Tweede jaargang | special edition
MAGAZINE
theSword www.theSword.nl
! ! S I RAT
G
BOEKEN
LADY BL
ABLA
PESTEN IS STOM!
SPEAK UP! FILMS
INTERVIEWS
COLUMNS BOEKEN FILMS ERVARINGSVERHALEN PESTEN
Voorwoord
P
Mobbing, harassment, bullying, whatever you call it - it hurts!
Pesten is een veelvoorkomend probleem in onze samenleving wat dagelijks op duizenden mensen van invloed is op hun functioneren. Pesten is geen fenomeen dat alleen tussen kinderen plaatsvindt, zoals zo vaak wordt gedacht. Pesten gebeurt overal. Ongeacht je leeftijd, geaardheid, beperking of functie (binnen een bedrijf). Pesten op de werkplek is een onderschat probleem en wordt ook wel ‘mobbing’ genoemd. Mobbing is vernederend, intimiderend en bedreigend gedrag, gericht op uitsluiting van een bepaald lid van de groep. Mobbing vertoont een typisch patroon waardoor het zich onderscheidt van andere vormen van geweld en conflicten. Terwijl de term pesterijen iets zegt over handelingen, wordt met mobbing vooral het proces bedoeld. Mensen kunnen elkaar wederzijds kapot pesten, maar bij mobbing delft één van de partijen het onderspit en dat niet alleen door toedoen van de pestkop. Ook de houding en gedrag van andere betrokkenen spelen daarbij een grote rol. ‘Je moet wel tegen een geintje kunnen’, krijgen mensen die gepest worden maar al te vaak te horen. Maar het is geen ‘geintje’ meer als je langere tijd slachtoffer bent van pesterijen op je werk. Als je wordt buitengesloten, gekleineerd en geïntimideerd. Dat kost je je zelfvertrouwen en je zelfrespect. En je wordt er ziek van: letterlijk en figuurlijk. Het is één van de belangrijkste redenen waarom mensen een organistatie verlaten of zich (vaak langdurig) ziek melden. Pesten op het werk kan ernstige en ontwrichtende gevolgen hebben. Uit onderzoek is zelfs gebleken dat één op de elf werknemers door een collega of leidinggevende wordt gepest. Ook blijkt uit onderzoek dat er in Nederland meer gepest wordt op het werk dan in veel andere Europese landen.
Lees inspirerende verhalen van mensen die gepest zijn (pag. 7), boeken waarin pesten centraal staat (pag. 56), films die je ontroeren (pag. 52), columns (pag. 8), zing mee met het lied van Lady BlaBla (pag. 14) of maak kennis met Richard Broekhuijzen, initiatiefnemer van ‘Speak up! Stop pesten!’ (pag. 44). Zeg ook STOP tegen PESTEN!
Oprichter theSword Magazine Volg theSword ook via www.facebook.com/theSword.nl www.twitter.com/theSword_nl
theSword Magazine
3
COLOFON
30
special edition 2014 OPRICHTER Evelien van Steenis
BEDENKERS PESTEN EDITIE Eva Krap, West Mus REDACTIE Dennis van Elten, Karin Hazendonk, Diane Kooistra, Anoushka Rood AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Eva Burgers, Danielle Bakhuis, Roos Boum, Erwin Troost, Maria Genova, Nabestaanden van Agnes van den Muijsenberg, Shannon Claessens, Lady BlaBla a.k.a. Jordy Kuys, Richard Broekhuijzen van Speak up! Stop pesten, Angela van Eeuwen, MOED.nl, Pesten. nl, Meester Tim van Safebook, Weapon of Choice, Eileen van Uitert VORMGEVING Evelien van Steenis COVERFOTO Sophie Terluin, Phieterphoto.com | Foto Š Lady BlaBla
Hoewel aan de inhoud van theSword Magazine de grootst mogelijke zorg wordt besteed, zijn fouten nooit helemaal te voorkomen. De uitgever aanvaardt echter geen verantwoordelijkheid voor de gevolgen van foutieve gegevens. Š Teksten uit dit digitaal magazine of delen daarvan mogen uitsluitend worden gebruikt met toestemming van de uitgever. Op alle artikelen in dit magazine rust auteursrecht. Gebruik of verspreiding zonder toestemming van de uitgever is verboden. Voor het ongevraagd insturen van teksten en/of beeldmateriaal wordt geen verantwoordelijkheid genomen. Dit gratis digitaal magazine maakt onderdeel uit van het online magazine www.theSword.nl 4
14 Interviews
9 Er is een groot verschil tussen plagen en pesten, alsdus Eva Krap 12 Gepest worden verdient niemand vindt West Mus 22 Eva Burgers vindt het programma van Johnny de Mol goed 62 Maria Genova was het slachtoffer van cyberpesten 86 Wat als... het boek over pesten theS the word Sword Magazine Magazine
Inhoud
86
88
Kort verhaal
7 Pesten heeft mij de man gemaakt die ik vandaag ben 27 Adult vs Child 30 De vrouw zonder gezicht 42 Cyberpesten 88 Ik word al heel mijn leven gepest
Spotlight
14 Lady BlaBla over pesten 44 Speak Up! Stop pesten!
41 Recensies
62
65 Komt een vrouw bij de h@cker
Tips
52 Films 56 Boeken
Columns
8 Morgen zal ze de hartjes zien
theSword Magazine
5
6
theSword Magazine
Verhaal
Gepest Pesten is iets dat vaak als onschuldig en minder belangrijk word afgeschilderd dan dat het werkelijk is. Iemand die gepest wordt is getekend voor het leven. De littekens die aan de oppervlakte zitten zijn niets vergeleken met de littekens die van binnen zitten. Helaas heb ik hier ervaring mee.
Tekst en Foto Dennis van Elten
Ik ben geboren met een beperking. Bij mijn geboorte heb ik zuurstof gebrek gehad, hierdoor loop ik anders en neem ik informatie langzamer op dan een “normaal” iemand. Hierdoor heb ik mij altijd anders gevoeld. Ik voelde mij altijd minder dan anderen omdat zij meer konden en meer bereikten. Op de basis school was al te merken dat ik langzamer informatie opnam. Omdat ik niet mee kwam met de rest van de klas werd ik achter in de klas gezet met Donald Duckjes. Dit veroorzaakte onzekerheid. Toen ik van de basis school af moest en naar het speciaal onderwijs werd overgeplaatst, werd voor mij m´n minderwaardigheid nog eens dik onderstreept. Vooral de laatste twee jaar in het VSO (voortgezet speciaal onderwijs) in Nieuwegein is mijn leven een echte hel gemaakt. Ik was dagelijks het slachtoffer van pesterijen, variërend van kleine dingen tot lichamelijk aangevallen. De kleine pesterijen bestonden uit: je etui via het raam naar buiten gooien of je per ongeluk expres laten struikelen tijdens gym. De grote pesterijen waren acties zoals afgesneden worden terwijl je fietste zodat je zou vallen. Je achtervolgen tot je zowat thuis was en je dan van je fiets trekken en op je in rammen. Ik viel buiten de groep en ik moest ook zeker niet proberen erbij te horen. Deze tijd is een aantal zwarte hoofdstukken uit mijn leven. Gelukkig ben ik daarna op een school terecht gekomen waar nog meer mensen met een beperking zaten. Hier ben ik ook tot mijn recht gekomen.
‘Pesten heeft mij ook de man gemaakt die ik vandaag ben’ Maar zoals ik eerder schreef. De littekens van binnen zijn het ergst en die tekenen je voor het leven. Bij mij uit het zich in extreem onzeker zijn. Vaak voel ik mij minder dan een ander. Hierdoor word ik vaak onderschat. Door mijn beperking hebben mensen al heel snel het idee dat zij voor mij moeten denken. Door mijn onzekerheid kan ik hier moeilijk tegen ingaan. Hierdoor stel ik mij ondergeschikt op. Hierdoor heb ik het gevoel dat ik een hoop gemist heb in het leven. Ondanks dat ik nu achtendertig ben heb ik vaak nog het gevoel dat ik net pas kom kijken en dat mijn mening er eigenlijk niet toe doet. Een andere uitwerking van de pesterijen is mijn depressie. Door mijn slechte zelfbeeld zie ik mijzelf niet zoals het hoort. Mijn depressie verpest mijn leven. Pesten houd nooit op, pesten gaat door in je hoofd. Maar toch zou ik het niet anders doen als ik de kans zou hebben, want pesten heeft mij ook de man gemaakt die ik vandaag ben.
theSword Magazine
7
Column
Morgen zal ze de hartjes zien
Tekst Erwin Troost | Foto Kristie Raaijmakers
Mijn hart klopt in mijn keel bij het bekijken van schrijfster Marion Bloem. Zo’n prachtige vrouw wil ik niet breken of kapotmaken. Nee, ik wil haar eren onder haar slaapkamerraam, als zij zich aankleedt en bewonderen. Een echte vrouw, met van die mooie vrouwelijke vormen, als zij zich strak in haar jurkje hijst. In gedachte zal ik haar rug strelen en geruststellen op deze kamer. Later op de dag zou ik haar bespieden als zij met een prachtig sensuele vertoning uit het zwembad komt. Haar natte gitzwarte lange haren naar achteren, en ik houd van die lange haren, en de ogen gesloten. Met een tong gaat ze over haar lippen. Ze schudt druppels van zich af en gaat met haar stevige billen op een handdoekje zitten. Ik bespied niet vanuit een vunzigheid of geile fantasieën, maar doe het voor Marion. Ik wil haar laten zien dat zij op en top een fascinerende geweldige vrouw is, maar helaas niet de mijne.
8
Toch, ik pleit ervoor dat je er zonder stalker niet bij hoort, dus ik volg Marion in de supermarkt, terwijl ze grijpt naar thee, verse groente en sapjes. Ze kijkt streng met een vluchtige blik. Ze voelt dat ze achtervolgd wordt en ik houd mij angstig schuil voor de mooiste vrouw van de wereld. Marion Bloem. Zij heeft de strengheid en ernst van een lerares. Een lichaam als Beyoncé, een pornoster zonder verbouwingen, maar ook is zij de brave huisvrouw met stoute fantasieën en ik fantaseer niet over Marion Bloem. Ik doe dit voor haar, dus achtervolg ik tot in haar kantoor, waar ze haar boeken schrijft en haar bril afzet om door het raam te kijken naar de tuin, als ze het even niet meer weet en haar gedachte verzet. Ik schuil achter een boom, waarop ik hartjes teken. Zal zij hetzelfde voor mij voelen? Ze lacht. Is die lach voor mij? Misschien heeft ze een mooie anekdote bedacht, waarin ik de hoofdrol speel. Ja, ik speel in een boek van Marion Bloem. Ik kan niet wachten. Ze droomt weg van de man die geweldige brieven schrijft en zij leest ze en lacht daarom eventjes.
Toen Marion Bloem jong was, in 1985, ik 13 jaar jong was en in mijn handen het boek Geen gewoon Indisch meisje (1983) had geklemd, zag ik een zwartwit foto van haar op de kaft. Marion zag eruit als een onschuldige kraakster. De sjaal om haar heengeslagen, de lippen gestift, het lijntje onder haar ogen en een natuurlijke blik niet beseffend tot welke verliefdheid dit leidde. Nu is ze moeder, een oma, getrouwd met een dokter, en staart nog steeds uit het raam, zonder dat ze mij ziet. Daarna loopt ze naar haar schrijftafel, zet haar bril op en ik vind brillen sexy. Ik fantaseer dat ze mij binnenlaat en zeg dat het buiten te koud is. Binnen biedt ze mij een thee aan en wij lachen, ze laat iets vallen en ik werp een stiekeme blik op haar goddelijke vrouwelijke vormen and there goes my heart again. Ze vraagt wat ik daar deed. “Niks,” zeg ik, slik, zet het kopje trillend neer en zeg dat ik moet gaan. Ren de deur uit en besluit dat het avontuur afgelopen is. Morgen zal ze de hartjes zien, die ik gekerfd heb in de boom. O, was ik maar meer man, maar ik kan het niet. Ik ben geen stalker, ik vind vrouwen sowieso moeilijk te volgen. Thuis zet ik mij neer, wrijf door mijn vettige haren en begin met het schrijven van een zeer lange brief naar deze prachtige en fantastische vrouw. ‘Lieve Marion…’
Erwin Troost
In 1994 wint Erwin Troost (Eindhoven, 1972) de prijs voor beste performance dichter in Effenaar. Troost is 23 jaar als we hem zien in een documentaire van Yoy (HV) over ‘Dichters op straat’. Het succes begint en hij treedt op in België en Nederland. Hij geeft workshops op basisscholen en in 2008 zien we hem bij de VPRO op televisie in het programma Café De Liefde. Daarna besluit Troost uit de media te blijven. Hij is nog één of twee keer in het jaar live te bewonderen. Verder richt hij zich op zijn schrijverschap: hij werkt aan een eerste roman.
theSword Magazine
Interview
Eva Krap Eva Krap (1982) is auteur, blogger en recensent van Chicklit en Young Adult op Hebban.nl. Naast deze bezigheden studeerde zij kruidengeneeskunde en is ze regelmatig te vinden in de natuur.
H
Er is een groot verschil tussen plagen en pesten
Tekst Dennis van Elten | Foto Eva Krap
Hoe is de speciale editie van theSword ontstaan? Door een goed opletten op social media bemerkte ik dat het cyberpesten verder gaat dan ooit. Tegen mijn wil werd ik betrokken bij dit alles, maar als omstander kan ik niet met lede ogen toezien hoe dat alles gebeurt. Ik heb daarom, samen met een aantal mensen, actie ondernomen. Want cyberpesten gaat ver, heel ver. Het maakt levens kapot en het zorgt ervoor dat bepaalde mensen niet eens meer op social media durven te komen. Dat greep mij enorm aan, helemaal toen ik zag hoe West Mus – medeoprichter van deze editie – het slachtoffer werd. Ik raakte met haar in gesprek en we hebben dagenlang gekeken wat wij
nou echt productief tegen (cyber) pesten konden doen. Ertegenin gaan? Werkt helaas niet, wisten we beiden uit ervaring. En ineens hadden we ander idee. Waarom niet met een bepaald magazine mensen ervan bewust maken? Met ervaringsverhalen, interviews, puur om mensen bewust te maken wat cyberpesten met iemand doet. We besloten vrijwel meteen om Evelien van Steenis erbij te betrekken, mede omdat zij van onze situatie afwist en omdat zij met haar expertise en enthousiasme een prachtig platform met theSword heeft weten neer te zetten. Wat is de gedachte achter deze speciale editie? We willen alle kanten van het cyberpesten integer brengen. theSword Magazine
Geen sensatie, geen opsmuk. Wij willen mensen een stem geven. Mensen die gepest worden staan vaak alleen. Wij willen er voor hen zijn. We luisteren ook naar de mensen die pesten. We zijn oprecht nieuwsgierig naar de reden van het pestgedrag, want het lijkt mij dat je dat niet zomaar doet. We willen deze mensen niet per direct veroordelen, want ik ben juist heel benieuwd wat hun kant van dit alles is. Ze worden vaak neergezet als meedogenloze types, maar ieder mens heeft een verhaal. Waarom doe je dit? Maar we willen vooral weten wat het pesten met iemand doet. Voor mij is dat stukje wederzijdse bewustwording belangrijk, want alleen zo kun je erover praten met elkaar en het misschien oplossen. 9
Hoe is de speciale editie van theSword ontstaan? Door een goed opletten op social media bemerkte ik dat het cyberpesten verder gaat dan ooit. Tegen mijn wil werd ik betrokken bij dit alles, maar als omstander kan ik niet met lede ogen toezien hoe dat alles gebeurt. Ik heb daarom, samen met een aantal mensen, actie ondernomen. Want cyberpesten gaat ver, heel ver. Het maakt levens kapot en het zorgt ervoor dat bepaalde mensen niet eens meer op social media durven te komen. Dat greep mij enorm aan, helemaal toen ik zag hoe West Mus – medeoprichter van deze editie – het slachtoffer werd. Ik raakte met haar in gesprek en we hebben dagenlang gekeken wat wij nou echt productief tegen (cyber)pesten konden doen. Ertegenin gaan? Werkt helaas niet, wisten we beiden uit ervaring. En ineens hadden we ander idee. Waarom niet met een bepaald magazine mensen ervan bewust maken? Met ervaringsverhalen, interviews, puur om mensen bewust te maken wat cyberpesten met iemand doet. We besloten vrijwel meteen om Evelien van Steenis erbij te betrekken, mede omdat zij van onze situatie afwist en omdat zij met haar expertise en enthousiasme een prachtig platform met theSword heeft weten neer te zetten. Wat is de gedachte achter deze speciale editie? We willen alle kanten van het cyberpesten integer brengen. Geen sensatie, geen opsmuk. Wij willen mensen een stem geven. Mensen die gepest worden staan vaak alleen. Wij willen er voor hen zijn. We luisteren ook naar de mensen die pesten. We zijn oprecht nieuwsgierig naar de reden van het pestgedrag, want het lijkt mij dat je dat niet zomaar doet. We willen deze mensen niet per direct veroordelen, want ik ben juist heel benieuwd wat hun kant van dit alles is. Ze worden vaak neergezet als meedogenloze types, maar ieder mens heeft een verhaal. Waarom doe 10
je dit? Maar we willen vooral weten wat het pesten met iemand doet. Voor mij is dat stukje wederzijdse bewustwording belangrijk, want alleen zo kun je erover praten met elkaar en het misschien oplossen. Neem als voorbeeld het omstreden programma Project P. Ook daarin proberen ze dat wederzijdse stukje bewustwording heel duidelijk neer te zetten. Niet meteen oordelen, eerst zien wat eraan vooraf is gegaan. Als we daar maar één iemand mee helpen, is onze missie geslaagd. Wat versta jij onder pesten? Er is een groot verschil tussen plagen en pesten. Plagen is uit liefde of vriendschap een beetje geinen met elkaar, een beetje uitdagen. Iemand op een lieve wijze uit de tent lokken, en laten zien dat je iemand waardeert op een gekscherende wijze. Pesten is moedwillig iemand pijn willen doen. Dat kan zich uiten in zowel fysiek als verbaal geweld. Schelden, iemand pakken op zijn of haar zwakke punten. Althans, deze punten zijn niet zwak, het zijn de punten waarvan je weet dat je er iemand echt pijn mee kunt doen. Bepaalde pesters hebben, in mijn ogen, als doel om zichzelf beter te voelen. Ze hebben een nare situatie thuis of voelen zich niet tevreden over zichzelf, daarom gaan ze pesten om toch een bepaalde macht te voelen. Maar je hebt, in mijn ogen, ook mensen die het moedwillig doen. Die iemand bijvoorbeeld uit jaloezie te gronde willen richten. Ik heb het in dit geval over de extreme gevallen, want er zijn ook gradaties in pesten. Blijft het bij een opmerking hier en daar of gaat het zelfs zo ver dat iemands hele leven erdoor wordt beïnvloedt? Dat iemand niet meer naar school durft, naar zijn of haar werk of, zoals eerder gezegd, op social media durft te komen. Wij richten ons vooral op de laatste groep, om duidelijk te maken dat pesten echt niet stoer is en dat je er niets mee bereikt, behalve dat je iemands leven verpest. theSword Magazine
Heb jij zelf wel eens gepest? Hier kan ik kort over zijn: Nee. Wel ben ik er als omstander bijna een keer ingetrapt om mee te doen, maar dat besefte ik me meteen. Toen ik daarachter kwam heb ik eerst een avond gehuild om vervolgens contact op te nemen met het meisje dat gepest werd. We hebben een goed gesprek gehad en gelukkig was alles toen weer goed. Ik wist toen wel: soms ben je je er niet eens van bewust, doe je (onbewust) mee vanwege een bepaalde groepsdruk. Ben jij zelf wel eens gepest? Ik ben jarenlang gepest. Leerlingen, leraren, alles kwam voorbij. Het pesten is bij mij vrij ver gegaan, zozeer zelfs dat ik van school ben gegaan. Wat heeft het pesten met jou gedaan? Ik zou liegen als het geen invloed op mijn leven heeft gehad. Je vertrouwen in mensen loopt een flinke deuk op, je weet waartoe ze in staat kunnen zijn. Net als veel jongeren nu, heb ik ook wel eens gespeeld met de gedachte aan zelfmoord, maar daarvoor hield ik, ondanks alles, teveel van het leven. Plus ik gunde de pesters deze eer niet. Ik ben er ook sterker door geworden. Nadat ik van de school ben gegaan waar het pesten zeer heftig was, had ik iets van: dit overkomt mij nooit meer. Gek genoeg ben ik sinds die tijd ook niet meer gepest en voelde ik me steeds sterker worden. Tijdens mijn eindexamen sprak ik met mijn leraar Nederlands. We hadden het over mijn schooltijd en toen ik hem vertelde over mijn verleden was hij stomverbaasd. Hij had in het begin gerust wel gezien dat ik schuchter was, maar hij dacht dat dat kwam omdat ik middenin de opleiding op een nieuwe school terecht was gekomen. Hij kon zich ook niet voorstellen dat ik me had laten pesten, tot ik hem vertelde dat het juist kwam door wie ik was.
Het pesten begon toen ik zag hoe een ander meisje belaagd werd. Ik sprong ertussen en werd het nieuwe slachtoffer, mede omdat ik niet meedeed met de groep en juist voor haar opkwam. Daar heb ik geen moment spijt van gehad, liever dat, want anders had ik mezelf niet meer in de spiegel kunnen aankijken. Na pesten ben je nooit meer dezelfde. Ondanks dat ik me sterker voelde, waren er ook momenten dat ik me bedreigd voelde. In groepen bijvoorbeeld. Vooral groepen waarin ik veel mensen niet kende. Dat is tegenwoordig wel anders, maar het heeft lange tijd geduurd om me daar overheen te zetten. Waar ik het meest van baal is dat ik van Havo- naar VBO-niveau ben afgezakt. Mijn cijfers werden steeds lager, omdat ik me niet kon concentreren of omdat leraren meededen met het pesten en mij de toetsen niet lieten maken, maar meteen een laag cijfer gaven. Hierdoor kon ik mijn droom (na de middelbare school naar de toneelschool of de school voor de journalistiek gaan) niet waarmaken en moest ik alles via een omweg doen. Maar ook dat gaf mij later zelfvertrouwen, want ondanks de omweg ben ik nu wel geworden wie ik altijd al wilde zijn. Denk jij dat pesten je leven kan beïnvloeden? Dat weet ik wel zeker. Niet alleen ikzelf heb deze ervaring, maar ook de mensen die ik voor zowel dit magazine als daarbuiten over dit onderwerp heb gesproken. Iedereen draagt bepaalde littekens met zich mee of heeft er iets aan overgehouden. Voor iedereen zijn kansen blijven liggen, waar ze nu extra hard voor moeten knokken. Maar wat vooral voor vrijwel iedereen geldt, is dat er altijd een bepaalde mate van onzekerheid op de loer ligt. Bij bepaalde opmerkingen, die normaal bedoeld zijn, kan er ineens een gevoel van gekwetstheid opkomen, terwijl je rationeel gezien weet dat de uitspraak niet zo bedoeld is.
Sommige mensen komen nooit meer over de gevolgen van pesten heen, anderen zijn iets sterker daarin, maar er echt overheen komen doe je nooit. Bij bepaalde triggers kan het hele verleden ineens weer aan je voorbij flitsen. Je hebt eigenlijk levenslang als dit je overkomen is. Wat zijn jouw ervaringen met cyberpesten? Ik zie het veel om me heen gebeuren. Voor de buitenwereld lijken het plagerijtjes, maar buiten internet gaat het pesten vaak gewoon door. In mijn tijd was pesten iets wat op school of erbuiten gebeurde, maar sinds de komst van internet gaat het pesten dag en nacht door. Soms gebeurt dit zeer geniepig, maar het gebeurt ook veelal openbaar. Nare teksten onder iemands foto zetten of een bepaalde status. Iemand zwart maken via een status en andere mensen leugens vertellen, zodat ook zij gaan meedoen. Ik ben erg geschrokken hoe ver dit gaat en wat de gevolgen zijn voor de mensen die er het slachtoffer van zijn. Woorden kunnen meer schade aanrichten dan men denkt. Pas dus altijd op met wat je zegt en laat je niet meeslepen om mee te doen. Achter je beeldscherm iemand pesten lijkt zo lekker veilig, maar besef wel wat je iemand aandoet. Ik snap oprecht niet waarom mensen zoiets op hun geweten willen hebben.
Hoe kunnen wij dit probleem tegengaan? Bewustwording. Laten zien wat je mensen aandoet. Maar dit is vooral een oproep aan de omstanders. Grijp in. Wees niet bang dat jij de volgende bent. Want pesten ontstaat vaak vanuit één of twee personen en de rest doet mee. Maar als groep sta je sterker, sta dus als groep op tegen pesten! Je ontneemt ze elke vorm van macht.
“Ik ben jarenlang gepest.” Wat zou jij tegen het pesten doen? Wat ik hierboven al aangaf. Ik ga er te allen tijden tegenin, spring ertussen als ik het zie gebeuren. Plus projecten als dit magazine blijven uitvoeren. Hoe meer het onder de aandacht komt, hoe meer mensen zich bewust worden van hun eigen rol. Want waarom laten we het allemaal zover komen? Stel dat jij degene bent die dit overkomt? Zou je dan ook niet willen dat mensen je helpen?
Wat maakt pesten bij volwassenen anders dan pesten bij kinderen? Kinderen geef ik nog het voordeel van de twijfel. Bepaalde groepsdruk, je niet bewust zijn van wat de gevolgen zijn. Volwassenen zouden beter moeten weten. Ik zal nooit beweren dat het pesten van kinderen onderling onschuldig is, dat is het namelijk niet, maar als jij als volwassene er genoegen in schept om iemand constant pijn te doen, iemand het gevoel te geven niets waard te zijn, dan heb ik daar echt geen woorden voor.
theSword Magazine
11
Interview
West Mus West Mus is al vijfentwintig jaar leerkracht op een school voor buitengewoon onderwijs. Daarnaast is ze een grote liefhebber van boeken en blogt ze hier ook over op haar site www.houvanboeken.blogspot.be.
Gepest worden verdient niemand
W Tekst Dennis van Elten | Foto West Mus
Wat versta jij onder pesten?
12
Pesten is een situatie waarin iemand verbaal of fysiek geweld wordt aangedaan en waarin de persoon geen volwaardige partner is, het is niet elkaar plagen. Bij plagen zijn de partners gelijkwaardig en gaat het niet om doelbewust kwetsen maar grappen maken met en over elkaar. Degene die gepest wordt staat in de underdog positie. Soms gaat het om één persoon die pest maar heel vaak gaat het om een groep mensen. Ook de mensen die toekijken worden tot de pesters gerekend want door toe te kijken en niet te reageren keur je eigenlijk goed wat ze doen. Heb jij zelf wel eens gepest?
van ben. In tegendeel net, ik ben een persoon die ook als kind al mij niet ging hechten aan één bepaald vriendje. Ik was eigenlijk de lieveling van iedereen, een allemansvriend. Daarbij kwam nog dat ik goed presteerde en sportief was en heel graag plezier maakte. Ik had toen al als kind van 8 jaar het vermogen om te zien wie er buiten de groep viel. De kinderen die minder verstandig waren of het thuis moeilijker hadden en niet zo goed gekleed gingen of de nieuwe kinderen haalde ik aan. Daar ging ik mee spelen en die nodigde ik bij mij thuis uit. En omdat ik goed in de groep lag werden zij ook opgenomen. Ik moet eerlijk zeggen dat ik in mijn schooltijd nooit echt zware pesterijen gezien heb.
Toch niet dat ik mij er bewust theSword Magazine
Ben jij zelf wel eens gepest? Ik ben zelf nooit gepest, niet in mijn schooltijd en ook niet professioneel. Heb het wel gezien professioneel en ik ben ook dan weer degene die naar de pester toe stapt en de confrontatie aangaat. Nu overkwam het mij plots op Facebook en daar ligt het moeilijker om het op te lossen natuurlijk. Wat maakt pesten bij volwassenen anders dan pesten bij kinderen? Ik denk dan er in wezen niet echt een verschil is. Het blijft om hetzelfde gaan. Volgens mij gaat het pesten onder volwassenen nog veel subtieler en verder. Ook het feit dat heel wat mensen pesten zien als iets dat tussen kinderen gebeurt, maakt
het voor de volwassene die gepest wordt moeilijk. Hoe is de speciale editie van theSword ontstaan? Na een aantal gevallen van Cyberpesten waar ik zelf in betrokken was en heel wat van mijn Facebook vrienden ook had ik er gewoon genoeg van. Ik ben altijd de strijd aangegaan tegen pesten en vond dat ik nu ook niet anders kon. Toevallig ontstond een gesprek met Eva Krap en we waren er samen al snel van overtuigd dat we iets wilden doen. Er verscheen die dag net het digitaal magazine van TheSword en zo kwamen we op het idee om Evelien te contacteren. Evelien is eigenlijk onmiddellijk bereid bevonden. Wat is gedachte achter deze speciale editie? Onze gedachte achter deze editie is onze negatieve ervaring met cyberpesten om te zetten in iets positiefs, namelijk het bespreekbaar maken van deze vorm van pesten onder volwassenen en natuurlijk daarmee samenhangend alle andere vormen van pesten. Wat zijn jou ervaringen met cyberpesten? Ik heb het een aantal keren zien gebeuren op een Facebook groep onder volwassenen en ik schrok toen erg. Weet je dat ik in eerste instantie niet kon geloven wat ik zag, ik heb het toen heel verontwaardigd verteld tegen mijn man. Ik wist niet dat dit ook gebeurde. Achteraf heb ik contact gehad met de persoon die daar publiekelijk beschimpt werd, die was er danig van onder de indruk en had de groep meteen verlaten. Dit bleef niet bij één feit maar gebeurde regelmatig en dat zelfs door de beheerder van de groep. Wat ik vooral heel gek vond was dat andere mensen het vaak niet konden geloven. Toen ik het er over had dat dit gebeurde op die bepaalde Facebook groep kreeg ik toch een aantal minder prettige pbtjes
toegestuurd. Dit speelde zich af in de wereld van boekenliefhebbers en auteurs. Het was bij die laatste groep dat er mensen nogal vrij hard uit de hoek kwamen. Met de woorden dat het hen vooral om de verkoop van hun boeken gaat en hun fans op de groep ondanks het feit dat er mensen gepest worden daar. Nou toen stond ik echt perplex. Niet alle auteurs reageerden zo natuurlijk een aantal hadden of hebben toen de groep verlaten. Een aantal bleef, zo schreven ze mij, uit angst voor negatieve reclame voor hun boeken. Dan vraag je jezelf toch af hoe ver het allemaal moet gaan? En dan hoor ik achteraf dat er auteurs bedreigende berichten krijgen omdat ze de groep verlaten hebben, dit gaat echt gewoon té ver. Ik heb een heel sterk rechtvaardigheidsgevoel en kan niet tegen onrecht daarom doe ik dit nu. Hoe kunnen wij dit probleem tegengaan? Door ons er in de eerste plaats bewust van te zijn dat het dus werkelijk gebeurt, en niet altijd de ver van mijn bed show is. Niet je kop in het zand steken. Op een dag zou je het gewoon zelf wel eens een keertje kunnen meemaken of je partner of kind. Dan komt het wel heel dichtbij. Wacht niet maar onderneem nu! Wat heeft pesten met jou gedaan? Eerst heeft het me boos, verdrietig en opstandig gemaakt. Het gebeurde op een plek waar ik geen weerwoord had en dat vond ik zo unfair. Daarna heeft het me aan het denken gezet om iets te doen. Niet zozeer voor mezelf maar vooral voor nieuwe slachtoffers die er mogelijk komen. Ik wil dat dit stopt want ik heb ondervonden wat het met een mens doet.
vooral erg is voor de mensen die gepest worden is ofwel het negeren door omgeving of minstens even erg het minimaliseren. En nog een stap erger het leggen van de schuld bij degene die gepest wordt.
“Ik ben altijd de strijd aangegaan tegen pesten.” Wat zou jij tegen het pesten doen? Ikzelf probeer het zoveel mogelijk bespreekbaar te maken ook in mijn werk als leerkracht. Jongeren ermee confronteren aan de hand van thema’s, boeken, films. En nu, door het feit dat ik het zelf ervaren heb wat het doet met een mens, samen met een fantastisch team deze extra editie van TheSword maken. Geen oogkleppen opzetten maar handelen. Gepest worden verdient niemand.
Denk je dat pesten je leven kan beïnvloeden? Zeer zeker. Dat heb ik zelf ondervonden, en dan niet eens in erge mate. Er zijn mensen die er aan kapot gaan, er ziek van worden, in angst leven en ja, zelfs door het pesten een eind aan hun leven maken. Wat theSword Magazine
13
Spotlight
14
theSword Magazine
Lady BlaBla
is een rolmodel voor kinderen en tieners die gepest worden omdat ze ‘anders’ zijn. Gepest om waar ze vandaan komen, iets in hun uiterlijk, een (on) zichtbare handicap of iets anders waar ze niets aan kunnen doen maar wel heel ongelukkig en onzeker door worden gemaakt. Lady BlaBla begrijpt uit eigen ervaring wat ze doormaken en wil ze inspireren om meer van zichzelf te houden en te denken:
BlaBla, laat ze maar lullen! Baby, jij mag anders zijn! Een interview met Jordy Kuys, de persoon die invulling geeft aan de rol van LadyBlaBla
Tekst Karin Hazendonk | Foto’s Jordy Kuys a.k.a. Lady BlaBla
Jordy, wil je iets over jezelf vertellen? Mijn naam is Jordy Kuys, 29 jaar en woon met mijn vrouw en twee kinderen (een dochter van 7 en een zoon van 5) in Haarlem. Ik ben parttime pluscoach op het ROC van Amsterdam, waarbij ik studenten begeleid die om persoonlijke redenen extra steun krijgen om hun studie succesvol af te ronden. Hiervoor heb ik kortgeleden een diploma voor oplossingsgericht coachen gehaald. Ik ben ook een oplossingsgericht type. Positieve gedachten zorgen vaak ook voor positieve resultaten. Uitgaan van je kwaliteiten en energie halen uit mensen en dingen die je leuk vindt. Naast plus coaching op het ROC van Amsterdam heb ik een eigen entertainmentbedrijf: Jor Kidding. Tien jaar geleden deed ik auditie voor parkentertainment in de Efteling. Ik werd aangenomen! Een droom die uitkwam. Ik had
namelijk geen theateropleiding of professionele theaterervaring. Ik was gewoon dat jochie uit Waarland, een dorpje in de Kop van Noord-Holland. In de tussenliggende jaren heb ik de landelijke theatertour van de Biba Boerderij gedaan, op veel festivals en evenementen presentaties en straattheater verzorgd en zing op feesten en partijen. Ook geef ik regelmatig theaterworkshops aan kinderen. En daar zie ik nog te vaak kinderen die, net als ik vroeger, onzeker en angstig zijn omdat ze gepest worden. Beperkt worden in wie ze zijn. Theater werkt daarbij bevrijdend: je kunt experimenteren met verschillende sociale rollen en kan een uitlaatklep voor emoties zijn die je in het dagelijks leven niet zo snel laat zien. Jordy, je gaf al even aan dat je zelf vroeger ook bent gepest. Wat deed dat met jou? theSword Magazine
Ik ben als kind en tiener extreem gepest. Dat heeft me heel lang enorm onzeker en bijna letterlijk doodongelukkig gemaakt. De angst om niet te kunnen zijn wie je bent, slurpt energie. Ik heb van alles geprobeerd om buiten schot te blijven: andere kleding, anders lopen, anders praten, maar het pesten bleef. Op het moment dat ik de wanhoop bijna nabij was (it’s the darkest before dawn) en voor mezelf accepteerde dat ik nu eenmaal niet in een hokje te plaatsen was, begon ik aan de weg omhoog. Ik leerde mezelf steeds beter kennen. Ik werd nog steeds wel gepest, maar het raakte me minder. Ik wist inmiddels van mezelf dat ik geen homo was. En dat terwijl het toch tientallen keren naar m’n hoofd werd geslingerd. Stel je voor dat je tientallen keren te horen krijgt dat je dik bent, dan word je daar zo onzeker van en ga je op termijn misschien zelfs een dik iemand in het spiegelbeeld zien. 15
Heb je, als antwoord op wat er jou is overkomen, zelf wel eens gepest? Ik ga niet ontkennen dat ik zelf nooit gepest heb. Misschien zelfs zonder dat ik ervan bewust ben. Ik denk ook dat het een illusie is om pesten helemaal uit te bannen. Iets wat ik als grapje bedoel, kan een ander immers al als bijzonder kwetsend ervaren. Wel is het mogelijk om zo jong mogelijk te beginnen kinderen bewust te maken van het effect dat hun woorden en daden op een ander kunnen hebben. Het aloude ‘wat u niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’, maar dan anno nu. De act van Lady BlaBla, hoe is dit ontstaan? LadyBlaBla is ontstaan uit een langgekoesterde wens om iets met het thema pesten te doen. Mijn auditie bij Holland’s Got Talent was wel de engste die ik ooit heb gedaan. Vlak voordat ik op moest, gierden de belemmerende gedachten door m’n hoofd: wat als ik val op die hoge hakken (ik had er nooit eerder op gelopen)? Wat als de jury me negatief commentaar geeft? Wat als het publiek me uitlacht? Dat zou verschrikkelijk zijn. Dan gaat heel social media los, dan krijg ik de hele strontkar weer over me heen. En mijn kinderen! Oh jee, mijn kinderen! Die worden dan ook gepest op het schoolplein omdat hun vader zichzelf onsterfelijk belachelijk maakte. Maar ik rechtte mijn rug, borstjes vooruit en lipjes getuit. Het doel heiligt de middelen. Ik vind het té belangrijk dat pesten bespreekbaar is en blijft. Die overtuiging kon ik uitstralen met jubelende jurycommentaren en een uitzinnig publiek tot gevolg.
16
En dan sta je voor dat uitzinnige publiek. Daarna de reacties, dat moet heel belangrijk voor je zijn geweest?
slachtofferrol te blijven hangen of iets negatiefs om te buigen naar iets positiefs. Want alles kan als jij het laat gebeuren.
De honderden reacties op social media werkten bijna therapeutisch voor me. Ongelooflijk! Wat een erkenning! Uit de talloze brieven en e-mails blijkt daarbij dat LadyBlaBla kinderen, maar ook volwassenen weet te inspireren met haar motto ‘baby, jij mag anders zijn’. Dat waardeer ik enorm. Het is namelijk niet makkelijk om voor jezelf toe te geven dat je anders bent, laat staan als je dat aan iemand verteld of schrijft. Heel dapper! En een belangrijke stap in mijn overtuiging dat je altijd moet blijven proberen de leukste versie van jezelf te worden. Immers, je bent zelf de leukste die je kent!
Er wordt op dit moment veel aandacht besteedt aan pesten ook in een aantal televisieprogramma’s. Wat denk jij van die aanpak?
Soms krijg ik buitengewoon heftige verhalen toegestuurd. Het is fijn om Stichting Pesten achter me te hebben. Na mijn auditie bij Holland’s Got Talent hebben ze me gevraagd om ambassadeur van de stichting te worden. De stichting richt zich niet alleen op kinderen, maar ook op pesten op de werkvloer en bijvoorbeeld in verzorgingstehuizen. Met het karakter doe ik een schepje bovenop de vooroordelen waarmee ik altijd gepest ben: homo, meisje! Daarmee wil ik laten zien dat anders zijn geen ramp, maar juist bijzonder is. Dat je een keuze hebt om in een theSword Magazine
Er zijn vele methodes. Het is lastig te zeggen welke de juiste is. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan methodes die niet zozeer ‘pesten’ benoemen, maar eerder uitgaan van ‘sociaal ongewenst gedrag’. Dat is pesten namelijk ook. Maar door het zo expliciet te benoemen, ga je impliciet ook uit van twee kampen: de pestkoppen en de slachtoffers. Ik denk dat het grootste terrein te winnen is in respectvol met elkaar omgaan. Niemand buiten sluiten. Iedereen in een groep even verantwoordelijk maken. Een methode als ‘Over de streep’ (er is ook een tvprogramma van, gepresenteerd door Arie Boomsma) is geweldig. Dat geeft ook blijvend effect. Bij een tvprogramma als Project P zet ik mijn vraagtekens. Toen ik gepest werd, mocht ik van de mentor in een smoelenboek aanwijzen wie mij gepest hadden. Daarop werden de pestkoppen een dag geschorst. Toen ze terugkwamen, voelden ze zich verraden en bezonnen zich op wraak. Niet in school, want daar werd extra op gelet. Nee, ze wachtten me op buiten school. Zaten me achterna. Daar komen mijn goedgevormde bovenbenen vandaan, haha! Wat heb ik hard moeten rennen en fietsen om niet helemaal lens geslagen te worden. Ik maak er nu een grapje van, maar dat je door de verborgen cameraactie een school bewust maakt wil
theSword Magazine
17
nog niet zeggen dat het pesten echt voorbij is. Het gepeste kind heeft definitief de stempel ‘gepest kind’. Het was een spraakmakend en goed bekeken programma, dus ik hoop dat deze kinderen ooit van die stempel afkomen. In één van de afleveringen werd teruggeblikt met een jongen die gepest werd om zijn grote neus. Hij zei: ze noemen me nog steeds wel eens Pinoccio, maar nu is het als geintje. Correctie: nu ZIET hij het als geintje. Want daarvoor bedoelden zijn klasgenoten het ook, als geintje. Maar omdat het bespreekbaar is gemaakt in de klas, is er iets opengebroken en voelt de jongen zich meer op zijn gemak. Bewustwording is een sleutelwoord. Dus meesters en juffen, werkgevers, collega’s, zorgmedewerkers van ouderen, papa’s en mama’s, eigenlijk iedereen: pesten is geen taboe, maak het bespreekbaar. Hoe belangrijk zijn de ouders in de strijd tegen pesten? Afgelopen maandag was ik op de première van de film Stuk, naar het gelijknamige boek van Judith Visser. Een hele heftige film, waar pesten ook een onderdeel van is. Het loopt uiteindelijk niet goed af met de hoofdpersoon. Maar er speelt wel meer mee. Zo heeft moeder onvoldoende aandacht voor haar dochter, terwijl die zienderogen afglijdt.
18
Ik krijg ook vaak brieven van ouders die het moeilijk vinden om hun kind ongelukkig te zien. Dat is ook hartverscheurend. Mijn ouders hebben mij altijd zoveel liefde en vertrouwen gegeven, dat ik me thuis volledig veilig voelde. Van dat belang probeer ik alle ouders te overtuigen, ook al begrijp ik emoties van verdriet en boosheid heel goed. Toch help je een kind niet met medelijden. Ik ben er zelf van in een slachtofferrol geschoten. Ik begon mezelf ook heel zielig te vinden. In de halve finale van Holland’s Got Talent zong ik het lied ‘Applaus’. Daarin zong ik dat, als je gepest wordt, je juist zo graag waardering wilt voor wie je bent en wat je kunt. Natuurlijk moet het pesten serieus genomen worden, maar laat dat niet leidend zijn. Er zijn gerust mensen en plekken te bedenken waarbij je niet gepest wordt. Bij mij was dat een jeugdtheaterschooltje. En daar kreeg ik dan ook nog te horen dat wat ik deed best leuk was. Daar kreeg ik zoveel energie van! Ik had er zoveel plezier in! M’n batterij was weer helemaal opgeladen voor de rest van de week. Jouw benadering tegen pesten te zijn, is net iets anders. Ik ben ontzettend blij dat er steeds meer aandacht en bewustwording komt rond pesten. Vanaf 2015 zijn scholen en bedrijven zelfs bij wet verplicht een beleid te voeren tegen
theSword Magazine
pesten. Ik moedig de talloze anti-pest initiatieven van harte aan. Toch is de insteek van Lady BlaBla nét iets anders. LadyBlaBla staat niet zozeer op tegen pestkoppen, maar juist voor degene die gepest worden. Het is opnieuw die oplossingsgerichte, positieve benadering. Er kan honderd keer geroepen worden dat je moet stoppen met pesten, maar wat is het gedrag dat men wel wil zien? Aan de hand van liedjes, humor en zelfspot maak ik pesten bespreekbaar. Het is geweldig om te zien dat LadyBlaBla wordt nagedaan bij playbackshows op scholen. Ik pretendeer niet de ultieme methode te hebben, maar kan wel iets in beweging zetten. En met hoe meer mensen we dat doen, hoe eerder we het niet meer zullen hebben over een pestprobleem, maar dat pesten gewoon bespreekbaar is voor iedereen. Want gepest worden om iets waar je niets aan kunt doen (je afkomst, je uiterlijk, een (on)zichtbare handicap) maar wel onzeker en ongelukkig door wordt gemaakt, kan mensen soms echt tot waanzin drijven.
Jordy, ik wil je heel graag bedanken voor dit interview. Ik ben ervan overtuigd dat dit zal bijdragen om meer mensen bewust te laten worden hoeveel impact gepest worden tijdens je jeugd kan hebben op het latere, volwassen leven.
PESTEN IS GEEN SPELLETJE GAME OVER informatie»begeleiding ondersteuning»training advies & onderzoek
Lady BlaBla - Jij b O-o-o-o-oh Jij bent het mooiste mens O-o-o-o-oh Jij bent het mooiste mens Bla bla, laat ze maar Gewoon allemaal Bla bla, oeh la la Jij bent een mooi mens Ik vind je lelijk Ik vind je zo dom De mensen die dat zeggen zijn zelf stom En oh zo laf Laf, laf, laf, ja superlaf Je bent een zombie Je stinkt uit je mond Om maar te zwijgen over jouw dikke kont Wat is dat laf Laf, laf, laf, ja oh zo laf laf Kijk in de spiegel Ja, dat is mijn wens En je ziet je bent het mooiste mens Laat dit niet verder gaan En trek hier een grens Zeg nou zelf, je bent het mooiste mens O-o-o-o-oh Jij bent het mooiste mens 20
theSword Magazine
bent een mooi mens O-o-o-o-oh Jij bent het mooiste mens Bla bla, laat ze maar Gewoon allemaal Bla bla, oeh la la Jij bent een mooi mens Jij bent zo mooi Ja, je bent zo speciaal Jij bent zo mooi Je bent het allemaal Jij bent zo mooi Ja, je bent zo speciaal Je bent zo mooi Jij hebt het helemaal (2x) Kijk in de spiegel Ja, dat is mijn wens En je ziet je bent het mooiste mens O-o-o-o-oh Jij bent het mooiste mens O-o-o-o-oh Jij bent het mooiste mens O-owo-owo-owo Laat dit niet verder gaan En trek hier een grens
theSword Magazine
21
Interview
Naam Eva Burgers Geboortejaar 1969 Geboorteplaats Voorburg Sterrenbeeld Kreeft Broers/zussen 1 zus, Andrea Woonplaats Katwijk (ZH) Gezin 1 man :-), 2 dochters (Noa en Ilja (13 en 10 jr.), stiefzoon David (17 jr), 1 hond (labrador Sam) en poes Kitty Opleiding Mavo, Havo conservatorium (zang), Amsterdamse Hogeschool voor de kunsten (theater). Werk
22
theSword Magazine
Politie (recherche 15 jr) daarvoor veel redactiewerk bij kranten en tijdschriften.
Tekst Anoushka Rood | Foto’s Eva Burgers
Wat fijn dat je meteen meewilde doen aan dit initiatief om het (cyber) pesten aan te kaarten. Is cyberpesten iets wat je zelf hebt meegemaakt? Zo ja zou je ons daar wat meer over kunnen vertellen? Zo nee, ken je iemand die dit heeft meegemaakt? Voor beide antwoorden zou ik ook graag willen weten wat voor impact dat op jou of de ander heeft gehad, hoe is het opgelost? Ik heb het zelf nooit meegemaakt en ik ken ook niemand die dat heeft meegemaakt.
enigszins anoniem en hebt de persoon niet tegenover je staan. Ik herken het pesten gelukkig niet. Ik heb het ook in mijn jeugd niet van dichtbij meegemaakt.
Ik las op je website dat je ook boeken schrijft. Je hebt ook jeugdromans geschreven, hebben die ook wel eens het onderwerp pesten aangekaart? Had je hier research voor gedaan? Heb je jongeren gesproken die gepest zijn en heb je gezien wat voor impact dat kan hebben? Nee, het onderwerp pesten Hoe zou je cyberpesten heb ik nooit gebruikt. Ik vond kunnen voorkomen of kunnen terugdringen? Is dat het wel interessant om aan te eigenlijk wel mogelijk? Hou kaarten omdat ik het vreselijk vind! Maar er werd al veel zouden we ons daar beter over geschreven dus ik kon tegen kunnen wapenen? me niet voorstellen dat een Ik denk dat het belangrijk boek van mij nog iets is dat ouders hun kinderen nieuws kon toevoegen. leren omgaan met internet en social media. Wie voeg je Denk je dat het werkt de toe als ‘vriend’ en wie niet. aandacht die er de laatste Houd wachtwoorden geheim tijd wordt gegeven in de en zeg het tegen je ouders als media aan het pesten? er dingen gebeuren waar je je Zouden mensen er echt niet goed bij voelt. anders naar gaan kijken? Eerder ingrijpen? Wat is volgens jou het Ik denk het wel. Vooral dat grootste verschil tussen cyberpesten en het ‘gewone’ programma met Johnny de pesten zoals we dat helaas op Mol vind ik goed. Houd de pesters maar een spiegel voor. school kennen en zelfs later Dan zien ze wat ze doen en ook nog op de werkvloer? Het gewone pesten is dat iets meestal komt dat wel hard wat je herkent? Of wel eens aan. hebt gezien? Ik denk dat de drempel om iemand te pesten lager is met cyberpesten. Je bent toch
theSword Magazine
FAVORIETEN VAN EVA Boek Het Puttertje van Donna Tartt Schrijver Donna Tartt Eten Fruit Vakantie Kreta Film While you were sleeping. Een romantische film uit 1995, met Sandra Bullock, Bill Pullman en Peter Gallagher TV-programma Ik vertrek Quote “Elegance is the only beauty that never fades” - Audrey Hepburn 23
Heb je tips voor mensen die te maken krijgen met cyber(pesten)? Als het om kinderen gaat: zeg het tegen je ouders of iemand anders die je vertrouwt.
Hij is van mij!
Eva Burgers Clavis B.V.B.A. ISBN 9789044816020 192 pagina’s december 2011
Als het op de werkvloer plaatsvindt: bespreek het met je werkgever of een vertrouwenspersoon. Las ook op je website dat je schrijfcursussen geeft en workshops op scholen. Wat een ontzettend leuk initiatief, kun je ons wat meer vertellen over de workshops ed. op scholen? Hoe zijn de reacties van de kinderen? Kom je wel eens ruw talent tegen? Workshops geven is super leuk! Zeker voor kinderen. Ik kom absoluut kinderen tegen die schrijftalent hebben. Ik stimuleer ze om dat te blijven doen. Vaak houden we contact en mailen ze af en toe een verhaaltje. Hartstikke leuk!
Vrij zijn!
Eva Burgers Clavis B.V.B.A. ISBN 9789044818048 190 pagina’s juli 2012
Ik neem je mee
Eva Burgers Clavis B.V.B.A. ISBN 9789044819861 juni 2014
Heb je nog schrijfprojecten in de pen zitten? Zo ja welke? Dit najaar komt mijn tweede jeugdthriller uit FLASHBACK. Volgend jaar komen er misschien wel drie boeken uit, maar daar mag ik nog niks over zeggen....
Stille getuige
Eva Burgers Uitgeverij Kluitman Alkmaar ISBN 9789020609516 176 pagina’s februari 2014
Welke boek zou je nog heel graag willen schrijven? Een thriller voor volwassenen. Welk boek dat je al hebt geschreven staat het dichtst bij je? En waarom? Mijn eerste jeugdthriller STILLE GETUIGE, omdat ik iets soortgelijks heb meegemaakt. 24
Flashback
Eva Burgers Uitgeverij Kluitman Alkmaar Flashback zal later dit jaar in de boekhandels liggen.
theSword Magazine
theSword Magazine
25
26
theSword Magazine
Verhaal
Adult vs Child Een gewone donderdagmiddag in februari, mijn zoon van 11 zit met 3 vriendjes op de bank met hun mobieltjes te spelen. Ze hebben lol want ze zitten op de facebookmessenger met de rest van de klas de dag door te nemen. Dit is gelukkig niet het enige gezin waar de kids op de bank met hun mobieltjes zitten te spelen denk ik vrolijk en ik ga beginnen met de voorbereidingen voor het eten. Dan hoor ik ineens gemopper in de kamer, ik kijk om het hoekje en vraag wat er is. Nou ja! Zegt mijn zoon, wat praat hij raar! Hij laat het berichtje aan mij zien en ik word boos. Hoe kan een kind van 11 dit nou zeggen! De taal was erg schunnig en vond ik niet bij het bewuste klasgenootje passen. Ik denk erover om boos naar zijn ouders te stappen en....
Tekst Diane Kooistra
Ik weet echter niet dat het bewuste jongetje gewoon buiten aan het spelen is en dat zijn account gehackt is….. gelukkig komen de jongens daar snel achter want ze zoeken het klasgenootje op en het klasgenootje komt even later geschrokken vertellen dat hij het echt niet was maar dat iemand het leuk vond om zijn account te hacken en namens hem verschrikkelijke berichten te sturen aan zijn klasgenootjes. We hebben als ouders de accounts van onze kinderen geblokkeerd en 2 ouders zijn de volgende dag naar school gegaan om te overleggen met de leerkracht en directeur over verdere stappen. Het is in de gezinnen besproken en de school heeft namens de kinderen aangifte gedaan. Nu ik dit schrijf schiet ik nog vol want voor veel kinderen was het leed al geschied. Ze werden bang. Op een gewone donderdagmiddag was iemand zich aan het vervelen, hij ging kijken op Facebook en bedacht toen hoe hij een aantal kinderen even kon plagen. Hij weet veel van computers want het hacken
van zo’n kinderaccount is zo gebeurd. En dan schrijf je leuke berichtjes, dat je ze graag bloot wil zien en geile dingen met ze wil doen. Dat ze niets aan hun ouders mogen vertellen want je weet hun en hun ouders te vinden en dan……ga je ze wat aandoen. En een lol dat je hebt….. De gevolgen zijn soms nog merkbaar, onze jongens durfden bijvoorbeeld wekenlang niet meer alleen naar de voetbalclub te fietsen, er moest een ouder mee. Ze waren banger voor mannen die gewoon hun hondje aan het uitlaten waren. Daarnaast konden ze een hele tijd niet op Facebook en niet omdat ze dat zelf niet wilden maar ze durfden niet meer…wat als die man ze weer op zou zoeken? Hij had gezegd dat hij wist op welke school ze zaten. Ik dank God op mijn blote knieën dat ik die middag in de kamer was en het een en ander meekreeg en dat we in ons gezin en bij de vriendjes van onze zoon de openheid en veiligheid hebben gecreëerd die maakt dat onze kinderen gelijk bij ons kwamen met dit probleem. Dat we er snel achter kwamen dat het bewuste jongetje er niet achter zat en dat de school de kinderen serieus nam. En aangifte heeft gedaan. We weten nog steeds niet wie erachter zat maar hopen dit nooit meer mee te maken. Wat voor de één een geintje is, is voor de ander een trauma. Ik heb zelf veel gehad aan de site www. mijnkindonline.nl en wil dit ook nu weer onder de aandacht brengen. Mijn man en ik controleren regelmatig het Facebookaccount en de telefoon van ons kind, niet omdat we hem niet vertrouwen maar omdat we andere mensen niet vertrouwen na wat er gebeurd is.
theSword Magazine
27
t e e tw #pesten
#t #st
op
28
theSword Magazine
#bully
ts
trut #cyber
p
#dom
theSword Magazine
29
Foto Š Eileen van Uitert
Verhaal
30
theSword Magazine
DE VROUW ZONDER GEZICHT Mijn wenkbrauwen schieten van verbazing zo omhoog, dat mijn leesbril een stuk lager zakt. Ik heb al veel mensen moeten teleurstellen, maar dit is wel erg grappig. Ik grinnik en beantwoord in mijn Facebookinbox/overigen het privébericht van de beroemde zanger René Frogell. “Hallo René Frogell, Nee, ik moet je helaas teleurstellen. Dit is niet de privé-Facebook van je zangcollega Margriet Eshuijsz. Ja wel, van Margriet Eshuijsz, ik dus, maar niet van dé Margriet Eshuijsz, de zangeres. Ik snap dat je door de profielfoto van onze labrador niet wist of je met de juiste Margriet te maken had. Maar evengoed wil ik je voorstel (ook al was hij voor iemand anders bedoeld) vrienden van je privé-Facebook te worden, graag accepteren. Ik vind je muziek erg goed. Groetjes de andere Margriet.”
Tekst Roos Boum
Ik heb al eens eerder een zanger op mijn facebook gehad die dacht dat ik de legendarische zangeres was. Die zanger was niet zo bekend, maar René Frogell, wauw! Ik ben benieuwd of ik er nu nog wat van hoor, of dat hij me toch uitnodigt vrienden te worden. Lijkt me stug; wat moet ik op zijn privé-Facebook? Ik loop de keuken uit waar ik Berre, mijn dochter van veertien, help met haar kookopdracht voor school, veeg mijn handen af aan de handdoek en geef mijn touchscreen een tik omdat ik een “incoming” signaal kreeg van Facebook. ‘Whaaa!’ gil ik. ‘Wat?’ roept Berre. ‘René Frogell wil vrienden worden op zijn privéFacebook!’ ‘Ja, duh, echt niet,’ roept mijn ongelovige Thomas uit de keuken. ‘Ja, duh, echt wel,’ bauw ik haar na. Nog geen twee tellen later kijkt ze over mijn schouder mee. ‘Cool!’ vindt ze, als ik het vriendschapsverzoek accepteer.
Ik kruip achter de laptop en ga naar de privéFacebook-tijdlijn van René Frogell. Ik tik een berichtje waarin ik hem bedank voor zijn vriendschapsverzoek. Hij is on-line, want hij antwoordt onmiddellijk terug dat hij de verwarring tussen de twee Margriet Eshuijszen erg grappig vond. De echte met haar privéFacebook heeft hij inmiddels ook gevonden, zegt hij. Hij schrijft dat hij normaal gesproken zijn privé-tijdlijn voorbehoudt voor familie, vrienden en diehard-fans die hij al heel lang kent, maar dat hij voor mij een uitzondering heeft gemaakt. Hij kan het niet zien, maar ik bloos! Berre die nog steeds staat mee te lezen, ziet het wel en lacht me uit. ‘Je lijkt wel verliefd, ma!’ ‘Toch wel op mij hoop ik, hè?’ komt Douwe een duit in het zakje doen. Mijn vriend zet zijn laptoptas tegen de muur en gooit zijn jack op de bank. ‘Hé, gezellig ben je er al, ik had je niet horen binnenkomen.’ ‘René Frogell, heeft haar op zijn tijdlijn uitgenodigd omdat hij weer dacht dat ma dé Magriet Eshuijsz was.’ Douwe neemt me in zijn armen en mijn gezicht plagend met kusjes overdekkend, zegt hij: ‘Dat ís ze toch ook. En nog veel mooier dan die andere Magriet Eshuijsz. Zo, wat eten we vanavond? Kook jij, Berre?’ ‘Ja, ik moet voor cultuur Marokkaans koken en Aïcha had me een recept voor kefta gegeven, maar het gaat met die vegetarische balletjes van Albert Heijn even wat anders dan met het recept.’ ‘Het ruikt anders heerlijk!’ Na het eten tik ik trots op mijn eigen Facebook-tijdlijn: “Psst, ik zit op de privé-Facebook van René Frogell!” Bijna meteen vliegen de Facebook-piepjes om mijn oren. Mijn buuv Wilma, collega’s, vrienden en zelfs mijn moeder! Iedereen is blij voor me. “Heb je eindelijk eens profijt van je naam,” schrijft mijn moeder, die mij bewust dertig jaar geleden Margriet als voornaam meegaf. Van mijn moeder heb ik ook de liefde voor muziek geërfd. Facebook piept me meteen weer. Mijn BFF Wilma blijkt me getagged te hebben in de Facebook-groep: “Music was my first love” waar we als muziekgekken
theSword Magazine
31
allebei lid van zijn. Ze schrijft: “Mijn BFF en ook buuv is Margriet en ze zit op René Frogells privé-Facebook! WAANZINNIG! Hoe cool is dat?” Ook hier stromen de postjes als een waterval over het scherm. “Vraag je aan hem voor mij een handtekening?” en “Wie zitten er allemaal op zijn tijdlijn en wat schrijft hij?” Ik antwoord dat ik uiteraard niet ga vertellen wat de artiest René Frogell op zijn tijdlijn zet. Dat is immers privé. En ondanks dat hij me dat niet gezegd heeft, neem ik aan dat het niet de bedoeling is dat ik dat allemaal zo maar ga rondbazuinen, alhoewel hij er natuurlijk geen échte geheimen op zet. Ik zie voornamelijk neutrale foto’s en updatejes over zijn laatste activiteiten. Het aantal vrienden op deze privé-Facebook is ook niet zo heel groot. Maar 53. Ik ben apetrots dat ik tot deze selecte groep mag behoren. Pling-plong. OMG! Frogell in een privé-berichtje op de chat! “Hai Margriet, over twee weken heb ik weer een concert in de Arena zoals je waarschijnlijk wel zult weten, geef me je adres en dan laat ik twee backstagepassen opsturen.”
hier niet om.” Ja, zeg! Ze verdraait gewoon mijn woorden! Gauw tik ik: “Dat heb ik helemaal niet gezegd. Ik heb gezegd dat ik Engelstalige muziek erg goed vond.” Ankie Kraan tikt meteen terug: “Ja, dat is toch hetzelfde wat ik zeg. Ik houd alles in de gaten, hoor, als beheerder van deze groep.” Wilma is ook in de groep online zie ik. Ze tikt: “Je bent gewoon jaloers, Ankie Kraan, dat Margriet écht bevriend is met René Frogell, en jij niet.” Ankie zit er meteen bovenop: “René Frogell zou een domme sukkel zijn als hij de diverse Margriet Eshuijszen niet uit elkaar zou kunnen houden. Iedereen snapt heus wel dat hij haar niet benaderd heeft, maar zij hem om vriendjes te worden. Ik wordt zo moe van trutjes zoals zij, die lopen te geilen alleen al op het vriendjes-zijn met een BN-er op Facebook. Wat stelt ze nou helemaal voor? Ik heb dagelijks door deze Facebook-groep contact met BN-ers en hun agenten en ik weet hoe de dingen gaan en dus niet zoals zij het zegt. Ze liegt gewoon om aandacht te krijgen!” Verbijsterd lees ik haar gekonkel. Wat een vies In de Facebook-groep, “Music was my first love”, stookwijf! Leugenaarster! Dom wicht met haar stomme, vertel ik de volgende dag dat ik backstagepassen krijg. ik wordt, met dt. De reacties van de andere groepsleden Ik vertel dat ik de muziek van Frogell altijd al gaaf heb blijven nu uit. Ik tik gauw een privéberichtje aan Wilma gevonden dus dat ik me enorm verheug op het concert en of ze even tegengas wil geven en mij wil bijstaan. Mijn zeker om backstage te mogen zijn! Tussen alle tientallen handpalmen zijn ineens warm van transpiratie, als ik enthousiaste reacties zie ik ineens van de beheerder haar reactie lees. Ze schrijft dat ze nu niet meer weet wat Ankie Kraan deze staan: ze moet geloven en zich dus maar afzijdig houdt. Wat “Als je zo van zijn muziek houdt, waarom staat moet ik nu doen? Tuurlijk vind ik het leuk om met een dat dan niet bij je favorieten? En volgens mij was je BN-er vrienden te zijn op Facebook, maar hij heeft mij helemaal niet van plan om naar zijn concert te gaan. Dus benaderd. Ik niet hem! Ik moet niet op haar reageren. je hoeft nu zijn muziek niet zo op te hemelen. Dat doe je Ik wil net opstaan als ik het piepje van een reactie hoor. alleen maar om te slijmen, omdat je anders afgaat als Snel laat ik me terugzakken op mijn stoel. Wat? Wauw! een gieter ten overstaan van hem. Ik wordt daar niet goed “Hallo beheerder Ankie Kraan, normaal gesproken van, Margriet Eshuijsz. Lees even mee, René Frogell.” bemoei ik me niet met zulk soort discussies, maar dit keer Ze heeft zijn naam getagged. Nu kan hij dit ook lezen! wil ik toch graag wat zeggen. Ik heb Margriet Eshuijsz Ik wist niet eens dat hij lid was van deze muziekgroep, echt zelf benaderd omdat ik dacht dat zij de andere logisch natuurlijk. Verbaasd en geïrriteerd schrijf ik Margriet was. Daar wil ik het bij laten.” terug: Snel tik ik: “Tuurlijk houd ik wel van zijn muziek. En vervelend “Dank je, René Frogell. Ik zie je graag binnenkort voor jou dat jij daar niet goed van wordt, maar daar kan backstage.” Op het moment dat ik op enter druk, blijkt ik niets aan doen. Dat is je eigen probleem. Ik kan in dat mijn lieve buurvrouwtje zowat tegelijk een postje ieder geval over veertien dagen lekker backstage. En ik heeft geschreven: word, is zonder dt.” “Zo, Ankie Kraan, dan is een excuus denk ik wel op Een vriendin liked mijn reactie. Een ander geeft een zijn plek!” duim op icoontje. Nog drie andere geven een smiley of Natuurlijk reageert Ankie giftig zoals ze al vaker heeft een likeje. gedaan: Meteen schrijf Ankie terug: “Ik hoef geen excuses aan te bieden. Feit blijft staan “Jij hebt volgens mij een groot probleem, Margriet dat Margriet Nederlandstalige muziek slecht vindt, dus Eshuijsz, beetje lopen likken bij René Frogell, terwijl je als René Frogell in haar leugens trapt, moet hij dat zelf echt geen fuck aan zijn muziek vindt. Want je hebt ooit weten. Ik ben niet zo dom, ik weet wel beter.” hier in de groep geschreven dat je Nederlandstalige muziek shit vindt. Nou, leg dat maar eens uit aan je grote En hoe zij denkt beter te weten, blijkt de vrijdag voor het vriend. En je moet niet zo zeiken over dt, daar gaat het weekend. 32
theSword Magazine
Berre komt naarbinnen stuiven. Woedend. Verhit gezicht. Heeft ze gehuild? Haar blauwe eyeliner is helemaal vlekkerig. ‘Wat is dit, ma? Heb jij René Frogell gepijpt?’ ‘WAT?’ Ik weet niet waar ik meer van schrik; dat ik iets met René Frogell gedaan zou hebben of dat mijn 14-jarige dochter het woord pijpen al kent en gebruikt. ‘Wil je zulke woorden niet in je mond nemen!’ Op het moment dat ik het zeg, besef ik te laat wat ik zeg. ‘Dat zijn tenminste maar woorden, jij neemt zijn pik in je mond. Het staat op YouPorn. Kijk maar op je twitter.’ Boos stampt ze de trap op naar haar kamer, waarvan ze de deur met zo’n klap dichtslaat dat ik iets hoor rinkelen. ‘Wat? YouPorn?’ kan ik alleen maar stom herhalen. ‘Wat is in hemelsnaam YouPorn? Zit Berre op YouPorn?’ mompel ik. Ik pak mijn smartphone, bedenk me en loop naar mijn laptop die altijd op het dode hoekje van de eettafel staat. Mijn hart gaat als een razende tekeer. Wat duurt wachten lang eer Twitter geopend is. Een tweet op mijn tijdlijn van Ankie Kraan: “Wil je weten hoe zanger René Frogell zijn trouwe fans bedankt?” Ik voel mijn bovenlip nat worden van transpiratie. Rustig ademhalen, Margriet, spreek ik mezelf toe. Ik klik op de link die erachter staat en word naar een filmpje op YouPorn geleid. Al 12.308 keer bekeken. Jezus, twaalfduizend keer. Ik scroll naar de reacties. De vunzige uitspraken voeren de boventoon. Ene Pennelikker heeft het op YouPorn gezet. Aarzelend klik ik op de afspeelbutton. Een zwart plaatje met dezelfde tekst als in de tweet verschijnt. Het zwoele kreunliedje “Je t’aime” van Jane Birkin et Serge Gainsbourg klinkt op de achtergrond. Er komt een foto van René Frogell. Gewoon van hem, op een optreden. Ik haal opgelucht adem als er van mij ook een gewone foto verschijnt. Een pasfoto die ik ooit als profielfoto had op Facebook, voor ik Labbie onze labrador als profielfoto nam. Scherp zuig ik de adem tussen mijn tanden door bij de volgende foto. René ligt naakt met een enorme erectie in een tuinstoel. Ik lig topless in de tuinstoel ernaast. Ik heb nog net tijd me te realiseren dat het ónze tuin is, als de volgende foto verschijnt. René, heeft zijn ogen dicht, zijn mond iets open. Verheerlijkte trek op zijn gezicht. Niet zo gek als je ziet wat ik aan het doen ben. Je kijkt mij op mijn naakte rug waar de witte streep van mijn bikini goed zichtbaar is, mijn naakte linkerborst bungelt vreemd omlaag, ik heb mijn hoofd tussen zijn benen en duidelijk begeleid ik zijn erectie naar mijn mond. De volgende foto heb ik zijn erectie geheel in mijn mond. De twee foto’s worden snel afgewisseld waardoor ik een op en neer gaande beweging met mijn hoofd lijk te maken. Na een keer of tien, wordt het beeld zwart en staat er de tekst “Die Margriet Eshuijsz kan lekker pijpen, hè, René Frogell.” ‘Nee, natuurlijk hebben we dat niet gedaan, Berre!’
‘Ze kunnen veel fotoshoppen, maar dit toch echt niet, hoor, mam!’ Haar gezicht is nog steeds rood van het huilen en ze is zowat hysterisch. Op school is ze de hele dag getreiterd. ‘Dit is onze tuin! Dit ben jij echt! Dit is echt René Frogell.’ Douwe roept ineens: ‘Ik heb ‘m!’ Godzijdank. Ik neem Berre in mijn armen en we kijken over Douwes schouder mee. Op zijn scherm staat een foto waar René zingt op een concert. Zijn mond halfopen, zijn ogen dicht en een tedere uitdrukking op zijn gezicht. ‘Zie je nu wel, Berre, dat ze zijn hoofd op het lichaam van iemand anders geplakt hebben!’ zeg ik opgelucht. ‘Ja en wie is die ander dan? Dat is niet Douwe, toch?’ vraagt ze boos. ‘Gelukkig niet, ik moet er niet aan denken dat ik al grijs borsthaar zou hebben,’ antwoordt Douwe. Ik trek haar nog eens stevig tegen me aan, druk een kus op haar kruin. ‘Ik zou nooit vreemdgaan, Berre, dat is een man die ze ergens van een sekssite geplukt hebben.’ ‘Maar jij zit hem wel te pijpen. En er zijn heel veel mensen die hun seksfoto’s op internet zetten.’ ‘Dat is echt gefotoshopt, lieverd.’ ‘En hoe komen ze dan aan een foto van jou halfnaakt in de achtertuin?’ Daar had ik ook al de hele tijd over zitten piekeren. ‘Iemand moet die over de schutting van de steeg genomen hebben.’ De unheimische steeg die tussen alle tuinen doorloopt, geeft door overhangende begroeiing een perfecte dekking. Wij komen daarom nooit achterom naar binnen. ‘Die ene waar je in de stoel ligt wel, maar die andere waar je zijn ding in je mond hebt, hoe kan dat dan?’ zegt Berre met nog een snik in haar stem. Ik moet haar het antwoord schuldig blijven tot Douwe zegt: ‘IJs! We hebben toch van die Ola Calippo’s?’ Ik knik. ‘Ze moeten die foto genomen hebben toen je een ijsje aan het eten was.’ ‘Staat er dan een of andere creep ons de hele tijd te bespieden?’ vraagt Berre benauwd. ‘Dat zou je haast wel zeggen,’ meent Douwe. ‘Ik zal Wilma even vragen of zij wat gezien heeft.’ ‘We moeten aangifte doen bij de politie,’ vind ik. ‘Dit kan zeker René’s carrière schaden.’ ‘Ja en de onze. Dat filmpje moet van internet af.’ Douwe moet vast denken aan ons bedrijf. Hij bouwt kunstexpo’s op en regelmatig ben ik daar hostess. Dit is niet bevorderlijk. Klanten van tentoonstellingen hebben geen zin om door een hoer welkom geheten te worden. ‘Ik zal René contacten, kijken of hij het al weet en wat hij eraan kan doen. Hij zal toch wel invloed hebben.’ ‘Ja, dan loop ik even naar Wilma,’ zegt Douwe. Ik staar nog verbaasd naar het antwoord van René, als Wilma en Douwe binnenkomen. Wilma neemt me met stoel en al in haar armen en drukt me hard tegen zich aan.
theSword Magazine
33
‘Meid, dit laten we niet over onze kant gaan, hoor! We gaan dit aanpakken, wat denkt die bitch Ankie wel niet! Je ziet eruit of je een spook gezien hebt, zo bleek.’ Ik knik naar mijn laptop. Wilma leest voor: “Beste Margriet, het is het beste er geen aandacht aan te geven. Hoe meer aandacht je eraan geeft, hoe meer je ze in de kaart speelt. En daarbij, vreemd genoeg geeft zo’n schandaal méér publiciteit dan tien weken nummer 1 in de top 100. Iedereen kan zien dat dit gefotoshopt is. Trek het je niet aan. Groetjes René.” ‘Maar zij zette de link op Twitter,’ stribbel ik tegen. De politie-agente knikt begrijpend, maar haalt machteloos haar schouders op, haar lippen spijtig samengeknepen. ‘Toch kunnen we geen relatie leggen tussen haar ip-adres en degene die het op YouPorn heeft gezet. Ze werkt kennelijk via een Proxy. Maar de zaak is doorgegeven aan de afdeling cybercrime, maar zoiets kost maanden áls ze het al kunnen achterhalen.’ ‘Ik heb toch bewijs dat ze me afzeikt op die Facebook-groep!’ ‘Ach, mevrouw Eshuijsz, als we iedereen die met elkaar ruzie heeft op Facebook moeten arresteren dan is het einde zoek.’ ‘En als ik René Frogell overhaal om aangifte te doen, komen jullie dan wel in actie, alleen omdat hij beroemd is?’ ‘Maar René Frogell doet geen aangifte zei u net, dus het heeft geen zin daarover te speculeren.’ Lusteloos zit ik met mijn laptop in de bank. Ik doe niets meer op Facebook. Wat eerst mijn lust en mijn leven, zelfs mijn verslaving was, is nu een straf. Normaal als Douwe zondagavond sport kijkt, zit ik lekker te facebooken. Lekker beppen met al die andere meiden die ook geen aandacht voor voetbal hebben. Nu lees ik alleen maar mee. Ik heb Ankie natuurlijk geblokt, ben weg van de groep “Music was my first love”. Mijn profiel heb ik op alleen zichtbaar voor vrienden gezet, maar toch word ik overal geconfronteerd met vunzige filmpjes. Ja, meervoud. Van het genre als het eerste, zijn er nog vier verschenen. De tweede kreeg ik gisteren op zaterdagochtend toen ik nét van het politiebureau terug was. Weer op Twitter. Toen heb ik ook mijn Twitteraccount opgeheven. De derde kreeg ik vanmorgen in mijn gewone e-mail. Daarop nam ik een ander e-mailadres. De vierde kreeg Berre daarstraks op haar Twitter, wat weer een hysterische huilbui opleverde en Douwe kreeg zonet op het bedrijfs-mailadres een slecht gemonteerd filmpje. Het is allemaal samengesteld uit de foto’s in de tuin. Ik doe de goorste dingen met René waarvan ik het bestaan niet eens wist. René heeft nog eens gezegd er geen aandacht aan te besteden. Douwe baalt enorm. We kunnen niet zomaar ons bedrijfs-mailadres veranderen. Het gastenboek op onze site heeft hij al gesloten want ook daar verschenen de links naar YouPorn. 34
Ik stuur Ankie vanaf ons bedrijfs-mailadres, dat ze kennelijk toch al heeft, een mailtje. Beleefd vraag ik haar op te houden met die onzin. Ik vraag ook wat ik haar misdaan heb, maar ze kijkt zeker ook voetbal, want er komt geen antwoord. Een van de smartphones die op de salontafel ligt, gaat af. Het is de telefoon van het bedrijf. Op zondag? Vragend kijk ik naar Douwe. ‘Neem maar op.’ ‘Met expo-building,’ zeg ik. ‘Dag Margriet, met Ankie Kraan.’ Haar stem klinkt zwaar, vervormd, alsof ze rookt en drinkt. ‘Leuk om je stem nu eens in het echt te horen,’ klinkt het sarcastisch. ‘Ik heb je mailtje van daarnet ontvangen, vertel jij zelf nu maar eens even wat je denkt dat je misdaan hebt.’ Even twijfel ik of ik gewoon het gesprek weg zal drukken. Dan besluit ik om beleefd te blijven en te proberen haar tot rede te brengen. ‘Het gaat er niet om dat je mij pakt, maar je kunt René zijn carrière kapotmaken.’ ‘Maak je niet druk, die is miljonair. Ik wil weten waarin jij je excuses voor mij gaat aanbieden.’ ‘Ik mijn excuses aanbieden? Dat zal ik nooit doen. Ik zou willen dat je normaal deed, je zit achter mijn rug om te stoken. Het is onzin dat ik Facebook-vrienden met René ben alleen om te slijmen en te likken. En dat gaat jou verder toch niets aan? Ik hoef me van jou niets aan te trekken.’ ‘O, maar daar vergis je je in, Margriet. Ik denk dat jij heel binnenkort wel je excuses aan mij gaat aanbieden. Laten we zeggen dat je over een uurtje maar eens moet met Berre moet gaan praten.’ ‘Je laat Berre met rust, kutwijf!’ Boos druk ik het gesprek weg. Nog woedend kijk ik een ongeruste Douwe in zijn ogen. Sport is nét afgelopen als er van boven een gil klinkt. ‘NEE!’ ‘Berre? Wat is er?’ gil ik terwijl ik de trap op ren, met Douwe in mijn kielzog. Mijn dochter ligt snikkend voorover op haar bed, haar gezicht begraven in een stoïcijnse Labbie, die helemaal niet op bed mag. Op haar pc staat een still van haar en René. Mijn God! Dit keer is het een echt filmpje. Hoe doet Ankie dat in godsnaam? Een jong meisje is naakt bezig met René. Althans, René’s hoofd maar natuurlijk met het lijf van een ander. Het lichaam van het meisje is ook niet van Berre. Berre heeft nog een maatje A, dit meisje heeft al een paar siliconenoperaties achter de rug. Douwe drukt op afspelen. Berre rent gillend haar kamer uit. Vanachter het filmpje klinkt hakkelig Berres stem: “René, ik heb niets aan. Ik zou willen dat je me zou likken. Dat je mij pakt achter mijn rug om. Ik zal mijn kut aanbieden.” Het meisje op het filmpje, biedt zich inderdaad met haar kont naar achteren aan. ‘Godgloeiende! Dit gaat te ver. Dit gaat écht te ver!’ Net als gisteren worden we weer door dezelfde politie-
theSword Magazine
Net als gisteren worden we weer door dezelfde politieagente te woord gestaan. Zwijgend heeft ze gekeken naar de beelden die ze via een link op Twitter heeft gevolgd. ‘Dus dit zijn uw woorden?’ vraagt ze mij. ‘Ja, nou nee, niet in die volgorde natuurlijk, maar die fucking-Ankie heeft het gesprek opgenomen en deze stukken eruit gebruikt.’ ‘En dan iets sneller afspelen krijg je een hogere en dus kinderlijke stem. En omdat ze uw dochter is, is het sprekend haar stem,’ concludeert de agente. ‘Ik heb op mijn account gekeken en dit is het nummer waarvandaan gebeld is. Ik heb het ingetikt op internet maar er kwam geen match boven,’ zegt Douwe, haar een papiertje met een telefoonnummer gevend. ‘We zullen het natrekken, maar u moet niet zelf detective gaan spelen. Ik moet u waarschuwen, het zal waarschijnlijk een prepaid of een telefooncel zijn. Dat wordt erg lastig of bijna onmogelijk.’ ‘Kunt u bij Facebook geen klacht indienen?’ vraag ik de agente. ‘Dat heeft nauwelijks zin, omdat niet te bewijzen is dat zij die filmpjes gemaakt heeft. Zij verwijst alleen maar naar de filmpjes. U kunt ook zelf bij Facebook een klacht indienen.’ ‘Hebben we al gedaan, maar ze reageren niet eens.’ ‘Misschien verwacht u te snel actie. Het is nog maar een paar dagen aan de gang.’ Is dat zo? Het lijkt al wel een leven lang. Een verpest leven lang. ‘Naar aanleiding van gisteren hebben we al gezocht op een Ankie Kraan, maar het lijkt op een nickname. Geen echte naam.’ ‘Ook dat nog,’ verzucht Douwe, zijn beide handen in een machteloos gebaar opheffend. ‘Ik ga niet naar school. Bekijk het maar! Het is allemaal jouw schuld. Waarom moet je dan ook zo nodig vriendjes van een BN-er op Facebook willen worden? Ik schaam me kapot!’ gilt Berre furieus op maandagmorgen aan het ontbijt. Douwe doet er het zwijgen toe. ‘Ja! Hallo, ik heb hém niet benaderd! Jezus. Straks verwijten jullie mij dat nog ook!’ Ik hoor dat het huilerig klinkt, en dat is ook zo. Ik doe al dagen geen ook dicht. Lig te piekeren hoe ik dit moet oplossen. Zal ik gewoon publiekelijk mijn excuses aanbieden ook al weet ik bij God niet waarvoor? Zou ik dan van die pesterijen af zijn? Iets in me zegt van niet. ‘Verdomme!’ roept Douwe ineens uit. ‘Wat?’ roepen Berre en ik tegelijk. ‘Die De Vries waarvoor ik die offerte had gemaakt, zegt af. En die grote order van het Rembrandt-museum ook.’ Hij vloekt nog een keer en propt zijn smartphone met de onheilsberichten nijdig in zijn hoesje. ‘Ik bel ze op kantoor wel. Dit komt vast door dat hele gedoe van jou!’ ‘Ja, joh, begin jij ook!’ Ik smijt mijn bestek op tafel en
laat mijn boterham met hagelslag voor wat-ie is. ‘Kom, Labbie, we gaan wandelen,’ zeg ik tegen de enige op deze aarde die mij niets verwijt. “Heb je dit al gezien?” vraagt Wilma op mijn Facebooktijdlijn. Ik klik op de link. Ben ik verbaasd als ik skippend door het filmpje, Douwe een blonde anaal zie nemen? Een blonde labrador welteverstaan. Geschokt? Ik weet het niet. Ik wis onmiddellijk haar postje van mijn tijdlijn. De weinige vrienden die ik nog heb op Facebook, hoeven hier niet mee geconfronteerd te worden. Ik klap mijn laptop dicht en bel een deur verder aan. Wilma doet open. ‘Hé, gaat het een beetje? Kom binnen. Vreselijk dat filmpje van Douwe en Labbie.’ Ik loop achter haar aan naar de woonkamer waar het zoals gewoonlijk een enorme zooi is. Bladen, kranten, kleding bedekken grotendeels de grond en de banken. Werkelijk, ze zou een vent moeten hebben om voor te zorgen, dan zou ze er niet zo’n puinhoop van maken. ‘Dat is uiteraard Labbie niet en ook Douwe niet,’ mompel ik. ‘Wil je een lekker bakkie thee?’ vraagt ze, terwijl zij doorloopt naar de keuken. ‘Ja, graag.’ Ik schuif wat spijkerbroeken opzij en probeer het gebruikte slipje dat me aankijkt te negeren. ‘Earl grey zoals altijd?’ ‘Ja, doe maar.’ Als ze even later terugkomt in de woonkamer, val ik gelijk met de deur in huis. ‘Wilma, je moet het niet verkeerd opvatten, maar wil je alles wat je over Ankie zegt of plaatst over ons, niet meer op mijn Facebook zetten? Mail het me maar direct, dan stuur ik het door naar de politie.’ ‘Meid voel je je er opgelaten door? Jij kunt er toch niets aan doen? Iedereen ziet toch dat het nep is? Ik denk dat de mensen het alleen maar heel erg voor je vinden. Zo kunnen ze met je meeleven.’ ‘Toch maar liever niet, Wilma.’ ‘Best, als jij het niet wilt. Zeg, ik heb de afgelopen dagen vaker uit het raam gekeken, maar ik heb die Ankie niet gezien.’ ‘Nee, het kan ook wel een vent zijn, dat weet je niet. Het profiel kan fake zijn.’ ‘Toch moet hij of zij vandaag in de straat zijn geweest.’ Met een schok zit ik rechtop. ‘Wat bedoel je?’ ‘Nou in dat beginshot, zie je toch duidelijk jou Labbie uitlaten. Vandaag, want je ziet mijn container staan.’ ‘Wat… ik…’ ‘Is het je niet opgevallen?’ ‘Nee, ik heb zo vlug mogelijk door het filmpje heen geskipped.’ Wilma staat op en pakt haar iPhone. Ze schuift wat heen en weer en komt naast me zitten op de bank, terwijl het gebruikte slipje gelukkig onder haar verdwijnt. ‘Kijk, dit is jullie huis, hier kom je naar buiten.’
theSword Magazine
35
agente te woord gestaan. Zwijgend heeft ze gekeken naar de beelden die ze via een link op Twitter heeft gevolgd. ‘Dus dit zijn uw woorden?’ vraagt ze mij. ‘Ja, nou nee, niet in die volgorde natuurlijk, maar die fucking-Ankie heeft het gesprek opgenomen en deze stukken eruit gebruikt.’ ‘En dan iets sneller afspelen krijg je een hogere en dus kinderlijke stem. En omdat ze uw dochter is, is het sprekend haar stem,’ concludeert de agente. ‘Ik heb op mijn account gekeken en dit is het nummer waarvandaan gebeld is. Ik heb het ingetikt op internet maar er kwam geen match boven,’ zegt Douwe, haar een papiertje met een telefoonnummer gevend. ‘We zullen het natrekken, maar u moet niet zelf detective gaan spelen. Ik moet u waarschuwen, het zal waarschijnlijk een prepaid of een telefooncel zijn. Dat wordt erg lastig of bijna onmogelijk.’ ‘Kunt u bij Facebook geen klacht indienen?’ vraag ik de agente. ‘Dat heeft nauwelijks zin, omdat niet te bewijzen is dat zij die filmpjes gemaakt heeft. Zij verwijst alleen maar naar de filmpjes. U kunt ook zelf bij Facebook een klacht indienen.’ ‘Hebben we al gedaan, maar ze reageren niet eens.’ ‘Misschien verwacht u te snel actie. Het is nog maar een paar dagen aan de gang.’ Is dat zo? Het lijkt al wel een leven lang. Een verpest leven lang. ‘Naar aanleiding van gisteren hebben we al gezocht op een Ankie Kraan, maar het lijkt op een nickname. Geen echte naam.’ ‘Ook dat nog,’ verzucht Douwe, zijn beide handen in een machteloos gebaar opheffend. ‘Ik ga niet naar school. Bekijk het maar! Het is allemaal jouw schuld. Waarom moet je dan ook zo nodig vriendjes van een BN-er op Facebook willen worden? Ik schaam me kapot!’ gilt Berre furieus op maandagmorgen aan het ontbijt. Douwe doet er het zwijgen toe. ‘Ja! Hallo, ik heb hém niet benaderd! Jezus. Straks verwijten jullie mij dat nog ook!’ Ik hoor dat het huilerig klinkt, en dat is ook zo. Ik doe al dagen geen ook dicht. Lig te piekeren hoe ik dit moet oplossen. Zal ik gewoon publiekelijk mijn excuses aanbieden ook al weet ik bij God niet waarvoor? Zou ik dan van die pesterijen af zijn? Iets in me zegt van niet. ‘Verdomme!’ roept Douwe ineens uit. ‘Wat?’ roepen Berre en ik tegelijk. ‘Die De Vries waarvoor ik die offerte had gemaakt, zegt af. En die grote order van het Rembrandt-museum ook.’ Hij vloekt nog een keer en propt zijn smartphone met de onheilsberichten nijdig in zijn hoesje. ‘Ik bel ze op kantoor wel. Dit komt vast door dat hele gedoe van jou!’ ‘Ja, joh, begin jij ook!’ Ik smijt mijn bestek op tafel en
36
laat mijn boterham met hagelslag voor wat-ie is. ‘Kom, Labbie, we gaan wandelen,’ zeg ik tegen de enige op deze aarde die mij niets verwijt. “Heb je dit al gezien?” vraagt Wilma op mijn Facebooktijdlijn. Ik klik op de link. Ben ik verbaasd als ik skippend door het filmpje, Douwe een blonde anaal zie nemen? Een blonde labrador welteverstaan. Geschokt? Ik weet het niet. Ik wis onmiddellijk haar postje van mijn tijdlijn. De weinige vrienden die ik nog heb op Facebook, hoeven hier niet mee geconfronteerd te worden. Ik klap mijn laptop dicht en bel een deur verder aan. Wilma doet open. ‘Hé, gaat het een beetje? Kom binnen. Vreselijk dat filmpje van Douwe en Labbie.’ Ik loop achter haar aan naar de woonkamer waar het zoals gewoonlijk een enorme zooi is. Bladen, kranten, kleding bedekken grotendeels de grond en de banken. Werkelijk, ze zou een vent moeten hebben om voor te zorgen, dan zou ze er niet zo’n puinhoop van maken. ‘Dat is uiteraard Labbie niet en ook Douwe niet,’ mompel ik. ‘Wil je een lekker bakkie thee?’ vraagt ze, terwijl zij doorloopt naar de keuken. ‘Ja, graag.’ Ik schuif wat spijkerbroeken opzij en probeer het gebruikte slipje dat me aankijkt te negeren. ‘Earl grey zoals altijd?’ ‘Ja, doe maar.’ Als ze even later terugkomt in de woonkamer, val ik gelijk met de deur in huis. ‘Wilma, je moet het niet verkeerd opvatten, maar wil je alles wat je over Ankie zegt of plaatst over ons, niet meer op mijn Facebook zetten? Mail het me maar direct, dan stuur ik het door naar de politie.’ ‘Meid voel je je er opgelaten door? Jij kunt er toch niets aan doen? Iedereen ziet toch dat het nep is? Ik denk dat de mensen het alleen maar heel erg voor je vinden. Zo kunnen ze met je meeleven.’ ‘Toch maar liever niet, Wilma.’ ‘Best, als jij het niet wilt. Zeg, ik heb de afgelopen dagen vaker uit het raam gekeken, maar ik heb die Ankie niet gezien.’ ‘Nee, het kan ook wel een vent zijn, dat weet je niet. Het profiel kan fake zijn.’ ‘Toch moet hij of zij vandaag in de straat zijn geweest.’ Met een schok zit ik rechtop. ‘Wat bedoel je?’ ‘Nou in dat beginshot, zie je toch duidelijk jou Labbie uitlaten. Vandaag, want je ziet mijn container staan.’ ‘Wat… ik…’ ‘Is het je niet opgevallen?’ ‘Nee, ik heb zo vlug mogelijk door het filmpje heen geskipped.’ Wilma staat op en pakt haar iPhone. Ze schuift wat heen en weer en komt naast me zitten op de bank, terwijl het gebruikte slipje gelukkig onder haar verdwijnt. ‘Kijk,
theSword Magazine
dit is jullie huis, hier kom je naar buiten.’ Verbaasd kijk ik naar de beginshots die van erg slechte kwaliteit zijn door het inzoomen. Maar duidelijk genoeg om mij te herkennen. ‘Dat is mijn groencontainer, kijk die dikke tak steekt eruit.’ Ze neemt me mee naar het raam en wijst nu op haar container. ‘Dus vandaag is ze, of hij dan, hier geweest.’ Ik zet mijn mok te hard op de salontafel. ‘Sorry, Wilma, ik moet dit aan de politie vertellen. Ga je met me mee?’ ‘Tuurlijk, lieverd, als ik wat voor je doen kan, altijd.’ ‘Dit geloof je niet,’ zegt Wilma door de telefoon. Het is woensdag en ik ben net terug van Pilates. ‘Wat nu weer?’ Ik hoor de wanhoop in mijn eigen stem. ‘René Frogell, heeft in “Music was my first love”, gezegd dat die filmpjes van hem en jou door jou zelf gemaakt zijn. Dat hij zich er geheel van distantieert. Wacht, ik stuur je even een screenshotje.’ Tranen springen in mijn ogen als ik het lees. Als er nog zo’n filmpje van hem en mij op internet verschijnt, gaat hij mij aanklagen via een kort geding! Ik hoor in gedachten Douwe zeggen: “Weet je wat dat voor de zaak betekent, Margriet, een kort geding? Ik ben zo tienduizend euro verder.” Heeft-ie nog gelijk ook. En daarnaast; wat betekent het voor de naam van de zaak. Net als vanmorgen, kijk ik voortdurend om me heen. Word ik achtervolgd? Zoals bij Pilates lijkt het in de supermarkt alsof iedereen naar me kijkt. Onzin natuurlijk, hoeveel mensen kijken er op Facebook, of laat staan YouPorn. Met gebogen hoofd, kies ik telkens de gangpaden waar niemand staat. Bij de kassa kijkt het meisje me onderzoekend aan. Dit was de laatste keer dat ik hier boodschappen heb gedaan. Ik winkel wel op de site en dan betaal ik wel voor de extra bezorgkosten. Labbie staakt ineens in zijn snuffelen. Een dreigende grom komt uit zijn keel. In het licht van de lantaarnpaal zie ik zijn nekharen omhoog gaan staan. Onmiddellijk raast mijn hartslag door mijn keel. Mijn stem slaat over als ik roep: ‘Ankie! Ik weet heus wel dat je ons volgt.’ Niets dan stilte. ‘ANKIE! Ik zal openlijk mijn excuses aanbieden. Jij mag zeggen waarvoor.’ Volkomen stilte. ‘Kom, Lab.’ Ik draai me om en ren zo hard als ik kan, met een nu vrolijke Labbie naast me, naar huis. Langs het parkje, langs de enge steeg achter de tuinen, snel door de voordeur naar binnen. Als ik de voordeur achter me dichtsla, zie ik het liggen. Een grote opbollende A4-enveloppe. Met trillende vingers maak ik hem open. Schud de inhoud op tafel. Een vegetarische smeerleverworst. Zo te zien nog onaangebroken. Zo’n zelfde die ik vanmiddag gekocht heb. Was ze ook in de supermarkt? Voorzichtig vouw ik
het briefje open. “Kun je aan deze worst zien hoeveel gif erin zit?” Gearmd lopen Wilma en ik vanaf Amsterdam-Bijlmer naar de ArenA. Ik had niet gewild. Ik ben een zombie, durf behalve uit blik niets meer te koken voor mijn gezin, slaap niet, huil alleen maar. Mijn hoofd stond totaal niet naar lol en op een confrontatie met René Frogell zat ik al helemaal niet wachten. Wilma, vrolijk als altijd, vond dat ik er juist nu eens uit moest en een kans op ergens backstage te kunnen zijn, liet je toch niet lopen? In de trein hebben we besproken wat ik aan de situatie moet doen. Ineens stopt Wilma en zegt: ‘Shit! Het zal toch niet René zelf zijn?’ ‘Wat? Nee joh, tuurlijk niet.’ Wilma kijkt me peinzend aan. ‘Hij zei zelf dat een schandaal hem meer publiciteit bezorgt dan een tophit.’ Een schok gaat door mijn lichaam. Zou hij mij daarvoor gebruiken? Zou hij mij daarom benaderd hebben? Het klopt allemaal wel. Hij wist mijn adres omdat hij backstagepassen moest opsturen. ‘Maar hij zou overal herkend worden,’ sputter ik tegen. ‘Tuurlijk, hij zal daar wel een mannetje voor hebben ingehuurd.’ ‘Ik wil naar huis. Nu heb ik helemáál geen zin meer.’ Wilma trekt aan mijn arm. ‘Nee, natuurlijk niet, juist nu gaan we hem ermee confronteren!’ ‘Natuurlijk doet hij alsof hij je niet kent,’ zegt Wilma, na het enorme fiasco van daarstraks. Tussen de vele kabels, kisten, schermen, lampen, computerpanelen en andere technische apparatuur, hadden we geprobeerd René te spreken te krijgen. Zelfs backstage houdt het personeel je weg van de artiesten, er is continu een medewerker die op je let. Mijn boodschap dat ik hem wilde spreken naar aanleiding van het seksschandaal, had een averechtse uitwerking en door hetzelfde personeel werden we subiet verwijderd uit de ArenA. Wilma en ik lopen door de smalle steegjes tussen de achtertuinen. We zijn bang aan de voorkant door de mannetjes van René Frogell gevolgd te worden. ‘Stil eens!’ zegt Wilma. Wat paniek klinkt door in haar stem. ‘Ik weet zeker dat ik voetstappen achter ons hoorde. Ik bel om hulp.’ Ze grabbelt haar gsm tevoorschijn. Ik stop en houdt mijn adem in. Zo laat nog? Er komt hier bijna nooit iemand. Ik meen nu ook wat te horen. Dan in de stilte waarin ieder geluid als een bomontploffing klinkt, gaat mijn mobiel af. Luid klinkt de ringtone van een van René’s hits, die ik er twee weken geleden in mijn enthousiasme op had gezet. Ik vis het ding uit mijn tas. Een sms’je van René? “Volgende keer doe ik aangifte. Ik wordt niet graag lastiggevallen door mislukte fans.” In een flits schiet het door me heen dat zijn Nederlands niet al te best is. ‘Margriet! De stappen komen dichterbij,’ gilt Wilma
theSword Magazine
37
Meer lezen van Roos Boum?
www.roosboum.nl
Foto © Kristina Webb | Colour-me-Creative
paniekerig. Ze wil gehaast verder lopen, maar struikelt over een losse stoeptegel en neemt mij in haar val mee. Haar handen slaan mijn hoofd keihard tegen de tegels. In mijn hoofd ontploft iets. Warms stroomt langs mijn slaap. Mijn smartphone glijdt uit mijn hand. Ik zie hoe Wilma opkrabbelt en hem pakt. Ze tikt er wat op en toont het aan me. Ik moet mijn ogen samenknijpen om me te kunnen focussen: “Douwe help, ik wordt achtervolgd.” O mijn god! dt! ‘Jij?’ ‘Ja. En ik ben ook René. Dacht je nu echt dat hij jou heeft gevraagd? En dat hij dan maar 53 vrienden heeft? En weet je naar wie Douwe gaat rennen als jij er niet meer bent? Naar mij, naar die lieve zorgzame buuv Wilma.’ Ze heft de losse stoeptegel op …
38
theSword Magazine
Yes, we can...
Het is tijd voor verandering‌ Change! Iedere dag worden heel veel kinderen in Nederland gepest. Dit is niet goed en jullie kunnen hier nu iets tegen doen. Willen jullie weten hoe? Kijk dan snel op‌ kidstegengeweld.nl theSword Magazine
39
40
theSword Magazine
theSword Magazine
41
Verhaal
CYBERPESTEN mijn vErhaal
Eind 2013 raakte ik zwanger. Ja echt, het kan op mijn leeftijd. De lege pagina’s van mijn geopende nieuwe Word document begonnen zich te vullen met letters. Letters werden woorden, woorden werden zinnen en pagina na pagina werd gevuld. Het verhaal groeide. Mijn thrillerdebuut werd geboren! Mijn kind werd aan alle kanten bekeken en na een spannende tijd gezond verklaard. Het zal dus niemand ontgaan zijn, ik heb een boek geschreven. Een boek waar ik trots op ben. Een aantal lieve meiden die ik na een oproepje op Facebook bereid had gevonden om BLUN te ‘proeflezen’ waren ook heel enthousiast over het verhaal. Mijn trots groeide met de dag.
Tekst Karin Hazendonk
De volgende stap was een ‘echte’ recensent benaderen. Ik had haar, net als de proeflezers, leren kennen op Facebook en haar mening over een boek werd en wordt nog steeds alom gewaardeerd. Ze is goudeerlijk en ik moet zeggen, het was een hele stap om haar het boek te sturen en haar kritische mening over mijn boek te ontvangen.
42
Mijn proeflezers, gewone enthousiaste meiden die heel veel lezen, waren niet belezen genoeg. De recensent die mijn boek een geweldige waardering heeft gegeven, in al haar eerlijkheid, deugde al helemaal niet. Het zou volgens die moderator allemaal vriendjespolitiek zijn. Mijn redactrice was een stuk onbenul, mijn uitgever, ach daar wilde ze geen woorden over vuilmaken. Eén en al negatieve berichten vlogen mij om mijn oren. Heel eerlijk, de twijfel sloeg keihard toe. Het was mijn debuut. Wat had ik me op mijn hals gehaald om tegen deze moderator in te gaan. Door mijn bericht in haar groep te plaatsen, zijn er veel mensen door het slijk gehaald, beledigd en verdriet aangedaan. Daar ben ik serieus over gaan nadenken. Wat is er belangrijker voor mij? Een groep op Facebook die wordt geleid door een persoon die denkt dat ze auteurs kan maken en breken of een aantal mensen die mij door dik en dun hebben gesteund tijdens het schrijven van BLUN? Of kies ik toch voor mijn boek? Durf ik het aan om tegen een schijnbaar ‘machtig’ persoon in de boekenwereld in te gaan?
JA DAT DURF IK!
Ik kreeg haar mening en ik sprong letterlijk een gat in de lucht. Als de recensent het goed vindt, dan is het ook goed. In mijn blijdschap wilde ik haar recensie met iedereen delen. Op alle Facebook groepen gerelateerd aan boeken die ik kon vinden, plaatste ik mijn bericht en haar recensie neer.
Ik kies voor de mensen die in de loop van de maanden mijn vrienden zijn geworden. Let wel, we hebben elkaar nog nooit ontmoet. Toch is er een band ontstaan en ik sta achter hen zoals zij achter mij staan. Niemand, en dan ook echt niemand heeft het recht deze mensen op welke wijze dan ook te beledigen of te vernederen.
Wat was ik blij! En heel veel mensen samen met mij. Totdat ik een bericht kreeg van de moderator van een ´groep´ op Facebook.
Ik sta op tegen deze praktijken. Dit moet bekend gemaakt worden en hopelijk gaat dit de ogen van meerdere auteurs en uitgeverijen openen. Ik weet dat ik niet alleen sta.
Op zeer beledigende wijze kraakte zij de recensie af. Waarom? Vanwege een cyber ruzie in het verleden met de bewuste recensent.
Mijn boek is goed, de mening van velen. Ik ben niet afhankelijk van één persoon die haar oordeel alleen met beledigingen kan onderbouwen.
theSword Magazine
IEDERS BELANG
Gemeentebelangen. Van Maastricht tot Texel. Van Groningen tot Vlissingen. Overal worden onze lokale belangen op verschillende manieren vertegenwoordigd. Maar er is ook nog zoiets als 'ieders belang'. Zoals het voorkomen en verminderen van agressie en geweld. Agressie en geweld is een probleem dat ver over de grenzen van onze gemeentes strekt. En ons allemaal aangaat. Een probleem waar niet zomaar ĂŠĂŠn oplossing voor is. Daarom zijn wij ervan overtuigd dat alle initiatieven bij elkaar opgeteld het grootste verschil maken. Door het hele land kunnen gemeentes bijdragen en lokale initiatieven tegen agressie en geweld ondersteunen. Goed voorbeeld doet volgen. Samen maken we het verschil. In ieders belang.
theSword Magazine WWW.ZINLOOSGEWELD.NL
43
W 44
theSword Magazine
Spotlight
Speak up! Pesten is nog steeds een erg groot probleem in de samenleving, ‘Speak up! Stop pesten!’ is een initiatief van Richard Broekhuijzen uit Odoorn om dit probleem tegen te gaan. Na aanvang van het initiatief op het online sociaal netwerk Facebook bleek dat erg veel mensen zich willen inzetten tegen dit probleem. Bekende namen die meegewerkt hebben zijn onder andere Ferry Doedens, dj Don Diablo, dj Vato Gonzalez & MC Tjen, Tweede Kamerlid Agnes Wolbert, Miss World Nederland 2011 Jill Lauren de Robles, FC Groningen, FC Emmen, gedeputeerde Ard van der Tuuk van de provincie Drenthe, burgemeesters Cees Bijl van Emmen en Marco Out van Borger-Odoorn.
W
Wil je, om kennis met je te maken, wat over jezelf vertellen.
heeft het me natuurlijk gevormd tot de persoon die ik nu ben.
Mijn naam is Richard Broekhuijzen, 25 jaar, geboren in Gouda maar ondertussen alweer 14 jaar woonachtig in het Drentse Odoorn.
Je hebt inmiddels via social media (Facebook) al ruim 4500 likes. Dat is heel mooi maar zijn er mensen die jou ook daadwerkelijk steunen? Een aantal bekende Nederlanders heb je al over de streep en zij zetten zich in voor SpeakUp. Zijn dit éénmalige acties?
Je bent deze site tegen pesten gestart en je verzamelt verhalen van jongen mensen. Hoe is dit ontstaan? Ben je zelf vroeger gepest? Zo ja, wat heeft dat met jouw leven gedaan?
Er zijn inderdaad een aantal mensen die het ook daadwerkelijk steunen, Vroeg ben ik inderdaad zelf gepest, zo steunt de burgemeester van op de basisschool en nog een tijdje mijn gemeente Borger-Odoorn het op de middelbare school. Uiteindelijk actief. Ook een kameraad van mij theSword Magazine
is werkzaam bij het initiatief, hij is vaak aanwezig op de inloopdagen die worden georganiseerd en helpt bij het vergaren van nuttige informatie voor de social media. Organiseer je ook anti-pest bijeenkomsten in het land (scholen) of is dat een plan voor de toekomst? Die worden momenteel nog niet georganiseerd door mij, is wel een plan voor de toekomst.
45
Je richt je op dit moment vooral op jongeren. Ga je in de toekomst ook actie ondernemen tegen het pestgedrag op het werk? Ook dat schijnt een steeds groter probleem te zijn. Hoe denk jij daarover? Volwassen mensen die elkaar het leven zuur maken. Momenteel richten we ons inderdaad vooral op jongeren, en dan vooral op schoolkinderen. Maar Speak up! Stop pesten! is gericht op iedereen die gepest wordt, dit kan inderdaad ook op het werk zijn, maar wat te denken van het pesten in verzorgingstehuizen? Het is toch ongelofelijk dat volwassenen zich elkaar dit aandoen.
Tekst Karin Hazendonk Foto’s Richard Broekhuijzen | SpeakUp!
Hoe denk jij over de televisie programma’s die op dit moment rond dit onderwerp gemaakt worden? Is het serieus of vind jij het meer het tonen van sensatie en voegt het weinig toe aan de bewustwording van de gevolgen van pesten?
46
Elke vorm van aandacht die wordt gegeven aan het onderwerp pesten is positief, dit betekend dat er over wordt nagedacht. Neem bijvoorbeeld ‘Project P’, wij konden dit programma enorm waarderen. Zo ook een aantal films die uitgebracht zijn over pesten en de gevolgen. Tonen deze films volgens jou een realistisch beeld? Deze films tonen vaak een wat meer overdreven beeld van pesten, wat natuurlijk ook heel normaal is op het witte doek. Ook deze vorm van aandacht vinden wij erg goed. Degene die pest, heb jij in alle verhalen enig beeld gekregen waarom jongeren elkaar zo kunnen treiteren. Wat is de drijfveer van de pester om zich tegen een bepaald persoon te richten, volgens jou.
E
‘Elke vorm van aandacht die wordt gegeven aan het onderwerp pesten is positief.’
krijgen, om een ‘leider’ te zijn op het schoolplein. Ook afgunst speelt vaak een rol. Wat zou naar jouw mening de rol van de ouders en van de school moeten zijn? Een vermanend vingertje is duidelijk niet genoeg om het probleem op te lossen. Vooral scholen zouden zich meer moeten bezig houden met dit probleem, nog veel te vaak horen we dat kinderen enorm worden gepest en dat de docenten weinig tot helemaal niets doen. Heb zelfs wel eens meegemaakt dat een docent op een middelbare school zei dat er weinig tot niet werd gepest op zijn school, en dat er later reacties kwamen van oud-leerlingen dat ze juist enorm werden gepest, maar dat de school niets deed om dit te voorkomen.
Speelt het feit dat er steeds meer gebroken gezinnen of werkende ouders zijn, een rol in het gedrag van een pester? Volgens onderzoeken speelt dit zeker een rol. Wat zou volgens jou de ideale oplossing kunnen zijn? Wat ik als eerste zou willen zien gebeuren is dat vooral scholen dit veel meer oppakken, dit gebeurt echt nog veel te weinig!
Speak up! Stop pesten! Riegheide 12 7873 CP ODOORN
info@speakup-stoppesten.nl www.speakup-stoppesten.nl
Vaak wordt er toch gepest om een betere rol op een school te theSword Magazine
theSword Magazine
47
48
theSword Magazine
theSword Magazine
49
50
theSword Magazine
theSword Magazine
51
F
Films
Films
Hello Herman Spijt!
Cyberbully
Carrie
Ben X
Een willekeurige stad in de nabije toekomst. De 16-jarige Herman Howards maakt een fatale beslissing. Hij loopt zijn school in en doodt 39 studenten, 2 docenten en een politieagent. Vlak voor zijn arrestatie stuurt hij een email naar zijn idool, de beroemde journalist Lax Morales, met beelden van de schietparij die hij zelf heeft gefilmd. In de clips zegt Herman: “Ik wil mijn verhaal in je show vertellen”. Lax, achtervolgd door zijn eigen verleden, staat nu oog in oog met Herman.
Jochem voelt zich niet erg gelukkig in de tweede klas. Hij is het mikpunt van getreiter. David doet er niet aan mee, maar hij durft er niks van te zeggen. De klassenleraar, die gymnastiek geeft, grijpt ook niet in. Hij heeft een hekel aan dikke Jochem. Jochem lijkt zich niets aan te trekken van de pesterijen, die elke dag erger worden. Als de klas weer eens dubbel ligt, lacht hij zelf mee. Maar op een ochtend krijgen ze van de rector te horen dat Jochem na de klassenavond niet is thuisgekomen.
Taylor is een mooie zeventienjarige middelbare scholier maar een beetje onhandig en ze is zich daar pijnlijk van bewust. Als ze voor haar verjaardag een computer krijgt, kijkt Taylor uit naar het vooruitzicht van vrijheid en onafhankelijkheid van het online gaan zonder dat haar moeder over haar schouder meekijkt. Taylor wordt echter al snel het slachtoffer van verraad en pesterijen tijdens een bezoek aan een sociale website.
De verlegen middelbare scholiere Carrie White (Chloë Grace Moretz) wordt opgevoed door haar angstaanjagend religieuze moeder Margaret (Julianne Moore). Wanneer ze de puberteit bereikt, komt ze in aanraking met haar verwoestende telepathische krachten. Wanneer haar klasgenoten vervolgens het eindejaarsbal gebruiken als excuus om haar te vernederen voor de hele school, besluit ze deze dodelijke krachten in te zetten.
Ben is anders. Zijn leven zit vol vreemde rituelen. Hij lijkt te leven in zijn eigen universum, dat zich voor meer dan de helft afspeelt in de wereld van online computergames. In de echte, harde wereld van een technische school is het leven voor hem een dagelijkse hel, met twee kerels die hem het leven bijna letterlijk onmogelijk maken. Ben heeft een plan. Een plan van één woord: moord!
90 minuten
95 minuten
52
87 minuten
theSword Magazine
100 minuten
93 minuten
The Clique
2:37
Speak
Wanneer Claire Lyons verhuist van Orlando naar Westchester, ontdekt ze onmiddellijk dat de aanpassing een stuk moeilijker gaat dan ze dacht. Claire is geen rijk meisje met merkkleding of dure schoenen of handtassen ... maar helaas, alle andere meisjes bij de prestegious Octavian County Day School wel. Maar wat erger is, is Massie Block. Het populairste meisje van de school, die het leven van Claire hoopt te verpesten.
Het verhaal speelt zich af op een normale schooldag. Om precies 2:37 ‘s middags wordt het lichaam van een tiener gevonden in de toiletten van een middelbare school. De film gaat dan terug in tijd om de start van de dag van zes scholieren te volgen in een poging te onthullen wat er precies gebeurde.
Na een traumatische ervaring tijdens de zomer, begint Melinda aan het nieuwe schooljaar. Worstelend met school, vrienden, en familie, vertelt zij het verhaal van haar donkere ervaring, en waarom zij heeft verkozen niet meer te spreken. 90 minuten
91 minuten
97 minuten
theSword Magazine
Pay It Forward
Mean Girls
Cady Heron wordt opgenomen bij de De jonge Trevor populairste meiden, krijgt een opmerkelijke nieuwe opdracht de Plastics, van haar nieuwe school waar van z’n leraar maatschappijleer: bedenk ze, na haar hele leven in Afrika te een manier om de wereld te verbeteren. hebben gewoond, naar toe gaat. Totdat Trevor bedenkt ze verliefd wordt een plan, waarbij op het ex-vriendje iedereen een goede van de leidster van daad moet doen het groepje, Regina voor drie mensen, George. Regina papt die dat op hun beurt het, terwijl ze zegt ieder weer bij drie een goed woordje anderen moeten te doen voor Cady, doen. Op het eerste weer aan met Aaron gezicht lijkt het idee en kust hem voor te mislukken, maar haar ogen. Dan na een tijdje slaat besluit Cady samen het idee toch aan, met outlaw Janis wat een geweldige en homo Damian verandering Regina het leven teweeg brengt in zuur te maken. de omgeving van Trevor. 97 minuten 123 minuten 53
F
Films
Films
Secret Cutting De 16-jarige Dawn is een gevoelig en artistiek meisje, dat gewaardeerd wordt door haar leraren, maar weinig contact heeft met haar medeleerlingen. Thuis voelt zij zich onbegrepen door haar ouders en broer. Op een dag wordt Dawn opgenomen in het ziekenhuis met brandwonden, die ze zelf heeft veroorzaakt... 89 minuten
Achtstegroepers Huilen Niet ‘Achtste Groepers Huilen Niet’ vertelt het verhaal van de levenslustige Akkie die wild is van voetbal, ook al vindt klasgenoot Joep dat voetballen geen meidensport is. Akkie laat zich niet op haar kop zitten en met humor gaat ze tegen zijn pesterijen in. Wanneer ze leukemie krijgt, behoudt Akkie haar optimisme en energie. De hele klas van juf Ina leeft met haar mee en zelfs vanuit het ziekenhuis blijft Akkie zich met het choolvoetbaltoernooi bemoeien.
Bluebird
Stuk!
Klass
Bluebird gaat over Merel, een meisje van twaalf. We volgen haar op de huid en zien wat er gebeurt als ze zomaar, van de ene op de andere dag, gepest wordt. Merel zwijgt over het pesten - tegen haar ouders, en ook tegen Kasper, haar gehandicapte broertje met wie ze een hechte band heeft en veel tijd doorbrengt. Het pesten geeft haar leven een harde duw in de verkeerde richting, maar Merel blijft balanceren, net op het randje...
De 18 jarige Lizzy (Elizabeth) wordt door een aantal klasgenoten van het Mercator College in Rotterdam op een gruwelijke manier gepest. Sinds haar ouders gescheiden zijn raakt Lizzy steeds meer geïsoleerd. De enige die op school nog een beetje oog voor haar heeft is Alec, maar die doet het met de mooie Riley. Lizzy stelt zich voor hoe het leven eruit zou zien als de rollen worden omgedraaid. Ze neemt een fatale beslissing.
83 minuten
110 minuten
De introverte Joosep is een gemakkelijke prooi voor de grove grappen van zijn klasgenoten, die zich ergeren aan zijn zwijgzaamheid. Zonder het zelf echt te willen, kiest Kaspar partij voor hem, maar dat heeft een averechts effect, want telkens als dat gebeurt, keert de klas zich ook tegen hem. Anders, de leider van de bende, treedt steeds harder en mensonwaardiger op tegen de twee jongens. Na een bijzonder weerzinwekkend incident vinden Kaspar en Joosep dat het tijd is om te reageren. 99 minuten
96 minuten 54
theSword Magazine
theSword Magazine
55
B Boeken
Boeken
Wat als... Danielle Bakhuis
Off line Caja Cazemier
Geen keus Hans Mijnders
Judas Helen Vreeswijk
‘Sorry?’ Zoë onderbreekt me. ‘Sorry?’ Ze proeft het woord in haar mond en besluit dat het het walgelijkste is wat ze ooit heeft gegeten. Zoete broodjes. Een laffe hap. Op dat moment weet ik dat ik een fout heb gemaakt. Mijn sorry betekent niets voor haar. In haar gedachten heeft ze me al duizend keer sorry horen zeggen: te midden van een volle klas, vastgebonden aan een stoel en met een pistool tegen mijn hoofd.
Jiska is een heel gewoon meisje van 13. Maar als ze bij de populaire Sophie in de klas komt, wordt alles anders. Waarom weet ze niet, maar om de een of andere reden heeft Sophie het op haar gemunt, en steeds meer klasgenoten doen met haar mee. Jiska wordt gepest, krijgt gemene sms’jes en er komt zelfs een antiJiska hyve. In korte tijd verandert haar onbezorgde leven in een hel. Tevergeefs vraagt ze de anderen ermee te stoppen. Wat moet Jiska doen?
Lisanne verhuist naar een andere stad. Ze komt in de derde klas en krijgt algauw nieuwe vriendinnen. Maar als de populairste jongen van school verliefd op haar wordt, verandert de sfeer. Lisanne wordt gepest en ontvangt een gemene dreigmail. Wat kan ze nu nog beginnen? Ze ziet het niet meer zitten...
Kurt verhuist van Vlaanderen naar Nederland om bij zijn nieuwe vriendin in te trekken. Nadia, zijn dochter, moet mee. Maar het lukt Nadia niet haar plek te vinden in de nieuwe omgeving. Op school wordt ze gepest en thuis loopt het met haar stiefbroer Ron ook helemaal mis. Wat doet ze eigenlijk nog op deze wereld?
128 pagina’s Ploegsma
184 pagina’s Ploegsma
56
128 pagina’s Columbus
theSword Magazine
385 pagina’s Van Goor
Zeg nee tegen pesten! Herberd Prinsen Een actieve en alerte houding van scholen, (sport)verenigingen, instellingen en ouders helpt pesten voorkomen. Dit boek voorziet hierin. Het geeft de lezer praktische tips over hoe pesten kan worden gesignaleerd en aangepakt, en nog veel belangrijker - hoe pesten kan worden voorkomen. 219 pagina’s Lannoo
Arend Stefan Brijs Arend had nooit geboren mogen worden. Al vanaf zijn eerste levensdag kent hij geen vreugde, geen geluk en geen thuis. Hij is daarenboven te groot, te zwaar, te lelijk en vooral te veel. De enige uitlaatklep waarover de jongen beschikt is zijn gehuil, dat hij dan ook tot een kunst verheft.Eenmaal uitgegroeid tot een te dikke kleuter komt Arend in aanraking met de buitenwereld. Op straat wordt hij nagestaard, op school wordt hij gepest en uitgelachen. 272 pagina’s Atlas Contact
Onder Water Alice Hoffman Wanneer in de rivier het lichaam gevonden wordt van August Pierce, een leerling die onophoudelijk werd gepest en bedreigd, gaat iedereen uit van zelfmoord, een verklaring die de kostschoolleiding tot het uiterste ondersteunt. Politieagent Abel Grey zet alles op alles om de waarheid boven water te krijgen. Hij wordt hierin gesteund door Augusts vriendin Carlin en door lerares fotografie Betty. 288 pagina’s Orlando
De jongen die het liet regenen Brian Conaghan Een aangrijpend verhaal vol humor over een actueel thema, pesten. Clem is nieuw in de stad en op school. Als nieuwkomer wordt hij geviseerd door een groepje jongens dat hem het leven zuur maakt. Clem probeert hen uit de weg te gaan. Maar wat hij ook doet: de dreiging gaat zijn hele leven bepalen. Tot het genoeg geweest is. Tot het drama onafwendbaar is. 216 pagina’s Lannoo
theSword Magazine
Het Lekkere Van Pesten Edward van de Vendel Julian van Dalen werd gepest, op de lagere en de middelbare school. Maar hij vocht terug, en werd een succesvol fotomodel. Hij vertelt zijn verhaal aan schrijver Edward van de Vendel, in de hoop dat dit boek iets zal veranderen aan de manier waarop er wordt gedacht over pesten en wat ertegen te doen valt. De biografische episodes in het boek spelen zich af tussen Julians zesde en zesentwintigste levensjaar.
Misleid Anja Vereijken ‘Ze zag zichzelf sexy in de camera kijken. Een verleidelijke lach. Ze stond met haar bovenlichaam op de foto. Voor zover ze kon zien was ze naakt. De grote borsten op de foto waren niet de hare. De foto was goed bewerkt en het leek echt. Ze las het zinnetje: ‘WebQueen Julia: uw wil is wet’. Tot haar grote schrik stond daaronder haar mobiele nummer.’ 197 pagina’s De Fontein
143 pagina’s Van Gennep 57
B Boeken
Boeken
Stuk Judith Visser Elizabeth zit in 4b van het Mercatuscollege in Rotterdam. Ze wordt door een aantal klasgenoten op een gruwelijke maar vrijwel onzichtbare manier gepest. Haar ouders zijn sinds een paar jaar gescheiden en haar moeder heeft zich op haar werk gestort om het verdriet te verdringen. Elizabeth raakt steeds meer geisoleerd. Het enige positieve van haar klas is de aanwezigheid van Alec. 304 pagina’s Boekerij
58
Banga slet Roger Vanhoeck
Trooststeen Johanna Nilsson
Luna is verschrikkelijk eenzaam op haar nieuwe school. Ze voelt er zich helemaal niet thuis, mist haar vrienden, en sluit zich zoveel mogelijk op in haar eigen wereldje. Net daardoor krijgen een aantal pestkoppen haar in hun vizier. Het gepest gaat van kwaad naar erger. Tot Luna haar eigen e-mailadres en telefoonnummer op het internet ontdekt, met het bericht dat ze iedere jongen naaktfoto’s wil sturen.
In elke groep, op elke school worden kinderen buitengesloten en gepest. Sommigen kunnen ertegen, anderen gaan eronderdoor. Zoals Hanna. Van een gewoon meisje verandert ze langzaam in het mikpunt van pesterijen. Het begint als Hanna tien is en na de zomervakantie weer op school komt. Haar beste vriendin Karin heeft anderen vriendinnetjes gekregen en wil niet meer met haar spelen.
200 pagina’s Abimo
286 pagina’s De Geus theSword Magazine
Pesten en agressie op het werk Cokkie Verschuren
Stille getuige Eva Burgers
Iedere dag slepen zo’n 50.000 mensen zich met lood in hun schoenen naar het werk. Ze worden gepest, zijn slachtoffer van seksuele intimidatie, hebben een langlopend conflict of hebben te maken met geweld. De gevolgen daarvan zijn divers: werknemers raken gestrest, depressief of in een isolement. Pesten en agressie op het werk bespreekt het hele proces van ongewenst gedrag op de werkvloer.
Na een schoolfeest is Nikki getuige van de ontvoering van de populaire Diane. Als een paar dagen later blijkt dat ze vermoord is, komt Nikki in een verschrikkelijke nachtmerrie terecht. En als ze erachter komt dat het busje waar Diane in werd getrokken van Martin is, de nieuwe vlam van haar beste vriendin, weet ze niet meer wat ze moet doen. Zal ze vertellen wat ze weet? Zullen ze haar geloven? Wie kan ze nog vertrouwen? Een nachtmerrie wordt werkelijkheid...
170 pagina’s Kerckebosch
176 pagina’s Kluitman
theSword Magazine
59
60
theSword Magazine
theSword Magazine
61
Interview
Komt een vrouw bij de H@cker
Tekst West Mus | Foto’s Maria Genova
Hoe ben je er als digibeet toe gekomen om een boek te schrijven over de digitale wereld?
62
Ik las af en toe berichtjes in de krant over mensen die slachtoffer geworden waren van identiteitsfraude en ik vroeg me af ‘gaat dat nou werkelijk zo gemakkelijk?’ Eerlijk gezegd had ik het idee dat je zelf iets fouts moet doen, dat het niet zomaar iedereen kan overkomen. Toen ik onderzoek ging doen, was ik werkelijk verbaasd. Identiteitsfraude bleek de snelst groeiende vorm van misdaad in Nederland met zo’n vijfhonderd slachtoffers per dag. Dat waren heel normale mensen van alle mogelijke leeftijden. In het begin van het boek twijfel je of je zelf gehackt kunt worden. Denk je daar nu anders over? Inmiddels weet ik dat het iedereen kan overkomen, zelfs mensen die heel veel verstand van computers hebben. Je hoeft maar op een
verkeerd linkje te klikken en je computer is besmet. Dan kunnen de hackers alles zien wat je hebt opgeslagen en dat is meestal behoorlijk veel. Als je een kopie van je ID in je computer bewaart, kan die per direct misbruikt worden. Je bent met materie bezig in het boek die zo hallucinant is. Ben je niet bang dat je privé hierin betrokken wordt? Toen ik voor het eerst op het idee kwam om mijn computer te laten hacken om te laten zien hoe dat werkt, vond mijn man dat een griezelig idee. Ik heb doorgezet, omdat er geen andere liefhebbers waren. Vandaar trouwens de titel ‘Komt een vrouw bij de h@cker’. Ik ging op zoek naar een betrouwbare hacker en dat was een interessante zoektocht. Tijdens het lezen werd ik op bepaalde momenten heel achterdochtig, durfde bijna mijn theSword Magazine
mail niet meer te openen of apps te downloaden. Had je dat zelf ook? Ik ben zelf ook een stuk voorzichtiger geworden en ik denk dat dit voor iedereen geldt die het boek gelezen heeft. Ik krijg best veel mailtjes van geschrokken lezers die schrijven dat ze meteen met de tips achterin het boek aan de slag zijn gegaan om hun computer beter te beveiligen of om een nieuw wachtwoord te verzinnen. Ben je zelf weleens het slachtoffer geworden van pesten of cyberpesten? Ja, van cyberpesten door een man die voortdurend nieuwe slachtoffers maakt. Ik heb hem op alle mogelijke media geblockt, maar hij gaat gewoon door met onzin verspreiden. Volgens hem ben ik een Bulgaarse mensenhandelaar en een ex-paaldanseres. In het begin kon ik er nog om lachen, maar als die onzin een paar jaar duurt, is het
“Ik ben slachtoffer van cyberpesten” theSword Magazine
63
niet meer zo grappig. Het Openbaar Ministerie vindt dat soort zaken helaas niet interessant. Er zijn te veel slachtoffers van smaad en laster op het internet, dus daar beginnen ze niet aan. Of het moet heel erg uit de hand lopen. Zou het goed zijn om hackers in te zetten op grote schaal om te voorkomen dat er nog meer gehackt wordt? Dus hacken voor het goede doel. Dat soort hackers zijn er, die worden ethische hackers genoemd. Zij helpen de overheid en het bedrijfsleven om hun computersystemen beter te beveiligen. Op grote schaal is lastig, want het gaat vaak om gevoelige informatie en niet elke hacker is te vertrouwen.
Instanties gaan onvoorzichtig om met gegevens, maar de mensen zelf ook. Heeft dat soms niet te maken met onwetendheid van beide partijen? Beslist. Ik ga er niet van uit dat de instanties mijn persoonlijke gegevens aan Jan en alleman willen geven, maar in de praktijk doen ze dat wel. Vaak hoef je alleen maar te bellen en je naam, adres en geboortedatum te zeggen om alle gewenste informatie te krijgen. Voor het boek heb ik me als iemand anders voorgedaan om te laten zien hoe gemakkelijk dat werkt. Eén van mijn tips is om je geboortedatum van Facebook en überhaupt van het internet te verwijderen, want die wordt vaak ter verificatie gevraagd.
Welke tips uit het boek vind jij de belangrijkste? Gebruik voor alle sites verschillende wachtwoorden. Laat geen kopie van je paspoort maken, want de meeste bedrijven en instanties mogen dat helemaal niet vragen. Pas op met WIFI, want WIFI-netwerken zijn onveilig. Ik kan trouwens heel veel tips opsommen, maar dan ben ik tot morgen bezig. In het boek heb ik 12 pagina’s met tips voor digibeten opgenomen. Wie zijn identiteit en computer beter wil beschermen, kan beter die tips lezen. ‘Twitter is het perfecte medium om mensen te stalken, iedereen kan je tweets lezen.’ Ik sta er soms versteld van wat mensen vertellen op twitter. Hoe ga jij daarmee om? Ik ben zelf vrij voorzichtig met persoonlijke tweets. Ik twitter ook nooit selfies of foto’s van mijn kinderen. Op mijn account @genova2 heb ik ongeveer 18.000 volgers en dat vind ik even te veel om het persoonlijk te houden. Overigens reageer ik wel op iedereen die vragen stelt en ben ik altijd ‘in’ voor een grapje. Het is geen overbodige luxe om jezelf af en toe te googelen. Doe je dat zelf ook regelmatig? Ja, want zo kun zien of iemand je naam niet ergens voor misbruikt. Ik heb een Google Alert op mijn naam ingesteld en ook eentje op de zoeksite Wie-o-wie. Dat zijn handige diensten, anders vergeet ik het. Gelukkig ben ik tot nu toe nergens opgedoken als bijvoorbeeld Marktplaats-oplichter, maar er zijn veel mensen die dat overkomt. Iemand anders misbruikt hun identiteit. Wat wil je bereiken met je boek, want er zit toch heel wat informatie in? De mensen die recensies over het boek op BOL.com schrijven, noemen het steeds een ‘eye-opener’. Dat is precies wat ik wilde bereiken en
64
theSword Magazine
Recensie
ik ben enorm blij als ik al die recensies en blogs lees. Mijn doel was ook om al die informatie op een luchtige, haast grappige manier over te dragen, want technische boeken lezen niet fijn. Ik denk dat dit gelukt is. Het klinkt misschien gek, maar ik had mazzel dat ik zelf een digibeet was, anders zou ik geen toegankelijk boek over dit onderwerp kunnen schrijven. Inmiddels ben ik een ‘ervaren digibeet’ en geef ik lezingen om zo veel mogelijk mensen de ogen te openen voor de gevaren van hun eigen computer en mobieltje.
Komt een vrouw bij de h@cker Maria Genova Just Publishers ISBN 9789089752925 224 pagina’s januari 2014
Het boek heeft een hele mooie cover in zwart-wit met het gezicht van Maria zelf op. De cijfertjes die eroverheen lopen laten verstaan dat het over computertaal gaat. In het rood de ondertitel die je doet rillen. Stel je voor… Het logo met ‘true crime’ zegt me dat het hier gaat over waargebeurde feiten. Maakt het nog spannender.
Man is stoer, vrouw is hoer
Maria Genova Conserve ISBN 9789054292975 200 pagina’s februari 2010
Eerder las ik al twee boeken van Maria Genova, waardoor ik al vertrouwd ben met haar schrijfstijl. Een informatieve stijl, strak en duidelijk. Tussendoor wisselt ze af met een beschouwing van hetgeen ze vertelt naar haar eigen leven toe. Die passages zijn wel met gevoel geschreven. Ze laat echt zien dat wat ze schrijft haar persoonlijk raakt. Ook humor zit er in het boek en dat maakt het een beetje luchtiger. Een mooi contrast met de rest van het boek.
Communisme, Sex En Leugens
Maria Genova Conserve ISBN 9789054292395 222 pagina’s maart 2007
Ik heb met verbazing en een open mond zitten lezen. Wat er beschreven staat is duizelingwekkend. In het begin had ik bang om mijn facebook en mail te openen. Het is schokkend om te lezen dat je echt wel een slachtoffer kan worden van allerlei slechte figuren. Je moet niet denken dat het zo ver van je deur is. Het is allemaal zo simpel om iemand zijn identiteit te stelen. Tijd dat we er een keertje bewust bij stilstaan. Voor mensen die actief zijn op sociale media is dit boek een absolute must.
Vrouwen Die Mannen Geloven
Er is heel wat onderzoek gedaan door Maria. Ze bijt zich vast in een onderwerp en gaat dan tot het uiterste om de lezen een degelijk beeld te geven van iets. Een geslaagd boek dat de ogen opent.
Maria Genova Conserve ISBN 9789054293071 189 pagina’s november 2010
Tekst West Mus
www.mariagenova.nl theSword Magazine
65
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
66
theSword Magazine
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
theSword Magazine
67
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
68
theSword Magazine
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
theSword Magazine
69
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
70
theSword Magazine
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
theSword Magazine
71
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
72
theSword Magazine
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
theSword Magazine
73
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
74
theSword Magazine
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
theSword Magazine
75
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
76
theSword Magazine
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
theSword Magazine
77
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
78
theSword Magazine
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
theSword Magazine
79
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
80
theSword Magazine
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
theSword Magazine
81
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
82
theSword Magazine
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
theSword Magazine
83
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
84
theSword Magazine
Photographer © Richard Johnson | project “Weapon of Choice” | www.hurtwords.com
theSword Magazine
85
Interview
Wat Als…
het boek over pesten Wat fijn dat je meteen meewilde doen aan dit initiatief om het (cyber)pesten aan te kaarten. Is cyberpesten iets wat je zelf hebt meegemaakt? Gelukkig ben ik zelf nooit gepest en ik heb ik ook nooit gepest. Wel ken ik – net als iedereen eens op een punt – een gevoel van eenzaamheid. Dat gevoel heb ik als uitgangspunt genomen voor Wat Als…, het boek over pesten.
Tekst Anoushka Rood Foto Daniëlle Bakhuis
Hoe zou je cyberpesten kunnen voorkomen of kunnen terugdringen? Hoe kunnen we ons daar het beste tegen wapenen denk je?
86
Het belangrijkste is bewustwording. Pesters moeten zich bewust worden van het feit dat pesten je hele zelfbeeld aan gort helpt. Het lijkt altijd flauw als pesters jaren na dato aankomen met een slap ‘ik wist niet dat het zo erg voor je was’, maar blijkbaar is dat dus echt zo. Het feit dat pesten op de gepeste een levenslange indruk maakt, betekent niet dat het voor de pester ook geldt. Soms is keiharde confrontatie de enige oplossing daarvoor. Ik vind het dan ook een doodzonde dat een programma als ‘Pesten’ van RTL 5 niet meer mag worden uitgezonden. Als jij iemand dagelijks iemand het leven zuur maakt, mag jij ook best even door de zure appel heen bijten. Wat dat betreft is Nederland een raar land.
Sympathie voor pesters heeft ook een grens. Wat is volgens jou het grootste verschil tussen cyberpesten en het ‘gewone’ pesten zoals we dat helaas op school kennen en zelfs later ook nog op de werkvloer? Het verschil tussen ‘gewoon’ pesten en cyberpesten is dat ‘gewoon’ pesten bij de achterdeur van je huis ophoudt. Wanneer je elke dag op school wordt uitgescholden en buitengesloten, is daar gelukkig nog de veiligheid van thuis. Met cyberpesten dringt dat pesten ook door tot in je telefoon en computer. Het is geniepiger. Een ander verschil is dat cyberpesten anoniem is. Hierdoor kunnen jongeren al snel het gevoel krijgen dat de hele wereld tegen hen is. Het enige ‘voordeel’ van cyberpesten is dat je zwart-op-wit bewijs van het pesten. Ik las op je website dat je ook boeken schrijft. Je hebt ook jeugdromans geschreven, heb je daar ook wel eens het onderwerp pesten in aangekaart? Mijn laatste boek Wat Als… gaat over pesten. Het is geschreven vanuit een ex-pestkop, de 16-jarige Jade Verschuur. Zij heeft in de brugklas Zoë Kramer zo erg gepest, dat Zoë van school af is gegaan. Vier jaar later komen de meiden weer oog in oog met elkaar theSword Magazine
te staan. Jade wil haar excuses aanbieden, maar Zoë lijkt deze niet te accepteren. Dan krijgt Jade anonieme dreigbriefjes en lijken de rollen omgedraaid. Leuk detail: de briefjes die Jade krijgt, zijn echte briefjes die als lezer ook kunt openvouwen in het boek. Heb je hier veel research voor gedaan? Voor CosmoGIRL! heb ik veel meiden gesproken die gepest zijn. Ik heb niet hun directe ervaringen gebruikt voor Wat Als…, maar heb wel bepaalde algemeenheden gebruikt. Het gegeven bijvoorbeeld dat gepesten zich erg schamen tegenover hun ouders. Eigenlijk gek: zij hebben niets verkeerd gedaan, maar omdat ze zich zo gefaald voelen, is de drempel om het op te biechten aan hun ouders heel groot. Zeggen dat je gepest wordt, is toegeven dat je er niet bij hoort. In mijn boek laat ik Jade zeggen: Wanneer je wordt buitengesloten onderga je dat het liefst in je eentje, doodsbang dat de weinige mensen die je aardig vinden je ook in de steek laten, dat zij ook gaan zien wat de hele wereld ziet: wat voor miezerig, zielig kneusje je eigenlijk bent. En dus hield ik mijn mond en hoopte ik dat de dagen zo snel mogelijk voorbij zouden gaan.
Denk je dat het werkt de aandacht die er de laatste tijd wordt gegeven in de media aan het pesten? Zouden mensen er echt anders naar gaan kijken? Eerder ingrijpen? Ik denk sowieso dat al die aandacht geen kwaad kan. En daarbij – hoe cliché het ook klinkt – hoeft er maar één iemand in de klas tegen de pestkoppen in te gaan, om een verschil te maken. Eén iemand, dan volgt de rest meestal vanzelf. Heb je tips voor mensen die te maken krijgen met cyber(pesten)? Trek je mond open. Pesten gaat niet vanzelf over. Pesters zoeken een grens op en zolang jij je mond dichthoudt, blijven ze zoeken.
Heb je nog schrijfprojecten in de pen zitten?
en weet nu al: dat wordt een meerjarenproject.
Ik heb net mijn zevende boek afgerond en ingeleverd bij de uitgeverij (Ploegsma). Hij komt in september uit, precieze datum staat nog niet vast. Ook dit wordt weer een spannend boek. Het heet ‘Zes seconden’ gaat over vier vriendinnen die meedoen met een gevaarlijk spel dat enorm uit de hand loopt.
Welk boek dat je al hebt geschreven staat het dichtst bij je?
Bibliografie:
Welke boek zou je nog heel graag willen schrijven?
Love & Leed (2008) Verliefd van 2 kanten (2009) Verliefd... en nu? (2010) Wraak (2011) Hou me vast (2012) Wat als.. (2013)
Van huis uit ben ik journalist en ik wil heel graag nog een keer een literaire non-fictie boek schrijven op basis van waargebeurd verhaal. Ik heb er toevallig begin deze maand een beginnetje meegemaakt
theSword Magazine
Wat Als… Omdat ik daar ook de mindere kant van mensen durfde op te schrijven.
www.daniellebakhuis.nl
87
Verhaal
Ik word al heel mijn leven gepest Het verhaal van Angela
Ik ben Angela zesendertig jaar en ik word al gepest vanaf mijn zesde jaar. Het begon al op de basisschool, ik werd gepest, uitgescholden, geslagen, geschopt, vernederd en buitengesloten. Op de middelbare school veranderde er niets. Weer werd ik enorm gepest, uitgelachen omdat ik een beetje dik was en buitengesloten. Ik hoorde nergens bij en had geen vrienden en vriendinnnen.Ik voelde mij altijd alleen en was altijd bang om naar school te gaan.
Tekst en Foto Angela van Eeuwen
Het pesten is nooit gestopt, het is alleen maar erger geworden. Nadat ik van school af was, bleef het pesten doorgaan. Ik heb een verstandelijke beperking. Mijn IQ is niet hoog, maar daar kan ik niets aan doen. Dat maakt me geen slecht mens. Ik wilde altijd dat mensen me aardig vonden door spullen weg te geven.Mijn vertrouwen in de mensen ben ik kwijtgeraakt. Zelfs door volslagen onbekenden werd ik getreiterd. Ik blijf altijd bang dat mensen me in de steek laten en ik kan daardoor moeilijk nieuwe vriendschappen aangaan.
88
Toen ik tweeentwintig jaar was ging ik op mezelf wonen.Dat ging een tijdje goed, tot ik door hangjongeren werd uitgescholden en voor hoer werd uitgemaakt. Ik werd gedreigd in elkaar geslagen te worden door jongeren die mij uitgekozen hadden als hun slachtoffer. Ik heb me dan ook altijd onveilig gevoeld op straat. Ik ben dit jaar uit dat dorp, Brielle, verhuisd. Ik kon er niet meer tegen. In de nieuwe 55+ flat waar ik woonde, keerden de bewoners zich ook tegen mij. Mijn buurvrouw zei: ‘het maakt niet uit hoe we je hier weg krijgen of in een gesticht of in een witte kist’. Ze deed express zo hard de tv aan dat ik de hele dag met een koptelefoon op mijn hoofd ging lopen. Ook buiten bleef ik de koptelefoon ophouden zodat ik het gescheld van die jongeren niet hoorde. Mijn leven was een hel in Brielle. Ik ben er letterlijk en figuurlijk weggepest. Ik heb een urgentieverklaring gekregen en ik mocht naar Spijkenisse verhuizen.
Hoewel het allemaal lang duurde, woon ik daar nu een tijdje. Maar weer word ik gepest door buurtkinderen en door jongeren die op een middelbare school voor kinderen met gedragsproblemen zitten. Daarnaast word ik ook gepest, bedreigd en gestalkt door een meisje van bijna zeventien. Ze stuurt me pornografische foto’s en filmpjes. Ik ben bang voor haar en heb door haar toedoen al twee keer zelfmoordpogingen ondernomen. Eén keer bijna in coma gedronken door middel van alcohol. De tweede keer heb ik zoveel mogelijk paracetamol geslikt. Daardoor ben ik in het ziekenhuis opgenomen. Ze blijft me bedreigen, pesten en stalken. Inmiddels heeft ze een aanklacht tegen mij ingediend voor iets wat ik niet heb gedaan.Iemand met wie ik omging, heeft me laten opnemen op een gesloten afdeling van Delta en had geen pc tot mijn beschikking. Ik zat in psychose en heb haar toen mijn sleutels en mijn inlogcodes voor Facebook en mijn Hotmail gegeven. Zij heeft in mijn naam bedreigingen gestuurd naar een meisje in Hoorn. Dankzij haar zit ik nu in de problemen door een aanklacht tegen mij. Begin april belde de politie me op met de mededeling dat ik haar had bedreigd. Sindsdien laat ze me niet meer met rust. Ze stuurde me ook fotos met erecties van jongens en er stond erbij: Ik hoop dat je verkracht wordt. Ik word bang van al deze bedreigingen. Het beheerst mijn hele leven. Het liefst zou ik de pesters willen confronteren met wat ze mij hebben aangedaan. Door al hun negativiteit heb ik een Facebookpagina tegen pesten gestart. Ik weet niet of ik er anderen mee kan helpen maar.Ik probeer hier sterker uit te komen. Ik weet niet hoe mijn toekomst eruit gaat zien, mischien blijf ik mijn hele leven wel een makkelijk slachtoffer en blijf ik gepest worden. Maar terugvechten zal ik zeker!
theSword Magazine
“Terugvechten zal ik zeker!�
theSword Magazine
89
90
theSword Magazine
LINKS www.digitaalpesten.nl
Wij zijn er voor kinderen, jongeren, ouders en leerkrachten die problemen ervaren op het gebied van pesten op school.
www.stichtingvogelvrij.nl
Stichting Vogelvrij heeft zich gespecialiseerd in hulpverlening aan volwassenen die in hun jeugd gepest zijn en daar nog dagelijks de gevolgen van ondervinden.
www.aandachtvoorpesten.nl
De Stichting Aandacht voor Pesten is een landelijk steunpunt op het gebied van Pesten. Kinderen, jongeren en volwassenen kunnen op deze website terecht voor informatie.Tevens kan men hulp zoeken en vinden bij één van de vele bij de Stichting aangesloten hulpverleners.
www.omgaanmetpesten.nl
De Stichting Omgaan met Pesten is een professionele organisatie die zich ten doel stelt het pestprobleem aan te pakken.
www.moed.nl
Moed is nodig om je eigen leefomgeving te verbeteren! De Landelijke StichtingTegenZinloosGeweld (LSTZG) staat synoniem voor Moed.
www.pesten.nl
Het gedreven team van Stichting Pesten, bestaat uit de volgende disciplines: Psychologen, ‘ortho’ pedagogen, sociotherapeuten, gedragsdeskundigen, ICT medewerkers en ondersteunende diensten.
www.stoppestennu.nl
Stichting Stop Pesten Nu heeft als doel het bieden van informatie, ondersteuning, begeleiding, training, advies en onderzoek over en naar pesten / digitaal pesten voor iedereen in Nederland die met pesten te maken heeft of heeft gehad.
www.mediawijsheid.nl/online-pesten
Scholieren pesten elkaar via online media. Op deze pagina vind je tips om digitaal pesten (cyberpesten) te voorkomen of te verhelpen.
www.digibewust.nl/onderwerpen/ digitaal-pesten
Meer informatie over cyber pesten en andere nuttige sites.
www.cyberpestendebaas.nl
Cyberpesten de Baas is dé plek waar u terecht kunt voor een pakkende voorlichting op het gebied van online gedrag van basisschoolleerlingen. theSword Magazine
Hallo, Ik ben een jonge vrouw van 21 jaar oud en ik ben toen ik 11-12 jaar was gedurende 2 jaar gepest. Dit gebeurde stelselmatig en helaas niet alleen door een x aantal leerlingen maar ook door mijn eigen leerkracht. In deze tijd heb ik mijn zelfvertrouwen flink in moeten leveren. Dit is iets waar ik eigenlijk nog dagelijks mee zit, de onzekerheid over mijn eigen kunnen en daardoor dingen niet doen. Sinds kort ben ik erachter dat het niet erg is om hulp te zoeken, ik dacht altijd dat ik het zelf wel op kon lossen, en dit heb ik via mijn huidige opleiding dan ook gedaan. Mijn opleiding zet ik vanaf 1 mei even on-hold en ik begin in september weer met dezelfde opleiding maar dan hopelijk met een betere gemoedstoestand en betere handvatten om er mee te leren omgaan. Ik hoop dat ik met mijn studie uiteindelijk anderen kan helpen en inspireren om door te zetten ook al heb je het heel moeilijk (gehad) Groetjes S.
91
92
theSword Magazine
SMILE!
Er zijn van die mensen die lachend door het leven gaan. Altijd vriendelijk en vrolijk. En dat werkt behoorlijk aanstekelijk, let maar eens op. Als iemand glimlacht, glimlach je al snel terug. Dus ben je altijd opgewekt, creĂŤer je een vrolijke omgeving. Goed voor energie en goede zin. Wat je geeft, krijg je terug. Dus... ga je uit en wil je een leuke tijd beleven: Smile!
WWW.ZINLOOSGEWELD.NL