Technic Magazine issue 349

เครื่องอบผาฮีตปม ปรเมธ ประเสริฐยิ่ง วก. 485

เครื่องอบผาฮีตปม ฮีตปมสามารถชวยใหการใชพลังงานความรอนสําหรับการอบผามีประสิทธิภาพ จึงทําใหประหยัดการใชพลังงาน ลดตนทุนในการอบผา และลดการเกิดกาซคารบอนไดออกไซดอีกดวย

ป

ระชากรในเมืองใหญมคี วามหนา แนนมาก ในขณะทีม่ พี นื้ ทีจ่ ํากัด ทําให ราคาที่ ดินจึ งสู งมาก ไม สามารถสรางแบบบานเดี่ยวเหมือนใน สมัยกอนได ทีพ่ กั อาศัยของคนในเมืองจึง จําเปนตองขึ้นในทางสูงซึ่งเปนอาคารสูง การตากผาใหแหงโดยอาศัยแสงอาทิตย จึงทําไดยากและไมสวยงาม รานซักรีดก็ ไมสามารถหาพื้นที่ตากผาไดพอ เครื่องอบผาจึงมีความจําเปนมากยิ่งขึ้น เครื่ อ งอบผ า มี ตั้ ง แต ข นาดเล็ ก สํ า หรั บ บ า นพั ก อาศั ย จนถึ ง ขนาดใหญ สําหรับธุรกิจซักรีด ปจจุบันเครื่องอบผา เหลานี้ใชไฟฟาและกาซหุงตมซึ่งมีราคา สูงขึ้น ทําใหตนทุนการอบผาสูงขึ้นซึ่ง กระทบตอธุรกิจโดยตรง และพลังงาน ทั้ ง สองยั ง ได ม าจากการเผาไหม เ ชื้ อ เพลิงธรรมชาติ ซึ่งธรรมชาติไมสามารถ สรางทดแทนไดทันจึงมีแตหมดไป และ การใช เ ชื้ อ เพลิ ง ธรรมชาติ ก็ ทํ า ให เ กิ ด กาซคารบอนไดออกไซดซงึ่ เปนกาซเรือน กระจก ทําใหเกิดปญหาโลกรอนและการ เปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ ฮีตปมจะชวยใหการใชพลังงาน ความรอนสําหรับการอบผามีประสิทธิภาพ จึงทําใหประหยัดการใชพ ลั ง งาน ลด ตนทุนในการอบผา และลดการเกิดกาซ

58

349, เมษายน 2556

คารบอนไดออกไซดอีกดวย บทความนี้ จะอธิบายขอดีและขอเสียในการใชฮตี ปม สําหรับการอบผาซึง่ จะเปนประโยชนกบั ผู สนใจเปนอยางยิ่ง

ประเภทของผา ผานั้นทอขึ้นจากเสนใย ซึ่งมีทั้ง เสนใยธรรมชาติและเสนใยสังเคราะห ตารางที่ 1 แสดงการดูแลรักษา การซัก การอบ การรีด และขอควรระวังของผา ประเภทตางๆ จะเห็นไดวา ผาฝายและผา

ลินินเทานั้นที่ใชนํ้ารอนในการซักและอบ แหงดวยอุณหภูมิสูงได และเปนผาที่ใช มากที่สุด สวนผาประเภทอื่นๆ มีขอควร ระวังมาก ผาบางชนิดตองตากในที่รม การอบผาทีใ่ ชอณ ุ หภูมสิ งู จะทําลายเสนใย ทําใหผา เสียหาย เครือ่ งอบผาทีม่ อี ณ ุ หภูมิ ตํ่ากวา เชน ฮีตปมจึงมีขอไดเปรียบ ผ า ที่ เ ป น ใยสั ง เคราะห ที่ ไ วต อ อุณหภูมิ ผูเปนเจาของจึงควรที่จะซัก เองเพื่อหลีกเลี่ยงความเสียหายของเนื้อ ผารวมทั้งการติดเชื้อจากการสงซักรวม กับผูอื่น

หลักการอบผา

รูปที่ 1 เคร!องซักผาและอบผากลาย เปนสวนหนึ่งของเฟอรนิเจอร (ที่มา Amoroso Design, www.houzz.com)

นํ้ า จะมี พ ลั ง งานจลน ใ นโมเลกุ ล กระจายตามรูปที่ 2 โมเลกุลทีม่ พี ลังงานจลน สู ง ทางด า นขวาจะสามารถเอาชนะ แรงดึงดูดระหวางโมเลกุล (ซึ่งทําใหรวม ตัวกันเปนนํา้ ) และหลุดออกมากลายเปน ไอ พลังงานในของเหลวจะหายไปทําให พลังงานลดลง อุณหภูมิลดลงและการก ระจายของระดับพลังงานเปลีย่ นจากเสน สีแดงเปนเสนสีนํ้าเงิน เมื่ อ นํ า ผ า เป ย กมาวางบนแผ น โลหะ เป า อากาศในห อ งที่ มี อุ ณ หภู มิ 20 °C ความชื้นสัมพัทธ 46% กระทบ ผา อากาศจะคายความรอนใหผา ทําให www.me.co.th

ฮีตไปป รศ.ดร.มนตรี พิรุณเกษตร

ภาควิชาวิศวกรรมเครองกล คณะวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร

ฮีตไปป (2) (จบ)

ขีดความสามารถสงผานความรอนสูงสุดและอัตราการไหลของนํ้าในฮีตไปป, รัศมีโพรงยังผลและความสามารถซึมผานไดของวัสดุพรุนที่ทําจากอะลูมิเนียม ในฮีตไปปที่ใชแอมโมเนีย, ฮีตไปปกับงานปรับอากาศ

ขี

ดจํากัดในการทํางานของฮีตไปปพิจารณาตามความ สามารถของของไหลในการระเหยตัวขณะรับความรอน จากแหลงความรอนอุณหภูมสิ งู และควบแนนขณะคาย ความรอนสูแ หลงความรอนอุณหภูมติ าํ่ พรอมกับไหลเวียนไปมา ไดระหวางสวนระเหยและสวนควบแนนนั้น การสงผานความรอนของฮีตไปประหวางสวนระเหยและ สวนควบแนนจะใหอัตราการถายโอนความรอนแตกตางกัน ในที่นี้เนนศึกษาอัตราถายโอนความรอนสูงสุดภายใตขีดจํากัด แคพิลลารี โดยการคํานวณจากกรณีศึกษาในแตละอยางดัง ตอไปนี้

ขีดความสามารถสงผานความรอนสูงสุด และอัตราการไหลของนํ้าในฮีตไปป ในการคํานวณหาขีดความสามารถสงผานความรอนสูงสุด และอัตราการไหลของนํ้าในฮีตไปป ไดกําหนดการทํางานของ ฮีตไปปไวดังนี้ ขอกําหนด 1. ฮีตไปปมีของไหลทํางานเปนนํ้า และทํางานที่อุณหภูมิ 100 °C และความดันบรรยากาศ 2. ฮีตไปปมีความยาว Leff = 40 cm และเสนผาน ศูนยกลางภายใน D = 1 cm และเอียงทํามุม φ = 30 องศา กับแนวระดับ โดยสวนระเหยอยูสูงกวาสวนควบแนน 3. วั ส ดุ พ รุ น บนผิ ว ท อ ด า นในเป น แบบตะแกรงลวด เบอร 250- mesh wire screen มีทั้งหมด 4 ชั้นทําจาก phosphorous-bronze และใชลวดขนาดเสนผานศูนยกลาง 0.045 mm www.me.co.th

การคํานวณ • พื้นที่หนาตัดของวัสดุพรุน Aw = πD(nΔx) = π(0.01) (4 × 0.0045 × 10–2) = 5.655 × 10–6 m2 • ความตึงผิว σl, จากตารางที่ 2 (ในตอนที่ 1) นํ้าที่ 373.15 K ความตึงผิว, σl = 58.9 × 10–3 N/m ตารางที่ 3 (ในตอนที่ 1) สําหรับ 250- mesh wire screen ทําจาก phosphorous-bronze • รัศมีของโพรง rp = 0.0021 × 10–2 m • ความสามารถซึมผานไดของวัสดุพรุน Kw = 0.296 × 10–10 m2 ¥ ¥z ¨· ¤ §° £wÕ¥w ¥ Ö ° z{¼¥¯ ¥£ u zt¥ £¯ u z ¸¼¥ §· ¤ ¨· ¥ .UHLWK

« ¬ § ρl μl × 106 « ¬ § hfg (°C)

(kg/m3)

(N.s/m2)

(°C)

(kJ/kg)

75

974.9

376.6

60

2,355

100

958.4

277.5

70

2,333

120

943.5

235.4

80

2,308

140

926.3

201

90

2,283

160

907.6

171.6

100

2,257

180

886.6

152

120

2,202

200

862.8

139.3

140

2,144

ตารางที่ 6 นํ้าที่ 100 °C พบวา ρl = 958.4 kg/m3, μl = 277.5 × 10–6 N.s/m2, hfg = 2257 × 103 J/kg • อัตราการไหลสูงสุดของของเหลวในฮีตไปป P PD[ = § VO · UO. Z $ Z ¨ U UO J/ HII VLQ I ¸ P / © S ¹ O HII

349, เมษายน 2556 65

การประหยัดพลังงานในเรือประมง ยอดชาย เตียเปน วิศวกรรมตอเรือและเคร องกลเรือ วิทยาลัยพาณิชยนาวีนานาชาติ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร วิทยาเขตศรีราชา

เทคนิคการประหยัดพลังงาน ในเรือประมง ปญหาหลักของการใชพลังงานอยางไมมีประสิทธิภาพในเรือขึ้นอยูกับ คนประจําเรือ ใบจักรเรือ และเคร องยนต

ร

าคานํ้ามันเชื้อเพลิงสูงขึ้นอยางตอเนื่อง สงผลกระทบตอ ชาวเรือประมงอยางหลีกเลี่ยงไมได รัฐบาลพยายามเขา มาชวยเหลือโดยการปรับลดภาษีนาํ้ มันลง และควบคุมราคาขาย ปลีกนํา้ มันดีเซลไมใหเกินราคาลิตรละ 30 บาท แตในอนาคตอัน ใกลนกี้ ารชดเชยราคานํา้ มันเชือ้ เพลิงอาจจะตองปลอยใหเปนไป ตามกลไกของตลาด ซึ่งจะสงผลตอราคาอาหารทะเลสูงตามไป ดวย การประหยัดพลังงานในเรือจึงเปนสิ่งจําเปนสําหรับชาว ประมงเพื่อลดคาใชจายที่สูงขึ้น พลังงานที่ใชในเรือประมงแบงประเภทการใชงานได 3 สวนหลักๆ คือ พลังงานสําหรับระบบขับเคลื่อน 76% พลังงาน สําหรับระบบเครื่องมือกวาน 14% และพลังงานสําหรับระบบ ไฟฟาในเรือ 10% ปญหาหลักของการใชพลังงานอยางไมมี ประสิทธิภาพขึ้นอยูกับ คนประจําเรือ (การปฎิบัติงานที่ไม เหมาะสม) ใบจักรเรือ (การเลือกขนาดและพิตชที่ไมเหมาะสม) และเครือ่ งยนต (การจับคูร ะหวาง เครือ่ งยนต เกียร และใบจักร ไมเหมาะสม หรือการเลือกเครือ่ งยนตทไี่ มเหมาะกับการใชงาน) แนวทางการประหยัดพลังงานในเรือประมงจึงสามารถ ใชวิธีการเพิ่มประสิทธิภาพการใชพลังงาน การบํารุงรักษา และ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมคนประจําเรือ โดยไมจําเปนตอง เปลี่ยนแปลงเรือใหมหมดทั้งลํา หรือติดตั้งอุปกรณใหมราคา แพงๆ เทคนิคการประหยัดพลังงานในเรือประมงที่นําเสนอใน บทความนี้ สามารถนําไปประยุกตใชกับเรือประมงได ทั้งนี้จะ www.me.co.th

ขึน้ อยูก บั ความเหมาะสมของเรือแตละลํา ซึง่ ควรมีการตรวจเช็ค หรือปรึกษากับวิศวกรตอเรือกอนที่จะนําไปใชงานจริง

การลดแรงตานทานเรือ

กํ า ลั ง ที่ ใ ช ใ นการขั บ เคลื่ อ นเรื อ ให เ คลื่ อ นที่ ช นะแรง ตานทานเรือเปนไปตามสมการ P = Rv … (1) เม อ P = กําลังที่ใชขับเรือ (Watts) v = ความเร็วเรือ (m/s) R = แรงตานทานเรือ (N) แรงตานทานเรือ มีองคประกอบหลักๆ อยู 3 สวน คือ 1. แรงตานจากผิวเรือ (Skin friction resistance) คือ แรงที่เกิดจากความหนืดของนํ้าในสวนของแรงเฉือน ขณะที่ เรือเคลื่อนที่จะมีอนุภาคนํ้ายึดเกาะติดกับผิวเรือเคลื่อนตัวตาม ไปกับลําตัวเรือ 2. แรงตานจากความดัน (Viscous pressure resistance) คือ แรงที่เกิดจากอิทธิพลความหนืดของนํ้าในสวนของแรงดัน ตัง้ ฉากกระจายบนผิวเรือในขณะทีเ่ รือเคลือ่ นที่ สงผลตออนุภาค ของนํา้ รอบๆ ตัวเรือเกิดความเร็วยอย บางจุดมีความเร็วตํา่ และ บางจุดมีความเร็วสูง กอใหเกิดแรงตานทานจากความดันขึ้น 3. แรงตานทานเชิงคลื่น (Wave making resistance) คือ แรงที่เกิดขณะเรือแลนตัดผิวนํ้าอิสระ (Free surface) กอ

349, เมษายน 2556 71

ระบบบําบัดนํ้าเสียแบบตะกอนเรง ดร.เกรียงศักดิ์ อุดมสินโรจน สาขาวิชาวิศวกรรมสิ่งแวดลอม มหาวิทยาลัยรังสิต

ตารางชวยควบคุม ระบบบําบัดนํ้าเสีย แบบตะกอนเรง ขอมูลสําหรับการปฏิบัติงานระบบบําบัดนํ้าเสียแบบตะกอนเรง โดยเสนอในรูปของตารางขอมูลที่สามารถนําไปใชไดทันที ทําใหงายตอการควบคุมระบบบําบัดนํ้าเสีย

ใ

นการควบคุมระบบบําบัดนํ้าเสียแบบตะกอนเรงมีความ สําคัญมาก และผูควบคุมระบบควรมีความรูในดานนี้ ไม เพียงแคเปดปดเครือ่ งจักรกลในระบบบําบัด แตตอ งทราบ และสามารถควบคุมการทํางานของระบบตะกอนเรงไดอยางถูก ตอง ในการควบคุมระบบบําบัดนํา้ เสียจะมีการคํานวณอยูห ลาย คา แตละคาที่หามาไดตองมาจากการวิเคราะหตัวอยางนํ้าใน ระบบและนําคาจากหองปฏิบัติการมาคํานวณหาดวยสมการ ตางๆ แตเนื่องจากมีหลายทานอาจไมสะดวกที่จะใชสมการ

คํานวณหา เพื่อนําไปใชในการควบคุมระบบ และยุงยากในการ คํานวณหา ซึง่ อาจเกิดการผิดพลาดขึน้ ไดในระหวางการคํานวณ ดังนัน้ ในบทความนีจ้ ะใหขอ มูลทีเ่ ปนประโยชนตอ ผูป ฏิบตั ิ งานดานควบคุมระบบบําบัดนํ้าเสียแบบตะกอนเรง โดยขอมูล เหลานีจ้ ะเปนขอมูลในรูปของตาราง เพือ่ สามารถนําไปใชไดทนั ที ไมตองการคํานวณ ทําใหการควบคุมระบบกลายเปนเรื่องที่งาย สําหรับผูค วบคุมระบบบําบัดนํา้ เสีย และเปนตัวอยางใหผคู วบคุม หรือผูสนใจในวิชาชีพนี้นําวิธีการนี้ไปพัฒนาตารางตางๆ ขึ้นมา เพื่อชวยในการควบคุมระบบบําบัดนํ้าเสียอื่นๆ ตอไป

!"#

4

$

9 0/966 ;5 45 !& '()*+& ,"# & -

4: % #!& '()

รูปที่ 1 กระบวนการบําบัดนํ้าเสียแบบตะกอนเรง www.me.co.th

349, เมษายน 2556 77

การปฏิบัติการบํารุงรักษาที่ดี / GMaP อ.บรรณวิท มณีเนตร

ที่ปรึกษา บริษัท ทีพีเอ็มไทย เทรนนิ้ง แอนด คอนเซาทติ้งจํากัด

การตีความขอกําหนด ของการปฏิบัติการบํารุงรักษาที่ดี ทําความเขาใจเนื้อหาในขอกําหนดของ GMaP แตละขอ เพอใหสามารถบริหารจัดการงานบํารุงรักษา และตรวจประเมิน ระบบการบํารุงรักษา ไดตรงตามแนวทางของ GMaP

ก

ารปฏิบัติการบํารุงรักษาที่ดี หรือ Good Maintenance Practice (GMaP) เปนแนวทางในการบริหารจัดการงาน บํารุงรักษา และการตรวจประเมินระบบการบํารุงรักษา โดยมี ขอกําหนด 6 คือ 1. ขอบเขต 2. ระบบการปฏิบัติการบํารุงรักษาที่ดี 3. ความรับผิดชอบของฝายบริหารงานบํารุงรักษา 4. การจัดการทรัพยากร 5. การดําเนินการบํารุงรักษา 6. การวิเคราะหขอมูล ในบทความนี้ จะไดการตีความและอธิบายความหมายตาม เนื้อหาของขอกําหนดแตละขอ

1 ขอบเขต 1.1 บททั่วไป ขอกําหนดฉบับนี้เปนขอกําหนดเฉพาะสําหรับระบบการ จัดการ การบํารุงรักษาที่ดีขององคกรที่ (a) ต อ งการที่ จ ะแสดงให เ ห็ น ถึ ง ความสามารถของ ระบบการบํารุงรักษาในองคกร ในอันที่จะทําใหองคกรบรรลุเปา หมายตามที่ตองการ (b) มีเปาหมายที่จะเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการ การ บํารุงรักษาใหมีประสิทธิผล รวมถึงกระบวนการสําหรับการ ปรับปรุงระบบการบํารุงรักษาอยางตอเนื่อง และสอดคลอง กับเปาหมายขององคกร 1.2 การนําไปใชงาน ขอกําหนดทั้งหมดในฉบับนี้ถูกกําหนดขึ้นและมุงหวังให สามารถใชไดกับทุกองคกร โดยไมคํานึงถึงชนิด ขนาดและ ผลิตภัณฑขององคกร www.me.co.th

การตีความขอกําหนด ในขอกําหนดนี้ เปนการกําหนดขอบเขตของขอกําหนด โดยขอกําหนดนี้ระบุวา ขอ 1 .1 บททั่วไป ขอ (a) เพือ่ ใหเกิดการบํารุงรักษาทีด่ ใี นองคกร โดยมีแนว ความคิดหลักวา การบํารุงรักษาเปนสวนหนึ่งของงานในองคกร ที่ตองตอบสนองตอวัตถุประสงคขององคกร การบํารุงรักษา จึงไมใชงานที่แยกออกมาจากงานอื่นๆ แตเปนงานสนับสนุนให องคกรประสบความสําเร็จ ขอ (b) การทําตามขอกําหนดนี้ ตองการที่จะใหระบบการ บํารุงรักษามีประสิทธิผลมากขึ้น โดยเนนที่การบริหารจัดการ ทรัพยากรที่คุมคา และตองสอดคลองกับเปาหมายขององคกร ทั้งนี้เพื่อใหเกิดประโยชนสูงสุดกับองคกร ขอ 1.2 การนําไปใชงาน ข อ กํ า หนดนี้ เ ป น ข อ กํ า หนดที่ ส ามารถนํ า มาใช ไ ด ใ น ทุกองคกรที่มีงานบํารุงรักษา โดยที่สามารถใชไดทั้งในองคกร ใหญและองคกรเล็ก โดยไมจํากัดวาจะเปนองคกรผลิตหรือ องคกรบริการ หากเพียงวาในองคกรนัน้ ๆ มีหนวยงานบํารุงรักษา ก็สามารถนําขอกําหนด GMaP นี้มาใชได 2 ระบบการจัดการการบํารุงรักษาที่ดี 2.1 ขอกําหนดทั่วไป ฝายบํารุงรักษาตองสราง, จัดทําเอกสาร, นําไปปฏิบตั แิ ละ รักษาไวซึ่งระบบการจัดการ การบํารุงรักษา และมีการปรับปรุง การบํารุงรักษาใหมีประสิทธิผลอยางตอเนื่อง ตามขอกําหนดนี้ ฝายบํารุงรักษาตอง (a) กําหนดกระบวนการที่จําเปนสําหรับระบบการบํารุง รักษา

349, เมษายน 2556 87

ยกเครื่องเรื่องงานบํารุงรักษา (2) วิศวกรรมบํารุงรักษา วัฒนา เชียงกูล Asset Performance Management wattana@productivityware.com

Maintenance Engineering บทบาทและวิธีการสรางบุคลากรเพ"อทํางานวิศวกรรมบํารุงรักษา ที่สามารถนําเอา ฐานความรูทางวิทยาศาสตรและสาขาอ"นๆ มาใชปรับปรุงงานบํารุงรักษา โดยใช เทคโนโลยีเคร"องมือทั้ง การวิเคราะห การบริหารจัดการ การงบประมาณ และ คุณคาตางๆ เพ"อใหเคร"องจักรมีสัมฤทธิผลในการทํางาน

ง

านวิศวกรรมบํารุงรักษาเปนสวน หนึง่ ของความสําเร็จในการบริหาร จัดการงานบํารุงรักษา แบงออกไดเปน 2 สวน คือ งานทางดานความคิด (Thinking) หรืองานทางดานยุทธศาสตร (Maintenance Strategies) และงานทางดาน ลงมือทํา (Doing หรือ Executing) ในต า งประเทศหลายแห ง มี ก าร จัดทําหลักสูตรเปนภาควิชา “วิศวกรรมบํารุงรักษา” หรือ “Maintenance Engineering” อยางเปนเรื่องเปนราว ผลิต บุคลากรออกมาทํางานดานนี้ ถือนามบัตร “Maintenance Engineering” เปนอาชีพ ได สวนในบานเราคนทีถ่ อื นามบัตรนีม้ ใี ห พบเห็นนอยมากๆ หรือแทบจะเรียกวา ไมมีเลยก็ได เรื่องการทํากลยุทธยังปฏิบัติกัน นอย เพราะไปเสียเวลาที่ยุงๆ อยูกับ การแกปญหา คือ เรายังสาละวนอยูกับ การ ”ซอมเมื่อเสีย” เปนสวนใหญ จะมี การจัดทําเปนระบบขึ้นมาบาง แตก็ยัง อยูในสถานะที่ตองปรับปรุงกันอยูมาก พอสมควร โดยขอเท็จจริงแลว หลายๆ ทาน ที่ทํางานบํารุงรักษามานาน ก็ไดทํางาน www.me.co.th

อาชีพ “วิศวกรรมบํารุงรักษา” ไปแลว ในหลายๆ โอกาสโดยไมรูตัว เพราะเมื่อ เครื่องเสียแบบที่เราไมไดตั้งตัวบอยๆ เขา จนไมไหวที่จะซอมแลว ก็ตองหาวิธี ดักทางไวกอน ดวยการตรวจสอบตาม กําหนด หรือไมก็เปลี่ยนนิสัยเครื่อง โดย การปรั บ ปรุ ง หรื อ ออกแบบชิ้ น ส ว นเจ า ปญหา หรือไมก็ออกแบบใหมแทบจะทั้ง เครื่องก็เคยทํา ฟงดูก็เหมือนกับวาอยาง นี้ก็ดีอยูแลว เราก็ทํากันอยูแลว จะไป สถาปนาอาชีพใหมขึ้นมาทําไม หากเรา ตองการพัฒนาสมรรถนะของหนวยงานฯ อยางตอเนื่อง ก็ถึงเวลาที่จะตองพัฒนา อาชีพที่ไมมีไมไดโดยเด็ดขาดนี้ใหเปน เรื่องเปนราวเสียที บทความนี้จะอธิบายบทบาทและ วิธกี ารสรางบุคลากรเพือ่ ทํางานวิศวกรรม บํารุงรักษา

วิศวกรรมบํารุงรักษา คืออะไร

“วิ ศ วกรรมบํ า รุ ง รั ก ษา” ภาษา อังกฤษ คือ “Maintenance Engineering” เปนคําที่เราสวนมากยังไมคุนเคย

หรือไมรูเลยวาคืออะไร Engineering หมายถึง การนํา ความรูทางวิทยาศาสตรมาเปนพื้นฐาน ปรั บ รวมกั บ วิ ช าการหลายๆ ด า น ซึ่ ง รวมถึง เศรษฐศาสตร การเงิน ความ ปลอดภัย สิ่งแวดลอม และอื่นๆ เพื่อทํา ภารกิจตางๆ ไมวา จะเปนการกอสราง, ทํา โครงการ, หรือออกแบบผลิตภัณฑตางๆ ใหไดเปาหมายอันพึงประสงค เมื่อคําวา “วิศวกรรม” มารวม กับ “บํารุงรักษา” จึงเรียกวา “วิศวกรรมบํารุงรักษา” ไมใช Engineering Maintenance อย า งที่ บ างท า นเรี ย ก ตัวอยางคือ เราไมเรียกวิศวกรรมไฟฟาวา Engineering Electrical แตใชคาํ วา Electrical Engineering ซึง่ Electrical เปนคําคุณ ศัพทขยายคําวา Engineering หมายความ วา เปนวิศวกรรมเกีย่ วกับไฟฟา ดังนั้น Maintenance Engineering จึงแปลไดวา เปนวิศวกรรมเกีย่ วกับงา นบํารุงรักษา หรือขยายความไดวา “เปน งานนําความรูที่มีฐานเปนวิทยาศาสตร และสาขาอื่นๆ มาใชปรับปรุงงานบํารุง รักษา โดยเลือกใชเทคโนโลยีเครือ่ งมือทัง้ ทางการวิเคราะห บริหารจัดการเงินทอง และ

349, เมษายน 2556 99

วิกฤติพลังงานไฟฟาไทย กองบรรณาธิการ

วิกฤติพลังงานไฟฟาไทย ประเทศไทยอาศัยการผลิตไฟฟาจากเชื้อเพลิงชนิดตางๆ แตที่ใชเปนเชื้อเพลิงหลัก คือ กาซธรรมชาติ ซึ่งมีมากถึง 70% ทําใหมีความเสี่ยงดานการผลิตไฟฟาของ ประเทศอยูในอัตราที่สูงมาก ดังเชนวิกฤติพลังงานไฟฟาในเดือนเมษายน 2556 ซึ่งจะตองรวมมือกันแกปญหาดวยการลดความเสี่ยงดังกลาวลง และเตรียมรับ สถานการณที่จะเกิดขึ้นอีกในอนาคต

จ

ากประวัติทางดานพลังงานของ โลก เริ่มแรกมีการใชไมเปนเชื้อ เพลิง ตอมาไดมีการนําถานหินมาใชรวม กับพลังไอนํ้า หลังจากนั้นก็เปนยุคของ นํ้ามันและกาซธรรมชาติรวมทั้งพลังงาน จากแหลงตางๆ นํ้ามัน ถานหิน กาซปโตรเลียม เหลว หรือกาซธรรมชาติ เปนพลังงานที่ ใชแลวหมดไป ซึ่งปจจุบันก็กําลังจะหมด ไป ยิ่งทําใหราคาพลังงานสูงขึ้นอยางตอ เนื่อง พลังงานที่สะดวกตอการใชมาก ที่สุดในยุคปจจุบัน คือ พลังงานไฟฟา ซึ่งไดมากจากแหลงกําเนิดพลังงานหลัก และแหลงกําเนิดพลังงานทดแทน หาก ขาดแคลนพลังงานไฟฟาหรือพลังงาน ไฟฟาเกิดผิดปกติขึ้น ยอมกระทบตอการ www.me.co.th

ประกอบกิจการตางๆ รวมถึงการดําเนิน ชีวิตของคนในสังคม

การผลิตไฟฟาใน ประเทศไทย ประเทศไทยก็เชนเดียวกับประเทศอื่ น ๆ ที่ มี ก ารนํ า ถ า นหิ น มาใช ใ น การผลิ ต ไฟฟ า แต โ ชคไม ดี ที่ เ ราเริ่ ม ตนจากการนําถานหินจากแมเมาะ ซึ่ง เป น ถ า นหิ น เกรดตํ่ า มาใช ก  อ น ทํ า ให เกิดมลภาวะมากจนเกิดภาพลักษณใน ทางลบกับถานหิน ทําใหการใชพลังงาน จากถานหินกระทบตอความรูสึกของคน ทั่วไปเกี่ยวกับมลภาวะแมวาปจจุบันจะ มี เทคโนโลยี ถา นหิ นสะอาดแลว ก็ ตาม

การนํานํ้ามันมาผลิตไฟฟาก็ทําใหตนทุน ไฟฟ า มี ร าคาสู ง เกิ น ไป ส ว นการที่ จ ะ ใช พ ลั ง งานนิ ว เคลี ย ร ก็ ยั ง อี ก ยาวไกล เนื่ อ งจากยั ง มี ก ารกั ง วลกั บ เรื่ อ งความ ปลอดภัยอยู แมวา ปจจุบนั จะมีเทคโนโลยี ด า นนิ ว เคลี ย ร ที่ ทั น สมั ย และปลอดภั ย แลว แตเหตุการณที่โรงไฟฟานิวเคลียร ประสบภัยพิบตั จิ ากแผนดินไหวและคลืน่ สึนามิที่ประเทศญี่ปุน ทําใหแนวคิดดาน โรงไฟฟานิวเคลียรในประเทศไทยยาว ไกลออกไปอีก จากสาเหตุ ดั ง กล า ว ทํ า ให ประเทศไทยไมมีทางเลือกอื่น จึงตองใช กาซธรรมชาติเปนเชื้อเพลิงในการผลิต ไฟฟาในสัดสวนที่สูงมาก ซึ่งเมื่อเปรียบ เที ย บกั บ การใช เ ชื้ อ เพลิ ง หลากหลาย

349, เมษายน 2556 107

เยีกองบรรณาธิ ่ยมชม สถาบันวิจัยกวิาร ทยาศาสตรและเทคโนโลยีฯ

เยี่ยมชม สถาบันวิจัยวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีฯ

เยี่ยมชม สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร และเทคโนโลยีแหงประเทศไทย หนวยงานที่สงเสริมและสนับสนุนงานวิจัยทางดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีของ ประเทศ เพื่อเสริมสรางความเขมแข็งในการผลิตผลงานวิจัยและพัฒนา รวมทั้ง การพัฒนาประสิทธิภาพของบุคลากรดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีอยางตอเนื่อง

วิ

ทยาศาสตร แ ละเทคโนโลยี มี ความจําเปนและสําคัญตอการ ดํารงชีวิตของมนุษย แมวาการ พัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีจะสง ผลใหความเปนอยูส ะดวกสบายและอายุ ยืนนานขึ้น แตหากนําวิทยาศาสตรและ เทคโนโลยีมาใชโดยไมไดระมัดระวัง ยอม เกิดผลเสียตอสภาพแวดลอมและสมดุล ทางธรรมชาติอยางมาก ดังนั้นในชีวิตประจําวันของมนุษย ทุกคน จะตองเกี่ยวของกับวิทยาศาสตร และเทคโนโลยีอยูต ลอดเวลา เกีย่ วของ กับวิวฒ ั นาการทางดานความรู ทําใหมกี าร เปลีย่ นแปลงหลายๆ ดาน จึงมีความจําเปน อยางยิง่ ทีจ่ ะทําใหบคุ คลในสังคม รูจ กั วิธี

112

การคิดอยางมีเหตุผล มีวิธีการแกปญหา ตางๆ ที่มีระบบ อันจะสงผลใหเกิดการ พัฒนาดานสติปญญา ซึ่งวิธีการคิดนั้น เปนวิธเี ดียวกันกับทีใ่ ชอยูใ นกระบวนการ แสวงหาความรูทางวิทยาศาสตร การใหความรูหรือการศึกษาทาง วิทยาศาสตร จึงเปนการเตรียมคนเพื่อ แกปญหาตางๆ ในสังคมที่เปลี่ยนแปลง อย า งรวดเร็ ว และมากขึ้ น เรื่ อ ยๆ อี ก ทั้ ง วิ ท ยาศาสตร ก็ เ ข า มาเกี่ ย วข อ งกั บ สังคมอยางตอเนื่องมากยิ่งขึ้น ดังนั้น วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี จึงเปนกลไก สําคัญของการพัฒนาประเทศในยุคทีก่ าร แขงขันระดับสากลเปนไปอยางเขมขน และรุนแรงเชนปจจุบัน

349, เมษายน 2556

การวิจัยและพัฒนาจึงเปนตัวขับ เคลื่อนการกาวไปขางหนาของประเทศ ทั้ ง ในด า นอุ ต สาหกรรม เกษตรกรรม พาณิชยกรรม และอื่นๆ โดยรวมถึงการ ถายทอดเทคโนโลยีอยางตอเนือ่ ง จึงเกิด เปนนวัตกรรมและเทคโนโลยีที่สามารถ นําไปใชประโยชนในภาคการผลิตของ ประเทศทัง้ ระดับอุตสาหกรรมและชุมชน ไดอยางแทจริง วารสารเทคนิคฉบับนี้ มีความยินดี พาทานผูอ า นไปเยีย่ มชมหนวยงานเฉพาะ ทีส่ ง เสริมและสนับสนุนการวิจยั และพัฒนา ดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีอยางตอ เนือ่ ง นัน่ คือ สถาบันวิจยั วิทยาศาสตรและ เทคโนโลยีแหงประเทศไทย (วว.)

บทความ _________ Classic 20 ป กอน

บทความเดนวารสารเทคนิค ฉบับที่ 87, เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2535

วิเคราะหและแกไขปญหา ของเมคคานิคอลซีล ปญหาใหญปญหาหนึ่งในกระบวนการผลิต ที่มีปมก็คือเกิดการรั่วไหลที่เมคคานิคอลซีล ผูเขียน : กิติศักดิ์ สังขแกว วิศวกรโครงการ บริษัท คอนเกต-ปาลมโอลีฟ (ประเทศไทย) จํากัด 349, เมษายน 2556 121

เรื่องจากปก

บริษัท เมทัลเวิรคนิวแมติค (ไทยแลนด)

Syntesi

ชุดปรับปรุงคุณภาพลมรุนใหม ทนแรงดันลมสูงสุด 15 บาร ขนาดเกลียว 1/8” ถึง 1” ปริมาณลม 1,300-5,200 ลิตร/นาที ตัวปรับแรงดันมาตรฐานมีตัวล็อก ปองกันการปรับแรงดัน และตัวกรองลมมีตัวแยกลมในตัว

S

yntesi® เปนชุดปรับปรุงคุณภาพ ลม (Service Unit) รุ  น ใหม ที่ เมทัลเวิรคฯ ไดใชประสบการณจากการ

รูปที่ 1 Syntesi Size 1

www.me.co.th

ผลิ ต อุ ป กรณ นิ ว แมติ ก มายาวนานกว า 40 ป โดยได ศึ ก ษาและคิ ด ค น การ ออกแบบชุ ด ปรั บ ปรุ ง คุ ณ ภาพล ม ที่ มี

รูปที่ 2 Syntesi Size 2

รูปที่ 3 กุญแจล็อก

ประสิ ท ธิ ภ าพดี ที่ สุ ด ในขณะที่ ข นาด และนํ้าหนักลดลง

รูปที่ 4 ขอตอเพิ่มตัวแยกลม (Air take off)

349, เมษายน 2556 129

POT-TECH DS 130 M ˵¥n¯ ˵¤É

˸®¿½·À¸°¾§ ¿¦ º®§À°Å ¤¾Ó´Ï¨ • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n ¥³ Æ n §¶ ¥ ´ · • ¬´£´¥ µ¯º ­¢»£¶Æ n ³Ë à m °& °& • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 9ROW

ARTIC ˵¤É

¨°½¡Á¶ °°® ¾Ô¦Ë¯ÂÓ¯® ¿ ºÁ¢¿²Â°Æ¨·´¯ ·½¡´ Î Í ° ·° ¿ Ë °ÄºÓ ©²Á¢ ¿ ·¿°·¾ Ë °¿½¸ HDPE ¤¦Ì° °½Ì¤ ̲½¨{º ¾¦ ¿°©Å ° º¦Î¦°½¯½¯¿´

ARTIC 130 M • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 9ROW £·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶  ´²¥º m '6

ARTIC 180 T • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • £¯Â ¯¥q ´ + 3 Æ¡¡i´ 9ROW £·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶  ´²¥º m '6

• £·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶Å ³© $872 21 2))

• £· º i¯ ³ ² ¥³ $17, 6&$/( ¥n¯£ ³ ³ ˵¬µ¥¯

(Ë «¿½°Å ¦ POT-TECH DS 160 T/160 Bar, 140°C, 13 Lts/min, 5.4 H.P./2800 RPM., 380 V.)

PRESS TEC ˵¤É

˸®¿½·À¸°¾§ ¿¦ºÅ¢·¿¸ °°®¸¦¾ • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 9ROW

£·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶  ´²¥º m '6

Optional Accessory Cod. KTRI 39114

ZAPHIR-DST ˵¥n¯ ËµÂ¤É PV5 DS 250T ˵¤É

˸®¿½·À¸°¾§ ¿¦ºÅ¢·¿¸ °°®¸¦¾ ˸®¿½·À¸°¾§ ¿¦ºÅ¢·¿¸ °°®¸¦¾ • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • ¬´£´¥ ¥³ ¯º ­¢»£¶Æ n °& °& • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 9ROW 9ROW • £·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶Å ³© $872 21 2)) • ¬´¤ · ˵¤´© £ ¥ £·§n¯­£º Â É ¬´¤ · • ³© %RLOHU  | ¬Â §¬ ³Ë ¤´© £ ¥ • £·¥²  c c ¯³ Ä £³ ¶Å ³© $872 21 2))

• £· º i¯ ³ ² ¥³ $17, 6&$/(

¥n¯£ ³ ³ ˵¬µ¥¯

Optional Accessory Cod. KTRI 39118

¥ºm ¶Âª« U %D¥ ³

²

³

• ¶ ³Ë z £ ˵ n©¤¥² $17, 9,%5$7,21 &283/,1*

m¯ ³ ¬¶ Š§¹¯ ¹Ë¯Â ¥¹Ê¯ · ˵å ³ ¬» º ¥³Ë Ä ¥ ¶ m¯Â¥´  ¹Ê¯ £ ´¥¬´ ¶ ¥²¬¶ ¶¢´ ¯³ ¤¯ ¤·Ê¤£ ¯  ¥¹Ê¯ ç² ¥¶ ´¥ ­§³ ´¥ ´¤ ´ Â¥´ ¤¶ ·¥³ m¯£Â ¥¹Ê¯ ´ ¯¶ ´§· º ¶ ¥n¯£ ¥¶ ´¥¯º ¥ q­³© m¯ ¶Âª«  m ­³© m ¥´¤ ­³©§n´ m¯ ­³©§n´ ³ ­³©Ã ¥ ³ ­³© » Ä § ­³©­£º  ¶Ê£Ã¥ ³ ¶Âª« ­³© ¯ ¯º ¥ q­©³  ¶£Ê  ¶£ ¶Âª«¬´£´¥ Å n ³  ¥¹¯Ê º ¤·­ Ê ¯n

ARTIC MAX 360T ˵¤É

˸®¿½·À¸°¾§ ¿¦¸¦¾ ®¿ ¸°Äº ¾¡¢½ °¾¦ • ¥³ Ã¥ ³ 赮 n %DU Å n 5RWDWLQJ 1R]]OH  ·¤  m´ %DU

• ¥¶£´ ˵ ·ÊÅ n §¶ ¥ ´ · • £¯Â ¯¥q ´ + 3 530 9ROW • ¶ ³Ë z £ ˵ n©¤¥² )/(;,%/( -2,17

(Ë «¿½°Å ¦ 220 Bar, 21.6 Lt/M, 10 H.P./1400 RPM ®Â°½§§Ë¨v¡-¨v¡ º¾¢Í¦®¾¢ÁΦ¢¾´ AUTO ON/OFF)

¯¶ ´£¥² ¬º ¶¬´¥©¶ ¶ ³¤ à © ¬´£Â¬ Å Â ´Æ ¥º  ± 62, ,17+$0$5$ 687+,6$1 :,1,7&+$, 5G 3+$<$7+$, %$1*.2. 7+$,/$1' ¬´ ´­´ Å­ m Ä ¥´ ¬¥² º¥·  ·¤ Å­£m ¥²¤¯ § º¥·