The Optimist 199

HAPPY HUNTERS GEZOCHT! (P.71)

EVE POSITI EN HT BERIC IS LEZEN D GEZON

Interview met Guido Weijers

(P.81)

Gek van jezelf?

Overwin je angst!

BP

EEN BEETJE GEK Of een beetje geniaal?

Meer: Catherine Keyl, Frénk van der Linden en Rifka Lodeizen • Vind je droombaan • Anders kijken naar jezelf • TransitieMotor

THEOPTIMIST.NL

Hersteld van psychose

€ 9,95 – JULI/AUGUSTUS 2021 / NR. 199

VOOR ALLE EENEIIGE TWEELINGEN! P. 50

Deep Brain Stimulation

VOORWOORD

Het gekke normaal De zomer staat voor de deur en de virusmaatregelen zijn – terwijl ik dit schrijf – grotendeels van tafel. We kunnen weer terug naar het oude normaal. Velen hebben zich de afgelopen vijftien maanden afgevraagd hoe ‘normaal’ we voorheen bezig waren, vóór 13 maart 2020. De coronaperiode was er niet alleen één van lockdowns en een avondklok, maar ook van reflectie en heroverweging.

Aan de ene kant van het spectrum staan mensen te trappelen om de draad exact dáár op te pakken waar we tot stilstand waren gekomen. Aan de andere kant zien we enthousiastelingen die blijvende, radicale veranderingen voorstaan. En zoals cabaretier Guido Weijers in het uitgebreide interview op pagina 26 zegt: daartussenin zit een grote massa in het ‘redelijke midden’.

Zelf neig ik ernaar om de verandering op te zoeken als we daarmee dingen kunnen verbeteren. Dat geldt voor persoonlijke verandering, maar ook voor zakelijke of collectieve aangelegenheden. De redactie van dit magazine heeft het thuiswerken ontdekt, maar elkaar kunnen ontmoeten en de sfeer van een team ervaren, dat hebben we erg gemist. Toch gaan we blijvend anders werken dan voorheen.

De verandering, die wij als mens nodig hebben om in beweging te blijven, is essentieel voor ons bestaan. Voor het uitgeven van een tijdschrift is dit niet anders. In samenspel met een veranderende wereld, absorberen we de wijziging in behoefte en interesse bij ons publiek. Tegelijkertijd wil je als schrijvende journalistiek een anker zijn voor lezers, en in ons geval een baken van optimisme en positieve energie. Aan dat laatste zal niet snel iets veranderen, maar we kijken wel vooruit naar de weg die voor ons ligt. Deze editie vormt hectometerpaaltje nummer 199 op onze route. Vanaf nummer 200 ziet de wereld van The Optimist er weer iets anders uit. Jezelf telkens opnieuw blijven uitvinden is een van de mooie uitdagingen in het leven.

Daar zijn we na ruim een kwart eeuw schrijven nu wel achter gekomen. Om Guido Weijers nog eens te citeren: ‘Je moet altijd aan de rand blijven zoeken, daar is het leven interessanter’. Dat geldt ook voor The Optimist. Wij speuren aan de positieve randen van het leven en blijven dit doen. Dat is ons normaal, onze te gekke opdracht.

Gastredacteur Jelleke de Nooy van Tol Als Catalyst4Change is Jelleke met haar (inter)nationale werk aan transitie en transitieprocessen een ‘vroedvrouw van de nieuwe tijd’. Zo noemde Herman Wijffels haar bij de uitgave van haar boek Heel de Wereld (2013).

De Nooy van Tol is een bevlogen faciliterend leider, analytisch en co-creatief; momenteel actief betrokken bij Toerisme in Transitie, Wellbeing Economy Alliance NL, het Nieuwe Netwerk voor professionals in Voedsel en Omgeving en Legacy17.org.

Happy Hunters gezocht!

Wil jij voor ons speuren naar goeie doe-dingen bij jou in de buurt, om te delen met iedereen?

Word een Happy Hunter en meld je aan via thehappyactivist.org/doemee.

Roland Pluut, uitgever rp@theoptimist.nl PS: Ben je zelf iemand die initiatieven kent waaraan anderen kunnen meedoen om de wereld duurzamer of inclusiever te maken? Word een ‘Happy Hunter’, zie pagina 71 en 80.

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 3

24 Een beetje gek?

Waar ligt de grens tussen gek en normaal, of tussen gek en geniaal? Hebben we af en toe last van kortsluiting in ons brein of kunnen we op afroep een beetje gek doen? We vragen kenners om hun mening: Imke Gilsing, Sara Kee, Alwin Ritstier, Veerle Visser-Vandewalle, Jeroen Ward en Guido Weijers.

15 Mythes over gezondheid

18 Eén jaar de TransitieMotor

58 Marketing in de nieuwe economie

4 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

INHOUD

Juli/augustus 2021

66 Drie krachtige portretten

72 Voordeel van een positief zelfbeeld VERHALEN

GEZONDHEID

waar of niet?

15 Gezondheidstips:

Het boek Kusje erop ontrafelt een aantal mythes.

WERKEN

16 Aan het werk

Charlotte Puyman geeft tips om je loopbaan tegen het licht te houden.

SAMENLEVING

18 Eén jaar de

TransitieMotor

Jelleke de Nooy van Tol maakt de balans van verandering op.

THEMA: EEN BEETJE GEK?

25 Introductie

Een beetje gek grenst al snel aan een beetje geniaal.

26 Guido Weijers is

zo gek nog niet

Een grappenmaker die als geen ander weet hoe geluk werkt.

32 Het gektespectrum

Volgens Tony Mason is gekte een relatief begrip.

35 Gek van angst

YouTuber Alwin Ritstier werd gek van zichzelf en schreef er een boek over.

38 Rustig aan maar

Deep Brain Stimulation tegen psychiatrische stoornissen.

40 Prima als je het mis hebt

Hoe Sara Kee ons aanmoedigt om risico te nemen.

42 Van gek naar

waardevol

Met dramatherapie is alles mogelijk, betoogt Jeroen Ward.

44 Imke Gilsing overwon

een psychose

BEELDVERHAAL

Pleidooi voor verandering van de geestelijke gezondheidszorg.

OPROEP 71 Happy Hunters

gezocht

Doe mee en speur met ons naar goede doe-dingen.

ZINGEVING 72 Anders kijken De invloed van een positief zelfbeeld

volgens Nathalie Kelderman.

12 ONDERSTROOM, MET ONDER MEER:

Ode aan de golfbeweging Rooftop Revolution: 5 jaar groene daken Klimaatfonds voor de landbouw 76 KEUZE

50 Eeneiige tweelingen Sanne Terlouw legde 52 keer een

onderstroom van liefde vast.

Zes duurzame boxen Outfit voor de vrouw VASTE RUBRIEKEN

BOEKFRAGMENT 58 Marketing in de

8 Dialoog

65 Column: Harry Starren

nieuwe economie

Docent Marco Kuijten verandert het onderwijs van binnenuit.

INTERVIEW

positieve doorzetters: Catherine Keyl, Frénk van der Linden en Rifka Lodeizen.

23 Column: Annette Nobuntu Mul 57 Column: Govert Derix 81 The Optimist Movement 82 Lezer in beeld: Janna Dekker

66 De kracht van…

Gijs de Swarte portretteert drie

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 5

Colofon

Dialoog

De Nederlandstalige The Optimist wordt gemaakt door:

Uitgever: Roland Pluut Hoofdredactie: Brian de Mello Redactie: Laura Boeters, Arie Dekker, Mathilde de Jeu, Sofie van de Vreede Vormgeving: Irma Theunisse

Met medewerking van:

Govert Derix, Mariska van Doorn, Tijn Elferink, Matthijs Jaspers, Sara Kee, Nathalie Kelderman, Marco Kuijten, Tony Mason, Annette Nobuntu Mul, Jelleke de Nooy van Tol, Harry Starren, Gijs de Swarte, Sanne Terlouw, Annet Veerbeek, Veerle Visser-Vandewalle, Rutger Verhoeff, Jeroen Ward en Guido Weijers Coverfotografie: Sushilla Kouwen

En met dank aan:

Gerard van Baar, Pieter Baars, Mirella Bresser, Eugenia Cheng, Janna Dekker, Imke Gilsing, Catherine Keyl, Frénk van der Linden, Rifka Lodeizen, Pamela Logjes, Madeleen Mulder, Charlotte Puyman, Alwin Ritstier, Roy van der Steen, Ellen van Veenendaal, Britt Vries en de onsterfelijk grappige Robin Williams.

En natuurlijk met dank aan alle te gekke eeneiige tweelingen.

Wel optimist, maar nog geen abonnee?

De jaarprijs voor een abonnement is € 84,00.

Kijk voor de verschillende abonnementsvormen en de voorwaarden op onze website, www.theoptimist.nl/word-abonnee Voor meer informatie: bel 070 - 205 9231 of mail naar abonnementen@theoptimist.nl.

Je kunt je ook aanmelden per post: Postbusnummer 226, 2690 AE ’s-Gravenzande KVK-nummer: 59366303

Advertenties

Tom van Tol: advertenties@theoptimist.nl T: 070 - 205 9232 (kantooruren)

Bestellingen

Het nieuwste nummer is, naast bij 1.200 verkooppunten in het land, ook online verkrijgbaar. Ook oude nummers zijn na te bestellen (€ 9,95 per exemplaar, excl. € 3,50 verzendkosten binnen Nederland) via www.theoptimist.nl/shop. © 2021 Uitgeverij The Optimist B.V. of de individuele auteurs

Échte gezondheidszorg?

Onze veranderende samenleving heeft een andere kijk op gezondheid en zorg nodig, stelt gezondheidswetenschapper Chantal Walg. In een online artikel dat werd gepubliceerd op de website van The Optimist legt ze uit hoe we alleen met een radicaal andere benadering van gezondheid een gezonde samenleving kunnen creëren. Ze schrijft: ‘Echte gezondheidszorg vraagt namelijk om een focus op het creëren van een gezonde en sociale basis. Dit is een handelingsperspectief dat ik “core” noem. Het gaat hierbij om de kern, om het zorgen voor jezelf en elkaar.’

Als abonnee van het magazine of als supporter van The Optimist Movement lees je iedere week nog meer verdieping en opinie op www.theoptimist.nl. Het artikel Echte gezondheidszorg begint bij de kern van Chantal Walg is een voorbeeld uit het groeiend aanbod exclusieve online-artikelen.

Het artikel teruglezen en meepraten? www.theoptimist.nl/echtegezondheidszorg

6 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

We zijn benieuwd naar jouw mening over deze editie.

Schrijf ons! redactie@ theoptimist.nl

DIALOOG

Houd moed!

In The Optimist Daily kun je tips lezen over hoe je ondanks alles de moed erin kunt houden. Er werd gereageerd op het bericht.

Mag ik zeggen dat ik geniet van deze periode? Het doet me beseffen hoe goed ik het heb.

Het thuiswerken en de rust, het niet steeds ergens naar toe gaan, het is heerlijk. En ik voel echt (kijkend naar andere landen) hoe goed we het hebben en geen reden tot klagen.

Daarbij zij aangetekend dat ik

Verstand gezond In de Daily schreven we over

voedingsdeskundigen Ineke Haisma en Martine Verweij. Met hun cursus Verstand Gezond maken zij zich hard voor meer kennis over gezonde voeding. Op het bericht werd enthousiast gereageerd.

Lente tip: brandnetels. De natuur geeft ze gratis en er zijn gezonde en leuke recepten van te vinden! Wat dacht je van pesto van brandnetel pulp; overblijfsel van brandnetels in de slowjuicer, lekker gezoet met wilde wortelsap. Waterkers en rucola zijn ook supergezonde groene groentes.

Nog een paar gezonde, gratis, toevoegingen: via je hoofd verlies je veel lichaamswarmte, dus draag een warme muts bij bepaalde weersomstandigheden. Draag conform het handboek borstgezondheid geen of zo min mogelijk een bh en draag een nierverwarmer, voor

geen ziekte of faillissementen in mijn directe omgeving had.

Meld je aan voor onze online nieuwsbrief

MI Meelezen en meepraten met dit onderwerp? Bezoek dan www.theoptimist.nl/houdmoed.

Of ben je toe aan meer verdieping?

Lees dan het e-book Tips om je beter te voelen dat voor € 3,99 te bestellen is in de webshop van The Optimist. Ga naar www.theoptimist.nl.shop.

je nieren én om andere belangrijke organen goed warm te houden. Drink ook nooit iets ijskoud, dit kost onnodig energie om de spijsvertering terug te keren naar de juiste temperatuur. Draag ergonomische schoenen, voor de juiste en prettige ondersteuning. Denk ook aan macrobiotische voeding. Geniet van het leven.

PS draag altijd een glimlach en je parfum (op een natuurlijke basis, geen chemische).

Wat is de Daily?

Iedere werkdag optimistisch nieuws Elke vrijdag in je mailbox Gratis

Meld je nu aan via: www.theoptimist.nl/daily

ALICE Meelezen? www.theoptimist.nl/verstandgezond

Volg ons op sociale media @TheOptimistNL @TheOptimistNL TheOptimist_NL JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 7

DIALOOG

De vorige editie gemist?

Zelfgekozen blijdschap

Op het artikel ‘Zelfgekozen blijdschap’ in de vorige editie van The Optimist kreeg auteur Sander Funneman hartverwarmende reacties binnen via zijn website. Hij deelde er enkele met de redactie.

Het is prachtig om te lezen.

Wat je schrijft, de context, de timing, dat magische verhaal van C. (Alsof ze heel diep weet dat het niet over haar gaat) en dat steeds meer intrigerende schilderij.

ven. Dit is wijsheid die doordacht is, doorvoeld is, en nu klaar om bij anderen snaren te raken. Ik vind het prachtig: in al zijn beknoptheid een hele wereld om binnen te laten komen. Geen eendagsvlieg-verhaal, maar een tekst die naar binnen gaat en vanzelf uitnodigt tot zelfonderzoek. Naar aanleiding hiervan begint mijn abonnement op The Optimist met het mei-nummer!

ESTHER

LOTTE

Man, wat een helder, wijs en waar betoog heb je geschre-

Fantastisch dat deze boodschap nu de wereld inkomt.

MARK

Ben jij er al van bevrijd?

Van zwart-wit denken.

Je leest er alles over in de vorige editie van The Optimist met het thema Zwart-wit denken.

Bestel nu via: www.theoptimist.nl/shop

Correctie: in deze rubriek van de vorige editie deelden wij een tekst van Barry Wentzel. Het volledige citaat van Roethke is ‘Those who are willing to be

‘Mijn abonnement begint met het mei-nummer!’

ESTHER 8 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

SCHILDERIJ: MARK STOLK – TITEL: VOOR ‘C’

vulnerable move among mysteries’.

DIALOOG

Nieuwe systemen In aflevering 25 van Onderstroom, de podcast van The Optimist, spraken we met Ron van Es over de manier waarop veel bedrijven met de wereld omgaan. Hij vertelt hoe bedrijven genoodzaakt zijn om goede bedoelingen een belangrijkere plaats te geven en welke rol nieuwe generaties hierin spelen. De luisteraar reageerde op de aflevering.

Ik zie nog steeds enorm veel OUDE bedoelingen in ‘nieuwe’ systemen. De geschiedenis leert ook dat zulke processen via heel veel voetangels en klemmen gigantisch veel tijd vragen.

PETER Wil je ook meepraten over dit onderwerp en andere geluiden uit

het geluid van de vooruitgang vormen.

Onderstroom is te beluisteren

de onderstroom? Luister dan naar

We zijn benieuwd naar je reactie. Mail

via je favoriete podcastapp of via

Onderstroom, de officiële podcast van

naar redactie@theoptimist.nl en wie

www.theoptimist.nl/podcast.

The Optimist, waarin een stem wordt

weet wordt jouw opmerking of verhaal

gegeven aan creatieve geesten die

besproken in het luisteraarssegment.

De klimaatresolutie van FOLLOW THIS kreeg tijdens de aandeelhoudersvergadering van Shell steun van bijna een derde van de aandeelhouders. Onder de Britse wet voor ondernemingsbestuur is het olieconcern hierdoor verplicht om zorgen over zijn eigen klimaatbeleid met hen te bespreken. Niet veel later werd Shell door de rechter opgedragen om de uitstoot van CO2 dit decennium met 45 procent te verminderen ten opzichte van het niveau van 2019. • Op het platform AllotMe kunnen mensen hun tuin verhuren aan geïnteresseerden met groene vingers. Het Britse initiatief brengt op deze manier tuinbezitters die geen tijd hebben om hun tuin te onderhouden en mensen zonder tuin samen. • Door het tekort aan zuurstof voor coronapatiënten in India is de Indiase multimiljardair Mukesh Ambani zijn fabrieken gaan inzetten voor de gezondheidszorg. Zijn bedrijf Reliance Industries is uitgegroeid tot de grootste zuurstofproducent van het land. • Schillenboer Sytze van Stempvoort uit Den Bosch doet iets waardevols met de schillen van citrusvruchten. Met zijn initiatief PeelPioneers haalt hij de schillen als restafval op bij supermarkten, horeca en cateringbedrijven. Vervolgens wordt uit de schillen etherische olie gewonnen die als natuurlijke toevoeging gebruikt wordt in schoonmaakmiddelen en frisdrank. • Tijdens een proef werden in Helsinki de straten van de wijk Jätkäsaari ’s nachts door een robot schoongemaakt. De straatveger genaamd Trombia Free is ’s werelds eerste volledig elektrische en autonome straatveger. • De boekingswebsite Beterboeken gaat sinds dit jaar verder onder de naam Moonback.

Vanaf deze zomer is dit initiatief het eerlijke antwoord op de bestaande hotelboekingssites, waarbij er meer aandacht is voor de reizigers en de hotels. • Ruim duizend coaches zijn in actie gekomen voor Nederlandse jongeren die lijden onder de lockdown. Op de website samenvoordejongeren.com stellen hulpverleners zich beschikbaar voor een wandeling met jongeren en bieden daarbij een onvoorwaardelijk luisterend oor.

MEER GOED NIEUWS OP PAGINA 13 >

Goed nieuws

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 9

ODE AAN...

Ode aan de golfbeweging ‘Ik zeg jullie dat de hemel niet naar beneden zal vallen en dat na regen zonneschijn zal komen.’ Dit zijn de woorden van Xynix in de strip Asterix en de ziener. Hoewel Asterix (terecht) nattigheid voelt bij de voorspelling van deze niet zo wijze wijsgeer, brengen zijn woorden een onverwachte les met zich mee. Regen wordt altijd gevolgd door zonneschijn en na een moeilijke periode zal altijd een verlichtend geluksmoment verschijnen. Als een dieptepunt wordt bereikt, komt er later, in een blijere tijd, altijd een moment van reflectie. In onze lange geschiedenis op aarde hebben wij al vele moeilijke periodes achter ons gelaten. Het leven verloopt in een golfbeweging. Bedenk dus als corona, familieomstandigheden of welk onheil je leven ook belaagt, dit altijd zal worden gevolgd door samenkomst, voorspoed en geluk. | ARIE DEKKER

BOEKEN

Zeg het eens Daar sta je dan, met je mond vol tanden. Als je denkt aan al die keren dat je niet wist wat je moest zeggen. Dat je stil bleef, iets onverstaanbaars wauwelde of uit ongemak een oneliner uit je grappenrepertoire plukte. Of de situatie pijnlijk was is minder van belang, interessanter is om te begrijpen hoe deze tot stand kwam.

Volgens Wicher Schols is het namelijk heel normaal dat we als mens in ongemakkelijke toestanden terechtkomen, vooral wanneer we regelmatig buiten ‘onze groep’ moeten treden.

Als veelgevraagd spreker weet hij hier wel raad mee en schreef de De gouden gespreksgids. Voor elke ongemakkelijke situatie.

Schols neemt ons met zijn gids mee naar ieder denkbaar ongemakkelijk tafereel, en deelt praktische tips voor de volgende keren dat we in zo’n positie belanden. Maar om die situaties te kunnen begrijpen, begint de auteur eerst bij de basis van onze communicatie en zet hij uiteen wat we moeten weten over onszelf en anderen. Op een laagdrempelige manier maken we kennis met hoe we communiceren en waarom we dat op die manier doen. Hierdoor krijgen we als lezer ook gelijk de mogelijkheid om ons in anderen in te leven, een onmisbaar

gegeven bij iedere gelegenheid dat we anderen ontmoeten. De grondslag van het boek is dan ook vertrouwen in onszelf en de mensen om ons heen.

Het toegankelijke theoretische gedeelte van het boek vormt een stevige fundering voor de praktijkvoorbeelden. De handige zinnetjes die we kunnen inzetten tijdens verschillende ongemakkelijke momenten heeft Schols hierdoor begrijpelijk en toepasbaar weten te maken.

Door zijn kennis te delen biedt hij praktisch advies op vragen als hoe we een gesprek met onbekenden starten, wat we kunnen doen met de brutale en dominante types van deze wereld, hoe we feedback kunnen geven zonder anderen te kwetsen en wat we kunnen zeggen tegen rouwende mensen.

Verwacht na het lezen van de gids niet dat je als ongemakkelijke tafelgenoot plots kunt praten als Brugman. Wat wél kan gebeuren, is dat je het ongemak gaat accepteren, begrijpen en liefhebben. Kortom: je leert er beter mee omgaan. Want zoals de auteur zelf zegt: ‘Het ongemak blijft fascineren, maar nu kan ik vanbinnen een beetje lachen als het de kop opsteekt.’ | LAURA BOETERS

De gouden gespreksgids Voor elke ongemakkelijke situatie Wicher Schols Uitgeverij Ten Have ISBN: 9789025907891 224 pagina’s € 20,99 Verkrijgbaar via theoptimist.nl/shop

De game ‘Greenhabit Heartlife’ is het eerste interactieve leefstijlspel dat speciaal werd ontwikkeld voor vrouwen met OVERGANGSKLACHTEN. Het mobiele spel, dat verkrijgbaar is in de Appstore en Google Play, vormt de start van een onderzoek naar de effecten van een gezonde leefstijl tijdens de menopauze. • Voor een nieuwe onderzoeksmethode worden bijen ingezet om corona te signaleren. Volgens de onderzoekers is de methode, waarbij de insecten als speurneuzen aan de slag gaan, goedkoper dan de huidige tests. De beestjes zijn een aantal keer te gebruiken als coronaspeurder, daarna kunnen ze worden vrijgelaten in de natuur. • Het Amerikaanse SMART Tire Company brengt in samenwerking met NASA een fietsband op de markt die niet lek kan gaan. De band is gemaakt van het materiaal NiTinol+ dat oorspronkelijk werd ontwikkeld voor toekomstige missies op de maan en op Mars. • Wereldwijd is de trend om duurzaam te beleggen toegenomen. In totaal stroomde er 19 procent meer geld naar duurzame fondsen dan vorig jaar. Bij elkaar opgeteld zit er nu zo’n 1,6 miljard euro in fondsen met een respectvolle omgang met onze planeet, dier en medemens en een fatsoenlijk ondernemingsbestuur. • Steeds meer Amerikanen hebben Amazonschaamte. Een groeiend aantal consumenten is ervan overtuigd dat de onlinegigant groeit ten koste van kleine winkels en zelfstandigen. Ook in Nederland is de roep om meer bij lokale, kleine winkels te kopen het afgelopen jaar luider geworden. • Ondernemer Rob Baan ontwikkelt met zijn bedrijf Koppert Cress microgroenten voor de horeca. Met een hart voor groenten en gezondheid voorziet hij zijn werknemers iedere dag van een gratis lunch. Met de gezonde maaltijd beschermt hij zijn personeel tegen slechte eetgewoontes. Als het aan hem ligt wordt gezond eten, naast mindfulness en cursussen om te stoppen met roken, een nieuw element binnen de bestaande Arbo-regelingen.

Goed nieuws

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 11

• Biologisch • GRASGEVOERD • Antibioticavrij IN RAUWE MELK ZIT POWER.

rauw power

OM DIE POWER TE BEHOUDEN VERWERKEN WIJ MELK ZONDER DEZE TE VERHITTEN. Wij FERMENTEREN MELK DIRECT VAN DE KOE, VEILIG EN LANG. IN RAUWPOWER ZUIVEL ZITTEN LEVENDE BACTERIËN EN GISTEN. BIOACTIEVE EN FUNCTIONELE VOEDINGSSTOFFEN ZOALS VITAMINEN, ENZYMEN EN EIWITTEN BLIJVEN ZO INTACT.

Levende zuivel zuivel voor het leven

www.rawmilKcompany.nl

ONDERSTROOM

FOTO: ALICE WIELINGA

Groene daken rukken op

Je ziet ze steeds vaker: groene daken, en die zijn er niet vanzelf gekomen. Nee, daar is een heuse revolutie voor aan de gang: de Rooftop Revolution. Deze startte vijf jaar geleden toen oprichters Suze Gehem en Jaap de Jong hun missie ten uitvoer brachten. Die houdt in:

Ook op het platteland is goed nieuws te melden. Het Nationaal Groenfonds, Rabobank en de Nationale Waterschapsbank (NWB) bundelen namelijk hun krachten voor een groenere landbouw. De Food & Agri-sector is één van de sectoren die door vermindering van de uitstoot van broeikasgassen een belangrijke bijdrage kan leveren aan de klimaatdoelen van Parijs.

Het onlangs gelanceerde Klimaat-

Nijmegen en er is heel veel geïnspireerd en geïnformeerd. Want de duurzame voordelen zijn aantoonbaar: groen koelt de stad, verlengt de levensduur van daken, geeft de biodiversiteit een boost en maakt de leefomgeving gezonder. Ook kunnen groene daken kostbaar water bergen en ruimte bieden voor ontmoeting, recreatie en sport.

Om het eerste lustrum te vieren, trakteert de Rooftop Revolution op allerlei praktische zaken voor mensen en organisaties die hun daken willen vergroenen. Dit varieert van een gratis visualisatie van een groen dak tot het kosteloos bijwonen van het Rooftop Symposium dat later dit jaar plaatsvindt. •

fonds voor de landbouw is het eerste fonds dat gericht is op financiering van projecten die bijdragen aan de realisatie van de doelen van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) vanuit het Klimaatakkoord, met focus op verduurzaming van de landbouw en het behoud van biodiversiteit.

Het Klimaatfonds financiert bedrijven die zich inzetten voor duurzame landbouw en landgebruik en zo de uitstoot reduceren van hun bedrijf.

Denk hierbij aan het beperken van methaan- en ammoniakuitstoot, duurzame energieoplossingen en het vastleggen van CO2. Hieronder kan een project gericht op het voorkomen van inklinking in het veenweidegebied vallen, maar ook agrarische innovaties die een forse besparing van CO2-uitstoot opleveren. In totaal mikt het Klimaatfonds op een CO2reductie van twee megaton.

Pieter Baars, manager strategie en

beleidsvoering van het Nationaal Groenfonds vertelt: ‘Met het nieuwe fonds zijn we in staat om veel nieuwe innovatieve projecten van financiering te voorzien. Wij toetsen daarbij op twee manieren: levert het een substantiële milieuverbetering op, en ligt hier een financieel verantwoord plan? Het ministerie heeft een garantiestelling van 70 miljoen euro gedaan, waardoor de Rabobank en NWB Bank als financieringspartners bereid zijn dit bedrag uit te lenen voor deze projecten.’

Gerard van Baar, van treasuryspecialist Ilfa die het financieringstraject begeleidt, merkt op: ‘Vergeet niet dat er een multipliereffect van vijf uitgaat van die faciliteit van 70 miljoen. Dat betekent dat we maar liefst 350 miljoen aan projecten kunnen laten financieren.’ •

Meer informatie: www.rooftoprevolution.nl

Meer informatie: www.nationaalgroenfonds.nl

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 13

DUURZAAMHEID

Klimaatfonds voor de landbouw

meer natuur naar de stad brengen door er het grootste braakliggende terrein - het dakoppervlak - te benutten. Inmiddels werkt een team van tien Rooftoppers en zeven lokale aanjagers dagelijks aan het vergroenen van daken. Er zijn tot nu toe tienduizenden vierkante meters aan groene daken aangelegd. Daar blijft het niet bij, want de ambitie is om over tien jaar één miljoen vierkante meter aan groen en duurzaam dakoppervlak te hebben gerealiseerd.

De Rooftop Revolution betekende dat er, naast het daadwerkelijk vergroenen van daken, dakboswachters zijn bekroond, Rooftop Awards zijn uitgereikt, lokale aanjagers zijn opgestaan, wijken aan het werk gegaan, dakenkansen in kaart zijn gebracht in Utrecht, Rotterdam, Haarlem en

Hoogsensitiviteit en het chakrasysteem ‘Hoogsensitieve mensen hebben een gave, maar omdat ze geen begeleiding krijgen is het voor velen een vloek. Met dit boek heeft Mérène Rouma een praktische handleiding geschreven om in contact te komen met je innerlijke persoonlijkheid. Voor wie hoogsensitief is en voor iedereen die beter wil begrijpen hoe hoogsensitieve mensen in elkaar zitten, is dit handboek een must!’– Drs. Roy Martina

Voor mensen die zich afvragen waarom ze zo gevoelig zijn voor signalen en prikkels uit hun omgeving, of die worstelen met hun eigen wijze van ‘(be)leven’ en reageren op anderen. Daar schreef Mérène Rouma dit boek voor, vanuit haar ervaring als coach van hoogsensitieve mensen en anderen die te maken hebben met mentale blokkades en uitdagingen. Via voorbeelden en eenvoudige oefeningen, laat ze zien hoe ons interne mechanisme werkt en hoe we dat kunnen beheren. Gerelateerd aan ieders energiesysteem (chakra’s) stelt ze ons in staat het leven te leven dat bij ons hoort.

Te bestellen via: www.theoptimist.nl/shop Prijs: € 24,95 (excl. €2,95 verzendkosten binnen Nederland) ISBN: 9789082832747

Vanaf nu ook in het Engels verkrijgbaar!

Prijs: € 24,95 (exclusief verzendkosten) ISBN: 9789082832716

Nu verkrijgbaar via de webshop van The Optimist

ONDERSTROOM

Gezondheidsmythes ontrafeld Veel mensen weten niet meer wat ze wel of niet moeten geloven als het gaat om gezondheidstips die ze op het internet tegenkomen. De verwarring groeit, want 86 procent van de mensen zoekt online naar informatie en de gezondheidsadviezen rijzen de pan uit. Maar wat is waar?

Hoe zijn de reacties op het boek tot nu toe?

‘Heel positief, het lijkt wel alsof mensen er geen genoeg van kunnen krijgen. Waarschijnlijk omdat veel mythes zo herkenbaar zijn. We zien allemaal wel op Facebook voorbij-

‘De uien-mythe gaat van generatie op generatie.’

ACTIE

Wij geven vijf exemplaren van Kusje erop weg aan de lezers die ons vóór 25 juli 2021 hun origineelste gezondheidsmythe mailen (max. 150 woorden): redactie@theoptimist.nl.

kwaad, maar het is geen legitimatie om minder strikt met de coronaregels om te gaan.’

TIJN ELFERINK

komen dat detoxen gezond is. En wie hoorde niet van z’n moeder dat je buiten een jas aan moet, omdat je anders verkouden wordt? De heftigste reacties kregen we op “een ui naast je bed helpt tegen verkoudheid”. Deze mythe gaat van generatie op generatie. Terwijl het dus helemaal niet waar is. Maar omdat je het zo lang hebt geloofd, is het heel moeilijk om van dat idee afstand te nemen. In de psychologie heet dat cognitieve dissonantie.’

Hoe kijken jullie aan tegen de vele gezondheidsadviezen online over COVID-19?

‘Als corona iets duidelijk heeft gemaakt, is dat een goede gezondheid heel belangrijk is. En dat ook de betrouwbaarheid van informatie essentieel is. Gezond leven is hoe dan ook goed en van belang. Maar laten we voorzichtig zijn met conclusies trekken. Zo wordt er vaak een verband gelegd tussen corona en vitamine D. Wat extra vitamine D kan niet snel

We missen de vraag: Is optimisme goed voor je gezondheid?

‘Optimisme is vooral een goede eigenschap. Bijzonder is dat ons brein zich van nature focust op negatieve zaken. Zo denken we vaker terug aan wat er op een dag niet goed ging.

Het mooie van gedrag, dus ook je eigen gedrag, is dat je het kunt beïnvloeden. Het is heel zinvol om terug te denken aan wat er wél goed ging.’

Komt er een vervolg?

‘Het leuke is dat Rutger en ik veel worden benaderd met allerlei mythes. De een nog leuker en gekker dan de ander. Een deel van die mythes bespreek ik online via instagram.com/tijnelferink. Een vervolg is zeker niet uitgesloten.’ | DE REDACTIE Kusje erop Tijn Elferink & Rutger Verhoeff Uitgeverij: Lev. ISBN: 9789400512597 224 pagina’s € 20,99 Ook verkrijgbaar via de webshop van The Optimist.

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 15

GEZONDHEID

Aan de hand van de laatste wetenschappelijke inzichten, gesprekken met experts en eigen experimenten besloten huisarts Rutger Verhoeff en gezondheidsjournalist Tijn Elferink antwoorden te formuleren op de vraag of een advies klopt. Het resultaat is een boek met de veelzeggende titel Kusje erop, dat eind vorig jaar verscheen en dat nog lang actueel zal blijken. Vragen zoals ‘is rode wijn goed voor het hart?’, ‘kun je verkouden worden van kou?’ en ‘kan het kwaad om het ontbijt over te slaan?’ passeren de revue. De lezer krijgt krijgt een zo eerlijk en onderbouwd mogelijk antwoord op deze en 67 andere gezondheidsvragen. Tijn Elferink was zo aardig om nog wat vragen van ons te beantwoorden.

!

WIN

ONDERSTROOM

Loopbaan tegen het licht De coronamaatregelen brachten veel banen aan het wankelen. Toch staat of valt een succesvolle loopbaan volgens Charlotte Puyman niet bij externe factoren, maar bij onszelf. Ze vertelt dat er in ons werkende leven vaak meer mogelijk is dan we denken.

DOOR:

LAURA BOETERS

FOTO: FRANK NAGTEGAAL

WERKEN

Hoeveel mensen het afgelopen half jaar bij haar aanklopten voor loopbaanadvies? ‘Vijfenveertig.

Hiervan hebben er inmiddels zeventien een nieuwe baan,’ vertelt Charlotte Puyman, ‘en lang niet iedereen kwam voor nieuw werk.

Ongeveer de helft kwam om hun loopbaan tegen het licht te houden of om met hun talenten en competenties te werken.’ Naast zelfbenoemd rasoptimist is Puyman coach in persoonlijke ontwikkeling, teamontwikkelaar en register loopbaanprofessional.

Als we het aan haar vragen, is er óók tijdens de pandemie voldoende werk. ‘Het is duidelijk dat bepaalde sectoren knetterhard geraakt worden. Denk aan de horeca en de

CHARLOTTE PUYMAN

16 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

evenementenbranche. Maar wat we tegelijkertijd zien is dat het werk verschuift; er ontstaat werk op andere plekken. Mensen die actief solliciteren lukt het heel vaak wel om een nieuwe baan te vinden.’

En bij die werkverschuiving hoeven we niet gelijk te denken aan omscholing. ‘Meestal is er geen vierjarige opleiding nodig om ergens anders aan de slag te kunnen gaan. Vaak kun je ook op andere plekken werken vanuit de kwaliteiten en talenten die je al hebt.’ Als voorbeeld noemt ze de stewardessen die het afgelopen jaar als buddy’s in de zorg aan de slag zijn gegaan en de eventplanners die hun talenten tegenwoordig inzetten als budgetcoach.

Doemscenario’s voorbij

Puyman spreekt als loopbaanprofessional uit ervaring wanneer ze korte metten maakt met negatieve overtuigingen over de arbeidsmarkt: ‘Dat je tijdens de coronacrisis of als vijftigplusser kansloos zou zijn als werkzoekende is gewoon echt niet waar. Het punt is dat we ons vaak laten beïnvloeden door de media.

Via de krant, het journaal of sociale media horen we dat er geen werk is of dat het slecht gaat met de econo-

mie. We zijn gewend geraakt aan allerlei doemscenario’s waarmee we het hele jaar overspoeld worden.

Met als gevolg dat we ons zelfbeeld erop aanpassen en alleen nog maar belemmeringen zien.’

Op ieder moment in onze loopbaan is er vaak veel meer mogelijk dan we denken. Ze vertelt dat we onszelf tegenhouden om te leven vanuit talent. ‘Onbewust vinden we onszelf niet goed genoeg voor een nieuwe baan, denken het niet te kunnen of vinden het te eng. Dit zijn hele basale gevoelens waar we niet bij stilstaan.

Mensen vinden het heel spannend om een sollicitatiebrief te schrijven of te solliciteren, want dan moet je jezelf naar voren schuiven. In onze samenleving is het nu eenmaal ongebruikelijk om te zeggen waar je goed in bent. De uitdrukkingen “je hoofd boven het maaiveld uitsteken”, “doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg” en “wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje” zeggen genoeg. Zo’n patroon zit er bij heel veel mensen in zonder dat ze hier erg in hebben, en je kunt het pas veranderen wanneer je dit inzichtelijk hebt.’

Draai het om

Naast het inzichtelijk hebben van belemmerende overtuigingen, moeten we voor een succesvolle loopbaan volgens de coach af van onze reactieve houding. ‘We zijn gewend om te reageren op vacatu-

ONDERSTROOM

res, terwijl ik denk: draai het om.

Het vinden van werk begint bij jou, niet bij je cv of sollicitatiebrief. Kijk liever eerst naar jezelf. Waar ben je goed in? Wat kan je en wat wil je nog bijleren? Als je het sollicitatieproces omdraait, weet je waaraan je wilt bijdragen en krijg je andere organisaties op het vizier.’

Deze aanpak resulteert in een positievere mindset van de mensen die ze begeleidt. ‘Die beseffen ineens: hé verrek, ik ben een professional en niet meer die onervaren starter.

Door coaching leren mensen vertrouwen op eigen ervaringen en kennis. Ze zoeken dan niet alleen meer naar werk vanuit het gegeven dat ze een nieuwe baan nodig hebben, maar nemen zichzelf en hun kwaliteiten als vertrekpunt. Als je vandaaruit sollicitatiegesprekken voert, praat je vanuit een andere

plek in jezelf en krijg je een ander resultaat. En wanneer je specifieker kunt aangeven wat jij wilt, denken mensen vanzelf gerichter met je mee binnen hun eigen kring of organisatie.’

10-minuten-coaching

Omdat het een grote stap kan zijn om bij een coach of loopbaanprofessional aan te kloppen, is Puyman vorig jaar begonnen met het maken van de podcast inTussentijd. In korte afleveringen van tien minuten maakt de luisteraar op een laagdrempelige manier kennis met persoonlijke ontwikkeling. Met uiteenlopende onderwerpen als advies bij baanverlies, leven vanuit passie, omgaan met sombere tijden en uitloggen na thuiswerken zijn de afleveringen gericht op persoonlijk inzicht en bieden ze handvatten om

‘Je moet wel zelf naar voren stappen.’ zelf stappen te zetten. En net als haar coaching, maakt ze de podcast niet alleen voor werkzoekenden, maar ook voor mensen met een baan. Puyman besluit: ‘Een baan hoeft niet voor het leven te zijn, maar ook binnen je werk kun je dingen aanpassen waardoor je er anders inzit of zodat je baan verandert om jou heen. Het wordt toch saai als we stilstaan? Maar je moet wel zelf naar voren stappen. En als je iedere dag een klein stapje zet, wordt het vanzelf een verandering van richting.’ • JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 17

ONDERSTROOM

Het kan anders… hoe dan?

Een jaar geleden deden we een handreiking aan het kabinet en burgers van Nederland, om de transitie naar een duurzaam-Nederland-na-corona ruim baan te geven. We deden dat als TransitieMotor, een open beweging van mensen en organisaties in Nederland die een duurzame samenleving stimuleren of zelfs al voorleven, op allerlei vlakken. Wij zíjn met elkaar de motor van verandering.

JELLEKE DE NOOY VAN TOL

We stelden dat het succes van de TransitieMotor af zou hangen van ‘het delen van de onderliggende waarden (rechtvaardigheid, inclusiviteit, duurzaamheid) die aan het Nederland van morgen ten grondslag liggen, én van de oprechte inzet om met elkaar het Nederland van morgen te creëren.’ Dit schreven Sjoerd Kluiving, Madeleen Mulder, Jelleke de Nooy van Tol, Hans Leeflang en Derk Loorbach vorig jaar in

de jubileumeditie van The Optimist (zomer 2020).

We visualiseerden tien ‘paden’ om te duiden langs welke wegen de vele organisaties en initiatieven al vorm en inhoud geven aan een samenleving die sociaal rechtvaardig en ecologisch duurzaam is. Dat doen ze volgens de principes van de zogeheten ‘donut-economie’, op een specifiek pad, of overbruggend en verbindend over paden heen.

Tien paden Ruimtelijke ordening Businessmodellen Arbeid, inkomen en basisbehoeften Onderwijs en zorg

Op weg naar een sociaal rechtvaarige samenleving op een gezonde planeet

Gelijkheid en participatie Energie en mobiliteit Internationale relaties Natuur en biodiversiteit

MVO Nederland

Springtij

Deltaplan Biodeversiteitsherstel

SDG Nederland

Journalistiek en tech

18 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

Gedurende het jaar werden steeds meer krachtige initiatieven zichtbaar, die verbinding maakten.

Zoals Werkgroep Burgerberaad, NL gaat Lokaal, MVO-Nederland met de minister voor een nieuwe economie, De Transitiecoalitie Voedsel, SDG-netwerk Nederland met duurzaamregeerakkoord.nl, Actieagenda Wonen, Integrale Kindcentra, Blue Delta in Noord Nederland, Zeeland Bruist, Transitiemotor030 en Deltaplan Biodiversiteitsherstel.

De wissel om?

Financiële en fiscale structuren

de TransitieMotor regio Utrecht

SAMENLEVING

DOOR:

‘In het voorjaar van 2021 zetten we in Nederland de “wissel om” naar een ecologisch duurzame en sociaal rechtvaardige samenleving.’

Hoe is dat gegaan? Met beperkte middelen en veel onbezoldigde inzet van professionals, slaagde de TransitieMotor er in om de beweging zichtbaar te maken, initiatieven te verbinden en het gesprek boven de bekende ‘bubbels’ van NGO’s te laten uitstijgen. Of de wissel echt omgaat? Dat kan alleen als Het Brede Midden de transities mee kan maken en als de politiek duidelijke lijnen durft uit te zetten, regie neemt, perspectief biedt.

ONDERSTROOM

Overheid, neem de regie

SAMENLEVING

De politiek zou deze grote maatschappelijke beweging moeten erkennen; een beweging van mensen en bedrijven die niet bang zijn om minder te reizen of minder vlees te eten. Dit is alleen mogelijk als de overheid de regie neemt en zich niet langer laat koeioneren door ‘de markt’, die vooral wordt gedreven door aandeelhoudersbelang en niet door het belang van de samenleving en de planeet. ‘Wij hebben onze fundamenten (zorg onderwijs en cultuur) tot ornamenten en sluitpost gemaakt. Dat moet anders.’

Transitie

De X-curve in de grafiek hiernaast helpt ons te duiden waar je je bevindt in het transitieproces. Rechtsboven in de groene lijn zit de grote voorhoede van de verandering, die bezig is met institutionalisering van nieuwe manieren van werken. Deze ondervindt veel last van regelgeving uit het ‘oude regime’. Politiek en overheid zijn nu aan zet om te zorgen voor faciliterende regelgeving voor integrale aanpakken, met lokale initiatieven als uitgangspunt.

Gemeenten, Provincies en Rijk moeten leren te vertrouwen op deze voorhoede, die de oplossing al heeft.

Afgelopen jaar is duidelijk geworden dat het noodzaak is om werk te maken van afbouwen van wat we niet meer nodig hebben en ombouwen van niet-duurzame eco-

Transitieproces Institutionaliseren Afbouw & Ombouw

Het nieuwe normaal Sociaal rechtvaardige en ecologisch duurzame samenleving

Opbouw

nomische activiteiten (oranje lijn).

Daarbij hoort rouwen om wat we los moeten laten en financiële ondersteuning bij het af- en ombouwen.

Neem bijvoorbeeld het MKB, de landbouw; deze ondernemers zijn

bereid tot anders en meer natuurinclusief werken maar hebben een helder beeld nodig van waar we heen gaan, en lange termijn-steun.

Dat is de allereerste taak van het nieuwe kabinet.

»

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 19

ONDERSTROOM

Kristallisatiepunten Kristallisatiepunt

Wanneer

Wat werd zichtbaar?

Duurzame Dinsdag

1 sep. 2020

Duurzame troonrede door Jan Jonker

Springtij

September 2020

Noodzaak integrale aanpakken

TransitieMotor-gesprek

11 dec. 2020

Voortgang transitie

Werkgroep Burgerberaad

November 2020

Burgerparticipatie in de politiek

Verkiezing MVO-NL

25 jan. 2021

Minister van de nieuwe economie

VU colloquium: oproep aan de politiek

25 feb. 2021

Gids voor de Toekomst1

SDG-NL

Februari

Campagne voor een duurzaam regeerakkoord

Aanstelling nieuwe voorzitters

Maart

Nieuwe koers VNO-NCW, FNV en MKB-NL

1 jaar TransitieMotor2

30 apr. 2021

Vijf koersen om de transitie in goede banen te geleiden

1 SDG Nederland: Gids voor de Toekomst is te vinden op www.sdgnederland.nl.

SAMENLEVING

2 Webinar ‘1 jaar TransitieMotor’ op YouTube: https://.youtu.be/kIq5BTdbjo0

‘Als je een schip wilt bouwen, verzamel geen mensen om hout te verzamelen en ken ze geen taken en werk toe.

Liever, leer ze verlangen naar de eindeloze immensheid van de zee.’

– Antoine de Saint-Exupery

Nieuwe samenleving

Er bestaan verschillende realistische toekomstperspectieven, die op elkaar voortbouwen. Voor voedselsystemen, welzijnseconomie, inrichting van Nederland op basis

van watersystemen, bossenstrategie, bouwen en wonen, Blue Delta, etc. Maar het is noodzakelijk dat de overheid aangeeft dat ze daar heen wil, zodat wij (en zijzelf) onze energie en investeringen daarop kunnen inzetten. Politiek en overheid kunnen daarbij gebruikmaken van wat we als samenleving doen: de toekomst tekent zich al af! Een reeks van kristallisatiepunten maakt de contouren zichtbaar van van de samenleving die we bezig zijn met elkaar in te richten, als momentopnames in het transitieproces dat gaande is.

Vijf koersen

Dit jaar TransitieMotor leerde ons welke vijf koersen werking hebben: 1. Integraal kijken en handelen, principes van de donuteconomie, de wereld is een organisme of een verzameling ecosystemen (geen markt, geen dorp).

2. Ander speelveld: Regelgeving herzien, subsidiëren/ondersteunen waar we meer van willen, belasten waar we minder van willen, true cost.

ONDERSTROOM

‘Gedurende het jaar werden steeds meer krachtige initiatieven zichtbaar.’

3. Verbindingen leggen, met elkaar leren, vernieuwende krachten zichtbaar maken en massa maken, transitiegesprekken, praktijkcentra, versnellingshuizen.

4. Politiek en overheid sluiten aan op en ondersteunen structureel wat er in de samenleving al gebeurt.

5. Het Brede Midden meenemen, uitzicht bieden op de prettige toekomst die in het verschiet ligt.

De transitie kan alleen slagen als het Brede Midden meedoet; nodig zijn bewustwording én de vertaling in mogelijke manieren om dat te doen.

In de ‘Brede Midden Gereedschapskist’ zitten mooie voorbeelden voor zo’n aanpak.

‘Laten we onszelf niet vastzetten in “akkoorden”, maar laten we participatief expedities aangaan, waarbij we nog niet zeker zijn van waar we uitkomen, en onderweg van elkaar leren.’

– Annemieke Nijhof

Sturen op welzijn

Op 19 mei werd de Nederlandse alliantie voor een Wellbeing Economy (WEAll) opgericht. Deze alliantie gaat door op wat de TransitieMotor heeft opgebouwd. WEAll bundelt de krachten van burgers, jongeren, organisaties, bedrijven en coalities in het richting geven aan een sociaal rechtvaardige en ecologisch duurzame samenleving. Een aantal

1. Vraag het de mensen die je

ken. Hoe concreter hoe beter.

niet automatisch tegenkomt

Wees 52 weken duurzaam,

in jouw bubbel. Help mee aan

maar neem ook vaker de fiets

nieuwe vormen van democra-

(en steun met de RingRing@

tie. Van G1000 initiatieven, het

app een mooi lokaal maat-

Burgerberaad Klimaat& Milieu tot steun en aandacht voor de

schappelijk doel).

4. Voed influencers met concrete

vele burgerinitiatieven in ons

verhalen uit de praktijk. Zowel

land (MAEX).

de donkere verhalen – waarom

2. Gebruik de kracht van kunst.

de transitie nodig is – als de

Geen woorden, maar beel-

lichtgevende verhalen, die

den. 11x11 is een aanspre-

tonen dat het kan.

kende aanpak. Het idee om

5. Laat je voeden door ge-

de SDG’s tot leven te wekken

dragswetenschappelijk

via de bibliotheken. En durf

onderzoek. Wat is nodig

groot te denken. Gebruik de

om leuzen als ‘koop lokaal’,

hele culturele infrastructuur

‘minder agendadruk’, ‘stop-

voor verbinding op de basis-

pen met onnodig auto en

waarden sociale inclusie en

vliegtuig gebruik’, ‘aandacht

brede welvaart.

voor gezonde voeding’, ‘her-

3. Doe iets concreets aan de na-

waardering van de directe

tuur, het klimaat of de vrede.

leefomgeving’, ‘Nederland

Vooral natuur- en milieuclubs

Vakantieland’ ook na corona

weten veel mensen te berei-

te bestendigen?

Nederlandse jongeren richtte WEAll Youth op. WEAll stuurt op welzijn i.p.v. op welvaart. Binnen WEAll zal een aantal TransitieMotor-activiteiten doorgaan en verder ontwikkelen, bijvoorbeeld Transitiegesprekken, werkgroepen ‘Burgerberaad’ en ‘Bereiken Brede Midden, en het netwerk transitiewetenschappers.

Een belangrijke spil vormt het

platform ‘Change the Story, Change the Future’, met overtuigende voorbeelden van al die mensen die het al anders doen. Dit platform wordt naar verwachting zomer 2021 toegankelijk. • Meer informatie: www.weall.nl Aanmelden voor een werkgroep kan via: wij@detransitiemotor.nl

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 21

SAMENLEVING

Brede Midden

Brede Midden gereedschapskist

Het écht duurzame alternatief voor plastic.

Solinatra oogt als plastic, heeft de eigenschappen van plastic, TM

maar niet de nadelen, niet de vervuiling. Solinatra is gemaakt van TM

plantaardige materialen afkomstig van bijproducten van de landbouw en composteert onder natuurlijke omstandigheden tot goede kwaliteit humus.

Solinatra is geschikt voor de productie van koffiecapsules, bekers en deksels, TM

bestek, rietjes en tal van andere producten voor eenmalig gebruik.

Solinatra , het alternatief voor plastic, voor een gezonde planeet.

TM

Meer informatie: www.solinatra.com

COLUMN

Column Annette Nobuntu Mul Founder Ubuntu Society, voorzitter Stichting Ubuntu Nederland. www.ubuntusociety.nl

Stemmen

‘Alle betrokkenen om de tafel.’

een zorgwekkende gestolde versplintering met kloven en polarisering tot gevolg. Binnen de zorg, als voorbeeld, zien we heel duidelijk ook de keerzijde van gefragmenteerd denken. We hebben voor iedere kwaal en doelgroep een specialisatie: jeugdzorg, ouderenzorg, gehandicaptenzorg, verslavingszorg en ga zo maar door. Vervreemd van onszelf en uitbesteed aan instanties. Als we de menselijke maat weer zoeken, laten we dan de ‘zorg voor elkaar’, van mens tot mens, in familie en gemeenschap weer omarmen en dan ja, mét de acceptatie van de nietmaakbaarheid van het leven. Alle betrokkenen om de tafel, die allemaal een steentje bijdragen aan de oplossing van het aanvankelijk geïndividualiseerde probleem.

De tekst ‘it takes a village to raise a child’ onder ieder plaatsnaambordje zou weleens het krachtigst uitgebeelde beleidsstuk kunnen zijn voor iedere gemeente. Sociaal domein heet dan gewoon weer ‘de buurt’. Alleen zij die geld verdienen aan het vermarkten van de zorg zullen dit niet zo’n goed idee vinden.

Ook organisaties zijn druk doende om uit te vinden wat ‘nieuw en verbindend leiderschap’ betekent. Vaak in dure cursussen, terwijl veel antwoorden en draagkracht verkregen kunnen worden bij hun eigen medewerkers. Door bijvoorbeeld te luisteren naar hun stem in plaats van naar de vaak té invloedrijke stem van de aandeelhouders.

Want verbindende leiders zien de organisatie niet langer als een losstaande entiteit met winstbejag als hoogste doel, maar als onderdeel van – en bijdragend aan – een inclusieve samenleving en duurzame aarde.

In de samenleving zien we nog meer prachtige initiatieven van betrokkenheid, zoals burgerberaden, als paddenstoelen uit de grond rijzen. Laten we er allemaal zorg voor dragen dat ze niet uitmonden in een bundeling geïndividualiseerde stemmen van ‘not in my backyards’ maar dat ze bijdragen aan een ‘eens voor allen’. Hoe betekenisvol zijn dan alle stemmen. • JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 23

VERBINDING

Stemmen willen gehoord worden. Zo is dat nu eenmaal.

Ken je dat stemmetje in jezelf dat zegt ‘je mag nu niet lachen’ of ‘je mag straks niet huilen’? Juist, je weet precies welk boemerangeffect er dan in je hoofd plaatsvindt.

Ongehoorde stemmen imploderen of exploderen. Op elk niveau, van persoonlijk tot mondiaal. Stemmen en gevoelens die lange tijd zijn ontkend komen op depressieve of op agressieve manier naar buiten met vaak een repressieve psychiatrische of justitiële aanpak als gevolg.

Indien ze dan opnieuw ‘bestreden’ worden, dreigt een pathologisch patroon. Hetzelfde zien we in georganiseerde groepen, van voetbalrellen tot demonstraties. Maar ook in het hoge ziekteverzuim in bedrijven, uitingen van discriminatie en de eenzaamheid van zowel jongeren als ouderen. Interessant is of we deze thema’s zien als individuele, op zichzelf staande problemen of als een signaal binnen een systeem en samenleving: een verwrongen roep om gehoord te worden met een diep verlangen om erbij te horen en van betekenis te zijn. Want deze fundamentele behoeften aan meaning and belonging gelden voor ieder mens, overal ter wereld.

Zitten we momenteel in een golf van vervreemding of in een sterk emancipatorische tsunami? Ik weet het niet precies. Opvallend is wel, dat de media na ieder praatprogramma met een zich achtergestelde groepering ontploffen, dat we massaal schreeuwen om een herwaardering van ‘de menselijke maat’, dat velen nog leven met de niet erkende pijn van het koloniaal verleden en dat iedere stem die onvoldoende gehoord wordt een politieke partij opricht. We kunnen het zien als de kracht van de democratie en gespecialiseerde expertises, maar ook als

EEN BEETJE GEK

Een beetje gek?

DOOR:

DE REDACTIE

Iedereen kent het bekende reclamefilmpje van Apple uit 1997, getiteld ‘Here’s to the Crazy Ones’. Een ode aan de gekkies die bij nader inzien zo gek nog niet waren: Albert Einstein, Bob Dylan, Martin Luther King jr., Maria Callas en nog vele anderen. Het filmpje bewijst dat gekte grenst aan genialiteit.

Het zit allemaal tussen onze oren. Vandaar dat we op zoek gingen naar mensen die weten wat gek zijn of gek doen is. Van een beroemd cabaretier tot een hersendeskundige, en van een psychosepatiënt tot een dramatherapeut. Stuk voor stuk ervaringsdeskundigen, en als je de krant leest en het ‘normale’ nieuws hoort, komt het besef dat we met z’n allen in een gek schuitje varen.

Dus sta even stil, blik terug op een gek moment in je leven en ervaar dat je zelf ook een deskundige kunt zijn. Ergens op een optimistisch plekje tussen een beetje gek en een beetje geniaal. •

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 25

INTRODUCTIE

Nu hoeven we ons niet allemaal tot genieën te ontwikkelen, maar we willen ook niet de andere kant op, richting complete gekte. Als iemand ons voor gek uitmaakt zijn we beledigd, maar een beetje gek kan geen kwaad. Want een beetje gek is soms ook het begin van een beetje geniaal.

EEN BEETJE GEK

Gek van geluk De grens tussen geniaal en gek is erg dun. Samen met cabaretier Guido Weijers gingen we al pratend op verkenning, op zoek naar die grens. Gaandeweg kwamen we uit op het onderwerp ‘geluk’. Hij deed hier uitgebreid onderzoek naar en spreekt graag over de zoektocht naar en het vinden van geluk. Een gesprek over leven en overleven, over gemak en ongemak en over een bizar brein. We schieten alle kanten op, maar dat is volgens Weijers niet erg. ‘Schrijf gewoon op dat ik een dopamine-man ben die continu op zoek is naar prikkels en die van de hak op de tak springt. Da’s toch ook een rode draad?’

DOOR:

BRIAN DE MELLO

Laten we met een makkelijke vraag beginnen: hoe gek of geniaal ben je?

‘Ik vind mezelf niet geniaal, maar ik merk wel dat ik een afwijker ben. Sommige mensen schieten in de stress van ideeën die ik heb. Dat geeft aan dat je buiten de middelmaat denkt en leeft. Dat is niet erg. Er zijn verschillende theorieën over. Een vriend van mij, Jos Burgers, heeft een theorie die zegt: als je gaat kijken hoe koeien zich gedragen, dan zie je in het midden van het weiland een groep. Als er dan een nieuwe koe bij komt, denkt die: hé, in het midden, daar staan veel koeien; daar zal dan wel veel gras zijn. Zo denken mensen ook. Als we bij de kudde aansluiten denken we het meest te eten te kunnen krijgen. Ik ben dan die eigenwijze koe die denkt: nee, daar waar die kudde staat is alles al opgevreten, en daar is vooral veel shit. Dus volgens mij moet je altijd aan de rand blijven zoeken. Daar is het leven interessanter, dichtbij de breuklijnen wordt het spannend.’

‘In mijn leven struikel ik vaak, maar ik val nooit.’

Die breuklijnen, daar zit wel de afgrond…

‘Ja, maar daar heb je vaak het mooiste uitzicht.’

26 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

Als je niet struikelt heb je inderdaad een mooi uitzicht.

‘Ik zeg regelmatig: “In mijn leven struikel ik vaak, maar ik val nooit.” Ik ga letterlijk nooit plat op mijn plaat.’

Welke levensles zit hierin?

‘Het is niet erg om af en toe uit balans te zijn. Ik vind het zelfs wel interessant. Tegelijkertijd heb ik mijn leven zo ingericht dat ik een gecontroleerd leven heb.

Ik ben niet verslavingsgevoelig of zo. Ja, ik heb alles uitgeprobeerd, maar ben nooit ergens van afhankelijk geweest. Oké, van suiker en cafeïne een beetje. Als ik ’s nachts naar huis rij, trek heb en ik zie dat het benzinestation open is… Ja, dan ga ik ook voor gaas.’

Hoor ik daar een zoetekauw?

‘Jazeker. Maar als dát nou het ergste is in het leven.

Zolang die spijkerbroek na al die jaren nog steeds past, is het allemaal nog in de hand te houden. Kijk, je hebt twee soorten mensen op deze wereld. Mensen die als hun broek niet meer past denken ik moet de komende twee weken water drinken in plaats van frisdrank en na acht uur ’s avonds niet meer eten. En je hebt degenen die een grotere broek kopen. Ik behoor tot die eerste categorie. Je kunt altijd aan jezelf blijven werken.’

FOTO: SUSHILLA KOUWEN

CABARETIER

GUIDE WEIJERS

Ben je typisch iemand die problemen graag oplost?

‘Als er problemen op mijn pad komen ga ik al snel in de overlevingsstand en denk ik dit moeten we oplossen, en dan gaan we aan de slag, actie. Je hoeft jezelf niet belangrijk te vinden om een overlevingsmechanisme te hebben. Dat klinkt misschien zwaarder dan het is, maar zodra corona uitbrak, zat ik twee weken later online met mijn theatervoorstellingen. Toen er werd gezegd dat de theaters open mochten voor dertig personen per zaal, bouwde ik een theater waarin drie zalen aan elkaar vastzaten, met een terras ervoor, zodat ik toch voor

meer dan honderd man kon spelen. Creativiteit is een vorm van overleven. Degene die zich het best aanpast, overleeft. Zo basic vind ik het ook boeiend om naar mezelf te kijken.’

Leg dat nog even uit ‘Ik ben nu een theatershow aan het maken en die moet deze zomer gaan draaien. Dat doe ik samen met twee collega’s. In de voorbereiding met z’n drietjes probeerde ik ze te prikkelen door te zeggen dat we nu iets anders kunnen doen dan normaal, met een thema, door ons anders voor te stellen. Maar daar sloegen ze niet op aan.

»

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 27

FOTO: SUSHILLA KOUWEN

EEN BEETJE GEK

Pas toen ik zei: “Ik denk dat als wij alle drie in een brandend vliegtuig zouden zitten, ik de eerste ben die buitenstaat”, werden ze getriggerd. Ik morrelde aan hun overlevingsdrang en toen kwamen ze los. “Waarom denk jij te winnen?”. Toen werd het interessant, werden we scherper, ontstonden er kansen voor humor. Waar zit ieders talent? Ik ben ervan overtuigd dat iedereen een manier vindt om te overleven. Door kracht, door intelligentie of iets anders. Als je tot de kern van het bestaan van mensen komt, raak je ze. Met mijn twee collega’s ontstond er zo inspiratie omdat ze net als ik creatief zijn, ze zich ook op het randje bewegen en omdat ze zich moesten verdedigen. Het gesprek begint vaak pas daar, waar anderen willen stoppen.’

Zouden we dat allemaal vaker moeten doen, onszelf de vraag stellen: wil ik overleven?

‘Ik denk dat veel mensen in hun leven zichzelf die vraag nooit stellen. Ze komen ergens in een structuur terecht waarbij ze zich nooit afvragen of ze gelukkig zijn, of blij zijn met wat ze morgen gaan doen. Als je kijkt naar zware onderwerpen, de dood, of tegenslagen, dan heb je meer besef van hoe goed je het hebt. Dan kun je sneller tot de kern komen als je keuzes wilt maken in je leven.

Daar word je blijer van. Het is toch iedere dag leuk om jezelf de vraag te stellen “Goh, ben ik blij met wat ik vandaag deed en met wat ik morgen ga doen?”. Als het antwoord “ja” is, mag je daar tien minuten van genieten.

28 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

Is het antwoord “nee”, dan kun je bedenken wat je vandaag wilt veranderen zodat het morgen een andere kant op gaat met je leven.’

Je klinkt als iemand die gelooft in de maakbaarheid van het leven.

‘Ja, maar ik ben niet een aanhanger van “je kunt het, als je het maar wilt”. Ik geloof niet per se dat het leven maakbaar is. Als je het hebt over succes, dan denk ik vaak dat het een aaneenschakeling is van toeval en het maken van de juiste keuzes. Die zijn niet heilig. Als het met een bedrijf goed gaat zegt de directeur altijd “we hebben keuzes gemaakt, zijn een bepaalde koers gaan varen”. En als ze verlies draaien is het “de markt zat tegen, er is recessie”. Het is een menselijke reactie om succes naar je toe te trekken en voor falen te wijzen naar externe omstandigheden of schuldigen. Maar het is ook prima om dingen te accepteren zoals ze zijn. Dus als je geen winst maakt, of als je lichaam niet doet wat je wilt, daar kun je even van uit balans zijn. Maar het moet niet voor de rest van je leven je geluk bepalen.’

Zoals psycholoog Arno Engers vorig jaar in ons blad zei: ‘Omarm het ongemak’?

‘Voor cabaretiers is dat extreem interessant. Want waar zit humor? Negen van de tien keer bij ongemak, waar het schuurt. Bij wat anderen misschien wel denken maar niet hardop durven te zeggen. Of wat alleen jij in je bizarre

EEN BEETJE GEK

in de rolstoel weet dat mijn intentie zuiver is en dat ik grappen maak over iedereen en hem of haar niet oversla.

Iemand ontzien is volgens mij een veel grotere belediging. Ik ben ervan overtuigd dat mensen dat aan alles merken, en dat ze weten wat de intentie is. Als je anderen ziet als gelijkwaardig, kun je alles over elkaar zeggen. Als er daadwerkelijk een gevoel van minachting achter zou zitten, kan ik me voorstellen dat mensen beledigd zouden zijn. Maar ik weet zeker dat ze dat verschil kunnen aanvoelen. Misschien niet aanwijzen, maar wel aanvoelen.

Als de intentie juist is, moet je alles kunnen zeggen.’

‘Als je anderen ziet als gelijkwaardig, kun je alles over elkaar zeggen.’

Dan komen we bij het onderwerp taboes. Hoe kijk jij daar tegenaan als het om humor gaat?

‘Ik vind dat je alles moet kunnen zeggen en over alles grappen moet kunnen maken. Hoe gevoeliger een onderwerp, hoe beter de grap moet zijn. Dat is onze eigen verantwoordelijkheid, om er een goede grap over te maken. Maar geen enkel onderwerp zou onbespreekbaar moeten zijn. Als je continu een ballon onder water moet duwen, zul je in je leven continu weerstand voelen. Laat dat ballonnetje lekker op. Laat het de lucht in vliegen, dan heeft niemand er last van en kost het geen moeite.

Die krampachtigheid…’

Jij laat alle ballonnen vliegen?

‘Als ik in een zaal een grap maak tegen iemand in een rolstoel, kan ik je bijna op een briefje geven dat degene in die rolstoel er totaal geen probleem mee heeft en de mensen eromheen wellicht wat meer. Dat is omdat diegene

CABARETIER

brein denkt en waar andere mensen nooit op zouden komen, totdat ze het iemand horen zeggen en denken “oké, zo weird is die gast dus…”. Veel comedians omarmen het ongemak enorm. Dat kan klein ongemak zijn, in de verkeerde rij bij de kassa staan bijvoorbeeld. Of het kan gaan om groot ongemak, onderwerpen die gevoelig liggen, die zwaarder zijn. Het kan leuk zijn om een avond te lachen om niks, maar ook om dingen waar je misschien niet om mag lachen.’

Tijdens de coronacrisis zien we dat de tolerantie om alles te kunnen zeggen wat minder is geworden. Heb jij dat ook gemerkt?

‘Nu de oplossing dichterbij lijkt te komen, zal de storm wel een beetje gaan liggen. Maar er is wel iets geks gebeurd het afgelopen jaar. Enerzijds heb je mensen die last hebben van de ziekte, en anderzijds heb je mensen die last hebben van de maatregelen. Die twee groepen zijn tegenover elkaar komen te staan, en daartussenin zit tachtig procent van de bevolking. Ik noem ze voor het gemak “het redelijke midden”. Wat gek is: die mensen zijn opeens geconfronteerd met twee tegenstanders. Ze worden aangevallen door zowel de virusontkenners als door de mensen die het liefst de hele dag in een maanpak zouden lopen. Dat is een nieuw fenomeen, althans, het is mij de afgelopen maanden opgevallen. Ik zit namelijk zelf in dat redelijke midden.’

Als professioneel grappenmaker in dat ‘redelijke midden’ houd je natuurlijk de gekke dingen in de wereld in de gaten.

‘Met mijn brein vind ik niet snel iets “gek”. Wel vind ik het interessant om te zien hoe ons reptielenbrein het zo vaak wint van ons gezonde verstand. We zijn grote mensen maar tevens kleine kinderen.’

Hoe bedoel je dat?

‘Kinderen zijn continu afgeleid en reageren op wat er op dat moment gebeurt. Als ze met een rode brandweerauto spelen en er komt een groene bal voorbij gestuiterd, gaan ze achter de bal aan. Wij volwassenen denken dat we heel anders zijn. Als je op wereldniveau gaat kijken welke problemen er zijn, dan verbaast het me dat we zo slecht zijn in het zien van wat we aanrichten.

Ons huis houden we wel schoon, maar de aarde niet.

»

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 29

EEN BEETJE GEK

‘Het lijkt soms of gelukkig zijn het hoogste doel is geworden in ons leven.’

We laten ons leiden door de waan van de dag. Dat is misschien geen optimistische gedachte. Als iets te langzaam gaat, of het ligt te ver voor ons uit, of er stuitert een groene bal voorbij, dan zijn we afgeleid en richten we ons niet meer op de zaken die ertoe doen. Het zou ook een reden kunnen zijn dat we het geluk af en toe vergeten. Omdat we te druk zijn met onze hypotheek, het huis schoonmaken en het nakomen van onze dagelijkse afspraken.’

Over geluk gesproken: je geeft een masterclass Geluk. Hoe kijk je tegen ‘gelukkig zijn’ aan?

‘Het is niet ons doel op aarde om 24 uur per dag confettikanonnen af te schieten en gelukkig te zijn. Het is prima om af en toe een baaldag te hebben. Het lijkt soms of gelukkig zijn het hoogste doel is geworden in ons leven terwijl we biologische wezens zijn die hier op deze aardkloot worden gegooid. Plant een beetje voort, zorg dat je overleeft en zoals Sjaak Bral zei: “Je wordt geboren,

30 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

je gaat weer dood en in de tussentijd hoef je alleen maar wat geld te lenen”. Zo simpel is het eigenlijk. Het leven is niet zo heel moeilijk, maar als je vindt dat je elke dag honderd procent gelukkig moet zijn en geen minuut mag verliezen, dan wordt het een heel streberig leven.’

Oké, en hoe luidt jouw definitie van geluk dan?

‘Mijn definitie van geluk is de ultieme balans tussen drie dingen: plezier en genot oftewel korte termijn geluk, tevredenheid oftewel lange termijn geluk, en zingeving. Als je aan die drie dingen in je leven voldoet, mag je spreken van geluk. Dat betekent dat je moet zorgen dat je vaak genoeg een ijsje eet, een orgasme hebt en leuke schoenen koopt. Dit zijn de korte intense momenten van vreugde.

Daarnaast heb je op de lange termijn je zaakjes voor elkaar. Dus je hoeft je geen zorgen te maken over geld, je relatie of je lichaam. En tot slot: heeft het zin wat je doet, omdat je andere mensen blij maakt of iets doet voor een betere wereld? Dat zijn de maximale voorwaarden voor ultiem geluk.’

EEN BEETJE GEK

Over Guido Weijers

Waar zijn we het verloren onderweg, die wijsheid?

‘Misschien zijn we het besef van geluk wel verloren door een bepaalde mate van welvaart. We eigenen ons geluk toe, maar als je in een bootje op de Middellandse Zee dobbert met je vluchtelingenfamilie, dan vraag je je echt niet af of je vanmorgen wel je chakra’s hebt gereinigd.

Die mensen willen gewoon overleven, maar wij in het Westen hebben allemaal een dak boven ons hoofd, voldoende te eten. En we hebben tijd over om te klagen, om ons af te vragen of we wel gelukkig zijn, of het nog beter kan. Een soort verwendheid is daar ingeslopen waardoor je bijna weer geluk gaat verliezen. Het besef dat je leeft!’

Nog een optimistische levensles tot slot?

‘Ik heb laatst tegen iemand gezegd: ik blijf liever mijn hele leven naïef dan wantrouwend. Dat mag af en toe geld kosten. Mensen mogen mij best een keer belazeren omdat ik te naïef ben, maar als ik mijn hele leven iedereen moet wantrouwen, dan kost dat me veel meer energie. Calculeer dat verlies maar gewoon in. De achterdeur niet op slot doen met de kans dat het een keer misgaat, versus altijd de hangsloten erop, je huis vol camera’s hangen en elke dag bang zijn voor inbrekers. Wat heb je liever? En als we het over weggeven hebben: een com-

Cabaretier Guido Weijers (1977) verdiept zich al jaren in positieve psychologie, non-dualisme, Neuro Linguïstisch Programmeren en andere zelfhulpmethodes. Voor zijn Masterclass Geluk (‘een vrolijk theatercollege met humor’) volgde hij zelf masterclasses aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij sprak op TEDx over The Pursuit of Happiness en deed in Bhutan onderzoek naar het bruto nationaal geluk.

Naast diverse theatershows en tien Oudejaarsconferences schreef hij het tegendraadse Boekje waar je blij van wordt (niet voor azijnzeikers). Hierin belicht hij op een vrolijke manier de wetenschappelijke kant van geluk.

Vanaf 8 juli tourt hij samen met Ruud Smulders en Andries Tunru door openluchttheaters in Nederland met hun show Buiten spelen (zonder jas).

Meer informatie: www.guidoweijers.nl

pliment geven of het leven voor iemand anders leuker maken, kost vaak helemaal niks. Soms duw ik mezelf over dat drempeltje heen om op straat tegen iemand te zeggen dat hij toffe schoenen draagt, of dat zij er prachtig uitziet. Ik kan dan wel denken dat ze me misschien een sukkel vinden als ik zoiets zeg, maar een complimentje is gratis en ik zeg het oprecht, dus waarom zou ik het niet doen? Bovendien is er onderzocht dat mensen gelukkiger worden van een cadeautje geven dan van een cadeautje krijgen. Je hoeft dus niet alleen maar aan jezelf te denken om gelukkig te worden. Als je aan andere mensen denkt, word je er zelf ook blij van. Puur eigenbelang dus…’ • JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 31

CABARETIER

Dat brengt ons bij de hamvraag: ben je een optimist?

‘Ik pulk wel altijd net zolang totdat ik mogelijkheden creëer. Sommige mensen vinden mij rechtlijnig en iemand die heel goed weet wat hij wil, anderen noemen mij een drammer. Je grootste kracht is soms ook je grootste zwakte. Ik zie altijd mogelijkheden, al komt het soms misschien negatief over. Als ik de ober erop aanspreek dat het chocolaatje niet tegen het hete theekopje aan moet liggen, kun je mij een zeikerd vinden of je kunt zeggen dat ik zie hoe het beter kan. Als ik iemand verbeter, is het met de intentie om iets mooier te maken. Als dat de intentie is, mensen een leuke avond geven, de wereld een beetje luchtiger of gelukkiger maken, dan ben je diep van binnen een optimist.’

FOTO: FIELDLAB

Dit heb jij allemaal zelf bedacht?

‘De definitie zoals ik die zojuist verteld heb, is van mij. Maar het is een theorie die Aristoteles en de oude filosofen al kenden; zij hadden allang door hoe geluk in elkaar steekt.’

EEN BEETJE GEK

Alle soorten gekkigheid Hoe erg is het om een beetje gek te doen of te zijn? Zitten we niet allemaal in hetzelfde schuitje, dat af en toe naar het einde van de wereld dreigt te varen, waar Koning Knetter regeert? Wie kan genieten van een beetje gekte, is een dankbaar mens. Of gewoon prettig gestoord.

DOOR:

TONY MASON

Als kleine jongen gingen we heel soms op bezoek bij de zus van mijn oma, in het noorden des lands. Zij woonde als weduwe samen met haar twee zonen, die volgens de rest van de familie allebei zo gek als een deur waren. ‘Getekend door de oorlog’, werd er weleens als verzachtende omstandigheid gefluisterd. Ronnie en Bart deden geen vlieg kwaad, hooguit zichzelf. Bart was verstandelijk gemankeerd, kon hele dagen op de bank zitten en eten, speelde virtuoos piano en zong er op verzoek hartstochtelijk bij. Zijn oudere broer Ronnie verdiende de kost in een gesubsidieerde werkplaats en kon soms erg boos zijn op de wereld, op de buren, op familie.

Stemmen in het hoofd

Dat was mijn eerste kennismaking met ‘een beetje gekke mensen’ en ik heb sindsdien nog vele anderen ontmoet.

Mensen met een grappige manier van gek zijn of gek doen, maar ook mensen die compleet van het padje af waren. Een van mijn conclusies is dat we ons allemaal op hetzelfde spectrum begeven: van helemaal niet gek tot volledig krankjorum. En misschien wel het belangrijkste gegeven: onze plek binnen dat ‘gektespectrum’ staat niet vast voor de rest van ons leven.

Een vrijgezelle, oudere oom van mij werd ver na zijn pensioendatum getroffen door een psychose en veranderde binnen een week in een ander mens. Hij schoof

‘Onze plek binnen dat “gektespectrum” staat niet vast.’

32 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

een flink stuk op naar een uiterste van het spectrum, inclusief waanideeën en stemmen in het hoofd. ‘Ik hoor dat ik een auto moet kopen om mensen op het trottoir aan te rijden’, vertelde hij tegen de psycholoog waar ik hem naartoe bracht. Ik wist niet wat ik hoorde. Dit was de oom die de naastenliefde zelve was en die nog nooit een vinger had uitgestoken naar een ander. Korte tijd later werd hij apathisch, incontinent en inactief. Met spoed bracht een ambulance hem naar het ziekenhuis.

Na drie weken op de verpleegafdeling kwam hij dankzij een vindingrijke arts (‘misschien werkt deze pil wel’)

EEN BEETJE GEK

terug op aarde, vroeg zich af wat hij in een ziekenhuis deed en wilde naar huis. Het leek alsof hij vakantie had genomen van zijn lichaam en nu weer door wilde gaan met zijn gewone leven. Uiteindelijk duurde het nog zes maanden in een ggz-instelling voordat hij echt hersteld was en weer op zichzelf kon wonen. Tijdens dat halfjaar leek hij bij ieder bezoek wat verdoofd door de medicatie, maar kwam iedere maand steeds meer bij zinnen en tot ieders grote opluchting sprak hij al snel geen moordlustige plannen meer uit.

Logica en kortsluiting

machine aan de praat te houden, zullen we niet verder komen. Dat kan komen door een gebrek aan bronnen, een gebrek aan tijd, of gewoon doordat we met andere mensen te maken hebben en niet kunnen weten hoe zij zullen reageren.’ Voeg hier nog aan toe dat er kortsluiting kan ontstaan in onze hersenpan, waardoor we niet in staat zijn om informatie logisch te verwerken. Met een beetje geluk is dit een euvel van tijdelijke aard, zoals bij mijn oom. Maar als het tegenzit, zoals bij achterneef Ronnie, duurt de kortsluiting voort en levert dat in combinatie met depressie een ellendig einde op. Als geen ander ben ik daarom alert op signalen van gekte, of onlogica. Bij mezelf, bij mijn gezin, bij vrienden, bij mijn buren en bij mijn lezers.

GEKTESPECTRUM

Is de lijn tussen ‘normaal’ en ‘gek’ echt zo dun? Wanneer stopt het logisch kunnen denken? In haar recent verschenen boek Dat is toch logisch, vertelt wiskundige Eugenia Cheng dat de logica daadwerkelijk ergens kan eindigen, als een machine die geen brandstof meer heeft. ‘In het geval van de logica is de brandstof meestal informatie.

Als we niet genoeg informatie hebben om onze logica-

Uitlaatklep

Tegelijkertijd kan ik met volle teugen genieten van grappige gekte. Humor is voor een beetje gekke mensen een essentiële uitlaatklep. Je vraagt je af wat sommige komieken zouden doen als ze niet hun gekkigheid in een performance kwijt zouden kunnen. Laatst zag ik weer eens de videoclip van Cliff Richard en The Young Ones (1986) voor het nummer Living Doll, dat ze samen opnamen voor het goede doel. De veel te jong overleden acteur, schrijver en komiek Rik Mayall speelde binnen The Young Ones de poëtische anarchist Rick en ik heb me vaak afgevraagd of hij zo briljant kon acteren omdat hij bruiste van de (te) gekke energie. Zijn stijl wordt door kenners omschreven als energieke ‘post-punk’.

»

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 33

EEN BEETJE GEK

‘Met de komst van de coronapandemie is de term “gekkie” opnieuw uitgevonden.’

Freek de Jonge had in zijn jonge jaren een vergelijkbare energie en er zijn diverse andere grappenmakers waar ik me steevast hetzelfde afvraag: zouden ze zonder hun optredens niet gewoon in een ggz-instelling belanden?

Alleen al om die reden zouden we cultuur moeten koesteren. Want niet alleen cabaretiers en vrolijke acteurs, maar ook andere kunstenaars die de grenzen van het normale opzoeken, mogen een podium krijgen om hun ei kwijt te kunnen. Zowel voor hun eigen bestwil als voor de geestelijke verrijking van de maatschappij. Cabaretier Stefano Keizers (het alter ego van Gover Meit) is een treffend voorbeeld van iemand die soms lijkt te zwelgen in chaos en waanzin, maar gelukkig loopt het vooralsnog goed met hem af. ‘Ik ben niet echt gek’, horen we hem zeggen, maar ook ‘dat hij gek wordt als de dingen die hij maakt niet gezien worden, omdat ze anders blijven rondspoken in z’n kop’.

Relatief

Een van de andere hamvragen is: wie bepaalt de norm van ‘gek’? Zijn de dragers van aluminium hoedjes allemaal gekkies? Zijn wappies per definitie gek? En wat als de wappies gelijk hebben? Zijn degenen die hen veroordelen dan niet helemaal knetter? Gek is een relatief begrip en het is maar net vanuit welk standpunt je kijkt of oordeelt. Waarheid en gekte zijn schijnbaar aan elkaar verbonden, als twee zijden van dezelfde medaille. Wie gelooft in een onwaarschijnlijke waarheid, kan door ‘ongelovigen’ als gek worden weggezet, ook al is er een kans dat hij of zij het bij het rechte eind heeft. Wie enkele eeuwen geleden durfde te beweren dat de aarde niet plat was, maakte kans om in het gesticht, in de gevangenis of op de brandstapel te belanden. Zo zijn er talloze voorbeelden van relatieve gekte of absoluut waarheidsgeloof in onze geschiedenisboeken te vinden.

Met de komst van de coronapandemie is met name op medisch gebied de term ‘gekkie’ opnieuw uitgevonden.

Wie twijfelt aan de ernst van het virus wordt door het 34 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

kamp van de virologen al snel als gek of zelfs gevaarlijk bestempeld. Van de andere kant verklaren de dwarsdenkers iedereen voor gek die braaf luistert naar de (vaccinatie-)aanwijzingen van de overheid. De mate waarin een waarheid die mensen geloven waarschijnlijk is, loopt omgekeerd evenredig met de mate van veroordeling tot ‘gek’ door de tegenpartij. En dat geldt in het geval van de waarheid omtrent het virus van beide kanten.

Alarmbellen

Het staat als een paal boven water dat gekte in zekere zin waarde toevoegt aan ons bestaan. Het laat ons de randen van onze logica zien, leert ons buiten de lijntjes te kleuren en onze blik te verruimen. Het laat ons soms lachen, het daagt ons uit om verder te kijken dan onze neus lang is en stelt ons soms zelfs in staat om problemen op te lossen. Ons gektespectrum is heel breed en zolang we zelf onze plek kunnen kiezen, is er weinig aan de hand.

Zodra we machteloos afglijden naar het ongewenste uiterste, moeten de alarmbellen gaan rinkelen; niet alleen bij anderen, maar allereerst bij onszelf. Dat is helaas niet iedereen gegeven. Ook aan Bartjes prachtige pianospel kwam een onverwacht einde, maar de muziek die hij maakte was wonderschoon.

Dat kan een beetje gekte óók zijn. •

EEN BEETJE GEK

Gek op en gek van jezelf Drie jaar geleden maakt de Rotterdamse online filmmaker Alwin Ritstier samen met zijn toenmalige vriendin een documentaire over zijn angsten. Een uitgever benaderde het tweetal vervolgens met de vraag een boek te schrijven over mentale gezondheid. Daar hadden ze op dat moment allebei geen zin in. Nadat zijn relatie op de klippen liep, merkte hij dat de spanning toenam en dat de angsten niet waren verdwenen, hooguit genegeerd. Hij besloot de confrontatie aan te gaan en hier alsnog een boek over te schrijven.

BRIAN DE MELLO

‘Ik besefte dat het beter is om je angst in de ogen te kijken.’

ZELF DOEN

Afgelopen maart verscheen Gek van mezelf, het resultaat van een zoektocht naar meer innerlijke rust. Het boek is een crossmediaal project, met links naar filmpjes, geluidsfragmenten, zelfgemaakte illustraties en barstensvol praktische tips.

‘Ik merkte dat mijn angsten heftiger aanwezig waren dan ik had gehoopt’, vertelt Alwin Ritstier. Een boek schrijven had hij nog niet eerder gedaan en hij wist niet goed waar hij moest beginnen. ‘Ik wilde meteen het beste boek ter wereld maken’, vertelt hij. ‘Maar ik zat nog altijd vast in het denken dat je “iets niet goed kunt”. Tijdens het schrijven kwam ik erachter dat het niet meteen een bestseller hoeft te zijn, als je het maar vanuit goede intenties doet. Het was mijn intentie om het omgaan met angst wat duidelijker naar voren te laten komen, dan in de documentaire kon. Wat er zich in je hoofd afspeelt kun je het beste omschrijven in een boek.’ De dyslectische auteur was met wat schrijfhulp ruim twee jaar bezig om zijn verhaal aan het geduldige papier toe te vertrouwen.

ALWIN RITSTIER

FOTO: BRADLEY GROFFEN

DOOR:

Acceptatie

Op de vraag hoe hij met zijn angsten heeft leren omgaan, is Ritstier helder. ‘Mijn vader heeft me erg geholpen met het besef dat je je angst moet leren herkennen en erkennen. Die acceptie is heel belangrijk, en ook de bewustwording dat je veel zelf kunt. Ik dacht altijd “iemand anders gaat het voor me oplossen”, ik zocht het hele internet af naar woorden die me zouden verlossen van mijn angsten. Totdat mijn vader zei: “Je mag alle therapieën doen die je wilt en ik ondersteun je daarin, maar uiteindelijk ben jij degene die het moet gaan oplossen”.

»

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 35

EEN BEETJE GEK

‘En dan kom je tot dat ultieme punt van loslaten.’

Dan kom je bij de vraag: tot hoever ga je therapie blijven volgen? Voor je het weet loop je hetzelfde riedeltje te draaien. Begin 2019 ben ik gestart met een online-cursus om te proberen het zelf op te lossen. Dat was eenrichtingsverkeer; de cursus gaf inzicht in theorie, om het vervolgens zelf in praktijk te brengen, te doen. Op een gegeven moment besefte ik dat het beter is om je angst in de ogen te kijken en dat het minder wordt als je het zelf gaat doen, in plaats van er telkens van weg te rennen.’

Weglopen

FOTO: BRADLEY GROFFEN

Hij ontvangt reacties van mensen die het boek niet durven te lezen, omdat ze bang zijn om lastige triggers te krijgen. ‘Maar dan moet je het juist wél gaan lezen.

Een boek kun je wegleggen als je het niet meer trekt; dan pak je het de volgende dag weer op. Ik herken dat wel, want ik heb jarenlang berichten op tv gemeden als het over iemand ging die een hartstilstand had gekregen. Ik wandelde weg als mensen begonnen te praten over ziekte

36 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

en dood. Het weglopen gaat echter niet helpen. Door er stapje voor stapje wél naar te luisteren, maak je het op den duur niet zo groot in je hoofd, waardoor het niet zo’n groot ding wordt, en jij niet gek van jezelf .’

Dat refereert naar de titel van zijn boek; die heeft een dubbele betekenis. Aan de ene kant gaat het over de angst waar je bijna gek van wordt; je maakt er jezelf gek mee.

Aan de andere kant is het ook het houden van jezelf, het gek zijn op jezelf. ‘Ik maak YouTube-video’s, dan moet je wel een beetje gek op jezelf zijn. Noem het ijdelheid’, bevestigt de documentairemaker lachend.

Het zit dus allemaal tussen de oren? ‘In het begin gaat het heus niet van een leien dakje. Je moet accepteren dat je je angstig gaat voelen. De meeste mensen denken dan: oh, nu voel ik me rot, dat is niet goed. Maar dat is juist wél goed, want daar ligt de kern van de oplossing: dat je erdoorheen gaat en ermee leert dealen.’ Met autorijden vindt hij het nog wel wat lastig, omdat hij achter het stuur meer verantwoordelijkheid voelt. De angst om een ongeluk te veroorzaken is voor zijn gevoel wezenlijk iets anders dan angst voor een spinnetje of bang zijn om naar buiten te gaan.

‘Het is oké’

Toch heeft hij een weg afgelegd waar anderen nog moeilijk een stap durven zetten. ‘Iemand die nu nog middenin zijn angst zit, zal denken dat het voor mij makkelijk praten is. Maar ik heb het zelf ervaren en als ik af en toe nog een zwak moment heb, ben ik in staat om me te realiseren dat ik een andere gedachtegang moet volgen.

Geert, de man die de cursus gaf die mij heeft geholpen, en die zelf veertien jaar worstelde met angsten, zei dat als je deze zin gelooft: “Wat er ook gebeurt, het is oké”, dat dan de angst niet meer aanwezig is. En dan kom je tot dat ultieme punt van loslaten.’

Dat loslaten lukt nu aardig en hij bruist van de plannen.

Zo wil Ritstier een documentaire maken over het thema ‘de dood’, waarbij hij zowel zijn fascinatie (‘ik keek vroeger graag naar films over dood en verderf’) als zijn angst hiervoor kan onderzoeken. Daarnaast wil hij meer gaan doen met mentale gezondheid. ‘Nadat mijn moeder overleden was, hoorde ik dat ze ook heel angstig was geweest, maar ik heb haar daar nooit over horen praten. Ik hoop dat ik met mijn boek, video’s, podcast en misschien later wel persoonlijke begeleiding, mensen kan helpen om er meer open over te zijn. Dan worden ze minder snel gek van zichzelf.’

EEN BEETJE GEK

Laat ik vooropstellen: ik ben nooit officieel gediagnosticeerd met een ‘angststoornis’, wat naar mij mening ook maar gewoon een woord is. Dat etiket heb ik nooit gekregen en wilde ik ook beslist niet. Júist niet. Ik zie dat mensen tegenwoordig heel snel een label krijgen, of zelfs meerdere, en als ik naar mezelf kijk, dan heb ik waarschijnlijk ook meerdere labels. Voor mij heeft dat nooit iets toegevoegd, maar ik besef ook dat het voor andere mensen wel helpt, omdat het verhelderend kan zijn en tot een goed behandelplan kan leiden. Dat je weet wat het is (en je niet gek bent of het iets ergs is, want dat heb ik ook vaak genoeg gedacht) en dat het ergens vandaan komt. Want alleen al het begrijpen van mijn angst heeft me enorm geholpen. Dat was het begin van mijn reis naar heling.

Ik heb hevige angsten. Angst voor de dood. Angst om ernstig ziek te worden. Angst voor een hartaanval. Angst om de straat op te gaan. Verlatingsangst. Angst om alleen te zijn. Angst voor het onbekende. Angst om op de snelweg te rijden. Angst om náást iemand in de auto te zitten. Vliegangst. Angst om te falen. Angst om nooit goed genoeg te zijn of te doen. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Jarenlang hebben al deze angsten me stevig in

hun greep gehouden. En nog steeds wel, maar gelukkig stukken minder. Want ik weet inmiddels dat er – hoeveel angsten je ook hebt en hoe onoverwinnelijk ze soms aanvoelen, als grote monsters die je voor altijd in hun greep zullen houden – wél een manier is om ze een paar koppen kleiner te maken en ermee te leren leven. Meerdere manieren zelfs. Ja, daar kwam ik ook pas de afgelopen twee jaar achter, maar beter laat dan nooit, toch? En dat er meerdere manieren zijn, is maar goed ook, want het werkt voor iedereen anders en iedereen heeft dan ook iets anders nodig. Ik neem je mee op mijn reis, vertel over de dingen die mij hebben geholpen, maar die bij jou misschien ook resoneren. En wees niet bang, mijn ‘oplossing’ is niet dat je de hele dag moet mediteren (tenzij dat voor je werkt; dan mediteer je je lekker helemaal suf). •

Gek van mezelf Alwin Ritstier Uitgeverij Lev. ISBN: 9789400511835 220 pagina’s € 21,99 Verkrijgbaar via www.theoptimist.nl/shop JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 37

ZELF DOEN

Kort boekfragment

EEN BEETJE GEK

Gek en het belang van rust Met meer dan twintig jaar ervaring is Veerle Visser-Vandewalle een van de belangrijkste experts op het gebied van Deep Brain Stimulation, afgekort DBS. Dit leidde tot interessante inzichten over het brein. Zij laat het belang van rust zien en vertelt alles wat je moet weten over psychiatrische stoornissen.

DOOR:

VEERLE VISSER-VANDEWALLE

Psychiatrische stoornissen maken dagelijks het leven van miljoenen mensen moeilijk. Sommigen noemen het een vorm van ‘gek zijn’. Toch weten veel mensen waarschijnlijk niet welke stoornissen deze term overkoepelt. Ik maak je met de belangrijkste drie bekend.

‘Tegenwoordig nemen wij gezondheid aan als iets vanzelfsprekends.’

Angst als bron

De onderliggende basis van veel stoornissen is angst.

Angst dat de persoon zelf of een geliefde iets zal gebeuren, indien aan bepaalde voorwaarden niet wordt voldaan. Een oplossing wordt ingebeeld in de vorm van bijvoorbeeld heel precies op de juiste manier (eerst met de rechtervoet, dan met de linker) de kamer te verlaten.

Men is waarschijnlijk het meest bekend met smetvrees.

In dit geval denkt de patiënt dat hij ziek zal worden omdat voorwerpen die hij aanraakt vol ziekteverwekkende bacteriën zitten. Om van deze dwanggedachte (‘ik zal ziek worden’) af te komen, wast hij zijn handen uitgebreid en herhaaldelijk, tot meerdere uren per dag.

Het gevolg is niet alleen huidschade; de patiënt komt aan niets anders meer toe dan dit wassen, met alle gevolgen van dien.

Een andere bekende stoornis is depressie. Patiënten met depressies vertellen mij vaak een vergelijkbaar verhaal: dat ze ‘gevangen’ zijn in hun eigen gedachten.

Vaak zijn ze al vele jaren ziek, waarbij ze geregeld een 38 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

totale zinloosheid van het bestaan ervaren, van niets meer kunnen genieten en geen enkele fut hebben om wat dan ook te ondernemen. Niet zelden brengen deze patiënten tijdens een depressieve periode de dag door in bed.

Een andere hersenaandoening die ik behandel, het syndroom van Gilles de la Tourette, ligt het anders. Tics zijn repetitief uitgevoerde bewegingen die nauwelijks gestopt kunnen worden, zoals overmatig grimassen of luid de keel schrapen. De meerderheid van Tourette-patiënten heeft daarnaast geassocieerde gedragsafwijkingen zoals dwangsymptomen. Het grote verschil met andere patiënten, is dat de meeste Tourettepatiënten een dwanghandeling niet uit angst moeten uitvoeren. Ze doen dit vanwege een niet tegen te houden impuls. Zo herinner ik me een patiënt die een obsessie had met het getal ‘drie’.

Dit uitte zich bijvoorbeeld in het feit dat hij zijn auto altijd direct in de derde versnelling zette.

DBS als uiterste

Deze stoornissen lijken misschien op het eerste gezicht verschillend, maar al deze aandoeningen hebben te maken met een elektrische storing in de hersenen. Hoewel het een mooie oplossing biedt, is Deep Brain Stimulation (DBS) nooit de eerste stap om deze aandoeningen te behandelen. De eerste manier om hier verandering in te brengen is met psycho-, of gedragstherapie. Zo kan een psychiatrische patiënt die angst heeft om iets vuils aan te raken, leren een gedragen kledingstuk aan te raken zonder direct de handen te moeten wassen. Een Tourettepatiënt die voortdurend en onophoudelijk oogknippert, wordt geleerd de ogen met opzet wijd open te sperren.

De patiënt met een depressie, leert om bepaalde aspecten van zijn leven te waarderen, en de energie te vinden

EEN BEETJE GEK

Plato & Cola of het geheim van jouw brein Veerle Visser-Vandewalle Uitgeverij Manteau ISBN: 9789022337554 176 pagina’s € 19,99 Verkrijgbaar via www.theoptimist.nl/shop

om zijn leven beter te maken. Als dit niet werkt, wordt gestart met medicatie.

Pas als aan deze stappen is voldaan, is het tijd voor een grondigere aanpak. Het doel achter DBS is om de elektrische stoornis in het brein op te heffen. Dit doen we rechtstreeks, door middel van elektroden die diep in de hersenen worden geïmplanteerd. De DBS-elektroden worden dan verbonden met een generator, vergelijkbaar met een pacemaker, die onderhuids, onder het sleutelbeen wordt geïmplanteerd.

Wijze les

Tegenwoordig nemen wij gezondheid aan als iets vanzelfsprekends. Pas als iemand ziek wordt, beseffen we wat een belangrijk goed de afwezigheid van ziekte is. Je wordt je bewust van wat je bent kwijtgeraakt. Je leert het beter kennen.

Wat ik heb geleerd na al die jaren psychiatrische patiënten te hebben behandeld? Mijn belangrijkste conclusie is dat de mens altijd een keuze heeft. Wanneer bij gezonde personen een negatieve gedachte optreedt, zoals ‘ik kan het niet’, heeft hij of zij de keuze om in deze gedachte te blijven hangen, ze te herhalen en ze dus te voeden, of om de aandacht op een andere, positievere, gedachte te vestigen die aannemelijk lijkt. Denk aan ‘ik weet dat ik een manier ga vinden om toch meer vertrouwen te krijgen’.

Zelfs bij de meest uitgesproken dwanggedachten heeft een patiënt de keuze om zich eraan over te geven, of om een afspraak te maken met een arts die hem met de juiste expertise een behandeling kan aanbieden.

Wat nu?

Dit besef inspireerde mij tot het schrijven van mijn boek Plato & Cola of het geheim van jouw brein. Hierin

heb ik uitgelegd hoe wetenschappelijk is aangetoond dat iedereen gebruik kan maken van een basisnetwerk in het brein dat maximaal actief is als wij het met rust laten. Ieder van ons heeft al te maken gehad met ingevingen die op het juiste moment opduiken, een niet rationeel te verklaren intuïtie die behoedt voor gevaar, of de juiste inspiratie die iemand net op het goede moment aanzet om bijvoorbeeld contact te zoeken met een bepaalde persoon.

Deze inspiratie, intuïtie en ingevingen zijn het meest actief wanneer we ontspannen zijn en aan niets denken.

‘Sometimes I sit and think, sometimes I just sit’, zei de grote denker Thoreau. In dit ‘gewoon zitten zonder te denken’, of wat ik ‘creatief nietsdoen’ noem, zit veel meer energie dan we op het eerste gezicht zouden denken. Wij helpen onszelf door de spontane werking van het brein onverstoord zijn gang te laten gaan. De eerste stap die je kunt zetten voor je eigen mentale gezondheid is dus rust.

Zo kun je al zelf beginnen met het helingsproces. • JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 39

EEN BEETJE GEK

Waarom we het mis mogen hebben Het is nooit leuk om verbeterd te worden, op je vingers getikt, terwijl je écht dacht iets zinnigs te verkondingen. Wat als ik je vertel dat we het nog veel vaker mis hebben dan we denken, maar dat dit niet aan ons ligt? Niet aan mij in ieder geval.

DOOR:

SARA KEE

Als tiener had ik er een handje van stellige beweringen te doen. Als twintiger ook. Wanneer ik dat deed, ging het niet per se over zaken die van groot belang waren.

Zo herinner ik me een zonnige dag in het park waar ik mijn vrienden bezwoer dat er jaarlijks 150 mensen om het leven komen door vallende kokosnoten.

Levensgevaarlijk die dingen, je kon nog beter een leeuw tegenkomen. ‘Waar heb je dat vandaan?’ vroeg iemand.

Geen ongebruikelijke vraag als je een boude bewering doet, doch reuze irritant want hoewel ik ergens over die kokosnoten gehoord of gelezen moest hebben, was ik vergeten waar. Maar dat ging ik natuurlijk niet zeggen. Gelukkig had ik een strategie voor lastige vragen: nog stelliger van leer trekken. ‘In elke natuurdocumentaire hoor je over die kokosnoten.’ ‘David Attenborough himself heeft bijna door eentje het leven gelaten.’ Meestal werkte deze strategie en als het eens niet werkte, was het jouw woord tegen het mijne. Ik kon eigenlijk niet verliezen.

‘Wetenschap heeft de mensheid meer te bieden dan waarheid.’

Ik zou graag zeggen dat het met de jaren verworven wijsheid was die me deze manier van communiceren deed herzien, maar die eer komt Google toe en de smartphones die we ineens altijd bij ons hebben. Ook in het park. De 150 kokosnoten waren mijn eerste ‘feit’ dat ‘ge-debunked’ werd. Hoeveel dodelijke kokosnoten er per jaar dan werkelijk vallen heb ik niet onthouden, wel 40 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

hoe pijnlijk het is om zwart op wit in het ongelijk gesteld te worden.

Mijn beste vriend mag het sinds die dag graag even opzoeken wanneer ik een weetje opdis dat ik ergens voorbij heb horen komen. ‘Mensen zeggen maar wat’ is zijn motto. En zo is het. Je hoeft niet eens de kantjes ervan af te lopen om af en toe de plank volledig mis te slaan. Wat gisteren waar was, kan vandaag achterhaald zijn. Bestaat er eigenlijk wel in steen gebeitelde waarheid?

Nieuw paradigma

Er is een wereldwijde industrie die waarheid nastreeft als haar eindproduct: de wetenschap. Met bloed, zweet en tranen pogen wetenschappers de mysteries van het universum te ontrafelen. Toch moet wie iets ontdekt heeft er rekening mee houden dat zijn ‘waarheid’ na verloop van tijd incorrect of incompleet zal blijken. Het tijdelijke karakter van waarheid wordt zelfs gezien als een van de fundamenten van de wetenschap.

Dat hebben we te danken aan Thomas Kuhn, die in 1962 met de hypothese kwam dat wetenschappelijke revoluties niet geleidelijk, maar sprongsgewijs plaatsvinden.

Hij noemde zo’n sprong een paradigmaswitch. Een paradigma is een denkkader, groot en veelomvattend, dat bepaalt hoe we de werkelijkheid waarnemen. Bijvoorbeeld ‘de aarde is plat’. Zeker als een paradigma lange tijd functioneert, hebben we nauwelijks meer in de gaten dat het een aanname betreft. Die vanzelfsprekendheid komt in het gedrang wanneer anomalieën opdoemen: observaties die niet rijmen met een platte aarde. Waarom kun je verder zien vanaf een hoge toren dan op de grond? In een rivaliserend paradigma – de aarde is rond – worden dezelfde feiten op andere wijze geïnterpreteerd: de curve van het aardoppervlak maakt dat objecten achter de horizon verdwijnen, dus als je hoger staat, dan is

Neem risico

Dit is natuurlijk geen pleidooi voor schreeuwend je gelijk halen over dodelijke kokosnoten. Wanneer ik luister naar iemand die eens even vertelt hoe het zit – ook als dertiger ben ik nog vaak genoeg zelf diegene – verbaas ik me erover waar we onze overtuiging vandaan halen. Neem alleen al dit artikel. Hoe kan ik in een kleine duizend woorden recht doen aan zoiets veelomvattends als de wetenschap of de waarheid? Hopelijk is die vrijpostigheid me vergeven als ik je zeg dat ik al mijn beweringen terugneem: het waren slechts stappen op een ladder die we achter ons weg kunnen trappen nu we boven zijn. Het enige waar het mij om ging, is dat Kuhn ons met ‘paradigma’ een woord heeft gegeven om de tijdelijkheid van waarheid te benoemen. Oftewel, dat je ergens zeker van bent, betekent niet dat het waar is.

WAARHEID

de horizon net wat verder weg. Het nieuwe paradigma verklaart niet alleen huidige fenomenen beter, maar biedt ook toepassingen voor toekomstige problemen. Zo bedacht de wiskundige landmeter Gauss een methode om de kromming van de aarde te meten, die later door Einstein werd gebruikt toen hij met de kromming van tijd bezig was.

Wetenschap heeft de mensheid meer te bieden dan waarheid. De wetten van Newton zijn nog heel nuttig om de valsnelheid van een kokosnoot uit te rekenen, terwijl ze in de ruimte vervangen zijn door het paradigma van de relativiteitstheorie. Dat dit nieuwe paradigma de definitieve waarheid bevat is op zijn beurt onwaarschijnlijk en toch functioneert het als fundament voor velerlei modellen en theorieën, bijvoorbeeld over de beweging van atomen. Waarheid is voor wetenschappers blijkbaar geen vereiste om vooruitgang te boeken. Waarom zou het dat voor ons, gewone stervelingen, dan wel zijn?

Wat moeten we daarmee? Aangezien ons wereldbeeld van aannames aan elkaar hangt, moet je bijna een beetje gek zijn om nog iets durven te beweren. Je zou er het zwijgen toe kunnen doen, of altijd eerst een zoekmachine consulteren voor je je aan een bewering waagt. Wel een beetje saai. Liever pleit ik voor risico’s nemen, voor weten dat je betoog vol rammelende gaten zit en toch een poging wagen om misschien niet in je woorden, maar ergens daartussen een flintertje waarheid te raken. En ik denk – als je nog iets van deze notoire on-waarheidverkondiger wilt aannemen – dat je daarin het meeste succes hebt als je jezelf niet al te serieus neemt. • Sara Kee werd opgeleid tot filosoof, maar ontwikkelde zich tot literaire activist. In haar recente fictiebundel Patiënt Hero reflecteert ze middels zes apocalyptische verhalen op de gevaren en kansen van de moderne tijd.

Meer informatie: www.sarakee.nl.

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 41

EEN BEETJE GEK

Waardevol gek Vaktherapeut Jeroen Ward heeft niet het makkelijkste carrièrepad gekozen. Als dramatherapeut helpt hij (hoog)begaafde jongeren die zijn vastgelopen op school. Hij geeft een kijkje in een sessie en laat zien hoe toneelspel verrijkt.

DOOR:

JEROEN WARD

Het is maandagochtend. Ik wacht op een nieuwe cliënt voor een kennismaking met dramatherapie. Een jongen van 17 jaar, aangemeld voor een behandeltraject vanwege faalangstproblematiek. Stipt op tijd gaat de deur open.

De jongen komt binnen en stopt abrupt wanneer hij mij ziet zitten in mijn therapieruimte. Hij staat stil en kijkt rond. Ik kan niet anders concluderen dan dat hij iets anders had verwacht. Geen bureau en stoelen, geen ligbank en geen planten in de hoek. Enkel een lege ruimte met wat tapijten op de vloer, in de hoek een stapel kussens en ik, de therapeut zittend op een kussen. Ik zie hem denken, ‘dit is een beetje gek.’

Ik vraag hem een kussen te pakken, een plek te zoeken in de ruimte en te gaan zitten. Hij gaat tegenover mij zitten.

Er is geen bureau waar hij zich achter kan verschuilen en geen foto’s of schilderijen die zijn blik kunnen doen wegleiden van die van mij. Enkel twee mensen op een kussen in een ruimte. Ik vraag hem of hij weet wat dramatherapie is. Hij denkt even na, kijkt om zich heen en zegt op een uitdagende manier dat het waarschijnlijk iets te maken heeft met toneel, maar dat hij in geen geval iets zal doen met ‘doen alsof’. Ik kijk hem lachend aan en geef aan blij te zijn dat hij in ieder geval weet wat hij níet wil. Mijn taak is om te onderzoeken wat hij wel wil.

Wellicht moet ik daar een beetje gek bij doen, denk ik bij mijzelf, gewoon als voorbeeld.

Doen alsof

Doen alsof. Een begrip dat door veel van mijn cliënten uiteindelijk omarmd wordt maar aanvankelijk weerstand oplevert. Het wordt geassocieerd met iets dat we als kind deden, en nu kinderachtig klinkt. Kinderen doen alsof 42 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

ze iemand anders zijn. Ze rennen op hun blote voeten als helden en schurken door het gras; ze bouwen complete koninkrijken in de zandbak en verzinnen toverspreuken om te kunnen vliegen. De fantasie wordt vrijuit en zonder gêne gebruikt. Maar op een dag laten we onze kindertijd achter ons. We plaatsen onszelf in een maatschappij waar fantasie steeds minder de ruimte krijgt.

Spelen is niet meer de norm, er wordt verwacht dat we ‘normaal doen’ en we zijn ons bewust van de consequenties van ons ‘gekke’ gedrag. In de stiltecoupé zijn we stil, je dringt niet voor in de rij, rent nog maar heel soms met je blote voeten door het gras, maar doen alsof je kan vliegen is iets te gek.

Dramatherapie is een ervaringsgerichte behandelmethode, onder andere gericht op het omgaan met gevoelens. Om deze te leren kennen, te verdragen en op een passende manier te uiten. Met het gebruik van diverse dramatherapeutische methodieken en interventies worden belemmeringen, overtuigingen en gedragingen concreet gemaakt in een doen-alsof situatie. In deze setting, eenmaal veilig genoeg, kan geëxperimenteerd en geoefend worden. Hier is het toegestaan fouten te maken en kan er een appèl worden gedaan op angsten, belemmeringen en gedragingen die normaal niet mogelijk zijn.

Dit omdat de werkelijkheid vaak een consequentie met zich meedraagt.

De kern van mijn werk als dramatherapeut is zoeken naar het spelend vermogen en de fantasie van de cliënt.

Iets wat iedereen bezit, maar soms ver weggestopt zit. Als dit wordt gevonden en groeit, daalt de weerstand voor het doen-alsof. De mogelijkheden binnen een spel of projectie worden zichtbaar en wat eerst gek voelde wordt normaal. Op een gegeven moment wordt het zelfs waardevol. Het gek doen verandert, wordt veilig en zorgt dat er eigenaarschap wordt gecreëerd over het eigen proces.

Er ontstaat een playspace, een plek met ontelbare mogelijkheden die analoog staat aan de werkelijkheid. Echte gevoelens en gedachten worden beleefd en krijgen door ervaringen in het spel een nieuwe betekenis.

Omhooggevallen

Na diverse sessies met mijn 17-jarige cliënt, is hij in staat om bijna een gehele sessie vrij te improviseren, spelend met zijn thematiek omtrent angst en falen. Het doenalsof is een tweede natuur geworden en hij ondervindt vrijheid in het spel om langzaamaan zijn angsten onder ogen te zien. Ergens tijdens de improvisatie speel ik een roofdier dat om hem heen beweegt. Hij ervaart veel spelenergie in het zich verdedigen tegenover mijn representatie van een dier, wat metaforisch staat voor zijn angst en spanning. Telkens omzeil ik zijn imaginaire muren van

‘Ik zie hem denken, “dit is een beetje gek”.’ verdediging, tralies en zwepen. Ik kom steeds dichterbij. En dan komt plotseling dat moment dat hij voor het eerst in een sessies terugslaat, ruimte neemt en zijn angst onder ogen ziet.

Hij pakt een enorm denkbeeldig vangnet en gooit het over mij heen. Hij knoopt het dicht en slaat het vangnet om zijn schouder. Ik sta op en loop hulpeloos achter hem aan. Ik doe alsof ik gevangen zit. Ik roep dat hij bang voor mij moet zijn maar hij negeert mij. Hij legt mij lachend in de hoek neer. Ik blijf daar stilliggen. De jongen staat voor mij en ontspant zich. Ik vraag dan zachtjes of ik hem weer mag aanvallen. Hij kijkt me aan.

Hij knikt. We staan op en een nieuwe scéne ontstaat.

Aan het einde van de sessie zitten we beiden weer op een kussen. Hij lijkt ontspannen en rust nog even uit. Na een minuut stilte vraag ik hem hoe hij zich voelt. Weer kijkt hij even rond in stilte. Dan zegt hij dat hij het gevoel heeft omhooggevallen te zijn. Ik moet hardop lachen en geef terug dat ik het een prachtige zin vind, maar dat ik het ook wat gek vind klinken. Toch had hij het niet raker kunnen zeggen. • JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 43

DRAMATHERAPIE

De waarde van gek

EEN BEETJE GEK

Psychotische gekte Wat gaat er in je om als de gekte onverwacht toeslaat? Het overkwam Imke Gilsing: tijdens een retraite kreeg zij een psychose. Wat volgde was een maandenlange gedwongen opname, waarbij ze dacht dat ze Tinkerbel was en een relatie had met Jelle Brandt Corstius.

DOOR:

ROLAND PLUUT

Ze belandde in de isoleercel en zag de onmacht van hulpverleners en omstanders om hiermee om te gaan.

Haar aangrijpende ervaringen legde ze vast in het boek Een dag uit het leven van Tinkerbel. We krijgen van de – inmiddels herstelde – auteur een inkijkje in de wereld van de psychiatrie en in het het hoofd van iemand die een psychose ervaart. Het is een waargebeurd, verschrikkelijk maar vaak ook geestig verhaal met een positieve boodschap, namelijk: het kan anders.

‘Mijn psychose was acuut en heftig, als barensweeën.’

Gilsing hoopt dat haar boek bijdraagt aan verandering in de geestelijke gezondheidszorg en dat er meer begrip komt voor mensen met psychische problemen. Ze zegt: ‘Ik ben blij dat ik een psychose heb gehad. Anders had ik al deze bijzondere mensen nooit ontmoet.’ Via een bevriende journaliste kwam haar verhaal in de Volkskrant terecht, een jaar nadat ze uit de inrichting kwam.

De kop van het artikel vatte alles samen: Mijn psychose was helder, en hulp bleef uit. Ze vertelt haar verhaal ‘om het geheimhouden van een psychose en het taboe te doorbreken, en mensen met een psychose een stem en een gezicht te geven.’

44 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

Een deel van het voorwoord van het boek lees je hieronder en op de volgende pagina’s.

Boekfragment

Ik denk nog steeds aan Jelle, die me aan het lachen maakte als ik op het punt stond de moed op te geven, van me hield zonder mij ooit gezien te hebben en me ophaalde met een raket om te ontsnappen aan die hel van de isoleercel.

Gek heb ik me nooit gevoeld toen ik psychotisch was.

Het was alsof ik droomde met mijn ogen open. De reis van mijn leven, een enkeltje Neverland, waarin mijn innerlijke wereld de hoofdrol speelde. Ondanks, of misschien juist dankzij het feit dat ik vrijgezel was, draaide mijn psychose om, jawel, mannen! Mijn vader die ik al een leven lang miste, een zootje exen die ik maar moeilijk los kon laten en een bekende Nederlandse schrijver en documentairemaker, op wie ik hartstochtelijk verliefd werd.

Sommige psychoten denken dat ze God zijn of de duivel, of verantwoordelijk voor alle gestorvenen in de Tweede Wereldoorlog. Ik daarentegen veranderde in het elfje Tinkerbel en trouwde met Jelle Brandt Corstius, toen nog presentator van Zomergasten maar al snel mijn Peter Pan, en hallucineerde over het schrijven van een boek waardoor psychoten uit isoleercellen worden bevrijd.

Ik wil dat iedere psychiatrische patiënt toegang heeft tot menswaardige zorg, die werkt.

Zodat er een alternatief komt voor dwang in de psychiatrie en niemand meer in de isoleercel hoeft.

Zodat niemand meer mishandeld en gemarteld wordt onder het mom van zorg.

Zodat iedere psychiatrische patiënt kans heeft op herstel en een beter leven.

Zodat stigma op psychisch ziek zijn verdwijnt

Mijn psychose was acuut en heftig, als barensweeën, en duurde vier eindeloze weken, waarvan ik tien dagen opgesloten zat in een isoleercel. Ik was vierendertig en wist niet eens wat een psychose was.

Gelukkig ben ik geboren met een onstuitbare drang naar avontuur. Alhoewel niemand dat voorzag op mijn geboortedag, een frisse maandag in de lente van 1976: ik was ieniemienie, woog slechts vier pond, was tweeënveertig centimeter lang en zag eruit als een breekbaar, iel, kaal vogeltje. Toch waren ‘zelluf doen’ mijn eerste en favoriete woorden volgens mijn moeder. En dat zijn ze nog, mijn zegen.

Mijn wieg stond op de grens van Nederland en België, waar ik opgroeide in een arbeidersgezin met een Nederlandse vader en een Vlaamse moeder. Mijn ouders ontmoetten elkaar in de jaren zestig van de vorige eeuw, in de sigarenfabriek waar ze allebei werkten; mijn vader als monteur en machinebouwer, mijn moeder aan de inpakmachine of ze bracht het werkvolk met een Volkswagenbusje ’s ochtends naar de fabriek en ’s avonds weer naar huis. Ze waren nog piepjong, tieners zelfs, maar afkomstig uit een grote katholieke boerenfamilie en een mijnwerkersgezin, waar het allesbehalve een vetpot was, dus iedereen die kon werken moest aan de slag.

FOTO: JOOST VAN DEN BROEK

en we weer gewoon normale mensen kunnen zijn.

IMKE GILSING

Mijn vader was een rasechte nozem in die tijd; voorzien van vetkuif, leren jack en een brommer waarmee hij stoer op één wiel kon rijden. Mijn moeder was een beeldschone verschijning met een stralende lach en twinkelende groene ogen, die graag minirokjes droeg en sleehakken.

Toen ze hem één keer de binnenplaats op had zien scheuren met zijn voorwiel gewaagd de lucht in, wist ze het al: dit was de liefde van haar leven. Wederzijds welteverstaan. In een paar dagen tijd wist de hele fabriek ervan.

Ze leken net John Travolta en Olivia Newton John uit de film Grease, een ultrahip en onvergetelijk stel. En mijn vaders zwak voor Vlaamse vrouwen was daarmee een feit. Ook al speelde mijn jeugd zich af binnen een straal van twintig kilometer, ik groeide op in twee culturen en dit heeft ongetwijfeld mijn interesse gewekt in hoe » mensen leven.

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 45

EEN BEETJE GEK

Mijn avonturendrang begon toen ik als klein meisje mijn zinnen zette op een raketreis naar de maan, net als Miss Piggy in Pigs in Space van de Muppet Show. Om mijn wens kracht bij te zetten, vierde ik carnaval in een varkenspak. Later hing ik het liefst met mijn snufferd boven een atlas, fantaserend over Verweggistan en alle verre reizen die ik in mijn leven zou gaan maken. Tot het zover was verslond ik boeken zoals Koekiemonster koekjes (en doe dat nog steeds). Bijzondere levensverhalen waren mijn favoriet en Pippi Langkous werd mijn eerste heldin. Haar onverschrokken moed om alles te doen wat niemand durfde, maar stiekem wél wilde, fascineerde me mateloos; wat zij kon, kon ik ook. Verder droomde ik van arme mensen helpen in Afrika en varen in een Greenpeace rubberboot: de wereld verbeteren is zeg maar echt mijn ding.

Als tiener wakkerde de film Out of Africa, met Meryl Streep in de onvergetelijke rol van Karen Blixen, het vuur in mij aan. Karen was eigenzinnig en had dikke schijt aan de conventies van haar tijd: een vrouw naar mijn hart! Ze trouwde met een rijke vent die ook naar Afrika wilde, reisde in haar eentje dwars door het desolate Kenia, hield zielsveel van de wildernis en het ruige leven wat daarbij hoorde, was een gepassioneerd verhalenverteller en verloor haar hart aan haar Grote Liefde, de stoere, hoogst charmante vrijbuiter Denys Finch Hatton. Een rol die Robert Redford op het lijf geschreven is.

Ze kreeg ook de nodige tegenslagen te verwerken: haar huwelijk liep op de klippen, ze kreeg syfilis, waardoor ze haar kinderwens in rook zag opgaan, een allesverzen-

46 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

gende brand fikte haar koffiebedrijf tot de grond toe af en ze verloor Denys die verongelukte in een vliegtuigcrash.

Toen zat er niks anders voor haar op dan terug te keren naar haar ouderlijk huis in Denemarken, waar ze begon aan het vertellen van haar levensverhaal. In 1937 werd haar autobiografie Out of Africa gepubliceerd, die bijna vijftig jaar later met veel succes verfilmd zou worden en mijn leven veranderde. Ik heb die film zó vaak gezien dat ik hem uit mijn hoofd ken! Karen Blixen, mijn nieuwe heldin. Ik had nog geen idee dat mijn levensverhaal op het hare zou gaan lijken.

Op mijn zeventiende was het de hoogste tijd voor actie: ik sprong met een kartonnen doos, waar ik ‘Je cherche Mariano’ op had geschreven, in een trein om bij een onbekende Franse boer groenten te verbouwen.

Daarna kwam Afrika (eindelijk!); ik hielp een schooltje metselen op een afgelegen berg en dronk bananenbier in rokerige hutten. Ik besloot antropoloog te worden, een beroep waar niemand in mijn familie ooit van had gehoord en vertrok uit het boerendorp waar ik ben geboren en getogen. Ik leefde mijn dromen, ging voor Greenpeace werken, later de Verenigde Naties en belandde met regelmaat in de Afrikaanse bush. Ik woonde in Azië in een Filipijns regenwoud waar mensen streven naar een leven in harmonie met de natuur, en in Cam-

EEN BEETJE GEK

Een dag uit het leven van Tinkerbel Het krankzinnige verhaal van mijn psychose Imke Gilsing Uitgeverij Ten Have 352 pagina’s ISBN: 9789025908904 € 24,99 Verkrijgbaar via www.theoptimist.nl/shop

Niet vanwege hun psychose maar omdat ze worden behandeld alsof ze minderwaardige mensen zijn. ‘Eens een gek, altijd een gek’, is het onwrikbare volksgeloof waar wij tegen moeten vechten. Wat met de slechte zorg in ons land voor mensen met een psychose ook vaak het geval is. Een gekmakende vicieuze cirkel waaruit het lastig ontsnappen is.

bodja waar ik diep geraakt werd door de boeddhistische levenswijze en de menselijke veerkracht waarmee het hele leven is doordrenkt.

En zo fladderde ik als een vlinder van bloem naar bloem.

Ik geloof dat alles in mijn leven, mijn karakter, ervaringen en de mensen op mijn pad, mij heeft voorbereid op die innerlijke reis, die in het westen een psychose wordt genoemd en zoveel angst en weerstand oproept. Als het me tien jaar eerder was overkomen, had ik me er net als zovele anderen waarschijnlijk geen raad mee geweten, had de ervaring me uit het veld geslagen en zou het me de rest van mijn leven als een sluimerend spook, een nachtmerrie, hebben achtervolgd.

Duizenden mensen verliezen ieder jaar in ons land hun naam en hun gezicht, hun waardigheid en hun hoop.

PSYCHOSE

‘Ik heb besloten het stilzwijgen te doorbreken.’

‘Schaam je je omdat je een psychose hebt gehad?’ vroeg iemand mij eens toen ik vertelde dat ik aan dit boek werkte. Een vraag die niet iedereen durft te stellen, maar die bijna iedereen denkt. Ik zie het altijd in de ogen van mensen; ze kijken weg of stralen ongemak uit. Psychose is een synoniem voor schaamte in onze maatschappij.

Voor gestoord zijn voor het leven en dus levenslange schaamte. Terwijl je gewoon een tijdje ziek bent. Net als mensen die kanker hebben gehad of een auto-ongeluk.

Van hen verwacht niemand dat zij zich schamen voor hun ziek zijn.

De dappere man die mij deze vraag durfde te stellen, vertelde me dat hij zelf psychiatrisch verpleegkundige was geweest maar ermee was gestopt. Hij was, zo zei hij, in de zorg gaan werken om mensen te helpen, om hen beter te maken, maar de praktijk had hem teleurgesteld.

Hij was het vaak niet eens geweest met de manier van behandelen, de gedwongen medicatie, de opsluiting van patiënten tegen hun wil op een gesloten afdeling of zelfs in een isoleercel, ook wel separeren genoemd. Hij had vaak het gevoel gehad dat zijn werk het tegenovergestelde effect had. Maar het was hem niet gelukt het systeem van binnenuit te veranderen.

‘Ik schaam me niet voor mijn psychose,’ zei ik, ‘maar wel voor de manier waarop ik behandeld ben.’

‘Dat begrijp ik wel,’ zei hij. ‘Dat is de reden waarom ik nu ander werk doe.’

»

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 47

EEN BEETJE GEK

‘Pas jaren later zou ik begrijpen dat de enige echte weg eruit het voelen en doorleven van die vieze derrie was.’

Er spelen zich afschuwelijke menselijke drama’s af in onze ziekenhuizen en psychiatrische instellingen, waar de meeste mensen geen weet van hebben. Drama’s die in schaamte en stilte zijn gehuld.

Ik heb besloten het stilzwijgen te doorbreken.

Lang dachten Nederlandse geleerden dat de isoleercel een prikkelarme omgeving is, waar je als psychoot van opknapt. Dat je er stabieler uit komt dan je erin gaat, dat je tot rust komt en wat minder gek gaat doen, zodat dáárna de echte behandeling kan beginnen. Wellicht is dit ook het geval bij een vrijwillige entree, maar in alle andere gevallen, en dwang is helaas de norm, is het effect averechts: wie gaat er nu, ziek, kwetsbaar en in de war, vrijwillig een gevangeniscel in om daar voor onbeperkte tijd lekker tot rust te komen?

Natuurlijk leek ik rustig toen ik er na tien ellenlange dagen en nachten uit mocht. Ooit gehoord van een pokerface? Ik was kei-kapot van het vechten en smeken om eruit te mogen en wekenlang zonder hulp een psychose wegpuffen. Pas toen begreep ik dat ik pas de isoleercel uit mocht als ik rustig leek. Ik was intussen tot alles bereid: al had ik een drol moeten opeten of de Bijbel uit mijn hoofd moeten leren. Ik had het gedaan.

Ik was klaar met afzien en inmiddels zo bang als een muis die in de klauwen van een hongerige kat is beland.

Ik wist niet wat er met me aan de hand was, noch waarom ik in dat hok werd opgesloten; ik werd er alleen maar gekker van.

Rustig lijken was echter een enorme opgave, alsof ik de Rode Zee in tweeën moest splijten. Klein en tenger als ik ben, zie ik eruit als een schattige Tinkerbel. Vanbinnen kookte ik echter van woede en had ik het liefst mijn psychiater en leger verplegers zelf tien dagen in dat hok willen smijten met alleen een kek scheurkleed aan en 48 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

een papieren doos om in te poepen. Zodat zij ook eens zouden voelen hoe alleen, onbegrepen en mishandeld ik me tien dagen lang had gevoeld! Maar niemand die iets aan me vroeg. De deur werd opengedaan alsof mijn straf erop zat. Ik mocht eruit als ik me zou gedragen, dus zette ik mijn pokerface op en vertelde niemand hoe ik me werkelijk voelde want dan moest ik misschien weer de isoleercel in.

Pas jaren later zou ik begrijpen dat juist dat verbergen van mijn ware gevoelens, mijn ongeuite woede, verdriet en pijn over dingen die er in mijn leven gebeurd waren en die ik nooit verwerkt had, dé reden was dat ik knettergek in die cel belandde. En dat de enige echte weg eruit het voelen en doorleven van die vieze derrie was.

Net zoals je doet met een aangekoekte pan met etensresten: die zet je ook niet smerig in de kast. Nee, je doet er warm water in, gooit er wat zeepsop bij en roeren maar.

Eerst wordt het een nóg viezere bende en denk je dat het nooit meer goed komt, maar met wat geduld en hulp van een schuursponsje lost alle viezigheid op, is de pan weer schoon en het klusje klaar. Maar niemand van de hoogopgeleide psychiaters en verplegers in het ziekenhuis leek van deze logica op de hoogte te zijn. Niemand zag me voor wie ik werkelijk was: een verloren ziel, die liefdevolle aandacht en eerste-hulp-bij-ernstig-lijden nodig had. •

‘You’ve got to be crazy!

It’s too late to be sane, too late. You’ve got to go full tilt bozo…

‘Cause you’re only given a little spark of madness… and if you lose that, you’re nothing.’

– Robin Williams

BEELDVERHAAL

Een onderstroom van

TWEELINGSCHAP

liefde Sanne Terlouw heeft 52 eeneiige tweelingen geportretteerd. Tot haar verrassing bleek ze op een rode draad te stuiten: de liefde die ze bij alle tweelingen voelde. Soms was die liefde zichtbaar en onstuimig als de branding van de zee, soms was er sprake van een sterke onderstroom van liefde waar je je als buitenstaander maar beter niet in kunt mengen.

Symbool

Naarmate ze meer tweelingen ontmoette, begon ze het tweelingschap meer en meer te zien als een symbool voor hoe de maatschappij zou moeten functioneren. Soms was er jaloezie, soms was er strijd, maar ze waren een team, een team dat krachten kon bundelen en daardoor sterk tegenover de buitenwereld stond, dat nooit eenzaam was, een klankbord had, en een basisveiligheid die je ieder mens zou gunnen. Tweelingen herkennen elkaar en daardoor vertrouwen ze elkaar.

Verschil

SANNE TERLOUW

50 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

De les die Sanne uiteindelijk uit alle gesprekken trok was deze: ‘als ik over de markt loop, zie ik lange mensen, korte mensen, dikke mensen, dunne mensen, donkere, lichte, met grote stappers, of minuscule voetjes. En ik weet dat er maar het minste hoeft te gebeuren of deze mensen worden elkaars vijand en gaan dingen roepen als: “jij mag de bus niet in, want jij hebt grote voeten”. Met andere mensen delen we maar liefst 99,9 procent van ons DNA. Bijna net zoveel dus als

de ene tweelinghelft deelt met de andere. Slechts 0,1 procent verschil.

En dan zo weinig tolerantie, zo weinig intrinsieke liefde voor de ander, zo weinig vergevingsgezindheid als iemand een foutje maakt. Waar is de onderstroom van liefde die ik bij de tweelingen zag? Waarom kunnen wij, de eenlingen, niet meer kijken naar de ander als iemand wiens DNA maar 0,1 procent van ons verschilt? Laten we ons realiseren dat het bijna niks scheelt, of die ander was onze tweelinghelft.’ | DE REDACTIE

Sanne Terlouw is auteur, en de laatste jaren vooral fotograaf. Het boek Een onderstroom van liefde, 52 portretten van volwassen eeneiige tweelingen kost € 24,95 en is te bestellen via de webshop van The Optimist en via www.sanneterlouw.nl/tweelingboek

Diny (links) en An (100) Ze zijn de oudste eeneiige tweeling van Nederland en hartstikke zelfstandig. Hun vader werkte bij de telefonie en ze hadden een telefoonnummer van drie cijfers.

Maar wie konden ze toen bellen? Nu bellen ze elkaar vier keer per week.

Gianni (links) en Isuldy (35) Een spiegeltweeling: Gianni is linkshandig, Isuldy rechts. Geboren in Angola, maar al lang in Nederland. Isuldy was bijna dood toen hij werd geboren, maar Gianni brulde zo hard dat ze denken dat Isuldy daardoor tot leven kwam.

Foto’s: Sanne Terlouw

Susan (links) en Antoinette (64) Twee kunstenaressen.

Antoinette schildert en houdt van het buitenleven.

Susan doet aan keramiek en houdt van de stad. Ze waren piepklein toen ze werden geboren en hun ouders wisten niet dat er twee kinderen kwamen. In een open koffer werden ze naar het ziekenhuis gebracht.

Allebei hebben ze in het onderwijs gezeten, Susan als lerares Duits, Antoinette had een kleuterklas.

Maurits (met rood in zijn jas) en Edwin (45) Ze hebben een gewelddadige jeugd gehad en hebben beiden een verschillende manier gevonden om daarmee om te gaan. Edwin is emotioneel, Maurits trekt een harnas aan. Al hebben ze elkaar een tijdlang niet gesproken vanwege een conflict, ze realiseren zich dat ze toch niet zonder elkaar kunnen.

Foto’s: Sanne Terlouw

Sam en Dov (met baard) (33) Ze werden veel te vroeg geboren en hebben de eerste maanden in een couveuse doorgebracht. Dat zou je nu niet meer zeggen: ze doen allebei fanatiek aan atletiek en zijn beiden gepromoveerd aan de universiteit.

Als kind moesten ze verplicht eigen keuzes maken en al voelen ze een gezonde competitie, ze hebben een zeer hechte band.

Foto’s: Sanne Terlouw

Blijf een Optimist.

We doen de voorzichtige aanname dat je net als Guido een pulkende optimist bent. Ook als de theaters nog niet vol mogen zitten, zien we graag dat je dit blijft. Want optimisten leven langer, gezonder en gelukkiger. Maar net als met alle waardevolle dingen is enig onderhoud wel nodig.

Een abonnement op The Optimist is jouw bewijs van verbondenheid, jouw deelname aan een positieve beweging. Blijf jij lezen, dan blijven wij schrijven.

‘Ik pulk altijd net zolang totdat ik mogelijkheden creëer.’

FOTO: SUSHILLA KOUWEN

GUIDO WEIJERS (P.26)

Waar wacht je op? Tot je een goede grap verzint? Word nu abonnee!

En als je het al bent, maak dan iemand anders blij met The Optimist.

Ga naar: www.theoptimist.nl/nu

COLUMN

Column Govert Derix Govert Derix is filosoof, schrijver en adviseur. Diverse van zijn boeken zijn verkrijgbaar via de webshop van The Optimist.

Het interview met hem is te vinden op het YouTube-kanaal van Boekhandel Dominicanen.

Te gek

FOTO: JEAN-PIERRE GEUSENS

Waarheid

Ik moest hieraan denken toen ik onlangs in Boekhandel Dominicanen in Maastricht werd geïnterviewd in het kader van de Maand van de Filosofie. Het ging over het thema ‘De natuur was hier’. Op zeker moment kwamen we te spreken over de zon en flapte ik eruit dat we soms vergeten dat de zon altijd schijnt. Ook als het avond wordt en de zon ondergaat: de zon schijnt altijd.

De interviewster keek mij verbaasd aan en voegde eraan toe: ‘En voor niets gaat de zon op.’

Eerlijk is eerlijk: als een kind kan ik mij er soms oprecht over verwonderen dat onze zon het ganse etmaal, onge-

‘Het besef van het wonder van het bestaan is een remedie tegen stress, gezeur en zorgen.’

acht wolken of storm of mist, blijft schijnen. Een prachtig gegeven waarvoor woorden te kort schieten en waarover je misschien dus het beste kunt zwijgen, en het tegelijk toch niet kunt omdat het zo fabuleus is. De zon schijnt altijd. Te gek!

In de zon kijken

Terwijl ik me door deze laatste volzinnen laat meeslepen, werpt de zon een weldadig licht over mijn werktafel. Ik kijk haar (de zon is voor mij vrouwelijk, maar dat is stof voor een andere column) aan en kijk meteen weer weg.

‘Net als in de zon kun je niet rechtstreeks in de dood kijken’, luidde een aforisme, van als ik me niet vergis, La Rochefoucauld, een uitgangspunt waarop je een hele filosofie kunt bouwen, wat bijvoorbeeld Plato ook deed.

En ook dat is te gek.

Mooie dag

Het wonder groeit. Ik weet niet of jij, lezer, het meekrijgt.

Maar terwijl ik contact probeer te houden met het te gekke van ons bestaan begin ik te zweven. Het is vroeg op de ochtend, ik heb niets gedronken en het is alsof heel de wereld zich voorneemt er een mooie dag of week of zomer of tijdperk van te maken. Het besef van het wonder van het bestaan is een remedie tegen stress, gezeur en zorgen. Soms. Je loopt op straat, kijkt naar de zon en ineens is het er. Misschien moet je er helemaal geen woorden aan besteden omdat woorden afstand scheppen.

Zeg ‘bijzonder’ en het is minder bijzonder. Tegelijk zijn er deze zinnen die het bijzondere als een vangnet uit het water scheppen en naar jou, lezer, omhoog houden. Een citaat van de grote dichter Borges waait door mij heen: ‘Niets ouds is er onder de zon. Alles gebeurt voor het eerst, maar op een eeuwige manier. Wie mijn woorden leest bedenkt ze.’ • JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 57

WONDER

Als ik mij niet vergis was het de filosoof Wittgenstein die het loutere feit dat wij bestaan het meest fantastische wonder noemde. Dat is opmerkelijk. In zijn beruchte vroege publicatie Tractatus logico-philosophicus uit 1921 staat de beroemde slotzin dat men moet zwijgen over de dingen waarover men niet kan spreken. Dat hele boekje is te zien als een afbakening van dat gebied waarover men volgens Wittgenstein niets zinvols kan zeggen. En toch roept hij op zeker moment uit dat het botte feit van ons bestaan het meest wonderlijke is onder de zon. Alsof hij de verleiding niet kon weerstaan om, oog in oog met dat wonder, die uitspraak over zijn lippen te brengen.

BOEKFRAGMENT

Marketing in de nieuwe

economie

BOEKFRAGMENT

In 2012 gooide auteur Marco Kuijten het roer om.

Na een aantal jaren in het bedrijfsleven te hebben gewerkt als marketinganalist, business development manager en pricing officer koos hij voor een rol binnen het onderwijs. Hij werd docent aan de opleiding Commerciële Economie van de Avans Hogeschool te ’s-Hertogenbosch.

DOOR:

DE REDACTIE

Impact

De directe aanleiding voor het schrijven van een boek was tweeledig. Allereerst was er de verbazing van Marco omtrent de reactie van een student op de vraag ‘wat betekent marketing voor jou?’. Het antwoord van de bijna-afgestudeerde student Commerciële Economie: ‘het manipuleren van mensen om jouw spullen te kopen’ (de mail van

Tim die de inleiding van het boek vormt is gebaseerd op deze gebeurtenis). Dit antwoord schokte Marco; was dit het beeld dat de student had na vier jaar marketingonderwijs?

Dat kon niet de bedoeling zijn; dat moest anders.

Anderzijds was de aanstelling van Kaj Morel als lector New Marketing een aanjager om zijn eerdere ambities opnieuw aan te wakkeren.

Kaj stimuleerde Marco om impact te hebben op de studenten. Zij worden immers de marketeers van de toekomst. Bereik je de studenten, dan heb je impact op marketing. Vanuit zijn rol als docent en onderzoeker bij het lectoraat New Marketing kon Marco invulling geven aan zijn nieuwe perspectief op de rol van marketing in de organisatie én de maatschappij en daarmee ook zijn beoogde publiek, de student, bereiken.

Oproep

In de inleiding van zijn boek reageert Marco op de fictieve oudstudent Tim die een oproep aan hem doet voor actueler en eigentijdser

Op de volgende pagina’s lees je een tekstfragment uit Marketing in de nieuwe economie.

ONDERWIJS

Zijn persoonlijke frustratie over hoe marketing vaak verkeerd wordt gezien binnen én buiten de organisatie vormde de drijfveer voor zijn carrièreswitch. Zijn opvatting was dat marketing meer kan zijn dan een bundeling van reclame- en communicatieactiviteiten, namelijk een strategische force for good. Het duurde echter even voordat hij hier invulling aan kon geven binnen het onderwijs; het was eerst nodig om kennis en ervaring op te doen van het onderwijs en de didactiek alvorens hij aan de slag kon met het ontwikkelen van een nieuw perspectief op marketing. Iets wat Marco met zijn boek beoogt te doen.

marketingonderwijs. Hij komt tot de conclusie dat Tim gelijk had: ‘We geven een gedateerd beeld over marketing. Een beeld dat niet meer passend is voor de economie van nu.

Ik besloot gehoor te geven aan de oproep van Tim. Ik wil het marketingonderwijs gaan veranderen. Dit boek is daartoe de eerste aanzet.’

Het is een gedurfd boek omdat het vraagtekens durft te plaatsen bij de rol van marketing in de organisatie en de maatschappij. Het biedt echter ook hoop en perspectief op hoe marketing opnieuw zinvolle invulling kan geven aan haar taken en zo op strategisch niveau een force for good kan zijn. Dit wordt onder andere gedaan door de taakopvatting van marketing direct te koppelen aan de heersende economische denkbeelden. Doordat de huidige opvattingen over onze economie in de laatste jaren aan het veranderen zijn, ontstaan er nieuwe kansen voor marketing.

»

‘Ik wil het marketingonderwijs gaan veranderen.’

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 59

BOEKFRAGMENT

ONDERWIJS

‘The old school marketer’s dream revolves around transforming a product, this normal, average, “it’s fine” product or service… the one that’s sitting there, with nothing much happening. Transform it into a hit. The dream is that with public relations, with hype, with promotion, with distribution, with adbuys, with influence marketing, with content marketing, and with a little bit of spam… the dream is that it will become the “it” thing, and everyone will want it. It will be popular precisely because it’s popular.

But you’re not fooled by this.’

Dit citaat uit de bestseller This is marketing van marketinggoeroe Seth Godin weerspiegelt mooi het wensdenken van marketing. Hoe we met een beetje promotie, wat likes op social media en met de hulp van wat influencers een middelmatig product succesvol kunnen

‘Marketing heeft in de loop der jaren een probleem opgebouwd.’

maken. ‘But you’re not fooled by this’. Maar echte marketeers weten beter. Het lukraak inzetten van wat nieuwe marketingtechnieken levert geen successen. Zo werkt het niet in de praktijk.

In vorige paragraaf hebben we gezien hoe marketing zich de afgelopen honderd jaar heeft ontwikkeld.

Belangrijkste wat daar uit naar voren komt, is dat het vak een enorme dynamiek heeft gekend. Anders dan bijvoorbeeld een accountant waarvan altijd duidelijk is geweest wat zijn taak in een organisatie was (het administreren en controleren van de financiën van een organisatie), zijn de taken van marketing in de afgelopen honderd jaar steeds veranderd. Het is opvallend dat de taakopvattingen en definitie van het werk van de marketeer zo vaak zijn veranderd. Dit roept de vraag op waar marketing zich nu écht mee bezig zou moeten houden. Het is net alsof marketeers zelf ook zoekende zijn naar hun taakopvatting. Het roept ook de vraag op of marketing er wel toe doet als marketeers zelf niet duidelijk weten wat hun taakopvatting is.

Wereldwijd is een toenemend wantrouwen te zien tegenover grote merken en organisaties. Millenials

willen niet langer bij multinationals werken en marketing wordt door velen gezien als de boeman van groei en consumentisme. Dat is natuurlijk niet waar, maar het is wel de perceptie van velen. En ook in de praktijk moet marketing vaak een bijdrage leveren aan het creëren van waarde. En dan met name financiële waarde voor de eigen organisatie en niet zozeer het creëren van waarde voor anderen, terwijl dat wel in de definitie van de AMA beschreven staat. Als marketing alleen maar waarde creëert voor de eigen organisatie, dan voegt marketing ook niet veel toe voor anderen. Logisch dus dat mensen marketeers niet mogen en de consument het vooral irritant vindt wat marketeers doen: ‘Today, marketing is best known for doing the stuff that people hate.’

Marketeers worstelen zelf ook met wat waarde creëren precies inhoudt.

Zo wordt bijvoorbeeld gedacht dat branding gelijk staat aan waardecreatie; dat een merk iets is wat met marketingbudgetten kan worden gemaakt, in plaats van iets wat sociaal tot stand komt. En een merk kan dan een bepaalde waarde vertegenwoordigen zoals die jaarlijks wordt gerapporteerd door Forbes.

BOEKFRAGMENT

Marco Kuijten Marco Kuijten is docent Commerciële Economie en deelnemer aan het lectoraat New Marketing bij Avans Hogeschool te Den Bosch. Hij schreef eerder twee artikelen voor The Optimist die online werden geplaatst.

Marketing heeft met andere woorden een probleem. Namelijk, het probleem dat ze niet duidelijk kan maken welke waarde zij creëert.

Daardoor wordt zowel binnen als buiten de organisatie getwijfeld aan de relevantie van marketing.

En zolang marketing geen waarde levert voor de organisatie, zal ze ook niet als volwaardige functie gezien worden. Met minder relevantie krijgt marketing ook minder taken en minder verantwoordelijkheden, waardoor het nog moeilijker wordt om de relevantie van marketing aan te tonen. Dit leidt tot een neerwaartse spiraal, waarbij marketing steeds verder wegzakt qua relevantie in de organisatie (zie figuur 1.1).

Hoe kan marketing werken aan het creëren en leveren van waarde als ze niet als volwaardige functie wordt gezien binnen de organisatie? ‘Ja maar, marketing is binnen de orga-

nisatie toch verantwoordelijk voor de klant!’ hoor ik je denken. Maar is dat zo? Zijn de marketeers écht degenen die verantwoordelijk zijn voor de klant? Sterker nog, in hoeverre is marketing nog verantwoordelijk voor de gehele marketingmix? De vier P’s? Marketing is allang niet meer de enige die zich met marketingbeslissingen bezighoudt. De verantwoordelijkheid voor de klant is verspreid geraakt over sales en marketing. Uit onderzoek blijkt dat marketing vooral verantwoordelijk is voor beslissingen omtrent adverteren, klanttevredenheid meten en managen, loyaliteitsprogramma’s en segmentatie, targetting- en positioneringsbesluiten (STP). Sales daarentegen heeft vaker zeggenschap over customer service, prijsen distributiebeslissingen. Nu de P’s van prijs en plaats steeds vaker bij sales lijken te liggen, is marketing vooral een communicatie functie:

ONDERWIJS

Merkwaarde is slechts een van de voorbeelden waarbij marketing het meetbaar maken van marketingactiviteiten als synoniem ziet voor waarde creëren. Terwijl dit niet per se hetzelfde hoeft te zijn. Vandaar de opkomst van big data, data analytics en online in het vakgebied; de cijfers geven de illusie van inzicht in hoeveel waarde er is gecreëerd.

Het succes van marketingcampagnes kan gemeten worden. Maar betekent dat dan ook dat er waarde is gecreëerd?

Wanneer marketing kritisch naar zichzelf kijkt, dan blijkt inderdaad dat ze vaak beperkt of geen waarde weet te creëren. Marketeers geven veel geld uit aan promotie en communicatie, terwijl het in de praktijk niets blijkt op te leveren, zoals bij tvreclame en online reclame. Dat roept de vraag op in hoeverre deze nieuwe (online) technieken marketing gaan helpen om weer relevant te worden.

Van sommige tools wordt al jaren geroepen dat ze marketing gaan redden, maar tot op heden is dat niet gebeurd. Al sinds de jaren negentig van de vorige eeuw is marketing aan relevantie en zeggenschap aan het verliezen, met als gevolg dat marketing steeds minder belangrijk blijkt te zijn.

»

BOEKFRAGMENT

ONDERWIJS

‘Marketing zou moeten kijken naar de kansen die de veranderende economie biedt.’ ‘[…] marketing in many people’s minds is little more than communications and advertising. It’s viewed as a tactical communications function rather than a strategic growth driver’.

Kortom, marketing lijkt vanuit allerlei perspectieven aan relevantie te verliezen. Sommigen durven zelfs te stellen dat marketing als functie is overleden of irrelevant is geworden.

Als mensen het idee hebben dat marketeers zich alleen maar bezighouden met het manipuleren van hun behoefte om spullen te kopen – ‘[…] representing the company to the customer, using every trick in its bag to make customers behave in the company’s best interest’ – dan is het duidelijk dat de maatschappij daar niet gelukkig van wordt. Maar marketeers zelf evenmin. In de top 10 van bullshit jobs staan maar liefst vier commercieel/economische banen.

Als je dit leest, lijkt het alsof marketing iets slechts is. Alsof marketeers alleen maar slechte dingen doen.

Marketeers die ik voorgaande heb laten lezen reageerden vaak een beetje geschokt of boos: ‘Dit herken ik niet’, of ‘Ik vind het wel wat negatief over marketing’. Dat is natuurlijk niet mijn bedoeling en evenmin mijn opvatting. Ik denk dat marketing veel goeds kan doen, mits ze juist wordt toegepast. Ik denk echter wel dat wat ik hiervoor beschrijf, klopt.

Marketing heeft in de loop der jaren een probleem opgebouwd. Het gaat dan niet alleen een imagoprobleem, maar ook om fundamentele problemen rondom de taakopvattingen van marketing. Kort samengevat gaat het om de volgende problemen: • Marketing is gericht op eendimensionale groei, namelijk economische/financiële groei. En marketeers zijn gaan geloven dat ‘het nou eenmaal zo is’. Dat de taak van marketing is om geld te verdienen en dat dat nou eenmaal is hoe markten en organisaties werken. Zolang marketeers zich daarbij neerleggen worden andere mogelijkheden voor groei buiten beschouwing gelaten. Hierdoor blijven marketeers hangen in wat ze doen en waarom ze dat doen.

Marketing zou zich hier niet bij neer moeten leggen en zich moeten afzetten tegen deze eendimensionale opvatting over haar taak.

• Daarnaast mist marketing een integraal marketingperspectief. Daarmee bedoel ik dat de marketingfunctie zo uitgebreid en divers is geworden, dat er veel verschillende deelgebieden zijn ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan marketingcommunicatie, online marketing, content marketing, marketing research, data driven marketing, et cetera, et cetera. Op zich is het positief dat marketing zich ontwikkelt en dat de marketingfunctie zich verbreedt.

Marketing wordt tegenwoordig op bijna alle afdelingen bedreven, van HR tot ICT tot sales. Dat is positief, maar daardoor is de rol van de marketingafdeling zelf vaak nog maar relatief klein – en veelal verworden tot marketingcommunicatie. Dit omdat er weinig ‘echte’ marketingtaken overblijven. Het gevolg is dat er overal wat aan marketing wordt gedaan, maar dat de centrale coördinatie van de marketingtaken ontbreekt. Er is geen samenhang meer tussen de verschillende marketingtaken.

BOEKFRAGMENT

voorbeeld van het feit dat marketing zelf zoekende is naar wat ze zou moeten doen.

De eerste stap om marketing weer relevant te maken is niet achter de nieuwste technieken aan rennen.

Marketing zou zijn hoop niet moeten vestigen op influencer marketing, big data of accountability. Marketing zou moeten kijken naar de kansen die de veranderende economie biedt. Toekomstbestendige marketing is marketing die een sturend perspectief biedt voor de organisatie, ingegeven door de nieuwe economische ontwikkelingen die we in de maatschappij zien ontstaan.

Ik heb een stelling voor je: ‘De organisatie doet het goed, maar de marketingafdeling is knudde.’ Kan dat? Wat vind jij daarvan? Denk je dat een bedrijf goed kan functioneren zonder dat marketing goed functioneert? Denk er even over na voordat je verder leest.

Ik ben van mening van niet.

Zonder goede marketing kan een bedrijf niet goed functioneren. De strategie van het bedrijf moet kloppen wil het, het goed doen. Maar als een bedrijf het niet goed kan

doen zonder goede marketing, dan betekent dat dat marketing zich ook bezig zou moeten houden met strategiebepaling.

Marketing moet weer een rol gaan spelen bij de strategie van de organisatie. Marketeers kunnen de veranderende economie gebruiken om de marketingfuncties binnen de organisatie samen te brengen en te zorgen voor centrale coördinatie. Marketing levert dan een bijdrage aan het opstellen van een marketingstrategie die passend en leidend is voor de bedrijfsstrategie. Dit vraagt van marketeers om de hiervoor genoemde punten te adresseren. Hoe dit moet gebeuren wordt hierna kort toegelicht en zal de verdere structuur van dit boek bepalen. • Marketing in de nieuwe economie Marco Kuijten Uitgever: Point ISBN: 9789085601142 144 pagina’s € 23,90 Vanaf 1 juli 2021 verkrijgbaar in de webshop: www.theoptimist.nl/shop

ONDERWIJS

• Een oorzaak is dat marketing steeds vaker technology driven wordt. Nieuwe technieken, en dan met name op het vlak van online/ digital marketing, zorgen ervoor dat marketeers de nieuwe technieken als uitgangspunt nemen.

Uit angst om achterop te raken volgen marketeers massaal elkaar in het gebruiken van de nieuwste technieken zonder daarbij hun eigen marketingstrategie en de bedrijfsstrategie in ogenschouw te nemen. Deze technieken zijn veelal ook trendgevoelig en hangen niet per se samen met de marketingactiviteiten en -strategie van de marketingafdeling.

Hierdoor ‘waaien’ marketeers mee met kortstondige trends zonder daarbij een concrete bijdrage te leveren aan de bedrijfsstrategie of -doelstellingen. Wat doet marketing nou eigenlijk?

• Marketeers zelf voelen deze ‘verwarring’ ook aan. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het aanpassen van de definitie van het werk van de marketeer door het AMA. Welk ander vakgebied verandert zo vaak van taakopvatting? Geen enkel toch? De steeds veranderende opvatting en definitie van het werk van de marketeer is een duidelijk

Ook nu blijft aandacht voor artrose nodig Artrose is een aandoening aan de gewrichten. Bij artrose zijn de meest

voorkomende klachten pijn, stijfheid en nog meer pijn. In Nederland lijden meer dan 1 miljoen mensen aan artrose.

Goed bewegen is een belangrijke stap om de ontwikkeling van artrose tegen

te gaan. In een tijd waarin onze bewegingsvrijheid en het zorgaanbod beperkt worden, mogen we de aandacht en hulp voor artrosepatiënten niet laten

verslappen. Stichting Artrose Zorg geeft belangrijke voorlichting, met handige

tips om zo goed mogelijk met artrose om te gaan. Tegen de pijn, en om zo goed mogelijk te bewegen. Ondanks artrose is dan nog heel veel mogelijk.

Wilt u ons hierin ondersteunen? Maakt u dan alstublieft uw gift over op

bankrekeningnummer NL98 INGB 000 60 59 689 t.n.v. Stichting Artrose Zorg.

Wij danken u hartelijk voor uw steun in de strijd tegen artrose.

Stichting Artrose Zorg ٠ Bezuidenhoutseweg 161 ٠ 2594 AG ’s-Gravenhage ٠ www.artrosezorg.nl

COLUMN

Column Harry Starren Spreker, dagvoorzitter en publicist rond thema’s als strategie, leiderschap en ondernemerschap. www.harrystarren.com

Gek genoeg Deze uitwisseling tussen de premier en een parlementslid haalde onmiddellijk het journaal. De uitwisseling die op het schoolplein gebruikelijk was, was niet normaal in het parlement. Zo sprak je niet.

Want gek en normaal zijn contextgebonden. Zo dansen wij niet op een begrafenis. Dat zouden we niet normaal vinden. Toch zijn er culturen waarin dit een teken van respect is. En volstrekt normaal. In het Engelse parlement wordt geroepen en geschreeuwd, terwijl je in Nederland bij de eerste stemverheffing het nieuws haalt.

Toen Graham Chapman overleed, lid van het legendarische Monty Python, zongen de de achterblijvende Pythons ‘always look on the bright side of life’. Dat was een beetje gek. Maar pijnlijk passend bij het vertrek van hun collega. Goedbeschouwd volstrekt normaal.

In de jaren vijftig van de vorige eeuw was ‘keurig’ de norm. Wie zich aanpaste hoorde er bij. De straf op afwijking is in de meeste culturen niet gering. Uitsluiting is het ergste dat een roedeldier kan overkomen. Langdurige uitsluiting heeft bij roedeldieren de dood tot gevolg. De Verenigde Naties hebben eenzame opsluiting gelijkgesteld aan marteling. Wie een foto van een isolatiecel ziet in een psychiatrische inrichting, ziet met de beste wil van de wereld geen behandelkamer, maar een strafoplegging.

En dat is het ook.

In een samenleving vindt voortdurende disciplinering plaats. Handhaving van de orde. Ik verbaas me tijdens vergaderingen vaak over de volgzaamheid waarmee ‘de opening, de notulen van de vorige vergadering en de mededelingen van de directie als een standaardroutine worden langsgelopen. Als een menuet in een Weense

‘De afwijking is de norm geworden.’

hofdans. Het symbool van een vermolmde samenleving.

Of die eindeloze voorstelrondjes voor we aan het werk gaan. Hofdansen.

Routines geven houvast. En lokken gek genoeg uit om uit de band te springen. Dat was ooit de functie van carnaval in het streng ingesnoerde zuiden van ons land.

Gedurende drie dagen mocht het even. Daarna werd de kater bestreden met de vastentijd. De ramadan van het christendom. Het carnaval is gebleven, maar als ontsnapping waaraan?

De afwijking is de norm geworden. Toon je eigenheid.

Wees authentiek, en eigenzinnig. Spring beheerst en voorspelbaar uit de band. Zo vieren wij de gewonnen vrijheid van de individualiteit. Laat zien wie je bent.

Dat levert een lastig dilemma op. Hoeveel eigenheid is genoeg, en hoeveel eigenheid is te veel? Wat vroeger mocht, is nu taboe. Seksuele toespelingen zijn, tenzij binnen de grenzen van stand-upcomedy, niet meer toegestaan. En ook toespelingen op huidskleur of religieuze achtergrond geven geen pas. Wat mocht is niet langer toegestaan. Omdat we er de uiting van machtsongelijkheid en onrechtvaardigheid in herkennen.

Maar elders in het maatschappelijk leven zijn afwijkingen nu juist de norm en gelden die als ondernemerschap. Iets dat niet eerder is gedaan. De Uber-taxi en de maaltijd thuisbezorgd. De hondenuitlaatservice en het te gekke festival, waar je de ecstasy vóór gebruik kunt laten testen. In sommige kringen de cocaïne die op tafel komt, als de kinderen op bed gelegd zijn. Alleen in het weekend. Zoals ooit alcohol alleen dán was toegestaan.

Behalve in de hoogste én de laagste kringen.

Gek is een definitiekwestie. Cultuur- en contextgebonden en schuivend in de tijd. Gek ben je als jij en anderen er last van hebben en je het gedrag niet kunt veranderen, óók al heb je er last van. Gek ben je als je er niet langer over gaat.

Dus als je jezelf blijft, ook al is dat volstrekt ongewenst.

Ongewenst.

Maar wat nou als die wensen zelf gek zijn? • JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 65

CONTEXT

FOTO: MURIEL JANSSEN

- ‘Doe normaal, man!’

- ‘Doe zelf normaal!’

DE KRACHT VAN...

Waar haal je het vandaan, iedere dag weer? Gijs de Swarte spreekt beroemde, minder beroemde, aangeslagen, vrijgevochten, zoekende, zekere, stoere en andere geesten over hoe zij het doen in:

De kracht van...

DOOR:

GIJS DE SWARTE

Catherine Keyl (1946), verslaggever, televisiemaker, talkshowhost, schrijfster

PORTRET

‘Ik dank een god die ik zelf bedacht heb’ Haar vader overleefde de concentratiekampen met alle navolgende gezinsellende van dien. Ze werd flink gepest op de basisschool, op haar elfde misbruikt, overwoog zelfmoord, en is dankbaar voor een ‘geweldig leven’. In haar laatste boek, Oorlogsvader, blikt ze terug.

niet voor mij weggelegd.” Depressies, zorgen... Altijd zorgen over dingen die nog helemaal niet gebeurd zijn.

Ga je lekker op vakantie; “Sta ik wel op tijd op, is die taxi er wel, stort het vliegtuig niet neer? Die huurauto is er vast niet”, enzovoort, enzovoort.’

‘Ik sprak laatst iemand die overwerkt was, depressieve klachten had. Hij had het daar niet speciaal over maar vertelde wat hij in zijn werk aan het doen was en wat hij voor zijn vrouw organiseerde en hoe het met de kinderen ging en dat hij van plan was om voor hen... Ik luisterde een tijdje naar hem en toen zei ik: “Dat is echt goed van je,” en dat meende ik, het was bewonderenswaardig, ‘maar waar ben jij eigenlijk in dit hele verhaal? Wat doe je voor jezelf?’

Hij keek me stomverbaasd aan. Dat stond zo ver van hem af. Maar ik herkende zijn verhaal, ik ben daar ook geweest. Van jongs af aan geleerd mezelf weg te cijferen. Er altijd te zijn – voor anderen. En: “doe ik het wel goed? Kan ik het wel? Zie je wel, ik word minder gevraagd, dit is

‘Natuurlijk heb ik er veel over gelezen, Wayne Dyer, Eckhart Tolle, alles, en het klinkt misschien te makkelijk maar ik ben gaan omdenken. Ik kom uit de tijd van kolenkachels, ijsbloemen op de ruiten in de winter, één keer vlees in de maand, nooit een cafeetje, zeker nooit een restaurant. En nu? Nu heb ik een mooi huis, een mooie tuin, leuke buren. Heb ik een afspraak en komt diegene niet opdagen; okay prima, leuk, tijd voor mezelf. Ik heb een dieselauto, met alle mogelijke filters erop maar diesel blijkt een aflopende zaak. Ook goed, dan wordt het een klassieker, een oldtimer. Zo ga ik nu met de dingen om. Ik word wat minder voor de tv gevraagd? Niet meteen denken: ik ben niet goed genoeg meer.” En dan word je later

66 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

Omdenken

CATHERINE KEYL

gebeld en zegt een redacteur: “We zaten vol met andere dingen, fijn als je weer kunt komen”. Omdenken dus, het werkt echt, het scheelt ook zoveel energie. Je krijgt er een ander gevoel door. Skydiven van de Dom ga ik niet doen, maar toch; het gevoel dat alles nog kan.’

Weloverwogen dankbaar ‘Én – ik tel bewust mijn zegeningen.

Een paar jaar geleden had ik nog nooit van een webinar gehoord, nu presenteer ik ze voor grote bedrijven, voor het ministerie van Justitie en Veiligheid, voor politieke partijen. Ik geef lezingen over mijn boek, schrijf een column in De Telegraaf, werk aan een theatervoorstelling. De bomen worden elk jaar weer groen, er zat laatst een bonte specht bij het raam, een oude vriend komt straks langs.

Ik ben weloverwogen dankbaar, dat helpt ook. Ik dank een god ja, een god die ik zelf bedacht heb.’

DE KRACHT VAN...

Frénk van der Linden (1957), schrijver, journalist, documentairemaker, gespreksleider

‘Ik knijp steeds minder’ In zijn laatste boek, En altijd maar verlangen, beschrijft hij zijn jeugd, de slopende scheiding van zijn ouders en voortdurende nasleep daarvan, in wat je desondanks een ode aan de liefde zou kunnen noemen.

Slecht in afscheid nemen

‘Omdat mijn boek En altijd maar verlangen over de liefde van mijn ouders en de veertig jaar na hun scheiding waarin ze geen woord meer wisselden gaat, word ik overal gevraagd daarover te praten. Ik ga als een soort Ministerie van de Liefde, als onemanshow door het land. En wat me echt overal opvalt is dat we verschrikkelijk slecht zijn in afscheid nemen. Ik krijg e-mails, een man

En altijd maar verlangen Frénk van der Linden Uitgever Luitingh-Sijthoff ISBN: 9789024588565 240 pagina’s € 20,99 Verkrijgbaar via theoptimist.nl/shop

FRÉNK VAN DER LINDEN

van tachtig die schrijft: “Ik heb nooit kunnen huilen om de scheiding van mijn ouders en nu, nu ik uw boek lees wel. En nu begrijp ik pas hoe me dat heeft tegengehouden.” Een jongen van vijfentwintig: “Ik ben mijn opvoeders aan het heropvoeden. Ze slaan elkaar de hersens in.

Ik lees uw boek en probeer ze bij te brengen hoe je een beetje fatsoenlijk uit elkaar kunt gaan.” En een e-mail van een vrouw die haar dochter na een klotescheiding verbood haar vader nog te zien. En toen... niet te doen, heeft de vader dat meisje en daarna zichzelf doodgeschoten. En daar gaat zij nu natuurlijk aan onderdoor, ook omdat ze het idee heeft dat zij dat mede veroorzaakt heeft.

Verliefdheid is als een vulkaan, een explosie van emoties en driften, en als het op een dag ten einde loopt, een giftige zwarte krater. Onze driften en emoties werden door de Grieken al beschreven als een stel op hol geslagen paarden die ons overal mee naartoe sleuren terwijl wij ze vanuit een klein karretje daarachter met de dunne teugeltjes van de ratio in bedwang proberen te houden. De

beste liefde is veilig en vrij. Dat is wat mijn moeder me duidelijk probeerde te maken toen, en daar heeft mijn grote liefde Mylou me definitief van doordrongen.’

Niet weten

‘Van Mylou heb ik ook de kunst van het niet weten geleerd. Vroeger als we van een feestje terugkwamen zat ik er volop over te oordelen. Dan was het: “ja die is zo en zo, en dat en dat ken ik want...” Een soort beroepsdeformatie; als journalist moet je vaak in die zoveel duizend woorden ook wat zien te bakken van hooguit een paar ontmoetingen. Dan zei Mylou: “Het redactioneel hoofdcommentaar is blijkbaar geschreven, maar is de reportage al af?” Het is veel fijner om nieuwsgierig te zijn; niet te weten.

Laat het even liggen, laat de dingen open; met empathie kom je veel verder. Ik weet niet of het wijsheid is of testosteronreductie maar het gaat steeds beter. Ik knijp minder. Ik heb het van de liefde geleerd, het heeft me de liefde geleerd en het heeft mijn tweede grote liefde, de journalistiek, » een stuk interessanter gemaakt.’

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 67

PORTRET

‘Ik was met mijn moeder op het strand, jong nog, een beginnende puber, en ze zag dat ik naar de meisjes keek. Ze bleef staan, pakte wat zand en zei: “In de liefde kun je twee dingen doen.” Ze kneep haar hand tot een vuist en ik zag het zand tussen haar vingers door verdwijnen. “En je kunt dit doen”, zei ze, en maakte van haar hand een kommetje. Er waaide wel wat zand weg maar bijna alles bleef liggen. “Bij mensen moet je niet knijpen”, zei ze.

“Onthoud dat goed.”

DE KRACHT VAN...

Rifka Lodeizen (1972), actrice en schrijfster

‘De momenten waarvoor je leeft’

PORTRET

Rifka Lodeizen heeft als actrice drie Gouden Kalveren op haar naam. Ze schreef ondermeer de korte film Remember to Check Out (Gouden Kalf nominatie), afleveringen van televisieseries, zoals Nood (BNN/Vara) en schreef mee aan de speelfilm Kleine IJstijd.

Haar werkzame leven op dit moment: tachtig procent schrijven, twintig procent acteren.

‘Lange tijd heb ik een soort prinsessenleven geleid. Relatief veel verdienen met weinig werk en af een toe een beetje koffie drinken met vriendinnen. Op een gegeven moment liep ik met Caspar, mijn man, over de markt en hadden we het over het spaarpotje dat we hadden opgebouwd. Ik zei: “Is toch een beetje zonde om dat aan het huishouden op te maken.” Hij vroeg wat ik er dan mee zou willen en ik flapte er scenarioschrijven uit. Dat was op een maandag, vrijdag begon de cursus en daar gingen alle lichten aan. Dit was waarom ik opstellen wilde schrijven op de lagere school, waarom ik ooit Nederlands ben gaan studeren. Zeven jaar geleden is dat en luiheid staat sindsdien niet meer in mijn woordenboek. Ik heb er als het ware een zweepje bij gepakt waarmee ik mezelf op mijn rug sla, als ik vind dat ik treuzel. Niet om mezelf pijn te doen maar als aanmoediging. Het niveau waarop ik instapte was natuurlijk heel anders dan wat ik als actrice gewend was.

Veel van wat ik schreef in het begin... als het scripts waren zou ik ze terzijde hebben gelegd. Je moet die 68 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

RIFKA LODEIZEN

tienduizend vlieguren maken. Dan komt het misschien goed.

Bemoedigend

‘Een van de eerste dingen die ik schreef ging over een dame die ik bij een tramhalte tegenkwam. Ze vroeg of ik haar naar huis kon brengen en toen we daar aankwamen bleek ze er helemaal niet te wonen en dement.

Ingediend bij de NTR, herschrijven, herschrijven, nog eens herschrijven en toen werd het onder de naam Remember to Check Out verfilmd en genomineerd voor een Gouden Kalf. Maar het hoeft helemaal niet allemaal te scoren. Soms ben je jaren met iets bezig en dan wordt het iets en soms ook niet en tja, dat was het dan. Ik ben bezig met een krimi voor de NPO op het moment, en we zijn door de eerste ronde maar of het er uiteindelijk komt...

Synchroniciteit

‘Actrice, het is een afwachtende positie. Je gaat niet in je huiskamer

een beetje acteren omdat je daar zin in hebt. Je moet worden uitgenodigd voor een auditie, je krijgt een rol, je wordt geregisseerd. Het wordt allemaal door anderen bepaald. En jazeker, je bent ook bang dat er als je ouder wordt geen rollen meer voor je zijn. Dat speelt mee.

Natuurlijk. Maar schrijven is ook...

Ik heb een kantoor op de gracht waar ik ‘s ochtends naartoe fiets als het nog stil is in de stad. Ik merk dat ik dan altijd aan het zingen ben. Of laatst, lieten we een foto maken met mijn broers en mijn zus en dan voel ik zo’n harmonie.

Als ik nu naar die foto kijk moet ik alleen maar lachen. Met mijn gezin; iets heel gewoons, wortelsoep gemaakt en dan met zijn allen aan tafel, een soort synchroniciteit. Dat het stroomt, dat dingen als vanzelf gaan; flow, inspiratie, er zijn allemaal mooie woorden voor. Dat zijn de momenten waarvoor ik leef. Met acteren kun je daar komen – en met schrijven ook.’ •

Medisch Centrum Balans Acupunctuurbehandelingen ● Traditionele Chinese geneeskunde ● Huisartsen

Traditionele Chinese geneeskunde in combinatie met westerse medische deskundigheid

Behandeling van: Vermoeidheid ● Zwakke spijsvertering ● Hooikoorts ● Overgewicht ● Pijnklachten ● Onvervulde kinderwens ● Depressie ● Schildklierproblemen ● Acné ● Menopauzeklachten ● Slapeloosheid ● Chronische (pijn)klachten

W. Lin arts, acupuncturist

S. Ho praktijkondersteuner

W. Wang tcm-specialist

Bel voor een afspraak: 070 3888 111 Stationsweg 23, 2515 BG Den Haag ● www.mcbalans.nl ● info@mcbalans.nl

OPROEP

DOE Mee Agenda:

Happy Hunters gezocht Heb jij een neus voor leuke, nuttige en maatschappelijke evenementen en vind je het belangrijk dat er meer inclusiviteit en duurzaamheid in ons dagelijks leven komt? Dan is de rol van Happy Hunter iets voor jou!

DOOR:

SOFIE VAN DE VREEDE

Wat doet een Happy Hunter?

digitaal jaarabonnement op The Optimist, en een goedgevulde goodiebag met verschillende duurzame producten.

Een keer per maand vindt er een overleg plaats met alle Happy Hunters en Matthijs Jaspers: The Happy Activist himself. Het enige wat we van jou vragen, is de bereidheid om een halfjaartje mee te helpen als Happy Hunter.

Langer mag uiteraard ook.

Meer informatie en inschrijven

Ben jij de Happy Hunter die wij zoeken? Dan kun je je inschrijven op www.doemeeagenda.nl. Deze zomer openen we de jacht op goeie doe-dingen en tot die tijd vind je meer informatie op onze website. •

Wat is de DOE Mee Agenda?

Dit is een initiatief van tijdschrift The Optimist en ‘changemaker’ The Happy Activist: een digitale agenda waar alle evenementen samenkomen. Per provincie staat er een selectie goeie doe-dingen en mooie initiatieven ingepland. Je kunt het zien als een dagelijks overzicht van de leukste events en activiteiten. Zo ontstaat er een verzamelplaats voor initiatieven die duurzaamheid vereenvoudigen en mensen op sociaal gebied dichter bij elkaar brengen. Dagelijks delen we per provincie deze activiteiten waar je makkelijk aan mee kunt doen. Als Happy Hunter werk je hier achter de schermen aan mee.

Dit krijg je terug als Happy Hunter

Allereerst wordt op onze website vermeld dat jij een van onze Happy Hunters bent. Daarnaast ontvang je een JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 71

HAPPY HUNTERS

Als Happy Hunter zoek je naar zogenaamde ‘goeie doedingen’ bij jou in de buurt. Dit kan een kledingruil zijn, maar bijvoorbeeld ook een schoonmaakactie om zwerfafval op te ruimen, of het maken van muziek in een verzorgingstehuis in jouw stad. Het gaat om ‘goed doen’ in de breedste zin van het woord. Evenementen kunnen dus in elke vorm worden aangeboden. Ze worden in groten getale georganiseerd, en het is aan de Happy Hunters om ze op te zoeken en in de DOE Mee Agenda te laten plaatsen. Mensen kunnen ook zelf evenementen inzenden, maar die komen niet zomaar in de agenda te staan. Daar speel je als Happy Hunter ook een rol in: je selecteert de evenementen die voldoen aan onze criteria, zodat er events overblijven die van toegevoegde waarde zijn.

Anders kijken naar mislukking en

succes Soms lijkt het zo eenvoudig: mensen die succes hebben, hebben hun best gedaan en hard gewerkt. Als je daarentegen geen succes hebt en faalt, zal dat wel aan je eigen gebrek aan inzet hebben gelegen.

Zo wordt er vaak geoordeeld. Maar is het hebben van succes of het ervaren van mislukking echt zo eenduidig?

Nathalie Kelderman verkent in deze bijdrage de rol die het zelfbeeld speelt bij succes en falen.

DOOR:

NATHALIE KELDERMAN

ACHTERGROND

‘Een zelfbeeld is deels aangeboren.’

Een positief zelfbeeld als privilege

Zo is het ook met zelfbeeld. Een zelfbeeld is namelijk deels aangeboren. Als je vanaf je geboorte en in de opvoeding erna de boodschap hebt meegekregen dat je helemaal mag zijn zoals je bent, dan is dat een privilege dat een ongelooflijk verschil kan maken in je verdere leven. Het zorgt ervoor dat je batterij met eigenwaarde van kinds af aan gevuld is en dat de basis stevig is.

Door een positief zelfbeeld heb je een goed gevoel over jezelf. Daardoor is het gemakkelijker om angst te overwinnen en uitdagingen aan te gaan. Een positief zelfbeeld maakt je minder afhankelijk van de goedkeuring van anderen.

Dit betekent niet dat iemand met een positief zelfbeeld geen nare dingen kan tegenkomen in zijn of haar leven; dat heb je als mens niet voor het zeggen.

Maar het betekent wel dat veel dingen in het leven je makkelijker zullen afgaan dan bij mensen met een negatief zelfbeeld.

Schrijfster en psychotherapeut Manja de Neef zegt hier het volgende over: ‘Het zelfschema (of zelfbeeld) wordt al vroeg gevormd, op grond van ervaringen die iemand opdoet in de loop van zijn kindertijd en jeugd, net als de schema’s over anderen en de wereld om hem heen.

Verondersteld wordt dat er een aangeboren compo-

nent is en dat genetische factoren (zoals bijvoorbeeld het ontvankelijk zijn voor negatieve respectievelijk positieve informatie en een aangeboren interpretatiebias) een grote rol spelen in de ontwikkeling van het zelfbeeld (Neiss, Sedikides & Stevenson, 2002; Raevuori et al., 2007).’

Het zelfbeeld kan positief of negatief zijn. In Rosenbergs model is het zelfbeeld een optelsom van wat iemand over zichzelf weet (prestaties en competenties), hoe hij de verschillende elementen waardeert (plus of min) en hoe hij de verschillende elementen laat meetellen (licht of zwaar). De uitkomst van deze som kan volgens Rosenberg positief of negatief zijn. Een zelfbeeld kan worden samengevat als een bepaalde basisassumptie die iemand over zichzelf heeft, bijvoorbeeld ‘ik doe er (niet) toe’ of ‘ik mag er (niet) zijn’.

Negatief zelfbeeld als ondermijner

Laten we eens kijken naar de minkant van dit spectrum, het negatieve zelfbeeld. Dit is een vaste negatieve overtuiging over zichzelf die tot uitdrukking komt in gedachten, gevoel en gedrag. Het heeft een nadelige invloed op allerlei gebieden van het leven, brengt veel beperkingen met zich mee en gaat meestal niet vanzelf over. Vaak is het zelfbeeld niet kloppend met de realiteit zoals die door anderen over de persoon worden waargenomen. » JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 73

ZELFBEELD

Ken jij van die mensen? Die een aangeboren vertrouwen in zichzelf en hun eigen kunnen lijken te hebben. Die bij tegenslag wel even geraakt zijn, maar nooit zoveel dat het echt aan hun zelfbeeld gaat knagen.

Dit zijn vaak mensen met een positief zelfbeeld. Dit is een voorrecht waarvan degene die het heeft zich vaak niet bewust is. Je kunt het vergelijken met het hebben van een netwerk omdat je in een bepaalde familie geboren bent. Zo kom je bijvoorbeeld via het netwerk van je ouders of familie makkelijker in contact met mensen die jou verder kunnen helpen in het leven. Hierdoor kun je makkelijker op bepaalde posities terechtkomen, dan mensen die deze familierelaties niet hebben. Dit zijn privileges waar mensen zich vaak niet bewust van zijn en die daarom als vanzelfsprekend gezien worden.

ACHTERGROND

ZELFBEELD

‘Misschien kun je met andere, mildere ogen naar jezelf kijken.’

Zo kun je als buitenstaander van iemand vinden dat hij allerlei talenten heeft, terwijl de persoon in kwestie daar heel anders over denkt. Zelfbeeld wordt vaak in verband gebracht met lichaamsbeeld, maar dat is slechts een onderdeel van het hele zelfbeeld. Dit wordt bijvoorbeeld genoemd bij mensen die een eetstoornis hebben ontwikkeld en die zichzelf als veel dikker beoordelen dan de spiegel of de weegschaal laat zien.

Is een negatief zelfbeeld dan een stoornis die net als bijvoorbeeld depressie en angststoornissen is opgenomen in het psychiatrisch handboek, de DSM? Nee, een negatief zelfbeeld is geen DSM-classificatie en komt niet in de multidisciplinaire richtlijnen voor. Wel is er volgens de psychologen Van Heycop ten Ham, Hulsbergen en Bohlmeijer de laatste jaren aandacht voor diagnostiek en behandeling van transdiagnostische factoren, problematiek die bij meerdere DSM-classificaties voorkomt en een causale of in stand houdende factor vormt. Een negatief zelfbeeld is er een van. Kortgezegd is een negatief zelfbeeld een overkoepelende factor die bij meerdere psychiatrische stoornissen voorkomt en die deze veroorzaakt of in stand houdt.

Het lastige aan een negatief zelfbeeld is dat deze keten moeilijk te doorbreken is. Het gaat van generatie op generatie. Dit is de reden dat je bepaalde gedragspatronen in families generaties lang terug ziet komen.

Aan een positiever zelfbeeld bouwen

Als je bovenstaande leest ga je jezelf afvragen of het mogelijk is van een negatief zelfbeeld af te geraken en tot een positiever beeld over jezelf te komen. Al browsend op het internet zie ik veel websites met tips om tot een positief zelfbeeld te komen. Er staan dingen in als: accepteer jezelf zoals je bent, beoefen zelfcompassie, stop met vergelijken. Het lijkt hierdoor alsof er makkelijke oplossingen bestaan, die met een paar tips gerealiseerd kunnen worden. Niets is echter minder waar. Voor het creëren van een positiever zelfbeeld bestaat geen quick fix. Het is niet als het vervangen van een kapotte band door een nieuw exemplaar. Het is evenmin iets wat je weg kunt denken met positieve affirmaties. Daarvoor is een negatief zelfbeeld vaak te taai en te diep geworteld in de overtuigingen over jezelf.

74 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

Wat wel een weg is die kan bijdragen aan een positiever zelfbeeld, is er iets naast te zetten. Het startpunt is dat je van jezelf ziet dat je zelfbeeld negatief is en dat je daar last van hebt. Je bouwt als het ware naast het negatieve zelfbeeld bewijsmateriaal op voor een positiever zelfbeeld. Op deze manier daag je de negatieve gedachtes over jezelf uit. Als we Rosenbergs model er weer bij pakken, is het zelfbeeld een optelsom van wat iemand over zichzelf weet (prestaties en competenties), hoe hij de verschillende elementen waardeert (plus of min) en hoe hij de verschillende elementen laat meetellen (licht of zwaar). Zo kun je bijvoorbeeld benoemen dat je vindt dat je goed (waardering) kunt schrijven (competentie) en dat je dit een belangrijk talent van jezelf vindt (zwaar laten meewegen). Daarbij kun je ook opmerken dat je niet zo goed (waardering) kunt sporten (prestatie), maar dat je dat niet heel erg belangrijk vindt (licht laten meewegen).

En zo kun je dat voor meerdere aspecten van je persoonlijkheid doen.

Is dit dan een pleidooi voor lotsbestemming, waar een individueel mens niets aan veranderen kan? Nee, dat ook weer niet. Maar het kan soms wel helpen bij het begrijpen van waarom dingen voor bepaalde mensen zoveel lastiger gaan dan bij anderen.

De metafoor van de koker met zand

Hoe werkt dat dan? Ik leg het je uit aan de hand van de volgende metafoor: Stel je een koker voor gevuld met zand. De koker staat voor een persoon. Het zand is het zelfbeeld. Bij iemand met een positief zelfbeeld rust deze koker op een fundament van stevige klei. De bovenkant is open en staat voor het leven. Bovenop en vanuit deze koker, kan gebouwd worden. Dit bouwen heeft betrekking op onder meer sociale relaties, opleiding, werk, maar ook eigenwaarde. Er kan veel worden gebouwd en uitgebouwd. Het fundament is stevig. Soms waait er wel wat zand uit de koker, dit zijn nare gebeurtenissen in iemands leven die plaatsvinden, waardoor er even gepauzeerd moet worden met verder bouwen, maar het fundament blijft staan. Dat is er gewoon.

Hoe gaat dat bij iemand met een laag zelfbeeld?

Stel je eenzelfde koker voor. De koker staat op een poreuze ondergrond, het zand waarmee de koker gevuld is kan wegsijpelen, aan de onderkant, de basis en aan de zijkant. In deze koker zitten kleine en soms grote gaten.

De koker is gevuld met zand, maar het zand kan dus vervliegen. Dit betekent dat er veel gestut moet wor-

den: aan de onderkant die poreus is, en aan de zijkant.

Dit stutten kan bestaan uit dingen als het volgen van therapie, om inzicht te krijgen in je vastgeroeste denkpatronen die vaak niet helpend zijn. Het zijn bijvoorbeeld negatieve gedachtes over jezelf die je vermogen om te bouwen ondermijnen. Ook het nemen van antidepressiva om depressies het hoofd te bieden kan als stutten gezien worden. Of het doen van dagelijkse meditaties waarbij je als het ware een soort tegengif toedient aan je eigen koker. Gevolg van al dit stutten, is dat het bouwen een beetje langzamer en moeizamer verloopt dan bij anderen met een stevige koker en ondergrond. En wat er gebouwd wordt kost meer moeite om in stand te houden. Het maken van carrière bijvoorbeeld vraagt veel stutwerk en continue aandacht voor het stevig houden van de basis.

Soms lukt dit niet en zakken er wat bouwstenen in. Dit kan zich uiten in bijvoorbeeld depressie, angst of andere symptomen van haperingen in het zelfbeeldsysteem.

Voor iemand uit de eerste koker ziet het er bij iemand in de tweede koker vaak wat vermoeiend uit. Mensen die hierin zitten en zich niet bewust zijn van hun eigen privilege van een positief zelfbeeld, kunnen vaak erg zwartwit kijken naar deze strubbelende medemens. Zij hebben het adagium: iedereen heeft gelijke kansen in dit land en als je gewoon hard werkt, je best doet en zelf de slingers ophangt kan iedereen een leuk en mooi leven hebben. Dit is een zienswijze waar je als tweede koker moeilijk weerstand aan kunt bieden, maar waar je wel last van kunt hebben. Want inderdaad kun je dan denken: ‘waarom gaan dingen bij mij zoveel moeilijker dan bij een ander?’

De verklaring zit vaak in het verschil in aangeboren eigenwaarde, die voor de een leidt tot een positief en voor de ander een negatief zelfbeeld.

Zelfbeeld en kansenongelijkheid

Waarom is dit nu belangrijk? Het belang is tweeërlei: voor de eerste koker om te realiseren dat een positief zelfbeeld voor anderen niet vanzelfsprekend hoeft te zijn.

Het kan een bepaalde bescheidenheid geven over je eigen prestaties. Natuurlijk, je hebt er hard voor gewerkt, maar je bent ook bevoorrecht vanaf de geboorte en daarvoor.

Voor de tweede koker kan het helpen om juist milder te kijken naar de eigen levensloop: je hebt namelijk gewoon harder moeten werken om de basis goed te houden, en daarom zijn bepaalde prestaties wellicht wat achtergebleven bij je verwachtingen. Als je bedenkt waar je vandaan komt, dan kun je misschien met andere, mildere ogen naar jezelf kijken.

Een verschil in zelfbeeld zorgt feitelijk voor niet duidelijk zichtbare, maar wel bepalende kansenongelijkheid. Deze ongelijkheid gaat niet over rijk of arm of kansenongelijkheid door afkomst. Het gaat om een subtielere vorm van kansenongelijkheid, namelijk een verschil in zelfbeeld.

Inzicht in het zelfbeeld, hoe je over jezelf denkt en hoe dit bijdraagt aan je functioneren in de maatschappij leidt zo tot een andere manier van kijken naar mislukking en succes. En kan daarmee een waardevolle bijdrage leveren aan de discussie over kansenongelijkheid. • Nathalie Kelderman is politicoloog en werkte o.a. bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Na het doormaken van depressies legde zij zich toe op het bespreekbaar maken van mentale problemen en was zij vijf jaar lang directeur van de landelijke Depressie Vereniging.

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 75

KEUZE

Zes duurzame boxen DOOR:

SOFIE VAN DE VREEDE

Met een duurzame leefstijl beginnen kan lastig zijn als je er net in duikt en nog weinig ervaring hebt.

Een duurzame box kan dan erg handig zijn, ook als je al langer met een verantwoorde leefstijl bezig bent. Ze worden via de post bezorgd en de inhoud bestaat uit diverse fraaie producten. Met de vele uiteenlopende keuzes is er voor alle mogelijke producten wel een duurzaam alternatief.

Zo kun je onder meer nieuwe merken ontdekken en op een eenvoudige manier aan bijvoorbeeld milieuvriendelijke cosmetica komen. Etenswaren uit dit soort boxen zijn vaak extra vers en van betere kwaliteit. Bovendien ondersteun je er lokale winkels mee.

Kaas als verrassing

CADEAUSUGGESTIE

Elke week een andere kaas in je brievenbus? Dat kan met het verrassingsabonnement van De firma kaas. Als je liever oude kaas eet, kun je ook een abonnement aanvragen waarmee er wekelijks een stuk oude kaas tussen je post verschijnt. Hetzelfde kan met jonge, belegen en kruidenkaas. De blokken kaas passen precies door de brievenbus en worden op een vaste dag in de week bezorgd. Bovendien zijn de producten rechtstreeks afkomstig van boeren waarmee de samenwerking is aangegaan, en worden ze biologisch verantwoord geproduceerd. www.defirmakaas.nl

Groene Kneusjes Box

Voor mensen met groene vingers is er de Groene Kneusjes Box: een pakket met kamerplanten die bijvoorbeeld te lang in het schap hebben gestaan, of een paar schoonheidsfoutjes hebben. Hierdoor zien de planten er vaak natuurlijker uit dan anders, en geef je Moeder Natuur wat meer kans. Bovendien zijn planten goed voor de sfeer, en doen ze veel goeds voor je gezondheidgezondheid. Plantje.nl zorgt dat deze afdankertjes een tweede kans krijgen en stelt hier verschillende boxen voor samen. Zo zijn er ook versies met buitenplanten en kun je kiezen uit grote en kleine pakketten. www.plantje.nl

DUURZAME BORRELBOX

Dit is de perfecte box voor een filmavond, seriemarathon, livefinale of als je iets te vieren hebt. Het pakket is gevuld met negen duurzame producten waarvan alles vegan, diervriendelijk en zero waste is. Hiermee slaan ze de groene spijker op de kop, want de focus ligt op meerdere duurzame aspecten. Alles komt bij lokale ondernemers vandaan, en door de veelzijdigheid van de hartige en zoete snacks is er voor ieder wat wils. De Duurzame Borrelbox is een van de vele boxen die je kunt bestellen bij Zustainabox. www.zustainabox.nl 76 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

KEUZE

ZERO WASTE VERZORGINGSBOX

Tandpastatabletten, shampoobars, deodorant, zeep, handcrème, toiletpapier en een tandenborstel van bamboe. Met dit pakket kun je verzorgd voor de dag komen. Alle producten zijn een stuk duurzamer dan die van de drogist, en behalve de recyclebare verpakkingen geheel zero waste. Het is namelijk wél plasticvrij, en het werkt perfect als je met kleine aanpassingen een grote impact wilt maken op het milieu. Met de meeste producten doe je ook nog eens een stuk langer dan met de producten uit de supermarkt. Op de lange termijn kan het dus veel geld schelen. www.ecomondo.nl

Duurzame box schoonmaakartikelen CADEAUSUGGESTIE

Veel schoonmaakmiddelen zijn chemisch, wat deze ongezond maakt voor mens, dier en planeet en onze leefomgeving. De chemicaliën zijn echter nergens voor nodig, want er zijn ook ontzettend veel natuurlijke goedjes die hetzelfde werk verrichten. Dát zijn precies de goedjes waar deze box bomvol mee zit. Vaatwastabletten, een houten afwasborstel, allesreiniger, afwasmiddel en ecologische sponzen: alles wat je nodig hebt zit erin. De producten in dit pakket hebben stuk voor stuk het EU Ecolabel, en zijn compleet vrij van schadelijke stoffen.

Bovendien kun je met deze box meteen voor meerdere maanden aan schoonmaakmiddelen in huis halen. Er is namelijk een normale, grote en extra grote variant. www.ecoboxen.nl

De Optimistenbox

Onze eigen box mag hier natuurlijk niet ontbreken. Behalve een editie van The Optimist magazine (voor jezelf of om weg te geven) vind je er van alles in om even te ontspannen tijdens het lezen. Wist je trouwens dat lezen de oplossing is tegen stress, slapeloosheid en ander mentaal ongemak? Lees relaxt onder het genot van een kopje thee of koffie, geschonken in de optimistische mok die ook in onze box zit. Samen met vegan koekjes en duurzame chocolade van Little Love om van te smullen. Plantaardig, puur en plasticvrij, dus duurzaamheid in optima forma. En om het lezen te bevorderen doen we er nog een voucher bij voor een leesverrassing. www.theoptimist.nl/shop JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 77

KEUZE

Outfitkeuze voor haar DOOR:

ANNET VEERBEEK EN ARIE DEKKER

DIY-sandalen

Nikki Gilings combinatie van vaardigheden, design en ambacht zie je terug in haar simpele ontwerpen.

Haar tassen en accessoires zijn kenmerkend door details in de afwerking en materialen als hout, touw en katoen. Bovendien produceert Giling in haar eigen atelier en gebruikt ze uitsluitend natuurlijke materialen.

Tijdens de coronaperiode is zij samen met haar team bezig geweest met het ontwikkelen van een (thuis) product. Dit leidde tot haar succesvolle do it yourselfsandalenpakket. Hierin zitten rubberzolen, leer, al het benodigde gereedschap (je hebt geen machines nodig) en een uitgebreide uitleg met allerlei patronen.

Of geef een eigen draai aan het basisontwerp zodat het precies de slippers worden die bij jou passen. De schoenen zijn eenvoudig stap voor stap te maken, ook als je geen ervaring hebt met leerbewerken. www.nikkigiling.com

MODIEUS

Breed en krachtig

Modeontwerper Joline Jolink vindt haar inspiratie op veel plekken: Moeder Natuur, onze relatie tot elkaar, je eigen persoon. Met haar kleren probeert ze werelden elkaar te laten ontmoeten met een simpele vraag in het achterhoofd: hoe kan haar mode bijdragen aan een duurzame manier van leven? Dit doet ze onder andere door te upcyclen. Zo wordt een groot deel van de collectie gemaakt van stof uit restpartijen. Op deze creatieve manier kan Jolink luxe materialen een tweede kans geven. En dit allemaal zonder nieuwe grondstoffen aan te boren. Voor deze rubriek lichten wij de zogenaamde Dad jeans uit. Met een vintage smaakje past het volgens stylist Annet Verbeek goed in de laatste modetrends. Daarnaast maakt je figuurvorm voor deze broek niet uit. Het krachtige en toegankelijke model doet iedere taille goed. www.jolinejolink.com

JA SHIRT

Team Okimono is een los-vast samenwerkingsverband dat een passie voor grafische vormgeving combineert met hoogwaardige eco-katoenen shirts en truien. Het merk laat zich inspireren door actualiteit, de stad, fietsen, design met een knipoog en alles wat hen verder aan het hart gaat. Het Volg Je Hart_ ja shirt is een ode aan ruimhartigheid. Perfect voor de ongeremde optimist die graag op alles ja zegt. Het is een stijlvol en eenvoudig T-shirt, dat mooi te combineren is met de andere kledingstukken in deze rubriek. Een grijze kleur is namelijk stijlvol en past bij alles. Zo kan het gecombineerd worden met een blazer voor een nette uitgaansgelegenheid of met een joggingbroek voor een lekkere vrijdagavond op de bank. Bovendien kun je het shirt het hele jaar door dragen. Een tijdloos item dus. www.okimono.nl 78 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

KEUZE

BANNER SHOPPER

Annet Veerbeek is een creatieve en modebewuste styliste met eigenzinnige styling in mode en vormgeving. Tijdens haar studie werd haar werk al snel opgepikt en kreeg ze verschillende opdrachten, variërend van decorbouw tot het design van beursstands. Ook werd Veerbeek regelmatig gevraagd voor de styling en inrichting van ruimtes. Sindsdien werkt ze volop ‘in de business’. Door haar veelzijdigheid, brede interesse en creatieve hart is Veerbeek niet meer weg te denken uit de modewereld. Naast haar werk als styliste ontwerpt ze onder haar label Net-a. Een van de resultaten hiervan is deze witte shopper. De tassen worden gemaakt van oude reclamebanners, waardoor je er niet een zult tegenkomen die hetzelfde is.

Met dit unieke accessoire ben je niet alleen modieus, maar draag je ook bij aan een betere wereld. www.net-a.nl

Tweedekans T-shirt

FOTO: TSE KAO

www.elsiengringhuis.com

Nostalgisch vest

HUMANOID is een authentiek merk dat trouw zweert aan haar compromisloze en conventionele waarden.

Ze blijft onafhankelijk en is niet afgeleid door voorbijgaande trends. Perfect voor een optimist die niet op wil gaan in de massa en die zijn of haar eigen pad wil uitstippelen.

Het merk heeft mooie basics, die getuigen van goede kwaliteit. Bovendien streeft HUMANOID ernaar om elke keuze een bewuste te laten zijn. Van het materiaal tot de kleurstoffen die worden gebruikt. In het geval van de BYLA gaat het om een heerlijk zacht vest gemaakt van alpaca- en extra fijn merinowol, verkregen op diervriendelijke wijze. Een lang vest kan eigenlijk niet missen in deze editie van Keuze. Het resultaat is luchtig en vormt zich perfect om het lichaam, met een nostalgisch gevoel. www.shophumanoid.com/nl

Het Modekwartier, waar al deze merken te vinden zijn, is gevestigd in Klarendal, een volkswijk in Arnhem. Meer informatie: www.modekwartier.nl.

JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 79

MODIEUS

Je verwacht het misschien niet, maar het T-shirt HENK/square pocket striped B03ch04-06 van Studio Elsien Gringhuis was in een eerder leven afval. Het shirt is van gerecycled katoen vervaardigd. Op deze manier wordt materiaal dat normaal op een afvalberg verdwijnt meesterlijk hergebruikt. De studio combineert duurzaamheid en minimalisme tot een tijdloos item met innovatieve details. De productie vindt plaats in eigen atelier, waardoor het mogelijk is om een doorlopende collectie te hebben zonder maatseries. De collectie wordt aangevuld met seizoenartikelen en op bestelling gemaakt, om overproductie te voorkomen.

Daarnaast zijn de stoffen zorgvuldig uitgezocht en het liefst zo lokaal mogelijk verkregen om extra kilometers en uitstoot tegen te gaan.

DOE mee AGENDA

NIEUW: DAGELIJKS DE LEUKSTE GOEIE DOE-DINGEN BIJ JOU IN DE BUURT

Tijdschrift The Optimist en platform The Happy Activist starten binnenkort de DOE Mee Agenda.

Een landelijke online agenda met een selectie van de leukste positieve events, popups, cleanups en andere activiteiten op het gebied van duurzaamheid en inclusiviteit. Een soort UIT-agenda voor goeie doe-dingen dus.

We gaan dagelijks een constante stroom van leuke, bijzondere en slimme events publiceren.

Iedereen kan een event aanmelden. Daarnaast gaan we zelf op zoek naar goeie doe-dingen in Nederland. And that's where you come in!

GEZOCHT:

HAPPY HUNTERS VOOR GOEIE DOE-TIPS UIT JOUW PROVINCIE Als Happy Hunter ben je onze tipgever in het veld, en hou je je ogen open voor positieve events in jouw provincie, die je wekelijks aan ons doorgeeft. Zo word ook jij een onmisbare schakel van de positieve gedragsverandering van ons land.

WAT WE VRAGEN Wekelijks een paar uurtjes van je tijd om positieve events in jouw provincie te verzamelen Je commitment om dit een half jaartje te doen (langer mag ook)

WAT WE BIEDEN Vermelding als Happy Hunter op de site Digitaal jaarabonnement op tijdschrift The Optimist Goedgevulde goodiebag met duurzame producten Maandelijks overleg met de andere Happy Hunters o.l.v. The Happy Activist

Word jij onze Happy Hunter voor jouw provincie?

Check thehappyactivist.org/doemee voor meer info en aanmelden DE DOE MEE AGENDA IS EEN NIEUW INITIATIEF VAN

THE HAPPY ACTIVIST

SAMENLEVING

The Optimist Movement

komt in beweging Een paar maanden geleden besloot de redactie van The Optimist dat het niet volstaat om uitsluitend een mooi tijdschrift te maken en vervolgens af te wachten of de wereld beter wordt. Het is tijd voor actie, allereerst in de vorm van meer positieve berichtgeving.

DOOR:

DE REDACTIE

Met de start van The Optimist Movement (‘TOM’) willen we nog meer mensen inspireren om iets positiefs te lezen en iets goeds te doen. Daarom starten we de DOE Mee Agenda, organiseerden we een positieve Schrijfchallenge en vragen we bekende en onbekende mensen om zich uit te spreken voor een optimistische benadering van het leven.

MOVEMENT

‘Hoe kunnen we de positieve stem meer in de samenleving krijgen? Dat is een vraag die veel mensen bezighoudt. Voor mij geldt: ik wil zowel onderdeel als leider zijn van de beweging richting plantaardig eten, maar ook van de beweging die de samenleving aan elkaar blijft verbinden en die ervoor zorgt dat we op een positieve manier in de wedstrijd blijven staan. We zijn allemaal prisoners of hope, zoals Desmond Tutu zei. Ik hoop dat het vertrouwen van mensen in de maatschappij weer zal toenemen en daar draagt The Optimist Movement aan bij.’

Kees Kruythoff, CEO LIVEKINDLY Collective

In zijn nieuwste boek Hersenen willen lezen beschrijft professor Erik Scherder welke invloed negatief nieuws heeft op onze gezondheid: ‘Juist in

‘Juist in tijden van crisis is het belangrijk elkaar te vinden in een constructieve bijdrage aan een betere toekomst.

Media heeft daarin ook een verantwoordelijkheid; zij moet zich bewust zijn van de gevolgen van eigen handelen en toon. Ruimte voor journalistieke vrijheid met gevoel voor de menselijke maat.’

Marieke van der Plas, algemeen directeur KNGU

de periode van COVID-19 (2020-2021), maar ook al tijdens de uitbraak van SARS-1 (2003), wordt en werd er in wetenschappelijke studies gewaarschuwd voor het lezen van (te) veel negatief nieuws in kranten, tijdschriften en op nieuwssites.’

En ook: ‘Stop dus met het (overmatig) consumeren van negatief nieuws. U hoeft niet als een struisvogel door het leven te gaan, maar zie de

‘Dankzij het vuur zijn we verhalenvertellers geworden – en door de beheersing van taal kunnen we sneller leren dan welke soort dan ook. Taal was en is essentieel voor onze ontwikkeling. Daarom is het zo belangrijk wat je leest en welke taal je je eigen maakt. TOM is een prachtig initiatief dat wil verbinden – als tegengif tegen cynisme, als boodschap hoe het ook kan.’

Mikkel Hofstee, CEO & Founder Lifeguard

zonzijde. Lees iets moois, laat u inspireren!’

Ons verzoek aan jou: sluit je aan bij TOM en zorg dat je minstens één vriend, familielid of verre kennis ook laat meedoen. Kijk op www.theoptimistmovement.nl, kom bij de club en maak de wereld een beetje positiever! • JULI/AUGUSTUS 2021 | THEOPTIMIST.NL | 81

LEZER IN BEELD

Janna Dekker, Amsterdam, abonnee sinds 2020

ONDERWIJS

‘Er zijn zoveel toffe vakken’ Janna Dekkers droom om piloot te worden werd in de eerste ronde van de pilotenopleiding de kop ingedrukt. Dat was geen reden om bij de pakken neer te zitten; door een bijzondere samenloop van omstandigheden eindigde ze als een succesvol technologieconsultant bij adviesbureau McKinsey.

Haar enige spijt? Dat ze zich niet eerder bewust werd van de bedrijfstak waar ze zich nu compleet in heeft genesteld.

‘Er zijn heel veel vrouwen die misschien niet standaard aan de meer technologische bètavakken denken, terwijl ze daar heel geschikt voor zijn. Data- en innovatietechnologie is alles tegenwoordig en ik denk dat dit te weinig aan jonge meisjes wordt verteld op het moment dat ze keuzes maken. Toen ik in hun schoenen stond, kwamen alleen studies als rechten, psychologie en geneeskunde aan bod. Niemand heeft tegen mij gezegd “joh, er bestaan ook studies zoals industrieel ontwerpen of informatiekunde”.’

Dekker vertelt dat een deel van de schuld ligt bij het curriculum van middelbare scholen. ‘Het slaat nergens op dat de schoolvakken die verbonden zijn aan deze beroepsrichtingen niet leuk zijn. Er zijn zoveel vette dingen aan een les te koppelen. Waarom leren we bijvoorbeeld niet een beetje programmeren? En waarom ga je niet een website bouwen? Ik denk dat het helpt om van jongs af aan mee te krijgen hoe leuk deze wereld is en hoe breed de vakken zijn die je op de middelbare krijgt.’

Dekker ziet hier een kans die voor het grijpen ligt. ‘Ik denk dat elke 82 | THEOPTIMIST.NL | JULI/AUGUSTUS 2021

JANNA DEKKER

inspirerende leraar die je voor een les krijgt maakt dat je er serieuzer over nadenkt. Helaas is het moeilijk om op elk vak alleen maar inspirerende mensen te zetten. Dat gaat niet gebeuren.’ Daarom is het volgens Dekker tijd om de inspirerende mensen naar de middelbare school te importeren. ‘Ik denk juist dat daarbuiten kansen liggen. Het is tijd om bepaalde influencers, coachingprogramma’s en rolmodellen voor de klas te zetten, zodat ze hun enthousiasme op tieners kunnen afstralen.’

Volgens haar spelen ouders hier ook een rol in. ‘Je kunt als ouder zeggen: “Hé, er schijnt een gave documentaire te zijn over coderen.

Wil jij dat niet eens kijken? Zal ik

die voor je downloaden? Dan kun je hem kijken met wat vriendinnen”. Of dat werkt weet ik niet, maar als ik kijk naar de invloed die mijn moeder heeft gehad in het kiezen van mijn studie maakt het zeker uit.’

En dit geldt niet alleen voor bètavakken. ‘Aan de andere kant is het ook niet zo dat iedereen opeens bètavakken moet gaan doen. Het is juist goed om ook voorlichting te geven voor de andere kant. Veel alfarichtingen komen in het geding op de middelbare school. Er Wil jij zijn zoveel toffe vakken ook in beeld?

Laat het ons die aandacht verdienen. weten! redactie@ Werk aan de winkel dus.’ theoptimist.nl | OPGETEKEND DOOR ARIE DEKKER

De extra

dikke

ste

editie van het meest optimistische opinietijdschrift aller tijden ligt op 21 augustus 2021 in de winkel en bij onze abonnees in de bus of inbox.

IEF DE INCLUS D EN GEZON BESTE IN N DE LEN VA A H R E V

IJF SCHLR LENGE! CHA

Auping Evolve

ligt eindeloos lekker

Dit is Auping Evolve, het eerste volledig circulaire matras ter wereld. Keer op keer te recyclen tot een nieuw fris matras. Gemaakt met liefde en aandacht voor jou. Voor jouw lichaam. Daarom is Auping Evolve beschikbaar in drie varianten, met elk een andere zonering.

Op basis van jouw lichaam, kies je de Auping Evolve met de ondersteuning die bij jou past.

Zo kom je helemaal tot rust en herstelt je lijf zich het beste tijdens het slapen. Auping Evolve ligt eindeloos lekker. Een verademing voor jou én voor de wereld.

Auping Evolve I Zijn je schouders, taille en heupen ongeveer even breed? Dan is Auping Evolve I het meest geschikt. Deze variant heeft namelijk een gelijkmatige verdeling van de zones.

Auping Evolve Y Zijn je schouders breder in verhouding tot de taille en heupen? Dan is Auping Evolve Y perfect. Bij dit matras ligt de schouderzone iets dieper in het matras dan de heupen.

Auping Evolve X Zijn je schouders en heupen breder dan de taille? Dan is Auping Evolve X het best geschikt, want zowel de schouder- als de heupzone in dit type matras zijn wat zachter. De taillezone, die zich tussen de heupen schouderzone bevindt, is iets steviger waardoor de taille goed wordt ondersteund.

Vanaf € 1.095,- (90 x 200 cm), lees meer op auping.nl/evolve