TENSEN
MAGAZINE • 5 SEPT - OKT 2017 • JAARGANG 2
POLSHOOGTE CARTIER PORSCHE
OCTAVE LANDUYT
Philip Tensen en Cathy Lensclaes
2
VOORWOORD
Stap mee in de wondere wereld van Cartier In dit nummer staat Cartier - het merk met de panter - volop in de schijnwerkers. Voor Juwelier TenSen heeft dit merk nauwelijks nog geheimen. Het Cartier-huis kent een lange geschiedenis die gekenmerkt wordt door uitzonderlijk vakmanschap, sterk innovatietalent en een ongeëvenaard gevoel voor stijl. Intrinsieke kwaliteiten die van generatie op generatie werden doorgegeven. Haute horlogerie of haute joaillerie?... Cartier is er als geen ander in geslaagd om beide metiers op meesterlijke wijze te verweven. 2017 is een feestjaar voor Cartier, want het Tank-horloge - het iconische model dat voor het eerst tikte in 1917 - viert zijn honderdste verjaardag. Het Tank-horloge heeft nog niets aan elegantie en grandeur ingeboet en is vandaag geliefder dan ooit. Tot grote tevredenheid van velen bracht het huis dit jaar de Panthère de Cartier terug op de markt. De vernieuwde Panthère is volledig afgestemd op de stijlvolle vrouw van vandaag. Ook de mannen werden niet vergeten met twee bijzondere, nieuwe modellen van de Drive de Cartier. Een panter van vlees en bloed vonden we onder een baobab in Botswana. Als je de pracht en de intense uitstraling van het dier in het echt ziet, begrijp je volkomen waarom Cartier de panter als merkteken heeft gekozen. Stijlvolle horloges en stijlvolle wagens verkeren vaak in elkaars gezelschap. De nieuwe Porsche Panamera Sport Turismo heeft klasse en kracht te over, wat de liefhebbers zeker niet onberoerd zal laten. Een reportage over Octave Landuyt vormt een mooie afsluiter. De 95-jarige, ontelbare keren gelauwerde kunstenaar is nog steeds actief en heeft een oeuvre zonder weerga. We wensen u veel lees- en kijkplezier.
3
8 I CARTIER: een manufactuur met een lange geschiedenis. Cartier. Wie kent het merk met de panter als embleem niet? Het gerenommeerde horloge- en juwelenhuis bestaat al 170 jaar en heeft zich vanaf het begin een plaats in de wereld van de Haute Horlogerie veroverd. Het DNA van Cartier bestaat uit drie pijlers: innovatie, elegantie en kwaliteit. Een Cartier horloge is herkenbaar uit duizend. Net daarom is het merk bij zovelen geliefd en geldt het als internationaal statussymbool.
18 I 1917 - 2017: Het Tank-horloge wordt 100 jaar. De geschiedenis van het Tank-horloge toont duidelijk dat het horloge niet enkel een belangrijke mijlpaal was in de wereld van Cartier, maar ook een tastbare manifestatie van een ideaal van puurheid en verfijning dat talrijke esthetische trends voorafging. Terwijl het voortdurend evolueerde, bleef het horloge trouw aan zichzelf.
52 I Drive de Cartier breidt uit. De Drive de Cartier is ontworpen voor mannen met een vrije, onafhankelijke geest en een uitgesproken smaak voor stijl. Net zoals de Drive-man charmeert de Drive de Cartier-collectie door een authentieke elegantie en een onconventioneel design. De vorm van de kast zweeft ergens tussen rond en vierkant, de witte guillochĂŠ wijzerplaat met Romeinse cijfers refereert naar de klassieke kenmerken van Cartier-horloges en de totale vormgeving van het horloge zorgt voor een uitzonderlijk draagcomfort.
4
INHOUD
SEPTEMBER - OKTOBER 2017
56 I Porsche Panamera Sport Turismo. De Panamera-reeks kent een belangrijke uitbreiding met een nieuwe koetswerkvariant en een tweede, krachtigere hybrideversie die meteen de topuitvoering van het gamma wordt. Met zijn grote kofferklep, een riantere bagageruimte en een 4+1-zitconcept biedt de Panamera Sport Turismo de perfecte combinatie van een wagen voor iedere dag en maximale flexibiliteit.
64 I Panthère de Cartier is back! Panthère de Cartier werd in 1983 gelanceerd en was meteen een schot in de roos. Cartier blaast zijn ontembare Panthère nieuw leven in. Begin dit jaar verscheen er een nieuwe Panthère de Cartier ten tonele: geactualiseerd, geperfectioneerd en nog even bekoorlijk als zijn illustere voorganger.
68 I Safari in Botswana. Diep in zuidelijk Afrika, ingesloten door buurlanden Zambia, Namibië, Zimbabwe en Zuid-Afrika, bevindt zich het ongerepte Botswana. Nog niet platgelopen door toeristen, wordt het land ook de geheime parel van het Afrikaanse continent genoemd. Het land herbergt één van de wonderlijkste natuurfenomen ter wereld: de Okavango-delta, een immense oase in de woestijn met een uitzonderlijke diversiteit aan fauna en flora.
5
CARTIER: een manufactuur met een lange geschiedenis Cartier. Wie kent het merk met de panter als embleem niet? Het gerenommeerde horloge- en juwelenhuis bestaat al 170 jaar en heeft zich vanaf het begin een plaats in de wereld van de Haute Horlogerie veroverd. Het DNA van Cartier bestaat uit drie pijlers: innovatie, elegantie en kwaliteit. Een Cartier horloge is herkenbaar uit duizend. Net daarom is het merk bij zovelen geliefd en geldt het als internationaal statussymbool. Men kan het zich nu nauwelijks nog voorstellen, maar het zo gelauwerde Maison Cartier is ooit zeer bescheiden begonnen. Een blik in het verleden.
Het verhaal van Cartier begint bijna twee eeuwen geleden wanneer de 28-jarige Louis-François Cartier, een leerling-juwelier, besluit om de eenvoudige juwelierszaak van zijn leermeester Adolphe Picard over te nemen. We schrijven 1847. De getalenteerde LouisFrançois gaat vol goede moed aan de slag en legt de lat van meet af aan hoog. Hij specialiseert zich in het ontwerpen van zeer luxueuze sieraden. Al snel trekken deze de aandacht van de beau monde. Dankzij zijn uitzonderlijk vakmanschap is Louis-François in staat om de meest extravagante wensen van zijn veeleisende clientèle te verwezenlijken. Zijn exclusieve en kwalitatief hoogstaande creaties vinden zelfs hun weg naar de hoge aristocratie. Prinses Mathilde, het nichtje van Napoleon, wordt zijn eerste koninklijke klant. Andere leden van het Franse hof volgen. In minder dan tien jaar tijd is Louis Cartier erin geslaagd om een plaats te veroveren in de besloten wereld van de Haute Joaillerie.
6
Boutique Cartier in Parijs, rue de la Paix
7
De opbouw van een internationaal imperium In 1874 treedt Alfred Cartier in de voetsporen van zijn vader. Hij heeft zowel het creatieve als zakelijke vernuft van zijn vader geërfd en droomt van een internationale carrière. Samen met zijn drie zonen - Louis, Pierre en Jacques - smeedt hij grootse plannen. De drie broers delen dezelfde passie en staan te popelen om de wereld te veroveren. Pierre Cartier start in 1902 een filiaal in New Burlington Street in Londen. De opening ervan vindt plaats onder een goed gesternte, want op dezelfde dag wordt Eduard VII tot koning gekroond. Voor deze gelegenheid had de monarch maar eventjes 27 tiara’s bij Cartier besteld. Eenmaal het hoofd gekroond, benoemt Eduard VII het huis Cartier tot hofleverancier. Vanaf dan wordt Cartier geroemd als ‘de juwelier van de koningen en de koning van de juweliers’. Een mooiere titel is haast niet mogelijk. Vier jaar later verhuist het filiaal naar New Bond Street, de meest exclusieve en kosmopolitische straat van de stad. Pierre haalt zijn jongere broer Jacques naar Londen en gaat zelf op zoek naar een nieuwe uitdaging. Daarvoor steekt hij de oceaan over. In 1909 opent hij een tweede filiaal op Fifth Avenue in New York. Cartier is nu vertegenwoordigd op de belangrijkste hot spots van de wereld en bekend bij iedereen met naam en faam. Terwijl de broers in het buitenland furore maken, is het Parijse moederhuis in goede handen. Louis Cartier, de oudste zoon van Alfred en diens opvolger, leidt de zaak en doet dit met verve, want ook in Parijs floreren de zaken. Het huis heeft ondertussen een stek in de prestigieuze Rue de la Paix vlak bij de Place Vendome, ‘s werelds meest exclusieve centrum van luxeartikelen, juwelen, mode en design. Verdelen en heersen: het is een strategie die de drie broers Cartier geen windeieren legt. Van bescheiden juwelenmaker is het huis in korte tijd uitgegroeid tot een gevestigde waarde in de illustere juwelen- en horlogewereld, is het hofleverancier van talrijke koningshuizen van Parijs over Rusland, tot Monaco en Siam en kind aan huis bij de Rockefellers, Vanderbilts en Morgans van deze wereld. Il faut le faire.
Tijdloze elegantie en innovatieve chique Dat het huis zo een snelle groei kent, heeft natuurlijk alles te maken met het buitengewoon meesterschap en de innovatieve spirit van de familie Cartier. In de beginjaren legt oprichter Louis-François Cartier zich nog voornamelijk toe op juwelen; hij is per slot van rekening edelsmid en bovendien meesterlijk in de ‘Style Guirlande’ die op dat moment en vogue is. Al snel komt echter de horlogerie in het vizier. Het is vooral Louis Cartier, de kleinzoon van Louis-François Cartier, die de vele mogelijkheden van deze sector ziet. Al in 1888 ontwerpt hij het eerste horloge in de vorm van een sieraad. Hij verwerkt uurwerken in broches en armbanden en ontwerpt decoratieve tafelklokken en zakhorloges.
8
Boutique Cartier in Londen 9
Schets voor de Tank CintrĂŠe, 1935
10
Dat zakhorloges echter absoluut niet handig zijn voor piloten wordt hem duidelijk gemaakt door zijn vriend en luchtvaartpionier Albert Santos-Dumont. In 1904 ontwerpt Louis Cartier een horloge dat met een lederen band om de pols gebonden kan worden, zodat zijn vriend tijdens het vliegen zijn handen op het stuur kan houden. Het allereerste polshorloge is een feit, een memorabele mijlpaal in de geschiedenis van de horlogerie! Het revolutionaire uurwerk krijgt de naam Santos mee. Het model met de markante vierkante bezel is vandaag nog steeds in productie. De creaties van Louis Cartier luiden een nieuw tijdperk in in de horlogewereld. Het merk lanceert enkele van haar belangrijkste horlogeontwerpen zoals de Tonneau, de Cartier Baignoire en de Cartier Tortue. Vooruitstrevend zoals altijd breekt Louis Cartier met de traditionele ronde vorm van de wijzerplaat. Bij de Tonneau is deze gebogen en ietwat langwerpig, bij de Cartier Baignoire volledig ovaal en bij de Tortue duidelijk geïnspireerd op het schild van een schildpad en dus bolvormig. Cartier krijgt de naam van ‘l horloger des formes’. In 1912 verschijnt de eerste ‘pendule mystérieuse’, het Model A, ten tonele. Een klok met een transparante wijzerplaat en een verborgen mechanisme waardoor de wijzers lijken te zweven in het ijle. Alfred Cartier (2e van rechts) met zonen Jacques, Louis en Pierre
11
De panter doet zijn intrede 1914 is voor Cartier het jaar van de panter. Voor het eerst verschijnt er een pantermotief op een van de uurwerken, met name op de bezel van een dameshorloge. Het gevlekt patroon komt tot stand door een ingenieuze combinatie van zwart onyx en diamanten. De panter wordt de daaropvolgende jaren het symbool van Cartier als de ultieme uiting van vrouwelijkheid. Enkele jaren later maakt de wereld kennis met het iconische Tank-horloge. Louis Cartier baseert zich voor dit baanbrekend model op het bovenaanzicht van een strijdtank, het gepantserde gevechtsvoertuig dat in 1916 door de Britten op het strijdtoneel wordt geïntroduceerd. De lange, zware rupsbanden die langs de volledige zijkant van de romp van het voertuig lopen worden door Louis Cartier grafisch omgezet in het meest kenmerkende element van het Tank-horloge: de verlengde lugs. Louis Cartier doet het cadeau aan generaal Pershing, opperbevelhebber van de Amerikaanse troepen in Frankrijk. Het model gaat pas twee jaar later echt in productie. Ondanks het feit dat het horloge bestemd is voor het oorlogsfront beantwoordt het design met zijn rechthoekige vorm en zuivere lijnen perfect aan de regerende Art Decostijl. Wanneer het huis de lederen band enkele jaren later vervangt door een stalen band bestaande uit aan elkaar geschroefde plaatjes is de vergelijking met de rupsbanden van een oorlogstank compleet. In de jaren die volgen maakt het huis meer dan dertig variaties op het oorspronkelijke model. In 1932 creëert Cartier het eerste waterdichte horloge op vraag van de sultan van Marrakech. Deze wenste een horloge dat hij nooit uit hoefde te doen, ook niet in bad. Met de Pasha de Cartier wordt hij op zijn wenken bediend. Tot hiertoe is het vooral Louis Cartier die de vele ontwerpen op zijn naam schrijft, maar in 1933 vervoegt de talentvolle Jeanne Toussaint het ontwerpersteam van Cartier. Met haar avant-gardistische stijl geeft ze het merk een nieuw elan. Haar elegantie, onafhankelijke geest en ontegensprekelijk goede smaak leveren haar trouwens de bijnaam ‘La Panthère’ op. Het is dan ook niet te verwonderen dat onder haar impuls de panter voortaan een prominente plaats in de creaties van het huis inneemt.
In moeilijk vaarwater De Tweede Wereldoorlog legt heel de economie in Europa plat. De kantoren van Cartier in Londen zijn de ontmoetingsplaats van de leden van ‘France Libre’, de Franse verzetsbeweging onder leiding van Charles De Gaulle. In 1940 ontwerpt men in Parijs een kleine broche waarop een vogel, gevangen in een kooi afgebeeld staat (L’Oiseau en cage), symbool van de bezetting. In 1944 wordt dezelfde broche gemaakt, maar dan met de deuren van de kooi wijd open (L’Oiseau libéré). In 1942 overlijdt Louis Cartier op 67-jarige leeftijd. Zonder zijn bezieling stagneert het bedrijf. In Londen worden weliswaar nog de Tank Crash, de Maxi Oval Watch en de Roadster - een horloge speciaal voor autocoureurs met tachymeter - uitgebracht, maar na de dood van Pierre Cartier
12
Jeanne Toussaint 13
in 1964 ziet de familie zich genoodzaakt om zowel de vestigingen in Parijs, Londen als New York als afzonderlijke units te verkopen. Een dieptepunt in het geschiedenis van het grootse merk.
Een nieuwe start In 1972 schijnt er opnieuw licht in de tunnel. Een investeerdersgroep onder leiding van Joseph Kanoui neemt Cartier Parijs over. In 1974 en 1976 voegt zij ook de kantoren in Londen en New York aan haar portefeuille toe, zodat Cartier terug één entiteit vormt. Robert Hocq en Alain Perrin worden aangesteld om de dagelijkse leiding op zich te nemen. Het doel is duidelijk: Cartier terug als wereldspeler op het vlak van juwelen en horlogerie op de kaart zetten. Wanneer Alain Perrin aan zijn medewerkers vraagt wat het merk voor hen betekent, krijgt hij een kort maar krachtig antwoord: Cartier is een must, iets wat je moet hebben. De creaties van Cartier zijn echter niet bereikbaar voor elke beurs. De heren besluiten daarom om een gewaagd marketingconcept uit te werken. Ze ontwikkelen uurwerken die door de keuze van het materiaal aan een iets goedkopere prijs verkocht kunnen worden en brengen tegelijkertijd een waaier aan nieuwe producten op de markt: lederwaren, parfums, balpennen, enz... kortom, artikelen die toegankelijker zijn voor een breder publiek en die toch de allure en schoonheid behouden waarvoor het merk staat. Les Must de Cartier zien het levenslicht. Het concept houdt uiteraard een groot risico in. Een lagere marktpositionering kan de doodsteek van een merk betekenen. Maar de strategie is een buitengewoon succes. De producten uit de ‘Must’-lijn vinden gretig aftrek en ook de verkoop in het luxesegment krijgt een stevige boost waardoor Cartiers omzet naar ongekende hoogten stijgt. In 1977 voert Cartier een nieuwe bestseller op: het horloge Tank Must de Cartier. Het is het eerste horloge uit vermeil en bekoort door een eigentijdse wijzerplaat. Het wordt meteen enthousiast onthaald en brengt het zelfs tot fetisj uurwerk van Yves Saint Laurent.
Vernieuwen en verbeteren Het duurt tot 1983 vooraleer Cartier een horloge met de naam van het eigen embleem uitbrengt. Zoals een echt wild dier markeert de Panthère de Cartier een nieuwe episode in de geschiedenis van het merk. De designelementen aan de buitenkant herinneren sterk aan de Santos-collectie, maar binnenin schuilt een kwartsuurwerk. Het is een echt statement piece speciaal ontwikkeld voor dames. Tegelijkertijd worden er nieuwe uitgaven van reeds bestaande modellen verwezenlijkt zoals de Santos de Cartier met gouden of zilveren armband, de Tank Américaine, de Tank Française en de Cartier Pasha C.
14
15
Tank CintrĂŠe Skeleton platinum model. Mechanisch uurwerk met manuele opwinding, 9917 MC. 16
Cartier wordt een echte manufactuur Tot hiertoe heeft Cartier steeds prachtige horloges gerealiseerd, maar het maken van de gangwerken altijd uitbesteed. In het eerste decennium van deze eeuw komt daar plots verandering in. Het huis richt een aparte divisie op die zich uitsluitend toelegt op de ontwikkeling van binnenwerken. Onder impuls van ‘maître horloger’ Carole Forestier, die de titel ‘Responsable des mouvements’ (verantwoordelijke voor gangwerken) draagt, slaagt Cartier erin om in een onwaarschijnlijk kort tijdsbestek de aartsmoeilijke metier van het ontwerpen en maken van gangwerken in de vingers te krijgen. In 2008 presenteert Cartier de Ballon Bleu, zijn eerste complexe horloge dat integraal in eigen huis gemaakt is. Vanaf nu kan Cartier zich een heuse manufactuur noemen. De daaropvolgende jaren volgen de nieuwe gangwerken en modellen elkaar in sneltempo op waaronder de nieuwe Cartier Tortue met eeuwigdurende kalender, het Calibre de Cartier waarvan het gangwerk de naam 1904 MC meekreeg verwijzend naar het jaar waarin Louis Cartier zijn eerste horloge maakte en de Rotonde de Cartier met een prachtig gegranuleerde wijzerplaat. In 2015 ziet Clé de Cartier het licht. Een dameshorloge dat uitblinkt in eenvoud met een slank silhouet, zuivere lijnen en een lichte buiging van de kast. Het kloppend hart is een 1847 MC kaliber dat verwijst naar de oprichtingsjaar van het huis. De in 2016 gelanceerde Drive de Cartier doet de harten van de mannen sneller slaan, terwijl de dames in 2017 verwend worden met een geperfectioneerde versie van de felbegeerde Panthére de Cartier. De manufactuur is er weergaloos in geslaagd om de meest veeleisende horlogeliefhebbers te verbazen met ingenieuze complicaties en prachtige designs die getuigen van een sterk verankerde creativiteit en innovatiedrang.
Klaar voor de toekomst Sinds 2012 maakt Cartier deel uit van de grote Richemont Holding, een Zwitsers luxegoedconglomeraat met hoofdzetel in Génève. Cartier is comfortabel ondergebracht in een gloednieuw en ultramodern gebouw in La Chaux-de-Fonds. De site heeft een oppervlakte van 33.000 m², waarvan 13 000 m² voor productie bestemd is. Er werken meer dan duizend mensen. De manufactuur beschikt bovendien over een eigen R&Dafdeling waar knappe koppen de horloges van de toekomst uitdokteren. Met meer dan 200 winkels in 125 landen is Cartier vandaag vertegenwoordigd in alle uithoeken van de wereld. Cartiers ster straalt meer dan ooit aan het firmament van de Haute Horlogerie. De toekomst van het merk en de erfenis van wijlen Louis-François Cartier zijn goed verzekerd.
17
Het Tank-horloge
18
wordt 100 jaar
19
Het Tank-horloge is een legende Het Tank-horloge werd reeds van in het begin van de jaren twintig bewonderd omwille van zijn hedendaags karakter en verfijnde elegantie en is honderd jaar later nog steeds omwille van dezelfde redenen zo geliefd. Dit horloge is een icoon omdat het de echte betekenis van tijd vertegenwoordigt en omdat zijn episch verhaal even fascinerend is als een historisch fresco. De geschiedenis van het Tank-horloge toont duidelijk dat het horloge niet enkel een belangrijke mijlpaal was in de wereld van Cartier, maar ook een tastbare manifestatie van een ideaal van puurheid en verfijning dat talrijke esthetische trends voorafging. Terwijl het voortdurend evolueerde, bleef het horloge trouw aan zichzelf.
Tank polshorloge, Cartier Parijs, 1920
20
Tank L.C. polshorloge, Cartier Parijs, 1925
21
Tank CintrĂŠe polshorloge, Cartier Parijs, 1936.
22
2/
De creatie van een klassieker
THE TANK AND IT AVANT GARDE
In het begin van de jaren twintig brak Louis Cartier - de kleinzoon van de oprichter van het huis Cartier - resoluut met de in die periode heersende Art Nouveaustijl. Vanaf 1904 werden zijn creaties gekenmerkt door geometrische lijnen en abstracte vormen. Zonder dat hij het zelf besefte was Cartier de voorloper van de nieuwe, avant-gardistische stijl die later Art Deco genoemd zou worden. Tegelijkertijd kende het segment ‘horlogerie’ een grote bloei in het Maison Cartier. Louis Cartier had in 1904 het eerste polshorloge ontworpen - een baanbrekende evolutie - en was ervan overtuigd dat een horloge een combinatie van elegantie en functionaliteit moest zijn.
Het eerste ontwerp van het Tank-horloge ontstond in 1917 en was een mijlpaal in de geschiedenis van de horlogerie. Het was het resultaat van een sterke visie, een lang gerijpt idee en de bekroning van een intens creatieproces. Het was een instrument om de tijd te meten dat brak met alle bestaande tradities, ingeburgerde gewoontes omverwierp en zijn intrede deed in de horlogewereld als nieuw referentiepunt.
23
Rond wordt hoekig De eerste jaren van de 20e eeuw werden gewijd aan het uitpuren van het design van het Tank-horloge. De ronde vorm werd radicaal omgezet in een rechthoekige, zodat de wijzerplaat in rechte lijn kwam te liggen met de armband. Het ultieme doel was om de bandaanzetten te verbergen zodat wijzerplaat en armband naadloos in elkaar zouden overlopen. Een oefening waarin Louis Cartier met verve geslaagd is. De drastische breuk met de tot dan toe gangbare ronde horlogevormen en de doorgedreven vereenvoudiging van de belijning luidde een nieuw tijdperk in en werd al snel dĂŠ referentie voor elke horlogemaker. Het verhaal gaat dat Louis Cartier zich voor de vormgeving van het horloge gebaseerd heeft op de tanks van de geallieerden. De schakels van de armband zouden de rupsbanden vertegenwoordigen en de horlogekast de cockpit.
24
25
Het revolutionaire design van het Tank-horloge Romeinse cijfers De uren worden aangeduid door Romeinse cijfers. In combinatie met de ‘chemin de fer’ vormen ze een sterk grafisch element op de wijzerplaat.
Chemin de fer De dubbele lijn op de wijzerplaat die de minuten aanduidt wordt ‘chemin de fer’ genoemd. De belijning doet inderdaad denken aan de rails van een spoorweg. Het is een onmiskenbaar signatuur van Cartier dat op alle Tank-horloges zal verschijnen.
26
Brancard De ‘brancards’ zijn de twee parallelle en verticale staven aan de zijkant van het horloge waarachter de aanhechting van de armband aan de horlogekast schuilt. De harmonieuze versmelting van beide onderdelen zijn een uniek stijlelement. Het is de bekroning van vele jaren denkwerk en onderzoek.
Opwindkroon De kroon is voorzien van een saffieren cabochon die zowel glad als met facetten kan zijn.
27
Het Tank-horloge is universeel Het Tank-horloge laat zich niet in een bepaald hokje duwen. De vorm is noch helemaal vierkant, noch helemaal rechthoekig, maar speelt met verschillende varianten. Soms oogt het horloge eerder mannelijk, dan weer is de vrouwelijke component meer uitgesproken. De Tank is uniseks en wordt zowel door vrouwen als mannen gedragen. Het horloge illustreert duidelijk dat er op vrijheid geen gender staat. Bovendien is het het eeuwig hedendaagse uurwerk dat door zijn perfecte verhoudingen geliefd is bij alle generaties. Vandaag is de Tank 100 jaar oud en was het design nog nooit zo jong. Het horloge is een universeel symbool van stijl en elegantie. Het heeft een nooit eerder gezien parcours afgelegd, over verschillende tijdperken heen, en is toch nog steeds het horloge bij uitstek voor diegenen die resoluut kiezen voor een moderne en onconventionele levensstijl.
Tank Louis Cartier in rosĂŠgoud bezet met diamanten in briljantvorm, 8971 MC.
28
Tank Louis Cartier in roségoud, 8971 MC.
Tank Américaine in staal.
Tank Louis Cartier in roségoud, 8971 MC.
Tank Française in staal bezet met diamanten.
Tank Cintrée Skeleton in roségoud, 9917 MC.
29
Het Tank-horloge is een icoon Een icoon is niet enkel een voorwerp van contemplatie, het is ook een boegbeeld dat - zelfs als het voortdurend verandert en evolueert - zijn unieke essentie behoudt. Een icoon maakt deel uit van een identiteit die sterker is dan eender welke trend of mode. De creatieve geest van Louis Cartier liet hem toe om - vanaf het prille begin - het Tank-horloge te ontwikkelen als een horloge dat verschillende dingen op hetzelfde moment kon vertegenwoordigen, op een manier zoals alleen echte iconen dat kunnen. Net omdat het horloge in staat was om zich aan te passen aan of te anticiperen op nieuwe tijdsgeesten was het horloge niet enkel een uiting van een uitzonderlijke expertise - maar nog belangrijker van een manier van denken: • een manier om over tijd te denken als een trouwe metgezel die meetinstrumenten nodig heeft die mooi en functioneel tegelijkertijd zijn; • een manier om over kostbare materialen na te denken waarbij het omhulsel nooit belangrijker mag worden dan de inhoud of het overkoepelend design; • een manier om na te denken over de aanhoudende schoonheid van een object waardoor de drager ervan zich eleganter, verfijnder, anders en daardoor zelfs beter voelt.
30
Design voor de wijzerplaat Elongated Curved Tank, circa 1965.
31
Het Tank-horloge is een state of mind Van Garry Cooper tot Andy Warhol, en van Madonna tot Cathérine Deneuve, allen dragen het Tank-horloge als een code, een stilzwijgende onderlinge verstandhouding. Vanaf het begin trok het horloge mannen en vrouwen met een vrije geest aan: vrij om de schoonheid van de eenvoud, versterkt door de harmonieuze lijnen, te appreciëren; vrij om een horloge te kiezen omwille van de perfect gedimensioneerde compositie eerder dan omwille van de status dat het symboliseert. Al deze visionaire bewonderaars voelden de kracht van de creatie en hadden een bijzondere band met hun Tank-horloge. Talrijke anekdotes en citaten getuigen hiervan.
Generaal John Pershing Het verhaal gaat dat Louis Cartier als teken van dank, één van de eerste modellen van het Tank-horloge aan generaal John Pershing schonk, opperbevelhebber van de Amerikaanse troepen in Europa gedurende de Eerste Wereldoorlog.
32
33
Rudolf Valentino Voor zijn laatste verschijning op het witte doek in de film The Son of the Sheik van George Fitzmaurice, eiste Rudolf Valentino dat hij in elke scène zijn Tank-horloge mocht dragen. De geweldige culturele stijldiscrepantie is vandaag nog te zien op foto’s: de grote verleider in Oosters gewaad met zijn favoriete horloge aan de pols. Het was trouwens de eerste rol van het Tank-horloge in een film.
34
Gary Cooper De Amerikaanse acteur en Hollywoodlegende, de verpersoonlijking van mannelijkheid en elegantie was een groot liefhebber van het Tank-horloge. Op de foto draagt hij een Tank Basculante.
35
Alain Delon en Jean-Pierre Melville Tijdens het draaien van de film Un flic merkte Alain Delon dat hij hetzelfde horloge droeg als de regisseur Jean-Pierre Melville: een Tank Arrondie.
36
37
Andy Warhol Deze popart-artiest en boegbeeld van de New Yorkse scène had een talent om op te vallen. Hij droeg een Tank-horloge maar wond het nooit op. “I don’t wear a Tank to tell time, I wear it because it is the watch to wear”, zei hij ooit in een interview.
38
Yves Saint Laurent De gelauwerde Franse modedesigner en stylist werd vaak gezien met een Tank-horloge.
39
Cathérine Deneuve Ze heeft geen Oscars op haar naam staan, maar wordt wel beschouwd als de meest succesvolle actrice van Frankrijk. Ze is bekend als één van ‘s werelds mooiste vrouwen, als eigenzinnig stijlicoon, als de muze van Yves Saint Laurent en als model voor grote namen zoals Louis Vuitton en Chanel. De eeuwige femme fatale poseert op de foto met een Tankissme.
40
Jean-Charles De Castelbajac De Franse modedesigner Jean-Charles De Castelbajac heeft een aantal originele tekeningen gemaakt waarbij hij zijn liefde voor het Tank-horloge niet onder stoelen of banken steekt.
41
Tijdlijn Tank-horloge Tijdlijn 1917 - 1946
Tussen de creatie van het Tank-horloge in 1917 en zijn eeuwfeest in 2017 heeft Cartier 35 verschillende modellen van de Tank uitgebracht zonder ooit te raken aan het oorspronkelijk karakter van het horloge.
Lancering van de Tank L.C. waarbij de initialen staan voor Louis Cartier. Het horloge wordt gekenmerkt door de afgeronde brancards. Wat verhoudingen en belijning betreft wordt deze vormgeving de standaard voor elegantie in de horlogerie.
De eerste serieproductie van de Tank die later de Tank Normale genoemd zal worden en de lancering van een Tank-model voor vrouwen in platina en goud en met diamanten op de brancards.
De eerste ontwerpen van het Tank-horloge.
Volgens de overlevering schenkt Louis Cartier een Tank-horloge aan generaal Pershing, opperbevelhebber van de Amerikaanse strijdkrachten.
• Lancering van de Tank Cintrée die gekenmerkt wordt door zijn kromming en zijn verlengde rechthoekige wijzerplaat. • Lancering van de Tank Chinoise waarbij de twee horizontale lijnen gebaseerd zijn op de ingang van een Chinese tempel.
42
1917 - 2017
Lancering van de Tank Réversible. Deze heeft de keuze om de wijzerplaat te tonen ofwel te verbergen ter bescherming. In 1992 krijgt dit model een nieuwe naam en wordt het de Tank Basculante genoemd.
Lancering van de eerste waterbestendige Tank-horloges.
Lancering van de Tank à Guichets. Uren- en minuten worden weergegeven in twee aparte vensters. Het is het eerste Tank-horloge met complicaties.
Lancering van de Tank Allongée.
Lancering van de Tank Parallélogramme, later de Tank Asymétrique genoemd. De getallen 12 en 6 nestelen zich in de hoeken van de wijzerplaat.
Lancering van de ‘dikke’ Tank Rectangle. De dikke kast is het karakteristieke element van dit model dat heel erg in de mode was in het Parijs van de jaren vijftig.
43
Het Tank-horloge Tijdlijn 1950 - 1997
Lancering van de Tank die bekend staat als de ‘flat bezel’. Bij dit model is de lunet volledig vlak en liggen de brancards op dezelfde lijn. Lancering van de Tank Allongée JJC in Londen. De verlenging van de kast wordt extra in de verf gezet door de oversized Romeinse cijfers op de wijzerplaat.
Cartier Londen produceert verschillende Tank-modellen onder de naam JJC die specifiek gericht zijn op de Engelse markt. JJC staat voor Jean-Jacques Cartier, de zoon van Jacques Cartier die aan het hoofd staat van het filiaal in Londen.
Lancering van het minimodel van de Tank JJC in Londen.
Lancering van de Tank L.C. extra-flat en de Tank Normale extra-flat. De Tank Rectangle JJC komt op de markt in Londen.
Lancering van de Mini Tank L.C. in Parijs.
Lancering van de Mini Tank bezet met diamanten op de brancards.
44
Lancering van de Tank Cintrée met dubbele tijdzone en twee mechanische gangwerken.
Lancering van de horloges uit de lijn Tank Must de Cartier met verzilverde kasten en mechanisch uurwerk. Ze worden geproduceerd in diverse uitvoeringen: van de Tank met bordeaux gelakte wijzerplaat in 1979 tot de Tank met drie soorten goud in 1980.
Lancering van de Tank Française. Dit model heeft de typische kenmerken van een Tank-horloge, maar combineert deze voor de eerste keer met een armband met schakels in goud en staal.
Lancering van de Tank Américaine. De gebogen kast is gebaseerd op de Tank Cintrée uit de jaren twintig, maar het robuuste design geeft het horloge een krachtige, moderne look.
Lancering van de Tank Arrondie die ook bekend staat als de Tank Ellipse. Dit horloge heeft gebogen brancards. Om zijn 150-jarig bestaan te vieren geeft het Maison de Tank Basculante uit met een opengewerkte wijzerplaat. Het is de eerste maal dat Cartier dit doet.
45
Het Tank-horloge Tijdlijn 2001 - 2017
Lancering van de Tank S uit de Cartier Libre collectie. Het surrealistisch gebogen design van de parallelle brancards maakt van dit stuk een uniek juweelhorloge.
Lancering van de Tankissime, een model met ultravrouwelijke proporties voorzien van een kettingarmband. Lancering van de Tank à Vis uit de Collection Privée Cartier Paris. De kast is verzegeld door een verhoogde bezel met een schroef op elke hoek.
Lancering van de Tank Divan. Een oversized rechthoekige kast en brede Romeinse cijfers zijn de belangrijkste elementen van dit extravagante en stijlvolle model. • Lancering van de Tank Solo. Voor het eerst brengt het huis haar iconisch horloge uit in gepolijst en geborsteld staal. • Lancering van de Tank L.C. Skeleton in de Collection Privée Cartier Paris.
Bron: beelden en teksten uit het boek “The Cartier Tank Watch”, © Editions Flammarion/Cartier, 2017
46
Lancering van de Tank Crash uit de Cartier Libre Collection. De twee over elkaar liggende wijzerplaten veranderen niets aan het DNA van het Tank-model.
• Lancering van de Tank L.C. XL extra-flat, een Tank-horloge in extra groot formaat dat toch de vermaarde elegantie behoudt. • Lancering van de Tank Anglaise. De kroon is ingewerkt in de brancard, enkel de saffieren cabochon steekt uit aan de zijkant. • Lancering van de Tank Folle uit de Cartier Libre Collection. Met zijn gekronkelde brancards en ingeduwde wijzerplaat speelt dit model met de lijnen van elegantie.
Lancering van de Tank Enlacée uit de Cartier Libre Collection.
Lancering van de Tank Américaine met een tourbillon. Het is voor de eerste keer dat het huis deze complicatie in een Tank-horloge integreert. Om het honderdjarig bestaan van het Tank-horloge te vieren lanceert Cartier een nieuwe versie van de Tank Cintrée met een uniek opengewerkt gangwerk dat perfect de kromming van de kast volgt.
47
Collectie nieuwigheden Tank-horloge bij TenSen
Links: Tank Louis Cartier in geel goud Mechanisch uurwerk met manuele opwinding, 8971 MC.
Rechts van boven naar beneden: Tank Louis Cartier in roségoud bezet met diamanten in briljantvorm. Mechanisch uurwerk met manuele opwinding, 8971 MC. Tank Louis Cartier klein model in roségoud. Mechanisch uurwerk met manuele opwinding, 8971 MC. Tank Louis Cartier groot model in roségoud. Mechanisch uurwerk met manuele opwinding, 8971 MC.
48
49
Tank AmĂŠricaine groot model in staal. Mechanisch uurwerk met automatische opwinding.
Tank AmĂŠricaine klein model in staal. Quartzuurwerk.
50
Tank Franรงaise medium model in staal bezet met diamanten in briljantvorm. Quartzuurwerk.
51
52
Drive de Cartier breidt uit
De Drive de Cartier is ontworpen voor mannen met een vrije, onafhankelijke geest en een uitgesproken smaak voor stijl. Net zoals de Drive-man charmeert de Drive de Cartier-collectie door een authentieke elegantie en een onconventioneel design. De vorm van de kast zweeft ergens tussen rond en vierkant, de witte guillochĂŠ wijzerplaat met Romeinse cijfers refereert naar de klassieke kenmerken van Cartier-horloges en de totale vormgeving van het horloge zorgt voor een uitzonderlijk draagcomfort. Nog maar net vorig jaar op de markt gebracht, pakt het model nog geen jaar later al uit met twee bijzondere, nieuwe uitvoeringen: de Drive de Cartier Moonwatch en de Drive de Cartier Extra Flat.
53
Met de Drive de Cartier Moonwatch heeft de maan voor u geen geheimen meer. Het horloge wordt aangedreven door een nieuw automatisch uurwerk, kaliber 1904-LU MC en geeft de fasen van de maan aan. Nieuwe maan, eerste kwartier, volle maan of laatste kwartier, u weet het door een simpele blik op uw horloge. Het venster voor de maanfase bevindt zich pal boven de 6 uurmarkering. De complicatie werkt ‘astronomisch’ nauwkeurig en vergt slechts een bijsturing om de 125 jaar! Wat de look betreft blijft het horloge trouw aan het design van de Drive de Cartier. Er is de keuze tussen een uitvoering in roségoud of staal. Ook de Drive de Cartier Extra Flat respecteert de basiskenmerken van de Drive de Cartier, maar verrast daarnaast met een nieuwe vormgeving die de naam van het horloge alle eer aan doet. Het horloge is maar liefst 40 % dunner dan het origineel. Met een dikte van amper 7 mm glijdt het horloge moeiteloos onder de mouw van een pak of smoking en is daardoor het uitgelezen horloge voor een avondje uit. De grijze armband in krokodillenleder sluit perfect aan bij de pure en verfijnde, maar toch mannelijke lijn van het horloge. In het binnenwerk huist een mechanisch uurwerk 430 MC met manuele opwinding. Het model bestaat in een roségouden uitvoering en in een gelimiteerde versie van 200 exemplaren in wit goud. Cartier op zijn best.
54
55
PORSCHE
Panamera Sport Turismo
56
57
De nieuwe Panamera Sport Turismo is gebaseerd op de succesvolle sportsedan en zorgt met zijn uniek design voor een duidelijk statement in het segment van luxewagens. Deze vijfdeurs is ook heel wat veelzijdiger dan gelijk welke andere concurrent in zijn klasse. Met zijn grote kofferklep, de lage laaddrempel, een grotere bagageruimte en een 4+1-zitconcept biedt het nieuwe Panamera-model een uitzonderlijke veelzijdigheid. “Voor Porsche is de Panamera Sport Turismo een stap voorwaarts naar een nieuw segment, maar met behoud van alle waarden en eigenschappen die Porsche zo kenmerken”, stelt Michael Mauer, directeur styling bij Porsche. Vanuit een technologisch en designstandpunt beschikt de Sport Turismo over alle nieuwe elementen die vorig jaar bij de lancering van de nieuwe Panamera werden voorgesteld. Daarbij onder andere de digitale Porsche Advanced Cockpit, vooruitstrevende rijhulpsystemen zoals Porsche InnoDrive inclusief de adaptieve cruise control, onderstelsystemen zoals achterwielsturing, het elektronische stabiliteitssysteem Porsche Dynamic Chassis Control (PDCC Sport) en krachtige aandrijvingen. Bovendien zijn alle Panamera Sport Turismo-modellen standaard uitgerust met Porsche Traction Management (PTM) – een actieve vierwielaandrijving met elektronisch gestuurde meerschijvenkoppeling. De S-modellen beschikken standaard ook over een aanpasbare luchtvering met driekamer-technologie
58
Allround sportwagen Net zoals de coupéversie van de Panamera sportsedan wordt de Sport Turismo gekenmerkt door zeer dynamische verhoudingen – de perfecte afspiegeling van het designDNA van Porsche. De wagen is 5.049 millimeter lang, 1.428 millimeter hoog en 1.937 millimeter breed, terwijl de lange wielbasis 2.950 millimeter meet. Het silhouet wordt verder gekenmerkt door korte overhangen en grote wielen, met een diameter tot 21 duim. Vanaf de B-stijlen kreeg de Sport Turismo een volledig nieuw design achteraan. Boven de geprononceerde schouders verlenen de verlengde vensterpartij en lange daklijn de wagen een elegante en opvallende look. Achteraan loopt de daklijn langer door dan de ruiten, wat resulteert in een duidelijke en opvallende D-stijl, die bijna als bij een coupé overgaat in de schouderpartij.
Drie zitplaatsen achteraan De nieuwe Sport Turismo is de eerste Panamera die achteraan drie zitplaatsen heeft. De twee zijdelingse zitplaatsen zijn ontworpen als individuele zetels – volledig in lijn met
59
de filosofie van sportieve prestaties met maximaal comfort voor de passagiers – waardoor achterin een 2+1-configuratie ontstaat. Optioneel is de Panamera Sport Turismo ook leverbaar in een vierzitsconfiguratie, met twee individuele en elektrisch verstelbare zetels achterin. De verhoogde daklijn van de Porsche maakt ook het in- en uitstappen achteraan makkelijker en biedt tevens een grotere hoofdruimte. De bagageruimte is door de wijde opening van het kofferdeksel – standaard elektrisch bedienbaar – en de laaddrempel van amper 628 millimeter ook makkelijker toegankelijk. Gemeten tot de bovenste rand van de achterzetels bedraagt de kofferinhoud van de Sport Turismo 520 liter, 20 liter meer dan de sportsedan. Bij belading tot het dak en indien de achterzetels worden neergeklapt, stijgt de inhoud met 50 liter. De rugleningen van de achterzetels kunnen samen of apart worden neergeklapt (in 40:20:40-verhouding) en worden vanuit de bagageruimte elektrisch ontgrendeld. Indien alle rugleuningen zijn neergeklapt is de laadvloer zo goed als vlak.
60
Superzuinige Panamera Turbo S E-Hybrid De nieuwe Panamera Turbo S E-Hybrid wordt het krachtigste model in deze modelreeks. Hiermee lanceert Porsche voor het eerst een plug-in hybride als topversie van een modelreeks. De vierliter V8 van de Panamera Turbo wordt hier gecombineerd met een elektrische motor, wat resulteert in een systeemvermogen van 680 pk en een uitzonderlijke vermogensoverdracht. Zelfs net boven stationair toerental levert de Panamera Turbo S E-Hybrid al 850 Nm koppel. Daarmee sprint de wagen van 0 naar 100 km/u in 3,4 seconden en haalt hij een topsnelheid van 310 km/u. De booststrategie van de vierwielaangedreven Panamera is overgenomen uit de 918 Spyder supersportwagen. In de New European Driving Cycle bedraagt het gemiddelde brandstofverbruik 2,9l/100 km, en het nieuwe topmodel van de Panamera kan tot 50 kilometer volledig elektrisch rijden. De Panamera Turbo S E-Hybrid benadrukt zo hoe belangrijk elektromobiliteit is voor Porsche.
61
Uniek rijconcept Na het succesvolle debuut van de Panamera 4 E-Hybrid, die een V6-krachtbron combineert met een elektrische motor, bewijst Porsche nog maar eens dat hybridetechnologie over een immens vermogenspotentieel beschikt. De nieuwe Panamera Turbo S E-Hybrid combineert een elektrische motor (136 pk) met een V8-krachtbron (550 pk). De scheidingskoppeling in de hybridemodule wordt elektromechanisch aangedreven door een elektrische koppelingsbekrachtiger (ECA), net als in de Panamera 4 E-Hybrid. Dat resulteert in korte responstijden en een hoog comfortniveau. Net zoals in alle andere Panamera-modellen van de tweede generatie wordt het vermogen via de snelschakelende PDK-achtversnellingsbak naar de standaard adaptieve vierwielaandrijving Porsche Traction Management (PTM) gestuurd. De E-Performance aandrijving laat de luxesedan in 3,4 seconden naar 100 km/u accelereren en zorgt voor een uitzonderlijke trekkracht bij hogere snelheden. In combinatie met een topsnelheid van 310 km/u bepaalt de Porsche Panamera Turbo S E-Hybrid zo nieuwe maatstaven in zijn klasse. De Panamera Turbo S E-Hybrid heeft standaard luchtvering en biedt in dit segment een unieke combinatie aan: het comfort van een luxesedan gecombineerd met de prestaties van een sportwagen.
62
Prestaties, comfort en efficiëntie Drievoudige combinatie van sportwagenprestaties, comfort bij lange ritten en efficiëntie maken de Panamera Turbo S E-Hybrid uniek. De vierdeurs sportwagen start standaard in de volledig elektrische ‘E-Power’-modus en kan tot 50 kilometer volledig emissievrij rijden. Zodra een specifiek drukpunt in het gaspedaal wordt overschreden of indien de acculading onder een bepaalde drempel daalt, schakelt de Panamera over naar de ‘Hybrid Auto’modus, waarbij het vermogen van beide motoren beschikbaar is. Het verbruik volgens de New European Driving Cycle (NEDC) voor plug-in hybride modellen bedraagt 2,9 l/100 km (benzine; 66 g/km CO2) en 16,2 kW/u/100 km. Van bij de start van de commercialisering wordt de topuitvoering van de vierdeurs Gran Turismo ook aangeboden in een Executive-versie, met een 150 millimeter langere wielbasis. Tot de standaarduitrusting van de Panamera Turbo S E-Hybrid behoren Porsche Ceramic Composite Brake (PCCB), Porsche Dynamic Chassis Control Sport (PDCC Sport) inclusief Porsche Torque Vectoring Plus (PTV Plus), Power Steering Plus en lichtmetalen 21-duimswielen met 911 Turbo Design. De basisuitrusting omvat verder ook een bijkomende klimaatregeling, adaptieve aerodynamische elementen en luchtvering met driekamertechnologie, inclusief Porsche Active Suspension Management (PASM). De lange versie heeft standaard ook achterwielsturing.
63
Panthère de Cartier is back! In januari van dit jaar werd de iconische Panthère de Cartier tot grote vreugde van de vele liefhebbers - terug op de markt gebracht. Het universele horloge dat zo lang een absoluut succesnummer van het huis was, werd gedurende bijna twintig jaar niet meer geproduceerd. Nu is het model echter terug: stijlvoller, sprankelender en krachtiger dan ooit.
De Panthère de Cartier werd in 1983 gelanceerd en was meteen een schot in de roos. Het nieuwe polshorloge werd prompt een hit en het geliefde uurwerk van vele beroemdheden waaronder Tina Turner, Pierce Brosnan en Keith Richards om er maar enkele te noemen. De uitgesproken look en het universele karakter van het horloge waren daar zeker niet vreemd aan. Vanaf het begin van de 21e eeuw werd het horloge echter - tot grote spijt van de vele fans -niet langer geproduceerd. De trafiek op de tweedehandsmarkt steeg meteen pijlsnel de hoogte in en de vraag was steeds veel groter dan het aanbod. Maar kijk, zoveel jaar later en tot ieders verrassing blaast Cartier zijn ontembare Panthère nieuw leven in. Begin dit jaar verscheen er een nieuwe Panthère de Cartier ten tonele: geactualiseerd, geperfectioneerd, maar nog even bekoorlijk als zijn illustere voorganger.
66
De nieuwe Panthère is verkrijgbaar in twee maten met een diameter van respectievelijk 22 en 27 mm. Beide hebben dezelfde karakteristieke vierkante kast. De bezel wordt op zijn plaats gehouden met 8 schroeven, een typisch stijlelement van de Panthère. Op de klassieke witte wijzerplaat markeren zwarte Romeinse cijfers de uren. De gepolijste en licht gebogen schakels van de armband leiden tot een hoog draagcomfort. De armband is voorzien van een handige verdoken vouwsluiting. Het horloge wordt aan de praat gehouden door een standaard quartzuurwerk. De Panthère de Cartier is er in negen verschillende uitvoeringen en afwerkingen die voor ieder wat wils bieden: van betaalbare instapmodellen tot heuse juweelhorloges bezet met schitterende edelstenen. Uiteraard zit er ook een gelimiteerde versie tussen die rechtstreeks naar de panter verwijst door de combinatie van roségoud en zwart gelakte schakels.
67
Safari in Botswana
68
69
Diep in zuidelijk Afrika, ingesloten door buurlanden Zambia, Namibië, Zimbabwe en Zuid-Afrika, bevindt zich het ongerepte Botswana. Nog niet platgelopen door toeristen, wordt het land ook de geheime parel van het Afrikaanse continent genoemd. Het land herbergt één van de wonderlijkste natuurfenomen ter wereld: de Okavango-delta, een immense oase in de woestijn met een uitzonderlijke diversiteit aan fauna en flora.
Met een oppervlakte van 15.000 km2 is de Okavango-delta de grootste inlandse delta ter wereld. Ze wordt gevoed door het water van de gelijknamige Okavango-rivier. Deze ontspringt in Angola en baant zich dan over een afstand van 1600 kilometer een weg doorheen Namibië om haar lange reis te beëindigen in het noordwesten van Botswana. Terwijl de meeste rivieren ergens in een zee of oceaan uitmonden, houdt de Okavangorivier halt in het zand van de Kalahari-woestijn. Daar waaiert ze wijd uit in een overvloed aan zijrivieren en kanalen en vormt ze ontelbare moerassen, weidse vruchtbare graslanden en weelderig beboste eilanden.
70
Maun: het vertrekpunt Een lange vlucht via Londen en Zuid-Afrika brengt ons naar Maun, een stad in het noorden van Botswana. Maun is de toegangspoort tot de Okavango-delta. Van hieruit vertrekken kleine vliegtuigjes naar de verschillende lodges in de diverse nationale parken en reservaten. De bagageregels zijn strikt: maximum 20 kilogram en geen harde koffers. We stijgen op en al gauw duikt onder ons een eindeloze mozaĂŻek van kronkelende waterwegen, idylissche lagunes, zompige moerrassen en dichtbegroeide eilanden op. Water- en landvlaktes wisselen elkaar in ontelbare patronen af. Meteen krijgen we een goed beeld van de enorme uitgestrektheid van de Okavango-delta.
Chitabe Camp Chitabe ligt in een privĂŠwildgebied in het zuidoosten van de Okavango-delta vlakbij het beroemde Moremi Game Reserve. Het is een absolute droomlodge. De ruime tenten zijn opgetrokken in onvervalste Meru-stijl en al het meubilair, linnen en decoratiemateriaal is perfect op elkaar afgestemd. In de late namiddag maken we ons op voor onze eerste gamedrive. Met Ebs, onze persoonlijke gids, trekken we er in een open Landcruiser op uit op zoek naar groot en klein wild. En dat is er in overvloed. Op de open vlaktes zien
71
we talrijke zebra’s, impala’s en antilopen. Ze doen zich te goed aan het savannegras en kijken nauwelijks op als we hen voorbijrijden. In de verte lopen er vier giraffen, hun rijzige nekken deinen in het hoge gras. ‘Een mannetje en drie vrouwtjes’, weet Ebs ons te vertellen. In het aanpalende bos beweegt een kudde olifanten zich hoorbaar door de dichte begroeiing. Ze gaan niets uit de weg. Zelfs grote mopane-bomen moeten eraan geloven en worden zonder pardon door de dikhuiden omvergetrapt. Ebs stopt even en bestudeert een spoor. ‘Het zou van een cheeta kunnen zijn’, oppert hij. En inderdaad, een paar meter verderop zien we twee jachtluipaarden onverstoorbaar onze richting uitlopen. We kijken vol bewondering naar de pezige, ranke dieren die te boek staan als de snelste landdieren ter wereld. Ze halen makkelijk een topsnelheid van meer dan 100km/h. De volgende ochtend loopt de wekker al om vijf uur af. Na een kopje gitzwarte koffie zijn we klaar voor nieuwe ontdekkingen. De opgaande zon zet de savanne in een prachtige goudgele gloed. De contouren van een groep buffels tekenen zich af in het zachte licht. We zien talrijke exotische vogels waarvan we de naam niet kennen, maar die ons verrassen door hun vederpracht. Een grote kudde olifanten kruist ons pad. Ebs zet de motor af en geeft de dieren alle tijd en ruimte. Het is een indrukwekkende parade. Tussen enkele vrouwtjes huppelt een kleintje. Het heeft geen staart meer. ‘Waarschijnlijk afgebeten door een hyena’, zegt Ebs. De kans dat het dier het zal overleven in deze wereld waar enkel de wet van de sterkste telt, is zeer klein. Twee mannetjes krijgen het met elkaar aan de stok en vechten hun dispuut met veel machtsvertoon uit in het water.
72
Vumbura Lodge We nemen afscheid van Chitabe en vervolgen onze reis. Via de radio van de kleine Cesna vraagt de piloot of de airstrip veilig is. Een vraag die ons enigszins verbaast maar als we zien hoe een antilope nog snel wegspringt als de wielen van het toestel de zandgrond al raken, begrijpen we de reden van de vraag. Noah, onze nieuwe gids, staat ons al breed glimlachend op te wachten. We bevinden ons nu in het noordelijk deel van de Okavango-delta. Vumbura is een lodge om u tegen te zeggen. Hier geen tenten, maar heuse suites. Vanuit het verzonken loungegedeelte hebben we een uniek, weids zicht op de wildernis. Enkele bavianen stommelen op het dak. Het hoogtepunt van Vumbura is een ontmoeting met een leeuwenfamilie. Terwijl de vrouwtjes liggen te luieren, dartelen vijf wollige welpjes vrolijk in het rond. Ze komen onderzoekend dichterbij en even denken we dat ze in de jeep zullen springen. Maar moeder leeuwin houdt haar kroost in de gaten en roept hen al snel tot de orde. ‘Ze heeft er een heftige nacht op zitten’, zegt Noah en wijst naar haar poot waar een gapende wonde te zien is. Na het avondeten neemt Noah ons mee op een nachtsafari. In het donker is de wildernis nog imponerender dan overdag. Er zijn zovele geluiden die we niet kunnen thuisbrengen. We weten ook dat ergens in de buurt het grote wild nu op jacht is. Zouden ze ons in de gaten houden? Best mogelijk, maar zolang ze ons niet als prooi van de dag kiezen, hebben we er geen problemen mee. We hebben veel geluk en zien civetkatten, een serval, enkele wrattenzwijnen en zelfs een aardwolf.
73
Jao Lodge Voor onze laatste bestemming vliegen we naar het uiterste zuiden van de delta. Opnieuw geven we onze ogen volop de kost want het zicht vanuit de lucht op de delta verveelt nooit. Het loont trouwens ook echt de moeite om verschillende plaatsen in de delta te bezoeken. Door het verschil in waterstand is de vegetatie telkens anders en leven er andere dieren. Ook de lodges zijn steeds weer een nieuwe ontdekking. Jao is bijvoorbeeld gebouwd volgens een totaal ander concept dan onze vorige verblijfplaatsen. We kunnen de structuur van de lodge nog het beste vergelijken met een immense boomhut. De ligging van de lodge is ideaal om de omgeving per traditionele mokoro (een soort prauw) te verkennen. Laverend tussen de riet-, lelie- en papyrusvelden genieten we intens van de rust op het water. Een nijlpaard steekt zijn hoekige kop boven water. Men had ons gewaarschuwd dat nijlpaarden gevaarlijk zijn, dus varen we snel de andere kant op. We zien nog net hoe kleurrijke vogeltjes insecten uit de oren van de kolossen pikken. Aan de waterkant spuiten enkele olifanten het stof van hun rug. We besluiten een lijntje uit te gooien. Tot onze verbazing hebben we meteen prijs. In een mum van tijd hebben we tien vissen gevangen, die we uiteraard meteen terug in het water gooien. Wanneer er plots twee krokodillen boven water komen drijven en ons onheilspellend aankijken, vinden we het tijd om terug te keren. Bij aankomst in het kamp heeft Jako, de manager van de lodge, veelbelovend nieuws. Er is een panter gespot op een kilometer van het kamp. Het is het enige dier uit de big-five-reeks dat we nog niet gezien hebben en we haasten ons ernaar toe. Aan de voet van een immense baobab ligt de grote kat te verpozen. Zijn prooi, een onfortuinlijke impala, hangt gedeeltelijk opgegeten hoog in de boom. We zijn zo dicht bij de panter dat we duidelijk zijn markante kop met de krachtige kaken en lange snorharen zien. Zijn wondermooi gevlekte vacht - zwarte rozetten op een zandgele ondertoon - is een lust voor het oog. Geen wonder dat Cartier zich met dit prachtdier associeert...
74
75
Octave Landuyt tot en 95 jaar 14metseptember 15 oktober 2017 Octave Landuyt, een van de meest vermaarde kunstenaars in ons land, wordt eind dit jaar 95. En hij is nog steeds actief, wat gezien zijn leeftijd uniek is in de kunstwereld. WM Gallery by Patrick Declerck in de Wolstraat in Antwerpen organiseert een solotentoonstelling van de artistieke grootheid. ‘Octave Landuyt 95’: een uitzonderlijke kans om zijn werk te bewonderen.
Hij mag dan uit de buurt van Gent komen, Octave Landuyt gaat zich sterker verankeren in Antwerpen. Onder impuls van WM Gallery by Patrick Declerck wordt hij een van de kunstenaars van wie permanent kunstjuwelen zullen worden geëxposeerd in DIVA, ofwel Antwerp Home of Diamonds. Dat is het nieuwe belevingscentrum rond diamant, juwelen en edelsmeedkunst dat eind 2017 de deuren opent.
76
77
Maar u moet niet zolang wachten om het werk van Landuyt opnieuw te zien in Antwerpen, de stad waar hij een kwarteeuw geleden een retrospectieve gaf in het Museum voor Schone Kunsten. WM Gallery by Patrick Declerck organiseert van 14 september tot en met 15 oktober een solotentoonstelling met schilderijen, keramiek en juwelen. Met kunstwerken die nooit eerder werden getoond. Octave Landuyt en Patrick Declerck hebben al langer een innige samenwerking. Drie jaar geleden organiseerde Declerck al een solotentoonstelling van Landuyt in zijn galerij. De expo gaf een magnifiek overzicht van het rijkelijk gevulde internationale oeuvre van de Gentenaar en werd een gigantisch succes, zowel qua bezoekersaantallen als mediabelangstelling. De nieuwe tentoonstelling wordt een mooie aanloop naar 26 december. Dan wordt Octave Landuyt 95 jaar. Wat zijn verjaardag zo bijzonder
78
maakt, is dat hij nog steeds actief is. De bekende filosoof Johan Braeckman vertelde onlangs in de zakenkrant De Tijd: “In de psychologie is het bekend dat arbeid waarmee je je identificeert een grote bron van geluk is. Dan voelt hard werken niet eens zo aan. ‘Flow’ heet dat, zo opgaan in je werk je dat je de uren niet meer telt. Dat is het ideale scenario, zeker als je weet dat we tegen steeds langere loopbanen aankijken. Kijk naar Pablo Picasso: die schilderde nog op zijn negentigste.” Reken daar maar Octave Landuyt bij, de man die door kunstcritici een ‘wedergeboorte van de Vlaamse Primitieven’ wordt genoemd. Zowel in de kosmos, de denkwereld, als het creatief proces is voor hem alles met alles verweven in een onvatbaar dynamisch geheel, waarvan de kunst zowel de spiegel als een bestanddeel is. Door middel van een multidisciplinaire benadering geeft hij de meest aangrijpende onderwerpen vorm met een
tot op vandaag ongeëvenaarde schilderkunst. “Iets is maar plastisch in de mate dat het een gevolg is van een ‘doen’”, zegt Landuyt. De talloze modes, richtingen en stromingen van de afgelopen halve eeuw hadden geen vat op Landuyt. Aanvankelijk zocht hij zijn inspiratie binnen droom- en waanbeelden. Zijn onderwerpen verwijzen vaak naar dood, dreiging en verval. Zijn vroege werk sloot nauw aan bij de nationaal en internationaal sterk aanwezige magisch-realistische en surrealistische stromingen. Later produceerde hij abstract werk en uitvergrotingen met een voorkeur voor het tragische. Begin jaren ‘60 keerde hij terug naar de figuratie en schilderde hij met een prachtige materie een aantal monumentale gezichten en dieren. Voor een beschaving zijn niet de resultaten het belangrijkst, maar de gedragslijn die hiervan aan de basis ligt. In de evolutie van zijn plastische denken heeft Landuyt een uitgebreide zoektocht
ondernomen naar echte vormen zoals de kosmos en de natuur ze voortbrengen. De problematiek van het leven en de dood staan centraal. Rood is de terugkerende kleur in zijn oeuvre. Landuyt ervaart rood als meer dan een kleur in een tube. Ze is een fundamenteel aspect van het universum. De lijst met erkenningen die de artistieke duizendpoot voor zijn carrière kreeg, is bijna eindeloos. Zo werd hij in 1994 benoemd tot Cultureel Ambassadeur van Vlaanderen met in datzelfde jaar een toekenning van de gouden erepenning van de Vlaamse Raad. Voorts stond hij mee aan de wieg van de eerste afdeling plastische kunsten aan de Rijksnormaalschool in Gent. In 1967 maakte hij een wandtapijt voor het Belgisch Paviljoen op de Wereldtentoonstelling in Montreal en in 1973 werd in de Gentse SintPietersabdij een eerste grote retrospectieve georganiseerd door het Gentse stadsbestuur en het toenmalige Ministerie van Nederlandse Cultuur.
79
Deze overzichtstentoonstelling was een instant succes. In 2007 zou Stad Gent wederom een retrospectieve organiseren in de kunsthal SintPietersabdij, getiteld ‘Ricorso’, waarin een overzicht van het werk van Landuyt te bewonderen was. In 1975 verkreeg hij een ‘Nationale Selectie voor Industrieel Design’, een gouden kenteken. Vier jaar later beëindigde Landuyt zijn monumentale panelen in de Brusselse metro, getiteld ‘Het uiteindelijke verkeer’. Datzelfde jaar ontving hij de ‘Grand Prix Humanitaire de France’. Verder was hij lid van de Académie Royale de Belgique. In 1983 verzorgde hij de visuele communicatie van het tiende Internationaal Filmgebeuren van Vlaanderen, waarbij hij ook een groot wandtapijt tot uitvoering bracht in de Gentse Decascoop.
De onderscheidingen bleven dan ook niet uit. Een kleine greep uit deze eindeloze lijst: de Prijs voor de Jonge Belgische Schilderkunst, de Guggenheim International Award – Belgian Section, de Prijs Wereldtentoonstelling Brussel, de Staatsprijs voor Schilderkunst België, de Walerprijs op de Biënnale van Sao Paulo en het Meesterschap Classic II in Kortrijk. Landuyt heeft de wereld rondgereisd met deelnames aan Dokumenta, de Biënnales van Sao Paulo, Venetië, Tokio, Parijs, Lausanne, Ljubljana, Heidelberg en het Seiba Museum, en uitnodigingen voor exposities verspreid over de Verenigde Staten zoals in ‘The Walker Art Center Minneapolis’ in Minnesota en ‘The Renaissance Society University’ in Chicago.
Stad Antwerpen bestelde een werk om de grote, kale muur van het Sint-Elisabethziekenhuis in de Leopoldstraat te verfraaien met een beeld. Het onderwerp moest in verband staan met de heilige of met de pelikaan, die symbool staat voor barmhartigheid omdat hij volgens de fabels het bloed uit zijn eigen borst pikte om zijn jongen te voeden. Landuyt koos voor het laatste, wat resulteerde in ‘Het Teken aan de Wand’ (1993), met zijn verhevenheid van 80 centimeter wellicht het grootste hoogreliëf van het land: een pelikaan van 7 bij 6 meter.
INFO ‘Octave Landuyt 95’ Expositie loopt van 14 september tot en met 15 oktober 2017 in WM Gallery by Patrick Declerck, Wolstraat 45, 2000 Antwerpen. Open van donderdag tot en met zondag van 13 tot 18 uur. Meer informatie op www.wmgallery.be of via info@wmgallery.be.
WM Gallery by Patrick Declerck Wolstraat 45 - 2000 Antwerpen - +32 475.25.14.02 Minderbroedersrui 74 - 2000 Antwerpen info@wmgallery.be - www.wmgallery.be
80
Y
95 OCTAVE LANDUYT WM GALLERY
Wolstraat 45 | 2000 Antwerpen www.wmgallery.be
Expo 14 September - 15 October 2017 Open from Thursday until Sunday from 1 pm until 6 pm
81
VOLGENDE
TENSEN POLSHOOGTE
MAGAZINE: JAARGANG
2•
NR.
5•
SEPTEMBER
/
OKTOBER
2017
COLOFON
TENSEN STORES Exclusieve: Schutterhofstraat 2, 2000 Antwerpen, Tel.: 03/231 98 99 Prestige: Huidevettersstraat 48, 2000 Antwerpen, Tel.: 03/231 98 98 Boutique: Huidevettersstraat 52, B-2000 Antwerpen, Tel.: 03/231 98 98 Fashion Store / Classique & Jewels: Huidevettersstraat 46, B-2000 Antwerpen,Tel.: 03/231 98 98 www.tensen.be • info@tensen.be • www.tensenonline.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Sven Hoyaux • Bergendreef 2a • 2970 Schilde T. +32 (0) 475 66 40 41 • sven.hoyaux@gmail.com HOOFDREDACTIE - CONCEPT - REALISATIE Hoofdredacteur: Sven Hoyaux Redacteurs: Kathleen Van Bremdt, Alain De Jong Lay-out: Patrick Cortois Fotografie: Kathleen Van Bremdt, Sven Hoyaux Reclameregie: Sven Hoyaux PRINTED BY EVM print
82
Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van de uitgever overgenomen worden. De uitgever is op geen enkele wijze verantwoordelijk voor aangeleverd advertentiemateriaal.
Verbruik/emissie* Gemiddeld in l/100 km - 2,6; CO2-emissie in g/km 59.
Lef verandert alles. De nieuwe Panamera Sport Turismo.
Uilenbaan 200B | 2160 Wommelgem
GEEF VOORRANG AAN VEILIGHEID.