เครื่องอบผาฮีตปม ปรเมธ ประเสริฐยิ่ง วก. 485
เครื่องอบผาฮีตปม ฮีตปมสามารถชวยใหการใชพลังงานความรอนสําหรับการอบผามีประสิทธิภาพ จึงทําใหประหยัดการใชพลังงาน ลดตนทุนในการอบผา และลดการเกิดกาซคารบอนไดออกไซดอีกดวย
ป
ระชากรในเมืองใหญมคี วามหนา แนนมาก ในขณะทีม่ พี นื้ ทีจ่ ํากัด ทําให ราคาที่ ดินจึ งสู งมาก ไม สามารถสรางแบบบานเดี่ยวเหมือนใน สมัยกอนได ทีพ่ กั อาศัยของคนในเมืองจึง จําเปนตองขึ้นในทางสูงซึ่งเปนอาคารสูง การตากผาใหแหงโดยอาศัยแสงอาทิตย จึงทําไดยากและไมสวยงาม รานซักรีดก็ ไมสามารถหาพื้นที่ตากผาไดพอ เครื่องอบผาจึงมีความจําเปนมากยิ่งขึ้น เครื่ อ งอบผ า มี ตั้ ง แต ข นาดเล็ ก สํ า หรั บ บ า นพั ก อาศั ย จนถึ ง ขนาดใหญ สําหรับธุรกิจซักรีด ปจจุบันเครื่องอบผา เหลานี้ใชไฟฟาและกาซหุงตมซึ่งมีราคา สูงขึ้น ทําใหตนทุนการอบผาสูงขึ้นซึ่ง กระทบตอธุรกิจโดยตรง และพลังงาน ทั้ ง สองยั ง ได ม าจากการเผาไหม เ ชื้ อ เพลิงธรรมชาติ ซึ่งธรรมชาติไมสามารถ สรางทดแทนไดทันจึงมีแตหมดไป และ การใช เ ชื้ อ เพลิ ง ธรรมชาติ ก็ ทํ า ให เ กิ ด กาซคารบอนไดออกไซดซงึ่ เปนกาซเรือน กระจก ทําใหเกิดปญหาโลกรอนและการ เปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ ฮีตปมจะชวยใหการใชพลังงาน ความรอนสําหรับการอบผามีประสิทธิภาพ จึงทําใหประหยัดการใชพ ลั ง งาน ลด ตนทุนในการอบผา และลดการเกิดกาซ
58
349, เมษายน 2556
คารบอนไดออกไซดอีกดวย บทความนี้ จะอธิบายขอดีและขอเสียในการใชฮตี ปม สําหรับการอบผาซึง่ จะเปนประโยชนกบั ผู สนใจเปนอยางยิ่ง
ประเภทของผา ผานั้นทอขึ้นจากเสนใย ซึ่งมีทั้ง เสนใยธรรมชาติและเสนใยสังเคราะห ตารางที่ 1 แสดงการดูแลรักษา การซัก การอบ การรีด และขอควรระวังของผา ประเภทตางๆ จะเห็นไดวา ผาฝายและผา
ลินินเทานั้นที่ใชนํ้ารอนในการซักและอบ แหงดวยอุณหภูมิสูงได และเปนผาที่ใช มากที่สุด สวนผาประเภทอื่นๆ มีขอควร ระวังมาก ผาบางชนิดตองตากในที่รม การอบผาทีใ่ ชอณ ุ หภูมสิ งู จะทําลายเสนใย ทําใหผา เสียหาย เครือ่ งอบผาทีม่ อี ณ ุ หภูมิ ตํ่ากวา เชน ฮีตปมจึงมีขอไดเปรียบ ผ า ที่ เ ป น ใยสั ง เคราะห ที่ ไ วต อ อุณหภูมิ ผูเปนเจาของจึงควรที่จะซัก เองเพื่อหลีกเลี่ยงความเสียหายของเนื้อ ผารวมทั้งการติดเชื้อจากการสงซักรวม กับผูอื่น
หลักการอบผา
รูปที่ 1 เคร!องซักผาและอบผากลาย เปนสวนหนึ่งของเฟอรนิเจอร (ที่มา Amoroso Design, www.houzz.com)
นํ้ า จะมี พ ลั ง งานจลน ใ นโมเลกุ ล กระจายตามรูปที่ 2 โมเลกุลทีม่ พี ลังงานจลน สู ง ทางด า นขวาจะสามารถเอาชนะ แรงดึงดูดระหวางโมเลกุล (ซึ่งทําใหรวม ตัวกันเปนนํา้ ) และหลุดออกมากลายเปน ไอ พลังงานในของเหลวจะหายไปทําให พลังงานลดลง อุณหภูมิลดลงและการก ระจายของระดับพลังงานเปลีย่ นจากเสน สีแดงเปนเสนสีนํ้าเงิน เมื่ อ นํ า ผ า เป ย กมาวางบนแผ น โลหะ เป า อากาศในห อ งที่ มี อุ ณ หภู มิ 20 °C ความชื้นสัมพัทธ 46% กระทบ ผา อากาศจะคายความรอนใหผา ทําให www.me.co.th
ฮีตไปป รศ.ดร.มนตรี พิรุณเกษตร
ภาควิชาวิศวกรรมเครองกล คณะวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร
ฮีตไปป (2) (จบ)
ขีดความสามารถสงผานความรอนสูงสุดและอัตราการไหลของนํ้าในฮีตไปป, รัศมีโพรงยังผลและความสามารถซึมผานไดของวัสดุพรุนที่ทําจากอะลูมิเนียม ในฮีตไปปที่ใชแอมโมเนีย, ฮีตไปปกับงานปรับอากาศ
ขี
ดจํากัดในการทํางานของฮีตไปปพิจารณาตามความ สามารถของของไหลในการระเหยตัวขณะรับความรอน จากแหลงความรอนอุณหภูมสิ งู และควบแนนขณะคาย ความรอนสูแ หลงความรอนอุณหภูมติ าํ่ พรอมกับไหลเวียนไปมา ไดระหวางสวนระเหยและสวนควบแนนนั้น การสงผานความรอนของฮีตไปประหวางสวนระเหยและ สวนควบแนนจะใหอัตราการถายโอนความรอนแตกตางกัน ในที่นี้เนนศึกษาอัตราถายโอนความรอนสูงสุดภายใตขีดจํากัด แคพิลลารี โดยการคํานวณจากกรณีศึกษาในแตละอยางดัง ตอไปนี้
ขีดความสามารถสงผานความรอนสูงสุด และอัตราการไหลของนํ้าในฮีตไปป ในการคํานวณหาขีดความสามารถสงผานความรอนสูงสุด และอัตราการไหลของนํ้าในฮีตไปป ไดกําหนดการทํางานของ ฮีตไปปไวดังนี้ ขอกําหนด 1. ฮีตไปปมีของไหลทํางานเปนนํ้า และทํางานที่อุณหภูมิ 100 °C และความดันบรรยากาศ 2. ฮีตไปปมีความยาว Leff = 40 cm และเสนผาน ศูนยกลางภายใน D = 1 cm และเอียงทํามุม φ = 30 องศา กับแนวระดับ โดยสวนระเหยอยูสูงกวาสวนควบแนน 3. วั ส ดุ พ รุ น บนผิ ว ท อ ด า นในเป น แบบตะแกรงลวด เบอร 250- mesh wire screen มีทั้งหมด 4 ชั้นทําจาก phosphorous-bronze และใชลวดขนาดเสนผานศูนยกลาง 0.045 mm www.me.co.th
การคํานวณ • พื้นที่หนาตัดของวัสดุพรุน Aw = πD(nΔx) = π(0.01) (4 × 0.0045 × 10–2) = 5.655 × 10–6 m2 • ความตึงผิว σl, จากตารางที่ 2 (ในตอนที่ 1) นํ้าที่ 373.15 K ความตึงผิว, σl = 58.9 × 10–3 N/m ตารางที่ 3 (ในตอนที่ 1) สําหรับ 250- mesh wire screen ทําจาก phosphorous-bronze • รัศมีของโพรง rp = 0.0021 × 10–2 m • ความสามารถซึมผานไดของวัสดุพรุน Kw = 0.296 × 10–10 m2 ¥ ¥z ¨· ¤ §° £wÕ¥w ¥ Ö ° z{¼¥¯ ¥£ u zt¥ £¯ u z ¸¼¥ §· ¤ ¨· ¥ .UHLWK « ¬ § ρl μl × 106 « ¬ § hfg (°C)
(kg/m3)
(N.s/m2)
(°C)
(kJ/kg)
75
974.9
376.6
60
2,355
100
958.4
277.5
70
2,333
120
943.5
235.4
80
2,308
140
926.3
201
90
2,283
160
907.6
171.6
100
2,257
180
886.6
152
120
2,202
200
862.8
139.3
140
2,144
ตารางที่ 6 นํ้าที่ 100 °C พบวา ρl = 958.4 kg/m3, μl = 277.5 × 10–6 N.s/m2, hfg = 2257 × 103 J/kg • อัตราการไหลสูงสุดของของเหลวในฮีตไปป P PD[ = § VO · UO. Z $ Z ¨ U UO J/ HII VLQ I ¸ P / © S ¹ O HII
349, เมษายน 2556 65
การประหยัดพลังงานในเรือประมง ยอดชาย เตียเปน วิศวกรรมตอเรือและเคร องกลเรือ วิทยาลัยพาณิชยนาวีนานาชาติ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร วิทยาเขตศรีราชา
เทคนิคการประหยัดพลังงาน ในเรือประมง ปญหาหลักของการใชพลังงานอยางไมมีประสิทธิภาพในเรือขึ้นอยูกับ คนประจําเรือ ใบจักรเรือ และเคร องยนต
ร
าคานํ้ามันเชื้อเพลิงสูงขึ้นอยางตอเนื่อง สงผลกระทบตอ ชาวเรือประมงอยางหลีกเลี่ยงไมได รัฐบาลพยายามเขา มาชวยเหลือโดยการปรับลดภาษีนาํ้ มันลง และควบคุมราคาขาย ปลีกนํา้ มันดีเซลไมใหเกินราคาลิตรละ 30 บาท แตในอนาคตอัน ใกลนกี้ ารชดเชยราคานํา้ มันเชือ้ เพลิงอาจจะตองปลอยใหเปนไป ตามกลไกของตลาด ซึ่งจะสงผลตอราคาอาหารทะเลสูงตามไป ดวย การประหยัดพลังงานในเรือจึงเปนสิ่งจําเปนสําหรับชาว ประมงเพื่อลดคาใชจายที่สูงขึ้น พลังงานที่ใชในเรือประมงแบงประเภทการใชงานได 3 สวนหลักๆ คือ พลังงานสําหรับระบบขับเคลื่อน 76% พลังงาน สําหรับระบบเครื่องมือกวาน 14% และพลังงานสําหรับระบบ ไฟฟาในเรือ 10% ปญหาหลักของการใชพลังงานอยางไมมี ประสิทธิภาพขึ้นอยูกับ คนประจําเรือ (การปฎิบัติงานที่ไม เหมาะสม) ใบจักรเรือ (การเลือกขนาดและพิตชที่ไมเหมาะสม) และเครือ่ งยนต (การจับคูร ะหวาง เครือ่ งยนต เกียร และใบจักร ไมเหมาะสม หรือการเลือกเครือ่ งยนตทไี่ มเหมาะกับการใชงาน) แนวทางการประหยัดพลังงานในเรือประมงจึงสามารถ ใชวิธีการเพิ่มประสิทธิภาพการใชพลังงาน การบํารุงรักษา และ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมคนประจําเรือ โดยไมจําเปนตอง เปลี่ยนแปลงเรือใหมหมดทั้งลํา หรือติดตั้งอุปกรณใหมราคา แพงๆ เทคนิคการประหยัดพลังงานในเรือประมงที่นําเสนอใน บทความนี้ สามารถนําไปประยุกตใชกับเรือประมงได ทั้งนี้จะ www.me.co.th
ขึน้ อยูก บั ความเหมาะสมของเรือแตละลํา ซึง่ ควรมีการตรวจเช็ค หรือปรึกษากับวิศวกรตอเรือกอนที่จะนําไปใชงานจริง
การลดแรงตานทานเรือ
กํ า ลั ง ที่ ใ ช ใ นการขั บ เคลื่ อ นเรื อ ให เ คลื่ อ นที่ ช นะแรง ตานทานเรือเปนไปตามสมการ P = Rv … (1) เม อ P = กําลังที่ใชขับเรือ (Watts) v = ความเร็วเรือ (m/s) R = แรงตานทานเรือ (N) แรงตานทานเรือ มีองคประกอบหลักๆ อยู 3 สวน คือ 1. แรงตานจากผิวเรือ (Skin friction resistance) คือ แรงที่เกิดจากความหนืดของนํ้าในสวนของแรงเฉือน ขณะที่ เรือเคลื่อนที่จะมีอนุภาคนํ้ายึดเกาะติดกับผิวเรือเคลื่อนตัวตาม ไปกับลําตัวเรือ 2. แรงตานจากความดัน (Viscous pressure resistance) คือ แรงที่เกิดจากอิทธิพลความหนืดของนํ้าในสวนของแรงดัน ตัง้ ฉากกระจายบนผิวเรือในขณะทีเ่ รือเคลือ่ นที่ สงผลตออนุภาค ของนํา้ รอบๆ ตัวเรือเกิดความเร็วยอย บางจุดมีความเร็วตํา่ และ บางจุดมีความเร็วสูง กอใหเกิดแรงตานทานจากความดันขึ้น 3. แรงตานทานเชิงคลื่น (Wave making resistance) คือ แรงที่เกิดขณะเรือแลนตัดผิวนํ้าอิสระ (Free surface) กอ
349, เมษายน 2556 71
ระบบบําบัดนํ้าเสียแบบตะกอนเรง ดร.เกรียงศักดิ์ อุดมสินโรจน สาขาวิชาวิศวกรรมสิ่งแวดลอม มหาวิทยาลัยรังสิต
ตารางชวยควบคุม ระบบบําบัดนํ้าเสีย แบบตะกอนเรง ขอมูลสําหรับการปฏิบัติงานระบบบําบัดนํ้าเสียแบบตะกอนเรง โดยเสนอในรูปของตารางขอมูลที่สามารถนําไปใชไดทันที ทําใหงายตอการควบคุมระบบบําบัดนํ้าเสีย
ใ
นการควบคุมระบบบําบัดนํ้าเสียแบบตะกอนเรงมีความ สําคัญมาก และผูควบคุมระบบควรมีความรูในดานนี้ ไม เพียงแคเปดปดเครือ่ งจักรกลในระบบบําบัด แตตอ งทราบ และสามารถควบคุมการทํางานของระบบตะกอนเรงไดอยางถูก ตอง ในการควบคุมระบบบําบัดนํา้ เสียจะมีการคํานวณอยูห ลาย คา แตละคาที่หามาไดตองมาจากการวิเคราะหตัวอยางนํ้าใน ระบบและนําคาจากหองปฏิบัติการมาคํานวณหาดวยสมการ ตางๆ แตเนื่องจากมีหลายทานอาจไมสะดวกที่จะใชสมการ
คํานวณหา เพื่อนําไปใชในการควบคุมระบบ และยุงยากในการ คํานวณหา ซึง่ อาจเกิดการผิดพลาดขึน้ ไดในระหวางการคํานวณ ดังนัน้ ในบทความนีจ้ ะใหขอ มูลทีเ่ ปนประโยชนตอ ผูป ฏิบตั ิ งานดานควบคุมระบบบําบัดนํ้าเสียแบบตะกอนเรง โดยขอมูล เหลานีจ้ ะเปนขอมูลในรูปของตาราง เพือ่ สามารถนําไปใชไดทนั ที ไมตองการคํานวณ ทําใหการควบคุมระบบกลายเปนเรื่องที่งาย สําหรับผูค วบคุมระบบบําบัดนํา้ เสีย และเปนตัวอยางใหผคู วบคุม หรือผูสนใจในวิชาชีพนี้นําวิธีการนี้ไปพัฒนาตารางตางๆ ขึ้นมา เพื่อชวยในการควบคุมระบบบําบัดนํ้าเสียอื่นๆ ตอไป
!"#
4
$
9 0/966 ;5 45 !& '()*+& ,"# & -
4: % #!& '()
รูปที่ 1 กระบวนการบําบัดนํ้าเสียแบบตะกอนเรง www.me.co.th
349, เมษายน 2556 77
การปฏิบัติการบํารุงรักษาที่ดี / GMaP อ.บรรณวิท มณีเนตร
ที่ปรึกษา บริษัท ทีพีเอ็มไทย เทรนนิ้ง แอนด คอนเซาทติ้งจํากัด
การตีความขอกําหนด ของการปฏิบัติการบํารุงรักษาที่ดี ทําความเขาใจเนื้อหาในขอกําหนดของ GMaP แตละขอ เพอใหสามารถบริหารจัดการงานบํารุงรักษา และตรวจประเมิน ระบบการบํารุงรักษา ไดตรงตามแนวทางของ GMaP
ก
ารปฏิบัติการบํารุงรักษาที่ดี หรือ Good Maintenance Practice (GMaP) เปนแนวทางในการบริหารจัดการงาน บํารุงรักษา และการตรวจประเมินระบบการบํารุงรักษา โดยมี ขอกําหนด 6 คือ 1. ขอบเขต 2. ระบบการปฏิบัติการบํารุงรักษาที่ดี 3. ความรับผิดชอบของฝายบริหารงานบํารุงรักษา 4. การจัดการทรัพยากร 5. การดําเนินการบํารุงรักษา 6. การวิเคราะหขอมูล ในบทความนี้ จะไดการตีความและอธิบายความหมายตาม เนื้อหาของขอกําหนดแตละขอ
1 ขอบเขต 1.1 บททั่วไป ขอกําหนดฉบับนี้เปนขอกําหนดเฉพาะสําหรับระบบการ จัดการ การบํารุงรักษาที่ดีขององคกรที่ (a) ต อ งการที่ จ ะแสดงให เ ห็ น ถึ ง ความสามารถของ ระบบการบํารุงรักษาในองคกร ในอันที่จะทําใหองคกรบรรลุเปา หมายตามที่ตองการ (b) มีเปาหมายที่จะเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการ การ บํารุงรักษาใหมีประสิทธิผล รวมถึงกระบวนการสําหรับการ ปรับปรุงระบบการบํารุงรักษาอยางตอเนื่อง และสอดคลอง กับเปาหมายขององคกร 1.2 การนําไปใชงาน ขอกําหนดทั้งหมดในฉบับนี้ถูกกําหนดขึ้นและมุงหวังให สามารถใชไดกับทุกองคกร โดยไมคํานึงถึงชนิด ขนาดและ ผลิตภัณฑขององคกร www.me.co.th
การตีความขอกําหนด ในขอกําหนดนี้ เปนการกําหนดขอบเขตของขอกําหนด โดยขอกําหนดนี้ระบุวา ขอ 1 .1 บททั่วไป ขอ (a) เพือ่ ใหเกิดการบํารุงรักษาทีด่ ใี นองคกร โดยมีแนว ความคิดหลักวา การบํารุงรักษาเปนสวนหนึ่งของงานในองคกร ที่ตองตอบสนองตอวัตถุประสงคขององคกร การบํารุงรักษา จึงไมใชงานที่แยกออกมาจากงานอื่นๆ แตเปนงานสนับสนุนให องคกรประสบความสําเร็จ ขอ (b) การทําตามขอกําหนดนี้ ตองการที่จะใหระบบการ บํารุงรักษามีประสิทธิผลมากขึ้น โดยเนนที่การบริหารจัดการ ทรัพยากรที่คุมคา และตองสอดคลองกับเปาหมายขององคกร ทั้งนี้เพื่อใหเกิดประโยชนสูงสุดกับองคกร ขอ 1.2 การนําไปใชงาน ข อ กํ า หนดนี้ เ ป น ข อ กํ า หนดที่ ส ามารถนํ า มาใช ไ ด ใ น ทุกองคกรที่มีงานบํารุงรักษา โดยที่สามารถใชไดทั้งในองคกร ใหญและองคกรเล็ก โดยไมจํากัดวาจะเปนองคกรผลิตหรือ องคกรบริการ หากเพียงวาในองคกรนัน้ ๆ มีหนวยงานบํารุงรักษา ก็สามารถนําขอกําหนด GMaP นี้มาใชได 2 ระบบการจัดการการบํารุงรักษาที่ดี 2.1 ขอกําหนดทั่วไป ฝายบํารุงรักษาตองสราง, จัดทําเอกสาร, นําไปปฏิบตั แิ ละ รักษาไวซึ่งระบบการจัดการ การบํารุงรักษา และมีการปรับปรุง การบํารุงรักษาใหมีประสิทธิผลอยางตอเนื่อง ตามขอกําหนดนี้ ฝายบํารุงรักษาตอง (a) กําหนดกระบวนการที่จําเปนสําหรับระบบการบํารุง รักษา
349, เมษายน 2556 87
ยกเครื่องเรื่องงานบํารุงรักษา (2) วิศวกรรมบํารุงรักษา วัฒนา เชียงกูล Asset Performance Management wattana@productivityware.com
Maintenance Engineering บทบาทและวิธีการสรางบุคลากรเพ"อทํางานวิศวกรรมบํารุงรักษา ที่สามารถนําเอา ฐานความรูทางวิทยาศาสตรและสาขาอ"นๆ มาใชปรับปรุงงานบํารุงรักษา โดยใช เทคโนโลยีเคร"องมือทั้ง การวิเคราะห การบริหารจัดการ การงบประมาณ และ คุณคาตางๆ เพ"อใหเคร"องจักรมีสัมฤทธิผลในการทํางาน
ง
านวิศวกรรมบํารุงรักษาเปนสวน หนึง่ ของความสําเร็จในการบริหาร จัดการงานบํารุงรักษา แบงออกไดเปน 2 สวน คือ งานทางดานความคิด (Thinking) หรืองานทางดานยุทธศาสตร (Maintenance Strategies) และงานทางดาน ลงมือทํา (Doing หรือ Executing) ในต า งประเทศหลายแห ง มี ก าร จัดทําหลักสูตรเปนภาควิชา “วิศวกรรมบํารุงรักษา” หรือ “Maintenance Engineering” อยางเปนเรื่องเปนราว ผลิต บุคลากรออกมาทํางานดานนี้ ถือนามบัตร “Maintenance Engineering” เปนอาชีพ ได สวนในบานเราคนทีถ่ อื นามบัตรนีม้ ใี ห พบเห็นนอยมากๆ หรือแทบจะเรียกวา ไมมีเลยก็ได เรื่องการทํากลยุทธยังปฏิบัติกัน นอย เพราะไปเสียเวลาที่ยุงๆ อยูกับ การแกปญหา คือ เรายังสาละวนอยูกับ การ ”ซอมเมื่อเสีย” เปนสวนใหญ จะมี การจัดทําเปนระบบขึ้นมาบาง แตก็ยัง อยูในสถานะที่ตองปรับปรุงกันอยูมาก พอสมควร โดยขอเท็จจริงแลว หลายๆ ทาน ที่ทํางานบํารุงรักษามานาน ก็ไดทํางาน www.me.co.th
อาชีพ “วิศวกรรมบํารุงรักษา” ไปแลว ในหลายๆ โอกาสโดยไมรูตัว เพราะเมื่อ เครื่องเสียแบบที่เราไมไดตั้งตัวบอยๆ เขา จนไมไหวที่จะซอมแลว ก็ตองหาวิธี ดักทางไวกอน ดวยการตรวจสอบตาม กําหนด หรือไมก็เปลี่ยนนิสัยเครื่อง โดย การปรั บ ปรุ ง หรื อ ออกแบบชิ้ น ส ว นเจ า ปญหา หรือไมก็ออกแบบใหมแทบจะทั้ง เครื่องก็เคยทํา ฟงดูก็เหมือนกับวาอยาง นี้ก็ดีอยูแลว เราก็ทํากันอยูแลว จะไป สถาปนาอาชีพใหมขึ้นมาทําไม หากเรา ตองการพัฒนาสมรรถนะของหนวยงานฯ อยางตอเนื่อง ก็ถึงเวลาที่จะตองพัฒนา อาชีพที่ไมมีไมไดโดยเด็ดขาดนี้ใหเปน เรื่องเปนราวเสียที บทความนี้จะอธิบายบทบาทและ วิธกี ารสรางบุคลากรเพือ่ ทํางานวิศวกรรม บํารุงรักษา
วิศวกรรมบํารุงรักษา คืออะไร
“วิ ศ วกรรมบํ า รุ ง รั ก ษา” ภาษา อังกฤษ คือ “Maintenance Engineering” เปนคําที่เราสวนมากยังไมคุนเคย
หรือไมรูเลยวาคืออะไร Engineering หมายถึง การนํา ความรูทางวิทยาศาสตรมาเปนพื้นฐาน ปรั บ รวมกั บ วิ ช าการหลายๆ ด า น ซึ่ ง รวมถึง เศรษฐศาสตร การเงิน ความ ปลอดภัย สิ่งแวดลอม และอื่นๆ เพื่อทํา ภารกิจตางๆ ไมวา จะเปนการกอสราง, ทํา โครงการ, หรือออกแบบผลิตภัณฑตางๆ ใหไดเปาหมายอันพึงประสงค เมื่อคําวา “วิศวกรรม” มารวม กับ “บํารุงรักษา” จึงเรียกวา “วิศวกรรมบํารุงรักษา” ไมใช Engineering Maintenance อย า งที่ บ างท า นเรี ย ก ตัวอยางคือ เราไมเรียกวิศวกรรมไฟฟาวา Engineering Electrical แตใชคาํ วา Electrical Engineering ซึง่ Electrical เปนคําคุณ ศัพทขยายคําวา Engineering หมายความ วา เปนวิศวกรรมเกีย่ วกับไฟฟา ดังนั้น Maintenance Engineering จึงแปลไดวา เปนวิศวกรรมเกีย่ วกับงา นบํารุงรักษา หรือขยายความไดวา “เปน งานนําความรูที่มีฐานเปนวิทยาศาสตร และสาขาอื่นๆ มาใชปรับปรุงงานบํารุง รักษา โดยเลือกใชเทคโนโลยีเครือ่ งมือทัง้ ทางการวิเคราะห บริหารจัดการเงินทอง และ
349, เมษายน 2556 99
วิกฤติพลังงานไฟฟาไทย กองบรรณาธิการ
วิกฤติพลังงานไฟฟาไทย ประเทศไทยอาศัยการผลิตไฟฟาจากเชื้อเพลิงชนิดตางๆ แตที่ใชเปนเชื้อเพลิงหลัก คือ กาซธรรมชาติ ซึ่งมีมากถึง 70% ทําใหมีความเสี่ยงดานการผลิตไฟฟาของ ประเทศอยูในอัตราที่สูงมาก ดังเชนวิกฤติพลังงานไฟฟาในเดือนเมษายน 2556 ซึ่งจะตองรวมมือกันแกปญหาดวยการลดความเสี่ยงดังกลาวลง และเตรียมรับ สถานการณที่จะเกิดขึ้นอีกในอนาคต
จ
ากประวัติทางดานพลังงานของ โลก เริ่มแรกมีการใชไมเปนเชื้อ เพลิง ตอมาไดมีการนําถานหินมาใชรวม กับพลังไอนํ้า หลังจากนั้นก็เปนยุคของ นํ้ามันและกาซธรรมชาติรวมทั้งพลังงาน จากแหลงตางๆ นํ้ามัน ถานหิน กาซปโตรเลียม เหลว หรือกาซธรรมชาติ เปนพลังงานที่ ใชแลวหมดไป ซึ่งปจจุบันก็กําลังจะหมด ไป ยิ่งทําใหราคาพลังงานสูงขึ้นอยางตอ เนื่อง พลังงานที่สะดวกตอการใชมาก ที่สุดในยุคปจจุบัน คือ พลังงานไฟฟา ซึ่งไดมากจากแหลงกําเนิดพลังงานหลัก และแหลงกําเนิดพลังงานทดแทน หาก ขาดแคลนพลังงานไฟฟาหรือพลังงาน ไฟฟาเกิดผิดปกติขึ้น ยอมกระทบตอการ www.me.co.th
ประกอบกิจการตางๆ รวมถึงการดําเนิน ชีวิตของคนในสังคม
การผลิตไฟฟาใน ประเทศไทย ประเทศไทยก็เชนเดียวกับประเทศอื่ น ๆ ที่ มี ก ารนํ า ถ า นหิ น มาใช ใ น การผลิ ต ไฟฟ า แต โ ชคไม ดี ที่ เ ราเริ่ ม ตนจากการนําถานหินจากแมเมาะ ซึ่ง เป น ถ า นหิ น เกรดตํ่ า มาใช ก อ น ทํ า ให เกิดมลภาวะมากจนเกิดภาพลักษณใน ทางลบกับถานหิน ทําใหการใชพลังงาน จากถานหินกระทบตอความรูสึกของคน ทั่วไปเกี่ยวกับมลภาวะแมวาปจจุบันจะ มี เทคโนโลยี ถา นหิ นสะอาดแลว ก็ ตาม
การนํานํ้ามันมาผลิตไฟฟาก็ทําใหตนทุน ไฟฟ า มี ร าคาสู ง เกิ น ไป ส ว นการที่ จ ะ ใช พ ลั ง งานนิ ว เคลี ย ร ก็ ยั ง อี ก ยาวไกล เนื่ อ งจากยั ง มี ก ารกั ง วลกั บ เรื่ อ งความ ปลอดภัยอยู แมวา ปจจุบนั จะมีเทคโนโลยี ด า นนิ ว เคลี ย ร ที่ ทั น สมั ย และปลอดภั ย แลว แตเหตุการณที่โรงไฟฟานิวเคลียร ประสบภัยพิบตั จิ ากแผนดินไหวและคลืน่ สึนามิที่ประเทศญี่ปุน ทําใหแนวคิดดาน โรงไฟฟานิวเคลียรในประเทศไทยยาว ไกลออกไปอีก จากสาเหตุ ดั ง กล า ว ทํ า ให ประเทศไทยไมมีทางเลือกอื่น จึงตองใช กาซธรรมชาติเปนเชื้อเพลิงในการผลิต ไฟฟาในสัดสวนที่สูงมาก ซึ่งเมื่อเปรียบ เที ย บกั บ การใช เ ชื้ อ เพลิ ง หลากหลาย
349, เมษายน 2556 107
เยีกองบรรณาธิ ่ยมชม สถาบันวิจัยกวิาร ทยาศาสตรและเทคโนโลยีฯ
เยี่ยมชม สถาบันวิจัยวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีฯ
เยี่ยมชม สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร และเทคโนโลยีแหงประเทศไทย หนวยงานที่สงเสริมและสนับสนุนงานวิจัยทางดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีของ ประเทศ เพื่อเสริมสรางความเขมแข็งในการผลิตผลงานวิจัยและพัฒนา รวมทั้ง การพัฒนาประสิทธิภาพของบุคลากรดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีอยางตอเนื่อง
วิ
ทยาศาสตร แ ละเทคโนโลยี มี ความจําเปนและสําคัญตอการ ดํารงชีวิตของมนุษย แมวาการ พัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีจะสง ผลใหความเปนอยูส ะดวกสบายและอายุ ยืนนานขึ้น แตหากนําวิทยาศาสตรและ เทคโนโลยีมาใชโดยไมไดระมัดระวัง ยอม เกิดผลเสียตอสภาพแวดลอมและสมดุล ทางธรรมชาติอยางมาก ดังนั้นในชีวิตประจําวันของมนุษย ทุกคน จะตองเกี่ยวของกับวิทยาศาสตร และเทคโนโลยีอยูต ลอดเวลา เกีย่ วของ กับวิวฒ ั นาการทางดานความรู ทําใหมกี าร เปลีย่ นแปลงหลายๆ ดาน จึงมีความจําเปน อยางยิง่ ทีจ่ ะทําใหบคุ คลในสังคม รูจ กั วิธี
112
การคิดอยางมีเหตุผล มีวิธีการแกปญหา ตางๆ ที่มีระบบ อันจะสงผลใหเกิดการ พัฒนาดานสติปญญา ซึ่งวิธีการคิดนั้น เปนวิธเี ดียวกันกับทีใ่ ชอยูใ นกระบวนการ แสวงหาความรูทางวิทยาศาสตร การใหความรูหรือการศึกษาทาง วิทยาศาสตร จึงเปนการเตรียมคนเพื่อ แกปญหาตางๆ ในสังคมที่เปลี่ยนแปลง อย า งรวดเร็ ว และมากขึ้ น เรื่ อ ยๆ อี ก ทั้ ง วิ ท ยาศาสตร ก็ เ ข า มาเกี่ ย วข อ งกั บ สังคมอยางตอเนื่องมากยิ่งขึ้น ดังนั้น วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี จึงเปนกลไก สําคัญของการพัฒนาประเทศในยุคทีก่ าร แขงขันระดับสากลเปนไปอยางเขมขน และรุนแรงเชนปจจุบัน
349, เมษายน 2556
การวิจัยและพัฒนาจึงเปนตัวขับ เคลื่อนการกาวไปขางหนาของประเทศ ทั้ ง ในด า นอุ ต สาหกรรม เกษตรกรรม พาณิชยกรรม และอื่นๆ โดยรวมถึงการ ถายทอดเทคโนโลยีอยางตอเนือ่ ง จึงเกิด เปนนวัตกรรมและเทคโนโลยีที่สามารถ นําไปใชประโยชนในภาคการผลิตของ ประเทศทัง้ ระดับอุตสาหกรรมและชุมชน ไดอยางแทจริง วารสารเทคนิคฉบับนี้ มีความยินดี พาทานผูอ า นไปเยีย่ มชมหนวยงานเฉพาะ ทีส่ ง เสริมและสนับสนุนการวิจยั และพัฒนา ดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีอยางตอ เนือ่ ง นัน่ คือ สถาบันวิจยั วิทยาศาสตรและ เทคโนโลยีแหงประเทศไทย (วว.)
บทความ _________ Classic 20 ป กอน
บทความเดนวารสารเทคนิค ฉบับที่ 87, เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2535
วิเคราะหและแกไขปญหา ของเมคคานิคอลซีล ปญหาใหญปญหาหนึ่งในกระบวนการผลิต ที่มีปมก็คือเกิดการรั่วไหลที่เมคคานิคอลซีล ผูเขียน : กิติศักดิ์ สังขแกว วิศวกรโครงการ บริษัท คอนเกต-ปาลมโอลีฟ (ประเทศไทย) จํากัด 349, เมษายน 2556 121
เรื่องจากปก
บริษัท เมทัลเวิรคนิวแมติค (ไทยแลนด)
Syntesi
ชุดปรับปรุงคุณภาพลมรุนใหม ทนแรงดันลมสูงสุด 15 บาร ขนาดเกลียว 1/8” ถึง 1” ปริมาณลม 1,300-5,200 ลิตร/นาที ตัวปรับแรงดันมาตรฐานมีตัวล็อก ปองกันการปรับแรงดัน และตัวกรองลมมีตัวแยกลมในตัว
S
yntesi® เปนชุดปรับปรุงคุณภาพ ลม (Service Unit) รุ น ใหม ที่ เมทัลเวิรคฯ ไดใชประสบการณจากการ
รูปที่ 1 Syntesi Size 1
www.me.co.th
ผลิ ต อุ ป กรณ นิ ว แมติ ก มายาวนานกว า 40 ป โดยได ศึ ก ษาและคิ ด ค น การ ออกแบบชุ ด ปรั บ ปรุ ง คุ ณ ภาพล ม ที่ มี
รูปที่ 2 Syntesi Size 2
รูปที่ 3 กุญแจล็อก
ประสิ ท ธิ ภ าพดี ที่ สุ ด ในขณะที่ ข นาด และนํ้าหนักลดลง
รูปที่ 4 ขอตอเพิ่มตัวแยกลม (Air take off)
349, เมษายน 2556 129
POT-TECH DS 130 M ˵¥n¯ ˵¤É
˸®¿½·À¸°¾§ ¿¦ º®§À°Å ¤¾Ó´Ï¨ • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n ¥³ Æ n §¶ ¥ ´ · • ¬´£´¥ µ¯º ¢»£¶Æ n ³Ë à m °& °& • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 9ROW
ARTIC ˵¤É
¨°½¡Á¶ °°® ¾Ô¦Ë¯ÂÓ¯® ¿ ºÁ¢¿²Â°Æ¨·´¯ ·½¡´ Î Í ° ·° ¿ Ë °ÄºÓ ©²Á¢ ¿ ·¿°·¾ Ë °¿½¸ HDPE ¤¦Ì° °½Ì¤ ̲½¨{º ¾¦ ¿°©Å ° º¦Î¦°½¯½¯¿´
ARTIC 130 M • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 9ROW £·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶  ´²¥º m '6
ARTIC 180 T • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • £¯Â ¯¥q ´ + 3 Æ¡¡i´ 9ROW £·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶  ´²¥º m '6
• £·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶Å ³© $872 21 2))
• £· º i¯ ³ ² ¥³ $17, 6&$/( ¥n¯£ ³ ³ ˵¬µ¥¯
(Ë «¿½°Å ¦ POT-TECH DS 160 T/160 Bar, 140°C, 13 Lts/min, 5.4 H.P./2800 RPM., 380 V.)
PRESS TEC ˵¤É
˸®¿½·À¸°¾§ ¿¦ºÅ¢·¿¸ °°®¸¦¾ • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 9ROW
£·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶  ´²¥º m '6
Optional Accessory Cod. KTRI 39114
ZAPHIR-DST ˵¥n¯ ËµÂ¤É PV5 DS 250T ˵¤É
˸®¿½·À¸°¾§ ¿¦ºÅ¢·¿¸ °°®¸¦¾ ˸®¿½·À¸°¾§ ¿¦ºÅ¢·¿¸ °°®¸¦¾ • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • ¬´£´¥ ¥³ ¯º ¢»£¶Æ n °& °& • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 9ROW 9ROW • £·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶Å ³© $872 21 2)) • ¬´¤ · ˵¤´© £ ¥ £·§n¯£º Â É ¬´¤ · • ³© %RLOHU  | ¬Â §¬ ³Ë ¤´© £ ¥ • £·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶Å ³© $872 21 2))
• £· º i¯ ³ ² ¥³ $17, 6&$/(
¥n¯£ ³ ³ ˵¬µ¥¯
Optional Accessory Cod. KTRI 39118
¥ºm ¶Âª« U %D¥ ³ ² ³
• ¶ ³Ë z £ ˵ n©¤¥² $17, 9,%5$7,21 &283/,1*
m¯ ³ ¬¶ Š§¹¯ ¹Ë¯Â ¥¹Ê¯ · ˵å ³ ¬» º ¥³Ë Ä ¥ ¶ m¯Â¥´  ¹Ê¯ £ ´¥¬´ ¶ ¥²¬¶ ¶¢´ ¯³ ¤¯ ¤·Ê¤£ ¯  ¥¹Ê¯ ç² ¥¶ ´¥ §³ ´¥ ´¤ ´ Â¥´ ¤¶ ·¥³ m¯£Â ¥¹Ê¯ ´ ¯¶ ´§· º ¶ ¥n¯£ ¥¶ ´¥¯º ¥ q³© m¯ ¶Âª«  m ³© m ¥´¤ ³©§n´ m¯ ³©§n´ ³ ³©Ã ¥ ³ ³© » Ä § ³©£º  ¶Ê£Ã¥ ³ ¶Âª« ³© ¯ ¯º ¥ q©³  ¶£Ê  ¶£ ¶Âª«¬´£´¥ Å n ³  ¥¹¯Ê º ¤· Ê ¯n
ARTIC MAX 360T ˵¤É
˸®¿½·À¸°¾§ ¿¦¸¦¾ ®¿ ¸°Äº ¾¡¢½ °¾¦ • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU Å n 5RWDWLQJ 1R]]OH  ·¤  m´ %DU
• ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 9ROW • ¶ ³Ë z £ ˵ n©¤¥² )/(;,%/( -2,17
(Ë «¿½°Å ¦ 220 Bar, 21.6 Lt/M, 10 H.P./1400 RPM ®Â°½§§Ë¨v¡-¨v¡ º¾¢Í¦®¾¢ÁΦ¢¾´ AUTO ON/OFF)
¯¶ ´£¥² ¬º ¶¬´¥©¶ ¶ ³¤ à © ¬´£Â¬ Å Â ´Æ ¥º  ± 62, ,17+$0$5$ 687+,6$1 :,1,7&+$, 5G 3+$<$7+$, %$1*.2. 7+$,/$1' ¬´ ´´ Å m Ä ¥´ ¬¥² º¥·  ·¤ Å£m ¥²¤¯ § º¥·