Vakblad voor designers | www.dzone.nl | 17e jaargang | Nummer 136 • 2011
inhoud
colofon
#136
Uitgeverij Three Publishers Binnenkadijk 329 1018 AX Amsterdam T +31 (0)20 625 67 82 E info@threepublishers.com Uitgever Hans Voorn voorn@threepublishers.com Hoofdredactie Hans Frederiks, hans@dzone.nl Eindredactie Jan Verberne, janverbe@xs4all.nl Cover Lennard Schuurmans/Shop Around Papier en druk Het papier van het omslag is ON offset 250 g/m2, het papier van het binnenwerk is ON Offset 120 g/m2 en werd geleverd door Proost en Brandt, Amsterdam. Drukwerk werd verzorgd door Habo DaCosta, Vianen ART DIRECTION / Vormgeving Frankie Tjoeng tessa valk DDK (ddk.nl) iPad-editie Frankie Tjoeng DDK (ddk.nl) Redactiemedewerkers PETER VAN AMMELROOY, ERWIN BLOM, LEO DIKER, ANTONI DOL, BERT HAGENDOORN, JOOST VAN DER HOEVEN, SANDER KESSELS, ALBERT KIEFER, LINDA LEE, MICHIEL VAN LITH, PETER LUIT, AAD METZ, LARS POLDER, LODEWIJK SCHUTTE, HERBERT VAN STAVEREN, PETER VILLEVOYE Illustraties Han Hoogerbrugge, Sauerkids, Tiquestar Illuminat Rex, Bo Ventura
07 08 16 20 22 25 26 29 30 32 34 38 43 44 45 46 48 50 51 52 53
Redactioneel: Kindleachtig! Versch Werk Video: Radio kijken bij Giel Beelen Portfolio: Lennard Schuurmans De studio van… Peter Pontiac Column Peter van Ammelrooy: Nobele motto’s Interview: Jochem Wijnands en Michel Elings, makers van TRVL Magazine Column Erwin Blom: Remmende scholen De inspiratie van… Toytype Design: Ontwerpers over iPad-app van Nu.nl Video: DSrl-video – ontdek het! Review: Quark XPress 9: verfijnen en bijblijven Review: Hype: eenvoudig animeren voor HTML5 Column Peter Villevoye: Koehandel in de cloud Strip: Han Hoogerbrugge Kleurmanagement: nooit meer SWOP! Dingetjes: Houten wekker, FbFMobileOne, Chromebooks, iPad-accessoires, Apple Thunderbolt, ThinkPad X1, Soulra XL
Hosting Providers User Groups Volgend nummer Trainings/cursuskalender
Advertenties Acquisitiebureau Mulder Sales Manager Mart Mulder T +31 (0)6 54317087 E mart@dzone.nl Tariefkaart www.dzone.nl/tariefkaart Abonnementenservice FBW Abonneeservice Postbus 612 3440 AP WOERDEN T +31 (0)348 431393 E abonnementen@dzone.nl
Vakblad voor designers | www.dzone.nl | 17e jaargang | Nummer 136 • 2011
e 9,95
Traffic/advertenties Wendy Aaftink T+31 (0)6 54317086 E wendy@dzone.nl DZONE MAGAZINE VERSCHIJNT 6 KEER PER JAAR IN NEDERLAND EN BELGIË. ABONNEMENTEN KUNT U SCHRIFTELIJK AANVRAGEN BIJ THREE PUBLISHERS OF DOOR HET FORMULIER IN TE VULLEN OP DE DZONE-WEBSITE WWW.DZONE. NL. ABONNEMENTEN DIENEN TWEE MAANDEN VOOR DE EINDDATUM TE WORDEN OPGEZEGD. ANDERS WORDEN ZIJ AUTOMATISCH VERLENGD VOOR EEN JAAR.
Cover Artwork Artist: Lennard Schuurmans Web: www.shop-around.nl
Alle merk- en productnamen zijn handelsmerken, of gedeponeerde handelsmerken, van hun respectievelijke houders en kunnen zijn gedeponeerd in bepaalde rechtsgebieden. Dzone is een geregistreerd handelsmerk van Three Publishers. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, gebruikt, gepubliceerd of worden opgeslagen in een gegevensbestand, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.
vakblad voor designers 17e jaargang www.dzone.nl
4
inhoud
08
16
Versch Werk
22
48
Gadgets
44
Koehandel in de cloud
30
Radio kijken bij Giel Beelen
De studio van… Peter Pontiac
De inspiratie van… Toytype
5
inspiratie
Versch werk
Designer: Lianne Leeflang Omschrijving: Eigen posterproject, ge誰nspireerd op onder andere (film)muziek van David Bowie voor de film Absolute Beginners, muziek van Fever Ray en muziek van Fleet Foxes. Software: Markers, pennetjes, Photoshop Contact: info@lianneleeflang.com Website: www.lianneleeflang.com
Designer: Bart Aalbers Opdrachtgever: Vrij werk Omschrijving: Ja, ik teken graag baarden en snorren. Ook in mijn vrije werk. Deze illustratie eindigde uiteindelijk op tassen, kussens, tafellopers, kaarten en stickers. Software: Illustrator Contact: bart@bartaalbers.com Website: www.bartaalbers.com
8
inspiratie
Designer: Daniël Matakupan Omschrijving: Destroy – een persoonlijk ontwerp Het is een mix van: fotomanipulatie, digital art, 3D-rendering en illustratie. Eerst werden verschillende stockfoto’s bij elkaar verzameld. Deze werden later uitgeknipt/gemaskeerd en op de positie geplaatst waar ik ze wou hebben. De zwevende planeet in het midden is gemaakt vanuit één afbeelding. Daaruit werd een aantal keren geknipt en op elkaar geplakt om één geheel te maken. Vervolgens ben ik digitaal gaan schetsen, zoals het puin rondom de planeet. De lucht is gecreëerd via het Penseel in Photoshop en later aangepast met de Warp Tool. De strakke lijnen en cirkels zijn gedaan in Illustrator. Contact: info@danielmatakupan.com Website: www.danielmatakupan.com
Illustrator: Irina Grabarnik Omschrijving: Vrij werk, gemaakt voor zelfpromotie, gemaakt in zwarte Oost-Indische inkt. Voor deze tekeningen wilde ik inkt gebruiken om de sensualiteit van de lijnen te bereiken. Contact: illustration@irinagrabarnik.com Website: www.irinagrabarnik.com
Designer: Karol Lasia Omschrijving: Binnenkant albumhoes The Blood of Heroes - Remain. Label: Ohm Resistance. Illustratie voor Playboy Magazine USA over de Mexicaanse drugsoorlog en de nabijheid van de Amerikaanse grens. Media: Photoshop, verf Contact: khoma@khomatech.com Website: www.khomatech.com
9
inspiratie
Designer: Enkeling Omschrijving: Flying Lotus Cosmogramma; alternatieve cover voor KindaMuzik / vrij werk Too Hot/ vrij werk Software: stift, kwast, inkt, Illustrator Contact: +31 (0)6 490 80 111 Website: www.enkeling.nl
Designer: Pieter Postma Omschrijving: Design for Governance; Serie poppetjes ter aankleding van promotie Computable; Consultancy Guide illustraties Rails: Coverdesign Healthissue | Computable: Top5 populairste en minst populairste bedrijven EmptyWorldWide; Empty T-shirts; Empty stickers voor T-shirt label Empty logo’s en tags voor T-shirt label PhlyGear NYC; T-shirt print ontwerp EmptyWorldWide; Designer-kinderboek DE REGENBOOG Pitch via Artbox; Ontwikkeling cheesy-characters voor kaascompany Software: Adobe Illustrator Website: www.pieterpostma.com
10
inspiratie
11
inspiratie
Designer: Nancy Zonneveld Bureau: Nancy Zonneveld Illustraties Omschrijving: Online Flash-games voor verschillende klanten. Bejeweled en Pacman zijn gemaakt voor de gemeente Bergen op Zoom. De kleurplaat en Woestijngame voor Elkspel.nl. Software: Adobe Flash Contact: +31 545 275052 Website: www.nancyzonneveld.nl
Designer: Steven Kraan Omschrijving: Ik maak elke dag een tekening op Facebook: drawingdaily. Voor de pixelstrips maak ik gebruik van het tekenprogramma MS Paint. Ik zoom bijna maximaal in en creĂŤer vervolgens met pixels een beeld. Wanneer de strip klaar is, vergroot ik het beeld met 500 procent en publiceer deze vergrote versie. Website: www.facebook.com/drawingdaily
Insturen
Elke editie wordt voor deze rubriek werk geselecteerd van designers en illustratoren over wie wij enthousiast zijn. Dat doen we om te inspireren, maar ook om iedereen de kans te geven zijn beelden hier te etaleren. Verras ons dus met jouw werk! Heb je beelden van een recent project of nieuw vrij werk waarvan je vindt dat het hier een plaats verdient, stuur daarvan dan de JPG’s met een korte toelichting naar verschwerk@dzone.nl
12
inspiratie
Designer/bureau: Patswerk Opdrachtgever: Zelf geïnitieerd Grovemade Stroom/Heden AMMO Omschrijving: Birds; Handgemaakte zeefdrukposter in eigen beheer. Verkrijgbaar via onze website. (Fotografie: Studio.Vruchtvlees.nl) Acid in Wonderland; Grovemade is een bedrijfje in Portland dat lekker bezig is. Wij ontwierpen voor hen dit vrolijke landschapje, dat zij vervolgens weer met een laser in een bamboe iPhone-case hebben gegraveerd. Hallo; Ontwerp voor promomateriaal zoals ansichtkaarten en T-shirts Kijken Met Je Oren (radio); Stencils gemaakt op basis van vector artwork, vervolgens met spuitbus aangebracht op houten koffers. Voor het workshopaanbod van Stroom en Heden maakten we eerder de poster/brochure. Voor de workshop ‘Kijken met je oren’ maakten we het lesmateriaal en de koffer waarin dit vervoerd kan worden. De koffer is gebaseerd op de eerder gemaakte poster. (Fotografie: Studio.Vruchtvlees.nl) Good Hairday; Voor AMMO magazine maakten we deze gezellige verzameling van crazy types. Werkwijze: Tweekleuren zeefdruk Lasergegraveerde iPhone-case op basis van vector artwork Illustrator Illustrator en Photoshop Contact: +31 6 45772172 Website: www.patswerk.nl 13
video
Remix van radio, video en grafische techniek
Radio kijken bij Giel Beelen Tekst en fotografie
Hans Frederiks
Er zijn dingen in de wereld waar je absoluut geen weet van hebt. Radio kijken is bijvoorbeeld zoiets. Tv-kijken, dat ken ik wel, maar dat je naar radio-uitzendingen kunt kijken, was me onbekend. Bij 3FM kan dat bijvoorbeeld, kijk maar op 3FM.nl. Dan zie je hem daar zitten in de studio: Giel Beelen. Opgenomen met een webcam zie en hoor je hem praten. Over dat webcambeeld zie je van alles geprojecteerd: het VARA-logo, er scrollen berichten langs, tweets, sms’jes, de spreuk van Opa Beelen verschijnt ineens in beeld. Hoe gaat dat precies in zijn werk? Dzone ging op bezoek bij 3FM en kreeg uitgebreid uitleg over de oplossing van 1080dots en van René Kok van Forest Poker Media.
Op dus naar 3FM in het Mediapark in Hilversum, waar ik een afspraak heb met Siebolt Lettinga en Dirk Provily van 1080dots, René Kok van Forest Poker en Henri Paulussen van Corrino Media Group en waar we gaan kijken bij de ochtenduitzending van Giel Beelen. Het was me niet helemaal duidelijk wie nu precies wat deed bij het maken van die overlays en extra info op de 3FM-webcam. Hoe was de rolverdeling? Via Siebolt en Dirk was alles aan het rollen gegaan, toen zij enthousiast op Adobe User Group XL vertelden over de leuke oplossingen die ze al hadden geleverd aan Omroep Flevoland, Omrop Fryslân en 3FM. Wat doet 1080dots dan precies? 1080dots levert kort gezegd digital signage- en broadcastoplossingen. Anders gezegd: ze maken onder andere een rich mediaplayer – de 1080dots DS Player+ – waar je, bijvoorbeeld via internet, een playlist naartoe kunt sturen, die je met behulp van eenvoudige XML-opdrachten kunt aansturen. Op hun website lees ik onder andere: ‘Voed de playlist met realtime informatie, met bijvoorbeeld RSS-feeds en XML-data-info voor broadcast. Met Photoshop kun je je eigen ontwerp voor templates maken om de player zijn eigen dynamische gezicht te geven. De templates kunnen telkens opnieuw gebruikt worden. De content staat los van je ontwerp, waardoor de uitstraling, het ontwerp, nooit verandert. Met overlays leg je grafische lagen boven op een playlist. Met die overlays kun je RSS-tickers laten lopen, zoals twitter-info,
16
logo’s, titels, een klok of wat voor grafische content je maar wilt. Overlays kunnen naar wens aan en uit gezet worden.’ De oplossing van 1080dots vind je overigens niet alleen bij broadcast, maar ook bijvoorbeeld in het kantoor van een makelaar die op een beeldscherm, in de player, zijn actuele huizen kan laten zien: digital signage dus. 3FM Het begint me duidelijk te worden. Je hebt een videostroom, die van de webcam uit de studio van 3FM, tijdens de uitzending van Giel, en die videostroom verrijk je met allerlei overlays boven op die stroom. Bij Giel is dat van alles, bijvoorbeeld een stroom NOS-nieuws – ‘Brand in Aamsveen deels onder controle’ –, maar ook sms-berichten – WE WILLEN OOK MANNEN IN DE HORNY MORNING CONTEST!! –, tweets van de luisteraars – VANOCHTEND WAS ENG MAN! Ik was krantenwijk aan het doen met radio aan en dacht ‘Dadelijk wordt Riviere Life gedraait op #3FM en dat gebeurde! –, de spreuken van Opa Beelen – ‘Als je nergens je poten aan wil verbranden, hou dan ook geen peuk meer in je handen’ –, het nummer dat op dat moment speelt – Adele met Set fire to the rain – en dat allemaal voorzien van logo’s, van de VARA, van Giel enzovoort. Een voortdurend veranderende stroom info, maar met de look&feel van Giel, de VARA en 3FM.
Hoe en wie? Hoe werkt het precies? Zet Giel dat zelf aan? Wie maakt het? Verantwoordelijk voor de implementatie van de 1080dots DS Player+ is René Kok van Forest Poker, die het in opdracht van de Corrino Media Group voor 3FM implementeerde en steeds nieuwe mogelijkheden toevoegt. René Kok vertelt hoe alles is ontstaan en hoe het ongeveer werkt. ‘Het is ooit bij 3FM begonnen met de Freaknachten, waarvoor ik de jinglemachine heb ontwikkeld. Die machine zorgde ervoor dat er bij de jingles van de DJ’s ook animaties in beeld verschenen. Vooral tijdens het jaarlijkse evenement Het Glazen Huis kregen ze grote bekendheid. Na jarenlang een applicatie gebruikt te hebben die alleen sms’jes en de RSS-feeds van 3FM en de NOS kon weergeven, vroeg de Corrino Media Group aan Forest Poker om te kijken of er een oplossing was die meer kon bieden wat betreft functionaliteit en flexibiliteit. Vooral het toevoegen van sociale media zoals Twitter aan de beeldoverlay was iets wat ze graag wilden.’ ‘Na veel research en zoeken op het internet kwam ik uit bij 1080dots, waarbij met name het kunnen gebruiken van decklink-cards een doorslaggevend punt was. Niet alleen kon hun DS Player videobeeld en graphics samenvoegen zonder video-delay, ook het uitsturen van een aparte fill en key behoorden tot de moge-
video
De videostroom verrijk je met allerlei overlays boven op die stroom
‘De integratie van de live Twitter-feed was vooruitstrevend’ lijkheden, zodat het samenvoegen ook in een regiewagen kan plaatsvinden. De DS Player had bovendien al de mogelijkheid RSS-feeds uit te lezen, zodat de feeds van 3FM en de NOS meteen uit te lezen waren. Het enige wat nog niet kon, was het weergeven van Twitterberichten. Gelukkig is de support van 1080dots geweldig... Doordat ze zelf ook de DS Player steeds beter willen maken, werden suggesties voor extra functies niet alleen gehoord maar ook ingebouwd in de DS Player, zodat die ook Twitter-berichten kan weergeven.’
‘In eerste instantie heb ik de DS Player gebruikt zoals die bedoeld was: ik maakte een playlist en liet deze afspelen. Dus SMS-->Twitter-->SMS--etc. Voor het programma Blikvoer wilde 3FM de mogelijkheid hebben om ook aparte informatie te kunnen weergeven zoals ‘Gast in de studio’ en uitgelichte berichten. De playlist werd dan op stop gezet en de items werden handmatig aangeklikt binnen de DS Player. Het was een groot succes: Blikvoer won de Prix Italia voor het meest vooruitstrevende mediaformat,
onder andere dankzij de integratie van de live Twitter-feed.’ ‘In de aanloop naar 3FM Serious Request 2010 begon ik tegen de grenzen van de DS Player aan te lopen. Het werd te kritiek om mensen van de redactie rechtstreeks de DS Player-computer te laten bedienen. De playlist werd steeds groter, dus ook de kans op fouten. Ook nu kon ik weer rekenen op de steun van 1080dots, de oplossing werd gevonden door het mogelijk te maken de DS Player extern aan te sturen. Hierdoor kon ik een externe
17
nieUWe WeBSiTe | nieUWe BRocHURe | VeRnieUWd cURSUSaanBod
mediacollege.nl 010-880 25 55 | info@mediacollege.nl
video
omgeving ontwikkelen waarin de redactie makkelijk de content kan aanpassen en weergeven op tv zonder dat de mogelijkheid bestaat dat ze kritieke fouten maken. Het invoeren van ‘Gast in de studio’ en het daarna weer geven op tv werd een fluitje van een cent. Het op afstand besturen leverde ook gemak in de regiewagen op tijdens de Glazen Huis-journaals: namen voor in de titelbalk konden worden ingevoerd door de redactie, die zich ergens anders bevond, de regie zag de namen verschijnen op een scherm en hoefde alleen nog maar de titelbalk te starten op het juiste moment. Hectiek met blaadjes en invoeren van namen net voor of tijdens het journaal behoorden opeens tot het verleden. Verder was het mogelijk om dingen te laten gebeuren op het moment dat ze daadwerkelijk plaatsvonden. Het beste voorbeeld is Song Playing. Wanneer een DJ een nummer heeft gestart, worden de naam van het nummer en de naam van de artiest in beeld weergegeven, en dat allemaal geheel automatisch.’ ‘Nadat 3FM Serious Request 2010 met succes was verlopen, heb ik de nieuwe functies doorgevoerd naar alle 3FM-programma’s, zoals Ekstraweekend, Nachtegiel, Ekdom in de Nacht, Blikvoer, Met Michiel, 3FM huisstijl en Giel. Voor Giel heb ik het geheel ook uitgebreid met het KNMI-weerbericht en het ANWB-filenieuws en andere showgerelateerde items. Doordat de DS Player zo flexibel is en de support van 1080dots zo goed, ga ik in de toekomst zeker meer projecten ermee uitvoeren.’ Moeilijk? Wil je iets dergelijks zelf eens uitproberen? Dat kan. Ga naar de site van 1080dots en download daar de probeerversie van de DS Player+ en de handleiding in pdf. De player blijft vijftien dagen werken, dus je hebt ruim de tijd om ermee te experimenteren. In die uitgebreide handleiding staat heel precies de workflow beschreven en ook kun je erin lezen hoe je de templates in Photoshop moet maken. Als je een beetje verstand hebt van video, XML en Photoshop, kom je er wel uit. En wil je gewoon zien wat er mogelijk is, dan kijk je morgenochtend naar de radio, naar Giel. Info www.1080dots.com www.3FM.nl www.forestpoker.com www.corrino.com
19
inspiratie
Voor elk omslag van Dzone kiezen Shop Around en de redactie van Dzone voor een maker uit de grote groep beeldenmakers die Shop Around vertegenwoordigt. Deze keer is dat Lennard Schuurmans.
Kenmerkend aan het werk van illustrator én typograaf Lennard Schuurmans is de organische wijze waarop hij steeds weer nieuwe invloeden en technieken in zijn ontwerpen weet te verwerken. Schuurmans experimenteert met nieuwe stijlen, waardoor zijn illustraties, schilderijen en ruimtelijke objecten vaak zeer verfrissend en oorspronkelijk zijn. Lennards ontwerpen worden gedomineerd door abstracte, vaak kleurrijke vormelementen. Maar ook eigenzinnige characters en zijn liefde voor motoren lopen als een rode draad door zijn werk. Bekende merken zoals Elle, Adidas, Levi’s en Nike maakten dankbaar gebruik van Schuurmans’ illustratiewerk. Zijn vrije werk heeft hij onder andere geëxposeerd in New York, Kopenhagen en Parijs en vrijwel alle grote steden van Nederland.
Boys Like Us: T-shirtontwerp voor het nieuwe stoere kinderkledingmerk Boys Like Us. L eader of the Pack: vrij werk voor een expositie in New York Oranje leeuwen: letterontwerp voor Nike. Voor het WK 2010 is dit logo gebruikt op de binnenzijde van het officiële shirt van Oranje en later ook op tassen, ballen, schoenen enzvoort. Euroman: illustratie voor The ABC of Happiness voor het Deense tijdschrift Euroman. Enzo Ferrari: illustratie voor DJ Broadcast Magazine. Elle Style Awards: illustratie voor de printcampagne en walldesign voor de catwalk. Winkelraam: voor Levi’s Frankrijk maakte Lennard een ontwerp voor de complete inrichting van de Levi’s Flagship Store in Parijs; dit is een van de twee ramen.
20
inspiratie
Shop Around
Shop Around werd opgericht in 1998 als een rep bureau, vooral gericht op illustratoren en grafisch ontwerpers. In de loop der jaren heeft het zich ontwikkeld tot een creatief productiebureau dat gespecialiseerd is in eigentijdse illustraties, grafisch design, wall design, animatie, motion graphics en interactieve vormgeving. Shop Around heeft vestigingen in Amsterdam en Rotterdam. Sinds twee jaar is er ook een vestiging in New York. www.shop-around.nl
21
inspiratie
De studio van
Peter Pontiac FOTOGRAFIE
Hans Frederiks
De werktafel, het bureau, de studio, de werkomgeving van een creatief ziet er vaak bijzonder uit. Soms strak, soms chaotisch, vaak met veelzeggende details. Elke Dzone leggen we zo’n studio vast. Deze keer de studio van Peter Pontiac.
Peter Pontiac kreeg onlangs de Marten Toonderprijs 2011, een oeuvreprijs die wordt uitgereikt aan een striptekenaar die een bijdrage heeft geleverd aan de Nederlandse cultuur. Hij tekende decennia underground strips voor o.a. Tante Leny Presenteert, Gummi en Modern Papier en illustreerde regelmatig voor het muziekblad Oor. Zijn doorbraak bij het brede publiek kwam er begin jaren 2000 met zijn graphic novel ‘Kraut’, waarin Pontiac het verhaal vertelt van zijn vader die tijdens de Tweede Wereldoorlog een collaborateur en oorlogsverslaggever was voor de Duitsers aan het oostfront. Hij maakt nog steeds regelmatig illustraties voor bijvoorbeeld Vrij Nederland, Rood van de PvdA, De Filmkrant, Crimelink, De Gids, de VPRO-gids en Mule skinner, een trashcountrypunkbluesblad. Binnenkort verschijnt bij de Bezige Bij van hem een boek met al zijn 325 strippagina’s, dat de werktitel PontiacRhythm heeft. Volgend jaar verschijnt PontiacBlues met tekenwerk van de laatste 40 jaar. www.peterpontiac.nl
22
inspiratie
23