermate geprogrammeerd dat er automatisch wordt doorgeschakeld naar een volgend telefoonnummer. Er is een volgorde waarbij naar 5 of 6 verschillende telefoonnummers kan worden doorgeschakeld. Om een volledig overzicht van alle oproepen en interventies te bekomen en eventuele discussies te ver-

mijden, werd ook een rapporteringsmachine geïnstalleerd. Er kunnen rapporten getrokken worden van alle kameroproepen die in een bepaalde periode plaatsvonden, met vermelding van de exacte tijdsduur, verstreken tussen een bepaalde oproep en het beantwoorden ervan.” Ook in de personenliften Voor de residenten van de serviceflats verandert er weinig of niets. Er is de factor herkenbaarheid. Ze hadden reeds een ouder type personenalarmsysteem van Bosch op hun serviceflats. Nieuw is wel dat het nieuwe Bosch personenalarmeringssysteem ook in de drie personenliften van ‘De Maretak’ werd geïnstalleerd, zodat er nu – indien de nood zich voordoet – ook van daaruit een oproep kan worden gelanceerd. Aan de HTS61 toestellen is er op zich geen onderhoud. De enige component die na een levensduur van ongeveer 5 jaar eventueel aan vervanging kan toe zijn, is de interne batterij. Deze zorgt er voor dat - bij eventuele uitval van de netstroom - de verbinding intact blijft.

In elke serviceflat werd een personenalarmtoestel HTS61 van Bosch Healthcare geïnstalleerd. Het systeem is compatibel met analoge, IP- en GSM-telefonie.

__________________ www.boschsecurity.be _____________________ www.davocom.be Redactie: Philip Declercq

Groeiende zorgmarkt Bosch Security werkt samen met een aantal grote installatiebedrijven. Pol Mandeville: “Bepaalde van deze bedrijven installeren bedrade oproepsystemen in ziekenhuizen, andere kopen bepaalde componenten bij ons, indien het om draadloze oproepsystemen gaat. Er is een groeiende markt voor deze systemen binnen de zorgsector, dit zowel binnen RVT’s, WZC’s als serviceflats, zowel nieuwbouw als vernieuwing. Vooral binnen RVT’s worden heel wat personenalarmeringssystemen vernieuwd.”

Vlnr Katelijne Steenackers, Kristien Van Damme en Wim Coudyzer (OCMW Geraardsbergen), Kenneth Remue (DAVO Communications), en Pol Mandeville (Bosch Healthcare).

Ook in de drie personenliften van ‘De Maretak’ werd het Bosch Security personenalarmeringssysteem H61 geïnstalleerd.

techcare

residenten van serviceflats zijn zelfstandiger, voor hen is een HTS61 systeem meer geschikt.”

EVENT

HealthCare 2014, het brede venster op de zorgsector

p 1, 2 en 3 oktober vindt in Brussels Expo “HealthCare 2014” plaats. Deze vakbeurs focust op alle facetten van de zorgsector: care, facility, building projects, interiors en IT. Op dit vakevenement voor de brede zorgen welzijnssector zullen meer dan 250 exposanten ongeveer 7.000 à 8.000 zorgprofessionals wegwijs maken in de nieuwste, innovatieve producten, diensten en totaalconcepten. Zowel voor de intra- als de extramurale zorg.

techcare

Tijdens de vorige HealthCare-editie die plaats vond in oktober 2012 kwamen 7.040 bezoekers langs. Dominique Opdebeeck (Commercieel verantwoordelijke van organisator Probis Corporate uit Geel) verduidelijkt de herkomst van de bezoekers: “Zo’n 33% heeft een (para)medische achtergrond. 39% van de bezoekers heeft een beheersfunctie en 13% is afkomstig uit de facilitaire diensten. Er is een restcategorie van 15% met diverse achtergronden. Naar sectoren of interessegebieden blijkt 49% van de bezoekers op Healthcare aanwezig te zijn in functie van de sector ouderenzorg, 11% voor de ziekenhuiswereld, 25% voor diverse vormen van zorg, en 15% voor andere, aanverwante sectoren.” Ook nu legt Probis Corporate – eveneens organisator van de vakbeurs Expo 60+ in Mechelen – de lat hoog. De bezoeker kan op HealthCare terecht voor een boeiende mix van vernieuwende toeleveranciers, inspirerende producten en prikkelende innovaties. Er wordt ook een uitgekiend gratis vormingsprogramma voorzien van wel 60 seminaries. Deze betreffen zowel de zorgsector in het algemeen, als managementthema’s en gebouwen ICT-beheer. Sprekers zijn onder meer Frederik Imbo met ‘Rond punt: verbinding als het vierkant draait’ (over verbindende communicatie), en Jurn Verschraegen en

Hilde Vermeiren over ‘Is dementiezorg persoonsgerichte zorg? Over PGZ en DCM.’ ‘Domotics & Smart Living’ scoren Domotica wordt steeds populairder en maakt vaker onderdeel uit van het dagelijks leven. Techniek in de woning wordt niet langer als een gadget beschouwd. Er wordt steeds vaker onderzoek verricht naar de mogelijkheden van technologie als hulpmiddel bij het aanpakken van maatschappelijke problemen, zoals de vergrijzing, eenzaamheid en personeelstekorten in de zorgsector. Hoe kan technologie een bijdrage leveren aan de kwaliteit van het leven? Wat kunnen robotmaatjes doen voor mensen met beginnende dementie? Hoe kan technologie de mantelzorger ondersteunen zodat deze minder overbelast geraakt? En hoe kan technologie zorgprofessionals helpen om gezamenlijk en multidisciplinair een zorgplan op te stellen? Het antwoord op deze en andere vragen vindt men in het domoticapaviljoen. Innovatie aanscherpen en stimuleren De zorgsector heeft meer dan ooit nood aan creatieve ideeën. Daarom wordt in het kader van HealthCare - voor de zevende keer al - de I2C-wedstrijd georganiseerd. I2C staat voor

Innovation to Care en bekroont de beste ideeën die het comfort, de leefbaarheid of de duurzaamheid van een zorginstelling verbeteren. Dominique Opdebeeck: “Met I2C willen we innovatie in de zorgsector aanscherpen en stimuleren. I2C Concept staat open voor innovatieve ontwerpen van (bepaalde ruimtes in) zorginstellingen. Het gaat hierbij dus om totaalconcepten die het comfort, de sfeer, de huiselijkheid en de duurzaamheid van de ruimte ten goede komen. Bij het I2C-concept speelt de inbreng van de (interieur)architect meestal een belangrijke rol. Ook opdrachtgevers kunnen zich evenwel kandidaat stellen. Wie een blik wil werpen op de inzendingen van vorige jaren, kan terecht op “www.i2c.be.”

Praktisch HealthCare vindt plaats op 1, 2 en 3 oktober in de Paleizen 7 en 11 van Brussels Expo. Open van 10-18 uur, op 3 oktober enkel tot 17 uur.

_ ____________________www.health-care.be __________________________ www.i2c.be Redactie: Philip Declercq

et PRoF-Consortium ontving op 25 maart 2014 op de Altenpflege Messe in Hannover uit handen van de Duitse minister van Volksgezondheid de Innovationspreis Altenpflege 2014. De in België opgerichte multidisciplinaire denktank voor zorg haalde het van 34 andere genomineerden en is meteen ook de eerste buitenlandse winnaar sinds het bestaan van de prijs in Duitsland. Meer nog dan het marketingbudget van ongeveer 20.000 euro dat aan de prijs vasthangt, ziet coördinator van het PRoF-consortium Jan Van Hecke hiermee een wens in vervulling gaan: “We zijn bijzonder fier dat we alsmaar meer Europese erkenning krijgen.”

Altenpflege Messe De Altenpflege Messe is de grootste beurs in Europa voor ouderenzorg en zorg in het algemeen. Jan Van Hecke: “Dit is een zeer belangrijke beurs voor zowel zorgverleners als zorggebruikers. Een van de voornaamste zaken die we uit onze beursdeelname geleerd hebben is dat we met de regionale en culturele verschillen rekening moeten houden. Ik denk bijvoorbeeld aan gevoelig-

heden omtrent kleuren. Gelukkig vroegen de bezoekers spontaan naar andere materialen of kleuren.” 7 PRoF-leden namen met een gezamenlijke stand deel aan de beurs: Arjo Huntleigh, Boeckx Architecture & Engineering, Boone International, Haelvoet, Ingenium, Modular en Televic. De Europese denktank (professionals in de gezondheidszorg, onderzoekscentra, universiteiten en bedrijven) toonde

Europese Zorgdenktank PRoF (Projects for a Demographic Future) Jan Van Hecke, eigenaar van meubelfabriek Boone International, richtte in 2009 het PRoF-consortium op. Hij brengt op geregelde tijdstippen spelers uit de industrie rond de tafel om na te denken over de sfeer en de evolutie van thuisverpleging, verplegings- en ziekenhuiskamers. In de zogenaamde “brainwaves” ontstaan ideeën, die na verwerking verder worden ontwikkeld door een creatief team en omgezet worden in concrete projecten. Ongeveer 300 partners sloegen de handen reeds in elkaar en meer dan 3.000 professionals uit binnen- en buitenland bezochten de PRoF-site in Poperinge. Het consortium viert dit jaar haar vijfjarig bestaan en bouwt momenteel aan het vierde project, dat op 4 en 5 september tijdens de PRoF-dagen zal worden voorgesteld.

7 PRoF-leden, die met een gezamenlijke PRoF-stand deelnamen aan de Altenpflege Messe, mochten op 25 maart uit handen van de Duitse minister van Volksgezondheid de Innovationspreis Altenpflege 2014 in ontvangst nemen.

aan de hand van een tentoonstelling baanbrekende concepten voor lokale klinische en poliklinische zorg, alsook voor de particuliere woonomgeving. Grensverleggende samenwerking Renier Nijskens, Belgisch ambassadeur in Duitsland, gaf een presentatie voor de Duitse pers, waarin hij opriep tot meer grensverleggende samenwerking in Europa en het PRoF-consortium als voorbeeld stelde. Op een vraag van de Duitse pers of er ook een dergelijke financiële stimulans in België bestaat, antwoordde de ambassadeur dat een rondetafelgesprek eveneens financiering in het vooruitzicht zou moeten stellen. De jury oordeelde dat het interdisciplinaire team van PRoF-Projects een “intergenerationeel concept heeft dat in Europa ongeëvenaard is” en drukte de hoop uit dat het ook in Europa navolging krijgt. Jan Van Hecke: “We kregen ongeveer 20.000 euro aan marketingbudget, dat we mogen spenderen in Duitsland. Hiervan mag 30% besteed worden aan publiciteit en 70% aan het organiseren van congressen. Via FIT (Flanders Investment & Trade) zal er wellicht dit jaar in Poperinge een congresdag plaatsvinden voor Duitse bezoekers. Daarnaast blijven we verder werken aan nieuwe initiatieven.” _________________ www.prof-projects.com Redactie: Tilly Baekelandt

techcare

EVENT

PRoF-Consortium krijgt Europese erkenning

INTERNATIONAL

PASSIONATE ABOUT AIR COMFORT

Toonaangevende partner voor HVAC Het Belgische bedrijf Grada International met productie in Lokeren is één van de belangrijkste spelers om voor een gezond binnenklimaat in alle ruimtes te zorgen. Grada is wereldwijd partner in grote bouwprojecten omwille van de meerwaarde die als fabrikant kan aangeboden worden.

GRADA VENTILEERT HET GERECHTSHOF IN HASSELT

Dit betekent niet alleen dat Grada de producten op en top beheerst en kan terugvallen op de resultaten van hun testlabo’s die voor een gegarandeerd eindresultaat zorgen, maar door de eigen productie biedt Grada ook andere voordelen. Onder andere een hoogkwalitatieve afwerking, competitieve levertermijnen en door een doelgerichte expertise klant-specifieke aanpassingen van bestaande producten tot oplossingen en systemen op maat.

W230 / ROND WERVELROOSTER MET VERLOOPSTUK Het wervelrooster type WR230 is geschikt voor de toevoer van gekoelde en verwarmde lucht in kantoren, winkels, scholen,… Het rooster bestaat uit vaste lamellen in een ronde frontplaat. Het uitstekende werveleffect zorgt voor een snelle afbouw van de temperatuur en de stromingssnelheid en creëert een hoge inductie. Hierdoor is het rooster uiterst geschikt voor VAV toepassingen van 100 % tot 25 %. GRADA INTERNATIONAL NV

T: +32 9 340 40 40

Toekomstlaan 18

F: +32 9 340 40 50

B-9160 Lokeren, Belgium

info@grada.be / www.grada.com

GRADA_AD_205x132_02.indd 1

16/04/14 16:05

25ste VTDV-congres focust op “De architect & ingenieur “in team” met de bouwheer” e functie van technisch diensthoofd in een verzorgingsinstelling werd de voorbije 25 jaar, onder impuls van de Vereniging voor Technische Diensthoofden van Verzorgingsinstellingen (VTDV), inhoudelijk versterkt. Het technisch diensthoofd werd een teamgenoot van de architect en ingenieur. De bouwteamformule past perfect binnen dit kader en diverse best practices bewezen reeds het nut. Het VTDV-congres legde echter ook een aantal pijnpunten bloot.

Rol technisch diensthoofd De VTDV telt momenteel 311 leden. Het congres met vakbeurs (163 standhouders) vond dit jaar op 9 mei plaats in De Soeverein (Lommel). Voorzitter Eddy De Coster beklemtoonde na het openingswoord van burgemeester Peter Van Velthoven het belang van het thema “De architect & ingenieur “in team” met de bouwheer”: “Het realiseren van een bouwproject is een immense uitdaging die gedurende vele jaren van alle betrokken partijen 100 procent inzet vraagt, niet alleen voor de realisatie ervan, maar eveneens bij de voorbereiding en nazorg. Alle facetten moeten in kaart worden gebracht. In overleg met de architect en ingenieur dienen de plannen, het lastenboek, de toewijzing en concretisering ervan gerealiseerd te worden. De technisch verantwoordelijken zijn op vandaag de teamgenoten van de architect en ingenieur. Het technisch diensthoofd stuurt mee de evolutie van de zorginstelling en beheert de gebouwen en uitrusting. Bovendien stellen we vast dat de lifecycle cost, of de investeringskost samen met de onderhoudskost gedurende de levensduur van de gebouwen en uitrusting, momenteel van belang is voor

het management van onze zorginstellingen en niet enkel de investeringen. Het is deze rol van beheerder van bestaande en nieuwe gebouwen die we als VTDV het technisch diensthoofd willen toebedelen.” Enquête Marktonderzoeksbureau GFK voerde in opdracht van de VTDV ter voorbereiding van het congres een enquête uit om te peilen naar de ervaringen van de leden inzake het thema. De vragenlijst had betrekking op het volledige bouwproces. 73 door de VTDV voorgeselecteerde leden namen deel, waarvan 18 uit Antwerpen, 30 uit Limburg – Vlaams-Brabant en 25 uit Oost- en West-Vlaanderen. (Hieronder vindt u een greep uit de vaststellingen, voor de volledige resultaten van de enquête verwijzen we door naar de VTDV.) Veel zaken verlopen vrij goed, maar er springen ook een aantal pijnpunten in het oog. Zo vindt slechts 53% dat er bij het technische voorontwerp volledig rekening wordt gehouden met het programma van eisen dat door de bouwheer werd opgesteld. 35% vindt dat er zeer intensief overleg is tussen

de architect en het ingenieursbureau bij de opmaak van het voorontwerp. 63% meent dat de nodige gegevens van technische installaties bij het voorontwerp zelden worden meegedeeld en 78% zegt dat materiaalbeschrijvingen en basisberekeningen zelden worden overhandigd bij het voorontwerp. Voorts is 63% de mening toegedaan dat er bij het ontwerp volledig rekening wordt gehouden met de bemerkingen/aanvullingen van de bouwheer. Amper 29% vindt dat de bouwheer ruim voldoende de tijd krijgt om het ontwerp grondig na te kijken. 59% zegt vervolgens steeds voorafgaandelijk inspraak te hebben bij het soort aanbesteding (25% vaak), 52% heeft altijd voorafgaand inspraak bij de selectie en gunningscriteria (29%). De architect behandelt volgens 34% de klachten tijdens de stand-still periode. De architect voert volgens 66% altijd wekelijks een werfbezoek uit (30% zegt vaak), 51% stipt aan dat het ingenieursbureau altijd wekelijks een werfbezoek uitvoert (30% zegt vaak). Volgens 52% vinden er vaak voorafgaande vergaderingen plaats zonder aannemers of uitvoerders (altijd: 21%, zelden: 25%, nooit: 3%). 38% geeft aan dat het as- >>> techcare

EVENT

Bouwteamformule wonderformule?

built dossier door de veiligheidscoördinator wordt afgeleverd voor de voorlopige oplevering (nooit: 23%). De architect/het ingenieursbureau kwam volgens 38% reeds financieel tussen voor bijkomende kosten ten gevolge van ontwerpfouten (48% zegt van niet). 89% antwoordt ja op de vraag of men als bouwheer de kosten ten gevolge van ontwerpfouten dan zelf betaald heeft. 14% is tenslotte vertrouwd met het BIM (Building Information Model), 86% niet. Bouwteamformule wonderformule? Bouwheer, aannemer, architect en studiebureau worden in de bouwteamformule als het ware vanaf het begin partners waarbij

alle leden gelijkwaardig samenwerken, zowel tijdens de concept- als uitvoeringsfase. Dit met behoud van ieders zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. In tegenstelling tot Nederland is er in België minder ervaring met de formule. Ook uit de reacties van het publiek bleek dat er nog vaak terughoudendheid of verwarring is omtrent de concrete inhoud en werking. Architect Stéphane Vermeulen (Healthcare director VK, Lid NAV en Member of the board of the International Academy for Design & Health) stelde dat de bouwteamformule een wonderformule is om de efficiëntie van het bouwproces te verbeteren, op voorwaarde dat een aantal grijze zones door juristen worden weggewerkt: “Het proces vergt minder tijd en er is een beperkte kans op budgetover-

schrijding gezien de prijs in een vroeg stadium kan worden vastgelegd. Daarenboven is er een kwaliteitsborging vanaf ontwerp tot oplevering, waarbij de materiaalkeuze in een zeer vroeg stadium wordt vastgelegd. Vertrouwen, respect, openheid en een goede communicatie zijn hierbij sleutelwoorden. De partijen hebben er daarbij alle belang bij om met het BIM te werken. De rol van de (Ir)-Architect als “integrator” bij uitstek voor slimme zorggebouwen bestaat erin om een sterke informatie-uitwisseling te bevorderen met en tussen de engineering, landschapsen interieurarchitect en experten. De Vlaamse bouwmeester zegt dat elke architect een ziekenhuis kan ontwerpen. Ik geloof daar niet in. Er is specialisatie en healthcare kennis nodig die moet gedeeld worden met het hele

Minister Vandeurzen: “Investeringen in welzijn en zorg met 30% gestegen” Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen overhandigde de VTDV-prijs (2.500 euro) voor een sociaal project aan de Sint-Vincentiusvereniging, Conferentie Sint-Andries Peer-Hechtel-Eksel, voor de installatie van een koelcel. Tijdens zijn bezoek aan de beurs kregen we de gelegenheid om hem op de stand van TechCare enkele vragen voor te leggen. Hoe heeft u de voorbije legislatuur getracht een evenwicht te vinden tussen besparingen in budgettair moeilijke tijden en het versterken van bestaande/nieuwe initiatieven binnen de zorgsector? Minister Vandeurzen: “ Ik gaf de uitbouw van de gezins- en welzijnssector de voorbije legislatuur grote prioriteit. Ondanks de budgettaire krapte en de besparingen zijn de investeringen in welzijn en zorg met 900 miljoen euro extra of met 30% gestegen. Dit was ook het uitgelezen moment om een aantal grote veranderingen in de organisatie van het aanbod door te voeren en te evolueren naar meer zorg op maat. Het is niet overdreven te stellen dat haast geen enkel aspect van het Vlaamse welzijns-, en zorgbeleid onaangeroerd is gebleven.”

techcare

Kan u enkele concrete voorbeelden geven? Minister Vandeurzen: “In deze legislatuur nam het bestaand aanbod in woonzorgcentra met 6.479 woongelegenheden, 900 woongelegenheden in centra voor kortverblijf en 4.180 woongelegenheden in groepen van assistentiewoningen toe. Het is algemeen geweten dat ouderen zo lang mogelijk thuis willen blijven wonen, daarom zetten we ook in op alternatieve vormen van wonen. Zo waren er op 1 januari 2008 101 dagverzorgingscentra over 78 gemeenten en op 1 januari 2014 waren er 195 dagverzorgingscentra over 145 gemeenten. In samenwerking met de Vlaamse Bouwmeester werden vijf pilootprojecten geselecteerd inzake innoverende zorgconcepten, die momenteel vorm worden gegeven.”

team.” Rode draad doorheen het aansluitend discours van Dr. Ir. Patrick Desutter (Voormalig voorzitter en huidig bestuurder ORI, Oganisatie van Raadgevende Ingenieurs) was “Goede afspraken vanaf het begin, maken goede vrienden”: “Ik pleit voor een Standaardtaakbeschrijving voor gebouwen. ORI heeft hiervoor in samenwerking met NAV en BVA een partnership aangegaan met een softwarebedrijf, dat een webtool (www.projecttasks.be) ontwikkelde. Wij nodigen de VTDV uit om samen een basisversie van standaardbeschrijving op te stellen, die specifiek gericht is op de studieopdracht met betrekking tot ziekenhuizen, respectievelijk woonzorgcentra.” (Het VTDV-congres met vakbeurs vindt volgend jaar plaats in Antwerpen.) ________________________________ www.vtdv.be

Redactie: Tilly Baekelandt

techcare

Uit het congres bleek dat er veel verwarring is omtrent het verenigbaar zijn van de bouwteamformule met de wetgeving op de overheidsopdrachten. Dit in tegenstelling tot de industriesector, waar concurrent engineering al jaren toegepast wordt. Hoe kan de formule gerijmd worden met de wetgeving op de overheidsopdrachten? Minister Vandeurzen: “Innoveren is aan de orde. Creatieve formules passen perfect binnen dat kader. Ik nodig de sector hierbij uit om met VIPA aan tafel te zitten om te kijken of we de mogelijkheden van de wetgeving voldoende exploreren.”

Welke uitdagingen ziet u voor de zorgsector? Minister Vandeurzen: “De Vlaamse Overheid zal, gezien de zesde staatshervorming, meer en meer bevoegd worden voor het care-beleid. We zullen moeten zoeken naar nieuwe vormen van beleid. Daarnaast is er de de-institutionalisering en willen we mensen zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving laten wonen. Het woonzorgcentrum van de toekomst krijgt meer en meer de vraag “Hoe maak ik deel uit van de omgeving? Ook de ziekenhuizen staan voor een grote uitdaging: de zorgbehoeften worden alsmaar vaker chronisch van aard.”

NEWS

Armacell: Armaflex Ultima

De rookontwikkeling van Armaflex Ultima in verhouding tot een standaard elastomer product 2.500 Standaard elastomer Armaflex Ultima

2.000 SMOGRA (m2/s2)

Met de invoering van de Europese productnormen en CE-markering voor technisch isolatiemateriaal worden de bestaande nationale brandclassificaties vervangen door Europese brandklassen. Veel Europese landen hebben de wettelijke eisen aan de rookontwikkeling van bouwproducten aangescherpt in het kader van de invoering van de Europese brandclassificatie. Met Armaflex Ultima biedt Armacell als enige fabrikant van flexibel technisch isolatiemateriaal een geslotencellig product met brandclassificatie BL -s1, d0 resp. B-s2, d0 waarmee aan deze eisen kan worden voldaan.

1.500

1.000

500

0 300

600

900

1.200

1.500

1.800

Tijd (s)

www.armacell.com

Bodem | water-warmtepomp WPF 20-66

Krachtige verwarming uit de natuur. Delabie: SECURITHERM thermostatische ééngreepsmuurmengkraan

› Verwarming en koeling › COP tot 5,84 bij B0/W53 › Voor gebouwen met een warmtebehoefte tot 400 kW

› Zeer stille werking

techcare

www.stiebel-eltron.be

De SECURITHERM thermostatische ééngreepsmuurmengkraan vereenvoudigt het handen wassen voor de patiënten en het verzorgend personeel. Dankzij de demonteerbare BIOCLIP uitloop kan de strijd aangegaan worden tegen de verspreiding van bacteriën. Deze nieuwe ééngreepsmengkraan met lange hendel laat openen en sluiten toe met één laterale hygiënische handeling en biedt meer ergonomie en functionaliteit. Comfort en een optimale antiverbrandingsveiligheid voor de gebruiker worden verzekerd doordat de kraan is uitgerust met een thermostatisch sequentieel patroon, steeds opent en sluit op koud water, en beschikt over de SECURITOUCH-technologie. De BIOCLIP uitloop is gemakkelijk demonteerbaar, waardoor de besmetting door overdracht van bacteriën afgeremd wordt. De garantie bedraagt 10 jaar.

www.delabie.com

DORMA: Nieuwe website De nieuwe DORMA-website is overzichtelijker en ook de navigatie werd verbeterd. Zo is er een duidelijker en logischer indeling van de homepagina, een vernieuwd productoverzicht met meer downloadmogelijkheden en een snellere toegang tot de gegevens van de contactpersonen.

Legrand: Halogeenvrije wandgoten Het halogeenvrije wandgootsysteem uit het Legrand-assortiment omvat halogeenvrije lijsten en kabelgoten. Deze fungeren als kabelgeleiding op muren en kunnen worden uitgerust met schakelapparatuur. De goten in PC-ABS (Polycarbonaat – Acrylonitril Butadieen Styreen) geven in geval van brand geen giftige dampen vrij en zijn bestand tegen hoge temperaturen. De rook die onvermijdelijk vrijkomt is zeer miniem en niet dicht, wat de evacuatie in dichtbevolkte gebouwen met een beperkt aantal nooduitgangen aanzienlijk vereenvoudigt. De halogeenvrije wandgoten zijn beschikbaar in zes verschillende afmetingen (doorsnedes variërend van 25 x 25 mm tot 50 x 190 mm). Legrand biedt naast dit gamma in halogeenvrij kunststof, ook een compleet assortiment wandgoten voor oplossingen in PVC, aluminium en staal. www.legrand.be

Franke: German Design Award 2014 voor AQUAFIT ééngreepsmengkraan De nieuwe AQUAFIT ééngreepsmengkraan heeft in het kader van de German Design Award 2014 de onderscheiding “Special Mention” voor bijzondere designkwaliteit in de categorie Home Interior ontvangen. De gerenommeerde prijs van de Raad voor Vormgeving waardeert werk dat bijzonder geslaagde productoplossingen of deelaspecten bevat. De nieuwe AQUAFIT ééngreepsmengkraan met thermostatische bescherming tegen verbranding biedt alle hygiëne- en veiligheidsopties voor optimaal drinkwater in gebouwen, naast het gebruikelijke comfort. Dankzij de speciale constructie en de combinatie met een hygiëne-eenheid zijn bij deze nieuwe armaturen van Franke nu een actieve bescherming tegen verbranding, thermische desinfectie en hygiënespoeling mogelijk. www.franke.com

techcare

www.dorma.be

NEWS

Toshiba: Europese primeur voor AZ Monica ITEC: I-safe safety floors ITEC Contract Floors noteert de laatste jaren een sterke groei. “Hygiëne, onderhoudsgemak en een geschikte structuur voor rolstoelen en bedden zijn vanzelfsprekende vereisten in de zorgsector. Via kleuren, stijlen, vormen en formaten kan je de gewenste sfeer creëren en zones afbakenen. We kunnen ook slechtzienden begeleiden aan de hand van accessoires of visuele accenten”, aldus Ortwin Top (Product Manager ITEC). De groei is volgens het bedrijf ook te danken aan de nieuwe “I-safe safety floors”, met hun slipbestendige eigenschappen en brede waaier aan motieven en kleuren. Met een 0,70 mm slijtlaag zijn de I-safe-vloeren ook veilig (Klasse 34/43 – EN 685). Een andere innovatie betreft de akoestische Hyperguard+ vloeren, die het geluid tot 20DB verminderen.

Algemeen Ziekenhuis Monica in Antwerpen zet als eerste Europees ziekenhuis RFID in om goederenstromen te optimaliseren. Het ziekenhuis startte in 2011 met een groot logistiek project in Antwerpen en in het centrale magazijn in Wilrijk. Om de goederenstromen te optimaliseren, koos AZ Monica na een demonstratie voor RFID om alle goederen te identificeren. Om het overzicht te behouden, werd geopteerd om te werken met afleverhoeveelheden. Deze eenheden krijgen bij aankomst in het magazijn een RFID-tag. Voor het printen van de RFID-tags koos AZ Monica in nauwe samenspraak met IT-partners Phi Data voor de technologie van TOSHIBA TEC. Het magazijn van het ziekenhuis beschikt over twee Toshiba TEC B-SX4 RFID-printers. Hiermee kunnen grote aantallen RFID-labels en tags foutloos worden geprogrammeerd tegen een zeer hoge doorvoersnelheid.

www.ivcgroup.com

www.toshibatec-eu.be.

Siniat: Prégyfeu-A1 gipsplaat De nieuwe Prégyfeu-A1 gipsplaat van Siniat is een 100% onbrandbare plaat, geschikt om staalconstructies te beschermen en bij brand de structurele stabiliteit van het gebouw te garanderen. De gipsplaat beantwoordt daarmee aan de klasse A1 van de Europese norm. In het oppervlak is een licht gestructureerd glasvlies verwerkt. De plaat is hierdoor tweemaal sterker dan een gewone gipsplaat. De gipsplaat is net zo af te werken als een gewone gipskartonplaat en biedt het tijdbesparende verwerkingscomfort.

techcare

www.siniat.be

BCW: Cleanroom basisopleiding KG

IA N

CLE

ROU

B E LG

BCW (Belgian Cleanroom Workgroup) biedt een modulaire basisopleiding Cleanroom aan. Deze modules worden georganiseerd in drie lesdagen. Deelnemers kunnen de keuze maken om 1, 2 of 3 dagen de opleidingen te volgen. De verschillende modules omvatten zowel theoretische lessen als een praktische case study validatie. Op het einde van elke dag wordt een test afgelegd. Deelnemers die hierin slagen, ontvangen een Cleanroom basisopleiding certificaat van de desbetreffende module(s). De cursus behandelt zowel de basisbegrippen, normering, bouwstudie, validatie als de omgevingsmonitoring, basis microbiologie, omkleed- en reinigingsprocedures en kwaliteitsmanagement. De eerstvolgende opleidingsdagen gaan door op 16, 17 en 18 juni (Oostkamp).

ANR OO M WO

www.bcw.be/opleidingen

Wilo: Helix EXCEL drukverhogingssysteem In heel wat hotels, ziekenhuizen of industriële gebouwen is de watervoorziening een serieuze uitdaging. Door de grote schommelingen in het waterverbruik zijn systemen die de nodige flexibiliteit aan de dag kunnen leggen er van cruciaal belang. De Helix drukverhogingssystemen van WILO zorgen voor een betrouwbare en volledig geautomatiseerde watertoevoer. De Wilo-SiBoost Smart Helix EXCEL heeft twee troeven: betrouwbaarheid en energie-efficiëntie. Zo overschrijdt het rendement van de motor reeds de grenswaarden van de toekomstige efficiëntie-klasse IE4 (volgens IEC 60034-31 TS Ed.1), die bekendstaat als de strengste norm. Wilo-SiBoost Smart Helix EXCEL is uitgerust met twee tot vier hogedruk centrifugaalpompen in roestvrij staal, die elk met een EC motor zijn uitgerust. Het systeem is bestemd voor gebruik bij zowel drinkwater- en bluswatervoorziening (brandbestrijding) als voor industriële toepassingen.

Met de nieuwe bodem|water-warmtepompen WPF 0416 en WPC 04-13 overschrijdt Stiebel Eltron als eerste de COP-grens van 5,0 bij B0/W35 (bij B0/W35 volgens EN 14511). Door een aantal technische aanpassingen zoals het gebruik van een nieuwe warmtepompregeling en nog efficiëntere circulatiepompen werd het rendement van deze reeksen tegenover de voorgaande nog verbeterd. Zowel de WPF als de WPC warmtepompen bestaan in verschillende vermogens en in ‘cool’-versie, met een koelfunctie bovenop de verwarming (tot +60 °C) en productie van warm water. In de compacte toestellen van de WPC-reeks zit een 175 liter boiler voor extra plaatsbesparing. De nieuwe WPF en WPC warmtepompen zijn Smart Grid Ready en compatibel met KNX. Ze voldoen aan de Europese energienormen die in 2015 in voege gaan en hebben de energielabels A++ voor verwarming en A+ voor koeling.

www.wilo.be

www.stiebel-eltron.be

techcare

Stiebel Eltron: Nieuwe warmtepompen

NEWS

Viega zet in op digitale toepassingen

ROCKWOOL®: Nieuwe inspirerende gevelisolatiesystemen De nieuwe gevelisolatiesystemen van ROCKWOOL bieden behalve uitstekende isolerende eigenschappen, uitgebreide esthetische mogelijkheden voor het ontwerp of de renovatie van een fraaie gevel. Hierdoor kunnen opdrachtgevers en architecten de energieprestaties van het gebouw verbeteren en tegelijk hun esthetische visie verwezenlijken. Het assortiment biedt oplossingen voor zowel geventileerde (REDAirTM) als niet-geventileerde gevels (REDArtTM).

De nieuwe Viega online catalogus bundelt informatie over meer dan 17.000 producten. Er werd aandacht besteed aan een intuïtieve navigatie om de zoekopdracht te verfijnen en het aantal resultaten te beperken. Maat- en lijntekeningen kunnen worden vergroot om details nauwkeurig te bekijken. Viega optimaliseerde de website ook voor mobiele apparatuur, waardoor de lay-out zich automatisch aanpast aan het formaat van tablets of smartphones. Op de site vindt de gebruiker onder andere de meest recente info over producten, technische gegevens, foto’s, tekeningen en commerciële brochures. De zoekfunctie werd op punt gezet met het oog op het snel verkrijgen van de gewenste informatie.

www.rockwool.be

www.viega.be

Nieuwe generatie elektronische mengkranen met 2 sensoren Met de serie Hello lanceert DMP Electronics een nieuwe generatie van gebruiksvriendelijke elektronische kranen met 2 actiesensoren. De Start-stop sensor vooraan wordt geactiveerd bij frontale benadering en is handig voor het vullen van recipiënten. De “Eco Jet’ sensor langs onder is ideaal om de handen te wassen en keukengerei af te wassen of etenswaren te spoelen. Dankzij de geoptimaliseerde elektronica zorgt een Hello kraan voor een waterbesparing van 50% ten opzichte van traditionele kranen. De mengkraan werkt op 1,5 V batterijen en is beschikbaar in 2 afwerkingsvormen en diverse kleurvariaties.

techcare

www.dmpelectronics.com www.linum.eu

Tijdelijke koeling Recool is totaalverhuurder in klimaatoplossingen. Door middel van het brede leveringsprogramma kunnen wij u de oplossing bieden voor vrijwel ieder tijdelijk klimaatprobleem.

Chillers Voor onderhoud of calamiteiten aan bestaand koudwatersysteem

HYGIëne • VeIlIGHeId toeGankelIjkHeId kranen en FIlters Voor ZIekenHuIZen

Fancoils Plaatsing direct in ruimte, aansluitbaar op bestaand/tijdelijk koudwatersysteem

Kranen voor verzorgend personeel Kranen voor patiëntenkamers Kranen met warmwaterbeveiliging Bedpanspoelsystemen Watergekoelde airco Plaatsing direct in de ruimte, toepasbaar met waterleiding of droge koeler

Lucht/water portables Snel plaatsbare noodkoeler met buitendeel voor warmteafgifte

toeGankelIjkHeId en autonomIe HYGIëne accessoIres Rooftops

Lage temperatuur koelers

Voor grote ruimtes, inblaas met luchtslangen. Voor koelen én verwarmen.

Watergekoelde units voor lage temperaturen. Plaatsing direct in ruimte

Met de verhuurapparatuur van Recool kunnen totaaloplossingen in klimaatbeheersing geboden worden; de diversiteit aan apparatuur is geschikt voor inzet ten behoeve van koeling, airconditioning én verwarming. Bij ons kunt u terecht voor méér dan alleen de levering van de huurapparatuur. Ook advies en ondersteuning in alle fases van uw project vormen voor ons een belangrijk onderdeel van de totaaloplossing. Wij laten u graag zelf de toegevoegde waarde van dit concept ervaren en nodigen u uit om contact met ons op te nemen voor het bespreken van de mogelijkheden.

Grepen in RVS en Nylon Douchezitjes Hygiëne accessoires voor utiliteiten

Snelle levering in Nederland, België en Luxemburg!

RECOOL

Verhuur in KoelingAirconditioning Anders denken in klimaatoplossingen

ADVISERING I ONDERSTEUNING I TOTAALOPLOSSING

Recool BV I +31 (0)78 - 6911000 I www.recool.nl

delabiebenelux.com

Personenalarmeringssystemen van Bosch Uitgebreide veiligheid voor zelfstandig wonen

De Personenalarmeringssystemen van Bosch Healthcare zijn ontworpen voor mensen die zelfstandig willen blijven wonen. Het systeem bestaat uit een Personenalarmtoestel en een mobiele zender die overal binnenshuis kan worden gebruikt. Wanneer hulp of assistentie nodig is, hoeft de gebruiker slechts de alarmtoets op het Personenalarmtoestel of op de mobiele zender in te drukken. Met Bosch producten kan uw personenalarmeringsservice eenvoudiger, efficiĂŤnter en tegen aanzienlijk lagere kosten tot stand worden gebracht. IP, analoog of GSM: de Bosch Personenalarmtoestellen voldoen aan al uw wensen. Meer informatie: www.boschsecurity.be of via telefoonnummer 056-200240.