Anekorama No21 - Summer 2019 by The Media Workshop

ANEKORAMA #21

ΕΚΔΟΣΗ EDITION

2019

LOSTin

SUMMER E S C A P E S|Α ΠΟΔ ΡΑ Σ Ε Ι Σ

ΔΩΡΕΑΝ ΤΕΥΧΟΣ / YOUR FREE COPY

L AKE COMO | ΛΙΜΝΗ ΚΟΜΟ SANTORINI | Σ ΑΝΤΟΡΙΝΗ RETHYMNO | ΡΕΘΥΜΝΟ

CRETE GOURMET

Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΚΟΙΤΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

& YOUR A’ LIST GUIDE TO CHANIA Ο ΑΠΟΛΥ ΤΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΤΩΝ Χ ΑΝΙΩΝ DINING | SHOPPING | SOCIALIZING

www.visitheraklion.eu

Pure life fueled by heritage!

Οικισμός Καραβοστάσι, Δήμος Μονεμβασίας, Λακωνία, Tηλ: +30 27320 83410, Φαξ: +30 27320 83411 www.princesskyniskasuites.gr

ΠΡΙΓΚΙΠΙΚΉ ΔΙΑΜΟΝΉ ΣΤΟ ΚΑΡΑΒΟΣΤΆΣΙ Στην ευρύτερη περιοχή της Μονεμβασίας, στο Καραβοστάσι, το αμφιθεατρικά χτισμένο Princess Kyniska αποτελείται από 24 ευρύχωρες σουίτες. Με πανοραμική θέα στον κόλπο της Πλύτρας, το Princess Kyniska συνδυάζει τις σύγχρονες παροχές και ανέσεις με φόντο το πανέμορφο φυσικό τοπίο. Η πολυτέλεια των δωματίων, οι γαστρονομικές προτάσεις, ο απολαυστικός χώρος της πισίνας, αλλά και η χαλάρωση του spa, θα σας προσφέρουν την πριγκιπική διαμονή που ονειρεύεστε!!!

Παρόρι – Μυστράς, Σπάρτη Τηλ.: 27310-81888, Fax.: 27310-81880 e-mail: info@kyniskapalace.gr www.kyniskapalace.gr

ΟΙ ΑΙΣΘΉΣΕΙΣ ΖΩΝΤΑΝΕΎΟΥΝ ΣΤΟ ΜΥΣΤΡΆ Μία νέα πρόταση διαμονής που αφυπνίζει τις αισθήσεις γεννιέται στο Μυστρά τον Ιούνιο. Στους πρόποδες του επιβλητικού Ταΰγετου, με θέα την βυζαντινή καστροπολιτεία, το KyniskaPalace διαθέτει 32 πολυτελείς σουίτες. Η ενέργεια του τόπου θα σας ταξιδέψει σε μια άλλη εποχή, βγαλμένη από παραμύθι. Οι παροχές του νεόδμητου συγκροτήματος θα ικανοποιήσουν και τους πιο απαιτητικούς επισκέπτες. Ο Chef μας σας υπόσχεται μια ξεχωριστή γαστρονομική εμπειρία με μεσογειακές και τοπικές γεύσεις. Ο ελληνικός ήλιος θα σας συντροφεύσει στις εξωτερικές πισίνες, ενώ το ατμοσφαιρικό spa θα σας χαρίσει στιγμές απόλυτης χαλάρωσης και αναζωογόνησης.

• • • • •

•

• • •

•

EDITORIAL ANEKORAMA #21

ΕΚΔΟΣΗ EDITION

2019

LOSTin

SUMMER E S C A P E S|Α ΠΟΔ ΡΑ Σ Ε Ι Σ

L AKE COMO | ΛΙΜΝΗ ΚΟΜΟ SANTORINI | Σ ΑΝΤΟΡΙΝΗ RETHYMNO | ΡΕΘΥΜΝΟ

ΔΩΡΕΑΝ ΤΕΥΧΟΣ / YOUR FREE COPY

ΑΝΕΚ LINES ξεκίνησε από την Κρήτη, τη μακρινή δεκαετία του 1960, ένα ταξίδι συναρπαστικό, που συνεχίζεται αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Ήρθε αντιμέτωπη με πολλές δυσκολίες και προκλήσεις, και πέτυχε να αλλάξει εκ βάθρων το τοπίο στις θαλάσσιες συγκοινωνίες και να αναδειχθεί σε πρωταγωνίστρια της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας και σε αναπτυξιακό πυλώνα της κρητικής και συνολικά της ελληνικής οικονομίας. Με διαχρονική πηγή έμπνευσης τις άυλες αξίες του κρητικού πολιτισμού, έχοντας τον άνθρωπο πάντοτε στο επίκεντρο, η ΑΝΕΚ LINES τα κατάφερε. Πάνω απ’ όλα, έκτισε μια βαθιά σχέση εμπιστοσύνης με το επιβατικό κοινό. Αυτή είναι η μεγαλύτερη επιβράβευση. Αυτή ήταν και είναι μέχρι σήμερα η δύναμή της. Όλα αυτά τα χρόνια η ΑΝΕΚ LINES βρίσκεται συνεχώς στην πρωτοπορία. Με συνέπεια, υπευθυνότητα και αξιοπιστία, δίνει το δυναμικό της «παρών» στις ελληνικές θάλασσες και στην Αδριατική. Τα πολυτελή πλοία της διαθέτουν τις πιο σύγχρονες υποδομές. Οι άνθρωποί της, τα μέλη της μεγάλης οικογένειάς της, με οδηγό την πατροπαράδοτη ελληνική φιλοξενία, φροντίζουν ώστε κάθε ταξίδι να γίνεται μια εμπειρία ξεχωριστή για κάθε ταξιδιώτη. Με ευαισθησία, η ΑΝΕΚ LINES είναι σταθερά αρωγός σε έργα και δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης και προσφοράς στον συνάνθρωπο. Υποστηρίζει κάθε αξιόλογη επιστημονική, εκπαιδευτική, πολιτιστική και αθλητική δραστηριότητα. Ταυτόχρονα, αναγνωρίζεται διεθνώς ως ένας δυναμικός πρεσβευτής της Ελλάδας στις σημαντικότερες τουριστικές και εμπορικές εκθέσεις, προβάλλει τον πολιτισμό, την ιστορία και την παράδοση της Κρήτης, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον κρητικό διατροφικό πολιτισμό. Η ΑΝΕΚ LINES συνεχίζει με περηφάνια το ταξίδι της. Σήμερα είναι η μοναδική αμιγώς ελληνική μεγάλη εταιρεία στον χώρο της επιβατηγού ναυτιλίας. Πορεύεται και αναπτύσσεται με ανθρώπινο πρόσωπο. Με όραμα και αισιοδοξία. Με πλώρη το μέλλον!

CRETE GOURMET

Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΚΟΙΤΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

& YOUR A’ LIST GUIDE TO CHANIA Ο ΑΠΟΛΥ ΤΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΤΩΝ Χ ΑΝΙΩΝ DINING | SHOPPING | SOCIALIZING

Οι μοναδικές αποχρώσεις της άμμου και της θάλασσας στο Ελαφονήσι του νομού Χανίων / The unique color palette of the sea and sand at Elafonissi beach in Chania

Γεώργιος Κατσανεβάκης ΠΡΟΕΔΡΟΣ

uring the 1960s, ANEK LINES set out from Crete in an exciting journey that still continues. Through many difficulties and challenges, it radically changed the sea travel status and, today, it is recognized as the Greek Passenger Shipping leader and pillar of the Cretan and Greek economy. With the Cretan civilization’s intangible values as its everlasting source of inspiration, always people-oriented, ANEK LINES built a relation of great trust with its passengers; this is its greatest reward and its power. All these years, ANEK LINES remains a pioneer. Consistently, responsibly and reliably, it is dynamically present in the Greek seas and the Adriatic Sea. Its sumptuous ships have the most contemporary infrastructure, whereas its staff, members of its great family, ensures that every trip becomes a unique experience for every traveler, according to the time-honored Greek hospitality. ANEK LINES constantly and sensitively assists social solidarity tasks and projects, and supports many important scientific, educational, cultural and athletic activities. It is internationally recognized as Greece’s dynamic ambassador at the most significant touristic and commercial exhibitions, and it promotes the Cretan culture, history and tradition, with special emphasis on the Cretan food culture. ANEK LINES proudly continues its journey. Today, it is the unique big Greek company in the Greek Passenger Shipping sector; it proceeds and grows with a human face, optimism and a vision for the future!

Georgios Katsanevakis PRESIDENT

16 | ANEKORAMA 2019

ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ ΕΞΩΦΎΛΛΟΥ: Jim Kalligas, unsplash.com COVER PHOTO by Jim Kalligas on unsplash.com

TABLE OF CONTENTS HIGHLIGHTS 28 SPOTLIGHT Moντέρνα τέχνη στη Δήλο / Contemporary art on Delos 30 CULTURE Θέατρο Δρόμου στα Χανιά / Street Theater in Chania 34 FOOD Μέρες Γαστρονομίας 2019 / Gastronomy Days 2019 36 FESTIVAL Γιορτές Ρόκκας στην Κίσσαμο / Giortes Rokkas in Kissamos 38 ARTS Aκριθάκης στο Ηράκλειο, Πνεύμα της Σκάλας στον Άγιο Νικόλαο / Major Exhibitions in Heraklion and Agios Nikolaos 42 KIDS Μικροί Αρχαιολόγοι / Archaeolab 44 LANDMARKS Μεγάλα βάραθρα στα Λευκά Όρη / Great chasms of Crete 46 SPORTS Pierra Creta: Ορειβατικό σκι στον Ψηλορείτη / Skimo on mt. Psiloritis 48 ΒΙΒΛΙΑ Αυτά που θα γεμίσουν άμμο

Το περιοδικό της ANEK LINES ΑΝΩΝΥΜΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ Α.Ε. Κεντρικά γραφεία: Λεωφόρος Καραμανλή 148, 73100 Χανιά, Κρήτη τηλ.: 28210 24000 fax: 28210 36200 www.anek.gr e-mail: marketing@anek.gr

158

Παραγωγή – Έκδοση: The Media Workshop ΜΕΠΕ Λεωφ. Κηφισίας 294 & Ναυαρίνου 27, 15232 Χαλάνδρι τηλ.: 216 1005190 email: info.tmworkshop@gmail.com

A LIST GUIDE

Σχεδιασμός – Δημιουργικό: We Out Here info@weouthere.gr

106 WINE & DINE Τα top της γαστρονομίας 124 SIPPING & SNACKING Έξοδος στην πόλη 140 SHOPPING SPREE Αγορές με στυλ 150 HOSPITALITY & LEISURE Η κρητική φιλοξενία στα καλύτερά της

168

Διευθύντρια Έκδοσης: Σοφία Κιντή Εμπορικός Διευθυντής: Νίκος Παπαβασιλείου Υπεύθυνη Διαφήμισης: Ευγενία Χατζοπούλου Υποδοχή Διαφήμισης: Θάλεια Βυζοπούλου Αρχισυντάκτρια: Μαργαρίτα Μιχελάκου Art Director: Ντίνος Δημολάς Συντακτική Oμάδα: Κάλλια Καστάνη, Δανάη Βάρδαλη, Γιώργος Κουκουράκης

TRAVEL 54 ΛΙΜΝΗ ΚΟΜO / Lake Como 82 ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ Tο παζλ ενός μοναδικού προορισμού / Santorini’s unique puzzle 168 ΡΕΘΥΜΝΟ Oι αμέτρητες επιλογές του επισκέπτη / Rethymno’s endless choices

GASTRONOMY 194 CRETΕ GOURMET Η Κρητική Κουζίνα κοιτά στο μέλλον

105

INTERVIEW 158 Κ. ΣΥΝΟΛΑΚΗΣ: Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Dr. Costas Synolakis on climate change

SHOP ON BOARD 50 ΒEST BUYS Στα Ηellenic Travel Shops 52 GIFTS 4 FOODIES Γεύσεις της Κρήτης

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

194 18 | ANEKORAMA 2019

72 ΚΡΗΤΗ, ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ Crete, Emerging Cities

TA NEA THΣ ΑΝΕΚ 98 F/B ASTERION II Νέα εμπειρία ταξιδιού 201 Your favorite company’s news

Still Life Editor: Δώρα Μάστορα Διόρθωση Κειμένων: Σοφία Κροκίδη Υπεύθυνος Μεταφράσεων: Αργύρης Αργυρόγλου Φωτογράφοι: Γιώργος Καλφαμανώλης, Ράνια Γυφτοπούλου, Σπύρος Ζαχαράκης, Μανώλης Παπαδάκης, Γιάννης Σεφέρος, Γιάννης Ριζομάρκος, Ντίνος Γδοντάκης Φωτογραφικά Πρακτορεία: SHUTTERSTOCK, VISUAL HELLAS Διαχωρισμοί / Επεξεργασία Εικόνας: Ηλιάνα Μποβόλη Εκτύπωση: Pressious-Αρβανιτίδης ΑΒΕΕ ANEK LINES’ ΜAGAZINE 148 K. Κaramanli Ave., 73100 Chania, Crete tel.: +30 28210 24000 fax: +30 28210 36200 www.anek.gr e-mail: marketing@anek.gr Α Π Α ΓΟ Ρ Ε ΎΟ Ν ΤΑ Ι Η Α Ν Α Δ Η Μ Ο Σ Ί Ε Υ Σ Η , Η Α Ν Α Π Α Ρ Α ΓΩ Γ Ή Ή Η Μ Ε ΤΆ Δ Ο Σ Η Ό Λ Ο Υ Ή Μ Έ Ρ Ο Υ Σ Τ Ο Υ Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι ΚΟ Ύ Χ Ω Ρ Ί Σ Τ Η Ν Έ Γ Γ Ρ Α Φ Η Ά Δ Ε Ι Α Τ Ο Υ Ε Κ Δ Ό Τ Η . Η A N E K L I N E S Δ Ε Ν Φ Ε Ρ Ε Ι Ε ΥΘ Υ Ν Η Γ Ι Α Τ Ι Σ Α Π Ό Ψ Ε Ι Σ Τ Ω Ν Σ Υ Ν ΤΑ Κ Τ Ώ Ν Τ Ο Υ Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι ΚΟ Ύ Ό Π Ω Σ ΑΥ Τ Έ Σ Δ Ι ΑΤ Υ Π Ώ Ν Ο Ν ΤΑ Ι Σ ΤΑ Θ Έ Μ ΑΤΑ .

Τ Ο Τ Ε Ύ Χ Ο Σ Δ Ι Α Τ Ί Θ Ε ΤΑ Ι Δ Ω Ρ Ε Ά Ν / Y O U R F R E E C O P Y

Ρέθυμνο, μοναδική εμπειρία όλο το χρόνο ΔHΜΟΣ ΡΕΘYΜΝΗΣ Λ. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗ 84 Τ: 28313 41301, 28310 21459 www.rethymno.guide tourism@rethymno.gr

Η πόλη που σμίγει τους ανθρώπους με τα όνειρα τους και την ιστορία με το σύγχρονο τρόπο ζωής. Περιηγηθείτε στη ρομαντική παλιά πόλη με τα πετρόκτιστα σοκάκια της, ανακαλύψτε τη γαστρονομία της πόλης μέσα από τα πολυάριθμα εστιατόρια με αυθεντικές κρητικές γεύ-

σεις, επισκεφθείτε τις τροπικές παραλίες που θα σας γοητεύσουν με την ομορφιά τους, περπατήστε σε φαράγγια και μονοπάτια στην ενδοχώρα. Η ιστορία, η παράδοση και η φύση συνυπάρχουν αρμονικά με πολυτελή ξενοδοχεία, boutique hotels και βίλες πάνω

στη θάλασσα μετατρέποντας τη διαμονή σας σ’ ένα απολαυστικό ταξίδι με αξέχαστες εικόνες, αξεπέραστες εμπειρίες και δυνατά συναισθήματα. Ζήστε τη μαγεία του Ρεθύμνου και απολαύστε φιλοξενία υψηλών προδιαγραφών!

www.rethymno.gr

Rethymno, unique experience all-year round MUNICIPALITY OF RETHYMNO L. KOUNTOURIOTI AVE. 84 Î¤: 28313 41301, 28310 21459 www.rethymno.guide tourism@rethymno.gr

Explore a unique town with the rare combination of history and modernday luxury. Take a walk to the romantic old town with its winding stonepaved alleys full of intimate restaurants serving exquisite Cretan cuisine, master craftsmen shops and tropical beaches

with clear blue waters. Antiquities, adventure and nature surround the seaside hotels, many boutique hotels and luxury villas and taverns. Let Rethymno welcome you with warm hospitality, sophisticated services and local farm-to-table delicacies.

1η έκδοση 70.000 αντίτυπα

1η έκδοση 30.000 αντίτυπα

1η έκδοση 15.000 αντίτυπα

1η έκδοση 8.000 αντίτυπα

Ξεκουράσου. Ταξίδεψε. Διάβασε.

ΛENA MANTA

ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ-ΖΑΪΡΗ

ΜΑΡΙΑ ΤΖΙΡΙΤΑ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΛΥΡΑΚΗΣ

1η έκδοση 8.000 αντίτυπα

ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ Όταν ο αρχιτέκτονας Αλέξης και η ζωγράφος Μαρίνα επιβιβάζονταν από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης στο κρουαζιερόπλοιο που θα τους πήγαινε στην Κρήτη, δεν είχαν φανταστεί ότι η μοίρα τούς είχε ήδη εμπλέξει σε ένα από τα πιο μαεστρικά σχεδιασμένα παιχνίδια της.

1η έκδοση 15.000 αντίτυπα

ΕΥΤΥΧΙΑ ΘΑ ΠΕΙ… Η Βίλα Ευτυχία φιλοξενεί επτά ηλικιωμένους ανθρώπους. Όταν η νεαρή γιατρός Μελίνα Γκρέι περνά την πύλη της πολυτελούς βίλας, έχοντας αναλάβει τη θέση της παθολόγου, δεν μπορεί να φανταστεί πως αυτή η απόφαση θα αλλάξει ολόκληρη τη ζωή της.

1η έκδοση 12.000 αντίτυπα

Η ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ Η Άρτεμη, η αγαπημένη των θεών, μεγαλώνει μέσα στην αγάπη και την ασφάλεια. Ώσπου ένας φόνος στο ιερό νησί θα την αναγκάσει να παλέψει για την ίδια της τη ζωή. Ηλιόλουστη Δήλος, κοσμοπολίτικη Μύκονος, σε ένα μυθιστόρημα παθιασμένο. Σαν την Ελλάδα. Γεμάτο φως.

1η έκδοση 15.000 αντίτυπα

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ Η Μάνια, η Ιφιγένεια και η Πηνελόπη, μαζί με την αγαπημένη τους Βενετία, ταξιδεύουν νοερά στην Πόλη των Δόγηδων… Η συγγραφέας των 2 εκατομμυρίων αντιτύπων επιστρέφει με ένα πολυπρόσωπο αφήγημα στα χνάρια του θρυλικού ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΠΟΤΑΜΙ.

ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ

ΣΟΦΙΑ ΒΟΪΚΟΥ

ΣΟΦΗ ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ

ΘΑΝΟΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ

ΣΥΝΑΞΑΡΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ Ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου ολοκληρώνει την πολύκροτη σειρά του «Μακεδονικού Αγώνα» με το τρίτο μυθιστόρημα, ΣΥΝΑΞΑΡΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ. Μια σειρά-έπος για τη Μα-

κεδονία, που τη χαρακτηρίζει η ιστορική ακρίβεια και η συνταρακτική πλοκή.

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ Είναι ντροπή να μην ξέρεις το όνομα του πατέρα σου… Είναι ντροπή να είσαι η κόρη του εχθρού… Η Λένη με τα γαλανά της μάτια και τα ξανθά της μαλλιά προσβάλλει με την ύπαρξή της τα χρηστά ήθη μιας κοινωνίας, όπου όλοι προσπαθούν να επουλώσουν τις πληγές τους από τη γερμανική Κατοχή.

Ο ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΓΙΑΤΡΟΣ 1941. Η Ελλάδα βογκά κάτω από τη σκληρή γερμανική Κατοχή. Ο ανθρωπιστής Γερμανός γιατρός Κρίστιαν θα βρεθεί σε ένα ελληνικό νησί, αποφασισμένος να πολεμήσει μονάχα τους κοινούς ανθρώπινους εχθρούς, τον θάνατο και τον πόνο, με όπλο το νυστέρι του. Ο πόλεμος, ωστόσο, είναι πάντα απρόβλεπτος…

Η ΔΟΥΚΙΣΣΑ ΤΗΣ ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ Αθήνα 1846. Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Δανάη Θόρτον φτάνει στην πόλη με σκοπό να πάρει συνέντευξη από τη δούκισσα της Πλακεντίας. Η βασίλισσα Αμαλία την προειδοποιεί ότι έχει ενοχλήσει πολλούς με τις ερωτήσεις της. Ωστόσο, η Δανάη δεν υποψιάζεται ότι ο τροχός της μοίρας ήδη γυρίζει εναντίον της.

Εσείς κι εμείς πάντα σ’ επαφή!

w w w . p s i c h o g i o s . g r

ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ 10 ΝΕΟΙ ΤΙΤΛΟΙ 20 ΣΥΝΟΛΙΚΑ

Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΟΥ Α ΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ 2 ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ

ΗIGH LIGHTS 2019

YOUR SUMMER AGENDA

Η ΑΤΖΈΝΤΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΎ

ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΣΤΗ ΔΗΛΟ / SEE YOU AT DELOS

Η μοναχική φιγούρα-φρουρός στην άκρη του νερού από τη σειρά Another Time, 1999-2013 του Antony Gormley, στη βραχώδη βορειοδυτική πλευρά. / Α lone ﬁgure from Gormley’s series Another Time, 1999-2013, standing sentinel οn rugged northwest coast.

2019 ANEKORAMA | 27

ANTONY GORMLEY ON THE SACRED ISLAND OF DELOS

ΔΉΛΟΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΡΙΑ Η προσοχή της παγκόσμιας τέχνης στρέφεται στο ιερό νησί, όπου για πρώτη φορά φιλοξενείται έκθεση σύγχρονης τέχνης. / The first ever art exhibition on Delos.

SIGHT Μια σύμπραξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με τον ΝΕΟΝ, έως 31 Οκτωβρίου / Collaboration between the Ephorate of Antiquities of Cyclades and NEON, until October 31. neon.org.gr

28 | ANEKORAMA 2019

ίκοσι εννέα γλυπτές ανθρώπινες μορφές από σίδηρο του διάσημου Βρετανού εικαστικού Άντονι Γκόρμλεϊ βρίσκονται διασκορπισμένες στο νησί. Μετασχηματίζουν τα παραδοσιακά αγάλματα και τα τοτέμ του αρχαίου κόσμου. Eίτε δεσπόζουν στην κορυφή του όρους Κύνθου ή σε αίθουσα του Αρχαιολογικού Μουσείου, με το πρόσωπο στο πάτωμα, είτε στέκονται φρουροί πάνω από την ιερή δεξαμενή και καθρεπτίζονται στο νερό της, σε κάνουν να σκεφτείς τη μοναξιά της ύπαρξης, τη θνητότητα του σώματος και την κοινή μοίρα του αν-

θρώπου μέσα στους αιώνες, στον αέναο κύκλο από τη δόξα στην παρακμή. 29 IRON ’BODYFORMS’ created by celebrated artist Anthony Gormley scattered on the island transform the traditional statues and totems of the ancient world. Looming on the summit of Mount Kynthos, lying face down on the floor of the Archaeological Museum, or guarding the holy basin, they prompt us to reflect on the loneliness of life, the mortality of the body and the common fate of man through the ages in the endless circle from glory to decadence.

spotlight

HIGH LIGHTS 2019

culture

HIGH LIGHTS 2019

Θ Ε ΑΤ Ρ Ο Δ Ρ Ο Μ ΟΥ

STREET THEATER Οι δρόμοι, οι πλατείες και οι γειτονιές των Χανίων γίνονται το ιδανικό σκηνικό για ανήσυχες ομάδες της πόλης. / The city becomes the perfect setting for creative art groups.

30 | ANEKORAMA 2019

PERFORMANCES “out of the stand-

ard frame” suit a city like Chania, where every corner looks like a movie set. Last year, a new group, The Dream vivid, presented for the first time an experience-related event where actors and dancers escorted the spectators to 12 different parts of the city to watch scenes written by the participants themselves, making them feel that they were in a live movie. This street theater was visualized by Archontissa Kokotsaki who realized it together with Marina Kalogirou and director Giorgos Karamalegos, aiming to set it up as an institution leading to a philosophy performance where actors are guides too.

ι παραστάσεις «εκτός πλαισίου» ταιριάζουν σε μια πόλη σαν τα Χανιά, όπου κάθε γωνιά μοιάζει με κινηματογραφικό σκηνικό. Η νέα ομάδα The Dream παρουσίασε για πρώτη φορά πέρυσι μια βιωματική εμπειρία, στην οποία ο θεατής ξεναγήθηκε από ηθοποιούς και χορευτές σε 12 διαφορετικά σημεία της πόλης και παρακολούθησε τις σκηνές, γραμμένες από τους ίδιους τους συμμετέχοντες, σαν να βρισκόταν μέσα σε ζωντανή ταινία. Αυτό το θέατρο δρόμου το οραματίστηκε η Αρχόντισσα Κοκοτσάκη και το πραγματοποίησε με τη Μαρίνα Καλογήρου και σκηνοθέτη τον Γιώργο Καραμαλέγκο. Επιθυμούν να καθιερωθεί ως θεσμός με τελικό

χώρους οικείους αλλά και ασυνήθιστους. Γι’ αυτό έχουν κάνει παραστάσεις στις παλιές Δικαστικές Φυλακές, την Πύλη της Άμμου, το θεατράκι στα Λενταριανά, το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων. Δραστήρια και εξωστρεφής και η μουσική παρέα Καθ’ Ωδών, με επικεφαλής τον Γιάννη Γιαννακάκη. Με έδρα το 2ο Γυμνάσιο, πάνω από 80 άτομα αναστατώνουν δημιουργικά τα Χανιά με δράσεις, όπως κάλαντα, καντάδες στα σοκάκια, η καθιερωμένη αποκριάτικη συναυλία, ο μουσικός περίπατος στα μουσεία και μια συναυλία εν πλω στο Ενετικό λιμάνι.

Various sites in the city of Chania or neighboring villages constitute their stage, and stories told by the locals inspire their scripts. The Passe-partout group appeared for the first time through a flash mob organized in 2012 at the Municipal Market, created by three teachers-musicians (Giannis Giannakakis, Giorgos Pogiatzis, Titos Smyrnakis); it consists of young students who express themselves through music. Their first full-fledged performance took place in 2013 at Trianon’s courtyard and, since then, they staged the musical ending of a cycling game, they participated in TEDx Chania and in Mikis Theodorakis’ nomination ceremony as citizen of the city. Aiming to include art in everyday life, in familiar but unusual places, they performed at the old prison, the Sand Gate, the small theater at Lentariana, and the new Archaeological Museum of Chania. Energetic and extrovert, the musical group Kath’ Odon of more than 80 persons, also led by Giannis Giannakakis, sing carols, serenade, participate in the annual Carnival gig, stage musical events in museums and a live performance at sea.

culture

προϊόν μια παράσταση φιλοσοφίας όπου οι ηθοποιοί θα είναι και ξεναγοί. Θεατρική τους σκηνή είναι οι εξωτερικοί χώροι της πόλης των Χανίων ή των γειτονικών χωριών, ενώ τα κείμενα είναι εμπνευσμένα από ιστορίες που τους διηγούνται οι κάτοικοι του τόπου. Επίσης ορμώμενη από ομαδικό πνεύμα, η ομάδα Passe-partout πρωτοεμφανίστηκε μέσω του flash mob, που διοργάνωσε το 2012 στη Δημοτική Αγορά το Να μ’ αγαπάς. Δημιουργήθηκε από τρεις καθηγητές-μουσικούς (Γιάννης Γιαννακάκης, Γιώργος Πογιατζής, Τίτος Σμυρνάκης) και αποτελείται από νέους, μαθητές και φοιτητές, που εκφράζονται μέσω της μουσικής. Η πρώτη ολοκληρωμένη παράσταση δόθηκε το 2013 στον προαύλιο χώρο του Τριανόν. Έκτοτε έχουν οργανώσει τη μουσική λήξη του παιχνιδιού «Φεγγάρι στη Ρόδα», ενώ συμμετείχαν στο TEDx Χανιά και στην τελετή αναγόρευσης του Μίκη Θεοδωράκη ως επίτιμου δημότη της πόλης. Στόχος τους είναι να εντάξουν δυναμικά την τέχνη στο κέντρο της καθημερινής ζωής σε

32 | ANEKORAMA 2019

HIGH LIGHTS 2019

food

HIGH LIGHTS 2019

HERAKLION is not only its

monuments. On September 26-29, the old Farmers’ Market area on Sophocli Venizelou Street hosts the “Gastronomy Days 2019”, a Cretan Feast including traditional recipes, gourmet suggestions, treats, shopping, music and dancing. Cretan producers will exhibit their products (pasta, dairy products, pastries, honey, wine, oil, spirits, and beer among other things) ready to answer any question raised. Creative chefs, expert cooks, and women’s cooperatives will offer delicious dishes prepared with local produce, based on genuine Cretan recipes to thousands of Greek and foreign visitors. The Feast also hosts certain musical events (live performances by wellknown artists and flash mobs by the Municipality’s musical ensemble). Let the party begin!

26-29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ

HERAKLION GASTRONOMY FEST 2019 Η Εβδομάδα Γαστρονομίας επιστρέφει στο Ηράκλειο, αφιερωμένη αποκλειστικά στα προϊόντα της κρητικής γης και στην ανάδειξη της κρητικής γαστρονομίας. / Α festival exclusively dedicated to Cretan products and Cretan gastronomy promotion returns to Heraklion.

34 | ANEKORAMA 2019

ο Ηράκλειο δεν είναι μόνο τα μνημεία του. Για τέσσερις ημέρες, από τις 26 έως τις 29 Σεπτεμβρίου, στον χώρο της παλιάς Λαχαναγοράς, στη Σοφοκλή Βενιζέλου, θα στηθεί ένα κρητικό γλέντι για τις «Μέρες Γαστρονομίας 2019». Και φέτος το φεστιβάλ θα τα έχει όλα: παραδοσιακές συνταγές, γκουρμέ προτάσεις, κεράσματα, αγορές, μουσική, χορό. Κρήτες παραγωγοί θα εκθέσουν τα προϊόντα τους (ζυμαρικά, γαλακτοκομικά, γλυκίσματα, μέλι, κρασί, λάδι, αποστάγματα, μπίρα – και όχι μόνο) και

θα απαντήσουν σε κάθε απορία μας. Παράλληλα, με βάση τα προϊόντα του τόπου, δημιουργικοί σεφ, μάγειροι με βαθιά γνώση της κρητικής κουζίνας και γυναικείοι συνεταιρισμοί θα προσφέρουν στους χιλιάδες Έλληνες και ξένους επισκέπτες τα νόστιμα πιάτα τους με συνταγές αυθεντικές ή εμπνευσμένες από την κρητική κουζίνα. Όλα αυτά, φυσικά, με τη συνοδεία παράλληλων μουσικών εκδηλώσεων (συναυλίες με γνωστούς καλλιτέχνες, flash mob από μουσικά σύνολα του Δήμου). Το γλέντι αρχίζει...

HIGH LIGHTS 2019 CRETE’S HINTERLAND

ΓΙΟΡΤΕΣ ΡΟΚΚΑΣ Mια συνάντηση κοινωνίας και πολιτισμού. / A social and cultural encounter.

δώ και επτά χρόνια, τις ημέρες της πανσελήνου του Αυγούστου οι μικρές ημιορεινές κοινότητες Ρόκκας και Κεράς, στην ενδοχώρα των Χανίων, γεμίζουν χιλιάδες ντόπιους και ξένους επισκέπτες, που παρακολουθούν ένα πρόγραμμα γεμάτο καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, παράλληλες δράσεις και εκπαιδευτικά εργαστήρια. Αυτή η μεγάλη γιορτή στις διαδρομές, στη φύση και στην ιστορία του τόπου έχει ως στόχο να αποκτήσει ο επισκέπτης μια συνολική εμπειρία, ενεργοποιώντας όλες τις αισθήσεις του, και με αφορμή το προσωπικό του βίωμα να γνωρίσει σε βάθος αυτό το κομμάτι της επαρχίας της Κισσάμου. Την 1η Αυγούστου, στην πλατεία της Ρόκκας, η εικαστικός Τζωρτζίνα

Δρακούλη-Σόλο θα δημιουργήσει με τους κατοίκους των χωριών μια εγκατάσταση με τις μικρογραφίες των σπιτιών τους από φανούς και θα πραγματοποιηθεί η μουσική παράσταση «Τα Τραγούδια του Πεζοδρομίου» του Φοίβου Δεληβοριά. Στις 10-11 Αυγούστου, η καλλιτεχνική ομάδα Medea Electronique δημιουργεί έναν ηχητικό περίπατο, με φωνές, τραγούδια και ιστορίες του χωριού στη δράση θεάτρου «Κερά Μια Σκηνή». Οι γιορτές θα κλείσουν στις 15 Αυγούστου, κάτω από το ολόγιομο φεγγάρι, στον αρχαιολογικό χώρο της Ρόκκας με μια συναυλία κλασικής μουσικής από τη Συμφωνική Ορχήστρα Νέων Κρήτης, με τη συμμετοχή χορωδιών από μουσικά σχολεία του νησιού.

1, 10-11 και 15 Αυγούστου / August 1, 10-11 and 15 giortesrokkas.gr FB: Giortes Rokkas

festivals 36 | ANEKORAMA 2019

DURING THE FULL MOON DAYS

of August, the small sub-mountainous communities of Rokka and Kera host a program of artistic events, parallel activities and training workshops. This feast activates the visitors’ senses, helping them to know this part of Kissamos prefecture. On August 1, in Rokka Square, artist Georgina Drakouli-Solo will create an installation with miniatures of Rokka’s houses made of lanterns, while Fivos Delivorias gives a personal music performance. On August 10-11, Kera’s inhabitants and Medea Electronique art collective will provide a sound stroll in the village and its history. The feast ends on August 15, in Rokka’s archaeological site with a classical music concert.

arts

HIGH LIGHTS 2019

ΑΚΡΙΤΗΑΚΙS ΟΝ ΤΗΕ ΜΟVΕ

ΑΚΡΙΘΆΚΗΣ ΕΝ ΚΙΝΉΣΕΙ Ο ανατρεπτικός ζωγράφος στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. / A subversive painter at the Historical Museum of Crete. Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, Σοφ. Βενιζέλου 27, Hράκλειο / Historical Museum of Crete, 27 Sof. Venizelou St., Heraklion. historical-museum.gr

38 | ANEKORAMA 2019

Αλέξης Ακριθάκης μεγαλώνει στο Κολωνάκι του ’50, σε μια ευκατάστατη οικογένεια. Έχοντας αποβληθεί από όλα τα σχολεία της χώρας, μαθαίνει τη ζωή στο καφενείο «Βυζάντιο», όπου ποιητές και λογοτέχνες τού μαθαίνουν να διαβάζει ένα γεγονός και να το μεταφέρει μέσα από χρώματα. Βάση του είναι ένα πλήθος αφηγηματικών, ποιητικών και συμβολικών μοτίβων (πουλιά, φωτιά, καρδιές) σε έντονα χρώματα, ενώ παράλληλα ασχολείται με το κολάζ και τις κατασκευές, συχνά με ευτελή υλικά. Το 1968 εγκαθίσταται στο Βερολίνο και συνεργάζεται με τον Ιόλα. Ζει πάντα στην κόψη, καθώς πιστεύει ότι ο καλλιτέχνης «είναι ένας επαναστάτης που παίζει καθημερινά τη ζωή του κορόνα-γράμματα». Επιστρέφει οριστικά το 1984, διεθνώς καθιερωμένος, αλλά με κλονισμένη υγεία. Όταν πεθαίνει, αφήνει ημιτελή μία σειρά σχεδίων εμπνευσμένη από τους τροφίμους στο Δρομοκαΐτειο, όπου νοσηλευόταν για αποτοξίνωση. Η αναδρομική έκθεση «Εν κινήσει» επιτρέπει να δει κανείς την ουσία του μεγάλου αυτού καλλιτέχνη, «που δεν χάνεται ούτε στο πιο μικρό σχεδιάκι, γιατί μπορεί και κρατά το σκοινί, μίτο της Αριάδνης, που τον οδηγεί πάντα προς μια έξοδο στο φως». ALEXIS AKRITHAKIS grew up in Athens, during the ’50s. Expelled from school, he frequented the “Byzantium” café where poets and novelists taught him to display events through paintings, collage and constructions. In 1968, he settled down in Berlin where he cooperated with Greek collector Iolas, always living on the edge. In 1984, he returned to Greece, internationally famous, but ill; he died in 1994. The exhibition “On the move” follows the evolution and essence of this great artist.

ONE PLACE 4 ALL PEOPLE ONE PLACE 4 ALL SEASONS

WE CALL IT

KISSAMOS

Δήμος Κισσάμου / Municipality of KISSAMOS Πολεμιστών 1941 / Polemiston 1941 Τ: 28223 40200, e-mail: dkisamou@gmail.com www.discoverkissamos.com

HIGH LIGHTS 2019

1 Μανώλης Αναστασάκος – «Μινώταυρος» 2 Ευγενία Αντωνίου – «Τοπίο υπό αναστολή» 3 Αντώνης Βασιλάκης – «Να κατεβώ εθυμήθην» 4 Αγγελική Σβορώνου – «Με θέα στη θάλασσα». Όλα είναι έργα του 2018

S TA I R C A S E S A S A R T G A L L E R I E S

Σύγχρονη τέχνη στις σκάλες του Αγίου Νικολάου. / Contemporary art on the staircases of Agios Nikolaos.

φράση «Το πνεύμα της σκάλας» (L’esprit de l’escalier) είναι η έξυπνη ατάκα/απάντηση σε μια διαφωνία, που σου έρχεται όταν πια είναι πολύ αργά, έχεις ήδη φύγει από τη συζήτηση. Στον Άγιο Νικόλαο, που –χτισμένος σε 7 λόφους– διαθέτει πάνω από 70 σκάλες, η φράση μετουσιώνεται σε ένα πρόγραμμα αστικής-εικαστικής ανάπλασης του Δήμου, σε επιμέλεια Ελένης Κούκου και Θεόφιλου Τραμπούλη, που αναθέτουν σε καλλιτέχνες να παρέμβουν εικαστικά στις δημόσιες σκάλες του. Τα πρωτότυπα έργα χαράσσουν μια μοναδική δια-

40 | ANEKORAMA 2019

δρομή στην πόλη, έναν αστικό διάλογο με τον κόλπο του Μιραμπέλου και την ιστορία της περιοχής. Στη δεύτερη χρονιά του, το Πνεύμα της Σκάλας, βραβευμένο με Best City Award 2018, σκοπό έχει να αναδείξει τις σκάλες ως κεντρικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης. Συμμετέχουν οι: Λεωνίδας Γιαννακόπουλος, Γιώργος Γυπαράκης, Κατερίνα Ζαχαροπούλου, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Ελένη Κουνενάκη, Μάρω Μιχαλακάκου, Μάνος Τσιχλής, τα ΚΕΘΕΑ Διάβαση και Αριάδνη, καθώς και πέντε φοιτητές της ΑΣΚΤ, υπό την εποπτεία του Νίκου Αρβανίτη.

Aπό τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο / From June until October FB: Το πνεύμα της σκάλας

“SPIRIT OF THE STAIRCASE” means

a clever repartee that comes to mind too late, after you have left the conversation. In Agios Nikolaos, which is built on 7 hills and has more than 70 stairs, the term refers to a program of urban pictorial remodeling curated by Eleni Koukou and Theophilos Tramboulis who asked artists to artistically intervene in the city’s public stairs. Their original works create a unique route through the city, an urban dialogue with Mirabello Bay and the region’s history. At its second year, the Spirit of the Staircase, award-winner of the Best City Awards 2018, aims to highlight the stairs as a central element of the city’s architectural heritage.

arts

ΤΟ ΠΝΕΎΜΑ ΤΗΣ ΣΚΆΛΑΣ

HIGH LIGHTS 2019 YOUNG ARCHAEOLOGISTS

ΜΙΚΡΟΊ ΑΡΧΑΙΟΛΌΓΟΙ Τα βιωματικά εργαστήρια του Αrchaeolab συνδυάζουν την εκπαίδευση με την ψυχαγωγία. / Archaeolab’s experience-related laboratories combine training with entertainment.

kids

ώς μπορείς να κάνεις ένα παιδί να αγαπήσει την επιστήµη της αρχαιολογίας; Με το παιχνίδι! To Αrchaeolab ιδρύθηκε στην Κίσσαµο (πλέον βρίσκεται και στην Πάτρα) από την αρχαιολόγο Κούλα Μπορµπουδάκη, προκειµένου να ζωντανέψει το παρελθόν µε διασκεδαστικό για τα παιδιά τρόπο. Επίκεντρο των δράσεων είναι η προσοµοίωση ανασκαφής µινωικής κατοικίας (µυκηναϊκής στην Πάτρα). Mικροί αρχαιολόγοι µε ξεροκόσκινα και φτυαράκια µαθαίνουν όλες τις φάσεις της επιστηµονικής διαδικασίας (διαλογή, ταξινόµηση), ώστε να καταλάβουν πώς οι αρχαιολόγοι ανασυνθέτουν το παρελθόν βάσει των ευρηµάτων τους. Καθώς αποκαλύπτονται υπολείµµατα τοίχων και δαπέδων, αγγεία αποθήκευσης, κατασκευές και κουζινικά σκεύη, ένα πιεστήριο οί-

νου, υπολείµµατα αργαλειού, κρύπτες κ.ά., η ανασκαφή µοιάζει µε τη σταδιακή επίλυση ενός µυστηρίου. Με τη διασκεδαστική αυτή περιπέτεια τα παιδιά έρχονται σε επαφή με την προϊστορία. Εκτός από την προσοµοίωση ανασκαφής, το Αrchaeolab οργανώνει 3ωρα εργαστήρια µινωικής κουζίνας και ψηφιδωτού για µικρούς αλλά και µεγάλους. Το καλοκαίρι στην Κίσσαµο λειτουργεί επίσης 8ωρο summer camp (8 π.µ.4 µ.µ.) µε ποικίλες δραστηριότητες, όπως εργαστήρι αγγειοπλαστικής. ΑRCHAEOLAB was founded in Kissamos (now it’s also in Patra) by archaeologist Koula Borboudaki aiming to acquaint children with the past in an entertaining way. Ιts activities focus on a simulation of an excavation of a Minoan house (or a Mycenaean house in Patra). Young archaeologists, using

sieves and shovels, follow the scientific process phases (sorting out, classification) in order to understand how archaeologists recompose the past based on their findings. Αrchaeolab organizes threehour labs for children and adults to study the Minoan cuisine and mosaics, plus an eight-hour summer camp (8 a.m.-4. p.m.) in Kissamos including various activities like a pottery workshop.

Tα µέλη του ANEK SMART BONUS PROGRAM έχουν 20% έκπτωση! / Members of ANEK SMART BONUS PROGRAM enjoy a 20% discount! aneksmart.gr

ΑRCHAEOLAB Τομπάζη 16, Κίσσαμος 16 Tompazi St., Kissamos +30 6939 305668 28ης Οκτωβρίου 70, Πάτρα 70 28th Oktovriou St., Patra +30 6971 642883 archaeolab.gr

42 | ANEKORAMA 2019

HIGH LIGHTS 2019 G R E AT C H A S M S

Στην κατασκήνωση στο βουνό έμειναν 56 σπηλαιολόγοι από οκτώ χώρες. Πολύ δύσκολο εγχείρημα, καθώς δεν υπάρχει νερό στην περιοχή / 56 speleologists stayed in a mountain camp under challenging conditions

ΜΕΓΆΛΑ ΒΆΡΑΘΡΑ

εν είναι τυχαίο ότι πέντε από τα δέκα βαθύτερα σπήλαια της Ελλάδας –ανάμεσά τους το βαθύτερο, ο Γουργούθακας (-1.208 μ.)– συναντώνται στα Λευκά Όρη. Οι 54 κορυφές άνω των 2.000 μ. αποτελούνται κυρίως από ασβεστολιθικά πετρώματα, χαμηλής σκληρότητας, με υψηλό ποσοστό διάβρωσης από το νερό. Τα 1.400 και πλέον καταγεγραμμένα σπήλαια έχουν κυρίως μορφή βαράθρων με ελάχιστο διάκοσμο (σταλακτίτες και σταλαγμίτες). Το σπήλαιο των Στερνών, σε υψόμετρο 2.095 μ., ανακαλύφθηκε το 1990 από τη γαλλική σπηλαιολογική ομάδα GSO, η οποία το εξερεύνησε μέχρι το βάθος των -400 μ. Το 2005, καθώς δεν υπήρχαν ακριβείς συντεταγμένες της εισόδου του, έγινε μετά από προσπάθειες ξανά εντοπισμός του από τη σπηλαιολογική ομάδα ΣΕΛΑΣ, που εξερεύνησε επιπλέον 28 μ. βάθους. Το 2017, σπηλαιολογική αποστολή του ΣΠΟΚ Ηρακλείου, με την υποστήριξη 4 ελληνικών ομάδων, προσέθεσε άλλα 30 μ. εξερευνημένου βάθους και 60 μ. μήκους. Τον Ιούλιο του 2018, ο ΣΠΟΚ βρέθηκε ξανά στο σπήλαιο με 56 σπηλαιολόγους από 8 χώρες. Σε προαποστολές είχαν ήδη τοποθετηθεί τα σχοινιά, οι αγκυρώσεις και ο κατάλληλος εξοπλισμός για την ομαλή κατάβαση στα πολλά κατακόρυφα τμήματα, ενώ στο εσωτερικό του σπηλαίου τοποθετήθηκε ενσύρματο τηλέφωνο για την ασφαλή διεξαγωγή της αποστολής.

44 | ANEKORAMA 2019

landmarks

Τα Λευκά Όρη διαθέτουν πάνω από 1.400 σπήλαια. Ένα από αυτά έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον. / The White Mountains contain more than 1,400 caves. One of them is intriguing.

Στην αποστολή «Στέρνες 2018» προστέθηκαν 127 μ. στο εξερευνημένο βάθος και 60 μ. στο μήκος, και ανακαλύφθηκε μια νέα διαδρομή στα -340 μ. Έτσι, το σπήλαιο απέκτησε συνολικό εξερευνημένο βάθος -585 μ. και μήκος 830 μ., αποτελώντας το έβδομο βαθύτερο σπήλαιο της χώρας (από δέκατο που ήταν). Μάλιστα, έχει τις προοπτικές να συνεχίζει πολύ βαθιά, βαθύτερα και από τον Γουργούθακα. Η αποστολή στις Στέρνες, το φετινό καλοκαίρι, έχει ως στόχο την περαιτέρω εξερεύνηση του σπηλαίου, τη δειγματοληψία οργανισμών και τη συνέχεια εξερεύνησης των γειτονικών σπηλαίων. HALF OF GREECE’S ten deepest caves exist in the White Mountains. 54 summits above 2,000m

Η είσοδος του γειτονικού σπηλαίου Λαγκωνιά. Στην αποστολή του 2018 εξερευνήθηκαν παράλληλα άλλα 20 σπήλαια της περιοχής / Entrance to the adjacent Lagonia cave

εκδοσεισ καλεντη βιβλία με λόγο για τα παιδιά

-135m

Πώς ΒΑΡΙΕΜΑΙ! Κείµενο: Ιζαµπέλα Πάλια Εικονογράφηση: Λάουρα Ντέο

-235m

are mainly composed of low hardness calcareous rocks, greatly eroded by water. More than 1,400 recorded caves are in chasm form, decorated by stalactites and stalagmites. Sternes cave, at 2,095m altitude, was discovered in 1990 by the GSO French speleologist team which explored it till -400m depth. In 2005, the SELAS speleologist team explored its depth by another 28m and in 2017 the Heraklion SPOK speleologist mission explored another 30m of depth and 60m of length. In July 2018, SPOK explored further 127m depth and 60m length, plus a new route at -340m. The total explored depth reached -585m and the length 830m. The cave is Greece’s 7th deepest cave and the exploration continues.

-300m

-400m

-428m

www.kalendis.gr | Τηλ. 210 96.38.790 Λ. Βουλιαγμένης 76, 16777 Ελληνικό

sports

HIGH LIGHTS 2019

P I E R R A C R E TA

Ο νοτιότερος αγώνας ορειβατικού σκι της Ευρώπης έχει θέα το Λιβυκό πέλαγος. / The southernmost skimo race in Europe has a view to the Libyan Sea.

ον περασμένο Μάρτιο, 200 σκιέρ από όλη την Ευρώπη ανέβηκαν τη βόρεια πλαγιά του Ψηλορείτη, ήπιαν ένα ποτηράκι «κρητικό energy drink» (ρακή) και απόλαυσαν την κατάβαση στο απάτητο χιόνι. Ήταν εκεί για το 4o Pierra Creta, τον αγώνα που έβαλε την Κρήτη στον παγκόσμιο χάρτη του ορειβατικού σκι. Στο άθλημα ανεβαίνεις σε επιφάνειες όπου δεν φτάνει το lift και σκιάρεις

46 | ANEKORAMA 2019

ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΌ ΣΚΙ ΣΤΟΝ ΨΗΛΟΡΕΊΤΗ

σε ένα φυσικό τοπίο χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Ο Ψηλορείτης είναι ιδανικός για μονοήμερες εκδρομές, λόγω της εύκολης οδικής πρόσβασης, και οι Κρήτες σκιέρ αυξάνονται συνεχώς. Τo Pierra Creta διοργανώθηκε για πρώτη φορά το 2014 και πλέον είναι ομαδικός αγώνας που διεξάγεται κάθε δύο χρόνια. Οι αθλητές διαγωνίζονται σε δύο διαδρομές, η μία στα 1.800 μ. και η άλλη στα 900 μ. Η τελετή λήξης είναι αυτή που αρμόζει σε έναν αγώνα γεμάτο ενθουσιασμό: ένα μεγάλο γλέντι στην Αξό.

LAST MARCH, 200 skiers from

all parts of Europe, patiently climbed Psiloritis’ northern slope, drank a shot of raki, the “Cretan energy drink”, and enjoyed the descent on the untrodden snow. They were there for the 4th Pierra Creta, the event that placed Crete in the international mountain ski map. Psiloritis’ mountain range is ideal for one day trips, due to its easy access, and Cretan skiers gradually increase. Pierra Creta was organized in 2014 for the first time and it has become a collective event that takes place every two years.

To 5o Pierra Creta θα γίνει τον Μάρτιο του 2021. Διοργάνωση: ΜΚΟ «Το Μαύρο Πρόβατο», με τη χορηγία της ANEK LINES / The 5th Pierra Creta will take place in March 2021. Organization: NGO “To Mavro Provato”, sponsored by ANEK LINES. pierracreta.gr FB: pierracreta

HIGH LIGHTS 2019 ΕΊΣΑΙ ΓΑΜ*ΤΟΣ, ΕΊΣΑΙ ΓΑΜ*ΤΗ Τζεν Σινσίρο

OΡΆΤΙΟΣ ΚΑΙ ΧΆΡΙΕΤ: ΚΑΤΑΚΤΟΎΝ ΤΗΝ ΠΌΛΗ Κλερ Έλσομ

ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ

ΚΑΛΕΝΤΗΣ

Τζεν Σινσίρο σιχαινόταν τους οδηγούς προσωπικής βελτίωσης, μέχρι που αποφάσισε να γράψει έναν, ο οποίος έγινε παγκόσμιο μπεστ σέλερ. Γράφοντας απλά και με αμεσότητα, σε 27 κεφάλαια μας διδάσκει να αγαπήσουμε όσα δεν μπορούμε να αλλάξουμε και να εντοπίσουμε όσα μας απομακρύνουν από αυτά που θέλουμε.

Τα βιβλία που θα επιστρέψουν στη βιβλιοθήκη μας γεμάτα άμμο.

books

Χάριετ είναι επτά ετών ενώ ο Οράτιος εκατοντάδων – και μάλιστα άγαλμα! Οι δυο τους θα γίνουν αναπάντεχα φίλοι, καθώς τους ενώνει ένας κοινός σκοπός. Η νέα σειρά βιβλίων για παιδιά 6+ ετών αφηγείται με πολύ χιούμορ τη δυνατή σχέση ανάμεσα στον υπεροπτικό Οράτιο και στην επινοητική Χάριετ. Στην πραγματικότητα όμως μιλά για τη συνάντηση του παλιού με το καινούριο.

48 | ANEKORAMA 2019

ΣΈΡΡΑ: Η ΨΥΧΉ ΤΟΥ ΠΌΝΤΟΥ Γιάννης Καλπούζος ΨΥΧΟΓΙΟΣ

έρρα ονομάζεται ο ποντιακός χορός της φωτιάς. Με αφορμή την ιστορία δύο κοριτσιών, ενός που προσπαθεί να γλιτώσει, ενόψει του εκτοπισμού των Αρμενίων από την Τραπεζούντα τον Ιούνιο του 1915, και ενός που ετοιμάζεται να παντρευτεί κάποιον που γνωρίζει ελάχιστα, ο Καλπούζος ιχνογραφεί τον Πόντο μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών, μιλώντας στην ουσία για το πολυσχιδές ταξίδι που γράφει η ζωή.

ΤΟ ΧΡΥΣΌ ΚΛΟΥΒΊ Καμίλα Λάκμπεργκ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Αγκάθα Κρίστι της Σουηδίας επιστρέφει με μια νέα διλογία. Η Φέι, όταν διαπιστώνει ότι ο σύζυγός της την απατά, αποφασίζει να τον πληρώσει με το ακριβές αντίτιμο της προδοσίας του. Αυτή η δραματική ιστορία εξαπάτησης, λύτρωσης και εκδίκησης έχει πουλήσει πάνω από 23 εκατ. αντίτυπα σε όλο τον κόσμο.

Η ΑΓΑΠΗΜΈΝΗ ΤΩΝ ΘΕΏΝ Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη ΨΥΧΟΓΙΟΣ

ια νύχτα με καταιγίδα, στη Δήλο βρίσκει καταφύγιο μια βάρκα με ένα νεογέννητο μωρό. Η Άρτεμη μεγαλώνει μέσα στην αγάπη και στην ασφάλεια, ώσπου ένας μυστηριώδης άντρας και ένας φόνος στο νησί θα την αναγκάσουν να παλέψει για την ίδια της τη ζωή. Η ιερή Δήλος, η κοσμοπολίτικη Μύκονος, η πανέμορφη Ρήνεια και τα γραφικά ψαροχώρια της Κορνουάλης μπλέκονται σε αυτό το μυθιστόρημα, με πρωταγωνιστές ανθρώπους «ηλιόλουστους».

STYLE ΑΓΟΡΕΣ EN ΠΛΩ

SHOP on BOARD

Αγορές με στυλ και καλοκαιρινή διάθεση στα Hellenic 4 Travel Shops στα πλοία της ANEK LINES. / Shop in style and get into summer mood at Hellenic Travel Shops on board ANEK LINES. ΔΩΡΑ ΜΑΣΤΟΡΑ / DORA MASTORA

ΡΑΝΙΑ ΓΥΦΤΟΠΟΥΛΟΥ / RANIA GYFTOPOULOU

8 1 Μπλε τζόκεϊ Lovely Hats / Men's jockey Lovely Hats 2 Άρωμα AQVA της BVLGARI / AQVA eau de toilette by BVLGARI 3 Γυαλιά Gianni Venturi / Sunglasses Gianni Venturi

50 | ANEKORAMA 2019

4 Πουκάμισο Navy & Green / Shirt Navy & Green 5 Παντελόνι Navy & Green / Trousers Navy & Green 6 Μαγιό Tokyo Laundry / Swim shorts Tokyo Laundry

7 Βαμβακερό T-shirt Dissident / Cotton T-shirt Dissident 8 Σαγιονάρες Ipanema / Flip-flops Ipanema 9 Ρολόι Timberland / Watch Timberland

STYLE

!3 !2

!7 !6

@0 @2

!0 Τσάντα ΚΕΜ / Bag KEM !1 Τοπ Lara Ethnics / Top Lara

Ethnics !2 Σοκολάτα Milka / Milka

chocolate bar !3 Βερμούδα Volcano / Shorts

Volcano

!4 Άρωμα Joy της Dior / Joy eau de

Wallet Axel Concept

parfum by Dior !5 «Φανταστικά παραμύθια», εκδ. Susaeta !6 Σαγιονάρες Migato / Flip-flops Migato !7 Πορτοφόλι Axel Concept /

!8 «Το κορίτσι της ντροπής»,

Σοφία Βόικου, εκδ. Ψυχογιός !9 Γυαλιά Gianni Venturi /

Sunglasses Gianni Venturi @0 Τ-shirt Volcano @1 Κόσμημα Oliver Weber

με κρύσταλλα Swarovski / Oliver Weber pendant finished with Swarovski crystals @2 Άρωμα Kenzo World / Kenzo World eau de parfum @3 Kόκκινο τζόκεϊ Lovely Hats / Women's jockey Lovely Hats

2019 ANEKORAMA | 51

BASKET ΑΓΟΡΕΣ EN ΠΛΩ

GIFTS 4 FOODIES

Πάρτε μαζί σας τις γεύσεις της Κρήτης με τη νέα σειρά «Αειφορία» της ANEK LINES. / You can take Crete's flavors with you with the Aeiforia line of products by ANEK LINES.

1 5 2

έλοντας να ενισχύσει τους Κρήτες παραγωγούς, στο πλαίσιο της φιλοξενίας We do Local, η ΑΝΕΚ LINES δημιούργησε τη νέα σειρά προϊόντων «Αειφορία» με τα καλύτερα της Κρητικής γης, όπως κρασιά ελληνικών ποικιλιών, πολύτιμο ελαιόλαδο, ιδαίτερα αποστάγματα και άλλες νοστιμιές. Βρείτε τα στα καταστήματα των πλοίων της ANEK LINES.

52 | ANEKORAMA 2019

ANEK LINES, certified member of the “We do local” initiative, wishes to support local producers. Its new line of Cretan products “Aeiforia” offers the best produce of the fertile Cretan soil, such as wines exclusively made from Greek grape varieties, rich extra virgin olive oil, unique Cretan distillates and many other delicacies. Find them in ANEK LINES’ on board shops.

BASKET

8 7

1 Ερυθρωπό ξηρό κρασί Ρωμέικο /

Dry reddish wine Romeiko 2 Ρακόμελο / Rakomelo (Tsikoudia sweetened with honey) 3 Ροζέ ξηρό κρασί Syrah Ρωμέικο / Dry rosé wine Syrah Romeiko 4 Ερυθρό ξηρό κρασί Κoτσιφάλι /

Dry red wine Kotsifali 5 Παξιμάδι χαρουπιού / Mini carob rusk 6 Θυμαρίσιο μέλι / Thyme honey 7 Βαλσάμικο ξίδι / Balsamic vinegar

8 Εξαιρετικό Παρθένο Βιολογικό

Ελαιόλαδο / Organic olive oil 9 Γλυκομυρωδάτο Κρητικό κουλουράκι μελιού / Sweetsmelling honey cookies !0 Καβρουμαδάκι Γραβιέρας / Kavroumadaki with graviera cheese

!1 Τσικουδιά 500ml (υπάρχει και σε συσκευασία 200ml) / Tsikoudia 500ml (also available in a 200ml bottle) !2 Λευκό ξηρό κρασί Βιδιανό Ασύρτικο / Dry white wine Vidiano Assyrtiko

2019 ANEKORAMA | 53

COMO

Γ Ι Α Ε ΡΑ Σ Τ Ε Σ Κ Α Ι ΚΟ Σ Μ Ο Π ΟΛ Ι Τ Ε Σ

LAGO DI COMO «Αναρωτιέμαι μήπως τάχα αυτό εδώ είναι ένα όνειρο που θα χαθεί στον αέρα; Υπάρχει στ’ αλήθεια μια γη τόσο έξοχης, τόσο τέλειας ομορφιάς οπουδήποτε στον κόσμο;» / “I ask myself, Is this a dream? Will it all vanish into air? Is there a land of such supreme αnd perfect beauty anywhere?” (Henry Wadswοrth Longfellow, Cadenabbia, 1874) ΚΑΛΛΙΑ ΚΑΣΤΑΝΗ / KALLIA KASTANI

54 | ANEKORAMA 2019

Το κιόσκι στους κήπους της Villa Melzi στο Μπελάτζιο είναι ένα από τα εμβληματικά σημεία της λίμνης. / The Moorish kiosk of Villa Melzi in Bellagio.

2019 ANEKORAMA | 55

COMO

λατύ, σκούρο, αρυτίδωτο μπλε, πλαισιωμένο από πράσινες κατάφυτες πλαγιές, ονειρικά χωριουδάκια, με πολύχρωμα σπίτια, κουκλίστικα cafés πνιγμένα στα λουλούδια, μυθικά palazzi-ξενοδοχεία που «κρέμονται», λες, πάνω από το νερό, σαν να αιωρούνται τεμπέλικα μέσα σε ένα διαυγές, ρευστό dolce far niente. Και στο βάθος, ο σκούρος όγκος των Άλπεων. Τόπος αναψυχής, από τα Ρωμαϊκά χρόνια ακόμα, η λίμνη Κόμο κρατάει εκείνη τη γαλήνια ομορφιά που την έκανε αγαπημένο προορισμό για συγγραφείς, ζωγράφους και ποιητές. Ο Φραντς Λιστ συνέθεσε τη Συμφωνία του Δάντη στη Villa Melzi. Ο Πέρσι Σέλεϊ εδώ έγραφε ποιήματα και ο Σταντάλ διηγήματα ποτισμένα από την «πυρετώδη γοητεία» των νερών της. Προς το τέλος της ζωής του, ο Γουίνστον Τσόρτσιλ αναζητούσε καταφύγιο στα λάδια και στους καμβάδες του, εμπνεόμενος από τα σκούρα, νοσταλγικά τοπία της λίμνης. «Ένας αέρας απόλυτης ηρεμίας και καλής διάθεσης διαπερνά αυτές τις υπέροχες λίμνες και τις κοιλάδες, που δεν άγγιξε ο πόλεμος» έγραφε στη γυναίκα του, Κλέμενταϊν, τον Σεπτέμβριο του 1945.

Ο Σταντάλ εδώ έγραφε διηγήματα ποτισμένα από την «πυρετώδη γοητεία» των νερών της λίμνης.

56 | ANEKORAMA 2019

4 3

Blue water, surrounded by green, verdant hillsides, dreamy villages with multicolored houses, picturesque cafés, legendary palazzi-hotels “hovering” above the water, lazily suspended in a delightful, pleasant relaxation with the Alps in the background. Lake Como, a place of recreation since the Roman era, maintains its serene beauty that made it a favorite destination of writers, painters, and poets. Here, Franz Liszt composed his Dante Symphony, Percy Shelley wrote poems, and Stendhal wrote stories bathed in the “feverish charm” of the lake’s waters. Near the end of his life, Winston Churchill took refuge here, painting. “An air of complete tranquility and good humour pervades these beautiful lakes and valleys, which are unravaged by war”, he wrote to his wife, Clementine, in September 1945.

1 H Kόμο είναι η

τρίτη μεγαλύτερη λίμνη της Ιταλίας / Como is Italy's 3rd largest lake 2, 3 Mπελάτζιο / Bellagio 4 Το «μονοπάτι των εραστών» στη Βαρένα / The scenic “walk of lovers” in Varenna 5 Water taxi

COMO 1, 3 Bαρένα / Varenna 2 Eπίδειξη με εκπαιδευμένα

κυνηγετικά γεράκια στο Castello di Vezio / Falconry demonstration at the Castello di Vezio

58 | ANEKORAMA 2019

γραφικά χωριά, σπαρμένα στην περίμετρο της λίμνης. Το Μπελάτζιο, κρεμασμένο εκεί όπου συναντιούνται οι τρεις βραχίονες της Κόμο, είναι το μαργαριτάρι της – τόσο εξουθενωτικά όμορφο, που μοιάζει ψεύτικο. Η κοντινή Βαρένα, στα ανατολικά, που χρονολογείται από τον 6ο αιώνα και διατηρεί μέχρι σήμερα την αρχαία ρυμοτομία της, είναι μια πιο «ήσυχη», λιγότερο τουριστική εκδοχή του Μπελάτζιο. Χτισμένη αμφιθεατρικά στα βράχια, με τα γοητευτικά σπιτάκια της σε όλες τις αποχρώσεις της τερακότας και της ώχρας, τα ολάνθιστα μπαλκόνια, τους δαντελωτούς δρόμους και τις παλιές εκκλησιές της, είναι καταφύγιο για τους εραστές και τους αμετανόητα ρομαντικούς. Δυτικά, η πιο δημοφιλής επιλογή είναι το Μενάτζιο, με highlight την πλακόστρωτη Piazza Garribaldi, δίπλα στην κομψή παραλιακή περαντζάδα του. Η οδήγηση γύρω από τη λίμνη δεν είναι εύκολη υπόθεση, γιατί οι δρόμοι είναι στενοί, πολυσύχναστοι, γεμάτοι στροφές. Αξίζει, παρ’ όλα αυτά, να κάνετε οδικώς τη γραφική διαδρομή των 75 χιλιομέτρων κατά μήκος της δυτικής όχθης, από το Κόμο μέχρι το Σορίκο, στο βορειότερο σημείο της, που ακολουθεί την Antica Strada Regina.

Como, called by Virgil “our greatest lake”, is Italy’s third largest lake with an area of 146 sq km and a maximum depth of 425 m. It is in Lombardy, only 40 minutes far from Milan by train. Shaped like an inverted “Y”, it reminds of a branch from an old oak tree, full of knots, split into two. The region between Como town and Lecco (the two towns at the “ends” of the inverted “Y”) and Bellagio (at the intersection of the bay’s three branches) marks the boundaries of the “Triangolo lariano” triangle, a region with mountains, mild vegetation, and 5 smaller lakes. Strangely, the morphology of the – fragmented by mountains, hills, rivers, and ravines – landscape defines each region’s “culture”. The sunny west bank is more touristic, the east bank is rough and plain; the lake’s right “branch” is sparsely populated, while the left one is a cosmopolitan party of celebrities, industrialists, businessmen, bank executives, and hordes of tourists who flock here hoping to meet George Clooney. Sightseeing tours begin from Como city; from there, the road unwinds through 30 tiny, picturesque villages on the lake’s perimeter.

2 : C A S T E L LO D I V E Z I O . I T

Ο Βιργίλιος αποκαλούσε την Κόμο «τη μεγαλύτερη, την πιο σπουδαία από όλες τις λίμνες». Mε έκταση 146 τ.χλμ. (είναι η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη της Ιταλίας) και μέγιστο βάθος 425 μέτρα, η λίμνη βρίσκεται στη Λομβαρδία, στον ιταλικό Βορρά, σε απόσταση μόλις 40 λεπτών από το Μιλάνο με το τρένο – που πιθανότατα είναι και ο καλύτερος τρόπος για να φτάσει κανείς εδώ. Αυτό που την κάνει ξεχωριστή είναι μάλλον το ιδιαίτερο σχήμα της: ένα ανάποδο «Υ», σαν κλαδί γέρικης βελανιδιάς, όλο ρόζους, χωρισμένο στα δύο. Η περιοχή ανάμεσα στην πόλη Κόμο, στο Λέκο (oι δύο πόλεις που είναι χτισμένες στις «μύτες» του ανεστραμμένου «Υ») και στο Μπελάτζιο, στον μυχό του κόλπου, οριοθετεί ένα τρίγωνο που οι Ιταλοί αποκαλούν «Triangolo lariano», μια περιοχή με ορεινούς όγκους, ήπια βλάστηση και 5 ακόμα μικρότερες λίμνες, που περιμένουν να τις ανακαλύψετε. Με έναν παράξενο τρόπο, η μορφολογία του –κατακερματισμένου από βουνά, λοφάκια, ποτάμια, χαράδρες– τοπίου ορίζει και την «κουλτούρα» κάθε περιοχής. Η δυτική όχθη, που λούζεται στον ήλιο, είναι πιο τουριστική και πολύβουη. Η ανατολική, πιο τραχιά και ρουστίκ. Ο δεξιός βραχίονας της λίμνης είναι αραιοκατοικημένος, ο αριστερός, ένα κοσμοπολίτικο πανηγύρι για celebrities, βιομήχανους, επιχειρηματίες, στελέχη τραπεζών και τις ορδές των τουριστών που συρρέουν ως εδώ, ελπίζοντας ενδόμυχα να πετύχουν τον Τζορτζ Κλούνεϊ να ρεμβάζει σε κάποιο παραλιακό café. Αφετηρία των εξορμήσεων είναι η ομώνυμη πόλη του Κόμο, που σηκώνει και το μεγαλύτερο «βάρος» της τουριστικής, εποχιακής κίνησης. Από κει και πέρα, ο δρόμος ξετυλίγεται μέσα από 30 μικρούτσικα,

www.oliverweber.com

Embrace the blue summer vibes! with Oliver Weber

COMO Villa d’Este in Cernobbio is included in the UNESCO World Heritage List.

Touring the Grand Villas Κομψά, αναπαλαιωμένα αναγεννησιακά και νεοκλασικά αρχοντικά, αλλοτινές κατοικίες της ιταλικής αριστοκρατίας, οι βίλες και οι ολάνθιστοι κήποι τους είναι μέρος του μύθου της Κόμο. Ώρες-ώρες έχεις την εντύπωση πως αυτό το μέρος δεν υπάρχει πραγματικά, πως ίσως είναι προϊόν μιας καλοσχεδιασμένης συλλογικής αυταπάτης, το ονειρικό, βισκοντικό σκηνικό κάποιου σφοδρού ερωτικού δράματος. Άλλωστε, και ο ίδιος ο κόμης Λουκίνο Βισκόντι περνούσε τα καλοκαίρια του σε μία από αυτές τις επαύλεις, τη Villa Erba στο Tσερνόμπιο, η οποία υπήρξε και αληθινό σκηνικό για κάποιες από τις σκηνές της ταινίας Οcean’s 12. Πολλές από αυτές τις ονειρικές κατοικίες λειτουργούν σήμερα ως μουσεία ή exclusive ξενοδοχεία-θέρετρα για λίγους. Ακόμα περισσότερες έχουν αγοραστεί από τους εκλεκτούς του new money, Ρώσους κροίσους, ποδοσφαιριστές, χολιγουντιανούς σταρ και επιχειρηματίες, όπως ο Μπερλουσκόνι, ο Ρίτσαρντ Μπράνσον –η Villa La Cassinella του οποίου προσφέρεται και για ενοικίαση– και, φυσικά, ο Τζορτζ Κλούνεϊ με την περίφημη Villa Oleandra στο Λάλιο. H «κορωνίδα» όλων είναι πιθανότατα η περίφημη Villa d’Este στο Τσερνόμπιο, μια εκπληκτική αναγεννησιακή έπαυλη του 1568, η οποία πλέον περιλαμβάνεται στη λίστα με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και σε εκείνες του Forbes, του Condé Νast Traveller κ.λπ. με

60 | ANEKORAMA 2019

1 Προτομή της Αθηνάς στον κήπο της Villa Melzi στο Μπελάτζιο / Bust of Athena in Villa Melzi garden in Bellagio 2 To Mωσαϊκό Κτίριο στη Villa d'Este / The Mosaic House at Villa d’Este 3 H Villa Monastero στη Βαρένα / Villa Monastero in Varenna 4 Ο βοτανικός κήπος της Villa Carlotta / Villa Carlotta's Botanical Garden

τα δέκα καλύτερα ξενοδοχεία του κόσμου. Από το 1873, που άνοιξε τις πόρτες της στο κοινό, η Villa d’Este υπήρξε προορισμός για celebrities, μέλη της ευρωπαϊκής noblesse, εστεμμένους. Ακόμα και σήμερα έχεις την αίσθηση πως, αν γυρίσεις το κεφάλι σου, θα δεις στο διπλανό τραπέζι τη Σάρον Στόουν, τη Μαντόνα, την Ντονατέλα Βερσάτσε και τον Χίτσκοκ να κάνουν βουτιές στην τεράστια, «πλωτή», εξωτερική πισίνα που μοιάζει να αιωρείται πάνω από τη λίμνη. Το άρωμα της Ιστορίας διαχέεται στα δωμάτια με τα φίνα μάρμαρα και τα εντυπωσιακά frescoes, αλλά και στους απέραντους κήπους που κοσμούν ρωμαϊκά

αγάλματα, σιντριβάνια, αναρίθμητα φυτά, ακόμα και ολόκληρες συστοιχίες δέντρων, που γέρνουν τρυφερά πάνω στο νερό. Η δεύτερη πιο διάσημη βίλα στην περιοχή είναι η Villa Carlotta στο Τρεμέτσο. Ένα πολυτελές κτίσμα του 18ου αιώνα, κατοικία πριγκίπων και τραπεζιτών, που στεγάζει –ως μουσείο πια– μοναδικά έργα τέχνης (αγάλματα του Αντόνιο Κανόβα, πίνακες των Μπέρτελ Θόρβαλντσεν, Φραντσέσκο Άγιετς κ.ά.). Οι εξίσου θεαματικοί κήποι της φιλοξενούν περισσότερα από 500 είδη χλωρίδας (!), ποικιλίες από αζαλέες, ροδόδεντρα και καμέλιες, μπαμπού, κέδρους και τροπικά φυτά.

2 : V I L L A D E S T E . G R A N D L U X U R Y H O T E L S . C O M , 4 : V I L L A C A R L O T TA . I T

5 H Grand Hotel Villa

E QUELLA DI CHI È?

5 : V I L L A S E R B E L LO N I . C O M

Serbelloni στο Μπελάτζιο / Grand Hotel Villa Serbelloni in Bellagio 6 Η Villa Oleandra του Κλούνεϊ στο Λάλιο / George Clooney's Villa Oleandra in Laglio 7 Villa La Casssinella 8 Villa del Balbianello

Προτιμήστε κάποιο από τα πολλά boat tours που περιλαμβάνουν στο πρόγραμμά τους και επισκέψεις στις βίλες. Άλλωστε τα παραλίμνια αρχοντικά της Κόμο έχουν σχεδιαστεί για να βλέπουν (και να τα βλέπουν από) το νερό. Ιδανικά, νοικιάστε ένα water taxi – οι οδηγοί τους έχουν όλες τις απαντήσεις στην ερώτηση «Τίνος είναι αυτή;» / «Σε ποιον ανήκει αυτή;» / «Κι αυτή σε ποιον ανήκει;». Take one of the many boat tours which include visits to the villas, or rent a water taxi – their drivers know to tell you all the owners of villas.

Bellagio, “hanging” at the spot where Como’s three branches meet, constitutes its breathtakingly beautiful “pearl”. On the eastern shore, Varenna which dates since the 6th century and still maintains its ancient street plan is a “quieter”, less touristic version of Bellagio. Amphitheatrically built on rocks, with its charming houses in hues of terracotta and ochre, its balconies full of flowers, its intricate street patterns and its old churches it’s a refuge for lovers and exceedingly romantic people. On the western shore, the most popular destination is Menaggio, with highlight the tiled Piazza Garibaldi next to its elegant seaside where people sit and watch the passersby. Driving around the lake is not easy, because the roads are narrow, busy, and full of bends. However, it’s worth traveling on this picturesque road of 75 km, following the Antica Strada Regina road along the western shore from Como till Sorico, at its northernmost tip.

Touring the Grand Villas

Elegant Renaissance and neoclassical mansions restored to their original form, former homes of Italian aristocrats, and villas with gardens full of flowers create Como’s myth; sometimes, one feels that this place does not really exist, that it’s a product of a well designed collective illusion, the dreamy setting of an intense love drama by director Luchino Visconti. Besides, Count Visconti himself used to

spend his summers in one of these mansions, Villa Erba, in Cernobbio, which was the actual setting of the movie Ocean’s 12. Today, many of those superb mansions have become museums or exclusive hotels-summer resorts for few people orhave been bought by Russian tycoons, soccer players, Hollywood stars and businessmen like Berlusconi and Richard Branson – whose Villa La Cassinella is offered for rental – and of course, George Clooney with his famous Villa Oleandra in Laglio. Probably the most outstanding of all is the renowned Villa d’Este in Cernobbio, a fantastic Renaissance mansion built in 1568, which is included in the UNESCO World Heritage List, as well as the Condé Nast Traveller ten best hotels worldwide list. Since 1873, when it became accessible to the public, Villa d’Este has become a favorite destination of celebrities, members of the European noblesse, and members of royal families. Even today, one feels that he may see Sharon Stone, Madonna, Donatella Versace, and Hitchcock at a nearby table, or diving in the huge, “floating” swimming pool that seems to hover above the lake. History is omnipresent in the rooms with their fine marbles and impressive frescoes, and in the vast gardens decorated with Roman statues. The next renowned villa of the region is Villa Carlotta in Tremezzo, a sumptuous 18th century edifice that accommodates – as a museum – unique works of art.

2019 ANEKORAMA | 61

COMO 1 Η πλωτή πισίνα του Grand Hotel Tremezzo / Grand Hotel Tremezzo's floating pool 2 Villa Sola Cabiati 3 Το διάσημο σιντριβάνι της Villa

Carlotta / Villa Carlotta's famous fountain

62 | ANEKORAMA 2019

Από τα ξύλινα Riva μέχρι την αύρα γλυκιάς νοσταλγίας που διαχέεται παντού, όλα εδώ δίνουν την αίσθηση ότι ο χρόνος σταμάτησε στις χρυσές δεκαετίες του jet set.

τσιλ, o Τζον Κένεντι, o Κλαρκ Γκέιμπλ κ.ά. Η επιβλητική Villa Monastero στην άκρη της Βαρένα χτίστηκε το 1567 και πήρε –φυσικά– το όνομά της από ένα γειτονικό μοναστήρι. «Καρφωμένη» στην κορυφή ενός μικρού, δασωμένου λόφου, η Villa del Balbianello στο Λένο, με τους περίτεχνους «κρεμαστούς κήπους» και την ανεμπόδιστη θέα στη λίμνη, είναι ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα ιταλικά αξιοθέατα. Συχνά μάλιστα «πρωταγωνιστεί» και στον κινηματογράφο (πρόσφατα ήταν φυσικό σκηνικό στην ταινία του Τζέιμς Μποντ Casino Royale, αλλά και στο Star Wars Episode II).

Beautiful Villa Sola Cabiati actually functions as the smaller, more private “subsidiary” of Grand Hotel Tremezzo, displaying its neoclassical grandeur in rooms filled with furniture of museum standards, crystal chandeliers, Renaissance paintings, very expensive china and Venetian mosaics. The neoclassical Villa Melzi is famous for its gardens and today belongs to one of Lombardy’s most distinguished families. Villa Serbelloni, at the edge of Bellagio peninsula, is another dream of sophisticated luxury – Queen Victoria, Winston Churchill, JFK, Clark Gable and other celebrities have been accommodated here. The impressive Villa Monastero in Varenna was built in 1567 and took its name from a nearby monastery. Perched on the top of a small wooded hill, Villa del Balbianello in Lenno with its fancy terraced gardens and unobstructed view to the lake is one of the most popular sights. It is often seen in movies (e.g. the James Bond movie Casino Royale and Star Wars Episode II).

1, 2: COURTESY OF GRAND HOTEL TREMEZZO

H Villa Sola Cabiati (aka «ίσως το πιο ρομαντικό μέρος στην Ιταλία») λειτουργεί ουσιαστικά ως το μικρότερο, πιο πριβέ «παράρτημα» του Grand Hotel Τremezzo. Όμορφη σαν ζωγραφιά, στέκει επιβλητική, επιδεικνύοντας το νεοκλασικό της μεγαλείο και τα δωμάτια που είναι γεμάτα έπιπλα μουσειακής αξίας, κρυστάλλινους πολυέλαιους, αναγεννησιακούς πίνακες, πανάκριβες πορσελάνες και βενετσιάνικα μωσαϊκά. Ανάμεσα στα αντικείμενα που εκτίθενται είναι και ένα κρεβάτι όπου, όπως θρυλείται, πέρασε μια θερμή νύχτα ο Ναπολέων αγκαλιά με την Ιωσηφίνα. Στο Μπελάτζιο, η νεοκλασική Villa Μelzi είναι επίσης ξακουστή για τους κήπους της. Χτίστηκε για λογαριασμό φίλου και αξιωματικού του Ναπολέοντα, και στο παρελθόν υπήρξε φημισμένο resort. Σήμερα ανήκει σε μία από τις διακεκριμένες οικογένειες της Λομβαρδίας. Από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο μπορείτε να περιπλανηθείτε στα δρομάκια με τις ολάνθιστες αζαλέες, τις λιμνούλες, τα γραφικά γεφύρια και τα αιωνόβια δέντρα που στοιχίζονται κατά μήκος της λίμνης. Η Villa Serbelloni, στο «χείλος» του ακρωτηρίου Μπελάτζιο, είναι άλλο ένα όνειρο εκλεπτυσμένης πολυτέλειας – στα δωμάτιά της έχουν φιλοξενηθεί, μεταξύ άλλων, η βασίλισσα Βικτώρια, ο Γουίνστον Τσόρ-

COMO La Dolce Vita Δεν είναι λίγοι αυτοί που ισχυρίζονται ότι η παρουσία του Τζορτζ Κλούνεϊ είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα που συνέβη στη λίμνη μετά τη δολοφονία του Μουσολίνι από παρτιζάνους, το 1945, στο χωριό Τζουλίνο ντι Μετσέγκρα. Αλλά αυτή ακριβώς η αδράνεια είναι πιθανότατα το μεγαλύτερο μυστικό της γοητείας της. Από τα ξύλινα Riva σκάφη που πηγαινοέρχονται στις πλωτές εξέδρες μέχρι την αύρα της γλυκιάς νοσταλγίας που διαχέεται παντού, όλα εδώ δίνουν την αίσθηση ότι ο χρόνος σταμάτησε στις χρυσές δεκαετίες του jet set. Δεν υπάρχουν φημισμένα καζίνο και μεγάλα clubs ή beach bars για party animals, αλλά μόνο στυλάτες, ποιοτικές προτάσεις για χαλαρές εξόδους και, φυσικά, τα εμβληματικά ξενοδοχεία της, με τα οποία ήταν πάντα συνυφασμένο το lifestyle της λίμνης. HOTELS Υπάρχουν πολλά ιστορικά Grand Hotels στον πλανήτη, αλλά κανένα δεν έχει φιλοξενήσει τόσο πολλά και μυθικά love stories όσα η Villa d’Este: Ρίτα Χέιγουορθ και Όρσον Γουέλς, Άβα Γκάρντνερ και Φρανκ Σινάτρα, Μαρία Κάλλας και Αριστοτέλης Ωνάσης, Κάρολ Λόμπαρντ και Κλαρκ Γκέιμπλ, Γούντι Άλεν και Μία Φάροου, Λιζ Τέιλορ και Ρίτσαρντ Μπάρτον (incognito στην αρχή του έρωτά τους – η Λιζ είχε ξανάρθει με τον Νίκι Χίλτον) έζησαν τον έρωτά τους στις υπερπολυτελείς σουίτες, με τους αυθεντικούς πίνακες, τα έπιπλα-αντίκες και τα πολύτιμα υφάσματα. Με περισσότερα από 100 χρόνια ιστορίας και ένα κτίριο-ορόσημο της art nouveau, το Grand Hotel Tremezzo κουβαλάει τις δικές του πολύτιμες μνήμες και απογειώνει με κάθε τρόπο το retro glam – ακόμα και στις μετακινήσεις των ενοίκων του, για τις οποίες διαθέτει μια κόκκινη Alfa Romeo Duetto Spider από τα ’70ς. Σχετικά πρόσφατη άφιξη και μοναδική «παραφωνία» στην ιστορική αρχιτεκτονική της λίμνης, το Il Sereno στο Τόρνο έγινε talk of the lake για το τολμηρό ντιζάιν της Πατρίσια Ουρκιόλα από πέτρα, γυαλί και ξύλο, καθώς και για τον κατακόρυφο κήπο-installation στην πρόσοψη από τον Γάλλο βοτανολόγο Πατρίκ Μπλαν. Ευτυχώς για τους κοινούς θνητούς, που δεν έχουν τη δυνατότητα να μείνουν στα ακριβά ξενοδοχεία της λίμνης, τα εστιατόρια και αρκετά facilities τους είναι ανοιχτά στους επισκέπτες – το T Spa του Grand Hotel Tremezzo και το εστιατόριο Berton al Lago του Il Sereno, που κέρδισε αστέρι Michelin αμέσως μόλις άνοιξε, βρίσκονται στην κορυφή της σχετικής λίστας.

64 | ANEKORAMA 2019

1 Il Sereno Hotel 2 Tα προς

ενοικίαση ξύλινα Riva σκάφη της Como Classic Boats (comoclassicboats. com) / Como Classic Boats' Riva wooden boats for rental 3 Βαρένα / Varenna 4 Στο Da Luciano για aperitivo / Aperitivo at Da Luciano

RESTOS Locanda dell’Isola Comacina (Κοματσίνα): Το μοναδικό εστιατόριο στο νησάκι Κοματσίνα σερβίρει εξαιρετική πέστροφα από τη λίμνη σε ένα ατμοσφαιρικό location. comacina.it Trattoria del Porto (Καρένο): Οικογενειακή τρατορία στην αποβάθρα του Καρένο. Επιλέξτε κάποιο από τα υπέροχα κρεμώδη ριζότι και οπωσδήποτε το παραδοσιακό πιάτο της περιοχής Misultin, ένα τοπικό λευκό ψάρι που παστώνεται σε αλάτι, πριν ξεραθεί στον ήλιο, και στη συνέχεια τοποθετείται κάτω από βάρος σε κιβώτια με φύλλα δάφνης για ολόκληρο τον χειμώνα. Συνοδεύεται με πολέντα και κόκκινο κρασί. FB: TrattoriadelPorto.Careno Ristorante Vapore (Τόρνο): Το αγαπημένο του Ρόμπερτ Ντε Νίρο και των ντόπιων για σπαγγέτι με αχηβάδες και χταπόδι καρπάτσο. hotelvapore.it Ristorante alle Darsene di Loppia (Μπελάτζιο): Ακριβώς δίπλα στους κήπους της Villa Melzi, μια κομψή επιλογή για ελαφριά γεύματα πριν ή μετά την περιήγησή σας. ristorantedarsenediloppia.com CAFES / BARS Pasticceria Poletti (Τσερνόμπιο): Για πολλούς ο κορυφαίος εσπρέσο και τα καλύτερα κρουασάν όχι απλά της λίμνης Κόμο, αλλά ολόκληρης της Ιταλίας. pasticceriapoletti.it Harry’s Bar (Τσερνόμπιο): Καμία σχέση

5 Το διάσημο κρουασάν της Pasticceria

Poletti / Pasticceria Poletti's famous croissant 6 Το sun deck της Villa d'Este / Villa d'Este's sun deck 7 Villa La Cassinella 8 Το Μουσείο Μεταξιού / Museo Didattico della Seta

Η πόλη Κόμο θεωρείται η ευρωπαϊκή «πρωτεύουσα του μεταξιού. The city of Como is the European “silk capital”.

La Dolce Vita Many people claim that George Clooney’s presence here is the most interesting event that happened at the lake after Mussolini’s killing by partisans in 1945, in Giulino di Mezzegra village, however this inertia may be the secret of Como’s charm. From the wooden Riva boats to the sweet nostalgic aura spread everywhere, time seems to have stopped in the golden years of the jet set. There are no famous casinos, big clubs, or beach bars for party animals, only stylish suggestions for stress-free fun, and emblematic hotels.

1 : C O U R T E S Y I L S E R E N O , 2 : C O M O C L A S S I C B O AT S . C O M , 4 : B O T T E G A D A L U C I A N O . I T , 5 : PA S T I C C E R I A P O L E T T I . I T , 6 : V I L L A D E S T E . G R A N D L U X U R Y H O T E L S . C O M 7 . V I L L A L A C A S S I N E L L A . C O M , 8 : M U S E O S E TA C O M O . C O M

EXPERIENCES NOT TO MISS!

• Παρότι οι περισσότεροι επισκέπτες προτιμούν τις βαρκάδες και τα boat tours, ολόκληρη η περιοχή γύρω από τη λίμνη είναι σπαρμένη με καταγεγραμμένα ημιορεινά και ορεινά μονοπάτια, άρα ιδανική για πεζοπορία, hiking και ποδηλατάδες μες στο βουνό. Σημειώστε ότι τα πιο γνωστά hiking trails ξεκινούν από το Piani dei Resinelli, στον ανατολικό βραχίονα της λίμνης. • Aνάμεσα στον Μάιο και στον Σεπτέμβριο γίνονται συναυλίες στις παραλίμνιες βίλες ως μέρος του Lake Como Festival. lakecomofilmfestival.com • Although most visitors prefer the boat tours, the entire region around the lake is full of recorded sub-mountainous and mountainous paths, therefore it’s ideal for trekking, hiking and bike rides on the mountain. The most well-known hiking trails begin from Piani dei Resinelli, at the lake’s eastern “branch”. • Gigs are organized between May and September at villas by the lake, as part of the Lake Como Festival. lakecomofilmfestival.com

HOTELS There are many historic Grand Hotels on earth, but none of them has accommodated so many legendary love stories like Villa d’Este: Rita Hayworth and Orson Welles, Ava Gardner and Frank Sinatra, Maria Callas and Onassis, Carole Lombard and Clark Gable, Woody Allen and Mia Farrow. Liz Taylor and Richard Burton (incognito at the beginning of their love affair – Liz had come here with Nicky Hilton, too), all enjoyed their love in the sumptuous suites with genuine paintings, antique furniture and expensive fabrics. With more than 100 years of history and an art nouveau landmark edifice, Grand Hotel Tremezzo carries its precious memories and glorifies the retro glam – it even uses a red Alfa Romeo Duetto Spider of the ’70s to transport its guests. A relatively recent arrival and the unique “discord” to the lake’s historical architecture, Il Sereno in Torno became the talk of the lake due to its bold design with stones, glass and wood by Patricia Urquiola, plus the vertical garden-installation of French botanist Patrick Blanc. Luckily, their restaurants and various facilities are accessible to the public – the T Spa of Grand Hotel Tremezzo and Il Sereno’s restaurant Berton al Lago which has won a Michelin star are at the top of the list. RESTOS Locanda dell’Isola Comacina: The only restaurant on Comacina serves delicious trout from the lake. comacina.it

2019 ANEKORAMA | 65

COMO

1 Το εστιατόριο Locanda dell’Isola

Comacina στο νησάκι Κοματσίνα / Restaurant Locanda dell’Isola Comacina 2 Villa d'Este 3 Lido di Bellagio 4 Το Βar Rossi στο Μπελάτζιο / Βar Rossi in Bellagio

Το εστιατόριο στο νησάκι Κοματσίνα σερβίρει εξαιρετική πέστροφα. με το ομώνυμο διάσημο μαγαζί της Βενετίας, αλλά με καταπληκτικό Aperol spritz. harrysbarcernobbio.it Da Luciano (Λάλιο): Σε αυτό το πρώην κρεοπωλείο θα έρθετε για aperitivo και τη φημισμένη, σούπερ απαλή και γευστική μπρεζάολα, που θα τη συνοδεύσετε με ένα ποτήρι κόκκινο κρασί της περιοχής. bottegadaluciano.it Bar Rossi (Μπελάτζιο): Πάνω στην προκυμαία, συγκεντρώνει τον καλύτερο κόσμο του Μπελάτζιο και είναι ιδανικό για sundowners και people watching. FB: newstendenzelocalialtop Lido di Bellagio: Υπάρχει beach club σε αυτό το σημείο της λίμνης για πάνω από έναν αιώνα (τον 19ο αιώνα ονομαζόταν «Bagni Volta»). Εδώ μπορείτε να χαλαρώσετε και να βλέπετε τον χρόνο να περνάει έως τις 7.30 μ.μ., όταν το σκηνικό αλλάζει με aperitivo – και από τις 11.30 μ.μ. αρχίζει ο χορός. lidodibellagio.com Μust See – Μust Do Εδώ και αιώνες η πόλη Κόμο θεωρείται η ευρωπαϊκή «πρωτεύουσα του μεταξιού»

66 | ANEKORAMA 2019

The small restaurant on Comacina island serves delicious trout. – ακόμα και σήμερα οι grand maitres των μεγαλύτερων οίκων από το Μιλάνο και το Παρίσι το επισκέπτονται τακτικά, προκειμένου να προμηθευτούν κορυφαίας ποιότητας μετάξι για τα ρούχα τους. Επισκεφθείτε το Μουσείο Μεταξιού (Museo Didattico della Seta) και αγοράστε οπωσδήποτε ένα από τα δεκάδες αναμνηστικά μεταξωτά μαντίλια που πωλούνται στα τοπικά μαγαζιά. Κάντε ένα πέρασμα από το Duomo, τον επιβλητικό καθεδρικό που δεσπόζει στην κεντρική πλατεία του Κόμο, την Piazza Cavour. O ναός φημίζεται για τα διαφορετικά αρχιτεκτονικά στυλ (μπαρόκ, γοτθικό κ.λπ.), που συνταιριάζονται αρμονικά. Λέγεται ότι χρειάστηκαν 4 αιώνες για να κατασκευαστεί. Στο Κόμο, ξεκινώντας από την Piazza Cavour και περπατώντας παραλιακά, θα φτάσετε στους κήπους Giardini del

Trattoria del Porto (Careno): A family trattoria on Careno’s pier. Try one of the delicious creamy risotti and the region’s traditional dish, Misultin, a local white fish that is salted, sun-dried and maintained in boxes with bay leaves during the entire winter. FB: TrattoriadelPorto.Careno Ristorante Vapore (Torno): Robert De Niro’s favorite restaurant for spaghetti alle vongole (spaghetti with clams) and octopus carpaccio. hotelvapore.it Ristorante alle Darsene di Loppia (Bellagio): Next to Villa Melzi gardens, a fine place for a light meal before or after your sightseeing. ristorantedarsenediloppia.com CAFÉS / BARS Pasticceria Poletti (Cernobbio): Many believe that it serves the best espresso and croissant, not only in Lake Como but in the entire Italy. pasticceriapoletti.it Harry’s Bar (Cernobbio): Νo relation to the famous bar in Venice by the same name, but it serves a fantastic Aperol Spritz. harrysbarcernobbio.it Da Luciano (Laglio): Visit this former butcher’s shop and enjoy an aperitivo and its famous super tender bresaola accompanied by a glass of local red wine. bottegadaluciano.it Bar Rossi (Bellagio): Frequented by Bellagio’s elite, ideal for sundowners and people watching. FB: newstendenzelocalialtop Lido di Bellagio: A real beach with sand to catch some rays and cool off in the water. Ατ 7.30 p.m. aperitivo is served; dancing begins at 11.30. lidodibellagio.com Must See – Must Do The city of Como is considered the European “silk capital”. Even today, the grand maîtres of the biggest fashion houses of Milan and Paris visit it to obtain top quality silk. Visit the Silk Museum (Museo Didatti-

1 : C O M A C I N A . I T , 2 : V I L L A D E S T E . G R A N D L U X U R Y H O T E L S . C O M , 3 : L I D O D I B E L L A G I O . C O M , 4 : F B . C O M / N E W S T E N D E N Z E L O C A L I A LT O P

COMO 1

ΛΟΥΓΚΑΝΟ / LUGANO Η λίμνη Λουγκάνο, μόλις 30 χλμ. από τη λίμνη Κόμο, ανήκει στο μεγαλύτερο μέρος της στην Ελβετία και αξίζει μια ημερήσια εκδρομή, την οποία κάνουν κυρίως όσοι αγαπούν να κοιτάζουν τη θέα από ψηλά, κάνοντας hiking στα βουνά που την περικλείουν. Η πόλη Λουγκάνο είναι ιδανική για καφέ στα δαιδαλώδη στενά της υπό τη σκιά ρολογιών με κούκο, για ένα πέρασμα από το Μουσείο Έρμαν Έσσε ή για μια βόλτα στο πάρκο Ciani. Οι ρομαντικοί ανεβαίνουν με τελεφερίκ στο κοντινό Μοντμπρέι για τη θέα. Στο Μελίντε πολλοί επισκέπτονται το πάρκο Swissminiatur, μια πόλη σε μινιατούρες, αλλά για παραθερισμό την προσοχή κερδίζει η μικρή Πορλέτσα. Ανάμεσα στις δύο λίμνες, το Βαρέζε ήταν κάποτε οι Βερσαλλίες του Μιλάνο – από εκείνη την εποχή έχουν μείνει εκπληκτικές βίλες, όπως η Villa Panza, όπου στεγάζεται μία από τις καλύτερες συλλογές σύγχρονης τέχνης της Ιταλίας. Most of Lake Lugano belongs to Switzerland. Have coffee in Lugano city’s tangled alleys, visit the Hermann Hesse Museum, or stroll in Ciani Park. Take the cable car to Monte Brè and enjoy the view, or visit the Swissminiatur Park in Melide, a miniature town. Nowadays Porlezza is popular for summer vacations. In the area betwwen the two lakes, Varese has some impressive villas, like Villa Panza which houses one of Italy’s best modern art collections.

68 | ANEKORAMA 2019

1 Η λίμνη Λουγκάνο / Lake Lugano 2 O καθεδρικός του Κόμο / Como’s Duomo 3 Tα μαρμάρινα φαντάσματα του Castello di

Vezio / The marble ghosts of Castello di Vezio 4 To μουσείο Τempio Voltiano προς τιμήν του εφευρέτη της ηλεκτρικής μπαταρίας / Τempio Voltiano Μuseum

Tempio Voltiano, όπου βρίσκεται το Tempio Voltiano, ένα νεοκλασικό, εμβληματικό κτίριο, το οποίο λειτουργεί και ως μουσείο αφιερωμένο στο διάσημο τέκνο της πόλης: τον φυσικό Αλεσάντρο Βόλτα, εφευρέτη της ηλεκτρικής μπαταρίας. Πάρτε οπωσδήποτε το τελεφερίκ για τον λοφίσκο Μπρουνάτε, ένα φυσικό μπαλκόνι που ορθώνεται σχεδόν ένα χιλιόμετρο πάνω από το Κόμο και φημίζεται για την πανοραμική του θέα του προς τη λίμνη. Το Castello di Vezio, λίγο έξω από τη Βαρένα (ουσιαστικά, ένα πανάρχαιο στρατιωτικό οχυρό, που κατοπτεύει όλη την περιοχή), με τους βλοσυρούς πύργους και τα μπουντρούμια του, μοιάζει βγαλμένο από επεισόδιο του Game of Thrones. Mη χάσετε την επίδειξη με τα εκπαιδευμένα κυνηγετικά γεράκια.

co della Seta) and buy souvenir silk scarves. Visit the Duomo, the grand Cathedral in Como’s central square, famous for its various architectural styles (baroque, gothic etc.) that blend together. It is said that its construction took 4 centuries. Starting from Piazza Cavour and walking along the seaside, you will reach the Giardini del Tempio Voltiano gardens, which accommodate a museum dedicated to physicist Alessandro Volta, inventor of the electric battery. Take the cable car to Brunate Hill, a natural “balcony” above Como, which is famous for its panoramic view to the lake. Castello di Vezio, close to Varenna is an ancient fortress that overlooks the entire region with somber towers and dungeons reminding of Game of Thrones. Don't miss the show with the trained falcons.

H o s p i t a l i t y C o m e s Fr o m T h e H e a r t Πλατεία Σοφ. Βενιζέλου & Στρ. Τζανακάκη 2, Χανιά • Κρήτη Sof. Venizelou Sq. & 2, Str. Tzanakaki • Chania • Crete Tel.: +30 28210 52280 • Fax: +30 28210 51790 e-mail: info@kydonhotel.com www.kydonhotel.com

COMO

Como Lake ΛΊΜΝΗ ΚΌΜΟ

INFO ΠΟΤΕ ΝΑ ΠΑΤΕ / WHEN TO VISIT Το καλοκαίρι η θερμοκρασία συνήθως δεν πέφτει κάτω από τους 250C. Ιδανικός μήνας της άνοιξης ο Μάιος και του φθινοπώρου ο Οκτώβριος (δεν αποκλείονται οι ξαφνικές μπόρες). / Ιn the summer the temperature will not dip below 250C. The ideal spring month is May, October the ideal autumn month (but beware of sudden downpours).

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ / REACHING LAKE COMO: Ένας απολαυστικός τρόπος είναι να

70 | ANEKORAMA 2019

ταξιδέψετε με την ΑΝΕΚ LINES μέχρι τη Βενετία, από όπου το Κόμο είναι 3 ώρες με το αυτοκίνητο ή 3,5 ώρες με το τρένο (trenitalia.it). / Travel with ANEK LINES to Venice and from there Como is 3 hours away by car or 3,5 by train (trenitalia.it). Δρομολόγια ANEK LINES προς Βενετία, Ανκόνα και Μπάρι / ANEK LINES routes to Venice, Ancona, Bari: aneklines.gr Η περιοχή εξυπηρετείται αεροπορικώς από

το Μιλάνο, το Μπέργκαμο και τη Ζυρίχη. Aπό το Μιλάνο η λίμνη απέχει 50 χλμ. / Lake Como is accessible by air from Milan, Zurich, Bergamo. Μilan is 50 km away from Como.

XΡΗΣΙΜΑ / USEFUL

INFO: lakecomo.it, visitcomo.eu ΤΑΚΤΙΚΗ ΑΚΤΟΠΛΟΪΑ (φέρι, πλοιάρια, «δελφίνια») / PUBLIC BOAT SERVICE (ferries, motorships, hydrofoils): navigazionelaghi.it ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΤΟΥΡ ΜΕ ΚΑΡΑΒΑΚΙ / PRIVATE TOURS: taxiboat.it, barindellitaxiboats.it

C U LT U R E

CRETE: EMERGING CITIES

ΚΡΉΤΗ

ΑΝΑΔΥΌΜΕΝΕΣ ΠΌΛΕΙΣ Τρεις πόλεις, 9.000 χρόνια Ιστορίας και 500 αρχαία αντικείμενα συναντήθηκαν σε μια μεγάλη έκθεση για τον πολιτισμό της Κρήτης. Και για τη ζωή που αναδύεται μέσα από τη σκόνη του χρόνου. / Three cities, 9,000 years of History and 500 ancient objects, all together in a major exhibition referring tothe Cretan civilization and life in the antiquity.

ΚΑΛΛΙΑ ΚΑΣΤΑΝΗ / KALLIA KASTANI ΓΙΏΡΓΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΆΚΗΣ & ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ / GEORGE ANASTASAKIS & PARIS TAVITIAN

72 | ANEKORAMA 2019

IN HIS “INVISIBLE CITIES”, writer Italo Calvino wonders:

“What does the city mean to us today? Cities are a sum of things, memorizations, desires, marks of a language; they are sites of exchange, as all the economy books explain, but such exchanges are not only exchanges of goods, they are also exchanges of words, desires, memories”. Dream cities always contain youth, the “permanent before”: before their inhabitants get lost, before their creations are destroyed, before their traces disappear and even their position on the map is forgotten; before. The exhibition “Crete, Emerging Cities: Aptera – Eleutherna – Knossos. Three ancient cities revived”, which was successfully hosted by the Museum of Cycladic Art (MCA) last winter, was dedicated to the “past”. Its aim was to revive three important ancient cities, which were abandoned and consequently forgotten; three capital cities on the island’s northern horizontal axis, without the palimpsest created by continuing habitation. Cities that thrived and fell into decay, were destroyed or abandoned and nothing remained of them, except perhaps their name – sometimes even that is corrupted. Three Ephorates of Antiquities (in Chania, Rethymno, and Heraklion), two Archaeological Museums (of Ancient Eleutherna and Heraklion), the University of Crete (Research Center) and various foundations

ι είναι σήμερα η πόλη για μας;» αναρωτιέται ο συγγραφέας Ίταλο Καλβίνο στις «Αόρατες πόλεις» του. «Οι πόλεις είναι ένα σύνολο πραγμάτων: απομνημονεύσεων, επιθυμιών, σημείων μιας γλώσσας· οι πόλεις είναι τόποι ανταλλαγών, όπως εξηγούν όλα τα βιβλία της οικονομίας, αλλά οι ανταλλαγές αυτές δεν είναι μονάχα ανταλλαγές εμπορευμάτων, είναι και ανταλλαγές λέξεων, πόθων, αναμνήσεων». Οι ονειρικές πόλεις εμπεριέχουν πάντα τη νεότητα. Το «διαρκές πριν». Πριν οι κάτοικοί τους χαθούν, πριν τα δημιουργήματά τους καταστραφούν, πριν τα ίχνη τους χαθούν, και λησμονηθεί ακόμα και η θέση τους στον χάρτη. Πριν. Η έκθεση «Κρήτη. Αναδυόμενες Πόλεις: Άπτερα – Ελεύθερνα – Κνωσός. Τρεις αρχαίες πόλεις ζωντανεύουν», που παρουσιάστηκε τον περασμένο χειμώνα με επιτυχία στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, ήταν αφιερωμένη στο «πριν». Στόχος της ήταν η αναβίωση τριών σπουδαίων αρχαίων πόλεων, τις οποίες βύθισε στη λήθη η εγκατάλειψη. Τρεις πόλεις-πρωτεύουσες στον βόρειο οριζόντιο άξονα του νησιού, χωρίς το παλίμψηστο που δημιουργεί η συνεχής κατοίκηση. Πόλεις που ήκμασαν και παρήκμασαν, καταστράφηκαν ή εγκαταλείφθηκαν, και που τίποτε δεν απέμεινε από εκείνες, εκτός ίσως από το όνομά τους – και αυτό, ενίοτε, παραφθαρμένο.

ΓΡΑΜΜΙΚΗ Α Η κυκλική στεφάνη σκήπτρου από ελεφαντόδοντο που βρέθηκε στην Κνωσό φέρει τη μεγαλύτερη επιγραφή (πιθανότατα τελετουργικού και θρησκευτικού χαρακτήρα) που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα με συλλαβογράμματα της Γραμμικής Α. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ίσως και να είναι το σημαντικότερο εύρημα της Μινωικής Κρήτης μετά τον δίσκο της Φαιστού.

LINEAR A

This particular circular scepter ring made of ivory, which was discovered in Knossos, bears the biggest inscription (probably of ceremonial and religious character) found till today, with Linear A syllabary. Experts assert that this may be Minoan Crete’s most important discovery, after the Phaistos Disc.

Πήλινο τελετουργικό σκεύος, που συνδυάζει σώμα νεαρής γυναίκας με φτερά και πόδια πτηνού, αποδίδοντας τη Σειρήνα, έναν από τους ιδρυτικούς μύθους της Άπτερας, 2ος1ος αι. π.Χ. / Clay vessel in the form of a Siren, 2nd-1st c. BC.

O κατάλογος της έκθεσης, σε επιμέλεια Νίκου Σταμπολίδη, Ελένης Παπαδοπούλου, Ιουλίας Λουρεντζάτου και Ιωάννη Φάππα, είναι μια πολύτιμη έκδοση 405 σελίδων. Θα τον βρείτε στο πωλητήριο του Μουσείου. / The exhibition catalogue by Nicholas Chr. Stampolidis, Eleni Papadopoulou, Ioulia G. Lourentzatou and Ioannis Fappas is a unique 405 page edition. Υοu can buy it at the Museum's of Cycladic Art Shop.

2019 ANEKORAMA | 73

C U LT U R E

Τρεις Εφορείες Αρχαιοτήτων (Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου), δύο Αρχαιολογικά Μουσεία (Αρχαίας Ελεύθερνας και Ηρακλείου), ένα Πανεπιστήμιο (Κρήτης – Κέντρο Μελέτης ΜαΕ) και κάμποσα Ιδρύματα που δάνεισαν τα έργα τους (Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου, Μουσείο Μπενάκη, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη) συνεργάστηκαν με το ΜΚΤ γι’ αυτήν την έκθεση-άθλο. Μια εξαιρετική συγκυρία, χάρη στην οποία περίπου 500 αρχαιότητες κάθε είδους από τις τρεις πρωτεύουσες της ομηρικής «Εκατόμπολης» Κρήτης ταξίδεψαν, αρκετές για πρώτη φορά, έως την Αθήνα. Ανάμεσά τους, σπάνια αντικείμενα που ανασύρθηκαν από τις αποθήκες των Εφορειών και από τις προθήκες των Μουσείων, και άλλα –νεότερα– που αποκαλύφθηκαν μόλις πρόσφατα και χρονολογούνται από τα Νεολιθικά (7η6η χιλιετία π.Χ.) έως και τα Βυζαντινά χρόνια (8ο αι. μ.Χ.): αγάλματα, ανάγλυφα, ειδώλια, επιγραφές, αγγεία, εργαλεία, κοσμήματα, νομίσματα, όπλα ή μικροαντικείμενα

74 | ANEKORAMA 2019

Η έκθεση αναβίωσε τρεις σπουδαίες αρχαίες πόλεις που βυθίστηκαν στη λήθη. The exhibition revives three important ancient cities, which were forgotten. από διαφορετικά υλικά (πέτρα, μάρμαρο, ασβεστόλιθο ή μέταλλο), μικρά έργα τέχνης από φαγεντιανή, γυαλί, ελεφαντόδοντο και ημιπολύτιμους λίθους. Αποτυπώματα ανθρώπινα, σπαράγματα μιας άλλης, παλιάς ζωής, που διηγούνται τους μύθους της πόλης ή τις μικρές καθημερινές ιστορίες της. Όπως η Σειρήνα της Άπτερας που θρηνεί, τραβώντας τα μαλλιά της και ξεριζώνοντας τα φτερά της. Ο πολεμιστής από την Ελεύθερνα, που τοποθετήθηκε κάθετα μες στον καταστόλιστο ταφικό του πίθο, για να ταξιδέψει όρθιος στον Άδη. Το μικρό κορίτσι από την Κνωσό που θάφτηκε μαζί με τα «προικιά» του,

1 Πήλινη προτομή, πιθανώς του Δία, 31 π.Χ.-324 μ.Χ. / Terracotta bust, possibly of Zeus, 31 BC-324 AD 2 Πήλινος αμφορέας από την Ελεύθερνα, 700-675 π.Χ. / Clay amphora from Eleutherna, 700-675 BC 3 Γενική άποψη της έκθεσης. Σε πρώτο πλάνο, μαρμάρινο άγαλμα Αφροδίτης στον τύπο «σανδαλίζουσας», 2ος-1ος αι. π.Χ. / Installation shot with marble statue of Aphrodite untying her sandal, 2nd-1st c. BC 4 Ελεφαντοστέινα πλακίδια, 4ος αι. μ.Χ. / Ivory plaques, 4th c. AD

which lent their artworks (Sylvia Ioannou Foundation, Benaki Museum, and Gennadius Library) cooperated with the MCA to organize this very successful exhibition. Due to this outstanding opportunity, approximately 500 antiquities of all kinds from the three capitals of the Homeric “Ecatompoli” (100 cities) Crete traveled to Athens, many of them for the first time. Among them were some rare objects taken from the Ephorates’ warehouses and Museum showcases, plus newer ones that were recently discovered and date from the Neolithic (7th-6th millennium BC) till the Byzantine eras (8th century AD): statues, reliefs, figurines, inscriptions, vases, tools, jewelry, coins, weapons and small objects made of various materials (stone, marble, limestone or metal), small works of art made of faience, glass, ivory and semiprecious stones. Human marks and agonies of an older life, which narrate the city’s myths, or small daily stories, like Aptera’s Siren who weeps pulling out her hair and her wings, the warrior from Eleutherna who was vertically placed in his ornate burial jar to travel to Hades in a standing position, the girl from Knossos who was buried with her “trousseau” consisting of miniature furniture: throne, stool, bed, and table. All that in permanent communication

C U LT U R E ένα ολόκληρο νοικοκυριό από έπιπλα-μινιατούρες: θρόνο, δίφρο, κρεβάτι, τραπέζι. Και όλα αυτά σε διαρκή συνομιλία με το σήμερα, μέσα από έναν αντικατοπτρισμό των αναδυόμενων πόλεων με τη βοήθεια της Google Εarth: Ο χάρτης της Κρήτης διέτρεχε όλο το πάτωμα της έκθεσης, έτσι ώστε ο επισκέπτης, κοιτάζοντας τα ευρήματα, να έχει διαρκώς την αίσθηση πως περπατά στα χώματα του νησιού. Μαζί, μουσικές και videos από την κάθε πόλη, εικόνες από παλαιότερες και νέες ανασκαφικές έρευνες, αποτυπώσεις, σχέδια, αναστυλώσεις, καθώς και εργασίες προστασίας και ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων. «Η πόλις θα σε ακολουθεί…» Οι αρχαιότητες κάθε πόλης φανερώνουν πολλά ακόμα και στον μη ειδικό, στον φιλοπερίεργο επισκέπτη των μουσείων: στοιχεία για την έκταση και τη δομή της πόλης, τον χαρακτήρα, την καθημερινότητα, τις δοσοληψίες, τις θρησκευτικές αντιλήψεις των ανθρώπων της. Στο σύνολό της η φετινή εμπειρία των τριών «αναδυόμενων πόλεων» της Κρήτης δομήθηκε κυρίως πάνω στο στοιχείο της έκπληξης. Η Κνωσός, για παράδειγμα, είναι σαφώς ο πιο διάσημος παγκοσμίως αρχαιολογικός χώρος της χώρας μετά την αθηναϊκή Ακρόπολη, ωστόσο η έκθεση στο ΜΚΤ δεν περιέλαβε παρά ελάχιστα στοιχεία από τον χώρο του πασίγνωστου ανακτορικού της κέντρου. Στόχος της έκθεσης ήταν να κατανοήσει ο επισκέπτης τη συνέχεια της πόλης εκτός του ανακτόρου, την πλούσια ιστορία της, που ξεκινά από τη Νεολιθική περίοδο και φτάνει έως τα Ρωμαϊκά και τα Πρωτοβυζαντινά χρόνια. Και να έρθει σε επαφή με ευρήματα που εκτίθενται για πρώτη φορά, που ξαφνιάζουν και συγκινούν, όπως π.χ. τα μυστηριώδη ανθρώπινα συσσωματώματα από το «Ιερό των Φετίχ». Ή οι απανθρακωμένοι σπόροι σιταριού που βρέθηκαν στον νεολιθικό οικισμό της Κνωσού και είναι οι αρχαιότεροι που έχουν εντοπιστεί στον Δυτικό κόσμο και στη Μέση Ανατολή. Οι ασημένιες περόνες από την Άπτερα (την Άπταρα των αρχαίων χρόνων ή τη «μικρή Πομπηία της Κρήτης») ήταν άλλο ένα από τα σπάνια σύνολα που ήρθαν στο φως, πολύτιμες λόγω του αριθμού τους, κυρίως όμως διότι αποκάλυψαν μια διαφορετική πτυχή της πόλης, φέρνοντας την καθημερινότητα μπροστά από τα επιβλητικά της μνημεία, τις οχυρώσεις, το θέατρό της. Αντίστοιχα, η «σανδαλίζουσα» Αφροδίτη, μαρμάρινο άγαλμα της θεάς που ετοιμάζεται να βγάλει το σανδάλι της για να μπει στο μπάνιο, μια σύνθεση των Ρωμαϊκών-Ελληνιστικών χρόνων που κοσμούσε

76 | ANEKORAMA 2019

with the present through a reflection of the emerging cities with Google Earth’s help: Crete’s map was projected on the floor, so the visitor felt like that he walked on the island’s soil. There was also music, videos from every city, pictures from older and newer excavations, impressions, plans, restorations and works which protect and highlight the archaeological sites.

Ο πολεμιστής τοποθετήθηκε κάθετα στον ταφικό του πίθο, για να ταξιδέψει όρθιος στον Άδη. The warrior was vertically placed in his burial jar to travel to Hades standing. 2

“The city always will pursue you…” The antiquities of every city reveal a lot about its size and structure, its character, the daily routine, the transactions, and the religious ideas of its people. Generally, the exhibition was mainly based on the element of surprise. Knossos is definitely the most worldwide famous Greek archaeological site after Athens’ Acropolis; still the MCA exhibition included only few elements from the site of its renowned palace. The exhibition intends to help visitors understand the expansion of the city outside the palace, its rich history which begins from the Neolithic period till the Roman and Early Byzantine years. 1 Πήλινοι ανθοκάλυκες, 1ος-α’ μισό 2ου αι. μ.Χ.

Εξυπηρετούσαν τελετουργικό σκοπό ή ήταν υποκατάστατα προσφοράς πραγματικών λουλουδιών / Terracotta calyx medallions thought to have been offered in lieu of actual flowers, or to have served some other ritual function, 1st-first half of 2nd c. AD 2 Μαρμάρινο ταφικό ανάγλυφο από την Άπτερα, αρχές 2ου αι. μ.Χ. / Marble funerary relief from Aptera, early 2nd c. AD

C U LT U R E

ΘΕΪΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ / DIVINE DIALOGUES Μέσα από τη «συνομιλία» των δύο ταυροκεφαλών, μίας από τα χέρια Μινωίτη δημιουργού και μίας του Πικάσο, συμβόλων της αρχαίας και της μοντέρνας τέχνης, δόθηκε η σκυτάλη στη νέα έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης «Πικάσο και Αρχαιότητα: Γραμμή και πηλός» (από 20/6/2019 έως 20/10/2019), μέρος της σειράς εκθέσεων «Θεϊκοί Διάλογοι». / The “encounter” of the two bull’s heads, one by a Minoan artist and one by Pablo Picasso, introduced the new MCA exhibition “Picasso and Antiquity: Line and clay” (from 20/6/2019 until 20/10/2019), part of the series of exhibitions “Divine Dialogues”.

ANEK LINES ΧΟΡΗΓΙΑ / SPONSORING Η ΑΝΕΚ LINES με υπερηφάνεια ταξίδεψε με τα πλοία της τα εκθέματα των αρχαίων πόλεων της Κρήτης, μεταφέροντας και αναδύοντας τον πολιτισμό του τότε στο σήμερα. / ANEK LINES proudly transported the exhibits of Crete’s ancient cities by its ships, promoting the island’s ancient civilization.

78 | ANEKORAMA 2019

Πήλινο ρυτό από την Κνωσό σε μορφή ταυροκεφαλής, τελετουργικό σκεύος για υγρές προσφορές (περ. 1450-1375 π.Χ.), και Ταυροκεφαλή του Πάμπλο Πικάσο (12 Ioυλίου 1960) / Terracota bull’s head from Knossos (c. 1450-1375 BC) and Bull’s head by Pablo Picasso (12 July1960)

το Μεγάλο Λουτρό της Ελεύθερνας, αιωρούμενη μόνη της, χωρίς προστατευτικά, στο κέντρο του δωματίου με τις αρχαιότητες της πόλης, μετέφερε τη συγκίνηση της απλής, ανεπιτήδευτης ωραιότητάς της, αλλά και την έξαψη της ανακάλυψης – αυτή που θα είχες στο σκάμμα μιας ανασκαφής, παρακολουθώντας τη να αναδύεται αργά από το χώμα στην επιφάνεια. Άλλωστε, πριν απ’ όλα, πέρα από την επιστημονική αξία της ή την εκπαιδευτική της σημασία, η έκθεση του ΜΚΤ υπήρξε κυρίως ένας φόρος τιμής στην αρχαιολογία και στους αρχαιολόγους. Και στους χαρτογράφους, στους περιηγητές, στους ιστοριοδίφες, στους φυσιοδίφες. Σε όλους τους άοκνους «νοσταλγούς του πριν» που, όπως σημείωσε στο εισαγωγικό του σημείωμα στον κατάλογο της έκθεσης ο διευθυντής του ΜΚΤ, καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης, «γυρνούν πίσω και ξανασκέφτονται και εργάζονται σε “κώχες μικρές”. Kι οι πόλεις που αναδύονται μέσα από τα χέρια τους, κομμάτι του δικού τους ταξιδιού “σε άλλη γη, σε άλλες θάλασσες”, ταξίδι μες στις θάλασσες του χρόνου μέσα απ’ τα λοξά παραπετάσματά του, ρωγμές φωτός στο σκοτάδι, ταξίδι που ξεφεύγει από την “κώχη τη μικρή” και φθάνει στην “πόλι που σ’ ακολουθεί”, στην πόλι την εντός σου…».

Visitors came in contact with new, so far unpublished, but surprising and moving findings, like the mysterious objects from the “Fetish Shrine”, or the charred wheat seeds discovered in Knossos, the most ancient that have been found in the western world and the Middle East. The silver clasps from Aptera (“Crete’s small Pompeii”) were another rare finding which revealed a different aspect of the city, its daily routine. Respectively, the marble statue of Aphrodite untying her sandal to enter her bath, a composition of the Roman-Hellenistic years that decorated the Big Bath of Eleutherna, hovering alone in the center of the room which accommodated the city’s antiquities without any protective cover, carried the excitement of its plain, unassuming beauty, and the thrill of its discovery. Besides, except for its scientific or educational value, the MCA exhibition mainly was a tribute to archaeology, archaeologists, map makers, travelers, historians, and naturalists, to all those tireless people who “long the return of before”. Professor Nikos Stampolidis, MCA director, says in his introductory note to the exhibition catalogue that “these people return and think and work in small spaces, and cities emerge from their hands”.

Ο Κατσούρμπος χαρακτηρίστηκε ως η «αναγέννηση της κρητικής κουζίνας» από τον Τύπο όταν εισήγαγε την κρητική γαστρονομία στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 2005 και πλέον, φιγουράρει στις λίστες του διεθνούς γαστρονομικού καταλόγου της Zagat και του περιοδικού Monocle. Στην κουζίνα μας θα βρείτε μόνο κρητικά προϊόντα που καταφτάνουν εβδομαδιαίως από αυτόνομες μονάδες παραγωγής του νησιού. Εμβληματικά μας πιάτα το αρνί με το σταμναγκάθι και οι χειροποίητες πίτες με τυρί και άγρια χόρτα που θα συνοδέψετε, όπως και όλα τα άλλα, με το εφτάζυμο διαβολόψωμο και τη ρακή μας. Regularly featured in the Zagat Europe food guide and Monocle Magazine, Katsourbos has been described by the Greek press as “The Renaissance of Cretan Cuisine”, since it was the first to introduce the original Cretan gastronomy to Athens in January 2005. All produce on the menu is supplied -and delivered once per week- by small producers in Crete. Signature dishes include lamb with stamnagathi and the handmade pies with cheese and herbs, while all meals are accompanied with “devil’s bread” and our raki.

Αμύντα 2, Παγκράτι, Αθήνα / 2 Amynta St., Pagrati, Athens Τ +30 210 7222167-8

www.katsourbos.gr

come, relax, enjoy Mέλος του οµίλου Part of the Group

www.akali-hotel.gr

Akali hotel

HOTEL SERVICES & FACILITIES: 24-hour Concierge and Reception | Air Conditioning | Room Service | Restaurant – Bar | Breakfast

Kισσάμου 55, Χανιά, Κρήτη 55 Κissamou St., Chania, Crete, Greece Τ: +30 28210 92872-5, F: +30 28210 92876 E: reservations@akali-hotel.gr

5A S 0 NBTEOS R TINI

ONLY IN SANTORINI E

To μοναδικό παζλ εμπειριών ενός υπέροχου προορισμού. / Your experiences in this wonderful destination will create a unique puzzle. ηφαίστειο να σου θυμίζει ότι υπάρχει και η κόλαση. THOUSANDS OF YEARS AGO a great Big Bang created a crescent-shaped island in the centre of the Aegean Sea with a strange, enchanting landscape. Santorini consists of a dazzling caldera, soil blessed by the volcanic ash, delicious wines and tasty produce, colorful beacςhes, swimming pools hovering in the air, fine boutique hotels squeezed in rock-hewn caves and an endless view of the Aegean Sea. Heaven is found in this small island, but the volcano reminds us that hell exists too.

C R E D I T F O R P H O T O S A N D I L L U S T R AT I O N S

να μεγάλο Big Bang πριν από χιλιάδες χρόνια έδωσε σε ένα νησί στο κέντρο του Αιγαίου σχήμα μισοφέγγαρου. Αυτό το παράξενο τοπίο μαγεύει. Η μοναδική του καλντέρα, η ευλογημένη του από τη στάχτη γη, τα μοναδικά κρασιά και προϊόντα που γεννά, οι χρωματιστές παραλίες, οι πισίνες που αιωρούνται στο κενό, τα κορυφαία boutique hotels που στριμώχτηκαν σε υπόσκαφα και η απέραντη θέα στο Αιγαίο συνθέτουν τη Σαντορίνη. Ό,τι ζήλεψες ένα βράδυ που ονειρεύτηκες τον παράδεισο σαν να ήταν πολυτελές ξενοδοχείο βρίσκεται σε αυτό το μικρό νησί. Με το

82 | ANEKORAMA 2019

C R E D I T F O R P H O T O S A N D I L L U S T R AT I O N S

50 BEST

C R E D I T F O R P H O T O S A N D I L L U S T R AT I O N S

Η θέα στην οποία δεν μπορείς να γυρίσεις την πλάτη – εδώ από τo ξενοδοχείο Katikies στην Οία / The unforgettable view from Katikies Hotel in Oia

C R E D I T F O R P H O T O S A N D I L L U S T R AT I O N S

2017 ANEKORAMA | 83 2019

5A S 0 NBTEOS R TINI

ΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ THE VOLCANO

Η περίφημη Μινωική έκρηξη του 1614 π.Χ., που έδωσε στο νησιωτικό σύμπλεγμα τη σημερινή του μορφή (Θήρα, Θηρασιά, Ασπρονήσι), είναι η μεγαλύτερη έκρηξη ηφαιστείου που έζησε ο άνθρωπος τα τελευταία 10.000 χρόνια. Ακολούθησαν πολλές μικρότερες εκρήξεις –η τελευταία το 1950–, που «γέννησαν» τα νησάκια της Παλαιάς και της Νέας Καμένης στη μέση της καλντέρας. Κάνε το τουρ με τα καραβάκια, για να θαυμάσεις τους τεράστιους μαύρους ογκόλιθους της Δάφνης –του μεγαλύτερου κρατήρα της Νέας Καμένης– και τις περίεργες «βολίδες» (μάγμα που καταψύχθηκε στον αέρα), αλλά και για να ρίξεις μια βουτιά στα πρασινοκίτρινα από το θειάφι ζεστά νερά στον όρμο του Αγίου Νικολάου της Παλαιάς Καμένης. The renowned Minoan eruption of 1614 BC which gave to the island complex its present form (Thera, Thirassia, and Aspronissi) is the biggest volcanic eruption of the last 10,000 years. Many smaller eruptions followed, the latest of which happened in 1950 when the small islands Palea and Nea Kameni were “born”. Take a boat trip and admire the huge black boulders of Daphne, the biggest crater of Nea Kameni, the odd “bullets” (magma frozen in the air) and swim in the warm green-yellow waters (due to the sulfur) of Agios Nikolaos Bay in Palea Kameni.

84 | ANEKORAMA 2019

Φωτογραφία από το λεύκωµα «Θήρα ή Σαντορίνη» του Γιώργου Μέη / Photo out of the coffee-table book “Thera or Santorini” by George Meis

Πιάτο του Selene, που πλέον βρίσκεται στον Πύργο, φέτος με σεφ τον Θοδωρή Παπανικολάου / A dish at Selene Restaurant, in Pyrgos

Η ΘΕΑ ΤΗΣ ΚΑΛΝΤΕΡΑΣ THE CALDERA VIEW

Η Φ Ω Τ Ο Τ Ο Υ Η Φ Α Ι Σ Τ Ε Ι Ο Υ Ε Ι Ν Α Ι Α Π Ό Τ Ο Λ Ε Υ Κ Ω Μ Α « Θ Η Ρ Α ΄Ή Σ Α Ν Τ Ο Ρ Ι Ν Η , Γ Ε Ν Ν Η Μ Α Τ Ε Φ Ρ Α Σ » Τ Ο Υ Φ Ω Τ Ο Γ Ρ Ά Φ Ο Υ Γ Ι Ω Ρ ΓΟ Υ Μ Έ Η ( Ε Κ Δ . M E I S S T U D I O ) / T H E V O L C A N O ’ S P H O T O I S O U T O F T H E A L B U M “ T H E R A O R S A N T O R I N I ” BY P H O T O G R A P H E R G E O R G E M E I S ( E D . M E I S S T U D I O )

Όσες περιγραφές κι αν έχεις ακούσει, όσες φωτογραφίες αυτής της μοναδικής θέας κι αν έχεις δει, η live εμπειρία θα σε καθηλώσει. Περπάτησε το μονοπάτι στο «φρύδι» της καλντέρας από τα Φηρά στην Οία (3 ώρες – 2 ώρες από το Ημεροβίγλι) και κάνε μια στάση στις εκκλησίες του Άη Γιώργη (πάνω από τον βράχο του Σκάρου) και της Θεοσκέπαστης (στο πίσω μέρος του), τα δύο καλύτερα «μπαλκόνια»,

για να απολαύσεις την μπλε άβυσσο σε όλο της το μεγαλείο. Και προσευχήσου για δυνατό νοτιά, όταν το νησί το καλύπτει ένα πέπλο ομίχλης, που σου δίνει την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε αεροπλάνο και βλέπεις τα σύννεφα από κάτω. You may have heard many descriptions and seen too many photos of this magnificent view, but the live experience will fascinate you. Hike on the path from Fira to Oia along the edge of the caldera (it takes 3 hours – 2 from Imerovigli) and stop at the churches of Ai Giorgis (above Skaros rock) and Theoskepasti (at its back), the best two “balconies” from which you can admire the blue abyss in all its splendor. Pray for a strong southerly wind when the island is covered by the fog which makes you feel that you are in an airplane looking at the clouds below.

GOURMET DINING Με τον κοσμοπολιτισμό να έχει «ανοίξει προξενείο» στο νησί και τους πεισματάρηδες ντόπιους να προσπαθούν να εντυπωσιάσουν με ό,τι έχει να προσφέρει η άνυδρη αλλά γόνιμη γη, τα εστιατόρια της Σαντορίνης ήταν τα πρώτα που άρχισαν να πειραματίζονται με μια πιστή στις τοπικές παραδόσεις κουζίνα που όμως λοξοκοιτά δημιουργικά προς όλες τις κατευθύνσεις. O Γιώργος Χατζηγιαννάκης στο Selene και ο Νίκος Πουλιάσης στον Κουκούμαβλο χάρισαν στο εθνικό κεφάλαιο νέες γεύσεις και άνοιξαν τον δρόμο για το boom της υψηλής γαστρονομίας, με τα boutique restos των ξενοδοχείων να μπαίνουν δυνατά στο παιχνίδι του fine dining και τις «μετακλήσεις» σπουδαίων σεφ, όπως ο Ξενάκης (Red Bicycle), o Γιακαλής (Idol Santorini) ή o Métayer (Santoro), να ανεβάζουν κάθε χρόνο τον πήχη.

Since Santorini has become a truly cosmopolitan place, the local restaurants were the first in Greece to experiment with a cuisine faithful to the local traditions but also glancing towards various creative directions and new ideas. Giorgos Chatzigiannakis at Selene Restaurant and Nikos Pouliassis at Koukoumavlos Restaurant expanded the Greek culinary treasures by adding new flavors to them and opened the way to a local high gastronomy boom. On the other hand, the boutique restaurants of the local hotels dynamically joined the fine dining game whereas, at the same time, “invitations” of famous chefs like Xenakis (Red Bicycle), Giakalis (Idol Santorini), or Metayer (Santoro) raise the standard of the local culinary delight higher and higher every year.

ΤΑ ΥΠΟΣΚΑΦΑ

Vora Villa Hotel

ROCK-HEWN CAVES

Οι παλιοί Σαντορινιοί, κυρίως τα φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού, έσκαβαν στη γη και στα βράχια μακρόστενες σπηλιές που εξασφάλιζαν δροσιά το καλοκαίρι και ζέστη τον χειμώνα. Σήμερα αυτά τα θολωτά υπόσκαφα, τη χάρη των οποίων ζήλεψε ο Λε Κορμπιζιέ, αποτελούν σήμα κατατεθέν του νησιού και έμπνευση για κάποια κορυφαία δείγματα interior design στα ξενοδοχεία του. The old inhabitants of Santorini, especially the poor, used to dig long caves in the rocks for coolness in the summer and warmth in the winter. Today, those domed rock-hewn caves whose elegance had been admired by Le Corbusier, constitute the island’s trademark and have inspired certain outstanding samples of interior design in its hotels.

2019 ANEKORAMA | 85

SANTORINI

ΤΟ ΤΕΛΕΙΟ ΣΚΗΝΙΚΟ ΓΙΑ ΟΥΖΟ THE PERFECT SΕTTING FOR OUZO

«ΒΟΥΤΙΑ» ΣΤΟ 1950 BACK TO THE FIFTIES H ανάβαση από το λιμάνι προς τα Φηρά με μουλάρια ή γαϊδουράκια σε προσγειώνει σε μια άλλη εποχή, όταν η πρακτική αυτή ήταν η μόνη δυνατότητα για να αποφύγεις τα 600 σκαλοπάτια. Μετά από παγκόσμια κινητοποίηση, οι μουλαράδες που υπερφόρτωναν τα ζώα, για να εξυπηρετήσουν τα κρουαζερόπλοια, μοιάζουν να συνετίστηκαν, και έτσι τα αγαπημένα γαϊδουράκια δεν θα χάσουν τη δουλειά τους. Φρόντισε να στείλεις τις βαλίτσες σου με το τελεφερίκ – κι αν είσαι πάνω από 100 κιλά ή πάνω από το 1/5 του βάρους του ζώου, βάσει νόμου, θα πρέπει να πας κι εσύ με τις βαλίτσες. The ascent from the port to Fira riding on mules or donkeys reminds of a past era when this was the only alternative to climbing up 600 steps. After a worldwide mobilization, the mule and donkey owners who used to overburden their animals to serve the island’s visitors, started to behave reasonably and the poor animals will not suffer anymore. Please send your suitcases up to Fira by the cable car – and, if you weigh more than 100 kg or more than 1/5 of the animal’s weight, the law specifies that you must go up too by the cable car with your suitcases.

86 | ANEKORAMA 2019

Η άσφαλτος έχει πλέον φτάσει σε αυτό το άφθαρτο γραφικό ψαροχώρι, αλλά κανείς ποτέ δεν σκέφτηκε ότι τα 214 σκαλιά που το συνδέουν με την Οία δεν άξιζαν τον κόπο. Στο νοσταλγικό Αμμούδι αισθάνεσαι ότι η τελετουργία του ούζου δημιουργήθηκε για μια τέτοια στιγμή, την ήσυχη ώρα της δύσης, στην ταβέρνα της Κατίνας, που ξεκίνησε την παράδοση (αθερινόπιτες, ντοματοκεφτέδες), ή στον Δημήτρη (θαλασσινοί μεζέδες, σκορπίνα στα κάρβουνα). Στη συνέχεια ένα μονοπάτι οδηγεί σε βουτιές σε πρασινογάλαζα νερά απέναντι από το νησάκι του Άη Νικόλα.

Αμμούδι / Ammoudi

Access to this picturesque fishermen’s village is easy since the road has been tarmacked. In wistful Ammoudi one feels that the ouzo ritual was created for such a moment, a peaceful sunset meal at Katina’s tavern (with atherine fish pies and tomato fritters), or at Dimitri’s (seafood tidbits, scorpion fish on the charcoal grill) and, finally, a swim in green-blue waters facing Ai-Nicolas’ islet.

Βλυχάδα / Vlychada beach

5A S 0 NBTEOS R TINI

GOLD STREET Λίγο οι κοσμοπολίτες επισκέπτες του νησιού, λίγο τα κρουαζιερόπλοια με τους διψασμένους για shopping επιβάτες, η οδός Υπαπαντής στα Φηρά αποκαλείται Gold Street, λόγω των πολλών κοσμηματοπωλείων της, που αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες αγορές χρυσού στη χώρα. Συχνά το ίδιο το νησί αποτελεί πηγή έμπνευσης: τα κρίνα από τις τοιχογραφίες στο Ακρωτήρι αποτυπώθηκαν σε συλλογές του Ilias Lalaounis, ενώ στον Poniros θα βρεις τη σειρά Volcanic Flowers. Ypapantis St. in Fira is called Gold Street due to its many jewellers’ shops which constitute one of the biggest gold markets in Greece, in addition to the island’s visitors who go on a shopping spree here. Often the island itself offers artistic inspiration like the lilies of the Akrotiri mural paintings in Ilias Lalaounis’ collections, and Poniros’ Volcanic Flowers collection.

88 | ANEKORAMA 2019 2017

ΠΑΡΑΛΙΕΣ – ΑΞΙΟΘΕΑΤA STUNNING BEACHES Η Βλυχάδα, με την εξωγήινη ομορφιά και τα επιβλητικά λευκά βράχια, η Κόκκινη, η μοναδική στη χώρα περίπτωση παραλίας με ηφαιστειογενή πετρώματα στο χρώμα του αίματος, και η Άσπρη, με τα πεντακάθαρα νερά και τα άσπρα-γκρι βότσαλα, είναι παραλίες προσκυνηματικές, τις επισκέπτεσαι εν είδει φόρου τιμής. Μαζί με τις μαύρες και πιο πολυσύχναστες Περίβολος (κάθε χρόνο ανεβάζει τον πήχη, όσον αφορά το beach service), Καμάρι (αν η Times Square ήταν παραλία) και Περίσσα (ουσιαστικά το βόρειο τμήμα της ευρύτερης παραλίας του Περίβολου), συνθέτουν ένα πολύχρωμο φάσμα επιλογών για όσους αγωνιούν για το τέλειο φόντο στο Ιnstagram. Vlychada with its impressive beauty and beautiful white rocks, the Kokkini beach with blood red volcanic rocks and Aspri with its crystal clear waters and white-grey pebbles are long standing, time-honored beaches, which together with the black and wellfrequented Perivolos (every year its beach service gets better), Kamari (if Times Square was a beach) and Perissa (Perivolos’ northern section) compose a multicolored spectrum of choices.

ATLANTIS BOOKS ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ-ΙΔΕΑ Κάτι περισσότερο από ένα βιβλιοπωλείο ξενόγλωσσων εκδόσεων, το δημιούργημα δύο Αμερικανών και μίας Ελληνοκύπριας στην Οία αποτελεί από το 2004 τοπόσημο του νησιού, ενώ ανακηρύχθηκε το καλύτερο βιβλιοπωλείο του 2019 από το National Geographic. Για τους πολυδιαβασμένους, είναι ένα καταφύγιο με συλλεκτικές εκδόσεις, στίχους γραμμένους στους τοίχους, σπάνια βιβλία, μέσα στα οποία οι ιδιοκτήτες συχνά αφήνουν σημειώματα για τον αναγνώστη, και ράφια με κατηγορίες όπως «Γλυκόπικρα βιβλία για σπιρτόζες κυρίες». It’s not only a bookshop with foreign books but it constitutes a Santorini landmark since 2004; the National Geographic declared it “the best bookshop of 2019”. It’s a haven for well read people with collectors’ editions, verses written on the walls, rare books in which the owners often leave notes for the readers and categories such as «Sweet and sour books for salty ladies».

EΝΑ ΧΩΡΙΟ Α ΛΑ ΓΚΑΟΥΝΤΙ Α VILLAGE À LA GAUDI

Το μεσαιωνικό Εμπορειό δεν διατηρεί μόνο το γλωσσικό του ιδίωμα, αλλά και μια ιδιαίτερη λαϊκή αρχιτεκτονική: Τα σπίτιαγλυπτά, που αποθεώνουν τις καμπύλες και θα σου θυμίσουν κάτι από Γκαουντί, φωλιασμένα κάθετα στο τείχος του κάστρου, επικοινωνούν όλα από τις ταράτσες και –σε πείσμα του κυκλαδίτικου λευκού– είναι ασβεστωμένα με κονίαμα από τη θηραϊκή γη. Medieval Emporio boasts of housessculptures reminding of Gaudi architecture, vertically nested on the castle walls, with their roofs coming in contact with each other. In spite of the standard Cycladic white color, they are whitewashed with mortar from Santorini’s soil.

2019 ANEKORAMA | 89

5A S 0 NBTEOS R TINI

ΚΥΚΛΑΔΙΤΙΚΟ ΛΑΣ ΒΕΓΚΑΣ THE CYCLADES’ LAS VEGAS

HΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ ΣΤΗΝ ΟΙΑ THE SUNSET AT OIA Στην πραγματικότητα, το μόνο σημείο στην Οία από το οποίο μπορείς να δεις τον ήλιο να βυθίζεται στη θάλασσα είναι το παλιό κάστρο του Αγίου Νικολάου, όπου συρρέουν πλήθη με πούλμαν, για να ποζάρουν στο διασημότερο ηλιοβασίλεμα στον κόσμο και να χειροκροτήσουν ενθουσιασμένοι τη δύση. Ηλιοβασίλεμα μπορείς επίσης να απολαύσεις από την Κυρα-Παναγιά στη Φοινικιά, από το Ημεροβίγλι (με τη Φολέγανδρο, την Ίο και τη Σίκινο να αναδύονται κατά τη δύση), από τον Φάρο στο Ακρωτήρι, από το Θεοτοκάκι στον Πύργο και, αν σου δοθεί η ευκαιρία, εν πλω. The best spot in Oia to watch the sun dive into the sea is Agios Nikolaos’ old castle where crowds gather, pose for photos in front of the world’s most famous sunset, and enthusiastically applaud the fading daylight. Alternatively, try the sight from Kyra-Panagia in Finikia, Imerovigli (with Folegandros, Ios and Sikinos islands emerging as the sun sets), the Lighthouse in Akrotiri, Theotokaki in Pyrgos and, if you have the opportunity, from a boat at sea.

90 | ANEKORAMA 2019

12 GALLERY MATI

Στην γκαλερί του Γιώργου Κυπρή, στην πλατεία των Φηρών, χιλιάδες επισκέπτες ανακαλύπτουν από το 1990 έναν άλλο τρόπο να «διαβάσουν» την κουλτούρα του νησιού – και ίσως στο τέλος πάρουν ένα κομμάτι της μαζί τους. Οι δημιουργίες του περιλαμβάνουν πίνακες, γλυπτά (τα κοπάδια ψαριών του Κυπρή βρίσκονται σε όλο τον κόσμο), μέχρι φυλαχτά και κοσμήματα. Thousands of visitors discover the island’s culture in Yorgos Kypris’ gallery in Fira Square. His creations include paintings, sculptures (his metallic fish herds are met worldwide), amulets and jewels.

Grace Santorini

Ετησίως στη Σαντορίνη πραγματοποιούνται 1.000 γάμοι, αλλά θα πίστευε κανείς ότι είναι πενταπλάσιοι, αφού χιλιάδες ζευγάρια, κυρίως Αμερικανοί και Ασιάτες (συνεργεία Κινέζων κομμωτών, μακιγιέρ και φωτογράφων ζουν μόνιμα στο νησί), έρχονται εδώ απλά για να βάλουν (ή να ξαναβάλουν) τα γαμπριάτικα και να ποζάρουν λουσμένοι στο blue light (ελληνιστί, λυκόφως). Η Μητρόπολη στα Φηρά, ο Άγιος Μηνάς και η εκκλησία της Ανάστασης στο Ημεροβίγλι, ο Άγιος Γεώργιος και η Πλατσανή στην Οία έχουν θέα στην καλντέρα, ενώ για τους καθολικούς υπάρχει ο Καθεδρικός Ναός στα Φηρά. Each year, 1,000 weddings take place in Santorini, mainly Americans and Asians. The Cathedral in Fira, Agios Minas and the church of the Resurrection in Imerovigli, plus Agios Georgios and Platsani in Oia have a view to the caldera; Catholics get married at the Cathedral in Fira.

BOUTIQUE ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ BOUTIQUE LUXURY Θεωρείται δικαίως ο προορισμός που έφερε στην Ελλάδα ήδη από τα ’80ς την έννοια του boutique hotel, καθώς η έλλειψη χώρου στην καλντέρα και η προσωπικότητα του νησιού απαιτούσαν μια διακριτική πολυτέλεια, που βασιζόταν στην ηρεμία και στην κομψότητα. Κάπως έτσι «εφευρέθηκε» από τα Perivolas, Astra και Katikies το ιδιαίτερο προφίλ του ξενοδοχειακού τοπίου της Σαντορίνης. Έκτοτε επανεφευρέθηκε πολλές φορές από τα Grace, Εros, Vora και ένα πλήθος ξενοδοχείων, που κυριαρχούν στις λίστες των παγκόσμιων Best of. Santorini is rightly considered as the destination that brought the boutique hotel concept to Greece, as the lack of space at the caldera and the island’s personality required a different type of luxury, not loud, but based on serenity and elegance. Thus, Santorini’s special hotel profile was “invented” by Perivolas, Astra, and Katikies; since then, it was reinvented many times by Grace, Eros, Vora and many other hotels that dominate the Hotel Best of lists worldwide.

Η διάσημη λήψη 5 0τουBPerivolas EST φωτογραφημένη από τον Γιώργο Λιζάρδο / The famous pool photo of Perivolas hotel captured by Stelios Lizardos

INFINITY POOLS

Αν υπάρχει κάτι, πέρα από το ηφαίστειο, που διαφήμισε το νησί στα πέρατα του κόσμου αυτό είναι η γαλάζια τεχνητή ομορφιά, με τις τέλειες αρχιτεκτονικές γραμμές και το μοναδικό background, που έχει αποτυπωθεί σε χιλιάδες φωτογραφικά κλικ. Ιnfinity pools υπάρχουν παντού στον κόσμο, όμως πουθενά με το χάος της καλντέρας να χάσκει από κάτω και την ψευδαίσθηση ότι πισίνα και Αιγαίο γίνονται ένα. Διόλου τυχαία, οι πισίνες των ξενοδοχείων Perivolas και Katikies έχουν κάνει τα περισσότερα εξώφυλλα στα πιο έγκυρα ταξιδιωτικά έντυπα του πλανήτη. Except for the volcano, this blue artificial beauty with the unique background has advertized Santorini internationally. Infinity pools exist worldwide, but without the caldera’s chaos underneath, or the illusion that the pool and the Aegean Sea merge into one. It’s not by chance that the pools of Perivolas and Katikies Hotels appear on covers of the planet’s best travel magazines.

2019 ANEKORAMA | 91

SANTORINI

ΤΑΚΕ ΜΕ ΤΗΕRΕ Η ΑΝΕΚ με το πλοίο «Πρέβελης» συνδέει τον Πειραιά με τη Σαντορίνη, μέσω της γραμμής Κυκλάδες – Κρήτη – Δωδεκάνησα με κυκλικό δρομολόγιο. ANEK connects Piraeus with Santorini by F/B Prevelis through the Cyclades – Crete – Dodecanese route. Κεντρικό τμήμα κρατήσεων / Reservations: +30 210 4197400, www.anek.gr

Ακρωτήρι / Akrotiri

ΘΗΡΑΣΙΆ CALDERA FROM ACROSS

ΒΥΘΙΣΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ BURIED TREASURE

Η συχνή σύγκρισή του με την αρχαία Πομπηία αδικεί το Ακρωτήρι. Αφενός, γιατί πρόκειται για μια προϊστορική πόλη, που έμεινε θαμμένη και σχεδόν ανέπαφη κάτω από τις στάχτες του ηφαιστείου επί 3.600 (!) χρόνια. Αφετέρου, διότι τα ευρήματα και όσα μας αποκαλύπτουν γι’ αυτό το κοσμοπολίτικο λιμάνι των 30.000 κατοίκων είναι συγκλονιστικά. Στα 12 (από τα 300 συνολικά) στρέμματα του οικισμού που έχουν ανασκαφεί θα δεις μια κανονική πόλιτεία: Στενά λιθόστρωτα δρομάκια που τη διασχίζουν απ’ άκρη σ’ άκρη και ανοίγουν σε πλατείες, με διώροφα και τριώροφα κτίρια στις δύο πλευρές –ένα από αυτά με 14 δωμάτια σε κάθε όροφο– και ένα μοντέρνο αποχετευτικό δίκτυο από πήλινους σωλήνες κάτω από το λιθόστρωτο. Οι τόνοι ηφαιστειακής τέφρας προστάτευσαν σε εξαιρετική κατάσταση σκεύη, εργαλεία, πιθάρια, έπιπλα, αναρίθμητα αγγεία και τοιχογραφίες που κοσμούσαν όλα σχεδόν τα σπίτια (υπολογίζονται σε δεκάδες τετραγωνικά μέτρα) και μιλάνε για μια μπουρζουάδικη κοινωνία που ταξίδευε, ψάρευε, έχτιζε, ζωγράφιζε, διασκέδαζε και που –όπως όλα δείχνουν– εγκατέλειψε το νησί πριν από τη Μεγάλη Έκρηξη. Its frequent comparison to ancient Pompeii is unfair to Akrotiri, since this prehistoric city remained buried and almost intact

92 | ANEKORAMA 2019

under the volcano’s ashes for 3,600 years. The findings from this cosmopolitan port of 30,000 inhabitants are sensational: on the settlement’s excavated 12,000 sq.m stands a regular city with narrow cobbled alleys crossing it from end to end, plus two-storey and 3-storey buildings on both sides; one of them has 14 rooms in every floor. A modern sewer system with clay pipes was discovered under the pavement. Tons of volcanic ashes perfectly protected utensils, tools, jars, furniture, vases and, mainly, mural paintings that decorated almost all the houses. This bourgeois society traveled, fished, built, painted, had fun and – apparently – left the island before the Big Bang.

Το alter ego της Θήρας, σαν μινιατούρα εκδοχή της, όμως με ολοδική της προσωπικότητα, η Θηρασιά έχει τον καίρο ρόλο να μεγεθύνει τον λυρισμό της Σαντορίνης. Σε καμία όμως περίπτωση δεν είναι κομπάρσος. Άπλωσε την πετσέτα σου στα μαύρα βότσαλα της Αγίας Ειρήνης, γευμάτισε στις ψαροταβέρνες της και κυρίως θαύμασε την καλντέρα από άλλη οπτική γωνία. Thirassia, Thera’s alter ego in miniature form, with a personality of its own, plays a crucial role: it increases Santorini’s lyricism, but it’s not a supporting actor. Visit Agia Irini beach with the black pebbles, for a swim, have lunch in the fish taverns and admire the caldera from a different visual angle.

LLOYD’S LIST AWARDS Passenger Line of the Year

2018

29 λιµάνια, 260 διασυνδέσεις στις Κυκλάδες & την Κρήτη

Ο µεγαλύτερος στόλος ταχυπλόων παγκοσµίως Κλείστε τώρα εισιτήρια στο

seajets.gr

Mύκονο > Τήνο > Θήρα > Πάρο > Νάξο > Άνδρο > Μήλο Σίφνο > Φολέγανδρο > Ίο > Σέριφο > Σύρο Κίµωλο > Αµοργό > Κουφονήσια > Ανάφη > Κύθνο > Κέα Σίκινο > ∆ονούσα > Σχοινούσα > Ηρακλειά > Θηρασιά

ΡΑΦΗΝΑ — ΠΕΙΡΑΙΑ — ΗΡΑΚ ΛΕΙΟ

5A S 0 NBTEOS R TINI

ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

LOCAL PRODUCTS

O χαρακτηριστικός θόλος του Οινοποιείου Μπουτάρη / Boutaris Winery

WINE TASTING

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισκέπτονται τη Σαντορίνη όχι για την Οία και την καλντέρα, αλλά με μοναδικό σκοπό να επισκεφτούν τα design οινοποιεία της και να περάσουν τις μέρες τους δοκιμάζοντας τη formula 1 του ελληνικού αμπελώνα: το νευρικό ασύρτικο, το αρωματικό αηδάνι, το ήπιο αθήρι, τη στιβαρή μανδηλαριά, το πολύπλοκο μαυροτράγανο – όλα ποικιλίες πανάρχαιες. Το Οινοποιείο Μπουτάρη Σαντορίνη (Μεγαλοχώρι), το Κτήμα Αργυρός (Επισκοπή Γωνιά), το οινοποιείο του τοπικού συνεταιρισμού Santo (Πύργος), το Κτήμα Σιγάλας (Μπαξέδες), που έχει επενδύσει στις κυκλαδίτικες γεύσεις του εστιατορίου του, και πολλά άλλα δίδαξαν το wine tasting σε ολόκληρη τη χώρα και είναι σήμερα απαραίτητες στάσεις στον παγκόσμιο οινοτουριστικό χάρτη. Several people choose to visit Santorini not because they are interested to admire Oia or the caldera, but with the unique purpose to visit its design wineries and spend their holidays tasting the best of the best Greek varieties: the lively asyrtiko, the fragrant aidani, the mild athiri, the robust mandilaria, the complex mavrotragano, all of which originate from very ancient grape varieties. Santorini Boutaris Winery (in Megalochori), Ktima Argyros (in Episkopi Gonia), Santo (in Pyrgos), Ktima Sigalas (in Baxedes), and many other wineries have taught the art of wine tasting to the entire country and, today, they constitute essential stops in the international wine tourism map for wine connoisseurs.

94 | ANEKORAMA 2019

VINSANTO

Το λιαστό γλυκό κρασί, που φτιάχνεται μόνο εδώ και στη Θηρασιά (κατοχύρωση ΟΠΑΠ), είναι γνωστό από την αρχαιότητα και πήρε το όνομά του από τους Ενετούς, που το εμπορεύονταν τον Μεσαίωνα. Τα σταφύλια αποξηραίνονται κάτω από τον καυτό ήλιο για 10-12 ημέρες και μετά ο μούστος από τις λιαστές ρώγες –αφυδατωμένος και γεμάτος σάκχαρα– «ξεκουράζεται» για χρόνια σε δρύινα βαρέλια πολλά μέτρα κάτω από τη γη, ώστε να δώσει αυτό το μυθικό νέκταρ με το κεχριμπαρένιο χρώμα. Πίνεται στους 8-100 C. This sundried sweet wine, produced only here and in Thirassia (Appellation of Origin of High Quality Wines) is well known since the antiquity. The grapes are dried under the hot sun for 10-12 days and, afterwards, the must, dehydrated and full of sugar, rests in oak barrels for years, below the surface of the earth, to produce this legendary amber colored nectar. It is drunk at 8-100 C.

Ηφαιστειακή στάχτη, λάβα, ελαφρόπετρα και πορσελάνη συνδυάζονται με το ιδιαίτερο μικροκλίμα και «γεννούν» μοναδικά προϊόντα, που δεν υπάρχουν πουθενά στον πλανήτη. Το άνυδρο ντοματάκι σε μέγεθος κερασιού, η γλυκιά λευκή μελιτζάνα, η φάβα που καλλιεργείται στο νησί εδώ και 3.500 χρόνια και η επεξεργασία της οποίας γίνεται με χερόμυλους, η κάππαρη σε άλμη ή σκέτη (οι ντόπιοι συμβουλεύουν να προτιμάτε τα μικρά μπουμπούκια) και τα καππαράφυλλα, βραστά με λάδι και ξίδι ή συσκευασμένα τουρσί, προσφέρουν γεύσεις και αρώματα που μένουν αξέχαστα. Volcanic ash, lava, pumice stone and porcelain combined with the special local microclimate, produce unique products that grow only in Santorini. The arid, small like a cherry “tomataki”, the sweet white eggplant, the fava which is processed by hand mills, caper pure or preserved in brine, and caper leaves boiled in oil and vinegar or pickled, offer unforgettable flavors and fragrances.

50 BEST

Στον αμπελώνα Αργυρού οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης επιβάλλουν ότι κάθε χρόνο η γη οργώνεται με μουλάρια / Every year, Argyros vineyards are ploughed by mules according to the principles of sustainable development

TO ΜΟΝΑΔΙΚΟ TERROIR THE UNIQUE TERROIR

Το ιδιόμορφο εδαφολογικό «κοκτέιλ», αποτέλεσμα του «ανίερου» γάμου της φωτιάς με τη θάλασσα, όχι μόνο αποτελεί μοναδικό μικροπεριβάλλον, αλλά και προστάτευσε τα αμπέλια από τη φυλλοξήρα που χτύπησε όλη την Ευρώπη. Τα αυτόριζα αρχαία κλήματα του νησιού, συχνά πλεγμένα σε κουλούρες, που τα προφυλάσσουν από τους ανέμους και τον ήλιο, δίνουν μερικά από τα πιο διάσημα ανά τον κόσμο ελληνικά κρασιά. The peculiar “cocktail” of Santorini’s soil structure protected its vineyards from the phylloxera that spread across Europe in the past. Today the island’s ancient vines produce some of the most famous Greek wines worldwide.

2019 ANEKORAMA | 95

Ανακουφίζει τα µάτια από κόπωση, ερυθρότητα, ξηρότητα και κνησµό που προκαλούνται από περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως σκόνη, αλλεργιογόνα Relief the eyes from redness, dryness and tiredness (caused by environmental agents such as dust, allergens etc..) Διασφαλίζει το ph των οφθαλµών στα φυσιολογικά επίπεδα Ensures ph the eyes at normal levels Έχει αντιοξειδωτική και αναζωογονητική δράση Has antioxidant and revitalising action Συµβάλλει στην αποµάκρυνση ξένων σωµάτων από την οφθαλµική επιφάνεια (αραιωτική δράση) Helps to remove foreign bodies from the eye surface (diluting action) Κατάλληλο για συχνή και παρατεταµένη χρήση και µε φακούς επαφής Suitable for frequent and prolonged use also with contact lenses Το πώµα περιλαµβάνει µικροβιολογικό φίλτρο για προστασία του προϊόντος The cap includes a microbiological filter to protect the product

Το προϊόν πωλείται σε φαρμακεία / The product is sold in pharmacies

O N B OA R D

F/B ASTERION II

ΝΕΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΑΞΙΔΙΟΥ

Σύγχρονοι χώροι, μοναδική φιλοξενία, διακριτική πολυτέλεια. To ASTERION II, στη γραμμή Πάτρα – Ηγουμενίτσα – Βενετία, επιβεβαιώνει την ηγετική θέση της ANEK LINES στην επιβατηγό ναυτιλία. / ASTERION II boasts of modern spaces, unique hospitality and discreet luxury; it travels on the route Patra – Igoumenitsa – Venice proving ANEK LINES’ leadership in the passenger shipping sector.

98 | ANEKORAMA 2019

Το ASTERION II κατασκευάστηκε στα περίφημα ναυπηγεία MITSUBISHI KOBE SHIPYARDS της Ιαπωνίας, τα οποία είναι διεθνώς καταξιωμένα για την άρτια κατασκευή των πλοίων τους. Το 2018 έφτασε στα Ναυπηγεία Περάματος, για να ξεκινήσει η ριζική ανακαίνισή του, σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές και την εφαρμογή των κανονισμών ασφάλειας SOLAS. Το νέο απόκτημα της ΑΝΕΚ LINES ταξιδεύει πλέον στην Αδριατική, στη γραμμή Πάτρα – Ηγουμενίτσα – Βενετία, γράφοντας τις δικές του σελίδες στην ιστορία του στόλου της εταιρείας. Όλα στο ASTERION ΙΙ υπόσχονται μια μοναδική εμπειρία ταξιδιού, με ανέσεις και διακριτική πολυτέλεια. Χαλαρώστε στις όμορφα διακοσμημένες lux 2κλινες, 3κλινες και 4κλινες καμπίνες, που είναι σχεδιασμένες ώστε να σας προσφέρουν μια άνετη διαμονή. Από την ώρα της επιβίβασης μέχρι και την αποβίβασή σας, απολαύστε τον καφέ ή το ποτό σας σε ένα από τα άνετα cafés-bars και δοκιμάστε νόστιμα πιάτα με εκλεκτές κρητικές και μεσογειακές γεύσεις

2019 ANEKORAMA | 99

O N B OA R D

στο εστιατόριο του πλοίου, με την εντυπωσιακή ατμόσφαιρα. Και για περισσότερες στιγμές ξεγνοιασιάς, απολαύστε τον ήλιο στο ειδικά διαμορφωμένο Open Deck Bar στο 9ο κατάστρωμα. Το ASTERION II είναι πιστοποιημένo με το πρότυπο «We do local», καθώς στηρίζει την παραγωγή, την οικονομία και το εργατικό δυναμικό του τόπου, αναδεικνύει την ιδιαίτερη, ζεστή κρητική φιλοξενία και δίνει στους επιβάτες την ευκαιρία να απολαύσουν τοπικές γεύσεις και αρώματα της Κρήτης, που επιμελούνται έμπειροι σεφ. Θυμίζουμε ότι η ANEK LINES έχει διακοσμήσει τους χώρους των πλοίων της με 2.500 πίνακες υψηλής αισθητικής. Όμως οι μοναδικές υπηρεσίες δεν τελειώνουν εδώ. Στο μοντέρνο κατάστημα στο 8ο κατάστρωμα ανακαλύψτε μοναδικά δώρα για εσάς και τους αγαπημένους σας. Και πάντα οι άνθρωποι της ANEK LINES, με χαμόγελο και γνήσιο ενδιαφέρον, είναι πρόθυμοι να σας εξυπηρετήσουν, ώστε να έχετε ένα άνετο ταξίδι. Ραντεβού, λοιπόν, στο ΑSTERION ΙΙ για ένα μοναδικό ταξίδι με τη φιλοξενία της ΑΝΕΚ LINES!

100 | ANEKORAMA 2019

ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΉ ΙΚΑΝΌΤΗΤΑ / TRANSPORT CAPACITY Σύνολο επιβατών: 1.020 Κλίνες: 451 Οχήματα ΙΧ: 840 Φορτηγά: 117 (+ 151 οχήματα) Μήκος – Πλάτος: 192,5 m – 27 m Μέγιστη Ταχύτητα: 21,5 kn Total Passengers: 1.020 Beds: 451 Cars: 840 Trucks: 117 (+ 151 cars) Length – Width: 192,5 m – 27 m Maximum Speed: 21,5 kn

ΤΟ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΟ “ΑSΤΕRΙΟΝ ΙΙ” ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΤΑΞΙΔΙ MΑΣ ΑΠΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΒΕΝΕΤΙΑ

ASTERION II

ASTERION II was constructed in Japan at the famous MITSUBISHI KOBE SHIPYARDS and in 2018 it was totally renovated at Perama Shipyards according to the most contemporary specifications and the SOLAS safety regulations. ANEK LINES’ new acquisition now travels in the Adriatic Sea, on the route Patra-Igoumenitsa-Venice. ASTERION II promises a unique travel experience. Its beautifully decorated deluxe, two-bed, 3-bed and 4-bed cabins are designed to ensure a comfortable trip. Savor your coffee or your drink in one of the spacious Café/Bars, or taste delicious dishes based on appetizing Cretan and Mediterranean flavors at the ship’s restaurant. For more carefree moments, enjoy the sun at the Open Deck Bar on the ship’s 9th deck. ASTERION II is certified by the “We do local” Standard, because it supports the local production, economy and labor force; it highlights the warm Cretan hospitality and offers to its passengers the opportunity to savor Crete’s local flavors and fragrances. At the modern shop on deck 8 you will discover unique gifts for you and for your loved ones, whereas ANEK LINES’ staff is always ready to serve you and make your trip as comfortable as possible. 8

1 Το εντυπωσιακό 7

εστιατόριο / Τhe impressive restaurant 2 Διάδρομος Sea view / Sea view corridor 3 Υποδοχή / Reception 4 Kαφέ-μπαρ / Café-bar 5 Κατηγορία καμπίνας A2 / A2 cabin 6 Κατηγορία καμπίνας LUX / LUX cabin 7 Κατάστημα εν πλω / Shop on board 8 4κλινη καμπίνα / 4-bed cabin

2019 ANEKORAMA | 101

Φόρεμα THE LINE PROJECT Σανδάλια MOST CHIC Ambassadors Residence Boutique Hotel

-list C H A N I A Οι καλύτερες προτάσεις για να δείτε, να ζήσετε και να γευτείτε ό,τι ωραιότερο έχει να προσφέρει η δυτικότερη πλευρά της Κρήτης. / Our top suggestions in order to experience the best in the westernmost side of Crete.

2019 ANEKORAMA | 105

-list

1 Ο Μύλος του Κερατά / O Mylos tou Kerata 2 All-day bar restaurant Zeen, Domes Noruz Hotel 3 Pulse Restaurant 4 Mon.Es Restaurant,

Monastery Estate Venetian Harbor

Wine & Dine ΤΑ TOP ΤΗΣ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ

Σε μια πόλη κρητική και κοσμοπολίτισσα, η γεύση είναι μια μεγάλη περιπέτεια. / Flavor becomes a great adventure in a Cretan cosmopolitan city.

Food for the senses

Crete + Magnificent = Cretificent

Τα hotel restos αποκτούν πρωταγωνιστικό ρόλο στην gourmet σκηνή των premium προορισμών, και το εστιατόριο Zeen του ξενοδοχείου Domes Noruz είναι ο κατεξοχήν εκπρόσωπος του φαινομένου στα Χανιά. Σε ένα zen περιβάλλον με υπέροχη θαλασσινή θέα, ο σεφ Διονύσης Πλιάτσικας παρουσιάζει ένα μενού με τον εύγλωττο τίτλο «Cretificent» που αποθεώνεται από τους κριτικούς γεύσης. Τα Signature dishes περιλαμβάνουν το ραβιόλι παντζαριού γεμιστό με ξύγαλο Σητείας σε ελαφρύ ζωμό, με σπανάκι σοτέ, μυρωδικά και βιολογικό γιαούρτι, την Caesar’s Salad με απάκι, παλαιωμένη γραβιέρα και λιαστές ντομάτες, και το θεϊκό Κρητικό Cheesecake. Hotel restos claim the leading role in the premium destinations’ gourmet stage, and Zeen restaurant of Domes Noruz Hotel is the main venue that expresses this phenomenon in Chania. In a Zen setting with magnificent sea view, Chef Dionisis Pliatsikas presents his often praised by food critics “Cretificent” menu. The signature dishes include: beet ravioli stuffed with xygalo (soft cheese spread) in a light broth with sautéed spinach, herbs and organic yogurt, Caesar Salad with apaki (smoked pork tenderloin), aged gruyere and sun-dried tomatoes, plus a divine cheesecake.

106 | ANEKORAMA 2019

Going Vegan Το κύμα της vegan και vegetarian διατροφής έφτασε και στα Χανιά, με το πρώτο εστιατόριο του είδους να έχει την υπογραφή της Σουζάνας που γνωρίσαμε και αγαπήσαμε στις Πόρτες. Στο Pulse, επί της Θεοτοκοπούλου, θα βρείτε από ριζότι, πάστες, burgers και hot dogs μέχρι κάρι και samosas. Susanna whom we adored at Portes restaurant opened the first vegan/vegetarian restaurant in Chania. Also, in Pulse restaurant, on Theotokopoulou St. you will find vegan risotto, pastries, burgers, hot dogs, curry and samosas.

«Κρυμμένο» στο ισόγειο του boutique ξενοδοχείου Monastery Estate Venetian Harbor, που στεγάζεται σε ένα υπέροχο βενετσιάνικο αρχοντικό του 16 αι., το ultra stylish εστιατόριο Mon.Es μετατρέπει το φαγητό σε γαστριμαργική μυσταγωγία. Επιλέξτε το ατμοσφαιρικό αίθριο ή κάποιο από τα «εξωτερικά» τραπέζια στο ρομαντικό σοκάκι και αφεθείτε σε ένα ταξίδι γεύσεων και αρωμάτων με έμπνευση την Κρήτη. “Hidden” in the ground floor of Monastery Estate Venetian Harbor Hotel, which is housed in a 16th century Venetian mansion, ultra stylish Mon.Es restaurant transforms dining into a gourmet ritual. Sit at the well-decorated atrium or at an “outside” table in the romantic alley and enjoy flavors inspired by Crete.

Το πιο φρέσκο ντεκόρ / The freshest décor idea

Η εποχιακή διακόσμηση με λαχανικά και φρούτα στον Μύλο του Κερατά μεταμορφώνει την καταπράσινη αυλή με τον παλιό ενετικό νερόμυλο σε ένα παραμυθένιο σκηνικό. Απόλυτο must, το σπιτικό παγωτό με γεύσεις φασκόμηλο με μέλι, σύκο με μέλι και λεβάντα. The seasonal décor with vegetables and fruits at Mylos tou Kerata restaurant transforms the green courtyard with the old Venetian watermill into a fairytale setting. Don’t miss the homey ice-cream with sage and honey, fig and honey and lavender flavors.

TOP PICKS

Καρνάγιο / Karnagio

DINING MODERN GREEK CUISINE Το νέο, πλήρως ανακαινισμένο, αλλά πάντα φιλόξενο Καρνάγιο μάς συστήθηκε ξανά το 2018, στο ίδιο μοναδικό σημείο, στα παλιά καρνάγια που περιστοιχίζουν το Ενετικό Λιμάνι των Χανίων. Πάντα με τα καλύτερα και πιο φρέσκα υλικά, ο σεφ Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος βασίζεται στην αυθεντική και συνάμα δημιουργική κρητική γαστρονομία, και μας προτείνει πιάτα όπως μυδοπίλαφο με πράσινο κάρι και σταμναγκάθι, σιγοψημένο χταπόδι με ταραμοσαλάτα αβοκάντο, πανσέτα μαριναρισμένη σε μέλι με κρέμα σελινόριζας και τριμμένο φουντούκι. Αυτή η μοναδική γευστική εμπειρία συνδυάζεται με μία πλήρη ελληνική λίστα κρασιών, ενώ το πορτρέτο συμπληρώνουν η αξεπέραστη θέα, τα αρώματα και οι γεύσεις που μας συνεπαίρνουν σε ένα υπέροχο γευστικό ταξίδι. At recently renovated hospitable Karnagio, at the old shipyards in the Venetian port of Chania, Chef Konstantinos Spiropoulos offers dishes based on genuine Cretan gastronomy

using the best and freshest produce, such as rice with mussels, green curry and spiny chicory; slow-cooked octopus with avocado pâté; pancetta marinated in honey with celery cream and ground hazelnuts. This unique taste trip is accompanied by a complete list of Greek wines and magnificent views. Πλατεία Κατεχάκη 8, Παλιό Λιμάνι, Χανιά 8 Katechaki Square, Old Port, Chania +30 28210 44345 FB: karnagioresto

-list

TOP PICKS

Argentina

DINING FISH RESTAURANT Σταθερό ραντεβού για ψαροφάγους με απαιτήσεις στο κουκλίστικο λιμανάκι του Κολυμπαρίου από το 1988. Ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά από τα ιδιόκτητα ιχθυοπωλεία, λαχανικά από το περιβόλι και τα καλύτερα ντόπια προϊόντα απογειώνουν το εξαιρετικό μενού με παραδοσιακές και αναπάντεχες εμπνεύσεις. Ανάμεσα στα κορυφαία πιάτα του σεφ Γιώργου Καπενεκάκη, ο ροφός γιουβέτσι και ο μπακαλιάρος με σταμναγκάθι σε σάλτσα μπιάνκο. Χωρίς επιτηδευμένες πολυτέλειες, η Αρζεντίνα προσθέτει κάθε χρόνο διακρίσεις στο παλμαρέ της (Βραβείο Ελληνικής Κουζίνας 2017-2018-2019 από τους Χρυσούς Σκούφους κ.ά.) και μας υποδέχεται στην πιο ταξιδιάρικη βεράντα πάνω από το πέλαγος.

This permanent meeting place of hard to please fish lovers is situated at the charming port of Kolymbari since 1988. Its excellent menu is based on very fresh fish and seafood from their own fish shops, vegetables from their garden, and on the best local products. Two of the outstanding dishes of chef Giorgos Kapenekakis are: blackfish with pasta, and cod with “stamnagathi” in bianco

sauce. Every year, this nofrills restaurant adds new distinctions to its track record (2017-2018-2019 Greek Cuisine Award from the Golden Chef’s Hats etc.). Κολυμπάρι, Πλατανιάς Kolympari, Platanias +30 28240 22243, +30 6976 978390 www.tavernachania.gr argentina.kolimpari@gmail.com

O Μύλος του Κερατά / O Mylos tou Kerata

DINING ALL-TIME CLASSIC Kάθε επίσκεψη στα Χανιά περιλαμβάνει ένα «προσκύνημα» σε αυτό το πρώην χάνι στον κεντρικό δρόμο του Πλατανιά, με ντόπιους και ξένους να απολαμβάνουν αυθεντική κρητική κουζίνα, φτιαγμένη από έμπειρα χέρια, στα όμορφα τραπέζια του, κάτω από μουριές, λεμονιές και την αιωνόβια δάφνη.

Σε ένα πλούσιο μενού θα βρείτε κλασικές κρητικές γεύσεις –καλιτσούνια, γαμοπίλαφο, xoχλιούς–, αλλά και πλήθος άλλων ορεκτικών, μαγειρευτών και πιάτων της ώρας, όλα με φρέσκες, ντόπιες πρώτες ύλες και κρητικό ελαιόλαδο. Μαζί, 120 επιλεγμένα κρασιά του ελληνικού αμπελώνα. Καθημερινά, από τις 6 μ.μ., σε έναν ολόδροσο κήπο με αρωματικά φυτά και αιωνόβια δέντρα, όπου «το κυρίως θέμα είναι το φαγητό». Can you think of anything better than to sit at a table under mulberry and lemon trees and an age-old laurel and enjoy authentic Cretan cuisine? That’s what anyone who visits Chania does at least once as Mylos has a reputation all over Greece. In this cool – full of aromatic plants and age-old trees – garden food is the main issue and all dishes are prepared with fresh local produce and the renowned Cretan olive oil. Daily from 6 p.m. Πλατανιάς / Platanias +30 28210 68578 www.mylos-tou-kerata.gr

Chania

Χανιά

A journey to your senses

Ένα ταξίδι στις αισθήσεις

Municipality of Chania - Crete dimos@chania.gr • +30 2821 341600 • www.chaniatourism.com • tourism@chania.gr Δήμος Χανίων - Κρήτη dimos@chania.gr • +30 2821 341600 • www.chaniatourism.com • tourism@chania.gr

-list

1 Θαλασσινό Αγέρι /

Thalassino Ageri 2 Ο περίφημος ροφός

γιουβέτσι στην Argentina / Orzo with grouper at Argentina 3 Η «ελληνική ρόκαπαρμεζάνα» στον Χρυσόστομο / The “Greek rocket-parmesan” salad at Chrysostomos 4 Στέλιος Τριλυράκης / Stelios Trilirakis

Σαν παλιό σινεμά / Like an old movie set

Το δείπνο στο Θαλασσινό Αγέρι, με φόντο τα εγκαταλελειμμένα Ταμπακαριά, είναι από εκείνες τις εμπειρίες που θα φυλάξετε για πάντα στο άλμπουμ με τις πιο πολύτιμες καλοκαιρινές αναμνήσεις σας. Αξίζει να έρθετε λίγο πριν το ηλιοβασίλεμα, για να απολαύσετε την πιο μαγική ώρα ενός σκηνικού που μοιάζει βγαλμένο από ταινία του ιταλικού νεορεαλισμού. Μην παραλείψετε τη διάσημη ταραμοσαλάτα του, αλλά και μην υπερβάλετε στα ορεκτικά, γιατί το ψάρι στη σχάρα εδώ είναι τόσο καλό, που επιβάλλεται να το τιμήσετε μέχρι την τελευταία μπουκιά. Dinner at Thalassino Ageri, with the deserted Tabakaria (the area of the old leather processing factories) in the background, is an experience that you will keep forever in your album with your most valuable summer memories. Come here just before the picturesque sunset, enjoy the dreamy movie set that reminds of an old Italian neorealist film, and savor the restaurant’s delicious grilled fish and the fish roe pâté.

Farm to Table

Η ιδέα πριν από λίγα χρόνια του Στέλιου Τριλυράκη –επαγγελματία μάγειρα μέχρι τότε στην Αθήνα– για τη δημιουργία του Γαστρονομικού Κέντρου Διατροφής Ντουνιάς στη Δρακώνα Κεραμειών είχε δύο προϋποθέσεις: Οι πρώτες ύλες να αποτελούν προϊόντα της περιοχής και τα πιάτα να παρασκευάζονται με τον παραδοσιακό τρόπο. Το αποτέλεσμα είναι μια οικογενειακή επιχείρηση με μια μικρή φάρμα και ιδιόκτητα περιβόλια, μποστάνια, χωράφια για κρασί, λάδι και μέλι, όλα με βιολογικές καλλιέργειες, καθώς και μια σπουδαία ταβέρνα, όπου όλα τα πιάτα μαγειρεύονται σε ξυλόφουρνους, παρασιές, ξυλόσομπες και γάστρες. Some years ago, Stelios Trilirakis created the Gastronomy Center of Cretan Diet “Dounias” at Drakona, Keramia based on two conditions: to use local products and follow traditional cooking methods. The result was a family business including a small animal farm and organic orchards, vegetable gardens, vineyards, olive groves, bees for production of honey and a great tavern where all the dishes are cooked by traditional cooking methods.

110 | ANEKORAMA 2019

Κρητική Κουζίνα για βραβείο / Award-winning Cretan cuisine

Οι Κρητικοί τιμούσαν τη γαστρονομική τους παράδοση πολύ πριν το Localization γίνει παγκόσμια τάση, αλλά 3 ειδικά εστιατόρια των Χανίων το κάνουν με ξεχωριστό ταλέντο και πάθος, και δικαίως μονοπωλούν τα Βραβεία Ελληνικής Κουζίνας. Η Argentina στο Κολυμπάρι απογειώνει κλασικά αλλά και σύγχρονα πιάτα ψαριού και θαλασσινών με σαφές κρητικό πρόσημο (βλ. κοκκινιστά καλαμαράκια με κρίταμα ή σουπιές με τσιγαριαστά χόρτα και πράσινες ελιές), ο Χρυσόστομος στην άκρη του Λιμανιού έχει μετατρέψει το ψήσιμο στον ξυλόφουρνο σε υψηλή τέχνη, ενώ στον Λεβέντη οι αδερφοί Χατζημανωλάκη σερβίρουν τα άπαντα της Κρητικής κουζίνας, αρκετά από αυτά –π.χ. απάκι, ξινόχοντρος, καπνιστά λουκάνικα– δικής τους παρασκευής. Cretans always honored their gastronomic tradition but 3 restaurants in Chania do it with unique talent and passion, monopolizing the Greek Cuisine Awards. Argentina in Kolymbari offers classic and

modern fish and seafood dishes with obvious Cretan characteristics (squid cooked in tomato sauce with kritamo herb, or cuttlefish with “tsigariasta” greens and green olives), Chrisostomos at the end of the port has raised cooking in an oven heated by wood to an art, whereas the Chatzimanolakis brothers at Leventis tavern serve all the specialties of the Cretan cuisine.

TOP PICKS

Έλα / Ela

DINING GREEK CUISINE Xτισμένο το 1650, επί Ενετοκρατίας, το κτίριο χρησιμοποιήθηκε αρχικά για σαπουναριό, γεγονός που εξηγεί και τα διάφορα επίπεδα. Στη συνέχεια, άλλαξε διάφορες χρήσεις – έγινε σχολείο, αποθήκη κρασιού, αποστακτήριο και, τελικά, καφενείο και εστιατόριο, το οποίο μέχρι την τελευταία πυρκαγιά, το 1988, λειτουργούσε σε τρεις ορόφους. Ο σημερινός ιδιοκτήτης και δημιουργός της ταβέρνας Έλα αναβίωσε όλη την παλαιά του ιστορία, στήνοντας ένα κινηματογραφικό σκηνικό, που βρίσκεται σε όλους τους διεθνείς τουριστικούς οδηγούς και πλέον επεκτείνεται στο πρόσφατα ανακαινισμένο κτίσμα ακριβώς απέναντι. Στην κουζίνα, μια δυνατή ομάδα τιμά την κρητική παράδοση μαζί με τις καλύτερες ετικέτες του κρητικού αμπελώνα, και όχι μόνο. Δοκιμάστε αυθεντικά κρητικά πιάτα και κλείστε ραντεβού για την επόμενη χρονιά, αφού το Έλα θα γίνει το μόνιμο στέκι σας.

Built in 1650, during Crete’s Venetian domination, this site, initially, was a soap factory, which explains its various levels. Later on, it became a school, wine cellar, distillery and, finally, a coffee shop and restaurant until it caught fire. When its current owners decided to convert it to tavern Ela, its old history came to life again, and now it figures in every international tourist guidebook. In the kitchen, an inspired team honors the Cretan food tradition accompanied by the best Cretan wines. Try the kalitsounia or Cretan gruyere with honey, drink raki and it is certain that Ela will become your regular haunt. Κονδυλάκη 47, Παλιό Λιμάνι, Χανιά 47 Kondylaki St., Old Port, Chania +30 28210 74128, FB: tavernaela

2019 ANEKORAMA | 111

-list

TOP PICKS

Πορφύρα / Porfyra

DINING SEASIDE TAVERN Ένα «μπαλκόνι» πάνω από τη θάλασσα με θέα το ηλιοβασίλεμα, παρέα με τα χρώματα, τις γεύσεις και τις μυρωδιές που φτιάχνουν το ελληνικό καλοκαίρι, είναι η Πορφύρα. Θα την ανακαλύψετε στην παραλία Νωπήγεια με

τα ρηχά, γαλήνια νερά της, μαζί με πολλούς θαμώνες, οι οποίοι σε αυτή τη γωνιά του κόλπου της Κισσάμου βρήκαν το καταφύγιο που ονειρεύονταν τον χειμώνα. Απίθανο μπουρέκι και τσιγαριαστό ανάμεσα στα παραδοσιακά κρητικά πιάτα, πεντανόστιμα μαγειρευτά, ζουμερά ψητά της ώρας και, φυσικά, ολόφρεσκο ψάρι και

θαλασσινά σε λαχταριστές συνταγές κάθε μέρα. Σπεσιαλιτέ, τα καλαμαράκια και οι ψητές σαρδέλες στα κάρβουνα, που ιδανικά θα συνοδεύσετε με αρωματικό ούζο ή το γλυκόπιοτο σπιτικό κρασί τους, και σίγουρα θα ευχηθείτε να ξαναβρεθείτε σύντομα εδώ.

Porfyra, on Nopigia beach at Kissamos Bay, with its shallow, calm waters, reminds of a balcony above the sea with a view to the picturesque sunset, and all the colors, flavors, and scents of the Greek summer. Savor traditional Cretan dishes: patty and “tsigariasto” (lamb or goat meat sautéed), tasty stews, juicy grilled meat cooked to order, and very fresh fish and seafood. Their specialty is squid and sardines grilled on the charcoal grill, accompanied by aromatic ouzo or wine of their own production. Νωπήγεια Κισσάμου / Nopigia, Kissamos, +30 28220 31078, +30 6993 069527

Μάλεμε / Maleme

DINING ALL-DAY TAVERN Από το 1994, σε μια παραλία με άμμο και ψιλό βότσαλο δεσπόζει η ταβέρνα που μεριμνά ακόμη και για την

ψυχαγωγία των παιδιών σας. Αφήστε τα να παίξουν στον παιδότοπό της και εσείς χαλαρώστε στις ομπρέλες και στις αναπαυτικές ξαπλώστρες. Το πρωί απολαύστε καφέ και χυμούς, και συνεχίστε

το μεσημέρι με ουζομεζέδες, απίθανη κακαβιά και ένα σωρό θαλασσινά και φρέσκα ψάρια που βγάζει το καΐκι του μαγαζιού, στάκα με αυγά, κρεατόπιτα και άλλα ντόπια μαγειρέματα, από τα χεράκια της κυρα-Λένης. Κλείστε το βράδυ σας με σπιτική τσικουδιά και παραδοσιακούς λουκουμάδες. Όλα θα τα βρείτε στην οικογενειακή επιχείρηση, 2.500 τ.μ., του Λευτέρη Παρασκάκη. On a sandy beach with small pebbles, Lefteris Paraskakis’ family tavern provides everything you need since 1994. Relax on comfortable sun-loungers and enjoy coffee and fruit juices, while your children play in the playground; at lunch savor tidbits, seafood and fresh fish caught by the tavern’s fishing boat, “staka” with eggs, meat pie and other local dishes. In the evening, try the homemade “tsikoudia”. Παραλία Μάλεμε Maleme Beach +30 28210 62049

TOP PICKS

Θράκα / Thraka

DINING GRILL HOUSE Πέρασαν 17 χρόνια από τότε που η «Θράκα», στην Αναγνώστου Γογονή, έστρωσε τα τραπέζια της, προσφέροντας υπέροχες γευστικές εμπειρίες. Με μόνιμη δέσμευση για κορυφαία ποιότητα, οι φρέσκες σαλάτες προετοιμάζονται τη στιγμή που τις επιλέγετε, ενώ ο φρέσκος γύρος στήνεται καθημερινά στα δικά τους παρασκευαστήρια. Το νέο, ανανεωμένο μενού περιλαμβάνει λαχταριστές προτάσεις, που ετοιμάζονται στον ξυλόφουρνο, και αυθεντικές συνταγές για ριζότο και ζυμαρικά, ενώ τα ιδανικά ψημένα κρεατικά, κεμπάπ, μπριζόλες κ.ά. συμπληρώνουν την απολαυστική διαδρομή. Τα spare ribs και η διώροφη spicy πίτσα ΤexΜex είναι δύο από τις new hot entries. Στα «Επί ποδός by Θράκα» και «Παραδοσιακόν by Θράκα», στη Χατζημιχάλη Γιάνναρη, θα δοκιμάσετε το νοστιμότερο παραδοσιακό σουβλάκι στα κάρβουνα 24 ώρες το 24ωρο. Απολαυστικές γευστικές προσφορές σάς περιμένουν, στο www.thraka.com, με τις online παραγγελίες σας. For the last 17 years, “Thraka” on Anagnostou Gogoni St. serves delicious, tasty, high quality dishes in a new menu, which includes outstanding flavors: cool salads prepared to order, fresh gyros processed in their own installations every day, authentic recipes of risotti and pasta cooked in an oven heated

by wood, perfectly grilled meat, kebab, steaks etc. The spare ribs and the twostorey spicy Tex-Mex pizza are two of the new hot entries. Savor the tastiest traditional souvlaki grilled on a charcoal grill, 24/7, at “Epi Podos by Thraka” and at “Paradosiakon by Thraka” on Chatzimichali Giannari St. Tasty, delicious offers await your online orders at www.thraka.com. Aναγνώστου Γογονή 77 / 77 Anagnostou Gogoni St., Χατζημιχάλη Γιάνναρη 34 / 34 Chatzimihali Giannari St. Χατζημιχάλη Γιάνναρη 36 / 36 Chatzimihali Giannari St. +30 28210 70017 www.thraka.com

2019 ANEKORAMA | 113

-list

TOP PICKS

Από την αγορά στο πιάτο σας / From the market to your plate Απέναντι από την πλατεία της Σπλάντζιας, επί της Δασκαλογιάννη, το ψαρομαγειρείο «Το Μαριδάκι» βγάζει καθημερινά από την ανοιχτή κουζίνα του μαγειρευτά και πιάτα με ψάρια και θαλασσινά που υπάρχουν εκείνη την ημέρα στην αγορά (σημειωτέον, δουλεύουν μόνο με φρέσκα μύδια, γαρίδα, καλαμάρι και χταπόδι). Εναλλακτικά, πλησιάζετε τη βιτρίνα, διαλέγετε το φρέσκο ψάρι σας και τον τρόπο που

θέλετε να μαγειρευτεί, και το συνοδεύετε με μια μεγάλη ποικιλία από σαλάτες, επίσης της ημέρας και της εποχής. Every day, “To Maridaki” eating house, close to Splantzia Square, serves the freshest fish and seafood in the market (and never frozen mussels, shrimps, squid and octopuses). Go to the shop window, choose your fish and how you want it cooked and accompany it with one of the many salads on the menu.

Legends Bar & Grill DINING MEAT LOVERS Πέντε λεπτά έξω από το κέντρο των Χανίων μάς περιμένει ένας ζεστός και πεντακάθαρος χώρος με άριστο σέρβις, που μπορεί να φιλοξενήσει έως και 150 άτομα, τα οποία απολαμβάνουν καλοψημένα ζουμερά κρέατα (δεν είναι τυχαία –εδώ και 3 χρόνια– στα 10 καλύτερα εστιατόρια των Χανίων, σύμφωνα με το TripAdvisor). Βρείτε πεντανόστιμα πιάτα με άριστες πρώτες ύλες, που ανανεώνονται καθημερινά, όπως μπέργκερ από φρέσκο κιμά υψηλής ποιότητας, φρέσκα ψωμάκια δικής τους συνταγής και εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Συνοδέψτε τα με μία επιλογή από πάνω από 27 μπίρες, ποτά, κοκτέιλ και πολλά άλλα! Κάθε Τετάρτη το θρυλικό ηλιοβασίλεμα που προσφέρει το grill bar ανταλλάσσεται με δωρεάν προβολή κλασικής ταινίας. Κάνει και delivery.

This warm, clean venue, close to downtown Chania, can accommodate up to 150 persons, offering well cooked, juicy meats (during the last 3 years it’s included among Chania’s 10 best restaurants according to TripAdvisor). Savor delicious dishes prepared with excellent raw materials, like burgers made of fresh, high quality minced meat, their own fresh buns and extra virgin olive oil, and choose among more than 27 beer brands, drinks, and cocktails. Delivery is also an option. Προφήτη Ηλία 68, Χαλέπα, Χανιά / 68 Profiti Ilia St., Halepa, Chania +30 28210 08731 www.legendsburgers.gr FB: Legends Chania Bar & Grill

Τα Χάλκινα στην Ακτή Τομπάζη / Chalkina on Akti Tobazi

Το πιο ζωντανό ρακάδικο / The most happening raki tavern Θα το βρείτε σε ένα παλιό αρχοντικό στην Ακτή Τομπάζη και θα το αναγνωρίσετε αμέσως από τα γεμάτα τραπεζάκια, το κέφι και τα γέλια που φτάνουν έξω στο λιθόστρωτο, καθώς στα Χάλκινα η ζωντανή μουσική μεταμορφώνει κάθε βραδιά σε ένα γνήσιο κρητικό γλέντι, στο οποίο συμμετέχουν ντόπιοι και ξένοι – πιθανότατα κι εσείς μετά από μια-δυο ρακές.. Chalkina raki tavern is in an old mansion on Akti Tobazi; every night, its tables are packed with people, cheerfulness and laughter prevail, and live music leads to a genuine Cretan feast where locals and foreigners participate – you will participate too after one or two raki shots.

ΘΑΛΑΣΣΙΝΌ ΑΓΈΡΙ ΨΑ Ρ Ο ΤΑ Β Ε Ρ Ν Α

THALASSINO AGERI F I S H TA V E R N

-list

1 Ταμάμ / Tamam 2 Salis Restaurant 3 Το Πηγάδι του Τούρκου / The Well of the Turk 4 Παλλάς / Pallas 5 Ο Μανώλης Πεδινάκης στο Μεσογειακό / Manolis Pedinakis at Mesogeiako

Το πιο ονειρικό roof top / The most dreamy roof top

Η ταράτσα Θεάλασσα του bar-restaurant Παλλάς, με τη συγκλονιστική θέα, είναι το διαμάντι στο στέμμα ενός μοναδικού κτιρίου του 1830, που αποτελεί ζωντανό κομμάτι της ιστορίας της πόλης (μεταξύ άλλων, υπήρξε και σπίτι του Αλή Πασά) και το 1986 η Αρχαιολογική Υπηρεσία το συμπεριέλαβε στα 20 καλύτερα της Κρήτης. Thealassa restaurant at Pallas bar-restaurant’s roof garden, with an amazing view, is in a historic edifice of 1830 which, among other things, was the home of Ali Pasha. In 1986, the Archaeological Service included it among Crete’s best 20 buildings.

Έθνικ πειρασμοί / Ethnic delights

Οι μελιτζανοκεφτέδες, η σαλάτα με αβοκάντο και πορτοκάλι και η τετράδα αλειμμάτων με χούμους, μπαμπά γκανούς, παντζαροσαλάτα και κακίκ στο Πηγάδι του Τούρκου, όπως και το χουνκιάρ μπεγιερντί, το ιρανικό ρύζι και το γιαουρτλού στο Ταμάμ είναι διαχρονικά must που δεν βγαίνουν ποτέ από το μενού. The fried eggplant balls, the avocado and orange salad, and 4 spreads (hummus, Baba Ganush, beetroot salad and “kakik”) at Pigadi tou Tourkou (Well of the Turk), plus Hunkar begendi, Iranian rice, and giaourtlou at Tamam, are the must-try dishes in the menus.

116 | ANEKORAMA 2019

Fine Dining at its best

Όταν στη Wine List ενός εστιατορίου μετράς 78 (!) σελίδες με ψαγμένες ελληνικές και ξένες ετικέτες, καταλαβαίνεις ότι οι άνθρωποι που το έστησαν α) ξέρουν από κρασί και β) παίρνουν πολύ στα σοβαρά την υπόθεση εστίαση. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στο Salis: Aπό την επιλογή του ονόματος (ο Σαλής, ο χαμογελαστός μαύρος βαρκάρης, ήταν μια θρυλική μορφή του λιμανιού των Χανίων) μέχρι τις πρώτες ύλες (από τοπικούς παραγωγούς) και από την ανοιχτή κουζίνα μέχρι το δημιουργικό μενού (με αρκετές κρητικές αναφορές), όλα δείχνουν ένα δυνατό concept σε ανοιχτή γραμμή με τις τελευταίες τάσεις του fine dining. When a restaurant’s Wine List has 78 (!) pages with special Greek and foreign labels, it’s clear that its owners (a) know wine well and (b) take the restaurant business very seriously, as in Salis restaurant. From the choice of the name (Salis was a legendary black boatman of Chania port), to the raw materials (from local producers), and from the open kitchen to the creative menu (with many Cretan references), a powerful concept emerges, aligned with fine dining’s latest trends.

Η Αρχαιολογική Υπηρεσία συμπεριέλαβε το κτίριο που στεγάζει το Παλλάς στα 20 καλύτερα της Κρήτης. A New Classic

Από τα πρώτα στέκια που έδωσαν ζωή στη –so hot τα τελευταία χρόνια– περιοχή της Σπλάντζιας, το Μεσογειακό παραμένει η σωστή διεύθυνση για ένα κομψό γεύμα στην υπέροχη αυλή με την μπουκαμβίλια, όπου ο Μανώλης Πεδινάκης σερβίρει μεσογειακή κουζίνα, με έμφαση στα πιάτα ημέρας. Among the first haunts that gave life to the – so hot in recent years – Splantzia district, Mesogeiako remains the best option for a fine meal at the beautiful courtyard with the bougainvillea, where Manolis Pedinakis serves Mediterranean cuisine dishes.

-list

TOP PICKS

Τζίτζικας / Tzitzikas

DINING RESTAURANT BAR Mόλις 20 λεπτά από τα Χανιά, κάτω από θεόρατα πλατάνια και δίπλα στα τρεχούμενα νερά, βρίσκουμε στους Αρμένους Αποκορώνου αυτό το κουκλόσπιτο. Σε απόλυτη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον, ο «Τζίτζικας» αντιστέκεται στη λογική της μαζικής παραγωγής και του φούρνου μικροκυμάτων, προτείνοντας έναν διαφορετικό τρόπο διατροφής: δίνει έμφαση στα βιολογικά και στα fair trade ποιοτικά προϊόντα, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά παρθένο ελαιόλαδο. Στην καταπράσινη, δροσερή αυλή του θα απολαύσετε, υπό τους ήχους έθνικ μουσικής, ελληνικό καφέ στη χόβολη, τοπικά βότανα και σπιτικά γλυκά, ενώ θα γευτείτε πιάτα μέσα από μια δημιουργική κρητική ματιά. Δοκιμάστε τα φρέσκα πράσινα ραβιόλια, το χοιρινό αλά Τζίτζικα και, οπωσδήποτε, τον κορμό από χαρούπι (το κακάο της Κρήτης), σε μια αγχολυτική απόδραση στη φύση από το πρωί έως το βράδυ, καλοκαίρι και χειμώνα.

This dollhouse in Armeni Apokoronou, only 20 minutes far from Chania, stands under huge plane trees, by the water, in total harmony with the natural environment. Contrary to the notion of mass cooking of food and to the microwave oven techniques, “Tzitzikas” suggests a different kind of diet, exclusively based on virgin olive oil, plus organic and fair trade qualitative ingredients. Listening to jazz and ethnic music in the tree covered cool courtyard, savor Greek coffee brewed on hot ashes, local herbs, homey pastries, and dishes of a creative Cretan cuisine. Try the fresh green ravioli, the pork à la Tzitzikas and enjoy the mild summer and winter in soothing natural surroundings. Αρμένοι Αποκορώνου / Armenoi Apokoronou +30 28250 41144, www.tzitzikas.com

Το πιο νόστιμο μυστικό / The most delicious hidden-gem

TOP PICKS

Ο Βασίλης Καλλίδης την έχει συμπεριλάβει στο «ελληνικό του top 10», οι foodies της πόλης ορκίζονται στο ψάρι και στα μαγειρευτά της, και οι λίγοι ξένοι που την ανακαλύπτουν αισθάνονται τυχεροί. Εκτός τουριστικής πιάτσας, επί της Μυλωνογιάννη, η Ευγωνία είναι μια lowprofile ταβέρνα που θα σας εκπλήξει ευχάριστα με την ποιότητα και την τεχνική της κουζίνας της. Η ανάμεικτη σαλάτα των 19 λαχανικών είναι ένας λόγος από μόνος του για να βρεθείτε εδώ. Vasilis Kallidis has included it in his “Greek Top 10”, the city’s foodies adore its fish and stews, and only few lucky foreigners have discovered it. Evgonia is a low-profile tavern with amazing quality and cooking technique. Don’t forget to try the mixed salad of 19 vegetables.

Μια τραπεζαρία για όλους / A dining room for all Φημισμένα αλλαντικά, παλαιωμένα τυριά και κορυφαία προϊόντα από όλη την Ελλάδα, δελεαστικά παραταγμένα, σας προ(σ)καλούν να πιάσετε θέση στη λευκή τραπεζαρία του Αλεξανδρινού (ή να ψωνίσετε για το σπίτι αν ανήκετε στους εγκρατείς). Το δεύτερο εγχείρημα της ομάδας πίσω από το σούπερ επιτυχημένο εστιατόριο Γλωσσίτσες είναι ένα ψαγμένο deli-restaurant γεμάτο σπιρτόζικες γεύσεις που δίνουν αφορμή για αυτοσχέδιες γιορτές με κρασομεζέδες γύρω από χαρούμενα τραπέζια όπου όλες οι παρέες γίνονται ένα.

Renowned cold cuts, aged cheeses and outstanding products from various parts of Greece, attractively lined up, invite you to sit at the white dining room of Alexandrino, a sophisticated deli-restaurant where impromptu parties with tidbits and wine take place (and let you decide what to shop for your home).

Το Αδέσποτο / To Adespoto DINING MUSIC TAVERNA

Ένα παλιό αρχοντικό, που γκρεµίστηκε από βόµβα στον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο, «ζωντάνεψε» χάρη σε έναν Χανιώτη τεχνίτη της πέτρας και έγινε παραµυθένια ταβέρνα. Πέτρινοι τοίχοι γεµάτοι λουλούδια, ατµόσφαιρα νοσταλγίας και κρητική κουζίνα, µε έµφαση στις αυθεντικές χανιώτικες γεύσεις. Kαθημερινά µαγειρεύονται διαφορετικά πιάτα ηµέρας από πρώτες ύλες της εκάστοτε εποχής. Ο ιδιοκτήτης, ως µουσικός, παίζει καθηµερινά µουσική από όλη την ελληνική δισκογραφία µε άλλους µουσικούς, που εναλλάσσονται, ολοκληρώνοντας τη διασκέδασή σας. To 2012 το Αδέσποτο έγινε σκηνικό της ταινίας The Two Faces of January, µε την Κίρστεν Ντανστ και τον Βίγκο Μόρτενσεν.

An old mansion destroyed by a bomb during WWII has been transformed by a master stone builder into a fabulous tavern; it features stone-built walls full of flowers, a nostalgic ambience and exclusively Cretan cuisine with genuine Chania recipes. Every day a range of daily specials is prepared using seasonal ingredients. The owner, a musician himself, plays a repertoire of Greek music with other musicians every day. In 2012, Adespoto became the film set for the movie The Two Faces of January starring Kirsten Dunst and Viggo Mortensen. Σήφακα & Μελχισεδέκ, Μαχαιράδικα, Χανιά Sifaka St. & Melhisedek St., Maheradika, Chania +30 28210 51582, +30 6937 151394 www.adespotochania.gr

2019 ANEKORAMA | 119

-list

TOP PICKS

Ταβέρνα Δρακιανά / Drakiana Tavern DINING GREEK CUISINE

Μισή ώρα ευχάριστος περίπατος ή μόλις 5 λεπτά με το αυτοκίνητο από τον Πλατανιά, τα –πρόσφατα ανακαινισμένα– Δρακιανά είναι η ταβέρνα που θα θυμάστε καιρό μετά τις διακοπές σας στα Χανιά. Στην όχθη του μικρού ποταμού Ιάρδανου, κάτω από αιωνόβια πλατάνια και μοσχοβολιστές πορτοκαλιές, τα δροσερά τραπέζια γεμίζουν

με θεϊκά κρητικά πιάτα, όπως αρνί τσιγαριαστό, κρεατότουρτα, κόκορα κοκκινιστό, ενώ αν είστε τυχεροί θα πετύχετε και εκλεκτούς μεζέδες, όπως γλυκάδια, αμελέτητα κ.ά. Οι πρώτες ύλες από το μποστάνι και η ποιότητα που γεύεστε σε κάθε πιρουνιά δικαιώνουν την τεράστια φήμη που διατηρεί εδώ και 20 χρόνια. Drakiana, only a half-hour walk away from Platanias, 5 minutes by car, is a tavern famous for its quality for the past 20 years. Situated on the bank of small Iardanos River, in cool surroundings, under age-old plane trees and fragrant orange trees, it serves delicious Cretan dishes, such as “tsigariasto” (sauté) lamb, “kreatotourta” (meat pie), cock cooked in tomato sauce and, occasionally, some very special tidbits like sweetbreads etc. All vegetables come from the tavern’s own vegetable garden. Πλατανιάς, Χανιά Platanias, Chania +30 28210 61677

Tαβέρνα Πολύφημος / Polifimos Tavern SOUTH CHANIA DINING

Στον πανέμορφο κήπο, με τα πολύχρωμα λουλούδια και το εντυπωσιακό αλμυρίκι, θα απολαύσετε παραδοσιακή ελληνική και κρητική κουζίνα. Ο Πολύφημος φημίζεται για το φαγητό στα κάρβουνα και, κυρίως, για το κοντοσούβλι. Στον κατάλογο θα βρείτε επίσης μεγάλη ποικιλία ορεκτικών –όλα σπιτικά μαγειρεμένα– καθώς και ψαρικά. Ο ιδιοκτήτης Γιάννης Μαρνελάκης ενδιαφέρεται, πάνω από όλα, για την ποιότητα του φαγητού και τη σωστή εξυπηρέτηση των πελατών. Γι’ αυτό και επιλέγει με ιδιαίτερη προσοχή όλα τα προϊόντα που θα χρησιμοποιηθούν στην κουζίνα και θα φτάσουν λαχταριστά στο τραπέζι σας. Savor traditional Greek and Cretan dishes in the wonderful garden of the tavern Polifimos, full of multicolored flowers and tamarisks. Polifimos is famous for

dishes prepared on the charcoal grill, especially its kontosouvli. Also, the menu contains a large variety of appetizers, and fish. The owner, Giannis Marnelakis, believes in in excellent customer service and food of the highest quality and, so he personally selects the premium ingredients used in his kitchen. Σούγια, Χανιά / Sougia, Chania +30 28230 51343 www.polifimos.gr polifimos@gmx.net

-list 2

1 Ο Κώστας στη Μάζα / Kostas tavern in Maza 2 Η Simone με

την ομάδα της / Simone and her team 3 Ο Νεκτάριος στο Καφενείο του / Nektarios at his Kafenio 4 Οι διάσημες τηγανητές πατάτες του Αγαπηνάκη / The famous French fries of Agapinakis tavern

Οι καλύτερες εκδρομές για φαγητό / The best food trips

Στην ταβέρνα Ακρόπολη, στη θέση της Αρχαίας Πολυρρήνιας, θα πάτε για την πανοραμική θέα από το κατάφυτο μπαλκονάκι και τους περίφημους κοκκινιστούς κεφτέδες, που θα συνοδέψετε με εξαιρετικό κόκκινο κισσαμίτικο κρασί – και, αν προλάβετε ηλιοβασίλεμα, θα ζήσετε μια σχεδόν μεταφυσική εμπειρία Στη Μάζα, λίγο μετά τις Βρύσες, ο Κώστας (όπως αποκαλούν όλοι την ταβέρνα Δρυς) βγάζει τραπεζάκια κάτω από την τεράστια μπουκαμβίλια σε ένα καρτποσταλικής ομορφιάς ντεκόρ, με φόντο ένα βυζαντινό εκκλησάκι του 13 αι., και extra bonus λίγα και αγαπημένα πιάτα μαγειρεμένα στην εντέλεια. Ο οικοτουριστικός οικισμός της Μηλιάς είναι εμπειρία από μόνος του και το διάσημο εστιατόριό του σας επιτρέπει να τη βιώσετε έστω και ως επισκέπτες. Θα βρείτε πιάτα που παρασκευάζονται on the spot, αποκλειστικά με βιολογικά υλικά από το κτήμα ή τη φάρμα. Acropolis tavern in Polyrinia boasts of a panoramic view from its verdant balcony and of its renowned meatballs cooked in tomato sauce, which you will accompany with Kissamos’ fine red wine. Τhe sunset from there is a once in a lifetime experience. In Maza village, close to Vrisses village, Kostas (as people call Drys tavern) places its tables under the huge bougainvillea and serves a few perfectly cooked dishes in a postcard setting with a 13th century Byzantine chapel in the background. Milia Mountain Retreat, a medieval ghost village converted to a model agrotourist settlement, is a unique experience and -thankfully- its famous restaurant allows nonresidents to enjoy it as well. It serves local dishes, which are prepared on the spot using exclusively organic ingredients from their farm.

122 | ANEKORAMA 2019

Τα πιο νοσταλγικά Καφενεία / The most nostalgic «Kafenia»

Το Καφενείο στο Σχολείο είναι ένα μαγικό μεζεδοπωλείο στους Άνυδρους (5 χλμ. από την Παλαιόχωρα) που έστησαν η σεφιδιοκτήτρια Simone Bosch και ο σύζυγός της Χρήστος Βαρδουλάκης στο παλιό σχολείο του χωριού, με την τέλεια θέα στο φαράγγι των Άνυδρων και στο Λιβυκό πέλαγος. Το μενού στον μαυροπίνακα προτείνει πιάτα παραδοσιακά αλλά και με τουίστ – και, ναι, είναι τόσο δημοφιλές, που απαιτείται κράτηση. Στο καφενείο του Νεκτάριου στ’ Ασκύφου, που διατηρείται όπως πρωτάνοιξε από τον θείο του στα ’70ς, θα αισθανθείτε σαν να μπήκατε σε χρονομηχανή και θα απολαύσετε σφακιανή κουζίνα στην πιο αυθεντική εκδοχή της. Kafenio sto Scolio, a fantastic snack bar in Anidri (5 km far from Paleochora) was set up by chef-owner Simon Bosch and her husband Christos Vardoulakis at the village old school with a magnificent view to Anidri Gorge and the Libyan Sea. The menu on the blackboard contains traditional dishes with a twist and the place is so popular that you need a reservation. Savor genuine Cretan dishes at Nektarios’ kafenio in Askifou which hasn’t changed since its opening in the ’70s.

Ωδή στις τηγανητές πατάτες / An ode to French fries Κλασικά στην ταβέρνα Καλή Καρδιά του Κώστα Αγαπηνάκη, στο χωριό Κουρνάς, και –βέβαια– στον Ντουνιά, όπου θα τις παραγγείλετε από την αρχή, γιατί η πατάτα, κατά τον Στέλιο, θέλει πάνω από μισή ώρα για να τηγανιστεί σωστά στο ελαιόλαδο. Find them in Kournas village, at Kostas Agapinakis’ Kali Kardia tavern and at Dounias tavern; order early, because –according to the chef-owner– the right French fries must be fried for more than half an hour.

14x21_0,5cm_xakrisma.pdf

21/5/18

3:57 µµ

-list 1 Λουκουμάδες στον Κρόνο / Honey puffs at Kronos 2 Aroma 3 Monogram 4 salty drop

Sipping & Snacking ΕΞΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

8 π.μ. στο λιμάνι / 8 a.m. at the port

Οι αγαπημένες μας στάσεις για καφέ, ποτό, γλυκό και σνακ. / Our favorite stops for coffee, drinks, pastries & street food.

Coffee culture

Mοιάζει με ακριβό αρωματοπωλείο, όμως οι μυρωδιές εδώ είναι Arabica, παναμέζικος Gesha, Yria από την Αιθιοπία. To Monogram Roaster Coffee (μας συγκινεί που τα καλαμάκια του είναι οικολογικά), ιδιοκτησίας της εταιρείας Μανωλικάκη με παράδοση στον καφέ, μαζί με το new entry της πόλης, το salty drop της ανερχόμενης εταιρείας ειδών σερφ, όπου κανείς μπορεί να συζητήσει για κύματα ρουφώντας το ειδικό blend espresso, δημιουργούν μια νέα σκηνή στα Χανιά που εξυμνεί την καφεΐνη. It looks like an expensive perfumery, but its scents are Arabica, Gesha from Panama, or Yria from Ethiopia. Monogram Roaster Coffee (we are touched by its ecological straws) of Manolikakis Company which boasts of a long tradition in the coffee trade, and salty drop, a rising surfboard company and the city’s new entry where one can talk about surfing while he enjoys a special blend espresso, create a new caffeine culture in Chania.

124 | ANEKORAMA 2019

Θρυλικοί λουκουμάδες / Legendary honey puffs

H συνταγή για τους ζουμερούς λουκουμάδες του Κρόνου, πίσω από τη Δημοτική Αγορά, παραμένει απαράλλαχτη από την ημέρα που άνοιξε το ζαχαροπλαστείο το 1951 – είναι πια σαν να έχουν περάσει στο DNA των Χανιωτών, που τους αποζητούν με κάθε ευκαιρία (έως το μεσημέρι, γιατί μετά κλείνει). The recipe for Kronos’ juicy honey puffs (the pastry shop behind the Municipal Market), remains the same since the shop’s opening day in 1951 – as if this pastry is in the DNA of the inhabitants of Chania. Go early because they close at noon.

Όσοι ταξιδεύετε με το νυχτερινό πλοίο, που φτάνει ξημερώματα στη Σούδα, μη χάσετε την ευκαιρία να βρεθείτε στο Ενετικό Λιμάνι των Χανίων, για να απολαύσετε την ανατολή να βάφει με τα χρώματά της τον Φάρο, πριν καλά-καλά ξυπνήσει η πόλη. Πιάστε θέση στο Aroma δίπλα στο Γιαλί Τζαμισί για χάζι, στην πιάτσα γύρω από το Σιντριβάνι, ή εναλλακτικά στην απέναντι –πιο ρομαντική– πλευρά του λιμανιού (Ναυτικό Μουσείο). Those of you who travel at night and arrive in Souda port at dawn, go to the Venetian Harbor of Chania and watch the sunrise which colors the Light House before the city wakes up. Sit at Aroma Café and enjoy the view around Sindrivani (Fountain) Square or, alternatively, on the opposite – more romantic – side of the port where the Maritime Museum of Crete stands.

Το αρωματικό κύμα των specialty cafés σαρώνει την πόλη, μυώντας τους Χανιώτες στη νέα κουλτούρα του καφέ.

TOP PICKS

CABANA MARE

BEACH CLUB DESIGNED FOR LUXURY Το ανανεωμένο Cabana Mare Beach Club επαναπροσδιορίζει το καλοκαίρι σας, δίνοντάς σας μοναδικές exclusive επιλογές. Στην Αγία Μαρίνα, 6,5 χλμ. δυτικά των Χανίων, σας προσκαλεί να το ανακαλύψετε και να δημιουργήσετε αξέχαστες αναμνήσεις δίπλα στη θάλασσα. Με δέκα VIP καμπάνες, η καθεμία με ιδιωτικό τζακούζι των πέντε ατόμων, και με όλες τις ανέσεις που χρειάζεστε, το Cabana Mare σάς καλωσορίζει σε έναν κόσμο πολυτέλειας. Γευτείτε τη μοναδική παλέτα της Κρητικής Δημιουργικής Κουζίνας, κάντε ένα εξωτικό διάλειμμα με τη μεγάλη ποικιλία από σούσι και ολοκληρώστε τη γαστρονομική σας εμπειρία με την premium συλλογή από ποτά και κρασιά του Cabana. Επιλέξτε ανάμεσα στους αναπαυτικούς καναπέδες δίπλα στην πισίνα και στις άνετες ξαπλώστρες στην παραλία, και διασκεδάστε με μοναδικά summery parties και events. Γιορτάστε το καλοκαίρι σας όπως ακριβώς το έχετε φανταστεί στο Cabana Mare Beach Club! The renewed Cabana Mare Beach Club is reinventing the luxury summer moments in Chania. This year it welcomes you with ten VIP cabanas each having a private Jacuzzi of five with all the amenities you need. Located in Agia Marina, 6.5 km west of Chania, Cabana Mare offers you a – free – entrance into a world of luxury. With Mediterranean &

Japanese culinary choices, a fine collection of premium drinks & wines, comfortable couches next to the pool, salty sunbeds at its Blue Flag beach, and legendary parties & events, Cabana Mare strolls across all levels of indulgence. It also upraises your experience with exclusive services so that you can fully celebrate summer at Cabana Mare Beach Club! Δευτέρα έως Κυριακή 9 π.μ.-11 μ.μ., δωρεάν είσοδος / Monday to Sunday

9 a.m.-11 p.m., Free entrance Κλείστε την καμπάνα σας. / Βοοκ your cabana: +30 6986 995095, info@cabanamarechania.gr, www.cabanamarechania.gr

2019 ANEKORAMA | 125

-list

Bohème

SOCIALIZING BAR RESTAURANT Στη μαγική αυλή του Bohème, δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, συμβαίνουν καθημερινά μικρά θαύματα! Κάτω από τη σκιά του 400 ετών πλατάνου, οι επισκέπτες δοκιμάζουν μοναδικές γαστρονομικές δημιουργίες από την αστείρευτη παλέτα προϊόντων της κρητικής και ελληνικής γης, απολαμβάνοντας εξαιρετικής ποιότητας brunch, lunch και dinner. Ο καφές στο κινηματογραφικό σκηνικό του Bohème αποτελεί στην κυριολεξία μια μυσταγωγία, ενώ τα cocktails είναι ασυναγώνιστα! Μία από τις καλύτερα ενημερωμένες κάβες ποτών και κρασιών στην Ελλάδα τροφοδοτούν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των bartender του καταστήματος, με αποτέλεσμα οι συνταγές τους να έχουν ήδη αποσπάσει βραβεία και αναγνώριση ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η όαση της αυλής του Bohème σάς περιμένει καθημερινά από τις 9 το πρωί μέχρι αργά το βράδυ!

Every day, small miracles happen in Bohème’s fascinating courtyard next to the Archaeological Museum of Chania! In the shade of the 400 year old plane tree, guests come for brunch, lunch, or dinner and savor delicious gastronomic creations prepared with ingredients of excellent quality, grown in the Cretan soil and in other parts of Greece. Coffee in Bohème’s picturesque movie setting is a major ritual, and the cocktails are truly unrivalled! Here, one of the best stocked wine cellars in Greece boosts the bartenders’ imagination and creativity, allowing them to win international awards and recognition. The Bohème courtyard is a beautiful oasis that welcomes its guests every day, from 9 a.m. till late at night! Χάληδων 26-28, Χανιά 26-28 Chalidon St., Chania +30 28210 95955 www.boheme-chania.gr

TOP PICKS

Carte Postale

SOCIALIZING NEW ENTRY Ένα all day bar-restaurant που δημιουργεί αναμνήσεις. Στον ολοκαίνουριο χώρο του Carte Postale δίπλα στους Τάφους των Βενιζέλων η θέα κόβει την ανάσα, ενώ οι υπέροχες γευστικές δημιουργίες από τον σεφ Μιχάλη Μπικάκη, με βάση τη Μεσογειακή κουζίνα και άριστες πρώτες ύλες από την κρητική και ελληνική γη, ικανοποιούν και τους πιο απαιτητικούς όλες τις ώρες της ημέρας. Από νωρίς το πρωί με brunch, καφέ, μεσημεριανό και δείπνο στο ομορφότερο μπαλκόνι της πόλης. Λίγο πριν το τελείωμα της ημέρας, το bar του Carte Postale και οι βραβευμένες δημιουργίες της ίδιας ομάδας που έχει και το θρυλικό Bohème σάς ταξιδεύουν σε τόπους μαγικούς, με θέα το υπέροχο ηλιοβασίλεμα! The view from Carte Postale, an all day bar restaurant in a brand new venue close to the Venizelos family graves, is breathtaking! Tasty creations based on the Mediterranean cuisine by Chef Michalis Bikakis, prepared with pure ingredients from Crete and other parts of Greece, satisfy the most demanding customers all day long; coffee and brunch in the morning, lunch at noon and dinner in the evening are served at the town’s most pretty balcony. Before the end of the day, Carte Postale bar and the award-winning creations of the same team which operates the legendary Bohème will take you to fascinating trips with a view to the picturesque sunset! Mιχαήλ Καλορίζικου 2, Τάφοι Βενιζέλων, Χανιά / 2 Michail Kalorizikou St., Venizelos Graves, Chania, +30 28211 11486 FB: carte.postale.chania

2019 ANEKORAMA | 127

-list

Θέλω να ζήσω στα νεώρια / Life at the venetian arsenals

Όταν εμβληματικά μνημεία όπως τα Νεώρια πρωταγωνιστούν στην καθημερινότητα της πόλης, υπάρχουν σίγουρα πολλοί λόγοι για να τα επισκεφθούμε ξανά και ξανά. Στο Μεγάλο Αρσενάλι στεγάζεται από το 2002 το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου, που φιλοξενεί σημαντικά πολιτιστικά γεγονότα, εκθέσεις και διεθνείς διοργανώσεις, αλλά και το μπαρ Κ2, αγαπημένο στέκι της πόλης, που γεμίζει κάθε βράδυ από όμορφους, ενδιαφέροντες ανθρώπους, που πίνουν όσο πιο αργά μπορούν (όχι και πολύ αργά) τα high volume cocktails τους με υπόκρουση γνωστούς DJs από την Αθήνα ή το εξωτερικό. Το Νεώριο Μόρο, στον μυχό του λιμανιού, είναι το σπίτι του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου Χανίων. Το café του, το οποίο όλοι αποκαλούν Ιστιοπλοϊκό, προσφέρει την απαραίτητη σκιά, την ιδανική θέα και όλα τα ροφήματα που χρειάζεται κανείς για να νιώσει ευτυχισμένος μια ζεστή μέρα. Symbolic monuments like the Neoria (shipyards) play a leading role in the city’s daily routine, and provide many reasons to visit them again and again. Since 2002, the Grand Arsenal accommodates the Center of Mediterranean Architecture where important cultural events, exhibitions and international happenings take place, plus bar K2, a popular venue of the city. Chania Sailing Club’s café at Neorio Moro, in the port’s inlet, has the appropriate shade, ideal view, and beverages required to make people happy on a hot day.

128 | ANEKORAMA 2019

1 Jokal’s 2 Κ2 3 Ιστιοπλοϊκός /

Chania Sailing Club Lounge Café 4 Οδός Ποτιέ / Potie Street

Το πρώτο art café των Χανίων / The first art café in Chania

Eπειδή όλες οι μεγάλες πόλεις έχουν ένα καλό museum café-bar (ποιος δεν βούρκωσε μέσα στο Bar Luce του Fondazione Prada ή στο Le Georges του Centre Pompidou;), τα Χανιά μόλις απέκτησαν το Jokal’s, στην αυλή της Πινακοθήκης. Η επιτυχία του μάλλον οφείλεται στο ότι καλύπτει όλες τις ανάγκες μας από τις 8 το πρωί έως αργά το βράδυ, με εξαιρετικό καφέ, χειροποίητα γλυκά, πλατό με αλλαντικά και τυριά από συνεταιρισμούς, smoothies και mocktails με φρέσκα υλικά και μια προσεγμένη λίστα ελληνικών κρασιών. Η αυλή, υπό τη σκιά των τειχών της Τάφρου, γεμίζει ασφυκτικά στα live (έχει φιλοξενήσει ήδη τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου και τον Haig Yazdjian), γιατί ψυχαγωγία + ποτά = bliss. Every big city has a good café-bar in a museum, and Chania just got Jokal’s, in the courtyard of its Municipal Art Gallery, which covers all our needs since 8 a.m. till late at night with delicious coffee, handmade pastries, plates with cold cuts and cheeses supplied by local cooperatives, smoothies and mocktails prepared with fresh ingredients and a carefully selected list of Greek wines. During live performances, the courtyard is packed because entertainment + drinks = bliss.

Η άγρυπνη oδός Ποτιέ / Potie St. never sleeps Μετά την πεζοδρόμησή του, ο μικρός δρόμος της Παλιάς Αγοράς σήμερα θυμίζει στενό της Μονμάρτης, γεμάτο από μπαρ, εστιατόρια και ευφάνταστα καταστήματα που σφύζουν από κυρίως νεανικό κόσμο. Today, after its pedestrianization, the “old market” alley reminds of a Montmartre alley full of trendy bars, restaurants, and fanciful stores throbbing mainly with young people.

K E Y P L AY E R S

Matteo & Χρήστος THE ARTISANS

Ποιος θα περίμενε ότι ένα σημαντικό «προξενείο» του αυθεντικού ιταλικού παγωτού θα βρισκόταν στα Χανιά; Το χρωστάει η πόλη σε έναν Χανιώτη οικονομολόγο και σε έναν Ιταλό γεωλόγο, που αποφάσισαν να κάνουν στροφή στη ζωή τους και να σπουδάσουν στην Τοσκάνη την τέχνη του τζελάτο και άλλα ζαχαρένια μυστικά. Σήμερα, ο Χρήστος Καραπαναγιώτης και ο Ματέο Μπιαντσιάρντι μεγαλουργούν καθημερινά στο ανοιχτό εργαστήριο του Delizia Gelato Italiano, με όπλα τις αγνές πρώτες ύλες και το πάθος γι’ αυτό που κάνουν. Εξηγούν: «Το τζελάτο είναι από μόνο του ξεχωριστό,

είναι το ντελικάτο παγωτό της Σικελίας. Περιέχει περισσότερο γάλα απ’ ό,τι κρέμα, καθόλου βούτυρο και καταναλώνεται αυθημερόν, οπότε είναι πάντα φρέσκο και με μισά λιπαρά από το κλασικό παγωτό». Όμως ο ιταλικός αέρας της πόλης δεν αφορά μόνο την απίθανη ποικιλία γλυκών γεύσεων. Το κατάστημα της Μητροπόλεως μας υποδέχεται και με δελεαστικά πλατό με παραδοσιακά κρητικά τυριά και γνήσιο ιταλικό προσούτο, που συνοδεύεται μεθυστικά με επιλεγμένα βιολογικά κρασιά της Τοσκάνης. A Greek economist and an Italian geologist studied the art of gelato in Tuscany and amaze Chania with their inspirations. Christos Karapanagiotis and Matteo Bianciardi create miracles in Delizia Gelato Italiano. Τhey explain: “We use pure ingredients and passion for our product. Gelato, Sicily’s fine ice cream, contains more milk than cream, no butter, half the classic ice cream’s fat, and it’s consumed on the same day, so it’s always fresh”. Except for its numerous sweet flavors, this meeting place on Mitropoleos Square offers platters of tasty Cretan cheeses and Italian prosciutto, accompanied by fine organic wines from small wineries of Tuscany.

2019 ANEKORAMA | 129

-list

TOP PICKS

Delizia Gelato Italiano ICE CREAM & SWEETS

Το ραντεβού για το νοστιμότερο χειροποίητο παγωτό των Χανίων, και μάλλον ολόκληρης της Κρήτης, είναι διπλά απολαυστικό. Εκτός από το πασίγνωστο σημείο στην καρδιά της Παλιάς Πόλης, στην οδό Χάληδων, θα συναντήσετε το Delizia Gelato Italiano και στην πλατεία Μητροπόλεως, σε έναν πολύχρωμο χώρο που κατακλύζεται από ιταλικές συνταγές. Ολόφρεσκο γάλα, φυσική σαντιγί, δικά τους σιρόπια, ντόπια βιολογικά φρούτα, αλλά και μακρινές πρώτες ύλες (βανίλια Ταϊτής, σοκολάτες Ελβετίας, Γαλλίας κ.ά.), ώστε να είναι οι καλύτερες, διαμόρφωσαν την ξεχωριστή ταυτότητα των καταστημάτων, που πλέον φιγουράρουν σε έγκυρους ταξιδιωτικούς οδηγούς και λίστες. Εκτός από τις δεκάδες γεύσεις σε μπάλες, λαχταριστά ξυλάκια και σάντουιτς παγωτού, βάφλες Λιέγης, πάνκεϊκ, δροσερά σορμπέ, «παγωτένιο» εσπρέσο Αffogato και πλήθος πειρασμών, που σε κάνουν θαμώνα από την πρώτη επίσκεψη.

Except for the well-known spot on Chalidon St., meet Crete’s tastiest handmade ice cream at Delizia Gelato Italiano on Mitropoleos Square. Its Italian recipes are prepared with fresh milk, natural whipped cream, in-house syrups, local organic fruits, and excellent imported ingredients (Tahitian vanilla, Swiss and French chocolates etc.). Due to its high quality, Delizia Gelato Italiano appears in authoritative travel guidebooks and lists. Try their delicious ice cream bars and sandwiches, Liege waffles, pancakes, cool sorbets, Italian pastries, “ice cream” espresso (Affogato) and many other sweet temptations. Χάληδων 13, Παλιά Πόλη, Χανιά 13 Chalidon St., Old Town, Chania Πλ. Μητροπόλεως, Χανιά / Mitropoleos Square, Chania, +30 28210 54377 www.deliziagelatoitaliano.com

A CLASSIC REBORN

FB: karnagioresto

Πλατεία Κατεχάκη 8, Παλιό Λιμάνι, Χανιά / 8 Katechaki Square, Old Port, Chania +30 28210 44345

Insta: karnagio.resto

-list

TOP PICKS

Πολυχώρος Λίμνη Καφέ / Lake Café SOCIALIZING SWEETS & EATS

Περίπου 6 χλμ. από την πόλη των Χανίων, ο υγροβιότοπος της Αγιάς Χανίων με την τεχνητή λίμνη είναι ένας περιβαλλοντικός θησαυρός μοναδικής οικολογικής σημασίας, καθώς πάνω από 200 είδη πουλιών –μεταναστευτικά και μη– βρίσκουν καταφύγιο εδώ. Σε αυτό το μαγευτικό περιβάλλον, με θέα τη λίμνη και τα χιονισμένα Λευκά Όρη, ο πρόσφατα ανακαινισμένος πολυχώρος Λίμνη Καφέ είναι ανοιχτός από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ για καφέ, γλυκό, ποτό, φαγητό. Στα δυνατά χαρτιά του –εκτός φυσικά της θέας– τα εξωτικά smoothies, τα πρωτότυπα κοκτέιλ, τα αμέτρητα γλυκά, αλλά και τα λαχταριστά μπέργκερ ή το λιβανέζικο κεμπάμπ. Κυρίως, τα παιδιά διασκεδάζουν στον παιδότοπο και οι γονείς απολαμβάνουν το μέρος, γι’ αυτό και το Λίμνη Καφέ φιλοξενεί με επιτυχία γάμους, βαπτίσεις και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις.

About 6 km far from Chania, Agia wetland with its artificial lake is a unique environmental treasure where more than 200 migratory or non migratory bird species find refuge. In this enchanting environment, with a view to the lake and to the snowy White Mountains (Lefka Ori), recently renovated Lake Café remains open till late at night, serving coffee, pastries, drinks, meals, exotic smoothies, and cocktails, while children can play at the playground. That’s why Lake Café successfully hosts weddings, christenings, and other social events. Λίμνη Αγιάς, Χανιά Agia Lake, Chania +30 28210 77976 www.lakecafe.gr FB: Πολυχώρος Λίμνη Καφέ

-list

1 Σκέτη Γλύκα / Sketi Glyka 2 Mia French Flavours 3 O Mιχάλης

Μποτωνάκης (στο κέντρο) στο Aegean Cocktails & Spirits / Michalis Botonakis (center) in Aegean Cocktails & Spirits 4 Nostos cocktail, Carte Postale Bar Restaurant

Greek Spirits

Parles-tu Français?

Τα Χανιά προσηλυτίζονται ευλαβικά στην ιδέα του «γαλλικού δεκατιανού» από τότε που το Mia French Flavours προσγειώθηκε στο 24 της οδού Ποτιέ φυσικά (ο Ευγένιος Ποτιέ είναι ο ποιητής που έγραψε τον Ύμνο της Διεθνούς). Όλα εδώ είναι σαν να ήρθαν από το Παρίσι, από τις γαλλικές μπαγκέτες, τα μπριός και τα κρουασάν έως τις τάρτες λεμονιού και τα παριζιάνικα φλαν, ίσως επειδή ο σεφ σπούδασε στις σχολές Ferrandi και οι πρώτες ύλες είναι όλες εισαγωγής, όπως το αλεύρι La Marcelle και ο καφές Arc. Since Mia French Flavours landed at 24 Potie St. (Eugène Pottier wrote the famous social anthem, “L’Internationale”), the inhabitants of Chania gradually adopted the idea of the French “midmorning snack”. Many of its products resemble the French ones, like the French baguettes, brioches, croissants, lemon tarts and Parisian flans, probably because the chef graduated from the Ferrandi School of culinary art; all ingredients are imported, such as La Marcelle flour and Arc coffee.

134 | ANEKORAMA 2019

Sweet tooth

Ο patissier Kωνσταντίνος Ντάνας, βέρος Αθηναίος, βρέθηκε για διακοπές στα Χανιά και δεν ξανάφυγε. Ευτυχώς, γιατί μεγαλουργεί στην κουζίνα του πανέμορφου καφέ-ζαχαροπλαστείου Σκέτη Γλύκα, δημιουργώντας με σοκολάτα Valrhona και βούτυρο αγελάδος μικρά θαύματα. Απολαύστε στα τραπέζια του μπίτερ προφιτερόλ, τραγανή μηλόπιτα, αλλά και εξαιρετικό γαλακτομπούρεκο. An Athenian patissier, Konstantinos Danas, came to Chania for holidays and, luckily, never left again. He creates miracles in the kitchen of the beautiful café-pastry shop Sketi Glyka using Valrhona chocolate and cow butter. Sit at the pastry shop’s tables and savor bitter profiterole, crunchy apple pie, and delicious custard-filled pastry (galaktoboureko).

Ένας από τους πιο σημαντικούς πρεσβευτές των κοκτέιλ με βάση ελληνικά αποστάγματα πάει το παιχνίδι ένα βήμα παρακάτω. Ο Μιχάλης Μποτωνάκης και οι συνεργάτες του στα all day bar-restaurants Bohème και Carte Postale βάζουν στο σέικερ κρητικό ελαιόλαδο, απάκι, γραβιέρα, φρούτα και λαχανικά από το Βοτανικό Πάρκο στις Φουρνές, και δημιουργούν κοκτέιλ στα οποία υποκλίνονται συνάδελφοί τους από όλο τον κόσμο. Δοκιμάστε το «The end of memories» με Skinos Mastiha, σιρόπι γιασεμί, ροζ γκρέιπφρουτ, λεμόνι και bitters λεβάντας (Bohème) ή το «Nostos» με Τσίπουρο, λικέρ δίκταμο, μανταρίνι, μέλι, λεμόνι και ελαιόλαδο Pamako (Carte Postale), και προσκυνήστε κι εσείς τον άνθρωπο που γεννά γεύσεις τις οποίες δεν ξέραμε ότι είχαμε ανάγκη. One of the most important ambassadors of cocktails based on Greek extracts, Michalis Botonakis and his associates at the all day bar-restaurants Bohème and Carte Postale place in their shaker Cretan olive oil, apaki (smoked pork tenderloin), gruyere cheese, fruits and vegetables from the Botanical Park in Fournes and they create worldwide admired cocktails. Try the “Εnd of memories” containing Skinos Mastiha, Jasmine Syrup, pink grapefruit, lemon and Lavender Bitters (Boheme) and the “Nostos” containing Tsipouro, Diktamo Liqueur, tangerine, honey, lemon and Pamako Olive Oil (Carte Postale) and pay your respects to the man who creates flavors that we didn’t know we needed.

TOP PICKS

Οινοποιία Μανουσάκη / Manousakis Winery

EXPERIENCES WINE TASTING Η Οινοποιία Μανουσάκη παράγει βιολογικά κρασιά από το 1997 με μια απλή φιλοσοφία. Όσο πιο προσεκτικά και αγνά καλλιεργούνται τα αμπέλια, τόσο αναδεικνύεται η ποιότητα του χαρισματικού κρητικού αμπελώνα. Σαν η γη να ανταποδίδει τον σεβασμό, τοπικές και διεθνείς ποικιλίες συνδυάζονται με τα άγρια βότανα της περιοχής, προσφέροντας στο ποτήρι μια άγνωστη –σε πολλούς– πλευρά της Κρήτης. Κάθε μπουκάλι Νόστος κλείνει μέσα του τις καταπράσινες πεδιάδες και τον φυσικό πλούτο των Λευκών Ορέων. Ανακαλύψτε τα γοητευτικά μυστικά του οικογενειακού οινοποιείου με μια επίσκεψη κατόπιν συνεννόησης και περιηγηθείτε στους χώρους, γευτείτε τα κρασιά (Terroir αλλά και Premium οινογευσίες) και απολαύστε παραδοσιακό φαγητό στο ατμοσφαιρικό μεζεδοπωλείο. ThManousakis Winery has been producing organic wine, under the brand name Nostos Wines, since 1997, based on a simple principle: great wines start in the vineyards. Local and international grape varieties reveal an unknown facet of Crete’s terroir. Make an appointment to visit this family run winery, savor the wines through either a Terroir or a Premium Tasting and enjoy local dishes in the new restaurant located in the tasting room. Βατόλακκος, Χανιά / Vatolakkos, Chania +30 28210 78787 www.manousakiswinery.com

2019 ANEKORAMA | 135

-list

TOP PICKS

Μπουγάτσα Χανίων / Bougatsa Chanion

SNACKING LOCAL TREATS Κοντά στην Κεντρική Αγορά, σήμα κατατεθέν της πόλης, η οικογένεια Tωμαδάκη συνεχίζει –ήδη κατά δεύτερη γενιά– με μεράκι την παραγωγή της εκλεκτής χανιώτικης μπουγάτσας. Το προϊόν, 100% χειροποίητο, παράγεται και καταναλώνεται αυθημερόν. Παρασκευάζεται από άριστης ποιότητας κρητικά προϊόντα: μυζήθρα (πηχτόγαλο Χανίων Π.Ο.Π.), αλεύρι και ελαιόλαδο, σύμφωνα με τις επιταγές της αυθεντικής –από την περίοδο της Τουρκοκρατίας– συνταγής, τηρώντας την ίδια ακριβώς τεχνική που η παράδοση των τριών αιώνων επιβάλλει. Στο κατάστημα, που λειτουργεί από το 1987, συμπληρώνοντας τρεις δεκαετίες αδιάλειπτης παρουσίας, σεμνής ως προς τη φιλοξενία και δυναμικής ως προς την ποιότητα και την αυθεντικότητά της, οι υπεύθυνοι σας περιμένουν καθημερινά από τις 5.30 το πρωί, για να δοκιμάσετε και, σίγουρα, να απολαύσετε το σπουδαίο αυτό προϊόν, όπως είχε κάνει και ο Anthony Bourdain στο τελευταίο του ταξίδι στην Κρήτη.

Near the Main Market, trademark of the city of Chania, the second generation of Tomadakis family continues to produce the tasty Chania bougatsa, skillfully and loyal to tradition. The 100% handmade pastry is produced by fine Cretan ingredients: mizithra cheese (piktogalo of Chania, a Protected Designation of Origin cheese), flour and Cretan olive oil, according to a delicious genuine recipe –that dates since the period of Greece’s Turkish occupation– using exactly the same three century-old technique and, naturally, it is all consumed on the same day. This shop opened in 1987 and for three decades its polite, hospitable and dynamic staff awaits its habitués since 5.30 a.m. every morning, to enjoy this delicious product, like Anthony Bourdain did during his last visit to Crete. Αποκορώνου 37, Χανιά 37 Apokoronou St., Chania +30 28210 43978

-list

TOP PICKS

Καλιτσούνια Γιανναράκη / Kalitsounia Giannaraki SNACKING LOCAL TREATS

Μια απόλυτα παραδοσιακή οικοτεχνία, στην οποία καθημερινά παράγονται πεντανόστιμα καλιτσούνια, βασισμένα στις αυθεντικές κρητικές συνταγές και με υλικά αποκλειστικά από ντόπιους παραγωγούς. Εδώ και πάνω από 20 χρόνια η οικογένεια Γιανναράκη φτιάχνει καλιτσούνια φουρνιστά ή τηγανητά, με διαφόρων ειδών γέμιση, όπως χόρτα ορεινά, τυρί μυζήθρα και ανθότυρο ή μείγμα τοπικών τυριών – όλα χειροποίητα. Στο κατάστημά τους στο κέντρο της πόλης, στο κτίριο του Δημαρχείου, θα απολαύσετε επίσης κρεατότουρτες και μπουρέκι Χανίων, μαραθόπιτες στην πλάκα, ροφήματα από κρητικά βότανα και όλα τα είδη καφέ. This is a totally traditional cottage industry producing on a daily basis very tasty kalitsounia based on genuine Cretan recipes, prepared

with ingredients exclusively sourced from local producers. For more than 20 years, Giannarakis family produces handmade baked or fried kalitsounia filled with mountain herbs, mizithra and anthotyro cheese, or a mixture of local cheeses. Savor meat pies and Chania boureki, fennel pies, beverages made from Cretan herbs, and all kinds of coffee. Κυδωνίας 29, Στοά Δημαρχείου, Χανιά / 29 Kydonias St., Town Hall Arcade, Chania +30 28210 93430

Iordanis’ bougatsa is renowned since several decades. It is produced in a workshop acquired by the family in 1924 from a Turkish Cretan craftsman and it’s the first delicacy that passengers look for when they disembark from a ship in Chania port. It’s ideal for breakfast, lunch and… dinner and its fans fanatically savor it. Pure local ingredients are used to make the bougatsatrademark of Chania. The shop is open all year round, every day, Sundays and holidays included, from 5.30 a.m. till 2.30 p.m. Αποκορώνου 24, Χανιά 24 Apokoronou St., Chania +30 28210 88855 www.iordanis.gr

Μπουγάτσα Ioρδάνης / Bougatsa Iordanis

SNACKING LOCAL TREATS Εδώ και δεκαετίες η µπουγάτσα του Ιορδάνη παραµένει ξακουστή. Το εργαστήρι, το οποίο η οικογένεια παρέλαβε το 1924 από έναν Τουρκοκρητικό µάστορα, αποτελεί την πρώτη στάση του ταξιδιώτη µόλις κατέβει από το πλοίο στα Χανιά. Ιδανική για πρωινό, μεσημεριανό και... βραδινό,

έχει το πιο φανατικό κοινό, ανεξαρτήτως ηλικίας. Με απόλυτη προσήλωση στην παράδοση, φτιάχνεται µε ντόπια υλικά, από το πηχτόγαλο µέχρι το ελαιόλαδο, αποτελώντας σήµα κατατεθέν για τα Χανιά. Ανοιχτά κάθε μέρα, Κυριακές και αργίες, από τις 5.30 το πρωί μέχρι τις 2.30 το μεσημέρι.

Εργαστήριο Χειροποίητων Μαχαιριών - Εξοπλισμός Σεφ Traditional Handmade Cretan Knives - Chefs’ Equipment

Κάντε ηλεκτρονικά τις αγορές σας στο ανανεωμένο e-shop / Shop online at www.cretanknives.gr

Επαγγελματικός Εξοπλισμός – Μαχαίρια Επώνυμων Οίκων – Παραδοσιακά Κρητικά Αντικείμενα – Δημιουργήστε το Μαχαίρι σας / Professional Equipment – Branded Knives – Traditional Cretan Objects – Create Your Own Knife

ΘΕΡΙΝΟ ΩΡΑΡΙΟ / SUMMER WORK HOURS: 09:00 - 21:00

Facebook: Skalidakis Cretan Knives E-mail: info@cretanknives.gr • Καραϊσκάκη 13-15, Χανιά, Κρήτη / 13-15, Karaiskaki St., Chania, Crete, Greece Τηλ./Τel.: 28210 98827

ΑΠΟ ΤΟ 1938

SINCE 1938

2019 ANEKORAMA | 139

-list 1

Shopping Spree ΑΓΟΡΕΣ ΜΕ ΣΤΥΛ Ψαγμένα concept stores και designers που δημιουργούν τάσεις, αντικείμενα και σουβενίρ-έργα τέχνης. Η αγορά των Χανίων κρύβει θησαυρούς. / Sophisticated concept stores and trendy designers, objects and souvenirs-works of art are hidden in the Chania market.

Ναός του Food Shopping / Food shopping temple

T-shirt με τη μυθολογία αλλιώς / T-shirts that rewrite mythology H παρέα των Cretoons επιστρατεύει σατιρική διάθεση και φτιάχνει T-shirts που διασκεδάζουν με την ελληνική μυθολογία (π.χ. ο Άδης ως ροκ σταρ). Θα τα βρείτε στα FAB LAB (Δασκαλογιάννη 26, Xανιά), Callista (Καλύβες) και Το Kaniski (Κίσσαμος). The people behind Cretoons use sarcastic humor to produce T-shirts that fool around with Greek mythology (e.g. Hades as a rock star). Find them at FAB LAB (26 Daskalogianni St., Chania), Callista (Kalyves) and To Kaniski (Kissamos).

Σε σχήµα σταυρού, η πανέµορφη σκεπαστή ∆ηµοτική Αγορά των Χανίων δηµιουργήθηκε το 1913 στο πρότυπο της αγοράς της Μασσαλίας. Μπες και αγόρασε όλα τα καλά της κρητικής γης: εκλεκτά τυριά και αλλαντικά, κρασί, σφακιανό µέλι και άγρια βότανα, σταµναγκάθι, γλυκά κουταλιού και άλλες νοστιµιές από µικρούς παραγωγούς. Τhe beautiful cross-shaped Municipal Market of Chania was built in 1913. Βuy local topquality cheeses and cold cuts, wine, honey, wild herbs, stamnagathi (spiny chicory), preserves and other delicacies from small producers.

1 Cretoons 2 Κατερίνα Μακρυγιάννη / Katerina Makrygianni 3 Καλλιτεχνικό Χωριό Βερέκυνθος, Εργαστήρι Atrakt V / Verekynthos Arts & Crafts Village, Atrakt V

Ράψ’ το! / Stitch it!

Πανάρχαιες τέχνες της κρητικής παράδοσης (κεραµική, υαλουργία, υφαντική κ.ά.) αναβιώνουν στο Καλλιτεχνικό Χωριό Βερέκυνθος, λίγο έξω από την πόλη, όπου ντόπιοι καλλιτέχνες δηµιουργούν μοναδικά αντικείµενα τέχνης, από κοσµήµατα και ξύλινα παιχνίδια µέχρι πίνακες, γλυπτά και αγιογραφίες. To Εργαστήρι Atrakt V διοργανώνει μαθήματα ραπτικής για αρχάριους, ώστε να μάθουν να φτιάχνουν σακίδια, τσαντάκια, neck warmers, αποκριάτικες στολές (!) και όλα τα καταπληκτικά που το εργαστήρι πουλά και μέσω του Etsy. At Verekynthos Arts & Crafts Village, local artists revive ancient Cretan arts (pottery, glassware manufacture, weaving art etc.) and create unique works of art, from jewelry and wooden toys till paintings, sculptures and religious paintings. Workshop Atrakt V organizes sewing lessons for beginners where they can learn how to make backpacks, purses and other amazing stuff, also sold through Etsy shop.

Best sellers στο net-a-porter / Net-a-porter’s best sellers Τα χειροποίητα σκουλαρίκια της Κατερίνας Μακρυγιάννη, µε έµπνευση τη φύση της Κρήτης, γίνονται ανάρπαστα σε καταστήµατα και µουσεία ανά τον κόσµο και φιγουράρουν σε διεθνείς εκδόσεις της Vogue. Βρείτε τα Kilims από µαλλί παλιών κιλιμιών, αλλά και τα Hand Fan, σήµα κατατεθέν της σε σχήµα βεντάλιας, στο Τέχνηµα (Αν. Παπανδρέου 23), όπου πάνω από 30 χρόνια οι γονείς της Κατερίνας (πλέον και ο αδερφός της) δηµιουργούν κοσµήµατα και µικροαντικειµένα τέχνης. Katerina Makriyianni rightfully appears in Vogue’s editions globally, since her handmade earrings, inspired by the Cretan nature, are snapped up by stores and museums worldwide. At Technima store (23 An. Papandreou St.), where Katerina’s family create handmade jewelry and small art objects for more than 30 years, find woolen Kilims earrings made from old rugs, plus her trademark Hand Fan earrings. 140 | ANEKORAMA 2019

TOP PICKS

Salty Drop House

SHOPPING & COFFEE Surf culture Αν ψάχνεις έναν πολυχώρο με πολλές ιδιαιτερότητες, φτιαγμένο με πολλή αγάπη και μεράκι, τότε σίγουρα πρέπει να επισκεφτείς το καινούργιο σπίτι της salty drop στα Χανιά. Εκεί θα βρεις μοναδικές δημιουργίες σε ρούχα και αξεσουάρ για άνδρες και γυναίκες, με έμπνευση τις δυνάμεις της θάλασσας και τις αντιθέσεις της Κρήτης. Στον ίδιο χώρο φιλοξενείται και espresso-bar με εξαιρετικό speciality coffee και χειροποίητα εδέσματα, ενώ τις απογευματινές και βραδινές ώρες μπορείς να απολαύσεις εξαιρετικά cocktails σε ένα πολύ ατμοσφαιρικό περιβάλλον με θέα τη θάλασσα, κάνοντας παράλληλα και το shopping σου. Γίνονται όλα αυτά μαζί; Και όμως γίνονται, γιατί, όπως είναι και το μότο των παιδιών της salty drop, «Ιf you don’t go you don’t know». If you are looking for a multipurpose venue with many special features, created with love and enthusiasm, visit the new home of salty drop in Chania where you will find

unique creations of clothes and accessories for men and women inspired by the sea and the contrasts of Crete. An espresso-bar with special blended coffee and homemade delicacies s accommodated in the same space, whereas from the afternoon on, one can savor delicious cocktails with a view to the sea, as he shops. Can all these happen simultaneously? The motto of the salty drop team: “If you don’t go you don’t know”. Καλλεργών & Σαρπηδώνος, Παλιό Λιμάνι, Χανιά ⁄ Kallergon St. & Sarpidonos St., Old Port, Chania, +30 28214 05094 www.saltydrop.com FB: Salty Drop House instagram: Salty Drop House trip advisor: Salty Drop House

2019 ANEKORAMA | 141

-list

TOP PICKS

Favela Jewelry

SHOPPING JEWELS & ACCESSORIES Ο χρυσός, το ασήμι, λαμπεροί και πιο διακριτικοί πολύτιμοι και ημιπολύτιμοι λίθοι συνυπάρχουν σε χειροποίητες δημιουργίες, που δεν θυμίζουν σε τίποτε τα κοσμήματα του μαζικού εμπορίου. Αυτός είναι ένας καλός λόγος για να μπείτε σε κάποιο από τα δύο καταστήματα της Favela Jewelry. Σίγουρα, στις πολύχρωμες φινετσάτες βιτρίνες τους θα ανακαλύψετε αμέτρητους ακόμη λόγους, για να φύγετε με κάτι μοναδικό πάνω σας. Ο Αντώνης Βουράκης εμπνέεται από το ελληνικό φως και τη θάλασσα, και δημιουργεί με ιδιαίτερες τεχνικές δαχτυλίδια, σκουλαρίκια, μενταγιόν, αλλά και βραχιόλια που φοριούνται πανεύκολα και από διαφορετικούς τύπους, με κοινό στοιχείο το καλό γούστο. Τα ακόμη καλύτερα νέα είναι ότι λειτουργεί και on line κατάστημα για αγορές όλο τον χρόνο, από όλο τον κόσμο. Gold, silver, brilliant, or more discreet precious and semiprecious stones coexist

on unique handmade creations at the two Favela Jewelry stores. In their multicolored, elegant showcases you will discover innumerable fine items. Inspired by the Greek light and the sea, Antonis Vourakis uses special techniques to create rings, earrings, pendants, and bracelets, all different, in good taste, easily worn. Note that you can buy on line Favela Jewelry’s creations during the entire year. Θεοτοκοπούλου 40, Χανιά 40 Theotokopoulou St., Chania Ζαμπελίου 21, Χανιά 21 Zabeliou St., Chania +30 28211 81266 www.favelajewelry.com

-list Ανακαίνιση / Redecoration Εξωτικό, απλό, ζεστό, εντυπωσιακό, όποιο και να είναι το concept σας για τη διακόσμηση του σπιτιού σας, η αλυσίδα καταστηµάτων Διάφανο δίνει από το 2014 τις µοντέρνες λύσεις και προτάσεις για να το υλοποιήσετε. Το τριώροφο κτίριο στην ΠΕΟ Χανίων-Κισσάµου (περιοχή Γερµανικό Πουλί) έρχεται να ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό πελάτη µε έπιπλα, δώρα, λευκά είδη, διακοσµητικά, είδη για την κουζίνα και το µπάνιο στις καλύτερες τιμές. Since 2014, Diafano stores chain provides modern solutions to home décor. Its three-storey building at the old Chania-Kissamos highway (Germaniko Pouli region, +30 28210 75140) offers furniture, decorative objects, linens, kitchen and bathroom objects at excellent prices.

1 Women’secret 2 Πολυθρόνα Acapulco

στο Διάφανο / Acapulco chair at Diafano stores 3 Μανώλης Τσουρής / Manolis Tsouris 4 Μανούσος Χαλκιαδάκης / Manousos Chalkiadakis

Ξύλινες Ιστορίες / Wooden stories

Μεταξύ γυναικών / From woman to woman

Το δημοφιλές brand women’secret, που δημιουργήθηκε στη Μαδρίτη το 1993 και μετρά 713 καταστήματα σε πάνω από 73 χώρες, άνοιξε νέο διώροφο hot spot στα Χανιά (Τζανακάκη 30) και μας μυεί στον αισθησιακό κόσμο των γυναικείων εσωρούχων, μαγιό, αξεσουάρ και ειδών παραλίας, για να απογειώσουμε τα καλοκαιρινά μας looks με floral ή animal prints, φωτεινά χρώματα, έντονα σχήματα και διαχρονικά μοτίβα. Σχεδιασμένα από

144 | ANEKORAMA 2019

γυναίκες για γυναίκες, τα women’secret συνδυάζουν ιδανικά το prestige και τον μοντέρνο σχεδιασμό με την άνεση και τη θηλυκότητα. The famous women’secret brand, created in Madrid in 1993 by women for women, with 713 shops in more than 73 countries, opened a new two-storey hot spot in Chania (30 Tzanakaki St.) and introduces women to the sensual world of lingerie, swimsuits, accessories and beach stuff with floral or animal prints, brilliant colors, and everlasting designs.

Στο εργαστήρι του στα Τοπόλια (στον δρόμο από Καλουδιανά προς Παλαιόχωρα), ο Μανώλης Τσουρής δημιουργεί «ξύλινες ιστορίες» αποκλειστικά από ελιά («Γιατί ελιά;» «Επειδή αντιστέκεται στη χρήση»). Στα ράφια, γεμάτα με αντικείμενα κάθε είδους, από γλυπτά, όπως σπίτια νεραϊδών, μέχρι ξύλα κοπής, η ταμπέλα γράφει «Παρακαλώ αγγίζετε», ενώ η ιεροτελεστία της συσκευασίας είναι ένα έργο τέχνης από μόνη της. In the workshop of Manolis Tsouris at Topolia (on the road from Kaloudiana to Paleochora), the “mad wizzard” carves wooden stories out of olive wood. On the shelves filled with wonderful objects, from sculpted fairy villages to household objects, the sign reads “Please do touch”!

Must Visit

Ο Μανούσος Χαλκιαδάκης θεωρείται ένας από τους κορυφαίους Έλληνες κεραμίστες. Ο ιδανικός τρόπος να αγοράσετε κάποιο από τα υπέροχα γλυπτά του είναι να επισκεφθείτε το στούντιό του στο Παϊδοχώρι Αποκορώνου, ένα από τα ωραιότερα σπίτια της Μεσογείου, σύμφωνα με διεθνή περιοδικά διακόσμησης. In Paidochori, Apokoronas, visit the workshop of Manousos Chalkiadakis, a leading Greek ceramic artist, in one of the Mediterranean Sea’s most beautiful houses, and buy one of his fine sculptures.

Aqua Creta Limnoupolis Water Park

Ο Μοναδικός Γαλαζοπράσινος Προορισμός που συνδυάζει Οικογενειακή Ψυχαγωγία με Ηλιόλουστη Χαλάρωση

Varipetro, Chania - Tel. +30 28210 33246 - www.limnoupolis.gr 2019 ANEKORAMA | 145

-list

1 Canea 2 Cretan Knives Skalidakis 3 Επί Γης / Epi Gis 4 Terroir by

Alexandra Manousakis

Tο πολύτιμο κρητικό μαχαίρι / The precious Cretan knife 3

Το απόλυτο σύμβολο στον κόσμο της κρητικής μαχαιροποιίας για τους γνώστες της παράδοσης, το μαχαίρι που βαστούσαν στο ζωνάρι τους σε περιόδους πολέμου μόνο οι οπλαρχηγοί, είναι ένα πραγματικό έργο τέχνης, εξαιρετικά σπάνιο στις μέρες μας. Σκαλιστό στο χέρι από ασήμι 925, έχει λαβή που διακοσμούν λουλούδια και ο Άη Γιώργης, θηκάρι με κεφαλή σε σχήμα φιδιού-δράκου, ενώ από την αργυρή καδένα κρέμονται χειροποίητες αλυσίδες με αργυρά νομίσματα της Κρητικής Πολιτείας. Θα το βρείτε –πού αλλού;– στο εργαστήριο της οικογένειας Σκαλιδάκη, με παράδοση τριών γενεών στην τέχνη της μαχαιροποιίας. This masterpiece by Cretan Knives Skalidakis is a legendary knife as in times of war it was carried only by chieftains. The Skalidakis family –three generations of knife manufacturers– offers its most genuine and rare version, handcrafted from silver 925: its handle is decorated with flowers and the figure of St. George, the sheath has a snake-dragon-shaped head, while from the chain hang silver coins of the Cretan State.

Τα δώρα της φύσης / Nature’s gifts

Τα πιο Χανιώτικα σουβενίρ / The most typical souvenirs of Chania Στο Canea Gift Shop, η Αντωνία και ο Κωνσταντίνος μάς ξανασυστήνουν την πόλη των Χανίων μέσα από 5 αντιπροσωπευτικά της σύμβολα –Φάρος, Νεώρια, Γιαλί Τζαμισί, κρητική λύρα και το skyline του λιμανιού–, που αποτυπώνονται σε δεκάδες χρηστικά αντικείμενα και στυλάτα αξεσουάρ. Canea Gift Shop displays 5 representative symbols of the city of Chania – the Lighthouse, Neoria (shipyards), Giali Tzamisi mosque, the Cretan lyre and the harbor’s skyline, on many stylish objects.

146 | ANEKORAMA 2019

Η σειρά Terroir by Alexandra Manousakis δημιουργήθηκε με στόχο να αναδείξει το ξεχωριστό terroir της Κρήτης, αυτό το μοναδικό «δακτυλικό αποτύπωμα» της γης, που διαμορφώνουν οι άνθρωποι, το περιβάλλον, το έδαφος, το κλίμα, οι μικρές αποχρώσεις ενός τόπου. Με τρία 100% χειροποίητα προϊόντα, αφιλτράριστο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, θαλασσινό αλάτι και καπνιστό θαλασσινό αλάτι, σε υπέροχες συσκευασίες, λειτουργεί ως βιτρίνα της κρητικής φύσης, αλλά και των αδιαπραγμάτευτων αξιών της Οινοποιίας Μανουσάκη. New product line Terroir by Alexandra Manousakis consists of unfiltered, extra virgin olive oil, sea salt and smoked sea salt. It serves as a showcase of Cretan nature, a window into Crete’s unique and unforgettable terroir. It is the people, the environment, the soil, the climate and the small nuances that make the character of a place special.

Γεύσεις όπως παλιά / Homey tastes

Στον Ξυλόφουρνο Αφές Δρανδάκη, τον παλαιότερο φούρνο των Χανίων, το ψωµί ψήνεται σε έναν εντυπωσιακό ξυλόφουρνο πάνω σε ξύλα ελιάς και πορτοκαλιάς. Δοκιµάστε απίθανο ζυµωτό ψωµί από σίκαλη, καλαµπόκι ή κριθάρι, καλαµποκένιο εφτάζυµο και κρίθινο παξιµάδι, όλα µε αλεύρι από τους Μύλους Κρήτης. Στο Επί Γης, της Κλέλιας ∆ασκαλάκη, θα απολαύσετε σφακιανές πίτες, πίτσες µε χειροποίητο ζυµάρι και, βέβαια, τα συγκλονιστικά ζυµαρικά της, όπως οι χυλοπίτες φυσικής αποξήρανσης µε κατσικίσιο γάλα. Ιn Xylofournos, the oldest bakery in Chania, bread is baked in an impressive oven heated by olive and orange tree wood. Try the delicious hand-kneaded rye bread, cornbread, barley bread οr the barley rusk – all prepared with Cretan Mills flour. Ιn Clelia Daskalakis’ Epi Gis you will find delicious home-made pies, pizzas and her superb pasta, such as noodles made with naturally dried goat’s milk.

TOP PICKS Τυροκομικά Μπαλαντίνος / Balantinos Dairy Products FOOD SHOPPING DAIRY

Η οικογενειακή επιχείρηση που ξεκίνησε στο Θέρισο προσφέρει τυροκομικά προϊόντα Κρήτης από το 1928. Η οικογένεια Μπαλαντίνου χρησιμοποιεί για τα βραβευμένα προϊόντα της (11 πανελλήνια βραβεία και ένα διεθνές) 100% φρέσκο πρόβειο και γίδινο γάλα από επιλεγμένα ορεινά αγροκτήματα των νομών Χανίων και Ρεθύμνου, το οποίο επεξεργάζεται σε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις στο Βαρύπετρο Χανίων. Bρείτε κεφαλοτύρι, τυρομάλαμα, στάκα και στακοβούτυρο, τα ΠΟΠ Γραβιέρα Κρήτης και Πηχτόγαλο Χανίων και άλλα παραδοσιακά τυροκομικά στο κεντρικό κατάστημα των Χανίων, που λειτουργεί στο ίδιο σημείο από τη δεκαετία του ’50. This family business produces dairy products since 1928. The Balantinos family processes 100% fresh sheep’s and goat’s milk from select mountainous farms of Crete

in its ultramodern installations to produce award-winning products. Get kefalotiri and tyromalama cheeses, staka (butterfat), Cretan Gruyere and Pichtogalo cheese spread, and other traditional dairy products at the company’s main store which operates in Chania since the ’50s. Σκαλίδη 23-25, Χανιά 23-25 Skalidi St., Chania +30 28210 95517 www.balantinos.gr

Olea

SHOPPING CENTER Στο κέντρο του Πλατανιά σάς περιμένει το Ολέα, ένα νέο, σύγχρονο, υπαίθριο, βιοκλιματικό εμπορικό κέντρο δύο επιπέδων.

Στο άνετο και φιλόξενο Ολέα μπορείτε να συνδυάσετε τα ψώνια με τη διασκέδαση, καθώς φιλοξενεί επιχειρήσεις με εξαιρετικά προϊόντα που καλύπτουν κάθε γούστο και ανάγκη –από καταστήματα μόδας

και φυσικών καλλυντικών έως café και delicatessen–, αλλά και ένα υποκατάστημα της Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων, έτοιμο να σας εξυπηρετήσει. Το υπόγειο 24ωρο πάρκινγκ προστατεύει το όχημά σας όσο απολαμβάνετε τη βόλτα σας. Το συγκρότημα ανήκει στην Κρητικά Ακίνητα Α.Ε., μέλος του Ομίλου Εταιρειών της Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων. Olea shopping center, the new, modern, open-air, bioclimatic, twolevel mall, is in Platanias’ city center. There, people combine shopping and fun, since it accommodates fine businesses that cover all tastes and needs, from fashion and natural cosmetics to cafés and delicatessens, plus a branch of the Cooperative Bank of Chania providing bank services. The underground parking, open 24 hours, protects your car as you stroll in the mall. The complex belongs to Cretan Real Estate S.A., member of the Cooperative Bank of Chania Group of companies. Λεωφ. Δημοκρατίας 234, Πλατανιάς 234 Dimokratias Ave., Platanias scanmy.net/p/olea

-list Πληροφορίες και συνταγές / Info and recipes: www.mills.gr/products/gia-to-spiti/vero-cereal 1

1 Τo ρόφημα βρώμης Vero Cereal είναι

το πρώτο ελληνικό ανάλογο προϊόν / Vero Cretan is the first Greek made oat drink 2 Κυκλοφορεί σε 3 γεύσεις / Αvailable in 3 flavors 3 ΑΒΕΑ deli shop

Σημείο συνάντησης της ποιότητας με την παράδοση / Where quality meets tradition

Το παραδοσιακό πρατήριο της ΑΒΕΑ μάς υποδέχεται ανακαινισμένο με φρέσκια και πιο σύγχρονη εικόνα. Στα ράφια του βρίσκουμε όλα τα αγαπημένα μας προϊόντα ΑΒΕΑ, αλλά και προϊόντα επιλεγμένων τοπικών εταιρειών –ανάμεσά τους μεγάλη ποικιλία εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων και άλλων ελαίων, σαπούνια ελαιολάδου και φυσικά προϊόντα καλλυντικής περιποίησης με ελαιόλαδο, χυμοί, αιθέρια έλαια, αλεύρια–, σε μια γκάμα που διευρύνεται συνεχώς. Ό,τι καλύτερο έχει ο τόπος σε ένα σημείο (Σκαλίδη 116, Χανιά, +30 28210 92949), ενώ γίνονται αποστολές σε όλο τον κόσμο μέσω του e-shop www.delighsofcrete.gr. ABEA’s renovated traditional shop welcomes us with its shelves filled with all the magnificent products of the Cretan land: extra virgin olive oils, pure olive soaps, natural cosmetic products containing olive oil, local juices, essential oils, flour, plus products of select Cretan producers. The best purchases you can make during your stay at Chania, all in one spot (116 Skalidi St., Chania, +30 28210 92949). The whole planet can enjoy them via e-shop www.delightsofcrete.gr.

Φυτικά ροφήματα Vero Cereal / Vero Cereal Vegetable Drinks Τα 100% φυτικά ροφήματα Vero Cereal από τους Μύλους Κρήτης, υψηλής διατροφικής αξίας, με χαμηλά λιπαρά και χωρίς πρόσθετα σάκχαρα, είναι πηγή εδώδιμων ινών, ασβεστίου και βιταμινών D, B2, B12. Kατάλληλα για vegans, όσους έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, νηστεύουν ή απλά προσέχουν τη διατροφή τους. Κυκλοφορούν σε 3 γεύσεις: Ρόφημα Βρώμης, Ρόφημα Βρώμης με Χαρούπι και Κακάο, Ρόφημα Βρώμης Πορτοκάλι-Μάνγκο. Βρείτε τα στο ABEA deli shop και στις αλυσίδες SYN.KA και Χαλκιαδάκης στην Κρήτη και στα super market Μασούτης, Γαλαξίας, Θανόπουλος, Χαλκιαδάκης Γεύσεις Κρήτης και σε άλλα επιλεγμένα σημεία στην υπόλοιπη Ελλάδα. The 100% vegetable drinks Vero Cereal by Mills of Crete are low fat, without added sugar and a great source of edible fiber, calcium and vitamin D, B2, B12. They are suitable for vegans, those who are lactose intolerant, those who are fasting or even those who simply care for their diet. Available in 3 flavors: Oat Drink, Oat Drink with Carob and Cocoa, Oat Drink Orange-Mango. Find them at the ABEA deli shop and super markets SYN.KA and Χalkiadakis in Crete and super markets Masoutis, Galaxias, Thanopoulos, Xalkiadakis and other select points in Greece.

148 | ANEKORAMA 2019

Αγνή απόλαυση...

Εισοδίων 18, Παλιό Λιμάνι, 73132 Χανιά 18 Isodion St, Old Port, 73132 Chania Τ 2821302801, 6973637627 - facebook/sketiglika - instagram/sketi_glika

-list

1 Ambassadors Residence 2 Cabane Mare 3 Scala de Faro 4 Casa Cook Chania 5 Paradisio

Baby & Kinder Hotel

To αληθινό VIP service / The real VIP service

Hospitality & Leisure Η ΝΕΑ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ Η κρητική φιλοξενία στα καλύτερά της. / Crete’s warm embrace.

Δωμάτια με θέα / Rooms with a view

Η απόλυτη φαντασίωση για κάθε hotel lover γίνεται πραγματικότητα σε δύο υπέρκομψα boutique ξενοδοχεία, όπου η μοναδική θέα από τα παράθυρα φτάνει μέχρι το κρεβάτι σου. Το Ambassadors Residence μας υποδέχεται σε ένα υπέροχο νεοκλασικό κτίριο του 1890, επάνω στην Ακτή Ενώσεως, που υπήρξε κατοικία του πολυσχιδούς Γερμανού πρέσβη R. Krüger. Αντίστοιχα, το Scala de Faro είναι μέρος ενός διατηρητέου Ενετικού οικήματος, του μεγαλύτερου στο Παλιό Λιμάνι, που χτίστηκε τον 15ο αι. και καθένα από τα 9 δωμάτιά του σχεδιάστηκε με έμπνευση την αριστοκρατία μιας άλλης εποχής. Every hotel lover’s fantasy comes alive in two ultra chic boutique hotels with a unique view. Ambassador Residence welcomes its guests in a magnificent neoclassic edifice of 1890 on Akti Enoseos coast and Scala de Faro is part of a historic Venetian building constructed during the 15th century, with each one of its 9 rooms inspired by another era’s aristocracy.

150 | ANEKORAMA 2019

Οι 10 καμπάνες του beach club Cabana Mare, καθεμία με το δικό της ιδιωτικό τζακούζι 5 ατόμων, απογειώνουν την έννοια της exclusive πολυτέλειας με μελετημένες υπηρεσίες και παροχές, όπως δορυφορική τηλεόραση, κλιματισμό, ναργιλέ, μενού από σούσι ή Μεσογειακή κουζίνα και μια εντυπωσιακή Premium List από ποτά, κρασιά και σαμπάνιες από οπουδήποτε στον κόσμο. Παραγγείλτε τα και δείτε τα να καταφθάνουν μέσω ελικοπτέρου. Cabana Mare has 10 cabanas, each one with its private Jacuzzi for 5 people, with exclusively luxurious amenities such as satellite TV, air conditioning, hookah, sushi or Mediterranean cuisine menus, plus an impressive Premium List of drinks, wines, and champagne brands from various parts of the world. Order your drinks and see them arrive by helicopter.

Children friendly

Το παγκόσμιο σφυγμόμετρο λέει ότι η δημιουργική απασχόληση των παιδιών στις διακοπές απασχολεί όλο και περισσότερους γονείς. Το νεοαφιχθέν Casa Cook Chania στην παραλία των Απτέρων μοιάζει με ένα μικρό χωριό, όπου τα παιδιά μπορούν να κινούνται ελεύθερα σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους, να παρακολουθούν μαθήματα μαγειρικής και εργαστήρια ζωγραφικής, αλλά και να κοιμηθούν σε μια ινδιάνικη σκηνή. Eδώ και χρόνια, το Paradisio Baby & Kinder Hotel στον Σταυρό στο Ακρωτήρι προσφέρει στους μικρούς ενοίκους του παιδότοπο 400 τ.μ., go kart, δεντρόσπιτο, παιδικά ποδήλατα πινγκ-πονγκ και ένα αγρόκτημα με ζωάκια! Many parents are concerned about their children’s creative activities during their holidays. Newly arrived Casa Cook Chania on Aptera beach looks like a small village where children move freely in specially laid out areas; they attend cooking lessons, painting workshops, or sleep in an Indian tent. Since several years, Paradisio Baby & Kinder Hotel at Stavros offers to the children a 400 sq.m. playground, go kart, tree house, bicycles, and an animal farm!

DAY & NIGHT BEACH BAR - RESTAURANT ΧΩΡΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΚ∆ΗΛΩΣΕΩΝ

LIVE MUSIC EVENTS

Discover the world of Almira CAPACITY OF 100 FREE CAR PARKING SPACES

AGIA MARINA CHANIA T: +30 28210 84960 & 28210 84946 www.almirachania.gr G almira agia marina

WINE - BEER - SPIRITS DELICATESSEN & MORE…

Olea Shopping Center 234 Dimokratias Str. Platanias, Chania T: +30 28210 38261 J Vinoteca del Mundo Free Parking for our Customers

-list

TOP PICKS

Paradisio

BABY & KINDER HOTEL Το «πρώτο ξενοδοχείο για παιδιά στην Ελλάδα» είναι ο ιδανικός προορισμός για ανέμελες οικογενειακές διακοπές. Με 7 πολυτελή διαμερίσματα (με στρώματα Coco-Mat κ.ά.), το πρόσφατα ανακαινισμένο συγκρότημα απλώνεται σε 14.000 τ.μ. παραδεισένιας γης, όπου τα παιδιά διασκεδάζουν κάθε στιγμή και οι μεγάλοι ξεχνούν όλα τα άγχη τους. Στον παιδότοπο γίνονται τα πιο συναρπαστικά παιχνίδια, οι πισίνες χαρίζουν δροσερές βουτιές, ενώ στο pool bar στήνονται απολαυστικά bbq πάρτι. Κάθε πρωί το ψυγείο σας ανανεώνεται με τις πιο φρέσκες λιχουδιές για το πρωινό και τα σνακ σας, αλλά, αν το θελήσετε, μπορείτε να μαζέψετε τα δικά σας αυγά, φρούτα και λαχανικά, και να ταΐσετε τα ζώα της φάρμας με τα παιδιά σας. Βιαστείτε μόνο, γιατί το Paradisio είναι το Νο 1 σε προτίμηση οικογενειακό ξενοδοχείο στην Κρήτη. The “first hotel for kids in Greece” is the ideal destination for carefree family holidays. The recently renovated resort contains 7 luxurious apartments (equipped with Coco-Mat mattresses and other amenities), and lies on 14,000 sq.m of a beautiful landscape where children have fun and grownups get rid of their stress. Very exciting games await the kids in the playground, swimming pools offer a lot of cool fun, and delicious BBQ parties take place at the pool bar. Every morning, fresh delicacies and snacks renew the contents of your refrigerator, so that you can prepare a tasty breakfast, whereas you can collect eggs, fruits and vegetables from the farm, and feed the farm animals with your children. Finally, you better hurry because Paradisio is the most popular family hotel in Crete. Σταυρός, Ακρωτήρι / Stavros, Akrotiri +30 28210 39737, 6982 862565, 6945 455577, paradisio-baby-kinder-hotel.gr

Σκαμπώ από kubu μαύρο Φ34, Υ45cm

Καπέλο φωτιστικού οροφής ψάθινο Φ50cm Πιατέλα κεραμική μαύρη Φ30, Υ6cm

Εφημεριδοθήκη ψάθινη Μ39χΠ10, Υ39cm

ANTIGUA τραπέζι από ξύλο ακακίας σε φυσικό χρώμα (teak look) Μ240χΠ100, Υ78cm

SPRING ελαιογραφία σε καμβά 90χ120cm

Σκαλιστό κουτί από ξύλο mango 10x15cm Φανάρι από ξύλο teak σε 2 διαστάσεις: • 20x20, Y30cm • 26x26, Y36.5cm MINIMAL σετ 3 τμχ βοηθητικό τραπεζάκι από μασίφ ξύλο ακακίας • Μ45xB35, Y45cm • Μ35xB28,Y37cm

ANAIS μπουφές από μασίφ ξύλο mango με μεταλλικά πόδια Μ150χΠ40, Υ85cm

• Μ25xB25,Y30cm

ΤΑLL LADY διακοσμητικό ξύλινο Φ12.5, Υ92cm σε 2 χρώματα (πράσινο, κόκκινο)

Eπιτραπέζιο διακοσμητικό ξύλινο 12χ11, Υ32cm Καλάθι πλεχτό 46χ46χ12.5cm

Kουτί αποθηκευτικό από banana leaf σε 3 διαστάσεις:

Π40χΒ30, Υ20cm

BUTTERFLY πολυθρόνα από bamboo και μέταλλο Π70χΒ73, Υ112cm

simple-city.gr

Eπιτραπέζιο ξύλινο διακοσμητικό ψάρι 29.5x19.5cm Π32χΒ22, Υ14cm

Π36χΒ26, Υ17cm

Κόμβος Μουρνιών, Χανιά Τηλ.: 28210 99411-99421

Καθημερινά: 9:00-21:00 | Σάββατο: 9:00-15:00

Relaxing & Wellness Για όσους αγαπούν το pampering, δύο είναι τα ραντεβού: Το Apotheke Spa προσφέρει θεραπείες spa, μαλλιών και skin care με κορυφαία προϊόντα, μασάζ προσώπου και σώματος. Στο Al-Ηammam, εκτός από όλες τις παραδοσιακές υπηρεσίες χαμάμ, μπορείτε να απολαύσετε μασάζ, πολυτελείς θεραπείες προσώπου και σώματος, αποτρίχωση, αλλά και πακέτα για ζευγάρια. Οι ορκισμένοι φαν κάνουν το Outdoor terrace massage, με θέα την Παλιά Πόλη. For those who love being pampered, two places provide excellent services: Apotheke Spa offers spa, hair, and skin care treatments using outstanding products, face and body

massage. In Al-Hammam, except for traditional hammam services, you can enjoy massage, luxurious face and body treatment, depilation, and special offers for couples. Fanatic customers take the Outdoor terrace massage with a magnificent view to the Old Town.

The Heart City Hotel

To Kydon, το πιο εμβληματικό city hotel της πόλης, βελτιώνεται συνεχώς σε επίπεδο υποδομών (μόλις έβαλαν ξύλινα πατώματα), αλλά παράλληλα φροντίζει να προλαβαίνει όλες τις επιθυμίες μας με μία ατέλειωτη λίστα παροχών, όπως τη δυνατότητα να πάρετε μαζί το πρωινό ή το φαγητό σας σε box, δωρεάν iPad, Mini iPad, Apple TV, PlayStation 3, ποδήλατα και φόρτιση ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αλλά και εξατομικευμένη εκγύμναση, Reiki, συνεδρίες διαλογισμού και ενεργειακών αναπνοών, διατροφική συμβουλευτική.

PORTO KALAMAKI HOTEL Make your dreams memories Στο Καλαμάκι, 4 χλμ. δυτικά των Χανίων, κοντά στην Αγία Μαρίνα και στον Πλατανιά και μόλις 100 μέτρα από την αμμουδιά, το Porto Kalamaki Hotel σάς περιμένει να απολαύσετε παραδοσιακή κρητική φιλοξενία δίπλα σε καταγάλανα νερά. Διαθέτει 24 στούντιο, που φιλοξενούν έως 3 άτομα, και 24 διαμερίσματα για έως 4 άτομα. Porto Kalamaki Hotel stands only 100 m from the beach, 4 km west of the city of Chania, very close to Agia Marina and Platanias. Enjoy traditional Cretan hospitality by the blue sea. Its 24 studios can accommodate up to 3 persons each and its 24 apartments up to 4 persons each. Κάτω Γαλατάς, Χανιά / Kato Galatas, Chania +30 28210 32990 www.porto-kalamaki.gr sales@porto-kalamaki.gr

1 Apotheke Spa 2 Al-Hammam 3 Kydon Hotel

The most symbolic city hotel in town which constantly improves its infrastructure, has numerous amenities: option to take out your breakfast or lunch in a box, free of charge iPad, Mini iPad, Apple TV, PlayStation 3, bicycles, electrical vehicle charging, individualized training, Reiki, meditation sessions, energy breathing exercises, and nutritional advice.

ΑΝΑΝΕΩΣΤΕ ΤΟΝ ΚΗΠΟ ΣΑΣ ΜΕ ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΚΟ ΣΤΥΛ

Scandinavian Sleeping & Living

JYSK ΡΟΔΟΥ, 7ο ΧΛΜ. Ε.Ο. Ρόδου – Λίνδου, 85100, Ρόδος JYSK ΧΑΝΙΩΝ, Χρυσοπηγής και Νεροκούρου, 73100, Χανιά

A DV E R T O R I A L ΔΥΤΙΚΗ ΚΡΗΤΗ / WESTERN CRETE

• Από Κίσαμο στη Γραμβούσα και στον Μπάλο / From Kissamos to Gramvoussa and Balos • Κρουαζιέρες στον κόλπο της Σούδας / Cruises in Souda Bay

Κ Ρ Η Τ Ι Κ Ε Σ Η Μ Ε Ρ Η Σ Ι Ε Σ Κ Ρ Ο ΥΑ Ζ Ι Ε Ρ Ε Σ

CRETAN DAILY CRUISES Η καρδιά και η ψυχή μας είναι η Κρήτη. / Οur heart and soul is Crete.

κόμα και για μας, που την ξέρουμε καλά, είναι μια συνεχής έκπληξη. Τόση ομορφιά δεν συνηθίζεται. Μεγαλόπρεπη και αιώνια, η Κρήτη εντυπωσιάζει με τις εναλλαγές και τη μοναδικότητά της. Χωριά, πολιτείες, λόφοι, βουνά, χαράκια, και πάντα πρωταγωνίστρια η θάλασσα με τις απίστευτες αποχρώσεις του μπλε, τις απόκρημνες ακτές και τις ξανθές εξωτικές παραλίες. Μια κρουαζιέρα εδώ είναι εμπειρία. Μέσα από το γαλάζιο δρόμο της αλμύρας, το νησί αποκαλύπτει κρυμμένες πλευρές του. Ο νους γεμίζει από εικόνες και μυρωδιές, η ομορφιά ξεχειλίζει, η ψυχή αδειάζει από τα περιττά. Η Κρήτη μάς εμπνέει και είναι τιμή μας να σας ταξιδεύουμε και να μοιραζόμαστε μαζί σας το μεγαλείο της.

INFO

+30 28220 22888, 83311, 24344 cretandailycruises.com

It is a daily surprise even for us, who know it well. It is not possible to get used to such beauty. You always need more. A magnificent landmark, Crete sways its visitors with its pluri-cultural landscape and environmental diversity. Villages, cities, hills, mountains, creeks, and the sea always being the leading lady, with incredible shades of blue, steep cliffs, and exotic golden beaches. A cruise here is an unforgettable experience. The island reveals its secrets through the azure salty route along the sea. Τhe mind is blown away by the images and scents, beauty overflows, the soul empties itself from anything unnecessary. Crete is our inspiration and we invite you as your travelling companions to share the breadth and depth of our island with you. It is your cruise for a day.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΚΡΗΤΗ / EASTERN CRETE

• Από Ιεράπετρα στη Χρυσή / From Ierapetra to Chryssi • Από Μακρύ Γιαλό στο Κουφονήσι / From Makris Gialos to Koufonissi

I N T E RV I E W

D R. C O S T A S S Y N O L A K I S O N C L I M A T E C H A N G E

ΚΩΣΤΑΣ

ΣΥΝΟΛΑΚΗΣ Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΉ ΑΛΛΑΓΉ ΣΥΜΒΑΊΝΕΙ ΤΩΡΑ Άνοδος της στάθμης των θαλασσών, αποσάθρωση παραλιών, εξαφάνιση πολιτισμών. Ακούγεται σαν post-apocalyptic κινηματογραφικό σενάριο, αλλά είναι μόνο η αλήθεια για τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής από τα χείλη ενός από τους λίγους ανθρώπους στον κόσμο που τη γνωρίζουν καλά. / Sea level rise, coastal erosion, disappearance of civilizations; It’s not post-apocalyptic fiction, but the truth about climate change dangers, stated by one of the few people worldwide who know it well. ΚΆΛΛΙΑ ΚΑΣΤΆΝΗ / KALLIA KASTANI

ο πλήρες βιογραφικό του θα μπορούσε να γίνει ένα μικρό βιβλίο – ας μείνουμε στους τίτλους: ο πολυβραβευμένος δρ Κώστας Συνολάκης, τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, είναι καθηγητής Φυσικών Καταστροφών της Σχολής Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης και καθηγητής Ακτομηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας. Το επιστημονικό του πεδίο περιλαμβάνει την παράκτια μηχανική και την ωκεανογραφία, ιδιαίτερα όσον αφορά τα αποτελέσματα σεισμών και παλιρροϊκών κυμάτων. Το υπολογιστικό μοντέλο προσομοίωσης τσουνάμι (MOST) που ανέπτυξε χρησιμοποιείται από την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ για την έγκαιρη πρόγνωση των τσουνάμι στον Ειρηνικό, στον Ινδικό και στον Ατλαντικό. Έχει οργανώσει αναρίθμητες αποστολές πεδίου σε όλους τους ωκεανούς της Γης και έχει συμμετάσχει στην παραγωγή ντοκιμαντέρ κορυφαίων καναλιών, όπως τα National Geographic, Discovery Channel, BBC, ZDF, History Channel. Εν ολίγοις, ο Κώστας Συνολάκης είναι ο άνθρωπος που μπορεί να σου εξηγήσει με απλά λόγια γιατί η κλιματική αλλαγή δεν είναι ένα απίθανο σενάριο επί χάρτου, αλλά το αποτέλεσμα μιας επιστημονικής αλληλουχίας γεγονότων.

158 | ANEKORAMA 2019

HIS FULL CURRICULUM VITAE could fill a small book,

but let’s see the titles only: award-winning Dr. Costas Synolakis is a regular member of the Academy of Athens, professor of Natural Disasters at the School of Environmental Engineering of the Technical University of Crete and professor of Coastal Engineering at the University of Southern California. His scientific domain includes coastal mechanics and oceanography, especially regarding the results of earthquakes and tidal waves. The computational tsunami simulation model (MOST) which he developed is used by the National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) of the US for timely tsunami forecasts in the Pacific, Indian and Atlantic Oceans. He has organized innumerable field expeditions in all the oceans of the Earth and he has participated in documentary film production of leading channels worldwide, such as the National Geographic, Discovery Channel, BBC, ZDF, and History Channel. In a few words, Costas Synolakis is the right man to explain to you in layman’s terms why climate change is not an improbable theoretical scenario but the actual result of a scientific sequence of events.

C R E D I T F O R P H O T O S A N D I L L U S T R AT I O N S

Ο Κώστας Συνολάκης με τους συνεργάτες του, Βασίλη Σκαναβή και Μαρία Ούσμαν, στη βορειοανατολική Σουμάτρα, μελετώντας το τσουνάμι που προκλήθηκε από το ηφαίστειο Κρακατόα – Φεβρουάριος 2019 / In northeastern Sumatra, Synolakis and his associates Vassilis Skanavis and Maria Usman studied the tsunami caused by the Krakatoa volcano – February 2019

C R E D I T F O R P H O T O S A N D I L L U S T R AT I O N S

2019 ANEKORAMA | 159

I N T E RV I E W

Ό,τι έχει μείνει από το νοσοκομείο της πόλης Παραντάις στην Καλιφόρνια μετά τη φωτιά Καμπ – Νοέμβριος 2018 / Ruins of Paradise town hospital after the Camp Fire – November 2018

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ / DISTINCTIONS AND AWARDS • Βραβείο Moffatt-Nichol στον τομέα της Ακτομηχανικής από την Εταιρεία Πολιτικών Μηχανικών ΗΠΑ, 2015. • Βραβείο Sergey Soloviev στον τομέα των Φυσικών Καταστροφών από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Γεωεπιστημών, 2014. • Βραβείο για τη συμβολή του στην πολιτική προστασία της Πολιτείας της Καλιφόρνιας, 2001. / • MoffattNichol Award in Coastal Engineering by the American Society of Civil Engineers, 2015. • Sergey Soloviev Medal on Natural Hazards by the European Geosciences Union, 2014. • Award for his contribution to the Emergency Preparedness of the State of California, 2001.

160 | ANEKORAMA 2019

Κύριε καθηγητά, εδώ και χρόνια κρούετε τον κώδωνα του κινδύνου για την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, την πιο οφθαλμοφανή συνέπεια της ραγδαίας κλιματικής αλλαγής. Αλήθεια, για πόση άνοδο μιλάμε; Αν δεν αλλάξουμε τον αδηφάγο τρόπο με τον οποίο καταναλώνουμε υδρογονάθρακες, φοβάμαι ότι μπορεί να δούμε άνοδο έως και 2 μ. μέχρι το 2100. Αν καταφέρουμε να περιορίσουμε τις εκπομπές καυσαερίων μέχρι το 2050, σύμφωνα με τη Συμφωνία των Παρισίων του 2016, την οποία υπέγραψαν 175 χώρες, τότε μπορεί να μείνουμε στο 1 μ. αύξηση. Για να φανταστούμε τι σημαίνει μια τέτοια «περιορισμένη» άνοδος, το ΣΕΦ στο Φαληρικό Δέλτα θα είναι επισκέψιμο μόνο με βάρκες. Με 2 μ., θα πλημμυρίσει και το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Τότε, βέβαια, θα έχουμε ακόμη πιο σοβαρά προβλήματα επιβίωσης ως είδος. Τι σημαίνει αυτό για τις ελληνικές και, ειδικότερα, τις κρητικές παραλίες; Όσο ανεβαίνει η στάθμη, πλημμυρίζουν οι παραλίες περίπου όπως πλημμυρίζει μια μπανιέρα. Οι παραλίες μας είναι ήδη βεβαρημένες, έχουν δηλαδή μικρό πλάτος, γιατί επί πολλές δεκαετίες γίνονταν ανεξέλεγκτες αμμοληψίες. Επιπλέον, σε πολλές από

Professor, you are warning us since many years about the sea level rise danger, the most obvious consequence of the abrupt climate change. How big is this rise? If we shall not change our greedy hydrocarbon consumption, I fear that we shall see rises up to 2m till 2100. If we manage to limit the exhaust gas emissions till 2050, according to the 2016 Paris Agreement, which was signed by 175 countries, the sea may rise 1m. With such a “limited” rise, the Peace and Friendship Stadium in Piraeus will be accessible only by boat. A 2m rise will flood the Stavros Niarchos Foundation Cultural Center and, then, we shall face very serious survival problems. What does that mean for the Greek and, specifically, the Cretan shores? As the sea level rises, the shores are inundated, approximately like filling a bathtub with water. Our shores are already in trouble because of their restricted width and uncontrolled sand extraction which was carried out during many decades. In addition, in many of them, roads have been created on the sand, like the Koum Kapi beach in Chania, which actually does not exist anymore due to human interventions.

Αναγνωστικές αποδράσεις

με τα μπεστ σέλερ των εκδόσεων

Ένα μεθυστικό κοκτέιλ, ένα ιστορικό θρίλερ, το αναπάντεχο αριστούργημα που άνοιξε νέους δρόμους στην αστυνομική λογοτεχνία

Υπάρχει δικαιοσύνη έξω από τον νόμο; Η νέα εθιστική περιπέτεια του Τζον Ρέμπους

Ένας εχθρός από το παρελθόν επιστρέφει πιο επικίνδυνος από ποτέ. Ένας τύπος σαν τον Χάρι Χόλε καλύτερα να κοιτάζει πίσω του...

Ένα επικό θρίλερ με ένα μυστικό σε κάθε σελίδα που κάνει τις παλιές πληγές να ματώνουν ξανά

Βραδυφλεγές σαν ωρολογιακή βόμβα, το νέο θρίλερ της Clare Mackintosh δεν θα σας αφήσει να το ξεχάσετε

Ένα ψυχολογικό θρίλερ, ένα θαρραλέο μυθιστόρημα για μια προδομένη γυναίκα που αποφασίζει να πάρει τη μοίρα στα χέρια της

KET

POC

Μικρά, οικονομικά, συναρπαστικά! Α Ν Α Ζ Η Τ Η Σ Τ Ε ΤΑ Σ ΤΑ Κ ΑΤΑ Σ Τ Η Μ ΑΤΑ Τ Ω Ν Π Λ Ο Ί Ω Ν

metaixmio.gr

I N T E RV I E W αυτές έχουν χαραχτεί δρόμοι πάνω στο ενεργό τους πλάτος, δηλαδή στην άμμο. Θυμάμαι στα Χανιά το Κουμ Καπί, μια όμορφη παραλία μήκους 1 χλμ. στο κέντρο της πόλης. Πλέον, ουσιαστικά δεν υφίσταται, κυρίως λόγω ανθρωπογενών παρεμβάσεων. Ποιες παραλίες απειλούνται με εξαφάνιση; Οι παραλίες που κινδυνεύουν περισσότερο είναι εκείνες που έχουν πιο ήπια κλίση και λεπτόκοκκη άμμο, δηλαδή αυτές που συνήθως προτιμάμε για κολύμβηση. Πώς θα μπορούσε να μπει φρένο στη διάβρωση των κρητικών παραλιών; Πράγματι, η κακοδιαχείριση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Σε ορισμένες περιοχές της Κρήτης, η διάβρωση έχει αυξηθεί και μειώνει το ενεργό πλάτος κάποιων αμμωδών παραλιών κατά 1 μ. τον χρόνο. Δεν καταλαβαίνω γιατί στην Ελλάδα διστάζουμε τόσο να υιοθετήσουμε διεθνείς πρακτικές που αποδεδειγμένα βοηθούν στην ανανέωση των παραλιών. Μια τέτοια καλή πρακτική είναι ο εμπλουτισμός: Η άμμος που μεταφέρεται και εναποτίθεται από τα κύματα στα βαθιά νερά είναι δυνατόν να μεταφερθεί με βυθοκόρηση πάλι πίσω στην ακτή. Αυτό όμως μπορεί να γίνει όσο η παραλία έχει πλάτος τουλάχιστον 5 μ. Μετά η αποκατάσταση είναι αδύνατη, διότι μεταβάλλεται οριστικά και αμετάκλητα η κλίση της παραλίας. Ακραία φαινόμενα σαν αυτά που είδαμε τους τελευταίους μήνες στην Κρήτη, (πλημμύρες, μεγάλοι όγκοι νερού κ.λπ.) θα είναι η «κανονικότητα» τα χρόνια που θα έρθουν; Μακάρι να μπορούσα να σας απαντήσω με ακρίβεια. Αν κάνουμε την ίδια συζήτηση σε είκοσι χρόνια, θα έχουμε πιο σαφή εικόνα, αλλά προς το παρόν η «κανονικότητα» αλλάζει με μη κανονικούς ρυθμούς. Τα τελευταία χρόνια είχαμε στην Κρήτη έντονα φαινόμενα ξηρασίας, μεταφορά μεγάλων μαζών αφρικανικής σκόνης κ.λπ. Πιστεύετε ότι η δυναμική του κλίματος αλλάζει πιο γρήγορα από ό, τι περιμέναμε; Η δυναμική του κλίματος έχει αλλάξει, κυρίως όμως έχει αλλάξει η τρωτότητά μας. Οι πόλεις μας είναι λιγότερο ανθεκτικές, επειδή έχουμε πολλαπλασιαστεί και έχουμε κατοικήσει σε ιδιαίτερα ευάλωτες περιοχές. Όταν κτίζουμε σε ρέματα, σε κοίτες ποταμών ή πάνω στην παραλία, γιατί μας εκπλήσσει όταν ένα καιρικό φαινόμενο που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο σκοτώνει ανθρώπους; Στην Ελλάδα τείνουμε επίσης να θεωρούμε το τσουνάμι φαινόμενο εξωτικό, μακρινό. Κι όμως, στην Ελλάδα γίνονται συχνά μικρά τσουνάμι –δείτε τι έγινε στην Κω το 2017 ή στη νότια Κρήτη το 2009– αλλά και

162 | ANEKORAMA 2019

«Αν δεν περιορίσουμε τις εκπομπές καυσαερίων, σε 80 χρόνια το ΣΕΦ θα είναι επισκέψιμο μόνο με βάρκες».

1 Στην πόλη Άντζερ στην Ιάβα, ανάμεσα

στα συντρίμμια που άφησε πίσω το τσουνάμι του ηφαιστείου Κρακατόα / Rubble left by the Krakatoa volcano tsunami in Anjer town, Java 2 Μετρώντας το βάθος ροής από την πλημμύρα που προξένησε το τσουνάμι στην πόλη Πάγκο Πάγκο της Σαμόα / Measurement of flow depth of the flood caused by tsunami in Pago Pago, Samoa

Which beaches may disappear? Mostly those with mild inclination and fine-grained sand, i.e. the most popular ones for swimming. How can the erosion of Cretan shores cease? Mismanagement has been excessive. In certain parts of Crete, erosion reduces the effective width of sandy shores by 1m per year. I don’t understand why in Greece we hesitate so much to adopt international practices that doubtlessly help coast revival, like coast enrichment: the sand carried and deposited in deep waters by the waves can be transported back to the shore by dredging. This can be done as long as the shore has a width of at least 5m; if it is less, restoration is impossible since the inclination of the shore changes finally and irreversibly. Extreme phenomena like those in Crete during recent months (floods, large quantities of water etc.) will be “normal” in the future? I wish I could tell you. After 20 years, we shall have a clearer picture, but now “normality” changes at abnormal rates. During recent years we saw in Crete intense drought, transport of great quantities of African dust and other phenomena. Do you believe that climate dynamics change faster than expected? Climate dynamics have changed, but mainly our vulnerability has changed. Our cities are less durable because we are too many and we live in especially vulnerable regions. If we build on riverbeds or on the beach, why are we surprised when a natural phenomenon that happens every year kills people?

Με ιστορία 19 χρόνων στην Αθήνα η «ΠΑΣΙΦΑΗ» συνεχίζει να γνωρίζει σε όλο τον κόσμο τη φημισμένη κρητική διατροφή και φιλοξενία. Διατηρώντας τις αυθεντικές κρητικές συνταγές, όπως μπουμπουριστούς, στάκα με αυγά, σφακιανό τσιγαριαστό και το πεντανόστιμο κρητικό πιλάφι «γαμοπίλαφο», έχουμε επιτύχει να είμαστε διαρκώς στις επιλογές σας για γνήσιο σπιτικό φαγητό. Πολλές προτάσεις για vegetarian και vegan. Εξαιρετικό κρασί και τσικουδιά καθώς και επιλεγμένοι κρητικοί οινοπαραγωγοί στη wine list του εστιατορίου.

PASIFAI restaurant, situated in Glyfada, Athens, has been favored during the past 19 years for its celebrated Cretan cuisine and warm hospitality. People flock the restaurant to taste home-made signature Cretan dishes such as chochlii boubouristi (fried snails), eggs with staka (butterfat), lamb with stamnagathi (spiny chicory), the famous Cretan pilaf, plus a range of vegetarian and vegan dishes accompanied by exceptional Cretan wines and raki.

Λαζαράκη 63, Γλυφάδα / 63 Lazaraki St.,Glyfada, t.: +30 210 9944024, www.pasifai.gr

@pasifai

hpasifah

I N T E RV I E W 1 Διάλεξη για φυσικές καταστροφές σε σχολείο στο νησί

Oυπόλου της Σαμόα, μετά από τσουνάμι που σκότωσε κυρίως παιδιά – 2009 / Lecture about natural disasters in a Upolu, Samoa school – 2009 2 Με τους συνεργάτες του, Βασίλη Σκαναβή, Νίκο Καλλιγέρη κ.ά., στο νησί Ανάκ Κρακατόα, διερευνώντας την πρόσφατη ηφαιστειακή έκρηξη – Φεβρουάριος 2019 / Exploration of a recent volcanic eruption in Anak Krakatoa island – 2019 1

3 Διαβαίνοντας ποταμό στη Χίβα Όα

της Ταϊτής / Crossing Hiva Oa river in Tahiti 4 Με τον Βασίλη Σκαναβή σε κατάδυση

στα Σφακιά για την πόντιση κυματομετρητή σε βάθος 26 μ. / Diving in Sfakia to drop a wave measurement instrument

μεγάλα. Σας θυμίζω το τσουνάμι που έγινε στις 9 Ιουλίου του 1956 από το ρήγμα της Αμοργού και έφτασε, τοπικά, στα 22 μ., ενώ στη βόρεια Κρήτη και στη Μικρά Ασία είχε ύψος 4 μ.! Δεν θρηνήσαμε θύματα, γιατί έγινε πολύ νωρίς το πρωί, σε περιοχές όπου δεν υπήρχαν τουρίστες, και οι περισσότεροι ψαράδες γνώριζαν πώς να προστατευτούν. Χρειάζεται, λοιπόν, να είμαστε προετοιμασμένοι. Χαίρομαι μάλιστα που πρόσφατα στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου διορίστηκε ένας νέος επιστήμονας παγκόσμιας εμβέλειας, για να διαχειριστεί το κέντρο προειδοποίησης τσουνάμι, κι ελπίζω ότι, παρά τις δυσκολίες χρηματοδότησης, θα καταφέρει να είναι αποτελεσματικός. Αυτό, πάντως, που όλοι πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι, εάν βρισκόμαστε σε παραλία, οπουδήποτε στον κόσμο, και αισθανθούμε δυνατό σεισμό που διαρκεί πάνω από 15 δευτερόλεπτα, χρειάζεται να απομακρυνθούμε άμεσα σε κάποιο λόφο ή όροφο, τουλάχιστον 10 μ. πάνω από τη θάλασσα, χωρίς να περιμένουμε επίσημη προειδοποίηση. Η ελληνική κοινωνία έχει τα αντανακλαστικά να διαχειριστεί μεγάλες φυσικές καταστροφές; Δυστυχώς, δεν είναι μόνο τα ελληνικά αντανακλαστικά προβληματικά. Παγκοσμίως, οι κοινωνίες δεν θέλουν να σκεφτούν τα χειρότερα δυνατά σενάρια για ακραία φαινόμενα και δεν προετοιμάζονται αποτελεσματικά. Είναι ανθρώπινο να πιστεύουμε ότι το κακό δεν θα συμβεί σε εμάς, και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο έχουμε τις υπηρεσίες Δη-

164 | ANEKORAMA 2019

μόσιας Υγείας και Πολιτικής Προστασίας, ώστε να σκέφτονται αυτά που για εμάς είναι δύσκολα ή άγνωστα, να μας ενημερώνουν και να μας εκπαιδεύουν να προστατεύουμε τους εαυτούς μας. Αναλογιστείτε τι έγινε στην Ιαπωνία το 2011. Το τσουνάμι προξένησε καταστροφή του βασικού δικτύου ηλεκτροδότησης, με αποτέλεσμα την τήξη του πυρηνικού αντιδραστήρα σε εργοστάσιο στη Φουκουσίμα. Παρά τις προειδοποιήσεις των γεωλόγων, οι μάνατζερ της εταιρείας προτίμησαν να αγνοήσουν το γεγονός ότι στην ίδια περιοχή πριν από 1.200 χρόνια είχε συμβεί ένα αντίστοιχα μεγάλο τσουνάμι και δεν προετοιμάστηκαν γι’ αυτό. Η προετοιμασία και η προστασία των εφεδρικών μονάδων ρεύματος θα είχαν στοιχίσει περίπου 500.000 δολάρια, ενώ το τελικό κόστος του ατυχήματος υπολογίστηκε γύρω στα 500 δισ. δολάρια. Το ίδιο περίπου σύνδρομο είδαμε και πέρυσι, στο Μάτι. Μην έχοντας προετοιμαστεί για το χειρότερο σενάριο πυρκαγιάς (δη-

In Greece, we consider tsunami an exotic phenomenon. However, small tsunamis often happen here – Kos Island in 2017, or South Crete in 2009 – and bigger ones too. On July 9, 1956, a 22m high tsunami ensued from Amorgos’ chasm, whereas in northern Crete and Asia Minor it reached a height of 4m! There were no victims because it happened very early in the morning in regions without tourists, and most fishermen knew how to protect themselves. Therefore, we must be prepared and I am glad because, recently, a young scientist of worldwide reputation was hired by the National Observatory’s Institute of Geodynamics to manage the tsunami warning center. Still, all people must know that if they are on a coast, anywhere in the world, and a strong earthquake happens and lasts more than 15 seconds, they must leave immediately and go to a hill or to a high building, at least 10m above sea level, without any official warning. Does the Greek society have the necessary reflexes to face big natural disasters? Universally, societies avoid expecting the worst possible scenarios regarding extreme phenomena, so they are not effectively prepared. That’s why Public Health and Civil Protection Services exist: to think beforehand these unknown and difficult issues and train people on how to protect themselves. In 2011, in Japan, a tsunami destroyed the main electrical supply network, causing the meltdown of the Fukushima nuclear plant reactor. Company managers had ignored the fact that a similar tsunami had happened there 1,200 years ago and they were unprepared for the disaster.

I N T E RV I E W 1 Στο νησί Σέρτουγκ των στενών της Σούντα,

στην Ινδονησία, αναζητώντας τα ίχνη του τσουνάμι του ηφαιστείου Κρακατόα / In Sertung Island, at Sunda Strait, Indonesia, looking for tsunami traces 2 Με την κόρη του, Μαίρη, στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λος Άντζελες / At the Natural History Museum of Los Angeles with his daughter, Mary

λαδή φωτιά με ισχυρό άνεμο από Πεντέλη προς το Μάτι και μειωμένες δυνάμεις πυρόσβεσης), οι υπεύθυνοι δεν έδωσαν εντολή εκκένωσης. Έτσι, χάθηκαν άδικα 100 άνθρωποι. Δείτε επίσης τι έγινε πρόσφατα με τις αστοχίες στα συστήματα αυτόματου ελέγχου στα αεροπλάνα Boeing 737 Max, που οδήγησαν σε δύο διαδοχικά δυστυχήματα. Η χειρότερη δυνατή περίπτωση, δηλαδή, της σύγχρονης βλάβης σε δύο μετρητές κλίσης δεν είχε εκτιμηθεί, διότι είχε θεωρηθεί απίθανη. Είμαι σίγουρος ότι για πολλούς η κλιματική αλλαγή φαντάζει το ίδιο απίθανη. Με τη διαφορά ότι σε αυτήν την περίπτωση απειλούνται δισεκατομμύρια άνθρωποι, και όχι λίγες χιλιάδες επιβατών. Τελευταία, ιδίως μετά την αρνητική στάση του Τραμπ απέναντι στη Συμφωνία του Παρισιού, βλέπουμε όλο και περισσότερες χώρες να αρνούνται να αναλάβουν δράση για τον περιορισμό του διοξειδίου του άνθρακα. Οι αντιδράσεις των ακραίων, δεξιών και αριστερών, που προβάλλουν συνωμοσιολογίες για να αποφύγουν τα αυτονόητα, μας βλάπτουν. Η αλήθεια είναι ότι η περιβαλλοντική διαχείριση που ακολουθήσαμε επί τουλάχιστον διακόσια χρόνια ήταν άθλια, ενώ τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουμε επιταχύνει τους ρυθμούς εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, παρότι γινόμαστε μάρτυρες ολοένα και πιο ακραίων κλιματικών φαινομένων. Ακόμη, όμως, και αν η κλιματική αλλαγή δεν είναι ανθρωπογενής, όπως ισχυρίζονται οι «δαιμόνιοι» συνωμοσιολόγοι, η κλιματική αλλαγή συμβαίνει σήμερα. Χρειάζεται να την αντιμετωπίσουμε, και όχι να σπαταλάμε πολύτιμο χρόνο καταλογίζοντας ευθύνες. Η Ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα πολιτισμών που δεν άντεξαν την κλιματική αλλαγή (οι Μινωίτες μετά την έκρηξη

166 | ANEKORAMA 2019

«Οι πόλεις μας είναι λιγότερο ανθεκτικές, επειδή έχουμε κατοικήσει σε ιδιαίτερα ευάλωτες περιοχές». “Our cities are less durable because we live in especially vulnerable regions”. του ηφαιστείου της Σαντορίνης, οι Νορβηγοί άποικοι στη Γροιλανδία) ή δεν άντεξαν την κακή περιβαλλοντική διαχείριση. Οι ανθρώπινες κοινωνίες διακρίνονται από μεγάλη τρωτότητα, ενώ η τεχνολογική ανάπτυξη μπορεί να επιβραδύνει, αλλά όχι να εξαλείψει τις ανθρωπογενείς περιβαλλοντικές προκλήσεις. Αντίστροφα, υπάρχουν παραδείγματα βιώσιμης ανάπτυξης, λόγω της χρηστής διαχείρισης των περιβαλλοντικών πόρων, όπως για παράδειγμα στην Ιαπωνία πριν από διακόσια χρόνια. Η επιλογή είναι δική μας, αλλά το χρονόμετρο τρέχει. Πλέον, η αναβλητικότητα ισοδυναμεί με επιλογή. Θεωρείτε ότι η κατάσταση είναι αναστρέψιμη; Είμαι εκ φύσεως αισιόδοξος. Ναι, μπορούμε να αλλάξουμε πορεία, και δεν έχω αμφιβολία ότι θα το κάνουμε κάποτε. Αν, όμως, αποφασίσουμε σε 20 χρόνια ότι πρέπει να ενεργοποιηθούμε, για να μειώσουμε τους ρύπους και να επιβραδύνουμε την ερημοποίηση, θα είναι πολύ αργά. Δεν είναι απλώς θέμα επιπλέον κόστους, όπως φαντάζονται πολλοί, που θέλουν να το μεταθέσουν στις επόμενες γενιές. Το θέμα είναι να λάβουμε τα μέτρα μας πριν και όχι μετά την καταστροφή.

The same syndrome was noticed last year in Mati, Attica. There was no preparation for the worst scenario (i.e. a fire with strong wind coming from Penteli Mountain, and insufficient firefighting forces), and the authorities did not give the evacuation order. Thus, 100 people died in vain. Recently, two consecutive accidents involved Boeing 737 Max planes; the worst case scenario, i.e. a simultaneous failure of two inclination instruments had not been taken into account, because it seemed impossible. Many people consider the climatic change equally impossible but, in that case, the lives of billions of people are threatened. Recently, after President Trump’s withdrawal from the Paris Agreement, we see more countries unwilling to undertake action to limit carbon dioxide emissions. Extreme reactions based on conspiracy theories are harmful. The truth is that for at least 200 years our environmental management was lousy while, during the last two decades, we increased the rate of natural products’ exploitation, although we face more extreme climatic phenomena. Even if the climatic change is not caused by man, it is happening and we must face it, not waste time. History is full of civilizations which did not bear the climatic change, or bad environmental management. On the other hand, there are examples of sustainable development by good management of environmental resources, as in Japan 200 years ago. The choice is ours, but the clock is ticking. Is the situation reversible? I am an optimist, so I believe that we can change our course, but we must act before, not after our destruction.

― Κρητική παραδοσιακή κουζίνα ―

Εστιατόριο Αρισμαρί & Βάρσαμο Aρώματα και μυρωδιές της Κρήτης στο πιάτο σας! Πατροπαράδοτες συνταγές, εκτελεσμένες με φροντίδα και μεράκι, με αγνά υλικά της Κρήτης, πολλά από αυτά παραγωγής μας. Απολαύστε αντικρυστό αρνί ψημένο στα ξύλα, γαμοπίλαφο, σφακιανή κρεαότουρτα, στάκα με αυγά, γλυκάδια, απάκι, μακαρόνια με ανθότυρο και τυροζούλι, χοχλιούς μπουμπουριστούς και πολλούς άλλους κρητικούς μεζέδες. Όλα αυτά, τον χειμώνα δίπλα στο τζάκι μας και το καλοκαίρι στην αυλή μας στην πλατεία Ιστορικού Μουσείου, με θέα τη θάλασσα και μπόλικη ρακή και κεράσματα.

Λ υσιμ άχο υ Καλ οκ αιρινο ύ 10 , Πλ α τ ε ί α Ι σ τ ο ρ ι κ ο ύ Μ ο υ σε ί ο υ , Π αρα λ ιακ ή Η ρακ λ είου , 7120 1 Ηρ ά κ λ ε ι ο , Τ : + 3 0 28 10 3 0 0 6 70 , Μ: + 30 6 9 4 8 7 50 82 2 , 6 9 4 8 74 0 26 1, w w w. a ri s m a ri . g r

RETHYMNO

168 | ANEKORAMA 2019

R E T H Y M N O , A N A L L -Y E A R - R O U N D D E S T I N AT I O N

ΡΕΘΥΜΝΟ

Σταυροδρόμι πολιτισμών, εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον, ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, μοναδική φιλοξενία και ατέλειωτες επιλογές διασκέδασης είναι τα στοιχεία που συνθέτουν την πολυδιάστατη ταυτότητα του Ρεθύμνου. / A cultural crossroads, a superb natural environment, special architecture, unique hospitality and infinite entertainment options are the elements that make up Rethymno’s multidimensional identity. ΔΑΝΑΗ ΒΑΡΔΑΛΗ / DANAI VARDAI

γκαλιασµένη από τους ορεινούς όγκους του Ψηλορείτη και των Λευκών Ορέων, στην καρδιά της Κρήτης, η πόλη του Ρεθύµνου είναι ένας από τους πιο καλοδιατηρημένους αναγεννησιακούς οικισμούς της Ευρώπης, με τα τείχη του Κάστρου να δεσπόζουν πάνω από τη μαγευτική Παλιά Πόλη. Το Ρέθυμνο καταφέρνει, έτσι, να συνδυάσει τον βενετσιάνικο ρομαντισμό με τις ανάγκες του σύγχρονου επισκέπτη.

Η Πόλη

Στο ιστορικό κέντρο θα θαυμάσετε την αναγεννησιακή αρχιτεκτονική και τα άριστα διατηρημένα βενετσιάνικα κτίρια, που θυμίζουν σκηνικό βγαλμένο από ταινία εποχής. Μέσα σε αυτή τη μυθική ατμόσφαιρα, η βόλτα σας δεν μπορεί παρά να σας οδηγήσει στο

IN THE HEART OF CRETE, surrounded by Mount

Psiloritis and the White Mountains, Rethymno is one of Europe’s best preserved Renaissance settlements; with the Fortress walls looming over the enchanting Οld Town, Rethymno combines a Venetian romanticism with the needs of contemporary visitors.

The City

In the historic center, one can admire the Renaissance architecture and the well maintained Venetian castles that remind of the setting from a period drama movie. In this legendary medieval ambience, visit the Venetian Harbor with its signature Lighthouse, picturesque Loggia, one of the city’s oldest buildings, meeting point and entertainment venue of Venetian aristocrats and a common rendezvous site today, as

2019 ANEKORAMA | 169

RETHYMNO 1 Η παραλία της πόλης / The city beach 2 O Aιγυπτιακός Φάρος στο Παλιό Λιμάνι / The Lighthouse at the Old Port 3 Η Κρήνη

Ριμόντι στην Παλιά Πόλη / Τhe Rimondi Fountain in the Old Town 4 Tο Νερατζέ Τζαμί / Neratze Mosque 5 Η Παλιά Πόλη / The Old Town 1

Ενετικό Λιμάνι με τον Αιγυπτιακό Φάρο, στη γραφική Λότζια, ένα από τα παλαιότερα σωζόμενα κτίρια της πόλης –κάποτε χώρο συνάντησης και ψυχαγωγίας των Ενετών ευγενών και σήμερα σταθερό σημείο για τα ραντεβού των ντόπιων–, αλλά και στην Κρήνη Ριμόντι στην πλατεία Πλατάνου, το αλλοτινό κέντρο της βενετσιάνικης πόλης. Στα εμβληματικά μνημεία του Ρεθύμνου ανήκει το Νερατζέ Τζαμί, το σημερινό Ωδείο στην πλατεία Μικρασιατών, που αρχικά είχε χτιστεί ως ναός του μοναστηριού των Αυγουστινιανών Μοναχών και αργότερα, μετά την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς το 1646, μετατράπηκε σε τζαμί. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Τζαμί της Μεγάλης Πόρτας, με μία από τις καλύτερα διατηρημένες οθωμανικές κρήνες της πόλης, το οποίο ανεγέρθηκε το 1670 προς τιμήν της μητέρας του Σουλτάνου Ιμπραήμ Χαν, με τον μιναρέ του να ξεπροβάλλει ανάμεσα σε σύγχρονα κτίρια. Χτισμένη στα τέλη του 16ου αιώνα, η Φορτέτζα, το Ενετικό Φρούριο του Ρεθύμνου πάνω στον λόφο του Παλαιοκάστρου, αποτελεί ίσως το πιο διάσημο αξιοθέατο της πόλης. Το αστερόμορφο φρούριο έχει μήκος 1.300 μ. και στους χώρους του περιλαμβάνονται κατοικίες, πυριτιδαποθήκες, δεξαμενές, αποθήκη πυροβολικού, ο ναός του Αγίου Νικολάου, που αργότερα μετατράπηκε σε τζαμί, οι εκκλησίες της Αγίας Αικατερίνης και του Αγίου Θεoδώρου Τριχινά, τα ερείπια της κατοικίας του Ρέκτορα (διοικητή της πόλης) και το θέατρο «Ερωφίλη», που φιλοξενεί το φημισμένο Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου. Μπορεί το πέρασμα της Ιστορίας να είναι αποτυπωμένο σε κάθε γωνιά του Ρεθύμνου, ισχυρό πόλο έλξης όμως αποτελούν και τα μουσεία του, που συγκεντρώνουν θησαυρούς από κάθε περίοδο της πλούσιας ιστορίας του τόπου. Πιο πρόσφατη άφιξη το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου, που φιλοξενεί εκθέματα από την Παλαιολιθική και τη Μινωική περίοδο έως και το τέλος της Ενετοκρατίας. Στεγάζεται στο καθολικό της μονής του Τάγματος των Φραγκισκανών, με τα εντυπωσιακά αναγεννησιακά διακοσμητικά στοιχεία και τους κορινθιακούς κίονες, που μετατράπηκε σε πτωχοκομείο από τους Οθωμανούς.

170 | ANEKORAMA 2019

Το Παλαιοντολογικό Μουσείο Ρεθύμνου, στο θαυμάσιο αρχιτεκτονικά Τέμενος του Μασταμπά με τους εννέα τρούλους και τα δεκατρία κελιά, αποτελεί παράρτημα του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας και οι συλλογές του θα σας ταξιδέψουν στη γεωλογική και παλαιοντολογική εξέλιξη της Κρήτης, σε βάθος 300 εκατομμυρίων χρόνων. Στα πιο διάσημα εκθέματά του, τα απολιθώματα και τα ευρήματα από νάνους κρητικούς ελέφαντες και ιπποπόταμους ηλικίας 11.000-13.500 χρόνων, καθώς και το ενδημικό ροπαλοφόρο ελάφι. Στο Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο, σε ένα βενετσιάνικο αρχοντικό της Παλιάς Πόλης, θα έχετε την ευκαιρία να δείτε συλλογές από υφαντά, κεντήματα, αντικείμενα κεραμικής και καλαθοπλεκτικής τέχνης, καθώς και κειμήλια συνδεδεμένα με τα παραδοσιακά επαγγέλματα του τόπου. Στην καρδιά της Παλιάς Πόλης βρίσκεται και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, ένας σύγχρονος μουσειακός

Tο Ενετικό Φρούριο στον λόφο του Παλαιοκάστρου αποτελεί ίσως το πιο διάσημο αξιοθέατο της πόλης.

Fortezza, the city’s Venetian Fortress on Paleokastro Hill, is probably the most famous sight of the city.

well as the Rimondi Fountain in Platanos Square, the old center of the Venetian city. Today, Neratze Mosque on Mikrasiaton Square, one of Rethymno’s symbolic monuments, is a Conservatory; initially it was the church of a monastery of Augustinian monks, but when the city was occupied by the Turks (1646) it was converted to a mosque. Also interesting is the Mosque of the Great Gate which has one of the best preserved Ottoman fountains of the city; it was built in 1670 in honor of Sultan Ibrahim Khan’s mother and its minaret stands out among the contemporary buildings. Built near the end of the 16th century, Fortezza, the city’s Venetian Fortress on Paleokastro Hill, is probably the most famous sight of the city. Inside it you will find the church of Agios Nikolaos which, later on, was converted to a mosque, the churches of Agia Ekaterini and Agios Theodoros Trichinas, plus the ruins of the Rector’s residence. Erofili Theater, in the fortress, hosts the renowned Renaissance Festival of Rethymno every year. History may be present everywhere in Rethymno, but its museums also constitute a strong pole of attraction since they accommodate treasures from every period of Crete’s rich history. The latest arrival, the Archaeological Museum of Rethymno that hosts exhibits from the Paleolithic and Minoan periods till the end of the Venetian Rule, is housed in St. Francis church with the impressive Renaissance decorative elements and Corinthian columns; it was the church of the convent of Saint Francis and was converted to a poor-house by the Ottomans. The Paleontological Museum of Rethymno situated in the magnificent Temple of Mastaba with the nine domes and thirteen cells is an annex of Goulandris Natural History Museum and its collections describe Crete’s geological and paleontological evolution during 300 million years. Among its most famous exhibits are findings and fossils of dwarf Cretan elephants and hippopotamuses 11,00013,500 years old, plus the native deer. The Historical and Folk Art Museum, housed in a Venetian mansion, accommo-

2019 ANEKORAMA | 171

RETHYMNO

1 To τέμενος του Σουλτάνου Ιμπραήμ Χαν στη Φορτέτζα / Sultan Ibrahim Khan’s mosque in Fortezza Castle 2 Tο θέατρο «Ερωφίλη» μέσα στο φρούριο / “Erofili”open-air theater inside the castle 3 H Φορτέτζα υπήρξε κυματοθραύστης των επιθέσεων από τη θάλασσα / Fortezza repelled many attackers who came from the sea

χώρος υψηλών προδιαγραφών, με μία μόνιμη συλλογή από αντιπροσωπευτικά έργα του Ρεθύμνιου καλλιτέχνη Λευτέρη Κανακάκι και έργα άλλων σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της ελληνικής εικαστικής πραγματικότητας από το 1950 έως σήμερα. Το μουσείο φιλοξενεί σημαντικές εποχιακές εκθέσεις. Οι εκκλησίες του Ρεθύμνου είναι ένα ακόμη αναπόσπαστο κομμάτι της μακραίωνης ιστορίας του, μαρτυρώντας τη μεταβολή της ταυτότητας της πόλης με το πέρασμα των διαφορετικών κατακτητών και πολιτισμών ανά τους αιώνες. Ανάμεσά τους, ο Ναός της Κυρίας των Αγγέλων (ή της Μικρής Παναγίας, κατά τους ντόπιους), χτισμένος από το τάγμα των Δομινικανών Μοναχών, που στη συνέχεια μετατράπηκε σε τζαμί και τελικά, το 1917, σε ορθόδοξη εκκλησία. Αξίζει να επισκεφθείτε και τον τρίκλιτο Ναό των Τεσσάρων Μαρτύρων, όπου θα θαυμάσετε τις αγιογραφίες του Φώτη Κόντογλου, καθώς και τον νεότερο Μητροπολιτικό Ναό (ή Μεγάλη Παναγία), με το εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο, τις δυτικότροπες εικόνες και την εικόνα της Παναγίας του Πάθους, που αποδίδεται στον ξακουστό Κρητικό αγιογράφο Ανδρέα Ρίτζο (15ος αιώνας).

172 | ANEKORAMA 2019

Οι παραλίες

dates collections of textiles, needlecraft, pottery, basket-weaving and relics related to the local traditional crafts. The Museum of Contemporary Art of Crete, a high quality modern venue in the heart of the Old Town, hosts a permanent collection of works by local artist Lefteris Kanakakis, plus works of contemporary Greek artists from 1950 till today, in addition to important seasonal exhibitions. Rethymno’s churches form an integral part of its history, depicting the changes of the city’s identity caused by various conquerors and cultures that affected it through the ages. Among them is the Church of the Lady of the Angels, or Mikri

Χάρη στις δύο τεράστιες ακτογραμμές του και στις βραβευμένες με Γαλάζιες Σημαίες παραλίες, τόσο στα βόρεια όσο και στα νότια του νομού, το Ρέθυμνο είναι ιδανικός προορισμός για τις καλοκαιρινές διακοπές. Στη βόρεια ακτή θα βρείτε κυρίως αμμώδεις και οργανωμένες παραλίες, καθώς και κάποια από τα μεγαλύτερα και πιο πολυτελή ξενοδοχειακά συγκροτήματα της χώρας. Η Επισκοπή, ο Αδελιανός Κάμπος, το Πάνορμο και το γραφικό ψαροχώρι Μπαλί, μαζί με τη –μήκους 12 χλμ.– παραλία του Ρεθύμνου, συνθέτουν μια ατελείωτη αμμώδη ακτογραμμή με ψιλή καφέ άμμο, όπου σε κάποια σημεία φωλιάζουν κάθε χρόνο 180 θαλάσσιες χελώνες Caretta caretta. Από τον Μάιο έως τον Αύγουστο, οι φωλιές προστατεύονται κάθε νύχτα από εθελοντές της οργάνωσης «Αρχέλων». Μπορείτε κι εσείς να συμμετάσχετε στην απελευθέρωση μιας θαλάσσιας χελώνας ή να δείτε τα μωρά χελωνάκια στο πρώτο τους ταξίδι προς τη θάλασσα. Σε αντίθεση με την κοσμική και απέραντη σχεδόν βόρεια ακτογραμμή, ο Νότος του Ρεθύμνου επιφυλάσσει τοπία άγριας ομορφιάς, απομονωμένους κολπίσκους και μια τεράστια ποικιλία μικρότερων

Οι εκκλησίες του Ρεθύμνου είναι αναπόσπαστο κομμάτι της μακραίωνης ιστορίας του.

RETHYMNO 1 Αρχαιολογικό Μουσείο Ελεύθερνας / Eleutherna Archaeological Museum 2 Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης / Museum of Contemporary Art of Crete 3 Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου / Archaeological Museum of Rethymno 1

παραλιών, για τους ταξιδιώτες που αποζητούν την απόλυτη επαφή με τη φύση και μια αίσθηση περιπέτειας. Φυσικά, δεν λείπουν και οι οργανωμένες και πολυσύχναστες παραλίες, όπως τα Σκινάρια και η Σούδα με τη χοντρή άμμο ή η παραλία του Πλακιά στο νοτιοδυτικό άκρο του νομού, η οποία μπήκε στον τουριστικό χάρτη τη δεκαετία του 1960, χάρη στους χίπις, που ανακάλυψαν τον τότε σχεδόν ακατοίκητο οικισμό με τα υπέροχα νερά και τους επιβλητικούς κάθετους βράχους. Αν ψάχνετε για κάτι πιο απομονωμένο, εκεί κοντά θα βρείτε το μερικώς οργανωμένο Δαμνόνι με τα κρυστάλλινα νερά, το Αμμουδάκι με τη μικρή παραλία γυμνιστών και το παρακείμενο Μεγάλο Αμμούδι, όπου θα απολαύσετε την ηρεμία του τοπίου κάτω από τον ίσκιο που προσφέρουν τα αρμυρίκια, καθώς και το βραχώδες Πειρατικό Φιόρδ με τα γαλαζοπράσινα νερά που εισχωρούν σε μια στενή λωρίδα θάλασσας μέσα στην ξηρά. Ακόμη πιο δυτικά, θα συναντήσετε τον Κόρακα ή Ροδάκινο, μία από τις πιο μαγευτικές παραλίες του Λιβυκού πελάγους με λεπτό βοτσαλάκι και μαύρη άμμο. Με κατεύθυνση προς τα ανατολικά, θα συναντήσετε την πασίγνωστη παραλία της Πρέβελης με το μοναδικό φοινικόδασος, δίπλα ακριβώς στις εκβολές του Κουρταλιώτη, όπου μπορείτε να κάνετε πεζοπορία ή και μπάνιο στις «βάθρες» που σχηματίζουν τα κρύα νερά του ποταμού. Αμέσως μετά, οι απόμερες παραλίες της Κεραμιανής Γιαλιάς, Ποδαρέ και Γλίμα, με το σχεδόν σεληνιακό τοπίο, ενώ συνεχίζοντας προς την ίδια κατεύθυνση θα συναντήσετε την πολυφωτογραφημένη και επιβλητική Τριόπετρα με την γκριζο-μπεζ άμμο και τη μικρή χερσόνησο, που τη χωρίζει σε δύο ξεχωριστές παραλίες άγριας ομορφιάς. Εξίσου θεαματική είναι και η παραλία

174 | ANEKORAMA 2019

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΕΎΘΕΡΝΑ

Panagia (Little Virgin), built by Dominican friars, which later on became a mosque and, finally, in 1917, an orthodox church. Visit the three-aisled Church of the Four Martyrs where you can admire religious paintings by Fotis Kontoglou, as well as the more recent cathedral (Big Virgin) with the impressive carved wooden screen, and its icons, especially the icon of Panagia tou Pathou that apparently was painted in the workshop of the famous Cretan religious painter, Andreas Ritzos (15th century).

The beaches

Thanks to its vast coasts and its award-winning beaches, Rethymno is an ideal destination for summer vacations. The north shore mainly has sandy, organized beaches and some of the biggest and most sumptuous hotels of the country. Episkopi, Adelianos Kampos, Panormo and the picturesque fishermen’s village, Bali, together with the 12 km long beach of Rethymno create an endless sandy shore with fine brown sand

Στα 24 χλμ. νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου υπάρχει ένας τόπος μοναδικής φυσικής ομορφιάς και αρχαιολογικής σημασίας: η Ελεύθερνα, μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Κρήτης έως και τα Βυζαντινά χρόνια. Σε υψόμετρο 380 μ., πάνω στην οδοντωτή κορυφογραμμή του Ψηλορείτη, περιηγηθείτε στα μονοπάτια μέσα στο άλσος, δείτε τη νεκρόπολη της Γεωμετρικής και Αρχαϊκής εποχής, και επισκεφθείτε το υπερσύγχρονο (και τέταρτο μεγαλύτερο στην Ελλάδα) αρχαιολογικό μουσείο με τα αμέτρητα ευρήματα των ανασκαφών, όπως τα εξαιρετικά χρυσά κοσμήματα. ANCIENT ELEUTHERNA A site of great natural beauty and archaeological importance exists 24 km southeast of Rethymno: Eleutherna, one of Crete’s most important cities till the Byzantine era. Hike in the park, at a height of 380 m on Psiloritis’ ridge, see the necropolis of the geometric and archaic period and visit the modern archaeological museum with its innumerable exhibits.

CRETA MARIS BEACH RESORT

Το δικό σας καλοκαίρι αρχίζει εδώ. Προστατευμένο από την κοσμοπολίτικη διάθεση της διάσημης Χερσονήσου, το πεντάστερο Creta Maris Beach Resort είναι ο απόλυτος προορισμός για όσους αναζητούν all-Inclusive διακοπές, συνδυασμένες με τη φημισμένη κρητική φιλοξενία. Σαν ένας παραδοσιακός νησιώτικος οικισμός, με ταβέρνες, μπαράκια, καταστήματα, όμορφα μονοπάτια και καταπράσινες πλατείες, με απέραντη αμμουδιά και κρυστάλλινα νερά, το Creta Maris Beach Resort εί-

ναι ο ιδανικός προορισμός για όλες τις ηλικίες. Από τα όμορφα διακοσμημένα δωμάτια έως τις ευρύχωρες σουίτες με τη μοναδική θέα στο Αιγαίο, τα 680 δωμάτια μοιράζονται σε δύο κτίρια και σε ένα συγκρότημα bungalows. Φιλικό προς το περιβάλλον, που το αγκαλιάζει, το Creta Maris Beach Resort διαθέτει μια απίθανη γκάμα προτάσεων για κάθε διάθεση από το πρωί έως αργά το βράδυ, που κάνουν τις μέρες να κυλούν πιο γρήγορα απ’ όσο ελπίζατε.

Protected from Hersonissos’ cosmopolitan ambience, five-star Creta Maris Beach Resort has a serene sandy vast beach with crystal clear waters, taverns, bars, shops, picturesque paths and green squares. Enjoy the Cretan hospitality in this independent holiday destination with the all-inclusive amenities, beautifully decorated rooms and spacious suites with a unique view of the Aegean Sea and cosy bungalows. Environmentally friendly, it offers many options to its guests who will have a wonderful time there.

Χερσόνησος, Ηράκλειο Κρήτης / Hersonissos, Heraklion • +30 28970 27000 • www.cretamaris.gr

RETHYMNO

του Αγίου Παύλου, με τους γαλήνιους αμμόλοφους και τις ιδιαίτερες πτυχώσεις των βράχων, όπου ο χρόνος μοιάζει να σταματά μπροστά στη δύναμη του τοπίου και στην απεραντοσύνη της θάλασσας. Διατηρώντας κάτι από τον μποέμ αέρα των ’60s, η Αγία Γαλήνη, στο νοτιοανατολικό άκρο του νομού, θα σας επαναφέρει στα εγκόσμια. Ένα γραφικό ψαροχώρι που μοιάζει να κρέμεται αμφιθεατρικά πάνω από τη θάλασσα, η Αγία Γαλήνη αναδείχθηκε χάρη στα «παιδιά των λουλουδιών» και πλέον έχει εξελιχθεί σε αγαπημένο προορισμό για χιλιάδες επισκέπτες. Από εκεί μπορείτε να πάτε με καΐκι στην Πρέβελη και στα παρθένα νησιά Παξιμάδια.

176 | ANEKORAMA 2019

Η Ενδοχώρα

Η ενδοχώρα του Ρεθύμνου αποκαλύπτει έναν σχεδόν ακατέργαστο πλούτο: επιβλητικά φαράγγια, πανέμορφα σπήλαια, σπάνια είδη πανίδας και χλωρίδας, αυθεντικά ορεινά χωριά, μοναδικές περιπατητικές και ποδηλατικές διαδρομές. Τα απομακρυσμένα μοναστήρια στις ορεινές κορυφές αποτελούν μια πραγματική πρόκληση για όσους αγαπούν την περιπέτεια. Από τα αμέτρητα χωριά του νομού, αξίζει να κάνετε μια στάση στο Ατσιπόπουλο με τον βενετσιάνικο χαρακτήρα, 5 μόλις χλμ. από το Ρέθυμνο, από όπου καταγόταν ο ποιητής της Ερωφίλης Γεώργιος Χορτάτσης, και στον διατηρητέο οικισμό

Σε αντίθεση µε την κοσµική και απέραντη βόρεια ακτογραµµή, ο Νότος επιφυλάσσει µια τεράστια ποικιλία από αποµονωµένους κολπίσκους.

1 Το Μπαλί / Bali beach 2 Ο Άγιος Παύλος / Agios Pavlos beach 3 Η Τριόπετρα /

Triopetra beach

where every year 180 Caretta caretta sea turtles nest. Every night from May till August, the nests are protected by members of the Archelon Sea Turtle Protection Society. Contrary to the popular vast northern coast, Rethymno’s south has beautiful wild landscapes, secluded coves and a great variety of small beaches for travelers who look for seclusion in a natural environment and some adventure. Of course, there are organized and crowded beaches too, like Skinaria and Souda with coarse sand, or Plakia beach at the prefecture’s southwest tip which was discovered in the ’60s by the hippies. If you are looking for a more secluded site, check the partly organized Damnoni with the crystal clear waters, Am-

4 Το δημοφιλές

ψαροχώρι Μπαλί / Popular fishing village Bali 5 To Aμμουδάκι στον Νότο / Ammoudaki beach

moudaki with the small nudist beach, and nearby Megalo Ammoudi with the serene landscape in the shade of the tamarisks, or the rocky Pirate Fiord with the turquoise waters that enter the land through a narrow sea strip. Further west, you will find Korakas or Rodakino, one of the best beaches in the Libyan Sea with fine pebbles and black sand. Eastwards, you will find the popular Preveli beach with its fantastic palm tree forest and, immediately after, the secluded beaches Keramiani Gialia, Podare and Glima. On the same direction, you will find the much photographed, impressive Triopetra with its grey-beige sand and small peninsula. Agios Pavlos beach is equally impressive; here, time seems to stop. At the prefecture’s southeast tip, Agia Galini maintains a ’60s bohemian style; it’s a picturesque fishermen’s village that seems to “hover” above the sea. From there, you can go to Preveli and to the virgin Paximadia islands by boat.

2019 ANEKORAMA | 177

RETHYMNO 1 Η Μονή Πρέβελης / Preveli Monastery 2 Η παραλία

της Πρέβελης / Preveli beach 3 Το εκκλησάκι στο Φαράγγι

Αγίου Αντωνίου / The chapel in the gorge of Agios Antonios 4 Ο ποταμός Κουρταλιώτης κοντά στην Πρέβελη / Kourtaliotis river near Preveli beach

του Μαρούλα ή Μαρουλά με τη μεσαιωνική αύρα, την υπέροχη θέα από τους ενετικούς πύργους και το υστερομινωικό νεκροταφείο με τους λαξευτούς τάφους. Η περιήγησή σας αξίζει να συνεχιστεί και στις ημιορεινές και πανέμορφες Μαργαρίτες, ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα κεραμικής στην Ελλάδα. Εκεί, πέρα από την καθιερωμένη βόλτα στα γραφικά δρομάκια του χωριού, μπορείτε να επισκεφθείτε ένα από τα πολλά εργαστήρια αγγειοπλαστικής, γνωστά και ως «τσικαλαριά», ή το Μουσείο Κεραμικής, για να γνωρίσετε την πανάρχαια τέχνη των ντόπιων πιθαράδων, που αναπτύχθηκε χάρη στα πλούσια κοιτάσματα αργιλοχώματος στην περιοχή. Μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας είναι ο υστερομινωικός επισκέψιμος θολωτός τάφος λίγο έξω από το χωριό. Η Αξός, περίπου 45 χλμ. από το Ρέθυμνο και σε υψόμετρο 500 μ., είναι μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Κρήτης, όπου μπορείτε να θαυμάσετε την αρχαία ακρόπολη και το ιερό της Αφροδίτης, αλλά και πολλές εκκλησίες που μαρτυρούν την ακμή του οικι-

178 | ANEKORAMA 2019

σμού και στα Βυζαντινά χρόνια. Κρυμμένο ανάμεσα στους ελαιώνες και στα αμπέλια, στις υπώρειες του Ψηλορείτη, βρίσκεται το Μοναστηράκι με έναν αξιόλογο αρχαιολογικό χώρο, όπου θα δείτε ένα από τα σημαντικότερα κτίσματα της παλαιοανακτορικής Κρήτης. Στον δρόμο που κάποτε ένωνε το ανάκτορο της Φαιστού με το μεγάλο παλαιοανακτορικό κέντρο του Μοναστηρακίου, θα συναντήσετε τον Mινωικό Οικισμό Αποδούλου στο ομώνυμο γραφικό χωριό. Από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς στον νομό, η καταπράσινη και γεμάτη πηγές Αργυρούπολη, με σήμα κατατεθέν τους παλιούς μύλους, την αρχαία νεκρόπολη και ένα σωζόμενο ρωμαϊκό μωσαϊκό. Στον δρόμο προς την Αγία Γαλήνη, στο ύψος του χωριού Σωματάς, θα συναντήσετε το Υστερομινωικό Νεκροταφείο των Αρμένων με τους 300 λαξευτούς τάφους, ενώ συνεχίζοντας προς τα νότια θα οδηγηθείτε στο γραφικό καταπράσινο Σπήλι, με τις 25 κρήνες σε σχήμα κεφαλής λιονταριού, τα αιωνόβια πλατάνια, τα παλιά αρχοντικά και τις ταβέρνες με γνήσια κρητική

The hinterland

Rethymno’s inland has impressive gorges, beautiful caves, rare fauna and flora, pretty mountain villages, unique hiking and cycling routes and picturesque monasteries on the mountains. From the prefecture’s innumerable villages, it’s worth visiting Atsipopoulo, a Venetian style village, Georgios Chortatsis’ place of origin (the poet of “Erofili”), only 5 km far from Rethymno. See the preserved Maroula settlement with its medieval aura, the magnificent view to the Venetian towers and the Late Minoan cemetery with the sculpted graves. Continue your tour at sub-mountainous beautiful Margarites, one of the most important ceramics centers in Greece where you can visit one of the many pottery workshops – also known as “tsikalaria” – or the Ceramics Museum and get to know the ancient art of the local jar makers which evolved due to the rich clay deposits of the local soil. Also very important is the Late Minoan domed grave (1350 B.C.) close to the village. Axos, 45 km far from Rethymno at a

C R E TA N F L AV O R S

ΟΙ ΓΕΎΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΉΤΗΣ Αυθεντικά αρτοσκευάσματα και τυροκομικά προϊόντα Γυπαράκη. / Genuine bakery products and cheese products Gyparaki.

πό το 1985 στην Ασή Γωνιά Χανίων, στην Κρήτη, ξεκίνησε η παρασκευή των τυροκομικών προϊόντων ΓΥΠΑΣ. Ένα όραμα χρόνων, με πάθος και μεράκι, άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά. Τα ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΆ ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΓΥΠΑΣ παρασκευάζονται αποκλειστικά με ντόπιο γάλα, πρόβειο και γίδινο, από ζώα που βόσκουν ελεύθερα. Η ξακουστή Γραβιέρα Κρήτης Π.Ο.Π., το δροσερό ανθότυρο, η σουρωτή μυζήθρα κουρούπας, η ξινή μυζήθρα και το ιδιαίτερο καυτερό μιτατοτύρι έχουν κατακτήσει με τη γεύση τους και τους πιο απαιτητικούς. Ως φυσική συνέχεια ήρθε το 1999 η δημιουργία των ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΚΡΗΤΙΚΩΝ ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΓΥΠΑΡΑΚΗ, βασισμένων σε συνταγές του χθες και ζυμωμένων με αρωματικά βότανα Κρήτης. Ξεχωρίζουν για τη φρεσκάδα τους, τον αποκλειστικά παραδοσιακό τρόπο παρασκευής τους σε σύγχρονες εγκαταστάσεις και, κυρίως, για τις αγνές

πρώτες ύλες τους, έχοντας ως βάση το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο Κρήτης, το μέλι Κρήτης και τον φυσικό χυμό πορτοκάλι. Ποιότητα, πίστη στην παράδοση και αγάπη για το αυθεντικό εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν τα προϊόντα ΓΥΠΑΡΑΚΗ σε όλη τη διάρκεια της πορείας τους. IN 1985 began the production

of GYPAS cheese products, exclusively produced from local milk of sheep and goats grazing freely on the Cretan mountains. The famous P.D.O. Cretan gruyere, cool anthotyro, souroti mizithra Kouroupas, xini mizithra, and spicy mitatotyri, are favored by the most demanding cheese lovers. In 1999, the creation of GYPARAKIS TRADITIONAL CRETAN BAKERY PRODUCTS followed, based on traditional recipes, and kneaded with aromatic Cretan herbs and other pure ingredients: extra virgin Cretan olive oil, Cretan honey, and natural orange juice.

INFO ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΈΣ ΚΡΗΤΙΚΈΣ ΓΕΎΣΕΙΣ ΓΥΠΑΡΆΚΗ / TRADITIONAL CRETAN DELICACIES GYPARAKI Ασή Γωνιά, Χανιά / Asi Gonia, Chania +30 28310 82213, www.gyparaki.gr, info@gyparaki.gr

RETHYMNO 1 Τo χωριό Μαργαρίτες είναι φημισμένο για την κεραμική του παράδοση / Margarites village is renowned for its pottery 2 Καταρράκτες Αργυρούπολης / Argiroupoli Waterfall 3 Οι κρήνες σε σχήµα κεφαλής λιονταριού στο Σπήλι / Fountains in Spili 4 Το Υστερομινωικό Νεκροταφείο Αρμένων / Τhe Minoan Cemetery of Armeni

κουζίνα. Ένα μέρος ιδανικό για χαλάρωση, αλλά και για ανασυγκρότηση δυνάμεων πριν από την κατάβαση στο Φαράγγι του Κουρταλιώτη, που ξεκινά από εκεί, και συγκεκριμένα από το μονοπάτι Ε4. Στα δυτικά του νομού, το Σπήλαιο του Μελιδονίου (ή Γεροντόσπηλιος) φιλοξενεί εντυπωσιακούς σταλακτίτες και σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, που ανάγονται στη Νεολιθική έως και την Υστερομινωική περίοδο. Το σπήλαιο παρουσιάζει ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς κατά την Τουρκοκρατία κατέφυγαν εκεί 370 γυναικόπαιδα που αρνήθηκαν να παραδοθούν. Βρήκαν τραγικό θάνατο από ασφυξία, όταν οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά στην είσοδο του σπηλαίου. Χτισμένα στη σκιά του Ψηλορείτη, τα ορεινά Ανώγεια είναι ίσως η πιο γνήσια και η «ανένταχτη» γωνιά της Κρήτης. Φημισμένοι για τη φιλοξενία αλλά και τον αψύ χαρακτήρα τους, οι μαυροπουκαμισάδες Ανωγειανοί θα σας κεράσουν ρακή και θα σας δώσουν όποια πληροφορία χρειάζεστε για να συνεχίσετε τη διαδρομή σας προς το οροπέδιο της Νίδας, όπου βρίσκεται το σπήλαιο Ιδαίο Άντρο, τόπος θρησκευτικής λατρείας κατά την αρχαιότητα, καθώς εκεί σύμφωνα με τον μύθο ανατράφηκε ο Δίας.

180 | ANEKORAMA 2019

Φηµισµένοι για τη φιλοξενία τους, οι µαυροπουκαµισάδες Ανωγειανοί θα σας κεράσουν ρακή. Οι ιστορικές μονές

Στο γεμάτο εναλλαγές εντυπωσιακό φυσικό τοπίο της ενδοχώρας βρίσκονται κάποιες από τις πιο εμβληματικές μονές της Ελλάδας, που προσελκύουν χιλιάδες προσκυνητές κάθε χρόνο. Σε περίπου 32 χλμ. από την πόλη μπορείτε να επισκεφθείτε τη Μονή Αρκαδίου, ένα μοναστήρι με τεράστια ιστορική κληρονομιά, στενά συνδεδεμένη με την ιδέα της Επανάστασης και της Ελευθερίας. Χτισμένη σε μορφή φρουρίου, η μονή αποτέλεσε το ιδανικό οχυρό του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Κρητών κατά της Οθωμανικής κυριαρχίας, με αποκορύφωμα το Ολοκαύτωμα του 1866, κατά το οποίο οι Κρήτες επαναστάτες οχυρώθηκαν μέσα στη μονή

height of 500 m, is one of ancient Crete’s most important cities. Here you can admire the acropolis, Venus’ temple and many churches of the Byzantine era. Monastiraki has an interesting archaeological site with one of the most important buildings of Protopalatial Crete. On the road that used to join the Palace of Phaistos with Monastiraki, you will find Apodoulou Minoan Settlement in the village with the same name. A very popular destination is Argyroupoli, with many springs, old mills, an ancient necropolis and a Roman mosaic. On the road from Rethymno to Agia Galini, at Somatas village, visit the Late Minoan cemetery of Armeni with 300 sculpted graves, whereas towards the south you will reach picturesque Spili with 25 lion head fountains, age-old plane trees, old mansions and taverns serving genuine Cretan dishes. It’s ideal for relaxation before the descent in Kourtaliotis gorge which begins there. On the west, Melidoni Cave has impressive stalactites and important archaeological findings from the Neolithic and Late Minoan period. Mountainous Anogia is famous for the hospitality and short temper of its inhabitants. Dressed in total black, the men of Anogia will be happy to buy you a drink. From there, continue towards Nida Plateau, and the Idaean Cave where Zeus was raised.

1: TSIKALARIO.GR

RETHYMNO

1 Η ιστορική Μονή Αρκαδίου /

Historic Arkadi Monastery 2 Τα ανυπότακτα Ανώγεια /

The “rebellious” village of Anogia 3 Δρομάκι στο Ατσιπόπουλο / Alley at Atsipopoulo village 4 Η αυλή της Μονής Αρκαδίου / The courtyard of Arkadi Monastery

απέναντι στον τουρκικό στρατό. Η πολιορκία έληξε με την ανατίναξη της πυριτιδαποθήκης και τον ηρωικό θάνατο εκατοντάδων πολεμιστών και γυναικόπαιδων. Σε 8 χλμ. από τη μονή ξεκινά το βατό Φαράγγι του Αγίου Αντωνίου (ή Πατσού), με την εντυπωσιακή λίμνη του φράγματος των ποταμών, τον μοναδικό καταρράκτη που χύνεται μέσα σε σπηλιά, αλλά και τον σπηλαιώδη ναό του Αγίου Αντωνίου, τόπο λατρείας του Ερμή κατά την αρχαιότητα. Στα βράχια γύρω από το εκκλησάκι θα δείτε εκατοντάδες χαρτάκια με προσευχές που αφήνουν οι πιστοί. Μεγάλης ιστορικής σημασίας και η Μονή Πρέβελης, χτισμένη κατά τα Βυζαντινά χρόνια στις εκβολές του Μεγάλου Ποταμού, 36 χλμ. από την πόλη του Ρεθύμνου, σε ένα ύψωμα με θέα το Λιβυκό πέλαγος. Η πρόσβαση στη μονή γίνεται μέσα από το απότομο Φαράγγι του Κουρταλιώτη, που καταλήγει στη φημισμένη παραλία της Πρέβελης με το φοινικόδασος. Η μονή αποτέλεσε στρατηγικό κέντρο του Αγώνα του 1821, ενώ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη Μάχη της Κρήτης, καθώς εκεί κατέφυγαν οι άνδρες των συμμαχικών δυνάμεων που είχαν αποκλειστεί. Τον Αύγουστο του 1941 η μονή καταστράφηκε από τις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις και πολλοί μοναχοί φυλακίστηκαν.

182 | ANEKORAMA 2019

Historic monasteries

Arkadi monastery, 23 km far from the city and built like a fortress, was the ideal stronghold for the Cretans who fought the Ottoman Empire. In 1866, Cretan revolutionaries barricaded themselves in the monastery and fought the Turkish army; the siege ended with the heroic death of hundreds of fighters, women and children when they blew up barrels of gunpowder. The gorge of Agios Antonios begins 8 km far from the monastery, with the impressive dam lake, the picturesque waterfall that flows into a cave, and the cavernous temple of Agios Antonios, where Hermes was worshipped in the antiquity. Historically important Preveli monastery was built during the Byzantine era. It is accessible through the steep Kourtaliotis gorge which leads to the famous Preveli beach with the palm tree forest. The monastery played a crucial role during the Battle of Crete since Allied Forces men who had been trapped, hid there. In August 1941, the monastery was destroyed by the German Occupation Forces and many monks were imprisoned.

ΠΩΣ ΝΑ ΦΤΑΣΕΤΕ / HOW TO GET THERE To Ρέθυμνο απέχει 62 χλμ. από τα Χανιά και 82 χλμ. από το Ηράκλειο, που είναι οι απαραίτητοι σταθμοί για να φτάσετε αεροπορικώς ή ακτοπλοϊκώς από Πειραιά. www.anek.gr Από τα Χανιά αναχωρεί λεωφορείο προς το Ρέθυμνο (και αντίστροφα) κάθε μία ώρα, από τις 5 το πρωί έως αργά το βράδυ. www.e-ktel.com Rethymno is 62 km far from Chania and 82 km far from Heraklion, the two places of arrival which can be reached by air or by sea from Piraeus. www.anek.gr A bus to Rethymno leaves for Chania (and vice versa) every hour, since approximately 5 a.m. till late at night. www.e-ktel.com

DANDALIS COFFEE

ΚΑΦΕΣ ΔΑΝΔΑΛΗ

Νούμερο 1 Καφές της Κρήτης / Number 1 Coffee on Crete

INFO KAΦΕΣ ΔΑΝΔΑΛΗ / DANDALIS COMPANY

ΒΙ.ΠΕ. Ηρακλείου, οδός Ι & Β, Ηράκλειο / Heraklion Industrial Area, I & B St., Heraklion +30 2810 380960 dandalis.gr

α έχετε διαπιστώσει ότι δεν χρειάζεται να εισαχθεί σχεδόν τίποτε στην Κρήτη. Οι ντόπιοι αγαπούν και εμπιστεύονται τα δικά τους προϊόντα, θέλουν να ξέρουν πού ωρίμασε η ντομάτα στη σαλάτα τους ή ποιος έκοψε τον καφέ τους. Εδώ και πάνω από 65 χρόνια, το τελευταίο είναι λυμένο: Το παλιό καφεκοπτείο Δανδάλη είναι πλέον ένα υπερσύγχρονο εργοστάσιο επεξεργασίας καφέ, που καλύπτει όλους τους τομείς δραστηριότητας (εισαγωγή, επεξεργασία, συσκευασία και διανομή). Μπορεί μάλιστα να αποδώσει 8.500 κιλά ημερησίως ελληνικού καφέ, καφέ φίλτρου, εσπρέσο και καφέ σπυριού, εξυπηρετώντας πάνω από 2.500 σημεία πώλησης, μέσω του δικού του δικτύου διανομής, και το χονδρεμπόριο.

Η άριστη ποιότητα των προϊόντων της κατατάσσει την Καφέ Δανδάλης μεταξύ των μεγαλύτερων εταιρειών στην επεξεργασία επώνυμου καφέ στην Ελλάδα. Σε συνεργασία μάλιστα με την ολλανδική Douwe Egberts, κατέχει ηγετική θέση στην προμήθεια καφέ και άλλων ροφημάτων σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες της Κρήτης. Είπαμε, οι Κρητικοί ξέρουν να τρώνε, ξέρουν και να πίνουν. THE OLD DANDALIS COFFEE

shop is now an ultra modern coffee processing factory that covers the company’s activities entirely (import-processing-packaging-distribution); it can yield 8,500 kg of Greek coffee, filter coffee, espresso and coffee roasted beans daily, supplying more than 2,500 sales outlets and the wholesale trade through its distribution

Το 1952 ο Αλέκος Δανδάλης άνοιξε στην Κεντρική Αγορά του Ηρακλείου ένα καφεκοπτείο που έμελλε να παρασκευάζει τον αγαπημένο καφέ της Κρήτης. / In 1952 Alekos Dandalis opened a coffee shop in the central market of Heraklion that would supply Crete’s favorite coffee. network. The excellent quality of its products places “Dandalis Coffee” among the biggest coffee processors in Greece, whereas its cooperation with Douwe Egberts elevated it to a leading position as supplier of coffee and other beverages to big hotel units in Crete.

RETHYMNO 1 Aναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου / Renaissance Festival of Rethymno 2 Psiloritis Race 3, 4 Γιορτή Κρητικής Διατροφής / Cretan Diet Festival

Τα ραντεβού του Ρεθύμνου

Αν χρειάζεστε και άλλους λόγους για να επισκεφτείτε το Ρέθυμνο: Γιορτή Κρητικής Διατροφής. Ο Δήμος Ρεθύμνου κάθε Ιούλιο πραγματοποιεί ένα από τα παλαιότερα πολιτιστικά του δρώμενα, ένα φεστιβάλ γεμάτο γεύσεις, χρώματα και μουσική, προσανατολισμένο στην προώθηση των βραβευμένων κρητικών προϊόντων, και κυρίως του τοπικού κρασιού. Περιλαμβάνει μύηση των χιλιάδων επισκεπτών στα μυστικά της οινογνωσίας, παιχνίδια για τους μικρούς φίλους, συναυλίες, χορούς και πολλά άλλα χάπενιγκ. Αυτό το καλοκαίρι θα διεξαχθεί την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου. cretandietfestival.gr Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου. Στην ετήσια αναβίωση του αναγεννησιακού παρελθόντος της πόλης, το Ρέθυμνο γεμίζει για 15 ημέρες με το άρωμα του παρελθόντος, χορούς, θεατρικά δρώμενα, ζωγραφική, αφήγηση παραμυθιών της Αναγέννησης και τραγούδια της εποχής. rfr.gr Ρεθυμνιώτικο Καρναβάλι. Το «Καρναβάλι της Κρήτης», με 20 ημέρες πλούσιων καρναβαλικών εκδηλώσεων (όπως το Κυνήγι του Κρυμμένου Θησαυρού), χαρίζει αξέχαστες στιγμές σε 100.000 ντόπιους και ξένους επισκέπτες, και κορυφώνεται με τη Μεγάλη Παρέλαση, μια πορεία αρμάτων

184 | ANEKORAMA 2019

The events not to missed

The Cretan Diet Festival is a festival of flavors, colors and music.

στην οποία συμμετέχουν 15.000 καρναβαλιστές. rethymnocarnival.gr Psiloritis Race. Ο διεθνής ορεινός αγώνας 35 χλμ. διεξάγεται κάθε Ιούνιο και αναβιώνει μια ιερή πορεία της αρχαιότητας, όταν προσκυνητές της Κνωσού ανηφόριζαν στις κορυφές του Ψηλορείτη για να τιμήσουν τον Κρηταγενή Δία. Η εκκίνηση δίνεται από το οροπέδιο Νίδας και οι αθλητές εφαρμόζουν τη φιλοσοφία της ημιαυτονομίας, μεταφέροντας ελάχιστο υποχρεωτικό εξοπλισμό (αντί για την τακτική τροφοδοσία). Παράλληλα διεξάγεται αγώνας 8,5 χλμ., δυναμικό βάδην 8,5 χλμ., παιδικός αγώνας 2 χλμ. psiloritisrace.com

Cretan Diet Festival. During the first week of July, like every year, Rethymno Municipality will host a festival of flavors, colors and music to promote award-winning Cretan products and, mainly, the local wines. Thousands of visitors are introduced to the wine tasting secrets, whereas there are games for children, gigs and many other happenings.cretandietfestival.gr Renaissance Festival. During the annual revival of the city’s Renaissance past, Rethymno is filled with dancing, theatrical activities, tales and songs of eras past. rfr.gr Rethymno Carnival. 20 days of extensive carnival activities, such as the Treasure Hunt, offer unforgettable joy to 100,000 local and foreign visitors; the top event is the Grand Parade with the participation of 15,000 people. rethymnocarnival.gr Psiloritis Race. A 35 km international mountain race takes place every June and revives an ancient pilgrimage to honor Zeus. The race begins at Nida plateau. psiloritisrace.com

Το πιο διασκεδαστικό κυνήγι ερωτήσεων για παιδιά 4-10 ετών!

Σε όλα τα βιβλιοπωλεία και στα πλοία της ΑΝΕΚ LINES!

Escape to Heaven! Το H e a v e n B e a c h β ρ ί σ κ ε τ α ι δ ί π λ α στη θάλασσα, στην Αμμουδάρα Ηρακλείου, σε μια υπέροχη παραλία 5 χ ι λ ι ο μ έ τ ρ ω ν, μ ό λ ι ς 1 0 λ ε π τ ά α π ό την πόλη του Ηρακλείου. Ελάτε να ανακαλύψετε τον παραδεισένιο χώρο μας και να δοκιμάσετε υπέροχο φαγητό στο εστιατόριο και εντυπωσιακά cocktails στο bar! Kατά τους καλοκαιρινούς μήνες θα απολαύστε και τα μπάνια σας στην οργανωμένη παραλία του Heaven με τις ομπρέλες και τις ξαπλώστρες. Σας προκαλούμε να αποδράσετε από την καθημερινότητα και να μας επισκεφτείτε χειμώνα – καλοκαίρι!

Μήλου 26 Αμμουδάρα, Ηράκλειο 2810823125 w w w. h e a v e n - b e a c h . g r Find us:

HEAVEN BEACH HEAVEN.BEACH

Τ R AV E L G U I D E

CHECK-IN Οι διευθύνσεις που θα απογειώσουν τη διαμονή σας στο Ρέθυμνο. / The sites that will upgrade your stay in Rethymno.

AΛANA ALANA

Στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου, σε έναν πανέμορφο κήπο γεμάτο ευωδιαστά λουλούδια, ένα σύγχρονο εστιατόριο επανερμηνεύει την παραδοσιακή κρητική και ελληνική κουζίνα. Στα καλοστρωμένα τραπέζια, με τα κεραμικά σερβίτσια, φτάνουν νόστιμα πιάτα (κάποια χωρίς γλουτένη, κάποια vegan), φτιαγμένα με τα καλύτερα προϊόντα της τοπικής αγοράς και σερβιρισμένα με τις αρχές της περίφημης κρητικής φιλοξενίας. H γαστριμαργική εμπειρία ολοκληρώνεται με μία γκάμα από επιλεγμένα τοπικά και διεθνή κρασιά, πάντα σε λογικές τιμές. In the Οld Τown of Rethymno, a modern restaurant in an atmospheric and relaxing

186 | ANEKORAMA 2019

garden reinterprets traditional Cretan and Greek cuisine. Using the best local products and offering an attentive and welcoming service, Alana is ready to welcome you for a wholesome culinary experience with a selection of local and international wines, always at reasonable prices.

INFO

Σαλαμίνος 15, Ρέθυμνο / 15 Salaminos St., Rethymno +30 28310 27737 www.alana-restaurant.gr

INFO

Aραμπατζόγλου 27, Παλιά Πόλη, Ρέθυμνο / 27 Arabatzoglou St., Old Town, Rethymno +30 28310 50567 Facebook: castelorethymno Instagram: castelorethymno www.castelorethymno.gr

CASTELO

Στα σοκάκια της Παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου, ανάμεσα σε ιστορικά επιβλητικά κτίρια, βρίσκεται το Castelo, ένα διαχρονικό εστιατόριο, ικανό να προσφέρει στον ουρανίσκο σας ιδιαίτερες και καινούριες γαστρονομικές συγκινήσεις. Διαθέτει έναν υπέροχα διακοσμημένο χώρο, στον οποίο κυριαρχούν το πράσινο και η πέτρα. Το Castelo προσφέρει μία πλούσια συλλογή οίνων, ενώ το προσωπικό του είναι κατάλληλα καταρτισμένο και πάντα στη διάθεση των πελατών, για να προτείνει το ιδανικό κρασί για κάθε περίσταση, καθώς και τα πιάτα που θα το συνοδεύσουν, ώστε να αναδειχθούν όλα τα αρώματά του. Τα πιάτα, με τη σειρά τους, έχουν διεθνή ταυτότητα, διατηρώντας τις ρίζες στη μεσογειακή και κρητική κουζίνα.

Χαρίζουν έτσι έναν εκρηκτικό συνδυασμό γεύσεων, που δίνουν τη δυνατότητα για ένα γαστρονομικό ταξίδι. Ένα φινετσάτο εστιατόριο, που συνεχώς ανανεώνεται, διατηρώντας σταθερή την ποιότητά του, σας περιμένει να το ανακαλύψετε. In the alleys of the Οld Τown of Rethymno, surrounded by historic buildings, is Castelo, a timeless restaurant that is able to offer very special and new gastronomic thrills to your palate. It has a beautifully decorated area dominated by greenery and stone. Castelo offers a rich wine collection, while staff are well-trained and always at the disposal of customers to suggest the perfect wine for any occasion as well as the dishes that will accompany it to show off all its perfumes.

The dishes have an international identity, keeping the roots in the Mediterranean and Cretan cuisine. They offer an explosive combination of tastes that take you to gastronomic destinations. A stylish restaurant that constantly renews, keeping its quality stable, awaits you to discover it.

2019 ANEKORAMA | 187

Τ R AV E L G U I D E

INFO

Αξός Μυλοποτάμου / Αxos Mylopotamou +30 28340 61611 www.enagron.gr

ΕΝΑGRON

Σε ένα αγρόκτημα 50+ στρεμμάτων στους πρόποδες του Ψηλορείτη –και σε υψόμετρο 500 μ. από τις πηγές του Μυλοποτάμου– 32 διαμερίσματα σε 12 ανεξάρτητα κτίρια με πισίνα προσφέρονται για να απολαύσετε οικοτουρισμό, γνήσια παραδοσιακή κουζίνα και τη μοναδική φύση όλες τις εποχές του χρόνου. Μπορείτε να παρακολουθήσετε μαθήματα μαγειρικής και να φτιάξετε παραδοσιακό ψωμί και τυρί από φρέσκο γάλα. Επίσης, να συμμετάσχετε σε δίωρο περίπατο, μέσα από βοτανικά μονοπάτια, και σε εκδρομές στο xωριό Αξός, στο μοναστήρι της Χαλέπας ή στο σπίτι ενός βοσκού στο βουνό.

Inside a farm of approximately 50+ acres, 500 m. above Mylopotamos’ springs, at the foot of Mountain Psiloritis, there are 32 apartments in 12 independent buildings, with a swimming pool; guests can savor traditional dishes, and enjoy ecotourism in beautiful natural surroundings,

during the four seasons of the year. They can take traditional cuisine lessons, learn how to bake bread, make cheese from fresh milk, trek in the rich vegetation along botanical paths, and visit Axos village, Chalepa monastery, or a shepherd’s home on the mountain.

INFO

Αδελιανός Κάμπος, Άδελε / Adelianos Kampos, Adele Village +30 28310 72129 www.agreco.gr

AGRECO

Μνήμες από μια άλλη εποχή ζωντανεύουν σε μια φάρμα με θέα το Κρητικό πέλαγος, όπου όλα γίνονται σύμφωνα με τις αρχές της βιωσιμότητας. Οι επισκέπτες μπορούν να γευτούν παραδοσιακά κρητικά πιάτα με ολόφρεσκα προϊόντα, να δουν το ρακοκάζανο, το πατητήρι, την πρέσα για

188 | ANEKORAMA 2019

το λάδι, τα μελίσσια, τον μίνι ζωολογικό κήπο, ακόμη και να γίνουν «αγρότες για μία μέρα». All the works in this farm overlooking the Cretan Sea are carried out according to the principles of farming sustainability. Guests can savor dishes based on the fruits of the land and the legendary nutritional Cretan cuisine., enjoy a guided farm tour around the estate, visit the mini zoo or play “Farmer for the day” with fun-filled farm activities.

INFO

Επιμενίδου 4, Παλιά Πόλη, Ρέθυμνο / 4 Εpimenidou St., Old City, Rethymno +30 28310 56634, 6934 943640 info@veneto.gr www.veneto.gr

VENETO RESTAURANT

Ένα από τα ομορφότερα εστιατόρια του νησιού λειτουργεί στο ισόγειο ενός ενετικού αρχοντικού του 15ου αιώνα, στο κέντρο της Παλιάς Πόλης του Ρεθύμνου. Σε ένα μοναδικό περιβάλλον, με ιστορία 600 ετών, το Veneto σας προσκαλεί σε ένα ταξίδι στον χρόνο. Ο χαρισματικός σεφ Ηλίας Σκουλάς επιμελείται φέτος ένα ευφάνταστο μενού, με πηγή έμπνευσης τις παραδοσιακές συνταγές της Αναγεννησιακής Κρήτης, ενώ στην πετρόκτιστη κάβα του Veneto θα βρείτε μία από τις καλύτερες επιλογές κρασιών από τον κρητικό, ελληνικό αλλά και διεθνή αμπελώνα. Χαλαρώστε σε ένα μοναδικό περιβάλλον 600 ετών, σε ένα ταξίδι στον χρόνο, σε μια πόλη έτοιμη να σας αγκαλιάσει.

Veneto Boutique Hotel is a Venetian mansion of the 15th century, centrally located in the heart of the Old Town of Rethymno. On the ground floor, one of the most beautiful and renowned restaurants of the island, Veneto Restaurant, operates most of the year. Gifted chef Helias Skoulas has composed and created an imaginative menu inspired by traditional recipes of the Cretan renaissance era. In Veneto’s stone wine cellar, one can find the most carefully selected wines from the Cretan, Greek and international vineries. Relax in a unique 600-year old environment, on a journey through time, in a town ready to embrace you!

2019 ANEKORAMA | 189

Τ R AV E L G U I D E

ΝΙΚΟΣ & ΑΝΝΑ ΝΙΚΟS & ANNA

Αυτός ο κρυμμένος παράδεισος στην παραλία Πολύριζος στο Ροδάκινο έχει γίνει εδώ και 40 χρόνια σημείο συνάντησης για ταξιδιώτες από όλο τον κόσμο. Στα τραπέζια κάτω από τα αρμυρίκια, με θέα τον ορίζοντα του Λιβυκού, απολαύστε παραδοσιακά σπιτικά πιάτα, όπως μπριάμ με τοπικά λαχανικά ή αρνάκι με μυζήθρα που φτιάχνει η ίδια η κυρία Άννα. Η περιποίηση είναι φιλική, οι τιμές το ίδιο, ενώ όλες οι πρώτες ύλες είναι παραγωγής της ταβέρνας, γι’ αυτό και οι φανατικοί της δεν ξέρουν αν έρχονται για το φαγητό, το περιβάλλον ή το σέρβις (μάλλον για όλα).

During the last 40 years, this hidden heaven on Polyrizos beach at Rodakino, Crete, has become a meeting point of travelers from all over the world. Sit at its tables under the tamarisks, enjoy the view to the Libyan Sea, and savor traditional homey dishes cooked by Anna, e.g. “briam” (vegetable stew) prepared with locally produced vegetables, or lamb with mizithra cheese. Faithful clients come to this tavern for its friendly service, reasonable prices, and the locally produced ingredients.

INFO

Πολύριζος, Ροδάκινο / Polyrizos, Rodakino +30 28320 32173

Στα ιστορικά Ανώγεια, η Πλατεία του Συντάγματος είναι σταθερά στις λίστες με τα καλύτερα παραδοσιακά καφενεία της χώρας. Το έργο του θρυλικού Μίχαλου Σκουλά συνεχίζουν οι κόρες του, σερβίροντας κάτω από τη μουριά της αυλής πεντανόστιμο λουκάνικο, ρακή, σπιτικά γλυκά. Στους τοίχους, φωτογραφίες μαρτυρούν την ιστορία των Σκουλάδων και τη συμμετοχή τους στην Εθνική Αντίσταση. At Platia tou Syntagmatos traditional café in Anogia, the daughters of legendary Michalos Skoulas continue their father’s legacy, serving tasty sausages, raki, and homemade pastries under the mulberry tree in the courtyard. The photos on the walls tell the fascinating story of the family.

INFO

ΜΙΧΑΛΟΣ MICHALOS

190 | ANEKORAMA 2019

Ανώγεια / Anogeia +30 28340 31396 FB: mixaloskafeneio

Τ R AV E L G U I D E INFO

Ατσιπόπουλο Ρεθύμνου / Atsipopoulo, Rethymno +30 28310 31397, 32552 FB: Ξυλόφουρνος Μυστράκη www.xilofournosmistraki.com

ΞΥΛΟΦΟΥΡΝΟΣ ΜΥΣΤΡΑΚΗ MISTRAKI TRADITIONAL BAKERY

Από το 1960 η οικογένεια Μυστράκη κάθε βράδυ αναπιάνει το προζύμι, παράδοση που κληρονόμησε από την εποχή που κάθε σπίτι έφτιαχνε το δικό του ψωμί, για να δημιουργήσει μία γκάμα από αλμυρά και γλυκά προϊόντα, τα οποία την επομένη ταξιδεύουν σε όλη την Κρήτη και την Αθήνα, όπως το περίφημο σταρένιο κουλούρι (το «παραδοσιακό κρητικό παξιμάδι») ή το επτάζυμο παξιμάδι

με μαστίχα Χίου από παμπάλαια συνταγή. Από το 2018 η αυλή του ξυλόφουρνου έχει διαμορφωθεί σε ένα υπέροχο καφέ, όπου μπορείτε να απολαύσετε τα προϊόντα του φούρνου με θέα τον ιερό ναό του Αγίου Ελευθερίου και τα γραφικά σοκάκια του παλιού χωριού. Since 1960, Mistraki family uses traditional yeast to create salty and sweet products readily consumed in Crete and Athens, like

its renowned ring-shaped wheat bread (the “traditional Cretan rusk”), or rusk containing Chios’ mastic. Since 2018, in the courtyard of the oven which is heated by wood, a beautiful café has been set up where οne can savor the bakery’s products gazing towards the old village’s alleys.

INFO

Αρκαδίου 70 & Βάρδα Καλλέργη, Παλιά Πόλη, Ρέθυμνο / 70 Arkadiou St. & Varda Kallergi St., Old Town, Rethymno +30 28310 55249

ΨΗΤΟΠΩΛΕΙΟ ΝΙΚΟΣ GRILL HOUSE NIKOS

192 | ANEKORAMA 2019

Έχει μόνο 2 τραπεζάκια, και άλλα 2 έξω, όμως δημιουργείται ουρά έξω από αυτήν την οικογενειακή επιχείρηση στον πεζόδρομο της Αρκαδίου για το all time classic σουβλάκι: εξαιρετικός γύρος (ή μπιφτέκι), γιαούρτι, μαϊντανός, τηγανητές πατάτες κομμένες στο χέρι και πάπρικα (προαιρετικά). Βασικό προσόν του Νίκου οι άριστες πρώτες ύλες – το χοιρινό δεν έχει ίχνος λίπους και η αλάδωτη πίτα των Αρτοποιείων Κουνδουράκη. Tip: Συχνά κλείνει νωρίς, λόγω ξεπουλήματος.

This family business on a pedestrian street in Kamaraki often has qeues outside with people waiting for the best souvlaki in town. Its strong point is the excellent raw materials; the “kalamaki” pork (on a wooden skewer) has no fat and the pita bread is handmade by Koundouraki Bakery. People mostly come for the all time classic souvlaki with delicious gyros, yogurt, parsley and maybe a sprinkle of paprika. It is such a best seller that Nikos often closes early after selling out.

GASTRONOMY

Η Κ Ρ Η Τ Ι Κ Η ΚΟΥ Ζ Ι Ν Α ΚΟ Ι ΤΑ Σ Τ Ο Μ Ε Λ Λ Ο Ν

CRETE GOURMET

Δύο Κρήτες σεφ, ένας στην κοσμοπολίτικη Μύκονο και ένας στη Θεσσαλονίκη, αναδεικνύουν τα προϊόντα και επαναπροσδιορίζουν την κουζίνα του νησιού, υπό το πρίσµα της σύγχρονης µαγειρικής τέχνης. / Two Cretan chefs redefine the island’s cuisine in the light of contemporary culinary art. ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΙΧΕΛΑΚΟΥ / MARGARITA MICHELAKOU ATHENS ART STUDIO, EΛΕΝΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ / ΕLENI PAPAIOANNOU

194 | ANEKORAMA 2019

C R E D I T F O R P H O T O S A N D I L L U S T R AT I O N S

Ο Γιώργος Στυλιανουδάκης επί τo έργoν. Αριστερά, το χοιρινό με σέλινο, κατά τον περφεξιονίστα σεφ / Giorgos Stylianoudakis in action; on the left, pork and celery stew by the perfectionist chef

C R E D I T F O R P H O T O S A N D I L L U S T R AT I O N S

2019 ANEKORAMA | 195

GASTRONOMY

Τα καλοκαίρια ο Γιώργος Στυλιανουδάκης μεγαλουργεί στο Kenshō στον Ορνό / In the summer, Stylianoudakis creates delicious dishes in Ornos, Mykonos

εννημένος στο Μαϊάμι και μεγαλωμένος στην Κρήτη, ο Γιώργος Στυλιανουδάκης δούλεψε δίπλα σε κορυφαίους σεφ ανά τον κόσμο (Alain Ducasse, René Redzepi, Quique Dacosta), πριν γίνει η γέφυρα που ενώνει την ουσία της γεύσης της Κρήτης με την υψηλή γαστρονομία. Έχοντας στο ένα του χέρι την τεχνογνωσία του σήμερα και στο άλλο τις παραδοσιακές γεύσεις, ξεκίνησε ένα ταξίδι που οδήγησε σε ένα βιβλίο-Βίβλο και στο εστιατόριο Αυλή στο Ρέθυμνο (Ξανθουδίδου 22). Από το 2016 ο βιρτουόζος σεφ έχει κάνει το Kenshō Fine Dining Restaurant στον Ορνό κορυφαίο γαστρονομικό προορισμό της Μυκόνου, σερβίροντας πιάτα όπως Wild Herbs Ravioli-Kalitsounia. Πώς προέκυψε το βιβλίο «Ο Δρόμος προς τη Σύγχρονη Κρητική Γαστρονομία»; Μετά από χρόνια συνεργασίας με διακεκριμένους σεφ, είχε έρθει η ώρα να ασχοληθώ με την κληρονομιά μου. Έκανα έρευνα της τοπικής αγοράς και των μικρών παραγωγών, και άρχισα να δημιουργώ πιάτα βασισμένα στην άριστη πρώτη ύλη και στη γεύση της Κρήτης, όπως την έχω δοκιμάσει από τις γιαγιάδες στα χωριά. Το 2015 έβγαλα το βιβλίο, θέλοντας να δείξω ότι η κρητική γαστρονομία αξίζει πιο πολύ από όσο νομίζουμε. Γιατί στην Κρήτη, δυστυχώς, πιστεύουμε ότι τα κρητικά πιάτα πρέπει να τα τρώμε στο σπίτι μας και όχι στα εστιατόρια. Το πρώτο εμβληματικό σας πιάτο ήταν το χταπόδι με πράσινες ελιές. Επειδή, προσωπικά, μου αρέσει πολύ το χταπόδι! Την πρώτη εκδοχή την έφτιαξα στη Ρόδο το 2007, αλλά πλέον το μαγειρεύω με τη γεύση και την υφή του λιαστού, όπως το ετοιμάζουν οι ψαράδες, και το σερβίρω με φύκια πάνω σε θαλασσινές πέτρες. Έχει πάντα το οξύμελο και τη νοστιμιά του, αλλά διατηρεί τη φρεσκάδα της θάλασσας. Ποια είναι η καλύτερη κριτική που έχετε πάρει; Ήρθε στο Kenshō ένας Γάλλος γύρω στα 60. Του έφτιαξα το ριζότο με τους αχινιούς. Με ευχαρίστησε,

196 | ANEKORAMA 2019

«Η κριτική κουζίνα πρέπει να πάρει παγκοσμίως τη θέση που της αξίζει». ‘‘Cretan cuisine must gain its well-deserved international position”.

γιατί του θύμισα τις γεύσεις που γευόταν όταν πρωτοπήγε στην Κρήτη στα 17 του. Τι ονειρεύεστε για την κρητική κουζίνα; Να πάρει παγκοσμίως τη θέση που της αξίζει. Αυτό δεν επιτυγχάνεται από ένα ή δύο άτομα. Πρέπει όλοι μαζί, σεφ και παραγωγοί, να στηρίζουμε αυτό που έχουμε, όπως κάνουν οι Γάλλοι και οι Ισπανοί. Να πάρουμε τα μοναδικά μας προϊόντα και να τα συνδυάσουμε με μοντέρνο τρόπο, προκειμένου να ανέβουμε σε άλλο επίπεδο. Να γίνουμε τοπικιστές. Είναι εύκολο αυτό; Στη Μύκονο, ένα νησί κοσμοπολίτικο, φέρνω τα πάντα από την Κρήτη: λάδια, ξίδια, λαχανικά, κρέατα, τυριά, όπως μια τρίχρονη γραβιέρα από τα Σφακιά και μια τετράχρονη με θυμάρι από τα Χανιά. Πηγαίνω στους πελάτες και τους εξηγώ από πού προέρχεται το γκουρμέ πιάτο που έφαγαν. Σε ένα τέτοιου επιπέδου εστιατόριο έχω πιάτα «ταπεινά», όπως χοχλιούς με ξινόχοντρο τραχανά. Όμως κανείς δεν πιστεύει ότι οι χοχλιοί δεν έχουν θέση στο Kenshō. Άρα η Κρήτη έχει την πρώτη ύλη, έχει και τη νοστιμιά, και απλώς πρέπει να πιστέψουμε σε αυτά τα δύο. Στην Αυλή έχετε δύο μενού, ένα παραδοσιακό και ένα πιο μοντέρνο. Ναι, αλλά παραμένει ένα κρητικό εστιατόριο, με οικείες γεύσεις. Γιατί, τι είναι η τοπική κουζίνα; Η νοστιμιά και το προϊόν ενός τόπου.

Μοσχάρι στιφάδο / Beef stew

Μπακαλιάρος με πράσα / Cod with leeks

To δίγλωσσο βιβλίο «Ο Δρόμος προς τη Σύγχρονη Κρητική Γαστρονομία» κυκλοφορεί από την Gastronomy Essentials / You can order the bilingual book “The Way to Cretan Gastronomy” from Gastronomy Essentials. T +30 6972 444820, www.cucina.gr

Ριζότο με αχινούς και γυαλιστερές / Risotto with sea urchins and clams

BORN IN MIAMI, but brought up in Crete, Giorgos

Stylianoudakis has worked with top international chefs (Alain Ducasse, René Redzepi, and Quique Dacosta). His contemporary know-how and his knowledge of traditional flavors, led to a book-culinary Bible and Avli restaurant in Rethymno, Crete (22 Xanthoudidou St.). Since 2016, he has turned Kenshō Fine Dining Restaurant in Ornos into one of Mykonos’ top gourmet destinations. How did your book come up in 2015? After having worked with eminent chefs for many years, I decided to promote my heritage. Based on my knowledge of the local market and the small producers, I began to create dishes based on the fine raw materials and flavors which grandmothers use

in Crete’s villages. My book intends to show that Cretan gastronomy is more worthy than we think. Your first emblematic dish was octopus with green olives. I created the first version in Rhodes, in 2007, but now I prepare it with the taste and texture of sundried octopus, as fishermen do, and I serve it on sea stones with seaweed. Which is the best criticism you have received? A Frenchman around 60 years old came to Kenshō and ate my sea urchins dish. He thanked me saying that it reminded him of the flavors he tasted when he was 17 years old and he visited Crete for the first time. What is your vision for the Cretan cuisine? I hope that it will reach the level it deserves, worldwide, but this requires an effort by many persons. All of us, chefs and producers must support it; we must use our unique products and combine them in a progressive manner. We must become localists. Is that feasible? On the cosmopolitan island of Mykonos I serve Cretan dishes made of Cretan produce and my customers are happy. So, we have the raw materials, we have the taste and now we just have to believe in them. You have two menus in Avli, a traditional and a more modern one. Yes, but the restaurant remains Cretan, since the local cuisine is based on the flavor and the product.

2019 ANEKORAMA | 197

GASTRONOMY 1 To Xαρούπι / Charoupi restaurant 2 Τηγανητό κουνέλι με πουρέδες μελιτζάνας-

ξινόχοντρου και αμύγδαλα στο στακοβούτυρο / Fried rabbit, eggplant-xinochondro puree and almonds in roux from sheep and goat milk 3 Μελάτοι κρόκοι, κρέμα στάκας, chips απάκι, αλμυρή μαρέγκα και σπαράγγια / Soft-boiled yolks, butterfat cream, “apaki” chips, salty meringue, asparagus

Μανώλης Παπουτσάκης βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για το μεταπτυχιακό του πάνω στον Πλάτωνα, και η πόλη τον κράτησε. Το εστιατόριο Χαρούπι (Δόξης 4), που άνοιξε, πατά γερά στην παραδοσιακή κρητική κουζίνα, με προϊόντα που έρχονται από το νησί (ακόμη και το νερό και τα αναψυκτικά), σε ένα μενού ωστόσο που αναπτύχθηκε δημιουργικά και αγαπιέται από την πόλη. Ποια είναι η κρητική κουζίνα; Πώς περιγράφεται; Έχει χαρακτήρα πολύ συγκεκριμένο και βασίζεται στην απλότητα. Δεν έχει περίτεχνες τεχνικές, έχει όμως έξυπνους και υγιεινούς συνδυασμούς. Και, επειδή έχει καλή πρώτη ύλη, είναι και πολύ νόστιμη. Τι σας λείπει περισσότερο γευστικά από την Κρήτη, όταν δεν βρίσκεστε εκεί; Φέρνω σχεδόν τα πάντα από το νησί και, επειδή μαγειρεύω εγώ, μπορώ να μεταφέρω και τη γεύση. Αλλά η γαστριμαργική εμπειρία είναι και το περιβάλλον. Άλλη νοστιμιά έχει το φαγητό κάτω από μια κληματαριά στο χωριό και άλλη σε ένα εστιατόριο στην πόλη. Οπότε η Κρήτη μού λείπει και με αυτόν τον τρόπο, δηλαδή ως συνοδευτικό του φαγητού. Γιατί ονομάσατε το εστιατόριό σας Χαρούπι; Μεγάλωσα στο Βουλγάρω Κισσάμου και στο χωριό είχαμε αρκετές χαρουπιές. Ο παππούς μου μας έδινε να πιπιλάμε ένα χαρούπι, για να γλυκαθούμε. Αργότερα διάβασα πόσο το δέντρο στήριξε το νησί στον πόλεμο. Και ο σπόρος του χαρουπιού, το «καράτιον», είναι η μονάδα μέτρησης του χρυσού, γιατί έχει πάντα το ίδιο

198 | ANEKORAMA 2019

ειδικό βάρος. Όλα αυτά συνθέτουν έναν καρπό ταπεινό, αλλά πολύτιμο. Αυτό που είναι και η κρητική κουζίνα. Για κάποιον άσχετο, ποιο πιάτο είναι μια καλή εισαγωγή στην κρητική κουζίνα; Ο ντάκος, η λεγόμενη κουκουβάγια: παξιμάδι, ελαιόλαδο, ντομάτα, ρίγανη, αλάτι. Παλιά το τυρί, συνήθως πυχτόγαλο ή χανιώτικη μυζήθρα, ήταν προαιρετικό. Σας πειράζει όταν βάζουν άλλο τυρί; Όχι, χαίρομαι με τους πειραματισμούς, είναι και ένας τρόπος να κρατάμε την κουζίνα ζωντανή. Γιατί, αν κάτι είναι παραδοσιακό αλλά δεν ανανεώνεται, πεθαίνει. Η Κρήτη διαχειρίζεται σωστά τη γαστριμαργική της παράδοση; Σε μεγάλο βαθμό, όχι. Δεν γίνεται ο τουρίστας να θεωρεί κρητική κουζίνα τη χωριάτικη, τον μουσακά και τη μακαρονάδα. Θα έπρεπε να βρίσκει παντού –είτε στο ξενοδοχείο είτε στο fine dining είτε στο street food– αυθεντική κρητική κουζίνα. Δεν καίγεται να φάει στην Κρήτη μπέργκερ ή βάλε απάκι αντί για μπιφτέκι, σφακιανή πίτα αντί για άσπρο ψωμάκι, γαλομυζήθρα αντί για κίτρινο τυρί. Είναι χιλιάδες αυτά που μπορείς να κάνεις, αρκεί να το θέλεις. Ποιο είναι το όραμά σας για την κρητική κουζίνα; Να μπορέσει να αναπτυχθεί με καλό τρόπο και με στιβαρότητα. Να κρατά την άριστη πρώτη ύλη και την απλότητά της, και παράλληλα να έχει φινέτσα, να μπορεί να σταθεί σε ένα καλό εστιατόριο. Αυτό απαιτεί βαθιά γνώση της και μαζί γνώση των νέων τεχνικών. Αν δεν ξέρεις ένα από τα δύο, θα φτιάξεις δημιουργίες χωρίς ταυτότητα ή ενδιαφέρον.

«Αν κάτι είναι παραδοσιακό αλλά δεν ανανεώνεται, πεθαίνει». “If something traditional is not renewed, it dies”.

MANOLIS PAPOUTSAKIS went to Thessaloniki for his

postgraduate degree and stayed. His restaurant, Charoupi (4 Doxis St.) is firmly based on the traditional Cretan cuisine, using Cretan products. How would you describe the Cretan cuisine? It’s specific and simple, without elaborate techniques, but it uses clever and healthy combinations. It’s very tasty because it uses good ingredients. You named your restaurant after the carob. Because it is like the Cretan cuisine, a humble but precious fruit. With which dish would you introduce someone to the Cretan cuisine? Dakos (barley rusk) with oil, tomato, oregano, and salt; in the past, cheese, usually “pichtogalo” (fresh spread cheese) or “mizithra” was optionally used. Do you mind the use of another type of cheese? No, experimentation maintains our cuisine alive. If something traditional is not renewed, it dies. Is Crete’s gastronomic tradition managed correctly? To a great extent, no; Greek salad, moussaka, and spaghetti do not represent the Cretan cuisine. Tourists must find genuine Cretan dishes everywhere, in their hotel, at fine dining places, or in street food joints; they are not keen to eat burgers, and we can use “apaki” (smoked pork tenderloin) instead of ground meat, Sfakia pie instead of white bread, “galomizithra” cheese instead of a yellow cheese. Many alternatives are available. What is your dream for the Cretan cuisine? It must grow firmly, we must preserve our excellent raw materials and their simplicity but, at the same time, it must be refined in order to be served in good restaurants. All that requires deep knowledge and new techniques; if one of those two is missing, the dishes will have no identity and no interest.

2019 ANEKORAMA | 199