09 Ιατρικό Περιοδικό Θεσσαλών Υγεία

ΙΑΤΡΙΚΟΣ Ο∆ΗΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ MAΡTIOΣ 2017 • ΤΕΥΧΟΣ 9

61

Οφθαλμολογικό κέντρο «Iris»

6

Συνέντευξη:

Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Λάρισας Α΄ Αντιπρόεδρος Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου

10 Παρουσίαση Κλινικής «Υγεία»

∆ιανέµεται δωρεάν σε όλη την Θεσσαλία

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

1

ΚΟΥΤΑΝΙΤΗΣ Μ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΙΑΤΡΟΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΟΣ - ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΟΣ

ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ-ΒΙΟΧΗΜΙΚΟ-ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟ-ΟΡΜΟΝΙΚΟ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ & ΑΝΤΙΒΙΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ, ΑΙΜΟΛΗΨΙΕΣ ΝΕΟΓΝΩΝ

24ΩΡΗ

ΚΑΛΥΨΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ & ΑΡΓΙΕΣ 6988 386 745

ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΚΕΝΔΕΡΑΝΗ 66 (ΓΑΛΛΙΑΣ ΜΕ ΣΠΥΡΙΔΗ)

ΤΗΛ. : 24210 27003 KIN. : 6977 977 628

edi to rial

H

θετική ανταπόκριση και η εμπιστοσύνη που μας δείχνουν γιατροί και αναγνώστες είναι κάτι παραπάνω από ενθαρρυντική και τα 4 χρόνια έκδοσης του Θεσσαλών Υγεία. Πλέον το περιοδικό μας διανέμεται ΔΩΡΕΑΝ σε ολόκληρη τη Θεσσαλία και φυσικά μπορείτε να το διαβάσετε ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας μας «www.thessalikipress.gr». Το Θεσσαλών Υγεία συνεχίζει το έργο του πάντα με αξιοπιστία και εγκυρότητα μεταφέροντας πολύτιμες συμβουλές γιατρών σε κάθε σπίτι. Σε συνεργασία με πολλούς έμπειρους και καταξιωμένους γιατρούς, που καλύπτουν ένα μεγάλο σύνολο των ιατρικών ειδικοτήτων προσπαθούμε να επιτύχουμε την άριστη ενημέρωση και ποιότητα στην επικοινωνία του γιατρού με τον πολίτη. Το πιο σημαντικό μήνυμα που προσπαθούμε με τη βοήθεια των ιατρών μας να εκφράσουμε από το Θεσσαλών Υγεία είναι πως «Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία»! Όσον αφορά την έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση θεωρούμε πως είναι κομβικής σημασίας για την εφαρμογή της πιο αποτελεσματικής θεραπείας σε μια εποχή που η υγεία τείνει να γίνει είδος πολυτελείας, ευελπιστούμε μέσα από το Θεσσαλών Υγεία να καταφέρουμε να κινητοποιήσουμε το αναγνωστικό μας κοινό να προβεί σε προληπτικές εξετάσεις. Στο περιοδικό που κρατάτε στα χέρια σας υπάρχει συνέντευξη του προέδρου του Ιατρικού Συλλόγου Λάρισας, κυρίου Γιαννακόπουλου Κωνσταντίνου, ο οποίος μας εκφράζει τις απόψεις του σχετικά με συγκεκριμένα επίκαιρα ιατρικά θέματα.

ΕΚ∆ΟΤΗΣ Βαγγέλης Κωνσταντάκος ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΑ ∆ΗΜΗΤΡΑ Ο Ιατρικόσ οδηγόσ διανέµεται δωρεάν µε την εφηµερίδα «Θεσσαλική PRESS» 28ησ Οκτωβρίου 85, ΒΟΛΟΣ, Τηλ.: 24210 36610, ΦΑΧ: 24210 34320 www.thessalikipress.gr - info@thessalikipress.gr 4 ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 Θεσσαλική press# 09

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ Ιφιγένεια Γιαννοπούλου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑ∆Α

Θεοδώρα Τζανή, ∆ήµητρα Κοµµατά, Αντώνης Παπαϊωάννου, Χριστίνα Ράπτη

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΑΝΝ ΟΓΟΥ ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛ

ΛΑΡΙΣΑΣ (Ι.Σ.Λ.)

.)

Περιεχόμενα

ιου Ιατρικού Συλλόγου (Π.Ι.Σ

Α΄ Αντιπρόεδρος Πανελλήν

Τα ΜΜΕ και το ∆ιαδίκτυο η εργαλεία για την ενηµέρωσ ς ιατρικής στις ραγδαίες εξελίξεις τη ΑΤΑ

Aπό τη ∆ΗΜΗΤΡΑ ΚΟΜΜ

της Θα ήθελα αρχικά λόγω να µου ηµέρας (2 Μαρτίου) συµµεπείτε σχετικά µε την ία απεργ στην τοχή του ΙΣΛ ν. των νοσοκοµειακών γιατρώ ποίηση Πιστεύετε ότι η κινητο Θα ; αυτή θα έχει αποτέλεσµα είστε υλοποιηθούν όσα ζητάτε αισιόδοξος; ς (Ι.Σ.Λ.) Ο Ιατρικός Σύλλογος Λάρισα κινητοποίησυµµετέχει στην απεργιακή ν σήµεση των νοσοκοµειακών γιατρώ της Τακτικής ρα, µετά από απόφαση ύ ΣυλΓ.Σ. του Πανελλήνιου Ιατρικο λόγου (Π.Ι.Σ.) κατάρΑγωνιζόµαστε για την πλήρη ιστικού Ασφαλ όνου γηση του ιατροκτ ές-πενιΣυστήµατος (υπέρογκες εισφορ το µε φοροχρές συντάξεις), που µαζί ακα του λογικό αποτελούν την ταφόπλ επαγγέλµαιατρικού λειτουργήµατοςσυναδέλτος, αναγκάζοντας έτσι τους ν µαζικά τη φους µας να εγκαταλείψου ρες σχέΧώρα, προσδοκώντας καλύτε ες δουλειάς, σεις εργασίας και συνθήκ των ασθενών 50% το ηλα παράλλ ενώ για ιατρεία στα πλέον χεται δεν προσέρ ία του λόγω να συνεχίσει τη θεραπε φτωχοποίησης τους. Π.Ι.Σ. ως γει Επίσης, έχουµε προσφύ εισφορές, στο ΣτΕ τόσο για τις υψηλές συντάξεων. όσο και για την µείωση των οιήσεις Πιστεύουµε πως οι κινητοπ θα φέρουν µαζί µε τις προσφυγές, για τον κλάκάποιο θετικό αποτέλεσµα θεση ότι το δο, µε την βασική προϋπό ίνει αρραιατρικό κίνηµα θα παραµε στρατηγική γές και θα πορεύεται µε και στοχευµένες δράσεις. ργία του Όσον αφορά τη λειτου

6 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ (Ι.Σ.Λ.) Α΄ Αντιπρόεδρος Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (Π.Ι.Σ.)

ς ένας Ιατρείου Αλληλεγγύη αναξιοσηµαντικός αριθµός ν µας παθούντων συνανθρώπω βοηθήπροσήλθε σε αυτό και αποθηκε. Παρόλο αυτά ο ΙΣΜ της λειφάσισε την αναστολή Είναι τουργίας του ιατρείου. και τε υθήσε ακολο θα κάτι που άποψη; εσείς ή έχετε αντίθετη γγύης Τα κοινωνικά ιατρεία αλληλε µια σε γησαν οργανώθηκαν και λειτούρ

και τους κρίσιµη περίοδο για την Χώρα ήταν έργο συµπολίτες µας. Φυσικά δεν στο κάλεενός µόνον φορέα, αλλά ιατριάλλοι και ρεξαν προσέτ σµά µας οργανωµένοι κοί φορείς, η Εκκλησία, , ο Ε.Ε.Σ κ.λπ. πολίτες, η Αυτοδιοίκηση στετικά πραγµα Τα ιατρεία αυτά α και προσέλεχώθηκαν πολύ γρήγορ ποιοτικές φεραν στους ανασφάλιστους και φάρµακα. υπηρεσίες υγείας, καθώς από Θεωρώ πως κανένας φορέας

Τα ΜΜΕ και το Διαδίκτυο εργαλεία για την ενημέρωση στις ραγδαίες εξελίξεις της ιατρικής

8-9 Ελένη Αμπελά Αιματολόγος της κλινικής «Ελπίς»

35 Κωνσταντίνος Ευσταθίου Ουρολόγος

10-11 Παρουσίαση της κλινικής Υγεία

36-37 Κωνσταντίνος Πισσαρίδης Καρδιολόγος

6

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

12-13 Αχιλλέας Νικολάου Αγγειοχειρουργός 14-15 Σπύρος Γούλας Αναισθησιολόγος 16-17 Κ αλλιόπη Ευαγγέλου & Γεώργιος Καραδαγλής Γυναικολόγοι – Μαιευτήρες

38-39 Γ εώργιος Ράπτης Μικροβιολόγος 40-41 Σ τέργιος Μπρίζας Νευροχειρουργός 42-43 Αντώνης Ντάφος Οφθαλμίατρος

18-19 Απόστολος Ζαβός Γυναικολόγος - Μαιευτήρας

44-45 Γεώργιος Χαρίτος Παιδίατρος

20-21 Απόστολος Καμπαγιάννης Γυναικολόγος – Μαιευτήρας

46-47 Ελένη Παπακρίβου Χειρουργός Παίδων

22-23 Ιωάννης Καράγγελος Γυναικολόγος – Μαιευτήρας

48-49 Κ ωνσταντίνος Πάτσης Πλαστικός Χειρουργός

24-25 Ηλίας Καρναβάς Γυναικολόγος - Μαιευτήρας

50-51 Ε υαγγελία Παπαγεωργίου Πνευμονολόγος

26-27 Παναγιώτης Πολύζος Γυναικολόγος - Μαιευτήρας

52-53 Ν ταλιός Δημήτρης Ακοολόγος

28-29 Ηλιάνα Μαμέκα Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

55 Β ασίλειος Σαράφης Γυναικολόγος - Μαιευτήρας

30-31 Αλεξάνδρα Θεοδωροπούλου Ενδοκρινολόγος

57 Επαμεινώνδας Κουτσιαρής Ουρολόγος

32-33 Κένταυρος Κέντρο Φυσικής Αποκατάστασης

59 Κλινική Αγίου Γεωργίου

34 Θεοδώρα Καροτσάκη Καρδιολόγος

61 Οφθαλμολογικό Κέντρο Iris 62-63 Κλινική Υγεία ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

5

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ (Ι.Σ.Λ.) Α΄ Αντιπρόεδρος Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (Π.Ι.Σ.)

Τα ΜΜΕ και το Διαδίκτυο εργαλεία για την ενημέρωση στις ραγδαίες εξελίξεις της ιατρικής Aπό τη ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΟΜΜΑΤΑ Θα ήθελα αρχικά λόγω της ημέρας (2 Μαρτίου) να μου πείτε σχετικά με την συμμετοχή του ΙΣΛ στην απεργία των νοσοκομειακών γιατρών. Πιστεύετε ότι η κινητοποίηση αυτή θα έχει αποτέλεσμα; Θα υλοποιηθούν όσα ζητάτε είστε αισιόδοξος; Ο Ιατρικός Σύλλογος Λάρισας (Ι.Σ.Λ.) συμμετέχει στην απεργιακή κινητοποίηση των νοσοκομειακών γιατρών σήμερα, μετά από απόφαση της Τακτικής Γ.Σ. του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (Π.Ι.Σ.) Αγωνιζόμαστε για την πλήρη κατάργηση του ιατροκτόνου Ασφαλιστικού Συστήματος (υπέρογκες εισφορές-πενιχρές συντάξεις), που μαζί με το φορολογικό αποτελούν την ταφόπλακα του ιατρικού λειτουργήματος- επαγγέλματος, αναγκάζοντας έτσι τους συναδέλφους μας να εγκαταλείψουν μαζικά τη Χώρα, προσδοκώντας καλύτερες σχέσεις εργασίας και συνθήκες δουλειάς, ενώ παράλληλα το 50% των ασθενών δεν προσέρχεται πλέον στα ιατρεία για να συνεχίσει τη θεραπεία του λόγω φτωχοποίησης τους. Επίσης, έχουμε προσφύγει ως Π.Ι.Σ. στο ΣτΕ τόσο για τις υψηλές εισφορές, όσο και για την μείωση των συντάξεων. Πιστεύουμε πως οι κινητοποιήσεις μαζί με τις προσφυγές, θα φέρουν κάποιο θετικό αποτέλεσμα για τον κλάδο, με την βασική προϋπόθεση ότι το ιατρικό κίνημα θα παραμείνει αρραγές και θα πορεύεται με στρατηγική και στοχευμένες δράσεις. Όσον αφορά τη λειτουργία του 6

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

Ιατρείου Αλληλεγγύης ένας σημαντικός αριθμός αναξιοπαθούντων συνανθρώπων μας προσήλθε σε αυτό και βοηθήθηκε. Παρόλο αυτά ο ΙΣΜ αποφάσισε την αναστολή της λειτουργίας του ιατρείου. Είναι κάτι που θα ακολουθήσετε και εσείς ή έχετε αντίθετη άποψη; Τα κοινωνικά ιατρεία αλληλεγγύης οργανώθηκαν και λειτούργησαν σε μια

κρίσιμη περίοδο για την Χώρα και τους συμπολίτες μας. Φυσικά δεν ήταν έργο ενός μόνον φορέα, αλλά στο κάλεσμά μας προσέτρεξαν και άλλοι ιατρικοί φορείς, η Εκκλησία, οργανωμένοι πολίτες, η Αυτοδιοίκηση, ο Ε.Ε.Σ κ.λπ. Τα ιατρεία αυτά πραγματικά στελεχώθηκαν πολύ γρήγορα και προσέφεραν στους ανασφάλιστους ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, καθώς και φάρμακα. Θεωρώ πως κανένας φορέας από

μόνος του δεν μπορεί να πάρει μια τέτοια απόφαση κατάργησής τους. Αν όμως χρειαστεί να παρθεί, τότε πρέπει να γίνει συλλογικά. Από την αρχή του χρόνου βλέπουμε μια αναστάτωση για τον τομέα της Λογοθεραπείας-Εργοθεραπείας εξαιτίας κάποιων ριζικών αλλαγών που τους εξαναγκάζουν να υπογράψουν ατομικές συμβάσεις με τον ΕΟΠΥΥ. Ποια η άποψή σας σχετικά με τις νέες αυτές αποφάσεις; Μέχρι σήμερα δεν έχει καταστεί δυνατό να επέλθει η συμφωνία του ΕΟΠΥΥ με τους κλάδους της Ειδικής Αγωγής, με αποτέλεσμα η Διοίκηση του ΕΟΠΥΥ να παρατείνει την διαδικασία αποζημίωσης για όσους διεκδικούν χρήματα από επιστήμονες της Ειδικής Αγωγής (εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγοι) μέχρι την 31η Μαρτίου 2017. Η παράταση αυτή δόθηκε, όπως υποστηρίζει ο ΕΟΠΥΥ, γιατί είναι σε εξέλιξη το έργο της Επιστημονικής Επιτροπής που έχει συστήσει το υπ. Υγείας. Απ’ την άλλη μεριά, η ηγεσία του υπ. Υγείας υποστηρίζει ότι έκοψε τα κονδύλια για την Ειδική Αγωγή, επειδή μέχρι σήμερα υπήρχε ένα στρεβλό σύστημα αποζημίωσης. Εμείς θεωρούμε πως οι διαδικασίες αυτές πρέπει να πάρουν γρήγορα τέλος, ώστε να λήξει η αγωνία εκατοντάδων γονιών, που είναι σε αναμονή για να δουν πως θα εξελιχθούν οι συνομιλίες με τον ΕΟΠΥΥ, για να μπορέσουν να συνεχίσουν κανονικά τις θεραπείες στα παιδιά τους. Σύμφωνα με το νέο ΦΕΚ 86 νέες εξετάσεις μπαίνουν στη λίστα του ΕΟΠΥΥ. Για εμάς αυτό μοιάζει…. Ιδανική κίνηση όπως καταλαβαίνετε αλλά τι αντίκτυπο θα έχει στους γιατρούς; Έχουν τη δυνατότητα οι γιατροί να αρνηθούν να κάνουν κάποια εξέταση; Η απόφαση για ενσωμάτωση στο σύστημα της ΗΔΙΚΑ των 86 κοστολογημένων εργαστηριακών εξετά-

σεων και παροχή στους ασφαλισμένους των εξετάσεων αυτών στα όρια του ήδη υπάρχοντος προϋπολογισμού των 302 εκατ. ευρώ, η άποψη μας είναι αντίθετη χωρίς ανάλογη αύξηση του προϋπολογισμού. Πρέπει να αυξηθεί ανάλογα ο ήδη υπάρχων προϋπολογισμός των εργαστηριακών εξετάσεων ή η αποπληρωμή αυτών πρέπει να γίνει από άλλο κωδικό του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ. Ως προς την αναγραφή παραπεμπτικού που να μην υπερβαίνει τον μέσο όρο του κόστους ανά ειδικότητα, πιστεύουμε πως θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός των εξετάσεων αιματολογικών –βιοχημικών –βιολογικών υγρών από τις απεικονιστικές εξετάσεις, ώστε να μπορεί ο κάθε γιατρός να εκτελεί με ορθούς κανόνες λειτουργίας την επιστήμη, χωρίς λογιστικά κριτήρια και οριζόντια μέτρα στα πλαίσια πάντοτε της σύμβασης τους με τον ΕΟΠΥΥ. Για τον εξορθολογισμό των δαπανών υγείας και αποφυγή της προκλητής ζήτησης έχουμε ήδη προτείνει ως Π.Ι.Σ. την ενσωμάτωση στο σύστημα της ΗΔΙΚΑ θεραπευτικών και διαγνωστικών πρωτοκόλλων, ώστε ο κάθε γιατρός να αναγράφει με κανόνες Ιατρικής δεοντολογίας κάθε εξέταση που χρειάζεται ο ασθενής του, χωρίς τη δαμόκλειο σπάθη των «λογιστικού τύπου» αποφάσεων και παράλληλα με κατάργηση του απαράδεκτου clawback και rebate. Θέλω να μου επισημάνετε τα προβλήματα του ΙΣΛ στη σχέ-

ση του με το Κράτος καθώς και τον Δήμο Λάρισας. Ιδιαίτερα προβλήματα σε επίπεδο Ι.Σ.Λ. και κράτους δεν υπάρχουν, εκτός φυσικά από την κακή συνεργασία με ορισμένες υπηρεσίες του, που απορρέουν κυρίως από τον δύστροπο χαρακτήρα των προσώπων που τις στελεχώνουν. Σαν Ιατρικός Σύλλογος Λάρισας αντιμετωπίζουμε κι εμείς με όλους τους Ιατρικούς Συλλόγους της Χώρας και κάτω πάντα από την «σκέπη» του Π.Ι.Σ. τα γενικότερα προβλήματα όπως η αναχρονιστική ιατρική νομοθεσία, η μετανάστευση, η ανεργία και η υποαπασχόληση, οι κακές συνθήκες εργασίας και οι χαμηλές αμοιβές στις δομές του δημόσιου τομέα, το ασφαλιστικό, η εκπαίδευση, η βιωσιμότητα των ιατρείων των αυτοαπασχολούμενων συναδέλφων μας, προβλήματα με τον ΕΟΠΥΥ κ.λπ. Με τον Δήμο Λαρισαίων ο Σύλλογος μας έχει άριστες σχέσεις συνεργασίας κι αυτό αποβαίνει προς όφελος φυσικά των συμπολιτών μας. Πιστεύετε κύριε πρόεδρε ότι είναι χρέος των γιατρών να ενημερώνουν τον απλό πολίτη σχετικά με ότι νέο υπάρχει στο χώρο της ιατρικής αλλά και για την πρόληψη; Ποιος είναι ο θεμιτός τρόπος για την ενημέρωση του κόσμου από τους γιατρούς; Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), το Διαδίκτυο και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης πλέον έχουν γίνει εργαλείο και δίνουν την δυνατότητα σε γιατρούς να ενημερώνουν το ευρύ κοινό (την ελληνική κοινωνία) για τις ραγδαίες εξελίξεις της ιατρικής επιστήμης και όχι μόνον. Στο πλαίσιο αυτό απαιτούνται κανόνες ούτως ώστε να περιφρουρείται το λειτούργημα-επάγγελμα του γιατρού, να αποφεύγεται η παραπληροφόρηση του πολίτη και ο αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ γιατρών. Είναι επιτακτική, λοιπόν, ανάγκη η πιστή τήρηση των αντίστοιχων άρθρων του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας (Ν.3418/2005) από όλους ανεξαιρέτως τους γιατρούς. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

7

Τα είναι τα μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα(ΜΔΣ) Σε συνεργασία με την Αιματολόγο ΕΛΕΝΗ ΑΜΠΕΛΑ Ειδικευθείσα στην Αιματολογική Κλινική - Μεταμοσχευτικό κέντρο Παπανικολάου «Στοργή»

Τ

α ΜΔΣ αποτελούν μια ετερογενή ομάδα νοσημάτων που χαρακτηρίζεται από μη αποδοτική αιμοποίηση, κυτταροπενίες στο αίμα και κίνδυνο εξέλιξης σε λευχαιμία. Συγκεκριμένα τα ΜΔΣ χαρακτηρίζονται από α) ανεπάρκεια του μυελού των οστών δηλαδή διαταραχή της ωρίμανσης μιας ή περισσοτέρων κυτταρικών σειρών β) από ποικίλου βαθμού κυτταροπενίες στο περιφερικό αίμα όπως αναιμία, λευκοπενία, θρομβοπενία, που εμφανίζονται μεμονωμένα ή συνολικά, ενώ ο μυελός είναι κυτταροβριθής γ) εμφανίζονται σε μεγάλη ηλικία >70 έτη μπορεί όμως να νοσήσουν και νεότεροι ασθενείς. Σε κανονικές συνθήκες ο μυελός παράγει άωρα κύτταρα (βλάστες) που στη συνέχεια ωριμάζουν σε ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια. Σε ασθενείς με ΜΔΣ η ωρίμανση μιας ή περισσοτέρων κυτταρικών σειρών διαταράσσεται με αποτέλεσμα να έχουμε αναιμία ανθεκτική

8

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

σε θεραπείες υποκατάστασης, λευκοπενία, θρομβοπενία. Τα ΜΔΣ μπορεί να είναι πρωτοπαθή ή de novo που είναι και η μεγάλη πλειοψηφία ή δευτεροπαθή μετά από θεραπεία για άλλη νεοπλασία. Η αιτιολογία των ΜΔΣ δεν είναι ακόμα αρκετά γνωστή. Πιθανή αιτιολογία για τα πρωτοπαθή θεωρείται η έκθεση σε βενζόλιο, κάποιοι ιοί, η έκθεση σε ακτινοβολία ενώ για τα δευτερο-

παθή η αιτιολογία είναι πιο συγκεκριμένη, τα δΜΔΣ εμφανίζονται σε ασθενείς που έχουν λάβει χημειοθεραπεία με αλκυλιούντες παράγοντες ή έχουν υποβληθεί σε άκτινο θεραπεία . Ο χρόνος εμφάνισης μετά τη χημειοθεραπεία ποικίλει από 1 έως 25 έτη. Όσο αφορά την κλινική εικόνα τα ΜΔΣ εμφανίζονται με α) αναιμία στο 85% εύκολη κόπωση, αίσθημα παλμών, ωχρότητα β) ουδετεροπενία στο 50% με μονοπυρήνωση, συχνές λοιμώξεις αναπνευστικού και ουροποιητικού γ) θρομβοπενία στο 25% χαμηλά αιμοπετάλια με αιμορραγικές εκδηλώσεις σοβαρές ή μη. Ο μυελός των οστών είναι συνήθως κυτταροβριθής ενώ ο αριθμός των βλαστών μπορεί να είναι αυξημένος. Εκτός των άλλων τα κύτταρα που παράγονται είναι δυσπλαστικά έχουν δηλαδή ανώμαλο σχήμα και εμφάνιση και είναι λειτουργικά ανεπαρκή. Το ίδιο δυσπλαστικά είναι και τα ώριμα κύτταρα του μυελού. Η νόσος είναι προοδευτικά εξελισσόμενη και μπορεί να έχει σημαντι-

κές επιπλοκές για τον ασθενή, όπως σοβαρές λοιμώξεις λόγω της λευκοπενίας, αιμορραγίες λόγω της θρομβοπενίας, επιπλοκές στο καρδιαγγειακό στους μεγαλύτερους σε ηλικία ασθενείς λόγω της σοβαρής αναιμίας ενώ υπάρχει πάντα ο κίνδυνος εξέλιξης της νόσου σε λευχαιμία. Η προδιάθεση στις λοιμώξεις κυρίως βακτηριακές όπως πνευμονίες ή ουρολοιμώξεις δεν οφείλονται μόνο στον μειωμένο αριθμό των λευκών αλλά και στην λειτουργική ανεπάρκεια των λευκών ( κυρίως ουδετερόφιλων ). Η διάγνωση της νόσου βασίζεται στην οστεομυελική βιοψία την μορφολογική μελέτη επιχρισμάτων του μυελού καθώς και την κυτταρογεννετική μελέτη ( καρυότυπος ), στοιχεία απαραίτητα για την κατάταξη του ΜΔΣ με

βάση το διεθνές προγνωστικό σύστημα IPSS το οποίο διαχωρίζει 4 ομάδες κινδύνου low risk, intermediate 1, intermediate 2, high risk . Η θεραπευτική επιλογή και ο χρόνος έναρξης της εξαρτάται από την ύπαρξη συμπτωμάτων, το κλινικό στάδιο, την ομάδα κινδύνου με βάση το IPSS και τα συνυπάρχοντα νοσήματα. Οί θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν: 1. Υποστηρικτική αγωγή: μεταγγίσεις ερυθρών και αιμοπεταλίων, έγκυρη αντιμετώπιση των λοιμώξεων, διαχείριση φορτίου σιδήρου από τις μεταγγίσεις.

2. Αυξητικούς παράγοντες: α ) ερυθροποιητίνη, αυξητικός παράγοντας κοκκιωκυττάρων, θρομβοποιητικοί παράγοντες ( eltromobag, romiblostin)

3. επιγεννετική τροποποίηση (Αζακιτιδίνη) 4. τροποποίηση μικροπεριβάλλοντος(λεναλιδομίδη, θαλιδομίδη, πομ αλιδομίδη) 5. χημειοθεραπεία (μονοχημειοθεραπεία τύπου υδροξυουρίας ή συνδιασμένα σχήματα τύπου οξείας λευχαιμίας) 6. Αλλογενής μεταμόσχευση για τους νεότερους ασθενείς που είναι και η μοναδική θεραπεία που προσφέρει την πιθανότητα ίασης. Συμπερασματικά τα ΜΔΣ είναι μια ομάδα ετερογενών νοσημάτων που αφορούν καιν τις 3 σειρές του μυελού για την, για την αντιμετώπιση των οποίων είναι απαραίτητη η σωστή ταξινόμηση τους με βάση το διεθνές προγνωστικό σύστημα IPSS το οποίο καθορίζει την επιλογή της θεραπείας. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

9

Ηπείρου 78 & Ασκληπιού, 41222 Λάρισα

Τηλ. 2410 621 823 - 4 • Fax 2410 669 141 • E-mail info@ygeia-larisa. gr

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ & ΥΓΕΙΑ Η εγκυμοσύνη είναι μία ιδιαίτερη περίοδος στη ζωή κάθε γυναίκας και η Κλινική μας την προσεγγίζει με απόλυτο κατανόηση στα προβλήματα που ανακύπτουν. Σκοπός της Κλινικής ΥΓΕΙΑ είναι η απόλυτη ποιότητα στη παροχή υπηρεσιών υγείας. Το όραμα της Κλινικής είναι ανθρωποκεντρικό και στηρίζεται στους παρακάτω πυλώνες: Τοποθετεί την έγκυο γυναίκα και την γενικότερη ευεξία της πάνω από όλα. Προσφέρει το διαφορετικό στη ζωή των εγκύων γυναικών με το να τους εξασφαλίζει εξαιρετική μαιευτική φροντίδα και συναφείς υπηρεσίες.

Έχει δημιουργήσει ένα κλινικό περιβάλλον που είναι κατάλληλο να προσαρμόσει και να αφομοιώσει τις σύγχρονες επιστημονικές τάσεις και τις σύγχρονες τάσεις στη διοίκηση υπηρεσιών υγείας. Δρομολογεί συνεργασίες για παροχή εξειδικευμένων ποιοτικών υπηρεσιών υγείας στις γυναίκες της περιοχής μας. Οι αξίες που δρούν καταλυτικά στην αφοσίωσή μας στο όραμά μας για απόλυτη ποιότητα, είναι: προσφορά στον άνθρωπο, σεβασμός, εμπιστοσύνη, ομαδική δουλειά και ευελιξία, καθώς και ακεραιότητα σε κάθε βήμα της σχέσης μας με τη γυναίκα της περιοχής μας. Στα πλαίσια αυτής της λογικής η Κλινική μας προσφέρει δωρεάν σε όλες τις έγκυες γυναίκες της περιοχής μας (ανεξάρτητα με το ποιό μαιευτήριο ή νοσοκομείο έχουν επιλέξει για τον τοκετό τους) συμβουλευτικές υπηρεσίες που προσεγγίζουν ολιστικά τις ανησυχίες και τα ερωτήματά τους. Ομάδα ειδικών αποτελούμενη από Ψυχολόγο, Διατροφολόγο, Μαία και Αναισθησιολόγο θα αναλύουν θέματα που απασχολούν τις έγκυες γυναίκες και θα απαντούν σε ερωτήματά τους. Οι ενημερωτικές αυτές συνεδρίες θα πραγματοποιούνται σε χώρο της Κλινικής σε τακτά χρονικά διαστήματα και πληροφορίες θα παρέχονται από τη γραμματεία της Κλινικής. Η ομάδα εργάζεται με κέφι για την ανάπτυξη των παρουσιάσεων και σας περιμένουμε σύντομα σε μία από τις συνεδρίες μας.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ Η σωστή διατροφή πριν και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει σαφή επίδραση στην ομαλή πορεία της κύησης και στην ανάπτυξη του μωρού σας. Στην περίοδο της εγκυμοσύνης το έμβρυο χρησιμοποιεί (μέσω του πλακούντα) θρεπτικά συστατικά από την μητέρα για την ανάπτυξή του. Οι γυναίκες που ακολουθούν υγιεινή διατροφή κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πιο πιθανό να αποκτήσουν ένα παιδί που έχει αναπτυχθεί σωστά, και μπορούν εύκολα να ελέγξουν το σωματικό τους βάρος μετά τον τοκετό τους.

10

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

Τι προσφέρει το κέντρο μαστού ΥΓΕΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ • Ειδικό Ιατρείο Μαστού • Υπερηχογράφημα μαστών • Στερεοτακτική βιοψία μαστού δια βελόνης • Παρακέντηση FNA(Fine needle aspiration) υπό υπερηχογραφική παρακολούθηση • Χειρουργική βιοψία • Εξατομικευμένο πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου • Προεγχειρητική σήμανση μη ψηλαφητών βλαβών με τοποθέτηση μεταλλικού δείκτη • Πλαστική και επανορθωτική χειρουργική μαστού • Συνεργασία με τα πλέον σύγχρονα εργαστήρια-ψηφιακούς μαστογράφους ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ • Εκτύπωση Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο • Συνεχόμενη κάλυψη από ιατρικό προσωπικό με χειρουργό μαστολόγο, γυναικολόγους, ακτινοδιαγνώστες, κυτταρολόγους και παθολογοανατόμους • Προγραμματισμός και ωράριο λειτουργίας που διασφαλίζουν την άμεση και χωρίς χρονοτριβή εξυπηρέτηση των

ασθενών • Μοντέλο ανθρωποκεντρικής προσέγγισης με ολοκληρωμένη και υπεύθυνη αντιμετώπιση, διάγνωση και θεραπεία • Άμεση παράδοση αποτελεσμάτων και ηλεκτρονική αρχειοθέτηση εικόνων και ιατρικού φακέλου στο νοσοκομειακό πληροφοριακό σύστημα • Μετεγχειρητική παρακολούθηση σε συνεργασία με ογκολόγους, ψυχολόγους και φυσικοθεραπευτές ΣΤΟΧΟΣ • Να προσφέρουμε τις πιο σύγχρονες και πλήρεις ιατρικές υπηρεσίες στην προστασία και θεραπεία του συμβόλου της θηλυκότητας, του μαστού.

• Σε ένα περιβάλλον σύγχρονο, φιλόξενο και ασφαλές φιλοδοξούμε να αντιμετωπίσουμε κάθε γνωστό κλινικό πρόβλημα και να εντάξουμε κάθε γυναίκα σε πρόγραμμα συστηματικού προληπτικού ελέγχου κατά του καρκίνου του μαστού. Στο Κέντρο Μαστού του ΥΓΕΙΑ, στόχος μας είναι η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία του καρκίνου του μαστού, σε ένα περιβάλλον όπου συνυπάρχουν και συνεργάζονται αρμονικά όλες οι απαραίτητες ιατρικές ειδικότητες, με τη γυναίκα στο απόλυτο επίκεντρο.

ΑΝΑΛΓΗΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ Ένα σοβαρό ερώτημα των εγκύων είναι “Τι αναισθησία θα επιλέξω” και το “Πόσο θα πονέσω κατά τη διάρκεια του τοκετού ή της καισαρικής τομής”. Παρ’ όλο που είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαντηθεί αυτό το ερώτημα εκ των προτέρων σε κάθε γυναίκα ξεχωριστά, θα προσπαθήσουμε στη συνάντηση που θα έχουμε να λύσουμε με σαφήνεια το θέμα του πόνου στην διάρκεια του τοκετού. Κάθε άτομο αντιλαμβάνεται τον πόνο διαφορετικά και κάθε γυναίκα αποκομίζει διαφορετικές εμπειρίες από τον τοκετό της, Η ψυχολογική κατάσταση της εγκύ-

ου είναι μια κύρια παράμετρος που ρυθμίζει το πώς βιώνεται ο πόνος του τοκετού και κατά συνέπεια είναι ευθύνη του Μαιευτήρα και του Αναισθησιολόγου μετά από μια ολιστική προσέγγιση της κατάστασης της επιτόκου να παρέχουν την κατάλληλη κάθε φορά αναλγησία ή και αναισθησία. Φιλοδοξία μας είναι να βιώσει κάθε γυναίκα έναν πραγματικά ανώδυνο τοκετό. Στις συνεδρίες θα συζητηθούν οι τεχνικές της αναλγησίας που μπορεί να χρησιμοποιηθούν τόσο σε φυσιολογικό τοκετό όσο και σε τοκετό με καισαρική τομή.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

11

Διαβητικό πόδι – περιφερική αγγειοπάθεια Σε συνεργασία με τον Αγγειοχειρουργό ΑΧΙΛΛΕΑ Γ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ Master of Endovascular Techniques ¦ nikolaouax@gmail. com • artiriafleva. gr

Μ

ε τον όρο «διαβητικό πόδι» χαρακτηρίζονται όλες οι βλάβες των ποδιών διαβητικών ατόμων κάτω από τους αστραγάλους. Ως υψηλού κινδύνου χαρακτηρίζονται τα άτομα με νευροπάθεια (βλάβες στα αισθητικά νεύρα εξαιτίας του διαβήτη, με συνέπεια το άτομο να μην αντιλαμβάνεται τον πόνο) & περιφερική αγγειοπάθεια (που δημιουργείται λόγω της σοβαρής αρτηριοσκλήρυνσης). Δυστυχώς η κατάληξη δεν είναι πάντα καλή και ο ακρωτηριασμός δεν μπορεί πάντα να αποφευχθεί. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η πρόληψη καθώς και η σωστή εκπαίδευση του διαβητικού ασθενή πάνω στη καθημερινή φροντίδα των ποδιών του.

Διαβητικό Έλκος

Φυσιολογικός Ιστος

Ιστός με Έλκος

Έλκη ποδός Το έλκος (= πληγή) είναι απλά ένα άνοιγμα στο δέρμα. Η άμεση αιτία είναι συνήθως ένας μικρός τραυματισμός στη γάμπα ή το πόδι, η οποία προκαλεί σχίσιμο στο δέρμα. Όμως, αν υπάρχει κάποιο υποκείμενο πρόβλημα, όπως είναι πχ η ανεπαρκής οξυγόνωση του δέρματος, η περιοχή του σχισίματος στο δέρμα δεν επουλώνεται και μπορεί ακόμη και να αυξηθεί σε μέγεθος. Έτσι δημιουργείται ένα χρόνιο ή άτονο έλκος.

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΠΑΘΕΙΑ

Ποιες οι αιτίες που προκαλούν το «διαβητικό πόδι»; Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια διαταραχή του μεταβολισμού του σακχάρου, του λίπους και των πρωτεϊνών, προσβάλλει κάθε όργανο αλλά οι κύριες εκδηλώ12

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

σεις του συνοψίζονται σε μια χαρακτηριστική «τριάδα»: 1. Νευροπάθεια 2. Αγγειοπάθεια 3. Μείωση αντοχής στις λοιμώξεις. Τι είναι η αγγειοπλαστική με μπαλόνι και η τοποθέτηση stent: Διαδερμική διαυλική αγγειοπλαστική με: μπαλόνι [PercutaneousTransluminalBalloonAngioplasty] – όπως ονομάζεται ακριβέστερα –είναι η διαπλάτυνση ενός στενωμένου αγγείου με ειδικό καθετήρα που στην άκρη του έχει ένα μικρό μπαλόνι και που εισάγεται μέσα στον αυλό Διαβητικό πόδι με φυσιολογική αγγειακή αιμάτωση

Διαβητικό πόδι με μη φυσιολογική αγγειακή αιμάτωση

Τα κατεστραμένα αγγεία στα πόδια, μπορεί να προκαλέσουν καταστροφήτων ιστών όπως ερεθισμούς η πληγές που μπορεί να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό

του αγγείου διαμέσου του δέρματος χωρίς να γίνει χειρουργική τομή. Η επέμβαση γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία. Αρχικά παρακεντάται μια αρτηρία με εύκολη πρόσβαση, όπως η μηριαία αρτηρία στη βουβωνική περιοχή, η βραχιόνια αρτηρία στο βραχίονα ή η κερκιδική στον καρπό. Προωθείται ένας καθετήρας προς την περιοχή του ενδιαφέροντος, γίνεται έγχυση σκιαγραφικής ουσίας και λαμβάνονται ακτινογραφίες (αγγειογραφία). Κατόπιν γίνεται η αγγειοπλαστική με μπαλόνι, δηλαδή ο ιατρός φουσκώνει με αέρα το μπαλόνι μέσα στο στενωμένο αγγείο. Αυτό βοηθά να διευρυνθεί το αγγείο και να αυξηθεί η ροή του αίματος που περνάει μέσα απ’ αυτό. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να γίνει τοποθέτηση ενός μεταλλικού stent (ενδονάρθηκα) μέσα στο αγγείο για υποστήριξη του τοιχώματός του ώστε να το διατηρήσει ανοικτό. Το stent είναι σωληνάκι με τοίχωμα σε μορφή μεταλλικού πλέγματος, συνήθως κατασκευασμένο από nitinol. Η απόφαση για χρήση stent ή όχι εξαρτάται κυρίως από τη θέση και τη φύση της βλάβης.

δεθούν, π.χ. αορτο-μηριαία, μασχαλο-μηριαία, μηρο-ϊγνυακή, μηρο-περιφερική. Γενικά γίνεται τομή στο δέρμα στο επίπεδο ή κεντρικότερα της αρτηρίας που έχει την αποφρακτική βλάβη. Αφού παρασκευαστεί η αρτηρία εκτιμάται ο σφυγμός στο υγιές τμήμα της. Με αυτό τον τρόπο, ουσιαστικά επιβεβαιώνεται ότι η αρτηρία έχει τη δυνατότητα να παρέχει αρκετή ροή αίματος στο παρακαμπτήριο μόσχευμα που θα τοποθετηθεί και διαμέσου του οποίου θα γίνεται η κυκλοφορία του αίματος. Το μόσχευμα επιλέγεται ανάλογα με τον τύπο και τη θέση της εγχείρησης και μπορεί να είναι φλεβικό ή συνθετικό. Ως φλεβικό μόσχευμα συνήθως προτιμάται η μείζων σαφηνής φλέβα σας, δηλαδή η φλέβα που βρίσκεται κάτω από το δέρμα από το πόδι χαμηλά μέχρι τη βουβωνική περιοχή. Τα συνθετικά μοσχεύματα είναι από πολύ ισχυρό υλικό είτε Dacron (πολυεστέρας) είτε PTFE (πολυτετραφλουοραιθυλένιο) στο μέγεθος των φυσιολογικών αρτηριών. Κατόπιν, ο χειρουργός κάνει και άλλη τομή στο δέρμα όπως απαιτείται, ανοίγει την αρτηρία περιφερικότερα της απόφραξης, και εμφυτεύει το μόσχευμα με την κατάλληλη τεχνική ράβοντάς το πάνω στην αρτηρία κεντρικά και περιφερικά της βλάβης. Στο σχήμα φαίνεται η επιπολής μηριαία αρτηρία (κόκκινο χρώμα) με απόφραξη σε μεγάλο μήκος της. Για να γίνει παράκαμψη (bypass) αυτής της απόφραξης, χρησιμοποιείται με κατάλληλο τρόπο ένα τμήμα της μείζονος σαφηνούς φλέβας (μπλε χρώμα) που βρίσκεται κοντά στην αρτηρία και έχει παράλληλη διαδρομή με αυτήν. Τα βέλη δείχνουν την κατεύθυνση ροής του αίματος. Ο αγγειοχειρουργός συνήθως ελέγχει την παράκαμψη με υπερήχους ή με αγγειογραφία μέσα στο χειρουργείο για διαπίστωση τυχόν προβλήματος. Στο τέλος, όλες οι τομές ράβονται είτε με nylon ράμματα ή μεταλλικά clips, τα οποία αφαιρούνται μετά από 10-14 ημέρες, είτε με απορροφήσιμα ράμματα.

Η ακριβής εγχείρηση που θα γίνει εξαρτάται από τα συμπτώματά σας, τη γενική σας κατάσταση και το βαθμό της βλάβης των αρτηριών σας. Η παρακαμπτήριος επέμβαση ονομάζεται από το όνομα των αρτηριών που θα συνΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

13

Καρκινικός πόνοςθεραπευτικές προσεγγίσεις Σε συνεργασία με τον Αναισθησιολόγο ΣΠΥΡΟ Ν. ΓΟΥΛΑ MD, Ειδικευμένο στο χρόνιο πόνο spirosgoulas@gmail. com

Ο

καρκινικός πόνος προσβάλλει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως κάθε χρόνο. Παρότι τα τελευταία χρόνια οι γνώσεις μας γύρω από τα αίτια και τις μεθόδους αντιμετώπισης έχουν αυξηθεί, φαίνεται ότι ακόμη και σε επιστημονικά ανεπτυγμένες χώρες δεν είναι πάντα δυνατή η αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Ένα ποσοστό 20-50% εμφανίζει πόνο κατά την αρχική διάγνωση της νόσου, ενώ το ποσοστό αυτό φτάνει το 75% σε προχωρημένο καρκίνο. Ο πόνος είναι μέτριος έως έντονος στο 40-50% των ασθενών και πολύ έντονος έως ανυπόφορος στο 20-30%.

Ποιες είναι οι αιτίες

Η συχνότητα εμφάνισης καρκινικού πόνου εξαρτάται από την εστία και το στάδιο της νόσου. Υψηλότερη

14

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

συχνότητα εμφανίζουν οι νεοεξεργασίες οστών, παγκρέατος και οισοφάγου (>80%) και ακολουθούν ο καρκίνος του πνεύμονα, στομάχου, χοληφόρων, προστάτη, ωοθηκών, μήτρας και μαστού. Λιγότερο συχνά, επώδυνη συμπτωματολογία εμφανίζουν τα νεοπλάσματα εντέρου, νεφρών, ουροδόχου κύστης κι εγκεφάλου.

• Αιτίες σχετιζόμενες με τη νόσο (60-70%) Οστικές μεταστάσεις, διήθηση νευρών, πλεγμάτων, σπλάχνων, μαλακών μορίων, δέρματος και βλεννογόνων.

• Αιτίες που οφείλονται σε θεραπευτικές παρεμβάσεις Στοματίτιδα, φλεβοθρόμβωση και νέκρωση ιστών μετά από χημειοθεραπεία, μετακτινική βλεννογονίτιδα, νευροπάθεια και μυελοπάθεια, μετεγχειρητική νευροπάθεια.

• Αιτίες έμμεσα ή άμεσα σχετιζόμενες με τη νόσο Παρενέργειες

φαρμάκων, εξασθένηση, αναπηρία, θρομβοεμβολικά επεισόδια, μεθερπητική νευραλγία, γαστρική διάταση και δυσκοιλιότητα.

• Αιτίες πόνου μη σχετιζόμενες με τη νόσο Ισχαιμική καρδιοπάθεια, αρθρίτιδα και περιφερική αγγειακή νόσος.

Γενικές αρχές αντιμετώπισης καρκινικού πόνου

Χρειάζεται προσεκτική εξέταση και συνεκτίμηση όλων των στοιχείων (ιστορικό, φυσική εξέταση, εργαστηριακές εξετάσεις). Ο πόνος κακοήθους αιτιολογίας είναι σύνθετος κι έχει στοιχεία αλγαισθητικού (σωματικού ή σπλαγχνικού), νευροπαθητικού ή ακόμη και ψυχογενούς πόνου. Η θεραπεία του πόνου είναι αναπόσπαστο κομμάτι ενός σχεδίου ολιστικής φροντίδας. Εφαρμόζεται το κατάλληλο θεραπευτικό σχήμα, ανάλογα με την πορεία της νόσου, έχοντας τη δυνατότητα χρησιμοποίησης πολλών θεραπευτικών σχημάτων ταυτόχρονα. Εκτιμούνται προσεκτικά όλοι οι παράγοντες: σωματικοί, ψυχολογικοί, κοινωνικοί, πολιτισμικοί, πνευματικοί. Αναγκαία είναι η προσεκτική περιοδική επανεκτίμηση της αποτελεσματικότητας και ασφάλειας των χρησιμοποιούμενων θεραπευτικών σχημάτων. Οι θεραπευτικές δυνατότητες περιλαμβάνουν τη χορήγηση φαρμάκων, επεμβατικές τεχνικές, μη φαρμακευτική- μη επεμβατική προσέγγιση( βελονισμός, φυσιοθεραπεία, εγχειρήσεις).

Φαρμακευτική αντιμετώπιση Χορηγούμε επαρκή δόση φαρμάκου. Η τιτλοποίηση της δοσολογίας είναι διαφορετική για κάθε ασθενή. Η χορήγηση πρέπει να είναι συστηματική σε τακτά χρονικά διαστήματα και όχι επί πόνου, με προτίμηση σε σκευάσματα βραδείας αποδέσμευσης. Ο ασθενής θα πρέπει να είναι ενημερωμένος για την αντιμετώπιση παροξυσμικού πόνου λαμβάνοντας δόση διάσωσης με σκευάσματα άμεσης απελευθέρωσης και ταχείας δράσης. Οι ενδομυϊκές ενέσεις αποφεύγονται. Οι ασθενείς ενημερώνονται για τυχόν παρενέργειες και για την αντιμετώπισή τους. Προτιμάται η από του στόματος χορήγηση όπου είναι δυνατόν και τα απλά αναλγητικά σχήματα. Τα φαρμακευτικά σχήματα θα πρέπει να βασίζονται στην αναλγητική κλίμακα του Π. Ο. Υ. (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας).

Κατηγορίες φαρμάκων

Τρεις είναι οι κατηγορίες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τον καρκινικό πόνο.

• Μη οπιοειδή αναλγητικά (ασπιρίνη, παρακεταμόλη, ΜΣΑΦ) • Οπιοειδή • Συνοδά φάρμακα( κορτικοειδή, αντιεπιληπτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιαρρυθμικά κ. α.) Τα μη οπιοειδή αναλγητικά είναι αποτελεσματικά στην ανακούφιση του ήπιου έως μετρίου πόνου. Έχουν δράση κυρίως περιφερική, πιθανόν και κεντρική παρουσιάζουν συνεργική δράση με τα οπιοειδή, εμφανίζουν φαινόμενο οροφής και δεν προκαλούν ανοχή ή εξάρτηση. Οι κυριότερες παρενέργειες αφορούν το γαστρεντερικό σύστημα, τον πηκτικό μηχανισμό, τους νεφρούς και το κεντρικό νευρικό σύστημα. Τα οπιοειδή αναλγητικά είναι ακρογωνιαίος λίθος στην αντιμετώπιση μέτριου έως σοβαρού καρκινικού πόνου. Εκφράζουν την δράση τους μέσω σύνδεσης τους με τους υποδοχείς οπιοειδών μ, κ, και δ. Οπιοειδή για ήπιο έως μέτριο

πόνο (Κωδείνη, Δεξτροπροποξυφαίνη, Τραμαδόλη). Συστήνονται από τον Π. Ο. Υ. στο δεύτερο σκαλοπάτι της αναλγητικής κλίμακας και μπορούν χρησιμοποιηθούν μόνα τους ή σε συνδυασμό με μη οπιοειδή αναλγητικά. Χαρακτηριστικότερος εκπρόσωπος είναι η κωδείνη και αποτελεσματικότερος ίσως η τραμοδόλη. Οπιοειδή για μέτριο και σοβαρό πόνο (κυριότεροι εκπρόσωποι Μορφίνη και Φεντανύλη). Χορηγούνται από όλες τις οδούς: Διαβλεννογόνια (στοματικό και ρινικό βλεννογόνο), από το στόμα, από το ορθό, διαδερμικά(patch), παρεντερικά, (υποδόρια, ενδομυϊκά, ενδοφλέβια, ), ενδονωτιαία ( επισκληρίδια, υπαραχνοειδώς), ενδοεγκεφαλικά (ενδοκοιλιακά), με χρήση καθετήρων και συσκευών συνεχούς ή ελεγχόμενης έγχυσης (PCA).

Παρενέργειες οπιοειδών

Καταστολή , σύγχυση, παραισθήσεις, ντελίριο, μυοκλονίες , σπασμοί, ναυτία, έμετος, υπεραλγησία και αλλοδυνία , επίσχεση ούρων, κνησμός , δυσκοιλιότητα, αναπνευστική καταστολή

Συνοδά φάρμακα (adjunct drugs)

Xαρακτηρίζονται φαρμακευτικές ουσίες που η πρωταρχική τους δράση δεν έχει να κάνει με την ανακούφιση του πόνου, δρουν όμως συμπληρωματικά στα αναλγητικά και κάνουν πιο αποτελεσματική την αναλγητική θεραπεία. Τέτοια είναι: • Α2-αδρενεργικοί αγωνιστές( κλονιδίνη) • Αντιαρρυθμικά (λιδοκαίνη, μεξιλετίνη) • Αντιεπιληπτικά( κυρίως γκαμπαπεντίνη, πρεγκαμπαλίνη) • Αντικαταθλιπτικά (τρικυκλικά, SSRI, αναστολείς ΜΑΟ, κ. α.)

Η αντιμετώπιση του καρκινικού πόνου παραμένει πολλές φορές ακόμα και στις μέρες μας προβληματική παρά την ύπαρξη τόσων θεραπευτικών επιλογών. Τα αίτια μπορεί να είναι α) η αδυναμία κατανόησης της φύσης του πόνου εξαιτίας ανεπαρκούς εκπαίδευσης, β) η έλλειψη γνώσης αλλά και η λανθασμένη αντίληψη όσον αφορά στη δράση των διαφόρων αναλγητικών και ιδιαίτερα των οπιοειδών, γ) ανεπαρκές δασολογικό σχήμα και αδυναμία εξατομίκευσης της αναλγητικής αγωγής με βάση τις ανάγκες του κάθε ασθενή, τέλος δ) δυσκολίες στη χρήση των οπιοειδών, είτε λόγω φραγμών στη διακίνησής τους από το κράτος, είτε λόγω προκαταλήψεων από του ιατρούς, του ασθενείς και την κοινωνία.

• Διφωσφονικά • Καψαικίνη βασικό συστατικό του κόκκινου πιπεριού. Εφαρμόζεται με τη μορφή τοπικού επιθέματος ή κρέμας σε διάφορες επώδυνες καταστάσεις όπως α) διαβητική νευροπάθεια, β) μεθερπητική νευραλγία.

ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

• Νευρικοί αποκλεισμοί (με τοπικά αναισθητικά ή νευρολυτικά φάρμακα) • Νευροχειρουργικές τεχνικές (χορδοτομή, ριζοτομή, γαγγλαικτομή). ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

15

Το πρώτο παιδί με καισαρική. Το δεύτερο; VBAC – Φυσιολογικός τοκετός μετά από καισαρική τομή (Vaginal Birth After Caesarean Delivery) Σε συνεργασία με τους Dr. ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ, Dr. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΔΑΓΛΗΣ Γυναικολόγοι - Μαιευτήρες - Χειρουργοί μαστού. Ειδικευθέντες & Εξειδικευθέντες στην Γερμανία

Εξειδικευμένοι σε: Λαπαροσκοπική Χειρουργική, Θεραπεία ενδομητρίωσης, Υστεροσκόπηση, Κολποσκόπηση, Χειρουργική Μαστού, Γυναικολογική Ογκολογία, Ουρογυναικολογία, Κύηση υψηλού κινδύνου, VBAC

www. gynaikologoslarisa. gr

Π

ολλές είναι οι γυναίκες που γεννούν με καισαρική και συνεχίζουν τις επόμενες γέννες με καισαρική, καθώς μέχρι πριν λίγα χρόνια για διάφορους λόγους αυτό θεωρούνταν πιο ασφαλές για τη μητέρα και το παιδί. Τα δεδομένα και οι εποχές αλλάζουν ωστόσο, και σήμερα είναι πλέον πολλές οι μητέρες που επιθυμούν να γεννήσουν φυσιολογικά μετά από καισαρική τομή. Πρώτο βήμα σε αυτή την κατεύθυνση είναι η εκτενής ενημέρωση της επίτοκου από το μαιευτήρα της αν επιτρέπεται να επιχειρήσει φυσιολογικό τοκετό μετά από προηγηθείσα καισαρική τομή ή αν υπάρχει κάποιος ιατρικός λόγος που αυτό αποκλείεται. Περαιτέρω, πρέπει να ενημερωθεί πολύ καλά όχι μόνο για τα οφέλη αλλά και για τις πιθανές επιπλοκές της προσπάθειας για VBAC. Κυρίως, πρέπει να είναι ενήμερη για τους κινδύνους που συνεπάγεται η πιθανή αποτυχία. Στην αμερικανική κυρίως βιβλιογραφία χρησιμοποιείται και ο όρος TOLAC, που προ-

16

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

έρχεται από τα αρχικά των λέξεων trial of labor after cesarean, δηλαδή «προσπάθεια για φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική». Ωστόσο, η προσπάθεια δεν επιτυγχάνει πάντα και στην περίπτωση αυτή το μωρό πρέπει να γεννηθεί με καισαρική. Ο προγραμματισμένος φυσιολογικός τοκετός μετά από προηγούμενη καισαρική τομή έχει ένα ποσοστό επιτυχούς περαίωσης

που κυμαίνεται μεταξύ 60-80% και είναι απόλυτα συγκρίσιμο με το ποσοστό επιτυχούς κολπικού τοκετού σε πρωτότοκες γυναίκες. Η κυριότερη και πιο επίφοβη επιπλοκή μετά από καισαρική τομή είναι η πιθανή ρήξη της μήτρας κατά τον τοκετό. Οι συστάσεις της Γερμανικής Εταιρείας Μαιευτικής και Γυναικολογίας (DGGG) αναφέρουν το ποσοστό αυτής της επι-

πλοκής σε 0, 06 – 2%. Τα υψηλότερα ποσοστά παρατηρούνται σε μωρά με μακροσωμία (υψηλό υπολογιζόμενο βάρος), καθώς και σε περιπτώσεις που ο δεύτερος τοκετός γίνεται σε μικρό χρονικό διάστημα (< 12 – 18 μηνών) μετά τον πρώτο. Εφόσον υπάρχει η γνώση, η εμπειρία και το ενδιαφέρον από τον γιατρό και την μαία σαφώς και το VBAC δεν αποτελεί παρακινδυνευμένη επιλογή. Με την κατάλληλη και ειλικρινή ενημέρωση, καθώς και όταν υπάρχουν οι υποδομές που επιτρέπουν στο γιατρό να χειριστεί πιθανές επιπλοκές στην πορεία του τοκετού, ή σε περίπτωση αποτυχίας του VBAC, είναι μία δυνατότητα που μπορεί να επιλεγεί από τις περισσότερες γυναίκες. Οι προϋποθέσεις αυτές είναι: • Να μην έχουν γίνει πάνω από 2 καισαρικές.

• Να μην έχει γίνει καισαρική με κάθετη τομή.

• Να μην υπάρχουν στη μήτρα ουλές από προηγούμενες επεμβάσεις (π. χ. αφαίρεση ινομυωμάτων) • Επάρκεια και ετοιμότητα νοσοκομείου και προσωπικού για τις επείγουσες καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν σε περίπτωση αποτυχίας του φυσιολογικού τοκετού. Παράγοντες που συνηγορούν για φυσιολογικό τοκετό μετά από προηγηθείσα καισαρική: • Όταν ο λόγος για τον οποίο έγινε η προηγηθείσα καισαρική δεν υφίσταται πλέον.

• Όταν δεν υπάρχουν σημαντικά προβλήματα υγείας, που μπορεί να επηρεάσουν το φυσιολογικό τοκετό.

• Όταν το μωρό είναι κανονικού μεγέθους.

• Όταν η θέση του μωρού είναι με το κεφάλι προς τα κάτω (κεφαλική προβολή). Πότε αποκλείεται ο φυσιολογικός τοκετός μετά από προηγηθείσα καισαρική; • Όταν η προηγηθείσα καισαρική έγινε με κάθετη τομή, η οποία είναι πιο πιθανό να υποστεί ρήξη κατά το φυσιολογικό τοκετό.

• Όταν σε προηγούμενο φυσιολογικό τοκετό έγινε ρήξη της μήτρας.

• Όταν η κύηση είναι πολύδυμη (τρίδυμα και άνω). Πότε δεν συνιστάται ο φυσιολογικός τοκετός μετά από προηγηθείσα καισαρική; • Σε περίπτωση δίδυμης κύησης. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες πιθανότητες για VBAC, όταν το έμβρυο που έρχεται πρώτο έχει πάρει θέση με το κεφάλι προς τα κάτω (κεφαλική προβολή).

• Όταν η έγκυος πάσχει από διαβήτη που δεν ρυθμίζεται καλά (σχετική αντένδειξη, σε τέτοιες περιπτώσεις είναι περισσότεροι οι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπ`όψιν).

• Όταν η έγκυος έχει υπέρτα-

ση, ή είναι υπέρβαρη. Με την πολυετή πείρα μας στην Μαιευτική και τους πολυάριθμους VBAC- τοκετούς σε μεγάλα μαιευτήρια της Γερμανίας μπορούμε να σας παρακολουθήσουμε από την αρχή αυτής της όμορφης φάσης της ζωή σας, να σας ενημερώσουμε και να σας καθοδηγήσουμε υπεύθυνα. Έχοντας υπόψιν το προσωπικό ιστορικό σας θα σας βοηθήσουμε να πετύχετε αυτό που επιθυμείτε με ασφάλεια και ευθύνη. Μαζί σας θα αποφασίσουμε αν ο τοκετός μπορεί να πραγματοποιηθεί φυσιολογικά ή με καισαρική. Ο απώτατος στόχος μας είναι με την ολοκλήρωση του τοκετού να έχουμε ένα υγιές μωρό και μια υγιή μητέρα. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

17

Κληρονομούμενος καρκίνος μαστού Σε συνεργασία με τον Γυναικολόγο ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΖΑΒΟ Εξειδικευμένο στη Διαγνωστική και Χειρουργική του Μαστού. Μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας. Εκπρόσωπος Ελλάδας στην UEMS Multidisciplinary Joint Committee (MJC) in Breast Care

www.mastos-larisa. gr

Η

ύπαρξη ατόμων σε μια οικογένεια με καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Παρόλα αυτά, η ύπαρξη ενός περιστατικού καρκίνου δε σημαίνει ότι όλα τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας θα εμφανίσουν καρκίνο. Επιπλέον, θα πρέπει να τονιστεί, ότι τα περισσότερα περιστατικά αφορούν σποραδικά κρούσματα, περιπτώσεις δηλαδή που δεν σχετίζονται με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Ένα ποσοστό, ωστόσο, των περιστατικών καρκίνου του μαστού έχει κληρονομική βάση.

18

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

Ως οικογενής χαρακτηρίζεται ο καρκίνος, ο οποίος εμφανίζεται σε μια οικογένεια πιο συχνά από την αναμενόμενη, συχνότητά του. Ο οικογενής καρκίνος του μαστού αντιπροσωπεύει περίπου το 30% του συνόλου των περιστατικών καρκίνου του μαστού, ενώ ο υπόλοιπο 70% είναι ο σποραδικός καρκίνος. Μόλις το 10% του συνόλου των περιστατικών καρκίνου του μαστού ανήκει στην κατηγορία του κληρονομούμενου καρκίνου. Στην πλειοψηφία του οφείλεται σε μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1, BRCA2, ενώ οι υπόλοιπες περιπτώσεις οφείλονται σε σπανιότερα σύνδρομα. Τα συγκεκρι-

μένα γονίδια είναι ογκοπροστατευτικά γονίδια, ονομάζονται «ογκοκατασταλτικά», και οι πρωτεΐνες που παράγουν (κωδικοποιούν) έχουν σημαντικό ρόλο στην ρύθμιση του πολλαπλασιασμού των κυττάρων μέσω της επιδιόρθωσης του DNA. Μεταλλάξεις σε κάποιο από τα δύο γονίδια προκαλεί αδυναμία επιδιόρθωσης βλαβών του γενετικού υλικού και αυξάνει την πιθανότητα μια βλάβη να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων, δηλαδή στην δημιουργία όγκων. Η ανεύρεση των μεταλλάξεων αυτών έχει συνδεθεί κυρίως με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου μαστού και ωοθηκών. Η γνώση, ωστόσο, της ύπαρξης ή όχι των μεταλλάξεων αυτών είναι πολύ σημαντική, γιατί αλλάζει ο τρόπος αντιμετώπισης για τις ασθενείς μας που είναι φορείς μεταλλάξεων ενώ, μπορούμε να βοηθήσουμε και τους

υγιείς φορείς των μεταλλάξεων, τα άτομα δηλαδή που δεν έχουν νοσήσει. Παρόλα αυτά ο έλεγχος για γονιδιακές μεταλλάξεις δεν είναι αναγκαίος για όλον τον πληθυσμό. Πολύ μικρό ποσοστό ατόμων έχουν τις μεταλλάξεις, και έτσι υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις για να γίνεται ο έλεγχος. Συνήθως, ελέγχουμε οικογένειες με ύπαρξη τουλάχιστον δύο περιστατικών καρκίνου του μαστού ή και των ωοθηκών σε νεαρή ηλικία ή με καρκίνους που έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αν ένα άτομο βρεθεί θετικό για μια συγκεκριμένη μετάλλαξη αυτό δεν σημαίνει ότι θα νοσήσει σίγουρα. Ωστόσο επειδή οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο είναι μεγάλες σε σχέση με το γενικό πληθυσμό θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα. Είναι πολύ βασικό το άτομο αυτό να έρθει σε επαφή με ένα εξειδικευμένο γιατρό, που να μπορεί να την ενημε-

ρώσει σχετικά με τις επιλογές τις οποίες έχει για τη μείωση του κινδύνου. Όσον αφορά τις επιλογές μείωσης κινδύνου υπάρχει η επιλογή της παρακολούθησης και η επιλογή της χειρουργική ή φαρμακευτικής παρέμβασης. Με την εντατική παρακολούθηση σκοπός μας είναι να κάνουμε έγκαιρα τη διάγνωση του καρκίνου, εφόσον αυτός εμφανιστεί, και αντίστοιχα να τον αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά. Με την παρακολούθηση ωστόσο δεν μειώνεται η πιθανότητα να εμφανιστεί κακοήθεια. Τελευταία, παράλληλα με την παρακολούθηση προτείνονται για ορισμένους ασθενείς φάρμακα τα οποία μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Εφόσον ωστόσο επιθυμεί η ασθενής να περιορίσει τον κίνδυνο η χειρουργική παρέμβαση είναι αυτή η οποία επιτυγχάνει τα καλύτερα αποτελέσματα. Μιλάμε ουσιαστικά για

μαστεκτομή και αφαίρεση ωοθηκών και σαλπίγγων. Με τον τρόπο αυτό η πιθανότητα νόσησης περιορίζεται σε πολύ μικρά ποσοστά της τάξης του 1%. Δεν παύουν ωστόσο να είναι ακρωτηριαστικές επεμβάσεις, που θα πρέπει κανείς να αντιμετωπίζει με σοβαρότητα, να γνωρίζει τις δυνατότητες συντήρησης . Αν αποφασιστεί μια τέτοια λύση, θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν η ηλικία της γυναίκας, η διατήρηση ωαρίων για μελλοντική χρήση καθώς και η αισθητική αποκατάσταση. Ο γονιδιακός έλεγχος είναι ένα σχετικά νέο εργαλείο για παροχή καλύτερης φροντίδας στους ασθενείς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιείται απερίσκεπτα. Η σωστή ενημέρωση και η εξατομικευμένη προσέγγιση από τον θεράποντα ιατρό είναι πολύ σημαντικές για να επιτύχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

19

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ

Ένα μεγάλο κεφάλαιο στην Γυναικολογία, αλλά και στην ζωή της γυναίκας Σε συνεργασία με τον Μαιευτήρα – Γυναικολόγο ΑΠΟΣΤOΛΟ ΚΑΜΠΑΓΙAΝΝΗ www.kampagiannis.com • apostkampas@yahoo.com

Τ

ο Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών αποτελεί μία πρόκληση για τον κάθε Γυναικολόγο. Η πολύπλοκη παθογένεια της νόσου, οι πολλές και διαφορετικές κλινικές μορφές, αλλά και η ανάγκη στοχευμένης και εξατομικευμένης θεραπείας, το καθιστούν ιδιαίτερα σημαντικό για την ζωή της γυναίκας. Τί είναι το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών; Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) αποτελεί μία πολύ συχνή διαταραχή που εμφανίζεται περίπου στο 10% των γυναικών. Παλαιότερα, θεωρούσαμε πως ήταν ένα ενδοκρινικό νόσημα, τα σύγχρονα όμως δεδομένα δείχνουν

πως η νόσος σχετίζεται πρωτίστως και με μεταβολική διαταραχή του οργανισμού. Πως ορίζεται το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών; Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών ορίζεται όταν η γυναίκα έχει δύο από τα τρία ευρήματα: • Πολυκυστική μορφολογία των ωοθηκών (υπερηχογραφικό εύρημα) • Απουσία ή καθυστέρηση περιόδου • Υπερανδρογοναιμία ( παρουσία αυξημένων ανδρογόνων, κλινικά ή εργαστηριακά) Ποια είναι η αιτιολογία του Συνδρόμου; Η παθογένεια του P.C.O.S δεν έχει απόλυτα διευκρινιστεί. Κύριο χαρακτηριστικό του είναι η χρόνια

ανωοθυλακιορρηξία και η υπερανδρογοναιμία. Τα χαρακτηριστικά αυτά φαίνεται πως σχετίζονται με τις αυξημένες τιμές ανδρογόνων που κυκλοφορούν στο σώμα της γυναίκας, το οποίο οφείλεται είτε σε αύξηση των ορμονών στο επίπεδο της ωοθήκης, είτε στην αντίσταση της ινσουλίνης που χαρακτηρίζει τις γυναίκες με το Σύνδρομο. Επίσης, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ενέχονται γενετικοί παράγοντες, καθώς η εμφάνιση του συνδρόμου είναι συνήθως οικογενής. Ποια είναι τα συμπτώματα του Συνδρόμου; Τα συμπτώματα είναι τα ακόλουθα: • ακανόνιστη περίοδος ή παντελής απουσία περιόδου • ακανόνιστη ωορρηξία ή και καθόλου ωορρηξία • μειωμένη γονιμότητα: δυσκολία στη

20

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

σύλληψη, αποβολές • συμπτώματα υπερανδρογοναιμίας (αυξημένη τριχοφυΐα, ακμή, λιπαρό δέρμα, τριχόπτωση) • Προβλήματα βάρους: υψηλό βάρος, απότομη αύξηση βάρους, δυσκολία στην απώλεια βάρους • Κατάθλιψη και έντονες μεταλλαγές στη διάθεση Ποιες είναι οι μακροχρόνιες επιπτώσεις του Συνδρόμου; Το PCOS είναι μία κατάσταση που επηρεάζει την γυναίκα άμεσα, αλλά και μακροπρόθεσμα. Σε βάθος χρόνου, το Σύνδρομο σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη και με αυξημένη πιθανότητα καρκίνου του ενδομητρίου. Επίσης, το Σύνδρομο σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης Μεταβολικού Συνδρόμου, μία κατάσταση ιδιαίτερα απειλητική για την ζωή, καθώς σχετίζεται με μεγάλη πιθανότητα καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Τέλος, και ίσως το πιο σημαντικό, το Σύνδρομο σχετίζεται με αυξημένο σωματικό βάρος και παχυσαρκία. Και είναι αυτές οι επιπλοκές της παχυσαρκίας, που επιβάλλουν τον σωστό έλεγχο του Συνδρόμου. Πως γίνεται η διάγνωση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών; Η διάγνωση του Συνδρόμου γίνεται εξ αποκλεισμού, αφού δηλαδή πρώτα αποκλείσουμε άλλες καταστάσεις που έχουν την ίδια συμπτωματολογία και χρήζουν διαφορετικής θεραπείας. Αυτό γίνεται με ορμονικές εξετάσεις, που διενεργούνται σε συγκεκριμένη μέρα του κύκλου και που αξιολογούνται τόσο ξεχωριστά, όσο και σε συνδυασμό μεταξύ τους. Η αξιολόγηση των εξετάσεων πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή, καθώς τιμές ορμονών εντός των φυσιολογικών ορίων αναφοράς δεν σημαίνει πως αποκλείουν την πιθανότητα του Συνδρόμου. Υπάρχει θεραπεία για το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών; Ναι και όχι. Οι ιατρικές θεραπεί-

ες δεν μπορούν επί του παρόντος να προσφέρουν «θεραπεία» για το PCOS, αλλά έχουν την κατεύθυνση να ελέγχουν τα συμπτώματα. Τα ευχάριστα νέα είναι ότι πολλά από τα συμπτώματα και οι κίνδυνοι της υγείας μπορούν να ρυθμιστούν με επιτυχία χωρίς ιατρική παρεμβολή, ακολουθώντας ένα υγιεινό τρόπο ζωής , με προσεκτική διατροφή και σωματική άσκηση . Ποιες είναι οι διαφορετικές θεραπείες του Συνδρόμου; Η θεραπευτική μας προσέγγιση κατευθύνεται στην αντιμετώπιση του προεξέχοντος συμπτώματος. Στις παχύσαρκες γυναίκες συνιστούμε απώλεια βάρους και αρκετές φορές παρατηρούμε ομαλοποίηση της εμμήνου ρήσεως και επάνοδο της ωοθυλακιορρηξίας. Όταν υπάρχει ακμή και αυξημένη τριχοφυΐα, συνιστούμε τη χρήση

αντισυλληπτικών δισκίων σε συνδυασμό με αντιανδρογόνα. Η φαρμακευτική αγωγή με μετφορμίνη δίνεται στις γυναίκες με αντίσταση στην ινσουλίνη για να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη. Σε περιπτώσεις υπογονιμότητας χρησιμοποιούνται φάρμακα, τα οποία προκαλούν διέγερση της ωοθήκης και ωοθυλακιορρηξία (κλομιφαίνη, ενέσιμες γοναδοτροπίνες, σε μερικές περιπτώσεις εξωσωματική γονιμοποίηση). Σε κάθε περίπτωση, το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών μπορεί να αντιμετωπιστεί. Αρκεί να υπάρχει σωστή ενημέρωση και εξατομικευμένη προσέγγιση, που να έχει ως βάση την σωστή λειτουργία του οργανισμού της γυναίκας μέσω της άσκησης και της διατροφής και τις βασικές αρχές του οικογενειακού προγραμματισμού. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

21

Μητρικός θηλασμός-οφέλη Σε συνεργασία με τον Μαιευτήρα-Χειρουργό Γυναικολόγο ΙΩΑΝΝΗ Γ. ΚΑΡΑΓΓΕΛΟ Επιστημονικός συνεργάτης ΙΑΣΩ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Θ

ηλασµός ή φυσική διατροφή, του νεογνού και του βρέφους, ειναι η αποµύζηση γάλακτος, απο τούς µαστούς της µητέρας. Η χρονική διάρκεια του θηλασµού, ονοµάζεται γαλουχία. Οι µαστοί, είναι εξωκρινείς αδένες και χαρακτηρίζουν τα θηλαστικά. Το έκκριµά τους, το γάλα, αποτελεί τροφή απαραίτητη για το νεογνό, γιατί το πεπτικό του σύστηµα, είναι κατάλληλα προσαρµοσµένο, να το δεχτεί. Κατά τη διάρκεια της κύησης, ο µαζικός αδένας, δέχεται τις απαραίτητες ορµονικές επιδράσεις, που θα τον καταστήσουν ικανό ν’ ανταποκριθεί, στη λειτουργική του επάρκεια, κατά τη περίοδο της λοχείας. Ο µαζικός αδένας, αποτελείται απο 15-20 λοβούς. Κάθε λοβός, έχει κι από ένα γαλακτοφόρο πόρο, µέσα στον οποίο εκβάλλουν, δευτερεύοντες πόροι. Οι γαλακτοφόροι πόροι, ακολουθούν ακτινωτή διάταξη και συγκλίνουν προς τη θηλή. Στη θηλή, υπάρχουν οι εκφορητικοί πόροι, που διοχετεύουν το γάλα, προς τα έξω. Οι µαζικοί αδένες, αποτελούν αναπόσπαστο µέρος του γεννητικού συστήµατος της γυναίκας και βρίσκονται κάτω από ορµονικό έλεγχο. Ο µαστός κατά τη γαλουχία, αυξάνει το βάρος του, κατά 400γρ. και διπλασιάζεται η αιµάτωσή του. Βασική προϋπόθεση, για την εγκατάσταση της γαλουχίας, αποτελεί η ελάττωση των επιπέδων των οιστρογόνων και της προγεστερόνης. Η προλακτίνη σε σχέση µε τα επιπεδά της, στον ορό κατά τη κύηση, ειναι ελαττωµένη, αλλά σε συγκεντρώσεις υψηλότερες κατά 2 και 3 φορές, απο τις παρατηρούµενες εκτός κύησης. Κατά τις τελευταίες ηµέρες, της εγκυµοσύνης κι αµέσως µετά τον τοκετό, εκκρίνονται απο τον µαστό µικρές ποσότητες πύατος(πρωτόγαλα), που αργότερα αυξάνεται σε ποσότητα, αραιώνει και λέγεται µεταβατικό γάλα. Το µεταβατικό γάλα, παίρνει και την οριστική σύσταση του γάλακτος. Η έκκριση του γάλακτος, δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η µετατροπή αµινοξέων, ιχνοστοιχείων, λιπιδίων της γλυκόζης και διαφόρων άλλων συστατικών του πλάσµατος, σε καζεΐνη, γαλακτοσφαιρίνες,

22

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

γαλακτολιπίδια, λακτόζη και τα διάφορα άλλα συστατικά του γάλακτος, όπως αυτά βρίσκονται στους γαλακτοφόρους πόρους. Η τροποποίηση αυτή και η απέκκριση των συστατικών του πλάσµατος, γίνεται από το εκκριτικό επιθήλιο του µαζικού αδένα, που ελέγχεται απο την προλακτίνη. Κατά τον θηλασµό, µε τις θηλαστικές κινήσεις του νεογνού, ενεργοποιείται το αντανακλαστικό απελευθέρωσης της οξυτοκίνης, απο την νευρουπόφυση, που προκαλεί σύσπαση των µυοεπιθηλιακών κυττάρων των εκφορητικών πόρων, του µαζικού αδένα και διευκολύνεται η αποτελεσµατικότητα των θηλαστικών κινήσεων, του νεογνού. Το αντανακλαστικό αυτό µμειώνεται σε καταστάσεις άγχους, φόβου, πόνου κι εκλύεται µε το κλάµα του νεογνού. Μια φυσιολογική γαλουχία, προϋποθέτει τον κανονικό επαναληπτικό θηλασµό και το «άδειασµα» των µαστών, που αποτελεί και το πιο δραστικό ερέθισµα, για την έκκριση της προλακτίνης. Όταν µια µητέρα, δεν επιθυµεί το θηλασµό, αρκεί να τον διακόψει, για να σταµατήσει η έκκριση γάλακτος. Έτσι µε την διακοπή της παραγωγής, της οξυτοκίνης, το γάλα συγκεντρώνεται στα λοβίδια των αδένων και τους γαλακτοφόρους πόρους και προκαλεί δευτερογενή παύση της παραγωγής του. Ο θηλασµός, για ν’ αποβεί επιτυχής, θα πρέπει να εγκατασταθεί, από τα πρώτα λεπτά της γέννησης του νεογνού και η διάρκειά του ν’ αυξάνεται προοδευτικά από τα 2-3λεπτά µέχρι και τα 10-15λεπτά. Τις πρώτες εβδοµάδες του θηλασµού, δεν γίνεται ν’ακολουθείται κάποιο ωράριο, αυτό γίνεται στη πορεία κι εγκαθίσταται ένας ρυθµός θηλασµού, της τάξης των 3-4ωρών, δηλαδή 4-6θηλασµοι/24ωρο. Έτσι αποφεύγεται η καταπόνηση του νεογνού, µε θηλαστικές κινήσεις άσκοπες κι έρχεται και µια βαθµιαία προσαρµογή της µητέρας, στα επώδυνα ερεθίσµατα της θηλής. Σε κάθε θηλασµό καλό είναι να προσφέρονται και οι δυο µαστοί. Η µητέρα πρέπει να γνωρίζει ότι στα πρώτα 5-8λεπτά, το νεογνό καταναλώνει τα 2/3 του γάλακτος, από κάθε µαστό. Επειδή ο 2ος προσφε-

ρόµενος µαστός, µπορεί µετά τον θηλασµό να περιέχει κάποια υπολειπόµενη ποσότητα γάλακτος, καλύτερα να προσφέρεται πρώτος στον επόµενο θηλασµό. Για ένα πετυχηµένο θηλασµό, καλό είναι να τηρούνται κάποιοι κανόνες: • Τοποθέτηση του νεογνού στο στήθος, αµέσως µετά τον τοκετό.

• Παραµονή του νεογνού µαζί µε τη µητέρα, ώστε να θηλάζει σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του.

• Το καλύτερο ερέθισµα για την παραγωγή γάλακτος, είναι το «άδειασµα» των µαστών.

• Τήρηση κανόνων καθαριότητας, που προφυλάσσει από επιπλοκές.

• Η σωστή θέση µητέρας και νεογνού.

• Η άτεχνη διακοπή των θηλαστικών κινήσεων, συμβαδίζει µε εκδορές της θηλής, µε αποτέλεσµα τον επώδυνο θηλασµό ή κι ανάπτυξη µαστίτιδας.

• ∆υσκολίες, που τυχόν θα προκύψουν κατά την εξέλιξη του θηλασµού, πρέπει να εξηγηθούν στη µητέρα µε σαφήνεια.

• Σηµαντικότατο ρόλο, για επιτυχή θηλασµό, είναι η ορθή τοποθέτηση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Η λεπτότητα, ο χειρισµός καταστάσεων, η αποφυγή ακραίων εκφράσεων, θα προφυλάξουν τη µητέρα, από συµπλέγµατα ενοχής. Το πύαρ(πρωτόγαλα), από την εγκυµοσύνη ακόµα, παράγεται στους γαλακτοφόρους πόρους. Είναι ένα υγρό κιτρινωπό, αλκαλικό, µε ειδικό βάρος 1040-1060.

Αποτελείται από µεγάλη ποσότητα πρωτεϊνών κι αλάτων και λιγότερη υδατανθράκων και λιπών. Περιέχει βιταµίνες, αντισώµατα, ορµόνες, απαραίτητα στοιχεία για τις πρώτες ηµέρες ζωής του νεογνού, που το προστατεύουν από λοιµώξεις. Σε κάθε θηλασµό εκκρίνονται 10-40κ. εκ. πύατος, πλούσιο, όµως, σε θερµίδες, για την κάλυψη των αναγκών του νεογνού. Η φυσική µε πρωτόγαλα διατροφή κρατάει περίπου 3ηµέρες . Στο χρονικό διάστηµα αυτό, αποβάλλεται το περιεχόµενο του εντερικού σωλήνα(µηκώνιο) κι εγκαθίσταται σιγά-σιγά η εντερική χλωρίδα. Το γάλα ειναι ισότονο µε το πλάσµα και πλούσιο σε λακτόζη. Οι κυριότερες πρωτείνες ειναι η α και β λακτοσφαιρίνη και η καζείνη. Τα βασικά αµινοξέα τα παίρνει από τη µητέρα, ενώ τα υπόλοιπα συντίθενται, µερικώς, µόνο απο τον µαζικό αδένα. Τα λιπαρά οξέα συντίθενται στο µαστό, από την λακτόζη. Το γάλα περιέχει όλες τις βιταµίνες(εκτός της Κ), ανοσοσφαιρίνες IgA, IgM, IgG, λευκά αιµοσφαίρια και Τ, Β λεµφοκύτταρα. Κατά το τέλος της 2ης εβδοµάδας, η ποσότητα του γάλακτος ανέρχεται σε 180κ. εκ. ανά θηλασµό. Η ποσότητά του δεν φαίνεται να επηρεάζεται, από την ποσότητα των προσλαμβανομένων υγρών της µητέρας. Η επιβάρυνση του µητρικού θηλασµού, έχει υπολογιστεί ότι αντιμετωπίζεται, µε την χορήγηση 500-600 θερµίδων, επιπλέον των καθηµερινών αναγκών της µητέρας. Ένα µέρος αυτών των αναγκών, καλύπτεται από το λίπος, που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης, µε αποτέλεσµα, η ανάγκη των προσλαµβανοµένων θερµίδων, να είναι µικρότερη. Με µια µικρή ενίσχυση του διαιτολογίου της η θηλάζουσα µητέρα, µπορεί ν’ απαλλαγεί κι από τα παραπανίσια κιλά της εγκυµοσύνης της. Λευκώµατα, βιταµίνες, ιχνοστοιχεία, ασβέστιο, µαγνήσιο, φυλικό οξύ είναι απαραίτητα, για να ενισχύσουν το διαιτολόγιό της. Τα σπουδαιότερα κριτήρια ενός πετυχηµένου θηλασµού, από µέρος του νεογνού, είναι τα ικανοποιητικά διαστήµατα ύπνου, η οµαλή αύξηση βάρους του και ο φυσιολογικός χαρακτήρας των κενώσεών του. ∆ιαταραχές της γαλουχίας, µπορεί να έχουµε σε καταστάσεις, όπως: • Υπερφόρτωση των µαστών, παρατηρείται στην αρχή της γαλουχίας και συνοδεύεται από πόνο, πυρετό, αίσθηµα θερµότητας. Με την εγκατάσταση του θηλασµού, η επιπλοκή αποκαθίσταται.

• Γαλακτοκήλη, είναι η άθροιση ποικίλης ποσότητας γάλακτος, σε κάποιο γαλακτο-

φόρο πόρο, λόγω δυσκολίας στην παροχέτευσή του.

• Η εσολκή και η επιπέδωση της θηλής, πολλές φορές δηµιουργούν προβλήµατα.

• Οι ραγάδες των µαστών, καθιστούν τον θηλασµό επώδυνο κι εγκυµονούν σοβαρούς κινδύνους, όπως, µικρού βαθµού αιµορραγία κατά τον θηλασµό ή ανάπτυξη φλεγµονής.

• Οι υπεράριθµοι µαστοί, παρουσιάζονται συνήθως στα θωρακικά ή κοιλιακά τοιχώµατα.

• Αγαλακτία, η απουσία έκκρισης γάλακτος.

• Υπεργαλακτία, η υπερδιέγερση του µαζικού αδένα.

• Γαλακτόρροια, η συχνή ροή γάλακτος, από τον ένα ή και τους δυο µαστούς.

• Γάλα κακής ποιότητας, από λήψη φαρµάκων ή τοξικών ουσιών. Η σηµαντικότερη επιπλοκή της γαλουχίας, είναι η ανάπτυξη µαστίτιδας. Ανάλογα µε τα ανατοµικά στοιχεία, που αφορά, χαρακτηρίζεται σαν διάµεσος (αφορά το συνδετικό υπόστρωµα), παρεγχυµατώδης (αφορά τους γαλακτοφόρους πόρους και το µαζικό αδένα) ή αποστηµατοποίηση των φυµατίων του Montgomery(σπανίως). Από άποψη µικροβιακής αιτιολογίας της µαστίτιδας κι ανεξάρτητα της εντόπισής της, κατά κανόνα ενοχοποιείται ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος, που βρίσκεται στον ρινοφάρυγγα του νεογνού. Η ύπαρξή του, δεν είναι απαραίτητο να συνοδεύεται κι από παθολογικές εκδηλώσεις, ενώ κάποιες φορές συνοδεύεται, από επιµόλυνση του τραύµατος του οµφαλού ή δερµατίτιδα. Κύρια πηγή επιµόλυνσης του νεογνού, είναι οι µικροβιοφορείς του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Η θεραπεία συνίσταται στη χορήγηση αντιβίωσης. Η εξέλιξη της µαστίτιδας, οδηγεί στο σχηµατισµό αποστήµατος, που χρήζει διάνοιξης και παροχέτευσης. Σε περιπτώσεις µαστίτιδας καλό είναι, να διακόπτεται ο θηλασµός γιατί: • Είναι πολύ επώδυνος για τη µητέρα.

• Το γάλα αποτελεί καλλιεργητικό υλικό για τα µικρόβια, που ενοχοποιούνται κι εποµένως ακατάλληλο για το νεογνό.

• Η πιθανή ύπαρξη του µικροβίου στο ρινοφάρυγγα του νεογνού, επανατροφοδοτεί το αίτιο της µαστίτιδας. Ο καρκίνος του µαστού, αν πρωτοεµφανιστεί κατά την γαλουχία, έχει ταχύτατη εξέλιξη, µε άσχετα συνήθως αποτελέσµατα. ∆υσκολίες στο θηλασµό, απο µέρους του νεογνού, µπορεί να υπάρξουν, σε περιπτώσεις, οπως: λαγόχειλους, λυκοστόµατος, µικρογναθίας, απόφραξης των ρινικών κοιλοτήτων, ατρησίας του οισοφάγου, τρα-

χειοοισοφαγικού συριγγίου, βαριών λοιµώξεων, προωρότητος, βλαβών του ΚΝΣ. Το µητρικό γάλα από τη φύση του, είναι προορισµένο για το νεογνό. Η φυσική διατροφή του νεογνού, παρουσιάζει µόνο οφέλη και πλεονεκτήµατα. Το µητρικό γάλα, είναι ελεύθερο µικροβίων, πάντα στη σωστή θερµοκρασία κι είναι δωρεάν. Ο συχνός θηλασµός, µειώνει τον κίνδυνο νεογνικού ικτέρου. Στο µητρικό γάλα, υπάρχουν ένζυµα, που βοηθούν στην πέψη κι απορρόφηση, των θρεπτικών ουσιών, έτσι µειώνονται οι κωλικοί του εντέρου και οι δερµατικοί ερεθισµοί, στην περιοχή της πάνας. Προφυλάσσει από αλλεργίες, ειδικά σε οικογένειες, που υπάρχει ιστορικό αλλεργιών. Οι πρωτεΐνες του αγελαδινού γάλακτος, ευθύνονται για αλλεργικές αντιδράσεις από τον 1ο -6ο µήνα ζωής του νεογνού. Προστατεύει από µμολύνσεις, γιατί το ανώριµο ανοσοποιητικό σύστηµα του νεογνού, χρειάζεται περίπου ένα χρόνο, για να παράγει αντισώµατα από µόνο του. Τους πρώτους µήνες της ζωής του, προστατεύεται από τα αντισώµατα της µητέρας του, που απέκτησε κατά την ενδοµήτρια ζωή του, αλλά µε την πάροδο του χρόνου αυτά εξασθενούν. Το πύαρ, που λαµβάνει, όµως, µε τον θηλασµό, περιέχει τα κατάλληλα αντισώµατα, που το κάνουν πιο ανθεκτικό σε ασθένειες, όπως, ωτίτιδες. µολύνσεις του αναπνευστικού, γαστρεντερίτιδες, ουρολοιµωξεις. Η λακταλβουµίνη, που περιέχεται στο µητρικό γάλα, µπορεί να εµποδίσει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Ο θηλασµός βοηθάει στην καλύτερη ανάπτυξη των οστών και των µυών του προσώπου. Η πνευµατική ανάπτυξη του νεογνού είναι καλύτερη κι αυτό οφείλεται, στην ειδική σύσταση των λιπών του µητρικού γάλακτος, που ευνοεί την ανάπτυξη του εγκεφάλου του. Τα νεογνά, που θηλάζουν δεν γίνονται υπέρβαρα κι έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν ινσουλινοεξαρτώµενο διαβήτη, αλλεργίες κι άσθµα. Η ψυχική τους ανάπτυξη επηρεάζεται θετικά, αποκτούν µεγαλύτερη αυτοπεποίθηση κι ανεξαρτητοποιούνται πιο γρήγορα. Η προαγωγή του µητρικού θηλασµού, λογικά θα έπρεπε να είναι µια διαδικασία εύκολη κι αυτονόητη. ∆υστυχώς, όµως, δεν είναι, χρειάζεται συνεργασία πολλών φορέων, επαφή µε τη µητέρα και σωστή ενηµέρωση. Το σηµαντικότερο, όµως, όλων είναι ν’ αναγνωριστεί η σπουδαιότητα της πράξης, πρώτα από την ίδια την µητέρα και στην συνέχεια από τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

23

Διαταραχές της περιόδου Σε συνεργασία με τον Μαιευτήρα-Χειρουργό Γυναικολόγο ΚΑΡΝΑΒΑ ΗΛΙΑ Διευθυντής Γυναικολογικού Τμήματος 404 Στρατιωτικού Νοσοκομείου Λάρισας ikarnav@gmail.com • Τ| 697 497 7427

Ο

φυσιολογικός κύκλος στις γυναίκες μπορεί να έχει διάρκεια από 21 εώς 35 ημέρες. Ωστόσο, 1 στις 10 γυναίκες βιώνει διάφορες διαταραχές της περιόδου, από ανώμαλη διάρκεια των κύκλων μέχρι ανώμαλη ένταση ή διάρκεια της εμμηνορρυσίας (NIH). Έτσι το εύρος των διαταραχών ποικίλει από μία «χαμένη» περίοδο, μέχρι τις τελείως «απρόβλεπτες» περιόδους ή αιμορραγίες που διαρκούν περισσότερο από 8 ημέρες και τις σταγονοειδείς αιμορραγίες μεταξύ των φυσιολογικών εμμηνορρυσιών. Στις περισσότερες γυναίκες ο κύκλος έχει μια σχετική σταθερότητα αν και με το πέρασμα των δεκαετιών ή μετά από εγκυμοσύνες μπορεί να παρατηρηθούν διαφοροποιήσεις στη διάρκεια του κύκλου ή τα χαρακτηριστικά της περιόδου. Τις περισσότερες φορές οι αλλαγές αυτές είναι φυσιολογικές, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που υποκρύπτονται καταστάσεις που χρειάζονται θεραπεία. Οι πιο συχνές αιτίες που επηρεάζουν την περίοδο είναι οι παρακάτω:

Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS)

Πρόκειται για μια σχετικά συχνή διαταραχή που επηρεάζει την ωορρηξία και συνοδεύεται από διάφορες ορμονικές διαταραχές. Χαρακτηριστικά μια γυναίκα μπορεί να έχει είτε μια ¨χαμένη¨ περίοδο, είτε πολύ ανώμαλους κύκλους (αραιμηνόρροια), είτε και καθόλου περίοδο (αμηνόρροια). Παράλληλα λόγω των ορμονικών διαταραχών ( υπερανδρογοναιμία) μπορεί να παρατηρηθούν και άλλα συμπτώ24

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

ματα όπως αυξημένη τριχοφυία, ακμή και λιπαρό δέρμα, προδιάθεση για παχυσαρκία και δυσκολία στην απώλεια βάρους, προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ κτλ. Λόγω της πολυπλοκότητας του συνδρόμου απαιτείται ο κατάλληλος έλεγχος και ενημέρωση των ασθενών για τα θεραπευτικά βήματα. Το σύνδρομο ΔΕΝ θεραπεύεται, ωστόσο με τις σύγχρονες θεραπείες και την απώλεια βάρους, σε μεγάλο βαθμό επιτυγχάνουμε ομαλές περιόδους και ύφεση των υπόλοιπων συμπτωμάτων του συνδρόμου.

Εγκυμοσύνη

Πάντα σε περιπτώσεις ανωμαλιών του κύκλου, ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να αποκλείονται είναι η εγκυμοσύνη. Σε πολλές περιπτώσεις, γυναίκες που δεν γνωρίζουν ότι είναι έγκυες προσέρχονται αναφέροντας ανώμαλες αιμορραγίες (αιμορραγίες αρχόμενης κύησης) . Άλλες φορές η αιμορραγία μπορεί να συνδέεται με πιο σοβαρές καταστάσεις όπως μια αυτόματη έκτρωση ή μία εξωμήτριο κύηση.

Κλιμακτήριο

Το κλιμακτήριο είναι η μεταβατική περίοδος της ζωής της γυναίκας που οδηγεί από την αναπαραγωγική ηλικία στην εμμηνόπαυση (τουλάχιστον ένας χρόνος χωρίς εμμηνορρυσία). Η διάρκεια του κλιμακτηρίου μπορεί να είναι μέχρι και αρκετά χρόνια. Στην περίοδο αυτή μπορεί να παρατηρηθούν διάφορες διαταραχές στον κύκλο (βαριές αιμορραγίες ή και ελάττωση της διάρκειας και της έντασης της περιόδου, μεσοκύκλιες αιμορ-

ραγίες, ασταθείς κύκλοι κτλ) που συνοδεύονται από εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις και αλλαγές στη διάθεση. Κάποιες γυναίκες μπορεί να μην εμφανίζουν εμμηνορρυσία για έξι μήνες ή και περισσότερο και στη συνέχεια να έχουν ξανά περίοδο. Πλέον τα περισσότερα από τα συμπτώματα του κλιμακτηρίου μπορούμε να τα θεραπεύσουμε επαναφέροντας την ποιότητα της ζωής στην καθημερινότητα της γυναίκας.

Θυρεοειδοπάθειες

Οι παθήσεις του θυρεοειδούς αποτελούν αρκετά συχνή αιτία διαταραχών του κύκλου, καθώς μία στις οκτώ γυναίκες θα αποκτήσει κάποιου είδους θυρεοειδοπάθεια κάποια στιγμή στη ζωή της. Όταν η λειτουργία του θυρεοειδούς δεν είναι ισορροπημένη τότε μπορεί να παρατηρηθούν διάφορες διαταραχές στην περίοδο. Ωστόσο οι περισσότερες από τις παθήσεις του θυρεοειδούς μπορεί να αντιμετωπιστούν άριστα με την κατάλληλη αγωγή, κάτι που βοηθά και στην επαναφορά της ομαλότητας του κύκλου.

Παθολογικές καταστάσεις της μήτρας και των ωοθηκών Πολύποδες

• Μπορεί να εμφανιστούν τόσο στον τράχηλο όσο και στο ενδομήτριο. Δεν επηρεάζουν τη διάρκεια του κύκλου, μπορούν όμως να παρατείνουν για αρκετές μέρες τη διάρκεια της περιόδου ή να προκαλέσουν πιο «βαριές» περιόδους. Άλλες φορές μπορεί να παρατηρηθεί αιμορραγία μετά από επαφή (τραχηλικοί πολύποδες). Σήμερα είναι αρκετά εύκολη τόσο η διάγνωση όσο και η χειρουργική θεραπεία τέτοιων καταστάσεων.

Λειτουργικές κύστεις των ωοθηκών (κυστικό ωοθυλάκιο – αιμορραγικό ωχρό σωμάτιο)

• Πρόκειται για καταστάσεις που προκύπτουν μετά από διαταραχή στο φυσιολογικό μηχανισμό της ωορρηξίας. Οι κύστεις αυτές μπορεί να πάρουν μεγάλο μέγεθος (6-8 cm) και επειδή παρουσιάζουν ορμονική λειτουργία μπορεί να επηρεάσουν τη διάρκεια του κύκλου ή την ένταση της αναμενόμενης περιόδου. Συνήθως εξαφανίζονται σε 6-8 εβδομάδες μόνες τους χωρίς την ανάγκη ιατρικής παρέμβασης (δεν χρειάζονται αντισυλληπτικά), ενώ σπανιότερα σε περίπτωση ρήξης ή συστροφής ενδέχεται να απαιτηθεί επείγουσα χειρουργική παρέμβαση.

Ινομυώματα

Πρόκειται για καλοήθεις όγκους της μήτρας. Είναι αρκετά συχνό εύρημα που συνήθως δεν απαιτεί καμία

παρέμβαση αλλά μόνο παρακολούθηση. Ωστόσο πολλές φορές η παρουσία ινομυωμάτων σχετίζεται με αρκετά έντονες αιμορραγίες κατά την περίοδο. Στις περιπτώσεις αυτές συστήνεται η αφαίρεση των ινομυωμάτων (είτε λαπαροσκοπικά είτε με ανοιχτό χειρουργείο).

Παχυσαρκία

Ένα από τα χαρακτηριστικά του λιπώδους ιστού είναι η έκτοπη παραγωγή οιστρογόνων (περιφερική αρωματοποίηση). Τα οιστρογόνα αυτά επιδρούν ανώμαλα στο ενδομήτριο με αποτέλεσμα την εμφάνιση ανώμαλων αιμορραγιών. Η απώλεια βάρους αποτελεί την καλύτερη στρατηγική πριν την εφαρμογή οποιασδήποτε φαρμακευτικής θεραπείας.

Υπερπλασία και καρκίνος του ενδομητρίου

Πρόκειται για καταστάσεις που συναντάμε συνήθως σε πέριεμμηνοπαυσιακές ή μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Συνήθως παρατηρούνται έντονες εμμηνορρυσίες σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ή διάφορης έντασης αιμορραγίες σε μετεμμηνοπαυσιακές. Το ιστορικό και η χρήση του υπερήχου θέτουν την υποψία της πάθησης ενώ για την ολοκλήρωση της διάγνωσης είναι απαραίτητη η λήψη βιοψίας του ενδομητρίου.

Προλακτίνωμα

Πρόκειται για μικρό καλοήθη όγκο στην υπόφυση του εγκεφάλου. Η προλακτίνη που παράγεται από τον όγκο μπορεί να επηρεάσει τον φυσιολογικό κύκλο (αραιομηνόρροια ή αμηνόρροια), ενώ χαρακτηριστικά διαπιστώνεται παρουσία εκκρίματος από τις θηλές του μαστού.

Στρες – άσκηση – διατροφή

Χαρακτηριστικά γυναίκες που βιώνουν περιόδους έντονου άγχους, υπερβολικής άσκησης ή εξαντλητικής δίαιτας παρουσιάζουν μεγάλες διαταραχές στον κύκλο τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως ο κύκλος επανέρχεται στο φυσιολογικό λίγο καιρό μετά την εξάλειψη του αιτίου. Στο ενδιάμεσο όμως πρέπει να αποκλειστούν άλλες πιο σοβαρές αιτίες που προκαλούν τα ίδια συμπτώματα. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

25

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ Dr. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Θ. ΠΟΛΥΖΟΣ Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος Ειδικός Αναπαραγωγής, Μέλος του Institute of Life – Μονάδα Εξωσωματικής Γονιμοποίησης στο Μαιευτήριο Ιασώ

www. drpolyzos. gr Ιατρείο Βόλου: Τηλ. 24210 22988

Η

ενδομητρίωση (όρος που προκαλεί ανησυχία και φόβο στις γυναίκες), είναι συχνά μια επίπονη διαταραχή κατά την οποία ιστός που φυσιολογικά βρίσκεται μέσα στην μήτρα _ στο ενδομήτριο_ αναπτύσσεται έξω από αυτήν. Η ενδομητρίωση πολύ συχνά αναπτύσσεται στις ωοθήκες, στο έντερο και τον ιστό που βρίσκεται στην λεκάνη. Σπάνια ενδομητρικός ιστός μπορεί να εξαπλωθεί και πέραν της λεκάνης. Η ενδομητρίωση προκαλεί πόνο, μερικές φορές σοβαρό, λίγο πριν και

κατά την διάρκεια της περιόδου. Επιπρόσθετα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα γονιμότητας. Συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι: Επώδυνη περίοδος (δυσμηνόρροια), πόνος στην λεκάνη και κράμπες, πριν και κατά την διάρκεια της περιόδου και πόνος χαμηλά στην πλάτη και στην κοιλιά. Πόνος κατά την διάρκεια και το πέρας της συνουσίας, πόνος με την κίνηση των εντέρων ή την ούρηση, μηνορραγία ( πολύ αίμα κατά την

διάρκεια της περιόδου ή αίμα μεταξύ των περιόδων). Επίσης κόπωση, δυσκοιλιότητα, φούσκωμα, ναυτία κατά την διάρκεια της περιόδου. Η ενδομητρίωση διαγιγνώσκεται και σε γυναίκες που ζητούν θεραπεία για υπογονιμότητα. Πρέπει λοιπόν να πάτε στο γιατρό όταν έχετε σημάδια και συμπτώματα. Πιθανές αιτίες που προκαλούν ενδομητρίωση είναι: • παλινδρομική εμμηνόρροια (ροή αίματος πίσω και μέσα στις σάλπιγγες, στην κοιλότητα της λεκάνης αντί να βγει έξω από το σώμα).

• Ανάπτυξη εμβρυικών κυττάρων εκτός της μήτρας (όταν μια ή περισσότερες μικρές περιοχές κοιλιακής στοιβάδας μετατραπούν σε ενδομητριικό ιστό).

• Εμφύτευση σε χειρουργική ουλή (μπορεί ενδομητρικά κύτταρα να εμφυτευθούν πάνω στη χειρουργική τομή).

• Μεταφορά ενδομητριικών κυττάρων (τα αιμοφόρα αγγεία ή το λεμφικό σύστημα μπορεί να μεταφέρουν κύτταρα σε άλλα μέρη του σώματος).

• Διαταραχή του ανοσοποιητικού (δεν μπορεί το σώμα να αναγνωρίσει και να καταστρέψει ιστό που αναπτύσσεται έξω από την μήτρα).

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Ο μόνος σίγουρος τρόπος να διαγνωστεί η ενδομητρίωση κατά 100% 26

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

είναι η λαπαροσκόπηση και η ιστολογική εξέταση. Στα αρχικά στάδια της νόσου, ένα προσεκτικό και λεπτομερές ιστορικό είναι ο πιο σημαντικός τρόπος για την σωστή διάγνωση. Οι απεικονιστικές εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία μπορούν να δώσουν αξιόπιστες πληροφορίες. Επίσης η μέτρηση ενός ειδικού δείκτη (το CA125 με απλή εξέταση αίματος), μπορεί να μας διαφωτίσει αρκετά.

ΣΤΑΔΙΑ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗΣ

Υπολογίζεται ότι το 10% των γυναικών έχουν ενδομητρίωση, η οποία κατηγοριοποιείται ανάλογα με τη θέση, την έκταση και το βάθος των εστιών, την ύπαρξη και την β αρύτητα των συμφύσεων σε 4 κατηγορίες: I- ελάχιστη, ΙΙ- ήπια, ΙΙΙ – μέτρια, IV- σοβαρή.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπευτική προσέγγιση της νόσου, ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται περιλαμβάνει: • Απλή παρακολούθηση • Φαρμακευτική αντιμετώπιση (με χορήγηση αναλγητικών, χορήγηση ορμονικής θεραπείας, αντισυλληπτικά χάπια, λήψη προγεστερόνης).

• Χειρουργική θεραπεία, συνήθως με λαπαροσκόπηση.

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Μια στις δύο γυναίκες περίπου με πρόβλημα υπογονιμότητας διαγιγνώσκεται με ενδομητρίωση. Μία γυναίκα με ήπια ενδομητρίωση, έχει πιθανότητα έως 4, 5 % το μήνα να συλλάβει φυσιολογικά (το ποσοστό σε γόνιμα ζευγάρια κυμαίνεται από 15-20%). Όμως αν μια γυναίκα έχει ενδομητρίωση, δεν είναι απαραίτητο ότι θα αντιμετωπίσει και υπογονιμότητα, καθόσον αποτελεί νόσο γόνιμων γυναικών κυρίως. Δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρο κατά ποιόν τρόπο η ενδομητρίωση επηρεάζει την γονιμότητα ειδικά σε γυναίκες όπου δεν έχουν αναπτυχθεί συμφύσεις. Εάν κατόπιν λαπαροσκοπικής διάγνωσης έχει διαπιστωθεί ότι οι σάλπιγγες έχουν επηρεαστεί από τη νόσο και η βλάβη είναι μη θεραπεύσιμη ή τουλάχιστον βελτιώσιμη χειρουργικά, η επόμενη λύση είναι η εξωσωματική γονι-

μοποίηση. Εάν η ενδομητρίωση δεν έχει καταστρέψει την ωοθήκη σε βαθμό που να μην μπορεί να λειτουργήσει και να δώσει ωάρια, τότε οι πιθανότητες επιτυχίας μετά απο τεχνική εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι εξαιρετικές. Σύμφωνα δε με μελέτη ομάδας κορυφαίων επιστημόνων στην πανεπιστημιακή κλινική Hammersmith του Λονδίνου, όπου διερευνήθηκε η σχέση ενδομητρίωσης με το ποσοστό επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης, φάνηκε ότι η ενδομητρίωση δεν επηρεάζει τα αποτελέσματα της.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

27

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ:

Η διατροφή αφορά τον καθένα μας και περισσότερο τα παιδιά Σε συνεργασία με την Διαιτολόγο - Διατροφολόγο ΗΛΙΑΝΑ Δ. ΜΑΜΕΚΑ Πτυχιούχο ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Εξωτερική Συνεργάτης Παιδοενδοκρινολογικού ιατρείου Γ΄ Παιδιατρικής Κλινικής Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσ/κης (Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1 & Παιδική Παχυσαρκία) ilmameka87@gmail.com

Aπό τη ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΟΜΜΑΤΑ Ποια είναι κατά τη γνώμη σας καλή εποχή για μια επίσκεψη του παιδιού μας στο διαιτολόγο-διατροφολόγο μας; Αν το παιδί σας αντιμετωπίζει πρόβλημα υπερβαρότητας ή παχυσαρκίας μπορείτε να επισκευθείτε έναν διατροφολόγο με το τέλος της σχολικής χρονιάς, ώστε το παιδί να μπορέσει να προσαρμοστεί πιο εύκολα στα καινούρια διατροφικά δεδομένα. Θα πρότεινα βέβαια στους γονείς να κάνουν μια επίσκεψη σε διαιτολόγο –ανεξαρτήτως προβλήματοςώστε να ενημερωθούν τα παιδιά τους

αλλά και οι ίδιοι για το πώς πρέπει να τρέφονται σωστά. Σε ποιες ηλικίες διαπιστώνετε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών όσον αφορά την παχυσαρκία; Δεν υπάρχει συγκεκριμένο νούμερο να αναφέρουμε. Συνήθως όμως, από την ηλικία των 6 ετών και πάνω αρχίζουν τα προβλήματα βάρους και φτάνουμε μέχρι και την εφηβεία. Πως θα χαρακτηρίζατε τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών/εφήβων; Οι διατροφικές συνήθειες των εφήβων εξαρτώνται κυρίως από το οικο-

γενειακό περιβάλλον, το οποίο παίζει τον σημαντικότερο ρόλο και έπειτα το σχολικό και φιλικό περιβάλλον. Αυτό που παρατηρείται, είναι η μεγάλη κατανάλωση ζάχαρης και αλατιού, γεύσεις που συνηθίζουν τα παιδιά και τις ζητούν ολοένα και περισσότερο. Είναι επιτρεπτό για ένα παιδί να κάνει δίαιτα και ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσουν οι επισκέψεις σε διαιτολόγο – διατροφολόγο; Ένα παιδί μπορεί να μπει σε πρόγραμμα διατροφής ειδικά αν το παραπέμψει ο θεράπων ιατρός του. Σημασία όμως στα παιδιά έχει να εκπαιδευτούν, να τρέφονται σωστά και να μάθουν να επιλέγουν τις κατάλληλες τροφές. Αυτό γίνεται μέσω συναντήσεων που θα γίνουν με τον διαιτολόγο τους, ώστε να κατανοούν σε κάθε συνάντηση τη σημασία της σωστής διατροφής.

28

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

Πως μπορεί να ελεγχθεί μια διατροφή σε ένα παιδί ή έναν έφηβο ακόμη και τις ώρες που είναι στο σχολείο; Αυτό μπορεί να γίνει μέσω σνακ που θα ετοιμάζονται από το σπίτι, για να μπορεί ο γονέας να έχει τον έλεγχο, διότι τα κυλικεία των σχολείων είναι εφοδιασμένα με ‘’απαγορευμένες’’ τροφές. Ιδέες για σνακ, μπορούν να είναι οι εξής: 1 κουλούρι Θεσσαλονίκης & 1 φρούτο, 1 χούφτα ξηροί καρποί & 1 φρούτο ή 1 φ. σπιτικό κέικ απλό, 1 αβγό βραστό & 1 φρούτο. Τι διαδικασίες πρέπει να ακολουθήσει μια μητέρα πριν σας επισκεφθεί και πρέπει το παιδί να υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις; Αρχικά θα πρέπει να γίνουν γενικές εξετάσεις αίματος αλλά και οποιαδήποτε άλλη εξέταση ζητηθεί από τον θεράποντα ιατρό και στη συνέχεια να γίνει μια συζήτηση με το παιδί για το αν θέλει να μπει στη διαδικασία ενός προγράμματος διατροφής. Όσον αφορά τα «μη συνεργάσιμα» παιδιά πως μπορεί ο γονιός να τα παρακινήσει, προκειμένου να επιτύχει μια επίσκεψη σε εσάς; Όταν τα παιδιά δεν επιθυμούν να επισκεφθούν τον διαιτολόγο μπορεί ο γονέας να τα πείσει μέσω του ιατρού του παιδιού ή παροτρύνοντάς το, να κάνουν την επίσκεψη μόνο για να ακούσει και να ενημερωθεί το παιδί για τους λόγους που είναι καλό να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα διατροφής. Αν το παιδί δε θέλει, θα είναι δύσκολο να εφαρμόσει οποιοδήποτε πρόγραμμα. Πότε θεωρείτε ένα παιδί παχύσαρκο; Για το πότε χαρακτηρίζεται ένα παιδί παχύσαρκο ή υπέρβαρο το διαπιστώνουμε μέσω των καμπυλών ανάπτυξης. Συνήθως αν είναι οριακά, ο γιατρός του θα συστήσει να εφαρμοστεί πρόγραμμα διατροφής. Όταν υπάρχει όμως θέμα παχυσαρκίας, καλό θα ήταν να ξεκινήσουν άμεσα οι συναντήσεις, για να απο-

φύγουμε περαιτέρω αύξηση βάρους του παιδιού. Η διατροφή αφορά μόνο τους υπέρβαρους ανθρώπους ή και τους ολιγοβαρείς; Όλοι οι υπόλοιποι, εξερευνούμε τη σχέση μας με το σώμα μας, λίγο πριν βγούμε στις παραλίες και το φθινόπωρο οι ατασθαλίες αρχίζουν, με αποτέλεσμα το βάρος μας να ανεβαίνει και το

σώμα μας να ταλαιπωρείται. Ποια η συμβουλή σας για να διατηρούμαστε στο ίδιο επίπεδο και από το Σεπτέμβρη; Η διατροφή αφορά τον καθένα μας. Μπορούμε να επισκεφθούμε έναν διατροφολόγο όχι μόνο όταν θέλουμε να χάσουμε βάρος, αλλά και για να ενημερωθούμε για το πώς πρέπει να τρεφόμαστε σωστά μέσω γενικών αλλά και εξατομικευμένων οδηγιών, αναλόγως αν υπάρχουν και θέματα υγείας. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

29

ΥΠΕΡΤΡΙΧΩΣΗ ΚΑΙ ΔΑΣΥΤΡΙΧΙΣΜΟΣ:

Αφορά την σύγχρονη γυναίκα Σε συνεργασία με την Ενδοκρινολόγο ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ ale. theodoropoulou@yahoo. gr

Η

αυξημένη τριχοφυΐα ή υπερτρίχωση αποτελεί σήμερα ένα από τα περισσότερο σημαντικά προβλήματα που απασχολούν τη σύγχρονη γυναίκα, δεδομένου ότι οι κανόνες αισθητικής της εποχής μας επιβάλλουν ένα μοντέλο γυναίκας με πρόσωπο και σώμα από τα οποία να απουσιάζουν τελείως οι τρίχες. Ο ορός υπερτρίχωση αναφέρεται σε καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από αυξημένη τριχοφυΐα, σε διάφορα σημεία του σώματος, με φυσιολογική όμως για το φύλο κατανομή. Ενώ ο όρος δασυτριχισμος χρησιμοποιείται για να περιγράψει την αυξημένη, περισσότερο από το φυσιολογικό, τριχοφυΐα σε μια γυναίκα, σε περιοχές που συνήθως υπάρχει μονό χνούδι και όχι κανονικές τρί-

30

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

χες, όπως το πρόσωπο, ο λαιμός, η πλάτη, η κοιλιά και το στήθος. Συχνά η ήπια αύξηση στην παραγωγή των τριχών είναι θέμα καταγωγής και εθνότητας, αλλά πολλές φορές, και ειδικά όταν η υπερτρίχωση συνοδεύεται και από διαταραχές στην περίοδο η άλλα συμπτώματα, μπορεί να είναι εκδήλωση μιας σημαντικής ορμονικής διαταραχής. Όπως είναι ευρέως γνωστό οι γυναίκες παράγουν σε ορισμένη ποσότητα ανδρικές ορμόνες (ανδρογόνα), τόσο από τις ωοθήκες όσο και από τα επινεφρίδια τους. Η ανάπτυξη του δασυτριχισμου καθώς και η βαρύτητα του εξαρτάται από τα επίπεδα των ανδρογόνων στο αίμα αλλά και από την τοπική δράση τους στην ρίζα της τρίχας. Αν μια γυναίκα έχει αυξημένα επί-

πεδα ανδρικών ορμονών, τότε μπορεί να εμφανίσει διάφορα συμπτώματα που προκαλούνται από τις ανδρικές ορμόνες όπως αυξημένη τριχοφυΐα, ακμή, απώλεια μαλλιών (ανδρικού τύπου αλωπεκία), διαταραχές στην περίοδο κτλ. Η πιο συχνή διαταραχή που σχετίζεται με τα αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα είναι το Σύνδρομο των Πολυκυστικων Ωοθηκών (ΣΠΩ), που επηρεάζει μέχρι και το 10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Οι γυναίκες με ΣΠΩ εκτός από υπερτρίχωση και αυξημένα ανδρογόνα έχουν συνήθως και διαταραχές στην περίοδο, ακμή, υπογονιμοτητα και, αρκετά συχνά προβλήματα με το βάρος τους. Όμως, σε αυτές τις γυναίκες, πριν υποθέσουμε πως η αίτια είναι το ΣΠΩ θα πρέπει να αποκλείσουμε άλλες ορμονικές διαταραχές όπως ο υποθυρεοειδισμός, η υπερπρολακτιναιμια, το Σύνδρομο Cushing

(υπερέκκριση κορτιζολης), η συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων (ενζυματικη διαταραχή) καθώς και τα νεοπλάσματα των επινεφριδίων και ωοθηκών που παράγουν ανδρικές ορμόνες. Μια άλλη αιτία αυτού του φαινομένου που θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας είναι πως μερικά φάρμακα όπως τα στεροειδή αναβολικά μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη παραγωγή ανδρικών ορμονών και κατά συνέπεια υπερτρίχωση. Τέλος, είναι συχνό φαινόμενο μια γυναίκα να έχει υπερτρίχωση χωρίς όμως να έχει αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα και χωρίς συγκεκριμένη ορμονική διαταραχή. Αυτή η περίπτωση είναι γνωστή ως «Ιδιοπαθής δασυτριχισμος». Όσον αφορά την θεραπεία αυτής της κατάστασης οι περισσότερες γυναίκες με ήπια τριχοφυΐα και χωρίς άλλα προβλήματα, για την αντιμετώπιση της υπερτρίχωσης μπορούν να επακολουθήσουν διάφορα μέσα αφαίρεσης τριχών (τοπικές κρέμες, χαλαουα, ηλεκτρόλυση, laser) ανάλογα με τις προσωπικές τους προτιμήσεις. Σε περιπτώσεις που υπάρχουν αυξημένα ανδρογόνα, θα πρέπει να γίνει μια αξιολόγηση από ενδοκρινολόγο, ο όποιος μπορεί να ζητήσει ειδικές ορμονικές εξετάσεις για να καθορίσει την πιθανή αιτία της υπερανδρογοναιμιας. Ορισμένες ορμονικές διαταραχές όπως ο υποθυρεοειδισμός, η υπερπρολακτιναιμια, το Σύνδρομο Cushing, χρειάζονται συγκεκριμένη θεραπεία και συνήθως έχουν διαγνωστεί ήδη λόγο της παρουσίας άλλων συμπτωμάτων. Για τις περισσότερες περιπτώσεις δασυτριχισμου, που οφείλονται σε Σύνδρομο Πολυκυστικων Ωοθηκών η’ ιδιοπαθή υπερανδρογοναιμια η θεραπεία εκλογής είναι τα αντισυλληπτικά χάπια. Τα χάπια αυτά ρυθμίζουν τον κύκλο και χαμηλώνουν τα επίπεδα των ανδρικών ορμονών. Μεγάλο ποσοστό (60-100%) των γυναικών έχουν βελτίωση στην υπερτρίχωση μετά από 6-12 μήνες από τη χρήση των φαρμάκων. Εκτός από τα αντι-

συλληπτικά χάπια, μπορούμε όταν υπάρχει ένδειξη να χρησιμοποιήσουμε και αντιανδρογονα φάρμακα (οξεικη κυπροτερονη, φλουταμιδη, φιναστεριδη), δηλαδή φάρμακα που ανταγωνίζονται την δράση των ανδρικών ορμονών. Στην τελική, θα πρέπει να γνωρίζουμε πως ο δασυτριχισμος είναι ένα χρόνιο πρόβλημα που μπορεί

να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, αλλά πολύ συχνά δεν βρίσκει μόνιμη θεραπεία. Κάθε γυναίκα, λοιπόν, που θεωρεί ότι έχει αυξημένη τριχοφυΐα που επηρεάζει την εικόνα που έχει για το σώμα της και την εμφάνιση της, θα πρέπει να απευθυνθεί σε ένα ενδοκρινολόγο, ο οποίος θα προτείνει την ειδική θεραπεία που αρμόζει στην κάθε ασθενή. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

31

Αρτηριακή υπέρταση Σε συνεργασία με την Ειδική Καρδιολόγο ΘΕΟΔΩΡΑ Α. ΚΑΡΟΤΣΑΚΗ Επιστημονική υπεύθυνη καρδιολογικού τμήματος κλινικής «ΑΝΑΣΣΑ» • tkarotsaki@gmail.com

Α

ρτηριακή υπέρταση ονομάζεται η νόσος στην οποία η πίεση του αίματος είναι σταθερά μεγαλύτερη από τις επιθυμητές. Χωρίζεται σε συστολική και διαστολική: Συστολική ΑΠ είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών κατά τη διάρκεια της σύσπασης της καρδιάς. Διαστολική ΑΠ είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών στο διάστημα μεταξύ των συσπάσεων της καρδιάς. (στη διαστολή) Μετριέται σε mmΗg ( χιλιοστά στήλης υδραργύρου ) και αν κάποια από τις δύο τιμές βρίσκεται πάνω από τα επιθυμητά όρια, τότε η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως υπέρταση, ανεξάρτητα αν η άλλη είναι φυσιολογική. Έτσι υπέρταση ονομάζουμε σήμερα τιμές ΑΠ >140mmHg για τη συστολική > 90 mmHg για τη διαστολική Η συστολική ΑΠ είναι η πιο σημαντική. Αποτελεί τη βάση για τη διάγνωση στην πλειονότητα των ασθενών. Ορισμένες κατευθυντήριες οδηγίες προτείνουν τιμές 130/80 για ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή χρόνια νεφροπάθεια. Ωστόσο, τα οφέλη αυτού του χαμηλότερου στόχου δεν έχουν τεκμηριωθεί επαρκώς. Ποια είναι τα αίτια; Περίπου το 95% των ενηλίκων με υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ιδιοπαθείς. Τα αίτια δεν είναι γνωστά παρότι αναφέρονται περιβαλλοντικοί και γενετικοί παράγοντες που επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση.

• Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως υπερβολική πρόσληψη άλατος, παχυσαρκία, καθιστική ζωή.

• Γενετικοί παράγοντες που προκαλούν

αυξημένη δραστηριότητα του συστήματος ρενίνη – αγγειοτενσίνη - αλδοστερόνη και του συμπαθητικού νευρικού συστήματος.

• Η αγγειακή σκληρία, η οποία προκαλεί μεμονωμένη συστολική υπέρταση και τη συναντάμε κυρίως σε ηλικιωμένους. Η δευτεροπαθής ΑΠ αφορά το 5% του συνόλου των υπερτασικών, όπου η αιτία μπορεί να εντοπισθεί και να αντιμετωπισθεί. Τα κύρια αίτια δευτεροπαθούς είναι: • Χρόνια νεφροπάθεια • Πολυκυστική νόσος των νεφρών • Στένωση της νεφρικής αρτηρίας • Υπεραλδοστερονισμός • Φαιοχρωμοκύτωμα • Νόσοι θυροειδούς • Υπνική άπνοια Πως μετράμε σωστά; Μπορεί να μετρηθεί είτε με ένα κλασικό πιεσόμετρο ή με τη βοήθεια μιας αυτόματης ηλεκτρονικής συσκευής. (Αυτά που εφαρμόζουν στον καρπό είναι συχνά ανακριβή και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται) . Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε σωστό μέγεθος περιχειρίδας. Ο ασθενής πρέπει να είναι καθιστός σε άνετη θέση για τουλάχιστον 5 λεπτά. Είναι καλύτερο να γίνονται 3 μετρήσεις. Την 1η δεν την υπολογίζουμε. Οι άλλες δύο να έχουν 1-2 λεπτά διαφορά και να χρησιμοποιείται ένας μέσος όρος των μετρήσεων. Ποιες οι συνέπειες της Αρτηριακής Υπέρτασης; Η αυξημένη αρτηριακή πίεση μπορεμακροχρόνια να προκαλέσει βλάβες στα αγγεία των οργάνων του σώματος. Έτσι ως συνέπεια μπορούν να εκδηλώθουν παθήσεις της καρδιάς ( καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσος) του εγκεφάλου (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), των νεφρών (νεφρική ανεπάρκεια), των ματιών

Ταξινόμηση της Αρτηριακής Πίεσης Φυσιολογική

Προϋπέρταση Υπέρταση σταδίου Ι Υπέρταση σταδίου ΙΙ 34

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

Συστολική <120mmHg

Διαστολική <80mmHg

120-139 140-159 >160

80-89 90-99 >100

(αμφιβληστροειδοπάθεια) και των αγγείων (ανευρύσματα). Πως αντιμετωπίζεται; Το πιο σημαντικό είναι η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και διατροφής που περιλαμβάνει : I. Υγιεινή διατροφή: Ελάττωση κατανάλωσης αλατιού και έμφαση στην πρόσληψη τροφών, όπως τα λαχανικά, φρούτα και ψάρια. Αντίστοιχα περιορισμός στη λήψη κρεάτων-λιπαρών τροφών.

II. Καθημερινή σωματική άσκηση.

III. Διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους.

IV. Διακοπή καπνίσματος. Τι φάρμακα διαθέτουμε για την αντιμετώπιση της. Κυκλοφορούν πολλές ομάδες φαρμάκων που βοηθούν τον ανθρώπινο οργανισμό. Μπορεί να χρειαστεί η λήψη από μία έως και παραπάνω από τρεις διαφορετικές κατηγορίες για να πετύχουμε το στόχο μας. Είναι πολύ σημαντικό όμως να θυμόμαστε ότι: • Κάθε οργανισμός είναι ιδιαίτερος γι’ αυτό και η θεραπεία διαφέρει από άτομο σε άτομο.

• Απαραίτητη είναι η στενή συνεργασία του ασθενούς με τον θεράποντα ιατρό του και η σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται μεταξύ τους. Η ΛΗΨΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΙ ΤΟΝ ΥΓΙΕΙΝΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, ΔΕΝ ΤΟΝ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ!

Θεραπεία Προστάτη με Laser Σε συνεργασία με τον Χειρουργό Ουρολόγο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ Ε. ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ M.D. - FEBU Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας • kosefst@gmail.com

Τι είναι ο προστάτης; Ο προστάτης αδένας είναι όργανο του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος. Κύρια λειτουργία του είναι η παραγωγή προστατικού υγρού μέσα στο οποίο μεταφέρονται τα σπερματοζωάρια. Ο προστάτης βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλει το αρχικό τμήμα της ουρήθρας. Τι είναι η Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη; Το μέγεθος ενός φυσιολογικού προστάτη σε έναν άνδρα κάτω των τριάντα ετών είναι στο μέγεθος καρυδιού. Μετά την ηλικία των σαράντα ετών, ο προστάτης αρχίζει να διογκώνεται με αποτέλεσμα να συμπιέζει την ουρήθρα και να εμποδίζει την ελεύθερη ροή των ούρων. Ο ιατρικός όρος αυτής της διόγκωσης είναι καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ). Τα πρώτα συμπτώματα της διόγκωσης αυτής εμφανίζονται συνήθως μετά την ηλικία των 45 ετών. Μετά την ηλικία των 50 ετών ένας στους δύο άντρες εμφανίζει συμπτώματα καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη. Ποια είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα της Καλοήθους Υπερπλασίας; Καθώς το μέγεθος του προστάτη αυξάνεται και η ελεύθερη ροή των ούρων εμποδίζεται, τα συμπτώματα της διόγκωσης γίνονται ολοένα και πιο έντονα. Τα συνηθέστερα συμπτώματα περιλαμβάνουν: μικρή ακτίνα ούρησης, δυσκολία κατά την έναρξή της, διακοπή και επανέναρξη, σταγόνες

ΠΟΙΑ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΕ LASER

στο τέλος της, επιτακτική ανάγκη για ούρηση, συχνουρία, αδυναμία πλήρους κένωσης της κύστης. Ποιοι είναι οι τρόποι χειρουργικής θεραπείας; Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά με τους ακόλουθους τρόπους: • Ανοιχτή προστατεκτομή ή • Διουρηθρική προστατεκτομή Οι παραπάνω χειρουργικές τεχνικές αφαίρεσης της υπερπλασίας αν και αποτελεσματικές προϋποθέτουν, τη διακοπή ενδεχόμενης αντιπηκτικής αγωγής, συνοδεύονται από μετεγχειρητικό πόνο, έχουν παρατεταμένη νοσηλεία με παραμονή του καθετήρα και πιθανότητες επιπλοκών (ανάγκη μετάγγισης, σεξουαλική δυσλειτουργία, κ.α.)

• Διουρηθρηκή προστατεκτομή με Laser Είναι η πιο σύγχρονη μέθοδος θεραπείας της Καλοήθους Υπερπλασίας και προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα για τον ασθενή.

Η θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη με Laser (μέθοδος LIFE) προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα όχι μόνο έναντι των κλασικών χειρουργικών τεχνικών αλλά και έναντι άλλων μεθόδων laser: • Είναι μια εντελώς ανώδυνη και αναίμακτη παρέμβαση • Πραγματοποιείται με χειρουργική ακρίβεια και απόλυτη ασφάλεια ελαχιστοποιώντας τα ενδεχόμενα υποτροπής • Μπορεί να πραγματοποιηθεί με ελάχιστη αναισθησία (περιοχική) • Μειώνει σημαντικά τον χρόνο των παρεμβάσεων (20-45 λεπτά ανάλογα με το μέγεθος του προστάτη) • Ελαχιστοποιεί τον χρόνο νοσηλείας (1 ημέρα) • Ελαχιστοποιεί τον χρόνο καθετηριασμού μετά την επέμβαση (καθόλου -24 ώρες) • Ελαχιστοποιεί τις επιπλοκές των κλασικών χειρουργικών επεμβάσεων (ανάγκες μεταγγίσεων, επιβάρυνση καρδιαγγειακού συστήματος, σεξουαλική λειτουργία, εκσπερμάτιση).

• Επιτρέπει την γρήγορη ανάρρωση και την επάνοδο των ασθενών στις κανονικές τους δραστηριότητες • Είναι ιδανική για ασθενείς με αντιπηκτική αγωγή (δεν απαιτεί τη διακοπή της) και για ασθενείς μεγάλης ηλικίας.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

35

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΟΥ ΝΑ ΣΩΣΕΙΣ ΜΙΑ ΖΩΗ ΜΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΟΥ

Καρδιοαναπνευστική ανάνηψη – CPR σε ενηλικες Του Καρδιολόγου ΚΩΣΤΑ ΠΙΣΣΑΡΙΔΗ Διδάκτωρος του Πανεπιστημίου Αθηνών

Κ

άθε χρόνο 10.000 με 13.000 Έλληνες παθαίνουν καρδιακή ανακοπή, εκτός νοσοκομείου, συχνότερα στο σπίτι. Αυτή συμβαίνει όταν η καρδιά σταματά ξαφνικά, συνήθως λόγω κοιλιακής μαρμαρυγής που οφείλεται σε καρδιακή πάθηση. Περισσότεροι από το 90% από αυτούς πεθαίνουν γιατί οι παριστάμενοι δεν ξέρουν πώς να κάνουν καρδιοαναπνευστική ανάνηψη (CPR) οπότε φοβούνται να προχωρήσουν σ’ αυτήν για να μην κάνουν ζημιά. Όμως ο άνθρωπος που έπεσε κάτω και δεν αναπνέει, θα είναι νεκρός σε 3-5 λεπτά χωρίς τη βοήθεια μας. Οπότε ποια ζημιά θα κάνουμε; Συνεπώς είναι επιτακτικό να γνωρίζουμε όλοι τι να κάνουμε ΑΜΕΣΑ σε τέτοια περίπτωση για να διατηρήσουμε την στοιχειώδη προσφορά οξυγόνου στον εγκέφαλο και την καρδιά, μέχρι να έρθει το ΕΚΑΒ. Η επιβίωση των θυμάτων κοι-

36

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

λιακής μαρμαρυγής είναι μέγιστη όταν οι παριστάμενοι προσφέρουν καρδιοαναπνευστική ανάνηψη και ηλεκτρική απινίδωση στα πρώτα 3 ως 5 λεπτά από την πτώση του θύματος. Υπ’ όψιν ότι άλλαξε η σειρά των ενεργειών του εκπαιδευμένου διασώστη και τώρα ΠΡΟΗΓΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΣΥΜΠΙΕΣΕΙΣ, μετά το άνοιγμα των αεραγωγών και μετά η αναπνοή στόμα με στόμα [C-A-B (Compressions, Airway, Breathing)]. Το άρθρο απευθύνεται σε μη εκπαιδευμένους ανθρώπους, σε όλους μας, για να βοηθήσουμε κάποιον άνθρωπο κοντά μας με καρδιακή ανακοπή. Οπότε θα γίνουμε οι διασώστες του μέχρι να έρθει το ΕΚΑΒ, εκτελώντας μόνο συμπιέσεις στο στέρνο του.

ΟΙ ΣΥΜΠΙΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΤΕΡΝΟ

Το θύμα πρέπει γυριστεί στη ράχη, στη θέση που βρίσκεται, για

να αρχίσουν οι συμπιέσεις στο στέρνο του. (Αν υπάρχει υποψία τραυματισμού στον αυχένα, θα ακινητοποιηθεί το κεφάλι με τα δυο χέρια άλλου παρευρισκόμενου). Οι συμπιέσεις στο στέρνο του θύματος πρέπει να είναι από 100 ως 120 στο λεπτό, η δε μετακίνηση του στέρνου προς τα κάτω πρέπει να είναι μεταξύ 5 και 6 εκατοστών. Μετά από κάθε συμπίεση, το στέρνο πρέπει αφήνεται να επανέρχεται πλήρως. Ο διασώστης δεν πρέπει να ξεκουράζει τα χέρια του ενδιάμεσα από τις συμπιέσεις ακουμπώντας πάνω στο στέρνο του θύματος. Αυτές γίνονται με την τοποθέτηση των χεριών και κλείδωμα των δακτύλων του διασώστη στο κάτω μισό του στέρνου του θύματος (ή στο κέντρο του θώρακα). Υπ’ όψιν ότι τα χέρια πρέπει να είναι τεντωμένα (κλειδωμένοι αγκώνες).

Ιδανικά αν υπάρχουν 2 διασώστες πρέπει να εναλλάσσονται ανά 2 λεπτά. Επίσης δεν πρέπει να γίνονται διακοπές για ψηλάφηση των παλμών. Πρόσφατα, 2015, η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρία εξέδωσε νέες οδηγίες για τη CPR. Βάσει αυτών: 1. Πρώτα ελέγχεται η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ που είναι πεσμένο το θύμα για τυχόν τοξικά ή διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος ή κάτι άλλο.

2. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΤΑΙ ότι είναι καρδιακή ανακοπή. Σε άνθρωπο με ξαφνική πτώση και πλήρη απώλεια συνειδήσεως (το θύμα δεν ανταποκρίνεται σε σκούντημα και ομιλία) και απούσα αναπνοή (ή ανώμαλη αγωνιώδη ελάχιστη αναπνοή), η πιθανότερη αιτία είναι η καρδιακή ανακοπή. Αν ο παρευρισκόμενος δεν γνωρίζει πώς να ελέγξει τους σφυγμούς στις καρωτίδες, δεν πειράζει και ΔΕΝ πρέπει να το επιχειρήσει. Αν κάποιος τυχαίνει να γνωρίζει πώς να ελέγξει τους σφυγμούς αυτό πρέπει να γίνει ταυτόχρονα με τον έλεγχο της ύπαρξης αναπνοής σε λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα, για να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος μέχρι να αρχίσουν οι συμπιέσεις του θώρακα.

3. Αν αναγνωριστεί σαν καρδιακή ανακοπή ΦΩΝΑΖΟΥΜΕ ΣΕ ΒΟΗΘΕΙΑ και άλλους και ακολουθεί ΚΛΗΣΗ ΜΑΣ ΣΤΟ 166. Αφήνουμε το τηλέφωνο, σταθερό ή κινητό σε ανοιχτή ακρόαση ώστε ο γιατρός του ΕΚΑΒ να βοηθήσει με οδηγίες για το τι χρειάζεται να γίνει.

4α. Αν στον χώρο ΔΕΝ βρίσκεται σύστημα αυτόματης απινίδωσης και ο παρευρισκόμενος, οι παρευρισκόμενοι δεν είναι εκπαιδευμένοι στην CPR, πρέπει άμεσα να εφαρμοστούν ΜΟΝΟ συμπιέσεις του θώρακα του θύματος μέχρι να έρθει η βοήθεια του ΕΚΑΒ.

4β. Αν στον χώρο βρίσκεται ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟΜΑΤΗΣ ΑΠΙΝΙΔΩΣΗΣ (AED) και αν είμαστε μόνοι, ΠΡΩΤΑ το χρησιμοποιούμε και μετά αρχίζουμε τις συμπιέσεις. (Αυτά πρέπει να υπάρχουν οπουδήποτε υπάρχει πολυκοσμία, π.χ. σε λιμάνια, σε σταθμούς λεωφορείων, σε γήπεδα, σε εμπορικά κέντρα, στις εφορίες κλπ.) Αν υπάρχει και άλλος παρευρισκόμενος ξεκινούμε άμεσα τις συμπιέσεις μέχρι ο άλλος να φέρει το σύστημα αυτόματης απινίδωσης. Μόλις έρθει το σύστημα αυτόματης απινίδωσης, το χρησιμοποιούμε ΑΜΕΣΑ. Δεν πρέπει να υπάρχει παύση ανάμεσα στις συμπιέσεις μεγαλύτερη των 10δευτερολέπτων ούτε πριν, ούτε μετά από την ηλεκτρική απινίδωση.

5. Αν υπάρχει κάποιος εκπαιδευμένος παρευρισκόμενος θα χορηγηθεί και αέρας στους πνεύμονες, σε αναλογία 30 ΣΥΜΠΙΕΣΕΙΣ: 2 ΑΝΑΠΝΟΕΣ. Δηλαδή θα γίνονται στο στόμα (στόμα με στόμα) του θύματος διαδοχικά 30 συνεχόμενες συμπιέσεις και μετά 2 συνεχόμενες εκπνοές με κλειστά τα ρουθούνια του. Οι κύκλοι των 30:2 συνεχίζονται είτε μέχρι να συνέλθει το θύμα είτε μέχρι να έρθει η βοήθεια του ΕΚΑΒ.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ

Τα θεμελιώδη βήματα της στοιχειώδους υποστήριξης της ζωής (BLS) είναι:

Περισσότερα Καρδιολογικά Άρθρα μπορεί να δει κάποιος στην ιστοσελίδα μου:

www.ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣΠΙΣΣΑΡΙΔΗΣΚ.gr

α) H άμεση αναγνώριση της καρδιακής ανακοπής. β) H ενεργοποίηση του ΕΚΑΒ με τηλεφώνημα στο 166 από σταθερό ή κινητό τηλέφωνο. γ) Oι άμεσες συμπιέσεις του θώρακα (και τεχνητή αναπνοή αν υπάρχει γνώστης). δ) Η άμεση χρησιμοποίηση συστήματος αυτόματης απινίδωσης, αν αυτό υπάρχει στο χώρο. Αν η CPR γίνει άμεσα και σωστά, υπολογίζεται ότι θα επιβιώσουν μέχρι και 3πλάσιοι άνθρωποι. Τελικά: • Χρειάζεται να καλλιεργηθεί μια συνείδηση επείγουσας δράσης και τόλμης σε όλους μας για εφαρμογή των συμπιέσεων στο θώρακα.

• Πρέπει να αναζητήσουμε να εκπαιδευτούμε στην Καρδιοαναπνευστική Ανάνηψη, ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε όλο το πακέτο της (C-A-B).

• Πρέπει να πιέσουμε για τοποθέτηση συστημάτων αυτόματης απινίδωσης (AED) όπου υπάρχει πολυκοσμία. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

37

O ρόλος της μοριακής βιολογίας στην εργαστηριακή διάγνωση Σε συνεργασία με τον Μικροβιολόγο – Βιοπαθολόγο, Ράπτη Γεώργιο MD,PhD raptislab@gmail.com • www.raptislab.gr

Η

μοριακή βιολογία είναι ο κλάδος της βιολογίας που ασχολείται με την ανάλυση του γενετικού υλικού σε μοριακό επίπεδο. Η ραγδαία εξέλιξη της μοριακής βιολογίας τις τελευταίες δεκαετίες και η πληθώρα των εφαρμογών της στην ιατρική έρευνα και διάγνωση έχει οδηγήσει στην επάνδρωση πολλών εργαστηρίων, δημόσιων ή ιδιωτικών με μοριακές τεχνικές. Η βασική διαγνωστική τεχνική ενός εργαστηρίου μοριακής βιολογίας είναι η Αλυσιδωτή Αντίδραση Πολυμεράσης (PCR – Polymerase Chain Reaction), η ανακάλυψη της οποίας, το 1983, έφερε επανάστα-

ση στη μοριακή βιολογία και πλέον υπάρχει σε πολλές τροποποιημένες και εξελιγμένες μορφές. Πρόκειται για μια απλή, γρήγορη τεχνική πολλαπλασιασμού οποιουδήποτε γενετικού υλικού σε μια πληθώρα βιολογικών υλικών με μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα, ώστε να είναι εφικτή η περαιτέρω μελέτη του με διάφορες εφαρμογές.

Μοριακή διάγνωση γενετικών νοσημάτων

Η μοριακή βιολογία μπορεί να δώσει απαντήσεις που αφορούν τα γενετικά αίτια διαφόρων νοσημάτων, αλλά και να αποκαλύψει προδιαθεσι-

κούς παράγοντες αυτών. Με την PCR πολλαπλασιάζονται επιλεκτικά, στο αίμα ενός ατόμου, γονίδια που σχετίζονται με νοσήματα και ανιχνεύονται μεταλλάξεις ή πολυμορφισμοί με σκοπό τον εντοπισμό ατόμων-φορέων ή τη διάγνωση γενετικών ανωμαλιών στα πλαίσια προγεννητικού ελέγχου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η διάγνωση αιμοσφαιρινοπαθειών, θρομβοφιλίας, προδιάθεσης καρδιαγγειακών παθήσεων και κυστικής ίνωσης. Στην περίπτωση της κυστικής ίνωσης, είναι δυνατή η ανίχνευση των συχνότερων μεταλλάξεων στον ελληνικό πληθυσμό (ποσοστό 75-85%) ή η πλήρης ανάλυση του υπεύθυνου γονιδίου.

Μοριακή διάγνωση και νεοπλασία

Οι μοριακές τεχνικές εφαρμόζονται στην ανίχνευση ιών που σχετίζονται με κακοήθεις όγκους ή τον καθορισμό γονιδίων που σχετίζονται με την ανάπτυξη του καρκίνου, όπως: Ανίχνευση και τυποποίηση του 38

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), ο οποίος ευθύνεται αποκλειστικά για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες και την εμφάνιση κονδυλωμάτων και στα δύο φύλα. Ανίχνευση ανθρώπινου Τ-λεμφοτρόπος ιου (HTLV) ο οποίος εμπλέκεται στην ανάπτυξη λευχαιμίας Τ-λεμφοκυττάρων σε ενήλικες. Ανίχνευση μεταλλάξεων σε ογκοκατασταλτικά γονίδια ή ογκογονίδια, όπως p53, κ-ras, BRCA-1 και BRCA-2 και άλλα.

Μοριακή διάγνωση λοιμωδών νοσημάτων

Η εισαγωγή των μοριακών τεχνικών έφερε ριζική αλλαγή στις συμβατικές εργαστηριακές μεθόδους διάγνωσης των λοιμώξεων και έγινε με κύριο σκοπό να επιλυθούν οι αδυναμίες των κλασικών μεθόδων μικροβιολογίας. Δίνει τη δυνατότητα ταυτοποίησης του αιτιολογικού παράγοντα της λοίμωξης γρήγορα και αξιόπιστα, σε περιπτώσεις που η καλλιέργεια του μικροοργανισμού είναι αδύνατη ή απαιτεί πολύ χρόνο. Οι μοριακές τεχνικές μπορούν να εφαρμοστούν ακόμη και αν ο ασθενής βρίσκεται υπό αντιβιοτική αγωγή. Με τη χρήση διαφόρων μεθόδων μοριακής βιολογίας είναι δυνατή: Η ανίχνευση και ποσοτικοποίηση ιών όπως ο ιός της ηπατίτιδας Β, ο ιός της ηπατίτιδας C, ο ιός του AIDS (HIV), o Epstein-Bar (EBV), ο ιός του απλού έρπητος (HSV) και άλλοι την εφαρμογή μοριακών τεχνικών απευθείας στο κλινικό δείγμα παρέχεται η δυνατότητα άμεσης αιτιολογικής διάγνωσης της λοίμωξης, με μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα ακόμη και στην περίπτωση απαιτητικών μικροβίων. Η διάγνωση της φυματίωσης (Mycobacterium tuberculosis), όπου οι κλασικές μέθοδοι αδυνατούν να ανιχνεύσουν το μικροοργανισμό σε μικρή ποσότητα. Η ταυτόχρονη ανίχνευση βακτηρίων και ιών σε μια αντίδραση (Multiplex PCR) στην περίπτωση αναπνευ-

στικής λοίμωξης, γαστρεντερίτιδας, ενδοκαρδίτιδας ή σηψαιμίας. Γίνεται σαφές ότι η προσφορά της μοριακής βιολογίας είναι σημα-

ντική και πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας του σύγχρονου διαγνωστικού εργαστηρίου. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

39

ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ

Νευροχειρουργική αντιμετώπιση Σε συνεργασία με τον Νευροχειρουργό ΣΤΕΡΓΙΟ ΜΠΡΙΖΑ Υπεύθυνος Νευροχειρουργικού Τμήματος ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Ο

ι παθήσεις των μεσοσπονδύλιων δίσκων της οσφυϊκής μοίρας αποτελούν την κύρια αιτία για την οποία οι πλειονότητα των ανθρώπων θα πρέπει να αντιμετωπίσουν για τουλάχιστον μία φορά στην ζωή τους.

40

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι υπάρχουν δύο κυρίως αρχές που αφορούν την αντιμετώπιση της δισκοκήλης. Πρώτον, η δισκοκήλη αποτελεί πλέον μία πλήρως αντιμετωπίσιμη και ιάσιμη πάθηση (εντός 24 ωρών) και δεύτερον οι επιπλοκές από τις δισκοκήλες κυρίως προέρχονται από την μή έγκαιρη αντιμετώπισή τους δηλαδή από την συντηρητική αντιμετώπισή τους. Έτσι, αναλόγως της εντόπισης του αποσπασθέν (σπασμένου) τεμαχίου του μεσοσπονδύλιου δίσκου, διαχωρίζονται σε α) κεντρικές β) οπισθοπλάγιες και γ) ενδοτρηματικές δισκοκήλες. Η κλινική εικόνα διαφέρει αναλόγως της εντόπισης της δισκοκήλης, με τα συμπτώματα να είναι σχετικώς ήπια όταν είναι κυρίως κεντρική και αυξάνουν σε βαρύτητα όταν είναι οπισθοπλάγια και φυσικά οξέα και έντονα όταν πρόκειται για ενδοτρηματική δισκοκήλη με αφόρητο πόνο από την πίεση που δέχονται τα νευρικά στοιχεία. Ο πόνος εντοπίζεται κυρίως στα κάτω άκρα (αριστερό ή δεξί πόδι) και ακολουθεί την πορεία του νεύρου που δέχεται την πίεση. Το κυριότερο πρόβλημα που προκύπτει από την συντηρητική αντιμετώπιση της δισκοκήλης είναι να επηρεαστεί η λειτουργικότητα των νωτιαίων νεύρων από την πίεση που δέχονται και το οποίο έχει ως τελικό αποτέλεσμα την παράλυση. Αυτό που πρέπει να

γίνει κατανοητό είναι ότι η δισκοκήλη αποτελεί ένα καθαρά μηχανικό πιεστικό πρόβλημα και όχι κάποιου είδους φλεγμονής. Εφόσον διαπιστωθεί ρήξη του

Τομή 3 εκατοστά για την διενέργεια μικροδισκεκτομής

Αφαίρεση του αποσπασθέν (σπασμένου) μεσοσπονδύλιου δίσκου

ινώδους δακτυλίου (μαγνητική τομογραφία), συνυπάρχει αποσπασθέν ελεύθερο τεμάχιο μεσοσπονδύλιου δίσκου με έντονα πιεστικά φαινόμενα επί των εξερχομένων νωτιαίων ριζών. Η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης είναι πλέον αρκετά απλή με την διενέργεια της μικροδισκεκτομής. Όσες μέθοδοι αντιμετώπισης και εάν έχουν κατά καιρούς επινοηθεί για την αντιμετώπιση της δισκοκήλης, συγκρίνονται για την αποτελεσματικότητά τους, με την μικροδισκεκτομή (χρήση νευροχειρουργικού μικροσκοπίου) καθώς αποτελεί την μέθοδο εκλογής (τομή δέρματος 3cm). Στην έναρξη της επέμβασης, καθώς έχει γίνει η σωστή τοποθέτηση του ασθενούς σε πρηνή θέση, γίνεται εντόπιση του πάσχοντος μεσοσπονδύλιου δίσκου με την διενέργεια φλουορογραφίας με C-arm. Η εντόπιση του μεσοσπονδύλιου διαστήματος εξασφαλίζει την ελάχιστα παρεμβατική προσπέλαση καθώς η τομή δέρματος (3cm) απαλλάσσει τον ασθενή από τον μετεγχειρητικό πόνο. Αυτό που κυρίως αλλάζει αναλόγως της εντόπισης της δισκοκήλης (κεντρική, οπισθοπλάγια, ενδοτρηματική) είναι η τεχνική προσπέλασης για την εντόπιση και αφαίρεση του ελεύθερου τεμαχίου του μεσοσπονδύλιου δίσκου. Σε οπισθοπλάγια και κεντρική εντόπιση η διά των πετάλων με διάνοιξη του ωχρού συνδέσμου (χωρίς πεταλεκτομή) προσπέλαση είναι αρκετή για την πλήρη απελευθέρωση όλων των νευρικών στοιχείων. Για τις ενδοτρηματικές δισκοκήλες εντοπίζεται το αποσπασθέν (σπασμένο) τεμάχιο του μεσοσπονδύλιου δίσκου και γίνεται η αφαιρεσή του ήτε ενδοτρηματικά ήτε εξωτρηματικά. Τα αποτελέσματα της μικροδισκεκτομής είναι άμεσα, με πλήρη ύφεση του πόνου καθώς ο ασθε-

Προεγχειρητική μαγνητική τομογραφία

Μετεγχειρητική μαγνητική τομογραφία

νής κινητοποιείται εντός 24ώρου και επιστέφει στην οικία του. Πλέον οι επιπλοκές της επέμβασης είναι πρακτικά μηδενι-

κές και μετεγχειρητικά ο ασθενής δεν χρειάζεται άλλες θεραπείες όπως φυσιοθεραπείες, φάρμακα κλπ. Το μόνο που έχει να κάνει ο ασθενής μετεγχειρητικά είναι να μην μείνει καθόλου κλινήρης και να περπατάει όλο και περισσότερο (από το πρώτο 24ωρο).

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

41

ΓΛΑΥΚΩΜΑ Σε συνεργασία με τον Xειρουργό Οφθαλμίατρο ΑΝΤΩΝΙΟ Κ. ΝΤΑΦΟ υπ. διδάκτωρ πανεπιστημίου θεσσαλίας, συνεργάτη ΙΑΣΩ θεσσαλίας, κλινικής «ΕΛΠΙΣ» και κλινικής «ΑΝΑΣΣΑ» ntafosantonios@gmail.com

Τ

ο γλαύκωμα, είναι μια σοβαρή, χρόνια εξελικτική πάθηση του οπτικού νεύρου και των οπτικών ινών του ματιού, που οδηγεί σε μορφολογικές αλλοιώσεις στο οπτικό νεύρο και στο οπτικό πεδίο. Προκαλείται όταν το υγρό που κυκλοφορεί μέσα στο μάτι, (υδατοειδές υγρό) συσσωρεύεται λόγω κακής ισορροπίας παραγωγής και παροχέτευσής του, με αποτέλεσμα την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Η αυξημένη πίεση στο εσωτερικό του ματιού μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο οπτικό νεύρο και να οδηγήσει στην τύφλωση. Βέβαια υπαρχει και ένα μικρότερο ποσοστό ασθενών οι οποίοι πάσχουν από γλαύκωμα έχοντας φυσιολογική ενδοφθάλμια πίεση (γλαύκωμα χαμηλής πίεσης) .

Τύποι γλαυκώματος

• Χρόνιο γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας (το συχνότερο) • Γλαύκωμα φυσιολογικής ή χαμηλής πιέσεως • Γλαύκωμα κλειστή ή στενής γωνίας (οξύ ή χρόνιο) • Δευτεροπαθές γλαύκωμα (μετά από φλεγμονές, τραύματα, εγχειρήσεις, φάρμακα κ.τ.λ) • Συγγενές γλαύκωμα (εμφανίζεται στην πρώιμη παιδική ηλικία). Τα άτομα που κινδυνεύουν να εμφανίσουν γλαύκωμα είναι: • Άτομα με υψηλή ενδοφθάλμια πίεση.

• Άτομα που πάσχουν από μυωπία.

• Άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση και άλλες παθήσεις του μεταβολισμού.

• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος.

42

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

• Άτομα που λαμβάνουν για αρκετό χρονικό διάστημα κορτιζόνη.

• Άτομα μαύρου χρώματος ιδιαίτερα Αμερικανοί Αφρικανικής προέλευσης.

• Άτομα με λεπτό κερατοειδή

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Συνήθως δεν έχει ιδιαίτερα υποκειμενικά συμπτώματα γιατί η νόσος προχωράει αργά μέχρι να φτάσει στο τελικό στάδιο του απόλυτου γλαυκώματος, όπου η όραση έχει πια χαθεί (ύπουλος κλέφτης της όρασης). Δυστυχώς όταν ο ασθενής απευθύνεται στον οφθαλμίατρο οι βλαβες που έχουν συντελεστεί είναι αρκετά προχωρημένες και μη αναστρέψιμες . Ήπιο θάμβος όρασης, φωτεινοί δακτύλιοι γύρω από τα φώτα, πόνος στο μάτι συνήθως δεν αξιολογούνται από τον ασθενή, γι’ αυτό και η διάγνωση γίνεται τυχαία, εκτός και και αν πρόκειται για κρίση οξέος γλαυκώματος, οπότε η κλινική εικόνα είναι αρκετά θορυβώδης . Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής έχει έντονο πόνο στην περιοχή γύρω από το μάτι και στη σύστοιχη πλευρά του κεφαλιού, ερυθρότητα οφθαλμού (περικεράτιος ένεση), τάση για έμετο, έντονη και απότομη μείωση όρασης με φωτοστέφανα. Τέτοια δραματική συμπτωματολογία έχει οδηγήσει κάποιους ασθενείς στο χειρουργείο ή στον αξονικό τομογράφο με λάθος διάγνωση οξείας κοιλίας ή εγκεφαλικού οιδήματος.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η εξέλιξη που έγινε τα τελευταία χρόνια στην ιατρική τεχνολογία είναι πολύ σημαντική. Η τεχνολογία μας έδωσε πολύ σημαντικές δυνατότητες, τόσο

στην διάγνωση όσο και στη θεραπεία του γλαυκώματος. Η διάγνωση είναι το πιο σημαντικό κομμάτι στην μελέτη και παρακολούθηση ενός ασθενή, καθότι αυτή θα καθορίσει αν χρειάζεται θεραπεία ή όχι και ποιος τύπος θεραπείας είναι ο σωστός. Για να γίνει αυτή αρκεί μια λεπτομερής οφθαλμολογική εξέταση: • Με τονομέτρηση (μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης).

• Με γωνιοσκοπία (έλεγχος της γωνίας παροχέτευσης του υδατοειδούς υγρού).

• Με βυθοσκόπηση και ταυτόχρονη φωτογράφιση του οπτικού νεύρου.

• Με εξέταση των οπτικών πεδίων (ποσοτικός και ποιοτικός προσδιορισμός της κεντρικής και περιφερικής όρασης).

• Με τομογραφία οπτικής συνοχής (OCT) οπτικής θηλής ( πλέον υπάρχει η δυνατότητα καταμέτρησης των γαγγλιακών κυττάρων μέσω των νέων μηχανημάτων OCT για ανίχνευση πρώιμων βλαβών) .

• Με παχυμετρία κερατοειδούς. Η πίεση στο μάτι είναι αναμφίβολα ένας σημαντικός παράγοντας κιν-

δύνου, αλλά δεν αρκεί από μόνη της για να γίνει η διάγνωση και αυτό διότι θα πρέπει να υπάρχουν οπωσδήποτε οι βλάβες του οπτικού νεύρου και των οπτικών ινών για να είναι σίγουρη η διάγνωση του γλαυκώματος. Υπάρχουν εξάλλου μορφές γλαυκώματος χωρίς πίεση (γλαύκωμα φυσιολογικής ή χαμηλής πίεσης) στις οποίες η πίεση παίζει μικρότερο ρόλο. Εφόσον βρεθεί μια αυξημένη πίεση στο μάτι και δεν υπάρχουν βλάβες στο οπτικό νεύρο, στις οπτικές ίνες και στο οπτικό πεδίο τότε μιλάμε για οφθαλμική υπερτονία και όχι για γλαύκωμα. Είναι μια κατάσταση η οποία δεν απαιτεί θεραπεία αλλά στενή παρακολούθηση. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι μόνο ένας στους έξι ή εφτά ασθενείς με οφθαλμική υπερτονία εμφανίζουν γλαύκωμα. Εφόσον όμως η πίεση είναι μεγαλύτερη του 27 ή 28, τότε οι πιθανότητες να εμφανιστεί γλαύκωμα είναι πάρα πολύ μεγάλες και η διάγνωση είναι σχεδόν σίγουρη, ανεξάρτητα από τα παθολογικά ευρήματα. Οι βλάβες στην εξέταση του οπτικού πεδίου αρχίζουν να είναι εμφανείς αφού χαθεί το 30-40% των οπτικών ινών. Το ενδιαφέρον των επιστημόνων και της τεχνολογίας έχει επικεντρωθεί στην πρώιμη διάγνωση του γλαυκώματος δηλ. όταν τα οπτικά πεδία είναι ακόμη φυσιολογικά.

ΠΡΟΛΗΨΗ

Η πρόληψη κατά του γλαυκώματος είναι πολύ σημαντική. Άτομα με ιστορικό γλαυκώματος στην οικογένεια θα πρέπει να ελέγχονται μια φορά το χρόνο προληπτικά από τον οφθαλμίατρό τους. Επίσης, ασθενείς μύωπες, διαβητικοί, ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα θα πρέπει να ελέγχονται προληπτικά μια φορά το χρόνο. Επίσης, όλοι θα πρέπει να έχουν κάνει ένα οφθαλμολογικό check-up τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους μέχρι την ηλικία των 40 ετών. Μετά την ηλικία αυτή καλό είναι να κάνουν ένα check-up από τον οφθαλμίατρό τους μια φορά κάθε 1-2 χρόνια. Οι ασθενείς με οφθαλμική υπερ-

τονία, αν και δεν έχουν γλαύκωμα και πιθανότατα δεν χρειάζονται χρόνια θεραπεία, θα πρέπει και αυτοί να ελέγχονται το ίδιο όπως οι γλαυκωματικοί ασθενείς, ώστε σε περίπτωση που εμφανιστούν οι πρώτες βλάβες αυτές να κρατηθούν στα αρχικά στάδια.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία σήμερα συνήθως ξεκινάει με τη χορήγηση ειδικών κολλυρίων

ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμούς αυτών . Καθώς η πάθηση προχωράει είναι δυνατόν να απαιτηθεί η εφαρμογή ειδικών τεχνικών laser ( π.χ. diode laser, argon laser κ.λ.π.) ή ακόμη και η χειρουργική παρέμβαση με ή χωρίς την ένθεση ειδικών βαβίδων . Όλες οι παραπάνω μέθοδοι αποσκοπούν στη μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης και στη βελτίωση της αιματικής ροής του οπτικού νεύρου. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

43

Επιστροφή στον μητρικό θηλασμό Σε συνεργασία με τον Eιδικό Παιδίατρο ΓΕΩΡΓΙΟ ΧΑΡΙΤΟ υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ευρωπαικής Πνευμονολογικής Εταιρεία drharitos. blogspot. com • drharitos@gmail. com

Ε

αν η Παιδιατρική ήταν αλφαβήτα, τότε το «Α» θα ήταν σίγουρα ο μητρικός θηλασμός. Είναι η πρώτη και πιο ουσιαστική προσφορά στο μωρό μας, μια παρακαταθήκη για ένα υγιές παρόν αλλά και μέλλον. Το μητρικό γάλα, με όρους της αγοράς, είναι το τέλειο προιόν: Έχει την ιδανική σύσταση και παρέχεται ανά πάσα στιγμή χωρίς καμμία προετοιμασία. Το κόστος; Υπομονή και καλή διάθεση από την μαμά για τις πρώτες εβδομάδες μέχρι την εγκατάστασή του. Τα οφέλη; Απλώς αναρίθμητα.... Στον μητρικό θηλασμό, η αρχή είναι όντως το ήμισυ του παντός. Από την πρώτη κιόλας ώρα ζωής, δημιουργούνται οι ιδανικές συνθήκες για το χτίσιμο αυτής της «γενναίας νέας σχέσης». Το μωρό ανακαλύπτει το σώμα της μητέρας του, αποικίζεται από την ωφέλιμη χλωρίδα της, ρυθμίζει την θερμοκρασία του γυμνού του σώματος στην φιλόξενή της αγκαλιά και θέλγεται από την μυρωδιά της. Οι πρώτες θηλαστικές του κινήσεις θα δώσουν το σήμα για να παραχθεί το πρωτόγαλα. Αυτή η λιγοστή, αλλά καταπληκτική υπερτροφή, είναι το πρώτο «φυσικό» εμβόλιο για το παιδί μας. Θρεπτικό και γεμάτο με αντισώματα, οι λίγες του σταγόνες είναι αρκετές για να γεμίσουν το μικροσκοπικό στομάχι του μωρού μας που τις πρώτες δύο ημέρες έχει όγκο μόλις 5 ml (όσο ένα κουταλάκι του γλυκού).

44

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

4 «κλειδιά» για το μαιευτήριο:

– Ζητούμε να βάλουμε το μωρό μας στο στήθος εντός της πρώτης μισής ώρας μετά τον τοκετό.

– Ζητούμε απαραιτήτως το «rooming-in», την παραμονή δηλαδή του μωρού μας στο δικό μας δωμάτιο.

– Δηλώνουμε την πρόθεσή μας να θηλάσουμε αποκλειστικά και την επιθυμία μας να μην δοθεί στο παιδί «μπουκάλι» (πρέπει να δηλώνουμε τα αυτονόητα) – Ως νέες μητέρες, ζητούμε συνεχώς βοήθεια από την/τις μαίες μας. Κανείς δεν περιμένει από εμάς να γνωρίζουμε, το περιβάλλον του μαιευτηρίου προσφέρεται για να εκπαιδεύσει την νέα μαμά με «δίχτυ ασφαλείας» για την ίδια. «Δεν είμαι σίγουρη…Να θηλάσω τελικά το μωρό μου;» Μολονότι για την μητέρα ο θηλασμός δεν μοιάζει πάντα η ιδανική επιλογή, εν τούτοις για το μωρό μας είναι πάντοτε η καλύτερη επιλογή που μπορούμε να κάνουμε.

Το βρέφος που θηλάζει:

- Εμφανίζει σαφώς χαμηλότερα ποσοστά νόσησης απέναντι σε πολλές λοιμώξεις όπως ωτίτιδα, μηνιγγίτιδα, νεκρωτική εντεροκολίτιδα, λοιμώξεις του αναπνευστικού, γαστρεντερίτιδα.

- Εμφανίζει στατιστικώς σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά εκδήλωσης χρόνιων παθήσεων όπως σακχαρώδη διαβήτη, παιδικό άσθμα, παχυσαρκία, κοιλιοκάκη, φλεγμονώδη νόσος

του εντέρου.

- Κινδυνεύει πολύ λιγότερο από το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.

- Εμφανίζει μικρότερα ποσοστά μαθησιακών δυσκολιών στην σχολική του ζωή.

Τα «άμεσα» οφέλη για την μαμά που θηλάζει:

- Χαμηλότερα ποσοστά επιλόχειας κατάθλιψης - Το σώμα της μετά την εγκυμοσύνη επανέρχεται γρηγορότερα - Αναπτύσσει γρήγορα έναν ώριμο ψυχικό δεσμό με το μωρό της

Τα «απώτερα» οφέλη για την μαμά:

- Χαμηλότερα ποσοστά καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών - Χαμηλά ποσοστά οστεοπόρωσης - Χαμηλότερα ποσοστά σακχαρώδη διαβήτη, θυροειδοπάθειας

Οι συνηθέστεροι μύθοι που «σκάβουν τον λάκκο» στον μητρικό θηλασμό:

1. «Δεν έχω γάλα»: Όλες οι γυναίκες έχουν γάλα. Όπως εξηγήσαμε ήδη, η ποσότητα αυτή είναι αρχικά μικρή, ικανή όμως να καλύψει το μικροσκοπικό στομαχάκι του μωρού μας. Οι ανάγκες του μωρού, καθώς περνούν οι μέρες, αυξάνουν. Με την σωστή όμως καθοδήγηση από τον παιδίατρο και την μαία μας, παράλληλα αυξάνεται και η παραγωγή μας. Τελικώς η προσφορά θα ταιριάξει με την ζήτηση και η φυσική αυτή διαδικασία θα εγκατασταθεί σε μια στερεή σχέση.

2. «Δώσε και λίγο ξένο και βλέπουμε...»: Το γάλα σε σκόνη πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ και μόνο επί απολύτων ιατρικών ενδείξεων. Όπως μαρτυρά και το όνομά του (συμπλήρωμα), πρέπει να χορηγείται μόνο όπου χρειάζεται συμπληρωματικά του μητρικού θηλασμού και με τρόπο που να μην τον υπονομεύει.

3. «Θήλασε 10 λεπτά από το ένα στήθος και 10 λεπτά από το άλλο»: Όχι ! Σε κάθε θηλασμό προσπαθούμε να προσφέρουμε τον έναν μόνο μαστό. Το γάλα που παράγεται αρχικά (foremilk- «μπροστινό») είναι λεπτόρρευστο και υδαρές, ενώ στο τέλος του θηλασμού (hindmilk) είναι περισσότερο πυκνό και θρεπτικό γεμάτο με ωφέλιμα λιπαρά για τον εγκέφαλο του μωρού μας. Με τις πρόχειρες αλλαγές στήθους, το μωρό μας καταλήγει να παίρνει «μπροστινό+μπροστινό» μόνο. Το αποτέλεσμα είναι να στερούμε από το μωρό μας αυτό το πολύτιμο θρεπτικό γάλα. Το μωρό πολλές φορές φαίνεται ότι δεν χορταίνει, ενώ και η πρόσληψη βάρους κινείται χαμηλότερα του αναμενομένου το οποίο θα προσθέσει πίεση στην νέα μαμά και θα οδηγήσει μαθηματικά στην εισαγωγή ξένου και στην εγκατάλειψη του θηλασμού «γιατί το μωρό δεν χόρταινε από το δικό μου».

4. «Βγάλε το δικό σου και δίνε το με μπιμπερό για να ξέρεις πόσο τρώει»: Πονηρό σημείο. Η νέα μητέρα «θα την πατήσει». Η συχνή επαφή με το μπιμπερό τις πρώτες ημέρες

ζωής μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση θηλής. Το μωρό τελικά θα εγκαταλείψει το στήθος, ενώ παράλληλα η παραγωγή της μητέρας ολοένα και θα ελαττώνεται. Στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται να ξέρεις πόσο τρώει το μωρό. Πρέπει μόνο να φροντίζεις να μπαίνει στο στήθος όταν και για όσο το ζητήσει. Παράλληλα, παρακολουθούμε το πόσο βρέχει τις πάνες του. Ένα μωρό αποκλειστικού βρεφικού θηλασμού το οποίο βρέχει κατ’ελάχιστο 6-7 πάνες την ημέρα και είναι ζωηρό, καλύπτεται απολύτως ικανοποιητικά. Είναι τόσο απλό !

5. «Βάλε το μωρό στο στήθος κάθε τρεις ώρες»: Αυτό είναι απολύτως αφύσικο και ασύμβατο με τον μητρικό θηλασμό. Ο θηλασμός δεν έχει στεγανά και ρολόγια. Το μωρό μας θα μπει στο στήθος όσο και όποτε εκείνο το ζητήσει. Τις πρώτες ημέρες ζωής, μάλιστα, θέλουμε την πολύ συχνή επαφή με το στήθος, με σκο-

πό να αυξηθεί αποτελεσματικότερα η παραγωγή της μητέρας και να εγκατασταθεί γρηγορότερα ο θηλασμός. Τελικώς είναι εφικτό να θηλάσουν όλες οι μητέρες ; Ρεαλιστικά όχι. Για πολλούς και διαφόρους λόγους. Στο τέλος της ημέρας, η μητέρα που δεν θήλασε το μωρό της, δεν είναι μία μητέρα «λιγότερο άξια». Συνήθως πρόκειται για μια γυναίκα που ήθελε, αλλά δεν είχε την καθοδήγηση ή την υποστήριξη να το προχωρήσει. Η απαίτηση της επιστημονικής κοινότητας δεν είναι να «πιέσουμε» μια νέα μητέρα να θηλάσει. Αυτό δεν ήταν ποτέ το ζητούμενο. Η απαίτηση είναι να μπορούμε να υποστηρίξουμε τις μητέρες εκείνες που θα επιλέξουν συνειδητά τον μητρικό θηλασμό για τα δικά τους μωρά. Με την βοήθεια του παιδιάτρου και της μαίας σας, όλα θα πάνε καλά. Και για το μωρό σας…ακόμη καλύτερα. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

45

Κρυψορχία Σε συνεργασία με την Eιδικό Χειρουργό Παίδων, MD,PhD Dr ΕΛEΝΗ Ε. ΠΑΠΑΚΡIΒΟΥ papacrivou@yahoo.gr • paidoxeirourgiko.gr

Η

κρυψορχία αποτελεί μια από τις ανωμαλίες καθόδου του όρχι. Είναι η αδυναμία καθήλωσης του όρχι στο όσχεο και παραμονή αυτού στην πορεία καθόδου του και διακρίνεται σε συγγενή και επίκτητη. Ι. Συγγενής (congenital undescended testes) είναι η κρυψορχία, η οποία υπάρχει από την γέννηση και επιμένει μετά τους 4 πρώτους μήνες της ζωής. Η θέση του όρχεως μπορεί είναι ενδοκοιλιακή (οπισθοπεριτοναϊκά), στο έσω στόμιο του βουβωνικού πόρου, ενδοβουβωνική (εντός του βουβωνικού πόρου), στο έξω στόμιο του βουβωνικού πόρου ή σε υψηλή οσχεϊκή θέση. ΙΙ. Επίκτητη (acquired undescended testes) είναι η κρυψορχία η οποία εμφανίζεται μετά την γέννηση και κατά την οποία ενώ ο όρχις έχει εγκατασταθεί στο όσχεο αρχικά, στη συνέχεια ανέρχεται ξανά εκτός αυτού και διακρίνεται σε πρωτογενή και δευτερογενή. α. Πρωτογενής κρυψορχία Ανερχόμενος όρχις (ascending testes) Ο ανερχόμενος όρχις κατά κανόνα δεν βρίσκεται στο όσχεο με την γέννη-

ση, όμως κατέρχεται στο διάστημα των τριών πρώτων μηνών της ζωής. Στην συνέχεια ανέρχεται εκτός του οσχέου συνήθως σε υψηλή οσχεϊκή θέση ή και εντός του βουβωνικού πόρου, ποτέ όμως ενδοκοιλιακά. Φαίνεται ότι υπάρχει συσχετισμός με τον ανελκόμενο όρχι μπορεί όμως να εμφανίζεται και σε όρχι που έχει φυσιολογική θέση στο όσχεο. β. Δευτερογενής κρυψορχία εμφανίζεται μετά από εγχείρηση βουβωνοκήλης ή άλλων εγχειρήσεων της βουβωνικής χώρας. Οι αιτίες της συγγενούς κρυψορχίας είναι μηχανικές (ανωμαλίες του κοιλιακού τοιχώματος ή του σπερματικού τόνου, αποτυχία μετανάστευσης του οίακα), ορμονικές (διαταραχές παραγωγής και δράσης ορμονών) καθώς και γονιδιακές ανωμαλίες, οι οποίες πιθανολογούνται τα τελευταία χρόνια. Έχουν επίσης ενοχοποιηθεί παράγοντες όπως η χρήση κατά την κύηση ουσιών (αλκοόλη, καφεΐνη, καπνός, τοξικές ουσίες), προωρότητα, χαμηλό βάρος γέννησης, τοξιναιμία της κύησης, διαβήτης της κύησης, έκθεση σε αντιανδρογόνα ή οιστρογονικά χημικά

(DDT, endosulfan, lindane). Η Δευτεροπαθής κρυψορχία οφείλεται σε Εγχειρήσεις της βουβωνικής χώρας πιθανόν λόγω δημιουργίας συμφύσεων Συχνότητα Η συχνότητα της συγγενούς κρυψορχίας είναι 3%- 4% των τελειόμηνων νεογνών, ενώ αυξάνει στα πρόωρα. Σε βρέφη μικρότερα των 1500gr το ποσοστό αυξάνει σε 50-70%, σε βρέφη μικρότερα των 2500gr είναι 21-23% και σε βρέφη μεγαλύτερα των 2500gr, 3 - 4%. Η πιθανή αιτία της αύξησης αυτής είναι ότι η φυσιολογική κάθοδος του όρχεως δεν έχει ολοκληρωθεί πριν την 35η εβδομάδα της κύησης. Η κρυψορχία είναι συνδεδεμένη με διάφορες παθήσεις (βαλβίδες οπίσθιας ουρήθρας, ανωμαλίες επιδιδυμίδας, υποσπαδίας κ.α.)

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΕΞΕΤΑΣΗ

Τρόπος εξέτασης Η κρυψορχία συνήθως διαπιστώνεται από τον παιδίατρο κατά τη διάρκεια εξέτασης ρουτίνας. Το ιστορικό από την ημέρα της γέννησης έως τη διάγνωση και η κλινική εξέταση πρέπει να καθορίζουν τον τύπο της ανωμαλίας καθόδου (κρυψορχία – εκτοπία – ανελκόμενος όρχις) τη θέση του όρχεως (εικόνα 2), το μέγεθος του αν είναι δυνατόν, την ύπαρξη ετερόπλευρης ή αμφοτερόπλευρης ανωμαλίας καθόδου, την κατάσταση του οσχέου 46

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

(ατροφικό ή ανεπτυγμένο), τη συνύπαρξη βουβωνοκήλης, καθώς και τη συνύπαρξη άλλων ανωμαλιών (διαταραχή ανάπτυξης των γεννητικών οργάνων – disorder sex development) ή συνδρόμων. Όλα αυτά τα καθορίζει ο παιδοχειρουργός. Ψηλαφητός όρχις. Εάν ο όρχις δεν ανευρίσκεται στο όσχεο, γίνεται προσπάθεια αρχικά να ψηλαφηθεί στην σύστοιχη βουβωνική χώρα αντίστοιχα με την πορεία καθόδου. Εφ’ όσον εντοπισθεί στη βουβωνική χώρα γίνεται προσπάθεια να κατέλθει στο όσχεο με αμφίχειρη ψηλάφηση.Αν ο όρχις επιστρέψει αμέσως εκτός οσχέου ζητείται η συμβουλή παιδοχειρουργού. Έχει μεγάλη σημασία να διαχωριστεί η κρυψορχία από τον ανελκόμενο όρχι. Διότι η κρυψορχία πρέπει να χειρουργείται στον 6ο μήνα της ζωής. Ο κλινικός διαχωρισμός μεταξύ ανελκόμενου όρχι, και κρυψορχίας γίνεται από παιδοχειρουργό. Μη Ψηλαφητός όρχις. Άν ο όρχις δεν ψηλαφάται αντίστοιχα με την πορεία καθόδου του πιθανόν βρίσκεται σε ενδοκοιλιακή θέση ή στο έσω στόμιο ή εντός του βουβωνικού πόρου, ή βρίσκεται σε έκτοπη θέση. Μπορεί όμως να είναι απών-ατροφικός όρχις(vanishing testis) σαν αποτέλεσμα συστροφής του σπερματικού τόνου ενδομητρίως κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης στο όσχεο. Όταν ο όρχις δεν ψηλαφάται η θέση του πρέπει να καθορίζεται με απεικονιστικές μεθόδους ή με λαπαροσκόπηση. Εάν η κρυψορχία είναι αμφοτερόπλευρη και οι όρχεις μη ψηλαφητοί πρέπει να εκτιμάται κλινικά και εργαστηριακά η πιθανότητα διαταραχής του φύλου

ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ Η ΚΡΥΨΟΡΧΙΑ

Α. Θερμοκρασία - Ανάπτυξη σπερματικών κυττάρων – Γονιμότητα Στην κρυψορχία ο όρχις βρίσκεται σε θέσεις οπού η θερμοκρασία είναι αυξημένη σε σχέση με αυτή του όσχεου. Η θερμοκρασία του όσχεου είναι 33οC, 34-36οC στο έξω βουβωνικό στόμιο και στο βουβωνικό πόρο αντίστοιχα, ενώ 37οC ενδοκοιλιακά.

ΕΚΤΟΠΟΣ ΟΡΧΙΣ – ΚΡΥΨΟΡΧΙΑ ΕΞΩ ΒΟΥΒΩΝΙΚΟ ΣΤΟΜΙΟ

ΚΟΙΛΙΑΚΗ

ΒΟΥΒΩΝΙΚΟ ΚΑΝΑΛΙ

ΒΟΥΒΩΝΙΚΗ

ΕΣΩ ΒΟΥΒΩΝΙΚΟ ΣΤΟΜΙΟ

ΠΡΟ ΟΣΧΕΪΚΗ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΣΗ ΟΡΧΕΟΣ Η αυξημένη θερμοκρασία οδηγεί σε ενεργοποίηση του αποπτωτικού μηχανισμού, εκφύλιση σπερματοκυττάρων και σπερματίδων , διακοπή της σπερματογένεσης και μεγάλη αύξηση των γεννητικών κυττάρων με αποπτωτική μορφολογία) από τον 6ο μήνα, με συνέπεια να παρατηρείται δυσπλασία και ατροφία του όρχι και αναστολή της ανάπτυξης των σπερματικών κυττάρων. Β. Κακοήθεια Η προδιάθεση για κακοήθεια σε άτομα με κρυψορχία, είναι 5-10 φορές μεγαλύτερη απ’ ότι στο γενικό πληθυσμό και αυξάνεται σε 15-33 φορές, όταν αφορά ενδοκοιλιακούς όρχεις. Γ. Βουβωνοκήλη H παραμονή της έλυτροπεριτοναϊκής πτυχής αφορά το περίπου 70% των ασθενών με κρυψορχία. Η κλινική εκδήλωση της βουβωνοκήλης είναι σπάνια αλλά η παρουσία της πρέπει να οδηγήσει άμεσα σε χειρουργική αποκατάσταση για να προλάβει την περίσφιξη και την αγγειακή βλάβη του όρχι. Δ. Συστροφή Η πιθανότητα συστροφής είναι 20% μεγαλύτερη, λόγω ευκινησίας του μη καθηλωμένου όρχεως στο όσχεο (μεγάλο μήκος οίακα). Ε. Τραύμα Τα παιδιά με κρυψορχία σε βουβωνική θέση, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο τραυματισμού σε άμεση πλήξη στην περιοχή λόγω σύνθλιψης του όρχεως στο κοιλιακό τοίχωμα. Ζ. Ψυχολογικοί παράγοντες

Σε κάποια παιδιά δημιουργούνται ψυχολογικά προβλήματα, που είναι απότοκα της διαφορετικότητας της εξωτερικής εμφάνισης του οσχέου κυρίως στην σχολική ηλικία.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Χειρουργική Θεραπεία Κρυψορχία Παλαιότερα υπήρχε η τάση για χειρουργική διόρθωση της κρυψορχίας μετά τα δυο πρώτα χρόνια ζωής. Τα νεότερα όμως δεδομένα συνιστούν την αποκατάσταση της, σε ηλικία 6 μηνών, λόγω του ότι μετά την ηλικία αυτή παρατηρείται εκφύλιση και ελάττωση των γεννητικών κυττάρων η οποία αποδίδεται στην έκθεση των όρχεων σε αυξημένη θερμοκρασία με αποτέλεσμα τη διακοπή της σπερματογένεσης και μεγάλη αύξηση του αριθμού των γεννητικών κυττάρων με αποπτωτική μορφολογία. Ανερχόμενος όρχις Η θεραπεία είναι εγχειρητική αμέσως μετά τη διάγνωση Διαδικασία εγχείρησης Η εγχείρηση της κρυψορχίας γίνεται με γενική αναισθησία και με «νοσηλεία μιας ημέρας –one day clinic», δηλαδή το παιδί έρχεται το πρωί χειρουργείται και το απόγευμα της ίδιας ημέρας είναι στο σπίτι. Μετεγχειρητικές επιπλοκές Οι μετεγχειρητικές επιπλοκές αφορούν λιγότερο του 2% των ασθενών σε έμπειρο παιδοχειρουργό. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

47

Τοπικό & επίμονο πάχος: «Λιποδυστροφία»

Η πλαστική χειρουργική προσφέρει τις λύσεις Δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Θ. ΠΑΤΣΗΣ Πλαστικός Χειρουργός Κ. Καρτάλη 172, Βόλος , 2421404084,www.drpatsis.gr

Ο

λο και μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των αντρών και των γυναικών που υποφέρουν από τοπικό και επίμονο πάχος. Ορίζεται ως «τοπικό» το πάχος (λιπώδης ιστός) που εντοπίζεται σε περίσσεια και σε συγκεκριμένες περιοχές . Ως «επίμονο» χαρακτηρίζεται το πάχος που δεν αντιμετωπίζεται με τις συνήθεις μεθόδους γυμναστικής και διατροφής. Η λιποδυστροφία είναι η κλινική οντότητα που χαρακτηρίζεται από την μη ομαλή και υπερβολική εναπόθεση λιπώδους ιστού στις διάφορες περιοχές του σώματος η οποία αναλόγως της έκτασης της προκαλεί από αισθητικά έως και λειτουργικά προβλήματα στον ασθενή. Η πλαστική χειρουργική εξελίσσοντας τεκμηριωμένα τόσο τις χειρουργικές τεχνικές όσο και τις μη επεμβατικές θεραπείες της προσφέρει τις λύσεις για κάθε περίπτωση λιποδυστροφίας ή κοινώς του τοπικού πάχους. Οι περιοχές που συνήθως παρουσιάζουν λιποδυστροφικό χαρακτήρα είναι: • Κοιλιακή χώρα (υπέρ-ομφαλικά και υπό-ομφαλικά) • Πλάγια κοιλιακή χώρα («ψωμάκια») • Μηροί («ψωμάκια» στο ύψος της άρθρωσης του ισχίου με τη λεκάνη) • Εσωτερικό των μηρών • Βραχίονες (μπράτσα) 48

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

• Λαιμός του προσώπου (κάτω από το πηγούνι) • Γόνατα • Γλουτοί • Πλάτη Οι διαθέσιμες θεραπευτικές τεχνικές στην πλαστική χειρουργική για την καταπολέμηση του τοπικού πάχους ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες:

Χειρουγικές τεχνικές λιπο-αναρρόφησης Η λιποαναρρόφηση αποτελεί την πλέον αποδοτική μέθοδο της πλαστικής χειρουργικής για την αντιμετώπισης του τοπικού λιποδυστροφικού πάχους. Η διαδικασία πραγματοποιείται στο χειρουργείο από τον πλαστικό χειρουργό ο οποίος κατόπιν προεγχειρητικού σχεδιασμού και αφού προετοιμάσει το βαθύτερο υποδόριο στρώμα με ειδικής σύνθεσης διάλυμα,αναρροφεί διαμέσου μικροσκοπικών τομών και με τη βοήθεια πολύπλοκων συσκευών αναρρόφησης (κάννουλες, αναρροφητήρες, υπέρηχοι, Laser, ραδιοσυχνότητες) όλο τον πλεονάζοντα λιπώδη ιστό. Η λιποαναρρόφηση δύναται να αντιμετωπίσει κάθε μορφής λιποδυστροφία (ήπια, μέτρια, σοβαρή). Τα αποτελέσματα της είναι εμφανή άμεσα, σε πραγματικό χρόνο. Οι σύγχρονες τεχνικές πλαστικής

Πρίν & Μετά Λιποαναρρόφησης & Λιπογλυπτικής

χειρουργικής λιποαναρρόφησης επιτυγχάνουν τη μέγιστη δυνατή απομάκρυνση του πλεονάζοντος λίπους από τις υπό θεραπεία περιοχές. Με την κατάλληλη προετοιμασία και επεξεργασία του λίπους που προσλαμβάνεται, είναι δυνατή η ταυτόχρονη λιπομεταφορά και λιπομεταμόσχευση του με εξειδικευμένες τεχνικές σε περιοχές του σώματος που η ασθενής επιθυμεί (πχ. αύξηση όγκου του στήθους, διόρθωση χαλάρωσης, ρυτίδων & πτώσης προσώπου, διόρθωση ουλών), χειρουργική μέθοδος που συνολικά ορίζεται ως «λιπογλυπτική» .

Ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές λιπο-διάλυσης Οι θεραπείες αυτές πραγματοποιούνται στο ιατρείο, και -αν και καταχρηστικά πολλές φορές αναφέρονται ως «αναίμακτη λιποαναρρόφηση» δεν βασίζονται στην αναρρόφηση του λίπους αλλά στη διάλυση αυτού και την απορρόφηση του από το λεμφικό σύστημα του οργανισμού με την πάροδο του χρόνου. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν θεραπείες όπως: Ενέσιμη λιποδιάλυση: Ειδικής σύνθεσης (προσυσκευασμένο/ εγκεκριμένο/ πιστοποιημένο) διάλυμα εγχύεται στις κατάλληλες ποσότητες στην υπό θεραπεία περιοχή από τον πλαστικό χειρουργό σε αποστειρωμένο πεδίο. Το διάλυμα δεσμέυεται από τα λιποκύτταρα αλλοιώνοντας την κυτταρική τους δομή με αποτέλεσμα την απελευθέρωση του λίπώδους περιεχομένου στον εξωκυττάριο χώρο. Η απομάκρυνση μέρους του λίπους συντελείται από τον ίδιο τον οργανισμό διαμέσου του λεμφικού συστήματος, τους επόμενους μήνες. Κρυολιπόλυση: Η συσκευή της κρυολιπόλυσης ρυθμίζεται αναλόγως της κλινικής εικόνας μετά από σχεδιασμό, από τον πλαστικό χειρουργό και τοποθετείται στις υπό θεραπεία περιοχές. Η παρεχόμενη ψύξη εντός της συσκευής προκαλεί ελεγχόμενη «καταστροφή» ενός ποσοστού του πληθυσμού των λιποκυττάρων με επακόλουθη απελευθέρωση του περιεχομένου τους. Το λεμφικό σύστημα είναι υπεύ-

θυνο για την απορρόφηση του λίπους τους προσεχείς μήνες. Μεσοθεραπεία λιπόλυσης: Ο πλαστικός χειρουργός παρασκευάζει συγκεκριμένα διαλύματα θεραπευτικών για τη λιποδυστροφία ουσιών τα οποία εγχύονται στο επί πολής υποδόριο στρώμα . Η απελευθέρωση του λιπώδους περιεχομένου και η λεμφική παροχέτευση είναι κοινές διαδικασίες με τις παραπάνω μεθόδους. Είναι σημαντικό να επισημανθεί πως καμία από τις μεθόδους αντιμετώπισης του επίμονου λίπους, είτε χειρουργική είτε ελάχιστα επέμβατική, δεν είναι μέθοδος αδυνατίσματος αλλά μέθοδος διαμόρφωσης της σιλουέτας. Η πλαστική χειρουργική σήμερα προ-

σφέρει αξιόπιστες, ασφαλείς και αποτελεσματικές λύσεις για τη διόρθωση ατελειών από την εναπόθεση λίπους σε διάφορες περιοχές του σώματος. Η σωστή επιλογή από τον πλαστικό χειρουργό-με βάση διεθνώς ισχύοντα συγκεκριμένα ιατρικά κριτήρια- της κατάλληλης θεραπευτικής προσέγγισης για κάθε κλινική περίπτωση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της θεραπείας. Δεν είναι όλες οι θεραπείες κατάλληλες και αποτελεσματικές για όλους τους ασθενείς. Οι προσεχείς εξελίξεις στην αντιμετώπιση της λιποδυστροφίας εστιάζουν στη πλαστική χειρουργική λιπογλυπτική και την περαιτέρω εξέλιξη των ιατρικών συσκευών και σκευασμάτων. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

49

Άπνοιες ύπνου:

Συμπτώματα και θεραπεία Σε συνεργασία με την Δρ. Ευαγγελία ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Πνευμονολόγος του κέντρου αποκατάστασης «Κένταυρος» Επιστημονικός Υπεύθυνος Πνευμονολογικού Τμήματος Κλινικής «Ελπίς» Βόλου Παν/μιου Θεσσαλίας Συνεργάτης Πανεπ/κης Πνευμονολογικής Κλινικής Λάρισας

Η

άπνοια ύπνου είναι μια σοβαρή διαταραχή του ύπνου, δηλαδή μία ανωμαλία που διαταράσσει τον ύπνο και προκαλεί υπνηλία την ημέρα. Στην άπνοια ύπνου παρατηρούνται σύντομες διακοπές της αναπνοής. Διακόπτεται προσωρινά η είσοδος αέρα στους πνεύμονες παρά τη συνεχόμενη προσπάθεια εισπνοής. Με άλλα λόγια, όταν κοιμάστε, ξαφνικά σταματάτε να αναπνέετε. Σε μερικά δευτερόλεπτα, η αναπνοή επανέρχεται. Αυτή η διαταραχή που ονομάζεται σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο και αφορά σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία το 8% των ανδρών

50

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

40-60 ετών και το 2% των γυναικών. Τα ποσοστά αυτά μεταφράζονται σε πέντε εκατομμύρια Ευρωπαίους. Η άπνοια ύπνου δεν επηρεάζει μόνο τους ενήλικες. Το 2% των παιδιών είναι θύματα του συνδρόμου, με αποτέλεσμα να έχουν αϋπνίες.

Συμπτώματα και κίνδυνοι για την υγεία

Πιο συγκεκριμένα, ως άπνοια ύπνου ή υπνική άπνοια ορίζονται οι σύντομες διακοπές της αναπνοής που διαρκούν για 10 ή περισσότερα δευτερόλεπτα και επαναλαμβάνονται τακτικά σε όλη τη διάρκεια της νύχτας. Τα συνηθέστερα συμπτώματα

είναι το ροχαλητό και το «πνίξιμο», τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε εγρήγορση όσο διαρκεί ο ύπνος τη νύχτα. Πολύ συχνά, το άτομο που πάσχει από άπνοια ύπνου δεν έχει επίγνωση του προβλήματος του, παρά το γεγονός ότι νυστάζει υπερβολικά κατά τη διάρκεια της ημέρας, έχει δηλαδή αφύσικη υπνηλία. Πάνω από το 90% των ατόμων με άπνοια ύπνου πάσχουν αφύσικη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό μπορεί να προκαλέσει κεφαλαλγία, προβλήματα στην οδήγηση, αλλαγές της προσωπικότητας, διαταραγμένη διάθεση, σεξουαλική ανικανότητα, δυσαρμονία μεταξύ των συζύγων, ευερεθιστότητα και κακή ποιότητα ζωής. Οι κίνδυνοι από το σύνδρομο άπνοιας ύπνου είναι σοβαροί, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακά επεισόδια, πονοκεφάλους και χρόνια κούραση. Μπορεί να οδηγήσει σε

προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης και συνδέεται με την κατάθλιψη. Επίσης ο κίνδυνος αυτοκινητιστικού ατυχήματοσ αυξάνεται 7 φορές λόγω της ημερήσιας υπνηλίας. Η διάγνωση του συνδρόμου άπνοιας ύπνου γίνεται με μια ολονύχτια παρακολούθηση του ύπνου με την μελέτη ύπνου, η οποία γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα ύπνου. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ο λάρυγγας χαλαρώνει εντελώς ώστε μπλοκάρει τον αεραγωγό, εμποδίζοντας την αναπνοή του ατόμου. Όταν ο ανώτερος αεραγωγός (φάρυγγας) δεν έχει μυϊκό τόνο, τείνει να στενεύει και φράζει προσωρινά. Αυτό οδηγεί σε επαναλαμβανόμενες σύντομες διακοπές της αναπνοής, οι οποίες συνοδεύονται από μείωση των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα, αύξηση του διοξειδίου και αφύπνιση,

Οι παχύσαρκοι κινδυνεύουν πολύ περισσότερο να εμφανίσουν άπνοια ύπνου σε σύγκριση με όσους έχουν κανονικό βάρος σε σχέση με το ύψος τους. Το αλκοόλ επιδεινώνει την άπνοια ύπνου, μειώνοντας τη δραστηριότητα του φάρυγγα και διαστέλοντας τους μυς που εμποδίζουν τον αεραγωγό να κλείσει κατά τη διάρκεια του ύπνου. Τα ηρεμιστικά έχουν παρόμοια δράση

Αντιμετώπιση με CPAP

Η άπνοια ύπνου σε ήπιες περιπτώσεις αντιμετωπίζεται με τη μείωση του σωματικού βάρους, τη διακοπή καπνίσματος και τον περιορισμό κατανάλωσης αλκοόλ. Η συνεχής ροή αέρα υπό πίεση κατευθείαν στη μύτη (μάσκα CPAP) θεωρείται σήμερα η καταλληλότερη θεραπεία για την αποφρακτική άπνοια

ύπνου στα περισσότερα άτομα. Οι συσκευές CPAP οι οποίες μερικές φορές καλούνται «έξυπνες», χρησιμοποιούν έναν αισθητήρα πίεσης (ή μία τεχνική ταλάντευσης ροής) για την ανάλυση της ροής του αέρα και την προσαρμογή της πίεσης στις ανάγκες του ασθενή κατά τη διάρκεια της νύχτας. Όσοι χρησιμοποιούν τη συνεχή θετική πίεση των αεραγωγών μπορεί να χρειαστούν λίγο καιρό μέχρι να συνηθίσουν τη χρήση της μάσκας τους, αλλά υπάρχει μεγάλη ποικιλία διαφορετικών μορφών και σχεδίων, κι έτσι οι περισσότεροι χρήστες μπορούν να βρουν την κατάλληλη μάσκα. Η επιλογή του μηχανήματος και το επίπεδο της πίεσης του αέρα θα καθοριστούν από έναν ειδικό ύπνου, συνήθως αφότου ο ασθενής υποβληθεί σε ολονύκτια παρακολούθηση σε κάποιο κέντρο ύπνου. ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

51

Η ανοχή στον θόρυβο είναι πρόβλημα; Σε συνεργασία με τον Aκοολόγο ΔΗΜHΤΡΗ ΝΤΑΛIO Απόφοιτο Καναδά, George Brown College, H.I.D., H.I.S.

Ο

λοι έχουμε βιώσει δυσφορία στο θόρυβο. Μερικές φορές είναι πάρα πολύ δυνατά, όπως μια μοτοσικλέτα ή μεγάλο σύστημα ηχείων. Μερικές φορές είναι ενοχλητικό, όπως τα νύχια σε έναν πίνακα. Είτε έτσι είτε αλλιώς, ο θόρυβος παίρνει πολλές μορφές και οι επιπτώσεις του στον καθένα μάς είναι διαφορετικές. Για παράδειγμα, ο ήχος του κινητήρα μιας μοτοσικλέτας ενώ μερικοί το βρίσκουν ενοχλητικό, ο ιδιοκτήτης της μοτοσικλέτας μπορεί να την έχει αγοράσει για τον ήχο που κάνει, καθώς την οδηγεί στην εθνική οδό.

52

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

Οι περισσότεροι ασθενείς θα ανταποκριθούν στον θόρυβο με διαφορετικό τρόπο. Μερικοί είναι ανεκτικοί στον θόρυβο, ενώ άλλοι εμφανίζουν υψηλή ευαισθησία σε αυτόν. Αυτοί οι ασθενείς οι οποίοι εμφανίζουν ευαισθησία στο θόρυβο είναι αυτοί που ενοχλούνται σε απότομους παλμικούς ήχους ή αισθάνονται την ανάγκη να αφαιρέσουν τα ακουστικά βαρηκοΐας τους κατά την οδήγηση του αυτοκινήτου. Οι συγκεκριμένοι ασθενείς είναι που δίνουν κίνητρο στις πρόσφατες ερευνητικές προσπάθειες. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα οι άνθρωποι που έχουν

αποδεχτεί τους γύρω θορύβους οι «ανεκτικοί στον θόρυβο» τείνουν να είναι πιο επιτυχής με τα ακουστικά βαρηκοΐας τους, ενώ εκείνοι που είναι «ευαίσθητοι σε θορύβους» είναι λιγότερο πιθανό να έχουν επιτυχία με τη προσαρμογή

των ακουστικών. Αυτή η έρευνα έχει οδηγήσει τους κλινικούς ακοολόγους να ξεκινήσουν ερευνητικά προγράμματα που επικεντρώνονται στο όφελος που έχει κάθε άτομο από τα ακουστικά βαρηκοΐας, και κατά πόσο αυτό συνδέεται με την ατομική ανεκτικότητα του θορύβου. Ήδη έχουν αρχίσει να υπάρχουν αποτελέσματα από τη συγκεκριμένη έρευνα καθώς ζητείται από όσους συμμετέχουν να ανεχθούν το θόρυβο του περιβάλλοντος με μια ποικιλία τεχνολογιών για την μείωση του θορύβου. Οι έρευνες υποδεικνύουν πως οι ασθενείς με ανοχή στον θόρυβο δεν ωφελούνται αρκετά από τη μείωση του θορύβου, ενώ οι ασθενείς που δηλώνουν ευαίσθητοι σε θορύβους αναφέρουν τα μεγαλύτερα οφέλη. Σήμερα, η καλύτερη καθοδήγηση για την υποστήριξη στους ασθενείς με ευαισθησία σε θορύβους θα είναι μέσα από την επιλογή προηγμένης τεχνολογίας μείωσης του θορύβου (π.χ., ψηφιακή μείωση θορύβου ή μικρόφωνα) και η ο έλεγχος της έντασης θα βρίσκεται είτε στο ακουστικό βαρηκοΐας είτε σε ένα τηλεχειριστήριο. Αν ήταν εύκολο να διαγνωσθούν οι ασθενείς με ανοχή στο θόρυβο ή με ευαισθησία στο θόρυβο, θα ήταν και ευκολότερος ο προσδιορισμός των ασθενών που θα ωφελούνται περισσότερο από τις επιθετικές στρατηγικές για τη βελτίωση της αποδοχής του θορύβου. Ως αποτέλεσμα της συγκεκριμένης εξειδικευμένης έρευνας θα είναι η παρουσίαση ενός μοναδικού συνδυασμού

ρυθμίσεων στα ακουστικά βαρηκοΐας που βοηθούν τον ασθενή με ευαισθησία σε μια επιτυχημένη εμπειρία με ακουστικά βαρηκοΐας. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολίας πως για οποιονδήποτε με ευαισθησία στο θόρυβο, η πρόκληση να εκτεθεί σ αυτόν

μπορεί να γίνει ένα αδιέξοδο στην αποδοχή των ακουστικών βαρηκοΐας. Παρόλο αυτά η δυνατότητα να βελτιωθεί σημαντικά η ανοχή στον θορύβου του ασθενούς σημαίνει πως η πορεία με τα ακουστικά βαρηκοΐας μπορεί να είναι σύντομη και εύκολη.

Λάρισα

Μεγάλου Αλεξάνδρου 31• Τηλ 2410 256 353

ΑΘΗΝΑ

Λεωφόρος Κηφησίας 10 • Τηλ 210 721 3052 ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

53

3ης Σεπτεμβρίου 59, 104 33, Αθήνα,

5 πράγματα που πρέπει

να γνωρίζω πριν την θεραπεία εξωσωματικής Σε συνεργασία με τον Χειρουργό Γυναικολόγο - Μαιευτήρα ΒΑΣΙΛΕΙΟ Α. ΣΑΡΑΦΗ Εξειδικευμένο στην Γονιμότητα και την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή www. fertility-point. com

Η

υπογονιμότητα είναι κάτι πολύ συνηθισμένο στην σημερινή εποχή και περίπου 1 στα 20 παιδιά στις πόλεις σήμερα γεννιέται με την μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης.

• Η τεχνική έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια με χρήση λιγότερων ή και καθόλου φαρμάκων όπου υπάρχει ένδειξη, πολύ λιγότερο χρόνο θεραπείας και μηδενικές παρενέργειες.

• Η συνολική υγεία της γυναίκας ή του ζευγαριού αποτελεί σήμερα πρωταρχική μέριμνα όπως και η αποφυγή επιπλοκών. Συχνά απαιτείται διατροφολογική και ψυχολογική υποστήριξη από ειδικούς και ζητείται η συνδρομή ουρολόγων, ενδοκρινολόγων, μικροβιολόγων και άλλων ειδικοτήτων για να συμβάλλουνε στην καλύτερη έκβαση της θεραπείας. H τακτική αυτή έχει

αυξήσει τα ποσοστά επιτυχίας σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

• Το κέντρο που γίνεται η θεραπεία είναι εξίσου σημαντικό με τον γιατρό που έχει την συνολική επίβλεψη και πραγματοποιεί τις επεμβάσεις, μιας και υπάρχουνε μεγάλες διαφορές στις τεχνικές και τα υλικά που χρησιμοποιούνται αλλά και τον συνεχή ποιοτικό έλεγχο του εργαστηρίου με αποτέλεσμα πολύ διαφορετικά ποσοστά επιτυχίας.

• Ο υπέρηχος με χρήση νέων τεχνολογιών όπως της 3D υπερηχογραφίας, μπορεί να κατευθύνει την θεραπεία και να διαγνώσει ανωμαλίες που παλιότερα απαιτούσαν επεμβατικές μεθόδους διάγνωσης όπως την λαπαροσκόπηση.

O κ. Σαράφης Βασίλης είναι Χειρουργός Γυναικολόγος Μαιευτήρας

με εξειδίκευση στην Γονιμότητα και την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή στο Λονδίνο. Διετέλεσε Επιμελητής στο Center of Reproduction and Advanced Technology C.Re.A.Te του Λονδίνου για 4 χρόνια και τα τελευταία 2 χρόνια συνεργάζεται με το Embryolab στην Θεσσαλονίκη.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

55

ΠΡΟΩΡΗ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗ:

Χρόνος εναντίον Απόλαυσης Σε συνεργασία με τον Χειρουργό Ουρολόγο - Ανδρολόγο Δρ. ΚΟΥΤΣΙΑΡΗ Α. ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑ

www.andrologikovolou.gr andrologikovolou@gmail.com

Η

σεξουαλική ανταπόκριση των ανδρών είναι μια σειρά γεγονότων που περιλαμβάνουν την επιθυμία, τη διέγερση, τον οργασμό με την εκσπερμάτιση και τέλος την χαλάρωση. Όταν τα δύο πρώτα στάδια διαδραματίζονται γρήγορα τότε προκύπτει η πιο συχνή σεξουαλική δυσλειτουργία που καλείται πρόωρη εκσπερμάτιση. Η πρόωρη εκσπερμάτιση είναι το πιο συχνό αλλά παράλληλα και το πιο υποεκτιμημένο πρόβλημα στη σεξουαλική ζωή των ανδρών. Αφορά συνήθως νέους άνδρες μέχρι την ηλικία των 50 ετών και εμφανίζεται με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία σε ποσοστό 20-25%. Στους άνδρες που βιώνουν πρόωρη, η σεξουαλική πράξη ολοκληρώνεται συνήθως σε διάστημα 1-2 λεπτών από τη στιγμή της διείσδυσης, γεγονός που δεν επιτρέπει ούτε στον άνδρα να απολαύσει την ερωτική πράξη ούτε επίσης και στη σύντροφο. Υπάρχουν δύο τύποι πρόωρης εκσπερμάτισης, η πρωτοπαθής (δηλαδή ο άνδρας βιώνει το πρόβλημα από την πρώτη σεξουαλική του εμπειρία) και η δευτεροπαθής (δηλαδή

το πρόβλημα εμφανίζεται ξαφνικά ή σταδιακά, ενώ μέχρι τότε ο άνδρας είχε τον έλεγχο της εκσπερμάτισης). Οι αιτίες διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο της πρόωρης εκσπερμάτισης. Για την πρωτοπαθή πρόωρη η κυριότερη αιτία είναι οι αγχώδεις διαταραχές. Για τη δευτεροπαθή οι αιτίες διαφέρουν και ευθύνονται διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως η χρόνια προστατίτιδα, ο υπερθυρεοειδισμός, η στυτική δυσλειτουργία, νευρολογικές παθήσεις και παρενέργειες φαρμάκων. Η διαγνωστική προσέγγιση γίνεται από εξειδικευμένο ουρολόγο – ανδρολόγο. Η λήψη σεξουαλικού και ιατρικού ιστορικού, η συμπλήρωση ειδικών ερωτηματολογίων για την πρόωρη, ο υπερηχογραφικός έλεγχος του προστάτου αδένα και του πέους και ο εργαστηριακός έλεγχος του ορμο-

νικού προφίλ του άνδρα θα οδηγήσει αφενός στη σωστή διάκριση του τύπου της πρόωρης αφετέρου στη στοχευμένη θεραπεία. Οι θεραπευτικές επιλογές που υπάρχουν περιλαμβάνουν απλές τεχνικές αυτοσυγκράτησης, χρήση τοπικών αναισθητικών, φαρμακευτικά σκευάσματα (με κύριο εκπρόσωπο πλέον τη φαρμακευτική ουσία νταποξετίνη, που επιφέρει πολύ καλά θεραπευτικά αποτελέσματα) και ειδικές συμπεριφοριστικές τεχνικές και ασκήσεις που στόχο έχουν να μάθουν τους άνδρες να αναγνωρίζουν σημάδια πρίν την εκσπερμάτιση και να την ελέγχουν με τον βέλτιστο τρόπο. Ο άνδρας που βιώνει πρόωρη αγωνιά, έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση, έχει συνδυάσει τη σεξουαλική του ζωή με αρνητικές εμπειρίες και πιστεύει οτι δεν υπάρχει λύση στο προβλημά του. Η απόκτηση του ελέγχου της εκσπερμάτισης, η επάνοδος στο ερωτικό παιχνίδι, η σεξουαλική ικανοποίηση είναι γεγονός και είναι θέμα και υπόθεση των ειδικών.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

57

58

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2016

AΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

Ολιστική φροντίδα για άτοµα µε νόσο Alzheimer, σύνδροµα άνοιας και συναφείς ψυχικές διαταραχές. Επιστηµονικά υπεύθυνοσ: Κωνσταντίνοσ Γάτοσ

Τηλ.: 24210-78540, 78580, 78589, 78583 ∆ιεύθυνση: Γιάννη Φάτση 1, Αλυκές, Βόλος, Τ.Κ. 38500

Άνοια, να θυµηθώ να µη ξεχάσω!

•Πως ορίζεται η άνοια; Μαθαίνω τι είναι η άνοια! Υπάρχουν πολλά είδη! Οι άνοιες (νόσος Alzheimer, αγγειακή άνοια, άνοια ως επακόλουθο τραυµατισµού κτλ), αποτελούν µία σειρά από κλινικά σύνδροµα που χαρακτηρίζονται από πολλαπλές διαταραχές σε επίπεδο γνωσιακών λειτουργιών. Πάνω από 70 αίτια µπορούν να προκαλέσουν άνοια, ακόµη και σε ασθενείς ηλικίας µικρότερης τω 60 ετών. Η άνοια είναι συνήθως µία εκφυλιστική, προοδευτικά εξελισσόµενη και µη αναστρέψιµη βλάβη του ανθρώπινου εγκεφάλου.

•Ποια είναι τα συνηθέστερα συµπτώµατα; Αναγνωρίζω τα αρχικά συµπτώµατα! Τα συνηθέστερα συµπτώµατα της άνοιας είναι: η µείωση της γενικής νοητικής επάρκειας των ασθενών, η διαταραχή της ικανότητας µάθησης και µνήµης, η δυσχέρεια λόγου µε εµφανή δυσκολία εύρεσης των κατάλληλων λέξεων, πρόβληµα στην αίσθηση του προσανατολισµού, της αντίληψης, της συγκέντρωσης και της κρίσης, οι αλλαγές στη διάθεση, η απάθεια, η δυσκολία στην εκτέλεση καθηµερινών εργασιών, η σύγχυση, το να επαναλαµβάνεται ένα άτοµο, η διαταραχή της συµπεριφορικής προσαρµογής του στο περιβάλλον και στις αλλαγές αυτού, η µείωση της ικανότητας επίλυσης προβληµάτων και η αδυναµία εκπλήρωσης του κοινωνικού ρόλου του ατόµου.

•Γιατί είναι χρήσιµη η έγκαιρη διάγνωση; Φροντίζω να επισκεφθώ εξειδικευµένο ιατρό! Η έγκαιρη διάγνωση της άνοιας έχει σηµασία γιατί η νόσος επηρεάζει όχι µόνο τον ασθενή, αλλά και το οικογενειακό του περιβάλλον. Συχνά δηµιουργεί στους φροντιστές συναισθήµατα θυµού, ντροπής, ενοχών και πένθους, φέρνοντάς τους στα ψυχικά και σωµατικά όριά τους. Θέτονται µια σειρά από ηθικά ζητήµατα, συµπεριλαµβανοµένου εκείνου της διατήρησης της αξιοπρέπειας του ασθενούς. Η πρώιµη διάγνωση δίνει τα χρονικά περιθώρια ενηµέρωσης, αποδοχής της κατάστασης, διατήρησης της ποιότητας ζωής και προγραµµατισµού για το µέλλον όλων αυτών των ατόµων. Η έγκαιρη διάγνωση σε πρώιµο στάδιο, αυξάνει τις πιθανότητες παράτασης της παραµονής του ασθενούς σε ικανοποιητικό νοητικό επίπεδο!

•Θεραπεύεται η άνοια; Αποδέχοµαι ότι δεν υπάρχει πραγµατική θεραπεία! ∆υστυχώς δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για τις περισσότερες από τις µορφές της άνοιας. Εξαίρεση αποτελεί η αγγειακή άνοια όπου µε την ρύθµιση των παραγόντων κινδύνου (υψηλής χοληστερόλης, υπέρτασης, διαβήτη κτλ) επιβραδύνεται ή σταµατά η εξέλιξη της. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, εφαρµόζονται προγράµµατα νοητικής ενδυνάµωσης, τα οποία στοχεύουν στην αξιοποίηση των γνωστικών λειτουργιών και του νοητικού αποθέµατος του ατόµου.

•Γιατί στη κλινική «Άγιος Γεώργιος; Επιλέγω τη καλύτερη διεπιστηµονική οµάδα! Η κλινική «Άγιος Γεώργιος», είναι µία εξειδικευµένη Νευρολογική νοσηλευτική µονάδα, επανδρωµένη µε κατάλληλα εκπαιδευµένο προσωπικό µε µακροχρόνια εµπειρία στα σύνδροµα της άνοιας. Συµµετέχει σε διεθνείς µελέτες και έχει εξελίξει το δικό της πρωτοποριακό και διεθνώς αναγνωρισµένο τεστ «Κλινική ∆οκιµασία Γάτος» (GCT-test), σύµφωνα µε το οποίο εξατοµικεύετε η φροντίδα των ασθενών. ∆ιαθέτει 2 πτέρυγες υπό την εποπτεία ειδικών ψυχιάτρων και νευρολόγων, καθώς και µονάδα αυξηµένης φροντίδας. Στη κλινική εδρεύουν ακτινολογικό, µικροβιολογικό και εξοπλισµένο νευροφυσιολογικό εργαστήριο για την διενέργεια ηλεκτροµυογραφηµάτων, τµήµα φυσικοθεραπείας, κινησιοθεραπείας και αποκατάστασης, τµήµα αντιµετώπισης ασθενών τελικού σταδίου, καθώς και παθολογικός τοµέας (συνεργασία µε ειδικό χειρουργό για την αντιµετώπιση επιπεπλεγµένων ελκών πιέσεως-κατακλίσεων). Λειτουργεί εξωτερικό νευρολογικό ιατρείο για έλεγχο, έγκαιρη διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία νευρολογικών και ανοϊκών ασθενών, αλλά και µέριµνας για τους συγγενείς, συνοδούς και φροντιστές. Επιπλέον υπάρχει πρόνοια για φροντίδα στο σπίτι και κατ’ οίκον νοσηλεία. Η κλινική είναι πλήρως στελεχωµένη επί 24ώρου βάσεως!

* Η κλινική είναι συµβεβληµένη µε τον Εθνικό Ασφαλιστικό Φορέα ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09 59 Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2016

60

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

23

Iris Eye Center

Τ

Ερυθρού Σταυρού 9, (έναντι Κτελ Λάρρισας) Τηλ.: 2410-538800, Φαξ: 2410- 538900 pipis@otenet.gr, www.iris-eyecenter.gr

οοφθαλμολογικό κέντρο Iris αποτελεί το πρώτο και μέχρι σήμερα μοναδικό σύγχρονο διαθλαστικό κέντρο στην κεντρική Ελλάδα στο οποίο από το 1999 έως και σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί και πραγματοποιούνται συνεχώς χιλιάδες διαθλαστικές επεμβάσεις στον χώρο του. Παράλληλα η συνεχής ανανέωση του εξοπλισμού μας, ο εξοπλισμός του Iris με Laser τελευταίας γενιάς καθώς και η πολυετής πείρα και εξειδίκευση των οφθαλμοχειρουργών του εξασφαλίζουν την επιτυχία του αποτελέσματος.

Στο οφθαλμολογικό κέντρο Iris:

• Η επέμβαση του καταρράκτη πραγματοποιείται με την πλέον σύγχρονη μέθοδο φακοθρυψίας. Τις επεμβάσεις πραγματοποιούν οι υψηλά εξειδικευμένοι οφθαλμοχειρουργοί του Iris με συνολική εμπειρία άνω των 50.000 επεμβάσεων καταρράκτη σε άριστα οργανωμένο εξοπλισμένο χειρουργείο (χειρ. μηχανήματα Alcon Infiniti ®, Constellation ®, μικροσκόπιο Leica, βιομετρία Haag streit Lenstar ®, πιστοποίηση χώρου ISO 9001, 2008) σε συνεργασία με την κλινική «ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΑΣΛΗΠΙΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ».

• Διαθέτουμε εξειδικευμένο τμήμα αντιμετώπισης των παθήσεων του αμφιβληστροειδούς και της ωχράς κηλίδας με πλήρη και υπερσύγχρονο διαγνωστικό, θεραπευτικό και χειρουργικό εξοπλισμό (Διάγνωση με υψηλής ανάλυσης οπτική

τομογραφία συνοχής HD-SD-OCT,ψηφιακή φλουοροαγγειογραφία, εργαστήριο α και β υπερηχογραφίας, περιμετρία. Θεραπεία με Laser, εγχύσεις ενδουαλοειδικών παραγόντων, εμφυτεύματα κλπ). Το τμήμα λειτουργεί υπό την διεύθυνση εξειδικευμένων στον τομέα αυτό οφθαλμιάτρων με πολυετή πείρα και μετεκπαίδευση σε αντίστοιχα τμήματα μεγάλων πανεπιστημιακών κλινικών της Ευρώπης . Το οφθαλμολογικό κέντρο Iris αποτελεί επίσης ένα από τα λίγα κέντρα στην Ελλάδα όπου πραγματοποιούνται χειρουργικές επεμβάσεις υαλώδους /αμφιβληστροειδούς με τον τελειότερο για αυτόν τον σκοπό εξοπλισμό (Alcon constellation ®,Oculus BIOM ®) από υψηλά εξειδικευμένο οφθαλμοχειρουργό και προσωπικό, στους χώρους μας.

• Διαθέτουμε ειδικό τμήμα παιδοοφθαλμολογίας / ορθοπτικής το οποίο είναι οργανωμένο σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και διαθέτει τον πλέον σύγχρονο και κατάλληλο για αυτό τον σκοπό εξοπλισμό ώστε να μπορεί να προσφέρει πρόληψη, διάγνωση αλλά και θεραπεία του μεγαλύτερου φάσματος των παιδοοφθαλμολογικών παθήσεων.

• Διαθέτουμε πλήρη και τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό για την έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση των γλαυκωματικών ασθενών (οπτικά πε-

δία με blue and yellow perimetry, OCT οπτικού νεύρου, RNFL και δυνατότητα μέτρησης στιβάδας γαγγλιακών κυττάρων για έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση, non-contact παχυμετρία κερατοειδούς, μελέτη αιματικής ροής και ηλεκτροφυσιολογική μελέτη οπτικού νεύρου).

• Η αντιμετώπιση των γλαυκωματικών ασθενών γίνεται μόνο από έμπειρους οφθαλμιάτρους με κατάλληλη εκπαίδευση σε αντίστοιχα τμήματα πανεπιστημιακών κλινικών του εξωτερικού. Μαλιστα , είναι δυνατόν να γίνει θεραπεία του Γλαυκώματος και με χρήση Laser ενώ είναι εφικτή στο χώρο μας και η χειρουργική αντιμετώπιση του εφόσον αυτή καταστεί αναγκαία.

• Διαθέτουμε πλήρη εξοπλισμό και τεχνογνωσία για την διάγνωση και θεραπεία των παθήσεων του οπτικού νεύρου και της οπτικής οδού. Δυνατότητα μέτρησης γαγγλιακών κυττάρων, ηλεκτροφυσιολογική εξέταση για παθήσεις της οπτικής οδού.

• Σε συνεργασία με το τμήμα πλαστικής χειρουργικής της κλινικής Ασκληπιείο Λάρισας πραγματοποιούνται πλαστικές και επανορθωτικές επεμβάσεις βλεφάρων (βλεφαροπλαστική άνω και κάτω βλεφάρου, διόρθωση εντρόπιου,

εκτρόπιου, βλεφαρόπτωσης, Botox).

ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΡΤΙΟΣ 2016

ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 # 09

61

ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΥΓΕΙΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2016