klassieke zaken by tein Traniello

Uitgave van de vereniging klassieke zaken 31ste jaargang februari 2011 Nr 1

KLASSIEKEZAKEN

Een tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

plรกcido domingo Zeventig en nog lang niet uitgezongen

WORD NU LID

klassieke zaken Club

en profiteer meteen van heel veel klassiek voordeel Bent u nog geen lid? Dan mag u als klassieke-muziekliefhebber deze aanbieding beslist niet laten lopen.Het lidmaatschap levert u namelijk veel voordeel op en u verdient dit direct terug. * Een welkomst-cd t.w.v. - 14,95

Kies GRATIS

* De clubledenpas * korting op speciaal geselecteerde cd’s

één van de 5 cd’s als welkomstgeschenk 

Interessant ? Beslist, temeer omdat het lidmaatschap van de Klassieke Zaken Club slechts E12,95 per jaar kost. Naast de GRATIS cd t.w.v. E14,95 krijgt u automatisch 6 keer per jaar het tijdschrift Klassieke Zaken, boordevol informatie over de wereld van de klassieke muziek thuisgestuurd.

Word nu lid en profiteer direct! U kunt zich direct inschrijven bij een van de 52 aangesloten Klassieke Zaken Specialisten (zie de lijst op pag.51) en dan meteen het door u uitgekozen GRATIS welkomstgeschenk, en de ledenpas in ontvangst nemen. Wilt u zich via de af-

❏ Ja,ik word voor 712,95 per jaar lid van de Klassieke Zaken Club.

gebeelde bon aanmelden dan ontvangt u na betaling

Naam

❏ M ❏ V

een welkomstenvelopje thuis en kunt u bij de aangesloten Klassieke Zaken Specialist tegen inlevering hiervan uw GRATIS welkomstgeschenk afhalen.

Geboortedatum

Adres

Postcode

Woonplaats

Telefoon

Email Ik machtig BCM abonnementenservice, namens de Vereniging Klassieke Zaken, om tot wederopzegging het lidmaatschapsgeld 1 x per jaar te incasseren. Bank/giro rekening

Liefhebbers van CLUB klassiek zijn lid van de Klassieke Zaken Club

KLASSIEKEZAKEN

Handtekening

Mijn Klassieke Zaken Specialist

Plaats 21-12-09 12:36 clubledenpas3.indd 1

Deze bon kunt u opsturen naar : februari 2011 Vereniging Klassieke Zaken Antwoordnummer 1812, 1910 VB Uitgeest.

Voor verkoopadressen en meer informatie www.klassiekezaken.nl of 035-6229370

exclusieve aanbieding

Vespers komen bij L’Arpeggiata tot bloei Monteverdi’sVespro della BeataVergine is een van de hoogtepunten uit de muziekgeschiedenis die in geen cd-collectie mogen ontbreken. Begrijpelijk dat Christina Pluhar en haar ensemble L’Arpeggiata juist dit werk hebben gekozen om hun tiende verjaardag in volle luister te vieren. In hun uitvoering benadrukken ze de intimiteit van de vespers en laten ze tegelijkertijd het theatrale element in de muziek tot volle bloei komen. Pluhar zelf bespeelt op deze opname de theorbe.

exclusieve KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

cd + bonus dvd

95 ,

VOOR CLUBLEDEN

SLECHTS

75 ,

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 51 www.klassiekezaken.nl * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 april 2011.

LUXE EDITIE NU MET BONUS DVD

Claudio Monteverdi Vespro della BeataVergine

L’Arpeggiata o.l.v. Christina Pluhar Virgin Classics 64199429 (met bonus-dvd) /111 530vkz

februari 2011

olofon klassieke zaken

31e jaargang, nummer 1 februari 2011 Winkelprijs € 3,15 Dit tijdschrift wordt uitgegeven door BCM b.v. te Eindhoven in opdracht van de Vereniging Klassieke Zaken onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum (tevens redactieadres), tel 035-6229370, e-mail: info@klassiekezaken.nl

deze maand

Hoofdredacteur

Bela ˘ Luttmer

Aan deze aflevering werkten mee

Aad Alblas, Frederike Berntsen, Marcel Bijlo, Arjan van Dijk, Cornell Evers, Frits de Haen, Hans Heg, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Barend Linders, Doron Nagan, Niek Nelissen, Andrew van Parijs, Jan Peter Raat, Katja Reichenfeld, Gerard Scheltens, Willem Veldhuizen, Jurjen Vis, Jos van der Zanden

Eindredactie

Kassiopeia Quintet voltooit madrigalenreeks

Bela ˘ Luttmer Eddie Vetter

Art direction

Tein, www.tein.nl vormgeving

Sarah Connolly is dé nieuwe Dido

Tein, www.tein.nl, Simone van Kins beeldbewerking

Marcel van Dugteren Coverfoto

Sheila Rock

Klassieke zaken verschijnt tweemaandelijks in een oplage van 50.000 stuks en wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en toegestuurd aan de Klassieke Zaken Clubleden. Ledenadministratie

Vanaf 1 januari 2011 is de abonnementenadministratie overgenomen door BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven, tel 0900 - 2022708 (A 0,10 per minuut), www.bcm.nl

12 21

Jean-Efflam Bavouzet op de bres voor Pierné

Elizabeth Watts komt naar Nederland

Stopzetten abonnement

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

Zo veel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit. Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. © 2011 Vereniging Klassieke Zaken. Het volgende magazine verschijnt 1 april 2011

februari 2011

Vanessa-Mae op elektrische viool en Guadagnini

Kate Royal over de liefde

foto de beeldredaktie/Peter arno broer

en verder

viert tiende verjaardag met Monteverdi

03 L’Arpeggiata

aanraders 10

Montserrat Figueras als Sibille

als verleidelijke Cleopatra 11 Simone Dinnerstein maakt reputatie waar 11 Natalie Dessay

Artikelen 06

Nieuw begin

Exclusieve aanbieding

Plácido Domingo: zeventig en still going strong

Jean-Efflam Bavouzet kiest voor spannend

Muziek rond Martin Luther in klank en beeld

Sopraan Kate Royal komt naar Nederland

Nieuwe ster in oude muziek: ElizabethWatts

Gesualdo’s madrigaalboeken zijn in

goede handen 24

Sarah Connolly zingt Dido in Amsterdam

Orkest van de Achttiende Eeuw speelt Chopin

Vanessa-Mae combineert glamour met

meesterschap Rubrieken 04 colofon 05 van de redactie 32 de beste klassieke cd’s 49 Hans Hegs column 50 puzzel

KLASSIEKEZAKEN

CLUB

Op vertoon van de clubledenpas clubledenpas3.indd 1

extra korting voor Clubleden. www.klassiekezaken.nl

VAN DE REDACTIE

21-12-09 12:36

Bij Klassieke Zaken staan grote veranderingen op stapel. De Vereniging heeft de productie van het magazine uitbesteed aan BCM te Eindhoven. Het magazine Klassieke Zaken blijft verschijnen onder de verantwoordelijkheid van deVereniging Klassieke Zaken.Wie van de huidige equipe van medewerkers naar BCM zullen mee verhuizen, is bij het ter perse gaan van dit nummer nog niet bekend. Daarom wil ik, mede namens de organisatie Klassieke Zaken en haar medewerkers, alle auteurs en het creatieve team die zich veelal jarenlang hebben ingezet voor Klassieke Zaken van harte bedanken: Aad Alblas, Frederike Berntsen, Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, Joke Dame, Arjan van Dijk, Marcel van Dugteren, Hein van Eekert, Cornell Evers, Eric van ’t Groenewout, Hugo de Groot, Frits de Haen, Desmond Haneveer, Hans Heg, Frank van Herk, Hieke van Hoogdalem, Tein Janmaat, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Simone van Kins, Barend Linders, Doron Nagan,Niek Nelissen,Emanuel Overbeeke,Andrew van Parijs,Jan Peter Raat, Lonneke Regter, Katja Reichenfeld, Gerard Scheltens, Oswin Schneeweisz, Marijke Schouten, Jeroen Smits, Karin Sutherland,WillemVeldhuizen, DiederikVerstraete, JurjenVis, Hans Visser,StephenWestra,ThiemoWind en Jos van der Zanden, het was een waar genoegen met jullie samen te werken! Ook onder de nieuwe uitgever zal Klassieke Zaken ernaar streven aantrekkelijke aanbiedingen voor onze lezers en de Klassieke Zaken Clubleden uit te brengen. 2011 begint met een opmerkelijk rijk gevulde cd-box van een van de grootste zangers van de afgelopen eeuw, Plácido Domingo. Zijn indrukwekkende carrière is samengebald tot zesentwintig cd’s met dertien complete opera’s.Wie de tenor, soms bariton, de laatste decennia heeft gevolgd, weet dat dit maar een zeer beperkte bloemlezing is uit een oeuvre dat zich ook over de zarzuela’s van zijn geboorteland Spanje en de nieuwe muziek uitstrekt. Niettemin is het een cd-box om blij mee te zijn en om iemand die je lief is blij mee te maken. Voor de toekomst alle goeds!

˘ Luttmer Bela februari 2011

foto deutsche grammophon

coverstory

Pl Do

Plรกcido Domingo: een tenor (soms ook een bariton), een dirigent, een pianist en de baas van twee operahuizen. Oprichter en voorzitter van Operalia, een operaconcours dat ons een aantal prachtige nieuwe stemmen heeft opgeleverd. Een weldoener, die er als eerste bij is als er weer een natuurramp heeft toegeslagen. Basia Jaworski vertelt over haar persoonlijke ervaringen met de man die op 21 januari zijn zeventigste verjaardag vierde. 6

februari 2011

Plácido omingo Operaheld van zeventig

Vorig jaar werd Plácido Domingo door BBC music magazine uitgeroepen tot de grootste tenor van de twintigste eeuw en daar kan ik het niet anders dan mee eens zijn. Natuurlijk zijn er tenoren die een mooiere en betere hoge c hebben gehad – hij is nooit de held van de hoge noten geweest. Ooit was ik er getuige van hoe hij, na een lange en zeer zware operavoorstelling, de noot toch moest inzetten, het werd immers live opgenomen. Het duurde even, maar het is hem gelukt, waarna wij (ja, ik mocht mee!), om een uur of één ’s nachts gingen eten. Ik was doodmoe, maar hij niet. Hij maakte grappen en om een uur of vijf ’s ochtends stak hij een dikke sigaar aan en begon te zingen. www.klassiekezaken.nl

Homo Universalis? Onlangs werd hij tot de Wereldmeester van de opera uitgeroepen. Het gebeurde na zijn 3500ste voorstelling (Il Postino van Daniel Catán inWenen, waarin hij de rol van Pablo Neruda zong), wat uitbundig werd gevierd door zijn collega’s, vrienden en fans. Domingo heeft ook een applaus-record op zijn naam staan: tijdens de tweede voorstelling van Simon Boccanegra in Madrid, waarin hij de (bariton) titelrol zong, kreeg hij een ovatie die maar liefst 25 minuten duurde, een record dat drie dagen later alweer werd verbroken: het applaus duurde maar liefst 32 minuten! In het voorjaar van 2009 moest hij een operatie (darmkanker) ondergaan, maar een paar weken later stond hij alweer op de planken.

Op zijn repertoire heeft hij meer dan 130 rollen en de meeste heeft hij ook daadwerkelijk live gezongen, doe hem dat maar eens na! Ik heb het enorme genoegen gehad om hem ettelijke keren in levenden lijve te zien en te horen en heb hem ook een paar keer persoonlijk ontmoet. En nu moet u mij geloven: hij is niet alleen een waanzinnige artiest maar ook een ongelofelijk lieve, aardige en charmante man, met veel aandacht voor zijn omgeving. Je kan niet anders dan verliefd op hem worden. Ter ere van zijn zeventigste verjaardag wordt hij door de firma Universal (vroeger Polygram) in het zonnetje gezet. Dat is niet de eerste keer. In 1992 werd in Hamburg uitbundig gevierd dat hij al twintig jaar voor de firma opnamen

Plácido Domingo is still going strong

februari 2011

coverstory

Plácido Domingo in Verdi’s Simon Boccanegra

maakte. Het feest begon in het Hamburgse operahuis met zijn optreden als Otello, waarna een speciale ‘Domingo-editie’ ten doop werd gehouden. Als special guest kwam Cheryl Studer (weet u nog wie zij was?) voorbij. Samen zongen ze een duet uit Die lustigeWitwe. Het is nu niet te geloven, maar toen, bijna twintig jaar geleden, was het een zeer belangrijke gebeurtenis die live in vele landen op televisie werd uitgezonden. Tien jaar geleden, in 2001, bracht Universal een ander geweldig project tot stand, getiteld Verdi Domingo, een collectie met zowat alle belangrijke tenoraria’s vanVerdi.Veel aria’s kwamen uit de complete opnamen, andere werden speciaal voor het project opgenomen. En nu komt Universal opnieuw met twee belangrijke uitgaven: een driedubbel-cd met van alles en nog wat: opera-aria’s, operettes, liederen, liedjes, tango’s en zarzuela’s, een heerlijke doorsnede voor iemand die Domingo nog moet leren kennen. Maar… er zit ook een primeur bij: een aria uit Don Carlos, opgenomen in 1975 inWenen. Die kende ik nog niet. Het is jammer dat er niet meer over vermeld wordt. In zijn autobiografie heeft Domingo het over de voorstellingen in 1975 in Salzburg en ook

over de problemen het jaar daarop, toen José Carreras de rol van hem heeft overgenomen, maar geen woord over de opname. Daar zou ik meer van willen weten! En dan is er een box met maar liefst 26 cd’s, met de grootste opnamen die Domingo ooit voor Universal heeft gemaakt. Daar zitten echte klassiekers tussen: Carmen met Teresa Berganza onder Claudio Abbado en La traviata met Ileana Cotrubas onder Carlos Kleiber. Een zeer broeierige Cavalleria rusticana met Agnes Baltsa onder de door mij zeer betreurde Giuseppe Sinopoli. Een spannendeen zeer innoverende Il trovatore met in de cast ongebruikelijke namen, althans voor Verdi: Rosalynd Plowright als Leonore en Brigitte Fassbaender als Azucena. Onder Carlo Maria Giulini. En dan de Hoffmann van

domingo’s grootste opnamen in een box

februari 2011

Domingo. Die is legendarisch, daar kan niemand tegenop. Problemen heb ik met Otello, maar dat is niet de schuld van Domingo: Myung-Whun Chung is niet de besteVerdi-dirigent die ik ken. Er zitten ook echte rariteiten bij: Il barbiere di Siviglia, waarin Plácido de (bariton) rol van Figaro zingt. Of Lucia di Lammermoor, een opera waarmee de 21-jarige Domingo ooit zijn Amerikaanse debuut met Lilly Pons maakte. Noch hij, noch Cheryl Studer (Lucia) is hier idiomatisch, maar het is best spannend er kennis van te nemen. Domingo heeft geen lievelingsrol. Hij houdt van ze allemaal en het belangrijkste voor hem is wat hij nu aan het zingen is. Op 21 januari vierde hij zijn zeventigste verjaardag en hij is still going strong met alweer een paar nieuwe rollen om naar uit te zien. Zijn lijfuitspraak is dan ook: ‘If I rest I rust.’ Cumpleaños feliz, carissimo maestro! door basia jaworski

Giordano fedora

Angela Gheorghiu Plácido Domingo e.a. o.l.v. AlbertoVeronesi DG 2cd / 4778367

diversen

THE OPERA COLLECTION

THE PlÁcido Domingo story

DG 26 cd 4779336/111531vkz *Kijk voor de speciale aanbieding op de achterpagina

DG 3cd / 4779333

Plácido Domingo

MDG 9011643-6 (1sacd) € 22,95 Josef gAbriel rheinberger (1839-1901) Concertos for Organ and Orchestra Stefan Johannes Bleicher – orgel • Cäcilia Chmel - cello Musikkollegium Winterthur olv Douglas Boyd

MDG 3071652-2 (1cd) € 21,95 August KlughArdt (1847-1902) Chamber Music: Piano Quintet & String Quintet Olga Gollej – piano • Julian Steckel – cello Leipziger Streichquartett

2 22 2++ ++ 22

2++ 22

® ®

RECORDING RECORDING

RECORDING

MDG 3071671-2 (1cd) € 21,95 CristóbAl hAlffter (*1930) String Quartets 1, 2 & 7 Leipziger Streichquartett

MDG 9031627-6 (1sacd) € 22,95 PAdre Antonio soler (1729-1783) Selected Sonatas for harp Godelieve Schrama – harp

2++ 22

RECORDING

® ®

RECORDING RECORDING

RECORDING

MDG 9041653-6 (1sacd) € 22,95 felix Mendelssohn bArtholdy (1809-1847) Piano Music for 2 and 4 hands Mi-Joo Lee en Klaus Hellwig – piano

MDG 6021656-2 (2cd’s) € 29,95 felix Mendelssohn bArtholdy (1809-1847) Elias Op70 • Oratorio on Words of the Old Testament Claudia Barainsky – sopraan • Franziska Gottwald – alt • Rainer Trost – tenor • Thomas E. Bauer – bass Das Neue Orchester • Chorus Musicus Köln olv Christoph Spering

2 22 2++ ++ 22

2++ 22

RECORDING

MDG 9371631-6 (1sacd) € 22,95 frAnz sChMidt (1874-1939) Symphony No4 • Intermezzo from ‘Notre Dame’ Beethoven Orchester Bonn olv Stefan Blunier

MDG 6091674-2 (3cds) € 42,95 georg friedriCh händel (1685-1759) Allesandro Severo HWV A13 (Opera in 3 Acts) en niCColò MAnzAro: Don Crepuscolo Solisten • Armonia Atenea olv George Petrou

22++ ++ 22 22

®®

RECORDING RECORDING

MDG 3371200-2 (11cd box) € 49,95 dMitry shostAKoviCh (1906-1975) Complete Symphonies Beethoven Orchester Bonn olv Roman Kofman

MDG 9371637-6 (1sacd) € 22,95 eugen d’Albert (1864-1932) Der Golem: Opera in 3 Acts Solisten • Chor des Theater Bonn olv Sibylle Wagner Beethoven Orchester Bonn olv Stefan Blunier

2++ 22

RECORDING

MDG 3011140-2 (7cd box) € 19,95 WolfgAng AMAdeus MozArt (1756-1791) !Mozart? (muziek voor blazers en strijkers) Consortium Classicum olv Dieter Klöcker

2++ 22

RECORDING

2++ 22 2++ 22

MDG 9401646-6 (1sacd) € 22,95 WolfgAng AMAdeus MozArt (1756-1791) Piano Concertos Vol6: Nrs. 14, 15 en 21 Orchestre de Chambre de Lausanne olv Christian Zacharias

RECORDING

2++ 22

RECORDING

2++ 22cds voorzien met ®

www.econa.nl

RECORDING

: muziekfragment te beluisteren op www.econa.nl

exclusieve aanbieding

Montserrat Figueras als Sibille Op de nieuwe cd van Montserrat Figueras,Jordi Savall en La Capella Reial de Catalunya draait alles om de Sibille. Deze wijze vrouw van oosterse komaf deed in de oudheid raadselachtige voorspellingen. De melodie van haar gezang is bewaard gebleven en duikt in verschillende culturen in een aantal gedaanten op. Zo kan Montserrat Figuerars transformeren van een Latijnse Sibille in een Provenรงaalse en,hoe kan het anders,een Catalaanse die uiteindelijk verlossing belooft. Zoals gebruikelijk is de uitgave piekfijn verzorgd, met een uitgebreid boekwerkje en bijzondere afbeeldingen van schilderijen en manuscripten.

19 adviesprijs*

95 ,

SACD

10,-

KLASSIEKEZAKEN

PRIJS

PAKKER

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 51 * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 april 2011

CATALUNYA El cant de la Sibilla

Montserrat Figueras, La Capella Reial de Catalunya o.l.v. Jordi Savall AliaVox AVSA 9879 (sacd) / 111 534 VKZ

Onze aanraderS

Simone Dinnerstein maakt reputatie waar Strange beauty heet de nieuwe cd van Simone Dinnerstein met concerten en een Engelse suite van Johann Sebastian Bach en bewerkingen van een aantal van diens werken door Busoni, Kempff en Hess. De pianiste uit NewYork wordt nu al vergeleken met historische grootheden alsWanda Landowska en Myra Hess, vooral omdat ze zich op een zeer integere manier bezighoudt met het oeuvre van Bach. Zeker in haar woonplaats heeft ze naam gemaakt. Zo speelde ze in Lincoln Center in de serie Great performers. Deze cd bevestigt Dinnersteins uitstekende reputatie volmondig.

Natalie Dessay als verleidelijke Cleopatra

Natalie Dessay leunt op de hoes van haar nieuwe cd uitdagend achterover op een bank.Het is alsof ze wil zeggen: wie doet me wat? Al even zelfverzekerd klinkt haar slanke, lenige stem in aria’s van Cleopatra uit Handels opera Giulio Cesare, waarin ze op dit moment ook live te zien is in de Parijse Opéra Garnier. Ze wordt op haar cd begeleid door Le Concert d’Astrée onder leiding van Emmanuelle Haïm. Dit eersteklas ensemble omlijst de aria’s van Cleopatra met instrumentale gedeelten uit Giulio Cesare

10% korting voor club leden

Georg Frideric Handel Opera arias from Giulio Cesare

Natalie Dessay, Le Concert d’Astrée o.l.v. Emmanuelle Haïm

16,15

Virgin Classics 5099990787225 / 111 533 vkz

adviesprijs* adviesprijs*

23,95

95 17,

KLASSIEKE ZAKEN PRIJS

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 51 * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 april 2011

www.klassiekezaken.nl

10% voor korting

n clublede

16,15

Johann Sebastian Bach

Concerten BWV 1052 en 1056, Engelse suite BWV 808. Bewerkingen: Ich ruf zu Dir, Herr Jesu Christ (Busoni), Nun freut euch, liebe Christen, gmein (Kempff), Jesus bleibet meine Freude (Hess)

Simone Dinnerstein, Kammerorchester Staatskapelle Berlin Sony Classical 88697727282 (deluxe digipak), 88697747692 (Jewel case) / 111 532 vkz

adviesprijs*

23,95

95 17,

KLASSIEKE ZAKEN PRIJS

podium

Nieuwe

fotograaf paul mitchell

Jean-

‘Jean-Efflam Bavouzet ziet eruit als een jonge Liszt: golvende haren en een scherp getekende neus, en ook niet slecht op de piano!’ Aldus een internetrecensie over deze jonge Franse pianist. Maar niet alleen op internet regent het loftuitingen. Zo prees de Boston Globe zijn ‘fantasierijke, accurate en prachtige spel’. Duidelijk is dat Jean-Efflam Bavouzet een opzienbarende carrière maakt. Hij is een omnivoor.Want niet alleen prijken Haydn, Beethoven, Bartók en Prokofjev op zijn repertoirelijst, maar ook brak hij een lans voor tijdgenoten als Bruno Mantovani en JörgWidmann. 12 februari 2011

vondst van pianist

-Efflam Bavouzet

Pierné

Piano Concerto Divertissements sur un Thème Pastoral Suites from ‘Ramuntcho’ Marche des petits soldats de plomb

Jean-Efflam Bavouzet piano BBC Philharmonic

Juanjo Mena

.indd 1

Pierné

10/11/10 15:46:09

Pianoconcert . Divertimento . Suites . Mars

Jean-Efflam Bavouzet, piano BBC Philharmonic o.l.v. Juanjo Mena Chandos 10633

www.klassiekezaken.nl

In 1986 zette Jean-Efflam Bavouzet zowel het internationale Beethovenconcours van Bonn op zijn naam als de Young Concert ArtistsAuditions in NewYork.Drie jaar later won hij de Steven de Groote kamermuziekprijs tijdens deVan Cliburn Competition. Het was de start van een glanzende carrière die Bavouzet bij belangrijke orkesten bracht als het Cleveland Orchestra, het London Symphony Orchestra, de London Philharmonic en het Deutsches SymphonieOrchester Berlin. Het exclusieve contract vanJean-EfflamBavouzet bij Chandos leverde al bijzondere cd’s op. Zo werden zijn integrale opnamen van het oeuvre van Debussy talloze malen gelauwerd: in 2009 kreegVolume 3 de BBC Music Magazine Award en in datzelfde jaar werdVolume 4 onderscheiden met de Gramophone Award. Al eerder vielen Bavouzet twee Chocs de l’année ten deel van het blad Le Monde de la Musique en in 2008 verwierf hij bovendien de Diapason d’or. Overigens verdiende Bavouzet zijn sporen niet alleen op het podium of in de studio. Hij publiceerde onlangs een transcriptie voor twee piano’s van Debussy’s ballet Jeux. Voor het voorwoord tekende niemand minder dan Pierre Boulez. Met die grote Fransman onderhoudt Bavouzet goede

contacten, die zijn ontstaan toen Boulez insprong voor Georg Solti, die de pianist had uitgenodigd. Omdat Solti voortijdig overleed, nam Boulez deze concerten over. Die reeks, waarin Bartóks Derde pianoconcert op de lessenaars stond, markeerde het begin van een hechte vriendschapsband tussen het pianofenomeen en de maître. Op de meest recente cd van JeanEfflam Bavouzet vinden we werk van Gabriel Pierné (18631937). Niet ten onrechte, zegt het booklet. Pierné werd ooit gerekend tot de belangrijkste Franse componisten maar raakte na zijn dood in de vergetelheid. Deze opnamen laten horen hoe onterecht dat is. Het weinig gehoorde Pianoconcert van Pierné is het pièce de résistance van de cd. Dit werk leert ons Pierné kennen als eclecticus: niet alleen horen we sporen van Rachmaninov voorbijkomen maar ook van Saint-Saëns, door wiens Tweede pianoconcert Pierné zich liet inspireren. Het schijfje wordt gecompleteerd door orkestwerken waaronder de twee kleurrijke Ramuntcho suites. Een uitstekende manier om kennis te maken met zowel een ondergewaardeerd componist als een bijzonder interessante pianist.

Pianoconcert van Pierné krijgt terecht een topuitvoering

door Frits de Haen

februari 2011

THE ORIGINALS

99 * per stuk

3 VOOR 7

BACH Goldberg Variations Schiff 00289 4757508

BARTOK Concerto for Orchestra CSO · Solti 00289 47577119

BEETHOVEN Piano Concertos Nos. 4 & 5 Brendel · WP · Rattle 00289 4780349

BEETHOVEN Klavierkonzerte Nos. 3 & 4 Pollini · WP · Böhm 00289 4777111

BEETHOVEN | SCHUMANN | CHOPIN Piano Sonata Op. 111 Symphonische Etüden a.o. Pogorelich 00289 477861

BEETHOVEN Symphonies Nos. 5 & 7 WP · Kleiber 00289 4474002

BERG Violin Concerto Perlman · BSO · Ozawa 00289 4474452

BERLIOZ Nuits d’ete etc Crespin · Wustman L’OSR · Ansermet 00289 4757712

BERLIOZ Symphonie Fantastique KCO · Davis 00289 4757557

BRAHMS Hungarian Dances BP · Von Karajan 00289 4474342

NIEUW

BRAHMS Liebeslieder Walzer Mathis · Fassbaender Schreier • Fischer-Dieskau 00289 4778619

BRAHMS Piano Quartet No.1 4 Balladen op. 10 Gilels | Amadeus Quartet 00289 4474072

BRAHMS Requiem Margiono · Gilfry ORR · Gardiner 00289 4782119

BRAHMS | DVOŘÁK Symphony No.3 Symphony No.8 WP · Karajan 00289 4782661

BRUCH Violin Concerto No. 1 Mutter · BP · Von Karajan 00289 4636412

OP = OP

10 0 0

G R AT I S

CHOPIN | Préludes op. 28 & 45 & op.post. Piano Sonata No. 2 Argerich 00289 4636632

DEBUSSY Préludes Book I · Images Michelangeli 00289 4775345

NIEUW

LISZT Années de Pèlerinage Gondoliera; Deux Légendes Kempff 00289 4779374

14 februari 2011

MAHLER Fahrenden Gesellen; Kindertotenlieder; Rückert-Lieder Fischer-Dieskau · Kubelik Böhm · Engel 00289 4779375

DVOŘÁK Symphonies Nos. 8 & 9 »From the New World« BP · Kubelik 00289 4474122

DVOŘÁK Cello Concerto Rostropovich · BP Von Karajan 00289 4474132

FRANCK Violin Sonata Danczowska · Zimerman 00289 4775903

NIEUW

MAHLER Symphonie No. 5 BP · Von Karajan 00289 4474502

MOZART Piano Concertos Nos.19 & 23 Pollini · WP · Böhm 00289 4779376

MOZART Clarinet/Flute/ Bassoon Concerto Prinz · Tripp · Zeman 00289 4577192

EXEMPLAREN!

Ontvang uw grat exemplaar naar is ke bij inlevering van uze eigen Originals re uw censie!

• Vraag uw dealer om de ACTIECODE • Mail uw recensie van max. 200 woorden + actiecode + adresgegevens + gegevens van uw keuze-CD naar: prijsvraag@umusic.com

KIJK VOOR DEZE TITELS IN DE SPECIALE DISPLAYBAK BIJ

200 LEGENDARISCHE OPNAMEN UIT DE CATALOGI VAN DEUTSCHE GRAMMOPHON & DECCA 20,-

NIEUW

MOZART Horn Concertos Tuckwell · LSO · Maag 00289 4782659

MOZART Portraits Bartoli · Wiener Kammerorchester · Fischer 00289 4757526

ORFF Carmina Burana Janowitz · Stolze · Fischer-Dieskau Deutschen Oper Berlin Jochum - 00289 4474372

PROKOFIEV Piano Concerto No. 3 Argerich · BP · Abbado 00289 4474382

PURCELL Dido and Aeneas Norman · Allen ECO · Leppard 00289 4782121 NIEUW

RACHMANINOV Piano Concerto No. 2 Richter · WPO · Wislocki 00289 4474202

RACHMANINOV Piano Concertos Nos.2 & 4 Ashkenazy · KCO · Haitink 00289 4757550

RAMEAU Les Indes Galantes Suite Orch. 18th C. · Brüggen 00289 4757780

RIMSKY-KORSAKOV Scheherazade KCO · Kondrashin 00289 4757570

ROSSINI Arias Bartoli · Patanè 00289 4782663

SCHUBERT Die schöne Müllerin Wunderlich · Giesen 00289 4474522

SCHUBERT Winterreise Fischer-Dieskau · Demus 00289 4474212

SCHUBERT | SCHUMANN | DEBUSSY Works for Cello & Piano Rostropovich · Britten 00289 4758239

SCHUBERT Forellen-Quintett Der Tod und das Mädchen Gilels · Amadeus Quartet 00289 4497462

SCHUMANN | BEETHOVEN Dichterliebe I 4 Lieder Wunderlich · Giesen 00289 4497472 NIEUW

Winkeloverzicht: www.klassiekezaken.nl

SHOSTAKOVICH The Jazz Album KCO · Chailly 00289 4759983

STRAUSS, R. Four Last Songs Norman · Leipzig · Masur 00289 4758507

STRAUSS, R Zarathustra • Eulenspiegel Don Juan BP · Von Karajan 00289 44744125

STRAVINSKY | PROKOFIEV Boulez | Webern Pétrouchka a.o. Pollini 00289 4474312

NIEUW

VARIOUS Spirituals in Concert Battle · Norman · Levine 00289 4779377 NIEUW

• U ontvangt uw 4e exemplaar naar keuze GRATIS thuis • Kijk voor het complete titeloverzicht: www.deutschegrammophon.com/ series/?ID=ORGNLS

VARIOUS Con Amore Chung · Moll 00289 4782660

VARIOUS Chopin | Brahms | e.a. Argerich Début Recital 00289 4474302

www.klassiekezaken.nl

UW KLASSIEKE SPECIAALZAAK

VARIOUS Bach · Benda · Handel e.a David & Igor Oistrach RphO · Leipzig - 00289 4636162

VARIOUS Bellini | Rossini | Donizetti Bartoli · Levine 00289 4781380

WAGNER | BERLIOZ | BEETHOVEN Overtures & Preludes CSO · Solti 00289 4782662 februari 2011

*consumentenadviesprijs | Actieperiode: 1 februari 2011 – 1 juni 2011

fotograaf xxxxxx

V 16 februari 2011

Profiel

Rijk cd-project over de muziek rond Luther

Verantwoordelijk voor deze oase is het Belgische label Ricercar, dat voor dit project de leiding gaf aan de wat speels maar helder formulerende musicoloog Jérôme Lejeune. Met verluchtiging van fraai beeldmateriaal wordt de lezer gevoerd langs Luthers machtige stellingname tegen het rooms-katholicisme, hoe de hervorming oversloeg naar Frankrijk, Engeland en de Nederlanden, en hoe Rome op zijn beurt de oude waarden trachtte te waarborgen. Het draait natuurlijk om de muziek en nergens wordt gepreekt over de Heiland die uit liefde de kruisdood stierf. Desondanks: de historische context kan het beluisteren van muziek verdiepen en dat heeft Ricercar helemaal begrepen! Met zijn 95 stellingen ergerde Luther zich in 1517 openlijk aan de mores van de katholieke kerk. De aflaat, maar ook Maria moest het ontgelden.Duits werd de preektaal maar Luther behield het Latijn voor de liturgie. Het christelijke geloof op een eerlijke manier verkondigen was zijn missie, en daarbij hoorden ferme kerkgezangen waarvan de meerstemmige zetting niet te complex moest zijn. We horen hoe componisten als Lechner, Walther en Luther zelf deze beginselen in muziek omzetten.Dat ambitieus talent toch zijn gang ging, bewees de Deen Mogens Pedersøn, die bij wijlen niet onderdoet voor Luthers idool Josquin. De hervorming in Frankrijk werd getekend door de Bartholomeusnacht in 1572, toen vooral in Parijs duizenden protestanten het leven lieten. De spirituele voorman was Johannes Calvijn, die www.klassiekezaken.nl

Het gaat niet goed: een economisch moeras dreigt en hebben we binnenkort nog wel energie op aarde? De brave burger sombert mee en dan verschijnt, tegen alle stromen van winst en verlies in, een schitterende, in boekvorm gestoken achtdelige cd-box met ruimhartige documentatie over muziek die kerkhervormer Martin Luther bij voor- en tegenstanders heeft losgemaakt. strikter was dan Luther. Het Latijn verdween geheel en verder dan psalmen zingen moest het niet gaan. Calvijn liet alle honderdvijftig psalmen op rijm vertalen en er melodieën voor componeren. Hoe fraai ze ook zijn,gelukkig gingen componisten als L’Escotart, Goudimel en Le Jeune er ook meerstemmig mee aan de slag. Hendrik VIII kreeg het vanwege de ontbinding van zijn huwelijk met Catherina van Aragon aan de stok met de paus en benoemde zichzelf in 1534 tot hoofd van de anglicaanse kerk. De motivatie lag dus wat anders maar reformatie was het, en met een zelf ook componerende kerkvorst zat het met de muziek wel goed. Ook in Engelse kerken werd de slag naar de volkstaal gemaakt, maar met nameTallis en Byrd verloochenden hun katholieke sympathieën niet en konden vanwege hun enorme status toch missen en Latijnse motetten nalaten. Een calvinistisch volkje heten we te zijn en de reformatie ging zeker niet aan de Nederlanden voorbij. De toenmalige republiek lag dicht bij de bron en boven de Moerdijk was het snel raak. Jan Pieterszoon Sweelinck is in dit verband natuurlijk de muzikale koning. De organist van de Oude Kerk in de hoofdstad voorzag Calvijns psalmen van fraaie en soms zeer ambitieuze zettingen.Maar luister ook naar dat ene fragment van Jacob van Eyck, de blinde beiaardier uit Utrecht.Wat goede oren en een blokfluitist kunnen doen!

En dan zijn we nog maar bij de derde cd.De hoorn des overvloeds vervolgt met de contrareformatie, die officieel in 1563 van start ging na het Concilie van Trente. Het katholieke tegenoffensief was niet minder fel dan Luthers succesvolle geloofsalternatief,en componisten als Allegri, Palestrina en Lassus gaven ruimschoots muzikale invulling aan de roomse kruistocht. In onze tijd, waarin kerken worden gesloten vanwege gebrek aan religieuze belangstelling, is de reformatie en wat zij teweegbracht een vage historische notie. Met een zo fraai overzicht in woord en uitsluitend uitstekende opnamen, die Ricercar ook bij toplabels als Gimell en Harmonia Mundi haalde, gaat er alsnog een wereld voor u open. Gelooft u mij maar!

Ricercar plaatst muziek in haar historische context

door Arjan van Dijk

reformation & counter-reformation

8 cd’s en een kleurrijk boek met meer dan 200 pagina’s inclusief Nederlandse tekst RIC 101

februari 2011

special In 2006 tekende Kate Royal (1979) een exclusief contract bij EMI. De zaken gaan goed, want bij dit label is nu haar derde album verschenen: A lesson in love. Onder deze tot de verbeelding sprekende titel heeft de Engelse sopraan een muzikaal verhaal gecreĂŤerd over de eerste liefdeservaringen van een meisje. Royal geeft kleur aan passie, verwarring, bedrog en weemoed. Op 5 maart kan haar Nederlandse publiek de liefdesles live ondergaan in de Haagse Nieuwe Kerk.

foto EMI CLASSICS

Liefdes-cd van

18 februari 2011

Kate Royal neemt de luisteraar mee op reis langs liederen van diverse componisten en wordt daarbij begeleid door pianist Malcolm Martineau. Uiteenlopende emoties vloeien in monoloogvorm uit de luidsprekers.De grote hoeveelheid muziek over het thema gaf de zangeres een keur aan mogelijkheden voor het samenstellen van het album. Om te beginnen heeft ze een aantal van haar favoriete Schubertliederen gekozen. Ook klinken‘Erstes Liebeslied eines Mädchens’van Wolf en‘Apparition’van Debussy.Een deel van het repertoire dat ze uitzocht, was nieuw voor de Engelse, zoals ‘Waitin’’ vanWilliam Bolcom, waarmee het verhaal begint en eindigt.Tussen liederen op teksten van Friedrich Rückert,Verlaine,Goethe en Mörike duikt opeens een Iers volksdeuntje op: ‘I will walk with my love’.

Volgens Royal is iedere compositie een juweeltje op zich, maar je zou het album ook kunnen beluisteren als mini-opera, niet in de laatste plaats vanwege de vele gemoedstoestanden die de revue passeren.Waarom Royal zo van liederen houdt? Omdat er in slechts een paar bladzijden muziek zoveel gezegd kan worden, bijvoorbeeld in het korte ‘Es muss ein Wunderbares sein’ van Liszt, waarin over liefde en verlangen wordt gefantaseerd. ‘TchutTchut’uit de Chants d’Auvergne van Joseph Canteloube vormt een vrolijke noot. Geboren in Londen studeerde Kate Royal aan de Guildhall School of Music en de National Opera Studio. Ze is evenzeer thuis in de opera als in de liedkunst.Tot de prijzen die ze won behoren de Kathleen Ferrier Award en de John Christie Award.In 2004 maakte Royal haar debuut op het Glyndebourne Festival met de rol van Pamina in Mozarts Die Zauberflöte. Haar succesverhaal ging verder met diverse operarollen in onder meer het Royal Opera House, het Teatro Real in Madrid en op het Festival van Aix-en-Provence. Tot Royals muzikale partners van de afgelopen jaren behoren het Orchestra of the Age of Enlightenment, de Bach Akademie Stuttgart en de Royal Liverpool Philharmonic, en dirigenten alsVassily Petrenko,William Christie en Simon Rattle.Niet de minsten.Kortom:‘Royal is a singer to watch’,zoals een webmagazine eens kopte. Met Simon Rattle werkte Royal ook samen in MahlersTweede symfonie. Uit de concerten van afgelopen oktober in Berlijn heeft EMI een opname samengesteld. Een dubbel-cd met Royal en haar collega’s – de Berliner Philharmoniker, het Rundfunkchor Berlin en Magdalena Kozená – ligt vanaf 7 februari in de winkels.Voor de liefhebber: de combinatie Berliner Philharmoniker en Rattle is op 25 en 26 februari te beluisteren in hetAmsterdamse Concertgebouw, onder andere met Mahlers Derde.

Kate Royal komt naar Den Haag en ook naar amsterdam

door Frederike Berntsen

Diverse componisten A lesson in love

Kate Royal, Malcolm Martineau EMI 509999 4853629

Mahler

Symfonie nr. 2 “resurrection”

Kate Royal, Magdalena Kozená Berliner Philharmoniker o.l.v. Sir Simon Rattle EMI 50999 64736327

www.klassiekezaken.nl

concerten Kate Royal A lesson in love 5 maart 2011,Nieuwe Kerk,Den Haag 15 nov 2011, concertgebouw,amsterdam februari 2011

6473632 (verkrijgbaar vanaf 7 feb. ‘11)

6419860

9485362

NU VERKRIJGBAAR: DE NIEUWSTE RELEASES OP EMI/VIRGIN CLASSICS

KATE ROYAL

JOYCE DiDONATO

SIR SIMON RATTLE

Het langverwachte nieuwe album van Kate Royal, dat zij op 5 maart in Den Haag live ten gehore zal brengen.

In 2010 door Gramophone gekroond tot ‘Artist of the Year’ weet DiDonato ook in 2011 direct te overtuigen.

Sir Simon Rattle is op 25 februari live in Amsterdam met Mahler 3, geniet thuis van deze nieuwe Mahler 2.

Mahler: Symphony No.2

WILHELM FURTWÄNGLER

NATALIE DESSAY

3CD’s ter gelegenheid van de 125ste verjaardag van deze unieke dirigent die daadwerkelijk een legende genoemd mag worden...

The Sunday Times: “Natalie Dessay dazzles in Beauty’s arias – this is the best available version of this glorious score.”

Handel: Cleopatra Opera arias uit Giulio Cesare

The Legend

6286640

9078722 (1CD Digipack)

Diva, Divo

9081192 (3CD)

A Lesson in Love

DIANA DAMRAU Strauss: Lieder

De nieuwe cd van “the most dazzling star to have emerged from Germany in recent years” krijgt een 10 in Luister.

BERNARD HAITINK

CHRISTINA PLUHAR

In de 20th Century Classics-serie deze maand 10 nieuwe uitgaven, waaronder deze Elgar-opnames olv. Haitink.

L’Arpeggiata, het ensemble van Christina Pluhar, viert zijn tiende verjaardag met de Mariavespers, die 500 jaar geleden voor het eerst klonken.

Elgar: Symphony No.1; Symphony No.2; Serenade; Cockaigne Overture

Monteverdi: Vespro della Beata Vergine - 1610

emiclassics.com youtube.com/emiclassics facebook.com/emivirginclassics

Viva Domingo! Een waar present voor Domingo’s 70ste verjaardag, deze geweldige 4CD Longbox met 72 pagina’s met veel exclusief materiaal!

6487572 (4CD Longbox Limited Edition)

9072212

6419942 (1CD + 1DVD Deluxe version)

PLÁCIDO DOMINGO

profiel

fotograaf MARCO BORGGREVE

Elizabeth Watts maakt haar debuut in het Concertgebouw

Harmonia Mundi investeert in Brits talent

Eind jaren vijftig begon Harmonia Mundi als een klein gespecialiseerd platenlabel voor oude muziek. Inmiddels kunnen we Harmonia Mundi toch echt niet meer tot de kleine labels rekenen en hoewel oude muziek nog steeds een van de pijlers van de catalogus is, is er tegenwoordig ook veel ruimte voor ander repertoire. De laatste jaren investeert het label veel in jong talent en opvallEnd vaak komt dat uit Engeland.

Het vocale renaissance-ensemble StileAntico maakt voor Harmonia Mundi de ene pracht-cd na de andere en nu presenteert het label de sopraan Elizabeth Watts als nieuwe loot aan de vocale Engelse stam. WattsisinhetEngelsemuzieklevenaleengrotenaam. ZegafrecitalsinallebelangrijkeEngelseconcertzalen, won diverse prijzen en heeft ook al heel wat operarollen gezongen.Maar haar cd-debuut bij Harmonia Mundi bevat juist helemaal geen opera. Samen met het ensembleThe English Concert presenteertWatts een selectie van aria’s en cantates van Bach. Naast de vele cantates voor grotere bezettingen schreef Bach een aantal cantates waarin slechts één solostem naar voren treedt. Deze werken vertonen veel trekjes van de Italiaanse solocantate,die vrijwel nooit geestelijk was maar altijd handelde over de liefde. Bach schreef in zijn solocantates zijn meest dramatische passages. In deze kerkmuziek hoeft Elizabeth Watts haar affiniteit met het muziektheater dus allerminst te verloochenen. De cd begint met een aantal ingetogen aria’s uit verschillende cantates waarin ze fraai tegenspel krijgt van hoboïste Katharina Spreckelsen. Dan volgt de lange cantate ‘Mein Herze schwimmt in Blut’, een werk dat Bach al in zijn jonge jaren in Weimar

www.klassiekezaken.nl

schreef maar dat hij daarna ook in Cöthen en Leipzig uitvoerde.Verbazend hoe hij in dit vroege werk al helemaal zijn stijl gevonden had! Natuurlijk staat ook de bekende solocantate BWV 51, ‘Jauchzet Gott in allen Landen’, op de cd. Dit is misschien wel de meest operateske cantate van Bach. Hierin duelleert ElizabethWatts met de trompet van Mark Bennett. Bach schreef de sopraanpartijen in zijn kerkcantates altijd voor jongens. Hij moest wel, want vrouwen mochten in de kerk niet zingen, maar uitgerekend van deze cantate is het niet helemaal zeker of deze in eerste instantie niet voor uitvoering aan het hof bedoeld was en dus wél door een vrouw gezongen kan zijn.Van al Bachs kerkcantates is dit misschien wel de meest wereldse. Zo’n virtuoos sopraan-trompetduel verwacht je eerder in een opera van Händel! Die associatie is heel sterk aanwezig als we de uitvoering door Elizabeth Watts beluisteren. Met haar lyrische, rijke geluid is zij een van de opvallendste jonge zangers uit Engeland, en ook een zangeres die zich niet zomaar in een hokje laat duwen. Zo maakt ze op 15 februari haar debuut in de Kleine Zaal van het Concertgebouw inAmsterdam met een recital rond liederen van Schubert, Prokofjev enWolf en

zingt ze dit seizoen in Engeland de rol van Pamina in Mozarts Zauberflöte. The English Concert, het ensemble datWatts op haar Bach-cd begeleidt, is vrij recent bij Harmonia Mundi terechtgekomen. Het ensemble, eind jaren zeventig opgericht en jarenlang geleid door de klavecinist Trevor Pinnock, is nu een internationaal samengestelde groep onder leiding van Harry Bicket.Watts krijgt van Bicket alle ruimte om te stralen, doordat hij in de langzame aria’s de tempi ook echt langzaam durft te nemen. Die langzame stukken vormen dan weer een groot contrast met het vuurwerk in cantate 51. Door deze afwisseling krijgen we via deze cd een goede indruk van de veelzijdigheid van Elizabeth Watts en het is duidelijk dat Harmonia Mundi met deze zangeres weer een grote vocale troef in huis heeft gehaald. door marcel bijlo

J.S. Bach

Cantatas & Arias

ElisabethWatts The English Concert o.l.v. Harry Bicket HM USA 807550

februari 2011

special Dit jaar is het 450 jaar geleden dat don Carlo Gesualdo, Principe di Venosa werd geboren, een van de wonderlijkste componisten uit de muziekgeschiedenis. In de afgelopen jaren verschenen bij het label Globe Gesualdoâ&#x20AC;&#x2122; s zes madrigaalboeken, uitgevoerd door het jonge Kassiopeia Quintet. De zes veelgeprezen cdâ&#x20AC;&#x2122;s worden nu samengebracht in een prettig geprijsde box, een waar monument voor Gesualdo.

Kassiope Quintet 22 februari 2011

zingt complete werken Gesualdo

D De carrière van Gesualdo, die zich graag liet voorstaan op zijn adellijke afkomst, verliep allerminst volgens het in de zestiende eeuw voor een musicus gebruikelijke traject. Normaal waren musici in dienst van een kerk of hof en moesten ze componeren volgens de geldende regels. Gesualdo liet zich echter niet overhalen om in Ferrara, waar hij enige tijd werkzaam was en ook zijn eerste drie boeken madrigalen publiceerde, te blijven. Dat hij veel leerde van de beroemde kapelmeester Luzzasco Luzzaschi aldaar is overigens duidelijk te horen in zijn eerste drie madrigaalboeken. Maar Gesualdo liet zich niet in een keurslijf dwingen en had bovendien een dubbele moord op zijn geweten: hij betrapte zijn vrouw met een adellijke minnaar in bed en hielp het paar naar de andere wereld. Vanaf zijn vierde boek wordt zijn stijl grilliger, om in het zesde boek uit te komen bij muziek die zelfs voor twintigste-eeuwse begrippen nog avant-gardistisch aandoet. Deze grillige muziek schreef Gesualdo natuurlijk niet voor uitvoering aan een hof. Hij had zich teruggetrokken in zijn eigen kasteel en had een groep gelijkgestemden om zich heen met wie hij zijn madrigalen uitvoerde. Wat precies de oorzaak is geweest dat Gesualdo zo ver afweek van de stijl van zijn tijdgenoten is nooit helemaal duidelijk geworden. Zijn opvliegende karakter wordt wel als reden genoemd. In ieder geval is het fascinerend hoe Gesualdo’s stijl in de loop van zijn carrière evolueerde. Overigens heeft hij het wel altijd gehouden bij het meerstemmige madrigaal.Van de ontluikende barokstijl van bijvoorbeeld Monteverdi moest hij helemaal niets hebben. Dat was voor hem ook een reden om niet in Ferrara te blijven want daar ging men wél mee met de nieuwe ontwikkelingen. Wie de zes madrigaalboeken van Gesualdo in chronologische volgorde beluistert, zal zijn ontwikkeling, van een min of meer gebruikelijke madrigaalstijl naar de extreem persoonlijke stijl in de laatste twee boeken, ook echt horen. Het is dan ook een unicum om al die madrigalen in één uitgave bij elkaar te hebben, uitgevoerd door

hetzelfde ensemble. Het Kassiopeia Quintet is internationaal samengesteld, maar de zangers leerden elkaar in 1999 kennen tijdens hun studie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Al vanaf de uitgave van het eerste madrigaalboek is de groep door de muziekkritiek geprezen om de heldere en warme ensembleklank en de expressieve manier waarop het ensemble met de lang niet altijd gemakkelijk te doorgronden teksten omgaat. Zeker in de laatste twee boeken, waarvoor Gesualdo zelf de teksten van de madrigalen schreef, is de exacte betekenis van de madrigaalteksten lang niet altijd duidelijk. Nog afgezien van de eindeloze modulaties die Gesualdo componeerde: je staat er als moderne luisteraar nog echt versteld van! Bij oudemuziekensembles staat Gesualdo nog altijd bekend als een moeilijke componist en het is dan ook opmerkelijk dat het nog jonge Kassiopeia Quintet het heeft aangedurfd om zijn complete madrigaaloeuvre op cd te zetten. En Globe heeft er heel goed aan gedaan om de complete zes madrigaalboeken nu in een box bij elkaar te brengen en zo een totaalbeeld van Gesualdo’s madrigaalkunst te ontsluiten. Dat dit Nederlanse label graag zijn nek uitsteekt met bijzondere producties is al jaren bekend en deze Gesualdobox is daarvan weer een parel aan de kroon

fotograaf Jonathan van de Wetering

Een parel aan de kroonvan het label Globe

eia www.klassiekezaken.nl

door MARCEL BIJLO

Don Carlo Gesualdo The Complete Madrigals

The Kassiopeia Quintet GLO 5241 6CD

februari 2011

Gesignaleerd

Sarah Connolly als Dido in Amsterdam

De rol van koningin Dido in Purcells opera Dido and Aeneas vraagt het een en ander van de mezzosopraan in kwestie. Met Sarah Connolly is een Dido opgestaan die de vele kanten van het personage recht doet. Op 6 februari is ze met Christopher Maltman als Aeneas, Musica Amphion en Collegium Vocale Gent te gast in het Concertgebouw, Amsterdam.

6 februari - concertgebouw Amsterdam om 14.15 uur Purcell – Dido and Aeneas Sarah Connolly (Dido) Malin Christensson (Belinda) Christopher Maltman (Aeneas) Musica Amphion Collegium Vocale Gent

Henry Purcell

foto chandos

Dido and Aeneas

Sarah Connolly . Gerald Finley e.v.a. Choir & Orchestra of the Age of Enlightenment o.l.v. Steven Devine & Elizabeth Kenny Chandos CHAN 0757

24 februari 2011

In 1688 overtrof Henry Purcell met de tragische kameropera Dido and Aeneas de masque Venus and Adonis van zijn leermeester John Blow. Niet alleen begint volgens velen op dit punt de Engelse operageschiedenis, ook vormt het werk het fundament van een verhit discussiepunt. Sinds de opera in 1895 voor het eerst sinds zo’n tweehonderd jaar weer aan het Royal College of Music ten tonele werd gevoerd,vragen de Engelsen zich maar één ding af: wie is de ideale Dido? Een vraag die niet zo makkelijk te beantwoorden is, want koningin Dido moet vele kanten kunnen laten zien en horen in een tijdsbestek van vijftig minuten. Ze moet een stem hebben die kan smelten van liefde en verlangen,die kan grommen van ingehouden woede en vooral een stem die met trots kan klagen zoals er in een opera zelden geklaagd wordt. Dido’s lament ‘When I am laid in earth’ is immers de ultieme testcase en misschien wel het mooiste wat Purcell ooit heeft geschreven. Janet Baker was lange tijd de gedroomde Dido.Nog altijd is haar opname onder leiding van Anthony Lewis vanaf de eerste zin raak. De Amerikaanse Maria Ewing deed een goede poging haar naar de kroon te steken maar zij had de handicap geen Engelse te zijn, net als de Ierse Ann Murray, die, onder Nikolaus Harnoncourt, wél luid werd bejubeld.

Gelukkig kwam er in de vroege jaren negentig opeens een fenomenale Catherine Bott uit de lucht vallen.Met nota bene Emma Kirkby naast haar als Belinda zette ze onder leiding van Christopher Hogwood een sensuele Dido neer die de adem bij herhaling deed stokken. En nu is er Sarah Connolly. Ze maakte pas in 2009 op 46-jarige leeftijd haar debuut bij de Royal Opera, maar toen werd ze al de leidende Dido van deze tijd genoemd. En voor BBC music magazine was de opname die ze begin 2009 van Purcells opera maakte eindelijk een registratie die het op kon nemen tegen het oudje van Janet Baker. Sarah Connolly was toen al jaren een goed bewaard geheim onder de Engelse mezzosopranen Ze was lange tijd vooral actief in de koorwereld. Slechts af en toe verscheen ze op het operatoneel. In 1996 kreeg ze plotseling een telefoontje. Of ze per direct twee aria’s van Handel in wilde zingen met het Orchestra of theAge of Enlightenment voor de tv-film A night with Handel.Een verhaal van het juiste moment en de juiste plaats.De operawereld omarmde Sarah Connolly en hoewel ze begon als Handelspecialiste werd haar Dido snel ontdekt.In 1997 droeg ze nog bij als tovenares op een Naxos-opname, maar daarna was het podium van haar. Begin 2009 legde ze eindelijk haar fenomenale Dido vast met het Orchestra of the Age of Enlightenment, dat speciaal op haar verzoek zonder dirigent opereerde. En op 6 februari staat ze met Musica Amphion en CollegiumVocale Gent in het Concertgebouw in Amsterdam. Net als op de Chandos-cd zal vanaf de eerste noot duidelijk zijn dat koningin Dido echt bestaat, eenTrojaanse koningin om onvoorwaardelijk van te houden.Alleen noemt ze zich tegenwoordig Sarah Connolly. door paul janssen

BIS

OPUS ARTE

W. A. MOZART Piano Concertos No.9 ‘Jeunehomme’ & No.12 Ronald Brautigam / Die Kölner Akademie / M. A. Willens

LEON MINKUS La Bayadère

Sarah Connolly IS DIDO: ZONDAG 6 FEBRUARI 14:15u CONCERTGEBOUW AMSTERDAM

HENRY PURCELL Dido & Aeneas Sarah Connolly Gerals Finley Lucy Crowe Orchestra & Choir of the Age of Enlightenment Elizabeth Kenny

BISSA 1794

OA 1043

FRYDERYK CHOPIN SOCIETY

CHAN 0757

SPECIAL PRICE 21CD BOxSET FRYDERYK CHOPIN The Real Chopin Complete Works on Period Instruments NIFCCD 000020 • 21CD

JUlIa FISChEr MoZarT VIolIn ConCErToS 3SACD BOx + DVD SPECIAL PRICE

ICH STUEND AN EINEM MORGEN Songs for Tenor of the 16th century Marcel Beekman Brisk Recorder Quartet Amsterdam GLO 5242

WOLFGANG AMADEUS MOZART The Violin Concertos PTC 5186453 • 3SACD+DVD Julia Fischer

Nederland Prinsengracht 17 1015 DK Amsterdam +31 (0)20 612 97 24 +31 (0)20 689 44 05 fax nl@codaex.com

België | Belgique Larenstraat 58 3560 Lummen +32 (0)13 35 20 60 +31 (0)13 55 67 50 fax be@codaex.com

OEHMS

JEan-EFFlaM BaVoUZET EErDEr VErSChEnEn

JOHANNES BRAHMS Ein Deutsches Requiem Ziesak / Jarnot / Münchner Rundfunkorchester Hansjörg Albrecht OEHMS 787

BELA BARTOK Piano Concertos 1,2 & 3 Jean-Efflam Bavouzet BBC Philharmonic Orchestra nIEUW Gianandrea Noseda

CHANDOS GABRIEL PIERNE Piano Concerto in c minor / Ramuntcho Jean-Efflam Bavouzet BBC Philharmonic Orchestra Juanjo Mena

CHAN 10610

MAURICE RAVEL CLAUDE DEBUSSY JULES MASSENET Piano Concertos Jean-Efflam Bavouzet BBC Philharmonic Orchestra Yan Pascal Tortelier

CHAN 10633

CD oF ThE MonTh JanUary

CHSA 5084

WOLFGANG AMADEUS MOZART Complete Fortepiano Concertos Viaviana Sofronitsky Musica Antiqua Collegium Varsiovience / Tadeusz Karolak 11 CD SPECIAL PRICE

CARUS

KTC 1424 • 11CD

WOLFGANG AMADEUS MOZART Preludes and Fugues Divertimento Hermitage Trio CHAN 10635

SIr CharlES MaCkErraS ANTONIN DVORAK BEDRICH SMETANA Life with Czech Music Czech Philharmonic Orchestra Prague Symphony Orchestra Charles Mackerras

WIGMORE HALL LIVE

LINN

SU 4041 • 6CD LEOS JANACEK BOHUSLAV MARTINU Life with Czech Music Czech Philharmonic Orchestra Prague Symphony Orchestra Charles Mackerras JOSQUIN DES PREZ Missa pange lingua Kammerchor Josquin des Préz Ludwig Böhme CARUS 83345

THOMAS ARNE Artaxerxes Classical Opera Company CKD 358 • 2SACD

GEORG FRIEDRICH HANDEL Il trinfo del tempo e del disinganno Early Opera Company Christian Curnyn WHLIVE 0042/2 • 2CD

SU 4042 • 4CD+DVD

CLEMENS NON PAPA Requiem and Penitential Masses The Brabant Ensemble Stephen Rice

DON CARLO GESUALDO DA VENOSA The Complete Madrigals The Kassiopeia Quintet SPECIAL PRICE 6CD BOx SET

GLO 5241 • 6CD

CDA 67848

CHANDOS

ETCETERA

MUSIéPOCA

ONYx

SIGNUM

VERDI / LEONCAVALLO PUCCINI Italian Intermezzi BBC Philharmonic Gianandrea Noseda

HANS LEO HASSLER Sacred and Secular Music Currende / Eric van Nevel

CHARLES DESMAZURES Pièces de Simphonie Suites I & III Vespres d’Arnadí

JOHANNES BRAHMS Viola II Maxim Rysanov / Alice Coote Ashley Wass

JOHANN SEBASTIAN BACH Motets VOCES8 / The Senesino Players

KTC 1409 • 2CD

CHAN 10634

MEPCD 001

ONYx 4054

SIGCD 213

DE 30 ABSOLUTE BESTSELLERS! NU VOOR SLECHTS €4,95 P/CD*

BIS VErWElkoMT

HECTOR BERLIOZ Symphonie Fantastique Rotterdam Philharmonic Yannick Nézet-Séguin BISSA 1800

*WINKELADVIESPRIJS

yannICk néZET-SégUIn & hET roTTErDaMS PhIlharMonISCh orkEST!

Nederland Prinsengracht 17 1015 DK Amsterdam +31 (0)20 612 97 24 +31 (0)20 689 44 05 fax nl@codaex.com

België | Belgique Larenstraat 58 3560 Lummen +32 (0)13 35 20 60 +31 (0)13 55 67 50 fax be@codaex.com

LUDWIG VAN BEETHOVEN Piano Concerto No.4 Sonatas No.14 Mondschein & No.31 Dejan Lazic / Australian Chamber Orchestra Richard Tognetti

JAN PIETERSZOON SWEELINCK Choral Works Peter Phillips William Christie Ton Koopman Philippe Herreweghe Jan Boeke Paul van Nevel Netherlands Chamber Choir KTC 1426 • 3CD

3CD VOOR DE PRIJS VAN 1

Dejan Lazic´ ACCENT

JOHANN SEBASTIAN BACH Cantatas BWV 138-27-47-96 La Petite Bande Sigiswald Kuijken ACC 25312

BIS

ETCETERA

JOHN DOWLAND / HENRY PURCELL Orpheus in England Emma Kirkby / Jakob Lindberg BIS 1725

FRANZ PETER SCHUBERT Songs Orpheon Ensemble / Jan Vermeulen / Daniel Reuss KTC 1421

CCS 30511

HYPERION

HäNSSLER

PAUL HINDEMITH The Complete Viola Music Vol.3: Concertos Lawrence Power / BBC SSO / David Atherton

BIZET/MOZART TCHAIKOVSKY Per amore Juliane Banse / Deutsche RadioPhilharmonie / Christoph Poppen

CDA 67774

HAEN 93262

Een serie live-opnamen van opera’s met grote namen, zoals: Christa Ludwig, Luciano Pavarotti, Placido Domingo, Elisabeth Schwarzkopf, Maria Callas e.v.a.

28 februari 2011

SPECIAL

Orkest van de Achttiende Eeuw in Poolse Chopinuitgave

Groots was het, het Chopinjaar 2010. Concerten, documentaires, festivals, concoursen, boeken: te veel om op te noemen. Zelfs een fonkelnieuw Chopinmuseum opende in Warschau de poorten. En het régende cd’s en dvd’s, met soms adembenemende interpretaties. Met Chopin zijn musici dan ook nooit klaar. Altijd weer zijn er nieuwe wegen te ontdekken in zijn poëtische ontboezemingen.

Het was vooral een druk jaar voor de medewerkers van het Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, een organisatie die een jaar of tien geleden werd opgezet door het Poolse Ministerie van Cultuur. Tegenwoordig is het zo’n beetje het zenuwcentrum van wereldwijde activiteiten rond Chopin. Sommige projecten van dat NIFC zijn al jaren geleden opgestart om in het magische jaar 2010 een glorieuze apotheose te kunnen beleven. Dat geldt ook voor de ambitieuze mammoetproductie The Real Chopin. Uiteindelijke doel: het complete oeuvre van de Poolse meester in een handzaam doosje van 21 cd’s uitbrengen. Bovendien alles zo getrouw mogelijk uitgevoerd, op historische instrumenten én van zo verantwoord mogelijke, wetenschappelijke edities. In 2005 begonnen de opnamen in de studio’s van de Poolse Omroep. Nu ligt daar het trotse resultaat. Een levenswerk in de palm van je hand, The Real Chopin. Historische instrumenten, daaraan zijn we inmiddels gewend. Toch is het bij Chopin best een gedurfde onderneming. Op cd is niet zo veel te vinden. De meeste muziekliefhebbers zweren bij een moderne concertvleugel, waarop Chopins mengsel van virtuoze acrobatiek en intieme poëzie www.klassiekezaken.nl

het beste tot zijn recht zou komen. Het vergt lef om daartegenin te gaan. Chopin zelf speelde graag op een Streicher en hij was ook erg te spreken over de Pleyel, waarop hij in Parijs een reeks concerten gaf. Zo’n Pleyel is dan ook gebruikt bij dit cd-project, een instrument uit 1848, gemaakt in Parijs. Per cd wordt afwisselend ook een instrument gebruikt van een andere roemrijke Franse pianofabrikant, Erard, een schitterend exemplaar uit 1849. Alle klankkarakteristieken en sonoriteiten die Chopin zelf bij het componeren en spelen van zijn muziek voor ogen stonden, worden hier dus getrouw gereconstrueerd. Het mechaniek van deze instrumenten verschilt hemelsbreed met dat van de moderne vleugel. De aanslag is daardoor lichter, maar de kracht waarmee de hamers de snaren beroeren heviger. Vanwege die attaque is de klank minder rond en minder omfloerst dan op bijvoorbeeld een Steinway. De tonen klinken ‘poefend’ en sterven sneller weg. Een keur aan internationaal befaamde musici passeert hier de revue, met veel Poolse pianisten die zich hebben onderscheiden op Chopinconcoursen.Van deze alleskunners (Wojciech Switala, Marek Drewnowski, Ewa Poblocka, Janusz Olejniczak) vraag je je af waarom ze met hun

passievolle spel niet vaker de internationale podia hebben betreden. De Russische Chopinspecialiste Tatiana Shebanova is het vaakst van de partij, met onder andere de Mazurka’s en Etudes op de Erard. Nikolai Demidenko neemt onder meer de Variaties op ‘Là ci darem la mano’ voor zijn rekening. Er is ook een Nederlandse bijdrage: Frans Brüggen en zijn Orkest van de Achttiende Eeuw begeleiden onder anderen Dang Thai Son bij de pianoconcerten. Kortom, een productie van het allerhoogste artistieke niveau, een mijlpaal in de Chopindiscografie.

Chopin op Pleyel en Erard is een historische mijlpaal

door Jos van der zanden

Frédéric Chopin The Real Chopin: het complete oeuvre uitgave van het Narodowy Instytut Fryderyka Chopina (NIFC),Warschau

Fou Ts’ong,Tatiana Shebanova,Wojciech Switala, Janusz Olejniczak, Nelson Goerner e.v.a.; Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Frans Brüggen NIF CCD 000-020

februari februari 2011 2011

Podium

VanessaMae 30 februari 2011

komt naar Nederland

foto EMI

Glamourvioliste

Het begon met Mozart, Kabalevski en Pablo de Sarasate. Daarna kwamen Beethoven en Tsjaikovski. Maar al snel bleek er voor violiste Vanessa-Mae meer levenssap te zitten in een mix van klassiek en pop, gespeeld in glimmend kort of doorschijnend lang. De Guadagnini-viool wordt waar nodig vervangen door een elektrisch exemplaar van het viersnarige instrument. Heilige noten als die van Bachs Toccata en fuga krijgen een stevige beat mee.

Heilige noten? Geen twijfel mogelijk. Aan de andere kant: Bach werd hot voor een groter en ander publiek dan in de gemiddelde concertzaal te vinden is dankzij Mae’s release The violin player uit 1995. Zo’n driehonderdduizend exemplaren gingen over de toonbank. Cd’s als Storm en Subject to change volgden. Niet minder hot was en isVanessa-Mae zelf. Haar handelsmerk: een sexy uiterlijk. In april komt Mae naar Nederland, voor het eerst sinds 1993, en zal ze optreden in de Americahal in Apeldoorn. Mae heeft op een lijst gestaan van de mooiste vijftig vrouwen ter wereld.YouTube laat zien dat ze van haar schoonheid goed gebruikmaakt. Op de ene clip bespeelt ze een grote hal met een deeltje uit Vivaldi’s De vier jaargetijden, synthesizerdreun, heupwiegen en stampen inbegrepen. Op de andere zingt ze ‘I feel love’ van Donna Summer. De viool is maar heel even haar compagnon.

Mae krult haar lippen en gaat gekleed in topje of glamourjurk. En zie het nummer ‘Destiny’, uitgevoerd in leren outfit met veel showbizzmist. Haar stijl benoemt ze als technoakoestische fusion voor viool. De Britse popstervioliste werd in 1978 geboren in Singapore als kind van een Chinese moeder en Thaise vader. Op haar vierde verhuisden moeder en dochter naar Londen en kreeg Vanessa-Mae een Engelse stiefvader. Al vroeg, op dertienjarige leeftijd, legde ze de vioolconcerten van Tsjaikovski en Beethoven vast. Ze trad op met het London Philharmonic Orchestra. Mae verscheen op het album The velvet rope van Janet Jackson, en haar eigen compositie ‘Happy valley’ klonk als hymne tijdens de hereniging van Hongkong met China in 1997. Een gelukkige jeugd? Ja en nee. Regelmatige scholing en vrienden ontbraken, liet ze eens in een interview weten. Managende moeder Pamela wilde van haar oogappel een wereldster maken. Aan de samenwerking kwam na Mae’s tienerjaren een einde. Ze besloot haar eigen koers te varen. Dat deze slimme meid een enorme techniek bezit en een vor m van muzikaal talent, staat buiten kijf. Maar waar is de echte Bach, en waarom zou je Vivaldi zo’n kitscherig shot geven? Antwoord: voor elk wat wils. Of de vergelijking met Yehudi Menuhin, Heifetz en Kreisler opgaat, zoals in vele (vak-)bladen werd beweerd, is een tweede. Feit blijft dat Vanessa-Mae in 2006 doorging voor de rijkste

VIOLISTE Vanessa-Mae KOMT NAAR NEDERLAND op 8 april 2011 IN de Americahal,Apeldoorn

Britse artiest onder de dertig, en dat ze de gave heeft op een geheel eigen wijze een groot publiek voor zich te winnen. Een plaat zonder sexappeal verkoopt toch minder goed dan eentje mét? Overigens lijkt het erop dat Mae een tweede carrière start. De violiste skiet al sinds haar vierde en wil in 2014 meedoen aan de Olympische Winterspelen in de Russische stad Sotsji. Ze zal Thailand vertegenwoordigen. VanessaMae verhuisde er zelfs voor van Londen naar Zermatt. door Frederike Berntsen

Technoakoestische fusion of kitsch?

www.klassiekezaken.nl

DIVERSE COMPONISTEN SUBJECT TO CHANGE

Vanessa-Mae, Youth EMI UK 0724353310028

februari 2011

cd besprekingen orkest

orkest

Anton bruckner

dmitri sjostAkovitsj

Symphonie Nr. 5

Symphonies nos. 2 & 11 Mariinsky Orchestra o.l.v.Valery Gergiev

Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Bernard Haitink

MaRiinSKy MaR 0507 (Sacd)

BR KLaSSiK 900109 (Sacd)

jostakovitsj’ loopbaan was een voortdurende worsteling met het Sovjetregime. Neem als voorbeeld zijn Tweede symfonie, een opdracht van de Staatsmuziekuitgeverij ter gelegenheid van het tienjarig jubileum

van de Oktoberrevolutie van 1917. Onderdeel van deze opdracht was het toonzetten van een revolutionaire tekst van de hand van Alexander Besymenski, een karwei dat Sjostakovitsj met de nodige gewetenspijn volbracht. Het resultaat: een compositie, formeel binnen de kaders van zijn opdrachtgevers, maar met een onderhuidse spanning waar je je niet van kunt losmaken en die je gerust als gezagsondermijnend zou kunnen typeren. Zie hier de rode draad binnen Sjostakovitsj’ oeuvre, waarmeeValery Gergiev als geen ander raad weet. Ook de Elfde symfonie draagt een veelheid aan dergelijke sporen. Maar waar de Tweede ontstond tegenover een zich verhardende communistische dictatuur, was ten tijde van de Elfde de destalinisatie al ingetreden. Dat wil zeggen: duidelijke verwijzingen naar de verschrikkingen van de Eerste Revolutie – het werk draagt als ondertitel ‘1905’ – werden van regeringswege met minder felheid gepareerd. Sjostakovitsj’ sfeerschilderingen zijn even beklemmend als onontkoombaar. In die zin is Gergiev de aangewezen persoon om gestalte te geven aan de donkere gevoelens van een verscheurd kunstenaar.

De donkere gevoelens van een verscheurd kunstenaar

Andrew vAn pArijs

n zijn eerste tien jaar als chef-dirigent van het Concertgebouworkest werkte Bernard Haitink voor Philips aan complete Bruckner- en Mahler-cycli. Zo vanzelfsprekend als omvangrijke boxen vandaag de dag zijn, zo

bijzonder waren ze nog in de jaren zestig. Haitink was de eerste dirigent die zowel een Bruckner- als een Mahler-cyclus op plaat zette. Een tweede Bruckner- en Mahlercyclus, met respectievelijk de Wiener en de Berliner Philharmoniker, bleef onvoltooid, omdat Philips er geen brood meer in zag. Symfonieorkesten gingen echter zelf platenlabels opzetten, waarbij ze veel belangstelling toonden voor Haitinks visie op dit repertoire. In de afgelopen jaren is zijn discografie vooral uitgebreid met live-opnamen. In de imposante rij Bruckner- en Mahlersymfonieën uit Dresden,Amsterdam en Chicago slaat deze opname van Bruckners Vijfde symfonie een goed figuur. Haitink was in februari 2010 uitstekend in vorm tijdens de fraai vastgelegde Bruckner-uitvoering in de Philharmonie in München. Het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks laat een stralende klank horen, die zich kan meten met alle concurrenten. Het bij Bruckner zo belangrijke koper klinkt zoals je uit Beieren zou verwachten: rijk en sonoor. Ook de volle klank van de houtblazers verdient een bijzondere vermelding. Een prachtuitvoering!

Bruckner klinkt in Beieren rijk en sonoor

niek nelissen

orkest

giel vleggAAr Orchestral works

cArl nielsen

Ralph van Raat, Netherlands Radio Chamber Philharmonic o.l.v. Otto Tausk en Pascal Rophé

Symphonies nos. 4 & 5

etceteRa Ktc 1405

LSO Live LSO 0694 (Sacd)

uistermuziek uit de eenentwintigste eeuw, dat kan dus. Dit is muziek uit 2008, 2009 en 2006 die in de concertzaal even goed klinkt als in de huiskamer of in de trein vanaf een mp3-speler. Maar neem er wel de tijd voor.

Het is luchtig maar niet oppervlakkig, transparant en toch raadselachtig. Het is muziek die aandacht vraagt en een idee of misschien een vraag teruggeeft. Het Pianoconcert van GielVleggaar swingt in het eerste deel de tent uit, zingt vervolgens stilletjes voor zich uit om in het laatste deel een hoogst persoonlijk, raadselachtig en toch zelfbewust statement af te geven.Verwijzingen naar Bernstein en Dowland en een eigen visie op jazz en disco maken duidelijk dat Vleggaar (geboren in 1974) ook in zijn Ayre of solace en Dead as disco onbekommerd omgaat met genres en conventies. Wie een open oor heeft voor de grensoverschrijdende en toch vaak vertrouwde klanken die daaruit voortkomen, zal het meest genieten van deze cd. Ralph van Raat en de Radio Kamer Filharmonie voelen goed aan dat de kwaliteit van deze muziek zit in de zorgvuldige behandeling van melodie en ritme. Zo kan klassiek ongewoon vernieuwend zijn.

Gloednieuw en toch herkenbaar

bArend linders februari 2011 2011 3 2 februari 32

London Symphony Orchestra o.l.v. Sir Colin Davis

‘D

e zin om te leven is onuitroeibaar.’ In die richting moeten we de betekenis van Carl Nielsens Vierde symfonie zoeken, een werk dat getekend is door de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog.

Maar de zin om te musiceren is ook onuitroeibaar, zo bewijst de deelname van de inmiddels 83-jarige dirigent Sir Colin Davis aan een integrale uitvoering van Nielsens zes symfonieën met het London Symphony Orchestra. Het Britse gezelschap, dat onder het eigen label LSO Live aan de weg timmert, heeft al eerder indruk gemaakt met onder meer een aantal Mahleropnamen onder leiding vanValery Gergiev. Met de Barbican Hall als thuisbasis gaat het al sinds voorjaar 2009 op tournee met Nielsens symfonieën en het zal daar in elk geval mee doorgaan tot de derde cd uit deze serie het levenslicht heeft gezien. De laatste Nielsen-cyclus van het London Symphony Orchestra, toen onder leiding van Ole Schmidt, dateert uit 1974.Tijd dus voor een nieuwe interpretatie waar we de komende jaren mee toe kunnen. Aan Davis zal het niet liggen: met een robuuste strijkersklank en een compacte blazersbehandeling tekent hij voor een eigenzinnige uitvoering van Nielsens opzienbarendste werken.

LSO timmert aan de weg met Nielsen

Andrew vAn pArijs

cd besprekingen concert

concert

woLFgang amadeus mozart

Piano concertos no. 9 (‘Jeunehomme’) & no. 12

Ludwig van beethoven Piano concertos 4 & 5

Ronald Brautigam, Die Kölner Akademie o.l.v. Michael Alexander Willens

Yevgeny Sudbin, Minnesota Orchestra o.l.v. OsmoVänskä

Bis saCd 1794 (saCd)

Bis Bissa 1758 (saCd)

e nederlandse fortepianist Ronald Brautigam (1954) heeft al in 1997 voor Bis alle pianosolowerken van Mozart opgenomen. in 2007 volgden diens soloconcerten voor twee en drie pianofortes en orkest.

De 26 concerten voor één fortepiano en orkest wachtten geduldig. Pas met de Kölner Akademie en dirigent Michael Alexander Willens was er een klik. Het is een klein maar fijn gezelschap: twee hobo’s, twee hoorns en twaalf strijkinstrumenten. Hier is dan de langverwachte eersteling met de nummers 9 (KV 271, ‘Jeunehomme’) en 12 (KV 414), prachtige voorbeelden van composities waarin Mozart geen noot te veel of te weinig heeft geschreven. Hier staat eenvoudig alles op zijn plaats. De fortepiano is een exacte kopie van de Anton Walter-vleugel die Mozart bespeelde in de tijd dat hij de concerten componeerde. Zelfs de stemming is aangepast aan de toen heersende opvatting. Dat alle voorwaarden voor een gewetensvolle uitvoering vervuld zijn, is natuurlijk prachtig en knap, maar als de geest er niet is, is er geen redden aan. Ronald Brautigam is echter de best denkbare leidsman in dit repertoire. Hij maakt zichzelf onzichtbaar, zoals het hoort.

Brautigam is de ideale gids in Mozarts pianoconcerten

jurjen vis

et grote verbazing moeten de weners anno 1808 naar het begin van Beethovens Vierde pianoconcert hebben geluisterd. eindelijk, na drie pianoconcerten in de geest van Mozart, schudde Beethoven zijn

grote voorbeeld van zich af en kwam hij met een hoogst persoonlijk concert. Niet alleen is de piano meteen aan het begin aan zet, hij speelt niet eens een duidelijk thema maar komt met een aarzelende mijmering. Het orkest neemt verbaasd dat motief over, maar dan in een andere toonsoort. De in Engeland wonende Russische pianistYevgeny Sudbin weet wel raad met BeethovensVierde pianoconcert. Hij geeft er een mooie interpretatie van, die de kern van dit magnifieke werk treft: een voortdurende schommeling tussen bravoure en ingetogenheid. Subdin heeft een uitermate heldere aanslag, zijn spel is parelend, genuanceerd, nooit overdreven en zonder maniertjes. Hij wordt op deze zeer mooi opgenomen cd uitstekend begeleid door het Minnesota Orchestra onder leiding van OsmoVänskä. Zij zetten hun samenwerking voort in Beethovens laatste,Vijfde pianoconcert, met de bijnaam ‘Keizerconcert’. Ook hier bij solist, dirigent en orkest geen maniertjes, geen bombast, maar keizerlijke noblesse in het openingsthema en ruim baan voor expressieve lyriek in het Adagio.

Beethoven tussen bravoure en ingetogenheid

doron nagan

concert

woLFgang amadeus mozart TheViolin concertos, e.a.

Ludwig van beethoven

Julia Fischer, Gordan Nikolic, Netherlands Chamber Orchestra o.l.v. Jakov Kreizberg

Dejan Lazic, Australian Chamber Orchestra o.l.v. Richard Tognetti

Pentatone PtC 5186 453 (3 saCd’s + dvd)

ozart componeerde zijn vioolconcerten na zijn aantreden in 1772 als concertmeester aan de hofkapel van aartsbisschop Hieronymus Colloredo in salzburg. Maar ondanks de korte tijd die

tussen het Eerste en hetVijfde vioolconcert ligt – de Sinfonia concertante ontstond pas in 1779 – vertoont de componist in dit genre een duidelijke ontwikkeling. Die ontvouwt zich haarscherp in de opnamen van Julia Fischer, Gordan Nikolic en het Nederlands Kamerorkest, die nu zijn gebundeld in een set van drie sacd’s en een dvd. Zelden waren de door Mozart kunstig gevlochten melodische lijnen zo duidelijk waar te nemen in het orkest.Tegelijk laat de stilistische eenheid in de eerste vijf concerten zich vertalen naar een constant kwaliteitsniveau, met minder vaak uitgevoerde werken als het Concertone KV 190 en het Rondo KV 373 als kersen op de taart.Werkelijk alles valt op zijn plaats in deze opnamen, vooral dankzij het adembenemend mooie, maar eenvoudige spel van Julia Fischer. Op de dvd is overigens prachtig te zien hoe Nikolic, in het dagelijks leven concertmeester van het orkest, maar voor de gelegenheid altsolist in de Sinfonia concertante, een glansrijke dubbelrol vervult als solist en aanvoeder tegelijk.

Julia Fischer speelt adembenemend mooi

andrew van parijs www.klassiekezaken.nl www.klassiekezaken.nl

Piano concerto no. 4 in G major, op. 58

Channel ClassiCs CCs sa 30511 (saCd)

ind 2009 heeft de pianist en componist Dejan lazic een tournee gemaakt met het australian Chamber Orchestra. Tijdens het slotconcert in sydney is een opname gemaakt van Beethovens Vierde pianoconcert.

De musici hebben zich laten inspireren door de bewerking voor piano, twee violen, twee altviolen en cello die Beethoven vlak na de première begin 1807 heeft gemaakt. De ontdekking van deze partituur, bijna honderdnegentig jaar later, heeft bijgedragen aan verschillende nieuwe inzichten, zoals Lazic toelicht in het cdboekje. Zijn uitvoering koppelt de originele uitgave voor piano en symfonieorkest aan de kamermuziekversie. Nu zul je bij deze Kroaat sowieso niet gauw een ingedutte visie kunnen ontdekken op de muziek die hij vertolkt. Zijn interpretaties zijn vaak krachtig en fris, en achter zijn spel zit een enorme drive, net niet over de top: buitengewoon spannend. Op deze liveopname speelt Lazic zijn eigen inspirerende cadensen. Pianist en orkest vullen elkaar voortreffelijk aan, maar ook binnen het ensemble klinkt onder leiding van Richard Tognetti dynamisch en transparant samenspel. Op deze cd worden Beethovens Veertiende pianosonate, de ‘Mondschein’, en de Eenendertigste al even boeiend voor het voetlicht gebracht.

Dejan Lazic speelt Beethoven krachtig en fris

Frederike berntsen februari 2011 2011

3 3 33

cd bespreKingen koormuziek

vocaal

sergei rachmaninov Liturgie de Saint Jean Chrysostome,Vêpres

Franz schubert

Accentus, Eric Ericson Chamber Choir o.l.v. Laurence Equilbey

Nacht und Träume

naïve v 5239

Harmonia mundi HmC 902063

ngelse koren die Bach zingen, Nederlandse koren die Britten zingen, zo kan elk koor van welke nationaliteit dan ook allerhande repertoire zingen, soms met wat taalcoaching erbij. Laurence Equilbey, de Franse

koordirigente met aansprekende persoonlijkheid, voegt voor de gelegenheid haar eigen kamerkoor Accentus samen met het Eric Ericson Kamerkoor uit Zweden, genoemd naar de mentor van verscheidene grote koordirigenten uit onze tijd. Veel koorzangers zongen ooit ‘Bogoroditse Devo’ (Ave Maria) uit Rachmaninovs Vespers, en het stuk is vanwege zijn relatieve eenvoud altijd een goede graadmeter voor het geleverde niveau.We horen een zeer goed doorknede koorklank die best wat kippenvel weet te brengen, maar horen we hier Russische koormuziek? In uitgesproken taal zeker wel, maar in oorspronkelijke sfeer eigenlijk niet. Met name de vrouwen lijken vaak beter te passen in het nonnenkoor uit Puccini’s eenakter Suor Angelica. Soms is gedurfde rauwheid veruit te prefereren boven professionele effening van klank.Toch wordt Rachmaninov hier zonder meer eer aangedaan, en een selectie uit de Chrysostomos-liturgie en de Vespers beluisteren is altijd een feest, maar wees op uw hoede voor eclatante klankschoonheid.

Gepolijste schoonheid in Russische kerkmuziek

Matthias Goerne & Alexander Schmalcz

atthias Goerne, de zanger met de donkere, fluwelen baritonstem die in de hoogte een lichte tenorklank bezit, weet als geen ander de lichte melancholie van Schubert te doorgronden die altijd een

duistere, soms zelfs verbeten ondertoon heeft. Hij realiseert Schuberts dubbele bodem met de rijke klankkleuren van zijn stem waarbij de tekstarticulatie op de tweede plaats komt.Welbewust verzet hij zich hierin tegen de lessen van zijn vroegere leraar Dietrich Fischer-Dieskau, die de medeklinkers altijd nadrukkelijk en enigszins schoolmeesterachtig uitsprak.‘Ik hoef niet te reciteren’, verklaart Goerne, die weigert als tekstverklaarder op te treden. Zijn belangrijkste gereedschap hierbij is zijn onwaarschijnlijk perfecte legatozang waarmee hij door de medeklinkers heen zingt en lange muzikale lijnen maakt. De Schubert van Goerne is altijd weer een huiveringwekkende belevenis en zijn publiek kan hem intens dankbaar zijn voor de serie van twaalf Schubert-cd’s waaraan hij sinds 1988 werkt, steeds met een andere pianopartner. Bij deze vijfde aflevering rond het thema van de dood is het de pianist Alexander Schmalcz, die met zijn wat schoolse, parmantige spel helaas een remmende factor vormt.

Goernes Schubert is een huiveringwekkende belevenis

KatJa reichenFeld

arJan van diJK

vocaal

diverse componisten

Franz schubert

Departures

Winterreise

Benjamin Hulett, Alexander Soddy

Thomas Bauer, Jos van Immerseel

sapHrane s 62611

ZigZag TerriToires ZZT 101102

e hoesfoto toont de hal van een vliegveld. Het kan ook een treinstation zijn. Mensen gaan op reis, op zoek naar ontspanning, avontuur of om inspiratie op te doen. Elke reis kent een vertrekpunt. Het is een

nieuw begin, telkens weer.Vertrekken is echter ook het moment van afscheid nemen, van breken met het verleden, van pijn en verdriet. Al deze aspecten van het reizen komen aan bod op de cd Departures van de Britse tenor Benjamin Hulett en de eveneens Britse pianist Alexander Soddy. Hulett, die veel in de Hamburgse Staatsoper optrad en daar succes oogstte met zijn lyrische vertolkingen, maakte voor Departures een persoonlijke keuze uit het werk van de componisten Berkeley, Quilter, Britten en Vaughan Williams. Daarnaast verstrekte hij een compositieopdracht aan de Engelsman Giles Swayne. Diens prachtig theatrale ‘The joys of travel’ uit 2009 wordt hier als wereldpremière uitgevoerd. Departures is een diamant met schitterend geslepen facetten. De tenor en de pianist zijn perfect op elkaar ingespeeld. Hulett geeft een krachtige uitvoering, maar legt ook breekbaarheid en nuance in zijn zang, daarbij optimaal gesecondeerd door de met grote verfijning spelende Soddy. Meesterlijk.

Een diamant met schitterend geslepen facetten

cornell evers februari 2011 2011 34 februari 34

e historisch georiënteerde uitvoeringspraktijk is allang niet meer blijven steken bij Mozart en Haydn, maar is inmiddels opgerukt tot ver in de negentiende eeuw. Een prima ontwikkeling, waarvan deze nieuwe

Winterreise met begeleiding op de pianoforte een goed voorbeeld is. Door het beperkte volume van dit instrument wordt veel meer de oorspronkelijke sfeer van Schuberts tijd teruggehaald, toen deze liederen nog in de beslotenheid van de privésfeer werden uitgevoerd in plaats van in de anonieme concertzaal. Het gevolg is een hogere mate van intimiteit dan bij de moderne vleugel, die in dit repertoire vaak te hard wordt bespeeld, waardoor automatisch de zanger ook meer decibellen gaat produceren. Van dat laatste is bij de bariton Thomas Bauer en de fortepianist Jos van Immerseel totaal geen sprake.Van Immerseels subtiele spel op zijn instrument van Christopher Clarke uit 1988 laat horen hoe belangrijk het kleinste detail kan zijn. Bauer vindt dat ook en volgt hem hierin nauwlettend op de voet. Hij maakt de tragiek van de naamloze ik-figuur op zijn barre tocht door het winterlandschap dermate voelbaar dat je als luisteraar het idee krijgt dat er voor jou persoonlijk wordt gezongen.Wat wil je nog meer?

Authentieke Winterreise persoonlijk en intiem

Frans Jansen

cd besprekingen vocaal

Hugo WolF, ricHard strauss Liederen Angelika Kirchschlager, RogerVignoles Wigmore HAll live WHlive 0040

Stijlvolle Strauss en Wolf uit Londen

VAN

werd het idee geboren om over een langere periode het integrale liedoeuvre van deze componist in de programmering op te nemen. Huispianist Roger Vignoles werd benaderd om dit unieke project te begeleiden en voor het vocale gedeelte werd telkens een andere Strauss-specialist geëngageerd. In februari vorig jaar viel de eer te beurt aan de Oostenrijkse mezzosopraan Angelika Kirchschlager. Het concert werd voor het huislabel van de concertzaal opgenomen en komt nu uit op cd. Het resultaat is een mooi uitgebalanceerd programma dat stijlvol wordt aangevuld met werk van tijdgenoot Hugo Wolf. Naast een deel uit diens fameuze Mörike-Lieder wordt ook de zelden gehoorde cyclus 6 Gedichte von Alte Wiesen op teksten van Gottfried Keller uitgevoerd. Negen liederen van Strauss besluiten deze registratie, waarvan het voorbeeldig geinterpreteerde ‘Morgen!’ het beroemdste is. Het verdient aanbeveling om voor het beluisteren van deze schijf het begeleidend boekje te lezen. Daarin worden van ieder lied én de achtergronden besproken én de interpretatie van beide musici toegelicht.

iet alle liederen van Richard strauss zijn even bekend, want slechts een handjevol bereikt het concertpodium of de platenzaak. Dat moest veranderen, vond de londense muziektempel wigmore Hall. en zo

DE MA

Johann Ludwig De andere Bach

Frans Jansen

vocaal

Fra’ Diavolo: La musica nelle strade del Regno di Napoli Marco Beasley, Pino DeVittorio, Accordone o.l.v. Guido Morini ArcAnA A 359

Anna Prohaska sopraan Ivonne Fuchs alt Maxililian Schmitt tenor Andreas Wolf bas RIAS KAMMERCHOR

uziek op de straten van het koninkrijk napels. Dat betekent muziek uit vervlogen tijden over het alledaagse leven van alledaagse mensen, zoals zich dat afspeelde in de nauwe steegjes aan de

voet van de Vesuvius. Kortom: volksmuziek. Van origine gezongen door het volk in het locale dialect, overgedragen van generatie op generatie en handelend over de grote levensthema’s, vaak in combinatie met dans (de tarantella) en semireligieuze rituelen. Zanger Marco Beasley, zoon van een Napolitaanse moeder en daardoor vertrouwd met de sfeer van deze regio, nam samen met Guido Morini en diens ensemble Accordone een aantal van deze liederen op. En dat levert een verrassend resultaat op, aangezien Beasley vooral naam gemaakt heeft als specialist van de ‘traditionele’ oude muziek. Vocaal wordt hij bijgestaan door de minstens net zo indrukwekkende Pino De Vittorio. Deze autoriteit op het gebied van de volksmuziek is een levende legende in Italië en laat dat ook horen. Mooi zingen is niet zozeer het primaire doel, wel het overbrengen van pure emoties. Dat lukt hun wonderwel, al gaat dat vaak gepaard met een rauwe directheid en hartverscheurende passie. Zoals de stad zelf - toen en nu....

Napels door merg en been

Frans Jansen www.klassiekezaken.nl www.klassiekezaken.nl

CD HMC 902080

diverse componisten

onder leiding van Hans-Christoph Rademann

De Trauermusik is de meest ambitieuze compositie van Johann Ludwig Bach (1677-1731), een verre nazaat van Johann Sebastian Bach. Hij heeft de muziek gecomponeerd bij de cantateteksten van zijn opdrachtgever Herzog Ernst Ludwig von Meiningen, die de muziek voor zijn eigen rouwdienst bestemd had. Na diens overlijden in 1724 werd het werk uitgevoerd. Doordat het werk voor twee koren geschreven is én mede door de grote instrumentale bezetting werd medewerking van alle musici van de hertogelijke kapel vereist. Wilt u op de hoogte blijven van onze nieuwe uitgaven? Schrijft u zich dan in op onze nieuwsbrief!

harmoniamundi.com februari 2011 35 Sinds kort ook op uw mobiel & iPhone

cd besprekingen vocaal

vocaal dvd

hAns pfitzner

strAuss, wAgner, puccini, e.A.

Orchesterlieder Hans Christoph Begemann, Nordwestdeutsche Philharmonie o.l.v. Otto Tausk

An evening with Renée Fleming

CPo 777 552-2

euRo aRts 2058078

ergeten repertoire, zo mag je de orkestliederen van Hans Pfitzner gerust noemen, want je hoort ze zelden. Terwijl het toch om ongekend expressieve muziek gaat. In handen van twee zwaargewichten op het

gebied van het Duitse expressionisme, de dirigent Otto Tausk en de bariton Hans Christoph Begemann, worden deze zo weelderig georkestreerde en subtiel geharmoniseerde gezangen tot kleine klankjuwelen. Klein, want de meeste zijn aforistisch beknopt. Pfitzner houdt ervan te overdonderen, zijn punt te maken en dan meteen het einde te zoeken en af te sluiten. Zijn vroege Heine-liederen opus 4 bijvoorbeeld zijn weberniaans kort, terwijl toch elk woord of begrip met een specifieke klankkleur wordt verbonden. Maar er zijn ook langere, balladeachtige liederen op verhalende teksten. Zo opent de cd met ‘Die Heinzelmännchen’: tien minuten vrolijkheid waarbij de solist zijn kwaliteiten als operazanger kan demonstreren.Want al deze muziek is opera-achtig.Van een ‘begeleiding’ kun je nauwelijks spreken. Overal gaat het orkest de dialoog aan, het reageert en commentarieert en vooral de blazerssecties zijn ongekend pregnant. Jammer dat Hans Pfitzner het etiket conservatief opgeplakt heeft gekregen. Liederen als deze verdienen meer aandacht dan de concertpraktijk ze geeft en alleen al daarom is deze pracht-cd een geweldige aanwinst.

Kleine klankjuwelen van Hans Pfitzner

jos vAn der zAnden

Renée Fleming, Berliner Philharmoniker o.l.v. Ion Marin

oals Nederland het Prinsengrachtconcert heeft, zo kent Duitsland de Berliner Waldbühne. Eregast bij de editie van afgelopen jaar was de Amerikaanse sopraan Renée Fleming. Met composities van onder

meer Richard Strauss en Giacomo Puccini op het programma was deze avond bijna al bij voorbaat een succes, want de Roemeens-Oostenrijkse dirigent Ion Marin en de zangeres zijn beiden specialisten in de muziek van rond 1900. Flemings interpretatie van ‘O mio babbino caro’ uit Puccini’s opera Gianni Schicchi dwingt in het bijzonder bewondering af.Voeg daarbij de zoals gewoonlijk gemoedelijke sfeer tijdens dit openluchtevenement en het gegeven dat Fleming bij dit soort informele gelegenheden op haar best is, dan wil je hoe dan ook getuige zijn van deze uitvoering, die nu op dvd is verschenen. Dankzij de levendige beeldwisseling en de haarscherpe kwaliteit krijgt de toeschouwer bijna het gevoel erbij aanwezig te zijn. Het ver dragende maar uitgebalanceerde stemgeluid van Fleming wint nog aan expressiviteit in breekbare, ingetogen passages. En dan is er ook nog de vrolijke noot: in de uitsmijter ‘Berliner Luft’ is een deel van het koper vervangen door vuvuzela’s!

Renée Fleming zingt met vuvuzela’s

Andrew vAn pArijs

kamermuziek

wolfgAng AmAdeus mozArt Phantasia

spohr, onslow

Nicole van Bruggen, Jane Rogers, AnnekeVeenhoff

Nonets

Ramée Ram 1002

Ramée Ram 1007

ozarts Fantasie in c voor piano (KV 475) wordt op deze cd omgeven door twee van zijn bekende kamermuziekwerken voor klarinet en bassethoorn (een lage, oude klarinet): het Kegelstatt-trio voor

klarinet, altviool en piano uit 1786 en het Klarinetkwintet voor bassethoorn en strijkwartet uit 1789. Het kwintet klinkt in een versie waarin de fortepiano de strijkers vervangt. Nooit eerder opgenomen en dus een primeur. Het is je reinste Mozartarcheologie! Deze versie is speciaal gemaakt voor de virtuoos Anton Stadler, aan wie het kwintet was opgedragen, maar die niet altijd strijkers tot zijn beschikking had. Hij heeft echter Mozarts originele handschrift van het kwintet verloren; het is omstreeks 1810 gereconstrueerd. De versie met piano wijkt voor de solist en de begeleiding op onderdelen af: in articulaties, fraseringen en zelfs noten. De diepste tonen van de bassethoorn, die ontbreken in de algemeen bekende partituur voor klarinet, klinken hier wel. Zelfs de Neue Mozartausgabe heeft dit niet opgemerkt. Omdat het gaat om een topstuk in Mozarts oeuvre, is de expeditie de moeite waard. Met deze ambassadeurs is het bovendien de best denkbare kennismaking.

Onbekende versie van Mozarts Klarinetkwintet

jurjen vis februari 2011 2011 3 6 februari 36

Osmosis

e bezetting met fluit, hobo, klarinet, hoorn, fagot en strijkkwartet is kamermuziek op zijn wijdst, een symfonieorkest in pocketformaat. De klank zou moeiteloos passen en overtuigen in de Grote Zaal van

ons Concertgebouw. Daar prijkt overigens in een cartouche de naam van Louis Spohr (1784-1859), maar niet die van George Onslow (1784-1859). Spohr was een Duitser en Onslow een Engelse Fransman, misschien was dat de reden. Spohr was bijna dertig toen hij zijn Nonet componeerde, Onslow vijfenzestig. Beiden zijn klassicistische romantische meesters en hoorbaar tijdgenoten van de vijfentwintig jaar jongere Mendelssohn. Een monumentaal stuk als Mozarts Gran partita (1782) klinkt echter ook in hun nonetten door. Onslow plaatst strijkers en blazers geregeld in groepen tegenover elkaar, maar in het eerste deel (Allegro spiritoso) horen we de rijke, volle combinatie van negen instrumenten. In de zoete divertimenten swingt het zelfs dat het een lieve lust is. Dit is allesbehalve oudemannetjesmuziek! Het muzikanteske karakter boeit in beide composities van begin tot het eind. Het internationaal samengestelde blaaskwintet Osmosis is voor de gelegenheid uitgebreid met de strijkers van het Nederlandse Nepomuk Fortepiano Quintet.

De rijke, volle combinatie van negen instrumenten

jurjen vis

cd Besprekingen kamermuziek

cristóBal HalFFter String quartets 1, 2 & 7 Leipziger Streichquartett MDG 307 1671-2

ristóbal Halffter is een van de belangrijkste hedendaagse spaanse componisten. Ondanks zijn tachtig jaar weet hij nog elke keer nieuwe impulsen aan zijn oeuvre te geven en hedendaagse technieken op

geheel eigen wijze te combineren met zijn Spaanse achtergrond. Met de Strijkkwartetten 1, 2 en 7 geeft het Leipziger Streichquartett een mooie dwarsdoorsnede in een notendop van Halffters werk. Bovendien levert de Spaanse componist in deze drie zeer verschillende kwartetten een onmiskenbare bijdrage aan de historie van het genre. Het eerste werk, Tres piezas para cuarteto, stamt uit 1956 en lijkt een combinatie van Spanje en Stravinsky. Het eendelige tweede kwartet, Mémoires, heeft Halffter in 1970 gecomponeerd ter gelegenheid van het tweehonderdste geboortejaar van Beethoven. Vooral het citaat uit diens laatste strijkkwartet, dat als vanzelfsprekend ontstaat uit de spookachtige opening, is een staaltje van briljante dramatische timing.Halffters zevende en vooralsnog laatste kwartet uit 2007 is weer een abstracte verklanking van het keurig in het cd-boekje geciteerde gedicht Espacio de silencio van de vijftiende-eeuwse Spaanse dichter Jorge Manrique. Net als voor de andere kwartetten geldt hier dat gewoon luisteren het beste recept is om verknocht te raken aan deze bijzondere werken en het ijzersterke spel van de Leipzigers.

Leipzigers ijzersterk in Halffters kwartetten

paul janssen

kamermuziek

diverse componisten Méditations LesVioloncelles Français Mirare Mir 112

e allereerste uitgave van les Violoncelles Français, Méditations, smaakt naar meer. De groep van acht cellisten, die sinds vier jaar concerteert, speelt een serie transcripties, gemaakt door een van

de ensembleleden: Roland Pidoux. Bloch, Offenbach, een paar liederen uit de Liederkreis van Schumann en ‘O du, mein holder Abendstern’ uit Tannhäuser van Wagner: een mooie samenstelling. En als ze goed vertolkt worden, is het geen straf om overbekende werken als deVocalise van Rachmaninov en ‘Après un rêve’ van Fauré langs te horen komen. Het ensemble slaagt erin een zuiver en homogeen klankbeeld te realiseren. ‘Chant des oiseaux’ van de Catalaanse meestercellist Pablo Casals vormt een ontroerend hoogtepunt van nog geen drie minuten. De Fransen lijken het materiaal slechts even aan te raken. Daarin schuilt de kracht van deze uitvoeringen: de noten krijgen de ruimte. De solo’s zijn keurig verdeeld. De acht strijkers, allen met een mooi cv en de nodige bagage, treden ieder minimaal één keer op de voorgrond. Na een dik uur meditatie dringt de vraag zich wel op hoe de musici zich zullen gedragen op een swingende uitgave.Wie weet, broeden ze al op een nieuw schijfje met flitsender repertoire.

Acht cellisten spelen zuiver en homogeen

Frederike Berntsen www.klassiekezaken.nl www.klassiekezaken.nl

februari 2011

cd BesPrekingen kamermuziek ss

kamermuziek

siBeLius, schönBerg

Padre antonio soLer

String quartets

Selected sonatas for harp

Tetzlaff Quartett

Godelieve Schrama

avi muSiC 8553202

mdG SCene 903 1627-6

et Tetzlaff Quartett heeft een cd uitgebracht met Sibelius’ Strijkkwartet in d, ‘Voces intimae’, uit 1909 en het Eerste strijkkwartet in d uit 1905 van Schönberg. Primarius Christian Tetzlaff geeft aan dat het voor de

spelers altijd vanzelfsprekend is geweest de twee werken te combineren. De composities zijn in dezelfde tijd ontstaan en hebben dezelfde toonsoort. Het zijn volgens de violist zeer persoonlijke, diepzinnige en veelzijdige stukken. Schönbergs kwartet heeft nog een andere, speciale betekenis voor de strijkers: tijdens hun allereerste ontmoeting als ensemble, zo’n zestien jaar geleden, namen ze deze compositie onder handen om uit te voeren op een kamermuziekfestival. Ziedaar de geboorte van het Tetzlaff Quartett. Dat de combinatie van de stukken aantrekkelijk werkt, komt vooral door de musici: hun ensemblespel zorgt ervoor dat de uitgave een complete luisterervaring biedt. De strakke en toch zeer gevoelige benadering raakt de kern van de bedachtzaamheid in het derde deel van Sibelius’ compositie – met de werkelijk intieme stemmen in het pianissimo – en in de geagiteerde passages van het laatste Allegro. Ook in het idioom van Schönberg boren de musici diepere lagen aan en toveren ze met timbres, doorwrocht en welluidend.

Tetzlaff Quartett tovert met timbres

omenico Scarlatti: aan hem denk je onwillekeurig als je naar deze cd luistert. Aan die speelse, eendelige sonates waarin alle mogelijke gemoedsstemmingen zijn uitgebeeld. Dat gebeurt hier ook.

Scarlatti was dan ook de leermeester van de man die hier aan het woord is. Antonio Soler had Iberische wortels en dat stak hij bepaald niet onder stoelen of banken. Overal hoor je Spaanse dansritmen, soms aanleunend tegen de fandango of de flamenco. Deze temperamentvolle muziek uit het midden van de achttiende eeuw is eigenlijk gecomponeerd voor het klavecimbel, maar komt ook op tokkelinstrumenten goed tot zijn recht. Op deze cd verklankt Godelieve Schrama de sonates op een moderne harp. ‘Soler is minder moeilijk dan Scarlatti,’ schrijft ze in het boekje, ‘maar het blijft toch een uitdaging, want zijn staccati zijn lastig, net als chromatische melodielijnen.’ Schrama’s spel klinkt moeiteloos, alles sprankelt van speelvreugde. Puristen hoeven niet bevreesd te zijn, want van het originele notenbeeld gaat niets verloren. Integendeel, er wordt misschien wel iets te veel toegevoegd: crescendo’s en decrescendo’s. Die hadden ook achterwege kunnen blijven, want dynamische contrasten werken in deze zonnige Spaanse muziek juist heel goed.

Alles sprankelt van speelvreugde

Jos van der Zanden

Frederike Berntsen

kamermuziek

FeLix mendeLssohnBarthoLdy

smetana, LisZt

Piano sextet, String octet

Piano trios, Elegies

I Solisti Filarmonici Italiani

Trio Wanderer

CPo 777 524-2

Harmonia mundi HmC 902060

omposities van een vijftien- en zestienjarige, moet je die serieus nemen? Jeugdige probeersels met beginnersfouten, nog gespeend van gevoel voor drama? Vaak roepen juvenalia bij de muziekliefheb-

ber slechts een welwillende glimlach op, maar bij Mendelssohn liggen de zaken toch anders. De twee kamermuziekwerken op deze cd zijn allerminst tussen wal en schip gevallen, ze houden al bijna tweehonderd jaar repertoire. Felix was weliswaar nog maar een puber toen hij ze componeerde, maar hij schoot er direct mee in de roos. Het Sextet opus 110 bleef tijdens zijn leven ongepubliceerd (vandaar het hoge opusnummer) maar werd vaak gespeeld en alom gewaardeerd. Het Octet opus 20 groeide zelfs uit tot een tophit. Deze uitvoeringen door I Solisti Filarmonici Italiani, een ensemble samengesteld uit topmusici van de grootste Italiaanse orkesten, tonen aan hoeveel allure er in deze stukken schuilgaat. Zo is het Octet wat stemvoering betreft al mijlenver verwijderd van de bekende pretentieloze strijkerssymfonietjes van Mendelssohn. In dit contrapuntische meesterstuk is elk van de acht stemmen zelfstandig. Het Sextet bevat een uit de kluiten gewassen pianopartij, hier met veel elan op een Steinway uit 1928 gespeeld door JolandaViolante, die met haar pittige tempi de strijkers op sleeptouw neemt.

Rijpe composities van een puber

Jos van der Zanden februari 2011 2011 3 8 februari 38

en twinigtal cd’s hebben ze nu op hun naam staan, waarvan er diverse werden onderscheiden. Het Trio Wanderer timmert aan de weg en vertoont onmiskenbaar een stijgende lijn sinds de oprichting in 1987.

Het label Harmonia Mundi doet dan ook graag zaken met ze en als je deze cd hoort, weet je waarom.Wat een passie! Nu helpt het natuurlijk dat voor Smetana’s gloedvolle Pianotrio opus 15 is gekozen, een intense klaagzang op het verlies van zijn echtgenote en dochter aan een besmettelijke ziekte. Hierin weet TrioWanderer een huiveringwekkende expressie te bereiken, mede dankzij die wonderlijk nasale klank van de cello uit 1660 en de wat rauwe, onromantische klank van de Guadagnini-viool uit 1738. Maar ook de articulatie is bijzonder, met vele effectieve tempofluctuaties (rubato’s) en onverwachte dynamische extremen. Het lamento lijkt de rode draad van deze cd, want ook de zes bijdragen van Liszt vormen uitingen van smart en zielenpijn. Het zijn duo’s (dus niet voor pianotrio) in de vorm van elegieën naar aanleiding van doodstijdingen, waaronder de fameuze ‘Gondola’ op de dood van Wagner. Het Trio Wanderer weet al evengoed om te gaan met Smetana’s wereldlijke wanhoopskreten als met het vrome hulpgeroep van Liszt.

Huiveringwekkende uitingen van smart

Jos van der Zanden

cd Besprekingen piano

kamermuziek

Franz schuBert

Johannes Brahms

Arpeggione, Sonatina,Trio no. 1 (op. 99)

Händel-Variationen,Walzer, Rhapsodien

Marc Coppey, Peter Laul, Ilya Gringolts

Ragna Schirmer

aeon aeCD 1095

Berlin ClassiCs 0016652 BC

e arpeggione, een celloachtig instrument met zes snaren dat gestemd werd als een gitaar, bestond een jaar of tien in de vroege negentiende eeuw en verdween toen van het toneel. schuberts

Arpeggione-sonate was echter te mooi om samen met het onfortuinlijke muziekinstrument te sterven en werd liefdevol door alle grote cellisten uit verleden en heden geadopteerd. De gelauwerde cellist Marc Coppey, begeleid door Peter Laul, breekt met verve een lans voor Schuberts overwegend lyrische compositie. De uitzonderlijke moeilijkheidsgraad van het werk, vooral qua intonatie, is bij hem een onhoorbaar gegeven. Slank en teer komt het op een overtuigende manier tot klinken. Na de lichtvoetige Sonatine nr. 1, in een bewerking voor cello en piano, speelt het tweetal samen met de violist Ilya Gringolts het Eerste pianotrio van Schubert. De interpretatie wordt gekenmerkt door een grote lenigheid, volmaakt samenspel en een sterke balans tussen lyriek en drama. Luister naar de spannende doorwerking van het eerste deel en naar de arcadische rust van het tweede. Dit is bevlogen ensemblekunst. Ook het Scherzo met de mooie moll-dur-effecten overtuigt. De musici gunnen elkaar de vele details die als kleine solo’s opbloeien en die de uitvoering verrassend maken.

Lenig en volmaakt samenspel

Willem Veldhuizen

et spel van Ragna schirmer wordt niet beïnvloed door een behoefte om met effecten indruk te maken op de luisteraars. eenvoud, oprechtheid en zuiverheid van interpretatie zijn de kenmerken van dit recital met

pianomuziek van Brahms.Toch laten al deze kwaliteiten niet een saaie, voorspelbare pianistiek ontstaan. Integendeel, Ragna Schirmer definieert Brahms’ taal in de volle breedte.Het rijke akkoordspel is bij haar in kundige handen, en ze heeft alle aandacht voor de lineaire verfijning van de composities. Zo worden de Händelvariaties helder maar tevens groots gespeeld. Luister bijvoorbeeld naar de slotfuga, een romantisch klankhuwelijk tussen Bach en Brahms, en onderga de majesteitelijke opbouw vol dynamische en polyfone fijnheden. Niet minder geslaagd zijn deWalsen opus 39, waarin haar kwaliteiten even natuurlijk hun beslag krijgen. Naast stoere, uitdagende bewegingen in driekwartsmaat zijn er ook dansen die met een haast bedremmelde ingetogenheid worden gepresenteerd. Maar steeds blijft de expressie potent. De wilde, romantische hartstocht van de twee Rapsodieën opus 79 klinkt bij deze pianiste steeds waardig en authentiek. Er is geen moment dat we te veel Schirmer horen en te weinig Brahms. Dat deze cd maar snel zijn weg mag vinden in deze schrale tijden waarin er geschreeuwd wordt om cultuur.

Hier heersen eenvoud en oprechtheid

Willem Veldhuizen

piano

roBert schumann, Frédéric chopin Ardamente Marietta Petkova Bloomline Bs 10-088

arietta Petkova opent het muzikale nieuwe jaar met een live-cd. na affettuoso, met een fraaie uitvoering van schumanns Pianoconcert en, niet minder geslaagd, Chopins Tweede pianoconcert, komt zij

nu met een eveneens aan deze componisten gewijd recital dat alle aandacht verdient. De titel van de cd, Ardamente, is ontleend aan de negentiende maat van het eerste deel van Schumanns Fantasie in C. ‘Met vurige hartstocht’ is een goede vertaling van deze voordrachtsaanwijzing. Marietta Petkova is ervan doordrongen en opent de Fantasie met veel hartstocht en oog voor de kleinste details. Ook haar rubato is levendig en mooi gedoseerd. Zo ontstaat er een indrukwekkende interpretatie: de rijke, rijpe vrucht van tientallen recitals waarop zij dit kolossale werk heeft vertolkt. De cd bevat verder drie Fantasieën van Chopin, waaronder de Fantasie in f-klein opus 49. Deze compositie, hoewel korter dan Schumanns opus, is een niet minder turbulent, uitdagend en veeleisend meesterwerk. Marietta Petkova speelt ook hier al haar ambachtelijke, poëtische en dramatische troeven moeiteloos uit. De interpretatie is rijk en bruist van hartstochtelijke overgave.Tevens valt op hoe volkomen dienstbaar de pianiste aan de componist is. Een fraai recital!

Fantasieën vol vurige hartstocht

Willem Veldhuizen www.klassiekezaken.nl www.klassiekezaken.nl

R E V I S I E

Armand van Ommeren Revisie Klassieke Quad Muziekapparatuur Versterkers – Tuners – ESL ESL i.s.m. Quad Musikwiedergabe Meer informatie op www.quadrevisie.eu Kerkstraat 56 - 4854 CG Bavel - 0161 43 24 51 februari 2011 2011

339 9

CD BESPREKINGEN piano

piano

JOHANN SEBASTIAN BACH

FRÉDÉRIC CHOPIN Piano works

6 Sonaten für Orgel in Bearbeitungen für 2 Klavieren zu 4 Händen

Eduard Stan

Claudine Orloff & Burkard Spinnler

THOROFON CTH 2573

FUGA LIBERA FUG 572

et is kritiek die nogal eens heeft geklonken in het Chopinjaar 2010: een al te virtuoze aanpak, een te ver doorgevoerde pianistische acrobatiek kan afbreuk doen aan de inhoud van zijn muziek. Chopin spelen is als

poëzie declameren:ook op het hoogtepunt van extase moet het bedachtzame heersen. Een voorzichtig tastende,peinzende Chopin met gematigde tempi:wie zoiets verkiest, wordt met deze cd verwend. Hier presenteert namelijk de in Duitsland werkzame Roemeen Eduard Stan zijn Chopinvisie in een bloemlezing uit de mazurka’s, walsen, nocturnes en polonaises.Hij wijkt daarbij behoorlijk af van de norm.Zijn interpretaties zijn introvert,reflectief.Nu heeft hij ook wel veel lyrische werken gekozen,zoals de dromerige Prelude opus 45, de melancholieke Nocturne opus 27 nr. 1 en de beroemde Mazurka opus 64 nr. 1, die op een DSteinway altijd wel poëtisch klinken. Maar ook in robuustere stukken als de Polonaises en de Barcarolle zijn de dynamische contrasten minder groot dan bij collega-pianisten. Eduard Stan is op zijn best in het cantabile, wanneer een parelende melodie zich verheft boven een zacht golvende harmonische ondergrond. De opnamen werden in april gemaakt in de Christuskirche in Berlijn, waarvan de schitterende akoestiek eerder grootheden als Furtwängler en Karajan lokte.

Bedachtzame en introverte visie op Chopin

JOS VAN DER ZANDEN

e zes Triosonates van Johann Sebastian Bach behoren tot de hoogtepunten in de orgelliteratuur. Weliswaar zijn het niet de gemakkelijkst speelbare werken. Delen van de sonates komen later terug

in grote orgelwerken. Het argument om ze daarnaast op andere toetsinstrumenten te spelen is dat ze in Bachs tijd ook uitgevoerd zullen zijn op klavechord, klavecimbel en pianoforte. De zesTriosonates zijn in de negentiende en twintigste eeuw ook bewerkt voor twee piano’s. FerdinandThieriot heeft slechts de eerste van de zes gearrangeerd, Isidor Philipp bijna honderd werken van Bach, terwijl Victor Babin en Hermann Keller alle zes sonates hebben bewerkt. Op de Derde triosonate na is deze uitgave een cd-première. Het duo Claudine Orloff en Burkard Spinnler brengt ze verdienstelijk met vier handen op twee piano’s tot klinken. Als toegift spelen ze een bewerking van de aria ‘Schafe können sicher weiden’ uit de Cantate BWV 208. Toch klinkt het stemmenweefsel op twee piano’s niet zo doorzichtig als op twee klavieren en orgelpedaal. Maar Bach doorstaat ook deze transcripties glansrijk.

Curieuze pianoversies van Bachs Orgelsonates

AAD ALBLAS

piano

LUDWIG VAN BEETHOVEN

WOLFGANG AMADEUS MOZART

Diabelli variations e.a.

Keyboard music, vol. 2

Gary Cooper

Kristian Bezuidenhout

CHANNEL CCS SA 29110 (SACD)

HARMONIA MUNDI HMU 907498

e Diabelli-variaties vormen zonder twijfel het grootst opgezette klavierwerk van Beethoven. In schril contrast daarmee staan de zes Bagatellen, want zo fijnzinnig als deze zijn, zo onbehouwen lijkt Beethovens inmense

variatiereeks zich aan ons voor te doen. Maar schijn bedriegt. Het thema van Diabelli vormt in al zijn trivialiteit een prachtig uitgangspunt voor een klein uur durend muzikaal avontuur.Was het Beethovens doofheid die hem,onttrokken aan de leegheid van alledaagse conversaties, steeds meer aan zijn verbeelding overleverde waardoor een zodanig werk kon ontstaan? Wie de grote verschillen tussen bijvoorbeeld de variaties 15 (‘Grave e maestoso’) en 16 (‘Presto scherzando’) analyseert, kan weinig anders dan versteld staan van Beethovens levendige fantasie,wanneer een bijna stilstaande melodie uitmondt in een ingehouden presto, dat weer de opmaat vormt voor twee nog onstuimiger variaties. Gary Cooper heeft zich eerder bewezen als een voortreffelijk begeleider van de violiste Rachel Podger in Mozarts vioolsonates. Hij toont met deze opname aan dat Beethoven geen geheimen meer voor hem kent. Op de fortepiano, een instrument uit het jaar waarin het werk is voltooid, zijn de kleinste nuances hoorbaar, iedere harmonische verkleuring vormt een verrassing. Zelfs het plompe openingsthema verandert onder Coopers handen in een elegante wals.

Groots klavierwerk op de fortepiano

ANDREW VAN PARIJS februari 2011 2011 4 0 februari 40

e fortepianist Kristian Bezuidenhout is niet zo lang geleden een Mozartproject gestart op het label Harmonia Mundi. Voor zijn eerste cd, gewijd aan werken voor piano solo van de Oostenrijkse componist, koos

Bezuidenhout voor een kopie naar een instrument van Anton Walter uit 1795. De bespeelde fortepiano was afkomstig uit de collectie van de oudemuziekspecialist Christopher Hogwood. Op het onlangs verschenen tweede deel in de reeks speelt de Zuid-Afrikaan op een kopie van een andereWalter, uit 1802. Ook op deze tweede uitgave belijdt Bezuidenhout zijn liefde voor Mozart en het instrumentarium op onnavolgbare wijze. ‘Te makkelijk voor kinderen en te moeilijk voor professionals’, filosofeerde de legendarische pianist Artur Schnabel eens over de sonates van Mozart. Voor Bezuidenhout lijkt deze uitspraak niet te gelden. Fijnzinnigheid in aanslag en frasering zet hij in om tot een meesterlijke muzikale vertelkunst te komen. Zijn spel is tintelfris, nooit zwoegend, maar allerminst lichtzinnig. Scherp geïnterpreteerde passages verschieten caleidoscopisch van kleur. De zorgvuldigheid waarmee de fortepianist zijn vertolkingen opbouwt, kenmerkt ook de programmasamenstelling van de cd: twee wonderschone sonates uit 1782 (KV 330) en 1784 (KV 457) flankeren twee rondo’s en een adagio. Kom maar op met het volgende deel in deze fantastische reeks.

Bezuidenhout is een meester van de vertelkunst

FREDERIKE BERNTSEN

cd besprekingen orgel

piano dvd

Frédéric chopin The Piano concertos

diverse componisten

Evgeny Kissin, Nikolai Demidenko, Warsaw

3 historische orgels in Zeeland

Philharmonic Orchestra o.l.v. Antoni Wit

Leen de Broekert

Accentus Music Acc 20104

Zefir Zef 9622

at cd’s en dvd’s aangaat, is de oogst van het Chopinjaar 2010 aanzienlijk. Opnieuw blijkt hoe multi-interpretabel de noten van de Poolse meester zijn. Deze dvd is een toefje op de toch al zo lekkere

rie Zeeuwse historische orgels vormden in 2003 het startpunt van de radioserie Orgels van het vlakke land. De Zeeuwse organist Leen de Broekert presenteerde toen de historische orgels van de Lutherse kerk

Chopincake. Het galaconcert van de twee Russische Chopin-ambassadeurs Kissin in Middelburg (1707), de Maartenskerk in Baarland (1750) en de Dorpskerk in en Demidenko, die op 28 februari in Warschau ieder een pianoconcert voor hun Gapinge (ca. 1760). In 2009, een jaar na de cd-opname van ‘zijn’VanVulpenorgel rekening namen, was voor menigeen in Polen hét hoogtepunt van het jaar. Een in de Koorkerk (Abdijkerk) te Middelburg, overleed De Broekert op zestigjarige unieke mogelijkheid om een directe vergelijking te trekken tussen het exuberante en leeftijd. Hij liet een ware schat aan virtuoos-sublieme van de 39-jarige Kissin en de meer naar binnen gerichte, maar o orgelopnamen na. Uit de schatkist zo poëtische benadering van de 55-jarige Demidenko. Op deze dvd is het contrast van EO-producer Okke Dijkhuijzen prachtig waarneembaar: verschijnen nu postuum opnamen hoe Kissin bij het spelen van de drie door Leen de Broekert lk o F als het ware zijn hele lijf bespeelde, compleet verschillende instrumenten. De kern ervan wordt gevormd op/ kvP • gebruikt, alsof de passie uit door minder bekende composities van Johann Sebastian Bach, omgeven door Raa ken ele uziek lak r v u k zijn tenen komt. Hoe hij werk van tijdgenoten als Babou, Fischer,Telemann, Raick, Stölzel enVan Helmont, lt a m u a R ld •C uz- in beeld eremooiM soms aanstalten maakt om te willen meezingen close maar ook van Mozart. De Broekert transcribeerde werken voor vioolsolo (Bach) en rele met ekde melodie, i W u z t e l k tegenstellink • alste uzmu ziemijdt iegrote Cu daarentegen gebracht door de regisseur. Demidenko twee piano’s (Mozart). Grote orgelwerken waren aan hem niet besteed. Zijn spel s d l M • la ek ere e MuNatuurlijk, ude concert • K hetOEerste W gen en geniet van het mijmeren, wegdromen. is kenmerkt zich door fijnzinnigheid en soepelheid, perfect passend bij de muziek die e uzi het k k • w m e • e i u i k e uzeen verschillende eld geven zHet iek zie ookKaanleiding Niaanpak. lass het Tweede niet, deernoten tot hij speelt. Uit zijn nalatenschap is het Leen de Broekert-fonds gesticht. Dit is een z z u M a • u J a • W eke M het k• ude we M lk • dat-je de Eerste is wat HetO neemt bescheiden cultureel-educatief fonds dat kan bijspringen wanneer muzieklessen per niet Ouitbundiger. i ekmelancholieker, zieTweede oweg i u s • u F z s k e / • i la de twee N aan hun vla iek aflezen Mu Kvan e Mmooi zz spel.• Pop persoonlijkheid gestaakt moeten worden wegens gebrek aan geld. zkunt k • • a d • e u a J u k a k M • Ra O ie ek n er zie k uzi deriezanden olk Op k • ieuwe lassjos M kke urele ldmu F e a • K van aad alblas / i l z u uz N kv zz op re ult k • Oude • P e Raa k • C We eke M e M era • k • Ja zie • n • w l l e u p k z e zie ek ssi zie Nie z • O op/Fo kvlakk ultur Mu uzi mu Kla Mu era • ude ieuwe aa •C Jaz n • P reld ieke M iek • R O e k p • z z • e N W ie le • O /Folk Jazmiddeleeuwen lass e Mu uziek era • akk ulture dmuz iek • d l •K kvl z lk • op p u e a M C u k o P r a O O e F • e e M k R • • zi k n• uw op/ akvla • W sieke ele zie Mu uziek azz k• •P Nie s iek ltur ldmu •J de Ra a • n z l zie k u M e k u e a l K u Cu l k r O e o re M e k • e m r • F w e a p e ld zie vl p/ ek ltu O ek ieu • W ssiek ere e Mu uzi Cu aak uzi a • N z • n • Po R W • z a ek M l M a k • k e e K l e e e ie k componisten er •J uzk • • Oud ieuw ure uzi ass e Mdiverse akk zie Op Folk zie e kvl • Cult reldm e Mu k • Kl N / d Codex k z• a w • u p z e Chantilly: En l’amoureux vergier a u i a o k e P uz z ie zie ek • O • Nie eR era lk • J n • lturel uzi ek • W Klass e Mu Jaz o.l.v. Laurence Brisset ek e M • Op i a e o De Caelis m z • r k F i u d e / u l z lk p ak ud M k• azz • C Were e Mu Pop kvl • O op/FoAeonvlAecD •O zie ak- 1099 we •J zz • n • le Raa uziek ek • Mu uziek P ieu a i e ak k s J • N k e a e s i k m • e d R iek a • n z r l a d u M l e k l elke ra uur e totpe20 ol kv Mu woensdag ele ldmuz iek kk • K k • O vanuw19 ultu Were r F a / l e k u C z t v k p e • u k re ul zi ie • zie Nie zz • O • Po iek Raa k • C We ass eM ek Mu e vrijdag Mu era •van 9 van het Franse vocaal ensemble De Caelis hebben reeds vijf Jatot k10 en uurrele uzi k • Kl e z de elke k • assiek e dames i • w z u e p M k i u k u u l O Mu e uz vla Kl ult eldm • O p/Fovan e albums emet middeleeuwse polyfonie op hun naam staan en betreden ktot eke Muzie iek • Nielke M C d • z a w zondag 8 9 uur • u z a e • u r a o k R z a O ek k z de Niede arena We •J nu •P uzi iek • Mu Oper zie ssie ele Jaz van de hoge muzikale en tekstuele verfijning: de Codex Ou olk mu ziek • • Kla z tur ra • Dit eM we ken • l F u d e / u k d u l z lk •handschrift p Chantilly. wordt bewaard in het museum van kasteel Chantilly in a e u p M z C l u i k o re o a v O O e F • e N e M J k i P k • p/ W uz z • Noord-Frankrijk aa uw ek k• vla en bevat ke o i z • k • ken • e R vele muziekwerken uit de zogeheten ars subtilior (‘subk e l e • z M P i i a i a k o u z k • N •J /F Ra zie rele eldm lass Oude e Mu ak zie het pauselijk hof in Avignon en andere cultureel verfijnde u lekunst’). kentielere ra • Folk Aan r Mu k • K e Pop aakvl Cultu k e m r • w e a p / l e d u l v k p e W lt O R • ek ieu ere hoven in Zuid-Frankrijk was in uzi Cu aak k• ssie uzi a • N z • n • Po rele uziek zie Kla ude M we M Jaz r le R ziek • ek • W e u e e • m k • r de late veertiende eeuw behoefte p M k d i k u k l u u a z l O t O l e e e e l i u i o er N uz ldm e M /F iek Cu k• z• akv s e • p z e a • aan meerstemmige wereldlijke M s r i a o k R z a a e J P u ie ek e Kl de er uzi ek • W Klass lk • ken • lturel e M • Op Ou liederen, en componisten als k• o m w • F i d / u k u k z uz k• rel op vla k • C e zie Nie • Jaz e M i P k Cordier, Senleches en Solage u z a • u M a • W sieke k n • le Ra zie eM per p/Fol lakke s voorzagen daarin. Niet alleen de muzikale stijl was zeer verfijnd, ook de weergave iek mu e d a z r l O d u l u u v • o lt re M •K k•O •P aak in de codex kent soms geen grenzen. Zo is het rondeau ‘Belle, bonne, sage’ van Cu ek We sieke zie uzi ken rele R ziek • iek • s a M l Mu Cordier genoteerd in de vorm van een hart, inclusief rood hartje in de zangtekst. u z u e K t l e u d • m M Cu uw Ou ek e i i In ‘En l’amoureux vergier’ van Solage wordt de schoonheid van een vrouw tot op reld ieke • z e •N Mu uziek • W Klass grote hoogten bezongen, ondersteund door verheven beelden in de tekst. Maar de era M u p • iek ek • O ieuwe zz • O soms is het ook gewoon plezier maken, bijvoorbeeld met de imitatie van een zi N Ja Mu era • nachtegaal.Verduiveld lastig nog om te zingen, maar De Caelis houdt zich goed k• l o p /F concertzender p staande, zij het dat het ensemble soms wat weinig interne schakering in timbre •O o P 737 09 15 T• 020 heeft. Geniet vooral, maar met mate. ken E info concertzender.nl @

Meesterpianisten close in beeld gebracht

Een ware schat aan orgelopnamen

Klassieke Zaken bij de Concertzender

luister via internet: www.concertzender.nl

kabel: Amsterdam 99.5 • Gouda 107.1

In de arena van muzikale verfijning

Rotterdam 104.9 • Haarlem 99.5 Amstelveen 95.9 • Leeuwarden 98.9 West-Gelderland 92.4

arjan van dijk

www.klassiekezaken.nl

februari 2011 2011

4 1 41

cd besPrekingen renaissance

middeleeuwen

guillaume de machaut

gilles binchois

Messe de Nostre Dame e.a.

L’argument de beauté

Musica Nova o.l.v. Lucien Kandel

Discantus o.l.v. Brigitte Lesne

Aeon AeCD 0993

Aeon AeCD 1096

e Messe de Nostre Dame van Guillaume de Machaut is een sleutelwerk in de muziekgeschidenis, te vergelijken met de Hohe Messe van Bach en de Missa solemnis van Beethoven. Machaut, de grootste

componist van de veertiende eeuw, staat helemaal aan het begin van die lijn. Net als Bach en Beethoven gebruikte hij in zijn misszetting alle compositietechnieken die in zijn tijd in zwang waren: van eenvoudige meerstemmigheid tot de bijna avant-gardistische ritmische experimenten waarin Machaut uitmuntte.Wie het werk nog nooit gehoord heeft, zal het door Musica Nova gekozen langzame tempo waarschijnlijk als heel natuurlijk ervaren, maar voor wie het in andere uitvoeringen kent, is het even wennen. Over het tempo waarin Machaut zelf zijn mis liet uitvoeren weten we niets, maar aangezien de muziek werd gezongen in de stevig galmende kathedraal van Reims (er werden gordijnen opgehangen om de ergste galm te temperen) was een langzaam tempo niet onwaarschijnlijk. Het past in ieder geval in de visie van Musica Nova - ook op eerdere uitgaven viel het tempoverschil met andere ensembles al op - en het zet Machauts muziek ook in een iets ander licht. Musica Nova beschikt over uitstekende zangers die de soms grillige invallen goed weten te treffen.

Machauts mis in een ander licht

marcel bijlo

illes Binchois was een de belangrijkste componisten van de vijftiende eeuw. De muziek aan het Bourgondische hof werd toen sterk beinvloed door de welluidende samenklanken uit de Engelse traditie.

Men had er zelfs een naam voor: de ‘contenance angloise’. Anderzijds maakten Engelse componisten hun muziek vaak op Franse teksten. Om de Engelse invloed te benadrukken heeft het uit negen zangeressen bestaande Franse ensemble Discantus motetten van Binchois afgewisseld met een aantal anonieme Engelse carols. De Engelse sfeer wordt nog eens versterkt doordat de vrouwenstemmen in een aantal stukken begeleid worden door een ensemble van handbellen, een typisch Engels gebruik waarbij ieder ensemblelid verschillende tonen van de te spelen partij voor zijn rekening neemt. Al met al levert het een licht en afwisselend programma op waarin de vijftiende-eeuwse Franse muziek in een opvallend Engels perspectief wordt geplaatst. Gilles Binchois heeft als componist niet de reputatie van Guillaume Dufay. Misschien komt dat wel doordat zijn muziek net iets minder diep graaft dan die van zijn beroemdere tijdgnoot. Maar Binchois is meestal ook wel wat korter van stof en daardoor leent zijn muziek, meer dan die van Dufay, zich heel goed voor deze opvallende aanpak.

Binchois in Engels perspectief

marcel bijlo

renaissance

leonhard Paminger

jacobus clemens non PaPa

GeistlicheVokalwerke

Missa pro defunctis, Penitential motets

Stimmwerck

The Brabant Ensemble o.l.v. Stephen Rice

CHristopHorus CHr 77331

Hyperion CDA 67848

aast de Josquins, de Obrechts en de Palestrina’s zijn er nog heel wat renaissancecomponisten die we nog niet of nauwelijks kennen. Vooral in het Duitse taalgebied wachten nog tal van componisten

op herontdekking. Het label Christophorus streeft ernaar onbekende schatten op te graven en durft daarvoor ook risico’s te nemen. Niemand hoeft zich ervoor te schamen nog nooit van de Oostenrijkse componist Leonhard Paminger (1495-1567) te hebben gehoord en ook het ensemble Stimmwerck uit München is nog geen bekende naam. Paminger was componist en theoloog en werkte zijn leven lang in kloosterscholen. Misschien heeft het feit dat hij nooit kapelmeester aan een belangrijk hof is geweest er wel toe geleid dat zijn muziek nog altijd weinig bekend is. De polyfonie van Paminger is niet zo groots van opzet als die van bijvoorbeeld Josquin of Obrecht. Hij was een componist die het ambacht, zo belangrijk in de renaissance, goed beheerste maar die het niet in zich had om als grote ster langs de diverse Europese hoven te reizen. Zijn motetten en psalmzettingen varen wel bij de intieme klank van de vier zangers van Stimmwerck. Met een mooie heldere countertenor en sonore lage stemmen is het ensemble ideaal voor dit ten onrechte verwaarloosde repertoire.

Schatgraven in de renaissance

marcel bijlo februari 2011 2011 4 2 februari 42

osquin, Lassus, Palestrina, het zijn redelijk bekende componisten. Jacobus Clemens, ook wel ‘non Papa’ bijgenaamd, misschien omdat zijn levenswandel bepaald niet heilig zou zijn geweest, is tegenwoordig

minder bekend, hoewel uitgaven van zijn muziek in de zestiende eeuw ruimschoots door Europa gingen. Deze schitterende nieuwe cd van het uit Engeland afkomstige Brabant Ensemble kan veel aan Clemens’ bekendheid bijdragen. De hoofdmoot is hier de rustgevende Missa pro defunctis, die ondanks haar vierstemmigheid soms de indruk geeft van de destijds voor requiems vaak gebruikte zesstemmigheid, met dank ook aan de uitstekende opnametechnici van Hyperion.Voor wie een concrete referentie wil: deze balsemende polyfonie doet niet zelden denken aan het immer bevredigende vocale lijnenspel van William Byrd. Mocht u na de dodenmis even van genoeg schoonheid genoten hebben, keer dan nog wel terug naar deze cd, want er volgen zeven zeer fraaie motetten van dezelfde meester.Vooral in dit repertoire wordt Clemens’ grote voorliefde voor harmonische spanning tussen de stemmen duidelijk. Lastig een favoriet aan te wijzen, maar laat zeker ‘Vae tibi Babylon et Syria’ niet onbeluisterd, op een tekst uit het apocriefe bijbelboek Ezra, waarin deze Joodse banneling de vernietiging aankondigt van steden en landen die Jeruzalem vijandig gezind zijn.

Prachtig requiem uit de zestiende eeuw

arjan van dijk

cD beSprekingen barok

barok

Domenico Scarlatti Sonatas

matheo romero Romerico florido

Alice Ader

Clematis, Cappella Mediterranea o.l.v. Leonardo García-Alarcón

Fuga LibeRa Fug 574

RiceRcaR Ric 308

ó vaak heb ik dat nou bij pianorecitals: begin toch eens met een paar sonates van scarlatti! een sprankelend fonteintje van levenslust aan het begin, humor, blitse virtuositeit. Maar nee, het gebeurt zelden. Vandaar

dat ik deze cd van de Franse pianiste Alice Ader in mijn hart sloot en er dan maar een week lang de dag mee begon. ‘Helderheid, precisie, energie en de lichtende kracht van puur de klank’, zo licht ze in het boekje haar intentie toe. Het is geen woord te veel; haar interpretatie van de muziek, die op mij bizar genoeg overkomt als een soort ‘missing link’ tussen Bach en Mozart, met een enkele Haydn-grinnik (K 95) en opeens bars-bassende Beethoven-octaven (K 56), ís helder omlijnd. Soms weet ze de vleugel in de discant zelfs als een fortepiano te laten klinken, zo notig fris is het. Naar eigen zeggen begon Aders liefde voor de Italiaan die in het isolement van het Spaanse hof zijn 555 sonates componeerde, met de sonate in de afwijkende toonsoort B-groot (K 244). Bijzonder stuk inderdaad. Angelieke schoonheid in het begin, dan bruuske modulaties, dan nog meer vreemds. De pianiste is dol op al deze kleuren en ik ook, al had ze sommige ietsje mogen mengen.

Een sprankelend fonteintje van levenslust

Stephen WeStra

at doet een op en top spaans klinkende cd in de serie i Fiamminghi van het (waalse!) label Ricercar? welnu: Matheo Romero heette eigenlijk Matthieu Rosmarin en ging al op jeugdige leeftijd vanuit

België naar het Spaanse hof. Daar verspaanste hij niet alleen zijn naam maar ook zijn stijl van componeren. Zijn kerkmuziek kenden we al uit dezelfde Ricercarserie, maar zijn wereldlijke werken waren voor het grootste deel nog niet eerder opgenomen. Wie ze hoort, zal niet vermoeden met een componist te maken te hebben wiens wieg níét op het Iberisch schiereiland heeft gestaan. De sterke ritmiek, de korte muzikale frasen, het is allemaal zo Spaans als het maar kan. Ook de uitvoering is een Spaans-Belgische samenwerking met de zangers van Cappella Mediterranea en de instrumentalisten van Clematis, die perfect op één lijn zitten. Bij de zangers valt vooral de jonge Argentijnse sopraan Mariana Flores op, die al eerder op cd’s van Ricercar te horen was. Veel muziekliefhebbers hebben deze vroegbarokke Spaanse muziek in het hart gesloten. In Spanje zelf is er steeds meer interesse voor dit repertoire, wat alleen al blijkt uit het feit dat een jong ensemble als Cappella Mediterranea nu al zo’n hoog niveau weet te bereiken.

Belg componeerde Spaanser dan Spaans

marcel bijlo

barok

johann SebaStian bach

marin maraiS

Cantatas BWV 138, 27, 47, 96

Pièces de viole des cinq livres Jordi Savall,Ton Koopman e.a.

Solisten, La Petite Bande o.l.v. Sigiswald Kuijken

aLia Vox aVSa 9872 (5 Sacd’S)

accentuS MuSic 25312 (Sacd)

arin Marais heeft vijf boeken gecomponeerd voor de viola da gamba, een instrument waarop hijzelf de grootste virtuoos van zijn tijd was. aan het hof van lodewijk XiV genoot hij dan ook veel aanzien.

Een kijkje in de cd-bakken leert ons dat er tegenwoordig heel wat opnamen van de gambamuziek van Marais zijn, maar toen in de jaren zeventig Jordi Savalls eerste Marais-lp verscheen, was dat nog wel anders. Die was een openbaring! In de loop van zijn carrière heeft hij heel wat muziek van Marais vastgelegd en al deze opnamen, inclusief die gedenkwaardige eerste, zijn nu op Savalls eigen label AliaVox verschenen in een aangenaam geprijsde box met vijf cd’s. Hij weet zich omringd door topmusici als de klavecinistTon Koopman en de luitist Hopkinson Smith. Zij vormen de ideale bedding voor Savalls meesterlijke gambaspel, dat steeds meer is verdiept en contrastrijker is geworden.Toen zijn eigen label er nog niet was, nam hij voor diverse maatschappijen op, maar het is hem toch gelukt al deze opnamen bij elkaar te brengen, in superaudiokwaliteit nog wel! Dat levert hier een fantastisch eerbetoon aan Marin Marais op, een componist die blijft verbazen.

Fantastisch eerbetoon aan Marin Marais

marcel bijlo www.klassiekezaken.nl www.klassiekezaken.nl

ie het aangrijpende openingskoor van de Cantate 27 hoort waarmee deze cd begint, moet welhaast denken dat Bach dit werk heeft gecomponeerd voor de passietijd. Maar nee: het is bestemd voor

een gewone zondag: de zestiende na Trinitatis. Ook de andere drie cantates op deze cd zijn bestemd voor deze periode van het kerkelijk jaar, waarin het vooral aftellen is tot de advent. Maar doorsnee zijn de cantates van Bach natuurlijk nooit en de uitvoeringen van Sigiswald Kuijken al evenmin. Sopraan Gerlinde Sämann, alt Petra Noskaiová, tenor Christoph Genz en bas JanVan der Crabben vormen het vaste solistenkwartet waarmee La Petite Bande al meer selecties uit Bachs cantate-oeuvre heeft vastgelegd. Deze vier zingen ook alle koorpartijen, want Kuijken kiest voor een enkelvoudige bezetting. Bachs cantates klinken als intieme kamermuziek; ook het instrumentaal ensemble is klein bezet. Net als op eerdere uitgaven levert dat weer schitterende resultaten op. De vier stemmen mengen perfect en zijn ook solistisch zeer overtuigend. Ook de instrumentalisten leveren in de solo’s van onder meer orgel, hobo en blokfluit prachtige bijdragen. Kuijken is niet van plan om al Bachs tweehonderd cantates op te nemen, maar de reeks wordt hopelijk nog wel met flink wat delen uitgebreid.

Bachs cantates als intieme kamermuziek

marcel bijlo februari 2011 2011

4 3 43

cd beSprekingen barok

barok

Johann SebaStian bach Johann SebaStian bach Bach fantasy

Sonatas for viola da gamba and harpsichord, Arias with obbligato viola da gamba

Christophe Rousset

Paolo Pandolfo, Markus Hünninger, Michael Chance, Harry van der Kamp

apaRté ap 010

Glossa GCD 920411

ach fantasy heet deze cd van de klavecinist Christophe Rousset, en de naam is raak. Hij bevat onder andere minder bekende klavierwerken die de titel ‘Fantasie’ dragen, maar ook een grappig werk

als BWV 992-997, waarin Bach in zes deeltjes het afscheid beschrijft van een broer die op reis gaat. Rousset, die ook naam heeft gemaakt als dirigent en oprichter van Les Talens Lyriques, is een begenadigd klavecinist die Bachs muziek tot een festijn maakt. Zijn stromende spel wordt alleen maar mooier dankzij het instrument waarop hij speelt. Het is een oud klavecimbel van Johannes Ruckers uit 1632, afkomstig uit de collectie van het Musée d’Art et d’Historie in het Zwitserse Neuchâtel. In 1745 werd er in Parijs door een onbekende bouwer een tweede klavier aan toegevoegd. Het is een prachtig instrument met een ongelooflijk mooie, sonore klank. Luister hoe het klavecimbel in al zijn glorie resoneert in de vloeiende Fantasie en Fuga in a-klein BWV 904, helder en zangerig klinkend in de hoogte, verbluffend warm en vol in de bassen. Bach is bij Rousset in zeer goede handen.

Rousset maakt Bach tot een festijn

doron nagan

e viola da gamba, een van de mooiste instrumenten uit de barok, raakte in de loop van de achttiende eeuw uit de mode en verdween van het toneel. Op de valreep componeerde Bach, hekkensluiter van

de barokmuziek die hij was, drie sonates voor viola da gamba en klavecimbel. Ze zijn magnifiek, deze werken waarin de musici gelijkwaardige partners zijn, ieder met een rijke, melodische partij. De Italiaanse gambist Paolo Pandolfo heeft na vijftien jaar de drie sonates opnieuw opgenomen. In de loop van de jaren is hij de gelijkwaardigheid beter gaan waarderen. In plaats van ruzie met het klavecimbel te zoeken, kiest hij nu voor een muzikaal discours met zijn partner. Dat lukt hem en de klavecinist Markus Hünninger wonderwel. Afgezien van een soms wat overdreven authentiek accentje of vertraging, is deze cd (aangevuld met twee aria’s met gamba) een mooie toevoeging aan bestaande opnamen. Opvallend in het spel van beide heren is de expressieve ornamentiek die zij hanteren. Luister naar het klavecimbel in het Adagio van de Sonate in G met zijn vele kleine versierinkjes, of naar zowel gamba als klavecimbel in het prachtige Andante van deze sonate. Dit is superieure barokmuziek, gespeeld op hoog niveau.

Expressief spel in superieure barokmuziek

doron nagan

barok

monteverdi, freScobaldi, händel, e.a. Canzone e cantate

telemann, faSch, fiScher, müller

Franco Fagioli, Luca Pianca, Marco Frezzato, Jörg Halubek

Lustige Feld-Music

CaRus 83.361

RiCeRCaR RiC 304

Lingua Franca o.l.v. Benoît Laurent

s één cd voldoende om de ontwikkeling van het continuolied tot de barokke cantate in al haar facetten weer te geven? Waarschijnlijk niet, maar de countertenor Franco Fagioli waagt een poging, die ook nog verbluffend

goed uitpakt. Zijn bloemlezing bevat een handvol liederen van omstreeks 1600 en enkele barokke cantates, gelardeerd met instrumentale kamermuziek. Het programma zou uitstekend passen in een serie lunchconcerten op historische locaties, zoals die inmiddels her en der gemeengoed zijn geworden. De kleinschaligheid, de verfijnde nuances en subtiele gebaren: ze zijn onontbeerlijk in een muzikale omgeving die ver verwijderd is van het geweld van castraten, bij wie het vooral om de langste toon of ingewikkeldste coloratuur draait. En het moet gezegd worden: met een helder timbre en dito articulatie lijkt Fagioli de kamermuziek op het lijf geschreven. Hij wordt bijgestaan door een degelijke continuogroep, die ook in solistisch opzicht maatwerk levert. Het is alsof het door Fagioli en de zijnen geschetste muzikale landschap geruisloos aan je voorbijtrekt. Niet dat het repertoire oninteressant is, integendeel, maar deze muziek dringt zich niet aan je op. Een verademing tussen al datgene waar indruk mee moet worden gemaakt.

Verfijnde nuances en subtiele gebaren

andrew van pariJS februari 2011 2011 4 4 februari 44

n de achttiende eeuw was men dol op muziek voor hobo-ensembles. Dit repertoire vond weliswaar zijn oorsprong tijdens de renaissance als militaire muziek met instrumenten zoals de schalmei en de zink, maar kwam

tot volle bloei onder de koningen Lodewijk XIII en XIV. Zij vervingen de verouderde instrumenten door hobo en fagot en spoedig ontstond een uitgebreide ensemblecultuur voor houtblazers. Maar nadat de Zonnekoning in 1685 de Hugenoten had verdreven, verjoeg hij ook deels deze traditie. De vele Duitse hoven, dol op de Franse cultuur, ontfermden zich over de verbannen musici en hun muziek, en al snel werden deze stukken (bedoeld als zogenoemde ‘Unterhaltungsmusik’) razend populair.Vrolijke en ongecompliceerde werken die in de open lucht tijdens feestelijke gelegenheden werden uitgevoerd. Terecht dat de componist Krieger in 1704 sprak over ‘Lustige Feld-Music’. De jonge Belgische hoboïst Benoît Laurent en zijn ensemble Lingua Franca blazen (letterlijk!) nieuw leven in een enigszins vergeten traditie. Deze composities hebben niet al te veel diepgang, maar dat hoeft ook niet altijd. Laurent en de zijnen maken er met hun aanstekelijk enthousiasme een feestje van, waardoor ze laten zien hoe aangenaam het leven kan zijn. Een heerlijke cd.

Heerlijke hoboklanken uit de barok

franS JanSen

Cd Besprekingen opera

opera

antonio vivaldi

Berlioz, Bizet, CheruBini e.a.

Ottone in villa

Marie-Nicole Lemieux, Orchestre national de France o.l.v. Fabien Gabel

Sonia Prina, Julia Lezhneva, Verónica Cangemi, Roberta Invernizzi, Topi Lehtipuu, Il Giardino Armonico o.l.v. Giovanni Antonini

Naïve v 5201

Naïve OP 30493

‘Ne me refuse pas’

e carrière van de dramatische alt-mezzo Marie-nicole lemieux uit Canada kwam flink op dreef toen zij in 2000 liefst twee prijzen behaalde in de koningin elisabethwedstrijd in Brussel. sindsdien heeft zij de

verwachtingen ruimschoots waargemaakt, en speciaal voor de liefhebber van Franse opera is hier het ultieme bewijs.Vocale power wordt veelal geassocieerd metVerdi en Wagner, maar in de ‘grand opéra’ die vanaf het eind van de achttiende eeuw in Parijs bloeide, werden ook alle mogelijke registers van de stem opgezocht om maximale emotionele expressie te bereiken. Lemieux heeft het allemaal in huis: dreigende laagtes, heroïsche hoogtes, en vooral een formidabel inlevingsvermogen. Uiteraard komt de Habanera uit Carmen voorbij, hoewel ze daar wat achterblijft in ondeugende verleidelijkheid. Ooit van AndréWormser gehoord? De aangrijpende aria uit zijn opera Clytemnestre verklaart zijn onbekendheid bepaald niet. Cherubini, vooral bekend vanwege zijn Requiem, is hier vertegenwoordigd met de heerlijk zwaarmoedige aria van Néris uit Médée. En natuurlijk is er ook Berlioz, met Lemieux als stervende Dido in LesTroyens: ‘Ma carrière est finie’, zingt zij vorstelijk, maar dat geldt zeker niet voor de zangeres. Houd haar in de gaten.

De vocale power van Marie-Nicole Lemieux

arjan van dijk

ivaldi’s vader, werkzaam als violist in de Venetiaanse theaters, wist net als Mozarts vader goed een carrière te plannen. antonio moest zich eerst bekwamen als kerkmusicus en werd vervolgens concertmeester

in de beroemde Ospedale della Pietà. Kerkmuziek en veel orkestmuziek kwamen uit zijn veer, maar het hogere doel voor zoonlief was de opera. In 1713 voltooide Vivaldi zijn eerste opera, die eerst in het naburigeVicenza ging en later inVenetië zelf. Met Ottone in villa was het meteen raak, reprises tot in Hamburg en Londen volgden.Vivaldi zou nog ruim zestig opera’s produceren als componist, impresario en uitvoerende, en zijn muziek werd vele collega’s tot voorbeeld. Het verhaal is simpel: Otto, keizer der Germanen, houdt er in Cleonilla een weelderige minnares op na, die er zelf nog wel meer op nahoudt. Drie aktes vol leugens en bedrog leiden uiteindelijk tot een lofzang op de deugd. Vanaf de ouverture de heerlijkst denkbare barokmuziek, zelfs een weldadig sombere en grillige echoaria van Caio, als de keizer heeft ontdekt dat hij hem met zijn minnares bedriegt. Dat het Franse label Naïve maar alle opera’s vanVivaldi in deze superbe kwaliteit mag uitbrengen!

Superbe kwaliteit in Vivaldi’s eerste opera

arjan van dijk

opera dvd

opera

wolfgang amadeus mozart Così fan tutte

riChard wagner

Die Meistersinger von Nürnberg

Stuart Burrows,Thomas Allen, RichardVan Allan, Kiri Te Kanawa, Agnes Balsta, Daniela Mazzucato; Royal Opera Chorus, Orchestra of the Royal Opera House o.l.v. Colin Davis

Franz Hawlata, Artur Korn, MichaelVolle, Klaus FlorianVogt e.a., Bayreuth Festival Orchestra and Chorus o.l.v. Sebastian Weigle; regie: Katharina Wagner

OPus arte Oa CD 9005 D (3 CD’s)

OPus arte Oa 1041 D (2 DvD’s)

en beetje operaliefhebber droomt wel eens van een bezoekje aan de archieven van operahuizen. Daar liggen de grootste schatten opgeborgen, maar gelukkig worden ze steeds vaker geopenbaard. ik ben

een verzamelaar en men kan mij geen groter plezier doen dan met een voor mij onbekende opname met een van mijn idolen en dan ook nog eens met een goede geluidskwaliteit. Deze Così kende ik niet. Hij werd in 1981 in Londen opgenomen. Op de bok stond een van de beste Mozart-dirigenten uit die tijd, Colin Davis, maar mij gaat het hier vooral om de zangers. KiriTe Kanawa vond ik altijd het allermooist in Mozart (en Strauss). Haar Fiordilligi is sensueel en vrouwelijk en haar sopraan van een bijna goddelijke schoonheid. En: wat een zangcultuur! Ik heb altijd een zwak gehad voor Agnes Baltsa en ook hier vind ik haar prachtig: haar stem is warm en haar Dorabella uitdagend. Bovendien versmelten beide stemmen mooi met elkaar. Stuart Burrows is een elegante Ferrando en Thomas Allen een zeer macho Guglielmo, met in zijn stem al een opzetje voor Don Alfonso. Die wordt schitterend gezongen door Richard Van Allan. Daniela Mazzucato completeert als Despina de voortreffelijke cast.Wat een genot!

Schatten uit het Royal Opera House

Basia jaworski www.klassiekezaken.nl www.klassiekezaken.nl

et idee was niet eens zo slecht. walther is hier niet alleen een vernieuwer, maar ook een breker. Hij maakt zowel de traditie als vakmensen kapot en eigenlijk is hij niet meer dan een prutsende amateur.

Hij kliedert met verf, waarmee hij alles en iedereen onderspat, maar aan het eind conformeert hij zich aan de regels en Beckmesser wordt de nieuwe, ‘entartete’ rebel. Ondertussen is Hans Sachs een soort Führer geworden: we bevinden ons in Bayreuth eind jaren dertig. Helaas, concepten werken niet als ze niets met de opera in kwestie van doen hebben en dat is hier het geval in de regie van Katharina Wagner. Gelukkig zijn er ook zangers, en zij zijn voortreffelijk. Klaus FlorianVogt (Walther) heeft een zoete, lyrische stem, daar kun je makkelijk verliefd op worden. Franz Hawlata (Sachs) imponeert met zijn diepe bas, ook als figuur komt hij zeer autoritair over. Fantastisch is ook de Beckmesser van Michael Volle. Ik was al een fan van zijn prachtige bariton en zijn groots acteervermogen, maar wat hij hier doet... Bravo! Michaela Kaune (Eva) maakt op mij een te volwassen indruk, zij lijkt ook door de regisseur totaal aan haar lot overgelaten, maar de stem staat als een huis.

Wagners Meistersinger in nazi-Bayreuth

Basia jaworski februari 2011 2011

45 45

DVD BESPREKINGEN opera dvd

opera dvd

CHARLES GOUNOD

GEORGES BIZET

Inva Mula, Charles Castronovo, AlainVernhes e.a., Orchestre et Choeur de l’Opéra national de Paris o.l.v. Marc Minkowski; regie: Nicolas Joel

Anna Caterina Antonacci, Andrew Richards, Anne-Catherine Gillet, Nicolas Cavallier,The Monteverdi Choir, Orchestre Révolutionnaire et Romantique o.l.v. Sir John Eliot Gardiner; regie: Adrian Noble

FRA MUSICA FRA 002 (2 DVD’S)

FRA MUSICA FRA 004 (2 DVD’S)

Carmen

Mireille

indelijk! Eindelijk kunnen wij kennismaken met Mireille. Echt succesvol is deze opera nooit geweest, waaraan ook gerommel met verschillende versies debet kan zijn. De door Nicolas Joel (sinds dat jaar de baas van

de Franse Nationale Opera) geregisseerde en in Palais Garnier opgenomen voorstelling was de seizoensopening in september 2009. Gounods muziek is zeer theatraal, wat door de regie en de betoverende belichting alleen maar wordt onderstreept. Hier (wat een verademing!) geen concepten, wel een voortreffelijke personenregie en mise-en-scène. Het bühnebeeld deed mij in het begin een beetje denken aan The sound of music. Maar het pastorale, bijna serene begin verandert gaandeweg in een horror story met een Manon Lescaut-achtig einde. Ik was in tranen! Inva Mulla (Mireille) is een ware ontdekking: haar stem, uiterlijk en gesticulatie doen mij aan drie van de grootste zangeressen van de laatste vijftig jaar denken: Scotto, Freni en Cotrubas. Castronovo is een lichte maar in alle opzichten prettige Vincent en Vernhes imponeert als Mireilles vader. De dirigent, regisseur en dramaturg vinden Mireille een meesterwerk en daar kan ik het, na het bekijken van deze dvd, alleen maar mee eens zijn.Voor mij de beste opera-dvd van vorig jaar, dit mag u niet missen!

Uitmuntende dvd van meesterlijke opera

armen en Gardiner… Wie had dat vroeger voor mogelijk gehouden? En toch is het logisch, want met de voorstelling uit 2009 keerde de opera terug naar het theater van de première, de Parijse Opéra Comique,

en er werd gespeeld op instrumenten uit die tijd. De (geniale!) regie is voornamelijk gefocust op de personages, de enscenering is zeer illustratief en het libretto wordt op de voet gevolgd. Het is realistisch, mooi en spannend. Het eenheidsdecor wordt aan iedere scène aangepast, waardoor je je op al die verschillende locaties waant. De stemmen zijn aan de kleine kant, maar dat zal geen probleem zijn geweest in de Opéra Comique en al helemaal niet op dvd. Richards is niet de beste José ooit, maar zijn invulling van de rol is fenomenaal. Hij begint als een aardige en zeer aaibare vreemdeling en eindigt als een soort Jezus, maar dan met de waanzin in zijn ogen. Jammer genoeg heeft Cavallier (Escamillo) onvoldoende sexappeal voor een macho toreador, maar hij compenseert veel met zijn mooie zang. Antonacci is tegenwoordig een van de beste Carmens. Mooi, sexy, uitdagend en nergens vulgair. Haar diepe, warme stem kent alle kleuren van de regenboog. Gardiner heeft er duidelijk zin in, de tempi zijn soms duizelingwekkend.

Spannende Carmen uit de Opéra Comique

BASIA JAWORSKI

opera dvd

GAETANO DONIZETTI

RICHARD STRAUSS

Le convenienze ed inconvenienze teatrali (Viva la mamma)

Elektra

Jessica Pratt, Simon Bailey, Christian Senn e.a., Orchestra & Coro dell’Accademia del Teatro alla Scala o.l.v. Marco Guidarini; regie: Antonio Albanese

Linda Watson, Jane Henschel, Manuela Uhl, René Kollo, Albert Dohmen, Philharmonia Chor Wien, Münchner Philharmoniker o.l.v. Christian Thielemann; regie: Herbert Wernicke

BELAIR BAC 063

OPUS ARTE OA 1046 D

aar wordt een mens vrolijk van. Het gebeurt niet vaak dat het operabedrijf door een componist zelf in de maling wordt genomen. Maar ik kan me goed voorstellen dat je er soms zo genoeg van hebt:

verwende diva’s (en divo’s) met hun onmogelijke eisen. Beginners die zich al heel wat vinden en het hele familiecircus erachteraan … Met de Italiaanse moeder voorop. La Mamma wordt gezongen door een potige bariton in travestie (zou de maker van Hairspray de opera hebben gekend?) die ook nog eens vals zingt. Alle karakters en hun ego’s zijn behoorlijk uitvergroot. Alle vooroordelen worden uit de kast getrokken en we bevinden ons midden in een slapstick of een theater van de lach en daar is niets op tegen. Het is voor het eerst dat de opera opgevoerd werd in La Scala en een betere ‘première’ kon het werk zich niet wensen: in één woord voortreffelijk! Le convenienze ed inconvenienze teatrali betekent letterlijk ‘de gemakken en de ongemakken van het theater’ en dit heeft betrekking op de strakke regels van toen. Die zijn er gelukkig niet meer, maar de diva’s van weleer hebben plaatsgemaakt voor een regisseur. Hebben we nog ergens een Donizetti rondlopen?

Donizetti neemt operabedrijf in de maling

BASIA JAWORSKI februari 2011 2011 4 6 februari 46

e voorstelling van Elektra tijdens het Baden-Baden Festival was een van de grootste sensaties van 2010. De recensies logen er niet om en ik kan niet anders dan het ermee eens zijn. Linda Watson maakte

er haar debuut als Elektra, een van de zwaarste rollen uit de operageschiedenis. Af en toe moest ik even mijn adem inhouden: zou het haar lukken? En ja, het lukte haar wonderwel. Haar stem is minder groot dan die van, zeg maar, Nilsson, maar wat een inlevingsvermogen! Mijn petje af. Manuela Uhl (Chrysothemis) is een ware ontdekking. Haar stem en haar voordracht doen mij een beetje aan Cheryl Studer denken, voor mij een van de beste Chrysothemissen ooit. Jane Henschel is een zeer ontroerende (ja, dat mag wel eens gezegd worden, zij is geen monster!) Klytämnestra. HerbertWernicke hanteert in deze al wat oudere productie de gouden regel ‘less is more’, wat hier buitengewoon goed uitpakt, zeker ook omdat het resultaat zo ongemeen spannend is. Hij gebruikt vooral wit, zwart en rood en werkt geometrisch. En dan hebben we nog Christian Thielemann.Wat hij met de partituur doet! Het is Hollywood, Hitchcock en… Strauss.Waanzinnig goed.

Een van de grootste sensaties van 2010

BASIA JAWORSKI

Cd bespreKingen wereldmuziek

Katia guerreiro Os fados do fado JBVeroversa 0023.09 JB VeroVerSa 0023.09

Samen uit Samen naar de opera Het Muziektheater Amsterdam seizoen 2011 2012

★★★★★

p deze cd brengt de Portugese zangeres katia Guerreiro de geschiedenis van de fado tot leven. Oude liederen zijn het, die ontdaan van hun stof weer schitteren als vroeger. Os fados do fado is voor

menigeen een feest van de herkenning, voor anderen de ontdekking van een schatkamer. Hiermee brengt Katia Guerreiro hulde aan haar voorgangers, aan Tony de Matos, Natércia da Conceição, Teresa Silva Carvalho, Herminia Silva, João Ferreira-Rosa, Milú en natuurlijk Amália Rodrigues. Os fados do fado’ begint met een deinend ‘Vira dos malmequeres’, een populair volkslied over de madeliefjes in de tuinen van Portugal die dood of leven kunnen voorspellen. Bloemen zijn er ook in ‘A rosinha dos limões’, een prachtig liefdeslied van Artur Ribeiro, dat Katia Guerreiro en haar begeleiders met sprankelende geestdrift voor het voetlicht brengen. En natuurlijk is er Lissabon, de hoofdstad van de fado. In ‘Lisboa à noite’ van Fernando Santos en Carlos Dias passeert het bruisende nachtleven de revue. In ‘Há festa na Mouraria’ wordt er feest gevierd in Mouraria, de wijk waar de muziek werd geboren waarvan Katia Guerreiro een hartstochtelijk pleitbezorgster is.

Oude fado’s schitteren weer als vroeger

Cornell evers

gitaar

sergio Fernández Cabrera

New guitar music from Uruguay Dúo de Guitarras Umbral Saphrane S 62608

ruguay heeft aan de wieg van de tango gestaan, maar is meer bekend om zijn rijke gitaartraditie. Belangrijke gitaristen en componisten zijn abel Carlevaro, Guido santorsola, Oscar Cáceres en eduardo Fernández.

Het jonge Dúo de Guitarras Umbral speelt op deze cd werken van Sergio Fernández Cabrera. Deze veelzijdige componist en gitarist, die ook buiten Uruguay wordt geroemd, heeft muziek voor kamer- en symfonieorkest, koor, theater en dans gecomponeerd.Zijn oeuvre kenmerkt zich door een perfecte versmelting van eigentijdse muziek met elementen uit de jazz en de volkstradities, zoals milonga’s en tango’s. Prachtig transparante composities zijn het, door de Braziliaanse musicus en componist Egberto Gismonti omschreven als muziek ‘met een gevoel van vrijheid en vreugde, van modernisme en romantiek’. New guitar music from Uruguay bevat tien duetten die door Cabrera zijn geschreven voor zijn lessen in de kamermuziek. De nauwe samenwerking met de gitaristen Ignacio Correa en Sebastián Segarra heeft de basis gelegd voor het duo, dat op deze debuut-cd ook een bijzondere bewerking speelt van de traditionele Uruguayaanse tango‘La puñalada’en‘Palhaço’van Egberto Gismonti. Serieuze ingetogenheid en vlammende expressie wisselen elkaar steeds opnieuw af in een verrassende en spannende muziek, die ongelooflijk virtuoos wordt vertolkt.

Virtuositeit in nieuwe gitaarmuziek uit Urugay

Cornell evers www.klassiekezaken.nl www.klassiekezaken.nl

www.dno.nl Bestel nu een abonnement voor het nieuwe seizoen

februari 2011

foto Peter arno broer

column hans heg

De een laat zelden van zich horen, behalve via de muziek. De ander timmert voortdurend aan de weg en schuwt ook het politieke debat niet. Weer een andere dirigent doet van zich spreken door zijn ‘sensationele’concerten,aldus de Gramophone. Wat Decca heeft doen besluiten het contract met de huidige Kapellmeister van het Gewandhausorkest opnieuw te verlengen. Na al 28 jaar exclusieve samenwerking! Tegenwoordig een zeldzaamheid in de platenbranche. Het zal duidelijk zijn over wie ik het heb: Bernard Haitink, Daniel Barenboim en Riccardo Chailly, de Milanees in Leipzig. Maar eerst Haitink.Hij verraste vriend en vijand onlangs met zijn gepeperde uitspraak dat hij het plan van de regering het Muziekcentrum van de Omroep af te schaffen een ‘flagrante schanddaad’ vond. Bravo!Waren er maar meer prominenten die zich zo ondubbelzinnig uitlaten over de straffe cultuurplannen van het kabinet-Rutte. Haitink begon zijn dirigentencarrière bij het Radio Filharmonisch Orkest.Vandaar waarschijnlijk zijn woede over het idiote plan van Den Haag het MCO de nek om te willen draaien.Gelukkig wordt www.klassiekezaken.nl

SPREKENDE DIRIGENTEN de soep ook nu niet zo heet gegeten als zij wordt opgediend. De totale opheffing van het Muziekcentrum is van de baan, maar er dreigt nog steeds een geweldige bezuiniging. Die volgens mij veel beter elders in Hilversum kan worden gezocht. Waardoor er minder schade wordt aangericht. Hoe erg het zou kunnen uitpakken illustreert een prachtige Berlioz uit het omroeparchief, jaargang 1999. De onverwachte release op Challenge van die live-opname van La damnation de Faust, met het Radio Filharmonisch en het Groot Omroepkoor onder leiding van Haitink, is daardoor zoiets als een geluk bij een ongeluk geworden. En dat voor maar één tientje! Een mooie actie, om niet te zeggen geweldige stunt van het MCO. Beter pleidooi voor het bestaansrecht van dit 65 jaar oude maar nog altijd springlevende instituut kan ik me niet voorstellen. Maar ook Daniel Barenboim heeft mijn hart wederom gestolen. Begin december, vlak voor de opening van het operaseizoen in de Scala, wendde hij zich vanaf het podium rechtstreeks tot de Italiaanse president. Namens alle grote theaters in Italië en elders in Europa uitte hij zijn verontwaardiging over de desastreuze bezuinigingen die eraan zitten te komen. Staat het niet in de Italiaanse Grondwet dat kunst en cultuur onvoorwaardelijk moeten worden ondersteund en verdedigd?, wierp hij Giorgio Napolitano voor de voeten. Ik hoop dat het helpt. Mijn allerlaatste bravo gaat naar Riccardo Chailly. Zes jaar na zijn vertrek bij het Concertgebouworkest heeft hij het aloude Gewandhausorkest weer naar de Europese top opgestuwd. Een geweldige

prestatie, waar we in Nederland slechts zijdelings – via de cd – kennis van hebben kunnen nemen. Het ijzersterke Leipziger team is sinds 2005 slechts twee keer in Nederland geweest.Terwijl Chailly en de zijnen in Londen inderdaad het ene na het andere ‘sensationele’ succes weten te behalen. De behoorlijke kritische Engelse pers is laaiend enthousiast. Unaniem. Bovendien heeft Decca tot mijn vreugde een stevige duit in het zakje gedaan door Chailly en het Gewandhaus een opmerkelijk riant nieuw contract aan te bieden.Vast en zeker bedoeld als tegenhanger van al het muzikale geweld dat EMI even verderop met Simon Rattle en de Berliner Philharmoniker veroorzaken. Chailly komt met complete Beethoven- en Brahmscycli. Daarnaast krijgt hij de kans zijn bekroonde Amsterdamse Hindemithproject (Kammermusik 1 t/m 6) in Leipzig voort te zetten. En wat te denken van zijn verrassend vitale en indringende Bachopnamen met leden van het Gewandhausorkest?Wat een feest en wat een verrassing. Daarom ben ik zo vrij het recente album met het complete Weihnachts-Oratorium tot een van de beste uitgaven van 2010 uit te roepen. Punt uit!

Hier nog een streamer of een foto

bach

Weihnachts-Oratorium. Dresdner Kammerchor, Gewandhausorchester o.l.v. Riccardo Chailly. Decca (2 cd’s).

xxxx

xxxxx

februari 2011

RMAT

4CD Longbox Limited Edition

afscheids puzzel

6487572 9 CODE door JAN50999 PETER RAAT 15.60is de € laatste die van mijn hand PPD Deze puzzel

zal verschijnen, vandaar de keuze voor afscheids-

EMI De Classics LABEL composities. juiste koppeling van werk en

componist geeft een letter. De letters vormen in

24/01/2011 LEASE goede volgorde uiteindelijk een toepasselijk

woord.…

1 Les Adieux (pianosonate) Strauss (H) 2 Abschied der Gladiatoren (mars) Mendelssohn (S) 3 Addio del passato (uit een opera)

Fauré (E)

4 Abschied (uit pianocyclus op.82) Chopin (O) 5 Abschied von St Petersburg(wals) Beethoven (A) 6 Adieu (lied op.21) Verdi (S) 7 Adieu mein kleiner Gardeoffizier

Haydn (D)

8 Afscheidssymfonie Stolz (I) 9 Abschied vom Wald (koorwerk) Blankenburg (F) 10 Adieu,forêts (uit een opera) Berlioz (E) 11 Adé du muntre,du fröhliche Stadt Thomas (T) 12 Valse d’adieu Schumann (C) 13 L’adieu des bergers (oratorium) Tsjaikovski (G) 14 Adieu Mignon (uit een opera) Schubert (R)

Stuur uw oplossing met naam, adres en e-mailadres voor 28 februari 2011 aan: Vereniging Klassieke zaken, Postbus 226 1200 AE Hilversum. Onder de goede inzenders worden tien exemplaren verloot van de 4 cd box van ViVA DOMINGO (limited edition)

met dank aan EMI Classics Nederland

Viva Domingo! captures and celebrates the finest moments of INFO antwoord Domingo’s 50 years on stage. prijs This four-CD set is housed in a doublewinnaars tall hardcover book, featuring a four language (English, French, German and Spanish) liner note, artist Dhr./Mw. M.v.d. Kamp DEN HELDER testimonials and career timeline illustrated with rare production, session Mw.T. Baart SCHIEDAM oplossing Mw. M. Berends- Maas DOETINCHEM and publicity images. puzzel Dhr. D. Weijers THORN The CDs are thematically programmed toD.highlights this great man’s Mw. Bons- Weissenbach HOOGLAND Klassieke Zaken Dhr. P . Lasschuit magazine nr.6 2010 strengths: Heroic Arias, Romantic myriad Arias, TheGROOTEBROEK Latin Album, The Dhr./Mw. H.F.J.Tolsma ERMELO Great Duets Dhr. P. Kuijper NAALDWIJK Dhr. P. Westen ASSEN Additional material included: new, exclusive interview content, archival Mw. M. Kjaergaar DEN HAAG video from Domingo Competition, documentary master for additional antwoord performance and behind-the-scenes footage. 1

w i n t e r a v o n d e n 14

m e t 50 februari 2011

v e e l

c D S

De prijswinnaars ontvangen de CD: Mirages van Thomas Oliemans

met dank aan Codaex

klassieke zaken specialisten

Winkels met een envelopje hebben postorderservice

ALKMAAR Klassika Z postorder 

DEVENTER Plato Deventer 

06 302 607 95| www.klassikaz.net info@klassikaz.net

Kleine Overstraat 33, 7411 JH 0570612539 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

Almelo hilarius broekhuis 

Koornmarkt 24, 7607 HZ 0546-456717| www.boekhandelbroekhuis.nl klassiek@boekhandelbroekhuis.nl AMERSFOORT De Algemene Boekhandel

Leusderweg 184-188, 3817 KE 033-4622222 | www.algemeneboekhandel.nl Algemene.boekhandel@wxs.nl AMSTELVEEN De Bijenkorf CD Afd.

Galerij 152, 1181 ZS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

De Woestijnroos 

Kleine Overstraat 30-32, 7411 JM 0570642491 | www.woestijnroos.nl | info@woestijnroos.nl

DORDRECHT Dordrecht Klassiek 

De Bijenkorf CD Afd.

vanLeest Klassiek 

Piazza 1, 5611 AE 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

H. Boexstraat 12-14, 5611 AJ 040-2433970 | www.vanleestklassiek.nl

Charles Muziek 

ENSCHEDE Boekhandel Broekhuis 

Concerto  Utrechtsestraat 54-60, 1017VP 020-6245467 | www.concerto.nu | inkoop@concerto.nu Music store 

Gelderlandplein 211, 1082 LX 020-6441696 | le-disque-dor@zonnet.nl

Marktstraat 12, 7511 GD 053-4325210 | www.boekhandelbroekhuis.nl klassiek@boekhandelbroekhuis.nl

Plato Enschede 

Haverstraatpassage 54, 7511 EZ 0534316167 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

ERMELO Riemer & Walinga CD Afd. 

Kalverstraat 2-4, 1012 PC 020–6382525 www.fame.nl | info@fame.nl

Stationsstraat 131, 3851 ND 0341-552405 | www.riemer-walinga.nl info@riemer-walinga.nl

APELDOORN Plato Apeldoorn 

GRONINGEN Het Carillon 

Fame Music B.V. 

Kwinkenplein 6, 9712 GZ 050-3123625 | www.hetcarillon.nl | info@hetcarillon.nl

ARNHEM Muziekhandel Bergmann 

Plato Groningen 

Koningsstraat 19, 6811 DG 026-4423014 | www.bergmann.nl | cd@bergmann.nl

De Bijenkorf CD Afd.

BREDA Muziekhandel Spronk 

HEERLEN Smeets Klassiek & Jazz 

HEngelo Boekhandel broekhuis 

Friesestraat 50, 7741 GX 0524-517332 | www.musicstore.nl | vogelzang31@zonnet.nl

Weemenstraat 45, 7551 EW 074- 2910267| www.boekhandelbroekhuis.nlklassiek@boekhandelbroekhuis.nl

DELFT Muziekhandel Van Buytene 

´s-HERTOGENBOSCH Pieter van Os CD 

Binnenwatersloot 16, 2611 BK 015-2123853 | www.cdklassiek.nl | info@cdklassiek.nl

Snellestraat 44, 5211 EN 073-6131150 www.pietervanoscd.nl | pietervanoscd@home.nl

DEN HAAG De Bijenkorf CD Afd.

KROMMENIE Erwin Vermast CD-DVD shop 

Wagenstraat 32, 2512 AX 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

Zuiderhoofdstraat 2, 1561 AL 075-6216382 | www.erwinvermast.nl | info@erwinvermast.nl

caminada postorder 

LEEUWARDEN Poort 

VanLeest / Paagman

Frederik Hendriklaan 217, 2582 CB 070 3383838 | www.vanleestklassiek.nl

www.klassiekezaken.nl

Kroese Klassiek 

Molenstraat 126, 6511 HL | 024-3221346 www.kroese-online.nl | Kroese.nijmegen@planet.nl

OLDENZAAL Lansink HiFi, Video & CD’s 

Postbus 178, 7570 AD 0541-512981 | lansinkhifi@planet.nl ROOSENDAAL

Het Verboden Rijk  Nieuwe Markt 66 e, 4701 AL 0165529223 | www.verbodenrijk.nl | info.verbodenrijk@libris.nl ROTTERDAM De Bijenkorf CD Afd.

Coolsingel 105, 3012 AG 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl vanLeest Donner Klassiek

Lijnbaan 150, 3012 ER 010-4046100 www.vanleestklassiek.nl

Snijders Hifi CD Classique

UTRECHT De Bijenkorf CD Afd.

COEVORDEN Music Store 

070 3466277 www.caminada.nl

LUX, Marienburg 38-39, Van Broeckhuysenstraat 34 024-3221734 | www.roelants.com | roelants@roelants.com

HAARLEM Bruno Klassiek 

Akerstraat 5, 6411 GV 045-5715550 | www.smeetsklassiek.nl | info@smeetsklassiek.nl

Markt 51, 4331 LK 0118-886874 | www.drukkerijmiddelburg.nl muziek@drukkerijmiddelburg.nl

Hoogstraat 137-139, 3011 PM 010-4125000 | www.snijders-hifi.com | info@snijders-hifi.com

Wilhelminastraat 24, 4818 SG 076-5215213 www.muziekvanspronk.nl | info@muziekvanspronk.nl

Oude Ebbingestraat 41, 9712 HB 0503135055 www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

Gierstraat 50, 2011 G 023-5323240 | www.brunoklassiek.nl | info@brunoklassiek.nl

Ketelstraat 45, 6811 CZ 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

MIDDELBURG De Drukkerij 

Brinklaan 15, 7311 LA 055-5213580 www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

Achter hetVleeshuis 26, 6211 GS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

NIJMEGEN Boekhandel Roelants 

Dam 1, 1012 JS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

MAASSLUIS Mastersound 

MAASTRICHT De Bijenkorf CD Afd.

De Bijenkorf CD Afd.

Nieuwe Rijn 34, 2312 JE 0715128157 | www.velvetmusic.nl

DRIEBERGEN

CD Artline v.o.f.  Traaij 1-C, 3971 GB 0343521532 | www.cdendvd.nl | shop@cdendvd.nl

Van Baerlestraat 94, 1071 BB 020-6751653 | www.broekmans.com cdafdeling@broekmans.om

Weteringschans 193, 1017 XE 020-6265538 | charlesmuziek@planet.nl

Velvet Music 

Noordvliet 29, 3142 CH 010-5917822 | peter@mastersoundonline.nl

Heuvel Galerie 140, 5611 DK (in het muziekgebouw Frits Philips) 0402465107 | www.bullitklassiek.nl | info@bullitklassiek.nl

Vrouwensteeg 4-6, 2312 DZ 0715149689 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

Voorstraat 435, 3311 CT 0786122169 | dordrechtklassiek@telfort.nl

EINDHOVEN Bullit Klassiek 

AMSTERDAM Broekmans & van Poppel 

Plato Leiden 

Voorstreek 6, 8911 JN 058-2123905 | www.poortmusic.nl | poort@poortmusic.nl

Sint Jacobsstraat 1a, 3511 BR 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

Boudisque Classique 

Vredenburg 31, 3511 BC 0302321488 | www.boudisque.nl | utrecht@boudisque.nl Plato Utrecht 

Voorstraat 35, 3512 AJ 030-2310826 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

VENLO Sounds Recordshop BV 

Parade 66, 5911 CE 077-3510625 | www.sounds-venlo.nl | info@sounds-venlo.nl

ZIERIKZEE Delta Discs 

Mol 15, 4301 JC 0111-414699 | ddisks@csnet.nl ZUTPHEN Music All In 

Beukerstraat 24, 7201 LE 0575-516444 | www.musicallin.net | info@musicallin.net

ZWOLLE Plato Zwolle 

Klokkensteeg 14, 8011 XV

LEIDEN 0384225354 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu Firma Van Luyken

Breestraat 97 071-5120035 | Vanluijken.klassiek@tiscali.nl

Alle besproken cd’s in het magazine zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen. Ook als een winkelier een cd uit het magazine niet op voorraad heeft, kunt u deze binnen een paar dagen februari 2011 51 thuis ontvangen of afhalen bij uw Klassieke Zaken Specialist.

exclusieve BOX aanbieding

95 74,

exclusieve KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

26 cd’s

NU SLECHTS

voor n e u cl bled slechts

64,

De vele gezichten van Plácido Domingo Ter ere van de zeventigste verjaardag van Plácido Domingo verschijnt The opera collection met dertien complete opera’s in spraakmakende uitvoeringen. Domingo zelf is al een attractie, maar hij staat hier zij aan zij met groten der aarde onder wie Teresa Berganza als Carmen, Cheryl Studer als Lucia di Lammermoor, Mirella Freni als Tosca, Katia Ricciarelli als Turandot, Ileana Cotrubas als Violetta, Teresa Stratas als Nedda,Agnes Baltsa als Santuzza, Joan Sutherland als Olympia. Onder de dirigenten bevinden zich Abbado, Sinopoli, Bonynge, Barenboim, Giulini, Carlos Kleiber en Solti. Wat een weelde! diversen

Carmen, Lucia di Lammermoor, Pagliacci, Cavalleria rusticana, Les contes d’Hoffmann,Tosca, Turandot, Il barbiere di Siviglia, Samson et Dalila, Il trovatore, La traviata, Otello, Lohengrin Plácido Domingo en anderen Decca 00289 477 9336 (26 cd’s) / 111 531 vkz

biedt u deze uitgave aan.

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 51* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 1 april 2011.