myPaidi No22-23 - Spring-Summer 2021 by The Media Workshop

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

#22-23 ΤΕΥΧΟΣ

Το περιοδικό της Α½ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών του Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΊΑ ΣΟΦΊΑ»

Σχέση Αγάπης

ΠΑΙΔΙEDITORIAL

EDITORIAL Αγαπητές φίλες και φίλοι, Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας δεν είναι ένα τεύχος όπως όλα τα άλλα: Γεννήθηκε μέσα στις «πολεμικές συνθήκες» αυτής της πρωτόγνωρης πανδημίας, με γιατρούς και νοσηλευτές να εναλλάσσονται στις βάρδιες, «στα χαρακώματα», προκειμένου να παρέχουν στους παιδιατρικούς ασθενείς την καλύτερη και επιστημονικά τεκμηριωμένη ιατρική πράξη. Ο αγώνας κατά του ιού, που άλλαξε δραματικά τις ζωές όλων μας, δεν γνωρίζει άνοιξη ή καλοκαίρι, δεν χωράει διακοπές ούτε εθνικές ή θρησκευτικές εορτές. Ο πόλεμος δεν αφήνει περιθώριο για ανακωχή με βουτιές στη θάλασσα. Απαιτεί πειθαρχία, τόλμη και αυταπάρνηση. Στην πρόκληση της εποχής, την τεράστια υγειονομική κρίση που ζούμε, η Α΄ Παιδιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ απαντά με πολλαπλές δράσεις πρωτοστατώντας στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Και, κυρίως, χωρίς διακρίσεις μεταξύ πανεπιστημιακών γιατρών και γιατρών ΕΣΥ, καθώς όλοι μας έχουμε τον ίδιο στόχο: να προασπίσουμε την υγεία των μικρών μας ασθενών. Είμαστε μάχιμοι. Και είναι αυτονόητο ότι στη μάχη αυτή κατά της πρωτόγνωρης πανδημίας κανένας μας δεν περισσεύει και όλοι μαζί συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις για τη διαφύλαξη της Υγείας, σωματικής και ψυχικής τόσο των ασθενών μας, όσο και των συναδέλφων μας και των λοιπών μελών του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία». Σας χαιρετώ όλους, γονείς, παιδιά, συναδέλφους, με την ευχή να γυρίσουμε σύντομα στον πρότερο ειρηνικό μας βίο, σε μία πρότερη ρουτίνα της καθημερινότητας, που μόνο όταν κινδυνεύουμε να τη χάσουμε, αναγνωρίζουμε την αξία της, και ελπίζοντας να βγούμε όλοι υγιείς και ίσως πιο ακμαίοι από αυτή την οδυνηρή πανδημία.

Με εκτίμηση,

ΔΡ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΝΑΚΑ-GANTENBEIN, MD, PHD, FMH (CH) Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας Διευθύντρια Α´ Παιδιατρικής Κλινικής και Χωρεμείου Ερευνητικού Εργαστηρίου Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»

ΠΑΙΔΙΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 8 ΒΙΒΛΙΟΦΑΓΙΑ

Από τα βιβλιοπωλεία στα ράφια

των παιδικών δωματίων. 10 ΘΕΑΤΡΟΜΑΝΙΑ Στα υπαίθρια θέατρα ανεβαίνουν οι πιο επιτυχημένες παιδικές παραστάσεις. 12 12 ΔΙΑΠΛΑΣΗ

Πολιτιστικά κέντρα και μουσεία οργανώνουν δημιουργικές ημερήσιες

κατασκηνώσεις στην πόλη. 14 ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας σε παιδιά και εφήβους με ΣΔτ1.

18 22

ΡΙΝΙΚΕΣ ΠΛΥΣΕΙΣ

Οδηγίες «πλυσίματος» για μυτούλες που υποφέρουν.

28 14

22 ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ Η ανοσοθεραπεία μπορεί να οδηγήσει από την αλλεργία στην ανεκτικότητα. 28

ΜΠΑΝΑΚΙ ΑΠΟ ΣΠΙΤΙ

Βήμα-βήμα το πρώτο μπανάκι του μωρού μετά το μαιευτήριο. 38

ΙΛΙΓΓΟΣ

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τη 42

δυσάρεστη κατάσταση, που αφορά και παιδιά. 38 ΩΤΙΤΙΔΕΣ

Η ταλαιπωρία των μικρών ασθενών (και των γονιών τους).

ΟΔΗΓΌΣ ΓΙΑ

ΑΝΉΛΙΚΟΥΣ ΠΆΣΧΟΝΤΕΣ

Τα χρόνια ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου επηρεάζουν την υγεία και την καθημερινότητα παιδιών και εφήβων.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

ΑΝΟΙΞΗ-ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2021 ΤΕΥΧΟΣ #22-23

Το περιοδικό της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών του Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓIΑ ΣΟΦIΑ», Θηβών & Παπαδιαμαντοπούλου, 115 27 Αθήνα. Το περιοδικό εκδίδεται με τη συνεργασία Επιστημονικής Συντακτικής Επιτροπής Πρόεδρος Επιστημονικής Συντακτικής Επιτροπής ΔΡ. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΑΝΑΚΑ-GANTENBEIN, MD, PHD, FMH (CH) Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, Διευθύντρια Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής και Χωρεμείου Ερευνητικού Εργαστηρίου, Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» Επίτιμος πρόεδρος ΧΡΟΥΣΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Ομότιμος καθηγητής, Διευθυντής του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Υγείας Μητέρας – Παιδιού και Ιατρικής Ακρίβειας Μέλη Επιστημονικής Συντακτικής Επιτροπής ΧΑΡΜΑΝΔΑΡΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Παιδ/κής Ενδοκρινολογίας ΚΑΤΤΑΜΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ, Καθηγητής Παιδιατρικής, Παιδ/κής Αιματολογίας – Ογκολογίας ΣΙΑΧΑΝΙΔΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΑ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Νεογνολογίας ΜΙΧΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, Αν. Καθηγητής Παιδιατρικής, Λοιμωξιολογίας ΣΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Λοιμωξιολογίας ΚΑΔΙΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, Αν. Καθηγητής Παιδιατρικής, Παιδ/κής Πνευμονολογίας PONS ROSER, Αν. Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Νευρολογίας ΠΕΡΒΑΝΙΔΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ, Αν. Καθηγήτρια Αναπτυξιακής Συμπεριφορικής Παιδιατρικής ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΛΩΡΑ, Αν. Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής ΛΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ, Δ/ντρια ΕΣΥ – Γενικής Παιδιατρικής ΝΙΚΑΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ, Επιμελήτρια Α’, Νεογνολογίας ΤΣΙΤΣΑΜΗ ΕΛΕΝΗ, Ακαδημαϊκή Υπότροφος, Παιδιατρικής Ρευματολογίας ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΙΟΣ, Ακαδημαϊκός Υπότροφος, Παιδιατρικής Δερματολογίας ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, Δ/ντρια ΕΣΥ, Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, Δ/ντής ΕΣΥ, Παιδιατρικής Νεφρολογίας ΜΠΟΤΣΑ ΕΥΑΝΘΙΑ, Επιμελήτρια Α’ ΕΣΥ, Παιδ/κής Λοιμωξιολογίας ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΩΝΗ, Δ/ντρια ΕΣΥ, Γενικής Παιδ/κής ΣΚΙΑΘΙΤΟΥ ΑΝΝΑ, Δ/ντρια ΕΣΥ, Παιδ/κής Νεογνολογίας Editorial Management ΚΥΡΙΑΖΉ ΚΑΤΕΡΊΝΑ

Παραγωγή – Έκδοση The Media Workshop M.ΕΠΕ Λεωφόρος Κηφισίας 294 & Ναυαρίνου 27, 15232 Χαλάνδρι. Τηλ.: 216 100 5190, fax: 216 100 5127, info.tmworkshop@gmail.com Γενικός Διευθυντής: ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΊΟΥ Δημιουργικός Σχεδιασμός – Επιμέλεια Έκδοσης THE WORKSHOP – CUSTOM PUBLISHING LABORATORY Διευθύντρια Έκδοσης: ΕΥΑΓΓΕΛΊΑ ΜΑΤΘΑΊΟΥ Αρχισυνταξία: ΕΛΈΝΗ ΞΕΝΆΚΗ Διόρθωση Κειμένων: ΣΟΦΊΑ ΚΡΟΚΊΔΗ Συντακτική Ομάδα: ΛΈΝΑ ΠΑΜΦΊΛΗ, ΝΊΚΗ ΣΤΑΘΟΠΟΎΛΟΥ Φωτογραφίες: ΓΙΆΝΝΗΣ ΣΕΦΈΡΟΣ Εμπορική Διεύθυνση: ΕΥΑΓΓΕΛΊΑ ΜΑΤΘΑΊΟΥ Υπεύθυνη Διαφήμισης: ΕΥΓΕΝΊΑ ΧΑΤΖΟΠΟΎΛΟΥ Πρακτορεία: SHUTTERSTOCK

Οι γνώμες που εκφράζονται στα κείμενα του περιοδικού δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά τις απόψεις του εκδότη. Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση ή η αποσπασματική μεταφορά κειμένων και εικαστικού χωρίς τη γραπτή συναίνεση του εκδότη. Το περιοδικό διατίθεται δωρεάν.

ΠΑΙΔΙΜΗΝΥΜΑ

ΑΣ ΥΠΟΔΕΧΤΟΥΜΕ ΤΟΝ ΗΛΙΟ Αγαπητοί αναγνώστες, Η πανδημία είναι ακόμη εδώ. Δεν λυγίζει στον ερχομό της άνοιξης, δεν κάνει καλοκαιρινές διακοπές, δεν τη φρενάρουν τα ανέμελα γέλια των παιδιών. Στα δύσκολα μονοπάτια βαδίζουμε ακόμη, αλλά δεν είμαστε μόνοι. Οι επιστήμονες βάζουν τα δυνατά τους, ενώ οι πιο αισιόδοξοι από αυτούς που μάχονται στο «μέτωπο», στις κλινικές Covid και στα μεγάλα ερευνητικά κέντρα, μιλούν για το τελευταίο δύσκολο καλοκαίρι. Ο ιός θα νικηθεί. Το στοίχημα είναι να μη νικηθούμε εμείς. Εμβολιαζόμαστε, τηρούμε τους κανόνες υγιεινής και συνεχίζουμε τη ζωή μας «κανονικά», μέχρι να γίνει κανονική χωρίς εισαγωγικά. Αφήνουμε τον χειμώνα πίσω μας και χαιρόμαστε τον ήλιο που λαμπρύνει την κάθε μας ημέρα. Ανοίγουμε πόρτες και παράθυρα στο σπίτι και στη ζωή. Δείχνουμε στα παιδιά μας νέους δρόμους, ανακαλύπτουμε απάτητες παραλίες, επινοούμε καινούργια παιχνίδια, αναζητούμε φρέσκες ιδέες. Δεν μένουμε σπίτι πια, αλλά μένουμε ασφαλείς. Και υποκλινόμαστε στο νοσηλευτικό προσωπικό όχι μόνο της κλινικής μας, αλλά και όλων των νοσοκομείων της χώρας μας, του κόσμου ολόκληρου. Βγάζουμε το καπέλο στους μάχιμους γιατρούς και νοσηλευτές, αλλά και στους διοικητικούς υπαλλήλους, τους υπεύθυνους καθαριότητας και σίτισης… Ένας κόσμος ολόκληρος που παλεύει στο πλάι των ασθενών, οι οποίοι δίνουν τη δική τους μάχη. Αγαπητοί αναγνώστες, το στοίχημα αυτής της εποχής είναι να στηρίξουμε τα παιδιά μας, που βρίσκονται στη δίνη της πανδημίας. Να κρατήσουμε ζωντανές τις στιγμές της παλιάς καθημερινής μας ζωής, να διατηρήσουμε τη χρυσή ρουτίνα, να γίνουμε, από θεατές θλιβερών ειδήσεων στα βραδινά τηλεοπτικά δελτία, ενεργά άτομα με επιθυμίες και όνειρα. Πώς αλλιώς θα πάμε τη ζωή μας μπροστά; Ας αδράξουμε λοιπόν τη στιγμή. Κι ας μυήσουμε τα παιδιά μας στην απόλαυσή της. Το στοίχημα είναι να μη χάσουμε τον δρόμο μας στη σκιά του φόβου. «Αν μπορείς κοίταξε τον φόβο κατάματα, και ο φόβος θα φοβηθεί και θα φύγει» γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο του Αναφορά στον Γκρέκο. Στυλώστε λοιπόν το βλέμμα στον φόβο και υποδεχτείτε τον ήλιο, που προμηνύει τον ερχομό καλύτερων ημερών.

Καλή ανάγνωση,

ΕΥΑΓΓΕΛΊΑ ΜΑΤΘΑΊΟΥ, Διευθύντρια Έκδοσης

ΠΑΙΔΙΒΙΒΛΙΟ

ΒΙΒΛΙΟΦΑΓΙΑ Άνοιξη ή καλοκαίρι, η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι μια εσωτερική περιπέτεια παντός καιρού.

ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΑΡΩΜΑΤΟΠΩΛΕΙΟ 5: Η ΠΟΛΗ Για παιδιά από 9 ετών ΤΟΥ ΧΑΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ, ΤΗΣ ANNA RUHE, ΜΕΤΆΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΊΑ ΜΑΝΤΉ, ΕΙΚΟΝΟΓΡΆΦΗΣΗ: CLAUDIA CARLS, ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΜΕΤΑΊΧΜΙΟ

Οι Αιώνιοι, δηλαδή η Λούτσι, ο Ματς και οι φίλοι τους, ακολουθούν τον παμπόνηρο Έντγκαρ ντε Ριτσμόντ έως τη Βενετία και τον χορό των μεταμφιεσμένων, για να τον εμποδίσουν να πραγματοποιήσει τα σκοτεινά του σχέδια. Πριν καλά καλά το καταλάβουν, θα βρεθούν εγκλωβισμένοι σε ένα επικίνδυνο και διόλου διασκεδαστικό παιχνίδι.

ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙΣ ΜΕΓΑΛΟΣ (2) Για παιδιά από 4 ετών ΤΗΣ SOPHIE CARQUAIN, ΜΕΤΆΦΡΑΣΗ: ΝΑΤΆΣΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΎΛΟΥ, ΕΙΚΟΝΟΓΡΆΦΗΣΗ: MICHEL BOUCHER, ΕΚΔΌΣΕΙΣ GEMA

Ένας εξαιρετικός οδηγός για να μάθουν οι γονείς πώς να εξασφαλίσουν την ασφάλεια και την υγεία των παιδιών τους, αποφεύγοντας τις επαναλαμβανόμενες και ψυχοφθόρες φράσεις: «Πήγαινε να πλύνεις τα δόντια σου», «Μη βλέπεις πολύ τηλεόραση», «Φόρα τα γυαλιά σου», «Πιο σιγά τη μουσική», «Μακριά απ› το τσιγάρο», «Πρόσεχε πώς περνάς τον δρόμο»...

Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΤΟΝΙΝΟ Για παιδιά 4-7 ετών ΤΟΥ ΤΖΆΝΙ ΡΟΝΤΆΡΙ, ΜΕΤΆΦΡΑΣΗ: ΆΝΝΑ ΠΑΠΑΣΤΑΎΡΟΥ, ΕΙΚΟΝΟΓΡΆΦΗΣΗ: ΑΛΕΣΆΝΤΡΟ ΣΆΝΑ, ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΚΑΛΈΝΤΗ

Μία από τις πιο φημισμένες ιστορίες του σπουδαίου λογοτέχνη Τζάνι Ροντάρι μεταφέρει μηνύματα ζωής για παιδιά και γονείς. Πώς είναι να είσαι αόρατος, παραγκωνισμένος, απομονωμένος; Μόνο ο Τονίνο μπορεί να απαντήσει, καθώς η επιθυμία του να γίνει αόρατος, προκειμένου να μην τον σηκώσει ο δάσκαλος για μάθημα, πραγματοποιείται με απρόβλεπτες συνέπειες.

ΠΑΙΔΙΒΙΒΛΙΟ

ΠΑΜΠΛΟ. ΕΝΑΣ ΚΑΜΒΑΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ Για παιδιά 9-13 ετών ΤΟΥ ΑΝΤΏΝΗ ΣΈΡΓΗ, ΕΙΚΟΝΟΓΡΆΦΗΣΗ: ΊΡΙΣ ΣΑΜΑΡΤΖΉ, ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΌΣ

Με αφετηρία την εφηβική ηλικία του σπουδαίου ζωγράφου Πάμπλο Πικάσο, ο τιμημένος με το βραβείο λογοτεχνικού βιβλίου γνώσεων των λογοτεχνικών βραβείων Αναγνώστη 2021, Κύπριος δάσκαλος και συγγραφέας παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας συνθέτει ένα νεανικό μυθιστόρημα, στις σελίδες του οποίου τα μεγαλύτερα παιδιά θα βρουν τη φλόγα και την έμπνευση να κυνηγήσουν τα όνειρά τους. Η ιστορία έχει ως εξής: Ο ταλαντούχος στη ζωγραφική έφηβος Πάμπλο έρχεται αντιμέτωπος με τον πατέρα του, που δεν τον αφήνει να ακολουθήσει το όνειρό του και να γίνει ζωγράφος. Ο μεταξύ τους καβγάς, λίγο πριν ο Πάμπλο πάρει μέρος στον μεγάλο διαγωνισμό ζωγραφικής στο κορυφαίο πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών της πόλης του, προκαλεί απρόσμενες εξελίξεις. Ο Πάμπλο παθαίνει παροδική αμνησία και αναγκάζεται να έρθει αντιμέτωπος με αλήθειες και γεγονότα που αγνοούσε, αλλά και να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του μέσα από τις αναμνήσεις του.

ΠΑΙΔΙΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΘΕΑΤΡΟΜΑΝΙΑ

Οι υπαίθριες θεατρικές σκηνές της Αττικής φιλοξενούν με ασφάλεια τις παραστάσεις του καλοκαιριού. Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΝΑΠΟΔΑ Η καλλιτεχνική ομάδα Κοπέρνικος ξεκαλοκαιριάζει με μια δροσερή παράσταση, γεμάτη χιούμορ, μουσική, τραγούδι και πολλές πολλές ανατροπές, ερμηνευμένη από εννεαμελή θίασο, που αποτελείται από ηθοποιούς, μουσικούς και τραγουδιστές. Γονείς και παιδιά γελούν με τα παθήματα της «αφελούς» αλλά γεμάτης ενθουσιασμό Ορτανσίας και του «ξερόλα» Υάκινθου.

ΠΛΟΥΤΟΣ Ο Καραγκιόζης συναντά τον Αριστοφάνη στο λευκό σεντονάκι διά χειρός του σκιοπαίχτη και σκηνοθέτη Ηλία Καρελλά, ο οποίος μετατρέπει το έργο του Αριστοφάνη σε ένα πολύχρωμο, διασκεδαστικό παραμύθι για όλη την οικογένεια. Ο Λευτέρης Ελευθερίου δίνει φωνή στον Πλούτο και στη Φτώχεια, ενώ live μουσική παίζουν η Αρετή Κετιμέ και οι String Demons.

Ο ΡΑΦΤΑΚΟΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ Μετά τις εξαιρετικά επιτυχημένες sold out παραστάσεις στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, το έργο του Αντώνη Παπαθεοδούλου και η θεατρική ομάδα Μικρός Νότος συναντούν τους μικρούς θεατές κάτω από τον έναστρο αττικό ουρανό. Στο παραμύθι, που μιλάει για τη δύναμη της γλώσσας, ήρωας είναι ένας ράφτης που ράβει τα ενδύματα όχι μόνο με κλωστές αλλά και με λέξεις.

Παραστάσεις: 20 & 27/6, 4, 11 & Παραστάσεις: 2/7 Ανοιχτό

18/7 Σινέ Γαλάτσι,

Θέατρο Γκράβας, 6/7 Δημοτικό

Άλσος Βεΐκου, 27/7 Δημοτικό

Θέατρο Άλσους Ηλιούπολης

26/6, Αισθητικό Δάσος

«Δ. Κιντής»,

«Δ. Κιντής».

Υμηττού, 6, 13, 20, 27/6 Modus

11 & 12/7 Ευριπίδειο Θέατρο

Εισιτήρια: Γενική είσοδος

Vivendi by KK (Βριλήσσια),

Ρεματιάς.

(στο ταμείο): 12 ευρώ,

11 & 25/6 Κιν/φος Φλερύ

Εισιτήρια: Γενική είσοδος: ź

viva.gr: €10, early bird: €8.

Παραστάσεις: 5, 12, 19,

(Καλλιθέα), 18/6 Κιν/φος

€12, early bird: €10.

Πληροφορίες και προπώληση:

Αλεξάνδρα (Χαλάνδρι).

Πληροφορίες και προπώληση:

www.viva.gr

Εισιτήρια: Γενική είσοδος:

εισιτηρίων: www.viva.gr

Διάρκεια: 80 λεπτά.

€12, προπώληση: €10.

Διάρκεια: 60 λεπτά.

Πληροφορίες και προπώληση: www.ticketservices.gr Διάρκεια: 60 λεπτά.

Στις παραπάνω θεατρικές παραστάσεις τηρούνται όλες οι οδηγίες και τα πρωτόκολλα για την ασφαλή διεξαγωγή των εκδηλώσεων.

Μαζί και μετά την εγκυμοσύνη!

Τα βραβευμένα Συμπληρώματα Διατροφής Pregnacare®, της βρετανικής εταιρείας VITABIOTICS, εδώ και 30 χρόνια, υποστηρίζουν διατροφικά μητέρα και μωρό, εξασφαλίζοντας θρεπτικό μητρικό γάλα και συμβάλλοντας στη γρήγορη ανάκτηση των δυνάμεων της νέας μητέρας μετά τον τοκετό. Pregnacare Breast Feeding Προσφέρει μέγιστη υποστήριξη στις εξειδικευμένες διατροφικές ανάγκες της μητέρας που θηλάζει εξασφαλίζοντας θρεπτικό μητρικό γάλα. Περιέχει πολυβιταμινούχα δισκία και κάψουλες Ωμέγα-3 λιπαρών οξέων για την αποκατάσταση των επιπέδων των θρεπτικών συστατικών της μητέρας μετά τον τοκετό και τη φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου και των οφθαλμών του θηλάζοντος βρέφους.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Pregnacare New Mum

Wellbaby Vit D Drops Περιέχει Βιταμίνη D διαλυμένη σε φυσική βάση από ελαιόλαδο, στην ιδανική μορφή της D3 (χοληκαλσιφερόλη) που είναι η πιο δραστική μορφή της βιταμίνης D και αυτή που παράγει ο ίδιος ο οργανισμός. Συμβάλλει στη φυσιολογική απορρόφηση του ασβεστίου, εξασφαλίζοντας την υγιή ανάπτυξη των οστών στα παιδιά και ενισχύει το ανοσοποιητικό τους. Κατάλληλο για βρέφη και παιδιά έως 4 ετών.

Britains No.1 Supplements

Queen’s Award 2018

THE QUEEN’S AWARDS FOR ENTERPRISE: INNOVATION 2018

ΝΕΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ

PRISUM HELLAS Α.Ε. Τα Συμπληρώματα Διατροφής δεν υποκαθιστούν μια ισορροπημένη και ποικίλη διατροφή. Το προϊόν αυτό δεν προορίζεται για την πρόληψη, αγωγή ή θεραπεία ανθρώπινης νόσου. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό θεραπευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Αρ. Γνωστοποίησης ΕΟΦ: 50395/11.05.20 (Breast-feeding), 102417/09.10.20 (new mum), 50387/11.05.20 (wellbaby). Ο αριθμός γνωστοποίησης στον ΕΟΦ δεν επέχει θέση άδειας κυκλοφορίας από τον ΕΟΦ.

Λαμψάκου 11, Τ.Κ. 11528, Αθήνα T 2107755755, F 2107711404 E office@prisum.gr

w w w . v i t a b i o t i c s . g r

Adv_Pregna_04FL_21x28_04.21

Περιέχει μοναδικό συνδυασμό βασικών θρεπτικών συστατικών όπως σίδηρο και βιταμίνες για την παραγωγή ενέργειας, τη μείωση της κούρασης της νέας μητέρας, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού της και τη διατήρηση της καλή υγείας των οστών της. Περιέχει και εξειδικευμένα θρεπτικά συστατικά όπως η βιοτίνη και το θαλάσσιο κολλαγόνο για τη φροντίδα των μαλλιών, των νυχιών και του δέρματος της νέας μαμάς.

ΠΑΙΔΙΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΔΙΑΠΛΑΣΗ ΠΑΙΔΩΝ Μουσεία και κέντρα πολιτισμού βρίσκουν έναν καλό λόγο για να φιλοξενήσουν τους μικρούς δημιουργικούς ταξιδιώτες της πόλης.

ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Πέντε πενθήμεραμε ξεναγήσεις, προβολές, αφηγήσεις, ζωγραφική, χειροτεχνία, κατασκευές και ομαδικά παιχνίδιαδιοργανώνει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στο φετινό summer camp «Φέτος αυτοσχεδιάζουμε...». Μερικά κουτιά γεμάτα υλικά και ένα σακούλι γεμάτο παραμύθια περιμένουν σε μια άδεια αίθουσα τους μικρούς και μεγαλύτερους δημιουργούς που έχουν διάθεση για πειραματισμούς. Έμπνευση, ο πλούτος του παραδοσιακού παραμυθιού,

Ο ΚΗΠΟΣ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝ Τα Σαββατοκύριακα του Ιουνίου, όταν τα παιδιά δεν πάνε παραλία, κατεβαίνουν στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Εκεί, στον Μεσογειακό Κήπο, γίνονται δημιουργικά θαύματα με εργαστήρια γλυπτικής και κόμικ, καθώς και με λέσχες ανάγνωσης για παιδιά και εφήβους: Εργαστήριο γλυπτικής «Φτιάχνοντας τους ήρωές μου». Κυριακή 6/6: 18.00-19.30. Για παιδιά 7-10 ετών. Εργαστήριο κόμικ «Ήρωες

παντός καιρού». Σάββατο 12/6: 18.30-20.00. Για παιδιά 9-12 ετών. Λέξη ανάγνωσης για μικρούς βιβλιοφάγους. Σάββατο 19/6: 18.30. Για παιδιά 7-10 ετών. Λέσχη ανάγνωσης για εφήβους. Κυριακή 27/6: 18.30. Για αγόρια και κορίτσια 12-16 ετών. ΚΠΙΣΝ Λεωφ. Ανδρέα Συγγρού 364. Τηλ.: 216809100. Η συμμετοχή στα εργαστήρια και στις λέσχες ανάγνωσης είναι ελεύθερη, με ηλεκτρονική προεγγραφή.

τα μοναδικά εκθέματα του μουσείου και καλλιτέχνες που καθόρισαν τη σύγχρονη τέχνη. Για παιδιά 7-10 ετών. ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Νεοφύτου Δούκα 4. Τηλ.: 2107294220. Δευτέρα-Παρασκευή: 10.00-15.00 (με διάλειμμα για κολατσιό, που τα παιδιά φέρνουν από το σπίτι τους). Πενθήμερα: 28/6-2/7, 5-9/7, 12-16/7, 19-23/7, 26-30/7. Εισιτήρια: €80 το πενθήμερο. Πώληση στο viva.gr.

ΠΑΙΔΙΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΙΚΡΟΙ ΕΦΕΥΡΕΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ Στην πιο δροσερή καλοκαιρινή αστική κατασκήνωση της πόλης, το summer camp του Μουσείου Κοτσανά, μικροί εφευρέτες εξαντλούν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους στις δράσεις που διοργανώνονται σε υπαίθρια εμβληματικά σημεία της πόλης, αλλά και στους εντυπωσιακούς χώρους του μουσείου. Το camp διεξάγεται από τις 28 Ιουνίου έως τις 3 Σεπτεμβρίου. Για παιδιά 6-12 ετών. ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΟΤΣΑΝΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Πινδάρου 6 & Ακαδημίας. Τηλ.: 211 4110044, 6907292002. Κόστος: €90/πενθήμερο πρόγραμμα: 9.00-13.00. €160/δεκαήμερο πρόγραμμα: 9:00-13.00. (δυνατότητα φύλαξης μέχρι τις 16.00 – επιπλέον κόστος €40/εβδομάδα). Έκπτωση 15% στο δεύτερο παιδί της οικογένειας και 10% για κάθε επιπλέον εντός του ενός δεκαημέρου.

ΣΑΚΧΑΡΏΔΗΣ ΔΙΑΒΉΤΗΣ ΤΎΠΟΥ 1

ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΊΑ STOP!

Οδηγίες για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου υπογλυκαιμίας, που ελλοχεύει σε παιδιά και εφήβους με ΣΔτ.1

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ

σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 είναι μια χρόνια πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, που παράγουν ινσουλίνη. Η καταστροφή αυτή είναι αυτοάνοση, δηλαδή ο οργανισμός παράγει αντισώματα που στρέφονται, ειδικά, εναντίον των β-κυττάρων του παγκρέατος, με αποτέλεσμα την προοδευτική καταστροφή τους και τη δραματική μείωση της παραγωγής ινσουλίνης. Η ινσουλίνη είναι μια σημαντική ορμόνη, διότι «ανοίγει» τις πόρτες στον μυ, στο λίπος και στο ήπαρ, για να εισέλθει η γλυκόζη και να χρησιμοποιηθεί ως κύρια πηγή ενέργειας. Η μείωση της παραγωγής της ινσουλίνης στα παιδιά και στους εφήβους με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 έχει ως αποτέλεσμα την παραμονή υψηλών τιμών γλυκόζης (υπεργλυκαιμία) και τη διά βίου ανάγκη ενέσεων ινσουλίνης. Ο κύριος στόχος της θεραπευτικής αντιμετώπισης του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1 είναι η διατήρηση, όσο το δυνατόν, φυσιολογικών τιμών σακχάρου. Στην προσπάθεια όμως να πετύχουμε τον στόχο μας μέσα από ένα εντατικοποιημένο σχήμα χορήγησης ινσουλίνης, ελλοχεύει ο κίνδυνος να προκληθεί ένα υπογλυκαιμικό επεισόδιο.

■ ΠΡΌΛΗΨΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΊΑΣ Ως υπογλυκαιμία στα παιδιά και στους εφήβους με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ορίζεται η τιμή σακχάρου κάτω από 70 mg/dl. Η υπογλυκαιμία μπορεί να μην εμφανίζει συμπτώματα (ασυμπτωματική) ή να εκδηλώνεται με συμπτώματα, όπως πείνα, αδυναμία, τρόμο, αδυναμία συγκέντρωσης, εφίδρωση, θόλωση της όρασης, κεφαλαλγία, τρόμο και ταχυκαρδία. Η σοβαρή υπογλυκαιμία (σάκχαρο κάτω

ΑΠΌ ΤΟN ΝΙΚΌΛΑ ΧΡ. ΝΙΚΟΛΑΐΔΗ MD, PhD, Παιδίατρο, Ακαδημαϊκό Υπότροφο, Μονάδα Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχαρώδους Διαβήτη, Α΄ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ από 40 mg/dl) μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή του επιπέδου συνείδησης, σπασμούς ή/ και κώμα. Δεν ξεχνάμε ότι υπάρχουν ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 που δεν αντιλαμβάνονται τις χαμηλές τιμές σακχάρου (ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία). Ευτυχώς, με την πρόοδο της τεχνολογίας, η χρήση των ειδικών συστημάτων συνεχούς καταγραφής της γλυκόζης (continuous glucose monitoring) μπορεί να οδηγήσει στην εντόπιση των ανεπίγνωστων υπογλυκαιμιών, οι οποίες συνήθως συμβαίνουν κατά τις βραδινές ώρες. Δυστυχώς, τα παιδιά και οι έφηβοι με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 είναι περισσότερο επιρρεπείς σε υπογλυκαιμίες, λόγω της χρήσης των ινσουλινών. Οι ασθενείς αυτοί έχουν ένα πανθομολογουμένως δύσκολο πρόγραμμα, δεδομένου ότι έχουν να υπολογίσουν τις βασικές τους ανάγκες σε ινσουλίνη, την ποσότητα των υδατανθράκων που εμπεριέχεται σε κάθε τροφή και τις μονάδες ινσουλίνης που θα χρειαστούν σε κάθε γεύμα, καθώς και την επίδραση της άσκησης (είδος άσκησης, διάρκεια, τιμή σακχάρου πριν από την άσκηση) στη ρύθμιση του σακχάρου. Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος της υπογλυκαιμίας, είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα σημεία: • Υπολογίζουμε σωστά τους υδατάνθρακες που περιέχονται στο φαγητό μας και πολλαπλασιάζουμε τα ισοδύναμα υδατανθράκων (1 ισοδύναμο αντιστοιχεί σε 15 gr υδατανθράκων) με τις μονάδες ινσουλίνης που αντιστοιχούν ανά ισοδύναμο σε κάθε γεύμα. • Υπολογίζουμε σωστά τις επιπλέον μονάδες ινσουλίνης που χρειάζονται προκειμένου το σάκχαρο να επιστρέψει στον στόχο (στόχος ημέρας: 100 mg/dl και στόχος νύχτας: 140 mg/dl). Η ευαισθησία στην ινσουλίνη διαφέρει ανάμεσα στους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. • Φροντίζουμε να υπάρχει συγχρονισμός ινσουλίνης και γεύματος. Πολλές φορές κάνουμε την ένεση ινσουλίνης και περνά αρκετός χρόνος μέχρι να φάμε ή κάνουμε την ινσουλίνη μετά το γεύμα. Ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας είναι μεγάλος και στις δύο περιπτώσεις. • Φροντίζουμε να μην αλληλεπικαλύπτεται η δράση μιας γευματικής ινσουλίνης με

την επόμενη γευματική ινσουλίνη, διότι θα υπάρξει αθροιστική δράση και θα προκύψει υπογλυκαιμία. • Δεν ξεχνάμε να κάνουμε λιγότερες μονάδες ινσουλίνης στο φαγητό ή να προσθέσουμε υδατάνθρακες χωρίς να κάνουμε ινσουλίνη, όταν κάνουμε κάποιο σπορ ή αυξάνουμε τη φυσική μας δραστηριότητα (παιχνίδι, εντατικό περπάτημα). • Δεν ξεχνάμε ότι μια υπογλυκαιμία κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να μην οφείλεται στη γευματική ινσουλίνη, αλλά στην 24ωρη ινσουλίνη που έγινε το προηγούμενο βράδυ και συνεχίζει να δρα. • Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι μία υψηλή τιμή σακχάρου μπορεί να μην οφείλεται σε λιγότερη ινσουλίνη, αλλά σε υπογλυκαιμία που προηγήθηκε και κινητοποίησε ορμόνες για να ανεβάσουν το σάκχαρο (αντιδραστική υπεργλυκαιμία). Προσοχή, στις περιπτώσεις αυτές δεν πρέπει να αυξάνουμε τη χορηγούμενη ινσουλίνη, διότι θα επιδεινώσουμε τις υπογλυκαιμίες. • Η αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας συνίσταται στη χορήγηση κατά προτίμηση απλών σακχάρων, προκειμένου να επιτευχθεί γρήγορη απορρόφηση (π.χ. χυμός, τζελ ή καραμέλες γλυκόζης, κύβοι ζάχαρης ή ένα κουτάλι ζάχαρης ή μέλι). Σε 10 λεπτά επαναλαμβάνουμε τη μέτρηση της τιμής του σακχάρου. Αν η υπογλυκαιμία επιμένει (σάκχαρο κάτω από 70 mg/dl), εφαρμόζουμε τις ίδιες οδηγίες. Αν έχει αποκατασταθεί η υπογλυκαιμία και ακολουθεί γεύμα, ο ασθενής θα υπολογίσει τις ανάγκες σε ινσουλίνη για το γεύμα και δεν θα κάνει διόρθωση. Αν δεν ακολουθεί γεύμα, συνιστάται η κατανάλωση ενός ισοδυνάμου (2 φρυγανιές ή 30 gr ψωμί ή 200 ml γάλα) χωρίς ινσουλίνη.

■ ΕΠΕΊΓΟΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΌ Εάν ο ασθενής δεν έχει τις αισθήσεις του ή δεν μπορεί να καταπιεί, πρέπει άμεσα να του χορηγηθεί ενδομυϊκά ένεση γλυκαγόνης (Glucagon). Απαραιτήτως, τα άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με τον ασθενή θα πρέπει να έχουν εκπαιδευθεί στον τρόπο χορήγησης της ένεσης. Στις σοβαρές υπογλυκαιμίες, ο ασθενής θα πρέπει να μεταφέρεται στο εφημερεύον νοσοκομείο.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΠΡΟΛΗΨΗ

ΡΙΝΙΚΈΣ ΠΛΎΣΕΙΣ

ΕΠΙΤΈΛΟΥΣ, ΑΝΆΣΑΝΕ!

Το πλύσιμο της μύτης με φυσιολογικό ορό είναι ο πιο φυσικός και ασφαλής τρόπος για να δώσετε ανάσα στα μικρά ή μεγαλύτερα βρέφη και παιδιά. ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΉΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΉΣ, ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΏΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΏΝ ΕΦΑΡΜΟΓΏΝ ΕΚΠΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΜΑΤΖΙΟΥ, ΕΥΦΡΟΣΥΝΉ ΒΛΑΧΙΩΤΗ

ΠΑΙΔΙΠΡΟΛΗΨΗ

αίσθηση της βουλωμένης μύτης είναι εξαιρετικά δυσάρεστη σε όλες τις ηλικίες. Για τα βρέφη και τα μικρά παιδιά όμως είναι πραγματικά βασανιστική, καθώς δεν έχουν την ικανότητα να φυσήξουν και να καθαρίσουν τη μύτη τους. Ειδικά κατά τους πρώτους μήνες της ζωής, όταν τα μωρά αναπνέουν κυρίως από τη μύτη, το συνάχι και το «μπούκωμα» επηρεάζουν, εκτός από τη διάθεση του παιδιού, και τη σίτισή του. Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό, όταν υπάρχει ρινική συμφόρηση, να γίνονται ρινοπλύσεις και να απομακρύνονται οι εκκρίσεις, προκειμένου να ελευθερώνεται η αναπνοή του βρέφους, να προάγεται η ευεξία του, αλλά και να διατηρείται η υγεία του ανώτερου αναπνευστικού του συστήματος. Ειδικά το φθινόπωρο και τον χειμώνα, που η νοσηρότητα από ιώσεις του αναπνευστικού συστήματος είναι μεγάλη, οι ρινικές πλύσεις

γίνονται μέρος της καθημερινής ρουτίνας στη φροντίδα των βρεφών και των μικρών παιδιών, αλλά και των μεγαλύτερων. Για καλύτερα αποτελέσματα, ακολουθήστε κατά γράμμα τις οδηγίες, και βέβαια πριν από την παρέμβαση να θυμάστε: Πλένουμε πολύ καλά τα χέρια μας και έχουμε κοντά μας πανέτοιμο τον κατάλληλο εξοπλισμό.

■ ΟΔΗΓΊΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΊΣ Για βρέφη και μικρά παιδιά: • Τοποθετήστε το παιδί στο πλάι και προωθήστε έναν ψεκασμό φυσιολογικού ορού στο άνω μέρος του ρουθουνιού. • Διατηρήστε το στόμα του παιδιού κλειστό, ώστε ο ορός να εξέλθει από το άλλο ρουθούνι μαζί με τις εκκρίσεις. (Συμβουλευτείτε τον παιδίατρο σχετικά με τη χρήση ειδικού ρινικού αποφρακτήρα για βρέφη μετά τη ρινική πλύση.)

• Μετά τη ρινοπλύση, κρατήστε το παιδί στην αγκαλιά σας, για 1-2 λεπτά, χρησιμοποιώντας πιπίλα ή τον θηλασμό. Αυτό θα το βοηθήσει να ξεκουραστεί και να αναπνεύσει καλύτερα. • Για μεγαλύτερα παιδιά: • Ζητήστε από το παιδί να καθίσει και να κρατήσει το κεφάλι προς τα κάτω και πλάι. • Προωθήστε έναν ψεκασμό φυσιολογικού ορού στο άνω μέρος του ρουθουνιού. • Επαναλάβετε τη διαδικασία στο άλλο ρουθούνι. • Ζητήστε από το παιδί να φυσήξει τη μύτη του. • Ανάλογα με την κατάσταση του παιδιού, προτείνονται 6-8 ρινικές πλύσεις την ημέρα.

Χρήσιμη συμβουλή: Οι ρινικές πλύσεις καλό είναι να γίνονται 10-15 λεπτά πριν από το γεύμα, και όχι μετά, προκειμένου να μην προκληθεί έμετος.

■ ΠΡΟΣΟΧΉ! Όταν χρησιμοποιείτε σύριγγα, και όχι ειδική συσκευή για τον ψεκασμό, να απομακρύνετε τη βελόνα! Σε κάθε περίπτωση,να προτιμάτε τις αμπούλες φυσιολογικού ορού μίας χρήσης από το μπουκάλι φυσιολογικού ορού –από όπου θα αναρροφάτε κάθε φορά με την ίδια σύριγγα–, διότι ο ρινικός βλεννογόνος είναι ιδιαίτερα επιρρεπής σε λοιμώξεις από τη χρήση μη αποστειρωμένων υγρών.

Μετά τη ρινική πλύση, ο εξοπλισμός πρέπει να καθαρίζεται καλά με νερό και σαπούνι, για να αποτρέπεται η ανάπτυξη βακτηρίων.

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ

ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΊΑ

ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΊΑ ΣΤΗΝ ΑΝΕΚΤΙΚΌΤΗΤΑ

Δοκιμασμένη, ασφαλής και αποτελεσματική, η ανοσοθεραπείααπευαισθητοποίηση υπόσχεται μακροπρόθεσμη ύφεση των συμπτωμάτων και ενίοτε και πλήρη ίαση.

ΑΠΌ ΤH ΜΑΡΊΑ ΚΟΥΛΟΎΡΗ MD, PhD, Παιδίατρο-Παιδοαλλεργιολόγο, Ακαδημαϊκή Υπότροφο Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ

αλλεργία είναι μια νόσος με πολλά πρόσωπα, στην οποία σημαντικό ρόλο παίζουν γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Εμφανίζεται σε κάθε ηλικία, με τη μορφή της τροφικής αλλεργίας, της ατοπικής δερματίτιδας, του βρογχικού άσθματος και της ρινίτιδας. Συχνά είναι ανθεκτική στις συμβατικές θεραπείες, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορούμε να καταφύγουμε σε άλλες λύσεις, όπως η ανοσοθεραπεία (απευαισθητοποίηση), προσδοκώντας μια μακροπρόθεσμη ύφεση του προβλήματος και καλύτερη ποιότητα ζωής. Η ανοσοθεραπεία συνίσταται στη σταδιακή απευαισθητοποίηση, την άρση δηλαδή της αλλεργικής ευαισθησίας στο ή στα υπαίτια αλλεργιογόνα, που προκαλούν αλλεργικά συμπτώματα στον ασθενή. Αφορά την επαναλαμβανόμενη χορήγηση –για τουλάχιστον τρία έτη– του υπεύθυνου για τα συμπτώματα αλλεργιογόνου σε μικρές, ασφαλείς συγκεντρώσεις, με στόχο την εκτροπή της ανοσολογικής απάντησης από την αλλεργία στην ανεκτικότητα.

■ ΜΟΡΦΈΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΊΞΕΙΣ ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΊΑΣ Η ανοσοθεραπεία-απευαισθητοποίηση χρησιμοποιείται εδώ και περίπου εκατό χρόνια. Η ιατρική έρευνα καταβάλλει διαρκώς προσπάθειες να τη βελτιώσει, τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα όσο και ως προς την ασφάλεια και τη συμμόρφωση. Η ανοσοθεραπεία, αδρά, μπορεί να έχει τη μορφή ένεσης για υποδόρια χορήγηση (SCIT) και τη μορφή υπογλώσσιου σκευάσματος (SLIT). Ειδικότερα, σε περιπτώσεις τροφικής αλλεργίας, έχουν δοκιμαστεί πρωτόκολλα απευαισθητοποίησης σε ορισμένες τροφές, όπως το αράπικο φιστίκι, το γάλα, το αυγό και το ψάρι. Σε φάση μελετών βρίσκεται επίσης η ανοσοθεραπεία διά επικολλήσεως με δερματικά επιθέματα. Η ανοσοθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί σε ασθενείς των οποίων η νόσος επιδέχεται αυτό το είδος θεραπείας. Κλασικά παραδείγματα

τέτοιων νοσημάτων αποτελούν το άσθμα, η αλλεργική ρινίτιδα και η ατοπική δερματίτιδα, που οφείλονται σε ευαισθητοποίηση σε κλινικά σημαντικά αεροαλλεργιογόνα. Τέτοια μπορεί να είναι, για παράδειγμα, τα ακάρεα, οι μύκητες, οι γύρεις, τα επιθήλια ζώων και τα δηλητήρια υμενοπτέρων. Μπορεί επίσης να εφαρμοστεί σε περιπτώσεις τροφικής αλλεργίας, με την απευαισθητοποίηση από του στόματος, σε ασθενείς με επίμονη τροφική αλλεργία. Κοινό χαρακτηριστικό των ασθενών που χρειάζονται ανοσοθεραπεία είναι ο ελλιπής έλεγχος των συμπτωμάτων με συμβατικές θεραπείες ή η συνεχής ανάγκη χορήγησης φαρμακευτικής αγωγής, για τη ρύθμιση της νόσου. Ένδειξη ανοσοθεραπείας έχουν επίσης οι ασθενείς που παρουσιάζουν ανεπιθύμητες ενέργειες στα χορηγούμενα συμβατικά φάρμακα, καθώς και αυτοί των οποίων η συμμόρφωση στις ιατρικές οδηγίες είναι ελλιπής.

■ ΕΠΙΛΈΓΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΤΆΛΛΗΛΗ ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΊΑ Κάθε ασθενής είναι ξεχωριστός, όπως επίσης και τα αλλεργιογόνα που τον ευαισθητοποιούν. Η επιλογή των αλλεργιογόνων που θα περιέχονται στο σκεύασμα ανοσοθεραπείας γίνεται κατόπιν αλλεργιολογικής διερεύνησης. Αυτή συνίσταται σε δερματικές δοκιμασίες νυγμού στα πιθανά αλλεργιογόνα, αφού προηγηθεί η λήψη ιατρικού ιστορικού. Συχνά απαιτείται συμπληρωματικός έλεγχος με ειδικές IgE ή/και διάγνωση μέσω εξειδικευμένων μοριακών δεικτών CRDs (Components), προκειμένου η θεραπεία να είναι στοχευμένη και εξατομικευμένη. Επίσης, κάθε τύπος ανοσοθεραπείας χαρακτηρίζεται από υπέρ και κατά, τα οποία καθορίζουν και την τελική επιλογή. • Υποδόρια ανοσοθεραπεία (SCIT): Διενεργείται στο ιατρείο, συνήθως μία φορά τον μήνα, μετά από περίοδο σταδιακής αύξησης της δοσολογίας. Σε ειδικές περιπτώσεις, ακολουθούνται πρωτόκολλα ταχείας έναρξης (rushprotocols). Με τον τρόπο αυτόν

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ η συμμόρφωση που εξασφαλίζεται είναι πολύ υψηλή. Απαιτείται βέβαια η επανάληψη της διαδικασίας για τρία έως πέντε χρόνια, κάτι που δεσμεύει τον ασθενή. Σε γενικές γραμμές θεωρείται ασφαλής, με το ενδεχόμενο αναφυλακτικής αντίδρασης μικρό, αλλά υπαρκτό. • Υπογλώσσια ανοσοθεραπεία (SLIT): Αποτελεί νεότερη από την υποδόρια μορφή θεραπείας. Ωστόσο, μετρά αρκετά χρόνια εφαρμογής, με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Διενεργείται από τον ασθενή ή το περιβάλλον του σε ημερήσια βάση, με προοπτική τριών έως πέντε ετών. Στην περίπτωση αυτή, η σωστή εφαρμογή δεν είναι δεδομένη, γι’ αυτό χρειάζεται στενή παρακολούθηση. Η ανοσοθεραπεία είναι κατάλληλη για παιδιά από 5 ετών και άνω. Αυτό ισχύει και για την υποδόρια και για την υπογλώσσια ανοσοθεραπεία. Η απόφαση για την έναρξη μιας τέτοιας μακροχρόνιας αγωγής, που επίσης κοστίζει οικονομικά, λαμβάνεται μετά από προσεκτική παρακολούθηση του ασθενούς, καθώς και λεπτομερή έκθεση στον ασθενή και τους οικείους του των παραγόντων εκείνων που σχετίζονται με αυτή. Γι’ αυτό η τελική επιλογή εμπλέκει τόσο τον θεράποντα όσο και τον ασθενή και την οικογένειά του.

■ ΑΣΦΆΛΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ Η ανοσοθεραπεία δείχνει να είναι η κορυφή της θεραπευτικής πυραμίδας για πολλά αλλεργικά νοσήματα στα οποία το αίτιο έχει εντοπιστεί. Με υψηλά δεδομένα ασφάλειας, εργάζεται την ανοσολογική ανοχή του οργανισμού στα υπεύθυνα αλλεργιογόνα, προσφέροντας την ίαση του νοσήματος, με προσδόκιμο πολλών ετών. Όσον αφορά την τροφική αλλεργία, πρωτόκολλα χορήγησης στο νοσοκομείο ελάχιστων δόσεων από το υπεύθυνο αλλεργιογόνο (γάλα ή αυγό) (SOTI) έχουν ως στόχο να ανέχεται ο ασθενής την τροφή σε μικρές δόσεις, εφόσον συνεχίζει την κατανάλωσή της. Αλλιώς, η ανοχή κινδυνεύει να χαθεί και ο κίνδυνος της

Η ανοσοθεραπεία δείχνει να είναι η κορυφή της θεραπευτικής πυραμίδας για πολλά αλλεργικά νοσήματα στα οποία το αίτιο έχει εντοπιστεί.

αναφυλακτικής αντίδρασης στη συγκεκριμένη τροφή να επανέλθει. Η διαδικασία απευαισθητοποίησης σε τροφές δεν είναι απλή. Αν και σε πολλές περιπτώσεις το πρόβλημα λύνεται, φαίνεται ότι ορισμένοι ασθενείς σε βάθος χρόνου αναπτύσσουν ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα. Αυτή είναι μια κατάσταση χρόνιας φλεγμονής με ηωσινόφιλα αιμοσφαίρια, που αφορά τον οισοφάγο και γενικότερα το πεπτικό. Η εμφάνισή της σημαίνει και τη διακοπή των προσπαθειών απευαισθητοποίησης στη συγκεκριμένη τροφή. Η από του στόματος ανοσοθεραπεία στην αλλεργία στο αράπικο φιστίκι φαίνεται να έχει καλά αποτελέσματα στις ΗΠΑ, όπου ήδη το σκεύασμα βρίσκεται στην κυκλοφορία. Επιπλέον, η ιατρική έρευνα συνεχίζει την προσπάθεια, ούτως ώστε ασθενείς με αλλεργία και σε άλλες τροφές να μπορούν να τις ανεχθούν χωρίς επιπλοκές. Η περισσότερο δοκιμασμένη μορφή, που αφορά εισπνεόμενα αλλεργιογόνα του περιβάλλοντος, είναι η υποδόρια ανοσοθεραπεία, κατάλληλη για παιδιά άνω των 5 ετών με αλλεργική ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα ή άσθμα και γνωστό το αίτιο της αλλεργίας. Συμπερασματικά, η ανοσοθεραπεία αποτελεί σημαντική συνιστώσα στη θεραπευτική αντιμετώπιση των αλλεργιών, προσφέροντας τη μέγιστη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του αλλεργικού ατόμου και, σε πολλές περιπτώσεις, την οριστική απαλλαγή από την ενοχλητική έως επικίνδυνη συμπτωματολογία.

ΠΑΙΔΙΦΡΟΝΤΙΔΑ

ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΤΟΥ ΜΠΆΝΙΟ

ΝΕΡΌ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΊΔΑ

Το πρώτο «σπιτικό» μπανάκι του μωρού είναι μια πρόκληση που μένει αξέχαστη. Απολαύστε το οικογενειακά, με ασφάλεια.

■ ΤΟ ΜΠΑΝΆΚΙ ΤΟΥ ΜΩΡΟΎ Επιτέλους έφτασε η μεγάλη ημέρα που περιμένατε και φανταζόσασταν μήνες τώρα! Η ημέρα που θα πάρετε εξιτήριο από το μαιευτήριο και θα επιστρέψετε στο σπίτι με το νεογέννητο μωράκι σας. Με την άφιξη του νεογέννητου μωρού στο σπίτι, γεννιούνται πρωτόγνωρα συναισθήματα στο ζευγάρι, και κυρίως αγωνία για το αν θα ανταποκριθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στη φροντίδα και στις ανάγκες του νέου μέλους της οικογένειας. Μια μεγάλη πρόκληση για το νέο ζευγάρι είναι το πρώτο μπανάκι του μωρού. Μια σημαντική συμβουλή για τις πρώτες ημέρες, και κυρίως μέχρι η μητέρα και το νεογέννητο να εξοικειωθούν με τη διαδικασία του μπάνιου, είναι να υπάρχει πάντα ένα δεύτερο άτομο παρόν, συνήθως ο μπαμπάς. Έτσι, η διαδικασία του μπάνιου γίνεται περισσότερο ευχάριστη, διασκεδαστική, και κυρίως πιο ασφαλής. Σταδιακά η διαδικασία του μπάνιου θα είναι ώρα χαλάρωσης, παιχνιδιού και απόλαυσης, τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό, και όχι μια διεκπεραιωτική και μόνο πράξη.

ΑΠΌ ΤHΝ ΑΝΑΣΤΑΣΊΑ ΠΟΛΥΤΆΡΧΟΥ Επίκ. Επιμελήτρια Β΄, Παιδίατρο, Α΄ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

ΠΑΙΔΙΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΦΡΟΝΤΙΔΑ

■ ΟΔΗΓΊΕΣ ΓΙΑ… ΝΑΥΤΙΛΛΟΜΈΝΟΥΣ Το μπάνιο του μωρού μπορεί να γίνει είτε στον νιπτήρα σε αντιολισθητικό στρωματάκι είτε σε ειδικά διαμορφωμένο πλαστικό μπανάκι. Σε κάθε περίπτωση, μην ξεχάσετε να βεβαιωθείτε πως η επιφάνεια είναι σταθερή, το κεφαλάκι του μωρού είναι μακριά από τη βρύση και δεν υπάρχει κοντά κάτι αιχμηρό ή σκληρό που θα μπορούσε να τραυματίσει το μωρό. Τις πρώτες περίπου 10 ημέρες, και μέχρι να πέσει ο λώρος, το πλύσιμο του μωρού γίνεται μόνο τοπικά και δίνεται ιδιαίτερη προσοχή, ώστε η περιοχή του λώρου να μένει στεγνή και καθαρή, για να μη μολυνθεί. Καθαρίζουμε καθημερινά με μια βρεγμένη γάζα τοπικά τα σημεία που λερώνονται περισσότερο, όπως τα χεράκια, το πρόσωπο, ο λαιμός και η μασχάλη, και φυσικά πλένουμε τοπικά την περιοχή των γεννητικών οργάνων όποτε το μωρό λερώνεται. Μετά τις πρώτες 10 ημέρες, και αφού πέσει το κομμάτι του ομφάλιου λώρου στην περιοχή του ομφαλού, μπορείτε να κάνετε στο μωράκι ολοκληρωμένο μπάνιο. Προετοιμάζοντας τη διαδικασία, θα πρέπει να σιγουρευτείτε πως έχετε κοντά σας όλα τα απαραίτητα που θα χρειαστείτε για το μπάνιο του μωρού σας. Αυτά είναι τα εξής: • καθαρή πετσέτα ή πετσέτα-μπουρνουζάκι • ειδικό βρεφικό σαμπουάν και αφρόλουτρο με ουδέτερο Ph • σφουγγάρι (προαιρετικά) • πάνα και ρούχα, με τα οποία θα ντύσετε το μωρό αμέσως μετά το μπάνιο. Η θερμοκρασία του δωματίου θα πρέπει να είναι ιδανικά 20-22 βαθμοί Κελσίου και η θερμοκρασία του νερού 32-37 βαθμοί. Αυτές είναι κάποιες ενδεικτικές θερμοκρασίες. Δεν είναι απαραίτητο να έχετε προμηθευτεί θερμόμετρο, ωστόσο πρέπει πάντα να ελέγχετε τη θερμοκρασία του νερού με τον αγκώνα σας ή με την εσωτερική πλευρά του καρπού σας. Θα πρέπει να αισθάνεστε το νερό χλιαρό και όχι ζεστό. Με προσεκτικές κινήσεις φέρτε το μωρό σας κοντά στο νερό, περνώντας το χέρι σας πίσω

από το σώμα του, για να στηρίξετε το κεφάλι του και να κρατήσετε τον ώμο του. Μη σταματάτε να του μιλάτε και να του χαμογελάτε σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Χρησιμοποιήστε το ελεύθερο χέρι σας για να ρίξετε νερό στο σώμα του. Δώστε ιδιαίτερη έμφαση σε περιοχές όπου δημιουργούνται πτυχώσεις του δέρματος, όπως οι μασχάλες, ο λαιμός, τα χέρια και τα πόδια, καθώς και στην περιοχή πίσω από τα αυτιά. Με το ένα σας χέρι κρατάτε πάντα το μωρό, ενώ το άλλο σας χέρι το έχετε ελεύθερο. Χρησιμοποιήστε σαμπουάν ειδικό για μωρά, που να μην «καίει» στα μάτια, και αφρόλουτρο που να μην ερεθίζει ή ξηραίνει το ευαίσθητο δέρμα του μωρού. Η χρήση σαμπουάν συνιστάται περίπου 2-3 φορές την εβδομάδα. Μετά το ξέβγαλμα με νερό, βγάλτε με προσοχή το μωρό από το μπάνιο, κρατώντας το με τα δύο χέρια, και τυλίξτε το στοργικά σε μια πετσέτα. Φροντίστε η θερμοκρασία στον χώρο που θα ντύσετε το μωρό να είναι ιδανική. Στεγνώστε προσεκτικά και ταμποναριστά. Χαϊδέψτε το μωρό σας με απαλές κινήσεις, χρησιμοποιώντας μια στεγνή πετσέτα, για να σκουπίσετε το ευαίσθητο δέρμα του.

■ ΑΣΦΑΛΏΣ ΧΑΡΆ! Τα μωρά μπορούν να πνιγούν μέσα σε πολύ λίγο νερό και πολύ γρήγορα. Γι’ αυτό μην αφήνετε ΠΟΤΕ ένα μωρό μόνο του στο μπάνιο ούτε για μια στιγμή και μην αφήνετε ΠΟΤΕ ένα μωρό μόνο του στην επιφάνεια όπου το αλλάζετε και το ντύνετε. Να θυμάστε πως ένα ζεστό μπάνιο χαλαρώνει τα περισσότερα μωρά, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Πολύ σύντομα μάλιστα το μωρό θα φτάσει στο σημείο να αντιλαμβάνεται την ώρα του μπάνιου ως μέρος της καθημερινής του ρουτίνας, και για τον λόγο αυτόν ο ήχος του τρεχούμενου νερού μπορεί να το κάνει να αρχίσει να κλοτσά γεμάτο προσμονή. Το μωρό δεν συνδυάζει την ώρα του μπάνιου με την καθαριότητά του, αλλά την αντιμετωπίζει ως παιχνίδι μέσα στο νερό και ως μια ευκαιρία να αισθανθεί κοντά στο άτομο που το φροντίζει τη στιγμή εκείνη. Γι’ αυτό λοιπόν οργανωθείτε και απολαύστε το!

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ

«ΜΑΜΆ, ΖΑΛΊΖΟΜΑΙ!»

ΌΤΑΝ (ΚΑΙ) ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΓΊΝΟΝΤΑΙ «ΔΕΣΜΏΤΕΣ» ΤΟΥ ΙΛΊΓΓΟΥ

Γυρίζει το σώμα ή το δωμάτιο; Τίποτε από τα δύο. Είναι η ψευδαίσθηση που προκαλεί ο ίλιγγος, μία δυσάρεστη κατάσταση που χρήζει διερεύνησης.

ίλιγγος είναι μία αίσθηση κίνησης ή περιστροφής (ψευδαίσθηση) του σώματος του πάσχοντος ή του περιβάλλοντος. Οι άρρωστοι συχνά χρησιμοποιούν διάφορες λέξεις για να περιγράψουν τον ίλιγγο, όπως ζάλη, αστάθεια, σκοτοδίνη, περιστροφή, ακόμη και βάρος στο κεφάλι. Ο πραγματικός ίλιγγος πρέπει να προσδιοριστεί με τη λήψη του ιστορικού και με σαφείς ερωτήσεις στον πάσχοντα, για να περιγράψει τι ακριβώς εννοεί. Συνήθως ο ασθενής με ίλιγγο περιγράφει ότι το σώμα του γυρίζει ή ότι γυρίζει το περιβάλλον.

ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΊΑ ΚΌΚΚΙΝΟΥ Παιδίατρο, Ακαδημαϊκή Υπότροφο Μονάδας Παιδιατρικής Νευρολογίας, Α΄ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ ■ Ο «ΞΕΧΩΡΙΣΤΌΣ» ΠΑΙΔΙΚΌΣ ΊΛΙΓΓΟΣ «Μα υπάρχει ίλιγγος στα παιδιά;» Η απορία είναι συχνή. Ο ίλιγγος είναι συνυφασμένος στο μυαλό μας ως μία κατάσταση που αφορά τους ενήλικες. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Ο ίλιγγος μπορεί να είναι συχνότερος στους ενήλικες, και μάλιστα να αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα στις προχωρημένες ηλικίες, αλλά τον συναντάμε και στα παιδιά. Βέβαια, η έλλειψη πληροφόρησης που μπορεί να υπάρχει στο κοινό για τον παιδιατρικό ίλιγγο δικαιολογείται εν μέρει από τις ιδιαιτερότητες που εμφανίζει ο ίλιγγος στην παιδική ηλικία, τόσο στα αίτια όσο και στα συμπτώματά του. Τα παιδιά μέχρι κάποια ηλικία δεν έχουν την ικανότητα να αναφέρουν τα συμπτώματά τους, όπως οι ενήλικες, οπότε πολλοί παιδιατρικοί ίλιγγοι περνούν απαρατήρητοι. Έτσι, όταν ένα παιδί που έχει μάθει να περπατά ξαφνικά περιορίζει τις κινήσεις του, αυτό μπορεί να είναι αποτέλεσμα ιλίγγου ή αστάθειας, που δεν μπορεί να εκφράσει. Το ίδιο και όταν ένα παιδί κάνει εμετό: πέρα από τη γαστρεντερίτιδα ή τη μηνιγγίτιδα, πρέπει να σκεφτούμε και την πιθανότητα να έχει πάθει κάποια βλάβη στον λαβύρινθο.

■ ΣΤΟΝ ΠΑΙΔΊΑΤΡΟ Ο ίλιγγος στα παιδιά αποτελεί μια ενδιαφέρουσα κλινική οντότητα, για την οποία ενοχοποιούνται πολλές αιτίες. Το ιστορικό λαμβάνεται πιο συχνά, με αξιοπιστία, από τις πληροφορίες των γονέων και συνήθως παρέχει βασικά στοιχεία για τη σωστή διαγνωστική προσέγγιση. Χρησιμοποιώντας αυτές τις πληροφορίες, ο κλινικός ιατρός μπορεί να ταξινομήσει τον ίλιγγο σε παροξυσμικό ή σε διαρκή και να προσδιορίσει τη σχέση του με ενδεχόμενη απώλεια της ακοής, εμβοές, νευροφυτικά συμπτώματα, απώλεια συνείδησης, διαταραχή ισορροπίας του σώματος ή πιθανή νευρολογική σημειολογία. Η διαφορική διάγνωση μπορεί να τεθεί στη συνέχεια και να αποκλειστούν παθήσεις που προκαλούν τη συγκεκριμένη συμπτωματολογία. Γι’ αυτό μια καλά δομημένη προσέγγιση είναι σημαντική

για την αποφυγή περιττών εξετάσεων και την ορθή διάγνωση. Κοινές μορφές ιλίγγου στα παιδιά αποτελούν η μέση ωτίτιδα, ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος, ζάλη που συνδυάζεται με ημικρανία, και η αιθουσαία νευρωνίτιδα. Η ορθοστατική υπόταση είναι ο κυριότερος τύπος ζάλης στα παιδιά, αλλά δεν αποτελεί πραγματικό ίλιγγο.

■ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΙΛΊΓΓΟΥ Ανάλογα με την αιτιολογία του, ο ίλιγγος διακρίνεται σε περιφερικό, που οφείλεται σε βλάβη του λαβυρίνθου, και κεντρικό. ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΌΣ ΊΛΙΓΓΟΣ • Είναι επεισοδιακός, παροξυσμικός. • Μπορεί να συνυπάρχουν και συνοδά συμπτώματα, όπως ναυτία και εμετός. • Συχνά συνοδεύεται από νευροαισθητήρια βαρηκοΐα. • Συνυπάρχει νυσταγμός οφθαλμών, συνήθως οριζόντιος, ο οποίος ελαττώνεται ή και σταματά με την προσήλωση του βλέμματος. • Διαρκεί από λίγα λεπτά έως και λίγες ημέρες. ΚΕΝΤΡΙΚΟΎ ΤΎΠΟΥ ΊΛΙΓΓΟΣ • Είναι ήπιος και μάλλον πρόκειται για αστάθεια. • Διαρκεί για μακρό χρόνο ή είναι μόνιμος. • Συνοδεύεται και από άλλα νευρολογικά ευρήματα. • Ο νυσταγμός είναι σπάνιο και, όταν υπάρχει, είναι κάθετος, κυκλικός ή λοξός. • Δεν επηρεάζεται από τη θέση του κεφαλιού και τις κινήσεις του σώματος.

■ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ Αν το παιδί είναι κάπως μεγάλο και μπορεί να εξηγήσει τα συμπτώματά του, τότε τα πράγματα είναι κάπως εύκολα, διότι με κάποιες ερωτήσεις μπορεί ο παιδίατρος να καταλάβει αν πράγματι έχει πρόβλημα ισορροπίας. Σε μικρότερες ηλικίες, όμως, αυτό δεν είναι εύκολο και, στην περίπτωση αυτή, η διάγνωση στηρίζεται στα συμπτώματα. Τα βασικά συμπτώματα είναι πρώτα απ’ όλα η αστάθεια, δηλαδή η τάση να πέσει προς τη μία πλευρά

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ όταν στέκεται ή όταν βαδίζει. Πολύ συχνά συμπτώματα στον παιδιατρικό ίλιγγο είναι επίσης ο εμετός και ο πόνος στην κοιλιά. Μπορεί επίσης να διαπιστώσουν οι γονείς ότι το παιδί δεν βλέπει καθαρά ή δεν ακούει καλά. Όλα αυτά είναι δυνατόν να προσανατολίσουν προς τη διάγνωση του παιδιατρικού ιλίγγου.

■ ΑΊΤΙΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΊΑ Ο παιδιατρικός ίλιγγος έχει αίτια, τα οποία είναι συχνά και πολύ διαφορετικά από αυτά των ενηλίκων, γι’ αυτό και η αντιμετώπισή

του συχνά απαιτεί ειδική προσέγγιση. Η πιο συχνή αιτία του παιδιατρικού ιλίγγου είναι το ημικρανικό ισοδύναμο, που είναι υπεύθυνο για το 25% των περιπτώσεων. (Η ημικρανία αποτελεί πολύ συχνό πρόβλημα της παιδικής ηλικίας και συχνά συνοδεύεται από ίλιγγο. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις ο ίλιγγος που συνοδεύει την ημικρανία μπορεί να εμφανιστεί και χωρίς πόνο στο κεφάλι. Αυτό ονομάζεται ημικρανικό ισοδύναμο.) Συνήθως το παιδί έχει γνωστό ατομικό και κληρονομικό ιστορικό ημικρανιών, που διαρκούν από 15 λεπτά έως και μερικές ώρες και συνοδεύονται ή εναλλάσσονται με ίλιγγο,

υπάρχουν ναυτία, εμετός ή φωτοφοβία. Η διάγνωση στηρίζεται κατά βάση στη φυσιολογική εξέταση μεταξύ των επεισοδίων και στο ιστορικό ημικρανιών σε κάποιο μέλος της οικογένειας. Η θεραπεία είναι συμπτωματική φαρμακευτική με παυσίπονο. Η δεύτερη κατά σειρά συχνότητας αιτία παιδιατρικού ιλίγγου είναι ο ιδιοπαθής καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος της παιδικής ηλικίας. Πρόκειται για μια άγνωστης αιτιολογίας πάθηση της παιδικής ηλικίας που έχει πολύ χαρακτηριστικά συμπτώματα, στα οποία και μόνο στηρίζεται η διάγνωση. Τα συμπτώματα αυτά είναι ίλιγγος μικρής διάρκειας, κάτω των 10 λεπτών, που γίνεται καλά ανεκτός από το παιδί, κι όταν σταματήσει, δεν αφήνει πρόβλημα, όπως αστάθεια ή εμετό. Η ωτο-νευρολογική εξέταση είναι κατά κανόνα αρνητική, ενώ μπορεί να βρεθεί σε κάποιες περιπτώσεις αυτόματος νυσταγμός (ταχείες κινήσεις των ματιών που βλέπει ο εξεταστής και αντανακλούν πρόβλημα στο σύστημα της ισορροπίας), ιδίως σε παιδιά 2-3 ετών. Οι κρίσεις ιλίγγου έρχονται με μια απρόβλεπτη συχνότητα και συνήθως περνούν από μόνες τους μετά από 6-12 μήνες. Δεν έχει απαντηθεί ακόμη το ερώτημα αν οι κρίσεις αυτές επανέρχονται στην ενήλικο ζωή. Παρότι μικρής σημασίας στους ενήλικες, τα οφθαλμολογικά προβλήματα είναι υπεύθυνα από μόνα τους για το 15-20% των επεισοδίων παιδιατρικού ιλίγγου. Τα πιο συχνά είναι η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός, και μπορούν να οδηγήσουν σε κρίση ιλίγγου, ναυτία και εμετό. Χαρακτηριστικά παρατηρούνται κατά το τέλος της ημέρας, μετά από ανάγνωση, παρακολούθηση τηλεόρασης ή χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. Πιο συχνά τη μορφή αυτή ιλίγγου τη βρίσκουμε σε παιδιά ηλικίας 4-5 ετών που κάθονται πολλές ώρες μπροστά σε οθόνη. Αρκεί, ωστόσο, η διόρθωση του οφθαλμολογικού προβλήματος με γυαλιά, για να λυθεί το πρόβλημα. Οι βλάβες του λαβυρίνθου είναι σχετικά σπάνιες στα παιδιά. Η πιο συχνή είναι η αιθουσαία νευρωνίτιδα, που στην ουσία είναι η απώλεια της λειτουργίας του ενός από τους δύο λαβυρίνθους, συνήθως μετά από κάποια ίωση του αναπνευστικού ή του γαστρεντερικού. Η κατάσταση αυτή προκαλεί πολύ έντονο ίλιγγο με εμετό και κρύο ιδρώτα. Τα συμπτώματα διαρκούν από 2 ημέρες έως και

2 εβδομάδες. Όταν, εκτός από βλάβη του λαβυρίνθου, έχουμε και καταστροφή στον κοχλία του αυτιού, τότε η κατάσταση λέγεται οξεία λαβυρινθίτιδα· στην περίπτωση αυτή, εκτός από τον έντονο ίλιγγο, υπάρχει και απώλεια της ακοής. Οι πυώδεις λαβυρινθίτιδες συνήθως αφήνουν μόνιμη βαρηκοΐα. Tα αίτια που αναφέρθηκαν πιο πάνω είναι τα συχνότερα. Υπάρχουν και πολλές άλλες σπάνιες αιτίες παιδιατρικού ιλίγγου. Για παράδειγμα, όταν υπάρχει κάποια δυσπλασία του έσω ωτός (του κοχλία δηλαδή και του λαβυρίνθου), είναι δυνατόν με έναν ασήμαντο τραυματισμό στο κεφάλι να ξεκινήσουν κρίσεις ιλίγγου. Βέβαια, αυτό το βρίσκουμε μόνο στο 2% των ιλίγγων σε παιδιά. Άλλα αίτια, όπως οι όγκοι, είναι ακόμη πιο σπάνια: ακόμη κι αν φοβίζουν τους γονείς, στην πράξη δεν ανευρίσκονται παρά σε πολύ μικρό αριθμό περιστατικών. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην προεφηβική ηλικία μπορεί να παρατηρηθούν κάποια επεισόδια ορθοστατικής υπότασης που να φέρουν ζάλη. Εκεί η αίσθηση ζαλάδας χαρακτηριστικά εκδηλώνεται στο απότομο σήκωμα από το κρεβάτι και στην πολύωρη ορθοστασία, ενώ, όταν μετράμε πίεση στο παιδί ξαπλωμένο και μετά αμέσως όρθιο, υπάρχει μια πτώση τουλάχιστον 20 mmHg.

■ ΚΑΙ ΜΕΤΆ ΤΟΝ ΠΑΙΔΊΑΤΡΟ; Το καλό ιστορικό και η πλήρης εξέταση θα καθορίσουν τις παραπάνω εξετάσεις που θα γίνουν. Πέρα από τις συνήθεις εργαστηριακές εξετάσεις αίματος που ζητά ο παιδίατρος, επιπλέον μπορεί να απαιτείται εκτίμηση από παιδοωτορινολαρυγγολόγο και παιδονευρολόγο.

■ ΌΧΙ ΣΤΟΝ ΠΑΝΙΚΌ! Μην πανικοβάλλεστε! Ο ίλιγγος στα παιδιά υποχωρεί, αν αντιμετωπιστούν τα αίτια που τον προκαλούν. Τα συμπτώματα του παιδικού ιλίγγου μπορεί να είναι μερικές φορές «εντυπωσιακά» και να προκαλούν άγχος στον γονιό και τρόμο στο ίδιο το παιδί, αλλά συνήθως δεν συνδέονται με εξαιρετικά σοβαρά προβλήματα, που θα επηρεάσουν μελλοντικά τη ζωή του ατόμου.

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ

ΩΤΊΤΙΔΑ

Η ΕΠΏΔΥΝΗ ΦΛΕΓΜΟΝΉ Οξεία, μέση, εξωτερική, εκκριτική…, κάθε ωτίτιδα ταλαιπωρεί τον μικρό ασθενή και θέλει τον γιατρό της.

ΑΠΌ ΤΗ ΣΟΦΊΑ ΣΤΑΜΑΤΆΚΗ Χειρουργό Ωτορινολαρυγγολόγο, Εξειδικευθείσα στην Παιδοωτορινολαρυγγολογία, Επιμελήτρια Α΄, Προσωρινή Προϊσταμένη Τμήματος ΩΡΛ, Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ

ι ωτίτιδες είναι πολύ συχνές στην παιδική ηλικία και χαρακτηρίζονται συνήθως από πόνο και πυρετό. Εκτός όμως από τις οξείες αυτές φλεγμονές, τα παιδιά παρουσιάζουν και άλλες μορφές ωτίτιδας, που μπορεί να απαιτήσουν διαφορετική θεραπευτική αγωγή. Οι πιο συχνές από αυτές είναι η εξωτερική και η εκκριτική ωτίτιδα, ενώ ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να κάνουμε και στις επανειλημμένες ωτίτιδες, οι οποίες αποτελούν έναν από τους συχνότερους λόγους για παραπομπή ενός παιδιού στον Παιδο-ΩΡΛ.

■ ΑΝΑΓΝΩΡΊΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΩΤΊΤΙΔΕΣ Εξωτερική ωτίτιδα: Αφορά τον έξω ακουστικό πόρο, και γι’ αυτό ο πόνος που προκαλεί γίνεται ιδιαίτερα έντονος με την πίεση του «τράγου», του χόνδρου που βρίσκεται ακριβώς μπροστά από τον έξω ακουστικό πόρο. Συνήθως δεν προκαλεί πυρετό και εμφανίζεται στα παιδιά πιο συχνά μετά την κολύμβηση. Η θεραπεία είναι τοπική, με χρήση αντιβιοτικών και αντιφλεγμονωδών σταγόνων, ενώ τα παυσίπονα μπορεί να είναι απαραίτητα τις πρώτες ημέρες. Μέση ωτίτιδα με υγρό: Η εκκριτική ωτίτιδα, όπως είναι περισσότερο γνωστή, παρουσιάζεται πιο συχνά σε παιδιά που πηγαίνουν στον παιδικό σταθμό ή στο νηπιαγωγείο. Αφορά την παρουσία υγρού πίσω από το τύμπανο, που μπορεί να προκαλεί κάποιου βαθμού βαρηκοΐα, συνήθως χωρίς την παρουσία πόνου ή άλλων συμπτωμάτων. Σε παλιότερη μελέτη, που πραγματοποιήσαμε στο Νοσοκομείο «Αγία Σοφία», διαπιστώσαμε ότι οι γονείς ανησυχούσαν ιδιαίτερα για την πιθανότητα μονιμότητας της βλάβης της ακοής, αλλά και για την καθημερινή φροντίδα του παιδιού τους, όπως είναι το μπάνιο του. Και για τα δύο αυτά θέματα είμαστε καθησυχαστικοί, καθότι το υγρό δεν σχετίζεται με το μπάνιο και, τις περισσότερες φορές, υποχωρεί από μόνο του χωρίς καμία θεραπεία. Μόνο αν επιμείνει για αρκετές εβδομάδες και προκαλεί μείωση της ακοής, τότε μπορούμε να παρέμβουμε

θεραπευτικά, τοποθετώντας στο κάθε τύμπανο σωληνίσκους αερισμού, τα λεγόμενα σωληνάκια. Η επέμβαση αυτή είναι ολιγόλεπτη και γίνεται υπό γενική αναισθησία, ενώ τα σωληνάκια, τα οποία έχουν διάμετρο λίγα χιλιοστά, τις περισσότερες φορές πέφτουν από μόνα τους μετά από λίγους μήνες. Εκκριτική ωτίτιδα: Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αφορά και τα δύο αυτιά, και είναι πιο συχνή σε παιδιά με αλλεργίες, συχνές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού ή κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες. Κάποιες φορές η διάκρισή της από την οξεία ωτίτιδα είναι δύσκολη, ειδικά σε παιδιά που προσέρχονται με πυρετό.

■ ΤΈΣΣΕΡΙΣ ΚΑΙ ΠΈΝΤΕ ΚΑΙ ΈΞΙ… ΩΤΊΤΙΔΕΣ Όταν ένα παιδί κάνει συχνές ωτίτιδες, για παράδειγμα τέσσερις ή περισσότερες μέσα στο έτος, τότε πάσχει από επανειλημμένες ωτίτιδες. Η πάθηση αυτή είναι πιο συχνή στα παιδιά που πηγαίνουν για πρώτη φορά παιδικό και ιδιαίτερα στα παιδιά που ξεκινούν τον βρεφονηπιακό σταθμό σε σχετικά μικρή ηλικία. Σε αυτές τις περιπτώσεις η πάθηση συνήθως είναι αυτοπεριοριζόμενη και αντιμετωπίζεται με τη σωστή χορήγηση αντιβιοτικών. Σε ένα ποσοστό των περιπτώσεων θα χρειαστεί περαιτέρω έλεγχος, παραδείγματος χάριν για τη διερεύνηση κάποιας ανοσοανεπάρκειας, ή θα απαιτηθεί η τοποθέτηση σωληνίσκων αερισμού για να βελτιωθούν τα συμπτώματα. Η αποφυγή του παιδικού σταθμού ή της επαφής με μεγαλύτερα αδέλφια τις περισσότερες φορές δεν είναι εφικτή για πρακτικούς λόγους. Όμως, η αποφυγή του καπνίσματος από τους γονείς ιδιαίτερα μέσα στο σπίτι και η σίτιση με μπιμπερό σε καθιστή ή ημικαθιστή –και όχι σε ύπτια– θέση είναι οδηγίες που θα πρέπει να εφαρμόζονται. Συμπερασματικά, οι ωτίτιδες είναι ένα σύνολο πολλών διαφορετικών ασθενειών, και καλό είναι ένα παιδί που λαμβάνει συχνά αντιβίωση, παρουσιάζει ωτόρροιες ή έχει μειωμένη ακοή να εξετάζεται από ΩΡΛ Παίδων.

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Όταν ένα παιδί κάνει συχνές ωτίτιδες, για παράδειγμα τέσσερις ή περισσότερες μέσα στο έτος, τότε πάσχει από επανειλημμένες ωτίτιδες.

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ

ΝΌΣΟΣ CROHN ΚΑΙ ΕΛΚΏΔΗΣ ΚΟΛΊΤΙΔΑ

ΟΔΗΓΌΣ ΓΙΑ ΑΝΉΛΙΚΟΥΣ ΠΆΣΧΟΝΤΕΣ

ΑΠΌ ΤΗ ΜΑΡΊΑ ΡΟΓΑΛΊΔΟΥ MD, PhD, Παιδίατρο-Παιδογαστρεντερολόγο, Επιμελήτρια Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ, Μονάδα Γαστρεντερολογίας, Ηπατολογίας & Διατροφής

ΠΑΙΔΙΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ

α ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου είναι υποτροπιάζουσες διαταραχές, που χαρακτηρίζονται από φλεγμονή του πεπτικού σωλήνα. Θεωρούνται αυτοάνοσα, γιατί οφείλονται σε ανοσολογικούς μηχανισμούς που ενεργοποιούνται σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα και με την επίδραση περιβαλλοντολογικών παραγόντων. Ανάλογα με την εντόπιση της νόσου, τα ιστολογικά χαρακτηριστικά και τις συνυπάρχουσες εξωεντερικές εκδηλώσεις, ταξινομούνται στη νόσο του Crohn και στην ελκώδη κολίτιδα. Η νόσος του Crohn προσβάλλει οποιοδήποτε τμήμα του πεπτικού σωλήνα από το στόμα μέχρι το ορθό, προκαλεί τμηματική φλεγμονή, που όμως διαπερνά και τους βαθύτερους χιτώνες του εντέρου. Η ελκώδης κολίτιδα προσβάλλει μόνο το παχύ έντερο και προκαλεί διάχυτη αλλά επιφανειακή φλεγμονή, περιοριζόμενη στον βλεννογόνο του εντέρου. Τα παιδιά και οι έφηβοι με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, εκτός από τις εντερικές και εξωεντερικές εκδηλώσεις, είναι δυνατόν να εμφανίσουν και σοβαρή καθυστέρηση στη σωματική ανάπτυξη και στην ήβη. Πόσο συχνά είναι; Συνολικά το 20-25% των περιπτώσεων εκδηλώνονται στην παιδική ηλικία. Η διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας κυμαίνεται σε ~2 παιδιά και της νόσου του Crohn σε ~4,5 παιδιά ανά 100.000/έτος.

■ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ ΝΌΣΟΣ ΤΟΥ CROHN • κοιλιακό άλγος λίγες ώρες μετά το φαγητό • ανορεξία και απώλεια βάρους • υδαρείς κενώσεις, με ή χωρίς πρόσμειξη αίματος ή βλέννας, ανεξήγητος πυρετός ή δέκατα, με συνοδό αίσθημα κόπωσης, σωματική καθυστέρηση και καθυστέρηση της ήβης. • Κάποιες φορές μπορεί να εκδηλωθούν και/ή μόνο με εξωεντερικά συμπτώματα, όπως: αφθώδη έλκη στη στοματική κοιλότητα, βλάβες στην περιπρωκτική χώρα (συρίγγια, ραγάδες, δερματικά ράκη), αρθραλγία ή αρθρίτιδα, χαμηλό ανάστημα, αναιμία (λόγω έλλειψης σιδήρου ή βιταμίνης Β12),

συμπτώματα από το δέρμα (γαγραινώδες πυόδερμα ή οζώδες ερύθημα), τα μάτια (ιριδοκυκλίτιδα), το ήπαρ (ηπατίτιδα), τα νεφρά (νεφρολιθίαση) κ.ά. ΕΛΚΏΔΗΣ ΚΟΛΊΤΙΔΑ • υδαρείς αιμορραγικές κενώσεις με ή χωρίς βλέννες • κοιλιακό άλγος με τεινεσμό (έντονη τάση για αφόδευση) • απώλεια βάρους • εξωεντερικά συμπτώματα (δερματοπάθεια, αρθρίτιδα, παθήσεις των χοληφόρων κ.ά.). Αυτά εκδηλώνονται σπανιότερα από ό,τι στους ασθενείς με νόσο του Crohn.

■ ΠΏΣ ΓΊΝΕΤΑΙ Η ΔΙΆΓΝΩΣΗ Όταν υπάρχει κλινική υποψία, αρχικά μπορεί να γίνει ένας εργαστηριακός έλεγχος με ειδικές εξετάσεις αίματος και κοπράνων. Κάποιες φορές, ανάλογα με τα συμπτώματα, μπορεί να χρειαστεί και απεικονιστικός έλεγχος του λεπτού εντέρου για ανάδειξη στένωσης ή συριγγίων, που αποτελούν χαρακτηριστικά ευρήματα της νόσου του Crohn. Εξαιρετικής σημασίας εξέταση για την επιβεβαίωση της διάγνωσης είναι ο ενδοσκοπικός έλεγχος του πεπτικού σωλήνα (ανώτερου πεπτικού –γαστροσκόπηση– και κατώτερου πεπτικού – ειλεοκολονοσκόπηση) με συνοδό λήψη βιοψιών. Η μακροσκοπική εικόνα των δύο νοσημάτων κατά την ενδοσκόπηση διαφέρει: Στη νόσο του Crohn ανευρίσκεται οιδηματώδης βλεννογόνος, με χαρακτηριστικά αφθώδη έλκη, που μπορεί να συρρέουν και να σχηματίζουν μεγαλύτερα επιμήκη έλκη, με φυσιολογικό τον ενδιάμεσο βλεννογόνο. Στην ελκώδη κολίτιδα τα ενδοσκοπικά ευρήματα ποικίλλουν, ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου, και περιλαμβάνουν ερυθρότητα, εξελκώσεις, ευθρυπτότητα, αυτόματη αιμορραγία κ.ά. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με την εξέταση των βιοψιών στο μικροσκόπιο, καθώς η φλεγμονή στη νόσο του Crohn διαπερνά τους βαθύτερους χιτώνες, σε αντίθεση με την ελκώδη κολίτιδα, που προσβάλλει μόνο την επιφανειακή στιβάδα. Σε μερικές περιπτώσεις, δεν είναι δυνατή η διάκριση ανάμεσα στα δύο νοσήματα

ΠΑΙΔΙΥΓΕΙΑ

με βάση τα ιστολογικά ευρήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρησιμοποιείται από τους παθολογοανατόμους ο όρος «απροσδιόριστη» ή «αταξινόμητη κολίτιδα».

■ ΕΠΙΠΛΟΚΈΣ Οι πιο συχνές επιπλοκές της νόσου του Crohn είναι τα αποστήματα, τα συρίγγια, οι στενώσεις του εντέρου κ.ά. Η πιο σοβαρή επιπλοκή της ελκώδους κολίτιδας είναι το τοξικό μεγάκολο, που οφείλεται σε επέκταση της φλεγμονής σε όλο το τοίχωμα του εντέρου και δυνητικά απειλεί τη ζωή του παιδιού. Από τις μακροπρόθεσμες επιπλοκές των νόσων η σοβαρότερη είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου, συχνότερα στην ελκώδη κολίτιδα και πολύ πιο σπάνια στη νόσο του Crohn. Η συχνότητα του καρκίνου του παχέος εντέρου εξαρτάται από τη διάρκεια της νόσου και αυξάνεται με την πάροδο των χρόνων. Οπότε συνιστάται να γίνεται τακτική προληπτική κολονοσκόπηση μετά την πρώτη δεκαετία από τη διάγνωση της νόσου.

■ ΘΕΡΑΠΕΊΑ Η θεραπευτική αντιμετώπιση των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου στην παιδική και στην εφηβική ηλικία βασίζεται σε 4 άξονες: τη φαρμακευτική αγωγή, τη διαιτητική υποστήριξη, τη χειρουργική παρέμβαση, όταν χρειάζεται, και τέλος την ψυχολογική υποστήριξη, που είναι ιδιαιτέρως σημαντική στους εφήβους. Στόχοι της θεραπείας είναι: η ύφεση της νόσου (κλινική, εργαστηριακή, ενδοσκοπική και ιστολογική), με τις λιγότερες ανεπιθύμητες παρενέργειες από τα φάρμακα, η πρόληψη των υποτροπών, των επιπλοκών και των εξωεντερικών εκδηλώσεων, η διόρθωση των διατροφικών ελλειμμάτων και η διασφάλιση της φυσιολογικής αύξησης και ανάπτυξης. Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει την αρχική θεραπεία εφόδου για την επίτευξη της ύφεσης και, εν συνεχεία, τη διατήρηση της ύφεσης με θεραπεία συντήρησης. Υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη νόσο, τη βαρύτητα και την εντόπισή της, την ύπαρξη επιπλοκών και την ύπαρξη άλλων εξωεντε-

Τα παιδιά και οι έφηβοι με νόσο του Crohn υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. ρικών εκδηλώσεων. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι: αντιβιοτικά, κορτικοειδή, 5-αμινσαλικυλικά, ανοσοκατασταλτικά και οι βιολογικοί παράγοντες. Στη νόσο του Crohn σημαντική θέση στη θεραπεία κατέχει και η δίαιτα με πολυμερική διατροφή ή στοιχειακή δίαιτα, η οποία είναι συνθετική τροφή που καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του ασθενούς, είναι το ίδιο αποτελεσματική με τα κορτικοστεροειδή στην επίτευξη της ύφεσης, ενώ παράλληλα επιφέρει βελτίωση του ύψους.

■ Η ΑΠΌΦΑΣΗ ΓΙΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΊΟ Τα παιδιά και οι έφηβοι με νόσο του Crohn υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως σε στένωση του εντέρου, απόστημα, συρίγγια κ.ά., εφόσον δεν υπάρχει ανταπόκριση στα φάρμακα. Στην ελκώδη κολίτιδα υποβάλλονται σε κολεκτομή και ειλεοπρωκτική αναστόμωση, σε περίπτωση τοξικού μεγακόλου και όταν η νόσος δεν ανταποκρίνεται στη φαρμακευτική αγωγή.

■ «ΝΑΙ» ΣΤΗΝ ΈΓΚΑΙΡΗ ΔΙΆΓΝΩΣΗ Η έγκαιρη διάγνωση και, ακολούθως, η σωστή αντιμετώπιση των φλεγμονωδών νόσων στην παιδική ηλικία είναι πολύ σημαντικές για την εξασφάλιση της σωστής ανάπτυξης, την πρόληψη των επιπλοκών, την εξασφάλιση καλής ποιότητας ζωής των εφήβων με χρόνιο νόσημα, με στόχο τη λιγότερη δυνατή επιβάρυνση σε αυτή την κρίσιμη ηλικιακή περίοδο της ζωής του ανθρώπου, αλλά και τη συνολική βέλτιστη εξέλιξη.

ΠΑΙΔΙΑΓΟΡΑ CONTOUR®NEXT: ΑΣΦΑΛΩΣ Διαχειριστείτε άριστα τον διαβήτη με το Νέο Σύστημα Παρακολούθησης Σακχάρου Contour®Next, το οποίο θα βελτιώσει στο μάξιμουμ την ποιότητα της καθημερινότητάς σας. Με την οθόνη και τα ψηφία των αποτελεσμάτων μέτρησης σχεδιασμένα έτσι ώστε να είναι ευμεγέθη και ευανάγνωστα, το Contour®Next

φτάνει στα χέρια σας έτοιμο για χρήση. Ο χειρισμός του είναι εξαιρετικά εύκολος, ακόμη και για χρήστες χωρίς προηγούμενη εμπειρία σε ανάλογα συστήματα μέτρησης. Η λειτουργία smartLIGHT® διευκολύνει την κατανόηση των επιπέδων γλυκόζης αίματος, ενώ τo Second-Chance® sampling, με την αντίστροφη

μέτρηση 60 δευτερολέπτων, σας βοηθά να κάνετε εξοικονόμηση ταινιών μέτρησης. Για επιπλέον ασφάλεια και για ακόμη πιο αποτελεσματική διαχείριση του διαβήτη, παρέχεται η δωρεάν εφαρμογή Contour®Diabetes, η οποία συνδυάζεται με το σύστημα Contour®Next και σας δίνει την ευκαιρία να κρατάτε το προσωπικό σας digital ημερολόγιο τιμών σακχάρου, αχώριστο σύντροφο και «σύμβουλό» σας. Με την εφαρμογή Contour®Diabetes, ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας αλλά και το άγχος που αυτός προκαλεί μειώνονται δραστικά.

Η ΛΟΥΞ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ Η Λουξ στηρίζει τον αγώνα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης, μέσω της διάδοσης των μηνυμάτων της καμπάνιας «ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ» του Συμβουλίου της Ευρώπης για τον τερματισμό της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης. Υποστηρίζει, ακόμη, το διαρκές και ουσιαστικό έργο της βουλευτή Έλενας Ράπτη για την προστασία των παιδιών. Στόχος της καμπάνιας είναι η ενδυνάμωση των παιδιών, ώστε αυτά να προστατεύουν τον εαυτό τους από τη σεξουαλική θυματοποίηση και τη βία, μαθαίνοντας και αναπαράγοντας στη συμπεριφορά τους απλούς κανόνες αυτοπροστασίας. Μέσα από τα ενημερωτικά εργαλεία της καμπάνιας «ΕΝΑ στα ΠΕΝΤΕ» παρέχεται ενημέρωση γονέων, πρόσβαση σε γραμμή βοήθειας, εκπαιδευτικό υλικό, συνεργασία με αρμόδιους φορείς και οργανισμούς εξειδικευμένους στην προστασία του παιδιού και των δικαιωμάτων του. Στόχος είναι να μη χαθεί κανένα άλλο παιδικό χαμόγελο.

Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ: www.loux.gr/index.php/ena-sta-pente

ΠΑΙΔΙΑΓΟΡΑ Η ΦΥΤΙΚΗ ΣΑΣ ΕΠΙΛΟΓΗ Τα Vero Cereal είναι 100% φυτικά προϊόντα, με χαμηλά λιπαρά και χωρίς πρόσθετα σάκχαρα, ενώ είναι πηγή εδώδιμων ινών, ασβεστίου και βιταμινών D, B2, B12. Είναι κατάλληλα για vegans, για όσους έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, για όσους νηστεύουν ή ακόμα και για όσους απλά προσέχουν τη διατροφή τους. Είναι κατάλληλο για άμεση κατανάλωση ως ρόφημα, αλλά και για χρήση στη μαγειρική

ή τη ζαχαροπλαστική. Παράγονται από πρώτες ύλες υψηλής διατροφικής αξίας, όπως η βρώμη, το χαρούπι και το πορτοκάλι, και κυκλοφορούν σε τρεις μοναδικές γεύσεις: ρόφημα βρωμης, ρόφημα βρώμης με χαρούπι και κακάο, ρόφημα βρώμης πορτοκάλι-μάνγκο. Μάθετε περισσότερα από τους Μύλους Κρήτης στο τηλ. 8001144555 ή στο www.mills.gr και στο www.delightsofcrete.gr

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΓΕΜΑΤΟ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ Η Maped Hellas, συνεχίζοντας την ανάπτυξη της γκάμας των προϊόντων της, εισέρχεται στον κόσμο του δημιουργικού παιχνιδιού, με τη νέα σειρά “Creativ”. Η σειρά Creativ –Χέρια Γεμάτα Περιπέτειες– αποτελείται από ολοκληρωμένα σετ κατασκευών με τα εργαλεία τους. Γνωρίστε τα! Μάθετε περισσότερα στο www.maped.com τηλ: 210 5768870.

MOLLER’S ΤΗΣ APOLLONIAN NUTRITION: ΕΝΑΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΥΣ Μια υπερτροφή που δεν πρέπει να λείπει από κανένα σπίτι είναι το μουρουνέλαιο Moller’s, το οποίο αναβαθμίζει την υγεία κάθε μέλους της οικογένειας – ειδικά από τις διαδεδομένες ιώσεις. Αυτό σημαίνει ότι είτε δεν θα νοσήσετε καθόλου ή θα τη «βγάλετε» πολύ πιο ελαφρά και γρήγορα. Το μουρουνέλαιο Moller’s διατίθεται στις γεύσεις λεμόνι και tutti frutti (κυρίως για παιδιά), καθώς και στη φυσική (παραδοσιακή) γεύση, η οποία, αν και όχι ιδιαίτερα ευχάριστη, έχει φανατικούς οπαδούς. Για όσους επιδιώκουν την ευκολία τους, υπάρχουν οι κάψουλες Moller’s, ενώ για τα παιδιά που δυσκολεύονται να πιουν μουρουνέλαιo υπάρχουν τα ζελεδάκια Moller’s (ιχθυέλαιο, ω-3, βιταμίνη D3) με υπέροχη γεύση. Μάθετε περισσότερα στο τηλ. 210 8100008 ή στο www.apolloniannutrition.g

ΠΑΙΔΙMEMBERS CLUB

MYPAIDI READERS CLUB

Αποκτήστε μια συνδρομή στο περιοδικό «myPaidi» και γίνετε μέλος μιας μεγάλης οικογένειας ενημερωμένων αναγνωστών, οι οποίοι επιζητούν έγκυρη και εμπεριστατωμένη ενημέρωση για όλα τα ζητήματα που αφορούν την υγεία, τη διατροφή και τη σωστή ανατροφή των παιδιών τους. Στείλτε μας τα στοιχεία σας και γίνετε μέλος εντελώς δωρεάν! Συμπληρώστε το κουπόνι με τα στοιχεία σας και αποστείλετε το ταχυδρομικά στην The Media Workshop Μ.ΕΠΕ, Λεωφ. Κηφισίας 294 & Ναυαρίνου 27, 15232 Χαλάνδρι, με την ένδειξη «Συνδρομητής MyPaidi». Εναλλακτικά, μπορείτε να μας αποστείλετε τα στοιχεία σας, ηλεκτρονικά, στο info.tmworkshop@gmail.com.

Στοιχεία Συνδρομητή Όνομα Επώνυμο Οδός/Αριθμ./Τ.Κ./ Περιοχή Τηλέφωνο Επικοινωνίας Email

ΌΝΟΜΑ ΕΠΏΝΥΜΟ ΑΡΙΘ. ΤΚ. ΟΔΌΣ ΤΗΛΈΦΩΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ EMAIL

ΠΕΡΙΟΧΉ

• Επιθυμώ να λαμβάνω το περιοδικό σε: £ έντυπη μορφή £ ηλεκτρονική μορφή

Υπογραφή

£ Δεν επιθυμώ να λαμβάνω έντυπο ή ηλεκτρονικό υλικό το οποίο αφορά σε ενημέρωση για εξελίξεις σχετικές με τους τομείς που πραγματεύεται το περιοδικό ή σε προωθητικές ενέργειες συνεργατών του περιοδικού.

Η The Media Workshop διατηρεί βάση δεδομένων των συνδρομητών του περιοδικού με βάση το αρ. 7Α του Ν. 2472/1997 περί γνωστοποίησης τήρησης αρχείου και διατηρεί το δικαίωμα χρήσης των ονομάτων για τους σκοπούς του περιοδικού. Η The Media Workshop δεν πρόκειται να γνωστοποιήσει τα συγκεκριμένα στοιχεία σε τρίτους, χωρίς τη γραπτή συναίνεσή τους.

Γραμμή & Συμβουλευτικό Κέντρο

Όπου υπάρχει τηλέφωνο υπάρχει βοήθεια!

Δωρεάν Υπηρεσίες:

Συμβουλευτική για παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς

Ανώνυμες καταγγελίες για κακοποίηση ανηλίκων Συνεδρίες και σεμινάρια για την οικογένεια και το παιδί

Ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί απαντούν σε ερωτήματα εφήβων, γονέων και εκπαιδευτικών από Δευτέρα έως Παρασκευή, 9:00-21:00

Γραμμή 115 25 & Συμβουλευτικό Κέντρο

Παραπομπές σε φορείς για το παιδί και την οικογένεια

Αγίου Θωμά 14, 115 27 Αθήνα 11525@mazigiatopaidi.gr  11525 Mazi gia to Paidi

info@mazigiatopaidi.gr www.mazigiatopaidi.gr  @mazigiatopaidi