ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗΣ #48 - ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2017 by The Media Workshop

ISSN : 1791-4574

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗ & ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛ.Ο.∆Ι.

www.elodi.org

Απρίλιος - Μάιος - Ιούνιος 2017 #48

◗ Τιµής Ένεκεν στον αείµνηστο Καθηγητή Σωτήριο Ράπτη ◗ Σακχαρώδης διαβήτης και β-Μεσογειακή Αναιµία ◗ Ο υπολογισµός της ποσότητας των υδατανθράκων των γευµάτων βοηθάει στη ρύθµιση του διαβήτη ◗ Αντιµετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 στα ηλικιωµένα άτοµα ◗ Καβάλα, η οµορφότερη πόλη της βορειοανατολικής Ελλάδας

ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

Τώρα μπορείτε να είστε πολύ σίγουροι για τις μετρήσεις του σακχάρου

Σύστηµα Μέτρησης Γλυκόζης Αίµατος

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

Σφάλµα Γλυκόζης

σας!

Πριν την διόρθωση Hct

Μετά την διόρθωση Hct Αιµατοκρίτης%

Αιµατοκρίτης% 0

Ο µετρητής σακχάρου αίµατος On Call Vivid προσφέρει: • 100% ακρίβεια µετρήσεων • Προειδοποίηση για εµφάνιση κετονών • Αυτόµατη διόρθωση του αιµατοκρίτη

H αυτόµατη διόρθωση αιµατοκρίτη ελαχιστοποιεί το σφάλµα της µέτρησης της γλυκόζης για βέλτιστη ακρίβεια

Σκαρφιστήρες και βελόνες ινσουλίνης τύπου πέννας υψηλής τεχνολογίας Ποιότητα από την Σκανδιναβία

Συµβατότητα µε τις περισσότερες συσκευές και τις πένες ινσουλίνης που κυκλοφορούν στην αγορά.

Σκαρφιστήρες VITREX. Οι σκαρφιστήρες Vitrex των 30G είναι στείρες βελόνες τρυπήµατος υψηλών προδιαγραφών. Βελόνες Ινσουλίνης EasyDrip. Οι βελόνες ινσουλίνης τεχνολογίας λεπτού τοιχώµατος Easydrip είναι για συσκευές τύπου πέννας και διατίθενται σε δύο µεγέθη: • 30G x 5/16” - 0,3 x 8mm, (8mm/30G) • 32G x 5/32” - 0,23 x 4mm, (4mm/32G) που είναι κατάλληλες για παιδιά.

Approved by

Πληρεί τις τελευταίες προδιαγραφές ISO15197:2013

Η αξιόπιστη λύση για την υγεία σας Οιδίποδος 1-3 & Παράδροµος Αττικής Οδού 33-35, 15238 Χαλάνδρι Τηλ.: 2107488821, Fax: 2107488827, www.winmedica.gr • info@winmedica.gr

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

ταυτοτητα ΕΠΙΣΗΜΗ & ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛ.Ο.∆Ι.

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΗ ΕΚ∆ΟΣΗ Ιδιοκτησία ΕΛΟ∆Ι, Φερών 8, 104 34 Αθήνα τηλ: 210 88 38 113, φαξ: 210 88 38 118 e-mails: info@elodi.org - elodi@elodi.org website: www.elodi.org

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Γεώργιος Ν. Κουκούλης, αναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίας ΜΕΛΗ

Έκδοση The Media Workshop M.ΕΠΕ

Ανδριανή Βαζαίου, παιδίατρος, αναπλ. διευθύντρια Α' παιδιατρικής κλινικής, υπεύθυνη ∆ιαβητολογικού Κέντρου, Νοσοκοµείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»

Γενικός ∆ιευθυντής: Νικόλαος Παπαβασιλείου Λεωφόρος Κηφισίας 294 & Ναυαρίνου 27, 15232 Χαλάνδρι. Τηλ.: 216 100 5190, fax: 216 100 5127,

Ανδροµάχη Βρυωνίδου, ενδοκρινολόγος, συντονίστρια διευθύντρια τµήµατος, ενδοκρινολογίας και µεταβολισµού, υπεύθυνη διαβητολογικού κέντρου ΓΝΑ «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο» ΕΕΕ Χριστίνα Κανακά, παιδίατρος - παιδοενδοκρινολόγος

- διαβητολόγος, καθηγήτρια παιδιατρικής ενδοκρινολογίας - νεανικού διαβήτη, Α' παιδιατρική κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών Νικόλαος Κεφαλάς, παιδίατρος-ενδοκρινολόγος Χρήστος Μπαρτσόκας, οµότιµος καθηγητής παιδιατρικής, σύµβουλος Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών Νικόλαος Τεντολούρης, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών, υπεύθυνος ∆ιαβητολογικού Κέντρου ΓΝΑ «Λαϊκό» Χαράλαµπος Τούντας, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας, Παναγιώτης Χαλβατζιώτης, επίκουρος καθηγητής παθολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών

∆ηµιουργικός Σχεδιασµός – Επιµέλεια Έκδοσης TheWorkshop - Custom Publishing Laboratory ∆ιεύθυντρια Έκδοσης: Ευαγγελία Ματθαίου Αρχισυνταξία & Συντονισµός ύλης: Μαρία Χατζηδάκη maria_hatzidaki@yahoo.gr Creative Art Director: Βασίλης Καδινόπουλος Εµπορική ∆ιεύθυνση: Ευαγγελία Ματθαίου Πρακτορεία: Shutterstock Εκτύπωση: Pressious-Arvanitidis ΑΒΕΕ

ΚΩ∆ΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Γ.Γ.Ε. 018331 Η συντακτική επιτροπή, ο εκδότης και ο ιδιοκτήτης δεν φέρουν ευθύνη για οποιαδήποτε βλάβη ηθική ή σωµατική προκληθεί από τη χρήση µεθόδων, προϊόντων ή εφαρµογή ιδεών που περιέχονται στις δηµοσιεύσεις. Η έγκριση δηµοσίευσης οποιασδήποτε µελέτης ή διαφηµιστικού υλικού δεν σηµαίνει αποδοχή των απόψεων του συγγραφέα ή τns εταιρείας που διαφηµίζει το προϊόν. Η ευθύνη αφορά τoυs συγγραφείς ή τιs διαφηµιζόµενες εταιρείεs. Για τα αποστελλόµενα κείµενα, έντυπα και φωτογραφίες λαµβάνεται αυτοµάτως το δικαίωµα δηµοσίευσης. Το υλικό που αποστέλλεται στο περιοδικό για δηµοσίευση δεν επιστρέφεται. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή η µετάδοση όλου ή µέρους του περιοδικού χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

ΕΙ∆ΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Θεόδωρος Αλεξανδρίδης, καθηγητής παθολογίας - ενδοκρινολογίας, διευθυντής ενδοκρινολογικού τµήµατος Πανεπιστηµίου Πατρών

Μαριάννα Μπενρουµπή, παθολόγος, διευθύντρια ∆ιαβητολογικού Κέντρου ΓΝΝ Αθηνών «Πολυκλινική»

Αικατερίνη ∆άκου-Βουτετάκη, οµότιµη καθηγήτρια παιδιατρικής - ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών

Ηλίας Μυγδάλης, παθολόγος, διευθυντής Β' παθολογικής κλινικής και ∆ιαβητολογικού Κέντρου Νοσοκοµείο «ΝΙΜΤΣ»

Γεώργιος ∆ηµητριάδης, καθηγητής παθολογίας, Β' προπαιδευτική παθολογική κλινική & µονάδα έρευνας Πανεπιστηµίου Αθηνών, ΠΓΝ «Αττικόν»

Κωνσταντίνος Πολυχρονάκος, καθηγητής παιδιατρικής, διευθυντής του εργαστηρίου ενδοκρινολογικής γενετικής, Πανεπιστήµιο McGill, διευθυντής τµήµατος παιδιατρικής ενδοκρινολογίας, Νοσοκοµείο Παίδων Μόντρεαλ

Χρήστος Ζούπας, ειδικός παθολόγος - διαβητολόγος, διευθυντής διαβητολογικής κλινικής Νοσοκοµείο «Υγεία» Νικόλαος Λ. Κατσιλάµπρος, οµότιµος καθηγητής παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών Όλγα Κορδονούρη, καθηγήτρια παιδιατρικής, υπεύθυνη ∆ιαβητολογικού Κέντρου Νοσοκοµείο Παίδων, Ανόβερο, Γερµανία Χρήστος Μανές, ειδικός παθολόγος - διαβητολόγος, συντονιστής ∆ιευθυντής Γ' παθολογικής κλινικής, υπεύθυνος ∆ιαβητολογικού Κέντρου ΓΠΝΘ «Παπαγεωργίου» Ασηµίνα Μητράκου, αναπληρώτρια καθηγήτρια παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών Ζαδάλλα Μούσλεχ, ενδοκρινολόγος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Αλεξάνδρα Μπαργιώτα, επίκουρη καθηγήτρια παθολογίας-ενδοκρινολογίας, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας

Βασιλική Σπηλιώτη, καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Πατρών, υπεύθυνη Μονάδας Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας και ∆ιαβήτη Στέλιος Τίγκας, επίκουρος καθηγητής ενδοκρινολογίας, Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων Αγαθοκλής Τσατσούλης, οµότιµος καθηγητής παθολογίας - ενδοκρινολογίας Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων ∆ηµήτριος Χιώτης, παιδίατρος - ενδοκρινολόγος Γεώργιος Χρούσος, καθηγητής παιδιατρικής, διευθυντής Α' παιδιατρικής κλινικής Πανεπιστηµίου Αθηνών Helen Vlassara, MD, the Mount Sinai Chair on Diabetes and Aging, professor of geriatrics, medicine and molecular medicine, director, Division of Experimental Diabetes and Aging, Brookdale Department of Geriatrics, Mt Sinai School of Medicine

περιεχοµενα

22 55 45 4

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 7-9/2016

περιεχοµενα

EDITORIAL

48-54 ZΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ

ΔΙΑΒΗΤΗ: ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΩ. Η ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

8-15 ΣΤΟΝ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟ ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ

ΣΩΤΗΡΙΟ ΡΑΠΤΗ

55-58 ΚΑΒΑΛΑ, ΔΙΑΒΗΤΗΣ 16-19 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΚΑΙ Β-ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Η ΟΜΟΡΦΟΤΕΡΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΑΠΟΔΡΑΣΕΙΣ

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

22-24 Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

ΤΗΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ ΤΩΝ ΓΕΥΜΑΤΩΝ ΒΟΗΘΑΕΙ ΣΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ

26-39

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

59-60 61

ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ

ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ

62-63 ΟΔΗΓΟΣ ΧΡΗΣΤΙΚΑ

40-44 ΟΙ ΚΕΝΕΣ ΘΕΡΜΙΔΕΣ

ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ

ΔΙΑΒΗΤΗΣ Η ΑΙΤΙΑ

ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

45-47 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

ΜΑΣ ΡΩΤΑΤΕ – ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΑΜΕ

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 ΣΤΑ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 7-9/2016

editorial Αγαπητοί αναγνώστες Στην είσοδο του καλοκαιριού οι απότοµες µεταβολές του καιρού - ζέστη που εναλλάσσεται µε ξαφνικές µπόρες και πτώση της θερµοκρασίας - µοιάζουν να αντικατοπτρίζουν τις ανάλογες συναισθηµατικές αλλαγές της πλειοψηφίας των συµπολιτών µας. Στις δύσκολες κοινωνικοοικονοµικές συνθήκες που βιώνουµε απουσιάζει η αναµενόµενη εµφάνιση του ήλιου της ελπίδας για µια σταθερά αισιόδοξη προοπτική. Συνεχώς γινόµαστε µάρτυρες της αναξιοπιστίας αυτών στους οποίους εµπιστευθήκαµε, µε την ψήφο µας, τις τύχες της πατρίδας µας. Αυτών που στην πλειοψηφία τους, χωρίς ίχνος ενοχής και αυτοκριτικής για τις ευθύνες τους, συνεχίζουν να παραβλέπουν για λόγους ιδεοληψίας, ή ιδιοτέλειας, την ανάγκη κοινής προσπάθειας µε βάση την πραγµατική κατάσταση και όχι την επιλεγόµενη εικονική πραγµατικότητα. Παραβλέπουν ότι οι σωστές επιλογές και δράσεις προϋποθέτουν την αντικειµενική εκτίµηση κάθε προβλήµατος. Και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά τα άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη που σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους καλούνται να αντιµετωπίσουν το αναπόδραστο πρόβληµα της υπεργλυκαιµίας. Είµαι βέβαιος ότι η εµπειρία ενός ατόµου µε αποτελεσµατική ρύθµιση του διαβήτη θα ήταν χρήσιµη για όλους αυτούς. Η ανωτέρω θέση δεν εκφράζει παθητική αποδοχή της κατάστασης αλλά επιχειρεί να περιγράψει αντικειµενικά την εικόνα, ώστε να δώσει στον κάθε πολίτη τη δυνατότητα να διαµορφώσει την άποψη του και ακολούθως να καθορίσει την ενεργή του δράση για την θετική πορεία της χώρας. Άλλωστε, τα άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη γνωρίζουν από πρώτο χέρι την ανάγκη της προσωπικής τους δράσης στην διαχείριση της µεταβολικής τους εκτροπής. Όσο και αν τα καιρικά φαινόµενα προβληµατίζουν είναι σίγουρο ότι το καλοκαίρι είναι αναπόδραστο και ο καθένας µας θα έχει την ευκαιρία, τουλάχιστον για λίγο, της ανάπαυλας και της ξεγνοιασιάς. Φυσικά, η ξεγνοιασιά των διακοπών για τα άτοµα µε διαβήτη δεν σηµαίνει την εγκατάλειψη των κανόνων στο πλαίσιο της υποχρέωσης τους για την καλή ρύθµιση του σακχάρου. Η αντικειµενική εκτίµηση των συνθηκών διαβίωσης σε συνδυασµό µε τη γνώση για την διατροφική και φαρµακευτική ρύθµιση του σακχάρου είναι βέβαιο ότι θα διασφαλίσουν ένα ευχάριστο καλοκαίρι και σίγουρα ξέγνοιαστες διακοπές. Στον ελεύθερο χρόνο, ευελπιστούµε ότι το παρόν τεύχος του περιοδικού θα κρατήσει ευχάριστη συντροφιά προσφέροντας πληροφορίες και γνώση σε θέµατα που αφορούν το σακχαρώδη διαβήτη. Προσβλέποντας µε αισιοδοξία το µέλλον, σας εύχοµαι καλό καλοκαίρι Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ενδοκρινολογίας ∆ιευθυντής Σύνταξης

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 7-9/2016

ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟ

ΜΑΡΙΑ ΧΑΤΖΗ∆ΑΚΗ

Τιµής Ένεκεν στον Καθηγητή Σωτήριο Ράπτη Η έντονη προσωπικότητα, η ακεραιότητα, το ήθος, και προπάντων η αγάπη του για τον συνάνθρωπο, ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του Καθηγητή Σωτήριου Ράπτη. Ο Καθηγητής Σωτήριος Ράπτης έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, αφήνοντας στην επιστηµονική κοινότητα ένα σηµαντικό κενό.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ Η επιστηµονική επιτροπή του περιοδικού αποφάσισε να παρουσιάσει την ζωή και το έργο αυτού του σηµαντικού επιστήµονα ο οποίος έπαιξε σηµαντικό ρόλο στο χώρο του διαβήτη στη χώρα µας, µέσα από τις δηλώσεις του Καθηγητή Νικόλαου Κατσιλάµπρου και του Καθηγητή Γεώργιου ∆ηµητριάδη. Τους ευχαριστούµε θερµά για την τιµή που µας έκαναν. Στην εκ’ βαθέων συνέντευξη του Καθηγητή Νικόλαου Κατσιλάµπρου θα γνωρίσουµε τη ζωή, το έργο, αλλά και την πολυσχιδή προσωπικότητα του συναδέλφου, αλλά και φίλου του, Σώτου, όπως τον αποκαλούσε. Ο Καθηγητής Γεώργιος ∆ηµητριάδης µέσα από την επιστολή που µας έστειλε προσπάθησε να καταγράψει της πορείας του Καθηγητή Σωτήρη Ράπτη στα χρόνια των νοσοκοµείων Αλεξάνδρας, Ευαγγελισµού και Αττικού, ως ένα µικρό φόρο τιµής, στον άνθρωπο που στήριξε και προχώρησε τον διαβήτη στη χώρα µας όσο κανείς. Σας ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία που µου δίνετε να αναφερθώ στον εκλεκτό φίλο Σωτήριο Ράπτη, Σώτο όπως τον αποκαλούσαµε. Θα ήθελα να ξεκινήσω µε κάποιες γενικές πληροφορίες που αφορούν το βιογραφικό του. Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιός του Αγησιλάου Ράπτη και της Σταυρούλας Ράπτη, τέλειωσε το δηµοτικό στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδηµία και µετά είχε την ευκαιρία να κάνει τις γυµνασιακές του σπουδές στο Λεόντειο Λύκειο. Στη συνέχεια εισήχθη στην Ιατρική Σχολή µε σειρά επιτυχίας δεύτερος. Πρέπει να σηµειώσω ότι το να µπεις στην Ιατρική Σχολή µε αυτή τη σειρά δεν είναι µικρό πράγµα, κυρίως στο παρελθόν. Παλαιότερα δίναµε εξετάσεις 1100 άτοµα για να περάσουν περίπου 160. Και δεν είχαµε το δικαίωµα να κρατήσουµε βαθµούς, ούτε να επανεξεταστούµε σε ένα µάθηµα. Άµα δεν πετυχέναµε δεν προχωρούσαµε, εκτός εάν είχαµε επιτύχει µε ξεχωριστές εξετάσεις σε άλλη σχολή. Καταλαβαίνετε λοιπόν τι βαρύτητα είχε να µπει κανείς δεύτερος στην Ιατρική Σχολή. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή, το Μάρτιο του 1962, µε βαθµό άριστα. Για µερικούς µήνες ήταν βοηθός στην Θεραπευτική Κλινική έχοντας αρχίσει την ειδικότητα της Παθολογίας. Εκεί έκανα και εγώ – κατά δύο χρόνια νεότερός του - ειδικότητα, πέραν αυτής που έκανα στο Στρατό, και στη συνέχεια έγινα πανεπιστηµιακός βοηθός. Όµως ο Καθηγητής Ράπτης είχε πάρει µια υποτροφία από την Αυστρία για το Πανεπιστήµιο της Βιέννης, στην Παθολογική Κλινική, δίπλα στον περίφηµο Fehlinger. Εκεί παρέµεινε µέχρι το 1967, όπου και

έλαβε την ειδικότητα της Παθολογίας που αναγνωρίστηκε από την Γερµανία αλλά και από την Ελλάδα. Στην Γερµανία πήγε το 1967, υπό τον διάσηµο Καθηγητή Ernst Pheiffer ο οποίος υπήρξε για δύο χρόνια και δικός µου Καθηγητής, όµως είχαµε κοινές εµπειρίες και δραστηριότητες, και µπορώ να σας πω ότι κατά το παράδειγµα του ήµουν και εγώ από τους δαχτυλοδεικτούµενους εκείνους που πήγαινε πρώτος το πρωί και έφευγε τελευταίος αργά από το νοσοκοµείο. Στην Ούλµ της Γερµανίας αλληλοδιαδόχως ήταν εσωτερικός βοηθός, µετέπειτα αρχίατρος, στη συνέχεια υφηγητής και έκτακτος Καθηγητής. Εξελέγη έκτακτος Καθηγητής σε µια λαµπρά εκδήλωση µε την υποστήριξη του Καθηγητή Pheiffer, αλλά και του ευρυτέρου ακαδηµαϊκού περιβάλλοντος, το οποίο τον εκτιµούσε πάρα πολύ. Εκτός της ειδικότητος της Παθολογίας, πήρε και την ειδικότητα της Γαστρεντερολογίας καθώς και της Ενδοκρινολογίας. Το 1978 γύρισε στην Ελλάδα, οπότε ανέλαβε καθήκοντα ως ∆ιευθυντής του ∆ιαβητολογικού Κέντρου της Θεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών στο Νοσοκοµείο Αλεξάνδρα. Το δε 1982, εξελέγη Καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών και ανέλαβε την διεύθυνση της Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκοµείου Ευαγγελισµός, την οποία κοσµούσε ως διευθυντής µέχρι τότε ο αείµνηστος Κωνσταντίνος Γαρδίκας. Στη συνέχεια η Πολιτεία εκάλεσε γιατρούς του Πανεπιστηµίου Αθηνών να µεταβούν και να στελεχώσουν το Αττικό Νοσοκοµείο. Και ο Ράπτης ήταν από τους πρώτους που εγκαταστάθηκε µε όλο το ιατρικό αλλά και νοσηλευτικό προσωπικό της Κλινικής στο Αττικό Νοσοκοµείο, όπου κατείχε τη θέση διευθυντή της κλινικής. Στο πλαίσιο αυτό έδειξε ικανότητες αρίστου κλινικού γιατρού, ικανότητες διοικητικές, ικανότητες καλού εκπαιδευτού και ασφαλώς πολύ καλού ερευνητού. ∆εν θα αναφερθώ ιδιαιτέρως στην έρευνα κατά την παρούσα συνέντευξη, και ο λόγος είναι ότι ο συνάδελφος Καθηγητής ∆ηµητριάδης, ο οποίος τον έζησε από κοντά στο Αττικόν Νοσοκοµείο, είναι πλέον αρµόδιος να εκφράσει επ’ αυτού απόψεις. Ακροθιγώς όµως αναφέρω ότι προήγαγε τα µάλα την έρευνα στον τοµέα του διαβήτη, της παχυσαρκίας και του µεταβολισµού γενικότερα στη χώρα µας, όντας ήδη γνωστός διεθνώς, ενώ η «ακτινοβολία» αυτή συνέχιζε και επαυξανόταν µε το χρόνο και πολύ περισσότερο µετέπειτα στη δηµιουργία του Εθνικού Κέντρου ∆ιαβήτη (Ε.ΚΕ.∆Ι.).

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ

Η ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ Ε.ΚΕ.∆Ι. Το Ε.ΚΕ.∆Ι. είναι ένα ίδρυµα, από τα ελάχιστα στη χώρα µας, αφενός ερευνητικό και αφετέρου µε δραστηριότητες εκπαιδευτικές. Εκπαιδευτικές προς δύο κατευθύνσεις: αφενός προς την ακαδηµαϊκή κοινότητα, και ιδίως την ιατρική κοινότητα και ακόµα περισσότερο την ασχολουµένη, αµέσως ή εµµέσως µε τον τοµέα του σακχαρώδους διαβήτη, και αφετέρου προς το κοινό. Στο πλαίσιο αυτό είχα την τιµή να συνδράµω επί δύο και πλέον δεκαετίες, ως αντιπρόεδρος του Ε.ΚΕ.∆Ι. Ο Σωτήρης Ράπτης ήταν ακούραστος εργάτης, κάθε 15 - 20 ηµέρες συγκαλούσε συνεδρίες, στις οποίες πηγαίναµε µετά την λήξη της εργασίας (στις 16:00 και φεύγαµε αργά το βράδυ), άνευ αµοιβής και χωρίς φανφάρες και χωρίς να γίνονται επιτροπές για τις επιτροπές. Λαµβάνονταν καίριες αποφάσεις οι οποίες ήσαν ιδιαίτερα σηµαντικές για την χώρα µας. Στο πλαίσιο αυτό µε την πρωτοκαθεδρία και πρωτοβουλία του Καθηγητού Ράπτη, δηµιουργήθηκε στο Υπουργείο Υγείας ένα συµβουλευτικό, στην ουσία εκτελεστικό όργανο, µια γνωµοδοτική επιτροπή του διαβήτη στην οποία είχα την τιµήν να συµµετέχω, υπό τον Καθηγητή Ράπτη µαζί και µε άλλους εκλεκτούς συναδέλφους, όπως τον Βασίλειο Καραµάνο, τον Ιωάννη Αλιβιζάτο και άλλους. Η γνωµοδοτική επιτροπή του διαβήτη είναι υπεύθυνη για την εισήγηση, στην ουσία πραγµατοποίηση, ενός µεγάλου ονείρου το οποίον δηµιούργησε πάνω από 90 ανά την χώρα διαβητολογικά ιατρεία και κάπου 11 - 12 διαβητολογικά κέντρα. Η συµβολή των διαβητολογικών ιατρείων στην αντιµετώπιση του διαβήτη στη χώρα µας, τόσο υπό την έννοια της προλήψεως, όσο και αντιµετωπίσεως της δύσκολης αυτής, µακροχρονίας, και µετά πολλών επιπλοκών νόσου, ήταν µεγίστη. Φανταστείτε τώρα σε µια µικρή επαρχιακή πόλη της Μακεδονίας, ή αλλού, να υπάρχει ένα ιατρείο µε εξειδικευµένους γιατρούς, µε αδελφή νοσοκόµο που είχε κάποια εκπαίδευση στο διαβήτη, και η οποία επί τεχνικών θεµάτων συµβούλευε και συµβουλεύει τον κόσµο. Φανταστείτε λοιπόν ότι αυτά έγιναν σε µια εποχή που στον τοµέα του διαβήτη επικρατούσε αρκετή άγνοια. Αυτό το θεωρώ µεγάλο επίτευγµα στο πλαίσιο των πολλών δραστηριοτήτων της πολυσχιδούς προσωπικότητος που ονοµάζεται Σωτήριος Ράπτης. Το Ε.ΚΕ.∆Ι., παράλληλα, έχει κάνει πάρα πολλές εκδηλώσεις οι οποίες έχουν τον χαρακτήρα διδασκαλίας αφ’ ενός στην

10 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

επαρχία, αλλά και αλλού. Νοµίζω ότι αυτή η προσφορά είναι µεγίστη και το κενόν το οποίο κατέλειπε στο Ε.ΚΕ.∆Ι. ο Καθηγητής Ράπτης είναι δυσαναπλήρωτο. Από της θέσεως αυτής, και µε την ισχνή µου φωνή, κάνω έκκληση προς την Πολιτεία µην τυχόν καταργηθεί για οιοδήποτε λόγο το Ε.ΚΕ. ∆Ι.. Προσωπικά δεν έχω φιλοδοξίες για εκεί, µην παρεξηγηθώ, υπάρχουν όµως έγκριτοι και αξιόλογοι συνάδελφοι, που θα µπορούσαν να ακολουθήσουν τα χνάρια του Καθηγητού Ράπτη. Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Θα ήθελα τώρα να αναφερθώ σε έναν άλλον τοµέα στην προσφορά του Ράπτη στο πλαίσιο της Εταιρείας Παθολογίας. Η Εταιρεία Παθολογίας είναι µια εταιρεία που πέρασε µεγάλες δόξες υπό την ηγεσία του καθηγητού Ράπτη, µέχρι προ ελαχίστων ετών όπου διαφένετο η αρξαµένη νόσος του. Η Εταιρεία Παθολογίας, για να σας δώσω παράδειγµα, οργάνωνε ετήσια συνέδρια κατά οποία παρίσταντο συνάδελφοι παθολόγοι, αλλά και πολλών άλλων ιατρικών ειδικοτήτων, µε ανοιχτά µάτια, ανοιχτά αυτιά και ανοιχτή καρδιά (εάν µου επιτρέπεται να πω). Στο πλαίσιο των ετησίων εκδηλώσεων της Εταιρείας Παθολογίας υπήρχαν τρία βραβεία, το πρώτο και σπουδαιότερο ήταν το «Ιπποκράτειο Βραβείο». Σκεφτείτε ότι το πρώτο αυτό βραβείο το πήρε ο Μοντανιέ, ο πρωτεργάτης διεθνώς του AIDS από το Παρίσι. Υπήρξαν και άλλα λαµπρά ονόµατα όπως του καθηγητή Κοντό από το Παρίσι, του Έλληνα Γαβρά από την Βοστόνη, µεταξύ αυτών και της λοιµωξιολόγου Καθηγήτριας κας. Ελένης Γιαµαρέλου. Να αναφέρω τον γιό Pfeiffer, Καθηγητή στο Βερολίνο, την Taskinen από το Ελσίνκι µεγίστη Λιπιδιολόγο διεθνώς και άλλους. Το δεύτερο βραβείο (και είχα την τιµήν να το λάβω και εγώ και αισθάνοµαι υπόχρεος προς τους συναδέλφους µου για αυτό, ως µεγάλη µου τιµή) απευθύνεται σε Έλληνες που έχουν διακριθεί διεθνώς στο ερευνητικό, κλινικό και διδακτικό συνάµα έργο. Το τρίτο βραβείο, ονοµαζόταν «Ασκληπιείο βραβείο» το ελάµβαναν Έλληνες που διέπρεψαν ως µάχιµοι κλινικοί γιατροί. Τα συνέδρια Παθολογίας, καθώς και οι εξορµήσεις στην επαρχία, οι οποίες ξεπερνούν τις 200, είχαν ένα χαρακτήρα ολιστικής προσέγγισης της ιατρικής ώστε συµµετείχαν πλην των παθολόγων ακόµα και χειρουργοί καθώς και συνάδελφοι από άλλους κλάδους της Ιατρικής να µιλήσουν. Οι συζητήσεις δεν είχαν τον συνήθη ψυχρό χαρακτήρα αλλά γινόταν εν τω βάθει συζήτηση, η οποία ήταν και

CMY

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟ

ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ

CMY

έντονη ορισµένες φορές. Αλίµονο εάν δεν είχε κάποιος καλά προετοιµαστεί. Ήταν λοιπόν ένα σεβαστό βήµα το οποίον προσέφερε τα µάλα στην εκπαίδευση των νεοτέρων ιδίως συναδέλφων, και η προσφορά αυτή θα τους ακολουθεί σε ολόκληρη τη ζωή. ∆ιότι στο µυαλό τους έχουν εγγραφεί όχι µόνον γνώσεις, αλλά και τρόπος σκέψεως σε πολλούς απ’ αυτούς. Αυτή είναι η µεγάλη προσφορά του Σώτου Ράπτη. Και τέλος, θα µου επιτρέψετε να πω λίγα πράγµατα για την προσωπικότητά του. Ήταν αυστηρός, αλλά δίκαιος. Τουλάχιστον όταν πίστευε ότι είχε δίκιο, και σπανίως έκανε λάθος. ∆εύτερον δεν υποχωρούσε στις αρχές του. ∆εν υποχωρούσε σε παρακλήσεις και σε πιέσεις. Ήταν πολύ συστηµατικός, φοβερά οργανωτικός, και µαζί κάναµε πληθώρα συνεδρίων, µεταξύ των πολλών (στο οποίο ήµουν αντιπρόεδρος και ο Σώτος ήταν πρόεδρος) ήταν και το Πανευρωπαϊκό Συνέδριο ∆ιαβήτου που έγινε το 2005 στην Αθήνα. Αυτό το συνέδριο είχε 14.000 συνέδρους, (πράγµα πολύ σπάνιο, για τα ελληνικά τουλάχιστον δεδοµένα). Αυτό το συνέδριο εκτιµήθηκε

12 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

πάρα πολύ από τους ξένους αρµοδίους παράγοντες και είχαµε ως Έλληνες, υπό την καθοδήγηση του Ράπτη, τις καλύτερες εντυπώσεις και σχόλια. Ο Σωτήριος Ράπτης ήταν µεν αυστηρός εκ πρώτης όψεως, πολύ σκληρός, αλλά κατά βάθος ήταν εύψυχος άνθρωπος, είχε καλή καρδιά. Και έχει βοηθήσει πολλούς συναδέλφους άµεσα, έµµεσα, µε υποτροφίες, µε χορηγίες, µε συστάσεις, µε παρεµβάσεις κλπ. Σηµαντικός είναι και ένας άλλος τοµέας, ο τοµέας του Πανεπιστηµίου. Στο Πανεπιστήµιο, όπου είχα την τιµή ο καθηγητής Ράπτης να είναι στην εισηγητική επιτροπή όταν εξελέγην Α’ βαθµίδος Καθηγητής το 1995, και παρέµεινα επί 16 χρόνια τακτικός Καθηγητής και ∆ιευθυντής. Ήταν όπως σας είπα αυστηρός αλλά δίκαιος. Όταν συµµετείχα και εγώ ως καθηγητής στις κρίσεις εκλογής συναδέλφων στην Ιατρική Σχολή έπαιρνα παράδειγµα από εκείνον, όχι µόνον αυστηρότητας αλλά και δικαιοσύνης και προπαντός αξιοκρατίας. Σας ευχαριστώ πολύ.

Σύστημα MiniMed™ 640G

Έξυπνο Σύστημα για Καλύτερο Έλεγχο Medtronic Hellas SA Αγ. Βαρβάρας 5, 152 31 - Χαλάνδρι Αττικής www.medtronic.gr • www.medtronic-diabetes.gr Τηλ.: +30 210 6779099 • Φαξ: +30 210 6779399

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ

Ο Καθηγητής Γεώργιος ∆. ∆ηµητριάδης, ∆ιευθυντής Β΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής, Μονάδας Έρευνας και ∆ιαβητολογικού Κέντρου Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο «Αττικόν», µας παρουσιάζει της πορείας του Καθηγητή Σωτήρη Ράπτη στα χρόνια των νοσοκοµείων Αλεξάνδρας, Ευαγγελισµού και Αττικού.

ον Καθηγητή Σωτήριο Ράπτη συνάντησα για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1977 στο σπίτι του στο Σούνιο όταν ήταν ακόµα στο Πανεπιστήµιο του Ulm στη Γερµανία. Η γνωριµία µου µαζί του ήταν και ο κύριος λόγος που ασχολήθηκα µε τον σακχαρώδη διαβήτη και τον µεταβολισµό πράγµα για το οποίο ποτέ δεν µετάνιωσα και θα του είµαι αιώνια ευγνώµων. Το 1978 γύρισε µόνιµα στην Ελλάδα ως Έκτακτος Καθηγητής στην Θεραπευτική Κλινική του ΕΚΠΑ στο νοσοκοµείο «Αλεξάνδρα», όπου εγκατέστησε την πρώτη Μονάδα Τεχνητού Παγκρέατος. Πλαισίωσα την ερευνητική του οµάδα µαζί µε τους συναδέλφους Χρήστο Ζούπα και Κώστα Καραϊσκο και, υπό την καθοδήγηση του, άρχισαν χρόνια παραγωγικής ερευνητικής δουλειάς στον σακχαρώδη διαβήτη που ήταν και η µεγάλη του αγάπη. Το 1982 πήρε την διεύθυνση της Β΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής στον «Ευαγγελισµό» την οποία αναµόρφωσε και εκσυγχρόνισε. ∆ηµιούργησε πρότυπη διαβητολογική µονάδα η οποία είχε τη δυνατότητα να παράγει κλινική και

14 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

βασική έρευνα υψηλού επιπέδου. Η Μονάδα Τεχνητού Παγκρέατος είχε τρία µηχανήµατα και ήταν η µοναδική στην Ελλάδα και από τις λίγες στην Ευρώπη. Το Τεχνητό Πάγκρεας χρησιµοποιούσαµε όχι µόνο για ερευνητικούς αλλά και για κλινικούς σκοπούς όπως ρύθµιση της υπεργλυκαιµίας σε αρρύθµιστους ασθενείς µε σακχαρώδη διαβήτη, διερεύνηση υπογλυκαιµιών, θεραπεία διαβητικής κετοξέωσης, ρύθµιση διαβητικών στο χειρουργείο κατά τη διάρκεια της επέµβασης και υποστήριξη ασθενών µε σακχαρώδη διαβήτη κατά τη νοσηλεία τους σε µονάδες εντατικής θεραπείας. Θυµάµαι, συνδέαµε ασθενείς µε διαβήτη τύπου 1 στο Τεχνητό Πάγκρεας για 2-3 24ωρα και µε βάση έναν αλγόριθµο που είχαµε αναπτύξει υπολογίζαµε µε ακρίβεια τις µονάδες που χρειαζόντουσαν για τα γεύµατα στην καθηµερινή τους ζωή µε αποτέλεσµα την καλύτερη ρύθµιση. ∆ύσκολα χρόνια, ταυτόχρονα όµως όµορφα και πολύ παραγωγικά µε άπειρες συµµετοχές σε διεθνή συνέδρια διαβήτη και δηµοσιεύσεις σε µεγάλα ξενόγλωσσα ιατρικά περιοδικά. Προς το τέλος της

ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ

10ετίας του ’90 και µε τη βοήθεια του ΕΚΕ∆Ι (του οποίου ήταν εµπνευστής, ιδρυτής και Πρόεδρος) επέκτεινε τις ερευνητικές δυνατότητες της διαβητολογικής µονάδας µε πρόσληψη προσωπικού (τεχνολόγους και βιολόγους) και εξασφάλιση κατάλληλου εξοπλισµού. Αναπτύχθηκαν πρωτοποριακές τεχνικές οι οποίες επέτρεπαν τη µελέτη in-vivo του µεταβολισµού της γλυκόζης και των λιπιδίων στον µυϊκό και λιπώδη ιστό ταυτόχρονα αλλά και in-vitro τεχνικές µε την χρησιµοποίηση της κυτταροµετρίας ροής για µεταβολικές µελέτες σε κυτταρικό επίπεδο. Όσον αφορά το τελευταίο, ήταν η πρώτη φορά στην παγκόσµια βιβλιογραφία που η κυτταροµετρία ροής χρησιµοποιήθηκε γι αυτό το σκοπό. Όλα αυτά οδήγησαν σε πλήθος δηµοσιεύσεων στα µεγαλύτερα ξενόγλωσσα περιοδικά διαβήτη και µεταβολισµού µε καθοδηγητή και υποστηρικτή πάντα τον Καθηγητή µας. Όµως, παρ’ όλον ότι ο Καθηγητής Σωτήριος Ράπτης είχε ως κύριο κλινικό και ερευνητικό ενδιαφέρον τον διαβήτη, βοήθησε καθοριστικά να αναπτυχθούν και οι άλλες Μονάδες της Κλινικής (Αιµατολογική και Γαστρεντερολογική) τις οποίες εξόπλισε µε τα πιο σύγχρονα µηχανήµατα και τις έκανε πρότυπες σε όλο τον Ελληνικό χώρο. Το αιµατολογικό και βιοχηµικό εργαστήριο της Κλινικής µας, εγκατεστηµένο στη Μονάδα Έρευνας, ήταν τόσο αξιόπιστο ώστε το προτιµού-

σαν όλες οι Κλινικές του «Ευαγγελισµού» για τις εξετάσεις ρουτίνας και δεν απευθύνονταν στα αντίστοιχα εργαστήρια του νοσοκοµείου (οι «13 βιοχηµικές» παραµένουν ιστορικές). Στις 17 Νοεµβρίου 2003, η Κλινική µε τη Μονάδα Έρευνας και τα εργαστήρια της µετακινήθηκε από τον «Ευαγγελισµό» στο νοσοκοµείο «Αττικόν» όπου παραµένει µέχρι σήµερα. Στις Μονάδες της Κλινικής προστέθηκαν η Ογκολογική Μονάδα µε τη Μονάδα Χηµειοθεραπείας, η Νεφρολογική Μονάδα µε τη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού και η Ενδοκρινολογική Μονάδα µε τη Μονάδα Οστικής Πυκνοµετρίας και το σύγχρονο ορµονολογικό εργαστήριο. Στη Μονάδα Έρευνας της Κλινικής ο Καθηγητής ανάπτυξε και Μονάδα Μικροσυστοιχειών για γονιδιακό έλεγχο. Ο Καθηγητής Σωτήριος Ράπτης αφυπηρέτησε τον Αύγουστο 2005. Για κάποια χρόνια συνέχισε να έρχεται στο νοσοκοµείο να κάνει µαθήµατα στους φοιτητές και να συναντιέται µε τους παλιούς του συνεργάτες. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 79 ετών αφήνοντας την διαβητολογική κοινότητα πολύ φτωχότερη. Όλοι εµείς, οι πιο στενοί του συνεργάτες θα τον θυµόµαστε πάντα για τις ευκαιρίες που απλόχερα µας έδωσε. Ήταν καθοριστικός στην αναγνώριση των επιστηµονικών µας δυνατοτήτων και τον προσδιορισµό της ακαδηµαϊκής µας εξέλιξης.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΝ∆ΡΟΜΑΧΗ ΒΡΥΩΝΙ∆ΟΥ-ΜΠΟΜΠΟΤΑ MD, MSc, MD, PhD, Τµήµα Ενδοκρινολογίας – ∆ιαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Κοργιαλένειο - Μπενάκειο, ΕΕΣ

Σακχαρώδης διαβήτης και β-Μεσογειακή Αναιµία

ε τον όρο «β-µεσογειακή αναιµία» ή «β-θαλασσαιµία» περιγράφεται η παθολογική εκείνη κατάσταση που προκύπτει από κληρονοµούµενη βλάβη των γονιδίων τα οποία σχετίζονται µε την παραγωγή των β-πολυπεπτιδικών αλύσεων της αιµοσφαιρίνης (Εικόνα 1). Αποτέλεσµα της διαταραχής αυτής είναι η ανάπτυξη σοβαρής αιµοσφαιρινοπάθειας που χαρακτηρίζεται από αναποτελεσµατική ερυθροποίηση, αιµόλυση, βαριά αναιµία και ηπατοσπληνοµεγαλία. Θεραπευτικά απαιτούνται συχνές µεταγγίσεις αίµατος, γεγονός που οδηγεί σε επιβλαβή εναπόθεση κυτταροτοξικού σιδήρου σε όλους σχεδόν τους ιστούς του οργανισµού (αιµοσιδήρωση), προκαλώντας περαιτέρω επιπλοκές και καθιστώντας απαραίτητη την αγωγή αποσιδήρωσης µε χηλικούς παράγοντες. Η νόσος παρουσιάζει υψηλή συχνότητα κυρίως στις µεσογειακές

16 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

χώρες, αλλά και στη νότια και νοτιοανατολική Ασία (Εικόνα 1). Ο πληθυσµός των ασθενών εκτιµάται ότι ανέρχεται περίπου στα 3.000 άτοµα στην Ελλάδα και στα 100.000 άτοµα παγκοσµίως. ∆ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΤΗ Β-ΘΑΛΑΣΣΑΙΜΙΑ Α. Αιτιοπαθογένεια Λειτουργικά ο διαβήτης που παρατηρείται στη β- θαλασσαιµία χαρακτηρίζεται από ανεπάρκεια αλλά και αντίσταση στην ινσουλίνη, µιµούµενος και τους δύο τύπους διαβήτη (1 & 2). Οφείλεται στις τοξικές επιδράσεις της περίσσειας σιδήρου λόγω της χρόνιας αιµοσιδήρωσης στα β-κύτταρα του παγκρέατος και οδηγεί σε σταδιακή καταστροφή αυτών. Επιπλέον, η συσσώρευση του σιδήρου στο ήπαρ και

- ΦΡΥΓΑΝΙΕΣ ΜΕ ΣΙΚΑΛΗ “ΧΩΡΙΣ” ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΑΛΑΤΙΟΥ & ΖΑΧΑΡΗΣ

ΠΟΛΥ∆ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΡΩΙΝΟΥ ΧΩΡΙΣ ΖΑΧΑΡΗ

ΦΡΥΓΑΝΙΕΣ ΣΤΑΡΕΝΙΕΣ “ΧΩΡΙΣ” ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΑΛΑΤΙΟΥ & ΖΑΧΑΡΗΣ DIGESTIVE ΧΩΡΙΣ ΖΑΧΑΡΗ -

DIGESTIVE BARS ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΖΑΧΑΡΗΣ MINI DIGESTIVE ΧΩΡΙΣ ΖΑΧΑΡΗ - CREAM CRACKERS ΧΩΡΙΣ ΖΑΧΑΡΗ ΚRISPIES ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΖΑΧΑΡΗΣ -

ΠΟΛΥ∆ΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΜΠΙΣΚΟΤΑ ΠΡΩΙΝΟΥ ΧΩΡΙΣ ΖΑΧΑΡΗ - ΦΡΥΓΑΝΙΕΣ ΜΕ ΣΙΚΑΛΗ “ΧΩΡΙΣ ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΑΛΑΤΙΟΥ & ΖΑΧΑΡΗΣ

Όταν η γεύση "χτυπάει" πράσινο

Η εταιρία Παπαδοπούλου πιστή στην υπόσχεση της να παρέχει προϊόντα που καλύπτουν τις ολοένα αυξανόµενες διατροφικές ανάγκες των καταναλωτών της, διαθέτει µία ολοκληρωµένη σειρά προϊόντων Χωρίς Ζάχαρη, για όσους θέλουν να περιορίσουν την κατανάλωση ζάχαρης στην διατροφή τους. ∆οκιµάστε τα Cream Crackers, τα Πολυδηµητριακά Μπισκότα Πρωινού, τα Digestive & Mini Digestive Παπαδοπούλου Χωρίς Ζάχαρη, τις µπάρες Digestive Bars και τα παξιµαδάκια KRISPIES Xωρίς Προσθήκη Ζάχαρης, αλλά και τις φρυγανιές Χωρίς Προσθήκη Αλατιού και Ζάχαρης σε δύο τύπους: Σταρένιες και µε Σίκαλη. Βάλτε στη διατροφή σας την Πράσινη σειρά Παπαδοπούλου και κερδίστε όλη την απόλαυση χωρίς τη ζάχαρη!

ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

νεφροπάθεια, αγγειοπάθεια, νευροπάθεια), αφενός µεν γιατί το προσδόκιµο επιβίωσης των β-θαλασσαιµικών έχει επιµηκυνθεί κατά πολύ µε τις σύγχρονες µεθόδους θεραπείας, µε αποτέλεσµα αυτές να εµφανίζονται ολοένα και συχνότερα, αφετέρου δε διότι όργανα όπως το ήπαρ, τα αγγεία, το µυοκάρδιο, οι νεφροί και οι οφθαλµοί είναι πολλές φορές επιβαρυµένα από την αιµοσιδήρωση, πριν από την εγκατάσταση της υπεργλυκαιµίας.

η υψηλή επίπτωση ηπατίτιδας Β και C στους πολυµεταγγιζόµενους ασθενείς προκαλούν ηπατική δυσλειτουργία που σχετίζεται µε την ανάπτυξη αντίστασης στη δράση της ινσουλίνης. Η κατάσταση αυτή επιτείνεται ακόµη περισσότερο από την αιµοσιδήρωση των µυών, που διαταράσσει την πρόσληψη και τη χρησιµοποίηση της γλυκόζης από αυτούς. Άλλοι παράγοντες που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη Σ∆ στη β-θαλασσαιµία είναι η τοξικότητα των φαρµάκων αποσιδήρωσης, η γενετική προδιάθεση, η καθιστική ζωή, η κακή διατροφή, οι ιογενείς λοιµώξεις και η εκάστοτε συννοσηρότητα. Β. Επιδηµιολογικά στοιχεία: Σε παγκόσµια κλίµακα η συχνότητα του Σ∆ στην οµόζυγο β-θαλασσαιµία κυµαίνεται από 4,9% έως 22,6% (Πίνακας 2). Στη χώρα µας η επιπλοκή αφορά στο 7% - 12% των πασχόντων, και εγκαθίσταται κυρίως από τη δεύτερη δεκαετία της ζωής και έπειτα. ∆ιαταραγµένη ανοχή στη γλυκόζη (IGT) εµφανίζεται στο 26% - 29% των περιπτώσεων, ενώ και η διαταραχή στη γλυκόζη νηστείας (IFG) είναι επίσης συχνή. Οι σηµαντικές διαφορές οφείλονται κυρίως στις ιδιαιτερότητες των υπό µελέτη πληθυσµών και στα θεραπευτικά πρωτόκολλα που εφαρµόζονται στα διάφορα κέντρα νοσηλείας. Γ. Κλινική Εικόνα Επί παρουσίας IFG, IGT και αρχόµενου Σ∆, συνήθως δεν παρατηρείται ιδιαίτερη συµπτωµατολογία. Στις σοβαρότερες όµως καταστάσεις παρουσιάζονται τα κλασσικά συµπτώµατα της πολυδιψίας, της πολυουρίας, της εύκολης κόπωσης, της πολυφαγίας

Εικόνα 1. Γενετική µεταβίβαση και γεωγραφική κατανοµή της β-θαλασσαιµίας. i. Γενετική µεταβίβαση: Η β-θαλασσαιµία µεταβιβάζεται µε τις αρχές του αυτοσωµατικού υπολειπόµενου τύπου κληρονοµικότητας. Α: Φυσιολογικό γονίδιο (χρωµόσωµα 11, θέση 11p15.5). a: Μεταλλαγµένο γονίδιο, µη ικανό να οδηγήσει σε σύνθεση β-αλύσεων. ΑΑ: Φυσιολογική κατάσταση. Aa: Ετερόζυγος β-θαλασσαιµία («Στίγµα»), aa: Οµόζυγος β-θαλασσαιµία). Πηγή: (i) “The β-Thalassemias” N.F.Olivieri,.N Engl J Med 1999; 341:99-109.1 ii. Γεωγραφική κατανοµή: Οι περιοχές που βρίσκονται στην κόκκινη ζώνη είναι εκείνες στις οποίες η νόσος εµφανίζει την υψηλότερη επίπτωση. Πηγή: “Guidelines for the clinical management of Thalassemia”, 2nd Revised Edition 2008.

και της απώλειας βάρους. Ενίοτε µπορεί να συνυπάρχουν κεφαλαλγίες, ζάλη, θάµβος όρασης και µειωµένη αντίσταση στις λοιµώξεις. Ιδιαίτερη µνεία πρέπει να γίνει για τις χρόνιες επιπλοκές του Σ∆ (οφθαλµοπάθεια,

18 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

∆. ∆ιαγνωστικά κριτήρια και εργαστηριακή εκτίµηση Η διάγνωση των διαταραχών του µεταβολισµού της γλυκόζης στη β-θαλασσαιµία τίθεται όπως και στον υπόλοιπο πληθυσµό, µε βάση δηλαδή τα διαγνωστικά κριτήρια της Αµερικανικής ∆ιαβητολογικής Εταιρίας (ADA, 2010) και του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας (WHΟ/IDF, 2006). Η µόνη διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι δεν µπορεί να χρησιµοποιηθεί η γλυκοζυλιωµένη αιµοσφαιρίνη (HbA1c), καθώς, λόγω των συχνών µεταγγίσεων και της παθοφυσιολογίας της αιµοσφαιρινοπάθειας, η µέθοδος δεν εκτιµά σωστά το πραγµατικό µέσο επίπεδο γλυκαιµίας των αρρώστων. Στα πλαίσια του τακτικού ελέγχου, απαιτείται συχνός προσδιορισµός των επιπέδων γλυκόζης και ινσουλίνης νηστείας. Επιπρόσθετα συνιστάται να διενεργείται από του στόµατος δοκιµασία ανοχής στη γλυκόζη (OGTT) σε όλους τους µη-διαβητικούς πάσχοντες άνω των 10 ετών, σε ετήσια βάση. Τέλος, στους ασθενείς µε ήδη εγκατεστηµένο Σ∆, συστήνεται έλεγχος µε φρουκτοζαµίνη αίµατος τουλάχιστον ανά 3 µήνες, προκειµένου να εκτιµηθεί η επάρκεια της εκάστοτε αντιδιαβητικής αγωγής.

Πίνακας 2: Συχνότητα εµφάνισης Σ∆ (%) σε διαφορετικά κέντρα µεταγγίσεων.

Ε. Θεραπευτική προσέγγιση Οι περισσότερες έρευνες έχουν δείξει ότι οι θαλασσαιµικοί ασθενείς περνούν συνήθως από ένα στάδιο IGT µε συνοδό ινσουλινοαντίσταση και υπερινσουλιναιµία πριν εκδη-

λώσουν επίσηµα Σ∆. Με κατάλληλη αναπροσαρµογή της διατροφής, τακτική άσκηση, διατήρηση φυσιολογικού βάρους σώµατος και υιοθέτηση αποτελεσµατικών σχηµάτων αποσιδήρωσης, η κατάσταση αυτή µπορεί να παραµείνει αµετάβλητη για πολλά έτη ή ακόµη και να παρέλθει. Όταν τα µέτρα αυτά δεν επαρκούν και τελικά αναπτυχθεί Σ∆, απαιτείται η έναρξη ειδικής φαρµακευτικής αγωγής. Στις περιπτώσεις αυτές µπορούν να χρησιµοποιηθούν εξατοµικευµένα όλες οι κατηγορίες αντιδιαβητικών φαρµάκων που χορηγούνται και στους µη-θαλασσαιµικούς διαβητικούς, συµπεριλαµβανοµένης και της ινσουλίνης. ∆εν πρέπει, τέλος, να λησµονείται η ιδιαίτερη συνεισφορά της ψυχολογικής υποστήριξης, που ούτως ή άλλως οφείλεται να παρέχεται στη συγκεκριµένη οµάδα πασχόντων.

βιβλιογραφία 1. N.F. Olivieri. “The β-Thalassemias.” N Engl J Med 1999; 341:99-109. 2. Cano H., Holl R.W. et al., “Insulin sensitivity and beta-cell secretion in thalassemia major with secondary haemochromatosis; Assessment by oral glucose tolerance test.” European Journal of Pediatrics, 2013; 162:139-146. 3. American Diabetes Association. “Diagnosis and classification of diabetes mellitus.” Diabetes Care 2010; 33 Suppl. 1:S62. 4. De Sanctis V, Soliman AT, Elsedfy H, Yaarubi SA, Skordis N, Khater D, El Kholy M, Stoeva I, Fiscina B, Angastiniotis M, Daar S, Kattamis C. The ICET-A Recommendations for the Diagnosis and Management of Disturbances of Glucose Homeostasis in Thalassemia Major Patients. Mediterr J Hematol Infect Dis 2016 28;8(1):e2016058. eCollection 2016.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

20 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

24 hrs

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΚΟΥΚΟΥΛΗΣ, Αναπληρωτής Καθηγητής Ενδοκρινολογίας, ∆ιευθυντής Τµήµατος Ενδοκρινολογίας και Κέντρου Μεταβολισµού και ∆ιαβήτη, ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ-Hospital Center

Ο υπολογισµός της ποσότητας των υδατανθράκων των γευµάτων βοηθάει στη ρύθµιση του διαβήτη

α άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 (Σ∆1) και αρκετά µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (Σ∆2) κάνουν ινσουλίνη ταχείας δράσης πριν το γεύµα (προγευµατική ινσουλίνη) αποκλειστικά ή ως µέρος της φαρµακευτικής τους θεραπείας. Η

22 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

προγευµατική ινσουλίνη στοχεύει στην αποτελεσµατική ρύθµιση τόσο της γλυκόζης στο αίµα πριν το γεύµα όσο και την αύξηση της που θα προκαλέσει το ποσό των υδατανθράκων που θα ληφθούν µε την τροφή. Γίνεται λοιπόν φανερή η ανά-

γκη να µπορεί το άτοµο µε διαβήτη να εκτιµάει το ποσό των υδατανθράκων σε κάθε γεύµα του ώστε να µπορεί µε ακρίβεια να υπολογίζει τις µονάδες της προγευµατικής ινσουλίνης που θα κάνει. Το ουσιώδες ερώτηµα εδώ είναι το πώς µπορεί να εκτιµηθεί, από το άτοµο µε διαβήτη, πριν το γεύµα η επίπτωση που θα έχει η ποσότητα της τροφής που θα καταναλωθεί στην αύξηση της γλυκόζης στο αίµα. Την απάντηση στο ερώτηµα αυτό δίνει η

Ανά 100 γραµµάρια+

Ανά φρυγανιά*

Ενέργεια

423 kcal (θερµίδες)

51 kcal

Λιπαρά

9,0 g (γραµµάρια)

1,1 g

Κορεσµένα

3,0 g

0,4 g

Μονοακόρεστα

3,0 g

0,4 g

Πολυακόρεστα

2,5 g

0,3 g

Υδατάνθρακες

71,5 g

8,6 g

Σάκχαρα

5,0 g

0,6 g

Εδώδιµες ίνες

4,0 g

0,5 g

Πρωτεΐνες

12,0 g

1,4 g

Αλάτι

1,6 g

0,2 g

εκ των οποίων

+Καθαρό βάρος 240g *Η συσκευασία περιλαµβάνει 20 φρυγανιές

µέθοδος υπολογισµού των υδατανθράκων, η οποία αποτελεί ένα χρήσιµο εργαλείο στην προσπάθεια ρύθµισης της γλυκόζης αίµατος µετά το γεύµα. Αυτό βέβαια προϋποθέτει τη γνώση της εφαρµογής της. Εάν το άτοµο µε διαβήτη δεν την ξέρει, είναι καιρός να τη µάθει. Για όλα υπάρχει µια αρχή, και η εκπαίδευση αποτελεί το µέσο για την επίτευξη του στόχου. Με την εκπαίδευση το άτοµο µε διαβήτη µαθαίνει ποια τρόφιµα περιέχουν υδατάνθρακες, και τους τρόπους µε τους οποίους µπορεί να τους υπολογίζει. Η ανάγνωση της ετικέτας κάθε τρόφιµου και διάφορες έτοιµες λίστες τροφίµων βοηθούν στην κατανόηση της ποσότητας του τρόφιµου και την περιεκτικότητα του σε υδατάνθρακες. Ωστόσο αυτό µοιάζει, για αρκετά άτοµα µε διαβήτη, να είναι κάπως δύσκολο και πολύπλοκο. Πώς ακριβώς αυτό θα µπορούσε να γίνει, ώστε κάποιος να κάνει τα πρώτα βήµατα στην κατανόηση αυτής της µεθόδου η οποία είναι σηµαντική για τη ρύθµιση του σακχάρου;

Το πρώτο, και ίσως το ευκολότερο πράγµα που θα µπορούσε να γίνει, είναι να µάθει να διαβάζει τις ετικέτες µε τα χαρακτηριστικά των τροφίµων που βρίσκονται στα ράφια των καταστηµάτων. Στις ετικέτες αυτές υπάρχουν πληροφορίες που αφορούν στην ποσότητα του τρόφιµου και την περιεκτικότητα του σε υδατάνθρακες, λίπος, πρωτεΐνες, αλάτι, και διάφορα συντηρητικά. Για παράδειγµα, ας δούµε την ετικέτα των πληροφοριών σε ένα πακέτο φρυγανιές (δες τον πίνακα). Στην ετικέτα δίνεται συνήθως η δυνατότητα να υπολογίζουµε την ποσότητα των υδατανθράκων µε βάση το βάρος του τροφίµου (όπως πχ. στο γιαούρτι), ή ανά µονάδα τροφίµου, όπως εδώ µε το κοµµάτι φρυγανιάς. Εάν λοιπόν το άτοµο µε διαβήτη αποφασίσει να καταναλώσει 2 φρυγανιές, η ποσότητα των υδατανθράκων που θα λάβει είναι 17,2 γραµµάρια (8,6χ2). Παράλληλα, στο πλαίσιο της σωστής διατροφής, στην ετικέτα βλέπει ο καταναλωτής και άλλες πληροφορίες που αφορούν στις κατηγορίες των λιπών, των πρωτεϊνών, των φυτικών ινών και του αλατιού. Η γνώση της ποσότητας των υδατανθράκων που πρόκειται να καταναλωθούν χρησιµεύει, όπως προαναφέρθηκε, στον υπολογισµό των µονάδων προγευµατικής ινσουλίνης µε βάση την απλή γνώση ότι για κάθε 15 γραµµάρια υδατανθράκων χρειάζεται µία µονάδα. Φυσικά υπάρχουν και τρόφιµα που δεν φέρουν ετικέτες µε πληροφορίες, αλλά αυτό δεν πρέπει να χρησιµοποιείται ως δικαιολογία. Πριν αναλυθεί η σχέση ινσουλίνης /

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ

υδατανθράκων, για κάθε άτοµο µε διαβήτη είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητή η µέθοδος εκτίµησης της ποσότητας των υδατανθράκων. Το γεγονός αυτό θα γεννήσει αίσθηµα αυτοπεποίθησης του ατόµου για την εφαρµογή αυτής της µεθόδου. Είναι αλήθεια ότι συχνά απουσιάζει η δυνατότητα καλής επικοινωνίας µε όλους όσοι ασχολούνται µε την εκπαίδευση στο θέµα που µας απασχολεί. Η λύση σε ένα τέτοιο ενδεχόµενο είναι να ψάξει ο καθένας να βρει τον κατάλληλο εκπαιδευτή που µπορεί να είναι ο θεράπων γιατρός, ο διαιτολόγος ή κάποιος νοσηλευτής. Επειδή γενικά ο χρόνος του θεράποντος γιατρού είναι περιορισµένος, λογικό είναι η βοήθεια στην ενηµέρωση της εκτίµησης των υδατανθράκων να αναζητηθεί από κάποια διατροφολόγο ή νοσηλευτή. Στην εκπαίδευση, ωστόσο, είναι σηµαντικό το άτοµο µε διαβήτη να καταγράφει καθηµερινά την ποσότητα και τη σύνθεση του διαιτολογίου του, τουλάχιστον στην αρχή. Αυτό βοηθάει τον εκπαιδευτή να εκτιµά την ποσότητα και τη σύνθεση της τροφής, αλλά ταυτόχρονα υποχρεώνει το άτοµο µε διαβήτη να σκέφτεται τι και πόσο τρώει. Φυσικά η καθηµερινή καταγραφή και εκτίµηση των υδατανθράκων ίσως είναι κουραστική, για αυτό µπορεί να επιλεγεί η περιοδική καταγραφή. Εάν και αυτό αποτελεί πρόβληµα για τον ασθενή, τότε µπορεί να ακολουθηθεί το σχήµα της σταθερής δόσης προγευµατικής ινσουλίνης και της εµπειρικής εκτίµησης της επάρκειας της µε βάση τα προγευµατικά και µεταγευµατικά επίπεδα του σακχάρου αίµατος, στοιχείο που προϋποθέτει συζήτηση µε τον θεράποντα και τήρηση ηµερολογίου µε τις τιµές σακχάρου αίµατος. Η προσπάθεια συχνά αντιµετωπίζει το πρόβληµα του κόστους των αναλωσίµων µια και απαιτούνται, καθηµερινά, αρκετές

24 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

µετρήσεις σακχάρου. Ακόµα όµως και σε αυτή την περίπτωση µπορεί να εφαρµοστεί η προγευµατική και µεταγευµατική µέτρηση του σακχάρου των κυρίως γευµάτων σε διαφορετικές ηµέρες. ∆εν αποτελεί την τέλεια µέθοδο αλλά σίγουρα βοηθάει. Η µέτρηση του σακχάρου πριν και 2 ώρες µετά τη λήψη του γεύµατος είναι σηµαντική, εφόσον το άτοµο µε διαβήτη είναι πρόθυµο να την εφαρµόσει. Η πληροφορία που λαµβάνεται είναι άµεση. Μια αύξηση του σακχάρου πάνω από 50 ή 60 mg/ dl αποτελεί µια ανεπιθύµητη αναπήδηση. Αυτός ο ασθενής θα πρέπει µάλλον να ελαττώσει την ποσότητα των υδατανθράκων που λαµβάνει ή να αυξήσει τη δόση της προγευµατικής ινσουλίνης. Τα άτοµα που παίρνουν µια σταθερή δόση προγευµατικής ινσουλίνης είναι φυσικό να χρειάζονται µια σταθερή δόση υδατανθράκων για τη διατήρηση της ευγλυκαιµίας. Το πρόβληµα εδώ έγκειται στο γεγονός ότι το άτοµο που δεν µπορεί να υπολογίζει τους υδατάνθρακες δεν µπορεί αντίστοιχα να γνωρίζει πότε το γεύµα του αντιστοιχεί στην ποσότητα που πρέπει. Η διαφορετικότητα των γευµάτων στη διάρκεια της ηµέρας, ή σε διαφορετικές ηµέρες, προφανώς αποτελεί αρνητικό στοιχείο της επίτευξης σταθερής πρόσληψης υδατανθράκων. Αυτός είναι και ο λόγος που συνιστάται έντονα να µάθει το άτοµο µε διαβήτη να υπολογίζει την περιεκτικότητα των υδατανθράκων σε κάθε γεύµα του. Στην προσπάθεια εκπαίδευσης των ατόµων µε διαβήτη όσον αφορά τον υπολογισµό των υδατανθράκων θα βοηθούσε η ανταλλαγή απόψεων µε άλλα άτοµα, αλλά αυτό πρέπει να γίνεται παρουσία εκπαιδευτή για τη διασφάλιση της ορθότητας των απόψεων που διατυπώνονται.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Παγκρήτιος Σύλλογος για το Νεανικό ∆ιαβήτη Οι δράσεις µας φέτος Το καλοκαίρι είναι ήδη εδώ και κάνοντας ένα πρώτο απολογισµό της χρονιάς µας θα θέλαµε να µοιραστούµε µε τους αναγνώστες και τους υπόλοιπους συλλόγους τις δράσεις µας. Σκοπός µας είναι πάντα η κινητοποίηση ατόµων, φορέων και της κοινωνίας για το νεανικό διαβήτη και η αλληλοϋποστήριξη των πασχόντων µελών µας και του περιβάλλοντός τους. Προκειµένου να συντονιζόµαστε οι ίδιοι µεταξύ µας, αλλά και να βρίσκουµε αντίστοιχο βηµατισµό µε τους υπόλοιπους συλλόγους συναντιόµαστε σε τακτικά διοικητικά συµβούλια, µία φορά περίπου το µήνα, και αντίστοιχα συµµετείχαµε στη εποικοδοµητική συνέλευση της ΕΛΟ∆Ι στην Αθήνα τον Ιανουάριο. Την Κυριακή, 19 Φεβρουαρίου, κόψαµε την πρωτοχρονιάτικη πίτας µας στην ταβέρνα «Πετούσης» στο Ηράκλειο, δηµιουρ-

26 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

γώντας µια ακόµα ευκαιρία για να βρεθούµε, να γνωρίσουµε τα νέα µέλη µας, περισσότερα από τριακόσια, και να ανταλλάξουµε απόψεις σχετικά µε τις δράσεις που προγραµµατίζει ο σύλλογος µας. Συµµετείχαµε επίσης στον ανοικτό αγώνα πόλης Run Greece στο Ηράκλειο στις 30 Απριλίου. Τρέξαµε µε το σύνθηµα Run to change diabetes, θέλοντας, µαζί µε τους δροµείς του Συλλόγου ∆ροµέων Υγείας Ηρακλείου, που διέθεσαν στο Σύλλογό µας τις εισφορές τους στον αγώνα, να ευαισθητοποιήσουµε το κοινό της Κρήτης για την µάστιγα του διαβήτη και προβάλλοντας τα αγαθά της άθλησης. Η εταιρεία Novo Nordisk Ελλάς ως επίσηµος υποστηρικτής του ΣΕΓΑΣ µε την ευγενική της χορηγία, ανέλαβε την εγγραφή όσων ήθελαν

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Ο Παύλος, ο 11χρονος ήρωας του «Ο Παντεσπάνιους κι εγώ…», αιφνιδιάζεται όταν µαθαίνει ότι έχει παιδικό διαβήτη. Η πρόκληση είναι µεγάλη και αλλάζει τη συµπεριφορά του στο σπίτι και στο σχολείο. Θα καταφέρει ο Παύλος να καταλάβει ότι «δεν είναι δύσκολο να ζεις µε τον διαβήτη αλλά το δύσκολο είναι να ζεις για τον διαβήτη»; να συµµετάσχουν στον αγώνα (αντίτιµο 5 ευρώ) µε σχετικό µπλουζάκι και κονκάρδα του Συλλόγου µας. Την Τετάρτη, 25 Μαΐου, ο ΠΑΣΥΝΕ∆, µε την υποστήριξη της εταιρείας Roche Diagnostics Hellas, διοργάνωσε στο ξενοδοχείο Capsis Astoria στο Ηράκλειο, ηµερίδα µε θέµα τις νέες τεχνολογίες τη διατροφή στην καταπολέµηση του διαβήτη, µε συµµετοχή σηµαινόντων επιστηµόνων και µεγάλου αριθµού θεατών από τα µέλη και τους φίλους µας. Παρουσιάστηκαν σχετικά θέµατα και οι τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις, κεντρίζοντας το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των παρισταµένων και καταλήγοντας σε πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Κορυφαία όµως δράση του Συλλόγου µας για το πρώτο µισό της χρονιάς, στην οποία αφιερώθηκε πολλή ενέργεια, ιδιαίτερα από την Ταµία µας κ. Μαριάννα Μαυρίδου που ανέλαβε σχεδόν όλο το συντονισµό και τα πρακτικά θέµατα, ήταν το ανέβασµα της θεατρικής παράστασης: «Ο Παντεσπάνιους και εγώ. Το ηµερολόγιο ενός παιδιού µε σακχαρώδη διαβήτη». Το οµώνυµο βιβλίο οφείλεται στον γνωστό συγγραφέα Φίλιππο Μανδηλαρά, ο οποίος έκανε και τη θεατρική διασκευή του, ενώ την εικονογράφηση, η οποία χρησιµοποιήθηκε για το πρόγραµµα και την αφίσα µας, έκανε µε επιτυχία η Ναταλία Καπατσούλια. Το βιβλίο γράφτηκε υπό την αιγίδα της Ελληνικής ∆ιαβητολογικής Εταιρείας και της ΕΛΟ∆Ι, µε την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, σε µια πρωτοβουλία ευαισθητοποίησης από την εταιρεία Sanofi, µε στόχο την ενηµέρωση δασκάλων, γονέων και µαθητών για τον Σακχαρώδη ∆ιαβήτη Τύπου 1 και τη διαχείρισή του. Ο Σύλλογός µας ανέλαβε πρώτος την πραγµατοποίηση της θεατρικής παράστασης για τα σχολεία του Ηρακλείου και της Κρήτης. Περισσότεροι από

1000 µαθητές και εκπαιδευτικοί και άλλοι 300 περίπου θεατές παρακολούθησαν την παράσταση στις τρεις ηµέρες που παρουσιάστηκε από τις 24 µέχρι τις 26 Απριλίου. Η προσπάθεια έγινε σε συνεργασία µε την ∆ηµοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Ηρακλείου και µε την ηθική και υλική υποστήριξη επώνυµων και ανώνυµων χορηγών, αλλά και µε το µεράκι και τον επαγγελµατισµό του σκηνοθέτη Μάνου Ζεϊµπέκη, τα σκηνικά κοστούµια της Άννας Χιλετζάκη, τις χορογραφίες της Στεφανίας Σπυροπούλου, την πρωτότυπη µουσική σύνθεση και µουσική επιµέλεια του Σωτήρη Αλεξάκη, τον ήχο και τους φωτισµούς του Μανούσου Μαυροφοράκη και των ηθοποιών: Χρήστου Καράνταη – Παύλος, ∆ηµήτρη Κολοτούρου – Μιχάλης, Βαλεντίνης Ζερβού - Άρτεµης / Παντεσπάνιους 2, Γιώργου Βογιατζή – Κωστής, Χριστίνας Αλεξάκη - Γιαγιά Παύλου / Μητέρα Παύλου, Νώντα ∆ηµητρόπουλου Ιατρός / Άλεξ και της µικρής Χριστίνας στο ρόλο του Παντεσπάνιους 3. Την προσπάθεια συνέδραµαν επίσης οι εταιρείες Sanofi, Ascencia και Medtronic. Χορηγούς επικοινωνίας είχαµε την Κρήτη TV, και τους σταθµούς Love Radio 102.8, Πένα 92.5 και Women in Love. Το έργο καθήλωσε µικρούς και µεγάλους θεατές, συγκινώντας, ψυχαγωγώντας, διδάσκοντας, µα πάνω απ΄ όλα µιλώντας στις καρδιές µας ! Πήρε συναισθήµατα, καθηµερινές πρακτικές, δεδοµένα και ανασφάλειες και τα έκανε εικόνες και µηνύµατα αλληλοκατανόησης, συµπαράστασης και αισιοδοξίας. Ευχαριστούµε όλους θερµά για τη συµβολή τους στην επιτυχία της θεατρικής παράστασης και όλων των άλλων δράσεων του ΠΑΣΥΝΕ∆ είτε συµβάλλοντας είτε συµµετέχοντας σε αυτές.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Ανησυχούν στο ΣΦΕΕ για τις κλινικές µελέτες στην Ελλάδα

Σύνδεσµος Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), στο πλαίσιο της Παγκόσµιας Ηµέρας Κλινικών Μελετών, πραγµατοποίησε στις 19 Μαΐου ενηµερωτική συνάντηση µε σκοπό την ανάδειξη του κρίσιµου ρόλου, τόσο για τους ασθενείς όσο και για την οικονοµία, των κλινικών µελετών στη χώρα µας, καθώς και την άµεση απειλή που διαγράφεται για την κλινική έρευνα στη χώρα µας από την εφαρµογή των νέων µέτρων. Την εκδήλωση παρακολούθησαν ο πρόεδρος της ΕΛ.Ο.∆Ι κ. Νικόλαος Τεντολούρης και ο Γενικός Γραµµατέας ∆ηµήτριος Συκιώτης. Ο αντιπρόεδρος του ΣΦΕΕ κ. Σπύρος Φιλιώτης, σηµείωσε µεταξύ άλλων ότι, «οι Κλινικές Μελέτες αποτελούν µία µεγάλη ευκαιρία, η οποία παραµένει ανεκµετάλλευτη. Η χώρα πληροί όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για να προ-

σελκύσει τις επενδύσεις που δικαιούται σε κλινική έρευνα και να τις τριπλασιάσει σε βάθος τριετίας, φτάνοντας µέχρι και τα €250 εκ. το χρόνο. Τα οφέλη είναι πολλά, ιδίως για τους ασθενείς, που συµµετέχουν, οι οποίοι λαµβάνουν δωρεάν φάρµακα και έχουν άµεση κι εντατική ιατρική παρακολούθηση.» Σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία της

Ευρωπαϊκής Οµοσπονδίας Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων και Συνδέσµων (EFPIA), κάθε χρόνο επενδύονται διεθνώς περισσότερα από €75 δις και πανευρωπαϊκά περισσότερα από €30 δις στη φαρµακευτική έρευνα, από τα οποία χώρες αντίστοιχες της Ελλάδας, προσελκύουν πολύ µεγαλύτερο κοµµάτι. .

Πρωτοβουλία της ΕΛΟ∆Ι για δωρεάν µετρήσεις σακχάρου στο Κοινοβούλιο

ε άξονα την ευαισθητοποίηση και την ανάδειξη της σηµασίας του ελέγχου του σακχάρου, η Ελληνική Οµοσπονδία για το ∆ιαβήτη (ΕΛ.Ο.∆Ι.) απέστειλε πρόταση στον Πρόεδρο της Βουλής κ. Νίκο Βούτση, ζητώντας την πραγµατοποίηση δωρεάν µετρήσεων σακχάρου στην Βουλή. Ο πρόεδρος της ΕΛ.Ο.∆Ι κ. Νικόλαος Τεντολούρης, στην επιστολή του προς τον πρόεδρο αναφέρει ότι, «στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης της κοινής γνώµης για την αξία της πρόληψης των χρόνιων παθήσεων και ειδικότερα του ∆ιαβήτη, σας εκφράζουµε την επιθυµία µας να οργανώσουµε δωρεάν µετρήσεις για τους υπαλλήλους του Κοινοβουλίου και τους Βουλευτές για το σακχαρώδη διαβήτη. Ευελπιστώντας στην βοήθεια σας στο εγχείρηµα

28 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

αυτό, δεσµευόµαστε να αναλάβουµε την ευθύνη και την δαπάνη για όλες τις απαιτούµενες ενέργειες προκειµένου να υλοποιηθεί η δράση αυτή, πάντα σύµφωνα µε τις οδηγίες και κατευθύνσεις της Βουλής των Ελλήνων. Είµαστε, δε, διατεθειµένοι να οργανώσουµε και ηµερίδα ενηµέρωσης µε ειδικό επιστηµονικό προσωπικό για τους εργαζοµένους στο Κοινοβούλιο εφόσον οι ίδιοι ανταποκριθούν θετικά στην πρόταση µας. Η προτεινόµενη δράση, πιστεύουµε ακράδαντα ότι θα δώσει ένα ηχηρό θετικό µήνυµα στην κοινωνία για την αξία της πρόληψης και έγκαιρης αντιµετώπισης όλων των χρόνιων παθήσεων. Είµαστε πάντα στην διάθεση σας να σας ενηµερώσουµε για την πρωτοβουλία µας και ευελπιστούµε στην αρωγή σας.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

∆έκα µε τόνο στη γεύση Ποιος είπε ότι οι διαβητικοί δεν έχουν δικαίωµα στην ωραία γεύση; Τα γεύµατα της Taste Control Diabetes που είναι σχεδιασµένα από το Τµήµα ∆ιατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστηµίου Αθηνών, βελτιώνουν αποδεδειγµένα γλυκαιµικούς δείκτες σε διαβητικούς ασθενείς οι οποίοι –επιτέλους- ευφραίνουν τον ουρανίσκο τους. Παράγονται από άριστης ποιότητας πρώτες ύλες, έχουν χαµηλό γλυκαιµικό δείκτη, είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και πολύτιµα θρεπτικά συστατικά και, ταυτόχρονα, καλύπτουν όλο το φάσµα των γευστικών προτιµήσεων καθώς οι συνταγές βασίζονται στην παραδοσιακή ελληνική κουζίνα αλλά και σε πιο «πειραγµένες» γεύσεις. Τα υγιεινά και νόστιµα γεύµατα της Taste Control Diabetes είναι η νέα καινοτόµος υπηρεσία που αφορά ασθενείς µε Σακχαρώδη ∆ιαβήτη τύπου Ι και ΙΙ, άτοµα σε προδιαβητικό στάδιο καθώς και άτοµα µε αυξηµένες τιµές χοληστερόλης ή/και τριγλυκεριδίων, γυναίκες µε Σακχαρώδη ∆ιαβήτη Κύησης αλλά και όλους εκείνους που επιθυµούν να χάσουν βάρος και να βελτιώσουν τις διατροφικές τους συνήθειες. Τα συγκεκριµένα γεύµατα ενσωµατώνονται σε ηµερήσια διαιτολόγια και εξατοµικεύονται ανάλογα µε τις ανάγκες και τις επιθυµίες των ατόµων. Έχουν ελεγχθεί κλινικά ως προς την αποτελεσµατικότητά τους στη βελτίωση γλυκαιµικών δεικτών σε διαβητικούς ασθενείς και είναι πάντα φρεσκοµαγειρεµένα καθώς παρασκευάζονται και διανέµονται σε καθηµερινή βάση στην πόρτα σας.. Σηµ: Σε όλα τα προγράµµατα διατροφής της Taste Control Diabetes λαµβάνονται υπόψη πιθανές τροφικές αλλεργίες ή δυσανεξίες προκειµένου εκτός από υγιεινά και νόστιµα τα γεύµατα της Taste Control Diabetes να είναι 100% ασφαλή.

Ιωλκού & Μαγνησίας 51, Πρόποδες Πάρνηθας – Τηλ; 210 24448707 , Fax: 210 8540434 , Email: info@tastecontroldiabetes.com, site: tastecontroldiabetes.com ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Η «∆ιαβητική Πορεία» δίπλα στα παιδιά Ολοκληρώθηκε ο πρώτος κύκλος ενηµέρωσης σε σχολεία της Πτολεµαΐδας

Σύλλογος ∆ιαβητικών Ν. Κοζάνης «∆ΙΑΒΗΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ», στο πλαίσιο των εκδηλώσεων ενηµέρωσης των νέων για το σακχαρώδη διαβήτη, βρέθηκε για µια ακόµη φορά κοντά σε µαθητές και εκπαιδευτικούς. Στις 15/03/2017, οι µαθητές και οι εκπαιδευτικοί του 2ου ΕΠΑΛ Πτολεµαΐδας ενηµερώθηκαν εκτενώς από τη γιατρό κα. Μαρία ∆εληγιάννη, και στις 23/03/2017 οι µαθητές και οι εκπαιδευτικοί του 1ου ΕΠΑΛ Πτολεµαΐδας από τον γιατρό κ. Ιωάννη Γουγούση, για το τι σηµαίνει σακχαρώδης διαβήτης. Ακολούθησαν και στα δύο σχο-

30 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

λεία δωρεάν µετρήσεις σακχάρου από νοσηλεύτριες του προγράµµατος «Βοήθεια στο Σπίτι» που µας διέθεσε η κοινωφελής επιχείρηση του ∆ήµου Εορδαίας, την οποία και ευχαριστούµε. Οι µαθητές µε τις καίριες ερωτήσεις τους γύρω από τα θέµατα που αφορούν το σακχαρώδη διαβήτη απέδειξαν την ευαισθησία και το ενδιαφέρον των νέων για ενηµέρωση και γνώση σε θέµατα υγείας. Με τις εκδηλώσεις αυτές ολοκληρώθηκε ο κύκλος ενηµέρωσης των µαθητών και εκπαιδευτικών των Λυκείων της Πτολεµαΐδας. Θα ακολουθήσουν τα Λύκεια της Κοζάνης

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

και στη συνέχεια τα Γυµνάσια Πτολεµαΐδας και Κοζάνης. Αποτελεί ικανοποιητικό και ενθαρρυντικό γεγονός ότι στους 1200 µαθητές στους οποίους διενεργήθηκαν µετρήσεις βρέθηκαν µόλις 4 µαθητές µε αδιάγνωστα αυξηµένα ποσοστά σακχάρου. Ενηµερώθηκαν οι γονείς και δόθηκαν οδηγίες για περαιτέρω ιατρική διερεύνηση. Στην επιτυχία αυτών των εκδηλώσεων στα σχολεία µέχρι σήµερα (ξεκινήσαµε πριν από δύο χρόνια) βοήθησε σηµαντικά η συνεργασία µας µε την προϊσταµένη της ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Ν. Κοζάνης, κυρίας. Βασιλικής

Βόντσα, µε τον Πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Ν. Κοζάνης κ. Χαράλαµπο Τσεβεκίδη, µε τους ∆ιευθυντές των Λυκείων, µε τους εκπαιδευτικούς, καθώς και µε τους Συλλόγους Γονέων και Κηδεµόνων. Τους ευχαριστούµε όλους θερµά. Όλες αυτές οι εκδηλώσεις δεν θα µπορούσαν να πραγµατοποιηθούν χωρίς τη στήριξη των εταιρειών που µας διέθεσαν τα απαραίτητα αναλώσιµα υλικά για τις µετρήσεις. Τους ευχαριστούµε που ανταποκρίθηκαν για µια ακόµη φορά και ευελπιστούµε να συνεχίσουν να µας στηρίζουν και στο µέλλον.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

σύλλογος φίλων του παιδιού και εφήβου µε ενδοκρινιλογικό πρόβληµα «Γαληνός» το Σάββατο 8 Απριλίου διοργάνωσε µονοήµερη εκδροµή στην Πάρνηθα. Σε αυτή την εκδροµή, µε έξοδα του συλλόγου, έλαβαν µέρος παιδιά από 6 έως 12 ετών καθώς και οι οικογένειες τους. Τα µέλη του συλλόγου «Γαληνός», µε τη συνεργασία των εκπαιδευτριών υγείας του Νοσοκοµείου Παίδων «Αγία Σοφία», υποδέχθηκαν µε χαρά το πρωί του Σαββάτου τις οικογένειες στη στάση του µετρό «Εθνική Άµυνα» όπου επιβιβάστηκαν στο πούλµαν και ξεκίνησε µια όµορφη διαδροµή, γεµάτη χαµόγελα και συζητήσεις µεταξύ των γονέων και των επιστηµόνων υγείας. Στο καταφύγιο Μπάφι, σε υψόµετρο 1160 µέτρων, παρέλαβαν τους συµµετέχοντες µέλη της Trekking Hellas, όπου χάρισαν τις γνώσεις τους γύρω απο τη φύση, αναπτύσσοντας σε µικρούς και µεγάλους την οικολογική συνείδηση. Στη συνέχεια έγινε διαχωρισµός σε οµάδες και η εξερεύνηση του δάσους ξεκίνησε, αφού πρώτα έγιναν οι απαραίτητες µετρήσεις σακχάρου. Ο διαχωρισµός των οµάδων έγινε µε σκοπό τα παιδιά να αποµακρυνθούν για λίγο απο τους γονείς, αναπτύσσοντας έτσι µεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για τις δυνατότητές τους, γνωρίζοντας καλύτερα τα άλλα παιδιά και συµµετέχοντας, αρχικά, στο παιχνίδι γνώσεων για το δάσος, τα ζώα και την οικολογία που είχαν δηµιουργήσει τα µέλη της Trekking. Μετά την πεζοπορία και την ενηµέρωση για τη χλωρίδα και την πανίδα του δρυµού ακολούθησαν ελαφρύ γεύµα, και µετρήσεις για τη διασφάλιση της υγείας των µικρών µας φίλων. Η συνέχεια ήταν ακόµη πιο διασκεδαστική για τα παιδιά γιατί ακολούθησαν διάφορα παιχνίδια, όπως τσουβαλοδροµίες, διελκυστίνδα, slack line, κτλ. Οι γονείς είχαν την ευκαιρία να χαλαρώσουν, να απολαύσουν τον καφέ τους στο καταφύγιο, να συνοµιλήσουν µε άλλους γονείς και να µοιραστούν την εµπειρία τους πάνω στο διαβήτη. Το µεσηµέρι, µετά το πέρας των δραστηριοτήτων, όλα τα µέλη έφαγαν µαζί στο καταφύγιο Μπάφι, και στη συνέχεια η κατάβαση του βουνού έγινε µε το τελεφερίκ. Η χαρά των παιδιών γέµισε τα µέλη του συλλόγου «Γαληνός» µε ικανοποίηση και αισιοδοξία για περαιτέρω δράσεις στο µέλλον. Στην ιστοσελίδα του συλλόγου, galinos. org.gr, θα γίνονται οι αναρτήσεις για τις επόµενες δράσεις. Περιµένουµε και τις δικές σας ιδέες.

32 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

∆ράσεις του Συλλόγου «Γαληνός», Εκδροµή στην Πάρνηθα

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Επιστηµονική ηµερίδα Επιστολή στην Κεφαλονιά διαµαρτυρίας της ΕΛΟ∆Ι προς την βουλή των Ελλήνων

ε επιστολή διαµαρτυρίας «απάντησε» το ∆Σ της ΕΛΟ∆Ι προς την βουλή των Ελλήνων, εξαιτίας της απόφασης της να προχωρήσει στη σύγκριση της υποεπιτροπής για θέµατα των ατόµων µε αναπηρία, χωρίς να έχει κληθεί η ΕΛΟ∆Ι. Η επιστολή διαµαρτυρίας αναφέρει τα εξής: «Με λύπη πληροφορηθήκαµε ότι την Τετάρτη 24/5/2017 συζητήθηκε στην υποεπιτροπή για τα θέµατα των ατόµων µε αναπηρία της ειδικής µόνιµης επιτροπής ισότητας, νεολαίας και δικαιωµάτων του ανθρώπου ο σχεδιασµός της Ενιαίας Αρχής Απονοµής Επιδοµάτων και εκλήθησαν όλες οι οµοσπονδίες για να τοποθετηθούν και ενηµερωθούν για το σηµαντικό αυτό θέµα, πλην της Ελληνικής Οµοσπονδίας ∆ιαβήτη (ΕΛΟ∆Ι). Η ΕΛΟ∆Ι έχει 13 συλλόγους πανελλαδικά, πάνω από 5.000 µέλη στους επιµέρους συλλόγους στους οποίους συµµετέχουν άτοµα µε νεανικό κυρίως διαβήτη, δηλαδή τους κατά κύριο λόγο ενδιαφερόµενους από το σχεδιασµό της Ενιαίας Αρχής Απονοµής Επιδοµάτων. Θεωρούµε ότι αυτή η παράλειψη είναι ακούσια και σας παρακαλούµε να µας καλέσετε στην επόµενη συνεδρίαση ώστε και να ενηµερωθεί η ΕΛΟ∆Ι και να λάβετε γνώση για τις απόψεις της ΕΛΟ∆Ι επί του σηµαντικού αυτού θέµατος.» Με τιµή, Ο πρόεδρος της ΕΛΟ∆Ι κ. Νικόλαος Τεντολούρης

µερίδα ενηµέρωσης µε τίτλο, «Σακχαρώδης ∆ιαβήτης, τι νεότερα;» διοργανώθηκε στις 29 Απριλίου 2017 στην Κεφαλονιά, από τον σύλλογο ατόµων µε διαβήτη και φίλων Ν. Κεφαλληνίας και Ιθάκης «Γνώση & Στάση Ζωής» και την ΕΛΟ∆Ι. Η επιστηµονική εκδήλωση που πραγµατοποιήθηκε στο ∆ηµοτικό θέατρο Αργοστολίου «ο Κέφαλος» σκοπό είχε να ενηµερώσει τον κόσµο, µέσα από καταξιωµένους και έµπειρους επιστήµονες, για τα νεότερα δεδοµένα του διαβήτη. Η εκδήλωση πραγµατοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Κοινωφελούς Επιχείρησης ∆ήµου Κεφαλλονιάς (Κ.Ε.∆Η. ΚΕ.) και χορηγό την ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ ΛΙΛΛΥ. Η ενότητες που παρουσιάστηκαν αφορούσαν: • «Μύθοι και αλήθειες για την ινσουλίνη. Ξεκινάµε αργά;» µε οµιλήτρια της κα Νόπη Αλεξανδροπούλου, παθολόγο – διαβητολόγο. • «Φροντίδα διαβητικού ποδιού – τι πρέπει να προσέχω», µε οµιλητή τον κ. Νικόλαο Τεντολούρη, παθολόγο µε εξειδίκευση στο σακχαρώδη διαβήτη. • «Η συµβολή της τεχνολογίας στην αντιµετώπιση του διαβήτη», µε οµιλήτρια την κα Ανδριάνα Βαζαίου-Γερασιµίδου, παιδίατρο. • «Η συµβολή του ψυχολόγου στην διαχείριση του διαβήτη», µε οµιλήτρια την κα Άννα Αυγουστάτου, ψυχολόγο.

Εκδήλωση από το ΙΑΤΡΟΝΕΤ για τη χρηµατοδότηση των συλλόγων

ιδική ηµερίδα για τη χρηµατοδότηση συλλόγων ασθενών διοργάνωσε το ιατρικό site ΙΑΤΡΟΝΕΤ στις 20 Μαΐου. Την ενδιαφέρουσα ηµερίδα παρακολούθησαν ο πρόεδρος της ΕΛ.Ο. ∆Ι κ. Νικόλαος Τεντολούρης και ο Γενικός Γραµµατέας ∆ηµήτριος Συκιώτης. Στην ηµερίδα αναφέρθηκαν µεταξύ άλλων: στην «Εξεύρεση οικονοµικών πόρων και χρηµατοδότηση ενός συλλόγου ασθενών» µε οµιλήτρια την

34 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

κα Μαρία Τρυφωνίδου, Πρόεδρο Συλλόγου Γονιών Παιδιών µε Νεοπλασµατική Ασθένεια «Φλόγα», στα «Ευρωπαϊκά προγράµµατα χρηµατοδότησης» µε οµιλητή τον κ. Νίκο Ανδρεόπουλο, Γενικό Γραµµατέα του Ευρωπαϊκού ∆ικτύου Φεστιβάλ Τέχνης για την Ψυχική Υγεία, το πρόγραµµα χρηµατοδότησης «Ορίζοντας 2020» µε οµιλήτρια την κα Σίσσυ Κολυβά, από το Ινστιτούτο Παστέρ κλπ.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Φαινέκου

ο βιβλίο του κ. Κώστα Φαινέκου, µε τίτλος « Η ζωή είναι πιο γλυκιά απ’ ότι νοµίζεις» παρουσιάστηκε στις 20 Μαΐου στον κήπο του Επιγραφικού και Νοµισµατικού Μουσείου στην Αθήνα. Το βιβλίο σχολίασαν η κα Χριστίνα Κανακά Gantenbein Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ, η κα Βαία Λαµπαδιάρη, Επίκουρη Καθηγήτρια Παθολογίας –Σακχαρώδη διαβήτη ΕΚΠΑ, η κα Μαριάννα Μπενρουµπή, ∆ιευθύντρια ΕΣΥ, υπεύθυνη ∆ιαβητολογικού Κέντρου ΓΝΑ «Ευαγγελισµός» και ο κ. Φώτης Παυλάτος, Οµότιµος Καθηγητής Ιατρικής ΕΚΠΑ. Την παρουσίαση του βιβλίου παρακολούθησαν µεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της ΕΛ.Ο. ∆Ι κ. Νικόλαος Τεντολούρης και ο Γενικός Γραµµατέας ∆ηµήτριος Συκιώτης.

Ενηµερωτική εκδήλωση του Υπουργείου Υγείας

ε επίκεντρο τον άνθρωπο το Υπουργείο Υγείας διοργάνωσε ειδική ηµερίδα στις 26 Απριλίου µε θέµα « Ανθρωποκεντρική και ποιοτική φροντίδα υγείας µε έµφαση στα δικαιώµατα των ασθενών» Την εκδήλωση παρακολούθησαν ο πρόεδρος της ΕΛ.Ο.∆Ι κ. Νικόλαος Τεντολούρης και ο Γενικός Γραµµατέας ∆ηµήτριος Συκιώτης. Μεταξύ άλλων στην εκδήλωση αναφέρθηκαν στη λειτουργία γραφείων προστασίας των δικαιωµάτων ασθενών στα νοσοκοµεία, στη διαφθορά στο χώρο της υγείας, στη λίστα των χειρουργείων κα.

Αναρτήθηκε η εγκύκλιος για το σχολικό νοσηλευτή

ναρτήθηκε στο διαδίκτυο από το Υπουργείο Παιδείας η εγκύκλιος για το σχολικό νοσηλευτή µε τίτλο «Έγκριση παράλληλης στήριξης - συνεκπαίδευσης µαθητών και στήριξης µαθητών από Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό και Σχολικό Νοσηλευτή για το διδακτικό έτος 2017 - 2018». Για να δείτε αναλυτικά την εγκύκλιο και την αίτηση αναζητήστε τον παρακάτω σύνδεσµο: http://dipe.ira.sch.gr/site/egkrisi-parallilis-stiriksissynekpaidefsis-mathiton-kai-stiriksis-mathiton-apo-eidiko-voithitikoprosopiko-kai-scholiko-nosilefti-gia-didaktiko-etos-2017-2018/ Μεταξύ άλλων, η εγκύκλιος αναφέρεται σε: Στήριξη µε Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό (Ε.Β.Π.), ή Σχολικό Νοσηλευτή. Η Στήριξη µε Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό αφορά µαθητές µε αναπηρία, ή/και µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για θέµατα αυτοεξυπηρέτησης, καθηµερινής διαβίωσης και λειτουργικών διευκολύνσεών τους, οι οποίοι φοιτούν στα γενικά σχολεία πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, χωρίς παράλληλη στήριξη από εκπαιδευτικό Ε.Α.Ε. Απαραίτητα δικαιολογητικά για την έγκριση υποστήριξης µαθητή/τριας από Ε.Β.Π. ή Σχολικό Νοσηλευτή από τη ∆ιεύθυνση Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας, και Θρησκευµάτων είναι τα κάτωθι: Α) Αίτηση γονέα ή κηδεµόνα στον/στην ∆ιευθυντή/ντρια, Προϊστάµενο/η της σχολικής µονάδας φοίτησης του/της µαθητή/τριας, Β) Γνωµάτευση του οικείου ΚΕ.∆.∆.Υ., η οποία προσκοµίζεται µε την ανωτέρω αίτηση και στην οποία περιγράφεται η αναγκαιότητα υποστήριξης από Ε.Β.Π., Γ) Γνωµάτευση/βεβαίωση ∆ηµοσίου Νοσοκοµείου, η οποία προσκοµίζεται µε την ανωτέρω αίτηση και στην οποία περιγράφεται η αναγκαιότητα υποστήριξης από Σχολικό Νοσηλευτή. Οι γνωµατεύσεις/βεβαιώσεις των ∆ηµοσίων Νοσοκοµείων θα πρέπει υποχρεωτικά : α) να αναφέρουν µε σαφήνεια την πρότασή τους για την ανάγκη στήριξης από Σχολικό Νοσηλευτή και β) η σφραγίδα να είναι ευδιάκριτη, ∆) Βεβαίωση φοίτησης του/της µαθητή/τριας, στην οποία αναγράφεται η τάξη στην οποία θα φοιτήσει ο µαθητής το Σεπτέµβριο του 2017, η οποία συµπεριλαµβάνεται στο διαβιβαστικό του/της ∆ιευθυντή/ ντριας της σχολικής µονάδας προς την οικεία ∆ιεύθυνση Εκπαίδευσης, Ε) Πίνακας, αντιστοίχως συµπληρωµένος στα σχετικά πεδία για την Πρωτοβάθµια και ∆ευτεροβάθµια Εκπαίδευση (ΠΙΝΑΚΑΣ 2), που αφορά την υποστήριξη µαθητών από Ε.Β.Π. Στ) Πίνακας, αντιστοίχως συµπληρωµένος στα σχετικά πεδία για την Πρωτοβάθµια και ∆ευτεροβάθµια Εκπαίδευση (ΠΙΝΑΚΑΣ 3), που αφορά την υποστήριξη µαθητών από Σχολικό Νοσηλευτή.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

36 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

11ο Πανελλήνιο Συνέδριο της ΕΛΟ∆Ι Ξενοδοχείο Mare Nostrum Hotel Thalasso, Βραυρώνα Αττικής

Προς τα Σωµατεία –Μέλη της Οµοσπονδίας Με απόφαση του ∆ιοικητικού Συµβουλίου της Οµοσπονδίας στις 21/10/17 (Ιωάννινα) και επικύρωσή της στην Γεν. Συνέλευση στις 12/02/17 σας ενηµερώνουµε ότι το 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο µε θέµα: ΣΑΚΧΑΡΩ∆ΗΣ ∆ΙΑΒΗΤΗΣ: Η σύγχρονη επιδηµία του αιώνα- Η γνώση είναι δύναµη- θα πραγµατοποιηθεί 21 & 22 Οκτωβρίου 2017 στο Ξενοδοχείο Mare Nostrum–Βραυρώνα Αττικής. Για την ενηµέρωσή σας, παραθέτουµε τις τιµές ανά κατηγορία δωµατίων ως ακολούθως: Μονόκλινο 85 ευρώ ∆ίκλινο 100 ευρώ Τρίκλινο 125 ευρώ (τρείς ενήλικες) Τετράκλινο 125 ευρώ (2 ενήλικες + 2 παιδιά1 διπλό κρεβάτι & 2 κουκέτες) Bungalows 145 ευρώ (µονόχωρα για τετράκλινη ή πεντάκλινη χρήση) Bungalows 165 ευρώ (δίχωρα για πεντάκλινη χρήση) Στην τιµή περιλαµβάνεται η µεταφορά µε πούλµαν από και προς την έδρα των σωµατείων, το έντυπο υλικό του συνεδρίου, καφέ κατά την έναρξη του συνεδρίου, το δείπνο του Σαββάτου 21/10/17 µε πλήρες πακέτο ποτών (housewine λευκό, ροζέ, κόκκινο, µπύρες draft, αναψυκτικά, χυµοί και νερό. Πρωινό Κυριακής 22/10/17 σε Αµερικάνικο µπουφέ ∆ιάλλειµα καφέ Κυριακής µε καφέ φίλτρου, ντεκαφεϊνέ, ποικιλία τσαγιού, χυµοί, βουτήµατα και κέικ. Σάντουιτς, χυµό ή φρούτο, νερό για το µεσηµέρι της Κυριακής κατά την αναχώρηση.

Εάν κάποιοι επιθυµούν διαµονή από την Παρασκευή 20/10/17, οι τιµές των διαµορφώνεται ως έξης ανά κατηγορία δωµατίου και δεν περιλαµβάνει κανένα γεύµα ή δείπνο παρά µόνο το πρωινό του Σαββάτου 21/10/17. Μονόκλινο 65 ευρώ ∆ίκλινο 70 ευρώ Τρίκλινο 115 ευρώ (τρείς ενήλικες) Τετράκλινο 115 ευρώ (2 ενήλικες + 2 παιδιά(1 διπλό κρεβάτι & 2κουκέτες Bungalows 125 ευρώ (µονόχωρα για τετράκλινη ή πεντάκλινη χρήση) Bungalows 145 ευρώ (δίχωρα για πεντάκλινη χρήση) Ευχαριστούµε για την µέχρι σήµερα παρουσία σας στις εκδηλώσεις και συνέδρια της Οµοσπονδίας και παρακαλούµε, για να έχουµε µία πρώτη εκτίµηση πρόθεσης συµµετοχής του Σωµατείου σας, ενηµερώστε µας µέχρι 20 Ιουνίου 2017. Για την καλύτερη κατανοµή των δωµατίων παρακαλούµε τα ονόµατα των συµµετεχόντων να στέλνονται στη ΕΛΟ∆Ι από το Σύλλογό σας ανά 10ήµερο µε τελική ηµεροµηνία εφόσον υπάρχουν δωµάτια η 10η Σεπτεµβρίου 2017. Σας ενηµερώνουµε επίσης ότι όλα τα bangalows του ξενοδοχείου που θα διατεθούν για το Συνέδριο (σε περιορισµένο αριθµό διάθεσης) για τετράκλινη ή πεντάκλινη χρήση έχουν θέα θάλασσα. Στο κεντρικό κτίριο η διάθεση των δωµατίων είναι 104 από αυτά 38 µε θέα βουνό και 66 µε θέα θάλασσα. Για τα δωµάτια µε θέα βουνό η τιµή ανάλογα µε την κατηγορία δωµατίου θα είναι 10 ευρώ λιγότερο. Τέλος θα θέλαµε στην λίστα των κρατήσεων σας εάν υπάρχουν παιδιά να αναγράφετε η ηλικία τους.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕ∆ΡΙΟΥ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ Σάββατο 21 και Κυριακή 22 Οκτωβρίου 2017 ΘΕΜΑ Σακχαρώδης ∆ιαβήτης: Η σύγχρονη επιδηµία του αιώνα - η γνώση είναι δύναµη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕ∆ΡΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 21 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017 17:00 - 17:30

Προσέλευση-χαιρετισµοί

1η Συνεδρία: 17:30-17:5

Συντονιστές: Γ. Κουκούλης, ∆. Χιώτης Τι πρέπει να ξέρω για την υπέρταση και τη χοληστερίνηΓ. Στεργίου, Καθ. Παθολογίας Προδιαβήτης-πρόληψη του διαβήτη τύπου 2: Σ. Λιάτης, Παθολόγος Εµβόλια στα ενήλικα άτοµα µε διαβήτηΑ. Σούρδη, Λοιµωξιολόγος Τεχνική χορήγησης ινσουλίνης και αυτοµέτρησης σακχάρου: Κ. Λεπτοκαροπούλου , Επισκέπτρια Υγείας Σηµείωση: Μετά από κάθε εισήγηση θα ακολουθεί 5λεπτη συζήτηση ∆ιάλειµµα

18:00-18:20 18:30-18:40 18:45-19:05

19:15-19:35 2η Συνεδρία 19:35-19:45: 19:50-20:10 20:15-20:25: 20:30-20:40: 20:40-21:00: Σηµείωση: 18:00-20:00

21:15:

Συντονιστές: Γ. ∆ηµητριάδης, Θ. Αλεξανδρίδης Φροντίδα ποδιών: Π. Τσαπόγας, Παθολόγος Πότε και γιατί χρειάζεται ινσουλίνη στο διαβήτη τύπου 2: Μ. Μπενρουµπή, Παθολόγος Ενέσιµα φάρµακα για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2: Γ. ∆ηµητριάδης, Καθ. Παθολογίας Νεότερα αντιδιαβητικά δισκία µε καρδιακή προστασία: Θ. Αλεξανδρίδης, Καθ. Ενδοκρινολογίας Ο διαβήτης δεν είναι εµπόδιο-Η αποµυθοποίηση της ινσουλίνης: Ε. Γκίκα, Ψυχολόγος Μετά από κάθε εισήγηση θα ακολουθεί 5λεπτη συζήτηση Παράλληλες εκδηλώσεις -Η συµβολή της τεχνολογίας στον αυτοέλεγχο στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 -Οδηγίες διατροφής στα άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 -Ψυχολογική υποστήριξη σε άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ∆είπνο

38 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

11Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕ∆ΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΟ∆Ι ΚΥΡΙΑΚΗ 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1η Συνεδρία: 10:00-10:10: 10:15-10:35: 10 :40-10:55 12:00-12:10: 12:15-12:25: 12:30-12:50:

Συντονιστές: Χ. Μπαρτσόκας, Χ. Κανακά Πρόληψη και πρόβλεψη του διαβήτη τύπου 1: Ν. Κεφαλάς, Παιδίατρος Αντλία ινσουλίνης-συνεχής καταγραφή της γλυκόζης και βιονικό πάγκρεας- Α. Βαζαίου, Παιδίατρος ∆ιατροφή στο διαβήτη: Μ. Καρυπίδου, ∆ιαιτολόγος Κοιλιοκάκη: Τι είναι και πως αντιµετωπίζεται: Ι. Βλαχογιαννάκος , Επίκουρος Καθηγητής. Γαστρεντερολογίας Θυρεοειδοπάθεια και διαβήτης: Χ. Κανακά, Καθηγήτρια. Παιδιατρικής ∆ικαιώµατα ασθενών µε διαβήτη: Ε. Νιαρχάκου, Ανωτ. ∆ιοικητική Υπάλληλος ΙΚΑ

Σηµείωση: Μετά από κάθε εισήγηση θα ακολουθεί 5λεπτη συζήτηση 13:00-14:00: 11:00-13:00

11:00-13:30

Βήµα των συλλόγων Παράλληλες εκδηλώσεις - Η συµβολή της τεχνολογίας στον αυτοέλεγχο και η συνεχής καταγραφή στα άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 - Οδηγίες διατροφής στα άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 - Εκπαίδευση στις ενέσιµες θεραπείες Ε. Κουή (∆ιαιτολόγςο), Μ Καρυπίδου, Β. Χιώτη (ψυχολόγος), Ε. Γκίκα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Η ΑΙΤΙΑ

40 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΑΠΑΜΙΚΟΣ Νοσοκοµειακός ∆ιαιτολόγος ΓΝΑ - Κοργιαλένειο Μπενάκειο, M.Med.Sci Κλινικός ∆ιαιτολόγος ∆ιατροφολόγος, Πανεπιστηµίου Γλασκώβης, MSc Healthcare Manager, Πανεπιστηµίου Αθηνών, Πτυχιούχος ∆ιαιτολόγος - ∆ιατροφολόγος, Χαροκοπείου Πανεπιστηµίου

Οι κενές θερµίδες της διατροφής H αίσθηση κορεσµού και η πρόληψη των διατροφικών διαταραχών στους εφήβους

ντονο επιστηµονικό ενδιαφέρον έχει εστιαστεί, τα τελευταία χρόνια, στην κατανόηση του µηχανισµού του κορεσµού στο ανθρώπινο σώµα. Απώτερο στόχο αποτελεί ο περιορισµός της υπερκατανάλωσης τροφής µέσω του ελέγχου του µηχανισµού της αίσθησης πληρότητας. Οι παράγοντες που παίζουν ρόλο είναι πολυάριθµοι, όπως το µέγεθος της µερίδας, η έκθεση σε οπτικά και οσφρητικά ερεθίσµατα, καθώς και τα µηνύµατα που στέλνουν στον εγκέφαλο µετά το γεύµα το στοµάχι και το έντερο ανάλογα µε τα θρεπτικά συστατικά και τον όγκο της τροφής που καταναλώθηκε. Για την ακρίβεια, µέχρι στιγµής έχει φανεί ότι στο γαστρεντερικό µας σύστηµα υπάρχουν ειδικοί υποδοχείς που ανιχνεύουν την διάταση του στοµάχου και ότι όσο πιο αργός είναι ο ρυθµός κένωσης του στοµάχου τόσο πιο έντονο το αίσθηµα του κορεσµού. Μια πρόσθετη παράµετρος που φαίνεται ότι επηρεάζει το αίσθηµα της πλήρωσης είναι το ιξώδες του περιεχοµένου της τροφής. Όσο αυξάνει αυτό, π.χ. µε την κατανάλωση µιας παχύρευστης σούπας, ή κάποιου ζελέ, ή ενός τροφίµου όπως το κόµι γκούαρ, τόσο φαίνεται ότι αυξάνει η αίσθηση πληρότητας. Τα ερεθίσµατα πληρότητας που προκαλούνται συσχετίζονται περισσότερο µε την περιοχή της στοµατικής κοιλότητας και την διαδικασία της µάσησης. Τέλος, πρέπει να σηµειωθεί ο αρκετά καλά τεκµηριωµένος θετικός ρόλος της διατροφικής πρωτεΐνης σε σχέση µε τα υπόλοιπα µακροθρεπτικά συστατικά. Η πρωτεΐνη συγκριτικά µε το λίπος και τους υδατάνθρακες παρέχει τη µεγαλύτερη αίσθηση πληρότητας.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΔΙΑΒΗΤΗΣ Η ΑΙΤΙΑ

Εκτός από τις παραπάνω παραµέτρους υπάρχει ακόµα µία η οποία ευθύνεται για το φαινόµενο το οποίο είναι ευρύτερα γνωστό ως «η επίδραση των κενών θερµίδων της διατροφής». Οι πολλές θερµίδες σε τρόφιµα µε πολύ χαµηλή διατροφική αξία χαρακτηρίζονται «κενές θερµίδες». Το στοιχείο που συνήθως ερευνάται όταν αναφερόµαστε σε αυτού του είδους τις θερµίδες είναι ουσιαστικά ο ρόλος της επίδρασης ενός µικρού γεύµατος στο αίσθηµα πληρότητας. Συνήθως οι «κενές θερµίδες» αναφέρονται σε αυτές που προέρχονται από ροφήµατα τύπου σόδας. Τα ροφήµατα αυτά έχουν χαµηλό ιξώδες, είναι λεπτόρρευστα δηλαδή, αλλά το ενεργειακό τους περιεχόµενο µπορεί να φτάσει µέχρι και τις 500 θερµίδες. Αν συγκριθούν µε ένα παχύρευστο ρόφηµα χαµηλών θερµίδων, π.χ. µια σούπα 100 θερµίδων, µπορεί να αποδειχθούν λιγότερο χορταστικά δηλαδή να προκαλέσουν µικρότερο κορεσµό. Συµπερασµατικά, µέχρι το όριο των 500 θερµίδων, ένα τρόφιµο µπορεί να αποδώσει µεγαλύτερο αίσθηµα κορεσµού αν έχει µεγάλο ιξώδες, αν δηλαδή είναι παχύρευστο. Για γεύµατα µεγαλύτερα των 500 θερµίδων φαίνεται πως η παράµετρος της ενέργειας παίζει ισχυρότερο ρόλο στο αίσθηµα κορεσµού. Όµως γεύµατα µεγαλύτερα των 500 θερµίδων αρχίζουν να προσεγγίζουν τον ορισµό του κύριου γεύµατος και ίσως δεν έχουν τόση σηµασία σε µια προσπάθεια ελέγχου της όρεξης και κατ’ επέκταση του βάρους µας µε τη συχνή χρήση χαµηλοθερµιδικών µικρών γευµάτων. Η έννοια του κορεσµού που προσδίδουν τα τρόφιµα αποκτά ξεχωριστή σηµασία

42 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

όταν επιχειρείται να ενσωµατωθεί στην πρόληψη των διατροφικών διαταραχών σε µια ιδιαίτερα ευαίσθητη ηλικία, την εφηβεία. Τον Αύγουστο του 2016 η αµερικανική παιδιατρική εταιρεία δηµοσίευσε τις ανανεωµένες οδηγίες σχετικά µε τον κίνδυνο εµφάνισης διατροφικών διαταραχών σε έφηβους που αγωνιούν και καταβάλουν προσπάθειες πρόληψης και αντιµετώπισης της παχυσαρκίας. Οι διατροφικές διαταραχές (νευρογενής ανορεξία, νευρογενής βουληµία και διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας) αποτελούν την τρίτη πιο κοινή χρόνια κατάσταση στους εφήβους µετά την παχυσαρκία και το άσθµα, και εµφανίζονται συχνότερα στα κορίτσια. Το πρόβληµα µάλλον παρουσιάζεται από την εφηβική παρερµηνεία του όρου της «υγιεινής διατροφής» και των επακόλουθων «ανθυγιεινών συµπεριφορών» που προκύπτουν. Οι συµβουλές οι οποίες θα µπορούσαν να δοθούν στους έφηβους και στους γονείς τους από τον ειδικό έχουν περιληπτικά ως εξής: 1. Αποθάρρυνση των παράδοξων ή των πολύ περιοριστικών διαιτών, της παράλειψης γευµάτων, της χρήσης χαπιών για απώλεια βάρους, καθαρτικών ή διουρητικών. Αντίθετα, ενθάρρυνση µιας υγιεινής διατροφής και συµπεριφορών που ενισχύουν την φυσική δραστηριότητα (π.χ. το παράδειγµα των γονέων προς τους εφήβους) όχι µόνο προσωρινά αλλά στο διηνεκές. Η εστίαση να γίνεται στον υγιεινό τρόπο ζωής και τις συνήθειες παρά στις επιπλήξεις για το αυξηµένο σωµατικό βάρος.

CMY

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΔΙΑΒΗΤΗΣ Η ΑΙΤΙΑ

2. Προώθηση µιας θετικής εικόνας σώµατος στα παιδιά και όχι πρόκληση αρνητικών συναισθηµάτων για το σωµατικό βάρος. Οι ενοχές για το σωµατικό βάρος δεν πρέπει να αποτελούν το βασικό επιχείρηµα για αλλαγή των διατροφικών συνηθειών. 3. Ενθάρρυνση συχνότερων γευµάτων µαζί µε την οικογένεια. 4. Η συζήτηση που πρέπει να ενθαρρύνεται µε την οικογένεια θα πρέπει να εστιάζει στην υγεία, τον υγιεινό τρόπο ζωής, στις συνήθειες που σχετίζονται µε αυτόν και την καθηµερινή φυσική δραστηριότητα. 5. Στην περίπτωση των υπέρβαρων ή παχύσαρκων εφήβων θα πρέπει να γίνει διερεύνηση πιθανότητας κακοµεταχείρησης από το οικογενειακό περιβάλλον ή εκφοβισµού και εξαναγκασµού από το σχολικό περιβάλλον. 6. Κατά τη διάρκεια προσπάθειας απώλειας βάρους ενός εφήβου θα πρέπει να δοθεί µεγάλη έµφαση στην ταυτόχρονη πρόσληψη όλων των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών για την ανάπτυξή του και η αποφυγή των πιθανών συνεπειών της ηµιασιτίας που πολλές φορές παρατηρείται. Ανακεφαλαιώνοντας το δεύτερο µέρος, τα τελευταία 30 χρόνια η συχνότητα εµφάνισης της παιδικής παχυσαρκίας διπλασιάστηκε ενώ της εφηβικής παχυσαρκίας τετραπλασιάστηκε. Οι περισσότεροι έφηβοι που εµφανίζουν κάποια διατροφική

44 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

διαταραχή δεν είναι προηγουµένως απαραίτητα παχύσαρκοι. Απλά «προσπαθούν να διατραφούν υγιεινά». Πολλοί έφηβοι και γονείς παρερµηνεύουν τα µηνύµατα πρόληψης της παχυσαρκίας και αναζητούν ένοχα ή ανθυγιεινά τρόφιµα τα οποία και απαλείφουν εντελώς από την καθηµερινή διατροφή του εφήβου. Σε αυτό το κυνήγι µαγισσών φαίνεται πως εντάσσονται και τα τεστ δυσανεξίας που υπόσχονται κατάρτιση µακροσκελούς λίστας παχυσαρκογόνων τροφίµων προς αποφυγή. Ευτυχώς, ξανά τον Αύγουστο του 2016, το ελληνικό υπουργείο υγείας προσπάθησε να ξεκαθαρίσει το τοπίο: «Ουδεµία σχέση, τουλάχιστον έως τώρα, επιστηµονικά τεκµηριωµένη έχουν οι τροφικές υπερευαισθησίες µε το σωµατικό βάρος ή το µεταβολικό ρυθµό, τη ρύθµισή του, την απώλεια βάρους και το σχεδιασµό διαιτολογίου µε αυτό το σκοπό. Η χρησιµοποίηση των τεστ δυσανεξίας σε προγράµµατα απώλειας βάρους δεν έχει καµία επιστηµονική βάση, αφενός διότι τα τεστ τα οποία χρησιµοποιούνται δεν έχουν διαγνωστική αξία, αφετέρου διότι οι τροφικές δυσανεξίες δεν σχετίζονται µε την απώλεια βάρους» υπογραµµίζεται στην υπουργική απόφαση. Όταν λοιπόν η πρόληψη και η αντιµετώπιση της παχυσαρκίας βασίζονται στις σωστές κατευθυντήριες οδηγείες δεν υπάρχει κίνδυνος εµφάνισης διατροφικών διαταραχών. Η εστίαση του ειδικού και των γονέων οφείλει να επικεντρώνεται σε έναν υγιέστερο τρόπο ζωής, παρά στο βάρος και την αγωνία που αυτό συνεπάγεται.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

ΑΝ∆ΡΟΜΑΧΗ ΒΡΥΩΝΙ∆ΟΥ-ΜΠΟΜΠΟΤΑ Τµήµα Ενδοκρινολογίας - ∆ιαβητολογικό Κέντρο, Νοσοκοµείο Κοργιαλένειο – Μπενάκειο, Αθήνα

Αντιµετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 στα ηλικιωµένα άτοµα

επιδηµία του σακχαρώδη διαβήτη (Σ∆) έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον κόσµο και ο επιπολασµός αυξάνεται µε γεωµετρική πρόοδο σε όλα τα έθνη. Παράγοντες όπως η αύξηση του προσδόκιµου

ζωής, η αύξηση της ευαισθητοποίησης σε θέµατα υγείας, η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή, έχουν οδηγήσει σε όλο και µεγαλύτερο επιπολασµό της νόσου στους ηλικιωµένους (ηλικία ≥ 65 έτη). Περίπου το 25% των ατό-

µων άνω των 65 ετών στις Ηνωµένες Πολιτείες είναι διαβητικοί και διπλάσιο ποσοστό είναι προδιαβητικοί. Σύµφωνα µε τις πρόσφατες οδηγίες της Αµερικανικής Εταιρείας για το Σ∆ (ADA) και της Παγκόσµιας Οµοσπον-

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

δίας για το Σ∆ (IDF) η θεραπεία στο συγκεκριµένο πληθυσµό ασθενών θα πρέπει να είναι απόλυτα εξατοµικευµένη λαµβάνοντας υπόψη το προσδόκιµο επιβίωσης, τις συννοσηρότητες, τη λειτουργική κατάσταση και τις ατοµικές ανάγκες του κάθε ασθενούς. Η διαχείρηση του Σ∆ είναι ιδιαίτερα δύσκολη στους ηλικιωµένους λόγω ποικίλων προβληµάτων. ∆υστυχώς, δεν υπάρχουν µακροχρόνιες µελέτες σε άτοµα > 65 ετών που να αποδεικνύουν τα οφέλη του αυστηρού γλυκαιµικού ελέγχου και του ελέγχου της αρτηριακής πίεσης και των λιπιδίων. Τα ηλικιωµένα άτοµα µε Σ∆ έχουν υψηλότερα ποσοστά πρόωρου θανάτου, λειτουργικής ανικανότητας και συνυπαρχουσών ασθενειών όπως η υπέρταση, η στεφανιαία νόσος, τα εγκεφαλικά επεισόδια και η οστεοπόρωση, σε σύγκριση µε άτοµα παρόµοιας ηλικίας που δεν έχουν διαβήτη. Επιπλέον, διατρέχουν µεγαλύτερο κίνδυνο για αρκετά κοινές στη γηριατρική καταστάσεις, όπως η πολυφαρµακία, η κατάθλιψη, η νοητική εξασθένηση, η ακράτεια ούρων και οι πτώσεις. Οι παθοφυσιολογικές αλλαγές της γήρανσης µπορούν να επηρεάσουν τον γλυκαιµικό έλεγχο και πρέπει να λαµβάνονται υπόψη στις αποφάσεις για την αντιµετώπιση του Σ∆. Σε αυτές περιλαµβάνονται η µείωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, η έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας, και η αλλαγή στις φαρµακοκινητικές και φαρµακοδυναµικές ιδιότητες των φαρµάκων. Ακόµα, διαιτητικοί περιορισµοί που σχετίζονται µε µειωµένη πρόσβαση (οικονοµική αδυναµία) ή προµήθεια τροφής και µειωµένη ικα-

νότητα πρόσληψης, απορρόφησης και πέψης της τροφής µπορεί να επηρεάσουν τον γλυκαιµικό έλεγχο. Όσον αφορά το στόχο του γλυκαιµικού ελέγχου, στις περισσότερες τυχαιοποιηµένες µελέτες όπου συγκρίνεται η εντατικοποιηµένη µε τη συµβατική θεραπεία τα άτοµα µεγαλύτερα των 80 χρόνων αποκλείονται, µε αποτέλεσµα να υπάρχουν περιορισµένα στοιχεία για αυτή την ηλικιακή οµάδα. Από τα λίγα διαθέσιµα δεδοµένα φαίνεται ότι ο «σφικτός» γλυκαιµικός έλεγχος δεν µειώνει σηµαντικά τις

Είναι πρόκληση για τον κλινικό ιατρό να επιτύχει ένα βέλτιστο γλυκαιµικό έλεγχο. Η θεραπεία πρέπει να εξατοµικεύεται έχοντας κατά νου το όφελος για την αναλογία κινδύνου.

µικρο - και - µακροαγγειακές επιπλοκές σε ασθενείς µεγαλύτερης ηλικίας, για τουλάχιστον 10 χρόνια. Αντίθετα, αυξάνει άµεσα τον κίνδυνο σοβαρής υπογλυκαιµίας κατά 1,5 έως 3 φορές. Με βάση τα ανωτέρω δεδοµένα και τα δεδοµένα από µελέτες παρατήρησης, για την πλειοψηφία των ενηλίκων άνω των 65 ετών οι επιβλαβείς συνέπειες που συνδέονται µε τη στόχευση γλυκοζυλιωµένης αιµοσφαιρίνης (HbA1c) µικρότερης από 7,5% ή υψηλότερης από 9,0% είναι πιθανό

46 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

να αντισταθµίζουν τα οφέλη. Ωστόσο, ο βέλτιστος στόχος εξαρτάται από παράγοντες που αφορούν τον ίδιο τον ασθενή, τα φάρµακα που χρησιµοποιούνται για την επίτευξη του στόχου, το προσδόκιµο ζωής, και τις προτιµήσεις των ασθενών σχετικά µε τη θεραπεία. Εάν απαιτούνται µόνο φάρµακα µε χαµηλό κόστος θεραπείας και ο κίνδυνος υπογλυκαιµίας είναι µικρός (όπως η µετφορµίνη), τότε ένας χαµηλότερος στόχος της HbA1c µπορεί να στοχευθεί. Εάν ο ασθενής δεν επιθυµεί ενέσιµη αγωγή ή συχνό αυτοέλεγχο τότε ένας υψηλότερος στόχος HbA1c που εξαλείφει την ανάγκη για ινσουλίνη µπορεί να είναι καταλληλότερος. ΟΙ ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ Σ∆ ΣΤΟΥΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΕΙΝΑΙ: • Βελτιστοποίηση των λειτουργικών και των καθηµερινών δραστηριοτήτων. • αποφυγή τόσο της υπεργλυκαιµίας όσο και της υπογλυκαιµίας. • Ελαχιστοποίηση και πρόληψη των µικροαγγειακών και µακροαγγειακών επιπλοκών. ∆ΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ∆ΙΑΒΗΤΗ Περίπου τα τρία τέταρτα των ηλικιωµένων έχουν προδιαβήτη ή διαβήτη. Το στάδιο του προδιαβήτη είναι ιδιαίτερα σηµαντικό, δεδοµένου ότι είναι πιθανώς το στάδιο όπου ο διαβήτης µπορεί να προληφθεί ή να αναστραφεί µε τις κατάλληλες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Η αντίσταση στην ινσουλίνη και η µειωµένη λειτουργία των β-κυττάρων αποτελούν τους κύριους µηχανισµούς της παθογένειας του Σ∆ στους ηλικιωµένους. Η γήρανση σχετίζεται µε τη συσσώρευση λίπους

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ στους µυς και το ήπαρ, συνεισφέροντας στην ινσουλιναντοχή, καθώς και µε διαταραχές στην έκκριση της ινσουλίνης που επιτείνουν την υπεργλυκαιµία. Τα διαγνωστικά κριτήρια για το διαβήτη και προδιαβήτη στους ηλικιωµένους είναι ίδια όπως στο γενικό πληθυσµό. Η HbA1c είναι πιο ειδική, αλλά έχει µικρότερη ευαισθησία από τη γλυκόζη πλάσµατος νηστείας σαν διαγνωστικό εργαλείο. Θα πρέπει να ερµηνεύεται µε προσοχή στους ηλικιωµένους λαµβάνοντας υπόψη τις συννοσηρότητες και τις αλλαγές της φυσιολογίας του σώµατος. Σε καταστάσεις µε ταχεία εναλλαγή του κύκλου ζωής των ερυθροκυττάρων, όπως σε αιµολυτική αναιµία, η HbA1c θα µπορούσε να είναι ψευδώς χαµηλή. Αντίθετα, σε καταστάσεις µε χαµηλή εναλλαγή του κύκλου ζωής των ερυθροκυττάρων, όπως σε ανεπάρκεια σιδήρου, βιταµίνης Β12, ή φυλλικού οξέος, ή σε πολύ ηλικιωµένους, η HbA1c µπορεί να είναι ψευδώς υψηλή. Στη χρόνια νεφρική νόσο η HbA1c µπορεί να είναι ψευδώς υψηλή ή χαµηλή λόγω των πολλαπλών παραγόντων που επηρεάζουν τη µέτρηση (αναιµία, ουραιµία, χορήγηση ερυθροποιητίνης) και θα πρέπει οι κλινικοί γιατροί να σκέφτονται εναλλακτικούς δείκτες για την εκτίµηση της γλυκαιµίας (φρουκτοζαµίνη, γλυκοζυλιωµένη αλβουµίνη).

∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ Βασικός στόχος της θεραπείας παραµένει η αποφυγή της υπογλυκαιµίας, βελτιστοποιώντας παράλληλα το γλυκαιµικό έλεγχο. Νεότεροι παράγοντες µπορεί να βοηθήσουν στην επίτευξη καλού γλυκαιµικού ελέγχου, αποφεύγοντας την υπογλυκαιµία. Ο κλινικός γιατρός θα πρέπει να είναι εξοικειωµένος µε τη φαρµακοκινητική και φαρµακοδυναµική των φαρµάκων ώστε να τα χρησιµοποιεί µε ασφάλεια για τη βελτιστοποίηση του γλυκαιµικού ελέγχου. Οι ηλικιωµένοι διαβητικοί ασθενείς έχουν συνήθως πολλαπλά συνοδά νοσήµατα τα οποία µπορεί να καταστήσουν δύσκολη τη βελτίωση του γλυκαιµικού ελέγχου. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα άτοµα που έχουν νεφρική ανεπάρκεια, η οποία είναι αρκετά συχνή στους ηλικιωµένους. Φάρµακα µε µικρότερο χρόνο ηµίσειας ζωής και αδρανείς µεταβολίτες µπορεί να είναι καταλληλότερα για τους ηλικιωµένους γενικότερα. Η θεραπεία πρέπει να είναι εξατοµικευµένη λαµβάνοντας υπόψη τις συννοσηρότητες, τη λειτουργικότητα και το προσδόκιµο ζωής του ασθενούς. Η αποτελεσµατικότητα, η ασφάλεια και η ανοχή των αντιδιαβητικών φαρµάκων έχουν κριθεί µε βάση τις διάφορες κλινικές µελέτες και αναλύσεις και περιγράφονται στις διεθνείς οδηγίες (ADA). Οι ασθενείς οι οποίοι αναµένεται να ζήσουν αρκετό

καιρό για να καρπωθούν τα οφέλη της µακροπρόθεσµης εντατικής διαχείρισης του διαβήτη (περίπου 10 έτη) και οι οποίοι είναι ενεργοί, γνωστικά άθικτοι, και είναι πρόθυµοι να αναλάβουν την ευθύνη της αυτοδιαχείρισης θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να το πράξουν και να αντιµετωπιστούν µε τη χρήση των δεδηλωµένων στόχων για τους νεότερους ενήλικες µε διαβήτη. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα δεδοµένα που αφορούν τον γλυκαιµικό έλεγχο στους ηλικιωµένους είναι ελάχιστα. Είναι πρόκληση για τον κλινικό ιατρό να επιτύχει ένα βέλτιστο γλυκαιµικό έλεγχο. Η θεραπεία πρέπει να εξατοµικεύεται σε αυτή την ηλικιακή οµάδα έχοντας κατά νου το όφελος για την αναλογία κινδύνου. Για την πλειοψηφία των ηλικιωµένων, ένας στόχος HbA1c µεταξύ 7,5% και 9% είναι ικανοποιητικός. Υπάρχει πληθώρα νέων αντιδιαβητικών φαρµάκων στην αγορά και οι γιατροί πρέπει να επιλέξουν µε σύνεση. Η υπογλυκαιµία παραµένει ο µεγαλύτερος παράγοντας που περιπλέκει και πρέπει να αποφεύγεται στους ηλικιωµένους. Οι περισσότεροι άνθρωποι στη γηριατρική ηλικιακή οµάδα έχουν κάποιο βαθµό νεφρικής ανεπάρκειας και θα πρέπει αυτή να λαµβάνεται υπόψη για τα χορηγούµενα αντιδιαβητικά φάρµακα..

βιβλιογραφία 1. ADA Standards of Medical Care in Diabetes - 2017. Diabetes Care 2017; Suppl. 1:S99�S104 2. Lipska K et al. Polypharmacy in the aging patient. JAMA 2016; 315:1034-1045. 3. Huang E. Management of diabetes mellitus in older people with comorbidities. BMJ 2016; 353 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.i2200.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ

48 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

Zώντας µε τον διαβήτη: Μπορώ να τα καταφέρω. Η σωµατική δραστηριότητα

Tο κείµενο που ακολουθεί είναι µέρος των εκπαιδευτικών οδηγιών που εκπονήθηκαν στο πλαίσιο του Προγράµµατος για την Υγεία «Manage Care» από την IDF Ευρώπης. Σε κάθε τεύχος θα αναδηµοσιεύεται µέρος της θεµατολογίας του οδηγού που αφορά τα άτοµα µε διαβήτη. Στην οµάδα µελέτης του «Manage Care» συµµετείχαν οι: Κ. Μακρυλάκης, Σ. Λιάτης, Γ. ∆αφούλας, Μ. Μπενρουµπή, και Ε. Αθανασοπούλου εκ µέρους του Manage Care Study Group.

κολουθεί ένα ερωτηµατολόγιο, που θα σας βοηθήσει να ελέγξετε τις γνώσεις σας για τη σωµατική δραστηριότητα. Σας συµβουλεύουµε να απαντήσετε τις ερωτήσεις, σηµειώνοντας τη σωστή απάντηση, πριν και αφού διαβάσετε το εγχειρίδιο. Ωστόσο, µπορείτε να βρείτε τη σωστή απάντηση µέσα στο κείµενο. 1. Η σωµατική δραστηριότητα είναι πρωταρχική στην αντιµετώπιση του διαβήτη τύπου 2. α. Σωστό β. Λάθος 2. Για να αυξήσετε τη σωµατική σας δραστηριότητα, θα πρέπει να κάνετε έντονα - εντατικά σπορ. α. Σωστό β. Λάθος 3. Για να κάνετε ελαφριά άσκηση (όπως περπάτηµα), θα πρέπει να φορέσετε αθλητική φόρµα και αθλητικά παπούτσια.

α. Σωστό β. Λάθος 4. Για να ασκηθείτε θα πρέπει να φοράτε ίσια παπούτσια, που να σας εφαρµόζουν καλά στο πόδι. α. Σωστό β. Λάθος 5. Είναι ωφέλιµο για τον διαβήτη σας, να εντάξετε 10 µε 15 λεπτά (1000 βήµατα) περπάτηµα στην καθηµερινότητά σας. α. Σωστό β. Λάθος 6. Είναι ωφέλιµο για την υγεία σας να µην κάθεστε για µεγάλο χρονικό διάστηµα. α. Σωστό β. Λάθος 7. Πόση ώρα χρειάζεται να περπατήσετε, για να κάψετε όλες τις θερµίδες από µια πίτσα, που φάγατε;

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ

α. ½ ώρα β. 1 ώρα γ. 2 ώρες δ. 3-4 ώρες 8. Η σωµατική δραστηριότητα είναι περισσότερο υποχρέωση, παρά διασκέδαση. α. Σωστό β. Λάθος 9. Σε άτοµα που κάνουν ινσουλίνη, η σωµατική δραστηριότητα µπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιµία. α. Σωστό β. Λάθος 10. Σε άτοµα µε διαβήτη, που παίρνουν συγκεκριµένα φάρµακα (σουλφονυλουρίες ή γλινίδες), η σωµατική δραστηριότητα µπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιµία. α. Σωστό β. Λάθος ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΙΑ ΥΠΕΡΒΑΡΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ∆ΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 Το επίπεδο της σωµατικής δραστηριότητας συνδέεται σηµαντικά µε τον διαβήτη τύπου 2. Καταρχήν, η παχυσαρκία – που προκαλείται από την αυξηµένη κατανάλωση τροφής και την ελάττωση της σωµατικής δραστηριότητας - προκαλεί την εκδήλωση της νόσου, και η απώλεια βάρους είναι το πρώτο θεραπευτικό µέτρο που λαµβάνεται σε υπέρβαρα άτοµα µε διαβήτη. Στο παρελθόν, η πλειοψηφία των παρεµβάσεων για την απώλεια βάρους επικέντρωναν στο διατροφικό κοµµάτι, µε τον περιορισµό των προσλαµβανόµενων θερµίδων. Τώρα γνωρίζουµε τον σηµαντικό ρόλο της σωµατικής δραστηριότητας σε µια τέτοια παρέµβαση. Ο περιορισµός των θερµίδων χωρίς σωµατική δραστηριότητα έχει αρνητική επίπτωση στην ευεξία και τη µυϊκή δύναµη και προκαλεί µείωση της µυϊκής µάζας. Οι πάροχοι υγείας θα πρέπει να συστήνουν την άσκηση σαν µέρος της αλλαγής του τρόπου ζωής για τα παχύσαρκα άτοµα, µε στόχο τη βελτίωση της ευεξίας (καρδιοαναπνευστική λειτουργία και µυϊκή µάζα), αντί για περαιτέρω µείωση της προσλαµβανόµενης ενέργειας.

Άτοµα µε διαβήτη που παίρνουν ινσουλίνη θα πρέπει να επικοινωνούν

50 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

µε τον γιατρό τους πριν αυξήσουν τη σωµατική τους δραστηριότητα, καθώς θα πρέπει να εξετάζονται κάποιες προϋποθέσεις. Οι συνυπάρχουσες νόσοι µπορεί να επιβάλλουν τον περιορισµό της σωµατική δραστηριότητας, ενώ στην περίπτωση ενός διαβητικού ποδιού το περπάτηµα θα πρέπει να απαγορεύεται. ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΚΑΘΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΣΤΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΛΑΦΡΙΑΣ ΕΝΤΑΣΗΣ Σε παχύσαρκα άτοµα µε διαβήτη τύπου 2, η απώλεια βάρους και η αύξηση της σωµατική δραστηριότητας αποτελούν τους δύο πυλώνες της θεραπείας τους [ερώτηση 1]. Όµως, η σωµατική δραστηριότητα δε σηµαίνει κατ’ ανάγκη σπορ. Γι’ αυτό µην κάνετε πίσω, πιστεύοντας ότι πρέπει να ξεκινήσετε να παίζετε ποδόσφαιρο ή τένις, ή να κερδίσετε σε αγώνα δρόµου.

Ευεργετικά αποτελέσµατα στην απώλεια βάρους και στη ρύθµιση του διαβήτη µπορούν να επιτευχθούν από οποιαδήποτε κίνηση, η οποία θα αναγκάσει τους µυς να κινηθούν, όπως η κηπουρική, ή µια βόλτα [ερώτηση 2]. Κάποιοι άνθρωποι ήδη απολαµβάνουν την τακτική σωµατική δραστηριότητα και δεν θέλουν να την παρακάµπτουν, γιατί αυξάνεται η ευεξία τους και η ποιότητα της ζωής τους. Όµως, στις βιοµηχανοποιηµένες χώρες, µεγάλος αριθµός ανθρώπων είναι στην πραγµατικότητα αδρανείς. Κυλιόµενες σκάλες, αυτοκίνητα και µηχανήµατα µας εξυπηρετούν, ωστόσο στην πραγµατικότητα εξυπηρετούν τη διευκόλυνση και την οκνηρία µας και µας αποτρέπουν από το να χρησιµοποιούµε τους µυς µας. Αν έχετε καθιστικό τρόπο ζωής, µπορείτε να αυξήσετε το επίπεδο της σωµατικής σας

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ δραστηριότητας µόνο µε την απόφαση να περπατάτε περισσότερο, κατά προτίµηση καθηµερινά. Το να µην έχετε αθλητική ενδυµασία δεν είναι λόγος να µένετε σπίτι και να κάθεστε αναπαυτικά στον καναπέ σας βλέποντας τηλεόραση. Για να ξεκινήσετε να κάνετε επιπλέον σωµατική δραστηριότητα αµέσως, δε χρειάζεστε αθλητική φόρµα και αθλητικά παπούτσια [ερώτηση 3].

Φορέστε άνετα ρούχα και άνετα, ίσια παπούτσια που εφαρµόζουν καλά στο πόδι σας [ερώτηση 4]. Έτσι ώστε να µη σας «χτυπάνε» και σας δηµιουργούν φουσκάλες. Αυτό δεν θα ήταν µόνο επώδυνο, εκτός αν πάσχετε από διαβητική νευροπάθεια, οπότε θα ήταν ανώδυνο, αλλά θα ήταν επιβλαβές για τα πόδια σας και την υγεία σας. Ο αριθµός των βηµάτων που κάνουµε καθηµερινά είναι ένας αδρός δείκτης για να µετρήσουµε το επίπεδο της σωµατική µας δραστηριότητας.

Τα άτοµα µε καθιστικό τρόπο ζωής έχουν λιγότερα από 2.000 βήµατα ηµερησίως, ενώ, για παράδειγµα, οι ταχυδρόµοι µπορεί να κάνουν έως και 20.000 βήµατα ηµερησίως. Αν αποφασίσετε να αυξήσετε τη σωµατική σας δραστηριότητα, θα πρέπει να το κάνετε σταδιακά. Στην αρχή µπορείτε να πηγαίνετε για µια βόλτα, ώστε να κάνετε επιπλέον 1000 βήµατα ηµερησίως. Μια τέτοια βόλτα έχει διάρκεια 10 µε 15 λεπτά (ή ακόµα λίγο περισσότερο) και καλύπτει µια απόσταση 500 έως 800 µέτρων [ερώτηση 5]. Αρχικά θα χρειάζεται κάποια παραπάνω προσπάθεια και µπορεί να το θεωρήσετε ως δυσάρεστο καθήκον. Αλλά µετά από λίγο καιρό, οι περισσότεροι άνθρωποι το απολαµβάνουν, ειδικά όταν συνοδεύονται από κάποιο άλλο πρόσωπο ή από τον σκύλο τους. Η τακτική και ειδικά η καθηµερινή βόλτα είναι πολύ ευεργετική. Όµως, µπορεί να υπάρχουν πολλοί λόγοι για να µείνετε σπίτι και γι’ αυτό θα χρειαστείτε ένα σχέδιο. Σχεδιάστε από πριν ποια θα είναι η εναλλακτική σας αν βρέξει (πάρτε οµπρέλα), αν κάνει ζέστη (επιλέξτε τις δροσερές βραδινές ώρες), ή αν η συντροφιά σας δεν

µπορεί να ακολουθήσει κάποια µέρα. Η σταδιακή έναρξη (βήµα-βήµα) έχει πολλά πλεονεκτήµατα: αποφεύγετε τον τραυµατισµό των ποδιών σας, δεν εξαντλείτε το σώµα σας, και δεν χάνετε την ετοιµότητά σας και το κίνητρό σας. Αφού έχετε κατακτήσει τον πρώτο στόχο των 1000 επιπλέον βηµάτων ηµερησίως, µπορείτε να προχωρήσετε στον επόµενο στόχο: άλλα 1000 βήµατα. Αυτό σηµαίνει την αφιέρωση άλλων 10 µε 15 λεπτών στη βόλτα, καλύπτοντας άλλο µισό χιλιόµετρο. Αναλύσεις πολλών επιστηµονικών µελετών δείχνουν ότι η αντικατάσταση της καθιστικής ζωής µε κίνηση ή µε ελαφριά σωµατική δραστηριότητα, µπορεί να µειώσει τον κίνδυνο χρόνιων νοσηµάτων και τη θνησιµότητα. Επιπρόσθετα, υπάρχουν ενδείξεις ότι ακόµα και µικρά διαλείµµατα των 2 λεπτών από την καθιστή θέση κάθε 20 λεπτά µπορούν να µειώσουν τα επίπεδα του σακχάρου. Αυτό υποστηρίζει επιπλέον τη σύσταση να σηκώνεστε από την καρέκλα ή τον καναπέ σας συχνά και να πηγαίνετε για µια µικρή βόλτα στο γραφείο σας ή στο διαµέρισµά σας.

Οι συστάσεις για τα άτοµα µε καθιστικό τρόπο ζωής είναι: • Μειώστε τον χρόνο που µένετε άπραγοι (καθισµένοι για πολλή ώρα). Όταν είστε καθιστοί, να σηκώνεστε για λίγο όσο πιο συχνά µπορείτε. [ερώτηση 6] Υπάρχουν φθηνές συσκευές, που µετρούν τα βήµατα που έχετε κάνει κάθε µέρα. Λέγονται βηµατοµετρητές και µπορούν να τοποθετηθούν στη ζώνη σας. Οι πιο εξελιγµένοι βηµατοµετρητές, καθώς επίσης και τα κινητά τηλέφωνα τελευταίας γενιάς, έχουν επιπρόσθετες εφαρµογές (όπως την απόσταση που διανύσατε ή τις θερµίδες που κάψατε). Αυτά µπορεί να είναι ενδιαφέροντα, αλλά δεν είναι απαραίτητα. Η απλή µέτρηση βηµάτων είναι µια καλή ένδειξη για την αύξηση της σωµατικής σας δραστηριότητας. Καταγράψτε τον αριθµό των βηµάτων που κάνετε την ηµέρα σε ένα χαρτί (αριθµητικά ή σε γράφηµα) και παρατηρείστε την εξέλιξή σας. Στην περίπτωση που νιώθετε καλά και έτοιµοι: στοχεύστε για επιπλέον 1.000 βήµατα ηµερησίως και ίσως µια µέρα επιτύχετε τον προσωπικό σας µαγικό στόχο των 5.000 ή 7.000 ή 10.000 βηµάτων.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ

∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΕΣΗΣ ΚΑΙ ΥΨΗΛΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ Αν στοχεύετε να κάνετε άσκηση µέσης ή ακόµα και υψηλής έντασης, είναι σηµαντικό να εξεταστείτε πριν ξεκινήσετε. Καρδιαγγειακές ή σκελετικές παθήσεις, λοιµώξεις ή νοσογόνος παχυσαρκία µπορούν να µειώσουν το επίπεδο της σωµατικής δραστηριότητας. Σε ασθενείς µε αυτά τα προβλήµατα η πολύ έντονη άσκηση µπορεί να αναιρέσει τις ευεργετικές επιδράσεις της δραστηριότητας και να αποδειχθεί επιβλαβής για την υγεία. Γι’ αυτό πρέπει να µετράτε τους παλµούς σας. Τα άτοµα µε διαβήτη που λαµβάνουν ινσουλίνη θα πρέπει να δουν το παρακάτω κοµµάτι του κεφαλαίου, καθώς κατά τη διάρκεια της άσκησης µπορεί να προκληθεί υπογλυκαιµία. Αν δεν έχετε αντένδειξη για άσκηση µέσης ή υψηλής έντασης, µπορείτε να διαλέξετε ένα σπορ ή µια δραστηριότητα, που σας αρέσει πολύ.

Οι προτιµήσεις µπορεί να είναι πολλαπλές όπως: • το τζόκινγκ • η πεζοπορία • ο χορός • η άθληση • η ποδηλασία • το κολύµπι Για αυτού του τύπου την άσκηση, που θεωρείται άσκηση µέτριας έντασης (χαρακτηρίζεται από ελαφρά αύξηση του αριθµού των αναπνοών), συστήνονται αρκετές επαναλήψεις την εβδοµάδα, µε συνολικά 150 λεπτά την εβδοµάδα. Οι ασκήσεις υψηλής έντασης (χαρακτηρίζονται από αύξηση του αριθµού των αναπνοών και εφίδρωση), καλό θα είναι να γίνονται για τουλάχιστον 90 λεπτά την εβδοµάδα. Υπάρχει µεγάλος αριθµός ατόµων, που πραγµατικά υιοθετούν την τακτική σωµατική δραστηριότητα και σταδιακά την απολαµβάνουν. Σε αυτή την περίπτωση, η επιπρόσθετη άσκηση των µυών (ασκήσεις αντίστασης) έχει επιπλέον ευεργετική επίδραση, γιατί συντηρεί τη µυϊκή µάζα. Η προπόνηση αποτελείται από διαφορετικές ασκήσεις (2 µε 3 φορές την εβδοµάδα) µε µηχανήµατα, λάστιχα, ή απλά µε τη στήριξη του ίδιου του βάρους του σώµατος.

Αυτές οι ασκήσεις θα πρέπει να διδάσκονται από ειδικούς. 52 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

Ένα ηµερολόγιο σωµατικής δραστηριότητας θα µπορούσε να είναι υποστηρικτικό. Η επιπλέον σωµατική δραστηριότητα, µου επιτρέπει να τρώω περισσότερο; ∆υστυχώς, η αύξηση της σωµατικής δραστηριότητας δεν σας δίνει το «δικαίωµα» να τρώτε άφθονα, αν επιθυµείτε να µειώσετε το βάρος σας επιτυχώς. Ένας γενικευµένος κανόνας είναι ότι ένα άτοµο 80 κιλών, καίει την ώρα περίπου: • 80 θερµίδες όταν είναι ξαπλωµένος ή καθισµένος στον καναπέ • 200 θερµίδες όταν περπατάει (µε ταχύτητα 3 km/h) • 250 θερµίδες όταν περπατάει γρήγορα (µε ταχύτητα 4,5 km/h), ή όταν κολυµπάει (16 µέτρα/λεπτό) • 300 θερµίδες όταν περπατάει γρήγορα (µε ταχύτητα 6 km/h), ή όταν κάνει ποδήλατο (µε 9km/h) • 400 θερµίδες όταν κάνει ποδήλατο (µε 15 km/h) • 700 θερµίδες όταν κάνει χαλαρό τρέξιµο (µε 9km/h), ή ποδήλατο (µε 21 km/h) • 1000 θερµίδες όταν τρέχει (µε 15 km/h) • 7000 θερµίδες όταν τρέχει (στο παγκόσµιο ρεκόρ του µαραθωνίου δρόµου) Συγκριτικά, µπορείτε να δείτε πόσες περίπου θερµίδες µπορούν να σας προσδώσουν τα παρακάτω φαγητά: Έτσι, αν πεινάτε µετά από µια βόλτα, µην πιστέψετε ότι πρέπει να φάτε ένα παραπάνω γεύµα για να καλύψετε τις θερµίδες που καταναλώσατε κατά τη διάρκεια µιας τέτοιου είδους δραστηριότητας. Για να κάψετε µια πίτσα θα πρέπει να περπατήσετε 3 µε 4 ώρες [ερώτηση 7]. Μόνο αθλητές έχουν ανάγκη να καλύψουν τις θερµίδες που καταναλώνουν µετά από έντονη και κουραστική άσκηση. Συνοπτικά, η τακτική σωµατική δραστηριότητα έχει ευεργετικές επιδράσεις στη σωµατική και ψυχική σας υγεία, στην καρδιοαναπνευστική σας λειτουργία, στη µυϊκή σας µάζα, στη ρύθµιση του διαβήτη σας και στη γενικότερη ευεξία σας, όµως, δεν είναι θεµιτό να την ισοσταθµίζετε µε το να τρώτε περισσότερο. Ετοιµαστείτε Ο καλύτερος τρόπος για να προλάβετε τις άµεσες και χρόνιες επιπλοκές του διαβήτη είναι να συµµετέχετε ενεργά στην αντιµετώπισή του και να απαντήσετε στις παρακάτω

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ

ερωτήσεις µε όσο το δυνατό πιο θετικό τρόπο. • Είναι σηµαντικό για την υγεία και την ποιότητα της ζωής µου να αυξήσω τη σωµατική µου δραστηριότητα; • Είµαι έτοιµος/η να ξεκινήσω µια διαδικασία αύξησης της σωµατικής µου δραστηριότητας αµέσως τώρα; • Νιώθω αυτοπεποίθηση ότι θα τα καταφέρω και θα το απολαύσω; Αν απαντήσατε σε µία ή περισσότερες από τις παραπάνω ερωτήσεις µε αµφιβολία ή διστακτικότητα, µην ξεκινήσετε ένα πρόγραµµα σωµατικής δραστηριότητας αµέσως τώρα, αλλά προσπαθήστε να βρείτε τις συγκυρίες και τα εµπόδια, που σαν κάνουν διστακτικούς. Η άσκηση δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως επαχθές καθήκον ή υποχρέωση [ερώτηση 8]. Πρέπει να σκεφτείτε τι πρέπει να γίνει και τι µπορείτε εσείς να κάνετε στη ζωή σας, ώστε να αισθανθείτε θετικά µε την

ένταξη της άσκησης στην καθηµερινότητά σας. Σε αυτή την πορεία για να βρείτε κίνητρο για την αλλαγή του τρόπου ζωής σας, δεν είστε µόνοι. Ρωτήστε άτοµα από την οµάδα υγείας σας, ή τον ασφαλιστικό σας φορέα, καθώς και ανθρώπους και φίλους της κοινότητάς σας. Μπορείτε να βρείτε υποστήριξη από το κοινωνικό σας περιβάλλον, π.χ. µε την οργάνωση οµαδικών περιπάτων. Επίσης, µπορείτε να ενηµερωθείτε για προσφορές σε προγράµµατα άσκησης, που σχεδιάζονται για να σας βοηθήσουν να διατηρήσετε την αλλαγή του τρόπου ζωής σας. Ξεκινήστε • Ελαχιστοποιήστε τον χρόνο που ξοδεύετε αδρανείς (πολλή ώρα καθισµένοι). • Όταν είστε καθιστοί, να σηκώνεστε για λίγο όσο πιο συχνά

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ

µπορείτε. • Οποιαδήποτε δραστηριότητα είναι καλύτερη από καθόλου δραστηριότητα. Αν προς το παρόν δεν έχετε καθόλου δραστηριότητα, ξεκινήστε να ασκήστε και σταδιακά αυξήστε την όσο χρειάζεται, ή όσο θέλετε εσείς να στοχεύσετε. • Να είστε δραστήριοι τις περισσότερες, αν όχι όλες τις ηµέρες της εβδοµάδας. • Αν παίρνετε ινσουλίνη: συµβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε άσκηση, και µάθετε να αποφεύγετε, να αντιλαµβάνεστε και να θεραπεύετε την υπογλυκαιµία. • Συµβουλευτείτε τον γιατρό σας για να κάνετε άσκηση µέτριας ή υψηλής έντασης. • Αν αποφασίσετε να κάνετε άσκηση µέτριας έντασης, συµπληρώστε τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδοµάδα, ενώ αν κάνετε υψηλής έντασης, συµπληρώστε περίπου 90 λεπτά την εβδοµάδα. • Αν αποφασίσετε να κάνετε επιπρόσθετη µυϊκή ενδυνάµωση: κάντε τουλάχιστον 2 φορές την εβδοµάδα τις ασκήσεις που θα σας διδάξει ο ειδικός. • Ξεκινήστε ξανά την άσκηση µετά από περιόδους αδράνειας (ασθένεια, ταξίδι, απώλεια κινήτρου). Η σωµατική δραστηριότητα είναι µια αλλαγή στον τρόπο ζωής, που χρειάζεται χρόνο για να εδραιωθεί σε τακτική, καθηµερινή βάση. Ξεπεράστε πιθανά εµπόδια µε κάποια εναλλακτική στρατηγική, να είστε προετοιµασµένοι για σκαµπανεβάσµατα του κινήτρου και ενεργοποιηθείτε ξανά, σκεπτόµενοι τις ωραίες εµπειρίες, που σας έχει ήδη προσφέρει η άσκηση. ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ Τα άτοµα µε διαβήτη τύπου 2 που παίρνουν ινσουλίνη δεν χρειάζεται να απέχουν από την άσκηση και τα αθλήµατα. Αν θέλετε να είστε δραστήριοι να συνεχίστε, διότι αυτό συµβάλλει στην καλή ποιότητα της ζωής σας και έχει θετική επίδραση στην υγεία σας, όπως προαναφέρθηκε. Όµως κάνοντας ινσουλίνη θα πρέπει να σκέπτεστε την επίδραση της άσκησης και του µυϊκού έργου στην πτώση του σακχάρου του αίµατος, γεγονός το οποίο µπορεί να οδηγήσει σε υπογλυκαιµία [ερώτηση 9]. Συζητήστε µε τον γιατρό σας το θέµα «σωµατική δραστηριότητα». Η αυτοµέτρηση του σακχάρου πριν την άσκηση είναι πολύ σηµαντική. Επίσης, πρέ-

54 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 10-12/2016

πει να γνωρίζετε πώς να αποφεύγετε, να αντιλαµβάνεστε και να αντιµετωπίζετε τα συµπτώµατα της υπογλυκαιµίας. Συστάσεις για την αποφυγή υπογλυκαιµίας κατά την άσκηση: • Μετρήστε το σάκχαρό σας πριν, κατά τη διάρκεια και µετά την άσκηση. • Να έχετε µαζί σας ταµπλέτες γλυκόζης, σε περίπτωση υπογλυκαιµίας. • Σε περίπτωση σύντοµης άσκησης, µπορεί να χρειαστεί να καταναλώσετε ένα επιπλέον σνακ µε υδατάνθρακες. • Σε περίπτωση παρατεταµένης άσκησης, µπορεί να χρειαστεί να µειώσετε τη δόση της ινσουλίνης την ηµέρα εκείνη. • Αποφύγετε την άσκηση όταν το σάκχαρό σας είναι υψηλότερο από 250 mg/dl και έχετε κετονουρία. ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΣΟΥΛΦΟΝΥΛΟΥΡΙΑ Η ΓΛΙΝΙ∆Η Τα άτοµα µε διαβήτη τύπου 2 που παίρνουν σουλφονυλουρία ή γλινίδη πρέπει να σκέπτονται την επίπτωση της άσκησης και του µυϊκού έργου στην πτώση του σακχάρου του αίµατος, γεγονός που µπορεί να οδηγήσει σε υπογλυκαιµία [ερώτηση 10]. Η αυτοµέτρηση της γλυκόζης είναι απαραίτητη πριν την άσκηση. • Μετρήστε το σάκχαρό σας πριν, κατά τη διάρκεια και µετά την άσκηση. • Να έχετε µαζί σας ταµπλέτες γλυκόζης, σε περίπτωση υπογλυκαιµίας. • Αποφύγετε την άσκηση όταν το σάκχαρό σας είναι υψηλότερο από 250 mg/dl και έχετε κετονουρία.

ΜΑΡΙΑΣ ΧΑΤΖΗ∆ΑΚΗ

Καβάλα, η οµορφότερη πόλη της βορειοανατολικής Ελλάδας

τισµένη αµφιθεατρικά στις πλαγιές της οροσειράς «Σύµβολο», η πόλη της Καβάλας συνδυάζει οµορφιά και πλούσια ιστορία, που µαγνητίζει. Η αρχιτεκτονική της περιοχής έχει επηρεαστεί από την αρχαιότητα µέχρι και τη νεότερη περίοδο της ελληνικής ιστορίας. Πανέµορφα κτήρια µαρτυρούν την ευµάρεια και την ευηµερία των κατοίκων της πόλης στο πέρασµα των χρόνων. Η «χρυσή εποχή» όµως για την Καβάλα ήταν αναµφίβολα ο 20ος αιώνας. Από το 1903 µέχρι το 1909 οι Έλληνες κάτοικοι, µε υψηλό εθνικό φρόνηµα, παίρνουν µέρος στον Μακεδονικό αγώνα. Η άνθηση του καπνεµπορίου και η αύξηση του πληθυσµού έχουν σαν αποτέλεσµα την δηµιουργία πλατιάς εργατικής

τάξης που οργανώνεται σε ισχυρά εργατικά σωµατεία διεκδικώντας δυναµικά τα αιτήµατά της. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ Η ιστορία της πόλης αρχίζει από τον 7ο π. Χ. αιώνα µε το όνοµα Νεάπολις σαν αποικία των Θασίων. Αργότερα, σαν επίνειο της πόλης των Φιλίππων ακµάζει κατά τους χρόνους του Μακεδονικού κράτους του Φιλίππου Β, πατέρα του Μ. Αλεξάνδρου. Τον 8ο αιώνα είναι γνωστή µε το όνοµα Χριστούπολις και µετά από έντονες περιπέτειες και αγώνες την εποχή των Σταυροφοριών εµφανίζεται πάλι γύρω στο 1500µ.Χ. µε το σηµερινό της όνοµα και εξελίσσεται γρήγορα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

ΑΠΟΔΡΑΣΗ

σε σηµαντικό λιµάνι, ιδιαίτερα µετά την Μικρασιατική καταστροφή. ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ Το αρχαιολογικό µουσείο Καβάλας θεωρείται ένα από τα σηµαντικότερα µουσεία της Ελλάδος. Φιλοξενεί στις αίθουσές του αντιπροσωπευτικά µνηµεία από την ευρύτερη πολιτιστική ενότητα της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης και παράλληλα λειτουργεί ως Μουσείο της πόλης της Καβάλας και της ευρύτερης περιοχής της. Ειδικότερα, περιλαµβάνει ευρήµατα της Νεολιθικής περιόδου, όπως αντικείµενα από πέτρα και πηλό, καθώς και ευρήµατα του συνοικισµού Ντικιλί Τάς, από την εποχή του Χαλκού. Σε ειδική αίθουσα είναι εκτεθειµένα ευ-

ρήµατα της Νεάπολης και της αρχαίας Αµφίπολης. Στον 1ο όροφο τα εκθέµατα αφορούν την ευρύτερη περιοχή της Θράκης, κυρίως των Νεκροπόλεων Οισύµης, Γαληψού και Αβδήρων. ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΠΝΟΥ Το Μουσείο Καπνού του ∆ήµου Καβάλας είναι το µοναδικό θεµατικό Μουσείο Καπνού σε όλη την Ευρώπη. Είναι ένα σύγχρονο βιοµηχανικό και βιωµατικό µουσείο µε πλούτο εκθεµάτων και αρχειακού υλικού που καλεί τον επισκέπτη να κάνει ένα ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο του «ανατολικού καπνού», όταν η Καβάλα στις αρχές του 20ου αιώνα υπήρξε στον ελληνικό χώρο το µεγαλύτερο κέντρο εµπορικής επεξεργασίας και εξαγωγών καπνού σε όλο τον κόσµο.

56 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΩΝ Σε απόσταση 17χιλ. από την Καβάλα βρίσκεται η αρχαία πόλη των Φιλίππων. Η πρώτη επαφή µε τον χώρο έγινε το 1861 και ολοκληρώθηκε το 1956 από Έλληνες αρχαιολόγους. Σηµαντικά ευρήµατα είναι η Εγνατία οδός, τα ερείπια της Ρωµαϊκής Αγοράς, η «φυλακή» του Απόστολου Παύλου, καθώς και το αρχαίο θέατρο το οποίο διαθέτει κυκλική ορχήστρα και παρόδους ισοδοµικά χτισµένες. ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΙΛΙΠΠΩΝ Το αρχαίο θέατρο Φιλίππων είναι ένα αξιόλογο και σηµαντικό µνηµείο. Βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου της ακροπόλεως και στηρίζεται στο ανατολικό τείχος της πόλης των Φιλίππων. Η πόλη

ΑΠΟΔΡΑΣΗ

πέρασε από διάφορες φάσεις και το θέατρο έχει υποστεί πολλές αλλαγές στο πέρασµα των αιώνων. Σήµερα σώζονται πολλά στοιχεία από το θέατρο. Έχει δεχθεί όµως διάφορες επεµβάσεις για να µπορέσει να φιλοξενήσει το φεστιβάλ Φιλίππων. Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΦΙΛΙΠΠΩΝ Απέναντι από το αρχαίο θέατρο βρίσκονται τα ερείπια της αρ-

χαίας πόλης των Φιλίππων. Η πόλη πήρε το όνοµά της το 356 π.χ. από τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Φίλιππο Β’. Ο περίβολος των τειχών της πόλης ξεκινούσε από την κορυφή του λόφου και καθώς προχωρούσε στη νότια πλαγιά περιέκλειε στους πρόποδες του λόφου ένα τµήµα της πεδιάδας. Η αρχαιότερη φάση του περιβόλου ανάγεται στην εποχή του Φιλίππου Β΄ και η νεότερη στα χρόνια του Ιουστινιανού Α΄(527 - 565 µ. Χ.). Το συνολικό µήκος της περιµέτρου των τειχών φτάνει τα 3,5χλµ. Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων µπορεί να προσφέρει στον επισκέπτη µια ανάµεικτη περιήγηση, αφού οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ερείπια από την ελληνιστική, τη ρωµαϊκή, τη βυζαντινή, και την παλαιοχριστιανική περίοδο. Το οκτάγωνο, η ρωµαϊκή αγορά, οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές, τµήµατα των τειχών της πόλης, είναι τα πιο γνωστά από αυτά. ΟΙ ΚΑΜΑΡΕΣ Οι Καµάρες - το Μεσαιωνικό Υδραγωγείο - είναι έργο της Βυζαντινής περιόδου το οποίο δέχτηκε από πολύ νωρίς επι-

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

ΑΠΟΔΡΑΣΗ

διορθώσεις και εκτεταµένες επισκευές κατά την Οθωµανοκρατία, ιδιαίτερα στα χρόνια του Σουλεϊµάν του Μεγαλοπρεπούς και Νοµοθέτη (1530 µ. Χ. περίπου). Η διπλή αυτή τοξωτή κατασκευή είχε στόχο να γεφυρώσει την χερσόνησο της Παναγίας µε τις υπώρειες του ορεινού όγκου της Λεκάνης. Χρησίµευε για τη µεταφορά νερού από τις πηγές των ορεινών όγκων (έξι χιλιόµετρα βόρεια) στην σηµερινή «Παλιά πόλη» της Παναγίας, µε την κύρια πηγή νερού να βρίσκεται σε υψόµετρο 400 µ. ενώ άλλες πηγές χαµηλότερα συµπλήρωναν την τροφοδοσία του. Το µεγαλοπρεπές αυτό µνηµείο µήκους 280 µ. αποτελείται από 60 αψίδες τεσσάρων διαφορετικών µεγεθών και έχει µέγιστο ύψος 25 µέτρα. Οι εργασίες αναστήλωσης ξεκίνησαν τον Σεπτέµβριο του 1997 µε τεχνικές ήπιας παρέµβασης. ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Το κάστρο της Καβάλας δεσπόζει πάνω στην κορυφή της χερσονήσου όπου είναι κτισµένη η παλαιά πόλη. Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, και αργότερα, έγιναν αλλεπάλληλες ανακατασκευές και επεµβάσεις στην

οχύρωσή του από τους Βυζαντινούς, τους Ενετούς και τους Τούρκους. Το κάστρο (ακρόπολη) στη σηµερινή του µορφή, κτίσθηκε το πρώτο τέταρτο του 15ου αιώνα, στηριζόµενο σε υπάρχουσα θεµελίωση της Βυζαντικής περιόδου. Στο υπαίθριο θέατρό του διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις. ΤΟ ∆ΗΜΑΡΧΕΙΟ Το κτήριο, µικρογραφία Ουγγρικού πύργου, κτίσθηκε περίπου το 1895 από τον Ούγγρο καπνέµπορο Pierre Herzog. ΤΟ ∆ΗΜΟΤΙΚΟ Ω∆ΕΙΟ Το κτήριο του ∆ηµοτικού Ωδείου (µαζί µε το διπλανό κτήριο που ήταν ιδιοκτησία του Κλέωνος Κραντονέλλη), αποτελεί το αρχαιότερο από τα σπίτια που χτίστηκαν πριν το 1864 στην Καβάλα µετά την έξοδο του Ελληνικού πληθυσµού από την χερσόνησο της Παναγίας. Ανήκε στα αδέρφια Ν. και Ε. Γρηγοριάδη, από τους πρώτους καπνεµπόρους. Μετά τον Α΄ Παγκόσµιο Πόλεµο χρησιµοποιήθηκε ως Τράπεζα, ενώ από το 1987 (εγκαινιάστηκε στην παρούσα µορφή του το 1990) ανήκει στο ∆ήµο Καβάλας και στεγάζει το ∆ηµοτικό Ωδείο. Ο έντονος νεοκλασικός του χαρακτήρας, µε τα εντυπωσιακά αετώµατα στη στέγη, τους κίονες και το γλυπτό διάκοσµο υποδηλώνει την προσπάθεια του αρχιτέκτονα να τονίσει τη δύναµη, τον πλούτο και την εθνική υπερηφάνεια για την αρχαιοελληνική παράδοση.

πηγή

www.kavala.gov.gr

58 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 1-3/2016

δελτια τυπου ROCHE DT Νέο Σύστηµα ∆ιαχείρισης ∆ιαβήτη που προστατεύει από λάθος υπολογισµό δόσης µέσω κινητού Τέλος στον λάθος υπολογισµό της δόσης ινσουλίνης που προκαλεί µεγάλες και απότοµες µεταβολές του σακχάρου και στην χρονοβόρα διαδικασία καταγραφής αποτελεσµάτων: Η λύση έρχεται… από το κινητό µε ένα νέο, πρωτοποριακό σύστηµα διαχείρισης του ∆ιαβήτη. Ένα νέο, 3 σε 1 σύστηµα για τη διαχείριση του ∆ιαβήτη έρχεται να αλλάξει τα µέχρι τώρα δεδοµένα - σύµφωνα µε διεθνείς µελέτες, το 63% των ασθενών υπολογίζουν λανθασµένα τη δόση ινσουλίνης - και να προσφέρει καλύτερη και πιο εύκολη ρύθµιση του σακχάρου αλλά και πιο ανέµελη και ευέλικτη καθηµερινότητα στους πάσχοντες. Η εταιρεία Roche Diagnostics (Hellas) SA, Diabetes

ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΥ “Χωρίς Ζάχαρη” η η απόλαυση χωρίς τη ζάχαρη Τα προϊόντα ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΥ “Χωρίς Ζάχαρη”, αποτελούνται από µια ολοκληρωµένη σειρά µπισκότων & αρτοσκευασµάτων, που προσφέρουν όλη την γεύση και την απόλαυση χωρίς την προσθήκη ζάχαρης. Η σειρά περιλαµβάνει τα Πολυ∆ηµητριακά µπισκότα πρωινού Χωρίς Ζάχαρη, τα Mπισκότα Digestive Χωρίς Ζάχαρη, τις Μπάρες ∆ηµητριακών Digestive Bar χωρίς προσθήκη ζάχαρης, τα KRISPIES Ολικής άλεσης χωρίς προσθήκη ζάχαρης και τα Cream Crackers χωρίς ζάχαρη. Την επιτυχηµένη σειρά συµπληρώνουν οι Φρυγανιές Παπαδοπούλου “Xωρίς” προσθήκη αλατιού και Ζάχαρης σε δύο τύπους: Σταρένιες και µε Σίκαλη. H σειρά ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΥ “Χωρίς Zάχαρη” απευθύνεται σε όσους θέλουν να περιορίσουν την κατανάλωση σακχάρων και να προσφέρουν στον εαυτό τους µια καθηµερινή ισορροπηµένη αλλά ταυτόχρονα απολαυστική επιλογή.

Care ανακοίνωσε την κυκλοφορία του νέου συστήµατος παρακολούθησης γλυκόζης αίµατος Accu-Chek Instant που συνδέεται µε το σύστηµα διαχείρισης διαβήτη Accu-Chek Connect. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό σύστηµα για τη διαχείριση του ∆ιαβήτη: Μετρητής, Εφαρµογή και ∆ιαδικτυακή Πύλη. • Μετρητής προηγµένης ακρίβειας (10/10) που υπερκαλύπτει τις προδιαγραφές ακρίβειας των προτύπων ISO 15197:2013/EN ISO 15197:2015 • Εφαρµογή για να έχει το άτοµο µε διαβήτη τα δεδοµένα του στο smartphone • Υπολογιστής Δόσης Bolus για σωστή δοσολογία ινσουλίνης • Δυνατότητα αυτόµατης κοινής χρήσης των δεδοµένων µε το γιατρό ή µε τα συγγενικά πρόσωπα • Έξυπνος δείκτης επιθυµητού εύρους για άµεση σαφήνεια των αποτελεσµάτων

FreeStyle Libre 100% εγγύηση επιστροφής Χρηµάτων Το σύστηµα FreeStyle Libre σηµατοδοτεί µια νέα εποχή στη παρακολούθηση της γλυκόζης και στην αποτελεσµατικότερη διαχείριση του διαβήτη. Το σύστηµα FreeStyle Libre σας παρέχει µια ολοκληρωµένη εικόνα της γλυκόζης σας οποιαδήποτε στιγµή της ηµέρας, εύκολα παντού και χωρίς την ανάγκη για τρυπήµατα στα δάκτυλα. Τώρα, µπορείτε και εσείς να ζήσετε την εµπειρία του συστήµατος FreeStyle Libre µε 100% σιγουριά! Αγοράστε το κιτ γνωριµίας του FreeStyle Libre (1 συσκευή ανάγνωσης και 2 αισθητήρες 14 ηµερών αξίας €169.90) από το ηλεκτρονικό κατάστηµα www.freestylelibre.

gr ή από το κέντρο εξυπηρέτησης πελατών µε 100% εγγύηση επιστροφής χρηµάτων εντός 30 ηµερών από την ηµεροµηνία αγοράς. Ο ΕΟΠΥΥ αποφάσισε τη διάθεση του συστήµατος παρακολούθησης της γλυκόζης Libre µε τεχνολογία Flash στα άτοµα µε διαβήτη τύπου 1 και στα άτοµα µε διαβήτη τύπου 2 που ακολουθούν εντατικό πρόγραµµα θεραπείας µε ινσουλίνη. Αναµένεται η επίσηµη ανακοίνωση της απόφασης του ΕΟΠΥΥ και οι σχετικές διαδικασίες για τη διάθεση του συστήµατος Libre, το οποίο αναµένεται να βρίσκεται στη διάθεση των ατόµων µε διαβήτη από το Μάϊο.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 7-9/2016

ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ

KARABINIS MEDICAL SA Μία υγιής εταιρεία που προσφέρει

Καλύτερη διαχείριση του διαβήτη… µε ένα κλικ!

Η KARABINIS MEDICAL SA είναι µία εύρωστη ελληνική εταιρεία µε επιτυχηµένη 50ετή πορεία στο χώρο της υγείας, µε σηµαντικά επιτεύγµατα στην ελληνική αγορά, στρατηγικές ισχυρές συνεργασίες και καινοτόµες πρωτιές διεθνώς. Το Πρόγραµµα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης «Σύµµαχος Ζωής» της KARABINIS MEDICAL υποστηρίζει έµπρακτα κάθε χρόνο, κοινωνικές οµάδες, φορείς και ανθρώπους που έχουν πραγµατική ανάγκη.

H MENARINI diagnostics εγκαινιάζει µια νέα εποχή στη ζωή µε το διαβήτη! ∆ίπλα στον ασθενή, αλλά και τον ιατρό και το φαρµακοποιό δε σταµατά ποτέ να προσφέρει νέες ιδέες και λύσεις για τη διαχείριση, την πρόληψη, τη φροντίδα και την εκπαίδευση για τον διαβήτη. Τώρα, µε τη νέα ιστοσελίδα www. menarinidiabetes.gr προσφέρει σε όλους ένα ‘ζωντανό’ κόσµο, γεµάτο νέα, εκπαιδευτικά videos, άρθρα, νέες τεχνολογίες, υπηρεσίες και προϊόντα που θα κάνουν τη ζωή µε το διαβήτη ακόµη πιο εύκολη. Η ιστοσελίδα, επίσης, φιλοξενεί χρήσιµο υλικό για τον ιατρό, ενηµερώνει για επερχόµενα επιστηµονικά σεµινάρια και ηµερίδες, και προσφέρει πρακτικές πληροφορίες στο φαρµακοποιό. Ακόµη, καθηµερινά η MENARINI diagnostics βρίσκεται δίπλα µας µε τη νέα σελίδα στο facebook (www. facebook.com/menarinidiabetes. gr) από όπου µπορούµε να ενηµερωθούµε για ό,τι νεότερο, για tips και ο,τιδήποτε κάνει τη διαχείριση του διαβήτη µας καλύτερη!

• Χορηγίες που υποστηρίζουν την πρόοδο της ιατρικής κοινότητας. Στηρίζουµε σταθερά Επιστηµονικές Ηµερίδες και Συνέδρια, προάγοντας την καινοτοµία, αλλά και την ενηµέρωση Επαγγελµατιών Υγείας και ασθενών για τις νεότερες εξελίξεις στη διάγνωση και την αντιµετώπιση ασθενειών. • Δωρεές που συµβάλλουν στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας. Υποστηρίξαµε µε ιατροτεχνολικό εξοπλισµό µεγάλα δηµόσια νοσοκοµεία της χώρας µας για µέτρηση της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου αίµατος των ασθενών τους • Χορηγίες που προάγουν τον αθλητισµό. Με κύριο γνώµονα την προάσπιση της υγείας και του αθλητικού ιδεώδους ενισχύουµε Αθλητικούς Συλλόγους, συµβάλλοντας στη συνέχιση του έργου τους. • Πράσινο Επιχειρείν για την προστασία του περιβάλλοντος. Με ξεκάθαρη στρατηγική για την προστασία του περιβάλλοντος συµβάλλουµε ενεργά στο πράσινο επιχειρείν, έχοντας προσχωρήσει στο συλλογικό σύστηµα εναλλακτικής διαχείρισης της εταιρείας «ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΩΝ ΑΕ». • Δωρεάν Μετρήσεις Κοινού. Το Τµήµα Νοσηλευτριών της εταιρείας µας πραγµατοποίησε το 2016 26.132 µετρήσεις αρτηριακής πίεσης και 25.821 µετρήσεις σακχάρου αίµατος σε πελάτες συνεργαζόµενων φαρµακείων σε όλη την Ελλάδα. Η KARABINIS MEDICAL µε αγάπη και αίσθηση καθήκοντος απέναντι στον τόπο που την έχει θρέψει, µε σεβασµό και πίστη στην αξία του ανθρώπου, µε εντιµότητα και ακεραιότητα, δίνει αξία στη ζωή, δηµιουργώντας και προσφέροντας αξία, για το κοινό καλό. Η ανάπτυξη και η εξέλιξη της KARABINIS MEDICAL σε αριθµούς:

60 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 7-9/2016

σηµεια διανοµης ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩ∆ΗΣ ∆ΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙ∆Α ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:

ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝ∆ΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ∆ΙΑΒΗΤΗ (ΕΛΟ∆Ι) ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΙ∆ΙΩΝ & ΕΦΗΒΩΝ ΜΕ ΕΝ∆ΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ «ΓΑΛΗΝΟΣ» Θεοφιλοπούλου 16 Τ.Κ 11743 Αθήνα Τηλ. 210 9226798 e-mail info@galinos.org.gr www.galinos.org.gr ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΑΝΙΚΟ ∆ΙΑΒΗΤΗ «ΠΕΝ∆Ι» ∆ηµητρίου Χατζή 63 Τ.Κ 45445 Ιωάννινα Tηλ. 2651073634 & FAX e-mail enosidiaviti@gmail.com www.pendi.eu ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΑΓΩΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΝΕΑΝΙΚΟΥ ∆ΙΑΒΗΤΗ «ΠΕΑΝ∆» Μακρυνίτσας 12-14 Αµπελόκηποι Αθήνα Τ.Κ 11522 Αθήνα Τηλ. 2107796660 & FAX 2107796461 e-mail info@peand.gr www.peand.gr ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ∆ΙΑΒΗΤΗ (Π.Ε.∆) Φερών 8 Τ.Κ 10434 Αθήνα Τηλ. 6972155440 2108838113e-mail elodi@elodi.org ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΕΑΝΙΚΟ ∆ΙΑΒΗΤΗ «ΠΑ.ΣΥ.ΝΕ.∆.» Πανεπιστηµίου 118 Τ.Θ. 21170013 Ηράκλειο Κρήτης

Σε όλα τα διαβητολογικά κέντρα πανελλαδικά (βλ. σελίδες 62-63)

Τηλ. 2810312501 6972307627, 6972623410 e-mail vasiliki_louvari@yahoo.gr www.pasined.gr ΣΥΛΛΟΓΟΣ ∆ΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΝΟΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ «∆ΙΑΒΗΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ» Εθνικής Αντιστάσεως 11(Στοά) Εµπορικό Πολύκεντρο Πτολεµαΐδα Τ.Κ 50200 Πτολεµαΐδα Τηλ. & Φαξ 2463028188 e-mail info@diavitiki-poria.gr www. diabitikoi-poria.gr ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΠΑΙ∆ΙΩΝ & ΝΕΩΝ ΜΕ ∆ΙΑΒΗΤΗ Λεωφόρος Νίκης 3 Τ.Κ 54624 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Τηλ. 2310 223518, 2310580369 fax 2310 223595 e-mail diabetestype1@gmail.com, www.diabetic.gr ΣΥΛΛΟΓΟΣ ∆ΙΑΒΗΤΙΚΩΝ Ν. ΣΕΡΡΩΝ Ορφέως 14 (Παλαιό Νοσοκοµείο) Τ.Κ 62122 Τηλ και Φαξ 2321058791 e-mail diabitikoi_serron@gmail.com ΠΑΝΘΕΣΣΑΛΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ∆ΙΑΒΗΤΗ Σκουφά 29 Τ.Κ 41222 Λάρισα, Τηλ. 6945797394 e-mail register@pasydi.gr www.register@pasydi.gr

επικοινωνήστε µε τα γραφεία της ΕΛΟ∆Ι (Οδός Φερών 8, 104 34, Αθήνα)

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ∆ΙΑΒΗΤΗ & ΦΙΛΩΝ ΝΟΜΟΥ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΚΑΙ ΙΘΑΚΗΣ «ΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ» Αργοστόλι Τ.Κ 28100 Κεφαλονιά Tηλ 6972296069 e-mail vandorosd@gmail.com ΣΥΛΛΟΓΟΣ ∆ΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΜΑΘΙΑΣ «ΓΛΥΚΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ» Σωφρονίου 25 (ΚΑΠΗ Νάουσας) Τ.Κ 59200 ΝΑΟΥΣΑ Τηλ. 2332024947 e-mail syllogosdiavitikonnimathias@ yahoo.gr ΣΥΛΛΟΓΟΣ ∆ΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΝΟΜΟΥ ΕΒΡΟΥ (ΣΥ.∆.Ν.Ε) Νικηταρά 25 Τ.Κ 68 131 Αλεξανδρούπολη Τηλ. 6943124050 e-mail sydne2015@yahoo.gr www. sydne2015.weebly.com ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΕΑΝΙΚΟ ∆ΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗ ΠΡΕΒΕΖΑΣ “MELLITUSCELIAC” Παπάγου 30 T.K48100 Πρέβεζα Τηλ. 6943770946, Τηλ.6979359262 e-mail: mellitusceliac@gmail.com

ενηµερωθείτε στο www.elodi.org

ή αποστείλατε την παρακάτω αίτηση συνδροµής

Γίνετε ∆ΩΡΕΑΝ συνδροµητές στο περιοδικό Σακχαρώδης ∆ιαβήτης - Φροντίδα για όλους Aποστείλατε τα στοιχεία σας στο fax: 210 88 38 118, ή µπορείτε να αποστείλετε την αίτηση στα γραφεία της ΕΛΟ∆Ι, Φερών 8, 104 34, Αθήνα ή ηλεκτρονικά στο www.elodi.org. Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στο 210 88 38 113 (09:00 - 13:00).

Στοιχεία συνδροµητή Όνοµα - Επώνυµο: ∆ιεύθυνση: Περιοχή:

ΤΚ:

Τηλέφωνο: e-mail: Υπογραφή: Επιθυµώ να λαµβάνω το περιοδικό: σε έντυπη µορφή σε ηλεκτρονική µορφή

Συναινώ στην αποθήκευση και διατήρηση των ως άνω στοιχείων µου από την ΕΛΟ∆Ι, αποκλειστικά για την αποστολή του περιοδικού και σύµφωνα µε το καταστατικό της

χρηστικα ΑΘΗΝΑ » Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Αττικόν», Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών, Ρίµινι 1,ΤΚ 12462, Χαϊδάρι, Τ: 210 5831000, 2105832013 (εξωτ. ιατρείο) fax: 210 5326454 » Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Αγία Σοφία», Α' Παιδιατρική Κλινική Παν. Αθηνών, Μ. Ασίας & Θηβών, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 213 2013451, 210 7496312 (εξωτ. ιατρείο) fax: 210 7795538 » Γ.Ν. Αθηνών «Αλεξάνδρα», Β. Σοφίαs 80, ΤΚ 11528, Αθήνα, Τ: 210 7770501-4, (εξωτ. ιατρείο), Τ: 210 3381392, fax: 210 7770473 » Γ.Ν. Αθηνών «Γ. Γεννηµατάς», Λ. Μεσογείων 154, ΤΚ 15669, Παπάγου, Τ: 210 7768000, 210 7768283 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7705980 » Γ.Ν. Αθηνών «Ιπποκράτειο», Β' Παθολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών, Β. Σοφίας 114, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 210 7769000, 213 2088333 (εξωτ. ιατρείο) fax: 213 2088646 » Περιφερειακό Γ.Ν. Αθηνών «ΚοργιαλένειοΜπενάκειο Ε.Ε.Σ.», Ερυθρού Σταυρού 1, Αµπελόκηποι, ΤΚ 11526, Αθήνα, Τ: 210 6414000, 210 6414737 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6414800 » Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π.& Α. Κυριακού», Λεωφ. Μεσογείων 24, ΤΚ 10024, Αθήνα, Τ: 213 2009800, 210 7726856 (εξωτ. ιατρείο), 213 2009856 » Γ.Ν. Αθηνών «Λαϊκό», Α' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αγ. Θωµά 17, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 210 7456000, Τ: 210 7456874 (εξωτ. ιατρείο), 210 7456294 Τετ., 210 7456308 Πέµ., fax: 210 7791839 » Ν.Γ.Ν. «Ο Ευαγγελισµός», Ενδοκρινολογικό Τµήµα, Υψηλάντου 45, ΤΚ 10676, Αθήνα, Τ: 210 7201000, 210 7201258 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7291808

Τ: 2313303316 (ραντεβού), 2310 9933369 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 994608 » Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο», Β' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινουπόλεως 49, ΤΚ 54642, Θεσσαλονίκη, Τ: 2310 89200, 2310 892101, 2310 892616, (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 856075 » Γ.Π.Ν. Θεσσαλονίκη «Παπαγεωργίου», Γ' Παθολογική Κλινική, Περιφ. Οδόs Θεσσαλονίκης, Ν. Ευκαρπία, ΤΚ 56403, Ν. Ευκαρπία Θεσσαλονίκης, Τ: 2313 323000 (εξωτ. ιατρείο) (εσωτ. 4226 ή 4248), fax: 2310321862 ΙΩΑΝΝΙΝΑ » Πανεπιστηµιακό Νοσοκοµείο Ιωαννίνων, Λεωφ. Σταύρου Νιάρχου, ΤΚ 45500, Ιωάννινα, Τ: 26510 99111, 26510 99227 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2651046617 ΠΑΤΡΑ » Πανεπιστηµιακό Γ.Ν. Πατρών, ΤΚ 26110, Πάτρα, Τ: 2610 999111, 2610 969149 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2610 969168

ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ∆ΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑ∆Α / ΑΤΤΙΚΗ & ΠΕΙΡΑΙΑΣ » Μαιευτικό Γυναικολογικό κέντρο Αθηνών «Έλενα Ε. Βενιζέλου», Πλ. Ε. Βενιζέλου, ΤΚ 11521, Αθήνα, Τ: 210 6402000, 210 6402261 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6411156 » Π.Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π.&Α. Κυριακού», Θηβών & Λεβαδείας 3, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 213 2009000, 213 2009310 (εξωτ. ιατρείο), fax: 213 2009429 » Ν.Γ.Ν.Α. «Σπηλιοπούλειο», ∆. Σούτσου 21, ΤΚ 10671, Αθήνα, Τ: 210 6410445, 213 2023418 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6446951

» Ν.Γ.Ν. Αθηνών ΝΙΜΤΣ, Movήs Πετράκη 12, ΤΚ 11521, Αθήνα, Τ: 210 7288001, 210 7288111 (εξωτ. ιατρείο) fax: 210 7297958

» Γ.Ν.Μ. 1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ (Μελισσιών), Τέρµα Ζαΐµη, ΤΚ 15127, Μελίσσια, Τ: 210 8106200, 210 8106262 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 8041837

» Γ.Ν. Αθηνών «Πολυκλινική», Πειραιώς 3, ΤΚ 10552, Αθήνα, Τ: 210 5276000, 210 5276222 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 5202944

» 251 Γενικό Νοσοκοµείο Αεροπορίας, Π. Κανελλοπούλου 3, ΤΚ 15500, Χολαργός, Τ: 210 7463399, 210 7464093 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7715690

ΠΕΙΡΑΙΑΣ » Γ.Ν.Π. «Άγιos Παντελεήµων», ∆ηµ. Μαντούβαλου 3, ΤΚ 18484, Νίκαια, Τ: 213 2077000, 213 2077660 (εξωτ. ιατρείο), fax: 213 2076426 » Γ.Ν. Πειραιά «Τζάννειο», Αφεντούλη & Ζαννή 1, ΤΚ 18536, Πειραιάς, Τ: 210 4592000, 210 4592174 & 583, (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 4511709

» Γ.Ν.Ν.Θ. Αθηνών «Σωτηρία», Μεσογείων 152, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 210 7778611-19, 210 7763194 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7778838 » Γ.Ν. Αθηνών «Σισµανόγλειο», Σισµανογλείου 1, Μαρούσι, ΤΚ 15126, Αθήνα, Τ: 210 8039001-60, 210 8039789 (εξωτ. ιατρείο), fax 210 8042700

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

» Γ.Ν.Ν. Αθηνών «Ελπίς», ∆ηµητσάνης 7, ΤΚ 11522, Αθήνα, Τ: 210 6434001, 210 6494270 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6445602

» Π.Γ.Ν.θ. «ΑΧΕΠΑ», Α' Παθολογική Κλινική Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, Στ. Κυριακίδη 1, ΤΚ 54636, Θεσσαλονίκη,

» Γ.Ν. Βούλας «Ασκληπιείο», Βασ. Παύλου 1, ΤΚ 16673, Βούλα, Τ: 213 2163000, 2132163142 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 8923326

62 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 7-9/2016

» Γ.Ν. Πειραιά «Aγιos Παντελεήµων», Ενδοκρινολογικό Τµήµα, ∆. Μαντούβαλου 3, Νίκαια, ΤΚ 18484, Νίκαια, Τ: 213 2077000, 213 2077448 (εξωτ. ιατρείο), fax.: 213 2076709 » Γ. Αντικαρκινικό Ν. Πειραιά «Μεταξά», Μπόταση 51, ΤΚ 18537, Πειραιάς, Τ: 213 2079670 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 4599774 » Γ.Ν.Α. «Γεώργιος Γεννηµατάς», Λεωφ. Μεσογείων 154, ΤΚ 15669, Αθήνα, Τ: 213 2032000, 213 2032283-4, fax: 210 7705980 » Γ.Ν.Α. «Αγία Όλγα», Αγίας 'Ολγας 3-5, ΤΚ 14231, Ν. Ιωνία, Τ: 213 2057000, 213 2057222 (εξωτ. ιατρείο) » ΕΝ.Ε. «Θριάσιο», Λεωφόρος Γ. Γεννηµατά, ΤΚ 19018, Μαγούλα, Τ: 213 2028000, 213 2028774 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 5551243 » Γ.Ν.Α. «Η Παµµακάριστος», Ιακωβάτων 43, ΤΚ 11144, Αθήνα, Τ: 210 2284851, 210 2001100, 210 2001344 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 2020002 » Ν.Γ.Ν.Α. «Αµαλία Φλέµινγκ», 25ns Μαρτίου 14, ΤΚ 15126, Μελίσσια, Τ: 210 8030303, 210 8038371 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 8038399 » Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Αγία Σοφία», Μ. Ασίας & Θηβών, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 210 7467000, 210 7467002 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7797649 Ν. ΒΟΙΩΤΙΑΣ » Ν.Γ.Ν. Θηβών, Τσεβά 2, ΤΚ 32200, Θήβα, Τ: 22620 24444, 26623 50133 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22620 25406 Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ » Ν.Γ.Ν. Χαλκίδας, Γαζέπη 48, Χαλκίδα, ΤΚ 34100, Τ: 22210 21901-10, 22210 35259 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22210 85131 » Κ.Υ. Καρύστου, Πολ. Κάτσικα 56, ΤΚ 34001, Κάρυστος, Ν. Ευβοίας, Τ: 22243 50100, 22243 50104 (εξωτ. ιατρείο) Ν. ΦΘΙΩΤΙ∆ΑΣ Ν.Γ.Ν. Λαµίας, Παπασιοπούλου Τέρµα, ΤΚ 35100, Λαµία, Τ: 22310 63000, 22310 63087 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22310 63324 Ν. ΦΩΚΙ∆ΟΣ » Ν.Γ.Ν. Άµφισσας, Οικισµός ∆ροσοχωρίου, ΤΚ 33100, Άµφισσα, Τ: 22650 28460, (εσωτ: 171), fax: 2265022086 ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑ / Ν. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ » Ν.Γ.Ν.Θ. «Άγιos ∆ηµήτριος», Ελένης Ζωγράφου 2, ΤΚ 54634, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313 322100, 2313 322427 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2313 322205 » Ν.Α.Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Άγιos Παύλος», Εθνικής Αντίστασης 161, Φοίνικας, TK 54625, Θεσσαλονίκη, Τ. 2310 493400 (τηλ. κέντρο), 2310 49353 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 451727

οδηγος διαβητολογικων κεντρων Ο οδηγός διαβητολογικών κέντρων είναι σύµφωνος µε τα επίσηµα στοιχεία του ΕΚΕ∆Ι, όπως δηµοσιεύτηκαν στις επίσηµες λίστες του ΕΚΕ∆Ι στις 7/7/2011.

» Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «ΑΧΕΠΑ», Β' Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, Στ. Κυριακίδη 1,ΤΚ 54636, Θεσ/νίκη, 7/23/0 993111, 2310 993375-6 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 994803 » Ν.Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Γ. Γεννηµατάς» (κεντρικό), Εθνικής Αµύνης 41, ΤΚ 54635, Θεσσαλονίκη, Τ: 2310 211221, fax: 2310 210401 » Β' Γενικό Νοσοκοµείο ΙΚΑ Θεσσαλονίκης, (Παναγία), Ν. Πλαστήρα 22, ΤΚ 55132, Κρήνη Θεσσαλονίκης, Τ: 2310 476936, fax: 2310 438322 » Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο», Α' Παιδιατρική Κλινική Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινουπόλεως 49, ΤΚ 54642, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313 312000, 2310 892462 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 992784 » Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο», Α' Παθολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινουπόλεως 49, ΤΚ 54642, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313 312000, 2310 892394 & 96 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310819758 » Γ.Π.Ν. Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», Α' Παθολογική Κλινική, Περιφ. Οδόs Θεσσαλονίκης, Ν. Ευκαρπία, ΤΚ 56403, Ν. Ευκαρπία Θεσσαλονίκης, Γ23/3 323000, 2310693251-2, (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 321862 » Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Γ. Παπανικολάου», ΤΚ 57010, Εξοχή, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313 307000, 2313 307528 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 357603 » Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης, Αλεξ. Συµεωνίδη 2, ΤΚ 54351, Θεσσαλονίκη, Τ. 2310 898170 Ν. ΚΙΛΚΙΣ » Νοσοκοµείο Γουµένισσας, Μαυροπούλου 9, ΤΚ 61300, Γουµένισσα, Ν. Κιλκίς, 7/234304/4//, 23433 50321 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23430 428431 » Ν.Γ.Ν. Κιλκίς, Νοσοκοµείου 1, ΤΚ 61100, Κιλκίς, Τ: 23413 51400,23413 51671 / 51498 (εξωτ. Ιατρείο), fax: 23413 51630 Ν. ΠΙΕΡΙΑΣ » Ν.Γ.Ν. Κατερίνns, 7ns Μεραρχίας 26, ΤΚ 60100, Κατερίνη, Τ: 23513 50200, 23513 50251 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23513 50115 Ν. ΧΑΛΚΙ∆ΙΚΗΣ » Ν.Γ.Ν. Χαλκιδικής, ΤΚ 63100, Πολύγυρος, Τ: 23710 20101, 2371020248 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23710 23781 Ν. ∆ΡΑΜΑΣ » Γ.Ν.Ν. ∆ράµας, Τέρµα Ιπποκράτους, TK 66100, ∆ράµα, Τ: 25210 23351-55, 25210 61458, 61433, (εξωτ. ιατρείο), fax: 25210 21883 Ν. Καβάλας » Ν.Γ.Ν. Καβάλας, Ύψωµα Βασιλάκη, ΤΚ 65500, Περιοχή Αγ. Σύλλα, Καβάλα, Τ: 2513 501100, 2513 501231-2 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2513 501548

Ν. ΣΕΡΡΩΝ

Ν. ΚΑΡ∆ΙΤΣΑΣ

» Ν.Γ.Ν. Σερρών, 3ο χλµ Σερρών-∆ράµας, ΤΚ 62100, Σέρρες, Τ 23210 94500, 23210 94567 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23210 94713

» Ν.Γ.Ν. Καρδίτσας, Τέρµα Ταυρωπού, ΤΚ 43100 Καρδίτσα, Τ: 24410 65555, 24413 51222 (εξωτ. ιατρείο) fax.: 24410 26313

Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ

ΘΡΑΚΗ /Ν. ΕΒΡΟΥ

» Γ.Ν.Ν. Βέροια, Ασωµάιων Βεροίας 5, ΤΚ 59100, Βέροια, Τ: 23310 59100, 23313 51141 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23310 29920

» Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης, ∆ραγάνα, ΤΚ 68100, Αλεξανδρούπολη, Τ: 25510 74000, 25510 75520 (εξωτ. ιατρείο), fax: 25510 76420

» Ν.Γ.Ν. Νάουσας, Νοσοκοµείου 3, ΤΚ 59200, Νάουσα, Τ: 23320 22200, 23320 59241 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23320 23422 Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ » Ν.Γ.Ν. Κοζάνης «Μαµάτσειο», Μαµαισείου 1, ΤΚ 50100, Κοζάνη, Τ: 24610 67600, 24613 52647 (εξωτ. ιατρείο), fax: 24613 52630 Ν.ΠΕΛΛΗΣ » Ν.Γ.Ν. Γιαννιτσών, Τέρµα Λάµπρου Καισώνη, ΤΚ 58100, Γιαννιτσά, Τ: 23820 56200, 23820 56536 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23820 26553 ΝΗΣΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΛΑΓΟΥΣ / Ν. ΛΕΣΒΟΥ » Ν.Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο», Ε. Βοσιάνη 48, ΤΚ 81100, Μυτιλήνη, Τ: 22510 57700, 22513 51540 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22510 40366 Ν. ΣΑΜΟΥ » Ν.Γ.Ν. Σάµου «Άγιος Παντελεήµων», Κεφαλοπούλου 17, ΤΚ 83100, Σάµος, Τ: 22730 83100 (τηλ. κέντρο), 22730 83499 - 83136 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22730 28968 / Κέντρο Υγείας Καρλοβασίου Τ: 22730 32222 ΗΠΕΙΡΟΣ / Ν. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ » Γ.Ν. Ιωαννίνων «Γ. Χατζηκώστα», Λεωφόρος Μακρυγιάννη, ΤΚ 45001, Ιωάννινα, Τ: 26510 80111, 26510 80444 - 80475 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2651031414 ΘΕΣΣΑΛΙΑ / Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ » Πανεπιστηµιακό Γ. Ν. Λάρισας, Μεζούρλο, ΤΚ 41110, Λάρισα, Τ: 2413 501000, 2413 5024308, 2431 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2410 611097

Ν. ΞΑΝΘΗΣ » Ν.Γ.Ν. Ξάνθης, Νεάπολη Ξάνθης, TK 67100, Ξάνθη, Τ: 25410 47100, 25410 47261-262 (εξωτ. ιατρείο), fax: 25410 72139 Ν. ΡΟ∆ΟΠΗΣ » Ν.Γ.Ν. Κοµοτηνήs, Σισµανόγλου 45, ΤΚ 69100, Κοµοτηνή, Τ: 25313 51100, 25313 51465 (εξωτ. ιατρείο), fax: 25313 51527 ΝΗΣΙΑ ΙΟΝΙΟΥ ΠΕΛΑΓΟΥΣ / Ν. ΖΑΚΥΝΘΟΥ » Ν.Γ.Ν. Ζακύνθου, ΤΚ 59200, Ζάκυνθος, Τ: 26950 59100, 26950 59221 (εξωτ. ιατρείο), fax: 26950 42520 Ν. ΛΕΥΚΑ∆ΑΣ » Ν.Γ.Ν. Λευκάδας, Βαλαωρίτου 24, ΤΚ 31100, Λευκάδα, Τ: 26450 38200, 26450 38284 (εξωτ. ιατρείο), fax: 26450 25377 ΚΡΗΤΗ / Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ » Γ.Ν. Ηρακλείου «Βενιζέλειο», Λ. Κνωσσού 363, ΤΚ 71409, Ηράκλειο Κρήτης, Τ: 2810 368000, 2810 368174 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2810 368684 » Πε..Πα.Γ.Ν. Ηρακλείου, ∆ιασταύρωση Βουτών- Σταυρακίου, ΤΚ 71110, Βούτες Ηρακλείου, Τ: 2810 392111, 2810 392269 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2810542064 Ν. ΧΑΝΙΩΝ » Ν.Γ.Ν. Χανίων «Άγιος Γεώργιος», ∆ηµοκρατίας 81, ΤΚ 73134, Χανιά, Τ: 28210 22000, 28210 22594 (εξωτ. ιατρείο), fax: 28210 71112, 28210 22394 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ / Ν. ΑΡΓΟΛΙ∆ΟΣ

» Γ. Ν. Λάρισας, Τσακάλωφ 1, ΤΚ 41221, Λάρισα, Τ: 2410 230031, 2410 560384 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2410 535150

» Ν.Γ.Ν. Άργους, Κορίνθου 191, ΤΚ 21200, Άργος, Τ: 27513 60290, 27510 24455, 27510 64128 (εξωτ. ιατρείο), fax: 27510 24644

Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ

Ν. ΑΡΚΑ∆ΙΑΣ

» Ν.Γ.Ν. Βόλου «Αχιλλοπούλειο», Πολυµερή 134, ΤΚ 38222, Βόλος, Τ: 24210 94200, 24213 51115 (εξωτ. ιατρείο), fax: 24210 36870

» Ν.Γ.Ν. Τρίπολης «Ευαγγελίστρια», Ερ. Σταυρού (Τέρµα), ΤΚ 22100, Τρίπολη, Τ: 2710 371700, 2710 371809 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2710 338175

Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ

Ν. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

» Ν.Γ.Ν. Τρικάλων, Καρδίτσης 56, ΤΚ 42100, Τρίκαλα, Τ: 24313 50100, 24313 50721 (εξωτ. ιατρείο), fax.: 24310 37392

» Ν.Γ.Ν. Κορίνθου, Λ. Αθηνών 53, ΤΚ 20100, Κόρινθος, Τ: 27413 61400, 27413 61549 (εξωτ. ιατρείο), fax: 27410 20529, 27413 61300

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 7-9/2016

ς τις τε µα λ ί ε τ Σ ς στο ς σα ι ε σ g τή di.or ερω @elo o f n i

ΕΣΥ, ντρια ύ θ υ ∆ιε ώην ος, πρ ΕΚΠΑ ρ τ ία γήτρια Ψυχ η – θ ς α ο Κ ρ ουρη υχίατ ν Επίκ αιδοψ η Π ώ , ρ υ », π λο πού οφία γία Σ ιακο Α Λ Η α « δ ων Μάγ Παίδ οµείο κ ο σ Νο

Μας ρωτάτε - σας απαντάµε 2 Η κόρη µου είναι 17 ετών και έχει διαβήτη τύπου 1 τα τελευταία δύο χρόνια. Πέρυσι το καλοκαίρι έκανε ηλιοθεραπεία και οι τιµές του σακχάρου της παρουσίασε σκαµπανεβάσµατα. Μιλώντας και µε άλλους γονείς παιδιών µε διαβήτη παρατήρησαν το ίδιο. Επιτρέπεται οι διαβητικοί να κάνουν ηλιοθεραπεία, καθώς το καλοκαίρι είναι κοντά;

1 Ο γιος µου είναι έξι ετών και έχει διαβήτη εδώ και έξι µήνες. Μου ζητάει συνέχεια πράγµατα που «απαγορεύονται»: σοκολάτες, γλυκά και παγωτά. Νιώθω πολύ άσχηµα. Τι να κάνω; Τι θα γίνει όταν µεγαλώσει και θα µπορεί να παίρνει ότι θέλει µόνος του; ∆εν υπάρχουν «απαγορευµένες» τροφές στον διαβήτη. Όλα επιτρέπονται µε µέτρο και µε τροποποίηση της ινσουλίνης. Είναι γεγονός ότι τροφές, όπως τα γλυκά, πλούσιες σε «γρήγορους» υδατάνθρακες, θα ανεβάσουν το σάκχαρο αίµατος γρήγορα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ίσως βοηθήσει καλύτερα η χρησιµοποίηση ενός ανάλογου ινσουλίνης ταχείας δράσης. Σχετικά µε την επιθυµία ενός διαβητικού παιδιού να ζητά συνεχώς γλυκά για φαγητό, αυτό έχει σίγουρα ψυχολογική βάση. Συνήθως αναζητούµε αυτό που µας απαγορεύουν. Η προσέγγιση που ακολουθώ και δουλεύει εξαιρετικά, σε συνεργασία µε τον διαιτολόγο, είναι ότι συµφωνώ µε τους µικρούς µου φίλους ότι 1-2 φορές την εβδοµάδα θα τρώνε κάτι γλυκό που θα διαλέγουν: σοκολάτα, παγωτό, οτιδήποτε. Όταν ζητάνε κάτι παραπάνω, τους λέω ότι κανονικά κανένας δεν κάνει να φάει πάνω από 1-2 φορές την εβδοµάδα κάτι γλυκό. Είναι θέµα υγιεινής διατροφής!

∆εν έχει αποδειχθεί η σχέση της έκθεσης στον ήλιο µε υπογλυκαιµίες ή υπεργλυκαιµίες. Μπορούµε να αιτιολογήσουµε τη µεταβαλλόµενη εικόνα των σακχάρων, σε σχέση µε την ηλιοθεραπεία µε πολλούς τρόπους: ηλιοθεραπεία σηµαίνει και θάλασσα και αυξηµένη δραστηριότητα. Αυτό σίγουρα µπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιµίες. Στην όποια προσπάθεια να αποφύγουν τις υπογλυκαιµίες, οι διαβητικοί ίσως πάρουν έξτρα φαγητό, που µπορεί να κάνει λίγο υψηλότερο σάκχαρο αίµατος. Η έκθεση στον ήλιο ίσως προκαλέσει µια αγγειοδιαστολή στα περιφερικά τριχοειδή, που µε τη σειρά του θα προκαλέσει γρηγορότερη απορρόφηση και δράση της ινσουλίνης. Τα άτοµα µε διαβήτη θα πρέπει να προσέχουν την έκθεση στον ήλιο, όπως και οι µη διαβητικοί: καπέλο, γυαλιά ηλίου, αντιηλιακό µε υψηλό βαθµό προστασίας και ηλιοθεραπεία για µικρό χρονικό διάστηµα. Επιπλέον, ίσως χρειαστεί τροποποίηση της ινσουλίνης και της διατροφής σε συνεργασία µε τον γιατρό σας, ώστε να αποφευχθούν υπογλυκαιµίες και υπεργλυκαιµίες. Και θυµηθείτε: η µέτρηση του σακχάρου αίµατος στη θάλασσα είναι ο καλύτερος βοηθός σας!

64 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 7-9/2016

ΝΕΟ Να βλέπετε πώς οι καθημερινές σας δραστηριότητες επηρεάζουν τη γλυκόζη στο αίμα σας. Αυτό είναι διαφωτιστικό.

Δείτε τον διαβήτη σας κάτω από ένα νέο φως. Με τον έξυπνο μετρητή CONTOURTMNEXT ONE και την εφαρμογή CONTOUR®DIABETES μπορείτε να: ● Λαμβάνετε εξαιρετικά ακριβή αποτελέσματα μέτρησης και άμεση πληροφόρηση για το αν αυτά είναι εντός, κάτω ή πάνω από τον στόχο σας μέσω της λειτουργίας smartLIGHT1,2 ● Καταχωρείτε εύκολα ημερήσιες δραστηριότητες για να σας βοηθάει να κατανοήσετε πώς αυτές επηρεάζουν τη γλυκόζη στο αίμα σας και να διαχειρίζεστε τον διαβήτη σας πιο έξυπνα ● Μοιράζεστε τα αποτελέσματά σας με τον γιατρό σας βοηθώντας σας να κάνετε πιο εστιασμένες συζητήσεις μαζί του

Ρίξτε φως στον διαβήτη σας

Μιλήστε σήμερα με τον επαγγελματία υγείας σας για να μάθετε περισσότερα για τον μετρητή CONTOUR™NEXT ONE ή επισκεφτείτε το www.contournextone.gr Αναφορές: 1. CONTOUR™NEXT ONE Οδηγός Χρήστη. 2. Christiansen M et al. Accuracy and user performance evaluation of a new blood glucose monitoring system in development for use with CONTOUR™NEXT test strips. Poster presented at the 15th Annual Meeting of the Diabetes Technology Society (DTS); October 22–24, 2015; Bethesda, Maryland, USA. Το Ascensia, το λογότυπο Ascensia Diabetes Care, το CONTOUR και το smartLIGHT είναι εμπορικά σήματα της Ascensia Diabetes Care Holdings AG. Το Apple και το λογότυπο Apple είναι εμπορικά σήματα της Apple Inc., καταχωρημένα στις Η.Π.Α. και σε άλλες χώρες. Το App Store είναι σήμα υπηρεσιών της Apple Inc. Το Google Play και το λογότυπο Google Play είναι εμπορικά σήματα της Google Inc. © Copyright 2016 Ascensia Diabetes Care Holdings AG. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Κωδικός: L.GR.ADC.09.2016.45125