techcare 13 nl

Afgiftekantoor Oostende X - P915317 - Driemaandelijks tijdschrift - V.U.: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

JAARGANG 4 - JAN-FEB-MAA 2016 - N13

techcare BOUW, INSTALLATIE & INRICHTING VOOR DE ZORGSECTOR

Multifunctionele uitbreiding - Drie in één

WZC Sint-Jozef in Evere

Foto © Klaas Verdru

Een veranderende zorgvraag, vraagt om een flexibele levering van gezondheidszorg Vanguard Healthcare is een pionier in het leveren van flexibele faciliteiten en steunt Europese zorginstellingen met de levering van innovatieve, mobiele gezondheidszorg oplossingen.

Of uw ziekenhuis nu een tijdelijke capaciteitsverhoging moet doorvoeren, capaciteit moet onderhouden tijdens renovatie werkzaamheden of moet reageren op onvoorziene calamiteiten, Vanguard kan een snelle en toegespitste oplossing leveren. Onze meer dan 37 algemene en specifieke units kunnen assistentie leveren bij tal van capaciteitsvragen. Een greep uit onze mogelijkheden: • • • • •

Standaard en laminaire flow operatiekamers (Klasse 1 en 2) Verpleegunits met 8 bed-plaatsen en utiliteit ruimtes Stand-alone endoscopie suites Stand-alone dag-chirurgie suites Stand-alone klinieken

Voor het vinden van meer informatie of het verkrijgen van een toegespitste aanbieding kunt u onze website bezoeken via:

+31 6 5478 5876 www.vanguardhs.com

04

techcare

INHOUD

Foto © Klaas Verdru

PROJECT Multifunctionele uitbreiding - Drie in één: WZC Sint-Jozef in Evere HD-filter bespaart wooncomplex 12.500 euro per jaar

Comfortabele douchedeuren voor assistentiewoningen ‘Muydenhof’ Dienstverleningscentrum ’t Zwart Goor investeert in branddetectie UMC Utrecht optimaliseert beveiliging Energieconcept UZ Brussel mikt op besparing en onafhankelijkheid Betonkernactivering voor nieuw project in het Antwerpse Kiel

14

BCW Gedragsregels in de cleanroom

Periodiciteit: Driemaandelijks Gratis verspreid naar studiebureaus en diensthoofden technische diensten van woonzorgcentra, ziekenhuizen en OCMW’s.

Hoofdredactie: Tilly Baekelandt, tilly.baekelandt@fcomedia.be - T + 32 (0)56 33 42 72 Redactie: Staf Bellens & Colette Demil, Philip Declercq, Alex Baumans, Bart Vancauwenberghe, Rudy Gunst Reclame-advies: Filip Cossement, T +32 (0)56 77 13 10, filip.cossement@fcomedia.be Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement, Boulevard des Canadiens 118, B-7711 Dottignies Vormgeving: marieke.veys@fcomedia.be

04 20 22 24 30 32 36 12

ONDERZOEK Kan slimme technologie een alternatief zijn voor fysieke fixatie?

14

TECHNIEK Pompen in waterzuiveringsinstallaties: recente ontwikkelingen

18

REPORTAGES ‘Ergonomisch zorgmeubilair zonder stigmatiserend kantje’ UMC Utrecht optimaliseert beveiliging

26 28

Version française sur simple demande Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of

INNOVATIE

openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie,

Zorg Proeftuinen: innovatie in ouderenzorg - Testwoning voor senioren

microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk.

De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden advertenties.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

34

INFRASTRUCTUUR Roche Learning Center grootste modulaire laboratoriumgebouw van Europa

38

BOEK

41

NEWS

42

PROJECT

Multifunctionele uitbreiding - Drie in één WZC Sint-Jozef in Evere 01

H

et WZC Sint-Jozef in Evere is een gebouw met twee gezichten. Achter het oude rusthuis dat toegankelijk is via de hoofdingang, bevindt zich de onlangs opgeleverde nieuwbouw met een afdeling voor dertig bewoners met dementie, een lokaal dienstencentrum en zeventien assistentiewoningen. Voor het ontwerp werd aangeklopt bij BURO II & ARCHI+I. De specifieke programma’s van de drie deelprojecten, de ligging in het meertalige Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de verschillende normeringskaders, subsidiemechanismen, controleorganen en bevoegdheidsverdeling resulteerden in een complex traject.

techcare

Het woon- en zorgcentrum Sint-Jozef grenst aan een park en is ingebed in het centrum van Evere. Het complex herbergt het oude rusthuis met 90 bedden, erkend door de tweetalige Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC), het nieuwe woonzorgcentrum voor 30 bewoners met dementie, erkend door de Vlaamse Gemeenschap, 17 assistentiewoningen van de private investeerder CVBA Evere Green, en het lokaal dienstencentrum van de vzw Aksent. Christel Huyens van het WZC Sint-Jozef: “De betrokkenheid van al deze partners en het overleg tussen de twee overheden vergde heel wat tijd, overleg en afstemming. Het concept moest immers beantwoorden aan ieders verwachtingen en aan reglementeringen die, afhankelijk van de overheid, nogal wat verschillen. Zo gelden in Brussel en Vlaanderen bijvoorbeeld andere normen wat de oppervlakte van de kamers betreft. Verder zijn de kwaliteitsindicatoren in Vlaanderen

04

meer uitgewerkt dan in Brussel, maar gelukkig groeien die langzamerhand naar elkaar toe. Ook wat de uitbating betreft, zijn er verschillen. In het Vlaams erkende deel moet de voertaal Nederlands zijn, in het GGC-erkende deel staat tweetaligheid voorop. Ook mag het GGC-zorgpersoneel van het rusthuis geen taken uitvoeren van het personeel voor de Vlaams erkende unit, of andersom, en moet de boekhouding analytisch worden gepresenteerd.”

Drie bouwheren Behalve de communautaire spaghetti was er nog het cluster van bouwheren. Achter het project schuilt een groepering van drie opdrachtgevers: het WZC Sint-Jozef, het lokale dienstencentrum Aksent en privé-investeerder cvba Evere Green. Hun interdisciplinaire samenwerking op de woonzorgcampus past in de uitbouw van de woonzorgzone Evere.

Allen hadden specifieke eisenprogramma’s

die moesten worden samengebracht in één project, voorwaar geen gemakkelijke opgave voor projectregisseur Isabel Vlaeminck van BURO II & ARCHI+I. “Meestal zaten wij met drie bouwheren rond de tafel die elk hun specifieke programma hadden en een eigen toegang en eigen circulatieruimte wilden. Dat moesten wij samenbrengen in een compact volume, want de bebouwbare oppervlakte was beperkt omdat we niet mochten raken aan de parkzone. Om het uitgebreide programma te kunnen realiseren, besloten we drie bouwlagen te stapelen en het niveauverschil in het terrein te benutten voor het dienstencentrum en voor de ondergrondse parking.”

“Al bij al is het ontwerpproces vlot verlopen.

Wel hebben we op een bepaald moment hier en daar gesnoeid, oppervlaktes verminderd en materialen gewijzigd. De initiële bouwkosten waren te laag ingeschat. Het budget strookte niet met het eisenprogramma. Nog

zijn tevreden over het resultaat, maar minder over het parcours.”

Drie programmaclusters Centraal in het ontwerp stonden een goede organisatie van het bouwprogramma, en het behoud van het open uitzicht naar het park en van de open ruimte aansluitend op de bestaande gebouwen. Isabel Vlaeminck van BURO II & ARCHI+I: “We hebben gekozen voor natuurlijke, zachte materialen en voor grote glaspartijen om zo veel mogelijk daglicht binnen te krijgen en om het uitzicht op het groen te behouden. Een deel van de nieuwbouw is bepleisterd en een deel bekleed met hout, wat de integratie in de parkomgeving bevordert.”

“Het concept omvat drie duidelijk afleesbare programmaclusters, geïntegreerd in één architecturaal en functioneel geheel. De drie leefgroepen voor telkens tien bewoners met dementie hebben we ondergebracht in drie >>> 01. Speciaal voor de bewoners met dementie is op het dak een beveiligde en zintuigenprikkelende daktuin aangelegd, met aandacht voor geuren, kleuren en tactiele elementen.

02. De appartementen ogen licht, ruim en transparant door het gebruik van lichte tinten, veel glas, een beperkt aantal materialen en kleuraccenten. Alle terrassen kijken uit op het groen of op de stedelijke omgeving.

03. Om een huiselijke sfeer te creëren, worden de bewoners met dementie opgevangen in kleine leefgroepen van 10 personen. Een aparte leefruimte met keuken, tv- en zithoek nodigt uit om samen te eten, babbelen of tv te kijken.

02

03 techcare

om van budgettaire redenen werd beslist in heel veel loten te werken voor de uitvoering, een werkwijze waar wij – als het om veel loten gaat - geen voorstander van zijn.

Als je werkt met een pilootaannemer, heb je één aanspreekpunt, wat de communicatie, planning en coördinatie vergemakkelijkt.

Die werkwijze kost iets meer, maar op het einde van de rit recupereer je dat. Doordat er hier al een bouwmanager was, dacht men dat de opsplitsing in heel veel loten wel kon.

In de loop van het traject heeft die aanpak geleid tot vertragingen en aannemers die de verantwoordelijkheid voor bepaalde zaken afschoven op anderen. Dat kan je vermijden door te werken met een pilootaannemer of met een algemeen aannemer. Conclusie: we

05

PROJECT

01. De signalisatie loodst bezoekers probleemloos in de juiste richting. Ook kunst bekleedt een belangrijke plaats in het ziekenhuis.

02. Zicht op het complex vanaf de bezoekersparking.

Dwars op de centrale as staan vier volumes met op de verdiepingen de patiëntenkamers. De gangen tussen de vleugels zijn volledig beglaasd.

03. Tussen de balie en het bar-restaurant met zelfbediening bevindt zich de inschrijving voor ziekenhuisopnames.

04

gestapelde, balkvormige bouwlagen. Het torenvolume, een verwijzing naar de talrijke woontorens in de buurt, huisvest zeventien assistentieflats. Het lokale dienstencentrum waar alle ouderen uit de gemeente terechtkunnen, is naar het park gericht en maakt optimaal gebruik van de buitenruimte. Speciaal voor de bewoners met dementie is op het dak van het balkvormige volume een beveiligde en zintuigenprikkelende daktuin aangelegd, met aandacht voor geuren, kleuren en tactiele elementen.”

techcare

Voor de technieken in de nieuwbouw werkte BURO II & ARCHI+I samen met het ingenieursbureau Istema. Isabel Vlaeminck: “Het gebouw is laag-energetisch en stoelt op de principes van duurzaam bouwen. Het K-peil is gemiddeld K30, het E-peil van de assistentieflats varieert van 17 tot 32. Het gebouw heeft een ventilatiesysteem D, wat betekent dat er zowel mechanische pulsie als mechanische extractie is met warmterecuperatie.

Op het vlak van verwarming en sanitair warm water werd geopteerd voor een koppeling met het bestaande woonzorgcentrum. Een nieuwe warmtekrachtkoppeling (WKK) zorgt als basisverwarming voor de productie van sanitair warm water voor de hele campus.

Daarnaast voorziet de WKK in de stroomvoorziening van de centrale delen, het woonzorgcentrum, lokaal dienstencentrum en de grootkeuken.”

06

05

(G)een grootkeuken Bewoners en bezoekers kunnen via de hoofdtoegang van het woonzorgcentrum naar de nieuwe zorgafdelingen. De ingang achteraan op de site fungeert als hoofdtoegang voor de assistentiewoningen, het lokale dienstencentrum en de leveranciers.

Een transparante passerelle verbindt het nieuwe volume met het bestaande gebouw.

Langsheen deze verbindingsgang werd een nieuwe grootkeuken ingericht waarin de maaltijden voor de verschillende gebruikers en doelgroepen worden bereid. Isabel Vlaeminck van BURO II & ARCHI+I: “Aanvankelijk was er geen grootkeuken opgenomen. Pas tijdens uitvoering kwam de directie met de vraag of er nog een professionele keuken bij kon. Wij hebben dan de vrije zone tussen de nieuwbouw en de kapel ingevuld met een grootkeuken.”

Drie afdelingen voor bewoners met dementie Clivia, het nieuwbouwproject voor bewoners met dementie, bestaat uit drie wooneenheden, één per verdieping, voor telkens tien bewoners. Daarmee sluit het concept aan bij de principes van kleinschalig, genormaliseerd wonen waarbij gestreefd wordt naar een evenwicht tussen rust, stabiliteit en positieve prikkels. Christel Huyens van het WZC Sint-Jozef: “Elke wooneenheid is huiselijk ingericht met een open leefruimte

met keuken, eet- en zithoek. Het kleinschalig wonen bevordert het contact tussen de bewoners en met het verzorgende personeel en stimuleert, bij wie dat nog kan, de zelfredzaamheid. Flexibiliteit staat centraal. Wie dat wil, kan onder toezicht zelf zijn potje koken.

Bewoners mogen gerust tot tien uur in bed blijven, en dan pas ontbijten. Familieleden kunnen om het even wanneer langskomen.

Zij beschikken over een badge die toegang geeft tot de afdeling en tot de individuele ka-

04. De nieuwbouw is via een transparante galerij verbonden met het oude gebouw.

05. Het gebouwenconcept omvat drie duidelijk afleesbare programmaclusters, geïntegreerd in één architecturaal en functioneel geheel.

06. Er zijn zes types assistentieflats met een oppervlakte tussen 56 en 87 m², waaronder tien met één en zeven met twee slaapkamers. Het E-peil van de assistentiewoningen varieert van 17 tot 32.

07. De assistentieflats beschikken over een ruime inkomhal, een leefruimte met keuken, eet- en zithoek, een badkamer en één of twee slaapkamers. Brede schuifdeuren, hoger geplaatste stopcontacten, een onderrijdbare wastafel en inloopdouche verhogen het gebruikscomfort.

08. Het gebouw is laag-energetisch en stoelt op de principes van duurzaam bouwen. Het volledige gebouw heeft een ventilatiesysteem D, wat betekent dat er zowel mechanische pulsie als mechanische extractie is met warmterecuperatie.

09. Op de afdelingen voor bewoners met dementie werd bewust gekozen voor kleinere kamers en een grotere gemeenschappelijke leefruimte. Alle kamers ogen licht en ruim dankzij de lichte tinten, grote ramen en hoge plafonds.

mer. Voor de bewoners zijn er armbandjes en een lussensysteem waardoor ze alleen in hun eigen kamer naar binnen kunnen.”

“Op de afdelingen voor bewoners met dementie hebben we bewust gekozen voor kleinere kamers en een grotere gemeenschappelijke leefruimte. Als herkenningspunt kreeg elke afdeling deuren in een verschillende kleur. Alle kamers ogen licht en ruim door de grote ramen en hoge sys-

teemplafonds, zijn ingericht met lichte en prettig aanvoelende materialen, beschikken over een grote badkamer met een ruime inrijdouche en zijn uitgerust met verlichting die automatisch aangaat zodra de bewoner uit het bed komt.”

“Van in hun kamer kijken de bewoners uit op het groen. Aanvankelijk waren het overdekte terras en de daktuin gereserveerd voor de bewoners met dementie. Maar omdat die

praktisch geen gebruik maken van de therapeutische daktuin, hebben we de tuin opengesteld voor alle bewoners.”

Zes types assistentiewoningen De assistentiewoningen in het bepleisterde torenvolume zijn toegankelijk via een aparte toegang op de woonzorgcampus. De bewoners beschikken over een badge waarmee ze om het even wanneer naar binnen kunnen.

Isabel Vlaeminck van BURO II & ARCHI+I: “We >>>

06 07

09 techcare

08

07

PROJECT

10

hebben zes types flats ontworpen met een oppervlakte tussen 56 en 87 m². Er zijn tien flats met één slaapkamer en zeven met twee slaapkamers, zodat zowel alleenstaanden als koppels er terechtkunnen.”

een zeker autonomie behouden, werken ze voortdurend samen. De buitenruimte, parking, grootkeuken, centrale circulatie en logistieke faciliteiten worden gedeeld en daardoor geoptimaliseerd.

Alle flats ogen licht en ruim door de strategisch ingeplante ramen, hoge plafonds, open leefruimte met keuken, lichte materialen en kleuren. Van in de leefruimte en vanop het met padoek afgewerkte terras kijken de bewoners uit op het groen en op de Brusselse skyline. De assistentieflats zijn uitgerust met brede schuifdeuren, een open keuken, hoger geplaatste stopcontacten, een grote badkamer met inrijdouche, onderrijdbare wastafel met één of twee waskommen, een hangtoilet met armsteunen en uiteraard met een noodoproepsysteem. Voor maaltijden, poetsdienst, klussen en boodschappen kunnen de huurders aankloppen bij het lokale dienstencentrum in hetzelfde gebouw.

Hoewel alle partners in het nieuwe gebouw

Optimaliseren, budgetteren, vooruitkijken en samenwerken zijn onontbeerlijk geworden in de zorgsector, zeker voor kleinschalige woonzorgcentra. Christel Huyens van het WZC Sint-Jozef: “Acht jaar geleden hebben wij op vraag van de overheid een zorgstrategisch plan opgemaakt. Daarna volgde het traject van de uitbreiding. Maar intussen zijn er geen RVT-bedden ter beschikking, en zijn er in de regio ongeveer 400 bedden bijgekomen, onder andere van commerciële spelers.

Daarnaast wordt er meer mantelzorg thuis georganiseerd, waardoor de senioren die hier binnenkomen hoogbejaard zijn, veel zorg nodig hebben en in heel wat gevallen al na een kort verblijf overlijden. Gevolg: in onze nieuwbouw staan een aantal assisten-

11

10. Het torenvolume met de assistentieflats verwijst naar de talrijke woontorens in de buurt. Het niveauverschil in het terrein werd benut voor de aanleg van een ondergrondse parkeergarage.

11. Zicht op het bepleisterde gevelvolume. Lichte tinten, ritmisch ingebrachte openingen en gestapelde terrassen zorgen voor een rustige, homogene uitstraling en versterken de verticaliteit.

12. Architecte Isabel Vlaeminck van BURO II & ARCHI+I , projectregisseur met specialisatie in de zorgsector.

13. Een deel van de nieuwbouw is bekleed met hout om de verbinding te leggen met de groene zone. Bovenop het horizontale volume is een daktuin aangelegd.

tieflats en een tiental kamers leeg. Het verlies aan inkomsten door de nieuwe erkenningspolitiek en de concurrentie van commerciële spelers weegt. Daarom hebben we ons aangesloten bij de Zorggroep Eclips.”

(Door Colette Demil en Staf Bellens - Foto’s: Klaas Verdru)

“Het gebouw is laag-energetisch en stoelt op de principes van duurzaam bouwen. Het K-peil is gemiddeld K30, het E-peil van de assistentieflats varieert van 17 tot 32.” - Isabel Vlaeminck (BURO II & ARCHI+I) techcare

12

08

13

Projectfiche

Aannemers uitvoering • Geen pilootaanneming, begeleiding door projectmanager • Ruwbouw: Vanderstraeten – Peremans (gesloten ruwbouw: ruwbouw, buitenschrijnwerk en dakwerken) • Pleisterwerken: Cops nv voor het gesubsidieerde gedeelte (WZC en LDC) en Lafosse bvba voor de private delen (17 assistentiewoningen) • Vloerwerken: Tegelbedrijf Devos bvba voor het gesubsidieerde gedeelte (WZC en LDC) en Intercarro nv voor de private delen (17 assistentiewoningen) • Binnenschrijnwerk: Mario Neys voor het gesubsidieerde gedeelte en private gedeelte • Brandwerend schrijnwerk: Meyvaert • Schilderwerken: Veldeman voor het gesubsidieerde gedeelte en Vanzeer voor de private delen (17 assistentiewoningen) • Elektrische installaties: Cofely Fabricom • HVAC en sanitair: Delta Thermic • Liften: Kone • Omgevingsaanleg + aanleg groendak: Brankaer • Metaalwerken en leuningen: A+Alu Gebouw • Oppervlakte site: 8.424 m² (waarvan slechts +/- 3.000 m² bebouwbaar, inclusief bestaande delen) • Oppervlakte gebouw: bruto vloeroppervlakte uitbreiding: 5.211 m² • Oppervlakte grondinname: 554 m² (beperkt wegens overkraging, zwevend volume/doorzicht naar park) • Bouwtermijn: juni 2013 – september 2015

• Eisenprogramma: uitbreiding van een woonzorgcentrum met 30 bedden voor dementerende bewoners +lokaal diensten centrum + 17 assistentiewoningen + grootkeuken + ondergrondse parkeergarage • Kostprijs: 8.732.979 € excl. btw en erelonen (incl. omgevings- werken, grootkeuken + een aantal meerwerken in de bestaande voorziening) • E-peil: E17-E32 (afhankelijk van de oriëntatie van de flats) • K-peil: K26 Ruwbouw • Bouwsysteem: massiefbouw met beton en betonmetselwerk • Funderingssysteem: paalfundering uitgevoerd door Vanderstraeten – Peremans • Luifels: architectonisch beton van Agref nv - zichtbare delen glad bekist en gezuurd, egaal donkergrijs • Riolering en afvoeren: PE en PVC - Wavin • Welfsels: voorgespannen gewelven en predallen • Buitenschrijnwerk: aluminium (Weiss Profil) • Beglazing: dubbel (Sprimoglass, U = 1.0 W/m²K, voorzien van kunststof spacers) • Buitenmuren of bekleding gevels: - deels siliconenharsbepleistering: STO, RAL 9010 - deels houten gevelbekleding: Accoya, brandvertragend behandeld – uitgevoerd door schrijnwerken Mincke • Binnenmuren: - dragende wanden: metselwerk van betonblokken/beton - niet-dragende wanden: stijlwanden (metalstud/gipskarton/minerale wol) • Platte daken: Soprema • Groendak: intensief groendak (Ibic) • Muurisolatie: - buitenmuren: 100 mm. PUR lambda 0,023 W/mK tpv de houten gevelbekleding; 140 mm. Polystyreen tpv buitenbepleistering - keldermuren: 140 mm. PUR lambda 0,023 W/mK - binnenmuren: 50 mm. minerale wol lambda 0,035 W/mK • Isolatie daken: - PUR 100 mm lambda 0,023 W/mK op afdekking -1, afdekking gelijkvloers en afdekking +3, - PUR 150 mm lambda 0,023 W/mK op afdekking + 7 (assistentieflats) • Isolatie vloeren: gespoten PUR, 80 mm. lambda 0,026 W/mK, op alle verdiepingen (Isotrie)

Afwerking • Binnenwanden: in metselwerk + bepleisterde betonstenen • Wandafwerking verf (Sigma – op de wanden afwasbaar: Sigmapearl clean matt)

>>>

techcare

Algemeen • Bouwheer: Op deze campus gaan een voorziening, een thuiszorg- dienst en een vennootschap samen in zee: - WZC: vzw Sint-Jozef - LDC: vzw Aksent - Assistentieflats: cvba Evere Green • Gebruikers: vzw Clivia (ROB – dementiezorg) + vzw Aksent (LDC) + huurders van de assistentiewoningen (gedeeltelijk via Baita, het sociaal verhuurkantoor) • Architectenbureau: BURO II & ARCHI+I, J.Jordaensstraat 18a, 1000 Brussel • Studiebureau stabiliteit: Stablo, Brusselsesteenweg 39, 1860 Meise • Studiebureau technieken: ISTEMA nv, Voskenslaan 332, 9000 Gent • Veiligheidscoördinatie: Climatex, Mieregemstraat 30/10, 1785 Merchtem • Ontwerp interieurinrichting: BURO II & ARCHI+I • Ontwerp aanleg omgeving: BURO II & ARCHI+I • Projectmanagement: Karad bvba, Reekstraat 14, 1731 Relegem • Omgevingsaanleg: BURO II & ARCHI+I i.s.m. Denis Dujardin bvba, Jan Breydellaan 39, 8500 Kortrijk

09

PROJECT

>>>

• Plafonds: - waar geen verlaagd plafond is: gepleisterd en geschilderd - waar wel verlaagd plafond is: systeemplafond van Rockfon • Vloeren: - WZC en LDC: keramische tegels (Devres) - kamers van het WZC: PVC zachte bevloering (Tarkett).

- assistentiewoningen: keramische tegels (Villeroy & Boch) • Afwerking buitenterrassen: - terrassen van de assistentiewoningen en dakterras: houten planken (padoek) - elders: betontegels • Binnenschrijnwerk: - deuren: schilderdeuren (Bedeco) - trappen: beton, prefab, zichtbaar blijvend, met ingegoten trapneuzen - brandwerende deuren: schilderdeuren (Bedeco).

Waar beglaasd: Meyvaert

Technieken • Liften: Kone, machinekamerloze liften, snelheid 1 m/s: - lift 1 (8 personen, kooi 1400 x 1100 mm) - lift 2 (21 personen, kooi 1400 x 2400 mm) • Verwarming: warmte-opwekking d.m.v. gasketels (2 stuks, in cascade, condenserend, hoogrendement, van Wolf ) + een WKK (van Viessmann) • Sanitair warm water: voor het gesubsidieerde gedeelte d.m.v. een CV-boiler (Viessmann) – voor de flats is dat anders. Het CV-water wordt daard.m.v. etagestations van Alfa Laval verdeeld naar de radiatoren – deze etagestations staan tevens in voor de recht streekse bereiding van sanitair warm water.

• Ventilatie: 3 luchtgroepen van Gea Happel (WZC / LDC / flats) – overal is mechanische pulsie en extractie voorzien. Balansventilatie met warmterecuperatie met een rendement van min. 80%.

• Buitenzonwering: screens Rifolos, elektrisch bediend, alu-kast en -profielen RAL 9011 en 7004, screendoek Mermet • Verlichting: armaturen met spaarlampen • Gebouwenbeheersysteem: Schneider • Toegangscontrole: NIKO • Verpleegoproepsysteem: NIKO • Automatisatie buitendeuren: Dorma • Verlichting tuin: BEGA 5046, lamp 40W • Verlichting daktuin: Bolderarmaturen met led, Wever & Ducré • Inrichting grootkeuken: Metos

techcare

Afwerking en inrichting inkomhal, gangen, bezoekerstoiletten • Deuren: schilderdeuren (Bedeco) • Wandafwerking: verf (afwasbaar: Sigmapearl clean matt) • Verlichting: inbouwarmaturen met spaarlampen

10

• Zitmeubelen: Moments Furniture • Vloeren: keramische tegels (Devres) • Trappen: beton, prefab, zichtbaar blijvend, met ingegoten trapneuzen

Individuele kamers • Deuren en sluitsysteem: - NIKO voor de toegangscontrole; - schilderdeuren (Bedeco – EI30) • Los meubilair: Moments Furniture • Bedden: Wissner Bosserhoff • Verlichting: hoofdverlichting: downlight met spaarlampen (Multiline). Nachtverlichting: wandbouwarmatuur met spaarlamp (Bega).

• Vloerafwerking: PVC (Tarkett) • Wandafwerking: verf (afwasbaar: Sigmapearl clean matt) • Buitenzonwering: screens Rifolos, elektrisch bediend, alu-kast en -profielen RAL 9011 en 7004, screendoek Mermet • Tv: aansluitingen voor Proximus IP-TV worden voorzien • Internet: per kamer zijn 2RJ45 voorzien • Alarm verpleegoproep: NIKO Sanitair in individuele kamer • Douche: inrijdouche met PVC (Tarkett) antislip • Hangtoilet met steunen • Toiletspoeling: met inbouw spoelreservoir • Onderrijdbare wastafel • Kranen: thermostatische ééngreepsmengkraan bij de lavabo, thermostatische douchemengkraan bij de douche • Vloeren: PVC (Tarkett), antislip • Verlichting, automatisch (bewegingsdetectoren): inbouw- downlight met spaarlamp, sturing d.m.v. aanwezigheids detectie + spiegelverlichting (tl, lokaal bediend) • Wandafwerking: PVC (Tarkett, Aquarelle Wall) Afwerking, uitrusting en inrichting assistentieflats • Oppervlakte assistentieflat: er zijn 6 types flats, in oppervlakte variërend tussen 55.66 m² en 87.58 m² • Indeling: deels met 1 en deels met 2 slaapkamers • Afwerking: keramische vloeren (Villeroy & Boch, antislip in de badkamer), faience in de badkamer, schilderdeuren (Bedeco).

Intern in de flatjes zijn alle deuren - behalve die van de berging - schuifdeuren.

• Keukenuitrusting: keuken van Ixina • Uitrusting sanitair: inrijdouche, 1 of 2 onderrijdbare lavabo’s, hangtoilet met voorzieningen voor steunen.

• Oproepsysteem: NIKO

Klaar voor de toekomst !

www.buderus.be Buderus Belgium

BCW

Gedragsregels in de cleanroom

I

n een cleanroom werken vraagt veel discipline en toewijding van de operatoren. Het doel is om producten te produceren die vrij zijn van microbiële contaminatie. De kwaliteit van het product hangt af van verschillende factoren. Het is echter essentieel dat operatoren inzicht hebben inzake hun eigen invloed op dat proces.

In farmaceutische en ziekenhuis productie cleanrooms is de mens nog steeds de belangrijkste bron van vervuiling en besmetting. In de meeste gevallen is hij of zij echter noodzakelijk voor het produceren van geneesmiddelen. Door het gebruik van isolatoren of RABS kan de invloed en het risico verkleind worden.

Verlies van micro-organismen De mens verliest voortdurend deeltjes zoals huidschilfers, speeksel, stofdeeltjes afkomstig van de kleding en vuil dat opgepikt is uit de omgeving. De meeste deeltjes bevatten zeer veel soorten micro-organismen. Per dag verliezen we tussen de 1 à 2 gram huidschilfers, die miljoenen micro-organismen bevatten.

techcare

We verliezen op verschillende manieren micro-organismen. Door onder andere wrijving van onze kledij komen er huidschilfers los die via de kraag, mouw of broekspijp in de omgeving terechtkomen. Deze stofdeeltjes komen in de luchtstroom terecht en worden meegevoerd.

12

Speeksel en neusdruppels bevatten eveneens veel micro-organismen. Praten, hoesten en niezen vormt dan ook een risico in cleanrooms. Het dragen van een efficiënt mondmasker dat goed aansluit, vermindert het risico. Als mensen ziek zijn of een loopneus hebben, is het niet wenselijk in een cleanroom te werken. In de neus en de keelholte is de ziekteverwekker Staphylococcus aureus aanwezig, die een gevaar vormt bij open wonden en de oorzaak is van ziekenhuisinfecties. Staphylococcus aureus kan eveneens aanwezig zijn op de menselijke huid en kan als dusdanig in de omgeving terechtkomen en tot productbesmetting leiden.

Selectieprocedure Omdat de mens een heel belangrijke factor is voor het verspreiden van vervuiling in de cleanroom, is de selectieprocedure een belangrijk aspect. Een cleanroom is geen klassieke werkomgeving en in sommige gevallen kan de mens deze als claustrofobisch ervaren. Roken geeft teer- en nicotineresidu af en kan de omgeving, tot een half uur na

Hoe contaminatie binnengebracht wordt via de vloer en handen. (Foto’s: BCW)

het doven van de sigaret, contamineren.

Seizoensgebonden allergieën, huidallergieën, onverzorgd lang haar, gevoeligheid voor warmte, koude en vochtigheid, zijn allemaal punten die moeten worden meegenomen in de selectie. In een cleanroom werken vraagt veel discipline en praten moet tot het minimum herleid worden. Geagiteerde en nerveuze handelingen zijn uit den boze. Dit limiteert eveneens de keuze van operatoren.

De persoonlijke hygiëne vormt een belangrijk aspect. Om bepaalde controles uit te voeren op de potentiële vervuiling van de operatoren, kiezen meer en meer farmaceutische bedrijven ervoor om hun cleanroomoperatoren 100% polyester onderkledij te laten dragen. Het beperkt het risico op het binnenbrengen van ongewenste vervuiling zoals vezels van harige truien, micro-organismen afkomstig van huisdieren, nylon die statische elektriciteit creëert en dusdanig stof aantrekt.

Deodoranten zoals rollers, gel, sticks en lipbalsem zijn toegestaan. Alle andere producten die gemakkelijk kleur of een ander residu afscheiden, zoals lippenstift, poeder, oogschaduw, wenkbrauwpotlood, mascara, haarlak, parfum of eau de cologne zijn uit

den boze in de cleanroom. Nagels moeten kort zijn en nagellak is niet gewenst.

Dagelijks douchen en de haren wassen is aangewezen. Onze haren nemen ontzettend veel stof van de omgeving op, dat we binnendragen in de cleanroom.

De handen moeten grondig gewassen en gedesinfecteerd worden voor het betreden van de cleanroom. Het drogen ervan gebeurt enkel door het gebruik van stofarme doekjes zodat het binnenbrengen van papieren stofdeeltjes geminimaliseerd wordt. Het gebruik van handdrogers is niet geschikt voor cleanrooms. Studies hebben aangetoond dat het gebruik van handdrogers micro-organismen verspreidt in de ruimtes.

Het haar moet gekamd worden vóór het betreden van de cleanroom en het opzetten van een haarnetje. Het kammen van het haar verwijdert de losse haardeeltjes en eventueel aanwezige roos. Lang haar moet vastgemaakt worden zodat het volledig kan worden bedekt door het haarnetje en er niet vanonder kan vallen tijdens het productieproces. Tijdens het productieproces mag het haarnetje of baardmasker op geen enkel moment verwijderd worden en het haar mag nooit in de cleanroom gekamd worden.

Mannen met een snor of baard moeten boven het masker een baardmasker dragen om te voorkomen dat er haartjes in de omgeving terechtkomen.

wenkbrauwhaar of micro-organismen geminimaliseerd wordt. De selectie van het model inzake cleanroomkledij is afhankelijk van de klasse en werkzaamheden. Het dragen van dubbele handschoenen voorkomt contaminatie in het geval een handschoen scheurt tijdens de werkzaamheden. De handschoenen moeten regelmatig gedesinfecteerd worden met steriele alcohol met het oog op het doden van eventuele microbiële contaminatie.

Besluit Vóór men ervoor opteert om mensen in de cleanroom te laten werken is het belangrijk om de gedragsregels vast te leggen en in functie van deze normen mensen te selecteren die zich kunnen vinden in de strenge omkadering. Training van de operatoren is een onderdeel van het behalen en bewaken van de kwaliteit. Het vergroot de kennis en het bewustzijn van de operator, wat het product enkel ten goede kan komen. (Foto’s: CSB)

Per dag verliezen we tussen de 1 à 2 gram huidschilfers, die miljoenen microorganismen bevatten.

Kauwgom, muntjes, eten of drinken tijdens het productieproces is niet toegestaan. Het dragen van juwelen of horloges kan de handschoenen beschadigen en is niet aan te raden.

Door Linda Vereycken (Bestuurder BCW, Cleanroom consultant trainer BMC consulting)

www.bcw.be www.bmc-consulting.eu

Het haar moet gekamd worden vóór het betreden van de cleanroom en het opzetten van een haarnetje. Het kammen van het haar verwijdert de losse haardeeltjes en eventueel aanwezige roos. (Foto: omkleedruimtes Ziekenhuis Hall - met dank aan CSB cleanroom)

techcare

In functie van de cleanroomclassificatie opteert men voor het dragen van een goggle zodat de huid niet wordt blootgesteld aan de omgeving en het risico op huidschilfers,

13

ONDERZOEK

Kan slimme technologie een alternatief zijn voor fysieke fixatie?

H

et nemen van maatregelen die de vrijheid beperken is een controversieel thema binnen de gezondheidszorg. Niettegenstaande merken we dat fysieke fixatie nog vaak wordt toegepast in ziekenhuizen, woonzorgcentra en zelfs de thuiszorg. Een alternatief is slimme technologie. Het twee jaar durende STAFF-project wil slimme technologie als alternatief voor fysieke fixatie in de kijker plaatsen en op het einde van de rit praktische informatie ter beschikking stellen aan zorginstellingen en bedrijven. Acht bedrijven bieden binnen dit project hun state-of-the-arttechnologie aan, die verspreid over negen WZC in Vlaanderen wordt geplaatst bij bewoners die fysiek gefixeerd worden.

techcare

Het gebruik van slimme technologie kan een alternatief zijn om het fixatiebeleid zo veel mogelijk te ondersteunen. Zo kan een opsta-alarmering nuttig zijn om te weten of iemand na een toiletbezoek niet naar bed teruggekeerd is. Het inzetten van technologie kan ook aangewend worden om het zorgkundig personeel tijdens het uitvoeren van de nachtelijke rondes te ondersteunen. De opsta-alarmering moet echter aan een aantal criteria voldoen (hier niet opgenomen, maar op aanvraag verkrijgbaar). Het voeren van een fixatie-arm beleid ondersteund door technologie houdt ook risico’s in. Belangrijk is per betrokkene vooraf alle risico’s zo

14

goed mogelijk in kaart te brengen en deze met alle partijen (cliënt, verzorgend team, familie, mantelzorger) grondig te bespreken.

Zorgkundigen moeten goed op de hoogte worden gebracht van hoe het systeem werkt en wordt bediend. Voldoende uittesten om vertrouwen te krijgen in de technologie is hierbij de boodschap. Het van tijd tot tijd evalueren en aanpassen waar nodig, is een belangrijk onderdeel in dit proces.

STAFF-project STAFF (Slimme Technologie als Alternatief voor Fysieke Fixatie) betreft een TETRA- projectvoorstel dat op 12 maart 2014 werd inge-

“Het koppelen van externe apparatuur vormt een groot probleem in veel woonzorgcentra.”

– Bart Degryse (Projectadviseur Cretecs)

Foto: Curando biedt zes verschillende zorgformules (WZC, kortverblijf, dagverzorging, assistentiewoningen, lokaal dienstencentrum, Cura thuisverpleging) verspreid over vijf woonzorgzones in West-Vlaanderen. (© Grymonpré Frederik)

diend bij het IWT (Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Techniek). Hoofdaanvrager is de Katholieke Hogeschool Vives (Expertisecentrum Zorgtechnologie, Cretecs); mede-aanvrager LUCAS, Centrum voor Zorgonderzoek en Consultancy van de KULeuven. Het twee jaar durende project ging in september 2014 van start. Bart Degryse (Projectadviseur Expertisecentrum Zorgtechnologie, Cretecs): “Het grote probleem is dat men vaak start vanuit de technologie, zonder het werkveld te consulteren. Zo valt het voor dat er investeringen gedaan worden die in de praktijk niet gebruikt worden. Via het kennisplatform dat we binnen Cretecs creëren, willen we onze expertise ter beschikking stellen van de bedrijven en zorgsector. Dit onder meer via onze demo-ruimte, die toont wat er met state-of-the-arttechnologie mogelijk

“We zijn gestart met het mobiliseren van de mensen op de werkvloer. Zo hebben we in elk geselecteerd WZC opleiding gegeven over de wetenschappelijke kant en de technologie. Er wordt vaak over het hoofd gezien wie allemaal met die technologie in aanraking komt.” Bart Degryse: “Het begint met een visie, bijvoorbeeld inzetten op veiligheid, en die door je organisatie laten uitdragen is een eerste belangrijke stap.”

Enquête Nadat een wettelijk kader rond het thema werd geschetst, werd begin 2015 een elek-

TECHNOLOGIEËN STAFF-PROJECT 01. Bewegingsmelder (Curatech – Act With Care) De bewegingsmelder wordt naast het bed geplaatst en stuurt een infraroodsignaal uit op ongeveer 20 cm van de grond. Als dit signaal wordt onderbroken, wordt een alarm naar het oproepsysteem gestuurd.

02. CareMat (Bircher – TeleAlarm) Een mat met druksensoren wordt naast het bed van de bewoner gelegd. Als men op de mat staat, wordt een alarm naar het oproepsysteem gestuurd.

03. Elvido Vervo verpleegbed met out-of-bedsysteem (Stiegelmeyer – Distrac) In het rugdeel van het bed zit een sensorsysteem dat de aan- of afwezigheid van de patiënt detecteert. Indien de persoon niet meer wordt gedetecteerd, zal een alarm naar het oproepsysteem worden gestuurd.

04. IQmat (IQfy – Van Herck) De IQmat is een matras waarbij een druksensor geïntegreerd is in de matras. Als de persoon het bed verlaat, zal de druksensor een gewichtsverandering registreren om vervolgens een alarm naar het oproepsysteem te sturen.

05. Optiscan (Daza – Daza) De Optiscan is een infrarood (warmtegevoelige) sensor die op de grond wordt geplaatst en richting bed kijkt. Zodra de bewoner aanstalten maakt om het bed te verlaten door op de rand van het bed te zitten, word een alarm naar het oproepsysteem gestuurd.

06. Safebed (Emfit – Quo Vadis) Een zeer gevoelige mat met piëzo-elektrische sensoren wordt onder de matras gelegd. Deze mat merkt iemands aan- of afwezigheid op door alle microbewegingen te observeren, zoals hartslag en ademhaling.

07. Sensotiss AP (Sensotiss – Act With Care) Een mat met lichtvezel wordt onder de matras van het bed gelegd. Een continu lichtsignaal (lichtgolf ) wordt door de mat gestuurd. Deze lichtgolf wordt onderbroken als de persoon in het bed ligt. Als men het bed verlaat wordt een alarm naar het oproepsysteem gestuurd.

08. Wespot Secnurse (Optex – Act With Care) Een optische camera wordt boven het bed van de bewoner gemonteerd en maakt een visueel niet waarneembaar baken rond het bed. Indien de bewoner dit baken doorbreekt zal een alarm naar het oproepsysteem worden gestuurd. Er worden geen videobeelden gemaakt door de optische camera.

08

tronische survey uitgestuurd naar alle Vlaamse WZC om het gebruik/de huidige situatie in Vlaanderen in kaart te brengen. In diezelfde periode werd een samenkomst tussen bedrijven en WZC georganiseerd waar meer info werd gegeven over de interventiestudie met de implementatie van de technologieën.

Ellen Lampo: “Er werd bij het management en personeel gevraagd naar de houding ten opzichte van fixatie en ten aanzien van technologie. Wie reeds slimme technologie inzet, gelooft meer in het toepassen van technologie als alternatief voor fysieke fixatie.

Dit in tegenstelling tot de WZC die nog geen

01

>>>

02

03

04

05

06

07 techcare

is. Wij coachen en bieden aan. We sturen de vereisten die binnen een bepaalde werkgroep werden besproken naar de aanbieders en kijken wie conform is of niet.”

Het project wil slimme technologie als alternatief voor fysieke fixatie in de kijker plaatsen en uiteindelijk tot praktische informatie komen die zorginstellingen en bedrijven verder kan helpen. Bart Degryse: “We onderzoeken de technologie niet, maar wel de acceptatie.

We stellen hierbij de vraag welke de randvoorwaarden zijn voor men ermee aan de slag gaat.” Ellen Lampo (Projectadviseur Expertisecentrum Zorgtechnologie, Cretecs):

15

ONDERZOEK

slimme technologie inzetten. We merken duidelijk dat onbekend onbemind maakt. De voornaamste redenen waarom de technologie niet gebruikt wordt zijn: de kostprijs, het WZC dat qua infrastructuur niet aangepast is en onwetendheid over de mogelijkheden van slimme technologie.”

Interventiestudie In mei-juni van vorig jaar kon het zorgpersoneel van de negen geselecteerde WZC kennismaken met diverse technologieën.

De basislijnmeting ging van start in september 2015 en de dataverzameling wordt dit voorjaar afgerond. Gedurende 2 keer 12 weken worden verschillende technologieën bij maximaal 40 bewoners die momenteel fysiek gefixeerd worden, geplaatst.

De studie heeft als doel de mogelijkheden, randvoorwaarden en impact van zorgtechnologie als alternatief te onderzoeken. Er worden zowel kwantitatieve effectmetingen als kwalitatieve procesmetingen uitgevoerd.

Na afloop van de testfase wordt de initiële vragenlijst nog eens doorlopen om te kijken of de acceptatie veranderd is.

Bart Degryse: “We stelden vast dat het koppelen van externe apparatuur in veel WZC een groot probleem vormt. Het is belangrijk dat het oproepsysteem een onderscheid kan maken tussen verschillende alarmtypes.

Naar nieuwbouw toe pleiten we voor een flexibele open systeemarchitectuur waarbij bijkomende apparatuur vlot kan worden

techcare

Angelique Van Ooteghem (Zorgcoördinator Woonzorgzone Curando Noord): “Ik merk dat men soms te preventief wil werken. Het schuldgevoel is enorm. Door echter in dialoog te gaan, ga je voor kwaliteit en geef je de bewoner zijn of haar vrijheid terug.”

16

gekoppeld. Het beheer van de alarmtypes moet op een gebruiksvriendelijke manier door het WZC zelf kunnen worden uitgevoerd.” Ellen Lampo: “We oordelen niet over de technologie, maar schetsen algemene aandachtspunten en doen interviews met het zorgpersoneel en beleid. De tips vanuit de praktijk die hieruit voortkomen geven we mee aan de bedrijven.”

Uitbouwen kennisplatform De informatie van de literatuurstudie, survey en de interventiestudie zullen na afloop beschikbaar worden gesteld op maat van de diverse doelgroepen, in het bijzonder de bedrijven en zorginstellingen. Dit met de bedoeling om een kennisplatform uit te bouwen met praktische informatie over beden opsta-alarmering. Bart Degryse: “Het zal vooral aan de WZC zijn om er verder mee aan de slag te gaan. Eigenlijk moet er binnen het WZC iemand zijn die die taak op zich neemt.

Sinds september zijn we gestart met de

Vlnr. Virginie Carlassara (Wetenschappelijk medewerker LUCAS, KULeuven) en Ellen Lampo (Projectadviseur Expertisecentrum Zorgtechnologie, Cretecs): “Uit de enquête blijkt dat de voornaamste redenen waarom slimme technologie niet gebruikt wordt zijn: de kostprijs, het WZC dat qua infrastructuur niet aangepast is en onwetendheid over de mogelijkheden van slimme technologie.”

nieuwe opleiding Bachelor Zorgtechnologie.

Eigenlijk is dit het profiel dat de gap tussen technologie en zorgaanbieders kan dichten.”

(Door Tilly Baekelandt)

www.cretecs.be www.kuleuven.be/lucas

“SLIMME TECHNOLOGIE DRAAGT BIJ TOT HET PERSOONLIJKE GELUK VAN DE BEWONERS” Curando biedt zes verschillende zorgformules aan, verspreid over vijf woonzorgzones in West-Vlaanderen. Angelique Van Ooteghem (Zorgcoördinator woonzorgzone Curando Noord, Brugge) hoopt dat dit project anderen kan inspireren: “Innovatieve projecten zijn binnen onze visie en missie, het bieden van goede zorg en een meerwaarde leveren inzake dienstverlening, zeer belangrijk. We waren reeds bezig rond opsta-alarmering, maar het ontbrak ons aan kennis en informatie over hetgeen reeds bestaat. Dit project kwam als geroepen. Bij ons wordt onder andere de Safebed/Emfit (zie kaderstuk) gericht getest bij personen met dementie. Zo krijgen we bijvoorbeeld na vijftien minuten een signaal indien men nog niet terug is van een toiletbezoek. We hebben de technologie ook toegepast bij een bewoner die wegens valrisico werd gefixeerd. De eigenwaarde en mobiliteit is er in beide casussen sterk op vooruitgegaan. De bewoners zijn opmerkelijk gelukkiger.

We gaan in dialoog met de hulpverlener en familie en merken dat de slimme technologie zeer ingrijpend is naar het welbevinden toe. Soms moeten we als hulpverlener zaken loslaten en bewoners op hun manier laten kiezen wanneer ze hulp willen. Ik merk dat men soms te preventief wil werken. Het schuldgevoel is enorm. Door in dialoog te gaan, ga je wel voor kwaliteit en geef je een persoon zijn of haar vrijheid terug. Uiteraard zijn er nog aandachts- of verbeterpunten. Zo staan we versteld van de cognitieve mogelijkheden van de bewoners, die bijvoorbeeld een matje omdraaien of knipperende lichtjes willen afzetten. De bestaande structuur gaf ook een beperking. We zullen nu samen met onze technische dienst samenzitten omtrent de aankoop van een nieuw systeem. De directeur staat achter het project en het is reeds opgenomen in het budget. In de toekomst zullen we op basis van de persoonlijke situatie van de bewoner kijken of en welke technologie we het best kunnen inzetten.”

Health Care Concept® Bouwen aan energiezuinige en gezonde zorgcentra Plannen om een ziekenhuis of zorgcentrum te bouwen of te renoveren? Bespaar dan niet alleen op energie, maar denk vooral ook aan de gezondheid en het comfort van patiënten en personeel. Kies daarom voor een oplossing van RENSON ®. De continue toevoer van verse lucht en de gecontroleerde afvoer van vervuilde lucht (basisventilatie) zorgt voor een goede luchtkwaliteit.

Buitenzonwering in combinatie met intensieve nachtventilatie (nightcooling) garandeert steeds aangename temperaturen in het volledige gebouw.

Wenst u meer informatie ? www.renson.be

TechCare_NL_0714.indd 1

8/07/14 14:36

Drukverhoging drinkwater Uiterst stille installaties Energiezuinig Standaard IE3 motoren Bedrijfszeker

IMPORTEUR/DISTRIBUTEUR VAN PENTAIR VOOR BELUX

PUMPTECH BVBA IZ NIEUWLAND zone B629 - 3200 AARSCHOT T 016 474441 - F 016 474451 info@pumptech.be - www.pumptech.be

TECHNIEK

Pompen in waterzuiveringsinstallaties: recente ontwikkelingen

E

en waterzuiveringsinstallatie zonder pompen en kleppen, is als een café zonder bier: ondenkbaar in de praktijk. De wereld van de pompen is de jongste jaren enorm geëvolueerd, waardoor het voor heel wat stakeholders niet evident is om door de bomen het bos nog te zien. Met Erik De Doncker (EDO Pumps) overliepen we de belangrijkste uitdagingen. “We moeten klanten sensibiliseren om verder te kijken dan de recentste trends, en hen ervan overtuigen dat een pomp in de eerste plaats een bedrijfszekere werking moet garanderen.”

Zowel pompdistributeurs als -installateurs worden steevast met dezelfde uitdagingen geconfronteerd. “Het is niet eenvoudig om voortdurend een goede balans te vinden tussen service en kosten. Klanten willen steeds meer voor minder geld. Gevolg is dikwijls dat het (preventieve) onderhoud niet of niet goed wordt uitgevoerd, wat op lange termijn kosten met zich meebrengt.”

Bovendien is er in de markt (bij leveranciers, opdrachtgevers en aannemers) vaak te weinig kennis over recente ontwikkelingen op het vlak van pompen. “Daardoor zien we dat nog te veel bestekken worden opgemaakt als ‘copy paste’. Er wordt dan hoofdzakelijk naar de prijs gekeken en nog meer naar gaten in het bestek, zodat men meerwerk kan ‘scoren’ en dus een hogere prijs kan verkrijgen. Op dat vlak is een heel belangrijke rol weggelegd voor de studiebureaus.”

techcare

Innovaties De pompwereld staat nooit stil. Dat leidt regelmatig tot interessante innovaties. “De

18

ontwikkeling van IE4-motoren is een van de meest in het oog springende vernieuwingen, alleen zijn ze momenteel nog te duur om te implementeren. Uiteindelijk moet de klant er ook voor willen betalen. De komende jaren verwacht ik ook nog IE4-motoren voor droog opgestelde pompen.”

wordt nu al gereageerd dat dit ook een van de doelen is van diverse pompmultinationals, die tevens de voortrekkers zijn om hogere efficiëntie te bewerkstelligen. Misschien moeten we ons voorbereiden op een tijdperk waarin er maar een paar pompconstructeurs over zullen blijven?”

Het valt Erik De Doncker op dat de wereld van het schoonwater op dit domein al verder staat. “Nieuwe technologieën laten toe om de meest efficiënte centrifugaalpomp te produceren. De eerste stappen werden gezet door de productie van hoogefficiënte elektromotoren. Door ze toe te passen met hoogefficiënte centrifugaalpompen, wordt een aanzienlijke energiebesparing gegarandeerd.”

Waterzuivering “Bij waterzuivering wordt vaak geopteerd voor rioolwaterdompelpompen met een vortexwaaier voor langvezelig vuil (teruggetrokken wervelradwaaier of vrijstroomwaaier) en schroefcentrifugaalwaaiers voor efficiëntie. Ook de kanaalwaaier (een- of tweekanaal) voor het overpompen van grotere volumes met relatief hoog rendement en doorlaat, scoort goed.”

Daarnaast zorgt de toepassing van een extra frequentieomvormer voor bijkomende winst. “Hierbij werd de lat zeer hoog gelegd.

De vraag is of deze uitvoeringen, die noodzakelijk zijn voor de toekomst, zich niet zullen keren tegen de kleinere producenten. Er

Naast centrifugaalpompen kunnen hier ook droog opgestelde rioolwaterpompen opgesteld worden, “op voorwaarde dat er een droge pompkelder kan worden gerealiseerd.

Het voordeel hiervan is het onderhoud ter plaatse. Minpuntje is dat het installeren van

een pompkelder of pompruimte een relatief hoge kostprijs met zich meebrengt.”

beter scoort. Voor dat laatste is er helaas soms te weinig aandacht.”

Strijden tegen verstopping Bij de keuze van een degelijke pomp, merkt De Doncker dat er eigenlijk te veel wordt gekeken naar het energetisch rendement. “Eigenlijk zou de nadruk vooral moeten liggen op het probleemloos werken van de pomp.

Laat me dit staven met een voorbeeld: een hoogefficiënte rioolwaterpomp verstopt, hoewel ze misschien maar tien minuten per dag werkt. De gevolgen zijn zeer tijdsintensief, met bijkomende ecologische en economische kosten. Denk hierbij maar aan de verplaatsing met de interventiewagen, extra milieuvervuiling, enz. Soms moet de klant ook eens in de richting van een verstoppingsvrije vortexpomp durven denken, omdat deze in het totaalplaatje op veel plaatsen

Ook in de Europese wetgeving is efficiëntie meer en meer de norm bij uitstek. “Er gaat een punt komen waarop efficiëntie prominenter wordt dan probleemloos werken.

Door de onenigheid binnen Europa is de kans klein dat de vooropgestelde streefdata worden gehaald, en zullen bepaalde zaken naar een later tijdstip worden verschoven.”

Aan deze eisen tegemoetkomen, is voor de producenten een moeilijke opgave. “De investeringen in motoren en onderzoek zijn zeer hoog, en dat in een zeer concurrentiële omgeving. De meeste klanten begrijpen niet hoe pompinstallaties werken en kijken enkel naar de nieuwste trend, of dit nu relevant is of niet. Hoopgevend is wel dat recentelijk bestekken voor DWA-pompen werden

opgesteld met een vrijstroomwaaier (of vortexwaaier). Ook daar is de neiging soms groot om de voorrang te geven aan een lager energieverbruik, in plaats van aan een bedrijfszekere werking.”

(Door Bart Vancauwenberghe)

INVLOED VAN EUROPESE REGELGEVING De Europese verordening 547/2012 EG bepaalt het minimale rendement van alle waterpompen. Voor ieder bedrijfspunt (druk-debiet-toerental) wordt het minimumrendement bepaald en dit wordt vastgelegd in de MEI-waarde (Minimum Efficiency Index).

Deze MEI is berekend uit een benchmark van alle pompen die op de markt aanwezig zijn. Sinds 1 januari 2013 was MEI 0,10 of MEI 10% geldig. Dit betekent dat de 10% slechtste pompen (qua rendement) niet meer op de markt gebracht mogen worden. Sinds 1 januari 2015 is het minimumrendement opgetrokken naar MEI 0,40. Met andere woorden: de 40% slechtste rendementen mogen dan niet meer geleverd worden.

Bij het rendement van een pomp wordt gekeken naar drie punten op de pompcurve, met name het best efficiency point (BEP) of het punt met het hoogste rendement van de pomp, een punt met 25% lager debiet en een punt met 10% hoger debiet.

De motivatie van deze verordening is energiebesparing, en dus de bescherming van het milieu. Bovendien biedt ze de verzekering dat er in de toekomst voldoende energie zal kunnen geproduceerd worden om aan de stijgende energiebehoefte te kunnen voldoen. Belangrijk om weten is dat het energieverbruik vooral bepaald wordt door de gevraagde druk en het debiet, en dat het rendement van de pomp en de motor maar een bijrol hebben.

Door de nieuwe wetgeving zal het energieverbruik van de pomp maar enkele procenten dalen. In vergelijking met de impact van de leidingdiameter en het hoogteverschil is dat heel weinig. Als de leidingdiameter bijvoorbeeld vergroot wordt van 50 mm naar 80 mm, daalt het drukverlies met een factor 10 (of 90% energiebesparing). Als het hoogteverschil gehalveerd wordt (bijvoorbeeld: een gebouw van 3 verdiepingen in plaats van 6), halveert het drukverschil, wat dus neerkomt op 50% energiebesparing.

Met die wetenschap in het achterhoofd werkt de Europese Unie aan een wetgeving om ook de systemen zelf te optimaliseren, wat een grotere impact op het milieu zal hebben.

techcare

(Info kaderstuk: met dank aan Packo Pumps)

19

PROJECT

HD-filter bespaart wooncomplex 12.500 euro per jaar

T

huisvester, een wooncorporatie gevestigd in Oosterhout, heeft ongeveer 13.500 huurwoningen in beheer. De organisatie streeft ernaar de woon- en leefkwaliteit van bewoners te versterken. Met een vooruitstrevende aanpak wordt gewerkt aan een fijne samenleving. Michel Bakermans, medewerker Beheer & Innovatie: “Onze focus ligt op goede, passende en betaalbare woningen en op de kwaliteit van de leefomgeving. We zetten in op het beheersen van de woonlasten voor onze klanten en het verbeteren van het wooncomfort. Een mooi voorbeeld hiervan is ons zorgcomplex Oosterheem.”

techcare

Optimale combinatie woongenot en duurzame klimaatbeheersing Thuisvester realiseerde in 2009 het zorgcomplex Oosterheem, bestaande uit 100 zorgappartementen en 24 aanleunwoningen.

Bakermans: “Sinds 7 jaar moeten alle zorggebouwen gekoeld worden. Dat is wettelijk bepaald. Ons zorgcomplex maakt voor verwarming en koeling gebruik van duurzame koude- en warmteopslag, ook wel KWO genoemd. Hiermee besparen we op kosten voor klimaatbeheersing. Dit past helemaal binnen ons streven naar betaalbaar wonen binnen een kwalitatief hoogwaardige leefomgeving.” Grondwater laat zich uitstekend gebruiken om warmte en koude in op te slaan. In de zomer gebruikt men het koele grondwater om het complex te koelen. Het opgewarmde koelwater wordt vervolgens weer opgeslagen in de bodem en in de winter gebruikt om het complex te verwarmen.

Voor het koelen is het grondwater meteen geschikt. Om het water te gebruiken voor verwarming, moet het verder verwarmd worden met een warmtepomp die op de bron is aangesloten.

20

Besparen op luchtbehandeling “Na verloop van tijd merkten we dat het energieverbruik van het pand hoger was dan we hadden verwacht”, zegt Bakermans. Samen met onze installateur Kuijpers zochten we naar de oorzaak. Heiki Claeys, projectmanager bij Kuijpers: “Het mooie aan dit complex is dat het een gescheiden energiemeting heeft.

Zo worden installaties als de warmtepomp en de luchtfiltering apart gemeten. Hierdoor zagen we vrij snel dat de ventilatie van het complex relatief veel stroom verbruikt.” Claeys zocht op zijn beurt contact met ACS-AFPRO Filters. “We keken samen naar een filter met een lagere weerstand, waardoor het energieverbruik afneemt.”

HD-filter bespaart 8.000 kWh per maand Uiteindelijk koos Claeys voor een zogenaamde HD-filter. “Dit type filter heeft een grotere opvangcapaciteit. De aanvangsdruk is veel lager en blijft ook tijdens de volledige standtijd lager. We gingen van een verbruik van 20.000 kWh per maand naar 12.000 kWh. Als je bedenkt dat een kilowattuur gemiddeld 13 cent

kost, zie je dat het vervangen van de filters Thuisvester geen windeieren legt.”

Het zorgcomplex bespaart nu, door slechts het vervangen van de luchtfilters, ruim 1.000 euro per maand. Hiervoor zijn geen verdere wijzigingen aan het filtersysteem nodig. Bakermans: “We zien op de meter gewoon dat de nieuwe filters energie besparen. Daar profiteert de huurder van. Per woning hebben we het over een besparing van meer dan 100 euro per jaar. Ik ben dan ook erg blij met de input van onze installateur.”

“We zien op de meter dat de nieuwe filters energie besparen. Daar profiteert de huurder van. Per woning hebben we het over een besparing van meer dan 100 euro per jaar.” Michel Bakermans, medewerker Beheer & Innovatie bij Thuisvester

Langere standtijd zorgt voor verdere kostenbesparing “Waarschijnlijk liggen de besparingen nog hoger”, vervolgt Claeys zijn verhaal. “De nieuwe filters zijn duurder in aanschaf, maar hebben als gevolg van de grotere opvangcapaciteit een veel langere standtijd. Voorheen vervingen we de filters vier maal per jaar. Deze HD-filters vervangen we gemiddeld 1 à 2 maal per jaar. Dat levert een besparing op in materiaal, arbeidsloon en afvalafvoer.”

Verbetering luchtkwaliteit Het lagere vermogen waarop de luchtbehandelingskasten nu werken, heeft nog een derde voordeel. Bakermans: “We proberen de luchtkwaliteit in onze woningen te optimaliseren. Een van de zaken waar we naar kijken is de snelheid van de luchtstroom. Deze proberen we zo laag mogelijk te houden. Mensen ervaren luchtstroming namelijk al snel als tocht.

Daarom hebben de woningen in ons complex niet de standaard twee, maar drie luchtfilters. Dit houdt de luchtsnelheid laag. Een lager vermogen van de luchtbehandelingskasten draag hier positief aan bij.”

techcare

www.afprofilters.com

21

PROJECT

Comfortabele douchedeuren voor assistentiewoningen ‘Muydenhof’ 01

E

nkele jaren geleden besliste het OCMW van Schelle om op een braakliggend terrein langs de spoorweg het zorgaanbod binnen de gemeente uit te breiden met 36 assistentiewoningen, het ‘Muydenhof’-project genaamd. De bouwheer wou een functioneel, duurzaam en budgetvriendelijk BEN-gebouw realiseren. De sanitaire cellen van de assistentiewoningen werden uitgerust met ruimtebesparende douchedeuren van het type ROUND-IT Lite van Deureka.

Strikt genomen zijn assistentiewoningen (de vroegere serviceflats) bedoeld voor senioren (65+) die nog zelfstandig kunnen wonen in een aangepaste flat of studio. De meeste van deze senioren komen immers nog niet in aanmerking voor een woonzorgcentrum omdat ze geen permanente zorg of toezicht nodig hebben. Daarom besliste het OCMW van Schelle haar zorgcapaciteit uit te breiden.

Naar een ontwerp van architectenbureau De Vloed architecten werd een U-vormig gebouw met drie bouwlagen opgetrokken.

De firma Ibens bouw & ontwikkeling, gespecialiseerd in zorghuisvesting, realiseerde het project voor de bouwheer. De technieken werden uitgetekend door Studieburo De Klerck Engineering.

techcare

Het project werd opgevolgd door Grontmij Projectmanagement als gedelegeerd bouwheer. Jeroen Van Neck van Consulting Services van Grontmij Projectmanagement verduidelijkt: “De bouwheer wou een gebouw, architecturaal op maat van de gemeente Schelle, waarbij ook het functionele en het

22

duurzame aspect zeer belangrijke aandachtspunten waren. Naast 20 assistentiewoningen voor 2 personen zijn er ook 16 woningen voor één persoon. Het gebouw omvat een ondergrondse parking voor 20 personenwagens, en heeft een totale bovengrondse oppervlakte van 3.600 m².”

LEAN-bouwstrategie Pieter De Weerdt van de firma Ibens, die instond voor de algemene aanneming van het project Muydenhof, verduidelijkt de manier van werken: “Voorafgaandelijk werd het volledige project gedetailleerd in 3D uitgetekend door onze ontwerpafdeling, als basis voor alle volgende stappen. Op die manier zijn verrassingen op de werf uitgesloten, kunnen projecten blijven lopen zoals gepland, en wordt stilstand op de werf vermeden.”

“Verder hanteren we de LEAN-bouwstrategie waarbij we slimme prefab oplossingen, zoals droge bouwknopen, gebruiken voor een snelle assemblage op de werf”, vult Luk Brughmans aan. Hij nam het projectmanagement voor Ibens op zich. “De zorgmarkt is een van

01. Aan de binnenzijde van de U-vorm - met aangelegde binnentuin en terrassen - werden de gevels afgewerkt in witte crepi.

onze specialisaties bij uitstek, en vormt het grootste groeisegment binnen onze activiteiten. Momenteel lopen er projecten rond het bouwen van woonzorgcentra (WZC) in onder meer De Haan, Oostende, Edegem, Ruisbroek, Berlaar en Vilvoorde.”

Belevingsgang De ruwbouw van project Muydenhof werd opgetrokken uit prefab betonelementen.

Aan de binnenzijde van het U-vormige gebouw - met aangelegde binnentuin en terras - werden de buitenmuren afgewerkt in witte crepi. Aan de buitenzijde werd gewerkt met gevelstenen. Op elke verdieping volgt de gang effectief de U-vorm van het gebouw en zijn er, zowel aan de linker- als de rechterzijde, telkens assistentiewoningen. In het ‘horizontale’ been van de U bevindt zich telkens een bredere ‘belevingsgang’ met comfortabel zitmeubilair dat uitnodigt tot het leggen van informele contacten met andere bewoners en het in een gemoedelijke sfeer ontvangen van bezoekers. Dit deel van de gangen biedt de bewoners van de assistentiewoningen die niet uitgeven op de binnentuin bovendien de mogelijkheid om ook van de rust en de groene omgeving te kunnen genieten. Op de benedenverdieping is er een gemeenschappelijke, polyvalente ruimte, met aansluitend een koude keuken. Deze

Zon schijnt voor elke bewoner Elke assistentiewoning is bovendien zo georiënteerd dat er in de loop van de dag zonlicht binnenvalt. Elke woning omvat een ruime living met ingebouwde keuken en een berging (onder meer voor technieken). Naast de slaapkamer, die via een schuifwand toegang geeft tot de badkamer, is er een tweede ruimte. Die is van de living af te scheiden door middel van een houten schuifwand, die eventueel als bureel aangewend kan worden. De ramen zijn vervaardigd uit aluminium en voorzien van drievoudige beglazing.

Wat technieken betreft, werd er een ventilatiesysteem D geïnstalleerd, en werden er op het plat dak PV-panelen gemonteerd. Er werd collectieve verwarming via een combilus geïnstalleerd. In elke assistentiewoning werd eveneens een zorgoproepsysteem geïnstalleerd. In de slaapkamer zelf is er nog een noodknop voorzien. Door een eenvoudige duw op deze knop is er automatisch contact met het nabijgelegen WoonZorgCentrum Familiehof, waar 80 residenten verblijven, en waar er verplegend personeel aanwezig is, dat onmiddellijk assistentie kan verlenen.

Comfortabele sanitaire cellen met strakke uitstraling Elke sanitaire cel heeft een totale oppervlakte van 6,9 m². De beschikbare ruimte kon optimaal worden benut door het installeren van de inklapbare, ruimtebesparende douchedeuren van de firma Deureka. Mathias De Blieck (Sales Manager): “Gezien het feit dat er twee types assistentiewoningen zijn, is er ook een klein bouwfysisch verschil wat de sanitaire cellen, en bijgevolg de douchedeuren, betreft. Zo zijn in de sanitaire cellen van het ene type standaard (90 op 90 cm) douchedeuren geïnstalleerd, terwijl in deze van het andere type de afmetingen van deze deuren op maat (96 op 95 cm) gemaakt zijn.

Architect en bouwheer opteerden voor het model ROUND-IT Lite van Deureka dat de sanitaire cellen een strakke uitstraling geeft.”

Iets grotere boog Deze ROUND-IT Lite douchedeuren zijn vervaardigd uit polymethylacrylaat, hebben een standaarddikte van 8 mm en een iets grotere boog. Omwille van de onderhoudsvriendelijkheid en de privacy in de tweepersoonskamers werd geopteerd voor de matte uit-

voering. Om de douchedeuren te bevestigen werd gebruikgemaakt van standaard scharnieren. De douchedeuren werden gemonteerd door het installatiebedrijf Lauryssen uit Brecht. Op een tijdspanne van 3 werkdagen konden twee arbeiders deze, door de firma Deureka uit Vichte-Anzegem op de werf geleverde, douchedeuren monteren.

(Door Philip Declercq)

www.deureka.be

02

02

03

02. Architect en bouwheer opteerden voor plaatsmakende douchedeuren van het model ROUND-IT Lite van Deureka.

De douchedeuren ROUND-IT Lite geven de sanitaire cellen een strakke uitstraling. (Foto’s: Deureka) 03. In het ‘horizontale’ been van het U-vormige gebouw bevindt zich op elke verdieping een bredere ‘belevingsgang’ met comfortabel zitmeubilair dat uitnodigt tot het leggen van informele contacten met andere bewoners en het ontvangen van bezoekers.

techcare

kan worden gebruikt voor het inrichten van activiteiten voor de bewoners of voor het organiseren van feestjes. De warme maaltijden ’s middags worden aangeleverd door de lokale OCMW-keuken.

23

PROJECT

Dienstverleningscentrum ’t Zwart Goor investeert in branddetectie

H

et dienstverleningscentrum ’t Zwart Goor in Merksplas begeleidt volwassenen met een beperking en maakt samen met nog vier gelijkaardige centra in de Antwerpse Kempen deel uit van de vzw Emmaüs. Zorg op maat is het stokpaardje van de directie. De dienstverlening vertrekt immers bij de zorgvraag van de gebruiker. Een persoon met een handicap moet zijn eigen leven kunnen uitbouwen, dit betekent ook eigen keuzes kunnen maken. Hiervoor wordt een warm en aangenaam leef- en woonklimaat gecreëerd, waarbij respect en gelijkwaardigheid de kernwaarden van de zorg vormen.

Aan een dienstverleningscentrum voor volwassenen met een beperking worden ook specifieke eisen gesteld voor de interne en externe beveiliging, zodat de bewoners zich in een veilige omgeving kunnen ontwikkelen. Hier betekent veiligheid niet alleen controle op het binnenkomen, maar nog meer op het buitengaan. De bewoners kunnen iets moeilijker omgaan met de gevaren die hen omringen. De directie geeft de bewoners de nodige vrijheid, maar dit houdt ook risico’s in. Het is de kunst om deze risico’s te beheersen met respect voor de wensen van de bewoners.

techcare

Specifieke maatregelen “Branddetectie vormt hier ook een belang-

24

rijk onderdeel”, vertelt Frederik Van den Eede (senior account manager safety & security Nextel). “Je kan niet rekenen op de bewoners dat ze je zullen komen zeggen dat het ergens brandt. Dit is de rol van de branddetectie.

Betrouwbaarheid is een doorslaggevende parameter bij de keuze van het toegepaste systeem.” Nextel is een integrator van ICTen beveiligingsoplossingen en biedt op het gebied van brand- en inbraakdetectie een ruim portfolio van Bosch Security Systems aan: “Nadat we enkele jaren terug de eerste branddetectiesystemen van Bosch hebben geplaatst bij een renovatie in een instelling van Emmaüs, wordt nu systematisch voor onze oplossingen gekozen.” Ondertussen heeft Nextel al zeven gebouwen van het

01

02

03

u t i l i t y b u i l d i n g t o m o r ro w

23-24 MAART 2016

KO R T RIJK XPO ELKE DAG VAN 13u-20u

UTILITY2BUILD – professioneel contactplatform waar bouwheren binnen de utiliteitsen projectbouw hun potentiële bouwpartners voor toekomstige projecten kunnen ontmoeten. Met enerzijds exclusieve focus op materialen & technieken en anderzijds ruime mogelijkheden tot networking en kennisoverdracht.

DE COENE PRODUCTS

GRATIS bezoek!

• T 032 (0)56 24 11 11 • utility2build@kortrijkxpo.com • www.utility2build.be

dienstverleningscentrum ’t Zwart Goor in Merksplas uitgerust met deze branddetectiesystemen.

Branddetectoren plaatsen in een zorginstelling voor volwassenen met een mentale beperking vraagt soms om specifieke maatregelen. Agressie kan steeds om de hoek loeren, dus moeten de apparaten hierop voorzien zijn. Zo zijn de detectoren uitgerust met een systeem dat belet dat de residenten de detectoren zelf kunnen losdraaien uit de sokkel. In specifieke ruimtes worden ook beschermingsroosters gebruikt die de detectoren beschermen tegen agressie. Frederik Van den Eede: “Branddetectoren zijn belangrijk,

maar zonder een betrouwbare verbinding heb je geen branddetectie. Daarom kiezen we hier telkens voor een systeem met bekabelde detectoren en drukknoppen.“ Nextel is BOSEC-gecertifieerd en werkt enkel met topmateriaal voor branddetectie om snel de juiste informatie op de juiste plaats te brengen. Samen met het branddetectiesysteem zorgt de integrator ook voor de Managed Service Agreement. Dit betekent onder meer de volledige installatie nakijken conform de opgelegde normen en de werking controleren van de detectoren, de drukknoppen, de sirenes en de modules.

01. De FPA-1200 brandmeldcentrale is gebruiksklaar na installatie en configuratie.

02. De 420 serie automatische brandmelders bieden uiterste nauwkeurigheid, hoge snelheid en exactheid inzake detectie.

03. De FMC 420RW handbrandmelders worden gebruikt om het alarm handmatig te activeren.

(Door Rudy Gunst)

GEBRUIKTE SYSTEMEN Een overzicht van de gebruikte toestellen: FPA5000 en FPA1200 analoog adresseerbare brandcentrales, ZPA2002NL herhaalborden, FAP-O420 LSN (Local Security Network) optische detectoren, PAH-T420 LSN thermische detectoren, FAP-OT420 LSN optisch-thermische detectoren en FMC-420RW-GSRRD handbrandmelders met resetfunctie voor gebruik binnenshuis met directe alarmactivering (type A) en LSN improved. Het branddetectiesysteem wordt gekoppeld met onder meer DECT-telefonie (Digital Enhanced Cordless Telecommunications), het HVAC-systeem (bij brandalarm wordt de luchttoevoer afgesneden) en liften worden geblokkeerd.

www.nextel.be www.zwartgoor.be www.boschsecurity.be techcare

Organisatie:

Registratie via www.utility2build.be met code “TEC101”

25

REPORTAGE

Chemisch resistente leiding voor betere legionellabestrijding

H

et bestrijden van de legionellabacterie is een uitdaging voor elke collectiviteit. De groeiende trend naar oplossingen door middel van chemische bestrijding is evenwel niet ideaal voor ieder buizensysteem. Daarom ontwikkelde de Italiaanse fabrikant Nupi met Niron Beta een leiding die hier perfect tegen gewapend is. Nadat het bedrijf deze oplossing eerder al introduceerde op de Amerikaanse markt, realiseerde BSC onlangs het eerste project in de Benelux.

(hun agent voor de Benelux) werd deze problematiek uitvoerig besproken. Nupi exporteert al enkele jaren naar Amerika, waar er vaak en in een hogere concentratie wordt gechloreerd. Om in deze markt een rol van betekenis te kunnen spelen, ontwikkelde Nupi een nieuwe leidingtechniek met hogere resistentie tegen chloor en chloordioxide, namelijk Niron Beta.

In theorie is geen enkele drinkwaterleiding 100 procent beveiligd tegen het opduiken van legionella. Zodra deze bacterie aanwezig is, kan ze op verschillende manieren worden bestreden. Gedurende vele jaren werd er in collectiviteiten geopteerd voor een thermische bestrijding. Hierbij wordt de temperatuur van het water opgedreven tot 50 °C à 70° C, gezien de bacterie dan afsterft. Om diverse redenen zijn andere desinfectiemethoden een goed alternatief.

“Deze buis is opgebouwd uit een moleculaire betastructuur die ervoor zorgt dat het materiaal in de massa resistenter wordt tegen chemicaliën, meer specifiek tegen chloor”, vervolgt Durieux. “De leiding is getest in overeenstemming met ASTMF2023 voor de classificatie van de chloorbestendigheid door het Exova-lab. Het materiaal is resistent tegen 4.3 ppm sodium hypochloride (vrije chloriden) volgens klasse 3 bij 5,5 bar, over een periode van 50 jaar, met specifieke regressie van het materiaal van 35 jaar bij een constante temperatuur van 60 °C.”

techcare

Beperking CO2-uitstoot “Ten eerste is thermische desinfectie verantwoordelijk voor gevoelige meerkosten op de energiefactuur”, stipt Mathias Timperman, commercieel verantwoordelijke bij BSC aan.

“Bovendien leven we in een tijdperk waarin er meer dan ooit wordt gestreden tegen de opwarming van de aarde. Nu elke sector inspanningen dient te leveren om de CO2uitstoot te beperken, is het overwegen van een alternatieve desinfectiemethode meer en meer aan de orde. Ten slotte wordt er vaak gewerkt op bestaande installaties waar geen

26

voorzieningen zijn voor thermische desinfectie, bijvoorbeeld voor legionellabestrijding op de koudwaterleidingen.”

Een tweede mogelijkheid om legionella aan te pakken, is het gebruik van koperzilverionisatie. Naast de voorgaande mogelijkheden wordt steeds vaker gegrepen naar chemische desinfectie, alleen stelt dit hoge eisen aan een leidingsysteem, door het intensieve gebruik van chloor of chloordioxide. “Veel leidingen zijn daar niet tegen bestand”, vult technisch verantwoordelijke Antoine Durieux van BSC aan. “Zeker als er wordt overgegaan tot schokdoseringen in hoge concentratie en constante chlorering, durft dit weleens een probleem te vormen.

Om hierop te anticiperen, stelden we onze klanten vroeger een PP-leiding met PVDFbinnenlaag voor. Helaas was ons assortiment niet compleet en was dit een dure oplossing.”

Niron Beta Door de nauwe samenwerking tussen Nupi (producent van PP-leidingstechniek) en BSC

Project Vesaliusziekenhuis Tongeren In België doken intussen al verschillende concrete situaties op waarbij leidingen niet bestand bleken tegen chemische desinfectie. Dat was onder meer het geval bij het Vesaliusziekenhuis in Tongeren, waar de amper zes jaar geleden geïnstalleerde leidingen al beschadigd blijken. Daarom contacteerde studiebureau Grontmij in september 2015 BSC, met de vraag welk alternatief kon voor-

“Hierop hebben wij meteen de Niron Beta voorgesteld”, verduidelijkt Mathias Timperman. “In december al werden deze leidingen door installatiebedrijf Van Den Briele geïntegreerd. Dit was meteen de eerste keer dat deze buizen in de Benelux werden geplaatst.

Er lopen intussen al contacten voor een aantal andere projecten. Sowieso is dit een product dat interessante opportuniteiten biedt voor de sanitaire installaties van collectiviteiten zoals sportcomplexen, jeugdcentra, kazernes, scholen, gevangenissen etc. Daarom zijn wij momenteel volop bezig om onder meer ziekenhuizen, studiebureaus en installateurs te sensibiliseren over de voordelen van deze nieuwe leidingtechniek. Misschien past een bouwheer vandaag nog geen chemische desinfectie toe, maar welke alternatieven zijn er wanneer er morgen legionella wordt vastgesteld?”

Met deze innovatie bewijst fabrikant Nupi dat polypropyleen de leidingtechniek van

de toekomst is voor collectiviteiten. “Deze kunststof evolueert nog voortdurend, zowel in diameters, buistypes als koppelingen”, is Antoine Durieux overtuigd. “Cruciaal is wel dat het wordt geplaatst door een professionele installateur met de nodige knowhow en ervaring. Onder meer daarom voorzien wij ook specifieke opleidingen voor het werken met de Niron Beta. De leidingen worden aan elkaar gehecht door een polyfusielas. Deze techniek zorgt ervoor dat de diameter van de leiding integraal behouden blijft, zodat er veel minder kans is op het ontstaan van vuilophopingen.”

Niron Beta is, net zoals het standaard Niron-gamma, verkrijgbaar in drie versies: standaard, glasvezelversterkt en glasvezelversterkt voor klimatisatie. Glasvezel verlaagt de kans op het uitzetten van de buis.

De Niron Beta-buizen zijn resistent aan chemische desinfectie.

(Door Bart Vancauwenberghe)

www.bsc.be www.nironbeta.be www.niron.be www.elofit.be

Door de polyfusielas blijft de diameter van de buis integraal behouden.

NIRON LILA Een klein half jaar geleden introduceerde BSC een andere innovatie van Niron op de markt, met name Niron Lila. “Hiermee speelt de fabrikant in op een trend die in zuiderse landen als Spanje en Italië al gangbaar is. Het is een gewone buis met een buitenmantel in lila. Deze kleur laat namelijk toe te accentueren dat het om buizen gaat die regen- of recuperatiewater transporteren. Er bestaat een grote kans dat het gebruik van deze kleur voor dergelijke buizen op termijn een nieuwe Europese norm wordt. Nu al merken we een goede respons vanuit de markt naar dit product, ook in België werd het intussen al bij diverse projecten toegepast”, aldus Mathias Timperman.

De buizen in lila worden gebruikt voor het transport van regen- en recuperatiewater.

techcare

gesteld worden, in eerste instantie voor de uitbreiding van het ziekenhuis.

27

REPORTAGE

‘Ergonomisch zorgmeubilair zonder stigmatiserend kantje’ 01

M

et zijn living showroom zet Haelvoet, pionier in zorgmeubilair, een nieuwe stap vooruit binnen een ambitieus investeringsprogramma. Dit derde generatie familiebedrijf uit Ingelmunster wil verder internationaal groeien door nog meer in te zetten op innovatie en marketing.

techcare

Het bedrijf telt 2 productiemotoren met elk hun eigen specialisatie. De Belgische entiteit focust op hout, assemblage en R&D. Van de jaarlijkse omzet gaat ongeveer 10% naar R&D, zowel naar productontwikkeling als naar nieuwe productieprocessen. Zo volgt er binnenkort een nieuwe productielijn voor functioneel zorgmeubilair, volledig op maat van het Haelvoet-label geconcipieerd. De Roemeense entiteit, opgericht midden jaren 2000, is gespecialiseerd in metaalverwerking en stofferen. Met eigen verkoopkantoren in ons land, Frankrijk, Zwitserland en Roemenië, en een 35-tal distributeurs wereldwijd, bouwt het bedrijf zijn netwerk als internationale marktspeler verder uit. Met het nieuwe gebouw - naar een ontwerp van architectenbureau BURO II & ARCHI + I - wil het bedrijf haar investeringsprogramma in evenwicht houden. Rond de schil van het bestaande gebouw werd een modern gebouw opgetrokken. De imposante zwarte gevelbekleding in combinatie met warme houtelementen straalt een bijzonder karakter uit. Met onder meer een BEO-veld, ledverlichting, doorgedreven isolatie, zelfregulerende free cooling, en straks een groendak, zet het bedrijf in op duurzaamheid. “Met dit gebouw

28

willen we een aangename omgeving van en voor mensen creëren. Voor onze medewerkers voorzien we in fitness, moderne kleedkamers… Ook voor onze klanten trekken we duidelijke lijnen: de showroom voor het Haelvoet-label op de verdieping, deze voor het nieuwe HIDDEN-label op het gelijkvloers”, aldus CEO Vincent Haelvoet.

Open innovatie “Onze business draait om meer dan ziekenhuisbedden of zorgstoelen. De hele omgeving moet een thuisgevoel oproepen. We verkopen eerder totaalzorgconcepten dan producten”, aldus Haelvoet. “Onze nieuwe living showroom is daarom ook ingedeeld in diverse ruimtes, elk ingericht volgens een unieke zorgsfeer (van ziekenhuis- en rusthuiskamers binnen specifieke thema’s, over cafetaria’s en wachtzalen…). Het hele gebouw is doorspekt met ons meubilair. We mikken op kwalitatief meubilair dat, dankzij massa customisatie, voldoet aan de vraag van elke klant. We geloven sterk in open innovatie. Klanten professionaliseren, ze willen enerzijds uniek zijn, en anderzijds kleine aanpassingen doorgevoerd zien. We gaan voor ergonomisch zorgmeubilair zonder stigmati-

serend kantje, met 10 jaar garantie op onze producten. Voor design zitmeubilair hebben we een strategisch partnership met de Duitse fabrikant Kusch.“ Nieuw designlabel Voor het nieuwe merk HIDDEN werd voor een andere invalshoek geopteerd: ”In plaats van functioneel meubilair mooi te maken, proberen we hier om comfort en functionaliteit onzichtbaar te integreren in een pure consumentenlook. Zo werd de HIDDENcollectie onder meer ontwikkeld voor zorghotels op zoek naar designmeubilair, zonder in te boeten aan comfort. Het bed Hilo combineert toptechnologie uit de zorgsector met die uit de designsector. Met dit boxspringbed, ontwikkeld in samenwerking met REVOR, mikken we op zorghotels voor uit het ziekenhuis ontslagen patiënten. ‘Indien een dertiger het niet in zijn leefruimte zou willen, mag het niet als HIDDEN worden verkocht’ is onze filosofie. Zo doen we ook een van onze klantensegmenten - de thuiszorgwinkels - geen concurrentie aan”, besluit general manager Jonathan Ampe.

(Door Philip Declercq)

www.haelvoet.be 01. De HIDDEN-collectie mikt op zorghotels op zoek naar designmeubilair, zonder in te boeten aan comfort.

02. Het nieuwe gebouw van Haelvoet is een ontwerp van architectenbureau BURO II & ARCHI + I.

02

SECURITHERM DOUCHE VOOR INBOUW

THERMOSTATISCHE DOUCHEMENGKRAAN MET ÉÉNGREEPSBEDIENING

Optimale anti-verbrandingsveiligheid: - onmiddellijke sluiting bij onderbreking koud water - Securitouch thermische isolatie Openen en sluiten met één handeling Beheren van de bacteriegroei: - lichaam met gladde binnenkant en beperkte waterinhoud - weinig onderdelen in contact met water Waterdichte inbouwdoos

Meer informatie op delabiebenelux.com

PROJECT

01

UMC Utrecht optimaliseert beveiliging

Het platform integreert naadloos met het bestaande Bedrijfs Registratie en Informatie Systeem (BREINS) en biedt uitgebreide functionaliteiten om specifieke gebieden, situaties en publiekstromen doelgericht en efficiënt te beveiligen. Naast real-time beelden biedt het platform veel mogelijkheden om opgeslagen beelden snel te doorzoeken.

techcare

Resultaat Het centrale videoplatform biedt het UMC Utrecht de mogelijkheid om een omvangrijke organisatie met meerdere locaties efficiënt te beveiligen. Naast een compleet overzicht vanuit de meldkamer zijn locaties en publiekstromen binnen het ziekenhuis adequaat te beveiligen met de intelligente functionaliteit van het Genetec platform en de Axis-camera’s. Hiervoor kunnen centraal triggers ingesteld worden die observanten een signaal geven bij afwijkende situaties.

Door de koppeling van de signalering met procedures kunnen beveiligers situaties beter inschatten en de reactietijd verbeteren.

Extra voordeel van de nieuwe omgeving is

30

U

MC (Universitair Medisch Centrum) Utrecht, een van de grootste ziekenhuizen van Nederland, wilde haar bestaande camerasysteem migreren naar IP en tevens een nieuw centraal cameraplatform toepassen. Dit met de bedoeling diverse systemen met elkaar te integreren om te komen tot een efficiëntere en effectievere beveiligingsorganisatie. Axis-partner VisiOn ISP installeerde bij UMC Utrecht een centraal, volledig redundant videomanagementsysteem van Genetec met zowel vaste als beweegbare Axis-netwerkcamera’s.

dat de informatie die het platform genereert, in te zetten is om de beveiliging verder te optimaliseren. Tot slot is het platform schaalbaar genoeg om nieuwe ontwikkelingen naadloos te integreren.

Gijsbert van Wandelen, senior adviseur beveiliging bij UMC Utrecht: “Een ziekenhuis is een complexe omgeving, omdat we enerzijds een open instelling willen zijn. Aan de andere kant moeten we hierin wel gradaties kunnen aanbrengen om specifieke processen of locaties met medicijnen of gevaarlijke stoffen effectief te beveiligen. Een extra aandachtspunt is dat onze organisatie sterk groeit. Dat geldt zowel voor het aantal medewerkers als voor het aantal gebouwen.

Daardoor gebruikten we verschillende cameraplatforms en ondersteunende software.

Voor een goed beeld van gebieden of situaties moesten observanten diverse systemen bedienen en beheersen. Ook op het gebied van functionaliteit en rapportages, voldeden de bestaande systemen niet meer aan de huidige eisen.”

Investeringen bewaken De vervanging en uitbreiding van camera’s in AZU en WKZ was de aanleiding om een aanbesteding voor een centraal cameraplatform uit te schrijven. Van Wandelen: “We zochten een geïntegreerd platform met een directe koppeling aan ons Meldkamer Management Systeem BREINS. Om eerdere investeringen te bewaken, wilden we sommige bestaande camera’s ook in de nieuwe omgeving integreren.” Na een uitgebreid selectieproces bleek system integrator en Axis-partner VisiOn ISP aan alle eisen van het UMC Utrecht te voldoen. Zij boden een redundant platform op basis van een selectie Axis-netwerkcamera’s voor binnen en buiten, inclusief Axis-videoencoders voor de her te gebruiken analoge camera’s. Momenteel heeft het UMC Utrecht circa 180 netwerkcamera’s in gebruik. Dit aantal zal de komende tijd uitgebreid worden naar 250.

Extra ogen Volgens van Wandelen geven beveiligingscamera’s beveiligers als het ware extra ogen.

Snelzoekfuncties Een ander voordeel van het nieuwe videomanagement platform is een kortere reactietijd bij incidenten. Van Wandelen: “Camera’s zijn daarbij een zeer effectief hulpmiddel.

Je kunt denken aan een beambte die bij een melding via een paniekknop direct op afstand meekijkt om de situatie goed in te schatten en daar de benodigde actie op afstemt.” Om het beveiligingsproces verder te optimaliseren, wil het UMC Utrecht eigenlijk dat observanten zo min mogelijk naar schermen hoeven te kijken. “We moeten observeren en alleen bij afwijkingen in actie komen.

Omdat alle beelden logisch worden opgeslagen, is het mogelijk om beelden direct na de opname al terug te bekijken. Dit is eenvoudig via snelzoekopties door terug te zoeken op basis van geregistreerde bewegingen. Dit kan vanaf verschillende werkplekken. Dat is praktisch als we een bepaald incident willen onderzoeken.”

KPI’s Van Wandelen: “Naast beelden, genereren we in de meldkamer grote hoeveelheden informatie. Die benutten we onder andere om KPI’s vast te stellen. Door de opvolgtijd van incidenten goed in kaart te brengen en te analyseren, krijgen we waardevolle stuurinformatie. Verder koppelen we ook procedures aan bepaalde gebeurtenissen. Hierdoor is voor een observant meteen duidelijk wat er in een specifiek geval moet gebeuren. Daarvoor beschikken we nu over een stabiel en

geïntegreerd platform dat flexibel genoeg is om nieuwe mogelijkheden gecontroleerd in de omgeving op te nemen. Zo zijn we in staat om de beveiliging van medewerkers, patiënten en bezoekers van het UMC Utrecht continu aan te scherpen.”

01. Het UMC Utrecht had circa 180 netwerkcamera’s in gebruik. Dit aantal werd uitgebreid naar 250.

02. De observanten in de meldkamer hebben altijd een totaaloverzicht en kunnen direct inzoomen op specifieke situaties.Naast real-time beelden biedt het platform veel mogelijkheden om opgeslagen beelden snel te doorzoeken.

www.axis.com

02

“We zochten een geïntegreerd platform met een directe koppeling aan ons Meldkamer Management Systeem BREINS. Om eerdere investeringen te bewaken, wilden we sommige bestaande camera’s ook in de nieuwe omgeving integreren.” - Gijsbert van Wandelen, senior adviseur beveiliging UMC Utrecht techcare

“Door de combinatie van een geïntegreerde omgeving en intelligente functionaliteit kunnen we de camera’s nu nog beter voor ons laten werken. De observanten in de meldkamer hebben altijd een totaaloverzicht en kunnen direct inzoomen op specifieke situaties. Met de functionaliteit van de nieuwe camera’s zijn we beter in staat om het beveiligingsniveau op de ruimte af te stemmen.

Door verschillende opties slim te combineren, kunnen we de beveiliging van het ziekenhuis efficiënter inrichten.”

31

PROJECT

Energieconcept UZ Brussel mikt op besparing en onafhankelijkheid 01

H

et UZ Brussel in Jette is misschien wel het meest discrete van de zeven universitaire ziekenhuizen van België. Met 721 bedden, 3.500 personeelsleden en een oppervlakte van 110.000 m2 is het nochtans een van de vooraanstaande ziekenhuizen van het land. Jaarlijks worden er 380.000 patiënten verzorgd, met meer dan 30.000 opnames en 70.000 patiënten op de spoedgevallendienst. Energie is een belangrijke factor in het beheer van een dergelijke site. Het UZ Brussel heeft een ambitieus plan voor meer energie-efficiëntie en bevoorradingszekerheid.

techcare

Ambitieuze doelstellingen Wie de inrit van het UZ oprijdt, merkt het meteen op: er wordt volop gebouwd aan het ziekenhuis. Er komt een gloednieuw Medisch Technisch Blok, en meer dan de helft van de bestaande gebouwen wordt grondig onder handen genomen, met onder meer het operatiekwartier, intensieve zorgen, cleanrooms enz. De totale oppervlakte zou de komende jaren stijgen tot 160.000 m2.

In het kader van deze werken stelde het UZ Brussel een ambitieus energieplan op. Het heeft twee grote doelstellingen: • Hoewel de bebouwde oppervlakte van het ziekenhuis met 40% zal toenemen, mag het energieverbruik in 2022 niet hoger liggen dan in 2012.

•Het nominale elektriciteitsverbruik van het ziekenhuis moet 100% opgewekt kunnen worden door eigen productie. De site moet in staat zijn om volledig off grid te werken, voor elektriciteit en voor verwarming.

Een cruciaal element in de realisatie van dit plan was de renovatie van de centrale stookplaats.

32

Een stookplaats voor verschillende partners De centrale stookplaats bedient de hele Brussels Health Campus. Behalve het eigenlijke ziekenhuis zijn er immers nog gebouwen van de faculteit geneeskunde en farmacie van de VUB. Daar komt nog een hele resem andere gebouwen bij, zoals een studentenrestaurant, kinderopvang, twee scholen, studentwoningen en zelfs een fitnesscentrum met kantoren. Bij de renovatie moest dus rekening gehouden worden met de verschillende behoeften en gebruikspatronen van al deze partners.

Off grid kunnen werken De opmaak van het masterplan voor het energieconcept gebeurde tegen de achtergrond van de algemene ongerustheid over de stroombevoorrading en de heisa over het afschakelplan. Uiteraard beschikte het ziekenhuis over een noodstroomproductie die een onderbreking kan opvangen voor de kritische delen, zoals het operatiekwartier.

Deze noodgeneratoren waren echter niet in

staat om ook secundaire systemen en ondersteunende diensten, zoals bijvoorbeeld keukens, van stroom te voorzien. Omdat er in het kader van het afschakelplan gesproken werd over meerdere uren of zelfs dagen, zou dat tot problemen kunnen leiden voor de goede werking.

De installatie kan de hele campus minstens vijf dagen lang volledig zelfstandig van warmte en elektriciteit voorzien.

Daarom werd besloten dat het ziekenhuis gedurende meerdere dagen volledig autonoom moet kunnen functioneren. De Brussels Health Campus beschikt ondertussen over een eigen noodstroomproductie van 5 MW, aangevuld met twee WKK-toestellen van samen 2,4 MW elektrisch vermogen (3,4 MW thermisch) in de stookplaats. Zo kan men niet alleen het ziekenhuis, maar ook de overige campuspartners gedurende minstens 5 dagen van warmte en elektriciteit voorzien. De noodgeneratoren worden dan gevoed vanuit twee brandstoftanks van 100.000 liter elk. Indien er gas beschikbaar is, kunnen ook de WKK’s functioneren.

Om te kunnen functioneren als noodstroomvoorziening, zijn de WKK’s zo aangesloten dat ze volledig onafhankelijk van het verwarmingssysteem kunnen werken, ook als er geen warmtebehoefte is. Reactiesnelheid

Zorgen voor bevoorradingszekerheid Door deze aanzienlijke productiecapaciteit, kan de installatie een bijdrage leveren tot de bevoorradingszekerheid van het Belgische elektriciteitsnet. Er werden dan ook akkoorden afgesloten, waarbij het ziekenhuis zich engageert om stroom te leveren aan het net als er eventuele tekorten dreigen (R3DP). De werking van de WKK’s is overigens niet alleen afgestemd op de eigen behoeften. Als het financieel gunstig is, kunnen ze ook worden ingeschakeld om het eigen net te bevoorraden.

Het UZ Brussel heeft daarbij het voordeel dat het Brussels Gewest een erg gunstige regeling heeft voor WKK-certificaten. Het gewest wil namelijk de groenestroomproductie bevorderen. Gezien de aard van de bebouwing zijn de mogelijkheden voor PV-panelen er beperkt, zodat de overheid ruime steun biedt aan WKK. Op die manier genereert de installatie ook inkomsten. In plaats van een kostenpost, is de stookplaats een winstpunt

geworden, wat in deze tijden van krappe subsidiëring altijd meegenomen is.

Ketelmodernisering met Viessmann Voor de warmteproductie zijn er, naast de WKK’s met een thermisch vermogen van 3,4 MW, ook nog drie verwarmingsketels van Viessmann: twee hogerendementsketels (12 MW en 6 MW) en een condensatieketel van 3 MW. De stookplaats is redundant opgebouwd, zodat er altijd voldoende vermogen beschikbaar is, ook als er een ketel is uitgeschakeld door storing of onderhoud.

De Weishaupt branders kunnen zowel op aardgas als op stookolie werken, om de bevoorradingszekerheid te garanderen.

De nieuwe ketels zijn heel wat efficiënter dan de vorige. Zonder enige aanpassing van de regeling, lag het verbruik al meteen 12% lager. Eenmaal alles geoptimaliseerd is, rekent men op een besparing van minimum20%.

Energie-efficiëntie stond voorop in het ontwerp van de stookplaats. Zo is er een warmterecuperatie op de afzuiglucht van de behuizing waarin de WKK’s staan, die gebruikt wordt om de verbrandingslucht van de ketels voor te verwarmen. De WKK-installatie heeft daardoor een theoretisch rendement van 99%.

Nog veel toekomstplannen UZ Brussel heeft nog diverse plannen om de energie-efficiëntie te verbeteren. Een volgend aandachtspunt is de warmwaterproductie. Het huidige centrale systeem heeft 6 km leidingen, en dus zeer hoge warmteverliezen. Het plan is om over te schakelen op decentrale installaties die gebruikmaken van warmterecuperatie van diverse warmtebronnen binnen het ziekenhuis (stoom, afvalwater, autoclaven, koeling...). Dat spaart energie en vermindert tegelijk de kans op legionellabesmetting, omdat er heel wat circulatieleidingen wegvallen. Andere projecten zijn een ijsbuffer en een aanzienlijke vergroting van het huidige PV-park. Het ziekenhuis staat nog maar aan het begin van een hele energietransitie. (Door Alex Baumans) www.uzbrussel.be www.viessmann.be

01. De komende jaren zal de oppervlakte van het ziekenhuis stijgen tot 160.000 m2 (Foto: ©Yves Walgraeve) 02. De stookplaats werd grondig gemoderniseerd met ketels van Viessmann en branders van Weishaupt.

03. Er zijn eveneens twee WKK-toestellen van 1,25 MWel (1,7 MWth) elk.

techcare

is ook belangrijk. Een operatiekwartier moet binnen de 15 seconden na een onderbreking weer functioneel zijn. Daarom kan de installatie al 3 seconden na de opstart stroom leveren. De verdeling gebeurt via een net van 11 hoogspanningscabines op de campus.

33

INNOVATIE

Zorg Proeftuinen: innovatie in ouderenzorg TESTWONING VOOR SENIOREN 01

S

inds kort beschikt Aalst over een Pro DoMo testwoning voor senioren. Het project is gerealiseerd door Ageing in Place Aalst (AIPA), een van de zes Vlaamse Zorg Proeftuinen. De door het digitale onderzoekscentrum iMinds ondersteunde Zorg Proeftuinen Vlaanderen sleutelen aan innovatieve oplossingen voor problemen, gelieerd aan de vergrijzing.

techcare

Almaar meer woonzorgcentra bijbouwen volstaat niet om de vergrijzing op te vangen en de met veroudering gepaard gaande problemen op te lossen. Er zijn dringend aanvullende zorgmodellen nodig, zoals de ontwikkeling van aangepaste woningconcepten met een goede en efficiënte zorgomkadering. Daarom ontwikkelen de Zorg Proeftuinen Vlaanderen, in samenwerking met partners uit diverse sectoren en met eindgebruikers, vernieuwende concepten, diensten en producten met de focus op wonen en zorg. Die nieuwe ontwikkelingen moeten ouderen helpen om zo lang mogelijk zelfstandig en kwaliteitsvol thuis te blijven wonen, iets wat 98% van de senioren verkiest.

Om de nieuwe woon- en zorgoplossingen optimaal af te stemmen op de specifieke behoeften, worden zowel de ouderen als hun familieleden, zorgverleners en andere stake-

34

holders intensief betrokken bij het complete traject. Dat laatste gaat van de identificatie van de noden tot en met de ontwikkeling, het testen, de evaluatie en de bijsturing van de producten. De ervaringen en feedback van de betrokkenen verhogen de kans dat een nieuw geïntroduceerd product ook daadwerkelijk slaagt.

Toegankelijkheid en gebruikscomfort Bovenstaande werkwijze werd toegepast bij de ontwikkeling en uitrusting van de testflat in Aalst. Centraal in het AIPA-project stond de verbouwing van een leegstaande conciërgewoning tot een aangepaste flat, ingericht en uitgerust met een aantal ondersteunende diensten en technieken. Uniek is dat ouderen een tijdje in de testwoning kunnen verblijven of er mogen overnachten. Zo kunnen ze in de praktijk ervaren welke aanpassingen aan hun eigen woning nodig of zinvol zijn om daar zo lang mogelijk te kunnen blijven wonen, ook als ze zorg nodig hebben.

De testflat kwam tot stand als een samenwerkingsproject tussen partners die innovatief bezig zijn met architectuur, diensten en technologie. Sleutelwoorden bij de vormgeving en de inrichting van de flat waren toegankelijkheid, gebruikscomfort, onderhoudsgemak, veiligheidsgevoel, huiselijkheid, licht en ruimtelijkheid. De flat is compact maar oogt licht en ruim dankzij de inrichting, afwerking, kleuren en materialen.

Ze omvat een inkomhal, toilet, zithoek, keu-

ken, badkamer en een slaapkamer met een multifunctioneel hoekje.

Heel wat aandacht ging naar de toegankelijkheid en het gebruikscomfort. Vandaar de brede schuifdeuren tussen de verschillende ruimtes, de uitklapbare tafel in de zithoek, de rolstoeltoegankelijke eettafel, het onderrijdbare keukenwerkblad, de stopcontacten en vaatwasser op armhoogte, de antislip inloopdouche met zitje, het toilet met armsteunen. In de ruime slaapkamer werd bewust geopteerd voor niet-stigmatiserend zorgmeubilair. Het HILO-boxspringbed van Haelvoet ziet eruit als een gewoon bed, maar is uitgerust met een nieuw en onzichtbaar hoog-laagmechanisme. In een afgescheiden hoekje in de slaapkamer toont Boone International een multifunctioneel plaatsbesparend meubel met opklapbed, opbergkast en bureau, dat in een handomdraai om te vormen valt tot extra bed voor bijvoorbeeld een mantelzorger.

(Zorg)technieken en veiligheid Een aantal technieken en domoticafuncties, bijvoorbeeld voor inbraakbeveiliging en branddetectie, is zo goed als onzichtbaar geïntegreerd in de flat. Zo koppelde Ardovlam een noodoproepknop aan het brandalarm, zodat een potentieel gevaarlijke situatie zoals een smeulende kaars snel wordt gedetecteerd en doorgegeven. Een technisch falen van een installatie wordt vanop afstand geanalyseerd via de internetverbinding.

Televic Healthcare installeerde het interAxio verpleegoproepsysteem in combinatie met de Axio Mobility applicatie op de smartphone voor mantelzorgers. Het nieuwe zorg- en oproepsysteem omvat een pakket functionaliteiten: draadloze verpleegoproep, parlofonie met weergave van de videobeelden op verschillende displays, bediening van verlichting en rolluiken, muziekdistributie, oproeplogboek, koppeling met smartphone, een energiebesparende modus die de elektriciteit uitschakelt bij het verlaten van de woning.

03

02

De Pro DoMo testwoning is niet het enige initiatief in Aalst. Er staan nog diverse andere, nieuwe woonzorgprojecten in de startblokken, waaronder de ontwikkeling van heuse woonzorgwijken.

(Door Colette Demil)

www.aipa.be 01. Senioren kunnen tijdelijk hun intrek nemen in de testflat en ervaren hoe zij, dankzij kleine of grote woningaanpassingen en bepaalde technische hulpmiddelen, zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen.

02. Het HILO-boxspringbed ziet eruit als een gewoon bed, maar is uitgerust met een nieuw en onzichtbaar hoog-laagmechanisme.

03. In een ietwat afgescheiden hoekje van de slaapkamer kan een multifunctioneel, plaatsbesparend meubel met opklapbed, opbergkast en bureau omgevormd worden tot extra bed voor bijvoorbeeld een mantelzorger of een kleinkind dat komt logeren.

04

05

04. Bij de vormgeving en de inrichting van de testflat ging veel aandacht naar toegankelijkheid, gebruikscomfort, onderhoudsgemak, veiligheidsgevoel, huiselijkheid, licht en ruimte.

05. Hoger geplaatste stopcontacten, op arm- en ooghoogte ingebouwde huishoudapparaten en een onderrijdbaar keukenblad geven meer werkcomfort.

06. De badkamer is uitgerust met een onderrijdbare wastafel, een antislip inloopdouche met zitje en een toilet met armsteunen.

06

07 techcare

07. Brede schuifdeuren verhogen het comfort voor rolstoelgebruikers.

35

PROJECT

Betonkernactivering voor nieuw project in het Antwerpse Kiel 01

I

techcare

n de schaduw van het Beerschot-stadion op het Kiel in Antwerpen, wordt een nieuw woonzorgcentrum gebouwd, voor rekening van GZA Woonzorggroep naar een ontwerp van architectenbureau Xaveer De Geyter Architects. Om de bewoners een aangenaam binnenklimaat te bieden zonder actieve koeling, en tegelijk alle installatie-onderdelen zo discreet mogelijk te houden, werd gekozen voor betonkernactivering (BKA). Een logische keuze, gezien men bij BKA gebruikmaakt van thermische massa: door het integreren van watervoerende leidingen in grote oppervlakken, zoals vloer of plafond, wordt het winter- en zomercomfort zeer sterk verhoogd. De installatie wordt uitgevoerd met materiaal van Henco, dat als Belgische fabrikant onder meer gespecialiseerd is in deze materie.

36

Het project Hollebeek omvat onder meer een woonzorgcentrum. Het wordt 8.100 m2 groot, met 117 woongelegenheden, een centrum voor kortverblijf met drie woongelegenheden, en een dagverzorgingscentrum met 15 verblijfseenheden. Daarnaast komen er ook assistentiewoningen, maar die hebben een ander installatieconcept. In dit artikel concentreren we ons op het woonzorgcentrum.

de reden waarom gekozen werd om geen buitenzonwering aan te brengen. Door alle bovenstaande punten krijg je een bijzonder mooi pand, dat ook voor de bewoners goed leefbaar moet zijn. Men zocht dus naar technieken om oververwarming tegen te gaan, die tevens discreet in de architectuur kunnen worden geïntegreerd. Men kwam uit bij een combinatie van hoogisolerend glas en betonkernactivering.

Het WZC heeft een gebogen vorm en telt vijf verdiepingen. Het gelijkvloers is bestemd voor gemeenschappelijke diensten.

De bovenliggende verdiepingen tellen telkens een dertigtal woongelegenheden. Het belang van de bewoners heeft in het hele project vooropgestaan, met woonkwaliteit als uitgangspunt voor het thermische concept. Bovendien was het belangrijk dat er geen actieve koeling zou aangewend worden voor het dekken van de koelvraag. De leefruimtes zijn zuid- en westgeoriënteerd, met brede glaspartijen voor een ongehinderd uitzicht op het park. Dat is meteen ook

Doordachte keuze De HVAC-installatie van het hele project wordt uitgevoerd door de firma Aircoplus uit Haaltert, die een vijftigtal mensen tewerkstelt. Onder leiding van gedelegeerd bestuurder Yvan Roelandt, bijgestaan door Koen Peeters, zijn zij hiermee niet aan hun proefstuk toe. Ook een ander prestigieus project, Post X in Berchem, wordt in 2016 door Aircoplus voorzien van zowel HVAC als sanitaire installatie. “In beide projecten wordt gekozen voor Henco als partner voor BKA”, licht Koen Peeters die keuze toe. “We zijn sterk overtuigd van de Belgische kwaliteit

waarvoor Henco staat en de geboden service.” Henco is al geruime tijd vertrouwd met deze techniek.

BKA-leidingen moeten al vroeg in de bouwfase worden gelegd. Gezien de vorm van het gebouw is er geopteerd voor vrije verlegging op de werf, waarbij de buizen telkens aan de wapeningsijzers van de vloeren van de verdieping worden bevestigd, en dan in de betonmassa ingestort. Dit vergt een nauwe samenwerking tussen aannemer ruwbouw – Artes Roegiers in dit project – en de installateur HVAC. In totaal wordt er maar liefst 21.000 meter RIXc-buis in diameter 20 mm gelegd. De aansluiting en verbindingen naar de 24 composietverdelers met debietmeting gebeuren met Vision-steekkoppelingen.

Thermisch concept Het thermisch concept is uitgewerkt door studiebureau Boydens. Bij woonzorgcentra is de eerste prioriteit oververhitting te voorkomen: door hun natuurlijk lage meta-

bolisme ondervinden oudere mensen snel last van hoge binnentemperaturen. Studiebureau Boydens koppelde de BKA aan de hernieuwbare opwekking met een grondgekoppelde warmtepomp. Het koppelen van de GEOthermische warmtepomp aan het TABS-systeem (thermisch actief bouwsysteem, zoals de betonkernactivering) draagt de naam GEOTABS-concept, en koppelt op efficiënte wijze comfort aan duurzaamheid.

02

Ook andere aspecten maken dit concept toekomstgericht. Door thermische energie in gebouwmassa en ondergrond te bufferen, kan men, in combinatie met een intelligente aansturing, meer hernieuwbare energie op gebouwniveau en in het bredere energielandschap benutten. Het gebouw kan worden opgeladen buiten de pieken, of bij overvloed aan zon en wind, dus wanneer ook de prijs laag zal zijn als de uitrol van

03

slimme netten volop wordt verwezenlijkt.

De geleverde inspanningen in ontwerp, uitvoering en aansturing zullen dan nog beter in voelbare financiële winst kunnen worden vertaald.

Bijzonder energiezuinig Voor de afgifte werd gekozen voor betonkernactivering als hoofdsysteem. Door de warmtevoerende buizen in de bouwmassa te integreren, kan men werken met lage temperaturen voor verwarming (33/29 °C) en hoge temperaturen voor koeling (17/21 °C).

Zo werkt enerzijds de warmtepomp efficiënter in de winter, en kan men anderzijds in de zomer passieve koeling toepassen.

Dat maakt het geheel tot een bijzonder energiezuinig systeem. Bovendien verloopt de opname en afgifte van energie door de bouwmassa traag. De warmtepomp heeft dus lange looptijden. Dat heeft het voordeel dat men het toestel kan dimensioneren voor de gemiddelde belasting, en er geen extra vermogen nodig is om pieken op te vangen.

De betonkernactivering wordt aangevuld met vloerverwarming op het gelijkvloers.

In de kamers zijn er ook radiatoren voor de fijnregeling. Hiermee kan men de kamertemperatuur drie tot vier graden verhogen, zodat de bewoners hun comfort individueel kunnen regelen.

(Door Alex Baumans)

www.henco.be

01. De buizen werden aan de wapeningsijzers bevestigd.

02. Het is van groot belang dat de bochten gevormd worden met een buigveer.

03. De bovenverdiepingen van het WZC werden uitgerust met betonkernactivering van Henco.

techcare

04

04. Een goede samenwerking tussen de partners is cruciaal (v.l.n.r): Koen Peeters (Aircoplus), Henk Jonker (montage) & Nancy Ryckaert (Henco).

37

INFRASTRUCTUUR

01

Roche Learning Center grootste modulaire laboratoriumgebouw van Europa

D

e Zwitserse groep Hoffmann-La Roche AG, een van de wereldleiders in onderzoeksgerichte gezondheidszorg, leidt sinds 1957 jonge medewerkers op in verschillende disciplines. In de vestiging in Basel-Kaiseraugst opende Roche onlangs een nieuw opleidings- en vormingscentrum, dat is uitgerust met de modernste laboratoria. Het Roche Learning Center is zowel qua concept als qua uitvoering richtinggevend voor Europa. Uniek is ook de snelheid waarmee het centrum tot stand kwam. Na amper vijf en halve week was de modulaire ruwbouw van het vijf verdiepingen tellende pand al klaar.

techcare

Het Roche Learning Center is het eerste gebouw op het uitgestrekte oostelijke bedrijfsterrein van Roche in Kaiseraugst, maar het is niet het eerste modulaire gebouw dat het farmaconcern samen met ALHO realiseert.

In 2005 bouwde het bedrijf op het Rochebedrijfsterrein al drie kantoorpanden van drie verdiepingen. In 2012 volgde kantoorgebouw B228, dat bestaat uit 80 modules en 200 moderne werkplekken telt.

38

Roche investeerde 86 miljoen Zwitserse frank in de nieuwbouw met de innovatieve laboratoriumruimtes. Het bedrag ging verder ook naar ontsluiting en infrastructuur, de op conventionele wijze gebouwde kelder en de bouwtechnische vertaling van de uiterst strenge veiligheidseisen. De nieuwbouw was vooral nodig vanwege de personeelsuitbreiding. In amper 13 maanden werden zestien laboratoria (waaronder een schoollab), ze-

ven auditoria, een ruimte voor e-learning, 34 elegante en zonovergoten bureaus, ruime leslokalen, een atelier en een cafetaria, omkleed- en doucheruimtes, technische ruimtes en magazijnen gepland en gerealiseerd. Dankzij de modulaire bouwtechniek kunnen de ruimtes later eenvoudig worden aangepast aan veranderde behoeften. ‘Sneller plannen, sneller bouwen’ ALHO Systembau AG in Wikon (Luzern) werd aangesteld als studiekantoor algemene bouwtechnieken en hoofdaannemer.

Planners die al eerder met Roche hadden samengewerkt, vulden het projectteam aan.

Het nieuwe gebouw kwam vanaf de eerste schets tot stand in overleg met de toekomstige gebruikers. Daardoor kon het doel - sneller plannen, sneller bouwen - op een kwalitatief hoogstaande manier in de praktijk worden gebracht.

In het ideale scenario, zoals hier bij Roche

in Kaiseraugst, wordt de keuze voor modules al zeer vroeg gemaakt. Op die manier kunnen architecten en modulebouwers al vanaf de eerste plannen nauw samenwerken. Het totaalconcept werd begeleid door een klein team van erkende experts van Roche. Omdat bestaande elementen konden worden overgenomen en aangepast, ontstond in een workshop van drie dagen de hele basisstructuur van het gebouw. Tegelijk werd het concept met behulp van ervaren ALHO-planningsexperts omgezet in modulaire eenheden. Het ontwerp werd als het ware ‘opgebroken‘ in aparte modules.

Erkende attestering, de beproefde modulaire bouwtechniek met de doorontwikkelde draagconstructie en gestandaardiseerde detailoplossingen vereenvoudigden het ver-

dere plannings- en vergunningsproces. De basisprincipes van de installatie werden ‘uit het boekje‘ overgenomen. Dat had het voordeel dat de bouwfirma‘s de basistypologie van het gebouw kenden, zodat fouten in de praktijk vermeden konden worden.

Fabricage en montage modules De prefabricage van de modules stond garant voor de hoogste kwaliteit. Modulair bouwen maakt gebruik van industriële productieprocessen en verschilt van de meer conventionele bouwmethodes doordat de planning van de productie en de montage van alle onderdelen al moet klaarliggen nog voordat de modules in productie gaan. Met name de juiste plaatsing van elektrische en sanitaire installaties en leidingen heeft een

01. Na amper vijf en halve week was de modulaire ruwbouw van het vijf verdiepingen tellende pand al klaar.

02. Trappenhuis.

03. Kantoorruimte met glazen scheidingswanden.

04. Laboratorium met verlaagd plafond.

doorslaggevende invloed op de verdere planning.

De helft van de in totaal 186 modules voor het gebouw van zeven verdiepingen en 11.900 m² vloeroppervlakte werd industrieel geprefabriceerd in de fabriek in Morsbach.

De andere helft werd gemaakt in de Zwitserse fabriek in Wikon (Luzern).

Nog terwijl op de bouwplaats de massieve kelder van gewapend beton voor de technische, opslag- en omkleedruimtes werd

03

techcare

02

39

INFRASTRUCTUUR REPORTAGE

aangelegd, liepen de eerste modules van de band. Op het moment dat de laatste modules de fabriek verlieten, werd de rest al ter plekke gemonteerd. Om te voorkomen dat de levering in de winter vertraging zou oplopen, werd een gedeelte van de modules per schip over de Rijn van Bonn naar Kaiseraugst gebracht. Sowieso was het transport van de tot 17 meter lange en 4,10 meter hoge modules op 29 meter lange diepladers een uitdaging die dankzij de decennialange ervaring van het logistieke team tot een goed einde kon worden gebracht. Dat de fabricage en montage van de modules parallel verloopt, maakt het mogelijk om de bouwtijd tot 70% korter te maken.

het gebouw. Zo is het gebouw aangesloten op de eigen verwarmingscentrale met rookgasterugwinning. Verwarmen en koelen gebeurt via een ventilatiesysteem met warmteterugwinning. De dakverdieping is al voorbereid voor de plaatsing van een fotovoltaïsche installatie.

De verdere afwerking van het gebouw duurde van januari tot september 2014. De toegangscontrole van de bouwplaats registreerde in totaal 124 verschillende firma‘s, die deels tegelijk aan het werk waren. Gemiddeld werkten dagelijks ongeveer 220 mensen op de bouwplaats.

Dankzij de nauwkeurige planning werd de zeer krappe bouwtermijn ook gehaald voor

Afgezien van de funderingswerkzaamheden en de plaatsing van de modules gebeurt al het werk in de fabrieken. Omdat de prefabricage in grote hallen plaatsvindt, heeft het weer geen invloed op de kwaliteit en de planning. Voeg daarbij de constante kwaliteitscontroles ter plekke, en je hebt de basis voor een hoogwaardige uitvoering.

techcare

Binneninrichting Na de montage van de modules volgde de binneninrichting. De verluchtingsaggregaten in het dak en de kelder werden via de montageopeningen in het gebouw getild, waarna het dak via de inspringende dakverdieping werd afgedicht. De thermisch hoog geïsoleerde en geventileerde gevel werd bekleed met gecoate witte aluminiumpanelen. Daardoor sluit ze visueel perfect aan bij de discrete, tijdloze architectuur van de bestaande Roche-gebouwen in Basel en Kaiseraugst. De technische unit op het dak onderscheidt zich optisch van de rest door gekleurde aluminiumlamellen.

De aluminium jaloezieën voor de grote, lineaire vensterstroken regelen automatisch hoeveel zonlicht er binnenvalt, zowel voor ieder raam afzonderlijk als voor het geheel.

Dat zorgt voor een hoge energie-efficiëntie.

Behalve door zijn fraaie vorm overtuigt het gebouw ook door zijn uitstekende energetische waarden. Het energetische concept is perfect afgestemd op de constructie van

40

04

de geavanceerde technische uitrusting van de in totaal 16 chemie-, biologie-, schoolen farmacielaboratoria, met hun complexe luchttoevoer- en afzuiginstallaties, koelwaterkringlopen en hygiënische en veiligheidsvereisten.

Het gebouw herbergt ook een centrum voor voortgezette opleiding met een lokaal voor vorming en e-learning, zeven auditoria en 34 kantoren of ‘cubicles‘. In die ruimtes waren bijkomende ingrepen nodig om de akoestiek te verbeteren en geluidshinder te voorkomen. (Foto’s: ALHO) www.alho.be

Canvas intern noodplan woonzorgcentra DOOR FEDERALE DIENST NOODPLANNING - GOUVERNEUR OOST-VLAANDEREN

D

CANVAS INTERN NOODPLAN WOONZORGCENTRA cover_intern nooplan.indd 1

Een woonzorgcentrum is een plaats waar veelal kwetsbare ouderen samenleven. Preventie verdient hier dan ook de grootste aandacht. Het Koninklijk Besluit van 16 februari 2006 betreffende de nood- en interventieplannen bepaalt de principes van noodplanning. Hierin staat dat iedere instelling moet beschikken over een intern noodplan. Dit is een document op het niveau van de instelling, dat erop gericht is de schadelijke gevolgen van een noodsituatie te beperken door het uitwerken van aangepaste materiële en organisatorische noodmaatregelen.

Algemeen In het algemeen deel wordt ter inleiding het waarom van een noodplan, doel van het canvas en intern noodplan en de definitie van een noodsituatie geschetst. Ook de wetgeving ter zake wordt nog even op een rijtje gezet. Het hoofdstuk rond de voorbereiding van het noodplan gaat nader in op de risico’s (intern/extern), de crisisstructuur van de overheid, informatie over het woonzorgcentrum

en kaartmateriaal (inplantingsplan/plattegrond van de site/plattegrond van de instelling per verdieping). Hierna volgt een hoofdstuk dat opgebouwd is rond noodsituaties.

Hierbij wordt gefocust op de alarmering (opstart intern noodplan/hoe alarmeren?/ wie alarmeren), crisislokalen, communicatie en evacuatie en opvang. In de volgende hoofdstukken wordt ingegaan op de fase na de noodsituatie en de noodzaak van oefenen (soorten oefeningen/aandachtspunten bij oefeningen).

Het canvas is doorspekt met in het rood en met een uitroepteken gemarkeerde aandachtspunten, zoals bijvoorbeeld in het deel rond alarmeren: Om paniek te vermijden is het aangewezen om via een stil alarm andere personeelsleden te verwittigen.

Actiekaarten Naast het algemeen deel bestaat het canvas ook uit 20 actiekaarten, onderverdeeld in actiekaarten voor incidenten (acute/niet-acute noodsituaties) en actiekaarten voor perso-

18/09/15 12:41

nen. Wanneer een crisis uitbreekt, zullen de actiekaarten met duidelijke, concrete richtlijnen waardevolle tijd besparen en een keten van juiste handelingen in gang zetten.

Bijlagen Het canvas wordt afgesloten met zeven bijlagen (telefoonrepertorium/afkortingenlijst/in te vullen infofiche in gemeentelijk algemeen nood- en interventieplan/inventaris gevaarlijke producten/reisformulier busreizen/meldingsformulier oefeningen/pictogrammen).

(Door Tilly Baekelandt)

(Uitgeverij Politeia nv -Standaardprijs: 39 euro, VVSG: 35 euro - ISBN: 978-2-509-02390-2 78 pagina’s. Op de website bij dit boek vind je het canvas digitaal. Je kan het invullen op maat van je eigen organisatie en actualiseren wanneer nodig.)

www.politeia.be

techcare

e dienst noodplanning van de gouverneur van Oost-Vlaanderen gaf samen met preventieadviseurs en de brandweer vorm aan een canvas intern noodplan voor woonzorgcentra. Dit vormt de basis voor deze praktische handleiding bij het opmaken van een intern noodplan voor zowel kleine als grote voorzieningen. De handleiding werd bewust eenvoudig, overzichtelijk en visueel aantrekkelijk opgemaakt.

41

NEWS

Nieuw raam- en deursysteem van Reynaers Aluminium SL 38 is een nieuw raam- en deursysteem van Reynaers Aluminium, dat bestaat uit ultraslanke profielen voor de constructie van fijn geprofileerde ramen en deuren. SL staat voor Slim Line. Het profiel SL 38 is beschikbaar in 400 RAL-kleuren en in de stijluitvoeringen Classic, Cubic en Ferro, elk met een eigen esthetisch accent. De thermische prestaties voldoen ruim aan de hedendaagse eisen voor een grondige renovatie en nieuwbouw. De isolatiegraad van ramen en deuren kan nog worden opgevoerd door gebruik te maken van de variant SL 38-HI, een sterk geïsoleerd driekamersysteem geschikt voor een dubbele of drievoudige beglazing. De isolatiewaarde van de aluminium profielen (de Uf-waarde) van de nieuwe SL 38 en de SL 38-HI ligt tussen 1,8 en 2,4 W/m²K.

Multiline – Edge 55 Edge 55 is een unieke lichtlijn waarbij het hoofdprofiel gecombineerd kan worden met een blokvormig of afgeschuind randprofiel in een RAL-kleur naar keuze en die als decoratief accent desgewenst in een andere kleur dan het hoofdprofiel verkrijgbaar is. Zowel een directe als direct/indirecte lichtuitstraling is mogelijk door de Talexx led-modules, beschikbaar in 3 kleurtemperaturen of “tunable white”. Dankzij spotmodules met 3 of 4 Nichia leds is accentverlichting mogelijk. Edge 55 is onder meer geschikt als bedhoofdarmatuur aan de wand. www.multiline-licht.com

RENSON® Healthconnector®: gezond en slim ventileren

(Foto: 7evenTuinen, Fotograaf: Yvan Glavie)

www.reynaers.be

GROHE Rainshower® SmartControl 360 Met het GROHE Rainshower® SmartControl 360 douchesysteem geniet men elke dag van een gepersonaliseerde en luxueuze douche-ervaring. Met de nieuwe, innovatieve bedieningselementen kan men op een intuïtieve manier direct het juiste straalpatroon kiezen, de sterkte instellen en alles opslaan met de geheugenfunctie. Het systeem omvat ook een hoofddouche van 360 mm die het hele lichaam besproeit.

techcare

www.grohe.be

42

Renson gaat er prat op om energiezuinige oplossingen te bieden door enkel daar te ventileren waar er activiteit is. Dankzij de Healthconnector wordt dat principe doorgetrokken naar hospitalen, zorginstellingen, serviceflats of vergaderzalen en burelen. Dit zijn stuk voor stuk ruimtes waar het CO2-niveau onder de drempel van 1200ppm moet blijven en waar warmteverlies zo veel mogelijk moet beperkt worden. De Healthconnector kan als autonome fijnregelingsklep zowel geïntegreerd worden in een ventilatiesysteem van het type C als D en werkt op basis van vocht- en CO2-metingen. Door de afvoercapactiteit van vervuilde lucht ‘intelligent’ af te stemmen op die waarden, wordt er in elke ruimte efficiënt en energiezuinig geventileerd. Voor grotere ruimten waar grotere ventilatiedebieten nodig zijn, is er een Master Healthconnector met geïntegreerde CO2 en H2O-sensor beschikbaar. www.renson.be

Delabie introduceert kantelbare spiegel met lange hendel Delabie brengt een kantelbare spiegel uit met een ergonomisch lange hendel, waardoor een zittende persoon of rolstoelgebruiker de stand ervan gemakkelijk kan wijzigen. Voor meer comfort kan de spiegel tot 20 graden gekanteld worden. Het ergonomisch design van de hendel ligt vlot in de hand. Plaatsing gaat eenvoudig door het clipssysteem, terwijl een speciale bevestiging dieven geen kans geeft. De kantelbare spiegel heeft een strak design en is beschikbaar in drie afwerkingen: blinkend, gesatineerd en wit nylon. Voor een maximale veiligheid is de spiegel vervaardigd uit Securit glas. www.delabiebenelux.com

SOUNDLESS® geluidsabsorberende, brandwerende spuitmortel

Haelvoet introduceert Aron+ ziekenhuisbed Het Haelvoet R&D-team vertrok vanaf een wit blad voor de opvolger van het Aron zuilenbed. Enkel de naam verwijst naar de vorige generatie zuilenbedden, want niet minder dan 90% van de componenten zijn nieuw. Aron+ is uitsluitend verkrijgbaar met 4-delig ligvlak en is standaard voorzien van een handschakelaar en verpleegbox. De Aron+ is uitzonderlijk licht dankzij het veelvuldig gebruik van aluminium. De geanodiseerde aluminiumprofielen voor het ligkader en onderwagen en de geanodiseerde hoog-laag zuilen geven het bed een exclusieve look. Een zuilenbed biedt, naast een frisse uitstraling, vooral op reinigingsvlak uitzonderlijke voordelen. www.haelvoet.be

Ter Bleuk (Bonheiden) is een bestaand rusthuis waarvoor het architectenbureau Kennes-Elegeert / De Ruysscher reeds meer dan twintig jaar de dossiers uitwerkt voor renovaties en aanpassingen aan de gebouwen. In 2012 kreeg het bureau de opdracht voor het bouwen van 52 assistentiewoningen. De bewoners kunnen onder meer ’s middags samen eten in de kelderverdieping, waar er een eetruimte werd ingericht. Om de sfeer en het comfort in deze ruimte te verhogen, werd het plafond geïsoleerd met SOUNDLESS®, een geluidsabsorberende spuitmortel. Deze akoestische, brandwerende spuitmortel zorgt ervoor dat de verstaanbaarheid optimaal is en het omgevingsgeluid gedempt wordt. www.promat.be

Drie in één: Knauf Sockel-SM PRO sokkelpleister Gevelsokkels kunnen nu langer mooi en beschermd blijven met de door Knauf ontwikkelde Sockel-SM PRO. Deze nieuwe minerale sokkelpleister is tegelijk bruikbaar als kleefmortel, wapeningsmortel en eindlaagpleister. Resultaat: de gevelsokkel wordt langer en beter weerbaar tegen vocht, vorst, sneeuw of mechanische schokken. Tegelijk kan de vakman sneller werken. De cementbasis en speciale vezelversterking beschermen tegen barsten en mechanische inwerking, de geïntegreerde afscherming tegen opstijgend vocht en uitbloeiingen vanaf een pleisterdikte van 7 mm. De hoogte van het maaiveld hoeft niet op voorhand te worden vastgelegd. De sokkelisolatieplaten kunnen met Sockel-SM PRO rechtstreeks op de waterdichting aangebracht worden. Een verdere vochtbescherming van het gevelisolatiesysteem is niet langer noodzakelijk.

techcare

www.knauf.be

43

NEWS

Argenta® proslide schuifdeursystemen Argent Alu blijft investeren in de verdere ontwikkeling van de argenta® proslide als professioneel binnenschuifdeurbeslag voor houten binnendeuren. De argenta® proslide motion-automatisatie en een onzichtbaar inbouwgeleidingsprofiel zijn de laatste nieuwigheden in het aanbod. Het proslide binnenschuifdeursysteem richt zich vooral op professionele nieuwbouw- en renovatieprojecten in kantoren, scholen, ziekenhuizen, woonzorgcentra, horecazaken, hotels … Het is de ideale oplossing voor schuifdeuren met een maximaal gewicht tot 100 kg. Het argenta® proslide schuifdeurbeslag biedt oplossingen voor elk type schuifdeur: enkele, parallelle, simultane, symmetrische en telescopische deuren alsook voor geautomatiseerde en kamerhoge schuifdeuren. Zo omvat het gamma beslag voor het openen en sluiten van grotere deuropeningen met 2 of 3 deurelementen: parallel met meenemers of telescopisch via riemoverbrenging.

www.argentalu.com

Speels TRILUX lichtplan voor wooncentrum Noorderbrug Groningen De Noorderbrug aan de Laan Corpus den Hoorn betreft een voormalig kantoorgebouw dat ruim tien jaar lang leegstond. Het werd in één jaar tijd uitgebreid met vijf verdiepingen, kreeg een woontoren en een compleet nieuwe inrichting.

In nauw overleg met projectinstallateur van der Weerd installatietechniek en de eindklant realiseerde TRILUX zowel binnen als buiten een lichtplan met ledarmaturen. Door de TRILUX Solvan armatuur in gangzones als scheve lichtlijnen te monteren, krijgt het pand een eigentijdse en eigenwijze uitstraling. De krachtige Inperla Ligra downlighters in de overige gangzones en grotere ruimtes zorgen voor ruim voldoende en efficiënt licht. Diverse richtbare led-spots maken het lichtplan compleet. Buiten verwelkomen de robuuste energiezuinige armaturen de bezoekers. De wand-, bolder- en mastarmaturen wijzen buiten in het donker de weg en geven een Negen bedrijven gevoel van veiligheid.

(Foto: Timo Reisiger)

www.trilux.com

COREtec® nieuwe vloerbedekking USfloors Inc. ontwikkelde COREtec®, een nieuwe categorie van harde vloerbedekking als alternatief op vinylvloeren, klik LVT of laminaatvloeren.

De vloeren zijn gemaakt van gerecycleerd hout, bamboe, kalksteen en vinyl. De backing bestaat uit een kurklaag die zorgt voor een perfecte geluidsdemping. Door het lijmloze geïntegreerde kliksysteem kan de vloer gemakkelijk geplaatst worden. De vloeren kunnen geïnstalleerd worden in natte ruimtes, zijn 8mm dik en hebben een 0,5mm slijtlaag. 2 eindlagen UV-lak zorgen voor een superieure vlekbestendigheid en gemak in onderhoud.

investeren 12 miljoen euro in energiebesparing

i-Cleantech Vlaanderen presenteerde midden januari het eerste Vlaamse VLEEN-netwerk in aanwezigheid van Minister van Energie Annemie Turtelboom. In dit project werken negen bedrijven uit verschillende sectoren 4 jaar lang aan energiebesparing in hun eigen organisatie.

Onder coördinatie van EnergyVille en advisering van Encon gaan de bedrijven gedurende die periode samen op zoek naar energiebesparingsmaatregelen. De volgende negen Limburgse bedrijven zullen hun technieken en ervaringen uitwisselen: Aperam, Belorta, Conwed Plas@cs, H. Essers, Farm Frites, Moderna Prin@ng, Profalu, Steenfabrieken Nelissen en het Ziekenhuis Oost-Limburg.

www.usfloorsllc.com techcare

www.i-cleantechvlaanderen.be

44

ACS-AFPRO Filters lanceert 4 luchtfilters met A+ label ACS-AFPRO Filters lanceert vier energiebesparende filters. Ze maken deel uit van de innovatieve ‘Cost Saver’-serie, die sinds 1 januari 2016 op de markt is. De nieuwe zakkenfilter HQ80A10-6-A+ en de nieuwe compactfilters PT98-XL, CS85-A-XL, en CS98-A-XL voldoen alle vier aan de strenge eisen die Eurovent aan het A+ energielabel stelt. Om de daadwerkelijke energiebesparing te kunnen uitrekenen, ontwikkelde ACS-AFPRO Filters de AFPRO Filter Simulator. Deze app visualiseert wat het plaatsen van een energiebesparende filter de eindgebruiker oplevert. www.afprofilters.com

Voortaan zijn alle totaaloplossingen van ASSA ABLOY Entrance Systems makkelijk toegankelijk op de nieuwe website: www.assaabloyentrance.be. De bezoeker vindt er info over de automatische deuren, industriële poorten, docksystemen, hangardeuren, snelrolpoorten en diensten voor naverkoop en service, overzichtelijk samengebracht.

De website biedt klanten, voorschrijvende partijen en de bouwsector een uitgebreid productoverzicht en eenvoudig te downloaden documentatie zoals technische tekeningen, BIM-objecten, EPD’s (Environmental Product Declarations) en bestekteksten.

De website is een voorbeeld van responsive design, aangepast voor mobiele apparaten zoals tablets en smartphones. www.assaabloyentrance.com

HANSA presenteert een reeks nieuwe mengkranen op de Belgische markt die de handenvrije technologie verbinden met een ‘slimme’ ledverlichting en mooie uitstraling (HANSA MURANO X, LIGNA, LOFT en STELA). De nieuwe handenvrije elektronische mengkranen verbruiken minder water dan conventionele kranen en stoppen de watertoevoer na het gebruik automatisch. www.hansa-belgium.be

Armacell presenteert milieuproductverklaringen voor haar elastomeer isolatiemateriaal Als eerste producent van flexibele technische isolatiematerialen presenteert Armacell nu milieuproductverklaringen die gebaseerd zijn op een onafhankelijk gecalculeerde ecologische balans. Milieuproductverklaringen (Environmental Product Declaration, EPD) worden in de bouwbranche steeds belangrijker: ze weerspiegelen de milieueffecten van bouwproducten transparant, onafhankelijk en controleerbaar en leveren gedetailleerde informatie met gefundeerde cijfers en gegevens. Als ‘Paspoort van Duurzaamheid’ vormen EPD’s de basis voor de planning van ecologisch verantwoorde gebouwen overeenkomstig certificeringssystemen als LEEDen BREEAM. De milieuproductverklaringen en informatiebladen over de duurzaamheidsbeoordelingssystemen kunnen via www.armacell.com/epd gedownload worden.

(Illustratie: Armacell)

www.armacell.com/bx

techcare

Nieuwe website ASSA ABLOY Entrance Systems

HANSA introduceert nieuwe handenvrije mengkranen

45

NEWS

emco Conform - Duurzame schoonloopzone in tegelvorm

Mitsubishi Electric: Uitgebreid gamma Jet Towel elektrische handdrogers

emco komt met de nieuwe schoonlooptegel Conform tegemoet aan de vraag naar een duurzame, hoogwaardige en praktische schoonloopzone die het snijverlies beperkt.

De tegels zijn gemaakt van gerecyclede garens, eenvoudig te plaatsen en door de vorm snel uitwisselbaar in het geval van slijtage of onvoorziene schade. De ECONYL garens zorgen voor een hoge opname van fijn vuil en vocht. De Conform tegels zijn uitermate geschikt voor verschillende types gebouwen, zoals verzorgingscentra. De gangbare afmeting van 50 x 50 cm maakt de schoonloopzone geschikt voor entrees met speciale vormen. De emco Conform kan in verschillende kleuren geleverd worden en kan met een inbouwraam gecombineerd worden.

Mitsubishi Electric heeft onlangs vier verschillende modellen (Jet Towel Slim, Jet Towel Smart, Jet Towel Smart Lite, Jet Towel Mini) ontwikkeld die een optimale oplossing bieden voor de meest uiteenlopende omstandigheden. De Jet Towel Slim is uitgegroeid tot een succesvol model in de sector van de betere gastronomie, de hotelsector en op plaatsen waar hoge eisen aan de hygiëne worden gesteld (bv. ziekenhuizen). De droogzone is uitgerust met royale openingen aan beide zijden, zodat de handen contactloos en gemakkelijk in het toestel kunnen worden geplaatst. Dankzij de innovatieve golfvormige jetluchtsproeiers brengt dit model een geoptimaliseerde luchtstroom voort, die voor een geconcentreerde droging zorgt. Wanneer de gebruiker zijn handen naar boven beweegt en uit het toestel haalt, wordt het water weggeblazen zonder dat er druppels of waterspatten buiten het toestel terechtkomen.

www.emco-bau.com

www.mitsubishi-electric.be

Eerste energieprestatie-contract in openbare sector Eind verleden jaar tekenden het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Rekem en de Energy Service Company (ESCO) Cofely Services het eerste energieprestatiecontract in de openbare sector in Vlaanderen, in aanwezigheid van de Ministers Turtelboom en Vandeurzen. Het Vlaams EnergieBedrijf (VEB) onderhandelde tot een gegarandeerde besparing van 30% op de energiefactuur van het zorgcentrum. Via een ESCO-systeem of derdepartijfinanciering bespaar je onmiddellijk op de energiefactuur zonder zelf één euro te investeren. Voorzitter van OPZC Rekem Erwin Vermeulen: “De dienst ondersteuning en techniek van het OPZC Rekem legt de lat steeds hoger. We kozen met hulp van het VEB voor een brede duurzame aanpak van het energieverbruik voor onze campus van 5,5 hectare vloeroppervlakte. We mogen fier zijn op dit geslaagde project, waarin de bedrijfswereld en de openbare sector elkaar versterken.”

www.opzrekem.be

Johan Debaere nieuwe marketing manager bij Triplaco Triplaco, specialist in print HPL laminaten, akoestische panelen, postforming, lakwerk en vlakverlijming, stelde op 1 februari Johan Debaere aan als nieuwe marketing manager. De 45-jarige Debaere studeerde af als licentiaat vertaler Engels-Duits en heeft al meer dan 20 jaar ervaring op het vlak van marketing, communicatie en verkoop.

Tussen 1994 en 2001 was hij actief als marketing & PR manager bij BARCO Projection Systems. Na een periode van 5 jaar als sales medewerker bij Utexbel was hij de laatste 9 jaar in dienst bij Renson, waar hij startte als marketingverantwoordelijke voor Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland om op korte termijn ook de marketing mee te coördineren voor andere landen, waaronder de Benelux en UK. Hij groeide binnen Renson uit tot communication officer.

techcare

www.triplaco.be

46

AMF HEALTHCARE Ceilings W NIEUficeerd i t r Geceonform 1 c 0-35 9 NFS

De AMF HEALTHCARE Ceilings zijn optimaal geschikt voor het gebruik in ziekenhuizen en hebben uitstekende resultaten gehaald conform NFS 90-351.

Classificatie: tot Klasse 4 conform NFS 90-351 Getest voor Clean Room ISO Klasse 3 (ISO 14644-1) Geen filtereffect en daardoor langer wit en schoon Uitstekende waarden qua akoestische absorptie en overlangsgeluidsisolatie Bestand tegen 100% relatieve luchtvochtigheid Brandweerstand tot REI 90 Knauf AMF Plafonds bvba Narvikstraat 2, Haven 104, B-2030 Antwerpen, Tel: +32 (0)3 887 85 48, Fax: +32 (0)3 541 41 63 E-mail: infobenelux@knaufamf.com, www.knaufamf.com

145730_Ins. Healthcare_NL_168x125.indd 1

08.02.16 10:52

sustainable solutions for safe water Duurzaam

Veilig

Goedgekeurd

Betrouwbaar

Drinkwater Biofilmvrij Biofilmvrij

Koelwater

Bifipro®

Chemicaliënvrij Professioneel

koper- en zilverionisatie Bifipro® syteem Az Damiaan, Oostende

Legionellavrij

• Voldoet aan alle wettelijke eisen • Significante energie- en waterbesparing BE +32 495 512 441

NL +31 343 475 090

info@hollandwater.com

www.hollandwater.com

Maximale veiligheid en comfort in de operatiekamers De nieuwe generatie ARGUS rookmelders “Dankzij een betrouwbare elektrische voeding en een volledig geautomatiseerde oplossing voor de sturing en het gebruik van alle functionaliteiten van de kamer, kunnen we ons volledig concentreren op onze patiënten.”

Ontdek vandaag nog onze oplossingen voor ziekenhuizen!

Ga naar www.SEreply.com en voer de code 60742P in

schneider-electric.be Schneider Electric nv/sa - Klantendienst: 32(0)2 37 37 502 customer-service.be@schneider-electric.com - www.schneider-electric.be