20130612-lIFT issue 176

ការអប់រំ និងអាជីព នាំយុវជនកម្ពុជាឲ្យមានការងារកាន់តែប្រសើរក្នុងជីវិត

ពី​កុមារ​លក់​ដូរ​កំប៉ិក​កំប៉ុក​អភិវឌ្ឍ​ខ្លួន​រហូត​ ទទួល​បាន​មេដាយ​ឥស្សរិយយស​នារី​រតនៈ Ing Sovan Ly: Willing to help society helps me succeed

ស្ដាប់​ស្រីស្អាត​Oun Yuna Coobii បង្អួត​សំឡេង​លើហ្វេសប៊ុក​ Let’s listen to Oun Yuna Coobii sing

យុវជន​នួន ឌីណា និស្សិត​អាហារូបករណ៍ ថ្នាក់​បរិញ្ញាបត្រ​ផ្នែក​កសិកម្ម​នៅ​ថៃ​ Nuon Dina: scholarship student studying agriculture in Thailand

យុវជន​ងាក​មក​អភិវឌ្ឍ​វិស័យ​កសិកម្មដ ​ ើម្បី​អភិវឌ្ឍ​ខ្លួនឯ ​ ង និងស ​ ង្គម​ជាតិ Developing agriculture together for yourself and nation

02

CONTENTS

www.postkhmer.com/lift •

រ

CEO: Chris Dawe Publisher: Ross Dunkley Email: pivoine.beang@ phnompenhpost.com Telephone:

skilhlsel:p t f o s d Hard aannLy: Willing teod e Ing Sov elps me succ h y societ

4

Youth Corner:

Low price for farmers, but hight at the market

023 214 311

5

Online: facebook.com/liftcambodia Photographers: Mai Virak​​and Pha Lina

ocus: F h t u o Y

Design: Aim Valinda and Than Veasna Sub-editor: Bennett Murray ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍ ​ការិយាល ​ ័យ​កណ្តាល​

Feature:

Developing agriculture together for yourself and nation

ក្រុម​ហ៊ុន​ប៉ុស្តិ៍​​មេ​ឌា ខូ​អិល ធីឌី

6-7

ការិយាល ​ ័យ​លេខ ៨៨៨ អគារ F ​ ជាន់ទី៨ ស្ថិត​នៅ​មជ្ឈ​មណ្ឌល​ភ្នំពេញ​​

kes an dent ta u t s w a L ture job agricul

abroa d:

កែងមហា​វិថី​សុធា​រស ​និង​មហាវិថី​

អគ្គនា ​ ​យក​ លោក​គ្រីស ដ័រ ចាង​ហ្វាង

និពន្ធនាយក

Career:

I want to be an expert farmer

កៃ គឹមសុង, អាឡាំង ផាកហៅ

9

ប្រធានគ្រប់គ្រងការីនិពន្ធ សំ​រិទ្ធ, ដេវិដ​ប៉ូល​

Nuon Schol Dina, arship stude nt

ជម្រាបសួរ​ប្រិយ​មិត្ដ

ដូវវស្សាចូលមកដល់ហើយប្រជា​ កសិករចាប់ផ្តើមភ្ជួររាស់និង​ដាំ​ ស្រវូ ។ ចំពោះអ្នកដែលច ​ល ូ ចិតធ ​្ត ​្វើ ចម្ការវិញ មាន​អ្នក​ខ្លះ​ក៏​ចាប់​ផ្តើម​ដាំ​ដំ​ ណាំ ឬអ្នកខ្លះទៀតប្រមូលផលដំណាំ យកទៅលក់នៅឯ​ផ្សារជា​ហូ​រហែ។ រយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ មានយុវជនជាច្រើននាក់ បានចាក​ ចេញព ​ស ី ក ្រុ កំណត ើ មកទីកង ្រុ ភ្នព ំ ញ េ ដើម្បីសិក្សា​ ធ្វើការ​នៅ​តាមរោងចក្រ ជា​កម្មករ​សំណង់ ជាអ្នកប្រកបរបរ​ អាជីវក ​ ម្មផ្សេងៗ និងច ​ ំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស។ ការ​ចាក​ ចេញដ៏​ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នេះ បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កង្វះខាតកម្មករ និង​កសិករធ្វើការនៅស្រុកកំណើតរបស់ពួកគេ។ អ្នកយកព័ត៌​មាន​របស់ LIFT ពិភាក្សា​អំពីការលើកទឹកចិត្តឲ្យយុវជនត្រឡប់ទៅធ្វើការនៅស្រុក​ កំណើត​របស់ពួកគេវិញ។ ទោះបីជាកសិកម្មជាវិស័យសំខាន់ ប៉ុន្តែប្រជាកសិករមួយចំនួនតែង​តែ ត្អូញត្អែរអំពីផលកម្រៃដែលលក់ភោគផល មានតម្លៃទាបជាងខ្លាំងជាង តម្លៃដែលឈ្មួញកណ្តាលយកទៅលក់បន្តនៅលើទីផ្សារ ដែលបញ្ហានេះ បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ទឹកចិត្តដែលគាត់ខិតខំដាំដុះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ LIFT រកបានយុវជនមួយរូបដែល​មាន​ បំណង​ចង់កយ ្លា ជាកសិករ ដោយចិតស ្ត ឡា ្រ ញ់ និងចូលច ​ត ិ ខា ្ត ងវិសយ ័ នេះ ហើយលោកថែមទាំងចង់ដង ឹ ទៀតថា តើធយ ្វើ ង ៉ា ដូចម្តច េ ដើមប្ ឲ ី យ្ ក្លាយជា កសិករគំរូ? LIFT សង្ឃឹមថា ក្តីស្រមៃរបស់លោកនឹងបានសម្រេចនៅ ថ្ងៃណា​មួយជាក់ជាមិនខាន។ LIFT នៅមានអត្ថបទអប់រំជាច្រើនទៀតនៅខាងក្នុង។ បើលោក​អក ្ន មានអ្វច ី ង់ចក ែ រំលក ែ សូមសរសេរជាលិខត ិ មក កាន់យើងខ្ញុំតាមរយៈ​ pivoine.beang@phnompenh post.com។ សូមអរគុណ! ​

Editor’s note

Exper ience from

ព្រះ​សីហនុ រាជធានីភ្នំពេញ​​

រ៉ូស ​ដាំង​ឃ្លី

8

wednesday, June 12, 2013

T

he rainy season is coming. Farmers start to plough

10

and harrow the fields to grow rice. For those who work on the vegetable farms, they grow their crops as dealers come to buy their produce.

In recent years, a lot of teenagers have migrated from their home-

www.facebook.com/liftcambodia www.phnompenhpost.com www.postkhmer.com

lands to the city for different purposes, such as to work in the garments factories or on construction sites, to study, or to migrate abroad. This big migration of young people means that there are less people to work on the farms. Our LIFT reporters examined and

ការីនិពន្ធទស្សនាវដ្តី LIFT

discus how to encourage those teens to go back to the countryside

ប៊ាង ពីវ័ន

and work the land.

Although the agriculture sector is very important, some farmers

ការីនិពន្ធរងទស្សនាវដ្តី LIFT

always complain about the low prices they get for their produce

ហុង​រស្មី

compared to the prices at the markets. This makes them feel that អ្នកក ​ ែ​សម្រួល​អក្ខរាវិរុទ្ធ

they do not get a fair price for their hard work.

​មុី សុមុនី​

However, LIFT found a talented young man who wants to be a farmer because he loves agriculture and wants to develop his home-

អ្នកយកព័ត៌មាន ចេង ប៊ន ុ ឡុង, ស្រេង ភារុណ, ចាន់ ជាត្ដា, វណ្ណ សុជាតា, សាន​សែល, ម៉ៅ ច័ន​ដា ្ទ លី​, មែរ ច័នប ្ទ ល ូ៉ ដ ី ត េ ​និង​

Facebook Watch:

Let’s listen to O un Yna Coolbii’s voice

ហង់ សុគន្ធា​។​ ផ្នែកទីផ្សារ advertising@phnompenhpost.com

Yann Aoudourm, farmer style

12

Media

penhpost.com. Enjoy your reading!

June 19, 2013

- How newspapers are playing an important role in society today despite the challenges and

០២៣ ២១៤ ៣១១ ដល់

competition from “new media”.

០២៣ ២១៤ ៣១៧

- Most people may surprise with an ethnic-minority woman working as a journalist. She shares

អរគុណជាពិសេសសម្រាប់អ្នកថតរូប កញ្ញា ចេង សង់​ហ៊ាប​៕

My Style:

LIFT still has other educational articles inside. If you have something to share, please write us a letter to pivoine.beang@phnom-

Media brings people entertainment, information and education. In this edition, LIFT looks at:

ទំនាក់ទំនង​តាម​ទូរស័ព្ទលេខ៖

សម្រាប់ក្របមុខទស្សនាវដ្តី LIFT​

11

land. But he wonders how to become a real farmer.

Want to advertise in this issue?

Please contact: borom.chea@phnompenhpost.com Tel: 023 214 311 to 317

her experiences.

- Do you want to be a TV presenter? Do not forget to read our career page.

- Pey Pey Dy comes to share his experience of being a Facebook star.

wednesday, June 12, 2013 •

www.postkhmer.com/lift

03

04

Hard & Soft Skills

wednesday, June 12, 2013 •

www.postkhmer.com/lift

អ្នកស្រី អុឹង សុវណ្ណលី ពីកុមារីលក់ដូរកំប៉ិកកំប៉ុក អភិវឌ្ឍខ្លួន រហូតទទួលបានមេដាយឥស្សរិយយសនារីរតនៈ

អ្នក​ស​ី្រ អុង ឹ ​សុវណ្ណលី ទទួល​មដា េ យ​ឥស្សរិយយស​នារី​រតនៈ​ពលោ ​ី ក​នាយករដ្ឋមន្ដ​ហ ី្រ ន ុ៊ សន ែ ។ រូបថត សហការី

ស្តា ​​ កា ំ ន់ហត ្វឺ សរសេរ ដៃមង ្ខា ទៀតកាន់ឯ ​ ក​ សារស្តីពីកសិកម្ម អ្នកស្រី អុឹង សុវណ្ណ​លី កំពុងធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​ដល​់​សិក្ខា​កាម​​​​​២០​ នាក​់​មកពីទក ី​ ន្លែង​ផ្សេងៗ​គ្នា។ ស្ថត ិ ក្នង ុ វ័យ៣៤ឆ្នាំ អ្នកស្រី សុវណ្ណលី ជានាយិកា​ នៃ​សមាគម​សុខភាព និងវិជ្ជាជីវៈនារីខ្មែរ និង​ជា​ មនុសស្ ដ ​ប ំ ង ូ ដែលបាននាំយកនូវប ​ ច្ចក េ ទ ​ ស េ ក ​ សិក ​ ម្ម​ ជី​ធម្មជាតិ EM មកចែករំលែកដល់​ប្រជា​កសិករ​ កម្ពជា ុ ។ ដោយមើលឃើញពីសកម្មភាពរបស់សរ្ដ្រី ប ូ នេះ​ក្នុងការលះបង់ធនធានផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីផ្តល់​បទ​ ពិសោធ និងចំណេះ​ដង ឹ ដល់សង្គម ប្រមខ ុ រដ្ឋាភបា ិ ល បានផ្តលម ់ ដា េ យឥស្សរិយយសនារីរតនៈ និងប័ណ្ណ​ សរសើរ​ក្នុងស្នាដៃឆ្នើមក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចធ្វើជី EM ដល់អ្នកស្រីកាលពីឆ្នាំ២០០៦។ មុន​នឹង​ឈាន​ដល់ភាពជោគជ័យ និង​មាន​កត្តិ-​ យស​កង ្នុ សង្គម អ្នកស្របា ី នហែលឆ្លងឧបសគ្គ និង​

ភាព​លំបាកជាច្រើន។ នៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ដោយ​សារតែមានដើមកំណើតនៅក្រុងភ្នំពេញ អ្នក ស្រត ី វ្រូ បានជម្លៀសទៅខេតក ្ត ព ំ ង់ធ។ ំ ក្រោយថ្ងរៃ ដោ ំ ះ ក្រុម​គ្រួសារ អ្នកស្រីបានផ្លាស់មករស់នៅទីក្រុង ភ្នំ​ពេញ​វិញ។ ដើម្បីមានឱកាសចូលសាលារៀន អ្នក​ ស្រី​ត្រូវ​ជួយម្តាយរកប្រាក់ ដោយឆ្លៀតពេល​ពី​ការ​ សិកសា ្ មកជួយលក់បបរ គុយទាវឆា គ្រលង ី ឈូក ស្ករ​ គ្រាប់ ប្រហិតត្រី អុស ពងទា សាច់ក្រក សាច់គោ ​ ​ ងៀត និងលក់របស់របរហូបចុកផ្សេងៗទៀត​សរុប​ ទាំង៦២ប្រភេទ។ បន្ទាប់មក អ្នកស្រីចូលបម្រើការងារជាបុគ្គលិក​​ ផ្នែក គណនេយ្យក្នុងសណ្ឋាគារមួយ និងឆ្លៀតទំនេរ ទៅបង្រៀនភាសាថៃពេលយប់ រួចបន្ដធើ្វការជាអ្នក​ លក​់​វ៉ែនតាទៀតផង។ ក្រោយពីបញ្ចប់ការសិក្សាទុតិយភូមិ អ្នកស្រីបាន ទៅរស់នៅប្រទេសថៃជាមួយឪពុកក្នុងឆ្នាំ១៩៨៩

ហើយ​បានបន្តការសិក្សា​ដល់ចប់ថា្នក់អនុ​បណ្ឌិត​​ ផ្នែក​កសិកម្មធម្មជាតិនៅទីនោះ។ ដោយមើលឃើញពីសារៈសំខាន់នៃជីធម្មជាតិ EM សម្រាប់វស ិ យ ័ កសិកម្មនៅកម្ពជា ុ ក្រោយពីការ ស្រាវជ្រាវជីកសិកម្មធម្មជាតិជាមួយជនជាតិជប៉ន ុ និង​ ថៃ អ្នកស ​ បា ​្រី នវិលមកមាតុភម ូ វិ ញ ិ ដោយរំពង ឹ ថា នឹង​ អាច​​ជួយអភិវឌ្ឍវិស័យកសិកម្មកម្ពុជាឲ្យកាន់តែរីក​ ចម្រើនដ ​ ូចបណ្ដាប ​ ្រទេសជឿនលឿនដទៃ​ដែរ​។ អ្នកស្រី សុវណ្ណលី បានលើកឡើងថា៖ «កម្ពជា ុ ជា ​ ប្រទស េ កសិកម្មដល ែ ភាគច្រន ើ ជាដំណាស ំ វ្រូ រាប់រយ ឆ្នាំមកហើយ។ ដីស្រែទាំងនេះកាន់ត​ែ​រេច​រឹល​ដែល​ មិន​សូវ​អំណោយ​ផលល្អឡើយ។ ​កសិករ​បាន​ងាក​ មក​​ប​្រើជីគីមី និង​ថ្នាំពុល​ដោយ​សារតែ​ពួកគេ​យល់​ ឃើញថា ​ វាងាយ​សល ្រួ ក ​ង ្នុ កា ​ រ​ផលិត និងទ ​ ទួលបា ​ ន​ ផល​លឿន។ ប៉ន ុ ព ្ដែ ក ួ គេម ​ន ិ គិតព ​ផ ​ី ល​ប៉ះពាល់ល ​ ដ ​ើ ី និងស ​ ុខ​ភាព​​ខ្លួនឡ ​ ើយ»។ ដោយមើលឃើញអំពច ី ណ ំ ច ុ ខ្វះខាតទាំងអស់ន ​ េះ អ្នកស្រី សុវណ្ណលី បានបង្កត ើ សមាគម​សខ ុ ភាព និង​ វិជ្ជាជីវៈនារីខ្មែរកាលពីឆ្នាំ២០០៤ ដោយនាំមក​​ បច្ចេក​​​ទេសកសិកម្មដែលប្រើជីធម្មជាតិអតិសុខុម ប្រាណម ​ក ី ស ្រូ រ​រា ី ង្គដល ែ ចម្រាញច ់ ញ េ ពីសរីរាង្គ មាន​ ប្រយោជន៍ ចំពោះដី និងឲ្យបាក់តរេ ល ី ក ្អ ម្ចាតបា ​់ ក់ត ​ រេ ​ី ចង​្រៃតាមរយៈរូបមន្ដធម្មជាតិទប់ទល់ន ​ង ឹ ធម្ម ​​ ជាតិដ ​ ម ើ ប្ ​ី អប់រំ និងបណ្ដះុ បណ្ដាលដល់បជា ្រ ពលរដ្ឋក ​ ម្ពជា ុ ​។ ស្ដ្រីស្រឡាញ់វិស័យកសិកម្មរូបនេះ បានបន្ដថា៖

«ខ្ញជ ុំ ប ួ ការលំបាកខ្លះដែរ ពីព្រោះបច្ចក េ ទេសនេះ វាថ្ម​ី សម្រាប់ខ្មែរយើង ហើយក្នុងការបង្រៀន ខ្ញុំមិនបាន​ បែងចែ ​​ កទៅតាមកម្រត ិ វប្បធម៌របស់ពក ួ គេទេ ពោល​ គឺ​​មិនថា អ្នកបណ្ឌិត អនុបណ្ឌិត បរិញ្ញាបត្រ ឬអ្នក​ មិន​ចេះ​អក្សរឡើយ សុទ្ធត​ែអាច​មក​រៀន​បាន​ទាំង​ អស់។ ​ ដូច្នេះ វាមិនដំណរើ ដោយរលូនទេ ដោយ​សារ​ តែ​អ្នកខ្លះប្រាបត ់ ម ែ ង ្ដ អាចចាប់បាន ប៉ន ុ អ ្ដែ ក ្ន ខ្លះទៀត ពិបាកចាប់យកនូវអ្វីដែលយើងបានបង្រៀន»។ ក្នុងការដោះស្រាយនឹងបញ្ហាលំបាក អ្នកស្រី ​ត្រូវ ព្យាយាមអត់ធ្មត់ក្នុងការបង្ហាត់បង្រៀនតាមរយៈការ បក​សយ ្រា ឲ្យបានច្រន ើ ដង ហើយឲ្យប្រជាកសិករធ្វ​ើ ការ​ប្រៀបធៀបទ្រស ឹ ទៅ ្ដី នឹងការអនុវត្ដជាក់សង ្ដែ និង​ បើកឱកាសឲ្យសិក្ខាកាមចោទសួរឡើងវិញ​ដោយ​​​ ផ្ទាល់ ឬតាមទូរស័ព្ទនៅពេលពួកគេមានចម្ងល់។ អ្នកស្រី ​បន្ដថា៖ «ការលើកទឹកចិត្តពីគ្រួសារមាន​ សារៈ​សខា ំ ន់ណាស់សម្រាបយ ់ ង ើ ព្រោះយើងម ​ន ិ ធ្វ ​​​ ​ើ ដើម្បី​​ខ្លួនឯងប៉ុណ្ណោះទេ តែ​ដើម្បី​​សង្គមទាំងមូល»។ ​អ្នកស្រី អុឹង សុវណ្ណលី បានលើកឡើងថា៖ «បើ​ យុវជន​​ទាំង​អស់​ចង់​ទទួល​​បានជោគជ័យ អ្នក​ត្រូវ​ ស្មោះ ត្រងច ់ ពោ ំ ះខ្លន ួ ឯង ពេលវេលា ការងារ និងចៅ ​ ​ ហ្វាយ​នាយ ហើយអ្នកត្រូវតស៊ូព្យាយាម​សម្រេច​ក្តី​ សុបិន​។ សំខាន់បំផុត អ្នក​ត្រូវ​តែ​ស្វង ែ រកចំណះេ ដឹង ជំនាញ​មយ ួ ឲ ​ យ្ បា ​ ន​ចបា ្ ស់លា ​ ស់។ បន្ទាបម ់ ក អ្នកត្រវូ ​ អភិវឌ្ឍខ្លួននូវចំណេះដឹង បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗ រៀនហើយ រៀនទៀត រៀនទាល់តែសក់ស្កូវ»៕

Ing Sovan Ly: Willing to help society helps me succeed

W

ith a white board maker in one hand and a document in the other, Ing Sovan Ly, 34, is presenting a seminar to 20 trainees.

As the executive director of Neary Khmer Association for Health and Vocational Training (NKA), she is the first woman to bring effective microorganism (EM) fertiliser to Cambodia. After noticing her social activities and sacrifices, the head of government awarded her the Isarayak Yuos Medal of Neary Rathanak in 2006.

Before reaching success and fame, she fought a lot of difficulties.

When the Khmer Rouge captured Phnom Penh, she was evacuated to Kampong Thom province.

After liberation day, her family moved back to Phnom Penh where she attended school while helping her mother earn money by selling noodles, candy, eggs, ice cream and other kinds of food.

Afterwards, she worked for the accounting staff at a hotel, taught the Thai language at night and worked selling glasses.

After finishing high school, she lived with her father in Thailand in 1989 and pursued her master’s degree in natural agriculture.

While studying and researching agriculture, she realised that EM fertiliser is important for agriculture, so she returned to Cambodia to develop the agricultural sector. She said that she saw that most farmers cultivate rice the traditional way and that in general, more farmland using less fertiliser means that farmers achieve less output. Moreover, farmers are turning to the use of chemical fertilisers and pesticides because they think it makes it easier to grow the rice. However, it affects the health of both the farmer and soil.

Seeing these gaps, she founded the Neary Khmer Association for Health and Vocational Training (NKA) in 2004 to bring agricultural techniques involving EM to Cambodia. EM works by using useful bacteria to kill the harmful bacteria—it

uses nature against nature to create better crops.

She has taught more than 200 courses and around two thousand farmers, and faced many challenges along the way.

“It was difficult for me because it is a new thing for Cambodia. I did not select trainees according to their education level. They could have had a Ph.D., Master’s, Bachelor’s, or could have been illiterate. All could join the training; thus, it did not work smoothly. I tried very hard to give a good lecture for them—some can catch on quickly, but others—I tried again and again to make them understand.”

To solve these difficulties, Sovan Ly tried her best by explaining a step-by-step process and comparing the theory to practice. She also allowed students to ask her questions in person or on the phone to help them understand.

Despite the difficulties, she loves the work because it allows her to participate directly in social action.

In addition to receiving love, value and respect from society, she is also warmed by her family. With two daughters, who are the gift of a seven-yearmarriage, Sovan Ly says her husband shares the same goal and vision, so they understand each other well and take the responsibilities and sacrifices together with open minds.

“Those who want to walk on the successful pathway, you should be honest – honest with yourself, your time and boss. And you should try your best to achieve your dream. Particularly, you must search for knowledge and specific skills – if you have only integrity and resistance, it will be not lead you to success. You need to update your knowledge to learn new technology – you are not too old to learn.” said Sovan Ly.

សាន​សែល San Sel

sanselrule@yahoo.com

wednesday, June 12, 2013 •

តើហេតុអ្វីបានជាតម្លៃបន្លែលក់លើទីផ្សារ ខុសគ្នាឆ្ងាយពីតម្លៃទិញពីចម្ការ​ម្លេ៉ះ?

ន​ស្រុកក ​ណ ​ំ ត ើ ក ​ង ្នុ ភូមព ​ិ ្រែកអ ​ប ​ំ ៉ាង​ឃុ​ំ ទឹក​វិល​ ស្រុក​ស្អាង​ ខេត្ត​កណ្ដាល​ លោក​ ផេង​ គីម​ឃាង​ អាយុ​ ២១ឆ្នាំ​ ជា​និ​ស្សិត​សា​ក​ល​វិ​ទ្យា​ល័យ​ភូ​មិន្ទ​ក​សិ​កម្ម​ និង​ជា​ អ្នក​ដាំ​ដុះ​បន្លែ​បង្កា​មួយ​ចំនួនដ ​ ូចជា ​ ​ ​សាលាដ​​ ស្ពៃ​ ចង្កឹះ ស្ពៃ​ជ្រក់​ខ្ទឹម​​អំ​ពៅ​និងល ​ ្ហុង​ផងនោះ ​លោក​ ជួប​ប្រ​ទះនឹង​បញ្ហា​ការ​លក់ដូរ​បន្លែ​របស់​លោក​​ទៅ​ ឲ្យ​ឈ្មួញ​កណ្ដាល​ ដែល​ពួកគេ​ភាគ​ច្រើន​តែងតែ​

បន្ថោក​តម្លៃ​ដំ​ណាំ​របស់​ក​សិ​ករ និង​លក់​លើ​ទី​ផ្សារ​ ក្នុងត ​ ម្លៃ​ខ្ពស់​។ លោក​បាន​​ឲ្យ​ដឹង​ថា ឈ្មួញ​កណ្ដាល​ភាគ​ច្រើន​ កាត់​តម្លៃ​ដំ​ណាំ​ក​សិ​ករ​ទាប​ ​ត្រឹម​តែ​ពាក់​កណ្ដាល​ នូវត ​ ម្លដ ​ៃ ល ែ ឈ ​ ញ ្មួ ល ​ ក់ច ​ ញ េ ទៅ ​ ទ ​ផ ​ី សា ្ រ​បណ ៉ុ ្ណោះ។ ​ វា​ មាន​ន័យ​ថា​ ​ពួកគេ​ទទួលបា ​ ន​​ប្រាក់​ចំណេញ​ច្រើន​ ជាង​កសិ​ករ​ដែល​ខំ​ដាំ​ដណា ំ​ ំ​ទៀត​។​ ​យុវជន​ចាប់​អាជីព​ផ្នែក​កសិកម្ម​រូប​នេះ ​បាន​ និយាយ​​ថា​៖ «​ឈ្មួញ​កណ្ដាល​នឹង​ក្រឡុក​យើង​ ដោយ​​កំណត់​តម្លៃហាង​ឆេង​ទៅ​តាម​តែ​មាត់ថា​ ប៉ុណ្ណោះ​។ ពួកគេ​និយាយ​​ថា​ពួកគា ​ ត់​យក​ទៅ​ដល់​ ភ្នំ​ពេញ​ ៣​ពាន់​រៀល​ ប៉ុន្ដែ​ទិញ​នៅតាម​ចម្ការ​របស់​ យើង​ត្រឹម​តែ​១,៨០០​ឬ​២០០០​ពាន់​រៀល​ទេ​»។​​ ដោយ​មាន​ចម្ងល់​ចំពោះ​ដាក់​តម្លៃ​ទិញ​របស់​ ឈ្មួញ​កណ្ដាល​ លោក​ គីម​ឃាង​ ​បាន​លើកឡើង​ ថា៖ «បញ្ហា​នឹង​យើង​សួរទៅ​កាន់​ពួកគេ​ដែរ​ ប៉ុន្ដែ​ ឈ្មួញមួយ​ចំ​នួន​អនុម័ត​តម្លៃ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​តែ​ម្ដង​ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ពួកយើងជ ​ ួបកា ​ រលំបាក​ជា​ខ្លាំង​»។ ជាងនេះទៅទៀត លោកនៅមានចម្ងល់ថា តើ​អ្វី​ ខ្លះ​ជាម​ធ្យោ​បាយ​​ល្អ​ក្នុង​ការ​​ដោះ​ស្រាយបញ្ហា​ការ​ ទិ​ញ​លក់​រវាង​ក​សិ​ករ​ និងឈ ​ ្មួញ​កណ្ដាល​ ដើម្បី​ឲ្យ​ ពួកគា ​ ត់​ទទួល​បាន​ប្រាក់​ចំ​ណេញ​រៀង​ៗ​ខ្លួន? ​ សូមអាន​ដណ ំ ោះស្រាយ​​​សប្តាហក ៍ ោ្រ យ!

Low price for farmers, but high at the market ម៉ៅ ច័ន្ទដាលី

Mao Chandaly maochandaly@yahoo.com

B

Youth Corner

www.postkhmer.com/lift

“The dealer seems to trick us by setting the price depending on the mouth,” said Kimkheang.

“For example, the dealer sells the lettuce 3,000 riel per kilogram, but then buys from us for only

orn in Kandal province, Pheng Kim-

1,800 or 2,000 riel. They rarely give us up to 2,500

kheang, 21, is a student at the Royal Uni-

riel; therefore, we get a low income.”

versity of Agriculture and a tropical crop

Kimkheang asked the dealers how they de-

planter. He sows several kinds of vegetables and

termine their prices, but they gave no proper

fruit such as lettuce, cai xin, garlic, sour cabbage,

answer.

as well as sugar cane and papaya. The problem

“I ask them about the price, but some of the

he faces is that he gets low prices while selling

dealers set the price by themselves so we find

the lettuce because the dealer sets low prices for

it difficult to ask more from them. We cannot

the planters while earning more from the market

threaten them to give us higher prices, so we can

price.

only find the other dealers who can give us more

According to Kimkheang, most dealers set

to buy our products.”

low prices for the farmer by giving the cultivator

What are some ways to solve the problems be-

half the market price. This means that the farmer

tween farmers and the dealers that allow both to

earns less than the dealer.

profit?

05

ដំណោះស្រាយចំពោះអ្នកដែលឧស្សាហ៍ពុលឡាន ​

តុ​អ្វី​យើង​ពុល​ឡាន​ យើង​មិន​បាន​ ទៅ​បរិភោគ​វា​ឯណា​? ​ដោយសារ​ ត​ែ​អាការៈរបស់​វា ​ស្រដៀង​​នឹង​ អាការ​ពល ុ ច ​ណ ំ អា ​ី ហារ ឬ​ការ​ពល ុ ផ ​ ស្ ង េ ៗ ​ទ ​ ៀត​ទ ​ ប ើ ​ យើងនា ​ ំ​គ្នា​ហៅវា ​ ​ថា​«ពុល​ឡាន»។ លោក​វេជប ​្ជ ណ្ឌត ិ ​ជុ ណា ​ំ វុធ នាយក​ផក ្នែ ស ​ រសៃ​ ប្រសាទ​​នៅ​មន្ទី​រ​ពេទ្យមិត្តភាព​ខ្មែរ​-សូវៀត (ពេទ្យ​ រុស្ស៊ី) បាន​​ឲ្យ​ដឹងថា គ្មាន​ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រា​វ​ណា​ មួយដ ​ ល ែ ប ​ ញ្ជាកច ​់ បា ្ ស់ថា ​ «ពុលឡាន»​ជាជ ​ង ំ នោ ​ឺ ះ​ ទេ។ អ្នក​ឯកទេស​រូប​នេះបាន​ពន្យល់ថា ពុលឡាន ឬ​ពុល​មធ្យោបាយ​ធ្វើ​ដំណើរ​មិនមែន​ជា​ជំងឺ​ទេ តែ​ ជា​ប្រតិកម្ម​របស់​សរីរាង្គ​កាយ និង​ខួរក្បា​ល​ដែល​ មិនយល់គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក។ វា​ជា​អាការ​​ជំងឺ​សត​ិ​ អារម្មណ៍ ដែល​អាច​កើតឡើងព ​ ីការ​ពុល​ខ្យល់។ អាការៈ​នេះ​កើតឡ ​ ើង​ភាគ​ច្រើន​ចំពោះ​ជន​ណា​ ដែលម ​ន ិ ស ​ វូ មា ​ ន​សខ ុ ភាព​មាទា ំ ំ មានអារម្មណភ ​៍ យ ័ ​ ខ្លាច​ច្រើន ​ងាយ​រង​ការ​បាត់​លំ​នឹង​ក្នុង​ខ្លួន​ ហើយ​ ស្រី្ត​ និង​កុមារ​​ងាយ​​ពុល​ជាង​គេ ដោយសារ​តែ​ សុខភាព​រ​បស់ព ​ក ួ គ ​ ខ ​េ ្សោយ​មិនអា ​ ច​ទទ ្រាំ ន ​្រ ង ឹ កា ​ រ​ បម្លាស់​ប្តូរ​លំនឹងច្រើន​បាន​។ នៅ​ពេល​ខ្លះ​ អ្នក​ធ្វើ​ ដំណើរ​ អង្គុយ​ភ័យ​ ឬ​បារម្ភច្រើន​ពេក ដូចជា ​ ​ខ្លាច​ មាន​​គ្រោះ​ថ្នាក់ចរាចរណ៍កើតឡ ​ ើង ឬ​មើល​ទៅ​ដើរ​ ដើមឈ ​ ើ អម​សង​ខាង​ផវ្លូ ថា ​ ចេះធ ​ ច ​្វើ លនា ចេះដ ​ រើ ​ ដូច​យើង​ដែរ។ ដូច្នេះ​វា​បណ្តាល​ឲ្យ​អ្នក​ធ្វើ​ដំណើរ​ ចាប់​ផ្តើមព ​ ុល​តែ​ម្តង។ ក្រៅព ​ក ​ី ត ្អួ ច ​ ង្អោរ នៅ ​ មា ​ ន​ឈក ​ឺ បា ្ ល វិលម ​ខ ុ បែក​ ញើស​ អស់​កម្លាំង​ ហេវហត់ ស្លេកស្លាំងទាំង​នេះ​ សុទ្​ធសឹង​ជា​អាការ​​ពុល​មធ្យោបាយ​ធ្វើ​ដំណើរ ឬ​

យើង​និយម​ហៅ​ជា​ទូទៅ​ថា «​ពុល​ឡាន»។ មិន​ មាន​​ការសិក្សា​ណាមួយ​បង្ហាញ​ថា ការ​ពុល​ឡាន​ បណ្តាល​ឲ្យ​មនុស្សបា ​ ត់​បង់​អាយុ​ជីវិតនោ ​ ះ​ទេ តែ​វា​ មិន​មាន​ន័យ​ថា វា​គ្មាន​សមត្ថភាព​សម្លាប់​មនុស្ស​ នោះ​ទេ។ ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត គ្មាន​ឯកសារ​ណាមួយ​ បញ្ជាក់​ថា ការ​ញ៉ាំ​អាហារ​ច្រើន​បង្ក​ឲ្យ​ពុល​ឡាន​ នោះ​​ដែរ​។ ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ ឬ​បំបាត់​ការ​ពុល​ឡាន​នេះ លោក​វ ​ជ េ ប ្ជ ណ្ឌត ិ ជុ ណា ​ំ វុធ បាន​ផល ្ត ដ ​់ ប ំ ន ូ ន ្មា ដ ​ ល់​ អ្នក​ដែល​ងាយ​ពុល​ទាំង​ឡាយ​ថា ​ត្រូវ​លេប​ថ្នាំ​ បំបាត់​ពុល​ឡាន​​ យ៉ាងហោ ​ ច​​ណាស់​៣០​នាទីមុន​ ចេញ​ដំណើរ ​ឬ​អាច​បិទ​បន្ទះ​ជែល​បន្ធូរ​អាការៈ។ ដោយ​​សារ​ពុល​ឡាន​បង្ក​ដោយ​ការ​បាត់​បង់​លំនឹង​ ក្នុ​ង​ខួរ​ក្បាល អ្ន​ក​ធ្វើ​ដំណើរ​ទាំង​ឡាយ គួរ​សម្រាក​​ បិទភ ​ ក ្នែ គ ​ ង ​េ ផ ​ ក ្អែ ល ​ កៅ ​ើ អ ​ ី ចៀស​វាង ​ កា ​ រ​កឡ ្រ ក េ ឬ​ ងាក​មើ​លឆ្វេង​ស្តាំ តាម​ប្រឡោះ​កញ្ចក់ឡាន។ លោកបន្ថែម​ថា ភាគច្រើន​ការ​ជិះ​ប្រជ្រៀតគ្នា​ មួយ​បាំ​ង​ផ្ទុក​៥​នាក់​ ក៏​ជា​មូល​ហេតុ​ឲ្យ​ពុល​ដែរ។ ចំណុច​នេះ​តៃ​កុង​ឡាន​ត្រូវ​បើក​កញ្ចក់​ដើម្បី​ឲ្យ​មាន​ ខ្យល់​ចេញ​ចូល​គ្រប់គ្រាន់​។ ការ​ចាក់​បទ​ភ្លេង​ឮៗ និង​មាត់​ឡូឡា​ខ្លាំង​ពេក​ក៏​រួម​ចំណែក​ដែរ។ ​ លោក​វជ េ ប ​្ជ ណ្ឌត ិ បា ​ ន​ផល ្ត ប ​់ ក ្រឹ សា ្ ថា មធ្យោបាយ​ ប្រសរើ ម ​យ ួ ទ ​ ៀត គឺឲ ​ យ្ អ ​ក ្ន ដ ​ ល ែ ឧ ​ ស្សាហ៍ពល ុ ឡា ​ ន​ នោះ​ទៅរ ​ ៀន​បក ​ើ ប ​ រ។ នៅ​ពល េ ដ ​ ល ែ គ ​ ប ​េ ក ើ ប ​ រ​ខន ្លួ ​ ឯង ​ពីព្រោះ​អារម្មណ៍របស់​គ​េនឹង​ផ្តោត​សម្លឹង​ទៅ​ លើ​ការ​បើក​បរ ហើយ​គ្មានពេលគិត​ដល់​រឿង​ផ្សេង​ នោះ​ទ។ េ វិធន ី េះត ​ វ្រូ បា ​ ន​អា ​ កាស​យានិកប ​ ប ្រើ ស ្រា ​់ នៅ​​ពេល​បញ្ជាយ ​ ​ន្តហោះ​​ផង​ដែរ​៕

Car sickness is not a disease

W

hy are people allergic to the taxi?

to kill people.

They do not eat it. Since the symp-

Navuth said that people with car sickness

toms are similar to food sickness,

should take medicine, which they can buy at a

some call it a poison.

pharmacy, 30 minutes before getting into a vehi-

Dr. Chum Navuth, Director of Internist and

cle. Since it is caused by a loss of chemical equilib-

Neurologist at the Cambodian-Russian Friend-

rium in the body, the passengers should sleep on

ship Hospital, explained it is not an illness be-

the road and avoid looking at the car mirror.

cause there is no research or study to prove that is actually a sickness.

“It is caused by the reagent of body and brain.

They cannot recognise each other. It is a kind of mental problem caused by environmental poison.”

He added that full cars tend to make people more sick, so the driver should open the windows and not make too much noise. However, singing karaoke can help people ignore the symptoms.

People think that having a full stomach leads to

It usually happens to unhealthy people who fear trav-

carsickness, but Navuth disagreed. He said that

elling or who lose the chemical equilibrium in the body.

eating before leaving gives the passengers more

They sometimes see the illusion of tree movement.

energy. If they vomit, at least they can save energy

Vomiting, headaches, perspiring, exhaustion,

in their bodies.

and dizziness are the symptoms of car sickness.

Lastly, he recommended that people who tend

There are no cases of people dying from this prob-

to get sick in cars should learn how to drive. When

lem, but that does not mean that it has no ability

they drive themselves, the sickness goes away.

06

FEATURE

www.postkhmer.com/lift •

wednesday, June 12, 2013

​យុវជន​ងាក​មក​អភិវឌ្ឍ​​វិស័យក ​ សិកម្ម ដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​ខ្លួន​ឯង និង​សង្គម​ជាតិ​

«

ត ​ច ូ ត ​ ស ែ ម្បរូ »​ ជា​ពា ​ ក្យស្លោកម ​យ ួ ​ ឃ្លា​ដែល​ពិពណ៌នាអំ​ពី​ដែនដី​ សុវណ្ណ​ភូមិ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុង​ តំបន់​ភាគ​អាស៊ីអាគ្នេយ៍​ ដែល​មាន​ផ្ទៃដី​ មិនធំ​ប៉ុន្មាន ប៉ុន្តែ​សម្បូរ​ពោរពេញ​ទៅ​ ដោយ​​សម្បតិ្តភោគ​ទ្រព្យធម្ម​ជា​តិ​គ្រប់​ បែប​យ៉ាង ជា​ពិសេស ​ដំណាំ​បន្លែ​បង្ការ​ ស្រូវ​ទុំ​បាក់ក​ក្រាល​ដូច​កម្រាល​មាស​​ មើល​ដាច់​កន្ទុយភ្នែក​។ ប៉ុន្ដែ​ ​នា​ពេលបច្ចុប្បន្ន​នេះ កម្លាំង​ ចលករ​​ដ៏​សំខាន់​ដែលអាច​​ជំរុញ​វិស័យ​ កសិកម្ម​មួយ​នេះឲ្យ​មាន​ការរីក​ចម្រើន​ ទៅ​មុខជា​លំដាប់ បែរ​ជា​ទុកចោល​នូវ​ រទេះ​ចប រនា​ស់ នង្គល ័ ​ហើយត ​ ឡ ្រ ប់មក​ តំបន់​ទីប្រជុំជន ជា​ពិសេស​នៅរាជធានី​ ភ្នំពេញ ដើម្បី​ប្រកប​របរ​ស៊ីឈ្នួលវិញ​។ ពួកគាត់​ធ្វើ​ដូច្នោះ​ដោយសារតែ​ពួក​គាត់​ អះអាង​ថា ការធ្វកា ើ រ​ជាជា ​ ងសំណង់ អ្នក​ បម្រើ កម្មករ កម្មការិនី​កាត់ដេរ ទើប​មាន​ ប្រាក់​ចំណូល​គ្រប់គ្រាន់ និង​អាច​ធ្វើឲ្យ​ ជីវភាព​របស់​ពួកគាត់ធ ​ ូរធា​របាន​។​ ត ​ កា ​ើ រប្រកប​របរ​កសិកម្មព ​ត ិ ជា​ពអា ​ុំ ច​ ផ្គតផ ់ ង ្គ ជ ​់ វី ភាព​គសា ្រួ រ​របស់ប ​ ជា ្រ កសិករ ដូចជា​ការ​ងារ​នៅ​ទីក្រុង​មែនឬ​? ​ជា​ក់​ស្តែង ជា​ស្ត្រី​កសិករ​មេម៉ាយ​ម្នាក់​ អ្នក​ស្រី​សួន យី​ម ដែល​រ​ស់​នៅឃុំ​ពោធិ៍ ស្រុក​ភ្នំស្រួច ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ ដែល​ប្រកប​​ របរចិញ្ចឹម​មាន់ ដាំប ​ ន្លែ​ និង​ធ្វើស្រែ​នោះ អាច​មាន​លទ្ធភាព​ចិញ្ចឹម​កូន​រហូត​ដល់​ ទៅ​​០៧​នាក់ និង​អាច​ឲ្យ​ពួកគាត់​សិក្សា​ ចប់ថ្នា ​ ក់វ​ទ ិ យា ្ ល័យ និងប ​ ន្តកា ​ រ​សក ិ សា ្ ដ ​ ល់​ ថ្នាក់​មហាវិទ្យាល័យ​នៅ​រាជ​ធាន​ី​ភ្នំពេញ​ ទៀតផង​​។​ ជា ​ មួយនឹងប ​ ទពិសោធ​ជោគជ័យផ ​ ល ្ទា ​់ ខ្លន ួ ស្តវ​្រី យ ័ ៤ ​ ៨​ឆរ​្នាំ ប ូ ន ​ េះ បាន​លក ើ ឡ ​ ង ើ ​ ថា​៖ «​កាលពីម ​ន ុ ប ​ ខ ​ើ ទៅ ​្ញុំ ធ ​ កា ្វើ រ​រោង​ចក្រ​ ដូចគ ​ េ ខន ​្ញុំ ង ិ ក ​ន ូ ប ​ ហ ្រ ល ែ ជា​មន ិ រ​ស់ទ ​ ។ ​េ ប្រាក់ខែ​រោងចក្រ​ខ្លាំង​ណាស់​ជាង​១០០​ ដុល្លារ​ តើ​មាន​ប្រាក់​ឯណា​ចិញ្ចឹម​កូន មើល​កូន​ពេល​វា​ឈឺ មាន​លុយ​ឲ្យ​វា​ទៅ​ រៀន​ដូច​រាល់ថ្ងៃ​នោះ បើ​កូន​ដល់​ទៅ​៧​ នាក់ឯ ​ ​ណោះ​​?»។ ​អ្នកស្រី​បាន​បន្ត​ថា​ ជា​រៀងរាល់​ខែ​ គ្រាន់​តែ​លក់​មាន់ និង​បន្លែបង្ការ​ដែល​

អ្នកស្របា ​ី ន​ដាជា ​ំ មួយក ​ន ូ អ ​ក ្ន ស្រអា ​ី ច​រក​ ប្រាក់​ចំណូល​ប្រហែល​៣០០​ដុល្លារ ហើយ​នៅពេល​ប្រមូល​ផល​ស្រូវ​ម្តងៗ​ អ្នកស្រី​អាច​រក​ប្រាក់ចំណូល​ប្រមាណ​ពី​ ៤​ទៅ៥ ​ លា ​ ន​រៀល និងស ​ ល់សវ្រូ ព ​៣ ​ី ទៅ ​ ​ ៤​តោន​​សម្រាប់​ផ្គត់ផ្គងគ ់​ ្រួសារ​ទៀត​។​ ​ជា​អតីត​កម្មករ​ខ្មែរ​មួយ​រូប​ធ្លាប់​ស៊ី ឈ្នួល​នៅ​ប្រទេស​ថៃ យុវជន​ ឃុន ​ឌី ដែល​សព្វថ្ងៃ​ពុំ​មុខរបរ​ច្បាស់លាស់​នោះ បានឲ្យដឹងថា​​រូបគា ​ ត់​កធ្លា ៏​ ប់​ជួយ​គ្រួសារ​ ក្នុងការ​ធ្វើ​ស្រែ​ដែរ​កាលពី​នៅ​ក្មេង ប៉ុន្តែ​ ដល់​ពេល​ពេញវ័យ​ យុវជន​រូប​នេះ​មិន​ ដែល​រវីរវល់​ទៀតឡើយ ព្រោះ​ចង់​ទៅ​ធ្វើ​ ការ​​ជាមួយនឹង​មិត្តភក្តរិ​បស់​ខ្លួនវិញ​។​ ​យុវជនឈាមរាវ​មាន​ដើម​កំណើត​មក​ ពី​ខេត្តកំពង់ធំ​រូបនេះ បាន​បន្ថែមទៀត ថា​​៖ «​ខ្ញុំ​មិន​ចាប់អារម្មណ៍​រឿង​ធ្វើស្រែ​ ចម្ការ​ទេ​ ពីព្រោះ​វា​ត្រូវការ​បច្ចេកទេស​ ច្រើន​ និង​ប្រើ​ពេលវេលា​យូរ​ទើបបាន​ ប្រមល ូ ផ ​ ល​មង ្ត ៗ។ ជ ​ន ួ កា ​ ល វា​ហច ុ ផ ​ ល​ ល្អ​តែព ​ ល េ ខ ​ ្លះ វា​ក ​ម ​៏ ន ិ សូវល្អដ ​ រែ ។ អ៊ច ី ង ឹ ​ ទើបឥ ​ ឡូវគ ​ សា ្រួ រ​ខស ្ញុំ ខ ុ ចិតប ​្ត វា ្រ ស់ដ ​ស ី ​្រែ មុខផ ​ ្ទះ​ឲ្យទៅ​គេ​ធ្វើ​វិញ​»។ ​ក្រៅ​ពី​ការលើកឡើង​ខាងលើនេះ កញ្ញាអ ​ ឿន សំអ ​ ន េ វ​យ ័ ២ ​ ០​ឆ្នាំ ដែលស ​ ព្វ​ ថ្ងៃ​ជា​កម្ម​ការិ​នី​កាត់ដរេ ​នៅ​ភ្នំពេញ បាន​ បង្ហើប​ថា ​កញ្ញា​មក​ធ្វើកម ​ ្មការិនី​រោងចក្រ​ នៅ​ទីក្រុង ​ដោយ​សារតែ​កញ្ញា​ពុំ​មាន​ដី​ ធ្វើស្រែ​នៅឯ​ស្រុកកំណើត​ក្នុង​ខេត្ត​កំពង​់​ ចាម​។ តាម​ពត ិ ទៅ ​ គ្រសា ួ រ​របស់យ ​ វុ តីរ​ប ូ ​ នេះ​ក៏​មាន​ដី​ធ្វើស្រែ​ដែរ តែ​ជា​អ​កុសល ដោយសារ​តែ​ដី​នៅជាប់​ទន្លេ ក៏​បាន​បាក់​ ទៅតាម​ច្រាំងទន្លេទាំង​ស្រុង​។ ក្រោយ​ មក​​ដោយសារ​តែ​ជីវភាព​ខ្សត់ ខ្សោយ ទើបគ ​ សា ួ្រ រ​កញ្ញាក ​ព ​៏ មា ំុ ន​លទ្ធភាព​ទញ ិ ដ ​ ​ី ធ្វើស្រែ​បន្តទ ​ ៀត​បាន​ឡើយ​។​ ​ទន្ទឹមន ​ ឹង​នេះ​ កញ្ញា​ សំអេន បាន​បន្ត​ ថា​៖ «​គសា ្រួ រ​ខ ​ បា ​្ញុំ ន​ចញ ិ ម ្ចឹ សត្វមា ​ ន់ជ ​ ក ្រូ ​ វិញ​ តែ​វា​មិន​បាន​កាក់​កបដែល​អាច​​ទប់​ ទល​ន ​់ ង ឹ ជ ​ វី ភាពទេ​ទើបខ ​ច ​្ញុំ ញ េ ម ​ ក​ធកា ្វើ រ​ នៅ​ភ្នំពេញ​នេះ​»​។​ ​ទាក់ទិន​នឹង​បញ្ហា​ទាំង​នេះ អ្នកស្រី​ សួន យី​ម បាន​​បង្ហាញថា​ ដំបូង​ឡើយ​ អ្នកស្រី​បាន​ជួប​នូវ​ផល​លំបាក​ជាច្រើន

ក្នុង​ការងារ​កសិកម្ម​នោះ ទាំង​ព័ត៌មាន កម្លាំង​ បច្ចេក​ទេស និង​ទីផ្សារ​។ ​ប៉ុន្តែ​ អ្នកស្រព ​ី បា ​ុំ ន​បោះបង់ចោល ហើយងា ​ ក​ ទៅ​ធ្វើ​ការងារ​​រោងចក្រ​ឡើយ​។ អ្នកស្រី​ តែងតែ​ផ្តោត​ទៅលើ​ការងារ​កសិកម្ម រហូតមកដល់ស ​ ព្វថ្ងៃ​នេះ​។​ ​ជា​យុវជន​ស្រឡាញ់ និង​មាន​សុទិដ្ឋិនិយម​ក្នុង​វិស័យ​កសិកម្ម និស្សិត​ ភន សុភាក់ ដែល​កំពុង​សិក្សា​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​ កសិកម្ម និង​អភិវឌ្ឍន៍​ជនបទនៅឯ​ សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​កសិកម្ម បាន​ លើក​ឡើង​ថា​៖ «​ខ្ញុំ​មក​សិក្សា​នៅ​ទីក្រុង​ ភ្នំពេញ គឺ​ដោយសារតែខ ​ ្ញុំ​ចង់ទ ​ ទួលបាន​ នូវ​ចំណេះ​ដឹង និង​ជំនាញ​ដើម្បី​ត្រឡប់​ ទៅ​​អភិវឌ្ឍ​ស្រុក​ភូម​រិ បស់​ខ្ញុំ​វិញ​។ ខ្ញុំ​កើត​ មក​ជា ​ ក ​ន ូ ក ​ សិករ ខ្ញច ​ុំ ង់ក ​ ក ្រោ ឈរដោយ​​ ខ្លួន​ឯង និងប្រើ​សមត្ថ​ភាព​ខ្លួនឯង​ដើម្បី​ អភិវឌ្ឍស ​ ហគមន៍ដោ ​ យ​ច​ា ប់ផម ្តើ ច ​ ញ េ ពី​ ការ​អភិវឌ្ឍខ្លួនឯ ​ ង និងគ ​ ្រួសារ​មុន»​ ​។​ លោ ​ ក​បានឲ្យដឹងថា​៖ «​បទ ្រ ស េ ក ​ ម្ពជា ុ ​ ជា​បទ ្រ ស េ ដ ​ ល ែ មា ​ ន​សក្តានុពល​ខ្លាង ំ ល ​ ​ើ វិស័យ​កសិកម្ម គ្រាន់​តែ​បងប្អូន​កសិករ​​ យើង​កង្វះ​ពត ័ មា ៌ ន ចំណះេ ដឹង និង​បច្ចក េ ​ ទេសទា ​ ក់ទង​នង ឹ វ​ស ិ យ ័ ន ​ ះេ ប៉ណ ុ ះ្ណោ ដែល​ ជា​​ហេតុ​ធ្វើឲ្យ​ពួកគាត់​ពុំ​អាច​បង្ក​បង្កើន​ ផល​សវ្រូ និងរ​ក​ទផ ី សា ្ រ​បាន​លប ្អ ស ្រ រើ ធ្វ​ើ ឲ្យ​ពួកគាត់​បាក់ទឹកចិត្ត​លែង​ចង់​ប្រកប​ របរ​មួយ​នេះ​»​។​ ​លោក បាន​បន្ថែមទៀតថា​៖ «​បើ​យើង​ និយាយ​ព ​ រ​ី យៈពេលខ ​ ្លី ការងារ​សណ ំ ង់ ឬ​ រោងចក្រ ដាច់​ខែ​បើ​កលុយ ដាច់​ខែ​បើ​ក លុយ ប៉ុន្តែ​លុយ​បានត្រឹមតែ​៧០​​ទៅ​ ១០០​​ដុល្លារ ឬ​លើស​នេះ​បន្តិចបន្តួច​ ប៉ណ ុ ្ណោះ។ ​ ការងារ​ជាក ​ សិករ ប្រាកខ ់ ម ​ែ ន ិ ​ ដែរមា ​ ន​នោះទេ គប ​ឺ ក ្រា ដ ​់ ម ើ ប្រាកក ​់ ម្លាំង​ ពីមួយថ្ងៃ​ទៅមួយ​ថ្ងៃ​កប់​ក្នុង​ស្រូវ សន្ទូង​ រាល់ថ្ងៃ ពេល​ដល់​ខែ​ប្រមូល​ផល​ស្រូវ​ លក់​ម្តងៗ​ទើប​ឃើញ​ប្រាក់​សរុប​ពី​លក់​ ស្រូវ​បាន​រហូតរាប់លា ​ ន​រៀល​»​។​ ​លោក ម៉ៅ ថូរ៉ា ជា​រដ្ឋ​លេខា​ធិការ​នៃ​ ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​ បាន​លើក​ឡើង​ថា​ វិស័យ​កសិកម្ម​ ពិត​ជា​ដើរ​តួ​សំខាន់​ ណាស​់​ក្នុង​ការ​ជួយ​ជំរុញ​ដល់​សដ េ ្ឋកិច្ច​ ជាតិ​ ពីព្រោះ​ផលិត​ផល​កសិកម្ម​នេះ

គឺជា​មុខ​ទំនិញ​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ដែល​ត្រូវ​ បាន​នាំ​ចេញ​ទៅ​បរទេស​។​ លោក ​បាន​បន្ដថា ​ ​៖ «​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ រដ្ឋា​ ភិបាល​​បាន​យក​ចិត្ដ​ទុក​ដាក់​ជាខ្លា ​ ំង​ក្នុង​ ការ​ជរំ ញ ុ វ​ស ិ យ ័ ក ​ សិកម្មឲ ​ យ្ មា ​ ន​សន្ទុះទៅ ​ ​ មុខ​ ដូចជា ការ​ចុះ​វាស់​វែងដី​ធ្លី​ជូនប ​ ្រជា​ ពល​រដ្ឋ​និងកា ​ រ​ជយ ួ ប ​ ណ្ដុះប ​ ណ្ដាលផ ​ ក ្នែ ​ បច្ចេកទេស​ដល់​ពួកគេ​ជា​ដើម​»។ លោក បាន​លើក​ឡើង​ថា​៖ ​«​ក្រសួង​ កសិកម្មបា ​ ន ​និងក ​ ំពុងត ​ ែ​ជំរុញ​និងជ ​ ួយ​ សម្រួល​យ៉ាង​ខ្លាំង​លើ​ការ​ដាំ​ដុះ​របស់​ បជា ្រ ពលរដ្ឋ។ ​ ចំណក ែ ឯ ​ក ​ ស ្រ ង ួ ពា ​ ណិជ-្ជ ​ កម្ម​វិញ ក៏​កំពុង​តែ​ស្វេង​រក​ទី​ផ្សារ​ និង​ ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការ​នាំ​ចេញ​នូវ​ផលិត​ផល​ កសិកម្ម​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​កាន់​តែ​ច្រើន​ ថែម​ទៀត​»។​ លោក ឃឹម ចន្តា ដែល​ជា​ប្រ​ធាន​ នាយក​ដ្ឋាន​រដ្ឋ​បាល​នៃ​ក្រ​សួង​កសិ​កម្ម​​ រុកប ្ខា មា ​្រ ញ់​ន ​ង ិ ន ​ សា ​េ ទ​ក ​ បា ៏ ន​ឲយ្ ដ ​ង ឹ ដែរ​ ថា​ ប្រ​ទេស​កម្ពុជា​មាន​ផ្ទៃ​ដី​យ៉ាង​ធំ​ធេង​​ សម្រាប់​វិ​ស័យ​កសិកម្ម​ និង​មានប្រ​ជា​ ពលរដ្ឋរហូត​ដល់ទៅ​ជាង​៨៥​ភាគ​រយ ​ កំ​ពុង​តែ​ប្រ​កប​របរ​កសិកម្ម។ ​យ៉ាង​ណា​ មិញ​ ប្រទេសជាតិ​ក៏​ត្រូវ​ការ​នូវ​ធន​ធាន​ មនុស្ស​ផ្នែក​នេះ​ ​ជា​ពិ​សេស​គឺ​យុវជន​ ដែល​មាន​ជំ​នាញ​​ ចំ​ណេះ​ដឹង​ និង​ បច្ចេក​ទេស​សម្រាប់​ ការ​​ធ្វើ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ លើវ​ស ិ យ ​័ ក ​ សិកម្ម​ នេះ​ដែរ។ លោក​បញ្ជាក​់ ថា​រាជ​រដ្ឋាភ ​ បា ​ិ ល​​ បាន​​ជួយ​ជំ​រុញ​ ដើម្បី​បង្កើន​ធន​ ធាន​​មនុស្ស​ក្នុង​ ផ្នក ែ ន ​ េះឲ ​ យ្ បា ​ ន​ កាន​់​តែ​ច្រើន ​តាម​រយៈការ​ផ្តល់​ អា​ហា​រប ូ ករណ៍​ទៅ​ សិក្សា​ផែក ្ន ​កសិកម្ម​យ៉ាង​ ច្រើន​រៀង​រាល់​ឆ្នាំនៅ​សាកល​​វ​ទ ិ យា ្ ​លយ ័ ​ រដ្ឋ។ ​ ​មិនត ​ ប ​ែ ណ ុ៉ ះ្ណោ រា ​ ជ​រដ្ឋាភ ​ បា ិ ល​ក ​ បា ​៏ ន​ បង្កើត​ច្បាប់​ស្តី​ពី​ការ​គាំ​ពារ​ ​និង​លើក​ ស្ទួយ​អ្នក​ប្រ​កប​របរ​កសិកម្មផ ​ ង​ដែរ​។​

ជា​ចុងក ​ ្រោយ​នេះ​លោក ឃឹម ចិន្តា ​ក៏​ បាន​សំណូម​ពរ​ដល់​យុវជ​ន​ថា​៖​ «សូម​ យុវជន​ទាំង​អស់​ដែល​កំពុង​សិក្សា​ផ្នែក​ កសិកម្ម​ ខិត​ខំ​ក្រេប​យក​ចំណេះ​ដឹងពី​ សា​លា ​ហើយ​ប្រើប្រាស់​នូវ​ជំនាញ​របស់​ ខ្លួន​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍវិ​ស័យ​កសិកម្ម​កម្ពុជា​ ប្រ​កប​ដោយ​បច្ចេកទេស​ ដូច​បណ្តា​​ ប្រទេស​ជឿន​លឿន​ដ​ទៃ​ទៀត​»​៕

Participate and win a monthly prize!

For a chance of winning a scholarship to study English, answer the questions below. Fill your answers in the box and send it to The Phnom Penh Post at Level 8, Building F, Phnom Penh Center, corner of Sothearos and Sihanouk Boulevards, Sangkat Tonle Bassac, Khan Chamkarmon, Phnom Penh or to all branches of Brown and Park Cafe, ACE Samdach Pan and ACE Sonthormok. At the end of the month we will select the correct answers and they will be entered into a lucky draw to win a one-term scholarship to study English at the Australian Centre for Education (ACE). We will publish the winner in the first week of next month. We accept only answers in English. Good luck!

1.

Name:

What are the 5 reasons the drop-out rate at UK universities is one of the lowest in the world?

Sex:................................. Age: ............................Tel: ...............................................................................​......... Address: .........................​....................................................................................................................

........................................................................​................

Answer 1: ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................​............................

If you need​to extend your answers, please fill in an extra blank page.

Deadline for this monthly prize quiz is June 27

wednesday, June 12, 2013 •

FEATURE

www.postkhmer.com/lift

07

Developing Agriculture together for yourself and nation ម៉ែរ ច័ន្ទប៉ូលីដេត និង ស្រេង ភារុណ

C

Mer Chanpolydet & Sreng Phearun

at the Royal University of Agriculture,

The salary and money from being a

we get the great output, while other

merchanpolydet@gmail.com & phearunsreng@yahoo.com

said Cambodia is a great place to be a

farmer will never appear until the rice is

times we get less benefit from the out-

farmer.

sold. But the money we earn from farm-

put. That is the reason that my family

ing can be up to millions of riel.”

would rather lend the land in front of

ambodia’s land may be

Phnom Srouch district in Kompong

“Cambodia has good conditions for

ripe for agriculture, but

Speu province, said that she earns

farming, it’s just that some Cambodian

Despite the money that can poten-

many youths are putting

enough money from raising chickens

farmers lack knowledge and technical

tially be made from agriculture, many

down their farming equip-

and growing vegetables and rice to sup-

skills in agriculture, which makes it dif-

Cambodian youth still opt to take low-

ment and taking jobs in the city. They

port her seven children, and will even be

ficult for them to improve their work

paying jobs in the city.

say that working as a farmer will never

able to send all of them to university.

and make money,” said Sophak.

earn enough to support themselves and make their living standards better.

“If I decided to work as garment worker as others did, I could not raise my chil-

However, Mao Thora, a secretary of

dren and live as long as I do today,” said

state for the Commerce Ministry, said

Soun Yim, who added that she earns $300

agriculture plays a very important role

a month from selling chickens and vege-

in economic development because agri-

tables, and another 4 million to 5 million

cultural products are some Cambodia’s

riel from her rice crop after leaving three

most important exports.

Sophak also said that the lack of im-

for work, said he was raised on his fam-

Penh to work because her family was

‘If I decided to work as a garment worker as others did, I could not raise my children​ and live as long as I do today’ mediate profit discourages many people

ily’s farm but quit the business when he

from becoming farmers.

grew up.

comfortable lives? Many believe that it

garment factory, which frequently pay

pays better to work at a garment factory

workers less than $100 a month.

ter their farmland was wiped away by floodwater.

“We have some pigs and chickens to support our family, but it is not enough, Soun Yim has experienced these difficulties, too. However, she never gave

“Focusing on the short term, working

“I was not impressed by farming at all

up or turned to work as a garment fac-

as a construction worker or garment

due to the fact that it requires a lot of

tory worker. She had always focused on

Porn Sophak, who studies agricul-

worker can earn $70 to $100 a month,

technical skills and a long time to reap

farming, and for that she earns a very

tural economics and rural development

while farmers get nothing each month.

the benefits. Sometimes, it is fine when

good living.

or construction site.

phnom penh post

The young man sits on edge of crickets box.

Heng Chivoan

Congratulations to Suy Hang Leng, 24 years old For winning a scholarship voucher to study at ACE

The United States & Canada

too poor to afford to buy more land af-

which is why I came to Phnom Penh.”

that it is much better than working at a

Correct answers for the May quiz: 1. Which two countries hold their Labour Day celebrations at different times to the rest of the world?

Oeun Someng, a 20-year-old garment factory worker, said she came to Phnom

to four tonnes for her family. She said

The boy holds duck at his duck farm .

However, some farmers are forced to stop because of hardships.

Kun Dy, who immigrated to Thailand

But can farmers earn enough to live

Soun Yim, a 47-year-old widow from

our house to other farmers.”

08

Youth Fo cus

www.postkhmer.com/lift •

wednesday,June 12, 2013

និស្សិតច្បាប់ចាប់យករបរកសិកម្មជាអាជីពទី២ សិកម្ម គឺជាមុខរបរប្រចាថ ំ រ្ងៃ បស់បជា ្រ ពលរដ្ឋខរ្មែ តាំងពីសម័យ បុរាណមកបន្តរហូតមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។ យើងសង្កេតថា យុវជនខ្មែរសម័យទំនើបនេះមិនសូវជាមានការចាប់អារម្មណ៍ ក្នុង​មុខរបរនេះប៉ុន្មានទេ ពីព្រោះពួកគេគិតថាវាមិនសូវទទួលបានប្រាក់​ ចំណូលច្រើន និងមិនហ៊ឺហា។ ប៉ុន្តែយុវវ័យមួយចំនួនតូចបែរជាមកចាប់ យក​របរកសិកម្មជាអាជីពទី២របស់ខ្លួនបន្ទាប់ពីជំនាញដែលពួកគេរៀន នៅសាកលវិទ្យាល័យទៅវិញ។ និសស្ ត ិ ថ្នាកអ ់ នុបណ្ឌត ិ ផ្នក ែ ច្បាប់រដ្ឋបាល លោក រិទ្ធី បញ្ញារទ ិ ្ធិ បាន ប្រាប​់ ឲ្យ​ដឹងថា៖ «ខ្ញុំបានបើកកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមមាន់ ត្រីនិងទ​ា ខ្នាតតូចមួយនៅ ​ ​ សង្កាតស ​់ រោ ំ ង ខណ្ឌសន ែ សុខ រាជធានីភព ្នំ ញ េ ។ ខ្ញចា ុំ ប់ផម ្តើ អាជីពនេះតាំង​ ពី​ខែ៤ឆ្នាំមុនមក​ម្លេ៉ះ​។ វាមានភាពងាយស្រួល ហើយ​យើងក ​ ៏​មាន​ទីផ្សារ​ ស្រាប​់នៅក្នុងស្រុកដែលអាចរកកម្រៃបានច្រើនគួរសម»។ លោកបញ្ញារិទ្ធិ បាន​បន្ដថា៖ «កម្ពុជាជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ហើយ រាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងតែពង្រឹងវិស័យកសិកម្មនៅក្នុងស្រុកដែលជាផ្លូវដ៏ ល្អ​ក្នុងកា ​ រចាប់យកអាជីពនេះ»។ គួរបញ្ជាក់ថា លោក បញ្ញារិទ្ធិ ធ្លាប់បានចូលរៀនវគ្គខ្លីស្តីពីយុទ្ធសាស្ត្រ

វណ្ណ សុជាតា

Van Socheata socheata.van879@gmail.com

A

ក្នុងការចិញ្ចឹមសត្វកសិកម្មនៅសាលា២៣តុលា និងរៀនបន្ថែមបច្ចេក- ទេសពីមត ិ ភ ្ត ក្តដ ិ ល ែ រៀននៅសាលាកសិកម្ម។ ចំណក ែ ឯការចិញម ្ចឹ លោក បញ្ញារិទ្ធិ បានប្រាប់ថា៖«ចំពោះមាន់សាច់ យើងត្រូវចំណាយពេលចិញ្ចឹម ៤៥ ថ្ងៃទើបទទួលបាន​ផល និងមាន់៣សាសន៍ យើងចំណាយពេលពី ២ខែកន្លះទៅ៣​ខ។ ែ រីឯសត្វទាវិញ គឺចញ ិ ម ្ចឹ ពី៣ទៅ៤ខែទប ើ អាចលក់បាន​ ផល​កម្រៃមកវិញ»។ លោកបន្តទៀតថា៖«ឧបសគ្គដែលជួបពេលចិញ្ចឹម គឺបញ្ហាអាកាសធាតុ និងជំងឺឆ្លងដែលធ្វើឲ្យខ្ញុំត្រូវបន្ថែមការយកចិត្តទុក​ ដាក់​ឲ្យបានខ្លាំង»។ យុវជន​រូបនេះនៅតែជួបនឹងបញ្ហាមួយចំនួនទៀតដូចជា ការប្រកួត ប្រជែងចំពោះសត្វមាន់ ត្រី និងទា ដែលនាំចូលមកពីប្រទេសជិតខាង ដែលមកលក់លទ ើ ផ ី សា ្ រកម្ពជា ុ ក្នង ុ តម្លទា ៃ ប។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ លោកនៅតែមិនរាថយចំពោះបញ្ហានេះឡើយ ដោយលោកខិតខំពង្រីក អាជីពកសិកម្មឲយ្ បានកាន់តប ែ ស ្រ រើ ឡើង។ លោក បានអះអាងថា៖ «ការ​ ធ្វកា ើ រងារកសិកម្មដោយប្រប ើ ច្ចក េ វិទយា ្ ទំនប ើ វាមិនមានការលំបាកអ្វនោ ី ះ ទេហយ ើ វាថែមទាំងបានផ្តលប ់ ក ្រា ក ់ ម្រៃដល់យង ើ ទៅវិញទៀតផង។ ដូច នេះយុវវ័យខ្មែរគួរតែគិតគូរមកលើមុខរបរកសិកម្មនេះវិញខ្លះ»៕

griculture ​has been an everyday job for Cambodians

business at 23 Tola School and continues to learn some more techniques from

since ancient times. As LIFT has discussed before, many young

a friend who studies at Royal University of Agriculture.

Cambodians don’t want to do this kind of work because they

“For chickens we need to spend 45 days or two and a half to three months,

think that it doesn’t produce much profit. However, some of

depending on which kinds are ready to sell. And for ducks, we need three

them are starting to jump right into agriculture jobs despite whatever they

to four months,” said Panharith. “The barriers we usually face during feeding

might be studying at college.

time are weather and diseases. It forces me to put more effort into it.

“We also meet some difficulty due to farm product imports from other

Master’s student in Administration Law, Rithy Panharith, started his agri-

countries, especially our neighbouring countries. The price of import prod-

culture job in April 2012.

“I run a small farm that contains chickens, ducks and fish in Somrong district, Khan Sen Sok. This business is easy to run and generates more profit as

Law student takes an agriculture job ​​

តាម​ទផ ​ី សា ្ រ​នា ​ នា យើងស ​ ង្កត េ ឃ ​ ញ ើ ​ ថា មាន​បន្លស ​ែ ស ្រ ៗ ​់ ​គ្មានស ​ ម ្នា ដ ​ ង្កវូ ​ ចោះ​អប ​ី ន្ដច ិ ដ ​ ល ែ គ ​ រួ ឲ ​ យ្ ច ​ ង់ញ ​ ។ ​៉ាំ តើ​ អ្នក​ធ្លាប់​គិតទេថា បន្លែស្រស់ៗ​ទាងនោះផ្ទុក​ នូវសា ​ រ​ធា ​ តុអ ​ខ ្វី ្លះ? ត ​ អ ើ ក ្ន ទ ​ ទួលទា ​ ន​បា ​ ន​គ ​ត ិ ​ ច្បាស​អ ​់ ព ំ ប ​ី ញ្ហាប ​ ឈ ្រ ម​ដល ែ ក ​ ត ើ ឡ ​ ង ើ ព ​ សា ​ី រ​ ធាត​ុ​គីមី​ក្នុងប ​ ន្លែ​ទាំង​នោះ​ដែរ​ឬ​ទេ?​​ យោងតាម​សម្ដី​របស់អ ​ ្នក​ស្រី​បណ្ឌិត​​សៀង​ ហ៊ុយ ​អនុប្រធាន​វិទ្យាស្ថាន​វិទ្យាសាស្ត្រ​ និង​ បច្ចេក​វិទ្យា​នៃ​រាជ​បណ្ឌិត្យស ​ ភា​កម្ពុជា​បាន​ឲ្យ​ ដឹងថា ​ ប ​ ន្លដ ​ែ ល ែ ដា ​ ក់ល ​ ក់ល ​ ទ ​ើ ផ ​ី សា ្ រ​ភាគ​ចន ្រើ ​ ត្រវូ បា ​ ន​ប ​ ​ថ ្រើ ស ​្នាំ ម្លាបស ​់ ត្វល ​ ត ្អិ ដ ​ ែលក ​ង ្នុ នោ ​ ះ​ មាន​​ទាំង​ថ្នាំ​សម្លាប់​សត្វ​ល្អិត​ដែល​ត្រឹមត្រូវ​ តាម​ការ​ណនា ែ រ​ំ បស់ក ​ ស ្រ ង ួ ក ​ សិកម្ម​ឬបណ្តា​ អង្គការនានា វា​មិន​មាន​ផល​ប៉ះ​ពាល់​អ្វី​ដល់​ សុខភា ​ ព​បជា ្រ ជន​នោះ​ទ​េ ហើយប ​ ជា ​្រ ព ​ ល​រ​ដ្ឋ​ មួយច ​ន ំ ន ួ ទៀត​បាន​បប ្រើ ស ្រា ថ ​់ ដ ​្នាំ ល ែ ត ​ វ្រូ បា ​ ន​ ហាម​ឃាត់​ដែល​វា​អាច​​បង្ក​ឲ្យ​មាន​​បញ្ហា​ដល់​ សុខ​ភាព​​អ្ន​ក​បរិភោគ​​។​ ​អ្នក​ស្រី​បណ្ឌិត បាន​​បន្តទៀតថា​៖​«​កសិករ​ មួយ​ចំនួន​បាន​ប្រើប្រាស់​ថ្នាំ​សម្លាប់​សត្វ​ល្អិត​ ដែល​ត្រូវ​បាន​ហាម​ឃាត់​ ដែល​អាចផ្តលផ ់​ ល​ ប៉ះពាល់​ដល់​សុខភាព​អ្នក​បរិភោគ​។​ ប្រការ​ នេះ​អាច​បណ្តាល​មក​ពី​ពួក​គាត​់​ពុំ​បាន​​ដឹង​ ច្បាស់​លាស់​ពីការ​ប្រើ​ប្រាស់​ថ្នាំ​ទាំងនោះ​ ដោយ​​អ្នក​ខ្លះ​ចេះ​តែ​ជឿ​តាម​ការ​ឃោសនា​ របស់​លក់​ថ្នាំ ឬ​ឮ​តៗ​គព ្នា​ ី​អ្នក​ដទៃ»។ អ្នក ​ស ​ បា ​​រី្ ន​បញ្ជាកទ ​់ ៀត​ថា ប ​ ភ ្រ ទ េ ថ ​ ហា ​្នាំ ម​ ឃាត់ទា ​ ំង​នោះ​មានដូចជា ​ ​​អែនដូស៊ុលហ្វាន មេតម ​ូ ល ី មេទល ី ប៉ារច ៉ា ន ុ ​និងម៉ណ ូ ក ូ ត ្រូ ហ ូ ស ្វូ ​ ជា​ដើម​ ដែល​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ខ្ពស់​ និង​អាច​ សម្លាប​់សត្វ​ល្អិត​បាន​យ៉ាង​ងាយ​​។​ អ្នក​ស្រី​ បាន​បន្ត​ថា៖ «​​នៅ​ពេល​ដែល​កសិករ​ប្រើ​ថ្នាំ​ ទាំង​អស់​នេះ​ខុស​បច្ចេក​ទេស​ អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​

ucts is lower than ours, so we need to lower the price and if not we will lose the customers. This is the barrier that I face currently.”

Panharith said he will not give up on his business, and he still continues it

we already have this market in our country,” said Panharith.

“We are living in a developing country and currently the government is

and tries his best to expand his farm to become bigger.

“Doing agriculture the modern way is not as difficult as traditional agricul-

maintaining the agricultural industry, so it’s a good idea to get on board with

ture and we can gain much profit, so Cambodian youth should reconsider the

agriculture business,” he added.

Panharith used to attend the short training course on how to run a farm

idea of a job in agriculture.”

បន្លែ​ស្រស់​ស្អាត​ខ្លះអាច​ជា​ផ្លែ​ Not liking bad-looking produce, settling ល្វាដ ​ ែលល្អតែសម្បកក្រៅ for pesticides

T

he markets in Cambodia generally sell vegetables that contain pesticides, both the good and the banned. Do people know the effects of the banned pesticides contained in some

vegetables?

When people go to the market to shop for food, they won’t buy the bad-looking vegetables that may have scars or bruises. They usually only buy the good-looking vegetables, plump, colorful and blemish-free.

According to Sieng Huy, Deputy Director of Institute of Science and Technology of Royal Academy of Cambodia (RAC) said that vegetables sold in markets mostly used pesticides to kill insects including good pesticides that are recommended by the Ministry of Agriculture and NGOs, but some farmers use banned pesticides that can harm people’s health in the long run.

Moreover, most banned pesticides are highly effective to kill insects

ពួកគាត់​ផ្ទាល់​មាន​អាការក្អួត​ ឈឺ​ក្បាល​ ញ័រ​ ខ្លន ួ ​និងអា ​ ច​ដល់ស ​ ន្លបទ ​់ ៀត​ផង​។ ច ​ ពោ ំ ះ​អក ្ន ​ ទទួលទាន​បន្លដ ​ែ ល ែ បា ​ ញ់ថ ​ ស ​្នាំ ម្លាបស ​់ ត្វល ​ ត ្អិ ​ ប្រភេទ​នេះ​វិញ ​អាច​​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​ សុខភាព​ទៅ​ថ្ងៃ​អនាគត​​ ​ដូច​ជា​តម្រងនោម​ ថ្លើម ន ​ ិង​ក្រពះ ជាដើម»។ អ្នកស្រី​បាន​បញ្ជាក់ទៀត​ថា ដើម្បី​ចូល​រួម​ ក្នុង​ការ​កាត់​បន្ថយ​ក៏​ដូច​ជា​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ប្រជា​ កសិករ​ឲ្យ​បាន​យល់​ដឹង​ពី​ការ​ប្រើប្រាស់​ថ្នាំ​ សម្លាបល ​់ ត ្អិ ឲ ​ យ្ បា ​ ន​តម ្រឹ ត្រវូ ដ ​ ល ែ ម ​ន ិ ធ ​ ឲ ​្វើ យ្ ប ​ ៉ះ​ ពាល​់​ដល់​សុខភាព​ខាង​ស្ថាប័នរ​បស់​អ្នក​ស្រី​

ធ្លាប់​បាន​បើក​សិកសា ្ខា​ លា​ជាច្រើន​មក​ហើយ ដើម្បី​ផ្សាយ​ពី​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​លើ​ បណ្ត​ាសារ​ធាតុ​គីមី​ទាំង​អស់​នេះ​ដល់​ ប្រជា​ កសិករ​ឲ្យ​បាន​យល់​ដឹង។ ​ សរុប​មក ​បន្លែ​ដែល​មាន​​រូបរាង​ខាង​ក្រៅ​ ស្រសស ​់ ត ្អា ម ​ន ិ ប ​ ក ្រា ដ​ថាខា ​ ង​កង ្នុ ល ​ ទា ​្អ ង ំ អ ​ ស់​ ទេ។ ​ ចំណក ែ ប ​ ន្លដ ​ែ ល ែ មា ​ ន​សម ្នា ដ ​ ង្កវ​ូ ម ​ន ិ ម ​ ន ែ ​ អាក្រកទា ​់ ង ំ អស់ដច ូ អ ​ក ្ន គ ​ត ិ នោ ​ ះ​ដរែ ។ ដ ​ច ូ ន ​ េះ​ អ្នកទទួលទាន​គរួ ត ​ ព ​ែ ចា ិ រណា​ឲយ្ ល ​ ត ្អិ ល ​ ន ្អ ម ​់ ន ុ ​ នឹងទ ​ញ ិ ប ​ ន្លណា ​ែ ម ​យ ួ មក​ទទួលទា ​ ន​​ដូចពំនោល «ការពារ​​ប្រសើរ​ជាង​ព្យាបាល​»៕

in vegetables, so the farmers can get a good result after using it. Common banned pesticides are Endosulfan, Methomyl, Methylparathion, Monocrotophos, etc.

“If the farmers use banned pesticides in wrong way, it will make them feel dizzy, vomit or faint. For people who eat vegetables containing banned pesticides, it may affect their health in the future such as liver or stomach problems.”

She continued that to reduce and encourage farmers to understand how to use pesticides the right way that do not affect people’s health, the Institute had help workshops to raise awareness of the result of researches on chemical products for farmers.

wednesday, June 12, 2013 •

Careers: What do you want to be?

www.postkhmer.com/lift

I want to be an expert farmer

កសិករជំនាញគឺជាអាជីពដែលអាចរកប្រាក់ចំណូលខ្ពស់ វជនភាគច្រើនតែងតែប្រាថ្នាចង់បានការងារនៅក្នុងការិយា​ល័យ មានម៉ាស៊ីនត្រជាក់ និងបរិស្ថានស្អាតស្រស់ស្រាយ។ ផ្ទុយ​មក​វិញ ពុំសូវមាននរណាម្នាក់ប្រាថ្នាចង់ធ្វើការនៅកណ្តាលវាលក្រោម​ កម្ដៅថ្ងៃហែងនោះឡើយ។ ខុសប្លែកពីយុវជនដទៃទៀត លោក ផុន រតនា អាយុ២៣ឆ្នាំ មានស្រុក កំណើតនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានសម្រេចចិត្តមកសិក្សាផ្នែកកសិកម្មនៅ​ សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទកសិកម្ម ហើយមានបំណងចង់ប្រើប្រាស់ចំណេះដឹង របស់លោកដែលបានរៀនត្រឡប់ទៅធ្វើជាកសិករដ៏ជោគជ័យមួយរូបនៅឯ​​ ស្រុក​កំណើតវិញ។ លោក រតនា បានលើកឡើងថា៖ «នៅពេលខ្ញរ ុំ ៀនចប់ ប្រសន ិ បើអាច ខ្ញមា ុំ ន​ បំណងចង់បង្កត ើ ជាកសិដន ្ឋា ដាំបន្លែ ដច ូ ជាកសិដន ្ឋា សាលាដ ដែលមា ​ ន​ទង ្រ ​់ ទ្រាយ​ធំរហូតទៅដល់៥ហិកតា»។ លោក បានបន្តថា លោកចង់បក ្រ បមុខរបរជាកសិករនេះ ដោយសារតែលោ កស្រឡាញ់ចូលចិត្ដតាំងពីនៅក្មេង ហើយបើប្រៀបធៀបទៅនឹងមុខរបរផ្សេង ទៀត ការធ្វើកសិកម្ម វាអាចនឹងទទួលបានផលប្រយោជន៍ច្រើនជាងការទៅ ធ្វើការងារនៅតាមក្រុមហ៊ុន និងរោងចក្រនានា។ ក្រៅពីកំពុងបន្តការសិក្សាដើម្បីបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រនៅសាកលវិទ្យាល័យ លោករតនា តែងតែធកា ្វើ រសិកសា ្ ស្រាវជ្រាវ ទៅលើទផ ី សា ្ រ វិធសា ី ស្ត្រ និងបច្ចក េ ​ ទេស​នៃការដាំដុះផ្សេងៗផងដែរ។ លោក រតនា បានឲ្យដឹងថា៖ «ការដាំបន្លែសាលាដ និងដ ​ ណា ំ ផ ​ំ ស្ ង េ ៗ ​ ​ក៏បា ​ ន​ ឲ្យ​តែយើងអាចធានានូវគុណភាពបន្លែធម្មជាតិដែលគ្មានជាតិគីមី និង​ជាត​ិ​ ពុលនោះ ដំណាំកសិផលទាំងនោះនឹងអាចលក់ដាច់ក្នុងកម្រិតខ ​ ្ពស់​មួយ​ជាក់​ ជា​មិនខាន»។ លោកបានបន្ថែមទៀតថា សព្វថ្ងៃនេះលោកក៏បានធ្វើការពិសោធខ្លះៗ ទៅ​ លើការដាំដំណាំបន្លែបង្ការនៅលើផ្ទៃដីប្រហែលជា១០​ទៅ២០​ម៉ែត្រ​ការេ និង ធ្វកា ើ រសិកសា ្ ពីរបៀបគ្របគ ់ ង ្រ កសិដន ្ឋា បន្លជា ែ មួយនឹងម ​ត ិ ភ ្ត ក​រ​្តិ បស់លោ ​ ក​មយ ួ ​ ចំនួនផ ​ ងដែរ។ បើទោះបីជាការងារកសិកម្មមានការនឿយហត់ និងជួបនឹង​ការ​លំ​បាក​ជា​ ច្រន ើ ក ​ ដោ ៏ យ ក៏យវុ ជនស្រឡាញ់កសិកម្មរប ូ នេះ នៅតែមានគោលបំណង​ចង់​ សម្រេច​នូវ​សេចក្តីប្រាថ្នារបស់ខ្លួនក្នុងការក្លាយទៅជាកសិករដ៏ជោគជ័យ​មួយ​ រូប​ដដែល៕

​

M

​any young people wish for a position in an office with air conditioning and a good environment, but few want to work in the field under the hot

sun all day.

Nonetheless, Phun Rattana, 23, decided to leave Banteay Meanchey province to pursue a bachelor’s degree at the Royal University of Agriculture in Phnom Penh and is hopes to be a successful farmer.

“After I graduate, if it is possible, I want to grow vegetables such as lettuce on a five hectare farm,” said Rattana.

He added that he has wanted to be a farmer since he was young. He said that compared to jobs at garment factories and other companies, growing vegetables can make a lot of money.

Besides studying at university, Rattana researches the market, technical information and new ideas of growing vegetable.

He is not a fan of nonnatural fertilisers and pesticides.

“If we work hard and provide good quality vegetable without chemicals, our products will be sold at high standards.”

He added that he has done some experiments on growing vegetables on 10- to 20-square-metre plots and has studies how to cultivate successfully with his friends.

Even though farming is very tiring and complicated, Rattana still wishes to fulfil his dream as a successful farmer some day in the future.

ចេង ប៊ុន​ឡុង

Cheng Bunlong bunlong_cheng@yahoo.com

វិធីសាស្រ្តក្លាយជាកសិករគំរូដ៏ជោគជ័យ កសិករសាមញ្ញមក ្នា ់ វាពុមា ំ នអ្វចោ ី ទជាបញ្ហានោះឡើយ ប ​ន ៉ុ ​្ដែ បើសិនជាចង់ក្លាយខ្លួនទៅជាកសិករគំរូដ៏ជោគជ័យមួយរូប​ នោះក៏ពុំមែនជារឿងដែលងាយស្រួលប៉ុន្មាននោះឡើយ។ ក្នុងចំណោមប្រជាកសិករផ្សេងទៀតនៅខេត្តតាកែវ លោក រស់ ម៉ៅ អាយុ៥៥ឆ្នាំ បានចែករំលែកពីបទពិសោធដើម្បីក្លាយខ្លួនទៅជាកសិក រគំរូដ៏ជោគជ័យមួយរូប។ លោក បានឲ្យដឹងថា៖ «ដើមប្ ក ី យ ្លា ទៅជាកសិករដ៏ជោគជ័យមួយរ​ប ូ ​ កត្តាដែលសំខាន់ជាងគេគឺស្ថិតនៅលើខ្លួនឯង»។ លោកបានពន្យល់ថា៖ «ពួកគាត់ចាំបាច់ត្រូវតែធ្វើការអប់រំកាយ ចិត្ត​ ខ្លួនឯ ​ ងជាមុន ហើយត្រូវសួរខ្លួនឯងថាតើពួកគាត់ពិតជាស្រឡាញ់មុខ របរ​ជាអ្នកដាំដុះដែរឬទេ? តើពួកគាត់មានការតស៊ូចំពោះការងារនេះ ដល​់កម្រិតណា?» ក្រៅពីមានការតាំង​ចិត្តយ៉ាងមុតមាំ និងត្រៀមខ្លួនប្រឈមនឹងការ លំបាក យុវជនទាំងអស់ចាបា ំ ច់តវ្រូ តែមានគោលដៅ និងការសិកសា ្ មួយ យ៉ាងច ​ ្បាស់លាស់ផងដែរ។ លោក បានលើកឡើងថា មុននឹងចាប់ផ្តើមការងារកសិកម្ម យើង ត្រូវតែមានគម្រោងឲ្យបាន​ច្បាស់លាស់ទៅផែនការរបស់ខ្លួន ពោលគឺ យើងត្រូវពិនិត្យទៅលើប្រភេទនៃកសិកម្ម គុណភាពដី និងថ្លៃដើម សម្រាប់ចំណាយទៅលើការងារនេះទាំងមូលថាតើផ្ទៃដីប្រភេទណា ទំហំប៉ុន្មាន អាចដាំដុះអ្វីបានខ្លះ ហើយត្រូវការថវិកាប៉ុន្មាន? លោក បានបន្តថា៖ «ម្យ៉ាងវិញទៀត បើពក ួ គាត់ពត ិ ជាចង់ទទួលបាន ជោគជ័យពិតមែន ពួកគាត់ត្រូវតែធ្វើការពិសោធ និងចុះផ្ទាល់ជាមួយ នឹងក ​ សិករ ឬម្ចាស់កសិកម្មទាំងនោះដើម្បីសាកសួរស្រាវជ្រាវពីបច្ចេក ទេស និងចំណេះដឹងផ្សង េ ៗពីពក ួ គាត់ ព្រោះថាគ្រានត ់ ស ែ ប ្តា គ ់ ន េ យា ិ យ ឬមើលសៀវភៅ វា​ពុំអាចយល់នូវដំណើរនៃការដាំដុះទាំងមូល​ទេ»។ ឆ្លយ ើ តបនឹងការព្រយ ួ បារម្ភចពោ ំ ះទីផសា ្ រ នា​ពល េ ប ​ ច្ចប ុ ប្ ន្ន លោក ម៉ៅ បា​នល​ើកឡើង ថា៖ «នៅពេលដែលយើងធ្វើកសិកម្ម ចង​់ដាំ​ដុះ​អ្វី​មួយ​ នោះ យើងមិនគួរ ខ្វល់ច្រើនពេកទៅលើបញ្ហាទីផ្សារនោះឡើយ»។ លោក​ន ​ យា ិ យ​ថា ពួកគ ​ គ ​េ រួ តែខត ិ ខំពង្រង ឹ នូវគុណភាពបន្លប ែ ង្ការរបស់ គេ​ ដោយ​​ប្រើប្រាស់​វិធី​ធម្មជាតិ​ជា​ជាង​ការប្រសា ើ រធាតុគីមីដែលមាន

09

How to be an expert farmer

​

I

t is not a big deal to be a normal farmer. However, it is not easy

to be a successful farmer.

Ros Mao, a 55-year old farmer in Takeo, shared his experi-

ences on being a successful farmer.

“In order to be a good and successful farmer, the main criterion is ourselves,” said Mao. “They need to be ready for themselves and ask themselves: Do they

really love being a farmer, and how much can they overcome in this career?”

Besides having strong a commitment to being a farmer, prospective farmers need to make a clear goal and a detailed plan, such as land size, budget and what to produce. For example, they need to check which kind of plant should be sowed in what kind of soil in what condition and how much they need to spend.

Mao also said youth who want to farm should train on the job.

“If they really want to complete it successfully, they need to get experience and go directly to work with the successful farmers because just hearing from others and reading books may not makes sense to them.”

Another problem facing farmers is marketing.

លោក​រស់​ម៉ៅ ជា​កសិករ​ដល ែ ​ទទួល​បាន​ជោគ​ជយ ័ ​ចពោ ំ ះ​របរ​កសិកម្ម​ របស់​លោក​។ រូបថត សេដាក

“When we start to do farming, we should not care much for market. We should try to improve our farming and work hard on gardening with natural substances, rather than chemical substances, to kill

ជាតិពុលដើម្បីឲ្យរុក្ខជាតិឆាប់ធំ និង កម្ចាត់សត្វល្អិត»។ ជាចុងក្រោយ លោកម៉ៅ បានបញ្ជាកថា ់ ដរាបណា​កសិករអាចរក្សានូវ​ គុណភាពបន្លែបង្ការរបស់ខ្លួនឲ្យបានល្អ និងគ្មានជាតិគីមី ទិន្នផល​ កសិកម្មរបស់ពក ួ គាត់នង ឹ ទ ​ ទួលបានការស្វាគមន៍ពប ី ជា ្រ ពលរដ្ឋទទៅ ូ និងមានឈ្មួញមកកុម្ម៉ង់ទិញ ដល់ពីកសិដ្ឋានថែមទៀតផង៕

the insects and make the plants grown faster.”

Mao added that if the farmer can provide good, quality vegetables without chemicals, their products will be welcomed by customers, and vegetable sellers will come directly to buy those products from the farm.

10

Experiences from abroad

www.postkhmer.com/lift•

wednesday, June 12, 2013

និស្សិតអ ​ ាហារូបករណ៍ថ ​ ្នាក់​ បរិញ្ញាបត្រ​ផ្នែក​កសិកម្មនៅ​ ប្រទេស​ថៃ​

យុវជន នួន ឌីណា ស្រេង​ភារុណ Sreng Phearun phearunsreng@yahoo.com

ក្យ​ថា «ស្លឹក​ឈើ​ជ្រុះ​មិន​ ឆ្ងាយ​ពី​គល់​» ​ចង់​បញ្ជាក់​ ថា ភាគ​ច្រើនវា​មក​ពី​តំណ​ ពូជ​នីមួយៗ ​ពិសេស​ កូន​ ចៅ​តែង​តែ​បន្ត​ និង​អភិវឌ្ឍ​មុខ​របរ ឬក៏​ ការងារ​របស់​គ្រួសារ​។ មិន​ខុស​គ្នា​នេះ យុវជន​ខរ្មែ ម ​យ ួ រ​ប ូ ដ ​ ល ែ ក ​ ត ើ ច ​ ញ េ ត ​ ក ្រ ល ូ ​ កសិករ​មួយ បាន​ខិត​ខប ំ​ ្រឹង​ប្រែង​ក្នុង​ការ​ សិក្សា ដើម្បី​ទទួល​បាន​អាហា​រូបករណ៍ ទៅ​សិក្សា​ថ្នាក់​បរិញ្ញាបត្រ​ផ្នែក​កសិកម្ម នៅ​សាកល​វិទ្យាល័យ Mahasarakham នៃ​ប្រទេស​ថៃ​។ នេះ​គឺជា​ទុន​ដ៏​ វិសេស​វិសាល​បំផុត សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ កសិកម្មក ​ ្នុងគ ​ ្រួសារ និងស ​ ង្គម​ជាតិ​របស់​ ខ្លួននា ​ ​ថ្ងៃ​អនាគត។ មាន​ស្រុក​កំណើត​ក្នុង​ខេត្ដ​កំពង់​ស្ពឺ យុវជន នួន ឌីណា បាន​រៀប​រាប់​ពី​ការ​ សិក្សា​ដែល​ទទួល​បាន​អាហារូបករណ៍​ ថា៖ «​នៅ​ពេល​ខ្ញុំរៀន​ចប់វ​ិទ្យាល័យ និង​ បន្ដកា ​ រ​សិក្សា​នៅ​មហាវិទ្យាល័យ​ ខ្ញុំ​បាន​ ឃើញ​ព័ត៌មាន​អាហារូបករណ៍​ទៅ​សិក្សា​ នៅ​បរទេស​។ ខ្ញុំ​ពិត​ជា​ចាប់អារម្មណ៍​ ចំពោះ​ការ​សិក្សា​នេះ​ណាស់ ទើប​ខ្ញុំ​ សម្រេច​ចិត្ដ​ចូល​ប្រឡង​ផ្នែក​កសិកម្ម​នៅ​ ប្រទេស​ថ​ដែល​មាន​រយៈ​ពេល​៤​ឆ្នាំ​»។​​ ​ចំពោះ​ភាព​​រីក​រាយ​ដែល​លោក​អាច​ សម្រេច​បំណង​ប្រាថ្នា​នេះ លោក​បាន​ ប្រាប់​ថា​៖ «​​ខ្ញុំ​បានសិក្សា​មុខ​ជំនាញ​នេះ ដោយ​សារ​តែ​មើលឃើញថា កម្ពុជា​ជា​ ប្រទេស​កសិកម្ម​ដែល​មាន​សក្តានុពល​ មួយ ហើយ​វ​ា​ក៏​កំពុង​ត​ែត្រូវការ​ធនធាន​ មនុស្សផ ​ ្នែកន ​ េះផ ​ ង​ដែរ។ ​ ​ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត​ កសិកម្ម​ជា​មុខ​ជំនាញ​ដ៏​ល្អ​មួយ​សម្រាប​់ ខ្ញុំ ពីព ​ ្រោះ​ខ្ញុំ​ចូលចិតវា ្ត​ ​»​។​ ​ជា​និស្សិត​ផ្នែក​កសិកម្ម​ឆ្នាំ​ទី​២នៃ​ សាកលវិទ្យាល័យ​ Mahasarakham យុវជន​ឌីណា ​ ​ត្រវូ ស ​ ក ិ សា ្ ល ​ ក ​ើ ម្មវធ ិ ស ​ី ក ិ សា ្ ​ របស់​ប្រទេស​ថៃ​ជា​ភាសា​ថៃ​តែ​ម្ដង​។ តាម​កា ​ រឆ្លងកាត់កា ​ រសិកសា ្ ផ ​ ល ្ទា រ​់ បស់ខ ​ន ្លួ យុវជន​រវូ បនេះ បា ​ ន​បប ្រា ឲ ​់ យ្ ដឹងព ​ម ី ខ ុ វ​ជ ិ ​្ជា ក្នង ុ ឆ ​ ន ​្នាំ ម ី យ ួ ៗ​ដ ​ ែលលោ ​ ក​បាន​សក ិ សា ្ ថា ​ ​ នៅក្នង ុ ឆ ​ ទ ​្នាំ ១ ​ី លោ ​ ក​តវ្រូ ស ​ ក ិ សា ្ ន ​ វូ ម ​ខ ុ វ​ជ ិ ​្ជា ទូទៅ ដ ​ច ូ ជា ​ ​គណិតវ​ទ ិ យា ្ រូបវិទយា ្ គីមវី ទ ិ យា ្ និងជ ​ វី វិទយា ្ ជា ​ ដើម។ ​ ក្រៅពន ី េះ ការ​សក ិ សា ្ ​ ក៏​ផ្តោត​ទៅ​លើ​មុខវិជ្ជា​ភាសា​អង់គ្លេស និង​ភាសា​ថៃ​។​ ​សម្រាប់​ឆ្នាំ​ទី​២​ដែលលោក​​កំពុង​រៀន​ នា​ពេល​សព្វថ្ងៃ​នេះ​វិញ ការសិក្សា​គឺ​មាន​ លក្ខណៈ​សជ ៊ី ម្រៅជា ​ ង​ឆទ ​្នាំ ១ ​ី ។ ​ ក្នង ុ នោះ សាកលវិទ្យាល័យ​បាន​ផ្តល់ឲ្យ​និស្សិត​នូវ​

មុខ​វិជ្ជា​ជាច្រើន​ទៀត ដូចជា​ ជីវសាស្ត្រ មីក្រូ​ជីវសាស្ត្រ ពន្ធវុ​ិទ្យា សរីរាង្គ​វិទ្យា គីមី​ វិទយា ្ និងម ​ខ ុ វិជម ​្ជា យ ួ ចំនន ួ ទៀត​ដែលប ​ ​្រើ ប្រាសភា ​់ សា​ថ។ ​ៃ ពា ​ ក់ពន ័ ន ​្ធ ង ឹ ស ​ កម្មភាព​ ផ្សេងៗ​នៅ​ក្នុង​ថា្នក់​រៀន និស្សិត​មាន​ ការពិភាក្សា​គ្នា​ជា​ក្រុម និង​កិច្ច​ការងារ​ សាលា​​។​ ក ​ ព ​្រៅ កា ​ី រសិកសា ្ ទ ​ ស ្រឹ នៅ ​្តី ក្នង ុ ថ ​ ក ្នា រ ់ ៀន​​ សាកលវិទ្យាល័យ​ក៏​បាន​ផ្តល់​ជា​ឱកាស​ ដល់ន ​ស ិ ស្ ត ិ ក ​ង ្នុ កា ​ រចុះទៅ ​ អ ​ នុវត្តផ ​ ល ្ទា ់ ឬ​ ដំណរើ ក ​ ម្សាន្តផស្ ង េ ៗ​ដោ ​ យ​លោក​បា ​ ន​ឲយ្ ​ ដឹងថា​៖ «​ខ្ញុំ​ និង​និស្សិត​ដទៃទៀត ធ្លាប់​ បាន​ចុះ​ទៅ​សិក្សា​ដោយ​​ផ្ទាល់​នៅ​ខាង​ ក្រៅ​ ដូច​ជា ​ការ​ដាំ​ដើមឈើ និង​បច្ចេក​ ទេស​នៃការដាំដុះ​ជាដើម​»​។ ​ ​ជា​ការពិត​ ការសិក្សា​នៅ​ប្រទេស​ដទៃ​ ដែល​ឆ្ងាយ​ពី​ប្រទេស​កំណើត​រមែង​ជួប​ ប្រទះ​បញ្ហាម ​យ ួ ចំនន ួ ។ ​ បើតា ​ ម​ការ​លក ើ ​ ឡើងរ​បស់​យុវជន ​ឌី​ណា​ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា​ កាលពី​ឆ្នាំ​ទី​១ ​លោក​​ជួប​ការ​លំបាក​​ខ្លះ​ ក្នុង​ការ​សម្រប​ទៅ​នឹង​ការរស់នៅ និង​ បញ្ហាក ​ង ្នុ កា ​ រសិកសា ្ ដោយសារតែកា ​ រ​ប​្រើ ប្រាស់​ភាសា​ថៃ​។ ប៉ុន្ដែ ឥឡូវនេះ ការ​

Nuon Dina

«​ខ​ស ំុ្ញ ក ិ សា ្ ​មខ ុ ​ជនា ំ ញ​ នេះ ដោយ​សារតែ​ខ​ម ំុ្ញ ល ើ ​ ឃើញ​ថា កម្ពជា ុ ​គជា ឺ ​ បទ ្រ ស េ ​កសិកម្ម​ដល ែ ​មាន​ សក្ដានព ុ ល​មយ ួ ​ហើយ​វា​ ក៏​កព ំ ង ុ ​ត​ត ែ វូ្រ ​ការ​ធន​ធាន​ មនុសស្ ​ល​ផ ើ ក ែ្ន ​នះេ ​ផង​ដរែ ​»​ លំបាក​ទា ​ ង ំ អស់ន ​ េះ ពុមា ​ំ ន​ចោ ​ ទ​ជាប ​ ញ្ហា​ ចម្បង​​សម្រាប់​ការ​​សិក្សា​របស់​យុវជន​រូប​ នេះ​ទៀត​​ឡើយ​។​ ដោយ​មាន​សិស្ស​ច្បង​ ខ្មែរ​រួម​ទាំង​សិស្ស​ជនជាតិ​ថៃ​បាន​ជួយ​ ណែ​នាំ​ផ្តល់​យោបល់ និង​ការ​​ព្យា​យាម​ របស់​លោកបន្ថែម​ទៀត​នោះ ទើប​ធ្វើ​ឲ្យ​ លោកមានចំណេះ​ដឹងចំពោះ​ភាសា​ថៃ​ គ្រាន់​បើ​ សម្រាប​់ជា​មូល​ដ្ឋាន​ក្នុង​ការ​ សិក្សា​នៅ​ឆ្នាំ​ទី​២​នេះ។ ​ជា​យុវជន​ប្រកប​ដោយ​ការ​តាំងចិត្ត​ ខ្ពស់ ដែលមា ​ ន​ឈាម​ជរ័ ជា ​ ក ​ សិករ លោក​ នួន ឌី​ណា បាន​បង្ហាញ​នូវ​បំណង​ប្រាថ្នា​ របស់ខ ​ន ្លួ ក្រោយប ​ ញ្ចបកា ​់ រ​សក ិ សា ្ ប្រកប​ ដោយ​​សុទិដ្ឋិ​និយម​ថា​៖ «​ខ្ញុំ​យក​ចំណេះ​ ដឹង​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​រៀន​ទាំង​អស់នេះ មក​ បម្រកា ​ើ រងារ​ពោរ​ពញ េ ដោ ​ យ​បទ​ពសោ ិ ធ និង​អភិវឌ្ឍ​កសិកម្ម​ទាំង​នៅ​ក្នុង​គ្រួសារ និងប ​ ្រទេស​យើងផ ​ ង​ដែរ។ ​ ខ្ញុំ​ប្រាកដ​​ណាស់ណាស់​ថា​ ខ្ញុំ​នឹងយ ​ ក​ ចំណេះ​ដឹង​ដែល​ខ្ញុំ​ទទួល​បាន​ទៅ​ពង្រីក​ កសិកម្ម​ក្នុងគ ​ ្រួសារ​របស់​ខ្ញុំ»​៕ ​

Scholarship student studying agriculture in Thailand

‘T

he leaf never falls far from its tree” is a com-

chemistry, biology, as well as English and Thai. For his second

mon expression, especially when children

year, the study is deeper than the previous year and includes

go into the family businesses. In this vein, a

subjects such as microbiology, genetics, organic chemistry

Cambodian youth from Kampong Speu born

and more advanced language courses.

to a family of farmers has put his efforts into studying to get

In addition to learning theory in the classroom, the school

a scholarship to pursue a bachelor’s degree in agriculture at

also provides opportunities for students to practise their

Mahasarakham University in Thailand. This is among the

training in the field.

most powerful investments for agricultural development in the family and in society in general.

“When I graduated from high school and continued to study in college, there was some information about scholarships to

“Other students and I are used to visiting the outside with lecturers, doing things such as tree planting and technical cultivation.” Furthermore, Dina said he also cooperates with other students to visit villages and clean pagodas.

study abroad, and I felt interested in applying for it. Because

Dina said studying away from his homeland in a foreign

I wanted to test my ability, I also applied for a scholarship to

country has its challenges. He said that in year one, he faced

study in Thailand.”

some difficulties in his study due to his Thai language level.

Dina said that he is passionate about agriculture, which he considers essential to developing his country.

“I studied in this field because I see Cambodia as having potential in agriculture, and it also needs human resources. Moreover, agriculture is a good major for me because I like it.”

A second-year student in agriculture, Dina had to adjust to

However, he said there are no longer any obstacles for his study because some Khmer and Thai students helped teach him.

“I have more understanding in basic Thai language skills for the second year.”

As a youth with a strong commitment to agriculture, Dina expressed his optimistic hopes for the future.

the Thai educational system, which is conducted in the Thai

“I will take all my knowledge I have learned and work with

language. Dina said that in his first year, he was required to

experience and develop the agricultural sector for both my

study some general subjects such as mathematics, physics,

family and for my country.”

wednesday,June 12, 2013 •

Watch

www.postkhmer.com/lift

11

ស្រីស្អាត OunYunaCoobii​បង្អួតសំឡេង​និង សម្រស់ទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងត ​ ាម​ហ្វេស​ប៊ុក​

កា

រ​បង្កើត​ជារ​ូបភាព​វីដេអូ​បង្ហាញ​តាម​ ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​នានា​ ​ពិត​ជា​មាន​ ប្រជាប្រិយ​ភាព​យ៉ាង​ខ្លាំង​នៅ​ក្នុង​ ស្រទាប​់​យុវវ័យ​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ ដោយ​ពួក​គេ​ យក​ហ ​ ស ្វេ ប៊ក ុ ដ ​ ម ើ ប្ សា ​ី ង​ករេ ឈ ្ត៍ិ ្មោះ ន ​ង ិ ទ ​ ទួលបា ​ ន​ ការ​ចាប់​អារម្មណព ៍​ ី​អ្នកដទៃ​។ ជា ​ ក់សង ្តែ ​ថ្មន ​ី េះ​OunYunaCoobii​បាន​បង្ហោះ​ នូវ​វីដេអូ​ចម្រៀង​មួយ​ដែល​ច្រៀង​​តាម​បទ​ចម្រៀង​ ដោយ​OunYunaCoobii​មិនត ​ ្រឹមតែ​មាន​សំឡេង​ ពីរោះ​ប ​ណ ៉ុ ្ណោះទ ​ ​េ ប ​ន ៉ុ ក ​្ដែ ញ្ញាមា ​ ន​រប ូ ឆោ ​ ម​ស ​ ស ្រ ស ​់ ត ្អា ​ ទៀតផង​។ នាង​​ទទួលបាន​​ការ​ចាប់​អារម្មណ៍​ជា​ជា​ ច្រើន​ពី​មិត្ត​នៅ​តាម​បណ្ដាញ​ហេ្វសប៊ុក​។ ​បន្ទាប​់ពី​ បាន​ស្តាប់សំនៀង​​របស់​នាង​ មាន​មិត្តភក្តិ​ជា​ច្រើន​ បាន​​កោត​សរសើរចំពោះ​សំឡេង​ដ៏​ពីរោះ​​រហូត​មាន​ អ្នក​ចូលចិត្ត​ចំនួន​ជាង​​៥០០​នាក់​ ​ព្រម​ទាំង​ចែក​ រំលែក​បន្ត​និង​ផ្តល់​ជា​មតិជា ​ ​ច្រើន​ទៀត​។ Ah K'RothAwfullZz ​បាន​និយាយ​ថា​៖ «ពីរោះ​ ណាស់​ហើយស ​ ត ្អា ទ ​ ៀត​ឡូយ!​ »។ ការ​ច្រៀង​របស់​ នាង​ស្ទើរតែ​ដូចអ ​ ្នក​ចម្រៀង​​អាជីពទៅ ​ ​ហើយ​ដោយ​ Nouch Khmer​ បាន​បង្ហាញ​ថា​៖ «ពី​រោះ​ជាង​ សំឡេង​ដើម​»​។ នៅ​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​ ​មាន​មតិ​មួយ​ដែល​រិះគន់​ ទៅ​លើវីដេអូ​របស់​នាង​ដោយ Khmer Love Khmers​ បាន​គិត​ថា​៖ «ហេ្វសប៊ុក​ឥឡូវ​ពិត​ជា​យ៉ាប់​ ណាស់​Yuna ធ្វើ​ស្រី​ស្អាតដ ​ ូច​ឡប់​អ៊ី​ចឹង»​ ។ តើ​អ្នកយល់​យ៉ាងម ​ ៉េច​វិញ​ដែរ?​

Let’s listen to Oun Yna Coolbii’s

V

voice

ideo clips posted on Facebook are very popular among today’s youth. Young people use social networking to gauge their own reputations and to

catch the attention of other users.

Facebook user Oun Yuna Coobii recently posted a video

clip of herself singing. Not only does she have a beautiful voice, but she also has beautiful makeup, and she can get the attention of her Facebook friends easily and fast. Around 500 people liked her video.

Ah K’Roth AwfullZz said: “pik ros nas . aii sart tet lolz” (Voice is so nice and the singer is pretty, also).

Nouch Khmer posted: “More beautiful than the real singer of the song” However, one comment seemed to criticise the video, with Khmer Love Khmers posting: “Facebook now is so complicated; acting as the pretty girl, so crazy” The voice of Oun Yuna is very nice. It would be great if she became a professional singer..

ក្មេង​ប្រុស​​តូច​ឱន​ក្បាល​​គោរព​ដល់​ដី

បង្ហាញពីភាពកតញ្ញូចំពោះ​អ្នក​មាន​គុណ​ ​

ក្នុង​គ្រួសារ​មួយ​ ឪពុកម្តាយ​ជា​ព្រះ​ រស់​ហ ​ យ ើ ព ​ក ួ គា ​ ត់​ តែងតែ​មាន​ការ​លះបង់​គ្រប់​យ៉ាង​ ដើម្បី​ចិញ្ចឹម​កូនៗ​។ ​ដច ូ ះេ្ន ​កង ុ្ន ​នាម​ ជា​កន ូ គ ​ រួ ត ​ ធ ​ែ អ ​្វើ ខ ​្វី ្លះដ ​ ម ើ ប្ ប ​ី ង្ហាញព ​ ​ី ភាព​កតញ្ញូ​ដល់​ពួកគា ​ ត់។ ​នៅ​លើ​ទំពរ័​ហេ្វស​ប៊ុក​រូបភាព​ មួយ​ដែល​បង្ហាញ​ក្មេង​ប្រុស​ម្នាក់​ ឱន​កបា ្ ល​ដល់ដ ​ ​ី គោរព​មយ ្តា រ​បស់​ គាត់​ដែលជា​ទង្វើ​ទទួល​បានការ​ កោត​សរសើរព ​ស ​ី ណា ំ ក់យ ​ វុ វ័យជា ​ ​ ច្រើន​ និង​ហាក់​ដូចជា​ដាស់​តឿន​ ពួកគេ​ដែរ​។ ចំនួន​អ្នក​ចូលចិត្ត​ បាន​ឡើង​រហូត​ដល់​ជាង​៦​ពាន់​ នាក់​ ហើយ​ការ​ចែក​រំលែក​ និង​ ផ្តល់​ជា​មតិក ​ ៏​ច្រើន​ដែរ​។ បើ​តាម​មតិ​របស់​ SaravuthSok បា ​ ន​បង្ហាញថា ​ ៖​ «ពិតជា ​ ក ​ ង ្មេ ​ ល្អណា ​ ស់​ខ្ញព ​ុំ ញ េ ច ​ត ិ ម ​្ត ន ែ ទ ​ ន ែ »​ ។​ SokVan Jupiter NoHeart​ បាន​ប្រាប់​ថា​ ពិត​ជា​កូន​ល្អ​មែន​ ទៅ​ថ ​ អ ​្ងៃ នាគត​នាង​កច ​៏ ង់មា ​ ន​កន ូ ​ ដូចនេះ​ដែរ​។ នៅ​ពេល​ឃើញ​រូបនេះ​ហើយ​ Dai Wathana​ មាន​អារម្មណ៍​ សោក​​ស្តាយ​ថា​៖ «ខ្ញុំ​ពិត​ជា​សូម​ ទោស​​ណាស់​ ដែល​ខ្ញុំ​មិន​បាន​

បង្ហាញ​ពី​សេចក្តី​កតញ្ញូ​បែបនេះ​ ចំពោះ​ប៉ាម៉ាក់​របស់​ខ្ញុំ​»។ ​ដោយឡែក មាន​មតិ​អនាមិក​ មួយ​ដែល​ហាក់​ដូច​ជា​គួរ​ឲ្យ​មាន​ ការ​ខ្មាសអៀន​ជាខ ​ ង ្លាំ ​ដោយ​បាន​ សរសេរ​ថា​៖ «របៀប​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ កូន​ខ្មែរ​ចុះ​ញ៉ម​ជន​បរទេស​(ខ្លាច​ យួន​ និង​សៀម​) ដោយ​មាន​ ទម្លាប់​ចេះ​ឱន​ក្បាល​ចាប់​ផ្តើម​ពី​ ក្នុង​គ្រួសារ​តរៀង​ទៅ​។ ការ​បាក់​ ស្បាត​ស្មារតី​របស់​កូន​ប្រុស​ខ្មែរ​ កើត​ចេញ​ពី​ការ​យល់​ខុស​ ដែល​ គិតថា ​ ​ កូនល ​ ្អ​ កូនក ​ តញ្ញូ ​តែ​វា​ជា​ ការ​ឱប​ក្រសោប​ក្នុង​គ្រួសារ​មួយ​ ដែល​គ្មាន​ស្មារតី.​...»។ ​ចំពោះរូប​ភាព​មួយ​នេះ ​អ្នក​ខ្លះ​ មាន​មន្ទល ិ ថា ​ ​តើវា ​ ជា ​ រ​ប ូ ភាព​រ​បស់​ កូន​ខ្មែរ​ឬ​ក៏​ថៃនោះ​ទេ​ ហើយ​ក៏​ មាន​​អ្នក​បញ្ចេញ​មតិ​ជា​ច្រើន​បាន​ ធ្វើ​ការ​អះអាង​ថា ​ហាក​់​ដូច​ជា​ ច្បាស់​ថា​ជា​កូន​ខ្មែរ​។ គ ​ រួ ឲ ​ យ្ ក ​ ត់ស ​ ម្គាល​់ អ ​ដ ​ី្វ ល ែ ស ​ ខា ំ ន់​ នោះ ​រូបភាព​មួយ​នេះ​បាន​បង្ហាញ​ ពី​អត្ថន័យអប់រំ​ដល់​ក្មេង​ជំនាន់​ ក្រោយ​ឲ្យ​មាន​ការ​យល់​ដឹង​ខ្ពស់​ អំពី​ភាព​​កតញ្ញូ​របស់​ខ្លួន​ចំពោះ​ ឪពុកម ​ ្តាយ​។ កូនៗគ្រប់រូបគឺ អាច​ ធ្វើបាន​៕

The gratitude of one young boy toward his mother ចាន់ ជាត្ដា​ Chan Cheata cheata_chan@yahoo.com

O

n Facebook, there is a picture that reflects the gratitude of one young boy toward his mother. This picture made many

youths admire the child and has awaken the spirit of the young people to look back to their families. More than 6,000 people liked this post, and there is also a large number of shares and comments.

Saravuth Sok said: “that is a very good kid; I like it.”

SokVan Jupiter NoHeart stated: “that very good son. In the future I want to have a son like this hekhekhekhek:).”

Dai Wathana said that the photo makes him regret the ways he has treated his parents: “I sorry about the time that I had not do like this for my parents.”

However, one anonymous person was critical of the post. He commented that the way that young people kowtow the head in front of their parents causes Cambodian youth to revere foreign countries.

Furthermore, some people wondered whether this picture was taken in Cambodia or Thailand.

But the important thing is that this picture is shows how both Thai and Cambodian children should respect their parents.

mystyle យុវជន

យ៉ាន ឧត្តម ប្រាប់ពីស្ទីលសម្លៀកបំពាក់ជាកសិករ

by Hang Sokunthea

កា ​ រ​ស្លៀក​ពាក់​ជា​ កសិករ​គឺ​សាមញ្ញប ​ ំផុត។ ​ ជា​ទូទៅ ខ្ញត ុំ​ ែងតែ​ពាក់​អាវ​ ដៃ​វែង​និង​ខោ​ជើងវ ​ ែង និង​ ពាក់​មួក​ស្លឹក

វ​ស្សាមក​ដល់​វា ​ ល​សចា ្រែ ប់ផ ​ ម ើ្ដ ប ​ ញ្ចញ េ ​ ពណ៌ដ ​ប ​៏ ត ៃ ង​សងា ្រ ត់​ដល ែ យ ​ ង ើ ត ​ ង ែ ត ​ ​ែ មើល​ឃញ ើ ​ប​ជា ្រ ​ជន​កង េ្ម ​ចាស់ ​បស ុ្រ ​ ស​ជា ី្រ ​ចន ើ្រ ​នាក់​ កំពង ុ ​ត​ម ែ មាញឹក​នង ឹ ការ​ងារ​របស់​ខន ួ្ល ​។ យុវជន​យ៉ាន​ឧត្ដម អាយុ​២៣​ឆំ្នា ជានិសស្ ត ិ ​ឆ​ទ ំ្នា ​៣ ី ​ នៅ​មហា​វ​ទ ិ យា ្ ​លយ ័ ​បញ្ញា​សាស្ដ​ក ្រ ម្ព​ជា ុ ផ្នក ែ ​វ​ទ ិ យា ្ ​សាស្ដ្រ ន​យោ​បាយ បាន​បប ្រា ​ព ់ ​ប ី ទ​ពសោ ិ ធ​​ពជ ​ី វី ភាព​​ជា​កសិករ និងរ​បៀបស្លៀកពាក់ចះុ ស ​ ច ​្រែ ម្ការ​ម ​ន ុ ព ​ ល េ លោ ​ ក​ម ​ ក​បន្ដ​ ការ​សក ិ សា ្ ​ថក ្នា ​ម ់ ហា​វទ ិ យា ្ ល័យ​នៅ​រាជធា​ន​ភ ី ព ំ្ន ញ េ ​។ លោក បាន​​នយា ិ យ​ថា​លោកនិង​កសិករផ្សង េ ​ទៀត​​ មិនផ ​ ត ្ដោ ទៅ ​ ល ​ ភា ​ើ ព​ទាន់ស ​ ម័យនៃស ​ ម្លៀក​ប ​ ពា ំ ក់ប ​ន ុ៉ ន ្មា ​ ទេ។ អ ​ដ ី្វ ល ែ សំខាន់ប ​ផ ំ ត ុ លោក​គ ​ត ិ គ ​ រូ ល ​ សា ​ើ រ​បយោ ្រ ជន៍​ ន​ស ៃ ម្លៀក​បពា ំ ក់​សមប ្រា ​កា ់ រងារ​​របស់​គាត់។ លោក ឧត្តម បាន​លក ើ ឡ ​ ង ើ ថា ​ ៖​ «​ការ​សៀ្ល ក​ពាក់ជា ​ ​ កសិករ​គឺ​សាមញ្ញ​បផ ំ ត ុ ​។ ជា​ទទៅ ូ ខ្ញ​ត ំុ ង ែ តែ​ពាក់​អាវ​ដៃ​ វង ែ ​និង​ខោ​ជង ើ ​វង ែ និង​ពាក់​មក ួ ​សក ឹ្ល ​»។ មូល​ហត េ ​ដ ុ ល ែ ​តវូ្រ ​សៀ្ល ក​ពាក់​ដច ូ ះេ្ន ​ ​លោក បាន​ បប ្រា ថា ​់ ​សម្លៀក​បពា ំ ក់វ ​ង ែ ៗ ​ ​ពណ៌ស ​ អា ្រ ប់ន ​ ះេ អា ​ ច​ជយ ួ ​

ទប់​ទល់​នង ឹ ​កម្ដៅ​ថ​ៃដ ្ង ​៏ហត ួ ​ហង ែ ​ ដែល​លោក​តវូ្រ ​ធើ​្វ កិចកា ្ច រ​​តាង ំ ​ព​ព ី ល ្រ ម ឹ ​ទល់​ពល ្រ ប់​។ ​ យ ​ វុ ជន​សម្បរុ ស ​ គា ្រ រំ ប ូ ន ​ ះេ មិនចា ​ ប់អា ​ រម្មណទៅ ​៍ ទ ​ញ ិ ​ សម្លៀក​បពា ំ ក់ថ ​ ៗ ​ៃ្ល ​ដោយ​គន ្រា ត ់ ជា ​ែ ក ​ច ិ កា ្ច រ​កង ុ្ន ស ​ នោ ​្រែ ះ​ ទេ។ ​ ជា​ធម្មតា លោក​តង ែ តែពា ​ ក់ស ​ ប្ ក ែ ជ ​ ង ើ ផ ​ ត ្ទា នៅ ​់ ពេល​ ដែលធ ​ ដ ​ើ្វ ណ ំ រើ ទៅ ​ ស ​ ​្រែ ពីពះ្រោ វា ​ ងា ​ យ​សល ួ្រ ក ​ង ុ្ន ដោ ​ ះ​ទក ុ ​ ដាក់​ហើយ​វា​ធន ុ ​នង ឹ ​ទក ឹ ​និង​កម្ដៅ​ថ​។ ៃ្ង ​ ​លោក បាន​បន្ដ​ថា​៖ «​កសិករ​ខរែ្ម ​គប ្រ ​រ់ ប ូ រួម​ទាង ំ ​ លោក​ផង​ដរែ ​ នៅពេល​បព ំ ញ េ ​កច ិ កា ្ច រ​កម ្រោ ​កម្ដៅ​ថៃ​្ង ពួកយើងរ​មង ែ ប ​ ម ​ើ្រ ក ួ ស ​ ក ឹ្ល ​ឬ​កមា ្រ ជ ​ត ួ ក ​ បា ្ លដ ​ ល ែ វា ​ មា ​ ន​ តម្ល​ថោ ៃ ក និង​ជា​មប ្ល ​ប ់ ទ ិ ​បាង ំ ​មខ ុ ​ទៀត​ផង​»។​ យុវជនមក​ព​ស ី ក ុ្រ ​ស​ច ្រែ ម្ការរូប​នះេ ​តង ែ ​ត​ត ែ វូ្រ ​ភក ្ញា ់​ ពីដណ ំ ក េ ​តាង ំ ​ព​ព ី ល ្រ ម ឹ ​ ហើយ​ចណា ំ យ​​ពល េ ​វលា េ សឹង​ តែ​ពញ េ ​មយ ួ ​ថ​ក ៃ្ង ង ុ្ន ​ស​ច ្រែ ម្ការ​របស់​ខន ួ្ល ​។ ពាក់ពន ័ ទៅ ្ធ នឹងការតុបតែងខ្លន ួ នេះដែរ លោក យ៉ាន ឧត្តម បាន​បន្ថម ែ ឲ ​ យ្ ដឹងទៀត​ថា កសិករ​មន ិ ខ ​ល ្វ ខ ​់ យ ្វា អ ​ព ំ ​ី ម៉ាក​យហោ ី សម្លៀក​បពា ំ ក់នោះទេ ប៉ន ុ ​អ ែ្ដ ដ ី្វ ល ែ ពួកគាត់​ ត្រវូ កា ​ រ​នោះ គឺខោអា ​ វ​ដល ែ មា ​ ន​បយោ ្រ ជន៍ច ​ ពោ ំ ះ​ការងារ​ ក្នង ុ ​ស​ប ្រែ ណ ុ៉ ះ្ណោ ​៕​

uring the farming season, we can see the delightful green land that catches the eye. On the rice field there are many people – young and old, men and women – busily working the fields.

Yann Aoudourm, 23, is a third year student at Panasastra University of Cambodia majoring in political science. He has shared his experiences and style of clothing from when he was a farmer before coming to the city for his studies.

He stated that he and other farmers do not pay much attention as to whether their clothing is fashionable or modern. The most important factor is that their clothes are practical for hard farm work.

“The dress code of farmers is very simple. Nor-

mally, I would wear long sleeve shirts and long pants and a hat to work in the field.”

The reason to dress like that, he stated, is to protect him from the terribly hot sunlight. He had to work on the field all the time during the day. He added that farmers do not care about the brands of their clothes.

He was very practical with the clothes he wear, and did not bother much to go shopping for nice expensive clothes just to work in the rice fields. In normal cases, he would just wear slippers when visiting the rice field, because they are easy to wear and take off when working.

The young farmer needed to wake up early in the morning, and spent the whole day on the farm during farming season.

D