klassieke zaken 3 2010 by tein Traniello

Uitgave van de vereniging klassieke zaken 30ste jaargang juni 2010 Nr 3

KLASSIEKEZAKEN

Een tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

De broertjes jong, blond Jussen en razend getalenteerd exclusieve aanbieding Jordi Savall slaat vleugels uit naar de Nieuwe Wereld

ToTal Time Two: TwinTig jaar Channel ClassiCs reCords! Codaex en Cadenza Nederland feliciteert Channel Classics met haar 20-jarig bestaan.

In 20 jaar is Channel Classics uitgegroeid tot een van de meest toonaangevende onafhankelijke cd-labels. Een label dat zich kenmerkt door uitgaven die zowel muzikaal als opnametechnisch van de hoogste kwaliteit zijn. Op 24 mei 2010 staan de deuren van Muziekcentrum Frits Philips in Eindhoven gastvrij open voor het 20-jarig jubileumfeest van Channel Classics. Workshops, masterclasses, een kinderconcert, superaudio luistersessies, een Channel Classics ‘making of’ documentaire... gedurende de hele middag en avond zal overal iets te beleven, te zien en te beluisteren zijn. Doekle Terpstra opent om 14.00 uur het festijn en Hans van den Boom zal ’s avonds het feestconcert presenteren. Medewerkende artiesten tijdens dit feest zijn onder andere: Iván Fischer, Johannette Zomer, The Gents, Paolo Giacometti, Amsterdam Sinfonietta, Rachel Podger, Florilegium, Amsterdam Loeki Stardust Quartet, Jasper de Waal, de Ebony Band, de Nederlandse Bachvereniging, Bart Schneemann, de Katona Twins, Ning Feng, Dejan Lazic.

NIEUW

AANBEVOLEN

CCs 29810

CCs 30010

CCs 90110

CCs 30210

CCs 29410

CCs 24409

CCs 29209

CCs 28809

CCs 25109

AANRADER

KLASSIEKEZAKEN

georg FriedriCh handel william CroFT Music for the Peace of Utrecht Nederlandse Bach Vereniging Jos van Veldhoven CCs 29610

Nederland Prinsengracht 17 1015 DK Amsterdam +31 (0)20 612 97 24 +31 (0)20 689 44 05 fax nl@codaex.com

België | Belgique Larenstraat 58 3560 Lummen +32 (0)13 35 20 60 +31 (0)13 55 67 50 fax be@codaex.com

exclusieve aanbieding

Nieuwe ontdekkingsreis van Jordi Savall Op zijn nieuwe cd El Nuevo Mundo verkent Jordi Savall de muzikale uitwisseling die is ontstaan toen Europeanen voor het eerst de Atlantische Oceaan overstaken. De indruk die de Latijns-Amerikaanse muziekstijlen op hen maakten, was overweldigend. Samen met Montserrat Figueras en La Capella Reial de Catalunya reist Savall in het spoor van die oude avonturiers van Spanje naar Peru en van Peru naar Mexico. Op zijn reis doet ook hij nieuwe ervaringen op. Zo speelt hij voor het eerst met Mexicaanse musici. Het klinkende verslag van die expeditie is op El Nuevo Mundo fraai vastgelegd. De cd gaat vergezeld van een voorbeeldig verzorgd boekwerk.

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

95 ,

sacd

EXCLUSIEVE AANBIEDING

95 ,

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 58 * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 6 augustus 2010.

El Nuevo Mundo â&#x20AC;&#x201C; Folias Criollas Jordi Savall, Montserrat Figueras, La Capella Reial de Catalunya, HespĂ¨rion XXI Alia Vox AVSA9876 (sacd)

klassieke zaken 30e jaargang, nummer 3 juni 2010 Winkelprijs € 3,15

deze maand

Dit tijdschrift wordt uitgegeven door de Vereniging Klassieke Zaken onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum (tevens redactieadres), tel 035-6229370, e-mail: info@klassiekezaken.nl

Johannes Leertouwer begint nieuw orkest

Hoofdredacteur

Bela ˘ Luttmer

Aan deze aflevering werkten mee

Aad Alblas, Frederike Berntsen, Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, Arjan van Dijk, Hein van Eekert, Cornell Evers, Frits de Haen, Hans Heg, Hieke van Hoogdalem, Frans Jansen, Paul Janssen, Doron Nagan, Niek Nelissen, Andrew van Parijs, Jan Peter Raat, Lonneke Regter, Katja Reichenfeld, Gerard Scheltens, Marijke Schouten, Willem Veldhuizen, Jurjen Vis, Thiemo Wind, Jos van der Zanden Eindredactie

Bela ˘ Luttmer Eddie Vetter

Egidius Kwartet ontsluit Leidse Koorboeken

Viktoria Mullova: ‘Fantastisch om met Bezuidenhout te werken’

colofon

Art direction + vormgeving

28 22

Tein, www.tein.nl Coverfoto

Andreas Terlaak

Klassieke zaken verschijnt tweemaandelijks in een oplage van 50.000 stuks en wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en toegestuurd aan de Klassieke Zaken Clubleden. Ledenadministratie

Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel 0900 - Aboland (0900 - 2265263 - A 0,10 per minuut), fax 0251-310405 www.aboland.nl Stopzetten abonnement

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

Sol Gabetta en de andere kant van Elgars Celloconcert

Zo veel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever. De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit. De naam Klassieke Zaken is gedeponeerd voor de Benelux ISSN-nummer 1388-4581 Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. © 2010 Vereniging Klassieke Zaken Het volgende magazine verschijnt 6 augustus 2010

juni 2010

Anne Schwanewilms zingt Genoveva in Rotterdam

39 Pieter Wispelwey over het universum van de cello

VAN DE REDACTIE

foto de beeldredaktie/Peter arno broer

en verder Klassieke Zaken Aanbiedingen Exclusieve aanbieding

Jordi Savall in El Nuevo Mundo 09 Meeslepende riten van Gustavo Dudamel 10 Arthur en Lucas Jussen in klank en beeld 60 Liedkunst Fischer-Dieskau in overzichtsbox 03

De oren wijd open

Klassieke Zaken aanraders 11

Bachvereniging

brengt ode aanVrede van Utrecht Verleidelijke Corelli van Maurice Steger

Artikelen 06

Broertjes Jussen:

‘We hebben een goed gevoel bij deze sonates’

Egidius Kwartet

brengt Leidse Koorboeken opnieuw tot leven

Beethovens orkestwerken

in kleine bezetting

Bouwen aan een muzikale toekomst begint vroeg

Hannick Reizen bestaat twintig jaar 19 Johannes Leertouwer, oprichter nieuw Utrechts orkest 21 Minkowski maakt speelplezier voelbaar 22 Viktoria Mullova: ‘Darmsnaren geven meer kleur’ 25 Schumann Akademie jubileert 26 David Porcelijn dirigeert Röntgen-integrale 28 Anne Schwanewilms: ‘Alsof je tussen de sterren zweeft’ 32 Edison viert vijftigjarig bestaan 35 Wim Mertens’ muzikale wonderen 36 Sol Gabetta: 16

‘Elgars concert is ingetogener dan velen denken’ 39 Pieter Wispelwey: ‘Brittens Celloconcert, een muzikale vuistslag’ 55 Gershwins meesterstuk in authentieke versie

Rubrieken 04 05 08 40 54 56 57

KLASSIEKEZAKEN

colofon van de redactie berichten de beste klassieke cd’s Hans Hegs column de beste Andere Klassiekers puzzel

et gebeurt niet vaak dat er een kindertheatervoorstelling wordt gemaakt waarin nieuwe muziek een hoofdrol speelt. Jonge kinderen zet je toch eerder aan een hapklare popmeezinger dan aan een serieuze compositie? Ad de Bont, toneelschrijver en regisseur, bewijst met Een konijn van porselein dat die gedachte te eenvoudig is. Sterker nog: hij vindt dat juist jonge kinderen openstaan voor nieuwe klanken en vroeg de Turkse componist Evrim Demirel muziek te schrijven voor een tekstloze voorstelling. Een violiste, een klarinettist en een slagwerkster spelen de compositie en vormen een fascinerende eenheid met de acteurs van De Toneelmakerij. Ze reageren op elkaars timing en voeren samen de spanning flink op. De uitwerking op de kleintjes, vanaf vijf jaar, is frappant. Ze blijven van het begin tot het eind geconcentreerd luisteren en gaan helemaal op in het stuk. Zo’n muziektheatervoorstelling die de oren wijd open zet, is van blijvende waarde, weet de ervaren luisteraar. De eerste kennismaking met een spannend muziekstuk nestelt zich in je geheugen en maakt nieuwsgierig naar nieuwe ontdekkingen. Zo kan het aan de basis staan van een universum aan luisterervaringen. De broertjes Jussen zijn vanaf hun prilste jeugd met muziek opgegroeid. Dat hoor je aan hun fijnzinnige pianospel, maar je ziet het ook. Hun ogen stralen als ze vertellen over hun ervaringen met de Sonates van Beethoven, hun zintuigen staan wijd open als ze samenspelen. Op de dvd die Klassieke Zaken als extraatje bij de cd heeft gevoegd, is dat enthousiasme onmiskenbaar. Aan de andere kant van de wereld, inVenezuela, spelen kinderen uit achterstandswijken in een jeugdorkest dat internationaal furore maakt: het Simón Bolívar Jeugdorkest. Onder leiding van Gustavo Dudamel, zelf nog maar een twintiger, werken ze hard aan een mooie toekomst. Rite, de nieuwe cd van het orkest, met werken van Stravinsky en Revueltas, is een aanstekelijke stimulans voor jongeren van alle culturen om de oren wijd open te zetten. Le sacre du printemps en La noche de los Mayas hebben alles wat nodig is om een passieve toehoorder om te toveren in een enthousiaste luisteraar. Klassieke Zaken draagt een steentje bij en verlaagt de prijs, zodat niemand deze cd hoeft te laten liggen!

CLUB

21-12-09 12:36

clubledenpas3.indd 1

Op vertoon van de clubledenpas extra korting voor Clubleden.

˘ Luttmer Bela juni 2010

coverstory

De broertjes Jussen jong, blond en razend getalenteerd

Wat moet je doen als je zoveel talent hebt dat je nog v贸贸r je twintigste een contract tekent bij Deutsche Grammophon en de wereld over vliegt om concerten te geven? De pianospelende broers Arthur (13) en Lucas (17) Jussen geven het goede voorbeeld: gewoon rustig door blijven ademen, netjes de middelbare school doorlopen, braaf huiswerk maken, sporten en uitgaan. 6

juni 2010

www.klassiekezaken.nl

hun agenda staat, is uitgaan niet aan de orde en zorgen ze ervoor dat ze goed zijn uitgeslapen. Lucas: ‘Je moet eerlijk tegen jezelf kunnen zeggen dat je er alles aan hebt gedaan om de mensen iets moois te geven. De luisteraars hebben een kaartje gekocht en verwachten iets bijzonders.’ Zoals op de cd te beluisteren valt, spelen de broers afzonderlijk van elkaar en geven ze ieder een lezing van Beethovens meesterlijke sonates. Toch vindt het publiek het razend interessant als ze samen het podium betreden. Innemend, blond en nog getalenteerd ook, dat spreekt aan. Arthur: ‘We lijken natuurlijk op elkaar. Veel mensen zien ons voornamelijk als broertjes. Dat is prima, maar we zijn ook en vooral solopianisten.’ Lucas: ‘Het is ontzettend leuk om samen te spelen, maar we willen zeker niet al dat prachtige solorepertoire laten liggen.’ Over het uiterlijk gesproken, hun concertkleding mag er ook wezen. De jongens dragen opvallend fraaie pakjes. Met trots noemt Arthur de man die de ontwerpen voor hen maakt: ‘Peter George d’AngelinoTap, klinkt exotisch, hè? Hij woont gewoon in Den Haag.Alleen al om een leuk hemd te vinden moest mamma vroeger alle winkels afgaan, maar dat hoeft nu niet meer.We zijn er superblij mee! Hij gebruikt, speciaal voor musici, aparte stoffen waarin je je makkelijk kunt bewegen.’ De cd ligt er. En nu? Lucas: ‘Nu is het zaak een heel nieuw programma in te studeren, een programma dat net zo’n mooie leidraad heeft.We moeten repertoire opbouwen.’ Arthur: ‘Zo’n cd is leuk, maar we mogen niet stil blijven staan.’

Nu is het zaak een nieuw programma in te studeren

Andreas Terlaak

door frederike berntsen

Beethoven Pianosonates,Variaties

Arthur Jussen en Lucas Jussen DG 00289 4763847 / 103 495 VKZ cd + bonus dvd kijk voor aanbieding op pagina 9

foto

et is kenmerkend voor de Hilversumse wonderboys: spontaan en bescheiden vertellen ze over muziek, school en vrienden. Natuurlijk is het spannend als je, als eerste Nederlanders, tussen wereldberoemde collega’s als Lang Lang, Krystian Zimerman enVladimir Horowitz op het gele label staat. Arthur beaamt dat: ‘De grootste pianisten hebben cd’s uitgebracht bij Deutsche Grammophon. Het voelt onwerkelijk om nu zelf tussen hen te staan, en tegelijk is het zó fantastisch.’ Op hun debuut-cd, in Nederland te koop, spelen de broers BeethovensVijfde pianosonate, de bekende ‘Pathétique’, de Dertiende sonate ‘Quasi una fantasia’ en de ‘Mondschein’. Samen zijn ze te horen in ‘Acht Variationen über ein Thema des Grafen von Waldstein’ van dezelfde componist. Lucas:‘We hebben deze sonates al een aantal keer in de zaal gespeeld en daar hadden we een goed gevoel bij. Beethoven heeft ze op jonge leeftijd geschreven, en wij zijn ook nog jong. Misschien is dat de reden waarom de stukken ons liggen.We hebben goed nagedacht over de keuze. De sonates houden verband met elkaar: twee ervan behoren tot hetzelfde opusnummer en de twee andere staan allebei in c-klein.’ Met zoveel illustere voorgangers in dit repertoire, valt er dan nog wat toe te voegen? Lucas: ‘Het is eng om iets vast te leggen. Maar iedereen speelt anders, net als ik en net als Arthur. Dat heeft te maken met je karakter en je ervaringen. En niet iedere luisteraar vindt hetzelfde mooi. Mijn interpretatie verschilt van die van een ander, en dat alleen al maakt een opname de moeite waard.’ Arthur: ‘We leren van de grote pianisten, maar natuurlijk is onze uitvoering niet identiek. Zodra je begint aan zo’n stuk, zit er al iets van jezelf bij. En hoe beter je wordt in het vak, hoe makkelijker het zal zijn je eigen ideeën te ontwikkelen.’

Arthur en Lucas treden veel op. Diverse keren hebben ze het publiek in het Amsterdamse Concertgebouw verrukt achtergelaten. Ook buitenlandse zalen worden geregeld aangedaan. Hun debuut met het Dallas Symphony Orchestra en Jaap van Zweden hebben ze net achter de rug. Maar podiumsterren of niet, ze vinden hun gewone leven net zo belangrijk. Om alles op een dag voor elkaar te krijgen is discipline nodig. De blonde knapen moeten flink werken. Niet treuzelen na school of eerst een uur televisie kijken. Nee, meteen in de boeken, piano studeren en dan later zien of er nog tijd voor andere dingen over is. Arthur: ‘We hebben het wel druk, maar het is goed te doen. Bovendien biedt de school gek genoeg ook afleiding – even geen piano.’ Lucas: ‘We boffen enorm dat we dit allemaal kunnen en mogen doen en genieten volop. Maar het is echt niet zo dat we nooit zonder het instrument kunnen.’ Arthur: ‘Ik heb net een drumstel gekocht en heb plannen om samen met een vriendje dat gitaar speelt iets te gaan doen. Op mijn iPod staat heel weinig klassieke muziek. StevieWonder vind ik erg leuk om naar te luisteren. En ken je Earth,Wind & Fire? Heel goed!’ Lucas:‘Hoewel er niets leuker is dan concerten geven, is afwisseling heel fijn. Als we een week op vakantie zijn, is er geen piano in de buurt en op school ben ik met vrienden en denk ik niet aan de noten. Ik speel elektrische gitaar, maar ik ben een beginner, hoor.’ Muziek hebben de broers niet van vreemden. Vader Paul Jussen is paukenist bij het Radio Filharmonisch Orkest en moeder Christianne van Gelder geeft dwarsfluitles aan de muziekschool. De jongens kregen hun eerste pianolessen van Leny Bettman in Hilversum. Zij introduceerde de talentjes bij meesterpianiste Maria João Pires, onder wier vleugels Arthur en Lucas een jaar in Portugal en Brazilië hebben gestudeerd. Als Pires in Nederland is, logeert ze bij de familie thuis. Lucas: ‘Ze is inmiddels een goede vriendin, van wie we met regelmaat les krijgen. Sinds kort woont ze in Zwitserland, dat scheelt reistijd.’ De reguliere lessen volgen Arthur en Lucas bij pedagoog JanWijn, enTon Hartsuiker is er voor het twintigste-eeuwse en Nederlandse repertoire. De jongens nemen hun verantwoordelijkheid en zijn buitengewoon serieus. Als er een concert in

juni 2010

exclusieve aanbieding

Gustavo Dudamel laat jeugd genieten De legendarische dirigent Erich Kleiber vergeleek de muziek van Silvestre Revueltas (1899-1940) eens met die van Mahler. Zijn jonge collega Gustavo Dudamel combineert op zijn nieuwe cd La noche de los Mayas van de Mexicaanse componist met Le sacre du printemps van Stravinsky. De overeenkomsten zijn niet over het hoofd te zien. Rituelen staan in beide werken centraal, compleet met offers en extatische dansen. Het zijn werken die uit hun voegen barsten van de energie,geknipt voor het Sim贸n Bol铆var Jeugdorkest en zijn gepassioneerde dirigent.Voor de jongeVenezolanen lijken de complexe ritmes in de werken vooral te leiden tot een groot en aanstekelijk speelplezier.

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

95 ,

EXCLUSIEVE AANBIEDING 8

95 ,

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 58 * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 6 augustus 2010. juni 2010

Stravinsky, Revueltas Rite: Le sacre du printemps; La noche de los Mayas

Sim贸n Bol铆varYouth Orchestra of Venezuela o.l.v. Gustavo Dudamel DG 477 8775 / 103 496 VKZ

klassieke zaken berichten

Anima Eterna in Holland Festival

Liza Ferschtman in Zomerconcerten

Operadagen vol passie in Rotterdam

Music and Art Days

Op dinsdag 1 juni barst het Holland Festival los met een eerbetoon aan de vijfendertig jaar geleden gestorven Egyptische Oum Kalthoum, een zangeres die in haar land een divastatus bereikte die vergelijkbaar is met die van Ella Fitzgerald, Miriam Makeba en Edith Piaf. Ze wordt geëerd door haar landgenote Amal Maher (25) met een concert in Koninklijk Theater Carré. Als rode draad voor de editie 2010 is gekozen ‘In flux’. Die kreet moet een opening bieden voor een debat over de betekenis van de podiumkunsten. Onder meer drie grote barokmusici leveren daaraan een bijdrage met ambitieuze projecten: Jos van Immerseel,William Christie en René Jacobs. Zo zalVan Immerseel met zijn orkest Anima Eterna alle symfonieën van Beethoven spelen in het Muziekgebouw aan ’t IJ (4, 5, 7 en 9 juni) en in het Concertgebouw (11 juni).

De Zomerconcerten in het Amsterdamse Concertgebouw bieden in de maanden juli en augustus een serie aantrekkelijke programma’s op het gebied van klassieke muziek, jazz, pop en ‘wereldmuziek’. Daarnaast zijn er kindervoorstellingen en wordt de Koorzaal van het Concertgebouw elke vrijdag omgebouwd tot een jazzclub, een heerlijke plek om te genieten van jazz op niveau. Met Omara Portuondo, Melody Gardot, Kristian Bezuidenhout, Renaud Capuçon,Thomas Zehetmaier, QuirineViersen, Christian Gerhaher en Simone Lamsma is kwaliteit verzekerd. Een van de hoogtepunten is het optreden van de violiste Liza Ferschtman op 8 juli. Zij speelt dan met het Nationaal Orkest van België o.l.v.WalterWeller hetVioolconcert van Mendelssohn, een van de meest geliefde werken uit de muziekliteratuur.

‘Passie’luidt het thema van de Operadagen Rotterdam.Van 27 mei tot 8 juni is er opera in soorten en maten te zien in de Maasstad. De nieuwste compositie heet Wake. Klaas deVries (muziek) en David Mitchell (tekst) schreven op verzoek van de Nationale Reisopera en de gemeente Enschede een opera over de vuurwerkramp,nu tien jaar geleden.Reinbert de Leeuw leidt het Orkest van het Oosten,de regie is van Stephen Langridge. Een andere gebeurtenis om naar uit te zien is de opvoering van Robert Schumanns Genoveva. De beroemde Duitse sopraan Anne Schwanewilms zingt de hoofdrol in de opera die maar zelden op de podia verschijnt.

Het Utrecht String Quartet organiseert de Music and Art Days,een spannende mix van muziek en beeldende kunst.Van 26 tot 30 mei staat het Utrechtse Muziekcentrum Vredenburg,locatie Leeuwenbergh, in het teken van het festival. Het kamermuziekprogramma biedt onder meer werken van Tanejev,Lutoslawski,Dutilleux, Ravel,Goebaidoelina en Meijering, gespeeld door Christian Poltéra, Godelieve Schrama,Michael Collins,Severin von Eckardstein en,uiteraard,het Utrecht String Quartet. In de ruimte naast de concertzaal is vanaf woensdagavond 26 mei de tentoonstelling In kleine bezetting te zien.De intimiteit van het spelen in kamermuziekbezetting vormt het thema waarmee de beeldend kunstenaars Frank Halmans,Helga Schumann, Rob van den Broek en John Sikking aan de slag zijn gegaan.

Wake 27 mei

Rotterdamse Schouwburg Genoveva 1 juni

de Doelen, Rotterdam

Music and Art Days

www.operarotterdam.nl

26tot 30 mei

Holland Festival

Robeco Zomerconcerten

MuziekcentrumVredenburg

1 tot 26 juni

1 juli tot 31 augustus

Diverse locaties, Amsterdam

Concertgebouw, Amsterdam

www.hollandfestival.nl

www.robecozomerconcerten.nl

(Leeuwenbergh), Utrecht www.musicandartdays.nl of www.vredenburg.nl

www.klassiekezaken.nl

juni 2010

4578172

4564022

2663492

Brahms' 2e pianoconcert vergt grootse virtuositeit én kamermuziekachtige gevoeligheid. Angelich bewijst wederom dat hij beide eigenschappen in zich draagt.

Turandot speelt in mei in DNO te Amsterdam. Een van de meest bijzondere opnames met Callas als Turandot is nu verkrijgbaar in de nieuwe opera-serie op EMI/Virgin Classics.

Heldentenor O’Neill - 'one of the most exciting tenor voices of his generation' - brengt een solo-album met arias uit Wagners Lohengrin, Die Walküre, Siegfried en Parsifal.

6331252

simoN o'Neill

6945860

maria callas

6085022

Nicholas aNgelich

Wim merteNs

Als 16-jarige stond hij reeds met Stéphane Grappelli op het podium; nu speelt violist Kennedy met o.a. Boy George op zijn nieuwe jazzalbum 'Shhh!'.

Deze live-uitvoering van Mahler's epische 'Resurrection'-symfonie met solisten als Alice Coote en Natalie Dessay staat als een huis!

10 werken voor strijkers, blazers, harp, gitaar én zang (door componist Mertens zelve): minimal music wordt op 'Zee Versus Zed' maximaal beleefd.

6087532

PaaVo JÄrVi

6939072

Nigel KeNNedy

Various artists

Heruitgave van dit prachtalbum van countertenor Jaroussky - genomineerd voor de Edison Publieksprijs 2010 én op 5 juli live in het Concertgebouw te Amsterdam.

2CD ter gelegenheid van Mahlers 150ste verjaardag met de langzame delen uit al zijn symfonieën, uitgevoerd door legendarische orkesten o.l.v. Barbirolli, Klemperer, Rattle en vele anderen.

6945819

PhiliPPe JaroussKy

Joyce didoNato De Barbier van Sevilla in een meesterlijke 'rolstoel-versie': Joyce DiDonato brak tijdens de première haar been en zong de hele verdere productie vanuit een rolstoel, en hoe!

w w w.emiclassics.com

Onze aanraderS

Verleiden met een blokfluit Mr. Corelli in London heet de nieuwste cd van Maurice Steger. Corelli in Londen? Die heeft daar toch nooit een voet gezet? Dat ziet de Zwitserse blokfluitvirtuoos anders.

Ode aan de Vrede van Utrecht

De invloed van Corelli op het muziekleven in de Britse hoofdstad was in de jaren twintig en dertig van de achttiende eeuw enorm. Zijn werken werden voor andere instrumenten bewerkt en de naam van de componist uit Rome deed de kassaâ&#x20AC;&#x2122;s rinkelen. De mooiste gedeelten uit een sonate of concert werden met kunstig versierwerk opgesmukt en als zelfstandige composities gepresenteerd. Steger maakt met zijn verleidelijke spel de hitstatus van die werken voor iedereen begrijpelijk.

Jos van Veldhoven heeft voor deze nieuwe cd van de Nederlandse Bachvereniging boeiend pionierswerk verricht. Het opschrift With Noise of Cannon boven een compositie van William Croft bracht hem op het idee de context waarin het stuk is ontstaan nader te onderzoeken. De ode uit 1713 blijkt te zijn geschreven naar aanleiding van de Vrede van Utrecht. Van Veldhoven combineert de compositie met werken van Handel die ter gelegenheid van dezelfde historische gebeurtenis zijn ontstaan, het UtrechtTe Deum en het Utrecht Jubilate. Het Koor en Orkest van de Nederlandse Bachvereniging zijn in topvorm.

10% korting voor club -

16,15

10% voor club korting

16,15

Handel, Croft

Arcangelo Corelli

Utrecht Te Deum, Utrecht Jubilate, With Noise of Cannon

Mr. Corelli in London: Recorder Concertos

Nederlandse Bachvereniging o.l.v. Jos vanVeldhoven

Maurice Steger,The English Concert o.l.v. Laurence Cummings

Channel Classics CCS SA 29610 (sacd)

HMU 907523

adviesprijs*

24,95

sacd www.klassiekezaken.nl

95 17,

KLASSIEKE ZAKEN PRIJS

adviesprijs*

24,95

sacd

95 17,

KLASSIEKE ZAKEN PRIJS

* Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 6 augustus 2010.

Portret

De Leidse Koorboeken als door een wonder

foto john vos

aan beeldenstormers ontsnapt

ogelijk geïnspireerd door het monument dat Harry van der Kamp en het Gesualdo Consort momenteel voor Sweelinck optrekken, hebben het Egidius Kwartet en het label Etcetera zich het niet makkelijk te hoog te schatten doel gesteld alle muziek uit de Leidse Koorboeken op te nemen. De liefhebber van renaissancepolyfonie staat een weergaloos project van zes dubbel-cd’s te wachten. www.leidsekoorboeken.nl mag niet tussen zijn bladwijzers ontbreken! Vier zangers uitTon Koopmans Amsterdam Baroque Choir begonnen in 1995 het Egidius Kwartet, vooral om de muziek van onbekende zangmeesters uit het Habsburgse Rijk te laten klinken. Dankzij dit

12 juni 2010

Nederlandse zangkwartet weten we dat in de privévertrekken van KarelV, Margaretha van Oostenrijk, Filips II, of in de kerkdiensten die zij bezochten, niet alleen muziek van grootheden als Josquin des Prez of Nicolas Gombert klonk, maar ook van Nicolas Payen, Cornelius Canis, Thomas Crecquillon en GheerkindeHondt,omermaareenpaartenoemen. Het is muziek van de excellente koormeesters voor illustere machthebbers die uiteindelijk ook de

Zeldzaam repertoire uit de renaissance ontsloten

Concerten 28 mei première Martinikerk, Groningen 29 mei Laurentiuskerk, Rotterdam 30 mei Pieterskerk, Leiden (aanvang 15 uur)

college van kanunniken. De kloosterlingen hielden het bij het gregoriaans,de kanunniken waagden zich na verloop van eeuwen ook aan meerstemmige zang. Naar voorbeeld van de kapittelkerken bestonden de getijdencolleges in parochiekerken vooral uit priesters, maar ook getalenteerde leken zongen mee; hun koren waren tussen de zeven en twaalf kelen groot. Zij waren niet zevenmaal per dag het jaar rond actief, maar met alle hoogtijdagen in het kerkelijk jaar Kerstmis,Pasen,Hemelvaart,Pinksteren-endestoet heiligendiedekatholiekekerkdestijdsinvereringhad, was er zonder meer sprake van een flinke werkdruk. Claudin Patoulet, destijds koorleider in Haarlem en Leiden, componeerde fraaie getijdenmuziek, maar ging ook graag met zijn koorknapen de kroeg in, om niet zelden onbekwaam bij het altaar te verschijnen; het vele zingen voor God had zo zijn bijwerkingen. Voor dit monumentale opnameproject is het Egidius Kwartet uitgebouwd tot het Egidius College, en op de eerste dubbel-cd zingen zij stemmige motetten van Thomas Crecquillon, Joachimus de Monte, Johannes Cleeff, Christian Hollander en Johannes Richafort, en de serene maar tegelijk optimistische ‘Missa beati omnes’ van Nicolas Gombert. Die repertoiremix, gekoppeld aan zangkwaliteit op internationaal niveau, levert een unieke serie op.

3 juni Laurenskerk,Alkmaar 4 juni Pieterskerk, Utrecht

gewone man ter ore kwam, vooropgesteld dat zijn kerk op de hoogte bleef van nieuw repertoire. Door de enorme activiteit van de zogeheten ‘getijdencolleges’ had de Nederlandse kerkbezoeker bepaald geen klagen.De Pieterskerk in Leiden was zeker niet de enige kerk die getijdenzangers in dienst had,maar door een wonder zagen de protestantse beeldenstormers in 1566 juist hun koorboeken over het hoofd, en vormen de zes zogeheten Leidse Koorwww.klassiekezaken.nl

boeken een uniek document van de zestiendeeeuwse meerstemmige kerkmuziek in Nederland. De getijden zijn de zeven gebedsdiensten die kloosterlingen van metten (om 5 uur‘s ochtends) tot completen (om 8 uur ‘s avonds) gewoon zijn te houden. Het zingen tijdens deze stipt geplande gebedsdiensten leidde in de vroege middeleeuwen tot het ontstaan van het gregoriaans.De getijden werden binnen de kerk overgenomen door het kapittel, het

door Arjan van Dijk

De Leidse Koorboeken, vol. 1 Egidius Kwartet & College Etcetera KTC 1410

www.leidsekoorboeken.nl

juni 2010

Podium

Van Immerseel

Holland Festival 4, 5, 7, 9 juni

legt onverwachte accenten

Als je dáár niet van op het puntje van je stoel zit: de complete symfonieën en ouvertures van Beethoven door de moderne, kritische dirigent Jos van Immerseel. De Belg kiest met zijn orkest Anima Eterna uit Brugge voor een kleine bezetting, die voor de magistrale Negende symfonie wordt uitgebreid met extra strijkers. Het slotkoor wordt gezongen door een kleiner clubje zangers dan we gewend zijn. Tijdens het Holland Festival speelt Anima Eterna de symfonieën in het Muziekgebouw aan ’t IJ en het Concertgebouw in Amsterdam.

at kan Jos van Immerseel nog toevoegen aan uitvoeringen die voldoen aan de historisch gefundeerde tempi, articulaties en klankidealen zoals we die kennen van vakbroeders alsNorrington,Harnoncourt,Hogwood,Goodman, Brüggen of Gardiner? Is de deken van de romantiek niet al helemaal van Beethoven afgetrokken? Zijn valse tradities en tekstbederf inmiddels niet tot in de haarvaten gecorrigeerd? De 6-cd box met Beethovens complete symfonieën en ouvertures op ZigZagTerritoires bewijst dat er nog volop ruimte is voor schaafwerk. Jos

14 juni 2010

van Immerseel weet met zijn compacte orkest Anima Eterna onverwachte accenten te leggen. Letterlijk, met agressieve sforzati en rauwe en indringende, met harde stokken geslagen pauken. Maar ook figuurlijk, want hier en daar worden doelbewust grenzen opgezocht. Het openingsdeel van de Vijfde bijvoorbeeld is een en al razernij. Al na zo’n zes minuten klinkt het slotakkoord! ‘Een bewust verrassingseffect’, zegtVan Immerseel,‘dat overrompelt.We werken met een kleine bezetting en kunnen daardoor Beethovens tempi aanhouden, en ja, die zijn extreem. Veel mensen vinden onze aanpak verfrissend, anderen tonen zich gechoqueerd.’ In juni aanstaande kunnen we Van Immerseel en zijn orkest begroeten in Amsterdam, waar hij in het kader van het Holland Festival 2010 de hele symfoniecyclus presenteert.Verspreid over vijf dagen kan de muziekliefhebber horen hoe Beethoven zich ontwikkelde van een zelfbewuste jongeman tot een gelouterd meester die de lofzang van de vreugde aanheft. Van Immerseel schetst die ontwikkeling genuanceerd, met volop verrassingen. Zo klinkt zijn ‘Eroica’ antiromantisch in een no-nonsense-interpretatie die elke neiging tot sentiment mijdt. De noten spreken voor zich, waardoor de muziek transparanter wordt dan ooit, zowel horizontaal als verticaal. Daar draagt een non vibrato in de strijkers aan bij, waardoor langere noten egaal, koel en in de hoogte scherp worden. Van Immerseel volgt de nieuwe wetenschappelijke Bärenreiter-uitgave, waarin elk nootje verantwoord is. In het cd-boekje legt hij omstandig uit waar zijn prioriteiten liggen: zo dicht mo-

in het Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam 11 juni in het Concertgebouw, Amsterdam

gelijk bij de bron blijven, datgene wat Beethoven noteerde. Dat het resultaat toch bevlogen en dramatisch kan zijn, bewijst bijvoorbeeld zijn Zevende: wat een extatisch feest met die doordringende koperblazers, al heeft het tempo van het tweede deel meer van een andante dan van het voorgeschreven allegretto. Bij de Negende wordt het orkest uitgebreid met extra strijkers. Authentiek, en ook een vereiste, zeker in de finale waar zoveel tumult heerst. Het koor is van beperkte omvang, ongetwijfeld ten behoeve van vaart en expressie. Bijna zou je vergeten dat ook Beethovens ouvertures deel uitmaken van deze box. Jammer genoeg is het arme ‘Zur Namensfeier’, Beethovens lelijke eendje, weer eens gepasseerd. door Jos van der Zanden

Ludwig van Beethoven Symfonieën en ouvertures

Anima Eterna koor en orkest o.l.v. Jos van Immerseel, met Anna-Kristiina Kaapola, Marianne Beate Kielland, Markus Schäfer en Thomas Bauer ZigZag Territoires 0804002/6 (6 cd-box)

www.klassiekezaken.nl

exclusieve aanbieding

Aanstekelijke vertolkingen van broertjes Jussen De cd waarmee Arthur en Lucas Jussen hun debuut maken bij Deutsche Grammophon is vanaf de eerste dag goed voor verkooprecords. In het televisieprogramma ‘De wereld draait door’konden we zien hoe de broers een gouden plaat kregen uitgereikt. Klassieke Zaken heeft de cd met sonates van Beethoven gecombineerd met een dvd die een kijkje achter de schermen biedt. De eerste pianolerares van de jongens vertelt aanstekelijk over haar ervaringen met het tweetal, net als Concertgebouwdirecteur Simon Reinink en impresario Riaskoff van de serie Meesterpianisten. Samen met de verrassend hoge kwaliteit van de cd ontstaat zo een mooi portret van twee musici in wording.

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

EXCLUSIEVE AANBIEDING

95 ,

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 58 * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 6 augustus 2010.

Ludwig van Beethoven Sonata nrs. 5, op. 10 nr. 1; 8, op. 13 ‘Pathétique’; 13, op. 27 nr. 1; 14, op. 27 nr. 2 ‘Moonlight’; Acht Variationen über ein Thema des Grafen von Waldstein

Arthur en Lucas Jussen DG 00289 4763864, cd + bonus dvd

Andreas Terlaak

1cd + bonus dvd

102 490VKZ

foto

95 ,

juni 2010

reizen

Hannick twintig jaar reizigers in muziek De van oorsprong Oostenrijkse Hanni Gerretsen, werkzaam in de reisbranche en van jongs af aan opgegroeid met klassieke muziek, besloot twintig jaar geleden haar liefde voor muziek te combineren met haar professionele bestaan. Samen met haar man Nick begon ze Hannick Reizen. Een nieuw genre binnen de reiswereld was geboren: opera- en concertreizen.

wintig jaar geleden organiseerde het echtpaar Hanni en Nick Gerretsen, destijds werkendindereiswereldenbijdeoverheid, voorheteerstmuziekreizen.Diewarenmeteen een schot in de roos. Een reis naar het Puccini Festival inToscane vormde het debuut van het duo op de klassiekereismarkt. Het bleek een gat in de markt en ze zetten hun onderneming voort. Zo ontstond een nieuwe reisorganisatie: Hannick Reizen. De eerste jaren concentreerden de groepsreizen zich op Oostenrijk, Duitsland en Italië. Eerst luidden de reacties van Hanni en Nick Gerretsens omgeving: ‘Muziekreizen, daar heb ik nog nooit van gehoord!’Al gauw vonden muziekliefhebbers en cultuurreizigers hun weg naar inmiddels vertrouwde bestemmingen, zoals de Baltische Staten,het operafestival van Savonlinna (Finland), de operafestivals van Bregenz en Verona, Bach-

16 juni 2010

reizen naar Leipzig en Dresden en de festivals in Gstaad en Luzern. Centraal staan muziekuitvoeringen en bijzondere festivals, met bijbehorende inleidingen van deskundige reisleiders die allen muziekkenner zijn. Muziek vormt het hart van het reisprogramma, samen met culturele excursies, veelal begeleid door lokale gidsen. Daarnaast staat Hannick Reizen garant voor comfort en stelt hoge eisen aan hotels, informatievoorziening en de uitvoering van de reis zoals zitplaatsen tijdens opera’s en concerten. In 2010 is het twintig jaar geleden dat Hannick Reizen de eerste muziekliefhebbers mocht verwelkomen. Met circa tachtig muziekreizen per jaar is de organisatie uitgegroeid tot een krachtige speler in de Europese markt van klassiekemuziekreizen. Nu blijkt een veelgehoord geluid: ‘Ik zou de muziekreizen met “Hannick” niet meer willen missen.’ Behalve groepsreizen onderscheidt Hannick Reizen zich door een kwalitatief groot aanbod van individuele reizen en reizen op maat. De vrienden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, het

Residentie Orkest en NRC Handelsblad kennen een structurele samenwerking met deze grootste aanbieder van klassiekemuziekreizen in Nederland. Ook laat Hannick Reizen zich zien op open dagen en Nederlandse evenementen, zoals de Operadagen in Rotterdam. Verrassend zijn de verre bestemmingen: de afgelopen jaren maakten muziekliefhebbers kennis met westerse en niet-westerse muziek op festivals in onder meer China, India, Japan, Zuid-Afrika en Cuba. Elk jaar biedt de reisorganisatie themareizen aan, in 2010 bijvoorbeeld naar het Chopin Pianoconcours in Polen. Hoe heeft Hannick Reizen zijn positie bereikt en die ook in economisch slechtere tijden kunnen vasthouden? Flexibiliteit in het realiseren van de reiswensen is een speerpunt van de onderneming. Nick: ‘Als mensen hun eigen reis willen samenstellen, kan dat.’ Hanni:‘Ook zijn kwaliteit, kleinschaligheid en betrouwbaarheid sleutels tot ons succes.’

klassieke zaken Clubleden met korting naar bonn

door Lonneke Regter

Speciale themareis

voor leden van Klassieke Zaken

‘Beethovenfest in Bonn’ is een themareis en een bekende bestemming ineen. Sinds 1999 is Hannick Reizen jaarlijks aanwezig op het prestigieuze festival in Bonn, de geboorteplaats van de componist (1770-1827). Speciaal voor leden van de Klassieke Zaken Club organiseert Hannick Reizen een vijfdaagse reis naar de Beethovenstad, van 10 t/m 14 september 2010. Tijdens het festival wordt tevens stilgestaan bij de geboorte van Robert Schumann, tweehonderd jaar geleden. Zijn veelzijdige, originele composities plus enkele meesterwerken van Beethoven worden uitgevoerd door uitstekende musici als de dirigent Kent Nagano, de pianist Andras Schiff en de celliste Sol Gabetta. Een wandeling ‘in de sporen van Beethoven’, een bezoek aan het Max Ernstmuseum en een boottocht over de Rijn maken de culturele muziekreis compleet.

Met 5 75,- korting naar het Beethovenfest in Bonn Het Beethovenfest in Bonn biedt ieder jaar een podium voor het neusje van de zalm in de klassiekemuziekwereld. Zo wordt Beethovens oeuvre optimaal in de schijnwerpers gezet. Hannick geeft Klassieke Zaken Clubleden een speciale korting van 5 75,- per persoon voor de reis naar het festival. U kunt zich aanmelden via Klassieke Zaken, rechtstreeks bij Hannick Reizen (070 – 319 19 29) of via www.hannick.nl. www.klassiekezaken.nl

juni 2010

WispelWey live Dvorak with ivan Fischer From BuDapest

ccs 25807

‘A terrific interpretation that changes the way we think of the piece’ – The Guardian

prokoFiev with vassily sinaisky From rotterDam ‘A very impressive achievement’ – BBC Music Magazine

ccs 27909

walton with JeFFrey tate From syDney

‘Magical for its mercurial charm and inventiveness’ – Sydney Morning Herald

onyX 4058

NoW oN his 3rd oNyx release

Britten’s cello symphony live with seikyo kim wispelwey’s stunning, gutsy version oF schuBert’s Fantasy

onyX 4042

onyX 4046

walton’s message oF hope, glory anD Doom From ischia

‘Winning mix of strength and sensitivity, rich sostenuto and dazzlingly virtuosic passage work’ (The Australian)

‘The Fantasy remarkably convincing in its new guise with Wispelwey triumphantly surmounting each hurdle’ (Gramophone)

www.onyxclassics.com

respiGhi/hiNDeMiTh/sChMiTT Belkis/Queen of sheba/ symphonic Metamorphosen Borusan Istanbul Philharmonic Sascha Goetzel oNyx 4048

FreDeriC ChopiN piano sonata No.3/Fantasy op.49/Fantasy impromptu Nikolai Lugansky oNyx 4049

lUDWiG vaN BeeThoveN violin sonatas Nos.3 & 9 Kreutzer Viktoria Mullova Kristian Bezuidenhout

BoroDiN/sTraviNsKy/ MyasKovsKy string Quartet No.1/Concertino/ string Q. No.13 Borodin Quartet

oNyx 4050

oNyx 4051

Normale prijs € 17,95 - speciale prijs Klassieke Zaken Clubleden € 14,95

Interview

Johannes Leertouwer

oprichter van nieuw Utrechts orkest

Nederland heeft een nieuw orkest: de Nieuwe Philharmonie Utrecht. Een keur van gerenommeerde musici staat garant voor de kwaliteit van het ensemble. Vera Beths, Peter Brunt, Viola de Hoog, Marten Root en Frank van den Brink zetten zich in voor een stevige positie binnen het Utrechtse muziekleven. Johannes Leertouwer is dirigent en geestelijk vader van de gedreven groep freelancers.

‘D

e Nieuwe Philharmonie heeft het specifieke doel de regio Utrecht te voorzien van een eigen orkest dat op bijzondere locaties speelt en ook educatieprojecten verzorgt.’ Aan het woord is Johannes Leertouwer, dirigent, violist en geestelijk vader van het jongste symfonieorkest van Nederland. Sinds het Utrechts Symfonie Orkest in de jaren tachtig wegbezuinigd werd en opging in het Nederlands Philharmonisch Orkest heeft Utrecht geen eigen symfonieorkest van allure meer. De Nieuwe Philharmonie Utrecht (NPU) moet daar verandering in brengen.Tenminste,ten dele, want het is een allesbehalve normaal symfonieorkest. ‘Het artistiek profiel is dat we werken tot aan de Tweede Wereldoorlog en op historische instrumenten spelen’, zegt Leertouwer. ‘Daarmee onderscheiden we ons ook internationaal. Orkesten die op

van den Brink voor een hoog aanvangsniveau. Er is inmiddels een hoofdsponsor gevonden:Tap Uitvaartzorg uit Bilthoven. Leertouwer: ‘Het lijkt misschien niet zo voor de hand te liggen, maar de directeur van Tap was heel duidelijk.Wij waren hem opgevallen als een club die op een prettige manier een eigen koers vaart.We hebben elkaar op een heel natuurlijke manier gevonden.’ Bovendien wasTap al op de muziekwereld gericht. Het bedrijf sponsort al jaren de muziekschool in De Bilt. ‘Muziek is bij uitstek geschikt om een uitvaart een persoonlijke kleur te geven’, zo verwoordtTap de vanzelfsprekendheid van de relatie. De verbintenis is al bestendigd met een Gedachtenisconcert van Tap door de Nieuwe Philharmonie en door de eerste cd van het gezelschap, die onlangs verscheen. De schijf bevat werken vanWilhelm Friedemann Bach, AntonioVivaldi en Frantisek Benda, maar de ware blikvanger is het Stabat Mater van Pergolesi in de hertaling vanWillemWilmink.

Smart had moeders hart bevangen / tranen stroomden langs haar wangen / waar (toen) haar zoon gekruisigd hing./ Zo afschuwelijk was haar lijden / of eenzwaardhaarkwamdoorsnijden/datdwarsdoor haar lichaam ging. In de woorden van de in 2003 deze grondslag werken,denk aanAnima Eterna en het Orchestre Révolutionnaire et Romantique,zijn zeer zeldzaam.’ Het orkest opereert op projectbasis.Dat wil zeggen dat alle musici freelancers zijn en alleen voor de repetities en concerten bijeenkomen. Zo bouwt het orkest rustig aan een positie in het Utrechtse muziekleven.Volgend seizoen treedt de NPU bijvoorbeeld op in de Beethovenserie van Vredenburg.Toch is het orkest niet zomaar een poging van een tot donquichotterie gedreven stel idealisten. Hoewel oud-cultuurminister Plasterk bij de officiële oprichting nog zuinigjes opmerkte ‘Zou u dit nu wel doen?’ staat een keur van gerenommeerde musici garant voor de kwaliteit van het orkest. De violistenVera Beths en Peter Brunt bevolken de concertmeesterstoel. Verder zorgen onder anderen celliste Viola de Hoog, fluitist Marten Root en klarinettist Frank

overleden Nederlandse taalvirtuoos komt de kern van het lijden opeens angstaanjagend dichtbij. ‘Hoewel het mooi aansluit, is de keus niet vanwege de hoofdsponsor op het Stabat Mater gevallen’, verklaart Leertouwer.‘Al jaren wilde ik deze prachtige hertaling vanWilmink op een goede manier opnemen. Dat kon nu. Noem het maar een prettige samenloop van omstandigheden.’ door Paul Janssen

Composities tot de Tweede Wereldoorlog op historische instrumenten

www.klassiekezaken.nl

Pergolesi,Bach,Vivaldi,e.a. Smart had Moeders hart bevangen Stabat Mater, hertaling van Willem Wilmink

De Nieuwe Philharmonie Utrecht o.l.v. Johannes Leertouwer GLOBE GLO 5237

juni 2010

WORD NU LID

klassieke zaken Club

en profiteer meteen van heel veel klassiek voordeel Bent u nog geen lid? Dan mag u als klassieke-muziekliefhebber deze aanbieding beslist niet laten lopen. Het lidmaatschap levert u namelijk veel voordeel op en u verdient dit direct terug. * Een welkomst-cd t.w.v. - 14,95 * een kortingsbon t.w.v. - 5,-, * 10% korting op speciaal geselecteerde acties

Kies GRATIS

* extra korting op de boxaanbieding.

één van de 6 CD’s als welkomstgeschenk

Dit alles wordt ondersteund in ons tijdschrift dat tweemaandelijks uitkomt, boordevol informatie over klassieke muziek dat u automatisch wordt toegezonden.

Interessant ? Beslist, temeer omdat het lidmaatschap van de Klassieke Zaken Club slechts €12,95 per jaar kost. Naast de GRATIS cd t.w.v.



€14,95 en de kortingsbon t.w.v. €5,- krijgt u automatisch het tweemaandelijks tijdschrift boordevol informatie over de wereld van de klassieke muziek thuisgestuurd. De kortingsbon kunt u inwisselen bij aankoop van een willekeurige CD bij de Klas-

❏ Ja, ik word voor 712,95 per jaar lid van de Klassieke Zaken Club.

sieke Zaken Specialist. Deze bon is niet inwisselbaar voor contanten, niet bij aankoop van de Nationale Entertainmentbon

Naam

en niet i.c.m. andere acties of aanbiedingen.

❏ M ❏ V Geboortedatum

Word nu lid en profiteer direct! U kunt zich direct inschrijven bij een van de 50 aangesloten Klas-

Adres

sieke Zaken Specialisten (zie de lijst op pag.2) en dan meteen het door u uitgekozen GRATIS welkomstgeschenk, de leden-

Postcode

Woonplaats

pas en de kortingsbon in ontvangst nemen. Wilt u zich via de afgebeelde bon aanmelden dan ontvangt u na betaling een

Telefoon

welkomstenvelopje thuis en kunt u bij de aangesloten Klassieke Zaken Specialist tegen inlevering hiervan uw GRATIS welkomst-

geschenk afhalen.

Ik machtig Abonnementenland, namens de Vereniging Klassieke Zaken, om tot wederopzegging het lidmaatschapsgeld 1 x per jaar te incasseren.

Liefhebbers van CLUB klassiek zijn lid van de Klassieke Zaken Club

KLASSIEKEZAKEN

Bank/giro rekening

Handtekening

Mijn Klassieke Zaken Specialist

Plaats 21-12-09 12:36 clubledenpas3.indd 1

Deze bon kunt u opsturen naar : Vereniging Klassieke Zaken Antwoordnummer 1812, 1910 VB Uitgeest.

Voor verkoopadressen en meer informatie www.klassiekezaken.nl of 035-6229370

redactie

maakt speelplezier voelbaar

‘The miracle’ heet een van Haydns Londense symfonieën, maar de naam ‘mirakel’ kan evengoed op de hele reeks slaan, op Haydn zelf of op de dirigent Marc Minkowski. Want welke andere componist krijgt het voor elkaar om in krap vier jaar tijd twaalf symfonieën te schrijven, strak van structuur, volmaakt van vormbeheersing en toch vol verrassende vondsten en bruisend van muzikaal plezier? En welke dirigent is er geknipt voor om dat plezier hoorbaar te maken?

‘M

aar je kent helemaal geen Engels!’,riepWolfgangAmadeus Mozart uit, toen zijn vriend Joseph Haydn in december 1790 op het punt stond naar Londen te vertrekken.‘Mijn taal wordt over de hele wereld verstaan’, was het gevleugelde antwoord van de componist. Impresario Salomon haalde de beroemdste componist van Europa naar de Britse hoofdstad voor een serie concerten. Als hij dan ook nog even zes symfonieën wilde schrijven, kon hem de vorstelijke som van 5000 Oostenrijks-Hongaarse guldens in het vooruitzicht worden gesteld. Haydn aarzelde niet. Op nieuwjaarsdag 1791 kwam hij in Londen aan en in een mum van tijd veroverde hij de stad. Engels sprak hij inderdaad niet, maar zijn taal werd uitstekend verstaan. Salomon zette een prestigieuze concertserie op touw, met zes kakelverse symfonieën die bijna nog nat waren van de inkt. De grote Oostenrijker was ‘the talk of the town’. Zijn thuisreis, zomer

1792, werd een triomftocht.Van begin 1794 tot zomer 1795 was hij terug in Londen en het succes en de revenuen waren even groot. Nóg eens zes symfonieën vormen het klinkende resultaat. Het hele dozijn samen heet sindsdien de Londense symfonieën. Ze zijn in dit genre het laatste en het beste van deze geniale componist. Stuk voor stuk meesterwerken. Het sleutelwoord is speelplezier. En als iemand weet wat speelplezier is, is het wel Marc Minkowski. Hij gaat er met deze muziek snel vandoor maar zijn tempi liggen nooit zo hoog dat je buiten adem raakt. Er zit vaart in dit spel, het zwiept, het buigt lenig en veerkrachtig, wordt niet moe, gaat soepel door de bochten en voert ons mee langs al die pieken en dalen van het parcours. Luister maar naar het begin van Symfonie 103, met die wonderlijke paukenroffels. Of let op al die speciale effecten, fluitjes en Haydn-grapjes. Het klankbeeld is doorzichtig,

Haydns laatste en beste symfonieën in bruisende uitvoering

www.klassiekezaken.nl

alle details komen er prachtig uit maar blijven onderdeel van het grote geheel. Enkele zaalgeluiden (alleen tussen de delen) storen niet en maken je ervan bewust hoe levend deze uitvoeringen zijn. De opname komt niet uit Londen waar deze werken hun doop beleefden, maar uit het Konzerthaus inWenen, Haydns eigen stad. De Fransman Minkowski, met zijn deels Poolse en Amerikaanse afkomst, is een kosmopoliet die weet dat Haydns taal ‘in de hele wereld wordt verstaan’. Met zijn voortreffelijke, enthousiaste Musiciens du Louvre (sinds jaren gevestigd in Grenoble) heeft hij zijn sporen ruimschoots verdiend op het gebied van ‘tijdeigen’ uitvoeringen van oude muziek. Vanuit de Franse barok, waarmee zijn carrière zo veelbelovend startte, heeft hij zijn spectrum steeds meer verbreed. Het resultaat is opwindend en aanstekelijk. Hij kreeg er in Frankrijk een Diapason d’Or voor. Dat kon ook niet anders. Hier kun je niet omheen. door gerard scheltens

Joseph Haydn London Symphonies, nr. 93 t/m 104, Hob. I:93-104, Live at the Wiener Konzerthaus

Les Musiciens du Louvre o.l.v. Marc Minkowski Naïve V 5176

juni 2010

fotografie Felix Bröde

foto marco borggreve

Minkowski

INTERVIEW

Viktoria Mullova speelt Beethoven

‘Darmsnaren geven van zichzelf meer kleur’ Viktoria Mullova heeft twee sonates van Beethoven opgenomen. De viool is met darmsnaren bespannen, haar muzikale partner Kristian Bezuidenhout bespeelt een historische fortepiano. Het kan niemand meer verbazen, na de geroemde ‘authentieke’ Bachopnamen die Mullova eerder maakte voor hetzelfde label Onyx. ‘Het historische instrumentarium nodigt me uit om vrij te zijn.’

ee, het begin van een complete Beethovencyclus is het niet. ‘Ik speel alleen werken waar ik zielsveel van hou’, zegt Mullova. ‘En niet alle Beethovensonates zijn me even lief. Nummer negen, de ‘Kreutzer’, is de beste van allemaal.Verder heb ik gekozen voor nummer drie, die niet zo vaak wordt uitgevoerd. Ik bewaar er goede herinneringen aan, uit mijn jeugdjaren.’ Die jeugd speelde zich af in Moskou, toen de Sovjet-Unie nog bestond. Als kleuter studeerde ze al drie uur per dag, met haar vader naast zich. ‘Het was de ambitie van mijn ouders’, verklaart ze doodgemoedereerd. ‘Ik deed het om ze te pleasen, om hun liefde te verdienen. Mijn ouders hadden al snel door dat ik talent bezat, dus daar wilden ze wel in investeren. Ik ben ze er nog altijd dankbaar voor. Pas toen ik succes

22 juni 2010

kreeg en merkte dat ik beter speelde dan anderen, werd die ambitie iets van mijzelf. En vergeet niet dat het in de Sovjet-Unie ook een manier was om te overleven. Door concoursen te winnen, verdiende je privileges. Je mocht bijvoorbeeld reizen.’ De violiste was 22 toen ze naar het Westen vluchtte.Welbeschouwd laat haar hele carrière zich samenvatten als een zoektocht naar vrijheid, niet in de laatste plaats in muzikale zin. Toen ze voor het eerst de solosonates en -partita’s van Bach opnam (Philips), wist ze zich geen raad. De verworvenheden van de historische uitvoeringspraktijk waren aan de Russische vioolschool compleet voorbijgegaan. ‘Het was één grote worsteling’, blikt ze terug.Totdat ze een barokstok in handen kreeg, en een viool met darmsnaren. ‘De bevrijding was compleet, alles viel op zijn plaats. Het materiaal wijst mij de weg. Darmsnaren geven van zichzelf meer kleur, ze maken de muziek zoveel rijker. Voor een historische fortepiano geldt hetzelfde.Wat Kristian Bezuidenhout er aan klankkleuren uit weet te toveren, is heel bijzonder. Het is fantastisch met zo’n musicus te mogen werken.’

Wie haar zo nederig en vol bewondering hoort praten, zou bijna vergeten dat Mullova, als leerlinge van Leonid Kogan, zelf een exponent is van de roemruchte Russische vioolschool. Het verschaft haar een niet geringe voorsprong op menige barokviolist. ‘Wat ik in Moskou leerde, was vioolspelen, zuiver en secuur. Dat is geen slecht uitgangspunt. Die techniek ervaar ik als een groot geluk.’ door Thiemo Wind

Ludwig van Beethoven Sonate nr. 3, op. 12 nr. 3; Sonate nr. 9, op. 47 ‘Kreutzer’

Viktoria Mullova, Kristian Bezuidenhout Onyx 4050

â&#x20AC;&#x2DC;Mijn techniek ervaar ik als een groot gelukâ&#x20AC;&#x2122;

www.klassiekezaken.nl

juni 2010

muzikaal avontuur in Nederland

Henk Badings 1907–1987 Symphonies 2, 7 & 12 Janacek Philharmonic Orchestra olv David Porcelijn cpo 777 272–2 1 CD

Julius Röntgen 1855–1932

Jan van Gilse 1881–1944 Symphonies 1 & 2 Netherlands Symphony Orchestra olv David Porcelijn cpo 777 349–2 1 CD

Adv econa

Symphonie 18 Ballade Norwegian Folk Song · Een liedje van de zee Op 45 · Zes oud-Nederlandse dansen Op 46 NDR Radio Philharmonie olv David Porcelijn cpo 777 255–2 1 CD

Julius Röntgen 1855–1932

Symphony Nr. 10a in D Sinfonietta humoristica Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz olv David Porcelijn cpo 777 308–2 1 CD

Julius Röntgen 1855–1932

Symphonies 8 & 15 Variationen über eine Norwegische Volksweise Carmen Fuggiss (sopraan) NDR Radio Philharmonie olv David Porcelijn cpo 777 307–2 1 CD

Julius Röntgen 1855–1932

Aus Goethes Faust: orkestwerke Nederlands Symphony Orchestra Enschede Solisten & Koor van de Nationale Reisopera Enschede olv David Porcelijn cpo 777 311–2 1 CD

leverbaar vanaf 1 juli 2010 Henk Badings 1907–1987 Symphonies 3, 10 & 14 Janacek Philharmonic Orchestra olv David Porcelijn cpo 777 308–2 1 CD

Johan Wagenaar 1862–1941

noteert u vast: leverbaar eind 2010 Julius Röntgen 1855–1932

Orkestwerken »Summer of Live« o.a. De Getemde Feeks Nordwestdeutsche Philharmonie olv Antony Hermus cpo 777 479–2 1 CD

Piano Concerto 2 & 4 met pianist Matthias Kirschnereit en NDR Radio Philharmonie olv David Porcelijn cpo 777 398–2 1 CD

Georg Philipp Telemann 1681–1767 Orchestral Suites L’Orfeo Barockorchester olv Carin van Heerden cpo 777 515–2 1 CD + cpo katalogus 2010! samen verpakt voor een zacht prijsje

cd’s voorzien met: muziekfragment te beluisteren op www.econa.nl Econa Records · T 0183 628561 · F 0183 627750 · E info@econa.nl · W www.econa.nl cpo · Lübecker Straße 9 · 49124 Georgsmarienhütte · Duitsland · www.cpo.de

24 juni 2010 Econa_05-2010.indd 1

27.04.2010 15:38:29 Uhr

gesignaleerd

Schumann Akademie jubileert Voor de hongerige muziekliefhebber is er al vijfentwintig jaar de Schumann Akademie. Via deze instelling is het mogelijk in deeltijd een muziekvakopleiding te volgen op hboniveau. Er zijn vestigingen in Amsterdam, Utrecht, Zwolle en Delft.

e muziekkennis verbreden en verdiepen, welke muziekliefhebber droomt daar niet van? Doordringen tot de geheimen van muziek,de regels van de harmonieleer,het contrapuntofdemeerstemmigheidontsluieren.Een compositie onder het vergrootglas leggen en uiteenrafelen. Eindelijk de muziekgeschiedenis eens doorgronden, meer te weten komen over componisten, stijlperioden, genres. Met zulke theoretische kennis op zak kun je op termijn zelf muziekdocent worden.

www.klassiekezaken.nl

Maar ja, voor zoiets moet je naar het conservatorium of de universiteit.Wat als je daar niet de tijd voor hebt, als je alleen in deeltijd kunt of wilt studeren? Bestaat er een instelling met voldoende expertise die daarmee rekening houdt en die toch een officieel erkend diploma in het vooruitzicht stelt? Inderdaad, die is er, de Schumann Akademie. Bij deze door het rijk erkende hbo-school kan elke serieuze muziekliefhebber zich aanmelden. De inhoud van de opleiding is vergelijkbaar met die van een regulier conservatorium, maar de studie kan in deeltijd worden gedaan. Er is een eerste fase

met muziektheoretische vakken en een tweede waarin de nadruk ligt op onderwijskundige zaken. Via een officieel erkend examen komt de student in het bezit van het diploma Bachelor of Music, waarmee allerlei wegen openliggen. De toelatingseisen voor de Schumann Akademie zijn laag, zoals is na te lezen op de site www.schumann.nl. Wel moet de student zich hebben bekwaamd in het noten lezen en schrijven. De locaties zijn verspreid over Amsterdam, Utrecht, Zwolle en Delft. door Jos van der Zanden juni 2010

interview

26 juni 2010

David Porcelijn dirigeert omvangrijke Röntgenintegrale Sinds 2006 zijn in de Julius Röntgen Edition van het Duitse nichelabel cpo vijf cd’s verschenen. Er komen er nog tien. De serie zet de Duits-Nederlandse componist Julius Röntgen (1855-1932) als symfonicus stevig op de kaart. De vijftien cd’s bevatten maar liefst 21 symfonieën, 13 soloconcerten (voor piano, viool en cello) en losse orkestcomposities. De Nederlandse dirigent David Porcelijn (1947) neemt Röntgen op met verschillende orkesten, maar vooral met de NDR Radiophilharmonie uit Hannover.

wachten op uitgave en hij heeft nog drie symfonieën te gaan. Voor Porcelijn is Röntgen ‘gewoon’ een heel goede componist. ‘De invloeden van Mendelssohn en Brahms zijn duidelijk maar dat geldt voor zoveel componisten van Röntgens generatie. Zijn muziek is mooi van vorm, muzikantesk, nooit te lang en staat als een huis.’ Sommige stukken noemt Porcelijn ‘wereldklasse’: de cantate ‘Aus Goethes Faust’ (voor vocale solisten, koor en orkest), de ‘Ballade über eine norwegischeVolksweise’ en de ‘Variaties’ over een Noors volkslied. Een prachtig project, vindt Porcelijn deze integrale. ‘Waarom zouden dirigenten zich steeds opnieuw wagen aan Mendelssohnintegrales of volledige Stravinsky’s en met een grote boog om minder courante, maar goede componisten als Röntgen heen lopen? Tussen de composities van die beroemdheden zitten toch ook een hoop minder interessante en zelfs vervelende stuk-

door Jurjen Vis

Porcelijn: ‘Wees eens nieuwsgierig, ga luisteren!’

RONALD KNAPP

Julius Röntgen Edition

NDR Radiophilharmonie, Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz, Netherlands Symphony Orchestra (Orkest van het Oosten) o.l.v. David Porcelijn CPO 777119-2, 777311-2, 777308-2, CPO 777255-2, 777307-2

juni 2010

foto

avid Porcelijn weet nog precies wanneer en hoe het gebeurde. In 2003 had hij een opname gemaakt van de Derde en Vierde symfonie van de Noor Christian Sinding (1856-1941).Bij de inventarisatie welke Nederlandse componisten in aanmerking zouden komen voor een integrale opname op het label cpo noemde hij Badings enVan Gilse. Burkhard Schmilgun, artistiek directeur van cpo, kwam met Röntgen. ‘Schmilgun had geen idee wat hij zich op de hals haalde. Ik eigenlijk ook niet, want ik kende bijna niets van Röntgen.’Toen Porcelijn in het Nederlands Muziekinstituut (Den Haag) ging zoeken kwam hij erachter dat Röntgen een ‘waanzinnig groot’ oeuvre bij elkaar had gecomponeerd. Alleen al vijfentwintig symfonieën en ongeveer twintig soloconcerten. Porcelijn heeft inmiddels de meeste Röntgens wel gedirigeerd. Er liggen nu negen cd’s te THOMAS BEUER

ken.’ Porcelijn adviseert alle collega’s die voor het Concertgebouworkest staan eens wat vaker naar links te kijken. ‘Wie zie je staan op het balkon in een cartouche tussen de bekende componistennamen: Röntgen! Wees eens nieuwsgierig, ga luisteren, voer wat van hem uit en zorg dan dat je hem op de goede manier promoot. Maak het publiek nieuwsgierig.’ De Röntgenserie loopt goed en is lovend ontvangen, vooral in de buitenlandse vakpers. In Nederland blijft de belangstelling achter. Porcelijn: ‘Wat je van ver haalt, is lekker, denkt men al snel. Nou, dan vind je juist bij Röntgen veel van je gading. Hij kwam op zijn 22ste vanuit Leipzig naar Nederland, was verknocht aan ons land, is er tot zijn dood blijven wonen, maar is eigenlijk altijd een Duitser gebleven.’ Gevraagd hoe hij hem zelf zou promoten als hij de kans kreeg, denkt Porcelijn even na: ‘Röntgens muziek is fris, aansprekend en onverwacht goed.’ Een goudmijn derhalve, en cpo heeft nog heel wat verrassingen van zijn hand in petto.

Interview

Anne Schwanewilms over Genoveva ‘Alsof je tussen de sterren zweeft’

Een grote operaster komt naar Rotterdam: de prachtige sopraan Anne Schwanewilms, die in de ZaterdagMatinee triomfeerde als Elsa in Lohengrin van Richard Wagner, wil het ‘open en avontuurlijke’ Nederlandse publiek uitnodigen voor Robert Schumanns bijzondere opera Genoveva. Het podium van de Doelen wordt met filmbeelden van Eric de Kuyper omgetoverd in een operatoneel.

et is niet zo dat Anne Schwanewilms blind is voor de kleine zwakheden in Robert Schumanns enige opera.‘De tekst is soms niet heel erg sterk’, zegt ze op een komisch samenzweerderige toon,zich even afkerend van de opnameapparatuur die haar woorden genadeloos registreert. Toch wil ze ons ervan overtuigen dat het een stuk is dat zijn gelijke niet heeft: ‘Het is werkelijk uniek.Je moet de zaal ingaan zonder je er vooraf een voorstelling van te maken. Gewoon op je in laten werken. Dan voel je je daarna alsof je tussen de sterren zweeft. Het wekt een heel sobere ontroering, net als Schumanns liederen: eenvoudig en aangrijpend.’ Schumanns Genoveva uit 1848 vertelt het verhaal van een standvastige vrouw die van overspel wordt beschuldigd door Golo, de beste vriend van haar man Siegfried, omdat hij haar zelf niet kan krijgen. De doodstraf wacht haar. Robert Schumann was

28 juni 2010

van plan met dit verhaal de Duitse opera op de kaart te zetten. ‘Hij wilde iets heel bijzonders creëren’, zegt Schwanewilms.‘Dat hoor je aan alle kanten in dit werk. Hij heeft twee dubbelkoren gecomponeerd en die zijn echt sensationeel. Daar word je gewoonweg door gegrepen: wunderwunderwunderschön. Ook opvallend: tegen de gebruikelijke operatraditie in is de booswicht Golo een tenor en de goede man Siegfried een bariton.’ Met tussen die mannen een typisch deugdzame sopraan? ‘Genoveva weet wat ze wil. Ze heeft haar christelijke normen en waarden. Ze zegt wat ze denkt: Golo noemt ze een bastaard, maar ze vergeeft hem ook aan het eind. Als karakter is ze me veel liever dan die operavrouwen die zich gewoon maar laten verleiden. Genoveva wordt tenminste door iets gemotiveerd. Ze staat geen manipulatie toe, want ze weet dat ze onschuldig is. Ze laat zich aan het slot ook niet doden, ze offert zich op. Als een soort Duitse Jeanne d’Arc, maar dan met goudrode lokken en een lieflijk, romantisch kapsel.’ Robert Schumann heeft in Genoveva volgens de zangeres iets gevonden waar een operareus als RichardWagner niet naar heeft gezocht: ‘Zachtheid en verfijning. Schumann is bescheiden. Hij is in het kleine en fijne geboren. Hij werkt niet met

grote, bombastische lijnen, maar kiest voor iets wat je niet zou verwachten. Het is als drie liederenavonden achter elkaar. Als je niet van logica, maar van het gevoel uitgaat, begrijp je wat hij doet.’ En juist dat maakt Genoveva geknipt voor de Rotterdamse Operadagen: ‘Het Nederlandse publiek staat open, dat krijg je altijd mee in de muziek en Genoveva is een nieuw experiment: een Duitse opera, die je een stukje van zijn ontstaanstijd laat terughoren en terugzien.’ door Hein van Eekert

Operadagen Rotterdam, van 28 mei tot 6 juni in de Doelen Genoveva van Robert Schumann op 1 juni, 19.30 uur in de Doelen MDR Sinfonieorchester en Chor Leipzig o.l.v. Jun Märkl. Met Anne Schwanewilms, Birgit Remmert, Matthias Klink, Morten Frank Larsen, Markus Marquardt www.operadagenrotterdam.nl www.klassiekezaken.nl

foto

eric de kuyper

‘Genoveva is een soort Duitse Jeanne d’Arc’

juni 2010

ACCent

hyPerion

CArl FriedriCh ABel/JohAnn ChriStiAn BACh Chamber Music Il Gardellino

ePr-ClASSiC

BenJAMin Britten Songs & Proverbs of William Blake Gerald Finley / Julius Drake

ACC 24221

ludWig VAn BeethoVen Piano Sonatas Steven Osborne

CdA 67778

dJAngo FeStiVAl, Vol. 1 hCrCd 089

CdA 67662 ludWig VAn BeethoVen Symphony No.5 + Documentary Anima Eterna / Jos van Immerseel

linn

BiS

hot CluB reCordS

etCeterA noW

ePrC 005

glyndeBourne

BACh-BuKoWSKi Walking and Living through this Willem van Ekeren Ktd 6000

WolFgAng AMAdeuS MoZArt Idomeneo Gundula Janowitz / Luciano Pavarotti / LPO / John Pritchard

JohAnneS BrAhMS Ein deutsches Requiem Kringelborn / Kwiecien / Rotterdam Philh.Orch. / Valery Gergiev

GFO 00664 • 2CD

BiSdVd 1750

CKD 354 • 2SACD

ChAndoS

BiS

MAriinSKy

CollegiuM

Nu iN prijs VerlaagD JAMeS MACMillAn Visitatio Sepulchri Netherlands Radio Choir & Chamber Philharmonic / MacMillan / Antunes BiSSA 1719

oPuS Arte

VinCent d’indy Orchestral Works Vol.3 Flosason / Iceland Symphony Orchestra / Rumon Gamba ChAn 10585

CAruS

gABriel FAurÉ Requiem and other sacred music Ashton / Varcoe / Scott / Cambridge Singers / John Rutter CSCd 520

etCeterA henry PurCell Love Songs Dorothee Mields Lautten Compagney Berlin Wolfgang Katschner

CAruS 83435

de leidSe KoorBoeKen Egidius Kwartet & College

igor StrAVinSKy Oedipus Rex / Les Noces Semishkur / Nikitin / Semenchuk Gerard Depardieu Mariinsky Orchestra and Chorus Valery Gergiev MAr 0510

ludWig VAn BeethoVen Fidelio Strazanac / Gallo / Sacca Zurich Opera House Bernard Haitink oA 1023 (dVd) oABd7040 (BlurAy)

Een ongehoorde schat: de 6 enorme koorboeken van het 16e eeuwse Zeven Getijden College van de Pieterskerk te Leiden. Het Egidius Kwartet & College presenteren de hoogtepunten uit boek I. Een rijk geïllustreerde luxe dubbel cd. Het begin van een indrukwekkende reeks die uiteindelijk uit 6 dubbel cd’s zal bestaan.

KtC 1410 *:winkel adviesprijs

30 juni 2010

ChoPin SoCiety

onyX

FrederiC ChoPin Songs Aleksandra Kurzak/Mariusz Kwiecien/Nelson Goerner niFCCd 016

onyX

BenJAMin Britten Cello Symphony/Cello Suite No.1 Pieter Wispelwey/Flanders Symphony Orchestra Seikyo Kim

oPuS Arte

Britain’s Brightest label Hyperion biedt de zonnige Helios serie binnen de zomeraktie voor een bijzonder lage prijs aan. De mooiste klassieke werken nu voor zomerse prijzen.

onyX 4058

PASSACAille

hÄnSSler TijDelijk slecHTs € 17,95 Voor VkZ leDeN € 14,95

onyX 4050

PentAtone

georg FriedriCh hAndel Acis & Galatea Danielle de Niese / Agnew / Workman Orchestra of the Age of Enlightment

JoSePh hAydn Cello Concertos Sergei Istomin Apollo Ensemble David Rabinovitch

tChAiKoVSKy/dVorAK Ida Haendel plays Tchaikovsky & Dvorak Ida Haendel/Radio-Sinfonieorchester Stuttgart des SWR / Hans Müller-Kray

PAS 960

oA 1025

FrAnZ SChuBert Complete Works for Violin and Piano Vol.2 Julia Fischer / Martin Helmchen

tony PAlMer

oPuS Arte

PtC 5186348

tudor

heCtor BerlioZ Les Troyens Graham/Naouri/Padmore/Orchestre Revolutionaire / John Elliot Gardiner

John AdAMS Hail Bop! Tony Palmer Christopher Hogwood

oA 1025

tPdVd 158

. . . NU

T NU ME

TUDOR 7158 • 2SACD

SigCd 198

DEEL

De aktie Meesters van Nu brengt muzikaal talent van dit moment in grootse opnamen. 50 zorgvuldig geselecteerde titels kunt u gedurende de maanden mei tot en met augustus voor een aantrekkelijke prijs bij uw klassieke vakhandel vinden.

www.klassiekezaken.nl

SignuM

JohAnn PAChelBel Vespers The King’s Singers / Agréable / Ming Ng

VOOR VEEL

PtC 5186348

guStAV MAhler Symphonie No.2 Schwanewilms / Braun / Bamberger Symphoniker / Jonathan Nott

N ISTe eReS SOL LeS T e T S ee de B S eNSeMB

M de AN

igor StrAVinSKy Monumentum Mass Symphonies de Psaumes Collegium Vocale Gent / R. Fl.Phil. Philippe Herreweghe

hAen 94205

MediCi ArtS Masters of American Music De grootste namen uit de jazz en blues gevangen in prachtige documentaires. Vijf nieuwe uitgaven geven een kijkje achter de schermen van legendarische artiesten in deze prijswinnende serie.

John ColtrAne eA 2057108 SArAh VAughAn eA 2057128 rAy ChArleS

eA 2057138

Count BASie

eA 2057148

BlueSlAnd

eA 2057168

Nederland Prinsengracht 17 1015 DK Amsterdam +31 (0)20 612 97 24 +31 (0)20 689 44 05 fax nl@codaex.com

België | Belgique Larenstraat 58 3560 Lummen +32 (0)13 35 20 60 +31 (0)13 55 67 50 fax be@codaex.com

juni 2010

foto NOS klassiek 1963

special

Vijftig jaar Edison wordt groots gevierd In oktober 1960 werd voor het eerst het ‘Grand Gala du Disque’ gehouden. In het Amsterdamse Concertgebouw werden onderscheidingen uitgereikt voor zowel populaire als klassieke muziek, de inmiddels befaamde Edisons. Korte tijd later werdWillem Duys het gezicht van het Gala. Niet onbelangrijk voor de klassieke muziek in Nederland, want met Duys kwam het tot een flinke popularisering. Klassiek kwam uit zijn ivoren toren.

010 is een jubileumjaar voor de Edison. Al vijftig jaar lang staat het beeldje symbool voor kwaliteit en populariteit van klassieke muziek, pop en jazz/wereldmuziek.Hetjubileumjaargaatnietgeruisloosvoorbij. VoordirecteurPaulSolleveldvandeEdisonStichting

32 juni 2010

is het reden om publicitair flink uit te pakken: ‘In de loop van dit jaar verschijnt er een boek over de roemruchtegeschiedenisvandeEdisons,eenoverzichtvan wat er allemaal is gebeurd. Bovendien gaat het Instituut voor Beeld en Geluid in het Mediapark in Hilversum aandacht besteden aan ons jubileum.

Alles is immers op televisie uitgezonden. Bij elkaar vormtheteenschataaninformatieenbeeldmateriaal.’ ZoalsDuitslanddeDeutscheSchallplattenpreiskent en Engeland de Gramophone Award, zo is in ons land de Edison Klassiek vanaf het prilste begin een uiterst prestigieuze onderscheiding geweest.

‘Edison-site zal zich ontwikkelen tot onmisbaar platform’

Edison Klassiek 2010 Uitzending op 18 juni door de AVRO

Minister Cals reikt edison uit aan Gré Brouwenstijn

Muzikale grootheden reisden soms de halve wereld over om het beeldje in ontvangst te mogen nemen. Toen Leonard Bernstein het bijvoorbeeld in 1968 kwam ophalen, was er hij er als een kind zo blij mee. Hoe gaat het in zijn werk met de Edison? Een jaarlijks wisselende en zo onafhankelijk mogelijke jury maakt een keuze uit inzendingen van platenfirma’s die zijn aangesloten bij de NVPI,de overkoepelende organisatie van geluidsproducenten.Er zijn nu drie categorieën:popmuziek,jazz/wereldmuziek en klassiek.Wat klassiek betreft is er in vijftig jaar maar weinig veranderd: het criterium ‘uitzonderlijke kwaliteit’ staat als www.klassiekezaken.nl

vanouds centraal en wie de lijst met winnaars ziet,zal merken dat menig toptalent al in een vroeg stadium door de Edisonjury werd ‘ontdekt’. Voordatoverzichthoefjegeenboekenofkrantenmeer teraadplegen,wanthetjubileumjaarvormtaanleiding het Edison-archief digitaal te ontsluiten.Daar is al een begin mee gemaakt. Solleveld:‘Behalve dat de uitreikingen dit jaar extra bijzonder zullen zijn vanwege ons jubileum hebben we onze website vernieuwd. De naam is nu www.edisons.nl. In de loop van het jaar vullenwediemetalleinformatieoverdeEdisons,zoals de winnende en genomineerde artiesten van de afge-

www.edisons.nl

lopen vijftig jaar. Die site zal zich naar verwachting ontwikkelen tot een onmisbaar muziekplatform.’ Op vrijdag 18 juni worden de Edisons Klassiek 2010 uitgereikt tijdens een groot gala in het Kurhaus te Scheveningen, dat door de AVRO rechtstreeks op televisie wordt uitgezonden. De vakjury heeft op basis van kwaliteit en artistieke waarde een lijst van drie genomineerden per categorie samengesteld. Daarnaast is er de Edison Klassiek Luister Muziekprijs. De liefhebber kan via de website zijn stem uitbrengen. door Jos van der Zanden juni 2010

CHARPENTIER: Messe en la mémoire d'un prince TABART: Requiem, Magnificat, Te Deum Ensemble La Fenice, Jean Tubéry

6284812

6284972

J.S. BACH: Masses BWV 233-235, Sanctus BWV 238 Collegium Vocale Ghent, Philippe Herreweghe

HAYDN: Symphonies Nos. 99-104 London Classic Players, Sir Roger Norrington

6284922

THE ART OF THE NETHERLANDS The Early Music Consort of London, David Munrow

6284872

6285032

Van polyfonie uit de middeleeuwen tot aan Bruckner: in deze budget 2cd-serie vindt u de mooiste authentieke opnames.

OCKEGHEM: Requiem, Missa 'Mi-Mi', Missa prolationum The Hilliard Ensemble

VERITAS X2 & VIRGIN de VIRGIN: twee verschillende 2cd-series met elk hun eigen karakter en soms een onverwachte Nederlandse kant! En dan doelen wij niet alleen op de prijs... De hier afgebeelde nieuwe titels zijn tijdelijk extra voordelig verkrijgbaar. De complete series vindt u in de nieuwe catalogus.

NICOLAI: Symphonie No.2, Ouvertures MAHLER: Movements 34 juni 2010 Bamberger Symphoniker, Karl Anton Rickenbacher

SCHUMANN: Kinderszenen, Arabesque, Variations Abegg, Papillons, Novelettes Jean-Bernard Pommier

6285202

HANDEL: Alexander’s feast, The Choice of Hercules English Chamber Orchestra, Philip Ledger

6285302

GREGORIAN AND AMBROSIAN CHANTS Schola Cantorum Coloniensis, Monks & Boychoir of Downside

6285252

6285082

Een populaire, breed opgezette 2cd-serie met daarin de hoogtepunten uit de catalogus van Virgin Classics voor een zeer betaalbare prijs.

6285142

virgin de virgin

SUK: Symphonie Asrael, A summer’s Tale Royal Philharmonic Orchestra, Libor Pesek

portret

Muzikale wonderen van Wim Mertens

De Belgische componist Wim Mertens (1953) speelde zich in 1980 in de kijker met een elektronische compositie voor flippermachines, ‘For amusement only’. Het label ‘Les Disques du Crépuscule’, gespecialiseerd in new wave en avant-gardepop, introduceerde de componist bij een jong publiek met een interesse voor grensoverschrijdende muziek. Dertig jaar later brengt Mertens’ huidige label EMI Classics zijn backcatalogus op 30 albums uit. Aanleiding is het nieuwe album ‘Zee versus Zed’.

im Mertens is naast componist en musicoloog een uitstekend pianist en gitarist. Tevens geniet hij aanzien als vocalist met een krachtig en persoonlijk stemgeluid.In 1978 werd hij producer bij wat toen de BRT (Belgische Radio enTelevisie) heette. Hij publiceerde als eerste een diepgaande studie over Amerikaanse repetitieve muziek, het boek ‘American Minimal Music’. Zijn eigen composities werden destijds als ‘Europees minimalisme’ betiteld. In 1984 brak hij definitief door met de muziek voor de theatervoorstelling ‘The power of theatrical madness’ van Jan Fabre, uitgevoerd tijdens de Biënnale vanVenetië. De muziek kwam later als dubbelalbum uit onder de titel ‘Maximizing the audience’. Een andere, nog altijd zeer gewaardeerde plaat uit die tijd is ‘Struggle for pleasure’. In de jaren negentig veranderde Mertens zijn manier van werken. Tot dan toe had hij zijn THOMAS BEUER

composities op een conceptuele manier aangepakt. Nu was er plaats voor intuïtie en een meer organische ontwikkeling van de muziek. En er was film. Hij schreef eerder al de soundtrack voor ‘The belly of an architect’ van Peter Greenaway. Onder de nieuwe projecten waren een documentaire over de schrijver Willem Elsschot en de film van Paul Cox over het leven van de Belgische pater Damiaan. De Nederlander FransWeisz vroeg hem voor ‘Qui vive’.Verder werkte de componist intensief samen met de Braziliaanse regisseur Marcelo Masagao, onder andere voor diens documentaire over de twintigste eeuw ‘Nós que aqui estamos por vós esperamos’. Wim Mertens heeft in totaal 31 albums uitgebracht bij EMI Classics. Alle CD’s uit de backcatalogus zijn nu opnieuw uitgebracht. Voor wie 31 te veel vindt, is er de twee jaar geleden uitgekomen 3cd-box ‘Plati-

num Collection’, met daarop een fraaie bloemlezing. Hier is duidelijk de heel eigen stem in de muziek van Mertens te horen, die open is van structuur en vol van ruimte en licht. De aanleiding voor de heruitgaven vormt de release van Mertens’ nieuwe studio-cd ‘Zee versus Zed’. Deze bevat tien stukken voor een ensemble van strijkers, blazers, harp en gitaar. Leidraad is de laatste letter van het alfabet. Deze komt terug in titels als ‘Zusammensetzen’, ‘Zing ‘up’, ‘Zoet’kemiesch’ en het vocaal doorvlochten ‘Z’s rival’. Ruim een uur lang ‘zingen’ de instrumenten in een meanderende stroom van melodieën zonder ogenschijnlijk begin of bepaald eindpunt. Uit deze ‘wetteloosheid’ ontstaat echter een muzikale orde die van een prachtig transparante schoonheid is. Bij Wim Mertens kunnen muzikale wonderen gewoon bestaan. door Cornell Evers

www.klassiekezaken.nl

Alex vanhee

EMI classics brengt backcatalogus Wim Mertens uit

Wim Mertens Zee versus Zed

Wim Mertens Quartet

foto

EMI Classics 50999 63312522

juni 2010

INTERVIEW

Sol Gabetta

‘Elgars concert is ingetogener dan velen denken’ Drink een kopje thee met Sol Gabetta, en je laat je overrompelen door de tomeloze energie van deze jonge Argentijnse celliste. Gabetta praat honderduit en vertelt openhartig over haar muzikale ervaringen en haar nieuwe cd met onder meer het Celloconcert van Elgar en enkele korte stukken van Dvorák en Respighi, die onlangs is verschenen bij het label Sony.

iets lijkt Sol Gabetta te veel, zeker gezien haar drukke en afwisselende concertagenda. Toch heeft ook zij momenten van stilte nodig. Die momenten vindt ze thuis of tijdens een vakantieperiode. In de muziek komt ze soms een ander soort stilte tegen. Naast Elgar heeft Gabetta The book voor cello solo van de Letse componist Peteris Vasks opgenomen. ‘Als ik zijn werk speel, merk ik dat de luisteraars steeds dichterbij komen, op het puntje van hun stoel gaan zitten en hun adem inhouden. Het eerste deel, Marcatissimo, is grillig als het leven zelf – Gabetta zingt woeste loopjes voor – en het tweede deel is het tegenovergestelde: Dolcissimo.Vasks kan met zijn muziek de wereld stilzetten.’ ‘Elgars concert is ingetogener dan veel mensen denken. Iedereen kent de fantastische opname van Jacqueline du Pré. Zij heeft met haar prachtige, expressieve spel een stempel gedrukt op de uitvoeringspraktijk van deze compositie.

36 juni 2010

Maar als ik diep in de partituur duik, vind ik een zeer emotionele componist die op het ene moment naar buiten treedt en zich even later weer terugtrekt.’ Gabetta heeft het stuk talloze keren in de zaal gespeeld, met diverse orkesten. Op de cd wordt ze begeleid door het Deens Nationaal Orkest onder leiding van Mario Venzago. ‘Elgar wordt een ander stuk als je het met verschillende orkesten speelt’, zegt ze. ‘Ik probeer telkens mijn emotionele visie op het werk, mijn geloof in deze muziek te delen met de musici, zodat ze mij vertrouwen en willen volgen.’ Gabetta’s energie gaat gepaard met een niet geringe dosis nieuwsgierigheid. Volgend jaar brengt ze een celloconcert van Michel van der Aa in première met Amsterdam Sinfonietta, maar de celliste besteedt ook veel aandacht aan repertoire van meer dan drie eeuwen geleden. Sinds twee jaar is ze actief met Cappella Gabetta, een barokensemble waarvan haar broer Andres concertmeester is. ‘Het past niet bij me om me te beperken tot één periode, ik ben altijd geïnteresseerd in iets nieuws. Zelfs als het lastig is, zoals het spelen van barokmuziek. Ik wil mijn instrument op verschillende manieren ontdekken.’ Gabetta speelt met regelmaat transcripties, zoals de drie karakterstukken van Elgar op haar cd: ‘Sospiri’, ‘Salut d’amour’ en ‘La capricieuse’. “Waarom alleen maar composities uitvoeren die oorspronkelijk voor cello zijn geschreven, terwijl er nog zoveel andere mooie muziek is?’

Komende maand vindt een nieuwe aflevering plaats van haar eigen Solsberg Festival, in het Zwitserse Olsberg, waar de celliste woont. Maar er wacht nog meer. Gabetta heeft een erhu gekocht, een Chinese viool die ze graag wil leren bespelen. ‘Als je nog iemand weet die een violoncello piccolo verkoopt, dan hoor ik het graag’, lacht ze enthousiast. ‘Ik ben ook van plan zangles te nemen. Vroeger heb ik veel in een koor gezongen, maar na school niet meer. Mijn zangkunsten zijn nog dezelfde als toen ik vijf jaar was.’ Je vraagt je af hoe Gabetta al deze activiteiten een plaats kan geven in haar rijke leven. ‘Ik ben erg georganiseerd. De enige momenten waarop ik de tijd vergeet, beleef ik wanneer ik muziek maak.’ door Frederike Berntsen

Edward Elgar, Peteris Vasks e.a. Sol Gabetta, Danish National Orchestra o.l.v. MarioVenzago Sony 88697630812

‘Mezelf beperken tot één periode past niet bij me’

www.klassiekezaken.nl

juni 2010

MUZIEKVAKOPLEIDING IN DEELTIJD !

De Schumann Akademie is al ruim een decennium hĂŠt alternatief voor het behalen van het HBO-getuigschrift Bachelor of Music (Docerend Musicus). Ook voor de pure hobbyist! Tel.: 038 â&#x20AC;&#x201C; 460 26 90 â&#x20AC;&#x201D; www.schumann.nl De Akademie biedt: â&#x20AC;˘ een zeer ervaren docententeam â&#x20AC;˘ modern lesmateriaal â&#x20AC;˘ vrije keuze in studietempo â&#x20AC;˘ vrije keuze m.b.t. hoofdvakdocent â&#x20AC;˘ geaccrediteerde opleidingen Download een oriĂŤntatiepakket van de website of schrijf nu in voor de vooropleiding

OPERA- EN CONCERTREIZEN COMBINEER UW PASSIE VOOR MUZIEK MET REIZEN

(FOJFUFO WBO LMBTTJFLF NV[JFL PQ CJK[POEFSF MPDBUJFT JO IFU CVJUFOMBOE #JK )BOOJDL 3FJ[FO LVOU V VX QBTTJF WPPS SFJ[FO DPNCJOFSFO NFU VX MJFGEF WPPS PQFSBÂľT FO DPODFSUFO 8JK OFNFO V NFF OBBS EF NPPJTUF GFTUJWBMT FO WPPS OBBNTUF PQFSBIVJ[FO CJOOFO FO CVJUFO &VSPQB -BBU V CFUPWFSFO EPPS EF NV[JFL FO TGFFS UJKEFOT UPQVJUWPFSJOHFO

Prachtige zomerreizen in 2010 Hannick Reizen heeft weer diverse bijzondere muziekreizen op het programma staan. Wat dacht u van Elina Garanca in Regensburg tijdens de Thurn und Taxis Schlossfestspiele? Het Menuhin Festival in Gstaad of het Edinburgh International Festival? Kijk snel op onze nieuwe website of vraag onze brochure aan! Individuele reizen & Maatwerk Trekt u er liever zelf op uit? Wij bieden een groot aanbod aan individuele muziekreizen. zomerbestemmingen in 2010 zijn o.a. Verona, Milaan, Edinburgh en Baden-Baden. Ook kunt u een eigen reisprogramma laten samenstellen, geheel naar uw wens. U bent verzekerd van een bijzondere muzikale belevenis! Kijk op:

www.hannick.nl voor het actuele aanbod. Of vraag de brochure aan: 070 - 319 19 29

HANNICK REIZEN ZET DE TOON!

Voor meer info:

info@amg-records.com

Interview

Pieter Wispelwey

anneer je Pieter Wispelwey aanspreekt over wat hem fascineert in Brittens klankidioom, zegt hij eerst:‘Praten over muziek is altijd een geweldige uitdaging. Als je zou vragen waarom ik cello speel, kan ik daar al nauwelijks antwoord op geven. Er zit een soort dierlijk instinct achter.’Toch vertelt hij even later bevlogen over Brittens muziek. ‘De intensiteit van de Cellosymfonie is enorm.Als je de openingsmaten hoort,dan ben je óf totaal gepakt, óf het laat je koud. Er is geen tussenweg. Het grote dramatische gebaar dat de componist maakt, blijft me intrigeren.Britten heeft een klap van de twintigste eeuw met zijn wereldoorlogen gekregen en heeft dat tot uiting gebracht in zijn War Requiem. Maar ook in dit werk resoneert die invloed mee. Dat noodlottige baspatroon in het eerste deel en de vele schermutselingen tussen solist en orkest, ongelofelijk. Als ik de partituur bekijk en met de twee celloconcerten van Sjostakovitsj of de Sinfonia concertante van Prokofjev vergelijk,dan staat Brittens Cellosymfonie daar stoer naast:sterk,overrompelend,origineel.Een muzikale vuistslag.’

www.klassiekezaken.nl

Die vuistslag wordt door Wispelwey nog eens uitgedeeld op zijn Guadagnini uit 1760. Op de derde cd die hij heeft opgenomen voor Onyx – eerder legde hij werken van Walton en Schubert vast op dit label – klinkt een liveopname met het Symfonieorkest vanVlaanderen onder leiding van de jonge Japanner Seikyo Kim. ‘Ik heb vaak met deze musici gespeeld. Ze zijn zeer ambitieus en gemotiveerd, dat geeft een verrassend resultaat. Met de dirigent heb ik uitgebreid van gedachten gewisseld over honderden details die de basis hebben gelegd voor vele interpretatiekeuzes.’ Britten heeft zijn cellocomposities geschreven voor de legendarische Mstislav Rostropovitsj. De beide heren onderhielden een hechte vriendschap. ‘Een groot deel van het twintigste-eeuwse cellorepertoire zou er zonder Rostropovitsj nooit zijn geweest. Britten was zeer geïnspireerd door de man en zijn spel. De persoonlijkheid van deze Rus is onherroepelijk verbonden aan de stukken die aan hem opgedragen zijn. Maar toch is het interessant om als musicus je eigen weg te zoeken, de partituren heel precies uit te pluizen en de geestigheden en drama’s achter de noten te ontdekken.’ Wispelweys affiniteit met de cellostukken van Britten blijkt ook uit het feit dat hij met enige regelmaat diens suites vastlegt. Voor de derde keer heeft hij nu de Eerste opgenomen. ‘In deze werken groeit en bloeit het universum van cellogeluiden. De grenzeloosheid van de betekenissen

foto

Sinds dertig jaar speelt hij de cellowerken van Benjamin Britten en deze stukken blijven hem inspireren. Onlangs heeft Pieter Wispelwey de Symfonie voor cello en orkest voor het label Onyx opgenomen. Volgens de musicus een ambitieus stuk, echt een werk om je tanden in te zetten. Ook de Eerste suite voor cello solo van de Engelsman staat op de cd. Voldoende aanleiding om Wispelwey eens te vragen naar zijn ideeën over de muziek van deze meesterlijke componist.

carine bijlsma

‘Brittens Celloconcert is een muzikale vuistslag’ en kleuren werkt bevrijdend en inspirerend.’ Zou de melodievorming te maken hebben met de stem van de tenor Peter Pears, Brittens levensgezel voor wie hij veel heeft gecomponeerd? ‘In al zijn cellomuziek, maar vooral in de solosuites, klinkt voortdurend een soort naturel cantabile, met zingbare lijnen en motieven. Dan ontkom je er niet aan dat je in je achterhoofd de stem van Pears hoort.’ Hoewel het niet eenvoudig is om over muziek te praten, heeft Pieter Wispelwey toch aardig wat gezegd over de noten. ‘Misschien, maar zoals de Symfonie voor cello en orkest begint, daar kan geen woord tegenop!’ door Frederike Berntsen

Benjamin Britten Symfonie voor cello en orkest, Cellosuite nr. 1

PieterWispelwey, Symfonieorkest vanVlaanderen o.l.v. Seikyo Kim ONYX 4058

juni 2010

CDBESPREKINGEN orkest

orkest

FRANK MARTIN

IGOR STRAVINSKY

Suite from ‘Der Sturm’, Six monologues from ‘Jedermann’, Symphonie concertante

Monumentum, Mass, Symphonie de psaumes, Choral-Variationen

Thomas Oliemans, Stavanger Symphony Orchestra o.l.v. Steven Sloane

Royal Flemish Philharmonic, Collegium Vocale Gent o.l.v. Philippe Herreweghe

MDG 901 1614-6 (SACD)

PENTATONE CLASSICS PTC 5186 349 (SACD)

e Zwitserse componist Frank Martin heeft de laatste 28 jaar van zijn leven in Naarden gewoond. Helaas heeft dit niet mogen verhinderen dat

zijn oeuvre ook in Nederland het podium maar zelden haalt.Ten onrechte. Martins muziek mag dan behoudender zijn dan die van vele tijdgenoten, zijn fijne oor voor harmonie en klankkleur en zijn ritmische vernuft maken haar toch zeer de moeite waard. Zulks mag blijken uit de Symphonie concertante, een versie voor groot orkest van de Petite symphonie concertante die Martin in 1946 heeft gecomponeerd in opdracht van zijn welgestelde landgenoot Paul Sacher. In de latere versie ontbreekt helaas het ietwat onorthodoxe solistentrio (piano, harp en klavecimbel), hetgeen echter ruimschoots wordt gecompenseerd door de virtuoze instrumentatie. Dat Martin ook raad wist met de menselijke stem, is te horen in de suite uit zijn opera Der Sturm, evenals in de Zes monologen uit ‘Jedermann’, naar Hugo von Hofmannsthals bewerking van de middeleeuwse moraliteit. Tegen een orkestrale achtergrond van verglijdende chromatiek en koortsachtige marsritmes – reeds bekend uit de Symphonie – plaatst Martin lyrische lijnen en expressieve parlando-passages voor bariton, door Thomas Oliemans met een groot sferisch bereik voor het voetlicht gebracht.

Martin had een fijn oor voor klankkleur

JOEP CHRISTENHUSZ

at Philippe Herreweghe ruimschoots zijn mannetje staat in de oudemuziekwereld, is algemeen bekend. Maar het afgelopen decennium

heeft uitgewezen dat de Belgische dirigent ook prima uit de voeten kan met muziek uit later tijden, tot de twintigste eeuw aan toe. Met deze Stravinsky-cd verenigt Herreweghe het beste van twee werelden.Want hoewel Stravinsky zich ten tijde van zijn vroege balletten een modernist toonde, liet hij zich in later werk uitvoerig inspireren door oude meesters. Dat laatste is vrij letterlijk het geval in het Monumentum pro Gesualdo en de Koraalvariaties, waarvoor de componist madrigalen van Gesualdo en koraalbewerkingen van Bach instrumenteerde, hier en daar stemmen toevoegend aan het contrapuntische vlechtwerk. Dat leidt soms tot een lijnenspel van een uiterst dicht weefsel, dat Herreweghe en de blazers van deFilharmonie echter verrassend licht en transparant houden. In de Mis en de Psalmensymfonie riekt het eveneens naar vervlogen tijden. Kerktoonladders, fuga’s, cantus firmi en flarden gregoriaans van eigen makelij worden, in combinatie met eigengereide Stravinskyostinato’s, koele houtinstrumentaties en dwarse dissonanten, ingezet ten behoeve van de nieuwe objectiviteit waarnaar de neoklassieke Stravinsky streefde. Dat heeft men in België, te oordelen naar zang en instrumentaal spel, uitstekend begrepen.

Stravinsky en de oude meesters

JOEP CHRISTENHUSZ

orkest

VINCENT D’INDY

EDVARD GRIEG

Symphony no. 3, Choral varié, Istar, Diptyque méditerranéen

Peer Gynt

Sigurdur Flosason, Iceland Symphony Orchestra o.l.v. Rumon Gamba

Solisten, Orchestre de la Suisse Romande, Le Motet de Genève o.l.v. Guillaume Tourniaire

CHANDOS CHAN 10585

AEON AECD 1098 (2 CD’S)

ie helpt het hardnekkige misverstand de wereld uit dat muziektheoretici geen aansprekende muziek kunnen componeren? Gingen

de meeste opera’s van Jean-Philippe Rameau gebukt onder diens reputatie als compositieprofessor, het was uitgerekend de pedagoogVincent d’Indy die Rameau uit zijn benarde positie bevrijdde. Maar tot op de dag van vandaag is het d’Indy zelf die amper opvalt tussen illustere tijdgenoten als Debussy en Ravel. Onder zijn leiding herwon het Parijse conservatorium zijn wereldfaam, maar dit is slechts een van de vele wapenfeiten uit zijn lange carrière. Of is het misschien zijn eclectische stijl die ons en passant laat meegenieten van een groot deel van de muziekgeschiedenis, terwijl het idioom van zijn tijdgenoten duidelijker impressionistische trekken vertoont? Rumon Gamba laat d’Indy schitteren in de Derde symfonie, een werk dat sterk is getekend door de Eerste Wereldoorlog, en in de veelzijdige Diptyque méditerranéen. Een eervolle vermelding is er voor de saxofonist Sigurdur Flosason, die zijn instrument prachtig laat meekleuren in het stemmige Choral varié. Is d’Indy’s loopbaan al niet in een paar woorden te vatten, zijn composities omvatten misschien nog wel veel meer en dat maakt hem nu juist zo interessant.

Eerherstel voor Vincent d’Indy

ANDREW VAN PARIJS BASIA JAWORSKI juni 2010 2010 40 juni

eze complete Peer Gynt is een schot in de roos. Meteen in het voorspel

tot de eerste akte van Ibsens toneelstuk toont het Orchestre de la Suisse Romande onder leiding van Guillaume Tourniaire zijn enorme kwaliteiten. Speelse slagvaardigheid, precisie, een uitstekende balans tussen strijkers en blazers en een spetterende slagwerkgroep geven een eersteklas visitekaartje af. Daarbij komt nog dat het orkest en de dirigent een geweldige swing weten te ontwikkelen, waardoor een grote levendigheid ontstaat. Ook de zangers gaan moeiteloos mee in deze inspirerende musiceervreugde. EunYeeYou, Jana Lliev enVictoria Reiche zijn drie verrukkelijke weidekinderen die hun volksliedachtige zang met verve en uitgelatenheid presenteren. Dietrich Henschel zingt als Peer Gynt zijn serenade geestig en kent noch muzikale noch technische onzekerheden. Solveig is bij Inger Dam-Jensen in even uitstekende handen. Ze zingt haar lied sfeervol en haar coloraturen zijn ontroerend. Sophie Koch is een mooie Anitra die de Arabische dans onopgesmukt en puur vertolkt. Het Orchestre de la Suisse Romande ademt perfect mee met de zangers en is rijk aan kleur.Voor wie het hele werk, en nu eens niet alleen de verkorte suite, wil leren kennen, is deze opname beslist een must.

Complete Peer Gynt is een must

WILLEM VELDHUIZEN

CDBESPREKINGEN orkest

orkest

STRAVINSKY, YARED

LUDWIG VAN BEETHOVEN

Coco Chanel & Igor Stravinsky: soundtrack

Symphony no. 9

Berliner Philharmoniker o.l.v. Sir Simon Rattle, e.a.

Solisten, koren, Royal Flemish Philharmonic o.l.v. Philippe Herreweghe

NAÏVE V 5223

PENTATONE CLASSICS PTC 5186 317 (SACD)

eze cd bevat de originele soundtrack van de film Coco Chanel & Igor Stravinsky. Sir Simon Rattle en de Berliner Philharmoniker teke-

nen voor een gespierde, intense interpretatie van Le sacre du printemps. De ‘schandaalpartituur’ vol korte melodische motieven, dissonante samenklanken en veelvuldig wisselende maatsoorten en accenten is een slangenkuil voor iedere dirigent. Rattles intellect en muzikaal gevoel stellen hem ruimschoots in staat alles in geinspireerde poëtische en dramatische banen te leiden. Christophe Bukudjian speelt daarna korte pianowerken van Stravinsky die de meester van een geheel andere kant tonen. Deze miniaturen zijn proeven van eenvoudige, oprechte zeggingskracht en de pianist interpreteert ze navenant. GabrielYared, een van de belangrijkste hedendaagse componisten van filmmuziek, heeft elf fraaie stukken voor de rolprent gecomponeerd. Luister bijvoorbeeld naar het betoverende Départ pour Grasse, waarin de componist zelf de pianopartij voor zijn rekening neemt: uitstekende muziek vol verfijnde sfeer, goed geïnstrumenteerd en met veel gevoel vertolkt onder leiding van Jeff Atmajian. Het begeleidende boekje bevat naast biografieën van de musici onder meer interviews met de regisseur Jan Kounen en de scenarioschrijver Chris Greenhalgh. Mede dankzij de vele fraaie foto’s uit de film is dit een begerenswaardige cd.

Le sacre du printemps als filmmuziek

WILLEM VELDHUIZEN

ommige uitvoeringen van Beethovens Negende symfonie zijn zo zwaar dat je ze algauw te lang vindt duren. Dat geldt niet voor deze versie.

De trompetten, trombones en pauken klinken historisch en de strijkers van de Vlaamse Filharmonie spelen met aangepaste stokvoering en weinig vibrato. Het geeft de uitvoering al meteen energie en een rijkdom aan timbres en contrasten. De balans is uitstekend, de klank transparant: alle partijen zijn te horen. En de tempi zijn overtuigend: snel, maar toch rustig. Herreweghes Negende is wel wat ingetogener dan je verwacht. Op sommige momenten, waaronder de koorstukken in de finale, klinkt de symfonie zo uitbundig als maar kan. Op andere momenten is de klank bedaarder. Duren die passages wat langer, dan gaat de geestdrift er een beetje af. Daar verwacht je iets meer onderhuidse spanning, zodat de climaxen nog logischer zijn. Het koor zingt prima. Je kunt je afvragen of de solisten goed gekozen zijn. Als kwartet mengen ze goed, maar in hun solo’s vormen ze een groot contrast met het orkest. Het uitgebreide vibrato past niet optimaal bij de instrumentalisten. Maar al met al verdient deze organische en heldere uitvoering zeker een plaats in de cd-verzameling.

Ingetogen Negende van Beethoven

HIEKE VAN HOOGDALEM

orkest

WOLFGANG AMADEUS MOZART Symphonies 39 & 40

IGOR STRAVINSKY

Pulcinella, Symphony in three movements, Quattre études

Freiburger Barockorchester o.l.v. René Jacobs

Roxana Constantinescu, Nicholas Phan, Kyle Ketelsen, Chicago Symphony Orchestra o.l.v. Pierre Boulez

HARMONIA MUNDI HMC 901959

CSO RESOUND CSOR 901 918

reemd eigenlijk, dat we over de drie grote symfonieën die Mozart in de zomer van 1788 componeerde als de bekroning van zijn symfonisch oeuvre, zo weinig weten. Bedoelde hij ze in eerste instantie

voor een geplande reeks concerten in dezelfde zomer? Of die daadwerkelijk plaatsvonden, is onduidelijk en datzelfde geldt voor het aansluitende winterseizoen. We moeten het doen met een paar summiere programmaberichten als ‘een (grote) symfonie van de heer Mozart’. Misschien wilde hij ermee op tournee naar Engeland? In elk geval voegde hij in april 1791 klarinetpartijen toe aan de Symfonie in g-klein en dat duidt op een uitvoering in Wenen. Deze versie speelt René Jacobs hier en het zal, na de cdopname van de Praagse en de Jupiter-symfonie (HMC 901958), niemand verbazen dat Jacobs niet probeert Mozart als een voorloper van het genie Beethoven te updaten, maar hier de sfeer van Haydns Sturm und Drang-symfonieën laat klinken.Voor een geromantiseerde negentiende-eeuwse benadering van Mozart moet je niet bij Jacobs en het Freiburger Barockorchester zijn, zo weten we sinds zijn spraakmakende Don Giovanni-producties: ‘In achterwaartse richting lopen we Mozart waarschijnlijk mis.’ Ook ditmaal staat Mozarts gevoel voor drama centraal.

Bij Jacobs staat Mozarts gevoel voor drama centraal

MARIJKE SCHOUTEN www.klassiekezaken.nl WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

erge Diaghilev is een van de sleutelfiguren in Stravinsky’s biografie.

In de jaren 1909-1912 gaf deze reus op balletgebied hem opdrachten voor L’oiseau de feu, Le sacre du printemps en Petroesjka. In 1919 vatte Diaghilev het plan op voor een ballet over een onderwerp uit de Italiaanse commediadell’arteengebaseerdopcompositiesvan(naarmentoendacht)Pergolesi. Stravinsky nam de muziek voor zijn rekening en schreef Pulcinella, een van zijn sprankelendste partituren. Pierre Boulez heeft zijn bedenkingen bij de neoklassieke koers die Stravinsky vanaf dit werk zou varen (‘alsof je een Griekse tempel maakt van plastic’), maar de verrukkelijke muziek van Pulcinella is voor hem een geval apart. Dat hij veel affiniteit heeft met deze speelse klanken, blijkt uit de geslaagde uitvoering die in maart 2009 live werd vastgelegd in Chicago, met drie goed gekozen solisten en het Chicago Symphony Orchestra, dat in dit werk speelt als een virtuoos en lenig kamerorkest. Ook de Symphony in three movements en de vier Études kregen in dezelfde periode topuitvoeringen in Orchestra Hall, de thuisbasis van het Chicago Symphony Orchestra. Een mooie aanwinst voor het langzaam maar gestaag groeiende stapeltje eigen uitgaven van dit orkest.

Virtuoze Stravinsky van Boulez uit Chicago

NIEK NELISSEN juni 2010 2010 41

CDBESPREKINGEN orkest, koor

ARNOLD SCHÖNBERG

String trio, op. 45; Four pieces for mixed chorus, op. 27; Three satires for mixed chorus, op. 28; Septet-Suite, op. 29; Accompaniment to a cinematographic scene, op. 34 Twentieth Century Classics Ensemble, Simon Joly Chorale, London Sinfonietta, London Symphony Orchestra o.l.v. Robert Craft NAXOS 8.557.529

ij de naam Robert Craft denkt menigeen aan Stravinsky. DeAmerikaanse

dirigent en musicoloog onderhield jarenlang een nauwe band met de Russische componist, hetgeen resulteerde in een scala aan gezaghebbende uitvoeringen en publicaties. Men wil hierdoor nog wel eens vergeten dat Crafts muzikale horizon een stuk verder reikt.Tot de muziek van Schönberg bijvoorbeeld, wiens gehele oeuvre door Craft wordt opgenomen bij Naxos.Op de nieuwste release van deze Robert Craft Collection staan onder meer de Drie satires voor gemengd koor, waarmee Schönberg anno 1926 de draak stak met de in zijn ogen regressieve neoclassicisten. Maar zelf bleek hij ook niet geheel ongevoelig voor de neoklassieke mode die in het interbellum hootij vierde. In zijn Septet-Suite bijvoorbeeld, die in de handen van hetTwentieth Century Classics Ensemble een rijkgeschakeerde uitvoering krijgt, bedient deWeense twaalftoonskunstenaar zich van traditionele variatie- en barokke dansvormen. Desalniettemin blijft in Schönbergs klankwereld altijd de expressionist van weleer voelbaar. Dat mag blijken uit de zinderende registratie van de Begleitungsmusik zu einer Lichtspielszene door het London Symphony Orchestra. Of de indringende verklanking van het Strijktrio, een muzikaal verslag van de hartstilstand die Schönberg in 1946 bijna fataal werd.

Robert Craft houdt pleidooi voor Schönberg

JOEP CHRISTENHUSZ

orkest dvd

ANTON BRUCKNER Symphony no. 4 ‘Romantic’, Symphony no. 7 Münchner Philharmoniker o.l.v. Christian Thielemann CMAJOR 701908

elfs voor de Münchner Philharmoniker en Christian Thielemann zal Bruckner geen dagelijkse kost zijn. Deze uitvoeringen laten echter horen

dat het programma van deze dvd voor hen een thuiswedstrijd is. Het orkest uit München heeft een lange Brucknertraditie, die in de laatste decennia van de twintigste eeuw een voorlopig hoogtepunt kreeg in imposante, breed uitgesponnen uitvoeringen onder Celibidache. Ook Thielemann bewees zich vele malen als Bruckner-interpreet, onder meer in een puntgave uitvoering van de Achtste met de Wiener Philharmoniker in 2007 in Amsterdam. Een jaar daarvoor (Zevende) en een jaar daarna (Vierde) werden deze televisieopnamen gemaakt in Baden-Baden. De climaxen (in het Adagio van de Zevende mét bekkenslag) hebben een overrompelende kracht en een prachtige glans, maar meer nog ben ik getroffen door de expressiviteit van de overgangspassages, waaraanThielemann opvallend veel aandacht besteedt. Op sommige momenten brengt hij de muziek bijna tot een halt om vervolgens een nieuw idee uit het niets geboren te laten worden. Prachtig zijn de beelden na afloop van het slotakkoord van de Zevende, als Thielemann zich heel langzaam losmaakt uit zijn houding en meer dan tevreden, ja zielsgelukkig opkijkt. Heel begrijpelijk na zo’n mooie uitvoering.

Overrompelende pracht in Bruckners symfonieën

NIEK NELISSEN

42 juni 2010

orkest dvd

BRAHMS, WAGNER Symphony no. 4, Double concerto, Prelude to Parsifal

HENRYK GÓRECKI

Lisa Batiashvili,Truls Mörk, Berliner Philharmoniker o.l.v. Simon Rattle

Dawn Upshaw,The London Sinfonietta o.l.v. David Zinman; regie:Tony Palmer

EUROARTS 2055998

TONY PALMER TPDVD 102

The symphony of sorrowful songs

n de magistrale ruimte van Kabelwerk Oberspree, een leegstaande Berlijnse fabriekshal, vindt in 2007 het feestconcert plaats ter gelegenheid van de 125ste verjaardag van de Berliner Philharmoniker. De hal is vol

helder daglicht en het oog van de camera zweeft door de ruimte en richt zich in close-ups op individuele musici. Zelden heb ik een gefilmde concertregistratie gezien waarin het beeld zo naadloos aansluit bij de kwaliteit van de uitvoering.Want kort samengevat zijn de verrichtingen van de Berliner en hun chef-dirigent in Wagner en Brahms zowel ruimtelijk expansief als tot in het kleinste detail uitgewerkt.Traag worden de lange muzikale lijnen van Wagners Parsifal-voorspel uitgezet als enorme bogen, af en toe door een pijler gestut, en ook de machtige architectuur van Brahms’Vierde symfonie gedijt in de grote ruimte.Vaak komt Simon Rattle in beeld, vooral met zijn expressieve gezicht dirigerend terwijl hij zijn musici voortstuwt met anticiperende gebaren. Een gelukkige glimlach ontsnapt hem na het eerste deel van het Dubbelconcert van Brahms. Terecht, want zowel door het orkest als door de twee solisten wordt er meesterlijk gespeeld. Hier geldt: door te zien hoor je méér.

Door te zien hoor je méér

KATJA REICHENFELD

iet huilen, moeder. Koningin van de Hemel, reinste Maagd, bescherm mij altijd.’ Deze woorden kraste Helena Wanda Blazusiakówna in de

muur van haar cel in het Palace Hotel in Zakopane, tijdens de Tweede Wereldoorlog het hoofdkwartier van de Gestapo ter plaatse. Het gebed waarmee het destijds achttienjarige meisje zich tot de Maagd Maria wendde, verwerkte de Poolse componist Henryk Górecki in 1976 in zijn Derde symfonie, Symfonia piesni zalosnych. Daarnaast heeft hij een oude Poolse tekst gebruikt waarin Maria haar Zoon, die stervend aan het kruis hangt, vraagt zijn wonden met haar te delen en de klaagzang waarmee de moeder van een gedode soldaat om haar kind treurt. Górecki heeft geen misbruik gemaakt van de gevoelsinhoud van de gebeden, maar juist terughoudendheid betracht. De drie delen die samen de Symfonia piesni zalosnych vormen (hier vertaald als The symphony of sorrowful songs), getuigen van het kwaad in de wereld. De Britse regisseur Tony Palmer wisselt in zijn film concertopnamen van de indrukwekkende sopraan Dawn Upshaw af met beelden uit Auschwitz, Irak, Sarajevo en hongerend Afrika. De hel op aarde. Door mensen gemaakt. De muziek dient daarbij vooral ook tot troost.

Imposante film bij Górecki’s symfonie

CORNELL EVERS

concert

ANTONÍN DVORÁK

HEINRICH VON HERZOGENBERG

Violin concerto & Legends op. 59

Violin concerto, Odysseus

Richard Tognetti, Nordic Chamber Orchestra o.l.v. Christian Lindberg

Ulf Wallin, Deutsche Radio Philharmonie o.l.v. Frank Beermann

BIS CD 1708

CPO 777 280-2

einrich von Herzogenberg, een Zwitserse componist, was gek op Brahms, wiens stijl hij in zijn Vioolconcert verwerkte. Herzogenberg

was een vriend van Brahms, net als Dvorák. Ze droegen allebei een vioolconcert op aan Joseph Joachim en vroegen allebei advies aan deze violist. Allebei herschreven ze de compositie, maar Joachim voerde de werken nooit uit. Een verschil: Brahms stuurde Herzogenbergs partituur ongezien door, terwijl hij Dvorák overlaadde met complimenten. En diens Vioolconcert werd meteen populair vanwege de Tsjechische klanken. Het eerste deel gaat naadloos over in het lyrische tweede, waarvan het stormachtige middengedeelte contrasteert met de rustige ondertoon. Het derde deel zit, net als bij Herzogenberg, vol dansthema’s. Even klinkt een bekend thema uit de Slavische dansen die Dvorák toen ook componeerde. De Legenden hadden ook Stemmingen kunnen heten. Het zijn tien korte stukjes, een opeenvolging van stemmingen, die Dvorák voor twee piano’s heeft geschreven en later georkestreerd. Eenvoudig opgezet, maar allemaal pareltjes. Het orkest speelt intiem, krachtig en stuwend met een heldere, warme, ronde klank en prachtige balans. De meeslepende, maar niet melodramatische en juist lichte toon van de violist RichardTognetti doet Dvoráks muziek evenzeer recht. Deze cd is een echte aanrader.

Pareltjes van Antonín Dvorák

HIEKE VAN HOOGDALEM www.klassiekezaken.nl WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

einrich von Herzogenberg was een fan van Brahms en Wagner. In

zijn Vioolconcert hoor je onder meer de invloed van Brahms’ instrumentatie, met die typische strijkers- en blazersklanken. Het eerste deel is lastig te volgen. Nog voordat de soloviool inzet, zijn al drie thema’s voorbijgekomen. Het tweede deel begint met een geestig pizzicatothemaatje.Thema’s keren daarna steeds terug en de luisteraar krijgt meer houvast. De violist Ulf Wallin heeft goed begrepen dat het niet gaat om virtuositeit, maar om muzikaliteit. Het orkest klinkt warm, krachtig en helder. Pas bij de symfonie Odysseus besef je dat het meer dan honderd musici bevat. In vier delen vertelt Herzogenberg Odysseus’ verhaal. ‘De zwerftocht’ verklankt de wilde zee met gebroken drieklanken, golvende dynamiek en veel geluid. Odysseus krijgt - heel Wagneriaans - een leidmotief. In ‘Circes paradijs’ klinken de gebroken drieklanken weer, maar dan quasifeestelijk. Quasi, want Circe verandert haar gasten in dieren. ‘Het gastmaal van de vrijers’ verklankt in een fuga de chaos van de vrijers die om de heerschappij vechten. ‘Odysseus’ verandert van mineur in majeur: hij overwint. Zou Herzogenberg zijn onbekendheid overwinnen? Hij was een componist die de stijl van anderen vakkundig verwerkte in zijn eigen stijl.

Een fan van Brahms en Wagner

HIEKE VAN HOOGDALEM juni 2010 2010 43 juni 43

CDBESPREKINGEN concert

concert

ANTONÍN DVORÁK

PJOTR ILJITSJ TSJAIKOVSKI

Cello concerto ‘Youth concerto’

The three Piano concertos, Concert fantasia

Ramon Jaffé, Saatsorchester Rheinische Philharmonie o.l.v. Daniel Raiskin

Stephen Hough, Minnesota Orchestra o.l.v. OsmoVänskä

CPO 777 461-2

HYPERION CDA 67711/2 (2 CD’S)

e hele muziekwereld kent en bemint Dvoráks Celloconcert opus 104 uit 1895, maar bijna niemand kent het Celloconcert uit 1865 van de toen 23-jarige componist. Het werk heeft geen opusnummer gekregen,

waaruit wel blijkt dat Dvorák er later niets meer van wilde weten. Lange tijd hield hij vol dat de cello weliswaar een prima instrument voor ensembles was maar voor solo’s een onding. Alleen in het middenregister klonk het instrument volgens hem fraai, maar bovenin vond hij het te neuzelig, onderin te brommend. De Tsjechische cellogigant Hanus Wihan bewees na 1895 dat het wél kon, en hoe! Met zijn eerste Concert had Dvorák vooral de pech dat de cellist die hij op het oog had, Ludvík Peer, het werk nooit heeft willen spelen. Het manuscript werd teruggevonden in diens nalatenschap en het stuk ging pas in 1929 in première, in een versie voor cello en piano. Het moest toen nog georkestreerd worden! De Letse cellovirtuoos Ramon Jaffé (1962) houdt een hartstochtelijk pleidooi voor het heerlijk romantische werk: een authentieke, vroege Dvorák, die meer heeft moeten verduren dan hij heeft verdiend.

Onbekend Celloconcert van jonge Dvorák

JURJEN VIS

et vijftigste deel van de in 1991 begonnen meesterlijke reeks ‘The Romantic Piano Concerto’ van het label Hyperion is gewijd aan de concerten van Tsjaikovski. Dit deel biedt enkele verrassingen. Om

te beginnen het frisse spel van de pianist Stephen Hough met het Minnesota Orchestra, ooit het orkest van Ormandy, Dorati, Marriner en… Edo de Waart. Houghs spel is vol schwung, helderheid en diepgaande expressie. Dat maakt de interpretaties van de bekende twee pianoconcerten al tot een feest. Nummer 1 komt helemaal tot leven en klinkt als nieuw. Maar Hough voegt ook iets bijzonders toe. Hij gebruikt voor het Tweede pianoconcert de oorspronkelijke lange versie van het tweede deel en speelt ter vergelijking tevens twee alternatieve versies: die van Siloti, die doorgaans wordt gespeeld, en een van de pianist zelf. Ook bijzonder is de opname van het eerste deel van Pianoconcert nr. 3, Tsjaikovski’s eigen bewerking van wat oorspronkelijk een symfonie moest worden. Het is dramatische muziek met een duidelijk ritmisch motief, dat jaren later door Sjostakovitsj ingelijfd zou worden om tot een eigen handelsmerk uit te groeien. En zo maken repertoire én uitvoering deze dubbel-cd tot een aantrekkelijk en interessant document.

Tsjaikovski’s concerten klinken als nieuw

DORON NAGAN

concert

ANDREAS GOEPFERT

JOHANNES BRAHMS

3 Clarinet concertos

Piano concerto no. 2, Klavierstücke op. 76

Dieter Klöcker, Jenaer Philharmonie o.l.v. Johannes Moesus

Nicholas Angelich, Frankfurt Radio Symphony Orchestra o.l.v. Paavo Järvi

CPO 777 407-2

VIRGIN 50999 26634920

n het boekje bij deze cd met werken van de onbekende Andreas Goepfert (1768-1818) is een aardig essaytje van de klarinettist Dieter Klöcker opgenomen over de muzikale milieuvervuiling van deze tijd. Door de opkomst van

de massacultuur en onder het motto ‘hoe luider hoe beter’ willen wij geen aandacht meer schenken aan het kleinere, het breekbare, of met andere woorden de minder bekende componist. Klöcker kaart aan dat wij alleen de bekende werken van de grootste componisten eren, door ze steeds te herhalen. Zelf zou ik eraan willen toevoegen dat het gebrek aan nieuwsgierigheid voor onbekende muziek uit het verleden ook wortelt in een soort snobisme van sommige musici. Zij halen vaak hun neus op voor componisten als Spohr, Onslow, Pierné of Schmitt, om een paar buitenbeentjes te noemen. Als vergeten muziek dan toch wordt opgenomen, wordt ze doorgaans door minder getalenteerde musici gebracht, waarmee de vergeten meesters niet echt worden geholpen. Met Dieter Klöcker zit dat anders. Hij is een begenadigd klarinettist die een perfect pleidooi houdt voor Goepferts muziek. Deze mozartiaanse concerten zijn uitermate charmant en kleurrijk (luister naar het tweede deel van opus 35!) en ze worden met verve gespeeld door solist en orkest.

Perfect pleidooi voor onbekende klarinetconcerten

DORON NAGAN juni 2010 2010 44 juni 44

eze cd bevat zowel muziek voor piano solo als een concert, waarmee het talent van Nicholas Angelich in al zijn facetten tot uiting komt. Het

monumentale van een orkestwerk tegenover de intimiteit van Brahms’ karakterstukken: een groter verschil is bijna niet denkbaar. Daarom zegt deze programmering op voorhand al zo veel over deze pianist dat verdere uitleg niet nodig lijkt. Maar los van de sublieme vertolking van Brahms’ Klavierstücke, waarin Angelich zich als meester van het lyrische kortebaanwerk profileert, kunnen we niet om de heldenrol heen die Paavo Järvi het orkest uit Frankfurt opdraagt. Nog afgezien van de uitgebalanceerde orkestklank creëert hij een haarfijne spanningsopbouw, waardoor iets breekbaars als het Andante uit hetTweede pianoconcert tot een waar kunststukje uitgroeit. Het enige dat bij wijze van spreken nog van Angelich wordt verlangd, is dat hij geruisloos inzet, dit om de zorgvuldig gekozen lijn van het orkest te vervolgen en de spanning verder op te voeren. Maar ook in het krachtige werk dat in de hoekdelen volop aanwezig is, geven orkest en solist blijk van een optimale beheersing. Een opname die niets te wensen overlaat!

Brahms intiem en monumentaal

ANDREW VAN PARIJS

CDBESPREKINGEN vocaal

kamermuziek

LUDWIG VAN BEETHOVEN Concerti 1 & 2 pour le pianoforte avec accompagnement d’orchestre

TORMIS, SIBELIUS, KREEK, BERGMAN Baltic runes

Arthur Schoonderwoerd, Cristofori

Estonian Philharmonic Chamber Choir o.l.v. Paul Hillier

ALPHA 155

HARMONIA MUNDI USA HMU 807485

e historische uitvoeringspraktijk heeft niet alleen veel onbekende muziek weer voor het voetlicht gebracht, maar ook al lang bekende meesterwerken in een verrassend nieuw licht geplaatst. Deze cd is

daar een voorbeeld van, want de pianoconcerten van Beethoven krijgen van de fortepianist Arthur Schoonderwoerd en zijn ensemble Cristofori een wel heel bijzondere interpretatie. Op deze nieuwe cd staan de eerste twee pianoconcerten; de overige drie zijn al eerder verschenen. Schoonderwoerd en het label Alpha steken op formidabele wijze hun nek uit met deze uitgaven, want je moet het maar durven: de overbekende pianoconcerten van Beethoven uitvoeren als kamermuziek! We horen hier dus geen piano met een orkest erachter, maar een rondom de piano (uiteraard een instrument uit Beethovens tijd) geplaatst ensemble van enkelvoudig bezette strijkers en blazers. Hoewel niet iedereen hiervan gecharmeerd zal zijn, is dit wel een benadering die hout snijdt. Nu hoor je pas goed hoeveel inventiviteit Beethoven in zijn orkestpartijen heeft gestopt en hoe geraffineerd hij deze met de solopartij uitspeelt. Dit aspect wordt nog eens benadrukt doordat Schoonderwoerd zich als solist naadloos in zijn eigen ensemble voegt en doordat de andere instrumenten echt om de piano heen staan.

Beethovens pianoconcerten als kamermuziek

eze cd bevat koormuziek van vier componisten uit Estland en Finland, van wie Veljo Tormis (1930) de hoogste ogen gooit. Hij is een van

de grootste talenten uit de Baltische landen en een van de beste koorcomponisten van de twintigste eeuw. Zijn composities vullen de helft van de cd. Het is weldadig primitieve muziek, diep geworteld in de volksmuziek, wat blijkt uit de menigte kwint- en kwartparallellen.Wat Tormis doet, heeft de suggestie van heel oud, alsof het er altijd al is geweest. Baltische runen? Dat zijn oude tekens, nauwelijks leesbaar of moeilijk te interpreteren, verwijzingen naar voorbije culturen. Op deze cd zijn het flarden van voorwereldlijke muziek, alles door en door tonaal. Het Kamerkoor van Estland, in 1981 opgericht door Tönu Kaljuste (oud-dirigent van het Nederlands Kamerkoor) en tegenwoordig geleid door Daniel Reuss, is het ideale ensemble voor deze muziek. Paul Hillier, die het koor in de jaren 2001-2007 heeft geleid, dirigeert het in deze productie. Buitengewoon helder is de klank en de verschillende stemmen ademen een onbevangenheid die goed past bij het genre. Het geheel doet bijna instrumentaal aan.

Tormis’ koormuziek als een oud ritueel

JURJEN VIS

MARCEL BIJLO

vocaal

JOHANN SEBASTIAN BACH

JOSEPH HAYDN

Cantatas vol. 2

Stabat mater

Solisten,The Monteverdi Choir, English Baroque Soloists o.l.v. John Eliot Gardiner

Solisten,Trinity Choir, Rebel Baroque Orchestra o.l.v. J. Owen Burdick

SOLI DEO GLORIA SDG 165 (2 CD’S)

NAXOS 8.572.121

ohn Eliot Gardiners cantatereeks vordert gestaag. Zoals bekend, heeft hij alle overgeleverde kerkcantates uitgevoerd tijdens het Bach-jaar 2000, in historische kerken en op de passende momenten in het kerkelijk jaar. Philips zag er geen brood in om, naast de edities van Ton Koopman en Masaaki Suzuki, zelf ook nog een nieuwe cyclus uit te brengen. Gardiner besloot dus zelf door te gaan - zoals Ton Koopman dat later ook moest doen - en richtte het label Soli Deo Gloria op. Op deze dubbel-cd vinden we de cantates BWV 2, 10 en 76 voor de tweede zondag na Trinitatis, alsmede die voor de derde zondag daarna: BWV 21 en 135. Deze worden aangevuld met een cantate van Heinrich Schütz en Bachs Concert voor fluit, viool en klavecimbel. Eerder merkte BBC Magazine al op dat elke uitgave in deze editie een ‘event’ is, en dat geldt ook voor deze. Niet voor niets ontving Gardiner vorig jaar dan ook de Choral Award. De kwaliteiten van zijn Monteverdi Choir zijn boven alle twijfel verheven, en met zangers als Lisa Larsson en James Gilchrist heeft hij zich verzekerd van een ijzersterke solistencast. The English Baroque Soloists begeleiden licht en doorzichtig.

Nieuwe aflevering in Gardiners cantatereeks

FRITS DE HAEN www.klassiekezaken.nl WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

oewel Joseph Haydn de geschiedenis is ingegaan als ‘de vader van de symfonie en het strijkkwartet’, heeft hij ook een bescheiden aantal liturgische werken nagelaten. Zijn Stabat mater uit 1767 was een van de

eerste en werd direct een daverend succes. Sterker nog, het behoorde bij zijn leven tot de meest gespeelde werken en genoot internationale bekendheid, tot in het calvinistische Nederland aan toe. In navolging van illustere voorgangers als Palestrina, Scarlatti en Pergolesi gaf Haydn een heel eigen richting aan de traditionele woorden van de Moeder Gods die aan de voet van het kruis het lot van haar Zoon beweent. In veertien delen krijgt de oorspronkelijke middeleeuwse tekst een voor Haydn ongekend dramatische lading. Niet voor niets schrijft de componist voor het merendeel langzame tempi voor en staat de helft van het werk in mineur. Het NewYorkseTrinity Choir, bijgestaan door het gerenommeerde Amerikaanse oudemuziekensemble Rebel Baroque Orchestra, is goed vertrouwd met Haydns kerkmuziek. Het heeft immers ook al zijn missen opgenomen, bij Naxos verkrijgbaar als verzamelbox. Het resultaat is een mooi afgewerkte uitvoering, waarbij de tenor Stephen Sands en de bas Richard Lippold een extra pluim verdienen voor hun positieve vocale bijdragen.

Dramatisch Stabat mater van Haydn

FRANS JANSEN juni 2010 2010 45 juni 45

CDBESPREKINGEN kamermuziek

Kristian

Bezuidenhout

FELIX MENDELSSOHN Piano trios

speelt

Mozart

Emanuel Ax,Yo-Yo Ma, Itzhak Perlman SONY CLASSICAL 88697 52192 2

et is niet aan uw recensent muziekprijzen uit te delen, maar hierbij toch de voorzichtige voorspelling dat deze nieuwe opname van Mendelssohns Pianotrio’s wel een beeldje links of rechts in de wacht gaat slepen. Zet drie muziekgiganten bij elkaar en het is altijd prijs. Zo sim-

pel is het dus niet, want te veel artistiek ego kan de som der delen ook minder dan het geheel doen uitvallen. In de toelichting komen de pianist Emanuel Ax, de cellistYo-Yo Ma en de violist Itzhak Perlman zelf aan het woord: jarenlang samen optreden heeft tot een hechte muzikale vriendschap geleid, verzekeren de heren ons.We geloven ze graag, maar woorden blijven woorden… totdat de cd gaat draaien! In de snelle delen blijven alle details hoorbaar, nergens een spoor van de neurotische waas die uitvoeringen van Mendelssohns kamermuziek nog wel eens wil omgeven.Vergist u zich niet: als Mendelssohn om energie en vuur vraagt, blijft dit Amerikaanse gelegenheidstrio bepaald niet op de handen zitten. Maar, de echte amicale onderonsjes worden bewaard voor de langzame delen: geïnspireerd, ontroerend en vol gulheid. Inderdaad, de essentie van vriendschap, en niet toevallig wezenskenmerken van Mendelssohns muzikale genie. Puur plezier!

De vriendschap van drie muziekgiganten

ARJAN VAN DIJK

kamermuziek

PASCAL DUSAPIN String quartets & Trio Arditti Quartet

Pianoforte Derek Adlam (1987) naar een kopie van A. Walter (Wenen, circa 1795)

AEON AECD 0983 (2 CD’S)

HMU 907497

De nieuwe cd van fortepianist Kristian Bezuidenhout is het eerste deel van de complete solowerken voor piano van Wolfgang Amadeus Mozart.

harmoniamundi.com juni 2010 2010 4 6 juni 46

NIEUWE WEBSITE

ls het gaat om hedendaagse muziek, heeft het Arditti Quartet een uitstekende reputatie, onder meer door spraakmakende releases bij het Franse label Aeon. Onlangs heeft het viertal een dubbel-cd uitgebracht

met werk van Pascal Dusapin (1955), een voormalig leerling van avant-garde-icoon Iannis Xenakis. Hoewel de Fransman vooral bekendstaat om zijn grootschalige opera’s en orkestwerken,heeft hij ook vijf strijkkwartetten gecomponeerd.Bekend terrein voor het Arditti, want van maar liefst vier kwartetten heeft het ensemble indertijd de première voor zijn rekening genomen. Zo ook van het eerste, dat samen met een trio behoort tot Dusapins ietwat onstuimige jeugdwerk. Beide composities hebben een indringend karakter, waarin met kwarttonen, glissando’s en raspende tremolo’s een caleidoscoop aan klankgestes vorm krijgt. Het tweede, een verzameling van 24 fijngeslepen miniatuurtjes, markeert het begin van Dusapins zoektocht naar de mogelijkheden van muzikale vorm. Een zoektocht die een voorlopig einde kent in de grootschaliger eendelige structuren van het vierde en vijfde kwartet.Al met al biedt deze dubbel-cd een prachtig overzicht van een groei naar een persoonlijke en rijkgeschakeerde toontaal, waarin Dusapin zijn jeugdige klankuitspattingen gaandeweg voorziet van contemplatieve contrasten en melodische lijnen en waarin hij zich steeds meer een componist van de lange adem toont.

De intrigerende zoektocht van Pascal Dusapin

JOEP CHRISTENHUSZ

kamermuziek

ROBERT DE ROOS

JOHANN SEBASTIAN BACH

String quartets

Sonatas and Partitas for solo violin

Utrecht String Quartet

Sergey Khachatryan

MDG 603 1613-2

NAÏVE V 5181 (2CD’S)

trijkwartetten staan centraal in het oeuvre van Robert de Roos (19071976). Tussen 1941 en 1976 schreef hij er acht. Daarnaast componeerde

hij nog twee losse werken voor deze bezetting, twee strijktrio’s, een duo en een sonate voor viool solo. De vier strijkkwartetten op deze cd zijn een ontdekking. Nummer 5 is ontvlambaar en beweeglijk in het begin, maar heeft de tederste schakeringen in het ‘Grave’. Nummer 2 is beethoveniaans gepassioneerd. Nummer 3, die in 1961 de Willem Pijperprijs heeft gekregen, duurt het langst (dertig minuten), zit vol grote en kleine fuga’s en constructies, maar soms is er opeens weer die hartstochtelijke mededeelzaamheid. Nummer 7 uit 1971 is atonaal, zij het niet consequent, maar de hartstocht is gebleven. De Roos is geen bange componist en hij heeft veel te vertellen. Hij beheerst de plastiek van de vier strijkers tot in de finesses. Bravo voor het Utrecht String Quartet, dat het na de volledige Glazoenov, Gretchaninov en Van Delden nu deze composities van De Roos heeft opgenomen, en zo mooi. Laat het ensemble het werk afmaken en ook de resterende kwartetten en andere stukken opnemen.Weinig Nederlandse componisten hebben zo’n interessant corpus strijkersmuziek nagelaten.

Hartstocht in strijkkwartetten van Robert de Roos

JURJEN VIS

et zijn 25 jaar is de Armeense violist Khachatryan al een wereldster. Op zijn vijftiende won hij het Sibelius Concours en hij was twintig toen hij zijn mededingers op het Koningin Elisabeth Concours ver-

sloeg. Op de toen verworven Stradivarius, een bruikleen, speelt hij nu Bachs

Sonates en Partita’s. Hij doet dat met een verbijsterende technische perfectie en muzikaal inzicht: in de meerstemmigheid die Bach zo ingenieus via akkoorden voor de vier snaren heeft gecomponeerd, gaat geen muzikale lijn verloren. Daarbij is zijn spel weldadig zuiver en zingend van klank. Als violist is hij een rijpe meester, als musicus is hij jong en romantisch. Niet zozeer de bevindingen van de historische uitvoeringspraktijk gaan hem ter harte als wel het spelen ‘recht uit het hart’. Zijn hart lijkt hem de vrijheden die hij neemt te dicteren en de cantabile klank waarbij hij het vibrato niet uit de weg gaat. Het is hartverwarmend, maar de interpretatie leidt soms tot een wat dichte klank en een teveel aan muzikale details waarbij het zicht op de grote architectuur belemmerd raakt. Af en toe verlangt men naar een grotere eenvoud, die de jonge Armeen zich hopelijk op den duur zal verwerven, als hij zijn ‘nesthaar’ verliest.

Hartverwarmende Bach van jonge Armeen

KATJA REICHENFELD

piano

kamermuziek

PJOTR ILJITSJ TSJAIKOVSKI

FRANZ SCHUBERT

String quartets

Sonatas D 840 & D 959

Klenke Quartett

Severin von Eckardstein

BERLIN CLASSICS BC 0016502 (2 CD’S)

FUGA LIBERA FUG 563

et Klenke Kwartet heeft gestudeerd in Weimar, de stad van Goethe, en is daar ook nu nog gevestigd. Met een eigen concertserie heeft het

ensemble daar een vast publiek aan zich weten te binden in deze stad die voornaamheid en geestesadel ademt. Het is alsof die sfeer diep is doorgedrongen in het uitgebalanceerde spel van deze jonge vrouwen. In grote eensgezindheid spelen de vier fenomenale instrumentalisten nog steeds, na negentien jaar, samen in de oorspronkelijke bezetting. Onder de vele uitstekende jonge strijkkwartetten onderscheidt het Klenke Kwartet zich door beheerst en ‘koel’ spel, dat al eerder werd geprezen in hun opnamen van Mozart en Haydn. Nu is Tsjaikovski aan de beurt, wiens Eerste strijkkwartet al werd opgenomen op hun debuut-cd. Een hele cd is nu gewijd aan de grote Rus: diens drie kwartetten samen met een onvoltooid jeugdwerk en het Strijksextet ‘Souvenir de Florence’. Met hun heldere spel, wars van alle valse pathos en sentimentaliteit, weten zij het innerlijk vuur van Tsjaikovski tot een binnenbrand te doen oplaaien. Hoewel men af en toe verlangt naar wat meer warmte en poëzie, is juist de koele terughoudendheid van dit spel fascinerend.

Tsjaikovski’s kwartetten zonder vals pathos

KATJA REICHENFELD www.klassiekezaken.nl WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

e cd opent met het tweedelige sonatefragment dat ook bekendstaat onder de bijnaam ‘Reliquie’. Het eerste deel, Moderato, is een voorbeeld

van typisch schubertiaanse pastorale gelatenheid die onherroepelijk uitmondt in intens dramatische climaxen. Severin von Eckardstein vindt moeiteloos de juiste balans tussen scherpe analyse en gevoelswarme overgave aan de pure muziek. Zijn spel is soeverein, de stemvoering is kraakhelder en zijn toon is steeds vol vervoerende zeggingskracht. Ook het tweede deel vaart wel bij de solide aanpak van de pianist. Rust, integriteit en warmte laten de muziek optimaal voor zichzelf pleiten. De veel bekendere Sonate D 959 bezit een uitdagender karakter en is grilliger en virtuozer. Severin von Eckardstein gaat hierin met groot architectonisch inzicht te werk. De overgangen tussen de verschillende thema’s doen volkomen natuurlijk aan en de muzikale ontwikkelingen zijn logisch en verrassend tegelijk. Luister vooral naar het subliem opgebouwde tweede deel, Andantino, dat na een beschroomd ingetogen begin uitloopt op een geweldig muzikaal onweer vol ‘heldere’ duisternis. Deze echt klassieke maar zeer uitdagende Schubert kan alle concurrentie moeiteloos aan. Hij verdient een plaats op de top van de piano-Parnassus van dit moment.

Klassieke, expressieve én uitdagende Schubert

WILLEM VELDHUIZEN juni2010 2010 juni

CDBESPREKINGEN piano ss

René Jacobs dirigeert

Mozart

DMITRI SJOSTAKOVITSJ The Preludes and Fugues Alexander Melnikov HARMONIA MUNDI HMC 902019.20 (2 CD’S + DVD)

oewel Sjostakovitsj een veelgespeelde componist is, wekt zijn oeuvre nog steeds grote controversen op. De combinatie van enerzijds vrije kun-

stenaar en anderzijds buigende Sovjetcoryfee blijft een verdacht mengsel. Sjostakovitsj’ ode aan Bach, zijn Preludes en Fuga’s opus 87, heeft mede door deze hardnekkige verdachtmakingen over gemanipuleerde artisticiteit er betrekkelijk lang over gedaan om een plaats te veroveren in het repertoire. Toch zijn er inmiddels verscheidene hoogwaardige opnamen van gemaakt. Deze nieuwe van Alexander Melnikov toont eens te meer aan hoe rijk, groots en verfijnd Sjostakovitsj’ wereld is en - het moet me van het hart - hoe authentiek en ongemanipuleerd zijn scheppingen overkomen. Droeve eenzaamheid (Fuga nr. 16), zachte, haast kinderlijke lyriek (Prelude nr. 17), neo-scarlattiaanse virtuositeit (Prelude nr. 21), om maar enkele muzieksferen te noemen, overtuigen door hun goudeerlijke, intieme muzikale inhoud.Alexander Melnikov, een rekruut uit de illustere pianoklas van Lev Naumov, kent geen technische tekortkomingen en bezit een schatrijk toucher. Polyfonie en akkoordspel zijn tot in de finesses verzorgd. Deze mooi sober vormgegeven uitgave bevat als bonus een dvd waarop de pianist wordt geïnterviewd. Ook in woord getuigt hij gewetensvol van Sjostakovitsj’ grootheid.

Groots pleidooi voor goudeerlijke Sjostakovitsj

WILLEM VELDHUIZEN

piano

FRÉDÉRIC CHOPIN Rondo in c, Rondo in Es, Berceuse e.a. Nikolai Demidenko NARODOWY INSTYTUT FRYDERYKA CHOPINA NIFC CD 014

FREIBURGER BAROCKORCHESTER HMC 901959

al eeRDeR uitgeBRaCHt:

Symfonieën nrs. 39 en 40

De musici van het vooraanstaande Freiburger Barokorchester voeren onder leiding van dirigent René Jacobs (Mozart-kenner en specialist) de symfonieën nrs. 39 en 40 uit. Mozart komt je huis binnen, oud vertrouwd, maar helemaal nieuw in de kleren. - Elsevier

Symfonieën nrs. 38 en 41 en HMC 901958

VOOR MEER INFORMATIE

juni 2010 2010 4 8 juni 48

harmoniamundi.com

et waarmerk ‘The Real Chopin’ tooit de binnenkant van het booklet, dat programmatoelichtingen geeft in twee talen, Pools en Engels.

De boodschap is duidelijk: hoezeer de Parijse podia hem ook tot wereldformaat deden uitgroeien, Chopins wortels en dus ook de wortels van zijn muziek liggen toch in Warschau. En net als Duitsers de voornamen van Händel graag als Georg Friedrich geschreven zien, prefereren de Poolse makers van deze cd de originele schrijfwijze van Chopins voornaam, Fryderyk, boven het Franse Frédéric. Het Engels volstaat om deze cd commercieel interessant te maken!Wie zich niet zoveel aantrekt van de zakelijke kant van het muziekleven, zou echter zomaar kunnen beweren dat deze opname zichzelf verkoopt. Want de pianist Nikolai Demidenko brengt Chopin werkelijk terug naar de basis op een Pleyel uit 1848 en met succes. Zelden klonken Chopins Berceuse, zijn Nocturne in cis en Polonaise in d zo levendig en oprecht.Toegegeven, Chopin zou met een dergelijk instrument nog maar een jaar de tijd hebben gehad om al zijn muziek erop door te spelen, maar voor onze ‘moderne’ oren is deze opname al zo’n openbaring dat het genie weer echt tot leven komt.

De ‘ware’ Chopin komt tot leven

ANDREW VAN PARIJS

piano

CÉSAR FRANCK

FEDERICO MOMPOU

Pianomuziek

Piano music: Don Perlimplín, Ballet, Comptines

Bertrand Chamayou, Royal Scottish National Orchestra o.l.v. Stéphane Denève NAÏVE V 5208

Jordi Masó NAXOS 8.570.956

an alle levende en dode componisten gaat mijn hart vooral uit naar César Franck, misschien wel omdat zijn muziek – zo onbeschrijfelijk mooi, rijk en verrassend in harmonie en thematiek – een enigmatisch, ondoorgrondelijk karakter bezit. De pianist Bertrand Chamayou heeft dit be-

grepen. Op deze aantrekkelijke cd, gewijd aan Francks pianomuziek, treft hij met zijn onfeilbare en heldere aanslag de mysterieuze, bijna mistige kwaliteit van de muziek. Maar Chamayou weet de werken waar nodig ook de vereiste kracht en energie te geven, bijvoorbeeld in de fuga van Prélude, choral et fugue of in het symfonisch gedicht voor piano en orkest Les Djinns. Bijzonder mooi is ook de onbekende versie van de magnifieke Prélude, fugue et variation voor harmonium en piano, een bewerking van Franck zelf. Dit is een bijzondere cd, niet in de laatste plaats door de opzet: een wat archaïsch aandoend concertprogramma met zowel stukken voor piano solo als twee werken voor piano en orkest, Les Djinns en de Variations symphoniques, Francks belangrijkste composities in dit genre. Prachtige muziek, schitterend gespeeld.

De mysterieuze kracht van Francks pianomuziek

e Catalaan Federico Mompou (1893-1987) geniet een beetje een cultstatus. Hij is geliefd bij een kleine maar trouwe schare fans. Misschien

hangt de beperkte waardering samen met het feit dat hij bijna uitsluitend miniatuurtjes voor piano heeft gemaakt. Toch is hij een groot componist, die als een dichter juist in kort bestek heel veel te vertellen heeft.Wat dat betreft past hij in de traditie van Satie en Poulenc. De Franse invloed en de melancholie die Mompous muziek typeren, beheersen de pianowerken op deze cd van Jordi Masó. Het betreft hier composities die tijdens Mompous leven onuitgegeven zijn gebleven, zoals het beeldschone ballet Don Perlimplín uit 1955 (dat Mompou uiteindelijk niet zelf heeft georkestreerd). Masó speelt hier de oorspronkelijke pianoversie, een verrukkelijke verzameling stukken met wisselende stemmingen en ondanks sterke verwijzingen naar Ravel, Debussy, Poulenc en Falla toch op bijzondere wijze geheel eigen van karakter. Luister naar het eerste nummer, een Prélude met Messiaenachtige (!) openingsakkoorden, die na korte tijd overgaan in puur impressionistische lyriek. Mompous muziek is betoverend en wordt op deze onmisbare cd (die ook zeldzame werken voor viool en piano en cello en piano bevat) voortreffelijk gespeeld door Jordi Masó.

Mompous muziek is betoverend

DORON NAGAN

orgel

WOLFGANG AMADEUS MOZART

MARCEL DUPRÉ Organ works vol. 11

Organo concertato: Concertos for strings & solo organ

Ben van Oosten

Geert Bierling e.a.

MDG 316 1293-2

CLASSICAL RECORDS 041109

e Haagse organist Ben van Oosten is toe aan het elfde deel van het integrale orgeloeuvre van Marcel Dupré (1886-1971). Deze was tot

zijn dood organist van het Cavaillé-Coll-orgel in de Saint-Sulpice in Parijs.Voor de integrale opnamen bespeelde Van Oosten onder andere orgels van Cavaillé-Coll, Willis, Hill, Skinner en Casavant, instrumenten waar Dupré iets mee had. Zo speelde de componist de première van zijn Suite bretonne, waarmee Ben van Oosten deze elfde cd opent, op een concerttournee in 1923 in NewYork. Van Oosten koos voor het instrument van de gebroeders Casavant in The Brick Presbyterian Church in NewYork City. Dit reuzeninstrument is een synthese van Frans-symfonische en Duits-romantische orgelbouw. Hierop komen ook tien van de 79 koraalvoorspelen als ware juweeltjes tot klinken. Voor Les Nymphéas heeft Dupré zich laten inspireren door de impressionistische schilderijen van Claude Monet. Hij schreef deze acht variaties voor de mogelijkheden die zijn huisorgel in Meudon hem bood. De Trois esquisses componeerde Dupré voor zijn leerlinge Jeanne Demessieux. Het zijn uiterst virtuoze schetsjes die de hoogste technische uitvoeringseisen stellen.Voor Jeanne Demessieux destijds geen probleem.Voor Ben van Oosten evenmin.

Muziek van Dupré op NewYorks reuzenorgel

AAD ALBLAS www.klassiekezaken.nl WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

e Rotterdamse stadsorganist Geert Bierling maakt naam met transcripties voor orgel. Menige cd heeft hij er inmiddels mee gevuld.

Nu heeft hij drie pasticcio-concerten (KV 107) van Mozart bewerkt voor kistorgel, begeleid door vier barokstrijkers. Mozart ‘leende’ klavecimbelsonates van Johann Christian Bach, de Londense Bach, en breidde ze uit met instrumentale begeleidingen en tussenspelen. Bierling bewerkte ze tot heerlijk onbekommerde en sprankelende muziek. Alle musici spelen op authentieke instrumenten: Antoinette Lohmann en Pieter Affourtit viool, SarahWalder cello en Jan Hollestelle violone. Bierling zelf bespeelt een kistorgel van Henk Klop. Naast de op de Londense Bach gebaseerde klavierconcerten van Mozart speelt Bierling ook nog een eigen transcriptie van Mozarts bekende Fluitconcert in C (KV 314). Hij heeft dit bewerkt op de manier waarop Carl Philipp Emanuel Bach dat deed wanneer hij bestaand materiaal opnieuw gebruikte. Bierling spiegelde zich daaraan. Het is een schitterende aanvulling van het programma. Bierling met zijn musici en de opnametechnicus Aad van der Waal geven met dit tweede deel in de serie Concerto Classico hun visitekaartje af. De opname vond plaats in de akoestisch fraaie Laurentiuskerk te Mijnsheerenland. Clemens Romijn tekent voor een gedegen programmatoelichting.

Onbekommerde en sprankelende muziek

AAD ALBLAS juni 2010 2010 4 9 49

CDBESPREKINGEN middeleeuwen

renaissance

DIVERSE COMPONISTEN Corps femenin: L’avant-garde de Jean duc de Berry

MARCO DALL’AQUILA

Ferrara Ensemble o.l.v. Crawford Young

Paul O’Dette

ARCANA A 355

HARMONIA MUNDI USA HMU 907548

Pieces for lute

eze cd belicht een aspect van de veertiende-eeuwse muziek dat musicologen en componisten van de twintigste eeuw enorm heeft gefascineerd. Het gaat hier om een avant-gardebeweging die zich

in het laatste kwart van de veertiende eeuw in Frankrijk manifesteerde en Ars Subtilior wordt genoemd: een kleine groep componisten van wie vaak maar een paar werken bewaard zijn gebleven. Een van hen is Trebor, die eigenlijk Robert heette maar onder de naam Trebor componeerde. Dit soort taalkundige geintjes vinden we ook in zijn muziek en in die van de andere componisten op deze cd. De composities zijn in ritmisch opzicht vaak heel ingewikkeld en doen ook nu nog modern aan. De teksten gaan voornamelijk over de liefde en bevatten passages die we nu gerust pornografisch zouden kunnen noemen. Dit was muziek voor een zeer kleine elite aan het hof, niet voor het gewone volk. Door de eeuwen heen zijn er wel vaker dergelijke avant-gardebewegingen geweest, denk ook aan de bijna atonale chromatiek van Gesualdo twee eeuwen later. Het Ferrara Ensemble wijdt zich met verve aan dit moeilijke veertiende-eeuwse repertoire. Alle zangers en instrumentalisten zijn doorkneed in deze muziek.

Fascinerende muziek uit de veertiende eeuw

MARCEL BIJLO

e sterluitist Paul O’Dette heeft een imposante discografie opgebouwd, van Bach tot de complete Dowland en van Kapsberger tot zeventiende-eeuws Italiaans repertoire. Met deze cd zet hij een forse

stap terug in de geschiedenis: centraal staat de muziek van Marco dall’Aquila (ca. 1500). Deze Italiaan was bijzonder origineel; in zijn improvisaties moet hij zich uitgeput hebben in de meest extravagante omspelingen van de gekozen thema’s. De fantasia’s op deze cd geven daar een beeld van. Ook horen we ‘intavolaties’, instrumentale bewerkingen van bekende vocale werken van tijdgenoten. Paul O’Dette laat zich op deze opname horen als een virtuoos luitist met een ongelooflijk betrouwbare techniek. Al is de luit een fragiel instrument, bij O’Dette hoor je geen enkel piepje of kraakje. Daarnaast zet hij mooie spanningsbogen neer. Het enige minpunt van deze uitgave is de opnamelocatie. Het Castello Piccolomini in Capestrano heeft een erg ruime akoestiek die een maatje te groot is voor het verfijnde spel van O’Dette. Jammer, want aanvankelijk zou de opname in L’Aquila gemaakt worden, maar de aardbeving verijdelde dat plan. Afgezien hiervan is het een prettige kennismaking met deze nagenoeg vergeten zestiende-eeuwse meester.

Virtuoze uitvoering van Italiaanse luitmuziek

FRITS DE HAEN

met christianne stotijn

Pilgrim at the gate of idleness schiecentrale rotterdam

za 29, zo 30 & ma 31 mei 2010 20. 30 uur juni 2010 2010 5 0 juni 50

kaarten 010 - 217 17 17 of www.dedoelen.nl

CDBESPREKINGEN barok

barok

BENEDETTO MARCELLO

BACH, PRAETORIUS

Cassandra

PraeBACHtorius

Kai Wessel, David Blunden

Huelgas Ensemble o.l.v. Paul van Nevel

AEON AECD 1087

DEUTSCHE HARMONIA MUNDI 88697579872

ehalve een hoboconcert en een aantal cellosonates kennen we nauwelijks werk van Benedetto Marcello. Hij componeerde in hoofd-

zaak religieuze muziek, waaronder een requiem, diverse oratoria en psalmzettingen.Verder is hij een van de weinige componisten die ook psalmzettingen in het Hebreeuws hebben gecomponeerd voor gebruik in de synagoge. Zijn grote wereldlijke cantate Cassandra, hier voor het eerst op cd, is in veel opzichten bijzonder. Allereerst de lengte: met een tijdsduur van 49 minuten (zestien aria’s en recitatieven) is Cassandra voor een barokcantate buitengewoon omvangrijk. Dan de bezetting: altstem en klavecimbel. Marcello gebruikt hier dus geen basso continuo maar laat het klavecimbel als enig instrument optreden. Daarmee loopt hij vooruit op de gewoonte om vocale kamermuziek alleen door de piano te laten begeleiden. Kai Wessel maakt er een boeiende luisterervaring van en weet de spanning goed vast te houden. Cassandra stort zich in vele emoties en dat levert contrastrijke muziek op.Daarbij wordtWessel op de voet gevolgd door de klavecinist David Blunden, die als aanvulling Bachs transcriptie van een concert van Marcello speelt. Deze cd maakt weer eens duidelijk dat er in de barokmuziek nog veel te ontdekken valt.

Barokcantate vol emotionele contrasten

MARCEL BIJLO

ls het om koorzang uit middeleeuwen en renaissance gaat, is het Huelgas Ensemble een onmisbaar fenomeen. DeVlaamse musicoloog

en dirigent Paul van Nevel heeft het ensemble in 1970 opgericht en nog steeds verrast het met fascinerende concertprogramma’s, die gelukkig ook op cd blijven verschijnen.Vanwege het specialisme van het ensemble staat Bach weinig op de lessenaars. Zoals te verwachten bij een geniaal programmeur als Van Nevel, komt zelfs de muzikale halfgod uit Leipzig niet zomaar uit de kast. Het vertrekpunt voor het programma PraeBACHtorius is het Duitse kerklied, dat gedurende de zestiende eeuw met Luthers reformatie het licht zag.Al snel gingen componisten de eenstemmige melodieën omwerken tot meerstemmige koralen, het begin van een variatiekunst die in de cantates en orgelwerken van Bach tot ongekende hoogte zou opbloeien. Hij componeerde 371 vierstemmige koralen, waarvan het harmonische gehalte boven elke twijfel is verheven. Een eeuw eerder was Michael Praetorius de held van het meerstemmige koraal, en u voelt het al: Van Nevel zet hier de twee koralenmeesters op subtiele wijze naast elkaar. Met de transparante zang van het Huelgas Ensemble, onberispelijk begeleid op historisch verantwoorde instrumenten, een onmiskenbaar genot voor de vocale fijnproever.

Twee meesters van koralen naast elkaar

ARJAN VAN DIJK

barok

HÄNDEL, A. SCARLATTI, CORELLI

JOHANN SEBASTIAN BACH

Travelogues of Italy

Les six Concerts brandebourgeois BWV 1046-1051

Susanne Rydén, Die Freitagsakademie

Le Concert des Nations o.l.v. Jordi Savall

WINTER & WINTER 910 158-2

ALIA VOX AVSA 9871 (2 SACD’S)

ie Freitagsakademie, genoemd naar de eerste openbare concerten die de Berlijnse hofcomponist Johann Gottlieb Janitsch in 1736 organiseerde, legt zich sinds de oprichting in 1993 toe op barokmuziek. Het ensemble uit Bern laat op zijn vijfde cd Travelogues of Italy voor

et label Alia Vox van de Catalaanse gambist en dirigent Jordi Savall is momenteel bezig om zeventig van zijn opnamen uit de periode 1977-1996 te remasteren en opnieuw uit te brengen. Dat is

het eerst de muziek van Bach of Janitsch achterwege en steekt de grens over naar Italië. De Italiaanse toer bevat een subtiel en speels vertolkte Toccata van Alessandro Scarlatti, die samen met de Sonate nr. 6 voor viool en basso continuo van Arcangelo Corelli een bedachtzame versie van de fijnbesnaarde Italiaanse muziek toont.Tegelijk is de cd een ode aan Händel met het Hoboconcert HWV 287 (met Katharina Suske als soliste) en twee cantates. Niet verwonderlijk, want Händel putte de inspiratie voor zijn instrumentale en vocale muziek deels uit Italië, waar hij in 1707-1708 verbleef en componisten als Scarlatti en Corelli in Rome ontmoette. Die Freitagsakademie heeft in cantatemuziek een traditie hoog te houden, die ook op de nieuwe cd waargemaakt wordt. Met gemak en gevoel voor ingetogen dramatiek brengen de sopraan Susanne Rydén, de lyrische blazers en lichtvoetige continuospelers van het gezelschap de ‘Italiaanse’ pareltjes Il delirio amoroso en Mi palpita il cor voor het voetlicht. Een geslaagd uitstapje.

een hele klus die enige jaren in beslag zal nemen, maar zeker de moeite waard is. Savall heeft immers in de afgelopen decennia prachtige muziek uit renaissance en barok op de markt gebracht die de allerbeste geluidskwaliteit verdient. Gedurende deze jaren is er, behalve voor vergeten composities, ook altijd aandacht geweest voor het ijzeren repertoire, zoals voor Bachs Brandenburgse concerten in 1991. Dat is tegelijkertijd ook een risico omdat bij deze veelvuldig opgenomen werken routine op de loer kan liggen. Maar niet hier. De veelkleurigheid van de muziek inspireert Savalls ensemble Le Concert des Nations hoorbaar en de musiceervreugde spat ervan af. Zo zorgen de nauwkeurig gekozen tempi voor frisheid en transparantie, zijn de solo- en tuttipassages prachtig in balans en straalt het totaal een aangename rust uit. Daar doet de geavanceerde sacd-techniek nog een schepje bovenop, waardoor je niet het idee krijgt naar een bijna twintig jaar oude opname te luisteren. Bach op z’n best dus!

LONNEKE REGTER

FRANS JANSEN

Geslaagd uitstapje naar Italië

www.klassiekezaken.nl WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

Musiceervreugde in Brandenburgse concerten

juni 2010 2010 juni

51 51

CDBESPREKINGEN barok ss

opera

MONTEVERDI, CAVALLI, FERRARI, SACRATI

JOHANN SEBASTIAN BACH

Il Nerone, ossia L’incoronazione di Poppea

Pascal Dubreuil

Emanuela Galli, Josè Maria Lo Monaco, Xenia Meijer, Ian Honeyman e.a., LaVenexiana o.l.v. Claudio Cavina

RAMÉE RAM 1001

GLOSSA GCD 920916 (3 CD’S)

Clavier-Übung II

ach heeft tijdens zijn Leipziger jaren drie Clavier-Übungen in druk uitgegeven. De Goldbergvariaties heeft men later als deel vier bestempeld,

maar deze betiteling komt formeel niet van de meester zelf. De aanduiding ‘Übung’ doet studiemateriaal voor het klavier vermoeden, maar niets is minder waar. In de achttiende eeuw bedoelde men hiermee een verzameling van hooggekwalificeerde werken die een beroep doen op de intellectuele en technische vaardigheden van de speler. Deel twee uit 1735 is bestemd voor klavecimbel met dubbelklavier en bestaat uit het Italiaans concert (BWV 971) en de Ouverture in Franse stijl (BWV 831). Bach liet hiermee zien dat hij de muziekstijlen uit beide landen volledig beheerste en zelfs wist te overtreffen. De Franse klavecinist Pascal Dubreuil voldoet in alle opzichten aan de eisen die hier worden gesteld. Hij beheerst niet alleen de noten, maar heeft ook gevoel voor nuances, dynamiek en gedoceerde ornamentatie. Geholpen door een opvallend helder klinkend klavecimbel (gebouwd door de AmsterdammerTitus Crijnen naar een zeventiende-eeuws model) weet hij maximale kleurschakeringen aan te brengen.Track 11 (de echo) is daar het meest sprekende voorbeeld van. Zo wordt niet alleen recht gedaan aan Bachs intentie, maar ook aan zijn ongeëvenaarde composities.

Bach met Franse en Italiaanse kleuren

FRANS JANSEN

en keiharde, cynische opera in een sceptisch, libertijns milieu: in Monteverdi’s laatste opera Nero, of de kroning van Poppea lopen geen sympathieke personages rond en anno 1643 keek het op macht en seksueel genot beluste, betalende Venetiaanse operapubliek daar niet van op. In de operaloges viel men voor de verleidingskunsten van het geraffineer-

de loeder Poppea, was er begrip voor de somberheid van Ottone en de aan de kant gezette keizerin Ottavia, leedvermaak voor de twee oude voedsters met hun ‘lelijke’ mannenstemmen, doorzag men de stoïcijnse zwaarwichtigheid van Seneca en ook de levenslust van de jonge generatie. Dat de hysterische Nero ook huiselijk geweld niet schuwde en een zwangere Poppea in haar buik zou trappen, was een gril van vrouwe Fortuna, die in de proloog van de opera het hoogste woord heeft. Als componist van dit gitzwarte libretto geldt niet langer alleen Monteverdi, maar een onder zijn supervisie werkend jonger componistencollectief. Wel zo’n levensvatbare visie, nu we steeds meer opera’s van de post-Monteverdi-generatie leren kennen. Bij Claudio Cavina, die alle madrigaalboeken van Monteverdi met LaVenexiana op cd heeft gezet, is deze overgang naar die nieuwe operastijl in de best denkbare handen.

Gitzwarte opera in de beste handen

MARIJKE SCHOUTEN

nederlandse première van Schumanns enige opera

genoveva

di 1 juni 2010 19. 30 uur

grote Zaal De Doelen

juni 2010 2010 5 2 juni 52

klassiekeZaken_genoveva_02.indd 1

kaarten 010 - 217 17 17 of www.dedoelen.nl

23-04-2010 16:06:55

Het Prins Bernhard Cultuurfonds geeft cultuur de kans

CDBESPREKINGEN opera ss

ANDRÉ-ERNEST-MODESTE GRÉTRY Andromaque

GLOSSA GCD 921620 (2 CD’S)

rétry is in onze dagen nagenoeg vergeten. De Luikenaar genoot echter een grote reputatie als componist van komische opera’s.

Deze tijdgenoot van Haydn was met name actief in Parijs. Toen zijn grote rivaal Gluck de opdracht voor Iphigénie en Tauride kreeg, mocht Grétry ter compensatie een Andromaque schrijven. De tragische geschiedenis van de Trojaanse Andromache, de weduwe van Hektor, was een uitdaging voor een componist die tot dan toe alleen komische opera’s had gecomponeerd. Dat hij met verve slaagde, bewijst deze opname. Maar ook laat ze horen hoe modern Grétry in 1778 was, hoe hij openstond voor de operahervormingen van Gluck. Hervé Niquet heeft met zijn Concert Spirituel een indrukwekkende discografie op zijn naam. Ook deze opname is een schot in de roos, temeer omdat Niquet de beschikking had over een aantal uitstekende solisten. Karine Deshayes is een overtuigende Andromaque en er is ook een glansrol weggelegd voor Maria Riccarda Wesseling als Hermione. Ook de Oreste van Tassis Christoyannis mag er zijn; alleen de Pyrrhus van Sébastien Guèze had wat minder mogen galmen. Niquet begeleidt zangers en koor op een transparante en lichte wijze. Deze dubbel-cd is een aangename kennismaking met dit vergeten repertoire.

Vergeten opera is een schot in de roos

Voor cultuur die u raakt

Fotografie: Rob Reijnen - Foto Natura (uiltjes)

Solisten, Le Concert Spirituel o.l.v. Hervé Niquet

Geef, word donateur!

Het Prins Bernhard Cultuurfonds zet zich in voor cultuur en natuurbehoud. Jaarlijks steunen we financieel ruim 3.500 projecten op grote en kleine schaal.

Denk aan muziek, toneel, beeldende kunst, letterkunde,

natuur en monumentenzorg. Als u donateur wordt, steunt u daarmee de cultuur die u raakt. Donateur bent u al vanaf € 3,- per maand of € 25,- per jaar.

Word nu donateur: ga naar www.cultuurfonds.nl

FRITS DE HAEN

opera dvd

opera

ANTONIO VIVALDI Armida al campo d’Egitto Furio Zanasi, Marina Comparato, Sara Mingardo e.a., Concerto Italiano o.l.v. Rinaldo Alessandrini NAÏVE OP 30492 (3 CD’S)

et is een meesterzet, de uitgave op cd van Vivaldi’s complete oeuvre.

Was de ‘rode priester’ tot voor kort voornamelijk bekend als componist van instrumentale en kerkmuziek, zijn opera’s, die tot zijn beste werken behoren, worden sinds enige tijd herontdekt. Wie aan Italiaanse barokopera denkt, zegt Rinaldo Alessandrini, de figuur bij uitstek om zulke composities stofvrij te maken en te houden. Bij hem leren we de echte Vivaldi kennen met een ongekend lange adem en een natuurlijk gevoel voor dramatiek. Toen Armida al campo d’Egitto in 1718 in première ging, was het binnen en buiten oorlog. Terwijl de Turken inmiddels tot voorbij Belgrado waren teruggedreven, vochten vierVenetiaanse operahuizen om de gunst van het publiek. Een van de vier theaters had wel een heel sterke troef in handen. Nee, daarbij maak je je geen voorstelling van ijle stemmetjes boven een volkomen gladgestreken bed violen. Met een solistencast vol karakter – Marina Comparato als Emireno is een wel heel treffend voorbeeld – en, kenmerkend voor Alessandrini, een goed uitgeruste doch subtiel werkende continuogroep is de norm voor de komende jaren gezet. Dat belooft nog veel goeds voor dit gestaag vorderende project.

Vivaldi’s Armida dramatisch en stofvrij

ANDREW VAN PARIJS www.klassiekezaken.nl WWW.KLASSIEKEZAKEN.NL

SERGEJ PROKOFJEV The gambler Solisten, Staatsopernchor, Staatskapelle Berlin o.l.v. Daniel Barenboim; regie: Dmitri Tcherniakov CMAJOR 701708

e speler, de opera gebaseerd op de gelijknamige roman van Dostojevski, is met zijn op geld beluste hoofdpersonen als een genadeloze tik op de vingers van de consumptiemaatschappij. Op zijn best

kan dit werk het summum van gezongen theater zijn, want Prokofjevs muziek raast voort op onontkoombare, energieke, van barse ironie en grimmige humor doordrenkte wijze en stopt niet voor aria’s of duetten. In deze voorstelling uit de Berlijnse Staatsoper valt elk element op zijn plaats: dirigent Daniel Barenboim houdt het orkest prachtig in zijn greep en regisseur en ontwerper DmitriTcherniakov heeft in zijn productie een identieke balans tussen strakheid en hartverscheurendheid gevonden. De in alle opzichten krachtige en mooie hoofdrolspelers Kristine Opolais en Misha Didyk laten zich niet ondersneeuwen door de overweldigende klanken uit de orkestbak. Ze leiden een ensemble van goed acterende zangers: Silvia de la Muela is haarscherp als de verveelde gold digger Blanche en grand old ladyStefaniaToczyska straalt als Babulenka, de cynische oma die haar vermogen vergokt om haar hebberige erfgenamen een hak te zetten. Met haar wandelstok mept ze vol minachting de glossy’s van het tafeltje in de kille, moderne hotellobby. Hier wordt adembenemend theater gemaakt.

Adembenemend theater in opera van Prokofjev

HEIN VAN EEKERT

juni 2010 2010 juni

column hans heg

foto beeldredaktie / Peter arno broer

oe rigoureus mogen we ingrijpen in het werk van een grote meester? De Goldbergvariaties, nadrukkelijk geschreven voor een klavecimbel met twee klavieren, uitvoeren op een moderne piano? Het kan, natuurlijk. Maar is het ook aan te bevelen? En stilistisch verantwoord? Naar mijn idee komt de grandeur van dit opus magnum uit Bachs Clavier-Übung het beste tot zijn recht op een klavecimbel. Tenminste als er geen saaie piet maar een virtuoze klavecinist achter zit. Pianist Glenn Gould heeft indertijd met zijn beide registraties zulke dwingende interpretaties afgeleverd dat zijn opnamen een Olympische status hebben verworven.De recente trend om de Goldbergvariaties door drie strijkers of een strijkorkest te laten spelen is echter een gruwel. Een regelrechte belediging van Bach en een ontkenning van de

54 juni 2010

Toppers van Andreas Staier en Doelen Kwartet kracht van dit barokke bouwwerk. Dan is de versie van het pianoduoTal & Groethuysen, gebaseerd op een adaptatie uit 1883 van Josef Rheinberger (waar Max Reger in 1915 nog eens overheen ging), aanzienlijk beter te pruimen. Deze Sony-uitgave is vooral een interessant curiosum. Nee, dan die klavecinist Andreas Staier. Hij heeft door Harmonia Mundi een interpretatie laten vastleggen die vele versies van gerenommeerde pianisten en klavecinisten ver achter zich laat. Staiers opname biedt alles wat je graag hoort: briljant spel, een doordachte visie, álle herhalingen, grote allure, effectieve registraties en een prachtig gonzend instrument (een kopie van een Hass uit 1734). Dit alles gevat in een rijke akoestiek. Een topper die goed is voor veel prijzen. De andere topper komt uit onverwachte hoek, die van het nog jonge Duitse label Cybele.Lekker brutaal kondigt men zijn opmerkelijke projecten aan met de slogan: Klassik der Zukunft.Geen loze kreet, want Cybele durft het aan componistenportretten uit te brengen die aanzienlijk meer bieden dan louter verantwoorde uitvoeringen.Van KarlAmadeus Hartmann (1905-1963), helaas in de marge van de huidige muziekpraktijk beland, speelt het Doelen Kwartet alle werken voor strijkkwartet. Niet alleen het Eerste uit 1933 en hetTweede van vlak na de oorlog, ook een verrassend Kleines Konzert voor strijkkwartet met slagwerk plus een Kammerkonzert voor klarinet, strijkkwartet en strijkorkest. Het bijzondere van deze uitgave is dat ongeveer de helft van de drie cd’s in beslag wordt genomen door gesproken woord. Hartmann, een van de weinige niet-foute componisten in Duitsland en oprichter van de fameuze Musica Viva-serie in München, sprak in 1962 voor de radio zijn eigen biografie in. Ook zijn weduwe Elisabeth en zijn zoon Richard komen uitvoerig aan het woord. Daardoor krijg je een helder beeld van de bescheiden Hartmann.En dankzij het voortreffelijk spelende (en opgenomen)

Doelen Kwartet ook van zijn fascinerende muziek. Cybele maakt het motto van deze serie,‘Künstler im Gespräch’, volledig waar. Een interessante ontwikkeling op de platenmarkt. Na de succesvolle start met Hartmann is het Doelen Kwartet, een hele eer, ook gevraagd mee te werken aan een soortgelijk project rond de in 1972 overleden Oostenrijkse componist Hans Erich Apostel. Een outsider die altijd een volgeling van Schönberg en deTweedeWeense School is gebleven, maar wiens composities soms blijven steken op studeerkamerniveau.Ook dit album van Cybele is tot in de puntjes verzorgd en prachtig geïllustreerd.

Johann Sebastian Bach Goldberg-Variationen

Andreas Staier

Harmonia Mundi (cd+dvd)

Karl Amadeus Hartmann Karl Amadeus Hartmann und das Streichquartett

Doelen Kwartet,Wilbert Grootenboer (slagwerk), ArjanWoudenberg (klarinet), Sinfonia Rotterdam o.l.v. Conrad van Alphen Cybele Records (3 sacd’s)

fotografie beeldredaktie / Peter arno broer

portret

Gershwin Historisch en swingend tegelijk ‘Een experiment in de moderne Amerikaanse muziek’, zo noemde jazzbandleider PaulWhiteman het concert dat hij met zijn band in 1924 in New York City gaf. Grote woorden natuurlijk, maar in dit geval bleek Whiteman wel gelijk te hebben. Op het programma stond namelijk een van de meest geslaagde ‘cross-overs’ tussen jazz en klassiek, de ‘Rhapsody in blue’ van George Gershwin. De versie die destijds geklonken heeft, is nu op cd te beluisteren.

ot zo’n dag of tien voor het geplande concert in de Aeolian Hall in NewYork City was het onzeker of George Gershwin zijn ‘Rhapsody in blue’ op tijd af zou krijgen. Hij was veel en veel te laat begonnen met het inlossen van zijn belofte om een stuk te schrijven voor de avond van 12 februari 1924. Maar bandleider PaulWhiteman, voorstander van het opheffen van de scheidslijnen tussen jazz en klassiek, had een belangrijke troef achter de hand om de operatie toch nog te doen slagen: Ferde Grofé, zijn pianist en vaste arrangeur. Terwijl Gershwin tegen de klippen op zat te componeren kwam Grofé dagelijks bij hem langs om de voltooide partituurvellen op te halen. Die orkestreerde hij op de maat van Whitemans orkest. Slechts één element kwam uiteindelijk niet van

Grofé: het even kenmerkende als duizelingwekkende klarinetglissando aan het begin van het werk.Tijdens een repetitie vlak voor het concert was het de klarinettist Ross Gorman die de klarinetnoten op geheel eigen wijze aan elkaar plakte tot de prachtige en zeer karakteristieke glijklank waarmee het stuk sindsdien begint. Dat is nog altijd een uitdaging. Na Gorman wist slechts een handjevol rietblazers het op spectaculaire wijze te volbrengen. Onder hen was de destijds jonge Al Gallodoro, die van 1936 tot 1965 altsaxofoon, klarinet en basklarinet speelde in het orkest vanWhiteman.Tot hij in oktober 2008 op 95-jarige leeftijd stierf was hij actief in de muziekwereld. In de laatste jaren voor zijn dood werkte hij mee aan de opname van een van de meest opmerkelijke en swingende Gershwin-cd’s van de laatste jaren, die

‘Rhapsody in blue’ met klarinetsolo van fenomeen Gallodoro

www.klassiekezaken.nl

nu opnieuw is uitgebracht. Samen met het Harmony Ensemble onder leiding van Steven Richman speelt hij Gershwins ‘Rhapsody in blue’ volgens het oorspronkelijke arrangement van Grofé. Ondanks zijn hoge leeftijd klinkt het glissando briljant. Dat is niet het enige wat deze als oude langspeelplaat vormgegeven cd de moeite waard maakt. Hoewel de vruchtbare samenwerking tussen Gershwin, Grofé enWhiteman zich beperkte tot die ene‘Rhapsody in blue’,arrangeerde Grofé voor Whitemans orkest nog een aantal Gershwin-klassiekers. Hits als ‘The yankee doodle blues’,‘Somebody loves me’, ‘The man I love’, ‘Fascinating rhythm’ en ‘Summertime’ klinken hier zoals ze in de jaren dertig van de twintigste eeuw klonken. In één geval zelfs letterlijk. Samen met opnamehistoricus Jack Stanley legde het Harmony Orchestra het arrangement van ‘The yankee doodle blues’ met behulp van een akoestische hoorn vast op een Edison-wasrol uit 1909.En terwijl deze historische registratie leert dat er de afgelopen honderd jaar ongelofelijk veel verbeterd is op opnametechnisch gebied, laat ze ook horen waarom Gershwin, GroféenWhitemandestijdszulkegrotesterrenwaren. door Paul Janssen

Gershwin by Grofé

Lincoln Mayorga (piano),Al Gallodoro (klarinet , altsaxofoon), Harmony Ensemble o.l.v. Steven Richman Harmonia Mundi HMU 907492

juni 2010

andere

KLASSIEKERS wereldmuziek

flamenco

ERNST REIJSEGER Zembrocal musical

JUAN CARMONA

Groove Lélé, Ernst Reijseger, Alan Purves, Mola Sylla

El sentido del aire

WINTER & WINTER 910 167-2

LE CHANT DU MONDE 274 1748

e Nederlandse cellist Ernst Reijseger koppelt een groot gevoel voor avontuur aan een oprechte belangstelling voor andere culturen en musici. Deze treedt hij zonder uitzondering met groot respect tegemoet.

Zijn muzikale paden slingeren zich door de werelden van jazz, klassiek en avantgarde. Het veelkleurige landschap van de wereldmuziek is hem evenmin vreemd. Reden voor de muzikanten van Groove Lélé van het eiland Réunion, gelegen in de Indische Oceaan ten oosten van Madagaskar, om de cellist uit te nodigen om samen te werken in een project waarin hedendaagse muziek fuseert met de percussie van Réunion. Het resultaat van deze interactie, Zembrocal musical, overtreft de stoutste verwachtingen. Dit begint al bij de indrukwekkende, op de traditionele ‘maloya’-muziek van Réunion gebaseerde opener ‘Sinibalala’. De cello leidt subtiel in, stemmen voegen zich erbij en dan de trommels. Wat volgt, is een samenspel van klanken, kleuren en ritmes dat even geraffineerd als betoverend is. Een ‘zembrocal’ is een traditionele stoofpot waarin de ingrediënten hun eigen smaak behouden. De muziek van Réunion met elementen uit India en Oost-Afrika, gecombineerd met de prachtig doelgerichte en spannende improvisaties van de cellist maakt van deze cd een super-‘zembrocal’.

Geraffineerde muzikale stoofpot

CORNELL EVERS

n de Andalusische volkskunst draait het vaak om uitersten. Het is alles of niets. Flamenco staat voor vrijheid. Het is de vrijheid van het weg kunnen

vliegen wanneer men maar wil.Tegelijkertijd is flamenco heel sterk verbonden met de aarde en de natuur. De echte flamencokunstenaar denkt hier niet over na. Die volgt zijn instinct en reikt in zijn scheppingsdaad naar de mysterieuze kracht die ‘duende’ wordt genoemd en die de kunstenaar kan raken met een intens gevoel van vreugde of smart. Flamenco is de vitaliteit van het leven. Dit grijpt de luistaar meteen als de opener, tevens titeltrack klinkt van het nieuwe album El sentido del aire van de flamencogitarist Juan Carmona. De ‘cante jondo’ (diepe zang) is hier van de Spaanse zanger Juan Rafael Cortés Sawntiago, bekend als Duquende. Juan Carmona heeft de nummers zelf gemaakt en vlamt in ‘traditionele’ composities als ‘La estrella que me guia’ en ‘Los migueletes’. Hij is een briljant gitarist, wiens grote creativiteit en verfijnde spel vooral ook tot hun recht komen in de ingetogenheid van composities als ‘Camino de la memoria’, ‘La gachi’ en het bloedmooie ‘Soleariyas’.

Juan Carmona is een meester van de flamenco

CORNELL EVERS

jazz, blues

fado

CATHERINE RUSSELL

ANA MOURA

Inside this heart of mine

Leva-me aos fados

WORLD VILLAGE 468092

COAST COMPANY CTC-2990545

atherine Russell wordt een ‘feelgood’-vocaliste genoemd. Op het album Inside this heart of mine bewijst deze jazz- en blueszangeres dat ze ook de muzikale diepte niet schuwt. En daar schijnt niet

altijd de zon. Zo hullen gevoelens van eenzaamheid en zielenpijn ‘November’ van Paul Kahn in herfstige melancholie en klinkt in ‘Quiet whiskey’ een diep zuchten over de gevolgen van overmatig drankgebruik. Catherine Russell is een zangeres met veel talenten. Het album begint met de titelsong, een nummer van Fats Waller over liefde en teleurstelling, door haar prachtig ingehouden voor het voetlicht gebracht. Soms is er een echo van een jonge Billie Holiday hoorbaar, zoals in ‘Just because you can’. Maar ook voor het rauwere werk draait Catherine Russell haar hand niet om. Zij is op haar best in de donkere bluessong ‘Troubled waters’ van Sam Coslow en Arthur Johnston en het trekkende ‘Spoonful’ van Willie ‘Hoochie Coochie Man’ Dixon. In het laatste nummer wordt zij sfeervol bijgestaan door Matt Munisteri op banjo. De zangeres heeft sowieso een geweldige begeleidingsband. Naast piano, gitaar, bas en accordeon is er een glansrol voor de blazerssectie met onder anderen de trombonist John Alfred. Een wereldalbum.

Catherine Russell gaat de diepte in

CORNELL EVERS

56 juni 2010

e fadozangeres Ana Moura is een internationaal gevierde ster. Zij stond als eerste Portugese artiest ooit op het podium van de beroemde Carnegie Hall in New York. Onder haar bewonderaars bevindt

zich de Amerikaanse popster Prince. Een samenwerking is in de maak. Samen met Mick Jagger zong zij live het Rolling Stones-nummer ‘No expectations’. Met Leva-me aos fados bestendigt de zangeres haar faam als een van de grootste fadistas van nu. In Portugal behaalde de cd in recordtijd een dubbele platina-status. ‘Breng me naar de fado’s’: het verlangen in de titel kenmerkt de muziek en de teksten. Ana Moura zingt de traditionele fado en doet dat overtuigend en met grote klasse, maar exploreert even gemakkelijk nieuwe wegen. Oud en nieuw zijn hier meesterlijk met elkaar in evenwicht. De zangeres wordt optimaal ondersteund door Custódio Castelo, Filipe Larsen en Jorge Fernando. De laatste was jarenlang de gitarist van de fadolegende Amália Rodrigues.Verscheidene composities op het album zijn van hem, zoals het hitgevoelige titelnummer. Heel verrassend zijn de percussiebijdragen en koortjes van Gaiteiros de Lisboa in het opgewekte ‘Não é um fado normal’ van Amélia Muge.Top.

Oude en nieuwe fado in meesterlijk evenwicht

CORNELL EVERS

SCHUMANN WEGSTREPER

K L A V I

De tweehonderd jaar geleden geboren componist Robert Schumann staat in deze wegstreper centraal. Kriskras door elkaar staan er woorden, die iets met hem te maken hebben. Kras de letters, die meerdere malen gebruikt kunnen worden weg. De niet weggestreepte woorden vormen dan van links naar rechts en van boven naar beneden een compositie van Schumann.

E M A R T

S D W A L D S Z E N E N O

E B R I E E C L B E R A P H Z M I S G O C C

A F C D H E I K S O C E A

R N K R U R O L L T

De weg te strepen woorden zijn: Chopin Hiller Noveletten Wals Clara Hugo Pianist Weber Sol Wieck

Bonn Gek Manfred Violen Brahms Genoveva Mendelssohn Viool Carnaval Heine Mis Waldszenen

Ballade Fantasie Leipzig Sonate Bariton Fuga Les Toccata Bas Geest Lied Traumerei

oplossing puzzel A F S C H E I D 1

I S O F C R W E P T V

E A U A L L D I T E

I N IJ E S G R N P I N

R D R N E A N I T B E N V O

E E D A L L A B M A S B N

L E P N V A E R S V E

I S U S O L L L U T

E O T L T N

S D B I I A S I Q I O O A I OO G E E

R K N E I T R E E N B E O E R N G T E L K S T

antwoord

door JAN PETER RAAT

Abegg Dichterliebe Klavier Requiem Alt Dresden Kreisleriana Rijn Arabesk Etude Koor Robert

A B E G G E O A I O E A

N O C T U R N E S R A V O X M I R P H A E T O N L I B E R I A X A N A D A X O C X D F A L S T A F F P D E M B N V T A A U E E M E D E A O J U P I T E R G O T - L R S H E - H A A T E N E U O T E L L O T E P A N F R E R I N A L D O - P H A Q E N J E N H A R U G E K U S S M A Z E P P A M M E I G L T X U L I E I I H O S A L O M E D M A E S T R A G I S C H E R 7

Stuur uw oplossing voor 30 juni aan: Vereniging Klassieke zaken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum. Onder de goede inzenders worden tien exemplaren verloot van de cd Goldbergvariaties met dank aan Harmonia Mundi

prijs winnaars

Klassieke Zaken magazine nr.2 2010

Mw. C.J. Bitter- Ouwehand BENNEKOM Dhr./Mw. T. Trommel VLAARDINGEN Dhr. W. Loth LEUSDEN Mw. C. Sterk- Nelissen HAARLEM Mw. T. van Zanten EINDHOVEN Dhr./Mw. W. Vernooijs ARNHEM Dhr./Mw. E. van Houwelingen PAPENDRECHT Dhr./Mw. J. Hokke RIDDERKERK Dhr. H. de Kleuver UITHOORN Dhr. L. CollĂŠ VLAARDINGEN

antwoord 25 1

O P E R A 8

9 22

www.klassiekezaken.nl

A T 27

18 3

De prijswinnaars ontvangen de CD: Israel in Egypt met dank aan CODAEX

juni 2010

De oudste muziekprijs in Nederland bestaat 50 jaar en dat wordt gevierd! Te beginnen met het Edison Klassiek Gala 2010, dat op 18 juni live wordt uitgezonden door de AVRO vanuit het Kurhaus te Scheveningen.

De Edison Stichting feliciteert de winnaars 2010 Winnaar Oeuvreprijs: Pierre Boulez

Barok

Concerten

DVD – Concerten

George Frideric Handel

Beethoven/Britten

Mussorgsky/Beethoven

Ode for the Birthday of Queen Anne

Violin Concertos

Live from Salzburg

Hélène Guilmette, Andreas Scholl,

Janine Jansen, Die Deutsche

Martha Argerich, Renaud & Gautier

Andreas Wolf, Vocalconsort Berlin,

Kammerphilharmonie Bremen,

Capuçon, Simon Bolivar Youth Orchestra

Akademie für Alte Musik Berlin

London Symphony Orchestra

of Venezuela o.l.v. Gustavo Dudamel

o.l.v. Marcus Creed

o.l.v. Paavo Järvi

DVD – Documentaire

Instrumentale Solorecitals

Middeleeuwen & Renaissance

El Sistema

Erik Satie

Claudio Monteverdi

José Antonio Abreu, Simón Bolivar

Avant-dernières pensées

Teatro d’Amore

Youth Orchestra o.l.v. Gustavo Dudamel,

Alexandre Tharaud

Nuria Rial, Philippe Jaroussky, e.a., L’Arpeggiata o.l.v. Christina Pluhar

A film by Paul Smaczny & Maria Stodtmeier

Eigentijdse Muziek

Kamermuziek

Koormuziek

DVD – Opera/Ballet

Ernst Reijseger

Franz Schubert

Herbert Howells/e.a

Vivaldi/Rebel

Tell me everything

String Quintet & String Quartets

Requiem

4 elements, 4 seasons

Ernst Reijseger

in G&D minor ‘Death and the

Conspirare:

Akademie für Alte Musik

Maiden’

Graig Hella Johnson &

Berlin

Belcea Quartet & Valentin Erben

Company of Voices

Opera

Orkestmuziek

Solozang

Dmitri Shostakovich

Maurice Ravel

Gustav Mahler

The Nose

Orchestral Works

Mahler Lieder

Mariinsky Soloists, Ochestra and Chorus

Rotterdam Philharmonic Orches-

Christian Gerhaher

o.l.v. Valery Gergiev

tra o.l.v. Yannick Nézet-Séguin

& Gerold Huber (piano)

Kijk voor meer informatie op www.edisons.nl

klassieke zaken zinnen specialisten opera puzzel

Winkels met een envelopje hebben postorderservice

ALKMAAR Klassika Z

De Woestijnroos

Plato Leiden

AMERSFOORT De Algemene Boekhandel

DORDRECHT Dordrecht Klassiek

Velvet Music

   60 woorden. aan de politie. Canadaplein 11-13, 1811 KE Kleine Overstraat 30-32, 7411 1. JM Die sluwe man ontsnapt Vrouwensteeg 4-6, 2312 DZ 072-5280 131 | www.klassikaz.net | info@klassikaz.net 0570642491 | www.woestijnroos.nl | info@woestijnroos.nl 0715149689 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu waarin in één, twee en/of drie 2. Loopt daar Midas niet?   Nieuwe Rijn 34, 2312 JE opeenvolgende woorden de naam Voorstraat 435, 3311 CT Leusderweg 184-188, 3817 KE 0715128157foto’s | www.velvetmusic.nl 3. Ik toon je nu fantastische van mijn vakantie. 0786122169 | dordrechtklassiek@telfort.nl 033-4622222 |opera www.algemeneboekhandel.nl van een verborgen zit. Algemene.boekhandel@wxs.nl  op de grond. 4. Het kraantje lektNoordvliet rakelings Voorbeeld: Zie je die haAi daar  29, 3142 CH Traaij 1-C, 3971 GB 010-5917822 | peter@mastersoundonline.nl zwemmen? In deze zin zit de opera 0343521532 | www.cdendvd.nl | shop@cdendvd.nl Galerij 152, 1181 ZS 5. Dat was maar een dun diner! 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl Aida verborgen. De eerste letter van  26, 6211 GS 6. Wat deze Rus al Achter kanhetisVleeshuis geweldig. Heuvel Galerie 138, 5611 DK  geval de A, komt 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl de opera, in dit in 0402465107 | www.bullitklassiek.nl | info@bullitklassiek.nl Van Baerlestraat 94, 1071 BB 020-6751653 | www.broekmans.com 7. Hij geeft An creditkaarten. het vakje naast de zin. De letters 1 cdafdeling@broekmans.om  Piazza 1, 5611 AE Markt 51, 4331 LK t/m 15 vormen de oplossing. 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl 0118-886874 | www.drukkerijmiddelburg.nl 8. De kinderen de Groot tonen hun legitimatie.

MAASSLUIS Mastersound

DRIEBERGEN CD Artline v.o.f.

AMSTELVEEN De Bijenkorf CD Afd.

EINDHOVEN Bullit Klassiek

AMSTERDAM Broekmans & van Poppel

MAASTRICHT De Bijenkorf CD Afd.

MIDDELBURG De Drukkerij

muziek@drukkerijmiddelburg.nl

De Bijenkorf CD Afd.

Dam 1, 1012 JS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

vanLeest Klassiek 

Charles Muziek 

Weteringschans 193, 1017 XE 020-6265538 | charlesmuziek@planet.nl

Concerto 

Utrechtsestraat 54-60, 1017VP 020-6245467 | www.concerto.nu | inkoop@concerto.nu

Le Disque d’Or 

Gelderlandplein 211, 1082 LX 020-6441696 | le-disque-dor@zonnet.nl

Fame Music B.V.  Kalverstraat 2-4, 1012 PC 020–6382525 www.fame.nl | info@fame.nl APELDOORN Plato Apeldoorn 

Brinklaan 15, 7311 LA 055-5213580 www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu ARNHEM Muziekhandel Bergmann 

Koningsstraat 19, 6811 DG 026-4423014 | www.bergmann.nl | cd@bergmann.nl

De Bijenkorf CD Afd.

oplossing puzzel

Ketelstraat 45, 6811 CZ 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

BREDA Muziekhandel Spronk 

9. De ober ondervond getreiter van een gast. NIJMEGEN

H. Boexstraat 12-14, 5611 AJ 040-2433970 | www.vanleestklassiek.nl ENSCHEDE Boekhandel Broekhuis 

Boekhandel Roelants  LUX, Marienburg 38-39, Van Broeckhuysenstraat 34

10. Doe eens normaal,zeg! 024-3221734 | www.roelants.com | roelants@roelants.com

Marktstraat 12, 7511 GD 053-4325210 | www.boekhandelbroekhuis.nl klassiek@boekhandelbroekhuis.nl

Kroese Klassiek 

11. Bas, Ad komt vanavond naar toe. Molenstraat 126, 6511 HL |je 024-3221346

www.kroese-online.nl | Kroese.nijmegen@planet.nl

12. Zijn er in dat koor feodale toestanden? OLDENZAAL

Plato Enschede  Haverstraatpassage 54, 7511 EZ 0534316167 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

Lansink HiFi, Video & CD’s 

Postbus 178, 7570 AD 13. Als ik zo tel, lopen daar veel vreemdelingen. 0541-512981 | lansinkhifi@planet.nl

ERMELO Riemer & Walinga CD Afd. 

14. Heb je Rien zienROOSENDAAL optreden? Het Verboden Rijk 

Stationsstraat 131, 3851 ND 0341-552405 | www.riemer-walinga.nl ermelo@riemer-walinga.nl

Nieuwe Markt 66 e, 4701 AL

0165529223 | www.verbodenrijk.nl | info.verbodenrijk@libris.nl 15. Weet Oscar dat we morgen komen?

GRONINGEN Grammofoonhuis Het Carillon  1

Kwinkenplein 6, 9712 GZ 050-3123625 | www.hetcarillon.nl | info@hetcarillon.nl Plato Groningen 

Muziekhandel Vink 

Herestraat 91, 9711 LD 050-3122382 | www.klassiek-cd-bladmuziek.nl info@muziekhandelvink.nl

ROTTERDAM De Bijenkorf CD Afd. 7

Coolsingel 105, 3012 AG 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

vanLeest Donner Klassiek

Oude Ebbingestraat 41, 9712 HB 0503135055 www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

Lijnbaan 150, 3012 ER 010-4046100 www.vanleestklassiek.nl

prijs winnaars

Snijders Hifi CD Classique

Hoogstraat 137-139, 3011 PM 010-4125000 | www.snijders-hifi.com | info@snijders-hifi.com UTRECHT

Wilhelminastraat 24, 4818 SG HAARLEM De Bijenkorf CD Afd. 1 ) Strijkkwartet op.64/5| in D (Ned) (LEEUWERIK) 076-5215213 | www.spronk.nl info@spronk.nl Bruno Klassiek  Sint Jacobsstraat 1a, 3511 BR Dhr/Mw F.De Vree middelburg Gierstraat 50, 2011 G 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl 2 ) Symfonie nr.45 in fis (Ned) (AFSCHEID) 023-5323240 | www.brunoklassiek.nl | info@brunoklassiek.nl Dhr J. van der hoek lonneker COEVORDEN 3 ) Strijkkwartet op.33/3 in C (Ned) (VOGEL) Music Store  Boudisque Classique  Mw. S. Altena nijkerk Friesestraat 50, 7741 GX HEERLEN Vredenburg 31, 3511 BC 4 ) Symfonie nr.38 in C (ECHO) 0524-517332 | www.musicstore.nl | vogelzang31@zonnet.nl Smeets Klassiek & Jazz  | www.boudisque.nl | utrecht@boudisque.nl Dhr J.0302321488 Hirdes Venlo 5 ) Strijkkwartet op.74/3 in g (Ned) (Ruiter) Akerstraat 5, 6411 GV Dhr. H. J. Staverman Baarn 045-5715550 | www.smeetsklassiek.nl | info@smeetsklassiek.nl DELFT Plato Utrecht  6 ) Symfonie nr.30 in C (ALLELUJA) Muziekhandel Van Buytene  Voorstraat 35, 3512 AJ Dhr. j. c. Hambuis zutphen 7 ) Symfonie nr.73 (la CHASSE) Binnenwatersloot 16, 2611 BKin D/Strijkkwartet op.1/1 (Fr) ´s-HERTOGENBOSCH 030-2310826 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu 015-2123853 | www.cdklassiek.nl | info@cdklassiek.nl Pieter van Os CD  8 ) Symfonie nr.92 in G (OXFORD) Mw. G. boomsma Badhoevedorp Snellestraat 44, 5211 EN VENLO 9 ) HAAG Mis nr.13 in Bes (SCHöPFUNGSMESSE)073-6131150 | www.pietervanoscd.nl DEN Sounds Recordshop BV  Dhr G.J. Van der Hout Haren De CD Afd. Parade 66, 5911 CE 10)Bijenkorf Mis nr.12 in Bes (THERESIENMESSE) pietervanoscd@home.nl Dhr T.077-3510625 Huisman Papendrecht Wagenstraat 32, 2512 AX | www.sounds-venlo.nl | info@sounds-venlo.nl 11) Strijkkwartet op.76/4 in Bes (It.) ( l’AURORE) 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl KROMMENIE Dhr p. Molenaar Houten Erwin Vermast CD-DVD shop  ZIERIKZEE 12) Mis nr.11 in d (NELSONMESSE) Zuiderhoofdstraat 2, 1561 AL Caminada Classics  Delta Discs  13) Strijkkwartetten op.20 (Ned) (ZON) 075-6216382 | www.erwinvermast.nl | info@erwinvermast.nl Javastraat 41-A, 2585 AD Mol 15, 4301 JC 0111-414699 | ddisks@csnet.nl 070-3466277 | www.caminada.nl | info@caminada.nl 14) Symfonie nr.31 in D (Duits) (AUF DEM ANSTAND)

Frederik Hendriklaan 217, 2582 CB 070 3383838 | www.vanleestklassiek.nl

LEEUWARDEN Poort 

Voorstreek 6, 8911 JN 058-2123905 | www.poortmusic.nl | poort@poortmusic.nl

ZUTPHEN Music All In 

DEVENTER Plato Deventer 

LEIDEN Firma Van Luyken

ZWOLLE Plato Zwolle 

VanLeest / Paagman

antwoord

Kleine Overstraat 33, 7411 JH 0570612539 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu

l a

Breestraat 97

Vanluijken.klassiek@tiscali.nl v e r a c o 071-5120035 n s |t a n z a

www.klassiekezaken.nl

Beukerstraat 24, 7201 LE 0575-516444 | www.musicallin.net | info@musicallin.net

Klokkensteeg 14,ontvangen 8011 XV De prijswinnaars de 2cdset 0384225354 | www.platomania.nl | inkoop@concerto.nu Haydn die Jahrzeiten o.l.v. Nikolaus Harnoncourt

Alle besproken cd’s in het magazine zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen. Ook als een winkelier een cd 2009 uit het magazine niet op voorraad heeft, kunt u deze binnen een paar dagen thuis ontvangen of afhalen bij uw Klassiekeapril Zaken Specialist.

exclusieve aanbieding

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

34 23 foto werner neumeister

95 ,

11CD VOOR CLUBLEDEN EXCLUSIEVE

2 14 9

AANBIEDING SLECHTS

95 ,

Liedkunst Savall volgt Fischer-Dieskau Sefardische en in formidabele Armeense overzichtsbox

muziektradities

Dietrich Fischer-Dieskau, de bariton die al tijdens zijn leven een legende is, kon al vroeg zijn eisen stellen aan pianisten Jordi Savall envolgt opnametechnici. op zijn nieuwe Deze cd Istanbul cd-box getuigt het spoor in elf van muziekschijfjes Het boek van uit dede Muziekwetenschap periode 1954 tot 1978 van van Dimitrie een muzikale die telkens opnieuw verbluft. De grote Cantemirrijkdom (1673-1723), waarin Sefardische en Armeenliedcycli en afzonderlijke liederen worden van Schubert, Schumann, Hij se muzikale tradities uitvoerig beschreven. Brahms, heeft voor Mahler, de reconstructie Wolf, Strauss, en de uitvoering Loewe,van Mendelssohn deze boeiendeen muziek anderen een keur aan bespelers traditionele instrumenten uit de betreffende regio’s worden begeleidvan door grootheden als Gerald Moore, Svjatoslav Richter ingezet. Ze enzijn Daniel afkomstig Barenboim. uitTurkije, Armenië, De laatste Griekenland, cd bevat Israel niet eerder en Magepubliceerde rokko en vormeninterviewfragmenten, een prachtige eenheid metdie Savalls inzicht eigen bieden ensemble in de Hespèzeer rion XXI.William Christie enFischer-Dieskau. andere Harmonia Mundi-sterren met hun boeiende denkwereld van ensembles. Een superaudioproductie voor de echte kenner!

Dimitrie Cantemir: Schumann, Brahms, TheSchubert, Book of the Science of Mahler, Music Wolf, Strauss, Istanbul

Loewe, Mendelssohn, Wagner, Cornelius The great EMI recordings

Hespèrion XXI o.l.v. Jordi Savall Dietrich Fischer-Dieskau, Gerald Moore, Svjatoslav Richter, Daniel Barenboim,Wolfgang Sawallisch, Hermann Aribert Reimann, Hertha Klust, Karl Engel, Hartmut Höll AliaVox AVSA 9870 Reutter, (sacd) / 096474 VKZ EMI 50999 4 56352 2 9 (11 cd’s) / 103 497 vkz

Biedt u deze uitgave aan.

Specialisten. ZieZie voorvoor de complete lijst pagina * Alleen Alleen verkrijgbaar verkrijgbaarbijbijdedeKlassieke KlassiekeZaken Zaken Specialisten. de complete lijst 50 *pagina Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 21mei 2010. 58 * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of oktober 2009 60 tot 6 augustus 2010.